Sa sinugdan gimugna sa Dios ang kalangitan ug ang kalibotan. Ang kalibotan kaniadto wala pay porma ug hawan pa. Nalukop kini sa tubig ug gitabonan sa kangitngit. Ug ang Espiritu sa Dios nagalihok diha ibabaw sa katubigan. Unya miingon ang Dios, “Mohayag!” Ug diha-diha mihayag. Nakita sa Dios nga maayo ang kahayag. Unya gibulag niya ang kahayag ug ang kangitngit. Gitawag niyag “adlaw” ang kahayag ug ang kangitngit gitawag niyag “gabii.” Miabot ang kagabhion, ug unya ang kabuntagon. Mao kadto ang unang adlaw. Unya miingon ang Dios, “Motungha ang wanang aron nga mabahin ang tubig.” Ug gihimo sa Dios ang wanang nga nagabulag sa tubig sa ibabaw ug sa tubig sa ubos. Kini nga wanang gitawag sa Dios nga “kawanangan.” Miabot ang kagabhion, ug unya ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaduhang adlaw. Unya miingon ang Dios, “Matingob sa usa ka dapit ang tubig ubos sa kawanangan aron motungha ang malang dapit.” Ug natuman kini. Gitawag niyag “yuta” ang malang dapit ug “dagat” ang natingob nga tubig. Ug nakita sa Dios nga maayo kini. Unya miingon ang Dios, “Manurok sa yuta ang nagakalain-laing mga tanom—mga tanom nga may mga liso ug mga kahoy nga mamunga ug prutas nga may liso sumala sa ilang matang.” Ug nahitabo kini. Nanubo sa yuta ang nagakalain-laing matang sa tanom, ug nakita sa Dios nga maayo kini. Miabot ang kagabhion, ug unya ang kabuntagon. Mao kadto ang ikatulong adlaw. Unya miingon ang Dios, “Motungha sa kalangitan ang mga butang nga may kahayag aron sa pagbulag sa adlaw ug sa gabii, ug mahimong ilhanan sa pagsugod sa mga panahon, mga adlaw, ug mga tuig. Modan-ag sila sa kalangitan sa paghatag ug kahayag sa kalibotan.” Ug natuman kini. Nahimo ang duha ka dagkong mga butang nga may kahayag: ang mas dako mao ang adlaw nga mohatag ug kahayag kon adlaw, ug ang gamay mao ang bulan nga mohatag ug kahayag kon gabii. Nahimo usab ang mga bitoon. Miabot ang kagabhion, ug unya ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaupat nga adlaw. Unya miingon ang Dios, “Mapuno sa nagakalain-laing mga mananap ang katubigan, ug manglupad sa kahanginan ang nagakalain-laing mga mananap. ” Busa gihimo sa Dios ang dagkong mga mananap sa tubig, ug ang tanang matang sa mga mananap nga nagapuyo sa tubig, apil ang tanang matang sa mga mananap nga nagalupad. Ug nakita sa Dios nga maayo kini. Unya gipanalanginan niya kining tanan nga nagaingon, “Sanay kamo ug pagdaghan, kamong mga mananap sa tubig ug mga mananap nga nagalupad.” Miabot ang kagabhion, ug unya ang kabuntagon. Mao kadto ang ikalimang adlaw. Unya miingon ang Dios, “Motungha ang nagakalain-laing mga mananap diha sa yuta: ang mga hayop nga ihalas ug dili ihalas, ug mga hayop nga nagakamang. ” Ug natuman kini. Gibuhat sa Dios kini nga mga mananap, ug nakita niya nga maayo kini. Unya miingon ang Dios, “Magbuhat kita ug tawo nga sama kanato. Gamhan nila ang tanang matang sa mga mananap: ang nagapuyo sa tubig, ang nagalupad, ang nagalakaw, ug ang nagakamang.” Busa gimugna sa Dios ang tawo, lalaki ug babaye, nga sama kaniya. Ug gipanalanginan niya sila nga nagaingon, “Panganak kamo ug daghan aron malukop sa inyong kaliwatan ang kalibotan. Dumalaha ninyo kini ug kamo ang magmando sa tanang matang sa mananap.” Unya miingon ang Dios, “Gihatag ko kaninyo ang tanang mga tanom nga adunay liso ug tanang bunga sa mga kahoy ingon nga inyong pagkaon. Ug gihatag ko usab sa tanang mga mananap ang tanang lunhawng tanom ingon nga ilang pagkaon.” Ug natuman kini. Gitan-aw sa Dios ang tanan niyang gibuhat ug nakita niya nga maayo gayod kini. Miabot ang kagabhion, ug unya ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaunom nga adlaw. Nahuman ug mugna sa Dios ang kalangitan, ang kalibotan, ug ang tanan nga anaa niini. Nahuman niya kini sulod sa unom ka adlaw, ug mipahulay siya sa ikapito nga adlaw. Gipanalanginan niya ang ikapito nga adlaw ug giisip niya kini nga usa ka pinasahi nga adlaw, tungod kay niining adlawa mipahulay siya human niya gimugna ang tanan. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pagmugna sa kalangitan ug sa kalibotan. Sa pagmugna sa Ginoong Dios sa kalibotan ug sa kalangitan, wala pa sa kalibotan ang tanan nga klasi sa tanom nga nagaturok sa yuta, kay wala pa niya kini paulani ug wala pay tawo nga moatiman niini. Apan bisan walay ulan, may mga tubod nga nagpabasa sa yuta. Unya gibuhat sa Ginoong Dios ang tawo gikan sa yuta. Gihuypan niya ang ilong sa tawo sa gininhawa nga nagahatag ug kinabuhi, ug ang tawo nahimong kalag nga may kinabuhi. Unya nagbuhat ang Ginoong Dios ug tanaman sa Eden, sa sidlakan, ug gipapuyo niya didto ang tawo nga iyang gibuhat. Gipatubo sa Ginoong Dios ang tanang matang sa mga kahoy nga nindot tan-awon ug ang ilang mga bunga maayong kan-on. Sa taliwala sa tanaman adunay kahoy nga nagahatag ug kinabuhi ug kahoy nga nagahatag sa kahibalo kon unsa ang maayo ug daotan. Adunay nagadagayday nga suba didto sa Eden nga nagahatag ug tubig sa tanaman. Kini nga suba nagasanga sa upat ka bahin. Ang ngalan sa unang suba mao ang Pishon. Nagadagayday kini sa tibuok nga yuta sa Havila diin adunay bulawan. Maayong klase ang bulawan niadtong dapita ug adunay usa ka mahalon nga pahumot nga bediliyum ug mahalon nga bato nga onix. Ang ngalan sa ikaduhang suba mao ang Gihon. Nagadagayday kini sa tibuok nga yuta sa Cush. Ang ngalan sa ikatulong suba mao ang Tigris. Nagadagayday kini sa sidlakang bahin sa Asiria. Ug ang ikaupat nga suba mao ang Eufrates. Gipapuyo sa Ginoong Dios sa tanaman sa Eden ang tawo nga iyang gibuhat aron pag-ugmad ug pag-atiman niini. Unya giingnan sa Dios ang tawo, “Mahimo mong kaonon ang bunga sa bisan unsa nga kahoy sa tanaman, gawas lang sa bunga sa kahoy nga nagahatag ug kahibalo kon unsay maayo ug daotan. Kay sa higayon nga kan-on mo kini, sigurado gayod nga mamatay ka.” Unya miingon ang Ginoong Dios, “Dili maayo nga mag-inusara ang tawo. Buhatan ko siya ug katabang nga angay kaniya.” Gibuhat sa Ginoong Dios gikan sa yuta ang tanang matang sa mga mananap nga nagapuyo sa yuta ug ang tanang matang sa mga mananap nga nagalupad. Unya gidala niya sila ngadto sa tawo aron panganlan kini. Kon unsay gipangalan sa tawo kanila mao nay tawag kanila. Busa ginganlan sa tawo ang tanang mananap nga nagapuyo sa yuta apil ang mga mananap nga nagalupad. Apan walay usa niining mga mananap nga angay mahimong kaabag ni Adan. Busa gipakatulog sa Ginoong Dios ang tawo. Ug samtang nahinanok siya, gikuha sa Ginoong Dios ang usa sa iyang mga gusok, ug unya gibalik ug kipot ang bahin nga gikuhaan niini. Ang gusok nga gikuha gikan sa lalaki gibuhat sa Ginoong Dios nga usa ka babaye, ug gidala niya kini sa lalaki. Unya miingon ang lalaki, “Ania na ang sama kanako! Bukog nga gikuha sa akong bukog, ug unod nga gikuha sa akong unod. Pagatawgon siya nga babaye, kay gikuha siya gikan sa lalaki.” Busa mao kini ang hinungdan nga mobiya ang lalaki gikan sa iyang amahan ug inahan ug makighiusa sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa. Niadtong panahona, hubo ang lalaki ug ang iyang asawa, apan wala sila maulaw. Sa tanang mga mananap nga gibuhat sa Ginoong Dios, ang bitin mao ang labing limbongan. Usa niadto ka higayon, gipangutana sa bitin ang babaye, “Tinuod ba gayod nga gidid-an kamo sa Dios nga mokaon sa bunga sa bisan unsa nga kahoy sa tanaman?” Mitubag ang babaye, “Makakaon kami sa mga bunga sa kahoy dinhi sa tanaman, gawas lang sa bunga sa kahoy nga anaa sa taliwala niini. Kay miingon ang Dios nga dili gayod kami mokaon sa bunga niana nga kahoy o bisan mohikap man lang. Kon himuon namo kini, mamatay kami.” Apan miingon ang bitin, “Dili tinuod nga mamatay kamo! Miingon ang Dios niana tungod kay nahibalo siya nga kon mokaon kamo niini, maabli ang inyong salabotan ug mahimo kamong sama kaniya nga nahibalo kon unsa ang maayo ug daotan.” Sa dihang nakita sa babaye nga ang bunga sa kahoy nindot tan-awon ug maayo kan-on, ug tungod kay nangandoy siya nga mahimong maalamon, mikuha siya ug bunga ug mikaon. Gihatagan usab niya ang iyang bana nga uban kaniya, ug mikaon usab kini. Pagkahuman gayod nilag kaon, naabli ang ilang salabotan ug nasayod na sila kon unsay maayo ug daotan, ug nasayran nila nga hubo diay sila. Busa nagahimo silag tapis gikan sa mga dahon sa kahoy nga igos alang sa ilang lawas. Sa dihang bugnaw na ang hangin sa kahaponon, nadungog nila nga nagalakaw ang Ginoong Dios sa tanaman. Busa nanago sila sa kakahoyan. Apan gitawag sa Ginoong Dios ang lalaki ug gipangutana, “Hain ka?” Mitubag ang lalaki, “Nadungog ko ikaw nga nagalakaw sa tanaman, ug nahadlok ako tungod kay hubo ako, busa mitago ako.” Nangutana ang Ginoong Dios, “Kinsay naga-ingon kanimo nga hubo ka? Mikaon ka ba sa bunga sa kahoy nga giingon ko nga dili mo kan-on?” Mitubag ang lalaki, “Ang babaye nga gipauban mo kanako maoy nagahatag kanako sa bunga niadto nga kahoy ug mikaon ako.” Gipangutana sa Ginoong Dios ang babaye, “Nganong gibuhat mo man kini?” Mitubag ang babaye, “Giilad ako sa bitin, busa mikaon ako.” Busa miingon ang Ginoong Dios ngadto sa bitin, “Tungod kay gibuhat mo kini, tinunglo ka labaw sa tanang mga mananap. Ikaw lang gayod ang mahiagom niini nga tunglo: sa tibuok mong kinabuhi, magkamang ka pinaagi sa imong tiyan ug magkaon kag abog. Ikaw ug ang babaye mahimong magkaaway; apil ang imong kaliwat ug ang iyang kaliwat magkaaway usab. Dugmokon niya ang imong ulo ug paakon mo ang iyang tikod.” Miingon usab siya sa babaye, “Tungod sa imong gibuhat, dugangan ko ang kalisod sa imong pagpanamkon ug ang kasakit sa pagpanganak. Ug bisan pa niana, mangandoy ka gihapon sa imong bana, ug siya ang mogahom kanimo.” Miingon usab siya sa lalaki, “Tungod kay naminaw ka sa imong asawa ug mikaon sa bunga sa kahoy nga gidili ko kanimo, tunglohon ko ang yuta. Sa tibuok mong kinabuhi, maghago ka ug maayo aron ka makakaon. Moturok sa yuta ang mga sagbot ug mga sampinit, ug mokaon ka ug mga tanom gikan sa kaumahan. Kinahanglan nga maghago ka ug maayo aron ka makakaon, hangtod nga mobalik ka sa yuta nga mao ang imong gigikanan. Kay sa yuta ka gikan, sa yuta ka usab mobalik.” Ginganlan ni Adan ang iyang asawa ug “Eva” tungod kay siya ang mahimong inahan sa tanang mga tawo. Unya nagabuhat ang Ginoong Dios ug bisti nga gikan sa panit sa mananap alang kang Adan ug sa iyang asawa. Unya miingon ang Ginoong Dios, “Karon, ang tawo sama na kanato nga nahibalo kon unsa ang maayo ug ang daotan. Kinahanglan nga dili gayod siya tugotan nga makakaon sa bunga sa kahoy nga nagahatag ug kinabuhi, kay kon mokaon siya, magpabilin siyang buhi hangtod sa kahangtoran.” Busa gipapahawa sa Ginoong Dios gikan sa tanaman sa Eden ang tawo aron sa pagpanguma sa yuta nga mao ang iyang gigikanan. Sa dihang napapahawa na niya ang tawo, nagabutang ang Ginoong Dios ug mga kerubin sa sidlakang bahin sa tanaman sa Eden. Nagbutang usab siya ug espada nga nagadilaab ug nagatuyok-tuyok aron walay makaduol sa kahoy nga nagahatag ug kinabuhi. Pagkahuman niadto, nakighilawas si Adan sa iyang asawa nga si Eva ug namabdos kini. Sa dihang nakapanganak na si Eva, miingon siya, “Nakaangkon ako ug anak nga lalaki pinaagi sa tabang sa Ginoo, busa nganlan ko siya ug Cain. ” Nanganak pag-usab si Eva ug lalaki ug ginganlan niya kini ug Abel. Sa dihang nanagko na sila, si Abel nahimong magbalantay sa mga karnero ug mga kanding, ug si Cain nahimong mag-uuma. Usa niadto ka adlaw, nagadala si Cain ug halad ngadto sa Ginoo gikan sa abot sa iyang uma. Nagkuha usab si Abel ug pipila sa unang anak sa iyang mga kahayopan. Giihaw niya kini, ug gihalad ang pinakamaayo nga bahin ngadto sa Dios. Nalipay ang Ginoo kang Abel ug sa iyang halad, apan wala siya malipay kang Cain ug sa iyang halad. Ug tungod niini, nasuko pag-ayo si Cain ug nagamug-ot. Busa gipangutana siya sa Ginoo, “Nganong nasuko ka ug nagamug-ot? Kon maayo lang ang imong ginabuhat, magmalipayon ka unta. Apan pagbantay! Kay kon dili maayo ang imong ginabuhat, ang sala mogahom kanimo. Kay ang sala daw sama sa mabangis nga mananap nga nagatang kanimo aron tukbon ka. Busa kinahanglan duminahon mo kini.” Usa niana ka adlaw, miingon si Cain kang Abel, “Dali, mangadto kita sa uma.” Ug sa dihang didto na sila, gipatay ni Cain si Abel nga iyang igsoon. Unya nangutana ang Ginoo kang Cain, “Hain ang imong igsoon?” Mitubag si Cain, “Ambot, wala ako masayod kon hain siya. Ngano, ako bay magbalantay kaniya?” Unya miingon ang Ginoo kang Cain, “Unsay imong gibuhat? Ang dugo sa imong igsoon diha sa yuta daw sa tingog nga nagapakilooy nga silotan ko ang tawo nga nagapatay kaniya. Tungod sa imong gibuhat, tunglohon ko ikaw. Sukad karon dili mo na matikad ang yuta nga nagasuyop sa dugo sa imong igsoon nga imong gipatay. Bisan magtanom ka pa, ang yuta dili na mohatag kanimo ug maayong abot. Ug wala ka nay permanente nga puloy-anan, busa maglatagaw ka na lang.” Miingon si Cain sa Ginoo, “Bug-at ra kaayo kana nga silot. Giabog mo ako karon gikan niini nga yuta ug sa imong presensya. Wala na akoy permanente nga puloy-anan, busa maglatagaw na lang ako. Ug kon may makakita kanako sigurado nga patyon gayod niya ako.” Apan miingon ang Ginoo kang Cain, “Dili kana mahitabo! Kay si bisan kinsa nga mopatay kanimo, balosan ko ug pito ka pilo.” Busa gibutangan sa Ginoo ug ilhanan si Cain aron dili siya patyon ni bisan kinsa nga makakita kaniya. Unya nagapahilayo si Cain gikan sa Ginoo ug didto mipuyo sa yuta sa Nod, sa sidlakang bahin sa Eden. Unya, nakighilawas si Cain sa iyang asawa. Namabdos ang iyang asawa ug nanganak ug lalaki ug ginganlan nila kinig Enoc. Nagtukod si Cain ug usa ka lungsod ug ginganlan niya kinig Enoc sama sa ngalan sa iyang anak. Unya nakabaton si Enoc ug anak nga lalaki ug ang iyang ngalan si Irad. Kini si Irad amahan ni Mehujael; si Mehujael amahan ni Metushael; ug si Metushael amahan ni Lamec. Si Lamec may duha ka asawa nga mao sila si Ada ug Zila. Si Ada nanganak kang Jabal nga mao ang katigulangan niadtong mga tawo nga nagapuyo sa mga tolda ug nagatiman ug mga kahayopan. May igsoon si Jabal nga lalaki nga ang ngalan si Jubal, nga mao ang katigulangan sa tanan nga nagatukar sa harpa ug plawta. Si Zila nanganak usab ug lalaki nga ang ngalan si Tubal Cain. Kini si Tubal Cain tigbuhat sa tanang matang sa galamiton nga puthaw ug bronsi. May igsoon siya nga babaye nga si Naama. Usa niadto ka adlaw, miingon si Lamec sa iyang duha ka asawa, “Ada ug Zila, nga akong mga asawa, pamati kamo kanako. Gipatay ko ang usa ka batan-ong lalaki tungod sa iyang pagdagmal kanako. Kon pito ka pilo ang balos alang sa tawo nga mopatay kang Cain, 77 ka pilo ang balos alang sa tawo nga mopatay kanako.” Nakighilawas si Adan kang Eva, ug nanganak si Eva ug lalaki. Miingon siya, “Gihatagan ako pag-usab sa Dios ug anak nga lalaki puli kang Abel nga gipatay ni Cain, busa nganlan ko siya ug Set. ” Si Set nakabaton usab ug anak nga iyang ginganlan ug Enosh. Sa panahon nga natawo si Enosh, nagasugod ang mga tawo ug tawag sa ngalan sa Ginoo. Mao kini ang gisulat nga estorya mahitungod sa mga kaliwat ni Adan. Sa paghimo sa Dios sa tawo, gihimo niya kining sama kaniya. Gihimo niya ang lalaki ug babaye, ug gipanalanginan niya sila ug gitawag nga “tawo.” Sa dihang naga-edad na si Adan ug 130 ka tuig, natawo ang iyang anak nga liwat gayod kaniya. Ginganlan niya kinig Set. Human matawo si Set, nagakinabuhi pa si Adan ug 800 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 930. Sa dihang naga-edad na si Set ug 105 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enosh. Human matawo si Enosh, nagakinabuhi pa si Set ug 807 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 912. Sa dihang naga-edad na si Enosh ug 90 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Kenan. Human matawo si Kenan, nagakinabuhi pa si Enosh ug 815 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 905. Sa dihang naga-edad na si Kenan ug 70 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Mahalalel. Human matawo si Mahalalel, nagakinabuhi pa si Kenan ug 840 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 910. Sa dihang naga-edad na si Mahalalel ug 65 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Jared. Human matawo si Jared, nagakinabuhi pa si Mahalalel ug 830 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 895. Sa dihang naga-edad na si Jared ug 162 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enoc. Human matawo si Enoc, nagakinabuhi pa si Jared ug 800 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 962. Sa dihang naga-edad na si Enoc ug 65 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Metusela. Sa dihang naga-edad na si Metusela ug 187 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Lamec. Human matawo si Lamec, nagakinabuhi pa si Metusela ug 782 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 969. Sa dihang naga-edad na si Lamec ug 182 ka tuig, natawo ang usa niya ka anak nga lalaki. Miingon siya, “Kining bataa makatabang kanato gikan sa atong labihan nga kahago tungod sa pagtunglo sa Ginoo sa yuta, busa nganlan ko siya ug Noe. ” Human matawo si Noe, nagakinabuhi pa si Lamec ug 595 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Namatay siya sa edad nga 777. Sa nakaabot na si Noe ug 500 ka tuig, natawo ang iyang mga anak nga lalaki nga sila si Shem, Ham, ug Jafet. Unya, midaghan ang mga tawo sa kalibotan, ug daghan silag mga anak nga babaye. Nakita sa mga anak sa Dios nga maanyag ang mga babaye. Busa gipangasawa nila si bisan kinsa nga ilang nagustohan. Unya miingon ang Ginoo, “Dili ko tugotan nga mabuhi ang tawo hangtod sa kahangtoran tungod kay tawo lang sila. Busa sukad karon magakinabuhi na lang sila ug dili mosobra sa 120 ka tuig.” Niadtong panahona, ug bisan sa misunod pa nga mga panahon, adunay mga Nefilim sa kalibotan. Mga kaliwat sila sa mga anak sa Dios nga nakighilawas sa maanyag nga mga babaye. Gamhanan ug bantogan sila. Nakita sa Ginoo nga labihan kadaotan ang mga tawo sa kalibotan, ug kangil-ad ang anaa kanunay sa ilang mga hunahuna. Naguol ang Ginoo nga gibuhat niya ang tawo ug nasubo siya pag-ayo. Busa miingon siya, “Laglagon ko ang tanang mga tawo nga akong gibuhat, apil ang tanang mga mananap sa yuta ug ang mga mananap nga nagalupad, kay naguol ako nga gibuhat ko sila.” Apan may usa ka tawo nga nakapahimuot sa Ginoo, siya mao si Noe. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Noe. Si Noe diosnon nga tawo. Siya lang ang nagakinabuhi nga matarong sa iyang panahon, ug suod ang iyang relasyon sa Dios. May tulo siya ka anak nga lalaki nga sila si Shem, Ham, ug Jafet. Sa panan-aw sa Dios, daotan gayod ang mga tawo ug nalukop ang kalibotan sa ilang kadaotan. Nakita sa Dios nga daotan na gayod ang mga tawo sa kalibotan tungod kay labihan na gayod kangil-ad ang tanan nilang mga binuhatan. Busa miingon siya kang Noe, “Laglagon ko ang tanang mga tawo. Kay tungod kanila, napuno sa kadaotan ang kalibotan. Laglagon ko sila uban niining kalibotana. Busa Noe, pagbuhat ug arka gamit ang maayong klase sa kahoy, ug buhati kini ug mga kuwarto. Unya pahiri ug alkitran ang sulod ug gawas sa arka. Buhata ang arka nga may gitas-on nga 450 ka piye, ang iyang gilapdon 75 ka piye, ug ang iyang gihabugon 45 ka piye. Atopi ang arka, ug inigbutang mo sa dingding, pagbilin ug 18 ka pulgada nga gintang gikan sa atop. Himoang tulo ka andana ang arka, ug butangi ug pultahan sa kilid. Palunopan ko ang kalibotan aron malaglag ang tanan nga may kinabuhi. Mamatay ang tanan nga anaa sa kalibotan. Apan magbuhat ako ug kasabotan kanimo. Mosulod ka sa arka uban ang imong asawa ug ang imong mga anak uban sa ilang mga asawa. Pagdala usab sa tanang matang sa pagkaon alang kaninyo ug alang usab sa mga mananap.” Ug gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Dios kaniya. Miingon ang Ginoo kang Noe, “Sulod na sa arka uban sa imong tibuok nga pamilya, tungod kay sa tanang mga tawo niining henerasyon, ikaw ra ang nakita ko nga matarong. Pagdala ug pito ka pares sa matag matang sa hinlo nga mananap, apan usa lang ka pares sa matag matang sa dili hinlo nga mananap. Pagdala usab ug pito ka pares sa matag matang sa mananap nga nagalupad aron dili mawala kining matang sa mga mananap sa kalibotan. Kay pito ka adlaw gikan karon, paulanan ko ang tibuok kalibotan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, aron papason gikan sa kalibotan ang tanan kong gibuhat nga may kinabuhi.” Gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya. Nagaedad si Noe ug 600 ka tuig sa dihang miabot ang lunop sa kalibotan. Misulod siya sa arka uban ang iyang asawa ug mga anak uban ang ilang mga asawa aron dili sila mangamatay sa lunop. Ug paglabay sa pito ka adlaw, gilunopan ang kalibotan. Nagaedad niadto si Noe ug 600 ka tuig. Ug sa ika-17 nga adlaw sa ikaduha nga bulan, mibunok ang labihan gayod kakusog nga ulan ug miapaw ang tubig sa tanang tuboran. Nagaulan sa kalibotan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii. Sa adlaw mismo nga nagasugod ang ulan, misulod sa arka si Noe ug ang iyang asawa uban sa tulo nila ka mga anak nga sila si Shem, Ham, ug Jafet, ug ang ilang mga asawa. Kauban usab nila ang tanang matang sa mananap: ang nagalakaw, nagakamang, ug nagalupad. Milawom pa gayod ang tubig hangtod nga nalapawan ang tanang tag-as nga mga bukid, ug milapaw pa gayod ang tubig ug mga 20 ka piye gikan sa tumoy sa kinatas-ang bukid. Busa nangamatay ang tanan nga may kinabuhi—ang mga mananap nga nagalupad, nagalakaw, nagakamang, ug ang tanang mga tawo. Nangamatay ang tanang may kinabuhi sa yuta. Gilaglag sa Ginoo ang tanang mga tawo ug ang tanang mga mananap sa kalibotan. Si Noe lang ug ang iyang mga kauban sa sulod sa arka ang nahibiling buhi. Gilunopan ang kalibotan sulod sa 150 ka adlaw. Wala kalimti sa Dios si Noe ug ang iyang kauban nga mga mananap sulod sa arka. Busa gipahuyop niya ang hangin diha sa kalibotan ug nagahinay-hinay ug hubas ang tubig. Gisampongan niya ang mga tuboran ug gipaundang ang ulan. Padayon nga mihubas ang tubig sulod sa 150 ka adlaw. Ug sa ika-17 nga adlaw sa ikapito nga bulan, nahitungtong ang arka sa Bukid sa Ararat. Padayon nga mihubas ang tubig. Ug sa unang adlaw sa ika-10 nga bulan, nakita na ang tumoy sa mga bukid. Paglabay sa 40 pa gayod ka adlaw, giablihan ni Noe ang bintana sa arka ug gibuhian ang usa ka uwak. Mibalik-balik ra ug lupad ang uwak hangtod nga mihubas ang tubig. Unya gibuhian ni Noe ang usa ka salampati aron mahibaloan niya kon mihubas na ang tubig, apan walay matugdonan ang salampati tungod kay nalukop pa sa tubig ang tibuok kalibotan. Busa mibalik ang salampati kang Noe sa arka. Gipatugdon ni Noe ang salampati sa iyang kamot ug gisulod kini pagbalik sa arka. Gipalabay pa ni Noe ang pito ka adlaw ug unya gibuhian niya pag-usab ang salampati. Pagkakilomkilom, mibalik ang salampati nga nagatangag ug lunhawng dahon sa olibo. Busa nahibaloan ni Noe nga mihubas na ang tubig. Gipalabay pa ni Noe ang laing pito ka adlaw ug gibuhian niya pag-usab ang salampati, apan wala na kini mobalik. Sa unang adlaw sa unang bulan, mihubas na gayod ang tubig. Nagaedad na si Noe ug 601 ka tuig. Giablihan ni Noe ang tabon sa arka ug nakita niya nga mala na ang yuta. Sa ika-27 nga adlaw sa ikaduha nga bulan mala na gayod ang yuta sa tibuok kalibotan. Unya miingon ang Dios kang Noe, “Gawas na kamong tanan sa arka. Ug pagawasa usab ang tanang mga mananap aron mosanay sila ug malukop nila ang tibuok kalibotan.” Busa migawas si Noe uban sa iyang asawa, mga anak nga lalaki ug mga umagad. Migawas usab ang tanang mga mananap: ang nagalakaw, nagalupad, ug nagakamang. Nanggawas sila sumala sa ilang matang. Nagbuhat si Noe ug halaran alang sa Ginoo. Unya mikuha siya ug usa sa matag matang sa hinlo nga mananap apil usab sa matag matang sa langgam nga hinlo ug gisunog niya kini sa halaran ingon nga halad sa Ginoo. Sa dihang napanimahoan sa Ginoo ang kahumot niini, miingon siya sa iyang kaugalingon, “Dili ko na gayod tunglohon pag-usab ang yuta tungod sa binuhatan sa tawo. Bisan pa ug daotan siya sukad pa sa iyang pagkabata, dili ko na gayod laglagon pag-usab ang tanang may kinabuhi sama sa akong gibuhat. Samtang anaa pa ang kalibotan, kanunayng may panahon sa tingtanom ug ting-ani, may tingtugnaw ug ting-init, may tinghulaw ug ting-ulan, ug may adlaw ug gabii.” Unya, gipanalanginan sa Dios si Noe ug ang iyang mga anak ug giingnan, “Panganak kamo aron mosanay ug malukop ang tibuok kalibotan. Mahadlok kaninyo ang tanang mga mananap: ang nagalakaw, ang nagalupad, ang nagakamang, ug ang nagapuyo sa tubig. Gitugyan ko sila kaninyo. Gihatag ko kaninyo ang mga mananap ingon nga inyong pagkaon, maingon nga gihatag ko kaninyo ang lunhawng mga tanom ingon nga pagkaon. Apan ayaw gayod ninyo kan-a ang karne sa mananap nga wala nakagawas ang dugo, tungod kay ang dugo simbolo sa kinabuhi. Paninglan ko gayod si bisan kinsa nga mopatay kaninyo, tawo man o mananap. Paninglan ko si bisan kinsa nga mopatay sa iyang isigka-tawo. Si bisan kinsa nga mopatay sa iyang isigka-tawo kinahanglan patyon usab sa iyang isigka-tawo. Kay ang tawo gibuhat sa Dios nga sama kaniya. Panganak kamo aron mosanay ug malukop ninyo ang tibuok kalibotan.” Miingon pa gayod ang Dios kang Noe ug sa iyang mga anak, Kon padag-omon ko ug magpakita ang bangaw diha sa kalangitan, hinumdoman ko dayon ang akong kasabotan kaninyo ug sa tanang matang sa mga mananap, nga dili na gayod mahitabo pag-usab ang lunop nga molaglag sa tanang buhing binuhat. Kon magpakita ang bangaw diha sa mga panganod, hinumdoman ko dayon ang akong walay kataposan nga kasabotan sa tanan nga may kinabuhi sa kalibotan. Ang bangaw mao ang ilhanan sa akong kasabotan sa tanan nga nagakinabuhi sa kalibotan.” Mao kini ang mga anak ni Noe nga kauban niya sa arka: si Shem, si Ham, ug si Jafet. (Si Ham mao ang amahan ni Canaan.) Kanila naggikan ang tanang mga tawo sa kalibotan. Si Noe usa ka mag-uuma ug siya mao ang una nga nagatanom ug ubas. Usa ka higayon niana, miinom siya ug bino, nahubog, ug natulog nga hubo sulod sa iyang tolda. Unya, si Ham nga amahan ni Canaan misulod sa tolda, ug nakita niya nga hubo ang iyang amahan. Busa migawas siya ug gisuginlan niya ang duha niya ka igsoon. Mikuha si Shem ug si Jafet ug panapton ug gibutang nila kini sa ilang abaga, unya milakaw sila nga paatras pasulod sa tolda ug gitabonan nila ang ilang amahan. Wala sila milingi ug wala nila makita ang pagkahubo sa ilang amahan. Sa dihang nahuwasan na si Noe sa iyang kahubog, ug sa pagkahibalo niya sa gibuhat sa iyang kamanghoran nga anak, miingon siya, “Tinunglo ka Canaan! Mahimo kang labing ubos nga ulipon sa imong mga igsoon.” Ug miingon usab siya, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios ni Shem. Hinaut pa nga mahimong ulipon ni Shem si Canaan. Hinaut nga padaghanon sa Dios ang kayutaan ni Jafet, ug mahimong maayo ang panag-uban sa iyang mga kaliwat ug sa mga kaliwat ni Shem. Hinaut nga mahimo usab niyang ulipon si Canaan.” Nabuhi pa ug laing 350 ka tuig si Noe human sa lunop. Namatay siya sa edad nga 950. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa mga pamilya sa mga anak ni Noe nga sila si Shem, Ham, ug Jafet. Nangatawo ang ilang mga anak pagkahuman sa lunop. Ang mga anak ni Jafet mao sila si Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshec, ug Tiras. Si Gomer may mga anak usab nga sila si Ashkenaz, Rifat, ug Togarma. Ang mga anak ni Javan mao sila si Elisha, Tarshish, Kitim, ug Dodanim. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Jafet. Sila mao ang gigikanan sa mga tawo nga nagapuyo sa mga baybayon ug mga isla. Ang matag pamilya nila nagapuyo sa ilang kaugalingong dapit nga sakop sa ilang nasod, ug may kaugalingon silang pinulongan. Ang mga anak ni Ham mao sila si Cush, Mizraim, Put, ug Canaan. Si Cush may mga anak usab nga sila si Sheba, Havila, Sabta, Raama, ug Sabteca. Ang mga anak ni Raama mao si Sheba ug si Dedan. May usa pa ka anak si Cush nga ginganlan ug Nimrod. Kini si Nimrod nahimong bantogan nga tawo sa kalibotan. Bantogan siya nga mangangayam atubangan sa Ginoo, busa may panultihon nga nagaingon, “Sama ikaw kang Nimrod nga bantogan nga mangangayam atubangan sa Ginoo.” Ang una nga gingharian nga gidumalahan ni Nimrod mao ang Babilonia, Erec, Acad, ug Calne. Kini silang tanan anaa sa yuta sa Shinar. Gikan niadto nga mga dapit miadto siya sa Asiria ug gitukod niya ang Nineve, Rehobot Ir, Cala, ug Resen nga anaa sa tunga-tunga sa Nineve ug sa bantogan nga lungsod sa Cala. Si Mizraim mao ang katigulangan sa mga Ludhanon, Anamnon, Lehabnon, Naftunon, Patrusnon, Caslunon, ug sa mga Caftornon nga mao ang kagikan sa mga Filistihanon. Si Canaan mao ang amahan ni Sidon ug ni Het. Si Sidon mao ang kamagulangan. Si Canaan mao usab ang kagikan sa mga Jebusihanon, Amorihanon, Gergasihanon, Hibihanon, Arkanhon, Sinhanon, Arvadnon, Zemarnon, ug sa mga Hamatnon. Unya, nagakatag ang mga kaliwat ni Canaan. Ang utlanan sa ilang kayutaan nagagikan sa Sidon paingon sa Gerar hangtod sa Gaza, ug paingon sa Sodoma, Gomora, Adma, Zeboyim hangtod sa Lasha. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Ham. Ang matag pamilya nila nagapuyo sa ilang kaugalingong dapit nga sakop sa ilang nasod, ug may kaugalingon silang pinulongan. Si Shem nga magulang ni Jafet mao ang kagikan sa tanang mga Hebreo. Ang iyang mga anak mao sila si Elam, Ashur, Arfaxad, Lud, ug Aram. Ang mga anak ni Aram mao sila si Uz, Hul, Geter, ug Meshec. Si Arfaxad amahan ni Shela, ug si Shela amahan ni Eber. May duha ka anak si Eber: ang usa ginganlag Peleg, tungod kay sa iyang panahon ang mga tawo sa kalibotan nabahin-bahin; ang ngalan sa iyang igsoon mao si Joktan. Si Joktan mao ang amahan nila ni Almodad, Shelef, Hazarmavet, Jera, Hadoram, Uzal, Dikla, Obal, Abimael, Sheba, Ofir, Havila, ug Jobab. Silang tanan mao ang mga anak ni Joktan. Ang kayutaan nga ilang gipuy-an nagagikan sa Mesha paingon sa Sefar, sa kabungtoran sa sidlakan. Mao kadto sila ang mga kaliwat ni Shem. Ang matag pamilya nila nagapuyo sa ilang kaugalingong dapit nga sakop sa ilang nasod, ug may kaugalingon silang pinulongan. Mao kadto ang mga kaliwat sa mga anak ni Noe, nga anaa sa nagakalain-laing mga nasod. Pinaagi kanila natukod ang mga nasod sa tibuok kalibotan pagkahuman sa lunop. Kaniadto, usa lang ang pinulongan sa tanang mga tawo sa tibuok kalibotan. Sa ilang pagbalhin-balhin gikan sa sidlakan, nakaabot sila sa usa ka patag nga dapit sa Shinar, ug didto sila namuyo. Unya, gitan-aw sa Ginoo ang pagtukod sa siyudad ug sa tore sa mga tawo. Miingon siya, “Kining mga tawhana nagakahiusa ug usa ra ang ilang pinulongan. Ug kining ilang ginabuhat sinugdanan pa lang sa ilang pagabuhaton. Sa dili madugay, mahimo na nila ang tanan nga gusto nilang buhaton. Busa dali, manaog kita ug libogon nato sila pinaagi sa paghatag kanilag lain-lain nga pinulongan aron dili sila magkasinabtanay.” Busa gipatibulaag sila sa Ginoo sa tibuok kalibotan ug naundang ang ilang pagtukod sa siyudad. Busa gitawag kining maong siyudad ug Babel kay didto gilibog sa Ginoo ang sinultihan sa mga tawo, ug gikan didto gipatibulaag niya sila sa tibuok kalibotan. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Shem. Duha ka tuig human sa lunop, sa dihang naga-edad na si Shem ug 100 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Arfaxad. Human matawo si Arfaxad, nagakinabuhi pa gayod si Shem ug 500 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad si Arfaxad ug 35 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Shela. Human matawo si Shela, nagakinabuhi pa gayod si Arfaxad ug 403 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad si Shela ug 30 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Eber. Human matawo si Eber, nagakinabuhi pa si Shela ug 403 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad si Eber ug 34 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Peleg. Human matawo si Peleg, nagakinabuhi pa si Eber ug 430 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad na si Peleg ug 30 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Reu. Human matawo si Reu, nagakinabuhi pa si Peleg ug 209 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad na si Reu ug 32 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Serug. Human matawo si Serug, nagakinabuhi pa si Reu ug 207 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad si Serug ug 30 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Nahor. Human matawo si Nahor, nagakinabuhi pa si Serug ug 200 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa dihang naga-edad si Nahor ug 29 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Tera. Human matawo si Tera, nagakinabuhi pa si Nahor ug 119 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Sa nakaabot na si Tera sa edad nga 70, natawo ang iyang mga anak nga lalaki nga sila ni Abram, Nahor, ug Haran. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Tera. Si Tera amahan nila ni Abram, Nahor, ug Haran. Si Haran mao ang amahan ni Lot. Namatay si Haran didto sa Ur nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon, sa dapit mismo nga iyang natawhan. Namatay siya samtang buhi pa ang iyang amahan nga si Tera. Nangasawa si Abram kang Sarai, ug si Nahor nangasawa kang Milca. Si Milca ug ang iyang igsoon nga si Isca mga anak ni Haran. Si Sarai walay anak kay baog siya. Mibiya si Tera sa Ur nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon. Kauban niya ang iyang anak nga si Abram, ang iyang umagad nga si Sarai, ug ang iyang apo nga si Lot nga anak ni Haran. Paingon unta sila sa Canaan, apan pag-abot nila sa Haran nanimuyo na sila didto. Ug didto namatay si Tera sa edad nga 205. Unya, miingon ang Ginoo kang Abram, “Biyai ang imong nasod, ang imong mga kaparyentehan, ug ang panimalay sa imong amahan, ug adto sa dapit nga ipakita ko kanimo. Himuon ko ang imong mga kaliwat nga usa ka bantogan nga nasod. Panalanginan ko ikaw ug mahimong bantogan ang imong ngalan. Pinaagi kanimo, daghan ang makadawat sa panalangin. Panalanginan ko ang nagapanalangin kanimo. Apan tunglohon ko ang nagatunglo kanimo. Pinaagi kanimo, panalanginan ko ang tanang katawhan sa kalibotan.” Pag-abot nila sa Canaan, mipadayon sila hangtod nga nakaabot sila sa dakong kahoy sa More didto sa Shekem. (Niadtong panahona didto pa nagapuyo ang mga Canaanhon.) Unya nagapakita ang Ginoo kang Abram ug miingon kaniya, “Ihatag ko sa imong mga kaliwat kining yutaa.” Busa nagabuhat si Abram ug halaran alang sa Ginoo nga mipakita kaniya. Gikan didto, mibalhin sila sa kabungtoran sa sidlakang bahin sa Betel, ug didto nagapatindog sila ug tolda, sa tunga-tunga sa Betel ug Ai, Ang Betel anaa sa kasadpan ug ang Ai sa sidlakan. Nagbuhat usab didto si Abram ug halaran ug misimba sa Ginoo. Wala madugay namalhin na usab sila. Nagpadayon sila sa paglakaw paingon sa Negev. Unya, miabot ang dakong kagutom sa Canaan, busa miadto si Abram sa Ehipto aron didto lang una mopuyo. Sa nagakaduol na sila sa Ehipto, miingon si Abram sa iyang asawa, “Sarai, maanyag ka nga babaye. Kon makita ka sa mga Ehiptohanon moingon sila, ‘Iya kining asawa.’ Unya, patyon nila ako ug ikaw dili. Busa ingna sila nga managsoon kita aron dili nila ako patyon ug hatagan nila akog maayong pagtagad tungod kanimo.” Busa pag-abot nila sa Ehipto, nakita tuod sa mga Ehiptohanon nga labihan gayod kaanyag ni Sarai. Ug sa dihang nakita siya sa mga opisyal sa hari, gisuginlan nila ang hari kon unsa siya katahom. Busa gidala si Sarai didto sa palasyo. Tungod kang Sarai, maayo gayod ang pagtagad sa hari kang Abram ug gihatagan pa siya ug mga karnero, kanding, baka, asno, kamelyo, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye. Apan gihatagan sa Ginoo ug mangilngig nga sakit ang hari ug ang iyang mga sakop sa palasyo tungod kang Sarai. Sa dihang nasayran sa hari ang hinungdan, gipatawag niya si Abram ug gipangutana, “Unsa kining gibuhat mo kanako? Nganong wala ka magsulti nga asawa mo diay siya? Nganong miingon ka nga managsoon kamo? Gikuha ko hinuon siya aron mahimong asawa. Ania ang imong asawa, kuhaa siya ug panglakaw na kamo!” Unya gimandoan sa hari ang iyang mga tawo nga papahawaon sila. Busa gipabiya nila si Abram niadtong dapita uban sa iyang asawa, dala ang tanan niyang kabtangan. Gikan sa Ehipto, miadto si Abram sa Negev uban sa iyang asawa dala ang tanan niyang kabtangan, ug uban gihapon si Lot. Adunahan na kaayo si Abram; daghan siyag mga hayop, pilak, ug bulawan. Si Lot nga mikuyog paglakaw kang Abram aduna usab siyay mga kahayopan ug tolda. Ug tungod kay daghan na ang ilang mga kahayopan ug uban pang mga kabtangan, dili sila mahimo nga mag-usa sa pagpuyo sa usa ka dapit. Ang sabsabanan dili paigo kanila. Tungod niini, nagakaaway ang mga magbalantay sa ilang mga hayop. (Niadtong panahona ang mga Canaanhon ug mga Perisihanon nagapuyo pa usab niadtong dapita.) Busa miingon si Abram kang Lot, “Kita ug ang atong mga tawo dili angay nga mag-away kay paryente kita. Ang maayo niini, magbulag na lang kita tungod kay daghan pa man ang dapit nga mahimong balhinan. Pagpili kon asa nga bahin sa yuta ang imong gusto. Kon sa wala ka nga bahin, sa tuo ako; kon sa tuo ka nga bahin, sa wala ako.” Mitan-aw si Lot sa palibot ug nakita niya nga abunda sa tubig ang Kapatagan sa Jordan hangtod sa Zoar, sama sa tanaman sa Ginoo ug sa yuta sa Ehipto. (Sa panahon kini nga wala pa gilaglag sa Ginoo ang Sodoma ug Gomora.) Busa gipili ni Lot ang tibuok nga Kapatagan sa Jordan sa sidlakan. Sa mao nga paagi nagabulag sila ni Abram. Si Abram nagapabilin sa Canaan samtang si Lot didto mipuyo sa mga lungsod sa kapatagan. Nagpatindog si Lot sa iyang tolda duol sa Sodoma. Ang mga tawo sa Sodoma labihan gayod ka daotan. Labihan gayod ang ilang pagpakasala batok sa Ginoo. Sa dihang nakabiya na si Lot, miingon ang Ginoo kang Abram, “Gikan diha sa imong gitindogan tan-awa pag-ayo ang imong palibot. Ang tanan nga yuta nga maabot sa imong panan-aw ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat, ug mainyo kana hangtod sa kahangtoran. Himuon ko ang imong mga kaliwat nga sama kadaghan sa abog. Ang abog dili maihap, busa ang imong mga kaliwat dili usab maihap. Lakaw ug libota ang tibuok kayutaan kay ihatag ko kanang tanan kanimo.” Busa gibalhin ni Abram ang iyang tolda, ug didto siya mipuyo duol sa dagkong mga kahoy ni Mamre didto sa Hebron, ug nagabuhat siya didto ug halaran alang sa Ginoo. Niadtong panahona, si Amrafel nga hari sa Shinar, si Arioc nga hari sa Elasar, si Kedorlaomer nga hari sa Elam, ug si Tidal nga hari sa Goyim nakiggira batok kang Bera nga hari sa Sodoma, kang Birsha nga hari sa Gomora, kang Shinab nga hari sa Adma, kang Shemeber nga hari sa Zeboyim, ug sa hari sa Bela nga gitawag usab ug Zoar. Nagkahiusa kining lima ka mga hari uban ang ilang mga sundalo didto sa Kapatagan sa Sidim nga gitawag karon ug Patay nga Dagat. Kini nga mga hari gisakop ni Kedorlaomer sulod sa 12 ka tuig, apan sa ika-13 nga tuig nagarebelde sila kaniya. Ug sa ika-14 nga tuig, gipildi ni Kedorlaomer ug sa iyang mga kauban nga mga hari ang mga Refaimnon sa Ashtarot Karnaim, ang mga Zuzimnon sa Ham, ang mga Emhanon sa kapatagan sa Kiriataim, ug ang mga Horihanon sa kabungtoran sa Seir hangtod sa El Paran nga duol sa kamingawan. Gikan didto, mibalik sila ug nakaabot sa En Mishpat nga gitawag karon nga Kadesh. Ug giilog nila ang tanan nga kayutaan sa mga Amalekanhon ug sa mga Amorihanon nga nagapuyo sa Hazazon Tamar. Unya, gitigom sa mga hari sa Sodoma, Gomora, Adma, Zeboyim, ug Bela ang ilang mga sundalo didto sa Kapatagan sa Sidim ug nakiggira sila batok kang Kedorlaomer nga hari sa Elam, kang Tidal nga hari sa Goyim, kang Amrafel nga hari sa Shinar, ug kang Arioc nga hari sa Elasar—lima ka hari batok sa upat ka hari. Ang Kapatagan sa Sidim may daghang mga bangag nga kuhaanan ug alkitran. Ug sa dihang nangikyas ang mga hari sa Sodoma ug sa Gomora uban sa ilang mga sundalo, nangahulog ang uban kanila sa mga bangag, ug ang uban nangikyas ngadto sa mga bukid. May usa ka tawo nga nakaikyas ug misugilon kang Abram nga Hebreohanon bahin sa nahitabo. Si Abram didto niadtong panahona nagapuyo duol sa dagkong mga kahoy ni Mamre nga Amorihanon. Kini si Mamre ug ang iyang mga igsoon nga si Eshcol ug si Aner mga kadapig ni Abram. Pagkadungog ni Abram nga gibihag ang iyang pag-umangkon, gitigom dayon niya ang iyang 318 ka sinaligan nga mga tawo (nga natawo diha sa iyang panimalay), ug gigukod nila ang upat ka mga hari hangtod sa Dan. Pagkagabii, gibahin ni Abram sa nagakalain-laing grupo ang iyang mga tawo. Gisulong nila ang ilang mga kaaway, ug napildi nila kini. Ang uban nga nakaikyas gigukod nila hangtod sa Hoba, sa amihan nga bahin sa Damascus. Nabawi nila ang tanang mga kabtangan nga giilog sa mga kaaway. Nabawi usab nila si Lot ug ang iyang mga kabtangan apil ang mga babaye ug ang uban pa nga mga katawhan. Sa pagpauli na ni Abram, human nila mapildi si Kedorlaomer ug ang iyang mga kauban nga mga hari, gitagbo siya sa hari sa Sodoma sa Kapatagan sa Shaveh (nga gitawag usab ug Kapatagan sa Hari). Gitagbo usab siya ni Melkizedek nga hari sa Salem ug pari sa Labing Halangdong Dios. Nagdala si Melkizedek ug pagkaon ug ilimnon. Gipanalanginan niya si Abram nga nagaingon: “Hinaut pa nga panalanginan ka, Abram, sa Labing Halangdong Dios nga nagabuhat sa langit ug sa yuta. Dalaygon ang Labing Halangdong Dios nga nagahatag kanimo ug kadaogan batok sa imong mga kaaway!” Unya gihatagan ni Abram si Melkizedek sa ikapulo nga bahin sa tanan nga iyang nakuha sa gira. Unya, miingon ang hari sa Sodoma kang Abram, “Imo na ang tanang kabtangan nga nabawi mo, apan iuli lang kanako ang tanan kong mga tawo.” Apan mitubag si Abram, “Nanumpa ako atubangan sa Ginoo, ang Labing Halangdong Dios nga mao ang nagabuhat sa langit ug sa yuta, nga dili gayod ako mokuha ug bisan unsa nga imong gipanag-iya, bisan tanod o higot sa sandalyas, aron dili ka makaingon nga ikaw ang nagapadato kanako. Wala akoy kuhaon alang sa akong kaugalingon. Ang nakaon lang sa akong mga tawo ang isipon ko nga akong bahin. Apan pakuhaa sa ilang bahin sila si Aner, Eshcol, ug Mamre nga miuban kanako.” Human niadto, nakigsulti ang Ginoo kang Abram pinaagi sa usa ka panan-awon. Miingon siya, “Abram, ayaw kahadlok tungod kay panalipdan ko ikaw ug hatagan ug dako nga ganti.” Apan miingon si Abram, “O Ginoong Dios, unsay pulos sa imong iganti kanako kon hangtod karon wala pa akoy anak, ug ang mahimo kong manunod mao si Eliezer nga taga-Damascus? Tungod kay wala mo ako hatagi ug anak, si Eliezer nga usa sa akong mga sulugoon mao ang manunod sa akong mga kabtangan.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Dili si Eliezer ang manunod sa imong mga kabtangan kondili ang imo gayong kaugalingong anak.” Unya gidala siya sa Ginoo sa gawas ug giingnan, “Tan-awa ang mga bitoon sa langit; ihapa kon maihap mo. Sama usab niana kadaghan ang mahimo mong mga kaliwat.” Mituo si Abram sa Ginoo, ug tungod sa iyang pagtuo giisip siya nga matarong. Miingon pa gayod ang Ginoo kang Abram, “Ako ang Ginoo nga nagasugo kanimo sa pagbiya sa Ur nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon aron ihatag kanimo kining yutaa ug imong mapanag-iya.” Apan miingon si Abram, “O Ginoong Dios, unsaon ko pagkahibalo nga maangkon ko kini?” Mitubag ang Ginoo, “Dad-i ako dinhi ug usa ka dumalagang baka, usa ka bayeng kanding, ug usa ka hamtong nga laking karnero, nga ang matag usa tulo ka tuig ang kagulangon. Pagdala usab ug usa ka tukmo ug usa ka salampati.” Busa gidala kining tanan ni Abram ngadto sa Ginoo. Unya gipangtunga niya kini ug giplastar nga nagaatubangay ang isigka-pikas niini. Apan ang tukmo ug ang salampati wala niya tungaa. Mitugpa sa pinikas nga mga mananap ang mga langgam nga nagapangdagit, apan giabog sila ni Abram. Sa dihang gasalop na ang adlaw, nahinanok pag-ayo si Abram ug may makalilisang nga kangitngit nga mitabon kaniya. Unya miingon ang Ginoo kang Abram, “Sa pagkatinuod, ang imong mga kaliwat mahimong mga dumuduong sa laing nasod. Mahimo silang mga ulipon didto ug daog-daogon sulod sa 400 ka tuig. Apan silotan ko ang nasod nga moulipon kanila. Ug unya mobiya ang imong mga kaliwat gikan didto dala ang daghang kabtangan. Apan ikaw Abram, hatagan ko ug taas nga kinabuhi; mamatay ka sa katigulangon nga may kalinaw. Molabay una ang upat ka henerasyon ayha pa makabalik ang imong mga kaliwat dinhi, tungod kay dili pa igo ang pagpakasala sa mga Amorihanon aron silotan sila ug papahawaon niini nga yuta.” Sa dihang nakasalop na ang adlaw ug ngitngit na, kalit lang nga nakita ni Abram ang usa ka kolon nga naga-aso ug sulo nga nagasiga nga miagi taliwala sa pinikas nga mga mananap. Niana gayod nga adlaw, nagbuhat ang Ginoo ug kasabotan kang Abram. Miingon siya, “Ihatag ko sa imong mga kaliwat kining yutaa—gikan sa suba sa utlanan sa Ehipto paingon sa dako nga suba nga mao ang Eufrates. Kini nga yuta mao karon ang gipuy-an sa mga Kenihanon, Keniznon, Kadmonhon, Si Sarai nga asawa ni Abram dili makaanak. May sulugoon siya nga babayeng Ehiptohanon nga ginganlag si Hagar. Miingon si Sarai kang Abram, “Wala man motugot ang Ginoo nga makaanak ako, maayo pa tingali nga makighilawas ka sa akong sulugoon nga babaye kay basin pa ug makabaton ako ug anak pinaagi kaniya.” Misugot si Abram sa giingon sa iyang asawa. Busa gihatag ni Sarai si Hagar kang Abram aron mahimong iyang asawa. (Nahitabo kini human nakapuyo si Abram sa Canaan ug napulo ka tuig.) Wala madugay namabdos si Hagar. Pagkahibalo ni Hagar nga mabdos siya, gibiaybiay niya si Sarai. Tungod niini, miingon si Sarai kang Abram, “Gihatag ko si Hagar kanimo apan karon nga mabdos na siya, gibiaybiay na niya ako. Ikaw ang angay basolon niini! Ang Ginoo na ang maghukom kon kinsa kanato ang sad-an.” Mitubag si Abram, “Imo siyang sulugoon, busa buhata ang gusto mong buhaton kaniya.” Gikan niadto gilisod-lisod na ni Sarai si Hagar, busa milayas kini. Nakita sa anghel sa Ginoo si Hagar didto sa may tuboran sa kamingawan. Kini nga tuboran duol sa dalan paingon sa Shur. Nangutana ang anghel kaniya, “Hagar, sulugoon ni Sarai, diin ka gikan ug asa ka paingon?” Mitubag siya, “Milayas ako sa akong agalon nga si Sarai.” Miingon ang anghel kaniya, “Balik sa imong agalon ug pagpaubos kaniya.” Unya miingon pa gayod ang anghel: “Padaghanon ko pag-ayo ang imong kaliwat, nga ang ilang gidaghanon dili maihap. Mabdos ka ug sa dili madugay manganak ka ug usa ka batang lalaki. Nganli siya ug Ishmael, kay gidungog sa Ginoo ang imong pagpakitabang tungod sa imong pag-antos. Apan ang imong anak magkinabuhi nga sama sa usa ka ihalas nga asno. Kontrahon niya ang tanan, ug ang tanan mokontra kaniya. Magpuyo siya nga walay kalinaw ug mupahilayo siya sa iyang mga paryente.” Gitawag ni Hagar ang Ginoo nga nakigsulti kaniya ug “Dios nga Nakakita,” kay miingon siya, “Nakita ko ba gayod ang Dios nga nakakita kanako ug sa gihapon buhi pa ako? ” Mao kana nga ang tuboran nga anaa sa tunga-tunga sa Kadesh ug Bered gitawag ug Beer Lahai Roi. Mibalik si Hagar kang Sarai, ug nanganak siya ug batang lalaki. Ginganlan ni Abram ang bata ug Ishmael. Nagaedad si Abram ug 86 ka tuig sa dihang natawo si Ishmael. Sa dihang nagaedad si Abram ug 99 ka tuig, nagpakita ang Ginoo kaniya ug miingon, “Ako ang Dios nga Makagagahom. Pagmatinumanon kanunay kanako ug pagkinabuhi nga matarong. Tumanon ko ang akong kasabotan kanimo: padaghanon ko gayod ang imong mga kaliwat.” Pagkadungog niadto ni Abram, miyukbo siya agig pagtahod sa Dios. Miingon ang Dios kaniya, “Mao kini ang akong kasabotan kanimo: Mahimo kang amahan sa daghang mga nasod. Gikan karon dili na Abram ang ingalan kanimo kondili Abraham na, tungod kay himuon ko ikaw nga amahan sa daghang mga nasod. Padaghanon ko pag-ayo ang imong mga kaliwat ug maggikan kanila ang mga nasod, ug ang uban kanila mahimong mga hari. Tumanon ko ang akong kasabotan kanimo ug sa imong mga kaliwat sa umaabot nga mga henerasyon, nga padayon ako nga mahimong inyong Dios. Kini nga kasabotan magapadayon hangtod sa kahangtoran. Mga langyaw pa kamo karon sa yuta sa Canaan. Apan ihatag ko kining tibuok nga yuta kanimo ug sa imong mga kaliwat. Mainyo na kini hangtod sa kahangtoran, ug ako padayon nga mahimong inyong Dios.” Midugang pag-ingon ang Ginoo kang Abraham, “Apan ikaw, kinahanglan tumanon nimo ug sa imong mga kaliwat ang akong kasabotan kanimo. Ug bahin nianang kasabotan: Kinahanglan tulion ninyo ang tanan ninyong mga lalaki. Kini ang mahimong ilhanan sa akong kasabotan kaninyo. Si bisan kinsa nga wala matuli kinahanglan nga dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan, tungod kay gipakawalay-bili niya ang akong kasabotan.” Miingon pa gayod ang Dios kang Abraham, “Bahin sa imong asawa nga si Sarai, ayaw na siya tawaga ug Sarai, kay sukad karon Sara na ang iyang ngalan. Panalanginan ko siya ug hatagan ko ikaw ug anak pinaagi kaniya. Mahimo siyang inahan sa daghang mga nasod, ug ang uban niya nga mga kaliwat mahimong hari.” Pagkadungog niadto ni Abraham miyukbo siya agig pagtahod sa Dios, apan mikatawa siya sa iyang nadungog. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Makaanak pa kaha ako nga 100 na man ang akong edad? Ug si Sara, makaanak pa kaha sa edad nga 90 ka tuig?” Unya miingon siya sa Dios, “Hinaut nga ang akong anak nga si Ishmael ang hatagan mo sa panalangin.” Mitubag ang Dios, “Dili. Ang imong asawa nga si Sara manganak ug lalaki ug nganlan mo siya ug Isaac. Padayonon ko diha kaniya ang akong kasabotan kanimo, ug magapadayon kini nga kasabotan ngadto sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Nadungog ko ang imong hangyo bahin kang Ishmael. Panalanginan ko siya ug hatagan ug daghang mga kaliwat. Mahimo siyang amahan sa 12 ka mga pangulo, ug ang iyang mga kaliwat mahimong bantogan nga katawhan. Apan kang Isaac ug sa iyang mga kaliwat ko lang tumanon ang akong kasabotan kanimo. Manganak si Sara kang Isaac sa sama usab niini nga panahon sa sunod nga tuig.” Mibiya ang Dios pagkahuman siya makigsulti kang Abraham. Niadto gayong adlawa, gituman ni Abraham ang gisugo kaniya sa Dios. Gituli niya ang iyang anak nga si Ishmael ug ang tanang mga lalaki sa iyang panimalay: ang mga ulipon nga natawo sa iyang panimalay ug ang mga ulipon nga iyang gipalit. Nagaedad si Abraham ug 99 ka tuig sa dihang gituli siya, ug si Ishmael nagaedad usab ug 13 ka tuig. Nagpakita ang Ginoo kang Abraham sa dihang didto pa siya nagpuyo duol sa dagkong mga kahoy ni Mamre. Init kadto nga adlaw, ug si Abraham naglingkod-lingkod didto sa pultahan sa iyang tolda. Samtang naglantaw-lantaw siya, may nakita siyang tulo ka lalaki nga nagtindog sa unahan. Midagan dayon siya sa pagtagbo kanila. Miyukbo siya agig pagtahod kanila ug miingon, “Ginoo, kon mahimo, hapit una sa amo. Magpakuha ako ug tubig aron makapanghugas kamo sa inyong mga tiil ug unya makapahulay ilalom niining kahoy. Mokuha usab ako ug pagkaon alang kaninyo aron may kusog na usab kamo sa inyong paglakaw. Ikalipay ko ang pag-alagad kaninyo samtang ania kamo uban kanamo.” Ug mitubag sila, “Sige, buhata ang imong gisulti.” Busa nagdali-dali si Abraham ug sulod sa tolda ug miingon kang Sara, “Pagdali, pagkuha ug usa ka sako sa maayong klase sa harina ug pagluto ug pan.” Midagan usab si Abraham ngadto sa iyang mga baka ug nagpili ug tambok nga nati. Gipadali niya kinig paihaw ug paluto sa iyang batan-ong sulugoon. Unya gidala niya kini ngadto sa iyang mga bisita, uban sa keso ug gatas. Ug samtang nangaon ang iyang mga bisita ilalom sa kahoy, didto usab si Abraham sa ilang duol nga andam sa pag-alagad kanila. Unya, nangutana ang mga bisita kang Abraham, “Hain si Sara nga imong asawa?” Mitubag siya, “Tua sa sulod sa tolda.” Ang usa sa mga bisita miingon, “Ipaniguro ko nga mobalik ako dinhi sa sunod nga tuig, sa sama gihapon nga panahon, ug ang imong asawa nga si Sara may anak na nga lalaki.” Naminaw diay si Sara didto sa pultahan sa tolda sa likod ni Abraham. (Tigulang na silang duha ni Abraham ug miundang na gani ang binulan ni Sara.) Mikatawa si Sara sa iyang kaugalingon nga nagaingon, “Sa akong katigulangon ganahan pa ba kaha ako makigdulog sa akong bana nga tigulang na usab aron makaanak kami?” Unya nangutana ang Ginoo kang Abraham, “Nganong mikatawa si Sara ug miingon, ‘Makaanak pa ba ako nga tigulang na man ako?’ May butang ba nga dili mahimo sa Ginoo? Sumala sa giingon ko, mobalik ako dinhi sa sunod nga tuig sa sama gihapon nga panahon, ug si Sara may anak na nga lalaki.” Nahadlok si Sara, busa namakak siya. Miingon siya, “Wala ko mokatawa!” Apan miingon ang Ginoo, “Mikatawa ka gayod.” Pagkahuman, milakaw ang tulo ka lalaki. Gihatod sila ni Abraham hangtod sa usa ka dapit diin makita nila sa ubos ang lungsod sa Sodoma. Miingon ang Ginoo, “Dili ko itago kang Abraham ang akong pagabuhaton. Sigurado gayod nga ang iyang mga kaliwat mahimong dako ug gamhanan nga nasod sa umaabot, ug pinaagi kaniya, makadawat ug panalangin ang tanang mga nasod sa kalibotan. Gipili ko siya aron iyang mandoan ang iyang mga kaanakan ug mga kaliwat nga motuman sa akong mga sugo pinaagi sa pagbuhat sa husto ug matarong. Ug pinaagi niana, matuman ang akong gisaad kaniya.” Unya miingon ang Ginoo kang Abraham, “Daghan na ang mga reklamo bahin sa Sodoma ug Gomora, kay labihan na gayod kadaotan ang maong mga dapit. Busa moadto ako didto aron pagsusi kon tinuod ba o dili kini nga mga reklamo.” Milakaw ang duha ka lalaki paingon sa Sodoma, apan nagpabilin ang Ginoo uban kang Abraham. Miduol si Abraham sa Ginoo ug nangutana, “Laglagon mo ba ang mga matarong uban sa mga makasasala? Kon pananglit may 50 ka tawong matarong niana nga lungsod, laglagon mo ba ang tibuok nga lungsod? Dili mo ba kaloy-an ang lungsod tungod ug alang sa 50 ka mga tawong matarong? Imposible nga laglagon mo ang mga matarong uban sa mga makasasala. Dili mahimo nga managsama ra ang pagtagad mo kanila. Ikaw ang nagahukom sa tibuok kalibotan, dili ba nga angay lang nga buhaton mo kon unsa ang husto?” Mitubag ang Ginoo, “Kon may makita akong 50 ka tawong matarong sa Sodoma, dili ko laglagon ang tibuok nga lungsod tungod ug alang kanila.” Miingon pag-usab si Abraham, “O Ginoo, pasayloa ako nga mangahas sa pagpakigsulti kanimo. Tawo lang ako, ug wala akoy katungod sa pagsulti niini kanimo. Kon pananglit may 45 ka tawong matarong, laglagon mo ba ang tibuok nga lungsod tungod kay kulang kini ug lima?” Mitubag ang Ginoo, “Kon may makita akong 45 ka tawong matarong, dili ko laglagon ang lungsod.” Midugang pag-ingon si Abraham, “Kon pananglit 40 lang ang matarong?” Mitubag ang Ginoo, “Dili ko laglagon ang lungsod tungod ug alang sa 40 ka tawong matarong.” Miingon pag-usab si Abraham, “Ayaw kasuko kanako, Ginoo, kay mangutana pa ako. Kon pananglit may 30 lang ka tawong matarong?” Mitubag ang Ginoo, “Dili ko gihapon laglagon ang lungsod kon may makita akong 30 ka tawong matarong.” Miingon pa gayod si Abraham, “Ginoo, pasayloa ako sa akong pagpangahas sa pagpadayon nga makigsulti kanimo. Kon pananglit may 20 lang ka tawong matarong?” Mitubag ang Ginoo, “Dili ko gihapon laglagon ang lungsod tungod ug alang sa 20 ka tawong matarong.” Miingon pa gayod pag-usab si Abraham, “Ginoo, ayaw kasuko; kataposan ko na lang gayod kini nga pangutana. Kon pananglit 10 lang ang imong makita nga matarong?” Mitubag ang Ginoo, “Dili ko gihapon laglagon ang lungsod tungod ug alang sa 10 ka tawong matarong.” Pagkahuman niyag pakigsulti kang Abraham, mibiya ang Ginoo ug si Abraham mipauli sa ila. Kilomkilom na sa dihang miabot kadtong duha ka anghel sa Sodoma. Naglingkod niadto si Lot sa pultahan sa lungsod. Pagkakita ni Lot kanila, mitindog siya sa pagtagbo kanila. Unya miyukbo siya agig pagtahod kanila ug miingon, “Kon mahimo, hapit una kamo sa akong balay. Makapanghimasa kamo didto ug adto kamo matulog karong gabii. Ug ugma sayo kamo nga makapadayon sa inyong paglakaw.” Apan mitubag sila, “Ayaw na lang, adto na lang kami matulog sa plasa karong gabii.” Apan gipugos gayod sila ni Lot, busa miuban na lang sila sa iyang balay. Nagaandam si Lot ug daghang pagkaon ug ilimnon. Nagpaluto usab siya ug pan nga walay patubo, ug nangaon sila. Sa nangandam na sila sa pagpanghigda, nangabot ang mga batan-on ug tigulang nga mga lalaki sa Sodoma gikan sa tanang dapit sa lungsod, ug gilibotan nila ang balay ni Lot. Misinggit sila ngadto kang Lot, “Hain na ang imong mga bisitang lalaki nga miabot karong gabii? Pagawasa sila dinhi kay gusto kaming makighilawas kanila.” Migawas si Lot aron atubangon sila, ug gisirhan niya ang pultahan human siya makagawas. Miingon siya kanila, “Mga higala, nagahangyo ako nga dili ninyo buhaton kanang gihunahuna ninyo nga daotan. Aduna akoy duha ka anak nga dalaga. Ihatag ko sila kaninyo ug buhata ang gusto ninyong buhaton ngadto kanila. Apan ayaw lang ninyo hilabti kining duha ka tawo, kay mga bisita ko sila ug angay ko silang panalipdan.” Apan miingon ang mga tawo, “Dumuduong ka lang dinhi! Si kinsa ka nga motudlo kanamo sa angay namong buhaton? Pahawa diha! Basin mas labaw pa kadaotan ang among buhaton diha kanimo kay kanila.” Unya gitulod nila si Lot. Moduol unta sila sa pultahan aron sa pagguba niini, apan giablihan kini sa duha ka anghel nga didto sa sulod ug gibira si Lot, ug gisira ang pultahan. Unya gibutahan nila ang mga tawo sa gawas aron dili na sila makatultol sa pultahan. Miingon ang duha ka anghel kang Lot, “Kon may mga anak ka pa o mga umagad nga lalaki o mga kaparyentehan dinhi sa lungsod, ipahilayo silang tanan niining dapita, kay laglagon namo kining lungsora. Nadungog sa Ginoo ang daghang mga reklamo batok sa labihan kadaotan nga mga tawo niining dapita. Busa gipadala niya kami aron sa paglaglag niini.” Unya giadtoan ni Lot ang iyang mga umagaron nga lalaki ug giingnan, “Pagdali, biya kamo dinhi kay laglagon sa Ginoo kining lungsora.” Apan wala sila motuo kay abi nila ug nagtiaw-tiaw lang si Lot. Sa dihang mibanagbanag na, gipadali-dali sa mga anghel si Lot sa pagbiya sa lungsod. Miingon sila, “Pagdali! Dad-a ang imong asawa ug duha ka anak nga babaye nga ania dinhi ug biya kamo dayon, kay basig maapil kamo sa paglaglag niining lungsod.” Apan naglangay-langay pa si Lot. Busa tungod kay nalooy ang Ginoo kanila, gikuptan sa mga anghel ang ilang mga kamot ug gidala sila gawas sa lungsod. Sa dihang didto na sila sa gawas, miingon ang Ginoo, “Panagan kamo! Ayaw gayod kamo paglingi o paghunong sa bisan asa nga bahin niining kapatagan. Panagan kamo sa bukid aron dili kamo mamatay.” Apan mitubag si Lot, “Ginoo, ayaw na ako padagana sa bukid. Gikaloy-an mo ako ug gipakita mo ang imong kaayo kanako pinaagi sa pagluwas sa akong kinabuhi. Apan layo kaayo kadtong bukid; basig maapsan ako sa katalagman ug mamatay ako sa dili pa makaabot didto. Anaay gamay nga lungsod sa unahan. Duol ra kana; mahimo ba akong modagan diha aron makaikyas ug maluwas ang akong kinabuhi?” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Oo, mosugot ako sa imong hangyo; dili ko laglagon kanang lungsora. Sige, panagan na kamo didto, kay dili ko mahimo ang angay kong buhaton hangtod nga dili pa kamo makaabot didto.” Gitawag ang maong lungsod nga Zoar. Hayag na sa dihang nakaabot sila si Lot sa Zoar. Unya gipaulanan sa Ginoo ug nagadilaab nga asupre ang Sodoma ug Gomora. Gilaglag sa Ginoo ang duha ka lungsod ug ang tibuok kapatagan. Nangamatay ang tanang nagpuyo didto apil ang tanang tanom. Milingi ang asawa ni Lot, ug nahimo siyang haligi nga asin. Sayo pa kaayo nianang pagkasunod adlaw, miadto si Abraham sa dapit diin nakigsulti siya sa Ginoo. Milantaw siya sa Sodoma ug Gomora ug sa tibuok nga kapatagan. Nakita niya ang aso nga miulbo gikan sa yuta, sama sa aso nga naggikan sa usa ka dako nga hurnohan. Gihinumdoman sa Dios si Abraham, kay sa dihang gilaglag niya ang mga lungsod sa kapatagan diin nagpuyo si Lot, gipaikyas una niya kini aron dili maapil. Nahadlok si Lot nga mopuyo sa Zoar, busa mibalhin siya sa bukid uban sa iyang duha ka anak nga dalaga ug didto nagpuyo sa langub. Usa niana ka adlaw, miingon ang magulang nga anak ngadto sa iyang manghod, “Tigulang na ang atong amahan ug wala gayoy lalaki dinhi nga mangasawa kanato aron makabaton kitag anak sama sa ginahimo bisan diin. Maayo pag paimnon nato ang atong amahan ug bino hangtod nga mahubog, unya makighilawas kita kaniya aron nga makabaton kitag anak pinaagi kaniya.” Busa niadtong gabhiona, gihubog nila ang ilang amahan. Unya nakighilawas ang magulang nga anak sa iyang amahan. Tungod sa sobra nga kahubog ni Lot wala gayod siya makahibalo kon unsa ang nahitabo. Pagkasunod nga adlaw, miingon ang magulang sa iyang manghod, “Nakighilawas ako sa atong amahan kagabii. Karong gabii, paimnon na usab nato siya ug bino hangtod nga mahubog siya, ug ikaw na usab ang makighilawas kaniya aron makabaton kitang duha ug anak pinaagi kaniya.” Busa gihubog na usab nila ang ilang amahan nianang pagkagabii, ug ang manghod na usab ang nakighilawas kaniya. Sa labihan niya nga kahubog wala gihapon makahibalo si Lot kon unsa ang nahitabo. Niining paagiha, namabdos ang duha ka anak ni Lot pinaagi mismo kaniya. Nanganak ang magulang ug lalaki ug ginganlan niya kinig Moab. Siya ang kagikan sa katawhan nga mga Moabihanon karon. Nanganak usab ug lalaki ang manghod ug ginganlan niya kinig Ben Ami. Siya ang kagikan sa katawhan nga mga Amonihanon karon. Mibiya sila si Abraham sa Mamre ug miadto sa Negev. Mipuyo sila sa tunga-tunga sa Kadesh ug Shur ug unya mibalhin sila sa Gerar. Samtang didto sila, gipaila ni Abraham si Sara sa mga tawo ingon nga iyang igsoon. Busa gipakuha ni Abimelec nga hari sa Gerar si Sara. Usa ka gabii, nagpakita ang Dios kang Abimelec pinaagi sa usa ka damgo. Miingon siya, “Mamatay ka, kay ang babaye nga imong gikuha adunay bana.” Apan tungod kay wala pa mahilabti ni Abimelec si Sara, miingon siya, “Ginoo, patyon mo ba diay ang mga tawong inosente? Wala akoy sala. Miingon si Abraham nga igsoon niya si Sara ug si Sara miingon usab nga igsoon niya si Abraham. Inosente gayod ako niining mga butanga, busa nagtuo ako nga dili daotan ang akong gibuhat.” Mitubag ang Dios, “Oo, nasayod ako nga wala kay daotang tinguha, busa wala ako motugot nga mahilabtan mo siya aron dili ka makasala kanako. Apan kinahanglan ibalik mo siya sa iyang bana tungod kay ang iyang bana usa ka propeta, ug ampoan ka niya aron dili ka mamatay. Apan kon dili mo siya ibalik, pasidan-an ko ikaw nga daan nga mamatay ka gayod apil ang tanan mong mga katawhan.” Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, gipatawag ni Abimelec ang tanan niyang mga opisyal ug gisuginlan mahitungod sa iyang damgo. Nahadlok sila pag-ayo. Unya gipatawag ni Abimelec si Abraham ug gipangutana, “Unsa kining gibuhat mo kanamo? Unsay akong sala kanimo nga gibutang mo man kanako ug sa tibuok kong gingharian kining labihan kadako nga sala? Dili maayo ang imong gibuhat. Apan nganong gibuhat mo man kini?” Mitubag si Abraham, “Abi ko ug wala na gayoy nagatahod sa Dios niining dapita, ug nakahunahuna ako nga basin ug patyon ninyo ako aron makuha ninyo ang akong asawa. Tinuod man pod nga managsoon kami, apan sa amahan lang ug dili sa inahan, ug gipangasawa ko siya. Sa dihang giingnan ako sa Dios nga mobiya sa panimalay sa akong amahan, gisultihan ko si Sara nga ipaila ako nga iyang igsoon bisan asa kami paingon. Niining paagiha mapakita niya ang iyang paghigugma kanako.” Gibalik ni Abimelec si Sara kang Abraham, ug gihatagan pa niya si Abraham ug mga karnero, baka, ug mga ulipon nga babaye ug lalaki. Unya miingon siya kang Abraham, “Tan-awa! Ania ang akong yuta. Pagpili kamo ug dapit nga gusto ninyong puy-an.” Miingon usab siya kang Sara, “Hatagan ko ang imong igsoon ug 1,000 ka buok nga pilak aron pagmatuod sa tanan ninyong kauban nga wala ko ikaw mahilabti ug nga wala ka nakahimo ug daotan.” Unya, gihinumdoman sa Ginoo si Sara sumala sa iyang gisaad. Namabdos si Sara ug nanganak ug lalaki bisan tigulang na si Abraham. Natawo ang bata sa panahon gayod nga gitakda sa Dios. Ginganlan ni Abraham ang bata ug Isaac. Sa dihang walo na ka adlaw ang bata, gituli siya ni Abraham sumala sa gisugo sa Dios kaniya. Nagaedad si Abraham ug 100 ka tuig sa dihang natawo si Isaac. Miingon si Sara, “Gipakatawa ako sa Dios sa kalipay, ug si bisan kinsa nga makadungog mahitungod niining nahitabo kanako mokatawa usab sama kanako. Kinsay makasulti kang Abraham nga makapasuso pa ako ug bata? Apan nakaanak pa ako bisan tigulang na siya.” Midako si Isaac, ug sa adlaw nga gilutas siya nagpahigayon si Abraham ug usa ka dako nga kombira. Usa ka adlaw, nakita ni Sara nga gisungog ni Ishmael si Isaac. (Si Ishmael anak ni Abraham kang Hagar nga Ehiptohanon.) Busa miingon si Sara kang Abraham, “Palayasa kanang sulugoon nga babaye ug ang iyang anak, kay dili angay nga makapanunod ang iyang anak sa katigayonan uban kang Isaac nga akong anak.” Nakapaguol gayod kini kang Abraham tungod kay anak usab niya si Ishmael. Apan miingon ang Dios kaniya, “Ayaw kabalaka kang Ishmael ug kang Hagar. Tumana ang gusto ni Sara, kay magagikan kang Isaac ang mga kaliwat nga akong gisaad. Ug kon bahin kang Ishmael, hatagan ko usab siya ug daghang mga kaliwat ug mahimo usab silang usa ka nasod, tungod kay anak mo usab siya.” Pagkaugma, sayo kaayong mikuha si Abraham ug pagkaon ug tubig nga nasulod sa panit nga sudlanan, ug gibutang niya kini sa abaga ni Hagar. Unya gipalakaw niya si Hagar uban sa bata. Nagbaklay sila sa kamingawan sa Beersheba nga wala masayod kon asa sila paingon. Sa dihang nahurot na ang ilang tubig, gibilin niya ang iyang anak ilalom sa usa ka tanom ug milakaw siya sa unahan, nga mga 100 ka metros ang gilay-on gikan sa bata. Milingkod siya didto ug midangoyngoy ug hilak ug miingon, “Dili ako makaantos nga motan-aw sa akong anak nga mamatay.” Unya, nadungog sa Dios ang paghilak sa bata. Ug gikan sa langit miingon ang anghel sa Dios kang Hagar, “Unsay imong gihilakan Hagar? Ayaw kahadlok; nadungog sa Dios ang hilak sa imong anak. Tindog ug bangona ang imong anak, kay himuon kong dako nga nasod ang iyang mga kaliwat.” Unya gipakita sa Dios kaniya ang usa ka atabay. Giadto niya kini ug gipuno niya ug tubig ang iyang sudlanan. Unya gipainom niya ang iyang anak. Niadtong panahona, miadto si Abimelec kang Abraham uban sa pangulo sa iyang mga sundalo nga si Ficol. Miingon si Abimelec kang Abraham, “Gitabangan ka gayod sa Dios sa tanan mo nga gibuhat. Busa, panumpa dinhi sa ngalan sa Dios nga dili mo gayod ako budhian ingon man ang akong mga anak ug mga kaliwat. Ipakita ang imong kaayo kanako ug niini nga dapit diin ka nagapuyo ingon nga usa ka dumuduong, sama sa pagpakita ko sa akong kaayo kanimo.” Mitubag si Abraham, “Sige, gipanumpa ko.” Apan mireklamo si Abraham kang Abimelec mahitungod sa atabay nga giilog sa mga sulugoon ni Abimelec. Miingon si Abimelec, “Wala ako makahibalo kon kinsa ang nagbuhat niini. Wala mo ako sultihi, ug karon lang ako nakadungog bahin niini.” Busa mikuha si Abraham ug mga karnero ug mga baka ug gihatag niya kini kang Abimelec, unya naghimo silang duha ug kasabotan. Mikuha pa gayod si Abraham ug pito ka bayeng karnero ug iya kining gilain. Nangutana si Abimelec, “Unsay buot ipasabot nianang pito ka bayeng karnero nga imong gilain?” Mitubag si Abraham, “Dawata kining pito ka bayeng karnero isip pagpamatuod nga ako ang nagkalot niini nga atabay.” Gitawag nila kadtong dapita ug Beersheba tungod kay nanumpa silang duha didto. Human sila makahimo sa ilang kasabotan didto sa Beersheba, mibalik si Abimelec ug si Ficol sa yuta sa mga Filistihanon. Nagtanom si Abraham ug usa ka kahoy nga tamarisko didto sa Beersheba ug misimba siya sa Ginoo, ang Dios nga walay kataposan. Mipuyo si Abraham sa yuta sa mga Filistihanon sa hataas nga panahon. Unya, gisulayan sa Dios si Abraham. Gitawag niya si Abraham, ug mitubag kini, “Unsa man!” Unya, miingon siya, “Dad-a ang imong bugtong ug pinalanggang anak nga si Isaac ug pangadto kamo sa yuta sa Moria. Tungas sa bukid nga akong itudlo kanimo ug ihalad mo siya kanako ingon nga halad nga sinunog. ” Pagkaugma, sayo pa kaayong mibangon si Abraham. Nagbugha siya ug pangsugnod alang sa halad, ug gikarga niya kini sa asno. Unya migikan siya kauban ni Isaac ug sa duha niya ka sulugoon nga lalaki paingon sa dapit nga giingon sa Dios kaniya. Sa ikatulo nga adlaw sa ilang lakaw, nakita ni Abraham sa unahan ang dapit nga giingon sa Dios kaniya. Busa miingon si Abraham sa duha niya ka sulugoon, “Dinhi lang una kamo ug bantayi ninyo ang asno, kay motungas kami didto sa unahan ug mosimba sa Dios. Mobalik ra kami dayon.” Gipapas-an ni Abraham kang Isaac ang mga sugnod, ug siya ang midala sa kutsilyo ug panghaling. Samtang nanglakaw sila, miingon si Isaac, “Tay!” Mitubag si Abraham, “Unsa, anak?” Nangutana si Isaac, “May dala kitang panghaling ug sugnod apan hain ang karnero nga ighahalad?” Mitubag si Abraham, “Anak, nagtagana ang Dios alang kanato ug karnero nga ighahalad.” Ug nagpadayon sila sa paglakaw. Sa pag-abot nila sa dapit nga giingon sa Dios, nagbuhat si Abraham ug halaran, ug gipahimutang niya ang mga sugnod ibabaw niini. Unya gigapos niya si Isaac ug gipahiluna ibabaw sa mga sugnod didto sa halaran. Pagkahuman, mikuha siya ug kutsilyo. Ug sa dihang patyon na unta niya si Isaac, gitawag siya sa anghel sa Ginoo gikan sa langit, “Abraham! Abraham!” Mitubag si Abraham, “Unsa man.” Unya miingon ang anghel, “Ayaw pasipad-i ang bata! Karon napamatud-an ko na gayod nga may kahadlok ka sa Dios tungod kay wala mo ihikaw ang imong bugtong nga anak.” Paglingi ni Abraham, may nakita siyang usa ka laking karnero nga ang sungay nasangit sa sampinit. Gikuha niya kini ug gihalad ingon nga halad nga sinunog puli sa iyang anak. Ginganlan ni Abraham kadtong dapita ug “Magtagana ang Ginoo.” Busa hangtod karon may panultihon nga nagaingon, “Sa Bukid sa Ginoo may gitagana siya.” Sa ikaduhang higayon, mitawag kang Abraham ang anghel sa Ginoo gikan sa langit. Pinaagi sa imong mga kaliwat, panalanginan ko ang tanang mga nasod sa kalibotan, tungod kay mituman ka kanako.” Human niadto, mibalik si Abraham ug si Isaac ngadto sa mga sulugoon. Unya miadto sila sa Beersheba ug didto na mipuyo. Wala madugay, nabalitaan ni Abraham nga si Nahor nga iyang igsoon may mga anak na kang Milca nga iyang asawa: Si Uz ang magulang, sunod si Buz, ug sunod si Kemuel (nga amahan ni Aram), si Kesed, si Hazo, si Pildash, si Jidlaf, ug si Betuel. (Si Betuel mao ang amahan ni Rebeka.) Silang walo mao ang mga anak ni Nahor kang Milca. May mga anak usab si Nahor sa usa pa niya ka asawa nga si Reuma, ug kini mao sila si Teba, Gaham, Tahash, ug Maaca. Nagkinabuhi si Sara ug 127 ka tuig. Namatay siya didto sa Kiriat Arba (nga mao ang Hebron) sa yuta sa Canaan. Nagbangotan pag-ayo si Abraham sa pagkamatay ni Sara. Unya, mibiya una si Abraham sa haya sa iyang asawa ug nakigkita sa mga Hitihanon. Miingon siya kanila, “Nagpuyo ako dinhi sa inyong dapit ingon nga usa ka dumuduong, busa tugoti ninyo ako nga makaangkon ug yuta nga kalubngan ko sa akong asawa.” Mitubag ang mga Hitihanon, “Sir, pamati una kanamo. Giila ka namo nga usa ka dungganon nga tawo, busa mahimo mong ilubong ang imong asawa sa among labing maayong lubnganan. Walay usa kanamo nga modumili sa paghatag kanimo ug dapit nga kalubngan mo sa imong asawa.” Diha-diha miyukbo si Abraham atubangan sa mga Hitihanon. Unya miingon siya, “Kon uyon kamo nga ilubong ko dinhi ang akong asawa, tabangi ninyo ako sa paghangyo kang Efron nga anak ni Zohar nga ibaligya niya kanako ang iyang langub nga anaa sa daplin sa iyang yuta sa Macpela. Sultihi ninyo siya nga bayran ko siya sa husto nga kantidad dinhi mismo sa inyong atubangan aron mapanag-iya ko na ang langub aron himuon ko nga lubnganan.” Naa diay didto si Efron nga nagalingkod uban sa iyang mga katagilungsod nga mga Hitihanon. Busa mitubag siya kang Abraham nga nadunggan sa tanang mga Hitihanon nga nagtigom didto sa may pultahan sa lungsod. Miingon siya, “Sa atubangan niining akong mga katagilungsod ihatag ko kanimo ang tibuok nga yuta apil na ang langub. Busa ilubong na ang imong asawa.” Miyukbo pag-usab si Abraham atubangan sa mga Hitihanon. Unya miingon siya kang Efron nga nadunggan sa tanan, “Paminawa ako. Paliton ko ang yuta. Dawata ang akong bayad aron malubong ko na ang akong asawa didto.” Mitubag si Efron, “Sir, ang yuta nagakantidad ug 400 ka buok nga pilak. Apan dili kana mahinungdanon. Sige, ilubong na didto ang imong asawa.” Miuyon si Abraham sa kantidad nga giingon ni Efron, busa nagbayad siya ug 400 ka buok nga pilak sa atubangan sa mga Hitihanon. Ang mga pilak gibasi sumala sa timbangan sa mga negosyante niadtong panahona. Unya gilubong ni Abraham si Sara didto sa langub sa uma sa Macpela nga duol sa Mamre nga mao ang Hebron, nga sakop sa yuta sa Canaan. Busa ang uma apil ang langub, nga kaniadto gipanag-iya sa mga Hitihanon, napanag-iya na ni Abraham ug gibuhat niya kini nga lubnganan. Tigulang na kaayo si Abraham ug gipanalanginan siya sa Ginoo sa tanang butang. Usa niana ka adlaw, giingnan niya ang iyang tigdumala nga sulugoon nga nagaatiman sa tanan niyang mga kabtangan, “Itapion ang imong kamot taliwala sa duha ko ka paa, ug panumpa kanako sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa langit ug sa yuta, nga dili ka magpili ug pangasaw-onon alang sa akong anak nga si Isaac gikan sa mga taga-Canaan nga kauban nato nga nagpuyo dinhi. Adto sa dapit nga akong gigikanan, ug didto sa akong kaparyentehan pagpili ug babaye nga ipaasawa sa akong anak nga si Isaac.” Apan nangutana ang sulugoon, “Kon pananglit dili mouban ang babaye dinhi, dad-on ko ba si Isaac didto?” Mitubag si Abraham, “Ayaw gayod dad-a si Isaac didto! Ang Ginoo, ang Dios sa langit, ang nagdala kanako dinhi gikan sa panimalay sa akong amahan, ug sa dapit diin ako natawo. Ug nanumpa siya nga ihatag niya kining yuta sa Canaan sa akong mga kaliwat. Busa lakaw kay ipadala sa Ginoo ang iyang anghel nga mag-uban kanimo aron makakita ka didto ug pangasaw-onon alang sa akong anak. Kon dili mouban ang babaye kanimo, wala kay tulubagon niining panumpa mo kanako. Apan ayaw lang dad-a didto ang akong anak.” Busa gitapion sa sulugoon ang iyang kamot taliwala sa duha ka paa ni Abraham nga iyang agalon, ug nanumpa siya nga tumanon niya ang gisugo kaniya. Pagkahuman, mikuha ang sulugoon ug napulo ka kamelyo ug mga mahalong butang nga iyang dad-on ingon nga gasa gikan sa iyang agalon nga si Abraham. Unya miadto siya sa Aram Naharaim, ang lungsod nga gipuy-an ni Nahor. Pag-abot sa sulugoon didto, gipalubog niya ang mga kamelyo duol sa atabay sa gawas sa lungsod. Kilomkilom na ug mao usab kini ang tingsag-ob sa mga babaye. Nagaampo ang sulugoon, “ Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, hinaut nga hatagan mo ug kalamposan ang akong tuyo dinhi, ug ipakita mo ang imong kaayo sa akong agalon. Ania, nagatindog ako dinhi sa daplin sa atabay ug manganhi ang mga babaye niini nga lungsod sa pagsag-ob. Kon mohangyo ako sa usa ka dalaga nga paimnon ako gikan sa iyang tibod, ug mosugot siya ug moingon nga paimnon usab niya ang akong mga kamelyo, hinaut nga siya na ang babaye nga imong gipili nga mahimong asawa sa imong sulugoon nga si Isaac. Niining paagiha mahibaloan ko nga gipakita mo ang imong kaayo sa akong agalon nga si Abraham.” Wala pa siya makahuman ug ampo, miabot si Rebeka nga may gipas-an nga tibod. Si Rebeka anak ni Betuel, ug si Betuel anak ni Nahor ug ni Milca. Si Nahor igsoon ni Abraham. Hilabihan gayod katahom ni Rebeka ug putli pa. Nanaog siya ngadto sa atabay ug gisudlan niya ug tubig ang iyang tibod. Unya misaka siya aron mopauli. Midagan ang sulugoon aron pagsugat kaniya ug miingon, “Palihog paimna ako ug tubig gikan sa imong tibod bisan gamay lang.” Mitubag si Rebeka “Sige sir, inom lang.” Unya gipaubos niya ang tibod ug gikuptan samtang miinom ang sulugoon. Pagkahuman niya ug painom sa sulugoon, miingon siya, “Magsag-ob usab ako alang sa imong mga kamelyo hangtod nga makainom silang tanan.” Dali-dali niyang gibubo ang tubig sa imnanan sa mga mananap ug mibalik siya sa atabay sa pagsag-ob ug usab. Nagsige siya ug sag-ob hangtod nga nakainom ang tanang mga kamelyo. Naniid lang ang sulugoon ug naghunahuna kon gipalampos na ba sa Ginoo ang iyang tuyo sa pag-adto niadto nga dapit. Pagkahuman ug inom sa mga kamelyo, gipagawas sa sulugoon ang dala niyang singsing nga bulawan nga may gibug-aton nga mga unom ka gramo, ug ang duha ka pulseras nga bulawan nga may gibug-aton nga mga 115 ka gramo. Gihatag niya kini kang Rebeka, ug nangutana siya, “Kang kinsa kang anak? May makatulgan ba kami sa inyo karong gabii?” Mitubag si Rebeka, “Anak ako ni Betuel nga anak nga lalaki ni Nahor ug ni Milca. May makatulgan kamo didto sa amo, ug may daghan usab nga mga dagami ug kumpay alang sa inyong mga kamelyo.” Unya miyukbo ang sulugoon ug misimba sa Ginoo. Miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham. Iya gayod nga gipakita ang iyang padayon nga kaayo sa akong agalon. Gigiyahan niya ako ngadto sa panimalay sa mga paryente sa akong agalon.” Midagan si Rebeka pauli sa balay sa iyang inahan ug gisugilon niya kanila ang tanan nga nahitabo. Miingon si Laban kaniya, “Ikaw diay ang tawo nga gipanalanginan sa Ginoo. Nganong nagatindog ka ra man dinhi? Tana sa balay, giandam ko na ang kuwarto alang kaninyo ug ang dapit alang sa mga kamelyo.” Miuban ang sulugoon kang Laban. Pag-abot nila sa balay, gihaw-asan ni Laban ug mga karga ang mga kamelyo ug unya gihatagan niyag dagami ug kumpay. Gidad-an usab niyag tubig ang sulugoon ug ang iyang mga kauban, aron makapanghimasa sila. Sa dihang gisukaran na sila ug pagkaon, miingon ang sulugoon, “Dili ako mokaon hangtod nga dili ko masulti ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi.” Mitubag si Laban, “Sige, suginli kami.” Miingon siya, “Sulugoon ako ni Abraham. Gipanalanginan sa Ginoo ang akong agalon ug adunahan na kaayo siya karon. Gihatagan siya sa Ginoo ug daghang mga karnero, kanding, baka, kamelyo, asno, pilak, bulawan, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye. Bisan ug tigulang na kaayo si Sara nga iyang asawa, nakaanak pa siya. Ug kining anak nila nga lalaki mao ang manunod sa tanan niyang mga kabtangan. Gipapanumpa ako sa akong agalon nga tumanon ang iyang sugo. Miingon siya, ‘Ayaw pagpili ug pangasaw-onon alang sa akong anak gikan sa mga babaye dinhi sa Canaan kansang yuta akong gipuy-an karon. Lakaw sa panimalay sa akong amahan, ug didto sa akong mga kaparyentehan pagpili ug babaye nga ipaasawa sa akong anak.’ Apan nangutana ako, ‘Unsa may akong buhaton kon dili mouban ang babaye kanako?’ Mitubag siya, ‘Ang Ginoo nga akong gituman kanunay mopadala sa iyang anghel sa pag-uban kanimo aron molampos ka sa imong tuyo didto. Makakita ka ug pangasaw-onon sa akong anak gikan sa akong mga paryente, sa panimalay sa akong amahan. Kon moadto ka sa akong kaparyentehan, ug dili nila pakuyogon ang babaye kanimo, gawasnon ka na sa imong panumpa.’ “Busa pag-abot ko ganina sa atabay, nagaampo ako. Matod ko, ‘ Ginoo, Dios sa akong agalon nga si Abraham, hinaut nga hatagan mo ug kalamposan ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi. Ania, nagatindog ako dinhi sa daplin sa atabay. Kon may moabot nga dalaga aron pagsag-ob, mohangyo ako nga paimnon bisan ug gamay lang nga tubig gikan sa iyang tibod. Kon paimnon niya ako ug moingon siya nga sag-oban usab niya ang akong mga kamelyo, hinaut nga siya na ang babaye nga gipili mo nga mahimong asawa sa anak sa akong agalon.’ “Wala pa gani ako makahuman sa akong hilom nga pag-ampo, miabot na si Rebeka nga may gipas-an nga tibod. Mikanaog siya ngadto sa atabay ug nagsag-ob. Miingon ako kaniya, ‘Palihog paimna ako.’ Unya gipaubos niya ang iyang gipas-an nga tibod, ug miingon, ‘Sige, inom lang, ug paimnon ko usab ang imong mga kamelyo.’ Busa miinom ako, ug unya gipainom usab niya ang mga kamelyo. Pagkahuman niadto, gipangutana ko siya kon kang kinsa siyang anak. Mitubag siya, ‘Kang Betuel nga anak nga lalaki ni Nahor ug ni Milca.’ Unya gitaoran ko ug singsing ang iyang ilong ug gisul-oban ug mga pulseras ang iyang bukton. Unya miyukbo ako ug misimba sa Ginoo. Gidayeg ko ang Ginoo, ang Dios sa akong agalon nga si Abraham. Siya ang nagtultol kanako sa husto nga dapit, aron makita ko ang anak sa paryente sa akong agalon nga mahimong asawa sa iyang anak. “Karon, gusto kong mahibaloan kon ipaasawa ba ninyo si Rebeka kang Isaac ingon nga pagpakita sa inyong tinuod nga kaayo sa akong agalon. Sultihi ninyo ako aron mahibaloan ko usab kon unsa ang akong buhaton.” Mitubag si Laban ug si Betuel, “Tungod kay kabubut-on kini sa Ginoo, wala na kamiy ikasulti. Ania si Rebeka, dad-a siya sa imong pagpauli aron mahimo siyang asawa sa anak sa imong agalon, sumala sa giingon sa Ginoo.” Pagkadungog niadto sa sulugoon, miyukbo siya ug misimba sa Dios. Unya gipagawas niya ang dala niyang mga alahas nga hinimo gikan sa pilak ug bulawan, ug ang mga bisti, ug gihatag kang Rebeka. Gihatagan usab niya ug mahalon nga mga gasa ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebeka. Unya nangaon ang sulugoon ug ang iyang mga kauban, ug didto sila nangatulog niadtong gabhiona. Pagmata nila pagkabuntag, miingon ang sulugoon, “Mopauli na ako sa akong agalon.” Apan miingon ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebeka, “Tugoti lang una si Rebeka nga magpabilin dinhi uban kanamo bisan ug napulo lang ka adlaw, pagkahuman niana, makalakaw na kamo.” Apan miingon ang sulugoon, “Ayaw na ninyo akog langana. Gipalampos sa Ginoo ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi, busa tugoti na ninyo ako sa pagbalik ngadto sa akong agalon.” Mitubag sila, “Tawgon una nato si Rebeka ug pangutan-on kon unsay iyang ikasulti.” Busa gitawag nila si Rebeka ug gipangutana, “Mouban ka ba niining tawhana?” Mitubag si Rebeka, “Oo, mouban ako.” Busa, gipagikan nila si Rebeka, ang iyang tig-atiman, ug ang sulugoon ni Abraham ug ang iyang mga kauban. Gipanalanginan nila si Rebeka sa iyang paglakaw. Miingon sila, “Igsoon namo, hinaut pa nga magagikan kanimo ang daghan kaayo nga mga kaliwat. Hinaut pa nga pildihon sa imong mga kaliwat ang ilang mga kaaway.” Sa dihang naandam na ang tanan, misakay si Rebeka ug ang iyang mga sulugoong babaye sa mga kamelyo, ug misunod sa sulugoon ni Abraham. Unya, si Isaac nga tua nagpuyo sa Negev bag-o lang miabot gikan sa Beer Lahai Roi. Sa dihang kilomkilom na, migawas si Isaac aron sa paglakaw-lakaw didto sa kaumahan. Nakita niya nga may mga kamelyo nga nagapadulong. Sa dihang nakita ni Rebeka si Isaac, nanaog siya sa iyang kamelyo ug nangutana sa sulugoon ni Abraham, “Kinsa kanang tawong nagalakaw sa uma sa pagtagbo kanato?” Mitubag ang sulugoon, “Siya ang akong agalon nga si Isaac.” Busa gitabonan ni Rebeka ug belo ang iyang nawong. Gisugilon sa sulugoon kang Isaac ang tanan niyang gibuhat. Pagkahuman, gidala ni Isaac si Rebeka didto sa tolda nga gipuy-an kaniadto sa iyang inahan nga si Sara. Nahimo niyang asawa si Rebeka. Gimahal gayod niya kini, ug nawala ang iyang kasubo sa pagkamatay sa iyang inahan. Nagminyo pag-usab si Abraham, ug Ketura ang ngalan sa iyang asawa. Ang ilang mga anak mao sila si Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak, ug Shua. Si Jokshan mao ang amahan ni Sheba ug ni Dedan, ug ang mga kaliwat ni Dedan mao ang mga Ashurnon, Letushnon, ug Leumnon. Ang mga anak ni Midian mao sila si Efa, Efer, Hanoc, Abida, ug Eldaa. Silang tanan ang mga kaliwat ni Ketura. Nagkinabuhi si Abraham ug 175 ka tuig. Namatay siya nga tigulang na kaayo, ug giipon siya sa iyang mga paryente nga nangamatay na. Gilubong siya sa iyang mga anak nga si Isaac ug si Ishmael didto sa langub sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre, sa uma nga gipanag-iya kaniadto ni Efron nga anak ni Zoar nga Hitihanon. Ang maong uma gipalit ni Abraham sa mga Hitihanon. Didto gilubong si Abraham ug ang iyang asawa nga si Sara. Human mamatay si Abraham, gipanalanginan sa Dios si Isaac ug didto siya nagpuyo sa Beer Lahai Roi. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Ishmael nga anak ni Abraham kang Hagar nga Ehiptohanon, nga sulugoon ni Sara. Mao kini ang mga ngalan sa mga anak ni Ishmael gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran: Nebayot, Kedar, Adbeel, Mibsam, Mishma, Duma, Masa, Hadad, Tema, Jetur, Nafish, ug Kedema. Sila ang mga anak ni Ishmael. Ang ilang mga ngalan mao ang gingalan sa nagkalain-laing mga dapit nga ilang gipuy-an. Sila ang nangulo sa 12 ka mga tribo sa mga kaliwat ni Ishmael. Nagkinabuhi si Ishmael ug 137 ka tuig. Namatay siya ug giipon sa iyang mga paryente nga nangamatay na. Nagpuyo ang iyang mga kaliwat sa mga dapit gikan sa Havila hangtod sa Shur, sa sidlakang bahin sa Ehipto paingon sa Asiria. Ug milain sila pagpuyo sa tanan nilang kaparyentehan nga mga kaliwat ni Isaac. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Isaac nga anak ni Abraham. Nagaedad si Isaac ug 40 ka tuig sa dihang nangasawa siya kang Rebeka nga anak ni Betuel nga Aramehanon, nga taga-Padan Aram. Si Rebeka igsoon ni Laban nga Aramehanon usab. Tungod kay baog si Rebeka, nagaampo si Isaac sa Ginoo nga makaanak siya. Gitubag sa Ginoo ang iyang pag-ampo, busa namabdos si Rebeka. Nabati ni Rebeka nga nagdinuotay ang mga bata sa sulod sa iyang tiyan. Miingon si Rebeka, “Unsa kining nahitabo kanako?” Busa nangutana siya sa Ginoo mahitungod niini. Miingon ang Ginoo kaniya, “Duha ka nasod ang magagikan sa duha ka bata nga anaa sa imong sabakan; duha ka pundok sa mga katawhan nga magkontrahanay. Ang usa mahimong gamhanan kay sa usa. Ang magulang moalagad sa manghod.” Sa dihang nanganak na si Rebeka, kaluha ang iyang anak. Ang una nga migawas pulahon ug pamanit ug balhiboon, busa ginganlan nila siya ug Esau. Sa paggawas sa ikaduha, nagkupot kini sa tikod sa iyang kaluha, busa ginganlan nila siya ug Jacob. Nagaedad si Isaac ug 60 ka tuig sa dihang nanganak si Rebeka ug kaluha. Sa dihang nanagko na sila, nahimong hanas nga mangangayam si Esau ug kanunay siyang atua sa uma, samtang si Jacob hilomon ug gustong anaa ra sa mga tolda. Gipangga ni Isaac si Esau tungod kay ganahan siyang mokaon sa mga gipangayam niini, apan si Jacob gipangga ni Rebeka. Usa niana ka adlaw, samtang nagluto si Jacob ug sabaw, miabot si Esau gikan sa pagpangayam nga naluya sa kagutom. Miingon siya kang Jacob, “Pakan-a ra ako nianang imong giluto nga pulang sabaw kay labihan ako kagutom.” (Mao kana nga gitawag si Esau ug Edom. ) Apan mitubag si Jacob, “Hatagan ko ikaw niini kon ihatag mo kanako ang imong katungod ingon nga magulang.” Miingon si Esau, “Mamatay na ako sa kagutom, unsay pulos niining akong katungod sa pagkamagulang!” Mitubag si Jacob, “Kon mao kana, panumpa una kanako.” Busa nanumpa si Esau nga kang Jacob na ang katungod sa pagkamagulang. Gihatagan dayon siya ni Jacob ug pan ug sabaw. Human niyag kaon ug inom, milakaw ra pod siya dayon. Sa gibuhat ni Esau, gipakawalay-bili niya ang iyang katungod sa pagkamagulang. May kagutom nga miabot sa dapit nga gipuy-an ni Isaac, gawas niadtong kagutom nga miabot sa panahon pa ni Abraham. Busa miadto si Isaac kang Abimelec nga hari sa mga Filistihanon sa Gerar. Nagpakita ang Ginoo kaniya ug miingon, “Ayaw pag-adto sa Ehipto; didto puyo sa dapit nga itudlo ko kanimo. Puyo lang una dinhi kay ubanan ko ikaw ug panalanginan. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat kining tibuok yuta. Tumanon ko ang akong gisaad sa imong amahan nga si Abraham. Padaghanon ko ang imong mga kaliwat nga daw sama kadaghan sa mga bitoon sa langit, ug ihatag ko kanila kining tibuok yuta. Ug pinaagi kanila, panalanginan ko ang tanang mga katawhan sa kalibotan. Himuon ko kini tungod kay mituman si Abraham kanako. Mituman siya sa tanan kong mga sugo ug mga balaod.” Busa mipuyo si Isaac sa Gerar. Matahom si Rebeka, busa kon mangutana ang mga taga-Gerar kang Isaac bahin sa iyang asawa motubag siya nga igsoon niya kini. Nahadlok siyang moingon nga asawa niya si Rebeka kay basin ug patyon nila siya aron makuha kini. Sa dugay-dugay na nga nagpuyo sila si Isaac didto sa Gerar, nahitabo nga namintana si Abimelec nga hari sa mga Filistihanon ug nakita niya nga nagparayganay sila si Isaac ug si Rebeka. Busa gipatawag niya si Isaac ug giingnan, “Asawa mo diay siya! Nganong miingon ka man nga igsoon mo siya?” Mitubag si Isaac, “Tungod kay nahadlok ako nga mamatay tungod kaniya.” Miingon si Abimelec, “Dili maayo ang gibuhat mo kanamo. Kon nahitabo pa nga nakighilawas kaniya ang usa sa akong mga tawo, nakasala unta kami tungod kanimo.” Unya gipahimangnoan ni Abimelec ang tanang mga tawo. Miingon siya, “Si bisan kinsa nga mobuhat ug daotan niini nga lalaki o sa iyang asawa pagapatyon gayod.” Nananom si Isaac niadtong dapita ug nakaani siya ug 100 ka pilo niadtong tuiga, tungod kay gipanalanginan siya sa Ginoo. Nagpadayon ang iyang pag-uswag hangtod nga naadunahan na siya pag-ayo. Nasina kaniya ang mga Filistihanon tungod kay daghan na ang iyang mga karnero, kanding, baka, ug mga sulugoon. Busa gitabonan nila ug yuta ang mga atabay nga gipakalot kaniadto sa mga sulugoon sa iyang amahan nga si Abraham. Unya, miingon si Abimelec kang Isaac, “Biya na dinhi, kay daghan na kaayo kamo kay kanamo.” Busa mibiya si Isaac. Nagpatindog siya sa iyang tolda didto sa lugut sa Gerar, ug didto na mipuyo. Gipakalot niya pag-usab ang mga atabay nga gikalot sa mga tawo sa panahon sa iyang amahan nga si Abraham. Gipangtabonan kini sa mga Filistihanon human namatay si Abraham. Ginganlan ni Isaac ang mga atabay sa mao gihapon nga ngalan nga gihatag kaniadto ni Abraham. Didto sa lugut, nagkalot ug bag-ong atabay ang mga sulugoon ni Isaac ug nakakaplag sila ug tubod. Apan nakiglalis ang mga bakero nga taga-Gerar sa mga bakero ni Isaac kay ila kuno kadtong atabay. Busa ginganlan ni Isaac ang atabay ug Esek, kay nakiglalis man ang mga taga-Gerar kaniya. Nagkalot pag-usab ang mga sulugoon ni Isaac ug lain nga atabay, apan gilalisan gihapon kini nila ug sa mga taga-Gerar. Busa ginganlan ni Isaac ang atabay ug Sitna. Mibiya sila si Isaac didto ug nagkalot pag-usab ug lain pa gayod nga atabay. Wala na nila kini lalisi, busa ginganlan kini ni Isaac ug Rehobot, kay miingon siya, “Karon gihatagan kita sa Ginoo ug halapad nga dapit ug modaghan pa gayod kita dinhi.” Unya, mibiya si Isaac niadto nga lugar ug mibalhin sa Beersheba. Ug nianang gabii sa iyang pag-abot, nagpakita ang Ginoo kaniya ug miingon, “Ako ang Dios sa imong amahan nga si Abraham. Ayaw kahadlok kay kauban mo ako. Panalanginan ko ikaw ug hatagan ug daghang mga kaliwat tungod kang Abraham nga akong alagad.” Busa naghimo si Isaac ug halaran ug misimba sa Ginoo. Nagpatindog siya ug tolda niadtong dapita ug nagkalot ang iyang mga sulugoon ug atabay. Unya miadto si Abimelec kang Isaac. Kauban niya si Ahuzat nga iyang magtatambag ug si Ficol nga komander sa iyang mga sundalo. Gikan pa sila sa Gerar. Nangutana si Isaac kanila, “Nganong mianhi man kamo? Dili ba nga naglagot man kamo kanako, ug gipapahawa pa gani ninyo ako sa inyong dapit?” Mitubag sila, “Nakita namo nga ang Ginoo nagauban kanimo, busa nakahunahuna kami nga maghimo kita ug kasabotan nga atong panumpaan. Isaad kanamo nga dili ka mohimo ug daotan kanamo sama nga wala kami manghilabot kanimo sa didto ka pa sa among dapit. Giayo ka namo pagtagad ug gipapahawa sa maayong kabubut-on. Ug karon, gipanalanginan ka pa gayod sa Ginoo.” Busa nagpakombira si Isaac alang kanila ug nangaon sila ug nagainom. Sayo pa kaayo sa sunod nga adlaw, nanumpa sila sa usag usa. Unya gipagikan sila ni Isaac uban sa maayong kabubut-on. Niadto usab nga adlaw, miabot ang mga sulugoon ni Isaac ug misugilon kaniya nga may tubig ang atabay nga ilang gikalot. Ginganlan ni Isaac kadto nga atabay ug Sheba. Busa hangtod karon kadto nga dapit gitawag nga Beersheba. Sa nagaedad na si Esau ug 40 ka tuig, nangasawa siya kang Judit nga anak ni Beeri nga Hitihanon. Gipangasawa usab niya si Basemat nga anak ni Elon nga usa usab ka Hitihanon. Kining duha ka babaye nakapaguol kaayo kang Isaac ug kang Rebeka. Sa natigulang na si Isaac ug halos dili na makakita, gitawag niya ang kamagulangan niyang anak nga si Esau. Miingon siya, “Anak.” Mitubag si Esau, “Unsa, Tay?” Miingon si Isaac, “Tigulang na ako ug wala kita masayod kon kanus-a ako mamatay. Busa kuhaa ang imong pana ug pangayam alang kanako. Unya, lutoi ako sa lamiang pagkaon nga akong paborito ug dad-a kini kanako aron akong kan-on ug pagkahuman, panalanginan ko ikaw sa dili pa ako mamatay.” Namati diay si Rebeka samtang nakigsulti si Isaac kang Esau. Busa sa dihang nakalakaw na si Esau aron sa pagpangayam, giingnan ni Rebeka ang iyang anak nga si Jacob, “Nadunggan ko nga giingnan sa imong amahan si Esau nga mangayam ug unya lutoan siya sa lamiang pagkaon aron nga sa dili pa kuno siya mamatay, panalanginan niya si Esau sa presensya sa Ginoo. Busa anak, tumana ang akong isugo kanimo: Lakaw didto sa panon sa atong mga mananap ug pagkuha ug duha ka batan-on ug tambok nga kanding, kay lutoan ko ang imong amahan sa lamiang pagkaon. Unya dad-on mo kini kaniya aron panalanginan ka niya sa dili pa siya mamatay.” Apan miingon si Jacob sa iyang inahan, “Balhiboon si Esau ug ako dili. Basin ug hikapon ako sa akong amahan ug makaingon siya nga gilimbongan ko siya ug tunglohon hinuon niya ako imbis nga panalanginan.” Mitubag si Rebeka, “Anak, akoy manubag kon tunglohon ka. Buhata lang ang akong gisugo kanimo. Lakaw na ug kuhai ako didto ug duha ka kanding.” Busa mikuha si Jacob ug duha ka kanding ug gidala niya sa iyang inahan. Unya nagluto si Rebeka sa lamiang pagkaon nga paborito ni Isaac. Gikuha ni Rebeka ang labing maayo nga bisti ni Esau nga didto sa ilang balay ug gipasul-ob kini kang Jacob. Gibutangan niya ug panit sa kanding ang bukton ni Jacob apil na ang iyang liog. Unya gihatag niya kang Jacob ang lamiang pagkaon ug ang pan nga iyang giluto. Gidala kadto ni Jacob sa iyang amahan ug miingon, “Tay!” Miingon si Isaac, “Kinsa ka, anak ko?” Mitubag si Jacob, “Ako si Esau, ang kamagulangan mong anak. Nabuhat ko na ang imong gisugo kanako. Bangon una ug kaon sa akong pinangayaman aron mapanalanginan mo ako.” Miingon si Isaac, “Anak, pagkadali ra nimong nakakuha!” Mitubag si Jacob, “Gitabangan ako sa Ginoo nga imong Dios.” Miingon si Isaac, “Paduol kanako anak aron mahikap ko ikaw ug masiguro ko kon ikaw ba gayod si Esau o dili.” Busa nagpaduol si Jacob, ug gihikap siya sa iyang amahan nga miingon, “Ang tingog morag kang Jacob apan ang bukton morag kang Esau.” Wala mailhi ni Isaac si Jacob, kay balhiboon man ang bukton niini sama sa kang Esau. Sa wala pa niya panalangini si Jacob, nangutana siya pag-usab, “Ikaw ba gayod si Esau?” Mitubag si Jacob, “Oo, ako gayod.” Miingon si Isaac, “Dad-a dinhi ang imong giluto aron makakaon ako sa imong pinangayaman, ug pagkahuman panalanginan ko ikaw.” Busa gihatagan siya ni Jacob sa pagkaon ug ilimnon, ug mikaon siya ug miinom. Unya miingon si Isaac kang Jacob, “Paduol kanako, anak, ug hagki ako.” Mipaduol si Jacob kaniya ug mihalok. Sa dihang nasimhotan ni Isaac ang iyang bisti, gipanalanginan niya si Jacob nga nagaingon, “Kining baho sa akong anak sama sa baho sa uma nga gipanalanginan sa Ginoo. Hinaut pa nga hatagan ka sa Dios ug tabunok nga yuta, yamog gikan sa langit, ug abunda nga pagkaon ug ilimnon. Hinaut nga moyukbo ug moalagad kanimo ang daghang mga katawhan. Hinaut nga magmando ka sa imong mga kaparyentehan ug magpasakop sila kanimo. Tunglohon ang nagatunglo kanimo, ug ang nagapanalangin kanimo panalanginan usab.” Bag-o pa lang gayong nakabiya si Jacob human siya panalangini ni Isaac sa dihang miabot si Esau gikan sa pagpangayam. Nagluto usab siya ug lamiang pagkaon ug iya kining gidala sa iyang amahan. Miingon siya, “Tay, bangon ug kaon niining akong pinangayaman aron mapanalanginan mo ako.” Nangutana si Isaac kaniya, “Kinsa ka?” Mitubag siya, “Ako si Esau, ang kamagulangan mong anak.” Pagkadungog niadto ni Isaac, nangurog ang tibuok niyang lawas ug miingon, “Kinsa diay kadtong nangayam ug nagdala dinhi kanako ug pagkaon? Mao pa lang gayoy akong pagkahuman ug kaon sa dihang miabot ka. Gihatag ko na kaniya ang akong panalangin ug dili ko na gayod kadto mabakwi.” Sa pagkadungog niini ni Esau, midangoyngoy siya. Miingon siya, “Tay, panalangini usab ako!” Apan mitubag si Isaac, “Gilimbongan ako sa imong manghod ug nakuha na niya ang panalangin nga alang unta kanimo.” Miingon si Esau, “Ikaduha na kini nga higayon nga iya akong gilimbongan. Angayan gayod kaniya ang iyang ngalan nga Jacob. Giilog na niya ang akong katungod ingon nga magulang ug karon giilog pa gayod niya ang panalangin nga alang kanako.” Unya nangutana siya, “Tay, wala ka na ba gayoy panalangin nga gitagana alang kanako?” Mitubag si Isaac, “Gihimo ko na siya nga imong agalon ug gihimo ko usab ang tanan niyang mga kaparyentehan nga iyang mga sulugoon. Gipasaligan ko na siya sa abunda nga pagkaon ug ilimnon. Busa unsa pa may akong mahimo alang kanimo, anak ko?” Nagpakilooy si Esau sa iyang amahan, “Tay, usa lang ba gayoy imong panalangin? Panalangini usab ako!” Ug mihilak siya ug kusog. Miingon si Isaac kaniya, “Ang yuta nga imong pagapuy-an dili tabunok ug walay yamog nga madawat gikan sa langit. Mabuhi ka pinaagi sa imong espada, ug moalagad ka sa imong manghod. Apan kon mosukol ka kaniya, makalingkawas ka sa iyang gahom.” Gidumtan ni Esau si Jacob tungod sa panalangin nga gihatag sa iyang amahan ngadto kang Jacob. Miingon si Esau sa iyang kaugalingon, “Hapit na mamatay ang akong amahan, ug inigkahuman sa mga adlaw sa pagbangotan alang kaniya, patyon ko si Jacob.” Apan nabalitaan ni Rebeka ang plano ni Esau, busa gipatawag niya si Jacob ug gisultihan, “Ang imong magulang nga si Esau nagaplano sa pagpatay kanimo aron mahupay ang iyang kasuko kanimo. Busa pamati sa akong isulti: Lakaw, ikyas ngadto sa Haran, didto sa akong igsoon nga si Laban. Didto ka lang una hangtod nga mahupay ang kasuko sa imong magulang, ug malimtan na niya ang imong gibuhat kaniya. Ipakuha ko lang unya ikaw kon wala na siyay kasuko kanimo. Dili ako makaantos nga dungan kamong mawala kanako.” Unya, miingon si Rebeka kang Isaac, “Gipul-an na ako sa akong kinabuhi tungod niining mga asawa ni Esau nga mga Hitihanon. Kon mangasawa usab si Jacob ug babayeng Hitihanon nga taga-dinhi, maayo pag mamatay na lang ako!” Busa gipatawag ni Isaac si Jacob. Gipanalanginan niya kini ug gimandoan, “Ayaw gayod pangasawa ug taga-Canaan. Adto sa Padan Aram, didto sa panimalay ni Betuel nga amahan sa imong inahan, ug pangasaw-a ang usa sa mga anak nga dalaga ni Laban nga igsoon sa imong inahan. Hinaut nga panalanginan ka sa Makagagahom nga Dios ug hatagan ug daghang mga kaliwat aron mahimo kamong usa ka dakong pundok sa mga katawhan. Hinaut nga ihatag usab niya kanimo ug sa imong mga kaliwat ang panalangin nga gihatag niya kang Abraham, aron mapanag-iya mo kining yuta nga imong gipuy-an karon ingon nga dumuduong. Kini nga yuta gihatag sa Dios kang Abraham.” Unya gipalakaw ni Isaac si Jacob sa Padan Aram, sa dapit ni Laban nga anak ni Betuel nga Aramehanon. Si Laban igsoon ni Rebeka nga inahan ni Jacob ug ni Esau. Nahibaloan ni Esau nga gipanalanginan ni Isaac si Jacob ug gipaadto sa Padan Aram aron didto mangita ug pangasaw-onon. Nahibalo usab siya nga sa dihang gipanalanginan ni Isaac si Jacob, gimandoan niya kini nga dili mangasawa ug taga-Canaan. Ug nahibaloan usab niya nga mituman si Jacob sa ilang ginikanan ug miadto sa Padan Aram. Busa nakita ni Esau nga dili diay gusto sa iyang amahan ang mga babaye nga taga-Canaan. Busa miadto siya sa iyang uyoan nga si Ishmael nga anak ni Abraham kang Hagar. Ug gawas sa iyang duha ka asawa, gipangasawa pa gayod niya si Mahalat nga anak ni Ishmael ug igsoon ni Nebayot. Mibiya si Jacob sa Beersheba ug milakaw paingon sa Haran. Sa dihang misalop na ang adlaw, nakaabot siya sa usa ka dapit ug didto siya nagpabilin niadtong gabhiona. Mikuha siya ug usa ka bato ug iya kining giunlanan sa iyang pagkatulog. Unya, nagdamgo siya nga may usa ka hagdan nga nagbarog sa yuta ug misangko sa langit. Nakita niya ang mga anghel sa Dios nga nagsaka-kanaog sa hagdan. Nakita usab niya ang Ginoo nga nagtindog sa ibabaw sa hagdan ug miingon kaniya, “Ako mao ang Ginoo, ang Dios ni Abraham ug ni Isaac. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat kining yuta nga imong gihigdaan. Ang imong mga kaliwat mahimong sama kadaghan sa abog sa yuta. Magkatag kamo sa nagkalain-laing bahin niining yutaa. Pinaagi kanimo ug sa imong mga kaliwat, panalanginan ko ang tanang mga katawhan sa kalibotan. Hinumdomi gayod kanunay nga kauban mo ako ug bantayan ko ikaw bisan asa ka paingon. Dad-on ko ikaw pagbalik niining yutaa ug dili ko ikaw biyaan hangtod nga matuman ko ang akong saad kanimo.” Unya nakamata si Jacob ug miingon sa iyang kaugalingon, “Wala ako makahibalo nga ania diay ang Ginoo niining dapita.” Gikulbaan siya ug miingon, “Katingalahan kining dapita! Puloy-anan kini sa Dios ug kini ang pultahan paingon sa langit.” Pagkabuntag, sayo kaayong mibangon si Jacob. Gikuha niya ang bato nga iyang giunlanan ug gipatindog ingon nga usa ka handomanan. Unya gibuboan niya kini ug lana aron idedikar ngadto sa Dios. Ginganlan ni Jacob kadtong dapita ug Betel. Apan kaniadto Luz ang ngalan niadto nga dapit. Unya nanumpa si Jacob nga nagaingon, “O Dios, kon ubanan mo ako ug bantayan niining akong lakaw ug hatagan ug pagkaon ug bisti, ug kon makabalik ako sa balay sa akong amahan nga walay daotang mahitabo kanako, ilhon ko ikaw Ginoo nga akong Dios. Kining bato nga akong gipatindog isip usa ka handomanan magapamatuod sa imong presensya niini nga dapit. Ug ihatag ko kanimo ang ikapulo sa tanan nga ihatag mo kanako.” Nagpadayon si Jacob sa iyang lakaw hangtod nga nakaabot siya sa yuta sa mga taga-sidlakan. Ug didto sa hawanan may nakita siyang usa ka atabay. Sa tapad niini may naglubog nga tulo ka panon sa mga karnero, kay didto ang kuhaanan sa mga tawo ug tubig nga ipainom sa mga karnero. Gitabonan kini nga atabay ug dakong bato. Hulaton una sa mga magbalantay sa karnero nga matigom ang tanang mga karnero ayha nila ligiron ang gitabon nga bato. Pagkahuman nila ug painom sa mga karnero, ibalik na usab nila pagtabon ang bato. Unya, nangutana si Jacob sa mga magbalantay sa karnero, “Mga higala, taga-asa kamo?” Mitubag sila, “Taga-Haran.” Nangutana si Jacob, “Nakaila ba kamo kang Laban nga apo ni Nahor?” Mitubag sila, “Oo, nakaila kami kaniya.” Nagpadayon sa pagpangutana si Jacob, “Kumusta siya?” Mitubag sila, “Maayo man. Tan-awa, anaa ang iyang anak nga si Raquel, nagpadulong dinhi uban sa mga karnero.” Miingon si Jacob kanila, “Tungod kay sayo pa man ug dili pa panahon sa pagtigom sa mga karnero, maayo tingali nga paimnon ninyo sila ug pasabsabon pag-usab.” Mitubag sila, “Dili namo kana mahimo kon dili matigom ang tanang mga karnero. Kon ania na ang tanan, ligiron na namo ang tabon nga bato ug paimnon sila.” Nakigsulti pa si Jacob kanila sa dihang miabot si Raquel uban sa mga karnero sa iyang amahan, kay siya man ang nagabantay niini. Pagkakita ni Jacob kang Raquel uban sa mga karnero sa iyang uyoan nga si Laban, miadto siya sa atabay, ug giligid niya ang bato ug gipainom ang mga karnero. Pagkahuman, gihagkan niya si Raquel ug mihilak siya sa kalipay. Miingon siya kang Raquel, “Anak ako ni Rebeka, busa pag-umangkon ako sa imong amahan.” Midagan si Raquel pauli ug gisuginlan niya ang iyang amahan. Pagkadungog ni Laban sa balita bahin kang Jacob nga iyang pag-umangkon kang Rebeka, midagan siya sa pagtagbo kaniya. Gigakos niya si Jacob ug gihagkan, ug gidala sa ilang balay. Ug didto gisugilon ni Jacob kang Laban ang tanan nga nahitabo. Miingon si Laban kaniya, “Tinuod gayod nga kadugo ko ikaw.” Paglabay sa usa ka bulan nga pagpuyo ni Jacob uban kanila ni Laban, miingon si Laban kaniya, “Dili maayo nga magtrabaho ka alang kanako nga walay suhol tungod lang kay pag-umangkon ko ikaw. Sultihi ako kon unsa ang gusto mo nga isuhol ko kanimo.” May duha ka anak si Laban nga dalaga. Si Lea ang magulang ug si Raquel ang manghod. Nindot ug mata si Lea, apan matahom ug nindot ug lawas si Raquel. Tungod kay nakagusto si Jacob kang Raquel, miingon siya kang Laban, “Moalagad ako kanimo ug pito ka tuig kon ipaminyo mo kanako si Raquel.” Mitubag si Laban, “Mas maayo pa nga ipaminyo ko siya kanimo kay sa lain nga lalaki. Pabilin dinhi uban kanako.” Busa mialagad si Jacob kang Laban ug pito ka tuig aron mapangasawa niya si Raquel. Tungod sa iyang paghigugma kang Raquel morag pila lang ka adlaw alang kaniya ang pito ka tuig. Paglabay sa pito ka tuig, miingon si Jacob kang Laban, “Nahuman na ang panahon sa akong pag-alagad kanimo, busa ihatag na kanako si Raquel aron mag-ipon na kami.” Ug misugot si Laban, busa nagpakombira si Laban ug giimbitar niya ang tanang mga tawo niadtong dapita. Apan pagkagabii, si Lea ang gidala ni Laban ngadto kang Jacob ug dili si Raquel. Ug nakigdulog si Jacob kang Lea. (Gihatag ni Laban kang Lea ang iyang sulugoon nga babaye nga si Zilpa aron mahimong sulugoon ni Lea.) Pagkabuntag, nahibaloan ni Jacob nga si Lea diay ang iyang gikadulog. Busa giadtoan niya si Laban ug giingnan, “Nganong gibuhat mo kini kanako? Nangalagad ako kanimo aron mapangasawa ko si Raquel. Nganong gilimbongan mo man ako?” Mitubag si Laban, “Wala mabatasan dinhi sa among dapit nga mouna ug minyo ang manghod sa magulang. Hulata lang nga mahuman ang usa ka semana nga pagsaulog niining kasal kay ipaminyo ko usab kanimo si Raquel, kana kon moalagad ka kanako pag-usab ug laing pito ka tuig.” Misugot si Jacob sa giingon ni Laban. Pagkahuman sa usa ka semana nga pagsaulog sa ilang kasal ni Lea, gipaminyo ni Laban si Raquel kaniya. (Gihatag ni Laban kang Raquel ang iyang sulugoon nga babaye nga si Bilha aron mahimong sulugoon ni Raquel.) Busa nakigdulog usab si Jacob kang Raquel. Mas gimahal niya si Raquel kay kang Lea. Unya nangalagad si Jacob kang Laban ug laing pito ka tuig. Nakita sa Ginoo nga wala higugmaa ni Jacob si Lea, busa gihatagan niya ug anak si Lea, apan si Raquel walay anak. Namabdos si Lea ug nanganak ug lalaki ug ginganlan niya kini ug Reuben, kay miingon siya, “Nakita sa Ginoo ang akong pag-antos, ug sigurado nga higugmaon na ako sa akong bana karon.” Namabdos siya pag-usab ug nanganak ug usa ka lalaki. Miingon siya, “Gihatagan ako pag-usab sa Ginoo ug usa ka anak nga lalaki kay nakadungog siya nga wala ako higugmaa sa akong bana.” Busa ginganlan niya ang bata ug Simeon. Namabdos pag-usab si Lea ug nanganak ug usa pa gayod ka lalaki. Miingon siya, “Karon higugmaon na gayod ako sa akong bana kay tulo na ang among anak nga lalaki.” Busa ginganlan niya ang bata ug Levi. Namabdos pa gayod pag-usab si Lea ug nanganak ug usa na usab ka lalaki. Miingon siya, “Karon dayegon ko ang Ginoo.” Busa ginganlan niya ang bata ug Juda. Human niadto, miundang siya pagpanganak. Wala gihapon mamabdos si Raquel, busa nasina siya kang Lea. Miingon siya kang Jacob, “Hatagi akog anak kay kon dili mamatay gayod ako!” Nasuko si Jacob ug miingon kaniya, “Ngano, Dios ba ako? Siya ang nagbuot nga dili ka makaanak.” Miingon si Raquel, “Kon mao kana pakigdulog kang Bilha nga akong sulugoon aron pinaagi kaniya makaangkon usab ako ug anak.” Busa gihatag niya si Bilha kang Jacob ingon nga asawa, ug nakigdulog si Jacob kang Bilha. Namabdos si Bilha ug nanganak ug lalaki. Miingon si Raquel, “Gikuha na sa Dios ang akong kaulawan. Gitubag niya ang akong pag-ampo ug gihatagan niya ako ug usa ka anak nga lalaki.” Busa ginganlan niya ang bata ug Dan. Namabdos pag-usab si Bilha nga sulugoon ni Raquel ug nanganak siya sa ikaduha nila nga anak nga lalaki ni Jacob. Miingon si Raquel, “Nakigbisog ako pag-ayo sa akong igsoon, ug nakadaog ako.” Busa ginganlan niya ang bata ug Naftali. Sa dihang miundang na sa pagpanganak si Lea, gihatag niya kang Jacob ang iyang sulugoon nga si Zilpa. Namabdos si Zilpa ug nanganak ug lalaki. Miingon si Lea, “Palaran ako.” Busa ginganlan niya ang bata ug Gad. Nanganak si Zilpa ug lalaki nga mao ang ikaduha nila nga anak ni Jacob. Miingon si Lea, “Malipayon ako kaayo! Karon tawgon ako sa mga kababayen-an ug malipayon.” Busa ginganlan niya ang bata ug Asher. Usa niadto ka higayon, sa panahon sa ting-ani ug trigo, miadto si Reuben sa uma. Nakakita siya ug mga tanom nga mandragora ug gidala niya kini sa iyang inahan nga si Lea. Pagkakita niadto ni Raquel miingon siya kang Lea, “Palihog, hatagi ako nianang mga mandragora nga gidala sa imong anak.” Apan mitubag si Lea, “Dili pa ba igo nga giilog mo ang akong bana? Ug karon kuhaon mo pa apil ang mga mandragora sa akong anak?” Miingon si Raquel, “O sige, padulgon ko si Jacob kanimo karong gabii baylo sa mga mandragora sa imong anak.” Pag-abot ni Jacob gikan sa uma nianang pagkagabii, gitagbo siya ni Lea ug giingnan, “Kinahanglan nga makigdulog ka kanako karong gabii, tungod kay gibayran ko na ikaw kang Raquel sa mga mandragora nga gidala sa akong anak.” Busa nakigdulog si Jacob kang Lea niadtong gabhiona. Gitubag sa Dios ang pag-ampo ni Lea ug namabdos siya. Nanganak siya sa ikalima nga anak nga lalaki nila ni Jacob. Miingon si Lea, “Gigantihan ako sa Dios kay gihatag ko ang akong sulugoon sa akong bana.” Busa ginganlan niya ang bata ug Isacar. Namabdos pag-usab si Lea ug nanganak siya sa ikaunom nila nga anak nga lalaki ni Jacob. Miingon siya, “Gihatagan ako sa Dios ug maayo gayod nga gasa. Pasidunggan na ako niini karon sa akong bana kay nahatagan ko na siya ug unom ka mga anak nga pulos lalaki.” Busa ginganlan niya ang bata ug Zebulun. Pagkahuman, nanganak si Lea ug babaye ug ginganlan niya kini ug Dina. Gihinumdoman sa Ginoo si Raquel. Gitubag niya ang pag-ampo niini ug gitugotan nga makaanak. Namabdos si Raquel ug nanganak ug lalaki. Miingon siya, “Gikuha sa Dios ang akong kaulawan.” Busa ginganlan niya ang bata ug Jose, kay miingon siya, “Hinaut pa nga hatagan ako sa Ginoo ug usa pa ka anak.” Human manganak si Raquel kang Jose, miingon si Jacob kang Laban, “Tugoti na ako nga makapauli sa among dapit. Ihatag kanako ang akong mga asawa ug mga anak nga gitrabahoan ko kanimo, kay mopauli na ako. Nasayod ka kon giunsa ko pagpangalagad kanimo.” Mitubag si Laban, “Kon mahimo, pabilin lang una dinhi. Pinaagi sa panagna, nahibaloan ko nga gipanalanginan ako sa Ginoo tungod kanimo. Isulti kon pila ang suhol nga gusto mo kay bayran ko ikaw.” Miingon si Jacob, “Nasayod ka kon giunsa ko pagpangalagad kanimo ug kon giunsa pagdaghan sa imong kahayopan tungod sa akong pag-atiman. Sa pag-abot ko dinhi gamay ra ang imong kahayopan, apan karon daghan na kaayo, kay gipanalanginan ka sa Ginoo tungod kanako. Karon angay na tingali akong maninguha alang sa akong kaugalingong panimalay.” Nangutana si Laban, “Unsa may gusto mo nga suhol ko kanimo?” Mitubag si Jacob, “Ayaw na lang ako suholi. Padayonon ko ang pag-atiman sa imong kahayopan kon mosugot ka niini nga kondisyon: Tugoti ako nga motan-aw sa imong mga kahayopan karon, ug kuhaon ko ang itom nga mga karnero ug kabang nga mga kanding. Mao na kana ang mahimo kong suhol. Sa umaabot, mahibaloan mo kon kasaligan ako o dili pinaagi sa pagsusi sa mga kahayopan nga isuhol mo kanako. Kon may makita kang kanding nga dili kabang o karnero nga dili itom, isipa nga kana kinawat ko.” Mitubag si Laban, “Kon mao kana ang imong gusto, mosugot ako.” Apan niadtong adlawa, gilain ni Laban ang kabang nga mga kanding nga lalaki ug babaye, apil ang mga karnero nga itom. Gipaatiman niya kini sa iyang mga anak nga lalaki. Gipahilayo niya kini kang Jacob ngadto sa usa ka dapit nga baklayon pa ug tulo ka adlaw. Ang nahibilin nga mga mananap mao ang gibantayan ni Jacob. Unya, namutol si Jacob ug mga sanga sa kahoy nga poplar, almond, ug armon ug iya kining gipanit-panitan aron mogawas ang puti nga bahin niini. Apan lahi ang gihimo ni Jacob sa mga karnero: Inigtinghabal nila, ipaatubang niya kini sa kabang ug itom nga mga kanding ni Laban. Niining paagiha nakatigom si Jacob ug mga kahayopan ug wala niya kini iipon sa mga hayop ni Laban. Kon maghabalay na ang mga himsog nga mga hayop didto sa imnanan, ibutang dayon ni Jacob ang mga sanga sa ilang atubangan. Apan kon ang mga mananap nga luya ang maghabalay, dili niya ibutang ang mga sanga. Busa ang mga hayop nga luya iya ni Laban ug ang mga himsog iya ni Jacob. Niining paagiha, naadunahan pag-ayo si Jacob. Midaghan ang iyang mga kahayopan apil na ang mga kamelyo ug mga asno. Midaghan usab ang iyang mga sulugoon nga lalaki ug babaye. Nakadungog si Jacob nga miingon ang mga anak nga lalaki ni Laban, “Gikuha ni Jacob ang tanang kabtangan sa atong amahan, ug gikan niini nahimo siyang adunahan.” Nakamatikod usab si Jacob nga lahi na kaysa kaniadto ang pagtagad ni Laban kaniya. Miingon ang Ginoo kang Jacob, “Pauli na sa dapit sa imong katigulangan, didto sa imong mga paryente, ug magauban ako kanimo.” Busa gipatawag ni Jacob ang iyang mga asawa nga sila si Raquel ug si Lea didto sa sabsabanan sa iyang mga kahayopan. Miingon siya kanila, “Nakamatikod ako nga lahi na ang pagtagad sa inyong amahan kanako. Apan wala ako pasagdi sa Dios sa akong amahan. Nakahibalo usab kamo nga nagaalagad ako sa inyong amahan kutob sa akong mahimo, apan gitunto niya ako. Napulo gayod ka higayon nga giusab-usab niya ang akong suhol. Apan wala motugot ang Dios nga makahimo siyag kadaot kanako. Kon moingon si Laban nga ang kabang nga mga kanding mao ang akong suhol, kabang usab ang tanang anak sa mga kanding. Gikuha sa Dios ang mga kahayopan sa inyong amahan ug gihatag kanako.” Midugang pag-ingon si Jacob, “Sa panahon sa tingpanguwag sa mga hayop, nagdamgo ako. Nakita ko nga ang mga laking kanding nga mihabal sa mga bayeng kanding mga kabang. Sa akong damgo gitawag ako sa anghel sa Dios. Miingon siya, ‘Jacob!’ Mitubag ako, ‘Unsa man.’ Ug unya miingon siya, ‘Tan-awa, ang tanang mga laking kanding nga naghabal sa mga bayeng kanding mga kabang. Gibuhat ko kini tungod kay nakita ko ang tanan nga gibuhat kanimo ni Laban. Ako ang Dios nga nagpakita kanimo didto sa Betel, sa dapit diin gibuboan mo ug lana ang bato nga gipatindog mo ingon nga handomanan, ug diin nanumpa ka kanako. Karon, biya niining dapita ug pauli sa dapit diin ka natawo.’ ” Mitubag si Raquel ug si Lea kang Jacob, “Wala na kamiy mapanunod gikan sa among amahan. Laing tawo na ang iyang pagtan-aw kanamo. Gibaligya niya kami ug nahurot na niya ug gasto ang bili namo. Ang tanang bahandi nga gikuha sa Dios gikan kaniya ug gihatag diha kanimo isipon na namo nga among panulondon ug sa among mga anak. Busa tumana ang giingon sa Dios kanimo.” Naatol kadto nga milakaw si Laban sa pagpanupi sa iyang mga karnero, ug samtang wala siya gikuha ni Raquel ang iyang mga dios-dios. Nalingla ni Jacob si Laban nga Aramehanon tungod kay wala siya mosugilon niini nga mobiya na siya. Dala ni Jacob sa iyang paglakaw ang tanan niyang kabtangan. Mitabok siya sa Suba sa Eufrates paingon sa bukid sa Gilead. Tulo na ka adlaw ang milabay sa dihang nahibaloan ni Laban nga milayas sila si Jacob. Busa giuban niya ang iyang mga paryente ug gigukod nila si Jacob sulod sa pito ka adlaw. Naapsan nila sila si Jacob didto sa bukid sa Gilead. Niadtong gabhiona, nagpakita ang Dios kang Laban nga Aramehanon pinaagi sa damgo. Miingon ang Dios kaniya, “Ayaw hilabti si Jacob. ” Nagpatindog na si Jacob sa iyang tolda sa bukid sa Gilead sa dihang naapsan siya ni Laban. Ug didto na usab nagpatindog si Laban ug ang iyang mga paryente sa ilang mga tolda. Miingon si Laban kang Jacob, “Nganong gibuhat mo kini kanako? Nganong gilingla mo ako? Imo pang gidala ang akong mga anak nga morag mga bihag sa gira. Nganong gilingla mo ako ug milakaw nga wala mananghid kanako? Kon nagaingon pa kamo, ako unta kamong gipalakaw nga may kasadya sa sonata sa tamborin ug harpa. Wala mo gani ako pahaloka sa akong mga apo ug mga anak. Binuang kining imong gibuhat. May katungod gayod unta ako nga mobuhat ug daotan kanimo, apan gipahimangnoan ako kagabii sa Dios sa imong amahan nga dili ka hilabtan. Nahibalo ako nga gimingaw ka na pag-ayo sa inyo, busa gusto ka na nga mopauli. Apan nganong gikawat mo man ang akong mga dios?” Mitubag si Jacob kaniya, “ Wala ako mananghid kanimo kay nahadlok ako nga basin ug pugson mo pagkuha gikan kanako ang imong mga anak. Apan bahin sa imong mga dios nga nawala, si bisan kinsa nga nagkuha niini, mamatay. Sa atubangan sa atong mga paryente, tan-awa kon may kabtangan ka ba dinhi kanamo ug kon aduna, kuhaa.” Wala makahibalo si Jacob nga si Raquel diay ang nagkuha sa mga dios-dios ni Laban. Busa gipangita ni Laban ang iyang mga dios-dios sa tolda ni Jacob, sa tolda ni Lea, ug sa tolda sa duha ka sulugoon nga babaye, apan wala gayod niya kini makita. Migawas siya sa tolda ni Lea, ug misulod sa tolda ni Raquel. Apan gitagoan na ni Raquel ang mga dios-dios ilalom sa muntora sa kamelyo, ug iya kining gilingkoran. Nangita si Laban didto sa tibuok tolda ni Raquel apan wala gayod siyay nakita. Miingon si Raquel kaniya, “Tay, ayaw lang kasuko kon dili ako makatindog kay naa man gud ang akong binulan.” Padayon nga nangita si Laban apan wala gayod niya makita ang mga dios-dios. Wala na mapugngi ni Jacob ang iyang kasuko, busa miingon siya kang Laban, “Unsa may nahimo ko batok kanimo? Unsa may akong sala nga gigukod mo man gayod ako? Karon nga nasusi mo na ang tanan kong mga kabtangan, may nakita ka ba nga imo? Kon anaa, ibutang kini dinhi sa atubangan sa akong mga paryente ug sa imong mga paryente, ug sila ang mohukom kanato. Sa 20 ka tuig nga didto ako sa inyo, bisan kausa wala gayod makuhai sa ilang pagburos ang imong mga bayeng kanding ug karnero. Ug wala gayod ako makakaon sa imong mga laking karnero. Wala ko na dad-a kanimo ang mga hayop nga gipatay sa ihalas nga mga mananap; giilisan ko kini dayon. Gipabayran mo usab kanako ang mga hayop nga gikawat panahon man sa adlaw o sa gabii. Nagaantos ako sa kainit sa adlaw, ug sa katugnaw sa kagabhion, ug kulang ako kanunay sa tulog. Sa 20 ka tuig nga pagpuyo ko sa inyo, 14 ka tuig akong nagaalagad kanimo alang sa imong duha ka anak nga babaye, ug unom ka tuig sa pagbantay sa imong mga kahayopan. Ug sulod usab nianang mga tuiga, kanapulo mo usab-usaba ang akong suhol. Kon wala pa ako ubani sa Dios nga gitahod sa akong amahan nga si Isaac, nga mao usab ang Dios ni Abraham, gipalayas mo na tingali ako nga wala gayoy dala. Apan nakita sa Dios ang akong kalisod ug paghago, busa gibadlong ka niya kagabii.” Mitubag si Laban, “Kanang mga babaye akong mga anak, ug ang ilang mga anak akong mga apo. Ug kanang mga kahayopan ako usab. Tanan nga makita mo ako. Apan, unsa pa may akong mahimo sa akong mga anak ug mga apo karon? Sige, maghimo kita ug kasabotan ug pamatud-an ta kini.” Busa mikuha si Jacob ug dako nga bato ug iya kining gipatindog isip handomanan. Unya gisugo niya ang iyang mga paryente nga magtapok ug mga bato diha daplin niini. Pagkahuman, nangaon sila duol sa tinapok nga mga bato. Ginganlan ni Laban ang tinapok nga mga bato ug Jegar Sahaduta. Apan ginganlan kini ni Jacob nga Galeed. Miingon si Laban, “Kining tinapok nga mga bato magpamatuod sa kasabotan natong duha.” Mao kana ang hinungdan kon nganong ginganlan kadtong maong tinapok ug Galeed. Gitawag usab kini ug Mizpa, tungod kay miingon si Laban, “Hinaut pa nga bantayan kita sa Ginoo sa atong panagbulag. Ug kon dili mo ayohon pagtratar ang akong mga anak, o maminyo ka pa ug lain, hinumdomi nga bisan dili ako masayod, anaa ang Dios nga saksi sa atong kasabotan.” Miingon pa gayod si Laban kang Jacob, “Ania ang tinapok nga mga bato ug ang bato nga handomanan nga magapamatuod sa atong kasabotan. Kining tinapok nga mga bato ug ang bato nga handomanan mao ang magapamatuod sa atong kasabotan nga dili ako molapas niining tinapok nga mga bato aron paghimo ug daotan kanimo, ug dili ka usab molapas niining tinapok nga mga bato ug bato nga handomanan aron paghimo ug daotan kanako. Hinaut pa nga ang dios sa imong apohan nga si Abraham ug ang dios sa akong amahan nga si Nahor, nga mao usab ang mga dios sa ilang amahan nga si Tera, mao ang mohukom kanatong duha.” Nanumpa usab si Jacob sa ngalan sa Dios nga gitahod sa iyang amahan nga si Isaac. Naghalad si Jacob didto sa bukid, ug unya gitawag niya ang iyang mga paryente ug nangaon sila. Nagpabilin sila didto sa bukid nianang gabhiona. Sayo kaayo nianang pagkabuntag, gihalokan ni Laban ug gipanalanginan ang iyang mga anak ug mga apo, ug milakaw siya balik sa iyang dapit. Mipadayon usab sila si Jacob sa ilang lakaw, ug gitagbo siya sa mga anghel sa Dios. Pagkakita ni Jacob kanila, miingon siya, “Mga sundalo kini sa Dios.” Busa ginganlan niya kadto nga dapit ug Mahanaim. Nagsugo si Jacob ug mga tawo nga mouna kaniya ngadto sa iyang igsoon nga si Esau didto sa yuta sa Seir, ang dapit nga gitawag usab ug Edom. Gimandoan niya sila sa pag-ingon, “Ingna ninyo si Esau nga mao kini ang akong gisulti: Mipuyo ako uban kang Laban sulod sa dugayng panahon ug karon pa ako makapauli. Sultihi usab ninyo siya nga aduna akoy mga baka, asno, karnero, kanding, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye. Gipadala ko kining mga tawo sa pagpahibalo ug paghangyo kanimo nga unta pakitaan mo ako sa imong kaayo.” Pagbalik sa mga tawo nga gisugo ni Jacob, miingon sila, “Didto kami sa imong igsoon nga si Esau, ug nagapadulong na siya dinhi sa pagsugat kanimo. May kauban siya nga 400 ka mga lalaki.” Gikulbaan pag-ayo si Jacob ug wala siya mahimutang, busa gibahin niya sa duha ka grupo ang iyang kauban nga mga tawo, apil ang iyang mga karnero, baka, kanding, ug kamelyo. Naghunahuna siya nga kon pananglit moabot si Esau ug sulongon ang usa ka grupo, makaikyas pa ang usa ka grupo. Unya nagaampo si Jacob, “Dios sa akong apohan nga si Abraham ug Dios sa akong amahan nga si Isaac, ikaw ang Ginoo nga nagaingon kanako nga mobalik ako sa akong mga paryente, didto sa yuta diin ako natawo, ug panalanginan mo ako. Dili ako takos nga modawat sa tanan nga kaayo ug pagkamatinumanon nga imo nang gipakita kanako nga imong alagad. Kay sa pagtabok ko kaniadto sa Jordan baston ra gayod ang akong dala, apan karon may duha na ako ka grupo. Nagahangyo ako kanimo nga luwason mo ako gikan sa kamot sa akong igsoon nga si Esau. Nahadlok ako nga tingalig moanhi siya ug pamatyon kaming tanan, apil ang mga inahan ug ang ilang mga anak. Apan misaad ka kanako nga panalanginan mo ako ug padaghanon mo ang akong mga kaliwat sama sa balas sa baybayon nga dili maihap.” Gipalabay nila ni Jacob ang gabii didto sa maong dapit. Pagkabuntag, nagpili si Jacob ug mga hayop nga igasa kang Esau: 200 ka bayeng kanding ug 20 ka laking kanding, 200 ka bayeng karnero ug 20 ka hamtong nga laking karnero, 30 ka gatasan nga kamelyo uban sa ilang mga nati, 40 ka bayeng baka ug 10 ka torong baka, 20 ka bayeng asno ug 10 ka laking asno. Unya gibahin-bahin ni Jacob ang mga hayop, ug ang matag panon may mga sulugoon nga nagbantay. Giingnan niya ang iyang mga sulugoon, “Pag-una kamo kanako. Sa inyong paglakaw, pagbutang kamog distansya gikan sa usa ka panon ngadto sa laing panon.” Giingnan niya ang mga sulugoon nga nagbantay sa unang panon, “Kon magtagbo kamo sa akong igsoon nga si Esau ug mangutana siya kon kang kinsa kamong sulugoon ug asa kamo paingon, ug kon kang kinsa kanang mga hayop nga inyong dala, tubaga siya nga akoa kining mga hayop ug gasa ko kini kaniya. Ingna usab ninyo siya nga nagasunod ako.” Mao usab ang iyang gisulti sa ikaduha, sa ikatulo, ug sa tanang mga sulugoon nga nagsunod sa mga panon sa mga kahayopan. Ug gipahinumdoman gayod niya sila nga dili kalimtan ang pag-ingon kang Esau nga anaa siya nagasunod. Kay matod ni Jacob sa iyang kaugalingon, “Pakalmahon ko si Esau pinaagi sa mga gasa nga akong ipadala pag-una. Basin pa ug inigkita namo pasayloon na niya ako.” Busa gipauna niya ang iyang mga gasa, apan nagpabilin siya niadtong gabhiona didto sa dapit nga ilang gipundohan. Unya mibangon si Jacob niadtong gabhiona. Gidala niya ang iyang duha ka asawa, ang iyang duha ka sulugoon nga babaye ug ang iyang 11 ka anak, ug mitabok sila sa tabokanan sa Jabok. Pagkahuman, gitabok usab ni Jacob ang tanan niyang mga kabtangan. Sa dihang nagainusara na siya, may usa ka lalaki nga nakiglayog kaniya. Naglayog sila hangtod sa buntag. Sa dihang nakita sa tawo nga dili niya mapildi si Jacob, gilubag niya ang bat-ang ni Jacob ug nalisa kini. Unya miingon ang tawo, “Buhii na ako kay buntag na.” Apan mitubag si Jacob, “Dili ko ikaw buhian kon dili mo ako panalanginan.” Nangutana ang tawo kaniya, “Unsay imong ngalan?” Mitubag siya, “Si Jacob.” Unya miingon ang tawo, “Sukad karon dili na Jacob ang imong ngalan kondili Israel na tungod kay nakigbisog ka sa Dios ug sa tawo, ug midaog ka.” Nangutana usab si Jacob kaniya, “Palihog, sultihi usab ako sa imong ngalan.” Apan mitubag ang tawo, “Nganong mangutana ka man sa akong ngalan?” Unya gipanalanginan niya si Jacob didto. Ginganlan ni Jacob kadtong dapita ug Peniel, kay miingon siya, “Nakita ko ang nawong sa Dios apan buhi pa gihapon ako.” Misidlak na ang adlaw sa pagbiya ni Jacob sa Peniel. Nagkiang-kiang siya tungod sa nalisa niya nga bat-ang. Mao kini ang hinungdan kon nganong hangtod karon ang mga Israelinhon dili mokaon sa labit-labit nga anaa sa bat-ang sa hayop. Kay dinha nianang bahina sa lawas piangi sa Dios si Jacob. Unya, pagtan-aw ni Jacob, nakita niya si Esau nga nagpadulong uban sa 400 ka mga lalaki. Busa gipauban niya ang iyang mga anak sa ilang tagsa-tagsa ka inahan. Ug paglakaw nila, gipauna niya ang duha ka sulugoon nga babaye ug ang ilang mga anak, sunod si Lea ug ang iyang mga anak, ug unya si Raquel ug ang iyang anak nga si Jose. Nagauna si Jacob kanilang tanan ug pila gayod ka higayon nga miyukbo siya samtang nagpaduol sa iyang igsoon. Apan midagan si Esau sa pagtagbo kaniya. Gigakos siya ni Esau ug gihalokan, ug mihilak silang duha. Sa dihang nakita ni Esau ang mga babaye ug ang mga kabataan gipangutana niya si Jacob, “Kinsa kanang mga kauban mo?” Mitubag si Jacob, “Sila ang mga anak nga gihatag sa Dios kanako tungod sa iyang kaayo.” Unya mipaduol kang Esau ang duha ka sulugoon nga babaye ug ang ilang mga anak, ug miyukbo sila sa pagtahod kaniya. Misunod usab si Lea ug ang iyang mga anak sa pagyukbo. Ug pagkahuman, mipaduol si Jose ug ang iyang inahan nga si Raquel ug miyukbo. Nangutana si Esau kang Jacob, “Unsay imong buot ipasabot niadtong mga panon sa kahayopan nga akong natagboan?” Miingon si Jacob, “Gasa ko kadto kanimo aron dawaton mo ako.” Apan mitubag si Esau, “Daghan na akog kabtangan, igsoon ko, busa tipigi na lang kadto alang sa imong kaugalingon.” Apan namugos gayod si Jacob, “Palihog dawata na kadto. Kon tinuod nga gidawat mo na ako, dawata ang gasa ko kanimo. Kay sa pagkakita ko sa imong nawong daw sa nakita ko usab ang nawong sa Dios. Karon nga gidawat mo na ako, palihog, dawata ang gihatag ko kanimo tungod kay maayo ang Dios kanako ug gihatag niya kanako ang tanan kong mga kinahanglanon.” Nagsige gayod ug pamugos si Jacob kang Esau, busa gidawat na lang ni Esau ang iyang gasa. Unya miingon si Esau, “Dali na, mag-uban na lang ta ug panglakaw.” Apan mitubag si Jacob, “Nasayod ka nga hinay molakaw ang mga bata, ug kinahanglan ko usab nga atimanon ang mga hayop nga nagapasuso. Kon pugson ta ang mga hayop sa paglakaw bisan usa na lang ka adlaw, tingalig mangamatay sila. Mas maayo tingali kon mouna ka na lang kanamo. Mohinay-hinay lang kami ug sunod kanimo sumala sa gikusgon sa linaktan sa mga bata ug sa mga hayop nga nagauna kanamo. Magkita na lang kita didto sa Seir.” Miingon si Esau, “Kon mao kana, ibilin ko na lang ang uban ko nga mga tawo kanimo.” Mitubag si Jacob, “Dili na kinahanglan. Ang mahinungdanon mao nga gidawat mo na ako.” Busa milakaw si Esau balik sa Seir niadtong adlawa. Apan sila si Jacob didto namaingon sa Sucot. Pag-abot nila didto, naghimo si Jacob ug puloy-anan ug gibuhatan usab niya ug silonganan ang iyang mga hayop. Busa kadto nga dapit gitawag nga Sucot. Gikan sa ilang pagbiya sa Padan Aram, nakaabot ra gayod sila si Jacob sa lungsod sa Shekem nga sakop sa Canaan, nga walay daotang nahitabo kanila. Gipahimutang nila ang ilang mga tolda duol sa lungsod. Unya gipalit ni Jacob gikan sa mga anak ni Hamor nga amahan ni Shekem ang bahin sa uma nga nahimutangan sa ilang mga tolda sa kantidad nga 100 ka buok nga pilak. Ug didto, nagbuhat si Jacob ug halaran nga ginganlan niya ug El Elohe Israel. Usa niadto ka adlaw, milakaw si Dina, ang dalagang anak ni Jacob ug ni Lea aron makigkita sa mga dalaga nga taga-Canaan. Nakita siya ni Shekem nga anak ni Hamor nga Hibihanon, ang pangulo niadtong dapita. Gidagit ni Shekem si Dina ug gilugos. Nahulog ang iyang pagbati kang Dina ug nagustohan niya kini, busa gialam-alaman niya ang dalaga. Unya, miingon si Shekem sa iyang amahan nga si Hamor, “Tay, pangitai ug paagi nga maasawa ko kanang dalagaha.” Pagkahibalo ni Jacob nga gipanamastamasan ni Shekem ang pagkababaye ni Dina, wala una siyay gihimo kay didto pa man sa uma ang iyang mga anak nga lalaki nga nagabantay sa iyang kahayopan. Miadto si Hamor ug ang iyang anak nga si Shekem kang Jacob aron makigsulti kaniya. Pagkadungog sa mga anak nga lalaki ni Jacob sa nahitabo, mipauli dayon sila gikan sa uma. Misurok ang ilang dugo ug napungot sila pag-ayo kang Shekem tungod kay gihimo niini ang dili gayod angay himuon, nga naghatag ug kaulawan sa pamilya ni Jacob. Apan miingon si Hamor kanila, “Nakagusto gayod ang akong anak nga si Shekem sa inyong dalaga, busa palihog, ipaasawa na lang ninyo siya kaniya. Ug maayo usab tingali nga ipaasawa ninyo ang inyong mga dalaga sa among mga ulitawo ug ipaasawa usab namo ang among mga dalaga sa inyong mga ulitawo. Mahimo kamong mopuyo uban kanamo bisan asa ninyo gusto. Mahimo usab kamong magnegosyo dinhi ug manag-iya ug yuta.” Unya miingon si Shekem sa amahan ug sa mga igsoon ni Dina, “Kon mahimo ipaasawa na lang ninyo si Dina kanako. Ihatag ko kaninyo bisan unsay inyong pangayoon. Kamoy akong pabut-on kon pilay inyong pangayoon ug kon unsay akong igasa. Bayran ko kamo bisag pila basta ipaasawa lang ninyo kanako si Dina.” Apan tungod kay gipanamastamasan ni Shekem ang pagkababaye ni Dina, gilimbongan sa mga anak ni Jacob si Shekem ug ang iyang amahan nga si Hamor. Miingon sila, “Dili mahimo nga ipaasawa namo si Dina sa tawo nga wala matuli, kay makauulaw kana alang kanamo. Mosugot lang kami kon ang tanang mga lalaki nga taga-dinhi magpatuli sama kanamo. Kon magpatuli kamo, mahimo namong ipaasawa ang among mga dalaga kaninyo ug kami usab mangasawa sa inyong mga dalaga. Mopuyo kami uban kaninyo ug mahimo kitang usa ka katawhan. Apan kon dili kamo mosugot nga magpatuli, kuhaon namo si Dina ug mobiya kami.” Nakita ni Hamor ug ni Shekem nga daw maayo ang kondisyon nga gihatag sa mga anak ni Jacob. Busa tungod kay nakagusto gayod si Shekem kang Dina, wala na siya mag-usik pa ug panahon sa pagtuman sa giingon sa mga anak ni Jacob. Si Shekem tinahod gayod sa panimalay sa iyang amahan. Busa miadto dayon siya uban sa iyang amahan didto sa pultahan sa lungsod ug nakigsulti sa mga lalaki sa ilang lungsod. Miingon sila, “Mahigalaon kini nga mga tawo, busa tugotan lang nato sila nga mopuyo dinhi ug magnegosyo bisan asa. Total, dako man kining atong dapit. Makapangasawa kita sa ilang mga dalaga ug sila makapangasawa usab sa atong mga dalaga. Apan mosugot lang sila nga mopuyo uban kanato ingon nga usa ka katawhan kon mosugot usab ang tanan nato nga mga kalalakin-an nga magpatuli sama kanila. Kon mosugot kita nga dinhi na sila mopuyo, di ba maato na usab ang tanan nilang mga kahayopan ug mga kabtangan? Busa mouyon na lang kita sa ilang kondisyon aron mopuyo sila uban kanato.” Misugot ang tanang mga lalaki sa lungsod sa gisulti ni Hamor ug sa iyang anak nga si Shekem. Busa nagpatuli ang tanang mga lalaki. Paglabay sa tulo ka adlaw, samtang nagaantos pa sa kasakit ang mga lalaki, misulod sa lungsod ang duha ka anak ni Jacob nga si Simeon ug si Levi, nga mga igsoon ni Dina. Wala makabantay ang mga tawo didto nga daotan diay ang ilang tuyo. May dala silang espada ug gipamatay nila ang tanang mga lalaki. Gipatay usab nila si Hamor ug ang iyang anak nga si Shekem. Unya gikuha nila si Dina sa balay ni Shekem ug milakaw. Pagkahuman, gisulod usab sa uban pa nga mga anak ni Jacob ang lungsod ug gipanguha ang mga kabtangan. Gibuhat nila kini tungod kay gipanamastamasan ang pagkababaye sa ilang igsoon nga si Dina. Gipanguha nila ang mga karnero, mga baka, mga asno, ug ang tanang atua sa lungsod ug sa uma. Gipanguha nila ang tanang bahandi sa lungsod, apil na ang mga kabtangan sa sulod sa kabalayan. Ug gibihag nila ang tanang mga babaye ug mga kabataan. Unya, miingon si Jacob kang Simeon ug kang Levi, “Gihatagan ninyo ako ug dakong problema. Dumtan na kita karon sa mga Canaanhon ug mga Perisihanon niining dapita. Gamay ra kita kaayo. Mamatay gayod kitang tanan kon maghiusa sila sa pagsulong kanato.” Apan mitubag ang duha, “Pasagdan lang ba namo nga trataron ang among igsoon nga morag usa ka babayeng nagabaligya sa iyang dungog?” Unya, miingon ang Dios kang Jacob, “Pangandam, lakaw sa Betel ug puyo didto. Unya pagbuhat didto ug halaran alang kanako, ang Dios nga nagpakita kanimo sa dihang miikyas ka kaniadto gikan sa imong igsoon nga si Esau.” Busa miingon si Jacob sa iyang panimalay ug sa tanan niyang mga kauban, “Ipanglabay ninyo ang inyong mga dios. Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon ug pag-ilis kamo sa inyong bisti. Motungas kita ngadto sa Betel, ug magbuhat ako didto ug halaran ngadto sa Dios nga mitabang kanako sa diha pa ako sa kalisod, ug nagauban kanako bisan asa ako paingon.” Busa gihatag nila kang Jacob ang ilang mga dios ug ang mga ariyos nga diha sa ilang mga dalunggan nga ilang anting-anting. Gilubong kining tanan ni Jacob ilalom sa kahoyng terebinto (tugas) duol sa Shekem. Sa paggikan nila ni Jacob, giabot ug kahadlok sa Dios ang mga tawo sa palibot nga mga lungsod, busa wala nila gukda sila si Jacob. Nakaabot si Jacob ug ang iyang mga kauban sa Luz (nga gitawag usab ug Betel) nga sakop sa Canaan. Nagbuhat siya didto ug halaran. Ginganlan niya kadto nga dapit ug El Betel kay nagpakita ang Dios kaniya didto sa dihang miikyas siya sa iyang igsoon nga si Esau. Unya, namatay si Debora nga tig-atiman ni Rebeka. Busa gilubong siya ilalom sa kahoyng terebinto (tugas) didto ubos sa Betel. Gitawag ni Jacob kadto nga kahoy ug Allon Bakut. Sa dihang mipauli si Jacob gikan sa Padan Aram, nagpakita pag-usab ang Dios kaniya ug gipanalanginan siya. Miingon ang Dios kaniya, “Jacob ang imong ngalan, apan gikan karon dili ka na tawgon ug Jacob kondili Israel na.” Busa nahimong Israel ang ngalan ni Jacob. Miingon pa gayod ang Dios kaniya, “Ako ang Makagagahom nga Dios. Manganak kag daghan. Maggikan kanimo ang usa ka nasod ug ang daghan pa nga mga nasod, ug mahimong hari ang uban mong mga kaliwat. Ang yuta nga gihatag ko kang Abraham ug kang Isaac ihatag ko usab kanimo ug sa imong mga kaliwat.” Ginganlan niya kadto nga dapit ug Betel. Unya, mibiya si Jacob ug ang iyang panimalay sa Betel. Layo-layo pa sila sa lungsod sa Efrata sa dihang nagbati na si Raquel. Naglisod siya sa iyang pagpanganak, ug sa dihang nakaanak na siya, miingon ang mananabang kaniya, “Ayaw kahadlok Raquel, lalaki na usab ang imong anak.” Natawo ang bata apan himalatyon na si Raquel, ug una siya mabugtoi sa gininhawa, ginganlan niya ang bata ug Ben Oni. Apan ginganlan ni Jacob ang bata ug Benjamin. Namatay si Raquel ug gilubong siya sa daplin sa dalan nga paingon sa Efrata (nga gitawag karon ug Betlehem). Gibutangan ni Jacob ug bato nga ilhanan ang lubnganan ni Raquel, ug anaa pa kini hangtod karon. Nagpadayon sila si Jacob sa ilang pagpanglakaw, ug nagpatindog sila sa ilang mga tolda unahan sa Migdal Eder. Samtang didto pa nagpuyo si Jacob, nakigdulog si Reuben kang Bilha nga usa sa mga asawa sa iyang amahan. Sa dihang nahibaloan kadto ni Jacob nasuko siya pag-ayo. Adunay 12 ka mga anak nga lalaki si Jacob. Ang iyang mga anak kang Lea mao sila si Reuben, ang kamagulangan, unya si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, ug si Zebulun. Ang iyang mga anak kang Raquel mao si Jose ug si Benjamin. Ang iyang mga anak kang Bilha nga sulugoon ni Raquel mao si Dan ug si Naftali. Ang iyang mga anak kang Zilpa nga sulugoon ni Lea mao si Gad ug si Asher. Silang tanan ang mga anak nga lalaki ni Jacob nga natawo sa Padan Aram. Miadto si Jacob sa iyang amahan nga si Isaac didto sa Mamre, haduol sa Kiriat Arba (nga gitawag usab ug Hebron). Kining dapita mao ang gipuy-an ni Isaac ug ni Abraham kaniadto. Nagkinabuhi si Isaac ug 180 ka tuig. Namatay siya nga tigulang na kaayo, ug giipon siya sa iyang mga paryente nga nangamatay na. Gilubong siya sa iyang mga anak nga si Esau ug si Jacob. Mao kini ang sugilanon bahin sa pamilya ni Esau (nga gitawag usab ug Edom). Naminyo si Esau sa mga babaye nga taga-Canaan. Sila mao si Ada nga anak ni Elon nga Hitihanon, si Oholibama nga anak ni Ana ug apo ni Zibeon nga Hibihanon, ug si Basemat nga anak ni Ishmael ug igsoon ni Nebayot. Ang anak ni Esau kang Ada mao si Elifaz. Ang iyang anak kang Basemat mao si Reuel. Ug ang iyang mga anak kang Oholibama mao sila si Jeush, Jalam, ug Kora. Sila ang mga anak ni Esau nga natawo sa Canaan. Gidala ni Esau ang iyang mga asawa, mga anak, ug ang tanang sakop sa iyang panimalay, apil ang mga kabtangan ug kahayopan nga natigom niya sa Canaan, ug mibalhin siya sa usa ka dapit, layo kang Jacob nga iyang igsoon. Kay dili sila mahimong mag-uban sa usa ka dapit tungod sa kadaghan sa ilang kabtangan; ug ang mga sabsabanan sa dapit nga ilang gipuy-an dili paigo sa daghan nila nga mga kahayopan. Busa didto nagpuyo si Esau (nga gitawag usab ug Edom) sa kabungtoran sa Seir. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Esau nga amahan sa mga Edomihanon nga nagpuyo sa kabungtoran sa Seir. Ang anak ni Esau kang Basemat mao si Reuel, ug ang anak niya kang Ada mao si Elifaz. Ang mga anak ni Elifaz mao sila si Teman, Omar, Zefo, Gatam, ug Kenaz. Anak usab niya si Amalek sa usa pa niya ka asawa nga si Timna. Sila ang mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Ada. Ang mga anak ni Reuel mao sila si Nahat, Zera, Shama, ug Miza. Sila ang mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Basemat. Ang mga anak ni Esau kang Oholibama mao sila si Jeush, Jalam, ug Kora. (Si Oholibama anak ni Ana ug apo ni Zibeon.) Mao kini ang mga kaliwat ni Esau nga nahimong pangulo: si Teman, Omar, Zefo, Kenaz, Kora, Gatam, ug Amalek. Mga anak kini sila ni Elifaz ug mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Ada. Nangulo sila sa Edom. Nahimo usab nga mga pangulo sa Edom ang mga anak ni Reuel nga sila si Nahat, Zera, Shama, ug Miza. Sila ang mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Basemat. Nahimo usab nga mga pangulo ang mga anak ni Esau kang Oholibama nga anak ni Ana. Sila mao si Jeush, Jalam, ug Kora. Silang tanan ang mga kaliwat ni Esau nga mga pangulo sa Edom. Mao kini ang mga anak ni Seir nga Horihanon nga nagpuyo sa Edom: si Lotan, Shobal, Zibeon, Ana, Dishon, Ezer, ug Dishan. Nahimo silang pangulo sa mga Horihanon nga nagpuyo sa Edom. Ang mga anak ni Lotan mao sila si Hori ug si Hemam. Managsoon si Lotan ug si Timna nga usa sa asawa ni Elifaz. Ang mga anak ni Shobal mao sila si Alvan, Manahat, Ebal, Shefo, ug Onam. Ang mga anak ni Zibeon mao si Aya ug si Ana. Si Ana mao ang nakakaplag sa tuboran didto sa kamingawan sa dihang nagbantay siya sa mga asno sa iyang amahan nga si Zibeon. Ang mga anak ni Ana mao si Dishon ug si Oholibama. Ang mga anak ni Dishon mao sila si Hemdan, Eshban, Itran, ug Keran. Ang mga anak ni Ezer mao sila si Bilhan, Zaavan, ug Akan. Ang mga anak ni Dishan mao si Uz ug si Aran. Mao kini sila ang mga hari sa Edom sa panahon nga wala pay mga hari ang mga Israelinhon: Si Bela nga anak ni Beor nahimong hari sa Edom. Dinhaba ang ngalan sa iyang ulohang lungsod. Pagkamatay niya, gipulihan siya ni Jobab nga anak ni Zera nga taga-Bozra. Pagkamatay ni Jobab, gipulihan siya ni Husham nga taga-Teman. Pagkamatay ni Husham, gipulihan siya ni Hadad nga anak ni Bedad. Si Hadad maoy mipildi sa mga Midianhon didto sa Moab. Avit ang ngalan sa iyang ulohang lungsod. Pagkamatay ni Hadad, gipulihan siya ni Samla nga taga-Masreka. Pagkamatay ni Samla, gipulihan siya ni Saul nga taga-Rehobot nga duol sa Suba sa Eufrates. Pagkamatay ni Saul, gipulihan siya ni Baal Hanan nga anak ni Acbor. Pagkamatay ni Baal Hanan, gipulihan siya ni Hadar. Pau ang ngalan sa iyang ulohang lungsod. Ang iyang asawa mao si Mehetabel nga anak ni Matred ug apo ni Mezahab. Nagpabilin pagpuyo si Jacob sa Canaan, ang dapit nga gipuy-an usab kaniadto sa iyang amahan. Mao kini ang sugilanon bahin sa pamilya ni Jacob: Sa dihang nagaedad na si Jose ug 17 ka tuig, nagbantay siya sa mga kahayopan uban sa iyang mga igsoon nga mga anak sa mga asawa sa iyang amahan nga sila si Bilha ug si Zilpa. Gisugilon ni Jose sa iyang amahan ang daotang mga buhat sa iyang mga igsoon. Mas gipangga ni Jacob si Jose kaysa uban niyang mga anak, tungod kay tigulang na siya sa dihang natawo kini. Busa gihimoan niya si Jose ug nindot ug taas nga bisti. Apan nakita sa mga igsoon ni Jose nga mas gipangga siya sa ilang amahan kay kanila. Nasuko sila kang Jose ug kanunay nila siyang gisultihan ug masakit nga mga pulong. Unya, nagdamgo si Jose. Ug sa dihang gisugilon niya kini sa iyang mga igsoon, misamot ang ilang kasuko kaniya. Mao kini ang iyang gisugilon, “Nagdamgo ako nga samtang didto kita sa uma ug namugkos sa mga uhay, kalit lang nga mitindog ang akong binugkos ug gialirongan kini ug giyukboan sa inyong mga binugkos.” Miingon ang iyang mga igsoon, “Unsa? Maghari ka ba kanamo? Dumalahan mo gayod kami?” Ug misamot ang ilang kasuko kang Jose. Nagdamgo pag-usab si Jose ug gisugilon na usab niya kini sa iyang mga igsoon. Miingon siya, “Nagdamgo na usab ako nga nakita ko ang adlaw, ang bulan, ug ang 11 ka bitoon nga miyukbo kanako.” Gisugilon usab ni Jose ang iyang damgo sa iyang amahan apan gibadlong siya niini. Matod sa iyang amahan, “Unsay buot mong ipasabot? Nga kami sa imong inahan ug mga igsoon moyukbo kanimo?” Nasina ang mga igsoon ni Jose kaniya, apan gihinuktokan sa iyang amahan kining mga butanga. Usa niadto ka adlaw, miadto ang mga igsoon ni Jose sa Shekem aron pagbantay sa mga kahayopan sa ilang amahan. Sa didto na siya nga naglibot-libot sa hawanan, may tawo nga nangutana kaniya kon unsa ang iyang gipangita. Mitubag siya, “Nangita ako sa akong mga igsoon. Nasayod ka ba kon asa sila nagpasabsab?” Miingon ang tawo, “Wala na sila dinhi. Nadunggan ko nga miingon sila nga moadto sila sa Dotan.” Busa miapas si Jose ug nakita niya sila didto. Layo pa si Jose nakita na siya sa iyang mga igsoon. Ug sa wala pa siya makaabot, nagplano na sila sa pagpatay kaniya. Miingon sila sa usag usa, “Ania na ang paladamgo. Dali, patyon nato siya ug unya ihulog sa usa sa mga bangag nga pundohanan ug tubig. Ingnon lang nato nga gipatay siya sa bangis nga hayop. Tan-awon ta kon matuman pa ba ang iyang mga damgo.” Apan pagkadungog ni Reuben sa ilang plano, naningkamot siya nga maluwas si Jose. Miingon siya, “Dili lang nato siya patyon. Ihulog lang ninyo siya sa bangag nga pundohanan ug tubig dinhi sa kamingawan, apan ayaw ninyo siya pasipad-i.” Gisulti kadto ni Reuben tungod kay nagplano siya nga luwason si Jose ug ibalik ngadto sa ilang amahan. Busa pag-abot ni Jose, gihuboan nila siya niadtong iyang bisti nga taas ug nindot, ug gihulog sa bangag nga pundohanan ug tubig. Apan walay tubig ang bangag kaniadto. Samtang nangaon sila, may nalantawan silang mga negosyanteng Ishmaelinhon nga gikan sa Gilead. Ang mga kamelyo niini may kargang mga lamas, tambal, ug pahumot nga dad-on ngadto sa Ehipto. Miingon si Juda sa iyang mga igsoon, “Unsa may atong makuha kon patyon nato ang atong igsoon ug itago ang iyang kamatayon? Maayo pa tingali kon ibaligya na lang nato siya nianang mga Ishmaelinhon. Dili na lang nato siya patyon kay igsoon nato siya.” Miuyon kang Juda ang iyang mga igsoon. Busa sa dihang miagi ang mga negosyanteng Ishmaelinhon, nga ang ilang tribo Midianhon, gikuha nila si Jose gikan sa bangag nga pundohanan ug tubig ug gibaligya sa kantidad nga 20 ka buok nga salapi. Ug gidala si Jose sa mga Ishmaelinhon didto sa Ehipto. Sa pagbalik ni Reuben didto sa bangag wala na didto si Jose, busa gigisi niya ang iyang bisti sa tumang kaguol. Unya mibalik siya sa iyang mga igsoon ug miingon, “Wala na didto ang atong manghod. Unsay akong buhaton?” Nagpatay sila ug kanding ug gituslob nila sa dugo ang bisti ni Jose. Pagkahuman, gidala nila ang bisti ni Jose ngadto sa ilang amahan ug miingon, “Nakita namo kini. Tan-awa kuno palihog kon kang Jose ba kini o dili.” Nailhan dayon ni Jacob ang maong bisti. Miingon siya, “Iya kana! Gikaon siyag bangis nga mananap! Sigurado gayod nga gikunis-kunis siya niini.” Unya gigisi ni Jacob ang iyang bisti ug nagsul-ob siya ug sako sa pagpakita sa iyang pagsubo. Dugay-dugay siyang nagbangotan sa pagkamatay sa iyang anak. Miadto ang tanan niyang mga anak sa paghupay kaniya apan nagpadayon siya sa pagbangotan. Miingon siya, “Pasagdi lang ninyo ako! Mamatay ako nga nagbangotan tungod sa pagkamatay sa akong anak.” Ug mihilak siya tungod kang Jose. Unya didto sa Ehipto, gibaligya sa mga Midianhon si Jose kang Potifar nga usa sa mga opisyal sa hari sa Ehipto. Kapitan siya sa mga guwardya sa palasyo. Niadto usab nga panahon, mibulag si Juda sa iyang mga igsoon ug didto siya mipuyo uban kang Hira nga taga-Adulam. Nakita ni Juda didto ang anak ni Shua nga taga-Canaan ug gipangasawa niya kini. Namabdos ang asawa ni Juda, ug nanganak kini ug lalaki nga ginganlan ni Juda ug Er. Namabdos siya pag-usab ug nanganak ug lalaki ug ginganlan niya kini ug Onan. Namabdos siya sa ikatulong higayon ug lalaki gihapon ang iyang anak ug ginganlan niya kini ug Shela. Natawo si Shela didto sa Kezib. Gipaasawa ni Juda kang Er, nga iyang kamagulangang anak, ang usa ka babaye nga ginganlan ug Tamar. Apan si Er daotan atubangan sa Ginoo, busa gipatay siya sa Ginoo. Unya miingon si Juda kang Onan, “Pangasaw-a ang imong bayaw kay katungdanan mo kana isip igsoon sa iyang bana nga namatay, aron pinaagi kanimo makabaton usab ug mga anak ang imong igsoon.” Apan nasayod si Onan nga dili isipon nga iya ang mahimong anak nila ni Tamar, busa sa matag higayon nga magdulog sila ni Tamar, dili niya ipasulod ang iyang semilya aron dili siya makaanak alang sa iyang igsoon. Daotan ang gibuhat ni Onan atubangan sa Ginoo, busa gipatay usab siya sa Ginoo. Unya miingon si Juda kang Tamar nga iyang umagad, “Pauli una sa imong amahan, ug ayaw pamana hangtod nga maulitawo na si Shela.” Giingon kadto ni Juda kay nahadlok siya nga mamatay usab si Shela sama sa iyang mga igsoon. Busa mipauli si Tamar sa iyang amahan. Miabot ang panahon, namatay ang asawa ni Juda. Pagkahuman sa iyang pagbangotan, miadto siya sa mga tigtupi sa iyang mga karnero didto sa Timnah. Kauban niya sa pag-adto ang iyang amigo nga si Hira nga taga-Adulam. May misulti kang Tamar nga miadto sa Timnah ang iyang ugangan aron pagpanupi sa iyang mga karnero. Pagkadungog niadto ni Tamar, giilisan niya ang iyang gisul-ob nga bisti nga alang sa balo, ug gitabonan niya ug belo ang iyang nawong. Unya milingkod siya dapit sa pultahan sa lungsod sa Enaim, sa daplin sa dalan nga paingon sa Timnah. ( Gihimo niya kini tungod kay nakita niya nga ulitawo na si Shela apan wala gihapon siya ipaasawa kaniya.) Miingon si Juda, “Hatagan ko ikaw ug kanding gikan sa akong kahayopan.” Mitubag si Tamar, “Mosugot ako kon may ihatag ka kanako nga garantiya hangtod nga ikapadala mo na ang kanding.” Gipahatod ni Juda sa iyang amigo, nga si Hira nga taga-Adulam, ang kanding aron makuha gikan sa babaye ang mga butang nga iyang gihatag ingon nga garantiya, apan wala kini makita ni Hira. Nangutana si Hira sa mga taga-Enaim kon hain na ang babayeng nagabaligya sa iyang dungog, nga didto maglingkod sa daplin sa dalan. Apan mitubag ang mga tawo, “Wala may babaye dinhi nga nagabaligya sa iyang dungog.” Busa mibalik si Hira kang Juda ug miingon, “Wala ko siya makita. Ug matod pa sa mga tawo wala man kunoy babaye didto nga nagabaligya sa iyang dungog.” Miingon si Juda, “Pasagdi na! Iya na lang kadtong mga butang nga atua kaniya, kay basin ug mahimo kitang kataw-anan kon sige pa tag pangita sa wala. Gipahatdan ko na bitaw siya niining kanding, apan wala mo man kaha siya makita didto!” Paglabay sa tulo ka bulan, gisultihan si Juda nga ang iyang umagad nga si Tamar nagabaligya sa iyang dungog ug mabdos na gani. Busa miingon si Juda, “Dad-a ninyo siya sa gawas sa lungsod aron sunogon.” Apan sa dihang gidala na si Tamar, may gisugo siya aron pagsulti kang Juda niini, “Ania ang pangtimbre, apil ang higot niini, ug ang baston. Ang tag-iya niini mao ang amahan sa akong gimabdos. Palihog, susiha kon kang kinsa kini.” Nailhan ni Juda nga iya kadtong mga butang busa miingon siya, “Wala siyay sala. Ako ang nakasala kay wala ko siya ipaasawa sa akong anak nga si Shela.” Ug wala na mousab ug pakigdulog si Juda kang Tamar. Sa dihang hapit na manganak si Tamar, nadiskobrehan niya nga kaluha ang iyang gimabdos. Sa dihang nagbati na siya, migawas ang kamot sa usa ka bata. Gihiktan kini sa mananabang ug higot nga pula aron mahibaloan nga siya ang una nga natawo. Apan gisulod pagbalik sa bata ang iyang kamot ug ang iyang kaluha mao ang una nga migawas. Miingon ang mananabang, “Nagdali ka gayod sa paggawas.” Busa ginganlan ang bata ug Perez. Unya migawas usab ang iyang kaluha nga may higot nga pula sa iyang kamot. Ginganlan siya ug Zera. Gidala sa mga Ishmaelinhon si Jose ngadto sa Ehipto, ug gipalit siya ni Potifar nga usa sa mga opisyal sa hari sa Ehipto. (Si Potifar kapitan sa mga guwardya sa palasyo.) Giubanan gayod sa Ginoo si Jose, busa nagmauswagon siya. Didto siya mipuyo sa balay sa iyang agalon nga Ehiptohanon nga si Potifar. Nakita ni Potifar nga nagauban gayod ang Ginoo kang Jose ug gipalampos sa tanan niyang gihimo, busa gikahimut-an ni Potifar si Jose. Gihimo niya kini nga iyang personal nga katabang ug tigdumala sa iyang panimalay ug sa tanan niyang kabtangan. Sukad niadto, gipanalanginan sa Ginoo ang panimalay sa Ehiptohanon nga si Potifar ug ang tanan niyang kabtangan sulod sa balay ug didto sa iyang uma. Gihimo kini sa Ginoo tungod kang Jose. Gitugyan ni Potifar ang tanan kang Jose ug wala na siyay gikabalak-an pa gawas sa paghunahuna kon unsay iyang kaonon. Guwapo si Jose ug maayog barog. Unya, naibog kaniya ang asawa sa iyang agalon. Gihagad niya si Jose nga makigdulog kaniya. Apan mibalibad si Jose. Miingon siya sa asawa sa iyang agalon, “Gitugyan kanako sa akong agalon ang tanan niyang kabtangan ug wala na siyay gikabalak-an dinhi sa iyang panimalay. Gihatagan niya ako sa labawng katungod dinhi niini nga panimalay, ug gitugyan niya kanako ang tanan gawas lang kanimo tungod kay ikaw iyang asawa. Busa dili ko mahimong budhian ang akong agalon ug magpakasala sa Dios.” Bisan ug adlaw-adlaw gidani sa babaye si Jose aron nga makigdulog kaniya, wala gayod kini mosugot. Usa ka adlaw, misulod si Jose sa balay aron motrabaho, ug naatol nga wala gayoy bisan usa ka sulugoon didto sa sulod sa balay. Kalit nga gihawiran ang iyang bisti sa asawa sa iyang agalon ug miingon kini kaniya, “Pakigdulog kanako.” Apan midagan si Jose ngadto sa gawas sa balay, ug nahibilin ang iyang kupo nga nabira sa babaye. Sa pagkakita sa babaye nga midagan sa gawas si Jose ug nahibilin diha kaniya ang kupo niini, gitawag niya ang iyang mga sulugoon ug miingon, “Tan-awa ninyo kini! Gidad-an kita dinhi sa akong bana ug Hebreo aron pakaulawan kita. Misulod siya sa akong kuwarto aron paglugos kanako, apan misinggit ako. Busa midagan siya pagawas, ug nabiyaan niya ang iyang bisti.” Gitipigan sa babaye ang bisti ni Jose hangtod sa pagpauli sa iyang bana. Unya gisugilon niya sa iyang bana ang nahitabo. Miingon siya, “Ang Hebreo nga sulugoon nga gidala mo dinhi, buot akong pakaulawan. Misulod siya sa akong kuwarto aron lugoson ako. Apan sa dihang misinggit ako midagan siya ngadto sa gawas, ug nabiyaan niya ang iyang kupo.” Sa pagkadungog ni Potifar sa gisulti sa iyang asawa mahitungod sa gibuhat ni Jose, nasuko siya pag-ayo. Busa gidala niya si Jose ug gisulod sa prisohan nga alang sa mga piniriso sa hari. Apan bisan didto sa prisohan, nagauban gihapon ang Ginoo kang Jose. Ug tungod sa kaayo sa Ginoo, gikahimut-an sa tigdumala sa prisohan si Jose. Gitugyan niya kang Jose ang pagdumala sa tanang mga piniriso ug ang tanang mga buluhaton didto. Wala na maghunahuna pa ang tigdumala sa prisohan bahin sa mga butang nga gitugyan niya kang Jose, tungod kay uban ang Ginoo kang Jose ug gihatagan siya sa Ginoo ug kalamposan sa tanan niyang gihimo. Busa gipapriso niya sa bilanggoan diin napriso si Jose, sa lugar nga binantayan sa kapitan sa mga guwardya. Si Jose ang gisaligan sa kapitan sa mga guwardya nga moatiman kanila, ug dugay-dugay silang napriso didto. Usa niana ka gabii, nagdamgo ang tigsilbi ug bino ug ang panadero nga didto sa prisohan. Managlahi ang ilang damgo ug managlahi usab ang kahulogan niini. Nianang pagkabuntag, sa pag-adto ni Jose kanila, namatikdan niya nga nagmagul-anon sila. Busa gipangutana niya sila, “Nganong magul-anon man kamo?” Mitubag sila, “Nagdamgo man gud kami apan walay makasaysay sa kahulogan niini.” Miingon si Jose, “Ang Dios lang ang makahatag ug kaalam sa pagsaysay sa kahulogan sa mga damgo. Sultihi ninyo ako, palihog, kon unsa ang inyong mga damgo.” Busa gisultihan sa pangulo sa mga tigsilbi ug bino ang iyang damgo. Miingon siya, “Nagdamgo ako nga may usa ka punoan sa ubas diha sa akong atubangan ug may tulo kini ka sanga. Nanalingsing kini, namulak, ug nahinog ang mga bunga. Nagkupot ako sa kopa sa hari sa Ehipto, ug nagkuha ako ug ubas ug unya gipuga ko kini diha sa kopa. Human niini, gihatag ko ang kopa ngadto sa hari.” Miingon si Jose, “Mao kini ang kahulogan sa imong damgo: Ang tulo ka sanga nagkahulogan ug tulo ka adlaw. Sa dili pa mahuman ang tulo ka adlaw, pagawason ka sa hari gikan sa prisohan ug pabalikon sa imong naandang trabaho ingon nga tigsilbi kaniya ug bino. Hinumdomi unya ako kon anaa ka na sa maayo nga kahimtang. Ug isip timaan sa imong kaayo, palihog, sultihi ang hari bahin kanako aron matabangan mo ako nga makagawas dinhi sa prisohan. Kay ang tinuod, pinugos ang pagdala kanako dinhi sa Ehipto gikan sa dapit sa mga Hebreo, ug bisan dinhi wala gayod akoy gibuhat nga mahimong hinungdan nga prisohon nila ako.” Pagkadungog sa pangulo sa mga panadero nga maayo ang kahulogan sa damgo sa iyang kauban, gisulti usab niya ang iyang damgo ngadto kang Jose. Miingon siya, “Nagdamgo ako nga may gilukdo ako nga tulo ka basket nga anaay mga pan. Ang kinaibabwan gisudlan sa nagkalain-laing klase sa pan alang sa hari sa Ehipto, apan gipangtuhak kini sa mga langgam.” Miingon si Jose, “Mao kini ang kahulogan sa imong damgo: Ang tulo ka basket nagkahulogan ug tulo ka adlaw. Sa dili pa mahuman ang tulo ka adlaw, pagawason ka sa hari gikan sa prisohan apan ipapatay ka niya ug tuhogon sa kahoy ang imong patayng lawas ug ipatindog sa taliwala, ug tuhakon kini sa mga langgam.” Tulo ka adlaw gikan niini, gisaulog sa hari sa Ehipto ang iyang adlawng natawhan. Busa nagpakombira siya alang sa tanan niyang mga opisyal. Gipagawas niya gikan sa prisohan ang pangulo sa iyang mga tigsilbi ug bino ug ang pangulo sa iyang mga panadero ug gipaatubang sa iyang mga opisyal. Gipabalik niya ang pangulo sa mga tigsilbi ug bino sa iyang naandang trabaho, apan gipapatay niya ang pangulo sa mga panadero, ug gituhog sa kahoy ang iyang patayng lawas sumala sa gisulti ni Jose. Apan wala gayod mahinumdomi sa pangulo sa mga tigsilbi ug bino si Jose. Paglabay sa duha ka tuig, nagdamgo ang hari sa Ehipto nga nagtindog siya sa daplin sa Suba sa Nilo, ug sa kalit lang mitungha gikan sa suba ang pito ka himsog ug tambok nga mga baka, ug nanabsab kini sa kasagbotan. Wala madugay, mitunga usab gikan sa suba ang pito ka daot ug niwang nga mga baka, ug miduol sa pito ka himsog ug tambok nga mga baka nga didto sa daplin sa suba. Gipangaon sa daot ug niwang nga mga baka ang himsog ug tambok nga mga baka, ug unya nakamata ang hari. Nakatulog ug balik ang hari ug nagdamgo na usab siya. Sa iyang damgo nakita niya ang pito ka himsog ug bus-ok nga mga uhay nga misibol diha sa usa lang ka punoan. Ug sa mao gihapong punoan, misubol ang laing pito ka mga uhay nga niwang ug nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan. Unya gilamoy sa niwang nga mga uhay ang pito ka himsog nga mga uhay. Unya nakamata ang hari. Abi niyag tinuod apan damgo lang diay kadto. Nianang pagkabuntag, nahasol ang hunahuna sa hari tungod sa iyang mga damgo, busa gipatawag niya ang tanang mga madyikero ug maalamon nga mga tawo sa Ehipto. Gisugilon niya kanila ang iyang mga damgo, apan wala gayoy usa kanila nga nakasaysay sa kahulogan niadto. Unya miduol sa hari ang pangulo sa iyang mga tigsilbi ug bino ug miingon, “Nahinumdom na ako karon sa akong mga sala. Dili ba nasuko ka man kaniadto kanako ug sa pangulo sa mga panadero, ug gipapriso mo man gani kami didto sa bilanggoan, sa lugar nga binantayan sa kapitan sa mga guwardya? Usa niadto ka gabii, nagdamgo kaming duha, ug lain-lain ang kahulogan sa among mga damgo. May kauban kami didto nga batan-ong Hebreo, nga sulugoon sa kapitan sa mga guwardya sa palasyo. Gisugilon namo kaniya ang among damgo ug gisaysay niya kanamo ang kahulogan niini. Nahitabo gayod ang iyang giingon kanamo: Gipabalik mo ako sa akong naandang trabaho ug gipatuhog sa kahoy ang pangulo sa mga panadero.” Busa gipatawag sa hari si Jose, ug diha-diha gipagawas siya sa prisohan. Human siya nakapatupi ug nakapamalbas, nagailis siya sa iyang bisti ug miadto sa hari. Miingon ang hari kaniya, “Nagdamgo ako apan wala gayoy nakasaysay kon unsa ang kahulogan niadto. May nagsulti kanako nga makahibalo kang mosaysay sa kahulogan sa mga damgo.” Mitubag si Jose, “Dili ako, Mahal nga Hari, kondili ang Dios ang maghatag sa kahulogan sa imong mga damgo alang sa imong kaayohan.” Unya gisulti sa hari ang iyang damgo kang Jose. Miingon siya, “Nagdamgo ako nga nagtindog ako sa daplin sa Suba sa Nilo. Nakita ko nga mitunga gikan sa suba ang pito ka himsog ug tambok nga mga baka, ug nanabsab kini sa kasagbotan. Wala madugay mitunga usab ang laing pito ka daot ug niwang nga mga baka. Wala gayod akoy nakitang baka sa tibuok Ehipto nga sama kanila ka daot. Unya gikaon niadtong daot ug niwang nga mga baka ang pito ka tambok nga mga baka nga unang mitunga. Apan pagkahuman nila ug kaon, morag wala lang gihapon sila makakaon kay niwang man gihapon sila. Unya nakamata ako. Apan nakatulog ako pagbalik ug nagdamgo pag-usab. Nakita ko sa akong damgo ang pito ka himsog ug bus-ok nga uhay nga misubol sa usa lang ka punoan. Ug niadto usab nga punoan, misalingsing ang laing pito ka uhay nga niwang ug nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan. Unya gilamoy sa niwang nga mga uhay ang pito ka himsog nga mga uhay. Gisulti ko na kini sa mga madyikero, apan wala gayoy usa kanila nga nakasaysay kanako kon unsa ang kahulogan.” Miingon si Jose sa hari, “Mahal nga hari, usa ray kahulogan sa duha mo ka damgo. Gipadayag kanimo sa Dios kon unsa ang iyang pagabuhaton. Ang pito ka tambok nga mga baka ug ang pito ka himsog nga mga uhay managsama nga nagkahulogan ug pito ka tuig. Ang pito ka niwang ug daot nga mga baka ug ang pito ka niwang nga mga uhay nga nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan nagkahulogan ug pito ka tuig nga kagutom. Sumala sa giingon ko na kanimo, Mahal nga Hari, gipadayag kanimo sa Dios kon unsa ang iyang pagabuhaton. Moabot ang pito ka tuig nga labihan gayod kaabunda sa tibuok Ehipto. Ug mosunod dayon ang pito ka tuig nga kagutom, ug malimtan sa mga tawo ang nasinati nila nga kaabunda sa Ehipto. Ang kagutom mohimo ug dakong kadaot sa yuta sa Ehipto. Tungod sa makalilisang nga kagutom nga moabot, walay makita nga timailhan sa milabay nga panahon sa kaabunda sa yuta sa Ehipto. Nagdamgo ka sa duha gayod ka higayon, Mahal nga Hari, aron nga mahibaloan mo nga pagbuot kini sa Dios nga mahitabo ug mahitabo gayod kini sa dili madugay. “Busa karon, Mahal nga Hari, pagpili ug usa ka tawong maalamon nga padumalahon mo sa yuta sa Ehipto. Pagbutang usab ug mga opisyal sa tibuok yuta sa Ehipto aron mangolekta sa ikalima nga bahin sa abot sa kaumahan sulod sa pito ka tuig nga abunda ang abot. Sulod nianang mga tuiga, ipatigom kanila ang tanan nga bahin nga makolekta ninyo gikan sa mga abot. Ug ilalom sa imong pagdumala, patipigi kanila ang mga abot diha sa mga bodega sa mga lungsod. Kini nga mga pagkaon itagana alang sa moabot nga pito ka tuig nga kagutom sa Ehipto, aron dili magutman ang katawhan.” Nakauyon ang hari ug ang iyang mga opisyal sa plano ni Jose. Miingon siya sa iyang mga opisyal, “May makita pa ba kitang sama kang Jose nga gigiyahan sa espiritu sa Dios?” Busa miingon ang hari kang Jose, “Tungod kay gipadayag sa Dios kining mga butanga kanimo, wala nay laing tawo nga may kaalam ug salabotan nga sama kanimo. Unya gihuslo sa hari ang iyang singsing nga pangtimbre ug gisul-ob kini sa tudlo ni Jose. Gipasul-oban niya si Jose ug pinasahi nga bisti nga linen ug gipakuwintas ug bulawan. Gipasakay niya si Jose sa iyang ikaduhang karwahe, ug may mga tigpahibalo nga nagauna kaniya ug nagsinggit, “Yukboi ninyo ang gobernador!” Busa sukad niadto nahimong gobernador si Jose sa tibuok Ehipto. Unya miingon ang hari kang Jose, “Ako ang hari dinhi sa Ehipto, apan walay bisan kinsa nga makahimo ug bisan unsa dinhi sa Ehipto gawas kon may pagtugot gikan kanimo.” Unya ginganlan niya si Jose ug Zafenat Panea. Gipaasawa usab niya kang Jose si Asenat nga anak ni Potifera nga pari sa lungsod sa On. Ingon nga gobernador, si Jose na ang nagdumala sa Ehipto. Nagaedad si Jose ug 30 ka tuig sa dihang nagsugod siya sa pag-alagad sa hari sa Ehipto. Usa ka higayon niana, mibiya si Jose sa palasyo ug milibot sa tibuok Ehipto. Sulod sa pito ka tuig nga kaabunda, dako kaayo ang abot sa kaumahan. Ug niadtong mga tuiga, gipatigom ni Jose ang tanang mga bahin nga nakolekta gikan sa mga abot. Gipatipigan niya sa matag lungsod ang mga bahin sa abot nga nakolekta gikan sa mga uma sa palibot niini. Labihan gayod kadaghan sa trigo nga natigom ni Jose; daw sama kini kadaghan sa balas sa baybayon. Tungod sa kadaghan niini giundangan na niya ang pagtakos. Sa wala pa moabot ang tinggutom, natawo ang duha ka anak ni Jose kang Asenat, nga anak ni Potifera nga pari sa On. Ginganlan ni Jose ang kamagulangan ug Manase kay miingon siya, “Tungod sa tabang sa Dios, nalimtan ko ang akong mga pag-antos ug ang kamingaw ko sa panimalay sa akong amahan.” Ginganlan niya ang ikaduha niyang anak ug Efraim kay miingon siya, “Tungod sa tabang sa Dios, gihatagan ako ug kaliwat sa dapit diin nahiagom ako sa mga kasakit.” Nahuman ang pito ka tuig sa kaabunda sa Ehipto, ug nagsugod ang pito ka tuig nga kagutom sumala sa giingon ni Jose. May kagutom sa uban nga mga dapit apan ang tibuok Ehipto may pagkaon. Wala madugay, nakasinati na usab sa kagutom ang mga taga-Ehipto, busa nangayo sila ug pagkaon gikan sa hari. Miingon ang hari kanila, “Adto kamo kang Jose ug buhata ninyo kon unsay iyang isulti.” Mikuyanap ang kagutom sa tibuok kayutaan. Ug tungod sa labihan nga kagutom sa tibuok Ehipto, gipaablihan ni Jose ang tanang mga bodega ug gibaligyaan ug pagkaon ang mga taga-Ehipto. Nangadto usab sa Ehipto ang katawhan sa ubang mga nasod aron pagpalit ug pagkaon kang Jose tungod kay labihan na gayod ang kagutom sa tibuok kalibotan. Pagkahibalo ni Jacob nga may gibaligya nga pagkaon didto sa Ehipto, giingnan niya ang iyang mga anak nga lalaki, “Nganong gatinan-awanay lang kamo? Nakadungog ako nga may gibaligya nga pagkaon didto sa Ehipto, busa lakaw kamo didto ug pagpalit ug pagkaon aron dili kita mangamatay sa kagutom.” Busa milakaw ang napulo ka igsoon ni Jose ngadto sa Ehipto aron pagpalit ug pagkaon. Apan wala paubana ni Jacob si Benjamin nga manghod ni Jose kay nahadlok siya nga basin ug may daotan nga mahitabo kaniya. Miadto ang mga anak ni Jacob sa Ehipto kuyog sa ubang mga tawo aron pagpalit ug pagkaon, kay miabot na man usab ang kagutom sa Canaan. Ingon nga gobernador sa Ehipto, si Jose ang namaligya ug pagkaon ngadto sa mga tawo. Busa pag-abot sa iyang mga igsoon, miyukbo sila agig pagtahod kaniya. Mitubag sila, “Dili, sir! Dili kami mga espiya. Mianhi kami dinhi aron mopalit ug pagkaon. Managsoon kaming tanan, usa ray among amahan, ug nagasulti kami sa tinuod. Dili kami mga espiya.” Apan miingon si Jose, “Dili ako motuo! Mianhi kamo dinhi aron pagsusi kon asa nga bahin sa among nasod ang huyang ug depensa.” Mitubag sila, “12 kaming managsoon, usa ray among amahan ug atua siya sa Canaan. Atua uban kaniya karon ang among kamanghoran, ug wala na ang usa namo ka igsoon.” Miingon si Jose, “Sama sa akong giingon kaninyo, mga espiya kamo. Ug masayran ko kon tinuod kanang inyong gisulti pinaagi niini: Ipanumpa ko sa ngalan sa hari sa Ehipto nga dili gayod kamo makabiya dinhi hangtod nga dili moanhi ang inyong kamanghoran. Papaulia ang usa kaninyo aron pagkuha sa inyong igsoon. Prisohon kamong mahibilin hangtod nga mapamatud-an nga tinuod ang inyong giingon, apan kon dili, tinuod gayod nga mga espiya kamo.” Busa gipapriso niya sila sulod sa tulo ka adlaw. Sa ikatulo ka adlaw, miingon si Jose kanila, “Nagatahod ako sa Dios, busa hatagan ko pa kamo ug higayon nga mabuhi kon tumanon lang ninyo ang akong isugo kaninyo. Kon nagasulti gayod kamo sa tinuod, ibilin sa prisohan ang usa kaninyo ug pamauli kamo ug pagdalag pagkaon alang sa gigutom ninyo nga mga pamilya. Unya, dad-a ninyo dinhi kanako ang inyong manghod aron mapamatud-an nga tinuod ang inyong gisulti kanako ug aron dili ko kamo ipapatay.” Ug gibuhat nila kini. Unya, miingon sila sa usag usa, “Nakasala gayod kita sa gibuhat nato sa atong igsoon. Nakita nato ang iyang pag-antos sa dihang nagpakilooy siya kanato, apan wala gayod nato siya kaloy-i, busa miabot kini nga kalisod kanato.” Miingon si Reuben, “Dili ba giingnan ko man kamo kaniadto nga dili ninyo pasipad-an ang bata? Apan wala gayod kamo namati kanako. Busa gipaninglan na kita karon sa iyang kamatayon.” Wala sila masayod nga nakasabot si Jose sa ilang gipanulti tungod kay aduna man siyay tighubad kon makigsulti siya kanila. Mibiya si Jose kanila ug mihilak. Unya mibalik siya ug nakigsulti kanila. Pagkahuman, gikuha niya si Simeon gikan kanila ug gipagapos diha sa ilang atubangan. Nagmando si Jose nga pun-on ug pagkaon ang mga sako sa iyang mga igsoon ug isulod sa ilang mga sako ang kuwarta nga ilang gibayad, ug pabalonan sila sa ilang paglakaw. Natuman ang tanang gimando ni Jose. Gikarga sa mga managsoon ang ilang mga sako didto sa ilang mga asno ug mibiya. Sa dihang nagpalabay sila sa kagabhion sa usa ka dapit, usa kanila ang miabli sa iyang sako aron pakan-on ang iyang asno, ug nakita niya diha sa sako ang kuwarta nga iyang gibayad. Misinggit siya sa iyang mga igsoon, “Giuli ang akong gibayad! Ania dinhi sa akong sako.” Nangaluya silang tanan ug nagkurog nga nagaingnanay, “Unsa kining gibuhat sa Dios kanato?” Pag-abot nila sa Canaan, gisulti nila sa ilang amahan nga si Jacob ang tanan nga nahitabo kanila. Miingon sila kang Jacob, “Gisingkahan kami sa gobernador sa Ehipto ug gipasanginlan nga gapang-espiya kuno kami. Apan gitubag namo siya nga dili kami mga espiya ug nagsulti kami sa tinuod. Miingon usab kami nga 12 kami ka managsoon ug usa ray among amahan. Gisultihan namo siya nga ang usa namo ka igsoon patay na ug ang among kamanghoran ania uban kanimo dinhi sa Canaan. Apan mao kini ang iyang giingon kanamo, ‘Masayran ko kon tinuod ang inyong gipanulti pinaagi niini: Ibilin dinhi kanako ang usa kaninyo ug pamauli kamo nga magdala ug pagkaon alang sa inyong mga pamilya nga gigutom. Unya dad-a ninyo dinhi kanako ang inyong manghod aron mahibaloan ko nga nagasulti kamo sa tinuod ug dili kamo mga espiya. Pagkahuman, ibalik ko kaninyo ang inyong igsoon nga si Simeon, ug tugotan ko kamo nga magbalik-balik dinhi sa Ehipto.’ ” Sa dihang gibubo na nila ang sulod sa ilang mga sako, nakita nila didto ang kuwarta nga ilang gibayad. Pagkakita nila ug sa ilang amahan niini, gibati silang tanan ug kahadlok. Miingon si Jacob kanila, “Gusto ba gayod ninyo nga mawad-an akog mga anak? Wala na si Jose, wala na si Simeon, ug karon gusto na usab ninyo nga kuhaon si Benjamin. Puro na lang kasakit ang miabot kanako.” Miingon si Reuben, “Tay, isalig kanako si Benjamin. Patya ang duha ko ka anak nga lalaki kon dili ko siya madala pagbalik kanimo.” Apan mitubag si Jacob, “Dili ko paubanon kaninyo ang akong anak. Patay na ang iyang igsoon ug siya na lang ang nahibilin kanako. Kon may daotan nga mahitabo kaniya sa inyong paglakaw, kamo unya ang mahimong hinungdan nga niining akong katigulangon, mamatay ako sa kasubo.” Misamot pa gayod ang kagutom sa Canaan. Nahurot na sa pamilya ni Jacob ang pagkaon nga nadala nila gikan sa Ehipto. Busa miingon si Jacob sa iyang mga anak, “Balik kamo didto sa Ehipto ug pagpalit kamog bisan gamay lang nga pagkaon.” Apan miingon si Juda kaniya, “Gipasidan-an kami sa gobernador nga dili magpakita kaniya kon dili namo kauban ang among igsoon nga si Benjamin. Kon paubanon mo siya kanamo mobalik kami didto aron pagpalit ug pagkaon. Apan kon dili, dili usab kami mobalik didto kay miingon ang gobernador nga dili magpakita kaniya kon dili namo kauban ang among igsoon.” Miingon si Jacob, “Nganong gihatagan man ninyo ako ug dakong problema? Nganong gisultihan pa man ninyo ang gobernador nga may usa pa kamo ka igsoon?” Mitubag sila, “Unsaon nga nagsige man siya ug pangutana bahin sa atong pamilya. Nangutana siya kon buhi pa ba ang among amahan ug may lain pa ba kaming igsoon. Busa gitubag namo siya. Kinsa goy maghunahuna nga ingnon niya kami nga dad-on namo ngadto kaniya ang among igsoon?” Busa miingon si Juda sa ilang amahan, “Tay, paubana na lang kanamo si Benjamin aron makalakaw na dayon kami aron dili kitang tanan mangamatay sa kagutom. Igarantiya ko ang akong kinabuhi alang kang Benjamin. Ako ang manubag kon unsa unya ang mahitabo kaniya. Kon dili ko siya madala pagbalik kanimo nga buhi, akoy basola sa tibuok kong kinabuhi. Kon wala pa unta kita maglangay-langay, kaduha na unta tingali kami makabalik didto.” Miingon ang ilang amahan, “Kon mao kana, panglakaw na kamo. Sudli sa labing maayo nga mga produkto gikan dinhi sa atong dapit ang inyong mga sudlanan aron igasa sa gobernador sa Ehipto: mga tambal, dugos, lamas, pahumot, ug mga bunga sa pistasyo ug almond. Dobleha ninyo ang kantidad sa inyong dala nga kuwarta kay kinahanglan ninyong iuli ang kuwarta nga gibutang pagbalik sa inyong mga sako. Basig nasayop lang sila niadto. Dad-a ninyo ang inyong igsoon nga si Benjamin ug balik dayon kamo ngadto sa gobernador sa Ehipto. Hinaut pa nga tandogon sa Makagagahom nga Dios ang kasingkasing sa gobernador aron malooy siya ug ibalik niya kaninyo si Simeon ug si Benjamin. Apan kon dili sila makabalik, dawaton ko na lang kini sa kinasingkasing.” Busa gidala sa managsoon ang mga gasa ug gidoble usab nila ang ilang kuwarta. Unya milakaw sila ngadto sa Ehipto kauban si Benjamin, ug miatubang kang Jose. Sa pagkakita ni Jose nga kauban nila si Benjamin, gisugo niya ang iyang sinaligan, “Dad-a kining mga tawhana sa balay. Pag-ihaw ug paghikay, kay maniudto sila uban kanako.” Gituman sa sinaligan ang gisugo kaniya, ug gidala niya ang managsoon sa balay ni Jose. Nahadlok ang managsoon sa dihang gidala sila sa balay ni Jose. Miingon sila, “Basin gidala kita dinhi tungod sa kuwarta nga gibalik sa atong mga sako sa una natong pag-anhi. Basig dakpon nila kita, ug kuhaon ang atong mga asno ug himuon kita nga mga ulipon.” Busa giduolan nila ang sinaligan ug nakigsulti sila niini didto sa pultahan sa balay. Miingon sila, “Kadyot una, sir, may isulti kami kanimo. Mianhi kami sa una aron sa pagpalit ug pagkaon. Sa among pagpauli, nagpalabay kami sa kagabhion sa usa ka dapit. Ug didto giablihan namo ang among mga sako ug nakita namo sa sulod ang mao gayong kantidad nga gibayad namo sa pagkaon. Gani ania, among gidala pagbalik aron iuli. Wala kami masayod kon kinsa ang nagbutang niini sa among mga sako. Nagdala pa kami ug dugang nga kuwarta aron ipalit ug pagkaon.” Mitubag ang sinaligan, “Wala kadtoy kaso, ug ayaw kamo kahadlok. Ang inyong Dios, nga Dios usab sa inyong amahan, mao tingali ang nagbutang niadtong kuwartaha sa inyong mga sako. Nadawat ko ang inyong gibayad.” Unya gidala niya si Simeon ngadto kanila. Gipasulod sa sinaligan ang managsoon sa balay ni Jose ug gihatagan ug tubig aron makapanghugas sila sa ilang mga tiil. Gihatagan usab niya ug pagkaon ang ilang mga asno. Giandam sa managsoon ang ilang mga gasa kang Jose samtang gihulat nila siya nga mopauli nianang pagkaudto, kay giingnan man sila nga adto maniudto sa balay ni Jose. Pag-abot ni Jose, miyukbo sila sa iyang atubangan ug gihatag nila ang ilang mga gasa. Nangutana si Jose kanila kon kumusta na sila. Unya nangutana usab siya, “Kumusta na man ang inyong tigulang na nga amahan, sumala sa inyong gisulti kanako? Buhi pa ba siya?” Mitubag sila, “Buhi pa ang among amahan ug maayo usab ang iyang kahimtang.” Unya miyukbo sila pag-usab kaniya agig pagtahod. Sa pagkakita ni Jose kang Benjamin nga iyang igsoon sa inahan, miingon siya, “Mao ba kini ang inyong kamanghorang igsoon nga giingon ninyo kanako?” Unya giingnan niya si Benjamin, “Hinaut pa nga panalanginan ka sa Dios, anak.” Unya midali-dali ug gawas si Jose kay kahilakon na gayod siya tungod sa iyang kamingaw sa iyang manghod. Misulod siya sa iyang kuwarto ug didto mihilak. Pagkahuman, nanghilam-os siya ug mibalik didto kanila nga nagpugong sa iyang pagbati. Unya nagmando siya nga magsukad na ug pagkaon. Lahi ang gikan-an ni Jose, lahi ang sa iyang mga igsoon, ug lahi usab ang iya sa mga Ehiptohanon nga didto naniudto. Kay dili mokaon ang mga Ehiptohanon uban sa mga Hebreo, kay mangil-ad kini alang kanila. Diha sa atubangan ni Jose ang gikan-an sa iyang mga igsoon. Nagtinan-away ang iyang mga igsoon kay natingala sila nga gipasunod gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran ang pagpalingkod kanila. Gisilbihan sila ug pagkaon gikan sa atubangan ni Jose apan ang pagkaon nga gihatag kang Benjamin lima gayod ka pilo ang gidaghanon kay sa gihatag sa uban. Nangaon sila ug nagainom uban ni Jose. Unya, gimandoan ni Jose ang sinaligan sa iyang balay, “Pun-a ug pagkaon ang mga sako sa managsoon kutob sa ilang madala, ug isulod sa ilang mga sako ang kuwarta nga ilang gibayad. Unya isulod ang akong kopa nga plata sa sako sa kamanghoran uban sa kuwarta nga iyang gibayad sa pagkaon. ” Gibuhat sa sinaligan ang giingon ni Jose. Sayo sa sunod nga adlaw, gipagikan ang managsoon uban sa ilang mga asno. Apan wala pa sila makapalayo sa lungsod sa dihang miingon si Jose sa iyang sinaligan, “Dali, apasa kadtong mga tawhana! Ug kon maabtan mo sila, ingna sila, ‘Nganong gibalosan man ninyog daotan ang kaayo nga gibuhat namo kaninyo? Nganong gikuha man ninyo ang kopa nga imnanan sa akong agalon ug gamitonon usab niya sa pagpanagna? Dili maayo kining inyong gihimo.’ ” Sa dihang naapsan sa sinaligan ang managsoon, gisulti niya kadto kanila. Miingon sila, “Sir, nganong nakasulti ka man niana? Dili kami makahimo niana. Nasayod ka nga gikan sa Canaan gidala namo ug balik kanimo ang kuwarta nga nakita namo sulod sa among mga sako. Unya mangawat na hinuon kami ug pilak o bulawan gikan sa balay sa imong agalon? Kon makita mo ang kopa sa usa kanamo, patya siya ug kami mahimo ninyong ulipon.” Miingon ang sinaligan, “Sige, kon makit-an ang kopa diha sa usa kaninyo himuon ko siyang ulipon, ug ang uban kaninyo wala nay tulubagon.” Busa nagdali-dali ang matag usa sa pagpakanaog sa ilang mga sako ug giablihan nila kini. Unya nagsugod pagsusi ang sinaligan gikan sa sako sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran, ug ang kopa nakita didto sa sako ni Benjamin. Sa pagkakita niini sa managsoon, gigisi nila ang ilang mga bisti tungod sa kasubo. Unya gikarga nila pag-usab sa asno ang ilang mga sako ug namalik sila sa lungsod. Sa pag-abot ni Juda ug sa iyang mga igsoon sa Ehipto, didto pa si Jose sa iyang balay. Misulod sila sa balay ug miyukbo sa atubangan ni Jose. Miingon si Jose kanila, “Unsa kining inyong gihimo? Wala ba kamo masayod nga ang tawong sama kanako mahibalong managna?” Miingon si Juda, “Sir, unsa pa may among ikasulti? Wala na kami ikapangatarungan pa kanimo. Ang Dios mao ang nagpadayag sa among sala. Karon, kaming tanan imo nang mga ulipon—kami ug kadtong usa diin didto kaniya nakit-an ang kopa.” Apan miingon si Jose, “Dili kana mahimo. Siya lang nga nasakpan nga nagdala sa kopa mao ang akong himuong ulipon. Ug kamo makapauli na nga walay kakulian ngadto sa inyong amahan.” Miduol si Juda kang Jose ug miingon, “Nagahangyo ako kanimo, sir, kon mahimo pamatia ako. Hinaut nga dili ka masuko kanako, bisan tuod ug sama ka na sa hari sa Ehipto. Nangutana ka kanamo kon may amahan ug igsoon pa ba kami, ug miingon kami nga may amahan pa kami nga tigulang na ug may manghod nga natawo sa dihang tigulang na ang among amahan. Miingon usab kami nga namatay na ang iyang igsoon ug siya na lang ang nahibilin nga anak sa iyang inahan, busa gimahal siya pag-ayo sa among amahan. Unya miingon ka kanamo nga dad-on siya kanimo aron makita mo siya. Miingon kami kanimo nga dili mahimo nga biyaan sa among manghod ang among amahan kay ikamatay niya kini. Apan miingon ka nga dili ka na moatubang pag-usab kanamo kon dili namo kauban ang among kamanghoran. Kining tanan gisugilon namo sa among amahan sa among pagpauli. Unya miingon ang among amahan nga mobalik kami dinhi kay mopalit pag-usab ug pagkaon. Apan miingon kami kaniya nga molakaw lang kami kon kauban namo ang among kamanghoran, tungod kay dili kami mahimong mopakita kanimo kon dili namo siya kauban. Mao kini ang iyang gitubag kanamo, ‘Nasayod kamo nga gihatagan akog duha ka anak nga lalaki sa akong asawa nga si Raquel. Ang usa wala na; gikunis-kunis tingali siya sa bangis nga mananap. Ug hangtod karon, wala ko na gayod siya makita. Kon kuhaon pa gayod ninyo kining usa gikan kanako, ug kon may mahitabo kaniya, niining akong katigulangon mamatay gayod ako sa kaguol.’ “Busa, sir, ang kinabuhi sa among amahan nabugkos sa kinabuhi sa among kamanghoran. Kon mopauli kami nga dili namo siya kauban, sigurado gayod nga mamatay sa kaguol ang among tigulang na nga amahan. Gigarantiya ko ang akong kinabuhi alang sa among kamanghoran. Giingnan ko ang akong amahan nga kon dili ko madala pagbalik kaniya ang iyang anak, ako ang iyang basolon sa tibuok kong kinabuhi. Busa, sir, ako na lang ang magpabilin dinhi isip imong ulipon puli sa among kamanghoran, ug tugoti na lang siya nga makapauli uban sa iyang mga igsoon. Dili ako mopauli kon dili ko kauban ang among kamanghoran. Dili ako makaako sa pagsud-ong sa daotan unya nga mahitabo sa among amahan tungod niini.” Wala na gayod mapugngi ni Jose ang iyang gibati, busa gipagawas niya ang iyang mga sulugoon. Ug sa dihang sila na lang sa iyang mga igsoon ang nahibilin, nagpaila siya. Mihilak ug kusog si Jose, busa nadunggan kini sa mga Ehiptohanon, ug gibalita kini didto sa palasyo sa hari. Miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Ako si Jose! Tinuod ba gayod nga buhi pa ang atong amahan?” Apan wala makatubag ang iyang mga igsoon kaniya kay nahadlok sila. Busa miingon si Jose, “Duol kamo kanako.” Ug miduol sila. Unya miingon siya, “Ako si Jose nga inyong igsoon, nga inyong gibaligya ug gidala ako dinhi sa Ehipto sa nagpalit kanako. Ayaw na kamo kabalaka ug ayaw ninyo basola ang inyong kaugalingon sa pagbaligya ninyo kanako dinhi, tungod kay ang Dios mao ang nagpadala kanako dinhi una kaninyo aron luwason ang inyong kinabuhi. Ikaduha pa lang kini nga tuig sa kagutom, ug mosunod pa ang lima ka tuig nga walay abot. Apan gipauna ako sa Dios dinhi aron maluwas ko kamo ug may mahibilin sa inyong kaliwatan dinhi sa kalibotan. Busa, dili kamo ang nagpadala kanako dinhi kondili ang Dios. Gihimo niya ako nga magtatambag sa hari, ug tigdumala sa iyang palasyo ug sa tibuok Ehipto. Karon, pagdali ug balik kamo didto sa akong amahan ug suginli siya nga ang iyang anak nga si Jose gihimo sa Dios nga tigdumala sa tibuok Ehipto. Ug ingna siya nga moanhi dinhi sa labing madali. Ingna usab siya nga mahimo siyang mopuyo sa yuta sa Goshen aron mahiduol siya kanako uban sa iyang mga anak ug mga apo. Ug dad-on usab niya ang iyang kahayopan, ug ang tanan niyang kabtangan. Atimanon ko siya didto sa Goshen tungod kay may lima pa ka tuig nga kagutom. Dili ko gusto nga magutman siya ug ang iyang panimalay, apil ang iyang kahayopan.” Nagpadayon si Jose sa pag-ingon, “Karon nakita gayod ninyo mismo, ug sa akong igsoon nga si Benjamin, nga ako gayod si Jose kining nakigsulti kaninyo. Sultihi ninyo ang akong amahan mahitungod sa kadungganan nga naangkon ko dinhi sa Ehipto ug sa tanan nga inyong nakita. Ug dad-a dayon ninyo siya dinhi kanako.” Unya migakos si Jose sa iyang igsoon nga si Benjamin ug mihilak, ug mihilak usab si Benjamin samtang naggakos kaniya. Padayon siyang mihilak samtang gitagsa-tagsa niya paghalok ang tanan niyang mga igsoon. Ayha pa dayon nakahimo pagpakigsulti ang iyang mga igsoon kaniya. Sa dihang nabalita didto sa palasyo sa hari sa Ehipto nga miabot ang mga igsoon ni Jose, nalipay ang hari ug ang iyang mga opisyal. Miingon ang hari kang Jose, “Ingna ang imong mga igsoon nga kargahan nila ug pagkaon ang ilang mga hayop ug mobalik sa Canaan. Unya dad-on nila dinhi ang inyong amahan ug ang ilang mga pamilya, kay ihatag ko kanila ang maayo nga yuta sa Ehipto ug makakaon sila sa labing maayo nga mga produkto niini. Ingna usab sila nga magdala ug mga karwahe gikan dinhi sa Ehipto aron masakyan sa ilang mga asawa ug mga anak sa ilang pag-anhi. Ug dad-on gayod nila ang ilang amahan. Dili sila kinahanglang manganugon sa ilang mga kabtangan nga mahibilin didto tungod kay ang maayo nga mga butang sa tibuok Ehipto mahimong ila.” Gituman kini sa mga anak ni Jacob. Ug sumala sa sugo sa hari sa Ehipto, gihatagan ni Jose ang iyang mga igsoon sa mga karwahe ug gipabalonan sa ilang pagbiyahe. Gihatagan usab niya ang matag usa kanila ug bisti, apan ang gihatag niya kang Benjamin lima ka bisti ug 300 ka buok nga pilak. Gipadad-an usab niya ang iyang amahan ug 10 ka asno nga gikargahan sa labing maayo nga mga produkto sa Ehipto, ug laing 10 ka bayeng asno nga gikargahan ug trigo, pan, ug uban pang mabalon sa iyang amahan sa pagbiyahe. Gipagikan niya ang iyang mga igsoon ug giingnan nga dili sila mag-away sa ilang paglakaw. Busa migikan sila sa Ehipto ug miadto sa ilang amahan sa Canaan. Sa ilang pag-abot, gisultihan nila ang ilang amahan nga buhi si Jose, ug siya ang tigdumala sa tibuok Ehipto. Nakalitan si Jacob; wala siya makatuo kanila. Apan sa dihang gisultihan nila siya sa tanan nga giingon ni Jose, ug sa dihang nakita niya ang mga karwahe nga gipadala ni Jose sa pagdala kaniya sa Ehipto, nadasig siya. Miingon si Jacob, “Motuo na ako! Buhi pa diay ang akong anak nga si Jose. Adtoon ko siya sa dili pa ako mamatay.” Miadto si Jacob sa Ehipto uban sa iyang panimalay, dala ang tanan niyang kabtangan. Sa pag-abot niya sa Beersheba, naghalad siya ngadto sa Dios sa iyang amahan nga si Isaac. Nianang pagkagabii, nakigsulti ang Dios kaniya pinaagi sa usa ka panan-awon. Gitawag sa Dios si Jacob, ug mitubag siya. Unya miingon ang Dios, “Ako ang Dios, nga mao ang Dios sa imong amahan. Ayaw kahadlok nga moadto sa Ehipto, kay himuon ko kamo didto nga usa ka dako nga nasod. Mouban ako mismo kanimo sa pag-adto sa Ehipto ug dad-on ko usab ikaw pagbalik sa Canaan. Ug mamatay ka nga anaa si Jose sa imong kiliran.” Gipasakay si Jacob sa iyang mga anak sa karwahe nga gihatag sa hari sa Ehipto para ilang sakyan. Gipasakay usab nila ang ilang mga asawa ug mga anak, ug migikan sila sa Beersheba. Mao kini ang mga ngalan sa mga kaliwat nga lalaki ni Israel (nga mao usab si Jacob) nga miadto sa Ehipto: si Reuben, nga kamagulangang anak ni Jacob, ug ang iyang mga anak nga sila si Hanoc, Palu, Hezron, ug Carmi; si Simeon ug ang iyang mga anak nga sila si Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar, ug si Shaul nga iyang anak sa babaye nga Canaanhon; si Levi ug ang iyang mga anak nga sila si Gershon, Kohat, ug Merari; si Juda ug ang iyang mga anak nga sila si Er, Onan, Shela, Perez, ug Zera (apan si Er ug si Onan namatay didto sa Canaan), ug ang mga anak ni Perez nga si Hezron ug si Hamul; si Isacar ug ang iyang mga anak nga sila si Tola, Pua, Jashub, ug Shimron; si Zebulun ug ang iyang mga anak nga sila si Sered, Elon, ug Jalel. Mao kini sila ang 33 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Lea nga natawo sa Padan Aram, walay labot ang iyang anak nga babaye nga si Dina. Miuban usab sa Ehipto: si Gad ug ang iyang mga anak nga sila si Zefon, Hagi, Shuni, Ezbon, Eri, Arodi, ug Areli; si Asher ug ang iyang mga anak nga sila si Imna, Ishva, Ishvi, Beria, ug ang igsoon nila nga babaye nga si Sera, ug ang mga anak ni Beria nga sila si Heber ug si Malkiel. Mao kini sila ang 16 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Zilpa, ang sulugoon nga gihatag ni Laban kang Lea. Ang mga anak ni Jacob kang Raquel mao si Jose ug si Benjamin. Ang mga anak ni Jose kang Asenat nga natawo sa Ehipto mao si Manase ug si Efraim. (Si Asenat anak nga babaye ni Potifera nga pari sa lungsod sa On.) Miuban usab sa Ehipto: si Benjamin ug ang iyang mga anak nga sila si Bela, Beker, Ashbel, Gera, Naaman, Ehi, Ros, Mupim, Hupim, ug Ard. Mao kini sila ang 14 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Raquel. Miuban usab sa Ehipto: si Dan ug ang iyang anak nga si Hushim; si Naftali ug ang iyang mga anak nga sila si Jazeel, Guni, Jezer, ug Shilem. Mao kini sila ang 7 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Bilha, ang sulugoon nga gihatag ni Laban kang Raquel. Ang mga anak ug mga apo ni Jacob nga miadto sa Ehipto 66 tanan, ug wala pay labot ang mga asawa sa iyang mga anak. Lakip ang mga anak ni Jose nga natawo sa Ehipto, 70 ang tanan nga miyembro sa panimalay ni Jacob nga natigom sa Ehipto. Gipauna ni Jacob si Juda ngadto kang Jose aron magiyahan sila ngadto sa Goshen. Sa nagkaduol na sila si Jacob sa Goshen, misakay si Jose sa iyang karwahe ug miadto aron sa pagsugat sa iyang amahan. Sa ilang pagkita, gigakos ni Jose ang iyang amahan ug nagsige kinig hilak. Miingon si Jacob kang Jose, “Karon andam na ako nga mamatay tungod kay nakita ko na ikaw nga buhi.” Unya miingon si Jose sa iyang mga igsoon ug sa tibuok nga panimalay sa iyang amahan, “Molakaw ako ug sultihan ko ang hari sa Ehipto nga ania na ang akong mga igsoon ug ang tibuok nga panimalay sa akong amahan nga gikan sa Canaan. Ingnon ko siya nga kamo mga magbalantay sa mga kahayopan, ug gidala pa gani ninyo ang inyong mga kahayopan ug ang tanan ninyong kabtangan. Busa kon ipatawag niya kamo ug pangutan-on kon unsa ang inyong trabaho, ingna siya nga sama sa inyong mga ginikanan, magbalantay usab kamo sa kahayopan sukad pa niadtong gagmay pa kamo, aron sa ingon papuy-on niya kamo sa Goshen. Kay ubos ang pagtan-aw sa mga taga-Ehipto sa mga magbalantay ug kahayopan.” Unya milakaw si Jose ug miadto sa hari sa Ehipto uban ang lima niya ka igsoon. Miingon si Jose sa hari, “Miabot na ang akong amahan ug mga igsoon gikan sa Canaan, ug dala nila ang ilang kahayopan ug ang tanan nilang kabtangan. Tua sila karon sa Goshen.” Unya gipaila-ila niya sa hari ang lima niya ka igsoon. Gipangutana sila sa hari, “Unsa ang inyong trabaho?” Mitubag sila, “Mga magbalantay kamig kahayopan, sama sa among mga ginikanan. Mianhi kami aron dinhi una magpuyo tungod kay labihan gayod ang kagutom sa Canaan, ug wala nay masabsab ang among kahayopan. Nagahangyo kami nga kon mahimo, tugotan mo kami nga mopuyo sa Goshen.” Miingon ang hari kang Jose, “Karon nga ania na ang imong amahan ug mga igsoon, andam ang Ehipto pagdawat sa imong panimalay. Papuy-a sila sa Goshen, nga usa ka maayong yuta sa Ehipto. Kon may mahibaloan kang kasaligan diha kanila, himoa silang tigdumala sa mga magbalantay sa akong kahayopan.” Gidala ni Jose ang iyang amahan ngadto sa hari ug gipaila-ila. Gipanalanginan ni Jacob ang hari, ug gipangutana siya niini, “Pila na ang imong edad?” Mitubag siya, “130 ka tuig na ako. Mubo ug lisod ang akong kinabuhi. Dili kini sama kataas sa kinabuhi sa akong mga katigulangan.” Pagkahuman gipanalanginan na usab ni Jacob ang hari, ug unya mihawa siya sa presensya sa hari. Sumala sa sugo sa hari, gipahimutang ni Jose ang iyang amahan ug mga igsoon sa Ehipto; gihatag niya kanila ang lugar sa Rameses, nga usa ka maayong yuta sa Ehipto. Gisustentohan ni Jose ug pagkaon ang iyang amahan ug mga igsoon, ug ang tibuok nga panimalay sa iyang amahan, basi sa gidaghanon sa ilang mga anak. Unya, misamot pa gayod ang kagutom sa Ehipto ug sa Canaan, ug ang mga tawo wala nay pagkaon. Gitigom ni Jose ang tanang kuwarta nga gibayad sa mga taga-Ehipto ug taga-Canaan sa pagkaon nga ilang gipalit, ug gidala niya kini sa palasyo sa hari. Miabot ang panahon nga nahurot ang kuwarta sa mga taga-Ehipto ug taga-Canaan. Miadto ang mga taga-Ehipto kang Jose ug miingon, “Wala na kami kuwarta. Hatagi kami ug pagkaon kay mamatay na kami sa kagutom.” Miingon si Jose, “Kon wala na kamoy kuwarta, dad-a ninyo dinhi ang inyong kahayopan ug bayloan ko ug pagkaon.” Busa gidala nila kang Jose ang ilang mga kabayo, karnero, baka, ug asno, ug gibayloan kini ug pagkaon. Nianang tibuok tuig, gihatagan sila ni Jose ug pagkaon baylo sa ilang kahayopan. Paglabay sa usa ka tuig, miadto na usab ang mga tawo kang Jose ug miingon, “Dili malimod kanimo nga wala na kamiy kuwarta ug ang among kahayopan anaa na kanimo. Wala na gayoy nahibilin kanamo, gawas sa among kaugalingon ug sa among mga yuta. Pasagdan mo lang ba kami nga mamatay ug mapasagdan ang among mga yuta? Palita kami ug ang among yuta. Mosugot kami nga mahimong ulipon sa hari ug maiya na ang among kayutaan aron lang makakaon kami. Hatagi kami ug mga binhi nga among ikatanom aron dili kami mamatay ug aron dili namo mapasagdan ang among kayutaan.” Busa gibaligya sa tanan nga taga-Ehipto ang ilang mga yuta ngadto kang Jose tungod kay labihan na gayod ang kagutom. Gipalit ni Jose kining tanan alang sa hari, ug ang tanang kayutaan napanag-iya sa hari. Gihimo ni Jose nga ulipon sa hari ang katawhan sa tibuok Ehipto. Ang mga yuta lang sa mga pari ang wala mapalit ni Jose. Wala ibaligya sa mga pari ang ilang kayutaan tungod kay gisustentohan sila sa hari. Miingon si Jose sa mga tawo, “Karon nga napalit ko na kamo ug ang inyong kayutaan alang sa hari, ania ang binhi aron itanom ninyo. Inig-ani ninyo, ihatag ngadto sa hari ang ikalima nga bahin sa inyong abot. Ug ang mahibilin inyo na, aron nga may itanom kamo ug may pagkaon ang inyong tibuok nga panimalay.” Miingon ang mga tawo, “Sir, maayo ka kaayo kanamo; giluwas mo ang among kinabuhi. Mosugot kami nga mahimong ulipon sa hari.” Busa gihimo ni Jose nga balaod sa yuta sa Ehipto nga ang ikalima nga bahin sa abot alang sa hari. Kini nga balaod nagapadayon pa hangtod karon. Ang mga yuta lang gayod sa mga pari ang wala mapanag-iya sa hari. Didto na namuyo ang mga Israelinhon sa Goshen nga sakop sa Ehipto. Nakaangkon sila didto ug yuta ug midaghan ang ilang kaliwat. Mipuyo si Jacob sa Ehipto sulod sa 17 ka tuig; nagkinabuhi siya hangtod sa edad nga 147 ka tuig. Sa dihang hapit na siya mamatay, gipatawag niya si Jose ug giingnan, “Kon mahimo itapion ang imong kamot taliwala sa duha ko ka paa ug panumpa nga ipadayon mo ang imong kaayo kanako. Ayaw ako ilubong dinhi sa Ehipto. Kon mamatay na ako, ilubong mo ako didto sa lubnganan sa akong mga katigulangan.” Mitubag si Jose, “Tumanon ko ang imong giingon.” Unya miingon si Jacob, “Panumpa kanako nga tumanon mo gayod kini.” Busa nanumpa si Jose kaniya. Unya miluhod si Jacob sa ulohan sa iyang higdaanan aron pasalamatan ang Dios. Wala madugay may misulti kang Jose nga nagsakit ang iyang amahan nga si Jacob. Busa gidala niya ang iyang duha ka anak nga si Manase ug si Efraim ug miadto kaniya. Sa dihang gisultihan si Jacob nga miabot ang iyang anak nga si Jose, naningkamot siya nga makalingkod sa iyang gihigdaan. Miingon si Jacob kang Jose, “Sa didto pa ako sa Luz, sa yuta sa Canaan, nagpakita kanako ang Makagagahom nga Dios ug gipanalanginan niya ako. Miingon siya, ‘Hatagan ko ikaw ug daghang mga kaliwat aron mahimo kang amahan sa daghang mga katawhan. Ug ihatag ko kining yuta sa Canaan sa imong mga kaliwat ug mapanag-iya nila kini hangtod sa kahangtoran.’ ” Nagpadayon si Jacob sa pag-ingon, “Ang duha mo ka anak nga si Efraim ug si Manase, nga natawo dinhi sa Ehipto sa wala pa ako moabot, ilhon ko nga akong mga anak, nga sama kanila ni Reuben ug Simeon. Apan ang umaabot mo nga mga anak magpabilin nga imo, ug makadawat sila ug panulondon gikan kang Efraim ug kang Manase.” Unya midugang siya pag-ingon, “Nahinumdom ako sa pagkamatay sa imong inahan. Gikan kami niadto sa Padan sa among paglakaw paingon sa yuta sa Canaan. Duol na kami sa Efrata nga sakop sa Canaan sa dihang namatay siya, busa gilubong ko na lang siya sa daplin sa dalan nga paingon sa Efrata.” (Ang Efrata gitawag karon nga Betlehem.) Sa dihang nakita ni Israel ang mga anak ni Jose, nangutana siya, “Kinsa sila?” Mitubag si Jose, “Sila ang akong mga anak nga gihatag kanako sa Dios dinhi sa Ehipto.” Unya miingon si Israel, “Dad-a sila palihog dinhi kanako aron mapanalanginan ko sila.” Halap na si Israel tungod sa iyang katigulangon, busa gipaduol ni Jose ang iyang mga anak kang Israel. Gigakos sila ni Israel ug gihagkan. Miingon si Israel kang Jose, “Wala na gayod ako magdahom nga makita ko pa ikaw, apan karon gitugot sa Dios nga dili lang ikaw ang akong makita kondili lakip usab ang imong mga anak.” Gikuha ni Jose ang iyang mga anak sa sabakan ni Israel ug miluhod siya agig pagtahod sa iyang amahan. Unya gipaatubang niya ang iyang mga anak kang Israel aron mapanalanginan sila. Gipahimutang ni Jose si Efraim diha sa iyang tuo, tunong sa wala nga kamot ni Israel; ug si Manase iyang gipahimutang sa iyang wala, tunong sa tuong kamot ni Israel. Apan gisaylo ni Israel ang iyang tuong kamot ug didto kini gitapion sa ulo ni Efraim nga mao ang manghod, ug ang iyang walang kamot didto sa ulo ni Manase nga mao ang magulang. Unya gipanalanginan niya sila nga nagaingon, “Hinaut nga panalanginan kining mga bataa sa Dios nga gialagaran sa akong katigulangan nga si Abraham ug si Isaac, nga mao usab ang Dios nga nagabantay kanako sukad pa sa akong pagkatawo hangtod karon. Ug hinaut nga panalanginan usab sila sa anghel nga nagluwas kanako gikan sa tanan nga katalagman. Hinaut nga mahinumdoman ako ug ang akong katigulangan nga si Abraham ug si Isaac pinaagi kanila. Ug hinaut nga mosanay sila sa kalibotan.” Sa pagkakita ni Jose nga gitungtong sa iyang amahan ang iyang tuong kamot sa ulo ni Efraim, gipakaingon niyag nasayop kini. Busa gikuptan niya ang kamot sa iyang amahan aron ibalhin ngadto sa ulo ni Manase. Miingon siya, “Tay, dili kana mao. Ania ang magulang; itapion ang imong tuong kamot sa iyang ulo.” Apan midumili ang iyang amahan, “Oo, nasayod ako anak. Ang mga kaliwat ni Manase mahimo usab nga usa ka nasod, ug mahimo usab siyang bantogan. Apan mahimong mas bantogan ang mga kaliwat ni Efraim ug magagikan kanila ang labihan kadaghang mga nasod.” Niadtong adlawa, gipanalanginan niya sila nga nagaingon, “Gamiton sa mga Israelinhon ang inyong mga ngalan sa paghatag nila ug panalangin. Moingon sila, ‘Hinaut nga panalanginan ka sa Dios sama kang Efraim ug kang Manase.’ ” Niining paagiha gihimo niya si Efraim nga labaw kang Manase. Unya miingon si Israel kang Jose, “Hapit na akong mamatay, apan ayaw kamo kabalaka kay ubanan kamo sa Dios ug pabalikon sa yuta sa inyong katigulangan. Ug ikaw Jose ang manunod sa Shekem ug dili ang imong mga igsoon. Kanang dapita naangkon ko pinaagi sa akong pagpakiggira sa mga Amorihanon.” Unya gipatawag ni Jacob ang iyang mga anak ug giingnan, “Pagtigom kamo kay suginlan ko kamo kon unsa ang mahitabo kaninyo sa umaabot nga panahon. Dali kamo, mga anak, pamati kamo kanako nga inyong amahan. “ Ikaw Reuben, ang akong kamagulangan nga anak, ikaw ang unang bunga sa akong pagkalalaki. Nagauna ka sa imong mga igsoon sa pagkadungganon ug pagkagamhanan. Apan sama ka sa nagabukal nga tubig, kay dili ka makapugong sa imong kaibog. Ug tungod kay nakigdulog ka sa akong asawa nga sulugoon ug gihugawan mo ang akong kaminyoon, dili ka na molabaw sa uban. “ Kamo Simeon ug Levi nga kanunayng magkasinabot, gigamit ninyo ang inyong hinagiban sa pagpamatay. Ayaw ako patambonga sa inyong panagtigom kay sa inyong kasuko mopatay kamo ug tawo, ug piangan ninyo ang torong baka sa walay igong hinungdan. Panghimaraoton kamo tungod sa inyong mapintas nga kasuko. Patibulaagon ko ang inyong mga kaliwat sa Israel. “ Ikaw Juda, dayegon ka ug tahoron sa imong mga igsoon. Pildihon mo ang imong mga kaaway. Sama ka sa batan-ong liyon nga human pagpangita sa iyang tukbonon, mobalik sa iyang tagoanan ug molubog. Ug wala gayoy mangahas sa pagsamok kaniya. Magmando ka sa dayon, Juda. Magagikan sa imong kaliwatan ang mga tigdumala. Busa mohatag ang mga nasod ug buhis ug motuman sila kanimo. Tabunok ang imong yuta ug modaghan ang tanom nga ubas; gani bisag ihigot mo ang imong asno diha sa pinakamaayong punoan sa ubas, dili kini mahurot ug sabsab. Ug bisan imong ipanglaba ang duga sa ubas dili kini mahurot. Busa tungod sa kadaghan sa mainom nga duga sa ubas mopula ang imong mga mata ug tungod sa kadaghan sa mainom nga gatas moputi ang imong mga ngipon. “ Ikaw Zebulun, magpuyo ka daplin sa baybay. Ang imong dapit mahimong dunggoanan sa mga sakayan. Ang imong yuta mosangko sa Sidon. “ Ikaw Isacar, sama ka sa kusgan nga asno nga naglubog sa puloy-anan sa mga karnero. Kon makita mo nga ang yuta nindot ug maayong pahulayan, mosugot ka nga magpaulipon; bisan magpas-an ka pa ug bug-at ug pugson sa pagtrabaho. “ Ikaw Dan, pangulohan mog maayo ang imong katawhan ingon nga usa sa mga tribo sa Israel. Mahisama ka sa malala nga bitin sa daplin sa dalan nga mopaak sa tiil sa kabayo, busa mahulog ang sakay niini.” Unya miingon si Jacob, “ Ginoo, nagahulat ako sa imong pagluwas kanako.” Ug mipadayon siya sa pag-ingon: “ Ikaw Gad, sulongon ka sa pundok sa mga tulisan, apan balosan mo sila samtang nagaikyas sila. “ Ikaw Asher, modagaya ang lamiang mga pagkaon diha kanimo. Mohatag ka ug mga pagkaon nga angay sa mga hari. “ Ikaw Naftali, sama ka sa binuhian nga usa nga may maanindot nga mga nati. “ Ikaw Jose, sama ka sa maidlas nga asno nga anaa daplin sa tuboran o sa bakilid. Atakihon ka sa bangis nga mga mamamana. Panaon ka nila ug dumtan, apan kanunay mo usab silang panaon. Ug lig-on ang imong mga bukton, tungod sa gahom sa akong Gamhanan nga Dios, ang magbalantay ug ang salipdanan nga bato sa Israel. Siya ang Makagagahom nga Dios sa imong katigulangan. Siya ang nagatabang ug nagapanalangin kanimo. Hatagan ka niya ug ulan ug tubig sa tuboran. Hatagan ka usab niya ug daghang kabataan ug kahayopan. Ang mga panalangin nga gihatag kanako sa akong mga katigulangan labaw pa kaysa kadagaya sa mga panalangin nga naggikan sa karaang mga bungtod. Hinaut pa nga madawat mo kini nga mga panalangin, Jose—ikaw nga nahimong pangulo sa imong mga igsoon. “ Ikaw Benjamin, sama ka sa bangis nga iro nga sa adlaw mopatay ug mokaon sa iyang biktima ug sa gabii bahin-bahinon niya ang nahibilin niini.” Mao kini sila ang 12 ka anak ni Jacob nga kagikan sa mga tribo sa Israel. Ug mao kadto ang gisulti ni Jacob sa matag usa kanila sa dihang gipanalanginan niya sila. Gipanalanginan niya sila sa panalangin nga angay kanila. Unya miingon si Jacob sa iyang mga anak, “Hapit na akong makig-uban sa akong kaparyentehan nga nangamatay na. Ilubong unya ninyo ako didto sa lubnganan sa akong mga katigulangan didto sa langub nga atua sa uma ni Efron nga Hitihanon. Ang maong uma atua nahimutang sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre, nga sakop sa Canaan. Gipalit sa akong lolo nga si Abraham kadtong maong uma kang Efron aron himuon nga lubnganan. Didto siya gilubong, apil ang akong lola nga si Sara ug ang akong mga ginikanan nga si Isaac ug si Rebeka, ug didto ko usab gilubong si Lea. Kini nga uma ug ang langub nga anaa niini gipalit gikan sa mga Hitihanon.” Human makigsulti si Jacob sa iyang mga anak, mihigda siya ug namatay. Ug nakig-uban siya sa iyang kaparyentehan nga nangamatay na. Naghilak nga migakos ug mihalok si Jose sa iyang amahan. Unya gisugo niya ang iyang mga embalsamador nga balsamaron ang iyang amahan, ug gituman nila kini. Milungtad ug 40 ka adlaw ang pag-embalsamar, sumala sa naandang buhaton sa mga taga-Ehipto. Nagbangotan ang mga Ehiptohanon alang kang Jacob sulod sa 70 ka adlaw. Sa nahuman na ang mga adlaw sa ilang pagbangotan, miingon si Jose sa mga opisyal sa hari sa Ehipto, “Kon mahimo sultihi ninyo ang hari nga tugotan niya ako nga didto ko ilubong sa Canaan ang akong amahan. Kay sa wala pa siya mamatay, gipapanumpa niya ako nga ilubong ko siya sa lubnganan nga iyang gipahimo alang sa iyang kaugalingon didto sa Canaan. Human sa lubong, mobalik ako.” Pagkahibalo sa hari, gipaingnan niya si Jose, “Lakaw ug ilubong ang imong amahan sumala sa imong gisaad kaniya.” Busa milakaw si Jose sa paglubong sa iyang amahan. Miuban kaniya ang daghang mga opisyal sa hari: ang mga kadagkoan sa palasyo ug ang tanang kadagkoan sa Ehipto. Miuban usab ang panimalay ni Jose ug ang panimalay sa iyang mga igsoon, ang tibuok panimalay ni Jacob. Ang ilang gagmayng kabataan ug mga kahayopan lang ang nahibilin sa Goshen. Miuban usab kanila ang mga tawong nagkarwahe ug nagkabayo. Dako gayod kaayo kadto nga panon. Pag-abot nila sa giokanan sa Atad, tabok sa Suba sa Jordan, nagbangotan sila didto alang kang Jacob ug nagminatay sila sa paghilak. Nagsubo si Jose alang sa iyang amahan sulod sa pito ka adlaw. Pagkakita sa mga Canaanhon sa ilang pagbangotan sa giokanan sa Atad, miingon sila, “Labihan gayod ang pagsubo sa mga Ehiptohanon.” Busa kadtong lugara nga duol sa Suba sa Jordan gitawag ug Abel Mizraim. Gituman sa mga anak ni Jacob ang iyang gitugon kanila. Kay gidala nila ang iyang patayng lawas ngadto sa Canaan ug gilubong sa langub nga atua sa uma sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre. Kining maong uma gipalit ni Abraham gikan kang Efron nga Hitihanon aron himuon nga lubnganan. Human sa lubong, mibalik si Jose didto sa Ehipto uban sa iyang mga igsoon ug sa tanan nga miuban kanila sa paglubong. Sa wala na ang ilang amahan, miingon ang mga igsoon ni Jose, “Tingali baya, Kon nagdumot si Jose kanato, panimaslan gayod niya kita sa tanan natong gibuhat kaniya.” Busa nagpadala sila ug mensahe ngadto kang Jose nga nagaingon, “Nagtugon ang atong amahan sa wala pa siya mamatay nga sultihan ka nga nagahangyo siya nga pasayloon mo kami sa among daotang gibuhat kanimo. Busa karon, hinaut nga pasayloon mo kami kay sama kanimo, nagatuman usab kami sa Dios sa atong amahan.” Mihilak si Jose sa dihang nadungog niya ang ilang mensahe. Unya, nangadto gayod mismo ang iyang mga igsoon kaniya. Pag-abot nila, miyukbo sila sa iyang atubangan agig pagtahod kaniya ug miingon, “Imo kaming mga ulipon.” Apan mitubag si Jose kanila, “Ayaw kamo kahadlok. Ngano, Dios ba ako? Tinuod nga nagtinguha kamo ug daotan batok kanako, apan giplano sa Dios nga mosangpot kadto sa kaayohan aron maluwas ang daghang mga tawo gikan sa kagutom, sama sa nahitabo karon. Busa ayaw kamo kahadlok. Sustentohan ko kamo ug ang inyong mga anak.” Niining paagiha, gihupay ni Jose ang ilang kabalaka ug nakahatag kini ug kalipay kanila. Nagpabilin pagpuyo si Jose sa Ehipto uban ang tibuok nga panimalay sa iyang amahan. Nagkinabuhi siya ug 110 ka tuig, ug iya pang nakita ang iyang mga apo sa tuhod sa iyang anak nga si Efraim ug sa iyang apo nga si Makir nga anak ni Manase. Giila niya nga iyang kaugalingong anak ang mga anak ni Makir. Unya, miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Hapit na ako mamatay, apan dili gayod kamo pasagdan sa Dios. Kuhaon niya kamo gikan niini nga yuta ug dad-on sa dapit nga iyang gisaad kang Abraham, Isaac, ug Jacob.” Unya gipapanumpa ni Jose ang mga Israelinhon. Miingon siya, “Isaad ninyo nga kon pabiyaon na kamo sa Dios dinhi, dad-on ninyo ang akong mga bukog gikan dinhi.” Namatay si Jose didto sa Ehipto sa edad nga 110 ka tuig. Gibalsamar siya ug gisulod sa lungon. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Jacob nga miuban kaniya sa Ehipto, uban ang ilang mga pamilya: Si Reuben, Simeon, Levi, Juda, Isacar, Zebulun, Benjamin, Dan, Naftali, Gad, ug Asher. Si Jose didto nang daan sa Ehipto. 70 tanan ang kaliwat ni Jacob sa dihang miadto siya sa Ehipto. Sa paglabay sa panahon, namatay si Jose ug ang tanan niyang mga igsoon. Milabay ang ilang henerasyon, apan paspas kaayo nga midaghan ang ilang mga kaliwat. Busa nalukop ang Ehipto sa ilang kadaghan. Unya may bag-ong hari ang Ehipto nga walay nasayran bahin kang Jose. Miingon siya sa iyang katawhan, “Tan-awa ninyo! Ang mga Israelinhon daghan na kaayo kay kanato. Mangita kitag maayong paagi nga dili na sila modaghan pa. Kay basin unya sa panahon sa gira modapig sila sa atong mga kaaway ug makigkontra kanato, ug unya mobiya sila gikan sa atong nasod.” Busa gipadumalahan nila ang mga Israelinhon sa mga tawo nga molisod-lisod ug mopugos kanila sa pagtrabaho ug bug-at. Gipatrabaho kanila ang mga lungsod sa Pitom ug Rameses aron mahimong bodega sa pagkaon sa hari sa Ehipto. Apan bisan gilutos sila pag-ayo, misamot hinuon sila kadaghan, ug mikatag pag-ayo sa Ehipto. Busa nahadlok na ang mga Ehiptohanon kanila. Tungod niini, gidugangan pa gayod nila ang ilang kabangis ngadto sa mga Israelinhon. Wala gayod silay kalooy sa mga Israelinhon. Gilisod-lisod gayod nila sila pinaagi sa pagpahimo kanila ug mga tisa ug pangpilit niini. Gipatrabaho pa gayod nila sila ug grabe sa uma. Unya miingon ang hari sa Ehipto ngadto kanila ni Shefra ug Pua nga mga Hebreohanong mananabang, “Kon magpaanak kamo sa mga babayeng Hebreohanon, patya ninyo kon ang bata lalaki apan kon babaye, pasagdi lang ninyo nga mabuhi.” Apan nahadlok sa Dios ang mga mananabang, busa wala nila tumana ang giingon sa hari. Gipasagdan nila nga mabuhi ang mga batang lalaki. Busa gipatawag sa hari sa Ehipto ang mga mananabang ug gipangutana, “Nganong gihimo ninyo kini? Nganong gipasagdan ninyo nga mabuhi ang mga batang lalaki?” Mitubag ang mga mananabang, “Ang mga Hebreohanon nga babaye dili pareho sa mga Ehiptohanon nga babaye; dali ra silang manganak bisan dili pa makaabot ang mananabang.” Busa gipanalanginan sa Dios ang mga mananabang, ug midaghan pa gayod ang mga Israelinhon. Ug tungod kay mitahod sa Dios ang mga mananabang, gihatagan sila sa Dios ug ilang kaugalingong pamilya. Unya nagmando ang hari sa Ehipto sa tanan niyang katawhan, “Ilabay ninyo sa Suba sa Nilo ang tanang batang lalaki sa mga Israelinhon nga bag-ong natawo, apan pasagdi lang nga mabuhi ang mga batang babaye.” May usa ka tawo nga kaliwat ni Levi nga nakapangasawa ug usa ka babaye nga kaliwat ra usab ni Levi. Namabdos ang maong babaye ug nanganak ug batang lalaki. Sa dihang nakita niya nga maayog panglawas ang bata, gitagoan niya kini sulod sa tulo ka bulan. Apan sa dihang dili na niya matago ang bata, nagkuha siyag basket nga hinimo sa tanom nga pafiros ug gibulitan niya kinig alkitran aron dili masudlan ug tubig. Unya gisulod niya ang bata sa basket ug gibutang kini sa may kasagbotan sa daplin sa Suba sa Nilo. Ang igsoong babaye sa bata mitindog sa unahan aron sa pagtan-aw kon unsay mahitabo sa bata. Niadtong higayona, miadto sa Suba sa Nilo ang anak nga babaye sa hari sa Ehipto aron maligo. Ug samtang naligo siya, ang iyang mga sulugoong babaye naglakaw-lakaw sa daplin sa suba. Unya, nakita niya ang basket diha sa kasagbotan. Gipakuha niya kini sa usa sa iyang mga sulugoon. Sa pag-abli niya sa basket, nakita niya ang bata nga nagahilak. Nalooy kaayo siya sa bata ug miingon, “Usa kini sa mga batang Hebreohanon.” Unya miduol ang igsoong babaye sa bata ngadto sa prinsesa ug nangutana, “Gusto ka ba nga kuhaan ko ikaw ug usa ka Hebreohanon nga babaye nga mopasuso ug moatiman sa bata alang kanimo?” Mitubag ang prinsesa, “Sige.” Busa milakaw ang igsoon sa bata ug giadtoan niya ang ilang inahan ug gikuyogan ngadto sa prinsesa. Miingon ang prinsesa sa inahan sa bata, “Dad-a kining bata, ug pasusoha alang kanako. Atimana siya kay suholan ko ikaw.” Busa gikuha niya ang bata ug giatiman. Sa dihang nalutas na ang bata, gidala kini sa iyang inahan ngadto sa prinsesa, ug giisip kini sa prinsesa nga iyang anak. Ginganlan sa prinsesa ang bata ug Moises, kay miingon siya, “Gikuha ko siya gikan sa tubig.” Usa ka adlaw, sa dihang dako na si Moises, miadto siya sa iyang mga kadugo ug nakita niya ang ilang grabe nga paghago. Nakita niya nga ginakulata sa usa ka Ehiptohanon ang usa ka Hebreohanon nga iyang kadugo. Milingi-lingi si Moises sa palibot kon aduna bay nagtan-aw; ug sa dihang wala siyay nakita, gipatay niya ang Ehiptohanon ug gilubong kini sa balas. Pagkasunod adlaw, misuroy na usab siya ug nakita niya nga may duha ka Hebreohanon nga nagaaway. Gipangutana niya ang usa nga maoy sad-an, “Nganong ginakulata mo man ang imong isigka-Hebreohanon?” Mitubag ang tawo, “Kinsay naghimo kanimong pangulo ug maghuhukom kanamo? Patyon mo ba usab ako sama sa gihimo mo sa Ehiptohanon?” Nahadlok si Moises ug miingon sa iyang kaugalingon, “Nasayod diay ang mga tawo sa akong gihimo.” Pagkahibalo sa hari sa Ehipto sa gihimo ni Moises, gipapangita niya si Moises aron patyon. Apan miikyas si Moises ngadto sa Midian aron didto mopuyo. Pag-abot niya sa Midian, milingkod siya duol sa atabay. Naatol nga ang pito ka mga anak nga babaye sa pari sa Midian nagsag-ob didto sa atabay aron paimnon ang kahayopan sa ilang amahan. May miabot usab didto nga mga magbalantay sa kahayopan ug gipapahawa ang mga babaye ug ang ilang kahayopan. Apan gitabangan ni Moises ang mga babaye ug gipainom niya ang ilang kahayopan. Pag-uli sa mga babaye didto sa ilang amahan nga si Reuel, gipangutana niya sila, “Nganong sayo man kamo nakauli?” Mitubag sila, “May usa ka Ehiptohanon nga nanalipod kanamo batok sa mga magbalantay sa kahayopan. Gisag-oban pa gani niya kami, ug gipainom ang kahayopan.” Nangutana ang ilang amahan, “Hain na man siya? Nganong gibiyaan man ninyo? Tawga siya aron makakaon.” Misugot si Moises nga didto mopuyo sa ila ni Reuel, ug unya, gipaasawa ni Reuel kaniya ang iyang anak nga si Zipora. Namabdos si Zipora ug nanganak ug lalaki. Ginganlan kini ni Moises ug Gershom, kay ingon niya, “Usa ako ka langyaw niining dapita.” Human sa daghang katuigan, namatay ang hari sa Ehipto. Apan nagpadayon pa gihapon ang pag-antos sa mga Israelinhon sa ilang pagkaulipon. Nangayo sila ug tabang, ug miabot kini sa Dios. Nadungog sa Dios ang ilang mga pag-agulo, ug gihinumdoman niya ang iyang kasabotan kang Abraham, Isaac, ug kang Jacob. Nakita sa Dios ang ilang kahimtang ug nalooy gayod siya kanila. Usa ka adlaw, nagbantay si Moises sa kahayopan sa iyang ugangan nga si Jetro nga pari sa Midian. Gidala ni Moises ang kahayopan unahan sa kamingawan ug nakaabot siya sa Horeb, ang bukid sa Dios. Nagpakita kaniya didto ang anghel sa Ginoo sa dagway sa nagadilaab nga kalayo diha sa sampinit. Nakita ni Moises nga nagadilaab ang sampinit apan wala kini masunog. Miingon siya, “Katingalahan! Nganong wala man masunog kana nga sampinit? Ako ra gud duolon ug susihon.” Pagkakita sa Ginoo nga miduol si Moises aron sa pagtan-aw, miingon siya gikan sa taliwala sa tanom, “Moises, Moises!” Mitubag si Moises, “Unsa man.” Miingon ang Ginoo, “Ayaw na pagduol pa. Huboa ang imong sandalyas, kay balaan ang lugar nga imong ginatindogan. Ako ang Dios sa imong mga katigulangan, ang Dios ni Abraham, Isaac, ug Jacob.” Sa pagkadungog niini ni Moises, gitabonan niya ang iyang nawong, kay nahadlok siya nga motan-aw sa Dios. Unya miingon ang Ginoo, “Nakita ko gayod ang pag-antos sa akong katawhan didto sa Ehipto. Nadungog ko ang ilang pagpakitabang tungod sa mga tawo nga nagapugos kanila sa pagtrabaho ug bug-at, ug nalooy gayod ako kanila tungod sa ilang mga pag-antos. Busa minaog ako sa pagluwas kanila gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon, ug sa pagdala kanila ngadto sa maayo, lapad, ug mabungahon nga yuta, nga ginapuy-an karon sa mga Canaanhon, Hitihanon, Amorihanon, Perisihanon, Hibihanon, ug mga Jebusihanon. Nadungog ko ang pagpakitabang sa mga Israelinhon ug nakita ko kon giunsa sila paglutos sa mga Ehiptohanon. Busa ipadala ko ikaw sa hari sa Ehipto sa pagpagawas sa akong katawhan nga mga Israelinhon gikan sa Ehipto.” Apan miingon si Moises sa Dios, “Si kinsa man ko nga moadto sa hari ug mopagawas sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto?” Miingon ang Dios, “Magauban ako kanimo, ug mao kini ang mahimong timailhan nga ako ang nagpadala kanimo: Kon mapagawas mo na ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto, magasimba kamo kanako dinhi niining bukira.” Miingon si Moises sa Dios, “Pananglit moadto ako sa mga Israelinhon ug ingnon ko sila nga ang Dios sa ilang mga katigulangan nagpadala kanako sa pagluwas kanila, unya mangutana sila kanako, ‘Kinsay iyang ngalan?’ Unsa may akong itubag kanila?” Mitubag ang Dios kang Moises, “Ako ang Dios nga mao sa gihapon. Mao kini ang imong itubag kanila: ‘Ang Dios nga mao sa gihapon mao ang nagpadala kanako nganhi kaninyo.’ ” Miingon pa gayod ang Dios kang Moises, “Isulti kini sa mga Israelinhon: ‘Ang Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob mao ang nagpadala kanako nganhi kaninyo. Ginoo ang akong ngalan ug pagailhon ako sa mao nga ngalan hangtod sa hangtod.’ ” Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Lakaw ug tigoma ang mga tigdumala sa Israel ug sultihi sila, ‘Ang Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob nagpakita kanako, ug miingon: Ginabantayan ko gayod kamo, ug nakita ko ang ginahimo sa mga Ehiptohanon kaninyo. Nagasaad ako nga pagawason ko kamo gikan sa Ehipto diin nagaantos kamo, ug dalhon ngadto sa yuta sa mga Canaanhon, Hitihanon, Amorihanon, Perisihanon, Hibihanon, ug mga Jebusihanon—ang maayo ug mabungahon nga yuta.’ “Maminaw kanimo ang mga tigdumala sa Israel. Ug unya, ikaw ug ang mga tigdumala moadto sa hari sa Ehipto ug moingon kaniya, ‘Nagpakita kanamo ang Ginoo, ang Dios sa mga Hebreohanon. Busa kon mahimo tugoti kami sa paglakaw ug tulo ka adlaw ngadto sa kamingawan sa paghalad ngadto sa Ginoo nga among Dios.’ Apan nasayod ako nga dili kamo tugotan sa hari sa Ehipto gawas lang kon may magpugos kaniya. Busa silotan ko ang mga Ehiptohanon pinaagi sa mga milagro nga akong himuon taliwala kanila. Pagkahuman, tugotan na niya kamo sa paglakaw. Ug sigurohon ko nga magminaayo kaninyo ang mga Ehiptohanon, aron iniglakaw na ninyo pabalonan pa nila kamo. Ang matag babaye nga Israelinhon mangayo ug mga alahas nga plata ug bulawan ug mga bisti sa ilang silingan nga mga Ehiptohanon ug sa mga dumuduong didto sa Ehipto, ug ipasul-ob ninyo kini sa inyong mga anak. Niining paagiha, makuhaan ninyo ug mga kabtangan ang mga Ehiptohanon.” Mitubag si Moises, “Apan basig dili motuo ang mga Israelinhon o maminaw sa akong isulti ug moingon sila nga wala ka nagpakita kanako.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Unsa kanang imong gigunitan?” Mitubag si Moises, “Baston. ” Miingon ang Ginoo, “Iitsa kana sa yuta.” Busa giitsa ni Moises ang baston ug nahimo kining halas. Nahadlok si Moises, busa mipahilayo siya niini. Miingon ang Ginoo kaniya, “Guniti ang halas sa ikog.” Busa gigunitan kini ni Moises ug nahimo na usab kini nga baston. Miingon ang Ginoo, “Himoa kini nga milagro aron motuo sila nga ako, ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob, nagpakita kanimo.” Unya miingon pag-usab ang Ginoo, “Ibutang ang imong kamot sa ilalom sa imong kupo.” Gituman kini ni Moises, ug sa dihang gipagawas niya ang iyang kamot, puti na kini kaayo kay gituboan kini ug ngilngig nga sakit sa panit. Miingon ang Ginoo, “Ibutang pag-usab ang imong kamot ilalom sa imong kupo.” Gituman kini ni Moises, ug sa dihang gipagawas niya ang iyang kamot, naulian na kini ug sama na sa ubang bahin sa iyang lawas. Unya miingon ang Ginoo, “Kon dili sila motuo sa unang milagro, motuo na sila sa ikaduha. Apan kon dili pa gayod sila motuo kanimo human niining duha ka milagro, pagkuha ug tubig sa Suba sa Nilo ug ibubo kini sa malang yuta, ug mahimo kining dugo.” Miingon si Moises sa Ginoo, “Ginoo, dili ako maayong manulti sukad pa kaniadto, ug bisan karon nga nakigsulti ka kanako nga imong sulugoon. Hinay gayod ako sa panulti.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Kinsay naghimo sa baba sa tawo? Kinsay naghimo kaniyang bungol o amang? Kinsay nagabuot nga makakita siya o mabuta? Dili ba ako, ang Ginoo? Busa lakaw, kay tabangan ko ikaw sa pagsulti ug tudloan ko ikaw kon unsay imong isulti.” Apan miingon si Moises, “O Ginoo, kon mahimo lain na lay ipadala.” Nasuko ang Ginoo kang Moises, ug miingon siya, “Si Aaron na lang nga imong igsoon, nga usa usab ka Levita. Nasayod ako nga maayo siya manulti. Nagapaingon na siya dinhi sa pagpakigkita kanimo. Malipay gayod siya kon makita ka niya. Pakigsultihi siya, ug tudloi kon unsay iyang isulti. Tabangan ko kamong duha sa pagsulti, ug tudloan ko usab kamo sa inyong himuon. Si Aaron ang mosulti sa mga tawo alang kanimo. Tudloan mo siya kon unsay iyang isulti, nga daw ikaw ang Dios. Ug dad-a ang imong baston aron makahimo ka ug mga milagro pinaagi niana.” Mibalik si Moises kang Jetro nga iyang ugangan ug miingon kaniya, “Tugoti ako nga mobalik sa akong mga kadugo didto sa Ehipto sa pagtan-aw kon buhi pa ba sila.” Miingon si Jetro, “Sige, ug maayong paglakaw.” Sa wala pa mogikan si Moises sa Midian miingon ang Ginoo kaniya, “Sige, balik na sa Ehipto kay nangamatay na ang tanang gustong mopatay kanimo.” Busa gikuha ni Moises ang iyang asawa ug mga anak nga lalaki ug gipasakay sa asno ug mibalik sa Ehipto. Gidala usab niya ang baston nga gisugo sa Dios nga iyang dal-on. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pag-abot mo sa Ehipto, buhata gayod atubangan sa hari sa Ehipto ang tanang milagro nga gipakita ko kanimo. Gihatagan ko ikaw ug gahom sa paghimo niana. Apan pagahion ko ang kasingkasing sa hari aron dili niya tugotan nga mobiya ang mga Israelinhon. Unya ingnon mo siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Giisip ko ang Israel nga akong kamagulangang anak nga lalaki, busa gimandoan ko ikaw nga palakwon mo siya aron makasimba siya kanako, apan wala ka mosugot. Busa patyon ko ang kamagulangan mong anak nga lalaki!’ ” Sa pagpanglakaw nilang Moises ug sa iyang pamilya, namahulay sila sa usa ka pahulayanan. Giadtoan sa Ginoo si Moises didto aron unta patyon. Unya, miingon ang Ginoo kang Aaron, “Lakaw ug tagboa si Moises sa kamingawan.” Busa gitagbo niya si Moises sa Bukid sa Dios ug gihagkan agig paghangop. Gisultihan dayon ni Moises si Aaron sa tanan nga gisugo sa Ginoo nga isulti niya ug sa tanang milagro nga gisugo sa Ginoo nga himuon niya. Busa milakaw silang duha, ug gitigom nila ang tanang mga tigdumala sa mga Israelinhon. Gisultihan sila ni Aaron sa tanan nga giingon sa Ginoo kang Moises. Ug gihimo ni Moises ang mga milagro atubangan sa mga tawo, ug mituo sila. Ug sa dihang nahibaloan nila nga nahangawa ang Ginoo kanila ug nga nakita niya ang ilang pag-antos, mihapa sila ug misimba kaniya. Unya, miadto si Moises ug si Aaron sa hari sa Ehipto ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Palakwa ang akong katawhan aron makasaulog sila ug pista alang kanako didto sa kamingawan.’ ” Miingon ang hari, “Kinsa ba nang Ginoo nga motuo man ako kaniya ug motugot ako nga palakwon ang mga Israelinhon? Wala ako makaila niana nga Ginoo ug dili ko usab tugotan ang mga Israelinhon sa paglakaw.” Mitubag si Moises ug Aaron, “Nagpakita kanamo ang Dios sa mga Israelinhon. Busa kon mahimo tugoti kami sa paglakaw ug tulo ka adlaw didto sa kamingawan aron makahalad kami ug mga halad sa Ginoo nga among Dios, kay kon dili, pamatyon niya kami pinaagi sa balatian o sa gira. ” Apan mitubag ang hari sa Ehipto, “Nganong paundangon man ninyo ang mga tawo sa ilang pagtrabaho? Balik na kamo sa inyong mga trabaho! Tan-awa ra gud kon unsa kadaghan sa mga tawo nga pahunongon ninyo sa pagtrabaho.” Niana gihapong adlawa, gimandoan sa hari ang mga nagapugos sa mga Israelinhon sa pagtrabaho ug bug-at ug ang mga porman: “Ayaw na ninyo hatagi ang mga trabahante ug mga dagami nga gamiton nila sa paghimog tisa. Sila na mismo ang pakuhaa niini. Apan kinahanglan mao lang gihapon kadaghan nga tisa ang ilang himuon. Mga tapolan sila, mao kana nga nagahangyo sila nga tugotan ko nga molakaw aron maghalad sa ilang Dios. Patrabahoa sila pag-ayo aron magkapuliki sila ug dili na magpunay ug pamati sa mga bakak nga estorya.” Busa nangadto sila sa mga Israelinhon ug miingon, “Nagsugo ang hari nga dili na namo kamo hatagag dagami. Kamo na ang mangita niini bisan asa, apan mao ra gihapon kadaghan ang tisa nga inyong himuon.” Busa nagkadiin-diin na lang ang mga Israelinhon sa tibuok Ehipto sa pagpanguha ug dagami. Giapora sila sa mga nagapugos kanila nga nagaingon, “Himoa ninyo ang mao gihapong gidaghanon sa tisa matag adlaw sama niadtong ginahatagan pa kamo ug dagami.” Unya gikastigo nila ang mga porman nga Israelinhon ug gipangutana, “Nganong wala man ninyo mahimo gahapon ug karon ang gidaghanon sa tisa nga kinahanglan inyong himuon, sama sa gidaghanon kaniadto?” Busa miadto dayon sa hari ang mga porman nga Israelinhon ug mireklamo, “Nganong ingon man niini ang imong pagtratar kanamo nga imong mga sulugoon? Wala na kami hatagi ug dagami, apan ginapugos kami nga maghimo sa mao ra gihapong gidaghanon sa tisa, ug gikastigo pa kami. Sala kini sa imong mga tawo!” Miingon ang hari, “Labihan kamo katapolan! Mao nga nagahangyo kamo nga tugotan ko kamo nga molakaw aron maghalad sa Ginoo. Balik kamo sa inyong mga trabaho! Dili kamo hatagan ug dagami, apan mao ra gihapon ang gidaghanon sa tisa nga inyong himuon.” Tungod kay miinsister man ang hari nga himuon gayod nila ang gidaghanon sa tisa nga ginapahimo kanila kada adlaw, nakita sa mga porman nga Israelinhon nga maglisod gayod sila. Sa dihang nakabiya na sila sa hari, nakita nila si Moises ug si Aaron nga nagahulat kanila. Miingon sila kang Moises ug kang Aaron, “Hinaut unta nga silotan kamo sa Ginoo, kay tungod kaninyo nasuko kanamo ang hari ug ang iyang mga opisyal. Tungod sa inyong gihimo nakakita silag hinungdan sa pagpatay kanamo!” Midangop pag-usab si Moises sa Ginoo ug miingon, “O Ginoo, nganong gipaantos mo man ang imong katawhan? Nganong gipadala mo pa ako kanila? Sukad sa pagsulti ko sa hari sa imong mensahe, mas gipaantos pa gayod niya ang imong katawhan, ug wala mo gayod sila luwasa!” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Karon makita mo kon unsa ang himuon ko sa hari sa Ehipto. Pinaagi sa akong gahom, tugotan niya nga mobiya kamo sa iyang nasod. Mapugos siya sa pagpapahawa kaninyo.” Miingon pa gayod ang Dios kang Moises, “Ako mao ang Ginoo. Nagpakita ako kang Abraham, kang Isaac, ug kang Jacob ingon nga Makagagahom nga Dios, apan wala ko ipadayag ngadto kanila ang akong ngalan nga Ginoo. Naghimo ako ug kasabotan uban kanila, nga ihatag ko kanila ang yuta sa Canaan diin sila nagpuyo ingon nga mga dumuduong. Nadungog ko ang pag-agulo sa mga Israelinhon nga ginaulipon sa mga Ehiptohanon, ug gihinumdoman ko ang akong kasabotan kanila. Busa ingna ang mga Israelinhon: ‘Ako mao ang Ginoo. Haw-ason ko kamo sa pagkaulipon sa Ehipto. Pinaagi sa akong gahom, ipahamtang ko sa mga Ehiptohanon ang labihan nga silot, ug luwason ko kamo. Isipon ko kamo nga akong katawhan ug ako mahimong inyong Dios. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga naghaw-as kaninyo gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. Dad-on ko kamo sa yuta nga akong gisaad nga ihatag kang Abraham, Isaac, ug Jacob. Ihatag ko kini kaninyo ug inyo kining panag-iyahon. Ako mao ang Ginoo.’ ” Gisulti kini ni Moises sa mga Israelinhon, apan wala sila motuo kaniya kay nawad-an na silag paglaom tungod sa hilabihan nilang pag-antos ingon nga mga ulipon. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Lakaw, ug ingna ang Faraon nga hari sa Ehipto nga pabiyaon na niya ang mga Israelinhon sa iyang nasod.” Apan miingon si Moises sa Ginoo, “Kon ang mga Israelinhon wala gani maminaw kanako, ang hari pa kaha? Labi na kay dili ako maayong manulti!” Apan miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Ingna ninyo ang mga Israelinhon ug ang Faraon nga hari sa Ehipto nga gisugo ko kamo sa pagpagawas sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto.” Mao kini ang mga katigulangan nga lalaki sa mga panimalay nga kagikan sa mga tribo sa Israel: Ang mga anak sa kamagulangang anak ni Israel nga si Reuben mao sila si Hanoc, Palu, Hezron, ug Carmi. Sila ug ang ilang mga kaliwat mao ang mga pamilya nga naggikan kang Reuben. Ang mga anak ni Simeon mao sila si Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar, ug Saul. (Kini si Saul anak ni Simeon sa Canaanhon nga babaye.) Sila ug ang ilang mga kaliwat mao ang mga pamilya nga naggikan kang Simeon. Ang mga anak ni Levi sumala sa listahan sa iyang mga kaliwat mao sila si Gershon, Kohat, ug Merari. Nagkinabuhi si Levi ug 137 ka tuig. Ang mga anak ni Gershon mao si Libni ug si Shimei. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel. Nagkinabuhi si Kohat ug 133 ka tuig. Ang mga anak ni Merari mao sila si Mali ug si Mushi. Mao kini ang mga pamilya nga naggikan kang Levi sumala sa listahan sa iyang mga kaliwat. Gipangasawa ni Amram si Jokebed nga igsoon sa iyang amahan. Ug ang ilang mga anak nga lalaki mao si Aaron ug si Moises. Nagkinabuhi si Amram ug 137 ka tuig. Ang mga anak ni Izhar mao sila si Kora, Nefeg, ug Zicri. Ang mga anak ni Uziel mao sila si Mishael, Elzafan, ug Sitri. Gipangasawa ni Aaron si Elisheba, nga anak ni Aminadab ug igsoon ni Nashon. Ang ilang mga anak mao sila si Nadab, Abihu, Eleazar, ug Itamar. Ang mga anak ni Kora mao sila si Asir, Elkana, ug Abiasaf. Sila ug ang ilang mga kaliwat mao ang mga pamilya nga naggikan kang Kora. Si Eleazar nga anak ni Aaron naminyo sa usa sa mga anak ni Putiel. Ang ilang anak nga lalaki mao si Finehas. Sila mao ang mga katigulangan sa mga pamilya nga naggikan kang Levi. Ang Aaron ug Moises nga gihisgotan dinhi mao gihapon kadtong gisugo sa Ginoo sa pagpagawas sa mga tribo sa Israel gikan sa Ehipto. Sila ang nakigsulti sa Faraon nga hari sa Ehipto bahin sa pagpagawas sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto. Sa dihang nakigsulti ang Ginoo kang Moises kaniadto sa Ehipto, miingon siya, “Ako mao ang Ginoo. Sultihi ang Faraon nga hari sa Ehipto sa tanan nga giingon ko kanimo.” Apan miingon si Moises sa Ginoo, “Dili ako maayong manulti, busa dili maminaw ang hari kanako.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Paminaw! Himuon ko ikaw nga daw usa ka dios ngadto sa hari sa Ehipto. Magkigsulti ka kaniya pinaagi kang Aaron nga imong igsoon. Sultihi si Aaron sa tanan nga isulti ko kanimo, ug ipasulti kini kaniya ngadto sa hari. Ingnon niya ang hari nga pagawason ang mga Israelinhon sa iyang nasod. Apan pagahion ko ang kasingkasing sa hari, ug bisan pag maghimo akog daghang mga milagro ug kahibulongang mga butang sa Ehipto, dili siya maminaw kaninyo. Unya ipahamtang ko ang labihan nga silot ngadto sa Ehipto ug pagawason ko ang mga tribo sa Israel nga akong katawhan. Kon masilotan ko na ang Ehipto ug mapagawas ang mga Israelinhon gikan sa ilang nasod, mahibaloan sa mga Ehiptohanon nga ako mao ang Ginoo.” Gituman ni Moises ug Aaron ang gisugo sa Ginoo kanila. Nagaedad si Moises ug 80 ka tuig ug si Aaron 83 sa dihang nakigsulti sila sa hari sa Ehipto. Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Kon moingon ang hari nga pamatud-i ninyo pinaagi sa paghimo ug milagro, ikaw Moises moingon kang Aaron, ‘Iitsa ang imong baston atubangan sa hari! Ug mahimo kini nga halas.’ ” Busa miadto si Moises ug si Aaron sa hari ug gihimo nila ang giingon sa Ginoo. Giitsa ni Aaron ang iyang baston atubangan sa hari ug sa iyang mga opisyal, ug nahimo kining halas. Gipatawag dayon sa hari ang iyang maalam nga mga tawo ug mga madyikero ug pinaagi sa ilang mga madyik, nahimo usab nila ang sama niadto nga milagro. Ang kada usa kanila miitsa sa ilang baston ug nahimo usab kini nga mga halas. Apan gitukob sa halas ni Aaron ang ilang mga halas. Apan gahi gihapon ang kasingkasing sa hari, ug wala maminaw kang Moises ug kang Aaron, sumala sa giingon sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Gahi kaayo ug kasingkasing ang hari; dili niya palakwon ang katawhan sa Israel. Busa adtoa ang hari ugma sa buntag inig-adto niya sa Suba sa Nilo. Dad-a ang imong baston nga nahimong halas ug paghulat kaniya sa daplin sa suba. Ingna siya, ‘Ang Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo, nagsugo kanako sa pag-ingon niini kanimo: Palakwa ang akong katawhan aron makasimba sila kanako didto sa kamingawan. Apan hangtod karon wala ka gayod motuman. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga pinaagi sa akong pagahimuon mahibaloan mo nga ako mao ang Ginoo.’ Busa tan-awa! Pinaagi niining baston hapakon ko ang tubig sa Nilo ug mahimong dugo ang tubig. Mangamatay ang mga isda ug mabaho ang suba, ug dili na makainom ang mga Ehiptohanon sa tubig niini.” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Moises, “Ingna si Aaron nga kuhaon ang iyang baston ug ipunting ngadto sa mga katubigan sa Ehipto: sa mga suba, sapa, kanal, ug sa tanang pundohanan ug tubig, ug mahimo kining tanan nga dugo. Mao kini ang mahitabo sa tibuok Ehipto. Apil ang tubig sa mga sudlanan nga kahoy ug bato mahimo usab nga dugo.” Gituman ni Moises ug ni Aaron ang gisugo sa Ginoo. Samtang nagtan-aw ang hari ug ang iyang mga opisyal, gibayaw ni Aaron ang iyang baston ug gihapak sa Suba sa Nilo, ug ang tubig niini nahimong dugo. Nangamatay ang mga isda ug nanimaho pag-ayo ang suba, busa dili na makainom ang mga Ehiptohanon. Bisan asa sa Ehipto may dugo. Kini nga milagro gihimo usab sa mga madyikero nga Ehiptohanon pinaagi sa ilang madyik. Busa nagmagahi gihapon ang hari, ug wala siya naminaw kang Moises ug kang Aaron, sumala sa giingon sa Ginoo. Mibalik ang hari sa iyang palasyo, ug wala lang niya kadto tagda. Nagbangag ang mga Ehiptohanon libot sa Suba sa Nilo aron makakuhag ilimnong tubig, kay dili na nila mainom ang tubig sa suba. Milabay ang pito ka adlaw human hapaka sa Ginoo ang Suba sa Nilo pinaagi kang Aaron. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Adtoa ang hari sa Ehipto ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Palakwa ang akong katawhan aron makasimba sila kanako. Kon dili mo gani sila palakwon, padagsangon ko ang mga baki sa tibuok mo nga nasod. Mapuno ug baki ang Suba sa Nilo ug manulod kini sa imong palasyo, sa imong kuwarto, ug diha mismo sa imong higdaanan. Manulod usab sila sa mga balay sa imong mga opisyal ug sa imong katawhan, ug ngadto sa mga abuhan ug sa masahanan sa harina. Manglukso ang mga baki diha kanimo, sa imong katawhan, ug sa tanan mong opisyal.’ ” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Moises, “Ingna si Aaron nga ipunting niya ang iyang baston ngadto sa mga suba, sapa, kanal, ug sa mga pundohanan ug tubig, ug manungha ang mga baki sa tibuok Ehipto.” Busa gipunting ni Aaron ang iyang baston ngadto sa mga katubigan sa Ehipto, ug nanungha ang mga baki ug milukop kini sa tibuok Ehipto. Apan gihimo usab kining maong milagro sa mga madyikero pinaagi sa ilang mga madyik. Napatungha usab nila ang mga baki sa yuta sa Ehipto gikan sa mga katubigan. Gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan, “Pag-ampo kamo sa Ginoo nga kuhaon niya ang mga baki kanako ug sa akong katawhan, ug palakwon ko ang inyong katagilungsod sa paghalad ngadto sa Ginoo.” Miingon si Moises sa hari, “Ingna lang ako kon kanus-a ako mag-ampo alang kanimo, sa imong mga opisyal, ug sa imong mga katawhan, aron mahanaw kanang mga baki kaninyo ug sa inyong mga balay. Ang anaa sa Suba sa Nilo mao lang ang mahibilin.” Mitubag ang hari, “Ugma, pag-ampo alang kanako.” Miingon si Moises, “Matuman kana sumala sa imong giingon, aron mahibaloan mo nga walay sama sa Ginoo nga among Dios. Mahanaw ang tanang baki diha kaninyo; ang anaa sa Suba sa Nilo mao lang ang mahibilin.” Human makabiya si Moises ug si Aaron gikan sa hari, nagaampo si Moises sa Ginoo nga kuhaon ang mga baki nga iyang gipadala. Gituman sa Ginoo ang gihangyo ni Moises. Nangamatay ang mga baki nga anaa sa mga kabalayan, sa mga tugkaran, ug sa mga kaumahan. Gitigom kini sa mga Ehiptohanon; nagbungtod ang ilang mga tinapok ug nanimaho ang tibuok yuta sa Ehipto. Apan pagkakita sa hari nga wala na ang mga baki, nagmagahi na usab siya ug wala siya maminaw kang Moises ug kang Aaron, sumala sa giingon sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna si Aaron nga ihapak niya ang iyang baston sa yuta, ug mahimong mga lamok ang abog sa tibuok yuta sa Ehipto.” Gituman nila kini, ug sa dihang gihapak ni Aaron sa iyang baston ang yuta, nahimong mga lamok ang abog sa tibuok yuta sa Ehipto. Ug midagsang ang mga lamok ngadto sa mga tawo ug sa mga mananap. Misulay ang mga madyikero sa paghimo ug sama niini pinaagi sa ilang mga madyik, apan wala nila kini mahimo. Padayon nga midagsang ang mga lamok sa mga tawo ug sa mga mananap. Miingon ang mga madyikero sa hari, “Buhat kini sa Dios!” Apan gahi gihapon ug kasingkasing ang hari, ug wala gayod siya maminaw kang Moises ug kang Aaron, sumala sa giingon sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Sayo ug bangon ugma ug adtoa ang hari samtang nagapaingon siya sa suba. Ingna siya nga mao kini ang akong giingon: ‘Palakwa ang akong katawhan aron makasimba sila kanako. Kon dili mo gani sila palakwon, magpadala ako ug daghang insekto nganha kanimo, sa imong mga alagad ug sa imong katawhan ug mga balay. Mapuno sa mga insekto ang inyong mga balay ug ang yuta malukop niini. Apan dili ingon niana ang mahitabo sa yuta sa Goshen diin nagapuyo ang akong katawhan; dili makita didto ang daghang insekto, aron mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo, anaa sa maong dapit. Ipakita ko ang kalainan sa akong pagtagad sa akong katawhan ug sa imong katawhan. Kini nga milagro himuon ko ugma.’ ” Gihimo kini sa Ginoo. Midagsang ang daghang mga insekto ngadto sa palasyo sa hari ug sa mga balay sa iyang mga opisyal. Ug ang tibuok yuta sa Ehipto nadaot tungod niini. Busa gipatawag dayon sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan, “Sige, paghalad kamo sa inyong Dios, apan diri lang sa Ehipto.” Mitubag si Moises, “Dili mahimo nga dinhi kami maghalad sa Ehipto, kay ngil-ad alang sa mga Ehiptohanon ang among mga halad sa Ginoo nga among Dios. Ug kon maghalad kamig mga halad nga ngil-ad alang kanila, sigurado nga batohon nila kami. Kinahanglan molakaw kami ug tulo ka adlaw ngadto sa kamingawan sa paghalad ug mga halad sa Ginoo nga among Dios, sumala sa gisugo niya kanamo.” Miingon ang hari, “Tugotan ko kamo nga maghalad ug mga halad ngadto sa Ginoo nga inyong Dios didto sa kamingawan, apan ayaw lang kamo pagpalayo. Karon pag-ampo na kamo alang kanako.” Mitubag si Moises, “Sige, inigbiya ko gayod dinhi, mag-ampo dayon ako sa Ginoo. Ugma mawala na ang mga insekto gikan kaninyo. Apan siguroha baya nga dili mo na kami limbongan pag-usab pinaagi sa dili mo pagpabiya kanamo aron sa paghalad ug mga halad ngadto sa Ginoo.” Unya mibiya si Moises, ug nagaampo sa Ginoo. Gituman sa Ginoo ang gihangyo ni Moises, ug nahanaw ang mga insekto gikan sa tanang mga Ehiptohanon. Wala gayoy nahibilin bisan usa niini. Apan nagmagahi gihapon ang hari ug wala niya palakwa ang mga Israelinhon. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Adtoa ang hari sa Ehipto ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: Palakwa ang akong mga katawhan aron makasimba sila kanako. Kon dili mo pa gani sila palakwon, padad-an ko ug makamatay nga sakit ang imong kahayopan sa kaumahan—mga kabayo, mga asno, mga kamelyo, mga baka, mga karnero, ug mga kanding. Apan ipakita ko ang kalainan sa akong pagtagad sa kahayopan sa mga Israelinhon ug sa kahayopan sa mga Ehiptohanon; walay mangamatay sa mga kahayopan sa mga Israelinhon.’ ” Gipahibalo sa Ginoo nga himuon niya kini pagkasunod adlaw. Tuod man gihimo gayod niya kini. Nangamatay ang tanang mga kahayopan sa mga Ehiptohanon, apan wala gayoy namatay sa mga kahayopan sa mga Israelinhon. Nagpadala ang hari ug mga tawo sa pagsusi kon tinuod nga walay namatay sa mga kahayopan sa mga Israelinhon. Apan bisan nahibaloan niya nga tinuod kini, gahi gihapon siyag kasingkasing ug wala niya palakwa ang mga Israelinhon. Unya miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Pagkuha kamo ug tagsa ka kumkom nga abo gikan sa hurnohan ug ipasabwag kini kang Moises sa kahanginan atubangan sa hari. Magkatag kini nga abog sa tibuok Ehipto, ug tungod niini tuboan ug mga hubag-hubag ang mga tawo ug mga kahayopan.” Busa mikuha si Moises ug si Aaron ug abo sa hurnohan ug mitindog atubangan sa hari. Gisabwag kini ni Moises sa kahanginan, ug gituboan ug mga hubag-hubag ang mga tawo ug mga kahayopan. Bisan ang mga madyikero dili makaatubang kang Moises, kay hasta sila gituboan usab ug mga hubag-hubag sama sa tanang Ehiptohanon. Apan gipagahi pa gayod sa Ginoo ang kasingkasing sa hari ug wala siya maminaw kang Moises ug kang Aaron, sumala sa giingon sa Ginoo kang Moises. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Sayo ug bangon ugma ug adtoa ang hari ug ingna, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: Palakwa ang akong katawhan aron makasimba sila kanako. Kay kon dili, ipadala ko ang hilabihan kagrabe nga katalagman diha kanimo, sa imong mga opisyal, ug sa imong katawhan aron mahibaloan mo nga walay sama kanako sa tibuok kalibotan. Niining higayona, gihapak ko na unta ikaw ug ang imong katawhan sa usa ka dakong katalagman, ug wala ka na unta karon sa kalibotan. Apan gitugotan ko ikaw nga mabuhi aron makita mo ang akong gahom ug aron mabantog ang akong ngalan sa tibuok kalibotan. Apan nagpasigarbo ka gihapon ug wala mo tugoti ang akong katawhan nga molakaw. Busa ugma, sa ingon niini nga oras, paulanan ko kamo ug labihan ka dagkong batunaw nga wala pa gayod ninyo sukad masinati gikan sa pagkatukod sa Ehipto. Busa karon dayon, pagmando nga ipasilong ang tanan mong kahayopan ug ang tanang ulipon nga anaa sa kaumahan, kay ang bisan unsa nga anaa sa gawas, tawo man o kahayopan, mangamatay kon mahulogan sa ulan nga batunaw.’ ” Ang uban nga mga opisyal sa hari nahadlok sa giingon sa Ginoo, busa dali-dali nila nga gipasilong ang ilang mga ulipon ug kahayopan. Apan ang uban wala magtagad sa giingon sa Ginoo; gipasagdan nila sa gawas ang ilang mga ulipon ug kahayopan. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ibayaw ang imong baston sa langit aron moulan ug batunaw sa tibuok Ehipto—sa mga tawo, sa mga kahayopan, ug sa tanang tanom.” Ang tanang mga tawo ug mga kahayopan nga didto sa gawas nangamatay, lakip ang tanang mga tanom ug mga kahoy. Ang wala lang paulani ug batunaw mao ang Goshen diin nagapuyo ang mga Israelinhon. Gipatawag dayon sa hari si Moises ug si Aaron. Miingon siya kanila, “Niining higayona giangkon ko nga ako nakasala. Husto ang Ginoo; ako ug ang akong katawhan mao ang sayop. Hangyoa ang Ginoo nga hunongon na niya kining hilabihan kakusog nga dalogdog ug ulan nga batunaw. Palakwon ko na kamo. Dili na kinahanglan nga magpabilin pa kamo dinhi.” Mitubag si Moises, “Iniggawas ko sa siyudad, ibayaw ko ang akong kamot sa pag-ampo sa Ginoo. Mohunong ang dalogdog ug dili na mag-ulan ug batunaw, aron mahibaloan mo nga ang kalibotan iya sa Ginoo. Apan nasayod ako nga ikaw ug ang imong mga opisyal wala gihapon mahadlok sa Ginoong Dios.” (Nangadaot ang mga tanom nga flax ug barley kay anihonon na kaniadto ang mga barley ug namulak na ang mga flax. Apan wala nangadaot ang mga trigo ug espelta kay dili pa kini anihonon.) Mibiya si Moises sa hari ug migawas sa siyudad. Gibayaw niya ang iyang mga kamot sa pag-ampo ngadto sa Ginoo, ug mihunong ang pagdalogdog, ang pagpangahulog sa batunaw, ug ang pag-ulan. Pagkakita sa hari nga mihunong na ang ulan, ang batunaw, ug ang dalogdog, nagpakasala siya pag-usab. Nagmagahi na usab ang iyang kasingkasing ug sa iyang mga opisyal. Nagmagahi ang hari ug wala niya palakwa ang mga Israelinhon, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Moises. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Adtoa ang hari sa Ehipto, kay gipagahi ko ang kasingkasing niya ug sa iyang mga opisyal aron padayon ko nga ikapakita kanila kining akong mga milagro, ug aron ikasulti ninyo sa inyong mga anak ug mga apo kon giunsa ko pagsilot ang mga Ehiptohanon, ug kon unsa ang mga milagro nga gihimo ko taliwala kanila. Niining paagiha mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Busa miadto si Moises ug si Aaron sa hari ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa mga Hebreo: ‘Hangtod kanus-a ka magdumili sa pagpaubos sa imong kaugalingon kanako? Palakwa ang akong katawhan aron makasimba sila kanako. Kon dili mo gani sila palakwon, ugma padad-an ko ug mga dulon ang imong nasod. Tungod sa ilang kadaghan, dili na makita ang yuta. Kan-on nila ang nahibiling mga tanom nga wala madaot sa ulan nga batunaw, lakip ang tanan ninyong mga kahoy. Mapuno sa mga dulon ang imong palasyo ug ang mga balay sa imong mga opisyal ug mga katawhan. Ang inyong mga katigulangan wala gayod nakakitag sama niini sa yuta sa Ehipto sukad sa ilang pag-abot dinhi.’ ” Unya mitalikod sila ni Moises ug milakaw. Miingon ang mga opisyal sa hari kaniya, “Hangtod kanus-a mo pasagdan kining kalamidad nga nagadaot kanato? Palakwa na ang mga Israelinhon, aron makasimba sila sa Ginoo nga ilang Dios. Wala mo ba makita nga dako na ang kadaot sa Ehipto?” Busa gipabalik pag-usab si Moises ug si Aaron sa hari. Miingon ang hari kanila, “Sige, makalakaw na kamo sa pagsimba sa Ginoo nga inyong Dios. Apan sultihi ako ninyo kon kinsa ang manglakaw.” Mitubag si Moises, “Manglakaw kaming tanan, bata ug tigulang. Dad-on namo ang among mga anak ug kahayopan, kay magsaulog kami ug pista alang sa Ginoo.” Mabiay-biayon nga miingon ang hari, “Hinaut nga ubanan kamo sa Ginoo kon palakwon ko kamo ug ang inyong pamilya! Klaro nga daotan gayod ang inyong tuyo kay moikyas kamo! Dili ko mosugot! Ang mga lalaki lang ang molakaw aron mosimba sa Ginoo, kay mao man gayod kaha kana ang inyong gusto.” Gipapahawa dayon si Moises ug si Aaron sa atubangan sa hari. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipunting ang imong baston sa yuta sa Ehipto aron motungha ang mga dulon, ug kan-on nila ang nahibiling mga tanom nga wala madaot sa ulan nga batunaw.” Busa gipunting ni Moises ang iyang baston, ug nagpadala ang Ginoo ug hangin nga gikan sa sidlakan tibuok adlaw ug gabii. Pagkabuntag nagdala ang hangin ug mga dulon nga daghan kaayo, ug midagsa kini sa tibuok Ehipto. Wala pa gayoy sama niadto nga pagdagsang sa dulon sukad masukad ug bisan pa human niadto. Mitabon ang dulon sa tibuok yuta sa Ehipto hangtod nga daw miitom ang yuta. Gipangaon nila ang nangahibiling mga tanom nga wala madaot sa ulan nga batunaw, lakip ang tanang mga bunga sa kahoy. Wala gayoy nahibilin nga tanom sa tibuok Ehipto. Dali-dali nga gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron, ug giingnan, “Nakasala ako sa Ginoo nga inyong Dios ug kaninyo. Busa pasayloa ninyo ako niining higayona, ug pag-ampo kamo sa Ginoo nga inyong Dios nga kuhaon niya kining makamatay nga katalagman gikan kanako.” Unya mibiya si Moises sa hari ug nagaampo sa Ginoo. Mitubag ang Ginoo pinaagi sa pagpadala ug kusog nga hangin gikan sa kasadpan ug gipalid niini ang mga dulon ngadto sa Pulang Dagat. Wala na gayoy nahibilin nga dulon sa tibuok Ehipto. Apan gipagahi gihapon sa Ginoo ang kasingkasing sa hari, ug wala niya palakwa ang mga Israelinhon. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ibayaw ang imong kamot ngadto sa langit aron matabonan sa hilabihan nga kangitngit ang tibuok Ehipto.” Busa gibayaw ni Moises ang iyang kamot sa langit, ug mingitngit pag-ayo ang tibuok Ehipto sulod sa tulo ka adlaw. Walay migawas nga mga Ehiptohanon sa ilang balay niadtong mga adlawa, kay wala man silay makita. Apan may kahayag sa dapit nga gipuy-an sa mga Israelinhon. Gipatawag dayon sa hari si Moises ug giingnan, “Sige, simba na kamo sa Ginoo. Dad-a ang inyong mga pamilya, apan ibilin ang inyong kahayopan.” Apan mitubag si Moises, “Kinahanglan dad-on namo ang among kahayopan aron makahalad kami ug mga halad nga sinunog alang sa Ginoo nga among Dios. Dad-on namo ang tanan namong kahayopan. Wala gayoy ibilin bisan usa kanila, kay wala kami kahibalo kon unsa nga hayop ang ipahalad sa Ginoo kanamo. Mahibaloan lang namo kini kon atua na kami didto.” Apan gipagahi gihapon sa Ginoo ang kasingkasing sa hari, ug wala niya sila palakwa. Miingon ang hari kang Moises, “Pahawa sa akong atubangan! Ayaw na pakita kanako pag-usab, kay kon makita ko pa gani ikaw, ipapatay ko ikaw!” Mitubag si Moises, “Kon mao kana ang imong gusto, dili na ako magpakita kanimo pag-usab.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Padad-an ko ug usa pa ka katalagman ang hari ug ang Ehipto. Human niana, palakwon na niya kamo. Abugon pa gani niya kamo tungod kay gusto na gayod niya nga mopahawa kamo. Ingna ang mga Israelinhon, lalaki ug babaye, nga mangayo sila sa ilang mga silingan nga mga Ehiptohanon ug mga alahas nga plata ug bulawan.” (Gitugotan sa Ginoo nga mahimong maayo ang mga Ehiptohanon ngadto sa mga Israelinhon. Ug gitahod pag-ayo si Moises sa mga opisyal sa hari ug sa mga lumulupyo sa Ehipto.) Busa miingon si Moises sa hari, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Molabay ako sa tibuok Ehipto sa tungang gabii ug mangamatay ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa Ehipto, gikan sa kamagulangan sa hari, nga mao ang mopuli sa iyang trono, hangtod ngadto sa kamagulangang sa pinakaubos nga ulipong babaye. Lakip ang tanang unang laki nga anak sa kahayopan mangamatay usab. Madunggan ang pagminatay ug hilak sa tibuok Ehipto nga wala pa gayod sukad mahitabo, ug dili na gayod mahitabo pa pag-usab. Apan sa nahimutangan sa mga Israelinhon may kalinaw; bisan usig sa iro walay madunggan.’ Niining paagiha mahibaloan ninyo nga lahi ang pagtagad sa Ginoo sa mga Israelinhon kay sa mga Ehiptohanon. Ug ang tanan mo nga opisyal moduol kanako nga nagayukbo ug nagaingon, ‘Lakaw na kamo uban sa mga tawo nga nagasunod kanimo!’ Ug pagkahuman niana, molakaw ako.” Unya masuk-anon kaayo nga mibiya si Moises sa hari. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Dili maminaw ang hari kanimo aron mas daghan pa nga mga milagro ang mahimo ko diha sa Ehipto.” Kini nga mga milagro gihimo ni Moises ug ni Aaron atubangan sa hari, apan gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa hari, ug wala tugoti sa hari nga mobiya ang mga Israelinhon sa iyang nasod. Unya miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron didto sa Ehipto, “Gikan karon, kini nga bulan mao na ang unang bulan sa tuig alang kaninyo. Ipahibalo ninyo sa tibuok katilingban sa Israel nga sa ikanapulo nga adlaw niining bulana, ang matag pamilya mag-andam ug usa ka nating karnero o nating kanding. Kon ang usa ka pamilya gamay ra ug dili makahurot ug usa ka karnero, bahinon nila kini sa ilang silingan sumala sa gidaghanon sa matag pamilya ug sumala sa makaon sa matag tawo. Kinahanglan nga ang kanding o karnero nga inyong pilion laki nga usa pa ka tuig ug walay depekto. Atimanon ninyo kini hangtod sa kilomkilom sa ika-14 nga adlaw sa bulan diin ihawon sa tibuok katilingban sa Israel kining mga mananapa. Unya magkuha kamo ug dugo niini ug ipahid ninyo sa ibabaw ug sa isigka-kilid sa pultahan sa mga balay nga kan-an ninyo sa mga karnero. Nianang gabhiona, magkaon kamo ug sinugba nga karnero, pait nga mga tanom, ug pan nga walay patubo. Ayaw ninyo kan-a nga hilaw o sinabwan ang karne sa karnero; isugba ninyo kini nga tibuok uban ang ulo, tiil, ug ang mga bahin nga anaa sa sulod sa ginhawaan. Hutda ninyo kinig kaon, ug ayaw ninyog pabuntagi. Kon may mahibilin man gayod sa buntag, sunoga ninyo kini. Sa pagkaon ninyo niini, kinahanglan nga nagsul-ob na kamo sa inyong bisting panglakaw ug sa inyong mga sandalyas, ug nagagunit sa inyong baston. Dalia ninyo kini pagkaon. Mao kini ang Pista sa Paglabay sa Anghel nga saulogon ninyo sa pagpasidungog kanako. “Niana gayong gabhiona molabay ako sa Ehipto ug pamatyon ko ang tanang kamagulangang anak nga mga lalaki sa mga Ehiptohanon, lakip ang tanang unang laki nga anak sa ilang mga kahayopan. Silotan ko ang tanang dios sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo. Ang dugo nga gipahid ninyo sa isigka-kilid sa inyong mga pultahan mao ang akong ilhanan kon asa nga mga balay ang inyong ginapuy-an. Kon makita ko ang dugo, labyan ko lang kamo, ug dili kamo maunsa inigsilot ko sa Ehipto. “Kinahanglan hinumdoman ninyo kana nga adlaw. Sauloga ninyo kana kada tuig ingon nga pista sa pagpasidungog kanako. Kini nga mga tulumanon kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. Sulod sa pito ka adlaw kinahanglan pan nga walay patubo ang inyong kan-on. Sa una gayod nga adlaw, kuhaa ninyo ang tanang patubo diha sa inyong mga balay, kay si bisan kinsa nga mokaon ug pan nga may patubo gikan sa unang adlaw hangtod sa ikapitong adlaw, dili isipon nga sakop sa Israel. Sa unang adlaw ug sa ikapitong adlaw, pagtigom kamo sa pagsimba kanako. Ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa gawas lang sa pag-andam sa inyong kan-on. Mao lang kana ang mahimo ninyong buhaton. “Sauloga ninyo ang Pista sa Pan nga Walay Patubo, kay magpahinumdom kini kaninyo sa adlaw nga gipagawas ko ang inyong mga tribo gikan sa Ehipto. Sauloga ninyo kini hangtod sa hangtod isip tulumanon bisan sa umaabot ninyo nga henerasyon. Magsugod kamo sa pagsaulog niini gikan sa kilomkilom sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan hangtod sa gabii sa ika-21 nga adlaw, ug kinahanglan nga pan nga walay patubo ang inyong kan-on. Sulod sa pito ka adlaw, kinahanglan walay patubo nga makita diha sa inyong mga balay. Si bisan kinsa nga mokaon ug pan nga may patubo, Israelinhon man o langyaw, dili isipon nga sakop sa katilingban sa Israel. Ayaw gayod kamo pagkaon ug bisan unsa nga may patubo sa panahon nianang pista, bisan asa pa kamo magpuyo.” Unya gipatawag ni Moises ang tanang tigdumala sa Israel ug giingnan, “Ingna ang tanan ninyong mga pamilya, nga magkuha sila ug karnero o kanding ug ihawon nila sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Unya pagkuha kamo ug pungpong sa isopo ug ituslob kini sa dugo nga anaa sa palanggana ug ipahid sa ibabaw ug sa isigka-kilid sa inyong mga pultahan. Walay mogawas sa inyong balay hangtod magbuntag kay molabay ang Ginoo sa Ehipto sa pagpamatay sa mga kamagulangang anak nga lalaki sa mga Ehiptohanon. Apan kon makita sa Ginoo ang dugo sa ibabaw ug sa isigka-kilid sa inyong mga pultahan, molabay lang siya sa inyong mga balay ug dili niya tugotan ang Tiglaglag nga mosulod sa inyong mga balay aron sa pagpamatay. Kini nga tulumanon kinahanglan tumanon ninyo ug sa inyong mga kaliwat hangtod sa hangtod. Padayona ninyo ang paghimo niini nga seremonya kon mosulod na kamo sa yuta nga gisaad sa Ginoo nga ihatag kaninyo. Ug kon mangutana ang inyong mga anak kon unsa ang buot ipasabot niini nga seremonya, mao kini ang inyong itubag: ‘Pista kini sa Paglabay sa Anghel nga ginasaulog sa pagpasidungog sa Ginoo, kay milabay lang siya sa mga balay sa mga Israelinhon didto sa Ehipto sa dihang gipamatay niya ang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Ehiptohanon.’ ” Unya miluhod ang mga Israelinhon ug misimba sa. Ug gihimo nila ang gisugo sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron. Sa pagkatungang gabii, gipamatay sa Ginoo ang tanang mga kamagulangang anak nga lalaki sa Ehipto, gikan sa kamagulangan sa hari, nga mao ang mopuli sa trono, hangtod sa kamagulangan sa mga piniriso. Ug gipamatay usab niya ang tanang unang laki nga anak sa mga kahayopan. Niadtong gabhiona nakamata ang hari ug ang tanan niyang opisyal ug ang tanang Ehiptohanon. Ug madunggan ang hilabihang pagminatay ug hilak sa Ehipto, kay wala gayoy balay nga walay patay. Niadtong gabhiona, gipatawag sa hari si Moises ug si Aaron ug giingnan, “Sige, panglakaw na kamo! Biyai na ninyo ang akong nasod. Lakaw na kamo uban sa mga Israelinhon ug pagsimba sa Ginoo, sumala sa inyong gihangyo. Dad-a ninyo ang inyong kahayopan, sumala sa inyong gihangyo, ug lakaw na kamo. Apan pag-ampo usab nga kaloy-an ako!” Gipadali ug pahawa sa mga Ehiptohanon gikan sa ilang nasod ang mga Israelinhon, kay ingon nila, “ Kon dili kamo mohawa, mangamatay kaming tanan!” Busa gidala sa mga Israelinhon ang ilang mga minasa nga harina nga wala pay patubo nga nasulod sa sudlanan. Giputos nila kini sa ilang mga bisti ug gipas-an. Gihimo sa mga Israelinhon ang giingon kanila ni Moises nga mangayo sa mga Ehiptohanon ug mga alahas nga plata ug bulawan, ug mga bisti. Gibut-an sa Ginoo nga mahimong maayo ang mga Ehiptohanon ngadto sa mga Israelinhon, busa gihatag sa mga Ehiptohanon ang ilang gipangayo. Niining paagiha, gikuhaan nila ug mga kabtangan ang mga Ehiptohanon. Milakaw ang mga Israelinhon gikan sa Rameses paingon sa Sucot. Mga 600,000 tanan ka lalaki, walay labot sa mga babaye ug mga bata. Daghan usab nga mga langyaw ang nanguban kanila, ug daghan usab nga kahayopan ang ilang gidala. Giluto nila ang minasang harina nga walay patubo nga ilang dala gikan sa Ehipto. Wala nila kini mabutangi ug patubo kay gipadali-dali sila ug pahawa sa mga Ehiptohanon ug wala na silay panahon sa pag-andam sa ilang pagkaon. Mikabat ug 430 ka tuig ang gidugayon sa pagpuyo sa mga Israelinhon didto sa Ehipto. Sa kataposang gayod nga adlaw sa ika-430 ka tuig mibiya ang tanan nga tribo sa katawhan sa Ginoo gikan sa Ehipto. Niadtong gabii nga mibiya gikan sa Ehipto ang mga Israelinhon, nagtukaw ang Ginoo sa pagbantay kanila. Busa sa gabii usab sa samang adlaw sa matag tuig, magatukaw usab ang mga Israelinhon sa pagpasidungog sa Ginoo, ug pagahimuon nila kini bisan sa umaabot nga henerasyon. Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Mao kini ang mga tulumanon bahin sa Pista sa Paglabay sa Anghel: “Ang mga langyaw kinahanglan dili moapil ug kaon sa pagkaon nga giandam alang niini nga pista. Makakaon sa pagkaon ang tanang ulipon nga pinalit kon natuli na sila, apan dili makakaon ang mga sinuholan nga trabahante ug ang mga dumuduong. Kinahanglan kan-on kini sulod sa balay diin kini giandam. Ayaw gayod dad-a ang karne gawas sa balay, ug ayaw balia ang bukog niini. Kinahanglan saulogon kini sa tibuok katilingban sa Israel. “Kon may langyaw nga nagapuyo uban kaninyo nga gustong magsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel sa pagpasidungog sa Ginoo, kinahanglan tulion una ang tanang mga lalaki nga anaa sa iyang panimalay. Unya makaapil siya sa pagsaulog nga daw usa ka Israelinhon. Dili gayod mahimong makaapil ang tawo nga wala matuli. Kini nga tulumanon alang sa tanan —sa mga Israelinhon ug sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo.” Gihimo sa tanang Israelinhon ang gisugo sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron. Ug niadto gayong adlawa gipagawas sa Ginoo ang tibuok katawhan sa Israel gikan sa Ehipto. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ihalad kanako ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Israelinhon ug ang tanang unang laki nga anak sa mga kahayopan. Akoa sila.” Unya miingon si Moises sa mga tawo, “Hinumdomi ninyo kining adlawa, nga mao ang adlaw nga gipagawas kamo gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. Kay gipagawas kamo sa Ginoo pinaagi sa iyang gahom. Ayaw kamo pagkaon ug pan nga may patubo. Hinumdomi ninyo kini nga adlaw sa bulan sa Abib —ang adlaw nga gipagawas kamo. Kinahanglan saulogon ninyo kini kon dad-on na kamo sa Ginoo ngadto sa yuta sa mga Canaanhon, Hitihanon, Amorihanon, Hebhanon, ug mga Jebusihanon. Mao kini ang yuta nga gisaad sa Ginoo sa inyong mga katigulangan nga ihatag kaninyo. Kini nga yuta maayo ug mabungahon. Sa panahon sa inyong pagsaulog, pan nga walay patubo ang inyong kan-on sulod sa pito ka adlaw, ug sa ikapito nga adlaw magsaulog kamo sa pista alang sa Ginoo. Pan nga walay patubo lang ang inyong kan-on sulod nianang pito ka adlaw, ug kinahanglan nga wala gayoy patubo nga makita diha sa inyo sa bisan asa sa inyong dapit. Sa panahon sa inyong pagsaulog, ipasabot ninyo sa inyong mga anak nga ginahimo ninyo kini aron sa paghinumdom sa gihimo sa Ginoo sa dihang migawas kamo gikan sa Ehipto. Kini nga pista mahisama sa usa ka timaan diha sa inyong mga kamot o sa inyong mga agtang nga mopahinumdom kaninyo nga kinahanglan ninyong isulti ang mga katudloan sa Ginoo, kay gipagawas niya kamo gikan sa Ehipto pinaagi sa iyang gahom. Busa sauloga ninyo kini nga pista sa gitakda nga panahon matag tuig. “Kon dad-on na kamo sa Ginoo ngadto sa yuta sa mga Canaanhon nga iyang gisaad nga ihatag sa inyong mga katigulangan ug kaninyo, ihalad ninyo sa Ginoo ang inyong kamagulangang mga anak nga lalaki ug lakip usab ang unang laki nga anak sa inyong kahayopan, kay sila iya sa Ginoo. Mahimong lukaton gikan sa Ginoo ang kamagulangan sa inyong mga asno pinaagi sa pagbaylo niini ug karnero. Apan kon dili ninyo kini lukaton, kinahanglan nga patyon ang asno pinaagi sa pagbali sa iyang liog. Mahimo usab ninyong lukaton ang inyong mga kamagulangang anak nga lalaki. Kon sa umaabot nga panahon mangutana ang inyong mga anak kon unsay kahulogan niini, ingna sila nga, ‘Pinaagi sa gahom sa Ginoo gipagawas niya kami gikan sa Ehipto diin kami naulipon. Tungod kay sa dihang wala kami tugoti sa hari nga molakaw, gipamatay sa Ginoo ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa Ehipto, tawo man o kahayopan. Mao kana nga ginahalad namo sa Ginoo ang tanang unang laki nga anak sa among kahayopan ug ginatubos namo ang among mga kamagulangang anak nga lalaki.’ Kini nga seremonya mahisama sa usa ka timaan diha sa inyong mga kamot o sa inyong mga agtang nga mopahinumdom kaninyo nga gipagawas kamo sa Ginoo gikan sa Ehipto pinaagi sa iyang gahom.” Sa dihang gipalakaw na sa hari ang mga Israelinhon, wala sila giyahi sa Dios ngadto sa dalan nga molatas sa yuta sa mga Filistihanon bisag mao unta kadto ang mas duol nga agianan. Kay miingon ang Dios, “Basig mausab unya ang ilang hunahuna ug mobalik sa Ehipto kon makasinati silag gira.” Busa gipalibot sila sa Dios sa kamingawan paingon sa Pulang Dagat. Armado ang mga Israelinhon alang sa gira paghawa nila sa Ehipto. Gidala ni Moises ang mga bukog ni Jose, sumala sa gipapanumpa kaniadto ni Jose sa mga Israelinhon. Miingon kaniadto si Jose, “Sigurado nga pagawason kamo sa Dios. Kon mahitabo na kana, dad-a ninyo ang akong mga bukog inigbiya ninyo niining lugara.” Unya mibiya sila sa Sucot ug nagkampo sa Etam, sa utlanan sa kamingawan. Kon adlaw, ginagiyahan sila sa Ginoo pinaagi sa panganod nga daw haligi, ug kon gabii, ginagiyahan sila pinaagi sa panganod nga daw kalayo nga nagahatag kanila ug kahayag, aron makapadayon sila sa ilang lakaw, adlaw man o gabii. Nagauna kanila kanunay ang panganod nga daw haligi kon adlaw ug ang panganod nga daw kalayo kon gabii. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga mobalik sila ug magkampo duol sa Pi-Hahirot, sa tunga-tunga sa Migdol ug sa Pulang Dagat, ug magkampo sila sa daplin sa dagat, atbang sa Baal Zefon. Maghunahuna ang hari nga nahisalaag kamo ug dili na makagawas sa kamingawan. Ug pagahion ko ang iyang kasingkasing ug gukdon niya kamo. Apan laglagon ko siya ug ang iyang mga sundalo. Niining paagiha mapasidunggan ako, ug mahibaloan sa mga Ehiptohanon nga ako mao ang Ginoo.” Busa gihimo kini sa mga Israelinhon. Sa dihang nabalitaan sa hari sa Ehipto nga miikyas ang mga Israelinhon, nausab ang iyang hunahuna ug sa iyang mga opisyal bahin sa mga Israelinhon. Miingon sila, “Unsa kining atong gibuhat? Nganong gipalakaw man nato ang mga Israelinhon? Karon wala na kitay mga ulipon!” Busa gipaandam sa hari ang iyang karwahe ug ang iyang mga sundalo. Gidala niya ang 600 sa pinakamaayong karwahe sa Ehipto ug ang uban pang karwahe. Gidumalahan kining tanan sa iyang mga opisyal. Gipagahi sa Ginoo ang kasingkasing sa Faraon nga hari sa Ehipto, busa gigukod niya ang mga Israelinhon nga maisogong mibiya. Ang mga Ehiptohanon nga miuban sa paggukod mao ang mga sundalo sa hari uban sa iyang mga tigkabayo nga nagasakay sa mga kabayo ug mga karwahe. Naapsan nila ang mga Israelinhon sa ilang ginakampohan daplin sa Pulang Dagat duol sa Pi-Hahirot, atbang sa Baal Zefon. Sa nagapadulong ang hari ug ang iyang mga sundalo, nakita sila sa mga Israelinhon. Busa nangahadlok sila pag-ayo ug nagpakitabang sila sa Ginoo. Miingon sila kang Moises, “Nganong gidala mo pa kami dinhi sa kamingawan aron mamatay? Wala bay lubnganan didto sa Ehipto? Nganong gipagawas mo pa man kami gikan sa Ehipto? Di ba nagaingon man kami kanimo didto sa Ehipto nga pasagdan mo na lang kami nga magpaulipon sa mga Ehiptohanon? Mas maayo pa nga nagpaulipon na lang kami sa mga Ehiptohanon kaysa mamatay kami dinhi sa kamingawan!” Mitubag si Moises sa mga tawo, “Ayaw kamo kahadlok. Pagmalig-on kamo ug tan-awa ninyo ang pagluwas kaninyo sa Ginoo karong adlawa. Kanang mga Ehiptohanon nga nakita ninyo karon dili na gayod ninyo makita pag-usab. Pagmalinawon lang kamo. Ang Ginoo ang makiggira alang kaninyo.” Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Nganong nagpakitabang ka man kanako? Ingna ang mga Israelinhon nga magpadayon sila sa paglakaw. Unya ipunting ang imong baston sa dagat aron matunga ang tubig ug makatabok ang mga Israelinhon sa malang yuta taliwala sa dagat. Pagahion ko ang kasingkasing sa mga Ehiptohanon aron gukdon nila kamo. Apan laglagon ko ang hari ug ang tanan niyang mga sundalo, mga tigkabayo, ug mga karwahe. Niining paagiha mapasidunggan ako. Ug kon malaglag ko na sila, mahibaloan sa mga Ehiptohanon nga ako mao ang Ginoo.” Unya ang anghel sa Dios nga nagauna sa katawhan sa Israel mibalhin sa luyo, ug ang panganod nga daw haligi mibalhin usab sa luyo. Mipundo ang panganod sa tunga-tunga sa mga Israelinhon ug sa mga Ehiptohanon. Tibuok gabii naghatag ang panganod ug kahayag sa mga Israelinhon ug naghatag ug kangitngit sa mga Ehiptohanon. Busa milabay ang gabii nga wala makaduol ang mga Ehiptohanon sa mga Israelinhon. Unya gipunting ni Moises ang iyang kamot ibabaw sa dagat, ug natunga ang dagat pinaagi sa makusog nga hangin nga gipadala sa Ginoo gikan sa sidlakan. Tibuok gabii nga kusog ang hangin hangtod nga mimala ang yuta taliwala sa dagat. Unya nangagi niining malang yuta ang mga Israelinhon, ug ang tubig nahimong morag paril sa ilang isigka-kilid. Gigukod sila sa mga Ehiptohanon. Ang tanang mga kabayo sa hari, mga karwahe ug ang tanang tigkabayo misunod kanila sa taliwala sa dagat. Apan nianang pagkakaadlawon, mitan-aw ang Ginoo gikan sa panganod nga daw kalayo ug daw haligi ngadto sa mga sundalo sa Ehipto, ug gipataranta niya sila. Gipaungot niya ang mga ligid sa ilang mga karwahe aron maglisod sila sa pagpadagan niini. Miingon ang mga Ehiptohanon, “Moatras na lang kita gikan sa mga Israelinhon, kay ang Ginoo mao ang nakiggira kanato alang kanila.” Sa dihang nakatabok na ang mga Israelinhon, miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipunting pag-usab ang imong kamot sa dagat aron mobalik ang tubig ug matabonan ang mga Ehiptohanon ug ang ilang mga karwahe ug mga tigkabayo.” Busa gipunting ni Moises ang iyang kamot sa dagat, ug sa pagsubang sa adlaw, mibalik ang tubig sa daang nahimutangan niini. Misulay ang mga Ehiptohanon sa pag-ikyas apan gilumsan sila sa Ginoo. Natabonan sa tubig ang tanang kasundalohan sa hari sa Ehipto nga migukod sa mga Israelinhon lakip ang ilang mga tigkabayo ug mga karwahe. Wala gayoy usa kanila nga nakalingkawas. Apan ang mga Israelinhon naglakaw sa malang yuta taliwala sa dagat, diin ang mga tubig nahimong morag paril sa ilang isigka-kilid. Nianang adlawa, giluwas sa Ginoo ang mga Israelinhon gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon. Ug nakita sa mga Israelinhon ang mga patayng lawas sa mga Ehiptohanon nga nagbuy-od sa baybayon. Nakita sa mga Israelinhon ang katingalahang gahom sa Ginoo nga iyang gigamit batok sa mga Ehiptohanon. Tungod niini, mitahod ug misalig sila sa Ginoo ug sa iyang alagad nga si Moises. Unya miawit si Moises ug ang mga Israelinhon niini nga awit ngadto sa Ginoo: “Awitan ko ang Ginoo tungod kay nagmadaogon gayod siya. Gitambog niya sa dagat ang mga kabayo ug ang mga nagsakay niini. Ang Ginoo mao ang nagahatag kanako ug kusog, ug siya ang akong awit. Siya ang nagluwas kanako. Siya ang akong Dios, ug dayegon ko siya. Siya ang Dios sa akong amahan, ug pasidunggan ko siya. Ginoo ang iyang ngalan, ug usa siya ka manggugubat. Gitambog niya sa dagat ang mga karwahe ug mga sundalo sa hari sa Ehipto. Nangalumos sa Pulang Dagat ang pinakamaayong mga opisyal sa hari. Nangalumos sila sa lawom nga tubig; naunlod sila sa kinahiladman nga daw bato. Labihan gayod ang imong gahom, O Ginoo; pinaagi niini gidugmok mo ang mga kaaway. Sa imong pagkagamhanan, gilaglag mo ang mga mikontra kanimo. Gipatagamtam mo kanila ang imong kasuko nga mipuo kanila nga daw mga dagami nga gisunog. Sa usa mo lang ka paghuyop napundok ang tubig. Natigom ang dakong bul-og sa tubig ug mibarog nga daw paril; nimala ang yuta taliwala sa dagat. Nagpasigarbo ang kaaway nga nagkanayon, ‘Gukdon ko sila ug dakpon; bahinon ko ang ilang mga kabtangan ug tagbawon ko ang akong kaugalingon niini. Hulboton ko ang akong espada ug laglagon ko sila.’ Apan sa usa mo lang ka paghuyop nalumos sila sa dagat. Naunlod sila sa kinahiladman nga daw tingga. O Ginoo, kinsa sa mga dios ang sama kanimo? Walay sama kanimo sa pagkabalaan ug pagkagamhanan. Ikaw lang ang Dios nga nagahimo ug katingalahang mga butang!” “Pinaagi sa imong gahom gilamoy sa yuta ang among mga kaaway. Sa imong mapinadayonon nga gugma tultolan mo ang mga tawo nga imong giluwas. Sa imong kusog, tultolan mo sila sa imong balaan nga puloy-anan. Madunggan kini sa mga nasod ug magkurog sila sa kahadlok. Makulbaan gayod ang mga Filistihanon. Ang mga pangulo sa Edom ug Moab magakurog sa kahadlok, ug ang mga pangulo sa Canaan daw malipong sa kahadlok. Oo, mangalisang gayod sila. Pinaagi sa imong pagkagamhanan dili sila makalihok sama sa bato, hangtod makalabay ang imong katawhan nga imong giluwas, O Ginoo. Dad-on mo ang imong katawhan sa imong yuta, ug ipahimutang mo sila sa bukid nga imong gipanag-iyahan—ang dapit nga gihimo mo nga imong pinuy-anan, O Ginoo, ang templo nga ikaw mismo ang naghimo. Magahari ka, O Ginoo, sa walay kataposan. Ang mga Israelinhon naglakaw sa malang yuta taliwala sa dagat. Apan sa dihang milatas sa dagat ang mga kabayo sa hari ug ang iyang mga karwahe ug mga tigkabayo, gibalik sa Ginoo ang tubig ug natabonan sila.” Unya si Miriam nga propeta ug igsoon ni Aaron mikuhag tamborin ug gipangunahan ang mga babaye sa pagtamborin ug sa pagsayaw. Ug mao kini ang iyang awit kanila: “Pag-awit kamo sa Ginoo tungod kay nagmadaogon gayod siya. Gitambog niya sa dagat ang mga kabayo ug ang mga nagsakay niini.” Gikan sa Pulang Dagat, gidala ni Moises ang mga Israelinhon sa kamingawan sa Shur. Tulo ka adlaw silang nagbaktas sa kamingawan ug wala gayod silay nakita nga tubig. Sa dihang nakaabot sila sa Mara, nakakita sila ug tubig, apan dili sila makainom kay pait ang tubig. (Mao kana nga ginganlan kining lugara nga Mara. ) Tungod niini, mireklamo ang mga Israelinhon kang Moises, “Unsa na lay atong imnon niini?” Busa nagpakitabang si Moises sa Ginoo, ug gipakita sa Ginoo kaniya ang usa ka sanga sa kahoy. Gilabay kini ni Moises sa tubig ug nawala ang kapait sa tubig. Didto naghatag ang Ginoo niini nga tulumanon ug sugo sa pagsulay kanila: “Kon mosunod kamo pag-ayo kanako, ang Ginoo nga inyong Dios, ug maghimo ug maayo sa akong atubangan ug motuman sa akong mga sugo ug mga tulumanon, dili ko ipadala kaninyo ang mga sakit nga gipadala ko sa mga Ehiptohanon, kondili kanunay ko kamo ayohon.” Mibiya sila sa Mara, ug miabot sila sa Elim, diin may 12 ka tuboran ug 70 ka palma, ug nagkampo sila didto duol sa tubig. Gikan sa Elim, mipadayon sa paglakaw ang tibuok katilingban sa Israel hangtod nga nakaabot sila sa kamingawan sa Sin, nga anaa tunga-tunga sa Elim ug Sinai. Nakaabot sila didto sa ika-15 nga adlaw sa ikaduhang bulan gikan sa paggawas nila sa Ehipto. Didto sa kamingawan mireklamo ang tibuok katilingban ngadto kang Moises ug kang Aaron. Miingon sila, “Maayo pag gipatay na lang kami sa Ginoo didto sa Ehipto. Didto makapagusto pa kamig kaon. Apan gidala ninyo kami dinhi niining kamingawan aron mangamatay kaming tanan sa kagutom.” Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Paminaw! Magpaulan ako ug pan gikan sa langit alang kaninyo. Kada adlaw magkuha ang mga Israelinhon ug pan nga igo lang alang nianang adlawa. Niining paagiha sulayan ko sila ug tan-awon ko kon tumanon ba nila ang akong mga sugo. Ingna sila nga doblehon nila ang gidaghanon sa pan nga ilang kuhaon sa ikaunom nga adlaw sa kada semana.” Busa miingon si Moises ug si Aaron sa tanang mga Israelinhon, “Karong gabhiona, mapamatud-an ninyo nga ang Ginoo mao ang nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto, ug sa buntag makita ninyo ang gamhanang presensya sa Ginoo. Kay nadungog niya ang inyong mga pagbagulbol. Si kinsa ba gud kami nga diri man kamo kanamo magbagulbol? Ang tinuod, ang Ginoo ang inyong gibagulbolan.” Miingon pa gayod si Moises, “Hatagan kamo sa Ginoo ug karne nga inyong kan-on sa gabii ug magpagusto kamog kaon ug pan sa buntag, kay nadungog niya ang inyong mga pagbagulbol ngadto kaniya. Dili kami ang inyong gibagulbolan kondili ang Ginoo. Kinsa ba gud kami nga diri man kamo magbagulbol kanamo?” Miingon dayon si Moises kang Aaron, “Ingna ang tibuok katilingban sa Israel nga moduol sila sa presensya sa Ginoo kay nadungog niya ang ilang mga pagbagulbol.” Samtang nagsulti si Aaron sa tibuok katilingban sa Israel, mitan-aw sila sa kamingawan ug sa kalit lang nakita nila ang gamhanang presensya sa Ginoo diha sa panganod. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Nadungog ko ang mga pagbagulbol sa mga Israelinhon. Ingna sila nga sa gabii mokaon sila ug karne ug sa buntag makapagusto silag kaon ug pan. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Nianang pagkakilomkilom na, mitungha ang daghang buntog nga milukop sa ilang kampo. Pagkabuntag, ang yuta palibot sa ilang kampo basa sa yamog. Sa dihang nawala na ang yamog, may nakita sila sa yuta nga nipis nga mga butang nga labihan kaputi. Wala sila kahibalo kon unsa kadto, busa nagpangutan-anay sila, “Unsa kini?” Miingon si Moises kanila, “Mao kana ang pagkaon nga gihatag sa Ginoo kaninyo aron inyong kan-on. Miingon ang Ginoo nga ang kada usa kaninyo magkuha niini sumala sa inyong gikinahanglan: usa ka gantang alang sa kada tawo diha sa inyong panimalay.” Busa nanguha ang mga Israelinhon niini nga pagkaon; ang uban daghan ang gikuha ug ang uban gamay lang. Apan sa dihang gitakos na nila kini, usa ka gantang ra gayod ang nakuha sa matag usa. Ang nagkuha ug daghan wala manobra, ug ang nagkuha ug gamay wala makulangi. Igo ra gayod sa iyang gikinahanglan ang nakuha sa kada usa. Miingon si Moises kanila, “Walay magbilin niini alang sa sunod nga adlaw.” Apan ang uban kanila wala magpatuo kang Moises, nagbilin gayod sila alang sa sunod nga adlaw. Apan giulod kini ug nabaho. Busa nasuko si Moises kanila. Kada buntag magkuha ang kada usa sumala sa iyang gikinahanglan. Ug kon motaas na ang adlaw, mangatunaw ra usab kini. Sa ikaunom nga adlaw, doblehon nila ang ilang ginakuha—duha ka gantang kada tawo. Busa miadto ang mga pangulo sa katilingban sa Israel ngadto kang Moises ug nangutana kon nganong doblehon. Miingon si Moises kanila, “Nagsugo ang Ginoo nga mopahulay kamo ugma kay Adlaw nga Igpapahulay, usa ka balaan nga adlaw alang sa Ginoo. Busa lutoa ninyo ang gusto ninyong lutuon, ug lung-aga ang gusto ninyong lung-agon. Hiposa ang mahibilin alang sa sunod nga adlaw.” Busa gitipigan nila ang nahibilin alang sa pagkasunod nga adlaw sumala sa gisugo kanila ni Moises. Ug wala kini ulora ni mabaho. Miingon si Moises kanila, “Kan-a ninyo kana karong adlawa, kay Adlaw karon nga Igpapahulay alang sa Ginoo. Wala kamoy makita niana karon sa palibot. Manguha kamo niana nga pagkaon sulod sa unom ka adlaw, apan sa ikapito nga adlaw mopahulay kamo. Nianang adlawa wala kamoy makuha nga pagkaon.” Sa ikapito nga adlaw, may mga tawo gihapon nga miadto aron sa pagpanguha niini nga pagkaon, apan wala silay nakita. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Hangtod kanus-a ba kining mga tawhana magsupak-supak sa akong mga sugo ug mga balaod? Hinumdomi ninyo nga gihatagan ko kamo ug Adlaw nga Igpapahulay, mao kana nga kada ikaunom nga adlaw nagahatag ako sa inyong pagkaon alang sa duha ka adlaw. Kinahanglan nga ang kada usa magpabilin diha sa iyang gipuy-an sa ikapito nga adlaw. Walay mogawas sa pagpanguha ug pagkaon.” Busa mipahulay ang mga tawo sa ikapito nga adlaw. Gitawag sa mga Israelinhon ang maong pagkaon ug manna. Daw liso kini nga gagmay ug puti, ug tam-is kini sama sa nipis nga pan nga may dugos. Miingon si Moises kanila, “Mao kini ang gisugo sa Ginoo: ‘Pagtipig kamo ug usa ka gantang nga manna alang sa umaabot nga henerasyon, aron makita nila ang pagkaon nga gihatag ko kaninyo sa kamingawan sa dihang gipagawas ko kamo gikan sa Ehipto.’ ” Miingon si Moises kang Aaron, “Pagkuhag sudlanan ug sudli kinig usa ka gantang nga manna. Unya ibutang kini diha sa presensya sa Ginoo alang sa umaabot nga henerasyon.” Gituman kini ni Aaron sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gibutang ni Aaron ang manna sa Kahon sa Kasugoan aron matipigan kini. Mikaon ang mga Israelinhon ug manna sulod sa 40 ka tuig, hangtod nakaabot sila sa yuta sa Canaan. ( Kada adlaw nagatigom ang kada usa kanila ug usa ka omer nga manna, nga mga usa ka gantang.) Sumala sa sugo sa Ginoo, mibiya sa kamingawan sa Sin ang tibuok katilingban sa Israel ug nagpadayon sa paglakaw. Nagbalhin-balhin sila ug dapit hangtod nga nakaabot sila sa Refidim ug nagkampo didto. Apan walay tubig nga mainom didto. Busa nakiglalis ang mga tawo kang Moises ug miingon, “Hatagi kamig tubig nga mainom.” Mitubag si Moises, “Nganong nagapakiglalis man kamo kanako? Nganong ginasulayan ninyo ang Ginoo?” Apan gipang-uhaw pag-ayo ang mga tawo didto, busa nagsige silag bagulbol kang Moises. Miingon sila, “Nganong gipagawas mo pa kami gikan sa Ehipto kon mangamatay man lang kami dinhi sa kauhaw lakip ang among mga anak ug kahayopan?” Busa nagpakitabang si Moises sa Ginoo, “ Ginoo unsa may akong himuon niining mga tawhana? Halos batohon na nila ako sa ilang kasuko!” Mitubag ang Ginoo kang Moises, “Kuhaa kadtong imong baston nga gihapak mo sa Suba sa Nilo, ug pag-una sa mga tawo uban sa pipila ka mga tigdumala sa Israel. Maghulat ako kanimo didto sa bato sa Horeb. Bunali ang bato, ug mogawas ang tubig aron makainom ang mga tawo.” Busa gihimo kini ni Moises atubangan sa mga tigdumala sa Israel. Ginganlan ni Moises kadtong lugara nga Masa ug Meriba, tungod kay nakiglalis ang mga Israelinhon kaniya didto ug gisulayan nila ang Ginoo pinaagi sa pag-ingon, “Nagauban ba ang Ginoo kanato o wala?” Sa didto pa ang mga Israelinhon sa Refidim, gisulong sila sa mga Amalekanhon. Miingon si Moises kang Josue, “Pagpili ug mga tawo nga makiggira sa mga Amalekanhon. Mobarog ako ugma ibabaw sa bungtod nga dala kadtong baston nga gisugo sa Dios nga kanunay kong dal-on.” Busa nakiggira sila si Josue sa mga Amalekanhon sumala sa gisugo ni Moises samtang si Moises, Aaron, ug Hur mitungas sa bungtod. Kon ibayaw ni Moises ang iyang kamot, modaog ang mga Israelinhon. Apan kon ipaubos niya ang iyang kamot, modaog ang mga Amalekanhon. Apan sa kadugayan, nanghawoy na ang mga kamot ni Moises. Busa mikuhag bato si Aaron ug Hur ug gipalingkoran kini kang Moises. Unya gibayaw ni Aaron ang usa ka kamot ni Moises ug mao usab ang gihimo ni Hur sa pikas kamot hangtod sa pagsalop sa adlaw. Busa napildi nila ni Josue ang mga Amalekanhon. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Isulat kini sa libro aron dili malimtan ug ipahibalo kini kang Josue: Puohon ko gayod sa hingpit ang mga Amalekanhon.” Naghimo si Moises ug halaran ug gitawag kini nga, “Ang Ginoo mao ang akong Bandera sa Pagdaog.” Miingon siya, “Tungod kay gikumoan sa mga Amalekanhon ang trono sa Ginoo, padayon nga makiggira ang Ginoo batok kanila hangtod sa hangtod.” Si Jetro nga pari sa Midian ug ugangan ni Moises nakabalita sa tanang gihimo sa Dios kang Moises ug sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Nadunggan niya kon giunsa pagpagawas sa Ginoo ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto. Ang ngalan sa usa mao si Eliezer, kay sa dihang natawo kini miingon si Moises, “Ang Dios sa akong amahan mao ang akong magtatabang. Giluwas niya ako gikan sa espada sa hari.” Unya, miadto si Jetro uban ang asawa ug duha ka anak ni Moises didto sa gikampohan nila ni Moises sa kamingawan, duol sa bukid sa Dios. Nagpahibalo nang daan si Jetro kang Moises nga moabot siya uban si Zipora ug ang duha niya ka anak. Busa gitagbo ni Moises ang iyang ugangan, ug miyukbo siya ug mihalok agig pagtahod kaniya. Nagkinumustahanay sila ug unya nanulod sa tolda. Gisulti ni Moises kang Jetro ang tanang gihimo sa Ginoo ngadto sa hari sa Ehipto ug sa mga Ehiptohanon alang sa mga Israelinhon. Gisulti usab niya ang tanang kalisod nga ilang naagian sa ilang paglakaw, ug kon giunsa sila pagluwas sa Ginoo. Nalipay pag-ayo si Jetro sa tanang kaayo nga gihimo sa Ginoo sa mga Israelinhon sa iyang pagluwas kanila gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon. Miingon si Jetro, “Dalaygon ang Ginoo nga nagluwas kaninyo gikan sa kamot sa mga Ehiptohanon ug sa ilang hari. Karon nahibaloan ko na nga ang Ginoo mas labaw sa tanang mga dios, kay giluwas niya ang mga Israelinhon sa mga Ehiptohanon nga midaog-daog kanila.” Unya naghalad si Jetro ug mga halad nga sinunog ug uban pa nga mga halad ngadto sa Dios. Ug samtang ginahimo niya kini, miabot si Aaron ug ang tanang tigdumala sa Israel. Nakig-uban sila kang Jetro sa pagpangaon diha sa presensya sa Dios. Pagkasunod adlaw, milingkod si Moises ingon nga maghuhukom aron sa paghusay sa mga kaso sa mga tawo. Nagalinya ang mga tawo sa iyang atubangan gikan sa buntag hangtod sa gabii. Sa pagkakita niini ni Jetro, miingon siya kang Moises, “Nganong ginahimo mo kini alang sa mga tawo? Nganong ikaw lang ang nagahimo niini? Nagalinya ang mga tawo sa imong atubangan gikan pa sa buntag hangtod sa gabii.” Mitubag si Moises, “Ginahimo ko kini tungod kay nagaduol ang mga tawo kanako sa pagpakisayod sa kabubut-on sa Dios. Kon may ginalalisan ang mga tawo, ginadala nila kini kanako, ug ako ang nagahukom kon kinsay husto kanila. Ug ginatudloan ko sila sa mga tulumanon ug mga kasugoan sa Dios.” Miingon si Jetro, “Dili husto ang imong pamaagi sa paghimo niini. Gilisod-lisod mo lang pag-ayo ang imong kaugalingon ug kining mga tawo. Bug-at ra kaayo kini alang kanimo; dili mo kini mahimo nga mag-inusara lang. Paminaw kanako kay tambagan ko ikaw, ug hinaut pa nga ubanan ka sa Dios. Padayona ang imong ginahimo nga pagduol sa Dios alang sa mga tawo. Dad-a ang ilang mga kaso kaniya. Padayona usab ang imong pagtudlo kanila sa mga tulumanon ug mga kasugoan sa Dios. Tudloi sila kon unsaon pagkinabuhi ug kon unsay angay nilang himuon. Apan pagpili ug mga tawo nga motabang kanimo sa paghukom. Kinahanglan may katakos sila sa paghukom, may kahadlok sa Dios, kasaligan, ug dili modawat ug suborno. Himoa sila nga mga maghuhukom sa grupo sa mga tawo nga tagsa ka libo, tag-gatos, tag-singkwenta, ug tag-napulo. Mag-alagad sila ingon nga maghuhukom sa tanang panahon. Sila ang mohusay sa simple nga mga kaso, apan ang lisod nga mga kaso dad-on nila kanimo. Niining paagiha, magaan-gaanan ang imong trabaho ug makatabang sila kanimo. Nasayod ako nga mao kini ang gusto sa Ginoo nga imong himuon, ug kon tumanon mo kini dili ka malisdan. Ug kining mga tawhana makapauli nga malinawon.” Gituman ni Moises ang gitambag kaniya sa iyang ugangan. Nagpili siya gikan sa mga Israelinhon ug mga tawo nga may katakos sa paghukom, ug gihimo niya sila nga mga maghuhukom sa grupo sa mga tawo nga 1,000, 100, 50, ug 10. Nagaalagad sila sa mga tawo ingon nga mga maghuhukom sa tanang panahon. Sila ang nagahusay sa simple nga mga kaso, apan ang lisod nga mga kaso ginadala nila kang Moises. Unya, gipabalik ni Moises ang iyang ugangan ngadto sa iyang kaugalingong nasod. Mitungas si Moises sa bukid aron makigkita sa Dios. Mitawag ang Ginoo kaniya gikan sa bukid ug miingon, “Mao kini ang imong isulti sa mga Israelinhon nga mga kaliwat ni Jacob: Nakita ninyo mismo ang gihimo ko sa mga Ehiptohanon ug kon giunsa ko kamo pagdala dinhi kanako, sama sa pagdala sa usa ka agila sa iyang mga piso diha sa iyang mga pako. Kon tumanon ninyo ako sa hingpit ug mosunod sa akong kasabotan, mahimo kamong akong katawhan nga pinili gikan sa tanang mga nasod. Akoy tag-iya sa tibuok kalibotan, ug kamo mahimong usa ka gingharian sa mga pari ug usa ka nasod nga gilain alang kanako. Mao kini ang isulti ngadto sa mga Israelinhon.” Busa milugsong si Moises sa bukid ug gipatawag niya ang mga tigdumala sa mga Israelinhon ug gisultihan niya sila sa giingon sa Ginoo. Unya nagdungan silang tanan sa pagtubag, “Tumanon namo ang tanang gisugo sa Ginoo.” Ug gisulti ni Moises sa Ginoo ang tubag sa mga tawo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Moanha ako kanimo pinaagi sa bagang panganod aron makadungog ang mga tawo samtang makigsulti ako kanimo. Ug unya kanunay silang motuo kanimo.” Gisulti ni Moises sa Ginoo ang tubag sa mga tawo, ug miingon ang Ginoo kaniya, “Adtoa ang mga tawo ug ingna sila nga manghinlo sila sa ilang kaugalingon karon ug ugma. Kinahanglan labhan nila ang ilang mga bisti. Siguroha nga andam sila sa ikatulong adlaw, kay nianang adlawa, ako, ang Ginoo, mokunsad sa Bukid sa Sinai ug makita ako sa tanang mga tawo. Pagbutang ug mga utlanan libot sa bukid alang sa mga tawo. Ingna sila nga dili gayod sila motungas sa bukid o moduol sa tiilan niini. Si bisan kinsa nga mopaduol sa bukid pagapatyon gayod, tawo man o hayop. Kinahanglan pagapatyon gayod siya pinaagi sa pagbato o pagpana, ug dili hikapon. Kon patingogon na ug dugay ang budyong, mahimo nang motungas sa bukid ang mga tawo.” Milugsong si Moises sa bukid ug gisugo niya ang mga tawo nga manghinlo sa ilang kaugalingon. Ug gilabhan sa mga tawo ang ilang mga bisti. Miingon si Moises kanila, “Pangandam kamo sa inyong kaugalingon alang sa ikatulong adlaw; ayaw una kamo pagpakighilawas sa inyong asawa.” Pagkabuntag sa ikatulong adlaw, nagdalogdog ug nagpangilat, ug may bagang panganod nga mitabon sa bukid, ug madungog ang makusog kaayo nga tingog sa budyong. Nangurog sa kahadlok ang tanang mga tawo nga didto sa kampo. Unya gidala ni Moises ang mga tawo ngadto sa gawas sa kampo sa pagpakigkita sa Dios, ug nanindog sila sa tiilan sa bukid. Naputos sa aso ang tibuok Bukid sa Sinai kay mikunsad didto ang Ginoo sa dagway sa kalayo. Miulbo ang aso nga daw sa nagaulbo nga aso gikan sa hurnohan ug natay-og pag-ayo ang bukid, ug nagkakusog pa gayod ang tingog sa budyong. Unya misulti si Moises ug mitubag ang Ginoo kaniya pinaagi sa dalogdog. Mikunsad ang Ginoo ibabaw sa Bukid sa Sinai, ug gisultihan niya si Moises nga motungas ngadto sa ibabaw sa Bukid. Busa mitungas si Moises, ug miingon ang Ginoo kaniya, “Lugsong pagbalik ug pasidan-i ang mga tawo nga dili sila molapas sa mga utlanan libot sa bukid sa pagtan-aw kanako. Kay kon himuon nila kana, daghan kanila ang mangamatay. Bisan ang mga pari nga nagaduol kanunay sa akong presensya kinahanglan nga manghinlo sa ilang kaugalingon, kay kon dili, silotan ko usab sila.” Miingon si Moises sa Ginoo, “Dili makatungas sa bukid ang mga tawo kay gipasidan-an mo na kami nga isipon namo ang bukid nga balaan, ug gisultihan mo kami nga magbutang ug mga utlanan sa palibot sa bukid diin asa lang kami taman motindog.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Lugsong ug dad-a si Aaron dinhi. Apan ang mga pari ug ang mga tawo kinahanglan dili moanhi dinhi kanako. Kay kon moanhi sila dinhi, silotan ko gayod sila.” Busa milugsong si Moises ug giingnan ang mga tawo sa giingon sa Ginoo. Unya miingon ang Dios: “Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto diin kamo giulipon. “Ayaw kamo pagsimba ug laing dios gawas kanako. “Ayaw kamo paghimo ug mga dios-dios sa dagway sa bisan unsa nga anaa sa langit, o sa yuta, o sa tubig. Ayaw gayod ninyo kini alagari o simbaha, kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, abughoan. Dili ako gusto nga may lain kamong simbahon. Silotan ko ang mga nakasala kanako apil ang ilang mga kaliwat hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga henerasyon nga nagasalikway kanako. Apan ginapakita ko ang akong paghigugma ngadto sa daghan kaayong henerasyon nga nagahigugma kanako ug nagatuman sa akong mga sugo. “Ayaw ninyo gamita ang akong ngalan sa walay kapuslanan kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, magasilot kang bisan kinsa nga mogamit sa akong ngalan sa walay kapuslanan. “Hinumdomi ninyo ang Adlaw nga Igpapahulay, ug himoa ninyo kini nga pinasahi nga adlaw alang kanako. Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan ang ikapito nga adlaw, ang Adlaw nga Igpapahulay, inyong igahin alang kanako, ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagtrabaho niining adlawa apil ang inyong mga anak, mga ulipon, kahayopan, o ang mga langyaw nga nagapuyo sa inyong mga lungsod. Kay sulod sa unom ka adlaw gimugna ko ang langit, ang yuta, ang dagat, ug ang tanang anaa niini, apan mipahulay ako sa ikapitong adlaw. Busa gipanalanginan ko ang Adlaw nga Igpapahulay ug gihimo ko kini nga pinasahi nga adlaw alang kanako. “Tahora ninyo ang inyong amahan ug inahan aron magkinabuhi kamo ug dugay diha sa yuta nga gihatag ko kaninyo. “Ayaw kamo pagpatay. “Ayaw kamo panapaw. “Ayaw kamo pangawat. “Ayaw kamo pagsaksi ug bakak batok sa inyong isigka-tawo. “Ayaw kamo kaibog sa balay sa inyong isigka-tawo, o sa iyang asawa, mga ulipon, mga baka o asno, o sa bisan unsa nga anaa kaniya.” Sa dihang nadungog sa mga tawo ang dalogdog ug ang tingog sa budyong, ug sa dihang nakita nila ang kilat ug ang bukid nga nagaaso, nangurog sila sa kahadlok. Mitindog sila sa layo-layo ug miingon kang Moises, “Ikaw na lay makigsulti kanamo kay maminaw kami, dili lang ang Dios kay basin mamatay kami.” Busa miingon si Moises sa mga tawo, “Ayaw kamo kahadlok, kay mianhi dinhi ang Dios sa pagpakita sa iyang gahom kaninyo aron magbaton kamo ug kahadlok kaniya ug dili magpakasala.” Sa gihapon nagpabilin ang mga tawo sa pagtindog sa layo-layo samtang si Moises miduol sa bagang panganod diin atua ang Dios. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Isulti kini sa mga Israelinhon: Nakita ninyo nga nakigsulti ako kaninyo gikan sa langit. Busa ayaw kamo paghimog mga dios nga plata o bulawan aron simbahon uban kanako. “Paghimo kamog halaran nga yuta alang kanako ug diha ninyo ihalad ang inyong mga karnero, mga kanding, ug mga baka ingon nga halad nga sinunog ug halad alang sa maayong relasyon. Himoa ninyo kini sa dapit nga akong pilion diin ako pagasimbahon, ug didto adtoan ko kamo ug panalanginan. Kon maghimo kamog halaran nga bato alang kanako ayaw ninyo kinig sapsapi, kay kon gamitan ninyo kinig gamit nga pangsapsap, dili na kini takos nga gamiton sa paghalad kanako. Ug ayaw usab kamo paghimog halaran nga may hagdanan kay basin malili-an kamo inigsaka ninyo niini.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Mao kini ang mga lagda nga ipatuman mo sa mga Israelinhon: “Kon magpalit kamog ulipon nga Hebreohanon, magaalagad siya kaninyo sulod sa unom ka tuig. Apan sa ikapitong tuig may kagawasan na siya ug wala siyay bayronon. Kon sa inyong pagpalit kaniya ulitawo pa siya, ulitawo gihapon siya nga mogawas sa ikapitong tuig. Apan kon may asawa na siya sa panahon sa pagpalit ninyo kaniya, ang iyang asawa mahimong gawasnon usab uban kaniya. Kon gipaminyo siya sa iyang agalon ug nakaanak sila sa iyang asawa, gawasnon siya sa ikapitong tuig, apan ang iyang asawa ug mga anak magpabilin sa iyang agalon. “Apan kon moingon gayod ang ulipon nga gihigugma niya ang iyang agalon, ang iyang asawa ug mga anak, ug dili niya gusto nga mahimong gawasnon, dad-on siya sa iyang agalon sa presensya sa Dios. Ug didto sa pultahan tusokan sa iyang agalon ang iyang dalunggan nga nakapaod sa pultahan, ug mahimo na siyang ulipon sa iyang agalon hangtod sa hangtod. “Kon ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye isip usa ka ulipon, dili kini mahimong mahatagan ug kagawasan sa ikapito nga tuig sama sa mga lalaking ulipon. Kon wala siya maangayi sa agalon nga nagpalit kaniya, mahimo siyang lukaton sa iyang pamilya. Apan dili siya mahimong ibaligya sa iyang agalon ngadto sa mga langyaw, tungod kay wala man motuman ang agalon sa iyang responsibilidad. Kon ipaminyo sa agalon kini nga ulipon sa iyang anak, kinahanglang isipon niya kini nga iyang anak nga babaye. Kon pangasaw-on niya kini nga ulipon, apan mangasawa pa gayod siya ug lain, kinahanglan padayonon niya ang iyang paghatag niini ug pagkaon, bisti, ug ang pagdulog kaniya. Kon dili niya mahatag kining tulo ka butang, mahimong mohawa kana nga babaye nga walay bayronon.” “Si bisan kinsa nga mangulata ug tawo hinungdan nga mamatay kini, kinahanglang patyon usab. Apan kon wala niya tuyoa ug gitugot ko kini nga mahitabo, maggahin ako ug dapit nga iyang katagoan. Apan kon giplano niya ug gituyo ang pagpatay, bisan pag nagpaduol siya sa akong halaran kuhaa siya ug patya. “Si bisan kinsa nga mangulata sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon. “Si bisan kinsa nga mangdagit ug tawo kinahanglang patyon, bisan kon gibaligya na niya kini o makit-an kini uban kaniya. “Si bisan kinsa nga manunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon. “Pananglit, nagaaway ang duha ka tawo, unya gisumbag sa usa o gibunalan ug bato ang iyang kontra ug dili na kini makabangon apan wala ra mamatay, ang tawo nga nakapasakit dili silotan kon ang tawo nga nasamdan nakabangon ra pag-usab ug nakalakaw-lakaw bisan pag nagsungkod na kini. Apan kinahanglang bayran sa nakasala ang panahon niini nga nausik tungod sa iyang pagluya, ug atimanon niya kini hangtod nga maayo sa hingpit. “Kon gibunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipon, lalaki man o babaye, hinungdan sa pagkamatay niini, kinahanglan silotan siya. Apan kon wala mamatay ang ulipon ug maulian ra kini paglabay sa usa o duha ka adlaw, dili siya silotan kay siya man ang tag-iya sa ulipon. “Kon may mag-away ug unya naigo nila ang usa ka babayeng mabdos, ug nakaanak kinig ahat, apan wala ray daotang nahitabo kaniya, ang nakaigo pabayron sumala sa kantidad nga pangayoon sa bana basi sa gitugot sa mga maghuhukom. Apan kon grabe ang kadaot nga nahiagoman sa babaye, silotan ang nakaigo basi usab sa nahitabo sa babaye. Kon namatay ang babaye, patyon usab siya. Kon nabuta ang babaye, butahan usab siya. Kon napangag ang babaye, pangagan usab siya. Kon nabali ang kamot o tiil, balian usab siya sa iyang kamot o tiil. Kon napaso, pasoan usab siya. Kon nasamad, samaran usab siya. Ug kon nabun-og, bun-ogon usab siya. “Kon gisumbag sa agalon ang mata sa iyang ulipon, lalaki man o babaye, unya nabuta kini, hatagan niya ug kagawasan ang ulipon ingon nga bayad sa iyang pagkabuta. Kon natangtang ang ngipon sa iyang ulipon, lalaki man o babaye, hatagan usab niya ug kagawasan ang ulipon ingon nga bayad sa ngipon nga natangtang. “Kon may torong baka nga makasungay ug tawo, lalaki man o babaye, unya namatay kini, kinahanglan nga batohon ang baka hangtod mamatay, ug dili kan-on ang unod niini, apan ang tag-iya sa baka walay tulubagon niini. Apan kon ang baka daan na nga gapanungag ug tawo ug gipasidan-an na ang tag-iya bahin niini, apan gipasagdan lang niya ang baka, ug nakapatay kini ug tawo, kinahanglan nga batohon kini hangtod mamatay ug ang tag-iya niini patyon usab. Apan kon pabayron na lang ang tag-iya aron dili siya patyon, kinahanglan nga mobayad siya sa kantidad nga pangayoon gikan kaniya. Mao gihapon kini ang lagda nga sundon kon makasungay ang baka ug bata, lalaki man o babaye. Kon makasungay ang baka ug ulipon, lalaki man o babaye, kinahanglang magbayad ang tag-iya niini ug 30 ka buok nga pilak sa agalon sa ulipon, ug kinahanglan nga batohon ang baka hangtod mamatay. “Pananglit, may tawo nga nagkuha sa tabon sa atabay o naghimo ug atabay ug wala niya kini taboni, ug may nahulog nga baka o asno sa maong atabay, bayran sa tag-iya sa atabay ang tag-iya sa mananap, ug maiya na ang patay nga mananap. “Kon ang baka sa usa ka tawo nakapatay ug baka sa laing tawo, ibaligya nila ang buhing baka ug tungaon nila ang halin niini. Bahinon usab nila ang karne sa namatay nga baka. Apan kon ang baka nga nakapatay daan na nga gapanungag ug gipasagdan lang kini sa tag-iya, kinahanglang magbayad ang tag-iya niini ug usa ka baka ilis sa namatay, ug iyahon na ang patay nga baka. “Kon ang usa ka tawo nasakpan nga nangawat ug baka o karnero, unya giihaw niya kini o gibaligya, kinahanglan nga magbayad siya. Sa usa ka baka nga iyang gikawat, magbayad siyag lima ka baka. Ug sa usa ka karnero nga iyang gikawat, magbayad siyag upat ka karnero. Kon sa gabii siya nangawat ug nadakpan siya sa akto, unya gipatay siya, ang nakapatay kaniya walay tulubagon. Apan kon nahitabo kini sa adlaw, ang nakapatay sa kawatan may tulubagon. “Ang kawatan nga madakpan kinahanglan magbayad sa iyang gikawat. Apan kon wala siyay ikabayad, ibaligya siya ingon nga ulipon ug ang iyang bili ibayad sa iyang gikawat. Kon ang iyang gikawat nga baka, o asno, o karnero makaplagan nga buhi diha kaniya, bayran niya kinig doble. “Kon ang mananap sa usa ka tawo iyang gipasabsab o gibuhian sa uma o sa ubasan sa ubang tawo, kinahanglang bayran niya ang nasabsab nga tanom sa pinakamaayong klase sa abot sa iyang uma o ubasan. “Kon may tawo nga magdaob, unya ang kalayo mikuyanap sa mga sagbot ug ngadto sa mga tanom sa uma sa ubang tawo, kinahanglang bayran sa nagdaob ang mga tanom nga nangadaot. “Pananglit gipatipigan sa usa ka tawo ang iyang kuwarta o ang bisan unsa nga butang didto sa balay sa iyang silingan ug unya gikawat kini, kon madakpan ang kawatan, kinahanglan magbayad siyag doble. Apan kon dili madakpan ang kawatan, ang gibilinan dad-on sa presensya sa Dios, aron mahibaloan kon siya ba ang nagkuha niini o dili. “Pananglit, may duha ka tawo nga maglalis kon kinsa kanila ang tag-iya sa usa ka butang sama sa baka, asno, karnero, bisti, o bisan unsa nga butang, kinahanglan dad-on nila ang ilang kaso atubangan sa Dios. Ang tawo nga hukman sa Dios nga sad-an, magbayad ug doble sa tinuod nga tag-iya niini. “Pananglit, gipaalimahan sa usa ka tawo ang iyang asno, baka, karnero, o bisan unsang mananap ngadto sa iyang silingan, unya namatay kini, o nasamdan, o nawala, o gikuha nga walay nakakita sa panghitabo, ang nagaalima kinahanglan moadto sa presensya sa Ginoo ug manumpa nga wala siyay sala sa nahitabo. Kinahanglan tuohan kini sa tag-iya, ug dili niya kini pabayron. Apan kon gikawat ang mananap, kinahanglan mobayad ang nagaalima ngadto sa tag-iya. Kon ang mananap gipatay sa mabangis nga mananap, kinahanglang dad-on niya ang nahibilin nga bahin sa mananap ingon nga ebidensya, ug dili niya kini kinahanglang bayran. “Kon manghulam ang usa ka tawo ug mananap sa iyang isigka-tawo unya nasamad kini o namatay ug wala diha ang tag-iya sa pagkahitabo niini, ang nanghulam kinahanglan mobayad niini. Apan kon anaa ang tag-iya sa pagkahitabo, ang nanghulam dili na mobayad. Kon giabangan ang mananap, ang kuwarta nga gibayad sa pag-abang mao na ang bayad sa nasamad o namatay nga mananap. “Kon tintalon sa usa ka lalaki ang usa ka dalaga nga dili pa kaslonon, unya makighilawas siya kaniya, kinahanglan mobayad ang lalaki sa pamilya sa babaye sa kantidad nga ilang pangayoon, ug pakaslan niya ang babaye. Kon dili gayod mosugot ang amahan sa babaye nga ipakasal ang iyang anak sa maong lalaki, mobayad gihapon ang lalaki sa kantidad nga ilang pangayoon. “Patya ninyo ang mga mamamarang. “Si bisan kinsa nga makighilawas sa mananap kinahanglang patyon. “Si bisan kinsa nga maghalad ngadto sa ubang mga dios gawas kanako laglagon sa hingpit. “Ayaw ninyo daog-daoga ang mga dumuduong kay mga dumuduong usab kamo kaniadto sa Ehipto. “Ayaw ninyo daog-daoga ang mga biyuda ug ang mga ilo. Kon himuon ninyo kini ug unya magpakitabang sila kanako, sigurado gayod nga tabangan ko sila. Masuko gayod ako kaninyo ug pamatyon ko kamo sa gira. Mabalo ang inyong mga asawa ug mailo ang inyong mga anak. “Kon magpahulam kamog kuwarta kang bisan kinsa sa akong katawhan nga kabos nga nagapuyo uban kaninyo, ayaw ninyo kini patuboi sama sa ginahimo sa mga tigpahulam ug kuwarta. Kon kuhaon ninyo ang kupo sa inyong isigka-tawo ingon nga garantiya sa iyang utang kanimo, iuli kini kaniya sa dili pa mosalop ang adlaw, kay mao lang kana ang iyang itabon sa iyang lawas kon matulog siya inigkagabii. Kon dili ninyo kini iuli, ug unya magpakitabang siya kanako, tabangan ko siya kay maloloy-on man ako. “Ayaw ninyo pasipalahi ang Dios ug ayaw ninyo panghimaraota ang inyong pangulo. “Ayaw ninyo kalimti ang paghatag ug mga halad kanako gikan sa inyong mga abot, mga bino, ug mga lana. “Ihalad ninyo kanako ang inyong kamagulangang anak nga lalaki, ug ang unang anak nga laki sa inyong mga baka ug mga karnero. Ang bag-ong natawo nga baka o karnero kinahanglan magpabilin sa iyang inahan sulod sa pito ka adlaw. Apan sa ikawalo ka adlaw, mahimo na kining ihalad kanako. “Kamo ang akong piniling katawhan, busa ayaw kamo pagkaon ug karne sa bisan unsang mananap nga gipatay sa mabangis nga mananap. Ipakaon ninyo kini sa mga iro. “Ayaw kamo pagbalita ug bakak. Ayaw kamo pagtabang sa daotang tawo pinaagi sa pagsaksi ug bakak. Ayaw ninyo sunda ang kadaghanan nga nagahimo ug daotan. Kon magsaksi kamo sa korte, ayaw ninyo tuisa ang hustisya aron lang masunod ang kadaghanan. Ayaw ninyo pabori ang kabos sa iyang kaso tungod lang sa iyang kakabos. “Kon makita ninyo nga nakabuhi ang baka o asno sa inyong kaaway, kinahanglang iuli ninyo kini kaniya. Kon makita ninyo nga natumba ang asno sa inyong kaaway tungod sa kabug-at sa karga niini, ayaw ninyo kini pasagdi; tabangi ninyo kini nga makatindog. “Siguradoha nga matagaag hustisya ang mga kabos sa ilang kaso. Ayaw kamo pagpang-akusar ug bakak. Ayaw ninyo patya ang usa ka tawong matarong o inosente, kay silotan ko si bisan kinsa nga mohimo niini. “Ayaw kamo pagdawat ug suborno, kay ang suborno makapabuta sa usa ka tawo ngadto sa kamatuoran ug makapatuis sa hustisya nga alang sa mga inosente. “Ayaw ninyo daog-daoga ang mga dumuduong, kay kamo mismo nasayod kon unsa ang bation sa usa ka dumuduong, kay mga dumuduong usab kamo kaniadto sa Ehipto. “Sulod sa unom ka tuig makatanom kamo diha sa inyong yuta ug makaani sa abot niini. Apan sa ikapitong tuig ayaw ninyo kinig tamni. Kon may motubo nga tanom sa inyong yuta, pasagdi ninyo ang mga kabos nga manguha sa ilang pagkaon gikan niini, ug ang mahibilin ipakaon sa mga ihalas nga mga mananap. Mao usab kini ang inyong himuon sa inyong mga ubasan ug mga olibo. “Pagtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan sa ikapitong adlaw mopahulay kamo, aron makapahulay usab ang inyong mga baka ug mga asno, lakip ang inyong mga ulipon ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Tumana ninyo pag-ayo kining tanan nga akong giingon kaninyo. Ayaw kamo pag-ampo sa ubang mga dios ni mohisgot o molitok sa ilang ngalan. “Magsaulog kamog tulo ka pista matag tuig alang sa pagpasidungog kanako. Sauloga ninyo ang Pista sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa gisugo ko na kaninyo, mokaon kamo ug pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw. Himoa ninyo kini sa gitakda nga panahon sa bulan sa Abib, kay mao kanang bulana nga mibiya kamo sa Ehipto. Ang kada usa kinahanglan magdala kanakog halad nianang panahona. Sauloga usab ninyo ang Pista sa Ting-ani pinaagi sa pagdala kanako sa unang abot sa inyong mga uma. Sauloga usab ninyo ang Pista sa Kataposang Ani sa kataposan sa tuig, inigtigom ninyo sa mga abot sa inyong mga uma. Ang tanan ninyong mga lalaki kinahanglang motambong niini nga mga pista kada tuig aron sa pagsimba kanako, ang Ginoo nga inyong Agalon. Ayaw ninyo ihalad kanako ang dugo uban sa pan nga may patubo. Ayaw ninyo paabtig buntag ang tambok sa mananap nga inyong gihalad kanako sa pista. “Dad-a ninyo sa templo sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayong bahin sa inyong unang abot. “Ayaw ninyo lutoa ang nating kanding sa gatas sa iyang inahan. “Karon, magpadala ako ug anghel sa pagbantay kaninyo ug sa paggiya kaninyo ngadto sa dapit nga giandam ko. Pamati kamo kaniya ug tumana ang iyang isulti. Ayaw kamo pagsupak kaniya. Kay ang tanan niyang himuon, himuon niya sa akong ngalan ug dili niya baliwalaon ang inyong mga sala. Kon mamati kamo pag-ayo sa iyang isulti ug buhaton ninyo ang tanan kong gisulti, makiggira ako sa inyong mga kaaway. Mag-una kaninyo ang akong anghel ug dad-on niya kamo ngadto sa yuta sa mga Amorihanon, Hitihanon, Perisihanon, Canaanhon, Hebhanon, ug Jebusihanon, ug laglagon ko sila. Ayaw kamo pagsimba o pag-alagad sa ilang mga dios, o pagsunod sa ilang mga ginahimo. Laglaga ninyo sa hingpit ang ilang mga dios, ug lumpaga ang ilang mga handomanan nga bato. Simbaha ninyo ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ug hatagan ko kamo ug abundansyang pagkaon ug tubig. Walay sakit nga motakboy kaninyo, ug walay babaye nga makuhaan sa iyang gimabdos o mahimong baog diha sa inyong yuta, ug hatagan ko kamog taas nga kinabuhi. “Hadlokon ko ug patarantahon ang inyong mga kaaway nga inyong ikaatubang ug mangikyas sila gikan kaninyo. Magpadala akog mga tamboboan nga mag-una kaninyo, ug abugon nila ang mga Hebhanon, Canaanhon, ug mga Hitihanon. Apan dili ko sila abugon sulod lang sa usa ka tuig aron dili mahimong awaaw ang maong yuta ug aron dili modaghan ang ihalas nga mananap didto. Abugon ko sila sa hinay-hinay hangtod nga modaghan kamo ug mahimo na nga makapanag-iya sa yuta. “Siguradohon ko nga ang utlanan sa inyong mga yuta maggikan sa Pulang Dagat hangtod sa Dagat sa Mediteraneo, ug gikan sa disyerto sa habagatan hangtod sa Suba sa Eufrates. Itugyan ko kaninyo ang mga tawo nga namuyo sa maong yuta ug abugon ninyo sila. Ayaw kamo paghimog kasabotan kanila o sa ilang mga dios. Ayaw ninyo sila tugoti nga mopuyo sa inyong yuta kay basin sila pa ang motukmod kaninyo sa pagpakasala batok kanako. Kay kon mosimba kamo sa ilang mga dios, sigurado nga mahimo kining laang alang kaninyo.” Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Tungas dinhi kanako, ug ubana si Aaron, Nadab, Abihu, ug ang 70 sa mga tigdumala sa Israel. Magsimba sila kanako didto sa layo-layo. Ikaw lang Moises ang makaduol kanako, ang uban dili makaduol. Ug ang mga tawo dili gayod mahimong motungas dinhi uban kanimo.” Sa dihang gisultihan ni Moises ang mga tawo sa tanang gitudlo ug gisugo sa Ginoo, nagdungan sila sa pagtubag, “Tumanon namo ang tanang giingon sa Ginoo.” Unya gisulat ni Moises ang tanan nga giingon sa Ginoo. Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, mibangon si Moises ug nagtukod ug halaran sa tiilan sa bukid ug nagbutang siyag 12 ka handomanan nga bato nga nagarepresentar sa 12 ka tribo sa Israel. Unya nagsugo siyag mga batan-ong lalaki nga maghalad sa Ginoo ug mga halad nga sinunog ug mga torong baka isip halad alang sa maayong relasyon. Gikuha ni Moises ang katunga sa dugo ug gibutang kini sa mga palanggana, ug ang katunga gisablig niya sa halaran. Unya gikuha niya ang Libro sa Kasabotan ug gibasa kini ngadto sa mga tawo. Ug mitubag ang mga tawo, “Tumanon namo ang tanang giingon sa Ginoo. Sundon namo siya.” Unya gikuha ni Moises ang dugo nga anaa sa mga palanggana ug gisablig kini ngadto sa mga tawo ug miingon, “Mao kini ang dugo nga nagapalig-on sa kasabotan nga gihimo sa Ginoo uban kaninyo sa paghatag niya niining tanang mga sugo.” Mitungas sa bukid si Moises, Aaron, Nadab, Abihu, ug ang 70 sa mga tigdumala sa Israel, ug unya nakita nila ang Dios sa Israel. Sa iyang tiilan may daw dalan nga hinimo sa bato nga safiro nga sama katin-aw sa langit. Bisan nakita niining mga tigdumala ang Dios, wala sila patya sa Dios. Mikaon pa gani sila ug nanginom didto sa presensya sa Dios. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Tungas dinhi kanako ibabaw sa bukid ug paghulat, kay ihatag ko kanimo ang lagpad nga mga bato nga akong gisulatan sa akong mga sugo ug mga balaod alang sa mga tawo.” Busa nanglakaw si Moises ug ang iyang personal nga katabang nga si Josue ug mitungas si Moises sa bukid sa Dios. Sa wala pa siya mitungas, miingon si Moises sa mga tigdumala sa Israel, “Hulat kamo dinhi hangtod makabalik kami. Mahibilin dinhi uban kaninyo si Aaron ug si Hur, ug kon may problema kamo, dangop lang kamo kanila.” Pag-abot ni Moises sa ibabaw nga bahin sa bukid, gitabonan sa panganod ang bukid. Unya ang gamhanang presensya sa Ginoo mikunsad sa Bukid sa Sinai. Ug sulod sa unom ka adlaw natabonan sa panganod ang bukid. Sa ikapitong adlaw, gikan sa panganod, gitawag sa Ginoo si Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga maghalad sila kanako. Ikaw mao ang modawat sa mga halad nga kinasingkasing nilang ihalad kanako. Mao kini ang mga halad nga imong dawaton gikan kanila: bulawan, plata, bronsi, delana nga kolor ube, asul ug pula, linen, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, panit sa laking karnero nga gitina ug pula, maayong klase sa panit, kahoyng akasya, lana sa olibo alang sa suga, mga lamas alang sa lana nga pangdihog ug alang sa humot nga insenso, ug bato nga onix ug uban pang mahalong mga bato nga gamiton sa efod ug sa mga bulsa-bulsa sa sapaw sa dughan. Ug pahimoa ang katawhan sa Israel ug simbahan nga tolda alang kanako, diin ako magapuyo uban kanila. Ipahimo kini nga Tolda nga Simbahan ug ang tanang kagamitan niini basi sa sumbanan nga ipakita ko kanimo. “Pagpahimo ug Kahon nga akasya—45 ka pulgada ang gitas-on, 27 ka pulgada ang gilapdon, ug 27 ka pulgada ang gihabugon. Pahaklapi kinig purong bulawan sa sulod ug sa gawas, ug paribetihi ug bulawan ang mga kilid niini. Pagpahimo ug upat ka bulawan nga singsing ug itaod kini sa iyang upat ka haligi. Unya pagpahimo ug mga pangdayong nga akasya ug pahaklapi ug bulawan. Isuot kini sa mga singsing sa kada kilid sa Kahon aron madayongan ang Kahon pinaagi niini. Dili gayod kuhaon ang mga pangdayong diha sa mga singsing sa Kahon. Unya isulod diha sa Kahon ang lagpad nga bato, diin nahisulat ang Kasugoan nga ihatag ko kanimo. “Pahimoi ang Kahon ug taklob nga purong bulawan, nga 45 ka pulgada ang gitas-on ug 27 ka pulgada ang gilapdon. Kinahanglan nga ang mga pako sa kerubin nagabukhad ibabaw sa tabon aron malandongan nila kini, ug mag-atbang silang duha nga nagatan-aw ngadto sa tabon. Isulod diha sa Kahon ang lagpad nga bato, diin nahisulat ang Kasugoan nga ihatag ko kanimo, ug unya taboni ang Kahon. Makigkita ako kanimo didto taliwala sa duha ka kerubin nga anaa ibabaw sa Kahon, ug ihatag ko kanimo ang tanan kong mga sugo alang sa katawhan sa Israel.” “Pagpahimo usab ug lamisa nga akasya—36 ka pulgada ang gitas-on, 18 ka pulgada ang gilapdon, ug 27 ka pulgada ang gihabugon. Pahaklapi kinig purong bulawan ug paribetihi ug bulawan ang mga kilid niini. Pabutangi kinig sanipa sa kada kilid, nga upat ka pulgada ang gilapdon, ug paribetihi ug bulawan ang sanipa. Unya pagpahimo ug upat ka bulawan nga singsing ug itaod kini sa upat ka eskina sa may tiil sa lamisa, duol sa sanipa. Dinhi ninyo isuot ang mga pangdayong sa lamisa. Kinahanglan nga kining mga pangdayong hinimo gikan sa akasya ug hinaklapan ug bulawan. “Pagpahimo usab ug bulawan nga mga plato, mga tasa, mga tibod, ug mga yahong nga gamiton alang sa mga halad nga ilimnon. Ug kini nga lamisa kinahanglang butangan kanunay ug pan nga ginahalad sa akong presensya.” “Pagpahimo usab ug butanganan sa suga nga purong bulawan ang tiil ug lawas niini, ug gidekorasyonan kinig mga bulak nga ang uban piyoos pa ug ang uban namukhad na. Unay sa butanganan sa suga ang mga dekorasyon niini. Ang butanganan sa suga kinahanglang adunay unom ka mga sanga, tag-tulo sa kada kilid. Ang kada sanga may tulo ka dekorasyon nga mga bulak nga ang korte morag almond, nga ang uban piyoos pa ug ang uban namukhad na. Ang lawas sa butanganan sa suga may upat ka dekorasyon nga mga bulak nga ang korte morag almond, nga ang uban piyoos pa ug ang uban namukhad na. May usa ka bulak sa ubos sa matag bahin diin magtagbo ang mga sanga. Ang mga dekorasyon ug ang mga sanga unay sa lawas sa butanganan sa suga sa paghimo niini gikan sa bulawan. Unya pagpahimo ug pito ka suga alang niining maong butanganan ug ipahimutang kini sa paagi nga ang kahayag niini modan-ag sa atubangan. Ang mga kimpit ug mga pangsalod sa naupos nga pabilo sa suga kinahanglan purong bulawan. Mga 35 ka kilo nga purong bulawan ang kinahanglanon mo sa pagpahimo sa butanganan sa suga ug sa tanang kagamitan niini. Siguroha nga ipahimo mo kining tanan sumala gayod sa plano nga gipakita ko kanimo dinhi sa bukid. “Pagpahimo usab ug Tolda nga Simbahan. Ang gamiton sa paghimo niini napulo ka panid nga linen nga gibordahan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Ug pabordahi kini ug kerubin sa hanas nga moborda. Kinahanglan ang kada panapton may gitas-on nga 42 ka piye ug may gilapdon nga unom ka piye. Sumpayon kini sa tinag-lima; bali duha ka tag-lima. Unya pahimoi ug mga singsing nga panapton nga asul ang kilid sa matag ikalima nga panid sa panapton nga gisumpay; tag-50 ka mga singsing ang ibutang sa kada kilid ug kinahanglan nga magkatakdo kini. Unya pagpahimo ug 50 ka kaw-it nga bulawan aron masumpay ang mga singsing sa duha ka hut-ong sa sinumpay nga mga panapton. Niining paagiha mahimo ang Tolda nga Simbahan. “Unya pahimoi ug tabon kini nga Tolda. Ang gamiton sa paghimo niini 11 ka buok panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding. Kinahanglan managsama gayod ang gidak-on niining mga panapton. Ang kada usa kinahanglan may gitas-on nga 45 ka piye ug may gilapdon nga unom ka piye. Sumpay-sumpayon ang unang lima ka panapton, ug lainon usab pagsumpay ang nabilin nga unom. Ang gisumpay nga ikaunom nga panapton, pil-on atubangan sa Tolda. Pabutangi usab ug 50 ka mga singsing ang kilid sa kataposang panapton sa duha ka hut-ong sa sinumpay nga mga panapton. Ug pagpahimo ug 50 ka kaw-it nga bronsi ug ibutang sa mga singsing aron mausa ang sinumpay nga mga panapton. Ipabitay sa likod sa Tolda ang katunga sa sobra sa panapton, ug ipabitay usab sa isigka-kilid sa Tolda ang usa ug tunga ka piye nga panapton nga sobra sa pagtabon sa Tolda. Ang ibabaw sa tabon sa Tolda sapawi ug panit sa laking karnero nga gitina ug pula, ug taboni pa gayod ug maayong klase sa panit. “Ang mga dingding sa Tolda kinahanglan tabla nga akasya. Ang gitas-on sa kada tabla 15 ka piye ug ang gilapdon duha ka piye. Ang kada tabla butangan ug duha ka dila-dila aron masumpay kini sa laing tabla. Kinahanglan ingon niini ang himuon sa tanang tabla. Ang 20 niini nga mga tabla gamiton diha sa habagatang bahin sa Tolda. Kini nga mga tabla ipahaom diha sa 40 ka tungtonganan nga plata—duha ka tungtonganan kada tabla. Ang sa amihan nga bahin sa Tolda gamitan ug 20 ka tabla ug ipahaom usab kini sa 40 ka tungtonganan nga plata—duha ka tungtonganan sa kada tabla. Ang sa kasadpan nga bahin sa Tolda gamitan ug unom ka tabla, ug duha ka tabla sa mga eskina niini. Kining mga tablaha sa mga eskina nasumpay pag-ayo gikan sa ubos hangtod sa ibabaw pinaagi sa usa ka singsing. Kinahanglan sama gayod niini ang himuon sa duha ka tabla sa mga eskina. Busa adunay walo ka tabla sa maong bahin sa Tolda, ug nahaom kini sa 16 ka tungtonganan nga plata—duha ka tungtonganan sa kada tabla. “Pagpahimo usab ug mga babag nga akasya alang sa dingding—lima alang sa amihan nga bahin sa Tolda, lima usab alang sa habagatang bahin, ug lima alang sa kasadpang bahin, luyo sa Tolda. Ang babag nga ibutang sa tunga-tungang bahin sa dingding kinahanglan molapos sa isigka-tumoy sa Tolda. Pahaklapig bulawan ang mga tabla ug pabutangi kinig mga singsing nga bulawan nga maoy suotanan sa mga babag. Pahaklapi usab ug bulawan ang mga babag. “Kinahanglan nga ipatukod mo ang Tolda nga Simbahan basi gayod sa plano nga gipakita ko kanimo dinhi sa bukid. “Pagpahimo usab ug kurtina nga hinimo gikan sa linen ug mga delana nga kolor ube, asul, ug pula, ug pabordahi kinig kerubin sa mga hanas nga tigborda. Isab-it kini sa mga kaw-it nga bulawan nga gipahimutang sa upat ka haligi nga akasya nga hinaklapan ug bulawan. Kining upat ka haligi gipahaom sa upat ka tungtonganan nga plata. Kon masab-it na ang kurtina diha sa mga kaw-itanan, ibutang sa luyo niini ang Kahon sa Kasugoan. Ang kurtina maoy mag-ulang sa Balaang Dapit gikan sa Labing Balaang Dapit. Ang Kahon sa Kasugoan kinahanglan didto ibutang sa Labing Balaang Dapit ug kinahanglang ibutang usab ang tabon niini. Ibutang ang lamisa sa gawas sa kurtina sa Labing Balaang Dapit, sa amihan nga bahin sa Tolda nga Simbahan, ug ibutang atbang niini ang butanganan sa suga sa habagatang bahin. “Pagpahimo usab ug usa pa ka kurtina alang sa pultahan sa Tolda nga Simbahan. Ang gamiton sa paghimo niini linen ug mga delana nga kolor ube, asul, ug pula, ug pabordahi kini. Unya isab-it kini sa mga kaw-itanan nga bulawan nga gipahimutang sa lima ka haligi nga akasya nga hinaklapan ug bulawan. Kining lima ka haligi gipahaom sa lima ka tungtonganan nga bronsi.” “Pagpahimo ug kuwadradong halaran nga akasya nga may gitas-on ug gilapdon nga pito ug tunga ka piye, ug gihabugon nga upat ug tunga ka piye. Pabutangi kinig mga sungay-sungay nga unay diha sa upat ka eskina niini. Ug pahaklapi kini ug bronsi. Ang tanang kagamitan sa halaran kinahanglan hinimo usab ug bronsi—ang saloranan sa abo, mga pala, mga yahong, mga dagkong tinidor alang sa karne, ug mga butanganan ug baga. Pagpahimo usab ug sugbahanan nga bronsi alang sa halaran, ug pabutangi kinig mga singsing nga bronsi sa kada eskina. Unya ibutang kini sa tungtonganan niini nga anaa sa tunga-tunga nga bahin sa sulod sa halaran. Unya pagpahimo ug mga pangdayong sa halaran. Kinahanglan hinimo kini gikan sa kahoy nga akasya, ug hinaklapan ug bronsi. Isuot kini sa mga singsing nga anaa sa kada kilid sa halaran aron madayongan ang halaran. Ang halaran nga ipahimo mo kinahanglan tabla nga haw-ang sa tunga. Ipahimo kini basi sa plano nga gipakita ko kanimo dinhi sa bukid.” “Pabutangi ug hawanan ang Tolda nga Simbahan, ug paliboti kinig mga kurtina nga hinimo gikan sa linen. Ang gitas-on sa mga kurtina dapit sa habagatan 150 ka piye. Itaod kini nga mga kurtina sa mga kaw-it nga plata nga unay sa kabilya nga plata diha sa 20 ka haligi nga bronsi nga gipahaom usab sa 20 ka tungtonganan nga bronsi. Ang kurtina sa amihan nga bahin 150 usab ka piye ang gitas-on. Isab-it kini sa mga kaw-it nga plata nga anaa sa mga kabilya nga plata sa 20 ka mga haliging bronsi nga gipahaom usab sa mga tungtonganan nga bronsi. “Ang gilapdon sa kasadpang bahin sa hawanan 75 ka piye ug aduna usab kini mga kurtina ug napulo ka haligi nga gipahaom sa napulo ka tungtonganan. Ang gilapdon sa sidlakang bahin sa hawanan 75 usab ka piye. Ang pultahan sa hawanan nga nahimutang sa sidlakan butangan usab ug mga kurtina sa isigka-kilid. Ang kurtina sa tuo 22 ug tunga ka piye ang gitas-on, ug itaod kini diha sa tulo ka haligi nga gipahaom sa tulo usab ka tungtonganan. Ang kurtina sa wala 22 ug tunga usab ka piye ang gitas-on, ug itaod kini diha sa tulo ka haligi nga gipahaom usab sa tulo ka tungtonganan. Ang pultahan mismo sa hawanan pabutangig kurtina nga 30 ka piye ang gitas-on. Kinahanglan hinimo sa linen ang kurtina. Bordahan kini ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Kinahanglan nga maayo gayod ang pagkaborda niini. Unya itaod ang kurtina diha sa upat ka haligi nga gipahaom sa upat ka tungtonganan. Kinahanglan ang tanang haligi libot sa hawanan may mga kaw-it ug mga kabilya nga plata, ug may mga tungtonganan nga bronsi. Ang tibuok hawanan 150 ka piye ang gitas-on ug 75 ka piye ang gilapdon. Libotan kinig kurtina nga linen, nga ang gitas-on pito ka piye ug tunga. Itaod kini nga kurtina sa mga haligi nga gipahaom sa mga tungtonganan nga bronsi. Kinahanglan nga pulos bronsi ang tanang kagamitan sa Tolda nga Simbahan, lakip ang tanang mga ugsok nga pangbanting sa tolda ug sa mga kurtina sa hawanan niini. “Sugoa ang mga Israelinhon sa pagdala kanimo ug purong lana gikan sa dinukdok nga olibo alang sa mga suga sa Tolda, aron magsiga kini sa kanunay. Ang butanganan sa suga ibutang sa gawas sa kurtina nga nagatabon sa Kahon sa Kasugoan. Si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki mao ang mag-atiman sa mga suga sa Tolda nga Tagboanan. Magsiga kini diha sa akong presensya gikan sa gabii hangtod sa buntag. Kini nga tulumanon kinahanglan tumanon sa mga Israelinhon ug sa ilang mga kaliwat bisan sa umaabot nga henerasyon.” “Ilain gikan sa mga tawo si Aaron nga imong igsoon ug ang iyang mga anak nga lalaki nga sila si Nadab, Abihu, Eleazar, ug Itamar, aron mag-alagad sila kanako ingon nga mga pari. Pagpatahi ug sagrado nga mga bisti alang kang Aaron aron mapasidunggan siya. Ingna ang tanang maayong mga mananahi, nga gihatagan ko ug abilidad sa pagpanahi, nga tahian nilag mga bisti si Aaron sa pagdedikar kaniya aron mag-alagad kanako ingon nga pari. Mao kini ang mga bisti nga ilang tahion: ang sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa, ang efod, ang panggawas nga bisti, ang pang-ilalom nga bisti nga binordahan, ang turban, ug ang bakos. Tahion nila kini alang kang Aaron, apil usab sa iyang mga anak nga lalaki, aron makaalagad sila kanako ingon nga mga pari. Kinahanglan ang panapton nga ilang gamiton linen nga binordahan ug tanod nga bulawan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. “Ang efod kinahanglan hinimo sa linen nga binordahan ug tanod nga bulawan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Kinahanglan nga maayo gayod ang pagkaborda niini. May duha kini ka bahin, luyo ug atubangan, ug nasumpay kini sa duha ka strap sa may abaga. Ang bakos niini linen usab nga binordahan ug tanod nga bulawan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. “Unya pagkuha ug duha ka bato nga onix ug pakuliti kini sa mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Jacob. Kinahanglan pasunod ang pagkakulit sa mga ngalan gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran. Unom ka ngalan ang ikulit sa kada bato. Kinahanglan nga ang pagkulit niini sama sa paagi sa pagkulit sa platero sa selyo. Unya ibutang ang mga bato sa mga bayanan nga bulawan ug itaod kini sa strap sa efod ingon nga handomanan nga mga bato alang sa mga tribo sa Israel. Niining paagiha madala kanunay ni Aaron ang ilang mga ngalan sa akong presensya, ug hinumdoman ko sila. Ang mga bayanan nga bulawan pabutangig duha ka kadena nga purong bulawan aron mataod sa strap sa bisti.” “Pagpahimo ug sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa, nga gamiton sa pagpakisayod sa akong kabubut-on. Kinahanglan nga mga hanas gihapon ang mohimo niini, ug ang panapton niini sama sa efod: linen nga binordahan ug tanod nga bulawan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Kining sapaw sa dughan kinahanglan gidoble pagpilo ug kuwadrado—siyam ka pulgada ang gitas-on ug siyam ka pulgada ang gilapdon. Pabutangi kinig upat ka laray sa mahalong mga bato. Sa unang laray, rubi, topas, ug beril; sa ikaduhang laray, emerald, sapiro ug diamante; sa ikatulong laray, hasinto, agate, ug ametis; ug sa ikaupat nga laray, krisolito, onix, ug jasper. Ibutang kini nga mga bato diha sa mga bayanan nga bulawan. Ang kada bato kinahanglan may ngalan sa mga anak ni Jacob sa pagrepresentar sa 12 ka tribo sa Israel. Ang pagkakulit sa mga ngalan kinahanglan sama sa pagkulit ug selyo. “Pabutangi usab ug kadena nga purong bulawan ang sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa. Unya pagpahimo ug duha ka mga singsing nga bulawan ug ikabit kini sa ibabaw nga mga eskina sa sapaw sa dughan. Ikabit ang duha ka kadena nga bulawan diha sa duha ka singsing sa sapaw sa dughan, ug ang duha ka tumoy sa kadena ikabit sa duha ka bayanan nga bulawan nga anaa sa strap sa efod. Pagpahimo pa ug duha ka singsing nga bulawan, ug itaod kini sa ubos nga mga eskina sa sapaw sa dughan, nga gisapaw sa efod. Pagpahimo pa gayod ug duha pa ka singsing nga bulawan ug itaod kini sa efod dapit sa bakos. Unya ihikot ninyo pinaagi sa hikot nga asul ang mga singsing sa ubos nga bahin sa sapaw sa dughan ngadto sa mga singsing sa kilid sa efod. Niining paagiha maplastar pag-ayo ang sapaw sa dughan ibabaw sa bakos ug dili mabulag gikan sa efod. “Kon mosulod si Aaron sa Balaang Dapit kinahanglan isul-ob niya kining sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa diin nahisulat ang mga ngalan sa mga tribo sa Israel aron hinumdoman ko sila kanunay. Isulod ang Urim ug Thumim sa sapaw sa dughan aron anaa kini sa dughan ni Aaron kon moadto siya sa akong presensya. Niining paagiha dala-dalahon kanunay ni Aaron kining duha ka butang kon moadto siya sa akong presensya aron mahibaloan niya ang akong kabubut-on alang sa mga Israelinhon. “Ang panggawas nga bisti nga paibabwan sa efod kinahanglan purong asul ug may liab sa tunga para lusotan sa ulo. Ug kinahanglang sigsagan ang liab aron dili kini magisi. Kinahanglang isul-ob kini ni Aaron kon mosulod siya sa Balaang Dapit sa pag-alagad diha sa akong presensya, aron madunggan ang tilingtiling sa mga kampanilya kon mosulod ug mogawas si Aaron sa Balaang Dapit. Kon himuon niya kini, dili siya mamatay. “Pagpahimo ug medalyon nga purong bulawan, ug ikulit sama sa paghimog selyo, kini nga mga pulong: ‘Gilain alang sa Ginoo.’ Itaod kini sa atubangan sa turban ni Aaron pinaagi sa asul nga higot, aron makita kini diha sa iyang agtang. Magapakita kini nga dad-on ni Aaron ang bisan unsang sala nga nahimo sa mga Israelinhon sa ilang paghalad sa Ginoo. Itaod kini kanunay ni Aaron diha sa iyang agtang aron malipay ang Ginoo kanila. “Ang pang-ilalom nga bisti ni Aaron kinahanglan panapton nga linen ug mao usab ang iyang turban ug ang bakos nga binordahan. Pagpatahi usab ug mga pang-ilalom nga bisti, mga bakos, ug mga turban alang sa mga anak ni Aaron sa pagpasidungog kanila. “Ipasul-ob kini nga mga bisti sa imong igsoong si Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, ug unya dihogi sila ug lana ug ordinahi. Idedikar sila kanako aron makaalagad sila kanako ingon nga mga pari. “Patahii usab sila ug mga pang-ilalom nga bisti sa pagtabon sa ilang kahubo. Gikan sa hawak paingon sa paa ang gitas-on niini. Kinahanglan nga isul-ob nila kini inigsulod nila sa Tolda nga Tagboanan, o inigduol nila sa halaran sa Balaang Dapit sa pag-alagad ingon nga mga pari, aron dili sila makasala ug mamatay. Kini nga tulumanon kinahanglan nga tumanon ni Aaron ug sa iyang mga kaliwat hangtod sa hangtod.” “Mao kini ang imong himuon sa pagdedikar kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki aron makaalagad sila kanako ingon nga mga pari. Pagkuha ug toriyong baka ug duha ka hamtong nga laking karnero nga walay depekto. Pagkuha usab ug maayong klase sa harina ug pagluto ug pan nga walay patubo. Ang imong lutuon, pan nga walay sagol ug mantika, pan nga baga nga sinagolan ug mantika, ug pan nga nipis nga pinahiran ug mantika. Isulod kining tanan sa basket ug dad-a kanako uban ang toriyong baka ug ang duha ka laking karnero. “Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki didto dapit sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, ug ipakaligo sila. Unya ipasul-ob kang Aaron ang iyang pang-ilalom nga bisti, ang panggawas nga bisti, ang efod, ug ang sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa. Baksi ang iyang hawak sa maayong pagkahimo nga bakos sa efod. Ipasul-ob sa iyang ulo ang turban, ug ipataod sa atubangan sa turban ang medalyon nga bulawan nga simbolo nga gilain siya alang sa Ginoo. Unya kuhaa ang lana ug ibubo sa ulo ni Aaron sa pagdihog kaniya. Idedikar usab ang iyang mga anak nga lalaki. Ipasul-ob usab kanila ang pang-ilalom nga bisti, turban, ug bakos. Sila ug ang ilang mga kaliwat mao ang mahimong pari hangtod sa kahangtoran. Ordinahan mo niining paagiha si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki. “Dad-a ang toriyong baka atubangan sa Tolda nga Tagboanan, ug ipapatong ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang ilang mga kamot ngadto sa ulo sa baka. Unya ihawa ang baka diha sa presensya sa Ginoo, sa may pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Pagkuha ug dugo sa baka ug ipahid kini sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran, ug ang mahibiling dugo iyabo diha sa kinaubosang bahin sa halaran. Unya kuhaa ang tanang tambok sa sulod sa ginhawaan sa baka, ang gamay nga bahin sa atay, ug ang mga batobato apil ang mga tambok niini, ug sunoga kini diha sa halaran. Apan ang iyang unod, panit, ug tinai sunogon mo sa gawas sa kampo. Halad kini aron mahimong hinlo si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki. “Unya kuhaa ang usa sa laking karnero ug ipapatong ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang ilang mga kamot ngadto sa ulo sa karnero. Unya ihawa kini ug isablig ang dugo niini libot sa halaran. Hiwa-hiwaa ang karnero ug hugasi ang mga bahin sa sulod sa ginhawaan ug ang mga tiil, ug usaha kini uban sa ulo. Unya sunoga kining tanan diha sa halaran isip halad nga sinunog alang kanako. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay kanako. “Unya kuhaa ang usa pa ka laking karnero, ug ipapatong ang mga kamot ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki sa ulo sa karnero. Unya ihawa kini, ug kuhaa ang ubang dugo niini ug ipahid sa ubos nga bahin sa tuong dalunggan ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, ug sa mga kumagko sa ilang tuong kamot ug tuong tiil. Unya isablig ang dugo libot sa halaran. Kuhaa ang ubang dugo sa halaran ug isagol kini sa lana nga pangdihog, ug unya iwisik kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug sa ilang mga bisti. Niining paagiha madedikar si Aaron ug ang iyang mga anak, lakip ang ilang mga bisti. “Unya kuhaa ang mga tambok sa karnero, ang tambok nga ikog, ang tanang tambok sa sulod sa ginhawaan, ang gamay nga bahin sa atay, ang mga batobato apil ang mga tambok niini, ug ang tuo nga paa. Mao kini ang karnero nga halad alang sa ordinasyon sa mga pari. Pagkuha gikan sa basket ug tag-usa ka klase sa mga pan nga walay patubo nga gihalad kanako: pan nga walay sagol nga mantika, pan nga baga nga sinagolan ug mantika, ug pan nga nipis. Paguniti kining tanan kang Aaron ug sa iyang mga anak ug ibayaw nila kini isip halad nga binayaw alang kanako. Unya kuhaa kini kanila ug sunoga diha sa halaran uban sa halad nga sinunog. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay kanako. Unya kuhaa ang dughan sa karnero nga halad alang sa pag-ordina kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug ibayaw kini isip halad nga binayaw alang kanako. Pagkahuman, kuhaa kini isip imong bahin. “Idedikar kanako ang mga bahin sa karnero nga halad alang sa pag-ordina kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, lakip na niini ang dughan ug paa nga gibayaw kanako. Sa kada halad sa mga Israelinhon sa mga halad alang sa maayong relasyon, mao gayod kini kanunay ang mga bahin sa mananap nga mahimong bahin nila ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. “Kon mamatay na si Aaron, ang iyang sagrado nga mga bisti ihatag ngadto sa usa niya ka kaliwat nga mopuli kaniya isip pangulong pari, aron ila kining sul-obon kon ordinahan sila pinaagi sa pagdihog kanila sa lana. Ang kaliwat ni Aaron nga mopuli kaniya isip pangulong pari mosul-ob niining mga bistiha sulod sa pito ka adlaw inigsulod niya sa Tolda nga Tagboanan sa pag-alagad diha sa Balaang Dapit. “Kuhaa ang karnero nga gihalad sa pag-ordina ug lutoa ang karne niini diha sa usa ka balaang dapit. Kaonon kini ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, apil ang mga pan sa basket, diha sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Sila lang ang mahimong mokaon niini nga karne ug pan nga gihalad aron mahinloan sila gikan sa ilang sala sa dihang giordinahan sila. Walay laing makakaon niini uban kanila kay kini nga mga pagkaon sagrado. Kon may mabilin nga pagkaon pagkabuntag, kinahanglan sunogon kini. Dili gayod kini kan-on, kay kini sagrado. “Sunda kining gisugo ko kanimo bahin kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Himoa ang pag-ordina kanila sulod sa pito ka adlaw. Kada adlaw maghalad ka ug usa ka baka isip halad sa paghinlo aron mahimong hinlo ang halaran, ug unya dihogi kinig lana agig paghalad niini. Himoa kini sulod sa pito ka adlaw ug unya mahimo gayod nga labing balaan ang halaran, ug kinahanglan nga balaan usab ang nagagunit niini. “Ang imong ihalad sa halaran matag adlaw duha ka karnero nga nagaedad ug tagsa pa ka tuig. Usa sa buntag ug usa usab sa hapon. Uban sa paghalad mo ug karnero sa buntag, paghalad usab ug duha ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug usa ka litrong mantika nga gikan sa dinukdok nga olibo, ug usa ka litro nga duga sa ubas isip halad nga ilimnon. Sa imong paghalad sa karnero inigkahapon, kinahanglan nga ihalad mo kini sama sa imong gibuhat sa buntag, lakipi sa samang mga halad nga harina ug ilimnon. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay kanako. Oo, himuon kong balaan ang Tolda nga Tagboanan ug ang halaran, ug ilain ko si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki alang sa pag-alagad kanako ingon nga mga pari. Mopuyo ako uban sa mga Israelinhon ug ako mahimong ilang Dios. Mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios nga nagpagawas kanila gikan sa Ehipto aron mopuyo ako uban kanila. Oo, ako mao ang Ginoo nga ilang Dios. “Pagpahimog halaran nga akasya nga sunoganan sa insenso. Kinahanglan nga kuwadrado kini, nga 18 ka pulgada ang gitas-on ug ang gilapdon, ug tulo ka piye ang gihabugon. May mga sungay-sungay sa mga eskina niini nga unay sa lawas sa paghimo niining halaran. Pahaklapig purong bulawan ang ibabaw niini, ang upat ka kilid, ug ang mga sungay-sungay sa kada eskina. Ug paribetihi ug bulawan sa palibot. Pabutangi ug duha ka mga singsing nga bulawan ubos sa ribeti sa isigka-kilid sa halaran, aron suksokan sa mga pangdayong niini. Kinahanglan ang pangdayong kahoy nga akasya, ug haklapan kini ug bulawan. Ibutang kini nga halaran atubangan sa kurtina nga nagatabon sa Kahon sa Kasugoan diin adto ako makigkita kaninyo. “Kada buntag, inig-atiman ni Aaron sa mga suga, magsunog siya ug humot nga insenso diha sa maong halaran. Ug sa hapon, kon pasigahon na niya ang mga suga, magsunog na usab siya. Kinahanglan himuon kini sa kanunay diha sa akong presensya bisan sa umaabot ninyo nga henerasyon. Ayaw kamo paghalad niining maong halaran ug laing insenso o bisan unsang halad nga sinunog, o halad sa pagpasidungog, o halad nga ilimnon. Kausa matag tuig, kinahanglan hinloan ni Aaron ang halaran pinaagi sa pagpahid ug dugo diha sa mga sungay-sungay sa mga eskina niini. Ang dugo nga ipahid maggikan sa halad sa paghinlo. Kinahanglan himuon kini matag tuig bisan sa umaabot ninyo nga henerasyon kay kini nga halaran balaan kaayo alang kanako.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Inig-ihap mo sa katawhan sa Israel, ang tagsa-tagsa nga maapil sa pag-ihap mobayad kanako alang sa iyang kinabuhi, aron walay katalagman nga moabot kanila samtang ginaihap sila. Ang ibayad sa matag usa nga maapil sa pag-ihap unom ka gramo nga pilak basi sa kilohan sa salapi nga ginagamit sa mga pari. Ihatag nila kini ingon nga halad kanako. Ang tanang nagpanuigon ug 20 ka tuig pataas mao ang mohatag niini kanako. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Paghimo ug bronsi nga palanggana ug tungtonganan niini nga bronsi. Ibutang kini sa tunga-tunga sa Tolda nga Tagboanan ug sa halaran, ug sudli kinig tubig. Mao kini ang gamiton ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki sa paghugas sa ilang mga kamot ug tiil, Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagkuha niining labing maayong mga lamas: unom ka kilo nga mira, tulo ka kilo nga humot nga cinamon, tulo ka kilo nga humot nga calamus, unom ka kilo nga cassia (kinahanglan ang mga gibug-aton niini basi sa timbangan nga ginagamit sa mga pari), ug usa ka galon nga lana sa olibo. Gamita kini sa paghimo ug balaang lana nga pangdihog nga humot kaayo. Ihalad kining mga butanga aron mahimo gayod kining sagrado; ug kinahanglan nga balaan usab ang nagagunit niini. “Dihogi usab ug lana si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki isip pagdedikar kanila, aron makaalagad sila kanako isip mga pari. Ingna ang mga Israelinhon nga mao kini ang akong sagrado nga lana nga pangdihog hangtod sa hangtod. Ayaw ninyo kinig ihaplas sa mga lawas sa ordinaryong mga tawo, ug ayaw usab kamo paghimo ug sama niini alang sa inyong kaugalingon. Balaan kini, busa balaana ninyo kini. Si bisan kinsa nga maghimog sama niini o mogamit niini kang bisan kinsa nga dili pari, dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagkuha ug pareho kadaghanon niining humot nga mga lamas: estakte, onix, galbanom, ug purong kamangyan. Gamita kini sa paghimo ug humot kaayo nga insenso. Unya asini kini aron mahimo kining lunsay ug sagrado. Dukdoka ug pino ang uban niini ug ibutang atubangan sa Kahon sa Kasugoan diin ako makigkita kanimo didto sa Tolda nga Tagboanan. Kinahanglan nga isipon mo gayod kini nga balaan. Ayaw kamo paghimo niini nga insenso alang sa inyong kaugalingon. Isipa kini nga balaan alang sa Ginoo. Si bisan kinsa nga maghimo niini ingon nga iyang kaugalingong pahumot dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan.” Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Gipili ko si Bezalel nga anak ni Uri ug apo ni Hur nga gikan sa tribo ni Juda. Gigamhan ko siya sa akong Espiritu ug gihatagag kaalam ug abilidad sa pagbuhat ug bisan unsang buluhaton— sa paghimog matahom nga mga butang nga hinimo gikan sa bulawan, plata, ug bronsi, sa pagkorti sa mahalong mga bato aron himuong bato sa mga alahas, sa pagkulit sa kahoy, ug sa tanang inantigo nga mga buluhaton. Gipili ko usab si Oholiab nga anak ni Ahisamac, nga gikan sa tribo ni Dan, sa pagtabang kang Bezalel. Gihatagan ko usab ug abilidad ang tanang maayong mga panday aron mahimo nila ang tanang gisugo ko kanimo nga himuon: ang Tolda nga Tagboanan, ang Kahon sa Kasugoan ug ang tabon niini, ug ang tanang kagamitan sa Tolda— ang lamisa ug ang mga kagamitan niini, ang butanganan ug suga nga purong bulawan ug ang tanan usab nga kagamitan niini, ang halaran nga sunoganan sa insenso, ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog ug ang tanang kagamitan niini, ang palanggana ug ang tungtonganan niini, ang matahom ug sagrado nga mga bisti nga sul-obon ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki kon mag-alagad sila ingon nga mga pari, ang lana nga pangdihog, ug ang humot nga insenso alang sa Balaang Dapit. Himuon nila kining tanan sumala sa gisugo ko kanimo.” Unya miingon ang Ginoo kang Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: “Kinahanglan tumanon gayod ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo mahitungod sa Adlaw nga Igpapahulay, kay timailhan kini sa atong kasabotan hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. Niining paagiha mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo nga nagpili kaninyo nga mahimong akong katawhan. Oo, tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay, kay balaan kini nga adlaw alang kaninyo. Si bisan kinsa nga dili mosunod sa akong mga ginapahimo nianang adlawa kinahanglan gayod nga patyon. Si bisan kinsa nga magtrabaho nianang adlawa dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan. Buhata ninyo ang inyong buluhaton sulod sa unom ka adlaw, apan sa ikapitong adlaw magpahulay gayod kamo. Tungod kay kining adlawa balaan alang kanako; si bisan kinsa nga magtrabaho nianang adlawa kinahanglang patyon. Human makigsulti ang Ginoo kang Moises didto sa Bukid sa Sinai, gihatag niya kang Moises ang duha ka lagpad nga bato nga gisulatan niya mismo sa Kasugoan. Sa dihang namatikdan sa mga tawo nga dugayng nakalugsong si Moises gikan sa bukid, miduol sila kang Aaron ug miingon, “Dali, himoi kami ug dios nga mangulo kanamo, kay wala na kita masayod kon unsa nay nahitabo niadtong Moises nga nagpagawas kanato gikan sa Ehipto.” Mitubag si Aaron kanila, “Panguhaa ninyo ang mga ariyos nga bulawan sa inyong mga asawa ug mga anak, ug dad-a ninyo dinhi kanako.” Busa gipanguha nilang tanan ang ilang mga ariyos nga bulawan ug gidala kang Aaron. Gitigom kini ni Aaron ug gitunaw ug giporma nga baka. Unya miingon dayon ang mga Israelinhon, “Mao kini ang atong dios nga nagpagawas kanato gikan sa Ehipto.” Pagkakita ni Aaron nga nalipay pag-ayo ang mga tawo niini, nagpahimo siyag halaran diha atubangan sa baka ug nagpahibalo, “Ugma magsaulog kitag pista alang sa Ginoo.” Busa pagkabuntag, sayong mibangon ang mga tawo ug naghalad ug mga halad nga sinunog ug halad alang sa maayong relasyon. Unya nangaon sila ug nagainom ug nagpatuyang sa paghudyaka sa ilang pagsimba sa dios-dios. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagdalig lugsong kay ang imong katawhan nga gipagawas mo gikan sa Ehipto nagahimog kadaotan. Dali ra kaayo silang milapas sa akong gimando kanila. Naghimo silag ilang dios-dios nga baka ug gisimba kini. Gihalaran nila kini ug miingon, ‘Mao kini ang atong dios nga nagpagawas kanato gikan sa Ehipto.’ ” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Moises, “Nakita ko kon unsa kagahig ulo kining mga tawhana. Busa pasagdi ako nga molaglag kanila sa hilabihan kong kasuko. Ug ikaw ug ang imong mga kaliwat ang himuon kong bantogan nga nasod.” Apan nagpakilooy si Moises sa Ginoo nga iyang Dios, “O Ginoo, nganong ipatagamtam mo man ang imong kasuko sa imong katawhan nga gipagawas mo gikan sa Ehipto pinaagi sa imong kahibulongang gahom? Unsa na lay ikasulti sa mga Ehiptohanon? Nga gikuha mo ang imong katawhan sa Ehipto aron lang patyon sa kabukiran ug mawala sa kalibotan? O Ginoo, ayaw na ipadayon ang imong hilabihang kasuko kanila, ug ayaw sila laglaga. Hinumdomi ang imong gipanumpa ngadto sa imong mga alagad nga si Abraham, Isaac, ug Jacob, nga padaghanon mo ang ilang mga kaliwat sama sa mga bitoon sa langit, ug ihatag mo sa ilang mga kaliwat ang tanang yuta nga imong gisaad kanila, ug mahimo kining ilang panulondon hangtod sa hangtod.” Busa wala na padayona sa Ginoo ang iyang plano nga paglaglag sa iyang katawhan. Unya milugsong si Moises gikan sa bukid dala ang duha ka lagpad nga bato nga gisulatan sa Kasugoan sa likod ug sa atubangan niini. Ang Dios mismo ang naghimo niini ug nagsulat. Sa dihang nadungog ni Josue ang kasaba sa mga tawo, miingon siya kang Moises, “Morag adunay kasaba sa gira didto sa kampo.” Mitubag si Moises, “Dili kasaba sa kadaogan o kapildihan ang akong nadungog, kondili kasaba sa pagkinantahay.” Sa nagkaduol na si Moises sa kampo, nakita niya ang dios-dios nga baka ug ang mga tawo nga nagsayaw-sayaw, busa nasuko siya pag-ayo. Gilabay niya didto sa tiilan sa bukid ang lagpad nga mga bato nga iyang dala, ug nangabuak kini. Unya gikuha niya ang dios-dios nga baka nga ilang gihimo ug gisunog kini. Unya gidugmok niya kinig pino ug gisagol sa tubig ug gipainom sa katawhan sa Israel. Miingon si Moises kang Aaron, “Unsa bay gihimo niining mga tawhana kanimo nga gitugotan mo man sila sa pagpakasala sa hilabihan?” Mitubag si Aaron, “Ayaw kasuko kanako, sir. Nasayod ka bitaw nga dali ra sila madala sa kadaotan. Miingon sila kanako, ‘Himoi kamig dios nga mangulo kanamo, kay wala na kita masayod kon unsa nay nahitabo niadtong Moises nga nagpagawas kanato gikan sa Ehipto.’ ” Busa miingon ako kanila nga dad-on nila dinhi kanako ang ilang mga alahas nga bulawan. Sa dihang nadala na kini kanako, gilabay ko kini sa kalayo ug mitunga kining baka. Nakita ni Moises nga nagpatuyang sa paghudyaka ang mga tawo ug gipasagdan lang sila ni Aaron. Tungod niini nahimo silang kataw-anan sa ilang mga kaaway. Busa mitindog si Moises sa pultahan sa kampo ug misinggit, “Kadtong dapig sa Ginoo duol kanako!” Ug ang tanang mga kaliwat ni Levi miduol kaniya. Miingon si Moises kanila, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Ang kada usa kaninyo magtakin sa iyang espada ug maglibot-libot sa kampo, ug pamatyon ninyo kanang daotang mga tawo bisan pag inyong igsoon, amigo, o silingan.’ ” Gituman sa mga kaliwat ni Levi ang gisugo kanila ni Moises, ug nianang adlawa mga 3,000 ka mga tawo ang namatay. Miingon si Moises sa mga kaliwat ni Levi, “Gilain kamo karong adlawa alang sa Ginoo, kay gipamatay ninyo bisan ang inyong mga anak ug mga igsoon. Busa panalanginan niya kamo karong adlawa.” Pagkasunod adlaw, miingon si Moises sa mga tawo, “Nakahimo kamog dakong sala. Apan motungas ako karon sa bukid, didto sa Ginoo; basin pag matabangan ko kamo nga mahinloan sa inyong sala.” Busa mibalik si Moises sa Ginoo ug miingon, “ Ginoo dako kaayong sala ang nahimo niining mga tawhana. Naghimo silag dios nga bulawan. Apan karon, pasayloa sila sa ilang sala. Kon dili mo sila mapasaylo panasa na lang ang akong ngalan sa libro nga gisulatan mo sa mga ngalan sa imong katawhan.” Mitubag ang Ginoo kang Moises, “Kon kinsa ang nakasala kanako, siya ang akong panason sa akong libro. Lakaw, ug pangulohi ang mga tawo paingon sa dapit nga giingon ko kanimo, ug mag-una kaninyo ang akong anghel. Apan moabot ang panahon nga silotan ko sila tungod sa ilang sala.” Ug gipadad-an sa Ginoo ug katalagman ang mga Israelinhon tungod kay gisimba nila ang dios-dios nga baka nga gihimo ni Aaron. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Biyai kining lugara uban sa mga tawo nga gipagawas mo gikan sa Ehipto ug pangadto kamo sa yuta nga gisaad ko kang Abraham, Isaac, ug Jacob. Miingon ako kanila, ‘Ihatag ko kini nga yuta sa inyong mga kaliwat.’ Paunahon ko kaninyo ang anghel, ug abugon ko ang mga Canaanhon, mga Amorihanon, mga Hitihanon, mga Perisihanon, mga Hebhanon, ug mga Jebusihanon gikan nianang yuta nga maayo ug mabungahon. Apan dili ako mouban kaninyo kay mga gahi kamog ulo, basin unyag pamatyon ko pa kamo sa dalan.” Sa pagkadungog sa mga tawo niining sakit nga mga pulong, nagsubo gayod sila ug wala nila sul-oba ang ilang mga alahas. Kay gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: “Mga gahi kamog ulo. Kon ubanan ko kamo bisan sa makadiyot lamang, basin mapatay ko pa kamo. Karon, tangtanga ninyo ang inyong mga alahas hangtod makadesisyon ako kon unsa ang akong himuon kaninyo.” Busa gitangtang sa mga Israelinhon ang ilang mga alahas didto sa Bukid sa Horeb. Naandan na ni Moises nga magpatindog ug Tolda nga layo sa kampo. Kini nga Tolda gitawag niya nga “Tolda nga Tagboanan.” Si bisan kinsa nga gustong magpakisayod sa kabubut-on sa Ginoo moadto sa maong Tolda. Kon mosulod si Moises sa Tolda, manindog ang mga tawo sa pultahan sa ilang mga tolda. Tan-awon nila si Moises hangtod nga makasulod siya sa Tolda. Ug samtang atua didto si Moises sa sulod, mopaubos ang panganod nga daw haligi diha sa pultahan sa Tolda samtang makigsulti ang Ginoo kang Moises. Ug kon makita sa mga tawo ang panganod nga daw haligi diha sa pultahan sa Tolda, manindog sila ug mosimba sa Ginoo diha sa pultahan sa ilang mga tolda. Kon makigsulti ang Ginoo kang Moises, mag-atubangay gayod sila sama sa managhigala nga nagsultihanay. Pagkahuman niini mobalik si Moises sa kampo, apan ang iyang personal nga katabang nga batan-on nga si Josue, nga anak ni Nun, magpabilin sa Tolda. Miingon si Moises sa Ginoo, “Kanunay mo akong ginasultihan nga pangulohan ko kini nga katawhan, apan wala mo pa ako pahibaloa kon kinsay imong paubanon kanako. Miingon pa ikaw nga nakaila ka gayod kanako ug nalipay ka kanako. Kon tinuod nga nalipay ka kanako, tudloi ako sa imong mga pamaagi aron makaila ako kanimo ug aron malipay pa gayod ikaw kanako. Hinumdomi nga kining nasora imong katawhan.” Mitubag ang Ginoo, “Ako mismo ang magauban kanimo, ug hatagan ko ikaw ug kapahulayan.” Miingon si Moises kaniya, “Kon dili ka mouban kanamo, ayaw kami pabiyaa niining dapita. Kay unsaon man pagkasayod sa uban nga nalipay ka kanako ug sa imong katawhan kon dili mo kami ubanan? Ug unsaon nila pagkasayod nga pinasahi kami nga katawhan kaysa ubang katawhan sa kalibotan?” Mitubag ang Ginoo kang Moises, “Himuon ko ang imong gihangyo kay nalipay ako kanimo, ug nakaila gayod ako kanimo.” Unya miingon si Moises, “Palihog, ipakita kanako ang imong gamhanang presensya.” Mitubag ang Ginoo, “Ipakita ko kanimo ang tanan kong kaayo, ug litukon ko kanimo ang akong ngalan, ang Ginoo. Kaloy-an ko ang gusto kong kaloy-an. Apan dili mo makita ang akong nawong kay walay tawo nga makakita kanako nga magpabiling buhi.” Unya miingon ang Ginoo, “Tindog dinhi sa dakong bato duol kanako. Ug samtang molabay ang akong gamhanang presensya, isulod ko ikaw sa bangag sa bato ug tabonan ko ikaw sa akong kamot hangtod nga makalabay ako. Unya kuhaon ko ang akong kamot ug makita mo ang akong likod apan dili ang akong nawong.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagkorti ug duha ka lagpad nga bato sama niadtong unang gihatag ko kanimo, kay sulatan ko kini sa mga pulong nga nasulat sa unang bato nga gibuak mo. Pangandam ugma sa buntag, ug tungas sa Bukid sa Sinai. Pakigkita kanako ibabaw sa bukid. Kinahanglan walay mouban kanimo, ug wala usay bisan usa ka tawo nga makita sa tibuok bukid. Bisan ang mga karnero o ang mga baka dili pasabsabon duol sa bukid.” Busa nagkorte si Moises ug duha ka lagpad nga bato sama niadtong una. Ug sayo pagkasunod buntag, mitungas siya sa Bukid sa Sinai sumala sa gimando kaniya sa Ginoo dala ang duha ka lagpad nga bato. Unya mikunsad ang Ginoo diha sa panganod ug gilitok niya ang iyang ngalan nga Ginoo samtang nagatindog si Moises diha sa iyang presensya. Milabay ang Ginoo atubangan ni Moises ug miingon, “Ako ang Ginoo, ang may kahangawa ug maloloy-on nga Dios. Mahigugmaon ug matinumanon gayod ako, ug dili daling masuko. Ginapakita ko ang akong paghigugma sa daghang mga tawo, ug ginapasaylo ko ang ilang kadaotan, kalapasan, ug kasal-anan. Apan ginasilotan ko ang mga makasasala, lakip ang ilang mga kaliwat hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga henerasyon.” Miluhod dayon si Moises sa yuta ug misimba. Miingon siya, “O Ginoo, kon nalipay ka kanako, nagahangyo ako nga ubanan mo kami. Bisan ug gahig ulo kining mga tawhana, pasayloa kami sa among kadaotan ug sa among mga sala. Dawata kami ingon nga imong katawhan.” Miingon ang Ginoo, “Karon, maghimo akog kasabotan uban kaninyo. Atubangan sa tanan mong katagilungsod, maghimo akog kahibulongang mga butang nga wala ko pa gayod mahimo sa bisan asa nga nasod sa tibuok kalibotan. Ang mga katawhan sa inyong palibot makakita niining mga butanga nga akong himuon alang kanimo. Tumana ang akong ginasugo kanimo karong adlawa. Abugon ko ang mga Amorihanon, Canaanhon, Hitihanon, Perisihanon, Hibihanon, ug mga Jebusihanon. Pagbantay nga dili ka gayod maghimog kasabotan uban sa mga lumulupyo sa mga yuta nga inyong adtoan, kay mahimo kining laang alang kaninyo. Gub-a hinuon ninyo ang ilang mga halaran, dugmoka ang ilang handomanan nga mga bato, ug pamutla ang ilang mga poste nga simbolo sa ilang diosa nga si Ashera. Ayaw gayod kamo pagsimba ug laing dios kay ako, ang Ginoo, dili gusto nga may ginasimba kamo nga lain. Ayaw gayod kamo paghimog kasabotan uban sa mga tawo nga nagapuyo sa yuta nga inyong adtoan, kay basin matintal kamo pagkaon sa ilang mga halad kon agdahon nila kamo sa ilang paghalad ug pagsimba sa ilang mga dios. Ug basin unya ang inyong mga anak mangasawa sa ilang mga anak, nga mao unya ang motukmod kanila sa pagsimba sa ubang mga dios. “Ayaw kamo paghimog mga dios. “Sauloga ninyo ang Pista sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa gisugo ko kaninyo, magkaon kamo ug pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw. Himoa ninyo kini sa gitakda nga panahon sa bulan sa Abib, kay mao kana ang bulan nga mibiya kamo gikan sa Ehipto. “Akoa ang tanang kamagulangang anak nga lalaki, lakip ang tanang unang anak nga laki sa inyong kahayopan. Mahimong lukaton ang unang anak nga laki sa inyong mga asno pinaagi sa pag-ilis niini ug karnero. Apan kon dili ninyo kini lukaton, kinahanglan nga patyon ang asno pinaagi sa pagbali sa liog niini. Mahimo usab nga lukaton ang inyong kamagulangang anak nga lalaki. “Walay moduol kanako nga walay dala nga halad. “Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan sa ikapitong adlaw magpahulay kamo, bisan pag panahon sa tingdaro ug ting-ani. “Sauloga ninyo ang Pista sa Ting-ani pinaagi sa pagdala kanako sa unang abot sa inyong trigo. Sauloga usab ninyo ang Pista sa Kataposang Ani sa kataposan sa tuig. “Ang inyong mga lalaki kinahanglan motambong niining tulo ka mga kapistahan kada tuig sa pagsimba kanako, ang Ginoo nga inyong Agalon, ang Dios sa Israel. Abugon ko ang mga katawhan gikan sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ug palapdon ko ang inyong teritoryo. Walay manulong o mangilog sa inyong nasod sa panahon nga moadto kamo kanako, ang Ginoo nga inyong Dios, nianang tulo ka kapistahan kada tuig. “Ayaw ninyo ihalad kanako ang dugo uban sa pan nga may patubo. Ug ayaw ninyo pabuntagi ang karne nga gihalad ninyo panahon sa Pista sa Paglabay sa Anghel. “Dad-a ninyo sa templo sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayong bahin sa inyong unang abot. “Ayaw ninyo lutoa ang nating kanding sa gatas sa iyang inahan.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Isulat kining akong gisulti, kay mao kini ang mga tulumanon sa akong kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” Didto si Moises uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat sa Ginoo sa lagpad nga mga bato ang mga tulumanon sa kasabotan—ang Napulo ka Sugo. Sa paglugsong ni Moises sa Bukid sa Sinai, dala niya ang duha ka lagpad nga mga bato nga gisulatan sa Kasugoan. Wala siya masayod nga nagdan-ag diay ang iyang nawong tungod sa iyang pagpakigsulti sa Ginoo. Sa pagkakita ni Aaron ug sa tanang mga Israelinhon sa nagdan-ag nga nawong ni Moises, nahadlok silang moduol kaniya. Apan gitawag sila ni Moises, busa miduol si Aaron ug ang mga pangulo sa katilingban sa Israel, ug nakigsulti si Moises kanila. Unya miduol ang tanang mga Israelinhon kaniya, ug gisulti niya kanila ang tanang sugo nga gihatag kaniya sa Ginoo didto sa Bukid sa Sinai. Human makigsulti si Moises kanila, gitabonan niya ug belo ang iyang nawong. Apan kon mosulod siya sa Tolda nga Tagboanan aron makigsulti sa Ginoo, ginakuha niya ang tabon hangtod nga makagawas siya sa Tolda. Iniggawas niya, ginasulti niya sa mga Israelinhon ang tanang gisugo sa Ginoo kaniya, ug makita sa mga Israelinhon nga nagdan-ag ang iyang nawong. Unya tabonan na usab niya ang iyang nawong hangtod nga mobalik siya sa Tolda sa pagpakigsulti sa Ginoo. Gitigom ni Moises ang tibuok katilingban sa Israel ug giingnan, “Mao kini ang gisugo sa Ginoo nga inyong himuon: Sulod sa unom ka adlaw, himoa ninyo ang inyong mga buluhaton, apan sa ikapitong adlaw pahulay kamo, kay kini nga adlaw balaan ug alang kini sa Ginoo. Si bisan kinsa nga motrabaho nianang adlawa pagapatyon. Busa ayaw gayod kamo pagtrabaho bisan na lang sa paghaling ug kalayo diha sa inyong mga puloy-anan nianang adlawa.” Miingon si Moises sa tibuok katilingban sa Israel, “Mao kini ang gisugo sa Ginoo nga inyong himuon: Maghalad kamo sa Ginoo ug mga butang gikan sa inyong kabtangan. Mahimo kamong maghalad ug bulawan, plata, bronsi, delana nga kolor ube, asul, ug pula, panapton nga linen, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, panit sa laking karnero nga gitina ug pula, maayong klase sa panit, kahoyng akasya, lana sa olibo alang sa mga suga, mga lamas alang sa lana nga pangdihog ug sa humot nga insenso, ug bato nga onix ug uban pang mahalong mga bato nga gamiton alang sa efod ug sa mga bulsa-bulsa sa sapaw sa dughan sa pangulong pari. “Ang tanan kaninyo nga may abilidad sa pagtrabaho kinahanglan moanhi aron sa paghimo sa tanang butang nga gisugo sa Ginoo nga himuon: ang Tolda nga Simbahan ug ang mga tabon niini, mga kaw-it, mga dingding nga tabla, mga babag, mga haligi, ug mga tungtonganan; ang Kahon sa Kasabotan ug ang mga pangdayong niini, tabon, ug kurtina; ang lamisa ug mga pangdayong niini ug ang tanang kagamitan niini; ang pan nga ginahalad diha sa presensya sa Dios; ang butanganan sa suga ug ang mga kagamitan niini; ang mga suga ug ang lana alang sa mga suga; ang halaran nga sunoganan sa insenso ug ang mga pangdayong niini; ang lana nga pangdihog; ang humot nga insenso; ang kurtina sa pultahan sa Tolda nga Simbahan; ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog ug ang sugbahanan nga bronsi, ang mga pangdayong niini, ug ang tanan nga kagamitan niini; ang bronsi nga palanggana ug ang tungtonganan niini; ang mga kurtina sa palibot sa hawanan ug ang ilang mga haligi ug mga tungtonganan; ang kurtina sa pultahan sa hawanan; ang mga ugsok ug mga higot nga pangbanting sa Tolda nga Simbahan ug sa hawanan niini; ug ang matahom ug sagrado nga mga bisti sa pari nga sul-obon ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, kon moalagad sila diha sa Balaang Dapit.” Unya mibiya ang tibuok katilingban sa Israel sa atubangan ni Moises. Ang tanang gusto nga maghalad sa Ginoo nagdalag mga materyales nga gamiton sa paghimo sa Tolda nga Tagboanan ug sa tanang mga kagamitan niini, ug sa paghimog sagrado nga mga bisti sa mga pari. Ang tanan nga gustong mohalad, lalaki man ug babaye, nagdalag mahalong mga barpin, mga ariyos, mga pulseras, ug mga nagkalain-laing klase sa mga alahas nga bulawan. Gidala nila kining mga bulawan nga halad ingon nga ginabayaw nga halad ngadto sa Ginoo. May naghalad usab ug delana nga kolor ube, asul ug pula, linen, panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding, panit sa laking karnero nga gitina ug pula, ug maayong klase sa panit. Ang uban nagdalag plata, bronsi, ug mga tabla nga akasya ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Ang mga babaye nga may abilidad sa paghimog mga panapton nagdalag delana nga kolor ube, asul ug pula, ug linen. Ug ang mga babaye nga kahibalong mohimo ug tanod nga gikan sa balhibo sa kanding, kinabubut-ong naghimo niini. Ang mga pangulo nagdala ug mga bato nga onix ug uban pang mahalong mga bato nga gamiton alang sa efod sa pangulong pari ug alang sa bulsa-bulsa nga ibutang sa dughan niini. Nagdala usab silag mga lamas ug lana sa olibo alang sa mga suga, alang sa lana nga pangdihog, ug alang sa humot nga insenso. Ang tanang mga Israelinhon, lalaki ug babaye, nga gustong motabang sa tanan nga buluhaton nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises, nagdala sa ilang kinabubut-ong mga halad ngadto sa Ginoo. Miingon si Moises sa mga Israelinhon, “Paminaw! Gipili sa Ginoo si Bezalel, nga anak ni Uri ug apo ni Hur, nga gikan sa tribo ni Juda. Gigamhan niya kini sa iyang Espiritu ug gihatagag kaalam ug abilidad sa pagbuhat ug bisan unsang buluhaton— sa paghimog matahom nga mga butang nga hinimo gikan sa bulawan, plata, ug bronsi; sa pagkorti sa mahalong mga bato aron himuong bato sa mga alahas; sa pagkulit sa mga kahoy; ug sa tanang inantigo nga mga buluhaton. Gihatagan usab sa Ginoo si Bezalel, ug si Oholiab nga anak ni Ahisamac nga gikan sa tribo ni Dan, sa abilidad sa pagtudlo sa uban sa ilang nahibaloan. Gihatagan sila sa Ginoo ug kahanas sa paghimo sa tanang klase sa buluhaton: sa pagdesenyo, sa paghabol ug panapton, ug sa pagborda sa linen ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Makahimo sila sa paghimo sa bisan unsang klase sa buluhaton, ug hanas gayod sila niini.” “Si Bezalel, si Oholiab, ug ang uban pang gihatagan sa Ginoo ug kaalam ug abilidad sa nagkalain-laing buluhaton mao ang motrabaho sa Tolda sumala sa sugo sa Ginoo.” Busa gipatawag ni Moises si Bezalel, si Oholiab, ug ang uban pang gihatagan sa Ginoo ug kaalam ug abilidad sa nagkalain-laing buluhaton, ug buot gayod nga motabang sa pagtrabaho. Gihatag ni Moises kanila ang tanang gihalad sa mga Israelinhon alang sa pagpatindog sa Tolda. Ug padayon nga nagdala ang mga tawo sa ilang kinabubut-ong mga halad kada buntag. Busa gibiyaan una sa mga trabahante sa Tolda ang ilang trabaho ug miadto kang Moises ug miingon, “Nanobra na sa gikinahanglan ang gipangdala sa mga tawo alang sa buluhaton nga gisugo sa Ginoo nga himuon.” Busa nagpadala si Moises niining maong sugo ngadto sa tibuok kampo: “Wala nay maghalad alang sa pagpatindog sa Tolda.” Busa mihunong na ang mga tawo sa pagdala sa ilang mga halad, tungod kay nanobra na ang ilang gipanghatag alang sa tanang buluhaton sa Tolda. Ang tanang labing maayong motrabaho mao ang naghimo sa Tolda nga Simbahan. Gihimo ang tolda gamit ang napulo ka panapton nga linen ug mga delana nga kolor ube, asul, ug pula. Ug gibordahan kini ug kerubin sa mga hanas moborda. Ang kada panapton may gitas-on nga 42 ka piye ug may gilapdon nga unom ka piye. Gisumpay nila kini sa tinag-lima; bali duha ka tag-lima. Unya gibutangan nilag mga singsing nga hinimo sa panapton nga asul ang kilid sa matag hut-ong sa sinumpay nga mga panapton; tag-50 ka mga singsing ang ilang gibutang sa kada kilid. Naghimo usab silag 50 ka kaw-it nga bulawan aron masumpay ang mga singsing sa duha ka hut-ong sa sinumpay nga mga panapton. Niining paagiha nahimo ang Tolda nga Simbahan. Unya naghimo silag tabon alang sa Tolda. Ang ilang ginamit 11 ka buok panapton nga hinimo gikan sa balhibo sa kanding. Ang kada panapton may gitas-on nga 45 ka piye ug may gilapdon nga unom ka piye. Gisumpay nila ang lima ka panapton, ug mao usab ang nahibiling unom. Gibutangan nilag 50 ka mga singsing ang kilid sa kataposang panapton sa duha ka hut-ong sa sinumpay nga mga panapton, ug gisumpay nila kini ginamit ang 50 ka kaw-it nga bronsi. Ang ibabaw niining tabon gihaklapan nilag panit sa laking karnero nga gitina ug pula, ug gisapawan pa gayod nilag maayong klase sa panit. Unya naghimo silag dingding sa Tolda ginamit ang tabla nga akasya. Ang gitas-on sa kada tabla 15 ka piye ug ang gilapdon duha ka piye. Ang kada tabla gibutangan nilag duha ka dila-dila aron masumpay kini sa laing tabla. Sama niini ang gihimo nila sa kada tabla. Ang 20 niini nga mga tabla gigamit nila sa habagatang bahin sa Tolda. Kini nga mga tabla gipahaom nila sa 40 ka tungtonganan nga plata—duha ka tungtonganan sa kada tabla. Ang amihan nga bahin sa Tolda gigamitan usab nilag 20 ka tabla, ug gipahaom usab sa 40 ka tungtonganan nga plata—duha ka tungtonganan sa kada tabla. Ang kasadpang bahin sa Tolda gigamitan nilag unom ka tabla, ug duha ka tabla sa mga eskina niini. Kining mga tablaha sa mga eskina nasumpay pag-ayo sa ubos hangtod sa ibabaw. Sama usab niini ang ilang gihimo sa laing duha pa ka tabla sa mga eskina. Busa adunay walo ka tabla sa maong bahin sa Tolda, ug nahaom kini sa 16 ka tungtonganan nga plata—duha ka tungtonganan sa kada tabla. Naghimo usab silag mga pangbabag nga akasya sa dingding—lima alang sa amihan nga bahin sa Tolda, lima usab alang sa habagatang bahin, ug lima alang sa kasadpang bahin, luyo sa Tolda. Ang babag sa tunga-tungang bahin sa dingding nga ilang gibutang naggikan sa usa ka tumoy sa Tolda ug gipalapos kini sa pikas tumoy. Gihaklapan nilag bulawan ang mga tabla ug gibutangan ug mga singsing nga bulawan nga maoy tuhogan sa mga pangbabag sa dingding nga hinaklapan usab ug bulawan. Naghimo usab silag kurtina gikan sa linen ug delana nga kolor ube, asul ug pula, ug binordahan kini ug kerubin. Naghimo usab silag upat ka haligi nga akasya nga gihaklapan nila ug bulawan. Unya gihimoan nila kinig mga kaw-it nga bulawan ug upat ka tungtonganan nga plata. Naghimo sila ug usa pa ka kurtina alang sa Tolda nga Simbahan. Ang gigamit nila linen nga may delana nga kolor ube, asul, ug pula. Ug maayo gayod ang pagkaborda niini. Naghimo silag lima ka haligi nga may mga kaw-itanan alang niini. Kini nga mga haligi hinaklapan ug bulawan lakip ang mga ulo-ulo niini ug mga singsing, ug gipahaom kini sa lima ka tungtonganan nga bronsi. Unya gihimo ni Bezalel ang Kahon sa Kasugoan. Ang gigamit niya kahoy nga akasya. Ang gitas-on sa Kahon 45 ka pulgada, ang gilapdon 27 ka pulgada, ug ang gihabugon 27 ka pulgada. Gihaklapan niya kinig purong bulawan sa sulod ug gawas, ug giribetihan ug bulawan ang mga kilid niini. Gihimoan usab niya kinig upat ka mga singsing nga bulawan ug gitaod sa upat ka mga haligi niini. Unya naghimo siyag mga pangdayong nga akasya ug gihaklapan niya kinig bulawan. Gisuot niya ang mga pangdayong sa mga singsing sa kada kilid sa Kahon aron madayongan ang Kahon. Gihimoan usab niya ang Kahon ug taklob nga purong bulawan, nga 45 ka pulgada ang gitas-on ug 27 ka pulgada ang gilapdon. Nagaatbang kini sila nga nagtan-aw sa tabon, ug ang ilang mga pako nagbukhad sa pagpandong niini. Naghimo usab siyag lamisa nga akasya—36 ka pulgada ang gitas-on, 18 ka pulgada ang gilapdon, ug 27 ka pulgada ang gihabugon. Gihaklapan niya kinig purong bulawan ug giribetihan ug bulawan ang mga kilid niini. Gibutangan usab niya kinig sanipa sa kada kilid, nga upat ka pulgada ang gilapdon, ug giribetihan ug bulawan. Unya naghimo siyag upat ka mga singsing nga bulawan, ug gitaod kini sa upat ka eskina sa may tiil sa lamisa duol sa sanipa. Dinhi niya gisuot ang mga pangdayong sa lamisa. Kini nga mga pangdayong hinimo gikan sa akasya ug hinaklapan ug bulawan. Naghimo usab siyag mga kagamitan nga purong bulawan alang sa lamisa: mga plato, mga tasa, mga yahong, ug mga tibod nga gamiton alang sa mga halad nga ilimnon. Naghimo usab siyag butanganan sa suga nga purong bulawan ang tiil ug lawas niini, ug gidekorasyonan kinig mga bulak nga ang uban piyoos pa ug ang uban namukhad na. Unay sa butanganan sa suga ang mga dekorasyon niini. Ang butanganan sa suga kinahanglang adunay unom ka mga sanga, tag-tulo sa kada kilid. Ang kada sanga may tulo ka dekorasyon nga mga bulak nga ang korte morag almond, nga ang uban piyoos pa ug ang uban namukhad na. Ang lawas sa butanganan sa suga may upat ka dekorasyon nga mga bulak nga ang korte morag almond, nga ang uban piyoos pa ug ang uban namukhad na. May usa ka bulak sa ubos sa matag bahin diin magtagbo ang mga sanga. Ang mga dekorasyon ug ang mga sanga unay sa lawas sa butanganan sa suga sa paghimo niini. Naghimo usab siyag pito ka suga, mga kimpit niini, ug mga pangsalod sa upos sa pabilo sa suga. Kining tanan purong bulawan. Mga 35 ka kilo nga purong bulawan ang nagamit sa paghimo sa butanganan sa suga ug sa tanang kagamitan niini. Naghimo usab siyag halaran nga sunoganan sa insenso nga hinimo gikan sa akasya. Kuwadrado kini, nga 18 ka pulgada ang gitas-on ug gilapdon, ug tulo ka piye ang gihabugon. May mga sungay-sungay sa mga eskina niini nga unay sa lawas sa paghimo niining halaran. Gihaklapan niya ug purong bulawan ang ibabaw niini, ang upat ka kilid, ug ang mga sungay-sungay sa kada eskina, ug giribetihan ug bulawan sa palibot. Gibutangan niyag duha ka mga singsing nga bulawan ubos sa ribeti sa isigka-kilid sa halaran, aron suotan sa mga pangdayong niini. Naghimo siya ug pangdayong gikan sa kahoy nga akasya ug gihaklapan niya kinig bulawan. Naghimo usab siyag balaang lana nga pangdihog ug purong insenso nga humot kaayo. Naghimo usab siyag kuwadradong halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Kahoy nga akasya ang gigamit niini. Ang gitas-on ug gilapdon pito ug tunga ka piye, ug ang gihabugon upat ug tunga ka piye. Gibutangan niya kinig sungay-sungay nga unay sa upat ka eskina niini. Gihaklapan niyag bronsi ang halaran. Ang tanang kagamitan sa halaran hinimo usab gikan sa bronsi—ang mga butanganan sa abo, mga pala, mga yahong, mga dagkong tinidor alang sa karne, ug mga butanganan sa baga. Naghimo usab siyag sugbahanan nga bronsi alang sa halaran, ug gibutang kini sa tungtonganan niini nga anaa sa sulod sa halaran, sa tunga-tunga nga bahin gikan sa ibabaw. Naghimo usab siyag upat ka mga singsing nga bronsi ug gitaod kini diha sa upat ka eskina sa sugbahanan nga bronsi. Kining mga singsing mao ang tuhogan sa mga pangdayong sa halaran. Ang mga pangdayong hinimo gikan sa kahoy nga akasya ug gihaklapan ug bronsi. Gituhog niya ang mga pangdayong sa mga singsing sa kada kilid sa halaran aron madayongan ang halaran. Tabla ang gihimo nila nga halaran ug may hawan ang sulod niini. Unya naghimo siyag palanggana ug tungtonganan niini gikan sa bronsi nga salamin sa mga babaye nga nagaalagad diha sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Gihimoan niyag hawanan ang Tolda nga Tagboanan ug gilibotan kinig mga kurtina nga hinimo gikan sa linen. Ang gitas-on sa mga kurtina dapit sa habagatan 150 ka piye. Gitaod nila kini nga mga kurtina sa mga kaw-it nga plata nga unay sa kabilya nga plata diha sa 20 ka haligi nga bronsi nga gipahaom usab sa 20 ka tungtonganan nga bronsi. Ang kurtina sa amihan nga bahin 150 usab ka piye ang gitas-on, ug gisab-it usab kini sa mga kaw-it nga plata nga nasumpay sa mga kabilya nga plata diha sa 20 ka mga haligi nga bronsi nga gipahaom sa 20 usab ka tungtonganan nga bronsi. Ang kurtina sa kasadpang bahin 75 ka piye ang gitas-on, ug gisab-it kini sa mga kaw-it nga plata nga unay sa mga kabilya nga plata diha sa napulo ka haligi nga gipahaom sa napulo usab ka tungtonganan. Ang mga kurtina sa sidlakang bahin 75 usab ka piye ang gitas-on. Ang pultahan sa hawanan nga anaa sa sidlakan may mga kurtina usab kini sa kilid. Ang kurtina sa tuo 22 ka piye ang gitas-on, ug gisab-it kini diha sa tulo ka haligi nga gipahaom sa tulo usab ka tungtonganan. Ang kurtina sa wala 22 ug tunga usab ka piye ang gitas-on, ug gitaod usab kini diha sa tulo ka haligi nga gipahaom usab sa tulo ka tungtonganan. Ang tanang kurtina sa palibot sa hawanan linen. Ang mga tungtonganan sa mga haligi bronsi, ug ang mga kaw-it ug mga kabilya niini hinimo sa plata. Ang mga ulo-ulo sa mga haligi gihaklapan ug plata. Ang tanang haligi sa palibot sa hawanan may mga kabilya nga plata. Ang kurtina sa pultahan sa hawanan linen nga may delana nga kolor ube, asul, ug pula. Ug maayo kaayo ang pagkaborda niini. Ang gitas-on niini 30 ka piye ug ang gihabugon pito ug tunga ka piye, sama sa gihabugon sa mga kurtina sa palibot sa hawanan. Kini nga mga kurtina nataod diha sa upat ka haligi nga gipahaom sa upat usab ka tungtonganan. Ang mga kaw-it ug mga kabilya sa mga haligi plata, ug ang ilang mga ulo-ulo gihaklapan ug plata. Purong bronsi ang tanang ugsok sa Tolda nga Simbahan ug sa mga kurtina sa palibot niini. Mao kini ang mga materyales nga gigamit sa pagpatindog sa Tolda nga Simbahan, diin gibutang ang Kasugoan. Kini nga mga materyales gilista sa mga kaliwat ni Levi sumala sa sugo ni Moises. Kini nga buluhaton gidumalahan ni Itamar nga anak sa pari nga si Aaron. Ang nagdumala sa pagpatindog sa Tolda nga Simbahan mao si Bezalel nga anak ni Uri ug apo ni Hur, nga gikan sa tribo ni Juda. Gihimo niya ang tanang gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang iyang katabang mao si Oholiab nga anak ni Ahisamac, nga gikan sa tribo ni Dan. Maayo kaayo siyang motrabaho ug modesenyo, ug moborda sa linen ug sa delana nga kolor ube, asul, ug pula. Ang gibug-aton sa tanang bulawan nga gihalad aron gamiton sa pagtrabaho sa Tolda nga Simbahan 1,000 ka kilo basi sa timbangan nga ginagamit sa mga pari. Ang 3,500 ka kilo nga pilak gigamit sa paghimo sa 100 ka mga tungtonganan sa Tolda ug sa mga haligi sa kurtina. Balig 35 ka kilo kada tungtonganan. Ang nahibiling 20 ka kilo nga salapi gihimo nga mga kaw-it ug mga kabilya, ug gihaklap sa mga ulo-ulo sa mga haligi. Ang gibug-aton sa bronsi nga gihalad ngadto sa Ginoo 2,500 ka kilo. Gigamit kini sa paghimo sa mga tungtonganan sa mga haligi sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang uban niini gigamit sa paghimo sa halaran nga bronsi ug sa sugbahanan niini, ug sa tanan nga kagamitan sa halaran. Gigamit usab ang mga bronsi sa paghimo ug mga tungtonganan sa mga haligi sa palibot sa hawanan ug sa mga pultahan niini, ug sa paghimo sa tanan nga ugsok sa mga banting sa Tolda nga Simbahan ug sa mga kurtina sa palibot niini. Nagtahi usab sila si Bezalel ug sagrado nga mga bisti alang sa mga pari sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang panapton nga ilang gigamit delana nga kolor ube, asul, ug pula. Mao usab kini nga panapton ang gigamit nila sa pagtahi sa bisti alang kang Aaron. Nagtahi usab silag efod gamit ang linen nga gibordahan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Naghimo silag tanod nga bulawan pinaagi sa pagpipi ug bulawan ug sa paghiwa-hiwa niini ug nipis. Unya giborda nila kini sa linen nga binordahan usab ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Maayo kaayo ang pagkaborda niini. May duha ka bahin kining efod, luyo ug atubangan, ug nasumpay kining duha pinaagi sa strap sa abaga. Ang bakos niini linen usab nga binordahan ug tanod nga bulawan ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gitaod nila ang mga bato nga onix sa bayanan nga bulawan. Gikulitan nila kinig mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Jacob sama sa pagkulit ug selyo. Unya gitaod nila kini diha sa mga strap sa efod ingon nga handomanan nga mga bato alang sa mga tribo sa Israel. Gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Naghimo usab silag sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa, ug maayo kaayo ang pagkahimo niini. Ang panapton niini sama sa panapton sa efod: linen nga gibordahan ug tanod nga bulawan ug tanod nga delana nga kolor ube, asul, ug pula. Kining sapaw sa dughan kinahanglan gidoble pagpilo ug kuwadrado—siyam ka pulgada ang gitas-on ug siyam ka pulgada ang gilapdon. Gibutangan nila kinig upat ka laray sa mahalong mga bato: sa unang laray, rubi, topas, ug beril; sa ikaduhang laray, emerald, sapiro, ug diamante; sa ikatulong laray, hasinto, agate, ug ametis; ug sa ikaupat nga laray, krisolito, onix, ug jasper. Gibutang nila kini sa mga bayanan nga bulawan. Ang kada bato may ngalan sa usa sa mga anak ni Jacob sa pagrepresentar sa 12 ka tribo sa Israel. Ang pagkakulit sa mga ngalan sama sa pagkulit ug selyo. Gibutangan usab nilag kadena nga purong bulawan ang sapaw sa dughan nga may mga bulsa-bulsa. Naghimo usab silag duha ka bayanan nga bulawan ug duha ka singsing nga bulawan, ug gikabit nila ang duha ka singsing sa ibabaw nga mga eskina sa sapaw sa dughan. Gikabit nila ang duha ka kadena nga bulawan diha sa duha ka singsing sa sapaw sa dughan, ug ang duha ka tumoy sa kadena gikabit nila sa duha ka bayanan nga bulawan nga anaa sa strap sa efod. Naghimo usab silag duha pa ka singsing nga bulawan ug gitaod nila kini sa ubos nga mga eskina sa sapaw sa dughan, nga gisapaw sa efod. Naghimo pa gayod silag duha pa ka singsing nga bulawan ug gihigot nila kini sa efod dapit sa bakos. Unya gihigtan nila ug asul nga higot ang ubos nga mga singsing sa sapaw sa dughan ug ang mga singsing nga diha sa efod. Niining paagiha naplastar pag-ayo ang sapaw sa dughan ibabaw sa bakos ug dili mabulag gikan sa efod. Gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Naghimo usab silag panggawas nga bisti, kining bistiha sapawan sa efod. Ang panapton nga ilang gigamit sa paghimo niini purong asul. Kini nga bisti may liab nga gisigsagan aron dili kini magisi. Gibitayan nila ang palibot sa sidsid sa bisti ug mga dayandayan nga pormag prutas nga pomegranata, nga hinimo gikan sa linen ug delana nga kolor ube, asul, ug pula. Naghimo usab silag pang-ilalom nga mga bisti alang kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Ang panapton nga ilang gigamit linen. Mao usab nga panapton ang ilang gigamit sa paghimo sa mga turban, mga kalo ug mga pang-ilalom nga bisti. Ang mga bakos linen usab nga may delana nga kolor ube, asul, ug pula. Ug maayo gayod ang pagkaborda niini. Gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Naghimo usab silag medalyon nga purong bulawan ug sama sa pagkulit sa selyo gipakulitan kini sa mga pulong, “Gilain alang sa Ginoo.” Gitaod nila kini sa atubangan sa turban pinaagi sa asul nga higot. Gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Nahuman ang tanang buluhaton sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan. Gihimo sa mga Israelinhon ang tanang gisugo sa Ginoo kang Moises. Gipakita nila kang Moises ang Tolda nga Simbahan ug ang tanang kagamitan niini: ang mga kaw-it, mga dingding, mga pangbabag, mga haligi, mga tungtonganan, ang tabon nga hinimo gikan sa mga panit sa laking karnero nga gitina ug pula, ang tabon nga hinimo gikan sa maayong klase sa panit, ang mga kurtina, ang Kahon sa Kasugoan ug ang iyang tabon ug mga pangdayong, ang lamisa ug ang tanang kagamitan niini, ang pan nga ginahalad sa presensya sa Ginoo, ang butanganan sa suga nga purong bulawan ug ang naglaray nga mga suga ug ang kagamitan niini, ang lana alang sa mga suga, ang halaran nga bulawan, ang lana nga pangdihog, ang humot nga insenso, ang kurtina sa pultahan sa Tolda, ang halaran nga bronsi ug ang sugbahanan niini nga bronsi, ang iyang mga pangdayong, ug ang tanang kagamitan niini, ang palanggana ug ang tungtonganan niini, ang mga kurtina sa palibot sa hawanan ug ang ilang mga haligi ug mga tungtonganan, ang kurtina sa pultahan sa hawanan, ang mga higot ug mga ugsok alang sa kurtina sa hawanan, ang tanan nga kagamitan sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan, ug ang matahom ug sagrado nga mga bisti sa pari nga sul-obon ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, kon moalagad sila diha sa Balaang Dapit. Gihimo sa mga Israelinhon ang tanang buluhaton sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gitan-aw ni Moises ang ilang trabaho, ug nakita niya nga gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo. Busa gipanalanginan sila ni Moises. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipahimutang ninyo ang Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan, sa unang adlaw sa unang bulan. Isulod niini ang Kahon sa Kasugoan, ug salipdi kini sa kurtina. Isulod usab ang lamisa ug iplastar ang mga kagamitan niini. Isulod usab ang butanganan sa suga ug ipahimutang ang mga suga niini. Ibutang ang bulawan nga halaran nga sunoganan sa insenso sa atbang sa Kahon sa Kasugoan, ug itaod ang kurtina diha sa pultahan sa Tolda nga Simbahan. “Ibutang ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog diha sa atubangan sa pultahan sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan. Ibutang ang palanggana sa tunga-tunga sa Tolda ug sa halaran, ug butangi kinig tubig. Ipangtaod ang mga kurtina sa hawanan, nga nagalibot sa Tolda, lakip ang kurtina sa pultahan niini. “Unya kuhaa ang lana ug dihogi ang Tolda ug ang tanang kagamitan niini sa pagdedikar niini kanako, ug mahimo kining sagrado. Dihogi usab ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog ug ang tanang kagamitan niini sa pagdedikar niini kanako, ug mahimo kining labing sagrado. Dihogi usab ang palanggana ug ang iyang tungtonganan sa pagdedikar niini kanako. “Dad-a si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug ipakaligo sila didto. Unya ipasul-ob kang Aaron ang sagradong mga bisti ug idedikar siya kanako pinaagi sa pagdihog kaniya sa lana aron makaalagad siya kanako ingon nga pari. Dad-a usab ang iyang mga anak nga lalaki ug ipasul-ob kanila ang ilang pangsulod nga bisti. Dihogi usab sila sa lana sama sa gihimo mo sa ilang amahan, aron makaalagad usab sila kanako ingon nga mga pari hangtod sa umaabot nga henerasyon.” Gihimo ni Moises ang tanang gisugo kaniya sa Ginoo. Busa gipatindog ang Tolda nga Simbahan sa unang adlaw sa unang bulan. Ikaduha kadto nga tuig gikan sa paggawas nila sa Ehipto. Ingon niini pagpatindog ni Moises ang Tolda: Gipahimutang niya ang mga tungtonganan, ang mga dingding, ang mga pangbabag, ug ang mga haligi. Unya gibukhad niya ang Tolda, ug gisapaw ang tabon alang niini. Gihimo niya kining tanan sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya gisulod niya sa Kahon ang lagpad nga mga bato nga gisulatan sa Kasugoan, ug gisuot niya sa mga singsing sa Kahon ang mga pangdayong, ug gitabonan kini. Unya gisulod niya ang Kahon sa Tolda nga Simbahan, ug gitaod niya ang kurtina aron masalipdan ang Kahon sa Kasugoan. Gihimo niya kining tanan sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gibutang niya ang lamisa sa sulod sa Tolda, sa may amihan nga bahin, gawas sa kurtina. Unya gibutang niya sa lamisa ang pan nga ginahalad sa presensya sa Ginoo. Gihimo niya kining tanan sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gibutang usab niya ang butanganan sa suga didto sa sulod sa Tolda, atbang sa lamisa, sa may habagatang bahin. Ug gibutang niya ang mga suga niini diha sa presensya sa Ginoo. Gihimo niya kining tanan sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gibutang usab niya ang bulawan nga halaran sa sulod sa Tolda, atubangan sa kurtina, ug nagsunog siyag humot nga insenso diha niini. Gihimo niya kining tanan sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gitaod usab niya ang kurtina sa pultahan sa Tolda. Ug gibutang niya didto duol sa pultahan ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Unya naghalad siya sa maong halaran ug mga halad nga sinunog ug mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Gihimo niya kining tanan sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gibutang usab niya ang palanggana sa tunga-tunga sa Tolda ug sa halaran, ug gisudlan niyag tubig nga panghugas. Didto nagapanghugas si Moises, si Aaron, ug ang iyang mga anak nga lalaki sa ilang mga kamot ug tiil. Nagapanghugas sila kon mosulod sila sa Tolda o kon moduol sila sa halaran. Gihimo nila kining tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Unya gibutang ni Moises ang mga kurtina sa hawanan nga nagalibot sa Tolda ug sa halaran, ug ang kurtina sa pultahan sa hawanan. Ug nahuman gayod ni Moises ang tanang buluhaton. Pagkahuman niining tanan, ang gamhanang presensya sa Ginoo milukop sa Tolda nga Tagboanan, sa dagway sa panganod. Dili makasulod si Moises sa Tolda tungod kay nalukop kini sa gamhanang presensya sa Ginoo pinaagi sa dagway sa panganod. Kon mopaibabaw gani ang panganod sa Tolda ug mosibog, manglakaw usab ang mga Israelinhon. Apan kon dili gani mosibog ang panganod, dili usab sila mopadayon sa ilang lakaw hangtod nga mopaibabaw na usab kini ug mosibog. Kay ang panganod nga nagasimbolo sa presensya sa Ginoo ibabaw sa Tolda kon adlaw, ug kon gabii may kalayo diha sa panganod aron makita kini sa tanang Israelinhon sa tibuok nila nga lakaw. Kon baka ang iyang ihalad isip halad nga sinunog, kinahanglan nga laki kini ug walay depekto, ug ihalad niya kini duol sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, aron dawaton siya sa Ginoo. Itungtong niya ang iyang kamot sa ulo sa baka nga iyang gihalad, ug dawaton kini sa Ginoo aron mahinloan siya gikan sa iyang mga sala. Unya ihawon niya kini nga mananap diha sa presensya sa Ginoo. Ug ang dugo niini isablig sa mga pari nga kaliwat ni Aaron palibot sa halaran, nga anaa sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya panitan sa maghahalad ang mananap ug hiwa-hiwaon. Pagkahuman, ang mga pari nga kaliwat ni Aaron maghaling sa halaran ug sugnoran nila kini ug mga kahoy nga giayo ug plastar. Unya ipahimutang nila sa kalayo ang hiniwa nga mga bahin sa mananap, apil ang ulo ug ang mga tambok. Apan hugasan sa maghahalad ang mga sulod sa ginhawaan ug ang mga tiil sa mananap. Pagkahuman, ang pari mao na ang mosunog niining tanan diha sa halaran ingon nga halad nga sinunog. Ang kahumot niining halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Kon karnero o kanding ang ihalad sa tawo ingon nga halad nga sinunog, kinahanglan nga laki kini ug walay depekto. Ihawon niya kini diha sa presensya sa Ginoo didto sa amihan nga dapit sa halaran. Ug ang dugo niini isablig sa mga pari nga kaliwat ni Aaron palibot sa halaran. Human kini mahiwa-hiwa sa maghahalad, ipahimutang kini sa pari ngadto sa kalayo, apil ang ulo ug ang mga tambok. Unya hugasan sa maghahalad ang mga bahin nga anaa sa sulod sa ginhawaan ug ang mga tiil niini. Pagkahuman, ang pari mao na ang mosunog niining tanan sa halaran ingon nga halad nga sinunog. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Kon langgam ang ihalad sa tawo isip halad nga sinunog, kinahanglan nga salampati kini o tukmo. Dad-on kini sa pari didto sa halaran. Lubagon niya ang liog hangtod nga maputol ug ipatulo niya ang dugo ngadto sa kilid sa halaran, ug unya sunogon niya ang ulo. Pagkahuman, kuhaon niya ang balonbalonan ug ang mga balhibo niini, ug unya ilabay niya sa sidlakang bahin sa halaran diin gibutang ang abo. Pikason niya ang langgam pinaagi sa pagbira sa mga pako niini apan dili niya kini tungaon. Unya sunogon niya ang langgam diha sa halaran ingon nga halad nga sinunog. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Kon may maghalad ug halad sa pagpasidungog sa Ginoo, gamiton niya ang pinakamaayo nga klase sa harina, ug butangan niya kinig mantika ug insenso. Dad-on niya kini didto sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Unya kuhaan sa pari ug usa ka kumkom ang harina nga sinagolan ug mantika, ug sunogon niya kini diha sa halaran. Sunogon niya kini isip paghinumdom sa Ginoo. Ang kahumot niini nga halad makapalipay sa Ginoo. Ang nasobra sa harina nga gihalad iya na sa mga pari nga kaliwat ni Aaron, ug balaan kaayo kini tungod kay kabahin kini sa halad nga alang sa Ginoo. Kon pan nga linuto sa pugon ang ihalad sa pagpasidungog sa Ginoo, kinahanglan nga hinimo kini gikan sa maayong klase sa harina ug walay patubo. Mahimong ihalad ang baga nga pan nga sinagolan ug mantika o ang nipis nga pan nga pinahiran ug mantika. Kon ang pan nga ihalad linuto sa lapad nga kalaha, kinahanglan nga gikan kini sa maayong klase sa harina ug gisagolan ug mantika, ug walay patubo. Pikas-pikason kini ug buboan ug mantika. Halad kini sa pagpasidungog sa Ginoo. Kon ang pan nga ihalad linuto sa lawom nga kalaha, kinahanglan nga hinimo kini gikan sa maayong klase sa harina ug gisagolan usab ug mantika. Dad-a ngadto sa pari kini nga halad aron iyang ihalad ngadto sa Ginoo didto sa halaran. Kuhaan kini sa pari, ug ang iyang gikuha sunogon niya diha sa halaran isip paghinumdom sa Ginoo. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Ang nasobra sa gihalad iya na sa mga pari nga kaliwat ni Aaron, ug balaan kaayo kini tungod kay kabahin kini sa halad nga alang sa Ginoo. Ang tanang halad sa pagpasidungog nga ginahalad sa Ginoo kinahanglan nga walay patubo, kay dili kamo mahimong magsunog ug patubo o dugos sa inyong paghalad sa Ginoo. Mahimo ninyong ihalad ang patubo o dugos isip halad gikan sa inyong unang abot, apan dili kini angay sunogon diha sa halaran. Asini ang tanan ninyong halad sa pagpasidungog sa Ginoo, kay ang asin simbolo sa inyong walay kataposan nga kasabotan sa Ginoo. Asini ninyo ang tanang mga halad. Kon maghalad kamo sa inyong unang abot ingon nga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, paghalad kamog ginaling o sinanlag nga mga trigo. Butangan ninyo kini ug mantika ug insenso. Halad kini sa pagpasidungog. Sunogon sa pari ang ubang ginaling nga mga trigo nga may mantika ug ang tanang insenso nga gibutang niini aron sa paghinumdom sa Ginoo. Halad kini pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Kon may maghalad ug baka ingon nga halad alang sa pakigda-it, kinahanglan nga ang iyang ihalad sa presensya sa Ginoo walay depekto—laki man o baye. Ipatong niya ang iyang kamot diha sa ulo sa baka, ug ihawon niya kini duol sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang dugo niini isablig sa mga pari nga kaliwat ni Aaron palibot sa halaran. Magkuha ang pari ug mga bahin niini nga sunogon isip halad alang sa Ginoo: ang tanang tambok sulod sa ginhawaan sa baka, ang mga batobato apil ang tambok niini, ug ang gamay nga bahin sa atay. Unya sunogon kini sa mga pari nga kaliwat ni Aaron didto sa halaran uban sa halad nga sinunog. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Kon karnero o kanding ang iyang ihalad ingon nga halad alang sa pakigda-it ngadto sa Ginoo, kinahanglan nga wala kini depekto—laki man o baye. Kon karnero ang iyang ihalad sa Ginoo, ipatong niya ang iyang kamot diha sa ulo sa karnero ug ihawon niya kini didto sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Ug ang dugo niini isablig sa mga pari nga kaliwat ni Aaron palibot sa halaran. Unya mokuha ang pari ug bahin gikan niining halad nga iyang sunogon alang sa Ginoo. Kuhaon niya ang mga tambok, ang tibuok tambok nga ikog nga pinapuok pagkaputol, ang tanan nga tambok sa sulod sa ginhawaan, ang mga rinyon apil ang tambok niini, ug ang gamay nga bahin sa atay. Sunogon sa pari kining tanan didto sa halaran isip halad nga pagkaon. Kon kanding ang iyang ihalad sa presensya sa Ginoo, ipatong niya ang iyang kamot sa ulo sa kanding ug ihawon niya kini didto sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Ug ang dugo niini isablig sa mga pari nga kaliwat ni Aaron palibot sa halaran. Unya, gikan niining halad magkuha ang pari ug bahin nga iyang sunogon alang sa Ginoo. Kuhaon niya ang tanang tambok sulod sa ginhawaan sa kanding, ang mga batobato apil ang tambok niini, ug ang gamay nga bahin sa atay. Sunogon sa pari kining tanan didto sa halaran isip halad nga pagkaon. Ang kahumot niini makapalipay kaniya. Ang tanang tambok iya sa Ginoo. Ayaw kamo pagkaon ug tambok o dugo. Kini nga mga tulumanon kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon, bisan asa kamo magpuyo. Kon ang pangulong pari makasala nga wala niya tuyoa, ug tungod niini maangin ang mga tawo, maghalad siya sa Ginoo ug toriyong baka nga walay depekto isip halad sa paghinlo. Dad-on niya ang baka didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ipatong niya ang iyang kamot sa ulo sa baka ug ihawon niya kini sa presensya sa Ginoo. Unya magkuha ang pangulong pari ug dugo niadto nga baka ug dad-on niya sa sulod sa Tolda. Ituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug iwisik-wisik niya kini makapito sa atubangan sa kurtina nga gitabil sa Labing Balaang Dapit diin anaa ang presensya sa Ginoo. Unya pahiran niya sa dugo ang mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran nga sunoganan sa insenso didto sa sulod sa Tolda diin anaa ang presensya sa Ginoo. Ang nahibilin nga dugo sa baka ibubo niya sa kinaubosang bahin sa halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Kini nga halaran anaa duol sa pultahan sa Tolda. Unya kuhaon niya ang tanan nga tambok sa sulod sa ginhawaan sa baka, ang mga batobato apil ang tambok niini, ug ang gamay nga bahin sa atay. (Mao usab kini ang buhaton sa ihalad nga mananap nga alang sa maayo nga relasyon.) Sunogon sa pari kining tanan didto sa halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Kon ang tibuok katilingban sa Israel nakalapas sa sugo sa Ginoo, apan wala nila tuyoa, nakasala gihapon sila bisan pa kon ang kadaghanan kanila wala masayod mahitungod niini. Kon mahibaloan na nila nga nakasala diay sila, ang katilingban maghalad ug toriyong baka isip halad sa paghinlo. Dad-on nila kining baka didto sa Tolda nga Tagboanan. Unya ipatong sa mga tigdumala sa mga Israelinhon ang ilang mga kamot diha sa ulo sa baka ug unya ihawon nila kini sa presensya sa Ginoo. Unya magkuha ang pangulong pari ug dugo niadtong baka ug dad-on niya sa sulod sa Tolda. Ituslob niya sa dugo ang iyang tudlo ug iwisik-wisik niya kini makapito atubangan sa kurtina nga gitabil sa Labing Balaang Dapit, sa presensya sa Ginoo. Unya pahiran niya sa dugo ang mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran didto sa sulod sa Tolda diin anaa ang presensya sa Ginoo. Ang nahibilin nga dugo ibubo niya sa kinaubosang bahin sa halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Kini nga halaran anaa duol sa pultahan sa Tolda. Kon ang usa ka pangulo nakalapas sa sugo sa Ginoo nga iyang Dios, apan wala niya tuyoa, nakasala gihapon siya. Kon mahibaloan na niya nga nakasala diay siya, maghalad siya ug laking kanding nga walay depekto. Halad kini alang sa paghinlo. Ipatong niya ang iyang kamot sa ulo sa kanding, ug ihawon niya kini didto sa dapit nga ihawanan usab sa mga mananap nga isip halad nga sinunog. Unya ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo sa kanding ug ipahid niya sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Ang nahibilin nga dugo ibubo niya sa kinaobsang bahin sa halaran. Sunogon niya ang tanang tambok didto sa halaran sama sa ginahimo sa tambok sa mananap nga halad alang sa pakigda-it. Pinaagi sa pagbuhat niini sa pari, mahinloan ang maong pangulo gikan sa iyang sala ug pasayloon siya sa Ginoo. Kon ang usa kaninyo nakalapas sa sugo sa Ginoo, apan wala niya tuyoa, nakasala gihapon siya. Kon mahibaloan na niya nga nakasala diay siya, maghalad siya ug bayeng kanding nga walay depekto alang sa sala nga iyang nahimo. Ipatong niya ang iyang kamot sa ulo niining halad sa paghinlo, ug ihawon niya kini didto sa dapit nga ihawanan usab sa mga mananap nga isip halad nga sinunog. Unya ituslob sa pari ang iyang tudlo sa dugo sa kanding ug ipahid niya sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Ang nahibilin nga dugo ibubo niya sa kinaubosang bahin sa halaran. Unya kuhaon niya ang tanan nga tambok sa kanding sama sa ginahimo sa halad nga mananap alang sa maayo nga relasyon. Pagkahuman, sunogon niya ang tambok diha sa halaran isip mahumot nga halad nga makapalipay sa Ginoo. Pinaagi niining buhaton sa pari, mahinloan ang tawo gikan sa iyang sala ug pasayloon siya sa. Kon karnero ang ihalad sa tawo alang sa halad sa paghinlo, kinahanglan nga baye kini ug walay depekto. Ipatong niya ang iyang kamot sa ulo sa karnero, ug ihawon niya kini didto sa dapit nga ihawanan usab sa mga mananap nga isip halad nga sinunog. Unya ituslob sa pari ang iyang kamot sa dugo sa karnero ug ipahid niya kini sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog. Ang nahibilin nga dugo ibubo niya sa kinaubosang bahin sa halaran. Unya kuhaon niya ang tanang tambok sa karnero sama sa ginahimo sa karnero nga halad alang sa pakigda-it. Pagkahuman, sunogon niya ang tambok diha sa halaran kauban sa uban pa nga mga halad alang sa Ginoo. Pinaagi niining buhaton sa pari, mahinloan ang tawo gikan sa iyang sala ug pasayloon siya sa. Kon ang usa ka tawo modumili sa pagsulti ngadto sa korte bahin sa mga butang nga iyang nakita o nahibaloan, may tulubagon siya. Kon may makahikap sa bisan unsa nga butang nga giisip nga hugaw, sama sa patayng lawas sa hugaw nga mga mananap, makasala siya ug makapahugaw kini kaniya, bisan wala niya mahibaloi nga nakahikap siya. Kon nakahikap siya sa hugaw nga mga butang sa tawo nga wala niya mahibaloi, nga tungod niini nakapahimo kaniyang hugaw, nakasala siya sa higayon nga mahibaloan na niya kini. Kon manumpa ang usa ka tawo diha-diha sa walay paghunahuna kon maayo o daotan ang iyang gipanumpaang buhaton, nakasala siya kon maamgohan na niya ang iyang gihimo. Kon nahibaloan sa tawo nga nakasala siya sa bisan asa niini, kinahanglan nga isulti niya kini. Ug isip bayad sa sala nga iyang nahimo, maghalad siya sa Ginoo ug usa ka bayeng karnero o kanding isip halad sa paghinlo. Ang pari ang mohalad niini ug mahinloan siya gikan sa iyang sala. Apan kon dili siya makahimo paghalad ug karnero o kanding, maghalad na lang siya ug duha ka salampati o duha ka tukmo isip bayad sa iyang sala: ang usa halad sa paghinlo ug ang usa halad nga sinunog. Dad-on niya kini ngadto sa pari ug unahon paghalad sa pari ang halad sa paghinlo. Lubagon sa pari ang liog niini, apan dili niya putlon. Ug isablig niya ang uban nga dugo niini sa kilid sa halaran, ug ang nahibilin nga dugo ipatulo niya sa kinaubosang bahin sa halaran. Halad kini sa paghinlo. Ihalad usab dayon sa pari ang usa pa ka halad nga sinunog, sumala sa pamaagi sa paghalad niini. Pinaagi sa paghimo sa pari niini, mahinloan ang tawo gikan sa iyang sala ug pasayloon siya sa Ginoo. Apan kon dili pa gayod siya makahimo paghalad ug duha ka salampati o duha ka tukmo, maghalad na lang siya ug usa ka kilo nga maayong klase sa harina. Kinahanglan nga dili niya kini butangan ug mantika ug insenso kay halad kini sa paghinlo, ug dili halad sa pagpasidungog sa Ginoo Dad-on niya kini ngadto sa pari ug kuhaan kini sa pari ug usa ka kumkom isip paghinumdom sa Ginoo. Ug ang iyang kinuha sunogon niya sa halaran kauban sa uban pa nga mga halad nga alang sa Ginoo pinaagi sa kalayo. Halad kini sa paghinlo. Pinaagi sa paghimo niini sa pari, mahinloan ang tawo sa bisan asa niadto nga mga sala nga iyang nahimo ug pasayloon siya sa Ginoo. Ang nahibilin nga halad nga harina iya na sa pari, sama usab sa gihimo sa halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Gisugo pa gayod kini sa Ginoo kang Moises: Kon ang usa ka tawo makalapas sa sugo sa Ginoo tungod kay wala niya mahatag ang butang nga alang unta sa Ginoo, bisan wala niya tuyoa, kinahanglan nga maghalad siya ug laking karnero nga walay depekto isip bayad sa iyang sala. O bayran niya ug salapi ang kantidad sa karnero basi sa gibug-aton sa pilak diha sa kilohan nga ginagamit sa mga pari. Kini nga karnero halad isip bayad sa sala. Kinahanglan nga bayran niya ang wala niya mahatag sa Ginoo, ug dugangan pa niya kini ug 20 porsyento sa kantidad niini. Unya ihatag niya kining tanan sa pari nga mao ang maghalad ug usa ka laking karnero aron mahinloan ang tawo gikan sa iyang sala ug pasayloon siya sa. Kon ang usa ka tawo nakalapas sa sugo sa Ginoo bisan wala niya mahibaloi, nakasala siya ug may tulubagon siya sa. Mao kini ang giingon sa Ginoo kang Moises mahitungod sa tawo nga makasala sa Ginoo pinaagi sa paglimbong sa iyang isigka-tawo bahin sa butang nga gipatipigan o gibilin kaniya, o pagkawat niining butanga, o pagpanglimbong, o pagpamakak bahin sa butang nga nawala nga wala kuno niya makita, o pagpanumpa ug bakak nga wala niya mahimo ang bisan asa niini nga mga sala. Kon mapamatud-an nga tinuod nga nakasala siya, kinahanglan nga iuli niya ang iyang kinawat, o ang iyang nakuha pinaagi sa pagpanglimbong, o ang mga butang nga gibilin o gipatipigan kaniya, o ang mga butang nga nawala nga iyang nakit-an, o ang bisan unsang mga butang nga sumala sa iyang pagpanumpa wala kaniya, apan ang tinuod anaa diay. Kinahanglan nga iuli niya kini sa tag-iya nga wala gayoy kulang, ug dugangan pa niya ug 20 porsyento sa kantidad niini. Ihatag niya kini sa tag-iya sa adlaw nga maghalad siya sa halad isip bayad sa iyang sala. Magdala siya ngadto sa pari ug usa ka laking karnero nga walay depekto, ug ihalad niya kini sa Ginoo isip bayad sa iyang sala. O bayran niya ug salapi ang kantidad sa karnero basi sa gibug-aton sa pilak diha sa kilohan nga ginagamit sa mga pari. Pinaagi sa paghalad sa pari diha sa presensya sa Ginoo, mahinloan ang tawo gikan sa iyang sala, ug pasayloon siya sa. Isul-ob sa pari ang iyang pangsapaw nga bisting linen, ug ang pang-ilalom nga bisti nga nagatabon sa iyang kinatawo, ug kuhaon niya ang abo niining halad ug ibutang sa kilid sa halaran. Pagkahuman, mag-ilis siya sa iyang bisti ug dad-on niya ang abo didto sa gawas sa kampo, sa usa ka dapit nga giisip nga hinlo. Kinahanglan nga walay undang ang kalayo sa halaran; dili gayod kini palungon. Kada buntag sugnoran kini sa pari, ug ayohon niya pagbutang sa kalayo ang halad nga sinunog. Iapil usab niya pagsunog ang mga tambok sa mananap nga gihalad alang sa pakigda-it. Kinahanglan nga walay undang ang kalayo sa halaran; dili gayod kini palungon. Mao kini ang mga patakaran mahitungod sa halad sa pagpasidungog sa Ginoo: Ang mga pari nga kaliwat ni Aaron mao ang modala niini ngadto sa presensya sa Ginoo didto atubangan sa halaran. Kuhaan sa pari ug usa ka kumkom kining halad nga harina nga may mantika, ug iyang sunogon diha sa halaran apil ang tanang insenso nga gibutang sa harina. Sunogon niya kini isip paghinumdom sa Ginoo. Ang kahumot niini nga halad makapalipay sa Ginoo. Ang tanang mga lalaki nga kaliwat ni Aaron, apil ang ulahi nga mga henerasyon, makakaon niini nga bahin sa halad, tungod kay mao kini ang ilang bahin sa halad alang sa Ginoo pinaagi sa kalayo. Ang mga nagagunit niini nga mga halad kinahanglan balaan. Mao kini ang giingon sa Ginoo kang Moises mahitungod sa halad nga alang sa Ginoo nga ihalad ni Aaron sa adlaw sa iyang ordinasyon ingon nga pari, ug mao usab ang himuon sa iyang kaliwat nga mopuli kaniya: Maghalad siya ug duha ka kilo nga maayong klase sa harina. Halad kini sa pagpasidungog nga kinahanglan buhaton hangtod sa kahangtoran. Ang katunga niini iyang ihalad sa buntag ug ang katunga sa hapon. Kini nga harina sagolan ug mantika ug lutuon sa kolon. Inigkaluto, pikas-pikason kini ug ihalad sa pagpasidungog sa Ginoo. Ang kahumot niini nga halad makapalipay kaniya. Kinahanglan sunogon ang halad sa hingpit, kay halad kini alang sa Ginoo. Kinahanglan himuon kini sa matag kaliwat ni Aaron nga mopuli kaniya isip pangulong pari. Ang tanang mga halad sa pari sa pagpasidungog sa Ginoo kinahanglan nga sunogon, ug dili gayod kini kaonon. Gisugo usab sa Ginoo si Moises nga sultihan si Aaron ug ang iyang mga kaliwat nga lalaki niini nga mga patakaran: Ang halad sa paghinlo kinahanglan nga ihawon diha sa presensya sa Ginoo didto sa dapit nga ihawanan sa halad nga sinunog. Ang halad sa paghinlo balaan gayod nga halad. Ang pari nga mohalad niini kinahanglan nga mokaon niini didto sa hawanan sa Tolda nga Tagboanan, nga usa ka balaang dapit. Ang nagagunit niini nga halad kinahanglan balaan. Ug ang bisti nga malagsikan ug dugo niini nga halad kinahanglan nga labhan didto sa balaan nga dapit sa Tolda nga Tagboanan. Kinahanglan nga buakon ang kolon nga gilutoan sa maong halad. Apan kon giluto kini diha sa kaldero, kinahanglan kiskisan kining maong kaldero ug hugasan sa tubig. Makakaon niini nga halad ang tanan nga lalaki sa pamilya sa mga pari. Balaan kaayo kini nga halad. Apan kon ang dugo niini nga halad gidala ngadto sa Balaang Dapit diha sulod sa Tolda, aron mapasaylo ang sala sa usa ka tawo, sunogon gayod kini ug dili kan-on. Mao kini ang mga patakaran mahitungod sa halad isip bayad sa sala. Balaan kaayo kini nga halad: Ang halad isip bayad sa sala ihawon didto sa ihawanan sa halad nga sinunog. Ug ang dugo niini isablig palibot sa halaran. Ang tanan nga tambok niini ihalad: ang tambok nga ikog, ang mga tambok sulod sa ginhawaan, ang mga batobato apil ang mga tambok niini, ug ang gamay nga bahin sa atay. Sunogon kini sa pari diha sa halaran isip halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo. Halad kini isip bayad sa sala. Makakaon sa nahibiling mga bahin niini nga halad ang tanang mga lalaki sa pamilya sa mga pari, apan kinahanglan nga kan-on nila kini diha sa balaan nga dapit, kay balaan kaayo kini. Pareho ra ang patakaran sa halad sa paghinlo ug sa halad isip bayad sa sala: ang karne niini nga mga halad iya na sa pari nga naghalad niini. Ang panit sa mananap nga ihalad isip halad nga sinunog iya usab sa pari nga naghalad niini. Sama usab sa tanang halad sa pagpasidungog sa Ginoo, nga giluto sa pugon o giluto sa kaldero o sa kalaha, iya na usab kini sa pari nga naghalad niini. Ang tanan nga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, nga sinagolan ug mantika o wala, iya na sa mga pari nga kaliwat ni Aaron ug angayon kini nila pagbahin-bahin. Mao kini ang mga patakaran mahitungod sa halad alang sa pakigda-it nga ihalad sa Ginoo: Kon ang mananap nga halad alang sa pakigda-it mao ang ihalad sa tawo isip pagpasalamat, apilan niya kini ug pan. Magdala siyag pan nga walay patubo: pan nga baga nga sinagolan ug mantika, pan nga nipis nga pinahiran ug mantika, ug pan nga hinimo sa pinakamaayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika. Ug dugang pa niini, magdala usab siya ug pan nga may patubo. Maghalad siya ug usa sa matag klase niini nga mga pan isip gasa sa Ginoo. Iya na kini sa pari nga nagsablig sa dugo sa halad alang sa pakigda-it. Ang karne sa mananap nga halad isip pagpasalamat kinahanglan nga kan-on gayod niana nga adlaw nga kini gihalad; kinahanglang wala gayoy mabilin niini pagkaugma. Kon ang halad alang sa pakigda-it ihalad niya isip halad sa pagtuman sa usa ka panaad o halad nga kinabubut-on, ang karne niini kan-on niana gayong adlawa nga kini gihalad, apan kon may mabilin mahimo kini nga kan-on sa sunod nga adlaw. Kon may mabilin pa gayod nga karne hangtod sa ikatulo ka adlaw, kinahanglan nga sunogon na kini. Kon may mokaon sa karne sa ikatulo ka adlaw, kadto nga halad dili dawaton sa Ginoo ug walay kapuslanan ang iyang paghalad. Isipon kini nga hugaw ug may tulubagon si bisan kinsa nga mokaon niini. Kon masaghid ang karne sa bisan unsa nga butang nga giisip nga hugaw, kinahanglan nga dili na kini kan-on kondili sunogon. Bahin sa ubang mga halad nga karne nga mahimong kaonon, si bisan kinsa nga giisip nga hinlo mahimong makakaon niini. Apan si bisan kinsa nga giisip nga hugaw nga mokaon niini nga karne nga alang sa Ginoo, kanang tawhana dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan. Kon may makahikap sa butang nga giisip nga hugaw sama sa mahugaw nga butang sa tawo, o mahugaw nga mananap, o bisan unsa nga giisip nga hugaw nga butang, ug unya mokaon siya sa karne niini nga halad nga alang sa Ginoo, kanang tawhana dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan. Nagsugo ang Ginoo kang Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Ayaw kamo pagkaon sa tambok sa baka, karnero, o kanding. Ang tambok sa mananap nga namatay lang o napatay sa laing mananap mahimo ninyong gamiton alang sa bisan unsa nga paggamit, apan dili gayod ninyo kini kaonon. Si bisan kinsa nga mokaon sa tambok nga mahimong ihalad ngadto sa Ginoo, dili na ninyo isipon nga inyong sakop. Ug bisan asa kamo mopuyo, ayaw gayod kamo pagkaon sa dugo sa mananap ug lakip na ang dugo sa langgam. Si bisan kinsa nga mokaon ug dugo, dili na ninyo isipon nga inyong sakop. Nagsugo pag-usab ang Ginoo kang Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Si bisan kinsa nga maghalad ug halad alang sa pakigda-it, kinahanglan maghatag ug bahin sa maong halad alang sa Ginoo nga mahimong iya sa pari. Ug kini nga bahin nga alang sa Ginoo dad-on mismo sa maghahalad. Dad-on niya ang tambok ug ang dughan sa mananap, ug ibayaw niya ang dughan diha sa presensya sa Ginoo isip halad nga binayaw. Sunogon sa pari diha sa halaran ang tambok, apan ang dughan iya na ni Aaron ug sa iyang kaliwat nga mga pari. Ang dughan ug ang paa sa inyong halad ihatag ngadto sa mga pari nga si Aaron ug sa iyang mga kaliwat. Mao kini ang bahin nga ilang dawaton gikan kaninyo hangtod sa kahangtoran. Mao kadto ang bahin sa mga halad pinaagi sa kalayo alang sa Ginoo nga gihatag ngadto kang Aaron ug sa iyang mga kaliwat sa adlaw nga gidedikar sila nga moalagad sa Ginoo isip mga pari. Sa adlaw nga giordinahan ang mga pari, nagsugo ang Ginoo sa mga Israelinhon nga ihatag gayod nila kadto nga bahin nga alang sa mga pari, ug tumanon nila kini ug sa ilang mga kaliwat bisan sa umaabot nilang henerasyon. Mao kadto ang mga patakaran mahitungod sa halad nga sinunog, halad sa pagpasidungog sa Ginoo, halad sa paghinlo, halad isip bayad sa sala, halad nga alang sa ordinasyon, ug halad alang sa pakigda-it. Kini nga mga patakaran gihatag sa Ginoo kang Moises didto sa kamingawan sa Bukid sa Sinai, niadtong panahon nga nagsugo siya sa mga Israelinhon sa paghalad ngadto kaniya. Miingon ang Ginoo kang Moises, Gituman ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo, ug nagtigom ang katilingban didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya, gisultihan sila ni Moises nga kining iyang himuon mao ang gisugo sa Ginoo kaniya. Gipaduol ni Moises si Aaron ug ang mga anak nga lalaki niini ug gipakaligo sila. Unya gipasul-ob niya kang Aaron ang bisti nga alang sa pangulong pari: ang pang-ilalom nga bisti, ang bakos, ang panggawas nga bisti, ug ang efod nga gihigtan ug bugkos sa hawak nga maayong pagkahimo. Gitaod usab ni Moises sa dughan ni Aaron ang sapaw nga may mga bulsa-bulsa ug gisulod niya didto ang Urim ug Thumim. Unya gipasul-ob niya sa ulo ni Aaron ang turban, ug gitaod niya diha sa atubangan sa turban ang bulawan nga simbolo nga gipili si Aaron alang sa Ginoo. Gihimo kining tanan ni Moises sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya gikuha ni Moises ang lana nga pangdihog ug giwisik-wisikan ang Tolda nga Simbahan ug ang tanan nga anaa sa sulod niini. Niining paagiha gilain kining mga butang ngadto sa Ginoo. Giwisikan niya sa makapito ug lana ang halaran ug ang tanang kagamitan niini, apil ang palanggana ug ang tungtonganan niini. Gihimo niya kini aron idedikar kini nga mga butang ngadto sa Ginoo. Unya gibuboan niya ug lana nga pangdihog ang ulo ni Aaron sa pagdedikar kaniya ngadto sa Ginoo. Unya gidala niya sa taliwala ang mga anak nga lalaki ni Aaron ug gisul-oban sa bisti nga alang sa pari ug gibaksan kini. Gisul-oban usab niya sila ug mga turban. Gihimo kini ni Moises sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Pagkahuman, gipakuha ni Moises ang torong baka isip halad sa paghinlo. Ug gipatong ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang ilang mga kamot sa ulo sa baka. Giihaw ni Moises ang baka ug mikuha siyag dugo niini. Gituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug gipahiran niya ang mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran sa paghinlo niini. Unya gibubo niya ang nahibilin nga dugo sa kinaubosang bahin sa halaran. Niining paagiha gidedikar niya ang halaran alang sa Ginoo aron mahimong takos kini nga halaran sa paghinlo sa tawo gikan sa sala. Gikuha usab ni Moises ang tanan nga tambok sulod sa ginhawaan sa mananap, ang gamay nga bahin sa atay, ang mga batobato apil ang mga tambok niini, ug gisunog niya kini sa halaran. Ang mga nahibilin nga bahin sa baka sama sa unod, panit, ug mga tinai, gisunog niya sa gawas sa kampo. Gihimo kini ni Moises sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Pagkahuman niini, gipakuha ni Moises ang hamtong nga laking karnero isip halad nga sinunog, ug gipatong ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang ilang mga kamot sa ulo sa karnero. Giihaw ni Moises ang karnero ug gisablig ang dugo niini sa palibot sa halaran. Gipakuha usab dayon ni Moises ang ikaduhang hamtong nga laking karnero. Kini nga karnero halad alang sa ordinasyon. Gipatong ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang ilang mga kamot sa ulo sa karnero. Unya giihaw ni Moises ang karnero ug mikuha siyag dugo ug gipahid sa ubos nga bahin sa tuong dalunggan ni Aaron, ug sa kumagko sa iyang tuong kamot ug tiil. Gidala usab ni Moises sa taliwala ang mga anak nga lalaki ni Aaron ug gipahiran usab niya ug dugo ang ubos nga bahin sa ilang tuong dalunggan, ug ang kumagko sa ilang tuong mga kamot ug tiil. Unya gisablig niya ang dugo palibot sa halaran. Gikuha niya ang mga tambok, ang tambok nga ikog, ang tanan nga tambok sulod sa ginhawaan, ang gamay nga bahin sa atay, ang mga batobato apil ang tambok niini, ug ang tuo nga paa. Pagkahuman gikuha kini ni Moises gikan kanila ug gisunog diha sa halaran uban sa halad nga sinunog. Halad kini alang sa ilang ordinasyon. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Gikuha usab ni Moises ang dughan sa karnero ug gibayaw kini ngadto sa Ginoo isip halad nga binayaw. Mao kini ang iyang bahin sa karnero nga halad alang sa ordinasyon. Kining tanan gihimo ni Moises sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Unya mikuha si Moises ug lana nga pangdihog ug dugo nga anaa sa halaran ug giwisikan niya si Aaron ug mga anak nga lalaki niini ug ang ilang mga bisti. Niining paagiha gidedikar niya sila ug ang ilang mga bisti alang sa Ginoo. Unya miingon si Moises kang Aaron ug sa mga anak niini, “Lutoa ninyo ang karne diha sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ug sumala sa gisugo ko kaninyo, kaona ninyo kini diha uban sa pan nga halad alang sa ordinasyon nga gisulod sa bukag. Dayon sunoga ninyo ang mahibilin nga karne ug pan. Ayaw kamo paghawa dinhi sulod sa pito ka adlaw hangtod dili mahuman ang inyong ordinasyon. Ang Ginoo ang nagsugo kanato sa paghimo niining gihimo nato karong adlawa, aron mahinloan kamo gikan sa inyong mga sala. Kinahanglan nga magpabilin kamo dinhi adlaw ug gabii sulod sa pito ka adlaw, ug himuon gayod ninyo ang gipahimo sa Ginoo aron dili kamo mamatay, kay mao kini ang gisugo sa kanako nga himuon ninyo.” Busa gituman ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang tanan nga gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Sa ikawalo nga adlaw, pagkahuman sa ordinasyon, gipatawag ni Moises si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki, ug ang mga tigdumala sa Israel. Miingon si Moises kang Aaron, “Pagkuha ug usa ka toriyong baka ug usa ka hamtong nga laking karnero nga parehong walay depekto, ug ihalad kini sa Ginoo. Ang baka halad sa paghinlo, ug ang karnero halad nga sinunog. Unya sultihi ang mga Israelinhon nga magkuha silag laking kanding isip ilang halad sa paghinlo. Ug magkuha usab silag baka ug karnero nga parehong tag-usa pa ka tuig ug walay depekto isip ilang halad nga sinunog. Magkuha usab silag baka ug hamtong nga laking karnero isip halad alang sa pakigda-it. Ihalad nila kini uban sa halad sa pagpasidungog nga sinagolan ug mantika, kay karong adlawa magapadayag ang Ginoo sa iyang presensya diha kaninyo.” Busa gidala sa tibuok katilingban atubangan sa Tolda nga Tagboanan ang tanang gisugo ni Moises kanila. Nagtigom silang tanan didto sa presensya sa Ginoo. Miingon si Moises, “Gisugo kamo sa Ginoo nga himuon ninyo kining paghalad aron mapadayag niya ang iyang gahom diha kaninyo.” Unya miingon siya kang Aaron, “Duol ngadto sa halaran ug ihalad ang imong halad sa paghinlo ug ang halad nga sinunog aron mahinloan ka ug ang imong panimalay gikan sa inyong mga sala. Ug sumala sa gisugo sa Ginoo, ihalad usab ang halad sa mga tawo aron mahinloan sila gikan sa ilang mga sala.” Busa mipaduol sa halaran si Aaron ug giihaw niya ang toriyong baka isip halad sa paghinlo. Ang dugo niini gidala sa iyang mga anak kaniya, ug gituslob niya ang iyang tudlo sa dugo ug gipahid kini sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran. Ang nahibilin nga dugo gibubo niya sa kinaubosang bahin sa halaran. Gisunog niya sa halaran ang mga tambok, ang mga batobato, ug ang gamay nga bahin sa atay, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang karne ug ang panit niini gisunog niya sa gawas sa kampo. Unya giihaw usab ni Aaron ang mananap isip halad nga sinunog. Ang dugo niini gidala sa iyang mga anak nga lalaki kaniya, ug gisablig niya kini palibot sa halaran. Gidala usab nila kaniya ang mga hiniwa-hiwa nga bahin sa mananap lakip ang ulo niini, ug gisunog niya kini sa halaran. Gihugasan niya ang mga bahin sa sulod sa ginhawaan ug ang mga tiil, ug gisunog niya kini sa halaran kauban sa uban pang mga bahin sa mananap. Pagkahuman niini, gidala niya sa atubangan ang mga halad sa mga tawo. Giihaw niya ang kanding isip halad sa paghinlo sa mga tawo sama sa una niyang gihimo sa halad. Unya gidala usab niya sa atubangan ang halad nga sinunog, ug gihalad niya kini sumala sa pamaagi sa paghalad niini. Gidala usab niya sa atubangan ang halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Mikuha siya ug usa ka hakop ug gisunog kini sa halaran uban sa halad nga sinunog, nga sunogon kada buntag. Giihaw usab ni Aaron ang baka ug ang hamtong nga laking karnero isip halad alang sa pakigda-it. Ang dugo niini gidala sa iyang mga anak nga lalaki kaniya, ug gisablig niya kini palibot sa halaran. Ang mga tambok niining mga mananap—ang tambok nga mga ikog, ang mga tambok sulod sa ginhawaan—apil ang mga rinyon ug ang gamay nga bahin sa atay gitungtong sa mga anak nga lalaki ni Aaron sa mga dughan sa mga mananap. Ug gisunog ni Aaron ang mga tambok didto sa halaran. Sumala sa gisugo ni Moises, gibayaw ni Aaron ang mga dughan ug ang tuo nga paa sa mananap isip halad nga binayaw ngadto sa Ginoo. Pagkahuman ug halad ni Aaron niining tanan, gibayaw niya ang iyang mga kamot ug gibendisyonan ang mga tawo, ug unya nanaog siya gikan sa halaran. Unya si Nadab ug si Abihu nga mga anak ni Aaron nagkuha sa ilang tagsa-tagsa ka butanganan sa insenso. Gibutangan nila kinig baga ug insenso ug gihalad sa Ginoo. Niining paagiha, wala sila mosubay sa gisugo sa Ginoo kay dili mao ang kalayo nga ilang gigamit. Busa nagpadala ang Ginoo ug kalayo nga misunog kanila hangtod nga namatay sila diha sa presensya sa Ginoo didto sa Tolda nga Tagboanan. Unya miingon si Moises kang Aaron, “Mao kini ang buot ipasabot sa Ginoo sa dihang miingon siya: ‘Kinahanglan ilhon sa mga pari ang akong pagkabalaan, ug kinahanglan pasidunggan ako sa tanan kong katawhan.’ ” Wala makatubag si Aaron. Unya gipatawag ni Moises si Mishael ug si Elzafan, nga mga anak nga lalaki ni Uziel nga uyoan ni Aaron, ug giingnan sila, “Dali, kuhaa ninyo sa Tolda ang mga patayng lawas sa inyong mga paryente ug dad-a ninyo sa gawas sa kampo.” Busa gikuha nila ang mga patayng lawas, apan bisti ang ilang gigamit sa pagkupot, ug gidala nila sa gawas sa kampo sumala sa gisugo ni Moises. Unya miingon si Moises kang Aaron ug sa iyang mga anak nga si Eleazar ug si Itamar, “Ayaw ninyo kalkaga ang inyong buhok o gisia ang inyong mga bisti sa pagpaila nga nagsubo kamo alang sa patay. Kon himuon ninyo kini, mamatay kamo ug masuko ang Ginoo sa tibuok katilingban sa Israel. Ang tanan nga katawhan sa Israel nga inyong paryente mao ang magsubo alang kanilang duha nga gisunog sa Ginoo. Ayaw una kamo paghawa sa pultahan sa Tolda. Kon himuon ninyo kini mamatay kamo, kay gipili kamo sa Ginoo nga mahimong mga pari pinaagi sa pagdihog kaninyo sa lana.” Ug gituman nila ang giingon ni Moises. Miingon ang Ginoo kang Aaron, “Ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki dili angayng mosulod sa Tolda nga nakainom ug bino o sa bisan unsa nga ilimnon nga makahubog. Kon himuon ninyo kini mamatay kamo. Kini nga mga patakaran kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. Angay ninyong mahibaloan kon unsa ang alang sa Ginoo ug ang alang sa tanan, ang hinlo ug ang hugaw. Ug kinahanglan nga tudloan ninyo ang mga Israelinhon sa tanan nga patakaran nga gihatag ko kaninyo pinaagi kang Moises.” Miingon si Moises kang Aaron ug sa iyang duha ka anak nga nahibilin nga sila si Eleazar ug Itamar, “Kuhaa ninyo ang halad sa pagpasidungog sa Ginoo gikan sa nahibiling mga halad pinaagi sa kalayo. Lutoa ninyo kini nga walay patubo ug kaona ninyo diha sa tapad sa halaran, kay balaan kaayo kini nga halad. Kaona ninyo kini diha lang sa balaan nga dapit, kay mao kini ang inyong bahin gikan sa mga halad pinaagi sa kalayo. Mao kini ang gisugo sa Ginoo kanako.” “Kaonon ninyo ug sa tibuok nimong pamilya ang dughan ug ang paa sa mananap nga gibayaw ug gihalad ngadto sa Ginoo. Kaonon ninyo kini bisan asang dapit nga giisip nga hinlo. Gihatag kini kaninyo isip inyong bahin gikan sa mga halad sa mga Israelinhon alang sa maayo nga relasyon. Kon maghalad ang mga Israelinhon, ihalad nila ang dughan ug ang paa sa mananap uban ang mga tambok nga ihalad nila ingon nga halad pinaagi sa kalayo. Ang dughan ug ang paa ibayaw nila ngadto sa presensya sa Ginoo isip halad nga binayaw. Mao kini ang bahin ninyo ug sa imong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran, sumala sa gisugo sa Ginoo.” Sa dihang gisusi pag-ayo ni Moises ang bahin sa kanding nga halad sa paghinlo, nakita niya nga nasunog na kining tanan. Busa nasuko siya pag-ayo kang Eleazar ug kang Itamar, ug gisukmatan niya sila. Miingon siya, “Nganong wala man ninyo kaona ang halad didto sa balaan nga dapit? Kini nga halad balaan kaayo ug gihatag kini sa Ginoo kaninyo aron mahinloan ang katilingban sa Israel gikan sa ilang mga sala sa presensya sa Ginoo. Tungod kay ang dugo niini wala madala sulod sa Balaang Dapit, gikaon unta ninyo kini didto sa Tolda, sumala sa akong gisugo kaninyo.” Mitubag si Aaron kang Moises, “Kaganina naghalad ang akong mga anak nga lalaki sa ilang halad sa paghinlo ug sa ilang halad nga sinunog, apan namatay silang duha. Sa ingon niini nga panghitabo malipay kaha ang Ginoo kon gikaon namo ang halad sa paghinlo karong adlawa?” Miuyon si Moises sa tubag ni Aaron. Mahimo ninyong kaonon ang bisan unsa nga mananap sa tubig nga may mga silik ug mga himbis. Ang bisan unsa nga mahulogan sa ilang patayng lawas mahimong hugaw, butang man kini nga hinimo ug kahoy, tela, panit, o sako, ug bisan unsay gamitan niini. Kinahanglan nga hugasan kini ug tubig, apan isipon pa gihapon kini nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kon ang banga mahulogan sa ilang patayng lawas, ang tanan nga anaa sulod niini mahimong hugaw, ug kinahanglan nga buakon kini. Ang bisan unsang pagkaon nga mabutangan sa tubig nga gikan niadtong banga mahimong hugaw. Ug mahimong hugaw usab ang tanang matang sa ilimnon nga anaa sulod sa banga. Ang bisan unsa nga mahulogan sa ilang patayng lawas mahimong hugaw. Kon ang mahulogan pugon o kolon, isipon ninyo kini nga hugaw ug kinahanglan nga buakon. Ang tuboran o ang bangag nga pundohanan ug tubig nga mahulogan sa ilang patayng lawas magapabilin nga hinlo, apan ang mohikap niadtong patayng mananap mahimong hugaw. Magpabilin usab nga hinlo ang bisan unsa nga binhi nga itanomay nga mahulogan niadto, apan kon mahulogan ang binhi nga nahulom sa tubig, kini nga binhi mahimong hugaw. Kon namatay ang usa ka mananap nga mahimong kaonon, si bisan kinsa nga mohikap niini isipon nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Si bisan kinsa nga mokuha o mokaon sa lawas niini, kinahanglan manglaba sa bisti nga iyang gisul-ob, apan isipon pa gihapon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ako ang Ginoo nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Busa pagkinabuhi kamo nga balaan kay ako balaan. Pinaagi niining patakaran mahitungod sa tanang matang sa mga mananap, mahibaloan ninyo kon asa kanila ang hinlo ug ang hugaw, ang mahimong kaonon ug ang dili mahimong kaonon. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Kon ang usa ka babaye manganak ug batang lalaki, isipa siya nga hugaw sulod sa pito ka adlaw, maingon nga hugaw siya kon dug-on. Sa ikawalo nga adlaw tulion ang iyang anak. Kinahanglan mohulat ang babaye ug 33 ka adlaw ayha siya isipon nga hinlo. Dili siya mahimong mohikap sa bisan unsang butang nga alang sa Ginoo ug dili siya mahimong moadto sa Tolda nga Tagboanan hangtod nga mahuman ang mga adlaw sa iyang paghinlo. Kon babaye ang iyang anak, isipa siya nga hugaw sulod sa 14 ka adlaw, maingon nga hugaw siya kon dug-on. Kinahanglan mohulat pa siya ug 66 ka adlaw ayha siya maisip nga hinlo. Kon human na ang mga adlaw sa iyang paghinlo, malalaki man o mababaye ang iyang gianak, magdala dayon siya ngadto sa pari ug karnero nga usa ka tuig isip halad nga sinunog ug usa ka tukmo o salampati isip halad sa paghinlo, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Naghatag ang Ginoo niini nga mga patakaran kang Moises ug kang Aaron: Kon ang panit sa usa ka tawo mohubag o mobutoy o moputi-puti, nga posibleng mahimong ngilngig nga sakit sa panit, dad-on kining tawhana ngadto kang Aaron nga pari o ngadto sa usa sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Tan-awon sa pari ang apektado nga bahin sa iyang panit. Kon nagkabahong na kini ug ang mga balhibo niini nagputi na, tinuod nga may ngilngig siya nga sakit sa panit. Ug ipahibalo dayon sa pari nga hugaw siya. Apan kon ang nagputi-puti sa iyang panit wala nagkabahong ug ang balhibo wala nagputi, ilain siya sa pari gikan sa mga tawo sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw, tan-awon pag-usab sa pari ang iyang panit. Ug kon ang makita mao lang gihapon ug wala kini mikuyanap, ilain siya pag-usab sa pari gikan sa mga tawo sulod sa laing pito pa ka adlaw. Sa ikapito na usab nga adlaw, tan-awon siya pag-usab sa pari. Ug kon nagpali na kini ug wala mikuyanap, ipahibalo sa pari nga hinlo siya kay butoy-butoy lang kini. Pagkahuman niini, labhan sa tawo ang iyang bisti, ug isipon na siya nga hinlo. Apan kon mikuyanap ang butoy-butoy sa iyang panit human nga nakapatan-aw na siya sa pari ug gipahibalo na sa pari nga hinlo na siya, kinahanglan nga magpatan-aw siya pag-usab sa pari. Ug kon tinuod nga mikuyanap ang butoy-butoy, ipahibalo sa pari nga hugaw siya kay may ngilngig siya nga sakit sa panit. Si bisan kinsa nga may timailhan sa ngilngig nga sakit sa panit kinahanglan nga dad-on ngadto sa pari. Kon sa pagtan-aw sa pari nagputi-puti ang hubag nga mao ang hinungdan sa pagputi sa mga balhibo, ug ang unod makita na, usa kini ka ngilngig nga sakit sa panit nga mobalik-balik. Ug ipahibalo sa pari nga siya hugaw. Dili na kinahanglan nga ilain pa siya aron obserbahan kay dayag na nga siya hugaw. Kon sa pagtan-aw sa pari nga mikuyanap na ang sakit sa tibuok nga lawas sa tawo, kinahanglan nga tan-awon siya pag-usab ug maayo sa pari. Ug kon tinuod nga mikuyanap na ang sakit sa tibuok niyang lawas ug tungod niini miputi ang tanan niyang panit, ipahibalo sa pari nga hinlo siya. Apan kon nagkugang ang unod niini ug nagputi ang pinalian, magpatan-aw siya pag-usab sa pari. Ug kon tinuod nga mipali na kini, ipahibalo sa pari nga hinlo na siya. Kon ang usa ka tawo may hubag nga naayo, apan may mibutoy sa hubag nga naayo nga medyo puti-puti o pula-pula, kinahanglan nga ipatan-aw niya kini sa pari. Ug kon nagkabahong kini ug ang mga balhibo niini miputi, ipahibalo sa pari nga hugaw kining tawhana, kay may ngilngig siya nga sakit sa panit nga nagsugod sa hubag. Apan kon sa pagtan-aw sa pari wala nagkabahong ug wala usab nagputi ang balhibo niini, ug medyo pali na, ilain siya sa pari gikan sa mga tawo sulod sa pito ka adlaw. Kon mikuyanap kini sa ubang bahin sa panit, ipahibalo sa pari nga hugaw siya, kay timailhan kini sa ngilngig nga sakit sa panit. Apan kon wala kini mikuyanap, pali lang kini sa hubag, ug ipahibalo sa pari nga hinlo siya. Kon ang usa ka tawo may paso nga naimpeksyon ug nagputi-puti kini o nagpula-pula, kinahanglan nga ipatan-aw kini sa pari. Ug kon nagkabahong kini ug ang mga balhibo niini nagputi, ngilngig kini nga sakit sa panit nga nagsugod sa paso. Ug ipahibalo sa pari nga hugaw siya. Apan kon sa pagtan-aw sa pari wala kini nagkabahong ug wala usab nagputi ang balhibo niini, ug medyo napali na, ilain siya sa pari gikan sa mga tawo sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw, tan-awon siya pag-usab sa pari. Ug kon mikuyanap kini sa uban nga bahin sa iyang panit, ipahibalo sa pari nga hugaw siya, kay timailhan kini sa ngilngig nga sakit sa panit. Apan kon wala kini mikuyanap ug napali na, usa lang kini ka hubag nga nagsugod sa paso. Ug ipahibalo sa pari nga hinlo siya. Kon ang usa ka tawo may timailhan sa ngilngig nga sakit sa panit sa iyang ulo o suwang, kinahanglan nga ipatan-aw niya kini sa pari. Kon nagkabahong kini ug ang mga buhok o bangas niini nagdalag ug nagnipis, ipahibalo sa pari nga hugaw kining tawhana, kay may ngilngig siya nga nuka nga mitubo sa iyang ulo o sa suwang. Kon sa pagtan-aw sa pari wala nagkabahong apan walay itom nga buhok o bangas niini, ilain siya sa pari gikan sa mga tawo sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito ka adlaw, tan-awon pag-usab sa pari ang nuka. Ug kon wala kini mokaylap ug wala kini nagkabahong, ug wala usab nagdalag ang buhok o bangas niini, kinahanglan kagisan niya ang iyang ulo o mamarbas apan dili niya iapil ang bahin nga may nuka. Unya ilain siya pag-usab sa pari sulod sa laing pito pa ka adlaw. Sa ikapito ka adlaw, tan-awon pag-usab sa pari ang nuka. Ug kon wala kini mikuyanap ug wala kini nagkabahong, ipahibalo sa pari nga hinlo siya. Unya labhan sa tawo ang iyang bisti, ug isipon siya nga hinlo. Apan kon mikuyanap ang nuka sa iyang panit human gipahibalo sa pari nga hinlo siya, tan-awon siya pag-usab sa pari. Ug kon tinuod nga mikuyanap ang nuka sa iyang panit, dili na kinahanglan nga tan-awon pa sa pari kon may buhok o bangas nga nagdalag kay dayag na nga hugaw siya. Apan kon sa pagtan-aw sa pari wala kini mikuyanap ug may itom na nga buhok o bangas nga nagatubo, maayo na kini. Ug ipahibalo sa pari nga hinlo siya. Kon may nagputi-puti sa panit sa usa ka tawo, kinahanglan nga ipatan-aw kini sa pari. Ug kon ang mga nagputi-puti hanap ra, katol-katol lang kini nga nanggawas sa panit. Kining tawhana isipon nga hinlo. Ang tawo nga may ngilngig nga sanla kinahanglan nga magsul-ob ug gisi nga bisti, kalkagon niya ang iyang buhok, ug tabonan niya ang ubos nga bahin sa iyang nawong. Unya mosinggit siya, “Hugaw ako! Hugaw ako!” Isipon siya nga hugaw samtang anaa pa kaniya ang sakit. Ug kinahanglan nga magpuyo siya sa gawas sa kampo nga mag-inusara. Pagkahuman niini, tan-awon kini pag-usab sa pari. Ug kon wala mokuspaw ang talumtom, isipon kini nga hugaw bisan kon wala pa mikuyanap ang talumtom. Busa kinahanglan nga sunogon kini bisan anaa ra sa atubangan o likod sa panapton ang talumtom. Apan kon sa pagtan-aw sa pari mikuspaw ang talumtom, kuhaon niya ang bahin sa panapton o panit nga gitalumtom. Apan kon mobalik ug mokaylap ang talumtom sa panapton o panit, kinahanglan nga sunogon na kini. Kon nawala ang talumtom human labhi ang panapton o panit, labhan kini pag-usab ug mahimo na kining hinlo. Mao kini ang mga patakaran sa paghibalo kon hinlo o hugaw ang panapton nga delana o linen o ang bisan unsa nga butang nga hinimo gikan sa panit nga gitalumtom. mogawas ang pari sa kampo ug tan-awon niya ang lawas niadtong tawo. Kon naayo na ang iyang ngilngig nga sakit sa panit, magpakuha ang pari ug duha ka langgam nga buhi nga giisip nga hinlo, usa ka putol sa kahoyng sedro, pula nga higot, ug usa ka pungpong nga isopo. Unya ipaihaw sa pari ang usa ka langgam diha ibabaw sa kolon nga gisudlan ug tubig gikan sa tuboran. Unya kuhaon sa pari ang buhi nga langgam ug ituslob niya kini uban sa kahoyng sedro, pula nga higot, ug isopo, didto sa dugo sa langgam nga giihaw ibabaw sa kolon nga may tubig. Dayon wisik-wisikan niyag makapito ang tawong naayo sa iyang ngilngig nga sakit sa panit. Pagkahuman ipahibalo niya nga hinlo na ang maong tawo, ug buhian niya ang langgam. Apan sa dili pa ipahibalo nga hinlo na siya, labhan una sa tawo ang iyang bisti, kagisan ang tanan niyang buhok ug balhibo, ug maligo. Mahimo na siyang mosulod sa kampo apan dili siya mopuyo sa iyang tolda sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito ka adlaw, kagisan niya pag-usab ang tanan niyang buhok ug balhibo, labhan niya ang iyang bisti, ug maligo. Sa ikawalo nga adlaw, kinahanglan nga magdala siya ug duha ka laking karnero ug usa ka bayeng karnero nga usa ka tuig, ug walay depekto. Magdala usab siya ug unom ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika isip halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Ug magdala pa gayod siyag usa ka basong mantika. Unya dad-on siya sa pari nga mopahibalo nga hinlo na siya, ngadto sa presensya sa Ginoo didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, uban sa iyang mga halad. Dayon kuhaon sa pari ang usa sa laking karnero ug ang usa ka basong lana, ug ihalad niya kini isip halad nga bayad sa sala. Unya ibayaw niya kini sa presensya sa Ginoo isip halad nga binayaw. Ihawon niya ang karnero didto sa balaan nga dapit, sa ihawanan sa halad sa paghinlo ug sa halad nga sinunog. Kining halad nga karnero balaan kaayo, ug iya na kini sa pari sama usab sa halad sa paghinlo. Unya magkuha ang pari ug dugo sa karnerong gihalad ug ipahid niya kini sa ubos nga bahin sa tuong dalunggan sa tawo nga ginahinloan, ug sa kumagko sa tuong kamot ug tiil niini. Magbutang usab ang pari ug lana diha sa iyang wala nga palad, ug ituslob niya sa lana ang iyang tudlo sa tuong kamot ug iwisik-wisik kini makapito didto sa presensya sa Ginoo. Ang ubang lana sa iyang palad ipahid niya sa ubos nga bahin sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ug tiil niadtong tawo nga ginahinloan. Apan kon ang maong tawo kabos ug dili makahimo sa paghalad niini nga mga halad, magdala na lang siya ug usa ka karnero nga laki nga ihalad niya isip bayad sa sala. Ibayaw niya kini nga halad aron makuha ang iyang mga sala ug mahimo na siyang hinlo. Magdala usab siya ug duha ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika isip halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Ug magdala pa gayod siyag usa ka basong mantika. Ug sumala lang sa iyang makaya, magdala siyag duha ka salampati o duha ka tukmo; ang usa halad sa paghinlo ug ang usa halad nga sinunog. Sa ikawalo nga adlaw, dad-on niya kining tanan nga halad ngadto sa pari didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, sa presensya sa Ginoo. Kuhaon sa pari ang karnero nga halad isip bayad sa sala ug ang usa ka basong lana, ug ibayaw niya kini sa presensya sa Ginoo isip halad nga binayaw. Unya ihawon niya ang karnero ug magkuha siyag dugo niini ug ipahid niya sa ubos nga bahin sa tuong dalunggan sa tawo nga ginahinloan, ug sa kumagko sa tuong kamot ug tiil niini. Unya magbutang ang pari ug lana sa iyang wala nga palad, ug pinaagi sa iyang tudlo sa tuong kamot, iwisik-wisik niya ang lana makapito didto sa presensya sa Ginoo. Ang ubang lana sa iyang palad ipahid gihapon niya sa ubos nga bahin sa tuong dalunggan ug sa kumagko sa tuong kamot ug tiil niadtong tawo nga ginahinloan. Mao kini ang mga patakaran mahitungod sa paghinlo sa tawong may ngilngig nga sakit sa panit kon dili siya makakaya sa halad nga ihalad alang sa paghinlo. Mao kini ang giingon sa Ginoo kang Moises ug kang Aaron mahitungod sa ilang buhaton kon patuboan sa Ginoo ug agup-op ang ilang mga balay kon atua na sila sa Canaan, ang dapit nga ihatag sa Ginoo kanila nga ilang panag-iyahon: Kon ang tag-iya sa usa ka balay makamatikod nga dunay morag agup-op sa iyang balay, kinahanglan nga sultihan niya ang pari. Sa dili pa mosulod ang pari niadto nga balay aron susihon ang agup-op, magsugo una siya nga ipagawas ang tanang mga butang sa sulod, aron dili kini maapil ug maisip nga hugaw. Pagkahuman mosulod ang pari sa balay ug susihon niya ang agup-op nga anaa sa bongbong. Ug kon makita niya nga may pagkaberde o may pagkapula-pula ang nagalupyak sa bongbong, mogawas siya sa maong balay ug pasirad-an niya kini sulod sa pito ka adlaw. Sa ikapito nga adlaw, susihon niya kini pag-usab. Ug kon ang agup-op mikuyanap sa ubang bahin sa bongbong, ipakuha niya ang mga bahin sa bongbong nga may agup-op ug ipalabay kini didto sa gawas sa lungsod, sa dapit nga labayanan sa mga butang nga giisip nga hugaw. Pakiskisan niya ang tanang bahin sa bongbong sulod sa balay ug ang tanang kiniskis ipalabay niya sa gawas sa lungsod, sa dapit nga labayanan sa mga butang nga giisip nga hugaw. Unya pailisan niya ang tanang bahin sa bongbong nga nakiskisan. Apan kon human niadto agup-opon pa gihapon ang balay, adtoon kini pag-usab sa pari ug susihon. Kon mikuyanap gani ang agup-op, isipon na kadtong balaya nga hugaw kay kini nga matang sa agup-op nagabalik-balik. Busa ipaguba niya ang balay ug ang mga materyales niini ipalabay sa gawas sa lungsod, sa dapit nga labayanan sa mga butang nga giisip nga hugaw. Si bisan kinsa nga mosulod niini nga balay sa dihang gisirad-an kini isipon nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ug si bisan kinsa nga matulog o mokaon sulod niining balaya kinahanglan niyang labhan ang iyang bisti. Apan kon sa pagsusi sa pari wala na agup-opa ang balay human mailisi ang bahin sa bongbong nga giagup-opan, ipahibalo sa pari nga hinlo na ang maong balay. Ug aron nga isipon nga hinlo na gayod ang balay, magkuha ang pari ug duha ka langgam, kahoyng sedro, pulang higot, ug isopo. Ihawon niya ang usa ka langgam diha ibabaw sa kolon nga gibutangan ug tubig nga gikan sa tuboran. Unya kuhaon niya ang kahoyng sedro, ang pulang higot, ang isopo, ug ang buhi nga langgam, ug ituslob niya kining tanan sa tubig nga may dugo sa langgam nga giihaw. Ug wisik-wisikan niya makapito ang balay. Busa pinaagi sa dugo sa langgam, sa tubig nga gikan sa tuboran, sa buhi nga langgam, sa kahoyng sedro, sa isopo, ug sa pulang higot, mahinloan sa pari ang balay. Unya buhian niya ang langgam nga buhi didto sa gawas sa lungsod. Pinaagi niining himuon sa pari, makuha ang kahugaw sa balay ug mahimo na kining hinlo. Gisugo sa Ginoo si Moises ug si Aaron nga isulti nila kini sa mga Israelinhon: Kon dunay manggawas sa kinatawo sa usa ka lalaki tungod sa sakit, kanang manggawas isipon nga hugaw. Ug bisan nagapadayon kini sa pagtulo o wala, isipon gihapon siyang hugaw. Ang bisan unsa nga iyang mahigdaan o malingkoran mahimong hugaw. Si bisan kinsa nga maluwaan niining tawhana, kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo, apan isipon pa gihapon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kon kining tawhana wala makapanghunaw, si bisan kinsa nga iyang mahikapan kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo, apan isipon pa gihapon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ang kolon nga mahikapan niining tawhana kinahanglan nga buk-on, ug ang bisan unsa nga butang nga hinimo sa kahoy nga iyang mahikapan kinahanglan nga hugasan. Kon ang usa ka lalaki gawasan ug semilya, kinahanglan nga maligo siya, apan isipon pa gihapon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ang bisan unsa nga panapton o butang nga hinimo sa panit nga matuloan sa iyang semilya kinahanglan nga labhan, apan isipon pa gihapon kini nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kon makighilawas ang lalaki ug babaye, kinahanglan nga maligo silang duha; apan isipon pa gihapon sila nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kon reglahon ang usa ka babaye, isipon siya nga hugaw sulod sa pito ka adlaw, ug si bisan kinsa nga mohikap kaniya isipon usab nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ang bisan unsa nga iyang mahigdaan o malingkoran, mahimong hugaw. Kon makighilawas ang lalaki sa babaye nga giregla, isipon ang lalaki nga hugaw sulod sa pito ka adlaw, ug ang bisan unsa nga iyang mahigdaan mahimong hugaw. Kon ang regla sa babaye molapas pa ug pipila ka adlaw o kon dili niya tingregla apan gidugo siya, isipon gihapon siyang hugaw. Ang bisan unsa nga iyang mahigdaan o malingkoran samtang gidugo siya mahimong hugaw sama usab sa panahon sa iyang tingregla. Ug si bisan kinsa nga makahikap niini mahimong hugaw. Kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo, apan isipon pa gihapon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Gisultihan sa Ginoo si Moises ug si Aaron nga pahimangnoan gayod nila ang mga Israelinhon mahitungod sa mga butang nga makahugaw kanila, aron dili sila mamatay kon mosulod sila sa Tolda sa Ginoo nga anaa taliwala sa kampo. Mao kini ang gisugo sa Ginoo nga himuon ni Aaron sa adlaw nga mosulod siya sa Labing Balaang Dapit: Magdala si Aaron ug toriyong baka isip halad sa paghinlo ug hamtong nga laking karnero isip halad nga sinunog. Kinahanglan nga maligo siya ug unya isul-ob ang bisti alang sa pangulong pari nga puro linen: ang pang-ilalom nga panapton nga nagatabon sa iyang kinatawo, ang panggawas nga bisti, ang bakos, ug ang turban. Mohatag kaniya ang katilingban sa Israel ug duha ka laking kanding isip halad sa paghinlo ug usa ka hamtong nga laking karnero isip halad nga sinunog. Ihalad ni Aaron ang toriyong baka aron mahimo siyang hinlo ug ang iyang panimalay. Unya kuhaon niya ang duha ka kanding ug dad-on usab niya sa presensya sa Ginoo, didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ripahon niya kon asa sa duha ka kanding ang alang sa Ginoo ug ang alang kang Azazel. Ang kanding nga naripahan alang sa Ginoo ihalad niya isip halad sa paghinlo. Apan ang kanding nga naripahan alang kang Azazel ihalad niya nga buhi ngadto sa Ginoo ug buhian niya sa kamingawan, aron mahinloan ang mga tawo gikan sa ilang mga sala. Ihawon ni Aaron ang toriyong baka isip halad sa paghinlo alang sa iyang kaugalingon ug sa iyang panimalay. Unya magkuha siyag butanganan sa insenso ug pun-on niya kini ug baga nga gikan sa halaran nga anaa sa sulod sa Tolda. Ug magkuha usab siya ug duha ka kumkom sa humot ug pino nga insenso, ug dad-on niya kini sa Labing Balaang Dapit. Ibutang niya ang insenso diha sa kalayo didto sa presensya sa Ginoo, ug ang aso niini molukop sa tabon sa Kahon sa Kasugoan, aron dili siya mamatay. Unya mokuha siya ug dugo sa baka ug motindog atubangan sa Kahon nga nagaatubang sa sidlakan. Ug pinaagi sa iyang tudlo wisikan niya sa makapito ang tabon niini. Ihawon usab niya ang kanding isip halad sa paghinlo alang sa katawhan. Dad-on niya ang dugo niini sa Labing Balaang Dapit ug iwisik sa tabon sa sudlanan sa Kasabotan, sama sa gihimo niya sa dugo sa toriyong baka. Pinaagi niining himuon ni Aaron, mahinloan ang Labing Balaang Dapit gikan sa pagkahugaw sa mga Israelinhon ug sa tanan nilang mga sala ug mga kalapasan. Himuon usab niya kini sa ubang parte sa Tolda nga anaa taliwala sa mahugaw nga katawhan. Kinahanglan nga walay tawong magpabilin didto sa Tolda sa oras nga mosulod si Aaron sa Labing Balaang Dapit hangtod nga mogawas siya. Human niya mahimo ang seremonya aron mahinloan siya ug ang iyang panimalay ug ang tibuok katilingban sa Israel, mogawas siya ug moadto sa halaran nga anaa dapit sa pultahan sa Tolda. Unya mokuha siya ug dugo sa baka ug sa kanding ug ipahid niya kini sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran sa paghinlo niini. Pinaagi sa iyang tudlo iwisik-wisik niya sa makapito ang ubang dugo didto sa halaran sa paghalad niini ngadto sa Ginoo ug sa paghinlo niini tungod sa pagkahugaw sa mga Israelinhon. Human mahimo ni Aaron ang paghinlo sa Labing Balaang Dapit ug sa uban pa nga mga parte sa Tolda apil na ang halaran, dad-on niya sa atubangan ang buhi nga kanding. Ipatong niya ang iyang duha ka kamot sa ulo sa kanding ug isulti niya ang tanang sala ug kalapasan sa mga Israelinhon. Niining paagiha mabalhin ang ilang mga sala ngadto sa ulo sa kanding. Unya pabuhian ni Aaron ang kanding ngadto sa kamingawan sa tawo nga gitugyanan sa paghimo niini. Busa dad-on sa kanding ang tanang sala sa mga Israelinhon didto sa kamingawan. Unya mosulod si Aaron sa Tolda ug huboon niya ang iyang bisti nga alang sa pangulong pari nga iyang gisul-ob sa wala pa siya mosulod sa Labing Balaang Dapit, ug ibilin niya kini didto. Maligo siya didto sa usa ka balaan nga dapit sa Tolda ug pagkahuman isul-ob niya ang iyang ordinaryong bisti. Unya mogawas siya ug ihalad niya ang halad nga sinunog alang sa iyang kaugalingon ug halad nga sinunog alang sa mga Israelinhon aron mahinloan sila gikan sa ilang mga sala. Sunogon usab niya didto sa halaran ang mga tambok sa mananap nga halad sa paghinlo. Ang tawo nga gitugyanan nga buhian ang kanding alang kang Azazel kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo sa dili pa mobalik ngadto sa kampo. Kinahanglan nga dad-on ngadto sa gawas sa kampo ug sunogon ang nahibilin nga bahin niadtong baka ug kanding nga gikuhaan sa dugo nga gidala didto sa Labing Balaang Dapit sa paghinlo niini. Ang tawo nga mosunog niini kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo sa dili pa mobalik ngadto sa kampo. Ang pari nga gipili ug giordinahan nga maoy mopuli sa iyang amahan isip pangulong pari mao ang mohimo sa seremonya. Isul-ob niya ang bisti nga alang sa pangulong pari, ug himuon niya ang seremonya sa paghinlo sa Labing Balaang Dapit, sa uban pa nga mga parte sa Tolda apil na sa halaran, sa mga pari, ug sa tibuok katilingban. Himuon nila kini nga patakaran kausa matag tuig. Kinahanglan tumanon nila kini hangtod sa kahangtoran. Ug natuman kini sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug sa tanang mga Israelinhon: Si bisan kinsa kaninyo nga mohalad ug baka, karnero, o kanding sa laing dapit, Isablig sa pari ang dugo sa mananap didto sa halaran sa Ginoo, nga anaa dapit sa pultahan sa Tolda. Unya sunogon niya ang mga tambok sa mananap; ang kahumot niini nga halad makapalipay sa Ginoo. Kinahanglan dili na kamo mohalad ngadto sa mga demonyo nga daw kanding, kay kana makapahilayo kaninyo sa Ginoo. Kinahanglan nga tumanon ninyo kini hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. Timan-i gayod ninyo kini, kamong mga Israelinhon ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo: Si bisan kinsa kaninyo nga mohalad ug bisan unsa nga halad didto sa laing dapit ug dili didto sa pultahan sa Tolda, ayaw na ninyo siya isipa nga inyong sakop. Si bisan kinsa kaninyo nga mokaon ug dugo kapungtan sa Ginoo, ug ayaw na ninyo siya isipa nga inyong sakop. Kay ang kinabuhi sa matag binuhat anaa sa iyang dugo, ug gisugo kamo sa Ginoo nga gamiton ninyo kini aron mahinloan kamo gikan sa inyong mga sala. Kay ang dugo nga mao ang nagahatag ug kinabuhi, mao ang makahinlo sa tawo gikan sa iyang mga sala. Mao kini ang hinungdan kon nganong dili kamo angay mokaon ug dugo. Si bisan kinsa kaninyo o sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo nga mangdakop ug mananap o langgam nga mahimong kaonon, kinahanglan nga paagason niya ang dugo niini ug tabonan ug yuta, tungod kay ang kinabuhi sa matag binuhat anaa sa iyang dugo. Mao kana nga gisultihan kamo sa Ginoo nga dili kamo mokaon ug dugo sa bisan unsa nga binuhat. Ug si bisan kinsa nga mokaon, ayaw na ninyo siya isipa nga inyong sakop. Si bisan kinsa kaninyo o sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo nga mokaon sa mananap nga namatay lang o gipatay sa lain nga mananap, kinahanglan labhan niya ang iyang bisti ug maligo, apan isipon pa gihapon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kon dili niya labhan ang iyang bisti ug dili siya maligo, may tulubagon siya. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw ninyo sunda ang mga binuhatan sa mga tawo sa Ehipto diin kamo nagpuyo kaniadto. Ayaw usab ninyo sunda ang mga binuhatan sa mga tawo sa Canaan diin dad-on ko kamo. Walay bisan kinsa kaninyo nga makighilawas sa iyang duol nga paryente. Ako mao ang Ginoo. Ayaw pakighilawas sa imong igsoon nga babaye, bisan igsoon mo lang siya sa imong amahan o sa imong inahan, ug bisan nagdako man siya uban kaninyo o wala. Ayaw pakighilawas sa imong apo nga babaye, kay makahatag kini ug kaulawan kanimo. Ayaw pakighilawas sa anak nga babaye sa imong amahan sa uban nga asawa, kay igsoon mo usab siya. Ayaw pakaulawi ang igsoong lalaki sa imong amahan pinaagi sa pagpakighilawas sa iyang asawa, kay iyaan mo usab siya. Ayaw pakighilawas sa imong umagad nga babaye kay asawa siya sa imong anak. Ayaw pakighilawas sa asawa sa imong igsoon kay makahatag kini ug kaulawan sa imong igsoon. Ayaw pakighilawas sa anak o apo nga babaye sa babaye nga imong gikadulog, kay tingalig anak o apo mo siya, ug daotan kana nga buhat. Ayaw pangasaw-a ang igsoon nga babaye sa imong asawa samtang buhi pa ang imong asawa. Ayaw pakighilawas sa babaye nga giregla kay giisip siya nga hugaw. Ayaw pakighilawas sa asawa sa uban, kay kon buhaton mo kini isipon ka nga hugaw. Ayaw ihatag ang bisan kinsa sa imong mga anak aron ihalad ngadto sa dios nga si Molec, kay makahatag kana ug kaulawan kanako nga imong Dios. Ako mao ang Ginoo. Ayaw pakighilawas sa sama kanimo nga lalaki, kay mangil-ad kana. Ayaw pakighilawas—malalaki man o mababaye—ngadto sa mananap, kay daotan ug hugaw kaayo kana nga buhat. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa paghimo sa bisan asa niining mga butanga, kay mao kini ang nakapahugaw sa mga tawong papahawaon ko sa yuta nga alang kaninyo. Si bisan kinsa nga mohimo niining mangil-ad nga mga butang dili na ninyo isipon nga inyong sakop. Busa tumana ninyo ang gipatuman ko kaninyo ug ayaw gayod ninyo sunda ang mangil-ad nga mga gihimo sama sa mga unang lumulupyo didto, aron dili ninyo mahugawan ang inyong kaugalingon tungod niini. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini sa tibuok katilingban sa Israel: Magkinabuhi kamo nga balaan kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, balaan. Tahora ninyo ang inyong inahan ug amahan, ug tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagsimba sa mga dios ni maghimo ug mga rebulto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Kon maghalad kamo ug halad alang sa pakigda-it kanako, ihalad kini sa paagi nga dawaton ko alang kaninyo. Kan-on ninyo ang karne niini sa adlaw sa inyong paghalad o sa pagkasunod nga adlaw. Apan kon may mahibilin nga karne hangtod sa ikatulo nga adlaw, kinahanglan nga sunogon na ninyo kini. Kon kan-on ninyo kini sa ikatulo nga adlaw, isipon ko kini nga hugaw ug dili ko kini dawaton. Si bisan kinsa nga mokaon niini may tulubagon tungod kay gipakawalay-bili niya ang butang nga alang kanako; busa kanang tawhana ayaw na ninyo isipa nga inyong sakop. Kon mag-ani kamo, ayaw ninyo hutda ug ani ang anaa sa daplin sa inyong tamnanan, ug ayaw na kamo panghagdaw. Mao usab sa ubasan, ayaw na ninyo baliki ang mga nangahulog. Ibilin na lang ninyo kini alang sa mga kabos ug sa mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pangawat, pamakak, o panglimbong sa inyong isigka-tawo. Ayaw kamo panumpa ug bakak ginamit ang akong ngalan, kay kon himuon ninyo kana panamastamasan ninyo ang akong ngalan. Ako mao ang Ginoo. Ayaw ninyo limbongi o kawati ang inyong isigka-tawo. Ayaw ninyo paugmai ang paghatag sa sweldo sa tawo nga gipatrabaho ninyo. Ayaw ninyo bugalbugali ang bungol, ug ayaw kamo pagbutang ug ali sa agianan sa buta. Himoa ninyo kini sa pagpakita nga nagatahod kamo kanako nga inyong Dios. Ako mao ang Ginoo. Kinahanglan nga makatarunganon ug husto ang inyong paghukom sa korte; ayaw kamo pagpabor-pabor—maadunahan man o makabos. Ayaw kamo panglibak sa inyong isigka-tawo. Ayaw kamo paghimo ug bisan unsa nga makadaot sa iyang kinabuhi. Ako mao ang Ginoo. Ayaw ninyo dumti ang inyong isigka-tawo. Badlonga ninyo siya kon nakasala siya aron wala kamoy tulubagon. Ayaw kamo pagpanimalos o pagdumot sa inyong isigka-tawo, kondili higugmaa ninyo siya sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon. Ako mao ang Ginoo. Tumana ninyo ang akong mga patakaran. Ayaw ninyo pahabali ang usa ka mananap sa lain nga klase sa mananap. Ayaw kamo pagtanom ug duha ka klase nga binhi sa usa ka tamnanan. Ayaw kamo pagsul-ob ug bisti nga hinimo sa duha ka klase nga panapton. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka sulugoon nga babaye nga kaslonon na sa laing lalaki, apan kining babaye wala pa maluwas o mahatagi ug kagawasan, kinahanglang silotan sila. Apan dili lang sila patyon kay dili pa man gawasnon ang maong babaye. Kon moabot na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ayaw ninyo kan-a ang mga bunga sa mga kahoy nga inyong gitanom sa unang tulo ka tuig. Isipon ninyo kini nga hugaw. Sa ikaupat nga tuig, ang tanang bunga ihalad ninyo isip pagdayeg kanako. Apan sa ikalima nga tuig makakaon na kamo sa mga bunga. Ug kon tumanon ninyo kini nga mga patakaran, moabunda ang mga bunga sa inyong mga kahoy. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagkaon sa karne nga may dugo pa. Ayaw ninyo himoa ang ginahimo sa mga manalagna o mamamarang. Kon magsubo kamo alang sa patay, ayaw ninyo putli ang inyong buhok sa isigka-kilid sa inyong ulo o ang inyong bangas, ug ayaw usab ninyo samari ang inyong lawas. Ayaw usab kamo pagpapatik. Ako mao ang Ginoo. Ayaw ninyo panamastamasi ang inyong mga anak nga babaye pinaagi sa pag-aghat kanila sa pagbaligya sa ilang dungog, kay mokaylap ang kahilayan ug mapuno sa kadaotan ang inyong dapit. Tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay, ug tahora ninyo ang dapit diin kamo magsimba kanako. Ako mao ang Ginoo. Ayaw kamo pagdangop sa mga espiritista ug niadtong mga nagapakigsulti sa kalag sa patay, kay kon himuon ninyo kini isipon kamo nga hugaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Tahora ninyo ang mga tigulang, ug tahora usab ninyo ako nga inyong Dios. Ako mao ang Ginoo. Ayaw ninyo daog-daoga ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Tagda ninyo sila sama sa inyong pagtagad sa mga sama kaninyo, ug higugmaa ninyo sila sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon, kay mga dumuduong usab kamo kaniadto didto sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo panglimbong sa inyong pagtimbang, pagtakos, o pagsukod. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Si bisan kinsa kaninyo o sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo nga mohalad sa iyang anak ngadto sa dios nga si Molec, kinahanglan nga batohon ninyo hangtod nga mamatay gayod. kapungtan ko siya ug ang iyang panimalay ug ang tanan nga nagsunod kaniya sa iyang paghalad ngadto kang Molec. Dili ko sila isipon nga inyong sakop. Kapungtan ko usab ang tawo nga modangop ug mosunod sa mga espiritista ug niadtong mga nagapakigsulti sa kalag sa patay. Dili ko sila isipon nga inyong sakop. Ilain ninyo ang inyong kaugalingon alang kanako ug pagkinabuhi kamo nga balaan, tungod kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Tumana ninyo ang akong mga patakaran kay ako mao ang Ginoo nga naglain kaninyo alang kanako. Si bisan kinsa nga motunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglan nga patyon. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa asawa sa uban, siya ug ang babaye kinahanglan nga patyon. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa sa mga asawa sa iyang amahan, gipakaulawan niya ang iyang amahan. Ug silang duha sa babaye kinahanglan nga patyon. Sila ra ang responsable sa ilang kamatayon. Kon ang amahan makighilawas sa iyang umagad nga babaye, silang duha kinahanglan nga patyon kay daotan ang ilang gihimo. Sila ra ang responsable sa ilang kamatayon. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa sama niyang lalaki, silang duha kinahanglan nga patyon kay mangil-ad ang ilang gihimo. Sila ra ang responsable sa ilang kamatayon. Kon may lalaking maminyo sa inahan ug anak, kinahanglan nga sunogon silang tulo, kay daotan ang ilang gihimo. Dili angay nga magpabilin kini nga kadaotan diha kaninyo. Kon ang usa ka lalaki mangasawa ug makighilawas sa iyang igsoong babaye, bisan kon igsoon lang niya kini sa amahan o sa inahan, gipakaulawan niya ang iyang igsoon ug may tulubagon siya. Ug tungod kay makauulaw ang gihimo nilang duha, dili na ninyo sila isipon nga inyong sakop. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa babaye nga giregla, ug mosugot ang babaye, dili na ninyo sila isipon nga inyong sakop. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa iyang iyaan, gipakaulawan niya ang iyang iyaan. Silang duha may tulubagon sa ilang gihimo. Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa asawa sa iyang uyoan, gipakaulawan niya ang iyang uyoan. Silang duha may tulubagon, ug mamatay na lang sila nga walay anak. Kon ang usa ka lalaki makigrelasyon sa asawa sa iyang igsoon, gipakaulawan niya ang iyang igsoon. Ug tungod kay giisip nga hugaw ang ilang gihimo, mamatay na lang sila nga walay anak. Tumana ninyo ang tanan kong mga patakaran ug mga sugo aron dili ko kamo papahawaon sa yuta nga dad-an ko kaninyo diin kamo mopuyo. Ang katawhan nga papahawaon ko niadtong yutaa nagahimo niana nga mga kadaotan. Ug tungod niini gikapungtan ko sila pag-ayo. Busa ayaw ninyo sunda ang ilang gihimo. Sumala sa giingon ko kaninyo, mainyo ang ilang yuta. Ihatag ko kaninyo kining maayo ug mabungahon nga yuta aron inyong panag-iyahon. Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga naglain kaninyo gikan sa ubang mga katawhan. Kinahanglan mahibaloan ninyo kon unsa ang hinlo ug ang hugaw nga mga mananap apil na ang mga langgam. Dili ninyo hugawan ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagkaon sa hugaw nga mga mananap. Sumala sa giingon ko kaninyo, isipon ninyo kini nga hugaw. Magkinabuhi kamo nga balaan kay ako, ang Ginoo, balaan. Gilain ko kamo gikan sa ubang mga nasod aron mahimong ako. Kon aduna kaninyoy espiritista o nagapakigsulti sa kalag sa patay, kinahanglan nga batohon siya hangtod nga mamatay. Siya ang responsable sa iyang kamatayon. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga pari nga kaliwat ni Aaron: Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagtambong sa lubong sa inyong isigka-Israelinhon, gawas lang kon ang namatay duol ninyong paryente sama sa inyong inahan, amahan, anak, igsoon nga lalaki, o igsoon nga babaye nga wala pay bana apan kamoy nagbuhi. Ayaw usab ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagtambong sa lubong sa paryente sa inyong asawa. Ayaw ninyo kagisi ang bisan asa nga parte sa inyong ulo o balbasi ang inyong bangas, o samari ang inyong lawas. Kinahanglan nga ilain ninyo ang inyong kaugalingon alang kanako nga inyong Dios, ug ayaw ninyo pasipalahi ang akong ngalan. Himoa ninyo kini kay kamo ang nagahalad sa mga halad pinaagi sa kalayo, nga mao ang akong pagkaon. Kinahanglan nga dili kamo mangasawa sa babaye nga hugaw tungod kay nagabaligya siya sa iyang dungog, o sa babaye nga gibulagan sa iyang bana, tungod kay gilain kamo alang kanako. Kinahanglan nga isipon kamo sa inyong isigka-Israelinhon nga balaan kay kamo ang nagahalad sa mga halad, nga mao ang akong pagkaon. Oo, kinahanglan gayod nga isipon nila kamo nga balaan kay ako, ang Ginoo, balaan, ug ginahimo ko ang akong katawhan nga balaan. Kon may anak kamong babaye nga nagapakaulaw kaninyo tungod kay nagabaligya siya sa iyang dungog, ug tungod niini giisip siya nga mahugaw, kinahanglan nga sunogon siya. Kon ang pangulong pari magsubo alang sa patay, kinahanglan nga dili niya kalkagon ang iyang buhok ug dili niya gision ang iyang bisti. Kinahanglan nga likayan niya ang pagduol sa patay, bisan pa kon iya kining amahan o inahan. Ug tungod kay gihalad siya kanako isip pangulong pari pinaagi sa pagdihog kaniya ug lana, dili siya angay nga mobiya sa Tolda nga Tagboanan aron motambong sa lubong, kay kon himuon niya kini mahugawan ang Tolda. Ako mao ang Ginoo. Niining paagiha dili isipon nga hugaw ang iyang mga anak. Ako, ang Ginoo, ang naglain kaniya nga mahimong pangulong pari. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini kang Aaron: Walay bisan kinsa sa imong mga kaliwat hangtod sa umaabot nga mga henerasyon ang makahalad sa mga halad, nga mao ang akong pagkaon, kon may depekto sa iyang lawas. Dili mahimo nga ang buta, bakol, ang may depekto sa iyang nawong, dili normal ang usa ka bahin sa lawas, may bali ang tiil o kamot, buktot, unano, may sakit sa mata o sa panit, o dili makaanak. Busa gisulti kining tanan ni Moises kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, ug sa tanang mga Israelinhon. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki: Ayaw ninyo pasipalahi ang akong balaan nga ngalan, busa hatagi ninyog pagtahod ang mga halad nga gihalad sa mga Israelinhon kanako. Ako mao ang Ginoo. Kon aduna kaninyo karon o sa inyong mga kaliwat sa umaabot nga mga henerasyon nga giisip nga hugaw nga mohikap sa halad nga alang kanako, dili na gayod siya makaalagad isip pari. Ako mao ang Ginoo. Kinahanglan nga dili kamo mokaon sa bisan unsa nga karne sa mananap nga namatay lang o gipatay sa uban nga mananap, kay kon himuon ninyo kini isipon kamo nga hugaw. Ako mao ang Ginoo. Kinahanglan nga tumanon gayod ninyo ang gipatuman ko kaninyo aron dili kamo manubag ug mangamatay. Ako ang Ginoo nga naglain kaninyo alang kanako. Kamo lang nga mga pari ug ang inyong panimalay ang makakaon sa bahin sa mga halad nga alang sa mga pari. Dili mahimong mokaon niini ang inyong bisita o ang inyong sinuholan nga trabahante. Apan mahimong mokaon ang sulugoon nga gipalit ninyo o natawo diha sa inyong panimalay. Dili usab makakaon niini ang anak sa pari nga nakapamana ug dili pari. Apan kon nabalo siya o nagkabulag sila sa iyang bana ug wala silay anak, ug mibalik siyag puyo uban sa iyang amahan, makakaon siya sa pagkaon nga gidawat sa iyang amahan isip pari. Hinumdomi gayod ninyo nga kamo lang nga mga pari ug ang inyong panimalay ang makakaon sa bahin sa mga halad nga alang kaninyo. Apan kon ang usa ka tawo nga dili miyembro sa inyong panimalay nakakaon niini nga wala niya tuyoa, kinahanglan nga ulian niya kini sa inyo ug dugangan pa gayod niya ug 20 porsyento sa presyo niini. Kamong mga pari, ayaw ninyo pasipalahi ang mga halad sa mga Israelinhon alang kanako, aron nga sa pagkaon ninyo niini dili kamo makasala ug wala kamoy tulubagon. Ako ang Ginoo nga naglain kaninyo alang kanako. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki, sa tanan nga sama nilang mga Israelinhon, ug apil na usab sa mga langyaw nga nagapuyo uban kanila: Kon ang halad nga sinunog mao ang inyong ihalad isip halad sa pagtuman sa usa ka panaad o halad nga kinabubut-on, kinahanglan nga laki kini nga baka, karnero, o kanding nga walay depekto, aron ako kining dawaton. Ayaw kamo paghalad ug may depekto kay dili ko gayod kini dawaton. Kon ang halad alang sa pakigda-it ngadto sa Ginoo ang inyong ihalad isip halad sa pagtuman sa usa ka panaad o halad nga kinabubut-on, kinahanglan nga baka o karnero o kanding kini nga walay depekto aron dawaton ko kini. Ayaw kamo paghalad kanako ug mananap nga buta, nabalian, nasamaran, o may sakit sa panit. Mahimo ninyong ihalad isip halad nga kinabubut-on ang baka o karnero o kanding nga may depekto, apan dili kini mahimong ihalad isip halad sa pagtuman sa usa ka panaad. Ayaw kamo paghalad kanako ug mananap nga nasamaran sa itlog, o gikapon. Ayaw gayod ninyo kini buhata sa inyong dapit. Ug ayaw usab kamo pagpalit nianang matanga sa mga mananap gikan sa mga langyaw aron ihalad kanako, kay dili ko kana dawaton. Ayaw ninyo ihalad ug dungan sa baka o karnero o kanding ang mga nati niini sulod sa usa lang ka adlaw. Kon maghalad kamo ug halad sa pagpasalamat kanako, sunda ninyo ang husto nga pamaagi sa paghalad niini aron dawaton ko kini. Ug kinahanglan nga kaonon ninyo kini niana mismong adlaw sa paghalad niini ug ayaw gayod ninyo binli hangtod pagkaugma. Ako mao ang Ginoo. Tumana ninyo ang akong mga sugo. Ako mao ang Ginoo. Ayaw ninyo pasipalahi ang akong balaan nga ngalan, ug ilha ninyo ako nga balaan. Ako mao ang Ginoo nga naglain kaninyo alang kanako, ug nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Ako mao ang Ginoo. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti ngadto sa mga Israelinhon kini nga mga patakaran mahitungod sa pinasahi nga mga higayon nga magtigom sila sa pagsimba sa Ginoo: “May unom kamo ka adlaw sa pagtrabaho, apan sa ikapito nga adlaw mopahulay kamo kay mao kana ang Adlaw nga Igpapahulay. Ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa, kondili pagtigom kamo aron sa pagsimba, kay adlaw kana nga pasidunggan ninyo ang Ginoo. “Ang Pista sa Paglabay sa Anghel ug ang Pista sa Pan nga Walay Patubo mga pinasahi usab nga mga higayon nga magtigom ang mga Israelinhon sa pagsimba sa Ginoo. Ang Pista sa Paglabay sa Anghel himuon sa gabii sa ika-14 nga adlaw sa nahaunang bulan. Ug sa ika-15 nga adlaw sa mao gihapon nga bulan, magasugod usab ang Pista sa Pan nga Walay Patubo. Pito ka adlaw kini nga pista, ug nianang mga adlawa kinahanglan nga pan nga walay patubo ang inyong kaonon. Sa nahaunang adlaw niining pista, ayaw kamo pagtrabaho kondili pagtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo. Sulod sa pito ka adlaw, paghalad kamo ngadto sa Ginoo. Ug sa ikapito nga adlaw ayaw na usab kamo pagtrabaho kondili pagtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo. Niana usab nga adlaw, paghalad usab kamo sa Ginoo ug karnero nga nagaedad ug usa ka tuig ug walay depekto isip halad nga sinunog. Lakipi ninyo kini ug upat ka kilo nga maayong klase sa harina nga gisagolan ug mantika isip halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug usa ka litro nga bino isip halad nga ilimnon. Mga halad kini pinaagi sa kalayo, ug ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo. Kon wala pa kini ninyo ikahalad, ayaw gayod kamo pagkaon sa bisan unsa nga matang sa pagkaon gikan sa inyong bag-ong giani, hilaw man kini o sinanlag o giluto nga pan. Kini nga mga patakaran kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon, bisan asa pa kamo magpuyo. Lakipi ninyo kini ug pito ka laking karnero nga tag-usa ka tuig ang edad, usa ka toriyong baka, ug duha ka hamtong nga laking karnero, nga walay mga depekto. Ihalad ninyo kini isip halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog sa Ginoo apil ang halad nga ilimnon. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Unya paghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, ug duha ka karnero nga tag-usa ka tuig ang edad isip halad alang sa pakigda-it. Unya ibayaw sa pari diha sa presensya sa Ginoo ang duha ka karnero ug ang halad nga gikan sa nahaunang ani. Balaan kini nga mga halad alang sa Ginoo, ug bahin kini sa mga pari. Sa mao usab nga adlaw ayaw kamo pagtrabaho kondili pagtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo. Kini nga mga patakaran kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon, bisan asa pa kamo magpuyo. “Kon mag-ani kamo, ayaw ninyo hutda ug ani ang anaa sa daplin sa inyong tamnanan, ug ayaw na kamo panghagdaw. Ibilin na lang ninyo kana alang sa mga kabos ug sa mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa kondili paghalad kamo ngadto sa Ginoo. Ang dili magpuasa nianang adlawa dili na ninyo isipon nga inyong sakop. Patyon sa Ginoo si bisan kinsa nga magtrabaho nianang adlawa. Sa nahaunang adlaw ayaw kamo pagtrabaho kondili pagtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo. Sulod sa pito ka adlaw paghalad kamo ug halad nga sinunog alang sa Ginoo. Ug sa ikawalo nga adlaw ayaw na usab kamo pagtrabaho kondili pagtigom na usab kamo aron sa pagsimba sa Ginoo, ug paghalad ug halad pinaagi sa kalayo alang kaniya. Kataposan kini nga adlaw sa inyong panagtigom. “Mao kini ang mga pinasahi nga mga higayon nga magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo ug sa paghalad sa mga halad pinaagi sa kalayo: mga halad nga sinunog, halad sa pagpasidungog sa Ginoo, halad alang sa pakigda-it, ug mga halad nga ilimnon, nga kinahanglan nga ihalad ninyo sa mga higayon nga ihalad kini. Ug ihalad ninyo kini nga mga halad dugang sa inyong mga gasa, sa inyong mga halad sa pagtuman sa mga panaad, ug sa mga halad nga kinabubut-on ngadto sa Ginoo. Sauloga ninyo kini nga mga pinasahi nga mga higayon dugang sa Adlaw nga Igpapahulay nga ginahimo ninyo kada semana. Kon mahitungod sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag, sauloga ninyo kini sa pagpasidungog sa Ginoo gikan sa ika-15 nga adlaw sa ikapito nga bulan, pagkahuman sa ting-ani. Sauloga ninyo kini sulod sa pito ka adlaw; ayaw kamo pagtrabaho sa nahaunang adlaw ug sa ikawalo nga adlaw. Sa nahaunang adlaw, pagkuha kamo ug mga labing maayong mga bunga sa mga kahoy, mga palwa sa palma, ug mga sanga sa labong nga mga kahoy sa lugut, ug paglipay kamo sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios sulod sa pito ka adlaw. Mao kadto ang mga pinasahi nga mga higayon sa pagsimba sa Ginoo nga gipahibalo ni Moises sa mga Israelinhon. Paghimo kamo ug 12 ka buok pan, nga ang matag usa hinimo sa upat ka kilo nga maayong klase sa harina. Ibutang ninyo kini sa lamisa nga purong bulawan sa presensya sa Ginoo. Ipatong-patong ninyo kini sa duha ka tapok nga ang matag tapok may unom ka pan. Unya butangi ninyog purong insenso sa tapad sa kada tapok. Ang insenso mao ang magsilbing halad sa paghinumdom sa Ginoo. Sunogon kini ingon nga halad pinaagi sa kalayo baylo sa mga pan. Kinahanglan nga magbutang gayod kanunay niining mga pan sa presensya sa Ginoo sa matag Adlaw nga Igpapahulay. Katungdanan ninyo kini nga mga Israelinhon hangtod sa kahangtoran. Kini nga mga pan alang sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Kan-on nila kini didto sa balaan nga dapit sa Tolda, tungod kay balaan kaayo kini nga bahin sa mga halad alang sa Ginoo, ug alang gayod kini kanila hangtod sa kahangtoran. ug gibilanggo nila siya hangtod nga ilang mahibaloan kon unsa ang kabubut-on sa Ginoo alang sa maong tawo. Unya, miingon ang Ginoo kang Moises, “Dad-a didto sa gawas sa kampo kadtong tawo nga nagpasipala kanako. Ang tanan nga nakadungog sa iyang pagpasipala mopatong sa ilang kamot sa iyang ulo sa pagpamatuod nga may tulubagon siya, ug pagkahuman batohon siya sa tibuok katilingban. “Si bisan kinsa nga makapatay ug tawo, kinahanglan nga patyon usab. Kon ang usa ka tawo makapatay sa mananap sa uban kinahanglan nga ilisan niya kini ug laing buhi nga mananap. Si bisan kinsa nga makapatay ug mananap kinahanglan nga ilisan niya kini, apan ang nakapatay ug tawo kinahanglan nga patyon usab. Kini nga balaod alang kaninyong tanan, mga Israelinhon man o mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Human kini masulti ni Moises ngadto sa mga Israelinhon, gidala nila didto sa gawas sa kampo ang tawo nga nagpasipala sa Dios. Ug gibato nila siya sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Sa dihang didto si Moises sa Bukid sa Sinai, gisugo siya sa Ginoo nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Kon moabot na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ayaw ninyo tamni ang yuta sa matag ikapito nga tuig aron mapasidunggan ninyo ako. Sulod sa unom ka tuig makatanom kamo ug makaani. Ug sulod usab sa maong mga tuig makapamul-ong kamo sa inyong mga ubas ug makapamupo sa mga bunga niini. Apan sa ikapito nga tuig kinahanglan nga papahulayon ninyo ang yuta. Ayaw ninyo tamni ang inyong mga uma ug ayaw usab ninyo pul-ongi ang inyong mga ubas. Ayaw ninyo aniha ang mga tanom nga nanurok human sa inyong pag-ani, ug ayaw usab ninyo pupua ang mga bunga sa inyong mga ubas nga wala pul-ongi. Kinahanglan makapahulay sa hingpit ang yuta sulod sa usa ka tuig. Apan mahimo kamong mokuha ug pagkaon gikan niini—alang sa inyong kaugalingon, sa inyong mga sulugoon, sa inyong mga trabahante, sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa inyong mga kahayopan, ug sa mga ihalas nga mga mananap diha sa inyong yuta. Isipa ninyo nga pinasahi ang ika-50 nga tuig, kay panahon kini sa pag-uli ngadto sa tag-iya ang kanhing mga butang nga gibaligya, ug paghatag ug kagawasan sa mga ulipon aron makabalik na sila sa ilang pamilya. Niining tuiga, ang tanang kabtangan nga gibaligya kaninyo ibalik ninyo ngadto sa nagbaligya niini. Busa kon magbaligya kamo o magpalit ug yuta sa inyong katagilungsod, ayaw kamo paglinimbongay. Kinahanglan nga ang presyo sa yuta ibasi sa nahibiling mga tuig nga makaani pa gikan niini sa dili pa moabot ang sunod nga Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Kon daghan pa ang katuigan nga nahibilin ayha ang Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli, patas-i ninyo ang presyo sa yuta, apan kon gamay na lang, pamub-i ninyo ang presyo niini. Kay ang tinuod, ang gipalit dili ang yuta mismo kondili ang gidaghanon sa maani gikan sa maong yuta. Ayaw kamo paglinimbongay kondili tahora ninyo ako, ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo kabalaka kon unsa ang inyong kaonon sa ikapito nga tuig nga dili kamo makatanom o makaani. Kay panalanginan ko ang inyong yuta sa ikaunom nga tuig aron mag-ani kini ug daghan nga paigo sa tulo ka tuig. Busa samtang nagatanom pa kamo sa ikawalo nga tuig, ang inyong kaonon mao pa ang inyong giani sa ikaunom nga tuig, ug daghan pa ang inyong pagkaon hangtod sa ting-ani sa ikasiyam nga tuig. Ayaw ninyo ibaligya ang yuta sa paagi nga dili na kini mabawi pa, kay kining yutaa ako; gipapuy-an ug gipasaopan ko lang kini kaninyo. Busa tugoti ninyo nga mabawi pa sa tag-iya ang iyang yuta gikan kaninyo. Himuon ninyo kini sa tanan nga yuta nga inyong gipalit. Kon napobre ang inyong isigka-Israelinhon, ug tungod niini nabaligya niya ang iyang yuta, ang iyang labing duol nga paryente mao ang mopalit ug balik niini. Apan kon wala siyay paryente nga mopalit ug balik niini alang kaniya, mahimo gihapon niya kining mabawi kon makaya na niya kining paliton ug balik. Kon mahitabo kini, bayran niya ang nakapalit sa iyang yuta sa presyo basi sa maani gikan sa yuta hangtod sa pag-abot sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Unya mahimo na niyang mabawi ang iyang yuta. Apan kon dili paigo ang iyang ibayad, magpabilin kini sa nagpalit hangtod sa pag-abot sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Nianang tuiga, mabawi na niya ang iyang yuta nga walay bayad. Kon ang usa ka tawo mobaligya sa iyang balay nga anaa sa lungsod nga gilibotan ug paril, mapalit pa niya kini ug balik sulod sa usa ka tuig gikan sa iyang pagbaligya. Apan kon dili niya kini mapalit ug balik sulod sa usa ka tuig, ang maong balay mahimong iya na sa nakapalit ug sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Dili na kini mabawi sa tag-iya sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Apan ang mga balay nga anaa sa mga baryo nga walay paril sama sa mga uma, mahimong mapalit ug balik ug mabawi sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Mahimong mapalit ug balik bisan kanus-a sa mga kaliwat ni Levi ang ilang mga balay nga anaa sa mga lungsod nga ilang gipanag-iyahan. Kon dili nila kini mapalit ug balik, iuli kini kanila sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Kay ang mga balay diha sa ilang mga lungsod ilang bahin gikan sa ilang isigka-Israelinhon. Apan ang mga sabsabanan nga anaa dapit sa ilang mga lungsod kinahanglan nga dili ibaligya, kay ila kanang kabtangan hangtod sa kahangtoran. Kon napobre ang inyong isigka-Israelinhon ug dili na siya makahimo sa pagsuporta sa iyang kaugalingon, tabangi ninyo siya sama sa pagtabang ninyo sa mga langyaw nga permanente nga nagapuyo uban kaninyo o temporaryo lang, aron makapadayon siya pagpuyo uban kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto aron ihatag kaninyo ang yuta sa Canaan ug aron ako mahimong inyong Dios. Kon napobre ang inyong isigka-Israelinhon, ug tungod niini nabaligya niya kaninyo ang iyang kaugalingon isip ulipon, ayaw ninyo siya patrabahoa sama sa usa ka ulipon. Isipa ninyo siya nga usa ka sinuholan nga trabahante o usa ka bisita nga nagapuyo uban kaninyo. Magtrabaho siya diha sa inyo hangtod sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Nianang tuiga, gawasnon na siya ug ang iyang mga anak, ug makabalik na sila sa ilang mga kaparyentehan ug maangkon pag-usab ang mga kabtangan sa ilang mga katigulangan. Mga ulipon ko kamo, kamong mga Israelinhon nga gipagawas ko gikan sa Ehipto. Busa ayaw ninyo ibaligya ang inyong kaugalingon aron mahimong ulipon. Ayaw ninyo daog-daoga ang inyong isigka-Israelinhon nga nagpaulipon kaninyo. Himoa ninyo kana sa pagpaila nga nagatahod kamo kanako nga inyong Dios. Kon gusto ninyo nga may mga ulipon kamo, pagpalit kamo sa mga nasod sa inyong palibot. Mahimo usab kamong mopalit sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo o sa mga sakop sa ilang panimalay nga natawo diha sa inyong dapit. Ang mga ulipon nga napalit ninyo gikan kanila mahimo na ninyong kabtangan. Mahimo ninyo silang kabilin sa inyong mga anak ug mag-alagad sila kanila sa tibuok nilang kinabuhi. Apan ayaw gayod ninyo daog-daoga ang inyong isigka-Israelinhon nga nahimo ninyong ulipon. Kon ang usa ka kabos nga Israelinhon nagbaligya sa iyang kaugalingon isip ulipon ngadto sa usa ka adunahan nga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo o sa paryente niini, kana nga Israelinhon mahimo pa nga malukat. Mahimo siyang lukaton sa iyang igsoon, uyoan, ig-agaw, o si bisan kinsa nga duol niyang paryente. Mahimo usab nga siya mismo ang molukat sa iyang kaugalingon kon makakaya na siya. Kinahanglan nga isipon siya sa nagpalit kaniya nga usa ka sinuholan nga trabahante ug dili niya siya daog-daogon. Kon dili siya malukat sa ingon niini nga mga paagi, malibre gihapon siya ug ang iyang mga anak sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Busa walay magpabilin kaninyo nga mga ulipon hangtod sa kahangtoran, kay mga ulipon ko kamo, kamo nga gipagawas ko gikan sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo paghimog mga dios-dios sama sa mga rebulto, bato nga handomanan, o kinulit nga bato aron inyong simbahon, kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay ug tahora ninyo ang dapit diin kamo nagasimba kanako. Ako mao ang Ginoo. Kon tumanon ninyo ang akong mga patakaran ug mga sugo, padad-an ko kamo ug ulan sa husto nga panahon aron nga ang yuta mohatag ug abot ug ang mga kahoy makapamunga. Mahimong abundansya kaayo ang inyong mga abot nga bisan pa gani ang inyong paggiok sa mga uhay moabot pa hangtod sa tingpamupo sa mga ubas, ug ang inyong pagpamupo sa ubas moabot pa hangtod sa inyong pagpugas. Busa makapatuyang kamo sa inyong pagkaon ug magkinabuhi kamo nga malinawon diha sa inyong dapit. Palungtaron ko ang kalinaw sa inyong dapit, busa makatulog kamo nga walay gikahadlokan. Abugon ko ang mabangis nga mga mananap, ug walay mga kaaway nga makasulong kaninyo. Kamo ang mosulong sa inyong mga kaaway ug pamatyon ninyo sila. Ang 5 kaninyo makapildi ug 100, ug ang 100 kaninyo makapildi ug 10,000. Atimanon ko kamo ug hatagan ug daghang mga kaliwat aron matuman ko ang akong kasabotan kaninyo. Dili ninyo mahurot ug kaon ang inyong nangaging abot. Panghabwaon na lang ninyo kini sa inyong gibutangan ug ilisan sa bag-ong abot. Magapuyo ako uban kaninyo ug dili ko kamo isalikway. Magauban ako kaninyo ug ako ang mahimo ninyong Dios ug kamo padayon nga mahimong akong katawhan. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto aron nga dili na kamo mahimong mga ulipon sa mga Ehiptohanon. Gihatagan ko na kamo ug kagawasan, busa wala na kamoy angayng ikaulaw. mao kini ang akong himuon kaninyo: Mataranta kamo tungod kay padad-an ko kamo ug makamatay nga sakit ug hilanat nga makadaot sa inyong mga mata ug lawas. Magtanom kamo, apan dili ninyo kini mapuslan kay sulongon kamo sa inyong mga kaaway ug kaonon nila ang inyong mga abot. Kapungtan ko kamo aron nga mapildi kamo sa inyong mga kaaway ug sila na ang modumala kaninyo. Tungod sa inyong kataranta moikyas kamo bisan ug walay nagagukod kaninyo. Ug kon dili gihapon kamo mamati kanako, silotan ko kamo sa makapito ka pilo. Sumpoon ko ang gipasigarbo ninyo nga gahom. Dili ako magpadala ug ulan, busa mobantok pag-ayo ang inyong mga yuta. Mahimong walay kapuslanan ang inyong mga paghago, kay ang inyong mga yuta dili mohatag ug abot ug ang inyong mga kahoy dili mamunga. Kon magpadayon pa gihapon kamo sa pagsupak kanako ug dili kamo mamati kanako, dugangan ko pa gayod ug pito ka pilo ang inyong silot. Padad-an ko kamo ug mabangis nga mga mananap ug pamatyon nila ang inyong mga kabataan ug mga binuhing kahayopan, ug tungod niini gamay na lang ang mahibilin kaninyo ug maawaaw ang inyong mga kadalanan. Kon dili pa gihapon kamo mamati kanako ug padayon hinuon kamo sa pagsupak kanako, ako gayod mismo ang mokontra kaninyo ug silotan ko kamo sa makapito ka pilo. Ipasulong ko kamo sa inyong mga kaaway agig pagsilot kaninyo tungod sa inyong paglapas sa akong kasabotan. Bisan motago pa kamo sa inyong mga lungsod padad-an ko gihapon kamo ug mga katalagman, ug mapugos kamo nga magpailalom sa inyong mga kaaway. Kulangon ang inyong pagkaon, busa usa lang ka pugon ang gamiton sa napulo ka babaye sa pagluto ug pan, ug bahin-bahinon pa nila kini alang kaninyo. Tinuod nga makakaon kamo apan dili kamo mabusog. Kon dili pa gihapon kamo mamati kanako ug padayon pa hinuon kamo sa pagsupak kanako, sa akong kasuko kontrahon ko kamo ug silotan sa makapito ka pilo. Pagutman ko kamo ug mapugos kamo sa pagkaon sa inyong kaugalingong mga anak. Gub-on ko ang inyong mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, lakip ang mga halaran nga sunoganan sa insenso. Ug ilabay ko ang inyong mga patayng lawas ibabaw sa inyong mga patayng dios-dios, ug isalikway ko kamo. Gub-on ko ang inyong mga lungsod ug mga simbahan, ug dili ko ikalipay ang kahumot sa inyong mga halad. Gub-on ko ang inyong dapit ug matingala na lang ang inyong mga kaaway nga mosakop sa maong dapit. Padad-an ko kamo ug gira nga moguba sa inyong dapit apil na ang mga lungsod niini. Ug ipatibulaag ko kamo ngadto sa laing mga nasod. Mangamatay kamo didto sa dapit sa inyong mga kaaway. Ug ang mahibilin kaninyo inanay nga mangamatay tungod sa inyong mga sala ug sa mga sala sa inyong mga katigulangan. tumanon ko ang akong kasabotan sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob ug ibalik ko kamo sa inyong yuta. Apan kinahanglan nga papahawaon ko una kamo gikan sa inyong yuta isip bayad ninyo sa inyong mga sala, tungod sa inyong pagsalikway sa akong mga lagda ug mga patakaran. Ug makapahulay ang yuta samtang wala kamo. Apan bisan kon silotan ko kamo, dili ko kamo isalikway sa dapit sa inyong mga kaaway; dili ko kamo laglagon sa hingpit. Ug dili mahimo nga walaon ko ang akong kasabotan kaninyo, tungod kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Tumanon ko diha kaninyo ang akong kasabotan sa inyong mga katigulangan nga gipagawas ko gikan sa Ehipto sa pagpakita sa akong gahom sa mga nasod. Gihimo ko kini sa inyong mga katigulangan aron mahimong ilang Dios. Ako mao ang Ginoo. Mao kadto ang nagkalain-lain nga mga patakaran, mga lagda, ug mga kasugoan alang sa mga Israelinhon nga gihatag sa Ginoo didto sa Bukid sa Sinai pinaagi kang Moises. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Kon ang usa ka tawo gihalad ngadto sa Ginoo isip pagtuman sa usa ka panaad, kanang tawhana malibre niana nga panaad pinaagi sa pagbayad Kon kabos ang nakapanaad ug dili siya makahimo pagbayad sa mao nga kantidad, dad-on niya ngadto sa pari ang tawo nga gipanaad niya nga ihalad sa Ginoo, ug ang pari mao ang mobungat sa presyo basi sa makaya nga ibayad sa tawo. Kon ang iyang gipanaad mananap nga mahimong ihalad sa Ginoo, kana nga mananap mahimong iya na sa Ginoo. Kinahanglan nga dili na niya kini bayloan pa ug laing mananap, bisan pa kon mas maayo kini. Kon himuon niya kini, ang mananap nga iyang gipanaad ug ang mananap nga iyang ibaylo mahimong iya na sa Ginoo. Kon ang iyang gipanaad giisip nga hugaw nga mananap, nga dili mahimong ihalad sa Ginoo, dad-on niya ang mananap ngadto sa pari. Susihon kini sa pari kon maayo ba o dili, ug unya presyohan niya kini sa presyo nga dili na mausab pa. Kon bawion sa tag-iya ang mananap, kinahanglan nga bayran niya ang presyo sa mananap ug dugangan pa gayod niya ug 20 porsyento sa presyo niini. Kon gihalad sa tawo ang iyang balay ngadto sa Ginoo, susihon sa pari ang maong balay kon maayo pa ba kini o dili, ug unya presyohan niya kini ug presyo nga dili na mausab pa. Kon bawion sa tag-iya ang iyang balay, kinahanglan nga bayran niya ang presyo sa balay ug dugangan pa gayod niya ug 20 porsyento sa presyo niini. Ug ang balay ibalik kaniya. Kon gihalad sa tawo ngadto sa Ginoo ang bahin sa iyang yuta nga napanunod niya gikan sa iyang katigulangan, presyohan kini sa pari sa presyo nga basi sa gidaghanon sa binhi nga mapugas niining yutaa: sa matag sako nga binhi, ang presyo 20 ka buok nga pilak. Kon ihalad niya ang iyang uma pagkahuman lang gayod sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli, magpabilin ang tukmang presyo niini. Apan kon dugay na nga milabay ang maong tuig una pa niya gihalad ang iyang uma, presyohan kini sa pari ug presyo nga mas mubo, basi sa gidaghanon sa katuigan nga nahibilin hangtod sa sunod na usab nga Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Kon bawion sa tag-iya ang iyang uma, kinahanglan nga bayran niya ang presyo sa uma ug dugangan pa gayod niya ug 20 porsyento sa presyo niini. Ug ibalik kaniya ang iyang uma. Apan kon wala pa niya napalit ug balik ang iyang uma ug gibaligya kini sa lain, dili na gayod niya kini mabawi pa. Ug sa pag-abot sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli, iya na kini sa Ginoo ug dili na gayod kini mabawi; mahimo na kining kabtangan sa mga pari. Kon gihalad sa tawo ang uma nga iyang gipalit ug kini dili kabahin sa iyang napanunod, presyohan kini sa pari sa presyo basi sa gidaghanon sa katuigan nga nahibilin hangtod sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Kinahanglan nga paliton dayon kini ug balik sa tawo. Ang iyang ibayad sa pagpalit ug balik niini iya na sa Ginoo. Sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli ang mao nga uma iuli ngadto sa tag-iya nga nagbaligya niini. Ang tanang presyo niining mga gihalad ngadto sa Ginoo kinahanglan nga basi sa gibug-aton sa pilak diha sa kilohan nga ginagamit sa mga pari. Ang unang anak sa mananap iya sa Ginoo, busa dili na kini ihalad kaniya. Kon kining mananapa giisip nga hugaw, mahimo kining paliton ug balik sa tag-iya. Bayran niya ang presyo sa mananap ug dugangan pa gayod niya ug 20 porsyento sa presyo niini. Apan kon dili niya paliton ug balik, ibaligya kini sa mga pari sumala sa gipresyo niini. Walay bisan unsa nga butang nga gihalad sa hingpit ngadto sa Ginoo ang mahimong ibaligya o paliton ug balik, tawo man o mananap o yuta nga napanunod. Iya na gayod kini sa Ginoo. Ang tawo nga gihalad sa hingpit ngadto sa Ginoo dili mahimong lukaton. Kinahanglan nga patyon gayod siya. Ang ikanapulo nga bahin sa tanang mga abot iya sa Ginoo. Kon paliton ug balik sa tawo ang ikapulo sa iyang abot, kinahanglan nga bayran niya ang presyo niini ug dugangan pa gayod niya ug 20 porsyento sa presyo niini. Kon mag-ihap kamo sa inyong mga baka, karnero, o kanding, ang ikapulo sa matag napulo nga inyong naihap ihatag ninyo sa Ginoo. Ug kinahanglan nga dili ninyo kini pilion o ilisan. Kon ilisan ninyo kini, ang maong mananap ug ang mananap nga giilis ninyo mahimong iya na sa Ginoo ug dili na mahimong paliton ug balik. Mao kini ang mga sugo nga gihatag sa Ginoo kang Moises didto sa Bukid sa Sinai alang sa mga Israelinhon. Sa unang adlaw, sa ikaduhang bulan, sa ikaduhang tuig human mibiya ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto, nakigsulti ang Ginoo kang Moises didto sa Tolda nga Tagboanan sa kamingawan sa Sinai. Miingon siya, “Esensus ninyo ang tibuok katilingban sa Israel sumala sa ilang mga tribo ug pamilya. Ilista ang mga ngalan sa tanang mga lalaki nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas, nga may katakos sa pagpakiggira. Kamo ni Aaron ang mangunay sa pag-ihap sa matag tribo. Motabang kaninyo ang matag pangulo sa matag tribo.” Mao kini sila ang mga pangulo sa matag tribo nga napili gikan sa katilingban sa Israel. Gihimo ni Moises kining pagpanglista didto sa kamingawan sa Sinai, sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Mao kini ang gidaghanon sa mga lalaki nga naihap ni Moises ug ni Aaron ug sa 12 ka mga pangulo sa Israel. Ang kada usa kanila nalista sumala sa ilang pamilya. Nagaedad silag 20 ka tuig pataas, nga may katakos sa pagpakiggira. Sa kinatibuk-an, mikabat ug 603,550 ang ilang gidaghanon. Wala iapil niini ang mga kaliwat ni Levi. Kay miingon ang Ginoo kang Moises, “Ayaw iapil ang tribo ni Levi sa pag-ihap uban sa mga Israelinhon. Ihatag kanila ang responsibilidad sa pag-atiman sa Tolda nga Simbahan diin nahimutang ang Kasugoan ug ang tanang mga kagamitan niini. Sila ang modala sa Tolda ug sa tanang kagamitan niini. Kinahanglang atimanon nila ang Tolda ug magkampo sila libot niini. Kon ibalhin ang Tolda, sila ang mohipos niini ug mopatindog pagbalik. Si bisan kinsa nga dili kaliwat ni Levi nga moduol sa Tolda, pagapatyon. Magkampo ang matag tribo sa Israel sa dapit nga gitagana kanila ug magbutang ug ilang bandera. Apan ang mga kaliwat ni Levi kinahanglan magkampo libot sa Tolda diin nahimutang ang Kasugoan, aron dili ako masuko sa tibuok katilingban sa Israel. Ang mga kaliwat ni Levi mao ang responsable sa pag-atiman sa Tolda.” Gihimo sa mga Israelinhon ang tanan sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Pakampoha ang matag tribo sa Israel ubos sa bandera sa ilang tagsa-tagsa ka tribo, nga mag-atubang sa Tolda nga Tagboanan. Mikabat ug 186,400 ang kinatibuk-ang gidaghanon niining grupo nga gipangulohan ni Juda. Sila mao ang mag-una kon manglakaw ang mga Israelinhon. Mikabat ug 151,450 ang kinatibuk-ang gidaghanon niining grupo nga gipangulohan ni Reuben. Sila mao ang ikaduha nga grupo kon manglakaw ang mga Israelinhon. “Unya, mosunod ang tribo ni Levi nga magdala sa Tolda nga Tagboanan. Diha sila sa taliwala sa ubang mga grupo sa ilang paglakaw. Ang gitakda nga han-ay alang sa pagkampo sa mga tribo mao gihapon ang ilang sundon sa ilang pagbiya. Ang matag tribo kinahanglang diha gayod sa gitakda nga dapit alang kanila uban sa ilang mga bandera. Mikabat ug 108,000 ang kinatibuk-ang gidaghanon niining grupo nga gipangulohan ni Efraim. Sila mao ang nagasunod sa tribo ni Levi kon manglakaw ang mga Israelinhon. Mikabat ug 157,600 ang kinatibuk-ang gidaghanon niining grupo nga gipangulohan ni Dan. Sila ang kinaulahian kon manglakaw ang mga Israelinhon ubos sa ilang tagsa-tagsa ka bandera.” Ang kinatibuk-ang gidaghanon sa mga Israelinhon nga nalista mikabat ug 603,550. Apan walay labot sa pag-ihap ang mga kaliwat ni Levi, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Busa gisunod sa mga Israelinhon ang tanang gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang matag tribo nagkampo ug nanglakaw ubos sa ilang tagsa-tagsa ka bandera sumala sa ilang tagsa-tagsa ka tribo ug pamilya. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa mga kaliwat ni Aaron ug ni Moises sa panahon nga nakigsulti ang Ginoo kang Moises didto sa Bukid sa Sinai. Apan si Nadab ug si Abihu namatay diha sa presensya sa Ginoo sa dihang migamit sila ug kalayo nga sukwahi sa ginagamit sa paghalad ngadto sa Ginoo didto sa kamingawan sa Sinai. Namatay sila nga walay mga anak, busa si Eleazar lang ug si Itamar ang nagaalagad ingon nga mga pari sa panahon ni Aaron nga ilang amahan. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipatawag ang tribo ni Levi ug dad-a sila kang Aaron nga pari aron sa pagtabang kaniya. Mag-alagad sila kang Aaron ug sa katawhan sa Israel pinaagi sa pag-atiman sa mga buluhaton sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan. Sila usab ang mag-atiman sa tanang kagamitan sa Tolda, ug mag-alagad diha sa Tolda alang sa mga Israelinhon. Itugyan ngadto kang Aaron ug sa iyang mga anak ang mga kaliwat ni Levi ingon nga ilang mga katabang. Itugyan kang Aaron ug sa iyang mga anak ang katungdanan sa pagkapari. Si bisan kinsa nga dili kaliwat ni Levi nga maghimo sa buluhaton sa pari diha sa Tolda nga Simbahan, pagapatyon.” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Moises, “Gipili ko ang mga kaliwat ni Levi puli sa mga kamagulangan nga mga lalaki sa Israel. Ang matag kaliwat ni Levi akoa, kay ang tanang kamagulangan nga lalaki sa Israel akoa. Sa dihang gipamatay ko ang tanang kamagulangan nga lalaki sa Ehipto, gilain ko na alang kanako ang tanang kamagulangan nga lalaki sa Israel, tawo man o mananap. Busa akoa sila. Ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai, “Ihapa ang mga kaliwat ni Levi nga nagpangidaron ug usa ka bulan pataas sumala sa ilang pamilya.” Busa giihap sila ni Moises sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Mao kini ang mga anak ni Levi: si Gershon, si Kohat, ug si Merari. Ang mga anak ni Gershon mao si Libni ug si Shimei. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel. Ang mga anak ni Merari mao si Mali ug si Mushi. Sila ang mga kaliwat ni Levi sumala sa ilang kagikan ug pamilya. Ang mga kaliwat ni Gershon mao ang mga pamilya nga naggikan kang Libni ug kang Shimei. Ang gidaghanon sa ilang mga lalaki nga nagpangidaron ug usa ka bulan pataas mikabat ug 7,500. Magkampo sila sa likod sa Tolda nga Simbahan, dapit sa kasadpan. Ang ilang pangulo mao si Eliasaf nga anak ni Lael. Sila ang gitugyanan sa pag-atiman sa mga kagamitan sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan: ang mga tabon, ang kurtina sa pultahan sa Tolda, ang mga kurtina sa hawanan libot sa Tolda ug sa halaran, lakip ang kurtina sa pultahan sa hawanan ug ang mga higot niini. Sila ang responsable sa tanang buluhaton nga may kalabotan niini nga mga kagamitan. Ang mga kaliwat ni Kohat mao ang mga pamilya nga naggikan kanila ni Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel. Ang gidaghanon sa ilang mga lalaki nga nagpangidaron ug usa ka bulan pataas mikabat ug 8,600. Gitugyan usab kanila ang pag-atiman sa mga kagamitan sa Tolda nga Tagboanan. Magkampo sila dapit sa habagatan sa Tolda nga Simbahan. Ug ang ilang pangulo mao si Elizafan nga anak ni Uziel. Sila ang gitugyanan sa pag-atiman sa Kahon sa Kasabotan, sa lamisa, sa butanganan sa suga, sa mga halaran, sa mga kagamitan nga ginagamit sa mga pari sa pag-alagad, ug sa kurtina. Sila ang responsable sa tanang buluhaton nga may kalabotan niini nga mga kagamitan. Ang labawng pangulo sa mga kaliwat ni Levi mao si Eleazar nga anak sa pari nga si Aaron. Siya ang gipili nga modumala sa gipangtugyanan sa pag-atiman niining balaan nga tolda. Ang mga kaliwat ni Merari mao ang mga pamilya nga naggikan kanila ni Mali ug kang Mushi. Ang gidaghanon sa ilang mga lalaki nga nagpangidaron ug usa ka bulan pataas mikabat ug 6,200. Ang ilang pangulo mao si Zuriel nga anak ni Abihail. Magkampo sila dapit sa amihan sa Tolda nga Simbahan. Sila ang gitugyanan sa pag-atiman sa mga tabla nga bongbong sa Tolda, sa mga babag, sa mga haligi, ug sa mga sukaranan niini. Sila ang responsable sa tanang mga buluhaton nga may kalabotan niini nga mga kagamitan. Sila usab ang gitugyanan sa pag-atiman sa mga haligi sa palibot sa hawanan ug sa mga sukaranan niini, sa mga ugsok, ug sa mga higot. Si Moises ug si Aaron uban sa iyang mga anak maoy magkampo atubangan sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan, dapit sa sidlakan. Sila ang gitugyanan sa pagdumala sa mga buluhaton sa Tolda alang sa mga Israelinhon. Si bisan kinsa nga mohimo sa buluhaton sa pari diha sa Tolda nga dili kaliwat ni Levi, pagapatyon. Ang gidaghanon sa mga lalaki nga kaliwat ni Levi nga nagaedad ug usa ka bulan pataas mikabat ug 22,000, sumala sa ilang kagikan ug pamilya. Si Moises ug si Aaron ang nagaihap kanila, sumala sa gisugo sa Ginoo kanila. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ihapa ug ilista ang mga ngalan sa tanang kamagulangan nga lalaki sa mga Israelinhon nga nagaedad ug usa ka bulan pataas. Igahin ang mga kaliwat ni Levi alang kanako puli sa tanang kamagulangan nga lalaki sa mga Israelinhon. Igahin usab alang kanako ang mga kahayopan sa mga kaliwat ni Levi puli sa tanang kamagulangan nga kahayopan sa mga Israelinhon. Ako mao ang Ginoo.” Tungod kay misobra ug 273 ang gidaghanon sa mga kamagulangan nga lalaki sa mga Israelinhon kaysa sa mga kaliwat ni Levi, kinahanglan silang lukaton. Kolektahi ang kada usa kanila ug lima ka buok nga pilak basi sa gibug-aton sa pilak diha sa kilohan nga ginagamit sa mga pari. Ihatag kang Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang pilak nga gilukat sa nanobra nga mga kamagulangan.” Busa gikolekta ni Moises ang salapi nga gilukat sa mga kamagulangan sa mga Israelinhon nga misobra sa gidaghanon sa mga kaliwat ni Levi. Ang iyang nakolekta 1,365 ka buok nga pilak, basi sa gibug-aton sa pilak diha sa kilohan nga ginagamit sa mga pari. Gihatag niya kini kang Aaron ug sa mga anak nga lalaki niini sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Ihapa ninyo ang mga kaliwat ni Kohat nga sakop sa tribo ni Levi sumala sa ilang kagikan ug pamilya. Ihapa ang tanang mga lalaki nga nagpangidaron ug 30 ngadto sa 50 ka tuig, nga makahimo sa pag-alagad sa Tolda nga Tagboanan. “Ang buluhaton sa mga kaliwat ni Kohat diha sa Tolda nga Tagboanan mao ang pag-atiman sa labing balaan nga mga butang. Sa higayon nga mobiya na kamo sa inyong gikampohan, mosulod si Aaron ug ang iyang mga anak sa Tolda ug kuhaon nila ang kurtina sa sulod ug itabon kini sa Kahon sa Kasugoan. Pagkahuman tabonan pa gayod nila kini ug maayong klase sa panit ug panapton nga asul, ug dayon itaod nila ang mga pangdayong. “Tabonan usab nilag panapton nga asul ang lamisa nga butanganan sa pan nga ginahalad sa presensya sa Dios, ug ibutang nila didto ang mga plato, mga sudlanan sa insenso, mga yahong, mga tibod nga sudlanan sa mga halad nga ilimnon, ug ang mga pan nga anaa kanunay sa lamisa. Pagkahuman, tabonan nila kinig panapton nga pula, unya tabonan pa gayod nila kini ug maayong klase sa panit, ug itaod dayon ang mga pangdayong. “Ang butanganan sa suga tabonan nila ug panapton nga asul, apil ang mga suga niini, ang mga kimpit, ang mga saloranan sa agiw, ug ang mga tibod nga sudlanan sa lana. Puston nila kining tanan ug maayong klase sa panit ug itaod sa pangdayong. “Tabonan usab nilag panapton nga asul ang halaran nga bulawan ug sapawan pa gayod kini ug maayong klase sa panit, ug itaod dayon ang mga pangdayong. Ang uban pang kagamitan nga ginagamit sa pag-alagad diha sa Tolda puston ug panapton nga asul ug maayong klase sa panit ug itaod sa pangdayong. “Kinahanglan nga kuhaon nila ang abo gikan sa halaran, ug unya tabonan ang halaran ug panapton nga kolor ube. Unya ibutang dayon nila diha sa halaran ang tanang kagamitan niini: ang mga butanganan sa baga, ang mga dagkong tinidor, ang mga pala, ug ang mga yahong. Tabonan kini nila ug maayong klase sa panit, ug itaod nila ang mga pangdayong niini. “Human mataboni ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ang Tolda nga Tagboanan ug ang tanang mga kagamitan niini, kuhaon ug dayongan kini sa mga kaliwat ni Kohat sa higayon nga mobiya na sila sa ilang gikampohan. Apan kinahanglang dili gayod nila tandogon kining balaan nga mga butang aron dili sila mamatay. “Mao kadto ang mga kagamitan sa Tolda nga Tagboanan nga dad-on sa mga kaliwat ni Kohat. Si Eleazar nga anak sa pari nga si Aaron mao ang responsable sa lana alang sa mga suga, sa insenso, sa inadlaw-adlaw nga halad sa pagpasidungog kanako, ug sa lana nga pangdihog. Siya ang magdumala sa kinatibuk-an sa Tolda ug sa mga kagamitan niini.” Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Ayaw ninyo pasagdi nga mahanaw ang mga kaliwat ni Kohat gikan sa tribo ni Levi. Mao kini ang inyong himuon aron dili sila mangamatay kon moduol sila sa labing balaan nga mga butang: kinahanglan ubanan sila ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki inigsulod nila sa Tolda ug sultihan sila kon unsay angay nilang buhaton ug kon unsay ilang dad-on. Kay kon dili ubanan, dili gayod sila mosulod aron sa pagtan-aw sa balaan nga mga butang bisan sa makadiyot lang, aron dili sila mangamatay.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ihapa usab ang mga kaliwat ni Gershon sumala sa ilang kagikan ug pamilya. Ihapa ang tanang mga lalaki nga nagpangidaron ug 30 ngadto sa 50 ka tuig, nga makahimo sa pag-alagad sa Tolda nga Tagboanan. “Ang mga buluhaton sa mga kaliwat ni Gershon mao ang pagdala sa mga mosunod: ang mga kurtina sa Tolda nga Simbahan ( nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan), ang tanan nga pangtabon niini, ug ang lain pang tabon nga gisapaw niini nga maayong klase sa panit, ang kurtina sa pultahan niini, ang mga kurtina sa hawanan libot sa Tolda ug halaran, ang kurtina sa agianan sa hawanan, ang mga higot, ug ang tanang kagamitan nga ginagamit sa pag-alagad sa Tolda. Sila ang mohimo sa tanang buluhaton nga may kalabotan niini nga mga kagamitan. Si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki maoy modumala sa mga buluhaton sa mga kaliwat ni Gershon, mahitungod man kini sa pagpangarga o sa uban pa nilang mga buluhaton. Mao kini ang mga buluhaton sa mga kaliwat ni Gershon diha sa Tolda nga Tagboanan. Ilalom sila sa pagdumala ni Itamar nga anak sa pari nga si Aaron.” “Ihapa usab ang mga kaliwat ni Merari sumala sa ilang kagikan ug pamilya. Ihapa ang tanang mga lalaki nga nagpangidaron ug 30 ngadto sa 50 ka tuig, nga makahimo sa pag-alagad sa Tolda nga Tagboanan. Mao kini ang ilang buluhaton alang sa Tolda nga Tagboanan: sila ang modala sa mga tabla nga dingding sa Tolda, sa mga babag niini, sa mga haligi, ug sa mga sukaranan. Sila usab ang modala sa mga haligi nga taoran sa mga kurtina sa hawanan libot sa Tolda. Ug sila usab ang modala sa mga sukaranan niini, sa mga ugsok, ug sa mga higot. Sila ang mohimo sa tanang buluhaton nga may kalabotan niini nga mga kagamitan. Kamo ni Aaron ang mosulti sa kada usa kanila kon unsay ilang dad-on. Mao kini ang buluhaton sa mga kaliwat ni Merari alang sa Tolda nga Tagboanan. Ilalom sila sa pagdumala ni Itamar nga anak sa pari nga si Aaron.” Busa sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, giihap ang kada usa kanila ug gihatagan sa iyang buluhaton ug gisultihan kon unsa ang iyang tagsa-tagsa ka dad-onon. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Mandoi ang mga Israelinhon nga pagawason sa kampo si bisan kinsa nga may makatakod nga ngilngig nga sakit sa panit, o kadtong may nagagawas sa iyang kinatawo, o kadtong nahimong hugaw tungod kay nakahikap ug patay. Malalaki man o mababaye, pagawasa ninyo sila, aron dili nila mahugawan ang kampo diin ako nagapuyo uban kaninyo.” Busa gipagawas sa mga Israelinhon kadtong mga tawhana gikan sa kampo sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga kon ang usa ka lalaki o babaye nakalapas sa kabubut-on sa Ginoo pinaagi sa paghimo ug daotan ngadto sa iyang isigka-tawo, kana nga tawo nakasala. Kinahanglan nga isulti niya ang iyang sala nga nahimo, ug ulian niya o bayran sa ensaktong kantidad ang tawo nga iyang nabuhatan ug daotan, ug dugangan niya kini ug 20 porsyento sa kantidad. Apan kon ang nabuhatan ug daotan patay na ug walay duol nga paryente nga modawat niini nga bayad, ang bayad iya na sa Ginoo ug kinahanglan ihatag kini ngadto sa pari, uban sa karnero nga ihalad sa pari aron mahinloan sa sala ang maong tawo. Ang tanang balaan nga gasa nga ginadala sa mga Israelinhon ngadto sa pari iya na sa pari. Oo, kon unsay gihatag ngadto sa pari iya na sa pari.” Midugang pa ang Ginoo sa pag-ingon, “Dad-on sa pari ang babaye sa akong presensya, ug unya magbutang ang pari diha sa banga ug tubig nga giisip nga balaan, ug butangan niya kini ug abog nga gikan sa salog sa Tolda nga Simbahan. Pabarogon sa pari ang babaye sa akong presensya ug kalkagon niya ang buhok sa babaye ug ibutang sa kamot niini ang halad sa pagpasidungog sa pagsusi kon tinuod ba ang pagduda sa iyang bana. Unya kuptan sa pari ang banga nga may pait nga tubig nga nagadala ug mga tunglo. Dayon papanumpaon niya ang babaye ug ingnan, ‘Kon wala mo hugawi ang imong kaugalingon pinaagi sa pagpakighilawas sa ubang lalaki samtang anaa ikaw sa poder sa imong bana dili ka madutlan sa mga tunglo nga ginadala niining pait nga tubig. Apan kon gihugawan mo ang imong kaugalingon pinaagi sa pagpakighilawas sa lalaki nga dili mo bana, matinunglo ka ug mahimo kang daotang panig-ingnan sa mga tawo sa tunglo sa Dios ug dili ka na makaanak. Hinaut nga kining tubig nga nagadala ug mga tunglo mosulod sa imong lawas aron dili ka na makaanak.’ Motubag dayon ang babaye, ‘Hinaut pa nga mahitabo kini.’ “Pagkahuman, isulat sa pari kining mga tunglo sa usa ka sulatanan unya panason niya kini didto sa tubig nga pait. (Kon ipainom na sa babaye ang pait nga tubig nga nagadala ug mga tunglo, mahimong hinungdan kini sa iyang labihan nga pag-antos kon sad-an siya.) Unya kuhaon dayon sa pari gikan sa kamot sa babaye ang halad sa pagpasidungog nga gihalad sa pagsusi kon tinuod ba ang pagduda sa iyang bana, ug ibayaw kini sa pari sa presensya sa Ginoo ug dad-on ngadto sa halaran. Magkuha ang pari ug usa ka kumkom niining halad isip halad sa paghinumdom ug sunogon kini diha sa halaran. Pagkahuman ayha niya ipainom sa babaye ang tubig. Kon tinuod nga gihugawan niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa iyang pagluib sa iyang bana, ang tubig nga nagadala ug tunglo nga iyang giinom magpaantos kaniya sa hilabihan gayod. Dili na siya makaanak ug mahimo siyang panig-ingnan sa pagkatinunglo taliwala sa mga tawo. Apan kon wala niya hugawi ang iyang kaugalingon, dili siya madutlan sa tunglo ug makaanak pa siya. “Mao kini ang kasugoan bahin sa bana nga nagduda sa iyang asawa. Kon gihugawan sa asawa ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagluib sa iyang bana, o kon ang bana nagduda sa iyang asawa nga nanglaki kini, kinahanglang pabarogon sa pari ang maong asawa sa akong presensya ug buhaton diha kaniya kini nga kasugoan. Ang bana walay tulubagon, apan ang asawa dunay tulubagon kon nakasala siya, ug magaantos siya sa iyang sala.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Sultihi ang mga Israelinhon nga kon ang usa ka babaye o lalaki maghimo ug usa ka pinasahi nga panaad nga idedikar niya ang iyang kaugalingon sa pag-alagad kanako isip Nazareo, kinahanglan dili siya moinom ug bino ug uban pang makahubog nga ilimnon. Dili usab siya mogamit ug suka nga gikan sa ubas ug suka nga gikan sa uban pang makahubog nga mga ilimnon. Dili usab siya moinom ug duga sa ubas, ni mokaon ug ubas o kaha pasas. Samtang usa siya ka Nazareo, kinahanglang dili gayod siya mokaon sa bisan unsa nga naggikan sa ubas, bisan ang liso o kaha panit niini. “Dili usab niya paputlan ang iyang buhok samtang wala pa niya mahuman ang iyang panaad sa pag-alagad sa Ginoo. Kinahanglan nga ilain siya alang sa Ginoo hangtod nga mahuman niya ang iyang panaad. Busa pasagdan lang niya nga motaas ang iyang buhok. Ug samtang wala pa niya mahuman ang iyang panaad nga mag-alagad sa Ginoo, kinahanglang dili siya moduol ug patay, bisan iya pa kining amahan, inahan, o igsoon. Dili gayod niya hugawan ang iyang kaugalingon tungod lang kanila, kay ang iyang buhok simbolo sa iyang pagdedikar sa iyang kinabuhi ngadto sa Ginoo. Busa sa tibuok panahon sa iyang pagdedikar sa iyang kinabuhi, gilain siya alang sa Ginoo. “Kon may kalit nga mamatay sa iyang tapad, ug hinungdan kini nga nahugawan ang iyang buhok nga simbolo sa iyang pagdedikar sa Ginoo, kinahanglan magpaupaw siya sa adlaw sa iyang pagpanghinlo—sa ikapito nga adlaw. Dayon sa ikawalo nga adlaw, kinahanglan nga magdala siya ug duha ka salampati o tukmo ngadto sa pari didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang usa sa langgam ihalad sa pari ingon nga halad sa paghinlo ug ang usa ihalad ingon nga halad nga sinunog. Niining paagiha mapasaylo siya sa sala nga iyang naangkon tungod sa minatay. Niana mismo nga adlaw, idedikar niya pag-usab ang iyang kaugalingon ug pataason niya pag-usab ang iyang buhok. Ang nahaunang mga adlaw sa iyang pag-alagad sa Ginoo dili na iphon nga bahin sa iyang pagtuman sa iyang panaad, kay nahugawan man siya tungod sa minatay. Kinahanglan nga idedikar niya pag-usab ang iyang kaugalingon ug magsugod pag-usab hangtod mahuman niya ang iyang panaad. Kinahanglan usab nga magdala siya ug usa ka laking karnero nga usa ka tuig ang edad isip halad nga bayad sa iyang sala. “Mao kini ang himuon kaniya kon mahuman na niya ang iyang panaad isip Nazareo: Kinahanglan nga dad-on siya didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Didto maghalad siya sa Ginoo niining mosunod nga mga mananap nga wala gayoy depekto: usa ka laking karnero nga nagaedad ug usa ka tuig ingon nga halad nga sinunog, usa ka bayeng karnero nga nagaedad usab ug usa ka tuig ingon nga halad sa paghinlo, ug usa ka hamtong nga laking karnero ingon nga halad alang sa maayong relasyon. Dugang pa niini, maghalad usab siya ug mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, mga halad nga ilimnon, ug usa ka basket nga pan nga walay patubo nga hinimo gikan sa maayong klase sa harina. Ang uban nga pan baga nga sinagolan ug mantika, ug ang uban nipis nga pinahiran ug mantika. “Ang pari mao ang maghalad niini ngadto sa Ginoo. Ihalad niya ang halad sa paghinlo ug ang halad nga sinunog. Unya ihalad usab niya ang hamtong nga laking karnero nga halad alang sa maayong relasyon ngadto sa Ginoo uban sa usa ka basket nga pan nga walay patubo. Unya ihalad usab niya ang mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo ug ang mga halad nga ilimnon. “Pagkahuman, magpaupaw ang Nazareo didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya kuhaon niya ang iyang buhok nga simbolo sa iyang pagdedikar sa iyang kaugalingon ngadto sa Ginoo ug ibutang sa kalayo nga gisunogan sa halad alang sa maayong relasyon. Unya ibutang sa pari diha sa kamot sa Nazareo ang abagang bahin sa karnero nga gipabukalan ug ang nipis ug baga nga mga pan nga walay patubo nga gikan sa basket. Kuhaon dayon kini sa pari ug unya ibayaw ngadto sa presensya sa Ginoo isip halad nga binayaw. Balaan kini nga bahin sa halad, ug iya na kini sa pari, apil ang dughan ug paa sa karnero nga gibayaw usab sa Ginoo. Human niini mahimo nang moinom ug bino ang Nazareo. “Mao kini ang tulumanon alang sa usa ka tawo nga mosaad sa Ginoo nga mahimong Nazareo. Apan kon may gidugang pa siya niini kinahanglan tumanon gayod niya kini.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna si Aaron ug ang iyang mga anak nga lalaki nga mao kini ang ilang isulti kon ilang bendisyonan ang mga Israelinhon: ‘Hinaut nga panalanginan kamo sa Ginoo. Hinaut nga ipakita sa Ginoo ang iyang kaayo ug kalooy kaninyo. Hinaut nga magpakamaayo kaninyo ang Ginoo ug hatagan kamo niya ug maayo nga kahimtang.’ ” “Niining paagiha mapadayag nila ngadto sa mga Israelinhon kon kinsa ako, ug panalanginan ko sila.” Human mapahimutang ni Moises ang Tolda nga Simbahan, gidihogan niya kini pinaagi sa pagwisik ug lana, ug gigahin lakip ang tanang mga kagamitan niini. Mao usab ang iyang gihimo sa halaran ug sa tanang kagamitan niini. Unya ang mga pangulo sa Israel nga nagdumala niadtong mga tawo nga gipang-ihap, nagdala ngadto sa Ginoo ug mga halad. Nagdala sila ngadto sa presensya sa Ginoo ug unom ka karomata ug 12 ka baka—usa ka karomata sa kada duha ka pangulo ug usa ka baka kada usa kanila. Gidala nila kini sa atubangan sa Tolda nga Simbahan. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Dawata ang ilang halad aron magamit alang sa mga buluhaton diha sa Tolda nga Tagboanan. Ihatag kini sa mga kaliwat ni Levi sumala sa gikinahanglan sa tagsa-tagsa nila ka buluhaton.” Busa gidawat ni Moises ang mga karomata ug mga baka ug gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Levi. Gihatag niya ang duha ka karomata ug upat ka baka sa mga kaliwat ni Gershon alang sa ilang buluhaton. Gihatag niya ang upat ka karomata ug walo ka baka sa mga kaliwat ni Merari alang sa ilang buluhaton. Gipangulohan kini silang tanan ni Itamar nga anak sa pari nga si Aaron. Apan wala hatagi ni Moises ug karomata o baka ang mga kaliwat ni Kohat kay kinahanglang pas-anon lang gayod nila ang balaan nga mga butang sa Tolda. Ang mga pangulo nagdala usab sa ilang mga halad alang sa pagdedikar sa halaran sa panahon nga kini gidedikar. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Kinahanglan nga sa matag adlaw may usa ka pangulo nga magdala sa iyang halad alang sa pagdedikar sa halaran.” Mao kini tanan ang mga halad sa 12 ka mga pangulo sa mga Israelinhon alang sa pagdedikar sa halaran: 12 ka pilak nga bandehado, 12 ka pilak nga yahong, ug 12 ka bulawan nga plato. Ang kada usa sa pilak nga bandehado dunay gibug-aton nga usa ka kilo ug tunga, ug ang kada usa sa salapi nga yahong dunay gibug-aton nga 800 ka gramo. Ang gibug-aton niining tanan mikabat ug 28 ka kilo basi sa timbangan nga ginagamit sa mga pari. Ang 12 ka bulawan nga plato nga puno ug insenso dunay gibug-aton nga 120 ka gramo kada usa basi sa timbangan nga ginagamit sa mga pari. Ang gibug-aton niining tanan mikabat ug 1,440 ka gramo. Ang gidaghanon sa mananap alang sa halad nga sinunog mao kini: 12 ka toriyong baka, 12 ka hamtong nga laking karnero, ug 12 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, lakip ang mga halad isip halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Ang halad sa paghinlo: 12 ka laking kanding. Ang gidaghanon sa mananap alang sa halad sa maayong relasyon mao kini: 24 ka torong baka, 60 ka hamtong nga laking karnero, 60 ka laking kanding, ug 60 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad. Mao kini tanan ang mga halad sa pagdedikar sa halaran. Kon mosulod si Moises sa Tolda nga Tagboanan sa pagpakigsulti sa Ginoo, madungog niya ang tingog nga nagasulti kaniya gikan sa taliwala sa duha ka kerubin, nga anaa ibabaw sa tabon sa Kahon sa Kasugoan. Didto makigsulti ang Ginoo kang Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna si Aaron nga kon ibutang na niya ang pito ka suga, kinahanglan nga ipahimutang niya kini sa paagi diin ang kahayag modan-ag sa atubangan sa butanganan niini.” Busa gihimo kini ni Aaron; gipahimutang niya ang mga suga sa paagi diin ang kahayag nagadan-ag sa atubangan sa butanganan niini, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Ang butanganan sa suga, gikan sa ubos hangtod sa ibabaw, hinimo sa bulawan sumala sa sumbanan nga gipadayag sa Ginoo kang Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ilain ang mga kaliwat ni Levi gikan sa ubang mga Israelinhon, ug hinloi sila. Mao kini ang himuon mo sa paghinlo kanila: Wisiki sila sa tubig nga ginagamit sa paghinlo, ug pakiskisi ang tibuok nilang kalawasan ug palabhi ang ilang mga bisti. Human niana maisip na sila nga hinlo. Unya, padad-a sila ug toriyong baka ug halad alang sa pagpasidungog sa Ginoo nga hinimo gikan sa maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika. Padad-a usab sila ug laing usa pa ka toriyong baka isip halad sa paghinlo. “Pagkahuman tigoma ang tibuok katilingban sa Israel ug idedikar ang mga kaliwat ni Levi didto sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Dad-a ang mga kaliwat ni Levi sa akong presensya ug papandongi ang ilang mga ulo sa mga kamot sa mga Israelinhon. Si Aaron ang modedikar kanila sa akong presensya isip pinasahi nga halad gikan sa mga Israelinhon, aron makaalagad sila kanako. “Unya ipatong sa mga kaliwat ni Levi ang ilang mga kamot ngadto sa ulo sa duha ka toriyong baka ug ihalad kini kanako. Ang usa halad sa paghinlo ug ang usa halad nga sinunog, aron mahinloan sila gikan sa ilang mga sala. Pabaroga sila atubangan ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki ug idedikar sila isip pinasahi nga halad alang kanako. Niining paagiha malain mo ang mga kaliwat ni Levi gikan sa ubang mga Israelinhon, ug maako na sila. “Human mo mahinloi ang mga kaliwat ni Levi ug madedikar kanako ingon nga pinasahi nga halad, makaalagad na sila sa Tolda nga Tagboanan. Sila ang mga Israelinhon nga gigahin alang lang gayod kanako puli sa tanang mga kamagulangang anak nga lalaki sa mga Israelinhon. Kay ang tanang kamagulangan sa Israel akoa, tawo man o mananap. Sa dihang gipamatay ko ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa mga Ehiptohanon, gigahin ko na alang kanako ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa Israel. Ug gikuha ko ang mga kaliwat ni Levi puli sa tanang kamagulangang anak nga lalaki sa Israel. Sa tanang mga Israelinhon, ang mga kaliwat ni Levi ang gigahin ko nga magtabang kang Aaron ug sa iyang mga anak. Magaalagad sila sa Tolda nga Tagboanan alang sa mga Israelinhon, ug sila ang magahimo sa mga seremonya aron mahinloan ang mga Israelinhon gikan sa ilang mga sala, aron walay katalagman nga mahitabo kanila kon moduol sila sa Tolda nga Tagboanan.” Busa gihimo nila ni Moises, Aaron, ug sa tibuok katilingban sa Israel ang gisugo sa Ginoo kang Moises nga himuon alang sa mga kaliwat ni Levi. Nanghinlo ang mga kaliwat ni Levi ug gilabhan nila ang ilang mga bisti. Unya gidedikar sila ni Aaron sa presensya sa Ginoo ingon nga pinasahi nga halad, ug naghimo si Aaron ug seremonya aron mahinloan sila gikan sa ilang mga sala, ug aron maisip na sila nga hinlo. Human niadto, nangalagad na ang mga kaliwat ni Levi sa Tolda nga Tagboanan ubos sa pagdumala ni Aaron ug sa iyang mga anak nga lalaki. Gibuhat gayod nila ngadto sa mga kaliwat ni Levi ang gisugo sa Ginoo kang Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Mao kini ang tulumanon alang sa mga kaliwat ni Levi. Magsugod ang mga kaliwat ni Levi sa pagpangalagad sa edad nga 25 ka tuig diha sa Tolda nga Tagboanan, ug moundang sila sa pagpangalagad sa edad nga 50 ka tuig. Niining edara, mahimo pa silang motabang sa ilang kauban nga mga Levita pinaagi sa pag-alagad isip tigbantay sa Tolda, apan dili gayod sila mohimo sa mga buluhaton diha sa Tolda. Ingon niini ang paghatag mo sa mga katungdanan sa mga Levita.” Sa unang bulan sa ikaduhang tuig gikan sa paggawas sa mga Israelinhon sa Ehipto, miingon ang Ginoo kang Moises didto sa kamingawan sa Sinai, “Ipasaulog gayod sa mga Israelinhon ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa gitakda nga panahon, sugod sa pagsalop sa adlaw sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan. Kinahanglan sundon gayod ninyo ang tanang tulumanon mahitungod niini nga pista.” Busa giingnan ni Moises ang mga Israelinhon sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Ug gihimo nila ang pagsaulog didto sa kamingawan sa Sinai sa pagsalop sa adlaw sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan. Gihimo kini sa tanang mga Israelinhon sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Apan adunay uban nga wala makaapil sa pagsaulog sa pista tungod kay nianang adlawa nahimo silang hugaw kay nakahikap sila ug patay. Busa niadto mismong adlawa miadto sila kang Moises ug kang Aaron, ug miingon kang Moises, “Nahimo kaming hugaw kay nakahikap kami ug patay, apan nganong did-an man kami sa paghalad sa mga halad ngadto sa Ginoo uban sa mga Israelinhon sa gitakda nga panahon?” Mitubag si Moises kanila, “Paghulat lang una kamo hangtod masayran ko kon unsay imando sa Ginoo kanako bahin kaninyo.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga si bisan kinsa kanila o sa umaabot nilang mga kaliwat nga nahimong hugaw kay nakahikap ug patay o tungod kay nagbiyahe sa layo, makahimo gihapon sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Saulogon nila kini paglabay sa usa ka bulan, sugod sa pagsalop sa adlaw sa ika-14 nga adlaw sa ikaduha nga bulan. Kan-on nila ang karnero uban sa pan nga walay patubo ug pait nga mga utanon. Kinahanglan nga wala gayoy mahibilin niini pagkabuntag, ug dili usab nila balion ang mga bukog sa karnero. Kon magsaulog sila sa Pista sa Paglabay sa Anghel kinahanglan nga sundon gayod nila ang mga tulumanon mahitungod niini. “Apan ang tawo nga hinlo ug wala magbiyahe sa layo nga wala magsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel, kinahanglan nga dili na isipon nga sakop ninyo, tungod kay wala siya maghalad sa halad nga alang sa Ginoo sa gitakda nga panahon. Kana nga tawo mag-antos tungod sa iyang sala. “Kon ang usa ka langyaw nga nagapuyo uban kaninyo gustong magsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel, kinahanglan nga saulogon niya kini sumala sa tanang mga tulumanon bahin niini. Ang mga tulumanon alang sa mga langyaw sama ra sa mga Israelinhon.” Sa adlaw nga gipatindog ang Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan, gipalibotan kini sa panganod. Gikan sa gabii hangtod sa buntag, kini nga panganod daw sa kalayo nga nagasiga. Mao kini ang kanunay nga mahitabo: Kon adlaw ginapalibotan niini ang Tolda ug kon gabii nagasiga kini nga daw kalayo. Kon mopaibabaw ang panganod tungod sa Tolda ug mohawa, manglakaw ang mga Israelinhon, ug kon asa mopundo ang panganod, didto usab sila magkampo. Busa nagalakaw ug nagakampo ang mga Israelinhon sumala sa mando sa Ginoo. Magpabilin sila sa kampo samtang anaa pa ang panganod ibabaw sa Tolda. Bisan magpabilin ug dugay ang panganod diha tungod sa Tolda, dili sila mobiya ug nagahulat lang sila sa mando sa Ginoo. Usahay magpabilin lang ug pipila ka adlaw ang panganod diha tungod sa Tolda, busa ang mga tawo magpabilin usab ug mga pipila lang ka adlaw didto. Unya manglakaw na usab sila sumala sa mando sa Ginoo. Usahay magpabilin kini ug usa lang ka gabii ug pagkasunod adlaw mopaibabaw na kini, ug manglakaw na usab dayon ang mga Israelinhon. Adlaw man o gabii, basta mopaibabaw na ang panganod manglakaw usab ang mga Israelinhon. Kon magpabilin gani ang panganod diha tungod sa Tolda ug duha ka adlaw o mga usa ka bulan, o kon mga usa ka tuig, magpabilin usab ang mga Israelinhon sa ilang kampo. Apan kon mopaibabaw na ang panganod, manglakaw usab sila dayon. Busa magkampo ug manglakaw ang mga Israelinhon sumala sa mando sa Ginoo. Ug gituman nila ang sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagpahimo ug duha ka trumpeta nga pilak ug gamita kini sa pagtigom sa mga tawo ug sa pagpaandam kanila sa pagpanglakaw. Kon patingogon ug dungan kining duha ka trumpeta, magtigom ang tibuok katilingban diha sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Kon usa lang ang patingogon, ang mga pangulo lang sa kada tribo ang magtigom diha sa imong atubangan. Kon patingogon na ang trumpeta sa pagpaandam sa mga tawo sa pagpanglakaw, ang mga tribo sa sidlakan dapit sa Tolda mao ang una nga manglakaw. Kon patingogon ang trumpeta sa ikaduha nga higayon, ang tribo na pod sa habagatan dapit sa Tolda ang manglakaw. Ang pagpatingog niini mao ang timailhan sa ilang pagpanglakaw. Apan lahi ang pagpatingog sa trumpeta kon tigomon mo ang mga tawo. “Ang mga kaliwat lang ni Aaron nga mga pari ang mopatingog sa mga trumpeta. Kini nga tulumanon kinahanglan tumanon ninyo ug sa inyong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. “Kon atua na kamo sa inyong yuta, unya makig-away kamo batok sa kaaway nga mopaantos kaninyo, patingoga ninyo ang mga trumpeta aron ako, ang Ginoo nga inyong Dios, mahinumdom kaninyo ug moluwas kaninyo gikan sa inyong mga kaaway. Ug sa panahon sa inyong pagmaya—sa inyong pagsaulog sa mga pista, lakip na ang Pista sa Pagsugod sa Bulan—patingogon usab ninyo ang mga trumpeta kon maghalad kamo sa mga halad nga sinunog ug halad alang sa maayong relasyon. Kini nga mga trumpeta ang magpahinumdom kanako nga inyong Dios sa akong kasabotan uban kaninyo. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Sa ika-20 nga adlaw sa ikaduhang bulan, sa ikaduhang tuig gikan sa paggawas sa mga Israelinhon sa Ehipto, mipaibabaw ang panganod sa Tolda nga Simbahan. Unya nanglakaw ang mga Israelinhon gikan sa kamingawan sa Sinai hangtod mipundo ang panganod didto sa kamingawan sa Paran. Mao kini ang unang higayon nga nanglakaw sila sumala sa sugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang nagauna sa pagpanglakaw, dala ang ilang bandera, mao ang grupo nga gipangulohan sa tribo ni Juda. Ang ilang pangulo mao si Nashon nga anak ni Aminadab. Ang tribo ni Isacar gipangulohan ni Netanel nga anak ni Zuar, ug ang tribo ni Zebulun gipangulohan ni Eliab nga anak ni Helon. Human nahipos ang Tolda nga Simbahan, gipas-an kini sa mga kaliwat ni Gershon ug sa mga kaliwat ni Merari, ug misunod sila sa pagpanglakaw. Ang sunod nga nanglakaw, dala ang ilang bandera, mao ang grupo nga gipangulohan sa tribo ni Reuben. Ang ilang pangulo mao si Elizur nga anak ni Shedeur. Ang tribo ni Simeon gipangulohan ni Shelumiel nga anak ni Zurishadai, ug ang tribo ni Gad gipangulohan ni Eliasaf nga anak ni Deuel. Ang sunod nga nanglakaw mao ang mga kaliwat ni Kohat nga nagdala sa balaan nga mga kagamitan sa Tolda nga Simbahan. Kinahanglang naplastar na ang Tolda sa wala pa sila moabot sa sunod nga lugar nga ilang kampohan. Ang sunod nga nanglakaw, dala ang ilang bandera, mao ang grupo nga gipangulohan sa tribo ni Efraim. Ang ilang pangulo mao si Elishama nga anak ni Amihud. Ang tribo ni Manase gipangulohan ni Gamaliel nga anak ni Pedazur, ug ang tribo ni Benjamin gipangulohan ni Abidan nga anak ni Gideoni. Ang kataposan nga nanglakaw, dala ang ilang bandera, mao ang grupo nga gipangunahan sa tribo ni Dan. Sila ang nahimong guwardya sa luyo alang sa tanang mga grupo. Ang ilang pangulo mao si Ahiezer nga anak ni Amishadai. Ang tribo ni Asher gipangulohan ni Pagiel nga anak ni Ocran, ug ang tribo ni Naftali gipangulohan ni Ahira nga anak ni Enan. Mao kini ang pagkahan-ay sa mga grupo sa mga tribo sa Israel sa ilang pagpanglakaw. Unya, miingon si Moises kang Hobab nga iyang bayaw nga anak ni Reuel nga Midianhon, “Moadto na kami sa dapit nga giingon sa Ginoo nga ihatag niya kanamo. Busa uban kanamo ug dili ka namo pasagdan, kay misaad ang Ginoo nga panalanginan niya ang Israel.” Apan mitubag si Hobab, “Dili ko. Mobalik ako sa dapit sa akong mga katagilungsod.” Miingon si Moises, “Kon mahimo ayaw kami biyai. Ikaw ang among giya. Ikaw ang nakahibalo kon asa ang maayo nga dapit sa kamingawan nga angay namong kampohan. Kon mouban ka kanamo bahinan ka namo sa tanang kaayohan nga ihatag sa Ginoo kanamo.” Busa namiya sila sa bukid sa Ginoo ug nanglakaw ug tulo ka adlaw. Nagauna kanunay kanila ang sudlanan sa Kasabotan sa pagpangita ug dapit nga ilang kapahulayan. Kon adlaw, ang panganod sa Ginoo anaa sa ilang tungod kon manglakaw sila. Matag higayon nga dalhon na ang sudlanan sa Kasabotan moingon si Moises, “Sige na, Ginoo, ipatibulaag na ang imong mga kaaway. Hinaut nga mangikyas sila.” Sa matag higayon nga ibutang ang sudlanan sa Kasabotan, moingon si Moises, “Balik, Ginoo, sa liboan ka mga katawhan sa Israel.” Unya, mireklamo ang mga Israelinhon bahin sa ilang kalisod. Pagkabati niini sa Ginoo, nasuko siya ug nagpadala ug kalayo nga misunog sa pipila ka bahin sa palibot sa kampo. Tungod niini, nangayo ug tabang ang mga Israelinhon kang Moises, ug nagaampo si Moises sa Ginoo, ug unya napalong ang kalayo. Busa ang maong dapit ginganlan ug Tabera, kay nagpadala ang Ginoo ug kalayo kanila. Ang panon sa mga langyaw nga miuban sa mga Israelinhon gihidlaw sa ubang mga pagkaon, ug ang mga Israelinhon mireklamo usab nga nagaingon, “Unta makakaon kita ug karne! Sa didto pa kita sa Ehipto, makakaon kita ug libreng isda, mga pipino, mga melon, mga sibuyas, ug mga ahos. Apan dinhi nawala ang atong gana sa pagkaon, kay pulos na lang manna ang atong ginakaon.” Kining manna daw mga liso nga gagmay ug puti. Nadunggan ni Moises nga nanghilak ang matag pamilya diha sa pultahan sa ilang mga tolda. Hilabihan gayod ang kasuko sa Ginoo kanila, ug nasubo usab pag-ayo si Moises. Nangutana siya sa Ginoo, “Nganong gihatagan man nimo ako nga imong alagad ug dakong problema? Unsa may gihimo ko nga wala makapalipay kanimo nga gihatag mo man kanako ang problema niining mga tawo? Ako bay nagsabak kanila? Ako bay nanganak kanila? Nganong moingon ka man nga atimanon ko sila sama sa usa ka yaya nga nagakugos ug masuso nga bata, ug dad-on sila sa yuta nga gisaad mo sa ilang mga katigulangan? Asa ako manguha ug karne alang niining mga tawhana? Nagsige silag reklamo nga hatagan ko sila ug karne nga ilang makaon. Dili nako makaya ang pag-atiman kanila. Hilabihan kini kabug-at alang kanako. Kon mao man lang kini ang imong pagtratar kanako, patya na lang ako karon dayon. Kon nalipay ka kanako, ayaw ako pasagdi nga mag-antos.” Busa miingon ang Ginoo kang Moises, “Tigoma ang 70 ka mga tigdumala sa Israel nga nailhan mo nga mga pangulo sa katawhan. Dad-a sila sa Tolda nga Tagboanan ug pabaroga sila didto uban kanimo. Moadto ako ug makigsulti kanimo didto, ug ihatag ko kanila ang uban nga gahom nga gihatag ko kanimo aron makatabang sila sa pagdumala sa mga tawo, aron dili ka mag-inusara sa pagdumala kanila. “Unya ingna ang mga tawo nga magpakahinlo sila, kay ugma mangaon sila ug karne. Isulti kini kanila: ‘Nadungog kamo sa Ginoo nga nagreklamo nga gusto ninyong mokaon ug karne. Ug miingon pa kamo nga mas maayo pa ang inyong kahimtang didto sa Ehipto. Busa ugma hatagan kamo sa Ginoo ug karne ug kan-on ninyo kini. Dili lang kamo mokaon niini sulod sa usa, o duha, o lima, o napulo, o beinte ka adlaw, kondili sulod sa usa ka bulan, hangtod nga isuka ninyo kini ug masumhan kamo niini. Kay gisalikway ninyo ang Ginoo nga nagauban kaninyo, ug mihilak kamo kaniya nga unta wala na lang kamo mobiya sa Ehipto.’ ” Apan miingon si Moises, “600,000 tanan ang mga tawo nga akong kauban, ug karon moingon ka nga hatagan mo sila ug karne nga ilang kan-on sulod sa usa ka bulan? Bisan ihawon pa namo ang tanang mga karnero ug baka o kaha dakpon ang tanang mga isda sa dagat dili kini paigo kanila.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Limitado ba ang akong gahom? Makita mo karon kon mahitabo ang giingon ko kanimo o dili.” Busa milakaw si Moises ug giingnan niya ang mga tawo sa giingon sa Ginoo. Gitigom niya ang 70 ka mga tigdumala ug gipabarog libot sa Tolda. Unya mikunsad ang Ginoo diha sa panganod ug nakigsulti kang Moises. Gikuha niya ang ubang gahom ni Moises ug gihatag sa 70 ka tigdumala. Ug sa dihang nadawat na nila ang gahom, misugilon sila sa mensahe sa Dios, apan wala na kadto mahitabo pag-usab. May duha niadtong 70 ka mga tigdumala nga nagpabilin sa kampo ug wala moadto sa Tolda: sila mao si Eldad ug Medad. Apan naangkon gihapon nila ang gahom ug nagsugilon usab sila sa mensahe sa Dios didto sa kampo. Ug may usa ka batan-ong lalaki nga midagan paingon kang Moises ug miingon nga nagsugilon si Eldad ug Medad sa mensahe sa Dios didto sa kampo. Si Josue nga anak ni Nun, nga nahimong personal nga katabang ni Moises gikan sa batan-on pa siya, miingon kang Moises, “Sir, pahunonga sila.” Apan mitubag si Moises, “Nabalaka ka ba kon unsay mahimong resulta niini sa akong pagkapangulo? Kon ako lay pabut-on, gusto ko nga ang tanang katawhan sa Ginoo hatagan niya ug gahom aron makasugilon silang tanan sa iyang mensahe.” Pagkahuman, mibalik sa kampo si Moises ug ang mga tigdumala sa Israel. Unya, nagpadala ang Ginoo ug hangin nga nagdala ug mga buntog gikan sa dagat. Mitugdon kini libot sa kampo ug milukop sa distansya nga mga usa ka adlaw nga pagbaklay gikan sa kampo ngadto sa matag kilid. Nagkatag ang mga buntog sa gibag-on nga tulo ka piye. Busa niadtong adlawa nanakop ang mga tawo ug mga buntog hangtod sa gabii, ug hangtod pa gayod nianang pagkasunod nga adlaw. Wala gayoy nakatigom ug ubos sa 30 ka sako, ug gipangbulad nila kini sa palibot sa kampo. Apan wala pa gani nila mahurot ug usap ang karne, nasuko pag-ayo ang Ginoo kanila, ug gipadad-an niya sila ug katalagman. Busa gitawag ang maong dapit ug Kibrot Hataava tungod kay didto gipanglubong ang mga tawo nga hangol ug karne. Gikan didto, nanglakaw ang mga Israelinhon paingon sa Hazerot ug didto nagkampo. Sa didto na sila sa Hazerot, gisaway ni Miriam ug ni Aaron si Moises tungod kay nangasawa siya ug usa ka taga-Etiopia. Miingon sila, “Pinaagi lang ba kang Moises makigsulti ang Ginoo? Dili ba nakigsulti man usab siya pinaagi kanato?” Apan nadunggan kini sa Ginoo. (Si Moises mapainubsanon kaayo labaw kaysa tanang mga tawo sa kalibotan.) Busa nakigsulti dayon ang Ginoo kang Moises, Aaron, ug Miriam. Miingon siya kanila, “Pangadto kamong tulo sa Tolda nga Tagboanan.” Busa nanggawas sila ug nangadto sa Tolda. Unya mikunsad ang Ginoo pinaagi sa panganod nga daw haligi ug mitindog sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug gitawag si Aaron ug si Miriam. Pagduol sa duha, miingon ang Ginoo, “Pamati kamo! Kon may propeta ako diha kaninyo, makigsulti ako kaniya pinaagi sa panan-awon ug damgo. Apan dili sa ingon niana nga paagi ako makigsulti sa akong alagad nga si Moises, nga gisaligan ko sa akong katawhan. Makigsulti ako kaniya nga mag-atubangay, klaro, ug dili pinaagi sa mga sambingay. Daw sama lang nga nakita niya ako. Apan nganong wala gayod kamo mahadlok mosulti ug daotan batok sa akong alagad nga si Moises?” Nasuko pag-ayo ang Ginoo kanila, ug mibiya siya. Sa dihang mibiya na ang panganod ibabaw sa Tolda, gitakboyan dayon si Miriam ug ngilngig nga sakit sa panit, ug nagputi gayod ang iyang panit. Pagkakita ni Aaron niini, miingon siya kang Moises, “Sir, ayaw kami paantosa tungod sa kabuang nga sala nga among nahimo. Ayaw itugot nga mahisama si Miriam sa usa ka patayng bata nga gihimugso diin ang katunga sa lawas niini nadugta na.” Busa nagpakilooy si Moises sa Ginoo, “Dios ko, nagahangyo ako kanimo nga ayohon mo si Miriam!” Mitubag ang Ginoo kang Moises, “Kon luwaan siya sa iyang amahan sa dagway, dili ba antuson niya ang kaulaw sulod sa pito ka adlaw? Busa pagawasa siya sa kampo sulod sa pito ka adlaw, ug pagkahuman mahimo na siyang mobalik.” Busa gipagawas si Miriam sa kampo sulod sa pito ka adlaw. Ug ang mga tawo wala mopadayon sa ilang paglakaw hangtod nga wala pa si Miriam mahibalik sa kampo. Human niadto, mibiya sila sa Hazerot ug nagkampo sa kamingawan sa Paran. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagpadala ug mga tawo sa pagpangispiya sa Canaan—ang yuta nga ihatag ko kaninyong mga Israelinhon. Ang imong ipadala mga pangulo gikan sa kada tribo sa Israel.” Gituman ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo. Gipaadto niya sa Canaan ang mga pangulo sa mga Israelinhon gikan sa kamingawan sa Paran. Sila ang mga tawo nga gipadala ni Moises sa pagpangispiya sa Canaan. (Giilisan ni Moises ang ngalan ni Hosea nga anak ni Nun ug Josue.) Gipadala sila ni Moises aron sa pagpangispiya sa Canaan uban sa pag-ingon kanila, “Panglakaw kamo paamihan ug adto sa Negev, ngadto sa kabukiran. Susiha ninyo kon unsang matanga kini sa yuta, ug kon ang mga tawo didto kusgan ba o luya, o daghan ba sila o gamay ra. Tan-awa ninyo kon unsang matanga sa yuta ang ilang ginapuy-an—maayo ba o dili. Tan-awa ninyo kon ang ilang mga lungsod napalibotan ba ug paril o wala. Tan-awa ninyo kon tambok ba ang ilang yuta o dili, ug kon may kakahoyan ba o wala. Ug paningkamoti gayod ninyo nga makadala ug mga prutas sa inyong pagbalik.” (Panahon kadto sa tinghinog sa unang bunga sa ubas.) Busa nanglakaw sila ug gisusi nila ang yuta gikan sa kamingawan sa Zin hangtod sa Rehob duol sa Lebo Hamat. Nagsugod sila sa Negev hangtod nga nakaabot sila sa Hebron, diin nagapuyo sila si Ahiman, Sheshai, ug Talmai, nga mga kaliwat ni Anak. (Kining Hebron gitukod pito ka tuig una pa matukod ang Zoan sa Ehipto.) Pag-abot nila sa Lugut sa Eshcol, nagputol silag usa ka pungpong sa ubas ug gidayongan kini ug duha ka tawo tungod sa kabug-at niini. Nagdala usab silag mga prutas nga pomegranata ug igos. Kadto nga dapit gitawag nga Lugut sa Eshcol tungod sa pungpong sa ubas nga giputol sa mga Israelinhon. Human sa 40 ka adlaw nga pagpangispiya sa yuta, mibalik sila kang Moises, Aaron, ug sa tibuok katilingban sa Israel didto sa Kadesh, sa kamingawan sa Paran. Gisulti nila sa tibuok katilingban ang ilang nakita, ug gipakita nila ang ilang dala nga mga prutas. Miingon sila kang Moises, “Nangadto kami sa dapit nga gipaadtoan mo kanamo, ug maayo kini ug mabungahon nga yuta. Ania ang mga prutas. Apan gamhanan ang mga tawo nga nagapuyo didto, ug labihan kadagko ang ilang mga lungsod ug napalibotan kini ug mga paril. Nakita pa gani namo ang mga kaliwat ni Anak. Ang mga Amalekanhon nagapuyo sa Negev; ang mga Hitihanon, mga Jebusihanon, ug ang mga Amorihanon nagapuyo sa bukid; ug ang mga Canaanhon nagapuyo duol sa dagat ug sa daplin sa Suba sa Jordan.” Gipahilom ni Caleb ang mga tawo atubangan ni Moises, ug miingon siya, “Manglakaw kita karon dayon ug ilogon nato ang yuta, kay sigurado gayod nga mailog nato kini.” Apan miingon ang mga tawo nga kauban ni Caleb sa pagpangispiya, “Dili nato makaya ang pagsulong kanila kay mas kusgan sila kay kanato.” Ug mihatag sila ngadto sa mga Israelinhon ug dili maayo nga balita bahin sa yuta nga ilang gisusi. Mao kini ang ilang gisulti, “Ang yuta nga among gisusi dili maayo, gani nagakamatay ang mga nagapuyo didto, ug dugang pa niana, ang mga tawo nga nakita namo didto hilabihan katag-as. May nakita pa gani kaming mga higante, nga mga kaliwat ni Anak. Daw mga apan-apan lang ang among panan-aw sa among kaugalingon kon ikompara kanila, ug mao usab kana ang ilang panan-aw kanamo.” Niadtong gabhiona naninggit ug naniyabaw ang tibuok katilingban. Nagbagulbol sila ngadto kang Moises ug kang Aaron. Miingon sila, “Maayo pag nangamatay na lang kita didto sa Ehipto o kaha dinhi sa kamingawan! Nganong dad-on pa man kita sa Ginoo niana nga yuta—aron lang ba mangamatay kita sa gira ug pangbihagon ang atong mga asawa ug mga anak? Maayo pa sigurog mamalik na lang kita sa Ehipto.” Ug nagaingnanay sila sa usag usa, “Maayo pag magpili kitag pangulo ug mamalik sa Ehipto.” Unya si Moises ug Aaron miyukbo atubangan sa tibuok katilingban sa Israel nga nagtigom didto. Ug gigisi ni Josue nga anak ni Nun ug ni Caleb nga anak ni Jefune ang ilang mga bisti tungod sa kasubo. Kini silang duha miuban sa pagpangispiya sa yuta. Miingon sila sa tibuok katilingban, “Maayo kaayo ang yuta nga among giadtoan. Kon nalipay ang Ginoo kanato, dad-on niya kita niana nga yuta—ang maayo ug mabungahon nga yuta, ug ihatag niya kini kanato. Ayaw lang kamo pagsupak sa Ginoo. Ug ayaw kamo kahadlok sa mga tawo didto kay mapildi gayod nato sila. Walay motabang kanila, apan anaa ang Ginoo nga motabang kanato. Busa ayaw kamo kahadlok kanila.” Batohon na unta sila sa tibuok katilingban, apan kalit lang nga nagpakita ang gamhanang presensya sa Ginoo ibabaw sa Tolda nga Tagboanan. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Hangtod kanus-a ba ako isalikway niining mga tawhana? Hangtod kanus-a sila magdumili sa pagtuo kanako luyo sa tanang mga milagro nga gihimo ko taliwala kanila? Padad-an ko silag katalagman ug laglagon ko sila. Apan ikaw himuon kong usa ka nasod nga mas gamhanan ug lig-on kaysa kanila.” Miingon si Moises sa Ginoo, “Unsa na lay ikasulti sa mga Ehiptohanon kon mabalitaan nila kini? Dili ba nahibaloan man nila nga gikuha mo ang mga Israelinhon kanila pinaagi sa imong gahom. Kon laglagon mo ang imong katawhan, isugilon nila kini sa mga lumulupyo sa Canaan. Kini nga mga Canaanhon nakadungog na nga ikaw, Ginoo, nagauban sa mga Israelinhon ug nagpakita kanila pinaagi sa panganod nga nagagiya kanila. Gipangunahan mo sila kon adlaw pinaagi sa panganod nga daw haligi, ug kon gabii pinaagi sa kalayo nga daw haligi. Karon, kon hutdon mog pamatay kini nga katawhan, ang mga nasod nga nakadungog sa imong kabantog moingon, ‘Wala makahimo ang Ginoo sa pagdala sa mga Israelinhon ngadto sa yuta nga iyang gisaad kanila, busa gipamatay na lang niya sila didto sa kamingawan.’ “Busa karon, nagaampo ako kanimo, Ginoo, hinaut unta nga ipakita mo ang imong gahom sumala sa imong giingon, ‘Ang Ginoo mahigugmaon ug dili daling masuko, ug mapinasayloon sa mga sala sa tawo. Apan ginasilotan niya ang mga nakasala, hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga henerasyon.’ Sumala sa imong dakong gugma, nagahangyo ako nga pasayloon mo ang sala niini nga katawhan, sama sa pagpasaylo mo kanila gikan sa paggawas nila sa Ehipto hangtod karon.” Mitubag ang Ginoo, “Gipasaylo ko sila sumala sa imong gihangyo. Apan nagasaad ako, ang buhing Ginoo, nga samtang napuno ang tibuok kalibotan sa akong gamhanan nga presensya, Apan tungod kay si Caleb nga akong alagad lahig panglantaw ug kinasingkasing nga nagatuman kanako, pasudlon ko siya sa yuta nga iyang giadtoan, ug ang iyang mga kaliwat makapuyo usab niana nga yuta. Tungod kay anaa ang mga Canaanhon ug mga Amalekanhon magpuyo taliwala sa mga bukid, pamalik kamo ugma sa kamingawan, ngadto sa dalan paingon sa Pulang Dagat.” Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Hangtod kanus-a ba ang pagbagulbol niining daotang katawhan batok kanako? Nadungog ko ang mga bagulbol niining mga bagulbolan nga mga Israelinhon. Busa isulti kini kanila: ‘Nagasaad ako, ang buhi nga Ginoo, nga himuon ko diha kaninyo ang inyong gipangayo. Bahin sa inyong mga kabataan nga giingon ninyong pagabihagon, dad-on ko sila sa yuta nga inyong gisalikway ug sila ang makapahimulos niini. Apan kamo mangamatay dinhi sa kamingawan. Ang inyong mga kabataan mahisama sa mga tigbantay ug karnero nga magtuyok-tuyok dinhi sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig ug mag-antos sila tungod sa inyong pagluib kanako, hangtod nga mangamatay kamong tanan dinhi sa kamingawan. Ang mga tawong nangispiya sa yuta nagpabilin didto sulod sa 40 ka adlaw, busa sulod sa 40 ka tuig—usa ka tuig sa matag adlaw nga nagpabilin sila didto—mag-antos kamo tungod sa inyong mga sala, aron masayran ninyo kon unsa ako masuko kaninyo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini ug buhaton ko gayod kining mga butanga diha niining daotang katilingban nga naghiusa sa pagsupak kanako. Mangamatay silang tanan dinhi sa kamingawan!’ ” Sa 12 nga nangispiya, si Josue nga anak ni Nun ug si Caleb nga anak ni Jefune lang ang wala mamatay. Sa dihang gisulti kini ni Moises sa tanang Israelinhon, nasubo gayod sila. Ug pagkasunod nga adlaw, sayo silang namangon aron pagtungas sa kabukiran sa Canaan. Miingon sila, “Nakaamgo kami nga nakasala kami, ug karon andam na kami sa pag-adto sa dapit nga gisaad sa Ginoo.” Apan miingon si Moises, “Nganong gilapas ninyo ang mando sa Ginoo? Dili gayod kamo magmalampuson! Ayaw kamo paglakaw kay ang Ginoo wala magauban kaninyo. Mapildi lang kamo sa inyong mga kaaway. Sa higayon nga makiggira kamo sa mga Canaanhon ug sa mga Amalekanhon, mangamatay kamo. Dili mouban kaninyo ang Ginoo tungod sa pagsalikway ninyo kaniya.” Apan nangadto gihapon sila sa kabukiran sa Canaan bisan wala mouban kanila si Moises ug ang sudlanan sa Kasabotan. Unya gisulong sila sa mga Amalekanhon ug sa mga Canaanhon nga nagpuyo niadtong kabukiran, ug napildi sila, ug gigukod pa sila kutob sa Horma. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: “Kon atua na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo nga inyong pagapuy-an, paghalad kamo kanako ug mga halad gikan sa inyong mga kahayopan. Paghalad kamo ug mga halad nga sinunog, mga halad sa pagtuman sa usa ka panaad, mga halad nga kinabubut-on, o mga halad sa panahon sa mga pista. Ang kahumot niini nga mga halad pinaagi sa kalayo makapalipay kanako. Kon hamtong nga laking karnero ang ihalad, paubanan kini ug halad sa pagpasidungog kanako nga upat ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug usa ug tunga sa litrong mantika. Ug paubanan kini ug halad nga ilimnon nga usa ug tunga sa litrong bino. Ang kahumot niini nga halad makapalipay kanako. “Kon maghalad kamo ug toriyong baka isip halad nga sinunog o halad sa pagtuman sa usa ka panaad, o halad alang sa maayong relasyon, kinahanglan maghalad usab ug halad sa pagpasidungog kanako: unom ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug duha ka litrong mantika. Paubanan pa gayod kini ug halad nga ilimnon nga duha ka litrong bino. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay kanako. Mao kini ang inyong himuon kon maghalad kamo ug usa ka toriyong baka o hamtong nga laking karnero o batan-ong karnero o kanding. Buhata kini alang sa matag usa ka mananap bisag pila pa ka buok ang inyong ihalad. “Ang tanang mga Israelinhon nga maghalad ug mga halad pinaagi sa kalayo ingon nga humot nga halad nga makapalipay kanako kinahanglan mosunod nianang mga tulumanon. Kon ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, permanente man o dili, gustong mohalad ug halad pinaagi sa kalayo ingon nga humot nga halad nga makapalipay kanako, kinahanglan mosunod usab nianang mga tulumanon. Kamong mga Israelinhon ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo managsama ra atubangan sa Ginoo ug parehas ra nga kasugoan ang tumanon ninyo. Kini nga mga tulumanon kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. Oo, parehas ra nga mga kasugoan ug mga tulumanon ang tumanon ninyo ug sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo.” Gisugo pa gayod sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: “Kon atua na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ug sa dihang makakaon na kamo sa abot niini, kinahanglan maggahin kamo gikan niini aron ihalad kanako. Paghalad kamo ug pan gikan sa una ninyong minasa nga harina, ug ihatag kini ingon nga inyong halad gikan sa giokanan. Maghatag kamo kanako niining maong halad hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. ug wala masayod niini ang katilingban, ang tibuok katilingban maghalad ug usa ka toriyong baka isip halad nga sinunog. Halad kini nga ang kahumot makapalipay kanako. Paubani usab ninyo kini sa mga gikinahanglang halad nga sama sa halad sa pagpasidungog, halad nga ilimnon, ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo. Unya mag-ampo ang pari aron mahinloan ang tibuok katilingban gikan sa ilang sala. Ug pasayloon ko sila kay dili man kadto tinuyo, ug nagdala usab sila ug halad nga sinunog ug halad sa paghinlo. Oo, pasayloon ko ang tibuok katilingban sa Israel, apil ang mga langyaw nga nagapuyo uban kanila, kay ang tanan nadalahig sa maong sala nga dili tinuyo. “Apan kon usa lang ka tawo ang nakasala nga wala tuyoa, magdala siya ug usa ka bayeng kanding nga usa ka tuig ang edad alang sa halad sa paghinlo. Ug mag-ampo ang pari sa akong presensya aron mahinloan siya gikan sa iyang sala nga dili tinuyo, ug unya pasayloon ko siya. Usa lang ang tulumanon alang niadtong nakasala nga wala tuyoa, Israelinhon man siya o langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. “Apan si bisan kinsa nga nagapakasala nga tinuyo, Israelinhon man siya o dili, nagapasipala kanako. Kinahanglang dili na siya isipon nga inyong sakop, tungod kay gisalikway niya ang akong pulong ug gilapas niya ang akong sugo. Ayaw gayod ninyo siya ilha nga inyong sakop. Manubag siya sa iyang sala.” Samtang didto sa kamingawan ang mga Israelinhon, may nakita silang tawo nga nangahoy sa Adlaw nga Igpapahulay. Gidala sa mga nakakita ang maong tawo ngadto kang Moises ug kang Aaron ug sa tibuok katilingban. Gipriso nila siya, kay wala pa sila makasiguro kon unsay angay nilang himuon kaniya. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Kinahanglan nga patyon ang maong tawo! Batohon siya sa tibuok katilingban didto sa gawas sa kampo.” Busa gidala siya sa mga tawo sa gawas sa kampo ug gibato hangtod nga namatay, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gisugo sa Ginoo si Moises nga isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: “Taori ninyo ug mga gaway-gaway ang sidsid sa inyong mga bisti ug butangi ninyo kini ug higot nga asul. Kinahanglan nga sundon ninyo kini hangtod sa kahangtoran. Kini nga mga gaway-gaway mopahinumdom kaninyo sa tanan kong mga kasugoan aron tumanon ninyo kini ug dili ang inyo lang gusto ang inyong himuon. Pinaagi niining mga gaway-gaway hinumdoman ninyo ang pagtuman sa akong kasugoan, ug igahin ninyo ang inyong kaugalingon alang kanako. Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto aron mahimong inyong Dios. Oo, ako ang Ginoo nga inyong Dios.” Naghiusa sila sa pagsupak kang Moises ug kang Aaron, ug miingon, “Sobra na kining inyong gibuhat kanamo! Nganong ipalabaw man ninyo ang inyong kaugalingon nga ang tibuok katilingban man sa Israel ang gipili ug ginaubanan sa Ginoo?” Pagkadungog niini ni Moises mihapa siya ug nagaampo sa Ginoo. Butangi ninyo kinig baga ug insenso, ug dad-a sa presensya sa Ginoo. Unya makita nato kon kinsa gayod ang pilion sa Ginoo nga mag-alagad kaniya. Kamong mga Levita mao ang nagaabusar!” Miingon pa gayod si Moises kang Kora, “Paminaw kamo, mga Levita! Dili pa ba igo alang kaninyo nga sa tanang mga Israelinhon kamo ang gipili sa Dios sa Israel aron makaduol sa iyang presensya sa pag-alagad diha sa iyang Tolda ug sa pag-alagad alang sa katilingban? Gipili niya kamo nga mag-alagad kaniya, unya karon gusto pa ninyo nga mahimong pari? Si kinsa man si Aaron nga magbagulbol man kamo batok kaniya? Ang tinuod, ikaw ug ang imong mga sumusunod naghiusa batok sa Ginoo ug dili kang Aaron.” Pagkahuman, gipatawag ni Moises si Datan ug si Abiram, nga mga anak ni Eliab. Apan miingon sila, “Dili kami moanha! Dili pa ba igo nga gikuha mo kami gikan sa Ehipto diin ang yuta maayo ug mabungahon aron patyon lang dinhi sa kamingawan? Unya karon gusto ka pang magpahari-hari kanamo? Gawas pa niana, wala mo kami dad-a sa yuta nga maayo ug mabungahon, o hatagig mga uma o ubasan nga among panag-iyahon. Karon, gusto mo pa gayod kaming tontohon? Dili kami moanha kanimo!” Nasuko pag-ayo si Moises ug miingon siya sa Ginoo, “Ayaw dawata ang ilang mga halad. Wala ako makasala kang bisan kinsa kanila; wala akoy gikuha kanila nga bisan usa ka asno.” Miingon si Moises kang Kora, “Ugma, ikaw ug ang imong mga sumusunod, pangadto kamo sa presensya sa Ginoo didto sa Tolda nga Tagboanan, ug si Aaron moadto usab didto. Ang kada usa sa imong 250 ka mga sumusunod padad-a ug sudlanan sa insenso. Pabutangi kini ug insenso ug ihalad sa Ginoo. Kamo ni Aaron magdala usab ug tagsa ka sudlanan sa insenso.” Busa ang matag usa nagdala ug sudlanan sa insenso ug gibutangan kinig insenso ug baga, ug mibarog sila uban kang Moises ug kang Aaron didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang tibuok katilingban nga gikombinsi ni Kora nga magrebelde kang Moises ug Aaron nagtigom usab didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Unya ang gamhanang presensya sa Ginoo nagpakita sa tibuok katilingban. Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Palayo kamo gikan niining mga tawhana kay pamatyon ko sila dayon.” Apan mihapa si Moises ug si Aaron ug miingon, “O Dios nga tinubdan sa kinabuhi sa tanang katawhan, masuko ka ba diay sa tibuok katilingban nga usa man lang ka tawo ang nakasala?” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang katilingban nga magpalayo sila sa mga tolda nila ni Kora, Datan, ug Abiram.” Giadtoan ni Moises si Datan ug si Abiram, ug nagsunod kaniya ang mga tigdumala sa Israel. Dayon giingnan niya ang katilingban, “Palayo kamo sa mga tolda niining daotang mga tawo! Ayaw kamo paghikap sa bisan unsa nga ilang gipanag-iyahan, kay kon himuon ninyo kini laglagon kamo uban kanila tungod sa tanan nilang sala.” Busa nagpalayo gikan sa mga tolda nila ni Kora, Datan, ug Abiram ang mga tawo. Nanggawas si Datan ug si Abiram ug nanindog sa pultahan sa ilang mga tolda uban sa ilang mga asawa ug mga kabataan. Miingon si Moises sa mga tawo, “Pinaagi niini mahibaloan ninyo nga ang Ginoo mao ang nagpadala kanako sa paghimo niining mga butanga ug dili kini akong kagustohan! Kon mamatay sa natural nga kamatayon kining mga tawhana, nagpasabot kini nga wala ako ipadala sa Ginoo. Apan kon maghimo ang Ginoo ug kahibulongang butang, ug mapikas ang yuta ug lamyon sila nga buhi uban sa tanan nilang kabtangan ngadto sa kalibotan sa mga patay, mahibaloan ninyo nga kining mga tawhana nagsalikway sa Ginoo.” Human ug sulti ni Moises, napikas ang yuta nga gibarogan ni Datan ug ni Abiram, ug gilamoy sila ug ang ilang mga pamilya, uban ang tanang mga sumusunod ni Kora ug ang tanan nilang kabtangan. Gilamoy silang tanan nga buhi lakip ang tanan nilang kabtangan. Unya mibalik ug tak-om ang yuta ug nahanaw sila sa katilingban. Sa dihang nabati ang ilang pagpaniyagit, mipahilayo ang tanang mga Israelinhon nga nagpalibot ug miingon, “Basig lamyon usab kita sa yuta!” Unya nagpadala ug kalayo ang Ginoo, ug gilamoy sa kalayo ang 250 ka mga sumusunod ni Kora nga naghalad ug insenso. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna si Eleazar nga pari, nga anak ni Aaron, nga kuhaon niya ang mga sudlanan sa insenso gikan sa kalayo, kay balaan kini nga sudlanan. Ingna usab siya nga ikatag sa layo ang mga baga. Bahin sa mga sudlanan nga gikan niining mga tawo nga nangamatay tungod sa ilang mga sala, ipapipi kini hangtod pwede na itaklap sa halaran, kay gihalad kini ngadto sa Ginoo ug nahimo kining balaan. Kini nga taklap sa halaran mahimong usa ka pasidaan alang sa mga Israelinhon.” Apan pagkasunod adlaw, nagbagulbol na usab ang tibuok katilingban kang Moises ug kang Aaron. Miingon sila, “Gipamatay ninyo ang katawhan sa Ginoo!” Samtang nagtigom sila aron sa pagdala sa ilang reklamo ngadto kang Moises ug kang Aaron, miatubang sila sa Tolda nga Tagboanan ug nakita nila nga natabonan kini sa panganod ug nagpakita ang gamhanang presensya sa Ginoo. Unya, si Moises ug si Aaron miadto sa atubangan sa Tolda ug miingon ang Ginoo kang Moises, “Palayo kamo nianang mga tawhana kay laglagon ko sila karon dayon.” Mihapa dayon silang duha. Unya miingon si Moises kang Aaron, “Kuhaa ang imong sudlanan sa insenso ug butangi kinig insenso ug baga gikan sa halaran. Ug adto dayon sa katilingban ug paghalad sa Ginoo aron maluwas sila sa ilang mga sala, kay nasuko na ang Ginoo ug nagsugod na ang katalagman.” Busa gituman ni Aaron ang gisugo ni Moises, ug midagan siya ngadto sa taliwala sa katilingban. Nagsugod na ang katalagman diha sa mga tawo, apan gihalad gihapon ni Aaron ang insenso aron mapasaylo ang mga tawo. Mibarog siya sa tunga-tunga sa mga tawong nangamatay ug sa mga buhi, dayon miundang ang katalagman. Apan 14,700 ang nangamatay tungod sa katalagman walay labot niadtong namatay tungod kang Kora. Unya mibalik si Aaron kang Moises didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan, tungod kay miundang na man ang katalagman. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga mohatag kanimo ug 12 ka baston—usa sa matag pangulo sa matag tribo—ug pabutangi kini sa ilang tagsa-tagsa ka ngalan. Diha sa baston sa tribo ni Levi, isulat ang ngalan ni Aaron kay kinahanglang may usa ka baston sa kada pangulo sa tribo. Ibutang kining tanan diha sa Tolda nga Tagboanan, atubangan sa Kahon sa Kasugoan diin ako nagapakigkita kaninyo. Unya manalingsing ang baston sa tawong akong pilion nga mag-alagad kanako isip pari. Niining paagiha mahunong na ang pagbagulbol sa mga Israelinhon batok kaninyo ni Aaron.” Busa gisultihan ni Moises ang mga Israelinhon, ug ang kada pangulo mihatag kaniya ug baston. 12 tanan ka baston, ug ang usa niini kang Aaron. Gibutang ni Moises ang mga baston sa presensya sa Ginoo didto sa Tolda, nga nahimutangan sa Kahon sa Kasugoan. Pagkaugma misulod si Moises sa Tolda nga gibutangan sa sudlanan sa Kasabotan ug nakita niya nga ang baston ni Aaron, nga nagarepresentar sa tribo ni Levi, wala lang nanalingsing kondili namotot pa, namulak, ug namunga ug almond. Unya gipagawas ni Moises ang tanang baston ug gipakita sa tanang mga Israelinhon. Gitan-aw nila kini, ug gikuha sa kada pangulo sa tribo ang iyang baston. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ibalik ang baston ni Aaron sa atubangan sa Kahon sa Kasugoan aron mahimo kining pasidaan sa mga masinupakon nga mangamatay sila kon dili sila moundang sa pagbagulbol batok kanako.” Gituman ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo. Miingon ang mga Israelinhon kang Moises, “Kon mao kana mangamatay gayod kaming tanan! Kay bisan kinsa nga mopaduol lang sa Tolda sa Ginoo mamatay man! Mangamatay gayod diay kaming tanan?” Miingon ang Ginoo kang Aaron, “Ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki ug ang imong mga paryente nga Levita mao ang responsable sa sala nga inyong mabuhat sa inyong pag-alagad diha sa Tolda nga Simbahan. Apan ikaw lang ug ang imong mga anak nga lalaki ang responsable sa sala nga inyong mabuhat nga may kalabotan sa inyong pagkapari. Kon ang imong mga anak ug ikaw mag-alagad sa Tolda diin nahimutang ang Kasugoan, patabanga ninyo ang inyong mga paryente nga gikan sa tribo ni Levi. Magtrabaho sila ubos sa imong pagmando ug himuon nila ang tanan nilang buluhaton diha sa Tolda, apan kinahanglan dili sila manghilabot sa balaan nga mga kagamitan sa Tolda o sa halaran, kay kon buhaton nila kana mangamatay sila ug apil kamo. Motabang sila kanimo, ug responsibilidad nila ang pag-atiman sa Tolda nga Tagboanan ug ang paghimo sa tanang buluhaton niini. Kinahanglan nga walay lain nga motabang kaninyo gawas sa kaliwat ni Levi. “Ikaw ang responsable sa pag-atiman sa Balaang Dapit ug sa halaran, aron dili ako masuko pag-usab sa mga Israelinhon. Ako mismo ang nagpili sa kaigsoonan nimo nga mga kaliwat ni Levi gikan sa mga Israelinhon aron mahimong imong katabang. Gidedikar sila kanako sa pag-alagad diha sa Tolda nga Tagboanan. Apan ikaw lang ug ang imong mga anak nga lalaki ang makaalagad isip mga pari. Kamo lang ang makahimo sa mga buluhaton nga may kalabotan sa halaran ug sa Labing Balaang Dapit. Gawas kaninyo, si bisan kinsa nga mohimo niini, pagapatyon. Gasa ko kaninyo ang inyong pagkapari.” Unya miingon ang Ginoo kang Aaron, “Ako mismo ang nagpili kanimo nga magdumala sa balaan nga mga halad nga ginahalad sa mga Israelinhon kanako. Gihatag ko kini kanimo ug sa imong mga anak nga lalaki ingon nga inyong bahin, karon ug hangtod sa kahangtoran. May bahin kamo sa mga balaan nga halad nga wala sunoga nga ginahalad sa mga tawo kanako ingon nga balaan nga mga halad. Lakip na niini ang halad isip pagpasidungog, halad aron mahimong hinlo ang tawo, ug halad isip bayad sa sala. Mao kini ang imong bahin ug sa imong mga anak nga lalaki. Kan-a ninyo kini diha sa balaan kaayo nga dapit. Tanang lalaki makahimo sa pagkaon niini, ug isipa ninyo kini nga balaan. Inyo usab ang mga binayaw nga halad sa mga Israelinhon. Gihatag ko kini kanimo ug sa imong kaliwat isip inyong bahin hangtod sa kahangtoran. Makakaon niini si bisan kinsa sa imong pamilya nga hinlo. Gihatag ko usab kaninyo ang mga maayong produkto nga ginahalad sa mga Israelinhon gikan sa ilang unang abot: lana, bino, ug trigo. Oo, mainyo ang tanang unang abot sa yuta nga ilang ginahalad kanako. Makakaon niini si bisan kinsa sa imong pamilya nga hinlo. “Ang tanang butang sa Israel nga gihalad kanako sa hingpit mainyo. Ang tanang kamagulangang anak nga lalaki, tawo man o mananap, nga ginahalad kanako inyo usab. Apan kinahanglang lukaton gayod ninyo ang mga kamagulangang anak nga lalaki ug ang mga kamagulangang mananap nga ginaisip nga hugaw. Lukata ninyo kini pag-edad niini ug usa ka bulan sa kantidad nga lima ka buok nga pilak, basi sa gibug-aton sa pilak diha sa kilohan nga ginagamit sa mga pari. Apan ayaw ninyo lukata ang kamagulangan nga baka, karnero o kanding, kay akoa na kini. Ihawa ninyo kini ug iwisik sa halaran ang dugo niini ug sunoga ang mga tambok isip halad nga pinaagi sa kalayo. Ang kahumot niini nga halad makapalipay kanako. Inyo ang mga karne niini, ingon man ang dughan ug ang tuo nga paa sa halad nga binayaw. Oo, gihatag ko kaninyo kining tanang mga balaang halad nga binayaw sa mga Israelinhon kanako. Alang kini kanimo ug sa imong mga kaliwat ingon nga inyong bahin hangtod sa kahangtoran. Kini ang kasabotan ko kanimo ug sa imong mga kaliwat ug dili kini mausab bisan kanus-a. ” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Aaron, “Kamong mga pari walay mapanunod nga yuta sa Israel, kay ako mismo ang motagbo sa inyong mga panginahanglanon. “Bahin sa mga Levita, bayran ko sila sa ilang serbisyo sa Tolda. Ihatag ko kanila ang tanang ikapulo nga ihatag sa mga Israelinhon ingon nga ilang panulondon. Gikan karon, wala nay mga Israelinhon nga makaduol sa Tolda nga Tagboanan gawas lang sa mga pari ug sa mga Levita, kay kon moduol sila, manubag sila sa ilang sala ug mamatay. Ang mga Levita mao ang mangunay sa paghimo sa mga buluhaton diha sa Tolda nga Tagboanan, ug manubag sila sa mahimo nilang kalapasan niini. Kini nga tulumanon kinahanglan nga tumanon ninyo hangtod sa umaabot nga mga henerasyon. Ang mga Levita walay mapanunod nga yuta sa Israel. Hinuon, ihatag ko kanila ingon nga ilang bahin ang mga ikapulo nga ihatag sa mga Israelinhon isip halad kanako. Mao kana nga miingon ako nga ang mga Levita walay mapanunod nga yuta sa Israel.” Miingon ang Ginoo kang Moises nga isulti kini ngadto sa mga Levita: “Kon madawat ninyo gikan sa mga Israelinhon ang ikapulo nga ihatag kaninyo ingon nga inyong bahin, kinahanglan nga maghatag usab kamo sa inyong ikapulo gikan sa maong ikapulo ingon nga halad kanako. Isipon ko kini ingon nga inyong halad gikan sa mga abot sa giokan o bino gikan sa pug-anan sa ubas. Niining paagiha makahatag usab kamo ug halad kanako gikan sa tanang ikapulo nga inyong madawat gikan sa mga Israelinhon. Ug ang akong bahin, nga mao ang ikapulo niini, ihatag ninyo kang Aaron nga pari. Kinahanglan nga ang akong bahin mao ang labing maayong bahin sa tanang ihatag kaninyo. Kon mahalad na ninyo ang labing maayong bahin, isipon ko kini ingon nga inyong halad gikan sa giokan o pug-anan sa ubas. Mahimong kan-on ninyo ug sa inyong pamilya ang inyong bahin sa bisan asa nga dapit, kay inyo kanang sweldo sa inyong pag-alagad sa Tolda nga Tagboanan. Dili kamo makasala sa inyong pagkaon niini kon nahalad na ninyo ang labing maayo nga bahin niini ngadto sa Ginoo. Apan siguroha ninyo nga dili ninyo mapasipalahan ang balaan nga mga halad sa mga Israelinhon pinaagi sa inyong pagkaon sa inyong bahin nga wala pa ninyo ikahalad ang akong bahin, aron dili kamo mamatay.” Miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Ania pay usa ka tulumanon nga buot kong inyong tumanon: Ingna ang mga Israelinhon nga dad-an kamo ug usa ka pula nga bayeng baka nga walay depekto ug wala pa sukad magamit sa pagdaro. Ihatag ninyo kini kang Eleazar nga pari, ug unya dad-on kini ngadto sa gawas sa kampo ug ihawon diha sa iyang atubangan. Unya magkuha si Eleazar ug dugo sa inihaw pinaagi sa iyang tudlo ug iwisik niya kini sa makapito ngadto sa atubangan sa Tolda nga Tagboanan. Ug samtang nagatan-aw si Eleazar, sunogon ang baka—ang panit, unod, dugo, ug ang tinai. Unya magkuha si Eleazar ug kahoyng sedro, usa ka pungpong nga tanom nga isopo, ug pula nga higot, ug iitsa kining tanan ngadto sa ginasunog nga baka. Pagkahuman niana kinahanglan nga labhan ni Eleazar ang iyang bisti ug maligo siya. Human niini makasulod na si Eleazar sa kampo, apan isipon siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ang tawo nga nagsunog sa baka kinahanglan nga manglaba usab sa iyang bisti ug maligo ug isipon usab siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. “Ang tawo nga ginaisip nga hinlo maoy magkuha sa abo sa baka, ug ibutang niya kini didto sa usa ka dapit nga ginaisip nga hinlo, sa gawas sa kampo. Tipigan kini didto aron gamiton sa katilingban sa Israel nga pangsagol sa tubig nga ginagamit sa pagpanghinlo. Buhaton kini nga seremonya aron sa pagwagtang sa sala. Ang tawo nga nagkuha sa abo sa baka kinahanglan usab nga manglaba sa iyang bisti, ug isipon usab siya nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kini nga tulumanon kinahanglan tumanon hangtod sa kahangtoran sa mga Israelinhon ug sa mga langyaw nga nagapuyo uban kanila.” “Si bisan kinsa nga makahikap ug patay isipon nga hugaw sulod sa pito ka adlaw. Kinahanglan nga sa ikatulo ug ikapito ka adlaw, hinloan niya ang iyang kaugalingon sa tubig nga ginagamit sa pagpanghinlo, unya maisip na siyang hinlo. Apan kon dili siya manghinlo sa ikatulo ug ikapito ka adlaw, dili siya isipon nga hinlo. Si bisan kinsa nga makahikap ug patay ug dili manghinlo, nagapasipala sa Tolda sa Ginoo. Kinahanglan nga kanang tawhana dili isipon nga sakop ninyo. Ug tungod kay wala siya mawisiki sa tubig nga ginagamit sa pagpanghinlo, magpabilin siyang hugaw. “Mao kini ang patakaran nga sundon kon may tawo nga mamatay sulod sa usa ka tolda: Si bisan kinsa nga mosulod sa tolda nga may namatay o kaha anaa nang daan sulod sa tolda panahon sa pagkamatay, isipon nga hugaw sulod sa pito ka adlaw. Isipon usab nga hugaw ang bisan unsang sudlanan nga walay taklob nga anaa sulod sa tolda. “Isipon usab nga hugaw sulod sa pito ka adlaw si bisan kinsa nga atua sa gawas sa kampo nga nakahikap ug tawo nga namatay pinaagi sa espada o kaha namatay sa natural nga kamatayon. Mao usab ang tawo nga nakahikap ug bukog sa patayng tawo o sa usa ka lubnganan. “Aron makuha ang pagkahugaw, kinahanglan magkuha sila niadtong abo sa baka nga gihalad alang sa paghinlo. Isulod nila kini sa usa ka sudlanan ug butangan ug tubig. Unya ang usa ka tawo nga ginaisip nga hinlo magkuha ug usa ka pungpong sa tanom nga isopo ug ituslob niya kini niadtong tubig ug iwisik ngadto sa tolda ug sa tanang kagamitan niini, ug sa mga tawo nga atua sa tolda. Wisikan usab ang tawo nga nakahikap ug bukog sa patayng tawo, lubnganan, o kaha tawo nga namatay pinaagi sa espada o sa natural lang nga kamatayon. Sa ikatulo ug ikapito ka adlaw, wisikan sa tawong giisip nga hinlo ang tawong giisip nga hugaw. Ug sa ikapito ka adlaw, ang tawo nga gihinloan kinahanglang labhan niya ang iyang bisti ug maligo, ug nianang gabhiona isipon na siyang hinlo. Apan kon ang tawo nga hugaw dili manghinlo, kinahanglan dili siya isipon nga inyong sakop kay gipasipalahan niya ang Tolda sa Ginoo. Ug tungod kay wala siya mawisiki sa tubig nga ginagamit sa pagpanghinlo, hugaw pa gihapon siya. Kini nga tulumanon kinahanglan tumanon nila hangtod sa kahangtoran. “Ang tawo nga nagwisik sa tubig nga ginagamit sa pagpanghinlo kinahanglan usab nga manglaba sa iyang bisti. Isipon nga hugaw hangtod sa pagsalop sa adlaw ang si bisan kinsa nga nakahikap sa tubig nga ginagamit sa pagpanghinlo. Ang bisan unsa nga mahikapan sa tawong hugaw mahimong hugaw, ug ang si bisan kinsa nga makahikap niini mahimong hugaw usab hangtod sa pagsalop sa adlaw.” Sa unang bulan, miabot ang tibuok katilingban sa Israel didto sa kamingawan sa Zin, ug nagkampo sila sa Kadesh. Didto namatay si Miriam ug didto usab siya gilubong. Walay tubig niadtong lugara, busa naghiusa ang mga tawo batok kang Moises ug kang Aaron. Gibasol nila si Moises ug miingon, “Maayo pag namatay na lang kami uban sa among mga katagilungsod nga nangamatay niadto sa presensya sa Ginoo. Nganong gidala mo man kami nga katilingban sa Ginoo dinhi sa kamingawan? Aron lang ba mangamatay uban sa among mga mananap? Nganong gipagawas mo kami gikan sa Ehipto ug gidala niining walay pulos nga dapit diin walay trigo, igos, ubas o pomegranata; ug wala pa gayoy tubig nga mainom?” Mibiya si Moises ug si Aaron gikan sa katilingban, ug miadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug mihapa sa pagpangamuyo. Unya nagpakita kanila ang gamhanang presensya sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Kuhaa ang baston ug tigoma ninyo ni Aaron nga imong igsoon ang tibuok nga katilingban. Ug samtang nagatan-aw sila, sultihi ang bato nga mohatag ug tubig, ug motubod kini aron mahatagan ninyog tubig ang katawhan aron makainom sila ug ang ilang kahayopan.” Busa gikuha ni Moises ang baston gikan sa presensya sa Ginoo, didto sa sudlanan sa Kasabotan nga atua sa sulod sa Tolda, sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Unya gitigom nila ni Aaron ang tibuok nga katilingban atubangan sa bato, ug miingon si Moises kanila, “Pamati kamong mga masinupakon! Kinahanglan ba gayod nga hatagan namo kamo ug tubig gikan niining bato aron lang motuo kamo?” Unya gibayaw ni Moises ang iyang baston ug gihapak sa makaduha ang bato, ug mibuswak ang makusog nga tubig. Ug nanginom ang katilingban ug ang ilang mga kahayopan. Apan miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Tungod kay wala kamo mosalig kanako aron sa pagpakita sa akong pagkabalaan atubangan sa mga Israelinhon, dili kamo ang mangulo sa pagdala niining katilingban ngadto sa yuta nga ihatag ko kanila.” Kini nga dapit gitawag ug Meriba, kay nakiglalis ang mga Israelinhon sa Ginoo dinhi niini nga dapit; ug dinhi usab gipakita sa Ginoo kanila ang iyang pagkabalaan. Sa didto pa ang mga Israelinhon sa Kadesh, nagpadala si Moises ug mga mensahero ngadto sa hari sa Edom uban sa mensahe nga nagaingon: “Kini nga mensahe gikan sa imong mga paryente, ang katawhan sa Israel: Nahibalo ka sa tanang pag-antos nga among naagian. Ang among mga katigulangan nangadto sa Ehipto, ug dugay kaming nagpuyo didto. Gipaantos kami ug ang among mga katigulangan sa mga Ehiptohanon, apan nangayo kami ug tabang sa Ginoo ug gipatalinghogan niya kami. Gipadad-an niya kami ug anghel nga maoy nagpagawas kanamo gikan sa Ehipto. “Karon, ania kami dinhi sa Kadesh, ang lungsod nga duol sa imong teritoryo. Kon mahimo, tugoti kami sa pag-agi sa imong yuta. Dili kami molatas sa kaumahan o sa ubasan, ni moinom gikan sa atabay. Mosubay lang kami sa dakong dalan ug dili kami motipas hangtod nga makagawas kami sa imong teritoryo.” Apan mao kini ang tubag sa hari sa Edom: “Dili kamo mahimong moagi dinhi. Kon moagi kamo, atakihon namo kamo ug pamatyon.” Mitubag ang mga Israelinhon, “Mosubay lang kami sa dakong dalan. Kon makainom man sa inyong tubig ang among kahayopan ug kami, bayran namo kini. Tugoti lang kami nga moagi diha sa imong yuta, ug wala nay lain pa.” Mitubag pag-usab ang hari sa Edom: “Ayaw kamo pag-agi dinhi.” Unya gitigom sa hari sa Edom ang iyang lig-ong puwersa sa kasundalohan aron makiggira sa mga Israelinhon. Tungod kay dili man magpaagi sa ilang teritoryo ang mga taga-Edom, milikay na lang ang mga Israelinhon. Mibiya ang tibuok katilingban sa Israel gikan sa Kadesh ug nangadto sa Bukid sa Hor. Didto sa Bukid sa Hor, duol sa utlanan sa Edom, miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Aaron, “Nagaabot na ang panahon nga iipon ka na Aaron ngadto sa imong mga paryente nga nangamatay na. Dili ka na makasulod sa yuta nga ihatag ko sa mga Israelinhon tungod kay misupak kamong duha ni Moises sa akong sugo didto sa tubig sa Meriba. Karon Moises, dad-a si Aaron ug ang iyang anak nga si Eleazar sa Bukid sa Hor. Unya huboi si Aaron sa iyang bisti sa pagkapari ug ipasul-ob kini sa iyang anak nga si Eleazar, kay mamatay na si Aaron didto sa bukid.” Gituman ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo. Mitungas sila sa Bukid sa Hor samtang nagatan-aw ang tibuok katilingban. Unya gihubo ni Moises ang bisti ni Aaron ug gipasul-ob niya kini kang Eleazar. Ug namatay si Aaron didto sa ibabaw sa bukid. Unya milugsong si Moises ug si Eleazar. Sa dihang nasayran sa tibuok katilingban nga patay na si Aaron, nagsubo sila alang kang Aaron sulod sa 30 ka adlaw. Ang Canaanhon nga hari sa Arad nga nagpuyo sa Negev nakadungog nga nagapadulong ang mga Israelinhon agi sa dalan sa Atarim. Busa giataki niya sila ug gibihag ang uban kanila. Unya nanumpa ang mga Israelinhon ngadto sa Ginoo, “Kon itugyan nimo sa among mga kamot kining mga tawhana, laglagon namo sa hingpit ang ilang mga lungsod ingon nga halad kanimo.” Gipatalinghogan sa Ginoo ang pag-ampo sa mga Israelinhon ug gitugyan niya kanila ang mga Canaanhon. Gilaglag sila sa hingpit sa mga Israelinhon lakip ang ilang mga lungsod, busa gitawag kadto nga lungsod ug Horma. Gikan sa Bukid sa Hor, milakaw ang mga Israelinhon agi sa dalan paingon sa Pulang Dagat, libot sa yuta sa Edom. Apan gipul-an ang mga tawo sa ilang lakaw, busa mireklamo sila sa Dios ug kang Moises. Miingon sila, “Nganong gipagawas mo pa kami gikan sa Ehipto aron mangamatay lang dinhi sa kamingawan? Walay pagkaon ug tubig dinhi! Ug giluod na kami niining walay lami nga manna.” Busa, gipadad-an sila sa Ginoo ug mga bitin nga malala ug gipamaak sila, ug daghan ang nangamatay kanila. Ug nangadto ang mga tawo kang Moises ug miingon, “Nakasala kami kay nagsulti kami batok sa Ginoo ug kanimo. Iampo sa Ginoo nga ipahilayo niya kining mga bitin gikan kanamo.” Busa nagaampo si Moises alang sa mga tawo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Paghimo ug bronsi nga bitin ug ibutang kini sa tumoy sa usa ka poste. Si bisan kinsa nga mapaakan ug bitin dili mamatay kon motan-aw lang niining bronsi nga bitin.” Busa naghimo si Moises ug bronsi nga bitin ug gibutang kini sa tumoy sa usa ka poste. Ug si bisan kinsa nga napaakan ug bitin motan-aw lang niining bronsi nga bitin ug dili kini mamatay. Mipadayon sa paglakaw ang mga Israelinhon, ug nagkampo sila sa Obot. Gikan sa Obot, milakaw sila ug nagkampo sa Iye Abarim, sa kamingawan sa sidlakan atbang sa Moab. Gikan didto milakaw sila ug nagkampo sa Lugut sa Zered. Gikan sa Zered milakaw na usab sila ug nagkampo sa tabok sa Lugut sa Arnon, nga anaa sa kamingawan nga duol sa teritoryo sa mga Amorihanon. Ang Arnon maoy utlanan nga anaa sa yuta sa mga Moabihanon ug sa yuta sa mga Amorihanon. Mao kana ang hinungdan kon nganong nahisulat sa Libro sa Pagpakig-away sa Ginoo ang lungsod sa Waheb nga sakop sa Sufa, ang mga lugut apil na ang Arnon, ug ang ubos nga bahin sa mga lugut nga nagsumpay sa lungsod sa Ar nga anaa sa utlanan sa Moab. Gikan didto sa Arnon, ang mga Israelinhon nangadto sa Beer, ang atabay diin miingon ang Ginoo kang Moises, “Tigoma ang mga tawo kay hatagan ko sila ug tubig.” Ug didto nanganta ang mga Israelinhon niini nga awit: “Padayon pagtubod, O atabay! Mag-awit kita mahitungod niini nga atabay nga gipakalot sa mga pangulo ug mga dungganong mga tawo pinaagi sa ilang awtoridad. ” Gikan sa kamingawan nangadto sila sa Matana; gikan sa Matana nangadto sila sa Nahaliel; gikan sa Nahaliel nangadto sila sa Bamot; ug gikan sa Bamot nangadto sila sa kapatagan sa Moab, diin malantaw gikan sa kinatumyan sa Bukid sa Pisga ang kamingawan. Unya, nagpadala ang Israel ug mga mensahero ngadto kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon. Mao kini ang ilang mensahe: “Kon mahimo, tugoti kami sa pag-agi sa inyong yuta. Dili kami molatas sa kaumahan o sa ubasan, ni moinom gikan sa inyong atabay. Mosubay lang kami sa dakong dalan hangtod nga makagawas kami sa inyong teritoryo.” Apan wala mosugot si Sihon nga moagi ang mga Israelinhon sa iyang teritoryo. Gitigom hinuon niya ang iyang tibuok kasundalohan ug nangadto sila sa kamingawan ug giataki ang mga Israelinhon. Pag-abot nila sa Jahaz, nakiggira sila sa mga Israelinhon. Apan gipamatay sila sa mga Israelinhon ug giilog ang ilang yuta gikan sa Arnon paingon sa Suba sa Jabok. Apan kutob lang ang mga Israelinhon sa utlanan sa yuta sa mga Amonihanon, tungod kay lig-on ang mga paril sa ilang utlanan. Busa nailog sa mga Israelinhon ang tanang mga lungsod sa mga Amorihanon ug gipuy-an nila kini, lakip ang Heshbon ug ang tanang mga baryo nga sakop niini. Kining Heshbon kaniadto maoy nagaunang lungsod ni Sihon, ang hari sa mga Amorihanon. Gipildi niya kaniadto ang usa ka hari sa Moab ug giilog niya ang tanang kayutaan niini kutob sa Arnon. Makalulooy kamong mga taga-Moab! Alaot kamong mga nagasimba sa dios-dios nga si Kemosh! Kamong iyang mga anak gipasagdan niya nga mabihag ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon. Apan karon nalaglag na ang mga Amorihanon. Napukan na ang lungsod sa Heshbon, lakip ang Dibon, Nopa, ug Medeba.” Busa mipuyo ang mga Israelinhon sa yuta sa mga Amorihanon. Unya nagpadala si Moises ug mga espiya sa Jazer, ug giilog usab nila kini ug ang mga baryo nga sakop niini. Gipapahawa nila ang mga Amorihanon nga namuyo didto. Pagkahuman, nangadto na usab sila sa Basan. Apan gisulong sila ni Og nga hari sa Basan ug sa iyang tibuok kasundalohan didto sa Edrei. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ayaw kahadlok kaniya, kay itugyan ko siya kanimo, lakip ang tibuok niyang katawhan ug kayutaan. Buhata kaniya ang gibuhat mo kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon, nga naghari sa Heshbon.” Busa gipatay sa mga Israelinhon si Og, lakip ang iyang mga anak ug ang tanan niyang katawhan, ug wala gayoy nahibilin kanila. Pagkahuman, gipanag-iya dayon sa mga Israelinhon ang yuta nga sakop ni Og. Nagpadayon sa paglakaw ang mga Israelinhon hangtod nga nakaabot sila sa kapatagan sa Moab. Nagkampo sila sa sidlakang bahin sa Jordan, atbang sa Jerico. Unya nahibaloan ni Haring Balak sa Moab, nga anak ni Zipor, ang tanang gibuhat sa mga Israelinhon ngadto sa mga Amorihanon. Nalisang gayod siya ug ang mga Moabihanon tungod sa kadaghan sa mga Israelinhon. Miingon ang mga Moabihanon ngadto sa mga tigdumala sa Midian, “Hutdon gayod niining mga tawhana ang tanan nga anaa sa atong palibot, sama sa baka nga mohurot ug sabsab sa mga sagbot sa kaumahan.” Busa si Balak nga anak ni Zipor, nga maoy hari sa Moab niadtong panahona, nagpadala ug mga mensahero sa pagpatawag kang Balaam nga anak ni Beor nga nagpuyo sa Petor nga iyang yutang natawhan, duol sa Suba sa Eufrates. Mao kini ang mensahe ni Balak: “May mga tawong naggikan sa Ehipto ug hilabihan sila kadaghan ug nagapuyo duol kanamo. Busa anhi dayon dinhi ug panghimaraota kining mga tawhana kay mas gamhanan sila kay kanamo. Basin pag mapildi ko sila ug maabog gikan sa akong yuta. Kay nasayod ako nga si bisan kinsa nga panalanginan mo mapanalanginan, ug ang panghimaraoton mo mahimaraot.” Busa milakaw ang mga tigdumala sa Moab ug Midian nga dala ang bayad alang kang Balaam. Gisultihan nila kini sa giingon ni Balak. Unya miingon si Balaam kanila, “Dinhi lang kamo pangatulog karong gabii, aron isulti ko kaninyo ugma kon unsay isulti sa Ginoo kanako.” Busa didto nangatulog ang mga pangulo sa Moab. Unya, nangutana ang Dios kang Balaam, “Kinsa kining kauban mo nga mga tawo?” Mitubag si Balaam sa Dios, “ Sila ang mga mensahero nga gipadala ni Balak nga hari sa Moab, nga anak ni Zipor. Mao kini ang iyang mensahe: ‘May mga tawo nga naggikan sa Ehipto ug labihan sila kadaghan. Busa anhi dayon dinhi ug panghimaraota sila, kay basin pa diay ug mapildi ko sila ug maabog palayo.’ ” Apan miingon ang Dios kang Balaam, “Ayaw pag-uban kanila. Ug ayaw panghimaraota kadtong mga tawo nga giingon nila, kay gipanalanginan ko sila.” Pagbangon ni Balaam pagkabuntag, giingnan niya ang mga pangulo ni Balak, “Pauli na lang kamo sa inyong nasod kay dili mosugot ang Ginoo nga mouban ako kaninyo.” Busa namalik ang mga pangulo sa Moab ngadto kang Balak ug miingon, “Nagdumili si Balaam sa pag-uban kanamo.” Busa nagpadala pag-usab si Balak ug mas daghang mga pangulo ug mas dungganon kaysa una niyang gipadala. Nangadto sila kang Balaam ug miingon: “Mao kini ang gipasulti ni Balak nga anak ni Zipor: ‘Ayaw pagtugot nga may makababag kanimo sa pag-anhi dinhi. Suholan ko gayod ikaw ug buhaton ko bisan unsay imong isulti. Palihog, anhi dinhi ug panghimaraota kining mga tawhana alang kanako.’ ” Apan mitubag si Balaam kanila, “Bisan pag ihatag ni Balak kanako ang iyang palasyo nga puno sa pilak ug bulawan, dili ko mahimong lapason ang sugo sa Ginoo nga akong Dios, bisan sa dako o sa gamay lang nga butang. Apan dinhi lang una kamo pangatulog karong gabii sama sa gihimo sa uban ninyong kauban, kay basin kon duna pay ubang isulti ang Ginoo kanako.” Niadtong gabhiona miingon ang Dios kang Balaam, “Tungod kay mianhi na man kining mga tawhana aron sa pag-uban kanimo, uban na lang kanila, apan ang ako lang isulti maoy imong buhaton.” Pagkabuntag, giandam ni Balaam ang iyang asno ug miuban sa mga pangulo sa Moab, uban sa iyang duha ka sulugoon. Apan samtang naglakaw si Balaam sakay sa iyang asno, nasuko pag-ayo ang Dios, busa gibabagan siya sa anghel sa Ginoo diha sa dalan. Pagkakita sa asno nga nagatindog ang anghel sa Ginoo nga nagagunit ug espada diha sa dalan, mitipas kini ug mipaingon sa uma. Busa gibunalan kini ni Balaam aron mobalik sa dalan. Unya mibarog ang anghel sa Ginoo sa sigpit nga dalan taliwala sa paril sa duha ka ubasan. Sa dihang nakita sa asno ang anghel sa Ginoo, midip-ig ang asno sa paril ug naipit ang tiil ni Balaam. Busa gibunalan kini pag-usab ni Balaam. Unya milakaw sa unahan ang anghel sa Ginoo ug mibarog sa usa ka sigpit nga dapit nga wala gayoy matipasan—sa tuo man o sa wala. Sa dihang nakita sa asno ang anghel sa Ginoo milubog na lang kini. Nasuko pag-ayo si Balaam, ug gibunalan niya ang asno sa iyang baston. Unya gipasulti sa Ginoo ang asno, ug miingon kini kang Balaam, “Unsa bay nabuhat ko kanimo nga gibunalan mo man ako sa makatulo ka higayon?” Mitubag si Balaam sa asno, “Gihimo mo akong daw sa buang-buang! Kon may espada lang ako patyon ko gayod ikaw.” Miingon ang asno kang Balaam, “Dili ba ako man ang imong asno nga kanunay mong ginasakyan? Nagainingon ba gud ako niini kanimo kaniadto?” Mitubag si Balaam, “Wala.” Unya gipakita sa Ginoo kang Balaam ang iyang anghel nga nagatindog sa dalan nga nagagunit ug espada. Busa mihapa si Balaam sa yuta. Nangutana kaniya ang anghel sa Ginoo, “Nganong gibunalan mo ang imong asno sa makatulo gayod? Mianhi ako dinhi sa pagbabag kanimo kay daotan ang imong binuhatan sa akong tan-aw. Nakakita kanako ang imong asno ug milikay kini kanako sa makatulo. Kon wala pa siya milikay, gipatay ko na unta ikaw, ug ang imong asno pasagdan ko nga mabuhi.” Miingon si Balaam sa anghel sa Ginoo, “Nakasala ako! Wala gayod ako nahibalo nga nagatindog ka diay diha sa pagbabag kanako! Kon daotan alang kanimo ang akong gihimo, mopauli na lang ako.” Miingon ang anghel sa Ginoo kang Balaam, “Uban nianang mga tawhana, apan isulti lang ang isulti ko kanimo.” Busa miuban si Balaam sa mga pangulo ni Balak. Pagkahibalo ni Balak nga nagapadulong na si Balaam, misugat siya didto sa usa ka lungsod sa Moab duol sa Arnon, sa utlanan sa iyang teritoryo. Miingon si Balak kang Balaam, “Nganong wala ka dayon mianhi sa unang higayon nga gipatawag ko ikaw? Naghunahuna ka ba nga dili ko ikaw gantihan?” Mitubag si Balaam, “Ania na ako. Apan wala akoy ikasulti kanimo gawas sa ipasulti sa Dios kanako.” Unya miuban si Balaam kang Balak sa Kiriat Huzot. Ug didto naghalad si Balak ug baka ug karnero. Gihatag niya ang ubang karne kang Balaam ug sa mga pangulo nga kauban niya. Pagkaugma, gidala ni Balak si Balaam ibabaw sa Bamot Baal, ug didto nakita niya sa ubos ang katawhan sa Israel. Miingon si Balaam kang Balak, “Himoi ako dinhi ug pito ka halaran, ug andami ako ug pito ka torong baka ug pito ka hamtong nga laking karnero.” Gituman ni Balak ang giingon ni Balaam, ug naghalad silang duha ug torong baka ug hamtong nga laking karnero sa kada halaran. Unya miingon si Balaam kang Balak, “Tindog tapad sa imong halad nga sinunog. Molakaw sa ako, kay basin makigkita ang Ginoo kanako. Sultihan ko lang ikaw kon unsay iyang isulti kanako.” Unya mitungas siya sa taas nga dapit. Nakigkita ang Dios kaniya, ug miingon si Balaam, “Nagaandam ako ug pito ka halaran, ug naghalad ako diha sa kada halaran ug usa ka torong baka ug usa ka hamtong nga laking karnero.” Gihatagan sa Ginoo si Balaam ug mensahe ug miingon, “Balik ngadto kang Balak ug isulti kaniya kini nga mensahe.” Busa mibalik si Balaam kang Balak, ug nakita niya kining nagtindog sa tapad sa iyang halad, uban sa tanang pangulo sa Moab. Unya miingon si Balaam: “Gikan sa Aram sa kabukiran sa sidlakan, gipakuha ako ni Balak nga hari sa Moab. Miingon siya kanako, ‘Dali, ug panghimaraota ang mga kaliwat ni Jacob alang kanako. Tungloha sila nga katawhan sa Israel.’ Unsaon ko pagpanghimaraot ang mga tawo nga wala panghimaraota sa Dios? Gikan sa ibabaw sa mga bungtod, nakita ko sila. Nagkinabuhi silag ila, nga nabulag sa ubang mga nasod. Kinsay makaihap sa ilang gidaghanon nga sama sa abog? Hinaut nga sama sa kamatayon sa mga katawhan sa Dios nga matarong ang akong kamatayon.” Miingon si Balak kang Balaam, “Unsa kining gihimo mo kanako? Gipakuha ko ikaw aron sa pagpanghimaraot sa akong mga kaaway apan imo hinuon silang gipanalanginan!” Mitubag si Balaam, “Kinahanglan nga isulti ko ang gipasulti sa Ginoo kanako.” Unya miingon si Balak kaniya, “Uban kanako sa usa pa ka dapit diin imong makita ang usa ka bahin sa katawhan sa Israel, apan dili ang tanan. Ug panghimaraota sila.” Busa gidala ni Balak si Balaam sa usa ka uma sa Zofim ibabaw sa Bukid sa Pisga, ug didto naghimo siyag pito ka halaran ug naghalad ug pito ka torong baka ug pito ka hamtong nga laking karnero, tagsa sa kada halaran. Miingon si Balaam kang Balak, “Tindog diri tapad sa imong halad nga sinunog samtang makigkita ako sa Ginoo diha sa unahan.” Nakigkita ang Ginoo kang Balaam ug gihatagan niya kini ug mensahe. Ug unya miingon siya, “Balik kang Balak ug isulti kaniya kini nga mensahe.” Busa mibalik si Balaam kang Balak, ug nakita niya kini nga nagatindog tapad sa iyang halad nga sinunog, uban sa mga pangulo sa Moab. Nangutana si Balak kang Balaam, “Unsay gisulti sa Ginoo kanimo?” Miingon si Balaam, “Dali, Balak nga anak ni Zipor, ug paminawa ako pag-ayo. Dili tawo ang Dios nga mamakak o mausab ang hunahuna. May gisulti ba siya nga wala niya buhata? May gisaad ba siya nga wala niya tumana? Gisugo niya ako nga mohatag sa panalangin, ug kon makapanalangin na siya, dili ko na kini mabakwi pa. Wala akoy nakitang katalagman o kasamok nga moabot sa Israel. Kauban nila ang Ginoo nga ilang Dios; ginaila nila siya nga ilang hari. Gipagawas sila sa Dios gikan sa Ehipto; sama siya sa usa ka kusgan nga baka alang kanila. Wala gayoy lamat o barang nga modulot kanila. Busa nagkanayon ang mga tawo bahin sa Israel, ‘Dakong kahibulongan ang gibuhat sa Dios ngadto sa Israel!’ Kini nga katawhan sama sa liyon nga andam sa pagdasmag ug dili mopahulay hangtod nga dili niya malamoy ang iyang biktima ug mainom ang dugo niini.” Unya miingon si Balak kang Balaam, “Kon dili mo gayod sila panghimaraoton, ayaw sila panalangini!” Mitubag si Balaam, “Dili ba nga giingnan ko na ikaw nga kinahanglan nga himuon ko ang gisulti sa Ginoo kanako?” Miingon pag-usab si Balak kang Balaam, “Dali, dad-on ko ikaw sa lain na usab nga dapit. Basin pag didto mosugot na ang Dios nga panghimaraoton mo ang Israel alang kanako.” Busa gidala ni Balak si Balaam sa ibabaw sa Bukid sa Peor, diin malantaw ang kamingawan sa ubos. Miingon si Balaam kang Balak, “Buhati ako dinhi ug pito ka halaran, ug andami ako ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero.” Busa gihimo ni Balak ang giingon ni Balaam, ug naghalad siya ug usa ka torong baka ug usa ka hamtong nga laking karnero sa kada halaran. Sa dihang nakita ni Balaam nga gusto sa Ginoo nga panalanginan ang Israel, wala na siya managna sama sa iyang gihimo kaniadto, kondili miatubang hinuon siya sa kamingawan diin nakita niya ang mga Israelinhon nga nagkampo sumala sa ilang tagsa-tagsa ka tribo. Unya gigamhan siya sa Espiritu sa Dios, ug unya miingon siya, “Ako si Balaam nga anak ni Beor, ug may maayo akong panabot. Nadungog ko ang pulong sa Dios, ug nakakita ako ug panan-awon nga gikan sa Makagagahom nga Dios. Nagpaubos ako kaniya, ug gipasabot niya ako. Mao kini ang akong mensahe: Pagkatahom sa mga tolda nga ginapuy-an sa katawhan sa Israel nga mga kaliwat ni Jacob. Sama kini sa naglinya nga mga palma, ug sa mga hardin sa daplin sa suba. Sama usab kini sa kahoyng aloe nga gitanom sa Ginoo, ug sa mga kahoyng sedro sa daplin sa katubigan. Mag-awas ang tubig sa ilang mga sudlanan, ug magtanom silag liso diha sa mga yuta nga abunda ug tubig. Ang ilang hari mahimong mas gamhanan kaysa kang Agag nga hari sa mga Amalekanhon. Ug ang ilang gingharian mabantog. Gipagawas sila sa Dios gikan sa Ehipto; sama siya sa usa ka torong baka nga kusgan alang kanila. Panaon ug laglagon nila ang ilang mga kaaway; nga daw sa ginalamoy lang nila, ug daw sa ginadugmok nila ang ilang mga bukog. Sama sila sa mga liyon nga kon nakatulog na walay mangahas sa pagpukaw kanila. Panalanginan ang nagapanalangin kanila ug panghimaraoton ang mga nagapanghimaraot kanila.” “Tungod niini, labihang sukoa ni Balak kang Balaam. Gisumbag ni Balak ang iyang kaugalingong palad ug giingnan si Balaam, ‘Gipatawag ko ikaw aron sa pagpanghimaraot sa akong mga kaaway, apan gipanalanginan mo hinuon sila sa tulo ka higayon. Karon, pauli dayon! Miingon ako nga suholan ko gayod ikaw, apan dili motugot ang Ginoo nga maangkon mo ang suhol.’ ” Mitubag si Balaam kang Balak, “Dili ba giingnan ko man ang imong mga mensahero, nga bisag ihatag mo pa kanako ang imong palasyo nga puno sa pilak ug bulawan, dili ako makahimo sa pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on—maayo man o daotan? Ang giingon sa Ginoo kanako nga akong isulti, mao lay akong isulti. Oo, karon dayon mopauli ako ngadto sa akong mga katagilungsod. Apan pasidan-an ko ikawng daan kon unsay buhaton niining mga tawhana sa imong katawhan sa ulahing mga adlaw.” Unya gisulti ni Balaam kini nga mensahe: “Ako si Balaam nga anak ni Beor, ug may maayo akong panabot. Nadungog ko ang pulong sa Labing Halangdong Dios ug gihatagan niya ako ug panabot. Nakakita akog panan-awon gikan sa Makagagahom nga Dios. Nagpaubos ako kaniya, ug gipasabot niya ako. Mao kini ang akong mensahe: “May nakita ako sa akong panan-awon nga wala pa nahitabo. Sa umaabot may magahari sa Israel nga gikan sa kaliwat ni Jacob. Laglagon niya ang mga Moabihanon ug ang tanang kaliwat ni Set. Sakopon niya ang Edom nga iyang kaaway, nga gitawag usab ug Seir, samtang ang Israel molig-on. Magadumala ang usa ka pangulo sa Israel ug laglagon niya ang mga nahibiling buhi sa lungsod sa Moab.” Unya nakita ni Balaam sa iyang panan-awon ang katawhan ni Amalek ug miingon siya, “Kaniadto ang Amalek mao ang nagauna sa mga nasod, apan malaglag kini.” Unya nakita usab ni Balaam sa iyang panan-awon ang mga Kenihanon ug miingon siya, “Lig-on ang inyong puloy-anan, kay nahimutang kini sa batoon nga bukid. Apan malaglag kamo kon bihagon na kamo sa Asiria.” Ug misulti pa gayod si Balaam niini nga mensahe, “Kinsay magpabiling buhi kon buhaton na kini sa Dios? Mangabot ang mga barko nga gikan sa Kitim, ug sakopon nila ang mga katawhan sa Asiria ug Eber, apan ang Kitim malaglag usab.” Unya mipauli si Balaam ingon man si Balak. Samtang nagkampo ang mga Israelinhon sa Shitim, ang mga lalaki nagsugod sa pagpakighilawas sa mga babayeng Moabihanon. Kining mga babayhana midapit kanila sa pag-apil paghalad ngadto sa ilang mga dios, ug mikaon sila sa mga halad ug misimba niini nga mga dios. Busa ang mga Israelinhon miapil sa pagsimba kang Baal sa Peor. Ug labihan gayod ang kasuko sa Ginoo kanila. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Kuhaa ang tanang mga pangulo niini nga mga tawo. Pamatya sila sa akong presensya ug sa atubangan sa mga tawo, aron mahupay kining labihan ko nga kasuko sa Israel.” Busa miingon si Moises sa mga maghuhukom sa Israel, “Kinahanglang patyon ninyo ang mga tawo nga miapil sa pagsimba kang Baal sa Peor.” Unya may usa ka Israelinhon nga nagdala ug usa ka Midianhong babaye sa iyang pamilya. Nakita kini ni Moises ug sa tibuok katilingban sa Israel samtang nagtiyabaw sila didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Pagkakita niini ni Finehas nga anak ni Eleazar ug apo ni Aaron nga pari, mibiya siya sa katilingban ug nagkuha ug bangkaw. Gisunod niya ang tawo sa sulod sa tolda ug iyang gibangkaw kini ug ang babaye, ug natuhog silang duha. Human niini, naundang ang katalagman sa Israel, apan 24,000 ang nangamatay tungod sa katalagman. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Gikuha ni Finehas nga anak ni Eleazar ug apo ni Aaron nga pari ang akong kasuko sa mga Israelinhon. Pinaagi sa iyang gihimo, gipakita niya ang iyang tinguha sa pagpanalipod sa akong dungog taliwala kanila. Busa wala ko sila hutda sa pagpamatay. Busa ingna siya nga mohimo ako ug kasabotan kaniya nga panalanginan ko siya. Ug niini nga kasabotan, siya ug ang iyang mga kaliwat magpabilin nga pari hangtod sa kahangtoran, kay gipakita niya ang iyang tinguha sa pagtahod kanako ug gihinloan niya ang mga Israelinhon gikan sa ilang mga sala.” Ang Israelinhon nga namatay uban niadtong babayeng Midianhon mao si Zimri nga anak ni Salu, nga pangulo sa usa ka pamilya sa kaliwat ni Simeon. Ug ang Midianhong babaye mao si Cozbi nga anak sa pangulo sa usa ka pamilya nga Midianhon nga si Zur. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Isipa ninyong kaaway ang mga Midianhon. Pamatya ninyo sila, kay giisip usab nila kamong mga kaaway sa dihang gilingla nila kamo didto sa Peor, ug tungod usab kang Cozbi nga anak sa usa ka Midianhon nga pangulo. Kining babayhana namatay niadtong panahon nga miabot ang katalagman sa Peor.” Human sa katalagman, miingon ang Ginoo kang Moises ug kang Eleazar nga anak sa pari nga si Aaron, “Esensus ninyo ang tibuok katilingban sa Israel basi sa ilang pamilya—tanan nga nagpangidaron ug 20 ka tuig pataas nga makahimo sa pagserbisyo isip sundalo sa Israel.” Busa nakigsulti si Eleazar nga pari ug si Moises sa mga Israelinhon didto sa kapatagan sa Moab sa daplin sa Suba sa Jordan atbang sa Jerico. Miingon sila, “Sensosa ang mga tawo nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises.” Mao kini ang mga Israelinhon nga migawas gikan sa Ehipto: Ang mga kaliwat ni Reuben, nga kamagulangang anak ni Jacob, mao ang pamilya ni Hanoc, Palu, Hezron, ug Carmi. Mikabat ug 43,730 ang mga kaliwat ni Reuben. Ang anak ni Palu mao si Eliab, ug ang mga anak ni Eliab mao sila si Nemuel, Datan, ug Abiram. Kini si Datan ug si Abiram mao ang mga pangulo sa katilingban nga nakigkunsabo kang Kora sa pagrebelde batok sa Ginoo pinaagi sa pagsupak kang Moises ug kang Aaron. Apan gilamoy sila sa yuta uban kang Kora, kansang 250 ka mga sumusunod nangamatay pinaagi sa kalayo. Kining maong panghitabo nahimong pasidaan ngadto sa mga Israelinhon. Apan ang mga anak ni Kora wala maapil ug kamatay niining hitaboa. Ang mga kaliwat ni Simeon mao ang mga pamilya ni Nemuel, Jamin, Jakin, Zera, ug Saul. Mikabat ug 22,200 ang mga kaliwat ni Simeon. Ang mga kaliwat ni Gad mao ang mga pamilya nila ni Zefon, Hagi, Shuni, Ozni, Eri, Arod, ug Areli. Mikabat ug 40,500 ang mga kaliwat ni Gad. Si Juda dunay duha ka anak nga si Er ug Onan, nga namatay sa yuta sa Canaan. Apan may mga kaliwat gihapon si Juda nga mao ang mga pamilya nila ni Shela, Perez, ug Zera. Ang mga kaliwat ni Perez mao ang mga pamilya nga naggikan kanila ni Hezron ug ni Hamul. Mikabat ug 76,500 ang mga kaliwat ni Juda. Ang mga kaliwat ni Isacar mao ang mga pamilya nila ni Tola, Pua, Jashub, ug Shimron. Mikabat ug 64,300 ang mga kaliwat ni Isacar. Ang mga kaliwat ni Zebulun mao ang mga pamilya nila ni Sered, Elon, ug Jalel. Mikabat ug 60,500 ang mga kaliwat ni Zebulun. Ang mga kaliwat ni Jose naggikan sa duha niya ka anak nga si Manase ug Efraim. Ang mga kaliwat ni Manase mao ang mga pamilya nga naggikan kang Makir ug sa anak niining si Gilead. Ang mga anak ni Gilead mao sila si Iezer, Asriel, Helek, Shekem, Shemida, ug Hefer. Ang anak ni Hefer nga si Zelofehad walay anak nga lalaki, apan may mga anak siya nga babaye nga ang mga ngalan mao sila si Mala, Noa, Hogla, Milca, ug Tirza. Mikabat ug 52,700 ang mga kaliwat ni Manase. Ang mga kaliwat usab ni Efraim mao ang mga pamilya nila ni Shutela, Beker, Tahan, ug sa anak ni Shutela nga si Eran. Mikabat ug 32,500 ang mga kaliwat ni Efraim. Kini nga mga pamilya nga naggikan kang Manase ug Efraim mao ang mga kaliwat ni Jose. Ang mga kaliwat ni Benjamin mao ang mga pamilya nila ni Bela, Ashbel, Ahiram, Shufam, ug Hufam. Ang mga kaliwat ni Bela mao ang mga pamilya nila ni Ard ug Naaman. Mikabat ug 45,600 ang mga kaliwat ni Benjamin. Ang mga kaliwat ni Dan mao ang mga pamilya ni Shuham. Mikabat ug 64,400 ang mga kaliwat ni Dan. Ang mga kaliwat ni Asher mao ang mga pamilya nila ni Imna, Ishvi, ug Beria. Ang mga kaliwat ni Beria mao ang mga pamilya nila ni Heber ug Malkiel. (May anak nga babaye si Asher nga si Sera.) Mikabat ug 53,400 ang mga kaliwat ni Asher. Ang mga kaliwat ni Naftali mao ang mga pamilya nila ni Jazeel, Guni Jezer, ug Shilem. Mikabat ug 45,400 ang mga kaliwat ni Naftali. Ang gidaghanon sa tanang mga lalaki nga Israelinhon nga giihap mikabat ug 601,730. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Bahina ang yuta ingon nga ilang panulondon basi sa gidaghanon sa kada tribo. Ang tribo nga daghan, bahini ug dako ug ang tribo nga gamay ra bahini ug gamay. Kinahanglan pinaagi sa pagripa ang pagbahin sa yuta subay sa tribo diin sila nasakop. Ang bahin nila mag-agad sa gidak-on sa ilang pamilya.” Ang mga kaliwat ni Levi mao ang mga pamilya nila ni Gershon, Kohat, ug Merari. Ug kanila naggikan ang mga pamilya nila ni Libni, Hebron, Mali, Mushi, ug Kora. Si Kohat mao ang amahan ni Amram. Ug ang asawa ni Amram mao si Jokebed nga kaliwat usab ni Levi. Natawo si Jokebed sa Ehipto. Si Amram ug Jokebed mao ang mga ginikanan nila ni Aaron, Moises, ug Miriam. Si Aaron mao ang amahan nila ni Nadab, Abihu, Eleazar, ug Itamar. Apan namatay si Nadab ug si Abihu sa dihang migamit silag kalayo nga dili maoy ginagamit sa ilang paghalad sa Ginoo. Ang gidaghanon sa mga lalaking kaliwat ni Levi nga nagaedad ug usa ka bulan pataas mikabat ug 23,000. Wala sila iapil sa kinatibuk-an nga ihap sa gidaghanon sa mga Israelinhon kay wala man silay bahin sa yuta nga gipanunod sa mga Israelinhon. Mao kini ang mga Israelinhon nga naihap ni Moises ug ni Eleazar nga pari didto sa kapatagan sa Moab sa daplin sa Jordan atbang sa Jerico. Wala nay naapil gikan sa nahaunang pag-ihap nga gihimo ni Moises ug ni Aaron nga pari sa kamingawan sa Sinai, kay miingon ang Ginoo kanila kaniadto nga sigurado gayong mangamatay sila sa kamingawan. Ug walay usa nga nahibilin gawas kang Caleb nga anak ni Jefune, ug kang Josue nga anak ni Nun. Si Zelofehad may mga anak nga babaye nga sila si Mala, Noa, Hogla, Milca, ug Tirza. Kini si Zelofehad anak ni Hefer ug apo ni Gilead. Si Gilead anak ni Makir ug apo ni Manase. Si Manase anak ni Jose. Kini nga mga babaye miadto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan ug mibarog sa atubangan ni Moises, ni Eleazar, sa mga pangulo, ug sa tibuok katilingban sa Israel, ug miingon, “Namatay didto sa kamingawan ang among amahan nga walay anak nga lalaki. Namatay siya dili tungod kay sumusunod siya ni Kora nga nagrebelde sa Ginoo, kondili tungod sa iyang kaugalingon nga sala. Unsa man, wad-on na lang ba ang iyang ngalan sa panimalay sa Israel tungod kay wala siyay anak nga lalaki? Hatagi usab kami ug bahin sama sa nadawat sa among mga paryente.” Busa gisulti ni Moises sa Ginoo ang ilang gipangayo. Ug nagaingon ang Ginoo kang Moises, “Husto ang gisulti sa mga anak nga babaye ni Zelofehad. Kinahanglan nga hatagan mo sila ug yuta uban sa mga paryente sa ilang amahan. Ihatag kanila ang alang unta sa ilang amahan. “Ug ingna ang mga Israelinhon nga kon mamatay ang usa ka tawo nga walay anak nga lalaki, kinahanglan nga ihatag sa iyang anak nga babaye ang iyang panulondon. Kon wala siyay anak nga babaye, ihatag sa mga igsoon niya nga lalaki. Kon wala pa gayod siyay igsoong lalaki, ihatag ang iyang panulondon sa iyang mga uyoan sa amahan. Kon ang iyang amahan walay mga igsoong lalaki, ihatag ang iyang panulondon sa iyang pinakaduol nga paryente, ug ang maong paryente maoy makapanag-iya niini. Kinahanglang tumanon kini sa mga Israelinhon ingon nga usa ka lagda o tulumanon, sumala sa gisugo ko kanimo, Moises.” Unya nagaingon ang Ginoo kang Moises, “Tungas sa bukid sa Abarim ug lantawa gikan didto ang yuta nga ihatag ko sa mga Israelinhon. Human mo kini makita, mamatay ka na sama sa imong igsoon nga si Aaron. Kay sa dihang nagrebelde ang katilingban sa Israel kanako didto sa tuboran sa kamingawan sa Zin, gilapas ninyo ni Aaron ang akong sugo sa dihang gipakita ninyo ang akong pagkabalaan ngadto sa katawhan.” (Kini nga tuboran mao ang Meriba Kadesh, sa kamingawan sa Zin.) Miingon si Moises sa Ginoo, “ Ginoo, Dios nga tinubdan sa kinabuhi sa tanang mga tawo, hinaut nga magpili ka ug usa ka tawong mangulo niining katawhan sa pagpakiggira, aron ang imong katilingban dili mahisama sa mga karnero nga walay magbalantay.” Busa miingon ang Ginoo kang Moises, “Ipatawag si Josue nga anak ni Nun, ang tawo nga gigamhan sa Espiritu, ug ipandong ang imong kamot sa iyang ulo. Pabaroga siya atubangan ni Eleazar nga pari ug sa tibuok katilingban, ug ipahibalo kanila nga gipili mo siya nga imong kapuli. Hatagi siya sa imong awtoridad aron motuman kaniya ang tibuok katilingban sa Israel. Mobarog siya sa atubangan ni Eleazar nga pari nga maoy magpakisayod sa Ginoo alang kaniya pinaagi sa Urim kon unsa ang iyang hukom. Niining paagiha, magiyahan ni Eleazar si Josue ug ang tibuok katilingban sa Israel sa ilang pagabuhaton.” Busa gibuhat ni Moises ang gisugo kaniya sa Ginoo. Gipatawag niya si Josue ug gipabarog atubangan ni Eleazar nga pari ug sa tibuok katilingban. Ug sumala sa gisugo sa Ginoo, gipandong ni Moises kang Josue ang iyang mga kamot ug gitugyanan si Josue sa buluhaton sa pagpangulo sa mga tawo. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga kinahanglan nga maghalad sila kanako ug mga halad pinaagi sa kalayo sa gitakda nga panahon. Kini nga mga halad maoy akong pagkaon, ug ang kahumot niini makapalipay kanako. Busa isulti kini ngadto sa mga Israelinhon: Mao kini ang mga halad pinaagi sa kalayo nga inyong ihalad sa Ginoo adlaw-adlaw: duha ka karnero nga nagaedad ug tagsa pa ka tuig ug walay depekto. Ang usa ka karnero ihalad sa buntag ug ang laing usa ihalad sa hapon. Lakipi kini ug halad sa pagpasidungog nga duha ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug usa ka litrong mantika nga gikan sa dinukdok nga olibo. Mao kini ang inadlaw-adlaw nga halad nga inyong sunogon, nga gisugo kaniadto kaninyo sa Ginoo didto sa Bukid sa Sinai. Ang kahumot niini nga halad pinaagi sa kalayo makapalipay sa Ginoo. Ang halad nga ilimnon nga iapil sa kada karnero, usa ka litrong bino, ug ibubo kini didto sa balaang dapit alang sa Ginoo. Mao gihapon ang inyong buhaton sa ikaduhang karnero nga inyong ihalad sa hapon. Lakipi gihapon ninyo kini ug halad isip pagpasidungog sa Ginoo ug halad nga ilimnon. Halad kini pinaagi sa kalayo, ug ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo. “Sa Adlaw nga Igpapahulay, maghalad kamo ug duha ka karnero nga nagaedad ug tagsa ka tuig ug walay depekto. Lakipi kini ug halad nga ilimnon ug ang halad isip pagpasidungog nga upat ka kilo nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika. Mao kini ang halad nga sinunog sa matag Adlaw nga Igpapahulay, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog apil ang halad nga ilimnon niini. “Sa matag unang adlaw sa bulan, maghalad kamo ug halad nga sinunog alang sa Ginoo: duha ka toriyong baka, usa ka hamtong nga laking karnero, ug pito ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang kada toriyong baka lakipan ug halad nga ilimnon nga duha ka litrong bino. Ang hamtong nga laking karnero lakipan ug usa ug tunga ka litrong bino. Ug ang matag batan-ong karnero lakipan ug usa ka litrong bino. Mao kini ang binulan nga halad nga sinunog nga inyong pagahimuon sa matag sugod sa bulan sa tibuok tuig. Maghalad pa gayod kamo sa Ginoo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog apil ang halad nga ilimnon niini. “Sauloga ninyo ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan. Pagkasunod nga adlaw magsugod ang pista. Ug sulod sa pito ka adlaw dili kamo mokaon ug pan nga may patubo. Sa unang adlaw sa pista magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo, ug ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa. Maghalad kamo sa Ginoo ug halad nga sinunog nga duha ka toriyong baka, usa ka hamtong nga laking karnero, ug pito ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad. Kining tanan kinahanglan walay depekto. Apilan ninyo kini ug halad sa pagpasidungog nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika—unom ka kilo sa matag toriyong baka, upat ka kilo sa hamtong nga laking karnero ug duha ka kilo sa matag batan-ong karnero. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo aron maluwas kamo sa inyong mga sala. Ihalad ninyo kini dugang sa halad nga sinunog matag buntag. Sa mao gihapon nga mga paagi ihalad ninyo kini nga mga halad pinaagi sa kalayo ingon nga pagkaon sa Ginoo. Himuon ninyo kini kada adlaw sulod sa pito ka adlaw. Ang kahumot niini nga mga halad makapalipay sa Ginoo. Ihalad ninyo kini dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog ug sa halad nga ilimnon. Sa ikapito nga adlaw, magtigom na usab kamo sa pagsimba sa Ginoo. Ug ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa. “Sa unang adlaw sa Pista sa Ting-ani, sa panahon nga maghalad kamo sa Ginoo ug bag-ong inani nga trigo, magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo ug ayaw kamo pagtrabaho nianang adlawa. Paghalad kamo ug halad nga sinunog: duha ka toriyong baka, usa ka hamtong nga laking karnero ug pito ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad. Ang kahumot niini nga mga halad makapalipay sa Ginoo. Apilan ninyo kini ug halad sa pagpasidungog nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika—unom ka kilo sa matag toriyong baka, upat ka kilo sa hamtong nga laking karnero, ug duha ka kilo sa matag batan-ong karnero. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding aron mahinloan kamo gikan sa inyong mga sala. Ihalad ninyo kini inubanan sa mga halad nga ilimnon, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog ug sa halad sa pagpasidungog. Kinahanglan nga ang mga mananap walay depekto. “Sa unang adlaw sa ikapitong bulan, magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo ug ayaw kamo pagtrabaho. Nianang adlawa patingogon ninyo ang mga trumpeta. Unya paghalad kamo ug halad nga sinunog diin ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo: usa ka toriyong baka, usa ka hamtong nga laking karnero, ug pito ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Lakipan kini sa halad sa pagpasidungog nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika—unom ka kilo sa matag toriyong baka, upat ka kilo sa hamtong nga laking karnero, ug duha ka kilo sa matag batan-ong karnero. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo aron mahinloan kamo gikan sa inyong mga sala. Ihalad ninyo kini dugang sa binulan ug inadlaw-adlaw nga mga halad nga sinunog uban sa mga halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Mga halad kini pinaagi sa kalayo, ug ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo. “Sa ikanapulo nga adlaw niining ikapitong bulan, magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo. Kinahanglan nga magpuasa kamo ug dili gayod magtrabaho. Unya maghalad kamo ug mga halad nga sinunog diin ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo: usa ka toriyong baka, usa ka hamtong nga laking karnero, ug pito ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad. Kining tanan kinahanglan walay depekto. Lakipan kini sa halad sa pagpasidungog nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika—unom ka kilo sa matag toriyong baka, upat ka kilo sa hamtong nga laking karnero, ug duha ka kilo sa matag batan-ong karnero. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa naandang halad sa paghinlo aron maluwas kamo sa inyong mga sala ug sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ika-15 nga adlaw sa mao gihapong bulan, magtigom na usab kamo aron sa pagsimba sa Ginoo ug ayaw gayod kamo pagtrabaho nianang adlawa. Saulogon ninyo kini nga pista alang sa Ginoo sulod sa pito ka adlaw. Paghalad kamo ug mga halad nga sinunog diin ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo Sa nahaunang adlaw mao kini ang inyong ihalad: 13 ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad. Kining tanan kinahanglan walay depekto. Lakipan kini sa halad sa pagpasidungog nga maayong klase sa harina nga sinagolan ug mantika—unom ka kilo sa matag toriyong baka, upat ka kilo sa matag hamtong nga laking karnero, ug duha ka kilo sa matag batan-ong karnero. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikaduhang adlaw, mao kini ang inyong ihalad: 12 ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikatulong adlaw, mao kini ang inyong ihalad: 11 ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikaupat nga adlaw, mao kini ang inyong ihalad: napulo ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikalimang adlaw, mao kini ang inyong ihalad: 9 ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikaunom nga adlaw, mao kini ang inyong ihalad: 8 ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikapito nga adlaw mao kini ang inyong ihalad: 7 ka toriyong baka, 2 ka hamtong nga laking karnero, ug 14 ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. “Sa ikawalong adlaw, magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo ug ayaw gayod kamo pagtrabaho nianang adlawa. Paghalad kamo ug halad nga sinunog diin ang kahumot niini makapalipay sa Ginoo: usa ka toriyong baka, usa ka hamtong nga laking karnero, ug pito ka laking karnero nga tagsa ka tuig ang edad, nga walay depekto. Ang matag usa niini, lakipan ninyo sa ensakto nga gidaghanon sa halad sa pagpasidungog ug sa mga halad nga ilimnon. Maghalad usab kamo ug usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo, dugang sa inadlaw-adlaw nga halad nga sinunog uban sa halad sa pagpasidungog ug sa halad nga ilimnon. “Dugang sa inyong mga halad sa pagtuman sa inyong panaad ug mga halad nga kinabubut-on, maghalad usab kamo sa Ginoo niining mga halad, sumala sa gitakda ninyo nga mga pista: mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog, mga halad nga ilimnon, ug mga halad alang sa maayong relasyon.” Gisulti kining tanan ni Moises ngadto sa mga Israelinhon sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Miingon si Moises ngadto sa mga pangulo sa mga tribo sa Israel, “Mao kini ang mga sugo sa Ginoo: Kon ang usa ka lalaki manaad ngadto sa Ginoo o manumpa sa kaugalingon nga himuon niya o dili ang usa ka butang, kinahanglan tumanon gayod niya ang tanan niyang gipanulti. “Kon ang usa ka batan-ong babaye nga nagapuyo pa sa panimalay sa iyang amahan nanaad sa Ginoo o nanumpa nga himuon niya o dili ang usa ka butang, ug nasayran kini sa iyang amahan apan wala kini mibabag, ang maong saad o panumpa magpabilin. Apan kon mibabag ang iyang amahan sa dihang nasayran niya kini, mahimo nang walay bili ang maong saad o panumpa. Pasayloon siya sa Ginoo kay mibabag man ang iyang amahan. “Kon ang usa ka batan-ong babaye magminyo samtang may panaad o panumpa pa siya nga himuon niya o dili ang usa ka butang, bisan pag nakalitan lang siyag panumpa, ug masayran kini sa iyang bana apan wala kini mibabag, ang maong saad o panumpa magpabilin. Apan kon mobabag ang iyang bana sa dihang nasayran niya kini, mahimo nang walay bili ang maong saad o panumpa ug pasayloon sa Ginoo ang babaye. “Kon ang usa ka biyuda o usa ka babayeng gibulagan nanaad o nanumpa nga himuon niya o dili ang usa ka butang, kinahanglan nga tumanon gayod niya kini. “Kon ang usa ka babayeng minyo nanaad o nanumpa nga himuon niya o dili ang usa ka butang, ug nasayran kini sa iyang bana apan nagpakahilom lang siya ug wala mobabag, kinahanglan nga tumanon kini sa asawa. Apan kon mobabag ang iyang bana sa dihang masayran niya ang mahitungod niini, mahimo nang walay bili ang maong saad o panumpa ug pasayloon sa Ginoo ang asawa. Busa ang iyang bana may katungod sa pagtugot o pagbale-wala sa bisan unsa nga iyang gipanaad o gipanumpa. Kon dili mobabag ang bana nianang adlawa sa dihang nasayod siya mahitungod niini, magpabilin ang maong saad o panumpa sa asawa. Apan kon palabyon pa sa bana ang pipila ka panahon ayha siya mobabag, siya ang silotan sa sala sa iyang asawa.” Mao kini ang mga tulumanon nga gihatag sa Ginoo kang Moises bahin sa relasyon sa bana ug sa asawa, ug bahin sa amahan ug sa batan-ong anak nga babaye nga nagapuyo pa diha sa iyang panimalay. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Panimasli ang mga Midianhon sa gibuhat niini ngadto sa mga Israelinhon. Ug pagkahuman niana, mamatay ka na.” Busa giingnan ni Moises ang mga tawo, “Paandama ang uban kaninyo alang sa pagpakiggira batok sa mga Midianhon, kay ipahamtang sa Ginoo ang iyang panimalos ngadto kanila. Pagpadala ug 1,000 ka tawo sa kada tribo ngadto sa gira.” Busa 12,000 ka mga tawo gikan sa 12 ka tribo sa Israel ang nangandam alang sa gira. Gipadala sila ni Moises sa gira, 1,000 gikan sa kada tribo, nga ginapangulohan ni Finehas nga anak ni Eleazar nga pari. Nagdala si Finehas ug balaan nga mga kagamitan gikan sa templo ug mga trumpeta nga gamiton sa paghatag ug sinyas. Nakiggira sila sa mga Midianhon, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises ug gipamatay nila ang tanang mga lalaki. Giapil nila ug pamatay ang lima ka hari sa Midian nga sila si Evi, Rekem, Shur, Hur, ug Reba. Gipatay usab nila si Balaam nga anak ni Beor pinaagi sa espada. Gibihag nila ang mga Midianhon nga mga babaye ug mga kabataan, ug gipanguha nila ang tanang mga mananap ug mga kabtangan. Gipangsunog nila ang tanang lungsod ug ang tanang kampo sa mga Midianhon. Gipangdala nila ang tanan nilang nailog, apil ang mga tawo ug mananap, ngadto kang Moises, kang Eleazar nga pari, ug sa katilingban sa Israel didto sa ilang kampo sa kapatagan sa Moab, daplin sa Jordan atbang sa Jerico. Gisugat sila ni Moises, ni Eleazar nga pari, ug sa mga pangulo sa katilingban sa Israel didto sa gawas sa kampo. Apan nasuko si Moises sa mga opisyal sa mga sundalo nga gikan sa gira. Miingon si Moises kanila, “Nganong wala ninyo pamatya ang mga babaye? Sila maoy misunod sa tambag ni Balaam ug silay hinungdan nganong gisalikway sa mga Israelinhon ang Ginoo didto sa Peor, ug tungod niini miabot ang katalagman sa katilingban sa Ginoo. Busa pamatya ninyo ang tanang mga batan-ong lalaki, ug pamatya ang tanang mga babaye nga nakapakighilawas na. Apan ibilin alang kaninyo ang mga batan-ong babaye nga wala pa makaagi ug pagpakighilawas. Ang tanan kaninyo nga nakapatay o nakahikap ug patay kinahanglan nga magpabilin sa gawas sa kampo sulod sa pito ka adlaw. Sa ikatulo ug ikapito nga adlaw, kinahanglan manghinlo kamo ug ang inyong mga binihag. Hinloi ninyo ang tanan ninyong mga bisti, lakip ang tanan ninyong mga kagamitan nga hinimo sa panit o balhibo sa kanding o sa kahoy.” Unya miingon si Eleazar nga pari ngadto sa mga sundalo nga gikan sa gira, “Mao kini ang tulumanon sa kasugoan nga gihatag sa Ginoo kang Moises: Sa ikapito nga adlaw, kinahanglan nga labhan ninyo ang inyong mga bisti, ug unya isipon na kamong hinlo, ug makasulod na kamo sa kampo.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ihapa ninyo ni Eleazar nga pari ug sa mga pangulo sa mga pamilya sa katilingban ang mga tawo ug mga mananap nga nabihag. Bahina ninyo kini sa duha ka bahin: ang usa ka bahin ihatag sa mga sundalo nga nakiggira ug ang laing usa ka bahin ihatag sa tibuok katilingban sa Israel. Gikan sa bahin sa mga sundalo paglain ug para sa Ginoo —usa sa kada 500 nga mga binihag, tawo man o baka, asno, karnero o kanding. Kuhaa kini ug ihatag kang Eleazar nga pari ingon nga bahin sa Ginoo. Gikan sa bahin sa mga Israelinhon, paglain ug usa sa kada 50 ka bihag, tawo man o baka, asno, karnero o kanding, ug uban pang klase sa mananap. Ihatag mo kini sa mga Levita nga maoy responsable sa pag-atiman sa Tolda sa Ginoo.” Busa gibuhat ni Moises ug ni Eleazar nga pari ang gisugo sa Ginoo kang Moises. Gihatag ni Moises kang Eleazar nga pari ang bahin sa Ginoo sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo. Gikan sa bahin sa mga Israelinhon, gikuha ni Moises ang usa sa kada 50 ka tawo o mananap sumala sa gisugo sa Ginoo kaniya. Ug gihatag niya kini sa mga Levita nga maoy responsable sa pag-atiman sa Tolda sa Ginoo. Unya miadto kang Moises ang mga opisyal sa mga sundalo ug miingon kaniya, “Kami nga imong mga sulugoon, giihap namo ang among mga sakop nga sundalo, ug wala gayoy bisan usa nga nakulang. Busa gihalad namo sa Ginoo ang bulawan nga mga butang nga among nakuha sa gira: pulseras sa bukton ug sa kamot, mga singsing, mga ariyos, ug mga kuwintas, aron malukat ang among kinabuhi sa Ginoo.” Gidawat ni Moises ug ni Eleazar ang tanang mga bulawan nga alahas. Ang gibug-aton sa mga bulawan nga gihalad sa mga opisyal sa mga sundalo ngadto sa Ginoo mikabat ug 200 ka kilo. Mitipig usab ang matag sundalo sa mga butang nga ilang nakuha. Gidawat ni Moises ug ni Eleazar ang mga bulawan gikan sa mga opisyal ug gidala nila ngadto sa Tolda nga Tagboanan aron hinumdoman sa Ginoo ang mga Israelinhon. Ang mga tribo ni Reuben ug Gad adunay daghan kaayong kahayopan. Busa pagkakita nila nga ang yuta sa Jazer ug Gilead maayo nga dapit alang sa mga hayop, nangadto sila kang Moises, Eleazar, ug sa mga pangulo sa katilingban sa Israel ug miingon, “Ang Atarot, Dibon, Jazer, Nimra, Heshbon, Eleale, Sebam, Nebo, ug Beon— ang mga dapit nga gilaglag sa Ginoo pinaagi sa mga Israelinhon—maayo nga dapit alang sa mga kahayopan, ug daghan ang among kahayopan. Busa, kon nalipay kamo kanamo nga inyong mga alagad, ihatag na lang kanamo kini nga yuta ingon nga among bahin kaysa dad-on pa ninyo kami ngadto sa yuta sa tabok sa Suba sa Jordan.” Miingon si Moises sa mga tribo ni Gad ug ni Reuben, “Unsay inyong buot ipasabot, magpabilin lang kamo dinhi samtang ang inyong isigka-Israelinhon mangadto sa gira? Nganong kuhaan man ninyo sa kadasig ang mga Israelinhon sa pag-adto sa yuta nga gihatag sa Ginoo kanila? Mao usab kini ang gihimo sa inyong mga katigulangan sa dihang gipadala ko sila gikan sa Kadesh Barnea sa pagtan-aw sa yuta. Human sila makaadto sa Lugut sa Eshcol ug makakita sa yuta, gipabugnaw nila ang kadasig sa katawhan sa pag-adto sa yuta nga gihatag sa Ginoo kanila. Labihan ang kasuko sa Ginoo niadtong adlawa ug nanumpa siya: ‘Tungod kay wala sila mosunod kanako sa kinasingkasing, walay bisan usa kanila nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas nga mibiya gikan sa Ehipto ang makakita sa yuta nga gisaad ko kang Abraham, Isaac, ug Jacob, gawas lang kang Caleb nga anak ni Jefune nga Keniznon ug kang Josue nga anak ni Nun, kay nagsunod sila kanako sa tibuok nilang kasingkasing.’ Nasuko gayod pag-ayo sa mga Israelinhon ang Ginoo. Busa gipahisalaag niya sila sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig, hangtod nga nangamatay kadtong tibuok henerasyon nga nagbuhat ug daotan sa iyang panan-aw. “Unya karon, kamong mga kaliwat sa mga makasasala, mao na usab ang mipuli sa inyong mga katigulangan ug gidugangan pa gayod ninyo ang kasuko sa Ginoo batok sa mga Israelinhon. Kon dili kamo magsunod sa Ginoo talikdan na usab niya kini nga katawhan dinhi sa kamingawan, ug kamoy mahimong hinungdan sa ilang kalaglagan.” Unya miduol sila kang Moises ug miingon, “Maghimo lang kami dinhi ug mga toril alang sa among kahayopan, ug magtukod ug mga lungsod alang sa among mga kababayen-an ug kabataan. Apan andam kami sa pagpanguna sa among isigka-Israelinhon sa pagpakiggira hangtod nga madala namo sila sa ilang dapit. Samtang nagpakiggira kami, ang among mga kababayen-an ug kabataan magpabilin sa pinarilan nga mga lungsod nga among tukoron, aron mahilikay sila sa mga lumulupyo niini nga dapit. Dili kami mamauli hangtod nga ang tanang mga Israelinhon makaangkon sa yuta nga ilang panulondon. Dili na kami buot moangkon pa ug yuta uban kanila sa tabok sa Jordan, kay ania na ang among panulondon dinhi sa sidlakang bahin sa Jordan.” Unya miingon si Moises kanila, “Kon desidido gayod kamo atubangan sa Ginoo nga mouban sa pagpakiggira, ug motabok ang inyong mga sundalo ngadto sa Jordan hangtod nga maabog sa Ginoo ang iyang mga kaaway, ug kon maangkon na sa hingpit ang yuta, nan, mahimo na kamong mobalik dinhi kay natuman na ninyo ang inyong obligasyon sa Ginoo ug sa inyong isigka-Israelinhon. Ug kini nga yuta mahimo nang inyo atubangan sa Ginoo. “Apan kon dili ninyo kini tumanon, makasala kamo sa Ginoo, ug sigurado gayod nga magbayad kamo sa inyong sala. Sige, pagtukod kamo ug mga lungsod alang sa inyong mga kababayen-an ug kabataan, ug paghimo kamo ug mga toril alang sa inyong mga kahayopan, apan kinahanglang tumanon gayod ninyo ang inyong gisaad.” Mitubag ang mga tribo ni Gad ug ni Reuben kang Moises, “Tumanon namo nga imong mga alagad ang gisulti sa Ginoo. Magpabilin dinhi sa Gilead ang among mga asawa, mga kabataan, ug mga kahayopan. Apan kami nga imong mga alagad nga makahimo sa pagpakiggira motabok sa Jordan ug makiggira sumala sa mando mo kanamo.” Busa mimando si Moises kang Eleazar nga pari, kang Josue nga anak ni Nun, ug sa mga pangulo sa mga tribo sa Israel. Miingon siya, “Kon desidido gayod atubangan sa Ginoo ang mga tribo ni Gad ug ni Reuben nga motabok sa Jordan sa pagpakiggira, ug kon mailog na ninyo ang maong yuta, ihatag kanila ang yuta sa Gilead aron ilang mapanag-iya. Apan kon dili sila motabok uban kaninyo, kinahanglan nga moangkon sila ug yuta didto uban kaninyo sa yuta sa Canaan.” Mitubag ang mga tribo ni Gad ug ni Reuben, “Tumanon namo nga imong mga alagad ang gisulti sa Ginoo. Desidido kami atubangan sa Ginoo nga motabok sa Jordan padulong sa Canaan sa pagpakiggira, apan ang among panulondon mao kining yuta sa sidlakang bahin sa Jordan.” Busa gihatag ni Moises sa mga tribo ni Gad, ni Reuben, ug sa katunga sa tribo ni Manase nga anak ni Jose ang gingharian ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon ug ang gingharian ni Og nga hari sa Basan—ang tibuok gayod niini nga yuta lakip ang mga lungsod ug mga teritoryo sa palibot niini. Gitukod sa tribo ni Gad ang Dibon, Atarot, Aroer, Ang tribo ni Reuben ang nagtukod sa Heshbon, Eleale, Kiriataim, Sibma, ug ang mga dapit nga gitawag kanhi ug Nebo ug Baal Meon. Giilisan nila ang mga ngalan sa mga lungsod nga ilang gitukod pag-usab. Ang mga kaliwat ni Makir nga anak ni Manase misulong sa Gilead ug giilog nila kini, ug gipang-abog nila ang mga Amorihanon nga nagapuyo didto. Busa gihatag ni Moises ang Gilead ngadto sa mga kaliwat ni Makir nga mga kaliwat usab ni Manase, ug didto na sila namuyo. Si Jair nga kaliwat usab ni Manase nakailog ug mga baryo sa Gilead ug ginganlan niya kinig “Mga Baryo ni Jair.” Nailog usab ni Noba ang Kenat ug ang mga baryo sa palibot niini, ug gitawag niya kinig “Noba” sunod sa iyang ngalan. Mao kini ang mga dapit nga giagian sa mga Israelinhon sa nakabiya na sila sa Ehipto. Mibiya sila nga naggrupo-grupo ang mga tribo ilalom sa pagpangulo ni Moises ug ni Aaron. Sumala sa sugo sa Ginoo, gilista ni Moises ang ngalan sa mga dapit diin sila manukad diha sa ilang paglakaw. Mibiya sila sa Rameses sa ika-15 nga adlaw sa unang bulan human sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Mibiya silang maisogon samtang nanan-aw ang mga Ehiptohanon nga naglubong sa tanan nilang kamagulangang mga anak nga lalaki nga gipamatay sa Ginoo, kay gihukman sa Ginoo ang ilang mga dios. Gikan sa Rameses, nagkampo sila sa Sucot. Gikan sa Sucot, nagkampo sila sa Etam nga anaa daplin sa kamingawan. Gikan sa Etam, mibalik sila sa Pi Hahirot nga anaa sa sidlakan sa Baal Zefon, unya nagkampo sila duol sa Migdol. Gikan sa Pi Hahirot, mitabok sila sa dagat ug miadto sa kamingawan. Tulo ka adlaw silang naglakaw didto sa kamingawan sa Etam, ug unya nagkampo sa Mara. Gikan sa Mara, nagkampo sila sa Elim, diin may 12 ka tuboran sa tubig ug 70 ka mga palma. Gikan sa Elim, nagkampo sila sa daplin sa Pulang Dagat. Gikan sa Pulang Dagat, nagkampo sila sa kamingawan sa Sin. Gikan sa kamingawan sa Sin, nagkampo sila sa Dofka. Gikan sa Dofka, nagkampo sila sa Alush. Gikan sa Alush, nagkampo sila sa Refidim, diin walay mainom nga tubig ang mga tawo. Gikan sa Refidim, nagkampo sila sa kamingawan sa Sinai. Gikan sa kamingawan sa Sinai, nagkampo sila sa Kibrot Hataava. Gikan sa Kibrot Hataava, nagkampo sila sa Hazerot. Gikan sa Hazerot, nagkampo sila sa Ritma. Gikan sa Ritma, nagkampo sila sa Perez. Gikan sa Perez, nagkampo sila sa Libna. Gikan sa Libna, nagkampo sila sa Risa. Gikan sa Risa, nagkampo sila sa Kehelata. Gikan sa Kehelata, nagkampo sila sa Bukid sa Shefer. Gikan sa Bukid sa Shefer, nagkampo sila sa Harada. Gikan sa Harada, nagkampo sila sa Makhelot. Gikan sa Makhelot, nagkampo sila sa Tahat. Gikan sa Tahat, nagkampo sila sa Tera. Gikan sa Tera, nagkampo sila sa Mitca. Gikan sa Mitca, nagkampo sila sa Hashmona. Gikan sa Hashmona, nagkampo sila sa Moserot. Gikan sa Moserot, nagkampo sila sa Bene Jaakan. Gikan sa Bene Jaakan, nagkampo sila sa Hor Hagidad. Gikan sa Hor Hagidad, nagkampo sila sa Jotbata. Gikan sa Jotbata, nagkampo sila sa Abrona. Gikan sa Abrona, nagkampo sila Ezion Geber. Gikan sa Ezion Geber, nagkampo sila sa Kadesh, sa kamingawan sa Sin. Gikan sa Kadesh, nagkampo sila sa Bukid sa Hor, sa utlanan sa yuta sa Edom. Ang Canaanhon nga hari sa Arad, nga nagapuyo sa Negev nga sakop sa Canaan, nakabalita nga nagapadulong na ang mga katawhan sa Israel. Niadtong higayona mibiya ang mga Israelinhon sa Bukid sa Hor ug nagkampo sa Zalmuna. Gikan sa Zalmuna, nagkampo sila sa Punon. Gikan sa Punon, nagkampo sila sa Obot. Gikan sa Obot, nagkampo sila sa Iye Abarim nga anaa sa utlanan sa Moab. Gikan sa Iye Abarim, nagkampo sila sa Dibon Gad. Gikan sa Dibon Gad, nagkampo sila sa Almon Diblataim. Gikan sa Almon Diblataim, nagkampo sila sa kabukiran sa Abarim duol sa Nebo. Gikan sa kabukiran sa Abarim, nagkampo sila sa kapatagan sa Moab daplin sa Jordan atbang sa Jerico. Nagkampo sila daplin sa Jordan gikan sa Bet Jeshimot hangtod sa Abel Shitim nga sakop pa gihapon sa kapatagan sa Moab. Ug samtang nagkampo sila didto sa kapatagan sa Moab, sa daplin sa Jordan atbang sa Jerico, miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga kon makatabok na sila sa Jordan ngadto sa Canaan, palayason nila ang tanang nanimuyo didto ug gub-on nila ang tanang kinulit ug hinulma nga mga rebulto, ug lumpagon nila ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Panag-iyaha ug puy-i ninyo ang maong yuta, kay gihatag ko kini kaninyo. Bahinon ninyo ang yuta pinaagi sa pagripa basi sa gidaghanon sa matag tribo. Ang tribo nga daghan ug sakop bahinan ug dako, ug ang tribo nga gamay ra ug sakop bahinan ug gamay. Kon unsay ilang mabunotan mao na ang ilang mahimong bahin. Niining paagiha mabahin ang yuta ngadto sa matag tribo. “Apan kon dili ninyo abugon ang mga namuyo didto, ang mabilin kanila mahimong babag alang kaninyo. Mahimo silang daw puling sa inyong mata ug mga tunok sa inyong kilid. Maghatag silag kasamok sa inyong pagpuyo. Ug buhaton ko diha kaninyo ang akong planong buhaton kanila.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga kon mosulod na sila sa Canaan, mao kini ang mga utlanan sa yuta nga ilang mahimong panulondon: “Ang utlanan sa habagatan mao ang kamingawan sa Zin, subay sa Edom ug paingon sa sidlakan ngadto sa Patay nga Dagat, dayong liko pahabagatan paingon sa Tungasanan sa Akrabim, hangtod sa kamingawan sa Zin, ug hangtod sa habagatan sa Kadesh Barnea. Unya modiretso kini sa Hazar Adar hangtod sa Azmon, dayong liko padulong sa Lugut sa Ehipto, ug sangko sa Dagat sa Mediteraneo. “Ang utlanan sa kasadpan mao ang Dagat sa Mediteraneo. “Ang utlanan sa amihan magsugod sa Dagat sa Mediteraneo paingon sa Bukid sa Hor, ug gikan sa Bukid sa Hor mopaingon kini sa Lebo Hamat lapos sa Zedad ug sa Zifron, ug mosangko sa Hazar Enan. “Ang utlanan sa sidlakan magsugod sa Hazar Enan paingon sa Shefam, dayong lugsong paingon sa Ribla, sa sidlakang bahin sa Ain, unya lahos sa mga pangpang sa may sidlakang bahin sa Linaw sa Galilea. Unya palugsong kini ngadto sa Jordan sangko sa Patay nga Dagat. “Mao kini ang inyong yuta ug ang mga utlanan niini.” Unya miingon si Moises sa mga Israelinhon, “Bahinon ninyo kini nga yuta ingon nga inyong panulondon pinaagi sa pagripa. Miingon ang Ginoo nga ihatag kini ngadto sa siyam ug tunga ka tribo, Miingon ang Ginoo kang Moises, “Si Eleazar nga pari ug si Josue nga anak ni Nun mao ang magbahin sa yuta alang sa mga tawo. Unya pagpili ug usa ka pangulo gikan sa matag tribo sa pagtabang kanila sa pagbahin sa yuta.” Sila ang gisugo sa Ginoo sa pagtabang ug bahin sa yuta sa Canaan ingon nga panulondon sa mga Israelinhon. Samtang nagkampo ang mga Israelinhon sa kapatagan sa Moab sa may daplin sa Jordan atbang sa Jerico, miingon ang Ginoo kang Moises, “Hatagi usab ninyo ang mga Levita ug unom ka lungsod nga mahimong mga lungsod nga dalangpanan, diin makadangop ang tawong nakapatay nga wala tuyoa. Gawas kini sa 42 ka mga lungsod nga inyong ihatag kanila. Busa 48 tanan ka lungsod ang inyong ihatag sa mga Levita apil na ang ilang sabsabanan. Kini nga mga lungsod maggikan sa mga yuta sa mga tribo sa Israel ug mag-agad sa gidak-on sa bahin sa matag tribo: ang dako nga tribo mohatag ug mas daghan nga lungsod ug ang gamay nga tribo mohatag ug pipila lang ka lungsod.” Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Ingna ang mga Israelinhon nga kon makatabok na sila sa Jordan ngadto sa yuta sa Canaan, magpili sila ug mga lungsod nga himuong mga lungsod nga dalangpanan diin makadangop ang tawong nakapatay nga wala tuyoa, aron dili siya mapatay sa mga tawong buot manimalos hangtod wala pa siya mahukmi atubangan sa katilingban. Kining unom ka mga lungsod mahimong inyong mga lungsod nga dalangpanan: tulo ka lungsod nga nahimutang dapit sa sidlakang bahin sa Jordan ug ang laing tulo sa Canaan. Kining unom ka lungsod mahimong dalangpanan dili lamang sa mga Israelinhon, kondili, lakip na usab sa mga langyaw nga nagapuyo uban kanila, aron ang si bisan kinsa kanila nga makapatay nga wala tuyoa makadangop nianang mga lungsod. “Apan kon gibunalan ug puthaw ang usa ka tawo ug unya namatay, isipon nga kriminal ang tawong nakapatay ug kinahanglan nga patyon usab siya. Kon gibato ang usa ka tawo ug unya namatay, isipon nga kriminal ang tawong namato ug kinahanglan nga patyon usab siya. O kaha gilambosan ang usa ka tawo ug kahoy unya namatay, isipon nga kriminal ang tawong naglambos ug kinahanglan nga patyon usab siya. Ang duol nga paryente sa gipatay may katungod sa pagpatay sa kriminal; kinahanglan patyon niya ang kriminal kon makit-an niya kini. “Kon ang usa ka tawong nagdumot nakapatay pinaagi sa pagtuklod o paglabay sa bisan unsa nga butang, o pagsumbag, isipong kriminal ang maong tawo ug kinahanglan nga patyon usab siya. Ang duol nga paryente sa gipatay may katungod sa pagpatay sa kriminal; kinahanglan patyon niya ang kriminal kon makit-an niya kini. “Apan pananglit ang usa ka tawo nga walay pagdumot nakapatay pinaagi sa pagtuklod o paglabay sa bisan unsa nga butang, o kon wala siya makabantay nahulogan niya ug bato ang usa ka tawo nga dili niya kaaway ug namatay kini, ang katilingban maoy mohukom sa tawong buot manimalos sa tawong nakapatay, pinasikad niini nga mga lagda: Kinahanglan nga protektahan sa katilingban ang tawong nakapatay batok sa tawong buot manimalos kaniya, ug ibalik siya ngadto sa lungsod nga dalangpanan, diin siya midangop. Kinahanglan nga magpabilin siya didto hangtod mamatay ang pangulong pari. “Apan kon ang nakapatay mogawas sa lungsod nga dalangpanan, unya makit-an siya sa tawong buot manimalos kaniya, mahimo siyang patyon sa maong tawo. Kining tawo nga nanimalos walay tulubagon. Busa kinahanglan nga ang nakapatay magpabilin gayod sa lungsod nga dalangpanan; makapauli lang siya sa ila kon mamatay ang pangulong pari. “Mao kini ang mga lagda nga angay ninyong tumanon hangtod sa kahangtoran bisan asa kamo magpuyo.” Si bisan kinsa nga nakapatay sa iyang isigka-tawo kinahanglang patyon, apan kinahanglan may mga saksi nga magpamatuod nga nakapatay siya. Kon usa lang ka saksi ang magpamatuod, dili mahimong patyon ang maong tawo. “Ayaw kamo pagdawat ug bayad aron lang maluwas ang kinabuhi sa usa ka kriminal nga patyonon. Kinahanglan nga patyon gayod siya. Ayaw usab kamo pagdawat ug bayad aron sa paglukat sa tawong miikyas sa lungsod nga dalangpanan aron lang makabalik siya sa iyang dapit sa dili pa mamatay ang pangulong pari. Niining paagiha malikayan ninyo ang paghugaw-hugaw sa yuta nga inyong gipuy-an, kay ang pagpatay nagapahugaw sa yuta. Ug walay makahinlo niini gawas sa kamatayon. Busa ayaw ninyo hugawi ang yuta nga inyong gipuy-an, kay ako mismo ang Ginoo, nagapuyo uban kaninyo nga mga Israelinhon.” Unya ang mga pangulo sa pamilya ni Gilead, nga anak ni Makir ug apo ni Manase nga anak ni Jose, nangadto kang Moises ug sa mga pangulo sa Israel, ug miingon, “Sir, sa dihang nagmando kanimo ang Ginoo sa pagbahin sa yuta ingon nga panulondon sa mga Israelinhon pinaagi sa pagripa, nagmando usab siya nga ihatag ang bahin sa among igsoon nga si Zelofehad ngadto sa iyang mga anak nga babaye. Apan pananglit namana sila ug gikan sa ubang tribo, ug tungod niini ang ilang yuta mahiadto na sa ilang mabana, makuhaan na ang yuta nga bahin sa among tribo! Pag-abot sa tuig sa Pag-uli ug Paghatag ug Kagawasan, ang ilang yuta mahidugang didto sa tribo diin sila nakapamana ug mawala na gayod kini gikan sa tribo sa among mga katigulangan.” Busa subay sa sugo sa Ginoo, miingon si Moises sa mga Israelinhon, “Husto ang gisulti sa tribo sa mga kaliwat ni Jose. Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa mga anak nga babaye ni Zelofehad: makapamana sila sa ilang magustohan basta sa ila lang ka-tribo. Ang yuta nga napanunod sa matag tribo dili mahimong mahiadto sa ubang tribo. Kinahanglang magpabilin sa matag tribo ang yuta nga ilang napanunod gikan sa ilang katigulangan. Ang tanang mga babaye nga nakapanunod sa yuta sa bisan asa nga tribo, kinahanglan mamana sa ila lang ka-tribo aron matipigan sa kada Israelinhon ang yuta nga napanunod niya sa iyang katigulangan. Ang yuta nga napanunod sa matag tribo dili mahimong mahiadto sa ubang tribo, kay kinahanglan nga magpabilin sa matag tribo ang yuta nga ilang napanunod.” Busa gituman sa mga anak nga babaye ni Zelofehad ang giingon sa Ginoo pinaagi kang Moises. Ang mga anak nga babaye ni Zelofehad mao sila si Mala, Tirza, Hogla, Milca, ug Noa. Ug ang ilang nabana mao ang ilang mga ig-agaw sa amahan, nga mga kaliwat ni Manase nga anak ni Jose. Busa ang yuta nga ilang napanunod nagpabilin sa panimalay ug sa tribo sa ilang amahan. Mao kadto ang mga sugo ug tulumanon nga gihatag sa Ginoo sa mga Israelinhon pinaagi kang Moises sa dihang didto sila sa Moab sa daplin sa Jordan, atbang sa Jerico. Kini nga libro mahitungod sa mga mensahe nga gisulti ni Moises ngadto sa tanang mga Israelinhon samtang didto sila sa kamingawan, sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan. Nagkampo sila niadto sa Kapatagan sa Jordan duol sa Suf, sa tunga-tunga sa Paran ug sa Tofel, Laban, Hazerot, ug Dizahab. (Mga 11 ka adlaw ang ilang paglakaw gikan sa Bukid sa Sinai paingon sa Kadesh Barnea sa Bukid sa Seir.) Sa unang adlaw sa ika-11 nga bulan, sa ika-40 nga tuig gikan sa pagbiya sa mga Israelinhon sa Ehipto, gisulti ni Moises kanila ang tanang gipasulti sa Ginoo ngadto kanila. Nahitabo kini human mapildi ni Moises si Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga nagahari sa Heshbon, ug si Og nga hari sa Basan nga nagahari sa Ashtarot ug Edrei. Busa didto sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan sa teritoryo sa Moab, gisugilon kanila ni Moises ang kasugoan sa Ginoo. Miingon siya, “Sa didto kita sa Horeb nagaingon kanato ang Ginoo nga atong Dios, ‘Dugay na kamong nagpuyo niini nga bukid, busa biya na kamo. Pangadto kamo sa kabungtoran sa mga Amorihanon ug sa mga dapit libot niini—sa Kapatagan sa Jordan, sa kabukiran, sa kabungtoran sa kasadpan, sa Negev, ug sa mga dapit sa daplin sa kabaybayonan. Pangadto kamo sa yuta sa mga Canaanhon ug sa Lebanon, hangtod sa dakong suba nga mao ang Eufrates. Tan-awa, gihatag ko na kining yutaa kaninyo. Lakaw kamo ug puy-i kining yutaa nga gisaad ko sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, Jacob, ug sa ilang mga kaliwat.’ ” Niadtong higayona miingon ako kaninyo, “Dili nako kaya nga mangulo kaninyo nga ako lang usa. Gipadaghan kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ug karon daw sama na kamo kadaghan sa mga bitoon sa langit. Hinaut pa nga ang Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, magpadaghan pa gayod kaninyo sa liniboan ka pilo, ug panalanginan niya kamo sumala sa iyang gisaad. Apan unsaon ko paghusay ang inyong mga panag-away ug mga problema nga ako lang? Busa pagpili kamo gikan sa matag tribo ug mga tawo nga maalamon, masinabuton, ug tinahod. Ug padumalahon ko sila kaninyo. “Miuyon kamo nga maayo ang akong plano. Busa gipadumala ko kaninyo ingon nga mga maghuhukom ug mga opisyal ang mga tawo nga maalamon ug mga tinahod nga inyong gipili gikan sa inyong mga tribo. Ang uban nangulo sa 1,000 ka mga tawo, ang uban sa 100, ang uban sa 50, ug ang uban sa 10. Gimandoan ko ang inyong mga maghuhukom, ‘Husaya ninyo ang mga kaso sa mga tawo, ug maghukom kamo nga matarong, dili lamang sa mga Israelinhon kondili apil usab sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Kinahanglan nga wala kamoy pinalabi sa inyong paghukom; paminawa ninyo ang mga kabos ingon man ang mga adunahan. Ayaw kamo kahadlok kang bisan kinsa, kay ang inyong paghukom naggikan sa Dios. Kon may mga kaso nga lisod alang kaninyo, dad-a kana kanako kay ako ang mohukom niana.’ Niadtong higayona gisultihan ko usab kamo sa tanan ninyong angayng himuon. “Unya sumala sa mando sa Ginoo nga atong Dios, mibiya kita sa Bukid sa Sinai ug milakaw sa halapad ug makalilisang nga kamingawan nga inyo mismong nakita, ug miadto kita sa kabungtoran sa mga Amorihanon. Pag-abot nato sa Kadesh Barnea, miingon ako kaninyo, ‘Nakaabot na kamo sa kabungtoran sa mga Amorihanon nga gihatag kanato sa Ginoo nga atong Dios. Tan-awa ang yuta nga gihatag niya kaninyo! Panag-iyahi ninyo kini sumala sa giingon sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Ayaw kamo kahadlok o kaluya.’ “Unya miduol kamong tanan kanako ug miingon, ‘Magpadala una kita ug mga tawo nga maniid sa dapit aron masuginlan nila kita sa dalan nga atong pagaagian, ug sa mga lungsod nga atong pagasudlon.’ “Nahunahunaan ko nga maayo kadto nga plano, busa nagpili ako ug 12 ka mga tawo, usa kada tribo. Gilatas nila ang kabungtoran, ug nakaabot sila sa Lugut sa Eshcol ug naniid sila didto. Sa ilang pagbalik nagdala sila kanato ug mga prutas gikan didto, ug nagbalita usab sila nga maayo ang yuta nga gihatag kanato sa Ginoo nga atong Dios. “Apan dili kamo buot moadto didto; misupak kamo sa sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Nagbagulbol kamo diha sa inyong mga tolda ug nagaingon, ‘Gikapungtan kita sa Ginoo, busa gipagawas niya kita gikan sa Ehipto aron itugyan sa mga kamot sa mga Amorihanon aron paglaglag kanato. Unsaon nato pag-adto didto nga gihadlok man kita sa mga naniid sa dapit? Nagaingon sila nga ang mga tawo didto mas kusgan ug mas tag-as kay kanato, ug ang ilang mga lungsod dagko ug gilibotan sa mga paril nga ang gitas-on daw moabot na sa langit. Ug nakita pa nila didto ang mga kaliwat ni Anak.’ “Unya miingon ako kaninyo, ‘Ayaw kamo kalisang o kahadlok kanila. Ang Ginoo nga inyong Dios mag-una kaninyo ug mao mismo ang makiggira alang kaninyo, sama sa inyong nakita nga iyang gihimo didto sa Ehipto ug sa kamingawan. Sa tibuok ninyong lakaw, hangtod nga nakaabot kamo niining lugara, nakita ninyo kon giunsa kamo pag-atiman sa Ginoo nga inyong Dios. Sama siya sa amahan nga nagaatiman sa iyang anak.’ “Apan luyo niining tanan, wala gihapon kamo mosalig sa Ginoo nga inyong Dios nga nagauna kaninyo sa inyong paglakaw, pinaagi sa kalayo kon gabii ug sa panganod kon adlaw. Gipangitaan niya kamo ug mga dapit nga inyong makampohan ug gitudloan niya kamo kon asa moagi. gawas lang kang Caleb nga anak ni Jefune. Makita niya kini, ug ihatag ko kaniya ug sa iyang mga kaliwat, ang yuta nga iyang naadtoan, kay misunod siya kanako sa kinasingkasing gayod.’ “Tungod kaninyo, nasuko usab ang Ginoo kanako. Miingon siya kanako, ‘Bisan ikaw dili makasulod sa maong yuta. Apan ang imong personal nga katabang nga si Josue nga anak ni Nun makasulod didto. Dasiga siya, kay siya ang mangulo sa mga Israelinhon sa pagpanag-iya sa yuta.’ “ Unya miingon ang Ginoo, ‘Makasulod usab sa maong yuta ang inyong mga kabataan nga karon wala pay buot. Nahadlok kamo nga tingalig bihagon sila, apan ihatag ko kanila kining yutaa ug panag-iyahon nila kini. Apan mahitungod kaninyo, pamalik kamo sa kamingawan paingon sa Pulang Dagat.’ “Unya miingon kamo, ‘Nakasala kami sa Ginoo. Molakaw kami ug makiggira sumala sa gimando sa Ginoo nga among Dios kanamo.’ Busa ang matag usa kaninyo nangandam sa inyong mga armas, nga naghunahuna nga sayon lang ang pag-ilog sa mga bungtod. “Apan miingon ang Ginoo kanako, ‘Ingna sila nga dili mosulong ug makiggira, tungod kay dili ako mouban kanila. Mapildi sila sa ilang mga kaaway.’ “Busa giingnan ko kamo, apan wala kamo mamati. Misupak kamo sa sugo sa Ginoo, ug sa inyong kahambog misulong gayod kamo sa mga bungtod. Unya nakiggira kaninyo ang mga Amorihanon nga nagpuyo didto, ug daw sama sila sa mga putyukan nga migukod ug mipildi kaninyo gikan sa Seir hangtod sa Horma. Namalik kamo ug nanghilak ngadto sa Ginoo, apan wala siya mamati ni magtagad kaninyo. Mao kana nga nakapuyo kamo ug dugay sa Kadesh.” “Unya namalik kita ug miadto sa kamingawan, paingon sa Pulang Dagat, sumala sa gimando sa Ginoo kanako. Ug sa dugay nga panahon naglibot-libot kita sa kabungtoran sa Seir. Unya miingon ang Ginoo kanako, ‘Dugay na kamong naglibot-libot niini nga kabukiran. Karon, pangadto kamo sa amihan. Sultihi ang mga tawo nga moagi kamo sa teritoryo sa inyong mga kadugo nga mga kaliwat ni Esau, nga nagapuyo sa Seir. Mahadlok sila kaninyo, apan pagmatngon kamo. Ayaw ninyo sila bikla, kay gihatag ko na kanila ang mga bukid sa Seir ingon nga ilang yuta, ug dili ko kamo hatagan sa ilang yuta bisan ug gamay. Palita ninyo gikan kanila ang inyong makaon ug mainom. Hinumdomi ninyo kon giunsa ko kamo pagpanalangin sa tanan ninyong gihimo. Ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ang nagbantay kaninyo sa inyong paglakaw niining halapad nga kamingawan. Sulod sa 40 ka tuig nagauban ako kaninyo, ug wala gayod kamo makulangi bisan unsa.’ “Busa milabay lang kita sa atong mga kadugo nga mga kaliwat ni Esau, nga nagapuyo sa Seir. Wala kita miagi sa dalan sa Kapatagan sa Jordan. Nagpalayo kita sa mga lungsod sa Elat ug Ezion Geber. Didto kita mipaingon sa agianan sa kamingawan sa Moab, ug miingon ang Ginoo kanako, ‘Ayaw ninyo samoka o bikla ang mga Moabihanon nga mga kaliwat ni Lot, kay gihatag ko na kanila ang Ar ingon nga ilang yuta, ug dili ko kamo hatagan sa ilang yuta bisan ug gamay.’ ” (Kaniadto didto nagpuyo sa Ar ang daghan ug kusgan nga mga tawo nga gitawag Emhanon. Mga tag-as usab sila nga mga tawo sama sa mga kaliwat ni Anak. Gitawag usab sila nga mga Refaimhanon, sama sa mga kaliwat ni Anak, apan gitawag sila sa mga Moabihanon nga mga Emhanon. Kaniadto nagpuyo ang mga Horihanon sa Seir, apan giabog sila sa mga kaliwat ni Esau nga mipuli kanila sa pagpuyo didto, sama sa gihimo sa mga Israelinhon ngadto sa mga Canaanhon sa yuta nga gihatag sa Ginoo kanila.) “Unya miingon ang Ginoo kanato nga motabok kita sa Lugut sa Zered, busa mitabok kita. Nahitabo kini human milabay ang 38 ka tuig gikan sa panahon nga mibiya kita sa Kadesh Barnea. Nangamatay na sa kamingawan ang mga sundalo nga Israelinhon niadto nga henerasyon nga makahimo sa pagpakiggira, sumala sa gipanumpa sa Ginoo kanila. Gisilotan sila sa Ginoo hangtod nangahurot sila ug kamatay. “Sa dihang nangamatay na ang tanang sundalo, miingon ang Ginoo kanako, ‘Karong adlawa motabok kamo sa utlanan sa Moab didto sa Ar. Kon makaabot na kamo sa mga Amonihanon, nga mga kaliwat ni Lot, ayaw ninyo silag samoka o bikla, kay gihatag ko na kanila ang maong yuta, ug dili ko kamo hatagan sa ilang yuta bisan ug gamay.’ “Ang maong yuta giila usab kaniadto nga yuta sa mga Refaimhanon, apan gitawag sila sa mga Amonihanon ug Zamzumhanon. Daghan kini sila ug kusgan, ug tag-as usab sama sa mga kaliwat ni Anak. Apan gilaglag sila sa Ginoo aron mailog sa mga Amonihanon ang ilang yuta ug puy-an kini. Mao usab kini ang gihimo sa Ginoo alang sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir, kay gilaglag niya ang mga Horihanon aron makapuyo ang mga kaliwat ni Esau sa ilang yuta. Hangtod karon nagpuyo gihapon sila sa maong yuta. Mao usab kini ang nahitabo sa dihang gisulong sa taga-Caftor ang mga taga-Avim nga nagpuyo sa mga baryo sa Gaza. Gilaglag nila ang mga taga-Avim ug gipuy-an ang ilang dapit. “ Unya miingon ang Ginoo, ‘Tabok na kamo ngadto sa Lugut sa Arnon. Itugyan ko kaninyo si Sihon nga Amorihanon nga hari sa Heshbon, ug ang iyang yuta. Sulonga ninyo siya ug panag-iyaha ang iyang yuta. Sukad karong adlawa itugot ko nga malisang kaninyo ang tanang nasod sa tibuok kalibotan. Magkurog sa kahadlok ang makadungog bahin kaninyo.’ “Busa sa dihang didto kita sa kamingawan sa Kedemot, nagpadala ako ug mga mensahero kang Sihon nga hari sa Heshbon sa pagsulti kaniya niining mensahe sa pakigdait: Kon mahimo tugoti kami sa pag-agi sa inyong yuta. Mosubay lang kami sa dakong dalan ug dili gayod motipas sa wala o sa tuo. Bayran namo ang among makaon ug mainom. Ang hangyo lang namo mao nga tugotan mo kami sa pag-agi sa inyong yuta sama sa gihimo sa mga kaliwat ni Esau nga nagpuyo sa Seir ug sa mga Moabihanon nga nagpuyo sa Ar. Tugoti kami sa pag-agi hangtod nga makatabok kami sa Suba sa Jordan paingon sa yuta nga gihatag kanamo sa Ginoo nga among Dios. Apan wala mosugot si Sihon nga hari sa Heshbon nga moagi kita didto. Kay gipagahi sa Ginoo nga inyong Dios ang kasingkasing ni Sihon aron itugyan niya siya sa atong mga kamot, sama sa iyang gihimo karong adlawa. “Unya miingon ang Ginoo kanako, ‘Gisugdan ko na sa pagtugyan kaninyo si Sihon ug ang iyang yuta; busa sugdi na ninyo ang pagsulong ug pag-ilog sa iyang yuta.’ “Sa dihang nakiggira si Sihon ug ang iyang katawhan batok kanato didto sa Jahaz, gitugyan siya sa Ginoo nga atong Dios kanato ug ato siyang gipatay, apil ang iyang mga anak ug ang tanan niyang mga katawhan. Niadtong higayona gipang-ilog nato ang tanan niyang mga lungsod ug gilaglag sila sa hingpit —ang mga lalaki, babaye, ug mga kabataan. Wala gayod kitay gibilin kanila nga buhi. Gidala nato ang ilang mga kahayopan ug mga kabtangan nga atong nakuha gikan sa ilang mga lungsod. “Gikan sa Aroer nga anaa sa Lugut sa Arnon ug sa lungsod nga anaa sa lugut ug sa mga dapit hangtod sa Gilead, walay lungsod nga wala nato mailog, kay gitugyan silang tanan sa Ginoo nga atong Dios kanato. Apan sumala sa sugo kanato sa Ginoo nga atong Dios, wala kita magpaduol sa yuta sa mga Amorihanon, bisan sa Lugut sa Jabok o sa mga lungsod sa palibot sa mga bungtod.” “Unya nangadto kita sa Basan. Apan gisulong kita ni Og nga hari sa Basan ug sa iyang tibuok katawhan didto sa Edrei. Apan miingon ang Ginoo kanako, ‘Ayaw kahadlok kaniya, kay itugyan ko siya kanimo, lakip ang tibuok niyang katawhan ug kayutaan. Buhata kaniya ang gibuhat mo kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon, nga naghari sa Heshbon.’ Busa gitugyan kanato sa Ginoo nga atong Dios si Og nga hari sa Basan ug ang tanan niyang katawhan. Gipamatay nato sila, ug wala gayod kitay gibilin nga buhi. Giilog nato ang iyang 60 ka mga lungsod—ang tibuok teritoryo sa Argob nga sakop sa Basan diin siya nagahari. Kining tanang mga lungsod gilibotan ug tag-as nga mga paril ug may mga ganghaan nga may mga trangka. Giilog usab nato ang iyang daghan kaayong mga baryo nga walay paril. “Gilaglag nato sila sa hingpit sama sa gihimo nato kang Sihon nga hari sa Heshbon. Gipamatay nato ang tanang mga tawo sa kada lungsod nga atong nailog—mga lalaki, mga babaye, ug mga kabataan. Apan gidala nato ang tanang mga kahayopan ug mga kabtangan nga atong nakuha gikan sa ilang mga lungsod. “Busa nailog nato sa duha ka hari sa mga Amorihanon ang yuta sa sidlakan sa Suba sa Jordan gikan sa Lugut sa Arnon hangtod sa Bukid sa Hermon. (Kining Hermon gitawag sa mga Sidonhon ug Sirion, ug gitawag sa mga Amorihanon ug Senir.) Giilog nato ang tanang mga lungsod nga anaa sa patag ibabaw sa bukid, ang tibuok Gilead, ug ang tibuok Basan hangtod sa Saleca ug Edrei, nga mga lungsod nga sakop sa gingharian ni Og sa Basan. (Si Haring Og mao lang ang nahibiling kaliwat sa mga Refaimhanon. Ang iyang puthaw nga katre 13 ka piye ang gitas-on ug 6 ka piye ang gilapdon. Makita pa kini karon sa Raba nga lungsod sa mga Amonihanon.) “Sa dihang nailog nato kining yutaa, gihatag ko sa tribo ni Reuben ug ni Gad ang yuta sa amihan sa Aroer duol sa Lugut sa Arnon apil ang katunga sa kabungtoran sa Gilead ug ang mga lungsod niini. Ang nahibilin nga bahin sa Gilead ug ang tibuok Basan, ang gingharian ni Og, gihatag ko sa katunga sa tribo ni Manase. (Ang tibuok Argob sa Basan gitawag kaniadto nga Yuta sa mga Refaimhanon.) Si Jair nga kaliwat ni Manase mao ang nakapanag-iya sa tibuok Argob nga sakop sa Basan hangtod sa utlanan sa yuta sa mga taga-Geshur ug sa mga taga-Maaca. Kini nga teritoryo ginganlan ni Jair sa iya mismong ngalan, busa hangtod karon ang Basan gitawag nga ‘Mga Lungsod ni Jair.’ Gihatag ko ang Gilead sa pamilya ni Makir. Ug ngadto sa tribo ni Reuben ug ni Gad gihatag ko ang kayutaan gikan sa Gilead hangtod sa Lugut sa Arnon. Ang tunga-tunga sa lugut mao ang ilang utlanan sa habagatan, ug ang ila usab nga utlanan sa amihan mao ang Lugut sa Jabok, nga utlanan usab sa mga Amonihanon. Ang utlanan sa kasadpan mao ang Kapatagan sa Jordan, apil ang Suba sa Jordan ug ang mga pangpang sa sidlakan niini, gikan sa Dagat sa Galilea hangtod sa Patay nga Dagat sa ubos nga bahin sa Pisga. “Niadtong higayona gimandoan ko ang inyong mga tribo nga nagpuyo sa sidlakan sa Jordan, ‘Bisan gihatag na kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios kining yutaa aron inyong panag-iyahan, kinahanglan nga ang tanan ninyong mga sundalo nga armado motabok sa Suba sa Jordan aron motabang sa pag-ilog ug andam sa pagpanalipod sa inyong isigka-Israelinhon. Apan ibilin lang ang inyong mga asawa, mga kabataan, ug ang daghan ninyong mga kahayopan sa mga lungsod nga gihatag ko kaninyo. Kon maangkon na sa inyong isigka-Israelinhon ang yuta sa tabok sa Jordan nga ihatag kanila sa Ginoo nga inyong Dios, ug kon mahimutang na usab sila sama sa iyang gihimo kaninyo, makabalik na kamo sa yuta nga gihatag ko kaninyo.’ “Ug niadtong higayona, giingnan ko usab si Josue, ‘Ikaw mismo nakakita sa tanang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios niadtong duha ka hari. Sama usab niana ang himuon sa Ginoo sa tanang mga gingharian nga inyong adtoan. Ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios mismo ang makiggira alang kaninyo.’ “Niadtong higayona, nagpakilooy ako sa Ginoo. Miingon ako, ‘Ginoong Dios, gisugdan mo na ug pakita sa imong alagad ang imong pagkagamhanan, kay walay dios sa langit o sa yuta nga makahimo sa mga milagro nga imong gihimo. Busa tugoti ako nga makatabok aron makita ko ang maayo nga yuta sa tabok sa Jordan, ang matahom nga mga bungtod, ug ang mga bukid sa Lebanon.’ “Apan tungod kaninyo nasuko ang Ginoo kanako, ug wala niya itugot ang akong hangyo. Miingon siya, ‘Husto na kana! Ayaw na kini hisgoti pag-usab. Tungas sa kinatumyan sa Bukid sa Pisga ug tan-awa ang yuta sa tanang direksyon, kay dili ka makatabok sa Jordan. Apan tudloi si Josue sa iyang himuon. Dasiga siya kay siya ang mangulo niini nga katawhan sa pagtabok sa Jordan. Ihatag niya kanila ang yuta nga imong nakita!’ Busa nagpabilin kita sa kapatagan duol sa Bet Peor.” Unya miingon si Moises, “Mga Israelinhon, pamatia ninyo ang mga tulumanon ug mga lagda nga itudlo ko kaninyo. Tumana ninyo kini aron padayon kamo nga magkinabuhi ug makapuyo sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Ayaw ninyo dugangi o kulangi ang mga sugo nga gihatag ko kaninyo, nga gikan sa Ginoo nga inyong Dios. Kinahanglang tumanon gayod ninyo kini. Nakita mismo ninyo ang gihimo sa Ginoo didto sa Baal Peor. Gipamatay sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong isigka-Israelinhon nga nagsimba kang Baal. Apan kamo nga matinumanon sa Ginoo nga inyong Dios buhi pa hangtod karon. “Gitudlo ko kaninyo ang mga tulumanon ug mga lagda nga gihatag kanako sa Ginoo nga akong Dios aron sundon ninyo kini pag-abot ninyo sa yuta nga inyong adtoan ug panag-iyahon. Sunda ninyo kini pag-ayo, kay pinaagi niini mapakita ninyo ang inyong kaalam ug panabot ngadto sa ubang mga nasod. Kon madunggan nila kining tanang mga sugo makaingon sila, ‘Tinuod gayod nga may kaalam ug panabot ang mga tawo niining gamhanan nga nasod.’ Wala nay laing gamhanan nga nasod nga may dios nga duol kanila sama sa Ginoo nga atong Dios nga duol kanato sa panahon nga motawag kita kaniya. Ug wala usay lain nga gamhanan nga nasod nga may mga tulumanon ug mga lagda nga sama sa akong gitudlo kaninyo karong adlawa. Apan pagbantay gayod kamo! Ayaw ninyo kalimti ang mga butang nga inyong nakita nga gipanghimo sa Ginoo. Kinahanglan nga magpabilin kini sa inyong mga kasingkasing samtang buhi pa kamo. Isugilon ninyo kini sa inyong mga kaanakan ug mga kaapohan. Hinumdomi ninyo ang adlaw nga nagtindog kamo atubangan sa Ginoo nga inyong Dios didto sa Bukid sa Sinai diin miingon siya kanako, ‘Tigoma ang mga katawhan sa akong atubangan sa pagpamati sa akong mga pulong aron makahibalo sila sa pagtahod kanako samtang nagakinabuhi sila, ug aron ikatudlo nila kini sa ilang mga kabataan.’ Unya miduol kamo ug mitindog sa ubos sa bukid samtang nagadilaab kini nga morag halos nakaabot na sa langit ang kalayo niini, ug gipalibotan sa labihan kabaga nga dag-om. Unya misulti ang Ginoo gikan sa taliwala sa kalayo. Nadunggan ninyo ang iyang tingog, apan wala kamoy nakita. Gisulti niya kaninyo ang mga butang nga inyong himuon aron sa pagtuman sa iyang kasabotan diha kaninyo. Kini mao ang Napulo ka mga Sugo, ug gipasulat niya kini sa duha ka lagpad nga bato. Niadtong higayona, gisugo ako sa Ginoo sa pagtudlo kaninyo sa mga tulumanon ug mga lagda nga inyong tumanon didto sa yuta nga inyong panag-iyahon. “Sa dihang nakigsulti ang Ginoo kaninyo didto sa Bukid sa Sinai gikan sa taliwala sa kalayo, wala kamoy nakita nga porma sa Ginoo. Busa pagmatngon gayod kamo nga dili ninyo mahugawan ang inyong kaugalingon pinaagi sa paghimo ug mga dios-dios sa bisan unsa nga porma o dagway—lalaki man o babaye, mananap man nga nagalakaw o nagalupad, o nagakamang o nagapuyo sa tubig. Ayaw kamo pagpadani sa pagsimba sa mga butang nga anaa sa langit—sa adlaw, bulan, ug mga bitoon. Gibutang kini sa Ginoo nga inyong Dios alang sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan. Hinumdomi nga gikuha kamo sa Ginoo gikan sa Ehipto, ang dapit nga daw nagadilaab nga hurnohan, aron mahimong iyang katawhan, ug mao na kana kamo karon. “Nasuko ang Ginoo kanako tungod kaninyo, ug nanumpa gayod siya nga dili ako makatabok sa Jordan ug makasulod sa maayong yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon. Mamatay ako niining yutaa nga dili makatabok sa Jordan, apan kamo makatabok sa pagpanag-iya sa maayong yuta. Apan pagbantay gayod kamo nga dili ninyo malimtan ang kasabotan nga gihimo sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo. Ayaw kamo paghimo ug mga dios-dios sa dagway sa bisan unsa nga butang, kay ginadili kini sa Ginoo nga inyong Dios. Ug dili siya gusto nga may simbahon kamong lain nga dios. Kay kon mosilot ang Ginoo nga inyong Dios, sama kini sa kalayo nga makaupos. “Sa umaabot, kon manganak na kamo ug mangapo, ug nakapuyo na sa maong yuta sa taas na nga panahon, ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa paghimo ug mga dios-dios sa dagway sa bisan unsa nga butang. Daotan kini atubangan sa Ginoo nga inyong Dios ug makapasuko kini kaniya. “Karong adlawa himuon ko nga saksi ang langit ug ang yuta batok kaninyo. Kon dili ninyo ako tumanon, dali ra kamong mangahanaw sa yuta nga inyong panag-iyahon sa tabok sa Jordan. Mopuyo kamo didto sa mubo lang nga panahon, unya malaglag kamo sa hingpit. Katagon kamo sa Ginoo ngadto sa laing mga nasod, ug gamay lang ang mahibilin kaninyo didto sa mga nasod diin kamo abugon sa Ginoo. Ug didto magasimba kamo sa mga dios nga hinimo sa kahoy ug bato, nga dili makakita, dili makadungog, dili makakaon o makapanimaho. Apan kon mangita kamo didto sa Ginoo nga inyong Dios, makita ninyo siya kon pangitaon ninyo sa kinasingkasing gayod. Kon moabot kaninyo kini nga kalisdanan sa kaulahian, mobalik kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug motuman kaniya. Kay maloloy-on ang Ginoo nga inyong Dios—dili niya kamo pasagdan o laglagon, ni kalimtan ang kasabotan nga iyang gipanumpa sa inyong mga katigulangan. “Susiha ang mga panghitabo gikan sa adlaw nga gibuhat sa Dios ang tawo sa kalibotan hangtod karon. Unya susiha ang tibuok kalibotan kon aduna bay katingalahang mga butang nga nahitabo nga sama niini. Aduna bay laing katawhan nga sama kaninyo nga nakabati sa tingog sa Dios gikan sa kalayo nga nagpabiling buhi? Aduna bay laing dios nga nangahas sa pagkuha sa usa ka pundok sa katawhan gikan sa usa ka nasod aron mahimong iya pinaagi sa mga pagsulay, milagro, katingalahang mga butang, gira, kahibulongang gahom, o gamhanang mga buhat? Apan mao kana ang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa Ehipto, ug kamo mismo nakakita niini. Gipakita kaninyo kining mga butanga aron mahibaloan ninyo nga ang Ginoo mao ang Dios, ug wala nay lain. Gipadungog niya kamo sa iyang tingog gikan sa langit aron pagdisiplina kaninyo. Gipakita niya kaninyo ang iyang gamhanang kalayo dinhi sa yuta aron makapakigsulti siya kaninyo gikan sa taliwala niining kalayo. Ug tungod kay gihigugma niya ang inyong mga katigulangan, gipili niya kamo ug gipagawas gikan sa Ehipto pinaagi sa iyang presensya ug dakong gahom. Gipang-abog niya ang mga nasod nga mas gamhanan pa kay kaninyo aron sa pagdala kaninyo ngadto sa ilang yuta ug aron ihatag kini kaninyo ingon nga inyong panulondon sama sa nahitabo karon. “Busa timan-i ninyo karong adlawa ug itanom sa inyong kasingkasing, nga ang Ginoo mao ang Dios sa langit ug sa yuta, ug wala nay lain pang dios. Tumana ninyo ang iyang mga tulumanon ug mga sugo nga gihatag ko kaninyo karong adlawa aron walay daotang mahitabo kaninyo ug sa inyong mga kaliwat, ug aron magkinabuhi kamog dugay sa yuta nga ginahatag sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo hangtod sa kahangtoran.” Unya nagpili si Moises ug tulo ka mga lungsod sa sidlakan sa Jordan aron mahimong dalangpanan sa tawo nga makapatay sa iyang isigka-tawo nga dili tinuyo ug dili niya daan nga kaaway. Makadangop siya sa usa niana nga mga lungsod ug dili siya mahilabtan. Mao kini ang mga lungsod: alang sa tribo ni Reuben, Bezer sa kamingawan nga anaa mahimutang sa patag ibabaw sa bukid; alang sa tribo ni Gad, Ramot sa Gilead; ug alang sa tribo ni Manase, Golan sa Basan. Gihatag ni Moises sa mga Israelinhon kini nga mga kasugoan, mga pagtulon-an, mga tulumanon, ug mga lagda sa dihang nakagawas na sila sa Ehipto ug nagkampo sa kapatagan duol sa Bet Peor sa sidlakan sa Jordan. Kining yutaa sakop kaniadto ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon, nga nagapuyo sa Heshbon. Siya ug ang iyang mga tawo gipildi ni Moises ug sa mga Israelinhon sa paggawas nila gikan sa Ehipto. Giilog nila ni Moises ang iyang yuta ug ang yuta ni Og nga hari sa Basan. Sila ang duha ka Amorihanon nga mga hari sa sidlakan sa Jordan. Ang ilang mga yuta nga nailog sa mga Israelinhon nagagikan sa Aroer, nga anaa ibabaw sa Lugut sa Arnon paingon sa Bukid sa Sirion, nga gitawag usab ug Hermon, apil ang tanang Kapatagan sa Jordan sa sidlakan sa Suba sa Jordan hangtod sa Patay nga Dagat, sa ubos nga bahin sa Pisga. Gitigom ni Moises ang tanang mga Israelinhon ug giingnan: “Mga Israelinhon! Pamatia ninyo ang mga tulumanon ug mga lagda nga ihatag ko kaninyo karong adlawa. Tun-i ninyo kini ug tumana gayod. Ang Ginoo nga atong Dios naghimo ug kasabotan uban kanato didto sa Bukid sa Sinai. Wala niya kini himoa kaniadto sa atong mga katigulangan kondili kanatong tanan nga buhi karon. Didto sa bukid nakigsulti ang Ginoo kaninyo taliwala sa kalayo nga daw nagaatubangay lang kamo. Mitindog ako sa taliwala ninyo ug sa Ginoo niadto nga higayon sa pagsulti kaninyo sa mensahe sa Ginoo, kay nahadlok kamo sa kalayo ug dili kamo mosaka sa bukid. Miingon ang Ginoo, “ ‘Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto diin kamo giulipon. “ ‘Ayaw kamo pagsimba ug laing dios gawas kanako. “ ‘Ayaw kamo paghimo ug mga dios-dios sa dagway sa bisan unsa nga anaa sa langit o sa yuta o sa tubig. Ayaw gayod ninyo kini yukbo-i o simbaha, kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, abughoan. Dili ako gusto nga may lain kamong simbahon. Silotan ko ang mga nakasala kanako apil ang ilang mga kaliwat hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga henerasyon nga nagasalikway kanako. Apan ginapakita ko ang akong paghigugma ngadto sa daghan kaayong henerasyon nga nagahigugma kanako ug nagatuman sa akong mga sugo. “ ‘Ayaw ninyo gamita ang akong ngalan sa walay pasipala, kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, magasilot kang bisan kinsa nga mogamit sa akong ngalan sa walay pasipala. “ ‘Tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay, ug himoa ninyo kini nga pinasahi nga adlaw alang kanako, ang Ginoo nga inyong Dios, sumala sa gimando ko kaninyo. Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan ang ikapito nga adlaw, ang Adlaw nga Igpapahulay, inyong igahin alang kanako, ang Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagtrabaho niining adlawa apil ang inyong mga anak, mga ulipon, mga baka, mga asno, ug uban pa ninyong kahayopan, o ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Ang inyong mga sulugoon kinahanglang mopahulay usab sama kaninyo. Hinumdomi ninyo nga nahimo usab kamong mga ulipon kaniadto sa Ehipto, ug ako, ang Ginoo nga inyong Dios, nagpagawas kaninyo pinaagi sa akong dakong gahom. Busa ako, ang Ginoo nga inyong Dios, nagmando kaninyo nga tumanon ninyo ang akong mga ginapahimo sa Adlaw nga Igpapahulay. “ ‘Tahora ninyo ang inyong amahan ug inahan sumala sa gimando ko kaninyo, aron magkinabuhi kamo ug dugay ug mahimong maayo ang inyong kahimtang diha sa yuta nga ihatag ko kaninyo. “ ‘Ayaw kamo pagpatay. “ ‘Ayaw kamo panapaw. “ ‘Ayaw kamo pangawat. “ ‘Ayaw kamo pagsaksi ug bakak batok sa inyong isigka-tawo. “ ‘Ayaw kamo kaibog sa asawa sa inyong isigka-tawo o sa iyang balay, yuta, mga sulugoon, mga kahayopan, o sa bisan unsa nga anaa kaniya.’ “Mao kana ang mga sugo sa Ginoo kaninyong tanan nga nanagtigom didto sa bukid. Sa dihang nagsulti siya sa makusog nga tingog gikan sa taliwala sa kalayo nga nalibotan sa bagang panganod, gihatag niya kini nga mga sugo ug wala na niya dugangi. Gisulat niya kini sa duha ka lagpad nga bato ug gihatag kanako. “Sa dihang nadunggan ninyo ang tingog gikan sa kangitngit samtang nagadilaab ang bukid, miduol kanako ang tanang pangulo sa inyong mga tribo ug ang inyong mga tigdumala. Ug miingon sila, ‘Gipakita sa Ginoo nga atong Dios ang iyang gahom ug kadungganan kanato, ug nadunggan nato ang iyang tingog gikan sa taliwala sa kalayo. Nakita nato karong adlawa nga mahimo diay magpabiling buhi ang tawo bisan nakigsulti ang Dios kaniya. Apan dili namo ibutang sa peligro ang among kinabuhi. Kay kon madunggan namo pag-usab ang tingog sa Ginoo nga atong Dios, sigurado nga lamyon gayod kami sa gamhanan nga kalayo, kay walay laing tawo nga nakadungog ug sama sa atong nadungog nga nagpabiling buhi. Ikaw na lay duol sa Ginoo nga atong Dios, ug pamatia ang tanan nga isulti niya. Unya isugilon kanamo ang tanang giingon niya, kay pamation namo kini ug tumanon.’ “Nadungog sa Ginoo ang inyong giingon sa dihang nakigsulti kamo kanako, ug miingon siya kanako, ‘Nadungog ko kon unsa ang giingon niining mga tawhana kanimo, ug maayo ang tanan nilang gisulti. Hinaut nga motahod sila kanunay kanako ug motuman sa akong mga sugo aron mahimong maayo ang ilang kahimtang ug sa ilang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Lakaw ug sultihi sila nga mobalik na sa ilang mga tolda. Apan ikaw magpabilin dinhi kanako aron ihatag ko kanimo ang tanang mga sugo, tulumanon, ug lagda nga itudlo mo kanila nga ilang sundon didto sa yuta nga gihatag ko kanila nga ilang panag-iyahon.’ “Busa tumana gayod ninyo pag-ayo ang gimando kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw ninyo lapasa ang bisan usa sa iyang mga sugo. Pagkinabuhi kamo sumala sa gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios aron magkinabuhi kamog dugay ug magmauswagon kamo didto sa yuta nga inyo unyang panag-iyahon.” “Mao kini ang mga sugo, mga tulumanon, ug mga lagda nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios kanako nga itudlo kaninyo. Tumana ninyo kini didto sa yuta nga inyong panag-iyahon didto sa tabok sa Jordan, aron kamo ug ang inyong mga kabataan ug mga kaapohan motahod sa Ginoo nga inyong Dios samtang nagakinabuhi kamo. Kon tumanon ninyo ang tanan niyang mga pamalaod ug mga sugo nga gihatag ko kaninyo, magakinabuhi kamog dugay. Pamati kamo, O katawhan sa Israel, ug tumana ninyo pag-ayo ang iyang mga sugo aron mahimong maayo ang inyong kahimtang, ug aron modaghan gayod kamo didto sa maayo ug mabungahon nga yuta, sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. “Pamati kamo, O katawhan sa Israel: Ang Ginoo nga atong Dios mao lang ang Ginoo. Higugmaa ang Ginoo nga inyong Dios sa tibuok ninyong kasingkasing, sa tibuok ninyong kalag, ug sa tibuok ninyong kusog. Ayaw gayod ninyo kalimti kining mga sugo nga gihatag ko kaninyo karong adlawa. Itudlo kini kanunay sa inyong mga kabataan. Hisgoti ninyo kini kon anaa kamo sa inyong mga balay ug kon nagalakaw kamo o kon nagahigda kamo o kon mobangon kamo. Ihigot kini sa inyong mga bukton ug ibutang sa inyong mga agtang aron sa pagpahinumdom kaninyo. Isulat ninyo kini sa kilid sa mga pultahan sa inyong mga balay ug sa mga ganghaan sa inyong lungsod. “Dad-on na kamo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa yuta nga iyang gisaad nga ihatag sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob. Kining yutaa may dagko ug mauswagong mga lungsod nga dili kamo ang nagtukod. May mga balay usab kini nga puno sa maayong mga butang nga dili kamo ang naghago, may mga atabay nga dili kamo ang nagkalot, ug may mga tamnanan sa ubas ug sa mga kahoyng olibo nga dili kamo ang nagtanom. Ug kon makakaon na gani kamo ug mangabusog, pagbantay gayod kamo nga dili ninyo malimtan ang Ginoo nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto diin kamo giulipon. “Tahora ninyo ang Ginoo nga inyong Dios; siya lang ang inyong alagaran ug manumpa kamo sa iya lang nga ngalan. Dili kamo magsunod sa laing mga dios, ang mga dios sa mga katawhan sa inyong palibot; kay ang Ginoo nga inyong Dios nga nagapuyo uban kaninyo dili buot nga may lain kamong ginasimba. Kon magsimba kamo sa laing dios mahiagom kamo sa kasuko sa Ginoo ug wagtangon niya kamo sa kalibotan. Dili ninyo sulayan ang Ginoo nga inyong Dios sama sa inyong gihimo didto sa Masa. Tumana gayod ninyo ang mga sugo, mga pagtulon-an, ug mga tulumanon nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Himoa ninyo ang husto ug ang maayo atubangan sa Ginoo aron mahimong maayo ang inyong kahimtang ug mapanag-iyahan ninyo ang maayong yuta nga iyang gisaad sa inyong mga katigulangan. Abugon niya sa inyong atubangan ang tanan ninyong mga kaaway sumala sa iyang giingon. “Sa umaabot nga panahon, kon mangutana ang inyong mga kabataan, ‘Unsa ang buot ipasabot sa mga pagtulon-an, mga tulumanon, ug mga lagda nga gimando kaninyo sa Ginoo nga atong Dios?’ Ingna sila, ‘Mga ulipon kami kaniadto sa hari sa Ehipto, apan gipagawas kami sa Ginoo gikan sa Ehipto pinaagi sa iyang gahom. Nakita namo mismo ang daghang mga milagro ug katingalahang mga butang nga iyang gihimo sa pagsilot sa mga katawhan sa Ehipto, apil na sa ilang hari ug sa tibuok niini nga panimalay. Ug gipagawas niya kami gikan sa Ehipto aron dad-on niining yutaa nga iyang gisaad sa atong mga katigulangan. Gimandoan kami sa Ginoo nga tumanon namo kining tanang mga tulumanon ug motahod kaniya nga atong Dios, aron magmauswagon kami kanunay ug magkinabuhi ug dugay sama sa nagakahitabo karon. Ug kon tumanon lang nato pag-ayo kining tanang sugo sa Ginoo nga atong Dios, sumala sa iyang gimando kanato, mahimo kitang matarong sa iyang panan-aw.’ ” “Kon dad-on na kamo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahon, abugon niya ang pito ka mga nasod nga mas daghan ug mas gamhanan pa kay kaninyo: ang mga Hitihanon, mga Gergasihanon, mga Amorihanon, mga Canaanhon, mga Perisihanon, mga Hebhanon, ug mga Jebusihanon. Ug kon itugyan na sila kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ug mapildi ninyo sila, laglagon ninyo sila sa hingpit. Dili kamo maghimo ug kasabotan uban kanila o magpakita ug kalooy kanila. Dili kamo makigminyo kanila, ug dili ninyo tugotan ang inyong mga anak nga maminyo sa ilang mga anak, kay ipahilayo nila sa Ginoo ang inyong mga anak ug mag-alagad sila sa ubang mga dios. Ug kon mahitabo kini, mahiagom kamo sa kasuko sa Ginoo ug diha-diha malaglag kamo. Mao hinuon kini ang inyong himuon: panggub-a ninyo ang ilang mga halaran, dugmoka ang ilang mga handomanan nga mga bato, pamutla ang ilang mga poste nga simbolo sa ilang diosa nga Ashera, ug sunoga ang ilang mga dios-dios. Kay kamo nga katawhan gilain alang sa Ginoo nga inyong Dios. Sa tanang katawhan, kamo ang gipili sa Ginoo nga inyong Dios nga mahimong iyang pinasahi nga katawhan. “Gipili kamo sa Ginoo ug gihigugma dili tungod kay mas daghan kamo kay sa ubang mga katawhan, kay kamo pa man gani ang pinakagamay sa tanan. Gipili niya kamo tungod sa iyang gugma kaninyo ug ginatuman niya ang iyang gisaad sa inyong mga katigulangan. Mao gani nga gipagawas niya kamo sa Ehipto pinaagi sa iyang gahom, ug giluwas sa pagkaulipon sa Faraon nga hari sa Ehipto. Hinumdomi ninyo nga ang Ginoo nga inyong Dios mao lang ang Dios. Masaligan siya nga Dios, ug ginatuman niya ang iyang kasabotan nga mao ang paghigugma sa daghang kaliwat nga nagahigugma kaniya ug nagatuman sa iyang mga sugo. Apan ang mga wala nagahigugma kaniya silotan gayod dayon niya ug laglagon. “Busa tumana ninyo pag-ayo ang mga sugo, mga tulumanon ug mga lagda nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Kon tumanon ninyo kini nga mga sugo ug sundon pag-ayo, tumanon sa Ginoo nga inyong Dios ang iyang kasabotan nga panalanginan niya kamo, sama sa iyang gisaad sa inyong mga katigulangan. Higugmaon niya kamo, panalanginan, ug padaghanon. Hatagan niya kamo ug daghang mga kabataan, ug panalanginan ang mga abot sa inyong yuta: ang inyong mga trigo, duga sa ubas, ug lana. Ug padaghanon niya ang inyong mga kahayopan didto sa yuta nga iyang gisaad nga ihatag sa inyong mga katigulangan ug kaninyo. Panalanginan niya kamo labaw sa uban nga mga katawhan. Walay lalaki o babaye kaninyo nga baog. Ug ang inyong mga kahayopan mosanay. Panalipdan kamo sa Ginoo sa tanang mga balatian. Dili niya ipahi-agum kaninyo kadtong makalilisang nga mga balatian nga inyong nakita didto sa Ehipto, apan ipahi-agum niya kini sa tanang nagadumot kaninyo. Kinahanglan pamatyon ninyo ang tanang mga katawhan nga ginatugyan kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw ninyo sila kaloy-i, ug ayaw kamo pag-alagad sa ilang mga dios kay mahimo kining laang alang kaninyo. “Basin makaingon kamo sa inyong kaugalingon, ‘Mas gamhanan pa kining mga nasora kay kanato. Unsaon man nato sila pagpapahawa?’ Apan ayaw kamo kahadlok kanila, hinumdomi lang ninyo kon unsa ang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa hari sa Ehipto ug sa tanang mga Ehiptohanon. Nakita mismo ninyo ang mga dagkong pagsulay, ang mga milagro, ang katingalahang mga butang, ug ang dakong gahom nga gigamit sa Ginoo nga inyong Dios sa pagpagawas kaninyo. Sama usab niini ang pagahimuon sa Ginoo nga inyong Dios sa tanang mga katawhan nga inyong gikahadlokan. Ug unya padad-an sila sa Ginoo nga inyong Dios sa mga katalagman hangtod nga malaglag bisan kadtong nagpabilin ug tago. Ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios kauban ninyo, ug gamhanan ug katingalahan siya nga Dios. Anam-anamon ug pag-abog sa Ginoo nga inyong Dios kining mga nasora pinaagi kaninyo. Dili ninyo sila hutdon ug pag-abog diha-diha dayon, kay kon himuon ninyo kini modaghan ang mabangis nga mga mananap. Apan sa ngadto-ngadto itugyan sila sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo. Ipataranta niya sila hangtod nga mangalaglag sila. Itugyan niya kaninyo ang ilang mga hari. Pamatyon ninyo sila, ug dili na sila mahinumdoman pa. Walay bisan usa kanila nga makapildi kaninyo, ug pamatyon ninyo silang tanan. Sunoga ninyo ang mga imahen sa ilang mga dios, ug ayaw ninyo kaibgi ang mga bulawan ug mga pilak niini. Ayaw gayod ninyo kini kuhaa kay mahimo kining laang kaninyo. Likayi ninyo kini kay mangil-ad kini sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo pagdala sa inyong balay niining mangil-ad nga mga butang, aron dili usab kamo laglagon uban niining mga butanga. Kinahanglan likayan gayod ninyo kini, kay kini nga mga butang kinahanglan nga laglagon sa hingpit. “Tumana gayod ninyo pag-ayo ang tanang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, aron magkinabuhi kamo ug dugay ug modaghan, ug makapanag-iya sa yuta nga gisaad sa Ginoo sa inyong mga katigulangan. Hinumdomi ninyo kon giunsa kamo paggiya sa Ginoo nga inyong Dios sa inyong paglakaw sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig. Gihimo niya kini sa pagtudlo kaninyo sa pagpaubos ug sa pagsulay kaninyo aron mahibaloan kon unsa gayod ang sulod sa inyong kasingkasing, kon tumanon ba ninyo ang iyang mga sugo o dili. Gipaubos niya kamo ug gipagutman, ug unya gihatagan niya kamo ug manna—usa ka matang sa pagkaon nga wala pa gayod ninyo sukad matilawi ug sa inyong mga katigulangan. Gihimo kini sa Ginoo sa pagtudlo kaninyo nga dili lang sa pagkaon mabuhi ang tawo, kondili sa matag pulong sa Ginoo. Sulod sa 40 ka tuig wala modaan ang inyong mga bisti ug wala manghubag ang inyong mga tiil sa paglinakaw. Sabta ninyo nga sama nga ang usa ka tawo nagadisiplina sa iyang anak, ang Ginoo nga inyong Dios nagadisiplina usab kaninyo. “Busa tumana ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Pagkinabuhi kamo subay sa iyang mga pamaagi ug tahora ninyo siya. Kay dad-on kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa maayong yuta, nga may mga lugut ug mga tuboran nga nagadagayday sa mga kapatagan ug kabukiran. Kining yutaa may mga trigo, barley, ubas, igos, pomegranata, olibo, ug dugos. Dili kamo mawad-an ug pagkaon niining yutaa ug dili kamo kulangon sa bisan unsa. Makakuha kamog mga puthaw niining yutaa nga daw sa nanguha lang kamog mga bato, ug abunda ang mga bronsi sa mga bukid. Kon makakaon na kamo ug mangabusog, dayega ninyo ang Ginoo nga inyong Dios tungod sa maayong yuta nga iyang gihatag kaninyo. “Pagbantay gayod kamo nga dili ninyo malimtan ang Ginoo nga inyong Dios ug dili ninyo masupak ang iyang mga tulumanon ug mga lagda nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Kon makakaon na kamo ug mangabusog, ug kon makapatindog na kamo ug maayong mga balay nga mapuy-an ug modaghan na ang inyong mga mananap, plata, bulawan, ug mga kabtangan, pagbantay kamo nga dili kamo makapasigarbo ug makalimot sa Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto diin kamo giulipon. Gigiyahan niya kamo sa lapad ug makalilisang nga kamingawan nga may lala nga mga bitin ug mga tanga. Kini nga dapit walay tubig, apan gihatagan niya kamog tubig gikan sa batong bantilis. Didto sa kamingawan, gihatagan niya kamo ug manna—usa ka pagkaon nga wala matilawi sa inyong mga katigulangan. Gihimo kini sa Ginoo sa pagpaubos ug sa pagsulay kaninyo aron maka-angkon kamo ug kaayuhan sa kaulahian. Basin baya ug moingon kamo sa inyong kaugalingon, ‘Pinaagi sa akong gahom ug kusog naangkon ko kining tanan nga bahandi.’ Apan hinumdomi gayod ninyo nga ang Ginoo nga inyong Dios mao ang naghatag kaninyo sa katakos nga mahimong adunahan, ug gihimo niya kini aron matuman niya ang iyang kasabotan nga iyang gisaad sa inyong mga katigulangan, nga nagapadayon hangtod karon. “Apan pasidan-an ko kamo karon nga kon kalimtan ninyo ang Ginoo nga inyong Dios, ug mosunod kamo sa ubang mga dios ug mosimba kamo ug moalagad kanila, sigurado gayod nga malaglag kamo. Sama nga gipanglaglag sa Ginoo ang mga nasod sa inyong atubangan, panglaglagon usab niya kamo kon dili kamo motuman sa Ginoo nga inyong Dios.” “Pamati, katawhan sa Israel. Hapit na kamo motabok sa Jordan aron panag-iyahon ang mga nasod nga mas dagko ug mas gamhanan pa kay kaninyo. Ang ilang mga lungsod dagko ug may tag-as nga mga paril nga daw moabot na sa langit. Ang ilang mga lumulupyo kusgan ug tag-as—mga kaliwat ni Anak! Nahibaloan usab ninyo ang bahin sa mga kaliwat ni Anak ug nadungog ninyo nga walay makasukol kanila. Apan karon makita ninyo nga ang Ginoo nga inyong Dios magauna kaninyo sa pagtabok. Sama siya sa kalayo nga molamoy sa inyong mga kaaway. Pildihon niya sila aron sayon ninyo silang mapapahawa ug malaglag sumala sa gisaad sa Ginoo kaninyo. “Kon mapapahawa na sila sa Ginoo nga inyong Dios sa inyong atubangan, ayaw kamo pag-ingon sa inyong kaugalingon, ‘Gidala kita dinhi sa Ginoo sa pagpanag-iya niining yutaa tungod kay matarong kita.’ Dili kana mao. Papahawaon sila sa Ginoo tungod kay daotan sila nga mga nasod. Panag-iyahan ninyo ang ilang yuta dili tungod kay matarong o maayo kamong mga tawo kondili tungod kay daotan sila, ug aron matuman sa Ginoo ang iyang gisaad sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob. Busa hinumdomi ninyo nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios kining maayong yuta nga inyong panag-iyahon, dili tungod kay mga matarong kamo, kay sa tinuod lang, mga gahi kamog ulo. “Hinumdomi ninyo kon giunsa ninyo pagpasuko ang Ginoo nga inyong Dios didto sa kamingawan. Gikan sa adlaw nga migawas kamo gikan sa Ehipto hangtod karon kanunay lang kamong nagasupak sa Ginoo. Bisan didto sa Bukid sa Sinai, gipasuko ninyo ang Ginoo, ug sa iyang kalagot kaninyo gusto na unta niya kamong pamatyon. Sa dihang mitungas ako sa bukid sa pagdawat sa lagpad nga mga bato diin nasulat ang kasabotan sa Ginoo nga iyang gihimo alang kaninyo, nagpabilin ako didto sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii nga wala mokaon ug moinom. Gihatag sa Ginoo kanako ang duha ka lagpad nga bato nga iyang gisulatan sa tanang mga pulong nga gisulti niya kaninyo gikan sa taliwala sa kalayo didto sa Bukid sa Sinai niadtong adlaw nga nagtigom kamo. “Pagkahuman sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, gihatag sa Ginoo kanako ang duha ka lagpad nga bato diin nasulat ang kasabotan. Unya miingon ang Ginoo kanako, ‘Kanaog ug pagdali ug lugsong kay ang imong katawhan nga imong gipangulohan sa paggawas sa Ehipto nahimo nang daotan. Dali silang mitalikod sa akong gisugo kanila ug naghimo sila ug dios-dios aron ilang simbahon.’ “Miingon pa gayod ang Ginoo kanako, ‘Nakita ko kon unsa kagahig ulo kining mga tawhana. Pasagdi nga laglagon ko sila aron dili na sila mahinumdoman pa. Unya himuon ko ikaw ug ang imong mga kaliwat nga usa ka nasod nga mas gamhanan ug mas daghan pa kay kanila.’ “Busa milugsong ako gikan sa nagadilaab nga bukid dala ang duha ka lagpad nga bato diin nasulat ang kasabotan. Ug nakita ko kamo nga nagpakasala sa Ginoo nga inyong Dios. Naghimo kamog dios-dios nga toriyong baka. Kadali ninyong mitalikod sa mga gisugo sa Ginoo kaninyo. Busa sa inyong atubangan gibundak ko ang duha ka lagpad nga bato ug nangadugmok kini. “Unya mihapa ako sa presensya sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii nga wala mokaon ug moinom, tungod sa tanan ninyong mga sala nga gihimo. Daotan gayod kini atubangan sa Ginoo ug nakapasuko gayod kini kaniya. Nahadlok ako sa labihang kasuko sa Ginoo batok kaninyo, kay tingali ug pamatyon niya kamo. Apan gipamatian gihapon ako sa Ginoo. Ug labihan usab ang kasuko sa Ginoo kang Aaron ug gusto usab niya kining patyon, apan niadtong panahona nagaampo usab ako alang kaniya. Unya gikuha ko ang baka nga inyong gihimo, nga nagtukmod kaninyo sa pagpakasala, ug gitunaw ko kini sa kalayo. Pagkahuman gidugmok ko kini pag-ayo sama kapino sa abog, ug gisabwag sa lugut nga nagadagayday gikan sa bukid. “Gipasuko usab ninyo ang Ginoo didto sa Tabera, sa Masa, ug sa Kibrot Hataava. “Sa dihang gipabiya kamo sa Ginoo gikan sa Kadesh Barnea miingon siya kaninyo, ‘Lakaw kamo ug panag-iyaha na ninyo ang yuta nga gihatag ko kaninyo.’ Apan misupak kamo; wala ninyo tumana ang sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Wala kamo mosalig o motuman kaniya. Sukad sa akong pagkaila kaninyo pulos lang pagsupak sa Ginoo ang inyong gihimo. “Mao kadto nga mihapa ako didto sa presensya sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii tungod kay miingon ang Ginoo nga laglagon niya kamo. Nagaampo ako sa Ginoo, ‘O Ginoong Dios, ayaw laglaga ang katawhan nga imong gipanag-iya. Giluwas mo sila ug gipagawas gikan sa Ehipto pinaagi sa imong gahom. Ayaw tagda ang pagkagahig ulo, ang pagkadaotan, ug ang mga sala niini nga katawhan; hinumdomi hinuon ang imong mga alagad nga si Abraham, Isaac, ug Jacob. Kon laglagon mo sila, moingon ang mga Ehiptohanon, “Gilaglag sila sa Ginoo kay dili siya makahimo sa pagdala kanila ngadto sa yuta nga iyang gisaad kanila.” O moingon sila, “Gilaglag sila sa Ginoo tungod kay napungot siya kanila; gipagawas niya sila sa Ehipto ug gidala sa kamingawan aron pamatyon.” “ ‘Apan imo silang katawhan. Sila ang katawhan nga imong gipanag-iyahan, nga imong gipagawas gikan sa Ehipto pinaagi sa imong dakong gahom.’ “Niadtong higayona miingon ang Ginoo kanako, ‘Pagsapsap ug duha ka lagpad nga bato sama niadtong nahauna ug tungas kanako dinhi sa bukid. Paghimo usab ug kahon nga kahoy. Isulat ko niining lagpad nga mga bato ang mga pulong nga gisulat ko sa nahaunang lagpad nga mga bato nga imong gibuak. Unya isulod mo kini sa kahon.’ “Busa naghimo ako ug kahon nga akasya ug nagsapsap ug duha ka lagpad nga bato sama niadtong nahauna, ug mitungas ako sa bukid dala ang duha ka bato. Gisulat sa Ginoo niining lagpad nga mga bato ang iyang gisulat kaniadto, ang Napulo ka Sugo nga gihatag niya kaninyo sa dihang misulti siya gikan sa taliwala sa kalayo didto sa bukid niadtong adlaw nga nagtigom kamo. Sa dihang nahatag na kini sa Ginoo kanako, nanaog ako sa bukid ug gisulod ko kini sa kahon nga akong gihimo, sumala sa gimando kanako sa Ginoo, ug hangtod karon atua pa kini didto.” Nanglakaw ang mga Israelinhon gikan sa mga atabay sa katawhan sa Jaakan paingon sa Mosera. Didto namatay si Aaron ug didto usab nila siya gilubong. Ug si Eleazar nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga pangulong pari. Gikan didto miadto sila sa Gudgoda ug unya sa Jotbata, usa ka dapit nga may mga lugut. Niadtong higayona gipili sa Ginoo ang tribo ni Levi sa pagdala sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, sa pag-alagad kaniya, ug sa pagbendisyon sa mga tawo sa iyang ngalan. Hangtod karon mao kini ang ilang buluhaton. Mao kana nga ang mga kaliwat ni Levi walay bahin sa yuta sa ilang isigka-Israelinhon. Ang Ginoo mismo mao ang ilang bahin sumala sa giingon sa Ginoo nga inyong Dios. “Sama sa gihimo ko kaniadto, nagpabilin ako sa bukid sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, ug sa makausa pa, gipamatian ako sa Ginoo ug wala niya kamo laglaga. Miingon siya kanako, ‘Lakaw, ug pangulohi ang mga Israelinhon sa pagsulod ug sa pagpanag-iya sa yuta nga akong gisaad nga ihatag sa inyong mga katigulangan.’ ” “Ug karon, katawhan sa Israel, ang gipangayo lang kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios mao nga motahod kamo kaniya, magkinabuhi subay sa iyang pamaagi, mahigugma kaniya, mag-alagad kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag, ug magtuman sa iyang mga sugo ug mga tulumanon nga gihatag ko kaninyo karong adlawa alang sa inyong kaayohan. “Iya sa Ginoo nga inyong Dios ang kalangitan, bisan ang labing taas nga langit, apil ang kalibotan ug ang tanang anaa niini. Apan gipili sa Ginoo ang inyong mga katigulangan nga iyang higugmaon, ug gipili niya kamo nga ilang mga kaliwat labaw sa tanang nasod, ug hangtod karon kamo gihapon ang iyang gipili nga katawhan. Busa hinloi ninyo ang inyong kasingkasing ug ayaw na kamo pagpagahi sa inyong mga ulo. Kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang Dios sa mga dios ug Ginoo sa mga ginoo. Gamhanan siya ug katingalahan nga Dios. Wala siyay pinalabi ug dili siya modawat ug suborno. Gipanalipdan niya ang katungod sa mga ilo ug mga biyuda. Gihigugma niya ang mga langyaw ug gihatagan niya sila sa mga pagkaon ug mga bisti. Busa higugmaa usab ninyo ang mga dumuduong, kay kamo mga dumuduong usab kaniadto sa Ehipto. Tahora ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug alagari ninyo siya. Pabilin kamo kaniya ug manumpa kamo sa iya lang nga ngalan. Dayega ninyo siya, kay siya ang inyong Dios nga naghimo sa katingalahang mga butang nga inyo mismong nakita. Sa pag-adto sa inyong mga katigulangan sa Ehipto, 70 lang silang tanan, apan karon gipadaghan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sama kadaghan sa mga bitoon sa langit.” “Higugmaa ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug tumana ninyo kanunay ang iyang mga balaod, mga pagtulon-an, ug mga sugo. Hinumdomi ninyo karon ang pagdisiplina kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kamo ang nakasinati niini ug dili ang inyong mga anak. Wala sila makakita sa pagkahalangdon ug pagkagamhanan sa Ginoo, ug sa mga milagro nga iyang gipanghimo sa Ehipto batok kang Faraon nga hari sa Ehipto ug sa tibuok niya nga nasod. Wala usab nila makita ang gihimo sa Ginoo ngadto sa mga Ehiptohanon nga mga sundalo uban sa ilang mga kabayo ug mga karwahe, kon sa unsang paagi sila gilumsan sa Ginoo didto sa Pulang Dagat sa dihang gigukod nila kamo. Nalaglag sila hangtod karon! Wala usab makita sa inyong mga anak ang gihimo sa Ginoo kaninyo didto sa kamingawan hangtod nga nakaabot kamo niining lugara, ug kon unsa ang iyang gihimo kang Datan ug kang Abiram, nga mga anak ni Eliab nga kaliwat ni Reuben. Gilamoy sila sa yuta nga napikas, apil ang ilang mga pamilya, tolda, ug ang tanang nagpuyo uban kanila. Nahitabo kini sa atubangan sa mga Israelinhon. Kamo mismo ang nakakita niining gamhanang gihimo sa Ginoo. “Busa tumana ninyo ang tanang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, aron may kusog kamo sa paglakaw ug sa pagpanag-iya sa yuta didto sa tabok sa Jordan. Kon motuman kamo, magakinabuhi kamo ug dugay didto sa yuta nga maayo ug mabungahon, nga gisaad sa Ginoo nga ihatag ngadto sa inyong mga katigulangan ug sa ilang mga kaliwat. Kay ang yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahon dili sama sa yuta sa Ehipto nga inyong gibiyaan. Didto sa Ehipto, kon magtanom kamo maghago pa kamo pag-ayo sa pagpatubig niini. Apan ang yuta nga inyong panag-iyahon may mga bukid ug kapatagan nga kanunayng maulanan. Kining yutaa ginaatiman sa Ginoo nga inyong Dios; ginabantayan niya kini adlaw-adlaw sa tibuok tuig! “Busa kon tumanon lang ninyo kanunay ang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, nga higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug alagaron sa tibuok ninyong kasingkasing ug sa tibuok nga kalag, padad-an niya kamo ug ulan sa hustong panahon aron makaani kamo ug trigo, ubas aron himuong bino, ug olibo aron himuong lana. Hatagan niya ug sabsabanan ang inyong mga kahayopan, ug kamo mismo makakaon ug matagbaw. “Pagbantay gayod kamo nga dili kamo madani sa pagbiya sa Dios ug sa pagsimba sa ubang mga dios ug sa pag-alagad niini. Kon himuon ninyo kini, masuko ang Ginoo kaninyo; dili na niya paulanon ug dili na mohatag ug abot ang yuta, ug sa dili madugay mangamatay kamo ug mangahanaw sa maayong yuta nga gihatag sa Ginoo kaninyo. Busa itisok gayod ninyo kining akong mga gipangsulti diha sa inyong kasingkasing ug hunahuna. Ihigot ninyo kini sa inyong mga bukton ug ibutang sa inyong mga agtang aron sa pagpahinumdom kaninyo. Itudlo kini sa inyong mga kabataan. Hisgoti ninyo kini kon anaa kamo sa inyong mga balay ug kon nagalakaw kamo, kon nagahigda kamo ug kon mobangon kamo. Isulat ninyo kini sa kilid sa mga pultahan sa inyong mga balay ug sa mga ganghaan paingon sa inyong mga lungsod, aron nga kamo ug ang inyong mga anak magkinabuhi ug dugay didto sa yuta nga gisaad sa Ginoo nga ihatag ngadto sa inyong mga katigulangan. Panag-iyahon ninyo kini samtang may langit sa ibabaw sa kalibotan. “Kon tumanon ninyo pag-ayo kining tanang mga sugo nga gihatag ko kaninyo nga higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug magkinabuhi subay sa iyang mga pamaagi ug magpabilin kaniya, papahawaon sa Ginoo ang mga katawhan sa nasod sa yuta nga inyong panag-iyahon bisan mas dagko ug gamhanan sila kay kaninyo. Ang tanang yuta nga inyong maadtoan gikan sa kamingawan paingon sa Lebanon, ug gikan sa Suba sa Eufrates paingon sa Dagat sa Mediteraneo, mainyo. Walay makapugong kaninyo. Sumala sa gisaad sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo, himuon niya nga kalisangan kamo sa mga tawo bisan asa kamo moadto nianang yutaa. “Pamati! Papilion ko kamo karon sa panalangin o sa tunglo. Panalanginan kamo kon tumanon ninyo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga gihatag ko kaninyo karon. Tunglohon kamo kon dili ninyo tumanon kining mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga gihatag ko kaninyo karon, ug mosimba sa ubang mga dios nga wala gani ninyo mailhi. Ug kon dad-on na kamo sa Ginoo nga inyong Dios ngadto sa yuta nga inyong panag-iyahon, imantala ninyo ang panalangin sa Bukid sa Gerizim ug ang tunglo sa Bukid sa Ebal. Kini nga mga bukid anaa sa kasadpan sa Suba sa Jordan, sa yuta sa mga Canaanhon nga nagapuyo sa Kapatagan sa Jordan duol sa lungsod sa Gilgal. Duol kini sa dagkong mga kahoy sa More. Hapit na kamo motabok sa Jordan aron sa pagsulod ug sa pagpanag-iya sa yuta nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo. Kon makuha na ninyo kini ug mamuyo na kamo didto, tumana gayod ninyo ang tanang mga tulumanon ug mga lagda nga gihatag ko kaninyo karon.” “Mao kini ang mga tulumanon ug mga lagda nga kinahanglang tumanon ninyo pag-ayo samtang nagakinabuhi kamo didto sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Kon papahawaon na ninyo ang mga katawhan nga nagapuyo didto, panggub-a ninyo sa hingpit ang tanang mga dapit nga ginasimbahan nila sa ilang mga dios sa tag-as nga mga bukid, sa mga bungtod, ug sa ilalom sa matag labong nga kahoy. Panggub-a ninyo ang ilang mga halaran, pangdugmoka ang ilang handomanan nga mga bato, pangsunoga ang ilang mga poste nga simbolo sa ilang diosa nga Ashera, ug panggub-a ang mga imahen sa ilang mga dios aron dili na kini hinumdoman pa nianang mga lugara. “Ayaw ninyo simbaha ang Ginoo nga inyong Dios sama sa ilang paagi sa pagsimba sa ilang dios-dios, hinuon dangop kamo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga iyang pagapilion gikan sa tanang teritoryo sa mga tribo sa Israel. Didto kamo magsimba sa Ginoo, kay mao kana ang dapit nga iyang gipili diin pasidunggan ang iyang ngalan. Didto ninyo dad-a ang inyong mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad, ang inyong ikapulo, ang inyong mga gasa, ang inyong gisaad nga mga ihalad, ang inyong kabubut-ong mga halad, ug ang kamagulangan sa inyong mga kahayopan. Ug didto, mangaon kamo ug ang inyong pamilya sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios, ug maglipay sa tanan nga inyong nahimo tungod kay gipanalanginan kamo sa Ginoo. “Karon nagapatuyang kamo sa pagbuhat sa inyong gusto, apan ayaw na ninyo kana buhata kon moabot na kamo sa dapit diin makapahulay na kamo—didto sa dapit nga ginahatag sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga inyong panulondon. Kon makatabok na kamo sa Suba sa Jordan ug magpuyo na sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon, magakinabuhi kamong malinawon kay dili tugotan sa Ginoo nga samokon kamo sa inyong mga kaaway sa palibot. Unya dad-on ninyo ang inyong mga halad didto sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios diin pasidunggan ang iyang ngalan. Mao kini ang mga halad nga gisugo ko kaninyo: mga halad nga sinunog ug ang uban pang mga halad, ang inyong ikapulo, ang inyong mga gasa, ug ang tanang pinakamaayong halad nga inyong gisaad sa Ginoo. Didto maglipay kamo sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios, apil ang inyong mga kabataan, mga sulugoon, ug ang mga Levita nga nagapuyo sa inyong mga lungsod, kay wala man silay yuta nga panulondon. Ayaw ninyo ihalad ang inyong mga halad nga sinunog sa bisan asang dapit nga gusto ninyo, kondili ihalad kini didto lang sa dapit nga pilion sa Ginoo sa usa sa inyong mga tribo, ug didto himoa ninyo ang tanang gisugo ko kaninyo. “Apan mahimo kamong moihaw ug mokaon ug mananap bisan asa kamo nagapuyo. Magpagusto kamog kaon sa karne niini, sama sa pagkaon ninyo sa usa ug sa gasela, sumala sa panalangin nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ang matag tawo mahimong mokaon niini, giisip man siyang hinlo o hugaw sumala sa kasugoan. Apan ayaw ninyo kan-a ang dugo; ibubo ninyo kini sa yuta sama sa tubig. Ayaw usab ninyo kan-a o imna kining mga mosunod: ang ikapulo sa inyong ani, duga sa ubas, lana, ang kamagulangan sa inyong mga kahayopan, ang bisan unsa nga inyong gisaad nga ihalad, ug ang inyong kabubut-on nga mga halad ug gasa. Kaonon lang ninyo kini sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga iyang pilion, uban sa inyong mga kabataan, mga sulugoon, ug sa mga Levita nga nagapuyo sa inyong mga lungsod. Maglipay kamo diha sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan nga inyong buhaton. Ayaw gayod ninyo pasagdi ang mga Levita samtang nagapuyo kamo sa inyong yuta. “Kon palapdon sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong teritoryo sumala sa iyang gisaad kaninyo, ug unya gusto ninyong mokaon ug karne, mahimo kamong mokaon taman sa inyong gusto. Kon ang dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios diin siya pasidunggan layo sa inyo, mahimo kamong moihaw ug mokaon sa inyong mga baka o karnero sa inyong mga dapit. Ug sumala sa gisugo ko kaninyo, makapagusto kamog kaon sa mga mananap nga gihatag sa Ginoo kaninyo, sama sa gasela ug sa usa. Ang tanan mahimong makakaon niini, hinlo man siya o hugaw. Apan siguroha gayod ninyo nga dili ninyo kan-on ang dugo, kay ang kinabuhi anaa sa dugo. Ayaw ninyo kan-a ang kinabuhi uban sa karne. Ibubo ninyo ang dugo sa yuta sama sa tubig. Ayaw ninyo kini kan-a aron mamaayo ang inyong kahimtang ug sa inyong mga kaliwat, kay ang paglikay sa pagkaon sa dugo maayo atubangan sa Ginoo. “Dad-a ninyo sa dapit nga pilion sa Ginoo ang inyong balaang mga halad ug ang mga halad nga inyong gisaad kaniya. Ihalad ninyo ang dugo ug karne sa inyong mga halad nga sinunog ngadto sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios. Kinahanglan nga ibubo ninyo ang dugo diha sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios, apan mahimo ninyong kaonon ang karne. Tumana gayod ninyo kining tanang mga katudloan nga gihatag ko kaninyo, aron mamaayo gayod kanunay ang inyong kahimtang ug sa inyong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Kay ang pagtuman niini maayo ug husto atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. “Kon laglagon na sa Ginoo nga inyong Dios ang mga nasod nga inyong panag-iyahon, ug papahawaon na ninyo ang mga lumulupyo niini ug puy-an ang ilang dapit, pagbantay kamo nga dili kamo malit-agan pinaagi sa pagpangutana bahin sa ilang paagi sa pagsimba sa ilang mga dios. Ayaw kamo pag-ingon, ‘Giunsa nila pag-alagad ang ilang mga dios? Sundon usab namo ang ilang ginahimo.’ Ayaw gayod ninyo kini himoa sa inyong pagsimba sa Ginoo nga inyong Dios, kay sa ilang pagsimba gihimo nila ang tanang matang sa mangil-ad nga butang nga gikapungtan sa Ginoo. Bisan ang ilang mga kabataan ilang sunogon ingon nga halad sa ilang mga dios. “Tumana gayod ninyo ang tanang gisugo ko kaninyo. Ayaw ninyo kini dugangi o kulangi.” “Kon may motungha diha kaninyo nga usa ka propeta o tighubad sa damgo ug moingon kaninyo nga magpakita siya ug milagro ug katingalahang butang, ug mahitabo ang iyang giingon, ug moingon siya, ‘Mosunod kita ug mosimba sa ubang mga dios’ (ang mga dios nga wala ninyo mailhi), ayaw kamog tuo kaniya. Kay gisulayan lang kamo sa Ginoo nga inyong Dios kon ginahigugma ba gayod ninyo siya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag. Ang Ginoo lang nga inyong Dios ang angay ninyong sundon ug tahoron. Tumana ang iyang mga sugo ug sunda ninyo siya; alagari ninyo siya ug pabilin kamo kaniya. Kinahanglan nga patyon kana nga propeta o tighubad sa damgo, tungod kay nagatudlo siya kaninyo sa pagrebelde sa Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto ug nagluwas kaninyo sa pagkaulipon. Kana nga tawo nagatinguha sa pagpahilayo kaninyo sa pagsunod sa mga pamaagi nga gimando sa Ginoo nga inyong Dios. Kinahanglan nga wagtangon ninyo kining kadaotan diha kaninyo. “Kon pananglit ang imong igsoon o anak o ang imong pinalanggang asawa o ang imong labing suod nga higala modani kanimo sa sekreto ug moingon, ‘Mosimba kita sa ubang mga dios’ (mga dios nga wala nimo mailhi ug sa imong mga katigulangan, mga ginasimba sa mga tawo sa inyong palibot o sa mga tawo sa layong dapit), ayaw gayod pagpadala o pamati kaniya. Ayaw siya kaloy-i o panalipdi. Kinahanglang patyon gayod siya. Ikaw ang unang mobato sa pagpatay kaniya, ug unya moapil ang tanang mga tawo. Batohon siya hangtod nga mamatay tungod kay nagtinguha siya sa pagpahilayo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto diin giulipon kamo. Unya madunggan kini sa tanang Israelinhon ug mahadlok sila, ug unya wala na gayod diha kaninyoy mohimo niining daotang buhat. “Pananglit may mabalitaan kamo nga didto sa usa sa mga lungsod nga ihatag sa Ginoo nga inyong Dios nga inyong pagapuy-an, may daotang mga tawo nga nagpahisalaag sa mga lumulupyo sa maong lungsod nga nagaingon, ‘Mosimba kita sa ubang mga dios nga wala ninyo mailhi,’ kinahanglang susihon ninyo pag-ayo kon unsa kini ka tinuod. Ug kon tinuod nga nahitabo kining mangil-ad nga butang, kinahanglan nga pamatyon gayod ninyo ang tanang mga lumulupyo sa maong lungsod apil ang ilang kahayopan. Laglagon ninyo sila sa hingpit. Tigoma ninyo ang tanan ninyong makuha sa maong lungsod didto sa taliwala sa plasa, ug unya sunoga kini ug ang tibuok nga lungsod ingon nga usa ka halad nga sinunog ngadto sa Ginoo nga inyong Dios. Kini nga lungsod magapabilin nga guba hangtod sa kahangtoran; dili na gayod kini tukoron pag-usab. Ayaw gayod ninyo tagoi ang bisan unsang butang sa maong lungsod nga nahukman nang laglagon sa hingpit. Kon tumanon ninyo kining tanan, mawala ang labihan nga kasuko sa Ginoo, ug kaloy-an niya kamo. Ug sa iyang kalooy, padaghanon niya kamo sumala sa iyang gisaad sa inyong mga katigulangan. Buhaton kini sa Ginoo nga inyong Dios kon tumanon ninyo ang tanan niyang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, ug kon buhaton ninyo ang matarong sa iyang atubangan.” “Mga anak kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Busa kon magsubo kamo alang sa patay, ayaw ninyo samari ang inyong kaugalingon o kiskisi ang ibabaw sa inyong ulo. Kay gilain kamo nga katawhan alang sa Ginoo nga inyong Dios. Sa tanang mga tawo sa kalibotan, kamo ang gipili sa Ginoo nga inyong Dios nga mahimong iyang pinasahi nga katawhan. “Ayaw kamo ug kaon sa bisan unsa nga mananap nga giisip nga hugaw. Mao kini ang mga mananap nga mahimo ninyong kaonon: baka, karnero, kanding, usa, ihalas nga kanding, ihalas nga karnero, ug uban pang matang sa usa. Mahimo ninyong kaonon ang bisan unsa nga mananap nga pikas ug kuko ug ginausap pagbalik ang ilang kinaon. Apan ayaw ninyo kan-a ang mga mananap nga mousap pag-usab sa ilang kinaon apan dili pikas ug kuko, sama sa kamelyo, koneho, ug ‘badger.’ Kining mga mananapa isipon ninyong hugaw. Dili usab ninyo kaonon ang baboy, kay bisan tuod pikas ang iyang kuko apan dili niini usapon pagbalik ang iyang kinaon. Dili gayod kamo mokaon niini nga mga mananap o mohikap sa ilang mga patayng lawas. “Mahimo ninyong kaonon ang bisan unsa nga mananap nga nagapuyo sa tubig nga may mga silik ug mga himbis. Apan dili gayod ninyo kaonon ang walay silik ug himbis. Isipon ninyo kini nga hugaw. Mahimo ninyong kaonon ang bisan unsang matang sa langgam nga giisip nga hinlo. Dili usab ninyo kaonon ang adunay pako nga mga insekto nga nagapanon. Mga hugaw kini. Apan mahimo ninyong kaonon ang adunay pako nga mga insekto nga giisip nga hinlo. “Ayaw ninyo kan-a ang bisan unsang mananap nga namatay lang ug iya. Mahimo ninyo kining ihatag o ibaligya sa mga langyaw nga nagapuyo sa inyong mga lungsod, ug mahimo nila kining kaonon. Apan kamo dili gayod mokaon niini, kay gilain kamo nga katawhan alang sa Ginoo nga inyong Dios. “Dili ninyo lutuon ang nating kanding sa gatas sa iyang inahan.” “Kinahanglang ilain ninyo ang ikapulo nga bahin sa tanang abot sa inyong uma matag tuig. Dad-a ninyo ang ikapulo sa inyong trigo, duga sa ubas, lana, ug ang kamagulangan sa inyong mga kahayopan sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios diin pasidunggan ang iyang ngalan. Ug didto ninyo kini kan-on sa iyang presensya. Himuon ninyo kini aron makakat-on kamo sa pagtahod kanunay sa Ginoo nga inyong Dios. Apan kon layo sa inyo ang maong dapit nga gipili sa Ginoo, ug malisdan kamo sa pagdala sa ikapulo sa mga panalangin sa Ginoo nga inyong Dios, ibaligya ninyo ang inyong ikapulo ug ang halin dad-a ninyo didto sa dapit nga gipili sa Ginoo nga inyong Dios. Unya ipalit ninyo kini ug baka, karnero, bino, o sa bisan unsa nga inyong magustohan. Unya kaonon ninyo kini ug sa inyong pamilya sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios ug paglipay kamo. Ug ayaw ninyo kalimti ang mga Levita nga nagapuyo sa inyong mga lungsod, kay wala silay yuta nga panulondon. “Sa kataposan sa matag tulo ka tuig, tigoma ninyo ang ikapulo sa inyong abot sa maong tuig, ug dad-a sa tipiganan niini sa inyong mga lungsod. Ihatag ninyo kini sa mga Levita (kay wala silay yuta nga panulondon), sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda sa inyong mga lungsod aron makakaon usab sila ug mabusog. Kon himuon ninyo kini, panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton.” “Sa kataposan sa matag pito ka tuig, kinahanglan nga kalimtan na ninyo ang tanang mga utang. Mao kini ang inyong himuon: Kinahanglan nga kalimtan na sa nagpautang ang utang sa iyang isigka-Israelinhon. Dili na niya paninglon kay miabot na ang panahon nga gitagana sa Ginoo nga kalimtan ang mga utang. Mahimo ninyong paninglan ang langyaw, apan kinahanglan nga kalimtan na ninyo ang utang sa inyong isigka-Israelinhon. “Walay kabos kaninyo didto sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios nga inyong panag-iyahon, kay panalanginan gayod niya kamo. Kana kon tumanon gayod ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug sundon pag-ayo ang tanang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sumala sa iyang gisaad kaninyo. Daghang mga nasod ang manghulam kaninyo apan kamo dili manghulam. Dumalahan ninyo ang daghang mga nasod apan dili sila mahimong modumala kaninyo. “Kon adunay kabos sa inyong mga lungsod, sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw kamo paglinaog kaniya. Kondili, pagmanggihatagon kamo ug pahulama ninyo siya sa iyang gikinahanglan. Ayaw kamo paghunahuna ug daotan, nga tungod kay duol na ang ikapito nga tuig, ang tuig nga kalimtan na ang mga utang, dili na lang kamo magpahulam sa inyong kabos nga katagilungsod. Kon modangop kining kabos nga tawo ngadto sa Ginoo tungod sa inyong gihimo, may tulubagon kamo. Paghatag kamo kaniya sa kinasingkasing ug walay pagbagutbot. Kon himuon ninyo kini panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton. Dili malikayan nga aduna gayoy mga kabos sa inyong nasod, busa ginamandoan ko kamo nga magmatinabangon gayod kamo kanila. “Kon ang imong isigka-Hebreohanon, lalaki man o babaye, gibaligya kanimo ingon nga ulipon, ug nagaalagad siya kanimo sulod sa unom ka tuig, kinahanglan nga hatagan mo siya ug kagawasan sa ikapitong tuig. Ug kon hatagan mo na siya ug kagawasan, ayaw siya palakwa nga walay dala. Hatagi siya sa walay tihik-tihik sa imong mga kahayopan, trigo, ug duga sa ubas, sumala sa pagpanalangin sa Ginoo nga imong Dios kanimo. Hinumdomi ninyo nga mga ulipon usab kamo kaniadto sa Ehipto ug gihatagan usab kamo ug kagawasan sa Ginoo nga inyong Dios. Mao kana nga gihatag ko kini nga sugo kaninyo karong adlawa. “Apan kon moingon ang imong ulipon kanimo, ‘Dili ako mobiya kanimo kay gimahal ko ikaw ug ang imong panimalay, ug maayo ang akong kahimtang dinhi uban kanimo,’ dad-a siya sa pultahan sa imong balay ug tusoki ang iyang dalunggan nga nakapaod sa pultahan ug mahimo mo na siyang ulipon sa tibuok niyang kinabuhi. Mao usab kini ang himuon mo sa imong ulipon nga babaye. “Ayaw pagmakuli sa paghatag ug kagawasan sa imong ulipon kay ang serbisyo nga iyang gihatag kanimo sulod sa unom ka tuig doble pa ug bili sa suholan sa usa ka sulugoon. Kon himuon mo kini panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan mong pagabuhaton. “Ilain ninyo alang sa Ginoo nga inyong Dios ang tanang kamagulangang anak nga laki sa inyong mga kahayopan. Ayaw ninyo gamita sa pagtrabaho ang mga kamagulangan sa inyong mga baka ug ayaw ninyo guntingi ang mga balhibo sa kamagulangan sa inyong mga karnero. Kan-a hinuon ninyo kini ug sa inyong pamilya didto sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios matag tuig, sa dapit nga iyang pilion diin siya pasidunggan. Apan kon may deperensya ang hayop, pananglitan bakol o buta o uban pang depekto, kinahanglan nga dili ninyo kini ihalad sa Ginoo nga inyong Dios. Kaona lang ninyo kini diha sa inyong mga lungsod. Ug ang tanan mahimong mokaon niini, giisip man siyang hinlo o hugaw sumala sa kasugoan, sama sa pagkaon ninyo sa usa ug sa gasela. Apan kinahanglan nga dili ninyo kan-on ang dugo; ibubo ninyo kini sa yuta sama sa tubig. “Sauloga ninyo ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa bulan sa Abib sa pagpasidungog sa Ginoo nga inyong Dios, kay nianang bulana gipagawas niya kamo gikan sa Ehipto sa panahon sa kagabhion. Paghalad kamo ug karnero o baka agig pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Ihalad ninyo kini alang sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga iyang pilion diin pasidunggan ang iyang ngalan. Kaonon ninyo kini uban sa pan nga walay patubo. Sulod sa pito ka adlaw mokaon kamo ug pan nga walay patubo sama sa inyong gihimo sa dihang nagdali-dali kamog biya gikan sa Ehipto. Kaona ninyo kini nga pan, ang simbolo sa inyong mga pag-antos, aron mahinumdoman ninyo sa tibuok ninyong kinabuhi ang panahon nga mibiya kamo gikan sa Ehipto. Kinahanglan nga walay makitang pampatubo sa pan sa inyong mga balay sa tibuok nasod sulod sa pito ka adlaw. Ug kinahanglan nga dili pabuntagan ang karne nga inyong gihalad sa gabii sa unang adlaw sa pista. “Ang hayop nga inyong ihalad alang sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel dili ninyo ihalad sa bisan asa lang nga lungsod nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, kondili, didto lang sa dapit nga iyang pilion diin pasidunggan ang iyang ngalan. Kinahanglang ihalad ninyo kini sa pagsalop sa adlaw, nga mao ang panahon nga mibiya kamo gikan sa Ehipto. Lutuon ninyo kini ug kaonon sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios. Unya pagkabuntag mobalik kamo sa inyong mga tolda. Sulod sa unom ka adlaw, magkaon kamo ug pan nga walay patubo, ug sa ikapito nga adlaw magtigom kamo aron sa pagsimba sa Ginoo nga inyong Dios ug dili kamo magtrabaho nianang adlawa. “Pag-ihap kamog pito ka semana gikan sa pagsugod sa ting-ani. Unya sauloga ninyo ang Pista sa Pag-ani sa pagpasidungog sa Ginoo nga inyong Dios pinaagi sa paghalad sa inyong kabubut-ong mga halad sumala sa mga panalangin nga inyong nadawat gikan sa Ginoo nga inyong Dios. Ug paglipay kamo sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios sa dapit nga iyang pilion diin pasidunggan ang iyang ngalan. Magsaulog kamo kauban sa inyong mga kabataan, mga sulugoon, mga Levita nga nagapuyo sa inyong mga lungsod, mga langyaw, mga ilo, ug mga biyuda nga nagapuyo sa inyong mga lungsod. Hinumdomi ninyo nga mga ulipon kamo kaniadto sa Ehipto, busa sunda ninyo pag-ayo kini nga mga tulumanon. “Sauloga ninyo ang Pista sa Pagpatindog sa mga Payag sulod sa pito ka adlaw sa kataposan sa pag-ani, pagkahuman ninyo ug giok sa mga trigo ug puga sa mga ubas. Paglipay kamo sa inyong pagsaulog niini nga pista uban sa inyong mga kabataan, mga sulugoon, mga Levita, mga langyaw, mga ilo, ug mga biyuda nga nagapuyo sa inyong mga lungsod. Sulod sa pito ka adlaw sauloga ninyo kini nga pista sa pagpasidungog sa Ginoo nga inyong Dios didto sa dapit nga iyang pilion. Kay panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan ninyong abot ug ang tanan ninyong buhaton, ug mahingpit gayod ang inyong kalipay. “Pagbutang kamo ug mga maghuhukom ug uban pang opisyales sa matag tribo ninyo sa tanang lungsod nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kini sila magahukom sa katawhan nga walay pinalabi. Kinahanglan nga dili nila tuison ang hustisya ug kinahanglan nga wala silay paboran sa ilang paghukom. Kinahanglan dili sila modawat ug suborno kay ang suborno makapabuta sa maalamon ug sa matarong, ug makaimpluwensya sa ilang paghukom. Kinahanglang mopatigbabaw ang matuod nga hustisya aron mabuhi kamo ug dugay ug mapanag-iya ninyo ang yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Ayaw kamo pagpatindog ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera sa tapad sa halaran nga inyong gihimo alang sa Ginoo nga inyong Dios, ug ayaw kamo pagpatindog ug handomanan nga bato aron simbahon, kay gikapungtan kini sa Ginoo nga inyong Dios. “Dili kamo maghalad ngadto sa Ginoo nga inyong Dios ug baka o karnero o kanding nga may depekto, kay mangil-ad kini sa Ginoo. “Pananglitan ang usa ka lalaki o babaye nga nagapuyo sa usa sa mga lungsod nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nasakpan nga nagahimo ug daotan atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. Gilapas niya ang kasabotan sa Ginoo, ug gisupak niya ang iyang sugo pinaagi sa pagsimba sa mga dios o sa adlaw o sa bulan o sa mga bitoon. Kon madunggan ninyo kini, kinahanglang susihon ninyo kini pag-ayo. Kon tinuod nga kining mangil-ad nga butang nahitabo sa Israel, dad-a ninyo ang tawo nga naghimo niini ngadto sa ganghaan sa inyong lungsod ug batoha hangtod nga mamatay. Mahimong patyon ang usa ka tawo kon mapamatud-an nga nakasala siya pinaagi sa pagpamatuod sa duha o tulo ka saksi, apan kon usa lang ka saksi dili siya mahimong patyon. Ang mga saksi maoy unang mobato kaniya, ug unya mosunod ang tanang mga tawo. Kinahanglan nga wagtangon ninyo kining kadaotan diha kaninyo. “Pananglit may mga kaso sa inyong hukmanan mahitungod sa pagpatay, panag-away o pagpangdapat nga lisod desisyonan, dad-a ninyo ang maong kaso sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios diin ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi ug ang maghuhukom nga nagapangalagad nianang higayona maoy modesisyon sa kaso. Kinahanglang dawaton ninyo ang ilang ihatag nga desisyon didto sa dapit nga pilion sa Ginoo. Tumanon gayod ninyo ang tanan nilang isulti kaninyo. Kon unsa man ang ilang nadesisyonan sumala sa kasugoan, kinahanglan nga sundon ninyo kini. Ayaw ninyo supaka ang ilang gisulti kaninyo. Ang tawo nga dili modawat sa desisyon sa maghuhukom o sa pari nga nagaalagad nianang higayona sa Ginoo nga inyong Dios, kinahanglan nga patyon. Kinahanglan nga wagtangon ninyo kining kadaotan diha kaninyo. Kon madunggan kini sa tanang mga tawo, mahadlok sila, ug dili na sila mosupak pa pag-usab. “Kon makasulod na kamo sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ug mapanag-iya na ninyo kini ug mamuyo na kamo didto, basin ug moingon kamo, ‘Magpili kita ug hari nga mangulo kanato sama sa mga nasod sa atong palibot.’ Siguroha ninyo nga ang inyong pilion nga hari mao ang tawo nga gipili sa Ginoo nga inyong Dios, ug kinahanglan nga inyo siyang isigka-Israelinhon. Ayaw kamo pagpili ug dili Israelinhon. Kinahanglan nga ang inyong hari dili magtigom ug daghang mga kabayo, ug dili niya angay nga pabalikon ang iyang mga tawo sa Ehipto aron sa pagpalit ug dugang pa nga mga kabayo, kay ang Ginoo nga inyong Dios nagaingon kaninyo nga dili na gayod kamo mobalik didto. Kinahanglan nga dili siya mangasawa ug daghan kay tingalig motalikod siya sa Ginoo. Ug kinahanglan nga dili siya magtigom ug daghang salapi ug bulawan. “Kon molingkod na siya sa trono ingon nga hari, kinahanglan nga kopyahon niya kini nga mga kasugoan alang sa iyang kaugalingon atubangan sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi. Kinahanglan nga tipigan niya kini ug basahon kanunay sa tibuok niyang kinabuhi aron makakat-on siya sa pagtahod sa Ginoo nga iyang Dios ug masunod niya pag-ayo ang tanan nga nahisulat niini nga mga kasugoan ug mga tulumanon. Pinaagi usab sa pagbasa niini kanunay, makalikay siya sa paghunahuna nga mas maayo pa siya kay sa iyang isigka-Israelinhon, ug makalikay siya sa paglapas sa mga sugo sa Ginoo. Kon tumanon niya kining tanan, siya ug ang iyang mga kaliwat magahari ug dugay sa Israel. “Ang mga pari nga kaliwat ni Levi, ug ang uban pang sakop sa tribo ni Levi, walay bahin sa yuta nga panulondon sa Israel. Makakaon sila pinaagi sa mga halad nga sinunog alang sa Ginoo, kay mao kini ang ilang panulondon. Wala silay panulondon sama sa ilang isigka-Israelinhon; ang Ginoo mao ang ilang panulondon sumala sa iyang gisaad kanila. “Mao kini ang mga bahin nga alang sa mga pari gikan sa mga baka o karnero o kanding nga halad sa mga tawo: ang abaga, ang apapangig, ug ang tiyan. Ihatag usab ninyo sa mga pari ang unang abot sa inyong trigo, duga sa ubas, lana, ug balhibo sa karnero. Kay sa tanang mga tribo sa Israel sila ug ang ilang mga kaliwat mao ang gipili sa Ginoo nga inyong Dios nga mag-alagad kaniya hangtod sa kahangtoran. “Si bisan kinsa nga Levita nga nagapuyo sa bisan asang lungsod sa Israel makaadto sa dapit nga pilion sa Ginoo, ug didto makaalagad siya sa Ginoo nga iyang Dios, sama sa iyang isigka-Levita nga nagaalagad sa Ginoo. Makadawat usab siya sa iyang bahin sa mga halad bisan aduna siyay ginadawat gikan sa uban niyang panginabuhian. “Kon makasulod na kamo sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw ninyo sunda ang mangil-ad nga mga buhat sa mga lumulupyo didto. Kinahanglan nga walay usa kaninyo nga magsunog sa iyang anak ingon nga halad. Ayaw usab kamo panagna, pamarang, paghatag ug kahulogan sa mga tilimad-on, panglumay, pagdiwata, pagpakighigala sa daotang espiritu, ug makig-estorya sa espiritu sa mga patay. Si bisan kinsa nga maghimo niini kangil-aran sa Ginoo. Mao kini ang hinungdan kon nganong abugon sa Ginoo nga inyong Dios kanang mga nasora sa inyong atubangan. Kinahanglan nga walay ikasaway kaninyo atubangan sa Ginoo nga inyong Dios. “Kining mga nasod nga inyong abugon nagadangop sa mga manalagna o sa mga mamamarang. Apan kamo, gidid-an sa Ginoo nga inyong Dios sa paghimo niini. Hinuon magpadala kaninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug usa ka propeta nga sama kanako nga inyong kadugo. Ug kinahanglan nga motuo kamo kaniya. Kay mao kini ang inyong gipangayo sa Ginoo nga inyong Dios sa dihang nagtigom kamo didto sa Horeb. Miingon kamo, ‘Ayaw na kami padungga sa tingog sa Ginoo nga atong Dios o pakitaa sa iyang nagadilaab nga kalayo kay tingalig mangamatay kami.’ “Busa miingon ang Ginoo kanako, ‘Maayo ang ilang gihangyo. Magpadala ako kanila ug usa ka propeta nga sama kanimo nga ilang kadugo. Ipasulti ko kaniya ang tanan nga gusto kong isulti kanila. Silotan ko si bisan kinsa nga dili mamati sa akong mga pulong nga ginasulti sa propeta ginamit ang akong ngalan. Ug kinahanglan nga patyon ang propeta nga magsulti ug mensahe ginamit ang akong ngalan nga wala ko sugoa o magsulti ginamit ang ngalan sa ubang mga dios.’ “Tingalig mangutana kamo, ‘Unsaon man namo pagkahibalo nga ang maong mensahe iya sa Ginoo?’ Kon ang gisulti sa propeta nga naggamit sa ngalan sa Ginoo dili mahitabo o matuman, kana nga mensahe dili iya sa Ginoo. Tinumotumo lang kana sa maong propeta, busa ayaw kamo kahadlok kaniya. “Kon laglagon na sa Ginoo nga inyong Dios ang mga nasod kansang mga yuta ginahatag niya kaninyo, ug kon mapapahawa na ninyo sila ug mamuyo na kamo didto sa ilang mga lungsod ug mga balay, Kon ang usa ka tawo makapatay sa iyang isigka-tawo nga wala niya tuyoa ug wala usay pagdumot, makadangop siya sa usa niining mga lungsod nga dalangpanan ug walay makahilabot kaniya. “Pananglit miadto ang usa ka tawo ngadto sa kakahoyan uban sa iyang silingan aron sa pagpangahoy. Samtang nagputol siya ug kahoy kalit lang nga nahuso ang ulo sa iyang atsa ug naigo ang iyang silingan ug namatay kini. Mahimo siyang modangop sa usa niining mga lungsod nga dalangpanan ug walay makahilabot kaniya. Kon usa lang ang lungsod nga dalangpanan tingalig layo kini alang sa tawo nga nakapatay, ug magukod siya sa tawo nga buot manimalos kaniya, ug mamatay siya. Dili siya angay nga patyon kay ang iyang pagpatay wala tuyoa ug walay pagdumot. Mao kini ang hinungdan kon nganong gisugo ko kamo sa pagpili ug tulo ka lungsod nga dalangpanan. “Palapdon sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong teritoryo sumala sa iyang gisaad sa inyong mga katigulangan, ug mainyo na ang tibuok nga yuta nga iyang gisaad kanila. Himuon kini sa Ginoo nga inyong Dios kon sundon ninyo pag-ayo kining tanang mga sugo nga ginasugo ko kaninyo karon, nga higugmaon ninyo siya ug magkinabuhi kamo kanunay sumala sa iyang mga pamaagi. Kon molapad na ang inyong teritoryo, magdugang kamo ug laing tulo pa ka lungsod nga dalangpanan. Himoa ninyo kini aron ang dili sad-an nga tawo dili mapatay diha sa inyong yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon, ug aron dili kamo ang manubag sa kamatayon sa inosenteng tawo. “Apan kon ang usa ka tawo nagadumot sa iyang isigka-tawo ug giatngan niya kini ug gipatay, ug unya miikyas siya sa usa sa mga lungsod nga dalangpanan, kinahanglang ipakuha siya sa mga tigdumala sa iyang lungsod ug itugyan sa gustong manimalos kaniya aron patyon siya. Ayaw ninyo siya kaloy-i. Kinahanglan nga wad-on ninyo sa Israel ang pagpatay sa mga inosenteng mga tawo aron mahimong maayo ang inyong kahimtang. “Kon moabot kamo sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios nga inyong panag-iyahan, ayaw kawati ang yuta sa imong isigka-tawo pinaagi sa pagbalhin sa muhon sa iyang yuta nga gibutang sa inyo pang mga katigulangan. “Ayaw ninyo hukmi nga nakasala ang usa ka tawo tungod sa pagpamatuod sa usa lang ka saksi. Kinahanglan nga may duha o tulo ka mga saksi nga makapamatuod nga ang usa ka tawo nakasala. Kon ang usa ka bakakon nga saksi motindog sa korte ug magpadayag nga nakasala ang usa ka tawo, silang duha patindogon sa presensya sa Ginoo atubangan sa mga pari ug sa mga maghuhukom nga nagaalagad nianang higayona. Kinahanglan nga imbistigaron gayod kini pag-ayo sa mga maghuhukom. Ug kon mapamatud-an nga namakak ang saksi pinaagi sa pagbutang-butang sa iyang isigka-tawo, ipahamtang kaniya ang silot nga buot unta niyang mahitabo sa iyang gibutang-butangan. Kinahanglang wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo. Ang makadungog bahin niini mahadlok ug wala na gayoy maghimo pag-usab niining daotan nga binuhatan. Kinahanglang dili ninyo sila pakitaan ug kalooy. Kon gipatay sa usa ka tawo ang iyang isigka-tawo, kinabuhi bayran ug kinabuhi. Mata bayran ug mata. Ngipon bayran ug ngipon, kamot bayran ug kamot, tiil bayran ug tiil. “Kon molakaw kamo sa pagpakiggira sa inyong mga kaaway, ug makita ninyo ang ilang mga kabayo, mga karwahe, ug mga sundalo nga mas daghan pa kay sa inyo, ayaw kamo kahadlok kanila, kay kauban ninyo ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto. Sa dili pa kamo moadto sa gira motindog una ang pari sa taliwala ug moingon sa mga sundalo, ‘Pamati kamo, O katawhan sa Israel. Ayaw kamo kahadlok sa inyong pagpakiggira karong adlawa. Pagpakaisog kamo ug ayaw kamo pagpataranta. Kay ang Ginoo nga inyong Dios magauban kaninyo! Makiggira siya alang kaninyo batok sa inyong mga kaaway ug padaogon niya kamo!’ “Unya moingon ang mga opisyal sa mga sundalo, ‘Kon aduna kaninyoy bag-o lang nakapatukod ug balay ug wala pa niya kini madedikar sa Ginoo, papaulia siya kay tingalig mamatay siya sa gira ug laing tawo na hinuon ang mopadedikar sa iyang balay. Kon aduna kaninyoy nakatanom ug ubas ug wala pa siya makapahimulos sa bunga niini, papaulia siya kay tingalig mamatay siya sa gira ug ang ubang tawo na hinuon ang makapahimulos niini. Kon aduna kaninyoy kaslonon, papaulia siya kay tingalig mamatay siya sa gira ug laing tawo na hinuon ang makapangasawa sa iyang pangasaw-onon.’ “Moingon pa gayod ang mga opisyal, ‘Kon aduna kaninyoy nahadlok o nitalaw, papaulia siya kay tingalig apil ang iyang mga kauban motalaw usab.’ Kon makahuman na ang mga opisyal sa pagsulti sa mga sundalo, magpili dayon sila ug mga komander nga mangulo sa mga sundalo. “Kon mosulong kamo sa usa ka lungsod, hatagi una ninyo sila ug kahigayonan nga makighusay kaninyo. Kon makighusay sila ug ablihan nila alang kaninyo ang ganghaan sa ilang lungsod, himuon ninyo silang mga ulipon. Kon dili sila makighusay apan makiggira hinuon kaninyo, sulonga ninyo sila. Kon itugyan na sila sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo, pamatya ninyo ang tanan nilang mga lalaki. Apan mahimo ninyong bihagon ang mga babaye, ang mga kabataan, ug mga kahayopan, ug mahimo ninyong kuhaon ang tanang kabtangan nga anaa niana nga lungsod. Gamita ninyo kini nga mga butang nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa inyong mga kaaway. Himuon lang ninyo kini ngadto sa mga lungsod nga layo kaayo ug dili bahin sa yuta nga panag-iyahan ninyo. Apan sa mga lungsod nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon, pamatya gayod ninyo ang tanan. Laglagon ninyo sa hingpit ang mga Hitihanon, ang mga Amorihanon, ang mga Canaanhon, ang mga Perisihanon, ang mga Hibihanon, ug ang mga Jebusihanon ingon nga halad sa Ginoo sumala sa iyang gisugo kaninyo. Kay kon dili, tudloan nila kamo sa tanang mangil-ad nga mga buhat nga ilang ginahimo sa ilang pagsimba sa ilang mga dios, ug tungod niini makasala kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Kon molungtad ug dugay ang inyong pagsulong sa usa ka lungsod, ayaw ninyo pamutla ang mga kahoy. Kan-a ninyo ang mga bunga niini apan ayaw ninyo kini pamutla. Dili sila mga kaaway nga angay ninyong laglagon. Apan mahimo ninyong putlon ang mga kahoy kansang mga bunga dili makaon, ug gamita ninyo kini sa paghimog mga kahimanan alang sa inyong pagsulong sa lungsod hangtod nga mailog ninyo kini. “Pananglit adunay patayng lawas sa tawo nga nakita nga nagbuy-od sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios nga inyong panag-iyahan, ug wala masayri kon kinsa ang nagpatay niini, kinahanglang sukdon sa inyong mga tigdumala ug mga maghuhukom kon unsa nga mga lungsod sa palibot ang labing duol sa nahimutangan sa maong patayng lawas. Unya ang mga tigdumala sa maong lungsod magkuha ug dumalagang baka nga wala pa gayod magamit sa pagtrabaho o pagdaro. Dad-on nila kini sa lugut nga wala pa madaro o matamni ug may nagadagayday nga tubig. Ug didto balion nila ang liog sa dumalagang baka. Kinahanglan nga moadto usab didto ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi, kay gipili sila sa Ginoo nga inyong Dios nga mag-alagad ug maghatag sa bendisyon sa ngalan sa Ginoo, ug maghusay sa tanang kaso. Unya ang tanang mga tigdumala sa lungsod nga labing duol sa dapit diin nakita ang patayng lawas manghugas sa ilang mga kamot ibabaw sa dumalagang baka nga gibalian ug liog. Unya moingon sila, ‘Dili kami ang nagpatay ug wala usab kami makakita kon kinsa ang nagpatay. O Ginoo, pasayloa ang imong katawhan nga mga Israelinhon nga imong giluwas sa Ehipto. Ayaw kami paningli sa kamatayon niining inosenteng tawo.’ Unya wala na silay tulubagon sa kamatayon sa maong tawo. Pinaagi sa pagtuman niini, dili kamo paninglan sa Ginoo sa pagpatay, kay nakita niya nga gihimo ninyo ang matarong. “Pananglit nakiggira kamo sa inyong mga kaaway ug gitugyan sila kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ug gibihag ninyo sila. Unya may usa kaninyo nga nakakita ug usa ka matahom nga babayeng bihag, ug naibog siya niini ug gusto niya kining pangasaw-on. Kon mahitabo kini, dad-on niya ang babaye sa iyang balay ug upawan sa babaye ang iyang ulo, ug putlan ang iyang kuko, ug ilisan ang iyang bisti nga gisul-ob sa dihang gibihag siya. Kinahanglang magpabilin ang babaye sa balay sa lalaki sulod sa usa ka bulan samtang nagasubo siya alang sa iyang mga ginikanan. Pagkahuman niana, mahimo na siyang pangasaw-on. Apan kon sa kaulahian wala nay gusto ang lalaki sa babaye, kinahanglan hatagan niya kini sa kagawasan. Dili niya kini mahimong ibaligya o himuong ulipon tungod kay gipakaulawan na niya kini. “Pananglit may usa ka tawo nga duhay asawa, ug gihigugma niya ang usa apan ang usa wala, ug may mga anak siya kanilang duha. Pananglit ang iyang kamagulangang anak nga lalaki anak sa asawa nga wala niya higugmaa. Kon bahinon na niya ang iyang kabtangan ngadto sa iyang mga anak, kinahanglan nga ang mas dako nga bahin nga alang sa kamagulangan nga anak dili ihatag sa anak sa babaye nga iyang gihigugma. Kinahanglang ihatag gayod kini sa kamagulangan bisan pa kon ang inahan niini wala niya higugmaa. Kinahanglang ilhon niya nga iyang kamagulangan nga anak ang anak sa babaye nga wala niya higugmaa, ug ihatag kaniya ang doble nga bahin sa iyang kabtangan kay kini ang una niyang anak ug may katungod kini sa pagdawat sa iyang bahin ingon nga kamagulangang anak. “Pananglit ang usa ka tawo may anak nga lalaki nga gahig ulo ug masinupakon, ug dili motuman sa iyang mga ginikanan bisan silotan nila kini, dad-on sa mga ginikanan kining ilang anak ngadto sa mga tigdumala didto sa ganghaan sa lungsod. Unya moingon sila sa mga tigdumala, ‘Kining among anak gahig ulo ug masinupakon; dili siya motuman kanamo. Gastador siya ug palahubog.’ Unya batohon siya sa tanang mga lumulupyo sa lungsod hangtod nga mamatay. Kinahanglang wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo. Kon madungog kini sa tanang mga Israelinhon mahadlok sila. “Kon ang usa ka tawo gisilotan sa kamatayon tungod sa krimen nga iyang nahimo, ug ang iyang patayng lawas gituhog sa kahoy, kinahanglang dili mabuntagan ang iyang patayng lawas didto sa kahoy. Kinahanglang ilubong ninyo kini niana gayong adlawa, kay si bisan kinsa nga gibitay sa kahoy tinunglo sa Dios. Dili ninyo hugawan ang yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon. “Kon makita ninyo nga nakabuhi ang baka o karnero o kanding sa inyong isigka-Israelinhon, ayaw ninyo kini pasagdi, dad-a hinuon ninyo kini ngadto sa tag-iya. Apan kon layo ang gipuy-an sa tag-iya niini o wala kamo makaila sa tag-iya, dad-a sa inyong balay ang mananap hangtod nga moabot ang tag-iya niini. Unya ihatag kini kaniya. Mao usab kini ang inyong himuon sa asno o sa panapton o sa bisan unsang butang nga nawala sa imong isigka-Israelinhon. Ayaw ninyo kini pasagdi. “Kon makita mo nga ang asno o ang baka sa imong isigka-Israelinhon nalup-og sa dalan, ayaw kini pasagdi. Tabangi gayod ang tag-iya sa pagpatindog niini. “Ang babaye kinahanglan nga dili magsul-ob ug bisti sa lalaki o ang lalaki magsul-ob ug bisti sa babaye, kay mangil-ad sa Ginoo nga inyong Dios ang nagahimo niini. “Kon may makita kamong salag sa langgam daplin sa dalan, sa kahoy o sa yuta, ug may mga pispis o mga itlog nga gilumloman sa inahan, ayaw kuhaa ang inahan uban sa mga pispis. Mahimo ninyong kuhaon ang mga pispis, apan kinahanglang buhian ninyo ang inahan, aron mamaayo ang inyong kahimtang ug magkinabuhi kamog dugay. “Kon magpatukod kamo ug balay, kinahanglang butangan ninyo ug barandilya ang palibot sa inyong patag nga atop, aron wala kamoy tulubagon kon adunay mahulog gikan sa inyong atop ug mamatay. “Ayaw kamo pagtanom ug lain pang matang sa binhi sa tamnanan sa ubas. Kon himuon ninyo kini, mahimong iya na sa templo ang bunga sa inyong gitanom ug apil ang bunga sa inyong ubas. “Ayaw ipares ang baka ug ang asno sa pagdaro. Ayaw kamo pagsul-ob ug bisti nga hinimo gikan sa duha ka klase sa panapton. “Butangan ninyo ug ribeti ang upat ka kilid sa panggawas nga bisti. “Pananglit gipangasawa sa usa ka tawo ang usa ka babaye, ug pagkahuman nila ug dulog, nasuko siya sa iyang asawa, ug gibutang-butangan niya kini, ug moingon siya, ‘Nadiskobrehan ko sa akong pagdulog sa akong asawa nga dili na siya putli.’ Unya ang mga ginikanan sa babaye moadto sa mga tigdumala sa lungsod didto sa may ganghaan sa lungsod. Magdala sila sa ebidensya nga putli pa ang ilang anak. Unya moingon ang amahan sa babaye ngadto sa mga tigdumala, ‘Gipaasawa ko ang akong anak niining tawhana ug karon nasuko siya sa akong anak. Gibutang-butangan niya ang akong anak pinaagi sa pagsulti nga dili na kini putli sa dihang gipangasawa niya. Apan ania ang ebidensya nga putli ang akong anak.’ Unya ipakita sa ginikanan ngadto sa mga tigdumala ang hapin sa higdaanan sa magtiayon nga may dugo. Unya dakpon sa mga tigdumala ang lalaki ug silotan. Pamultahon nila kini ug 100 ka buok nga salapi ug ihatag kini sa amahan sa babaye, kay gipakaulawan niya ang usa ka putli nga babayeng Israelinhon. Ug kinahanglang dili gayod niya bulagan ang babaye samtang buhi pa siya. “Apan kon tinuod ang giingon sa bana ug walay mapakitang ebidensya nga putli ang babaye, dad-on ang maong babaye atubangan sa balay sa iyang amahan ug didto batohon sa mga lalaki sa lungsod hangtod nga mamatay kini. Makauulaw nga butang ang iyang gihimo sa Israel pinaagi sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon samtang anaa pa siya sa poder sa iyang amahan. Kinahanglan wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo. “Kon ang usa ka tawo madakpan nga nakighilawas sa babayeng minyo, silang duha sa babaye kinahanglan patyon. Kinahanglan wad-on ninyo kining daotang buhat sa Israel. “Kon ang usa ka tawo nakighilawas sa usa ka babaye nga kaslonon, ug nahitabo kini sa usa ka lungsod, dad-on ninyo silang duha sa ganghaan sa lungsod ug batohon hangtod mamatay. Patyon ang babaye kay bisan ug didto siya sa lungsod wala siya mosinggit aron pagpangayo ug tabang. Patyon usab ang lalaki tungod kay nakighilawas siya sa babaye nga kaslonon. Kinahanglan wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo. “Apan kon gilugos sa lalaki ang babaye nga kaslonon didto sa gawas sa lungsod, ang lalaki lang ang patyon. Ayaw ninyo hilabti ang babaye; wala siya nakahimog sala nga angay silotan sa kamatayon. Kini nga kaso sama sa kaso sa tawo nga misulong ug mipatay sa iyang isigka-tawo. Tungod kay sa gawas sa lungsod gilugos ang babaye, bisan pa ug misinggit siya sa pagpangayo ug tabang, walay makatabang kaniya. “Kon madakpan ang usa ka lalaki nga gilugos niya ang usa ka babaye nga dili kaslonon, magbayad ang lalaki ug 50 ka buok nga pilak ngadto sa amahan sa babaye. Kinahanglan pakaslan niya ang babaye tungod kay gipanamastamasan niya ang pagkababaye niini, ug kinahanglan dili gayod niya kini bulagan samtang buhi pa siya. “Kinahanglan ang anak dili makighilawas sa asawa sa iyang amahan, kay maulawan ang iyang amahan. “Walay tawo nga gikapon o giputlan ug kinatawo nga makaapil sa katilingban sa Ginoo. “Ang tawo nga anak sa gawas dili makaapil sa katilingban sa Ginoo apil ang iyang mga kaliwat hangtod sa ikanapulo nga henerasyon. Walay Amonihanon o Moabihanon o bisan kinsa sa ilang mga kaliwat hangtod sa ikanapulo nga henerasyon nga makaapil sa katilingban sa Ginoo hangtod sa kahangtoran. Kay wala nila kamo hatagi ug pagkaon o tubig sa dihang nagalakaw kamo gikan sa Ehipto, ug gisuholan pa nila si Balaam nga anak ni Beor nga taga-Petor sa Mesopotamia sa pagtunglo kaninyo. Apan wala pamatia sa Ginoo nga inyong Dios si Balaam. Gihimo hinuon niya ang tunglo nga bendisyon alang kaninyo, kay ginahigugma kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Samtang buhi pa kamo, ayaw gayod kamo pagtabang sa mga Amonihanon o Moabihanon sa bisan unsa nga paagi. “Ayaw ninyo kasilagi ang mga Edomihanon, kay mga kadugo ninyo sila. Ayaw usab ninyo kasilagi ang mga Ehiptohanon, kay nagpuyo kamo kaniadto sa ilang yuta isip mga dumuduong. Ang ilang mga kaliwat sa ikatulo nga henerasyon mahimong makaapil sa katilingban sa Ginoo. “Kon makiggira kamo, likayi gayod ninyo ang tanang butang nga makapahugaw kaninyo. Kon adunay usa kaninyo nga gigawasan ug semilya sa iyang pagkatulog sa gabii, kinahanglan mogawas siya sa kampo ug didto una siya magpabilin. Pagkahapon, maligo siya, ug pagsalop sa adlaw mahimo na siyang mobalik sa kampo. “Pagpili kamo ug dapit sa gawas sa kampo nga himuon ninyong kalibangan. Kinahanglan ang matag usa kaninyo may dala nga pangbangag, aron nga kon malibang kamo, magkalot kamo ug tabonan ninyo kini. Kay ang Ginoo nga inyong Dios nagalibot-libot sa inyong kampo sa pagluwas kaninyo ug sa pagtugyan sa inyong mga kaaway kaninyo. Busa kinahanglan hinlo ang inyong kampo aron wala siyay makita nga dili maayo, ug aron dili niya kamo biyaan. “Kon ang usa ka ulipon milayas sa iyang agalon ug modangop kanimo, ayaw siya pugsa sa pagbalik sa iyang agalon. Papuy-a siya sa inyong dapit sa bisan asa nga lungsod nga iyang gusto. Ayaw ninyo siya daog-daoga. “Kinahanglan nga walay Israelinhon, lalaki man o babaye, nga magbaligya sa iyang dungog ingon nga kabahin sa pagsimba. Ayaw gayod ninyo dad-a ngadto sa templo sa Ginoo nga inyong Dios ang kuwarta nga nakuha gikan niana nga paagi ingon nga bayad sa inyong saad sa Ginoo nga inyong Dios, kay mangil-ad gayod kini alang kaniya. “Kon magpahulam kamo sa inyong isigka-Israelinhon, ayaw ninyo kini patuboi, kuwarta man kini o pagkaon o bisan unsa nga butang nga mahimong patuboan. Mahimo kamong magpahulam nga may tubo sa mga langyaw, apan dili sa inyong isigka-Israelinhon. Himuon ninyo kini aron panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton didto sa yuta nga inyong panag-iyahan. “Kon mosaad kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw ninyo pakyasa ang pagtuman niini, kay sigurado gayod nga paninglan kamo niini sa Ginoo nga inyong Dios, ug makasala kamo. Dili sala kon likayan ninyo ang paghimog saad sa Ginoo. Apan ang bisan unsa nga inyong gisaad sa Ginoo nga inyong Dios, kinahanglan tumanon gayod ninyo. “Kon moadto kamo sa tamnanan sa ubas sa inyong isigka-tawo, mahimo kamong mokaon sa ubas kutob sa inyong gusto, apan ayaw kamo pagkuha ug isulod sa inyong sudlanan. Kon moadto usab kamo sa tamnanan sa trigo sa inyong isigka-tawo, mahimo kamong mangutlo sa lugas, apan dili ninyo kini galabon. “Pananglit, nangasawa ang usa ka lalaki, ug sa kaulahian nawala ang iyang gana sa iyang asawa kay may nadiskobrehan siya nga wala niya magustohi, unya naghimo siya ug kasulatan sa pagpakigbulag ug gihatag niya ngadto sa iyang asawa, ug gipapahawa niya kini sa iyang balay. Kon mamana pag-usab ang maong babaye, ug bulagan na usab siya sa iyang ikaduhang bana o mamatay ang iyang ikaduhang bana, dili na siya mahimong pangasaw-on pag-usab sa una niyang bana kay nahugawan na siya. Mangil-ad kini atubangan sa Ginoo. Kinahanglan nga dili ninyo himuon kining salaa didto sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon. “Kon ang usa ka tawo bag-o lang nakasal, kinahanglan nga dili siya paapilon sa gira o hatagan sa bisan unsang responsibilidad sa lungsod sulod sa usa ka tuig, aron makapundo siya sa iyang balay ug mahatagan niya ug kalipay ang iyang asawa. “Ayaw kuhaang garantiya sa utang ang galingan sa nangutang kanimo, kay sama lang nga gikuhaan mo siya sa iyang panginabuhian. “Kon madakpan ang usa ka tawo nga nangidnap sa iyang isigka-Israelinhon ug gihimo niya kining ulipon o iya kining gibaligya, kinahanglan nga patyon ang nangidnap. Kinahanglan nga wad-on ninyo kining daotang buhat diha kaninyo. “Kon bahin sa ngilngig nga sakit sa panit, sunda ninyo pag-ayo ang mga tulumanon nga ipahimo kaninyo sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi. Tumana ninyo ang akong mga sugo kanila. Hinumdomi ninyo kon unsa ang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios kang Miriam niadtong nagalakaw pa kamo gikan sa Ehipto. “Kon magpahulam kamo ug bisan unsa sa inyong isigka-Israelinhon, ayaw kamo pagsulod sa ilang balay sa pagkuha sa bisan unsa nga iyang igarantiya. Paghulat lang kamo nga dad-on niya kini kanimo sa gawas. “Ayaw bintahai ang kabos nga trabahante, Israelinhon man siya o langyaw nga nagapuyo sa usa sa inyong mga lungsod. Bayri siya sa iyang inadlawan nga sweldo sa dili pa mosalop ang adlaw tungod kay kabos siya ug nagasalig siya niini. Kay kon dili, basig modangop siya sa Ginoo ug isipon kini nga sala batok kanimo. “Ang mga ginikanan dili angayng patyon tungod sa sala sa ilang mga anak, o ang mga anak tungod sa sala sa ilang mga ginikanan; ang matag usa patyon tungod sa iyang kaugalingong sala. “Ayaw ninyo hikawi sa hustisya ang mga ilo ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Ayaw ninyo kuhaa ang pang-ibabaw nga bisti sa balo ingon nga garantiya sa iyang utang. Hinumdomi ninyo nga mga ulipon kamo kaniadto sa Ehipto ug giluwas kamo sa Ginoo nga inyong Dios, mao nga gisugo ko kamo sa paghimo niini. “Kon nangani kamo ug may nabiyaan kamong usa ka bugkos nga ginalab sa uma, ayaw na ninyo kini baliki ug kuhaa. Biyai na lang kini alang sa mga langyaw, sa mga ilo, ug mga biyuda, aron panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton. Kon mamupo kamo sa inyong mga olibo, ayaw na ninyo baliki ang nahibilin. Ibilin na lang kini alang sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda. Kon mamupo kamo sa inyong mga ubas, ayaw na ninyo baliki ang nahibilin. Ibilin na lang kini alang sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda. Hinumdomi ninyo nga mga ulipon kamo kaniadto sa Ehipto, mao kana nga gisugo ko kamo sa paghimo niini. “Pananglit, may panagbangi ang duha ka tawo ug gidala nila ang ilang kaso sa korte, ug gideklarar sa mga maghuhukom kon kinsa kanila ang sad-an. Kon gisentensyahan ang sad-an sa maghuhukom nga latoson, ipahapa siya atubangan sa maghuhukom ug latoson sa gidaghanon nga angay sa sala nga iyang nahimo. Apan kinahanglan nga dili mosobra sa 40 ka latos, kay kon mosobra sa 40, maulawan siya. “Ayaw ninyo busali ang baka samtang nagagiok kini. “Kon ang duha ka managsoong lalaki nagaipon sa pagpuyo sa usa lang ka yuta, ug namatay ang usa kanila nga walay anak, ang iyang asawa dili makapamana ug lain gawas lang sa miyembro sa pamilya sa iyang bana. Ang igsoon sa iyang bana mao ang mangasawa kaniya. Katungdanan sa iyang bayaw ang pagpangasawa kaniya. Ang kamagulangan nilang anak isipon nga anak sa namatay niyang igsoon aron dili mawala ang ngalan niini sa Israel. “Apan kon dili gusto pangasaw-on sa igsoon sa namatay ang balo, moadto ang balo sa mga tigdumala didto sa ganghaan sa lungsod ug moingon, ‘Dili mosugot ang akong bayaw nga hatagan niya ug kaliwat ang iyang igsoon sa Israel. Dili niya tumanon ang iyang katungdanan kanako ingon nga iyang bayaw.’ Unya ipatawag sa mga tigdumala sa lungsod ang lalaki ug makig-estorya kaniya. Kon dili niya gusto nga pangasaw-on ang balo, moduol ang balo atubangan sa mga tigdumala ug kuhaon niya ang sandalyas sa iyang bayaw ug luwaan niya kini sa nawong ug moingon, ‘Mao kini ang himuon sa tawo nga dili mosugot nga hatagan niya ug kaliwat ang iyang igsoon nga namatay.’ Ang panimalay niini nga tawo pagatawgon sa Israel nga panimalay sa tawo nga gikuhaan ug sandalyas. “Kon may duha ka lalaki nga nagaaway ug miduol ang asawa sa usa aron sa pagtabang sa iyang bana pinaagi sa pagkumot sa kinatawo sa kontra niini, kinahanglan putlon ang kamot sa babaye sa walay kalooy. Gamita ninyo ang hustong timbangan ug sukdanan, aron magkinabuhi kamo ug dugay sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kay mangil-ad alang sa Ginoo nga inyong Dios ang tawo nga nagapanglimbong. “Hinumdomi ninyo kon unsa ang gihimo sa mga Amalekanhon kaninyo sa dihang migawas kamo gikan sa Ehipto. Giataki nila kamo sa dihang gikapoy kamo pag-ayo, ug gipamatay nila ang inyong mga kauban nga anaa sa ulahi. Wala silay kahadlok sa Ginoo. Busa laglaga gayod ninyo ang tanang mga Amalekanhon kon hatagan na kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa kalinaw gikan sa tanan ninyong mga kaaway didto sa yuta nga ihatag niya kaninyo nga inyong panag-iyahan. Ayaw gayod ninyo kini kalimti. “Kon mapanag-iya na ninyo ang yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ingon nga panulondon, ug atua na kamo didto mamuyo, pagkuha kamo ug bahin sa inyong unang abot, ug ibutang kini sa basket ug dad-a sa dapit nga pilion sa Ginoo nga inyong Dios diin pasidunggan ang iyang ngalan. Adto kamo sa pari nga nagaalagad nianang higayona ug ingna siya, ‘ Pinaagi niini nga halad, ginaila ko karong adlawa nga ang Ginoo nga atong Dios mao ang nagdala kanako niining yutaa nga iyang gisaad sa atong mga katigulangan nga ihatag kanato.’ “Kuhaon dayon sa pari ang basket gikan kaninyo ug ibutang kini atubangan sa halaran sa Ginoo nga inyong Dios. Unya, isulti ninyo kini sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios: ‘Ang among katigulangan nga si Jacob usa ka Aramehanon nga walay permanenteng puloy-anan. Miadto siya sa Ehipto ug nagpuyo didto kauban sa iyang panimalay. Gamay ra sila kaniadto, apan sa kaulahian midaghan sila, ug nahimo kaming dako ug gamhanan nga nasod. Apan gidaog-daog kami sa mga Ehiptohanon. Gipaantos nila kami ug gipugos sa pagpatrabaho. Gidala niya kami niining lugara, ug gihatag kanamo kining maayo ug mabungahon nga yuta. Busa ania karon, O Ginoo, ginadala namo ang bahin sa unang abot sa yuta nga gihatag mo kanamo.’ Pagkahuman ninyo ug sulti niini, ibutang dayon ninyo ang basket sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios, ug magsimba kamo kaniya. Unya paglipay kamo tungod sa maayong mga butang nga ginahatag sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo ug sa inyong pamilya. Ipaapil usab ninyo sa kasaulogan ang mga Levita ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. “Sa matag ikatulo ka tuig, ihatag ninyo ang ikapulo sa inyong mga abot ngadto sa mga Levita, sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda, aron may abunda silang pagkaon. Unya moingon kamo sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios: ‘Gikuha ko na sa akong balay ang balaang bahin nga mao ang ikapulo, ug gihatag sa mga Levita, sa mga langyaw nga nagapuyo uban kanamo, sa mga ilo, ug sa mga biyuda sumala sa tanan mong gisugo kanamo. Wala ako naglapas o nalimot sa bisan usa sa imong mga sugo. Wala ako mokaon sa ikapulo samtang nagsubo ako; wala ko kini hikapa samtang giisip ako nga hugaw, ug wala ko kini ihalad sa patay. O Ginoo nga akong Dios, gituman ko ikaw. Gihimo ko ang tanang gisugo mo kanamo. Hatagi kami sa imong pagtagad gikan sa imong balaang puloy-anan sa langit, ug panalangini ang imong katawhan nga mga Israelinhon ug ang maayo ug mabungahon nga yuta nga gihatag mo kanamo sumala sa imong gisaad sa among mga katigulangan.’ “Karong adlawa gisugo kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa pagtuman niining mga tulumanon ug mga lagda. Tumana gayod ninyo kini pag-ayo sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag. Gipadayag ninyo karong adlawa nga ang Ginoo mao ang inyong Dios ug magakinabuhi kamo sumala sa iyang mga pamaagi, ug tumanon ninyo ang iyang mga tulumanon ug mga sugo, ug sundon ninyo siya. Ug gipadayag usab sa Ginoo karong adlawa nga kamo iyang pinasahi nga katawhan ug bahandi sumala sa iyang gisaad, ug angay kamong motuman sa tanan niyang mga sugo. Ug sumala sa iyang gisaad, himuon niya kamong labaw sa tanang nasod kay pagadayegon ug pagapasidunggan kamo. Mahimo kamong katawhan nga pinili sa Ginoo nga inyong Dios.” Unya gimandoan ni Moises ug sa mga tigdumala sa Israel ang katawhan: “Tumana ninyo kining tanang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Kon makatabok na kamo sa Suba sa Jordan, didto sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, pagtapok kamog dagkong mga bato, ug buliti ninyo kinig apog. Isulat ninyo niining mga bato ang tanang kasugoan kon makasulod na kamo sa maayo ug mabungahon nga yuta nga ihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ang Dios sa inyong mga katigulangan, sumala sa iyang gisaad kaninyo. Kon makatabok na kamo sa Suba sa Jordan, ipahimutang ninyo kini nga mga bato didto sa Bukid sa Ebal, sumala sa gimando ko kaninyo karong adlawa, ug buliti ninyo kinig apog. Unya maghimo kamo didto ug halaran nga bato alang sa Ginoo nga inyong Dios. Ayaw kamo paggamit ug bisan unsa nga kagamitan nga puthaw sa pagsapsap niini. Ang bato nga inyong himuong halaran kinahanglan wala masapsapi. Unya paghalad kamo niining halaran ug mga halad nga sinunog alang sa Ginoo nga inyong Dios. Paghalad usab kamo ug halad alang sa maayong relasyon, ug kaona ninyo kini didto ug paglipay kamo diha sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios. Ug isulat ninyo nga klaro kining mga kasugoan sa Dios diha sa mga bato nga inyong gibulit ug apog.” Miingon pa gayod si Moises ug ang mga pari nga mga kaliwat ni Levi sa tanang mga Israelinhon, “Pamati kamo, O katawhan sa Israel! Karong adlawa nahimo na kamong katawhan sa Ginoo nga inyong Dios. Busa tumana ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug sunda ang iyang mga sugo ug mga tulumanon nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa.” Sa mao usab nga adlaw gimandoan ni Moises ang mga tawo, “Kon makatabok na kamo sa Suba sa Jordan, mao kini ang mga tribo nga mobarog sa Bukid sa Gerizim sa pagbendisyon sa katawhan: ang tribo ni Simeon, Levi, Juda, Isacar, Jose, ug ni Benjamin. Ug mao usab kini ang mga tribo nga mobarog sa Bukid sa Ebal sa pagtunglo sa katawhan: ang tribo ni Reuben, Gad, Asher, Zebulun, Dan, ug ni Naftali. “Unya ang mga Levita mosinggit ug kusog ngadto sa tanang mga Israelinhon: “Tinunglo ang tawo nga maghimo sa bisan unsa nga mga dios-dios nga hinimo sa bato o bronsi ug mosimba niini sa tago. Kay kining mga dios-dios nga hinimo lang sa tawo gikangil-aran sa Ginoo.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga dili motahod sa iyang ginikanan.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga mangawat sa yuta sa iyang isigka-tawo pinaagi sa pagbalhin sa muhon.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga magpahisalaag sa usa ka buta sa dalan.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga dili mohatag ug hustisya sa mga langyaw, sa mga ilo, ug sa mga biyuda.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa asawa sa iyang amahan, kay gipakaulawan niya ang iyang amahan.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa bisan unsa nga mananap.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa iyang igsoong babaye, igsoon man kini niya sa amahan o sa inahan.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga makighilawas sa iyang ugangang babaye.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga mopatay sa iyang isigka-tawo sa tago.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga magpasuhol sa pagpatay sa usa ka inosenteng tawo.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Tinunglo ang tawo nga dili mosunod o motuman niining tanang mga sugo.” Motubag dayon ang tanang mga tawo, “Amen!” “Kon tumanon ninyo sa hingpit ang Ginoo nga inyong Dios ug sundon ang tanan niyang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, himuon niya kamong labaw sa tanang nasod dinhi sa kalibotan. Kon tumanon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios mainyo kining tanang mga panalangin: “Panalanginan niya ang inyong lungsod ug ang inyong uma. Panalanginan niya kamo sa daghang mga kabataan, abunda nga abot, ug daghang mga kahayopan. Panalanginan niya ang inyong abot ug pagkaon. Panalanginan niya ang tanan ninyong pagabuhaton. Ipapildi sa Ginoo kaninyo ang mga kaaway nga mosulong kaninyo. Mag-usa silang mosulong kaninyo apan magkatibulaag sila nga moikyas gikan kaninyo. Panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan ninyong pagabuhaton ug pun-on niya sa mga abot ang inyong mga bodega. Panalanginan niya kamo sa yuta nga ihatag niya kaninyo. Sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, himuon niya kamo nga iyang pinili nga katawhan, kon tumanon ninyo ang iyang mga sugo ug magkinabuhi subay sa iyang mga pamaagi. Unya ang tanang katawhan sa kalibotan makahibalo nga gipili kamo sa Ginoo, ug mahadlok sila kaninyo. Panalanginan gayod kamo sa Ginoo didto sa yuta nga iyang gisaad sa inyong mga katigulangan nga ihatag kaninyo. Padaghanon niya ang inyong mga anak, ang inyong mga kahayopan, ug ang inyong mga abot. Padad-an kamo sa Ginoo ug ulan sa hustong panahon gikan sa tipiganan sa iyang bahandi sa langit, ug panalanginan niya ang tanan ninyong pagabuhaton. Magpahulam kamo sa daghang mga nasod, apan kamo dili manghulam. Himuon kamo sa Ginoo nga pangulo sa mga nasod, ug dili sumusunod lang. Oo, kanunay kamong magmauswagon ug magmalampuson kon tumanon ug sundon ninyo pag-ayo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Busa dili ninyo lapason ang bisan unsa nga ginasugo ko kaninyo karon, ug dili kamo magsunod sa uban nga mga dios ug mag-alagad kanila. “Apan kon dili kamo motuman sa Ginoo nga inyong Dios ug dili ninyo sundon ang tanan niyang mga pamalaod ug mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, mahiagoman ninyo kining tanan nga panghimaraot: Panghimaraoton sa Ginoo ang inyong lungsod ug ang inyong uma. Panghimaraoton niya ang inyong abot ug pagkaon. Panghimaraoton niya kamo pinaagi sa paghatag kaninyo ug gamay ra nga mga anak, mga abot, ug mga kahayopan. Panghimaraoton niya ang tanan ninyong buhaton. Padad-an kamo ug kasamok ug kalibog sa tanan ninyong buhaton hangtod nga malaglag kamo ug kalit lang mangawala tungod sa daotan ninyong buhat sa pagsalikway kaniya. Padad-an kamo sa Ginoo ug mga sakit hangtod nga mangalaglag kamo didto sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahan. Oo, paantuson kamo sa Ginoo sa makamatay nga sakit, hilanat, hubag-hubag, init nga hangin, taas nga hulaw, ug mga sakit sa tanom hangtod nga mahurot kamo. Ang langit mahisama sa bronsi nga dili na kini mohatag ug ulan ug ang yuta mahisama kagahi sa puthaw. Imbes nga tubig ang ihatag sa Ginoo kaninyo ingon nga ulan, abog ang iyang ihatag. Paulanan niya kamo ug abog hangtod nga mangalaglag kamo. “Ipapildi kamo sa Ginoo sa inyong mga kaaway. Mag-usa kamong mosulong kanila, apan magkatibulaag kamo nga moikyas gikan kanila. Kangil-aran kamo sa tanang gingharian sa kalibotan. Ang inyong mga patayng lawas kaonon sa mga langgam ug sa mabangis nga mga mananap, ug walay moabog kanila. Paantuson kamo sa Ginoo sa mga hubag-hubag nga sama sa iyang gipadala sa mga Ehiptohanon. Patuboan niya kamo ug mga tumor, mga kabahong, ug mga nuka-nuka nga dili na maayo. Buangon kamo sa Ginoo, butahan ug libogon. Sama sa buta mangapkap kamo bisan adlaw. Dili kamo magmauswagon bisan unsay inyong pagabuhaton. Kanunay kamong daog-daogon ug kawatan, ug walay motabang kaninyo. “Ang babaye nga inyong pangasaw-onon ilogon sa laing lalaki. Magpatukod kamo ug balay apan dili kamo makapuyo niini. Magtanom kamo ug mga ubas apan dili kamo makapulos sa mga bunga niini. Ihawon ang inyong baka sa inyong atubangan, apan dili kamo makakaon niini. Pugson sa pagkuha gikan kaninyo ang inyong mga asno, ug dili na kini ibalik. Panguhaon sa inyong mga kaaway ang inyong mga karnero, ug walay motabang sa pagbawi niini. Samtang nagatan-aw kamo, dad-on ang inyong mga anak ingon nga mga ulipon sa ubang mga nasod, ug adlaw-adlaw kamong maghulat kanila, apan wala kamoy mahimo. Ang mga tawo nga wala ninyo mailhi mao ang mokaon sa tanan ninyong hinagoan, ug kanunay lang kamong daog-daogon ug paantuson. Mabuang kamo niining tanan ninyong makita. Patuboan kamo sa Ginoo ug mga hubag-hubag nga dili na maayo, gikan sa inyong lapalapa hangtod sa ulo. “Kamo ug ang inyong pinili nga hari ipabihag sa Ginoo sa nasod sa diin kamo ug ang inyong mga katigulangan wala masuheto. Didto mosimba kamo sa ubang mga dios nga hinimo sa kahoy ug bato. Kangil-aran kamo, bugalbugalan, ug tamayon sa mga lumulupyo sa mga nasod diin kamo gibihag. “Daghan ang inyong itanom apan gamay lang ang inyong maani, kay kaonon kini sa mga dulon. Motanom kamo ug ubas ug atimanon ninyo kini, apan dili kamo makapamupo sa bunga niini o makainom sa duga niini, kay kaonon kini sa mga ulod. Magtanom kamo ug daghang mga olibo bisan asa sa inyong dapit, apan wala kamoy lana nga makuha, kay mangatagak ang mga bunga niini. Manganak kamo, apan dili sila magpabilin kaninyo kay bihagon sila. Kaonon sa daghang mga gagmayng mananap ang tanan ninyong mga kahoy ug mga tanom. “Ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, mag-anam ug kakusgan ug kadato; samtang kamo, mag-anam ug kaluya ug kapobri. Makapautang sila kaninyo apan dili kamo makapautang kanila. Sila ang mangulo kaninyo ug kamo magsunod-sunod lang. Mahitabo kining tanan nga tunglo kaninyo hangtod nga mangamatay kamo kon dili ninyo tumanon ang Ginoo nga inyong Dios ug ang iyang mga pamalaod ug mga sugo nga iyang gihatag kaninyo. Kini nga mga tunglo mahimong pasidaan kaninyo ug sa inyong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Tungod kay wala ninyo alagari nga may kalipay ang Ginoo nga inyong Dios sa panahon sa inyong kaharuhay, itugyan niya kamo sa mga kaaway nga ipadala niya kaninyo ug magaalagad kamo kanila. Gutomon kamo ug uhawon, kulangon sa bisti, ug makabsan sa bisan unsa nga butang. Paantuson niya kamo nga daw gitaoran kamo ug puthaw nga yugo hangtod nga mangamatay kamo. “Ipasulong kamo sa Ginoo sa usa ka nasod nga gikan sa layong dapit, sa kinatumyang bahin sa kalibotan, kansang pinulongan dili ninyo masabtan. Sulongon nila kamo nga daw sama sa agila nga nagasakdap. Bangis sila ug walay kalooy sa mga tigulang ug mga kabataan. Kaonon nila ang inyong mga kahayopan ug ang inyong mga abot hangtod nga mangamatay kamo. Wala silay ibilin kaninyo nga trigo, duga sa ubas, lana, o mga kahayopan hangtod nga mangalaglag kamo. Sulongon nila ang tanan ninyong mga lungsod nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo hangtod nga mangalumpag ang tanang tag-as nga mga paril niini nga inyong gisaligan. “Sa higayon nga libotan kamo sa inyong mga kaaway, kaonon ninyo ang inyong mga anak nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios tungod sa labihang kagutom. Bisan ang maloloy-on ug hinhin kaayo nga tawo wala nay kalooy sa iyang igsoon, sa iyang pinalanggang asawa, ug sa iyang nahibiling mga anak. Dili niya sila hatagan sa iyang ginakaon nga unod sa iyang anak kay mahadlok siya nga mahutdan ug pagkaon. Mao kana ang mahitabo kaninyo sa higayon nga libotan na sa inyong mga kaaway ang tanan ninyong mga lungsod. Bisan ang maloloy-on ug hinhin nga babaye, nga dili gani molakaw nga magtiniil, mahimong bangis sa iyang pinalanggang bana ug sa iyang mga anak. Tagoan niya ang iyang anak nga bag-o lang gayod natawo ug ang inunlan niini aron kaonon niya sa tago, kay mahadlok siya nga tingalig wala na siyay kaonon samtang ginalibotan sa inyong mga kaaway ang inyong mga lungsod. “Kon dili ninyo tumanon pag-ayo kining tanang mga sugo nga nahisulat niini nga libro, ug dili ninyo tahoron ang halangdon ug katingalahang ngalan sa Ginoo nga inyong Dios, padad-an niya kamo ug ang inyong mga kaliwat ug talagsaon ug makalilisang nga mga katalagman, ug mga kasakit nga grabe ug walay kaayohan. Ipahiagom niya kamo sa mga makalilisang nga mga sakit nga gipadala niya sa Ehipto, ug magapabilin kini kaninyo. Ipahiagom usab kamo sa Ginoo sa tanang matang sa sakit nga wala nasulat niining libro sa kasugoan, hangtod nga mangamatay kamo. Bisan sama kamo kadaghan sa bitoon sa langit, diotay lang ang mahibilin kaninyo kay wala kamo magtuman sa Ginoo nga inyong Dios. Maingon nga gikalipay sa Ginoo ang pagpauswag ug pagpadaghan kaninyo, ikalipay usab niya ang paglaglag ug pagpamatay kaninyo, hangtod nga mangawala kamo sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahan. “Katagon kamo sa Ginoo ngadto sa tanang nasod, hangtod sa kinatumyang bahin sa kalibotan. Ug didto magasimba kamo sa ubang mga dios nga hinimo sa kahoy ug bato, nga wala gani ninyo ug sa inyong mga katigulangan mailhi. Wala kamo didtoy kalinaw ug dapit nga mapahulayan. Himuon kamo sa Ginoo nga hadlokan ug mabalak-on, ug mawad-an kamo ug paglaom. Ang inyong kinabuhi anaa kanunay sa kakuyaw; adlaw ug gabii kanunay lang kamong kulbaan, ug walay kasigurohan ang inyong kinabuhi. Tungod sa inyong kahadlok sa mga butang nga inyong makita sa palibot, moingon kamo kon buntag, ‘Maayo unta ug gabii na.’ Ug kon gabii na, moingon kamo, ‘Maayo unta ug buntag na.’ Pabalikon kamo sa Ginoo ngadto sa Ehipto sakay sa barko, bisan nagaingon ako kaninyo nga dili na gayod niya kamo pabalikon didto. Didto ibaligya ninyo ang inyong kaugalingon sa inyong mga kaaway ingon nga mga ulipon, apan walay mopalit kaninyo.” Mao kini ang mga tulumanon sa kasabotan nga gisugo sa Ginoo nga himuon ni Moises sa mga Israelinhon didto sa Moab. Dugang kini sa kasabotan nga iyang gihimo uban kanila didto sa Horeb. Gipatawag ni Moises ang tanang mga Israelinhon ug giingnan, “Kamo mismo nakakita sa tanang gihimo sa Ginoo ngadto sa hari sa Ehipto ug sa tanan niyang mga opisyal ug sa tibuok niyang nasod. Nakita ninyo kadtong hilabihan nga mga pagsulay, mga milagro, ug katingalahang mga buhat. Apan hangtod karon wala kini ipasabot sa Ginoo kaninyo. Sulod sa 40 ka tuig nga gipangulohan ko kamo sa kamingawan, wala modaan ang inyong mga bisti ug mga sandalyas. Wala kamoy pagkaon didto o ilimnon, apan gihatagan kamo sa Ginoo sa inyong mga kinahanglanon aron mahibaloan ninyo nga siya ang Ginoo nga inyong Dios. “Pag-abot nato niining lugara, nakiggira kanato si Sihon nga hari sa Heshbon ug si Og nga hari sa Basan, apan gipildi nato sila. Giilog nato ang ilang yuta ug gihatag kini sa mga tribo ni Reuben, Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase ingon nga ilang panulondon. “Busa tumana gayod ninyo pag-ayo ang mga ginapatuman niini nga kasabotan, aron magmauswagon kamo sa tanan ninyong buhaton. Karong adlawa, nagabarog kamong tanan sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios: ang mga pangulo sa inyong mga tribo, ang mga tigdumala, ang mga opisyal, ang tanang mga lalaki sa Israel, ang inyong mga asawa ug mga kabataan, ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo nga mao ang inyong tigbughag kahoy ug tigsag-ob ug tubig. Nagabarog kamo dinhi karon sa paghimo ug kasabotan uban sa Ginoo nga inyong Dios. Gipanumpaan sa Ginoo kining kasabotan nga gihimo karong adlawa diha kaninyo. Gusto niyang pamatud-an kaninyo karong adlawa nga kamo iyang mga katawhan ug siya inyong Dios sumala sa iyang gisaad kaninyo ug sa inyong mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob. “Kamo mismo nasayod sa atong kinabuhi didto sa Ehipto, ug kon giunsa nato paglatas ang kayutaan sa ubang mga nasod sa atong pagpaingon dinhi. Nakita ninyo ang ilang mangil-ad nga mga dios-dios nga hinimo sa kahoy, bato, plata, ug bulawan. Siguroha ninyo nga wala kaninyoy lalaki, babaye, panimalay, o tribo nga mobiya sa Ginoo nga atong Dios ug mosimba sa mga dios niadto nga mga nasod aron walay bisan usa kaninyo nga mahisama sa gamot sa tanom nga nagahatag ug pait ug makahilo nga bunga. Si bisan kinsa nga nakadungog sa mga pasidaan niini nga tunglo dili maghunahuna nga dili siya maunsa bisan magpadayon siya sa pagtuman sa iyang gusto. Ang tinuod, magdala kini ug kalaglagan kaninyong tanan. Dili gayod siya pasayloon sa Ginoo. Mosilaob ang hilabihang kasuko sa Ginoo kaniya sama sa kalayo, ug mahitabo kaniya ang tanang tunglo nga nahisulat niini nga libro, ug papason sa Ginoo ang iyang ngalan sa kalibotan. Ilain siya sa Ginoo gikan sa tanan nga tribo sa Israel, ug paantuson siya sumala sa mga tunglo sa kasabotan nga nahisulat niini nga Libro sa Kasugoan. “Sa umaabot nga mga henerasyon ang inyong mga kaliwat ug ang mga dumuduong nga naggikan sa layong dapit makakita sa resulta sa mga kalamidad ug mga balatian nga gipadala sa Ginoo sa inyong yuta. Ang inyong tibuok yuta mahimong sama sa disyerto nga natabonan sa asupre ug asin. Wala kini tamni kay ang tanom dili motubo. Mahisama kini sa pagkalaglag sa Sodoma ug Gomora, Adma, ug Zeboyim nga gilaglag sa Ginoo tungod sa labihan niyang kasuko. Unya mangutana ang tanang nasod, ‘Nganong gihimo kini sa Ginoo sa ilang nasod? Nganong labihan gayod ang iyang kasuko?’ “Ug ang tubag mao kini: ‘Tungod kay gisalikway niini nga mga katawhan ang kasabotan nga gihimo sa Ginoo kanila, ang Dios sa ilang mga katigulangan, sa dihang gipagawas niya sila gikan sa Ehipto. Misimba sila ug mialagad sa ubang mga dios nga wala nila mailhi, ug wala itugot sa Ginoo nga simbahon nila. Busa labihan ang kasuko sa Ginoo sa ilang nasod ug gipahiagom niya kanila ang tanang tunglo nga nahisulat niini nga libro. Sa labihan nga kasuko sa Ginoo, gipalayas niya sila sa ilang nasod ug gipabihag sa ubang mga nasod diin sila nagapuyo karon.’ “May mga butang nga sekreto nga ang Ginoo lang nga atong Dios ang nakahibalo, apan gipadayag niya kanato ang iyang kasabotan ug angay nato kining sundon ug sa atong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. “Pananglit mahitabo kining mga butanga kaninyo—ang mga panalangin ug ang mga tunglo nga akong giingon kaninyo—ug unya mahinumdoman ninyo kini kon atua na kamo sa mga nasod diin gipabihag kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Kon nianang higayona mobalik kamo ug ang inyong mga anak sa Ginoo nga inyong Dios, ug tumanon ninyo sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag ang tanan nga gisugo ko kaninyo karon, kaloy-an kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug tigomon niya kamo gikan sa tanang nasod diin gipabihag niya kamo, ug unya ibalik niya kaninyo ang inyong maayong kahimtang. Bisan kon sa inyong pagkabihag napadpad kamo sa labing layo nga bahin sa kalibotan, tigomon gihapon kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug pabalikon sa yuta nga gipanag-iyahan sa inyong mga katigulangan, ug panag-iyahon ninyo kini pag-usab. Pauswagon ug padaghanon pa gayod kamo kay sa inyong mga katigulangan. Bag-ohon sa Ginoo nga inyong Dios ang inyong mga kasingkasing ug ang mga kasingkasing sa inyong mga kaliwat aron higugmaon ninyo siya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag, ug magkinabuhi kamo ug dugay. Ipahiagom sa Ginoo nga inyong Dios kining tanang mga tunglo ngadto sa inyong mga kaaway nga nagadumot ug nagadaog-daog kaninyo. Tumanon ninyo pag-usab ang Ginoo ug sundon ang tanan niyang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Pauswagon gayod kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong pagabuhaton. Padaghanon niya ang inyong mga anak, mga kahayopan, ug ang inyong mga abot, kay malipay ang Ginoo sa pagpanalangin kaninyo sama nga nalipay siya sa pagpanalangin sa inyong mga katigulangan. Mahitabo kini kon tumanon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug sundon ang tanan niyang mga pamalaod ug mga sugo nga nahisulat niini nga Libro sa Kasugoan, ug kon mobalik kamo kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag. “Dili lisod sabton ug himuon kini nga mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. Wala kini sa langit nga mangutana pa kamo, ‘Kinsa ang mosaka sa langit sa pagkuha niini ug ipadayag kanato aron atong matuman?’ Wala usab kini sa tabok sa dagat nga mangutana pa kamo, ‘Kinsa ang motabok sa dagat sa pagkuha niini ug ipadayag kanato aron atong matuman?’ Anaa kini kaninyo, sa inyong baba ug kasingkasing, busa matuman ninyo kini. “Pamati! Karong adlawa papilion ko kamo niini: kinabuhi o kamatayon, kauswagan o kalaglagan. Gimandoan ko kamo karon sa paghigugma sa Ginoo nga inyong Dios, sa pagkinabuhi subay sa iyang mga pamaagi, sa pagtuman sa iyang mga sugo ug mga tulumanon, aron magkinabuhi kamo ug dugay ug modaghan, ug panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios didto sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahan. “Apan kon dili kamo motuman ug mosunod kaniya, ug mosimba ug moalagad hinuon sa ubang mga dios, karon pa lang pasidan-an ko na kamo nga sigurado gayod nga malaglag kamo. Dili kamo magkinabuhi ug dugay sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahan didto sa tabok sa Jordan. “Karong adlawa gitawag ko sa pagsaksi ang langit ug ang yuta kon asa niini ang inyong pilion: kinabuhi o kamatayon, panalangin o tunglo. Pilia ninyo ang kinabuhi aron magkinabuhi kamog dugay apil ang inyong mga kabataan. Higugmaa ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. Tumana ninyo siya ug pabilin kamo kaniya, kay siya ang inyong kinabuhi. Kon himuon ninyo kini, magakinabuhi kamo ug dugay didto sa yuta nga iyang gisaad nga ihatag sa inyong mga katigulangan nga sila si Abraham, Isaac, ug Jacob.” Nagpadayon si Moises sa pagpakigsulti sa tanang mga Israelinhon. Miingon siya, “120 na ka tuig ang akong edad ug dili na ako makahimo sa pagpangulo kaninyo. Miingon ang Ginoo kanako nga dili ako makatabok sa Jordan. Ang Ginoo nga inyong Dios mismo ang mag-una kaninyo sa pagtabok. Laglagon niya ang mga nasod didto, ug panag-iyahan ninyo ang ilang yuta. Pangulohan kamo ni Josue sa pagtabok sumala sa giingon sa Ginoo. Himuon sa Ginoo ngadto niini nga mga nasod ang iyang gihimo kang Sihon ug kang Og nga mga hari sa mga Amorihanon, ug sa ilang yuta. Itugyan sila sa Ginoo kaninyo, ug kinahanglang himuon ninyo kanila ang gisugo ko kaninyo. Lig-ona ninyo ang inyong kaugalingon ug pagmaisogon. Ayaw kamo kahadlok kanila kay ang Ginoo nga inyong Dios nagauban kaninyo; dili niya kamo biyaan o pasagdan.” Unya gitawag ni Moises si Josue ug giingnan atubangan sa tanang mga Israelinhon, “Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisogon, kay ikaw ang mangulo niining mga katawhan sa pag-adto sa yuta nga gisaad sa Ginoo nga ihatag sa ilang mga katigulangan. Tabangi sila nga maangkon ang yuta. Pangulohan ka sa Ginoo ug magauban siya kanimo; dili niya ikaw biyaan o pasagdan. Busa ayaw kahadlok o pagpakawala sa paglaom.” Gisulat ni Moises kini nga mga sugo ug gihatag ngadto sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi, nga mao ang nagadala sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, ug ngadto sa tanang tigdumala sa Israel. Unya gimandoan sila ni Moises, “Sa kataposan sa matag pito ka tuig nga mao ang Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli, sa panahon sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag, basaha ninyo kini nga mga sugo ngadto sa tanang mga Israelinhon inigtigom nila sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios sa dapit nga iyang pilion. Tigoma ang mga tawo—ang mga lalaki, mga babaye, mga kabataan, ug mga langyaw nga nagapuyo sa inyong mga lungsod—aron makapamati sila ug makakat-on sa pagtahod sa Ginoo nga inyong Dios ug sa pagtuman pag-ayo sa tanan nga gipatuman niini nga mga sugo. Himuon ninyo kini aron ang inyong mga kabataan nga wala pa mahibalo niini nga mga sugo makadungog usab ug makakat-on sa pagtahod sa Ginoo nga inyong Dios samtang nagakinabuhi kamo sa yuta nga inyong panag-iyahan sa tabok sa Suba sa Jordan.” Miingon ang Ginoo kang Moises, “Hapit ka nang mamatay; busa ipatawag si Josue ug adto kamo sa Tolda nga Tagboanan, kay tudloan ko siya didto sa iyang pagahimuon.” Busa miadto si Moises ug si Josue sa Tolda nga Tagboanan. Nagpakita ang Ginoo pinaagi sa panganod nga morag haligi didto sa may pultahan sa Tolda. Miingon ang Ginoo kang Moises, “Hapit ka nang mamatay ug makig-uban sa imong mga katigulangan. Kon wala ka na, kining mga tawhana mosimba sa ubang dios-dios nga ginasimba sa mga tawo sa yuta nga ilang pagaadtoan. Isalikway nila ako ug lapason nila ang kasabotan nga gihimo ko uban kanila. Nianang adlawa masuko ako pag-ayo kanila ug isalikway ko sila. Talikdan ko sila ug malaglag sila. Daghang mga katalagman ug mga kalisdanan ang moabot kanila, ug nianang higayona mangutana sila, ‘Miabot ba kanato kini nga mga katalagman tungod kay ang Dios wala na mag-uban kanato?’ Talikdan ko gayod sila nianang higayona tungod sa tanang kadaotan nga ilang gihimo pinaagi sa pagsimba sa ubang dios-dios. “Busa isulat kini nga awit ug itudlo sa katawhan sa Israel. Ipaawit kini kanila aron mahimo kining saksi batok kanila. Dad-on ko sila sa maayo ug mabungahon nga yuta nga gisaad ko sa ilang mga katigulangan. Didto magakinabuhi sila sa kadagaya; magakaon sila sa tanang pagkaon nga gusto nila, ug mabusog sila pag-ayo. Apan mobiya sila kanako ug mosimba sa ubang dios-dios. Lapason nila ang akong kasabotan. Kon moabot na kanila ang daghang katalagman ug mga kalisdanan, kini nga awit mahimong saksi batok kanila, kay dili kini malimtan sa ilang mga kaliwat. Nahibaloan ko kon unsa ang ilang ginaplano nga himuon bisan wala ko pa sila madala sa yuta nga akong gisaad kanila.” Niadtong adlawa, gisulat ni Moises ang awit ug gitudlo sa mga Israelinhon. Gimandoan sa Ginoo si Josue nga anak ni Nun: “Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisogon, kay ikaw ang modala sa mga Israelinhon sa yuta nga akong gisaad kanila, ug magauban ako kanimo.” Human masulat ni Moises ang tanang mga sugo sa libro, gimandoan niya ang mga Levita nga mao ang nagadala sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Miingon siya, “Kuhaa ninyo kining Libro sa Kasugoan ug ibutang sa tapad sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios. Magpabilin kini didto ingon nga saksi batok sa katawhan sa Israel. Kay nahibaloan ko kon unsa kamo ka rebelde ug kagahig ulo. Bisan karon nga kauban ninyo ako, nagarebelde kamo sa Ginoo, unsa pa kaha kon patay na ako! Tigoma sa akong atubangan ang tanang mga tigdumala sa inyong tribo ug ang tanang mga opisyal aron sultihan ko sila niining mga butanga. Ug tawgon ko ang langit ug yuta sa pagsaksi batok kanila. Kay nahibaloan ko nga kon patay na ako, magahimo gayod kamo ug daotan ug isalikway ninyo ang tanan nga gisugo ko kaninyo. Sa umaabot nga mga adlaw, moabot kaninyo ang mga katalagman kay maghimo kamog daotan atubangan sa Ginoo ug pasuk-on ninyo siya pinaagi sa inyong buhat.” Unya gisulti ni Moises ang mensahe sa tibuok nga awit samtang namati ang tibuok katilingban sa Israel. O langit, pamati kay mosulti ako! O yuta, pamatia ang akong mga pulong. Ang akong mga pagtulon-an sama sa ulan o tun-og nga nagatulo. Ang akong mga pulong sama sa yamog diha sa mga sagbot o sama sa talithi diha sa mga tanom. Imantala ko ang ngalan sa Ginoo. Dayegon ko ang pagkagamhanan sa atong Dios! Siya ang bato nga salipdanan ko. Hingpit ang iyang mga buhat, ug matarong ang tanan niyang mga pamaagi. Matinumanon siya nga Dios ug dili masayop; matarong siya ug makiangayon. Apan kamo nagpakasala kaniya ug wala na niya kamo ilha nga iyang mga anak, tungod sa inyong kadaotan. Mga masinupakon ug limbongan nga henerasyon! Mao ba kini ang inyong ibalos sa Ginoo? Mga buang-buang gayod kamo ug kulang sa panabot. Dili ba siya ang inyong Amahan nga nagbuhat kaninyo? Hinumdomi ninyo ang nanglabay nga mga katuigan; hunahunaa ninyo ang nangagi nga mga henerasyon. Pangutan-a ninyo ang inyong mga katigulangan kay suginlan nila kamo. Pangutan-a ninyo ang inyong mga tigdumala kay isaysay nila kini kaninyo. Sa dihang gihatagan sa Labing Halangdong Dios ang mga nasod sa ilang yuta ug sa dihang gibahin-bahin niya ang katawhan, gibutangan niya kini ug mga utlanan basi sa gidaghanon sa mga anghel sa Dios. Karon gipili sa Ginoo ang mga kaliwat ni Jacob ingon nga iyang katawhan. Nakita niya sila sa disyerto, sa dapit nga awaaw. Giatiman niya sila ug giampingan, nga daw nagaamping sa iyang kaugalingong mata. Gibantayan niya sila, sama sa agila nga nagabantay sa iyang mga piso samtang iya kining ginatudloan sa paglupad. Ginabukhad niya ang iyang mga pako sa pagsalo ug pagsapnay kanila. Ang Ginoo lang gayod ang migiya sa iyang katawhan, ug walay mitabang nga laing dios. Gipagahom niya sila sa mga bukid, ug gipakaon sa mga abot sa yuta. Gibuhi niya sila sa dugos gikan sa bato ug sa lana gikan sa olibo sa batoon nga dapit. Gihatagan niya sila ug mga keso ug gatas gikan sa mga baka ug karnero, ug gihatagan ug tambok nga mga karnero, mga baka, ug mga kanding gikan sa Basan. Gihatagan usab niya sila sa labing maayong mga trigo ug gipainom sa labing maayong bino gikan sa ubas. Nagmauswagon ang mga Israelinhon apan nagrebelde sila. Nanambok sila ug milig-on, apan gitalikdan nila ang Dios nga nagbuhat kanila, ug gisalikway nila ang ilang bato nga salipdanan nga mao ang ilang Manluluwas. Gipapangabugho nila ug gipasuko ang Ginoo sa ilang mangil-ad nga mga dios. Naghalad sila ngadto sa mga demonyo nga dili tinuod nga dios—mga dios nga wala nila mailhi ug bag-o lang, nga wala tahora sa ilang mga katigulangan. Gikalimtan nila ang Dios nga ilang bato nga salipdanan nga nagbuhat kanila. Nakita kini sa Ginoo, ug tungod sa iyang kasuko gisalikway niya sila nga iyang mga anak. Miingon siya, “Talikdan ko sila, ug tan-awon ko kon unsa ang ilang dangatan, kay mga daotan sila nga henerasyon, mga anak nga dili matinumanon. Gipapangabugho nila ako sa dili tinuod nga dios, ug gipasuko nila ako sa ilang mga walay pulos nga mga dios-dios. Busa papangabughoon ko usab sila pinaagi sa pagpanalangin sa ubang mga nasod. Pasuk-on ko sila pinaagi sa pagpanalangin sa buang-buang nga mga nasod. Kay ang akong kasuko nagdilaab nga morag kalayo. Mosunog kini sa yuta ug sa tanang anaa niini, apil sa kinahiladman sa yuta, ug sa pundasyon sa mga bukid.” “Padad-an ko sila ug mga kalamidad, ug ig-on ko sila sa akong mga pana. Pagutman ko sila; mangamatay sila sa kagutom ug sa sakit. Padad-an ko sila sa mabangis nga mga mananap sa paghasol kanila, ug mga lala nga bitin sa pagpaak kanila. Sa gawas sa ilang balay daghan ang mangamatay sa gira, ug sa sulod magahari ang kahadlok. Mangamatay ang mga tigulang, mga batan-on, ug mga kabataan. Nagaingon ako nga katagon ko sila hangtod nga dili na sila mahinumdoman sa kalibotan. Apan dili ko tugotan nga magpasigarbo ang ilang mga kaaway ug moingon, ‘Napildi nato sila. Dili ang Ginoo ang naghimo niini.’ ” Ang Israel usa ka nasod nga walay kaalam ug panabot. Kon maalamon lang sila, masabtan unta nila ang ilang dangatan. Unsaon gud paggukod sa usa ka tawo sa 1,000? Unsaon gud pag-abog sa duha ka tawo sa 10,000? Gawas lang kon gitugyan sila sa Ginoo nga ilang bato nga salipdanan. Kay ang salipdanan nga bato sa atong mga kaaway dili sama sa atong salipdanan nga bato, ug bisan sila nakahibalo niini. Ang atong mga kaaway, nga pareho kadaotan sa mga lumulupyo sa Sodoma ug Gomora, sama sa bunga sa ubas nga pait ug makahilo, ug ang ilang bino makamatay sama sa lala sa bitin. Nakahibalo ang Ginoo sa ilang kadaotan, gipugngan lang una niya kini ug nagahulat sa husto nga panahon sa pagsilot kanila. Manimalos ang Ginoo ug magasilot kanila, kay moabot ang panahon nga madakin-as gayod sila. Hapit na moabot ang ilang kalaglagan. Hukman sa Ginoo ang iyang katawhan; kaloy-an niya sila nga iyang mga alagad kon makita niya nga wala na silay kusog ug diotay na lang ang nabilin kanila, ulipon man o dili ulipon. Unya mangutana ang Ginoo sa iyang katawhan, “Asa na ang ilang mga dios, ang bato nga ilang salipdanan? Asa na ang ilang mga dios nga mikaon sa tambok ug miinom sa bino sa ilang mga halad? Patabanga sila kaninyo, ug himoa ninyo silang inyong panalipod! Tan-awa ninyo karon; ako mao lang gayod ang Dios! Wala nay lain nga dios gawas kanako. Ako ang nagahatag ug nagakuha ug kinabuhi; ako ang nagasamad ug nagaayo, ug walay makalingkawas sa akong mga kamot. Karon, ibayaw ko ang akong mga kamot ug manumpa, ‘Maingon nga buhi ako sa walay kataposan, bairon ko ang nagasidlak kong espada ug gamiton ko kini sa pagsilot. Panimaslan ko ang akong mga kaaway ug pabayron ang mga nagadumot kanako. Ang akong pana mabulit sa ilang mga dugo, ug ang akong espada motadtad sa ilang mga lawas. Mangamatay apil ang mga dinakpan ug apil usab ang ilang mga pangulo.’ ” Dayega ninyo ang katawhan sa Ginoo, O mga nasod, kay panimaslan sa Ginoo ang nagpatay niining iyang mga alagad. Panimaslan niya ang iyang mga kaaway, ug hinloan niya ang iyang yuta ug ang iyang katawhan. Gisulti ni Moises uban ni Josue nga anak ni Nun ang mensahe niini nga awit ngadto sa mga tawo. Pagkahuman ug sulti ni Moises niini, miingon siya sa mga tawo, “Itanom gayod ninyo sa inyong mga kasingkasing ang tanan nakong gisulti kaninyo karong adlawa. Itudlo usab ninyo kini sa inyong mga anak aron matuman nila pag-ayo ang tanang gisulti niini nga mga sugo. Kini nga mga sugo dili ordinaryo lang nga mga pulong; kini maghatag kaninyo ug kinabuhi. Kon tumanon ninyo kini magkinabuhi kamo ug dugay sa yuta nga inyong panag-iyahan sa tabok sa Suba sa Jordan.” Niana mismong adlawa miingon ang Ginoo kang Moises, “Lakaw sa Moab, sa kabukiran sa Abarim ug tungas sa Bukid sa Nebo nga nagaatubang sa Jerico. Lantawa didto ang Canaan, ang yuta nga ihatag ko sa mga Israelinhon nga ilang panag-iyahan. Ug nianang bukira mamatay ka ug makig-uban sa imong mga katigulangan, maingon nga si Aaron nga imong igsoon namatay sa Bukid sa Hor ug giuban usab sa iyang katigulangan. Kay duha kamong nawad-an ug pagsalig kanako atubangan sa mga Israelinhon sa dihang didto pa kamo sa tubig sa Meriba Kadesh, sa kamingawan sa Zin. Wala ninyo pasidunggi ang akong pagkabalaan sa ilang atubangan. Busa makita mo lang sa halayo ang yuta nga ihatag ko sa mga Israelinhon, apan dili ka makasulod didto.” Mao kini ang bendisyon nga gisulti ni Moises nga alagad sa Dios sa mga Israelinhon sa wala pa siya mamatay. Miingon siya: “Miabot ang Ginoo gikan sa Sinai; nagpadayag siya kanato gikan sa Bukid sa Seir sama sa pagsidlak sa adlaw. Misidlak siya sa mga tawo gikan sa Bukid sa Paran. Miabot siya uban sa linibo ka mga anghel, ug ang iyang tuong kamot may nagadilaab nga kalayo. Gihigugma gayod sa Ginoo ang iyang katawhan. Gipanalipdan niya sila nga iyang pinili. Busa gisunod nila siya ug gituman ang iyang mando. Gihatag kanato ni Moises ang kasugoan ingon nga panulondon natong mga kaliwat ni Jacob. Nahimong hari ang Ginoo sa Israel sa dihang nagtigom ang ilang mga pangulo ug ang ilang mga tribo.” Mao kini ang giingon ni Moises bahin sa tribo ni Reuben, “Hinaut nga dili mawala ang mga kaliwat ni Reuben bisan gamay lang sila.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Juda: “ Ginoo, pamatia ang pagpangayo ug tabang sa tribo ni Juda. Hiusaha sila pag-usab sa ubang mga tribo sa Israel. Panalipdi ug tabangi sila batok sa ilang mga kaaway.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Levi: “ Ginoo, gihatag mo ang Thumim ug Urim sa imong matinumanon nga mga alagad nga mao ang mga kaliwat ni Levi. Gisulayan mo sila didto sa Masa ug gibadlong didto sa daplin sa tubig sa Meriba. Nagpakita sila ug mas dako nga pag-unong kanimo kaysa ilang mga ginikanan, mga igsoon, ug mga kabataan. Gituman nila ang imong pulong, ug gitipigan nila ang imong kasabotan. Tudloan nila ang mga Israelinhon sa imong mga pamalaod ug mga sugo, ug magahalad sila ug insenso ug mga halad nga sinunog diha sa imong halaran. O Ginoo, panalangini sila, ug hinaut pa nga malipay ikaw sa tanan nilang mga buhat. Laglaga ang ilang mga kaaway aron dili na makabangon pa.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Benjamin: “Palangga sa Ginoo ang tribo ni Benjamin, ug gipahilayo niya sila sa katalagman ug gipanalipdan sa tibuok nga adlaw.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Jose: “Hinaut pa nga panalanginan sa Ginoo ang ilang yuta ug padad-an kanunay ug ulan ug tubig gikan sa ilalom sa yuta. Hinaut pa nga sa tabang sa adlaw mamunga ang ilang mga tanom ug maayong mga bunga sa panahon sa tingbunga niini. Hinaut pa nga ang ilang karaang mga bukid ug mga bungtod magaanig maayo ug daghang mga bunga. Hinaut pa nga ang ilang yuta magaani sa labing maayong mga abot sa kaayo sa Dios nga nagpadayag diha sa nagadilaab nga sampinit. Hinaut pa nga kining mga panalangin magapabilin sa tribo ni Jose kay labaw siya kaysa iyang mga igsoon. Ang iyang kusog sama sa kusog sa kamagulangang torong baka. Ang iyang gahom sama sa gahom sa sungay sa ihalas nga baka. Pinaagi niini laglagon niya ang mga nasod bisan kadtong atua sa layo. Mao kini ang akong panalangin sa daghang mga katawhan sa Efraim ug Manase.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Zebulun ug ni Isacar: “Hinaut pa nga mouswag ang tribo ni Zebulun sa ilang negosyo. Hinaut pa nga mouswag ang tribo ni Isacar sa ilang dapit. Aghaton nila ang mga tawo sa pag-adto sa bukid sa paghalad sa husto nga mga halad ngadto sa Dios. Magasaulog sila tungod sa daghang panalangin nga nakuha nila sa dagat ug sa baybayon.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Gad: “Dalaygon ang Dios nga nagpalapad sa teritoryo sa tribo ni Gad! Nagakinabuhi sila niini nga yuta sama sa liyon nga andam sa pagkunis-kunis sa bukton o sa ulo sa iyang mga kaaway. Gipili nila ang labing maayong yuta nga angay alang sa pangulo. Sa dihang magkatigom ang mga tigdumala sa katawhan sa Israel, ginasunod nila ang mga ginapatuman sa Ginoo ug ang iyang mga lagda alang sa Israel.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Dan: “Ang tribo ni Dan sama sa anak sa liyon nga naglukso-lukso gikan sa Basan.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Naftali: “Ang tribo ni Naftali abunda sa panalangin sa Ginoo. Hinaut pa nga maangkon nila ang yuta sa kasadpan ug sa habagatan.” Miingon si Moises bahin sa tribo ni Asher: “Hinaut pa nga panalanginan ang tribo ni Asher labaw sa tanang mga tribo sa Israel. Hinaut pa nga malipay kanila ang ilang isigka-Israelinhon ug mahimong abunda ang ilang lana. Hinaut pa nga ang mga trangka sa pultahan sa ilang mga lungsod mahisama kalig-on sa puthaw ug bronsi, ug hinaut pa nga magpabilin ang ilang pagkagamhanan samtang buhi pa sila. Walay sama sa Dios sa Israel. Sa iyang pagkahalangdon nagasakay siya sa mga panganod sa pagtabang kaninyo. Ang walay kataposan nga Dios mao ang inyong dalangpanan; tabangan niya kamo sa iyang walay kataposan nga gahom. Abugon niya ang inyong mga kaaway sa inyong atubangan, ug mosugo siya kaninyo sa paglaglag kanila. Busa ang Israel magapuyo nga halayo sa katalagman, sa yuta nga abunda sa trigo ug duga sa ubas, ug diin ang tun-og nga gikan sa langit nagahatag ug tubig sa yuta. Bulahan kamo, O katawhan sa Israel! Walay sama kaninyo—usa ka katawhan nga giluwas sa Ginoo. Ang Ginoo mao ang manalipod ug motabang kaninyo, ug siya ang makig-away alang kaninyo. Magkamang ang inyong mga kaaway paingon kaninyo, ug tumban ninyo sila sa likod.” Gikan sa kapatagan sa Moab, mitungas si Moises sa Bukid sa Nebo, sa kinatumyan sa Pisga nga nagaatubang sa Jerico. Didto gipakita kaniya sa Ginoo ang tibuok nga yuta—gikan sa Gilead paingon sa Dan, ang tibuok nga yuta sa Naftali, ang yuta sa Efraim ug sa Manase, ang tibuok nga yuta sa Juda hangtod sa Dagat sa Mediteraneo, ang Negev, ug ang tibuok nga yuta gikan sa Zoar hangtod sa Kapatagan sa Jerico, ang lungsod sa mga palma. Unya miingon ang Ginoo kang Moises, “Mao kana ang yuta nga akong gisaad kang Abraham, Isaac, ug Jacob. Miingon ako kanila nga ihatag ko kini sa ilang mga kaliwat. Gipakita ko kini kanimo, apan dili ka makaadto didto.” Busa namatay si Moises nga alagad sa Ginoo didto sa Moab, sumala gayod sa giingon sa Ginoo. Gilubong siya sa Moab, sa kapatagan atbang sa Bet Peor, apan karon wala nay nakahibalo kon asa gayod siya gilubong. Nagpanuigon si Moises ug 120 ka tuig sa dihang namatay siya, apan kusgan pa gihapon siya, ug maayo pa ang iyang panan-aw. Nagsubo ang mga Israelinhon alang kang Moises didto sa kapatagan sa Moab sulod sa 30 ka adlaw. Karon, si Josue nga anak ni Nun gihatagan sa Espiritu ug kaalam, kay gipili siya ni Moises nga mopuli kaniya pinaagi sa pagpatong sa iyang kamot kaniya. Busa mituman kaniya ang mga Israelinhon, ug gihimo nila ang tanang gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Gikan kaniadto wala gayoy propeta sa Israel nga sama kang Moises, nga suod gayod kaayo sa Ginoo. Gipadala sa Ginoo si Moises sa paghimo ug mga milagro ug katingalahang mga butang sa Ehipto batok sa ilang hari ug sa iyang mga opisyal ug sa iyang tibuok nasod. Walay nakahimo ug mga gamhanan ug katingalahang mga buhat nga sama sa gihimo ni Moises sa atubangan sa tanang Israelinhon. Human mamatay si Moises nga alagad sa Ginoo, miingon ang Ginoo sa personal nga katabang niini nga si Josue nga anak ni Nun, “Patay na si Moises nga akong alagad. Busa karon pangandam kamo—ikaw ug ang tanang Israelinhon—sa pagtabok sa Suba sa Jordan paingon sa yuta nga akong ihatag kaninyo. Sumala sa akong gisaad kang Moises, ihatag ko kaninyo ang tanang kayutaan nga inyong maabot. Mao kini ang inyong mahimong teritoryo: gikan sa kamingawan sa habagatan hangtod sa kabukiran sa Lebanon sa amihan, ug gikan sa dakong Suba sa Eufrates sa sidlakan hangtod sa Dagat sa Mediteraneo sa kasadpan, apil ang kayutaan sa mga Hitihanon. “Walay makapildi kanimo sa tibuok mong kinabuhi. Magauban ako kanimo sama sa akong pag-uban kang Moises. Dili ko ikaw biyaan o pasagdan. Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisogon, kay ikaw ang mangulo niining katawhan sa pagpanag-iya sa yuta nga akong gisaad sa ilang mga katigulangan. Lig-ona lang ang imong kaugalingon ug pagmaisogon gayod. Sunda gayod pag-ayo ang tanan nga kasugoan nga gihatag kanimo ni Moises nga akong alagad. Ayaw gayod kini isalikway aron magmalampuson ka sa tanan mong pagahimuon. Ayaw gayod kalimti pagbasa ang Libro sa Kasugoan. Pamalandongi kini adlaw ug gabii aron mahibaloan mo kon unsaon pagtuman ang tanan nga nahisulat niini. Ug sa ingon niini nga paagi, magmauswagon ka ug magmalampuson. Hinumdomi kining akong gipahimangno kanimo: ‘Lig-ona ang imong kaugalingon ug pagmaisogon. Ayaw kahadlok o kaluya, kay ako, ang Ginoo nga imong Dios, magauban kanimo bisan asa ka moadto.’ ” Busa, gimandoan ni Josue ang mga tigdumala sa Israel, “Libota ninyo ang kampo ug sultihi ang mga tawo nga mangandam sila sa ilang mga pagkaon kay tulo ka adlaw gikan karon, motabok kita sa Suba sa Jordan aron sa pagpanag-iya sa yuta nga ginahatag kanato sa Ginoo nga atong Dios.” Unya miingon si Josue sa tribo ni Reuben, ni Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase, “Hinumdomi ninyo ang gisulti kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo. Nagaingon siya nga hatagan kamo sa Ginoo nga inyong Dios ug pahulayanan. Ug mao na kini ang yuta nga gihatag niya kaninyo: ang sidlakang bahin sa Suba sa Jordan. Magpabilin dinhi ang inyong mga asawa, kabataan, ug mga kahayopan. Apan ang inyong mga sundalo kinahanglan mag-una sa pagtabok sa Jordan sa pagtabang sa inyong mga kaigsoonan, hangtod nga maangkon nila ang kapahulayan gikan sa Ginoo sama sa naangkon usab ninyo, ug masakop nila ang yuta nga ginahatag kanila sa Ginoo nga atong Dios. Human niini, pwede na kamo mobalik dinhi sa sidlakan nga bahin sa Jordan sa pagpuyo niini nga yuta nga gihatag kaninyo ni Moises nga alagad sa Dios.” Mitubag sila kang Josue, “Buhaton namo ang tanan mong gisulti, ug moadto kami bisan asa mo kami ipadala. Mosunod kami kanimo sama sa among pagsunod kang Moises, basta mag-uban kanimo ang Ginoo nga imong Dios sama sa iyang pag-uban kang Moises. Patyon si bisan kinsa nga mosupak kanimo ug dili motuman sa imong ginamando. Lig-ona lang ang imong kaugalingon ug pagmaisogon!” Unya, sekreto nga nagpadala si Josue ug duha ka tawo gikan sa kampo sa mga Israelinhon sa Shitim aron sa pagpangispiya didto sa yuta sa Canaan, ilabi na gayod sa lungsod sa Jerico. Sa dihang nakaabot sa Jerico ang duha ka espiya, didto sila midayon sa balay ni Rahab nga usa ka babayeng nagabaligya sa iyang dungog. Nakabalita ang hari sa Jerico nga may miabot niadtong gabhiona nga mga Israelinhon sa pagpangispiya kanila. Busa gipadala sa hari kining maong mando ngadto kang Rahab, “Pagawasa ang mga tawo nga midayon sa imong balay kay ania sila aron sa pagpangispiya sa atong dapit.” Busa gigukod sa mga sinugo sa hari ang duha ka espiya. Paggawas nila sa pultahan sa lungsod, gisirad-an dayon kini. Nakaabot sila hangtod sa tabokanan sa Suba sa Jordan. Sa wala pa makahigda ang duha ka espiya, misaka si Rahab sa atop ug miingon kanila, “Nasayod ako nga gihatag sa Ginoo kaninyo kining yutaa ug labihan gayod ang kahadlok sa mga tawo dinhi kaninyo. Nakadungog kami kon giunsa pagpamala sa Ginoo ang Pulang Dagat sa paggawas ninyo gikan sa Ehipto. Nakadungog usab kami kon giunsa ninyo paglaglag sa hingpit ang duha ka hari sa mga Amorihanon didto sa sidlakang bahin sa Jordan nga si Sihon ug si Og. Nahadlok kami sa dihang nadungog namo kini ug nawad-an ug kaisog ang matag usa kanamo tungod kaninyo. Kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang Dios sa langit ug sa yuta. Busa karon, isaad sa ngalan sa Ginoo nga balosan ninyog kaayo ang akong panimalay maingon nga nagpakita man akog kaayo kaninyo. Hatagi ninyo ako ug garantiya nga dili ninyo patyon ang akong amahan, inahan, mga igsoon, ug ang tanan nilang panimalay.” Miingon ang duha ka espiya kang Rahab, “Igarantiya namo ang among kinabuhi alang kaninyo! Basta dili lang nimo itug-an ang among pagpangispiya dinhi, ipakita gayod namo kanimo ang among kaayo kon ihatag na sa Ginoo kining yuta kanamo.” Ang balay ni Rahab nakatapot sa paril sa lungsod, busa gitabangan niya ang duha ka espiya nga makakanaog sa bintana ginamit ang pisi. Miingon si Rahab kanila, “Adto kamo sa kabukiran aron dili kamo makita sa mga migukod kaninyo. Tago kamo didto sulod sa tulo ka adlaw hangtod nga makabalik sila dinhi. Pagkahuman, makapadayon na kamo sa inyong pagpauli.” Miingon ang duha ka espiya kang Rahab, “Tumanon namo ang among gisaad kanimo, apan kinahanglan nga himuon mo usab kini: Kon sulongon na namo ang inyong yuta, ihigot kining pula nga pisi sa bintana nga imong gipakanaogan kanamo. Tigoma dinhi sa imong balay ang imong amahan, inahan, mga igsoon, ug ang tanan nilang pamilya. Kon anaay usa kaninyo nga mogawas ug moadto sa dalan, wala na kamiy tulubagon kon mapatay siya. Apan may tulubagon kami kon may mamatay sulod sa imong balay. Apan kon itug-an mo ang among pagpangispiya, wala na kamiy tulubagon sa imong gipasaad kanamo.” Mitubag si Rahab, “Oo, mouyon ako sa inyong gisulti.” Unya gipalakaw niya sila. Ug gihigot niya ang pula nga pisi didto sa bintana. Sa dihang nakalakaw na ang duha ka espiya, miadto sila sa kabukiran. Didto sila mitago sulod sa tulo ka adlaw samtang gipangita sila sa mga sinugo sa hari diha sa mga kadalanan. Wala sila makit-i, busa mipauli na lang ang mga sinugo sa hari. Milugsong ang duha ka espiya ug mitabok sa suba ug mibalik kang Josue. Gisugilon nila kang Josue ang tanan nga nahitabo kanila. Miingon sila, “Tinuod gayod nga gihatag sa Ginoo ang tibuok nga yuta kanato. Ang tanang mga tawo didto nalisang kanato.” Sayo kaayong mibangon si Josue ug ang tanang mga Israelinhon. Mibiya sila sa Shitim ug miadto sa Suba sa Jordan. Nagkampo una sila didto sa wala pa sila motabok. Paglabay sa tulo ka adlaw, milibot sa kampo ang mga tigdumala, ug mimando sa mga tawo, “Inigkakita ninyo nga pas-anon na sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios, sunod kamo kanila, aron mahibaloan ninyo kon asa kamo moagi, kay wala pa gayod kamo sukad makaagi dinhi. Apan ayaw lang kamo pagpaduol pag-ayo sa sudlanan sa Kasabotan; distansya kamog mga usa ka kilometro.” Unya giingnan ni Josue ang mga tawo, “Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon kay ugma maghimo ang Ginoo diha kaninyo ug katingalahang mga butang.” Giingnan usab ni Josue ang mga pari, “Dad-a na ninyo ang sudlanan sa Kasabotan ug mag-una kamo sa mga tawo.” Gituman nila ang giingon ni Josue. Unya miingon ang Ginoo kang Josue, “Sa pagabuhaton ko karong adlawa, pasidunggan ka sa katawhan sa Israel, ug mahibaloan nila nga nagauban ako kanimo sama sa akong pag-uban kang Moises. Sultihi ang mga pari nga nagadayong sa sudlanan sa Kasabotan nga inig-abot nila sa Suba sa Jordan mohunong sila inigtunob nila sa tubig sa suba.” Unya gitawag ni Josue ang mga tawo, “Dali kamo, kay sultihan ko kamo kon unsa ang giingon sa Ginoo nga inyong Dios. Masayran ninyo karon nga ang buhi nga Dios nagauban kaninyo, kay iyang ipaabog gayod kaninyo ang mga Canaanhon, Hitihanon, Hibihanon, Perisihanon, Gergasihanon, Amorihanon, ug mga Jebusihanon. Siguradohon ninyo nga ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga nagagahom sa tibuok kalibotan mag-una kaninyo samtang nagtabok kamo sa Suba sa Jordan. Busa karon, pagpili kamo ug 12 ka mga tawo, usa gikan sa matag tribo sa Israel. Sa dihang motunob na sa tubig ang mga pari nga nagadayong sa Kahon sa Ginoo nga nagagahom sa tibuok kalibotan, mohunong pagdagayday ang tubig sa Suba sa Jordan. Ang tubig nga gikan sa ibabaw mopundo sa usa ka dapit.” mihunong dayon ang pagdagayday sa tubig. Mipundo ang tubig sa usa ka dapit nga gitawag ug Adam, usa ka lungsod duol sa Zaretan. Wala nay tubig nga nagadagayday paingon sa Patay nga Dagat, busa nakatabok ang mga tawo sa dapit nga duol sa Jerico. Nagtindog taliwala sa mamalang suba ang mga pari nga nagadayong sa sudlanan sa Kasabotan, hangtod nga nakatabok ang tanang katawhan. Sa dihang nakatabok na ang tanang katawhan sa Israel sa Suba sa Jordan, miingon ang Ginoo kang Josue, “Pagpili ug 12 ka mga tawo, usa sa matag tribo, ug sugoa sila nga magkuha ang matag usa kanila ug tagsa ka bato taliwala sa Suba sa Jordan, didto gayod mismo sa gitindogan sa mga pari, ug dad-on nila kini sa dapit diin kamo magkampo karong gabhiona.” Busa gitawag ni Josue ang 12 ka mga tawo nga iyang gipili gikan sa matag tribo sa Israel, ug iya silang giingnan, “Adto kamo sa taliwala sa suba, atubangan sa nahimutangan sa Kahon sa Kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios. Ang matag usa kaninyo magkuha ug tagsa ka bato nga inyong pas-anon, usa alang sa matag tribo sa Israel. Ug unya tapokon ninyo kini aron mapormag monumento isip handomanan sa gihimo sa Ginoo. Sa umaabot nga panahon, kon mangutana ang inyong mga anak unsay kahulogan niini nga mga bato, suginli ninyo sila nga mihunong ang pagdagayday sa tubig sa Suba sa Jordan sa dihang gitabok ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Kining mga batoha magpabilin nga usa ka handomanan alang sa katawhan sa Israel hangtod sa kahangtoran.” Gituman sa 12 ka mga Israelinhon ang gisugo kanila ni Josue. Sumala sa giingon sa Ginoo kang Josue, nagkuha sila ug 12 ka mga bato taliwala sa suba, usa ka bato alang sa matag tribo sa Israel. Gidala nila ang maong mga bato sa dapit nga ilang gikampohan ug gipahimutang kini didto. Mipahimutang usab si Josue ug 12 ka bato taliwala sa suba, didto gayod mismo sa dapit nga gitindogan sa mga pari nga nagdayong sa sudlanan sa Kasabotan. Ug hangtod karon anaa pa kining mga batoha. Padayon nga nagtindog taliwala sa suba ang mga pari hangtod nga natuman ang tanang gisugo sa Ginoo kang Josue, nga katumanan usab sa gisugo ni Moises kang Josue. Sa dihang nakatabok na ang tanan, gitabok usab sa mga pari ang sudlanan sa Kasabotan. Ug miuna na usab sa mga tawo ang mga pari. Ang mga armadong lalaki nga gikan sa tribo ni Reuben, ni Gad, ug katunga sa tribo ni Manase miuna pagtabok sumala sa gisugo ni Moises kanila. Kining 40,000 ka mga armadong kalalakin-an miagi sa presensya sa Ginoo ug miadto sa kapatagan sa Jerico aron sa pagpakiggira. Nianang adlawa, gipasidunggan sa Ginoo si Josue atubangan sa mga Israelinhon. Ug gitahod si Josue sa mga tawo sa tibuok niyang kinabuhi sama sa gihimo nila ngadto kang Moises. Sa didto pa taliwala sa Suba ang mga pari miingon ang Ginoo kang Josue: Busa mikawas ang mga pari nga nagadayong sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Pagtunob gayod nila sa mamalang dapit, midagayday pag-usab ang suba ug nagaawas ang tubig sama kaniadto. Ang pagtabok sa mga Israelinhon sa Suba sa Jordan nahitabo sa ikanapulo nga adlaw sa unang bulan. Unya nagkampo sila sa Gilgal, sa sidlakang bahin sa Jerico. Gipahimutang ni Josue didto ang 12 ka mga bato nga gipakuha niya gikan sa Suba sa Jordan. Miingon si Josue sa mga Israelinhon, “Sa umaabot nga panahon, kon mangutana ang inyong mga anak kaninyo unsay kahulogan niining mga batoha, suginlan ninyo sila nga milakaw ang mga Israelinhon sa mamalang yuta sa dihang mitabok sila sa Suba sa Jordan. Kay gipamala sa Ginoo nga inyong Dios ang Suba sa Jordan hangtod nga nakatabok kamo sama sa gihimo niya kaniadto sa Pulang Dagat hangtod nga nakatabok kita. Gihimo niya kini aron ilhon sa tanang katawhan sa kalibotan nga gamhanan gayod ang Ginoo, ug aron motahod kamo kanunay sa Ginoo nga inyong Dios.” Nabalitaan sa tanang mga hari nga Amorihanon sa kasadpan sa Jordan ug sa tanang mga hari nga Canaanhon sa kabaybayonan sa Dagat sa Mediteraneo kon giunsa pagpamala sa Ginoo ang Suba sa Jordan sa dihang mitabok ang mga Israelinhon. Busa nahadlok sila ug nawad-ag kaisog sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Niadtong higayona miingon ang Ginoo kang Josue, “Paghimog mga kutsilyo gikan sa batong bantilis ug pagpanuli sa ikaduhang higayon sa mga Israelinhon.” Busa naghimo si Josue ug mga kutsilyo, ug gipangtuli ang mga Israelinhon didto sa Bungtod sa Gitulian. Ang ilang mga anak nga lalaki nga mipuli kanila maoy gipangtuli ni Josue, kay wala kini sila matuli niadtong panahon sa ilang paglakaw. Human sila matuli, nagpabilin sila sa ilang kampo hangtod nga naayo sila. Unya miingon ang Ginoo kang Josue, “Karong adlawa gikuha ko gikan kaninyo ang kaulawan sa inyong pagkaulipon sa Ehipto.” Busa kadtong dapita gitawag nga Gilgal hangtod karon. Samtang nagkampo ang mga Israelinhon sa Gilgal, sa kapatagan sa Jerico, gisaulog nila ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa gabii sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan. Pagkaugma, nangaon sila sa mga abot gikan niadtong yutaa: sinanlag nga trigo ug pan nga walay patubo. Sukad niadto miundang na ang pagpangahulog sa manna, ug wala nay manna ang mga Israelinhon. Ang ilang pagkaon sukad niadtong tuiga mao na ang mga abot gikan sa yuta sa Canaan. Samtang didto si Josue duol sa Jerico, may nakita siyang tawo nga nagatindog sa iyang atubangan nga nagkupot ug espada. Gipangutana siya ni Josue, “Kaabin ka ba namo o kaaway?” Mitubag ang tawo, “Dili ninyo ako kaabin o kaaway. Mianhi ako dinhi ingon nga pangulo sa kasundalohan sa Ginoo.” Mihapa si Josue sa pagtahod ug unya nangutana kaniya, “Sir, unsay gusto nimong isugo kanako nga imong alagad?” Mitubag ang pangulo sa kasundalohan sa Ginoo, “Huboa ang imong sandalyas, kay balaan nga dapit ang imong gibarogan.” Ug gituman ni Josue ang gisugo kaniya. Gisirad-an pag-ayo ang Jerico sa mga nagpuyo didto tungod sa mga Israelinhon. Walay makasulod o makagawas sa lungsod. Miingon ang Ginoo kang Josue, “Ipasakop ko kaninyo ang Jerico apil ang iyang hari ug mga sundalo. Ikaw ug ang tanan mong mga sundalo molibot sa lungsod kausa kada adlaw, sulod sa unom ka adlaw. Paunahon mo sa Kahon sa Kasabotan ang pito ka mga pari nga nagtagsa ug dala ug budyong. Unya sa ikapito nga adlaw, molibot kamo sa lungsod ug kapito, uban sa mga pari nga nagapatingog sa mga budyong. Kon madungog na ninyo ang dugay nga tingog sa ilang budyong, paninggit kamong tanan ug kusog kaayo. Nianang higayona mahugno ang paril sa lungsod ug makasulod kamong tanan nga wala gayoy babag.” Busa gitawag ni Josue nga anak ni Nun ang mga pari ug giingnan, “Dad-a ninyo ang sudlanan sa Kasabotan. Mag-una ang pito kaninyo nga magtagsa ug dala ug budyong.” Ug giingnan usab niya ang mga tawo, “Panglakaw na kamo. Libota ninyo ang lungsod. Ang uban nga mga sundalo mag-una sa pito ka mga pari nga nagadala ug mga budyong.” Busa sumala sa gimando ni Josue, nagauna ang pito ka mga pari sa sudlanan sa Kasabotan ug gipatingog nila ang mga budyong. Ang ubang mga sundalo nagauna niadtong mga pari, ug ang uban nagsunod sa sudlanan sa Kasabotan. Wala gayoy hunong ang pagtingog sa mga budyong. Apan gimandoan ni Josue ang mga tawo nga dili mosinggit o magsaba hangtod nga dili siya momando nga maninggit. Busa sumala sa gisugo ni Josue, gilibot nila sa lungsod sa makausa ang Kahon sa Kasabotan sa Ginoo. Pagkahuman, mibalik sila sa ilang kampo ug didto natulog pagkagabii. Pagkabuntag, sayo kaayong mibangon si Josue. Gidala pag-usab sa mga pari ang Kahon sa Kasabotan sa Ginoo, ug nagauna gihapon ang pito ka mga pari nga nagapatingog sa mga budyong. Ug mao usab gihapon ang gihimo sa mga sundalo—ang uban kanila nagauna ug ang uban nagasunod sa Kahon sa Kasabotan sa Ginoo, samtang padayon nga ginapatingog ang mga budyong. Mao kini ang ikaduhang adlaw nga milibot sila ug kausa sa lungsod, ug pagkahuman, mibalik na usab sila sa ilang kampo. Mao kadto ang ilang gihimo sulod sa unom ka adlaw. Sa ikapito ka adlaw, kadlawon pa silang mibangon ug milibot sa lungsod sama sa ilang gihimo sa miaging unom ka adlaw. Apan niining adlawa milibot sila sa lungsod ug kapito. Sa ikapito na nilang libot, gipatingog sa mga pari ang ilang mga budyong ug gimandoan ni Josue ang mga tawo nga maninggit. Ug miingon si Josue, “Gihatag na sa Ginoo kaninyo kining lungsora! Ang tibuok lungsod ug ang tanan nga anaa niini laglagon sa hingpit ingon nga halad ngadto sa Ginoo. Si Rahab lang nga nagabaligya sa iyang dungog ug ang tibuok niyang panimalay ang luwason tungod kay gitagoan niya ang atong mga espiya. Ayaw gayod kamo pagkuha ug bisan unsang butang nga gihalad na sa hingpit ngadto sa Ginoo. Kay kon himuon ninyo kini malaglag gayod kamo, ug kamo ang mahimong hinungdan kon may kalaglagan nga moabot sa Israel. Ang tanang butang nga hinimo sa plata, bulawan, bronsi, o puthaw igahin alang sa Ginoo, ug kinahanglang ibutang kini sa panudlanan sa bahandi sa Ginoo.” Gipatingog sa mga pari ang ilang mga budyong, ug unya naninggit ug kusog ang mga Israelinhon sa dihang nadungog nila kini. Nahugno ang mga paril sa lungsod ug miataki sila. Nakasulod sila nga wala gayoy babag, ug giilog nila ang lungsod. Gihalad nila sa hingpit sa Ginoo ang lungsod pinaagi sa pagpamatay sa mga lalaki ug babaye, tigulang ug bata, ug lakip ang mga baka, karnero, kanding, ug mga asno. Giingnan ni Josue ang duha ka tawo nga nangispiya kaniadto sa yuta sa Jerico, “Adtoa ninyo ang balay sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog, ug igawas ninyo siya ug ang tanang sakop sa iyang panimalay sumala sa inyong gisaad kaniya.” Busa milakaw ang duha ug gidala nila sa gawas si Rahab uban sa iyang amahan, inahan, mga igsoon ug ang tanang sakop sa iyang panimalay. Gipagawas nila silang tanan ug gipahimutang sa usa ka dapit gawas sa ilang kampo. Gisunog nila ang tibuok nga lungsod ug ang tanang anaa niini gawas lang sa mga butang nga hinimo ug plata, bulawan, bronsi, ug puthaw. Gipanguha nila kini aron ibutang sa panudlanan sa bahandi sa Ginoo. Apan giluwas ni Josue si Rahab ug ang iyang panimalay tungod kay gitagoan niya ang mga lalaki nga gisugo ni Josue nga mangispiya sa Jerico. Hangtod karon ang iyang mga kaliwat nagapuyo pa sa Israel. Niadtong panahona, gipasidan-an ni Josue ang mga Israelinhon: “Panghimaraoton sa Ginoo si bisan kinsa nga magtinguha sa pagtukod pag-usab niining lungsod sa Jerico. Si bisan kinsa nga motukod pag-usab sa pundasyon niini mamatyag kamagulangang anak. Ang moayo sa mga pultahan niini mamatyag kamanghorang anak.” Ang Ginoo miuban gayod kang Josue, ug nabantog siya sa tibuok nga nasod. Apan gilapas gayod sa mga Israelinhon ang sugo sa Ginoo nga dili manguha sa bisan unsa nga gihalad na sa hingpit sa Ginoo. Nanguha si Acan sa mga butang nga dili angay kuhaon, busa nasuko pag-ayo ang Ginoo kanila. Kini si Acan anak ni Carmi. Si Carmi anak ni Zabdi. Si Zabdi anak ni Zera. Kini sila sakop sa tribo ni Juda. Gikan sa Jerico nagsugo si Josue ug mga tawo nga mangispiya sa Ai, usa ka lungsod sa sidlakang bahin sa Betel, nga duol sa Bet Aven. Busa nanglakaw ang maong mga tawo sa pagpangispiya. Pagbalik nila, miingon sila kang Josue, “Dili na kinahanglang mosulong kitang tanan sa Ai, kay gamay lang ang mga lumulupyo niini. Pagpadala lang ug 2,000 o 3,000 ka mga tawo sa pagsulong niini.” Busa mga 3,000 ka mga Israelinhon ang misulong sa Ai, apan gipildi sila sa mga taga-Ai. Gigukod sila gikan sa pultahan sa lungsod hangtod sa Shebarim, ug mga 36 kanila ang namatay samtang nagalugsong sila sa kabukiran. Busa nawad-an ug kaisog ang mga Israelinhon ug nangahadlok. Tungod sa kasubo, gigisi ni Josue ug sa mga tigdumala sa Israel ang ilang mga bisti, ug gibutangan nila ug abo ang ilang mga ulo, ug mihapa sila sa atubangan sa Kahon sa Kasabotan sa Ginoo hangtod sa gabii. Miingon si Josue, “O Ginoong Dios, nganong gipatabok mo pa kami sa Suba sa Jordan kon ipapildi mo man lang kami sa mga Amorihanon? Maayo pa ug nagpabilin na lang kami sa tabok sa Jordan. O Ginoo, unsa na may akong isulti karon nga misibog man ang mga Israelinhon sa ilang mga kaaway? Kon mabalitaan kini sa mga Canaanhon ug sa uban pa nga taga-dinhi, libotan kami nila ug pamatyon. Unsa may imong buhaton sa pagpanalipod sa imong dungog?” Miingon ang Ginoo kang Josue, “Tindog! Nganong nagahapa ka man? Nakasala ang Israel! Gilapas nila ang akong kasabotan. Nanguha sila sa mga butang nga gihalad na sa hingpit kanako. Gikawat nila kini, namakak sila bahin niini, ug giipon nila kini sa ilang mga kabtangan. Mao kini ang hinungdan kon nganong dili sila makasukol sa ilang mga kaaway. Nanibog sila sa ilang mga kaaway tungod kay sila mismo laglagon ingon nga halad nga hingpit alang kanako. Dili na ako mouban kaninyo hangtod dili ninyo laglagon ang mga butang nga gihalad na sa hingpit kanako. “Tindog ug ingna ang katawhan nga manghinlo sa ilang kaugalingon alang sa pag-atubang kanako ugma tungod kay ako, ang Ginoo nga Dios sa Israel, nagaingon: ‘Kamong mga Israelinhon, may gitago kamong mga butang nga gihalad na sa hingpit kanako. Dili kamo makasukol sa inyong mga kaaway hangtod dili makuha kining mga butanga gikan kaninyo. Busa ugma sa buntag, moduol kamo kanako sumala sa inyong tribo. Ang tribo nga itudlo ko nga nakasala moduol sumala sa iyang kaliwat. Ang kaliwat nga itudlo ko nga nakasala moduol sumala sa ilang pamilya. Ug ang pamilya nga itudlo ko nga nakasala moduol sa tagsa-tagsa. Ang tawo nga itudlo ko nga nagtago sa mga butang nga gihalad na sa hingpit kanako sunogon uban sa iyang pamilya ug sa tanan niyang kabtangan. Kay gilapas niya ang akong kasabotan ug naghimo siyag makauulaw nga buhat sa Israel.’ ” Pagkabuntag, sayo kaayong gipaduol ni Josue sa Ginoo ang mga Israelinhon sumala sa ilang tribo. Ug ang napili kanila mao ang tribo ni Juda. Gipaduol niya ang tribo ni Juda, ug napili ang kaliwat ni Zera. Gipaduol niya ang mga kaliwat ni Zera, ug napili ang pamilya ni Zabdi. Gipaduol niya ang pamilya ni Zabdi, ug ang napili mao si Acan. (Si Acan anak ni Carmi. Si Carmi anak ni Zabdi. Ug si Zabdi anak ni Zera nga sakop sa tribo ni Juda.) Miingon si Josue kang Acan, “Anak, pasidunggi ang Ginoo, ang Dios sa Israel, ug isulti ang tinuod diha sa iyang atubangan. Isulti kanako kon unsay imong nahimo. Ayaw kini itago kanako.” Mitubag si Acan, “Tinuod nga nakasala ako sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Mao kini ang akong gihimo: Sa mga butang nga nailog nato, may nakita akong usa ka matahom nga bisti nga gikan sa Babilonia, salapi nga mga duha ka kilo ug tunga, ug usa ka barita nga bulawan nga mga tunga sa kilo. Naibog kaayo ako niining mga butanga, mao nga akong gikuha. Gilubong ko kini sa yuta sulod sa akong tolda, ug anaa sa kinailaloman ang salapi.” Busa nagpadagan si Josue ug mga tawo ngadto sa tolda ni Acan. Ug tuod man nakita nila didto ang mga butang nga gilubong, ug ang pilak anaa sa kinailaloman. Gidala nila kini ngadto kang Josue ug sa tanang mga Israelinhon, ug gibutang sa presensya sa Ginoo. Unya gidala ni Josue ug sa tanang mga Israelinhon si Acan didto sa Lugut sa Acor, apil ang pilak, ang bisti, ang usa ka barita nga bulawan, ang iyang mga anak, ang iyang mga baka, mga asno, mga karnero, tolda, ug ang tanan niyang kabtangan. Miingon si Josue kang Acan, “Nganong gidad-an mo man kami ug kasamok? Nan, karon padalhan ka usab sa Ginoo ug kasamok.” Unya gibato sa mga Israelinhon si Acan hangtod nga namatay. Gibato usab nila ang iyang pamilya ug gisunog ang iyang mga kabtangan. Pagkahuman, gitabonan nila si Acan ug mga bato. Anaa pa kining mga batoha hangtod karon. Ug kadtong dapita gitawag nga Lugut sa Acor hangtod karon. Unya nahupay ang kasuko sa Ginoo. Unya, miingon ang Ginoo kang Josue, “Ayaw kahadlok o kaluya. Tigoma ang tanan mong mga sundalo ug sulonga ninyo pag-usab ang Ai, kay gitugyan ko na sa imong mga kamot ang hari sa Ai, ang iyang katawhan, ang iyang lungsod, ug ang iyang mga yuta. Himoa ninyo ngadto sa Ai ug sa hari niini ang inyong gihimo sa Jerico ug sa hari niini; apan niining higayona, mahimo na ninyong kuhaon ang ilang mga kabtangan ug mga kahayopan alang sa inyong kaugalingon. Pangandam kamo ug sulonga ninyo sila agi sa luyo nga bahin sa lungsod.” Busa nangandam si Josue ug ang tanan niyang mga sundalo sa pagsulong sa Ai. Nagpili si Josue ug 30,000 ka mga sundalo nga hanas gayod sa pagpakiggira, ug gipalakaw sila sa gabii. Gimandoan niya sila niini: “Panago kamo sa luyo nga bahin sa lungsod, apan ayaw kamo pagpalayo kaayo. Pangandam kamo sa pagsulong bisan unsang orasa. Ako ug ang akong mga kauban mosulong agi sa atubangan sa lungsod. Kon mogawas na gani ang mga taga-Ai sa pagpakiggira kanamo, mosibog kami, sama sa nahitabo kaniadto. Makaingon sila nga nangahadlok kami sama sa nahitabo kaniadto, busa gukdon nila kami hangtod nga malayo sila sa lungsod. Unya panggawas dayon kamo sa inyong gitagoan ug iloga ninyo ang lungsod, kay ihatag kini kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kon mailog na ninyo ang lungsod, sunoga ninyo kini sumala sa sugo sa Ginoo. Siguroha ninyo nga matuman gayod ninyo kini.” Unya gipalakaw sila ni Josue, ug nanago sila sa kasadpang bahin sa Ai, tunga-tunga sa Ai ug Betel. Nagpabilin si Josue sa kampo uban sa mga tawo niadtong gabhiona. Pagkaugma, sayo kaayong gitigom ni Josue ang iyang mga tawo. Siya ug ang mga pangulo sa Israel ang nanguna sa mga tawo sa ilang pagpaingon sa Ai. Miabot sila sa usa ka dapit nga nagaatubang sa lungsod, sa may amihan niini, ug nagpatindog sila didto sa ilang mga tolda. May kapatagan sa taliwala kanila ug sa Ai. May gipauna nang daan si Josue nga 5,000 ka mga sundalo sa pagsulong sa lungsod, sa kasadpan nga bahin niini, sa tunga-tunga sa Ai ug Betel. Busa ingon niini ang pagkaplastar sa mga sundalo: ang uban nga mga sundalo anaa sa amihan sa lungsod, ug ang uban anaa sa kasadpan niini. Niadtong gabhiona miadto sila si Josue sa kapatagan. Sa dihang nakita sa hari sa Ai sila si Josue, nagdali siya ug ang iyang mga tawo sa paggawas sa lungsod sayo pa sa buntag, ug miadto sa dapit nga nagaatubang sa Kapatagan sa Jordan aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Wala sila masayod nga may mosulong kanila gikan sa luyo nga bahin sa lungsod. Si Josue ug ang iyang mga tawo nagpakaaron-ingnon nga napildi ug nangatras paingon sa kamingawan. Busa gigukod sila sa tanang kalalakin-an sa Ai hangtod nga nahilayo sila sa lungsod. Tanang kalalakin-an sa Ai ug sa Betel migukod sa mga Israelinhon, busa walay nabilin nga modepensa sa lungsod. Miingon ang Ginoo kang Josue, “Ipunting ang imong bangkaw sa Ai kay ihatag ko kini kaninyo.” Busa gipunting ni Josue ang iyang bangkaw sa Ai. Paghimo niya niini, nanggawas dayon ang iyang mga tawo sa ilang gitagoan. Gisulod nila ug giilog ang lungsod ug gidali-dali ug sunog. Sa paglingi sa mga taga-Ai, nakita nila nga miulbo ang aso gikan sa lungsod. Wala na silay madaganan, kay giatubang sila pagkalit sa mga Israelinhon nga ilang gigukod paingon sa kamingawan. Kay sa pagkakita ni Josue ug sa iyang mga tawo nga nakasulod na ang ilang mga kauban sa lungsod ug ginasunog na nila kini, mibalik sila ug midasdas sa mga taga-Ai. Midasdas usab ang mga Israelinhon nga gikan sa lungsod, busa nataliwad-an ang mga taga-Ai. Gipatay nila silang tanan; walay nakaikyas o nahibiling buhi kanila, gawas lang sa ilang hari. Gibihag nila kini ug gidala kang Josue. Sa dihang nahurot na nilag patay ang tanang mga taga-Ai nga migukod kanila sa mga uma ug kamingawan, namalik sila sa lungsod ug gipamatay usab ang tanang nahibilin didto. Niadtong adlawa, namatay ang tanang lumulupyo sa Ai—12,000 tanan, lalaki ug babaye. Padayon nga gipunting ni Josue ang iyang bangkaw hangtod nga nalaglag niya sa hingpit ang tanang taga-Ai. Gipanguha sa mga Israelinhon ang mga kahayopan ug mga kabtangan sa lungsod, sumala sa giingon sa Ginoo kang Josue. Pagkahuman gipasunog ni Josue ang tibuok nga Ai, ug wala na gayod kini matukod pa pag-usab. Gipabitay niya ang hari didto sa kahoy ug gipasagdan kini didto hangtod sa hapon. Pagsalop na sa adlaw, gipakuha ni Josue ang patayng lawas ug gipalabay didto sa gawas sa pultahan sa lungsod. Gitabonan nila kini ug mga bato, ug hangtod karon makita pa kining mga batoha. Unya, nagpahimo si Josue ug halaran didto sa Bukid sa Ebal alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gipahimo niya kini sumala sa sugo ni Moises, nga alagad sa Ginoo, ngadto sa mga Israelinhon. Kini nga sugo nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, ug mao kini ang nahisulat: “Maghimo kag halaran nga bato nga wala sapsapi ug puthaw.” Ug sa ibabaw sa maong halaran naghalad sila ug mga halad nga sinunog ug mga halad nga alang sa maayo nga relasyon. Atubangan sa mga Israelinhon, gikopya ni Josue diha sa mga bato ang kasugoan nga gisulat ni Moises. Ang tanang mga Israelinhon, uban sa ilang mga pangulo, mga opisyales, ug mga maghuhukom, apil ang mga langyaw nga nagapuyo uban kanila, nagatindog nga nagaatubangay. Ang katunga kanila nagatalikod sa Bukid sa Gerizim ug ang laing katunga nagatalikod sa Bukid sa Ebal. Taliwala kanila nagatindog ang mga pari nga nagdayong sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Si Moises nga alagad sa Ginoo nagsugo kanila kaniadto sa paghimo niini pag-abot sa higayon nga dawaton na nila ang bendisyon. Unya gibasa ni Josue ang Libro sa Kasugoan, lakip ang pagpanalangin ug ang pagpanghimaraot nga nahisulat niini. Gitagsa-tagsa pagbasa ni Josue ang mga sugo ni Moises atubangan sa tibuok katilingban sa Israel, apil na ang mga babaye, kabataan, ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kanila. Nadunggan sa tanang mga hari sa kasadpan sa Jordan ang mga kadaogan sa mga Israelinhon. (Kini sila mao ang mga hari sa mga Hitihanon, Amorihanon, Canaanhon, Perisihanon, Hebhanon, ug mga Jebusihanon.) Nagapuyo sila sa mga bukid, kabungtoran sa kasadpan, ug sa kabaybayonan sa Dagat sa Mediteraneo hangtod sa Lebanon. Nagtigom silang tanan sa pagpakiggira kang Josue ug sa Israel. Apan sa pagkadungog sa mga taga-Gibeon sa gihimo ni Josue sa Jerico ug sa Ai, nagkasabot sila sa paglingla kang Josue. Nagpadala sila ngadto kang Josue ug mga tawo nga may mga asno nga may karga nga mga daan nga sako ug daan usab nga mga panit nga sudlanan sa bino nga gision ug tinapakan pa. Nagsul-ob usab silag daan ug tinapakang mga sandalyas ug daan nga mga bisti. Nagbalon silag pan nga nanggahi na ug nangadugmok. Miadto sila kang Josue didto sa kampo sa Israel sa Gilgal ug miingon kaniya ug ngadto sa mga Israelinhon, “Mianhi kami dinhi gikan sa layong dapit aron lang sa paghangyo kaninyo nga maghimo kamo ug kasabotan kanamo nga dili ninyo unsaon ang among katawhan.” Apan mitubag ang mga Israelinhon, “Tingalig taga-dinhi ra kamo duol kanamo. Busa dili kami mahimong mohimo ug kasabotan kaninyo.” Nagpakilooy sila kang Josue, “Andam kami sa pag-alagad kaninyo.” Nangutana si Josue kanila, “Kinsa kamo ug diin kamo gikan?” Mitubag sila, “Gikan kami sa layo kaayong dapit. Mianhi kami dinhi kay nakadungog kami bahin sa Ginoo nga inyong Dios. Nadungog namo ang tanang gihimo niya sa Ehipto, ug ang tanang gihimo niya sa duha ka mga hari nga Amorihanon sa sidlakan sa Jordan nga sila si Sihon nga hari sa Heshbon, ug si Og nga hari sa Basan nga nagapuyo sa Ashtarot. Busa gisugo kami sa among mga pangulo ug mga katagilungsod nga mangandam sa among balonon nga pagkaon ug moanhi dinhi sa pagpakigkita kaninyo aron ingnon kamo nga andam kami sa pag-alagad kaninyo, basta maghimo lang kamo ug kasabotan kanamo nga dili ninyo kami unsaon. Tan-awa ra gud ang among dala nga pan. Init pa kini paggikan namo, apan karon nanggahi ug nagakadugmok na. Kining mga panit nga sudlanan sa bino bag-o pa kini sa dihang gipuno namo, apan tan-awa, gision na. Ang among mga bisti ug mga sandalyas nadaan na tungod sa kadugay sa among paglakaw.” Mituo ang mga Israelinhon ug gidawat nila ang ilang balong pagkaon, apan wala sila magpakitambag sa Ginoo kon unsay ilang buhaton. Naghimo si Josue ug kasabotan kanila nga dili niya sila unsaon ug pamatyon. Ug gipanumpaan kini sa mga pangulo sa Israel. Paglabay sa tulo ka adlaw human mahimo ang kasabotan, nadunggan sa mga Israelinhon nga duol lang diay kanila ang gipuy-an niadtong mga tawhana. Busa nanglakaw ang mga Israelinhon, ug sa ikatulo ka adlaw miabot sila sa mga lungsod nga gipuy-an niadtong mga tawhana. Kini nga mga lungsod mao ang Gibeon, Kefira, Beerot, ug Kiriat-Jearim. Apan wala sila sulonga sa mga Israelinhon tungod kay ang mga pangulo sa katilingban may gipanumpaan na nga kasabotan ngadto kanila sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Nagreklamo ang tibuok katilingban ngadto sa ilang mga pangulo, apan mitubag ang tanang mga pangulo, “May gipanumpaan na kita kanila sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, busa karon dili kita makahilabot kanila. Mao na lang kini ang atong himuon: Dili nato sila patyon kay basin ug silotan kita sa Dios tungod sa atong gipanumpaan kanila. Pasagdi ninyo sila nga mabuhi. Apan himuon nato silang tigpangahoy ug tigsag-ob alang sa tibuok katilingban.” Ug mao kadto ang nahitabo sa mga taga-Gibeon sumala sa gisulti sa mga pangulo kabahin kanila. Gipatawag ni Josue ang mga taga-Gibeon ug giingnan, “Nganong gilingla ninyo kami? Nganong miingon kamo nga gikan pa kamo sa layo kaayong dapit, nga taga-dinhi man lang diay kamo duol kanamo? Tungod sa inyong gibuhat panghimaraoton kamo sa Dios: Gikan karon, mag-alagad na kamo isip mga tigpangahoy ug tigsag-ob alang sa templo sa akong Dios.” Mitubag sila kang Josue, “Gihimo namo kini tungod kay nahadlok kami basin patyon ninyo kami. Kay nasayran gayod namo nga gisugo sa Ginoo nga imong Dios si Moises nga iyang alagad nga ihatag kaninyo kining mga yutaa ug pamatyon ang tanan nga nagapuyo dinhi. Karon ania kami ilalom sa imong gahom, ikaw na ang mahibalo kon unsay angay mong buhaton kanamo.” Wala tugoti ni Josue nga pamatyon sila sa mga Israelinhon. Apan gihimo niya silang mga tigpangahoy ug tigsag-ob alang sa mga Israelinhon ug sa halaran sa Ginoo. Hangtod karon ginahimo nila kini nga mga buluhaton sa dapit nga gipili sa Ginoo diin siya pagasimbahon. Nabalitaan ni Adoni-Zedek nga hari sa Jerusalem nga giilog ni Josue ang Ai ug gilaglag niya kini sa hingpit ug gipatay ang hari niini sama usab sa iyang gihimo sa Jerico ug sa hari niini. Nabalitaan usab niya nga ang mga taga-Gibeon nakighigala sa mga Israelinhon ug nagpuyo uban kanila. Nahadlok gayod siya ug ang iyang katawhan kay nasayod sila nga ang Gibeon usa ka gamhanan nga lungsod nga may kaugalingon usab nga hari. Ug mas dako pa kini kaysa Ai ug ang mga sundalo niini maayong makig-away. Busa nagpadala ug mensahe si Haring Adoni Zedek kanila ni Hoham nga hari sa Hebron, Piram nga hari sa Jarmut, Jafia nga hari sa Lakish, ug Debir nga hari sa Eglon nga nagaingon: “Tabangi ninyo ako sa pagsulong sa Gibeon tungod kay nakighigala kini kang Josue ug sa mga Israelinhon.” Busa naghiusa kining lima ka mga hari nga Amorihanon: ang hari sa Jerusalem, Hebron, Jarmut, Lakish, ug Eglon. Gitigom nila ang ilang mga sundalo ug gisulong ang Gibeon. Nagpadala ang mga taga-Gibeon ug mensahe kang Josue didto sa kampo niini sa Gilgal. Miingon sila, “Ayaw kamig pasagdi nga imong mga sulugoon. Anhi dayon kamo dinhi ug luwasa kami. Tabangi kami kay naghiusa batok kanamo ang tanang mga hari nga Amorihanon nga nagapuyo sa mga bukid.” Busa milakaw si Josue uban ang tanan niyang mga sundalo, apil ang tanang hanas kaayo sa pagpakiggira. Miingon ang Ginoo kang Josue, “Ayaw kahadlok kanila. Gitugyan ko na sila sa imong mga kamot. Walay bisan usa kanila nga makapildi kanimo.” Tibuok gabiing nanglakaw silang Josue gikan sa Gilgal, ug gisulong nila ang mga kaaway nga wala makabantay. Gipataranta sa Ginoo ang mga kaaway sa dihang nagkaatbang sila sa mga Israelinhon, ug daghan kanila ang gipamatay didto sa Gibeon. Ang uban kanila gigukod ug gipamatay diha sa agianan patungas sa Bet Horon hangtod sa Azeka ug Makeda. Samtang nagapalugsong sila sa Bet Horon paingon sa Azeka palayo sa mga Israelinhon, gipaulanan sila sa Ginoo ug dagkong mga batunaw ug nangamatay sila. Mas daghan pa ang nangamatay pinaagi sa batunaw kaysa espada sa mga Israelinhon. Sa adlaw nga gipadaog sa Ginoo ang mga Israelinhon batok sa mga Amorihanon, nagaampo si Josue sa Ginoo. Ug miingon siya samtang nagapamati ang mga Israelinhon, “Adlaw, pagpundo sa ibabaw sa Gibeon! Bulan, pagpundo sa ibabaw sa Kapatagan sa Ayalon!” Busa mipundo ang adlaw ug ang bulan hangtod nga napildi sa mga Israelinhon ang ilang mga kaaway. Kini nga hitabo nahisulat sa Libro ni Jashar. Mipundo ang adlaw sa tunga-tunga sa langit, ug wala kini mosalop sa tibuok adlaw. Sukad-sukad wala pa gayoy nahitabo nga sama niini nga gidungog sa Ginoo ang ingon niana nga hangyo sa tawo. Tinuod gayod nga nakiggira ang Ginoo alang sa Israel. Unya mibalik si Josue ug ang tanang Israelinhon sa ilang kampo sa Gilgal. Nangikyas ang lima ka mga hari ug nanago sa langub sa Makeda. Apan may nakakita nga nanago sila didto, ug gisulti kini kang Josue. Busa miingon si Josue, “Taboni ninyo ug dagkong mga bato ang baba sa langub ug unya pabantayi kini. Apan ayaw kamo pagpundo didto, gukda hinuon ninyo ug sulonga ang nahibiling mga kaaway. Ayaw ninyo tugoti nga makasulod sila sa ilang mga lungsod, kay gitugyan na sila kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios.” Halos nahurot ug patay ni Josue ug sa mga Israelinhon ang ilang mga kaaway. Apan may pipila nga nakaikyas ug nakasulod balik sa ilang pinarilan nga mga lungsod. Unya namalik ang tanang mga sundalo kang Josue sa ilang kampo sa Makeda. Sukad niadto, wala nay nangahas ug sulti batok sa mga Israelinhon. Unya, mimando si Josue, “Ablihi ninyo ang langub ug dad-a dinhi kanako ang lima ka mga hari.” Busa gikuha nila ug gidala kang Josue ang lima ka mga hari: ang hari sa Jerusalem, Hebron, Jarmut, Lakish, ug Eglon. Sa dihang nadala na kining lima ka mga hari kang Josue, gitigom niya ang tanang mga Israelinhon ug gimandoan ang mga komander sa iyang mga sundalo, “Dali kamo, ug tumbi ninyo ang mga liog niining mga hari.” Busa miduol sila ug gitumban nila ang mga liog sa mga hari. Miingon si Josue kanila, “Ayaw kamo kahadlok o kaluya. Lig-ona ang inyong kaugalingon ug pagmaisogon. Kay mao kini ang himuon sa Ginoo sa tanan ninyong mga kaaway.” Unya gipamatay ni Josue ang lima ka mga hari ug gipatuhog didto sa lima ka mga kahoy hangtod sa hapon. Sa pagsalop na sa adlaw, gipakuha ni Josue ang ilang mga patayng lawas ug gipalabay didto sa langub nga ilang gitagoan. Gitabonan nila ug dagkong mga bato ang baba sa langub, ug tua pa kining mga batoha hangtod karon. Niadtong adlawa, gisakop ni Josue ang Makeda. Gipatay niya ang tanang mga lumulupyo niini apil ang ilang hari. Gilaglag niya kini sa hingpit ug wala gayoy nahibiling buhi. Gihimo ni Josue sa hari sa Makeda ang gihimo niya sa hari sa Jerico. Gikan sa Makeda, miadto si Josue ug ang mga Israelinhon sa Libna ug gisulong nila kini. Gitugyan usab kanila sa Ginoo kining lungsora ug ang hari niini. Gipamatay nila ang tanang lumulupyo niini, ug wala gayoy nahibiling buhi. Gihimo usab ni Josue sa hari sa Libna ang sama sa gihimo niya sa hari sa Jerico. Gikan sa Libna, miadto si Josue ug ang mga Israelinhon sa Lakish. Gilibotan nila kini ug gisulong. Gitugyan sa Ginoo ang Lakish ngadto sa mga Israelinhon sa ikaduhang adlaw sa panag-away. Sama sa ilang gihimo sa Libna, gipamatay nila ang tanang mga lumulupyo didto. Sa dihang ginasulong pa lang nila ang Lakish, si Horam nga hari sa Gezer ug ang iyang mga sundalo mitabang sa Lakish, apan gipildi gihapon sila nilang Josue ug wala gayoy nahibilin kanilang buhi. Gikan sa Lakish, miadto si Josue ug ang mga Israelinhon sa Eglon. Gilibotan usab nila kini ug gisulong. Nianang adlawa, nasakop nila ang Eglon ug gipamatay ang tanang lumulupyo niini. Gilaglag nila kini sa hingpit sama sa ilang gihimo sa Lakish. Gikan sa Eglon, mitungas si Josue ug ang mga Israelinhon ngadto sa Hebron ug gisulong nila kini. Gisakop nila ang lungsod, ug gipatay nila ang hari ug ang tanang lumulupyo niini, apil ang mga tawo sa mga kabaryohan nga sakop sa Hebron. Wala gayoy nahibiling buhi. Gilaglag nila sa hingpit ang tibuok lungsod sama sa ilang gihimo sa Eglon. Unya namalik silang Josue ug ang mga Israelinhon ug gisulong ang Debir. Giilog nila ang lungsod ug gipatay ang hari ug ang tanang mga lumulupyo niini, apil ang mga tawo sa kabaryohan nga sakop sa Debir. Gilaglag nila kini sa hingpit ug wala gayoy nabiling buhi. Ang gihimo nila ngadto sa Hebron ug Libna ug sa mga hari niini, gihimo usab nila sa Debir ug sa hari niini. Busa nailog ni Josue ang tibuok yuta—ang mga bukid, ang Negev, ang kabungtoran sa kasadpan, ug ang ubos nga mga bahin, ingon man ang mga hari niining mga dapita. Gilaglag nila sa hingpit ang tanang lumulupyo niini ug wala gayoy nahibiling buhi. Gihimo nila kini sumala sa sugo sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gilaglag ni Josue ang mga dapit gikan sa Kadesh Barnea hangtod sa Gaza, ug ang tibuok nga kayutaan sa Goshen hangtod sa Gibeon. Nailog ni Josue kining tanang mga yutaa ug gidakop ang mga hari niini sa usa lang ka pagsulong, kay ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagtabang sa ilang pagpakiggira. Pagkahuman niini, mibalik si Josue ug ang tanang Israelinhon sa ilang kampo sa Gilgal. Sa dihang nabalitaan ni Jabin nga hari sa Hazor ang kadaogan sa mga Israelinhon, nagpadala siya ug mensahe ngadto niini nga mga hari: kang Jobab nga hari sa Madon, sa mga hari sa Shimron ug Acshaf, sa mga hari sa kabukiran sa amihan, sa mga hari sa Kapatagan sa Jordan sa habagatang bahin sa Dagat sa Galilea, sa mga hari sa kabungtoran sa kasadpan, sa mga hari sa kabaybayonan sa Dor sa kasadpan, sa mga hari sa mga Canaanhon sa sidlakan ug sa kasadpan sa Suba sa Jordan, sa mga hari sa mga Amorihanon, Hitihanon, Perisihanon, Jebusihanon nga nagapuyo sa kabukiran, ug sa mga hari sa mga Hibihanon nga nagapuyo sa ubos sa Bukid sa Hermon sa yuta sa Mizpa. Nagaabot kining tanang mga hari uban sa ilang mga kasundalohan nga daw sama kadaghan sa balas sa baybayon. Labihan usab kadaghan sa ilang mga kabayo ug mga karwahe. Naghiusa kini nga mga hari ug nagkampo sa daplin sa Sapa sa Merom aron sa pagpakiggira sa Israel. Miingon ang Ginoo kang Josue, “Ayaw kamo kahadlok kanila, kay ugma sa ingon niining orasa, pamatyon ko silang tanan alang sa Israel. Pamiangi ninyo ang ilang mga kabayo ug pangsunoga ang ilang mga karwahe.” Busa kalit nga misulong si Josue uban ang iyang mga sundalo didto sa Sapa sa Merom. Ug gipadaog sila sa Ginoo batok sa ilang mga kaaway. Gigukod nila ang ilang mga kaaway hangtod sa Bantogan nga Sidon ug sa Misrefot Maim, ug hangtod sa kapatagan sa Mizpa sa sidlakan. Nahurot gayod nilag patay ang ilang mga kaaway. Ug gihimo ni Josue kanila ang gisugo sa Ginoo: gipamiangan niya ang ilang mga kabayo ug gipangsunog ang ilang mga karwahe. Pagkahuman niini, mibalik silang Josue sa Hazor ug giilog kini, ug gipatay ang hari niini. (Ang Hazor mao ang labing gamhanan sa mga gingharian niadtong panahona.) Gipamatay usab nila ang tanang mga lumulupyo sa Hazor. Gilaglag nila kini sa hingpit, ug wala gayoy nahibiling buhi. Ug gisunog nila ang lungsod. Nailog nila ni Josue kining tanang mga lungsod. Gipatay nila ang tanang mga lumulupyo niini, lakip ang ilang mga hari. Gilaglag nila kini sa hingpit sumala sa gisugo ni Moises nga alagad sa Ginoo. Apan wala sunoga sa mga Israelinhon ang mga lungsod nga natukod sa bungtod, gawas lang sa Hazor nga gisunog ni Josue. Gipanguha sa mga Israelinhon ang tanang kabtangan ug mga kahayopan niini nga mga lungsod. Apan gipamatay nila ang tanang mga lumulupyo niini, ug wala gayoy nahibiling buhi. Mao kadto ang gimando sa Ginoo kang Moises, ug gimando usab kini ni Moises kang Josue. Ug gituman gayod ni Josue ang tanang gisugo sa Ginoo kang Moises. Gisakop ni Josue ang tibuok yuta: ang kabukiran, ang tanang kayutaan sa Negev, ang tanang kayutaan sa Goshen, ang kabungtoran sa kasadpan, ang Kapatagan sa Jordan, ug ang mga bukid ug kapatagan sa Israel. Ang teritoryo nga nasakop niya naggikan sa Bukid sa Halak patungas sa Seir hangtod sa Baal Gad, sa Kapatagan sa Lebanon sa tiilan sa Bukid sa Hermon. Gidakop ug gipamatay niya ang mga hari niining mga dapita human sa taas nga panahon nila nga pagpakiggira. Walay laing nakighigala sa mga Israelinhon niining dapita gawas lang sa mga Hibihanon nga nagapuyo sa Gibeon. Ang uban, gipildi nila sa gira. Kay gipagahi sa Ginoo ang ilang kasingkasing aron makig-away sila sa mga Israelinhon. Niining paagiha gipamatay sila sa walay kalooy ug nalaglag sila sa hingpit sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Niadtong panahona usab, gisulong ni Josue ang mga kaliwat ni Anak nga nagapuyo sa mga bukid sa Hebron, Debir, Anab, ug sa tanan nga kabukiran sa Juda ug Israel. Gilaglag sila ni Josue sa hingpit apil ang ilang mga lungsod. Walay mga kaliwat ni Anak nga nahibilin sa teritoryo sa mga Israelinhon gawas lang sa Gaza, Gat, ug sa Ashdod. Busa nasakop ni Josue ang tibuok nga yuta, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gihatag niya kini nga yuta ngadto sa mga Israelinhon isip panulondon. Gibahin-bahin nila kini ngadto sa matag tribo. Niadtong higayona naundang na ang gira sa yuta sa mga Israelinhon. Sakop usab niya ang sidlakang bahin sa Kapatagan sa Jordan, gikan sa Linaw sa Galilea hangtod sa Bet Jeshimot, sa sidlakang bahin sa Patay nga Dagat, ug hangtod pa gayod sa habagatan sa ubos nga bahin sa Pisga. Ang ikaduha mao si Og, ang hari sa Basan. Usa siya sa mga nahibiling kaliwat sa Refaimnon. Nagapuyo siya sa Ashtarot ug sa Edrei. Ang sakop sa iyang gingharian mao ang Bukid sa Hermon, Saleca, ang tibuok Basan hangtod sa utlanan sa Geshur ug Maaca, ug ang katunga sa Gilead, hangtod sa utlanan sa Heshbon nga sakop sa teritoryo ni Haring Sihon. Gipildi sila ni Moises, nga alagad sa Ginoo, ug sa mga Israelinhon. Gihatag ni Moises ang ilang yuta sa tribo ni Reuben, Gad ug sa katunga sa tribo ni Manase ingon nga ilang panulondon. hari sa Jerico hari sa Ai (duol sa Betel) hari sa Jerusalem hari sa Hebron hari sa Jarmut hari sa Lakish hari sa Eglon hari sa Gezer hari sa Debir hari sa Geder hari sa Horma hari sa Arad hari sa Libna hari sa Adulam hari sa Makeda hari sa Betel hari sa Tapua hari sa Hefer hari sa Afek hari sa Lasharon hari sa Madon hari sa Hazor hari sa Shimron Meron hari sa Acshaf hari sa Taanac hari sa Megido hari sa Kedesh hari sa Jokneam (sa Carmel) hari sa Dor (sa Nafat Dor) hari sa Goyim (sa Gilgal) hari sa Tirza. Ang tanan 31 ka mga hari. Sa dihang tigulang na kaayo si Josue, miingon ang Ginoo kaniya, “Tigulang ka na kaayo ug daghan pang kayutaan nga kinahanglang panag-iyahon. Mao kini ang kayutaan nga wala pa mailog: tanang kayutaan sa mga Filistihanon ug Geshusihanon nga sakop sa teritoryo sa mga Canaanhon. Naggikan kini sa suba sa Shihor sa sidlakang bahin sa Ehipto hangtod sa utlanan sa Ekron sa amihan, ug lakip na ang lima ka mga lungsod sa mga Filistihanon: Gaza, Ashdod, Ashkelon, Gat, ug Ekron. Ug wala pa usab mailog ang kayutaan sa mga Abimihanon sa habagatan; ang tanang yuta sa mga Canaanhon gikan sa Meara, nga iya kaniadto sa mga Sidohanon, hangtod sa Afek nga utlanan sa yuta sa mga Amorihanon; ang yuta sa mga Gebalihanon, ug ang tibuok nga Lebanon sa sidlakan, gikan sa Baal Gad sa tiilan sa Bukid sa Hermon hangtod sa Lebo sa Hamat; ug lakip usab ang mga bukid gikan sa Lebanon hangtod sa Misrefot Maim, nga iya sa mga Sidohanon. “Inigsulong ninyo, ako mismo ang moabog sa mga lumulupyo niining mga dapita. Siguradoha nga mabahin kini nga mga yuta ngadto sa mga Israelinhon isip ilang panulondon, sumala sa gisugo ko kanimo. Bahinon mo kining mga yutaa ngadto sa siyam ka mga tribo ug sa katunga sa tribo ni Manase.” Ang tribo ni Reuben, Gad, ug ang katunga sa tribo ni Manase gihatagan na ni Moises nga alagad sa Ginoo sa ilang bahin sa sidlakang bahin sa Jordan. Ang yuta nila naggikan sa Aroer nga anaa sa kilid sa Lugut sa Arnon (lakip na niini ang lungsod taliwala niini nga lugut) paingon sa tibuok patag ibabaw sa bukid sa Medeba hangtod sa Dibon. Nalakip usab ang tanang mga lungsod nga anaa ilalom sa pagmando ni Sihon nga naghari sa Heshbon, hangtod sa utlanan sa mga Ammonihanon. Lakip usab ang Gilead ug ang mga yuta nga gipuy-an sa mga Geshusihanon ug mga Maacatihanon, ang tibuok nga Bukid sa Hermon, ug ang tibuok Basan hangtod sa Saleca. Lakip usab ang tibuok gingharian ni Og nga naghari sa Ashtarot ug sa Edrei. Si Og usa sa mga nahibilin nga kaliwat nga Refaiminhon nga gipildi ni Moises ug giabog gikan sa ilang mga yuta. Apan wala maabog sa mga Israelinhon ang mga Geshusihanon ug ang mga Maacatihanon. Ug kining mga tawhana nagapuyo gihapon uban sa mga Israelinhon hangtod karon. Wala hatagi ni Moises ug panulondon ang tribo ni Levi. Ang ilang pagadawaton mao ang bahin gikan sa mga halad pinaagi sa kalayo nga ginahalad alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sumala sa giingon sa Ginoo kang Moises. Mao kini ang bahin sa yuta nga gihatag ni Moises sa tribo ni Reuben, nga gibahin ngadto sa matag pamilya: Gikan sa Aroer nga anaa sa kilid sa Lugut sa Arnon (lakip na niini ang lungsod tapad niini nga lugut) hangtod sa tibuok patag ibabaw sa bukid sa Medeba. Lakip usab ang Heshbon ug ang tanang lungsod niini sa kapatagan nga mao ang Dibon, Bamot Baal, Bet Baal Meon, Jahaz, Kedemot, Mefaat, Kiriataim, Sibma, Zeret Shahar (nga anaa sa bungtod sa kapatagan), Bet Peor, ubos nga bahin sa Pisga, Bet Jeshimot, ug ang tanang mga lungsod sa patag ibabaw sa bukid ug ang tanang mga lungsod nga sakop ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon nga naghari sa Heshbon. Napildi siya ni Moises ingon man ang mga pangulo sa Midian nga sila si Evi, Rekem, Zur, Hur, ug Reba. Kini sila nangulo sa ilang kayutaan ubos sa paggahom ni Haring Sihon. Lakip usab sa mga gipatay sa mga Israelinhon mao si Balaam nga manalagna nga anak ni Beor. Ang Suba sa Jordan mao ang utlanan sa tribo ni Reuben. Mao kadto ang mga lungsod ug mga baryo nga gihatag ngadto sa tribo ni Reuben, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Mao kini ang bahin sa yuta nga gihatag ni Moises sa tribo ni Gad, nga gibahin ngadto sa matag pamilya: Ang Jazer ug ang tanang mga lungsod sa Gilead, ug ang katunga sa yuta sa mga Amonihanon hangtod sa Aroer nga anaa sa atbang sa Raba. Lakip usab ang mga yuta nga naggikan sa Heshbon hangtod sa Ramat Mizpa ug Betonim, ug gikan sa Mahanaim hangtod sa utlanan sa Lo Debar. Ang yuta sa Kapatagan sa Jordan nga naangkon nila mao ang Bet Haram, Bet Nimra, Sucot, Zafon, ug ang nahibiling sakop sa gingharian ni Sihon nga hari sa Heshbon. Ang utlanan sa kasadpan mao ang Suba sa Jordan hangtod sa Linaw sa Galilea. Mao kadto ang mga lungsod ug mga baryo nga gihatag ngadto sa tribo ni Gad, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Mao kini ang bahin sa yuta nga gihatag ni Moises sa katunga sa tribo ni Manase, nga gibahin ngadto sa matag pamilya: Gikan sa Mahanaim hangtod sa tibuok Basan, ang tibuok gingharian ni Og nga hari sa Basan, ug ang 60 ka mga lungsod sa Jair nga sakop sa Basan. Lakip usab ang katunga sa Gilead, ug ang Ashtarot ug Edrei, ang mga lungsod sa Basan sa gingharian ni Og. Mao kadto ang kayutaan nga gihatag ngadto sa katunga sa mga kaliwat ni Makir nga anak ni Manase, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Mao kadto ang pagkabahin ni Moises sa mga yuta sa sidlakang bahin sa Jerico ug Jordan sa dihang didto siya sa kapatagan sa Moab. Apan wala hatagi ni Moises ang tribo ni Levi ug yuta nga ilang panulondon tungod kay ang ilang panulondon mao ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sumala sa iyang gisulti kanila. Mao kini ang pagbahin-bahin sa uban pang kayutaan sa Canaan nga napanunod sa mga Israelinhon. Si Eleazar nga pari, Josue nga anak ni Nun, ug ang mga pangulo sa matag tribo sa Israel ang nagbahin niini. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises, ang kayutaan sa siyam ug tunga ka mga tribo gibahin-bahin pinaagi sa pagripa. Ingon niana ang pagbahin sa kayutaan sa mga Israelinhon sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Miadto kang Josue sa Gilgal ang pipila ka tawo sa tribo ni Juda. Usa kanila mao si Caleb nga anak ni Jefune nga Kenisihanon. Miingon siya kang Josue, “Nahinumdom ka pa ba sa giingon sa Ginoo kang Moises nga alagad sa Dios mahitungod kanatong duha sa dihang didto pa kita sa Kadesh Barnea? Nagaedad pa lang ako niadto ug 40 ka tuig sa dihang gipadala ako ni Moises gikan sa Kadesh Barnea aron sa pagpang-espiya sa yuta sa Canaan. Ug sa akong pagbalik, gisulti ko kaniya ang tanan kong nakita. Apan gihadlok sa akong mga kauban ang atong mga isigka-Israelinhon. Apan ako, matinumanon nga nagsunod sa Ginoo nga akong Dios. Busa misaad si Moises kanako niadtong adlawa nga nagaingon, ‘Tungod kay matinumanon ka nga nagsunod sa Ginoo nga akong Dios, mapanag-iya mo ug sa imong mga kaliwat ang yuta nga imong naadtoan sa imong pagpang-espiya.’ “45 na ka tuig ang milabay sukad kadto isulti sa Ginoo kang Moises. Nagalakaw pa niadto ang mga Israelinhon sa kamingawan. Ug karon, 85 na ka tuig ako, ug buhi pa gihapon pinaagi sa tabang sa Ginoo ug sumala sa iyang gisaad; ug ang akong kusog sama pa gihapon niadtong panahon nga gisugo ako ni Moises. Makahimo pa gihapon ako sa pagpakiggira sama kaniadto. Busa ihatag kanako kining kabukiran nga gisaad kanako sa Ginoo. Ikaw mismo nakadungog kaniadto nga ang mga kaliwat ni Anak nagapuyo didto, ug lig-on ang ilang mga lungsod nga may mga paril. Apan pinaagi sa tabang sa Ginoo abugon ko sila nianang yutaa sumala sa gisaad niya kanako.” Gipanalanginan ni Josue si Caleb nga anak ni Jefune, ug gihatag kaniya ang Hebron isip iyang panulondon. Busa hangtod karon, ang Hebron iya sa mga kaliwat ni Caleb nga anak ni Jefune nga Kenisihanon tungod kay matinumanon nga gituman ni Caleb ang Ginoo nga Dios sa Israel. Kaniadto, Kiriat Arba ang ngalan sa Hebron, isip handomanan kang Arba, ang labing inilang kaliwat ni Anak. Niining higayona naundang na ang gira sa yuta sa mga Israelinhon. Ang kayutaan nga naangkon sa tribo ni Juda nga gibahin ngadto sa matag pamilya nakaabot hangtod sa utlanan sa Edom, sa kinatumyan sa habagatang bahin sa kamingawan sa Zin. Ang utlanan niini nga yuta sa habagatan naggikan sa habagatang bahin sa Patay nga Dagat ug nagapadulong sa habagatan sa Tungasanan sa Akrabim hangtod sa kamingawan sa Zin. Nakaabot kini sa habagatan sa Kadesh Barnea, agi sa Hezron patungas sa Adar. Unya miliko paingon sa Karka, agi sa Azmon, subay sa Lugut sa Ehipto hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kadto ang utlanan sa Juda sa habagatan. Ang utlanan sa sidlakan mao ang Patay nga Dagat hangtod sa gawasanan sa tubig sa Suba sa Jordan. Ang utlanan sa amihan naggikan usab didto sa gawasanan sa Suba sa Jordan patungas sa Bet Hogla, ug paingon sa amihan sa Bet Araba patungas sa Bato ni Bohan nga anak ni Reuben. Unya mipaingon kini sa Lugut sa Acor hangtod sa Debir, ug miliko sa amihan paingon sa Gilgal nga atbang sa Tungasanan sa Adumim sa habagatang bahin sa lugut. Mipadayon kini sa mga tuboran sa En Shemesh hangtod sa En Rogel. Gikan didto mipaingon kini sa Kapatagan sa Ben Hinom subay sa mga bakilid sa habagatan sa siyudad sa mga Jebusihanon (kini nga siyudad mao ang Jerusalem). Unya, mitungas kini ngadto sa tumoy sa bukid atbang sa kasadpan sa Kapatagan sa Ben Hinom, sa tumoy sa amihan sa Kapatagan sa Refaim. Ug gikan didto, mipadayon kini sa Tuboran sa Neftoa, ug mogawas kini paingon sa mga lungsod nga duol sa Bukid sa Efron. Unya miliko kini palugsong sa Baala (nga mao ang Kiriat-Jearim), ug miliko pa gayod sa kasadpan dapit sa Baala paingon sa Bukid sa Seir. Unya mipadayon kini ngadto sa amihan nga bakilid sa Bukid sa Jearim (nga mao ang Kesalon), palugsong sa Bet Shemesh, agi sa Timnah. Mipadayon kini ngadto sa amihan nga bakilid sa Ekron ug miliko paingon sa Shikeron, agi sa Bukid sa Baala hangtod sa Jabneel. Misangko kini sa Dagat sa Mediteraneo, nga mao usab ang utlanan sa kasadpan. Mao kini ang mga utlanan sa palibot sa kayutaan nga gibahin ngadto sa mga pamilya sa tribo ni Juda. Sumala sa gisugo sa Ginoo kang Josue, gihatag ni Josue ang usa ka bahin sa yuta sa tribo ni Juda ngadto kang Caleb nga anak ni Jefune. Kining yutaa mao ang Kiriat Arba, nga mao ang Hebron. (Gingalan kini kang Arba nga amahan ni Anak.) Giabog ni Caleb gikan sa maong yuta ang tulo ka mga kaliwat ni Anak nga mao ang mga pamilya ni Sheshai, Ahiman, ug Talmai. Unya gisulong niya ang Debir (nga kaniadto gitawag nga Kiriat-Sefer). Miingon si Caleb, “Ipaminyo ko ang akong anak nga si Acsa sa tawo nga mosulong ug makailog sa Kiriat-Sefer.” Si Otniel nga anak ni Kenaz nga igsoon ni Caleb mao ang nakailog sa lungsod. Busa gipaminyo ni Caleb kaniya ang iyang anak nga si Acsa. Sa dihang nakasal na sila, gikombinsi ni Acsa ang iyang bana nga mangayo ug dugang nga yuta sa iyang amahan. Busa miadto si Acsa kang Caleb, ug sa dihang nakakanaog na siya sa iyang asno, gipangutana siya ni Caleb kon unsay iyang tuyo. Mitubag siya, “Hatagi akog dugang pabor. Gusto ko unta nga hatagan mo akog yuta nga may mga tuboran, tungod kay ang yuta nga gihatag mo kanako sa Negev walay tuboran.” Busa gihatag kaniya ni Caleb ang yuta nga may tuboran sa ibabaw ug sa ubos. Kining mosunod mao ang mga lungsod nga nahimong panulondon sa tribo ni Juda nga gibahin ngadto sa matag pamilya: Ang mga lungsod sa habagatan, sa kinatumyang bahin sa Negev duol sa utlanan sa Edom: Kabzeel, Eder, Jagur Kina, Dimona, Adada, Kedesh, Hazor, Itnan, Zif, Telem, Bealot, Hazor Hadata, Keriot Hezron (nga mao ang Hazor), Amam, Shema, Molada, Hazar Gada, Heshmon, Bet Pelet, Hazar Shual, Beersheba, Biziotia, Baala, Iim, Ezem, Eltolad, Kesil, Horma, Ziklag, Madmana, Sansana, Lebaot, Shilhim, Ain, ug Rimon—29 tanan ka mga lungsod apil ang mga baryo sa palibot niini. Ang mga lungsod sa kabungtoran sa kasadpan: Eshtaol, Zora, Ashna, Zanoa, En Ganim, Tapua, Enam, Jarmut, Adulam, Soco, Azeka, Shaaraim, Aditaim, ug Gedera (o Gederotaim)—14 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Apil usab ang Zenan, Hadasha, Migdal Gad, Dilean, Mizpa, Jokteel, Lakish, Bozkat, Eglon, Cabon, Lamas, Kitlis, Gederot, Bet Dagon, Naama, ug Makeda—16 ka mga lungsod apil ang mga baryo sa palibot niini. Ang Libna, Eter, Ashan, Ifta, Ashna, Nezib, Keila, Aczib, ug Maresha—9 ka mga lungsod apil ang mga baryo sa palibot niini. Ang Ekron ug ang mga lungsod ug mga baryo sa palibot niini, ug ang tanan nga lungsod ug mga baryo nga duol sa Ashdod gikan sa Ekron paingon sa Dagat sa Mediteraneo. Nalakip usab niini ang Ashdod ug Gaza, ug ang mga lungsod ug mga baryo niini hangtod sa Lugut sa Ehipto ug sa baybayon sa Dagat sa Mediteraneo. Ang mga lungsod sa kabukiran: Shamir, Jatir, Soco, Dana, Kiriat Sana (nga mao ang Debir), Anab, Eshtemo, Anim, Goshen, Holon, ug Gilo—11 ka mga lungsod apil ang mga baryo sa palibot niini. Ang Arab, Duma, Eshan Janim, Bet Tapua, Afeka, Humta, Kiriat Arba (nga mao ang Hebron), ug Zior—9 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Ang Maon, Carmel, Zif, Juta, Jezreel, Jokdeam, Zanoa, Kain, Gibea, ug Timnah—10 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Ang Halhul, Bet Shur, Gedor, Maarat, Bet Anot, ug Eltekon—6 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Ang Kiriat Baal (nga mao ang Kiriat-Jearim) ug ang Raba—2 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Ang mga lungsod sa kamingawan: Bet Araba, Midin, Secaca, Nibshan, ang Lungsod sa Asin, ug ang En Gedi—6 ka mga lungsod apil ang mga baryo sa palibot niini. Apan wala maabog sa tribo sa Juda ang mga Jebusihanon nga nagapuyo sa Jerusalem. Busa hangtod karon tua pa sila magpuyo uban sa tribo ni Juda. Ang kayutaan nga gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Jose naggikan sa Suba sa Jordan duol sa Jerico, sa sidlakang bahin sa mga tuboran sa Jerico, paingon sa kamingawan ug sa kabukiran hangtod sa Betel. Gikan sa Betel (nga mao ang Luz ), agi sa Atarot diin nagapuyo ang mga Arkanhon. Unya milugsong kini ngadto sa kasadpan paingon sa dapit sa mga Jafletihanon hangtod sa utlanan sa Bet Horon, lahos sa Gezer hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kini ang bahin nga naangkon sa mga tribo ni Manase ug ni Efraim nga mga kaliwat ni Jose. Mao kini ang bahin sa tribo ni Efraim nga gihatag ngadto sa matag pamilya: ang utlanan niini sa sidlakan nagsugod sa Atarot Adar paingon sa ibabaw sa Bet Horon lahos ngadto sa Dagat sa Mediteraneo. Ang utlanan sa amihan nagsugod sa Micmetat. Unya miliko kini pasidlakan sa Taanat Shilo, agi sa sidlakan sa Janoa. Gikan sa Janoa milugsong kini sa Atarot ug Naara, agi sa Jerico paingon sa Suba sa Jordan. Gikan sa Tapua, ang utlanan mipaingon sa kasadpan, ug misubay sa lugut sa Kana lahos sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kini ang mga yuta nga gihatag ngadto sa tribo ni Efraim nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Lakip niini ang ubang mga lungsod ug mga baryo nga nasakop sa yuta sa mga kaliwat ni Manase. Wala nila aboga ang mga Canaanhon nga nagapuyo sa Gezer, busa may mga Canaanhon nga nagapuyo uban sa mga Efraiminhon hangtod karon, apan gihimo silang mga ulipon. May gihatag usab nga kayutaan alang sa katunga sa tribo ni Manase nga kamagulangan nga anak ni Jose. Ang Gilead ug ang Basan sa sidlakan sa Suba sa Jordan gihatag na ngadto sa pamilya ni Makir tungod kay maayo siya nga sundalo. (Si Makir nga amahan ni Gilead, mao ang kamagulangan nga anak ni Manase.) Ang kayutaan sa kasadpan sa Jordan gihatag ngadto sa ubang mga kaliwat ni Manase nga mao ang mga pamilya ni Abiezer, Helek, Asriel, Shekem, Hefer, ug Shemida. Gipang-apod-apod kini sa ilang tagsa-tagsa ka pamilya. Unya, may usa ka tawo nga ginganlag si Zelofehad nga anak ni Hefer ug apo ni Gilead. Si Gilead anak ni Makir, ug si Makir anak ni Manase. Kini si Zelofehad walay anak nga lalaki, kondili, mga babaye lang. Sila mao si Mala, Noa, Hogla, Milca, ug Tirza. Miadto sila kang Eleazar nga pari, kang Josue nga anak ni Nun, ug sa mga pangulo ug miingon, “Nagsugo ang Ginoo kang Moises nga hatagan kamig yuta sama sa gihimo niya sa uban namong mga paryenteng lalaki.” Busa gihatagan sila ug bahin sumala sa giingon sa Ginoo. Mao kini ang hinungdan kon ngano nga ang tribo ni Manase nakaangkon ug napulo ka bahin sa yuta, gawas sa Gilead ug Basan sa sidlakang bahin sa Jordan, tungod kay sama sa iyang mga kaliwat nga lalaki, gihatagan man usab ug bahin ang iyang mga kaliwat nga babaye. Ang Gilead gihatag ngadto sa uban pang mga kaliwat ni Manase. Ang utlanan sa yuta tribo ni Manase naggikan sa Asher hangtod sa Micmetat sa sidlakang bahin sa Shekem. Unya mipaingon kini sa habagatan ngadto sa yuta sa mga lumulupyo duol sa tuboran sa Tapua. (Ang mga yuta libot sa Tapua iya sa tribo ni Manase. Apan ang mga Tapua mismo nga anaa sa utlanan sa yuta tribo ni Manase iya sa mga kaliwat ni Efraim.) Ang utlanan mipaingon sa lugut sa Kana. May mga lungsod sa habagatang bahin sa lugut nga iya sa tribo ni Efraim, bisan nasulod kini sa teritoryo sa tribo ni Manase. Ang utlanan sa tribo ni Manase nagpadayon sa amihan nga bahin sa lugut hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Ang kayutaan nga anaa sa habagatan sa lugut iya sa tribo ni Efraim ug ang kayutaan nga anaa sa amihan sa lugut iya sa tribo ni Manase. Ang utlanan sa tribo ni Manase sa kasadpan mao ang Dagat sa Mediteraneo. Sa amihan nga kasadpan sa tribo ni Manase mao ang tribo ni Asher, ug sa amihan nga sidlakan mao ang tribo ni Isacar. Mao kini ang mga lungsod sa yuta sa mga tribo ni Isacar ug Asher nga gihatag ngadto sa tribo ni Manase: ang Bet Shan, Ibleam, Dor (o Nafat Dor ), Endor, Taanac, Megido, ug ang mga lungsod sa palibot niini. Apan kining mga lungsora wala mapuy-i sa mga kaliwat ni Manase, kay dili nila maabog ang mga Canaanhon didto. Apan sa dihang nalig-on na ang mga Israelinhon, gihimo nilang mga ulipon ang mga Canaanhon, apan wala gihapon nila sila aboga. Miingon ang mga kaliwat ni Jose kang Josue, “Nganong usa ra man ka bahin sa yuta ang gihatag mo kanamo? Daghan kaayo kami tungod kay gipanalanginan gayod kami sa Ginoo.” Mitubag si Josue, “Kon daghan na kaayo kamo ug gamay ra alang kaninyo ang mga kabungtoran sa Efraim, pangadto kamo sa kalasangan sa mga Perisihanon ug mga Refaimnon. Panghawan kamo didto ug dapit alang sa inyong kaugalingon.” Miingon ang mga kaliwat ni Jose, “Ang mga bukid gamay ra alang kanamo, ug dili namo mapildi ang mga Canaanhon sa kapatagan tungod kay may mga karwahe sila nga puthaw. Mao usab ang mga Canaanhon sa Bet Shan ug sa mga lungsod sa palibot niini, ug sa Kapatagan sa Jezreel.” Mitubag pag-usab si Josue, “Tungod kay daghan kaayo kamo ug labihan kagamhanan, dili lang kay usa ang inyong bahin, mainyo usab ang kalasangan sa kabukiran. Bisan kalasangan kini, hawani lang ninyo, kay mainyo ang kinatibuk-an niini. Ug bahin sa mga Canaanhon, sigurado nga maabog ninyo sila bisan pag gamhanan sila ug may mga karwahe nga puthaw.” Human mailog sa tibuok katilingban sa Israel ang yuta, nagtigom silang tanan sa Shilo, ug nagtukod ug Tolda nga Tagboanan. May pito pa ka mga tribo sa mga Israelinhon nga wala pa mahatagi sa ilang bahin sa yuta. Busa miingon si Josue sa mga Israelinhon, “Kanus-a pa ba ninyo panag-iyahan ang nahibilin nga kayutaan nga gihatag kaninyo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan? Pagpili kamog tulo ka tawo gikan sa matag tribo. Ipasusi ko kanila ang nahibilin nga kayutaan. Unya maghimo silag mapa nga nagapakita kon unsaon pagbahin ang maong kayutaan, ug dad-on nila kini kanako. Kinahanglan nga bahinon ang yuta sa pito ka bahin. Dili iapil ang yuta sa tribo ni Juda sa habagatan ug ang yuta sa mga tribo ni Jose sa amihan. Pagkahuman nila mahimoan ug mapa ang maong kayutaan, dad-on nila kini kanako kay ripahon ko kini sa presensya sa Ginoo nga atong Dios kon kang kinsa nga tribo mapaingon ang kada bahin sa yuta. Apan ang mga Levita dili bahinan ug yuta, kay ang ilang bahin mao ang pag-alagad sa Ginoo isip mga pari. Ang mga tribo ni Gad, ni Reuben, ug ang katunga sa tribo ni Manase nakadawat na sa ilang bahin sa yuta sa sidlakang bahin sa Jordan, nga gihatag kanila ni Moises nga alagad sa Ginoo.” Sa dihang molakaw na ang napili nga mga tawo, miingon si Josue kanila, “Susiha ninyo ang kayutaan ug himoi ninyo kinig mapa. Unya balik kamo dinhi kanako sa Shilo, kay ripahon ko kini sa presensya sa Ginoo kon kang kinsa nga tribo mapaingon ang kada bahin sa yuta.” Busa milakaw ang mga tawo sa pagsusi sa yuta. Unya gihimoan nila kinig mapa nga nagapakita nga ang yuta nabahin sa pito. Gilista nila ang mga lungsod, ug ang mga lungsod nga nahisakop sa matag bahin. Pagkahuman, mibalik sila kang Josue sa Shilo. Ug pinaagi sa pagripa, gihatagan ni Josue sa ilang bahin ang mga tribo sa Israel nga wala pay yuta. Ang unang nahatagan sa yuta pinaagi sa pagripa mao ang tribo ni Benjamin. Ang ilang bahin anaa taliwala sa tribo ni Juda ug sa mga tribo ni Jose. Ang utlanan niini sa amihan naggikan sa Suba sa Jordan, ug mipatungas sa amihan nga bahin sa Jerico. Dayon patungas ngadto sa mga bukid sa kasadpan hangtod sa kamingawan sa Bet Aven. Gikan didto, mipaingon kini ngadto sa habagatan nga bakilid sa Luz (nga mao ang Betel), unya milugsong kini sa Atarot Adar, sa bukid sa habagatang bahin sa ubos nga Bet Horon. Gikan didto, mipaingon kini sa kasadpan sa bukid nga atbang sa Bet Horon sa habagatan. Misangko kini sa Kiriat Baal (nga mao ang Kiriat-Jearim), usa ka lungsod sa tribo ni Juda. Mao kini ang utlanan sa kasadpan. Ang utlanan sa habagatan naggikan sa utlanan sa Kiriat-Jearim. Gikan didto, mipaingon kini sa kasadpan sa mga Tuboran sa Neftoa. Milugsong dayon kini sa tiilan sa bukid nga atbang sa Kapatagan sa Ben Hinom nga anaa sa amihan nga bahin sa Kapatagan sa Refaim. Mipadayon kini ngadto sa Kapatagan sa Ben Hinom, subay sa habagatan nga bakilid sa lungsod sa mga Jebusihanon, paingon sa En Rogel. Unya miliko kini paamihan paingon sa En Shemesh, lahos sa Gelilot nga atbang sa Tungasanan sa Adumim, ug unya milugsong ngadto sa Bato ni Bohan nga anak ni Reuben. Gikan didto, misubay kini sa amihan nga bakilid atbang sa Kapatagan sa Jordan, ug milugsong sa mao mismo nga kapatagan. Unya mipaingon kini sa amihan nga bakilid sa Bet Hogla, ug misangko kini sa amihan nga luok sa Patay nga Dagat, nga mao ang tumoy sa Suba sa Jordan sa habagatan. Mao kini ang utlanan sa habagatan. Ang Suba sa Jordan mao ang utlanan sa sidlakan. Mao kadto ang mga utlanan sa yuta nga naangkon sa tribo ni Benjamin sumala sa matag pamilya. Mao kini ang mga lungsod nga gihatag sa tribo ni Benjamin nga gibahin ngadto sa matag pamilya: Jerico, Bet Hogla, Emek Keziz, Bet Araba, Zemaraim, Betel, Avim, Para, Ofra, Kefar Amoni, Ofni, ug Geba—12 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Dugang pa niini mao ang Gibeon, Rama, Beerot, Mizpa, Kefira, Moza, Rekem, Irpeel, Tarala, Zela, Haelef, Jebus (nga mao ang Jerusalem), Gibea, ug Kiriat-Jearim —14 ka mga lungsod lakip ang mga baryo niini. Mao kini ang panulondon sa tribo ni Benjamin nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Ang ikaduha nga gibahinan sa yuta mao ang mga pamilya sa tribo ni Simeon. Ang ilang yuta anaa taliwala sa yuta nga gihatag sa tribo ni Juda. Naglangkob kini sa Beersheba, Sheba, Molada, Hazar Shual, Bala, Ezem, Eltolad, Betul, Horma, Ziklag, Bet Markabot, Hazar Susa, Bet Lebaot, ug Sharuhen—13 ka mga lungsod apil ang mga baryo sa palibot niini. Dugang pa niini mao ang Ain, Rimmon, Eter, ug Ashan—4 ka mga lungsod apil ang tanang mga baryo sa palibot niini, hangtod sa Baalat Beer (nga mao ang Rama) sa Negev. Mao kini ang yuta nga naangkon sa tribo ni Simeon nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Ang uban niini naggikan sa yuta nga gihatag sa tribo ni Juda kay dako ra kaayo kini alang sa maong tribo. Busa naangkon sa tribo ni Simeon ang yuta nga anaa sa tunga sa kayutaan sa tribo ni Juda. Ang ikatulo nga gibahinan sa yuta mao ang mga pamilya sa tribo ni Zebulun. Ang utlanan sa ilang yuta miabot hangtod sa Sarid. Gikan didto, mipaingon kini sa kasadpan: sa Marala, sa Dabeshet, ug mipadayon ngadto sa lugut sa sidlakan sa Jokneam. Gikan sa pikas nga bahin sa Sarid, ang utlanan niini mipaingon sa sidlakan ngadto sa utlanan sa Kislot Tabor, lahos sa Daberat ug sa Jafia. Gikan didto, mipaingon kini sa sidlakan sa Gat Hefer, sa Et Kazin, ug sa Rimmon, ug miliko paingon sa Nea. Ang utlanan sa Zebulun sa amihan agi sa Hanaton ug misangko sa Kapatagan sa Ifta El. 12 ka mga lungsod ang nasakop sa Zebulun, apil ang mga baryo sa palibot niini. Dugang niini mao ang mga lungsod sa Katat, Nahalal, Shimron, Idala, ug Betlehem. Mao kini ang mga lungsod ug mga baryo nga naangkon sa tribo ni Zebulun, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Ang ikaupat nga gibahinan sa yuta mao ang mga pamilya sa tribo ni Isacar. Mao kini ang ilang nasakop nga mga lungsod: Jezreel, Kesulot, Shunem, Hafaraim, Shion, Anaharat, Rabit, Kishion, Ebez, Remet, En Ganim, En Hada, ug Bet Pazez. Ang utlanan nakaabot sa Tabor, sa Shahazuma, ug sa Bet Shemesh, hangtod sa Suba sa Jordan—16 ka mga lungsod ang nasakop sa Isacar apil ang mga baryo sa palibot niini. Mao kini ang mga lungsod ug mga baryo nga naangkon sa tribo ni Isacar, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Ang ikalima nga gibahinan sa yuta mao ang mga pamilya sa tribo ni Asher. Mao kini ang ilang nasakop nga mga lungsod: Helkat, Hali, Beten, Acshaf, Alamelec, Amad, ug Mishal. Ang utlanan sa kasadpan niini nakaabot sa Carmel ug sa Shihor Libnat. Unya miliko kini pasidlakan paingon sa Bet Dagon ug nakaabot sa Zebulun ug sa Kapatagan sa Ifta El. Unya mipaingon kini sa amihan paingon sa Bet Emek ug Niel. Mipadayon kini ngadto sa amihan paingon sa Cabul, Ebron, Rehob, Hamon, Kana, ug hangtod sa Bantogan nga Sidon. Unya miliko kini paingon sa Rama, ug milahos sa pinarilan nga lungsod sa Tyre, ug mipaingon sa Hosa, ug natapos sa Dagat sa Mediteraneo. Ang uban pa nga mga lungsod nga ilang sakop mao ang Mahalab, Aczib, Umma, Afek, ug Rehob—22 ka mga lungsod apil ang ilang mga baryo sa palibot niini. Mao kini ang mga lungsod ug mga baryo nga naangkon sa tribo ni Asher, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Ang ikaunom nga gibahinan sa yuta mao ang mga pamilya sa tribo ni Naftali. Ang ilang utlanan naggikan sa Helef ug sa dakong kahoy sa Zaananim, paingon sa Adami Nekeb ug Jabneel ngadto sa Lakum, hangtod sa Suba sa Jordan. Gikan didto, miliko kini sa kasadpan, paingon sa Aznot Tabor, dayon ngadto sa Hukok, hangtod sa utlanan sa Zebulun sa habagatan, sa utlanan sa Asher sa kasadpan, ug sa Suba sa Jordan sa sidlakan. Ang ubang pinarilan nga mga lungsod nga sakop niini mao ang Zidim, Zer, Hamat, Rakat, Kineret, Adama, Rama, Hazor, Kedesh, Edrei, En Hazor, Iron, Migdal El, Horem, Bet Anat, ug Bet Shemesh—19 ka mga lungsod lakip ang mga baryo sa palibot niini. Mao kini ang mga lungsod ug mga baryo nga naangkon sa tribo ni Naftali, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Ang ikapito nga gibahinan sa yuta mao ang mga pamilya sa tribo ni Dan. Mao kini ang ilang nasakop nga mga lungsod: Zora, Eshtaol, Ir Shemesh, Shaalabin, Ayalon, Itla, Elon, Timnah, Ekron, Elteke, Gibeton, Baalat, Jehud, Bene Berak, Gat Rimon, Me Jarkon, ug Rakon, ug ingon man ang kayutaan atbang sa Jopa. Gilisdan ang mga kaliwat ni Dan sa pag-ilog sa ilang bahin sa yuta, busa gisulong nila ang Leshem ug gipamatay ang mga lumulupyo niini. Nailog nila kini ug didto na sila nagpuyo. Giilisan nila ang ngalan nga Leshem ug Dan, sunod sa ngalan sa ilang katigulangan nga si Dan. Mao kini ang mga lungsod ug mga baryo nga naangkon sa tribo ni Dan, nga gibahin ngadto sa matag pamilya. Human mabahin sa mga Israelinhon ang ilang yuta, gihatagan nila si Josue nga anak ni Nun sa iyang bahin. Sumala sa gimando sa Ginoo, gihatag nila kaniya ang lungsod nga iyang gipangayo—ang Timnat Sera sa kabungtoran sa Efraim. Gipatukod niya pag-usab kining lungsora ug mipuyo siya didto. Ang nagbahin sa yuta mao sila si Eleazar nga pari, Josue nga anak ni Nun, ug ang mga pangulo sa matag tribo sa Israel. Gihimo nila kini pinaagi sa pagripa diha sa presensya sa Ginoo didto sa Shilo, sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ug nahuman nila ang pagbahin-bahin sa yuta. Unya, miingon ang Ginoo kang Josue, “Ingna ang mga Israelinhon nga magpili silag mga lungsod nga dalangpanan sumala sa giingon ko kaninyo kaniadto pinaagi kang Moises. Ang tawo nga makapatay, apan dili tinuyo, makadangop didto ug mapanalipdan gikan sa mga tawo nga buot manimalos kaniya. Modangop siya sa bisan asa niini nga mga lungsod, ug moatubang sa mga tigdumala didto sa pultahan sa lungsod ug mopasabot kanila sa nahitabo. Unya pasudlon nila siya ug hatagan ug dapit nga kapuy-an. Kon gukdon siya didto sa buot manimalos kaniya, kinahanglan dili siya itugyan sa mga lumulupyo didto tungod kay wala niya tuyoa ang pagpatay sa iyang isigka-tawo, ug dili usab kini tungod sa kasuko. Magpabilin siya sa maong lungsod hangtod mahusay ang iyang kaso atubangan sa katilingban, ug hangtod mamatay ang pangulong pari nga nagaalagad nianang higayona. Unya makapauli na siya sa ila.” Busa gipili nila ang Kedesh sa Galilea sa kabukiran sa Naftali, ang Shekem sa kabungtoran sa Efraim, ug ang Kiriat Arba (nga mao ang Hebron) sa kabukiran sa Juda. Sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan duol sa Jerico, gipili nila ang Bezer sa kamingawan sa kapatagan nga sakop sa tribo ni Reuben, ang Ramot sa Gilead nga sakop sa tribo ni Gad, ug ang Golan sa Basan nga sakop sa tribo ni Manase. Mao kini ang mga lungsod nga dalangpanan nga gipili alang sa mga Israelinhon ug sa mga langyaw nga nagapuyo uban kanila. Si bisan kinsa nga makapatay nga dili tinuyo makadangop didto, aron dili siya mapatay sa mga buot manimalos kaniya samtang wala pa mahusay ang iyang kaso atubangan sa katilingban. Unya, ang mga pangulo sa mga kaliwat ni Levi miadto kang Eleazar nga pari, kang Josue nga anak ni Nun, ug sa mga pangulo sa matag tribo sa Israel didto sa Shilo sa yuta sa Canaan. Miingon sila kanila, “Nagsugo ang Ginoo pinaagi kang Moises nga hatagan kamig mga lungsod nga among kapuy-an ug mga pasibsiban alang sa among kahayopan.” Busa sumala sa sugo sa Ginoo, gihatagan ang mga kaliwat ni Levi ug mga lungsod ug mga yuta nga pastohan gikan sa mga bahin sa yuta sa mga Israelinhon. Ang una nga nakadawat ug mga lungsod mao ang mga kaliwat ni Kohat. Kabahin sa kaliwat ni Kohat ang mga kaliwat ni Aaron, ug gihatagan sila ug 13 ka mga lungsod gikan sa kayutaan sa mga tribo nila ni Juda, Simeon, ug Benjamin. Ang uban sa mga kaliwat ni Kohat gihatagan ug 10 ka mga lungsod gikan sa kayutaan sa mga tribo nila ni Efraim, Dan, ug sa katunga sa tribo ni Manase. Ang mga kaliwat ni Gershon gihatagan ug 13 ka mga lungsod gikan sa kayutaan sa mga tribo nila ni Isacar, Asher, Naftali, ug sa katunga sa tribo ni Manase sa Basan. Ang mga kaliwat ni Merari gihatagan ug 12 ka mga lungsod gikan sa kayutaan sa mga tribo nila ni Reuben, Gad, ug Zebulun. Pinaagi sa pagripa, gihatagan sa mga Israelinhon ang mga kaliwat ni Levi ug mga lungsod ug mga pastohan, sumala sa gisugo sa Ginoo kang Moises. Gihatag kanila ang Kiriat Arba (nga mao ang Hebron) sa kabukiran sa Juda, lakip na ang mga pastohan sa palibot niini. (Si Arba mao ang amahan ni Anak.) Apan ang mga kaumahan ug mga baryo sa palibot niini nga lungsod gihatag na kang Caleb nga anak ni Jefune isip iyang bahin. Busa gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Aaron nga pari ang Hebron (nga usa sa mga lungsod nga dalangpanan, diin makadangop ang usa ka tawong nakapatay nga dili tinuyo ). Gihatag pa gayod kanila ang Libna, Jatir, Eshtemoa, Holon, Debir, Ain, Juta, ug Bet Shemesh, lakip ang mga pastohan niini—9 ka mga lungsod ang gikan sa kayutaan sa mga tribo ni Simeon ug ni Juda. 13 tanan ka mga lungsod, lakip ang mga pastohan niini, ang naangkon sa mga pari nga kaliwat ni Aaron. Ug gikan usab sa kayutaan sa katunga sa tribo ni Manase sa kasadpan, naangkon nila kining duha ka lungsod: ang Taanak ug Gat Rimon, lakip ang mga pastohan niini. Napulo tanan ka mga lungsod, lakip ang mga pastohan niini, ang naangkon sa ubang mga kaliwat ni Kohat. Ang mga kaliwat ni Gershon nga gikan usab sa tribo ni Levi nakaangkon ug duha ka lungsod gikan sa kayutaan sa katunga sa tribo ni Manase sa sidlakan. Kini mao ang Golan sa Basan (nga usa sa mga lungsod nga dalangpanan, diin makadangop ang usa ka tawong nakapatay nga dili tinuyo ), ug ang Beeshtera, lakip ang mga pastohan niini. Gihatag pa gayod kanila ang tulo ka mga lungsod gikan sa kayutaan sa tribo ni Naftali. Kini mao ang Kedesh sa Galilea (nga usa usab sa mga lungsod nga dalangpanan, diin makadangop ang usa ka tawong nakapatay nga dili tinuyo ), ang Hamot Dor, ug ang Kartan, lakip ang mga pastohan niini. 13 tanan ka mga lungsod, lakip ang mga pastohan niini, ang naangkon sa mga kaliwat ni Gershon. 12 tanan ka mga lungsod, lakip ang mga pastohan niini, ang naangkon sa mga kaliwat ni Merari nga gikan sa tribo ni Levi. Niining paagiha gihatag sa Ginoo ngadto sa Israel ang tanang kayutaan nga iyang gisaad sa ilang mga katigulangan. Sa dihang nasakop na nila kini, didto na sila nanimuyo. Gihatagan sila sa Ginoo ug kalinaw gikan sa ilang mga kaaway sa palibot, sumala sa gisaad sa Ginoo sa ilang mga katigulangan. Wala sila mapildi sa ilang mga kaaway tungod kay gipadaog sila sa Ginoo batok sa tanan nilang mga kaaway. Gituman gayod sa Ginoo ang tanan niyang gisaad sa katawhan sa Israel. Unya, gitigom ni Josue ang mga katawhan sa tribo ni Reuben, ni Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase. Miingon si Josue kanila, “Gihimo ninyo ang tanan nga gisugo kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo ug gituman usab ninyo ang tanan kong gisugo. Hangtod karon wala ninyo pasagdi ang inyong isigka-Israelinhon. Ug gituman ninyo pag-ayo ang tanang gisugo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Ug karon, naangkon na sa inyong isigka-Israelinhon ang kalinaw nga gisaad kanila sa Ginoo. Busa pamauli na kamo sa inyong mga dapit sa tabok sa Suba sa Jordan, sa yuta nga gihatag kaninyo ni Moises nga alagad sa Ginoo. Apan ayaw gayod ninyo kalimti ang pagtuman sa mga sugo ug balaod nga gihatag ni Moises nga alagad sa Ginoo kaninyo. Higugmaa ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. Pagkinabuhi kamo subay sa iyang pamaagi. Tumana ang iyang mga sugo. Magmatinumanon kaniya, ug alagari siya sa tibuok ninyong kasingkasing ug kalag.” Unya gipanalanginan sila ni Josue ug gipapauli. (Ang katunga sa tribo ni Manase gihatagan ni Moises ug yuta sa Basan, ug ang laing katunga gihatagan ni Josue ug yuta sa kasadpang bahin sa Suba sa Jordan uban sa lain pa nga mga tribo.) Sa dihang mamauli na sila gipanalanginan sila ni Josue nga nagaingon, “Pamauli kamo nga may dala nga daghang mga bahandi—mga kahayopan, plata, bulawan, bronsi, puthaw, ug mga bisti. Bahini ninyo ang inyong mga paryente nga atua sa inyong dapit sa bisan unsa nga inyong nailog gikan sa inyong mga kaaway.” Ug unya namauli ang mga katawhan sa tribo nila ni Reuben, Gad, ug ang katunga sa tribo ni Manase. Gibiyaan nila ang ilang isigka-Israelinhon sa Shilo, sa yuta sa Canaan, ug namauli sila sa Gilead, sa yuta nga nahimong ilang bahin sumala sa gisugo sa Ginoo pinaagi kang Moises. Pag-abot nila sa Gelilot, nga duol sa Suba sa Jordan, nga sakop pa sa Canaan, nagpatindog sila didto ug dakong halaran. Gisugo sa mga Israelinhon si Finehas nga anak ni Eleazar nga pari nga moadto sa Gilead, didto sa tribo ni Reuben, ni Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase. May kauban siya nga napulo ka mga pangulo gikan sa matag tribo sa Israel, ug kini sila mga pangulo usab sa mga pamilya sa ilang mga tribo. Pag-abot nila sa Gilead, miingon sila sa tribo ni Reuben, ni Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase, “Gustong mahibaloan sa tibuok katilingban sa Ginoo kon nganong nagluib kamo sa Dios sa Israel. Nakasupak kamo sa Ginoo pinaagi sa inyong pagpatindog ug halaran alang sa inyong kaugalingon. Nganong mitalikod kamo kaniya? Dili pa ba igo ang nahimo natong sala didto sa Peor? Tungod niadto gipadad-an kita sa Ginoo ug katalagman. Ug hangtod karon nagaantos pa kita tungod niadto. Karon, nakaako pa kamo sa pagtalikod sa Ginoo! Kon mosupak pa kamo kaniya karong adlawa, ugma masuko gayod siya sa tibuok katilingban sa Israel. Busa, kon nagkinahanglan kamog halaran kay ang inyong yuta dili angay nga pagasimbahan, tabok kamo didto sa amo, sa yuta sa Ginoo diin atua ang Tolda nga ginasimbahan kaniya, ug didto na kamo mopuyo uban kanamo. Basta ayaw lang gayod kamo pagpatindog ug laing halaran gawas sa halaran sa Ginoo nga atong Dios, kay usa kana ka pagrebelde kaniya ug kanamo. Nalimtan na ba ninyo ang gibuhat ni Acan nga anak ni Zera? Sa dihang gilapas niya ang sugo bahin sa mga butang nga gihalad na sa hingpit ngadto sa Ginoo, gisilotan uban kaniya ang tibuok katilingban sa Israel. Dili lang siya ang namatay tungod sa iyang sala.” Mitubag ang mga tribo nila ni Reuben, Gad, ug katunga sa tribo ni Manase niadtong mga pangulo sa mga pamilya sa Israel: “Ang Ginoo mao ang Makagagahom nga Dios! Ang Ginoo mao ang Makagagahom nga Dios! Nahibalo siya kon nganong gihimo namo kini, ug angay usab ninyo kining mahibaloan. Kon nagrebelde man ugaling kami o nakalapas sa Ginoo, ayaw na ninyo tugoti nga mabuhi pa kami niining adlawa. Kon gilapas namo ang Ginoo pinaagi sa among pagpatindog sa among kaugalingong halaran aron halaran sa among mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, o mga halad alang sa maayong relasyon, hinaut nga ang Ginoo mismo ang mosilot kanamo. “Gihimo namo kini tungod kay nahadlok kami nga basin ug sa ulahing mga panahon ang inyong mga kaliwat moingon sa among mga kaliwat, ‘Unsa may inyong labot sa Ginoo, ang Dios sa Israel? Gihimo sa Ginoo nga utlanan ang Suba sa Jordan sa pagbulag kaninyo gikan kanamo. Kamong mga tribo ni Reuben ug ni Gad, wala kamoy labot sa Ginoo.’ Basin kon mao kana ang ilang isulti ug did-an sa inyong mga kaliwat ang among mga kaliwat sa pagsimba sa Ginoo. Ang tinuod, gipatindog namo kini nga halaran, dili aron sunogan o halaran sa among mga halad, kondili, aron mahimo kining timailhan nga mopahinumdom kanamo, kaninyo, ug sa atong umaabot nga mga kaliwat nga ginasimba usab namo ang Ginoo pinaagi sa mga halad nga sinunog, halad alang sa maayong relasyon, ug uban pang mga halad, didto sa iyang Tolda. Niining paagiha dili makaingon ang inyong mga kaliwat sa among mga kaliwat nga kini sila walay labot sa Ginoo. Kay kon mahitabo man gayod nga sultihan nila ang among mga kaliwat ug sama niana, makaingon sila, ‘Tan-awa! Nagpatindog ang among mga katigulangan ug halaran nga sama sa halaran sa Ginoo, dili aron sunogan o halaran sa mga halad, kondili, aron mopahinumdom kanamo ug kaninyo sa atong relasyon sa.’ “Dili namo mahimo ang pagsupak o pagtalikod sa Ginoo pinaagi sa pagpatindog ug among kaugalingong halaran aron halaran sa mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug sa uban pang mga halad. Dili namo ibaylo ang halaran sa Ginoo nga atong Dios nga anaa atubangan sa iyang Tolda.” Nalipay si Finehas nga pari ug ang mga pangulo sa mga pamilya sa katilingban sa Israel sa dihang nadungog nila ang giingon sa mga tribo nila ni Reuben, Gad, ug katunga sa tribo ni Manase. Busa miingon si Finehas nga anak sa pari nga si Eleazar, “Nahibaloan nato karon nga ang Ginoo nagauban kanato kay wala kamo mosupak kaniya. Giluwas ninyo ang Israel gikan sa silot sa Ginoo.” Unya namauli sila si Finehas ug ang mga pangulo sa Canaan, ug gisulti nila sa mga Israelinhon ang resulta sa ilang pagpakigsulti sa mga tribo ni Reuben ug Gad didto sa Gilead. Nalipay ang mga Israelinhon sa ilang nadungog ug midayeg sila sa Dios. Ug wala na sila maghisgot bahin sa ilang pagsulong sa kayutaan nga gipuy-an sa mga tribo nila ni Reuben ug Gad. Ginganlan ang maong halaran sa mga tribo nila ni Reuben ug Gad nga “Ilhanan.” Kay matod nila, “Ilhanan kini alang kanatong tanan nga ang Ginoo atong Dios.” Sulod sa dugayng panahon, gihatagan sa Ginoo ug kalinaw ang Israel gikan sa ilang mga kaaway sa palibot. Tigulang na kaayo si Josue, busa gipatawag niya ang tanang Israelinhon, apil ang mga tigdumala, mga pangulo, mga maghuhukom, ug mga opisyales. Miingon siya kanila, “Tigulang na kaayo ako. Nakita ninyo mismo ang tanang gihimo sa Ginoo nga inyong Dios niadtong mga nasora tungod kaninyo. Ang Ginoo nga inyong Dios mao ang nakiggira alang kaninyo. Gibahin-bahin ko na kaninyo isip panulondon sa inyong mga tribo ang tanang kayutaan sa mga nasod nga atong nailog. Kini nga kayutaan gikan sa Suba sa Jordan sa sidlakan paingon sa Dagat sa Mediteraneo sa kasadpan, ingon man ang kayutaan sa mga nasod nga wala pa nato mailog. Mainyo ang ilang mga yuta, sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kay ipaabog sila sa Ginoo kaninyo. “Magpakalig-on kamo, ug paningkamoti gayod nga matuman ninyo ang tanang nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises. Ayaw gayod ninyo kini lapasa. Ayaw kamo pagpakighiusa niining mga nasod nga nagpabilin uban kaninyo. Ug ayaw kamo pagsangpit sa ngalan sa ilang mga dios ni panumpa ginamit ang ngalan niini. Ayaw usab kamo pagsimba o pag-alagad kanila. Pagmatinumanon hinuon kamo sa Ginoo nga inyong Dios, sama sa inyong ginabuhat hangtod karon. “Gipaabog sa Ginoo kaninyo ang mga nasod nga dagko ug gamhanan, ug hangtod karon wala pa gayoy bisan usa nga nakapildi kaninyo. Si bisan kinsa kaninyo makaabog ug 1,000 ka mga tawo, tungod kay ang Ginoo nga inyong Dios mao ang nakiggira alang kaninyo sumala sa iyang gisaad. Busa siguroha gayod ninyo nga higugmaon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios. “Apan kon motalikod kamo kaniya, ug makighiusa niining mga nasod nga nagpabilin uban kaninyo, ug makigminyo kamo kanila, sigurado gayod nga dili na ipaabog sa Ginoo nga inyong Dios kining mga nasora. Mahimo silang sama kadelikado sa lit-ag alang kaninyo. Maghatag silag kasakit kaninyo sama sa kasakit sa lapdos sa latigo diha sa inyong likod o sa tuslok sa tunok sa inyong mga mata. Magpadayon kini hangtod nga mangamatay kamo niining maayo nga yuta nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. “Hapit na ako mamatay. Nahibalo kamo sa tibuok ninyong kasingkasing ug hunahuna nga gituman sa Ginoo nga inyong Dios ang tanang maayong mga butang nga iyang gisaad kaninyo. Wala gayoy bisan usa nga wala matuman. Apan maingon nga gituman sa Ginoo nga inyong Dios ang tanang maayong mga butang nga iyang gisaad kaninyo, tumanon usab niya ang kalaglagan nga iyang gipasidaan kaninyo hangtod nga mahanaw kamo sa yuta nga gihatag niya kaninyo. Oo, mahitabo kini kon molapas kamo sa kasabotan sa Ginoo nga inyong Dios nga iyang gipatuman kaninyo, ug kon mosimba kamo ug moalagad sa ubang mga dios, ipatagamtam gayod niya kaninyo ang iyang kasuko. Ug sulod sa mubo kaayong panahon, mangamatay kamong tanan dinhi niining maayo nga yuta nga iyang gihatag kaninyo.” Unya, gitigom ni Josue ang tanang tribo sa Israel didto sa Shekem. Dayon gitawag niya ang mga tigdumala, mga pangulo, mga maghuhukom, ug ang mga opisyales sa Israel, ug miatubang sila sa presensya sa Dios. Miingon si Josue sa tanang mga tawo, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Sa una, ang inyong mga katigulangan nagpuyo sa tabok sa Suba sa Eufrates ug nagsimba sa ubang mga dios-dios. Usa kanila mao si Tera nga amahan ni Abraham ug ni Nahor. Apan gikuha ko si Abraham gikan niadtong dapita ug gitultolan ko siya paingon sa yuta sa Canaan, ug gipadaghan ko ang iyang mga kaliwat. Gihatag ko kaniya si Isaac, ug kang Isaac gihatag ko si Esau ug si Jacob. Gihatag ko kang Esau ang kabungtoran sa Seir isip iyang bahin, samtang si Jacob ug ang iyang mga anak miadto sa Ehipto. Nagpakitabang sila kanako. Busa nagbutang akog kangitngit sa taliwala nila ug sa mga Ehiptohanon. Ug unya gilumsan ko ang mga Ehiptohanon sa dagat. Nakita gayod ninyo ang gihimo ko sa mga Ehiptohanon. Ug unya namuyo kamo sa disyerto sulod sa taas nga panahon. “Unya, gidala ko kamo ngadto sa yuta sa mga Amorihanon sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan. Nakiggira sila kaninyo, apan gipadaog ko kamo. Gipalaglag ko sila sa inyo ug nasakop ninyo ang ilang kayutaan. Unya nakiggira sa Israel ang hari sa Moab nga si Balak nga anak ni Zipor. Gisugo niya si Balaam nga anak ni Beor nga tunglohon kamo. Apan wala ko tugoti si Balaam nga himuon kini kaninyo. Imbes panghimaraoton niya kamo, gipapanalanginan ko hinuon kamo kang Balaam, ug giluwas ko kamo sa mga kamot ni Balak. “Unya mitabok kamo sa Suba sa Jordan ug nakaabot sa Jerico. Nakiggira kaninyo ang mga taga-Jerico, ingon man ang mga Amorihanon, Perisihanon, Canaanhon, Hitihanon, Gergasihanon, Hebhanon, ug ang mga Jebusihanon. Apan gipadaog ko kamo batok kanila. Gipagukod ko sa mga putyukan ang duha ka hari nga Amorihanon aron sa pag-abog daan kanila sa wala pa kamo moabot. Midaog kamo dili tungod sa inyong mga espada ug mga pana. Gihatagan ko kamo ug yuta nga wala ninyo hagoi. Gipapuyo ko kamo sa mga lungsod nga dili kamo ang nagtukod. Nagkaon kamo sa mga ubas ug mga olibo nga dili kamo ang nagtanom. “Busa karon, simbaha ninyo ang Ginoo ug alagari nga matinud-anon. Isalikway na ninyo ang mga dios nga gisimba kaniadto sa inyong mga katigulangan didto sa tabok sa Suba sa Eufrates ug sa Ehipto, ug pag-alagad kamo sa Ginoo. Apan kon dili ninyo ikalipay ang pag-alagad sa Ginoo, pagpili kamo karong adlawa kon kinsa ang inyong alagaron—ang mga dios nga gialagad sa inyong mga katigulangan sa tabok sa Suba sa Eufrates, o ang mga dios sa mga Amorihanon kansang yuta inyong gipuy-an karon. Apan ako ug ang akong pamilya moalagad sa Ginoo.” Mitubag ang mga tawo, “Wala gayod moabot sa among hunahuna nga mobiya kami sa Ginoo ug moalagad sa ubang mga dios. Ang Ginoo nga atong Dios mao ang nagpagawas kanato ug sa atong mga katigulangan gikan sa pagkaulipon didto sa Ehipto. Nakita usab nato ang mga milagro nga iyang gihimo. Gipanalipdan niya kita sa atong paglakaw taliwala sa tanang kanasoran nga atong giagian. Ug samtang nagpadulong kita niining yutaa, gipaabog sa Ginoo kanato ang mga Amorihanon ug ang uban nga mga nasod nga nagapuyo dinhi. Busa mag-alagad usab kami sa Ginoo, kay siya ang among Dios.” Miingon si Josue sa mga tawo, “Dili kamo makaalagad sa Ginoo tungod kay balaan siya nga Dios ug dili niya gusto nga may lain kamong simbahon. Dili niya palabyon ang inyong kalapasan ug mga sala. Kon isalikway ninyo ang Ginoo ug mag-alagad sa mga dios, masuko siya kaninyo ug silotan niya kamo. Laglagon niya kamo luyo sa iyang kaayo kaninyo kaniadto.” Apan mitubag ang mga tawo kang Josue, “Mag-alagad gayod kami sa Ginoo.” Miingon si Josue, “Kamo mismo ang mga saksi sa inyong mga kaugalingon nga misaad kamo nga moalagad kamo sa Ginoo.” Mitubag sila, “Oo, kami mismo ang mga saksi.” Miingon si Josue, “Kon mao kana, isalikway na ninyo ang inyong mga dios ug alagari ninyo ang Ginoo, ang Dios sa Israel.” Mitubag ang mga tawo, “Alagaron namo ang Ginoo nga among Dios, ug tumanon namo ang iyang mga sugo.” Niadtong adlawa, naghimo si Josue ug kasabotan didto sa Shekem, ug gihatag niya kanila ang mga tulumanon ug mga lagda. Gisulat kini ni Josue sa Libro sa Kasugoan sa Dios. Unya nagkuha siya ug dakong bato ug gipahimutang kini ilalom sa punoan sa kahoyng terebinto (tugas) (tugas) duol sa balaan nga dapit sa Ginoo. Unya miingon si Josue sa tanang mga tawo, “Kining bato mao ang atong saksi sa dihang nakigsulti ang Ginoo kanato. Mahimo kining saksi batok kaninyo kon dili kamo motuman sa inyong gisulti sa inyong Dios.” Gipapauli dayon ni Josue ang mga tawo sa ilang tagsa-tagsa ka dapit. Human niadto, namatay ang alagad sa Ginoo nga si Josue nga anak ni Nun sa edad nga 110. Gilubong siya didto sa iyang yuta sa Timnat Sera, sa kabungtoran sa Efraim, sa amihan sa Bukid sa Gaash. Nagaalagad sa Ginoo ang mga Israelinhon sa panahon ni Josue. Ug bisan patay na si Josue, nagpadayon gihapon sila sa pag-alagad sa Ginoo samtang buhi pa ang mga tigdumala sa mga Israelinhon nga nakasinati sa tanang gihimo sa Ginoo alang sa Israel. Ang mga bukog ni Jose nga gidala sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto gilubong sa Shekem, sa yuta nga gipalit ni Jacob ug 100 ka buok nga salapi gikan sa mga anak ni Hamor nga amahan ni Shekem. Kining yutaa kabahin sa kayutaan nga napanunod sa mga kaliwat ni Jose. Namatay usab si Eleazar nga anak ni Aaron ug gilubong didto sa Gibea, ang lungsod nga nahimutang sa kabungtoran sa Efraim, nga gihatag ni Eleazar kang Finehas nga iyang anak. Human mamatay si Josue, nangutana ang mga Israelinhon sa Ginoo kon kinsang tribo ang unang makig-away sa mga Canaanhon. Mitubag ang Ginoo, “Ang tribo ni Juda, kay gitugyan ko na kanila ang maong yuta.” Busa miingon ang tribo ni Juda sa kaliwat ni Simeon nga ilang kadugo, “Tabangi ninyo kami sa pagsakop sa yuta sa mga Canaanhon nga gigahin alang kanamo kay tabangan usab namo kamo sa pagsakop sa dapit nga gigahin alang kaninyo.” Busa mitabang ang kaliwat ni Simeon sa kaliwat ni Juda sa pagpakiggira. Miikyas si Adoni Bezek, apan gigukod siya sa mga Israelinhon ug nadakpan siya. Giputol nila ang iyang mga kumagko sa kamot ug tiil. Miingon si Adoni Bezek, “70 ka mga hari ang gipamutlan kog kumagko sa kamot ug tiil ug namunit sa mumho ilalom sa akong lamisa. Karon, gihimo sa Dios kanako ang akong gihimo kanila.” Gidala nila si Adoni Bezek ngadto sa Jerusalem ug didto siya namatay. Gisulong sa kaliwat ni Juda ang Jerusalem ug ila kining nailog. Gipamatay nila ang mga lumulupyo niini ug gisunog ang siyudad. Human niadto, nakiggira sila sa mga Canaanhon nga nagpuyo sa mga bukid, sa Negev, ug sa kabungtoran sa kasadpan. Gisulong usab nila ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Hebron (nga kaniadto gitawag nga Kiriat Arba), ug gipamatay nila si Sheshai, si Ahiman, ug si Talmai. Gikan sa Hebron, gisulong nila ang mga lumulupyo sa Debir (nga kaniadto gitawag nga Kiriat Sefer). Miingon si Caleb, “Ipaminyo ko ang akong anak nga si Acsa sa tawo nga mosulong ug makailog sa Kiriat Sefer.” Si Otniel nga anak ni Kenaz nga manghod ni Caleb mao ang nakailog sa lungsod. Busa gipaminyo ni Caleb kaniya ang iyang anak nga si Acsa. Sa dihang nakasal na sila, gikombinsi ni Otniel si Acsa nga mangayo ug dugang nga yuta sa iyang amahan. Busa miadto si Acsa kang Caleb. Ug sa dihang nakakanaog na siya sa iyang asno, gipangutana siya ni Caleb kon unsay iyang tuyo. Mitubag siya, “Hatagi akog dugang pabor. Gusto ko unta nga hatagan mo akog yuta nga may mga tuboran, tungod kay walay tuboran ang yuta nga gihatag mo kanako sa Negev.” Busa gihatag kaniya ni Caleb ang yuta nga may tuboran sa ibabaw ug sa ubos. Miuban ang mga Kenihanon nga mga kaliwat sa ugangan ni Moises sa mga kaliwat ni Juda. Gikan sa lungsod sa Jerico, mipaingon sila sa kamingawan sa Juda, nga atua sa Negev, duol sa Arad, ug namuyo sila uban sa mga taga-didto. Unya miuban ang tribo ni Juda sa tribo ni Simeon sa pagpakiggira, ug napildi nila ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Zefat. Gilaglag nila sa hingpit ang lungsod, busa gitawag kini nga Horma. Nasakop usab nila ang Gaza, Ashkelon, ug Ekron, uban sa mga teritoryo niining mga dapita. Gitabangan sa Ginoo ang tribo ni Juda, busa nasakop nila ang mga bungtod. Apan wala nila maabog ang mga tawo nga nagapuyo sa mga kapatagan, tungod kay aduna kini mga karwahe nga puthaw. Ug sumala sa gisaad ni Moises, ang Hebron gihatag kang Caleb. Giabog ni Caleb gikan niining dapita ang tulo ka pamilya nga kaliwat ni Anak. Wala maabog sa mga kaliwat ni Benjamin ang mga Jebusihanon nga nagapuyo sa Jerusalem, busa hangtod karon kauban gihapon nila sila nga nagpuyo didto. ug nakakita kining mga espiya ug usa ka tawo nga migawas gikan sa maong lungsod. Miingon sila kaniya, “Tudloi kami kon unsaon pagsulod sa lungsod ug dili ka namo unsaon.” Busa gitudloan niya sila, ug gipamatay nila ang tanang nagapuyo niadto nga lungsod gawas lang niadtong tawo ug ang tibuok niyang pamilya. Miadto kadtong tawhana sa yuta sa mga Hitihanon ug didto nagtukod siya ug usa ka lungsod nga gitawag niyag Luz. Mao pa gihapon ang ngalan niini hangtod karon. Wala maabog sa tribo ni Manase ang mga lumulupyo sa Bet Shan, Taanac, Dor, Ibleam, Megido, ug ang mga lungsod nga kasikbit sa palibot niini, kay determinado kini nga mga Canaanhon nga dili gayod mobiya niadtong yutaa. Sa dihang nahimo nang gamhanan ang mga Israelinhon, gipugos nila ang mga Canaanhon sa pagtrabaho alang kanila, apan wala gayod nila sila maabog. Wala usab maabog sa tribo ni Efraim ang mga lumulupyo sa Gezer. Busa nagpabilin sa pagpuyo ang mga Canaanhon uban kanila. Wala usab maabog sa tribo ni Zebulun ang mga Canaanhon nga nagpuyo sa Kitron ug Nahalol. Busa nagpabilin sa pagpuyo ang mga Canaanhon uban kanila, apan gipugos nila sila sa pagtrabaho alang kanila. Wala usab maabog sa tribo ni Asher ang mga lumulupyo sa Aco, Sidon, Alab, Aczib, Helba, Afek, ug Rehob. Busa nagpabilin sa pagpuyo ang mga Canaanhon uban kanila. Wala usab maabog sa tribo ni Naftali ang mga lumulupyo sa Bet-Shemes ug Bet-Anat. Busa nagpabilin sa pagpuyo ang mga Canaanhon uban kanila, apan gipugos nila sila sa pagtrabaho alang kanila. Bahin sa tribo ni Dan, wala gitugot sa mga Amorihanon nga makapuyo sila didto sa kapatagan. Busa nagpabilin sila sa kabukiran. Wala gayod mopahawa ang mga Amorihanon sa Bukid sa Heres, Ayalon, ug Shaalbim. Apan sa dihang nagamhanan na ang kaliwat ni Jose, gipugos nila ang mga Amorihanon nga motrabaho alang kanila. Ang utlanan sa mga Amorihanon naggikan sa Tungasanan sa Akrabim ug patungas pa gikan sa Sela. Gikan sa Gilgal, miadto sa Bokim ang anghel sa Ginoo ug miingon sa mga Israelinhon, “Gipagawas ko kamo gikan sa Ehipto ug gidala dinhi sa yuta nga gisaad ko sa inyong mga katigulangan. Miingon ako kaniadto nga dili ko kalimtan ang akong kasabotan kaninyo. Miingon usab ako nga dili kamo maghimo ug kasabotan sa mga tawo niining yutaa, kondili gub-on hinuon ninyo ang ilang mga halaran. Apan unsay inyong gihimo? Wala ninyo ako tumana! Busa dili ko sila abugon sa inyong yuta. Mahimo silang sama sa tunok sa inyong agianan ug ang ilang mga dios mahimong lit-ag alang kaninyo.” Sa dihang nadungog kini sa mga Israelinhon, nanghilak sila pag-ayo. Busa gitawag nila kadtong lugara ug Bokim. Ug naghalad sila didto sa Ginoo. Sa dihang gipalakaw na ni Josue ang mga Israelinhon, nangadto sila sa yuta nga ilang panulondon aron sa pagpanag-iya niini. Nagaalagad sila sa Ginoo samtang buhi pa si Josue. Ug bisan namatay na si Josue, nagpadayon gihapon sila sa pag-alagad sa Ginoo samtang buhi pa ang mga tigdumala sa Israel nga nakakita sa tanang katingalahang buhat nga gihimo sa Ginoo alang sa Israel. Namatay si Josue, ang alagad sa Ginoo nga anak ni Nun, sa edad nga 110 ka tuig. Gilubong siya didto sa yuta nga gihatag kaniya sa Timnat Heres, sa kabungtoran sa Efraim, sa amihan nga bahin sa Bukid sa Gaash. Sa dihang nangamatay na ang mga tawo niadto nga henerasyon, ang nagsunod nga henerasyon wala na makaila sa Ginoo ug walay nasayran sa gipanghimo sa Ginoo alang sa Israel. Nagpakasala ang mga Israelinhon atubangan sa Ginoo ug misimba sa mga imahen ni Baal. Gisalikway nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan nga nagpagawas kanila gikan sa Ehipto. Gisunod nila ug gisimba ang nagkalain-laing mga dios sa mga tawo sa ilang palibot. Gipasuko nila ang Ginoo, kay gisalikway nila siya ug nagsimba sa imahen ni Baal ug kang Ashtarot. Tungod sa kasuko sa Ginoo sa Israel, gipasagdan niya sila nga sulongon sa mga tulisan aron kuhaon ang ilang mga kabtangan. Gipasagdan usab sila sa Ginoo nga mapildi sa kaaway sa ilang palibot, ug wala nila napanalipdi ang ilang kaugalingon batok sa mga kaaway. Kon makig-away sila, ginapapildi sila sa Ginoo, sumala sa iyang gisulti kanila. Hilabihan gayod ang ilang pag-antos. Unya, gihatagan sa Ginoo ang Israel ug mga pangulo nga maoy nagluwas kanila gikan sa mga tulisan nga misulong kanila. Apan wala gihapon sila mituman sa ilang mga pangulo. Mitalikod hinuon sila sa Ginoo ug misimba sa ubang mga dios. Dili sila sama sa ilang mga katigulangan tungod kay dali kaayo silang mitalikod sa mga sugo sa Ginoo nga gituman sa ilang mga katigulangan kaniadto. Gitabangan sa Ginoo ang matag pangulo nga iyang gihatag kanila. Ug samtang buhi ang ilang pangulo, giluwas sila sa Ginoo gikan sa ilang mga kaaway. Kay nalooy siya kanila tungod sa ilang mga pag-antos gikan sa mga naglutos ug nagsakit kanila. Apan inigkamatay sa ilang pangulo, mobalik na usab sila sa ilang naandang binuhatan, ug mas daotan pa ang ilang ginabuhat kaysa ilang mga katigulangan. Nagaalagad ug nagsimba sila sa ubang mga dios ug wala gayod nila biyai ang ilang daotang mga buhat ug ang ilang pagkagahig ulo. Busa nasuko pag-ayo ang Ginoo kanila. Miingon ang Ginoo, “Tungod kay gilapas niini nga nasod ang akong kasabotan nga gihatag ngadto sa ilang mga katigulangan, ug wala sila motuman kanako, dili ko na ipaabog kanila ang nahibilin nga mga katawhan sa yuta nga wala masakop ni Josue sa wala pa siya namatay. Gamiton ko kini nga mga katawhan aron sulayan ang mga Israelinhon kon tumanon ba nila ang akong mga sugo, sama sa gibuhat sa ilang mga katigulangan.” Mao kana kon nganong wala abuga dayon sa Ginoo ang nabilin nga mga katawhan ug wala niya tugoti nga pildihon sila ni Josue. Nagbilin ang Ginoo ug mga katawhan sa Canaan aron sulayan ang mga Israelinhon nga wala makasinati sa mga gira sa Canaan. Gihimo kini sa Ginoo aron tudloan bahin sa gira ang mga kaliwat sa mga Israelinhon nga wala pa makasinatig gira. Mao kini ang mga katawhan nga gipangbilin sa Ginoo: ang mga lumulupyo sa lima ka lungsod sa mga Filistihanon, ang tanang mga Canaanhon, ang mga Sidonhon, ug ang mga Hebhanon nga nagpuyo sa mga bukid sa Lebanon, gikan sa Bukid sa Baal Hermon hangtod sa Lebo Hamat. Gipangbilin sila aron sulayan ang mga Israelinhon kon tumanon ba nila ang mga sugo nga gihatag sa Ginoo sa ilang mga katigulangan pinaagi kang Moises. Busa ang mga Israelinhon nagpuyo uban sa mga Canaanhon, Hitihanon, Amorihanon, Perisihanon, Hibihanon, ug mga Jebusihanon. Mitugot ang mga Israelinhon nga makigminyo ang ilang mga anak niini nga mga katawhan, ug misimba usab sila sa ilang mga dios. Nagpakasala ang mga Israelinhon atubangan sa Ginoo kay gikalimtan nila ang Ginoo nga ilang Dios ug misimba sa mga imahen ni Baal ug kang Ashera. Tungod niini, nasuko pag-ayo ang Ginoo kanila, busa gipasagdan niya sila nga mapildi ni Cushan Rishataim nga hari sa Aram Naharaim. Nailalom sila sa iyang gahom sulod sa walo ka tuig. Apan sa dihang nagpakitabang ang mga Israelinhon sa Ginoo, nagpadala ang Ginoo ug tawo nga moluwas kanila. Siya mao si Otniel, ang anak ni Kenaz nga manghod ni Caleb. Gigamhan siya sa Espiritu sa Ginoo, ug gipangulohan niya ang Israel. Nakig-away siya kang Cushan Rishataim nga hari sa Aram, ug gipadaog siya sa Ginoo. Busa may kalinaw sa Israel sulod sa 40 ka tuig. Unya namatay si Otniel. Nagpakasala pag-usab ang mga Israelinhon atubangan sa Ginoo. Tungod niini, gipasakop sila sa Ginoo kang Eglon nga hari sa Moab. Sa tabang sa mga Amonihanon ug Amalekanhon, gisulong ug gipildi ni Eglon ang Israel ug giilog ang lungsod sa Jerico. Nailalom sila sa gahom ni Eglon sulod sa 18 ka tuig. Apan sa dihang nagpakitabang ang mga Israelinhon sa Ginoo, nagpadala ang Ginoo ug tawo nga moluwas kanila. Siya mao ang walhon nga si Ehud nga anak ni Gera, nga gikan sa tribo ni Benjamin. Gipaadto sa mga Israelinhon si Ehud kang Eglon nga hari sa Moab sa pagdala sa ilang buhis. Sa wala pa siya naglakaw, naghimo siya ug usa ka punyal nga duhay sulab nga mga tunga sa metro ang gitas-on niini. Gihikot niya kini sa iyang tuo nga paa, ilalom sa iyang bisti. Sa didto na siya, gihatag niya ang buhis kang Haring Eglon nga usa ka tambok kaayo nga tawo. Human niya mahatag ang buhis, gipalakaw ni Ehud ang mga tawo nga nagdala niini. Miuban siya kanila, apan pag-abot nila sa kinulitang mga bato duol sa Gilgal, mibalik si Ehud sa hari ug miingon, “Mahal nga hari, may sekreto akong isugilon kanimo.” Busa miingon ang hari sa iyang mga sulugoon, “Biyai una ninyo kami!” Ug mibiya ang tanan niyang mga sulugoon. Unya miduol si Ehud sa hari nga nagainusarang naglingkod-lingkod didto sa iyang mabugnaw nga kuwarto sa ibabaw. Miingon si Ehud, “May mensahe ako kanimo gikan sa Dios.” Pagtindog sa hari gikan sa iyang gilingkoran, gihulbot ni Ehud sa iyang walang kamot ang punyal nga diha sa iyang tuong paa, ug gidunggab ang hari sa tiyan. Milubong ang punyal hasta ang pulohan niini ug natabonan sa tambok. Wala na kini ibta ni Ehud. Unya migawas si Ehud ug gikandadohan niya ang mga pultahan. Sa dihang nakabiya na si Ehud, namalik ang mga sulugoon sa hari ug nakita nila nga gikandadohan ang mga pultahan sa kuwarto. Abi nilag nangasilyas lang ang hari. Busa naghulat-hulat sila sa gawas. Apan sa kadugayan wala na sila nahimutang kay wala gihapon ablihi sa hari ang mga pultahan. Busa gikuha nila ang yabi ug giablihan kini, ug nakita nila sa salog ang ilang hari nga patay na. Apan nakaikyas na si Ehud samtang naghulat-hulat ang mga sulugoon nga ablihan sa hari ang mga pultahan. Miagi siya sa kinulitang mga bato ug miadto sa Seira. Sa pag-abot niya didto, nagpatingog siya ug budyong didto sa kabungtoran sa Efraim aron sa pagtawag sa mga Israelinhon sa pagpakiggira. Ug milugsong ang mga Israelinhon gikan sa maong dapit nga pinangulohan ni Ehud. Miingon siya kanila, “Sunod kamo kanako kay padag-on kamo sa Ginoo batok sa inyong mga kaaway nga mga Moabihanon.” Busa misunod sila kaniya ug giilog nila ang dapit nga tabokanan sa mga Moabihanon didto sa Suba sa Jordan. Wala gayod silay gipatabok bisan usa ka tawo. Nianang adlawa nakapatay sila ug mga 10,000 ka kusgan ug maisog nga mga Moabihanon. Ug wala gayoy nakaikyas bisan usa. Nianang adlawa gisakop sa Israel ang Moab, ug nagpuyo sila didto nga malinawon sulod sa 80 ka tuig. Ang misunod nga pangulo kang Ehud mao si Shamgar nga anak ni Anat. Giluwas niya ang Israel sa mga Filistihanon. Gipamatay niya ang 600 ka mga Filistihanon pinaagi sa sungkod nga gigamit sa pang-abog sa baka. Human namatay si Ehud, nagpakasala pag-usab ang mga Israelinhon atubangan sa Ginoo. Busa gipasakop sila sa Ginoo kang Jabin nga hari sa Hazor, nga usa ka hari sa mga Canaanhon. Ang komander sa kasundalohan ni Jabin mao si Sisera nga nagpuyo sa Haroshet Hagoyim. Si Jabin may 900 ka mga karwahe nga puthaw. Gidaog-daog niya pag-ayo ang mga Israelinhon sulod sa 20 ka tuig. Busa nagpakitabang sa Ginoo ang mga Israelinhon. Niadtong panahona, ang pangulo sa Israel mao si Debora. Usa siya ka propeta sa Dios ug asawa ni Lapidot. Kon magpahusay ang mga Israelinhon sa ilang mga kaso kang Debora, moadto sila kaniya didto sa ilalom sa Palma ni Debora, sa tunga-tunga sa Rama ug sa Betel sa kabungtoran sa Efraim. Usa niana ka adlaw, gipatawag ni Debora si Barak, ang anak ni Abinoam nga taga-Kedesh nga sakop sa tribo ni Naftali. Pag-abot ni Barak, miingon si Debora kaniya, “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel nagsugo kanimo nga magtigom ug 10,000 ka mga lalaki gikan sa tribo ni Naftali ug ni Zebulun. Dad-a sila sa Bukid sa Tabor. Danihon ko si Sisera, ang komander sa kasundalohan ni Jabin sa pag-adto sa Lugut sa Kishon uban sa ilang mga karwahe ug mga sundalo, ug itugyan ko sila kanimo.” Miingon si Barak kang Debora, “Moadto ako kon mouban ka, apan kon dili ka mouban, dili ako moadto.” Mitubag si Debora, “Sige, mouban ako kanimo, apan ang kadungganan dili maimo tungod kay itugyan sa Ginoo si Sisera sa usa ka babaye.” Busa miuban si Debora kang Barak ug miadto sila sa Kedesh. Gipaadto ni Barak sa Kedesh ang mga sakop sa tribo ni Naftali ug ni Zebulun, ug 10,000 ka mga tawo ang nanguban kaniya. Miuban usab kaniya si Debora. Niadtong higayona, si Heber nga usa ka Kenihanon nagtukod sa iyang tolda duol sa dakong kahoy sa Zaananim duol sa Kedesh. Mibulag siya sa iyang mga kaubang Kenihanon nga mga kaliwat ni Hobab nga bayaw ni Moises. May nakasugilon kang Sisera nga si Barak, nga anak ni Abinoam, mitungas sa Bukid sa Tabor. Busa gitigom ni Sisera ang 900 niya ka karwahe nga puthaw ug ang tanan niyang mga sundalo. Ug gikan sa Haroshet Hagoyim miadto sila sa Lugut sa Kishon. Miingon si Debora kang Barak, “Lakaw na! Mao na kini ang adlaw nga itugyan sa Ginoo kanimo si Sisera. Magauna ang Ginoo kanimo.” Busa milugsong si Barak gikan sa Bukid sa Tabor ug misunod kaniya ang 10,000 ka mga sundalo. Sa dihang misulong na sila si Barak, gipataranta sa Ginoo si Sisera ug ang tanan niyang mga tigkarwahe ug mga sundalo. Miambak si Sisera sa iyang karwahe ug misutoy ug dagan aron sa pag-ikyas. Gigukod nila ni Barak ang mga sundalo ni Sisera apil ang iyang mga tigkarwahe hangtod sa Haroshet Hagoyim ug gihurot ug pamatay. Wala gayoy bisan usa nga nahibilin. Midagan si Sisera paingon sa tolda ni Jael nga asawa ni Heber, tungod kay managhigala si Jabin nga hari sa Hazor ug ang pamilya ni Heber nga Kenihanon. Gisugat siya ni Jael ug giingnan, “Sir, dayon sa akong tolda ug ayaw kahadlok.” Busa misulod si Sisera ug gitabonan siya ni Jael ug bagang habol. Miingon si Sisera kang Jael, “Palihog hatagi akog tubig. Giuhaw kaayo ako.” Busa giablihan ni Jael ang usa ka panit nga sudlanan sa gatas ug gipainom si Sisera, ug pagkahuman gitabonan niyag balik si Sisera. Miingon si Sisera, “Tindog diha sa pultahan sa tolda ug kon may moabot ug mangutana kon may tawo bang mianhi dinhi ingna nga wala.” Tungod sa labihang kakapoy, nakatulog si Sisera. Mikuha si Jael ug martilyo ug ugsok sa tolda ug mihinay-hinay pagduol kang Sisera. Unya gipataop niya ang ugsok sa dunggan-dunggan ni Sisera hangtod nga midulot kini sa yuta, ug namatay si Sisera. Sa pag-abot ni Barak nga nangita kang Sisera, gisugat siya ni Jael ug giingnan, “Dali, ipakita ko kanimo ang imong gipangita.” Busa miuban si Barak kang Jael sa sulod, ug didto nakita niya si Sisera nga patay na, ug may ugsok nga nagtaop sa iyang dungan-dungan. Nianang adlawa, gipapildi sa Dios sa mga Israelinhon si Jabin nga hari sa Canaan. Nagpadayon ang ilang pagpakigbatok kang Jabin hangtod nga napatay gayod nila kini. Sa adlaw sa ilang kadaogan, miawit si Debora ug si Barak nga anak ni Abinoam. Mao kini ang ilang giawit: Ang mga pangulo sa Israel madasigong nanguna sa pagpakiggira ug ang mga Israelinhon kinabubut-on nga misunod kanila. Dayegon ang Ginoo! Pamati kamong mga hari ug mga pangulo! Magaawit ako ug mga pagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel! O Ginoo, sa dihang mibiya ka sa Bukid sa Seir, sa yuta sa Edom, milinog ug miulan ug kusog. Natay-og ang mga bukid sa imong presensya, O Ginoo. Ikaw ang Dios sa Israel nga nagpadayag sa imong kaugalingon didto sa Bukid sa Sinai. Sa panahon ni Shamgar nga anak ni Anat, ug sa panahon usab ni Jael, wala nay miagi sa dagkong mga dalan. Ang mga biyahedor didto na miagi sa mga hilit-hilit nga mga agianan. Gamay nalang ang nagapuyo sa mga lungsod sa Israel, hangtod nga miabot ka, Debora, ikaw nga giila nga inahan sa Israel. Sa dihang misimba sila ug bag-ong mga dios, miabot ang gira sa tibuok Israel. Apan sa 40,000 ka mga Israelinhon walay bisan usa nga may taming o bangkaw. Nalipay ako sa mga pangulo sa Israel ug sa katawhan nga malipayon nga mihatag sa ilang kaugalingon. Dayegon ang Ginoo! Kamong mga adunahan nga nagasakay sa puti nga mga asno ug nagalingkod sa matahom nga mga lingkoranan niini, ug kamong mga kabos nga nagalakaw sa dalan, paminaw kamo! Paminawa ninyo ang mga sugilanon sa mga tawo didto sa mga atabay. Nagasugilon sila sa mga kadaogan sa Dios pinaagi sa iyang mga sundalo sa Israel. Unya nangadto ang mga katawhan sa Ginoo sa mga pultahan sa lungsod ug miingon, “Tindog Debora, ug pag-awit! Lakaw Barak, nga anak ni Abinoam, ug bihaga ang imong bihagonon.” Ang mga nahibiling katawhan sa Ginoo milugsong kauban ko sa pagpakiggira batok sa halangdon ug maisog nga mga tawo. Ang uban kanila gikan sa Efraim—ang yuta nga gipanag-iyahan kaniadto sa mga Amalekanhon—ug ang uban pa gayod gikan sa tribo ni Benjamin. Miuban usab sa pagpakiggira ang mga pangulo nga gikan sa Makir ug sa tribo ni Zebulun. Miuban usab ang mga pangulo sa tribo ni Isacar kang Debora ug kang Barak paingon sa kapatagan. Apan ang tribo ni Reuben wala nakahukom kon unsay angay nilang buhaton. Tribo ni Reuben, nganong nagpabilin man kamo uban sa mga karnero? Aron ba mamati sa pagpanawag sa mga magbalantay sa karnero? Ang tribo ni Reuben wala nakahukom kon unsay angay nilang buhaton. Nagpabilin ang tribo ni Gad sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan, ug ang tribo ni Dan nagpabilin sa pagtrabaho sa mga barko. Ang tribo ni Asher nagpabilin sa kabaybayonan duol sa dunggoanan sa mga barko. Apan gitahan sa tribo ni Zebulun ug ni Naftali ang ilang kinabuhi sa pagpakiggira. Miabot ang mga hari nga Canaanhon ug nakiggira sa mga Israelinhon didto sa Taanak nga anaa sa daplin sa katubigan sa Megido, apan wala silay nailog nga pilak. Dili lang ang Israel ang nakiggira kanila ni Sisera, apil usab bisan ang kagamhanan sa langit nakiggira uban kanila. Ug gianod sila sa sulog sa karaang Lugut sa Kishon. Magpadayon ako sa pagpakiggira uban ang kalig-on! Unya nagadahunog ang tunob sa nagadagan nga mga kabayo. Miingon ang anghel sa Ginoo, “Panghimaraota ang Meroz! Panghimaraota gayod ang tanang nagpuyo didto kay wala sila motabang sa Ginoo sa pagpakiggira batok sa maisog nga mga kaaway.” Labing bulahan si Jael nga asawa ni Heber nga Kenihanon sa tanang mga babaye nga nagapuyo sa mga tolda. Sa dihang nangayo ug tubig si Sisera, gatas nga gibutang sa mahalon nga sudlanan ang iyang gihatag. Unya mikuha siya ug martilyo ug ugsok sa tolda ug gipataop ang ugsok sa dungan-dungan ni Sisera. Ug namatay si Sisera sa tiilan ni Jael. Nagpanglantaw ang inahan ni Sisera gikan sa renehasan nga bintana; wala siya mahimutang, ug nagsigeg pangutana kon nganong dugayng miabot ang karwahe sa iyang anak. Mitubag ang iyang labing maalamong mga kababayen-an, ug mao usab kini ang iyang gibalik-balik pagsulti sa iyang kaugalingon, “Nadugay lang tingali sila sa pagpanguha ug pagbahin sa mga butang nga nailog nila sa ilang mga kaaway—usa o duha ka babaye alang sa matag sundalo, mahalon nga bisti alang kang Sisera, ug binordahan usab nga bisti alang kanako.” “Busa Ginoo, hinaut nga malaglag ang imong mga kaaway. Apan hinaut nga ang mga nagahigugma kanimo mahisama sa adlaw nga nagasidlak pag-ayo.” Ug ang mga Israelinhon nagkinabuhi nga malinawon sulod sa 40 ka tuig. Nagpakasala na usab ang mga Israelinhon atubangan sa Ginoo, busa gipasakop sila sa Ginoo sa gahom sa mga Midianhon sulod sa pito ka tuig. Labihan ka bangis ang mga Midianhon ngadto sa mga Israelinhon, busa napugos ang mga Israelinhon sa pagtago ngadto sa kabukiran, sa mga langub, ug sa mga kuta. Inigpananom sa mga Israelinhon, sulongon sila sa mga Midianhon, Amalekanhon, ug sa uban pang katawhan sa sidlakan. Nagakampo kining mga tawhana didto sa dapit sa mga Israelinhon ug ginadaot nila ang mga tanom sa mga Israelinhon hangtod sa Gaza. Wala gayod silay ginabilin nga pangabuhian sa mga Israelinhon: karnero man, baka, o asno. Moabot sila dala ang ilang mga tolda ug kahayopan. Dili gayod maihap ang ilang gidaghanon, apil na ang ilang mga kamelyo. Mora silag bagang panon sa mga dulon nga naghatag ug kadaot sa yuta sa mga Israelinhon. Naglisod gayod pag-ayo ang mga Israelinhon tungod sa mga Midianhon, busa nagpakitabang sila sa Ginoo. Sa dihang nagpakitabang sila sa Ginoo, gipadad-an sila sa Ginoo ug usa ka propeta nga miingon kanila, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipagawas ko kamo gikan sa Ehipto diin kamo giulipon. Giluwas ko kamo gikan sa mga Ehiptohanon ug sa tanan nga midaog-daog kaninyo. Gipadaog ko kamo batok sa inyong mga kaaway ug gihatag ko kaninyo ang ilang mga yuta. Miingon ako kaninyo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios, ug kinahanglan nga dili kamo mosimba sa mga dios sa mga Amorihanon kansang yuta inyo karong gipuy-an. Apan wala kamo namati kanako.’ ” Unya, miabot ang anghel sa Ginoo didto sa Ofra. Milingkod siya ilalom sa punoan sa kahoyng terebinto (tugas) nga iya ni Joas nga kaliwat ni Abiezer. Niadtong higayona, si Gideon nga anak ni Joas naggiok ug trigo didto sa pug-anan sa ubas aron dili makita sa mga Midianhon ang trigo. Nagpakita kang Gideon ang anghel sa Ginoo ug miingon, “Maisog ug kusgan nga tawo, ang Ginoo nagauban kanimo.” Mitubag si Gideon, “ Apan kon ang Ginoo kauban pa namo, nganong ingon man niini ang among kahimtang? Nganong wala man siya maghimo ug mga milagro sama sa iyang gihimo kaniadto sa dihang gipagawas niya gikan sa Ehipto ang among mga katigulangan, sumala sa gisugilon nila kanamo? Gipasagdan na kami sa Ginoo ug gitugyan sa mga Midianhon.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Lakaw ug gamita ang imong kusog sa pagluwas sa Israel gikan sa mga Midianhon. Ako mismo ang nagapadala kanimo.” Mitubag si Gideon, “Apan unsaon ko man pagluwas ang Israel? Kay ang among pamilya mao man ang pinakahuyang sa tribo ni Manase ug ako pa gayod ang pinakaubos sa among pamilya.” Miingon ang Ginoo, “Magauban ako kanimo ug pildihon mo ang mga Midianhon nga daw sa nagpatay ka lang ug usa ka tawo.” Mitubag si Gideon, “Kon nalipay ka kanako, hatagi akog timailhan nga ikaw gayod tinuod ang nagsugo kanako. Ayaw una pagbiya kay maghalad ako kanimo.” Mitubag ang Ginoo, “Hulaton ko ikaw.” Milakaw si Gideon ug nagluto ug usa ka nating kanding, ug naghimo siyag pan nga walay patubo ginamit ang tunga sa sako nga harina. Pagkahuman, gibutang niya sa basket ang karne ug gibutang ang sabaw niini sa kaldero, ug gidala ang mga pagkaon ngadto sa anghel sa Ginoo didto sa ilalom sa punoan sa kahoyng terebinto (tugas). Miingon kaniya ang anghel sa Dios, “Itungtong ang karne ug pan niining bato, ug ibubo niini ang sabaw.” Gituman kini ni Gideon. Unya gitandog sa anghel sa Ginoo ang pagkaon pinaagi sa tumoy sa sungkod nga iyang gigunitan. Kalit lang may misiga nga kalayo gikan sa bato ug gilamoy ang karne ug pan, ug unya nawala ang anghel. Sa dihang nakaamgo si Gideon nga ang iyang nakita anghel sa Ginoo, miingon siya, “O Ginoong Dios, nakita ko ang imong anghel ug nagkaatubang gayod kami.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Ayaw kahadlok. Dili ka mamatay.” Nagtukod si Gideon didto ug halaran alang sa Ginoo ug gitawag niya kini nga, “Ang Ginoo Nagahatag ug Kalinaw.” Ug hangtod karon atua pa gihapon ang halaran sa Ofra, sa dapit sa mga kaliwat ni Abiezer. Nianang pagkagabii miingon ang Ginoo kang Gideon, “Kuhaa ang ikaduhang pinakamaayo nga torong baka sa imong amahan, kadtong pito na ka tuig. Unya gub-a ang halaran ni Baal nga gipatukod sa imong amahan. Putla usab ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera sa tapad niini. Pagkahuman, pagtukod ug halaran alang kanako, ang Ginoo nga imong Dios, sa ibabaw niining bungtod. Unya ihalad kanako kadtong torong baka isip halad nga sinunog. Gamitang sugnod ang mga pinutol mo nga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera.” Unya giuban ni Gideon ang napulo sa iyang mga sulugoon ug gihimo ang gisugo sa Ginoo kaniya. Apan gihimo niya kini sa gabii tungod kay nahadlok siya sa iyang pamilya ug sa mga tawo sa lungsod. Pagkabuntag, maoy nakita sa mga tawo nga guba na ang halaran ni Baal, ug putol na ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Nakita usab nila ang baka nga gihalad didto sa bag-ong hinimo nga halaran. Nagpangutan-anay sila kon kinsa ang naghimo niadto. Gisusi nila kini pag-ayo ug nahibaloan nila nga si Gideon nga anak ni Joas ang naghimo niini. Busa giingnan nila si Joas, “Pagawasa ang imong anak kay patyon namo siya, tungod kay giguba niya ang halaran ni Baal ug giputol ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera tapad niini.” Mitubag si Joas sa masuk-anong mga tawo nga miatubang kaniya, “Makig-away ba kamo alang kang Baal? Molaban ba gayod kamo kaniya? Si bisan kinsa nga molaban kang Baal patyon karong buntaga. Kon si Baal tinuod gayod nga Dios, papanalipda siya sa iyang kaugalingon, tungod kay ang iyang halaran man ang giguba.” Sukad niadto, gitawag na si Gideon ug “Jerubaal” nga ang buot ipasabot, “Papanalipda si Baal sa iyang kaugalingon,” tungod kay ang iyang halaran man ang giguba. Unya nagtigom ang mga Midianhon, Amalekanhon, ug uban pang mga katawhan sa sidlakan. Mitabok sila sa Suba sa Jordan ug nagkampo sa Kapatagan sa Jezreel. Gigamhan si Gideon sa Espiritu sa Ginoo ug gipatingog niya ang budyong sa pagtawag sa mga kaliwat ni Abiezer aron sa pagsunod kaniya. Unya nagpadala siya ug mensahero sa tibuok tribo nila ni Manase, Asher, Zebulun, ug Naftali sa pagsulti kanila nga mouban sa pagpakiggira. Ug miuban sila kang Gideon. Miingon si Gideon sa Dios, “Miingon ka nga gamiton mo ako sa pagluwas sa Israel. Ania, magbutang akog balhibo sa karnero sa among giokanan ug trigo. Kon mabasa kini sa yamog, apan mala ang yuta sa palibot niini, mahibaloan ko nga ako gayod ang gamiton mo sa pagluwas sa Israel sumala sa imong gisulti.” Ug mao gayod ang nahitabo. Pagkasunod nga adlaw, sayo pa kaayo nga mibangon si Gideon. Gikuha niya ang balhibo sa karnero ug gipug-an, ug nakakuha siyag usa ka yahong nga tubig gikan niini. Miingon si Gideon sa Dios, “Palihog ayawg kasuko kanako niining ulahi kong hangyo. Niining higayona, ihangyo ko nga kining balhibo sa karnero na usab ang mala, apan basa sa yamog ang yuta sa palibot niini.” Pagkagabii, gihimo kadto sa Dios. Mala ang balhibo sa karnero, apan basa sa yamog ang yuta sa palibot niini. Pagkabuntag, sayo kaayong milakaw si Jerubaal (o Gideon) uban sa tanan niyang mga tawo. Nagkampo sila sa may tuboran sa Harod samtang ang mga Midianhon didto nagkampo sa amihan nga bahin sa ilang gikampohan, sa kapatagan nga duol sa Bungtod sa More. Miingon ang Ginoo kang Gideon, “Daghan ra kaayo ang imong mga kauban. Basin ug manghambog sila nga napildi nila ang mga Midianhon sa ilang kaugalingong katakos ug dili tungod kanako. Busa ingna sila nga kon kinsa ang nahadlok, mobiya na lang niining Bukid sa Gilead ug mopauli.” Sa dihang giingon kini ni Gideon, mipauli ang 22,000, ug nahibilin ang 10,000. Miingon na usab ang Ginoo kang Gideon, “Daghan pa gihapon ang nahibilin. Dad-a sila sa suba kay didto pilion ko ang mouban kanimo. Kon moingon ako kanimo nga paubanon mo kining tawhana, paubana siya. Apan kon moingon ako nga dili, ayaw paubana.” Busa gidala sila ni Gideon sa suba. Ug didto miingon ang Ginoo, “Laina ang tanang moinom sa tubig pinaagi sa ilang kamot sama sa iro nga nagalala gikan sa mga moinom nga nagaluhod.” Dihay 300 ka mga tawo nga miinom pinaagi sa ilang kamot, ug ang uban miinom nga nagaluhod. Miingon ang Ginoo kang Gideon, “Pinaagi niining 300 ka mga tawo luwason ko kamo ug padag-on batok sa mga Midianhon. Papaulia na lang sa ilang tagsa-tagsa ka dapit ang uban.” Busa gipapauli sila ni Gideon, ug gipanguha sa 300 nga nahibilin ang mga bawon ug mga budyong sa mga namauli. Ang kampo sa mga Midianhon anaa sa kapatagan, sa ubos nila ni Gideon. Nianang pagkagabii miingon ang Ginoo kang Gideon, “Pangandam! Sulonga ninyo ang kampo sa mga Midianhon kay padag-on ko kamo. Apan kon nahadlok ka nga mosulong karon, dad-a ang imong sulugoon nga si Pura ug lugsong kamo ngadto sa kampo sa mga Midianhon. Paminawa ninyo kon unsay ilang gipanag-estoryahan kay sigurado gayod nga makaangkon ka sa kaisog nga mosulong tungod sa imong madunggan.” Busa miadto si Gideon ug si Pura sa may utlanan sa kampo sa mga Midianhon, nga may mga sundalo nga nagaguwardya. Ang mga Midianhon, mga Amalekanhon, ug ang uban pang mga katawhan sa sidlakan nagtigom sa kapatagan nga daw mga dulon. Ug ang gidaghanon sa ilang mga kamelyo sama kadaghan sa balas sa baybayon. Sa dihang didto na sila si Gideon, may nadunggan silang duha ka tawo nga nagaestoryahanay. Miingon ang usa, “Nagdamgo ako nga may pan nga barley nga miligid paingon sa atong kampo ug naigo niini ang usa ka tolda. Unya natuwad ang tolda ug nahapla.” Mitubag ang usa, “Na! Wala nay laing gipasabot niadto kondili ang espada ni Gideon nga Israelinhon, nga anak ni Joas. Padag-on siya sa Dios batok sa mga Midianhon ug kanatong tanan.” Sa dihang nadungog ni Gideon ang mahitungod sa damgo ug ang kahulogan niini, miyukbo siya sa pagdayeg sa Ginoo. Unya mibalik siya sa kampo sa mga Israelinhon ug giingnan niya ang iyang mga kauban, “Tana! Kay gitugyan na sa Ginoo kanato ang mga Midianhon.” Gibahin niya sa tulo ka grupo ang iyang 300 ka mga tawo, ug ang matag usa gihatagan niyag budyong ug tibod nga may sulod nga suga. Miingon siya kanila, “Moadto ako sa may utlanan sa ilang kampo. Tan-awa ninyo kon unsay akong buhaton ug sunda ninyo kini. Kon patingogon ko ug sa akong mga kauban ang among mga budyong, patingoga usab ninyo nga anaa sa palibot sa kampo ang inyong mga budyong, ug singgit kamo nga nagaingon, ‘Alang sa Ginoo ug kang Gideon!’ ” Tungang gabii na sa dihang nakaabot si Gideon ug ang iyang kaubang 100 ka mga tawo sa utlanan sa kampo sa mga Midianhon. Dili pa lang dugay nga gipulihan ang guwardya didto. Unya gipatingog nila ang mga budyong ug gibuak ang mga tibod nga ilang gigunitan. Mao usab kini ang gihimo sa duha ka grupo. Gikuptan nila sa ilang walang kamot ang suga ug sa ilang tuong kamot ang budyong, ug naninggit sila, “Makig-away kita alang sa Ginoo ug kang Gideon!” Mipahimutang ang matag usa sa iyang dapit libot sa kampo, ug ang ilang mga kaaway nagaiyahay ug panagan nga nagasiyagit. Ug sa dihang gipatingog sa 300 ka mga Israelinhon ang ilang mga budyong, gipaunay sa Ginoo ug away ang mga tawo sulod sa kampo. Nagaiyahay sila ug pangikyas ngadto sa Bet Shita paingon sa Zerera hangtod sa utlanan sa Abel Mehola, duol sa Tabat. Gipatawag ni Gideon ang mga Israelinhon nga gikan sa tribo nila ni Naftali, Asher, ug ang tibuok tribo ni Manase, ug gipagukod kanila ang mga Midianhon. Nagsugo usab si Gideon ug mga mensahero ngadto sa mga lumulupyo sa kabungtoran sa Efraim aron sa pag-ingon nga bantayan nila ang Suba sa Jordan hangtod sa sapa sa Bet Bara aron dili makatabok ang mga Midianhon. Gisunod kini sa tanang kalalakin-an sa Efraim ug gibantayan nila kadtong mga dapita. Nabihag nila ang duha ka pangulo sa Midianhon nga si Oreb ug si Zeeb. Gipatay nila si Oreb didto sa bato nga gitawag na karon ug bato ni Oreb, ug si Zeeb gipatay nila didto sa pug-anan sa ubas nga gitawag na karon ug Pug-anan sa Ubas ni Zeeb. Nagpadayon sila sa paggukod sa mga Midianhon. Pagkahuman, gidala nila ang ulo ni Oreb ug ni Zeeb ngadto kang Gideon nga didto na sa may Suba sa Jordan. Unya, miingon ang mga sakop sa tribo ni Efraim kang Gideon, “Nganong gihimo mo kini kanamo? Nganong wala mo kami gipauban sa dihang nakiggira kamo sa mga Midianhon?” Nagreklamo gayod sila kang Gideon. Apan miingon si Gideon kanila, “Unsa ra man ang akong nahimo kon itandi sa inyong nahimo? Ang gamay nga nahimo sa inyong tribo mas labaw pa kon itandi sa tanang nahimo sa among pamilya. Gitugyan sa Dios kaninyo ang mga pangulo sa mga Midianhon nga si Oreb ug si Zeeb. Unsa may akong nahimo nga mahimong ikatandi sa inyong nahimo?” Sa dihang gisulti kini ni Gideon, nahupay ang ilang kasuko. Unya mitabok si Gideon ug ang iyang 300 ka mga tawo sa Suba sa Jordan. Gipangkapoy na sila pag-ayo apan nagpadayon pa gihapon sila sa paggukod sa ilang mga kaaway. Sa dihang miabot sila sa Sucot, mihangyo si Gideon sa mga taga-didto, “Palihog hatagi ninyog pagkaon ang akong mga sakop. Luya na sila sa kakapoy ug kagutom, ug kinahanglan pa namong gukdon ang duha ka hari sa mga Midianhon nga sila si Zeba ug Zalmuna.” Apan mitubag ang mga opisyal sa Sucot, “Dakpa una ninyo si Zeba ug si Zalmuna ayha namo kamo hatagan ug pagkaon.” Miingon si Gideon, “Kon mao kana, kon itugyan na sa Ginoo kanako si Zeba ug si Zalmuna, latoson ko gayod kamog tunokon nga mga sanga sa kahoy.” Gikan didto mitungas sila si Gideon sa Penuel ug mihangyo na usab siyag pagkaon sa mga taga-didto, apan ang tubag nila sama gihapon sa tubag sa mga taga-Sucot. Miingon si Gideon kanila, “Mobalik ako nga madaogon, ug sa akong pagbalik, lumpagon ko kining inyong tore.” Si Zeba ug si Zalmuna didto na sa Karkor uban sa ilang kasundalohan. 15,000 na lang ang nahibilin sa mga sundalo nga gikan sa sidlakan. Mga 120,000 na ka mga sundalo ang nangamatay. Mitungas sila si Gideon agi sa dapit sa mga tawo nga nagapuyo sa tolda, sa sidlakang bahin sa Noba ug Jogbeha, ug gipakalitan nilag sulong ang ilang mga kaaway. Miikyas si Zeba ug si Zalmuna, apan gigukod sila ni Gideon ug gipangdakop, busa nangataranta ang ilang mga sundalo. Sa dihang namauli na sila si Gideon gikan sa gira, didto sila nangagi sa Tungasanan sa Heres. Nakadakop sila ug usa ka batan-ong lalaki nga taga-Sucot. Gisukit-sukit nila siya ug gilista niya ang mga ngalan sa 77 ka mga opisyal ug tigdumala sa Sucot. Pagkahuman, miadto si Gideon sa mga taga-Sucot ug miingon, “Nahinumdom pa ba kamo sa dihang mihangyo ako kaninyo ug pagkaon alang sa naluyahan kong mga kauban? Gibiaybiay ninyo ako ug giingnan, ‘Dakpa una ninyo si Zeba ug Zalmuna ayha namo kamo hatagan ug pagkaon.’ Karon, tan-awa, ania na si Zeba ug si Zalmuna!” Unya gidala ni Gideon ang mga tigdumala sa Sucot ug gilatos ug tunokon nga mga sanga sa kahoy aron tudloan ug leksyon. Pagkahuman gilumpag niya ang tore sa Penuel ug gipamatay ang mga kalalakin-an didto. Unya miingon si Gideon kang Zeba ug kang Zalmuna, “Unsay hitsura sa mga lalaki nga inyong gipamatay sa Tabor?” Mitubag sila, “Sama kanimo, morag mga anak ug hari.” Miingon si Gideon, “Mga igsoon ko sila; mga anak mismo sa akong inahan. Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga kon wala pa ninyo sila patya, dili ko unta usab kamo patyon.” Unya miingon siya sa iyang kamagulangang anak nga si Jeter, “Patya sila!” Apan tungod kay bata pa si Jeter, nahadlok kini ug wala moibot sa iyang espada. Miingon si Zeba ug si Zalmuna kang Gideon, “Nganong dili ikaw ang mopatay kanamo? Buluhaton kini sa usa ka hamtong.” Busa gipatay sila ni Gideon ug gipangkuha niya ang mga dekorasyon sa liog sa ilang mga kamelyo. Unya miingon ang mga Israelinhon kang Gideon, “Tungod kay ikaw man ang nakaluwas kanamo gikan sa mga Midianhon, ikaw na lang ang mangulo kanamo—ikaw, unya ang imong anak, ug unya ang imong apo.” Mitubag si Gideon, “Dili ako o ang akong anak ang mangulo kaninyo kondili ang Ginoo. Apan mohangyo ako kaninyo nga ang matag usa mohatag kanako ug usa ka ariyos gikan sa nakuha ninyo sa mga Midianhon.” (May mga bulawan nga ariyos ang mga Midianhon kay mao kana ang ilang nabatasan ingon nga mga Ishmaelinhon.) Mitubag sila, “Ikalipay namo kining ihatag kanimo.” Nagbukhad sila ug panapton ug gipangbutang nila didto ang nakuha nilang mga ariyos. Mga 20 ka kilo ang gibug-aton sa natigom nga mga ariyos nga bulawan, walay labot ang mga dekorasyon, kuwintas, ug mga bisti nga kolor ube sa mga hari sa Midian, ug ang mga dekorasyon sa liog sa ilang mga kamelyo. Gikan niini naghimo si Gideon ug usa ka efod ug gibutang niya kini didto sa iyang lungsod sa Ofra. Apan gisimba kini sa mga Israelinhon ug nahimo kining hinungdan nga mitalikod sila pag-usab sa Dios. Nahimo usab kining usa ka laang alang kang Gideon ug sa iyang pamilya. Gipildi sa mga Israelinhon ang mga Midianhon ug nawad-an sa katakos nga makiggira kanila pag-usab. Nakaangkon ug kalinaw ang Israel sulod sa 40 ka tuig sa panahon ni Gideon. Mipauli si Gideon sa iyang kaugalingong balay ug padayon nga nagpuyo didto. May 70 siya ka mga anak tungod kay daghan siyag mga asawa. May asawa pa gayod siya nga nagpuyo sa Shekem ug may anak silang lalaki nga ginganlan niyag Abimelec. Tigulang na si Gideon sa dihang namatay siya. Gilubong siya sa lubnganan sa iyang amahan nga si Joas didto sa Ofra, sa dapit sa mga kaliwat ni Abiezer. Human mamatay si Gideon, mitalikod sa Dios ang mga Israelinhon ug misimba pag-usab sa mga imahen ni Baal, ug gihimo nila si Baal Berit nga ilang dios. Gikalimtan na nila ang Ginoo nga ilang Dios nga mao ang nagluwas kanila gikan sa ilang mga kaaway sa palibot. Wala gayod sila magpakita ug kaayo ngadto sa pamilya ni Jerubaal (o Gideon) isip balos sa tanang kaayo nga iyang gihimo alang sa Israel. Usa ka adlaw, miadto si Abimelec nga anak ni Gideon sa mga paryente sa iyang inahan sa Shekem. Miingon siya kanila, “Pangutan-a ninyo ang tanang taga-Shekem kon unsay gusto nila: pangulohan sila sa 70 ka mga anak ni Gideon o sa usa lang ka tawo? Hinumdomi ninyo nga ako inyong kadugo.” Busa nakigsulti ang mga paryente ni Abimelec sa mga taga-Shekem. Misugot sila nga si Abimelec ang mangulo kanila, tungod kay paryente nila siya. Gihatagan nila si Abimelec ug 70 ka buok nga pilak gikan sa templo ni Baal Berit, ug gigamit niya kini sa pagsuhol ug mga bugoy nga mosunod kaniya. Miadto si Abimelec sa balay sa iyang amahan sa Ofra, ug gipamatay niya ang iyang 70 ka mga igsoon sa amahan nga si Gideon ibabaw sa usa ka bato. Apan si Jotam nga mao ang kamanghoran wala mapatay kay mitago siya. Miadto ang mga taga-Shekem ug taga-Bet Millo sa dakong kahoy sa Shekem ug didto gihimo nilang hari si Abimelec. Sa dihang nabalitaan kini ni Jotam, mitungas siya ibabaw sa Bukid sa Gerizim ug misinggit kanila, “Mga taga-Shekem, pamatia ninyo kining isugilon ko kaninyo aron pamation kamo sa Dios. Usa niana ka higayon, ang mga kahoy nangita ug mohari kanila. Miingon sila sa kahoyng olibo, ‘Ikaw ang maghari kanamo.’ Mitubag ang olibo, ‘Mas pilion ko pa ba ang paghari kaninyo kaysa paghatag ug lana nga gamiton sa pagpasidungog sa mga dios ug sa mga tawo? Dili gayod! ’ “Busa miingon sila sa kahoy nga igos, ‘Ikaw na lang ang maghari kanamo.’ Apan mitubag ang kahoy nga igos, ‘Mas pilion ko pa ba ang paghari kaninyo kaysa paghatag ug lamian ug tam-is nga bunga? Dili gayod! ’ “Busa miingon sila sa ubas, ‘Ikaw na lang ang maghari kanamo.’ Mitubag ang ubas, ‘Mas pilion ko pa ba ang paghari kaninyo kaysa paghatag ug bino nga makapalipay sa mga dios ug sa mga tawo? Dili gayod! ’ “Busa miingon na lang silang tanan sa kahoyng tunokon, ‘Ikaw na lang ang maghari kanamo.’ Mitubag ang kahoyng tunokon, ‘Kon gusto gayod ninyo nga ako ang maghari kaninyo, pasilong kamo sa akong landong. Kon magdumili kamo, magpagawas ako ug kalayo nga mosunog sa mga kahoyng sedro sa Lebanon.’ ” Mipadayon si Jotam sa pag-ingon, “Matarong ba ug husto ang inyong paghimo kang Abimelec nga hari? Maayo ba ang inyong gihimo ngadto sa akong amahan ug sa iyang pamilya? Gibalosan ba ninyo sa kaayo ang maayo niyang gihimo alang kaninyo? Hinumdomi ninyo nga nakiggira ang akong amahan aron luwason kamo gikan sa mga Midianhon. Gisakripisyo niya ang iyang kinabuhi alang kaninyo. Apan karon nakigbatok kamo sa pamilya sa akong amahan. Gipatay ninyo ang 70 niya ka mga anak ibabaw sa usa lang ka bato. Ug gihimo ninyong hari si Abimelec nga anak lang sa akong amahan sa iyang sulugoong babaye, tungod kay paryente ninyo siya. Kon alang kaninyo matarong ug husto ang inyong gihimo ngadto sa akong amahan ug sa iyang panimalay karong adlawa, hinaut nga malipay kamo kang Abimelec ug siya malipay usab kaninyo. Apan kon dili, hinaut nga laglagon ni Abimelec kamong mga taga-Shekem ug Bet Millo, ug kamo usab molaglag kaniya. ” Pagkahuman ug sulti niadto ni Jotam, miikyas siya ngadto sa Beer ug didto nagpuyo tungod kay nahadlok siya sa iyang igsoon nga si Abimelec. Human sa tulo ka tuig nga pagdumala ni Abimelec sa mga Israelinhon, gipaaway sa Dios si Abimelec ug ang katawhan sa Shekem. Mirebelde ang taga-Shekem kang Abimelec. Nahitabo kini aron mapanimaslan si Abimelec ug ang mga taga-Shekem nga mitabang kaniya sa pagpatay sa 70 ka mga anak ni Gideon nga iyang mga igsoon. Nagbutang ang mga taga-Shekem ug mga tawo sa kabukiran aron atangan si Abimelec. Ug gipangtulis nila ang tanang miagi didto. Nabalitaan kini ni Abimelec. Unya si Gaal nga anak ni Ebed mibalhin sa Shekem uban sa iyang mga igsoon. Misalig kaniya ang mga taga-Shekem. Nangadto sila sa uma, nanguhag ubas, ug naghimog bino. Unya nagpista sila didto sa templo sa ilang dios. Ug samtang nangaon sila ug nagainom didto, gitamay nila si Abimelec. Miingon si Gaal, “Unsa ba kitang mga taga-Shekem? Nganong magpailalom man kita kang Abimelec? Kinsa ba siya? Dili ba anak man lang siya ni Gideon, ug siya ug ang iyang opisyal nga si Zebul nagaalagad man sa katawhan ni Hamor nga amahan ni Shekem? Nganong magpailalom man kita kaniya? Kon ako pay inyong pangulo, wagtangon ko si Abimelec. Ingnon ko siya nga dugangan ang iyang mga sundalo ug makig-away kanato.” Nasuko si Zebul nga pangulo sa lungsod sa dihang nabalitaan niya ang giingon ni Gaal. Busa nagsugo siya ug mga mensahero sa sekreto sa pag-adto kang Abimelec. Mao kini ang iyang gipaingon, “Si Gaal ug ang iyang mga igsoon ania dinhi sa Shekem, ug gidani nila ang mga katawhan nga morebelde kanimo. Busa karong gabii, kuyoga ang imong mga tawo ug panago una kamo sa kaumahan sa gawas sa lungsod. Ugma, sa pagsidlak sa adlaw, kaliti ninyo ug sulong ang lungsod. Kon mosukol si Gaal ug ang iyang mga tawo, himoa ang gusto mong himuon kanila.” Busa pagkagabii, milakaw si Abimelec ug ang iyang mga tawo. Gibahin nila sa upat ang ilang grupo ug nagaatang sila sa gawas sa Shekem. Sa dihang nakita nila nga migawas si Gaal ug mitindog sa may pultahan sa lungsod, migawas sila gikan sa ilang gitagoan. Sa dihang nakita sila ni Gaal, miingon siya kang Zebul, “Tan-awa ra gud, may mga tawo nga nanglugsong gikan sa ibabaw sa mga bukid.” Mitubag si Zebul, “Mga anino kana sa mga bukid. Abi lang nimo ug mga tawo.” Miingon pag-usab si Gaal, “Tan-awa ra gud! May mga tawo nga nanglugsong gikan sa taliwala sa duha ka bukid, ug may usa ka grupo nga naggikan sa dakong kahoy sa mga manalagna!” Mitubag si Zebul kaniya, “Asa na man ang imong gipanghambog? Dili ba miingon ka man, ‘Ngano, kinsa ba si Abimelec nga magpailalom man kita kaniya?’ Karon ania na ang gitamay mo! Lakaw na, ug pakiggira kanila!” Busa gipangulohan ni Gaal ang mga taga-Shekem ug nakiggira sila kang Abimelec. Unya gigukod ni Abimelec si Gaal, apan miikyas siya. Nagkatag ang mga samaran hangtod sa may pultahan sa lungsod. Pagkahuman niadto, mipuyo si Abimelec sa Aruma. Wala gitugot ni Zebul nga mobalik si Gaal ug ang iyang mga igsoon sa Shekem. Pagkabuntag, nabalitaan ni Abimelec nga miadto sa kaumahan ang mga taga-Shekem. Busa gibahin niya sa tulo ka grupo ang iyang mga tawo. Miadto sila sa kaumahan ug nagaatang didto. Sa dihang nakita nila ang mga taga-Shekem nga migawas sa lungsod, midasdas dayon sila. Ang grupo ni Abimelec midali-dali pag-adto sa may pultahan sa lungsod aron pagbantay, samtang gipamatay sa duha ka grupo ang mga tawo nga tua sa kaumahan. Tibuok adlaw gayod nga nakiggira sila si Abimelec, ug nasakop ra gayod nila ang lungsod. Unya gipamatay nila ang tanang mga lumulupyo didto. Giguba nila ang lungsod ug unya gisabwagan ug asin. Sa dihang nabalitaan kini sa mga lumulupyo sa Tore sa Shekem, nanago sila sa lig-on nga bahin sa templo ni El Berit. Sa pagkahibalo niini ni Abimelec, gidala niya ang iyang mga tawo sa Bukid sa Zalmon. Pag-abot nila didto, mikuha si Abimelec ug atsa ug namutol ug mga sanga sa kahoy ug gipas-an kini. Unya iyang giingnan ang iyang mga tawo nga magdali ug sundon ang iyang gibuhat. Busa ang matag usa kanila namutol ug kahoy ug misunod kang Abimelec. Gitapok nila ang mga kahoy sa lig-on nga bahin sa templo ug gidagkotan. Nangamatay ang mga lumulupyo sa tore sa Shekem. Mga 1,000 tanan, apil ang mga babaye. Pagkahuman, miadto sila si Abimelec sa Tebez. Gilibotan nila kini ug gisakop. Apan may lig-ong tore sa lungsod, ug nanago ang tanang taga-Tebes didto. Unya nanira sila ug nanaka sa atop. Midasdas si Abimelec sa tore, apan sa dihang miduol siya sa pultahan aron unta pagsunog niini, gihulogan sa usa ka babaye ug galingan nga bato ang iyang ulo, ug miliki ang iyang ulo. Dali-dali niyang gitawag ang tawo nga tigdala sa iyang armas ug giingnan, “Ibta ang imong espada ug patya ako aron dili sila makaingon nga usa lang ka babaye ang nakapatay kanako.” Busa giduslak siya sa iyang sulugoon ug namatay. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon nga patay na si Abimelec, namauli sila. Sa mao nga paagi, gipabayad sa Dios si Abimelec sa daotan niyang gihimo ngadto sa iyang amahan, nga mao ang pagpatay sa 70 niya ka mga igsoon. Gipabayad usab sa Dios ang mga taga-Shekem sa ilang pagkadaotan. Busa natuman ang tunglo ni Jotam nga anak ni Gideon. Human mamatay si Abimelec, si Tola nga anak ni Pua ug apo ni Dodo mao ang nangulo sa pagluwas sa Israel. Gikan siya sa tribo ni Isacar, apan nagpuyo siya sa Shamir, sa kabungtoran sa Efraim. Nangulo siya sa Israel sulod sa 23 ka tuig. Sa dihang namatay siya, gilubong siya sa Shamir. Sunod kang Tola mao si Jair nga taga-Gilead. Nangulo siya sa Israel sulod sa 22 ka tuig. May 30 siya ka mga anak ug ang matag usa kanila may kaugalingong asno. Kini sila mao usab ang nagdumala sa 30 ka mga lungsod sa Gilead nga hangtod karon gitawag ug lungsod ni Jair. Sa dihang namatay si Jair, gilubong siya sa Kamon. Nagpakasala na usab ang mga Israelinhon atubangan sa Ginoo. Gisalikway nila ang Ginoo ug misimba sila sa mga imahen ni Baal ug kang Ashtarot, ug sa mga dios sa Syria, Sidon, Moab, Ammon, ug Filistia. Tungod niini, nasuko kanila ang Ginoo ug gipasagdan niya sila nga mailalom sa gahom sa mga Amonihanon ug Filistihanon. Ug sulod sa 18 ka tuig gipaantos nila ang tanang mga Israelinhon nga atua sa dapit sa mga Amorihanon sa Gilead, sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan. Mitabok usab ang mga Amonihanon sa kasadpang bahin sa Suba sa Jordan ug nakiggira sa mga tribo ni Juda, ni Benjamin, ug ni Efraim. Tungod niini, nagaantos pag-ayo ang Israel. Busa nagpakitabang ang mga Israelinhon sa Ginoo. Miingon sila, “Nakasala kami batok kanimo. Mitalikod kami kanimo nga among Dios ug misimba sa mga imahen ni Baal.” Apan mitalikod kamo kanako ug mialagad sa ubang mga dios. Busa karon dili ko na kamo luwason. Lakaw kamo ug pagpakitabang sa mga dios nga inyong gipili nga simbahon. Sila ang paluwasa kaninyo sa panahon sa inyong kalisod.” Apan miingon sila sa Ginoo, “Nakasala kami kanimo, busa himoa ang gusto mong himuon kanamo. Apan malooy ka, luwasa kami karon.” Unya gisalikway nila ang ilang mga dios ug mialagad pag-usab sa Ginoo. Sa kadugayan, wala na makaagwanta ang Ginoo sa pagtan-aw sa ilang kalisod ug gikaloy-an niya sila. Unya nangandam ang mga Amonihanon ug ang mga Israelinhon alang sa ilang panag-away. Nagtigom ang mga Amonihanon ug nagkampo sila sa Gilead, ug ang mga Israelinhon nagtigom usab ug nagkampo sa Mizpa. Nagaingnanay ang mga pangulo sa Gilead, “Ang mouna pagsulong sa mga Amonihanon mao ang himuon natong pangulo sa tanang lumulupyo sa Gilead.” Si Jefta nga taga-Gilead usa ka maisog nga sundalo. Si Gilead ang iyang amahan. Ug ang iyang inahan usa ka babayeng nagabaligya sa iyang dungog. May mga anak usab si Gilead sa iyang asawa, ug sa dihang nanagko na kini, gipalayas nila si Jefta. Giingnan nila kini, “Wala kay mapanunod gikan sa among amahan, tungod kay anak ka sa laing babaye.” Busa mibiya si Jefta kanila ug mipuyo sa Tob. Ug didto, may mga bugoy nga miduol kaniya ug nanguyog sa iyang mga lakaw. Milabay ang panahon, nakiggira ang mga Amonihanon batok sa mga Israelinhon. Tungod niini, gipakuha sa mga tigdumala sa Gilead si Jefta didto sa Tob. Giingnan nila siya, “Pangulohi kami sa pagpakiggira sa mga Amonihanon.” Apan mitubag si Jefta, “Dili ba nga nasuko man kamo kanako ug gipalayas man gani ninyo ako gikan sa balay sa akong amahan? Karon nga anaa na kamo sa kalisod nganong mangayo kamo ug tabang kanako?” Apan miingon sila, “ Tinuod ang imong gisulti, apan gikinahanglan ka namo karon. Uban kanamo sa pagpakiggira sa mga Amonihanon, ug himuon ka namong pangulo sa Gilead.” Mitubag si Jefta, “Pananglit dad-on ninyo ako pagbalik aron sa pagpakiggira sa mga Amonihanon, ug unya padag-on ako sa Ginoo, ako ba gayod ang ilhon ninyong pangulo?” Mitubag sila, “Oo, ikaw ang himuon namong pangulo. Ang Ginoo mismo mao ang among saksi.” Busa miuban si Jefta kanila, ug gihimo siya sa mga tawo nga pangulo ug komander. Ug didto sa Mizpa, nanumpa si Jefta atubangan sa Ginoo sa iyang pagdawat sa katungdanan isip pangulo. Unya nagsugo si Jefta ug mga mensahero sa pagpangutana sa hari sa mga Amonihanon kon nganong gisulong nila ang Israel. Mao kini ang tubag sa hari sa mga Amonihanon ngadto sa mga mensahero nga gisugo ni Jefta: “Sa dihang miabot ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto, giilog nila ang among kayutaan—gikan sa Lugut sa Arnon paingon sa Suba sa Jabok, ug ngadto sa Suba sa Jordan. Karon, gusto namo nga ibalik ninyo kini kanamo sa malinawon nga paagi.” Gipadala na usab ni Jefta ang mga mensahero ngadto sa hari sa mga Amonihanon aron sa pagsulti niini nga mensahe: “Wala iloga sa Israel ang yuta sa Moab o sa Ammon. Sa dihang mibiya sa Ehipto ang among mga katigulangan, miagi sila sa kamingawan paingon sa Pulang Dagat hangtod nga nakaabot sila sa Kadesh. Unya nagpadala sila ug mga mensahero ngadto sa hari sa Edom aron sa paghangyo nga tugotan sila nga moagi sa yuta sa Edom, apan wala sila tugoti. Mao usab kini ang gihimo sa hari sa Moab kanila. Busa nagpabilin sila sa Kadesh. “Unya, mipadayon sila sa paglakaw sa kamingawan. Milibot sila sa Edom ug Moab hangtod nga nakaabot sila sa sidlakang bahin sa Moab. Nagkampo sila sa Lugut sa Arnon, apan wala sila motabok sa suba tungod kay mao kadto ang utlanan sa Moab. “Unya nagpadala silag mga mensahero kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon (nga naghari sa Heshbon) aron sa paghangyo kaniya nga tugotan silang moagi sa iyang yuta aron makaabot sila sa ilang dapit. Apan wala mosalig si Sihon kanila. Gitigom hinuon niya ang iyang mga sundalo didto sa Jahaz ug gisulong ang mga Israelinhon. Apan gipapildi sila sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Busa gisakop sa mga Israelinhon ang tanang kayutaan sa mga Amorihanon nga nagpuyo didto— gikan sa Lugut sa Arnon hangtod sa Suba sa Jabok, ug gikan usab sa kamingawan hangtod sa Suba sa Jordan. “Ang Ginoo, ang Dios sa Israel, mao ang nagaabog sa mga Amorihanon aron ihatag ang kayutaan ngadto sa mga Israelinhon. Apan karon buot ninyo kining kuhaon? Angkona ninyo ang gihatag kaninyo ni Kemosh nga inyong dios. Ug angkonon usab namo ang tanang gihatag kanamo sa Ginoo nga among Dios. Mas maayo ka pa ba kay sa hari sa Moab nga si Balak nga anak ni Zipor? Wala gayod siya sukad makig-away sa Israel. Dili ba? Mga 300 na ka tuig nga nagpuyo ang mga Israelinhon sa Heshbon, Aroer, ug sa mga lungsod libot niini, ug sa mga lungsod sa daplin sa Lugut sa Arnon. Nganong karon lang kamo nakahunahuna sa pagkuha niini? Wala kamiy daotang gihimo kaninyo. Kamo hinuon ang naghimog daotan sa inyong pagpakiggira kanamo. Ang Ginoo mao ang mohukom kon kinsa ang husto kanato.” Apan wala gayod tagda sa hari sa mga Amonihanon ang mensahe nga gipadala ni Jefta. Unya, gigamhan si Jefta sa Espiritu sa Ginoo. Gilatas niya ang Gilead ug ang Manase aron sa pagtigom ug mga sundalo. Pagkahuman, mibalik siya sa Mizpa nga sakop sa Gilead. Ug gikan didto, gisulong niya ang mga Amonihanon. Nanumpa si Jefta sa Ginoo, “Kon ipapildi mo gayod kanako kining mga Amonihanon, ang unang mogawas sa akong balay aron sa pagtagbo kanako inig-uli ko nga madaogon, ihalad ko ingon nga halad nga sinunog diha kanimo.” Gisulong ni Jefta ang mga Amonihanon ug gipadaog siya sa Ginoo. Daghang nangamatay nga mga Amonihanon ug nasakop nila ni Jefta ang 20 ka mga lungsod gikan sa Aroer paingon sa palibot sa Minit hangtod sa Abel Keramim. Mipauli si Jefta sa iyang pinuy-anan sa Mizpa, ug gitagbo siya sa iyang anak nga babaye nga nagsayaw samtang nagtukar ug tamborin. Bugtong siyang anak ni Jefta. Pagkakita ni Jefta kaniya, gigisi ni Jefta ang iyang bisti tungod sa kasubo, ug miingon, “Anak ko, gihatagan mo gayod ako ug dakong kasubo! Nanumpa ako sa Ginoo nga ihalad ko kaniya ang unang motagbo kanako karon, ug dili ko kini mabakwi!” Mitubag ang anak ni Jefta, “Tay, nanumpa ka sa Ginoo, busa buhata kanako ang gisaad mo nga imong buhaton, kay gipadaog man kamo sa Ginoo sa inyong pagpakiggira sa mga Amonihanon. Apan may ihangyo lang ako kanimo: hatagi ako ug duha ka bulan nga makasuroy-suroy sa kabukiran aron sa pagsubo uban sa akong mga amiga, kay mamatay man ako nga putli pa.” Gitugotan siya ni Jefta. Busa sulod sa duha ka bulan didto siya sa kabukiran uban sa iyang mga amiga aron sa pagsubo tungod kay mamatay siya nga putli pa. Human sa duha ka bulan, mibalik siya sa iyang amahan. Gituman ni Jefta ang iyang gipanumpa sa Ginoo ug namatay ang iyang anak nga usa ka putli. Sukad niadto, nabatasan na sa Israel nga sa matag tuig, molakaw ang mga dalaga sa Israel ug magsubo sulod sa upat ka adlaw isip paghinumdom alang sa anak ni Jefta. Gitigom ang mga kalalakin-an nga gikan sa tribo ni Efraim ug mitabok sila sa Suba sa Jordan ug miadto sa Zafon aron atubangon si Jefta. Nangutana sila kaniya, “Nganong wala mo kami tawga sa dihang nakiggira kamo sa mga Amonihanon? Tungod niining imong gihimo, iapil ka namo ug sunog sa imong balay.” Apan miingon si Jefta kanila, “May dakong kasamok tali kanamo ug sa mga Amonihanon. Nangayo kami ug tabang kaninyo, apan wala ninyo kami tabangi. Sa dihang nakita ko nga dili kamo motabang kanamo, gisugal ko ang akong kinabuhi sa pagpakiggira sa mga Amonihanon. Gitugot sa Ginoo nga modaog ako. Karon, nganong makiggira man kamo kanako?” Gitigom ni Jefta ang kalalakin-an sa Gilead ug nakiggira sila sa mga Efraimnon tungod kay miingon ang mga Efraimnon, “Kamong mga taga-Gilead mga layas gikan sa Efraim nga namuyo sa teritoryo sa Efraim ug Manase.” Gipildi sa mga taga-Gilead ang mga Efraimnon. Gibantayan sa mga taga-Gilead ang mga tabokanan sa Suba sa Jordan paingon sa Efraim. Kon may nakaikyas nga Efraimnon nga buot motabok, pangutan-on nila kon Efraimnon ba siya o dili. Kon motubag kini nga, “Dili,” ipalitok nila kaniya ang pulong “Shibolet,” kay ang mga taga-Efraim dili makalitok niini ug ensakto. Kon ang malitok niini “Sibolet,” patyon nila siya sa may tabokanan sa Suba sa Jordan. Niadtong higayona, 42,000 ka mga Efraimnon ang namatay. Unom ka tuig nga nahimong pangulo sa Israel si Jefta. Sa dihang namatay siya, gilubong siya didto sa usa sa mga lungsod sa Gilead. Human mamatay si Jefta, si Ibzan nga taga-Betlehem ang mipuli kaniya isip pangulo sa Israel. Si Ibzan may 30 ka mga anak nga lalaki ug 30 ka mga anak nga babaye. Gipaminyo niya ang iyang mga anak sa mga dili sakop sa ilang tribo. Pito ka tuig siyang nangulo sa Israel. Sa dihang namatay siya, gilubong siya didto sa Betlehem. Ang mipuli kang Ibzan mao si Elon nga taga-Zebulun. Napulo ka tuig siyang nangulo sa Israel. Sa dihang namatay siya, gilubong siya didto sa Ayalon nga sakop sa Zebulun. Ang mipuli kang Elon mao si Abdon nga anak ni Hilel nga taga-Piraton. May 40 siya ka mga anak nga lalaki ug 30 ka mga apo nga lalaki, nga may tagsa ka asno nga masakyan. Walo ka tuig siyang nangulo sa Israel. Sa dihang namatay siya, gilubong siya sa Piraton nga sakop sa teritoryo ni Efraim, sa kabukiran sa mga Amalekanhon. Nagpakasala na usab ang mga Israelinhon batok sa Ginoo, busa gipasakop sila sa Ginoo sa gahom sa mga Filistihanon sulod sa 40 ka tuig. Niadtong panahona, may usa ka lalaki nga ginganlag Manoa. Taga-Zora siya, ug sakop siya sa tribo ni Dan. Ang iyang asawa dili makaanak. Usa niana ka adlaw, nagpakita ang anghel sa Ginoo ngadto sa iyang asawa ug miingon, “Hangtod karon wala ka pay anak. Apan mamabdos ka ug manganak ug usa ka lalaki. Busa karon, pagmatngon. Ayaw na pag-inom ug bino o bisan unsang matang sa ilimnon nga makahubog, ug ayaw usab pagkaon ug bisan unsa nga giisip nga mahugaw. Kon matawo na ang imong anak, ayaw gayod putli ang iyang buhok tungod kay gikan sa iyang pagkatawo hinalad na siya ngadto sa Dios ingon nga usa ka Nazareo. Siya ang magaluwas sa mga Israelinhon gikan sa mga Filistihanon.” Miadto ang babaye sa iyang bana ug miingon, “Nagpakita kanako ang usa ka alagad sa Dios. Mora siyag anghel sa Dios. Gikulbaan gayod ako! Wala ako mangutana kon taga-asa siya ug wala usab siya misulti kon kinsa siya. Miingon siya kanako nga mamabdos ako ug manganak ug batang lalaki. Kinahanglan nga dili kuno ako moinom ug bino o bisan unsang matang sa ilimnon nga makahubog o mokaon sa bisan unsang pagkaon nga giisip nga mahugaw, tungod kay ang bata nga akong ipakatawo hinalad na ngadto sa Dios ingon nga Nazareo gikan sa iyang pagkatawo hangtod nga siya mamatay.” Tungod niini nagaampo si Manoa sa Ginoo. Miingon siya, “Ginoo, kon mahimo, pabalika ang tawo nga gipadala mo aron tudloan kami kon unsay angay namong buhaton sa bata kon matawo na kini.” Gidungog sa Dios ang gihangyo ni Manoa. Nagpakita pag-usab ang anghel sa Dios ngadto sa asawa ni Manoa samtang naglingkod kini didto sa uma, apan wala didto si Manoa. Midali-dali pagdagan ang asawa ni Manoa ngadto kaniya ug miingon, “Manoa, dali! Ania ang tawo nga nagpakita kanako niadtong usa ka adlaw.” Mitindog si Manoa ug misunod sa iyang asawa. Sa pagkakita niya sa tawo, gipangutana niya kini, “Ikaw ba ang nakigsulti sa akong asawa?” Mitubag kini, “ Oo, ako.” Nangutana si Manoa kaniya, “Kon matuman na ang giingon mo, unsa mang matanga sa kinabuhi ang sundon sa bata, ug unsa ang iyang pagahimuon?” Mitubag ang anghel sa Ginoo, “Kinahanglang sundon sa imong asawa ang tanan kong gisulti kaniya. Kinahanglan dili siya mokaon ug bisan unsa nga gikan sa ubas. Dili usab siya moinom ug bino o bisan unsang matang sa ilimnong makahubog, o mokaon sa bisan unsang pagkaon nga giisip nga mahugaw. Kinahanglang sundon gayod niya ang tanan kong gisulti kaniya.” Miingon si Manoa sa anghel sa Ginoo, “Mahimo ba nga dili ka una mobiya kay mag-ihaw kami ug nating kanding alang kanimo?” Mitubag ang anghel sa Ginoo, “Bisan pag hawiran mo ako, dili ako mokaon sa imong giandam nga pagkaon. Mas maayo pang mag-andam lang ka ug halad nga sinunog alang sa Ginoo.” (Wala masayod si Manoa nga anghel diay kadto sa Ginoo.) Unya miingon si Manoa, “Unsay imong ngalan aron mapasidunggan ka namo kon matuman na ang imong giingon?” Mitubag ang anghel sa Ginoo kaniya, “Nganong mangutana ka man sa akong ngalan? Malisod kining sabton.” Unya mikuha si Manoa ug nating kanding ug mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug gihalad niya kini ibabaw sa halaran nga bato ngadto sa Ginoo. Samtang nagtan-aw si Manoa ug ang iyang asawa, naghimog katingalahang butang ang Ginoo. Nakita sa magtiayon ang anghel sa Ginoo nga mikayab sa langit uban sa kalayo. Tungod sa ilang nakita miluhod dayon sila. Didto nila nasayran nga anghel diay kadto sa Ginoo. Sukad niadto wala na magpakita kanila pag-usab ang anghel sa Ginoo. Miingon si Manoa sa iyang asawa, “Sigurado gayod nga mamatay kita kay nakita nato ang Dios.” Apan mitubag ang iyang asawa, “Kon buot pa kitang patyon sa Ginoo, wala unta niya dawata ang atong mga halad. Wala usab unta niya ipakita kadtong milagro kanato, o isulti kining tanan kanato karon.” Miabot ang panahon nga nanganak ang asawa ni Manoa. Lalaki ang iyang anak ug ginganlan nila kinig Samson. Midako ang bata uban ang panalangin sa Ginoo. Ang Espiritu sa Ginoo nagsugod sa paggahom kaniya samtang didto siya sa Kampo ni Dan, sa tunga-tunga sa Zora ug Eshtaol. Usa ka higayon niana, miadto si Samson sa Timnah, ug nakita niya didto ang usa ka dalaga nga Filistihanon. Sa dihang mipauli siya, iyang giingnan ang iyang mga ginikanan, “May nakita akong usa ka babaye nga Filistihanon didto sa Timnah. Kuhaa ninyo siya kay gusto ko siyang mapangasawa.” Apan mitubag ang iyang mga ginikanan, “Nganong gusto ka man gayong mangasawa sa kaliwat sa mga Filistihanon nga wala nakaila sa Dios? Wala ka ba gayoy nagustohan sa atong mga paryente o sa atong mga katagilungsod?” Mitubag si Samson sa iyang amahan, “Basta, kuhaa siya kay siya ang akong gusto.” Wala masayod ang mga ginikanan ni Samson nga ang iyang desisyon pagbuot diay sa Ginoo. Kay nagapangita ang Ginoo ug higayon nga makig-away sa mga Filistihanon, tungod kay ang Israel nailalom sa gahom sa mga Filistihanon niadtong panahona. Miadto gayod si Samson sa Timnah uban sa iyang mga ginikanan. Sa didto na si Samson sa may ubasan sa Timnah, may nagngulob nga batan-ong liyon nga kalit lang misugat ug midasmag kaniya. Gigamhan si Samson sa Espiritu sa Ginoo, ug gipikas niya ang liyon pinaagi sa iyang mga kamot nga daw nagpikas lang siya ug usa ka batan-ong kanding. Apan wala niya kini isugilon sa iyang mga ginikanan. Unya miadto si Samson sa babaye ug nakigsulti kaniya. Nakagusto gayod siya pag-ayo sa babaye. Wala madugay, mibalik si Samson sa Timnah aron pakaslan ang babaye. Mihapit siya sa dapit diin gipatay niya ang liyon, ug nakita niya nga gibalayan sa daghang mga putyukan ang patayng lawas sa liyon, ug may dugos na kini. Gikandos niya sa iyang kamot ang dugos ug gikaon kini samtang naglakaw. Sa dihang nagkita sila sa iyang mga ginikanan, gihatagan niya sila sa dugos, ug gikaon usab nila kini. Apan wala niya sila sultihi nga gikan kadto sa patayng lawas sa liyon. Unya miadto ang amahan ni Samson sa balay sa iyang umagaron. Nagpakombira usab si Samson didto sumala sa naandang buhaton sa mga batan-ong kalalakin-an. Sa dihang didto na si Samson, gihatagan siya ug 30 ka mga batan-ong lalaki nga mahimo niyang kauban. Miingon si Samson kanila, “May tigmo ako alang kaninyo. Kon matubag ninyo kini sulod niining pito ka adlaw nga kombira, hatagan ko kamog 30 ka panapton nga linen ug 30 usab ka mahalong bisti. Apan kon dili ninyo kini matubag, kamo ang mohatag kanako ug 30 ka panapton nga linen ug 30 usab ka mahalong bisti.” Mitubag sila, “Sige, isulti ang imong tigmo.” Miingon si Samson, “Gikan sa nagkaon, migula ang pagkaon, ug gikan sa kusgan, migula ang tam-is.” Milabay ang tulo ka adlaw apan wala gayod nila kini matubag. Sa ikaupat nga adlaw, giingnan nila ang asawa ni Samson, “Kumbinsiha ang imong bana nga isulti kanimo ang tubag sa tigmo, kay kondili, sunogon ka namo apil ang panimalay sa imong amahan. Gidapit ba ninyo kami aron panapian?” Busa miadto ang babaye kang Samson ug naghilak nga miingon, “Wala mo diay ako higugmaa. Nagtigmo ka sa akong mga katagilungsod apan wala mo ako sultihi sa tubag.” Mitubag si Samson, “Wala ko gani sultihi ang akong mga ginikanan, ikaw pa kaha!” Sulod sa nahibiling adlaw sa kombira, nagsigeg hilak ang asawa ni Samson ngadto kaniya. Busa sa ikapito nga adlaw, gisultihan ni Samson ang iyang asawa sa tubag tungod sa pagsigeg pamugos niini. Unya, gisulti usab sa iyang asawa ang tubag ngadto sa iyang mga katagilungsod. Busa, niana gihapong adlawa, sa wala pa mosalop ang adlaw, miingon ang mga kalalakin-an sa lungsod kang Samson, “Unsay mas tam-is pa kay sa dugos? Unsay mas kusgan pa kay sa liyon?” Mitubag si Samson, “Kon wala ninyo pugsa ang akong asawa, dili unta kamo makahibalo sa tubag.” Gigamhan pag-usab sa Espiritu sa Ginoo si Samson. Milugsong siya sa Ashkelon ug mipatay ug 30 ka tawo. Unya gikuha niya ang ilang mga butang ug gihatag ang mga bisti sa mga tawo nga nakatubag sa iyang tigmo. Pagkahuman, masuk-anon siyang mipauli sa balay sa iyang amahan. Unya ang iyang asawa gihatag ngadto sa lalaki nga nahimong abay sa ilang kasal. Milabay ang panahon, ug sa dihang miabot ang ting-ani, mibisita si Samson sa iyang asawa, ug nagdala siyag batan-ong kanding. Miingon si Samson sa iyang ugangan nga lalaki, “Gusto kong mosulod sa kuwarto sa akong asawa.” Apan wala motugot ang iyang ugangang lalaki. Miingon ang iyang ugangan, “Abi kog nasilag ka pag-ayo kaniya, busa gihatag ko siya sa imong higala. Karon, kon gusto ka, anaa ang iyang manghod nga mas guwapa pa kay kaniya. Siya na lang ang ipuli sa imong asawa.” Miingon si Samson, “Niining higayona, dili na ako mabasol sa mga Filistihanon kon may buhaton akong dili maayo ngadto kanila.” Milakaw siya ug nanakop ug 300 ka ihalas nga mga milo. Sa tinag-duha, gihikot niya ang ilang mga ikog ug gibutangan ug sulo sa tunga. Unya gidagkotan niya ang mga sulo ug gibuhian ang mga ihalas nga milo didto sa trigohan sa mga Filistihanon. Nasunog ang tanang trigo, dili lang ang naani na, kondili, lakip usab ang wala pa maani. Nasunog usab ang ubasan ug tanaman sa mga olibo. Nangutana ang mga Filistihanon kon kinsa ang naghimo niadto. Ug giingnan sila nga si Samson. Kay gipaminyo sa iyang ugangang lalaki nga taga-Timnah ang iyang asawa sa usa niya ka higala. Busa milakaw ang mga Filistihanon ug gisunog nila ang babaye ug ang iyang amahan. Miingon si Samson sa mga Filistihanon, “Tungod niining inyong gihimo, dili ako mohunong hangtod nga makabalos ako kaninyo.” Gisulong niya sila ug daghan ang iyang napatay. Pagkahuman, nagpalayo siya ug nagtago sa langub, sa pangpang sa Etam. Unya, mitungas ang mga Filistihanon ug nagkampo sa Juda. Gisulong nila ang lungsod sa Lehi. Gipangutana sila sa mga taga-Juda, “Nganong gisulong ninyo kami?” Mitubag sila, “Aron dakpon si Samson ug panimaslan sa iyang gihimo kanamo.” Busa miadto sa langub, sa pangpang sa Etam ang 3,000 ka mga kalalakin-an sa Juda ug giingnan si Samson, “Wala ka ba masayod nga ubos kita sa pagmando sa mga Filistihanon? Naapil na hinuon kami sa imong gihimo!” Mitubag si Samson, “Gipanimaslan ko lang sila sa gihimo nila kanako.” Miingon sila, “Mianhi kami dinhi sa pagdakop kanimo, aron itugyan ka ngadto sa mga Filistihanon.” Mitubag si Samson, “Mosugot ako, basta mosaad kamo nga dili ninyo ako patyon.” Miingon sila, “Sige, dili ka namo patyon. Gapuson ka lang namo ug itugyan kanila.” Busa gigapos nila siyag duha ka bag-ong pisi ug gidala sa gawas sa langub. Pag-abot nila sa Lehi, gitagbo siya sa mga Filistihanon nga nagasinggit. Gigamhan si Samson sa Espiritu sa Ginoo, ug nangabugto ang mga gapos nga daw sa tanod nga nasunog ug nangahulog kini gikan sa iyang mga kamot. Unya may nakita siyang preskong bukog sa apapangig sa asno. Gikuha niya kini ug gigamit sa pagpatay sa 1,000 ka mga Filistihanon. Unya miingon si Samson, “Pinaagi sa apapangig sa asno, nakapatay akog 1,000 ka tawo. Pinaagi sa apapangig sa asno, napundok ko kini nga mga tawo!” Pagkahuman, gilabay niya ang apapangig sa asno. Ug gitawag kadtong dapita nga Ramat Lehi. Unya giuhaw pag-ayo si Samson, busa nanawag siya sa Ginoo. Miingon siya, “Gipadaog mo ako, apan karon mamatay na lang ba ako sa kauhaw ug mabihag sa mga Filistihanon nga wala nakaila kanimo?” Unya gipatubod sa Dios ang tubig gikan sa usa ka bangag sa yuta didto sa Lehi. Miinom si Samson ug mibalik ang iyang kusog. Busa gitawag niya kadtong tuboran ug En Hakore. Anaa pa kini sa Lehi hangtod karon. Gipangulohan ni Samson ang mga Israelinhon sulod sa 20 ka tuig. Ug sulod niadtong panahona, sakop sa gahom sa mga Filistihanon ang Israel. Usa ka adlaw, miadto si Samson sa Gaza nga usa ka lungsod sa Filistihanon. May nakaila siya didto nga usa ka babayeng nagabaligya sa iyang dungog, ug nakigdulog siya sa maong babaye. Nahibaloan sa mga taga-Gaza nga atua didto si Samson, busa gilibotan nila ang lungsod ug tibuok gabii nga gibantayan ang pultahan sa lungsod. Wala silay laing gihimo niadtong gabhiona, tungod kay nagkasabot sila nga patyon nila si Samson nianang pagkabuntag. Apan hangtod lang sa tungang gabii nakigdulog si Samson sa babaye. Pagkahuman, mibangon siya ug miadto sa pultahan sa lungsod. Giibot niya ang duha ka haligi dala ang sira ug ang mga trangka niini. Unya gipas-an niya kini ug gidala sa kinatumyan sa bungtod nga nagaatubang sa Hebron. Human niini, nahigugma si Samson sa usa ka babaye nga ginganlag Delilah nga didto nagpuyo sa lugut sa Sorek. Unya, miadto kang Delilah ang mga pangulo sa mga Filistihanon ug miingon kaniya, “Daniha siya ug susiha kon unsay sekreto sa talagsaon niyang kusog aron magapos namo siya ug mapildi. Kon mahimo mo kana, ang matag usa kanamo mohatag kanimo ug 1,100 ka buok nga pilak.” Busa miingon si Delilah kang Samson, “Palihog, sultihi ako sa sekreto sa imong talagsaong kusog. Pananglit may modakop kanimo, unsay angayng buhaton aron ka magapos ug mapildi?” Mitubag si Samson, “Kon gapuson ako ug pito ka bag-ong higot sa pana nga wala pa mauga, mahimo na lang nga sama sa ordinaryong tawo ang akong kusog.” Gisulti kini ni Delilah sa mga pangulo sa Filistihanon. Gihatagan nila siya niadtong mga higot ug gigapos niya si Samson, samtang may pipila ka mga Filistihanon nga nanago sa pikas nga kuwarto. Pagkahuman, misinggit si Delilah, “Samson! May mga Filistihanon nga nagaabot sa pagdakop kanimo!” Apan gipangbugto lang ni Samson ang gihigot kaniya nga daw sama lang kini sa mga tanod nga nangabugto sa dihang nadapat sa kalayo. Busa wala gayod mahibaloi ang sekreto sa iyang talagsaong kusog. Unya miingon si Delilah kang Samson, “Gitunto mo lang ako. Namakak ka kanako! Sige na, sultihi ako kon unsay buhaton aron ka magapos.” Miingon si Samson, “Kon gapuson ako ug bag-ong mga pisi nga wala pa gayod magamit, mahimo na lang nga sama sa ordinaryong tawo ang akong kusog.” Busa mikuha si Delilah ug bag-ong mga pisi nga wala pa gayod magamit ug gigapos si Samson, samtang may pipila ka mga Filistihanon nga nanago sa pikas nga kuwarto. Pagkahuman misinggit siya, “Samson! May mga Filistihanon nga nagaabot sa pagdakop kanimo!” Apan gipangbugto lang ni Samson ang mga pisi nga gihigot sa iyang bukton nga daw sa mga tanod lamang kini. Busa miingon pag-usab si Delilah kang Samson, “Hangtod karon gitunto mo lang gihapon ako ug gibakakan. Sige na, sultihi ako kon unsaon ka paggapos.” Miingon si Samson, “Kon ihigot mo ang pito ka pilakd sa akong buhok sa hablanan ug hugton sa usa ka ugsok mahimo na lang nga sama sa ordinaryong tawo ang akong kusog.” Busa samtang natulog si Samson, gihigot ni Delilah ang pito ka pilakd sa buhok ni Samson sa hablanan, ug unya misinggit, “Samson! May mga Filistihanon!” Nakamata si Samson, naibot ang ugsok, ug nabira ang hablanan ug ang hinabol. Unya miingon si Delilah kang Samson, “Miingon ka nga gihigugma mo ako, apan wala ka man diay pagsalig kanako. Makatulo mo na akong gitunto. Wala ka gayod mosulti kon unsay sekreto sa imong talagsaong kusog.” Adlaw-adlaw niyang gipangutana si Samson hangtod nga napul-an na kini. Busa gisultihan siya ni Samson sa kamatuoran. Miingon si Samson, “Wala gayod sukad maputli ang akong buhok. Kay bisan sa gipanamkon pa lang ako, hinalad na ako ingon nga Nazareo ngadto sa Dios. Busa, kon putlan ang akong buhok mawala ang akong kusog. Mahimo na lang akong sama sa ordinaryong tawo.” Nabati ni Delilah nga nagsulti na si Samson sa tinuod. Busa nagsugo siya ug tawo nga mosulti sa mga pangulo sa mga Filistihanon nga mobalik sa iyang balay tungod kay gisulti na ni Samson ang tinuod. Busa namalik ang mga pangulo, dala ang pilak nga ibayad kang Delilah. Gipakatulog ni Delilah si Samson diha sa iyang paa. Sa dihang nakatulog na kini, mitawag siya ug usa ka tawo aron putlon ang pito ka pilakd sa buhok ni Samson. Niining paagiha, nawad-an ug kusog si Samson ug gipadakop siya ni Delilah. Misinggit si Delilah, “Samson! May mga Filistihanon nga nagaabot sa pagdakop kanimo!” Pagmata ni Samson abi niyag makabuhi ra gihapon siya sama sa una. Apan wala siya masayod nga mibiya na kaniya ang Ginoo. Gidakop siya sa mga Filistihanon ug gilugit ang iyang mga mata. Unya gidala nila siya sa Gaza, gikadenahan ug bronsi, ug gipatrabaho sa galingan sa prisohan. Apan mibalik pagtubo ang iyang buhok. Usa niana ka higayon, nagtigom ang mga pangulo sa mga Filistihanon aron paghimo ug dakong kasaulogan ug paghalad ug daghang mga halad sa ilang dios nga si Dagon. Kay matod nila, “Gitugyan kanato sa atong dios si Samson nga atong kaaway.” Sa dihang nakita siya sa mga tawo, gidayeg nila ang ilang dios. Miingon sila, “Gitugyan kanato sa atong dios ang atong kaaway nga naghatag ug dakong kadaot sa atong yuta ug mipatay ug daghan sa atong katawhan.” Ug sa ilang kalipay, nakahunahuna sila nga himuon si Samson nga kalingawan. Busa gipagawas nila si Samson sa prisohan ug gipatindog sa taliwala sa duha ka haligi ug gihimo nga kataw-anan. Miingon si Samson sa batan-on nga naggiya kaniya, “Ibutang ang akong kamot sa mga haligi nga nagasuporta niining templo aron makasandig ako.” Naghuot ang mga tawo sa templo. Atua usab didto ang tanang mga pangulo sa mga Filistihanon. Sa atop lang, adunay 3,000 ka tawo, lalaki man ug babaye. Nalingaw sila sa pagtan-aw kang Samson. Unya nagaampo si Samson, “O Ginoong Dios, hinumdomi ako. Palihog, ibalik ang akong kusog sa kataposan nga higayon, aron makapanimalos ako sa mga Filistihanon sa paglugit nila sa akong mga mata.” Nanukod si Samson sa duha ka haligi nga anaa sa tunga, nga maoy nagpugong sa tibuok templo. Ang usa niya ka kamot didto sa usa ka haligi, ug ang pikas kamot, sa laing haligi. Unya misinggit siya, “Itugot nga mamatay ako kauban sa mga Filistihanon.” Ug sa tibuok niyang kusog, gitulod niya ang mga haligi, ug natumpag ang templo ug nahugnoan ang mga pangulo ug ang tanang mga tawo nga atua didto. Mas daghang mga tawo ang iyang napatay niadtong higayona kay sa niadtong buhi pa siya. Unya miadto sa Gaza ang mga igsoon ug mga paryente ni Samson, ug gikuha ang iyang patayng lawas. Gilubong nila siya didto sa gilubngan sa iyang amahan nga si Manoa, sa tunga-tunga sa Zora ug Eshtaol. Nangulo si Samson sa Israel sulod sa 20 ka tuig. May usa ka tawo nga ginganlag Micas nga nagpuyo sa kabungtoran sa Efraim. Usa ka adlaw, miingon si Micas sa iyang inahan, “Sa dihang nawala ang imong 1,100 ka mga salapi, nadungog ko nga gitunglo mo ang nagkuha. Ania ang salapi, ako ang nagkuha.” Miingon ang iyang inahan, “Hinaut nga panalanginan ka sa Ginoo, anak.” Giuli ni Micas ang 1,100 ka mga pilak sa iyang inahan. Miingon ang iyang inahan, “Ihalad ko kini sa Ginoo alang sa kaayohan sa akong anak. Gamiton ko kini sa pagpahimo ug rebulto nga kinulit ug rebulto nga metal. ” Unya mikuha ang iyang inahan ug 200 ka pilak ug gihatag sa platero. Naghimo ang platero ug rebulto nga kinulit ug rebulto nga metal, ug sa dihang nahuman na kini, gibutang kini didto sa balay ni Micas. Kini si Micas may kaugalingong kapilya sa mga dios. Naghimo siya ug sapot nga hinimo gikan sa bulawan ug mga rebulto ug gihimo niya nga pari ang usa sa iyang mga anak nga lalaki. Niadtong panahona, walay hari sa Israel. Busa gihimo sa matag usa ang gituohan nila nga husto. May usa ka batan-ong lalaki nga taga-Betlehem nga sakop sa Juda. Usa siya ka Levita nga temporaryong nagpuyo uban sa tribo ni Juda. Mibiya kining tawhana sa Betlehem aron mangitag kapuy-an sa ubang dapit. Sa iyang paglakaw, nakaabot siya sa balay ni Micas, sa kabungtoran sa Efraim. Gipangutana siya ni Micas, “Taga-asa ka?” Mitubag siya, “Taga-Betlehem nga sakop sa Juda, ug usa ako ka Levita. Nangita akog akong kapuy-an.” Gihimo siyang pari ni Micas ug gipapuyo didto sa iyang balay. Miingon si Micas, “Karon, nasiguro ko na nga panalanginan ako sa Ginoo tungod kay may pari na ako nga usa ka Levita.” Niadtong panahona walay hari ang Israel. Ug sa mao usab nga panahon, ang tribo ni Dan nangita ug dapit nga ilang kapuy-an ug maisip nga ila na gayod. Sa mga tribo sa Israel, ang tribo ni Dan ang wala pa makadawat sa ilang panulondon nga yuta hangtod niadtong panahona. Busa nagpili sila ug lima ka maisog nga mga lalaki sa ilang tribo nga maoy mangita ug dapit nga kapuy-an nilang tanan. Kining lima ka lalaki gikan sa mga lungsod sa Zora ug Eshtaol. Sa ilang pagpanglakaw, nakaabot sila sa kabungtoran sa Efraim, ug nagpalabay sa kagabhion sa balay ni Micas. Samtang didto sila, namatikdan nila ang sinultihan sa batan-ong Levita. Busa gipangutana nila siya, “Nganong ania ka dinhi? Kinsa ang nagdala kanimo dinhi? Ug unsay gibuhat mo dinhi?” Gisulti sa Levita kanila ang gibuhat ni Micas alang kaniya, ug midugang sa pag-ingon, “Nagatrabaho ako dinhi ingon nga pari ni Micas ug ginasuweldohan niya ako.” Miingon sila kaniya, “Kon mao kana, pangutan-a kuno ang Dios kon magmalampuson ba kining among lakaw.” Mitubag ang pari, “Ayaw kamo kabalaka. Ubanan kamo sa Ginoo sa inyong lakaw.” Nagpadayon ang lima ka mga lalaki ug nakaabot sila sa Laish. Nakita nila nga hapsay ang kinabuhi sa mga tawo didto sama sa mga Sidonhon. Malinawon kini nga dapit. Ug maayo ang ilang kahimtang tungod kay walay nagsamok o misulay sa pagsakop kanila. Kining dapita layo sa mga Sidonhon ug ang mga tawo walay pagpakiglambigit sa taga-laing dapit. Sa dihang mibalik sila sa Zora ug Eshtaol, gipangutana sila sa ilang mga paryente kon unsa ang ilang nakita. Miingon sila, “Tana, sulongon na nato sila! Nakita namo nga maayo kaayo ang ilang dapit. Busa lihok na kamo, dili na kita maglangan. Sulongon na nato ug panag-iyahan ang maong yuta. Halapad kadto nga yuta ug abunda sa tanan natong gikinahanglan. Ug usa pa, wala sila maghunahuna nga may mosulong kanila. Gihatag na sa Dios kanato kadtong dapita.” Busa migikan sa Zora ug Eshtaol ang 600 ka mga armadong kalalakin-an sa tribo ni Dan. Mitungas sila ug nagkampo sa kasadpang bahin sa lungsod sa Kiriat Jearim sa Juda. (Busa hangtod karon, gitawag pa gihapon kadtong dapita nga Kampo ni Dan.) Gikan didto, mipadayon sila paglatas sa kabungtoran sa Efraim, hangtod nga nakaabot sila sa balay ni Micas. Unya, kadtong lima ka lalaki nga naniid sa Laish miingon sa ilang mga paryente, “Nasayod ba kamo nga sa usa niining mga balaya may sapot nga hinimo gikan sa bulawan, may rebulto nga kinulit, ug may rebulto nga metal, gawas pa sa uban nga mga dios-dios? Hunahunaa ninyo kon unsay maayo natong buhaton.” Mihapit sila sa balay ni Micas ug nangumusta sa Levita nga nagapuyo didto. Sa dihang nakita sa pari nga gipanguha sa lima ka espiya kadtong mga butanga, nangutana siya, “Nganong gipanguha man ninyo kana?” Mitubag sila, “Hilom! Ayaw pagsaba. Uban hinuon kanamo kay himuon ka namong pari ug magtatambag. Dili ba mas maayo nga mahimong pari sa usa ka tribo sa Israel kaysa usa lang ka panimalay?” Miangay ang pari sa gitanyag kaniya, busa gikuha niya ang sapot nga hinimo gikan sa bulawan, ang rebulto nga kinulit, ug uban pa nga mga dios-dios, ug miuban kanila. Sa nagalakaw sila, nagauna kanila ang ilang mga kabataan, mga kahayopan, ug mga kagamitan. Layo-layo na sila sa balay ni Micas sa dihang nahibaloan ni Micas ang nahitabo. Busa gitigom niya ang iyang mga silingan ug gigukod ang mga kaliwat ni Dan. Naapsan nila kini ug gisinggitan. Milingi ang mga kaliwat ni Dan ug nangutana kang Micas, “Unsay nahitabo kanimo nga gigukod man ninyo kami?” Mitubag si Micas, “Gikuha ninyo ang hinimo ko nga mga dios ug ang akong pari, ug nanglakaw kamo. Wala nay nahibilin kanako. Unya mangutana kamog unsay nahitabo kanako?” Miingon sila, “Maayo pag mohilom ka na lang, kay basin ug masuko ang uban namong mga kauban ug patyon ka nila apil ang imong pamilya.” Ug nagpadayon sila sa ilang lakaw. Nakita ni Micas nga wala siyay dag-anan kanila, busa mipauli na lang siya. Miadto ang mga kaliwat ni Dan sa Laish dala ang mga rebulto ni Micas ug ang iyang pari. Malinawon nga dapit ang Laish ug wala maghunahuna ang mga lumulupyo niini nga may mosulong kanila. Gisulong ug gipamatay sa kaliwat ni Dan ang mga tawo sa Laish, ug gisunog ang tibuok lungsod. Walay nakatabang sa mga taga-Laish tungod kay layo sila sa Sidon ug wala usab sila makig-abin sa taga-laing dapit. Ang lungsod sa Laish nahimutang sa kapatagan sa Bet Rehob. Gipatukod kini pag-usab sa mga kaliwat ni Dan ug ilang gipuy-an. Giilisan nilag Dan ang ngalan niadtong dapita sunod sa ngalan sa ilang katigulangan nga si Dan nga usa sa mga anak ni Jacob. Gipahimutang nila ang rebulto nga kinulit ni Micas ug ilang gisimba. Si Jonatan nga anak ni Gershom ug apo ni Moises ang gihimo nilang pari. Sukad niadto, ang kaliwat na ni Jonatan ang nagaalagad ingon nga ilang mga pari hangtod sa panahon nga gibihag ang Israel. Sa tibuok panahon nga didto sa Shilo ang tolda sa Dios, ang dios-dios usab ni Micas mao ang gisimba didto sa Dan. Sa panahon nga wala pay hari ang Israel, may usa ka Levita nga nagpuyo sa layong dapit sa kabungtoran sa Efraim. Kini nga Levita nakapangasawa ug sulugoon nga taga-Betlehem, nga sakop sa Juda. Apan nanglaki kining iyang asawa, ug mipauli kini sa balay sa iyang mga ginikanan sa Betlehem. Nagpabilin siya didto sulod sa upat ka bulan. Unya nakadesisyon ang Levita nga apason ang iyang asawa ug alam-alaman nga makig-uli kaniya. Nagdala siyag duha ka asno ug usa ka sulugoon. Pag-abot niya didto, gipadayon siya sa babaye, ug sa dihang nakita siya sa amahan sa babaye, giabiabi siya pag-ayo. Gipugos siya sa iyang ugangan nga magpabilin didto. Busa nagpabilin siya sulod sa tulo ka adlaw nga didto man nagakaon, nagainom, ug nagatulog. Sa ikaupat nga adlaw, sayo pa kaayo silang mibangon ug nanghipos kay mopauli. Apan miingon ang amahan sa babaye ngadto sa iyang umagad, “Kaon una kamo sa dili pa molakaw.” Busa mikaon sila. Miingon pag-usab ang amahan sa babaye, “Ugma na lang kamo lakaw kay maglipay-lipay una kita dinhi.” Molakaw na unta ang lalaki apan nagsigeg pamugos ang iyang ugangan, busa nagpabilin na lang sila. Pagkabuntag, sa ikalima nga adlaw, nagaandam na sila aron manglakaw, apan miingon na usab ang amahan sa babaye, “Kaon una kamo ug unya na lang kamo sa hapon lakaw.” Busa mikaon una sila. Sa dihang molakaw na ang Levita, ang iyang asawa, ug ang iyang sulugoon, miingon ang amahan sa babaye, “Morag hapon na ug sa dili madugay mongitngit na. Maayo pag dinhi na lang una usab kamo matulog. Paglipay-lipay una kamo, ug ugma sayo kamog lakaw.” Mitubag ang Levita, “Dili mahimo nga dinhi kita matulog sa dapit nga dili mga Israelinhon ang nagpuyo. Molahos kita sa Gibea. Tana, mopadayon kita ug lakaw ug sa Gibea o sa Rama kita matulog.” Busa nagpadayon sila. Misalop na ang adlaw sa dihang miabot sila duol sa Gibea nga sakop sa teritoryo ni Benjamin. Misulod sila sa lungsod ug milingkod sa plasa, apan wala gayoy miagda kanila nga modayon sa ilang balay. Sa dihang ngitngit na, may usa ka tigulang nga lalaki nga gikan sa iyang trabaho sa uma. Kining tigulanga didto kaniadto nagpuyo sa kabungtoran sa Efraim apan niadtong higayona didto sa Gibea, sa teritoryo ni Benjamin na siya nagpuyo. Sa dihang nakita sila niining tigulanga, miduol kini kanila ug nangutana, “Taga-asa kamo ug asa kamo paingon?” Mitubag ang Levita, “Gikan kami sa Betlehem nga sakop sa Juda, ug mopauli kami sa among balay sa kabungtoran sa Efraim. Apan walay miagda kanamo nga modayon sa ilang balay. May pagkaon ug ilimnon kami alang sa among kaugalingon, ug may kumpay usab alang sa among mga asno. Wala na kamiy kinahanglanon pa.” Miingon ang tigulang, “Ayaw kamo kabalaka. Didto kamo sa akong balay katulog. Andam akong mohatag sa tanan ninyong kinahanglanon. Ayaw lang kamog katulog dinhi sa plasa.” Busa gidala sila sa tigulang didto sa iyang balay. Gipakaon sa tigulang ang ilang mga asno, ug unya nanghimasa sila ug nangaon. Samtang naglipay sila, kalit lang nga gilibotan ug daotang mga tawo ang balay ug gisigihag dukdok ang pultahan. Miingon sila sa tigulang nga tag-iya sa balay, “Pagawasa ang bisita mong lalaki kay makighilawas kami kaniya.” Mitubag ang tigulang, “Ayaw, mga higala! Ayaw kamo paghimo ug daotan. Bisita ko kining tawhana ug makauulaw kanang inyong pagabuhaton. Ania ang iyang asawa ug ang akong anak nga dalaga. Ihatag ko sila kaninyo, ug buhata kanila ang gusto ninyong buhaton. Basta ayaw lang ninyo himoa kanang makauulaw nga butang sa akong bisita.” Wala mamati ang mga tawo kaniya, busa gipagawas sa Levita ang iyang asawa ug gitugyan kanila. Giamong-amongan nila siya sa tibuok gabii ug wala undangi hangtod nagbuntag. Pagkakaadlawon, gipalakaw nila ang babaye. Banagbanag na sa dihang miabot kini sa balay sa tigulang diin atua ang iyang bana. Natumba siya sa may pultahan ug didto na mabuntagi. Mibangon ang Levita pagkabuntag ug giablihan ang pultahan. Sa iyang paggawas aron mopadayon sa iyang lakaw, nakita niya ang iyang asawa nga naghapa ug ang mga kamot niini didto sa tumbanan sa pultahan. Miingon ang Levita, “Bangon na kay mopauli na kita.” Apan patay na diay ang babaye, busa gikarga niya kini sa iyang asno ug milakaw. Pag-abot niya sa iyang balay, mikuha siyag sundang ug giputol-putol niya sa 12 ka bahin ang patayng lawas sa iyang asawa, ug unya gipadala niya kini sa 12 ka tribo sa Israel. Miingon ang tanang nakakita niini, “Wala pa gayoy nahitabo nga sama niini sukad sa pagbiya sa mga Israelinhon sa Ehipto. Unsay angay natong buhaton?” Ang tanang mga Israelinhon, gikan sa Dan hangtod sa Beersheba ug gikan sa Gilead nagtigom sa Mizpa, atubangan sa Ginoo. Didto usab ang mga pangulo sa matag tribo sa Israel sa panagtigom sa katawhan sa Dios. Mikabat ug 400,000 ka mga sundalong armado sa espada ang ilang gidaghanon. Nakadungog ang mga taga-Benjamin nga ang ilang mga isigka-Israelinhon nagtigom sa Mizpa. Unya miingon ang mga Israelinhon, “Sultihi kami kon giunsa pagkahitabo niining hilabihan kadaotan nga binuhatan?” Miingon ang Levita nga bana sa babaye nga gipatay, “Mihapit kami sa akong asawa sa Gibea, nga sakop sa Benjamin, aron didto matulog. Sa dihang gabii na, gilibotan ug mga lalaki nga taga-Gibea ang balay nga among gisak-an. Buot unta nila akong patyon, apan gipuli-pulihan hinuon nila ug among-among ang akong asawa ug namatay kini. Busa gikuha ko ang iyang patayng lawas ug giputol-putol, ug gipadala sa 12 ka tribo sa Israel, kay labihan gayod kadaotan ug makauulaw kining ilang gihimo dinhi sa Israel. Karon, mga kaliwat ni Israel, unsa may angay natong buhaton?” Nagkahiusa ang mga tawo sa pag-ingon, “Walay usa kanato nga mopauli. Magripa kita kon kinsay mosulong sa Gibea. Ang usa sa matag napulo ka mga kalalakin-an sa matag tribo ang moatiman sa paghatag ug pagkaon sa mga sundalo. Ang nahibilin mao ang manimalos sa mga taga-Gibea tungod sa makauulaw nilang gihimo sa Israel.” Busa nagkahiusa ang kalalakin-an sa Israel sa pagsulong sa Gibea. Nagpadala ug mga mensahero ang mga tribo sa Israel sa tanang dapit nga sakop sa Benjamin aron sa pag-ingon, “Unsa kining daotang butang nga nahitabo taliwala kaninyo? Itugyan ninyo kanamo kanang mga walay pulos nga taga-Gibea nga naghimo niini kay among patyon aron mahanaw ang kadaotan gikan sa Israel.” Apan wala tagda sa mga kaliwat ni Benjamin ang mensahe sa ilang isigka-Israelinhon. Namiya hinuon sila sa ilang mga lungsod ug nagtigom sa Gibea aron makiggira sa ilang isigka-Israelinhon. Niadto gayong adlawa, nakatigom ang mga kaliwat ni Benjamin ug 26,000 ka mga sundalo walay labot sa 700 ka pinili nga mga sundalo nga taga-Gibea. Kining 700 ka piniling mga sundalo puro walhon ug hanas kaayo sa paggamit ug lambayog. Ang mga Israelinhon usab, walay labot sa tribo ni Benjamin, nakatigom ug 400,000 ka mga sundalo nga hanas gayod sa pagpakiggira. Mitungas ang mga Israelinhon sa Betel ug nangutana sa Dios kon unsa nga tribo ang unang mosulong sa mga Benjaminhon. Mitubag ang Ginoo nga ang tribo ni Juda ang mouna. Busa pagkasunod adlaw, sayo pa kaayong nagkampo ang mga Israelinhon duol sa Gibea. Unya nangadto sila sa Gibea sa pagpakiggira sa mga Benjaminhon. Nanggawas ang mga Benjaminhon gikan sa Gibea sa pagpakiggira kanila. Ug nianang adlawa, 22,000 ka mga Israelinhon ang napatay sa mga Benjaminhon. Ug sa pagkasunod nga adlaw, gisulong nila ang mga Benjaminhon. Apan nanggawas ang mga Benjaminhon sa Gibea ug gitagbo ang ilang isigka-Israelinhon. Ug niining higayona, napatay na usab nila ang 18,000 ka Israelinhon nga armado tanan sa espada. Busa mitungas pag-usab ang mga Israelinhon sa Betel ug nanghilak. Nagpabilin sila didto ug nagpuasa sa presensya sa Ginoo nianang adlawa hangtod pagkagabii. Naghalad sila sa Ginoo ug mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon ngadto sa Ginoo. Busa nagbutang ang mga Israelinhon ug mga sundalo nga mag-atang libot sa Gibea. Sa ikatulo ka adlaw, mipahimutang sila aron makiggira sa mga Benjaminhon, sama sa gihimo nila sa milabay nga mga higayon. Ug sama sa nahitabo sa nanglabay nila nga pagpakiggira, gisugat sila sa mga Benjaminhon nga nanggawas gikan sa lungsod. Nakapatay ang mga Benjaminhon ug 30 ka mga Israelinhon sa kaumahan ug sa mga dalan paingon sa Betel ug sa Gibea. Tungod kay nanagan ang mga Israelinhon, abi sa mga Benjaminhon ug napildi na usab nila ang mga Israelinhon. Wala sila masayod nga nagpagukod lang diay ang mga Israelinhon aron mahilayo sila sa lungsod. Sa pag-abot sa mga Israelinhon sa Baal Tamar, mipahimutang sila didto samtang ang mga nagaatang libot sa Gibea nanggawas. Ug ang 10,000 nga pulos pinili nga mga sundalo sa Israel misulong sa Gibea. Grabe ang gira ug wala masayod ang mga Benjaminhon nga hapit na ang ilang kalaglagan. Gipadaog sa Ginoo ang mga Israelinhon, ug niadtong adlawa nakapatay sila ug 25,100 ka Benjaminhon nga armado tanan sa espada. Nakaamgo ang mga Benjaminhon nga napildi na sila sa mga Israelinhon. Nanagan ang dakong grupo sa mga sundalo sa Israel aron makasulong ang mga sundalo nga gipaatang nila sa lungsod sa Gibea. Samtang nagagukod ang mga Benjaminhon, kalit nga gisulong niadtong mga nagaatang ang Gibea ug gipamatay ang tanang mga tawo didto. Apan sa wala pa kini mahitabo, nagsabot na silang daan nga kon makita sa nanagan nga mga sundalo ang bagang aso gikan sa Gibea, mobalik sila aron sa pagpakiggira sa mga Benjaminhon. Ang mga Benjaminhon niadtong higayona nakapatay na ug 30 ka mga Israelinhon, busa abi nila ug napildi na usab nila ang mga Israelinhon sama sa nangagi nilang gira. Unya misugod pag-ulbo ang bagang aso gikan sa Gibea. Milingi ang mga Benjaminhon ug nakita nila ang bagang aso gikan sa lungsod. Mibalik ang mga Israelinhon ug nangahadlok ang mga Benjaminhon tungod kay nakaamgo sila nga hapit na ang ilang kataposan. Nanagan sila pahilayo sa mga Israelinhon, subay sa dalan paingon sa kamingawan, apan wala gayod sila makaikyas sa gira. Gipamatay sila sa mga tawo nga gikan sa kasikbit nga mga lungsod. Wala na silay kapaingnan tungod kay gilibotan sila sa mga Israelinhon ug wala sila undangi paggukod hangtod sa sidlakang bahin sa Gibea. 18,000 ka mga Benjaminhon ang napatay, ug tanan sila maisog nga mga sundalo. Ang uban nanagan ngadto sa kamingawan paingon sa dapit nga gitawag ug Bato sa Rimon, apan 5,000 ang napatay kanila sa dalan. Padayon sila nga gigukod sa mga Israelinhon hangtod sa Gidom ug nakapatay na usab ang mga Israelinhon ug laing 2,000 kanila. Sa kinatibuk-an, 25,000 ka mga Benjaminhon ang napatay niadtong adlawa. Mga maisog sila ug armado sa espada nga mga sundalo. May 600 ka buok nga nakaikyas ngadto sa dapit nga gitawag ug Bato sa Rimon, ug nagpuyo sila didto sulod sa upat ka bulan. Gibalikan sa mga Israelinhon ang mga lungsod sa Benjamin ug gipamatay nila ang mga nahibiling buhi nga ilang makita, apil ang mga kahayopan. Unya gisunog nila ang mga lungsod sa mga Benjaminhon nga ilang maagian. Didto sa Mizpa, misaad ang mga Israelinhon nga dili gayod nila tugotan nga makigminyo ang ilang mga anak nga babaye sa mga Benjaminhon. Unya, nangadto ang mga Israelinhon sa Betel, ug nagpabilin sila didto ug nagminatay ug hilak sa presensya sa Dios hangtod sa gabii. Miingon sila, “ Ginoo, Dios sa Israel, nganong nahitabo man kini? Nganong nakuhaan man ug usa ka tribo ang Israel?” Pagkabuntag, naghimo sila ug halaran ug naghalad ug mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon. Nagpangutan-anay sila kon unsa nga tribo sa Israel ang wala moadto sa ilang panagtigom atubangan sa Ginoo didto sa Mizpa, tungod kay nanumpa sila nga patyon ang dili moadto didto. Naguol gayod sila sa nahitabo sa ilang kadugo nga mga Benjaminhon. Miingon sila, “Karong adlawa nakuhaan ug usa ka tribo ang Israel. Unsay atong buhaton aron makapangasawa ang nahibilin pang mga Benjaminhon, kay nakapanumpa man kita sa Ginoo nga dili gayod nato ipaasawa kanila ang atong mga anak?” Unya nagpangutan-anay sila, “Unsang triboha sa Israel ang wala moadto sa dihang nagtigom kita atubangan sa Ginoo didto sa Mizpa?” Ug nasayran nila nga wala didto ni usa sa mga taga-Jabes Gilead. Tungod kay sa dihang giihap ang mga tawo, walay nakitang taga-Jabes Gilead. Ug didto nakakita sila ug 400 ka mga batan-ong dalaga nga wala pa mahilabti, ug gidala nila kini sa ilang kampo sa Shilo nga sakop sa Canaan. Pagkahuman, nagpadala ang tibuok katilingban sa Israel ug mga mensahero ngadto sa mga Benjaminhon nga nanago sa dapit nga gitawag ug Bato sa Rimon aron pagsulti kanila nga mahimo na silang mopauli kay natapos na ang gira. Ug tuod man, namauli ang mga Benjaminhon ug gihatag kanila sa mga Israelinhon ang mga dalaga nga taga-Jabes Gilead. Apan kulang sa ilang gidaghanon ang mga dalaga. Naguol gayod ang mga Israelinhon sa nahitabo sa mga Benjaminhon tungod kay gibungkag sa Ginoo ang panaghiusa sa mga tribo sa Israel. Busa miingon ang mga tigdumala sa katilingban sa Israel, “Wala nay nahibiling mga babayeng Benjaminhon. Unsay atong buhaton alang niadtong nangahibiling kalalakin-an nga wala pay mga asawa? Maghimo kitag paagi aron makaangkon ug mga manununod ang mga Benjaminhon nga nangahibilin. Kinahanglang wala gayoy tribo sa Israel nga mawala. Apan dili usab mahimo nga ipaasawa nato kanila ang atong mga anak tungod kay nakapanumpa na kita nga tunglohon kadtong motugot nga makigminyo ang iyang anak sa usa ka Benjaminhon.” Unya nahinumdom sila nga hapit na ang tinuig nga pista alang sa Ginoo nga ginahimo didto sa Shilo. (Ang Shilo anaa sa amihan sa Betel, sa habagatan sa Lebona, ug sa sidlakan sa dalan nga gikan sa Betel paingon sa Shekem.) Giingnan nila ang mga Benjaminhon, “Panago kamo sa mga ubasan. Kon makita ninyo ang mga dalaga nga taga-Shilo nga moagi aron manayaw sa pista, panggawas dayon kamo ug pamirag dalaga nga inyong pangasaw-on. Unya, pamauli na kamo sa inyong dapit. Kon moreklamo kanamo ang ilang mga amahan o igsoong lalaki, ingnon namo sila nga pasagdan na lang kamo, ingon nga pabor alang kanamo tungod kay kulang kaninyo ang mga dalaga nga nakuha namo sa Jabes Gilead. Ug dili usab maingon nga nakalapas sila sa ilang saad tungod kay gikuha man ninyo ang mga dalaga nga walay pagtugot gikan kanila.” Busa mao kadto ang gihimo sa mga Benjaminhon. Matag usa kanila namira ug usa sa mga nanayaw ug gidala pauli aron mahimong asawa. Ug gitukod nila pag-usab ang ilang mga lungsod ug didto namuyo. Ang ubang mga Israelinhon namauli usab ngadto sa ilang kaugalingong yuta, ug sa ilang kaugalingong tribo ug panimalay. Niadtong mga panahona, walay hari sa Israel, busa ang matag usa nagbuhat sa mga butang nga iyang gituohan nga husto. namatay si Elimelec. Busa si Noemi na lang uban sa iyang duha ka anak nga lalaki ang nahibilin. Nangaminyo ang iyang mga anak ug mga babayeng Moabihanon. Ang ngalan sa usa mao si Orpah ug ang usa mao si Ruth. Paglabay sa napulo ka tuig, namatay usab sila si Mahlon ug si Kilion, busa si Noemi na lang ang nahibilin. Sa dihang nabalitaan ni Noemi nga gipanalanginan sa Ginoo ang iyang katawhan pinaagi sa iyang paghatag kanila ug maayong abot, nangandam siya sa pagbalik sa Juda uban ang iyang mga umagad. Ug sa dihang nagalakaw sila balik sa Juda, miingon si Noemi sa iyang duha ka umagad, “Balik na lang kamo sa inyong inahan. Hinaut pa nga pakitaan kamo ug kaayo sa Ginoo, maingon nga gipakita ninyo ang inyong kaayo nganhi kanako ug sa nangamatay ninyong mga bana. Ug hinaut nga itugot sa Ginoo nga maminyo kamo pag-usab aron mapahimutang kamo sa inyong bag-ong panimalay.” Unya gihagkan sila ni Noemi. Nanghilak silag kusog ug miingon kang Noemi, “Mouban kami kanimo sa pagbalik mo ngadto sa imong mga katagilungsod.” hulaton ba ninyo silang mangdagko? Dili lang ba una kamo magminyo tungod kanila? Dili kana mahimo, mga anak. Sa pagkatinuod, mas pait ang akong kinabuhi kay kaninyo, kay gipaantos ako sa Ginoo.” Misamot na hinuon silag hilak ug kusog. Unya mihalok si Orpah sa iyang ugangan ug mipauli, apan si Ruth nagpabilin uban kang Noemi. Miingon si Noemi, “Tan-awa ang imong bilas, mibalik na siya sa iyang mga katagilungsod ug sa iyang dios, busa uli na uban kaniya.” Apan mitubag si Ruth, “Ayaw ako pugsa sa pagbiya kanimo, kay bisan asa ka moadto adto usab ako moadto, ug bisan asa ka mopuyo didto usab ako mopuyo. Ang imong mga katawhan mahimo usab nga akong mga katawhan, ug ang imong Dios mahimo usab nga akong Dios. Kon asa ka mamatay, didto usab ako mamatay ug didto usab ilubong. Hinaut pa nga silotan ako sa Ginoo sa hilabihan gayod kon mubiya ako kanimo. Kamatayon lang ang makapahimulag kanako gikan kanimo.” Sa dihang nakita ni Noemi nga desidido gayod si Ruth sa pag-uban kaniya, mihilom na lang siya. Busa nagpadayon silang duha sa paglakaw hangtod nga nakaabot sila sa Betlehem. Pag-abot nila, nagkaguliyang ang tanang mga tawo. Miingon ang mga babaye, “Si Noemi ba gayod kini?” Miingon si Noemi kanila, “Ayaw ninyo ako tawgag Noemi, kondili tawga ninyo ako ug Mara, kay gihimong labihan kapait sa Makagagahom nga Dios ang akong kinabuhi. Pagbiya ko dinhi anaa kanako ang tanan, apan gipabalik ako sa Ginoo nga walay nahot. Busa ayaw na ninyo ako tawgag Noemi, kay gipaantos ako sa Ginoo nga Makagagahom.” Mao pa lay pagsugod sa ting-ani sa barley sa pag-abot ni Noemi sa Betlehem uban sa iyang umagad nga si Ruth nga Moabihanon. Unya miabot si Boaz gikan sa Betlehem ug mitimbaya sa mga mangangani, “Hinaut nga tabangan kamo sa Ginoo!” Mitubag ang mga mangangani, “Hinaut nga panalanginan ka sa Ginoo!” Unya nangutana si Boaz sa sulugoon nga gitugyanan niya sa pagdumala sa mga mangangani, “Kinsa kanang batan-on nga babaye?” Mitubag ang sulugoon, “Siya ang Moabihanon nga babaye nga miuban kang Noemi sa pagbalik niya dinhi gikan sa Moab. Mihangyo siya kanako nga tugotan ko siya sa pagpanghagdaw sa mga uhay nga nabilin sa mga mangangani. Wala gayoy undang ang iyang pagtrabaho sukad pa ganinang buntag hangtod karon. Mipahulay lang siya makadiyot sa payag. ” Miingon si Boaz kang Ruth, “Ayaw na pagpanghagdaw sa ubang uma. Dinhi ka na lang manghagdaw uban sa akong mga sulugoong babaye. Bantayi kon asa mangani ang akong mga tawo ug magsunod ka sa mga sulugoong babaye. Gipahimangnoan ko na ang akong mga tawo nga dili ka nila hilabtan. Ug kon uhawon ka, moinom ka lang diha sa mga banga nga gisudlan ug tubig sa akong mga tawo.” Miluhod si Ruth agig pagtahod kang Boaz ug miingon, “Nganong maayo ka man kaayo kanako nga usa man lang ako ka dumuduong?” Mitubag si Boaz, “May nagsugilon kanako sa tanan nga gihimo mo alang sa imong ugangang babaye sukad sa pagkamatay sa imong bana—ang bahin sa imong pagbiya sa imong amahan ug inahan ug sa dapit diin ikaw natawo ug mipuyo uban sa mga tawong wala mo mailhi. Hinaut nga gantihan ka sa Ginoo sa imong gihimo. Hinaut nga dako nga ganti ang imong madawat gikan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga imong gidangpan.” Miingon si Ruth, “Maayo ka kaayo kanako, sir. Gidasig mo ako ug giayo sa pagpakigsulti bisan dili ako usa sa imong mga sulugoon.” Sa dihang tingkaon na, miingon si Boaz kang Ruth, “Dali, pagkuhag pagkaon ug ituslob sa suka.” Busa milingkod si Ruth uban sa mga mangangani, ug gitunolan siya ni Boaz ug sinanlag nga lugas. Mikaon siya hangtod nabusog pag-ayo ug may salin pa gani siya. Sa dihang mitindog na si Ruth aron manghagdaw pag-usab, giingnan ni Boaz ang iyang mga tawo, “Bisan manghagdaw pa si Ruth duol sa mga binugkos nga mga uhay ayaw ninyo siya pakaulawi. Kuhai hinuon ninyo siya ug mga uhay gikan sa mga binugkos ug ibilin alang kaniya, ug ayaw ninyo siya badlonga.” Busa nanghagdaw si Ruth sa mga uhay hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ug sa dihang nagiok na niya ang iyang nahagdaw nga barley, mga tunga kini sa sako. Gidala niya kini pauli sa lungsod ug gipakita sa iyang ugangan nga si Noemi. Ug gikuha niya ang sobra sa iyang gikaon ug gihatag kang Noemi. Nangutana si Noemi kaniya, “Diin ka nanghagdaw karong adlawa? Kang kinsang uma ka nanghagdaw? Bulahan ang tawo nga naghatag ug maayong pagtagad kanimo.” Gisuginlan ni Ruth si Noemi nga didto siya nanghagdaw sa uma sa usa ka tawo nga ginganlag Boaz. Miingon si Noemi, “Hinaut nga panalanginan sa Ginoo si Boaz. Ginapakita niya ang iyang kaayo sa mga tawo nga buhi pa ug sa mga nangamatay na.” Ug miingon pa gayod siya, “Kana si Boaz duol natong paryente; usa siya nga may obligasyon sa pag-atiman kanato.” Miingon si Ruth, “Miingon pa gani si Boaz kanako nga sa iya na lang nga mga tawo ako mouban sa pagpanghagdaw hangtod mahuman ang tanan niyang anihon.” Miingon si Noemi kang Ruth, “Anak, mas maayo hinuon kon didto ka mouban sa iyang mga sulugoong babaye, kay basin kon unsa pa ang mahitabo kanimo kon didto ka manghagdaw sa ubang uma.” Busa didto nagauban-uban si Ruth sa mga sulugoong babaye ni Boaz sa pagpanghagdaw hangtod nga nahuman ang ting-ani sa barley ug sa trigo. Ug pabilin siya nga nagpuyo uban sa iyang ugangan. Usa ka adlaw, miingon si Noemi kang Ruth, “Anak, gusto kong maminyo ka na alang sa imong kaayohan. Nahinumdom ka ba kang Boaz nga atong paryente, nga ang iyang mga sulugoong babaye nakauban nimo sa pagtrabaho? Karong gabii magpalid siya ug barley. Busa maligo ka, magpahumot, ug isul-ob ang nindot mong bisti. Unya moadto ka sa giokanan, apan ayaw pagpakita kaniya hangtod nga mahuman siya ug kaon ug inom. Inigkatulog niya, bantayi kon asa siya mohigda. Ug kon makatulog na siya, duola ug walisa ang habol diha sa iyang tiilan ug didto ka matulog. Unya sultihan ka niya kon unsa ang imong buhaton.” Mitubag si Ruth, “Himuon ko ang tanan mong gisulti.” Busa miadto siya sa giokanan aron himuon ang tanang gisulti sa iyang ugangan. Sa dihang nakahuman na si Boaz ug kaon ug inom, maayo kaayo ang iyang pamati. Mihigda siya sa kilid sa tinapok nga mga barley aron matulog. Hinay-hinay nga miduol si Ruth kaniya ug giwalis ang habol sa iyang tiilan ug mihigda didto. Sa dihang mga tungang gabii na, nakamata si Boaz, ug sa iyang pagliso natingala siya nga may babaye nga nagahigda sa iyang tiilan. Nangutana si Boaz, “Kinsa ka?” Mitubag siya, “Ako si Ruth. Duol mo akong paryente nga kinahanglan mong atimanon. Karon, taboni ako sa imong bisti sa pagpakita nga pangasaw-on ug atimanon mo ako.” Miingon si Boaz, “Hinaut nga panalanginan ka sa Ginoo. Ang pag-unong nga gipakita mo karon sa imong pamilya mas labaw pa sa gipakita mo kaniadto. Kay wala ka mag-apas sa batan-ong lalaki, adunahan man siya o kabos. Busa ayaw kabalaka, kay himuon ko ang tanan mong gihangyo. Kay nasayran sa tanan kong mga katagilungsod nga buotan ka nga babaye. Tinuod nga duol mo ako nga paryente nga may obligasyon sa pag-atiman kanimo, apan may tawo pa nga mas duol mo nga paryente kay kanako. Pabilin dinhi sa tibuok nga gabii, ug ugma sa buntag tan-awon nako kon dawaton niya ang iyang obligasyon kanimo. Kon mosugot siya, maayo; apan kon dili gani, ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga dawaton ko ang obligasyon ko kanimo. Sige, dinhi na lang katulog hangtod buntag.” Busa natulog si Ruth sa tiilan ni Boaz hangtod sa buntag, apan ngitngit pang mibangon si Ruth aron nga dili siya mailhan, kay dili gusto ni Boaz nga may makahibalo nga miadto si Ruth kaniya didto sa giokanan. Miingon si Boaz kang Ruth, “Dad-a dinhi kanako ang gisul-ob mong kupo ug bukhara.” Gibukhad kini ni Ruth, ug gibuboan dayon kini ni Boaz ug mga unom ka takos nga barley ug gipapas-an niya kang Ruth. Unya mibalik si Ruth sa lungsod. Sa pag-abot ni Ruth didto sa iyang ugangan, gipangutana siya, “ Kumusta, anak?” Gisuginlan dayon siya ni Ruth sa tanan nga gihimo ni Boaz. Ug miingon pa gayod si Ruth, “Dili gusto si Boaz nga mopauli ako kanimo nga walay dala, busa gihatagan niya ako niining barley nga unom ka takos.” Miingon si Noemi, “Hulat lang anak, hangtod nga mahibaloan mo kon unsa gayod ang mahitabo, kay dili gayod mopahulay si Boaz hangtod nga matuman niya karong adlawa ang gihangyo mo kaniya.” Unya miadto si Boaz sa pultahan sa lungsod ug milingkod didto. Sa dihang miagi ang mas duol nga paryente ni Elimelec nga giingon ni Boaz, miingon si Boaz kaniya, “Hapit una higala, ug lingkod.” Busa miduol ang tawo ug milingkod. Unya gitigom ni Boaz ang napulo ka mga tigdumala sa lungsod ug gipalingkod usab didto. Ug sa dihang nakalingkod na sila, miingon si Boaz sa iyang paryente, “Mibalik na si Noemi gikan sa Moab, ug gusto niya nga ibaligya ang yuta sa atong paryente nga si Elimelec. Nahunahunaan ko nga ipahibalo kini kanimo. Busa, kon gusto ka, palita kini atubangan niining mga tigdumala sa akong mga katagilungsod ug sa uban pang nagalingkod dinhi. Apan kon dili ka, sulti lang aron masayran ko. Sa tinuod lang, mas may katungod ka sa pagpalit niini, ug sunod lang ako kanimo.” Miingon ang tawo, “ Sige, paliton ko kana.” Apan miingon si Boaz, “Sa adlaw nga paliton mo ang yuta gikan kang Noemi, kinahanglan nga pangasaw-on mo usab ang Moabihanon nga balo nga si Ruth, aron nga kon may anak na kamo, magpabilin ang yuta sa pamilya sa atong paryente nga namatay. ” Sa dihang nadungog kini sa tawo, miingon siya, “Kon mao kana dili ko na lang paliton ang yuta kay tingalig maproblemahan pa ako sa akong kaugalingong yuta tungod kay apil ang mahimo namong anak ni Ruth may bahin na sa akong yuta. Ikaw na lay palit kay dili ko kana mahimo.” Niadtong mga panahona sa Israel, aron may kalig-onan ang pagpalit sa yuta o ang pagbalhin sa katungod sa pagpalit sa yuta, huboon sa usa ka tawo ang iyang sandalyas ug ihatag ngadto sa mopalit. Mao kini ang pamaagi sa mga Israelinhon sa pagpamatuod nga lig-on na ang panagsabot. Busa sa pag-ingon sa tawo kang Boaz, “Ikaw na lay palit sa yuta,” gihubo dayon niya ang iyang sandalyas ug gihatag kang Boaz. Unya miingon si Boaz sa mga tigdumala sa lungsod ug sa tanang mga tawo didto, “Mga saksi kamo karong adlawa nga paliton ko na kang Noemi ang tanang kabtangan ni Elimelec, nga gipanunod ni Kilion ug ni Mahlon. Ug dugang pa gayod, pangasaw-on ko si Ruth nga Moabihanon, nga balo ni Mahlon, aron nga kon may anak na kami, magpabilin ang mga kabtangan ni Mahlon sa iyang pamilya. Ug dili mawala ang iyang kaliwat sa iyang mga katagilungsod.” Unya miingon si Boaz sa mga tawo sa palibot, “Saksi kamo karong adlawa!” Mitubag ang mga tigdumala sa lungsod ug ang tanang mga tawo didto sa pultahan, “Oo, mga saksi kami. Hinaut pa nga ang imong pangasaw-onon himuon sa Ginoo nga sama kang Raquel ug kang Lea nga nanganak ug daghan, nga maoy nahimong mga katawhan sa Israel. Hinaut nga maadunahan ka sa Efrata ug mahimong bantogan sa Betlehem. Hinaut pa nga ang mga anak nga ihatag sa Ginoo kanimo pinaagi niini nga babaye magpabantog sa imong pamilya sama sa pamilya ni Perez, ang anak ni Juda kang Tamar.” Busa gipangasawa ni Boaz si Ruth, ug pagbuot sa Ginoo nga magmabdos siya, ug nanganak siyag lalaki. Miingon ang mga babaye kang Noemi, “Dalaygon ang Ginoo! Gihatagan ka niya karong adlawa ug apo nga moatiman kanimo. Hinaut nga mahimo siyang bantogan sa Israel! Pabaskogon ug atimanon ka niya kon tigulang ka na, kay anak siya sa imong umagad nga nagpangga gayod kanimo labaw pa sa pagpangga sa pito ka anak nga lalaki.” Kanunayng kuhaon ni Noemi ang bata ug sabakon. Siya ang nahimong tig-atiman niini. Miingon ang mga babaye nga silingan ni Noemi, “Anaa na gayoy apo nga lalaki si Noemi!” Ginganlan nila ang bata ug Obed. Ug sa naminyo na si Obed, may anak siya nga si Jesse. Ug si Jesse mao ang amahan ni David. Mao kini ang mga kaliwat ni Perez hangtod kang David: Si Perez amahan ni Hezron, Si Hezron amahan ni Ram, si Ram amahan ni Aminadab, si Aminadab amahan ni Naason, si Naason amahan ni Salmon, Si Salmon amahan ni Boaz, si Boaz amahan ni Obed, si Obed amahan ni Jesse, ug si Jesse amahan ni David. May usa ka tawong kaliwat ni Zuf nga ang ngalan si Elkana. Nagpuyo siya sa Rama didto sa kabungtoran sa Efraim. Anak siya ni Jeroham nga anak ni Elihu. Si Elihu anak ni Tohu nga anak ni Zuf, nga gikan sa tribo ni Efraim. Si Elkana adunay duha ka asawa nga mao sila si Hana ug si Penina. May mga anak si Penina apan si Hana wala. Matag tuig, moadto si Elkana ug ang iyang pamilya sa Shilo aron sa pagsimba ug paghalad ngadto sa Ginoo nga Makagagahom. Niadtong panahona ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas mao ang mga pari sa Ginoo didto sa Shilo. Sa matag higayon nga maghalad si Elkana, bahinon niya ang iyang ihalad ngadto kang Penina ug sa mga anak niini. Apan ang kang Hana doblehon niya kay gihigugma niya kini bisan pa ug gihimo kini sa Ginoo nga baog. Ug tungod kay dili siya makaanak, kanunay siyang palaguton ug pakaulawan ni Penina nga iyang karibal. Mao kini ang kanunayng mahitabo matag tuig. Matag adto ni Hana sa balay sa Ginoo palaguton siya ni Penina hangtod nga mohilak na lang siya ug dili na mokaon. Unya moingon si Elkana kaniya, “Nganong naghilak ka man? Nganong dili ka man mokaon? Nganong nagasubo ka? Dili ba diay ako mas bililhon pa alang kanimo kay sa napulo ka mga anak?” Nanaad si Hana sa Ginoo nga nagaingon, “O Ginoo nga Makagagahom, tan-awa ang akong pag-antos. Hinumdomi ako nga imong sulugoon ug ayaw gayod ako kalimti. Kon hatagan mo akog anak nga lalaki, ihatag ko siya pagbalik kanimo aron mag-alagad siya kanimo sa tibuok niyang kinabuhi, ug dili ko paputlan ang iyang buhok. ” Busa miingon si Eli kaniya, “Hangtod kanus-a pa man ka maghubog-hubog? Undang na niana!” Mitubag si Hana, “Sir, dili ako hubog, ug wala ako makainom ug bisan unsang matang sa bino. Gipahungaw ko lang ngadto sa Ginoo ang kasakit nga akong gibati. Ayaw akog isipa nga usa ka daotang babaye. Nagaampo ako dinhi tungod sa akong hilabihang kaguol.” Mitubag si Eli, “Lakaw ug ayaw na ug kaguol. Hinaut nga ang Dios sa Israel mohatag sa imong gipangayo kaniya.” Miingon si Hana, “Sir, salamat sa imong kaayo kanako.” Unya milakaw siya, ug mikaon ug nawala na ang kasubo sa iyang panagway. Pagkabuntag, sayo kaayong mibangon si Elkana ug ang iyang pamilya ug misimba sila sa Ginoo. Unya mipauli sila sa ilang balay sa Rama. Midulog si Elkana kang Hana, ug gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni Hana nga hatagan siyag anak. Ug wala madugay nagmabdos siya, ug nanganak ug usa ka batang lalaki. Ginganlan niya kinig Samuel, kay miingon siya, “Pinangayo ko siya sa Ginoo.” Unya, miabot na usab ang panahon nga si Elkana ug ang iyang tibuok pamilya mohalad ngadto sa Ginoo sumala sa naandan nilang himuon matag tuig. Mao usab kini ang panahon nga mohalad siya aron sa pagtuman sa iyang panaad sa Ginoo. Apan si Hana wala mouban. Miingon siya ngadto sa iyang bana, “Unya ra ko moadto human ko malutas ang bata ug dad-on ko siya sa balay sa Ginoo aron ihalad, ug didto na siya mopuyo sa tibuok niyang kinabuhi.” Mitubag si Elkana kaniya, “Himoa kon unsay maayo alang kanimo. Pabilin lang dinhi hangtod nga malutas mo na siya. Ug hinaut nga tabangan ka sa Ginoo sa pagtuman sa imong panaad ngadto kaniya.” Busa nagpabilin si Hana ug giatiman niya ang iyang anak. Human niya malutas ang bata, gidala niya kini sa balay sa Ginoo didto sa Shilo. Nagdala usab siyag toriyong baka nga nagaedad ug tulo ka tuig, napulo ka kilo nga harina, ug bino nga gisulod ug sudlanan nga panit. Human nila maihaw ang baka gidala nila si Samuel ngadto kang Eli. Miingon si Hana kang Eli, “Kon mahinumdoman mo pa, sir, ako kadtong babaye nga nagtindog dinhi kaniadto nga nagaampo sa Ginoo. Gipangayo ko kining bataa gikan sa Ginoo ug gihatag niya ang akong gipangayo. Busa karon ihalad ko siya ngadto sa Ginoo. Moalagad siya sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi.” Unya gisimba nila didto ang Ginoo. Unya nagaampo si Hana nga nagaingon: “Nagakalipay ug nagadayeg ako sa Ginoo kay tungod sa iyang gihimo nawala ang akong kaulawan. Gikataw-an ko karon ang akong mga kaaway. Nagakalipay ako sa pagluwas mo kanako. Wala gayoy balaan nga sama sa Ginoo. Wala gayoy sama kaniya. Wala gayoy salipdanan nga bato nga sama sa atong Dios. Undangi na ninyo ang pagkamapasigarbohon ug pagkamapahitas-on kay ang Ginoo Dios nga nahibalo sa tanan, ug ginatimbang-timbang niya ang mga binuhatan sa tawo. Nangapukan na ang mga gamhanan, apan ang mga maluya nangalig-on. Ang mga haruhay kaniadto nagapasuhol na karon aron lang makakaon. Apan ang mga gutom kaniadto haruhay na karon. Ang baog kaniadto karon daghan na ug anak. Apan ang daghan ug mga anak kaniadto nagainusara na karon. Ang Ginoo ang nagakuha ug nagahatag sa kinabuhi sa tawo. Siya ang nagabutang kanila didto sa dapit sa mga patay ug ang nagakuha kanila gikan didto. Gihimo niyang kabos ang uban, ug ang uban gihimong adunahan. Gipaubos niya ang uban, ug ang uban iyang gipasidunggan. Gihaw-as niya ang mga kabos sa ilang kawalad-on ug gipalingkod niya sila uban sa mga halangdon ug gihatagag kadungganan. Siya ang tag-iya sa patukoranan diin gipahimutang ang kalibotan. Gibantayan niya ang iyang matinumanong katawhan, apan ang mga daotan iyang laglagon. Walay tawo nga magmadaogon pinaagi sa iyang kaugalingong katakos. Laglagon niya ang nagasupak kaniya. Ipadalogdog niya ang langit batok kanila. Ang Ginoo ang magahukom sa tibuok kalibotan. Tungod kaniya mahimong gamhanan ug magmadaogon ang iyang pinili nga hari.” Unya mipauli si Elkana ug si Hana sa Rama. Apan gibilin nila si Samuel aron moalagad sa Ginoo ubos sa pag-atiman ni Eli nga pari. Ang duha ka anak ni Eli mga daotang tawo. Wala silay pagtahod sa Ginoo tungod kay wala nila sunda ang mga tulumanon mahitungod sa bahin nga madawat sa mga pari gikan sa halad sa mga tawo. Mao kini ang ilang ginahimo kon adunay nagahalad: Samtang gipabukalan pa ang hinalad nga mga karne, paadtoon na nila didto ang ilang sulugoon nga may dalang dako nga tinidor nga may tulo ka ngipon. Unya tuslokon sa sulugoon ang mga karne sulod sa kaldero o kolon. Ang madala sa tinidor mao ang bahin sa pari. Mao kini ang ilang ginahimo sa ginahalad sa mga Israelinhon nga moadto didto sa Shilo. Ug sa dili pa sunogon ang tambok sa karne, moduol na ang sulugoon sa pari ngadto sa tawo nga nagahalad ug moingon, “Paghatag ug karne aron sugbahon alang sa pari kay dili siya modawat ug pinabukalan; gusto niya hilaw pa.” Kon moingon gani ang nagahalad nga hulaton una nga masunog ang tambok sa karne ayha siya mokuha sa iyang gusto, mao kini ang iyang itubag, “Dili mahimo! Kinahanglang ihatag mo gayod karon dayon, kay kon dili, ilogon ko kana.” Dako kaayo ang sala nga nahimo sa mga anak ni Eli sa presensya sa Ginoo, kay wala nila tahora ang halad alang sa Ginoo. Unya, ang bata nga si Samuel nagpadayon sa pag-alagad sa Ginoo. Nagasul-ob siya sa efod nga hinimo sa linen. Matag tuig himoan ni Hana si Samuel ug pangsapaw nga bisti, ug iya kining dad-on inig-adto niya sa templo uban sa iyang bana alang sa tinuig nga paghalad ngadto sa Ginoo. Ug didto, bendisyonan ni Eli si Elkana ug ang iyang asawa nga nagaingon, “Hinaut pa nga hatagan ikaw sa Ginoo ug dugang mga anak pinaagi niining imong asawa puli sa usa nga iyang gipangayo ug iya ra usab nga gihatag sa Ginoo.” Ug unya namauli sila. Gikaloy-an sa Ginoo si Hana. Nanganak pa siya ug tulo ka lalaki ug duha ka babaye. Si Samuel nagdako nga nagaalagad sa Ginoo. Karon, tigulang na kaayo si Eli. Nadunggan niya ang tanang daotan nga gipanghimo sa iyang mga anak ngadto sa mga Israelinhon. Nadunggan usab niya ang ilang pagpakighilawas sa mga babaye nga nagaalagad didto sa may pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Busa gisultihan niya sila, “Nadunggan ko gikan sa mga tawo ang tanang kadaotan nga ginahimo ninyo. Nganong ginahimo ninyo kini? Undangi na kana ninyo mga anak, kay dili maayo kining balita nga akong nadungog gikan sa mga katawhan sa Ginoo.” Miingon pa gayod si Eli, “Kon ang usa ka tawo makasala sa iyang isigka-tawo, mahimo nga ang Dios magpataliwala kanila. Apan kinsa ang magpataliwala kon ang tawo makasala batok sa Ginoo?” Apan wala mamati kaniya ang iyang mga anak tungod kay kabubut-on sa Ginoo nga patyon sila. Sa laing bahin, padayon nga midako si Samuel, ug nalipay pag-ayo kaniya ang Ginoo ug ang mga tawo. Unya, may usa ka propeta sa Dios nga miadto kang Eli ug miingon kaniya, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Nagpadayag ako sa imong katigulangan nga si Aaron ug sa iyang pamilya sa dihang mga ulipon pa sila sa hari sa Ehipto. Sa tanang tribo sa Israel, ang pamilya ni Aaron ang akong gipili nga mahimong akong mga pari aron sa pag-alagad diha sa akong halaran, sa pagsunog sa insenso, ug sa pagsul-ob sa efod diha sa akong presensya. Gihatag ko usab kanila ang tanang mga halad pinaagi sa kalayo nga ginahalad sa mga Israelinhon. Karon, nganong gihilabtan pa man ninyo ang mga halad nga alang kanako? Nganong mas gitahod mo pa man ang imong mga anak kay kanako? Gipasagdan mo sila nga magpatambok sa ilang kaugalingon sa mga pinakamaayo nga bahin sa mga halad gikan sa mga Israelinhon. Kaniadto, ako nga inyong Ginoo, ang Dios sa Israel, nagsaad kaninyo nga kamo lang gayod ug ang mga kaliwat sa inyong katigulangan ang makaalagad kanako isip mga pari hangtod sa kahangtoran. Apan dili na karon, kay pasidunggan ko ang nagapasidungog kanako, ug panghimaraoton ko ang nagatamay kanako. Dili ko papahawaon ang uban kaninyo sa pag-alagad kanako isip pari, apan moagi silag labihang kalisod, ug dili molungtad ug dugay ang ilang mga kinabuhi. Ug ingon nga timailhan niini, mangamatay ang imong duha ka anak nga si Hofni ug si Finehas sulod sa usa lang ka adlaw. Magpili akog matinumanon nga pari nga mosunod sa akong kabubut-on. Hatagan ko siyag mga kaliwat nga moalagad sa akong piniling hari hangtod sa kahangtoran. Ang mahibilin sa imong mga kaliwat magpakilooy sa mga kaliwat niini nga pari nga hatagan silag kuwarta ug pagkaon. Mohangyo sila kanila nga himuon silang katabang nga mga pari aron lang sila makakaon.” Niadtong panahon nga nagaalagad si Samuel sa Ginoo, ubos sa pag-atiman ni Eli, talagsa na lang makigsulti ang Ginoo, ug talagsa na lang ang mga panan-awon. Usa ka gabii niana, natulog si Eli sa iyang kuwarto. Dili na kaayo makakita si Eli. Si Samuel didto nagatulog sa balay sa Ginoo diin nahimutang ang sudlanan sa Kasabotan. Ug samtang nagsiga pa ang suga sa Dios, gitawag sa Ginoo si Samuel. Mitubag si Samuel, “Unsa man, sir!” Unya midagan siya ngadto kang Eli ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Miingon si Eli, “Wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” Busa mibalik siya ug higda. Gitawag siya pag-usab sa Ginoo, “Samuel!” Mibangon si Samuel ug miadto kang Eli, ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Mitubag si Eli, “Anak, wala ako magtawag kanimo. Balik ug higda.” Niadtong panahona wala pa makaila si Samuel sa Ginoo, kay wala pa makigsulti ang Ginoo kaniya. Gitawag pag-usab sa Ginoo si Samuel. Ikatulo na niya kining pagtawag. Mibangon si Samuel ug miadto kang Eli ug miingon, “Ania na ako, sir! Nganong gitawag mo man ako?” Unya nasabtan ni Eli nga ang Ginoo mao ang nagtawag kang Samuel. Busa giingnan niya si Samuel, “Balik ug higda, ug kon motawag siya pag-usab, ingna siya, ‘Sulti, Ginoo, kay ako nga imong alagad nagapamati.’ ” Busa mibalik si Samuel ug higda. Miadto ang Ginoo kang Samuel, ug sama sa iyang gihimo, gitawag niya kini, “Samuel! Samuel!” Unya mitubag si Samuel, “Sulti, Ginoo, kay ako nga imong alagad nagapamati.” Miingon ang Ginoo, “Hinumdomi kini, sa dili madugay may himuon ako sa Israel. Ang tanang makadungog niini mahadlok gayod. Pag-abot nianang panahona, himuon ko gayod ang tanan kong giingon batok sa pamilya ni Eli. Kay giingnan ko siya nga silotan ko ang iyang pamilya hangtod sa kahangtoran tungod kay gipasagdan niya ang iyang mga anak sa ilang gipanghimo nga pagpakasala, bisan ug nahibaloan niya kini. Busa gipanumpa ko nga ang sala sa pamilya ni Eli dili gayod mapasaylo hangtod sa kahangtoran pinaagi sa bisan unsa nga halad.” Natulog si Samuel hangtod sa buntag, ug unya giablihan niya ang pultahan sa balay sa Ginoo. Nahadlok siyang mosulti kang Eli mahitungod sa gisulti sa Ginoo. Apan gitawag siya ni Eli, “Samuel, anak.” Mitubag si Samuel, “Unsa man.” Nangutana si Eli, “Unsa ang gisulti sa Ginoo kanimo? Ayaw paglimod kanako. Silotan ka sa Dios ug labihan gayod kon dili mo isulti kanako ang tanan niyang giingon kanimo.” Busa gisulti ni Samuel kaniya ang tanan. Wala gayod siyay gilimod. Miingon si Eli, “Siya ang Ginoo; himuon niya kon unsay maayo sumala sa iyang kabubut-on.” Nagtubo si Samuel nga giniyahan sa Ginoo; ug natuman ang tanang gisulti ni Samuel. Busa giila siya nga usa ka propeta sa Ginoo gikan sa Dan hangtod sa Beersheba. Padayon nga nagapakita ang Ginoo kang Samuel sa Shilo, ug didto ginapadayag niya ang iyang kaugalingon kang Samuel pinaagi sa pagpakigsulti kaniya. Ug ang mensahe ni Samuel mikaylap sa tibuok Israel. Unya nakiggira ang mga Israelinhon batok sa mga Filistihanon. Nagkampo ang mga Israelinhon sa Ebenezer, ug ang mga Filistihanon nagkampo sa Afek. Misulong ang mga Filistihanon, ug labihan gayod ang ilang panaggira. Gipildi sa mga Filistihanon ang mga Israelinhon; 4,000 ka mga Israelinhon ang ilang napatay. Sa dihang mibalik sa kampo ang nahibiling mga Israelinhon, nangutana ang mga tigdumala sa Israel, “Nganong gipasagdan kita sa Ginoo nga mapildi sa mga Filistihanon? Maayo pag atong kuhaon ang sudlanan sa Kasabotan didto sa Shilo, aron ubanan kita sa Ginoo ug luwason kita gikan sa atong mga kaaway.” Busa gipakuha nila gikan sa Shilo ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga Makagagahom. Ang tabon niining Kahon may estatuwa sa duha ka kerubin, ug nagapuyo ang Ginoo taliwala niini. Miuban sa pagkuha sa Kahon ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas. Pag-abot sa sudlanan sa Kasabotan didto sa kampo, misinggit ug kusog ang mga Israelinhon tungod sa kalipay, hinungdan nga natay-og ang yuta. Sa dihang nadungog sa mga Filistihanon ang singgit sa mga Israelinhon, nangutana sila, “Nganong naninggit ang mga Hebreo didto sa ilang kampo?” Sa dihang nahibaloan nila nga miabot na ang Kahon sa Ginoo didto sa kampo sa mga Israelinhon, nahadlok sila. Miingon sila, “Delikado kita kay may miabot nga mga dios didto sa kampo sa mga Israelinhon! Wala pa kini mahitabo sukad kaniadto! Alaot gayod kita! Kinsa ang makaluwas kanato gikan sa gamhanan nilang mga dios? Sila ang mga dios nga mipatay sa mga Ehiptohanon didto sa kamingawan pinaagi sa nagkalain-laing matang sa mga katalagman. Apan magpakalig-on kita ug magmaisogon, kay kon dili, mahimo kitang ulipon sa mga Hebreo sama sa pag-ulipon nato kanila. Busa makiggira gayod kita.” Busa nakiggira ang mga Filistihanon, ug napildi nila ang mga Israelinhon. Daghan kaayo ang nangamatay; 30,000 ang napatay nga mga Israelinhon. Ang nahibiling mga Israelinhon nangikyas ug namauli sa ilang gipuy-an. Nailog sa mga Filistihanon ang sudlanan sa Kasabotan, ug napatay usab ang duha ka anak ni Eli nga si Hofni ug si Finehas. Niadtong adlawa, may usa ka tawo nga miyembro sa tribo ni Benjamin nga midagan gikan sa panggubatan paingon sa Shilo. Gigisi niya ang iyang bisti ug gibutangan ug abog ang iyang ulo sa pagpakita sa iyang pagsubo. ug miingon, “Bag-o lang gayod akong miabot gikan sa gira. Miikyas ako.” Nangutana si Eli, “Unsay nahitabo, anak?” Mitubag ang tawo, “Nangikyas ang mga Israelinhon gikan sa mga Filistihanon ug daghan kaayog nangamatay sa atong mga sundalo, apil na ang imong duha ka anak nga si Hofni ug si Finehas. Ug ang Kahon sa Dios nailog.” Sa dihang nahisgotan sa tawo ang bahin sa Kahon sa Dios, natikay-ang si Eli gikan sa iyang gilingkoran didto sa kilid sa pultahan sa lungsod. Nabali ang iyang liog ug namatay siya, kay tambok man gud siya ug tigulang na. Nahimo siyang pangulo sa Israel sulod sa 40 ka tuig. Niadto usab nga higayon, ang umagad ni Eli nga asawa ni Finehas manganakay na. Sa dihang nadunggan niya nga nailog ang Kahon sa Dios ug namatay ang iyang bana ug ugangang lalaki, kalit lang siyang nagbati ug naglisod sa pagpanganak. Sa dihang himalatyon na siya, miingon ang mga babaye nga nagpaanak kaniya, “Lig-ona ang imong kaugalingon! Lalaki ang imong anak!” Apan wala siya manumbaling ni motubag. Sa dihang nailog sa mga Filistihanon ang Kahon sa Dios, gidala nila kini gikan sa Ebenezer ngadto sa Ashdod. Unya gidala nila kini sa templo ni Dagon nga ilang dios-dios ug gibutang sa iyang tapad. Sayo kaayo sa pagkasunod nga adlaw, nakita sa mga taga-Ashdod ang rebulto ni Dagon nga nakulob atubangan sa Kahon sa Ginoo. Gipatindog nila kini ug gibalik sa iyang nahimutangan. Apan pagkasunod nga buntag, nakita na usab nila kining nakulob atubangan sa Kahon sa Ginoo. Ang ulo ug duha ka kamot niini putol na, ug didto na kini sa may pultahan; ang lawas na lang ang nahibilin. Mao nga hangtod karon ang mga pari ni Dagon ug ang mga tawo nga nagasulod sa iyang templo sa Ashdod dili motunob niadtong dapita sa pultahan. Gisilotan pag-ayo sa Ginoo ang mga taga-Ashdod ug ang mga dapit sa palibot niini. Gipatuboan sila sa Ginoo ug mga tumor aron sa pagpaantos kanila. Sa dihang nakita sa mga taga-Ashdod ang mga panghitabo, miingon sila, “Dili angay nga magpabilin dinhi kanato ang Kahon sa Dios sa Israel tungod kay gisilotan niya kita ug si Dagon nga atong dios.” Busa gipatawag nila ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug gipangutana, “Unsa ang atong himuon sa Kahon sa Dios sa Israel?” Mitubag sila, “Dad-on nato kini sa Gat.” Busa gidala nila ang Kahon sa Dios sa Israel ngadto sa Gat. Apan sa dihang miabot na kini didto, gisilotan usab sa Ginoo ang mga katawhan niadtong lungsora. Nangalisang sila pag-ayo kay gipatuboan usab sila sa Ginoo ug mga tumor, bata man o tigulang. Busa gipadala nila ngadto sa Ekron ang Kahon sa Dios. Ug sa dihang isulod na kini didto sa Ekron, mireklamo ang mga katawhan didto. Miingon sila, “Gidala nila dinhi ang Kahon sa Dios sa Israel aron patyon kitang tanan.” Busa gipatawag nila ang tanang pangulo sa mga Filistihanon ug giingnan, “Ibalik ninyo ang Kahon sa Dios sa Israel didto sa iyang dapit, kay kon dili, mangamatay kitang tanan.” Nakasulti sila niini tungod kay nagsugod na ang labihang pagsilot sa Dios sa ilang lungsod. Nangalisang sila kay daghan ang nangamatay. Ang wala mangamatay gituboan ug tumor, ug sangko sa langit ang ilang pagpangayog tabang. Paglabay sa pito ka bulan gikan sa pagdala sa Kahon sa Ginoo sa Filistia, gipatawag sa mga Filistihanon ang ilang mga pari ug mga babaylan ug gipangutana, “Unsay among himuon sa Kahon sa Ginoo? Sultihi kami kon unsaon namo kini pag-uli sa iyang dapit.” Mitubag sila, “Kon ibalik ninyo ang Kahon sa Dios sa Israel, ibalik ninyo kini inubanan sa halad isip bayad sa sala. Niining paagiha mangaayo kamo ug mahibaloan ninyo kon nganong gisilotan niya kamo. ” Ayaw na kamo pagpagahi sa inyong ulo sama sa gihimo sa mga Ehiptohanon ug sa ilang hari. Gitugotan lang nila nga makalakaw ang mga Israelinhon sa dihang labihan na gayod ang pagpaantos kanila sa Dios. Busa karon, paghimo kamog bag-ong karomata ug pagkuhag duha ka inayang baka nga wala pa sukad masangoni ug yugo. Isangon ninyo ang karomata ngadto sa mga baka, apan ayaw ninyo paubana ang ilang mga nati, kondili ikulong ninyo kini sa toril. Pagkahuman, kuhaa ninyo ang Kahon sa Ginoo ug ibutang sa karomata. Ibutang usab ninyo sa tapad niini ang kahon nga gisudlan sa mga giporma nga bulawan nga inyong ipauban isip halad nga bayad sa sala. Unya palakwa ninyo ang mga baka ug pasagdi lang kon asa kini mopaingon, apan panid-i ninyo kini. Kon motungas gani kini paingon sa Bet-Shemes, nga usa sa mga lungsod sa mga Israelinhon, nagpasabot kini nga ang Ginoo mao ang nagpadala kanato niining dako nga katalagman. Apan kon dili gani kini didto mopaingon, mahibaloan nato nga ang Ginoo dili maoy nagsilot kanato, kondili nahitabo lang nga miabot kini kanato.” Busa gituman nila kadto. Mikuha silag duha ka gatasang baka ug gisangonan ug karomata. Ang mga nati niini ilang gikulong sa toril. Gibutang nila sa karomata ang Kahon sa Ginoo ug ang kahon nga may sulod nga mga bulawan nga gipormag mga ilaga ug mga tumor. Unya milakaw ang mga baka diretso sa Bet Shemesh ug wala gayod motipas ug laing dalan, ug nagsige kinig unga samtang naglakaw. Gisundan kini sa mga pangulo sa mga Filistihanon hangtod sa utlanan sa Bet Shemesh. Niadtong higayona, nagaani ang mga taga-Bet Shemesh ug trigo sa kapatagan. Sa dihang nakita nila ang sudlanan sa Kasabotan, nalipay gayod sila. Nakita kining tanan sa lima ka pangulo sa mga Filistihanon, ug unya mipauli sila sa Ekron niadto mismong adlawa. Ang mga bulawan nga gipormag tumor gikan sa lima ka lungsod sa mga Filistihanon nga mao ang mga lungsod sa Ashdod, Gaza, Ashkelon, Gat, ug Ekron. Gipadala nila kini isip halad nga bayad sa sala ngadto sa Ginoo. Ang lima ka bulawan nga gipormag ilaga nagarepresentar niadtong lima ka pinarilan nga mga lungsod sa mga Filistihanon ug sa mga baryo sa palibot niini, nga sakop sa lima ka mga pangulo. Ang dakong bato sa uma ni Josue sa Bet-Shemes, nga ilang gitungtongan sa Kahon sa Ginoo, anaa pa gihapon hangtod karon isip pagpamatuod sa nahitabo. Apan gipatay sa Dios ang 70 ka mga taga-Bet Shemesh tungod kay ilang gilili ang sulod sa Kahon sa Ginoo. Nagbangotan ang mga tawo tungod niining labihan nga silot sa Ginoo kanila. Nakapangutana sila, “Kinsa ang makaatubang sa presensya sa Ginoo, ang balaan nga Dios? Asa nato ipadala ang Kahon sa Ginoo aron mahilayo kini kanato?” Busa nagpadala sila ug mga mensahero ngadto sa mga taga-Kiriat Jearim sa pag-ingon, “Gibalik sa mga Filistihanon ang Kahon sa Ginoo. Kuhaa ninyo kini dinhi ug dad-a dinha sa inyo.” Busa gikuha sa mga taga-Kiriat Jearim ang Kahon sa Ginoo ug gidala ngadto sa balay ni Abinadab nga anaa mahimutang sa bungtod. Ug gipili nila si Eleazar, nga anak ni Abinadab sa pag-atiman niini. Nagpabilin ang Kahon sa Ginoo didto sa Kiriat Jearim sa taas nga panahon—mga 20 ka tuig. Ug sulod niadtong mga tuiga, nagbangotan ug nagpakitabang ang tibuok katawhan sa Israel ngadto sa Ginoo. Unya miingon si Samuel kanila, “Kon tinuoray gayod ang inyong pagbalik sa Ginoo, ilabay ninyo ang inyong mga dios apil na ang imahen ni Ashtarot, ug itugyan ninyo ang inyong kinabuhi sa Ginoo, ug siya lang ang inyong alagaran. Kon himuon ninyo kini, luwason niya kamo gikan sa kamot sa mga Filistihanon.” Busa gilabay nila ang mga imahen ni Baal ug ni Ashtarot, ug ang Ginoo na lang gayod ang ilang gialagaran. Unya miingon si Samuel ngadto sa mga Israelinhon, “Pagtigom kamong tanan didto sa Mizpa, ug mag-ampo ako sa Ginoo alang kaninyo.” Sa dihang nagtigom na silang tanan sa Mizpa, nagkuha silag tubig ug ilang gibubo sa presensya sa Ginoo. Niadtong adlawa nagpuasa sila ug nagsugid sa ilang mga sala ngadto sa Ginoo. Si Samuel ang nangulo sa mga Israelinhon didto sa Mizpa. Sa dihang nabalitaan sa mga Filistihanon nga ang mga Israelinhon nagtigom sa Mizpa, nangandam ang mga pangulo sa mga Filistihanon sa pagsulong sa mga Israelinhon. Ug sa dihang nabalitaan kini sa mga Israelinhon, nahadlok sila. Miingon sila kang Samuel, “Ayawg undang sa pag-ampo ngadto sa Ginoo nga atong Dios nga luwason niya kita gikan sa mga Filistihanon.” Busa nagkuha si Samuel ug masuso pa nga karnero ug gisunog niya kini nga tibuok isip halad nga sinunog ngadto sa Ginoo. Nangayo siyag tabang sa Ginoo alang sa Israel ug gitubag siya sa Ginoo. Samtang naghalad si Samuel, miabot ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Apan nianang adlawa, gipadalogdog sa Ginoo ug labihan kakusog busa nataranta ang mga Filistihanon, ug napildi sila sa mga Israelinhon. Gigukod sila sa mga Israelinhon gikan sa Mizpa hangtod sa ubos sa Bet Kar ug gipamatay. Unya mikuha si Samuel ug bato ug gibutang sa tunga-tunga sa Mizpa ug Shen. Ginganlan niya kinig Ebenezer kay miingon siya, “Hangtod karon ginatabangan kami sa Ginoo.” Busa napildi ang mga Filistihanon, ug wala na sila mosulong pag-usab sa dapit sa mga Israelinhon, kay nakigbatok gayod ang Ginoo kanila samtang buhi pa si Samuel. Ang mga lungsod gikan sa Ekron hangtod sa Gat nga giilog sa mga Filistihanon nabawi sa Israel. Ug naundang usab ang panaggira sa mga Israelinhon ug mga Amorihanon. Nangulo si Samuel sa Israel sa tibuok niyang kinabuhi. Matag tuig, molibot siya sa Betel, Gilgal, ug sa Mizpa, aron mangulo sa mga Israelinhon niining mga dapita. Apan pagkahuman mopauli gayod siya sa Rama, diin siya nagpuyo, aron usab sa pagpangulo sa mga tawo didto. Ug naghimo siyag halaran alang sa Ginoo. Sa dihang tigulang na si Samuel, gihimo niyang mga pangulo sa Israel ang iyang mga anak nga lalaki. Ang ngalan sa iyang kamagulangang anak mao si Joel, ug ang manghod mao si Abia. Ug nagaalagad sila isip mga pangulo sa Beersheba. Apan wala sila mosunod sa mga binuhatan sa ilang amahan. Nawong silag kuwarta, nagadawat silag suborno, ug gituis nila ang hustisya. Busa nagtigom ang tanang tigdumala sa Israel, ug miadto kang Samuel sa Rama. Miingon sila kaniya, “Tigulang ka na; ug ang imong mga anak wala mosunod sa imong binuhatan. Karon, hatagi kami ug hari nga mangulo kanamo sama sa ubang mga nasod.” Apan nasakit pag-ayo si Samuel sa ilang gihangyo, busa nagaampo siya ngadto sa Ginoo. Ug miingon ang Ginoo kaniya, “Tumana ang gisulti nila kanimo; dili ikaw ang ilang gisalikway. Ako ang ilang gisalikway isip ilang hari. Sukad pa sa pagpagawas ko kanila gikan sa Ehipto, gisalikway na nila ako ug nagaalagad sila sa ubang mga dios. Ug karon mao gihapon kini ang ilang ginahimo kanimo. Sige, tumana ang ilang gihangyo. Apan pasidan-i sila kon unsa ang himuon sa hari nga modumala kanila.” Gisulti ni Samuel sa mga tawong nagapangayo kaniyag hari ang tanang giingon sa Ginoo. Miingon si Samuel, “Mao kini ang himuon sa hari nga modumala kaninyo: kuhaon niya ang inyong mga anak nga lalaki ug himuon niyang mga sundalo. Ang uban kanila himuon niyang tigkarwahe, ang uban tigkabayo, ug ang uban tig-una sa iyang karwahe. Ang uban kanila himuon niyang mga opisyal nga modumala sa 1,000 ka mga sundalo, ug ang uban sa 50 ka mga sundalo. Ang uban padarohon niya sa iyang uma. Ang uban mangani sa iyang anihonon. Ang uban pa gayod maghimog mga armas alang sa gira ug mga kagamitan alang sa iyang mga karwahe. Kuhaon niya ang inyong mga anak nga babaye ug himuon niyang mga kusinera, tighimo ug pahumot, ug tigluto ug pan. Kuhaon niya ang labing maayo ninyong mga uma, mga tamnanan ug ubas, mga tamnanan sa olibo, ug ihatag niya kini sa iyang mga alagad. Kuhaon niya ang ikapulo sa inyong mga trigo ug mga ubas, ug ihatag ngadto sa iyang mga opisyal ug sa uban pa niyang mga alagad. Kuhaon usab niya ang inyong mga sulugoon nga lalaki ug babaye ug ang labing maayo ninyong mga baka ug mga asno aron magtrabaho alang kaniya. Kuhaon pa gayod niya ang ikapulo sa inyong mga mananap, ug kamo mismo mahimong iyang mga ulipon. Kon moabot na kana nga panahon, mangayo kamo ug tabang sa Ginoo tungod sa pagsakit kaninyo sa hari nga inyong gipili, apan dili kamo tubagon sa Ginoo.” Apan wala mamati ang mga tawo kang Samuel. Miingon sila, “Dili mahimo! Gusto namo nga adunay hari nga modumala kanamo. Unya mahimo kaming sama sa ubang mga nasod nga may hari nga modumala ug mangulo kanamo sa pagpakiggira.” Sa dihang nadungog ni Samuel ang tanan nga giingon sa mga tawo, gisugilon niya kini ngadto sa Ginoo. Mitubag ang Ginoo kaniya, “Tumana ang ilang gusto; hatagi silag hari.” Unya miingon si Samuel ngadto sa mga Israelinhon, “ Sige, mosugot ako. Pauli na kamo sa inyong mga lungsod.” May usa ka adunahan ug inila nga tawo sa tribo ni Benjamin. Ang iyang ngalan si Kish, ug anak siya ni Abiel. Si Abiel anak ni Zeror. Si Zeror anak ni Bekorat. Ug si Bekorat anak ni Afia nga kaliwat ni Benjamin. Si Kish adunay anak nga si Saul. Batan-on pa si Saul, ug siya ang pinakaguwapo ug pinakataas nga tawo sa Israel. Karon, kini si Kish nawad-an ug mga asno, busa miingon siya sa iyang anak nga si Saul, “Ubana ang usa sa mga sulugoon ug pangitaa ang mga asno.” Busa milakaw si Saul ug ang sulugoon. Miadto sila sa mga kabungtoran sa Efraim hangtod sa dapit sa Shalisha apan wala nila makit-i ang mga asno. Busa miadto sila sa dapit sa Shaalim ug sa mga dapit sa Benjamin apan wala usab nila makit-i didto. Sa dihang nakaabot sila sa dapit sa Zuf, miingon si Saul sa iyang sulugoon, “Dali, mobalik na lang kita, kay tingalig kita na hinuon ang kabalak-an sa akong amahan imbis nga ang mga asno!” Apan mitubag ang sulugoon. “Hulat una! May usa ka propeta sa Dios nga nagapuyo dinhi niini nga lungsod. Tinahod siya kaayo sa mga tawo, ug ang tanan niyang gisulti natuman gayod. Moadto kita didto karon, basin pa kon masultihan niya kita kon asa nato makita ang mga asno.” Miingon si Saul sa iyang sulugoon, “Kon moadto kita kaniya, unsa may atong dad-on ngadto kaniya? Ang atong pagkaon nahurot na, ug wala kitay ikagasa.” Mitubag ang sulugoon, “Ania akoy sinsilyo nga pilak. Ihatag ko kini sa propeta sa Dios aron sultihan niya kita kon asa nato makita ang mga asno.” Samtang nagatungas sila sa bungtod sa lungsod, may natagboan silang mga dalaga nga nanggawas gikan sa lungsod aron magsag-ob. Nangutana sila sa mga dalaga, “Ania ba dinhi ang manalagna?” Mitubag sila, “Oo, ania siya. Nauna lang siya gamay kaninyo. Bag-o pa lang siyang miabot sa among lungsod aron mangulo sa mga tawo sa ilang paghalad didto sa simbahanan sa habog nga dapit. Pagdali kamo! Apasa ninyo siya sa dili pa siya makatungas ngadto sa halaran aron mokaon didto. Dili mosugod ug kaon ang mga tawo nga giimbitar kon dili pa siya moabot, tungod kay kinahanglan nga panalanginan una niya ang halad. Busa tungas na kamo karon dayon, kay maabtan pa ninyo siya samtang adlaw pa.” Busa mitungas sila sa lungsod. Ug samtang nagapasulod sila, nakita nila si Samuel nga nagapaingon sa ilaha sa pag-adto sa simbahanan sa habog nga dapit. Usa ka adlaw sa wala pa moabot si Saul, miingon nang daan ang Ginoo kang Samuel, “Ugma, sa sama niining orasa, paanhaon ko kanimo ang usa ka tawo nga gikan sa dapit sa Benjamin. Dihogi ug lana ang iyang ulo sa pagpaila nga siya ang pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Luwason niya ang akong katawhan gikan sa mga Filistihanon, kay nakita ko ang mga pag-antos sa akong katawhan, ug nadungog ko ang ilang pagpangayo ug tabang.” Sa dihang nakita ni Samuel si Saul, miingon ang Ginoo kang Samuel, “Siya ang tawo nga giingon ko kanimo. Siya ang mangulo sa akong katawhan.” Miduol si Saul kang Samuel didto sa may pultahan sa lungsod ug nangutana, “Mahimo bang mangutana kon asa ang balay sa manalagna?” Mitubag si Samuel kang Saul, “Ako ang manalagna. Pag-una kamo kanako sa simbahanan sa habog nga dapit, kay niining adlawa mokaon kamo uban kanako. Ug ugma sa buntag, isulti ko kanimo, ang tanan nga anaa sa imong hunahuna, ug unya palakwon ko kamo. Bahin sa mga asno nga nawala tulo na ka adlaw ang milabay, ayawg kabalaka kay nakit-an na sila. Ug karon sultihan ko ikaw nga ikaw ug ang panimalay sa imong amahan mao ang gilaoman sa mga Israelinhon nga mangulo kanila.” Mitubag si Saul, “Apan naggikan lang ako sa tribo ni Benjamin, ang labing gamay nga tribo sa Israel, ug ang among pamilya mao ang labing ubos sa among tribo. Nganong giingnan mo ako niana?” Sa dihang didto na sila sa simbahanan sa habog nga dapit, gidala ni Samuel si Saul ug ang sulugoon didto sa hawanan diin naglingkod ang 30 ka tawo nga gipang-imbitar. Unya gipalingkod niya si Saul ug ang sulugoon sa lingkoranan nga alang sa pinasidunggang mga bisita. Miingon si Samuel sa kusinero, “Dad-a dinhi ang karne nga gipalain ko kanimo.” Busa gikuha sa kusinero ang paa ug gibutang sa atubangan ni Saul. Miingon si Samuel, “Sige, kan-a kana. Kay gitagana ko kana kanimo alang niini nga higayon, uban sa mga tawo nga akong gipang-imbitar.” Busa mikaon si Saul uban kang Samuel niadtong adlawa. Sa dihang didto na sila sa gawas sa lungsod, miingon si Samuel kang Saul, “Paunaha ang imong sulugoon kay mag-estorya kita sa makadiyot. Isulti ko kanimo ang giingon sa Dios.” Busa miuna ang sulugoon. Unya nagkuha si Samuel ug usa ka tibod sa lana ug gibubo ang sulod niini sa ulo ni Saul. Gihagkan niya si Saul ug miingon, “Ang Ginoo mismo ang nagpili kanimo nga mangulo sa katawhan nga iyang gipanag-iyahan. Inigbiya mo kanako karon dinhi, may masugatan ka nga duha ka tawo duol sa lubnganan ni Raquel didto sa Zelza, sa utlanan sa Benjamin. Moingon sila kanimo, ‘Nakita na ang mga asno nga inyong gipangita, ug wala na mabalaka ang imong amahan kanila. Ikaw na ang iyang gikabalak-an ug nagsigeg ingon nga unsa na kahay nahitabo kanimo.’ ” Inig-abot mo sa dakong kahoy sa Tabor, may masugatan ka nga tulo ka tawo nga nagapadulong sa Betel aron sa pagsimba sa Dios. Ang usa kanila nagadalag tulo ka batan-ong kanding, ang usa tulo ka pan, ug ang usa usab nagadalag bino nga gisulod sa sudlanan nga panit. Motimbaya sila kanimo ug hatagan ka ug duha ka pan, nga imo usab nga pagadawaton. Inig-abot nimo didto sa Bukid sa Dios, diin anaay kampo sa mga Filistihanon, may matagboan ka nga grupo sa mga propeta nga nagalugsong gikan sa simbahanan sa habog nga dapit. Nagatukar silag harpa, tamborin, plawta, ug mga lira, ug nagasugilon sa mensahe sa Dios. Unya gamhan ka sa Espiritu sa Ginoo ug magasugilon ka sa mensahe sa Dios uban kanila, ug mabag-o ang imong pagkatawo. Kon matuman na kining tanan, himoa kon unsa ang maayo, kay ang Dios magauban kanimo. “Unya mag-una ka kanako sa Gilgal. Moapas ako kanimo didto aron sa paghalad sa mga halad nga sinunog ug sa mga halad alang sa pakigda-it. Kinahanglan maghulat ka sulod sa pito ka adlaw hangtod nga makaabot ako, ug sultihan ko ikaw kon unsa ang imong himuon.” Sa pagbiya ni Saul kang Samuel, gibag-o sa Dios ang iyang kinabuhi, ug ang tanang giingon ni Samuel kaniya natuman niadtong adlawa. Sa pag-abot ni Saul ug sa iyang sulugoon sa Gibea, gisugat siya sa mga propeta. Unya gigamhan si Saul sa Espiritu sa Dios ug nagasugilon usab siya sa mensahe sa Dios uban niadtong mga propeta. Sa dihang nakita sa mga nakaila kaniya nga nagasugilon siya sa mensahe sa Dios uban sa mga propeta, nagpangutan-anay sila, “Nahimo na bang propeta si Saul? Nganong nahimong propeta ang anak ni Kish?” Mitubag ang usa ka tawo nga taga-didto, “Dili mahinungdanon kon kinsa ang iyang amahan; si bisan kinsa mahimong propeta.” Busa mao kana ang sinugdanan sa panultihon nga nagaingon, “Nahimo na bang propeta si Saul?” Pagkahuman ni Saul ug sugilon sa mensahe sa Dios, miadto siya sa simbahanan sa habog nga dapit. Unya nangutana ang uyoan ni Saul kaniya ug sa iyang sulugoon, “Diin ba kamo gikan?” Mitubag si Saul, “Nangita kami sa mga asno. Apan sa dihang wala namo kini makit-i miadto kami kang Samuel.” Miingon ang uyoan ni Saul, “Sultihi ako kon unsa ang giingon ni Samuel kanimo.” Mitubag si Saul, “Gipasaligan niya kami nga nakit-an na ang mga asno.” Apan wala niya sultihi ang iyang uyoan kon unsa ang giingon ni Samuel mahitungod sa iyang paghari. Gipatigom ni Samuel ang mga Israelinhon didto sa Mizpa atubangan sa Ginoo, ug gisultihan niya sila nga, “Kini ang mensahe nga gikan sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipagawas ko kamong mga Israelinhon gikan sa Ehipto; giluwas ko kamo gikan sa mga Ehiptohanon ug sa tanang gingharian nga nangdaog-daog kaninyo. Ako ang inyong Dios nga nagaluwas kaninyo sa tanang katalagman ug kalisod, apan karon gisalikway ninyo ako ug nangayo kamo ug hari nga mangulo kaninyo. Busa karon pagtigom kamo sa akong atubangan sumala sa inyong tribo ug pamilya.’ ” Gipaduol ni Samuel ang matag tribo sa Israel, ug ang tribo ni Benjamin mao ang napilian. Unya gipaadto ni Samuel sa atubangan ang matag pamilya sa tribo ni Benjamin, ug ang pamilya ni Matri mao ang napilian. Ug sa pamilya ni Matri, si Saul nga anak ni Kish ang napilian. Apan sa dihang gipangita nila si Saul, wala nila kini makita. Busa nangutana ang mga tawo sa Ginoo, “Ania ba siya dinhi?” Mitubag ang Ginoo, “Oo, ania siya. Nagatago lang siya sa mga kargamento.” Busa midagan sila ug gikuha nila si Saul. Ug sa dihang gipatindog nila siya sa taliwala, mas taas siya kanilang tanan. Unya miingon si Samuel sa tanang mga tawo, “Mao kini ang tawo nga gipili sa Ginoo. Walay usa kanato nga sama kaniya.” Unya naninggit ang mga tawo, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari!” Gipasabot dayon ni Samuel sa mga tawo ang mga katungdanan ug katungod sa usa ka hari. Gisulat niya kini sa sulatanan nga linukot, ug gitago sa balay sa Ginoo. Unya gipapauli ni Samuel ang mga tawo. Mipauli usab si Saul sa iyang balay sa Gibea. Giubanan siya sa maisog nga mga tawo kansang mga kasingkasing gitandog sa Dios. Kay may mga daotang tawo nga nagbugalbugal kang Saul. Miingon sila, “Unsaon niining tawhana pagluwas kanato?” Ug wala sila mohatag ug mga gasa kang Saul. Apan nagpakahilom lang si Saul. Unya si Nahash nga hari sa mga Amonihanon misulong uban sa iyang mga sundalo, ug gilibotan nila ang lungsod sa Jabes Gilead. Miingon ang katawhan sa Jabes kaniya, “Paghimog kasabotan uban kanamo, ug magpasakop kami kanimo.” Apan mitubag si Nahash, “Mohimo lang ako ug kasabotan uban kaninyo sa usa ka kondisyon: lukaton ko ang tuong mata sa kada usa kaninyo aron maulawan ang tibuok Israel.” Miingon ang mga tigdumala sa Jabes kaniya, “Hatagi kamig pito ka adlaw sa pagpadala ug mensahe sa tibuok Israel. Kon walay moabot sa pagluwas kanamo, itugyan namo ang among kaugalingon kanimo.” Miabot ang mga mensahero sa Gibea, diin nagpuyo si Saul. Ug sa dihang gisulti nila ang giingon ni Nahash, nanghilak ang tanang mga tawo didto. Naatol kadto nga nagapauli si Saul gikan sa uma dala ang iyang mga baka. Nangutana siya, “Unsay nahitabo? Nganong nanghilak ang mga tawo?” Unya gisulti sa mga tawo kaniya kon unsa ang giingon sa mga taga-Jabes. Pagkadungog niini ni Saul, gigamhan siya sa Espiritu sa Dios, ug labihan gayod ang iyang kasuko. Mikuha siya ug duha ka baka ug iyang gitadtad. Unya gihatag niya kini sa mga mensahero, ug gisugo niya sila sa pag-adto sa tibuok yuta sa Israel aron sultihan ang mga tawo niining mosunod: “Mao kini ang mahitabo sa baka nga gipanag-iya sa tawo nga dili mouban kang Saul ug kang Samuel sa pagpakiggira.” Gipahadlok gayod sa Ginoo ang mga Israelinhon, busa nakighiusa sila. Gitigom sila ni Saul sa Bezek: 300,000 ang gikan sa Israel ug 30,000 ang gikan sa Juda. Gisultihan nila ang mga mensahero sa Jabes Gilead, “Ingna ang inyong mga katagilungsod nga maluwas sila ugma sa udto.” Sa dihang gisulti kini sa mga mensahero ngadto sa ilang mga katagilungsod nalipay gayod sila. Miingon sila sa mga Amonihanon, “Ugma itugyan namo ang among kaugalingon kaninyo, ug himoa ninyo kanamo ang inyong gustong himuon.” Ngitngit pa sa pagkasunod nga adlaw, gibahin ni Saul ang iyang mga tawo sa tulo ka grupo. Ug sa dihang kadlawon na, gisulong nila ang kampo sa mga Amonihanon ug gipamatay nila sila hangtod sa pagkaudto. Ang mga nahibiling buhi tagsa-tagsang miikyas. Pagkahuman sa gira, miingon ang mga Israelinhon kang Samuel, “Kinsa kadtong mga tawo nga nagaingon nga si Saul dili takos mahimong atong hari? Dad-a sila dinhi kanamo kay amo silang patyon.” Apan miingon si Saul, “Walay usa nga patyon karong adlawa, kay niining adlawa giluwas sa Ginoo ang Israel.” Unya miingon si Samuel ngadto sa mga tawo, “Dali, mangadto kita sa Gilgal kay iproklamar nato pag-usab si Saul isip atong hari.” Busa nangadto silang tanan sa Gilgal ug didto sa presensya sa Ginoo giproklamar nila si Saul isip hari. Naghalad sila didto ug halad alang sa pakigda-it ngadto sa Ginoo, ug naglipay gayod silang tanan. Miingon si Samuel sa tanang Israelinhon, “Gituman ko ang gipangayo ninyo kanako; gihatagan ko kamo ug hari nga modumala kaninyo. Karon may hari na kamo isip inyong pangulo. Sa akong kabahin, nahimo ako ninyong pangulo sukad sa batan-on pa ako hangtod karon. Apan tigulang na ako ug ubanon na, ug ang akong mga anak dagko na, ug kauban mismo ninyo. Karon, ania ako sa inyong atubangan. Kon may nahimo akong daotan, sultihi ninyo ako diha sa presensya sa Ginoo ug sa hari nga iyang gipili. May gikuha ba akong baka o asno gikan ni bisan kinsa kaninyo? May gilimbongan ba ako o gidaog-daog kaninyo? Midawat ba ako ug suborno ug nagpakanaog ug hukom nga dili makatarunganon? Kon mapamatud-an ninyo nga nahimo ko ang bisan usa niini, bayran ko kini.” Miingon ang mga tawo, “Wala mo kami limbongi o daog-daoga. Wala ka usay gikuha gikan ni bisan kinsa kanamo.” Miingon si Samuel kanila, “Niining adlawa saksi ang Ginoo ug ang hari nga iyang gipili nga wala kamoy ikaakusar batok kanako.” Mitubag ang mga tawo, “ Oo, saksi ang Ginoo.” Unya miingon si Samuel, “Ang Ginoo mao ang nagpili kang Moises ug kang Aaron nga mahimong pangulo sa inyong mga katigulangan, ug siya ang nagpagawas kanila gikan sa Ehipto. Karon, pabilin kamo sa pagtindog sa presensya sa Ginoo, samtang ipahinumdom ko kaninyo ang mga kaayohan nga gihimo sa Ginoo kaninyo ug sa inyong mga katigulangan. “Sa dihang didto ang mga kaliwat ni Jacob sa Ehipto, nangayo sila ug tabang gikan sa Ginoo. Ug gipadala sa Ginoo si Moises ug si Aaron nga mao ang nagpagawas kanila gikan sa Ehipto ug nagdala kanila dinhi niini nga yuta. Apan gikalimtan nila ang Ginoo nga ilang Dios, busa gipapildi sila sa Ginoo kang Sisera, ang komander sa mga sundalo sa Hazor, ug sa mga Filistihanon ug sa hari sa Moab. Nangayo sila ug tabang sa Ginoo ug miingon, ‘Nakasala kami, Ginoo. Gisalikway ka namo, ug among gisimba ang mga imahen ni Baal ug ni Ashtarot. Apan karon, luwasa kami gikan sa among mga kaaway, ug simbahon ka namo.’ Unya gipadala sa Ginoo si Jerubaal, si Barak, si Jefta, ug ako, ug giluwas namo kamo gikan sa inyong mga kaaway sa palibot. Ug nagkinabuhi kamo nga luwas sa katalagman. Apan sa dihang nakita ninyo nga misulong kaninyo si Nahash nga hari sa mga Amonihanon, nangayo kamo kanako ug hari nga modumala kaninyo, bisan pa ug ang Ginoo nga inyong Dios mao ang inyong hari. Karon, ania na ang hari nga inyong gipili. Gipangayo ninyo siya, ug gihatag siya sa Ginoo kaninyo. Walay daotang mahitabo kaninyo kon kamo ug ang inyong hari motahod ug moalagad sa Ginoo nga inyong Dios ug mosunod sa iyang mga sugo. Apan kon dili kamo mosunod sa Ginoo, ug dili motuman sa iyang mga sugo, silotan niya kamo, sama sa gihimo niya sa inyong mga katigulangan. “Karon, ayaw kamo pagbiya. Tan-awa ninyo ang katingalahang butang nga himuon sa Ginoo diha sa inyong atubangan. Dili ba nga panahon karon sa ting-ani sa trigo ug wala nagaulan? Apan mag-ampo ako sa Ginoo nga padalogdogon ug paulanon niya. Unya makaamgo kamo kon unsa kadaotan ang inyong gihimo atubangan sa Ginoo sa dihang nangayo kamo kaniya ug hari.” Busa nagaampo si Samuel sa Ginoo, ug niana mismo nga adlaw, gipadalogdog ug gipaulan sa Ginoo. Nahadlok ang tanang mga tawo sa Ginoo ug kang Samuel. Miingon sila kang Samuel, “Iampo sa Ginoo nga imong Dios nga dili kami mangamatay, kay gidugangan namo ang among mga sala pinaagi sa pagpangayo ug hari.” Mitubag si Samuel, “Ayaw kamo kahadlok. Bisan pag nakahimo kamo niining daotang butang, ayaw kamo pagtalikod sa Ginoo. Alagari hinuon ninyo siya sa tibuok ninyong kasingkasing. Ayaw kamo pag-alagad sa mga walay pulos nga mga dios-dios. Dili sila makatabang o makaluwas kaninyo. Dili gayod kamo isalikway sa Ginoo, kay dili siya buot nga maulawan ang iyang ngalan. Nalipay kaayo ang Ginoo sa paghimo kaninyo nga iyang katawhan. “Sa akong kabahin, nagaampo gayod ako kanunay sa Ginoo alang kaninyo, kay kon dili ko kini himuon, makasala ako sa Ginoo. Ug tudloan ko kamo sa pagkinabuhi nga maayo ug husto. Apan siguroha gayod ninyo nga motahod kamo sa Ginoo ug matinud-anon nga moalagad kaniya sa tibuok ninyong kasingkasing. Hinumdomi ninyo ang katingalahang mga butang nga iyang gihimo alang kaninyo. Apan kon magpadayon kamo sa pagpakasala, kamo ug ang inyong hari pagalaglagon.” Nagaedad ug 30 ka tuig si Saul sa dihang nahimo siyang hari sa Israel, ug naghari siya sulod sa 42 ka tuig. Nagpili si Saul ug 3,000 ka mga lalaki sa Israel sa pagpakiggira sa mga Filistihanon. Giuban niya ang 2,000 sa Mikmas ug sa kabungtoran sa Betel, ug ang 1,000 gipauban niya sa iyang anak nga si Jonatan sa Gibea nga sakop sa Benjamin. Ang wala mapili gipapauli niya. Gisulong ni Jonatan ang kampo sa mga Filistihanon didto sa Geba, ug nadunggan kini sa ubang mga Filistihanon. Busa nagsugo si Saul nga patingogon ang mga budyong sa tibuok yuta sa Israel aron sa pagpaandam sa mga Hebreo alang sa gira. Nabalitaan sa mga Israelinhon nga nasuko pag-ayo ang mga Filistihanon kanila tungod sa pagsulong ni Saul sa ilang kampo. Busa nagtigom ang mga Israelinhon uban kang Saul didto sa Gilgal. Nagtigom ang mga Filistihanon aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. May 3,000 sila ka mga karwahe, 6,000 ka mga tigkabayo, ug labihan kadaghang mga sundalo, nga daw sa balas sa baybayon. Nangadto sila sa Mikmas, sa sidlakan sa Bet Aven, ug didto nagkampo. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon nga morag makuyaw ang ilang kahimtang, nanago sila sa mga langub, sa mga kalibonan, sa mga kabatoan, sa mga bangag, ug sa mga bangag nga pundohanan ug tubig. Ang uban kanila mitabok sa Suba sa Jordan ug nangikyas didto paingon sa Gad ug sa Gilead. Si Saul nagpabilin sa Gilgal, ug ang tanan niyang gikauban nga mga sundalo nagkurog sa kahadlok. Naghulat si Saul kang Samuel didto sa Gilgal sulod sa pito ka adlaw sumala sa giingon ni Samuel kaniya, apan wala moabot si Samuel. Sa dihang nakita ni Saul nga naghinay-hinay na ug katibulaag ang iyang mga kauban, miingon siya, “Dad-a ninyo dinhi kanako ang halad nga sinunog ug ang halad alang sa pakigda-it.” Ug gihalad ni Saul ang halad nga sinunog. Sa hapit na mahuman ug halad si Saul, miabot si Samuel. Migawas si Saul sa pag-abiabi kaniya. Nangutana si Samuel, “Unsa kining imong gihimo?” Mitubag si Saul, “Nakita ko nga naghinay-hinay na ug katibulaag ang mga tawo, ug wala ka moabot sa panahon nga imong giingon, ug nagtigom na ang mga Filistihanon sa Mikmas. Nakahunahuna ako nga tingalig mosulong kanamo ang mga Filistihanon dinhi sa Gilgal ug wala pa ako makahalad sa Ginoo sa pagpangayo kaniya ug tabang. Busa napugos ako paghalad sa halad nga sinunog.” Miingon si Samuel, “Binuang ang imong gihimo. Wala mo tumana ang gisugo sa Ginoo nga imong Dios kanimo. Kon gituman mo lang kini, magahari unta ang imong mga kaliwat sa Israel hangtod sa kahangtoran. Apan dili na kana mahitabo, kay may gipili na ang Ginoo nga usa ka tawo nga tawo nga nagaagpas sa kasing-kasing sa Ginoo. Ug gihimo sa Ginoo kini nga tawo nga pangulo sa iyang katawhan, tungod kay wala ka motuman sa iyang sugo.” Unya mibiya si Samuel sa Gilgal ug miadto sa Gibea nga sakop sa yuta sa Benjamin. Giihap ni Saul ang nahibilin niyang mga tawo; mga 600 silang tanan. Nagkampo si Saul ug ang iyang anak nga si Jonatan, ug ang iyang mga tawo sa Geba nga sakop sa Benjamin, samtang ang mga Filistihanon nagkampo sa Mikmas. Unya, migawas ang mga Filistihanon sa ilang kampo sa tulo ka grupo aron sa pagsulong. Ang usa ka grupo miadto sa Ofra, sa yuta sa Shual. Ang usa miadto sa Bet Horon, ug ang usa miadto sa utlanan nga nagadungaw sa kapatagan sa Zeboyim nga duol sa kamingawan. (Niadtong panahona, walay makahibalong mohimo ug mga gamit gikan sa puthaw sa tibuok Israel. Wala motugot ang mga Filistihanon nga makakat-on ang mga Israelinhon sa paghimo niini kay tingalig mohimo sila ug mga espada ug mga bangkaw. Busa moadto pa ang mga Israelinhon sa mga Filistihanon aron magpabaid sa punta sa ilang mga daro, mga piko, mga atsa, ug mga galab. Ang bayad sa pagpabaid sa punta sa mga daro ug sa mga piko, duha ka salapi. Ug ang bayad sa pagpabaid sa mga atsa, ug pagpaayo sa puthaw nga punta nga ginagamit sa paggiya sa mananap, usa ka salapi.) Busa sa adlaw sa gira, walay usa sa mga Israelinhon nga may espada o bangkaw gawas kang Saul ug kang Jonatan. Unya nagpadala ang mga Filistihanon ug mga sundalo aron magbantay didto sa agianan sa Mikmas. Usa ka adlaw, miingon si Jonatan sa batan-ong lalaki nga tigdala sa iyang armas, “Dali, moadto kita sa bantayanan sa mga Filistihanon aron sa pagpaniid.” Apan wala siya mananghid sa iyang amahan. Niadtong higayona si Saul didto sa ilalom sa kahoy nga pomegranata sa Migron, nga dili halayo sa Gibea. Kauban niya ang 600 niya ka mga tawo. Didto usab si Ahia nga pari, ug nagsul-ob kini ug efod. Si Ahia anak ni Ahitub, nga igsoon ni Icabod. Si Ahitub anak ni Finehas. Si Finehas anak ni Eli nga pari sa Ginoo sa Shilo kaniadto. Walay nasayod nga milakaw si Jonatan. Sa isigka-kilid sa agianan nga maagian ni Jonatan paingon sa bantayanan sa mga Filistihanon, may duha ka pangpang; ang usa gitawag ug Boses ug ang usa gitawag ug Sene. Ang usa nga anaa sa amihan nagaatubang sa Mikmas, ug ang usa nga anaa sa habagatan nagaatubang sa Geba. Miingon si Jonatan ngadto sa tigdala sa iyang armas, “Dali, adtoon na nato ang bantayanan sa mga tawong wala nakaila sa Dios. Basig tabangan kita sa Ginoo, kay walay makababag kaniya sa pagpadaog kanato, bisan daghan man kita o gamay lang.” Miingon ang tigdala sa iyang armas, “Himoa ang imong gusto; kauban mo ako bisan unsa ang mahitabo.” Miingon si Jonatan, “Dali, moadto na kita kanila ug magpakita. Kon moingon sila nga sila ang molugsong dinhi kanato aron makig-away, dili na kita motungas, hulaton na lang nato sila. Apan kon moingon sila nga kita ang motungas, motungas kita, kay mao kana ang timailhan nga ipapildi gayod sila sa Ginoo kanato.” Busa nagpakita silang duha didto sa bantayanan sa mga Filistihanon. Gibiaybiay sila sa mga Filistihanon nga nagkanayon, “Tan-awa ninyo ang mga Hebreo! Nanggawas na sila gikan sa ilang gitagoan nga mga bangag.” Unya gisinggitan nila si Jonatan ug ang tigdala sa iyang armas, “Tungas kamo dinhi kanamo, kay tudloan namo kamo ug leksyon!” Busa miingon si Jonatan sa tigdala sa iyang armas, “Sunod kanako! Kay gitugyan na sila sa Ginoo ngadto sa Israel.” Mitungas si Jonatan, ug misunod ang tigdala sa iyang armas. Gipamatay ni Jonatan ang mga Filistihanon, ug mao usab ang gihimo sa iyang tigdala ug armas. Niining ilang unang pagsulong, nakapatay silag 20 ka mga Filistihanon sa dapit nga mga tunga sa ektarya ang gidak-on. Nahadlok pag-ayo ang mga Filistihanon—kadtong anaa sa kampo, sa uma, sa bantayanan, ug apil na ang mga nanulong. Unya milinog, ug misamot pa gayod ang ilang kahadlok. Didto sa Gibea, nga sakop sa Benjamin, nakita sa mga bantay ni Saul nga ang mga sundalong Filistihanon nagkaguliyang ug nagaiyahay pagpanagan. Miingon si Saul sa iyang mga tawo, “Tigoma ninyo ang mga sundalo ug tan-awa kon kinsa ang wala dinhi.” Ug nadiskobrehan nila nga wala si Jonatan ug ang tigdala sa iyang armas. Miingon si Saul kang Ahia, “Dad-a dinhi ang Kahon sa Dios.” (Niadtong higayona ang Kahon sa Dios didto sa mga Israelinhon.) Samtang nakigsulti si Saul sa pari, misamot pa gayod ang kasaba didto sa kampo sa mga Filistihanon. Busa miingon si Saul sa pari, “Ayaw na lang pagpangutana sa Dios.” Unya nagtigom si Saul ug ang iyang mga tawo ug nanglakaw aron sa pagpakiggira. Nakita nila ang mga Filistihanon nga nagkaguliyang ug nagaunay pagpinatyanay. Ang mga Hebreo nga midapig ug miuban sa mga Filistihanon midapig na kang Saul ug kang Jonatan ug sa uban pang mga Israelinhon. Sa dihang nabalitaan niadtong mga Israelinhon nga nanago sa kabungtoran sa Efraim nga nangikyas ang mga Filistihanon, midasdas usab sila sa paggukod sa mga Filistihanon. Milapas pa sa Bet Aven ang gira. Ug niadtong higayona, gipadaog sa Ginoo ang mga Israelinhon. Niadtong adlawa, naluya ang mga Israelinhon sa kagutom kay nanumpa si Saul nga nagaingon, “Tinunglo ang si bisan kinsa nga mokaon sa dili pa mogabii, sa dili pa ako makapanimalos batok sa akong mga kaaway.” Busa wala gayoy mikaon kanila. Apan wala makadungog si Jonatan sa gipanumpa sa iyang amahan nga angay tumanon sa mga tawo. Busa gituslob niya ang tumoy sa iyang baston sa dugos ug mikaon siya, ug miarang-arang ang iyang pamati. Gisultihan siya sa usa sa mga sundalo, “Dili kita mahimong mokaon kay nanumpa ang imong amahan nga tunglohon si bisan kinsa nga mokaon karong adlawa. Mao gani nga naluya ang mga tawo.” Miingon si Jonatan, “Dili maayo ang gihimo sa akong amahan sa atong nasod. Tan-awa, dili ba maayo kaayo ang akong pamati sa dihang nakatilaw ako sa bisan gamay lang nga dugos? Kon mikaon pa kita sa atong nakuha gikan sa atong mga kaaway, mas daghan pa gayod tingali nga mga Filistihanon ang atong napatay.” Niadtong adlawa, human mapildi sa mga Israelinhon ang mga Filistihanon gikan sa Mikmas hangtod sa Ayalon, gikapoy ug gigutom kaayo sila. Busa nanggiilog sila sa ilang nailog nga mga karnero ug mga baka, ug giihaw nila kini didto mismo, ug gikaon ang karne nga may dugo pa. May usa nga nakasulti kang Saul, “Tan-awa, nagpakasala ang mga tawo sa Ginoo pinaagi sa pagkaon sa karne nga may dugo pa.” Miingon si Saul, “Mga traidor! Pagligid ug dakong bato dinhi kanako. Unya pangadto kamo sa mga tawo ug ingna silang tanan nga magdala ug mga baka, karnero, ug kanding, ug dinhi nila ihawon ug kaonon. Ingna usab sila nga dili sila magpakasala sa Ginoo pinaagi sa pagkaon sa karne nga may dugo pa.” Busa niadtong gabhiona nagdala ang matag usa ug baka didto kang Saul ug giihaw kini. Unya naghimo si Saul ug halaran alang sa Ginoo. Mao kadto ang unang halaran nga iyang gihimo. Miingon si Saul, “Sulongon nato karong gabhiona ang mga Filistihanon. Kuhaon nato ang ilang mga kabtangan ug pamatyon nato silang tanan hangtod sa buntag.” Mitubag ang mga tawo, “Himoa kon unsa ang maayo alang kanimo.” Apan miingon ang pari, “Pangutan-on una nato ang Dios mahitungod niini.” Busa nangutana si Saul sa Dios, “Sulongon ba namo ang mga Filistihanon? Ipapildi mo ba sila kanamo?” Apan wala motubag ang Dios niadtong adlawa. Busa miingon si Saul sa mga pangulo sa katawhan sa Israel, “Dali kamo dinhi, ug magpakisayod kita kon unsa ang sala nga atong nahimo niining adlawa. Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga nagaluwas sa mga Israelinhon, nga ang nakasala patyon gayod, bisan ug si Jonatan pa nga akong anak.” Apan wala gayoy mitubag. Unya miingon si Saul sa tanang mga Israelinhon, “Tindog kamo diha, ug ako ug ang akong anak nga si Jonatan motindog dinhi.” Ug misugot ang mga tawo. Unya nagaampo si Saul, “ Ginoo, Dios sa Israel, ipahibalo kanamo kon kinsa ang nakasala.” Ug pinaagi sa pagripa, si Jonatan ug si Saul ang naripahan ug dili ang mga tawo. Unya miingon si Saul, “Ripaha kon kinsa kanamo ni Jonatan ang nakasala.” Ug ang naripahan mao si Jonatan. Unya nangutana si Saul kang Jonatan, “Unsa ang imong gihimo?” Mitubag si Jonatan, “Gituslob ko ang tumoy sa akong baston sa dugos ug mikaon ako ug gamay. Angay ba gayod ako nga patyon?” Mitubag si Saul, “Oo! Ug kon dili ko ikaw ipapatay, hinaut pa nga silotan ako sa Dios sa hilabihan.” Apan miingon ang mga tawo kang Saul, “Si Jonatan ang nagpadaog kanato, ug karon ato siyang patyon? Dili mahimo! Manaad kami sa buhi nga Ginoo nga dili gayod siya maunsa, kay ang Dios ang nagtabang kaniya sa gihimo niya karong adlawa.” Busa wala patya si Jonatan, kay giluwas siya sa mga tawo. Unya giundangan ni Saul ang paggukod sa mga Filistihanon, ug mibalik ang mga Filistihanon sa ilang dapit. Sa panahon nga naghari si Saul sa Israel, nakiggira siya sa ilang mga kaaway sa palibot. Ang iyang mga kaaway mao ang mga taga-Moab, mga taga-Ammon, mga taga-Edom, ang mga hari sa Zoba, ug ang mga Filistihanon. Bisag kinsa ang iyang ikaaway mapildi niya. Nakig-away siya nga maisogon, ug napildi niya ang mga Amalekanhon. Niining paagiha giluwas niya ang mga Israelinhon sa tanang misulong kanila ug miilog sa ilang mga kabtangan. Ang mga anak nga lalaki ni Saul mao si Jonatan, si Ishvi, ug si Malkishua. Ang iyang mga anak nga babaye mao si Merab, ang magulang, ug si Mical, ang manghod. Ang asawa ni Saul mao si Ahinoam, nga anak ni Ahimaaz. Ang komander sa iyang mga sundalo mao ang iyang ig-agaw nga si Abner, nga anak sa iyang uyoan nga si Ner. Ang amahan ni Saul nga si Kish ug ang amahan ni Abner nga si Ner mga anak ni Abiel. Grabe ang gira sa mga Israelinhon tali sa mga Filistihanon sa tibuok kinabuhi ni Saul. Kon may makita si Saul nga maisog ug kusgan nga tawo, himuon dayon niya kining sundalo. Miingon si Samuel kang Saul, “Ako mao ang gipadala kaniadto sa Ginoo sa pagdihog kanimo ug lana sa pagpaila nga ikaw ang pinili nga hari alang sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Busa pamatia kining mensahe sa Ginoo nga Makagagahom: ‘Silotan ko ang mga Amalekanhon tungod sa ilang pagsulong sa mga Israelinhon sa dihang migawas sila sa Ehipto. Busa karon, sulonga ang mga Amalekanhon! Laglaga sa hingpit ang tanan nga anaa kanila. Pamatya ang ilang mga lalaki, mga babaye, mga kabataan, apil ang mga masuso, ang mga baka, mga karnero, mga kanding, mga kamelyo, ug mga asno.’ ” Busa gipatigom ni Saul ang mga sundalo sa Telaim—200,000 ka mga sundalo ang nagtigom, uban sa 10,000 ka mga kalalakin-an gikan sa Juda. Unya miadto sila si Saul sa lungsod sa Amalek, ug nagaatang sila sa lugut aron sa pagbanhig. Nagpadalag mensahe si Saul sa mga Kenihanon, nga nagaingon: “Pahawa! Biyai ninyo ang mga Amalekanhon aron dili ko kamo laglagon uban kanila, kay maayo kamo sa mga Israelinhon sa dihang migawas sila gikan sa Ehipto.” Busa nagpahilayo ang mga Kenihanon sa mga Amalekanhon. Unya gisulong nila ni Saul ang mga Amalekanhon gikan sa Havila hangtod ngadto sa Shur, sa sidlakan sa Ehipto. Unya miingon ang Ginoo kang Samuel, “Nagbasol ako nga akong gihimo si Saul nga hari, tungod kay mitalikod siya kanako ug wala niya tumana ang akong mga sugo.” Pagkadungog ni Samuel niini, naglagot siya. Busa nagaampo siya sa Ginoo sa tibuok gabii. Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, mibangon si Samuel ug milakaw aron sa pagpakigkita kang Saul. Apan may nakasulti kaniya, “Miadto si Saul sa Carmel aron magpatindog didto ug monumento alang sa iyang kadungganan, ug pagkahuman moadto siya sa Gilgal.” Giadto ni Samuel si Saul. Ug sa dihang nagkita sila, miingon si Saul kaniya, “Hinaut pa nga panalanginan ka sa Ginoo! Gituman ko ang gisulti sa Ginoo.” Apan miingon si Samuel, “ Kon tinuod nga gituman mo ang mga sugo sa Ginoo nganong may mga karnero ug mga baka nga nagatingog nga nadungog ko?” Mitubag si Saul, “Mga pinakamaayo kana nga mga karnero ug mga baka nga gidala sa mga sundalo gikan sa mga Amalekanhon. Wala nila kana patya kay ihalad nila sa Ginoo nga imong Dios, apan ang uban gilaglag namo sa hingpit.” Miingon si Samuel, “Husto na! Sultihan ko ikaw kon unsa ang giingon sa Ginoo kanako kagabii.” Mitubag si Saul, “Sultihi ako.” Miingon si Samuel, “Bisag giisip mo kaniadto ang imong kaugalingon nga ubos, gipili ka gihapon sa Ginoo nga mahimong hari sa mga tribo sa Israel. Ug gipadala ka niya sa usa ka misyon. Miingon siya, ‘Laglaga sa hingpit ang mga Amalekanhon, ang daotang katawhan. Makiggira ka kanila hangtod nga mahurot mo silag pamatay.’ Apan nganong wala ka motuman sa Ginoo? Nganong nagailog hinuon kamo sa pagkuha sa ilang mga kabtangan? Nganong gihimo ninyo kining daotang butang atubangan sa Ginoo?” Mitubag si Saul, “Apan gituman ko ang Ginoo. Gihimo ko ang misyon nga gihatag niya kanako. Gibihag ko si Agag nga hari sa mga Amalekanhon, ug gilaglag ko sa hingpit ang iyang katawhan. Apan nanguha ang mga sundalo sa pinakamaayong mga karnero ug mga baka, gikan sa mga butang nga laglagonon sa hingpit. Gidala nila kini dinhi sa Gilgal aron ihalad sa Ginoo nga imong Dios.” Apan mitubag si Samuel, “Mas malipay ba ang Ginoo sa inyong mga halad kay sa inyong pagtuman kaniya? Ang pagtuman sa Ginoo mas maayo pa kay sa paghalad kaniya sa tambok sa mga karnero. Ang pagkamasinupakon ngadto sa Ginoo sama kadaotan sa pagpamarang. Ug ang pagkagahig ulo sama kadaotan sa pagsimba sa mga dios-dios. Tungod kay gisalikway mo ang sugo sa Ginoo, gisalikway ka usab niya isip hari.” Unya miingon si Saul kang Samuel, “Nakasala ako. Gisupak ko ang sugo sa Ginoo ug ang imong gipang-ingon kanako. Nahadlok ako sa mga tawo, busa gipauyon-uyonan ko lang sila. Apan karon, nagapakilooy ako kanimo nga pasayloon mo ako sa akong mga sala, ug mouban ka kanako sa pagsimba sa Ginoo.” Apan miingon si Samuel, “Dili ako mouban kanimo. Gisalikway mo ang sugo sa Ginoo, busa gisalikway ka usab niya isip hari sa Israel.” Sa dihang mitalikod si Samuel aron sa pagbiya, gihawiran ni Saul ang tumoy sa iyang bisti, ug nagisi kini. Unya miingon si Samuel kaniya, “ Sama usab niini ang mahitabo kanimo: kuhaon sa Ginoo gikan kanimo karong adlawa ang gingharian sa Israel ug ihatag sa sama nimong Israelinhon nga mas maayo kay kanimo. Ang Dios nga gipasigarbo sa Israel dili mamakak ni mousab sa iyang hunahuna, kay dili siya sama sa tawo nga mabalhinon ug hunahuna.” Mitubag si Saul, “Nakasala ako! Apan palihog pasidunggi ako atubangan sa mga tigdumala sa akong katawhan ug atubangan sa tibuok Israel pinaagi sa pag-uban kanako sa pagsimba sa Ginoo nga imong Dios.” Busa miuban si Samuel kang Saul, ug misimba si Saul sa Ginoo. Unya, miingon si Samuel, “Dad-a dinhi kanako si Agag nga hari sa mga Amalekanhon.” Miduol si Agag kang Samuel nga wala gayod magpakitag kahadlok kay nagtuo siya nga dili na siya patyon. Apan miingon si Samuel, “Maingon nga daghang mga inahan ang nawad-an ug mga anak tungod sa imong pagpamatay, patyon ko usab ikaw aron nga ang imong inahan mawad-an usab ug anak.” Ug gipatay ni Samuel si Agag sa presensya sa Ginoo didto sa Gilgal. Unya mibalik si Samuel sa Rama, ug si Saul mipauli sa Gibea. Hangtod nga namatay si Samuel, wala na gayod kini magpakita kang Saul. Apan nasubo gayod siya alang kang Saul. Gikaguol ang Ginoo nga gihimo niyang hari si Saul sa Israel. Usa niadto ka higayon, miingon ang Ginoo kang Samuel, “Hangtod kanus-a ka magsubo alang kang Saul? Gisalikway ko na siya isip hari sa Israel. Karon, pun-a ug lana ang imong sudlanan nga sungay sa mananap, kay paadtoon ko ikaw kang Jesse nga taga-Betlehem. Gipili ko na ang usa sa iyang mga anak nga mahimong hari.” Apan miingon si Samuel, “Unsaon ko pag-adto didto? Kon mahibaloan kini ni Saul, patyon niya ako.” Miingon ang Ginoo, “Pagdala ug dumalagang baka sa Betlehem, ug ingna ang mga tawo didto nga miadto ka aron maghalad sa Ginoo. Agdaha si Jesse nga mouban kanimo sa imong paghalad, ug tudloan ko ikaw kon unsa ang imong himuon. Itudlo ko kanimo ang tawo nga gipili ko nga mahimong hari. Unya dihogan mog lana ang iyang ulo.” Gituman ni Samuel ang giingon sa Ginoo. Pag-abot niya sa Betlehem, gitagbo siya sa mga tigdumala sa lungsod nga nagakurog sa kahadlok. Nangutana sila, “Maayo ba ang imong tuyo sa pag-anhi mo dinhi?” Mitubag si Samuel, “Oo! Mianhi ako dinhi aron maghalad sa Ginoo. Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon ug uban kanako sa paghalad.” Unya gihimo ni Samuel ang seremonya aron mahimong hinlo si Jesse ug ang iyang mga anak, ug giimbitar niya sila sa paghalad. Sa pag-abot nila sa halaranan, nakita ni Samuel ang usa sa mga anak ni Jesse nga si Eliab, ug miingon siya sa iyang kaugalingon, “Walay duhaduha, mao gayod kini siya ang gipili sa Ginoo nga mahimong hari.” Apan miingon ang Ginoo kang Samuel, “Ayaw basihi ang iyang hitsura o ang iyang gitas-on. Dili siya ang akong gipili. Dili ako sama sa tawo. Ang tawo nagtan-aw sa hitsura, apan ako nagtan-aw sa kasing-kasing.” Unya gitawag ni Jesse ang iyang anak nga si Abinadab ug gipaatubang kang Samuel. Apan miingon si Samuel, “Dili siya ang gipili sa Ginoo.” Unya gipaatubang ni Jesse si Shama kang Samuel, apan miingon si Samuel, “Dili usab siya ang gipili sa Ginoo.” Human gipaatubang ni Jesse ang iyang pito ka mga anak nga lalaki kang Samuel, miingon si Samuel kaniya, “Wala gayoy usa kanila nga gipili sa Ginoo.” Unya nangutana si Samuel kang Jesse, “Sila lang ba ang imong mga anak?” Mitubag si Jesse, “Anaa pa ang kamanghoran, apan nagabantay siya sa mga karnero.” Miingon si Samuel, “Paanhia siya dinhi, kay dili kita mopadayon hangtod dili siya moabot.” Busa gipatawag ni Jesse si David, ug gipaadto didto kanila. Guwapo siya, nindot ang iyang mga mata, ug pulahon ang iyang nawong. Unya miingon ang Ginoo kang Samuel, “Dihogi siya sa lana kay siya ang akong gipili.” Busa gikuha ni Samuel ang lana ug gidihogan niya si David atubangan sa iyang mga igsoon. Ug gikan niadtong adlawa gigamhan si David sa Espiritu sa Ginoo. Unya mipauli si Samuel sa Rama. Unya mibiya ang Espiritu sa Ginoo kang Saul, ug gihasol siya sa daotang espiritu nga gipadala sa Ginoo. Miingon ang mga alagad ni Saul kaniya, “Gihasol ka sa daotang espiritu nga gipadala sa Dios. Busa, Mahal nga Hari, tugoti kami nga mangita ug makahibalong motukar ug harpa, kay kon hasolon ka na gani sa daotang espiritu nga gitugotan sa Dios, tukaron niya ang harpa ug mamaayo ang imong pamati.” Busa miingon si Saul sa iyang mga alagad, “Sige, pangita kamo ug tawo nga maayong motukar ug harpa ug dad-a ninyo siya dinhi kanako.” Mitubag ang usa sa iyang mga alagad, “Ang anak ni Jesse nga taga-Betlehem maayong motukar ug harpa, ug dili kay kana lang, isog siya ug maayong makig-away. Guwapo siya ug maayong manulti, ug nagauban kaniya ang Ginoo.” Busa nagpadala si Saul ug mga mensahero kang Jesse aron sa pagsulti nga paadtoon kaniya ang anak niini nga si David nga magbalantay sa mga karnero. Busa gipadala ni Jesse si David ngadto kang Saul nga may dalang mga gasa— usa ka asno nga kargado ug pan, usa ka sudlanan nga panit nga puno ug bino, ug usa ka batan-ong kanding. Sa dihang didto na si David kang Saul, nagaalagad siya kaniya. Nagustohan kaayo siya ni Saul. Ug gihimo siya ni Saul nga tigdala sa iyang armas. Unya nagpadala ug mensahe si Saul kang Jesse nga nagaingon, “Tugoti si David nga magpabilin sa pag-alagad kanako, kay nagustohan ko siya.” Matag higayon nga hasolon si Saul sa espiritu nga gipadala sa Dios, kuhaon dayon ni David ang iyang harpa ug tukaron. Mahuwasan dayon si Saul ug mobiya kaniya ang daotang espiritu. Gitigom sa mga Filistihanon ang ilang mga sundalo didto sa Suco nga sakop sa Juda, aron makiggira. Nagkampo sila sa Efes Damim, sa tunga-tunga sa Suco ug Azeka. Gitigom usab ni Saul ang mga Israelinhon ug nagkampo sila duol sa kapatagan sa Elah. Nagaandam sila sa pagpakiggira sa mga Filistihanon. Nagtigom ang mga Filistihanon sa pikas nga bungtod ug ang mga Israelinhon sa pikas usab nga bungtod, ug taliwala nila ang kapatagan. Unya, kini si Goliat nga taga-Gat, nga kapin siyam ka piye ang katas-on, ug maayo sa pagpakiggira, migawas sa kampo sa mga Filistihanon ug nagpaduol sa kampo sa mga Israelinhon. Bronsi ang iyang helmet, ug bronsi usab ang iyang panagang sa dughan nga may gibug-aton nga mga 60 ka kilo. Gisul-oban usab ug bronsi ang iyang mga paa ug mga batiis, ug may gisablay nga bronsing bangkaw sa iyang likod. Ang iyang bangkaw bug-at ug baga; ang puthaw nga tumoy niini may gibug-aton nga mga pito ka kilo. Ug nagauna kaniya ang tigdala sa iyang taming. Mitindog si Goliat ug misinggit ngadto sa mga Israelinhon, “Nganong kamo mang tanan ang makig-away? Usa ako ka Filistihanon ug kamo mga sulugoon ni Saul. Pagpili kamog usa ka tawo nga makig-away kanako. Kon mapatay niya ako, mahimo ninyo kaming ulipon, apan kon mapatay ko siya, himuon namo kamong ulipon ug moalagad kamo kanamo. Karon, ginahagit ko kamo! Paanhia ninyo kanako ang tawo nga makig-away kanako.” Pagkadungog niadto ni Saul ug sa mga Israelinhon, nangahadlok sila pag-ayo. Unya, may anak si Jesse nga si David. Si Jesse usa ka Efratanhon nga nagapuyo sa Betlehem nga sakop sa Juda. Tigulang na siya sa panahon ni Saul. May walo siya ka anak nga lalaki. Ang tulo niya ka magulang nga anak miuban kang Saul sa gira. Ang kamagulangan mao si Eliab, ang ikaduha si Abinadab, ug ang ikatulo si Shama. Ang kamanghoran mao si David. Ug samtang mouban ang tulo ka magulang kang Saul sa pagpakiggira, si David mag-uli-uli sa Betlehem gikan sa kampo ni Saul aron sa pag-atiman sa mga karnero sa iyang amahan. Sulod sa 40 ka adlaw ginahagit ni Goliat ang mga Israelinhon adlaw ug gabii. Usa niana ka adlaw, miingon si Jesse kang David, “Anak, dalikyat ug adto sa imong mga igsoon didto sa kampo ug dad-i silag mga tunga sa sakong sinanlag nga lugas ug napulo ka buok pan. Dad-i usab ug napulo ka buok keso ang komander sa mga sundalo. Susiha kon unsa nay kahimtang sa imong mga igsoon, ug balik dinhi dala ang pagpamatuod nga maayo ang ilang kahimtang. Tua sila karon sa kapatagan sa Elah nga nagapakiggira sa mga Filistihanon uban kang Saul ug sa ubang mga Israelinhon.” Busa sa pagkasunod nga adlaw, sayo pa kaayong mibangon si David ug giandam ang pagkaon nga iyang dad-onon. Gibilin niya ang mga karnero sa usa ka magbalantay, ug unya milakaw siya sumala sa giingon sa iyang amahan. Sa pag-abot niya sa kampo sa mga Israelinhon, mao usay pagpanggawas sa mga sundalo nga nagasinggit sa pagpakiggira. Ug nagaatubangay ang mga Israelinhon ug ang mga Filistihanon nga andam na sa pagpakiggira. Gibilin ni David ang iyang mga dala sa tigdumala sa mga kinahanglanon sa mga sundalo, ug midagan ngadto sa awayanan ug nangumusta sa iyang mga igsoon. Samtang nakigsulti siya kanila, miabante si Goliat, ang maayong makig-away nga Filistihanon nga taga-Gat, ug gihagit na usab niya ang mga Israelinhon. Ug nadunggan kini ni David. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon si Goliat, nanagan sila sa labihang kahadlok. Nagaingnanay sila, “Nakita ba ninyo kanang tawo nga nagasulong aron hagiton ang Israel? Hatagan sa hari ug dako nga ganti ang tawo nga makapatay kaniya. Ug dili kay kana lang, ipaasawa pa sa hari kaniya ang iyang anak, ug dili pabayron ug buhis sa Israel ang pamilya sa iyang amahan.” Nangutana si David sa mga tawo nga nagtindog duol kaniya, “Kinsa ba gayod kanang Filistihanon, nga wala nakaila sa Dios, nga nagapanghagit sa mga sundalo sa buhi nga Dios? Ug unsa ang madawat sa tawo nga makapatay kaniya aron maundang ang iyang pagpakaulaw sa Israel?” Gisulti sa mga tawo kaniya ang ilang gihisgotan mahitungod sa ganti nga madawat sa tawo nga makapatay kang Goliat. Sa dihang nadunggan ni Eliab, ang kamagulangang igsoon ni David, nga nakigsulti si David sa mga tawo, nasuko siya pag-ayo. Miingon siya kang David, “Nganong mianhi ka dinhi? Kinsay gipabantay mo sa pipila lang ka buok natong karnero sa kamingawan? Mianhi ka lang aron sa pagtan-aw ug gira! Ngano si kinsa ka ba? Kahambogiro gud nimo.” Miingon si David, “Ngano? Unsa bay akong gihimo? Nangutana lang ako!” Unya mitalikod si David gikan kaniya ug miatubang sa ubang mga tawo ug nangutana sa mao gihapong pangutana. Ug mao usab gihapon ang ilang gitubag kaniya. Ang gipanulti ni David nakaabot kang Saul, busa gipatawag siya ni Saul. Pag-abot ni David, miingon siya kang Saul, “Walay usa nga angayng mawad-an ug kaisog tungod niini nga Filistihanon. Ako nga imong alagad makig-away kaniya.” Mitubag si Saul, “Dili ka makahimo sa pagpakig-away nianang Filistihanon. Bata ka pa ug siya hanas na sa pagpakig-away sukad sa bata pa siya.” Apan mitubag si David, “Sir, dugay na akong tigbantay sa mga karnero sa akong amahan. Kon tangagon gani sa liyon o oso ang karnero, gukdon ko kini ug bunalan, ug ilogon ko pagbalik ang karnero. Kon mosukol siya kanako gunitan ko siya sa liog ug bunal-bunalan hangtod nga mamatay. Nahimo ko kini sa liyon ug sa oso, ug himuon ko usab nianang Filistihanon nga wala nakaila sa Dios, tungod kay gihagit niya ang mga sundalo sa buhi nga Dios. Ang Ginoo nga nagluwas kanako gikan sa liyon ug sa oso moluwas usab kanako gikan nianang Filistihanon.” Miingon si Saul kang David, “Sige, lakaw. Ug hinaut nga magauban ang Ginoo kanimo.” Unya gipasul-ob niya kang David ang iyang bronsi nga helmet ug ang panagang sa dughan alang sa gira. Unya gitakin ni David ang espada ni Saul ug misulay sa paglakaw-lakaw tungod kay wala siya maanad sa paggamit niini. Miingon siya kang Saul, “Dili ako makahimo sa pagpakig-away nga nagasul-ob niini, kay wala ako maanad.” Busa gihubo niya kadtong tanan. Unya gikuha niya ang iyang sungkod, ug namunit ug lima ka hamis nga mga bato sa lugut ug gisulod sa iyang sudlanan nga panit. Dala ang iyang lambayog, miadto siya kang Goliat. Si Goliat usab nagpaingon na kang David uban sa tigdala sa iyang armas nga nagauna kaniya. Sa dihang naklaro ni Goliat nga si David usa lang ka batan-on nga guwapo, ug pulahon ug aping, gibiaybiay niya kini. Miingon siya kang David, “Iro ba ako nga imo lang dad-an ug lipak?” Ug gitunglo niya si David sa ngalan sa iyang mga dios. Unya miingon, “Duol dinhi, kay ipakaon ko ang imong unod sa mga langgam ug sa mabangis nga mga mananap!” Mitubag si David, “Mianhi ka sa pagpakig-away kanako dala ang espada ug bangkaw, apan makig-away ako kanimo sa ngalan sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa mga sundalo sa Israel nga imong gihagit. Niining adlawa, itugyan ka sa Ginoo kanako! Patyon ko ikaw ug putlan sa imong ulo. Ug niini usab nga adlaw, ipakaon ko ang mga patayng lawas sa mga Filistihanon sa mga langgam ug sa mabangis nga mga mananap, ug mahibaloan sa tibuok kalibotan nga may Dios ang Israel. Ang tanang nagatigom dinhi masayod nga ang Ginoo wala magkinahanglan ug armas sa pagluwas sa iyang katawhan, kay ang Ginoo mismo ang makig-away, ug itugyan niya kamong tanan kanamo.” Sa dihang midasdas si Goliat kaniya, midagan si David sa pagtagbo kaniya. Mikuha si David ug bato sa iyang sudlanan nga panit, ug gilambuyog niya kini sa agtang ni Goliat. Nalubong ang bato sa agtang ni Goliat, ug natumba siya nga nagkulob sa yuta. Busa midaog si David batok kang Goliat pinaagi lang sa lambayog ug sa usa ka bato. Napatay niya si Goliat bisan wala siyay espada. Midagan si David paduol kang Goliat ug gikuha niya ang espada niini, ug gipunggotan niya kinig ulo. Sa dihang nakita sa mga Filistihanon nga patay na ang ilang sundalo nga maayong makig-away, nanagan sila. Unya midasdas ang mga sundalo sa Israel ug Juda nga nagpaninggit, ug gigukod nila ang mga Filistihanon hangtod sa Gat ug Ekron. Nagkatag ang mga patayng lawas sa mga Filistihanon sa dalan sa Shaaraim paingon sa Gat ug Ekron. Human nilag gukod ang mga Filistihanon, mibalik sila ug gipanguha nila ang mga nangahibiling butang sa kampo sa mga Filistihanon. Gikuha ni David ang ulo ni Goliat ug gidala sa Jerusalem, ug gibutang niya sa iyang tolda ang mga armas ni Goliat. Niadtong nakita ni Saul si David nga nagapaduol kang Goliat aron makig-away, nangutana siya kang Abner nga komander sa mga sundalo, “Abner, kang kinsang anak kana nga batan-on?” Mitubag si Abner, “Wala gayod ako mahibalo, Mahal nga Hari.” Miingon si Saul, “Susiha kon kang kinsa siyang anak.” Sa dihang nakabalik si David sa ilang kampo human niya mapatay si Goliat, gidala siya ni Abner ngadto kang Saul. Nagbitbit pa si David sa ulo ni Goliat. Nangutana si Saul kaniya, “Dong, kang kinsa kang anak?” Mitubag si David, “Anak ako sa imong alagad nga si Jesse nga taga-Betlehem.” Human magkasulti si David ug si Saul, nagkasuod na dayon si David ug ang anak ni Saul nga si Jonatan. Gimahal pag-ayo ni Jonatan si David sama sa pagmahal niya sa iyang kaugalingon. Sukad niadto wala na paulia ni Saul si David sa ila. Naghimo si Jonatan ug pakigsaad kang David nga mag-inunongay sila hangtod sa kahangtoran, tungod kay gimahal niya kaayo si David sama sa pagmahal niya sa iyang kaugalingon. Ug agig pagpamatuod sa iyang panumpa, gihubo niya ang iyang panggawas nga bisti ug gihatag kang David, apil ang iyang kupo, espada, pana, ug bakos. Nagmadaogon si David sa tanang mga gipahimo ni Saul kaniya, busa gihatagan siya ni Saul ug taas nga ranggo sa mga sundalo. Nagustohan kini sa tanang mga tawo apil usab ang mga opisyal ni Saul. Sa dihang namauli na ang mga Israelinhon human mapatay ni David si Goliat, gitagbo si Saul sa mga babaye nga naggikan sa tanang lungsod sa Israel. Malipayon silang nanganta ug nanagsayaw nga may mga tamborin ug mga harpa. Mao kini ang ilang giawit: “Linibo ang napatay ni Saul, apan ang kang David tinag-pulo ka libo.” Nasuko pag-ayo si Saul sa dihang nadunggan niya ang ilang awit. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Nagaingon sila nga tinag-pulo ka libo ang napatay ni David apan ang ako linibo lang. Sa sunod himuon na nila siyang hari.” Busa sukad niadto ginapanid-an na ni Saul si David tungod kay nasina siya niini. Nahadlok si Saul kang David kay giubanan kini sa Ginoo samtang siya gibiyaan na sa Ginoo. Busa gipalayo niya si David gikan kaniya, ug gihimo niya kining komander sa 1,000 ka mga sundalo. Gipangulohan ni David ang mga sundalo sa pagpakiggira. Nagmalampuson siya sa tanan nga iyang gihimo tungod kay nagauban ang Ginoo kaniya. Sa dihang nahibaloan ni Saul nga nagmalampuson si David, misamot ang iyang kahadlok kaniya. Apan gihigugma gayod sa tanan nga taga-Israel ug taga-Juda si David, tungod kay gipangulohan niya sila sa pagpakiggira. Usa niana ka higayon, miingon si Saul kang David, “Andam ako nga ipaasawa kanimo ang akong kamagulangang anak nga si Merab sa kondisyon nga mag-alagad ka kanako nga maisogon ug makiggira alang sa Ginoo.” Naghunahuna si Saul nga pinaagi niini mapatay si David sa mga Filistihanon, ug dili na kinahanglan nga siya pa ang mopatay niini. Apan miingon si David kang Saul, “Kinsa ba ako ug ang akong pamilya nga mahimong umagad sa hari?” Sa pag-abot sa panahon nga ipakasal na si Merab kang David, gipaasawa hinuon ni Saul si Merab kang Adriel nga taga-Mehola. Unya ang usa ka anak ni Saul nga babaye nga si Mical nakagusto kang David. Ug sa dihang gisultihan si Saul bahin niini, nalipay siya. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Ipaasawa ko si Mical kang David, ug himuon ko siyang paon aron mapatay si David sa mga Filistihanon.” Busa miingon si Saul kang David, “May higayon ka pa nga mahimong akong umagad!” Unya gisugo ni Saul ang iyang mga alagad nga sekretohan ug sulti si David, ug ingnon kini, “Nagustohan ka gayod sa hari ug sa tanan niyang mga alagad. Busa sugot na nga mahimo ka niyang umagad.” Sa dihang gisulti nila kini kang David, miingon siya, “Dili ako makahimo sa pagbayad kang Saul aron mapangasawa ko ang iyang anak. Kabos lang ako ug dili gani ilado.” Sa dihang gisultihan nila si Saul sa giingon ni David, miingon si Saul, “Ingna ninyo si David nga ang pangayoon ko lang ingon nga bayad sa pagpakasal niya sa akong anak mao ang panit sa tumoy sa kinatawo sa 100 ka mga Filistihanon, ingon nga akong panimalos ngadto kanila nga akong mga kaaway.” Mao kadto ang plano ni Saul aron mapatay si David sa mga Filistihanon. Sa dihang gisulti kini sa mga alagad ni Saul kang David, nalipay siya nga mahimong umagad sa hari. Busa sa wala pa moabot ang panahon nga gitakda ni Saul kang David, nakiggira si David ug ang iyang mga tawo sa mga Filistihanon ug nakapatay silag 200 ka mga Filistihanon. Unya gipakuha niya ang panit sa tumoy sa kinatawo sa mga Filistihanon ug gidala kini ngadto sa hari, aron mahimo siyang umagad niini. Busa gipaminyo ni Saul ang iyang anak nga si Mical kang David. Sa dihang nakaamgo si Saul nga ang Ginoo nagauban gayod kang David ug nahigugma pag-ayo ang iyang anak nga si Mical kang David, misamot ang iyang kahadlok. Ug nahimo niyang kaaway si David hangtod namatay siya. Padayon nga nakiggira ang mga Filistihanon sa mga Israelinhon. Ug sa matag gira nila, mas nagmalampuson si David kaysa ubang mga opisyal ni Saul. Busa nabantog pag-ayo si David. Unya, gisugo ni Saul si Jonatan ug ang tanan niyang alagad nga patyon si David. Apan gimahal gayod ni Jonatan si David, busa gipahimangnoan niya si David. Miingon siya, “Nangita ug higayon ang akong amahan sa pagpatay kanimo, busa magbantay ka gayod. Ugma sa buntag, tago sa usa ka dapit sa uma, ug ayaw pagbiya didto. Dad-on ko didto ang akong amahan ug pakigsultihan ko siya bahin kanimo. Unya sultihan ko ikaw kon unsay akong masayran.” Busa pagkabuntag gidala ni Jonatan si Saul didto sa uma, ug gidayeg ni Jonatan si David ngadto sa iyang amahan. Unya miingon siya, “Amahan ko, ayaw pasipad-i si David nga imong alagad. Wala man siya makasala batok kanimo. Nakahimo pa gani siyag dakong kaayohan alang kanimo. Gisugal niya ang iyang kinabuhi sa dihang gipatay niya ang Filistihanon nga si Goliat, ug gipadaog sa Ginoo ang tibuok Israel. Nakita mo kini ug nalipay ka. Nganong buot mong patyon ang usa ka inosenteng tawo, sama kang David, sa walay igong hinungdan?” Namati si Saul kang Jonatan ug nanaad siya sa buhi nga Ginoo nga dili niya ipapatay si David. Pagkahuman gitawag ni Jonatan si David ug gisultihan sa tanan nilang gipanagsultihan ni Saul. Unya gidala niya si David ngadto kang Saul, ug nagaalagad si David pagbalik kang Saul sama sa milabay nga mga adlaw. Naggira na usab ang mga Filistihanon ug mga Israelinhon, ug gipangulohan ni David ang iyang mga tawo sa pagpakiggira. Labihan gayod ka kusgan ang puwersa ni David, busa nanagan ang mga Filistihanon. Usa niana ka higayon, gigamhan si Saul sa daotang espiritu nga gipadala sa Ginoo. Naglingkod siya niadtong tungora didto sa iyang balay ug nagkupot sa iyang bangkaw. Ug samtang nagatukar si David sa harpa, nagtinguha si Saul nga ipapilit si David sa dingding pinaagi sa pagbangkaw kaniya, apan nakalikay si David. Ug miikyas si David niadtong gabhiona. Unya nagpadala si Saul ug mga tawo aron bantayan ang balay ni David ug patyon kini pagkabuntag. Apan gipahimangnoan si David ni Mical nga iyang asawa, “Kon dili ka moikyas karong gabhiona, ugma patyon ka.” Busa gitabangan ni Mical si David nga makakanaog agi sa bintana, ug miikyas si David. Unya mikuha si Mical ug rebulto sa dios-dios ug gipahigda sa higdaanan. Gihabolan niya kini ug gibutangan ug balhibo sa kanding ang ulo. Pag-abot sa mga tawo nga gipadala ni Saul sa pagdakop kang David, giingnan sila ni Mical nga nagsakit si David. Sa dihang gisulti nila kini kang Saul, gipabalik sila ni Saul aron sila mismo ang motan-aw kang David. Giingnan niya sila, “Dad-a ninyo siya dinhi kanako nga nagahigda sa iyang higdaanan aron ako siyang patyon.” Apan sa pagsulod nila sa balay ni David, nadiskobrehan nila nga ang nagahigda rebulto diay nga gibutangan ug balhibo sa kanding ang ulo. Miingon si Saul kang Mical, “Nganong gilimbongan mo ako ug gipaikyas mo ang akong kaaway?” Mitubag si Mical, “Miingon siya kanako nga patyon ako niya kon dili ko siya tabangan nga makaikyas.” Busa nakaikyas si David ug miadto kini kang Samuel didto sa Rama, ug gisultihan niya si Samuel sa tanang gihimo ni Saul kaniya. Unya miadto sila ni Samuel sa Nayot ug didto nagpuyo. May nakabalita kang Saul nga si David atua sa Nayot sa Rama. Busa nagpadala siyag mga tawo aron sa pagdakop kang David. Apan sa pag-abot nila didto, nakita nila ang grupo sa mga propeta nga nagasulti sa mensahe sa Dios, ug si Samuel ang nangulo kanila. Unya gigamhan sa Espiritu sa Dios ang mga tawo ni Saul ug nagsulti usab sila sa mensahe sa Dios. Sa dihang nadunggan ni Saul ang nahitabo, nagpadala na usab siyag dugang nga mga tawo aron sa pagdakop kang David, apan misulti usab sila sa mensahe sa Dios. Nagpadala pa gayod si Saul ug mga tawo sa ikatulong higayon, ug nagsulti gihapon kini sila sa mensahe sa Dios. Sa kaulahian si Saul na gayod mismo ang miadto sa Rama. Sa pag-abot niya didto sa dakong bangag nga pundohanan ug tubig sa Secu, nangutana siya kon hain si Samuel ug si David. Gisultihan siya nga atua didto sa Nayot. Apan samtang nagpaingon siya didto, gigamhan usab siya sa Espiritu sa Dios ug misulti sa mensahe sa Dios hangtod nga nakaabot siya sa Nayot. Gihubo niya ang iyang bisti ug misulti sa mensahe sa Dios atubangan ni Samuel. Mihigda siya didto nga walay bisti tibuok adlaw ug gabii. Mao kini ang hinungdan sa panultihon nga, “Nahimo na ba usab nga usa ka propeta si Saul?” Unya, miikyas si David gikan sa Nayot sa Rama ug miadto kang Jonatan ug nangutana, “Unsa ba ang sala nga akong nahimo ngadto sa imong amahan nga buot man niya akong patyon?” Mitubag si Jonatan, “Dili mahimo nga ila kang patyon! Walay himuon ang akong amahan nga dili niya ipahibalo kanako, mahinungdanon man kini o dili. Kon nagtinguha gayod siya sa pagpatay kanimo, gipahibalo unta niya kanako. Busa dili kana tinuod!” Apan miingon si David, “Nahibalo ang imong amahan nga maayo ka kanako, busa gihunahuna niya nga mas maayo nga dili ka pahibaloon sa iyang plano sa pagpatay kanako kay tingalig maguol ka. Apan ipanumpa ko gayod kanimo, sa atubangan sa buhi nga Ginoo ug kanimo, nga anaa ako sa kakuyaw.” Miingon si Jonatan, “Himuon ko ang bisan unsa nga ipahimo mo kanako.” Busa miingon si David, “Ugma Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug kinahanglang mokaon ako uban sa imong amahan. Apan tugoti ako nga molakaw ug motago sa uma hangtod sa gabii sa ikatulong adlaw. Kon pangitaon ako sa imong amahan, sultihi siya nga nananghid ako kanimo nga mopauli sa amo sa Betlehem aron ikauban ko ang tibuok kong panimalay sa ilang paghalad nga ginahimo matag tuig. Kon moingon siya nga walay kaso, dili ako mabalaka. Apan kon masuko siya, sigurado gayod nga may tuyo siyang patyon ako. Kon mahimo, tabangi ako ingon nga pagpamatuod sa imong gipanumpa kanako atubangan sa Ginoo. Apan kon nakasala gayod ako, ikaw na mismo ang mopatay kanako. Nganong itugyan mo pa ako sa imong amahan?” Mitubag si Jonatan, “Dili kana mahitabo! Kon makasiguro ako nga ang akong amahan may tinguha sa pagpatay kanimo, ipahibalo ko gayod kini kanimo.” Nangutana si David, “Kinsa ang mosugilon kanako kon masayran mo nga nasuko ang imong amahan kanako?” Miingon si Jonatan, “Dali! Mangadto kita sa uma.” Busa milakaw sila. Miingon si Jonatan kang David, “Nagasaad ako sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga sa sama niining orasa ugma o sa sunod nga adlaw, makigsulti ako sa akong amahan. Ug kon wala siya masuko kanimo, pahibaloon ko ikaw. Apan kon gusto gayod sa akong amahan nga patyon ka, unya dili ko ikaw pahibaloon aron makaikyas ka, hinaut nga silotan ako sa Ginoo sa labihan gayod. Karon, hinaut nga ubanan ka sa Ginoo sama sa iyang pag-uban kaniadto sa akong amahan. Ug hinaut nga samtang buhi pa ako, ipakita mo ang imong pagmahal kanako sama sa pagmahal sa Ginoo kanato. Ug kon patay na ako, ipadayon mo gihapon ang imong paghigugma sa akong pamilya, bisan patyon pa sa Ginoo ang tanan mong kaaway.” Busa naghimo si Jonatan ug kasabotan sa panimalay ni David, ug miingon siya, “Hinaut nga ikaw ug ang imong mga kaliwat ipalaglag sa Ginoo sa imong mga kaaway kon dili mo tumanon ang atong kasabotan.” Gipasaad pag-usab ni Jonatan si David sa pagmahal kaniya, tungod kay gimahal gayod niya si David sama sa pagmahal niya sa iyang kaugalingon. Unya miingon si Jonatan kang David, “Ugma Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug mahibaloan gayod nga wala ka didto kay mabakante ang imong lingkoranan. Sunod adlaw, inigkagabii na, adto sa uma nga imong gitagoan kaniadto. Paghulat didto sa may bato sa Ezel. Unya mopana ako makatulo sa kilid sa bato nga morag may gipana gayod ako. Unya akong padaganon ang usa ka bata ug ipapangita kaniya ang mga pana. Kon moingon ako kaniya nga anaa ang mga pana sa tapad niya, ug kuhaon niya kini ug dad-on kanako, gawas dayon. Kay ipasalig ko gayod kanimo sa atubangan sa buhi nga Ginoo, nga wala kay angayng kahadlokan nga katalagman. Apan kon moingon ako sa bata nga ang mga pana atua pa sa unahan, nagakahulogan kana nga kinahanglan magpahilayo ka kay paikyason ka sa Ginoo. Ug bahin sa atong gipanumpaan, hinumdomi nga ang Ginoo mao ang atong saksi sa walay kataposan.” Busa mitago si David sa uma. Ug sa dihang miabot ang adlaw sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, milingkod si Haring Saul aron mokaon. Didto siya milingkod sa iyang naandan nga dapit duol sa dingding. Si Jonatan naglingkod atbang kaniya, ug si Abner sa tapad ni Saul. Apan ang lingkoranan ni David bakante. Walay gisulti si Saul mahitungod kang David niadtong adlawa kay naghunahuna siya nga tingalig may nahimo si David nga nakapahugaw kaniya, busa dili siya takos sa pag-apil sa pista. Apan nianang sunod nga adlaw, ang ikaduhang adlaw sa bulan, bakante gihapon ang lingkoranan ni David. Busa nangutana si Saul kang Jonatan, “Nganong wala moanhi dinhi kagahapon ug karong adlawa si David nga anak ni Jesse aron mokaon?” Mitubag si Jonatan, “Nananghid si David kanako nga mopauli siya sa Betlehem. Kay miingon kuno ang iyang igsoon nga kinahanglan mouban gayod siya sa ilang pamilya sa paghalad, ug gusto niyang makita ang iyang mga igsoon. Mao kana nga dili ninyo siya kauban sa pagpangaon.” Nasuko pag-ayo si Saul kang Jonatan. Miingon siya, “Masupilon ka nga anak! Nahibalo ako nga gilabanan mo si David. Gipakaulawan mo ang imong kaugalingon ug ang imong inahan. Samtang buhi si David, dili ka gayod mahimong hari. Karon, ipakuha siya ug dad-a dinhi kanako, kay kinahanglan mamatay siya.” Nangutana si Jonatan, “Nganong kinahanglan man gayod siyang mamatay? Unsa ba ang iyang nahimo?” Apan gibangkaw siya sa iyang amahan aron patyon. Busa nahibaloan niya nga desidido gayod ang iyang amahan sa pagpatay kang David. Mibiya si Jonatan sa lamisa nga labihang sukoa. Wala siya mokaon niadtong adlawa kay naguol siya tungod sa makauulaw nga pagtagad sa iyang amahan kang David. Pagkabuntag, miadto si Jonatan sa uma aron makigkita kang David. May kauban siyang batang lalaki. Miingon siya sa bata, “Dagan ug pangitaa ang mga pana nga akong ipana.” Busa sa dihang midagan ang bata, mipana si Jonatan sa unahan sa bata. Wala gayoy kalibotan ang bata kon unsa ang kahulogan niadto. Si Jonatan lang gayod ug si David ang nahibalo. Unya gihatag ni Jonatan ang iyang pana sa bata ug giingnan, “Dad-a kini ug balik didto sa lungsod.” Sa dihang nakalakaw na ang bata, migawas si David sa bato nga iyang gitagoan, ug miluhod siya sa atubangan ni Jonatan ug miyukbo sa makatulo agig pagtahod kaniya. Unya naggaksanay sila ug nanghilak. Labihan gayod ang paghilak ni David. Unya miingon si Jonatan kang David, “Sige, maayo nga paglakaw. Ug hinaut nga tabangan kita sa Ginoo nga dili mapakyas sa atong gipanumpaan kaniya ingon nga managhigala hangtod sa atong mga kaliwat.” Unya milakaw si David, ug si Jonatan mibalik sa lungsod. Unya, miadto si David kang Ahimelec nga pari sa Nob. Nagkurog sa kahadlok si Ahimelec sa dihang nakita niya si David. Nangutana si Ahimelec, “Nganong nagainusara ka lang?” Mitubag si David, “May misyon ako dinhi gikan sa hari, ug giingnan niya ako nga dili gayod ako mosulti bahin niini nga misyon. Kon bahin sa akong mga tawo, giingnan ko sila nga magkita lang kami sa usa ka dapit. May pagkaon ka ba diha? Palihog hatagi ako ug lima ka buok pan o bisan unsay anaa nga makaon.” Mitubag ang pari, “Wala akoy ordinaryong pan, apan may pan dinhi nga hinalad. Ihatag ko kini kon ikaw ug ang imong mga tawo wala makigdulog ug babaye niining ulahing mga adlaw.” Mitubag si David, “Dili kami makigdulog ug babaye kon may misyon kami. Bisan ordinaryo lang nga misyon ang among adtoan kinahanglang manghinlo kami. Unsa pa kaha niini nga misyon!” Busa tungod kay walay ordinaryo nga pan, gihatag sa pari kaniya ang pan nga hinalad diha atubangan sa Ginoo. Gikuha kini gikan sa balaan nga lamisa ug giilisdan dayon ug bag-ong pan nianang adlawa. Naatol nga niadtong adlawa didto ang sulugoon ni Saul nga si Doeg nga taga-Edom. Siya ang pangulo sa mga magbalantay sa mananap ni Saul. Tua siya didto kay may panaad siya sa Ginoo. Nangutana si David kang Ahimelec, “May espada ka ba o bangkaw dinhi? Wala ako makadala sa akong espada o sa bisan unsa nga armas tungod kay dinalian ang sugo sa hari.” Mitubag ang pari, “Ania dinhi ang espada ni Goliat nga Filistihanon nga imong gipatay sa kapatagan sa Elah. Giputos kini ug panapton luyo sa efod. Kuhaa kon gusto mo, kay wala nay lain pang armas dinhi.” Miingon si David, “Ihatag kana kanako. Wala nay espada nga sama niana.” Busa mipahilayo si David kang Saul ug miadto kang Akish nga hari sa Gat. Miingon ang mga opisyal ni Akish kaniya, “Dili ba si David kini nga hari sa Israel? Dili ba siya ang gipasidunggan sa mga babaye samtang nagasayaw sila ug nagaawit, ‘Linibo ang napatay ni Saul, apan ang kang David tinag-pulo ka libo’?” Gihunahuna ni David ang ilang gisulti, ug nahadlok siya pag-ayo kang Akish nga hari sa Gat. Busa nagpabuang-buang si David samtang didto siya sa Gat. Gikuriskurisan niya ang mga pultahan sa lungsod, ug gipatulo niya ang iyang laway sa iyang balbas. Busa miingon si Akish sa iyang mga opisyal, “Tan-awa ninyo! Buang kanang tawhana! Nganong gidala ninyo siya dinhi kanako? Daghan na ang buang dinhi! Nganong gidala pa ninyo siya sa akong balay aron magbinuang sa akong atubangan?” Mibiya si David sa Gat ug miadto sa langub sa Adulam. Sa dihang nadunggan kini sa iyang mga igsoon ug sa uban pang mga miyembro sa iyang pamilya, miadto sila kaniya. Ang tanang mga tawong anaa sa kalisod, o may utang, o dili kontento sa ilang kinabuhi miadto usab kang David ug siya ang ilang nahimong pangulo. Mga 400 ka tawo ang miuban kang David. Gikan didto, miadto si David sa Mizpa nga sakop sa Moab ug miingon sa hari sa Moab, “Tugotan mo ba ang akong mga ginikanan nga mopuyo una dinhi hangtod nga mahibaloan ko kon unsa ang himuon sa Dios alang kanako?” Misugot ang hari, busa gibilin ni David ang iyang mga ginikanan didto sa hari sa Moab samtang didto siya sa iyang kuta. Usa niana ka higayon, miingon si propeta Gad kang David, “Ayaw na pagtago dinhi. Adto sa Juda.” Busa mibiya si David ug miadto sa kalasangan sa Heret. Unya nabalitaan ni Saul nga natultolan na si David ug ang iyang mga tawo. Naglingkod niadtong higayona si Saul ilalom sa kahoy nga tamarisko, didto sa bungtod sa Gibea. Nagakupot siya ug bangkaw, ug nagatindog sa iyang palibot ang tanan niyang opisyal. Miingon si Saul kanila, “Pamati kamong mga taga-Benjamin! Hatagan ba kamo ni David ug mga uma ug mga tamnanan sa ubas? Himuon ba niya kamong tanan nga mga komander sa mga sundalo? Mao ba kana nga tanan kamo nagaplano ug daotan batok kanako? Wala gayoy nagsulti kanako nga ang akong anak naghimo ug kasabotan uban kang David. Wala gayod kamo mabalaka kanako, kay wala gayoy usa nga misulti kanako nga giaghat sa akong anak ang akong alagad nga si David sa pagpatay kanako sama sa iyang gihimo karon.” Usa sa mga nagtindog didto uban sa mga opisyal ni Saul mao si Doeg, nga taga-Edom. Miingon siya kang Saul, “Sa dihang didto ako sa Nob, nakita ko si David nga miadto kang Ahimelec nga anak ni Ahitub. Nangutana si Ahimelec sa Ginoo kon unsa ang angayng himuon ni David ug gihatagan pa niya si David ug pagkaon. Gihatag usab niya kang David ang espada ni Goliat nga Filistihanon.” Unya gipatawag ni Saul ang pari nga si Ahimelec nga anak ni Ahitub, ug ang tibuok niyang panimalay nga mga pari sa Nob. Ug miadto silang tanan kang Saul. Pag-abot nila, miingon si Saul, “Pamati, Ahimelec!” Mitubag siya, “Oo, Mahal nga Hari.” Miingon si Saul kaniya, “Nganong nagplano kamo ni David ug daotan batok kanako? Gihatagan mo pa siyag pagkaon ug espada, ug nangutana ka pa sa Dios alang kaniya! Karon nakigbatok siya kanako, ug nagatinguha sa pagpatay kanako!” Mitubag si Ahimelec sa hari, “Dili kana mahitabo! Si David imong umagad, ug siya ang labing matinud-anon nimong alagad. Gawas pa niana, siya pa ang kapitan sa imong mga guwardya ug ginatahod siya diha sa imong panimalay. Oo, nangutana ako sa Dios alang kaniya, apan dili ba nga ginahimo ko man kini sa una pa. Nagapakilooy ako kanimo nga dili mo ako pasanginlan ug ang akong pamilya, kay wala gayod akoy kasayoran bahin niining hitaboa.” Apan miingon ang hari, “Mamatay ka gayod, Ahimelec, ug ang imong tibuok panimalay.” Unya gisugo ni Saul ang mga guwardya sa iyang tapad, “Patya ang mga pari sa Ginoo kay midapig sila kang David. Nasayod sila nga miikyas si David apan wala gayod sila mosulti kanako.” Apan wala gayod makaako pagpasipala sa mga pari sa Ginoo ang mga opisyal sa hari. Busa gimandoan sa hari si Doeg sa pagpatay sa mga pari, ug gipamatay sila ni Doeg. Niadtong adlawa 85 ka mga pari ang gipamatay ni Doeg. Gipapatay usab ni Saul ang tanang nagpuyo sa Nob, ang lungsod sa mga pari: ang mga lalaki, mga babaye, mga kabataan apil ang mga masuso, mga baka, mga asno, mga karnero, ug mga kanding. Apan nakaikyas si Abiatar nga anak ni Ahimelec ug nakig-uban kang David. Gisultihan niya si David nga gipamatay ni Saul ang mga pari sa Ginoo. Unya miingon si David kang Abiatar, “Sa dihang nakita ko niadtong adlawa si Doeg didto kang Ahimelec, nasayod na ako nga mosulti gayod siya kang Saul. Busa tulubagon ko ang pagkamatay sa tibuok nimong panimalay. Dinhi ka lang uban kanako, kay usa lang ang gustong mopatay kanimo ug kanako. Ayaw kahadlok; dili ka maunsa dinhi uban kanako.” Sa dihang gisultihan si David nga gisulong sa mga Filistihanon ang Keila ug gipanguha ang ilang mga naani didto sa ilang mga giokanan, nangutana siya sa Ginoo, “Sulongon ko ba ang mga Filistihanon?” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Sige, sulonga sila ug luwasa ang Keila.” Apan miingon ang mga tawo ni David, “Nahadlok na gani kami dinhi sa Juda, unsa pa kaha kon moadto kita sa Keila ug makiggira sa mga Filistihanon.” Nangutana pag-usab si David sa Ginoo, ug miingon ang Ginoo kaniya, “Adto sa Keila, kay padag-on ko ikaw batok sa mga Filistihanon.” Busa miadto si David ug ang iyang mga tawo sa Keila ug nakiggira sa mga Filistihanon. Daghang mga Filistihanon ang ilang napatay, ug gipanguha nila ang ilang mga mananap. Naluwas nila ang taga-Keila. (Sa dihang miikyas si Abiatar ug miadto kang David sa Keila, gidala niya ang efod.) May nakasulti kang Saul nga si David miadto sa Keila. Busa miingon si Saul, “Gitugyan na siya sa Dios kanako, kay sama ra nga gibilanggo niya ang iyang kaugalingon sa iyang pagsulod sa lungsod nga gilibotan ug paril.” Unya gitigom ni Saul ang tanan niyang mga sundalo aron sa pag-adto sa Keila ug sa pagdakop kang David ug sa mga tawo niini. Pagkahibalo ni David sa plano ni Saul, giingnan niya si Abiatar nga pari sa pagkuha sa efod. Unya miingon si David, “O Ginoo, Dios sa Israel, nabalitaan niining imong alagad, nga nagplano si Saul sa pag-anhi dinhi sa Keila aron sa paglaglag niini nga lungsod tungod kanako. Moanhi ba dinhi si Saul sumala sa akong nadunggan? Itugyan ba ako sa mga lumulupyo sa Keila ngadto kang Saul? O Ginoo, Dios sa Israel, sultihi kining imong alagad.” Mitubag ang Ginoo, “ Oo, moanha si Saul.” Nangutana pag-usab si David, “Itugyan ba ako ug ang akong mga tawo sa mga lumulupyo sa Keila ngadto kang Saul?” Mitubag ang Ginoo, “ Oo, itugyan kamo nila.” Busa mibiya sa Keila si David uban sa iyang 600 ka mga tawo, ug nagbalhin-balhin sila ug dapit. Sa dihang nabalitaan ni Saul nga miikyas na si David gikan sa Keila, wala na siya moadto didto. Nagtago-tago si David didto sa mga kuta sa bungtod sa kamingawan sa Zif. Adlaw-adlaw gipangita siya ni Saul, apan wala gayod siya itugyan sa Dios kang Saul. Usa niana ka adlaw, samtang didto si David sa Horesh sa kamingawan sa Zif, nabalitaan niya nga padulong na didto si Saul aron sa pagpatay kaniya. Miadto si Jonatan kang David didto sa Horesh aron sa pagdasig kaniya sa pagsalig sa Dios. Miingon si Jonatan, “Ayaw kahadlok kay ang akong amahan dili makahilabot kanimo. Nahibaloan mismo sa akong amahan nga ikaw ang mahimong hari sa Israel, ug ako ang ikaduha kanimo.” Naghimo silang duha ug kasabotan sa presensya sa Ginoo. Unya mipauli si Jonatan, apan si David nagpabilin sa Horesh. Unya, may mga taga-Zif nga miadto kang Saul sa Gibea ug miingon, “Si David nagatago didto sa among dapit sa mga kuta sa Horesh sa bungtod sa Hakila, sa habagatan sa Jeshimon. Busa, mahal nga Hari, adto didto kon kanus-a mo gusto kay bahala na kami sa pagtugyan kaniya nganha kanimo.” Mitubag si Saul, “Panalanginan kamo sa Ginoo sa inyong kahangawa kanako. Sige, pauli na kamo ug panid-i ninyo kon asa siya kanunayng moadto ug kon kinsa ang nakakita kaniya didto. Kay nasayod ako nga abtik kaayo kini si David. Tultola ninyo ang tanang dapit nga iyang gitagoan, ug balik kamo dinhi kanako kon sigurado na gayod. Unya mouban ako kaninyo; ug kon atua gayod siya sa maong dapit gukdon ko gayod siya bisag latason ko pa ang tibuok yuta sa Juda.” Busa miuna sila kang Saul sa Zif. Niadtong higayona didto na si David ug ang iyang mga tawo sa kamingawan sa Maon sa Kapatagan sa Jordan, sa habagatan sa Jeshimon. Pag-abot ni Saul ug sa iyang mga tawo sa Zif, gipangita nila si David. Sa dihang nahibaloan kini ni David, mitago siya sa dakong bato sa kamingawan sa Maon, ug didto siya nagpundo. Sa dihang nabalitaan kini ni Saul, miadto siya sa kamingawan sa Maon aron sa pagpangita kang David. Si Saul ug ang iyang mga tawo didto sa usa ka bahin sa bukid, samtang si David ug ang iyang mga tawo didto usab sa pikas bahin sa bukid nga nagdali-dali sa pag-ikyas gikan kang Saul. Sa dihang hapit na maapsi ni Saul ug sa iyang mga tawo si David ug ang iyang mga tawo, may mensahero nga miadto kang Saul ug miingon, “Dali, balik una! Kay gisulong sa mga Filistihanon ang atong nasod.” Busa miundang si Saul sa paggukod kang David ug mibalik siya aron sa pagpakiggira sa mga Filistihanon. Tungod niini, ang maong dapit gitawag nga “Bato sa Panagbulag.” Gikan didto, miadto si David sa En Gedi ug mipuyo sa mga kuta didto. Sa pagbalik ni Saul gikan sa pagpakiggira batok sa mga Filistihanon, gisultihan siya nga atua si David sa kamingawan sa En Gedi. Busa nagpili siyag 3,000 ka mga tawo gikan sa tibuok Israel ug milakaw sa pagpangita kang David ug sa mga tawo niini didto duol sa kabatoan nga gipuy-an sa mga kanding nga ihalas. Nakaabot si Saul sa toril sa mga karnero nga anaa mahimutang sa daplin sa dalan, ug may langub didto. Misulod si Saul sa langub aron magtuman sa sugo sa lawas. Didto diay sa kinasuloran nga bahin sa langub nagtago si David ug ang iyang mga tawo. Miingon ang mga tawo ni David kaniya, “Mao na gayod kini ang higayon nga giingon sa Ginoo nga itugyan niya kanimo ang imong kaaway ug bahala ka na kon unsa ang imong gustong buhaton kaniya.” Unya mihinay-hinay ug duol si David ngadto sa nahimutangan ni Saul ug giputol niya ang tumoy sa bisti niini. Wala kini mamatikdi ni Saul. Apan pagkahuman, gihasol si David sa iyang konsensya tungod sa iyang pagputol sa sidsid sa bisti ni Saul. Miingon siya sa iyang mga tawo, “Hinaut nga dili motugot ang Ginoo nga maghimo akog daotan batok sa akong agalon, ang hari nga pinili sa Ginoo.” Pinaagi niining iyang gipanulti gibadlong niya ang iyang mga tawo, ug wala niya sila tugoti nga patyon si Saul. Mibiya si Saul sa langub ug mipadayon sa paglakaw. Unya migawas si David gikan sa langub ug gitawag si Saul, “Mahal nga Hari!” Sa dihang milingi si Saul, miluhod si David sa pagtahod kaniya. Unya miingon si David kang Saul, “Nganong mituo ka sa mga tawo nga nagaingon kanimo nga nagatinguha ako sa pagpatay kanimo? Karong adlawa nakita mo mismo kon giunsa ka pagtugyan sa Ginoo kanako didto sa sulod sa langub. Giingnan ako sa uban kong mga tawo nga patyon ka, apan wala ko ikaw patya. Miingon ako kanila nga dili ko hilabtan ang akong agalon tungod kay pinili siya sa Ginoo. Amahan, tan-awa ang bahin sa imong bisti nga akong gikuptan. Giputol ko ang sidsid sa imong bisti apan wala ko ikaw patya. Nagapamatuod kini nga wala akoy tuyo sa pagpasipala kanimo o sa pagrebelde kanimo. Wala ako makasala batok kanimo apan nagtinguha ka sa pagpatay kanako. Hinaut nga ang Ginoo mao ang maghukom kanatong duha, ug hinaut nga panimaslan ka niya sa imong daotang gihimo kanako. Apan ako dili gayod manghilabot kanimo, sama sa panultihon nga nagaingon, ‘Ang daotan lang nga tawo ang nagahimog daotan.’ Busa dili gayod ako manghilabot kanimo. Ikaw nga usa ka hari sa Israel naglisod-lisod gayod sa pagpangita kanako. Ngano, kinsa ba gayod ako nga imo mang gukdon? Sama lang ako sa usa ka patay nga iro o pulgas. Hinaut nga ang Ginoo mao ang maghukom ug modesisyon kon kinsa ang sad-an kanatong duha. Hinaut nga dunggon niya ako, labanan ug luwason gikan sa imong mga kamot.” Pagkahuman ug sulti ni David, miingon si Saul, “Ikaw ba gayod kana David, anak ko?” Ug mihilak siya ug kusog. Miingon pa gayod siya, “Mas matarong ka kay kanako. Gibuhatan ko ikaw ug daotan apan gibalosan mo akog maayo. Karong adlawa gipakita mo kanako ang imong kaayo. Gitugyan ako sa Ginoo kanimo, apan wala mo ako patya. Ang uban, kon makita nila ang ilang kaaway, dili nila kini pasagdan nga makaikyas. Hinaut nga balosan ka sa Ginoo sa kaayo nga gipakita mo kanako karong adlawa. Nasayod ako nga mahimo ka gayong hari, ug ang gingharian sa Israel molig-on ubos sa imong pagdumala. Karon, ipanumpa kanako sa ngalan sa Ginoo nga dili mo patyon ang akong mga kaliwat, aron dili mawala ang ngalan sa akong pamilya.” Busa nanumpa si David kang Saul. Unya mipauli si Saul, apan si David ug ang iyang mga tawo mibalik sa ilang kuta. Unya namatay si Samuel, ug ang tanang mga Israelinhon nagtigom ug nagsubo alang kaniya. Gilubong nila siya sa iyang dapit sa Rama. Human niadto, milugsong si David sa kamingawan sa Maon. Didto sa Maon may usa ka tawo nga adunahan kaayo, nga may yuta sa Carmel. May 1,000 siya ka kanding, ug 3,000 ka karnero nga iyang gipatupihan didto sa Carmel. Si Nabal ang iyang ngalan. Gikan siya sa kaliwat ni Caleb, ug ang iyang asawa mao si Abigail. Maalam ug matahom si Abigail, apan si Nabal daling masuko ug ngil-ad ug batasan. Samtang didto si David sa kamingawan, nabalitaan niya nga nagpatupi si Nabal sa iyang mga karnero. Nakabalita ako nga nagpatupi ka sa imong mga karnero. Sa dihang nakauban namo ang imong mga magbalantay sa karnero sa Carmel, wala namo sila unsaa ug walay nawala kanila. Pangutan-a sila, ug sultihan ka nila. Karon, nagahangyo ako nga ipakita mo ang imong kaayo sa akong mga tawo, kay pista man karon. Isipa ako nga imong anak ug ang akong mga sulugoon imo usab nga mga sulugoon; hatagi kamig bisan unsa nga imong ikahatag kanamo.” Busa sa pag-abot sa mga tawo ni David, gisulti nila kang Nabal ang mensahe ni David. Unya naghulat sila sa iyang tubag. Miingon si Nabal sa mga tawo ni David, “Si kinsa ba kini si David nga anak ni Jesse? Karong mga panahona daghang mga sulugoon nga manglayas gikan sa ilang mga agalon. Nganong ihatag ko man kaninyo ang akong pan, tubig, ug ang karne sa mananap nga akong gipaihaw alang sa mga tigtupi sa akong mga karnero? Wala gani ako masayod kon asa kamo gikan!” Mibalik ang mga tawo ni David ug gisugilon nila kaniya ang giingon ni Nabal. Unya miingon si David sa iyang mga tawo, “Itakin ang inyong mga espada!” Busa gitakin nila ang ilang mga espada, ug mao usab ang gihimo ni David. Mga 400 ka mga tawo ang nanguban kang David. Nagpabilin ang 200 aron sa pagbantay sa mga kargamento. Usa sa mga sulugoon ni Nabal miingon kang Abigail nga asawa ni Nabal, “Nagpadala dinhi si David ug mga mensahero gikan sa kamingawan, ug nangumusta pa sila kang Nabal nga among agalon, apan giinsulto lang niya sila. Maayo kaayo kining mga tawhana kanamo; wala nila kami pasipad-i. Ug sa tibuok nga panahon nga didto kami sa uma duol kanila, wala gayoy nawala kanamo. Gipanalipdan nila kami adlaw ug gabii sa dihang nagabantay kami sa mga karnero. Karon, hunahunaa kon unsay maayo nimong buhaton, tungod kay moabot ang katalagman sa imong bana ug sa iyang tibuok panimalay. Daotan kaayo siya ug batasan ug dili siya masultihan.” Wala na mag-usik ug panahon si Abigail. Nagpakuha siyag 200 ka buok pan, duha ka sudlanan nga panit nga puno ug bino, lima ka inihaw nga karnero, usa ka sako nga sinanlag nga lugas, 100 ka hakop nga pasas, ug 200 ka hakop binulad nga igos. Unya gipakarga niya kini sa mga asno, ug giingnan ang mga sulugoon, “Pag-una kamo! Mosunod lang ako kaninyo.” Apan wala niya sultihi ang iyang bana nga si Nabal. Samtang gapalugsong si Abigail agi sa kilid sa bukid sakay sa iyang asno, nakita niya nga nagpadulong si David ug ang iyang mga tawo paingon kaniya. Dili pa lang dugay nga miingon si David, “Walay kapuslanan ang pagbantay ko sa mga kabtangan ni Nabal sa kamingawan aron walay mawala. Gibalosan niyag daotan ang akong kaayo kaniya. Hinaut nga silotan ako sa Dios ug labihan gayod kon dili ko mahurot pagpatay hangtod sa buntag ang tanang mga lalaki nga iyang sakop.” Hinaut nga dili mo tagdon ang daotan nga si Nabal. Angay gayod kaniya ang iyang ngalan nga Nabal, nga ang buot ipasabot, ‘buang-buang.’ Sir, wala gayod ako makakita sa mga tawo nga imong gipadala. Karon, gipugngan ka sa Ginoo sa pagpanimalos ug sa pagpatay. Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo ug kanimo, nga hinaut pa nga ang imong mga kaaway ug ang tanan nga buot mopasipala kanimo silotan sa Dios sama nga silotan niya si Nabal. Kon mahimo, sir, dawata kining mga gasa nga akong gidala alang kanimo, ug ihatag sa imong mga tawo. Palihog pasayloa ako sa akong mga kakulangon. Sigurado gayod nga ang Ginoo maghimo kanimong hari ingon man ang imong mga kaliwat, tungod kay nagapakiggira ka alang kaniya. Hinaut pa nga walay daotang mahitabo kanimo samtang buhi ka pa. Bisan pa ug may mogukod kanimo aron sa pagpatay kanimo, tipigan ka gihapon sa Ginoo nga imong Dios sama sa tawo nga nagatipig sa mahalong butang. Apan ang imong mga kaaway mahisama sa bato nga gibala sa lambayog. Kon matuman na ang tanan nga maayong mga butang nga gisaad sa Ginoo kanimo, ug mahimo ka nang hari sa Israel, dili ka hasolon sa imong konsensya tungod kay wala ka manimalos ug mopatay sa walay igong hinungdan. Ug kon hatagan ka na sa Ginoo ug kalamposan, palihog ayaw ako kalimti.” Miingon si David kang Abigail, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga nagpadala kanimo karong adlawa sa pagpakigkita kanako. Salamat sa Dios sa imong maayong panghunahuna ug sa pagpugong mo kanako sa pagpanimalos ug pagpamatay niining adlawa. Kon wala ka magdali-dali sa pagpakigkita kanako, wala untay mahibiling buhi sa mga tawo ni Nabal pagkabuntag. Kay mao kana ang akong gipanumpa sa buhi nga Ginoo, ang Dios sa Israel, nga nagpugong kanako sa paghimo ug daotan kanimo.” Gidawat ni David ang mga gasa ni Abigail ug miingon, “Pauli ug ayaw na kabalaka. Tumanon ko ang imong gihangyo.” Sa pag-abot ni Abigail sa ilang balay, naabtan niyang nagpakombira si Nabal nga daw usa ka hari. Malipayon kaayo siya ug labihan ka hubog. Busa wala lang una siya sultihi ni Abigail mahitungod sa iyang pagpakigkita kang David hangtod nianang pagkabuntag. Sa dihang nahuwasan na siya pagkabuntag, gisuginlan siya ni Abigail sa nahitabo. Giataki siya sa sakit sa kasingkasing ug wala na siya makalihok. Paglabay sa napulo ka adlaw, gisilotan siya sa Ginoo ug namatay. Sa dihang nadunggan ni David nga namatay si Nabal, miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo! Siya ang nanimalos ngadto kang Nabal sa pag-insulto niini kanako, ug gilikay niya ako sa pagpanimalos. Gisilotan niya si Nabal sa daotan niyang gihimo kanako.” Unya nagpadala si David ug mga mensahero sa pagsulti kang Abigail nga buot niya kining pangasaw-on. Pag-abot sa mga mensahero ni David sa Carmel, miingon sila kang Abigail, “Gipaanhi kami ni David kanimo aron pagdala kanimo ngadto kaniya aron mahimo niyang asawa.” Miluhod si Abigail agig pagtahod kanila ug miingon, “Oo, mosugot ako. Andam ako sa pag-alagad kaniya bisan sa iyang mga sulugoon. ” Unya midali-dali si Abigail sa pagsakay sa asno ug miuban sa mga mensahero ni David. Gidala niya ang lima niya ka mga sulugoong babaye ug nahimo siyang asawa ni David. Gipangasawa usab ni David si Ahinoam nga taga-Jezreel, ug silang duha nahimo niyang asawa. Ang iyang asawa nga si Mical gipaminyo ni Saul kang Paltiel nga taga-Galim, nga anak ni Laish. Usa niana ka adlaw, may mga taga-Zif nga miadto kang Saul sa Gibea ug miingon, “Si David nagatago sa bungtod sa Hakila, nga atbang sa Jeshimon.” Busa miadto si Saul sa kamingawan sa Zif aron sa pagpangita kang David. Giuban niya ang iyang 3,000 ka mga tawo nga iyang gipili gikan sa Israel. Nagkampo sila sa daplin sa dalan sa bungtod sa Hakila, nga atbang sa Jeshimon. Apan nagpabilin si David didto sa kamingawan. Sa dihang nabalitaan ni David nga gisundan siya didto ni Saul, nagpadala siyag mga tigpaniid, ug nahibaloan niya nga miabot gayod si Saul. Unya miadto si David sa dapit nga gikampohan ni Saul. Nakita niya ang dapit nga gihigdaan ni Saul ug ni Abner nga anak ni Ner, nga komander sa mga sundalo. Natulog si Saul nga gilibotan sa mga sundalo. Nangutana si David kang Ahimelec nga Hitihanon ug kang Abishai nga anak ni Zeruya ug igsoon ni Joab, “Kinsa ba kaninyo ang mouban kanako sa pagsulod sa kampo ni Saul?” Mitubag si Abishai, “Ako ang mouban.” Busa misulod nianang gabhiona si David ug si Abishai sa kampo ni Saul, ug nakita nila si Saul nga natulog, nga ang iyang bangkaw giugbok sa yuta duol sa iyang ulohan. Si Abner ug ang mga sundalo natulog usab libot kaniya. Miingon si Abishai kang David, “Karong adlawa gitugyan na sa Dios kanimo ang imong kaaway. Karon tugoti ako sa pagpatay kaniya pinaagi sa bangkaw. Ipapilit ko siya sa yuta sa usa lang ka pagduslak.” Apan miingon si David kang Abishai, “Ayaw siyag patya! Kay silotan gayod sa Ginoo ang mopatay sa iyang pinili nga hari. Ginasiguro ko gayod kanimo, sa presensya sa buhi nga Ginoo, nga ang Ginoo mismo ang mopatay kaniya, o mamatay siya sa natural nga kamatayon o sa gira. Apan dili motugot ang Ginoo nga ako ang mopatay sa iyang pinili nga hari. Kuhaon lang nato ang bangkaw ug ang sudlanan sa tubig nga anaa sa iyang ulohan, ug unya mamiya kita.” Busa gikuha ni David ang bangkaw ug ang sudlanan sa tubig sa may ulohan ni Saul, ug milakaw sila. Wala gayoy nakakita o nakahibalo sa nahitabo; wala gayoy nakamata kanila tungod kay gipahinanok sila pag-ayo sa Ginoo. Unya mitabok sila si David sa pikas nga bahin sa kapatagan ug mitindog ibabaw sa bungtod nga halayo ug diotay sa kampo nila ni Saul. Misinggit si David ngadto sa mga sundalo ug kang Abner nga anak ni Ner, “Abner, madungog mo ba ako?” Mitubag si Abner, “Kinsa ka? Unsay imong tuyo sa hari?” Mitubag si David, “Dili ba ikaw man ang inilang maisog nga sundalo sa Israel? Nganong wala man nimo bantayi ang hari nga imong agalon? May mianha diha aron unta sa pagpatay kaniya! Dili maayo kining imong gibuhat. Ipanumpa ko sa buhi nga Dios nga angay kang mamatay ug ang imong mga tawo, kay wala ninyo bantayi ang inyong agalon, ang pinili nga hari sa Ginoo. Tan-awa kon anaa pa ba ang bangkaw sa hari ug ang sudlanan sa tubig diha sa iyang ulohan.” Mahal nga Hari, pamatia ang akong isulti. Kon ang Ginoo mao ang nagtulod kanimo sa pagpatay kanako, hinaut kaloy-an niya ako pinaagi sa pagdawat sa akong halad. Apan kon kini iya lang sa tawo, hinaut nga panghimaraoton sila sa Ginoo. Kay gihinginlan nila ako gikan sa yuta sa Ginoo ug giingnan nga moalagad sa ubang mga dios. Ayaw itugot nga mamatay ako sa yuta sa mga langyaw, nga halayo sa Ginoo. Nganong ikaw nga hari sa Israel nangita man gayod kanako nga sama man lang ako sa pulgas? Nganong gigukod mo ako sama sa langgam sa bukid?” Miingon si Saul, “Nakasala ako. Balik kanako David, anak ko, ug dili ko na ikaw hilabtan pag-usab kay wala nimo ako patya karong adlawa. Mora akog buang sa akong gihimo, ug nasayop gayod ako.” Mitubag si David, “Ania ang imong bangkaw, ipakuha kini dinhi sa usa sa imong tawo. Panalanginan ako sa Ginoo sa akong gihimo karong adlawa, kay gantihan niya ang matag tawo nga matarong ug matinud-anon. Gitugyan ka sa Ginoo kanako karong adlawa, apan wala ko ikaw patya kay ikaw ang pinili nga hari sa Ginoo. Maingon nga gihatagan ko ug bili ang imong kinabuhi karong adlawa, hinaut nga hatagan usab sa Ginoo ug bili ang akong kinabuhi ug luwason niya ako gikan sa tanang kalisod.” Unya miingon si Saul kang David, “Hinaut nga panalanginan ka sa Dios, anak ko. Makahimo ka pa ug dagkong mga butang, ug magmadaogon ka gayod.” Unya mibiya si David, ug si Saul mipauli. Miingon si David sa iyang kaugalingon, “Moabot ang adlaw nga mapatay gayod ako ni Saul. Maayo pang mopahilayo na lang ako ngadto sa yuta sa mga Filistihanon aron maundang na ang paggukod ni Saul kanako dinhi sa Israel, ug malikay na ako gikan kaniya.” Busa miadto si David ug ang iyang 600 ka mga tawo kang Akish nga hari sa Gat, nga anak ni Maoc. Gidala nila ang ilang mga pamilya ug mipuyo sila didto sa Gat uban kang Akish. Gidala usab ni David ang iyang duha ka asawa nga sila si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail nga taga-Carmel, nga asawa kanhi ni Nabal. Sa dihang nabalitaan ni Saul nga nagpahilayo si David ngadto sa Gat, wala na niya kini pangitaa. Unya, miingon si David kang Akish, “Kon mahimo, hatagi kamig usa ka lungsod nga among kapuy-an kay dili kami takos nga mopuyo dinhi sa lungsod nga imong gipuy-an ingon nga hari.” Busa niadto gayong adlawa, gihatag ni Akish kaniya ang Ziklag. Ug sukad niadto hangtod karon, ang Ziklag gipanag-iyahan na sa mga hari sa Juda. Nagpuyo si David sa teritoryo sa mga Filistihanon sulod sa usa ka tuig ug upat ka bulan. Niadtong mga panahona, gisulong ni David ug sa iyang mga tawo ang mga Geshurnon, Girzanon, ug mga Amalekanhon. Sukad pa kaniadto, kining mga tawhana nagpuyo na sa mga dapit nga paingon sa Shur ug Ehipto. Kon mosulong sila si David, pamatyon nila ang tanang mga lalaki ug babaye, ug panguhaon nila ang mga karnero, mga baka, mga asno, mga kamelyo apil mga bisti. Unya mobalik sila kang Akish. Kon mangutana si Akish kon asa sila nanulong nianang adlawa, motubag si David nga misulong sila sa Negev sa Juda o kaha sa mga bahin sa Negev nga ginapuy-an sa mga Jerameelinhon o kaha sa mga bahin sa Negev nga ginapuy-an sa mga Kenihanon. Panghutdon gayod nila ni David ug pamatay ang tanang mga lalaki ug babaye aron walay usa nga makaadto sa Gat sa pagsugilon kon unsa gayod ang iyang gihimo. Mao kini kanunay ang gihimo ni David samtang didto siya nagpuyo sa teritoryo sa mga Filistihanon. Misalig gayod si Akish kang David ug miingon sa iyang kaugalingon, “Gidumtan na karon si David sa iyang mga katagilungsod nga mga Israelinhon, busa mahimo ko siyang alagad hangtod sa kahangtoran.” Niadtong mga panahona gitigom sa mga Filistihanon ang ilang mga sundalo aron sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Miingon si Akish kang David, “Ikaw ug ang imong mga tawo kinahanglang mouban kanamo sa pagpakiggira.” Miingon si David, “Oo, makita mo kon unsay akong mahimo, isip imong alagad.” Mitubag si Akish, “Maayo gayod! Himuon ko ikaw nga akong permanente nga badigard.” Patay na niadtong panahona si Samuel. Sa dihang namatay siya, nagsubo ang tanang taga-Israel alang kaniya, ug gilubong nila siya sa iyang lungsod sa Rama. Ug giabog ni Saul gikan sa Israel ang mga espiritista apil na ang mga nagapakig-estorya sa kalag sa patay. Unya, nagkampo ang mga Filistihanon didto sa Shunem, ug nagkampo usab si Saul ug ang mga Israelinhon didto sa Gilboa. Sa dihang nakita ni Saul ang mga sundalo sa mga Filistihanon, nahadlok siya pag-ayo. Busa nangutana siya sa Ginoo, apan wala siya tubaga sa Ginoo bisan pinaagi sa mga damgo, mga propeta, o pinaagi sa Urim. Unya miingon si Saul sa iyang mga alagad, “Pangitai ninyo akog babaye nga espiritista nga akong kapangutan-an.” Mitubag ang iyang mga alagad, “Anaay usa sa Endor.” Busa nagpakaaron-ingnon si Saul pinaagi sa pagsul-ob ug ordinaryo nga bisti, ug pagkagabii niana miadto siya sa babaye uban sa iyang duha ka tawo. Pag-abot nila, miingon si Saul sa babaye, “Gusto kong makigsulti sa kalag sa usa ka tawo. Mahimo mo bang tawgon ang iyang kalag?” Apan miingon ang babaye kaniya, “Unsa, gusto mo ba nga mamatay ako? Nahibaloan mo man tingali kon unsa ang gihimo ni Saul. Giabog niya gikan sa Israel ang mga espiritista apil na ang mga nagapakig-estorya sa kalag sa patay. Busa ayaw ibutang sa kakuyaw ang akong kinabuhi.” Nanumpa si Saul kaniya, “Sa ngalan sa buhi nga Ginoo, dili ka gayod silotan sa paghimo niini.” Sa kataposan miingon ang babaye, “Kinsang kalag ang gusto mong akong tawgon?” Miingon si Saul, “Tawga si Samuel.” Busa gitawag sa babaye si Samuel. Ug sa dihang nakita niya si Samuel, misinggit siyag kusog kaayo ug miingon kang Saul, “Nganong gilingla mo ako? Ikaw man diay si Saul!” Miingon si Saul kaniya, “Ayaw kahadlok. Unsay imong nakita?” Mitubag ang babaye, “Nakita ko ang usa ka gamhanan nga kalag nga nagagawas gikan sa yuta.” Nangutana si Saul, “Unsay iyang hitsura?” Mitubag siya, “Usa ka tigulang nga lalaki nga nagkupo.” Unya nasabtan ni Saul nga si Samuel kadto, ug miluhod siya agig pagtahod kaniya. Miingon si Samuel kang Saul, “Nganong gisamok mo ako pinaagi sa pagtawag kanako?” Miingon si Saul, “May dako akong problema. Nakiggira kanako ang mga Filistihanon ug gitalikdan na ako sa Dios. Wala na niya ako tubaga, bisag pinaagi sa mga propeta o mga damgo. Busa gipatawag ko ikaw aron sultihan mo ako kon unsa ang akong himuon.” Miingon si Samuel, “Nganong mangutana ka pa kanako? Dili ba gitalikdan ka na man sa Ginoo ug nahimong iyang kaaway? Gituman sa Ginoo ang iyang giingon pinaagi kanako. Gikuha niya ang gingharian sa Israel gikan kanimo ug gihatag sa sama kanimo nga Israelinhon nga mao si David. Gihimo kini sa Ginoo kanimo karon tungod kay wala mo tumana ang iyang sugo nga ipakita mo ang iyang kasuko sa mga Amalekanhon. Ugma itugyan ikaw niya ug ang mga Israelinhon ngadto sa mga Filistihanon, ug ikauban ko ikaw ug ang imong mga anak nga lalaki sa dapit sa mga patay.” Unya natumba si Saul ug mihagsa sa yuta. Labihan ang iyang kahadlok sa giingon ni Samuel. Naluya siya kay wala siya mokaon tibuok adlaw ug gabii. Miduol ang babaye kang Saul. Ug sa dihang nakita niya nga labihan ang kahadlok ni Saul, miingon siya, “Mahal nga Hari, gituman ko ang imong gisugo bisan nahibaloan ko nga anaa sa kakuyaw ang akong kinabuhi. Karon, palihog pamatia ako nga imong sulugoon. Hatagan ko ikaw ug pagkaon aron may kusog ka alang sa imong paglakaw.” Apan mibalibad si Saul. Miingon siya, “Dili ako mokaon.” Apan ang iyang mga tawo mitabang sa babaye sa pagpugos kaniya nga mokaon, busa misugot siya. Mibangon siya ug milingkod sa higdaanan. Diha-diha giihaw sa babaye ang iyang gipatambok nga toriyong baka. Unya mikuha siyag harina ug gimasa niya, ug nagluto siyag pan nga walay patubo. Pagkahuman, gidalit niya kadto kang Saul ug sa iyang mga tawo, ug mikaon sila. Unya milakaw sila niana gayong gabhiona. Unya gitigom sa mga Filistihanon ang tanan nilang sundalo didto sa Afek, ug ang mga Israelinhon nagkampo dapit sa tuboran sa Jezreel. Samtang nagmartsa ang mga pangulo sa mga Filistihanon uban sa ilang mga sundalo nga naggrupo sa ginatos ug linibo, nagsunod kanila sila si David ug ang iyang mga tawo uban kang Haring Akish. Apan nangutana ang mga komander sa mga Filistihanon kang Akish, “Unsay gibuhat niining mga Hebreo dinhi?” Mitubag si Akish, “Mao kana si David, ang opisyal ni Saul nga hari sa Israel. Sobra usa ka tuig na siya nga akong kauban, ug sukad nga mibiya siya kang Saul hangtod karon, wala akoy nakitang daotan kaniya.” Apan nasuko ang mga komander sa mga Filistihanon. Miingon sila, “Pabalika kanang tawhana sa lungsod nga imong gihatag kaniya. Dili siya angay mouban kanato sa pagpakiggira kay tingalig kontrahon ug pamatyon niya kita kon mag-away na aron makuha ang kasuko sa iyang agalon kaniya. Dili ba siya man ang gipasidunggan sa mga babaye sa Israel samtang nagsayaw sila ug nagaawit sa, ‘Linibo ang napatay ni Saul, apan ang kang David tinag-pulo ka libo’?” Busa gitawag ni Akish si David ug giingnan, “Nagasulti ako sa tinuod sa presensya sa buhi nga Ginoo nga masaligan ka gayod. Ug gusto ko gayod unta nga mokuyog ka kanako sa pagpakiggira, tungod kay sukad sa adlaw nga miuban ka kanako hangtod karon wala gayod akoy nakitang daotan diha sa imong pagkatawo. Apan walay pagsalig kanimo ang ubang mga pangulo. Busa pauli na lang, ug ayaw paghimo ug bisan unsa nga dili nila magustohan. Sige, maayong paglakaw.” Apan nangutana si David, “Unsay sala nga akong nahimo sukad sa akong pag-uban kanimo, Mahal nga Hari? Nganong dili ako makauban sa pagpakiggira batok sa imong mga kaaway?” Mitubag si Akish, “Alang kanako maayo ka gayod, sama ka sa anghel sa Dios. Apan ang akong mga komander dili gusto nga paubanon ka sa panggubatan. Busa sayo ug bangon ugma ug pauli uban sa imong mga tawo sa nagabanagbanag pa.” Busa sayong mibangon si David ug ang iyang mga tawo, ug mibalik sila sa yuta sa mga Filistihanon, ug ang mga Filistihanon nangadto sa Jezreel. Sa ikatulo ka adlaw, miabot si David ug ang iyang mga tawo sa Ziklag. Nasayran nila nga gisulong sa mga Amalekanhon ang Negev, apil na ang Ziklag. Gisunog nila ang Ziklag ug gipangbihag ang mga babaye ug mga kabataan niadto nga lungsod. Wala nila sila pangpatya kondili gipangbihag lang nila. Nakita ni David ug sa iyang mga tawo nga nasunog ang ilang dapit, ug wala na ang ilang mga asawa ug mga kabataan. Busa nanghilak sila sa hilabihan hangtod nangaluya sila. Gibihag usab ang duha ka asawa ni David nga si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail nga asawa kaniadto ni Nabal nga taga-Carmel. Misamot pa gayod ang problema ni David tungod kay nasuko ang iyang mga tawo kaniya tungod sa pagkabihag sa ilang mga kabataan, ug nagplano sila sa pagbato kaniya. Apan gilig-on si David sa Ginoo nga iyang Dios. Unya miingon si David kang Abiatar nga pari, nga anak ni Ahimelec, “Dad-a dinhi ang efod. Busa gidala kadto ni Abiatar kaniya.” Unya nangutana si David sa Ginoo, “Gukdon ba namo ang nagsulong kanamo? Mapildi ba namo sila?” Mitubag ang Ginoo, “Sige, gukda ninyo sila kay mapildi gayod ninyo sila, ug maluwas ninyo ang mga gipangbihag.” Busa milakaw si David ug ang iyang 600 ka mga tawo hangtod nga nakaabot sila sa Lugut sa Besor. Nagpabilin didto ang 200 niya ka mga tawo kay dili na sila makatabok sa lugut tungod sa labihang kakapoy. Apan nagpadayon si David ug ang 400 niya ka mga tawo sa paggukod. Unya, may nakita ang mga tawo ni David nga usa ka Ehiptohanon sa uma, ug gidala nila kini kang David. Gihatagan nila kinig tubig ug pan, ug usa ka hakop nga binulad nga igos ug duha ka hakop nga pasas, tungod kay wala gayod siya makakaon o makainom sulod sa tulo ka adlaw. Pagkahuman niya ug kaon, mibaskog siya. Gipangutana siya ni David, “Kinsa ang imong agalon ug taga-asa ka?” Mitubag siya, “Usa ako ka Ehiptohanon ug ulipon ako sa usa ka Amalekanhon. Gipasagdan ako sa akong agalon tulo na ka adlaw ang milabay, tungod kay nagsakit ako. Gisulong namo ang bahin sa Negev nga ginapuy-an sa mga Keretnon, sa teritoryo sa Juda, ug apil usab ang bahin sa Negev nga ginapuy-an sa mga kaliwat ni Caleb. Ug gisunog namo ang Ziklag.” Nangutana si David kaniya, “Magiyahan mo ba kami sa ilang kampo?” Mitubag siya, “Isaad una kanako sa presensya sa Dios nga dili mo ako patyon o itugyan sa akong agalon, ug unya giyahan ko kamo didto.” Busa misaad si David, ug unya gikuyogan sila sa Ehiptohanon didto sa gikampohan sa mga nanulong. Ug didto nakita nila ang mga Amalekanhon nga nagkatag sa pagpangaon, pag-inom, ug paglipay tungod kay daghan ang ilang nailog gikan sa mga Filistihanon ug gikan sa yuta sa Juda. Gisulong sila ni David ug sa iyang mga tawo, ug nagsangka sila tibuok gabii ug hangtod sa sunod pang gabii. Walay nakaikyas sa mga Amalekanhon gawas lang sa 400 ka mga pamatan-on nga nagsakay ug mga kamelyo. Nabawi ni David ang tanang gipanguha sa mga Amalekanhon apil na ang iyang duha ka asawa. Wala gayoy nawala, bata o tigulang, lalaki o babaye, o bisan unsa sa gipanguha sa mga Amalekanhon. Nabawi kining tanan ni David, apil na ang tanang mga karnero ug mga baka. Samtang giabog sa mga tawo ni David ang tanang mga mananap sa pag-una kanila, miingon sila, “Mga nailog kini ni David!” Sa dihang nakabalik na sila si David sa Lugut sa Besor, gitagbo sila niadtong 200 niya ka mga tawo nga nagpabilin tungod sa labihang kakapoy. Nagpaduol sila si David sa ila ug gipangumusta niya sila. Apan ang mga daotan ug badlongon nga mga tawo ni David miingon, “Dili nato sila bahinan sa atong mga nailog sa mga Amalekanhon tungod kay wala sila mouban kanato. Ibalik lang kanila ang ilang mga asawa ug mga anak, ug palakwa na sila.” Mitubag si David, “Mga igsoon, ayaw kamo paghinakog sa gihatag sa Ginoo kanato. Gipanalipdan niya kita ug gipadaog sa mga nanulong kanato. Wala gayoy mosugot nianang inyong gisulti. Angayng bahinan ang tanan! Ang bahin sa mga nagpabilin sa pagbantay sa atong mga gamit kinahanglan nga sama usab sa mga miadto sa gira.” Sukad niadto, gihimo na kini ni David nga tulumanon ug lagda alang sa mga Israelinhon ug ginatuman pa kini hangtod karong panahona. Sa pag-abot nila ni David sa Ziklag, gipadala niya ang uban nilang nailog sa mga tigdumala sa Juda nga iyang mga higala, uban niining mensahe: “Ania ang gasa ko kaninyo gikan sa mga nailog namo sa mga kaaway sa Ginoo.” Ang gipadad-an niya mao ang mga tigdumala sa mosunod nga mga lungsod: Betel, Ramot Negev, Jatir, Aroer, Sifmot, Eshtemoa, Racal, sa mga lungsod sa mga Jerameelinhon ug mga Kenihanon, sa Horma, Bor Ashan, Atak, Hebron, ug sa uban pang mga dapit nga naadtoan ni David ug sa iyang mga tawo. Unya, nakiggira ang mga Filistihanon sa mga Israelinhon sa Bukid sa Gilboa. Daghan ang namatay sa mga Israelinhon ug ang uban kanila nangikyas. Gigukod pag-ayo sa mga Filistihanon si Saul ug ang iyang mga anak nga lalaki, ug gipatay nila ang iyang mga anak nga si Jonatan, Abinadab, ug Malkishua. Labihan gayod ang panagsangka tali kang Saul ug sa mga Filistihanon. Nakit-an si Saul sa mga tigpamana, ug gipana nila siya ug grabe gayod ang iyang samad. Miingon si Saul sa tigdala sa iyang armas, “Ibta ang imong espada ug patya ako, kay kon dili, sila nga mga wala nakaila sa Dios mao ang mopatay kanako, ug bugalbugalan nila ako.” Apan nahadlok mopatay kaniya ang tigdala sa iyang armas, busa gikuha ni Saul ang iyang kaugalingong espada, ug giunay ang iyang kaugalingon. Sa dihang nakita sa tigdala sa armas nga patay na si Saul giunay usab niya ang iyang kaugalingon sa iyang kaugalingong espada, ug namatay siya uban kang Saul. Busa namatay si Saul, ang iyang tulo ka anak nga lalaki, ang tigdala sa iyang armas, ug ang tanan niyang mga tawo niadtong adlawa. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon nga nagpuyo sa pikas bahin sa kapatagan sa Jezreel ug sa tabok sa Suba sa Jordan nga nangikyas ang mga sundalo sa Israel ug namatay si Saul ug ang iyang mga anak, gibiyaan nila ang ilang mga lungsod ug nangikyas usab sila. Busa gisulod sa mga Filistihanon kini nga mga lungsod ug gipuy-an. Pagkasunod nga adlaw, human sa gira, miadto ang mga Filistihanon sa Bukid sa Gilboa aron sa pagkuha sa mga butang sa mga nangamatay. Nakita nila didto ang patayng lawas ni Saul ug sa iyang tulo ka mga anak. Giputol nila ang ulo ni Saul ug gikuha ang iyang armas ug mga kahimanan sa pagpakiggira. Unya nagpadala silag mga mensahero sa tibuok nga yuta sa Filistia sa paghatod sa balita nga namatay na si Saul ngadto sa templo sa ilang dios-dios ug sa ilang mga katawhan. Gibutang nila sa templo sa ilang diosa nga si Ashtarot ang mga armas ni Saul, ug gilansang ang iyang patayng lawas sa paril sa lungsod sa Bet Shan. Nabalitaan sa mga taga-Jabes Gilead ang gihimo sa mga Filistihanon kang Saul. Busa ang tanan nilang maisog nga mga tawo milakaw tibuok gabii ngadto sa Bet Shan. Gikuha nila ang patayng lawas ni Saul ug sa mga anak niini gikan sa paril sa Bet Shan, ug gidala nila kini sa Jabes ug gisunog didto. Unya gikuha nila ang mga bukog ug gilubong sa ilalom sa kahoy nga tamarisko didto sa Jabes, ug nagpuasa sila sulod sa pito ka adlaw. Mibalik sila si David sa Ziklag human nila mapildi ang mga Amalekanhon. Nagpabilin sila sa Ziklag sulod sa duha ka adlaw. Patay na niadto si Saul. Sa ikatulo nga adlaw, may miabot nga batan-ong lalaki gikan sa kampo ni Saul, nga gisi ug bisti ug may abog sa ulo timailhan sa iyang pagsubo. Miadto siya kang David ug mihapa agig pagtahod kaniya. Gipangutana siya ni David, “Asa ka gikan?” Mitubag siya, “Nakaikyas ako gikan sa kampo sa mga Israelinhon.” Nangutana si David, “Ngano, unsa may nahitabo? Sultihi ako.” Miingon siya, “Nangikyas ang mga sundalong Israelinhon sa gira. Daghan kanila ang nangamatay, lakip na si Saul ug ang iyang anak nga si Jonatan.” Nangutana si David sa batan-ong lalaki, “Giunsa mo man pagkahibalo nga patay na si Saul ug si Jonatan?” Mitubag ang batan-ong lalaki, “Naatol nga didto ako sa Bukid sa Gilboa, ug nakita ko didto si Saul nga nagsandig sa iyang bangkaw. Duol na kaayo kaniya ang mga kaaway nga nagkabayo ug nagsakay ug mga karwahe. Paglingi niya, nakita niya ako ug iya akong gitawag. Mitubag ako, ‘Unsay akong ikatabang?’ Gipangutana niya ako kon kinsa ako. Mitubag ako nga usa ako ka Amalekanhon. Miingon siya kanako, ‘Duol diri, palihog, ug patya ako kay labihan na ang akong pag-antos sa kasakit ug gusto na akong mamatay.’ Busa giduolan ko siya ug gipatay tungod kay nasayod ako nga dili na gayod siya mabuhi sa kagrabe sa iyang samad. Unya gikuha ko ang korona sa iyang ulo ug ang pulseras sa iyang bukton, ug gidala dinhi kanimo, sir.” Unya gigisi ni David ug sa tanan niyang mga tawo ang ilang mga bisti sa pagpakita sa ilang pagsubo. Nanghilak sila ug nagpuasa hangtod sa pagkagabii alang kang Saul ug sa iyang anak nga si Jonatan, ug alang sa nasod sa Israel nga katawhan sa Ginoo, tungod kay daghan kanila ang nangamatay sa gira. Gipangutana pag-usab ni David ang batan-ong lalaki nga nagbalita kaniya, “Taga-asa ka?” Mitubag siya, “Anak ako sa usa ka langyaw nga nagapuyo dinhi sa inyong yuta; usa ako ka Amalekanhon.” Miingon si David, “Wala ka ba mahadlok sa pagpatay sa hari nga pinili sa Ginoo?” Unya gitawag ni David ang usa sa iyang mga tawo ug giingnan, “Dali diri ug patya siya!” Busa gipatay niini ang Amalekanhon. Miingon si David, “Ikaw, Amalekanhon, mao ang responsable sa imong kamatayon, tungod kay ikaw mismo ang nagpamatuod batok sa imong kaugalingon sa dihang misulti ka nga gipatay mo ang hari nga pinili sa Ginoo.” Naghimo si David ug usa ka awit sa pagbangotan alang kang Saul ug sa anak niini nga si Jonatan, ug nagsugo siya nga itudlo kini sa katawhan sa Juda. Gitawag kini ug Awit sa Pana, ug nahisulat kini sa libro ni Jashar. Mao kini ang iyang mensahe: “Mga Israelinhon, nangamatay diha sa mga bukid ang mga pangulo nga inyong garbo! Nangamatay usab ang inyong maisog nga mga sundalo! Ayaw kini ipanugilon sa Gat, o sa mga dalan sa Ashkelon, kay tingalig maghudyaka ang mga babayeng Filistihanon nga wala nakaila sa Dios. Hinaut nga dili ulanon o yamogan ang kabukiran sa Gilboa, ug hinaut nga walay moturok nga mga tanom sa iyang mga uma nga makuhaan ug abot alang sa halad. Kay didto nahugawan ang taming sa isog nga hari nga si Saul, ug dili na mahinloan ug mapasinaw pinaagi sa pagpahid ug lana. Pinaagi sa espada ni Saul ug sa pana ni Jonatan daghang banggiitan nga kaaway ang ilang napatay. Gimahal gayod sa mga Israelinhon si Saul ug si Jonatan sa buhi pa sila, ug nagainunongay sila hangtod sa kamatayon. Mas abtik pa sila kay sa mga agila ug mas kusgan pa kay sa mga liyon. Mga babaye sa Israel, panghilak kamo alang kang Saul. Tungod kaniya nakasul-ob kamo ug mahalong mga bisti ug mga alahas nga bulawan. Nangamatay sa gira ang banggiitan nga mga sundalo sa Israel! Namatay si Jonatan sa inyong kabukiran. Nagabangotan gayod ako tungod kanimo, Jonatan, nga akong igsoon! Gimahal ko gayod ikaw, ug ang imong gugma kanako labaw pa kay sa gugma sa mga babaye. Nangamatay ang banggiitan nga mga sundalo sa Israel. Ang ilang mga armas nangawala.” Human niadto, nangutana si David sa Ginoo, “Motungas ba ako sa usa sa mga lungsod sa Juda?” Mitubag ang Ginoo, “Oo.” Nangutana si David, “Asa dapit?” Mitubag ang Ginoo, “Sa Hebron.” Busa mitungas didto si David uban sa iyang duha ka asawa nga si Ahinoam nga taga-Jezreel ug si Abigail nga asawa kanhi ni Nabal nga taga-Carmel. Giuban usab ni David ang iyang mga tawo apil ang ilang mga pamilya, ug namuyo sila sa Hebron ug sa mga lungsod sa libot niini. Unya, miadto sa Hebron ang mga pangulo sa Juda ug gidihogan nila si David sa pagpaila nga siya na ang hari sa Juda. Sa dihang gisultihan nila si David nga ang mga taga-Jabes Gilead ang naglubong kang Saul, nagpadala si David ug mga mensahero ngadto sa taga-Jabes Gilead sa pagsulti niini kanila, “Hinaut nga panalanginan kamo sa Ginoo tungod sa kaayo nga inyong gipakita ngadto kang Saul nga inyong agalon pinaagi sa paglubong kaniya. Hinaut nga ipakita sa Ginoo ang iyang kaayo ug pagkamatinumanon diha kaninyo, ug ipakita ko usab ang akong kaayo kaninyo tungod sa inyong gihimo. Pagmalig-on ug pagmaisogon kamo bisan patay na si Saul nga inyong agalon. Ako ang gipili sa mga taga-Juda ingon nga ilang hari.” Unya, si Abner nga komander sa mga sundalo ni Saul, nga anak ni Ner, miadto sa Mahanaim uban si Ishboshet nga anak ni Saul. Didto giproklamar ni Abner si Ishboshet nga hari sa tibuok Israel, apil na dinhi ang mga dapit sa Gilead, Ashuri, Jezreel, Efraim, Benjamin. Nagaedad si Ishboshet ug 40 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari sa Israel, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Apan si David ang giila nga hari sa mga taga-Juda. Ug naghari si David sa Juda sulod sa pito ka tuig ug unom ka bulan. Didto siya magpuyo sa Hebron. Usa niana ka higayon, migikan si Abner sa Mahanaim aron pag-adto sa Gibeon uban sa mga tawo ni Ishboshet. Gitagbo sila ni Joab nga anak ni Zeruya ug sa mga tawo ni David didto sa bangag nga pundohanan ug tubig sa Gibeon. Nanglingkod ang grupo ni Abner sa usa ka bahin sa pundohanan ug tubig ug ang grupo ni Joab didto usab sa atbang. Unya miingon si Abner kang Joab, “Pasangkaon nato sa atong atubangan ang pipila nato ka maayong mga sundalo.” Misugot si Joab, ug nanindog sa pagpakig-away ang 12 ka tawo ni Ishboshet nga gikan sa tribo ni Benjamin ug ang 12 usab ka tawo ni David. Ug naggunitay ang matag usa sa ulo sa ilang kaaway ug nagdinunggabay sa isigka-kilid, ug nangamatay silang tanan. Busa gitawag kadtong dapita sa Gibeon ug Helkat Hazurim. Unya naggira ang duha ka grupo sa hilabihan gayod. Ug niadtong adlawa napildi si Abner ug ang mga tawo sa Israel sa mga tawo ni David. Sa dihang milingi si Abner, nakita niya si Asahel ug miingon, “Ikaw ba kana Asahel?” Mitubag si Asahel, “Oo.” Miingon si Abner kaniya, “Ayaw na akog gukda. Dakpa na lang ang usa sa mga sundalo ug kuhaa ang iyang mga gamit.” Apan wala gayod miundang si Asahel sa paggukod kaniya. Miingon pag-usab si Abner kang Asahel, “Ayaw na akog gukda! Ayaw ako pugsa sa pagpatay kanimo. Unsa pa may nawong nga akong ikaatubang sa imong igsoon nga si Joab kon mapatay ko ikaw?” Apan wala gayod miundang si Asahel sa paggukod kaniya, busa giduslak siya ni Abner sa pulohan sa iyang bangkaw ug milapos kini sa iyang likod. Natumba siya ug namatay. Ug ang mga tawo nga makaagi niadtong dapita manghunong. Sa dihang nahibaloan ni Joab ug ni Abishai ang nahitabo, gigukod nila si Abner. Nagasalop na ang adlaw sa dihang nakaabot sila sa bungtod sa Ama duol sa Gia, sa dalan paingon sa kamingawan sa Gibeon. Mipaluyo kang Abner ang mga sundalo nga gikan sa tribo ni Benjamin ug nagtigom sila didto sa ibabaw sa bungtod aron sa pagpangandam sa pagpakiggira. Misinggit si Abner kang Joab, “Magpinatyanay na lang ba kita hangtod sa hangtod? Wala ka ba maghunahuna nga ang sangpotan niini mao ang pagdinumtanay? Kanus-a mo man paundangon ang imong mga tawo sa paggukod sa ilang mga kadugo?” Unya mitubag si Joab, “Ipanumpa ko atubangan sa buhi nga Dios, nga kon wala ka mosulti niini, magpadayon sa paggukod kaninyo ang akong mga tawo hangtod mabuntag.” Busa gipatingog ni Joab ang budyong ug miundang ang tanan niyang mga tawo sa paggukod sa mga taga-Israel, ug naundang ang gira. Tibuok gabii nga nagbaklay si Abner ug ang iyang mga tawo agi sa Kapatagan sa Jordan. Unya mitabok sila sa Suba sa Jordan ug nagpadayon sa paglakaw sa tibuok buntag hangtod nakaabot sila sa Mahanaim. Miundang si Joab sa paggukod kang Abner, ug mipauli siya uban sa iyang mga tawo. Sa dihang gitigom niya sila, nasayran niya nga gawas kang Asahel, may 19 pa nga namatay kanila. Apan 360 ang ilang napatay sa mga tawo ni Abner, ug tanan gikan sa tribo ni Benjamin. Gikuha nila ni Joab ang patayng lawas ni Asahel ug gilubong sa lubnganan sa amahan niini didto sa Betlehem. Unya tibuok gabii silang nagbaklay, ug nakaabot sila sa Hebron sa pagkabuntag. Mao kadto ang sinugdanan sa dugay nga panag-away tali sa mga nagadapig kang Saul ug sa mga nagadapig kang David. Padayon nga milig-on ang grupo ni David apan ang kang Saul nagaanam ug kahuyang. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni David nga nangatawo sa Hebron: Ang kamagulangan mao si Amnon nga anak niya kang Ahinoam nga taga-Jezreel. Ang ikaduha mao si Kileab nga anak niya kang Abigail nga asawa kanhi ni Nabal nga taga-Carmel. Ang ikatulo mao si Absalom nga anak niya kang Maaca nga anak ni Talmai nga hari sa Geshur. Ang ikaupat mao si Adonia nga anak niya kang Hagit. Ang ikalima mao si Shefatia nga anak niya kang Abital. Ug ang ikaunom mao si Itream nga anak niya kang Egla. Sila ang mga anak ni David nga nangatawo sa Hebron. Samtang nagpadayon ang panag-away tali sa mga nagadapig kang David ug sa mga nagadapig kang Saul, si Abner nahimong gamhanan nga pangulo sa mga nagadapig ni Saul. Usa niana ka adlaw, miingon si Ishboshet nga anak ni Saul ngadto kang Abner, “Nganong nakigdulog ka sa usa sa mga asawa sa akong amahan nga si Saul?” Ang babaye nga gipasabot ni Ishboshet mao si Rizpa nga anak ni Aya. Nasuko pag-ayo si Abner sa gisulti ni Ishboshet, ug mitubag siya, “Nagahunahuna ka ba nga giluiban ko ang imong amahan ug midapig ako sa Juda? Hangtod karon naa ako nagadapig sa imong amahan ug sa iyang pamilya ug mga higala, ug wala ko ikaw itugyan kang David. Apan karon gipasanginlan mo ako nga nakasala kabahin nianang babayhana! Kon mao kana, maayo pa nga tabangan ko na lang si David nga matuman ang gisaad sa Ginoo kaniya, ug hinaut nga silotan ako pag-ayo sa Dios kon dili ko kini tumanon. Misaad ang Ginoo nga dili na niya paharion ang mga kaliwat ni Saul ug si David na ang iyang paharion sa Israel ug sa Juda, gikan sa Dan hangtod sa Beersheba. ” Wala na motingog pa si Ishboshet kay nahadlok siya kang Abner. Unya nagpadala si Abner ug mga mensahero kang David sa pag-ingon, “Ikaw ang angay nga maghari sa tibuok yuta sa Israel. Maghimo kita ug kasabotan ug tabangan ko ikaw nga masakop nimo ang tibuok nasod sa Israel.” Mitubag si David, “Sige, maghimo akog kasabotan uban kanimo sa usa ka kondisyon: Sa imong pagpakigkita kanako, dad-on mo ang akong asawa nga si Mical nga anak ni Saul.” Unya nagpadala si David ug mga mensahero kang Ishboshet aron sa pag-ingon, “Ibalik kanako ang akong asawa nga si Mical, kay naasawa ko siya baylo sa 100 ka panit sa tumoy sa kinatawo sa mga Filistihanon nga akong gipamatay.” Busa nagsugo si Ishboshet nga kuhaon si Mical gikan sa iyang bana nga si Paltiel nga anak ni Laish. Naghilak nga misunod si Paltiel kang Mical hangtod sa Bahurim. Gisultihan ni Abner si Paltiel nga mopauli. Busa mipauli kini. Nakigsulti si Abner sa mga tigdumala sa Israel. Miingon siya, “Dugay na ninyong gusto nga mahimong hari si David. Mao na kini ang inyong higayon, kay nagsaad ang Ginoo nga pinaagi sa iyang alagad nga si David luwason niya ang iyang katawhan nga mga Israelinhon gikan sa mga Filistihanon ug sa tanan nilang mga kaaway.” Nakigsulti usab si Abner sa tribo ni Benjamin. Unya miadto siya sa Hebron aron sa pagsugilon kang David nga uyon ang katawhan sa Israel ug Benjamin nga mahimo siyang ilang hari. Pag-abot ni Abner sa Hebron kauban sa iyang 20 ka mga tawo, nagpakombira si David alang kanila. Miingon si Abner kang David, “Mahal nga Hari, tugoti ako nga molakaw karon aron sa pag-aghat sa tanang katawhan sa Israel nga suportahan ka ingon nga hari. Pahimuon ko sila ug kasabotan uban kanimo nga dawaton ka nila nga ilang hari. Unya maghari ka sa bisan asa mo gusto.” Busa gipalakaw ni David si Abner ug mibiya kini nga malinawon. Miabot si Joab ug ang ubang mga tawo ni David didto sa Hebron gikan sa pagpanulong, ug daghan kaayo ang ilang dala nga mga inilog gikan sa mga kaaway. Apan wala na didto si Abner niadtong tungora kay gipalakaw na siya ni David ug mibiya kini nga malinawon. Sa dihang nabalitaan ni Joab nga miadto si Abner sa hari ug gipalakaw kini nga malinawon, miadto si Joab sa hari ug miingon, “Unsa kining imong gihimo? Mianhi na gayod dinhi kanimo si Abner, nganong gipalakaw mo pa? Karon wala na siya! Nakaila ka man ni Abner nga anak ni Ner. Mianhi siya dinhi sa paglingla kanimo, ug sa pagpaniid sa tanan mong ginahimo?” Mibiya dayon si Joab kang David ug nagsugo ug mga tawo sa paggukod kang Abner. Naabtan nila si Abner didto sa atabay sa Sira ug gidala pagbalik sa Hebron. Apan wala masayod si David mahitungod niini. Sa dihang didto na si Abner sa Hebron, gidala siya ni Joab didto sa may pultahan sa lungsod aron kunohay magsultihanay nga sila lang duha. Ug didto gidunggab ni Joab si Abner sa tiyan, ug namatay kini. Gihimo kini ni Joab agig balos sa pagpatay ni Abner sa iyang igsoon nga si Asahel. Sa dihang nabalitaan kini ni David, miingon siya, “Nasayod ang Ginoo nga ako ug ang akong mga tawo inosente gayod sa pagkamatay ni Abner nga anak ni Ner. Si Joab ug ang iyang pamilya mao ang may tulubagon. Hinaut nga sa iyang mga kaliwat kanunay adunay takboyan ug sakit nga manggawas sa kinatawo, ngilngig nga sakit sa panit, mainutil, mamatay sa away, ug makabsag pagkaon.” (Gipatay ni Abner ang ilang igsoon nga si Asahel sa away didto sa Gibeon, mao nga gipatay usab ni Joab ug sa iyang igsoon nga si Abishai si Abner.) Unya miingon si David kang Joab ug sa tanang kauban niini, “Gisia ninyo ang inyong mga bisti, ug pagbisti kamog sako. Pagbangotan kamo ug uban kamo sa paglubong nga mag-una sa patayng lawas ni Abner.” Miuban usab si Haring David nga nagsunod sa patayng lawas. Gilubong si Abner didto sa Hebron, ug mihilak ug kusog si Haring David didto sa lubnganan. Mihilak usab ang tanang mga tawo nga nanguban. Miawit si Haring David niining kanta sa pagbangotan: “Nganong namatay si Abner nga daw sa usa ka tawong daotan? Wala gaposa ang iyang mga kamot ug wala makadenahi ang iyang mga tiil; gipatay siya sa mga tawong daotan.” Mihilak na usab ang tanang mga tawo alang kang Abner. Niadtong adlawa wala mokaon si David, busa gialam-alaman siya sa mga tawo nga mokaon. Apan nanumpa si David nga nagaingon, “Hinaut nga silotan ako sa Dios sa labihan gayod kon mokaon ako sa dili pa mosalop ang adlaw.” Gikalipay sa mga tawo ang giingon ni David, ug dili kay kana lang, apil usab ang tanang gihimo ni David. Busa nahibaloan sa tanang katawhan sa Israel nga si Haring David walay kalabotan sa pagkamatay ni Abner. Unya miingon si David sa iyang mga tawo, “Wala ba kamo makaamgo nga namatay ang usa ka gamhanan nga pangulo sa Israel karong adlawa? Ug karon, bisan ug ako ang pinili nga hari, wala akoy katakos sa pagsanta kang Joab ug kang Abishai, nga mga anak ni Zeruya. Malisod alang kanako ang pagsanta kanila. Hinaut nga balosan sa Ginoo kining daotang mga tawo sa daotan nga ilang ginahimo.” Sa pagkadungog ni Ishboshet, nga anak ni Saul, nga gipatay si Abner sa Hebron, nahadlok siya pag-ayo apil ang tanang katawhan sa Israel. May duha ka tawo si Ishboshet nga mga pangulo sa mga grupo nga gapanulong ug gapangilog sa mga kabtangan sa ilang mga kaaway. Sila mao si Baana ug si Recab. Mga anak sila sa taga-Beerot nga si Rimon nga sakop sa tribo ni Benjamin. Kining Beerot sakop karon sa Benjamin, tungod kay ang mga naunang mga lumulupyo niini nangikyas didto sa Gitaim, ug hangtod karon nagpuyo sila didto ingon nga mga dumuduong. (Ang anak ni Saul nga si Jonatan may anak nga bakol. Ang iyang ngalan si Mefiboshet. Nagaedad si Mefiboshet ug lima ka tuig sa dihang namatay si Saul ug si Jonatan didto sa Jezreel. Sa dihang nabalitaan sa yaya ni Mefiboshet nga namatay si Saul ug si Jonatan, gisakwat niya ang bata ug giikyas. Apan tungod sa pagdali-dali sa yaya nga makaikyas, nabuhian niya ang bata nga maoy hinungdan nga nabakol kini.) Usa ka adlaw, miadto sa balay ni Ishboshet si Recab ug si Baana nga mga anak ni Rimon nga taga-Beerot. Miabot sila didto udtong tutok, samtang nagpahulay si Ishboshet. Pag-abot nila sa Hebron, gidala nila ang ulo ni Ishboshet kang David ug miingon sila kaniya, “Ania ang ulo ni Ishboshet nga anak sa imong kaaway nga si Saul nga nagtinguha sa pagpatay kanimo. Karong adlawa nanimalos ang Ginoo alang kanimo batok kang Saul ug sa iyang mga kaliwat.” Mitubag si David kanila, “Isulti ko kaninyo ang tinuod atubangan sa buhi nga Ginoo nga nagluwas kanako sa tanan nga katalagman. Kaniadto may tawo nga miadto kanako sa Ziklag ug miingon nga patay na si Saul. Naghunahuna siya nga nagdala siyag maayong balita kanako. Apan, gipadakop ko hinuon siya ug gipapatay. Mao kadto ang akong ganti kaniya sa iyang gibalita. Karon, unsa may akong iganti sa mga tawong daotan nga mipatay sa usa ka tawo nga walay sala, nga natulog sa iyang katre diha sa iyang balay? Paninglon ko kamo sa inyong pagpatay kaniya aron mangahanaw na kamo niining kalibotana.” Busa nagmando si David sa iyang mga tawo nga patyon si Recab ug si Baana, ug gituman nila kini. Giputol nila ang mga kamot ug mga tiil niini ug gituhog ang mga lawas sa may pundohanan ug tubig sa Hebron. Gikuha nila ang ulo ni Ishboshet ug gilubong sa gilubngan kang Abner sa Hebron. Nangadto ang tanang tribo sa Israel kang David didto sa Hebron ug miingon, “Mga kadugo mo kami. Sukad pa kaniadto, bisan sa dihang si Saul pa ang among hari, ikaw na ang nangulo sa mga Israelinhon sa pagpakiggira. Ug nagaingon ang Ginoo kanimo, ‘Atimanon mo ang akong katawhan nga mga Israelinhon sama sa pag-atiman sa usa ka magbalantay sa iyang mga karnero. Ikaw ang mahimo nilang pangulo.’ ” Busa didto sa Hebron, naghimo si David ug kasabotan uban sa mga tigdumala sa Israel sa presensya sa Ginoo, ug gidihogan nila ug lana ang ulo ni David sa pagpaila nga siya na ang hari sa Israel. Nagaedad si David ug 30 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari, ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig. Pito ka tuig ug unom ka bulan siyang naghari sa Juda sa dihang didto siya sa Hebron, ug 33 ka tuig siyang naghari sa tibuok Israel ug Juda sa dihang didto siya sa Jerusalem. Usa ka higayon, miadto si David ug ang iyang mga tawo sa Jerusalem sa pagsulong sa mga Jebusihanon nga nagpuyo didto. Miingon ang mga Jebusihanon kang David, “Dili gayod kamo makasulod dinhi sa Jerusalem! Bisan ang mga buta ug mga bakol makababag sa inyong pagsulod.” Mao kadto ang ilang giingon kay abi nila ug dili gayod makasulod sila si David. Apan nailog gihapon nila ni David ang kuta sa Zion, nga gitawag usab nga Lungsod ni David. Nianang adlawa, sa wala pa masulod ni David ang Jerusalem, miingon siya sa iyang mga tawo, “Didto kamo agi sa imbornal sa tubig aron makasulod kamo sa Jerusalem ug mapildi ninyo kanang mga bakol ug mga buta nga mga Jebusihanon. Kaaway ko gayod sila! ” Mao kana nga may panultihon nga nagaingon, “Dili makasulod ang mga buta ug mga bakol sa balay sa Ginoo.” Human nailog ni David ang kuta, didto siya mipuyo. Ug gitawag niya kini nga Lungsod ni David. Gipadugangan niya ug paril ang palibot niini gikan sa mubong bahin sa lungsod. Misamot ang pagkagamhanan ni David, tungod kay gitabangan siya sa Ginoong Dios nga Makagagahom. Unya si Hiram nga hari sa Tyre nagpadalag mga mensahero ngadto kang David uban sa mga panday ug mga mason, apil ang mga kahoyng sedro, aron tukoran si David ug palasyo. Ug nasabtan ni David nga ang Ginoo ang nagpahiluna kaniya ingon nga hari sa Israel, ug nagpauswag sa iyang gingharian alang sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Human mibalhin si David sa Jerusalem gikan sa Hebron, nangasawa pa gayod siyag daghang mga babaye; ang uban kanila iyang mga sulugoon, ug midaghan usab ang iyang mga anak. Mao kini ang mga ngalan sa iyang mga anak nga lalaki nga natawo sa Jerusalem: Shamua, Shobab, Natan, Solomon, Ibhar, Elishua, Nefeg, Jafia, Elishama, Eliada, ug Elifelet. Sa dihang nabalitaan sa mga Filistihanon nga si David ang gipili nga hari sa Israel, gitigom nila ang ilang tibuok kasundalohan aron sa pagdakop kaniya. Apan nabalitaan kadto ni David, busa miadto siya sa kuta. Karon, nagkampo ang mga Filistihanon sa Kapatagan sa Refaim. Busa nangutana si David sa Ginoo, “Sulongon ba namo ang mga Filistihanon? Itugyan mo ba sila kanamo?” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Oo, lakaw kamo, kay tugyan ko gayod sila kaninyo.” Busa miadto sila si David sa Baal Perazim, ug didto gipildi nila ang mga Filistihanon. Unya miingon si David, “Gilaglag sa Ginoo ang akong mga kaaway nga daw gibanlas sila sa bul-og sa baha, ug nakita ko gayod kini.” Mao kini ang hinungdan kon nganong gitawag kadtong dapita nga Baal Perazim. Gibiyaan sa mga Filistihanon ang ilang mga dios-dios didto, ug gidala kini ni David ug sa iyang mga tawo. Namalik ang mga Filistihanon ug nagkampo sa Kapatagan sa Refaim. Busa nangutana pag-usab si David sa Ginoo, ug mitubag ang Ginoo, “Ayaw kamog diretso ug sulong kanila. Libot kamo ug didto ninyo sila atakiha atbang sa mga kahoy nga balsam. Inigkadungog ninyo sa kasaba nga daw pagmartsa sa mga sundalo ibabaw sa mga kahoy nga balsam, sulong dayon kamo kay mao kana ang timailhan nga nagauna na ako kaninyo sa pagsulong sa mga Filistihanon.” Busa gituman ni David ang gisugo sa Ginoo kaniya, ug gipamatay nila ang mga Filistihanon gikan sa Geba hangtod sa Gezer. Gitigom na usab ni David ang labing maayong mga sundalo sa Israel, nga 30,000 ang gidaghanon. Unya miadto sila sa Baala nga sakop sa Juda aron sa pagkuha sa Kahon sa Dios, diin anaa ang presensya sa Ginoo nga Makagagahom. Nagapuyo ang Ginoo taliwala sa mga kerubin diha sa ibabaw sa Kahon. Nagaselebrar si David ug ang tanan nga katawhan sa Israel sa presensya sa Ginoo sa tibuok nila nga kusog. Nagaawit sila ug nagtukar sa mga harpa, lira, tamborin, kastanitas, ug simbal. Sa pag-abot nila sa giokanan ni Nacon, gikab-ot ug gigunitan ni Uza ang Kahon sa Dios, tungod kay napandol ang mga baka. Nasuko pag-ayo ang Ginoo kang Uza tungod sa iyang gihimo. Busa gisilotan siya sa Dios ug namatay siya tapad sa Kahon. Nasuko si David tungod kay gisilotan sa Ginoo si Uza. Mao kana nga hangtod karon gitawag kadtong dapita ug Perez Uza. Nahadlok si David sa Ginoo niadtong adlawa, ug miingon siya, “Unsaon na lang pagdala sa akong lungsod ang Kahon sa Ginoo?” Busa nakahukom siya nga dili na lang niya dad-on ang Kahon sa Ginoo ngadto sa iyang lungsod. Gibilin hinuon niya kini sa balay ni Obed Edom nga taga-Gat. Didto kini sa balay ni Obed Edom sulod sa tulo ka bulan, ug gipanalanginan sa Ginoo si Obed Edom ug ang iyang tibuok panimalay. Unya gisuginlan si Haring David nga gipanalanginan sa Ginoo ang panimalay ni Obed Edom ug ang tanan nga gipanag-iya niini tungod sa Kahon sa Dios. Busa miadto si David sa balay ni Obed Edom ug gikuha ang Kahon sa Dios aron dad-on sa iyang lungsod uban sa kalipay. Sa dihang nakalakaw na ug unom ka lakang ang mga nagadala sa Kahon sa Ginoo, gipahunong sila ni David ug naghalad siya ug usa ka torong baka ug usa ka pinatambok nga toriyong baka. Labihan ang sayaw ni David sa presensya sa Ginoo, nga nagsul-ob lang ug efod nga linen. Samtang ginadala niya ug sa mga Israelinhon ang Kahon sa Ginoo, nagahugyaw sila ug nagapatingog sa mga budyong. Sa dihang pasulod na ang Kahon sa Ginoo didto sa Lungsod ni David, midungaw si Mical nga anak ni Saul sa bintana. Ug sa dihang nakita niya si Haring David nga naglukso-lukso ug nagsayaw-sayaw sa presensya sa Ginoo, gitamay niya kini. Gibutang nila ang Kahon sa Ginoo sulod sa tolda nga gipatindog ni David alang niini. Unya naghalad si David sa Ginoo ug mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon. Pagkahuman niyag halad, gibendisyonan niya ang mga tawo sa ngalan sa Ginoo nga Makagagahom. Unya gihatagan niya ang matag Israelinhon didto, lalaki ug babaye, ug pan, karne, ug mga pasas. Unya namauli ang mga tawo sa ilang balay. Sa dihang mipauli si David sa pagbendisyon sa iyang panimalay, gitagbo siya ni Mical nga anak ni Saul ug gisukmatan, “Pagkahalangdon sa hari sa Israel karong adlawa! Mora siyag buang nga walay kaulaw nga nagsayaw-sayaw nga halos hubo atubangan sa mga babayeng sulugoon sa iyang mga opisyal. Bastos lang nga tawo ang nagahimo niana.” Miingon si David kang Mical, “Gihimo ko kadto sa presensya sa Ginoo nga nagpili kanako labaw sa imong amahan o ni bisan kinsa sa iyang panimalay. Gipili niya ako nga modumala sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Busa magapadayon ako sa paglipay sa presensya sa Ginoo, ug himuon ko pang mas makauulaw ang akong kaugalingon kay niini. Makauulaw ako sa imong panan-aw, apan pasidunggan ako sa mga babayeng sulugoon nga imong giingon.” Wala gayod makabaton ug anak si Mical hangtod nga namatay siya. Didto na nagpuyo si Haring David sa iyang palasyo, ug gihatagan sa Ginoo ug kalinaw ang iyang gingharian. Wala na siya sulonga sa iyang mga kaaway sa palibot. Usa ka adlaw, miingon si David kang Propeta Natan, “Tan-awa ra gud, ania ako magpuyo sa palasyo nga hinimo sa kahoyng sedro, apan ang Kahon sa Dios anaa lang sa tolda.” Mitubag si Natan sa hari, “Himoa ang gusto mong himuon, kay ang Ginoo nagauban kanimo.” Apan niadto mismong gabhiona miingon ang Ginoo kang Natan, “Lakaw ug ingna ang akong alagad nga si David nga mao kini ang akong gisulti: ‘Ikaw ba ang motukod sa templo nga akong puy-an? Wala pa ako makapuyo ug templo sukad sa panahon nga gipagawas ko ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto hangtod karon. Nagbalhin-balhin ako ug dapit nga tolda lay akong gipuy-an. Sa akong pagbalhin-balhin uban sa akong katawhan nga mga Israelinhon, wala ako moreklamo sa mga pangulo nga akong gisugo sa pag-atiman kanila, kon ngano nga wala nila ako patukori ug matahom nga templo nga hinimo sa kahoyng sedro?’ “Sultihi usab si David nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon, ‘Magbalantay ka kaniadto sa mga karnero, apan gipili ko ikaw nga magdumala sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Giubanan ko ikaw bisan asa ka moadto, ug gipildi ko ang tanan mong mga kaaway. Karon, himuon ko ikaw nga bantogan sama sa bantogan nga mga tawo sa kalibotan. Kon mamatay ka na ug ilubong uban sa imong mga katigulangan, ipuli ko kanimo ang usa sa imong mga anak, ug lig-onon ko ang iyang gingharian. Siya ang magpatukod ug templo alang sa akong kadungganan, ug sigurohon ko nga ang iyang mga kaliwat mao ang magahari hangtod sa kahangtoran. Mahimo akong sama sa usa ka amahan kaniya ug siya mahimong sama sa usa ka anak kanako. Kon makasala siya, disiplinahon ko siya sama sa pagdisiplina sa usa ka amahan ngadto sa usa ka anak. Apan magpabilin gihapon ang akong gugma kaniya, dili sama sa akong gihimo kang Saul nga gipapulihan ko kanimo. Magapadayon ang imong gingharian sa walay kataposan, ug ang imong mga kaliwat magahari hangtod sa kahangtoran.’ ” Gisugilon ni Natan kang David ang tanang gipadayag sa Dios kaniya. Unya misulod si Haring David sa Tolda diin nahimutang ang sudlanan sa Kasabotan. Milingkod siya diha sa presensya sa Ginoo ug nagaampo, “Ginoong Dios, si kinsa ba gayod ako ug ang akong pamilya nga gipanalanginan mo man ako ug sama niini? Ug karon, Ginoong Dios, may saad ka pa gayod mahitungod sa kaugmaon sa akong pamilya. Mao ba gayod kini ang sagad nimong ginahimo ngadto sa tawo? Unsa pa may akong ikasulti kanimo, Ginoong Dios, nga nasayod ka man kon kinsa gayod ako nga imong alagad? Tungod sa imong saad ug sumala sa imong pagbuot, gihimo mo kining dagkong mga butang ug gipahibalo mo kanako nga imong alagad. “Ginoong Dios, gamhanan ka gayod! Wala gayoy sama kanimo ug wala nay laing Dios gawas kanimo. Wala gani kami makadungog nga may dios nga sama kanimo. Ug walay katawhan nga sama sa imong katawhan nga mga Israelinhon. Mao lang kini ang nasod dinhi sa kalibotan nga imong giluwas gikan sa pagkaulipon aron mahimong imong katawhan. Nahimo kang bantogan sa imong pagpagawas kanila gikan sa Ehipto, ug sa imong paghimog katingalahang mga butang sa dihang giabog mo ang mga nasod ug ang ilang mga dios aron makapuyo didto ang imong katawhan. Gihimo mo ang mga Israelinhon nga imong katawhan sa walay kataposan, ug ikaw, Ginoo, nahimong ilang Dios. Ginoo nga Makagagahom, Dios sa Israel, may kaisog ako sa pag-ampo niini kanimo tungod kay gipadayag mo kanako nga imong alagad nga sa kanunay may magahari nga usa sa akong mga kaliwat. Ginoong Dios, tinuod ikaw nga Dios! Gisaad mo kining maayong mga butang kanako nga imong alagad, ug kasaligan gayod ang imong mga saad. Hinaut nga ikalipay mo ang pagpanalangin sa akong pamilya aron magpabilin kini diha sa imong presensya hangtod sa kahangtoran, kay mao kini ang imong gisaad, Ginoong Dios. Ug tungod niining imong panalangin, mabulahan ang akong pamilya hangtod sa kahangtoran.” Human niadto, napildi ni David ang mga Filistihanon ug gisakop niya sila. Nailog niya gikan kanila ang Meteg Ama. Napildi usab ni David ang mga Moabihanon. Gipahigda niya sila sa yuta nga naglaray ug gisukod ug pisi. Ang masakop sa kada duha ka sukod sa pisi gipamatay ug ang masakop sa ikatulo ka sukod gitugotan nga mabuhi. Ang mga Moabihanon nga wala gipamatay nahimong mga ulipon ni David ug nagbayad silag buhis kaniya. Napildi usab ni David ang hari sa Zoba nga si Hadadezer nga anak ni Rehob, sa dihang milakaw si Hadadezer aron sa pagbawi sa yuta duol sa Suba sa Eufrates. Nailog nila ni David ang 1,000 niya ka mga karwahe, 7,000 ka mga tigkarwahe, ug 20,000 ka mga sundalo. Gipangpiangan nila ni David ang mga kabayo nga tigguyod sa mga karwahe gawas lang sa 100 nga ilang gibilin aron ilang gamiton. Sa dihang miabot ang mga Aramehanon gikan sa Damascus aron sa pagtabang kang Hadadezer, gipamatay nila ni David ang 22,000 kanila. Unya nagpabutang si David ug mga kampo sa Damascus, ang dapit sa mga Aramehanon. Ug nahimo niya sila nga mga sakop ug nagbayad silag buhis kaniya. Gipadaog sa Ginoo si David sa iyang mga pagpakiggira bisan asa siya moadto. Gikuha ni David ang bulawan nga mga taming sa mga opisyal ni Hadadezer, ug gidala kini sa Jerusalem. Gikuha usab niya ang daghan kaayong mga bronsi gikan sa Beta ug Berotai, nga mga lungsod nga sakop ni Hadadezer. Pagkadungog ni Toi nga hari sa Hamat nga gipildi ni David ang tibuok kasundalohan ni Hadadezer, gipaadto niya ang iyang anak nga si Joram kang Haring David aron sa pagpangumusta ug sa pagpahalipay kaniya tungod sa iyang pagpildi kang Hadadezer. (Kini si Toi ug si Hadadezer daan na nga managkaaway.) Nagdala si Joram ug mga regalong hinimo sa plata, bulawan, ug bronsi. Gihalad kini ni Haring David ngadto sa Ginoo, sama sa iyang gihimo sa mga plata ug bulawan nga iyang nailog gikan sa ubang mga nasod nga iyang napildi: Edom, Moab, Ammon, Filistia, ug Amalek. Gihalad usab niya ang mga nailog nila gikan kang Hadadezer nga hari sa Zoba, nga anak ni Rehob. Ug nahimo pa gayong bantogan si David human niya mapatay ang 18,000 ka mga Edomihanon didto sa kapatagan nga ginganlag Asin. Unya nagpabutang siyag mga kampo sa tibuok Edom, ug nahimo niyang sakop ang tanang mga Edomihanon. Gipadaog sa Ginoo si David sa iyang mga pagpakiggira bisan asa siya moadto. Naghari si David sa tibuok Israel, ug gihimo niya ang matarong ug husto alang sa tanan niyang katawhan. Ang nangulo sa iyang mga sundalo mao si Joab nga anak ni Zeruya. Ang nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian mao si Jehoshafat nga anak ni Ahilud. Ang mga pangulong pari mao si Zadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimelec nga anak ni Abiatar. Ang sekretaryo mao si Seraya. Ang pangulo sa mga badigard ni David nga mga Keretnon ug mga Peletnon mao si Benaya nga anak ni Jehoyada. Ug ang iyang mga magtatambag mao ang iyang mga anak nga lalaki. Usa niana ka adlaw, nangutana si David, “May nahibilin pa ba sa pamilya ni Saul nga akong mapakitaan ug kaayo tungod ug alang kang Jonatan?” Gipatawag niya ang usa ka tawo nga ginganlag Ziba, nga sulugoon sa pamilya ni Saul kaniadto. Pag-abot ni Ziba gipangutana siya ni David, “Ikaw ba si Ziba?” Mitubag siya, “Oo, sir.” Nangutana ang hari, “May nahibilin pa ba sa pamilya ni Saul nga akong mapakitaan sa kaayo sa Dios?” Mitubag siya sa hari, “Aduna pa, ang bakol nga anak nga lalaki ni Jonatan.” Nangutana ang hari, “Hain siya?” Mitubag si Ziba, “Atua siya sa Lo Debar, sa balay ni Makir nga anak ni Amiel.” Busa nagsugo si David nga kuhaon siya didto. Ang ngalan sa anak ni Jonatan mao si Mefiboshet ug apo siya ni Saul. Pag-abot niya didto kang David miyukbo siya sa pagtahod kaniya. Miingon si David, “Ikaw diay si Mefiboshet!” Mitubag siya, “Oo, sir.” Miingon si David kaniya, “Ayaw kahadlok, kay pakitaan ko gayod ikaw ug kaayo tungod ug alang sa imong amahan nga si Jonatan. Iuli ko kanimo ang tanang kayutaan sa imong lolo nga si Saul. Ug dili kay kana lang, kanunay ka nga mokaon uban kanako.” Miyukbo si Mefiboshet ug miingon, “Kinsa ba ako nga imong hatagan ug pagtagad nga sama niini? Sama lang ako sa patay nga iro.” Unya gipatawag sa hari si Ziba, nga sulugoon kaniadto ni Saul, ug giingnan, “Gihatag ko kang Mefiboshet, nga apo sa imong agalon nga si Saul, ang tanang kabtangan ni Saul ug sa iyang pamilya. Ikaw, ang imong mga anak, ug ang imong mga sulugoon ang mag-uma sa yuta alang kaniya, ug dad-on mo kaniya ang mga abot, aron may pagkaon ang iyang panimalay. Apan si Mefiboshet kanunay nga mokaon uban kanako.” (Si Ziba may 15 ka mga anak nga lalaki ug 20 ka mga sulugoon.) Miingon si Ziba sa hari, “Mahal nga Hari, tumanon ko ang bisan unsa nga imong isugo kanako nga imong sulugoon.” Sukad niadto, kanunay nang ikauban ni David si Mefiboshet sa pagpangaon ingon nga usa sa iyang mga anak. May anak si Mefiboshet nga lalaki nga ang ngalan si Mica. Ang tanang miyembro sa panimalay ni Ziba nahimong sulugoon ni Mefiboshet. Si Mefiboshet nga bakol didto na nagpuyo sa Jerusalem tungod kay kanunay nang ikauban ni Haring David sa pagpangaon. Milabay ang panahon ug namatay si Nahash nga hari sa mga Amonihanon. Ang iyang anak nga si Hanun mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Miingon si David, “Pakitaan ko sa kaayo si Hanun tungod kay maayo ang iyang amahan kanako.” Busa nagpadala si David ug mga opisyal aron sa pagpaabot sa iyang pahasubo kang Hanun tungod sa pagkamatay sa amahan niini. Apan sa pag-abot sa mga opisyal ni David sa yuta sa mga Amonihanon, miingon ang mga opisyal sa mga Amonihanon kang Hanun nga ilang agalon, “Nagtuo ka ba nga pasidunggan ni David ang imong amahan pinaagi sa pagpadalag mga tawo sa pag-unong sa imong kasubo? Wala kaha niya sila ipadala aron maniid sa atong lungsod ug unya laglagon kini?” Busa gipadakop ni Hanun ang mga opisyal ni David ug gikiskisan ang katunga sa ilang mga bangas. Giputlan ang ilang mga bisti gikan sa hawak hangtod sa bat-ang, ug unya gipapauli. Naulawan gayod sila pag-ayo. Sa dihang nabalitaan ni David ang nahitabo, nagpadala siyag mga mensahero sa pagsulti sa iyang mga opisyal nga magpabilin lang una sila sa Jerico hangtod nga motubo ang ilang mga bangas, ayha mamauli. Nakaamgo ang mga Amonihanon nga gipalagot nila pag-ayo si David, busa nagsuhol silag 20,000 ka mga sundalong Aramehanon nga taga-Bet Rehob ug taga-Zoba, 1,000 ka mga sundalo gikan sa hari sa Maaca, ug 12,000 ka mga sundalo gikan sa Tob. Sa pagkadungog ni David niini, gipadala niya si Joab ug ang tibuok kasundalohan aron sa pagpakiggira. Mipahimutang ang mga Amonihanon sa pultahan sa ilang lungsod aron sa pagpakiggira, samtang ang mga Aramehanon nga taga-Zoba ug taga-Rehob ug ang mga sundalo gikan sa Tob ug Maaca didto sa kapatagan. Sa dihang nakita ni Joab nga may mga kaaway diha sa iyang atubangan ug sa iyang likod, gipili niya ang labing maayong mga sundalo sa Israel, ug gipangulohan niya sila sa pagpakiggira sa mga Aramehanon. Ang nahibiling mga sundalo gipapangulohan niya kang Abishai nga iyang igsoon sa pagpakiggira sa mga Amonihanon. Miingon si Joab kang Abishai, “Kon makita mo nga morag mapildi na kami sa mga Aramehanon, tabangi ninyo kami, apan kon kamo ang morag mapildi sa mga Amonihanon tabangan namo kamo. Pagmaisogon kamo! Makiggira kita nga may kaisog alang sa atong katawhan ug sa mga lungsod sa atong Dios. Himuon sa Ginoo kon unsa ang maayo sumala sa iyang kabubut-on.” Unya misulong si Joab uban sa iyang mga tawo, ug nangikyas ang mga Aramehanon gikan kanila. Pagkakita sa mga Amonihanon nga nangikyas ang mga Aramehanon, nangikyas usab sila gikan kang Abishai ug nanulod sa ilang lungsod. Busa mipauli si Joab sa Jerusalem gikan sa pagpakiggira sa mga Amonihanon. Sa dihang nakita sa mga Aramehanon nga napildi sila sa mga Israelinhon, nagtigom sila pag-usab. Gitabangan sila sa ubang mga Aramehanon nga gipatawag ni Hadadezer gikan sa tabok sa Suba sa Eufrates. Miadto sila sa Helam ubos sa pagpangulo ni Shobac nga komander sa mga sundalo ni Hadadezer. Sa pagkahibalo ni David niini, gipatigom niya ang tanang sundalo sa Israel aron sa pagpakiggira. Unya mitabok sila sa Suba sa Jordan ug miadto sa Helam. Mipahimutang ang mga Aramehanon sa pagpakiggira kanila ni David, ug naggira sila. Apan nangikyas ang mga Aramehanon gikan sa mga Israelinhon. Nakapatay sila si David ug 700 ka mga tigkarwahe ug 40,000 ka mga tigkabayo. Napatay usab nila si Shobac nga komander sa mga sundalo. Sa dihang nakita sa mga hari sa mga Aramehanon, nga sakop ni Hadadezer, nga napildi na sila sa mga Israelinhon, nagpasakop sila sa mga Israelinhon ug mialagad kanila. Busa sukad niadto nahadlok na ang mga Aramehanon nga motabang sa mga Amonihanon. Sa bag-ong tuig diin ang mga hari molakaw sa pagpakiggira, wala mouban si David. Si Joab ug ang iyang mga opisyal lang ang iyang gipalakaw, ug ang tanang kasundalohan sa Israel. Gipildi nila ni Joab ang mga Amonihanon ug gilibotan ang Raba. Usa niana ka hapon, sa gasalop na ang adlaw, mibangon si David gikan sa iyang higdaanan ug naglakaw-lakaw didto sa patag nga atop sa palasyo. Samtang naglantaw-lantaw siya sa ubos, may nakita siyang usa ka matahom kaayo nga babaye nga naligo. Nagsugo si David ug tawo nga magpakisayod kon kinsa kadtong babayhana. Ug gisultihan siya nga ang babaye mao si Batsheba, nga anak ni Eliam ug asawa ni Uria nga Hitihanon. Unya gipakuha ni David si Batsheba. Ug sa pag-abot ni Batsheba kang David, nagdulog sila. (Bag-o lang niadto nahuman ni Batsheba ang tulumanon sa pagpanghinlo sa binulan nga pagregla.) Human niadto, mipauli si Batsheba. Unya namabdos si Batsheba. Busa nagpadala siya ug mensahe ngadto kang David nga mabdos siya. Nagpadala si David ug mensahe kang Joab nga paadtoon kaniya si Uria nga Hitihanon. Busa gipaadto ni Joab si Uria kang David. Pag-abot ni Uria, gipangutana siya ni David kon kumusta si Joab, ang mga sundalo, ug ang ilang pagpakiggira. Unya miingon si David kaniya, “Pauli sa imong balay, ug pahulay. ” Busa mibiya si Uria sa palasyo, ug gipasundan siya ni David ug mga regalo. Apan wala mopauli si Uria. Didto hinuon siya natulog sa pultahan sa palasyo uban sa mga sulugoon sa iyang agalon nga si David. Sa dihang nasayran ni David nga wala mopauli si Uria, gipatawag niya kini ug gipangutana, “Nganong wala ka mopauli? Di ba dugay ka nga wala sa inyo?” Miingon si Uria, “Ang Kahon sa Kasabotan ug ang mga sundalo sa Israel ug Juda atua sa mga kampo sa kapatagan, ug atua usab ang among komander nga si Joab ug ang iyang mga opisyal. Makaako ba ako sa pagpauli aron mokaon, moinom, ug makigdulog sa akong asawa? Ipanumpa ko kanimo nga dili ko gayod kana mahimo.” Miingon si David kaniya, “Pabilin una dinhi ug usa ka gabii, ug pabalikon ko ikaw sa kampo ugma.” Busa nagpabilin si Uria niadtong adlawa sa Jerusalem. Pagkasunod nga adlaw, giagda siya ni David nga mokaon ug moinom uban kaniya, ug gihubog siya ni David. Apan niadtong gabhiona wala gihapon siya mipauli ug didto gihapon siya natulog uban sa mga sulugoon ni David. Pagkabuntag, nagsulat si David kang Joab ug gipadala kini kang Uria. Mao kini ang sulod sa iyang sulat: “Iplastar si Uria sa atubangan diin grabe kaayo ang panag-away, unya atras kamo aron maigo siya ug mamatay.” Busa samtang gilibotan nila ni Joab ang Raba, gibutang niya si Uria sa dapit diin anaa ang lig-on nga mga sundalo sa mga kaaway. Midasdas ang mga kaaway kanila ni Joab, ug namatay si Uria uban sa pipila ka mga sundalo ni David. Nagpadala si Joab ug balita kang David bahin sa tanang nahitabo sa gira. Gisultihan niya ang mensahero, “Pagkahuman mo ug sulti sa hari mahitungod sa nahitabo sa gira, Milakaw ang mensahero, ug pag-abot niya didto kang David gisuginlan niya kini sa tanang gipasulti ni Joab. Miingon siya kang David, “Gisulong kami sa mga kaaway didto sa kapatagan, apan gigukod namo sila pabalik sa pultahan sa ilang lungsod. Unya gipana kami sa mga tigpana nga atua sa paril, ug namatay ang uban sa imong mga sundalo apil ang imong alagad nga si Uria nga Hitihanon.” Miingon si David sa mensahero, “Ingna si Joab nga dili siya angayng maguol tungod sa nahitabo, kay dili man gayod matagna kon kinsa ang mamatay sa gira. Ingna siya nga pangusgan pa gayod niya ang pagsulong sa lungsod hangtod nga malaglag kini.” Sa pagkasayod ni Batsheba nga namatay si Uria nga iyang bana, nagsubo siya. Human sa panahon sa pagsubo, gipakuha siya ni David ug gidala sa palasyo. Nahimo siyang asawa ni David, ug sa paglabay sa mga adlaw, nanganak siyag lalaki. Apan wala makapahimuot sa Ginoo ang gihimo ni David. Unya gipaadto sa Ginoo si Propeta Natan ngadto kang David. Pag-abot niya didto, miingon siya kang David, “May duha ka tawo nga nagpuyo sa usa ka lungsod. Ang usa adunahan ug ang usa kabos. Daghan kaayog mga karnero ug mga baka ang adunahan, apan ang kabos may usa ra gayod ka karnero nga iya pang pinalit. Gialimahan niya kini, ug midako kini uban kaniya ug sa iyang mga anak. Gipakaon niya kini sa iyang pagkaon, ug gipainom sa iya mismong baso, ug iya pa kining gikugos-kugos. Giisip niya kini nga morag iyang anak nga babaye. Usa niana ka higayon, may bisita ang adunahan, apan dili siya gustong moihaw sa iyang karnero o baka aron ipakaon sa iyang bisita. Gikuha hinuon niya ang karnero sa kabos nga tawo ug gipaihaw kini aron ipakaon sa iyang bisita.” Nasuko pag-ayo si David sa tawo nga adunahan ug miingon siya kang Natan, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga angay gayong patyon ang tawo nga naghimo niana. Ug tungod kay wala siyay kalooy sa kabos, angay niyang bayran ug upat ka karnero ang usa ka karnero nga iyang gikuha.” Unya miingon si Natan kang David, “Ikaw kadtong maong tawo! Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipili ko ikaw nga hari sa Israel ug giluwas ko ikaw gikan kang Saul. Gihatag ko kanimo ang iyang gingharian ug ang iyang mga asawa. Gihimo ko ikaw nga hari sa tibuok Israel ug Juda. Ug kon kulang pa kini, mahatagan ko pa ikaw ug mas daghan. Busa nganong gipakawalay-bili mo man ang akong pulong pinaagi sa paghimo ug daotan sa akong panan-aw? Gituyo mo nga mamatay si Uria sa gira; gipapatay mo siya sa mga Amonihanon, ug gikuha mo pa ang iyang asawa. Busa, gikan karon kanunay na nga may gira ug pagpinatyanay diha sa imong panimalay, tungod kay gitamay mo ako ug gikuha mo ang asawa ni Uria nga Hitihanon aron mahimong imong asawa.’ “Dugang niini miingon ang Ginoo: ‘Magpadala akog kasamok batok kanimo nga gikan mismo sa imong panimalay. Ihatag ko ang imong mga asawa sa usa ka tawo nga suod kanimo, ug makighilawas siya kanila nga dayag sa tanan. Ang imong gihimo nga daotan gihimo mo sa tago, apan himuon ko kini kanimo nga dayag ngadto sa tanang mga Israelinhon.’ ” Unya miingon si David kang Natan, “Nakasala ako sa Ginoo.” Mitubag si Natan, “Gipasaylo ka na sa Ginoo, ug dili ka mamatay. Apan tungod kay ang imong gihimo nakahatag ug kahigayonan sa mga kaaway sa Ginoo nga pasipalahan siya, mamatay gayod ang imong anak.” Mipauli si Natan sa iyang balay. Unya gihatagan sa Ginoo ug grabe nga sakit ang anak ni David kang Batsheba. Nagpakilooy si David sa Dios alang sa bata. Nagpuasa siya sulod sa iyang kuwarto, ug sa yuta siya nagkatulog matag gabii. Giadtoan siya sa iyang mga opisyal aron pabangonon, apan midumili siya, ug dili siya mokaon uban kanila. Sa ikapito ka adlaw, namatay ang bata. Nahadlok ang mga alagad ni David sa pagsulti kaniya niini. Miingon sila, “Unsaon nato pagsulti kaniya nga patay na ang bata? Wala gani siya magtagad sa pag-alam-alam nato kaniya sa buhi pa ang bata, unsa pa kaha karon nga patay na kini. Basig maghimo siyag dili maayo sa iyang kaugalingon!” Nakita ni David nga naghinunghongay ang iyang mga alagad, busa nasabtan niya nga patay na ang bata. Nangutana siya, “Patay na ba ang bata?” Mitubag sila, “Oo.” Unya mibangon si David, naligo, nanghaplas ug humot nga lana, ug nagailis. Miadto siya sa balay sa Ginoo ug misimba. Unya mipauli siya, nagpahukad ug pagkaon, ug mikaon. Miingon ang iyang mga alagad kaniya, “Unsa kining imong gibuhat? Sa dihang buhi pa ang bata, nagpuasa ka ug mihilak, apan karong patay na ang bata, mibangon ka ug mikaon!” Mitubag si David, “Oo, nagpuasa ako ug mihilak sa dihang buhi pa ang bata kay namasin ako nga kaloy-an ako sa Ginoo ug dili niya itugot nga mamatay ang bata. Apan karon nga patay na siya, nganong magpuasa pa man ako? Mabuhi pa ba siya pagbalik? Moabot ang adlaw nga moadto ako kaniya, apan siya dili na makabalik kanako.” Unya gialam-alaman ni David ang iyang asawa nga si Batsheba, ug nagdulog sila. Namabdos si Batsheba ug nanganak ug lalaki, ug ginganlan nila kinig Solomon. Gimahal sa Ginoo ang bata, ug gisugo niya si Propeta Natan nga nganlan ang bata ug Jedidia tungod kay gimahal kini sa Ginoo. Sa laing bahin, misulong sila si Joab sa Raba, ang kapital sa mga Amonihanon, ug halos nailog na nila kini. Nagpadala si Joab ug mga mensahero ngadto kang David sa pag-ingon, “Gisulong namo ang Raba ug nailog namo ang ilang kuhaanan ug tubig. Busa tigoma na ang nahibiling mga sundalo ug humana ang pag-ilog sa lungsod aron ikaw ang mapasidunggan ug dili ako.” Busa gitigom ni David ang nahibiling mga sundalo ug gisulong nila ang Raba, ug nailog nila kini. Gikuha ni David ang bulawan nga korona gikan sa ulo sa hari sa mga Amonihanon ug gibutang sa iyang ulo. May gibug-aton nga mga 35 ka kilo ang korona, ug aduna kini mga batong mahalon. Daghang mga kabtangan ang nakuha ni David niadto nga lungsod. Gibihag niya ang mga lumulupyo niini ug gipatrabaho ginamit ang mga gabas, piko, ug atsa. Gipahimo usab silag mga tisa. Mao kini ang iyang gihimo sa mga lumulupyo sa tanang lungsod sa mga Amonihanon. Unya mipauli si David ug ang tanan niyang mga sundalo ngadto sa Jerusalem. May matahom nga anak si David nga ginganlag Tamar, ug igsoon siya ni Absalom. Ug kini si Amnon, nga igsoon ni Tamar sa amahan, nakagusto kaniya. Apan dili niya mahimo ang iyang gusto nga himuon kang Tamar tungod kay dalaga kini nga putli ug kanunay may nagabantay kaniya. Tungod niini, naglain ang iyang buot hangtod nga nagsakit siya. May amigo si Amnon nga ginganlan ug Jonadab. Maro kaayo kining tawhana. Anak siya sa igsoon ni David nga si Shimea. Usa ka adlaw niana, giingnan niya si Amnon, “Anak ka sa hari, apan nganong kada adlaw kanunay ko ikaw nga makita nga nagluya? Sultihi kuno ko sa imong problema.” Miingon si Amnon kaniya, “Nakagusto ako kang Tamar, ang igsoon sa akong igsoon sa amahan nga si Absalom.” Miingon si Jonadab, “Higda ug pagpasakit-sakit. Kon mobisita ang imong amahan kanimo, hangyoa siya nga paanhion si Tamar dinhi aron sa pagpakaon kanimo. Ingna usab siya nga gusto mong dinhi mag-andam si Tamar sa pagkaon aron makita nimo, ug nga siya gayod ang mohungit kanimo.” Busa mihigda si Amnon ug nagpasakit-sakit. Sa dihang mibisita kaniya si Haring David, miingon siya, “Palihog paanhia ang akong igsoon nga si Tamar aron maghimo ug pan samtang nagatan-aw ako, ug unya hungitan niya ako.” Busa nagsugo si David nga pasultihan si Tamar didto sa palasyo nga moadto sa iyang igsoon nga si Amnon ug mag-andam ug pagkaon alang niini. Busa miadto si Tamar sa balay sa iyang igsoon nga si Amnon, ug naabtan niya kini nga naghigda. Mikuha siyag harina, gimasa kini, ug naghimog pan samtang nagtan-aw si Amnon. Pagkaluto, gikuha niya kini aron ipakaon kang Amnon, apan midumili pagkaon si Amnon. Miingon si Amnon, “Pagawasa ang tanang mga tawo dinhi!” Busa migawas ang mga tawo. Unya miingon si Amnon kang Tamar, “Dad-a dinhi sa akong kuwarto ang pagkaon ug hungiti ako.” Busa gidala ni Tamar ang pagkaon sa kuwarto ni Amnon. Apan sa dihang hungitan na niya si Amnon, gigakos siya niini ug giingnan nga magdulog sila. Miingon si Tamar kaniya, “Ayaw, managsoon kita! Ayaw ako pakaulawi; dili kini angay mahitabo sa Israel. Ayaw buhata kining kabuang kanako! Unsa na lay nawong nga akong ikapakita sa mga tawo? Ug ikaw, isipon ka nga usa ka buang-buang sa Israel. Sultihi lang ang atong amahan bahin niini; sigurado nga tugotan niya ikaw nga mangasawa kanako.” Apan wala mamati si Amnon kaniya. Ug tungod kay mas kusgan siya kang Tamar, gipakaulawan niya si Tamar pinaagi sa paglugos niini. Unya naglagot si Amnon kaniya, ug ang iyang kalagot milabaw kay sa iyang paghigugma niini. Miingon si Amnon kaniya, “Bangon ug lakaw!” Mitubag si Tamar, “Dili pwede! Mas dako pa nga sala ang pag-abog mo kanako kay sa imong gihimo kanako.” Apan wala gayod mamati kaniya si Amnon. Gitawag hinuon niya ang iyang sulugoon ug giingnan, “Pagawasa kining babayhana ug sirad-i dayon ang pultahan.” Busa gipagawas sa sulugoon si Tamar ug gisira ang pultahan. Nagsul-ob niadto si Tamar ug matahom ug taas nga bisti. (Mao kini ang ginasul-ob sa dalaga nga mga anak sa hari niadto nga panahon). Apan gigisi niya ang iyang matahom ug taas nga bisti, ug nagbutang ug abo sa iyang ulo. Unya milakaw siya nga nakatabon ang iyang mga kamot sa iyang nawong timaan sa iyang kaulaw. Nakita siya sa iyang igsoon nga si Absalom ug gipangutana, “May nahitabo ba tali kaninyo ni Amnon? Pagpakahilom lang bahin niini, kay igsoon mo siya sa amahan. Ayaw lang ikaguol kining nahitabo kanimo.” Didto na mipuyo si Tamar sa balay ni Absalom, apan kanunay lang siyang nagainusara ug nagmasulob-on. Sa dihang nahibaloan ni Haring David ang nahitabo, labihan gayod ang iyang kasuko. Ug bisan walay gisulti si Absalom kang Amnon mahitungod sa iyang gibuhat, gikapungtan niya siya tungod sa pagpakaulaw niini kang Tamar nga iyang igsoon. Paglabay sa duha ka tuig, sa dihang gipaguntingan ni Absalom ang iyang mga karnero sa Baal Hazor, duol sa Efraim, giimbitar niya ang tanang anak sa hari sa pagtambong didto. Miadto siya kang Haring David ug miingon, “Nagapagunting ako sa akong mga karnero. Mahimo ba nga moadto ka uban ang imong mga opisyal sa pagsaulog niini nga okasyon uban kanako?” Mitubag ang hari, “Ayaw na lang anak, kay magastoan ka lang kon motambong kaming tanan.” Namugos gayod si Absalom kaniya, apan midumili gayod siya sa pag-adto. Gipanalanginan lang niya si Absalom. Miingon si Absalom, “Kon dili ka moadto, si Amnon na lang nga akong igsoon ang paadtoa.” Nangutana ang hari, “Nganong siya man ang gusto mong paadtoon?” Apan namugos gayod si Absalom, busa gipauban na lang ni David si Amnon, ug ang uban pa niyang mga anak nga lalaki. Miingon si Absalom sa iyang mga tawo, “Hulata ninyo nga mahubog si Amnon, unya inigsinyas ko, patya ninyo siya. Ayaw kamo kahadlok; ako ang nagsugo kaninyo. Pagpakalig-on kamo ug pagpakaisog.” Busa gipatay sa mga tawo ni Absalom si Amnon sumala sa iyang sugo. Pagkahibalo niini sa ubang mga anak ni David, midali-dali silag sakay sa ilang mga mula ug nangikyas. Samtang diha pa sila sa dalan, may nakabalita kang David nga gipamatay ni Absalom ang tanan niyang mga anak nga lalaki ug wala gayoy nahibiling buhi kanila. Unya mitindog si David ug gigisi niya ang iyang bisti sa pagpakita sa iyang pagsubo, ug mihigda siya sa yuta. Gigisi usab sa iyang mga alagad nga nagatindog didto ang ilang mga bisti. Apan miingon si Jonadab nga anak sa igsoon ni David nga si Shimea, “Mahal nga Hari, ayaw pagtuo nga gipamatay ang tanan mong mga anak nga lalaki, si Amnon lang ang gipatay. Sukad sa adlaw nga gipakaulawan ni Amnon ang iyang igsoon nga si Tamar, nagtinguha na si Absalom sa pagpatay kaniya. Ayawg kabalak-i ang balita nga gipamatay ang tanan mong mga anak nga lalaki. Si Amnon lang ang gipatay. Ug bahin kang Absalom, milayas siya.” Unya ang guwardya sa paril sa Jerusalem may nakitang daghang tawo nga nagpadulong. Gikan sila sa kasadpan, ug didto mag-agi sa kilid sa bungtod. Miadto ang guwardya sa hari ug miingon, “May nakita akong mga tawo sa dalan sa Horonaim, sa kilid sa bungtod.” Unya miingon si Jonadab sa hari, “Mahal nga Hari, tan-awa! Anaa na ang imong mga anak nga lalaki, sumala sa akong giingon.” Pagkahuman gayod niyag sulti, miabot ang mga anak nga lalaki ni David ug nanghilak sila. Mihilak usab ug kusog si David ug ang tanan niyang mga alagad. Sa dihang nahupay na si Haring David sa iyang kasubo sa pagkamatay ni Amnon, gimingaw siya kang Absalom. Nahibaloan ni Joab nga anak ni Zeruya nga gimingaw si Haring David kang Absalom. Busa nagsugo siyag usa ka tawo nga magkuha ug usa ka maalamon nga babaye gikan sa Tekoa. Pag-abot sa babaye, miingon si Joab kaniya, “Pagpakaaron-ingnon nga nagabangotan ka alang sa patay. Pagsul-ob ug bisti nga ginasul-ob sa nagabangotan. Ayaw pagpaguwapa, kondili, pagpakaaron-ingnon nga usa ka babayeng nagabangotan alang sa patay sulod sa taas na nga panahon. Unya adto sa hari ug isulti kaniya kining isulti ko kanimo.” Unya gitudloan ni Joab ang babaye kon unsay iyang isulti ngadto sa hari. Pag-abot sa babaye didto sa hari, miyukbo siya agig pagtahod sa hari. Ug miingon, “Tabangi ako, Mahal nga Hari!” Nangutana ang hari kaniya, “Unsa may imong problema?” Mitubag siya, “Usa ako ka balo, ug may duha ka anak nga lalaki. Usa niana ka adlaw nagaaway silang duha sa uma, ug tungod kay wala didtoy makaulang kanila, namatay ang usa kanila. Unya, miadto kanako ang tanan kong mga paryente ug miingon, ‘Itugyan kanamo ang imong anak, kay amo siyang patyon tungod kay iyang gipatay ang iyang igsoon. Dili siya angay nga manunod sa kabtangan sa iyang amahan.’ Kon himuon nila kini, mawala ang nahibilin kong anak nga mao na lang ang akong gilaoman nga motabang kanako, ug mawala na ang ngalan sa akong bana niining kalibotana.” Giingnan sa hari ang babaye, “Pauli kay ako na ang bahala. Maghatag akog mando nga dili nila unsaon ang imong anak.” Miingon ang babaye, “Mahal nga hari, kon may moreklamo sa pagtabang mo kanako, ako ug ang akong pamilya ang manubag ug dili ikaw.” Mitubag ang hari, “Kon adunay moreklamo kanimo, dad-a siya kanako, ug panigurohon ko nga dili na siya manghilabot kanimo pag-usab.” Unya miingon ang babaye, “Mahal nga Hari, kon mahimo panumpa sa Ginoo nga imong Dios nga dili mo tugotan nga may manimalos sa akong anak aron dili siya mapatay ug dili na mosamot pa ang kagubot.” Mitubag si Haring David, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo, nga dili gayod maunsa ang imong anak. ” Unya miingon ang babaye, “Mahal nga Hari, pwede ba nga may isulti pa ako kanimo?” Mitubag ang hari, “Sige, unsa kana?” Miingon ang babaye, “Wala ka kaha makasala sa katawhan sa Dios niining imong gisulti kanako? Sa imong gisulti, gihukman mo nga sad-an ang imong kaugalingon kay wala nimo pabalika ang imong anak nga giabog. Mamatay kitang tanan; mahisama kita sa tubig nga nayabo sa yuta nga dili na matigom pag-usab. Apan dili lang basta-basta nga kuhaon sa Ginoo ang kinabuhi sa tawo; nagatinguha pa gani hinuon siya nga mahibalik kaniya ang iyang mga tawo nga nahilayo kaniya. “Mahal nga Hari, mianhi ako dinhi sa pagsugilon sa akong problema tungod kay nahadlok ako sa mga tawo. Miingon ako sa akong kaugalingon nga makigsulti ako kanimo kay basin na lang ug himuon mo ang akong ihangyo kanimo nga luwason mo ako ug ang akong anak gikan sa mga tawo nga nagatinguha nga mawagtang kami sa yuta nga gihatag sa Dios kanamo. Unya ang imong hukom nakahatag kanakog kalinaw. Kay sama ikaw sa anghel sa Dios nga nasayod kon unsa ang maayo ug daotan. Hinaut pa nga ubanan ka sa Ginoo nga imong Dios.” Unya miingon ang hari sa babaye, “Palihog, suginli ako sa tinuod bahin sa akong ipangutana kanimo.” Mitubag ang babaye, “Sige, Mahal nga Hari.” Nangutana ang hari, “Si Joab ba ang nagtudlo kanimo niini?” Mitubag ang babaye, “Dili gayod ako makalimod kanimo, Mahal nga Hari. Oo, si Joab nga imong alagad ang nagsugo kanako sa paghimo niini ug siya ang nagtudlo kon unsa ang akong isulti. Gihimo niya kini aron mahibalik ang maayo ninyong relasyon ni Absalom. Apan nasabtan mo kini, Mahal nga Hari, kay sama ikaw sa anghel sa Dios—nasayod ka sa tanang nagakahitabo sa atong nasod.” Busa gipatawag sa hari si Joab ug giingnan, “Sige, lakaw ug dad-a dinhi ug balik ang batan-ong si Absalom.” Unya miyukbo si Joab sa pagtahod sa hari ug miingon, “Hinaut nga panalanginan ka sa Ginoo, Mahal nga Hari. Karon nasayod na ako nga nalipay ka kanako tungod kay gituman mo ang akong hangyo.” Unya milakaw si Joab sa Geshur ug gidala pagbalik si Absalom sa Jerusalem. Apan nagmando ang hari, “Papaulia ninyo siya sa iyang balay; dili ko siya gusto nga makita dinhi sa palasyo.” Busa mipauli si Absalom sa iyang kaugalingong balay ug wala siya magpakita sa hari. Walay makatupong sa kaguwapo ni Absalom sa tibuok Israel, busa ginadayeg gayod siya sa tanan. Wala gayod siyay deperensya gikan sa ulo hangtod sa lapalapa. Kausa lang siya magpaalot matag tuig, ug nagapaalot lang siya tungod kay bug-atan siya sa iyang buhok. Kon timbangon ang iyang buhok, motimbang kinig duha ka kilo, basi sa timbangan nga ginagamit sa hari. Si Absalom may tulo ka mga anak nga lalaki ug usa ka babaye. Ang ngalan sa babaye si Tamar, ug guwapa kaayo siya. Nagpuyo si Absalom sa Jerusalem sulod sa duha ka tuig nga wala gayod niya makita ang hari. Usa ka higayon, gipatawag ni Absalom si Joab sa paghangyo kaniya nga makigsulti sa hari alang kaniya. Apan wala si Joab moadto. Busa gipatawag niya pag-usab si Joab, apan wala gihapon kini moadto. Unya miingon si Absalom sa iyang mga sulugoon, “Sunoga ninyo ang uma ni Joab nga gitamnan ug barley. Anaa kini tapad sa akong uma.” Busa gisunog nila ang uma ni Joab. Miadto si Joab kang Absalom ug miingon kaniya, “Nganong gisunog sa imong mga sulugoon ang akong uma?” Mitubag si Absalom, “Tungod kay wala ka moanhi dinhi sa dihang gipatawag ko ikaw. Gusto ko unta nga moadto ka sa hari sa pagpangutana kaniya kon nganong gipakuha niya ako sa Geshur. Mas maayo pa nga nagpabilin na lang ako didto. Karon, gusto ko nga makita ang hari. Kon nakasala ako, mahimo niya akong ipapatay.” Busa miadto si Joab sa hari, ug gisulti niya ang giingon ni Absalom. Unya gipatawag sa hari si Absalom, ug pag-abot niya, miyukbo siya sa pagtahod sa hari. Unya gihalokan siya sa hari. Sa paglabay sa panahon, nakaangkon si Absalom ug karwahe ug mga kabayo, ug 50 ka mga guwardya. Sayo siyang mobangon matag buntag ug magtindog sa daplin sa dalan nga paingon sa pultahan sa siyudad. Kon may moabot nga tawo nga may kaso nga gustong ipahusay sa hari, pangutan-on niya kon taga-asa kini, ug mosulti ang tawo kon asa siya nga tribo sa Israel naggikan. Unya moingon si Absalom kaniya, “May katarungan ka sa imong kaso, galing lang kay walay representante ang hari nga maoy mamati niini. Kon ako lang unta ang maghuhukom, makaduol kanako ang tanang mga tawo nga adunay reklamo o kaso, ug sigurohon ko nga mahatagan gayod silag hustisya.” Ug kon adunay moduol nga tawo kaniya ug moyukbo agig pagtahod kaniya, gakson niya kini ug halokan agig pag-abiabi. Mao kini ang gihimo ni Absalom sa tanang mga Israelinhon nga moadto sa hari aron magpahusay sa ilang kaso. Busa nadani niya ang mga Israelinhon. Paglabay sa upat ka tuig, miingon si Absalom sa hari, “Tugoti ako nga moadto sa Hebron sa pagtuman sa akong gisaad sa Ginoo. Sa didto pa ako magpuyo sa Geshur nga sakop sa Aram, nagsaad ako nga kon pabalikon ako pag-usab sa Ginoo dinhi sa Jerusalem, mosimba ako kaniya sa Hebron.” Miingon ang hari kaniya, “Sige, ug maayong paglakaw.” Busa miadto si Absalom sa Hebron. Apan sa dihang didto na si Absalom sa Hebron, misekreto siyag padala ug mga mensahero sa tibuok Israel sa pagsulti niini, “Inigkadungog ninyo sa tingog sa budyong, singgit kamo, ‘Si Absalom na ang hari sa Israel, ug atua siya nagahari sa Hebron!’ ” 200 ka mga tawo sa Jerusalem ang giimbitar ni Absalom nga mouban kaniya sa Hebron. Kining mga tawhana walay kalibotan sa plano ni Absalom. Samtang naghalad si Absalom, gipatawag niya si Ahitofel sa lungsod sa Gilo. Kini si Ahitofel taga-Gilo mismo, ug usa sa mga magtatambag ni David. Wala midugay, nagkadaghan pa gayod ang mga sumusunod ni Absalom. Busa milig-on pa gayod ang iyang plano sa pagrebelde kang David. May usa ka mensahero nga misulti kang David nga ang mga Israelinhon misuporta na kang Absalom. Busa miingon si David sa tanan niyang opisyal nga kauban niya didto sa Jerusalem, “Dali, mangikyas kita, kay tingalig kalit nga mosulong si Absalom ug maabtan niya kita dinhi ug pamatyon, apil ang tanang mga lumulupyo sa Jerusalem. Pagdali kamo, kon buot ninyong makalingkawas kang Absalom!” Miingon ang mga opisyal, “Mahal nga Hari, andam kami sa paghimo sa bisan unsa nga imong isulti.” Busa milakaw si David uban ang iyang tibuok panimalay, apan gibilin niya ang napulo sa iyang mga asawa nga sulugoon aron sa pag-atiman sa palasyo. Mibaklay si David uban sa iyang mga tawo, ug mihunong sila sa kataposang balay sa siyudad. Unya gipauna ni David ang tanan niyang mga tawo, apil na ang tanan niyang badigard nga mga Keretnon ug mga Peletnon. Misunod usab ang 600 ka mga Gitanhon nga miuban kaniya gikan sa Gat. Miingon si David kang Itai, nga pangulo sa mga Gitanhon, “Nganong mouban man kamo kanamo? Balik kamo sa Jerusalem, ug pabilin kamo didto uban sa bag-ong hari, kay mga dumuduong lang kamo sa Israel nga nagpalayo gikan sa inyong dapit. Dili pa lang kamo dugayng miabot dinhi, ug karon mouban kamo kanako nga wala gani ako makahibalo kon asa ako paingon? Balik kamo sa inyong katagilungsod, ug hinaut nga ipakita sa Ginoo ang iyang gugma ug pagkamatinumanon kaninyo.” Apan mitubag si Itai sa hari, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo ug kanimo, Mahal nga Hari, nga mouban kami kanimo bisan asa ikaw paingon, bisan kamatayon pa ang among dangatan.” Miingon si David kaniya, “Kon mao kana, sige, uban kamo kanamo.” Busa miuban si Itai ug ang tanan niyang mga tawo, ug ang ilang mga pamilya. Labihan gayod ang pagpanghilak sa mga tawo sa Jerusalem sa dihang nangagi ang mga tawo ni David. Mitabok si David sa lugut sa Kidron uban sa iyang mga tawo paingon sa kamingawan. Didto usab ang mga pari nga si Zadok ug Abiatar, ug ang tanang mga Levita nga nagadala sa sudlanan sa Kasabotan sa Dios. Gibutang nila ang sudlanan sa Kasabotan ug naghalad si Abiatar hangtod nga nakabiya sa siyudad ang tanang mga tawo ni David. Unya miingon si David kang Zadok, “Ibalik ang Kahon sa Dios sa Jerusalem. Kon nalipay ang Ginoo kanako, pabalikon niya ako sa Jerusalem ug makita ko pag-usab ang Kahon sa Dios ug ang dapit nga nahimutangan niini. Apan kon moingon siya nga wala siya malipay kanako, andam ako kon unsa man ang iyang gustong himuon kanako.” Miingon pa gayod si David kang Zadok, “Balik kamo ni Abiatar ngadto sa Jerusalem nga malinawon, uban ang imong anak nga si Ahimaaz ug ang anak ni Abiatar nga si Jonatan, ug pagpaniid kamo didto. Maghulat ako sa tabokanan sa suba sa kamingawan hangtod nga makadawat ako ug balita gikan kaninyo.” Busa gibalik ni Zadok ug ni Abiatar ang Kahon sa Dios ngadto sa Jerusalem, ug nagpabilin sila didto. Mitungas si David sa Bukid sa mga Olibo. Nagtiniil lang siya ug ginatabonan niya ang iyang ulo samtang nagahilak. Mitungas usab nga nagahilak ang iyang mga kauban ug ginatabonan usab nila ang ilang mga ulo. Unya may nakasulti kang David nga si Ahitofel usa na sa mga misuporta kang Absalom. Busa nagaampo si David, “ Ginoo, himoang walay pulos ang tambag ni Ahitofel.” Sa dihang nakaabot sila si David sa ibabaw sa Bukid sa mga Olibo, diin ginasimba sa mga tawo ang Dios, gitagbo sila ni Hushai nga Arkanhon. Gisi ang iyang bisti ug may abog ang iyang ulo sa pagpakita sa iyang pagsubo. Miingon si David kaniya, “Wala kay ikatabang kon mouban ka kanako. Apan kon mobalik ka sa siyudad ug sultihan mo si Absalom nga moalagad ka kaniya sama sa imong pag-alagad kanako kaniadto, matabangan mo ako pinaagi sa pagsanta sa mga tambag ni Ahitofel. Atua didto si Zadok ug si Abiatar nga mga pari. Sultihi sila sa tanan mong madunggan didto sa palasyo sa hari. Unya paanhia dinhi kanako ang ilang mga anak nga si Ahimaaz ug si Jonatan aron sa pagbalita kanako sa imong mga nadungog.” Busa mibalik si Hushai nga amigo ni David ngadto sa Jerusalem. Naatol kadto sa pagsulod ni Absalom sa siyudad. Igo lang nakalapas ug gamay si David sa tumoy sa bukid sa dihang gitagbo siya ni Ziba nga sulugoon ni Mefiboshet. May dala siyang duha ka asno nga gikargahan ug 200 ka buok nga pan, 100 ka kumkom nga pasas, 100 ka hinog nga prutas, ug bino nga gisulod sa sudlanan nga panit. Gipangutana ni David si Ziba, “Nganong nagdala ka niana?” Mitubag si Ziba, “Ang mga asno alang sa imong pamilya aron ilang masakyan, ang mga pan ug mga prutas aron inyong kan-on sa imong mga kauban, ug ang bino aron inyong imnon kon kapuyon kamo sa kamingawan.” Nangutana si David, “Asa si Mefiboshet, ang apo sa imong agalon nga si Saul?” Mitubag si Ziba, “Nagpabilin siya sa Jerusalem, tungod kay naghunahuna siya nga ibalik kaniya sa mga Israelinhon niining panahona ang gingharian sa iyang lolo.” Miingon si David, “Kon mao kana, ihatag ko na kanimo karon ang tanang gipanag-iya ni Mefiboshet.” Miingon si Ziba, “Mahal nga Hari, andam ako sa pag-alagad kanimo. Hinaut nga malipay ka kanako.” Sa dihang duol na si Haring David sa Bahurim, may tawo nga migawas niadto nga lungsod ug ginapanghimaraot niya si David. Kining tawhana mao si Shimei nga anak ni Gera ug paryente ni Saul. Gibato niya si David ug ang iyang mga opisyal bisan ug gilibotan si David sa iyang mga tawo ug mga sinaligan nga guwardya. Mao kini ang iyang panghimaraot kang David: “Ayaw pagsulod sa among lungsod, ikaw nga mamumuno ug daotan nga tawo! Gipanimaslan ka na sa Ginoo tungod sa imong pagpatay kang Saul ug sa panimalay niini, kinsa imong gipulihan ingon nga hari. Giilog mo ang gingharian gikan kang Saul, apan karon gihatag kini sa Ginoo sa imong anak nga si Absalom. Miabot kanimo kini nga kalaglagan tungod sa imong pagkamamumuno.” Miingon sa hari si Abishai nga anak ni Zeruya, “Mahal nga Hari, nganong gipasagdan mo lang nga panghimaraoton ka nianang tawo nga sama lang sa patay nga iro? Tugoti ako nga putlan siyag ulo.” Apan miingon ang hari, “Kamong mga anak ni Zeruya, unsay inyong labot? Kon gisugo siya sa Ginoo nga panghimaraoton ako, kinsa ako nga mopugong kaniya?” Unya miingon si David kang Abishai ug sa tanan niyang mga opisyal, “Kon ang akong anak mismo nagatinguha sa pagpatay kanako, unsa pa kaha kining paryente ni Saul? Pasagdi lang ninyo siya kay ang Ginoo ang nagsugo kaniya. Basin pa ug makita sa Ginoo ang akong kalisod, ug balosan niya ug kaayohan ang panghimaraot nga akong nadawat karon.” Busa nagpadayon si David ug ang iyang mga tawo sa paglakaw samtang nagpaatbang usab kanila sa paglakaw si Shimei agi sa kilid sa bungtod. Samtang nagalakaw sila, padayon nga gipanghimaraot ni Shimei si David, ug gilabay ug bato ug yuta. Gikapoy pag-ayo si David ug ang tanan niyang mga tawo, busa namahulay sila pag-abot nila sa Suba sa Jordan. Sa laing bahin, miabot si Absalom, si Ahitofel, ug ang uban pang mga Israelinhon sa Jerusalem. Miabot usab didto si Hushai nga Arkanhon, nga amigo ni David, ug miadto siya kang Absalom ug miingon kaniya, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari!” Gipangutana ni Absalom si Hushai, “Asa na ang imong pagkamaunongon sa imong amigo nga si David? Nganong wala ka mouban kaniya?” Mitubag si Hushai, “Kanimo ako mouban kay ikaw ang gipili sa Ginoo ug sa tibuok katawhan sa Israel nga mahimong hari. Gawas niana, kinsa pa ba ang akong alagaran kondili ikaw nga anak sa akong agalon nga si David? Maingon nga nagaalagad ako sa imong amahan, mag-alagad usab ako kanimo.” Unya, miingon si Absalom kang Ahitofel, “Sultihi ako kon unsay atong buhaton.” Mitubag si Ahitofel, “Pakigdulog sa mga asawa sa imong amahan nga iyang gibilin aron mag-atiman sa palasyo. Unya mahibaloan sa tanang mga Israelinhon nga gipasuko mo pag-ayo ang imong amahan, ug tungod niini molig-on pa gayod ang suporta sa imong mga tawo kanimo.” Busa nagpatindog sila ug tolda alang kang Absalom sa atop sa palasyo, ug makita sa tibuok Israel nga nagasulod siya didto sa pagpakigdulog sa mga asawa sa iyang amahan. Niadtong panahona nagsunod gayod si Absalom sa mga tambag ni Ahitofel, sama sa gihimo ni David. Kay giisip nila ang tambag ni Ahitofel nga gikan sa Dios. Unya miingon si Ahitofel kang Absalom, “Tugoti ako nga magpili ug 12,000 ka mga tawo aron sa pagpangita kang David karong gabii. Sulongon namo siya samtang gikapoy siya ug giluyahan. Mataranta siya ug mangikyas ang tanan niyang mga tawo. Si David lang ang akong patyon, ug pabalikon ko kanimo ang tanan niyang tawo sama sa asawa nga mibalik sa iyang bana. Kon si David lang ang patyon, ang iyang mga tawo dili na magpakiggira pa.” Nagustohan ni Absalom ug sa tanang tigdumala sa Israel ang maong plano. Apan miingon si Absalom, “Tawgon usab nato si Hushai nga Arkanhon, aron madunggan ta usab kon unsay iyang ikasulti.” Busa sa dihang miabot si Hushai gisugilon kaniya ni Absalom ang gitambag ni Ahitofel. Unya miingon si Absalom, “Himuon ba nato ang iyang giingon? Kon dili, unsa may imong ikasulti?” Mitubag si Hushai kang Absalom, “Sa pagkakaron, ang gitambag ni Ahitofel dili maayo. Nakaila ka sa imong amahan ug sa iyang mga tawo; mga maisog sila nga sundalo ug bangis sama sa mananap nga oso nga giilogan ug mga anak. Gawas pa niana, ang imong amahan hanas sa pagpakig-away, ug dili siya makig-uban ug katulog sa iyang mga tawo. Tingali niining higayona nagatago siya sa langub o sa uban nga mga dapit. Kon maunhan ka niya sa pag-asdang ug may mangamatay sa imong mga sundalo, ang makadungog niini moingon nga napildi na ang imong mga sundalo. Unya bisan ang labing isog mong mga sundalo, nga sama kaisog sa liyon, mahadlok. Kay nahibalo ang tanang Israelinhon nga ang imong amahan hanas sa pagpakig-away ug isog ang iyang mga tawo. Busa tambagan ko ikaw nga tigoma gayod ang tanang mga Israelinhon gikan sa Dan hangtod sa Beersheba, nga daw sama kadaghan sa balas sa baybayon. Ug ikaw mismo ang mangulo kanila sa pagpakiggira. Unya atong pangitaon si David bisan asa pa siya, ug hugopan nato siya nga daw tun-og nga mihugop sa yuta; ug siya ug ang iyang mga tawo mahurot ug kamatay. Kon moikyas siya ngadto sa usa ka lungsod, hiktan nato ang mga paril niini ug birahon ngadto sa lugut hangtod nga malumpag kini ug walay mahibilin niini nga bato.” Miingon si Absalom ug ang tanang tigdumala sa Israel, “Mas maayo ang tambag ni Hushai nga Arkanhon kay sa kang Ahitofel.” Pagbuot sa Ginoo nga dili sundon ni Absalom ang maayong tambag ni Ahitofel, aron malaglag si Absalom. Gisultihan ni Hushai ang mga pari nga si Zadok ug si Abiatar mahitungod sa gitambag ni Ahitofel kang Absalom ug sa mga tigdumala sa Israel, ug sa iya usab nga gitambag. Unya miingon siya kanila, “Pahibaloa dayon si David nga dili siya magpabilin sa tabokanan sa Suba sa Jordan didto sa kamingawan karong gabhiona, kinahanglan nga motabok dayon sila sa suba aron dili sila mangamatay.” Niadtong higayona, nagahulat si Jonatan nga anak ni Abiatar ug si Ahimaaz nga anak ni Zadok sa En Rogel, kay dili sila gustong makit-an nga mosulod ug mogawas sa Jerusalem. May gikasabot sila nga usa ka sulugoong babaye nga maoy moadto ug mosulti kanila sa mensahe nga ilang ihatag ngadto kang David. Apan may nakakita kanila nga usa ka batan-ong lalaki, ug misulti kini ngadto kang Absalom. Busa nagdali-dali silang duha ug biya, ug miadto sa balay sa usa ka tawo sa Bahurim. Kining tawhana may atabay diha sa iyang tugkaran, ug nanaog sila si Jonatan ug si Ahimaaz didto aron sa pagtago. Mikuha ug tabon ang iyang asawa ug gitabonan ang atabay ug unya gibularan ug trigo aron walay makahunahuna nga may nagtago didto. Sa dihang miadto ang mga tawo ni Absalom sa balay sa tawo, gipangutana nila ang iyang asawa, “Nakita ba ninyo si Ahimaaz ug si Jonatan?” Mitubag ang asawa, “Mitabok sila sa suba.” Gipangita nila sila apan wala nila makita, busa mibalik na lang sila sa Jerusalem. Sa dihang nakalakaw na ang mga tawo ni Absalom, migawas dayon si Jonatan ug si Ahimaaz sa atabay ug miadto kang David ug miingon, “Tabok dayon kamo sa suba, kay nagtambag si Ahitofel nga patyon ka.” Busa mitabok si David ug ang iyang mga tawo sa Suba sa Jordan, ug sa pagkakaadlawon didto na silang tanan sa tabok. Sa dihang nahibaloan ni Ahitofel nga wala sunda ang iyang tambag, misakay siya sa iyang asno ug mipauli sa iyang lungsod. Namilinbilin siya sa iyang pamilya ug unya naghikog pinaagi sa pagbitay sa iyang kaugalingon. Gilubong siya sa gilubngan sa iyang amahan. Nakaabot na sila si David sa Mahanaim sa dihang mitabok si Absalom ug ang tanan niyang mga tawo sa Suba sa Jordan. Gipili ni Absalom si Amasa puli kang Joab ingon nga komander sa mga sundalo. Kini si Amasa anak ni Jeter nga Ishmaelinhon. Ang iyang inahan nga si Abigail, nga anak ni Nahash, igsoon sa inahan ni Joab nga si Zeruya. Nagkampo si Absalom ug ang mga Israelinhon sa Gilead. Sa pag-abot nila ni David sa Mahanaim, giabiabi sila nila ni Shobi nga anak ni Nahash nga Amonihanon nga taga-Raba, ni Makir nga anak ni Amiel nga taga-Lo Debar, ug ni Barzilai nga Gileadnon nga taga-Rogelim. May mga dala silang higdaanan, yahong, kolon, trigo, barley, harina, sinanlag nga lugas, liso nga mga utanon, batong, dugos, keso, karnero, ug mantikilya. Gihatag nila kini kang David ug sa iyang mga tawo, kay nasayod sila nga gigutom, gikapoy, ug giuhaw gayod sila gikan sa ilang paglakaw sa kamingawan. Gigrupo ni David ang iyang mga tawo sa tag-1,000 ug tag-100, ug nagpili siyag mga komander aron mangulo niini. Unya gipalakaw niya sila sa tulo ka grupo. Si Joab ang nangulo sa usa ka grupo, si Abishai usab nga igsoon ni Joab ang sa usa ka grupo, ug si Itai nga taga-Gat ang nangulo sa ikatulo nga grupo. Miingon si Haring David kanila, “Mouban gayod ako kaninyo sa pagpakiggira.” Apan miingon ang iyang mga tawo, “Dili ka angay mouban kanamo. Dili igsapayan sa mga kaaway kon mosibog kami, o mamatay man ang katunga kanamo. Mas gusto pa nila nga ikaw ang mamatay kay sa mamatay ang 10,000 kanamo. Busa maayo pa nga magpabilin ka lang dinhi sa lungsod ug magpadala ug tabang kon kinahanglan namo.” Mitubag si Haring David, “Himuon ko kon unsa ang giisip ninyo nga maayo.” Nagtindog si Haring David sa kilid sa pultahan sa lungsod samtang nanggawas ang tanan niyang mga tawo nga naggrupo sa tag-1,000 ug tag-100. Mimando si Haring David kang Joab, Abishai, ug kang Itai, “Tungod ug alang kanako, ayaw ninyo pasipad-i ang batan-on nga si Absalom.” Nadunggan sa tanang grupo ang gimando ni David sa iyang mga komander. Milakaw ang mga sundalo ni David sa pagpakiggira sa mga sundalo sa Israel. Ug didto sila nagsangka sa kalasangan sa Efraim. Napildi ang mga sundalo sa Israel sa mga sundalo ni David. Daghan kaayo ang nangamatay niadtong adlawa—20,000 ka mga tawo. Mikaylap ang panaggira sa tibuok nga kalasangan, ug mas daghan pa ang nangamatay sa peligro sa kalasangan kaysa espada. Nagpadayon ang gira, ug natagboan ni Absalom ang mga tawo ni David, ug miikyas siya sakay sa mula. Miagi ang mula ilalom sa dakong kahoyng terebinto (tugas) ug nasangit ang ulo ni Absalom sa labong nga mga sanga niini. Misutoy ug dagan ang mula ug nahibilin nga nagbitay si Absalom. Sa dihang nakita kini sa usa sa mga tawo ni David, miadto siya kang Joab ug miingon, “Nakita ko si Absalom nga nagbitay sa kahoyng terebinto (tugas).” Miingon si Joab kaniya, “Unsa? Nakita mo siya? Nganong wala mo siya patya? Kon gipatay mo pa siya, gigantihan ko unta ikaw ug napulo ka pilak ug bakos. ” Apan mitubag ang tawo, “Bisan ug hatagan mo pa ako ug 1,000 ka pilak dili ko patyon ang anak sa hari. Nadunggan namo ang gimando sa hari kanimo, kang Abishai, ug kang Itai, nga dili ninyo pasipad-an ang batan-on nga si Absalom nga iyang anak tungod ug alang kaniya. Ug bisan pa kon ibutang ko sa kakuyaw ang akong kinabuhi pinaagi sa pagpatay kang Absalom, mahibaloan gihapon kini sa hari, ug dili mo ako labanan.” Miingon si Joab, “Nagausik lang ako ug panahon kanimo!” Unya mikuha si Joab ug tulo ka bangkaw ug iyang gibangkaw sa dughan si Absalom nga buhi pa nga nagbitay sa kahoyng terebinto (tugas). Unya gilibotan pa gayod si Absalom sa napulo ka tigdala sa armas ni Joab, ug gitiwasan siya. Unya gipatingog ni Joab ang budyong sa pagpaundang sa iyang mga tawo sa paggukod sa mga sundalo sa Israel. Gikuha nila ang patayng lawas ni Absalom ug gihulog sa lawom nga bangag didto sa kalasangan ug gitabonan ug daghan kaayong mga bato. Samtang sa laing bahin, nanagan pauli ang tanang sundalo sa Israel. Niadtong buhi pa si Absalom nagpatindog siyag monumento alang sa iyang kaugalingon didto sa Kapatagan sa Hari, tungod kay miingon siya, “Wala akoy anak nga lalaki nga modala sa akong ngalan.” Ginganlan niya kadto ug “Monumento ni Absalom,” ug mao gihapon ang ngalan niini hangtod karon. Unya, miingon si Ahimaaz, nga anak ni Zadok, kang Joab, “Tugoti ako nga moadto kang David aron sa pagbalita kaniya nga giluwas siya sa Ginoo gikan sa iyang mga kaaway.” Miingon si Joab, “Dili ikaw ang mobalita sa hari karong adlawa. Mahimo kang makabalita kaniya sa ubang adlaw apan dili karon, tungod kay namatay ang anak sa hari.” Unya miingon si Joab sa usa ka tawo nga taga-Etiopia, “Lakaw, ug sultihi si Haring David kon unsay imong nakita.” Pagkahuman ug yukbo sa tawo kang Joab, midagan kini. Miingon pag-usab si Ahimaaz kang Joab, “Bisan unsa pay mahitabo, tugoti ako nga mosunod sa tawo nga taga-Etiopia.” Miingon si Joab “Anak, nganong gusto ka man gayod moadto? Wala ka may makuha nga ganti niining imong ibalita.” Miingon siya, “Bisan unsa pay mahitabo, molakaw gayod ako.” Busa miingon si Joab kaniya, “Sige, lakaw!” Busa midagan si Ahimaaz, ug nanglaktod siya sa kapatagan sa Jordan, ug naunhan pa niya ang tawo nga taga-Etiopia. Samtang naglingkod si Haring David sa taliwala sa pultahan sa unang paril ug sa pultahan sa ikaduhang paril sa lungsod, misaka ang tigbantay sa ibabaw sa unang paril kilid sa pultahan. Sa iyang pagtan-aw-tan-aw, may nakita siyang usa ka tawo nga nagadagan. Misinggit siya kang Haring David nga may tawo nga nagaabot. Miingon si Haring David, “Kon usa lang siya may dala siguro siyang balita.” Samtang nagkaduol nga nagkaduol ang tawo, may nakita na usab ang tigbantay nga usa pa ka tawo nga nagadagan. Misinggit siya nga may lain na usab nga nagaabot. Miingon ang hari, “May dala usab siguro siyang balita.” Miingon ang tigbantay, “Ang nagauna morag si Ahimaaz nga anak ni Zadok.” Miingon ang hari, “Maayo siya nga tawo. May dala siguro siyang maayong balita.” Pag-abot ni Ahimaaz, nangumusta siya sa hari ug miluhod agig pagtahod kaniya. Unya miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios, Mahal nga Hari! Gipadaog ka niya batok sa mga tawo nga mirebelde kanimo.” Nangutana ang hari, “Kumusta ang batan-on nga si Absalom? Wala ba siya maunsa?” Mitubag si Ahimaaz, “Sa dihang gipatawag ako ni Joab nga imong alagad, nakita ko nga nagkagubot ang mga tawo apan wala ako masayod kon unsa kadto.” Miingon ang hari, “Diha ka lang una.” Busa mitindog siya sa daplin. Wala madugay miabot ang tawo nga taga-Etiopia ug miingon, “Mahal nga Hari, may maayo akong balita. Giluwas ka sa Ginoo karong adlawa gikan sa tanang mirebelde kanimo.” Nangutana ang hari kaniya, “Kumusta ang batan-on nga si Absalom? Wala ba siya maunsa?” Mitubag ang tawo, “Hinaut nga ang nahitabo kaniya, mahitabo usab sa tanan mong mga kaaway, Mahal nga Hari.” Nangurog si David. Misaka siya sa kuwarto sa ibabaw sa pultahan sa lungsod ug mihilak. Samtang nagsaka siya, miingon siya, “O Absalom, anak ko, ako na lang unta ang namatay ug dili ikaw. O Absalom, anak ko, anak ko!” May misugilon kang Joab nga nagahilak ang hari ug nagasubo tungod kang Absalom. Sa dihang nadungog kini sa mga sundalo, napulihan ug kasubo ang ilang pagsadya sa ilang kadaogan. Hilom silang mibalik sa lungsod sa Mahanaim, nga daw mga sundalo nga naulawan tungod kay misibog sa pagpakiggira. Gitabonan ni David ang iyang nawong ug mihilak ug kusog, “O Absalom, anak ko, anak ko!” Unya miadto si Joab sa balay sa hari ug miingon, “Gipakaulawan mo karong adlawa ang imong mga tawo nga nagluwas sa imong kinabuhi ug sa kinabuhi sa imong mga anak ug mga asawa. Gimahal mo ang nakigbatok kanimo, ug gikontra mo ang nagmahal kanimo. Dayag nga gipakawalay-bili nimo ang imong mga opisyal ug mga tawo. Nasabtan ko nga mas malipay ka pa kon buhi si Absalom ug kaming tanan ang namatay. Busa karon, gawas, ug pasalamati ang imong mga tawo. Kay kon dili, ipanumpa ko sa Ginoo nga walay usa kanila nga mahibilin uban kanimo niining gabhiona. Ug mao unya kini ang labing daotan nga mahitabo kanimo sukad sa imong pagkabatan-on hangtod karon.” Busa mitindog si David ug milingkod sa may pultahan sa lungsod. Sa dihang nahibaloan kini sa mga tawo, miduol silang tanan kaniya. Sa laing bahin, ang mga sundalo sa Israel nga dapig kang Absalom, miikyas na ngadto sa ilang mga pinuy-anan. Nanggilalis ang mga tawo sa tibuok Israel. Nagaingon sila, “Giluwas kita ni Haring David sa atong mga kaaway nga mga Filistihanon, apan mibiya siya gikan sa atong nasod tungod kang Absalom. Namatay sa panag-away si Absalom nga atong gipili nga mangulo kanato. Nganong dili man kita mangitag paagi nga mapabalik si Haring David ingon nga hari?” Ug isulti usab ninyo kini ngadto kang Amasa, ‘Tungod kay kadugo ko ikaw, himuon ko ikaw nga komander sa akong mga sundalo puli kang Joab. Kon dili ko kini himuon, hinaut nga silotan ako sa Dios sa labihan gayod.’ ” Nakombinse ang tanang taga-Juda ug nagkahiusa sila sa ilang desisyon. Nagpadala silag mensahe ngadto kang David nga nagaingon, “Balik na dinhi kanamo uban sa tanan mong mga tawo.” Busa mibalik si David. Ug sa pag-abot niya sa Suba sa Jordan, gitagbo siya sa taga-Juda nga miadto didto sa Gilgal sa pagtabang kaniya sa pagtabok sa suba. Midali-dali usab pag-uban sa pagtagbo kang David si Shimei nga anak ni Gera, nga usa ka Benjaminhon nga gikan sa Bahurim. May kauban siyang 1,000 ka mga Benjaminhon, apil na niini si Ziba nga alagad sa pamilya ni Saul, ug ang iyang 15 ka mga anak nga lalaki ug 20 ka sulugoon. Midali-dali gayod sila sa pagtagbo kang David didto sa Suba sa Jordan. Gitabangan nilang tanan si David ug ang iyang panimalay sa pagtabok sa suba, ug gituman nila ang tanang gipabuhat ni David. Sa dihang motabok na si David sa Suba sa Jordan, miluhod si Shimei sa iyang atubangan ug miingon siya, “Mahal nga hari, pasayloa ako. Hinaut nga kalimtan mo na ang akong daotang gihimo kanimo sa dihang mibiya ka sa Jerusalem. Nasayod ko nga nakasala gayod ako, Mahal nga Hari. Mao gani nga una gayod akong mianhi dinhi kay sa ubang mga tribo sa amihan aron sa pagtagbo kanimo.” Unya miingon si Abishai nga anak ni Zeruya, “Dili ba nga angay mang patyon si Shimei tungod kay gipanghimaraot niya ang hari nga pinili sa Ginoo?” Apan miingon si David, “Kamong mga anak ni Zeruya, unsay inyong labot? Mora kamog akong mga kaaway! Ayaw ninyog supaka ang akong hukom. Ako na karon ang hari sa Israel, ug walay tawo nga pagapatyon karong adlawa.” Busa miingon si David kang Shimei, “Ipanumpa ko nga dili ka patyon.” Mitubag siya, “Mahal nga Hari, nahibalo ka nga bakol ako. Giingnan ko ang akong sulugoon nga si Ziba nga andamon ang akong asno aron makasakay ako ug makauban kanimo. Apan gilimbongan niya ako, ug gibutang-butangan niya ako kanimo pinaagi sa pag-ingon nga kuno dili ako mouban. Apan nahibalo ka sa tinuod kay sama ikaw sa anghel sa Dios. Busa himoa ang giisip mong maayo. Angay lang unta nga patyon mo ang tanang kaliwat sa akong lolo, apan gihatagan mo ako nga imong alagad ug pabor nga mokaon uban kanimo. Busa unsa may akong katungod sa pagpangayo kanimo ug pabor?” Miingon si David kaniya, “Husto na kana. Nakahukom na ako nga tungaon ninyo ni Ziba ang yuta ni Saul.” Miingon si Mefiboshet sa hari, “Ihatag na lang kaniya ang tanan. Alang kanako kontento na ako nga nakauli ka nga luwas sa kakuyaw.” Miadto usab kang David si Barzilai nga taga-Gilead gikan sa Rogelim. Gusto usab siyang motabang sa pagtabok nila ni David sa Suba sa Jordan. Tigulang na si Barzilai; 80 na ang iyang edad. Adunahan kaayo siya, ug siya ang naghatag sa mga kinahanglanon ni David sa dihang didto pa kini magpuyo sa Mahanaim. Miingon si David kaniya, “Tabok uban kanako ug puyo sa Jerusalem. Ako ang bahala kanimo didto.” Apan mitubag si Barzilai, “Dili na ako magdugay, nganong mouban pa man ako kanimo sa Jerusalem? 80 na ka tuig ako karon, ug dili na ako makahibalo kon unsay maanindot ug dili. Dili na ako makatagamtam sa kalami sa akong kaonon ug imnon. Dili na ako makadungog sa mga mag-aawit. Makasagabal lang ako kanimo, Mahal nga Hari. Gusto lang akong mouban sa paghatod kanimo tabok sa Jordan, nganong gantihan mo man ako ug sama niana? Tugoti na lang ako sa pagpauli, aron adto ako mamatay sa akong kaugalingong lungsod, diin gilubong ang akong ginikanan. Apan ania ang akong anak nga si Kimham nga moalagad kanimo. Dad-a siya, ug himoa kaniya ang gihunahuna mo nga maayo.” Mitubag ang hari, “Paubanon ko siya kanako ug himuon ko kaniya ang bisan unsa nga maayo alang kanimo. Himuon ko usab alang kanimo ang bisan unsa nga ihangyo mo kanako.” Gigakos ni David si Barzilai ug gipanalanginan. Unya mitabok si David ug ang tanan niyang tawo sa Suba sa Jordan. Ug mipauli si Barzilai sa iyang balay. Mipadayon si David ngadto sa Gilgal uban si Kimham ug ang tanang sundalo sa Juda ug ang katunga sa sundalo sa Israel nga mikuyog kaniya pagtabok. Unya, miadto kang David ang mga sundalo sa Israel ug mireklamo kon nganong ang mga taga-Juda nga ilang kadugo ang nangunay sa pagpatabok kaniya ug sa iyang panimalay, ug sa tanan niyang tawo. Mitubag ang mga sundalo sa Juda sa mga taga-Israel, “Gihimo namo kini tungod kay ang hari among duol nga paryente. Busa nganong mangasuko man kamo? Ngano, nakadawat ba kami ug pagkaon o bisan unsa nga gasa gikan kaniya? Wala gayod! ” Mitubag ang mga sundalo sa Israel, “Napulo kami ka tribo sa Israel, busa mas dako ang among katungod sa hari kay kaninyo. Nganong gitamay man ninyo kami? Dili ba nga kami man ang unang miingon nga pabalikon nato ang atong hari?” Apan dili palupig ang mga taga-Juda, ug sakit silang manubag sa mga taga-Israel. Unya, may usa ka tawo didto nga Benjaminhon nga kanunay lang nagapangita ug samok. Ang iyang ngalan mao si Sheba, ug anak siya ni Bicri. Gipatingog niya ang budyong ug misinggit, “Mga taga-Israel, wala kitay labot kang David nga anak ni Jesse! Mamauli kitang tanan!” Busa gibiyaan sa mga taga-Israel si David ug misunod kang Sheba nga anak ni Bicri. Apan nagpabilin ang mga taga-Juda uban sa ilang hari, ug giubanan nila siya gikan sa Suba sa Jordan hangtod sa Jerusalem. Sa dihang nakabalik na si David sa iyang palasyo sa Jerusalem, nagpasugo siya nga dad-on sa usa ka balay ang iyang napulo ka asawa nga iyang gibilin sa pag-atiman sa palasyo, ug gipaguwardyahan niya sila. Gihatagan niya sila sa ilang mga kinahanglanon, apan wala na siya makigdulog kanila. Didto sila magpuyo ingon nga mga biyuda hangtod nga nangamatay sila. Unya miingon ang hari kang Amasa, “Tawga ang mga sundalo sa Juda, ug anhi kamo kanako sa ikatulo ka adlaw gikan karon.” Busa milakaw si Amasa ug gitawag ang mga sundalo sa Juda. Apan wala siya makabalik sa adlaw nga gitakda kaniya sa hari. Busa miingon ang hari kang Abishai, “Mas grabe pa unya nga kadaot ang himuon kanato ni Sheba kay sa gihimo ni Absalom. Busa dad-a ang akong mga tawo ug gukda ninyo siya. Kay tingalig makailog siyag pinarilan nga mga lungsod, ug makaikyas siya gikan kanato.” Busa mibiya si Abishai sa Jerusalem aron sa paggukod kang Sheba nga anak ni Bicri. Giuban niya si Joab ug ang mga sakop niini, ang mga badigard ni David nga mga Keretnon ug mga Peletnon, ug ang tanang maisog nga mga sundalo. Sa didto na sila sa dakong bato sa Gibeon, naabtan sila ni Amasa. Nakauniporme si Joab ug may gitakin siyang espada. Samtang nagpaduol siya kang Amasa, gisikrito niya pag-ibot ang iyang espada. Miingon siya kang Amasa, “Kumusta ka igsoon?” Unya gikuptan niya sa iyang tuong kamot ang bungot ni Amasa aron kunohay mohalok kaniya. Apan wala makabantay si Amasa sa espada sa walang kamot ni Joab. Gidunggab siya ni Joab sa tiyan ug nayagyag ang iyang tinai sa yuta ug namatay siya. Busa wala na siya dunggaba pa pag-usab ni Joab. Unya nagpadayon si Joab ug ang iyang igsoon nga si Abishai sa paggukod kang Sheba. Mitindog sa tapad ni Amasa ang usa sa mga tawo ni Joab, ug miingon ngadto sa mga tawo ni Amasa, “Kon dapig kamo kang Joab ug kang David, sunod kamo kang Joab!” Nagbuy-od sa tunga sa dalan si Amasa nga naligo sa iyang kaugalingong dugo. Ang tanang makakita kaniya mohunong gayod sa pagtan-aw. Busa sa dihang namatikdan kini sa tawo ni Joab, giguyod niya ang patayng lawas ni Amasa gikan sa dalan ug gidala sa uma, ug gitabonan kini ug panapton. Sa dihang nakuha na ang patayng lawas ni Amasa sa dalan, mipadayon ang tanan sa pagsunod kang Joab aron sa paggukod kang Sheba. Sa laing bahin, nagaadto si Sheba sa tanang tribo sa Israel aron tigomon ang tanan niyang paryente. Misunod kaniya ang iyang mga paryente, ug nagtigom sila sa Abel Bet Maaca. Sa dihang nahibaloan kini ni Joab ug sa iyang mga tawo, miadto sila sa Abel Bet Maaca ug gilibotan nila kini. Nagpundok sila ug yuta sa kilid sa paril aron katungtongan nila sa pagsaka. Ug gihinayhinay nilag guba ang paril. Unya, may usa ka maalamon nga babaye sulod sa lungsod nga misinggit ngadto sa mga tawo ni Joab, “Pamati kamo kanako! Ingna ninyo si Joab nga moanhi siya dinhi kanako kay buot akong makigsulti kaniya.” Busa miadto si Joab kaniya, ug nangutana ang babaye, “Ikaw ba si Joab?” Mitubag si Joab, “Oo.” Miingon ang babaye, “Sir, pamatia ang isulti ko kanimo.” Mitubag si Joab, “Sige, mamati ako.” Miingon ang babaye, “May usa ka panultihon kaniadto nga nagaingon, ‘Kon gusto ninyong masulbad ang inyong mga problema, pangayo kamog tambag sa lungsod sa Abel.’ Usa ako sa mga nangandoy nga motunhay ang kalinaw sa Israel. Apan ikaw, nganong ginatinguha mong gub-on ang usa sa mga nagaunang lungsod sa Israel? Nganong gusto mong gub-on ang lungsod nga iya sa Ginoo?” Mitubag si Joab, “Dili ko gusto nga gub-on ang inyong lungsod! Dili kana mao ang among tuyo. Misulong kami tungod kang Sheba nga anak ni Bicri nga gikan sa kabungtoran sa Efraim. Mirebelde siya kang Haring David. Itugyan ninyo siya kanamo ug mobiya kami sa inyong lungsod.” Miingon ang babaye, “Iitsa namo kanimo ang iyang ulo agi sa paril.” Unya miadto ang babaye sa mga lumulupyo sa lungsod ug gisultihan sila sa iyang plano. Gipunggotan nilag ulo si Sheba ug giitsa nila kini kang Joab. Unya gipatingog ni Joab ang budyong ug mibiya ang iyang mga tawo sa lungsod ug namauli. Mibalik si Joab sa Jerusalem ug miadto sa hari. Ang pangulo sa tibuok kasundalohan sa Israel mao si Joab. Ang pangulo sa mga badigard ni David nga mga Keretnon ug mga Peletnon mao si Benaya nga anak ni Jehoyada. Ang nagdumala sa mga ulipon nga gipugos sa pagpatrabaho mao si Adoram. Ang nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian mao si Jehoshafat nga anak ni Ahilud. Ang sekretaryo sa hari mao si Sheva. Ang mga pangulong pari mao sila si Zadok ug si Abiatar. Ug ang personal nga pari ni David mao si Ira nga taga-Jair. Sa panahon nga naghari si David, miabot ang tinggutom nga milungtad ug tulo ka tuig. Midangop si David sa Ginoo, ug miingon ang Ginoo, “Miabot ang gutom tungod kay gipapatay ni Saul ug sa iyang pamilya ang mga Gibeohanon.” Kining mga Gibeohanon dili mga Israelinhon; sila ang nahibiling mga kaliwat sa mga Amorihanon. Nanumpa ang mga Israelinhon nga dili nila sila pamatyon, apan nagtinguha si Saul sa paglaglag kanila tungod sa iyang dakong kabalaka alang sa Israel ug Juda. Gipatawag ni David ang mga Gibeohanon ug gipangutana, “Unsay akong buhaton alang kaninyo aron mabayran ang sala nga nahimo ni Saul diha kaninyo, ug aron panalanginan ang katawhan sa Ginoo?” Mitubag ang mga Gibeohanon, “Dili mabayran ug pilak o bulawan ang among kasuko kang Saul ug sa iyang pamilya, ug wala usab kami katungod sa pagpatay ni bisan kinsa sa Israel.” Nangutana si David, “Unsa may inyong gusto nga akong buhaton alang kaninyo?” Mitubag sila, “Nagtinguha si Saul sa pagpatay kanamo aron walay mahibilin kanamo sa Israel. Busa itugyan ninyo kanamo ang pito sa iyang mga kaliwat nga lalaki, kay pamatyon namo sila ug pasagdan ang ilang mga patayng lawas didto sa dapit nga duol sa ginasimbahan sa Ginoo didto sa Gibea, sa lungsod ni Saul, ang hari nga pinili sa Ginoo.” Miingon ang hari, “Sige, ihatag ko sila kaninyo.” Wala itugyan ni David kanila si Mefiboshet nga anak ni Jonatan ug apo ni Saul, tungod sa ilang gipanumpaan ni Jonatan atubangan sa Ginoo. Ang gitugyan ni David mao ang duha ka anak ni Saul nga si Armoni ug si Mefiboshet, nga ang ilang inahan mao si Rizpa nga anak ni Aya. Gitugyan usab ni David ang lima ka anak nga lalaki ni Merab. Si Merab anak ni Saul ug asawa ni Adriel nga anak ni Barzilai nga taga-Mehola. Gitugyan sila ni David ngadto sa mga Gibeohanon, ug gipamatay silang pito didto sa bungtod duol sa dapit nga ginasimbahan sa Ginoo. Ug gipasagdan lang ang ilang mga patayng lawas didto. Nahitabo kini sa pagsugod sa panahon sa ting-ani sa barley. Ang anak ni Aya nga si Rizpa mikuha ug sako ug gibukhad kini sa may bato aron iyang higdaan. Gibantayan niya ang mga patayng lawas aron dili kini hilabtan sa mga langgam kon adlaw ug sa ihalas nga mga mananap kon gabii. Didto siya nagpabilin sa pagsugod sa ting-ani hangtod nga miulan. Sa dihang gisultihan si David sa gihimo ni Rizpa nga asawa ni Saul, miadto siya sa mga lumulupyo sa Jabes Gilead ug gikuha ang mga bukog ni Saul ug sa iyang anak nga si Jonatan. (Sa dihang namatay si Saul ug si Jonatan sa ilang pagpakiggira sa mga Filistihanon sa Gilboa, gipabitay sa mga Filistihanon ang ilang mga patayng lawas didto sa plasa sa Bet Shan, ug sekreto kini nga gikuha sa mga taga-Jabes Gilead.) Gidala ni David ang mga bukog ni Saul ug ni Jonatan, apil usab ang mga bukog sa pito nga gipamatay sa mga Gibeohanon. Ug gipalubong niya kini sa iyang mga tawo didto sa lubnganan sa amahan ni Saul nga si Kish, sa lungsod sa Zela sa Benjamin. Ug natuman tanan ang gimando ni David. Human niadto, gitubag sa Dios ang ilang pag-ampo alang sa ilang nasod. Wala madugay, naggira na usab ang mga Filistihanon ug mga Israelinhon. Ug samtang nakiggira si David ug ang iyang mga tawo, gibati siyag kakapoy. Si Ishbi Benob nga Filistihanon, nga usa sa mga kaliwat sa mga Rafa, nagtinguha sa pagpatay kang David. Ang tumoy sa iyang bangkaw bronsi nga may gibug-aton nga mga upat ka kilo, ug nagtakin siya ug bag-ong espada. Apan miabot si Abishai nga anak ni Zeruya sa pagluwas kang David, ug gipatay niya kini nga Filistihanon. Human niadto miingon ang mga tawo ni David kaniya, “Dili na kami mosugot nga mouban ka pag-usab kanamo sa pagpakiggira. Sama ka sa suga sa Israel, ug dili kami gusto nga mawala ka.” Paglabay sa panahon, naggira na usab ang mga Filistihanon ug mga Israelinhon, ug didto kini nahitabo sa Gob. Niadto nga gira gipatay ni Sibecai nga taga-Husha si Sap, nga usa usab sa mga kaliwat sa mga Rafa. Ug sa usa pa nila ka gira didto sa Gob, gipatay ni Elhanan nga anak ni Jaare Oregim, nga taga-Betlehem, si Goliat nga taga-Gat. Ang bangkaw ni Goliat bug-at ug baga. Naggira pag-usab ang mga Filistihanon ug mga Israelinhon, ug didto kini nahitabo sa Gat. Niini nga gira, may tawo nga labihan kaayo kadako. May unom siya ka tudlo sa matag kamot ug tiil. Usa usab siya sa mga kaliwat sa mga Rafa. Sa dihang gibugalbugalan niya ang mga Israelinhon, gipatay siya ni Jonatan nga anak sa igsoon ni David nga si Shimea. Kadtong upat ka Filistihanon mga kaliwat sa mga Rafa nga taga-Gat. Gihurot silag patay ni David ug sa mga tawo niini. Nagaawit si David ngadto sa Ginoo sa dihang giluwas siya sa Ginoo gikan sa iyang mga kaaway ug kang Saul. Dalaygon ka, Ginoo, kay kon mangayo ako ug tabang kanimo ginaluwas mo ako gikan sa akong mga kaaway. Ang kamatayon daw balod nga mikuso-kuso kanako. Ang kalaglagan daw sulog sa baha nga mianod kanako. Ang kamatayon daw pisi nga milambod kanako ug daw lit-ag nga nagaatang sa akong agianan. Sa akong kalisdanan nagpakitabang ako kanimo, Ginoo, nga akong Dios, ug gidungog mo ang akong pag-ampo didto sa imong templo. “Unya milinog, ug ang mga pundasyon sa mga bukid nauyog, tungod kay nasuko ka, Ginoo. Nanggawas ang aso sa imong ilong, ug sa imong baba nanggawas ang nagadilaab nga kalayo ug mga baga. Giablihan mo ang langit, ug nanaog ka nga nagatungtong sa mabagang dag-om. Nagsakay ka sa kerubin, ug tulin kining milupad samtang gipalid sa hangin. Gihimo mo ang kangitngit nga mosalipod kanimo. Nagtago ka sa mabagang dag-om. Gikan sa kahayag diha sa imong atubangan, nanggawas ang nagadilaab nga mga baga. Ang tingog mo Ginoo, nga Labing Halangdong Dios, nagdahunog gikan sa langit. Gipana mo ug kilat ang imong mga kaaway ug miikyas sila nga nagkatibulaag. Sa imong pagngulob ug pagpangusmo sa kasuko mimala ang dagat, ug nakita ang yuta ilalom niini, ug nakita usab ang pundasyon sa kalibotan. Gikan sa langit gigunitan mo ako ug gihaw-as gikan sa lawom nga tubig. Giluwas mo ako gikan sa akong gamhanang mga kaaway nga naglagot kanako, kay wala akoy dag-anan kanila. Gisulong nila ako sa dihang anaa ako sa kalisod, apan gipanalipdan mo ako, Ginoo. Giluwas mo ako sa katalagman kay nalipay ka kanako. Gipanalanginan mo ako tungod kay matarong ang akong kinabuhi ug wala ako magpakasala. Kay gisunod ko ang imong mga pamaagi ug wala ako mobiya kanimo Ginoo, nga akong Dios. Gituman ko ang tanan mong sugo ug wala ko lapasa ang imong mga tulumanon. Nahibalo ka nga walay ikasaway sa akong kinabuhi ug gilikayan ko ang pagpakasala. Gigantihan mo ako tungod kay nakita mo nga matarong ang akong kinabuhi ug wala akoy nahimong sala. Matinumanon ka sa mga matinumanon kanimo, ug maayo ka usab sa mga tawo nga maayo. Matinud-anon ka sa mga tawo nga matinud-anon kanimo, apan makigbatok ka sa mga tawong daotan. Oo, ginaluwas mo ang mga mapainubsanon, apan ginapaubos mo ang mga mapahitas-on. “ Ginoo, ikaw ang akong kahayag. Sa kangitngit, ikaw ang akong suga. Sa imong tabang sulongon ko ang panon sa mga sundalo ug mahimo kong katkaton ang paril nga nagalibot sa lungsod. Hingpit ang imong pamaagi, O Dios. Ang imong pulong kasaligan gayod. Sama ka sa taming alang sa tanang nagadangop kanimo. Ikaw lang, Ginoo, ang Dios; ikaw lang ang among salipdanan nga bato. Ikaw ang nagahatag kanako ug kusog ug ang nagabantay sa akong paglakaw. Ginalig-on mo ang akong tiil sama sa tiil sa usa, aron makalatas ako sa habog nga mga dapit. Ginabansay mo ako sa pagpakiggira. Ang akong mga bukton makabinat na sa bronsi nga pana. Sama ikaw sa taming nga nagapanalipod kanako, ug pinaagi sa imong tabang nahimo akong bantogan. Gipalapdan mo ang akong agianan, busa wala ako madakin-as. Gigukod ko ang akong mga kaaway ug napildi ko sila. Ug wala gayod ako mobalik hangtod nga nalaglag ko sila. Gilaglag ko sila hangtod nga nangalup-og sila sa akong tiilan ug dili na makabangon pa. Gihatagan mo ako ug kusog sa pagpakiggira ug gipadaog batok sa akong mga kaaway. Gipakagiw mo ang akong mga kaaway ug gilaglag ko sila. Nangayo sila ug tabang, apan walay miluwas kanila. Nanawag sila kanimo, apan wala mo sila tubaga. Gidugmok ko sila hangtod nahisama na lang sila sa abog. Gitunob-tunoban ko sila nga daw lapok sa kadalanan. Giluwas mo ako gikan sa mga nagarebelde kong katawhan. Gihimo mo akong pangulo sa mga kanasoran. Ang mga langyaw nagaalagad kanako. Nagayukbo sila kanako, ug inigkadungog nila bahin kanako, nagatuman sila sa akong mando. Nawad-an silag kaisog, ug nanggawas sa ilang mga tagoanan nga nagakurog sa kahadlok. Buhi ka, Ginoo! Dalaygon ka nga akong salipdanan nga bato! Gibayaw ko ikaw tungod kay ikaw ang Dios nga akong Manluluwas. Gipanimalos mo ako sa akong mga kaaway ug gipasakop mo kanako ang mga kanasoran. Ginaluwas mo ako gikan sa akong mabangis nga mga kaaway, ug ginapadaog mo ako batok kanila. Busa pasidunggan ko ikaw taliwala sa mga kanasoran, O Ginoo. Ug awitan ko ikaw ug mga pagdayeg. Ginahatagan mo ug dagkong mga kadaogan ang imong pinili nga hari. Gihigugma mo si David ug ang iyang mga kaliwat sa walay kataposan.” Si David nga anak ni Jesse gihimong bantogan sa Labing Halangdong Dios. Gipili siya sa Dios ni Jacob nga mahimong hari, ug siya ang nagsulat sa maanindot nga mga awit sa taga-Israel. Mao kini ang kataposan niyang mga pulong: “Nagsulti ang Espiritu sa Ginoo pinaagi kanako; ang iyang mga pulong anaa sa akong baba. Miingon kanako ang Dios, ang salipdanan nga bato sa Israel: ‘Ang tawong nagadumala nga matarong ug may kahadlok sa Dios, sama siya sa kahayag sa adlaw nga nagasidlak kon buntag nga walay panganod, nga mopasidlak sa mga sagbot nga giulanan!’ Ingon gayod niana ang akong pamilya sa panan-aw sa Dios, kay naghimo siyag kasabotan nga walay kataposan uban kanako. Kini nga kasabotan maayo ang pagkahan-ay ug dili mausab. Busa sigurado ako nga luwason ako kanunay sa Dios ug ihatag niya kanako ang tanan kong gipangandoy. Mao kini ang maisog nga mga tawo ni David: Si Josheb Bashebet nga taga-Takemon, nga mao ang nagapangulo sa tulo ka maisog nga mga tawo ni David. Sa usa lang ka gira, nakapatay siyag 800 ka mga tawo pinaagi sa iyang bangkaw. Ang sunod kaniya mao si Eleazar nga anak ni Dodai nga kaliwat ni Ahoa, nga usa usab sa tulo ka maisog nga mga tawo ni David. Usa siya sa mga kauban ni David nga mihagit sa mga Filistihanon nga nagtigom sa Pas Damim aron sa pagpakiggira. Nangikyas ang mga Israelinhon, apan siya nagpabilin ug gipamatay niya ang mga Filistihanon hangtod nga gikapoy ang iyang kamot ug namikog kini nga daw dili na makabuhi sa espada. Gipadaog sila sa Ginoo niadtong adlawa. Ang nangikyas nga mga Israelinhon namalik didto kang Eleazar aron pagkuha na lang sa mga armas sa mga nangamatay. Ang sunod mao si Shama nga anak ni Agee nga taga-Harar. Usa ka higayon, nagtigom ang mga Filistihanon sa Lehi, ug gisulong nila ang mga Israelinhon dapit sa uma nga puno sa balatong. Nangikyas ang mga Israelinhon, apan si Shama nagpabilin taliwala sa uma ug iya kining gipanalipdan. Gipatay niya ang mga Filistihanon ug gipadaog sila sa Ginoo niadtong adlawa. Usa ka higayon sa panahon sa ting-ani, miadto kang David ang tulo niya ka tawo didto sa langub sa Adulam. Kining tulo ka tawo miyembro sa 30 ka maisog nga mga tawo ni David. Nagkampo ang mga Filistihanon sa Kapatagan sa Refaim ug nailog nila ang Betlehem. Samtang didto si David sa kuta, giuhaw siya. Miingon siya, “Maayo unta kon may mokuha alang kanako ug tubig nga mainom didto sa atabay duol sa pultahan sa Betlehem.” Busa hilom nga misulod kadtong tulo ka maisog nga mga tawo sa kampo sa mga Filistihanon sa Betlehem, ug mikuha ug tubig gikan sa atabay ug gidala kang David. Apan wala moinom si David, iya hinuon kining giyabo ingon nga halad sa Ginoo. Miingon siya, “ Ginoo, dili ko gayod kini mainom tungod kay sama kini kamahal sa dugo sa mga tawo nga misugal sa ilang kinabuhi aron lang sa pagkuha niini.” Busa wala gayod moinom si David. Mao kadto ang gipanghimo sa tulo ka maisog nga mga tawo ni David. Si Abishai nga igsoon ni Joab, nga anak ni Zeruya mao ang pangulo sa 30 ka maisog nga mga tawo ni David. Nakapatay siya ug 300 ka mga Filistihanon pinaagi sa iyang bangkaw. Busa nahimo siyang bantogan sama sa tulo ka maisog nga mga tawo. Ug tungod kay mas bantogan siya kay sa 30, nahimo siyang ilang komander, apan dili siya kauban niadtong tulo ka maisog. May usa pa ka maisog nga tawo nga ginganlan ug Benaya. Taga-Kabsel siya, ug ang iyang amahan si Jehoyada. Nakahimo siya ug pinasahi nga mga buhat, apil na ang pagpatay sa duha ka pinakamaayo nga sundalo sa Moab. Sa usa usab ka higayon, gigukod niya ang usa ka liyon. Bisan nagasnow ug danlog, nanaog siya sa bangag ug gipatay niya ang liyon. Sa lain usab nga higayon, gipatay niya ang usa ka Ehiptohanon nga labihan kadako. Ang armas sa Ehiptohanon bangkaw, apan ang iyang armas bunal lang. Giilog niya ang bangkaw sa Ehiptohanon ug maoy gipatay niya sa Ehiptohanon. Mao kadto ang mga binuhatan ni Benaya nga anak ni Jehoyada. Nahimo usab siyang sama kabantugan niadtong tulo ka maisog nga mga sakop ni David, apan dili siya usa kanila. Nahimo siyang mas bantogan kay sa iyang 30 ka mga kauban, ug gihimo siya ni David nga pangulo sa iyang mga personal nga guwardya. Mao kini sila ang ubang mga miyembro sa 30 ka kinaisogan nga mga tawo ni David: si Asahel nga igsoon ni Joab; si Elhanan nga anak ni Dodo nga taga-Betlehem; si Shama ug si Elika nga mga taga-Harod; si Helez nga taga-Palti; si Ira nga anak ni Ikesh nga taga-Tekoa; si Abiezer nga taga-Anatot; si Mebunai nga taga-Husha; si Zalmon nga taga-Ahoa; si Maharai nga taga-Netofa; si Heleb nga anak ni Baana nga taga-Netofa; si Itai nga anak ni Ribai nga taga-Gibea, nga sakop sa Benjamin; si Benaya nga taga-Piraton; si Hidai nga nagapuyo sa mga lugut sa Gaash; si Abi Albon nga taga-Araba; si Azmavet nga taga-Bahurim; si Eliaba nga taga-Shaalbon; ang mga anak ni Jashen; si Jonatan nga anak ni Shama nga taga-Harar; si Ahiam nga anak ni Sharar nga taga-Harar; si Elifelet nga anak ni Ahasbai nga taga-Maaca; si Eliam nga anak ni Ahitofel nga taga-Gilo; si Hezro nga taga-Carmel; si Paarai nga taga-Arba; si Igal nga anak ni Natan nga taga-Zoba; ang anak ni Hagadi; si Zelek nga taga-Ammon; si Naharai nga taga-Beerot, nga maoy tigdala sa armas ni Joab nga anak ni Zeruya; si Ira ug si Gareb nga mga taga-Jatir; ug si Uria nga Hitihanon. 37 silang tanan. Nasuko na usab ang Ginoo sa mga Israelinhon, ug gisugyatan niya si David sa pagsilot kanila pinaagi sa pagbutang sa hunahuna niini sa plano sa pag-ihap sa katawhan sa Israel ug sa Juda. Busa miingon si Haring David kang Joab ug sa mga komander sa mga sundalo, “Lakaw kamo sa tanang tribo sa Israel, gikan sa Dan hangtod sa Beersheba, ug ihapa ninyo ang mga tawo, aron mahibaloan ko kon pila silang tanan.” Apan mitubag si Joab sa hari, “Hinaut pa nga padaghanon sa Ginoo nga imong Dios ang imong katawhan sa 100 ka pilo, ug hinaut nga makita mo kini. Apan Mahal nga Hari, nganong gusto man nimong buhaton kining butanga?” Apan namugos gayod si David, busa milakaw si Joab ug ang mga opisyal sa mga sundalo aron sa pag-ihap sa katawhan sa Israel. Mitabok sila sa Suba sa Jordan ug nagkampo didto sa Aroer, sa habagatang bahin sa lungsod taliwala sa lugut. Gikan didto miadto sila sa Gad ug unya sa Jazer. Miadto usab sila sa Gilead, sa Tatim Hodshi, sa Dan Jaan, ug milibot sila paingon sa Sidon. Unya miadto sila sa pinarilan nga lungsod sa Tyre, ug sa tanang lungsod sa mga Hibihanon ug mga Canaanhon. Ug sa kataposan, miadto sila sa Beersheba, sa habagatang bahin sa Juda. Nalibot nila ang tibuok nasod sulod sa 9 ka bulan ug 20 ka adlaw, ug pagkahuman mibalik sila sa Jerusalem. Gisulti ni Joab ngadto kang Haring David ang kinatibuk-ang gidaghanon sa mga lalaki nga makahimo sa pagpakiggira: 800,000 sa Israel ug 500,000 sa Juda. Nakonsensya si David human niya ipaihap ang mga tawo. Busa miingon siya sa Ginoo, “Nakasala gayod ako sa akong gihimo. Busa nagapakilooy ako kanimo, Ginoo, nga pasayloa ako nga imong alagad sa akong sala, kay kinabuang gayod ang akong gihimo.” Sa wala pa makabangon si David sa sunod nga buntag, miingon ang Ginoo kang Gad nga propeta ni David, “Adto kang David ug ingna siya nga mao kini ang akong giingon: ‘Aduna akoy tulo ka silot nga papilian kanimo. Pagpili ug usa kay buhaton ko kini.’ ” Busa miadto si Gad kang David ug miingon kaniya, “ Hain niining tulo ang gusto mong isilot sa Ginoo kanimo? Tulo ka tuig nga gutom sa imong nasod, tulo ka bulan nga pagkalagiw gikan sa inyong mga kaaway, o tulo ka adlaw nga katalagman sa imong nasod? Hunahunaa kana ug maayo, ug pahibaloa ako kon unsa ang itubag ko sa Ginoo nagpadala kanako.” Miingon si David kang Gad, “Naglisod ako sa pagpili! Maayo pa nga ang Ginoo ang mosilot kanamo kay maloloy-on kaayo siya kaysa itugyan ako sa kamot sa mga tawo.” Busa nagpadala ang Ginoo ug katalagman sa Israel gikan niadtong buntaga hangtod sa panahon nga iyang gitakda. Ug 70,000 ka tawo ang namatay gikan sa Dan hangtod sa Beersheba. Sa dihang laglagon na sa anghel ang Jerusalem, nausab ang hunahuna sa Ginoo. Busa miingon siya sa anghel nga misilot sa mga tawo, “Husto na! Ayaw na silag siloti.” Niadtong tungora didto ang anghel sa Ginoo sa may giokanan ni Arauna nga Jebusihanon. Sa dihang nakita ni David ang anghel nga mipatay sa mga tawo, miingon siya sa Ginoo, “Ako ang nakasala. Kining mga tawhana inosente sama sa mga karnero. Wala silay nahimong sala. Ako na lang ug ang akong pamilya ang siloti.” Niadtong adlawa miadto si Gad kang David ug miingon kaniya, “Tungas ngadto sa giokanan ni Arauna nga Jebusihanon ug paghimo didto ug halaran alang sa Ginoo.” Busa mitungas si David sumala sa gisugo sa Ginoo pinaagi kang Gad. Sa dihang nakita ni Arauna nga nagapadulong si David ug ang iyang mga tawo, migawas siya ug miluhod atubangan ni David agig pagtahod kaniya. Miingon si Arauna, “Mahal nga Hari, nganong mianhi ka?” Mitubag si David, “Ania ako aron sa pagpalit sa imong giokanan, kay maghimo akog halaran alang sa Ginoo, aron maundang na ang katalagman.” Miingon si Arauna, “Kuhaa ug ihalad sa Dios ang bisan unsa nga imong gusto, Mahal nga Hari. Aniay mga baka alang sa halad nga sinunog, ug mga yugo ug mga tabla sa giokanan nga magamit ingon nga sugnod. Mahal nga Hari, ihatag ko kining tanan kanimo, ug hinaut nga dawaton sa Ginoo nga imong Dios ang imong halad.” Apan mitubag si David kaniya, “Dili mahimo. Paliton ko gayod kini kanimo. Dili ako maghalad ngadto sa Ginoo nga akong Dios sa mga halad nga sinunog nga walay bili.” Busa gipalit ni David ang giokanan ug ang mga baka sa kantidad nga 50 ka buok nga salapi. Unya naghimo siya didto ug halaran alang sa Ginoo. Naghalad siyag mga halad nga sinunog ug halad alang sa pakigda-it. Gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni David alang sa Israel, ug naundang ang katalagman. Tigulang na kaayo si Haring David, ug bisan habolan pa siyag baga nga mga habol tugnawon gihapon siya. Busa miingon kaniya ang iyang mga alagad, “Mahal nga Hari, tugoti kami nga mangitag batan-ong dalaga nga moatiman kanimo. Padulga siya kanimo aron dili ka tugnawon.” Busa nangita silag matahom nga dalaga sa tibuok Israel, ug nakita nila si Abishag nga taga-Shunem, ug gidala nila kini ngadto sa hari. Matahom kaayo si Abishag, ug nahimo siyang tig-atiman sa hari. Apan wala gayod siya hilabti sa hari. Unya, si Adonia nga anak ni David kang Hagit mipasigarbo nga siya ang mahimong hari. Busa nagaandam siyag mga karwahe, mga kabayo, ug 50 ka mga kalalakin-an nga mouna kaniya ingon nga mga guwardya. Wala gayod siya sukad badlonga sa iyang amahan nga si David, bisan sa pag-ingon na lang ug, “Nganong gibuhat mo man kini?” Guwapo kaayo si Adonia ug natawo siya sunod kang Absalom. Nakigsabot siya kang Joab nga anak ni Zeruya ug kang Abiatar nga pari mahitungod sa iyang plano nga mahimong hari, ug miuyon kining duha sa pagtabang kaniya. Apan wala mouyon kaniya si Zadok nga pari, si Benaya nga anak ni Jehoyada, si Propeta Natan, si Shimei, si Rei, ug ang mga badigard ni David. Usa ka adlaw, miadto si Adonia sa Bato sa Zohelet duol sa En Rogel, ug naghalad siya didto ug mga karnero, mga baka, ug pinatambok nga mga toriyong baka. Giimbitar niya ang tanan niyang mga igsoon nga lalaki nga mga anak ni David, ug ang halos tanang mga opisyal sa Juda. Apan wala niya imbitara sila si Propeta Natan, si Benaya, ang mga badigard sa hari, ug si Solomon nga iyang igsoon. Miadto si Natan kang Batsheba nga inahan ni Solomon ug nangutana, “Wala ka ba masayod nga gihimo ni Adonia nga anak ni Hagit, ang iyang kaugalingon nga hari, ug wala masayod niini si Haring David? Kon buot mo nga maluwas ang imong kinabuhi ug ang kinabuhi sa imong anak nga si Solomon, sunda ang akong tambag. Adtoa si Haring David ug ingna siya, ‘Mahal nga Hari, dili ba nga nagsaad ka kanako nga ang atong anak nga si Solomon mao ang mopuli kanimo ingon nga hari? Nganong si Adonia man ang nahimong hari?’ Ug samtang nakigsulti ka sa hari, mosulod ako ug pamatud-an ko ang imong gisulti.” Busa miadto si Batsheba sa kuwarto sa hari. Tigulang na kaayo ang hari ug si Abishag nga taga-Shunem mao ang nagaatiman kaniya. Miyukbo si Batsheba agig pagtahod sa hari. Nangutana kaniya ang hari, “Unsay imong tuyo?” Mitubag si Batsheba, “Mahal nga Hari, misaad ka kanako sa ngalan sa Ginoo nga imong Dios nga ang atong anak nga si Solomon mao ang mopuli kanimo ingon nga hari. Apan karon si Adonia na ang nahimong hari, ug wala ka man lang gani masayod niini. Naghalad na siya ug daghang mga baka, pinatambok nga mga toriyong baka, ug mga karnero, ug giimbitar niya ang tanan mong mga anak nga lalaki, si Abiatar nga pari, ug si Joab nga komander sa imong mga sundalo, apan wala niya imbitara si Solomon nga imong alagad. Ug karon, Mahal nga Hari, nagahulat ang mga Israelinhon nga mosulti ka kon kinsa ang mopuli kanimo ingon nga hari. Kon dili ka mohatag sa imong hukom, ako ug ang akong anak nga si Solomon isipon na unya nga mga traidor kon patay ka na.” Samtang nakigsulti si Batsheba sa hari, miabot si Propeta Natan. May nagsulti sa hari nga miabot si Natan, busa gipasulod kini ngadto sa atubangan sa hari. Miyukbo si Natan agig pagtahod sa hari, ug miingon, “Mahal nga Hari, miingon ka ba nga si Adonia mao ang mopuli kanimo ingon nga hari? Karong adlawa naghalad siya ug daghang mga baka, pinatambok nga toriyong mga baka, ug mga karnero. Ug gipang-imbitar niya ang tanan mong mga anak nga lalaki, ang komander sa imong mga sundalo, ug si Abiatar nga pari. Karon nangaon ug nagainom sila uban kaniya, ug nagaingon, ‘Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Haring Adonia!’ Apan ako nga imong alagad wala niya imbitara, apil si Zadok nga pari, si Benaya nga anak ni Jehoyada, ug si Solomon nga imong alagad. Gitugotan mo ba kini Mahal nga Hari, ug wala mo lang kami pahibaloa kon kinsa ang mopuli kanimo ingon nga hari?” Miingon si Haring David, “Paanhia dinhi si Batsheba.” Busa miadto si Batsheba sa hari. Unya nanumpa si Haring David, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo, nga nagluwas kanako sa tanang katalagman, nga tumanon ko karon ang akong gipanumpa kanimo sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga si Solomon nga atong anak mao ang mopuli kanako ingon nga hari.” Unya miyukbo si Batsheba agig pagtahod sa hari, ug miingon, “Mahal nga Haring David, hinaut nga magkinabuhi ka pa ug dugay! ” Miingon si Haring David, “Paanhia dinhi si Zadok nga pari, si Propeta Natan, ug si Benaya nga anak ni Jehoyada.” Busa miadto sila sa hari, ug miingon ang hari kanila, “Pasakya ninyo sa akong mula si Solomon nga akong anak. Dad-a ninyo siya sa Gihon uban sa akong mga opisyal, ug didto dihogan ni Zadok ug ni Natan ug lana ang ulo ni Solomon sa pagpaila nga siya ang pinili nga hari sa Israel. Unya patingoga ninyo ang budyong ug singgit kamo, ‘Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Haring Solomon!’ Pagkahuman, ubani ninyo siya sa pagbalik dinhi. Molingkod siya sa akong trono ug mopuli kanako ingon nga hari. Siya ang akong gipili nga magdumala sa tibuok Israel ug Juda.” Mitubag si Benaya nga anak ni Jehoyada, “Tumanon namo kana! Hinaut nga itugot kana sa Ginoo nga imong Dios, Mahal nga Hari. Ug maingon nga ang Ginoo nagauban kanimo, Mahal nga Hari, hinaut nga magauban usab siya kang Solomon, ug himuon niya nga mas mauswagon ang iyang gingharian kaysa imong gingharian.” Busa milakaw sila si Zadok nga pari, si Propeta Natan, si Benaya nga anak ni Jehoyada, ug ang mga badigard ni David nga mga Keretnon ug mga Pelethanon. Gipasakay nila si Solomon sa mula ni Haring David ug gidala sa Gihon. Ug didto, gikuha ni Zadok gikan sa tolda ang sungay nga sudlanan ug lana, ug gidihogan niya si Solomon. Gipatingog nila ang budyong ug naninggit silang tanan, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Haring Solomon!” Misunod ang mga tawo kang Haring Solomon ngadto sa Jerusalem nga nagahugyaw sa kalipay ug nagapatukar ug mga plawta. Daw sa natay-og ang yuta sa ilang kasaba. Nadungog kini ni Adonia ug sa iyang mga bisita nga niadtong tungora nahuman na sa ilang pagkombira. Pagkadungog ni Joab sa budyong, nangutana siya, “Unsa bay nahitabo nga labihan man kasaba sa siyudad?” Samtang nagsulti pa siya, miabot si Jonatan nga anak ni Abiatar nga pari. Miingon si Adonia, “Sulod, kay maayo kang tawo, ug sigurado nga may dala kang maayong balita.” Mitubag si Jonatan, “Dili maayong balita, kay gihimo ni Haring David si Solomon nga hari. Gipaadto niya kini sa Gihon inubanan nila ni Zadok nga pari, Propeta Natan, Benaya nga anak ni Jehoyada, ug sa iyang mga badigard nga mga Keretnon ug mga Pelethanon. Gipasakay pa nila si Solomon sa mula sa hari. Pag-abot nila sa Gihon, gidihogan nila ni Zadok ug ni Natan si Solomon sa pagpaila nga siya na ang gipili nga hari. Bag-o lang sila nakabalik, maoy hinungdan nga nagahugyaw ang mga tawo sa siyudad. Mao kanang kasaba nga inyong nadungog. Ug karon si Solomon na ang nagalingkod sa trono ingon nga hari. Dugang pa gayod niini, miadto kang Haring David ang iyang mga opisyal sa pagpasidungog kaniya. Miingon sila, ‘Hinaut nga himuon sa imong Dios si Solomon nga mas bantogan kay kanimo, ug himuon niya nga mas mauswagon ang iyang gingharian kay sa imong gingharian.’ Miduko dayon si David diha sa iyang katre sa pagsimba sa Ginoo, ug miingon, ‘Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga mitugot nga makita ko karong adlawa ang mopuli kanako ingon nga hari.’ ” Pagkadungog niini sa mga bisita ni Adonia, nanindog sila nga labihan ang kahadlok, ug nagaiyahay ug panglakaw. Nahadlok usab si Adonia kang Solomon, busa miadto siya sa balaang tolda ug nanggunit sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran. Unya may nakasulti kang Solomon, “Nahadlok kanimo si Adonia, ug nanggunit siya karon sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran. Nagahangyo siya nga mosaad ka nga dili mo siya patyon.” Miingon si Solomon, “Kon magtinarong siya, dili gayod siya maunsa. Apan kon moluib siya mamatay siya.” Unya gipakuha ni Haring Solomon si Adonia didto sa halaran, ug pag-abot ni Adonia, miyukbo siya agig pagtahod kang Haring Solomon. Miingon si Solomon kaniya, “Pauli na.” Sa hapit nang mamatay si David, may mga tugon siya kang Solomon nga iyang anak. Miingon siya: “Hapit na akong mamatay. Busa pagpakalig-on ug pagmaisogon, ug tumana ang mga butang nga gipatuman sa Ginoo nga imong Dios. Sunda ang iyang mga pamaagi, ug tumana ang iyang mga tulumanon ug mga sugo nga nahisulat sa Kasugoan ni Moises, aron magmauswagon ka sa tanan mong buhaton, bisan asa ka paingon. Kon buhaton mo kini, tumanon sa Ginoo ang iyang gisaad kanako, nga kon ang akong mga kaliwat magakinabuhi nga matarong ug mosunod kaniya nga matinumanon ug matinud-anon sa tibuok nilang kinabuhi, kanunay gayod nga may usa kanila nga magahari sa Israel. “Dugang pa niini, nasayod ka kon unsa ang gihimo kanako ni Joab nga anak ni Zeruya. Iyang gipatay ang duha ka komander sa mga sundalo sa Israel nga sila si Abner nga anak ni Ner ug Amasa nga anak ni Jeter. Gipatay niya sila nga daw mga kaaway niya sa gira, sa panahon nga walay gira. Siya ang may tulubagon sa ilang kamatayon. Busa buhata ang angay kaniya sumala sa imong kaalam, ug ayaw itugot nga mamatay lang siya sa katigulangon nga malinawon. “Apan ipakita ang imong kaayo ngadto sa mga anak ni Barzilai nga taga-Gilead, ug pakan-a sila kanunay uban kanimo, kay gitabangan nila ako sa dihang miikyas ako gikan sa imong igsoon nga si Absalom. “Ayawg kalimti si Shimei nga anak ni Gera, nga usa ka Benjaminhon nga taga-Bahurim. Gitunglo niya ako pag-ayo sa dihang miadto ako sa Mahanaim. Apan sa dihang nagkita kami sa Suba sa Jordan, nanumpa ako kaniya sa ngalan sa Ginoo nga dili ko siya patyon. Apan karon, ayaw itugot nga dili siya masilotan. Maalamon ka, ug nahibalo ka kon unsa ang angay mong buhaton. Bisan tigulang na siya, ipapatay siya.” Unya namatay si David ug gilubong sa Jerusalem. Naghari siya sa tibuok Israel sulod sa 40 ka tuig—7 ka tuig sa Hebron ug 33 ka tuig sa Jerusalem. Si Solomon ang mipuli sa iyang amahan nga si David ingon nga hari, ug lig-on kaayo ang iyang gingharian. Unya, si Adonia nga anak ni Hagit miadto kang Batsheba nga inahan ni Solomon. Nangutana si Batsheba kaniya, “Maayo ba ang imong tuyo sa pag-anhi dinhi?” Mitubag si Adonia, “Oo, maayo. May ihangyo lang ako kanimo.” Nangutana si Batsheba, “Unsa kana?” Mitubag si Adonia, “Nahibalo ka nga ako na unta ang hari, ug gipaabot kini sa tibuok Israel. Apan sukwahi ang nahitabo; ang akong igsoon mao ang nahimong hari, kay mao kana ang gusto sa Ginoo. Karon, may ihangyo ako kanimo, kon mahimo ayaw ako balibari.” Nangutana si Batsheba, “Unsa man kana?” Mitubag si Adonia, “Palihog hangyoa si Haring Solomon nga ipaasawa kanako si Abishag nga taga-Shunem. Nasayod ako nga dili gayod siya mobalibad kanimo.” Mitubag si Batsheba, “Sige, sultihan ko ang hari.” Busa miadto si Batsheba kang Haring Solomon sa pagpakigsulti kaniya bahin sa hangyo ni Adonia. Pagkakita ni Solomon kaniya, mitindog kini gikan sa iyang trono sa pagsugat kaniya. Miyukbo si Solomon agig pagtahod sa iyang inahan, ug pagkahuman, milingkod siya sa iyang trono. Nagpakuha siya ug laing trono ug gipabutang dapit sa iyang tuo, ug gipalingkod didto ang iyang inahan. Miingon si Batsheba, “Aduna akoy gamay nga ihangyo kanimo, ug palihog ayaw ako balibari.” Miingon ang hari, “Unsa man kana? Sultihi ako, kay dili ko ikaw balibaran.” Miingon si Batsheba, “Ipaasawa si Abishag nga taga-Shunem sa imong igsoon nga si Adonia.” Miingon si Haring Solomon, “Nganong mohangyo ka man nga ipaasawa si Abishag kang Adonia? Basin kon hangyoon mo usab ako nga ihatag ko kaniya ang gingharian, kay magulang ko man siya ug milaban kaniya si Abiatar nga pari ug si Joab nga anak ni Zeruya!” Unya nanumpa si Haring Solomon sa ngalan sa Ginoo, “Hinaut nga silotan gayod ako sa Dios kon dili ko patyon si Adonia tungod niining iyang gihangyo. Ang Ginoo mao ang nagpili ug nagbutang kanako sa trono sa akong amahan nga si David. Gituman niya ang iyang saad nga ihatag niya ang gingharian kanako ug sa akong mga kaliwat. Busa ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga mamatay si Adonia karon gayong adlawa.” Unya mimando si Haring Solomon kang Benaya, nga anak ni Jehoyada, nga patyon si Adonia, ug gipatay ni Benaya si Adonia. Unya miingon si Haring Solomon kang Abiatar nga pari, “Pauli sa imong uma sa Anatot. Angay ka man untang patyon, apan dili ko ikaw patyon karon kay ikaw ang gitugyanan sa Kahon sa Ginoong Dios sa dihang kauban pa ikaw sa akong amahan nga si David, ug nakig-ambit ka sa iyang mga pag-antos.” Busa gipapahawa ni Solomon si Abiatar sa iyang katungdanan ingon nga pari sa Ginoo. Ug natuman ang giingon sa Ginoo didto sa Shilo mahitungod sa panimalay ni Eli. Si Joab wala motabang nga mahimong hari si Absalom, apan mitabang siya kang Adonia. Busa sa dihang nabalitaan niya ang pagkamatay ni Adonia, miikyas siya ngadto sa tolda sa Ginoo ug nanggunit sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran. Sa dihang nabalitaan ni Haring Solomon nga miikyas si Joab sa tolda sa Ginoo ug didto duol sa halaran, gisugo niya si Benaya nga patyon si Joab. Busa miadto si Benaya sa tolda sa Ginoo ug giingnan si Joab, “Gawas diri, ingon sa hari!” Apan mitubag si Joab, “Dili ako mogawas; anhi na ako dinhi mamatay!” Mibalik si Benaya sa hari ug gisulti ang tubag ni Joab. Siya ug ang iyang mga kaliwat mao ang manubag sa kamatayon niini nga mga tawo hangtod sa hangtod. Apan si David, ang iyang mga kaliwat, ug ang iyang gingharian hatagan sa Ginoo ug maayong kahimtang hangtod sa kahangtoran.” Busa giadto ni Benaya si Joab ug gipatay. Gilubong siya sa iyang yuta sa kamingawan. Unya gihimo sa hari si Benaya nga komander sa mga sundalo puli kang Joab. Ug ang gipuli niya kang Abiatar mao si Zadok nga pari. Unya, gipatawag sa hari si Shimei ug giingnan, “Pagpatukod ug balay alang sa imong kaugalingon sa Jerusalem ug didto puyo. Ayaw gayod pagbiya sa lungsod; ayaw pag-adto sa laing dapit. Sa higayon nga mobiya ka ug motabok sa sapa sa Kidron sigurado gayod nga mamatay ka, ug ikaw ra mismo ang mabasol kon mahitabo kini.” Mitubag si Shimei, “Maayo ang imong giingon, mahal nga hari; tumanon ko gayod kini!” Busa mipuyo si Shimei sa Jerusalem sa taas nga panahon. Apan paglabay sa tulo ka tuig, ang duha ka mga sulugoon ni Shimei miikyas ug miadto sa hari sa Gat nga si Akish, nga anak ni Maaca. Sa dihang nabalitaan kini ni Shimei, gisangonan dayon niya ang iyang asno ug miadto kang Akish sa Gat sa pagpangita sa iyang duha ka sulugoon. Nakita niya sila ug gidala pauli. Sa dihang nabalitaan ni Solomon nga mibiya si Shimei sa Jerusalem ug miadto sa Gat, ug nakauli na, gipatawag niya si Shimei ug giingnan, “Dili ba gipapanumpa ko man ikaw sa ngalan sa Ginoo ug gipahimangnoan nga sa higayon nga mobiya ka sa Jerusalem ug moadto sa ubang dapit sigurado gayod nga mamatay ka? Ug dili ba nga miingon ka nga maayo ang akong giingon ug tumanon mo kini? Nganong wala mo tumana ang imong gipanumpa sa Ginoo? Nganong wala mo tumana ang akong mando kanimo?” Unya midugang ang hari sa pag-ingon, “Sigurado nga nakahinumdom ka pa sa tanang daotan nimong gihimo ngadto sa akong amahan nga si David. Karon balosan ka sa Ginoo sa imong kadaotan. Apan ako panalanginan sa Ginoo, ug ang gingharian sa akong amahan nga si David magapabilin nga lig-on hangtod sa kahangtoran.” Unya gimandoan sa hari si Benaya nga patyon si Shimei. Busa gidala ni Benaya si Shimei sa gawas ug gipatay. Milig-on pa gayod ang gingharian ubos sa pagdumala ni Solomon. Pinaagi sa pagpakigminyo ni Solomon sa anak sa Faraon, ang hari sa Ehipto, nahimo siyang kaabin sa mao nga nasod. Gidala niya ang iyang asawa sa Lungsod ni David hangtod nga nahuman niya pagpatukod ang iyang palasyo, ang templo sa Ginoo, ug ang mga paril sa palibot sa Jerusalem. Niadtong panahona wala pay templo alang sa kadungganan sa Ginoo, busa ang mga tawo nagahalad didto sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Gipakita ni Solomon ang iyang paghigugma sa Ginoo pinaagi sa pagtuman sa mga pagtulon-an nga gibilin sa iyang amahan nga si David. Apan naghalad usab siya ug nagsunog ug insenso didto sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Miadto si Haring Solomon sa Gibeon sa paghalad, kay atua didto ang nabantog nga mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Naghalad siya didto ug 1,000 ka mga halad nga sinunog. Pagkagabii, nagpakita kaniya ang Ginoo pinaagi sa damgo. Miingon ang Dios kaniya, “Sultihi ako kon unsay gusto mo nga ihatag ko kanimo.” Mitubag si Solomon, “Gipakitaan mo ug dakong kaayo ang akong amahan nga si David, nga imong alagad, tungod kay nagmatinumanon ug nagmatinud-anon siya kanimo, ug nagkinabuhi nga matarong ug maligdong. Ug unya padayon mong gipakita kaniya ang imong kaayo pinaagi sa paghatag kaniya ug usa ka anak nga mao ang mipuli kaniya ingon nga hari karon. Ug karon Ginoo nga akong Dios, ako nga imong alagad mao ang gipuli mo sa akong amahan nga si David ingon nga hari, bisan tuod ug batan-on pa ako ug walay kasinatian. Ug karon ania ako nga imong alagad uban sa katawhan nga imong pinili. Hilabihan sila kadaghan; dili sila maihap. Busa hatagi ako ug kaalam sa pagdumala sa imong katawhan ug sa kahibalo sa paghukom kon unsa ang maayo ug ang daotan. Kay kinsa may makahimo sa pagdumala niining imong katawhan nga labihan kadaghan?” Nalipay ang Ginoo sa gipangayo ni Solomon. Busa miingon ang Dios kaniya, “Tungod kay nangayo ka ug kaalam sa pagdumala sa akong katawhan ug wala ka mangayo ug taas nga kinabuhi, bahandi, o ang kamatayon sa imong mga kaaway, ihatag ko kanimo ang imong gipangayo. Hatagan ko ikaw ug kaalam ug panabot nga wala gayod maangkon ni bisan kinsa kaniadto ug bisan sa umaabot nga panahon. Hatagan ko usab ikaw sa wala mo pangayoa, nga mao ang bahandi ug dungog aron walay hari nga makatupong kanimo sa tibuok mong kinabuhi. Ug kon mosunod ka lang sa akong mga pamaagi ug motuman sa akong mga tulumanon ug mga sugo sama sa gihimo sa imong amahan nga si David, hatagan ko ikaw ug taas nga kinabuhi.” Nakamata si Solomon, ug nakaamgo siya nga nakigsulti ang Ginoo kaniya pinaagi sa damgo. Pagbalik ni Solomon sa Jerusalem, mitindog siya atubangan sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, ug naghalad ug mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon. Unya nagpakombira siya alang sa tanan niyang mga opisyal. Usa ka adlaw, may duha ka babaye nga nagabaligya sa ilang dungog nga miadto kang Haring Solomon. Miingon ang usa kanila, “Mahal nga Hari, ako ug kining babaye nagpuyo sa usa lang ka balay. Samtang nagaipon kami niadtong balaya, nanganak ako. Paglabay sa tulo ka adlaw, nanganak usab siya. Kami lang gayong duha sa balay ug wala nay lain. Usa niana ka gabii, nahigdaan niya ang iyang anak ug namatay kini. Unya mibangon siya pagkatungang gabii ug gikuha ang akong anak sa akong tapad samtang natulog ako. Gibutang niya ang akong anak sa iyang tapad, ug gibutang niya ang iyang anak nga patay sa akong tapad. Pagkabuntag, sa dihang mibangon ako sa pagpasuso sa akong anak, nakita ko nga patay na kini. Apan sa pagsusi ko sa bata sa hayag, nadiskobrehan ko nga dili diay siya ang akong anak.” Mitubag ang usa ka babaye, “Dili kana tinuod! Ako ang buhi nga bata, ug ang patay imo.” Apan miingon ang unang babaye, “Dili kana tinuod! Imo ang patay nga bata, ug ang buhi ako.” Busa naglalis silang duha atubangan sa hari. Miingon ang hari, “Ang matag usa kaninyo moingon nga iya ang buhi nga bata, ug walay usa kaninyo nga moangkon sa patay nga bata.” Busa nagmando ang hari, “Hatagi ninyo ako ug espada!” Ug sa gidad-an na siya ug espada, mimando siya, “Pikasa ang buhi nga bata ug tagsai sila.” Nalooy sa iyang anak ang tinuod nga inahan sa buhi nga bata, busa miingon siya sa hari, “Malooy ka, Mahal nga Hari, ayaw patya ang bata! Ihatag na lang siya nianang babaye.” Apan miingon ang usa ka babaye, “Walay usa kanato nga makaangkon kaniya. Sige, pikasa ang bata!” Ug miingon ang hari, “Ayaw patya ang bata. Ihatag kini sa babaye nga gustong magpabilin kining buhi, kay siya ang tinuod nga inahan niini.” Sa dihang nadungog sa katawhan sa Israel ang hukom ni Haring Solomon, misamot ang ilang pagtahod kaniya, tungod kay nakita nila nga may kaalam siya nga gikan sa Dios sa paghukom ug husto. Naghari si Solomon sa tibuok Israel. Ug mao kini ang iyang mga opisyal: Ang pangulo nga pari mao si Azaria nga kaliwat ni Zadok. Ang mga sekretaryo sa hari mao si Elihoref ug si Ahia nga mga anak ni Shisha. Ang nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian mao si Jehoshafat nga anak ni Ahilud. Ang komander sa mga sundalo mao si Benaya nga anak ni Jehoyada. Ang mga pari mao sila si Zadok ug si Abiatar. Ang pangulo sa mga gobernador sa mga distrito sa Israel mao si Azaria nga anak ni Natan. Ang personal nga magtatambag sa hari mao si Zabud nga pari, nga anak usab ni Natan. Ang tigdumala sa palasyo mao si Ahishar. Ug ang tigdumala sa mga ulipon nga gipugos sa pagpatrabaho mao si Adoniram nga anak ni Abda. Si Solomon adunay 12 ka mga gobernador sa distrito sa tibuok Israel. Sila ang nagapatigayon sa paghatod ug pagkaon sa hari ug sa iyang panimalay. Ang matag usa kanila nagahatod ug pagkaon sulod sa usa ka bulan matag tuig. Mao kini ang ilang mga ngalan: Si Ben Hur, ang gobernador sa kabungtoran sa Efraim. Si Ben Deker, ang gobernador sa Makaz, Shaalbim, Bet Shemesh, ug sa Elon Bet Hanan. Si Ben Hesed, ang gobernador sa Arubot, apil na dinhi ang Soco ug ang tibuok nga yuta sa Hefer. Si Ben Abinadab, ang gobernador sa Nafat Dor. (Bana siya ni Tafat nga usa sa mga anak ni Solomon.) Si Baana nga anak ni Ahilud, ang gobernador sa Taanac, Megido, sa tibuok Bet Shan duol sa Zaretan sa ubos sa Jezreel, ug sa mga dapit gikan sa Bet Shan paingon sa Abel Mehola sa tabok sa Jokmeam. Si Ben Geber, ang gobernador sa Ramot Gilead, apil na ang mga lungsod ni Jair nga anak ni Manase, ug ang mga distrito sa Argob nga anaa sa Basan, apil na niini ang iyang 60 ka dagkong mga lungsod nga may mga paril, diin ang mga trangka sa mga pultahan niini bronsi. Si Ahinadab nga anak ni Iddo, ang gobernador sa Mahanaim. Si Ahimaaz, ang gobernador sa Naftali. (Bana siya ni Basemat nga anak ni Solomon.) Si Baana nga anak ni Hushai, ang gobernador sa Asher ug sa Alot. Si Jehoshafat nga anak ni Parua, ang gobernador sa Isacar. Si Shimei nga anak ni Ela, ang gobernador sa Benjamin. Si Geber nga anak ni Uri, ang gobernador sa Gilead, nga sakop kaniadto ni Sihon nga hari sa mga Amorihanon ug ni Og nga hari sa Basan. Si Geber lang ang gobernador niining tibuok distrito. Hilabihan ka daghan ang katawhan sa Juda ug Israel, sama sila sa balas sa baybayon nga dili maihap. Abunda sila sa pagkaon ug ilimnon, ug malipayon sila. Gidumalahan ni Solomon ang tanang mga gingharian gikan sa Suba sa Eufrates paingon sa yuta sa mga Filistihanon hangtod sa utlanan sa Ehipto. Nagbayad sila ug buhis kang Solomon ug nagaalagad kaniya sa tibuok niyang kinabuhi. Ang kunsumo nga kinahanglan ni Solomon sa iyang palasyo matag adlaw mao kini: 100 ka sako sa maayong klase sa harina, 200 ka sako sa ordinaryong harina, 10 ka baka nga pinatambok diha sa toril, 20 ka baka nga gikan sa sabsabanan, 100 ka karnero o kanding, gawas sa nagkalain-laing klase sa usa, ug mga pinatambok nga langgam ug manok. Sakop ni Solomon ang tibuok yuta sa kasadpan sa Suba sa Eufrates, gikan sa Tifsa hangtod sa Gaza. Ug maayo ang iyang relasyon sa tanang nasod sa iyang palibot. Busa samtang buhi pa si Solomon, may kalinaw sa Juda ug sa Israel gikan sa Dan sa amihan hangtod sa Beersheba sa habagatan. Ang tanan nakapahimulos sa abot sa ilang mga tanom nga ubas ug igos. Dunay 40,000 ka mga kuwadra si Solomon alang sa iyang mga kabayo nga pangkarwahe, ug may 12,000 siya ka mga kabayo. Ang mga gobernador sa mga distrito mao ang nagahatag sa pangkunsumo ni Haring Solomon ug sa tanang anaa sa palasyo. Ang matag usa kanila mituman sa ilang turno sa paghatag. Gisiguro gayod nila nga walay makulang sa mga kinahanglanon ni Solomon. Nagahatag usab sila ug barley ug kumpay alang sa mga kabayo nga pangkarwahe ug sa uban pang mga kabayo. Ginadala nila kini sa dapit nga gitakda nga dad-an niini sa panahon sa ilang turno. Gihatagan sa Dios si Solomon sa pinasahi nga kaalam, panabot, ug kahibalo nga dili matugkad. Ang iyang kaalam labaw pa sa kaalam sa tanang maalamon sa sidlakan ug sa Ehipto. Siya ang labing maalamon sa tanan. Mas maalamon pa siya kay kang Etan nga Ezranhon, ug sa mga anak ni Mahol nga sila si Heman, Calcol, ug Darda. Nahimo siyang inila sa palibot nga mga nasod. Naghimo siya ug 3,000 ka mga panultihon ug 1,005 ka mga awit. Makasaysay siya mahitungod sa tanang klase sa mga tanom, gikan sa dagkong mga kahoy hangtod sa gagmayng mga tanom. Makasaysay usab siya mahitungod sa tanang klase sa mananap: ang nagalakaw, ang nagakamang, ang nagalupad, ug ang nagapuyo sa tubig. Nakadungog ang tanang mga hari sa kalibotan bahin sa kaalam ni Solomon, busa nagpadala sila ug mga tawo sa pagpamati sa iyang kaalam. Dugay nang managhigala si Hiram nga hari sa Tyre ug si Haring David. Busa sa dihang nabalitaan ni Hiram nga gipulihan ni Solomon ingon nga hari ang iyang amahan nga si David, nagpadala siya ug mga opisyal ngadto kang Solomon. Unya nagpadala si Solomon ug mensahe kang Hiram: “Nahibalo ka nga wala makapatukod ang akong amahan nga si David ug templo alang sa kadungganan sa Ginoo nga iyang Dios, tungod kay kanunay lang siyang nakiggira sa iyang mga kaaway nga mga nasod sa palibot hangtod nga gipangpildi sa Ginoo alang kaniya ang tanan niyang kaaway. Apan karon gihatagan ako sa Ginoo nga akong Dios ug kalinaw sa palibot; wala na akoy mga kaaway ug wala nay katalagman. Busa nagahunahuna ako nga magpatukod na ug templo alang sa kadungganan sa Ginoo nga akong Dios, sumala sa giingon sa Ginoo sa akong amahan nga si David. Mao kini ang iyang giingon kang David: ‘Ang imong anak nga akong papulihon kanimo ingon nga hari mao ang magpatukod ug templo alang kanako.’ “Busa pagsugo ug mga tawo sa pagpamutol ug mga kahoyng sedro sa Lebanon alang kanako. Patabangon ko kanila ang akong mga tawo, ug suholan ko ang imong mga tawo sumala sa gusto mo. Kay nasayod ka man nga wala gayod dinhi kanamoy maayong mamutol ug mga kahoy sama sa imong mga tawo nga taga-Sidon.” Nalipay kaayo si Hiram sa dihang nadawat niya ang mensahe ni Solomon. Miingon siya, “Dayegon nato ang Ginoo niining adlawa, tungod kay gihatagan niya si David ug maalamon nga anak nga modumala niining gamhanan nga nasod!” Unya nagpadala si Hiram ug mensahe ngadto kang Solomon nga nagaingon: “Nadawat ko ang imong gipadala nga mensahe, ug ihatag ko kanimo ang gikinahanglan mo nga mga kahoyng sedro ug sipres. Hakoton kini sa akong mga tawo gikan sa Lebanon hangtod sa dagat, ug ila kining himuong gakit ug palutawon paingon sa lugar nga imong gusto. Ug didto bungkagon kini sa akong mga tawo ug kamo na ang mahibalo sa pagkuha niini. Agig bayad, hatagi ako ug pagkaon alang sa akong mga tawo sa palasyo.” Busa gipadad-an ni Hiram si Solomon sa tanang kahoyng sedro ug sipres nga gikinahanglan niini. Ug gipadad-an usab ni Solomon si Hiram ug 60,000 ka sako nga trigo ug 110,000 ka galon nga lana sa olibo matag tuig. Gihatagan sa Ginoo si Solomon ug kaalam sumala sa iyang gisaad. Maayo ang relasyon ni Solomon ug ni Hiram, ug naghimo sila ug kasabotan alang sa kalinaw. Unya, gipugos ni Haring Solomon sa pagtrabaho ang 30,000 ka mga tawo gikan sa tibuok Israel. Gipuli-puli niyag padala ang tag-10,000 kanila ngadto sa Lebanon matag bulan. Busa ang matag grupo nagtrabaho ug usa ka bulan sa Lebanon ug magpabilin ug duha ka bulan sa ilang lugar. Si Adoniram mao ang tigdumala niini nga mga trabahante. May 70,000 ka mga tawo si Solomon nga tighakot sa mga materyales ug 80,000 ka mga tawo nga tigtiltil ug mga bato didto sa kabukiran. Duna usab siyay 3,300 ka mga porman nga nagadumala sa trabaho ug sa mga trabahante. Ug sa iyang mando, nagtiltil silag dagko ug maayong klase sa mga bato alang sa pundasyon sa templo. Busa giandam sa mga tawo ni Solomon ug ni Hiram, uban sa mga taga-Gebal, ang mga bato ug mga kahoy alang sa pagpatukod sa templo. Nagsugod si Solomon sa pagpatukod sa templo sa Ginoo sa ikaduhang bulan, nga mao ang bulan sa Ziv, niadtong ikaupat nga tuig sa iyang paghari sa Israel. Ika-480 nga tuig kadto gikan sa paggawas sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto. Ang gitas-on sa templo nga gipatukod ni Haring Solomon alang sa Ginoo 90 ka piyes, ang gilapdon 30 ka piyes, ug ang gihabugon 45 ka piyes. Ang gitas-on sa balkonahe atubangan sa templo 30 ka piyes, sama gayod sa gilapdon sa templo, ug ang gilapdon niini 15 ka piyes. Gipahimoan usab ni Solomon ang templo ug mga bintana nga may mga rehas-rehas. Nagpahimo usab siya ug mga kuwarto sa isigka-kilid ug sa likod sa templo. Tulo kini ka andana nga gipatapot sa dingding sa templo. Ang gilapdon sa unang andana pito ug tunga ka piyes, sa ikaduhang andana siyam ka piyes, ug sa ikatulong andana napulo ug tunga ka piyes. Gihagdan-hagdan ang gawas nga bahin sa dingding sa templo aron mapahimutang ang mga kuwarto nga dili na matandog ang dingding inigbutang sa mga sagbayan. Ang mga bato nga gigamit sa pagpatukod sa templo giporma nang daan didto pa sa gikuhaan niini, busa walay madungog nga saba gikan sa mga martilyo, wasay, o bisan unsa nga gamit nga puthaw sa dihang gitukod kini. Ang agianan paingon sa sulod sa unang andana anaa sa habagatang bahin sa templo, ug may mga hagdanan paingon sa ikaduha ug sa ikatulong andana. Sa dihang natukod na ang templo, gipabutangan kini ni Solomon ug kisame nga hinimo sa tabla nga sedro. Ang tulo ka andana nga mga kuwarto nga gipahimo ni Solomon sa isigka-kilid ug sa likod sa templo may gihabugon nga tag-pito ug tunga ka piyes ug gipatapot kini sa templo pinaagi sa mga kahoyng sedro. Miingon ang Ginoo kang Solomon, Nahuman gayod ni Solomon ang pagpatukod sa templo. Gisapawan ang dingding sa sulod sa templo ug tabla nga sedro gikan sa ubos hangtod sa kisame, ug gisalogan kini ug tabla nga sipres. Nagpahimo siya ug duha ka kuwarto sulod sa templo pinaagi sa pagbutang ug dibisyon gikan sa salog hangtod sa kisame, nga hinimo gikan sa tabla nga sedro. Ang maong kuwarto didto nahimutang sa luyo nga bahin sa templo, ug gitawag kini nga Labing Balaang Dapit. 30 ka piyes kwadrado ang gidak-on sa kuwarto. Ang hawanan sa gawas sa Labing Balaang Dapit 60 ka piyes ang gitas-on. Ang tibuok dingding sulod sa templo gisapawan ug tabla nga sedro, busa dili makita ang mga bato. Ang mga dingding nga sedro gidekorasyonan ug mga kinulit nga pormag kalabasa ug bulak nga nagbukhad. Giandam ni Solomon ang Labing Balaang Dapit sulod sa templo aron didto ibutang ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Kwadrado ang maong kuwarto; ang gihabugon, gilapdon, ug gitas-on niini managsamang tag-30 ka piyes. Ang mga dingding ug kisame niini gipahaklapan ni Solomon ug purong bulawan, ingon man usab ang halaran nga hinimo sa kahoyng sedro. Ang sulod sa templo gipahaklapan usab niya ug purong bulawan. Nagpahimo siya ug kadena nga bulawan ug gipahigot niya kini pababag sa agianan paingon sa Labing Balaang Dapit. Busa nahaklapan ug bulawan ang tibuok sulod sa templo apil na ang halaran nga diha sa sulod sa Labing Balaang Dapit. Sa sulod sa Labing Balaang Dapit, nagpabutang si Solomon ug duha ka kerubin nga hinimo gikan sa kahoyng olibo. Tag-15 ka piyes ang gihabugon niini. Gibutang ni Solomon kining duha ka kerubin sa sulod sa Labing Balaang Dapit nga nagtapad ug nagbukhad ang mga pako. Ang tagsa nila ka pako nagaabot diha sa tunga sa kuwarto. Ug ang isigka-pikas nilang pako midapat sa dingding. Gipahaklapan usab ni Solomon ug bulawan kining duha ka kerubin. Ang tibuok dingding sa duha ka kuwarto sa templo gipakulitan ni Solomon ug mga kerubin, mga palma, ug mga bulak nga nagabukhad. Bisan ang mga salog niini gipahaklapan usab niya ug bulawan. Ang agianan paingon sa Labing Balaang Dapit gipahimoan niyag duha ka sira nga hinimo sa kahoyng olibo, ug may mga haligi kini nga may lima ka eskina. Kini nga mga pultahan gipakulitan niya ug mga kerubin, mga palma, ug mga bulak nga nagabukhad, ug gipahaklapan ug bulawan. Ang pultahan sa templo gipahimoan usab ni Solomon ug kwadrado nga mga haligi nga hinimo gikan sa kahoyng olibo. May duha usab kini ka sira nga hinimo sa kahoyng sipres, ug ang matag usa niini mapilo-pilo. Gipakulitan usab kini ni Solomon ug mga kerubin, mga palma, ug mga bulak nga nagabukhad, ug gipahaklapan pag-ayo ug mga bulawan. Nagpahimo usab siya ug hawanan sa gawas lang sa templo. Gipalibotan kini ug paril nga hinimo sa tulo ka sapaw nga batong tiniltilan nga gipaibabwan ug kahoyng sedro. Gipahimutang ang pundasyon sa templo sa Ginoo sa ikaduha nga bulan, nga mao ang bulan sa Ziv, niadtong ikaupat nga tuig sa paghari ni Solomon. Nahuman ang templo sa ikawalo nga bulan, nga mao ang bulan sa Bul, niadtong ika-11 nga tuig sa paghari ni Solomon. Milungtad ug pito ka tuig ang pagpatukod sa templo, ug gisunod gayod ang mga detalye sa plano niini. Nagtukod usab si Solomon ug iyang palasyo, ug milungtad ug 13 ka tuig ang pagpatukod niini. Ang duha ka kilid sa maong hawanan dunay tag-tulo ka laray sa mga bintana nga nagaatbang. Duna usab kini tag-tulo ka kuwadradong mga pultahan nga nagaatbang. Nagtukod usab siya ug hawanan nga mao ang dapit nga tigomanan nga may daghang mga haligi. 75 ka piyes ang gitas-on niini, ug 45 ka piyes ang gilapdon. May balkonahe sa atubangan niini nga may atop ug mga haligi. Aduna usab siyay gipahimo nga hawanan diin gipahimutang niya ang iyang trono. Mao kini ang dapit diin siya nagahukom. Gisapawan niya kini ug mga tabla nga sedro gikan sa salog paingon sa kisame. Luyo niining hawanan mao ang bahin sa palasyo diin nagapuyo si Solomon, ug managsama ang pagkahimo niining duha. Sama usab niini ang balay nga iyang gipahimo alang sa iyang asawa nga anak sa hari sa Ehipto. Kining tanang mga hawanan, gikan sa ilang pundasyon hangtod sa mga atop, hinimo sa labing mahalong mga bato nga tiniltil sumala sa husto nga sukod. Ang mga pundasyon hinimo sa dagko ug mahalong klase sa mga bato nga 15 ka piyes ug 12 ka piyes ang gidak-on. Gipaibabwan kini ug mga kahoyng sedro ug mahalong mga bato nga tiniltil sumala sa husto nga sukod. Ang halapad nga hawanan nalibotan sa paril diin ang kada tulo ka sapaw sa mga tiniltil nga bato gipaibabwan ug kahoyng sedro. Sama usab niini ang pagkahimo sa mga paril sa hawanan sa templo sa Ginoo ug sa balkonahe. Gipakuha ni Haring Solomon si Huram sa Tyre, kay usa siya ka hanas mopanday ug bronsi. Anak siya sa usa ka balo gikan sa tribo ni Naftali, ug ang iyang amahan taga-Tyre, nga usa usab ka hanas mopanday ug bronsi. Miadto siya kang Haring Solomon ug gihimo niya ang tanang gipahimo kaniya. Naghimo si Huram ug duha ka haligi nga bronsi, nga ang matag usa dunay gihabugon nga 27 ka piyes, ug gidak-on nga 18 ka piyes. Naghimo usab siya ug duha ka bronsi nga ulo-ulo sa mga haligi, nga ang matag usa dunay gihabugon nga pito ka piyes. Ang matag ulo-ulo gidekorasyonan ug tag-pito ka linala nga kadena nga gilibotan ug duha ka laray sa pormag prutas nga pomegranata. Morag mga bulak nga liryo ang porma sa mga ulo-ulo sa mga haligi sa balkonahe, ug unom ka piyes ang gihabugon sa mga haligi. Ang kada ulo-ulo sa duha ka haligi gipalibotan ug duha ka laray sa pormag prutas nga pomegranata nga 200 ka buok. Gipahimutang kini nga mga dekorasyon ibabaw sa lingin nga bahin sa ulo-ulo, tapad sa linalang mga kadena. Gipatindog ni Huram ang mga haligi sa balkonahe sa templo. Ang haligi dapit sa habagatan ginganlan niyag Jakin, ug ang haligi dapit sa amihan ginganlan niyag Boaz. Ang mga ulo-ulo sa mga haligi pormag mga bulak nga liryo. Ug nahuman ang paghimo sa mga haligi. Naghimo usab si Huram ug dakong sudlanan sa tubig nga morag kawa, nga gitawag ug Dagat. Ang giladmon niini pito ug tunga ka piyes, ang gilapdon 15 ka piyes, ug ang kalinginon niini 45 ka piyes. Ubos sa ngilit sa sudlanan may gipalibot nga duha ka laray sa dekorasyon nga daw pormag kalabasa. Dihay tag-unom niini sa matag piyes, ug gihulma kini uban sa paghulma sa sudlanan. Nagtungtong ang sudlanan sa buko-buko sa 12 ka bronsing torong baka nga nagtalikdanay. Ang tulo ka baka nagaatubang sa amihan, ang tulo sa kasadpan, ang tulo sa habagatan, ug ang tulo sa sidlakan. Ang gibag-on sa sudlanan tulo ka pulgada, ug ang baba niini daw sa baba sa tasa nga nagkurba pagawas, sama sa nagabukhad nga bulak sa liryo. Masudlan kinig mga 11,000 ka galon nga tubig. Naghimo usab si Huram ug napulo ka mga karomatang bronsi nga ginagamit sa paghakot sa tubig. Ang gitas-on sa matag usa unom ka piyes, ang gilapdon unom usab ka piyes, ug ang gihabugon upat ug tunga ka piyes. Ingon niini ang pagkahimo sa mga karomata: kwadrado ang porma niini; gibungbongan ang matag kilid, ug gikulitan ug mga liyon, mga torong baka, ug mga kerubin. Sa ibabaw ug ubos niining mga liyon ug mga torong baka may gikulit usab nga daw mga bulak. Sa ilalom sa kwadrado nga mga dingding dunay upat ka ligid nga nataod sa mga ehe nga giporma nang daan uban sa karomata. Ang gihabugon sa kada ligid duha ka piyes ug tulo ka pulgada, ug sama kinig hitsura sa ligid sa karwahe. Hinimo gikan sa bronsi ang mga ehe, mga tubo, mga rayos, ug mga yantas sa ligid. Ang matag karomata dunay upat ka kuptanan—tagsa sa matag kilid—nga giporma nang daan uban sa karomata. Sa ibabaw sa matag karomata dunay lingin nga pugong nga ang gilapdon siyam ka pulgada. Ang mga pangsangga ug ang dingding sa karomata giporma nang daan uban sa paghimo sa karomata. Gikulitan ang mga dingding ug ang mga pangsangga ug mga kerubin, mga liyon ug mga kahoy nga palma, sa mga bahin nga duna pay dapit alang niini. Ug gipalibotan usab kini ug kinulit nga mga bulak. Ingon niadto ang pagkahimo ni Huram sa napulo ka mga karomata. Managsama ang tanan nilang gidak-on ug porma, kay usa lang ang hulmahan nga gigamit alang kanila. Naghimo usab si Huram ug napulo ka bronsi nga mga palanggana, usa alang sa matag karomata. Ang gidak-on sa matag palanggana unom ka piyes, ug mahimong sudlan ug mga 220 ka galon nga tubig. Gibutang niya ang lima ka karomata sa habagatang bahin sa templo, ug ang lima pa gayod sa amihan nga bahin. Gibutang niya ang sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat sa taliwala sa habagatan ug sidlakang bahin sa templo. Naghimo usab siyag mga kolon, mga pala, ug mga yahong nga gamiton sa pagpangwisik. Nahuman ra gayod ni Huram ang tanang gipahimo ni Haring Solomon alang sa templo sa Ginoo. Mao kini ang iyang gipanghimo: ang duha ka haligi; ang duha ka daw yahong nga ulo-ulo sa ibabaw sa mga haligi; ang duha ka linala nga mga kadena nga dekorasyon sa mga ulo-ulo sa mga haligi; ang 400 ka mga dekorasyon nga pormag prutas nga pomegranata (duha ka laray niini gibitay sa linala nga mga kadena nga naglibot sa ulo-ulo sa mga haligi); ang napulo ka karomata ug ang napulo ka palanggana niini; ang sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat ug ang 12 ka torong baka nga tungtongan niini; ang mga kolon, mga pala, mga yahong nga gamiton sa pagpangwisik. Kining tanang mga butang nga alang sa templo sa Ginoo, nga gihimo ni Huram alang kang Haring Solomon, pulos hinimo gikan sa bronsi nga gipasinaw. Gipahimo kini ni Haring Solomon pinaagi sa hulmahan nga atua sa Kapatagan sa Jordan, sa tunga-tunga sa Sucot ug Zaretan. Daghan kaayo ang maong mga butang, busa wala na lang kini ipatimbang ni Solomon; wala mahibaloi kon pila ka kilo ang bronsi nga nagamit. Nagpahimo usab si Solomon niini nga mga kagamitan alang sa templo sa Ginoo: ang bulawan nga halaran; ang bulawan nga lamisa nga butanganan sa pan nga ginahalad sa presensya sa Dios; ang mga butanganan sa suga nga purong bulawan, nga gipahimutang atubangan sa Labing Balaang Dapit—lima sa tuo ug lima sa wala; ang bulawan nga mga bulak, mga suga, ug mga kimpit; ang purong bulawan nga mga baso, mga pangkorte sa pabilo sa suga, mga yahong nga ginagamit sa pagpangwisik, mga luwag, ug mga sudlanan sa insenso; ang bulawan nga mga bisagra alang sa mga pultahan sa Labing Balaang Dapit ug sa templo mismo. Sa dihang nahuman ang tanang gipahimo ni Haring Solomon alang sa templo sa Ginoo, gidala niya sa mga bodega sa templo ang mga butang nga gigahin sa iyang amahan nga si David—ang mga pilak, mga bulawan, ug ang mga kagamitan. Gipatawag ni Haring Solomon sa Jerusalem ang mga tigdumala sa Israel ug ang tanang pangulo sa mga tribo ug sa mga pamilya sa Israel, aron sa pagkuha sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo gikan sa Zion, ang Lungsod ni David. Nangadto silang tanan kang Haring Solomon sa panahon sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag, sa bulan sa Etanim, nga mao ang ikapito nga bulan. Naghalad si Haring Solomon ug ang tibuok katilingban sa Israel sa atubangan sa Kahon sa Kasabotan. Labihan kadaghan sa mga karnero ug mga baka nga ilang gihalad; dili kini maihap. Unya gidala sa mga pari ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo sa butanganan niini didto sa kinasuloran nga bahin sa templo, sa Labing Balaang Dapit, didto ilalom sa mga pako sa mga kerubin. Nagdupa ang mga pako sa mga kerubin, busa natabonan ang Kahon ug ang mga tukon niini. Kini nga mga tukon labihan ka tag-as, nga ang mga tumoy niini makita gikan sa sulod sa Balaang Dapit, kon mag-atubang sa kinasuloran nga bahin sa templo, apan dili kini makita sa gawas sa Balaang Dapit. Ug anaa pa kini hangtod karon. Walay laing sulod ang Kahon gawas sa duha ka lagpad nga mga bato nga gibutang ni Moises sa didto pa siya sa Horeb, diin naghimo ang Ginoo ug kasabotan sa mga Israelinhon sa dihang migawas sila gikan sa Ehipto. Sa paggawas sa mga pari sa Balaang Dapit, may panganod nga milukop sa templo sa Ginoo. Wala na makapadayon paghimo ang mga pari sa ilang buluhaton sa templo tungod sa panganod, kay ang gamhanang presensya sa Ginoo milukop sa iyang templo. Unya nagaampo si Solomon, “ Ginoo nagaingon ka nga mopuyo ka sa mabagang panganod. Karon nakapatukod na akog labihan katahom nga templo alang kanimo, nga imong mapuy-an hangtod sa kahangtoran.” Unya miatubang si Haring Solomon sa tibuok katilingban sa Israel nga nagtindog didto, ug gipanalanginan niya sila. Miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel. Gituman niya ang iyang gisaad sa akong amahan nga si David. Miingon siya kaniadto, ‘Sukad sa panahon nga gipagawas ko ang akong katawhan nga mga Israelinhon gikan sa Ehipto, wala ako magpili ug siyudad sa bisan unsa nga tribo sa Israel aron patukoran ug templo alang sa akong kadungganan. Apan gipili ko si David nga maoy magdumala sa akong katawhan nga mga Israelinhon.’ “Gusto gayod ang akong amahan nga si David nga magpatukod sa templo alang sa kadungganan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Apan miingon ang Ginoo kaniya, ‘Maayo man nga nagahandom ka gayod sa pagpatukod sa templo aron pasidunggan ako. Apan dili ikaw ang magpatukod niini kondili ang imong kaugalingong anak. Siya ang magpatukod sa templo aron pasidunggan ako.’ “Gituman sa Ginoo ang iyang gisaad. Ako ang mipuli sa akong amahan nga si David ingon nga hari sa Israel, sumala sa gisaad sa Ginoo. Ug gipatukod ko ang templo alang sa kadungganan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Nagpahimo gayod ako ug dapit didto sa templo alang sa Kahon diin gibutang ang kasabotan nga gihimo sa Ginoo sa atong mga katigulangan sa dihang gipagawas niya sila gikan sa Ehipto.” Sa presensya sa tibuok katilingban sa Israel, mibarog si Solomon atubangan sa halaran sa Ginoo ug gibayaw niya ang iyang mga kamot ug nagaampo, “ Ginoo, Dios sa Israel, walay Dios nga sama kanimo sa langit o sa yuta. Ginatuman mo ang imong kasabotan, ug ginapakita mo ang imong gugma sa imong mga alagad nga nagasunod kanimo sa tibuok nilang kasingkasing. Gituman mo ang imong gisaad sa imong alagad nga si David nga akong amahan. Ikaw mismo ang nagsaad niana, ug ikaw usab mismo ang nagtuman niana karong adlawa. Ug karon, Ginoo, Dios sa Israel, tumana usab ang imong gisaad sa imong alagad nga si David nga akong amahan sa dihang miingon ka kaniya, ‘Dili ka mawad-an ug kaliwat nga mopuli kanimo ingon nga hari sa Israel kon magmatinumanon ang imong mga kaliwat sa pagsunod kanako, sama sa imong gihimo.’ Busa karon, O Dios sa Israel, tumana ang imong gisaad sa imong alagad nga si David nga akong amahan. “Apan mopuyo ka ba gayod, O Dios, dinhi sa kalibotan? Bisan pa ang kinatas-ang langit dili paman gani igo nga imong kapuy-an, unsa pa kaha dinhi sa templo nga akong gipatukod? Apan pamatia ako nga imong alagad sa akong pag-ampo ug pagpakilooy, O Ginoo nga akong Dios. Pamatia ang akong pagpanawag ug pag-ampo sa imong presensya karong adlawa. Hinaut nga bantayan mo kining templo adlaw ug gabii, kining lugar diin ikaw pasidunggan sumala sa imong giingon. Hinaut nga pamation mo ako nga imong alagad sa akong pag-ampo nga nagaatubang niining lugara. Pamatia ang akong mga hangyo ug ang mga hangyo sa imong katawhan samtang nagaampo kami nga nagaatubang niining lugara. Pamatia kami diha sa imong puloy-anan sa langit. Dungga ug pasayloa kami. “Kon ang usa ka tawo giakusaran nga nakasala sa iyang isigka-tawo ug papanumpaon, ug unya moanhi siya sa imong halaran niini nga templo sa pagpanumpa nga inosente siya, pamatia kini diha sa langit ug hukmi ang imong mga alagad. Siloti ang nakasala sumala sa iyang binuhatan, ug hatagi ug hustisya ang walay sala, aron mapamatud-an nga inosente siya. “Kon ang imong katawhan nga mga Israelinhon mapildi sa ilang mga kaaway tungod kay nakasala sila kanimo, ug unya mobalik sila kanimo, modayeg kanimo ug mag-ampo niini nga templo, pamatia sila diha sa langit. Pasayloa sila sa ilang mga sala ug dad-a sila pagbalik sa yuta nga gihatag mo sa ilang mga katigulangan. “Kon dili mo paulanon tungod kay nakasala kanimo ang imong katawhan, ug unya mag-ampo sila nga nagaatubang niini nga templo ug modayeg kanimo, ug maghinulsol sila sa ilang mga sala tungod kay gisilotan mo sila, pamatia sila diha sa langit. Pasayloa sila nga imong mga alagad, ang imong katawhan nga mga Israelinhon. Tudloi sila sa matarong nga pagkinabuhi, ug padad-i ug ulan ang yuta nga imong gihatag kanila ingon nga ilang panulondon. “Kon may moabot nga kagutom sa yuta sa imong katawhan, o kaha katalagman, init nga hangin, dangan sa mga tanom sama sa mga dulon ug mga ulod, o kon libotan sa mga kaaway ang ilang mga lungsod, o moabot kanila ang bisan unsa nga balatian, ug kon aduna kanilay mag-ampo o magpakitabang kanimo, pamatia sila. Kon moila sila nga tungod sa ilang mga sala miabot kining mga katalagman kanila, ug kon mag-ampo sila nga nagabayaw sa ilang mga kamot, nga nagaatubang niini nga templo, pamatia sila diha sa imong puloy-anan sa langit. Pasayloa sila, ug himoa sa matag usa kanila ang angay sa ilang mga binuhatan, kay ikaw lamang gayod ang nasayod kon unsay anaa sa kasingkasing sa tanang mga tawo. Unya motahod sila kanimo sa tibuok kinabuhi samtang nagapuyo sila sa yuta nga gihatag mo sa among mga katigulangan. pamatia sila diha sa imong puloy-anan sa langit. Ug buhata ang tanan nilang gihangyo, aron ang tanang mga tawo sa kalibotan makaila kanimo ug motahod kanimo sama sa imong katawhan nga mga Israelinhon, ug aron mahibalo sila nga gipasidunggan ka dinhi sa templo nga akong gipatukod. “Kon ang imong katawhan molakaw sa pagpakiggira sumala sa imong mando, ug kon mag-ampo sila kanimo nga nagaatubang niining siyudad nga imong gipili ug sa templo nga akong gipatukod sa pagpasidungog kanimo, pamatia diha sa langit ang ilang mga pag-ampo ug mga hangyo, ug hatagi sila sa kadaogan. Kon makasala sila kanimo—kay wala may bisan usa nga dili makasala—ug masuko ka ug itugyan mo sila sa ilang mga kaaway ug bihagon sila sa halayo o sa duol nga dapit, ug kon sa kaulahian makaamgo sila, maghinulsol, ug magpakilooy kanimo nga nagaingon, ‘Nakasala kami, ug daotan ang among gihimo,’ pamatia ang ilang pag-ampo. Kon didto sa dapit sa mga kaaway nga nagbihag kanila mobalik sila kanimo sa tibuok nilang kasingkasing ug hunahuna, ug mag-ampo sila kanimo nga nagaatubang niining yuta nga imong gihatag sa ilang mga katigulangan, niining lungsod nga imong gipili, ug niining templo nga akong gipatukod sa pagpasidungog kanimo, pamatia ang ilang mga pag-ampo ug mga hangyo diha sa imong puloy-anan sa langit, ug hatagi silag hustisya. Pasayloa sila sa ilang mga sala ug mga kalapasan kanimo, ug tugoti nga malooy kanila ang nagbihag kanila. Kay katawhan mo sila; gipagawas mo sila gikan sa Ehipto, ang lugar nga sama sa nagadilaab nga hurnohan. “Hinaut nga hatagan mo ug pagtagad ang akong mga hangyo ug ang mga hangyo sa imong katawhan nga mga Israelinhon, ug hinaut nga pamation mo sila kon mangayo sila ug tabang kanimo. Kay gipili mo sila, Ginoong Dios, gikan sa tanang nasod sa kalibotan aron nga mahimong imong katawhan, sumala sa giingon mo pinaagi kang Moises nga imong alagad, sa dihang gipagawas mo ang among mga katigulangan gikan sa Ehipto.” Sa dihang nahuman ni Solomon ang iyang mga pag-ampo ug paghangyo sa Ginoo, mitindog siya atubangan sa halaran diin nagluhod siya nga gibayaw ang iyang mga kamot sa langit. Sa makusog nga tingog, gipanalanginan niya ang tibuok katilingban sa Israel. Matod niya, “Dalaygon ang Ginoo nga naghatag ug kapahulayan sa iyang katawhan nga mga Israelinhon sumala sa iyang gisaad. Gituman gayod niya ang tanang gisaad niya kang Moises nga iyang alagad. Hinaut nga ubanan kita sa Ginoo nga atong Dios sama sa iyang pag-uban sa atong mga katigulangan. Hinaut nga dili niya kita pasagdan o biyaan. Hinaut nga himuon niya kitang matinumanon ngadto kaniya ug magkinabuhi kita sumala sa iyang mga pamaagi, ug magtuman sa iyang mga sugo, mga tulumanon, ug mga lagda, nga iyang gihatag sa atong mga katigulangan. Ug hinaut nga adlaw ug gabii hinumdoman sa Ginoo nga atong Dios kining akong mga pag-ampo. Hinaut nga tabangan niya ako ug ang iyang katawhan nga mga Israelinhon, sa adlaw-adlaw nato nga mga kinahanglanon, aron mahibaloan sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan nga ang Ginoo mao ang Dios ug wala nay lain. Ug hinaut nga kamo nga mga Israelinhon magmatinumanon gayod sa Ginoo nga atong Dios. Tumana ninyo ang iyang mga tulumanon ug mga sugo sama sa inyong ginahimo karon.” Unya naghalad si Haring Solomon ug ang tanang mga Israelinhon nga iyang kauban ngadto sa Ginoo. Naghalad si Solomon ug mga halad alang sa maayong relasyon ngadto sa Ginoo —22,000 ka baka ug 120,000 ka karnero ug kanding. Niining paagiha, gidedikar sa hari ug sa mga Israelinhon ang templo sa Ginoo. Sa mao usab nga adlaw, gidedikar sa hari ang tunga-tungang bahin sa hawanan nga anaa sa atubangan sa templo sa Ginoo. Ug didto siya naghalad sa mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug mga tambok nga halad alang sa maayong relasyon, kay ang bronsi nga halaran nga atua atubangan sa Ginoo gamay ra kaayo alang niini nga mga halad. Gisaulog ni Solomon ug sa tanang mga Israelinhon ang Pista sa Pagpatindog sa mga Payag. Daghan kaayong mga katawhan ang nagtigom gikan sa Lebo Hamat sa amihan hangtod sa Lugut sa Ehipto sa habagatan. Ang ilang pagsaulog diha sa presensya sa Ginoo nga ilang Dios miabot ug 14 ka adlaw—pito ka adlaw alang sa paghalad sa templo ug pito ka adlaw alang sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag. Pagkahuman sa Pista gipapauli ni Solomon ang mga tawo. Gipanalanginan sa mga tawo si Haring Solomon, ug namauli sila nga malipayon gayod tungod sa tanang kaayo nga gihimo sa Ginoo sa iyang alagad nga si David ug sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Sa dihang nahuman ni Solomon ang pagpatukod sa templo sa Ginoo, sa iyang palasyo, ug sa uban pa niyang giplano nga himuon, nagpakita pag-usab ang Ginoo kaniya sama sa iyang gihimo didto sa Gibeon. Miingon ang Ginoo kaniya, “Nadungog ko ang imong pag-ampo ug hangyo kanako. Kining templo nga gipatukod mo gipili ko ingon nga dapit diin pasidunggan ako hangtod sa kahangtoran. Bantayan ko kini ug atimanon kanunay. Ug ikaw, kon magkinabuhi ka nga maligdong ug matarong sa akong atubangan sama sa imong amahan nga si David, ug kon buhaton mo ang tanan kong gimando kanimo ug tumanon mo ang akong mga tulumanon ug mga lagda, paharion ko sa Israel ang imong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran, sumala sa akong gisaad sa imong amahan nga si David sa dihang giingnan ko siya, ‘Dili ka mawad-an ug kaliwat nga magahari sa Israel.’ Apan kon motalikod ka o ang imong mga kaliwat kanako ug dili kamo motuman sa mga sugo ug mga tulumanon nga gihatag ko kaninyo, ug kon moalagad ug mosimba kamo sa ubang mga dios, papahawaon ko kamo sa yuta nga gihatag ko kaninyo, ug isalikway ko kining templo nga gipili ko ingon nga dapit diin pasidunggan ako. Unya biay-biayon ug bugalbugalan sa tanang mga tawo ang Israel. Ug bisan nindot ug gibantog kining temploha, gub-on ko kini. Makurat ug matingala gayod ang tanang molabay dinhi, ug mobiaybiay sila nga nagaingon, ‘Nganong gihimo man kini sa Ginoo niining yutaa ug niining temploha?’ Motubag ang uban, ‘Tungod kay gisalikway nila ang Ginoo nga ilang Dios nga nagpagawas sa ilang mga katigulangan gikan sa Ehipto, ug mialagad sila ug misimba sa ubang mga dios. Mao kana nga gipadad-an sila sa Ginoo niini nga mga katalagman.’ ” Pagkahuman sa 20 ka tuig nga pagpatukod ni Solomon sa templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo, gihatagan niya ug 20 ka mga lungsod sa Galilea si Hiram nga hari sa Tyre. Gihimo niya kini tungod kay gihatagan siya ni Hiram sa tanang kahoyng sedro ug sipres, ug sa mga bulawan nga iyang gikinahanglan. Apan sa dihang miabot si Hiram sa Galilea gikan sa Tyre aron sa pagtan-aw sa mga lungsod nga gihatag kaniya ni Solomon, wala siya malipay niini. Miingon siya kang Solomon, “Igsoon ko, unsang klaseha sa mga lungsod kining gihatag mo kanako?” Gitawag ni Hiram kadtong mga yutaa ug Cabul, ug mao pa gihapon ang ngalan niini hangtod karon. Nakapadala kaniadto si Hiram kang Solomon ug lima ka toneladang bulawan. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pagtigom ni Haring Solomon ug mga tawo nga iyang gipugos sa pagtrabaho sa pagpatukod sa templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo, sa pagpatambak sa mubong bahin sa lungsod, sa pagpalig-on sa paril sa Jerusalem, ug sa pagpatukod pag-usab sa mga lungsod sa Hazor, Megido, ug Gezer. (Gisulong ug giilog sa Faraon nga hari sa Ehipto kining Gezer. Gisunog niya kini ug gipamatay ang mga lumulupyo niini nga mga Canaanhon. Gihatag niya kini nga lungsod sa iyang anak nga babaye nga naminyo kang Solomon isip gasa sa iyang kasal. Gipatukod pag-usab ni Solomon ang Gezer.) Gipatukod usab niya ang ubos nga bahin sa Bet Horon, ang Baalat, ang Tamar nga anaa sa disyerto nga sakop sa iyang yuta, ug ang tanang lungsod nga nahimutangan sa iyang mga bodega, mga karwahe, ug mga kabayo. Gipatukod niya ang tanang gusto niyang ipatukod sa Jerusalem, sa Lebanon, ug sa tanang yuta nga nasakop niya. Apan wala ni Solomon himoang mga ulipon ang bisan kinsa nga Israelinhon. Gihimo hinuon niya silang iyang mga sundalo, mga opisyal, mga pangulo sa mga sundalo, mga komander sa iyang mga tigkarwahe, ug mga tigkabayo. Ang 550 kanila gihimo ni Solomon nga mga opisyal nga tigdumala sa mga trabahante sa iyang mga proyekto. Sa dihang nahuman na ang palasyo nga gipahimo ni Solomon alang sa iyang asawa nga anak sa hari sa Ehipto, gipabalhin niya didto ang iyang asawa gikan sa Lungsod ni David. Pagkahuman gipatambakan niya ang mubong bahin sa lungsod. Makatulo sa matag tuig, nagahalad si Solomon ug mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon didto sa halaran nga iyang gipahimo alang sa Ginoo. Nagasunog usab siya ug insenso sa presensya sa Ginoo. Busa nahuman ni Solomon ang pagpatukod sa templo. Nagpahimo pa gayod si Solomon ug mga barko sa Ezion Geber, duol sa Elat nga sakop sa Edom, sa baybayon sa Pulang Dagat. Nagpadala si Hiram ug mga hanas nga mga marinero aron sa pag-uban sa mga tawo ni Solomon sa paglawig. Milawig sila ngadto sa Ofir, ug sa pagbalik nila may dala silang 16 ka toneladang bulawan, ug gidala nila kini ngadto kang Haring Solomon. Sa dihang nadunggan sa rayna sa Sheba ang kabantog ni Solomon, nga nakahatag ug dungog sa Ginoo, miadto siya kang Solomon aron sulayan ang kaalam niini pinaagi sa malisod nga mga pangutana. Miabot siya sa Jerusalem uban sa daghan kaayong mga tawo, ug may dala siyang mga kamelyo nga kargado sa mga gasa nga pahumot, bulawan nga labihan kadaghan, ug mahalong mga bato. Sa nagkaatubang na sila ni Solomon, gipangutana niya kini sa tanang gusto niyang ipangutana. Gitubag ni Solomon ang tanan niyang mga pangutana ug wala gayoy butang nga dili ikasaysay ni Solomon ngadto kaniya. Sa dihang napamatud-an sa rayna sa Sheba ang kaalam ni Solomon, ug sa dihang nakita niya ang kaanindot sa palasyo nga gipatukod niini, dili siya makatuo. Mao usab sa dihang nakita niya ang pagkaon sa lamisa sa hari, ang pagdumala sa iyang mga opisyal, ang pag-alagad sa iyang mga sulugoon nga may nindot nga mga uniporme, ang mga tigsilbi sa iyang ilimnon, ug ang mga halad nga sinunog nga iyang gihalad sa templo sa Ginoo. Miingon siya sa hari, “Tinuod gayod diay ang nadunggan ko didto sa akong nasod bahin sa imong mga binuhatan ug kaalam. Wala ako motuo niini hangtod nga mianhi ako dinhi ug nakita ko kini mismo. Ang tinuod, wala gani katunga sa akong nakita ang akong nadungog. Ang imong kaalam ug bahandi labaw pa sa akong nadunggan. Pagkabulahan sa imong katawhan! Pagkabulahan sa mga opisyal nga nagaalagad kanimo kay kanunay silang makadungog sa imong kaalam. Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios, nga nalipay kanimo ug nagbutang kanimo sa trono sa Israel. Tungod sa walay kataposan nga gugma sa Ginoo alang sa Israel, gihimo niya ikaw nga hari aron mapatunhay mo ang hustisya ug katarong.” Unya gihatagan sa rayna sa Sheba si Haring Solomon ug lima ka toneladang bulawan, daghang mga lamas, ug mahalong mga bato. Wala gayoy nakatupong sa gidaghanon sa lamas nga gihatag sa rayna sa Sheba kang Haring Solomon. (Ang mga barko ni Hiram nagdala usab kang Haring Solomon ug mga bulawan, daghang kahoyng almug, ug mahalong mga bato, nga gikan tanan sa Ofir. Gigamit sa hari ang mga kahoyng almug sa paghimo ug hagdanan alang sa templo sa Ginoo ug sa palasyo, ug ang uban gihimo nga mga harpa ug mga lira alang sa mga musikero. Mao kadto ang labing maayong mga kahoyng almug nga gidala sa Israel; wala na karoy makita nga sama niadto. ) Gihatag ni Haring Solomon sa rayna sa Sheba ang tanan nga gipangayo niini, walay labot sa mga gasa nga gihatag ni Solomon kaniya. Pagkahuman, mipauli ang rayna sa iyang dapit uban sa iyang mga tawo. Matag tuig magdawatan si Solomon ug 25 ka toneladang bulawan, walay labot sa mga buhis nga gikan sa mga negosyante, sa tanang hari sa Arabia, ug sa mga gobernador sa Israel. Nagpahimo si Haring Solomon ug 200 ka dagkong mga taming nga ang kada usa nahaklapan ug pito ka kilong bulawan. Nagpahimo usab siyag 300 ka gagmayng mga taming nga hinimo sa sinalsal nga bulawan. Mga duha ka kilong bulawan ang nagamit alang sa matag usa. Gipabutang niya kining tanan didto sa bahin sa palasyo nga gitawag ug Kalasangan sa Lebanon. Nagpahimo usab ang hari ug usa ka dakong trono nga hinimo gikan sa bangkil sa elepante, ug gihaklapan kinig purong bulawan. May unom ka ang-ang ang trono, ug lingin ang likod niini. May patonganan sa bukton ang isigka-kilid sa trono ug tapad niini adunay estatuwa sa liyon nga nagtindog. Aduna usay estatuwa sa liyon sa kada kilid sa matag ang-ang. 12 tanan ka estatuwa sa liyon sa unom ka ang-ang. Wala gayoy sama niini sa bisan asa nga gingharian. Ang tanang imnanan ni Haring Solomon pulos bulawan, ug ang tanang kagamitan sa bahin sa palasyo nga gitawag ug Kalasangan sa Lebanon pulos usab bulawan. Walay mga butang nga hinimo gikan sa plata kay wala kaayoy bili ang plata sa panahon ni Solomon. May mga barko usab si Solomon nga gipahimo sa Tarshish nga magbiyahian uban sa mga barko ni Hiram. Modunggo kini makausa sa matag tulo ka tuig nga may dalang mga bulawan, pilak, bangkil sa elepante, ug dagko ug gagmay nga klase sa mga unggoy. Si Haring Solomon nahimong labing adunahan ug labing maalamon sa tanang mga hari sa kalibotan. Ang mga katawhan sa tanang nasod nagtinguha nga ikaatubang si Solomon aron makapamati sila sa kaalam nga gihatag sa Dios kaniya. Matag tuig, ang kada usa nga mobisita kaniya magdala ug mga gasa—mga butang nga hinimo sa plata ug bulawan, mga bisti, mga armas, mga pahumot, mga kabayo, ug mga mula. Nakatigom si Solomon ug 1,400 ka mga karwahe ug 12,000 ka mga kabayo. Gibutang niya ang uban niini sa mga lungsod nga butanganan sa iyang mga karwahe, ug ang uban didto kaniya sa Jerusalem. Sa panahon nga siya ang hari, ang plata daw sama kaabunda sa mga bato didto sa Jerusalem, ug ang mga kahoyng sedro sama kaabunda sa mga ordinaryo nga mga kahoy nga sikomoro sa kabungtoran sa kasadpan. Ang mga kabayo ni Solomon naggikan pa sa Ehipto ug sa Cilicia. Gipalit kini gikan sa Cilicia sa iyang mga tigpamalit sa husto nga kantidad. Niadtong panahona ang kantidad sa karwahe nga gikan sa Ehipto 600 ka buok nga plata, ug ang kabayo 150 ka buok nga pilak. Gibaligya usab kini ngadto sa mga hari sa mga hitihanon ug mga Aramehanon. Daghang mga babaye nga dili Israelinhon ang gihigugma ni Haring Solomon. Gawas sa anak sa hari sa Ehipto, may mga asawa pa gayod siyang mga Moabihanon, Amonihanon, Edomihanon, Sidonhon, ug mga hitihanon. Giingnan nang daan sa Ginoo ang mga Israelinhon nga dili sila makigminyo gikan niana nga mga nasod, tungod kay ang ilang maminyoan modala unya kanila sa pagsimba sa ubang mga dios. Apan gihigugma gihapon ni Solomon kining mga babayhana. May 700 ka asawa si Solomon nga mga anak sa mga hari ug mga opisyal, ug may lain pa gayong 300 ka mga puyopuyo nga sulugoon. Ug kining iyang mga asawa mao ang nagpahilayo kaniya sa Dios. Sa natigulang na siya nadala siya sa iyang mga asawa sa pagsimba sa ubang mga dios. Nawala na ang iyang maayo nga relasyon sa Ginoo nga iyang Dios; dili sama sa iyang amahan nga si David. Misimba siya kang Ashtarot, ang diosa sa mga Sidonhon, ug kang Molec, ang ngil-ad nga dios sa mga Amonihanon. Ug tungod niini, gihimo ni Solomon ang daotan atubangan sa Ginoo. Wala siya mosunod sa hingpit sa Ginoo; dili sama sa gihimo sa iyang amahan nga si David. Nagpahimo si Solomon ug simbahanan diha sa habog nga dapit, sa sidlakang bahin sa Jerusalem alang kang Kemosh, ang ngil-ad nga dios sa mga Moabihanon, ug alang kang Molec, ang ngil-ad nga dios sa mga Amonihanon. Gipahimoan usab niya ug mga simbahanan ang mga dios sa tanan niyang mga asawa nga dili Israelinhon, ug didto nagsunog sila ug mga insenso ug naghalad ngadto sa ilang mga dios. Nasuko ang Ginoo kang Solomon tungod kay nagpahilayo siya sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga nagpakita kaniya sa makaduha ka higayon. Bisan ug gipahimangnoan na niya si Solomon nga dili mosunod sa ubang mga dios, wala gihapon motuman si Solomon kaniya. Busa miingon ang Ginoo kang Solomon, “Tungod kay wala mo tumana ang akong kasabotan ug ang akong mga sugo, kuhaon ko gikan kanimo ang imong gingharian ug ihatag ko kini sa imong mga alagad. Apan tungod sa imong amahan nga si David dili ko kini buhaton samtang buhi ka pa. Buhaton ko kini sa panahon nga ang imo nang anak ang maghari. Apan dili ko kuhaon ang tibuok gingharian gikan kaniya; binlan ko siya ug usa ka tribo tungod sa akong alagad nga si David ug tungod sa Jerusalem nga akong pinili nga siyudad.” Pagbuot sa Ginoo nga may makigbatok kang Solomon. Siya mao si Hadad nga Edomihanon, nga kaliwat sa usa sa mga hari sa Edom. Kaniadto, sa dihang nakiggira si David sa Edom, si Joab nga komander sa mga sundalo ni David miadto didto sa Edom aron ilubong ang nangamatay sa gira. Ug sa dihang didto siya, gipamatay niya ug sa iyang mga tawo ang tanang mga lalaki sa Edom. Unom ka bulan silang nagpuyo didto. Wala sila mobiya hangtod nga nahurot nilag pamatay ang tanang mga lalaki didto. Apan si Hadad nga bata pa niadtong panahona nakaikyas ngadto sa Ehipto uban sa pipila ka mga opisyal nga Edomihanon nga nagaalagad sa iyang amahan. Mibiya sila sa Midian ug miadto sa Paran. Ug uban ang mga kalalakin-an nga taga-Paran, miadto sila sa Ehipto ug nakigkita sa Faraon nga hari sa Ehipto. Gihatagan sa hari si Hadad ug balay, yuta, ug pagkaon. Nagustohan pag-ayo sa hari si Hadad, busa gipaminyo niya kang Hadad ang igsoon sa iyang asawa nga si Rayna Tapenes. Unya, nanganak ug lalaki ang asawa ni Hadad, ug ginganlan nila kini ug Genubat. Si Tapenes ang nagpadako sa bata didto sa palasyo, uban sa mga anak sa hari. Sa dihang didto si Hadad sa Ehipto, nabalitaan niya nga patay na si David ug si Joab nga komander sa mga sundalo. Busa miingon si Hadad sa hari, “Tugoti ako nga mopauli sa akong nasod.” Nangutana ang hari, “Ngano? Unsa pay nakulang kanimo dinhi nga buot ka pa mang mopauli sa inyo?” Mitubag si Hadad, “Wala; basta papaulia lang ako.” May usa pa ka tawo nga pagbuot sa Dios nga makigbatok kang Solomon. Siya mao si Rezon nga anak ni Eliada. Milayas siya gikan sa iyang agalon nga si Hadadezer nga hari sa Zoba, ug naghimo ug grupo sa mga rebelde nga iyang gipangulohan. Sa dihang napildi ni David ang mga sundalo ni Hadadezer, miadto si Rezon ug ang iyang mga tawo sa Damascus. Gisakop nila kining dapita ug didto sila namuyo. Nahimong hari si Rezon sa Aram, ug gikontra niya ang Israel sa tibuok panahon nga naghari si Solomon. Gidugangan niya ang kasamok nga gihimo ni Hadad sa Israel. Usa pa sa nakigbatok kang Solomon mao si Jeroboam nga usa sa iyang mga opisyal. Gikan siya sa lungsod sa Zereda sa Efraim, ug ang iyang inahan mao si Zerua nga usa ka biyuda. Mao kini ang sugilanon kon nganong nagrebelde siya sa hari: Gipatambakan niadtong panahona ni Solomon ang mubong bahin sa lungsod sa iyang amahan nga si David, ug gipaayo ang mga paril niini. Kini si Jeroboam usa ka tawong may abilidad, ug sa dihang nakita ni Solomon ang iyang kakugi, gihimo niya siyang tigdumala sa tanang mga trabahante nga gikan sa tribo ni Efraim ug ni Manase. Usa niana ka higayon, sa paggawas ni Jeroboam sa Jerusalem, gitagbo siya ni Propeta Ahia nga taga-Shilo. Bag-o ang gisul-ob ni Ahia nga panggawas nga bisti, ug sila rang duha ang didto sa kapatagan. Gihubo ni Ahia ang iyang panggawas nga bisti ug gigisi kini sa 12 ka bahin. Unya miingon siya kang Jeroboam, “Kuhaa ang napulo ka bahin niini, kay mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Kuhaon ko ang gingharian ni Solomon ug ihatag kanimo ang napulo ka tribo niini. Apan tungod kang David nga akong alagad, ug sa siyudad sa Jerusalem nga akong pinili sa tanang siyudad sa Israel, ibilin ko ang usa ka tribo kang Solomon. Himuon ko kini tungod kay gisalikway niya ako ug gisimba si Ashtarot, ang diosa sa mga Sidonhon, si Kemosh, ang dios sa mga Moabihanon, ug si Molec, ang dios sa mga Amonihanon. Wala siya mosunod sa akong mga pamaagi ug wala siya magkinabuhi nga matarong sa akong atubangan. Wala siya motuman sa akong mga tulumanon ug mga sugo; dili sama sa iyang amahan nga si David. Apan dili ko kuhaon ang tibuok gingharian gikan kang Solomon. Magahari siya sa tibuok niyang kinabuhi tungod sa akong alagad nga si David nga akong gipili, ug nagtuman sa akong mga sugo ug mga tulumanon. Kuhaon ko ang gingharian gikan sa iyang anak, ug ihatag ko kanimo ang napulo ka tribo niini. Hatagan ko ug usa ka tribo ang iyang anak aron nga ang mga kaliwat ni David nga akong alagad magapadayon sa paghari sa Jerusalem, ang siyudad nga akong gipili aron pasidunggan ako. Himuon ko ikaw nga hari sa Israel ug dumalahan mo ang tanang gusto mong dumalahan. Kon tumanon mo ang tanang isugo ko kanimo ug mosunod ka sa akong mga pamaagi, ug kon buhaton mo ang maayo sa akong panan-aw pinaagi sa pagtuman sa akong mga tulumanon ug mga sugo sama sa gihimo ni David nga akong alagad, magauban ako kanimo. Magapabilin sa paghari ang imong mga kaliwat sama sa mga kaliwat ni David, ug ihatag ko kanimo ang Israel. Tungod sa mga sala ni Solomon, silotan ko ang mga kaliwat ni David, apan dili hangtod sa kahangtoran.’ ” Tungod niini nagtinguha si Solomon sa pagpatay kang Jeroboam, apan miikyas si Jeroboam ngadto kang Shishak, ang hari sa Ehipto, ug didto siya nagpuyo hangtod namatay si Solomon. Ang uban pang sugilanon bahin sa paghari ni Solomon, ang tanan nga iyang gihimo, ug ang bahin sa iyang kaalam nahisulat sa libro bahin sa mga binuhatan ni Solomon. Sa Jerusalem nagpuyo si Solomon samtang naghari siya sa tibuok Israel sulod sa 40 ka tuig. Sa dihang namatay siya, gilubong siya sa lungsod sa iyang amahan nga si David. Ug si Rehoboam nga iyang anak ang mipuli kaniya ingon nga hari. Miadto si Rehoboam sa Shekem, diin nagtigom ang mga Israelinhon sa pagproklamar kaniya nga hari. Pagkadungog niini ni Jeroboam nga anak ni Nebat, mibalik siya sa Israel. (Kay niadtong panahona didto siya magpuyo sa Ehipto diin miikyas siya gikan kang Haring Solomon.) Gipatawag sa tibuok katilingban sa Israel si Jeroboam, ug nangadto sila kang Rehoboam ug miingon, “Bug-at ang mga gipatuman sa imong amahan kanamo. Apan kon imo kining pagaan-gaanan amo kang alagaran.” Mitubag si Rehoboam, “Hatagi una ninyo ako ug tulo ka adlaw sa paghunahuna niini, pagkahuman balik kamo dinhi kanako.” Busa namauli ang mga tawo. Nakigkita dayon si Haring Rehoboam sa hamtong nga mga tawo nga nakaalagad sa iyang amahan nga si Solomon sa buhi pa kini. Nangutana si Rehoboam kanila, “Unsa may inyong ikatambag nga itubag ko sa gihangyo niadtong mga tawo?” Mitubag sila, “Kon ihatag mo karon kanila ang ilang gihangyo, ug ipakita mo kanila nga andam ka nga moalagad kanila, moalagad sila kanimo hangtod sa kahangtoran.” Apan wala tumana ni Rehoboam ang tambag sa mga hamtong. Nakigkita hinuon siya sa mga pamatan-on nga kaedad niya nga nagaalagad kaniya. Nangutana siya kanila, “Unsa may inyong ikatambag nga itubag ko sa gihangyo niadtong mga tawo? Mihangyo sila nga pagaan-gaanan ko ang bug-at nga mga gipatuman sa akong amahan kanila.” Mitubag ang mga pamatan-on, “Mao kini ang itubag niadtong mga tawo nga mihangyo kanimo: ‘Ang akong kumingking mas dako pa kaysa hawak sa akong amahan. Kon bug-at ang gipatuman sa akong amahan kaninyo, dugangan ko pa kana. Kon gikastigo kamo sa akong amahan pinaagi sa latigo, kastigohon ko kamo pinaagi sa latigo nga may talinis nga mga metal. ’ ” Paglabay sa tulo ka adlaw, mibalik si Jeroboam ug ang mga tawo kang Haring Rehoboam, sumala sa giingon niini kanila. Apan wala tumana ni Rehoboam ang gitambag kaniya sa hamtong nga mga magtatambag. Misinghag hinuon siyang mitubag sumala sa gitambag kaniya sa mga pamatan-on. Miingon siya kanila, “Bug-at ang gipatuman sa akong amahan kaninyo, ug dugangan ko pa kana. Kon gikastigo kamo sa akong amahan pinaagi sa latigo, kastigohon ko kamo pinaagi sa latigo nga may talinis nga mga metal.” Ug tuod man, wala mamati ang hari sa hangyo sa mga tawo, kay pagbuot kadto sa Ginoo aron matuman ang iyang gisulti kang Jeroboam nga anak ni Nebat pinaagi kang Ahia nga taga-Shilo. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon nga wala tagda sa hari ang ilang gihangyo, miingon sila sa hari, “Wala kami labot kanimo, kaliwat ni David! Bahala ka na sa imong gingharian! Dali mga Israelinhon, mamauli kita!” Busa namauli ang mga Israelinhon. Mao kadto nga ang mga Israelinhon lang nga namuyo sa mga lungsod sa Juda mao ang gidumalahan ni Rehoboam. Unya, gipaadto ni Haring Rehoboam ngadto sa mga Israelinhon si Adoram, ang tigdumala sa mga tawong gipugos sa pagpatrabaho, aron makig-areglo kanila. Apan gibato siya sa mga Israelinhon hangtod namatay. Pagkadungog niini ni Rehoboam, midali-dali siyag sakay sa iyang karwahe ug miikyas ngadto sa Jerusalem. Hangtod karon nagarebelde pa gihapon ang mga Israelinhon sa mga kaliwat ni David. Sa dihang nabalitaan sa mga Israelinhon nga nahibalik na si Jeroboam, gipatawag nila kini sa usa ka panagtigom, ug gihimo nilang hari sa tibuok Israel. Ang tribo lang ni Juda ang nagpabilin nga maunongon sa panimalay ni David. Pag-abot ni Rehoboam sa Jerusalem, gitigom niya ang hanas nga mga sundalo gikan sa mga tribo sa Juda ug Benjamin. Nakatigom siyag 180,000 ka mga sundalo aron sa pagpakiggira sa katawhan sa Israel ug sa pagbawi sa iyang gingharian. Apan miingon ang Dios kang Shemaya nga iyang alagad, “Sultihi si Rehoboam nga hari sa Juda, nga anak ni Solomon, ug ang tanang katawhan sa Juda ug Benjamin ug ang uban pang mga tawo nga nagpuyo uban kanila nga ako, ang Ginoo, nagaingon: ‘Ayaw kamo pakiggira sa inyong kadugo nga mga Israelinhon. Pamauli kamo, kay pagbuot ko kining tanan.’ ” Mituman sila sa Ginoo ug namauli, sumala sa gimando sa Ginoo. Gipatukod pag-usab ni Jeroboam ang lungsod sa Shekem sa kabungtoran sa Efraim, ug didto siya nagpuyo. Unya miadto siya sa Penuel ug gipatukod usab niya kini. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Lagmit mahibalik ang gingharian sa panimalay ni David kon magpadayon ang katawhan sa pag-adto sa Jerusalem aron sa paghalad didto sa templo sa Ginoo. Mahimong mobalik sila pag-unong sa ilang agalon nga si Rehoboam nga hari sa Juda. Ug kon mahitabo kana, patyon nila ako ug mobalik sila kang Rehoboam.” Busa human magpatambag si Jeroboam bahin niini, nagpahimo siya ug duha ka bulawan nga baka. Unya miingon siya sa mga tawo, “Mga Israelinhon, hasol na kaayo alang kaninyo nga moadto pa sa Jerusalem. Ania ang inyong mga dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto.” Ang usa ka bulawan nga baka gipabutang niya sa Betel ug ang usa sa Dan. Kining gihimo ni Jeroboam nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Nangadto sila bisan sa Dan aron sa pagsimba. Nagpahimo pa gayod si Jeroboam ug mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, ug gipaalagad niya ingon nga mga pari ang mga tawo nga dili mga kaliwat ni Levi. Gihimo usab niya ang usa ka adlaw nga kasaulogan sa ika-15 nga adlaw sa ikawalo nga bulan, sama sa kasaulogan nga ginahimo sa Juda. Naghalad siya didto sa halaran sa Betel ug mga halad alang sa bulawan nga mga baka nga iyang gipahimo, ug nagbutang siya ug mga pari sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit nga iyang gipahimo. Sa ika-15 nga adlaw sa ika-8 nga bulan, adlaw nga siya mismo ang nagpili, naghalad siya sa halaran nga iyang gipahimo didto sa Betel, ug iyang gisugdan ang kasaulogan alang sa mga Israelinhon. Unya, gisugo sa Ginoo ang usa niya ka propeta nga taga-Juda sa pag-adto sa Betel. Pag-abot niya didto, nagatindog si Jeroboam sa halaran aron maghalad. Gisugo sa Ginoo ang iyang alagad nga panghimaraoton kadto nga halaran. Miingon siya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin niini nga halaran: May matawo nga usa ka bata sa panimalay ni David nga ang iyang ngalan si Josia. Pamatyon niya ug ihalad niini nga halaran ang mga pari nga nagaalagad sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit ug ang nagahalad niini nga halaran. Mangasunog ang ilang mga bukog dinhi niini nga halaran.” Niana mismong adlawa, naghatag ang alagad sa Dios ug timailhan nga mahitabo ang iyang gisulti. Miingon siya, “Mao kini ang timailhan nga giingon sa Ginoo: Mabungkag kini nga halaran ug mayabo ang mga abo niini.” Pagkadungog niadto ni Haring Jeroboam, gitudlo niya ang tawo ug miingon, “Dakpa ninyo siya!” Apan kalit lang nga migahi ang kamot sa hari, ug wala na niya kini malihok. Unya nabungkag ang halaran ug nayabo ang mga abo niini, sumala gayod sa timailhan nga giingon sa alagad sa Dios nga gipadayag sa Ginoo kaniya. Unya miingon ang hari ngadto sa alagad sa Dios, “Iampo sa Ginoo nga imong Dios nga ayohon niya ang akong kamot.” Busa nagaampo ang alagad sa Dios sa Ginoo, ug naayo ang kamot sa hari. Miingon pag-usab ang hari ngadto sa alagad sa Dios, “Uban una kanako sa balay aron mokaon, ug hatagan ko usab ikaw ug gasa.” Apan mitubag ang alagad sa Dios, “Bisan ihatag mo pa kanako ang katunga sa imong kabtangan, dili ako mouban kanimo o mokaon o moinom niining lugara. Kay gimandoan ako sa Ginoo nga dili gayod mokaon o moinom samtang ania ako dinhi, ug sa akong pagpauli dili ako moagi sa akong giagian sa pag-anhi dinhi.” Busa lain nga dalan ang iyang giagian pagpauli niya. Niadtong higayona, may usa ka tigulang nga propeta nga nagpuyo sa Betel. Giadtoan siya sa iyang mga anak nga lalaki ug gisuginlan sa tanang gihimo sa alagad sa Dios niadtong adlawa sa Betel. Gisuginlan usab nila siya kon unsa ang giingon sa alagad sa Dios sa hari. Nangutana ang ilang amahan, “Asa siya miagi pagpauli?” Gisultihan nila siya kon asa kini miagi. Unya miingon ang ilang amahan kanila, “Andama ninyo ang asno alang kanako.” Busa giandam nila ang asno ug misakay siya, ug gigukod niya ang alagad sa Dios. Naabtan niya kini nga naglingkod sa punoan sa kahoyng terebinto (tugas). Gipangutana niya kini, “Ikaw ba ang alagad sa Dios nga gikan sa Juda?” Mitubag ang alagad sa Dios, “Oo.” Miingon ang tigulang nga propeta, “Uban una kanako sa balay ug mokaon.” Miingon ang alagad sa Dios, “Dili ako mahimong mobalik ug mouban kanimo, ug dili usab ako mahimong mokaon o moinom uban kanimo niining lugara. Kay gisultihan ako sa Ginoo nga dili gayod ako mokaon o moinom samtang ania ako dinhi, ug sa akong pagpauli dili ako moagi sa akong giagian sa pag-anhi ko dinhi.” Miingon ang tigulang nga propeta, “Propeta usab ako sama kanimo. Ug gisugo sa Ginoo ang usa ka anghel sa pagsulti kanako nga dad-on ko ikaw sa akong balay aron makakaon ka ug makainom.” (Apan nagbakak ang tigulang nga propeta.) Busa miuban sa iyang balay ang alagad sa Dios ug mikaon ug miinom siya didto. Samtang naglingkod sila sa lamisa, may gisulti ang Ginoo sa tigulang nga propeta. Unya giingnan sa tigulang nga propeta ang alagad sa Dios nga gikan sa Juda, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Gilapas mo ang giingon sa Ginoo nga imong Dios; wala mo tumana ang iyang gisugo kanimo. Miingon siya kanimo nga dili ka mokaon ug moinom niining lugara, apan mibalik ka dinhi ug mikaon ug miinom. Tungod sa imong gihimo, ang imong patayng lawas dili ilubong sa lubnganan sa imong mga katigulangan.’ ” Pagkahuman ug kaon ug inom sa alagad sa Dios, giandam sa tigulang nga propeta ang asno alang sa iyang pagpauli. Ug sa iyang pagpauli, gitagbo siya sa usa ka liyon ug gipatay. Ang iyang patayng lawas nagbuy-od sa dalan, ug ang liyon ug ang asno nagtindog sa tapad sa iyang patayng lawas. Nakita sa mga tawo nga nangagi didto ang patayng lawas ug ang liyon sa tapad niini, ug gibalita nila kini sa lungsod diin nagpuyo ang tigulang nga propeta. Sa dihang nadunggan kini sa tigulang nga propeta, miingon siya, “Siya ang alagad sa Dios nga naglapas sa pulong sa Ginoo. Gitugyan siya sa Ginoo ngadto sa liyon nga miataki ug mipatay kaniya, sumala sa giingon sa Ginoo kaniya.” Unya miingon ang tigulang nga propeta sa iyang mga anak nga lalaki, “Andama ninyo ang asno alang kanako.” Ug giandam nila kini. Unya milakaw siya, ug nakita niya ang patayng lawas nga nagbuy-od sa dalan ug ang liyon ug ang asno nga nagtindog sa tapad niini. Wala kan-a sa liyon ang patayng lawas ug wala niya hilabti ang asno. Gikuha sa tigulang nga propeta ang patayng lawas sa alagad sa Dios ug gikarga sa asno, ug gidala sa ilang lungsod aron magsubo siya alang niini ug malubong niya kini. Gilubong niya kini sa iya mismong lubnganan, ug nagsubo gayod sila sa pagkamatay sa alagad sa Dios. Pagkahuman ug lubong, miingon ang tigulang nga propeta sa iyang mga anak nga lalaki, “Kon mamatay ako, ilubong ninyo ako sa gilubngan sa alagad sa Dios, ug itapad ninyo ako kaniya. Kay ang mga pulong nga gipasulti sa Ginoo kaniya mahitungod sa halaran sa Betel ug sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa Samaria sigurado gayod nga matuman.” Bisan pa niini nga nahitabo, wala gihapon nagbag-o si Jeroboam sa iyang daotang mga gawi. Nagpili gihapon siya ug mga tawo nga mag-alagad ingon nga mga pari sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Si bisan kinsa nga gustong moalagad ingon nga pari iyang ordinahan. Kining gihimo ni Jeroboam nahimong hinungdan sa pagpakasala sa iyang panimalay ug nagdala kanilag kapildihan ug kalaglagan. Niadtong panahona, nagsakit ang anak nga lalaki ni Jeroboam nga si Abia. Busa miingon si Jeroboam sa iyang asawa, “Pagpakaaron-ingnon aron walay makaila nga ikaw akong asawa ug adto sa Shilo. Atua didto si Ahia, ang propeta nga nagaingon kanako nga mahimo akong hari sa Israel. Pagdala ug gasa nga napulo ka pan, mga kalan-on, ug usa ka tibod nga dugos. Adtoa siya kay sultihan ka niya kon unsa ang mahitabo sa atong anak.” Busa miadto ang asawa ni Jeroboam sa balay ni Ahia sa Shilo. Tigulang na si Ahia ug dili na siya makakita. Apan miingon ang Ginoo kang Ahia, “Nagapadulong dinhi ang asawa ni Jeroboam nga nagpakaaron-ingnon aron dili siya mailhan. Mangutana siya kanimo mahitungod sa iyang anak nga nagsakit, ug tubagon mo siya sa akong isulti kanimo.” Busa sa dihang nadunggan ni Ahia ang mga tunob sa asawa ni Jeroboam sa may pultahan, miingon si Ahia, “Dali, sulod. Nahibaloan ko nga asawa ka ni Jeroboam. Nganong nagpakaaron-ingnon ka man? May daotan akong ibalita kanimo. Pauli ug sultihi si Jeroboam nga mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipili ko ikaw gikan sa mga tawo ug gihimo nga pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Gikuha ko ang gingharian gikan sa panimalay ni David ug gihatag kanimo. Apan dili ka sama kang David nga akong alagad, nga nagtuman sa akong mga sugo ug nagsunod kanako sa tibuok niyang kasingkasing, ug naghimo ug matarong sa akong atubangan. Mas daotan pa ang imong gihimo kay sa gihimo sa mga hari nga nauna kanimo. Gisalikway mo ako ug gipalagot pinaagi sa pagpahimo ug metal nga mga dios. Tungod niini, padad-an ko ug katalagman ang imong panimalay. Pamatyon ko ang tanang miyembro sa imong panimalay nga mga lalaki, ulipon man o dili. Laglagon ko sa hingpit ang imong panimalay sama sa basura nga gisunog hangtod walay mahibilin. Ang mga miyembro sa imong panimalay nga mangamatay sa lungsod kan-on sa mga iro, ug ang mangamatay sa uma kan-on sa mga langgam.’ Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Unya miingon si Ahia sa asawa ni Jeroboam, “Pauli na sa inyo. Pag-abot mo sa inyong lungsod, mamatay ang imong anak. Magsubo alang kaniya ang tanang taga-Israel, ug ilubong siya. Siya lang sa panimalay ni Jeroboam ang hatagan ug maayo nga paglubong, kay siya lang sa panimalay ni Jeroboam ang nahimut-an sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug niini gayong panahona magbutang ang Ginoo ug hari sa Israel nga mao ang molaglag sa panimalay ni Jeroboam. Silotan sa Ginoo ang Israel nga daw tigbaw nga gilamba-lamba sa sulog sa tubig. Ibton niya sila gikan niining maayong yuta nga iyang gihatag sa ilang mga katigulangan, ug patibulaagon ngadto sa unahan sa Suba sa Eufrates tungod kay gipalagot nila siya sa dihang naghimo sila ug mga poste nga simbolo sa diosa nga sa Ashera. Pasagdan niya sila tungod sa mga sala ni Jeroboam, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel.” Busa mipauli sa Tirza ang asawa ni Jeroboam. Pag-abot gayod niya sa pultahan sa ilang balay, namatay ang iyang anak. Nagsubo alang sa bata ang tanang taga-Israel, ug gilubong nila kini, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga si Propeta Ahia. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jeroboam, apil na ang iyang pagpakiggira, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Naghari si Jeroboam sa Israel sulod sa 22 ka tuig. Ug sa dihang namatay siya, si Nadab nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Si Rehoboam nga anak ni Solomon mao ang hari sa Juda. Nagaedad siya ug 41 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Naghari siya sulod sa 17 ka tuig sa Jerusalem, ang siyudad nga gipili sa Ginoo gikan sa tanang tribo sa Israel, diin siya pasidunggan. Ang inahan ni Rehoboam mao si Naama nga Amonihanon. Nagpakasala ang katawhan sa Juda atubangan sa Ginoo, ug mas labaw nga nakapasuko sa Ginoo ang ilang gihimo kay sa gihimo sa ilang mga katigulangan. Naghimo usab sila ug mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, mga bato nga handomanan, ug nagpatindog ug mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera ibabaw sa matag bungtod ug ilalom sa matag labong nga kahoy. Gawas pa niana, adunay mga lalaki ug mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog sa mga dapit nga ilang ginasimbahan. Gihimo sa katawhan sa Juda ang tanang mangil-ad nga mga buhat nga gihimo kaniadto sa mga nasod nga giabog sa Ginoo gikan niining yutaa sa pag-abot dinhi sa mga Israelinhon. Sa ikalima nga tuig sa paghari ni Rehoboam, gisulong ni Shishak nga hari sa Ehipto ang Jerusalem. Gipanguha niya ang mga bahandi sa templo sa Ginoo ug sa palasyo. Gikuha niya ang tanan, apil na ang tanang mga taming nga bulawan nga gipahimo ni Solomon. Busa nagpahimo si Haring Rehoboam ug mga taming nga bronsi nga puli niadtong mga taming, ug gitugyan niya kini sa mga opisyal sa mga guwardya nga nagabantay sa pultahan sa palasyo. Sa matag adto sa hari sa templo sa Ginoo, mouban kaniya ang mga guwardya nga nagadala niining mga taming, ug pagkahuman ibalik ra usab nila kini sa kuwarto nga alang sa mga guwardya. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Rehoboam, ug ang tanan nga iyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa panahon nga naghari si Rehoboam kanunayng may gira tali kaniya ug kang Jeroboam. Sa dihang namatay si Rehoboam, gilubong siya sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. (Ang inahan ni Rehoboam mao si Naama nga Amonihanon.) Si Abia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Abia sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Jeroboam sa Israel. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka tuig. Ang iyang inahan mao si Maaca nga anak ni Absalom. Gihimo usab ni Abia ang tanan nga sala nga gihimo sa iyang amahan. Dili maayo ang iyang relasyon sa Ginoo nga iyang Dios; dili sama kang David nga iyang katigulangan. Apan tungod kang David, gitugot sa Ginoo nga iyang Dios nga may kaliwat si Abia nga maghari sa Jerusalem pinaagi sa paghatag kaniya ug anak nga mopuli kaniya sa paghari ug mopalig-on sa Jerusalem. Kay gihimo ni David ang matarong atubangan sa Ginoo, ug samtang buhi siya wala niya lapasa ang mga sugo sa Ginoo, gawas lang sa gihimo niya ngadto kang Uria nga hitihanon. Sa dihang namatay si Abia, gilubong siya sa Lungsod ni David. Ug si Asa nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Asa sa ika-20 nga tuig sa paghari ni Jeroboam sa Israel. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 41 ka tuig. Ang iyang lola mao si Maaca nga anak ni Absalom. Gihimo ni Asa ang maayo atubangan sa Ginoo, sama kang David nga iyang katigulangan. Giabog niya gikan sa Juda ang mga lalaki ug mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog didto sa mga templo sa mga dios-dios, ug gipakuha niya ang tanang dios-dios nga gipahimo sa iyang mga katigulangan. Apil ang iyang lola nga si Maaca gipapahawa niya sa pagka-rayna, kay nagpahimo kini ug mangil-ad nga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipaputol ni Asa ang maong poste ug gipasunog sa lugut sa Kidron. Wala panggub-a ni Asa ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, apan nagmatinumanon siya sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi. Gidala niya sa templo sa Ginoo ang mga pilak, mga bulawan, ug ang uban pang mga butang nga gihalad niya ug sa iyang amahan ngadto sa. Nagsige lang ug away si Asa ug si Baasha nga hari sa Israel sa tibuok panahon nga naghari sila. Gisulong ni Baasha ang Juda, ug gipaparilan niya ang lungsod sa Rama aron walay makagawas o makasulod sa teritoryo ni Asa nga hari sa Juda. Unya gipanguha ni Asa ang tanang pilak ug bulawan nga nahibilin sa mga bodega sa templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo. Gitugyan niya kini sa iyang mga opisyal, ug gisugo niya sila nga dad-on kini ngadto kang Ben Hadad nga hari sa Aram didto sa Damascus diin kini magpuyo. Si Ben Hadad anak ni Tabrimon ug apo ni Hezion. Mao kini ang mensahe ni Asa kang Ben Hadad: “Maghimo kitag kasabotan nga magdapigay kita, sama sa gihimo sa atong mga amahan. Dawata ang gipadala ko kanimo nga pilak ug bulawan, ug undanga ang imong pagpakig-abin kang Baasha nga hari sa Israel aron mobiya na siya sa akong teritoryo.” Misugot si Ben Hadad sa gihangyo ni Haring Asa, ug gisugo niya ang mga komander sa iyang mga sundalo nga sulongon ang mga lungsod sa Israel. Nailog nila ang Ijon, Dan, Abel Bet Maaca, ang tibuok Kineret, ug ang tibuok Naftali. Sa dihang nabalitaan kini ni Baasha, gipaundang niya ang pagpahimo ug paril sa Rama, ug mibalik siya sa Tirza. Unya nagmando si Haring Asa sa tanan gayod nga taga-Juda nga panguhaon ang mga bato ug mga troso nga gigamit ni Baasha sa pagpahimo ug paril sa Rama, ug gigamit niya kini sa pagpahimo ug paril sa Geba nga sakop sa Benjamin, ug sa Mizpa. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Asa, ug ang iyang mga kadaogan ug ang tanan niyang nahimo, apil na ang mga lungsod nga iyang gipangtukod, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa tigulang na si Asa gitakboyan siyag sakit sa tiil. Ug sa dihang namatay siya, gilubong siya sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa lungsod sa iyang katigulangan nga si David. Ug si Jehoshafat nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Nadab nga anak ni Jeroboam sa ikaduhang tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Naghari si Nadab sa tibuok Israel sulod sa duha ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang binuhatan sa iyang amahan ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Unya, si Baasha nga anak ni Ahia, nga gikan sa tribo ni Isacar, nagplano ug daotan batok kang Nadab. Gipapatay niya si Nadab samtang gisulong niini ug sa tibuok Israel ang Gibeton, nga usa ka lungsod sa mga Filistihanon. Ang pagpatay ni Baasha kang Nadab nahitabo sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Ug si Baasha mao ang mipuli kang Nadab ingon nga hari. Pagsugod gayod ni Baasha sa paghari, gipamatay niya ang tibuok pamilya ni Jeroboam, ug wala gayod siyay gibilin bisan usa. Nahitabo kini sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga si Ahia nga taga-Shilo. Kay nasuko ang Ginoo, ang Dios sa Israel kang Jeroboam tungod sa iyang mga sala nga gihimo, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Nadab, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Nagsige lang ug away si Asa ug si Baasha sa tibuok panahon nga naghari sila. Nahimong hari sa Israel si Baasha nga anak ni Ahia sa ikatulong tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 24 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Mao kini ang mensahe sa Ginoo batok kang Baasha nga iyang gisulti pinaagi kang Jehu nga anak ni Hanani: “Gikuha ko ikaw gikan sa ubos nga kahimtang, ug gihimong pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Apan gisunod mo ang binuhatan ni Jeroboam ug ikaw ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa akong katawhan, ug gipalagot mo ako tungod sa ilang mga sala. Busa laglagon ko ikaw ug ang imong panimalay, sama sa gihimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat. Ang mga miyembro sa imong panimalay nga mangamatay sa lungsod kaonon sa mga iro, ug ang mangamatay sa uma kaonon sa mga langgam.” Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Baasha, ug ang iyang bantogang mga binuhatan ug uban pang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Baasha, gilubong siya sa Tirza. Ug si Elah nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Kadto nga mensahe sa Ginoo batok kang Baasha ug sa iyang panimalay gisulti sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jehu nga anak ni Hanani. Gisulti kadto sa tungod sa tanang daotang gihimo ni Baasha atubangan sa Ginoo. Gipalagot niya ang Ginoo tungod sa iyang gipanghimo nga sama kadaotan sa gihimo sa panimalay ni Jeroboam, ug tungod sa iyang pagpatay sa tibuok nga panimalay ni Jeroboam. Nahimong hari sa Israel si Elah nga anak ni Baasha sa ika-26 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Unya, si Zimri nga usa sa iyang mga opisyal ug komander sa katunga sa iyang mga tigkarwahe, nagplano ug daotan batok kaniya. Usa ka adlaw, naghubog si Elah sa Tirza, didto sa balay ni Arza nga mao ang tigdumala sa palasyo sa Tirza. Misulod si Zimri sa balay ug gipatay niya si Elah. Nahitabo kini sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Ug si Zimri ang mipuli kang Elah ingon nga hari. Pagsugod gayod ni Zimri sa paghari, gipamatay niya ang tibuok pamilya ni Baasha. Wala gayod siyay gibilin nga lalaki bisan sa mga paryente ug mga higala ni Baasha. Gipamatay ni Zimri ang tibuok pamilya ni Baasha sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jehu. Kay gipalagot ni Baasha ug sa iyang anak nga si Elah ang Ginoo, ang Dios sa Israel, tungod sa mga sala nga ilang gihimo, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel, paagi sa pagsimba sa mga dios-dios. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Elah, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Nahimong hari sa Israel si Zimri sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, apan pito lang ka adlaw ang iyang paghari. Kay sa dihang nabalitaan sa mga sundalo sa Israel nga nagakampo duol sa Gibeton, nga usa ka lungsod sa mga Filistihanon, nga gipatay ni Zimri ang hari, niadto mismong adlawa, gihimo nilang hari sa Israel si Omri. Kini si Omri mao ang komander sa mga sundalo sa Israel. Unya mibiya sa Gibeton si Omri ug ang mga kauban niya nga mga taga-Israel, ug gisulong nila ang Tirza. Sa dihang nakita ni Zimri nga nailog na ang lungsod, miadto siya sa lig-on nga bahin sa palasyo ug gisunog niya kini, ug naapil siya sa pagkasunog. Nahitabo kini tungod sa mga sala nga iyang gihimo. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, ug gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Zimri, ug ang bahin sa iyang pagrebelde nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Natunga sa duha ka grupo ang katawhan sa Israel. Ang usa ka grupo gusto nga mahimong hari si Tibni nga anak ni Ginat, ug ang usa usab ka grupo gusto kang Omri. Apan mas lig-on ang mga nagadapig ni Omri kaysa mga nagadapig ni Tibni nga anak ni Ginat. Namatay si Tibni ug si Omri ang nahimong hari. Nahimong hari sa Israel si Omri sa ika-31 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Naghari siya sulod sa 12 ka tuig; ang unom niini ka tuig didto sa Tirza. Gipalit niya gikan kang Shemer ang bungtod sa Samaria sa bili nga 70 ka kilong pilak, ug gipatindogan niya kini ug lungsod nga ginganlan niya ug Samaria, gikan sa ngalan ni Shemer nga mao ang kanhing tag-iya sa bungtod. Daotan ang gihimo ni Omri atubangan sa Ginoo, ug labaw pa siya kadaotan kaysa mga hari nga nauna kaniya. Gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Gipalagot nila ang Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Omri, ug ang iyang bantogang mga binuhatan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Omri, gilubong siya sa Samaria. Ug si Ahab nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Ahab nga anak ni Omri sa ika-38 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 22 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, labaw pa kadaotan kaysa gihimo sa mga hari nga nauna kaniya. Wala pa siya makontento sa pagsunod sa sala nga gihimo ni Jeroboam, gipangasawa pa gayod niya si Jezebel nga anak ni Etbaal, nga hari sa Sidon, ug mialagad ug misimba sa dios-dios nga si Baal. Nagpatukod siya ug templo ug halaran alang kang Baal didto sa Samaria. Nagpahimo usab siya ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipalagot gayod niya pag-ayo ang Ginoo, ang Dios sa Israel, labaw pa kaysa gihimo sa mga hari sa Israel nga nahauna kaniya. Sa panahon sa paghari ni Ahab, gipatukod pag-usab ni Hiel nga taga-Betel ang Jerico. Sa dihang gitukod niya ang mga pundasyon niini, namatay ang iyang kamagulangan nga anak nga si Abiram. Ug sa dihang gipatrabaho niya ang mga pultahan, namatay ang iyang kamanghorang anak nga si Segub. Nahitabo kining tanan sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Josue nga anak ni Nun. Unya, may usa ka propeta nga ang ngalan mao si Elias. Nagpuyo siya sa Tishbe, nga sakop sa Gilead. Miingon siya kang Ahab, “Ipaniguro ko gayod kanimo, atubangan sa buhi nga Ginoo, ang Dios sa Israel nga akong ginaalagaran, nga walay yamog o ulan nga moabot sulod sa pila ka tuig gawas kon moingon ako nga moabot kini.” Unya miingon ang Ginoo kang Elias, “Biya dinhi ug lakaw sa sidlakan, ug tago sa Lugut sa Kerit, sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan. Didto pag-inom sa lugut, ug sugoon ko ang mga uwak nga dad-an ka ug pagkaon didto.” Gituman ni Elias ang sugo sa Ginoo kaniya. Miadto siya sa Lugut sa Kerit, sa sidlakang bahin sa Jordan ug didto nagpuyo. Gidad-an siya sa mga uwak ug pagkaon ug karne matag buntag ug gabii, ug sa lugut gainom. Wala madugay mihubas ang lugut kay wala na mag-ulan. Unya miingon ang Ginoo kang Elias, “Lakaw sa Zarefat nga sakop sa Sidon, ug didto puyo. May gisugo ako didto nga biyuda nga maoy mopakaon kanimo.” Busa miadto si Elias sa Zarefat. Pag-abot niya sa pultahan sa lungsod nakita niya ang usa ka biyuda nga nangahoy. Giingnan niya kini, “Palihog dad-i ako ug diotayng tubig nga mainom.” Sa dihang milakaw ang biyuda sa pagkuha ug tubig, giingnan siya ni Elias, “Palihog dad-i usab ako ug gamayng pan.” Miingon ang biyuda, “Sultihan ko ikaw sa tinuod atubangan sa buhi nga Ginoo, nga imong Dios, nga wala na akoy pan. Anaay nahibilin nga usa ka kumkom nga harina ug diotayng lana. Nangahoy ako ug mopauli aron lutuon ang nahibilin nga harina alang kanako ug sa akong anak, ug pagkahuman niini mangamatay na kami sa kagutom.” Miingon si Elias kaniya, “Ayaw kabalaka. Pauli, ug himoa ang imong giingon. Apan lutoi una ako ug gamayng pan gikan sa nahibilin mong harina, ug dad-a dayon dinhi kanako. Pagkahuman, pagluto usab alang kanimo ug sa imong anak. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Dili mahutdan ug harina ug lana ang imong mga sudlanan hangtod sa adlaw nga padad-an ko na ug ulan ang yuta.’ ” Milakaw ang biyuda ug gihimo niya ang giingon ni Elias. Ug kanunayng may pagkaon adlaw-adlaw alang kang Elias ug alang sa biyuda ug sa iyang anak. Wala mahutdi ug harina ug lana ang iyang mga sudlanan, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Elias. Paglabay sa mga adlaw, nagsakit ang anak sa babaye. Migrabe kini hangtod nga namatay. Miingon ang babaye kang Elias, “Unsay sala nga nahimo ko kanimo, alagad sa Dios? Mianhi ka ba dinhi sa pagpatay sa akong anak ingon nga silot sa akong mga sala?” Mitubag si Elias, “Ihatag kanako ang imong anak.” Gikuha ni Elias ang bata gikan sa iyang inahan, ug gidala kini sa kuwarto sa taas diin siya magpuyo. Gipahigda niya ang bata sa iyang katre, ug nanawag siya sa Ginoo, “O Ginoo, nga akong Dios, nganong gipadad-an mo man ug katalagman kining biyuda nga akong gipuy-an pinaagi sa pagpatay sa iyang anak?” Unya gihap-an ni Elias sa makatulo ang bata ug nanawag sa Ginoo, “ Ginoo nga akong Dios, buhia kining bata!” Gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni Elias, ug nabuhi pag-usab ang bata. Unya gidala ni Elias ang bata sa silong ug gihatag sa iyang inahan. Miingon si Elias, “Tan-awa, buhi ang imong anak!” Unya miingon ang babaye kang Elias, “Karon nasayod na ako nga alagad ikaw sa Dios, ug tinuod nga nagasulti ang Ginoo pinaagi kanimo.” Tulo ka tuig na nga wala mag-ulan. Ug usa niana ka higayon, miingon ang Ginoo kang Elias, “Lakaw ug pakita kang Ahab, kay paulanon ko na.” Busa miadto si Elias kang Ahab. Grabe na gayod kaayo ang kagutom didto sa Samaria niadtong panahona. Busa gipatawag ni Ahab si Obadia nga mao ang nagadumala sa iyang palasyo. (Si Obadia nagatahod gayod sa Ginoo. Sa dihang gipamatay ni Jezebel ang mga propeta sa Ginoo, gitagoan ni Obadia ang 100 ka mga propeta sa duha ka langub, 50 sa matag langub, ug gihatagan niya sila ug pagkaon ug tubig.) Miingon si Ahab kang Obadia, “Adtoon nato ang tanang mga tuboran ug lugut sa atong nasod, basig may makita pa kitang mga sagbot alang sa atong mga kabayo ug mga mula, aron masalbar nato sila.” Busa gibahin nilang duha ang dapit ug nagsabot kon asa nga bahin ang ilang adtoan. Ug unya nanglakaw sila. Samtang naglakaw si Obadia, natagboan niya si Elias. Nailhan niya si Elias, busa miyukbo siya agig pagtahod kaniya, ug miingon, “Ikaw ba gayod kana, Sir Elias?” Mitubag si Elias, “Oo. Karon lakaw, ug sultihi ang imong agalon nga si Ahab nga ania ako dinhi.” Apan miingon si Obadia, “Sir, unsa may akong sala kanimo nga buot mo man akong itugyan kang Ahab aron patyon? Sultihan ko ikaw sa tinuod atubangan sa buhi nga Ginoo, nga imong Dios, nga walay nasod o gingharian nga wala padad-i sa akong agalon ug tawo sa pagpangita kanimo. Kon moingon ang mga pangulo niadto nga mga nasod ug mga gingharian nga wala ka sa ilang dapit, papanumpaon sila ni Ahab nga wala ka gayod nila makita. Unya karon sugoon mo ako sa pag-adto sa akong agalon aron ingnon siya nga ania ka dinhi? Unsa man unyay mahitabo kon sa akong pagbiya dad-on ka sa Espiritu sa Ginoo sa dapit nga wala ko mahibaloi, ug pag-abot ni Ahab wala ka dinhi? Patyon gayod niya ako. Sir, nagaalagad na ako sa Ginoo sukad sa batan-on pa ako. Wala mo ba mabalitai ang akong gihimo sa dihang gipamatay ni Jezebel ang mga propeta sa Ginoo? Gitagoan ko ang 100 ka mga propeta sa Ginoo sa duha ka langub, 50 sa matag langub, ug gihatagan ko sila ug pagkaon ug tubig. Unya karon sugoon mo ako sa pag-adto sa akong agalon ug sultihan siya nga ania ka dinhi? Patyon niya ako!” Miingon si Elias, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga Makagagahom, nga akong ginaalagaran, nga magpakita ako kang Ahab karon gayong adlawa.” Busa miadto si Obadia kang Ahab ug gisultihan niya kini nga anaa si Elias, ug milakaw si Ahab sa pagpakigkita kang Elias. Sa dihang nakita ni Ahab si Elias, miingon siya, “Ikaw ba gayod kana, tigdalag kasamok sa Israel?” Mitubag si Elias, “Dili ako ang gadala ug kasamok sa Israel, kondili ikaw ug ang pamilya sa imong amahan. Tungod kay gisalikway ninyo ang mga sugo sa Ginoo ug gisimba ninyo ang mga imahen ni Baal. Karon, tigoma didto sa Bukid sa Carmel ang tanang katawhan sa Israel. Ug paadtoa usab ang 450 ka mga propeta ni Baal ug ang 400 ka mga propeta ni Ashera, nga ginapakaon ni Jezebel.” Busa gitigom ni Ahab didto sa Bukid sa Carmel ang tanang katawhan sa Israel ug ang mga propeta. Miduol si Elias sa mga tawo ug miingon, “Hangtod kanus-a ba kamong magsunod sa duha ka tinuohan? Kon ang Ginoo mao ang Dios, sunda ninyo siya, apan kon si Baal mao ang Dios, sunda ninyo siya.” Apan wala motubag ang mga tawo. Miingon pag-usab si Elias kanila, “Ako na lang ang nahibilin sa mga propeta sa Ginoo, apan si Baal may 450 pa ka mga propeta. Karon dad-i ninyo kami ug duha ka torong baka. Unya papilia ang mga propeta ni Baal ug usa nga ilang ihawon ug unya ipapatong sa sugnod, apan kinahanglan dili nila kini halingan. Mao usab ang himuon ko sa usa ka baka; ipatong ko usab kini sa sugnod ug dili ko usab kini halingan. Unya pag-ampo kamo sa inyong dios, ug ako mag-ampo usab sa Ginoo. Ang motubag pinaagi sa kalayo mao ang tinuod nga Dios.” Ug miuyon ang mga tawo. Unya miingon si Elias sa mga propeta ni Baal, “Kamoy una kay daghan kamo. Pagpili kamo ug usa ka torong baka ug andama ninyo kini. Unya pag-ampo kamo sa inyong dios, apan ayaw ninyo kini halingi.” Busa gikuha sa mga propeta ni Baal ang torong baka nga gidala kanila, ug giandam nila kini. Unya nagaampo sila kang Baal gikan sa buntag hangtod sa udto. Misinggit sila, “O Baal, tubaga kami!” Nagsayaw-sayaw sila libot sa halaran nga ilang gihimo. Apan walay mitubag. Sa dihang udto na, gibiaybiay na sila ni Elias nga nagaingon, “Sige, kusgi pa ninyog singgit, kay dios man kaha siya! Tingalig namalandong lang siya, o gapahulay, o may giadtoan, o nakatulog ug kinahanglan nga pukawon.” Busa misinggit pa gayod sila ug kusog ug gisamad-samaran nila ang ilang mga lawas pinaagi sa sundang ug espada, sumala sa ilang nabatasan, hangtod nga nagkadugo sila. Milabay na ang kaudtohon ug padayon pa gihapon silang nanawag hangtod nga misobra na ang ilang oras sa paghalad, apan wala gayoy mitubag kanila. Miingon si Elias sa tanang mga tawo, “Duol kamo kanako.” Ug miduol ang mga tawo kaniya. Unya giayo niya ang halaran sa Ginoo nga naguba. Nagkuha siya ug 12 ka bato nga nagrepresentar sa 12 ka tribo sa mga anak ni Jacob, ang tawo nga ginganlan sa Ginoo ug Israel. Gihimo niya ang mga bato nga halaran alang sa Ginoo, ug gikanalan niya ang palibot sa halaran. Ang kanal nga iyang gihimo mahimong butangan ug tulo ka galon nga binhi. Giayo niya pagplastar ang sugnod sa halaran ug gihiwa-hiwa ang baka ug gipatong kini sa sugnod. Unya miingon siya sa mga tawo, “Buboi ninyo ug upat ka banga nga tubig ang halad ug sugnod.” Human nila kini mahimo, miingon si Elias, “Buboi ninyo pag-usab.” Pagkahuman nila ug bubo, miingon pa gayod si Elias, “Buboi pa gayod ninyo sa ikatulo nga higayon.” Gituman nila ang giingon ni Elias, ug nagabanaw ang tubig libot sa halaran ug napuno usab ang kanal. Sa pag-abot sa oras sa paghalad sa panggabii nga halad, miduol si Propeta Elias sa halaran ug nagaampo. Miingon siya, “ Ginoo, Dios ni Abraham, ni Isaac, ug ni Jacob, pamatud-i karong adlawa nga ikaw ang Dios sa Israel ug ako imong alagad, ug gihimo ko kining tanan sumala sa imong sugo. Tubaga ako, Ginoo, aron mahibaloan niining mga tawo nga ikaw Ginoo ang Dios, ug ginapabalik mo sila kanimo.” Ug miabot ang kalayo gikan sa Ginoo, ug gisunog niini ang halad, ang sugnod, ang mga bato ug ang abog, ug nauga ang kanal. Sa dihang nakita kini sa tanang mga tawo, miyukbo sila ug miingon, “Ang Ginoo mao ang Dios! Ang Ginoo mao ang Dios!” Unya gimandoan ni Elias ang mga tawo, “Dakpa ninyo ang mga propeta ni Baal. Kinahanglan walay makaikyas kanila!” Busa gidakop sa mga tawo ang mga propeta ni Baal ug gidala sila ni Elias sa Lugut sa Kishon ug gipamatay. Miingon si Elias kang Ahab, “Lakaw, kaon ug inom kay naay umaabot nga kusog nga ulan.” Busa milakaw si Ahab aron mokaon ug moinom, apan si Elias mitungas sa tumoy sa Carmel ug nagaampo, nga nagaluhod ug nagayuko sa yuta. Unya miingon siya sa iyang sulugoon, “Tungas ug tan-aw dapit sa dagat.” Gituman kini sa sulugoon. Pagbalik niya kang Elias, miingon siya, “Wala akoy nakita.” Kapito siyang gipabalik-balik ni Elias sa pagtan-aw. Sa ikapitong balik, miingon siya kang Elias, “May nakita akong dag-om nga daw palad sa tawo ka gamay, nga mipaibabaw gikan sa lawod.” Busa miingon si Elias, “Lakaw, ug ingna si Ahab nga mosakay sa iyang karwahe ug mopauli aron dili siya maabtan sa ulan.” Pagkataudtaod mingitngit ang langit tungod sa mga dag-om. Mihangin ug miulan ug kusog, ug misakay si Ahab sa karwahe ug miadto sa Jezreel. Unya, gigamhan sa Ginoo si Elias. Gibira niya pataas ang iyang bisti ug gibaksan, unya midagan siya pag-una kang Ahab paingon sa Jezreel. Gisuginlan ni Ahab ang iyang asawa nga si Jezebel sa tanang gihimo ni Elias, apil na ang pagpamatay niini sa tanang propeta ni Baal. Busa gipadad-an ni Jezebel ug mensahe si Elias nga nagaingon, “Hinaut pa nga silotan ako sa mga dios sa hilabihan gayod kon ugma sa sama niini nga oras dili ko ikaw mapatay, sama sa gihimo mo sa mga propeta.” Nahadlok si Elias, busa miikyas siya ngadto sa Beersheba nga sakop sa Juda, ug gibilin niya didto ang iyang sulugoon. Unya mibaklay siya ug mga usa ka adlaw paingon sa kamingawan. Mihunong siya ug milingkod ilalom sa kahoy, ug nagaampo nga mamatay na lang unta siya. Miingon siya, “Husto na, Ginoo! Kuhaa na lang ang akong kinabuhi; wala akoy kalainan sa akong mga katigulangan.” Unya mihigda siya ilalom sa kahoy ug nakatulog. Sa kalit lang may anghel nga mikuhit kaniya ug miingon, “Bangon ug kaon.” Pagtan-aw niya, may nakita siya sa iyang ulohan nga pan nga giluto sa gipainit nga bato, ug tubig nga gisulod sa tibod. Mikaon siya ug miinom, ug mihigda pag-usab. Mibalik ang anghel sa Ginoo ug gikuhit pag-usab si Elias ug miingon, “Bangon ug kaon, kay layo pa ang imong lakwon.” Busa mibangon si Elias ug mikaon ug miinom. Nabaskog siya tungod sa iyang gikaon, ug mibaklay siya sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, hangtod nga nakaabot siya sa Horeb, ang bukid sa Dios. Misulod siya sa usa ka langub ug didto natulog pagkagabii. Unya, miingon ang Ginoo kaniya, “Gaunsa ka dinhi, Elias?” Mitubag siya, “ Ginoong Dios nga Makagagahom, nagaalagad gayod ako nga matinud-anon kanimo. Apan gisalikway sa mga Israelinhon ang ilang kasabotan kanimo. Giguba nila ang imong mga halaran ug gipamatay ang imong mga propeta. Ako na lang ang nahibilin, ug nagtinguha usab sila sa pagpatay kanako.” Miingon ang Ginoo, “Gawas ug tindog sa akong presensya ibabaw sa bukid, kay moagi ako.” Unya may miagi nga makusog nga hangin nga mitumpag sa mga bukid ug midugmok sa mga bato, apan wala ang Ginoo sa hangin. Pagkahuman sa hangin, naglinog, apan wala gihapon ang Ginoo sa linog. Pagkahuman sa linog, may kalayo nga miabot, apan wala gihapon ang Ginoo sa kalayo. Pagkahuman sa kalayo, may mihunghong. Pagkadungog niini ni Elias, gitabonan niya ang iyang nawong sa iyang kupo ug migawas siya ug mitindog sa baba sa langub. Unya may tingog nga miingon kaniya, “Gaunsa ka dinhi, Elias?” Mitubag siya, “ Ginoong Dios nga Makagagahom, nagaalagad ako nga matinud-anon kanimo, apan gisalikway sa mga Israelinhon ang ilang kasabotan kanimo. Giguba nila ang imong mga halaran, ug gipamatay ang imong mga propeta. Ako na lang ang nahibilin, ug nagtinguha usab sila sa pagpatay kanako.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Balik sa imong giagian, ug adto sa kamingawan sa Damascus. Pag-abot mo didto, dihogi ug lana si Hazael sa pagpaila nga siya na ang hari sa Aram. Dihogi usab si Jehu nga anak ni Nimshi ingon nga hari sa Israel, ug si Eliseo nga anak ni Shafat, nga taga-Abel Mehola, nga mopuli kanimo ingon nga propeta. Pamatyon ni Hazael ang mga nagasimba kang Baal. Ang makaikyas gikan kaniya, pamatyon ni Jehu, ug ang makaikyas gikan kang Jehu, pamatyon ni Eliseo. Apan ibilin ko ang 7,000 ka mga Israelinhon nga wala moluhod ug mohalok sa imahen ni Baal.” Mibiya didto si Elias ug nakita niya si Eliseo nga anak ni Shafat nga nagdaro. May 11 ka parisan sa mga baka nga gigamit sa pagdaro, ug siya ang migamit sa ika-12 nga parisan. Milabay si Elias kang Eliseo, ug gibutang ang iyang kupo kaniya. Gibiyaan ni Eliseo ang mga baka ug gigukod si Elias. Miingon si Eliseo, “Mohalok una ako sa akong amahan ug inahan sa pagpanamilit kanila, unya mouban ako kanimo.” Mitubag si Elias, “Sige, apan ayaw kalimti ang gihimo ko kanimo.” Mibalik si Eliseo, ug gikuha niya ang iyang mga baka ug giihaw. Gigamit niyang sugnod ang mga yugo ug mga daro sa pagluto sa karne sa mga baka. Pagkaluto niini, gihatagan niya ang iyang kauban nga mga magdadaro, ug nangaon silang tanan. Unya misunod siya kang Elias ug nahimo siyang katabang niini. Gitigom ni Ben Hadad nga hari sa Aram ang tanan niyang sundalo aron makiggira. Miuban kanila ang 32 ka mga hari nga kaabin ni Ben Hadad, uban sa ilang mga kabayo ug mga karwahe. Misulong sila sa Samaria ug gilibotan nila kini. Nagpadala si Ben Hadad ug mga mensahero ngadto sa Samaria sa pagsugilon niini nga mensahe kang Ahab nga hari sa Israel: “Mao kini ang giingon ni Ben Hadad: ‘Ang imong mga pilak ug mga bulawan ako, ug ang imong mga asawa ug maayong mga anak ako usab.’ ” Nagpadala ug tubag si Ahab nga hari sa Israel nga nagaingon, “Sumala sa giingon mo, Mahal nga Hari, imo ako ug ang tanan nga ania kanako.” Mibalik ang mga mensahero kang Ahab ug miingon, “Mao kini ang giingon ni Ben Hadad: ‘Miingon ako nga kinahanglang ihatag mo kanako ang imong mga pilak, mga bulawan, mga asawa, ug mga kabataan. Apan ugma sa sama niini nga oras, paanhaon ko ang akong mga opisyal sa pagsusi sa imong palasyo ug sa mga balay sa imong mga opisyal. Kuhaon nila ang tanang bililhon mo nga mga butang.’ ” Gipatawag sa hari sa Israel ang tanang tigdumala sa Israel ug giingnan, “Nangita gayod ug samok kini si Ben Hadad. Misugot na gani ako sa dihang gipangayo niya ang akong mga asawa, mga anak, mga pilak, ug mga bulawan.” Mitubag ang mga tigdumala ug ang mga katawhan, “Ayaw na pagsugot sa iyang gipangayo.” Busa giingnan niya ang mga mensahero ni Ben Hadad, “Ingna ninyo ang mahal nga hari nga ihatag ko ang iyang unang gipangayo, apan ang ikaduha dili ko na ikahatag.” Namauli ang mga mensahero ug gisulti nila kang Ben Hadad ang tubag ni Ahab. Nagpadala pag-usab si Ben Hadad ug mensahe kang Ahab, “Hinaut pa nga silotan ako sa mga dios sa labihan gayod kon dili ko malaglag sa hingpit ang Samaria. Sigurohon ko nga bisan abog walay mabilin nga bisan igo mahakop sa akong mga sundalo.” Mitubag ang hari sa Israel, “Ingna ninyo siya nga ang sundalo nga nangandam pa lang sa pagpakiggira dili angayng magpasigarbo sama sa sundalo nga nakahuman na sa pagpakiggira.” Nadawat ni Ben Hadad ang tubag ni Ahab samtang nagainom siya ug ang kauban niya nga mga hari didto sa ilang mga tolda. Unya gimandoan niya ang iyang mga tawo nga mangandam sa pagsulong sa Samaria. Ug gituman nila kini. Sa laing bahin, may miabot nga usa ka propeta nga miadto kang Ahab ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Nakita mo ba ang labihan kadaghang mga sundalo ni Ben Hadad? Apan ipapildi ko sila kanimo karong adlawa, ug unya mahibaloan mo nga ako mao ang Ginoo.” Nangutana si Ahab, “Apan kinsa ang mopildi kanila?” Mitubag ang propeta, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Ang mga batan-ong sundalo, nga ubos sa mga gobernador sa mga probinsya, mao ang mopildi kanila.’ ” Nangutana si Ahab, “Kinsa ang unang mosulong?” Mitubag ang propeta, “Kamo.” Busa gipatawag ni Ahab ang 232 ka mga batan-ong sundalo nga ubos sa pagdumala sa mga gobernador sa mga probinsya. Gitigom usab niya ang 7,000 ka mga sundalong Israelinhon. Misulong sila sa panahon sa kaudtohon, samtang si Ben Hadad ug ang 32 ka hari nga iyang kaabin naghubog sa ilang mga tolda. Unang misulong ang mga batan-ong sundalo. Unya, ang tigpaniid nga gipadala ni Ben Hadad sa Samaria mibalita kaniya niini, “May mga sundalo nga nagapadulong dinhi gikan sa Samaria.” Miingon si Ben Hadad, “Dakpa ninyo sila kon moanhi sila dinhi sa pagpakiggira o bisan sa pagpakighusay.” Nagauna ang mga batan-ong sundalo sa mga sundalo sa Israel, ug matag usa kanila mipatay sa ilang kaaway. Busa nangikyas ang ubang mga sundalo sa Aram, ug gigukod sila sa mga Israelinhon. Apan si Ben Hadad ug ang uban niyang mga kauban nangikyas sakay sa mga kabayo. Mao kadto ang pagsulong ni Ahab nga hari sa Israel. Daghan kaayong mga Aramehanon ang ilang gipamatay, ug gipanguha nila ang mga kabayo ug mga karwahe sa mga Aramehanon. Pagkahuman niadto, miduol ang propeta sa hari sa Israel ug miingon, “Pangandam ug pagplano ug maayo, kay mosulong pag-usab ang hari sa Aram sa sunod nga tuig.” Sa laing bahin, ang mga opisyal sa hari sa Aram miingon kaniya, “Ang dios sa mga Israelinhon dios sa mga bungtod; mao kana nga midaog sila. Apan kon makig-away kita kanila sa kapatagan, sigurado gayod nga mapildi nato sila. Mao kini ang buhata: Pulihi ug mga komander sa kasundalohan ang 32 ka mga hari. Unya pagtigom ug mga sundalo, mga kabayo, ug mga karwahe nga sama niadtong nawala kanimo. Makiggira kita sa mga Israelinhon didto sa kapatagan, ug sigurado gayod nga mapildi nato sila.” Miuyon si Ben Hadad, ug gihimo niya kini. Pagkasunod tuig, gitigom ni Ben Hadad ang mga Aramehanon, ug unya nangadto sila sa lungsod sa Afek sa pagpakiggira sa mga Israelinhon. Nagtigom usab ang mga Israelinhon ug nangandam sa ilang mga kinahanglanon, ug unya nanglakaw sila sa pagpakiggira sa mga Aramehanon. Nagkampo sila nga nagaatubang sa kampo sa mga Aramehanon. Apan nahisama lang sila sa duha ka gamayng mga panon sa kanding kompara sa mga Aramehanon nga milukop sa kapatagan. Miduol sa hari sa Israel ang alagad sa Dios ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Naghunahuna ang mga Aramehanon nga dios ako sa mga bungtod ug dili dios sa mga kapatagan. Busa ipapildi ko kanimo ang ilang mga sundalo nga labihan kadaghan aron mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.’ ” Nagkampo nga nagaatbangay ang mga Israelinhon ug ang mga Aramehanon sulod sa pito ka adlaw. Ug sa ikapito ka adlaw naggira sila. Sa usa lang ka adlaw nakapatay ang mga Israelinhon ug 100,000 ka mga sundalo nga mga Aramehanon. Ang nahibiling mga Aramehanon nangikyas paingon sa lungsod sa Afek, diin ang 27,000 kanila nalumpagan sa paril sa lungsod. Miikyas usab didto si Ben Hadad, ug nagtago sa kinasuloran nga kuwarto sa balay. Miingon ang iyang mga opisyal kaniya, “Nakadungog kami nga maloloy-on kuno ang mga hari sa Israel. Busa moadto kami sa hari sa Israel ug magpakita sa among pagpaubos pinaagi sa pagtapis ug sako ug paghigot ug pisi sa among ulo. Basin pa ug dili ka niya patyon.” Busa nagtapis sila ug sako ug gihiktan nila ug pisi ang ilang mga ulo. Unya miadto sila sa hari sa Israel ug miingon, “Si Ben Hadad nga imong alagad nagahangyo nga kon mahimo dili mo lang siya patyon.” Mitubag ang hari, “Buhi pa diay siya? Si Ben Hadad mora lang ug akong igsoon.” Giisip sa mga opisyal ang tubag sa hari nga usa ka timailhan nga may paglaom sila, busa miingon dayon sila, “Oo, si Ben Hadad morag imong igsoon.” Miingon ang hari, “Dad-a ninyo siya dinhi kanako.” Pag-abot ni Ben Hadad, gipasakay siya ni Ahab sa iyang karwahe. Miingon si Ben Hadad kang Ahab, “Iuli ko kanimo ang mga lungsod nga giilog sa akong amahan gikan sa imong amahan. Ug mahimo kang magpatukod ug mga baligyaanan sa Damascus, sama sa gihimo sa akong amahan sa Samaria.” Miingon si Ahab, “Himuon ta kining usa ka kasabotan, ug unya, buhian ko ikaw.” Busa naghimo sila ug kasabotan ug gibuhian ni Ahab si Ben Hadad. Unya, gisugo sa Ginoo ang usa ka tawo, nga miyembro sa mga propeta, sa pag-ingon sa iyang kauban, “Sumbaga ako.” Apan mibalibad ang tawo. Busa miingon siya sa tawo, “Tungod kay wala mo tumana ang Ginoo, patyon ikaw sa liyon pagbiya mo gayod dinhi.” Pagbiya sa tawo, nakita siya sa liyon ug gipatay. May nakita na usab ang propeta nga usa ka tawo ug miingon siya, “Sumbaga ako.” Busa gisumbag siya sa tawo ug nasamdan siya. Unya milakaw ang propeta, mitindog sa dalan, ug naghulat sa hari sa Israel nga moagi. Gibutangan niya ug bendahi ang iyang mga mata aron dili siya mailhan. Pag-agi sa hari, misinggit ang propeta ngadto kaniya, “Sir, miuban ako sa gira, ug didto may tawo nga nagdala kanako ug bihag ug miingon, ‘Bantayi kining tawhana. Kon makaikyas siya, patyon ka o pabayron ug 35 ka kilo nga pilak.’ Apan samtang nagkapuliki ako sa ubang mga buluhaton, nakaikyas ang bihag.” Miingon ang hari, “Silotan ka basi sa imong giingon.” Unya gikuha sa propeta ang bendahi sa iyang mga mata, ug nailhan siya sa hari sa Israel nga usa sa mga propeta. Miingon siya sa hari, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Tungod kay gibuhian mo ang tawo nga giingon ko nga angayng patyon, patyon ka puli kaniya, ug patyon usab ang imong katawhan puli sa iyang katawhan.’ ” Mipauli ang hari sa Israel sa iyang palasyo sa Samaria nga masuk-anon ug nagmugtok. Karon, may usa ka tawo nga taga-Jezreel nga ginganlag Nabot. May ubasan siya sa Jezreel tapad sa palasyo ni Ahab nga hari sa Samaria. Usa niana ka higayon, miingon si Ahab kang Nabot, “Tungod kay duol sa akong palasyo ang imong ubasan, ihatag na lang kana kanako aron akong himuon nga tamnanan ug mga utan. Bayloan ko kini ug mas maayong ubasan, o kon gusto ka, bayran ko ikaw sa ensakto nga presyo.” Giadtoan siya ni Jezebel nga iyang asawa ug gipangutana, “Nganong naguol ka? Nganong dili ka mokaon?” Mitubag siya sa iyang asawa, “Giingnan ko si Nabot nga paliton ko ang iyang ubasan o kaha bayloan ko kini ug mas maayong ubasan kon gusto siya, apan wala siya mosugot.” Miingon si Jezebel, “Dili ba hari ka man sa Israel? Bangon ug kaon! Paglipay kay ihatag ko kanimo ang ubasan ni Nabot nga taga-Jezreel.” Busa nagsulat si Jezebel sa ngalan ni Ahab. Giselyohan niya kini sa selyo sa hari, ug gipadala sa mga tigdumala ug sa uban pang mga opisyal sa lungsod diin nagpuyo si Nabot. Mao kini ang mensahe sa iyang sulat: “Tigoma ninyo ang mga katawhan aron magpuasa, ug palingkora ninyo si Nabot atubangan sa mga tawo. Unya palingkora ninyo atbang kaniya ang duha ka daotang tawo aron sa pag-akusar kaniya nga gitunglo niya ang Dios ug ang hari. Dad-a dayon ninyo si Nabot sa gawas sa lungsod ug batoha hangtod mamatay.” Gihimo sa mga tigdumala ug sa uban pang mga opisyal ang giingon kanila ni Jezebel sa sulat. Gitigom nila ang mga tawo aron magpuasa ug gipalingkod nila si Nabot atubangan sa mga tawo. Unya may miabot nga duha ka daotang tawo ug milingkod atubangan ni Nabot, ug giakusar nila siya atubangan sa mga tawo. Miingon sila, “Gitunglo ni Nabot ang Dios ug ang hari.” Busa gidala nila si Nabot sa gawas sa lungsod ug gibato hangtod namatay. Unya nagsulat sila kang Jezebel nga gibato nila si Nabot ug patay na. Pagkahibalo ni Jezebel nga patay na si Nabot, miingon siya kang Ahab, “Patay na si Nabot. Busa lakaw ug panag-iyaha ang ubasan ni Nabot nga dili niya ibaligya kanimo.” Pagkadungog ni Ahab nga patay na si Nabot, milakaw siya dayon sa pagpanag-iya sa ubasan niini. Miingon ang Ginoo kang Elias nga taga-Tishbe, “Lakaw ug adtoa si Ahab nga hari sa Israel, nga atua magpuyo sa Samaria. Atua siya sa ubasan ni Nabot aron sa pagpanag-iya niini. Ingna siya nga mao kini ang akong giingon: ‘Human mo patya ang tawo, kuhaon mo pa apil ang iyang yuta? Tungod sa imong gihimo, tilapan usab sa mga iro ang imong dugo sa dapit diin gitilapan nila ang dugo ni Nabot.’ ” Pagkakita ni Ahab kang Elias miingon siya, “Nakit-an ra gayod ako sa akong kaaway!” Mitubag si Elias, “Oo, mianhi ako kanimo tungod kay gitugyan mo ang imong kaugalingon sa paghimo ug daotan atubangan sa Ginoo! Mao kini ang giingon sa Ginoo kanimo: ‘Padad-an ko ikaw ug katalagman. Pamatyon ko ang tanan mong kaliwat nga lalaki, ulipon man o dili. Laglagon ko ang imong panimalay sama sa gihimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat, ug sa panimalay ni Baasha nga anak ni Ahia, tungod kay gipalagot mo ako ug ikaw ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel.’ “Ug mahitungod kang Jezebel, miingon ang Ginoo nga kan-on siya sa mga iro didto sa paril sa Jezreel. Ang mga miyembro sa imong panimalay nga mangamatay sa lungsod kan-on sa mga iro, ug ang mangamatay sa uma kan-on sa mga langgam.” (Wala gayoy tawo nga sama kang Ahab nga nagtuygan sa iyang kaugalingon sa paghimo ug daotan atubangan sa Ginoo, nga sinulsolan sa iyang asawa nga si Jezebel. Gihimo niya ang labing ngil-ad nga butang pinaagi sa pagsimba ug mga dios-dios, sama sa gihimo sa mga Amorihanon nga giabog sa Ginoo gikan niini nga yuta sa pag-abot sa mga Israelinhon.) Pagkadungog ni Ahab sa gisulti ni Elias, gigisi niya ang iyang bisti ug nagbistig sako, ug nagpuasa. Natulog siya nga nagbistig sako ug naglakaw-lakaw nga masulob-on. Miingon ang Ginoo kang Elias nga taga-Tishbe, “Nakita mo ba kon giunsa pagpaubos ni Ahab sa iyang kaugalingon sa akong atubangan? Tungod kay nagpaubos siya, dili ko ipadala ang kalaglagan sa iyang panahon, ipadala ko kini sa iyang panimalay kon ang iya nang anak ang maghari.” Walay gira nga nahitabo tali sa Aram ug Israel sulod sa tulo ka tuig. Sa ikatulo ka tuig nakigkita si Jehoshafat nga hari sa Juda kang Ahab nga hari sa Israel. Miingon si Ahab sa iyang mga opisyal, “Nahibalo kamo nga kita ang tag-iya sa Ramot Gilead. Apan nganong wala man kita maghimo ug paagi nga mabawi ta kini gikan sa hari sa Aram?” Busa gipangutana ni Ahab si Jehoshafat, “Mouban ka ba kanako sa pagpakiggira sa Ramot Gilead?” Mitubag si Jehoshafat kang Ahab, “Andam akong mouban kanimo, ug andam ako nga ipagamit kanimo ang akong mga sundalo ug mga kabayo. Apan mangutana una kita sa Ginoo kon unsay iyang ikasulti.” Busa gipatawag ni Ahab ang mga propeta—mga 400 silang tanan, ug gipangutana, “Molakaw ba ako sa pagpakiggira sa Ramot Gilead o dili?” Mitubag sila, “Lakaw, kay hatagan ka sa Ginoo ug kadaogan!” Apan nangutana si Jehoshafat, “Wala na bay lain dinhi nga propeta sa Ginoo nga atong mapangutan-an?” Mitubag si Ahab kang Jehoshafat, “Aduna pay usa nga mahimo natong mapangutan-an—si Miqueas nga anak ni Imla. Apan nasuko ako kaniya kay wala gayod siyay maayong gitagna bahin kanako kondili pulos lang daotan.” Mitubag si Jehoshafat, “Ayaw pagsulti ug ingon niana.” Busa gipatawag ni Ahab ang usa ka opisyal ug giingnan, “Dad-a dayon ninyo dinhi si Micqueas nga anak ni Imla.” Niadtong higayona, si Ahab nga hari sa Israel ug si Jehoshafat nga hari sa Juda, nga nagbisti sa ilang harianon nga mga bisti, nanglingkod sa ilang tagsa-tagsa ka trono didto sa giokanan dapit sa pultahan sa Samaria. Ug diha sa ilang atubangan mihatag ang mga propeta sa ilang mga panagna. Unya si Zedekia nga anak ni Kenaana naghimog sungay-sungay nga puthaw. Miingon siya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Pinaagi niini nga sungay, laglagon mo ang mga Aramehanon hangtod nga mahurot sila.’ ” Mao usab ang giingon sa tanang mga propeta. Miingon sila, “Sulonga ang Ramot Gilead, Haring Ahab, ug modaog ka, kay itugyan kini sa Ginoo kanimo.” Sa laing bahin, ang gisugo sa pagkuha kang Micqueas miingon kaniya, “Ang tanang propeta managsama nga miingon nga magmadaogon ang hari, busa kinahanglan nga mao usab kana ang imong isulti.” Apan miingon si Micqueas, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga isulti ko lang ang ipasulti niya kanako.” Pag-abot ni Micqueas ngadto kang Haring Ahab nangutana kini kaniya, “Micqueas, sulongon ba namo ang Ramot Gilead o dili?” Mitubag si Micqueas, “Sulonga ninyo ug magmalampuson kamo, kay itugyan kini sa Ginoo kaninyo.” Apan miingon ang hari kang Micqueas, “Kapila ko ba ikaw papanumpaa nga ang tinuod lang gayod ang imong isulti kanako sa ngalan sa Ginoo?” Busa miingon si Micqueas, “Nakita ko sa panan-awon nga nagkatag ang mga Israelinhon sa mga bukid sama sa mga karnero nga walay magbalantay, ug miingon ang Ginoo, ‘Wala nay agalon kining mga tawhana. Papaulia sila nga malinawon.’ ” Miingon si Ahab kang Jehoshafat, “Dili ba giingnan ko na man ikaw? Wala gayod siyay maayong gitagna alang kanako kondili pulos lang daotan!” Mipadayon pag-ingon si Micqueas, “Pamatia ang mensahe sa Ginoo! Nakita ko ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono, ug ang tanang mga langitnong binuhat nagtindog dapit sa iyang wala ug sa iyang tuo. Unya miingon ang Ginoo, ‘Kinsay mohaylo kang Ahab sa Israel nga mosulong sa Ramot Gilead aron mamatay siya didto?’ Lain-lain ang tubag sa langitnong mga binuhat. Unya may espiritu nga mitindog atubangan sa Ginoo ug miingon, ‘Ako ang mohaylo kaniya.’ Nangutana ang Ginoo, ‘Sa unsa nga paagi?’ Mitubag siya, ‘Moadto ako ug pasultihon kog bakak ang mga propeta ni Ahab.’ Miingon ang Ginoo, ‘Lakaw ug buhata kana. Magmalampuson ka sa paghaylo kaniya.’ ” Unya miingon si Micqueas, “Mao kadto ang nahitabo. Gipadad-an sa Ginoo kining imong mga propeta ug espiritu nga mipasulti kanila ug bakak. Pagbuot sa Ginoo nga malaglag ka.” Unya miduol si Zedekia nga anak ni Kenaana kang Micqueas ug gisagpa niya kini. Miingon si Zedekia, “Diin moagi ang Espiritu sa Ginoo sa dihang mibiya siya kanako aron makigsulti kanimo?” Mitubag si Micqueas, “Mahibaloan mo kini sa adlaw nga mapildi kamo sa pakiggira ug mosulod ka sa kinasuokan nga kuwarto aron pagtago.” Mimando dayon si Ahab, “Dakpa ninyo si Micqueas ug dad-a balik kang Amon nga pangulo sa lungsod ug kang Joas nga akong anak. Ingna ninyo sila nga nagmando ako nga prisohon kining tawhana ug hatagan lang ug pan ug tubig hangtod nga makabalik ako nga wala maunsa gikan sa gira.” Miingon si Micqueas, “Kon makabalik ka pa nga wala maunsa, nan, ang Ginoo wala magsulti pinaagi kanako.” Unya miingon si Micqueas sa tanang mga tawo didto, “Timan-i ninyo ang akong gisulti!” Busa misulong sa Ramot Gilead si Ahab nga hari sa Israel ug si Jehoshafat nga hari sa Juda. Miingon si Ahab kang Jehoshafat, “Sa panahon sa gira, magpakaaron-ingnon ako nga dili hari, apan ikaw, magsul-ob ka sa imong harianong bisti.” Busa nagpakaaron-ingnon si Ahab, ug miadto sila sa gira. Unya, nagmando ang hari sa Aram sa 32 ka mga komander sa iyang mga tigkarwahe, “Ayaw kamo pagpakiggira ni bisan kinsa, gawas lang sa hari sa Israel.” Pagkakita sa mga komander sa mga tigkarwahe kang Jehoshafat, abi nilag siya ang hari sa Israel, busa midasdas sila kaniya. Apan pagsinggit ni Jehoshafat, nakita nila nga dili diay siya ang hari sa Israel, busa miundang sila sa paggukod kaniya. Apan may usa ka Aramehanon nga nanaghap nga namana ug naigo niya si Ahab sa bahin sa iyang lawas diin mag-abot ang mga panagang sa lawas nga iyang gisul-ob. Miingon si Ahab sa nagdala sa iyang karwahe, “Ipahilayo ako sa away kay nasamdan ako!” Ug misamot kainit ang gira niadtong adlawa, ug unya ang hari sa Israel nagsandig na lang sa iyang karwahe nga nagaatubang sa mga Aramehanon. Pagkagabii namatay siya, ug mibanaw ang iyang dugo ilalom sa karwahe. Sa pagsalop sa adlaw, may singgit nga nabati sa mga sundalo sa Israel, “Pamauli na kamo sa inyong tagsa-tagsa ka mga dapit!” Ug tuod man namatay ang hari sa Israel ug gidala ang iyang patayng lawas sa Samaria, ug didto gilubong. Gihugasan nila ang karwahe sa kaligoanan sa Samaria, diin gakaligo ang mga babayeng nagabaligya sa ilang dungog, ug gitilapan sa mga iro ang iyang dugo. Nahitabo kini sumala sa giingon sa Ginoo. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Ahab, ug ang tanan nga iyang gihimo, apil ang pagpatukod niya sa palasyo nga bangkil sa elepante ug sa mga lungsod, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Ahab, si Ahazia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Jehoshafat nga anak ni Asa sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Ahab sa Israel. Nagaedad si Jehoshafat ug 35 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 25 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Azuba nga anak ni Shilhi. Gisunod ni Jehoshafat ang pagkinabuhi sa iyang amahan nga si Asa. Gihimo niya ang matarong atubangan sa Ginoo. Apan wala niya panguhaa ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa ang mga tawo padayong naghalad ug nagsunog ug insenso didto. May maayo usab nga relasyon si Jehoshafat sa hari sa Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoshafat, ang iyang bantogang mga binuhatan, apil ang iyang mga pagpakiggira, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Gipang-abog niya gikan sa Juda ang mga lalaki ug mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog sa mga simbahanan diha sa habog nga dapit, nga wala mapapahawa sa panahon sa iyang amahan nga si Asa. Niadtong panahona walay hari sa Edom; gidumalahan lang kini sa usa ka pangulo nga gipili ni Jehoshafat. Nagpahimo si Jehoshafat ug mga barko nga pangnegosyo nga mobiyahe sa Ofir aron magkuha ug bulawan. Apan wala kini nakabiyahe kay nangaguba kini sa Ezion Geber. Niadtong panahona, miingon si Ahazia nga anak ni Ahab kang Jehoshafat, “Paubana ang akong mga tawo sa imong mga tawo sa paglawig.” Apan wala mosugot si Jehoshafat. Sa dihang namatay si Jehoshafat, gilubong siya sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Jehoram nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Ahazia nga anak ni Ahab sa ika-17 nga tuig sa paghari ni Jehoshafat sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, tungod kay gisunod niya ang iyang amahan ug inahan, ug si Jeroboam nga anak ni Nebat, nga mao ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Nagsimba siya ug nagaalagad kang Baal, busa gipalagot niya ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sama sa gihimo sa iyang amahan. Human namatay si Ahab, nagrebelde ang Moab sa Israel. Usa niana ka adlaw, nalusot si Ahazia sa rehas-rehas nga bintana sa ibabaw nga kuwarto sa iyang palasyo sa Samaria, ug nabaldado siya. Busa nagpadala siya ug mga mensahero sa pagpangutana sa dios sa Ekron nga si Baal Zebub, kon maulian pa ba siya. Unya, miingon ang anghel sa Ginoo kang Elias nga taga-Tishbe, “Tagboa ang mga mensahero sa hari sa Samaria ug isulti kini kanila: Nganong didto man kamo mangutana sa dios sa Ekron nga si Baal Zebub? Wala ba diay Dios sa Israel? Busa ingna ninyo si Ahazia nga mao kini ang giingon sa Ginoo kaniya, ‘Dili ka na makabangon pa sa imong gihigdaan. Mamatay ka gayod!’ ” Busa milakaw si Elias. Sa dihang nakabalik ang mga mensahero sa hari, gipangutana niya sila, “Nganong namalik man kamo?” Mitubag sila, “May tawo nga mitagbo kanamo ug miingon nga mobalik kami kanimo ug isulti kining giingon sa Ginoo: ‘Nganong nagsugo ka ug mga tawo sa pagpangutana sa dios sa Ekron nga si Baal Zebub? Wala ba diay Dios sa Israel? Busa dili ka na makabangon pa sa imong gihigdaan. Mamatay ka gayod!’ ” Nangutana ang hari kanila, “Unsay hitsura sa tawo nga mitagbo ug miingon niini kaninyo?” Mitubag sila, “Balhiboon siya ug nagbakos siya ug panit.” Miingon ang hari, “Si Elias kadto nga taga-Tishbe.” Unya gipaadto sa hari ngadto kang Elias ang usa ka opisyal, uban sa iyang 50 ka mga tawo. Naabtan sa opisyal si Elias nga nagalingkod ibabaw sa bungtod. Giingnan niya kini, “Alagad sa Dios, nagaingon ang hari nga moadto ka kaniya.” Mitubag si Elias sa opisyal, “Kon alagad ako sa Dios, hinaut nga may moabot nga kalayo gikan sa langit nga molamoy kanimo ug sa imong 50 ka mga tawo!” Unya may miabot nga kalayo gikan sa langit ug gilamoy niini ang opisyal ug ang iyang mga tawo. Nagpadala pag-usab ang hari ngadto kang Elias ug laing opisyal uban sa iyang 50 ka mga tawo. Miingon ang opisyal kang Elias, “Alagad sa Dios, nagaingon ang hari nga moadto ka kaniya karon dayon!” Mitubag si Elias, “Kon alagad ako sa Dios, hinaut nga may moabot nga kalayo gikan sa langit nga molamoy kanimo ug sa imong 50 ka mga tawo.” Unya may miabot nga kalayo sa Dios gikan sa langit ug gilamoy ang opisyal ug ang iyang 50 ka mga tawo. Nagpadala ang hari ug ikatulong opisyal uban sa iyang 50 ka mga tawo. Pag-abot sa opisyal kang Elias miluhod siya kang Elias agig pagtahod, ug nagpakilooy, “Alagad sa Dios, malooy ka kanako ug sa akong mga tawo. Ayaw ako pagpatya, lakip na kining 50 nimo ka mga alagad. Nahibaloan ko nga gilamoy sa kalayo nga gikan sa langit ang nahaunang duha ka mga opisyal ug ang tanan nilang mga tawo. Apan kaloy-i intawon kami!” Miingon ang anghel sa Ginoo kang Elias, “Uban kaniya, ug ayaw kahadlok.” Busa miuban si Elias sa opisyal ngadto sa hari. Pag-abot ni Elias miingon siya sa hari, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Nganong nagpadala ka man ug mga mensahero sa pagpangutana sa dios sa Ekron nga si Baal Zebub? Wala ba diay Dios sa Israel? Busa dili ka na makabangon pa sa imong gihigdaan. Mamatay ka gayod!’ ” Busa namatay si Ahazia sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Elias. Tungod kay wala siyay anak nga lalaki, si Joram nga iyang igsoon mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Naghari si Joram sa ikaduhang tuig sa paghari ni Jehoram nga anak ni Jehoshafat nga hari sa Juda. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Ahazia, ug ang iyang mga gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa wala pa dad-a sa Ginoo si Elias sa langit pinaagi sa usa ka alimpulos, nagalakaw sa dalan si Elias ug si Eliseo gikan sa Gilgal. Miingon si Elias kang Eliseo, “Dinhi ka lang, kay paadtoon ako sa Ginoo sa Betel.” Apan miingon si Eliseo, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo ug kanimo nga dili gayod ako mobulag kanimo.” Busa nangadto sila sa Betel. Unya may grupo sa mga propeta didto sa Betel nga miadto kang Eliseo ug nangutana, “Nahibalo ka ba nga kuhaon na sa Ginoo karong adlawa ang imong agalon?” Mitubag si Eliseo, “Oo, nahibalo ako, apan paghilom lang kamo.” Unya miingon si Elias kang Eliseo, “Dinhi ka lang, kay paadtoon ako sa Ginoo sa Jerico.” Mitubag si Eliseo, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo ug kanimo nga dili gayod ako mobulag kanimo.” Busa nangadto sila sa Jerico. Unya ang grupo sa mga propeta didto sa Jerico miduol kang Eliseo ug nangutana, “Nahibalo ka ba nga kuhaon na sa Ginoo karong adlawa ang imong agalon?” Mitubag si Eliseo, “Oo, nahibalo ako, apan paghilom lang kamo.” Unya miingon si Elias kang Eliseo, “Dinhi ka lang, kay paadtoon ako sa Ginoo sa may Suba sa Jordan.” Mitubag si Eliseo, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo ug kanimo nga dili gayod ako mobulag kanimo.” Busa mipadayon silang duha sa paglakaw. Adunay 50 ka tawo nga miyembro sa grupo sa mga propeta nga nangadto ug nanindog sa dapit nga dili kaayo layo sa gitindogan ni Elias ug ni Eliseo sa may Suba sa Jordan. Gihubo ni Elias ang iyang kupo ug gilukot kini, ug gihapak sa tubig. Nabahin ang tubig, ug nanabok silang duha sa malang yuta. Sa dihang nakatabok na sila, miingon si Elias kang Eliseo, “Unsay gusto mo nga akong buhaton alang kanimo sa dili pa ako kuhaon gikan kanimo?” Mitubag si Eliseo, “Hinaut nga madawat ko ang duha ka pilo sa imong gahom. ” Miingon si Elias, “Lisod kanang imong gipangayo. Apan, kon makita mo nga ginakuha ako gikan kanimo, madawat mo kini, apan kon dili, dili mo kini madawat.” Samtang naglakaw sila ug nagaestoryahanay, kalit lang nga may miabot nga karwahe nga kalayo nga giguyod sa mga kabayo nga kalayo. Miagi kini sa ilang taliwala ug nabulag sila, ug gidala si Elias sa langit pinaagi sa usa ka alimpulos. Nakita kini ni Eliseo ug misinggit siya, “Amahan ko! Amahan ko! Ang mga karwahe ug mga tigkarwahe sa Israel! ” Ug sa dihang wala na niya makita si Elias, gigisi niya ang iyang bisti sa duha ka bahin sa pagpakita sa iyang pagsubo. Unya gipunit niya ang kupo ni Elias nga nahulog, ug mibalik siya sa daplin sa Suba sa Jordan ug mitindog didto. Gihapak niya sa tubig ang kupo ni Elias ug miingon, “Hain na ang Ginoo, ang Dios ni Elias?” Sa iyang gihimo, nabahin ang tubig, ug mitabok siya. Sa dihang nakita sa grupo sa mga propeta nga gikan sa Jerico ang nahitabo, miingon sila, “Anaa kaniya ang gahom ni Elias.” Busa gitagbo nila si Eliseo ug miyukbo sila agig pagtahod kaniya. Miingon sila, “Kami nga imong mga alagad may 50 ka mga tawo nga may abilidad. Kon gusto mo, atong ipapangita kanila ang imong agalon. Basin ug gidala lang siya sa Espiritu sa Ginoo sa usa ka bukid o sa usa ka patag.” Mitubag si Eliseo, “Ayaw sila palakwa.” Apan namugos gayod sila hangtod nga naulaw na siya nga mobalibad. Busa miingon siya, “Sige, palakwa ninyo sila.” Busa gipalakaw nila ang 50 ka mga tawo, ug sulod sa tulo ka adlaw gipangita nila si Elias apan wala gayod nila kini makita. Pagbalik nila kang Eliseo, nga didto pa sa Jerico, giingnan sila ni Eliseo, “Dili ba nagaingon man ako kaninyo nga dili kamo manglakaw?” Ang mga tawo sa lungsod sa Jerico miingon kang Eliseo, “Sir, nakita mo man nga maayo ang nahimutangan sa among lungsod. Apan dili maayo ang tubig, ug tungod niini walay motubo nga mga tanom.” Miingon si Eliseo, “Dad-i ako ninyog bag-o nga yahong ug butangi ug asin.” Busa gidad-an nila siya niini. Unya miadto siya sa tuboran ug giitsa didto ang asin ug miingon, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Gihinloan ko na kining tubiga, ug dili na kini makapatay o makapaundang sa pagtubo sa tanom. ’ ” Ug sukad niadto, hinlo na ang tubig, sumala sa giingon ni Eliseo. Mibiya si Eliseo sa Jerico ug miadto sa Betel. Samtang naglakaw siya sa dalan, may mga batan-ong lalaki nga nanggawas gikan sa usa ka lungsod ug mibugalbugal kaniya. Miingon sila, “Upaw, pahawa dinhi! Upaw, pahawa dinhi!” Miatubang si Eliseo ug gitan-aw niya ang mga batan-ong lalaki, ug gitunglo sa ngalan sa Ginoo. Unya may duha ka bayeng oso nga nanggawas gikan sa kakahoyan ug gikunis-kunis ang 42 ka mga batan-ong lalaki. Unya miadto si Eliseo sa Bukid sa Carmel, ug pagkahuman mibalik siya sa Samaria. Nahimong hari sa Israel si Joram nga anak ni Ahab sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Jehoshafat sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 12 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, apan dili sama kadaotan sa gihimo sa iyang amahan ug inahan. Gipangguba niya ang handomanan nga bato nga gipahimo sa iyang amahan isip pagpasidungog kang Baal. Apan gisunod niya ang gibuhat nga mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Ug wala gayod siya mobiya niini. Si Mesha nga hari sa Moab tig-alima ug mga karnero, ug kada tuig maghatagan siya ngadto sa hari sa Israel ug 100,000 ka batan-ong mga karnero nga lalaki, ug balhibo sa 100,000 ka gulang nga mga karnero nga lalaki. Apan pagkamatay ni Ahab, nagrebelde siya sa hari sa Israel. Busa gitigom ni Joram ang tibuok Israel ug nanggawas sila sa Samaria sa pagsulong sa Moab. Gipadala niya kini nga mensahe kang Jehoshafat nga hari sa Juda: “Nagrebelde kanako ang hari sa Moab. Mouban ka ba kanako sa pagpakiggira kanila?” Mitubag si Jehoshafat, “Oo, andam akong mouban kanimo, ug andam ako nga ipagamit kanimo ang akong mga sundalo ug mga kabayo.” Unya nangutana si Jehoshafat, “Asa man kita moagi kon mosulong na kita?” Mitubag si Joram, “Didto sa kamingawan sa Edom.” Busa nanglakaw ang hari sa Israel ug ang hari sa Juda, apil ang hari sa Edom. Sa ilang pagpanglakaw sulod sa pito ka adlaw, nahutdan ug tubig ang mga sundalo ug ang ilang mga mananap. Miingon ang hari sa Israel, “Alaot gayod kitang tulo ka hari! Gidala kita sa Ginoo dinhi aron itugyan ngadto sa hari sa Moab.” Apan nangutana si Jehoshafat, “Wala bay propeta sa Ginoo dinhi? Kon anaa, makapangutana kita sa Ginoo pinaagi kaniya kon unsay atong buhaton.” Mitubag ang usa ka opisyal sa hari sa Israel, “Ania dinhi si Eliseo nga anak ni Shafat. Katabang siya kaniadto ni Elias.” Miingon si Jehoshafat, “Mosulti ang Ginoo pinaagi kaniya.” Busa nangadto ang hari sa Israel, Juda, ug Edom kang Eliseo. Miingon si Eliseo sa hari sa Israel, “Unsay akong labot kanimo? Adto sa mga propeta sa imong amahan ug inahan.” Miingon ang hari sa Israel, “Dili! Kay ang Ginoo mao ang nagdala kanamong tulo dinhi aron itugyan ngadto sa hari sa Moab.” Miingon si Eliseo, “Atubangan sa buhi ug Makagagahom nga Ginoo nga akong ginaalagaran, moingon ako nga kon dili lang tungod sa akong pagtahod kang Jehoshafat nga hari sa Juda, dili gayod ako manumbaling kanimo. Sige, dad-i ako dinhi ug tawo nga makahibalong motukar ug harpa.” Samtang gitukar ang harpa, gigamhan sa Ginoo si Eliseo, ug miingon siya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Patubigan ko pag-usab kining yuta. Bisag walay ulan o hangin, mapuno sa tubig kining yuta, ug makainom kamo ug ang inyong mga mananap. Sayon lang kining butanga alang sa Ginoo. Itugyan usab niya kaninyo ang mga Moabihanon. Laglagon ninyo ang ilang maayong mga lungsod nga nalibotan sa mga paril. Pamutlon ninyo ang ilang mga maayong kahoy, sampongan ang tanan nilang mga tuboran, ug daoton ang ilang maayong mga yuta pinaagi sa pagtambak ug mga bato.’ ” Pagkasunod buntag, sa panahon sa paghalad, midagayday ang tubig gikan sa Edom, ug napuno sa tubig ang maong yuta. Unya, nakabalita ang tanang Moabihanon nga mosulong ang tulo ka hari kanila. Busa gitigom nila ang tanang makahimo na sa pagpakiggira, bata man o tigulang, ug gipahimutang sila sa utlanan sa Moab. Pagbangon nila pagkabuntag, nakita nila ang tubig nga morag dugo sa kapula tungod sa sidlak sa adlaw. Miingon sila, “Dugo kana! Sigurado nga nagaaway ang tulo ka hari ug nagpinatyanay sila. Dali, kuhaon nato ang ilang mga kabtangan!” Apan pag-abot sa mga Moabihanon sa kampo sa mga Israelinhon, nanggawas ang mga Israelinhon ug midasdas kanila hangtod nga nangikyas sila. Gigukod sila sa mga Israelinhon hangtod sa ilang lugar ug gipamatay. Gipangguba sa mga Israelinhon ang mga lungsod, ug giitsahan ug mga bato ang maayong kaumahan hangtod nga nalukop kini sa mga bato. Gipangsampongan nila ang mga tuboran ug gipangputol ang mga maayong kahoy. Ang Kir Hareset na lang ang nahibilin, apan gilibotan pa gayod nila kini ug gipildi. Pagkakita sa hari sa Moab nga mapildi na sila sa gira, gidala niya ang iyang 700 ka mga tawo nga may mga espada sa paglusot sa mga sundalo sa hari sa Edom, apan napakyas sila. Busa gikuha niya ang iyang kamagulangang anak nga mao unta ang mopuli kaniya ingon nga hari, ug gisunog niya kini sa may paril ingon nga halad. Tungod niini labihan gayod ang kasuko batok sa mga Israelinhon, busa gipasagdan nalang nila ang hari sa Moab ug mipauli sila sa ilang nasod. May usa ka biyuda nga ang kanhi niyang bana miyembro sa grupo sa mga propeta. Nangayo siya ug tabang kang Eliseo. Miingon siya, “Patay na ang akong bana nga imong alagad ug nasayod ka nga mitahod siya sa Ginoo. Apan karon, ania ang tawo nga iyang nautangan aron pagkuha sa among duha ka anak nga lalaki aron himuong ulipon.” Miingon si Eliseo kaniya, “Unsa may ikatabang ko kanimo? Sultihi ako, unsay anaa sa imong balay?” Mitubag ang babaye, “Wala gayod, sir, gawas lang sa usa ka gamayng tibod nga lana.” Miingon si Eliseo, “Adtoi ang tanan mong mga silingan ug panghulam ug daghang mga sudlanan. Unya panulod kamo sa imong mga anak sa inyong balay ug sirad-i ninyo ang pultahan. Ibubo ang lana sa tibod ngadto sa tanang sudlanan, ug ilain ang mapuno nga sudlanan.” Busa mipauli ang babaye ug nanirado sila sa iyang mga anak. Unya gidala sa iyang mga anak ang mga sudlanan ngadto kaniya, ug gibubo niya niini ang lana. Sa dihang napuno na ang tanang sudlanan, miingon siya sa iyang anak, “Hatagi pa ako ug sudlanan.” Mitubag ang iyang anak, “Wala nay sudlanan.” Ug miundang pag-agas ang lana. Miadto ang babaye kang Eliseo nga alagad sa Dios ug gisuginlan niya kini sa nahitabo. Miingon si Eliseo kaniya, “Lakaw ug ibaligya ang lana ug bayri ang imong mga utang. May mahibilin pa nga kuwarta nga igo nga makabuhi kanimo ug sa imong mga anak.” Usa ka adlaw, miadto si Eliseo sa Shunem. May adunahang babaye didto nga miagda kaniya sa pagkaon. Sukad niadto, kon moagi si Eliseo sa Shunem, mohapit siya sa balay sa babaye aron mokaon. Unya miingon ang babaye sa iyang bana, “Nahibalo ako nga kining tawo nga kanunay maghapitan dinhi kanato usa ka balaan nga alagad sa Dios. Himoan nato siya ug gamay nga kuwarto sa atop, ug ato kining butangan ug katre, lamisa, bangko, ug suga, aron duna siyay kapuy-an kon moanhi siya dinhi kanato.” Usa ka adlaw, sa dihang miadto si Eliseo sa Shunem, misaka siya sa kuwarto ug mipahulay didto. Gisugo niya ang iyang sulugoon nga si Gehazi nga tawgon ang babaye. Busa gitawag ni Gehazi ang babaye, ug pag-abot sa babaye, miingon si Eliseo sa iyang sulugoon, “Pangutan-a siya kon unsay atong mahimo alang kaniya, sa iyang maayong pag-atiman kanato. Tingalig aduna siyay buot ihangyo sa hari o sa komander sa mga sundalo.” Mitubag ang babaye, “ Dili na kinahanglan, kay maayo ang akong kahimtang dinhi uban sa akong mga katagilungsod.” Nangutana si Eliseo kang Gehazi, “Unsa kahay atong mahimo alang kaniya?” Mitubag si Gehazi, “Wala siyay anak nga lalaki ug tigulang na ang iyang bana.” Miingon si Eliseo, “Tawga siya pag-usab.” Busa gitawag ni Gehazi ang babaye, ug sa nagtindog na siya didto sa pultahan, miingon si Eliseo kaniya, “Sa ingon niini nga panahon sa sunod tuig magkugos ka na ug batang lalaki.” Mitubag ang babaye, “Ayaw pagbakak kanako, sir. Alagad ka sa Dios.” Ug namabdos gayod ang babaye, ug nanganak kini ug lalaki sa mao gayod nga panahon pagkasunod tuig, sumala sa giingon ni Eliseo kaniya. Usa ka adlaw, sa dihang dako na ang bata, miadto kini sa iyang amahan nga nagtrabaho didto sa uma uban sa mga mangangani. Ug miingon siya sa iyang amahan, “Sakit kaayo ang akong ulo!” Miingon ang iyang amahan ngadto sa sulugoon, “Dad-a siya ngadto sa iyang inahan!” Busa gidala sa sulugoon ang bata ngadto sa iyang inahan. Gisabak sa inahan ang bata hangtod pagkaudto ug unya namatay. Misaka ang inahan ug gibutang ang patayng lawas sa iyang anak sa katre sa alagad sa Dios. Unya migawas siya sa kuwarto ug gisira ang pultahan. Gitawag sa babaye ang iyang bana ug giingnan, “Palihog, padad-i ako ug usa ka sulugoon ug usa ka asno aron makadali akog adto sa alagad sa Dios, ug makabalik dayon.” Nangutana ang iyang bana, “Nganong moadto ka man karong adlawa nga dili man kini Pista sa Pagsugod sa Bulan o Adlaw nga Igpapahulay?” Mitubag ang babaye, “Sige lang.” Busa gimuntorahan sa babaye ang asno ug miingon sa iyang sulugoon, “Pagdali! Ug ayaw pahinaya ug dagan ang asno kon dili ako moingon kanimo.” Busa milakaw sila, ug nakaabot sila sa Bukid sa Carmel, diin atua ang alagad sa Dios. Pagkakita ni Eliseo sa babaye nga didto pa sa unahan, miingon siya sa iyang sulugoon nga si Gehazi, “Tan-awa, anaa ang babaye nga taga-Shunem! Dagan ug tagboa siya ug pangutan-a kon maayo ba ang kahimtang nila sa iyang bana ug anak.” Giingnan sa babaye si Gehazi nga maayo ra ang tanan. Apan pag-abot niya didto kang Eliseo sa bukid, gikuptan niya ang tiil ni Eliseo. Miduol si Gehazi aron ipalayo siya, apan miingon si Eliseo, “Pasagdi lang siya! Kay anaa siya sa kaguol. Apan gililong kini sa Ginoo kanako; wala niya ako sultihi bahin niini.” Miingon ang babaye, “Sir, wala ako mangayo kanimo ug anak nga lalaki; miingon pa gani ako kanimo nga ayaw ako palaoma.” Miingon si Eliseo kang Gehazi, “Pangandam. Dad-a ang akong sungkod ug lakaw! Kon may matagboan ka, ayaw na panimbaya, ug kon may manimbaya kanimo ayaw na pagtubag. Pagdali, ug ibutang dayon ang akong sungkod sa nawong sa bata.” Apan miingon ang inahan sa bata kang Eliseo, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo ug kanimo, nga dili gayod ako mopauli kon dili ka mouban kanako.” Busa miuban si Eliseo kaniya. Nagauna si Gehazi ug gibutang niya ang sungkod sa nawong sa bata, apan wala gayod motingog o molihok ang bata. Busa mibalik si Gehazi sa pagtagbo kang Eliseo ug miingon, “Dili man momata ang bata.” Sa pag-abot ni Eliseo sa balay, nakita niya nga patay na ang bata nga gipahimutang sa iyang katre. Misulod siya ug gisira ang pultahan, ug nagaampo sa Ginoo. Unya gihap-an niya ang bata, ug gibutang ang iyang baba sa baba sa bata, ang iyang mga mata sa mga mata sa bata, ug ang iyang mga kamot sa mga kamot sa bata. Samtang gihap-an niya ang bata, inanay nga miinit ang lawas niini. Mitindog si Eliseo, ug nagpaso-paso sa kuwarto. Unya gihap-an niya pag-usab ang bata. Nangatsi ang bata sa makapito, unya gibuka niya ang iyang mga mata. Gitawag ni Eliseo si Gehazi ug giingnan, “Tawga ang iyang inahan.” Busa gitawag kini ni Gehazi. Pag-abot sa babaye miingon si Eliseo kaniya, “Kuhaa ang imong anak.” Misulod ang babaye ug miyukbo sa tiilan ni Eliseo sa pagpasalamat kaniya. Unya gikuha niya ang iyang anak ug mibiya. Sa pagbalik ni Eliseo sa Gilgal, may kagutom didto. Usa ka adlaw, samtang nakig-estorya ang grupo sa mga propeta kaniya, miingon siya sa iyang sulugoon, “Itak-ang ang dako nga kolon ug pagluto ug sabaw alang niining mga propeta.” May usa kanila nga miadto sa uma sa pagpanguha ug utan. Nakakita siyag tanom nga nagkatay ug nanguha siya sa mga bunga niini nga igo lang niyang mapuyos. Pagpauli niya, gihiwa-hiwa niya kini ug gisagol sa sabaw nga wala gani siya makahibalo kon unsa kadto. Gisukad ang sabaw ngadto sa mga tawo, ug sa nakakaon na sila niini, naninggit sila, “Alagad sa Dios, may hilo kining pagkaon!” Ug wala na nila kini kan-a. Miingon si Eliseo, “Kuhai akog harina.” Ug gibubo niya ang harina sa kolon ug miingon sa sulugoon, “Sige, sukari na sila.” Ug maayo na ang lami niini. Sa lain na usab nga higayon, may usa ka tawo nga gikan sa Baal Shalisha nga nagdala kang Eliseo ug 20 ka pan nga hinimo gikan sa unang abot sa barley, ug bag-ong inani nga mga lugas diha sa iyang sako. Miingon si Eliseo, “Ihatag kana sa grupo sa mga propeta aron makakaon sila.” Miingon ang iyang sulugoon, “Unsaon niini pagkaigo sa 100 ka tawo?” Mitubag si Eliseo, “Ihatag lang kanila aron makakaon sila. Kay nagaingon ang Ginoo nga makakaon sila ug may mahibilin pa.” Busa gihatag kini sa sulugoon ngadto sa mga propeta ug nangaon sila, ug may nahibilin pa, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Eliseo. Si Naaman nga komander sa mga sundalo sa Aram gidayeg gayod sa hari sa Aram, kay pinaagi kaniya gipadaog sa Ginoo ang Aram. Maisog siya nga sundalo, apan may ngilngig siya nga sakit sa panit. Sa pagsulong sa mga sundalo sa Aram sa Israel nakabihag sila ug usa ka dalagita nga nahimong sulugoon sa asawa ni Naaman. Usa ka adlaw, miingon kining dalagita sa iyang agalong babaye, “Kon makigkita lang ang akong agalon nga si Naaman sa propeta nga atua sa Samaria, ayohon gayod siya niini sa iyang sakit sa panit.” Busa gisultihan ni Naaman ang hari mahitungod sa giingon sa dalagita nga gikan sa Israel. Miingon ang hari sa Aram, “Lakaw, ug dal-a ang akong sulat ngadto sa hari sa Israel.” Busa milakaw si Naaman nga nagdalag 350 ka kilong pilak, 70 ka kilong bulawan, ug napulo ka bisti. Gihatag niya ang sulat ngadto sa hari sa Israel, ug mao kini ang mensahe niini: “Gipadala ko diha kanimo si Naaman nga akong alagad aron ayohon mo sa iyang sakit sa panit.” Pagkabasa sa hari sa Israel sa sulat, gigisi niya ang iyang bisti ug miingon, “Nganong gipadala niya kanako kining tawo aron ayohon sa iyang sakit sa panit? Unsa ako, Dios? May gahom ba ako sa pagpatay ug sa pagbuhi? Nangita lang siya ug hinungdan nga magkaaway kami!” Pagkahibalo ni Eliseo nga alagad sa Dios nga gigisi sa hari sa Israel ang iyang bisti, gipadala niya kini nga mensahe ngadto sa hari: “Nganong gigisi mo man ang imong bisti? Paanhia dinhi kanako kanang maong tawo, aron masayod siya nga may propeta sa Israel.” Busa miadto si Naaman uban sa iyang mga kabayo ug karwahe ug mihunong sa pultahan sa balay ni Eliseo. Nagsugo si Eliseo ug mensahero sa pagsulti kang Naaman nga moadto siya sa Suba sa Jordan ug manghugas sa makapito, ug mamaayo siya. Apan nasuko si Naaman ug milakaw nga nagaingon, “Abi nakog mogawas gayod siya ug moatubang kanako. Nagdahom ako nga tawgon niya ang Ginoo nga iyang Dios ug ipandong ang iyang kamot sa naapektohan nga bahin sa akong lawas ug ayohon ako. Dili ba mas maayo man ang mga suba sa Abana ug sa Farfar sa Damascus kaysa mga suba dinhi sa Israel? Nganong dili man ako didto manghugas aron mamaayo ako?” Busa milakaw siya nga masuk-anon kaayo. Apan miduol ang iyang mga sulugoon kaniya ug miingon, “Sir, kon nagsugo kanimo ang propeta sa pagbuhat ug dakong butang, dili ba buhaton mo man kini? Nganong dili mo man buhaton ang iyang giingon nga manghugas ka aron mamaayo ka?” Busa miadto si Naaman sa Suba sa Jordan ug naghugas sa makapito, sumala sa giingon sa alagad sa Dios. Ug naayo ang iyang sakit ug nahinlo ang iyang panit—daw panit sa usa ka gamayng bata. Unya mibalik si Naaman ug ang iyang mga kauban ngadto sa alagad sa Dios. Mitindog siya atubangan ni Eliseo ug miingon, “Karon nahibalo na ako nga walay laing Dios sa tibuok kalibotan gawas sa Dios sa Israel. Busa dawata kining gasa ko kanimo, sir.” Mitubag si Eliseo, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo, nga akong ginaalagaran, nga dili gayod ako modawat ug gasa.” Bisag gipugos siya ni Naaman sa pagdawat sa gasa, midumili gayod siya. Miingon si Naaman, “Kon dili ka, sir, tugoti na lang ako nga kargahan ang akong duha ka mula ug yuta nga gikan dinhi, ug dad-on ko sa amo. Kay sukad karon dili na ako maghalad ug mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad ngadto sa ubang mga dios kondili sa Ginoo lang. Apan hinaut, sir, nga pasayloon ako sa Ginoo kon mokuyog ako sa akong hari didto sa templo sa dios nga si Remon aron pagsimba. Mokuyog ako ingon nga usa ka opisyal nga sinaligan sa hari. Hinaut nga pasayloon ako sa Ginoo kon moluhod usab ako didto.” Miingon si Eliseo, “Maayong paglakaw.” Apan wala pa gani makapalayo si Naaman, miingon si Gehazi sa iyang kaugalingon, “Gipalakaw sa akong agalon si Naaman nga Aramehanon nga wala dawata ang gasa nga dala niini. Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga apason ko siya ug magkuha ug bisan unsa gikan kaniya.” Busa dali-daling gigukod ni Gehazi si Naaman. Pagkakita ni Naaman kang Gehazi nga nagdagan paingon kaniya, nanaog siya sa karwahe ug gitagbo kini. Nangutana si Naaman, “May daotan bang nahitabo?” Mitubag si Gehazi, “Wala man. Gisugo lang ako sa akong agalon nga ingnon ka nga bag-o lang gayod nga may miabot nga duha ka batan-ong miyembro sa grupo sa mga propeta nga gikan sa kabungtoran sa Efraim. Ug naghangyo ang akong agalon nga hatagan mo sila ug 35 ka kilong pilak ug duha ka bisti.” Miingon si Naaman, “Oo, ania ang 70 ka kilong pilak.” Ug gipugos pa siya ni Naaman sa pagdawat niini. Gisulod ni Naaman ang pilak sa duha ka sudlanan uban sa duha ka bisti, ug gihatag niya kini sa iyang duha ka sulugoon nga mao ang midala niini alang kang Gehazi. Pag-abot ni Gehazi sa bungtod, gikuha niya sa mga sulugoon ang duha ka sudlanan ug gipalakaw sila. Gidala niya kadto sa balay ug gitagoan, ug unya miadto siya kang Eliseo. Nangutana si Eliseo kaniya, “Asa ka gikan, Gehazi?” Mitubag si Gehazi, “Wala man ko molakaw.” Apan miingon si Eliseo, “Wala ka ba masayod nga ang akong espiritu didto sa dihang nanaog si Naaman gikan sa iyang karwahe sa pagtagbo kanimo? Dili kini panahon sa pagdawat ug kuwarta, bisti, tamnanan sa olibo, tamnanan sa ubas, kahayopan, ug mga sulugoon. Tungod kay gihimo mo kini, ang ngilngig nga sakit sa panit ni Naaman mobalhin kanimo ug sa imong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran.” Pagbiya ni Gehazi kang Eliseo namuti ang iyang panit tungod sa sakit. Usa niana ka higayon, ang grupo sa mga propeta miingon kang Eliseo, “Nakita mo man nga gamay kaayo kining lugar nga among tigomanan uban kanimo. Busa mangadto kita sa Suba sa Jordan diin may daghang mga kahoy. Maghimo kita didto ug atong tigomanan.” Miingon si Eliseo, “Sige, panglakaw kamo.” Apan miingon ang usa kanila, “Kon mahimo, sir, uban na lang kanamo.” Mitubag siya, “O, sige.” Busa miuban siya kanila. Pag-abot nila sa Suba sa Jordan, namutol sila ug mga kahoy. Samtang namutol ug kahoy ang usa kanila, nahulog ang ulo sa iyang atsa didto sa tubig, busa misinggit siya, “Sir, hinulaman ko lang ra ba kadto!” Nangutana si Eliseo, “Asa man dapit nahulog?” Pagtudlo sa tawo sa dapit nga nahulogan, nagputol si Eliseo ug sanga ug gilabay niya kini didto. Unya milutaw ang ulo sa atsa. Miingon si Eliseo, “Kuhaa na.” Busa gikab-ot kini sa tawo. Karon, nakiggira ang hari sa Aram batok sa Israel. Nakigsabot siya sa iyang mga opisyal kon asa sila nga mga lugar magkampo. Apan gipasidan-an ni Eliseo ang hari sa Israel pinaagi sa pagpadala kaniya niini nga mensahe, “Ayaw kamo pag-agi nianang lugara kay mosulong diha ang mga Aramehanon.” Busa nagpadala usab ug mensahe ang hari sa Israel ngadto sa mga lumulupyo sa lugar nga giingon ni Eliseo aron pagpasidaan kanila nga magbantay. Nahitabo kini sa pipila ka higayon. Tungod niini nasuko pag-ayo ang hari sa Aram. Busa gipatawag niya ang iyang mga opisyal ug giingnan, “Kinsa kaninyo ang midapig sa hari sa Israel?” Miingon ang usa sa iyang mga opisyal, “Wala gayoy bisan usa kanamo, Mahal nga Hari. Si Eliseo nga propeta sa Israel mao ang tigsugilon sa hari sa Israel sa tanan nimong ginasulti, bisan ang ginasulti nimo diha sa imong kuwarto.” Mimando ang hari, “Lakaw, pangitaa ninyo siya aron makapadala ako ug mga tawo sa pagdakop kaniya.” Sa dihang gisultihan ang hari nga si Eliseo atua sa Dotan, nagpadala siya didto ug daghang mga sundalo nga nagasakay sa mga kabayo ug mga karwahe. Nangadto sila sa Dotan sa panahon sa kagabhion ug gilibotan nila kini. Pagkabuntag, sayo pa kaayong mibangon ug migawas ang sulugoon ni Eliseo, ug nakita niya ang mga sundalo nga nagasakay sa mga kabayo ug mga karwahe nga nagalibot sa lungsod. Miingon siya kang Eliseo, “Sir, unsay atong buhaton?” Mitubag si Eliseo, “Ayaw kahadlok. Mas daghan ang atong mga kauban kaysa kanila.” Unya nagaampo si Eliseo, “ Ginoo, ablihi ang iyang mga mata aron makakita siya.” Giablihan sa Ginoo ang mga mata sa sulugoon, ug nakita niya ang kabungtoran sa palibot ni Eliseo nga puno sa mga kabayo ug mga karwahe nga kalayo. Samtang nagpadulong ang mga kaaway kang Eliseo, nagaampo siya, “ Ginoo, butahi kining mga tawhana.” Busa gipangbutahan sila sa Ginoo sumala sa gihangyo ni Eliseo. Unya miingon si Eliseo kanila, “Dili kini mao ang dalan ug dili kini mao ang lungsod sa Dotan. Sunod kamo kanako kay dad-on ko kamo sa tawo nga inyong gipangita.” Ug gidala sila ni Eliseo sa Samaria. Pagsulod nila sa lungsod, nagaampo si Eliseo, “ Ginoo, ablihi ang ilang mga mata aron makakita sila.” Giablihan sa Ginoo ang ilang mga mata, ug nakita nila nga didto na sila sa Samaria. Pagkakita sa hari sa Israel kanila, gipangutana niya si Eliseo, “Sir, pamatyon ko ba sila?” Mitubag si Eliseo, “Ayaw silag pamatya. Bisan gani ang mga bihag sa gira wala nato pamatya. Hatagi sila ug pagkaon ug tubig aron makakaon sila ug makainom, ug pagkahuman, pabalika sila ngadto sa ilang hari. ” Busa nagpakombira ang hari alang kanila, ug pagkahuman, gipapauli niya sila ngadto sa ilang hari. Ug wala na mousab sa pagsulong ang mga Aramehanon sa yuta sa Israel. Apan sa kadugayan gitigom ni Ben Hadad nga hari sa Aram ang iyang tibuok kasundalohan ug gilibotan ang Samaria. Tungod niini, labihan ang kagutom nga nasinati sa lungsod, hangtod nga nagmahal ang mga palaliton. Ang kantidad sa ulo sa asno 80 ka buok nga pilak, ug ang kantidad sa usa ka takos nga iti sa salampati lima ka buok nga pilak. Usa ka higayon niana, samtang naglakaw ang hari sa Israel ibabaw sa paril, may usa ka babaye nga misinggit kaniya, “Tabangi ako, Mahal nga Hari!” Mitubag ang hari, “Kon dili motabang ang Ginoo kanimo unsay akong mahimo? Wala na akoy trigo o ilimnon nga ikahatag kanimo.” Unya nangutana ang hari, “Unsa bay imong problema?” Mitubag ang babaye, “Kining babaye miingon kanako nga kan-on namo ang akong anak karong adlawa ug sa pagkasunod nga adlaw, ang iya na usab nga anak. Busa among giluto ang akong anak ug gikaon. Pagkasunod nga adlaw, giingnan ko siya nga ang iya na usab nga anak ang among kan-on, apan gitagoan niya kini.” Pagkadungog sa hari sa giingon sa babaye, gigisi niya ang iyang bisti sa labihang kasubo. Ug samtang naglakaw siya ibabaw sa paril, nakita sa mga tawo nga sako ang pang-ilalom nga bisti ang iyang gisul-ob sa pagpakita sa iyang pagsubo. Miingon siya, “Hinaut nga silotan ako sa Ginoo sa hilabihan gayod kon dili ko papunggotan ug ulo si Eliseo nga anak ni Safat karong adlawa!” Niadtong higayona, nagalingkod si Eliseo sa iyang balay ug nakigsulti sa mga tigdumala sa Israel. Nagsugo ang hari ug tawo nga mag-una kaniya didto kang Eliseo. Apan sa wala pa moabot ang gisugo sa hari, miingon si Eliseo sa mga tigdumala, “Tan-awa ra, nagsugo ang anak sa kriminal ug tawo sa pagpunggot sa akong ulo. Kon moabot ang tawo sirad-i ninyo ang pultahan ug ayaw siya pasudla. Gasunod kaniya ang iyang agalon.” Samtang nagsulti pa si Eliseo kanila, miabot ang gisugo sa hari. Ug miingon siya, “Kini nga katalagman nga miabot gikan sa Ginoo. Nganong magpadayon pa man ako sa paghulat kaniya?” Mitubag si Eliseo, “Pamatia kining giingon sa Ginoo: ‘Sa ingon niining orasa ugma, mahimong barato ang mga palaliton sa merkado sa Samaria. Ang tulo ka gantang nga harina ibaligya na lang sa kantidad nga usa ka buok nga pilak, ug ang unom ka gantang nga barley ibaligya usab sa kantidad nga usa ka buok nga pilak.’ ” Miingon ang opisyal nga sinaligan sa hari, “Bisan pag ablihan sa Ginoo ang mga bintana sa langit dili kana mahitabo. ” Mitubag si Eliseo, “Makita mo nga mahitabo kini, apan dili ka makakaon niini.” May upat ka tawo nga may ngilngig nga sakit sa panit nga nagalingkod sa may pultahan sa lungsod. Nagsultihanay sila, “Nganong magsige man lang kitag lingkod dinhi hangtod mamatay kita? Kon mosulod kita sa lungsod mamatay kita didto sa gutom, ug kon maglingkod lang kita dinhi, mamatay gihapon kita. Mangadto na lang kita sa kampo sa mga Aramehanon ug itugyan ang atong kaugalingon ngadto kanila. Kon dili nila kita unsaon, maayo, apan kon patyon nila kita, bahala na, total mangamatay man gihapon kita.” Busa pagkagabii, nangadto sila sa kampo sa mga Aramehanon. Apan pag-abot nila, wala nay tawo didto. Kay gipadungog sa Ginoo ang mga sundalo sa Aram ug kasaba gikan sa mga karwahe, mga kabayo, ug sa daghang mga sundalo, busa gipakaingon nilag gisuholan sa hari sa Israel ang hari sa mga Hetanhon ug ang hari sa mga Ehiptohanon sa pagsulong kanila. Mao nga nangikyas sila nianang pagkagabii ug gibiyaan ang ilang mga tolda, mga kabayo, ug mga asno. Gibiyaan lang nila ang ilang kampo ug nangikyas sila aron maluwas ang ilang kaugalingon. Pag-abot sa mga tawo nga may ngilngig nga sakit sa panit didto sa kampo, gitagsa-tagsa nilag sulod ang mga tolda. Nangaon sila, nanginom, ug nanguha sa mga pilak, mga bulawan, mga bisti, ug gipangtagoan nila kini. Unya nagaingnanay sila, “Dili maayo kining atong gihimo, gibalita unta nato dayon nga nangikyas na ang mga kaaway, apan nagpakahilom lang kita. Kon paugmaan pa nato ang pagsulti niini, silotan gayod kita. Dali, manglakaw kita karon dayon ug ibalita nato kini didto sa palasyo sa hari.” Busa namalik sila sa lungsod sa Samaria ug gitawag nila ang mga guwardya sa pultahan sa lungsod ug giingnan, “Nangadto kami sa kampo sa mga Aramehanon ug wala gayoy tawo didto, gawas lang sa mga kabayo ug sa mga asno nga gihigot. Atua pa usab ang mga tolda.” Gisugilon sa mga guwardya ang balita sa palasyo. Bisag gabii na, mibangon ang hari ug miingon sa iyang mga opisyal, “Sultihan ko kamo kon unsay giplano sa mga Aramehanon. Nahibalo sila nga gigutom kita, busa gibiyaan nila ang ilang kampo ug nanago sa mga bukid, kay nagahunahuna sila nga manggawas gayod kita. Iniggawas nato dakpon nila kita ug ilogon ang lungsod.” Mitubag ang usa sa iyang mga opisyal, “May lima pa kita ka kabayo nga nahibilin, nganong dili man kita magsugo ug pipila ka mga tawo sa pagsusi kon unsa gayod ang nahitabo? Bahala na kon patyon sila, total bisag ania ra sila dinhi, mangamatay man gihapon sila uban kanato.” Busa nagpaandam sila ug duha ka karwahe nga giguyod sa mga kabayo, ug nagsugo ang hari ug mga tawo sa pagsusi kon unsa gayod ang nahitabo sa mga sundalo sa Aram. Nakaabot sila hangtod sa Suba sa Jordan, ug nakita nila sa mga dalan ang mga bisti ug mga kagamitan nga gipanglabay sa mga Aramehanon sa ilang pagdali-dali ug ikyas. Namalik ang mga sinugo ug gibalita nila kini sa hari. Unya nanggawas ang mga tawo sa lungsod ug gipanguha nila ang mga kagamitan nga nahibilin sa kampo sa mga Aramehanon. Ug nahitabo gayod ang giingon sa Ginoo nga ang kantidad sa tulo ka gantang nga harina usa na lang ka buok nga pilak, ug mao usab ang kantidad sa unom ka gantang nga barley. Aron malikayan ang pagdasok sa mga tawo didto sa pultahan sa lungsod, gibutang sa hari didto ang opisyal nga iyang sinaligan. Apan gidasmagan siya ug gitunob-tunoban sa mga tawo didto sa pultahan, ug namatay siya sumala sa giingon sa alagad sa Ginoo niadtong adlaw nga miadto kaniya ang hari. Tuod man nga nahitabo ang giingon sa alagad sa Dios sa hari, “Sa ingon niining orasa ugma, mahimong barato ang mga palaliton sa merkado sa Samaria. Ang tulo ka gantang nga harina ibaligya na lang sa kantidad nga usa ka buok nga pilak, ug ang unom ka gantang nga barley ibaligya usab sa kantidad nga usa ka buok nga pilak.” Mitubag kadto nga opisyal sa hari, “Bisan pag ablihan sa Ginoo ang mga bintana sa langit dili kana mahitabo.” Ug miingon si Eliseo, “Makita mo nga mahitabo kini, apan dili ka makakaon niini.” Ug tinuod nga nahitabo kini sa opisyal, kay gitunob-tunoban man siya sa mga tawo nga nagdasok sa pultahan sa lungsod ug namatay. Usa ka higayon, giingnan ni Eliseo ang babaye kansang anak iyang gibuhi pag-usab, “Dad-a ang imong panimalay ug pamuyo kamo sa laing lugar, kay nagaingon ang Ginoo nga may kagutom nga moabot sa Israel sulod sa pito ka tuig.” Busa gisunod sa babaye ang giingon kaniya sa alagad sa Dios. Milakaw siya ug ang iyang panimalay ug mipuyo sa yuta sa mga Filistihanon sulod sa pito ka tuig. Pagkahuman sa pito ka tuig, mibalik siya uban sa iyang panimalay sa Israel ug miadto sa hari sa pagpakilooy nga tabangan siya nga mahibalik kaniya ang iyang balay ug yuta. Naabtan niya nga nakigsulti ang hari kang Gehazi nga sulugoon ni Eliseo. Miingon ang hari, “Suginli ako sa tanang kahibulongang mga butang nga gipanghimo ni Eliseo.” Ug samtang gisugilon ni Gehazi sa hari kon giunsa pagbuhi ni Eliseo ang bata nga namatay, miduol sa hari ang inahan sa bata ug nagpakilooy nga tabangan siya nga mahibalik kaniya ang iyang balay ug yuta. Miingon si Gehazi, “Mahal nga Hari, mao kini ang babaye ug mao kini ang iyang anak nga gibuhi ni Eliseo.” Gipangutana sa hari ang babaye mahitungod niadto, ug gisuginlan siya sa babaye. Busa nagsugo ang hari ug usa ka opisyal aron sa pagtabang sa babaye. Giingnan niya ang opisyal, “Tabangi siya nga mahibalik kaniya ang tanan nga iyang gipanag-iyahan, apil na ang tanang kita sa iyang uma sukad sa pagbiya niya hangtod sa iyang pagbalik.” Miadto si Eliseo sa Damascus, diin nagsakit si Ben Hadad nga hari sa Aram. Sa dihang gisuginlan ang hari nga anaa ang alagad sa Dios, miingon siya kang Hazael, “Pagdala ug gasa ug tagboa ang alagad sa Dios. Ingna siya nga pangutan-on ang Ginoo kon maayo pa ba ako sa akong sakit.” Busa gipakargahan ni Hazael ang 40 ka kamelyo sa labing maayong mga produkto sa Damascus ug gidala kini kang Eliseo ingon nga gasa. Pag-abot niya kang Eliseo, miingon siya, “Gisugo ako sa imong alagad nga si Ben Hadad nga hari sa Aram, nga pangutan-on ka kon maayo pa ba siya sa iyang sakit.” Mitubag si Eliseo, “Pauli ug ingna siya nga sigurado nga mamaayo siya, apan nagpadayag usab ang Ginoo kanako nga sigurado nga mamatay siya.” Unya gitutokan niya pag-ayo si Hazael hangtod nga naulaw kini. Unya mihilak si Eliseo. Gipangutana siya ni Hazael, “Sir, nganong mihilak ka man?” Mitubag siya, “Tungod kay nahibaloan ko ang daotan mong pagahimuon sa mga Israelinhon. Sunogon mo ang ilang pinarilan nga mga lungsod, pamatyon mo ang ilang mga pamatan-on, dugmokon mo ang ilang gagmayng mga bata, ug yasyason mo ang tiyan sa ilang mga babayeng mabdos.” Mitubag si Hazael, “Sir, unsaon ko kana paghimo? Wala akoy abilidad sa paghimo niana. ” Mitubag si Eliseo, “Gipadayag sa Ginoo kanako nga mahimo kang hari sa Aram.” Mibalik si Hazael sa iyang agalon nga si Ben Hadad ug gipangutana siya niini, “Unsa may giingon ni Eliseo kanimo?” Mitubag si Hazael, “Miingon siya kanako nga sigurado nga mamaayo ka.” Apan pagkasunod nga adlaw, mikuha si Hazael ug baga nga panapton ug gituslob niya kini sa tubig ug gitaklap sa nawong sa hari hangtod nga namatay kini. Ug si Hazael ang mipuli ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Jehoram nga anak ni Jehoshafat sa ikalimang tuig sa paghari ni Joram, nga anak ni Ahab, sa Israel. Nagaedad si Jehoram ug 32 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa walo ka tuig. Gisunod niya ang binuhatan sa mga hari sa Israel, sama sa gihimo sa panimalay ni Ahab, kay ang iyang napangasawa anak man ni Ahab. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Apan tungod kang David, wala laglaga sa Ginoo ang Juda, kay nagsaad ang Ginoo kang David nga hangtod sa kahangtoran dili siya mawad-ag kaliwat nga magahari. Sa panahon sa paghari ni Jehoram, nagrebelde ang Edom sa Juda, ug nagpili sila ug ilang kaugalingong hari. Busa miadto si Jehoram sa Zair uban sa tanan niyang tigkarwahe. Apan gilibotan siya ug ang mga komander sa iyang mga tigkarwahe sa mga Edomihanon. Sa pagkagabii, gisulong nila ang mga Edomihanon, ug nakaikyas sila ug namauli. Hangtod karon nagarebelde pa gihapon ang Edom sa Juda. Niadtong panahona, nagrebelde usab ang Libna. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoram, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa dihang namatay si Jehoram, gilubong siya didto sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Ahazia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Ahazia nga anak ni Jehoram sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Joram, nga anak ni Ahab, sa Israel. Nagaedad si Ahazia ug 22 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa usa ka tuig. Ang iyang inahan mao si Atalia nga apo ni Omri nga hari sa Israel. Gisunod niya ang mga binuhatan sa pamilya ni Ahab. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, kay nakapangasawa man siya sa usa sa mga miyembro sa pamilya ni Ahab. Gipatawag ni Eliseo ang usa ka tawo nga miyembro sa grupo sa mga propeta ug giingnan, “Pangandam sa pag-adto sa Ramot Gilead, ug dad-a kining usa ka tibod nga lana. Pag-abot mo didto, pangitaa dayon si Jehu nga anak ni Jehoshafat ug apo ni Nimshi. Kuhaa siya sa iyang mga kauban ug dad-a sa usa ka kuwarto nga kamo rang duha. Unya kuhaa ang lana ug ibubo kini sa iyang ulo ug ingna siya, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo: Gipili ko ikaw nga hari sa Israel.’ Unya pagdali ug gawas ug dagan.” Busa miadto ang batan-ong propeta sa Ramot Gilead. Pag-abot niya didto, nakita niya ang mga opisyal sa mga sundalo nga nanglingkod. Miingon siya, “May mensahe ako alang kanimo, sir.” Nangutana si Jehu, “Alang kang kinsa kanamo?” Mitubag ang propeta, “Alang kanimo, sir.” Mitindog dayon si Jehu ug misulod sa balay. Unya gibuboan siya sa propeta ug lana sa ulo, ug giingnan, “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Gipili ko ikaw nga hari sa akong katawhan nga mga taga-Israel. Laglagon mo ang panimalay ni Ahab nga imong agalon, aron makapanimalos ako kang Jezebel sa iyang pagpamatay sa akong mga alagad nga mga propeta ug sa uban ko pang mga alagad. Malaglag ang tibuok nga panimalay ni Ahab. Pamatyon ko ang tanang miyembro sa iyang panimalay nga mga lalaki, ulipon man o dili. Himuon ko sa panimalay ni Ahab ang gihimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat, ug sa panimalay ni Baasha nga anak ni Ahia. Ug si Jezebel kan-on sa mga iro didto sa yuta sa Jezreel, ug walay molubong kaniya.’ ” Unya migawas ang propeta ug midagan. Pagbalik ni Jehu sa iyang mga kauban nga mga opisyal, ang usa kanila nangutana kaniya, “Kumusta man? Nganong mianhi kanimo kadtong buang-buang nga tawo?” Mitubag si Jehu, “Nahibalo na kamo kon kinsa siya ug kon unsa ang iyang gipanulti.” Mitubag sila, “Ayaw pagbakak kanamo. Sultihi kami kon unsa gayod ang iyang gisulti.” Miingon si Jehu, “Giingnan niya ako nga nagsulti ang Ginoo nga gipili niya akong hari sa Israel.” Gihubo dayon sa mga opisyal ang ilang mga kupo ug gibuklad sa hagdanan nga gitindogan ni Jehu. Unya gipatingog nila ang budyong ug misinggit, “Si Jehu na ang hari!” Unya nagplano si Jehu batok kang Joram. (Niadtong panahona, gipanalipdan ni Joram ug sa mga taga-Israel ang Ramot Gilead batok kang Hazael nga hari sa Aram. Apan nasamdan si Joram sa pagpakiggira nila sa mga Aramehanon, busa mipauli siya sa Jezreel aron magpaayo sa iyang mga samad.) Miingon si Jehu sa iyang isigka-opisyal, “Kon gusto ninyo akong mahimong hari, ayaw ninyo tugoti nga may makagawas niining lungsod aron pag-adto sa Jezreel ug pagsugilon nga gihimo ninyo akong hari.” Unya misakay si Jehu sa iyang karwahe ug miadto sa Jezreel, diin nagapahulay si Joram. Didto usab si Ahazia nga hari sa Juda, kay mibisita siya kang Joram. Karon, nakita sa guwardya sa tore sa Jezreel si Jehu nga nagapadulong uban sa iyang mga sundalo, busa misinggit kini, “May nagapadulong nga mga sundalo!” Mitubag si Joram, “Pagpadala ug tigkabayo sa pagtagbo kanila sa pagpangutana kon maayo ba ang ilang tuyo sa pag-anhi dinhi.” Busa milakaw ang usa ka tigkabayo sa pagtagbo kanila, ug miingon siya, “Gusto sa hari nga mahibaloan kon maayo ba ang inyong tuyo sa pag-anhi dinhi.” Mitubag si Jehu, “Unsay imong labot? Sunod kanako!” Misinggit ang guwardya ngadto sa hari, “Nakaabot na kanila ang tigkabayo nga imong gisugo, apan wala siya mobalik.” Busa nagpadala na usab ang hari ug usa ka tigkabayo. Pag-abot niya kanila miingon siya, “Gusto sa hari nga mahibaloan kon maayo ba ang inyong tuyo sa pag-anhi dinhi.” Mitubag si Jehu, “Unsay imong labot! Sunod kanako!” Misinggit pag-usab ang guwardya ngadto sa hari, “Nakaabot na kanila ang ikaduhang tigkabayo nga imong gisugo, apan wala usab siya mobalik! Ug labihan ka kusog mopadagan ang pangulo sa mga sundalo, morag si Jehu!” Mimando si Joram, “Andama ninyo ang akong karwahe.” Ug sa dihang naandam na, milakaw si Joram nga hari sa Israel ug si Ahazia nga hari sa Juda sa pagtagbo kang Jehu. Nagsakay sila sa ilang tagsa-tagsa ka karwahe, ug gikatagbo nila si Jehu sa yuta ni Nabot nga taga-Jezreel. Pagkakita ni Joram kang Jehu, gipangutana niya kini “Maayo ba ang imong tuyo sa pag-anhi dinhi, Jehu?” Mitubag si Jehu, “Unsaon pagkamaayo kon nagpadayon pa gihapon ang pagpamarang ug pagsimba sa mga dios-dios nga gisugdan sa imong inahan nga si Jezebel?” Unya gidali-dali ug pabalik ni Joram ang iyang kabayo ug gipadagan ug kusog. Misinggit siya kang Ahazia, “Nagluib si Jehu kanako!” Gikuha ni Jehu ang iyang pana ug gipana si Joram sa likod. Milapos ang pana sa kasingkasing niini, ug nalup-og kini sa iyang karwahe. Miingon si Jehu kang Bidkar nga iyang opisyal, “Kuhaa ang patayng lawas ni Joram, ug ilabay sa uma ni Nabot nga taga-Jezreel. Nahinumdom ka ba sa dihang nagsakay kitang duha sa luyo ni Ahab nga iyang amahan? Nagsulti ang Ginoo niining mensahe batok kaniya: ‘Nakita ko kagahapon ang imong pagpatay kang Nabot ug sa iyang mga anak. Ug nagasaad ako nga balosan ko gayod ikaw dinhi mismo sa uma ni Nabot. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ Busa kuhaa siya ug ilabay sa uma ni Nabot sumala sa giingon sa Ginoo.” Pagkakita ni Ahazia nga hari sa Juda sa nahitabo, miikyas siya paingon sa Bet Hagan. Gigukod siya ni Jehu nga nagasinggit, “Patya usab ninyo siya!” Busa gipana nila siya sa iyang karwahe sa dalan paingon sa Gur, duol sa Ibleam. Nakaikyas si Ahazia hangtod sa Megido, apan namatay siya didto. Gikuha sa iyang mga alagad ang iyang patayng lawas ug gikarga sa karwahe paingon sa Jerusalem. Gilubong siya sa lubnganan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Nahimong hari sa Juda si Ahazia sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Joram, nga anak ni Ahab, sa Israel. Unya miadto si Jehu sa Jezreel. Pagkahibalo niini ni Jezebel, nangarte siya ug namintana. Pagsulod ni Jehu sa pultahan sa palasyo, miingon si Jezebel kaniya, “Ikaw nga sama kang Zimri nga mopatay ug agalon, maayo ba ang imong tuyo sa pag-anhi?” Mihangad si Jehu sa bintana ug nangutana, “Aduna ba dinhi dapig kanako?” Diha dayoy duha o tulo ka opisyal ang midungaw gikan sa bintana. Miingon si Jehu, “Ihulog ninyo siya!” Busa gihulog nila si Jezebel. Ug ang uban niyang dugo nanglagsik sa paril ug sa mga kabayo, ug gitunob-tunoban siya sa mga kabayo ni Jehu. Unya misulod si Jehu sa palasyo ug mikaon ug miinom. Pagkahuman miingon siya, “Kuhaa ninyo kanang tinunglo nga babaye ug ilubong, kay anak siya ug hari.” Apan sa dihang kuhaon na nila ang iyang patayng lawas aron ilubong, wala nay nahibilin sa iyang lawas, gawas lang sa iyang bagol-bagol, mga tiil, ug mga kamot. Busa namalik sila ug gisultihan si Jehu. Miingon si Jehu, “Mao kini ang giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga si Elias nga taga-Tishbe: ‘Sa usa ka yuta sa Jezreel, kan-on sa mga iro ang unod ni Jezebel. Magkatag ang iyang lawas didto nga daw tae ug wala nay makaila kaniya.’ ” May 70 ka mga kaliwat si Ahab sa Samaria. Busa nagpadala si Jehu ug sulat sa mga opisyal sa lungsod, sa mga tigdumala, ug sa mga tig-atiman sa mga kaliwat ni Ahab. Mao kini ang sulod sa iyang sulat: “Kamo ang gitugyanan sa mga kaliwat ni Haring Ahab, ug sa mga karwahe, sa mga kabayo, sa pinarilan nga lungsod, ug sa mga armas. Busa pagkadawat ninyo niini nga sulat, pagpili kamo gikan sa kaliwat ni Haring Ahab ug usa nga takos gayod nga mahimong hari, ug pakiggira kamo kanamo sa pagpanalipod sa pamilya sa inyong agalon.” Apan nangahadlok sila pag-ayo ug miingon, “Kon ang duha ka hari wala makapildi kaniya kita pa kaha?” Busa ang tigdumala sa palasyo, ang gobernador sa siyudad, ang mga kadagkoan, ug ang mga tig-atiman sa mga kaliwat ni Haring Ahab nagsulat kang Jehu. Mao kini ang sulod sa iyang sulat: “Mga alagad mo kami, ug buhaton namo ang tanan nga imong isugo. Dili kami magpili ug laing hari; himoa ang gituohan mong maayo.” Mibalos si Jehu kanila niini nga sulat: “Kon dapig kamo kanako ug andam sa pagsunod kanako, pamunggoti ninyo ug ulo ang mga kaliwat ni Ahab ug dad-a ninyo ugma kanako ang ilang mga ulo dinhi sa Jezreel, sa ingon niini nga oras.” Ang 70 ka kaliwat ni Haring Ahab giatiman sa mga dungganon nga mga tawo sa siyudad sa Samaria sukad sa bata pa sila. Pag-abot sa sulat ni Jehu, gikuha niining mga tawhana ang 70 ka mga kaliwat sa hari ug gipamatay. Gisulod nila ang mga ulo niini sa mga basket ug gipadala kang Jehu sa Jezreel. Pag-abot sa nagdala niini, miingon siya kang Jehu, “Gipadala nila ang mga ulo sa mga kaliwat sa hari.” Unya mimando si Jehu, “Tapoka kini sa duha ka tapok didto sa pultahan sa lungsod ug pabuntagi.” Pagkabuntag, migawas si Jehu ug mitindog atubangan sa mga tawo ug miingon, “Wala kamoy sala. Ako ang nagplano batok sa akong agalon ug nagpatay kaniya. Apan kinsa may nagpatay kanilang tanan? Karon nakaamgo kamo nga ang tanan nga giingon sa Ginoo batok sa panimalay ni Ahab natuman gayod. Gituman sa Ginoo ang iyang giingon pinaagi kang Elias nga iyang alagad.” Unya gipamatay ni Jehu ang tibuok pamilya ni Ahab sa Jezreel, apil ang iyang mga opisyal, mga higala, ug ang iyang mga pari. Wala gayoy nahibilin kanila nga buhi. Unya milakaw si Jehu sa Samaria. Ug samtang naglakaw siya sa dalan, sa lugar nga gitawag ug Tigomanan sa mga Magbalantay sa Karnero, nakita niya ang mga paryente ni Ahazia nga hari sa Juda. Nangutana siya, “Kinsa kamo?” Mitubag sila, “Mga paryente kami ni Ahazia ug milugsong kami aron mangumusta sa mga kaliwat ni Haring Ahab ug ni Rayna Jezebel.” Unya gimandoan ni Jehu ang iyang mga tawo, “Dakpa sila nga buhi.” Busa gidakop nila sila ug gidala sa usa ka atabay didto, ug gipamatay—42 silang tanan, ug wala gayoy nahibilin kanilang buhi. Pagbiya ni Jehu didto, nakita niya si Jehonadab nga anak ni Recab nga nagapadulong sa pagtagbo kaniya. Gikumusta siya ni Jehu ug gipangutana, “Dapig ka ba kanako, ingon nga ako dapig kanimo?” Mitubag si Jehonadab, “Oo.” Miingon dayon si Jehu, “Kon mao, itunol kanako ang imong kamot.” Gitunol ni Jehonadab ang iyang kamot ug gipasaka siya ni Jehu sa iyang karwahe. Miingon si Jehu, “Uban kanako aron makita mo kon unsa ako kamatinumanon sa Ginoo.” Busa misakay si Jehonadab uban kaniya. Pag-abot ni Jehu sa Samaria gipamatay niya ang tanang nahibilin sa pamilya ni Ahab, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Elias. Unya gitigom ni Jehu ang tanang mga tawo ug giingnan, “Dili kaayo matinud-anon si Ahab sa iyang pagpangalagad kang Baal. Apan ako, ipakita ko nga matinud-anon gayod ako sa pag-alagad kaniya. Busa paanhia ninyo dinhi kanako ang tanang mga propeta ug pari ni Baal, ug ang tanang nagaalagad kaniya. Kinahanglan nga ania gayod silang tanan, kay maghalad ako ug dako nga halad alang kang Baal. Ang dili makaanhi ipapatay ko.” Apan nagpakaaron-ingnon lang si Jehu aron mapatay niya ang mga nagaalagad kang Baal. Miingon si Jehu, “Maghimo kita ug pinasahi nga panagtigom alang sa kadungganan ni Baal.” Busa gipahibalo kini sa mga tawo. Gipatawag ni Jehu ang tanang nagaalagad kang Baal sa tibuok Israel, ug nangadto gayod silang tanan. Misulod sila sa templo ni Baal, ug napuno ang templo. Gisultihan ni Jehu ang tig-atiman sa mga bisti nga pangsimba nga magpagawas ug mga bisti alang sa mga alagad ni Baal. Busa gihatagan sila ug bisti. Unya misulod si Jehu ug si Jehonadab nga anak ni Recab sa templo ni Baal. Miingon si Jehu sa mga nagaalagad kang Baal, “Siguroha ninyo nga walay nakasagol kaninyo nga mga tawo nga nagaalagad sa Ginoo. Kinahanglang kamo lang nga nagaalagad kang Baal ang ania dinhi.” Ug didto sulod sa templo, naghalad sila ug mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad. Nagbutang nang daan si Jehu ug 80 ka mga tawo sa gawas sa templo ug iya silang giingnan, “Gitugyan ko sila kaninyo aron patyon. Kon may makaikyas bisan usa lang kanila, akong patyon si bisan kinsa kaninyo nga responsable niini.” Pagkahuman ni Jehu ug halad sa mga halad nga sinunog, gimandoan niya ang mga guwardya ug mga opisyal, “Sulod kamo ug pamatya ninyo sila! Ayaw ninyo pasagdi nga may makaikyas kanila!” Busa gipamatay nila ang mga alagad ni Baal pinaagi sa espada ug gipanglabay ang ilang mga patayng lawas sa gawas. Unya nanulod sila sa kinasuloran nga bahin sa templo ni Baal, ug gikuha nila didto ang bato nga handomanan ug gidala sa gawas, ug gisunog. Pagkahuman nilag guba sa bato nga handomanan ni Baal, giguba nila ang templo ni Baal, ug gigamit kini sa mga tawo ingon nga kalibangan hangtod karon. Niining paagiha giwagtang ni Jehu ang pagsimba kang Baal sa Israel. Apan gisunod gihapon niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Kini mao ang pagsimba sa bulawan nga mga baka sa Betel ug sa Dan. Miingon ang Ginoo kang Jehu, “Maayo ang imong gihimo sa akong atubangan; imong gisunod ang gusto kong mahitabo sa pamilya ni Ahab. Tungod sa imong gihimo, paharion ko ang imong mga kaliwat hangtod sa ikaupat nga henerasyon.” Apan wala motuman si Jehu sa kasugoan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa tibuok niyang kasingkasing. Gisunod hinuon niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Niadtong mga panahona, gisugdan pagpagamay sa Ginoo ang teritoryo sa Israel. Nailog ni Haring Hazael ang mga lugar sa Israel sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan: ang tibuok nga Gilead, ang Basan, ug ang mga lugar sa amihan sa lungsod sa Aroer nga duol sa Lugut sa Arnon. Kining mga lugara mao ang gipuy-an kaniadto sa tribo ni Gad, ni Reuben, ug ni Manase. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehu, ug ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehu, gilubong siya didto sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Samaria. Ug si Jehoahaz nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Naghari si Jehu sa Israel didto sa Samaria sulod sa 28 ka tuig. Sa pagkahibalo ni Atalia nga patay na ang iyang anak nga si Ahazia nga hari sa Juda, nagdesisyon siya nga pamatyon ang tanang miyembro sa pamilya niini. Apan sekreto nga gikuha ni Jehosheba ang anak ni Ahazia nga si Joas gikan sa uban pang mga anak sa hari nga patyon. Kini si Jehosheba igsoon ni Ahazia ug anak nga babaye ni Haring Joram. Gitagoan niya si Joas ug ang yaya niini sa usa ka kuwarto sa templo, mao nga wala kini mapatay. Sulod sa unom ka tuig, nagtago didto sa templo sa Ginoo si Joas ug ang iyang yaya samtang si Atalia ang nagagahom ingon nga rayna sa Juda. Sa ikapito nga tuig sa paggahom ni Atalia ingon nga rayna, gipaadto sa pari nga si Jehoyada ang mga komander sa mga badigard sa hari ug sa mga guwardya sa palasyo ngadto sa templo sa Ginoo. Nakigsabot siya kanila ug gipapanumpa niya sila didto sa templo sa Ginoo. Pagkahuman, gipakita niya kanila ang anak sa hari. Miingon siya kanila, “Mao kini ang inyong buhaton: ang usa sa tulo ka bahin kaninyo nga nagaguwardya sa Adlaw nga Igpapahulay magguwardya sa palasyo. Ang laing usa ka bahin magguwardya sa Pultahan sa Sur. Ug ang usa pa ka bahin magguwardya sa pultahan sa palasyo sa pagtabang sa uban pang mga guwardya didto. Ang duha ka grupo nga dili maguwardya sa Adlaw nga Igpapahulay mao ang moguwardya sa templo sa Ginoo aron pagpanalipod sa hari. Kinahanglang guwardyahan ninyo pag-ayo ang hari, ug kanunayng andam ang inyong mga armas. Patya ninyo si bisan kinsa nga moduol kaninyo. Ug ubani ninyo ang hari bisan asa siya moadto.” Gihimo sa mga komander ang gisugo ni Jehoyada nga pari. Gitigom nila ang ilang mga tawo nga nagaguwardya sa Adlaw nga Igpapahulay, apil usab ang mga wala magguwardya nianang adlawa, ug gidala nila kang Jehoyada. Gihatag ni Jehoyada sa mga komander ang mga bangkaw ug mga taming nga gitagoan didto sa templo sa Ginoo. Gipanag-iyahan kini kanhi ni Haring David. Mipahimutang dayon ang mga armado nga mga guwardya libot sa templo ug sa halaran sa pagpanalipod sa hari. Unya gipagawas ni Jehoyada si Joas nga anak sa hari, ug gikoronahan. Gihatagan niya kini ug kopya sa mga pahimangno alang sa usa ka hari, ug giproklamar nga hari. Gidihogan niya si Joas ug lana, ug namakpak ang mga tawo ug naninggit, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari!” Sa pagkadungog ni Atalia sa kasaba sa mga guwardya ug sa mga tawo, miadto siya sa templo sa Ginoo. Ug nakita niya didto ang bag-ong hari nga nagatindog duol sa haligi, sumala sa naandang buhaton sa panahon sa pagproklamar ug usa ka hari. Diha tapad sa hari ang mga komander ug ang mga tigtrumpeta. Ug ang tanang mga tawo didto nanghugyaw ug nagpatingog sa mga trumpeta ni Atalia. Gigisi ni Atalia ang iyang bisti ug misinggit, “Mga traidor! Mga traidor!” Gimandoan ni Jehoyada ang mga komander sa mga sundalo, “Dad-a ninyo sa gawas si Atalia. Ayaw ninyo siya patya dinhi sulod sa templo sa Ginoo. Ug patya ninyo si bisan kinsa nga buot moluwas kaniya.” Busa gidakop nila si Atalia ug gidala sa gawas agi sa pultahan nga agianan sa mga kabayo pasulod sa tugkaran sa palasyo, ug didto gipatay nila siya. Naghimo dayon si Jehoyada ug kasabotan uban sa Ginoo, sa hari, ug sa mga tawo nga sila mahimong katawhan sa Ginoo. Naghimo usab siya ug kasabotan tali sa hari ug sa mga tawo. Unya nangadto ang tanang mga tawo sa templo ni Baal ug giguba nila kini. Gidugmok nila ang mga halaran ug ang mga dios-dios niini, ug gipatay nila si Matan nga pari ni Baal atubangan sa mga halaran. Unya nagbutang si Jehoyada ug mga guwardya sa templo sa Ginoo. Pagkahuman, giuban niya ang mga komander, mga badigard sa hari, mga guwardya sa palasyo, ug ang tanang mga tawo, ug ilang gihatod ang hari ngadto sa palasyo gikan sa templo sa Ginoo. Didto sila miagi sa pultahan sa mga guwardya. Unya milingkod ang hari sa iyang trono. Naglipay ang mga tawo, ug nagmalinawon na ang lungsod human nga gipatay si Atalia didto sa palasyo. Nagaedad si Joas ug pito ka tuig sa dihang naghari siya sa Juda. Nahimong hari sa Juda si Joas sa ikapito nga tuig sa paghari ni Jehu sa Israel. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Zibia nga taga-Beersheba. Gihimo niya ang maayo atubangan sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi, kay gitudloan siya ni Jehoyada nga pari. Apan wala niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad sa mga halad ug sa pagsunog sa mga insenso didto. Miingon si Joas sa mga pari, “Tigoma ninyo ang tanang kuwarta nga gihalad diha sa templo sa Ginoo: ang kuwarta nga nakolekta sa pag-ihap, ang kuwarta nga bayad sa panaad, ug ang kuwarta nga halad nga kinabubut-on. Gamita ninyo kini sa pagpaayo sa templo.” Apan hangtod sa ika-23 nga tuig sa paghari ni Joas, wala gihapon mapaayo sa mga pari ang templo. Busa gipatawag ni Haring Joas si Jehoyada ug ang uban pang mga pari ug gipangutana, “Nganong wala pa ninyo napaayo ang templo? Sukad karon ayaw na ninyo gamita ang kuwarta alang sa inyong kaugalingong mga kinahanglanon. Kinahanglan nga gamiton na kini alang sa pagpaayo sa templo.” Miuyon ang mga pari niini ug miuyon usab sila nga dili na sila ang mangolekta sa kuwarta gikan sa mga tawo ug dili na usab sila ang magpaayo sa templo. Unya nagkuha si Jehoyada ug kahon ug gibangagan niya ang taklob niini. Gibutang niya kini sa kilid sa halaran, dapit sa tuo inigsulod sa templo sa Ginoo. Kon may mohatag ug kuwarta sa templo, ang mga pari nga nagabantay sa pultahan mao ang mosulod niini sa kahon. Kon daghan na ang kuwarta sa kahon, moadto didto ang sekretaryo sa hari ug ang pangulong pari ug ihapon nila kini, ug unya isulod sa bag. Ang kuwarta nga gihatag ngadto sa templo wala gayod gamita sa paghimo ug mga kopa nga plata, mga pangputol sa pabilo sa suga, mga yahong, mga trumpeta, o bisan unsa nga gamit nga hinimo sa bulawan o plata alang sa templo sa Ginoo. Gihatag kini ngadto sa mga nagatrabaho sa templo ug gigamit nila kini sa pagpaayo sa templo. Wala na pangitai ug lista sa mga gasto ang mga tawo nga nagadumala sa pagpaayo kay kasaligan man sila. Ang kuwarta nga gihatag isip halad nga bayad sa sala ug mga halad aron mahimong hinlo ang tawo, wala dad-a ngadto sa templo sa Ginoo kay alang kadto sa mga pari. Niadtong higayona, si Hazael nga hari sa Aram misulong sa Gat ug nailog niya kini. Unya nakahukom siya nga sulongon usab ang Jerusalem. Gitigom ni Joas nga hari sa Juda ang tanang mga butang nga gihalad ngadto sa Ginoo sa iyang mga katigulangan nga sila si Jehoshafat, Jehoram, ug Ahazia, nga kanhing mga hari sa Juda, uban sa iya usab nga gipanghalad, apil na ang tanang bulawan nga atua sa mga bodega sa templo sa Ginoo ug sa palasyo. Gipadala niya kining tanan kang Hazael. Busa wala na modayon ug sulong si Hazael sa Jerusalem. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Joas, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa kaulahian nagplano ug daotan batok kaniya ang iyang mga opisyal, ug gipatay nila siya sa Bet Millo, sa dalan paingon sa Silla. Ang mga opisyal nga mipatay kaniya mao sila si Jozacar nga anak ni Shimeat ug si Jehozabad nga anak ni Shomer. Gilubong siya sa lubnganan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Amazia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Jehoahaz nga anak ni Jehu sa ika-23 nga tuig sa paghari ni Joas, nga anak ni Ahazia, sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 17 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Ug wala gayod siya mobiya niini. Busa nasuko ang Ginoo sa Israel, ug sulod sa taas nga panahon, gipasakop niya sila kang Hazael nga hari sa Aram ug sa anak niini nga si Ben Hadad. Nagaampo si Jehoahaz, ug gipatalinghogan siya sa Ginoo, kay nakita sa Ginoo ang labihan nga pagpangdaog-daog sa hari sa Aram ngadto sa Israel. Gihatagan sila sa Ginoo ug pangulo nga miluwas kanila gikan sa mga taga-Aram. Busa nagpuyo na usab nga malinawon ang mga Israelinhon sama kaniadto. Apan wala sila mobiya sa pagsunod sa mga sala sa panimalay ni Jeroboam, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa Israel. Wala usab nila gub-a ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera sa Samaria. Walay nahibilin sa armadong puwersa ni Jehoahaz gawas sa 50 ka tigkabayo, 10 ka karwahe, ug 10,000 ka mga sundalo, kay ang uban gipamatay sa hari sa Aram, ug gitunob-tunoban nga daw abog. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoahaz, ug ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehoahaz, gilubong siya didto sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Samaria. Ug si Jehoash nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Jehoash nga anak ni Jehoahaz sa ika-37 nga tuig sa paghari ni Joas sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Wala siya mobiya sa pagsunod sa tanang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoash, ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, apil ang iyang pagpakiggira kang Amazia nga hari sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehoash, gilubong siya didto sa gilubngan sa mga hari sa Israel didto sa Samaria. Ug ang iyang anak nga si Jeroboam II mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Sa buhi pa si Haring Jehoash, nagsakit si Eliseo ug sakit nga makamatay. Miadto si Haring Jehoash kaniya ug mihilak. Miingon si Jehoash, “Amahan ko! Amahan ko! Ang mga karwahe ug mga tigkarwahe sa Israel!” Miingon si Eliseo, “Pagkuha ug pana ug mga udyong.” Ug gituman kini ni Jehoash. Unya giingnan siya ni Eliseo nga kuptan ang pana. Sa dihang gikuptan na niya kini, gikuptan ni Eliseo ang iyang kamot ug giingnan siya, “Ablihi ang bintana sa sidlakang dapit.” Ug giablihan niya kini. Unya giingnan siya ni Eliseo nga mopana. Pagpana niya, miingon si Eliseo, “Kana nga udyong timailhan nga padaogon ka sa Ginoo batok sa Aram. Laglagon mo sa hingpit ang mga Aramehanon sa Afek.” Giingnan pag-usab ni Eliseo si Jehoash nga magkuha ug mga udyong. Ug sa dihang nakakuha na siya, miingon si Eliseo, “Panaa ang yuta.” Ug gipana niya ang yuta sa tulo ka higayon, ug unya miundang siya. Nasuko si Eliseo kaniya ug miingon, “Kalima o kaunom ka unta mipana aron malaglag mo sa hingpit ang mga Aramehanon. Apan karon, mapildi mo lang sila sa tulo ka higayon.” Sa kaulahian namatay si Eliseo ug gilubong. Matag tuig may mga grupo sa mga Moabihanon nga mosulong sa Israel. Usa niana ka higayon, may mga Israelinhon nga naglubong ug patay. Sa dihang nakita nila ang grupo sa mga Moabihanon nga misulong, gidali-dali nila ug butang ang patayng lawas didto sa langub nga gilubngan kang Eliseo ug unya nanagan. Pagdapat sa patay sa mga bukog ni Eliseo, nabuhi kini ug mitindog. Gidaog-daog ni Hazael nga hari sa Aram ang Israel sa tibuok nga panahon sa paghari ni Jehoahaz. Apan nalooy ug nahangawa kanila ang Ginoo tungod sa iyang kasabotan kang Abraham, Isaac ug Jacob, ug hangtod karon wala gihapon niya sila laglaga o isalikway. Namatay si Hazael nga hari sa Aram, ug si Benhadad nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Gipildi ni Jehoash ang Aram sa tulo ka higayon, ug nabawi niya gikan kang Ben Hadad ang mga lungsod nga nailog sa amahan niini nga si Hazael sa dihang nakiggira siya kang Jehoahaz nga amahan ni Jehoash. Nahimong hari sa Juda si Amazia nga anak ni Joas sa ikaduhang tuig sa paghari ni Jehoash, nga anak ni Jehoahaz, sa Israel. Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod sama sa gihimo ni David nga iyang katigulangan. Gisunod niya ang iyang amahan nga si Joas. Wala usab niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad ug sa pagsunog ug mga insenso didto. Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.” Nakapatay si Amazia ug 10,000 ka mga taga-Edom sa kapatagan nga gitawag ug Asin. Nailog usab niya ang Sela, ug gitawag niya kinig Jokteel, ug mao gihapon ang ngalan niini hangtod karon. Unya, nagpadala si Amazia ug mga mensahero ngadto sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu. Mao kini ang iyang mensahe: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon, may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Makontento ka nalang sa imong kadaogan ug pagpuyo diha sa imong palasyo. Nganong mangita ka pa man ug samok nga magdala ug kalaglagan kanimo ug sa Juda?” Apan wala mamati si Amazia, busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh. Unya miadto si Jehoash sa Jerusalem ug giguba niya ang mga paril niini gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa Pultahan sa Eskina, nga mga 600 ka piye ang gilay-on. Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Ginoo ug sa bodega sa palasyo. Nagdala usab siyag mga bihag sa iyang pagbalik sa Samaria. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoash, ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, apil ang iyang pagpakiggira kang Amazia nga hari sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehoash, gilubong siya didto sa gilubngan sa mga hari sa Israel didto sa Samaria. Ug ang iyang anak nga si Jeroboam II mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. May mga tawo nga nagplano sa pagpatay kang Amazia sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ang gipuli sa katawhan sa Juda kang Amazia ingon nga hari mao ang iyang anak nga si Azaria nga nagaedad ug 16 ka tuig. Siya ang mibawi sa Elat ug nagtukod niini pag-usab human mamatay ang iyang amahan nga si Amazia. Nahimong hari sa Israel si Jeroboam II nga anak ni Jehoash sa ika-15 nga tuig sa paghari ni Amazia, nga anak ni Joas sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 41 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang tanang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Siya ang nagbawi sa mga lugar nga gipanag-iyahan kanhi sa Israel, gikan sa Lebo Hamat paingon sa Patay nga Dagat. Mao kini ang gisaad sa Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa iyang alagad nga propeta nga si Jonas, nga anak ni Amitai nga taga-Gat Hefer. Pagbuot sa Ginoo nga mahitabo kini kay nakita niya ang labihan nga pag-antos sa mga Israelinhon, ulipon man o dili. Wala gayoy nakatabang kanila. Ug tungod kay wala moingon ang Ginoo nga papason niya ang Israel sa kalibotan, giluwas niya sila pinaagi kang Jeroboam II, nga anak ni Jehoash. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jeroboam II, ug ang iyang bantogan nga mga binuhatan ug ang uban pa niyang gihimo, apil na ang pagbawi sa Damascus ug Hamat nga kanhi sakop sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jeroboam II, gilubong siya sa lubnganan sa mga hari sa Israel. Ug si Zacarias nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Azaria nga anak ni Amazia sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Jeroboam II sa Israel. Nagaedad si Azaria ug 16 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 52 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jecolia nga taga-Jerusalem. Gihimo ni Azaria ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang amahan nga si Amazia. Apan wala niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad ug sa pagsunog ug mga insenso didto. Gihatagan sa Ginoo ug ngilngig nga sakit sa panit si Azaria hangtod sa adlaw nga siya namatay. Nagpuyo siya sa usa ka balay nga nagainusara. Si Jotam nga iyang anak mao ang nangulo sa palasyo ug sa katawhan sa Juda. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Azaria, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa dihang namatay si Azaria, gilubong siya sa lubnganan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Jotam nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Zacarias nga anak ni Jeroboam II sa ika-38 nga tuig sa paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa unom ka bulan. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang mga katigulangan. Gisunod niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam, nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Unya, nagplano ug daotan si Shalum nga anak ni Jabes batok kang Zacarias. Gipatay niya si Zacarias atubangan sa mga tawo, ug gipulihan niya kini ingon nga hari. Ang uban pang sugilanon sa paghari ni Zacarias nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Busa natuman ang giingon sa Ginoo kang Jehu: “Ang imong mga kaliwat magahari sa Israel hangtod sa ikaupat nga henerasyon.” Nahimong hari sa Israel si Shalum nga anak ni Jabes sa ika-39 nga tuig sa paghari ni Uzia sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa usa ka bulan. Kay gipatay siya ni Menahem nga anak ni Gadi ug gipulihan ingon nga hari sa dihang miadto si Menahem sa Samaria gikan sa Tirza. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Shalum, apil ang iyang plano nga pagpatay kang Zacarias, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Niadtong higayona, gisulong ni Menahem ang Tifsa ug ang mga lugar sa palibot niini hangtod sa Tirza, kay ang mga lumulupyo niini wala mitugyan sa ilang kaugalingon ngadto kaniya. Gipamatay niya ang tanang lumulupyo sa Tifsa, ug gipangyasyasan ang tiyan sa mga babayeng mabdos. Nahimong hari sa Israel si Menahem nga anak ni Gadi sa ika-39 nga tuig sa paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nagpuyo si Menahem, ug naghari siya sulod sa 10 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Sa tibuok niyang paghari gisunod niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Unya, miadto ang hari sa Asiria nga si Tiglat Piliser sa Israel sa pagsulong niini. Busa gihatagan ni Menahem si Tiglat Piliser ug sobra 30 ka toneladang pilak aron tabangan siya ni Tiglat Piliser, aron nga molig-on ang paghari ni Menahem. Ang maong mga pilak gikuha ni Menahem gikan sa mga adunahan sa Israel pinaagi sa pagpugos sa matag usa kanila sa paghatag ug tag-50 ka buok nga pilak. Busa miundang sa pagsulong ang hari sa Asiria ug mipauli siya sa iyang nasod. Ang uban pang sugilanon sa paghari ni Menahem, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Menahem, si Pekahia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Pekahia nga anak ni Menahem sa ika-50 nga tuig sa paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria nagpuyo si Pekahia, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Unya, si Peka nga anak ni Remalia nagplano ug daotan batok kang Pekahia. Kini si Peka mao ang komander sa mga sundalo ni Pekahia. Uban sa 50 ka mga taga-Gilead, gipatay ni Peka si Pekahia apil si Argob ug si Arieh, didto sa lig-on nga bahin sa palasyo sa Samaria. Ug gipulihan ni Peka si Pekahia ingon nga hari. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Pekahia, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Nahimong hari sa Israel si Peka nga anak ni Remalia sa ika-52 nga tuig sa paghari ni Azaria sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 20 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Sa panahon sa paghari ni Peka, gisulong ni Tiglat Piliser nga hari sa Asiria ang Israel, ug nailog niya ang mga lungsod sa Ion, Abel Bet Maaca, Janoa, Kedesh, ug Hazor. Nailog usab niya ang Gilead, Galilea, ug ang tibuok nga yuta sa Naftali. Unya gidala niya ang mga lumulupyo niini ngadto sa Asiria ingon nga mga bihag. Unya nagplano ug daotan si Hosea nga anak ni Elah batok kang Peka nga anak ni Remalia. Gipatay niya si Peka ug gipulihan ingon nga hari. Nahitabo kini sa ika-20 nga tuig sa paghari ni Jotam, nga anak ni Uzia, sa Juda. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Peka, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Nahimong hari sa Juda si Jotam nga anak ni Uzia sa ikaduhang tuig sa paghari ni Peka, nga anak ni Remalia, sa Israel. Nagaedad si Jotam ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jerusha nga anak ni Zadok. Gihimo ni Jotam ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang amahan nga si Uzia. Apan wala niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad ug sa pagsunog ug mga insenso didto. Si Jotam ang nagpahimo pag-usab sa Amihanang Pultahan sa templo sa Ginoo. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jotam, ug ang iyang gipanghimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa panahon sa iyang paghari, gipasulong sa Ginoo kang Rezin nga hari sa Aram ug kang Peka nga anak ni Remalia ang Juda. Sa dihang namatay si Jotam, gilubong siya sa lubnganan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David nga iya usab nga katigulangan. Ug si Ahaz nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Ahaz nga anak ni Jotam sa ika-17 nga tuig sa paghari ni Peka, nga anak ni Remalia, sa Israel. Nagaedad si Ahaz ug 20 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo nga iyang Dios, dili sama sa gihimo sa iyang katigulangan nga si David. Gisunod niya ang mga gawi sa mga hari sa Israel, ug bisan ang iyang anak gihalad niya sa kalayo. Gisunod niya ang mangil-ad nga mga buhat sa mga nasod nga gipaabog sa Ginoo sa mga Israelinhon. Naghalad siyag mga halad ug nagsunog ug insenso sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, sa ibabaw sa mga bungtod, ug sa ilalom sa matag labong nga kahoy. Unya si Rezin nga hari sa Aram ug si Peka nga hari sa Israel, nga anak ni Remalia, misulong sa Jerusalem, ug gilibotan nila kini. Apan wala nila mapildi si Ahaz. Niadtong higayona, nabawi ni Rezin nga hari sa Aram ang Elat pinaagi sa pag-abog sa katawhan sa Juda. Namalhin dayon ang ubang mga Aramehanon sa Elat ug didto na namuyo hangtod karon. Nagsugo si Ahaz ug mga mensahero sa pagdala niini nga mensahe ngadto kang Tiglat Piliser nga hari sa Asiria: “Imo akong alagad, anhi dinhi ug luwasa ako gikan sa kamot sa hari sa Aram ug sa hari sa Israel nga misulong kanako.” Gikuha ni Ahaz ang pilak ug bulawan sa templo sa Ginoo ug sa bodega sa palasyo ug gipadala kini ngadto sa hari sa Asiria ingon nga gasa. Misugot ang hari sa Asiria sa gihangyo ni Ahaz, busa gisulong niya ang Damascus ug giilog kini. Gidala niya ang mga lumulupyo niini ngadto sa Kir ingon nga mga bihag, ug gipatay niya si Rezin. Unya miadto si Haring Ahaz sa Damascus sa pagpakigkita kang Tiglat Piliser nga hari sa Asiria. Sa didto na siya, may nakita siyang halaran. Busa gipadad-an niya ang pari nga si Uria sa hulagway sa halaran apil na ang mga detalye sa pagkahimo niini. Naghimo si Uria ug halaran nga sumala gayod sa hulagway nga gipadala kaniya ni Ahaz, ug nahuman niya ang halaran sa wala pa makabalik si Ahaz. Unya gipakuha niya ang daang halaran nga bronsi nga didto atubangan sa Ginoo, taliwala sa bag-ong halaran ug sa templo sa Ginoo, ug gipabutang niya kini dapit sa amihan sa bag-ong halaran. Nagmando dayon siya kang Uria nga pari, “Gamita ang bag-ong halaran sa paghalad sa mga halad nga sinunog kada buntag ug sa mga halad sa pagpasidungog kada gabii. Gamita usab kini sa paghalad sa mga halad nga sinunog ug mga halad isip pagpasidungog sa Ginoo nga ginahalad sa hari ug sa mga tawo, ug apil na ang mga halad nga ilimnon sa mga tawo. Iwisik sa bag-ong halaran ang dugo sa halad nga sinunog ug sa uban pang mga halad. Apan ang bronsi nga halaran akong gamiton nga akong alampoanan.” Ug gihimo ni Uria nga pari ang gisugo kaniya ni Haring Ahaz. Unya gikuha ni Haring Ahaz ang mga bongbong ug mga palanggana sa mga karomata nga ginagamit sa paghakot ug tubig alang sa templo. Gikuha usab niya ang dakong sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat gikan sa gitungtongan niini nga mga baka nga bronsi, ug gibutang kini sa tungtonganan nga bato. Ug aron malipay ang hari sa Asiria, gikuha ni Ahaz gikan sa palasyo ang atop-atop nga ginagamit kon Adlaw nga Igpapahulay ug gisira ang agianan sa hari sa Juda paingon sa templo. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Ahaz, ug ang iyang mga gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa dihang namatay si Ahaz, gilubong siya sa lubnganan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Hezekia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Israel si Hosea nga anak ni Elah sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Ahaz sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa siyam ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod sama kadaotan sa gihimo sa mga hari sa Israel nga nauna kaniya. Gisulong ni Shalmaneser nga hari sa Asiria si Hosea. Nailalom siya sa gahom ni Shalmaneser ug gipabayad ug buhis. Apan nadiskobrehan sa hari sa Asiria nga nagluib si Hosea. Nagpadala kini ug mensahe sa pagpangayo ug tabang ngadto kang So nga hari sa Ehipto. Wala na usab siya mohatag sa iyang tinuig nga buhis. Busa gipadakop siya ni Shalmaneser ug gipriso. Unya gisulong sa hari sa Asiria ang tibuok Israel, ug sulod sa tulo ka tuig gilibotan niya ang Samaria. Ug sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Hosea, giilog sa hari sa Asiria ang Samaria, ug gidala niya ang mga taga-Israel sa Asiria ingon nga mga bihag. Gipapuyo niya sila sa lungsod sa Hala, sa mga lugar duol sa Suba sa Habor sa Gozan, ug sa mga lungsod sa mga Medianhon. Nahitabo kini sa mga taga-Israel tungod kay nakasala sila sa Ginoo nga ilang Dios nga maoy nagpagawas kanila gikan sa Ehipto ug nagluwas kanila gikan sa mga kamot sa Faraon nga hari sa Ehipto. Misimba sila sa ubang mga dios ug misunod sa mga buhat sa mga nasod nga giabog sa Ginoo gikan niining yutaa sa pag-abot sa mga Israelinhon. Misunod usab sila sa mga binuhatan nga gitudlo sa mga hari sa Israel. Naghimo sila sa tago sa mga butang nga supak sa Ginoo nga ilang Dios. Naghimo usab sila ug mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa Israel, gikan sa gagmayng mga baryo ngadto sa dagkong mga pinarilan nga mga lungsod. Nagpatindog sila ug handomanan nga mga bato ug mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera ibabaw sa matag bungtod ug ilalom sa matag labong nga kahoy. Nagsunog sila ug mga insenso sa matag simbahanan sa habog nga mga dapit, sama sa gihimo sa mga nasod nga giabog sa Ginoo gikan niining yutaa sa pag-abot sa mga Israelinhon. Gihimo nila ang mga daotang butang nga nakapasuko sa Ginoo. Misimba sila sa mga dios-dios bisag nagaingon ang Ginoo nga dili gayod nila kini buhaton. Kanunayng gipahimangnoan sa Ginoo ang Israel ug Juda pinaagi sa iyang mga propeta ug manalagna: “Biya na kamo sa inyong mga daotang gawi. Tumana ninyo ang akong mga sugo ug mga tulumanon nga anaa sa tibuok nga Kasugoan nga gipatuman ko sa inyong mga katigulangan, ug akong gihatag kaninyo pinaagi sa akong mga alagad nga mga propeta.” Apan wala sila motuman. Gahi silag ulo sama sa ilang mga katigulangan nga wala motuo sa Ginoo nga ilang Dios. Gisalikway nila ang mga tulumanon ug ang kasabotan nga gihimo niya sa ilang mga katigulangan, ug gipakawalay-bili nila ang iyang mga pahimangno kanila. Gisunod nila ang mga walay pulos nga mga dios-dios, ug nahimo usab silang walay pulos. Gisunod nila ang mga nasod sa ilang palibot bisan ug gimandoan sila sa Ginoo nga dili nila kini sundon. Gihimo gayod nila ang mga butang nga gidili kanila sa Ginoo. Gisalikway nila ang tanang sugo sa Ginoo nga ilang Dios, ug naghimo sila ug rebulto sa duha ka nating baka ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gisimba nila si Baal ug ang tanang butang nga anaa sa kalangitan. Gihalad nila ang ilang mga anak sa kalayo; midangop sila sa mga mananagna ug mga mamamarang, ug gitugyan nila ang ilang kaugalingon sa daotang buhat atubangan mismo sa Ginoo, ug nakapasuko kini kaniya. Nasuko pag-ayo ang Ginoo sa Israel ug gipapahawa niya sila sa iyang presensya. Ang tribo lang ni Juda mao ang nahibilin. Apan bisan ang Juda wala usab motuman sa mga sugo sa Ginoo nga ilang Dios. Gisunod nila ang mga binuhatan nga gitudlo kanila sa mga taga-Israel. Busa gisalikway sa Ginoo ang tanang mga kaliwat ni Israel. Gisilotan niya sila pinaagi sa pagtugyan kanila sa mga nanulong kanila hangtod nga nahanaw sila sa iyang presensya. Sa dihang gibulag sa Ginoo ang Israel gikan sa gingharian ni David, gihimo sa mga taga-Israel si Jeroboam nga anak ni Nebat nga ilang hari. Giaghat ni Jeroboam ang mga taga-Israel sa pagbiya sa Ginoo, ug gitukmod niya sila sa paghimog dakong sala. Nagpadayon sa pagsunod ang mga taga-Israel sa mga sala ni Jeroboam, ug wala gayod sila mobiya niini, hangtod nga gipapahawa sila sa Ginoo sa iyang presensya, sumala sa iyang gipasidaan kanila pinaagi sa iyang mga alagad nga mga propeta. Busa gibihag ang katawhan sa Israel ngadto sa Asiria diin tua sila hangtod karon. Nagpadala ang hari sa Asiria ug mga tawo ngadto sa Samaria nga gikan sa Babilonia, Cut, Ava, Hamat, ug Sefarvaim, ug gipapuyo niya sila sa mga lungsod sa Samaria puli sa mga taga-Israel. Busa gisakop nila ang Samaria ug ang uban pang mga lungsod sa Israel. Sa pagsugod nilag puyo didto, wala sila magsimba sa Ginoo, busa gipadad-an sila sa Ginoo ug mga liyon ug gipamatay ang uban kanila. Kini nga hitabo gibalita ngadto sa hari sa Asiria: “Ang mga tawo nga imong gipadala ug gipapuyo sa mga lungsod sa Samaria wala masayod sa kasugoan sa dios sa maong lugar. Busa nagpadala siya ug mga liyon ug gipamatay na niini ang uban kanila, kay wala sila masayod sa iyang kasugoan.” Unya mimando ang hari sa Asiria, “Pabalika sa Samaria ang usa sa mga pari nga atong gibihag, ug didto siya papuy-a aron makatudlo siya sa mga tawo sa mga kasugoan sa dios sa maong lugar.” Busa ang usa sa mga pari nga gibihag mibalik sa Samaria ug mipuyo sa Betel, ug gitudloan niya ang mga tawo kon unsaon pagsimba sa Ginoo. Apan kining nagkalain-laing grupo sa mga tawo nagpadayon sa paghimo sa ilang mga dios. Sa matag lungsod nga ilang gipuy-an gibutang nila ang ilang mga dios-dios sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit nga hinimo sa mga taga-Samaria. Ang uban kanila nga gikan sa Babilonia misimba sa ilang dios nga si Sucot Benot. Ang gikan sa Cut misimba sa ilang dios nga si Nergal. Ang gikan sa Hamat misimba sa ilang dios nga si Ashima. Ang gikan sa Ava misimba sa ilang mga dios nga si Nibhaz ug si Tartak. Ug ang gikan sa Sefarvaim misimba sa ilang mga dios nga si Adramelec ug si Anamelec; ug gisunog pa nila ang ilang mga kabataan ingon nga halad ngadto niini nga mga dios. Misimba sila sa Ginoo, apan nagpili silag mga pari gikan mismo sa ilang mga tawo aron sa pagpangulo kanila sa paghalad didto sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Misimba sila sa Ginoo, apan misimba usab sila sa ilang kaugalingong mga dios sumala sa mga paagi sa mga nasod nga ilang gigikanan. Hangtod karon ginahimo pa gihapon nila kini. Dili matinud-anon ang ilang pagsimba sa Ginoo, ug wala sila magtuman sa mga sugo, mga tulumanon, mga pagtulon-an, ug mga kasugoan nga gihatag sa Ginoo sa mga kaliwat ni Jacob, nga iyang ginganlan ug Israel. Sa dihang naghimo ang Ginoo ug kasabotan sa mga Israelinhon, nagmando siya kanila: “Ayaw kamo pagsimba o pag-alagad sa ubang mga dios, o paghalad ngadto kanila. Ako lang ang inyong simbahon, ang Ginoo nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto pinaagi sa akong kahibulongang gahom. Ako lang ang angay ninyong simbahon ug halaran. Kinahanglang tumanon ninyo kanunay ang akong mga tulumanon, mga lagda, mga patakaran, ug mga sugo nga akong gisulat alang kaninyo. Ayaw gayod kamo pagsimba ug laing mga dios. Ayaw ninyo kalimti ang kasabotan nga akong gihimo kaninyo, ug ayaw kamo pagsimba sa ubang mga dios. Ako lang ang inyong simbahon, ang Ginoo nga inyong Dios, kay ako ang magaluwas kaninyo gikan sa kamot sa inyong mga kaaway.” Apan wala sila mamati sa Ginoo. Nagpadayon hinuon sila sa ilang naandang mga buhat. Samtang nagasimba sila sa Ginoo, nagasimba usab sila sa ilang mga dios-dios. Ug hangtod karon mao usab kana ang ginahimo sa ilang mga kaliwat. Nahimong hari sa Juda si Hezekia nga anak ni Ahaz sa ikatulong tuig sa paghari ni Hosea nga anak ni Elah, sa Israel. Nagaedad si Hezekia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Abia nga anak ni Zacarias. Gihimo ni Hezekia ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang katigulangan nga si David. Gipaguba niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, gipadugmok ang mga sagradong bato, ug gipaputol ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipadugmok niya ang bronsi nga halas nga hinimo ni Moises, kay hangtod niadtong panahona gisimba pa gihapon kadto sa mga Israelinhon pinaagi sa pagsunog ug mga insenso. Gitawag kadtong bronsi nga halas ug Nehustan. Misalig si Hezekia sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Wala gayoy hari nga sama kaniya sa Juda—sa mga nauna man kaniya o sa mga nagsunod. Nagmatinumanon gayod siya sa pagsunod sa Ginoo, ug wala gayod siya mobiya kaniya. Nagmatinud-anon siya sa pagtuman sa mga sugo nga gihatag sa Ginoo kang Moises. Giubanan siya sa Ginoo, ug nagmalampuson siya sa tanan niyang gihimo. Nagrebelde siya batok sa hari sa Asiria ug wala moalagad kaniya. Gipildi niya ang mga Filistihanon hangtod sa Gaza ug sa mga dapit nga sakop niini—gikan sa gagmayng mga baryo ngadto sa dagkong mga pinarilan nga mga lungsod. Sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Hezekia, nga mao ang ikapito nga tuig sa paghari ni Hosea sa Israel, misulong si Shalmaneser nga hari sa Asiria ngadto sa Samaria ug gilibotan kini. Paglabay sa tulo ka tuig, sa ikaunom nga tuig sa paghari ni Hezekia ug sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Hosea, nailog sa Asiria ang Samaria. Gidala sa hari sa Asiria ang mga taga-Israel ngadto sa Asiria ingon nga mga bihag, ug gipapuyo sila sa lungsod sa Hala, sa mga lugar nga duol sa Suba sa Habor sa Gozan, ug sa mga lungsod sa mga Medianhon. Nahitabo kini sa mga taga-Israel tungod kay wala sila motuman sa Ginoo nga ilang Dios, gilapas hinuon nila ang kasabotan sa Ginoo kanila—ang tanang sugo nga gihatag sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga si Moises. Wala sila mamati o motuman niini. Sa ika-14 nga tuig sa paghari ni Hezekia, gisulong ni Senakerib nga hari sa Asiria ang tanang pinarilan nga mga lungsod sa Juda ug nailog niya kini. Busa nagpadala niini nga mensahe si Hezekia ngadto sa hari sa Asiria nga didto sa Lakish: “Nakasala ako sa akong pagrebelde kanimo. Apan ihatag ko bisan unsay imong pangayoon, basta mobiya lang kamo kanamo.” Busa nangayo ang hari sa Asiria kang Haring Hezekia ug kapin sa napulo ka toneladang pilak ug usa ka toneladang bulawan. Gihatag ni Hezekia kaniya ang tanang pilak sa templo sa Ginoo ug sa bodega sa palasyo. Gipanguha ni Hezekia apil ang mga bulawan nga gihaklap sa mga pultahan sa templo sa Ginoo ug sa mga haligi sa pultahan niini, ug gihatag kini ngadto sa hari sa Asiria. Apan samtang didto si Senakerib sa Lakish, gisugo niya ang iyang pangulo nga komander, ang pangulo nga opisyal, ug ang iyang komander nga adunay daghang mga sundalo, nga moadto sa Jerusalem sa pagpakigkita kang Haring Hezekia. Sa didto na sila sa gawas sa Jerusalem, mihunong sila duol sa tubod sa tubig nga paingon sa tigomanan ug tubig sa ibabaw, dapit sa dalan paingon sa lugar nga labhanan. Gipatawag nila si Haring Hezekia, apan ang gipaadto sa hari mao si Eliakim nga anak ni Hilkia, nga tigdumala sa palasyo, si Shebna nga sekretaryo, ug si Joa nga anak ni Asaf, nga nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian. Miingon kanila ang komander sa mga sundalo, “Ingna ninyo si Hezekia nga mao kini ang giingon sa gamhanang hari sa Asiria: “ ‘Unsa may imong gisaligan? Nagahunahuna ka ba nga madaog nimo ang gira sa pulong lamang ug dili sa katakos ug kusog sa imong mga sundalo? Kinsay imong gisaligan nga nagrebelde ka man kanako? Ang Ehipto ba? Kini nga nasod ug ang iyang hari sama lang sa gabok nga baston nga kon imong itukod mabali ug makasamad sa kamot. Apan tingali moingon ka kanako nga nagasalig kamo sa Ginoo nga inyong Dios. Apan dili ba nga gipangguba mo man ang iyang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, ug gisultihan mo ang mga lumulupyo sa Jerusalem ug sa uban pang mga lungsod sa Juda sa pagsimba didto lang sa halaran sa Jerusalem?’ “Karon may itanyag kanimo ang akong agalon, ang hari sa Asiria. Hatagan ka namo ug 2,000 ka mga kabayo, kana kon may 2,000 ka usab ka mga tigkabayo! Wala ka gayoy mahimo sa pagpildi bisan sa pinakaubos nga opisyal sa akong agalon. Nagasalig ka lang sa Ehipto nga mohatag kanimo sa mga karwahe ug mga tigkabayo. Naghunahuna ka ba nga wala ako sugoa sa Ginoo sa pag-anhi dinhi sa paglaglag niining lugara? Ang Ginoo mismo ang nagsugo kanako sa pagsulong ug sa paglaglag niini nga nasod.” Miingon si Eliakim, Shebna, ug Joa ngadto sa komander, “Palihog pakigsulti kanamo sa pinulongan nga Aramico, kay masabtan namo kini. Ayaw pag-Hebreo kay madunggan ka sa mga tawo nga anaa sa mga paril sa lungsod.” Apan mitubag ang komander, “Gisugo ako sa akong agalon nga ipahibalo kining mga butanga sa tanang lumulupyo sa Jerusalem, dili lang kaninyo ug sa inyong hari. Kamong tanan gutomon ug uhawon sa panahon nga sulongon namo kamo. Busa kaonon ninyo ang inyong kaugalingong tae ug imnon ang inyong kaugalingong ihi.” Unya mitindog ang komander sa mga sundalo ug misinggit sa pinulongang Hebreo, “Pamatia ninyo ang mensahe sa gamhanang hari sa Asiria! Miingon siya nga dili kamo magpatunto kang Hezekia. Dili siya makaluwas kaninyo gikan sa akong mga kamot! Ayaw kamo pagpahaylo kaniya nga mosalig sa Ginoo kon moingon siya, ‘Sigurado gayod nga luwason kita sa Ginoo; kining lungsora dili itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.’ “Ayaw kamo pamati kang Hezekia! Mao kini ang giingon sa hari sa Asiria: Ayaw na kamo pagsukol kanako; ampo na lang kamo! Unya tugotan ko kamo nga makakaon sa bunga sa inyong ubasan ug kahoy nga igos, ug makainom sa inyong pundohanan ug tubig, hangtod nga mobalik ako ug dad-on ko kamo sa yuta nga sama sa inyong yuta—ang yuta nga may mga tamnanan sa ubas nga makahatag kaninyo ug duga sa ubas ug may mga trigo nga mahimo ninyong pan, ug adunay mga kahoyng olibo ug mga dugos. Tumana ninyo ang akong giingon aron mabuhi kamo ug dili mamatay. Ayaw kamo pamati kang Hezekia kay gilingla lang niya kamo sa iyang pag-ingon nga luwason kamo sa Ginoo. Aduna bay mga dios sa bisan unsang nasod nga nakaluwas sa ilang nasod gikan sa kamot sa hari sa Asiria? Aduna bay nahimo ang mga dios sa Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hena, ug Iva? Naluwas ba sa mga dios sa Samaria ang ilang nasod gikan sa akong mga kamot? Kinsa ba sa mga dios niining mga nasora ang nakaluwas sa ilang nasod gikan kanako? Busa unsaon sa Ginoo pagluwas ang Jerusalem gikan sa akong mga kamot?” Apan wala motubag ang mga tawo kay nagmando si Haring Hezekia nga dili sila motubag. Unya gigisi ni Eliakim, Shebna, ug Joa ang ilang mga bisti tungod sa kasubo, ug nangadto sila kang Hezekia ug misugilon sa giingon sa komander. Sa pagkadungog ni Haring Hezekia sa gibalita kaniya, gigisi niya ang iyang bisti ug nagsul-ob ug sako sa pagpakita sa iyang pagsubo, ug miadto siya sa templo sa Ginoo. Gipaadto niya kang Isaias nga anak ni Amos sila si Eliakim nga tigdumala sa palasyo, si Shebna nga sekretaryo, ug ang mga pangulo nga mga pari. Tanan sila nagbistig sako. Pag-abot nila kang Isaias, miingon sila kaniya, “Mao kini ang giingon ni Hezekia: ‘Nagaantos kita niini nga panahon; ginasilotan ug ginapakaulawan. Nahisama kita sa babayeng nagbati nga wala nay kusog sa pagpahimugso sa iyang anak. Gisugo sa hari sa Asiria ang iyang komander sa pagbiaybiay sa buhi nga Dios. Basin pa ug nadungog sa Ginoo nga imong Dios ang giingon sa komander ug silotan siya sa iyang gipanulti, busa pag-ampo alang sa mga nangahibilin kanato.’ ” Pagkahuman ug sulti sa mga opisyal nga gipadala ni Haring Hezekia, miingon si Isaias kanila, “Sultihi ninyo ang inyong agalon nga mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Ayaw kahadlok sa imong nadunggan nga pagpasipala kanako sa mga sakop sa hari sa Asiria. Pamati! Linglahon ko ang hari sa Asiria. Makadungog siya ug balita nga makapahukom kaniya sa pagbalik sa iyang nasod. Ug didto ipapatay ko siya pinaagi sa espada.’ ” Unya sa dihang nadunggan sa komander nga mibiya na sa Lakish ang hari sa Asiria ug nakiggira sa Libna, miapas siya didto. Nakadungog ug balita si Senakerib nga hari sa Asiria nga si Tirhaka nga hari sa Etiopia nagapadulong sa pagpakiggira kaniya. Busa nagpadala siyag mga mensahero kang Hezekia sa pag-ingon niini: “Ayaw pagpatunto sa dios nga imong ginasaligan kon moingon siya, ‘Ang Jerusalem dili itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.’ Pamati! Ikaw mismo nakadungog kon unsa ang gihimo sa mga hari sa Asiria ngadto sa tanang nasod. Gilaglag nila sila sa hingpit. Ug ikaw, nagahunahuna ka ba nga makalingkawas ka? Gipanglaglag sa akong mga katigulangan ang mga lungsod sa Gozan, Haran, Rezef, ug ang katawhan sa Eden nga anaa sa Telasar. Naluwas ba sila sa ilang mga dios? May nahimo ba ang hari sa Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hena, ug Iva?” Pagkahuman ug basa ni Hezekia sa sulat nga gihatag kaniya sa mga mensahero, miadto siya sa templo sa Ginoo ug gibukhad ang sulat sa presensya sa Ginoo. Unya nagaampo siya, “ Ginoo, Dios sa Israel nga nagalingkod sa trono taliwala sa mga kerubin, ikaw lang ang Dios nga nagadumala sa tanang gingharian dinhi sa kalibotan. Gihimo mo ang kalangitan ug ang kalibotan. Ginoo, pamati ug tan-awa ang nagakahitabo. Pamatia ang tanang giingon ni Senakerib sa pagbiaybiay kanimo, O buhi nga Dios. Tinuod, Ginoo, nga gipanglaglag sa mga hari sa Asiria ang daghang mga nasod ug gipangsunog ang ilang mga dios, kay dili man usab kini tinuod nga mga dios kondili mga bato lang ug mga kahoy nga hinimo sa tawo. Busa karon, Ginoo nga among Dios, luwasa kami gikan sa kamot sa Asiria aron ang tanang gingharian dinhi sa kalibotan mahibalo nga ikaw lang Ginoo, ang Dios.” Unya nagpadala si Isaias nga anak ni Amos niini nga mensahe ngadto kang Hezekia: Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Nadungog ko ang imong pag-ampo mahitungod kang Senakerib nga hari sa Asiria. Ug mao kini ang isulti ko batok kaniya: Kataw-an ug tamayon ka sa mga lumulupyo sa Zion. Magpanglingo-lingo sila sa pagbiaybiay kanimo samtang nagaikyas ka. Kinsay imong giinsulto ug gipasipalahan? Kinsay imong gisinggitan ug gitaas-taasan sa imong kilay? Dili ba ako man, ang Balaan nga Dios sa Israel? Pinaagi sa imong mga mensahero, gibiaybiay mo ako. Miingon ka pa, “Pinaagi sa akong daghang mga karwahe akong nasaka ang tag-as nga mga bukid, ang kinatumyan sa mga bukid sa Lebanon. Gipamutol ko ang iyang labing tag-as nga mga kahoyng sedro ug labing maayo nga mga sipres. Nakaabot ako sa kinasuokang bahin sa iyang mabagang kalasangan. Nagpakalot ako ug mga atabay sa ubang mga dapit, ug miinom ako gikan niini. Sa akong pag-agi, mimala ang mga sapa sa Ehipto.” Tinuod nga imong gipangguba ang pinarilan nga mga lungsod. Apan wala ka ba masayod nga ako ang nagbuot niining tanan? Kaniadto ko pa kining giplano ug karon gipatuman ko na. Ang mga lumulupyo sa mga lungsod nga gipangguba mo nawad-an ug kusog; nahadlok sila ug naulawan. Sama sila sa mga tanom sa uma o sa mga sagbot nga nanurok diha sa mga atop sa balay, nga sa pagtubo pa lang nangalaya na. Apan nahibaloan ko ang tanan bahin kanimo, kon hain ka magpuyo, ang imong gigikanan ug ang imong padulngan, ug kon unsa ka kapungot kanako. Tungod kay napungot ka kanako ug nadunggan ko ang imong pagpasigarbo, kaw-itan ko ang imong ilong ug busalan ko ang imong baba, ug guyoron balik sa imong gigikanan, sa dalan nga imong giagian. Unya miingon si Isaias kang Hezekia, “Mao kini ang timailhan nga panalipdan sa Ginoo ang Jerusalem gikan sa mga taga-Asiria, Karong tuiga mokaon kamo sa mga bunga sa mga tanom nga nanubo lang ug ila, ug sa sunod nga tuig ang mga bunga sa mga tanom nga nanubo gikan niadto mao na usab ang inyong kan-on. Apan sa ikatulong tuig makatanom na kamo ug mga lugas ug makaani. Makatanom usab kamo ug mga ubas ug makakaon sa bunga niini. Sa makausa pa ang mga nahibiling buhi sa Juda mouswag sama sa tanom nga nanggamot ug lawom ug namunga. Kay may mangahibiling buhi nga magkatag sa Jerusalem, ang Bukid sa Zion. Siguradohon gayod sa Ginoo nga Makagagahom nga matuman kini. “Ug mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa hari sa Asiria, ‘Dili siya makasulod sa siyudad sa Jerusalem o makapana niini. Dili siya makaduol nga may taming o makakita ug paagi nga malibotan kini. Mobalik siya sa iyang agi. Dili siya makasulod niini nga siyudad. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Panalipdan ug luwason ko kining siyudara alang sa akong kadungganan ug tungod sa akong saad kang David nga akong alagad.’ ” Nianang pagkagabii, miadto ang anghel sa Ginoo sa kampo sa Asiria ug gipamatay niya ang 185,000 ka mga sundalo. Pagkabuntag, pagmata niadtong nangahibiling buhi, nakita nila ang mga patayng lawas. Tungod niini, mipauli si Senakerib sa Nineve ug nagpabilin didto. Usa ka adlaw, samtang nagasimba si Senakerib sa templo sa iyang dios nga si Nisroc, gipatay siya pinaagi sa espada sa iyang duha ka anak nga lalaki nga sila si Adramelec ug Sharezer, ug unya miikyas sila sa Ararat. Ang usa niya ka anak nga si Esarhadon mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Niadtong higayona nagsakit si Hezekia ug himalatyon na. Miadto kaniya si Propeta Isaias nga anak ni Amos ug miingon, “Nagaingon ang Ginoo nga himuon mo na ang angay mong himuon kay dili ka na maulian gikan sa imong sakit—mamatay ka na.” Pagkadungog ni Hezekia niini, miatubang siya sa bongbong ug nagaampo sa Ginoo. Miingon siya, “ Ginoo, hinumdomi nga nagkinabuhi ako nga matinumanon kanimo ug nagaalagad sa kinasingkasing, ug gibuhat ko ang tanan nga makalipay kanimo.” Ug mihilak siya ug kusog. Sa wala pa makagawas si Isaias sa tunga-tungang hawanan sa palasyo, miingon ang Ginoo kaniya nga mobalik ngadto kang Hezekia, nga pangulo sa katawhan sa Ginoo, ug isulti kini: “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa imong katigulangan nga si David: Nadungog ko ang imong pag-ampo ug nakita ko ang imong mga luha. Ayohon ko ikaw. Tulo ka adlaw gikan karon moadto ka sa templo sa Ginoo. Dugangan ko pa ug 15 ka tuig ang imong kinabuhi. Luwason ko ikaw ug kining siyudara gikan sa kamot sa hari sa Asiria. Panalipdan ko kining siyudara alang sa akong kadungganan ug tungod kang David nga akong alagad.” Giingnan ni Isaias ang mga sulugoon ni Hezekia nga hampolan ang hubag-hubag ni Hezekia ug binulad nga igos. Gituman nila kini, ug naayo siya. Sa wala pa kini mahitabo, nangutana si Hezekia kang Isaias, “Unsay timailhan nga maayo ako ug makaadto sa templo sa Ginoo sa ikatulo nga adlaw?” Mitubag si Isaias, “Mao kini ang timailhan nga ihatag sa Ginoo sa pagpamatuod nga tumanon niya ang iyang saad. Pagpili: patas-an ug napulo ka lakang ang anino diha sa orasan o pamub-an ug napulo ka lakang?” Mitubag si Hezekia, “Sayon rang patas-an ug napulo ka lakang ang anino. Pamub-i na lang kini ug napulo ka lakang!” Busa nagaampo si Isaias sa Ginoo, ug gipamub-an sa Ginoo ug napulo ka lakang ang anino diha sa orasan nga gipahimo ni Ahaz. Niadtong higayona, nabalitaan ni Merodac Baladan nga anak ni Haring Baladan sa Babilonia nga nagsakit si Hezekia. Busa nagpadala siya ug mga mensahero nga mohatod ug mga sulat ug gasa alang kang Hezekia. Giabiabi ni Hezekia ang mga mensahero ug gipakita niya kanila ang tanang mga butang sa iyang tipiganan sa bahandi—ang mga pilak, mga bulawan, mga pahumot, mga maayong klase sa lana, ang iyang mga armas ug ang uban pa niyang mga bahandi. Ang tanang butang sa iyang palasyo o gingharian iyang gipakita kanila ug wala gayod siyay gitago gikan kanila. Unya, miadto si Propeta Isaias kang Haring Hezekia ug nangutana, “Diin gikan kadtong mga tawhana, ug unsay ilang tuyo?” Mitubag si Hezekia, “Gikan sila sa layong dapit, sa Babilonia.” Nangutana pa gayod ang propeta, “Unsay ilang nakita dinhi sa imong palasyo?” Mitubag si Hezekia, “Nakita nila ang tanan dinhi sa akong palasyo. Wala gayoy bisan usa sa akong bahandi nga wala ko ipakita kanila.” Unya miingon si Isaias kang Hezekia, “Pamatia kining mensahe sa Ginoo: Moabot gayod ang panahon nga dad-on ngadto sa Babilonia ang tanang butang sa imong palasyo, ang tanan nga natigom sa imong mga katigulangan nga anaa pa hangtod karon. Wala gayoy mahibilin, ingon sa Ginoo. Ug ang uban sa imong umaabot nga mga kaliwat pagabihagon, ug mahimo silang mga alagad sa palasyo sa hari sa Babilonia.” Naghunahuna si Hezekia nga may kalinaw ug walay katalagman nga moabot sa iyang panahon. Busa miingon siya kang Isaias, “Maayo kanang mensahe sa Ginoo nga gisulti mo kanako.” Ang uban pang mga sugilanon mahitungod sa paghari ni Hezekia, ug ang tanan niyang gihimo, apil ang iyang pagpahimo sa pundohanan ug tubig ug sa agianan paingon sa siyudad, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa dihang namatay si Hezekia, si Manase nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Manase ug 12 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 55 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Hefziba. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Misunod siya sa mangil-ad nga mga buhat sa mga nasod nga gipaabog sa Ginoo sa mga Israelinhon. Gipatukod niya pag-usab ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit nga gipaguba sa iyang amahan nga si Hezekia. Nagpatindog usab siya ug mga halaran alang kang Baal ug nagpahimo ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, sama sa gihimo ni Ahab nga hari sa Israel. Mialagad siya ug misimba sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Nagpahimo pa gayod siya ug mga halaran diha mismo sa templo sa Ginoo sa Jerusalem nga sumala sa Ginoo mao ang lugar diin pasidunggan siya. Nagpahimo usab siya ug mga halaran sa duha ka hawanan sa templo sa Ginoo alang sa pagsimba sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Gihalad niya ang iyang kaugalingong anak sa kalayo. Gibuhat usab niya ang mga buluhaton sa mga manalagna, mga mamamarang, ug nangutana siya sa mga espiritista nga nagapakigsulti sa kalag sa patay. Labihan gayod ang iyang pagpakasala atubangan sa Ginoo, ug nakapasuko kini sa Ginoo. Gibutang niya ang iyang gipahimo nga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera didto sa templo, diin ang Ginoo miingon kang David ug sa iyang anak nga si Solomon, “Pasidunggan ako sa walay kataposan dinhi niini nga templo ug sa Jerusalem, ang lugar nga akong gipili gikan sa tanang tribo sa Israel. Kon tumanon lang sa katawhan sa Israel ang tanan kong kasugoan nga gihatag kanila sa akong alagad nga si Moises, dili ko sila papahawaon gikan niining yutaa nga gihatag ko sa ilang mga katigulangan.” Apan wala namati ang mga tawo. Giaghat sila ni Manase sa paghimo ug daotan, ug ang ilang gihimo mas daotan pa kaysa gihimo sa mga nasod nga gipanglaglag sa Ginoo sa mga Israelinhon. Unya miingon ang Ginoo pinaagi sa iyang mga alagad nga mga propeta: “Naghimo si Manase nga hari sa Juda niining mangil-ad nga mga buhat nga mas daotan pa kaysa gihimo sa mga Amorihanon nga nagpuyo niining yutaa sa wala pa moabot ang mga Israelinhon. Gitukmod niya ang mga taga-Juda sa pagpakasala pinaagi sa pagpasimba kanila sa iyang mga dios-dios. Busa ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, magpadala ug kalaglagan sa Jerusalem ug sa Juda, ug ang tanan nga makadungog niini malisang. Hukman ko ang Jerusalem sama sa paghukom ko sa Samaria ug sa panimalay ni Haring Ahab. Ug sama sa paglimpyo ug plato nga trapohan ug unya ipakulob human hugasi, limpyohan ko usab ang Jerusalem gikan niining mga tawhana. Isalikway ko bisan pa ang nahibilin sa akong katawhan ug itugyan ko sila sa kamot sa ilang mga kaaway nga moilog sa ilang mga kabtangan. Mahitabo kini kanila kay daotan ang ilang gihimo sa akong atubangan ug gipalagot nila ako, sukad pa sa paggawas sa ilang mga katigulangan gikan sa Ehipto hangtod karon.” Daghan usab ang gipamatay ni Manase nga inosenteng mga tawo hangtod nga nagabanaw ang dugo sa tibuok Jerusalem. Dugang pa kini sa sala nga iyang gihimo nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Juda atubangan sa Ginoo. Ang uban pang mga sugilanon mahitungod sa paghari ni Manase, ug ang tanan niyang gihimo, apil ang mga sala nga iyang nahimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa dihang namatay si Manase, gilubong siya didto sa hardin sa iyang palasyo nga gitawag ug Uza. Ug si Amon nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Amon ug 22 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari sa Juda. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Ang iyang inahan mao si Meshulemet nga anak ni Haruz nga taga-Jotba. Daotan ang gihimo ni Amon atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni Manase nga iyang amahan. Gisunod niya ang gibuhat sa iyang amahan. Gisimba usab niya ug gialagaran ang mga dios-dios nga gisimba sa iyang amahan, ug gisalikway niya ang Ginoo, ang Dios sa iyang mga katigulangan. Wala siya mosunod sa pamaagi sa Ginoo. Unya, nagplano ug daotan ang mga opisyal ni Amon batok kaniya, ug gipatay nila siya didto sa iyang palasyo. Apan gipamatay sa katawhan sa Juda ang tanang miapil sa plano sa pagpatay kang Haring Amon. Ug gipuli nila si Josia nga anak ni Amon ingon nga hari. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amon, ug ang iyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Gilubong si Amon didto sa iyang lubnganan sa hardin nga gitawag ug Uza. Ug si Josia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Josia ug walo ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 31 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jedida nga anak ni Adaya nga taga-Bozkat. Gihimo niya ang maayo atubangan sa Ginoo ug misunod sa gibuhat sa iyang katigulangan nga si David. Gibuhat gayod niya ang husto. Sa ika-18 nga tuig sa iyang paghari, gipaadto niya sa templo sa Ginoo ang iyang sekretaryo nga si Shafan, nga anak ni Azalia ug apo ni Meshulam. Miingon siya kang Shafan, “Adto kang Hilkia nga pangulong pari, ug ipaihap kaniya ang kuwarta nga nakolekta sa mga pari nga nagabantay sa pultahan sa templo gikan sa mga tawo. Sultihi siya nga ihatag kini sa mga tawo nga gitugyanan sa pagdumala sa pag-ayo sa templo, aron ilang isuhol sa mga nagaayo sa templo sa Ginoo — sa mga karpentero ug sa mga mason nga nagaayo sa templo ug sa mga paril niini. Ang ubang kuwarta ipapalit ug mga kahoy ug mga bato nga tiniltilan nga kinahanglan sa pagpaayo sa templo. Ayaw na sila pangitai ug lista sa mga gasto kay kasaligan sila.” Miingon si Hilkia nga pangulong pari kang Shafan nga sekretaryo, “Nakita ko ang Libro sa Kasugoan didto sa templo sa Ginoo.” Gihatag ni Hilkia ang libro kang Shafan ug gibasa niya kini. Miadto si Shafan sa hari ug miingon, “Gikuha na sa imong mga opisyal ang kuwarta sa templo ug gihatag ngadto sa mga tawo nga gitugyanan sa pagpaayo sa templo.” Unya midugang sila sa pag-ingon, “May gihatag kanako nga libro si Hilkia nga pari.” Ug gibasa niya kini atubangan sa hari. Pagkadungog sa hari sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan, gigisi niya ang iyang bisti sa kasubo. Unya nagmando siya kang Hilkia nga pari, kang Ahikam nga anak ni Shafan, kang Acbor nga anak ni Micaya, kang Shafan nga sekretaryo, ug kang Asaya nga iyang personal nga alagad. Miingon siya, “Pangutana kamo sa Ginoo alang kanako ug alang sa katawhan sa Juda mahitungod niining nahisulat sa libro nga nakit-an. Labihan gayod ang kasuko sa Ginoo kanato tungod kay wala tumana sa atong mga katigulangan ang nahisulat niini nga libro nga gipatuman usab kanato.” Busa nangadto sila si Hilkia nga pari, Ahikam, Acbor, Shafan, ug Asaya aron sa pagpakigsulti sa usa ka babayeng propeta nga si Hulda. Kini si Hulda asawa ni Shalum nga anak ni Tikva ug apo ni Harhas. Si Shalum mao ang nagaatiman sa mga bisti sa templo. Si Hulda didto magpuyo sa ikaduhang distrito sa Jerusalem. Ipakita ko gayod ang akong kasuko niining lugara, ug dili kini mahupay kay gisalikway ako sa akong katawhan ug nagsimba sila sa ubang mga dios. Gipalagot gayod nila ako sa ilang gipanghimo. ’ “Apan ingna ninyo ang hari sa Juda nga nagpadala kaninyo sa pagpangutana sa Ginoo, nga mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Gidungog ko ang imong pag-ampo, kay naghinulsol ka ug nagpaubos sa imong kaugalingon sa akong atubangan sa dihang nadungog mo ang akong gisulti nga tunglohon ug laglagon ko kini nga lugar ug ang mga lumulupyo niini. Gigisi mo pa ang imong bisti ug mihilak sa akong atubangan sa pagpakita sa imong paghinulsol. Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga samtang buhi ka pa dili ko ipahamtang ang kalaglagan nga gisaad ko nga modangat niining lugara. Mamatay ka nga malinawon.” Ug gisultihan nila ang hari sa tubag ni Hulda. Gipatawag ni Haring Josia ang tanang tigdumala sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Miadto siya sa templo sa Ginoo uban ang tanang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda—gikan sa labing dungganon hangtod sa labing ubos. Nanguban usab ang mga pari ug mga propeta. Gibasa ni Haring Josia ngadto kanila ang tanang nahisulat sa Libro sa Kasabotan, nga nakit-an didto sa templo sa Ginoo. Unya mitindog siya sa iyang dapit tapad sa haligi, sa pagpaila sa iyang awtoridad, ug naghimo siya ug kasabotan sa presensya sa Ginoo nga mosunod siya sa Ginoo pinaagi sa pagtuman sa iyang mga sugo, pagtulon-an, ug tulumanon sa tibuok niyang kinabuhi. Niining paagiha matuman ang mga ginapatuman sa kasabotan sa Dios nga nahisulat niini nga libro. Ug misaad usab ang mga tawo nga motuman sa kasabotan sa Dios. Unya gisugo ni Haring Josia si Hilkia nga pangulong pari, ang mga pari nga sunod sa ranggo ni Hilkia, ug ang mga pari nga nagabantay sa pultahan sa templo, sa pagpagawas gikan sa templo sa tanang kagamitan nga gigamit sa pagsimba kang Baal, kang Ashera, ug sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Gipasunog niya kini sa gawas sa Jerusalem, didto sa kaumahan sa Kidron, ug unya gidala ang abo sa Betel. Gipapahawa niya sa ilang katungdanan ang mga pari nga nagaalagad sa mga dios-dios, nga gitugyanan sa nangaging mga hari sa Juda sa pagsunog ug insenso sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa mga lungsod sa Juda ug sa palibot sa Jerusalem. Kini sila ang nagasunog sa mga insenso ngadto kang Baal ug sa mga butang nga anaa sa kalangitan—sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bitoon. Gipakuha usab niya ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera gikan sa templo sa Ginoo ug gidala sa gawas sa Jerusalem, ngadto sa yuta sa Kidron, ug gipasunog kini. Unya gipadugmok niya kinig pino ug gisabwag ang abo sa sementeryo. Gipaguba usab niya ang mga balay sa mga lalaki nga nagabaligya sa ilang dungog nga atua sa templo sa Ginoo. Didto nagatahi ang mga babaye ug mga bisti nga gamiton sa pagsimba kang Ashera. Gipabalik ni Haring Josia sa Jerusalem ang tanang mga pari nga nagpuyo sa ubang mga lungsod sa Juda. Giguba niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, gikan sa Geba hangtod sa Beersheba, diin nagsunog ang mga pari ug mga insenso. Giguba niya ang mga halaran nga atua sa pultahan nga gingalan kang Josue, ang tigdumala sa Jerusalem. Kini nga pultahan anaa dapit sa wala sa pultahan sa siyudad inigsulod nimo. Ang mga pari nga nagaalagad sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit wala tugoti nga moalagad sa halaran sa Ginoo sa Jerusalem, apan gitugotan sila nga mokaon sa pan nga walay patubo uban sa ubang mga pari. Gipaguba usab ni Haring Josia ang halaran sa Tofet, sa Kapatagan sa Ben Hinom, aron wala na didtoy maghalad sa iyang anak sa kalayo alang kang Molec. Gipakuha niya gikan sa pultahan sa templo sa Ginoo ang mga estatuwa nga kabayo nga gihalad sa mga hari sa Juda ngadto sa adlaw. Kini nga mga kabayo anaa mahimutang duol sa kuwarto sa opisyal nga si Natan Melec. Gisunog usab ni Josia ang mga karwahe nga gihalad ngadto sa adlaw. Gipaguba niya ang mga halaran nga gipahimo sa mga hari sa Juda didto sa atop sa ibabaw nga kuwarto ni Ahaz, apil ang mga halaran nga gipahimo ni Manase didto sa duha ka hawanan sa templo sa Ginoo. Gipadugmok niya kini ug pino ug gisabwag ang abo sa yuta sa Kidron. Gipaguba usab niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa sidlakan sa Jerusalem ug sa habagatan sa Bukid sa Kadaotan. Kini nga mga simbahanan gipahimo ni Solomon nga hari sa Israel alang kang Ashtarot, ang mangil-ad nga diosa sa mga Sidonhon, ug alang kang Kemosh, ang ngil-ad nga dios sa mga Moabihanon, ug alang kang Molec, ang ngil-ad nga dios sa mga Amonihanon. Gipadugmok niya ang mga handomanan nga bato ug gipangputol ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Unya gihugaw-hugawan niya kadtong mga lugara pinaagi sa pagkatag didto ug mga bukog sa mga tawo. Bisan ang halaran sa simbahanan diha sa habog nga dapit didto sa Betel iyang gipaguba. Kini nga simbahanan gipahimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga mao ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Gisunog niya kini nga halaran ug gidugmok ug pino. Gisunog usab niya ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Samtang nagtan-aw tan-aw siya sa palibot, nakita niya ang mga lubnganan sa kilid sa bungtod. Gipakuha niya ang mga bukog gikan sa mga lubnganan ug gisunog niya didto sa halaran sa Betel sa pagtamastamas niini. Nahitabo kini sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang alagad nga mitagna niining mga butanga. Unya nangutana siya, “Kang kinsang lubnganan kanang anaa sa unahan?” Mitubag ang mga tawo sa lungsod, “Lubnganan kana sa alagad sa Dios nga taga-Juda. Siya ang nagtagna niining imong gihimo karon sa halaran sa Betel.” Miingon ang hari, “Pasagdi lang ninyo ang iyang lubnganan. Ayaw ninyo kuhaa ang iyang mga bukog.” Busa wala nila kuhaa ang iyang mga bukog ug ang mga bukog sa propeta nga taga-Samaria. Unya giguba ni Haring Josia ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit didto sa Samaria, sama sa gihimo niya sa Betel. Kini nga mga simbahanan gipahimo sa mga hari sa Israel ug nakapasuko gayod kini sa Ginoo. Gipamatay niya ang tanang mga pari nga nagaalagad niadtong mga simbahanan, didto mismo sa mga halaran. Ug nagsunog siya ug mga bukog sa tawo niadto nga mga halaran sa pagpanamastamas niini. Unya mibalik siya sa Jerusalem. Nagmando si Haring Josia sa tanang mga tawo, “Saulogon nato ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa pagpasidungog sa Ginoo nga atong Dios, sumala sa nahisulat dinhi sa Libro sa Kasabotan.” Kay wala gayoy sama niadtong matanga sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel sukad sa panahon sa pagdumala sa mga maghuhukom sa Israel ug sa panahon sa mga hari sa Israel ug Juda. Gisaulog ang Pista sa Paglabay sa Anghel didto sa Jerusalem sa pagpasidungog sa Ginoo sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josia. Gipuo usab ni Josia sa Jerusalem ug sa Juda ang mga espiritista nga nagapakigsulti sa kalag sa mga patay, ang mga dios-dios sa mga panimalay, ang uban pang mga dios-dios, ug ang tanang ngil-ad nga mga butang nga ginasimba sa mga tawo. Gihimo kini ni Josia sa pagtuman sa mga balaod nga nahisulat sa libro nga nakita ni Hilkia nga pari didto sa templo sa Ginoo. Sukad-sukad wala pa gayoy hari nga sama kang Josia nga misunod sa Ginoo sa tibuok niyang kasingkasing, sa tibuok niyang kalag, ug sa tibuok niyang kusog. Gituman gayod niya ang tanang Kasugoan ni Moises. Wala usay sama kaniya sa mga hari nga misunod kaniya. Apan bisan pa niining tanan, wala gihapon makuha ang kapungot sa Ginoo sa Juda, tungod sa tanang gihimo ni Manase nga nakapasuko gayod kaniya. Busa miingon ang Ginoo, “Isalikway ko ang Juda sama sa gihimo ko sa Israel, ug isalikway ko ang Jerusalem, ang siyudad nga akong pinili, ug kining templo nga akong giingon nga dinhi ako pasidunggan.” Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Josia, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa naghari pa si Josia, si Faraon Neco nga hari sa Ehipto miadto sa Suba sa Eufrates sa pagtabang sa hari sa Asiria. Miadto si Haring Josia ug ang iyang mga sundalo sa pagpakiggira kang Neco, apan gipatay siya ni Neco sa dihang nakita siya niini sa Megido. Gikarga sa iyang mga alagad ang iyang patayng lawas sa karwahe balik sa Jerusalem, ug gilubong sa iyang kaugalingong lubnganan. Ang iyang anak nga si Jehoahaz mao ang gipuli sa katawhan sa Juda nga hari pinaagi sa pagdihog kaniya ug lana. Nagaedad si Jehoahaz ug 23 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka bulan. Ang iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang mga katigulangan. Gipriso siya ni Faraon Neco sa Ribla nga sakop sa yuta sa Hamat, aron dili siya makahari sa Jerusalem. Gipabayad ni Neco ang Juda ug 3,400 ka kilong plata ug 34 ka kilong bulawan ingon nga buhis. Si Eliakim nga usa usab ka anak ni Josia mao ang gipuli ni Neco kang Josia ingon nga hari. Giilisan ni Neco ang iyang ngalan ug Jehoyakim. Gidala ni Neco si Jehoahaz sa Ehipto ug didto na kini namatay. Gipabayad ni Haring Jehoyakim ug buhis ang mga taga-Juda basi sa ilang bahandi, aron makabayad siya sa buhis nga gipangayo ni Faraon Neco. Nagaedad si Jehoyakim ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Zebida nga anak ni Pedaya nga taga-Ruma. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang mga katigulangan. Sa panahon sa paghari ni Jehoyakim, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ang Juda ug nasakop niya si Jehoyakim sulod sa tulo ka tuig. Apan wala madugay mirebelde si Jehoyakim kang Nebucadnezar. Nagpadala ang Ginoo ug mga taga-Babilonia, taga-Aram, taga-Moab, ug taga-Ammon sa pagsulong sa Juda, sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi sa iyang mga alagad nga mga propeta. Nahitabo kini sa Juda sumala sa mando sa Ginoo, aron mapahawa niya sila sa ilang lugar pahilayo sa iyang presensya, tungod sa mga sala nga gihimo ni Manase, apil ang iyang pagpamatay sa inosenteng mga tawo. Gipabanaw niya ang ilang dugo sa Jerusalem, ug dili kini mapasaylo sa Ginoo. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoyakim, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa dihang namatay si Jehoyakim, si Jehoyakin nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Wala na mosulong pag-usab ang hari sa Ehipto, kay nailog na sa hari sa Babilonia ang tanan niyang teritoryo, gikan sa Yuta sa Ehipto hangtod sa Suba sa Eufrates. Nagaedad si Jehoyakin ug 18 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka bulan. Ang iyang inahan mao si Nehusta nga anak ni Elnatan nga taga-Jerusalem. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang amahan. Sa panahon sa iyang paghari, ang mga opisyal ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia misulong sa Jerusalem, ug gilibotan nila kini. Miadto si Nebucadnezar sa Jerusalem samtang gilibotan kini sa iyang mga sundalo. Ug mitugyan kaniya sa ilang kaugalingon si Haring Jehoyakin, uban ang iyang inahan, ang iyang mga alagad, ang iyang dungganon nga mga tawo, ug ang iyang mga opisyal. Sa ikawalo nga tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia, gibihag niya si Jehoyakin. Sumala sa gipasidaan sa Ginoo, gipanguha ni Nebucadnezar ang tanang bahandi sa templo sa Ginoo ug sa palasyo, ug ang tanang bulawan nga kagamitan nga gipahimo ni Solomon nga hari sa Israel alang sa templo sa Ginoo. Gibihag usab niya ang 10,000 ka mga lumulupyo sa Jerusalem, apil ang tanang opisyal ug maisog nga mga sundalo, ug ang tanang hanas nga mga trabahante ug mga platero. Ang mga labing kabos lang ang nabilin. Gibihag usab ni Nebucadnezar si Jehoyakin ngadto sa Babilonia, apil ang inahan niini, mga asawa, mga opisyal, ug ang mga dungganon nga mga tawo sa Juda. Gibihag usab niya ang 7,000 ka labing isog nga mga sundalo ug 1,000 ka hanas nga mga trabahante ug mga platero nga pulos may katakos sa pagpakiggira. Ang gipuli niya nga hari mao si Matania nga uyoan ni Jehoyakin. Ug giilisan niya ang ngalan ni Matania ug Zedekia. Nagaedad si Zedekia ug 21 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni Jehoyakim. Busa gipapahawa sa Ginoo ang mga taga-Jerusalem ug ang mga taga-Juda sa ilang dapit pahilayo sa iyang presensya. Nahitabo kini tungod sa kasuko sa Ginoo kanila. Nagrebelde si Zedekia batok sa hari sa Babilonia. Busa sa ikanapulo nga adlaw sa ikanapulo nga bulan, sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Zedekia, misulong si Haring Nebucadnezar ug ang iyang tibuok kasundalohan sa Jerusalem. Nagkampo sila sa gawas sa siyudad ug nagtapok ug yuta libot sa paril niini. Gilibotan nila ang siyudad hangtod sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Zedekia. Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan sa maong tuig, labihan na gayod ang kagutom sa siyudad ug wala na gayoy pagkaon ang mga tawo. Unya, gilumpag sa mga taga-Babilonia ang usa ka bahin sa paril sa siyudad, busa nagplano si Zedekia ug ang tanan niyang mga sundalo sa pag-ikyas. Apan tungod kay nalibotan sa mga taga-Babilonia ang siyudad, naghulat sila hangtod nga mogabii. Didto sila nangagi sa pultahan taliwala sa duha ka paril duol sa hardin sa hari. Nangikyas sila paingon sa Kapatagan sa Jordan, apan gigukod sila sa mga taga-Babilonia ug naapsan sila sa kapatagan sa Jerico. Nagkatibulaag ang tanang sundalo ni Zedekia, ug nadakpan siya. Gidala siya ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla ug gihukman. Gipamatay diha sa iyang atubangan ang iyang mga anak, ug gilugit ang iyang mga mata. Unya gikadenahan siya ug gidala sa Babilonia. Sa ikapito nga adlaw sa ikalima nga bulan, niadtong ika-19 nga tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia, miadto sa Jerusalem si Nebuzaradan nga komander sa mga guwardya sa hari sa Babilonia. Gisunog niya ang templo sa Ginoo, ang palasyo, ang tanang balay sa Jerusalem, ug ang tanang importanteng mga bilding. Ubos sa iyang pagdumala, giguba sa mga sundalo sa Babilonia ang mga paril libot sa Jerusalem. Unya gibihag niya ang nahibiling mga tawo sa siyudad, apil ang mga tawo nga midapig sa hari sa Babilonia. Apan gibilin niya ang uban sa labing kabos nga mga tawo aron sa pag-atiman sa mga ubasan ug sa mga uma. Gipangguba sa mga taga-Babilonia kining mosunod nga mga kagamitan sa templo sa Ginoo: ang bronsi nga mga haligi, ang mga karomata nga gigamit sa paghakot ug tubig, ug ang dakong sudlanan ug tubig nga bronsi nga gitawag ug Dagat. Ug gidala nila ang mga bronsi sa Babilonia. Gipangdala usab nila ang mga kalaha, mga pala, mga pangkorte sa pabilo, mga tasa, ug ang tanang mga kagamitan nga hinimo sa bronsi nga gigamit didto sa templo. Gipanguha usab ni Nebuzaradan ang mga butanganan ug baga, ang mga yahong, ug ang uban pang mga kagamitan nga hinimo sa bulawan ug plata. Halos dili na matimbang ang mga bronsi nga gikan sa duha ka haligi, sa dakong sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat, ug sa mga karomata nga gigamit sa paghakot ug tubig. Kining mga butanga gipahimo kaniadto ni Solomon alang sa templo sa Ginoo. Ang gitas-on sa matag haligi 27 ka piye. Ang gitas-on sa bronsi nga ulo-ulo sa matag haligi upat ug tunga ka piye. Kining mga ulo-ulo gidekorasyonan ug linala nga bronsi ug gipalibotan ug bronsi nga pormag prutas nga pomegranata. Gibihag usab ni Nebuzaradan si Seraya nga pangulong pari, si Zefanias nga sunod ug ranggo ni Seraya, ug ang tulo ka magbalantay sa pultahan sa templo. Dugang niini, gipangbihag usab niya ang mosunod: ang opisyal sa mga sundalo sa Juda, ang lima sa mga magtatambag sa hari, ang sekretaryo sa komander sa mga sundalo nga mao ang tiglista sa mga tawo nga mahimong mga sundalo, ug ang 60 ka mga lumulupyo didto. Gidala silang tanan ni Nebuzaradan ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla, nga sakop sa Hamat. Ug didto gipapatay sila sa hari. Busa ang katawhan sa Juda nahilayo sa ilang yuta ingon nga mga bihag. Gipili ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia si Gedalia nga anak ni Ahikam ug apo ni Shafan ingon nga gobernador sa mga tawo nga nahibilin sa Juda. Sa dihang nadungog kini sa mga opisyal sa kasundalohan sa Juda ug sa ilang mga sakop nga mga sundalo, miadto sila kang Gedalia didto sa Mizpa. Ang nangadto mao sila si Ishmael nga anak ni Netania, si Johanan nga anak ni Karea, si Seraya nga anak ni Tanhumet nga taga-Netofa, si Jaazania nga taga-Maaca, ug ang ilang mga sakop. Nanumpa si Gedalia kanila ug sa ilang mga sakop, “Ayaw kamo kahadlok sa mga opisyal sa Babilonia. Puyo lang kamo niini nga yuta ug mag-alagad sa hari sa Babilonia ug walay daotang mahitabo kaninyo.” Apan sa ikapito nga bulan niadtong tuiga, si Ishmael nga anak ni Netania ug apo ni Elishama, nga miyembro sa harianong pamilya, miadto sa Mizpa uban sa napulo ka mga tawo ug gipatay nila si Gedalia ug ang iyang mga kauban nga mga taga-Juda ug mga taga-Babilonia. Tungod niini, ang tanang mga tawo gikan sa labing dungganon hangtod sa labing kabos, ingon man ang mga opisyal sa mga sundalo, nangikyas ngadto sa Ehipto tungod kay nahadlok sila sa buhaton sa mga taga-Babilonia kanila. Sa ika-37 nga tuig sa pagkabihag ni Jehoyakin nga hari sa Juda, nahimong hari sa Babilonia si Evil Merodac. Gibuhian niya si Jehoyakin sa ika-27 nga adlaw sa ika-12 nga bulan niadtong tuiga. Maayo siya kang Jehoyakin ug gipasidunggan niya kini labaw sa ubang mga hari nga gibihag usab didto sa Babilonia. Busa wala na niya pasul-oba si Jehoyakin sa bisti sa piniriso. Ug sukad niadto, didto na kini magkaonan uban kaniya. Ug kada adlaw gihatagan siya sa hari sa iyang mga kinahanglanon samtang buhi pa siya. Ang mga kaliwat ni Adan mao sila si Set, Enosh, Kenan, Mahalalel, Jared, Enoc, Metusela, Lamec, ug Noe. Ang mga anak nga lalaki ni Noe mao sila si Shem, Ham, ug Jafet. Ang mga anak ni Jafet mao sila si Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshec, ug Tiras. Si Gomer may mga anak usab nga sila si Ashkenaz, Rifat, ug Togarma. Ang mga anak ni Javan mao sila si Elisha, Tarshish, Kitim, ug Rodanim. Ang mga anak ni Ham mao sila si Cush, Mizraim, Put, ug Canaan. Si Cush may mga anak usab nga sila si Sheba, Havila, Sabta, Raama, ug Sabteca. Ang mga anak ni Raama mao si Sheba ug si Dedan. May usa pa ka anak si Cush nga ginganlan ug Nimrod. Kini si Nimrod nahimong bantogan nga manggugubat sa kalibotan. Si Mizraim mao ang katigulangan sa mga Ludhanon, Anamnon, Lehabnon, Naftunon, Patrusnon, Caslunon, ug sa mga Caftornon nga mao ang kagikan sa mga Filistihanon. Si Canaan mao ang amahan ni Sidon ug ni Het. Si Sidon ang kamagulangan. Si Canaan mao usab ang kagikan sa mga Jebusihanon, Amorihanon, Gergasihanon, Hibihanon, Arkanhon, Sinhanon, Arvadnon, Zemarnon, ug Hamatnon. Ang mga anak ni Shem mao sila si Elam, Ashur, Arfaxad, Lud, ug Aram. Ang mga anak ni Aram mao sila si Uz, Hul, Geter, ug Meshec. Si Arfaxad amahan ni Shela, ug si Shela amahan ni Eber. May duha ka anak nga lalaki si Eber: ang usa ginganlag Peleg, tungod kay sa iyang panahon ang mga tawo sa kalibotan nabahin-bahin; ang ngalan sa iyang igsoon mao si Joktan. Si Joktan mao ang amahan nila ni Almodad, Shelef, Hazarmavet, Jera, Hadoram, Uzal, Dikla, Obal, Abimael, Sheba, Ofir, Havila, ug Jobab. Silang tanan mga anak ni Joktan. Mao kini ang mga kaliwat nga naggikan kang Shem: si Arfaxad, Shela, Eber, Peleg, Reu, Serug, Nahor, Tera, ug si Abram (nga mao usab si Abraham). Ang mga anak ni Abraham mao sila si Isaac ug si Ishmael. Ang mga anak ni Ishmael mao sila si Nebayot (ang kamagulangan), Kedar, Adbeel, Mibsam, Mishma, Duma, Masa, Hadad, Tema, Jetur, Nafish, ug Kedema. Sila ang mga anak ni Ishmael. Ang mga anak ni Ketura, ang usa pa ka asawa ni Abraham, mao sila si Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak, ug Shua. Ang mga anak ni Jokshan mao si Sheba ug si Dedan. Ang mga anak ni Midian mao sila si Efa, Efer, Hanoc, Abida, ug Eldaa. Silang tanan ang mga kaliwat ni Ketura. Si Abraham mao ang amahan ni Isaac. Ang mga anak ni Isaac mao si Esau ug si Israel. Ang mga anak ni Esau mao sila si Elifaz, Reuel, Jeush, Jalam, ug Kora. Ang mga anak ni Elifaz mao sila si Teman, Omar, Zefo, Gatam, Kenaz, ug Amalek. Kini si Amalek anak niya kang Timna. Ang mga anak ni Reuel mao sila si Nahat, Zera, Shama, ug Miza. Ang mga anak ni Seir mao sila si Lotan, Shobal, Zibeon, Ana, Dishon, Ezer, ug Dishan. Ang mga anak ni Lotan mao si Hori ug si Homam. Managsoon si Lotan ug si Timna. Ang mga anak ni Shobal mao sila si Alvan, Manahat, Ebal, Shefo, ug Onam. Ang mga anak ni Zibeon mao si Aya ug si Ana. Ang anak ni Ana mao si Dishon. Ang mga anak ni Dishon mao sila si Hemdan, Eshban, Itran, ug Keran. Ang mga anak ni Ezer mao sila si Bilhan, Zaavan, ug Jaakan. Ang mga anak ni Dishan mao si Uz ug si Aran. Mao kini ang mga hari sa Edom sa panahon nga wala pay hari ang mga Israelinhon: Si Bela nga taga-Dinhaba nga anak ni Beor. Pagkamatay niya, gipulihan siya ni Jobab nga anak ni Zera nga taga-Bozra. Pagkamatay ni Jobab, gipulihan siya ni Husham nga taga-Teman. Pagkamatay ni Husham, gipulihan siya ni Hadad nga taga-Avit nga anak ni Bedad. Kini si Hadad mao ang nakapildi sa mga Midianhon didto sa Moab. Pagkamatay ni Hadad, gipulihan siya ni Samla nga taga-Masreka. Pagkamatay ni Samla, gipulihan siya ni Saul nga taga-Rehobot nga duol sa Suba sa Eufrates. Pagkamatay ni Saul, gipulihan siya ni Baal Hanan nga anak ni Acbor. Pagkamatay ni Baal Hanan, gipulihan siya ni Hadad nga taga-Pai. Ang ngalan sa iyang asawa mao si Mehetabel nga anak ni Matred ug apo ni Mezahab. Unya namatay usab si Hadad. Mao kini sila ang mga pangulo sa mga tribo sa Edom: si Timna, Alva, Jetet, Oholibama, Elah, Pinon, Kenaz, Teman, Mibzar, Magdiel, ug si Iram. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni Israel: sila si Reuben, Simeon, Levi, Juda, Isacar, Zebulun, Dan, Jose, Benjamin, Naftali, Gad, ug Asher. May tulo ka anak si Juda sa iyang asawa nga si Batshua nga Canaanhon. Sila mao si Er, Onan, ug Shela. Si Er mao ang kamagulangan. Daotan siya atubangan sa Ginoo, busa gipatay siya sa Ginoo. May mga anak pa si Juda kang Tamar nga iyang umagad. Sila mao si Perez ug si Zera. Lima tanan ang anak ni Juda nga lalaki. Ang mga anak ni Perez mao sila si Hezron ug si Hamul. Ang mga anak ni Zera mao sila si Zimri, Etan, Heman, Calcol, ug Darda. Lima silang tanan. Ang anak ni Carmi mao si Acar. Kini si Acar nagdala ug kasamok sa Israel tungod sa wala niya pagtuman sa sugo bahin sa butang nga gihalad ngadto sa Dios. Ang anak ni Etan mao si Azaria. Ang mga anak ni Hezron mao sila si Jerameel, Ram, ug Caleb. Si Ram amahan ni Aminadab, ug si Aminadab amahan ni Nashon nga pangulo sa katawhan sa Juda. Si Nashon amahan ni Salmon, ug si Salmon amahan ni Boaz. Si Boaz amahan ni Obed, ug si Obed amahan ni Jesse. Ang kamagulangan nga anak ni Jesse mao si Eliab, ang ikaduha mao si Abinadab, ang ikatulo mao si Shimea, ang ikaupat mao si Netanel, ang ikalima mao si Radai, ang ikaunom mao si Ozem, ug ang ikapito mao si David. Ang ilang mga igsoon nga babaye mao sila si Zeruya ug si Abigail. Si Zeruya may tulo ka anak nga sila si Abishai, Joab, ug Asahel. Ang bana ni Abigail mao si Jeter nga Ishmaelinhon ug may anak sila nga si Amasa. Si Caleb nga anak ni Hezron may mga anak usab sa iyang asawa nga si Azuba nga ginganlan usab ug Jeriot. Sila mao si Jesher, Shobab, ug Ardon. Pagkamatay ni Azuba gipangasawa ni Caleb si Efrat ug may anak sila nga si Hur. Si Hur amahan ni Uri, ug si Uri amahan ni Bezalel. Sa dihang 60 na ka tuig ang edad ni Hezron, gipangasawa niya ang anak ni Makir, ang igsoon nga babaye ni Gilead. May anak sila nga si Segub. Si Segub amahan ni Jair, nga nagdumala sa 23 ka lungsod sa Gilead. (Apan giilog ni Geshur ug ni Aram ang mga lungsod nga gidumalahan ni Jair ug ang Kenat, lakip ang 60 ka mga baryo sa palibot niini.) Silang tanan mao ang mga kaliwat ni Makir nga amahan ni Gilead. Bag-o pa lang namatay si Hezron didto sa Caleb Efrata sa dihang nanganak ang iyang asawa nga si Abia. Ang ilang anak mao si Ashur nga amahan ni Tekoa. Mao kini sila ang mga anak ni Jerameel nga kamagulangang anak ni Hezron: si Ram ang kamagulangan, sunod si Buna, Oren, Ozem, ug Ahia. Si Jerameel may usa pa ka asawa nga ginganlag si Atara. Siya ang inahan ni Onam. Ang mga anak ni Ram nga kamagulangang anak ni Jerameel mao sila si Maaz, Jamin, ug Eker. Ang mga anak ni Onam mao sila si Shamai ug si Jada. Ang mga anak ni Shamai mao sila si Nadab ug si Abishur. Ang ngalan sa asawa ni Abishur mao si Abihail. May mga anak sila nga mao si Aban ug si Molid. Ang mga anak ni Nadab mao sila si Seled ug si Apaim. Namatay si Seled nga walay anak. Ang anak ni Apaim mao si Ishi. Si Ishi amahan ni Sheshan, ug si Sheshan amahan ni Alai. Ang mga anak ni Jada nga igsoon ni Shamai mao sila si Jeter ug si Jonatan. Namatay si Jeter nga walay anak. Ang mga anak ni Jonatan mao sila si Pelet ug si Zaza. Kini sila ang mga kaliwat ni Jerameel. Walay anak nga lalaki si Sheshan kondili mga babaye lang. May sulugoon siya nga Ehiptohanon nga ginganlag si Jarha. Gipaasawa ni Sheshan kang Jarha ang usa sa iyang mga anak nga babaye, ug nanganak kini kang Atai. Si Atai amahan ni Natan, si Natan amahan ni Zabad, ug si Zabad amahan ni Eflal. Si Eflal amahan ni Obed, si Obed amahan ni Jehu, ug si Jehu amahan ni Azaria. Si Azaria amahan ni Helez, si Helez amahan ni Eleasa, ug si Eleasa amahan ni Sismai. Si Sismai amahan ni Shalum, si Shalum amahan ni Jekamia, ug si Jekamia amahan ni Elishama. Ang kamagulangang anak nga lalaki ni Caleb nga igsoon ni Jerameel mao si Mesha nga amahan ni Zif. Ang ikaduha niya nga anak mao si Maresha nga amahan ni Hebron. Ang mga anak ni Hebron mao sila si Kora, Tapua, Rekem, ug Shema. Si Shema amahan ni Raham, ug si Raham amahan ni Jorkeam. Si Rekem amahan ni Shamai, si Shamai amahan ni Maon, ug si Maon amahan ni Bet Zur. Si Efa, ang lain pa nga asawa ni Caleb, nanganak kanila ni Haran, Moza, ug Gazez. Si Haran may anak nga si Gazez usab ang ngalan. Ang mga anak ni Jahdai mao sila si Regem, Jotam, Geshan, Pelet, Efa, ug Shaaf. Ang usa pa gayod ka asawa ni Caleb mao si Maaca. May mga anak sila nga sila si Sheber, Tirhana, Shaaf (nga amahan ni Madmana), ug Sheva (nga amahan ni Macbena ug ni Gibea). Ang anak nga babaye ni Caleb mao si Acsa. Kini sila ang mga kaliwat ni Caleb. Si Hur ang kamagulangan nga anak ni Caleb ug ni Efrata. Ang mga anak ni Hur mao sila si Shobal nga amahan ni Kiriat Jearim, si Salma nga amahan ni Betlehem, ug si Haref nga amahan ni Bet Gader. Ang mga kaliwat ni Shobal nga amahan ni Kiriat Jearim mao ang mga katawhan sa Haroe, ang katunga sa mga lumulupyo sa Manuhot, ug ang mga kaliwat ni Kiriat Jearim nga mao ang mga Itrahanon, Puthanon, Shumatnon, ug Mishranon. Sila ang kagikan sa mga Zorahanon ug mga Eshtaolnon. Ang mga kaliwat ni Salma mao ang mga taga-Betlehem, ang mga Netofanon, ang mga taga-Atrot Bet Joab, ang katunga sa mga Manahatnon, ang mga Zorahanon, ug ang mga kaliwat sa mga eksperto sa pagsulat ug mga dokumento nga nagapuyo sa lungsod sa Jabez nga mao ang mga Tiratnon, Shimeatnon ug Sucatnon. Mao kini sila ang mga Kenihanon nga naggikan kang Hamat, nga amahan sa pamilya ni Recab. Mao kini ang mga anak nga lalaki ni David nga nangatawo sa Hebron: Ang kamagulangan mao si Amnon nga anak niya kang Ahinoam nga taga-Jezreel. Ang ikaduha mao si Daniel nga ang inahan mao si Abigail nga taga-Carmel. Ang ikatulo mao si Absalom nga ang inahan mao si Maaca nga anak nga babaye sa hari sa Geshur nga si Talmai. Ang ikaupat mao si Adonia nga ang inahan mao si Hagit. Ang ikalima mao si Shefatia nga ang inahan mao si Abital. Ug ang ikaunom mao si Itream nga ang inahan mao si Egla. Kining unom natawo sa Hebron, diin naghari si David sulod sa pito ka tuig ug unom ka bulan. Naghari si David sa Jerusalem sulod sa 33 ka tuig. Ug mao kini ang iyang mga anak nga lalaki nga natawo didto: si Shimea, Shobab, Natan, ug Solomon. Kini silang upat anak niya sa iyang asawa nga si Batsheba nga anak ni Amiel. May siyam pa gayod siya ka mga anak nga lalaki nga mao sila si Ibhar, Elishua, Elifelet, Noga, Nefeg, Jafia, Elishama, Eliada, ug Elifelet. Mao kini sila ang mga anak nga lalaki ni David, gawas sa uban pa niyang mga anak nga lalaki sa uban pa niya nga mga asawa. May anak usab si David nga babaye nga mao si Tamar. Mao kini ang mga kaliwat ni Solomon nga nahimong hari: sila si Rehoboam, Abia, Asa, Jehoshafat, Jehoram, Ahazia, Joas, Amazia, Azaria, Jotam, Ahaz, Hezekia, Manase, Amon, ug Josia. Mao kini ang mga anak ni Josia: ang kamagulangan mao si Johanan, ang ikaduha si Jehoyakim, ang ikatulo si Zedekia, ug ang ikaupat si Shalum. Ang mipuli kang Jehoyakim ingon nga hari mao si Jehoyakin nga iyang anak. Ug ang mipuli kang Jehoyakin mao si Zedekia nga iyang uyoan. Mao kini ang mga anak ni Jehoyakin, ang hari nga gibihag ngadto sa Babilonia: sila si Shealtiel, Malkiram, Pedaya, Shenazar, Jekamia, Hoshama, ug si Nedabia. Ang mga anak ni Pedaya mao si Zerubabel ug si Shimei. Ang mga anak ni Zerubabel mao si Meshulam ug si Hanania. Ang ilang igsoon nga babaye mao si Shelomit. May lima pa ka anak si Zerubabel nga mao sila si Hashuba, Ohel, Berekia, Hasadia, ug Jushab Hesed. Ang mga anak ni Hanania mao sila si Pelatia ug si Jeshaya. Si Jeshaya amahan ni Refaya, si Refaya amahan ni Arnan, si Arnan amahan ni Obadia, ug si Obadia amahan ni Shecania. Ang mga kaliwat ni Shecania mao si Shemaya ug ang mga anak niini nga sila si Hatush, Igal, Baria, Nearia, ug Shafat—unom silang tanan. Ang mga anak ni Nearia mao sila si Elioenai, Hizkia, ug Azrikam—tulo silang tanan. Ang mga anak ni Elioenai mao sila si Hodavia, Eliashib, Pelaya, Akub, Johanan, Delaya, ug Anani—pito silang tanan. Mao kini ang uban pang mga kaliwat ni Juda: sila si Perez, Hezron, Carmi, Hur, ug Shobal. Ang anak ni Shobal nga si Reaya mao ang amahan ni Jahat. Si Jahat mao ang amahan ni Ahumai ug ni Lahad. Sila ang mga katigulangan sa mga Zorahanon. Mao kini ang mga anak ni Etam: sila si Jezreel, Ishma, ug Idbash. Ang ilang igsoong babaye mao si Hazelelponi. Si Penuel amahan ni Gedor, ug si Ezer amahan ni Husha. Kini sila mga kaliwat ni Hur, ang kamagulangang anak ni Efrata. Si Hur mao ang katigulangan sa mga taga-Betlehem. Si Ashur nga amahan ni Tekoa may duha ka asawa, si Hela ug si Naara. Mao kini ang iyang mga anak kang Naara: sila si Ahuzam, Hefer, Temeni, ug Haahashtari. Ang iyang mga anak kang Hela mao sila si Zeret, Izhar, Etnan, ug Koz. Kini si Koz amahan ni Anub ug ni Zobeba, ug siya ang katigulangan sa pamilya ni Aharhel nga anak ni Harum. May usa ka tawo nga ginganlag Jabez. Mas tinahod siya kaysa iyang mga igsoong lalaki. Ginganlan siya sa iyang inahan ug Jabez, kay ingon sa iyang inahan, “Naglisod gayod ako sa pagpanganak kaniya.” Nagaampo si Jabez sa Dios sa Israel: “Hinaut nga panalanginan mo ako ug palapdon mo ang akong teritoryo. Ubani ako ug ilikay sa mga katalagman aron dili ako masakitan.” Ug gitubag sa Dios ang iyang hangyo. Si Kelub nga igsoon ni Susa amahan ni Mehir. Si Mehir amahan ni Eshton, ug si Eshton amahan nila ni Bet Rafa, Pasea, ug ni Tehina. Si Tehina amahan ni Ir Nahash. Sila ang mga kaliwat ni Reca. Ang mga anak ni Kenaz mao si Otniel ug si Seraya. Ang mga anak ni Otniel mao si Hatat ug si Meonotai. Si Meonotai amahan ni Ofra. Si Seraya amahan ni Joab. Si Joab ang nagpundar sa Kapatagan sa mga Panday. Gitawag kini nga Kapatagan sa mga Panday tungod kay didto nagpuyo ang daghang mga panday. Mao kini ang mga anak ni Caleb nga anak ni Jefune: sila si Iru, Elah, ug Naam. Ang anak ni Elah mao si Kenaz. Ang mga anak ni Jehalelel mao sila si Zif, Zifa, Tiria, ug Asarel. Gipangasawa ni Hodia ang igsoon ni Naham. Ang usa sa ilang mga anak mao ang amahan ni Keila nga Garminhon, ug ang usa mao ang amahan ni Eshtemoa nga Maacatnon. Ang mga anak ni Shimon mao sila si Amnon, Rina, Ben Hanan, ug Tilon. Ang mga kaliwat ni Ishi mao si Zohet ug si Ben Zohet. Mao kini ang mga kaliwat ni Shela nga anak ni Juda: si Er (nga amahan ni Leca), si Laada (nga amahan ni Maresha), ang mga pamilya sa mga trabahante sa buhatanan ug linen sa Bet Ashbea, si Jokim, ang katawhan sa Cozeba, si Joas, ug si Saraf nga nagdumala sa Moab ug Jashubi Lehem. (Kini nga lista gikan sa karaang mga dokumento.) Sila ang mga magkukolon nga nagpuyo sa Netaim ug Gedera. Nagatrabaho sila alang sa hari. Ang mga anak ni Simeon mao sila si Nemuel, Jamin, Jarib, Zera, ug Shaul. Si Shaul amahan ni Shalum, si Shalum amahan ni Mibsam, ug si Mibsam amahan ni Mishma. Si Mishma amahan ni Hamuel, si Hamuel amahan ni Zacur, ug si Zacur amahan ni Shimei. May 16 ka mga anak nga lalaki si Shimei ug unom ka mga anak nga babaye. Apan gamay ra ang mga anak sa iyang mga igsoon, busa ang ilang tribo dili sama kadaghan sa katawhan sa Juda. Nagpuyo sila sa Beersheba, Molada, Hazar Shual, Bilha, Ezem, Tolad, Betuel, Horma, Ziklag, Bet Markabot, Hazar Susim, Bet Biri, ug Shaaraim. Mao kini ang ilang mga lungsod hangtod sa paghari ni David. Nagpuyo usab sila sa lima ka lungsod sa Etam, Ain, Rimon, Token, ug Ashan, ug lakip usab sa mga baryo sa palibot niini nga mga lungsod hangtod sa Baalat. Mao kini ang mga dapit nga ilang gipuy-an, ug aduna silay gitipigang listahan sa ilang mga kaliwat. Mao kini ang uban pa nga mga kaliwat ni Simeon: sila si Meshobab, Jamlec, Josha (nga anak ni Amazia), Joel, Jehu (nga anak ni Joshibia ug apo ni Seraya, ug apo sa tuhod ni Aziel), Elioenai, Jaakoba, Jeshohaya, Asaya, Adiel, Jesimiel, Benaya, ug Ziza (nga anak ni Shifi ug apo ni Alon, ug apo sa tuhod ni Jedaya. Kini si Jedaya anak ni Shimri ug apo ni Shemaya). Kini sila mga pangulo sa ilang mga pamilya. Midaghan pag-ayo ang ilang mga kaliwat, busa nakaabot sila hangtod sa Gedor, ngadto sa sidlakang bahin sa kapatagan, aron sa pagpangitag sabsabanan sa ilang mga karnero. Nakakita sila didto ug labong ug maayo nga sabsabanan. Halapad kini nga dapit ug malinawon. Didto nagpuyo kaniadto ang ubang mga kaliwat ni Ham. Apan niadtong panahon nga si Hezekia ang hari sa Juda, gisulong sila sa mga kaliwat ni Simeon kansang mga ngalan nahisgotan sa ibabaw. Giapil pagsulong sa mga kaliwat ni Simeon ang mga Meunhon nga didto usab namuyo, ug gilaglag sa hingpit. Unya mipuli pagpuyo sa maong dapit ang mga kaliwat ni Simeon, tungod kay may sabsabanan didto alang sa ilang mga karnero. Misulong ang 500 kanila sa kabungtoran sa Seir. Gipangulohan sila ni Pelatia, Neria, Refaya, ug Uziel, nga mga anak ni Ishi. Gipatay nila ang nahibiling mga Amalekanhon didto, ug sila nay nagpuyo didto hangtod karon. Si Reuben mao ang kamagulangan nga anak ni Israel. Apan tungod kay nakighilawas si Reuben sa usa sa mga asawa sa iyang amahan, ang iyang katungod isip kamagulangan gihatag ngadto sa mga anak sa iyang igsoon nga si Jose. Busa wala ilista si Reuben sa listahan sa ilang mga kaliwat ingon nga kamagulangan nga anak. Ug bisag gamhanan si Juda kaysa iyang mga igsoon ug ang pangulo naggikan sa iyang tribo, ang katungod isip kamagulangan gihatag ngadto kang Jose. Mao kini ang mga anak ni Reuben, ang kamagulangang anak ni Israel: sila si Hanoc, Palu, Hezron, ug Carmi. Mao kini ang mga kaliwat ni Joel: sila si Shemaya, Gog, Shimei, Micas, Reaya, Baal, ug Beera. Si Beera ang pangulo sa mga kaliwat ni Reuben sa dihang gibihag sila ni Tiglat Pileser nga hari sa Asiria. Mao kini ang mga paryente ni Beera nga nalista sa listahan sa ilang mga kaliwat. Gilista sila sumala sa ilang tribo: si Jeil (ang pangulo), si Zacarias, ug si Bela nga anak ni Azaz. Kini si Azaz anak ni Shema ug apo ni Joel. Kini nga mga kaliwat ni Reuben nagpuyo sa mga dapit sa Aroer hangtod sa Nebo ug Baal Meon. Ug tungod kay midaghan ang ilang kahayopan didto sa Gilead, nakaabot sila hangtod sa sidlakan, sa utlanan sa disyerto paingon sa Suba sa Eufrates. Sa panahon ni Haring Saul, nakiggira sila sa mga Hagarnon ug gipildi nila kini. Gisakop nila ang mga dapit sa mga Hagarnon sa tibuok sidlakang bahin sa Gilead. Nagpuyo ang mga kaliwat ni Gad sa kayutaan sa Basan hangtod sa Saleca. Kasikbit kini sa kayutaan sa mga kaliwat ni Reuben. Mao kini ang mga kaliwat ni Gad: si Joel, nga mao ang pangulo sa Basan, ang sunod kaniya mao si Shafam, unya si Janai ug si Shafat. Ang ilang mga paryente sumala sa tagsa-tagsa nila ka pamilya mao sila si Micael, Meshulam, Sheba, Jorai, Jacan, Zia, ug Eber—pito silang tanan. Sila ang mga kaliwat ni Abihail nga anak ni Huri. Si Huri anak ni Jaroa ug apo ni Gilead, ug apo sa tuhod ni Micael. Kini si Micael anak ni Jeshishai ug apo ni Jado, ug apo sa tuhod ni Buz. Si Ahi nga anak ni Abdiel ug apo ni Guni mao ang pangulo sa ilang mga pamilya. Nagpuyo sila sa Gilead, didto sa Basan, ug sa mga baryo sa palibot niini, ug sa tibuok sabsabanan sa Sharon. Kini silang tanan nalista sa listahan sa mga kaliwat niadtong panahon sa paghari ni Jotam sa Juda ug ni Jeroboam sa Israel. May 44,760 ka mga sundalo sa tribo ni Reuben, Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase. Gibansay sila alang sa gira ug hanas silang mogamit ug mga taming, espada, ug pana. Nakiggira sila sa mga Hagarnon, Jeturnon, Nafishnon, ug Nodabnon. Nangayo sila ug tabang sa Dios sa dihang nakiggira sila, ug gitubag sa Dios ang ilang pag-ampo tungod kay misalig sila kaniya. Busa gipadaog sila sa Dios batok sa mga Hagarnon ug sa tanang mga kaabin niini. Gipanguha nila ang kahayopan sa mga Hagarnon: 50,000 ka mga kamelyo, 250,000 ka mga karnero, ug 2,000 ka mga asno. Gibihag usab nila ang 100,000 ka mga tawo, ug daghan ang ilang napatay tungod kay gitabangan sila sa Dios sa pagpakiggira. Ug mipuyo sila sa mga dapit sa mga Hagarnon hangtod nga gibihag sila ngadto sa Asiria. Ang katunga sa tribo ni Manase nagpuyo sa kayutaan gikan sa Basan paingon sa Baal Hermon, sa Senir, ug sa Bukid sa Hermon. Daghan kaayo sila. Mao kini ang mga pangulo sa ilang mga pamilya: sila si Efer, Ishi, Eliel, Azriel, Jeremias, Hodavia, ug Jadiel. Mga maisog sila nga mga sundalo ug bantogan nga mga pangulo sa ilang mga pamilya. Apan wala sila magmatinumanon sa Dios sa ilang mga katigulangan. Misimba hinuon sila sa mga dios sa mga katawhan niadtong yutaa nga gilaglag sa Dios. Busa gisugo sa Dios sa Israel nga sulongon sila ni Pul (gitawag usab ug Tiglat Pileser) nga hari sa Asiria. Gibihag ni Pul ang mga tribo ni Reuben, Gad, ug ang katunga sa tribo ni Manase, ug gidala sa Hala, Habor, Hara, ug sa Suba sa Gozan, diin atua sila hangtod karon. Mao kini ang mga anak ni Levi: si Gershon, Kohat, ug Merari. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel. Ang mga anak ni Amram mao sila si Aaron, Moises, ug Miriam. Ang mga anak ni Aaron mao sila si Nadab, Abihu, Eleazar, ug Itamar. Si Eleazar amahan ni Finehas, si Finehas amahan ni Abishua, ug si Abishua amahan ni Buki. Si Buki amahan ni Uzi, si Uzi amahan ni Zerahia, ug si Zerahia amahan ni Merayot. Si Merayot amahan ni Amaria, si Amaria amahan ni Ahitub, ug si Ahitub amahan ni Zadok. Si Zadok amahan ni Ahimaaz, si Ahimaaz amahan ni Azaria, ug si Azaria amahan ni Johanan. Si Johanan amahan ni Azaria nga mao ang nagaalagad ingon nga pari sa templo nga gipatukod ni Solomon didto sa Jerusalem. Si Azaria amahan ni Amaria, si Amaria amahan ni Ahitub, ug si Ahitub amahan ni Zadok. Si Zadok amahan ni Shalum, si Shalum amahan ni Hilkia, ug si Hilkia amahan ni Azaria. Si Azaria amahan ni Seraya, ug si Seraya amahan ni Jehozadak. Kini si Jehozadak naapil pagkabihag sa dihang gipabihag sa Ginoo ang katawhan sa Jerusalem ug Juda kang Nebucadnezar. Ang mga anak ni Levi mao sila si Gershon, Kohat, ug Merari. Ang mga anak ni Gershon mao si Libni ug si Shimei. Ang mga anak ni Kohat mao sila si Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel. Ang mga anak ni Merari mao si Mali ug si Mushi. Mao kini ang mga pamilya sa mga Levita, nga nalista sumala sa ilang mga katigulangan: Sa mga kaliwat ni Gershon: si Libni, Jahat, Zima, Joa, Iddo, Zera, ug si Jeaterai. Sa mga kaliwat ni Kohat: si Aminadab, Kora, Asir, Elkana, Ebiasaf, Asir, Tahat, Uriel, Uzia, ug si Shaul. Sa mga kaliwat ni Elkana: sila si Amasai, Ahimot, Elkana, Zofai, Nahat, Eliab, Jeroham, Elkana, ug Samuel. Ang mga anak ni Samuel mao si Joel, ang kamagulangan, ug ang ikaduha mao si Abia. Sa mga kaliwat ni Merari: sila si Mali, Libni, Shimei, Uza, Shimea, Haggia, ug si Asaya. Mao kini ang mga tawo nga gitugyanan ni David sa pag-awit ug pagtukar diha sa balay sa Ginoo human mabalhin didto ang sudlanan sa Kasabotan. Nagaalagad sila pinaagi sa pag-awit didto sa Tolda nga Simbahan, nga gitawag usab ug Tolda nga Tagboanan, hangtod sa panahon nga napatukod ni Solomon ang templo sa Ginoo didto sa Jerusalem. Gihimo nila ang ilang buluhaton sumala sa mga lagda nga gihatag kanila. Mao kini sila ang mga nagaalagad uban sa ilang mga anak: Ang kaliwat ni Kohat nga si Heman nga usa ka musikero. (Si Heman anak ni Joel. Si Joel anak ni Samuel. Si Samuel anak ni Elkana. Si Elkana anak ni Jeroham. Si Jehoram anak ni Eliel. Si Eliel anak ni Toa. Si Toa anak ni Zuf. Si Zuf anak ni Elkana. Si Elkana anak ni Mahat. Si Mahat anak ni Amasai. Si Amasai anak ni Elkana. Si Elkana anak ni Joel. Si Joel anak ni Azaria. Si Azaria anak ni Zefanias. Si Zefanias anak ni Tahat. Si Tahat anak ni Asir. Si Asir anak ni Ebiasaf. Si Ebiasaf anak ni Kora. Si Kora anak ni Izhar. Si Izhar anak ni Kohat. Si Kohat anak ni Levi. Si Levi anak ni Israel.) Ang kaliwat ni Gershon nga si Asaf nga mao ang luyo-luyo ni Heman. (Si Asaf anak ni Berekia. Si Berekia anak ni Shimea. Si Shimea anak ni Micael. Si Micael anak ni Baaseya. Si Baaseya anak ni Malkia. Si Malkia anak ni Etni. Si Etni anak ni Zera. Si Zera anak ni Adaya. Si Adaya anak ni Etan. Si Etan anak ni Zima. Si Zima anak ni Shimei. Si Shimei anak ni Jahat. Si Jahat anak ni Gershon. Si Gershon anak ni Levi.) Ang kaliwat ni Merari nga si Etan nga mao ang ikaduhang sinaligan ni Heman. (Si Etan anak ni Kishi. Si Kishi anak ni Abdi. Si Abdi anak ni Maluc. Si Maluc anak ni Hashabia. Si Hashabia anak ni Amazia. Si Amazia anak ni Hilkia. Si Hilkia anak ni Amzi. Si Amzi anak ni Bani. Si Bani anak ni Shemer. Si Shemer anak ni Mali. Si Mali anak ni Mushi. Si Mushi anak ni Merari. Ug si Merari anak ni Levi.) Ang ilang mga paryente nga sama usab kanila nga mga Levita, gisaligan sa ubang mga buluhaton sa Tolda nga Tagboanan, ang balay sa Dios. Apan si Aaron ug ang iyang mga kaliwat mao ang nagahalad sa mga halad nga sinunog ug sa insenso. Sila usab ang nagabuhat sa tanang buluhaton nga may kalabotan sa Labing Balaang Dapit, ug sa paghalad alang sa kapasayloan sa sala sa Israel. Gihimo nila kini sumala sa tanang gisugo ni Moises nga alagad sa Dios. Mao kini ang mga kaliwat ni Aaron: si Eleazar, Finehas, Abishua, Buki, Uzi, Zerahia, Merayot, Amaria, Ahitub, Zadok, ug Ahimaaz. Mao kini ang mga dapit nga gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Aaron nga gikan sa pamilya ni Kohat. Sila ang unang gihatagan ug yuta pinaagi sa pagripa. Naglangkob kini sa Hebron sa Juda ug sa mga sabsabanan sa palibot niini. Apan ang mga kaumahan ug ang mga baryo sa palibot sa Hebron gihatag kang Caleb nga anak ni Jefune. Busa gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Aaron kining mosunod nga mga dapit lakip ang mga sabsabanan niini: Hebron (ang dalangpanan nga lungsod), Libna, Jatir, Eshtemoa, Hilen, Debir, Ashan, Juta, ug Bet Shemesh. Ug gikan sa yuta sa tribo ni Benjamin gihatag kanila ang Gibeon, Geba, Alemet, ug Anatot, lakip na ang mga sabsabanan niini nga mga dapit. 13 tanan ka lungsod ang gihatag ngadto sa mga kaliwat ni Kohat. Ang ubang mga kaliwat ni Kohat gihatagan pinaagi sa pagripa ug napulo ka lungsod gikan sa kayutaan sa katunga sa tribo ni Manase. Ang mga kaliwat ni Gershon gihatagan ug 13 ka lungsod gikan sa bahin sa mga tribo ni Isacar, Asher, Naftali, ug gikan sa katunga sa tribo ni Manase didto sa Basan. Ang mga kaliwat ni Merari gihatagan ug 12 ka lungsod gikan sa tribo ni Reuben, Gad, ug Zebulun. Ang uban nga mga kaliwat ni Kohat gihatagan ug mga lungsod gikan sa tribo ni Efraim. Ang uban pa nga kaliwat ni Kohat gihatagan sa ilang isigka-Israelinhon ug mga lungsod gikan sa bahin sa katunga sa tribo ni Manase. Ang gihatag kanila mao ang Aner ug Bileam, lakip na ang mga sabsabanan niini. Ang mga kaliwat ni Gershon gihatagan niining mosunod nga mga lungsod: Gikan sa katunga sa tribo ni Manase: Golan sa Basan, ug ang Ashtarot, lakip ang mga sabsabanan niini. Gikan sa tribo ni Naftali: Kedesh sa Galilea, Hamon, ug Kiriataim, lakip ang mga sabsabanan niini. Ang ubang mga kaliwat ni Merari gihatagan niining mosunod nga kayutaan: Gikan sa tribo ni Zebulun: Jokneam, Karta, Rimono, ug Tabor, lakip ang mga sabsabanan niini. Gikan sa tribo ni Reuben, sa tabok sa Suba sa Jordan sa sidlakang bahin sa Jerico: Bezer sa disyerto, Jaza, Kedemot, ug Mefaat, lakip ang mga sabsabanan niini. Ug gikan sa tribo ni Gad: Ramot sa Gilead, Mahanaim, Heshbon, ug Jazer, lakip ang mga sabsabanan niini. Si Isacar may upat ka anak nga sila si Tola, Pua, Jashub, ug Shimron. Ang mga anak ni Tola mao sila si Uzi, Refaya, Jeriel, Jamai, Ibsam, ug Shemuel. Kini sila mga pangulo sa mga pamilya sa mga kaliwat ni Tola. Sa panahon ni Haring David, may 22,600 ka maisog nga mga sundalo gikan sa mga kaliwat ni Tola. Ang anak ni Uzi mao si Izrahia. Si Izrahia ug ang iyang upat ka anak nga sila si Micael, Obadia, Joel, ug Ishia mga pangulo sa ilang mga kaliwat. Daghan silag asawa ug mga anak. Sumala sa listahan sa ilang mga kaliwat, aduna silay 36,000 ka maisog nga mga sundalo nga andam na sa pagpakiggira. Sa ilang mga paryente nga sakop sa tibuok pamilya ni Isacar may 87,000 ka maisog nga mga sundalo sumala sa listahan sa ilang mga kaliwat. Si Benjamin may tulo ka anak nga mao sila si Bela, Beker, ug Jediel. Si Bela may lima ka anak nga mao sila si Ezbon, Uzi, Uziel, Jerimot, ug Iri. Mga pangulo sila sa ilang mga kaliwat. Ang gidaghanon sa ilang maisog nga mga sundalo mikabat ug 22,034 basi sa listahan sa ilang mga kaliwat. Ang mga anak ni Beker mao sila si Zemira, Joas, Eliezer, Elioenai, Omri, Jeremot, Abia, Anatot, ug Alemet. Silang tanan ang mga anak ni Beker. Ang gidaghanon sa ilang maisog nga mga sundalo mikabat ug 20,200. Kini sila ug ang mga pangulo sa ilang mga pamilya nalista sa listahan sa ilang mga kaliwat. Ang anak ni Jediel mao si Bilhan. Ang mga anak ni Bilhan mao sila si Jeush, Benjamin, Ehud, Kenaana, Zetan, Tarshish, ug Ahishahar. Kini sila mga pangulo sa ilang mga pamilya. May 17,200 sila ka maisog nga mga sundalo nga andam na sa pagpakiggira. Ang mga anak ni Ir mao sila si Shupim ug si Hupim, ug ang anak ni Aher mao si Hushim. Ang mga anak ni Naftali kang Bilha mao sila si Jaziel, Guni, Jezer, ug Shalum. Si Manase may duha ka anak sa iyang asawa nga Aramehanon. Sila mao si Asriel ug si Makir. Si Makir amahan ni Gilead. Nangasawa si Makir ug usa ka babaye gikan sa mga Hufanon ug Shufanon. Ang ngalan sa iyang igsoon nga babaye mao si Maaca. Ang ikaduha niyang anak mao si Zelofehad kansang mga anak pulos babaye. May mga anak usab si Makir kang Maaca. Ginganlan sila ni Maaca ug Peresh ug Sheresh. Ang mga anak ni Peresh mao sila si Ulam ug si Rakem. Ang anak ni Ulam mao si Bedan. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Gilead nga anak ni Makir ug apo ni Manase. Ang igsoon nga babaye ni Gilead nga si Hamoleket may mga anak nga sila si Ishhod, Abiezer, ug Mala. Ang mga anak ni Shemida mao sila si Ahian, Shekem, Likhi, ug Aniam. Mao kini ang mga kaliwat ni Efraim: si Shutela, Bered, Tahat, Eleada, Zabad, ug Shutela. May lain pang duha ka mga anak si Efraim nga mao sila si Ezer ug si Elead. Apan gipatay sila sa mga lumad sa Gat sa dihang misulay sila sa pagpangawat sa mga kahayopan niini. Dugay kaayong nagsubo si Efraim sa ilang kamatayon, ug nangadto ang iyang mga paryente sa paghupay sa iyang kasubo. Unya nakigdulog si Efraim sa iyang asawa ug namabdos kini ug nanganak ug lalaki. Ginganlan ni Efraim ang bata ug Beria, tungod sa katalagman nga midangat sa iyang pamilya. May anak nga babaye si Efraim nga si Sheera. Siya mao ang nagtukod sa ubos ug ibabaw nga bahin sa Bet Horon ug sa Uzen Sheera. May mga kaliwat pa si Efraim nga mao sila si Reshef, Tela, Tahan, Ladan, Amihud, Elishama, Nun, ug Josue. Ang mga yuta nga gipanag-iya ug gipuy-an sa mga kaliwat ni Efraim mao ang Betel ug ang palibot niini nga mga baryo, ang Naaran sa sidlakan, ang Gezer sa kasadpan ug ang mga baryo sa palibot niini, ang Shekem ug ang mga baryo sa palibot niini paingon sa Aya ug sa mga baryo niini. Ila usab ang mosunod nga mga lungsod nga sikbit sa yuta sa mga kaliwat ni Manase: ang mga lungsod sa Bet Shan, Taanac, Megido, ug Dor, lakip ang mga baryo sa palibot niini. Dinhi niining mga lungsora nagpuyo ang mga kaliwat ni Jose nga anak ni Israel. Ang mga anak ni Asher mao sila si Imnah, Ishva, Ishvi, ug Beria. Ang ilang igsoon nga babaye mao si Sera. Ang mga anak ni Beria mao si Heber ug si Malkiel. Si Malkiel amahan ni Birzait. Si Heber amahan nila ni Jaflet, Shomer, ug Hotam. Ang ilang igsoon nga babaye mao si Shua. Ang mga anak ni Jaflet mao sila si Pasac, Bimhal, ug Ashvat. Ang mga anak ni Shomer mao sila si Ahi, Roga, Huba, ug Aram. Ang mga anak sa igsoon ni Shomer nga si Helem mao sila si Zofa, Imna, Shelesh, ug Amal. Ang mga anak ni Zofa mao sila si Sua, Harnefer, Shual, Beri, Imra, Bezer, Hod, Shama, Shilsha, Itran, ug Beera. Ang mga anak ni Jeter mao sila si Jefune, Pispa, ug Ara. Ang mga anak ni Ula mao sila si Ara, Haniel, ug Rizia. Silang tanan ang mga kaliwat ni Asher. Mga pangulo sila sa ilang mga kaliwat, ug maisog sila nga mga sundalo ug bantogan nga mga pangulo. Ang gidaghanon sa mga lalaki nga kaliwat ni Asher nga andam na sa pagpakiggira mikabat ug 26,000 basi sa nalista sa listahan sa ilang mga kaliwat. Mao kini ang mga anak ni Benjamin gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran: sila si Bela, Ashbel, Ahara, Noha, ug Rafa. Ang mga anak ni Bela mao sila si Adar, Gera, Abihud, Abishua, Naaman, Ahoa, Gera, Sefufan, ug Huram. Ang mga kaliwat ni Ehud, nga mga pangulo sa mga pamilya nga nagpuyo sa Geba namalhin ngadto sa Manahat. Sila mao si Naaman, si Ahia, ug si Gera. Kini si Gera nga amahan ni Uza ug ni Ahihud maoy nangulo kanila sa pagbalhin. Gibulagan ni Shaharaim ang iyang mga asawa nga sila si Hushim ug si Baara. Unya mipuyo siya sa Moab ug nakabaton ug mga anak sa iyang asawa nga si Hodesh. Mao kini ang iyang mga anak: sila si Jobab, Zibia, Mesha, Malcam, Jeuz, Sakia, ug Mirma. Kini sila nahimong mga pangulo sa ilang mga pamilya. May mga anak usab si Shaharaim sa iyang asawa nga si Hushim. Sila mao si Abitub ug si Elpaal. Ang mga anak ni Elpaal mao sila si Eber, Misham, Shemed (nga nagtukod sa mga lungsod sa Ono ug Lod, ug sa mga baryo sa palibot niini), Beria, ug si Shema. Sila ang mga pangulo sa mga pamilya nga nagpuyo sa Ayalon. Sila usab ang miabog sa mga lumulupyo sa Gat. Sila ang mga pangulo sa ilang mga pamilya sumala sa nalista sa listahan sa ilang mga kaliwat, ug nagpuyo sila sa Jerusalem. Si Jeiel nga amahan ni Gibeon nagpuyo sa Gibeon. Ang ngalan sa iyang asawa mao si Maaca. Ang iyang mga anak gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran mao sila si Abdon, Zur, Kish, Baal, Ner, Nadab, Gedor, Ahio, Zeker, ug Miklot (nga amahan ni Shimea). Nagpuyo sila duol sa ilang mga paryente sa Jerusalem. Si Ner amahan ni Kish, si Kish amahan ni Saul, ug si Saul amahan nila ni Jonatan, Malkishua, Abinadab, ug Eshbaal. Ang anak ni Jonatan mao si Merib Baal nga amahan ni Micas. Ang mga anak ni Micas mao sila si Piton, Melec, Tarea, ug Ahaz. Si Ahaz amahan ni Jehoada, ug si Jehoada amahan nila ni Alemet, Azmavet, ug Zimri. Si Zimri amahan ni Moza, ug si Moza amahan ni Binea. Ang anak ni Binea mao si Rafah, ang anak ni Rafah mao si Eleasa, ug ang anak ni Eleasa mao si Azel. Si Azel may unom ka mga anak nga mao sila si Azrikam, Bokeru, Ishmael, Shearia, Obadia, ug Hanan. Ang mga anak sa igsoon ni Azel nga si Eshek mao sila si Ulam ang kamagulangan, Jeush ang ikaduha, ug Elifelet ang ikatulo. Maisog nga mga sundalo ang mga anak ni Ulam ug hanas silang mogamit sa pana. Daghan silag mga anak ug mga apo—150 tanan. Mao kini silang tanan ang mga kaliwat ni Benjamin. Ang tanang Israelinhon nalista sa listahan sa mga kaliwat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Gibihag ang katawhan sa Juda ngadto sa Babilonia tungod kay wala sila nagmatinumanon sa Ginoo. Ang unang nakabalik sa ilang kaugalingong yuta didto sa ilang mga lungsod mao ang yanong mga Israelinhon, mga pari, mga Levita, ug mga sulugoon sa templo. Mao kini ang mga katawhan sa Juda, Benjamin, Efraim, ug Manase nga mibalik ug mipuyo sa Jerusalem: Si Utai nga anak ni Amihud. (Si Amihud anak ni Omri. Si Omri anak ni Imri. Si Imri anak ni Bani, nga kaliwat ni Perez nga anak ni Juda.) Ang pipila ka mga Shilonhon: si Asaya nga mao ang kamagulangan, ug ang iyang mga anak. Gikan sa mga Zerahatnon: ang pamilya ni Jeuel. 690 silang tanang gikan sa tribo ni Juda. Gikan sa tribo ni Benjamin: si Salu nga anak ni Meshulam (si Meshulam anak ni Hodavia; si Hodavia anak ni Hasenua), si Ibnea nga anak ni Jeroham, si Elah nga anak ni Uzi (si Uzi anak ni Micri), si Meshulam nga anak ni Shefatia (si Shefatia anak ni Reuel; si Reuel anak ni Ibnija). Kini silang tanan mga pangulo sa ilang mga pamilya. 956 tanan ka mga tawo gikan sa tribo ni Benjamin ang mibalik, sumala sa nalista sa talaan sa ilang mga kaliwat. Gikan sa mga pari: Jedaya, Jehoyarib, Jakin, si Azaria nga pangulong opisyal sa templo sa Dios (anak siya ni Hilkia, si Hilkia anak ni Meshulam, si Meshulam anak ni Zadok, si Zadok anak ni Merayot, si Merayot anak ni Ahitub), si Adaya nga anak ni Jeroham (si Jehoram anak ni Pashur, si Pashur anak ni Malkia), ug si Maasai nga anak ni Adiel (si Adiel anak ni Jazera, si Jazera anak ni Meshulam, si Meshulam anak ni Meshilemit, si Meshilemit anak ni Imer). Ang mga pari nga nakabalik 1,760 tanan. Mga pangulo sila sa ilang mga pamilya, ug maayo sila nga mga pangulo. Sila ang tinugyanan sa pag-alagad diha sa templo sa Dios. Gikan sa mga Levita: si Shemaya nga anak ni Hashub (si Hashub anak ni Azrikam, si Azrikam anak ni Hashabia nga kaliwat ni Merari), si Bakbakar, Heresh, Galal, Matania (si Matania anak ni Mica, si Mica anak ni Zicri, si Zicri anak ni Asaf), si Obadia nga anak ni Shemaya (si Shemaya anak ni Galal, si Galal anak ni Jedutun), ug si Berekia nga anak ni Asa ug apo ni Elkana, nga nagpuyo sa mga lungsod sa mga Netofanon. Gikan sa mga guwardya sa pultahan: si Shalum, Akub, Talmon, Ahiman, ug ang ilang mga paryente. Si Shalum ang ilang pangulo. Hangtod karon sila ang guwardya sa Pultahan sa Hari sa sidlakan nga bahin sa lungsod. Sila kaniadto ang mga guwardya sa pultahan sa kampo sa mga kaliwat ni Levi. Si Shalum anak ni Kore ug apo ni Ebiasaf, nga gikan sa pamilya ni Kora. Si Shalum ug ang iyang mga paryente nga mga kaliwat ni Kora maoy gitugyanan sa pagguwardya sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan sama sa ilang mga katigulangan nga gitugyanan sa pagguwardya sa pultahan sa balay sa Ginoo. Kaniadto si Finehas nga anak ni Eleazar mao ang nagdumala sa mga guwardya sa pultahan, ug giubanan siya sa Ginoo. Si Zacarias nga anak ni Meshelemia guwardya usab sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan. Ang mga guwardya sa pultahan 212 tanan, ug nalista sila sa talaan sa ilang mga kaliwat didto sa ilang mga baryo. Gibutang sila ni David ug ni Samuel nga propeta sa maong katungdanan tungod kay kasaligan sila. Sila ug ang ilang mga kaliwat mao ang gitugyanan sa pagguwardya sa mga pultahan sa balay sa Ginoo —nga gitawag usab ug Tolda. Nagbantay sila sa upat ka kilid: sa sidlakan, kasadpan, amihan, ug habagatan. Usahay ang ilang mga paryente nga nagpuyo sa mga baryo mopuli kanila sa pagbantay sulod sa pito ka adlaw. Apan ang upat ka mga pangulong guwardya, nga mga kaliwat ni Levi, mao ang gitugyanan sa mga bodega ug bahandi sa templo. Tibuok gabii sila nga magbantay sa palibot sa templo kay mao kini ang ilang katungdanan, ug sila usab ang moabli sa mga pultahan niini matag buntag. Ang uban kanila mao ang gitugyanan sa pag-atiman sa mga kagamitan alang sa pagsimba. Ginaihap nila kini sa dili pa gamiton ug sa human kini gamita. Ang uban gitugyanan sa pag-atiman sa uban pang mga kagamitan sa templo apil na ang harina, bino, lana, insenso, ug mga pahumot. Apan ang ubang mga pari ang nagaandam sa mga pahumot. Si Matitia nga kaliwat ni Levi, nga kamagulangan nga anak ni Shalum nga kaliwat ni Kora, mao ang gitugyanan sa pagluto sa pan nga gamiton sa paghalad. Ug pipila sa mga kaliwat ni Kohat mao ang gitugyanan sa pag-andam sa pan nga ibutang sa lamisa matag Adlaw nga Igpapahulay. Ang mga musikero sa templo nga mga pangulo usab sa mga pamilya sa kaliwat ni Levi didto magpuyo sa mga kuwarto sa templo. Wala na sila hatagi ug lain pang mga buluhaton, tungod kay adlaw ug gabii silang nagahimo sa ilang katungdanan. Kini silang tanan mga pangulo sa mga pamilya nga mga kaliwat ni Levi, ug nalista sila sa talaan sa ilang mga kaliwat. Nagpuyo sila sa Jerusalem. Si Jeiel nga amahan ni Gibeon nagpuyo sa Gibeon. Ang ngalan sa iyang asawa mao si Maaca. Ang iyang mga anak gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran mao sila si Abdon, Zur, Kish, Baal, Ner, Nadab, Gedor, Ahio, Zacarias, ug Miklot (nga amahan ni Shemeam.) Nagpuyo sila duol sa ilang mga paryente sa Jerusalem. Si Ner amahan ni Kish, si Kish amahan ni Saul, ug si Saul amahan nila ni Jonatan, Malkishua, Abinadab, ug Eshbaal. Ang anak ni Jonatan mao si Merib Baal nga amahan ni Micas. Ang mga anak ni Micas mao sila si Piton, Melec, Tarea, ug Ahaz. Si Ahaz amahan ni Jada, ug si Jada amahan nila ni Alemet, Azmavet, ug Zimri. Si Zimri amahan ni Moza, ug si Moza amahan ni Binea. Ang anak ni Binea mao si Refaya, ang anak ni Refaya mao si Eleasa, ug ang anak ni Eleasa mao si Azel. Si Azel may unom ka mga anak nga mao sila si Azrikam, Bokeru, Ishmael, Shearia, Obadia, ug Hanan. Unya, nakiggira ang mga Filistihanon sa mga Israelinhon sa Bukid sa Gilboa. Daghan ang namatay sa mga Israelinhon, ug ang uban kanila nangikyas. Gigukod pag-ayo sa mga Filistihanon si Saul ug ang iyang mga anak nga lalaki, ug gipatay nila ang iyang mga anak nga si Jonatan, Abinadab, ug Malkishua. Labihan gayod ang panagsangka tali kang Saul ug sa mga Filistihanon. Nakit-an si Saul sa mga tigpamana, ug gipana nila siya ug grabe ang iyang samad. Miingon si Saul sa tigdala sa iyang armas, “Ibta ang imong espada ug patya ako, kay kon dili, sila nga mga wala nakaila sa Dios mao ang mopatay kanako, ug bugalbugalan nila ako.” Apan nahadlok mopatay kaniya ang tigdala sa iyang armas, busa gikuha ni Saul ang iyang kaugalingong espada, ug giunay ang iyang kaugalingon. Sa dihang nakita sa tigdala sa armas nga patay na si Saul giunay usab niya ang iyang kaugalingon sa iyang kaugalingong espada, ug namatay usab siya. Busa namatay si Saul, ang iyang tulo ka anak nga lalaki, ug ang tibuok niyang panimalay. Niadtong higayona may mga Israelinhon nga atua sa kapatagan sa Jezreel. Sa dihang nakita nila nga nangikyas ang mga sundalo sa Israel ug namatay si Saul ug ang iyang mga anak, gibiyaan nila ang ilang mga lungsod ug nangikyas usab sila. Busa gisulod sa mga Filistihanon kini nga mga lungsod ug gipuy-an. Pagkasunod nga adlaw, human sa gira, miadto ang mga Filistihanon sa Bukid sa Gilboa aron sa pagkuha sa mga butang sa mga nangamatay. Nakita nila didto ang patayng lawas ni Saul ug sa mga anak niini. Gikuha nila ang mga armas ug ang panagang nga gisul-ob ni Saul ug gipunggotan nila kini ug ulo. Unya nagpadala sila ug mga mensahero sa tibuok nga kayutaan sa Filistia sa pagbalita didto sa ilang mga dios-dios ug sa ilang mga katagilungsod nga patay na si Saul. Gibutang nila ang armas ni Saul sa templo sa ilang mga dios, ug gibitay ang ulo niini sa templo sa ilang dios nga si Dagon. Nabalitaan sa mga taga-Jabes Gilead ang tanan nga gihimo sa mga Filistihanon kang Saul. Busa milakaw ang tanan nilang maisog nga mga sundalo ug gikuha ang patayng lawas ni Saul ug sa mga anak niini, ug gidala nila kini sa Jabes. Gilubong nila ang mga patayng lawas ilalom sa dakong kahoy sa Jabes, ug nagpuasa sila sulod sa pito ka adlaw. Namatay si Saul kay wala siya nagmatinumanon sa Ginoo. Wala niya tumana ang sugo sa Ginoo, ug midangop siya sa mga espiritista imbis nga mangayo ug tambag gikan sa Ginoo. Busa gipatay siya sa Ginoo ug gihatag ang gingharian kang David nga anak ni Jesse. Nangadto ang tanang mga Israelinhon kang David didto sa Hebron ug miingon, “Mga kadugo mo kami. Sukad pa kaniadto, bisan sa dihang si Saul pa ang among hari, ikaw na ang nangulo sa mga Israelinhon sa pagpakiggira. Ug nagaingon ang Ginoo nga imong Dios kanimo, ‘Atimanon mo ang akong katawhan nga mga Israelinhon sama sa pag-atiman sa usa ka magbalantay sa iyang mga karnero. Ikaw ang mahimo nilang pangulo.’ ” Busa didto sa Hebron, naghimo si David ug kasabotan uban sa mga tigdumala sa Israel sa presensya sa Ginoo, ug gidihogan nila ug lana ang ulo ni David sa pagpaila nga siya na ang hari sa Israel, sumala sa gisaad sa Ginoo pinaagi kang Samuel. Unya, miadto si David ug ang tanang mga Israelinhon sa Jerusalem (nga kanhi gitawag ug Jebus). Ang mga Jebusihanon nga nagpuyo didto miingon kang David, “Dili gayod kamo makasulod dinhi.” Apan nailog gihapon nila ni David ang kuta sa Zion, nga gitawag karon ug Lungsod ni David. Sa wala pa kini mahitabo miingon si David, “Ang unang mosulong sa mga Jebusihanon mahimong komander sa mga sundalo.” Si Joab nga anak ni Zeruya ang miuna sa pagsulong, busa siya ang nahimong komander. Human nailog ni David ang kuta, didto siya mipuyo. Ug gitawag niya kini nga Lungsod ni David. Gipalapdan niya ang paril sa palibot gikan sa mubong bahin sa lungsod. Si Joab ang nagdumala sa pag-ayo sa uban nga bahin sa lungsod. Misamot ang pagkagamhanan ni David, tungod kay gitabangan siya sa Ginoo nga Makagagahom. Mao kini ang mga pangulo sa mga maisog nga sakop ni David. Sila ug ang tanang Israelinhon misuporta gayod sa paghari ni David, sumala sa gisaad sa Ginoo bahin sa Israel. Si Jashobeam nga Hacmonhon mao ang nanguna sa tulo ka maisog nga sakop ni David. Sa usa lang ka away, nakapatay siya ug 300 ka mga tawo pinaagi sa iyang bangkaw. Ang sunod kaniya mao si Eleazar nga anak ni Dodai nga taga-Ahoa, nga usa usab sa tulo ka maisog nga mga tawo ni David. Usa siya sa mga kauban ni David sa dihang nakiggira sila sa mga Filistihanon sa Pas Damim. Didto sila naggira sa tamnanan ug barley. Miikyas ang mga Israelinhon, apan si Eleazar ug si David nagpabilin taliwala sa tamnanan, ug gipamatay nila ang mga Filistihanon. Gipadaog gayod sila sa Ginoo. Usa niana ka adlaw, miadto kang David didto sa langub sa Adulam ang tulo niya ka mga tawo. Kining tulo miyembro sa 30 ka maisog nga mga tawo ni David. Nagkampo ang mga Filistihanon sa Kapatagan sa Refaim ug nailog nila ang Betlehem. Samtang didto si David sa kuta, giuhaw siya. Miingon siya, “Maayo unta kon may mokuha alang kanako ug tubig nga mainom didto sa atabay duol sa pultahan sa Betlehem.” Busa hilom nga misulod sa kampo sa mga Filistihanon kadtong tulo. Nagkuha sila ug tubig gikan sa atabay duol sa pultahan sa Betlehem ug gidala kang David. Apan wala moinom si David, iya hinuon kining giyabo ingon nga halad sa Ginoo. Miingon siya, “Dios ko, dili ko gayod kini mainom tungod kay sama kini kabililhon sa dugo sa mga tawo nga misugal sa ilang kinabuhi aron lang sa pagkuha niini.” Busa wala gayod kini imna ni David. Mao kadto ang gipanghimo sa tulo ka maisog nga mga tawo ni David. Si Abishai nga igsoon ni Joab mao ang pangulo sa 30 ka maisog nga mga tawo ni David. Nakapatay siya ug 300 ka mga Filistihanon pinaagi sa iyang bangkaw. Busa nahimo siyang bantogan sama niadtong tulo ka maisog nga mga tawo, apan dili siya usa kanila. Ug tungod kay mas bantogan siya kaysa 30, nahimo siyang ilang komander. May usa pa ka maisog nga tawo nga ginganlan ug Benaya. Taga-Kabsel siya, ug ang iyang amahan si Jehoyada. Nakahimo siyag dagkong mga binuhatan, apil na ang pagpatay sa duha ka pinakamaayo nga sundalo sa Moab. Sa usa usab ka higayon, gigukod niya ang usa ka liyon. Bisan nagasnow ug danlog, nanaog siya sa bangag ug gipatay niya ang liyon. Sa lain usab nga higayon, gipatay niya ang usa ka Ehiptohanon nga pito ug tunga ka piye ang katas-on. Nagdala ang Ehiptohanon ug bangkaw nga bug-at ug baga, ug giatubang siya ni Benaya dala ang usa lang ka bunal nga kahoy. Giilog ni Benaya ang bangkaw sa Ehiptohanon ug mao kini ang iyang gigamit sa pagpatay niini. Mao kini ang mga maisog nga sundalo: si Asahel nga igsoon ni Joab, si Elhanan nga anak ni Dodo nga taga-Betlehem, si Shamot nga taga-Haror, si Helez nga taga-Pelon, si Ira nga anak ni Ikesh nga taga-Tekoa, si Abiezer nga taga-Anatot, si Sibecai nga taga-Husha, si Ilai nga taga-Ahoa, si Maharai nga taga-Netofa, si Heled nga anak ni Baana nga taga-Netofa, si Itai nga anak ni Ribai nga taga-Gibea, nga sakop sa tribo ni Benjamin, si Benaya nga taga-Piraton, si Hurai nga nagapuyo duol sa mga yuta sa Gaash, si Abiel nga taga-Araba, si Azmavet nga taga-Baharum, si Eliaba nga taga-Shaalbon, ang mga anak ni Hashem nga taga-Gizon, si Jonatan nga anak ni Shagee nga taga-Harar, si Ahiam nga anak ni Sacar nga taga-Harar, si Elifal nga anak ni Ur, si Hefer nga taga-Mekerat, si Ahia nga taga-Pelon, si Hezro nga taga-Carmel, si Naarai nga anak ni Ezbai, si Joel nga igsoon ni Natan, si Mibhar nga anak ni Hagri, si Zelek nga taga-Ammon, si Naharai nga taga-Berot, nga tigdala sa armas ni Joab nga anak ni Zeruya, si Ira ug si Gareb nga mga taga-Jatir, si Uria nga Hitihanon, si Zabad nga anak ni Alai, si Adina nga anak ni Shiza nga usa ka pangulo sa tribo ni Reuben kauban sa iyang 30 ka mga sakop, si Hanan nga anak ni Maaca, si Joshafat nga taga-Mitna, si Uzia nga taga-Ashterat, si Shama ug Jeil nga mga anak ni Hotam nga taga-Aroer, si Jediel nga anak ni Shimri, ug ang igsoon niini nga si Joha nga taga-Tiz, si Eliel nga taga-Mahav, si Jeribai ug Joshavia nga mga anak ni Elnaam, si Itma nga taga-Moab, si Eliel, Obed, ug Jaasiel nga taga-Mezoba. Mao kini ang mga tawo nga miadto kang David didto sa Ziklag sa dihang nagtago-tago siya kang Saul nga anak ni Kish. Kauban sila sa mitabang kang David sa gira. Hanas kaayo silang mamana ug manglambayog, tuo man o wala nga kamot ang ilang gamiton. Mga paryente sila ni Saul gikan sa tribo ni Benjamin. Gipangulohan sila ni Ahiezer ug ni Joas nga mga anak ni Shemaa nga taga-Gibea. Mao kini ang ilang mga ngalan: si Jeziel ug si Pelet nga mga anak ni Azmavet, si Beraca ug si Jehu nga mga taga-Anatot, si Ishmaya nga taga-Gibeon—nga bantogan usab ug usa sa mga pangulo sa 30 ka maisog nga mga sakop ni David, si Jeremias, Jahaziel, Johanan, Jozabad nga taga-Gedera, si Eluzai, Jerimot, Bealia, Shemaria, ug Shefatia nga taga-Haruf, si Elkana, Ishia, Azarel, Joezer, ug Jashobeam nga mga kaliwat ni Kora, si Joela ug Zebadia nga mga anak ni Jeroham nga taga-Gedor. May mga tawo usab nga gikan sa tribo ni Gad nga miuban kang David didto sa kuta sa kamingawan. Mga maisog sila nga mga sundalo ug hanas silang mogamit sa taming ug bangkaw. Sama sila kaisog sa mga liyon, ug sama kaabtik sa mga lagsaw sa kabukiran: si Ezer mao ang ilang pangulo, si Obadia ang ikaduha, si Eliab ang ikatulo, si Mismanna ang ikaupat, si Jeremias ang ikalima, si Atai ang ikaunom, si Eliel ang ikapito, si Johanan ang ikawalo, si Elzabad ang ikasiyam, si Jeremias ang ikanapulo, ug si Macbanai ang ikaonse. Kini sila nga mga kaliwat ni Gad mga komander sa mga sundalo. Ang pinakaubos kanila makadumala ug 100 ka mga sundalo ug ang pinakabantogan kanila makadumala ug 1,000 ka mga sundalo. Gitabok nila ang Suba sa Jordan sa panahon sa tingbaha niini sa unang bulan sa tuig, ug giabog nila ang tanang namuyo sa kapatagan sa sidlakan ug sa kasadpang bahin sa suba. May mga tawo usab nga naggikan sa tribo ni Benjamin ug ni Juda nga nangadto kang David didto sa lig-ong tagoanan. Migawas si David sa pagtagbo kanila ug miingon, “Kon mianhi kamo aron sa pagtabang kanako ingon nga higala, dawaton ko kamo ug maghiusa kita. Apan kon mianhi kamo aron sa pagtugyan kanako ngadto sa akong mga kaaway bisan wala akoy gihimong daotan, hinaut pa nga makita kini sa Dios sa atong mga katigulangan ug silotan niya kamo.” Unya gigamhan sa Espiritu si Amasai, nga sa kaulahian nahimong pangulo sa 30 ka maisog nga mga sakop ni David, ug miingon: “Imo kami! Dapig kami kanimo, O David, anak ni Jesse! Hinaut nga magmalampuson ka ug ang mga nagatabang kanimo, kay ang imong Dios nagatabang kanimo.” Busa gidawat sila ni David ug gihimong mga opisyal sa iyang pundok. May mga tawo usab nga naggikan sa tribo ni Manase nga nanguban kang David sa dihang miuban siya sa mga Filistihanon aron sa pagpakiggira kang Saul. Apan wala kini madayon tungod kay wala mosugot ang mga Filistihanon nga mouban si David ug ang iyang mga tawo, kay nahadlok sila nga mobali si David ug modapig ngadto sa iyang agalon nga si Saul. Busa, human sa ilang panagsabot-sabot, gipabalik nila si David sa Ziklag. Mao kini ang mga tawo nga naggikan sa tribo ni Manase nga miuban kang David sa Ziklag: sila si Adnak, Jozabad, Jediel, Micael, Jozabad, Elihu, ug Ziletai. Ang matag usa kanila pangulo sa usa ka libo ka sundalo sa tribo ni Manase. Mitabang sila kang David sa pagpakiggira sa mga tawong manulong kanila, kay mga maisog silang tanang mga sundalo, ug mga komander sila sa kasundalohan. Kada adlaw, may mga tawo nga moadto kang David aron sa pagtabang kaniya, hangtod midaghan ug milig-on ang iyang kasundalohan. Mao kini ang gidaghanon sa mga armadong sundalo nga nangadto kang David didto sa Hebron aron itugyan ngadto kaniya ang gingharian ni Saul, sumala sa gisaad sa Ginoo: Gikan sa tribo ni Juda: 6,800 ka mga sundalo nga armado ug bangkaw ug taming. Gikan sa tribo ni Simeon: 7,100 ka maisog nga mga sundalo. Gikan sa tribo ni Levi: 4,600 ka mga sundalo, apil na niini si Jehoyada nga pangulo sa mga kaliwat ni Aaron uban sa iyang 3,700 ka mga tawo, ug si Zadok nga usa ka maisog ug batan-ong sundalo ug ang 22 ka mga opisyal gikan sa iyang pamilya. Gikan sa tribo ni Benjamin nga mga paryente ni Saul: 3,000 ka mga sundalo. Kadaghanan sa mga kaliwat ni Benjamin maunongon kang Saul. Gikan sa tribo ni Efraim: 20,800 ka maisog nga mga sundalo nga inila sa ilang tribo. Gikan sa katunga sa tribo ni Manase: 18,000 ka mga sundalo. Gipili sila aron pag-adto kang David ug paghimo kaniya nga hari. Gikan sa tribo ni Isacar: 200 ka mga pangulo uban sa ilang mga paryente nga ilang gidumalahan. Kini sila may kahibalo bahin sa dagan sa mga panghitabo ug nasayod kon unsa ang angayng buhaton sa Israel. Gikan sa tribo ni Zebulun: 50,000 ka hanas nga mga sundalo nga kompleto sa nagkalain-lain nga mga armas. Andam gayod sila nga motabang ug mounong kang David. Gikan sa tribo ni Naftali: 1,000 ka mga opisyal ug 37,000 ka mga sundalo nga armado sa mga taming ug bangkaw. Gikan sa tribo ni Dan: 28,600 ka mga sundalo nga andam sa pagpakiggira. Gikan sa tribo ni Asher: 40,000 ka hanas nga mga sundalo nga andam sa pagpakiggira. Ug gikan sa sidlakang bahin sa Suba sa Jordan: ang tribo ni Reuben, Gad, ug ang laing pang katunga sa tribo ni Manase: 120,000 ka mga sundalo nga armado sa nagkalain-lain nga mga armas. Kini silang tanan mga sundalo nga miboluntaryo sa pagpakiggira. Nangadto sila sa Hebron nga ang tumong mao ang paghimo kang David nga hari sa tibuok Israel. Ang tibuok Israel nagkahiusa gayod nga si David ang himuon nilang hari. Nagpabilin sila didto sulod sa tulo ka adlaw uban kang David. Nangaon sila ug nanag-inom kay gipadad-an sila sa ilang mga paryente ug mga pagkaon. Nagdala usab ug pagkaon ang ilang mga kadugo gikan sa halayong mga dapit sa Isacar, Zebulun, ug Naftali. Gikarga nila kini sa mga asno, kamelyo, mula, ug baka. Daghan kaayo ang gipadala nga mga harina, mga binulad nga igos, pasas, bino, lana, baka, ug karnero. Nagmalipayon gayod ang tanan sa Israel. Mikonsulta si David sa iyang mga opisyal ug sa mga komander sa linibo ug ginatos ka mga sundalo. Unya miingon siya sa tibuok katilingban sa Israel, “Kon mouyon kamo ug kon kini kabubut-on sa Ginoo nga atong Dios, magpadala kita ug mensahe ngadto sa tanan natong mga katagilungsod sa tibuok teritoryo sa Israel, ug sa mga pari ug mga Levita nga kauban nila sa ilang mga lungsod ug mga sabsabanan. Paanhion nato sila aron makig-uban kanato. Dad-on nato pagbalik dinhi kanato ang Kahon sa Kasabotan sa atong Dios, kay wala nato kini mahatagig pagtagad sa dihang si Saul pa ang hari.” Miuyon ang tibuok katilingban kay nakita nila nga mao kadto ang husto nga buhaton. Busa gitigom ni David ang tanang mga Israelinhon, gikan sa Suba sa Shihor sa Ehipto hangtod sa Lebo Hamat, aron sa pagkuha sa Kahon sa Dios didto sa Kiriat Jearim. Miadto si David ug ang mga Israelinhon sa Baala sa Juda (nga mao ang Kiriat Jearim) aron sa pagkuha sa Kahon sa Kasabotan sa Ginoong Dios, diin anaa ang iyang presensya. Nagalingkod ang Ginoo sa iyang trono taliwala sa mga kerubin. Gikuha nila ang Kahon sa Dios sa balay ni Abinadab ug gikarga sa bag-o nga karomata. Si Uza ug si Ahio ang migiya sa karomata. Nagsaulog si David ug ang mga Israelinhon sa tumang kalipay diha sa presensya sa Dios. Nanag-awit sila ug nanagtukar ug mga harpa, lira, tamborin, simbal, ug trumpeta. Sa pag-abot nila didto sa giokanan ni Kidon, gikab-ot ni Uza ang Kahon ug gikuptan, kay napandol ang baka nga nagguyod sa karomata. Nasuko pag-ayo ang Ginoo kang Uza tungod kay gikuptan niini ang Kahon. Busa namatay si Uza diha sa presensya sa Dios. Nasuko si David tungod kay gisilotan sa Ginoo si Uza sa iyang kasuko. Mao kana nga hangtod karon gitawag kadtong dapita ug Perez Uza. Nahadlok si David sa Dios niadtong adlawa, ug miingon siya, “Unsaon ko man pagdala ang Kahon sa Dios sa akong lungsod? ” Busa nakahukom siya nga dili na lang dad-on ang Kahon ngadto sa iyang lungsod. Gibilin niya hinuon kini sa balay ni Obed Edom nga taga-Gat. Didto kini sa balay ni Obed Edom sulod sa tulo ka bulan, ug gipanalanginan sa Ginoo ang panimalay ug ang tanan nga gipanag-iyahan ni Obed Edom. Unya si Hiram nga hari sa Tyre nagpadalag mga mensahero ngadto kang David uban sa mga panday ug mga mason, apil ang mga kahoyng sedro, aron tukoran si David ug palasyo. Ug nasabtan ni David nga ang Ginoo ang nagpahiluna kaniya ingon nga hari sa Israel, ug nagpauswag sa iyang gingharian alang sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Nangasawa pa ug dugang si David didto sa Jerusalem, ug midaghan usab ang iyang mga anak. Mao kini ang mga ngalan sa iyang mga anak nga lalaki nga natawo didto: si Shamua, Shobab, Natan, Solomon, Ibhar, Elishua, Elpelet, Noga, Nefeg, Jafia, Elishama, Beeliada, ug Elifelet. Sa dihang nabalitaan sa mga Filistihanon nga si David ang gipili nga hari sa tibuok Israel, gitigom nila ang ilang tibuok kasundalohan aron sa pagdakop kaniya. Apan nabalitaan kadto ni David, ug milakaw siya sa pagtagbo kanila. Karon, gisulong sa mga Filistihanon ang Kapatagan sa Refaim. Busa nangutana si David sa Dios, “Sulongon ba namo ang mga Filistihanon? Itugyan mo ba sila kanamo?” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Oo, lakaw kamo, kay itugyan ko sila kaninyo.” Busa miadto si David ug ang iyang mga tawo sa Baal Perazim, ug didto gipildi nila ang mga Filistihanon. Unya miingon si David, “Gigamit ako sa Dios sa paglaglag sa akong mga kaaway. Daw bul-og siya sa makusog nga baha nga mibanlas sa akong mga kaaway.” Mao kana ang hinungdan nga gitawag ang maong dapit ug Baal Perazim. Gibiyaan sa mga Filistihanon ang ilang mga dios didto, busa mimando si David nga pangsunogon kadto. Gisulong pag-usab sa mga Filistihanon ang Kapatagan sa Refaim. Busa nangutana pag-usab si David sa Dios, ug mitubag ang Dios kaniya, “Ayaw kamog diretso ug sulong kanila. Libot kamo ug didto ninyo sila atakiha atbang sa mga kahoy nga balsam. Inigkadungog ninyo sa kasaba nga daw pagmartsa sa mga sundalo ibabaw sa mga kahoy nga balsam, sulong dayon kamo kay mao kana ang timailhan nga nagauna na ako kaninyo sa pagsulong sa mga Filistihanon.” Busa gituman ni David ang gisugo sa Dios kaniya, ug gipamatay nila ang mga Filistihanon gikan sa Gibeon hangtod sa Gezer. Busa nabantog si David sa tanang dapit, ug gitugot sa Ginoo nga mahadlok kaniya ang tanang mga nasod. Nagpatukod si David ug mga bilding alang sa iyang kaugalingon didto sa Jerusalem nga gitawag usab ug Lungsod ni David. Nagpahimo usab siya ug tolda alang sa Kahon sa Dios ug gipahimutang niya kini sa lugar nga iyang giandam alang niini. Unya miingon si David, “Walay modala sa Kahon sa Dios gawas sa mga Levita, tungod kay sila ang gipili sa Ginoo nga moalagad sa iyang presensya hangtod sa kahangtoran.” Gitigom ni David ang tanang mga Israelinhon sa Jerusalem aron dad-on ang Kahon sa Kasabotan sa Ginoo didto sa dapit nga iyang giandam alang niini. Gipatawag usab niya ang mga pari ug mga Levita. Mao kini ang nangadto: Gikan sa mga kaliwat ni Kora, 120, ug gipangulohan sila ni Uriel. Gikan sa mga kaliwat ni Merari, 220, ug gipangulohan sila ni Asaya. Gikan sa mga kaliwat ni Gershon, 130, ug gipangulohan sila ni Joel. Gikan sa mga kaliwat ni Elizafan, 200, ug gipangulohan sila ni Shemaya. Gikan sa mga kaliwat ni Hebron, 80, ug gipangulohan sila ni Eliel. Gikan sa mga kaliwat ni Uziel, 112, ug gipangulohan sila ni Aminadab. Unya gipatawag ni David si Zadok ug si Abiatar nga mga pari, ug ang mga Levita nga sila si Uriel, Asaya, Joel, Shemaya, Eliel, ug Aminadab. Miingon siya kanila, “Kamo ang mga pangulo sa mga pamilya nga kaliwat ni Levi. Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon ug ang inyong mga paryente nga Levita, aron madala ninyo ang Kahon sa Kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa dapit nga giandam ko alang niini. Niadtong unang higayon dili kamo ang nagdala sa sudlanan sa Kasabotan, busa sa iyang kasuko gisilotan kita sa Ginoo nga atong Dios. Wala man gud kita mangutana sa Ginoo sa hustong pamaagi sa pagdala niini.” Busa nanghinlo ang mga pari ug ang mga Levita sa ilang kaugalingon aron madala nila ang Kahon sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gidayongan sa mga Levita ang Kahon sa Dios ginamit ang mga pangdayong, sumala sa paagi nga gisugo sa Ginoo kang Moises. Gisugo ni David ang mga pangulo sa mga Levita sa pagpili ug mga mag-aawit gikan sa ilang mga paryente aron sa pag-awit ug mga masadya nga mga alawiton dinuyogan sa mga lira, harpa, ug mga simbal. Busa gipili sa mga Levita si Heman nga anak ni Joel, si Asaf nga anak ni Berekia, ug si Etan nga anak ni Kushaya nga kaliwat ni Merari. Ang gipili nga motabang kanila mao ang ilang mga paryente nga sila si Zacarias, Jaaziel, Shemiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Benaya, Maasea, Matitia, Elifelehu, Miknea, ug ang mga guwardya sa pultahan sa Tolda nga sila si Obed Edom ug Jeil. Ang gitugyanan sa pagtukar sa bronsi nga mga simbal mao sila si Heman, Asaf, ug Etan. Ang gitugyanan sa pagtukar sa mga lira nga taas ug tono mao sila si Zacarias, Aziel, Shemiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Maasea, ug Benaya. Ang gitugyanan sa pagtukar sa mga harpa nga mubo ug tono mao sila si Matitia, Elifelehu, Miknea, Obed Edom, Jeil, ug Azazia. Ang gitugyanan sa pagpangulo sa panag-awit mao si Kenania nga pangulo sa mga Levita, tungod kay hanas siyang moawit. Ang gitugyanan sa pagbantay sa Kahon sa Kasabotan mao si Berekia ug si Elkana. Ang gitugyanan sa pagpatingog sa trumpeta atubangan sa Kahon sa Dios mao ang mga pari nga sila si Shebania, Joshafat, Netanel, Amasai, Zacarias, Benaya, ug Eliezer. Si Obed Edom ug si Jehia mao usab ang tigbantay sa Kahon sa Kasabotan. Busa miadto si David, ang mga tigdumala sa Israel, ug ang mga komander sa linibo ka mga sundalo ngadto sa balay ni Obed Edom aron sa pagkuha sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo uban sa dakong kalipay. Ug tungod kay gitabangan sa Dios ang mga Levita sa dihang gidala nila ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, naghalad sila ug pito ka torong baka ug pito ka karnero. Nagbisti si David ug panapton nga linen apil ang tanang Levita nga nagadala sa Kahon sa Kasabotan, ang mga mag-aawit, ug si Kenania nga mao ang gitugyanan sa pagpangulo sa panag-awit. Nagsul-ob usab si David ug efod nga linen. Busa gidala sa tanang mga Israelinhon ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo inubanan sa panaghugyaw, pagpatingog sa mga trumpeta, budyong, ug mga simbal, ug sa pagtukar sa mga lira ug harpa. Pag-abot sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo sa Lungsod ni David, midungaw si Mical nga anak ni Saul sa bintana. Ug sa dihang nakita niya si Haring David nga nagsayaw-sayaw sa kalipay, nakasaway siya niini. Gibutang nila ang Kahon sa Dios sulod sa tolda nga gipatindog ni David alang niini. Unya naghalad sila sa Ginoo ug mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon ngadto sa Dios. Pagkahuman nila ug halad, gibendisyonan ni David ang mga tawo sa ngalan sa Ginoo. Unya gihatagan niya ang matag Israelinhon didto, lalaki ug babaye, ug pan, karne, ug mga pasas. Nagpili si David ug mga Levita nga moalagad atubangan sa Kahon sa Kasabotan sa Ginoo, nga mag-ampo, magpasalamat, ug magdayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Si Asaf mao ang nangulo kanila ug siya ang gitugyanan sa pagpatingog sa mga simbal. Ang sunod kaniya mao si Zacarias, unya si Jeil, Shemiramot, Jehiel, Matitia, Eliab, Benaya, Obed Edom, ug Jeil. Sila ang gitugyanan sa pagtukar sa mga lira ug mga harpa. Ang mga pari nga si Benaya ug Jahaziel mao ang tigpatingog kanunay sa mga trumpeta atubangan sa sudlanan sa Kasabotan sa Dios. Niadtong adlawa sa unang higayon, gihatag ni David kang Asaf ug sa iyang mga kauban nga mga Levita kini nga awit sa pagpasalamat ngadto sa Ginoo: Pasalamati ninyo ang Ginoo; simbaha ninyo siya! Isugilon ngadto sa mga katawhan ang iyang mga binuhatan. Awiti ninyo siya ug mga pagdayeg; isugilon ang tanang katingalahan niyang mga buhat. Dayega ninyo ang iyang pagkabalaan. Paglipay kamong mga nagadangop kaniya. Salig kamo sa Ginoo ug sa iyang kusog. Dangop kamo kanunay kaniya. Siya ang Ginoo nga atong Dios, ug nagahukom siya sa tibuok kalibotan. Ginahinumdoman niya kanunay ang iyang kasabotan. Dili gayod niya pagkalimtan ang iyang mga saad hangtod sa kahangtoran. Kining kasabotan gihimo niya kang Abraham ug gisaad usab niya kang Isaac. Gilig-on niya kini ngadto kang Jacob, nga gitawag usab ug Israel, ug magpadayon kini hangtod sa kahangtoran. Miingon siya sa matag usa kanila: “Ihatag ko kaninyo ang yuta sa Canaan ingon nga inyong panulondon.” Kaniadto gamay pa lang kaayo ang katawhan sa Dios, ug mga dumuduong pa lang sila sa yuta sa Canaan. Naglatagaw sila sa mga kanasoran ug sa mga gingharian. Apan wala motugot ang Dios nga daog-daogon sila. Aron mapanalipdan sila, gibadlong niya ang mga hari. Miingon siya: “Ayaw ninyo hilabti ang akong piniling mga alagad; ayaw ninyo pasipad-i ang akong mga propeta.” Kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan, pag-awit kamo sa Ginoo. Isugilon ninyo adlaw-adlaw nga giluwas kita niya. Ipahibalo ninyo sa tanang katawhan sa mga nasod ang iyang pagkagamhanan ug ang iyang katingalahang mga buhat. Kay gamhanan ang Ginoo, ug angay gayod nga dayegon. Takos siya nga tahoron labaw sa tanang dios, kay ang tanang dios sa ubang mga nasod mga dios-dios lang, apan ang Ginoo mao ang naghimo sa kalangitan. Anaa kaniya ang pagkagamhanan ug pagkahalangdon; ang kusog ug kalipay anaa sa iyang puloy-anan. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong mga katawhan sa mga nasod. Dayega ninyo ang iyang gahom ug kusog. Ihatag ngadto sa Ginoo ang pasidungog nga angay kaniya. Pagdala kamo ug halad sa iyang presensya. Simbaha ninyo siya sa iyang balaang presensya. Tahora ninyo siya, kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan. Lig-on ang iyang pagkahimutang sa kalibotan ug dili kini matarog. Maglipay ang kalangitan ug ang kalibotan. Moingon sila sa kanasoran, “Nagahari ang Ginoo.” Maglipay usab ang kadagatan, ang mga kaumahan, ug ang tanan nga anaa niini. Ang mga kahoy sa kalasangan magaawit sa kalipay atubangan sa Ginoo. Kay moabot siya aron sa paghukom sa kalibotan. Pasalamati ang Ginoo kay maayo siya; ang iyang gugma walay kataposan. Pag-ampo kamo, “Luwasa kami, O Dios nga among Manluluwas; luwasa kami gikan sa kanasoran ug tigoma kami pag-usab sa among yuta, aron makapasalamat kami ug makadayeg sa imong pagkabalaan. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sa walay kataposan.” Unya mitubag ang tanang katawhan, “Amen. ” Ug midayeg sila sa Ginoo. Gitugyan ni David kang Asaf ug sa kauban niini nga Levita ang katungdanan sa pag-alagad kanunay atubangan sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo, ug ang pagbuhat sa tanang buluhaton nga gikinahanglan sa matag adlaw. Apil niini nga grupo mao si Obed Edom nga anak ni Jedutun, si Hosa, ug ang 68 pa ka mga Levita nga gitugyanan sa pagguwardya sa pultahan sa Tolda. Gitugyan ni David kang Zadok nga pari ug sa kauban niini nga mga pari ang Tolda sa Ginoo nga atua didto sa Gibeon. Sila kanunay ang nagahalad sa mga halad nga sinunog didto sa halaran, adlaw ug gabii, sumala sa tanan nga nasulat sa kasugoan sa Ginoo nga iyang gihatag sa Israel. Kauban usab nila si Heman, si Jedutun, ug ang uban pa nga gipili aron sa pag-awit ug mga pagpasalamat ngadto sa Ginoo tungod sa iyang gugma nga walay kataposan. Katungdanan ni Heman ug ni Jedutun ang pagpatingog sa mga trumpeta, mga simbal, ug sa uban pa nga mga instrumento nga ginagamit sa pagduyog sa mga awit sa pagdayeg alang sa Ginoo. Ang mga anak ni Jedutun mao ang gitugyanan sa pagbantay sa pultahan. Unya namauli ang tanan ngadto sa ilang tagsa-tagsa ka mga balay, ug si David mipauli usab aron sa pagbendisyon sa iyang pamilya. Sa dihang nagpuyo na si David sa iyang palasyo, miingon siya kang Propeta Natan, “Ania ako nagpuyo sa matahom nga palasyo nga hinimo sa kahoyng sedro, apan ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo anaa lang sa usa ka tolda.” Mitubag si Natan kang David, “Himoa ang gusto mong himuon kay ang Dios nagauban kanimo.” Apan niadto mismong gabhiona miingon ang Dios kang Natan, “Lakaw, ug ingna ang akong alagad nga si David nga mao kini ang akong gisulti: ‘Dili ikaw ang motukod sa templo nga akong puy-an. Wala pa ako makapuyo ug templo sukad sa panahon nga gipagawas ko ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto hangtod karon. Nagbalhin-balhin ako ug dapit nga tolda lay akong gipuy-an. Sa akong pagbalhin-balhin uban sa akong katawhan nga mga Israelinhon, wala ako moreklamo sa mga pangulo nga akong gisugo sa pag-atiman kanila, kon ngano nga wala nila ako patukori ug matahom nga templo nga hinimo sa kahoyng sedro.’ ” “Sultihi usab si David nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon, ‘Magbalantay ka kaniadto sa mga karnero, apan gipili ko ikaw nga magdumala sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Giubanan ko ikaw bisan asa ka moadto, ug gipildi ko ang tanan mong mga kaaway. Karon, himuon ko ikaw nga bantogan sama sa bantogan nga mga tawo sa kalibotan. Gihatagan ko na ug permanenteng dapit ang akong katawhan nga mga Israelinhon, aron may kaugalingon na silang puloy-anan ug wala nay mosamok pa kanila. Dili na sila daog-daogon sa daotang mga tawo sama niadtong panahon nga nagbutang ako ug mga pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Pildihon ko usab ang tanan mong kaaway. Ako, ang Ginoo, nagaingon kanimo nga magahari kanunay ang usa sa imong mga kaliwat. Kon mamatay ka na ug ilubong uban sa imong mga katigulangan, ipuli ko kanimo ang usa sa imong mga anak, ug lig-onon ko ang iyang gingharian. Siya ang magpatukod ug templo alang kanako, ug sigurohon ko nga ang iyang mga kaliwat mao ang magahari hangtod sa kahangtoran. Mahisama ako sa usa ka amahan ngadto kaniya, ug mahisama siya sa usa ka anak nganhi kanako. Magpabilin ang akong gugma kaniya, dili sama sa akong gihimo kang Saul nga imong gipulihan ingon nga hari. Padumalahon ko siya sa akong katawhan ug gingharian, ug ang iyang mga kaliwat magahari hangtod sa kahangtoran.’ ” Gisugilon ni Natan kang David ang tanang gipadayag sa Dios kaniya. Unya misulod si Haring David sa Tolda diin nahimutang ang sudlanan sa Kasabotan. Milingkod siya diha sa presensya sa Ginoo ug nagaampo, “ Ginoong Dios, si kinsa ba gayod ako ug ang akong pamilya nga gipanalanginan mo man ako ug sama niini? Ug daw wala ka pa makontento, O Dios, may gisaad ka pa gayod bahin sa kaugmaon sa akong pamilya. Giisip mo ako nga daw usa ka dungganon kaayo nga tawo. O Ginoong Dios, unsa pa may akong ikasulti sa pagpasidungog mo kanako? Nasayod ka kon kinsa ako nga imong alagad. O Ginoo, tungod ug alang kanako nga imong alagad ug sumala sa imong kabubut-on, gihimo mo ug gipadayag kining dagkong mga butang. Wala gayoy sama kanimo, Ginoo, ug wala nay lain pang Dios gawas kanimo, sumala sa among nasayran. Ug walay katawhan nga sama sa imong katawhan nga mga Israelinhon. Mao lang kini ang nasod dinhi sa kalibotan nga imong giluwas gikan sa pagkaulipon aron mahimong imong katawhan. Nahimo kang bantogan sa imong pagpagawas kanila gikan sa Ehipto, ug sa imong paghimog katingalahang mga butang sa dihang giabog mo ang mga nasod aron makapuyo didto ang imong katawhan. Gihimo mo ang mga Israelinhon nga imong katawhan sa walay kataposan, ug ikaw, Ginoo, nahimong ilang Dios. Nakabaton ako ug kaisog sa pag-ampo niini kanimo nga akong Dios, tungod kay gipadayag mo man kanako nga imong alagad nga sa kanunay may kaliwat ako nga magahari. “O Ginoo, tinuod ikaw nga Dios. Gisaad mo kining maayo nga mga butang kanako nga imong alagad. Ug karon nalipay ka sa pagpanalangin sa akong pamilya aron magpabilin kini diha sa imong presensya hangtod sa kahangtoran. Kay kon ikaw ang magpanalangin Ginoo, hangtod kini sa kahangtoran.” Sa paglabay sa panahon, napildi ni David ang mga Filistihanon, ug gisakop niya sila. Nailog niya kanila ang Gat ug ang mga lungsod sa palibot niini. Napildi usab ni David ang mga Moabihanon, ug gisakop niya sila ug nagbayad silag buhis kaniya. Napildi usab ni David si Hadadezer nga hari sa Zoba, didto sa Hamat, sa dihang miadto si Hadadezer sa mga kayutaan duol sa Suba sa Eufrates sa pagsakop niini. Nailog nila ni David ang 1,000 niya ka mga karwahe, 7,000 ka mga tigkarwahe, ug 20,000 ka mga sundalo. Gipangpiangan nila ni David ang mga kabayo nga tigguyod sa mga karwahe gawas lang sa 100 nga ilang gibilin aron ilang gamiton. Sa dihang miabot ang mga Aramehanon gikan sa Damascus aron sa pagtabang kang Hadadezer, gipamatay nila ni David ang 22,000 kanila. Unya nagpabutang si David ug mga kampo sa Damascus, ang dapit sa mga Aramehanon. Ug nahimo niya sila nga mga sakop ug nagbayad silag buhis kaniya. Gipadaog sa Ginoo si David sa iyang mga pagpakiggira bisan asa siya moadto. Gikuha ni David ang bulawan nga mga taming sa mga opisyal ni Hadadezer, ug gidala kini sa Jerusalem. Gikuha usab niya ang daghang mga bronsi sa Teba ug Cun, ang mga lungsod nga sakop ni Hadadezer. Kini nga mga bronsi gigamit ni Solomon sa pagpahimo sa dakong sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat, mga haligi, ug mga kagamitan nga bronsi alang sa templo. Pagkadungog ni Tou nga hari sa Hamat nga gipildi ni David ang tibuok kasundalohan ni Hadadezer nga hari sa Zoba, gipaadto niya ang iyang anak nga si Hadoram kang Haring David aron sa pagpangumusta ug sa pagpasidungog kaniya sa iyang kadaogan batok kang Hadadezer. (Kini si Tou ug si Hadadezer dugay nang managkaaway.) Nagdala si Hadoram ug mga gasa nga hinimo sa bulawan, plata, ug bronsi. Gihalad kini ni Haring David sa Ginoo, sama sa iyang gihimo sa mga plata ug bulawan nga iyang nailog gikan sa ubang mga nasod nga iyang gipildi sama sa Edom, Moab, Ammon, Filistia, ug Amalek. Si Abishai nga anak ni Zeruya nakapatay ug 18,000 ka mga Edomihanon sa kapatagan nga gitawag ug Asin. Unya nagpabutang si David ug mga kampo didto sa Edom, ug nahimo niyang sakop ang tanang mga Edomihanon. Gipadaog sa Ginoo si David bisan asa siya moadto sa pagpakiggira. Naghari si David sa tibuok Israel, ug gihimo niya ang matarong ug husto alang sa tanan niyang katawhan. Ang nangulo sa iyang mga sundalo mao si Joab nga anak ni Zeruya. Ang nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian mao si Jehoshafat nga anak ni Ahilud. Ang mga pangulong pari mao si Zadok nga anak ni Ahitub ug si Ahimelec nga anak ni Abiatar. Ang sekretaryo mao si Shavsha. Ang pangulo sa mga badigard ni David nga mga Keretnon ug mga Peletnon mao si Benaya nga anak ni Jehoyada. Ug ang mga pangulong opisyal ni David mao ang iyang mga anak nga lalaki. Unya, namatay si Nahash nga hari sa mga Amonihanon. Ug ang iyang anak nga si Hanun mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Miingon si David, “Pakitaan ko sa kaayo si Hanun tungod kay maayo ang iyang amahan kanako.” Busa nagpadala si David ug mga opisyal aron sa pagpaabot sa iyang pahasubo kang Hanun sa pagkamatay sa amahan niini. Apan sa pag-abot sa mga opisyal ni David didto kang Hanun sa yuta sa mga Amonihanon, miingon ang mga opisyal sa Amonihanon kang Hanun, “Nagatuo ka ba nga pasidunggan ni David ang imong amahan pinaagi sa pagpadala ug mga tawo aron sa pagpaabot sa iyang pagpahasubo kanimo? Wala kaha sila moanhi dinhi aron sa pagpangispiya sa atong nasod aron laglagon kini?” Busa gipadakop ni Hanun ang mga tawo ni David ug gipakiskisan ang ilang mga bangas. Gipaputlan usab niya ang ilang mga bisti gikan sa hawak paingon sa ubos, ug unya gipapauli sila. Sa dihang nabalitaan ni David ang nahitabo sa iyang mga tawo, nagpadala siya ug mga mensahero sa pagsulti sa iyang mga tawo nga magpabilin lang una sa Jerico hangtod nga motubo ang ilang mga bangas, ayha mopauli. Nakaamgo ang mga Amonihanon nga ang ilang gibuhat nakapasuko pag-ayo kang David. Busa nagpadala sila ug 37 ka toneladang plata aron pag-abang ug mga karwahe ug mga tigkarwahe gikan sa Aram Naharaim, Aram Maaca, ug Zoba. Ang gidaghanon sa mga karwahe ug mga tigkarwahe nga ilang giabangan 32,000 tanan. Nakigdapig usab kanila ang hari sa Maaca uban sa iyang mga sundalo. Nagkampo sila duol sa Medeba. Nanggawas usab ang mga Amonihanon sa ilang mga lungsod ug nangandam sa pagpakiggira. Sa pagkadungog ni David niini, gipadala niya si Joab ug ang tibuok kasundalohan aron sa pagpakiggira. Mipahimutang ang mga Amonihanon sa pultahan sa ilang lungsod aron sa pagpakiggira, samtang ang mga hari nga nakigdapig kanila mipahimutang didto sa kapatagan. Sa dihang nakita ni Joab nga may mga kaaway diha sa iyang atubangan ug likod, gipili niya ang labing maayong mga sundalo sa Israel, ug gipangulohan niya sila sa pagpakiggira sa mga Aramehanon. Ang nahibiling mga sundalo gipapangulohan niya kang Abishai nga iyang igsoon sa pagpakiggira sa mga Amonihanon. Miingon si Joab kang Abishai, “Kon makita mo nga morag mapildi na kami sa mga Aramehanon, tabangi ninyo kami, apan kon kamo ang morag mapildi sa mga Amonihanon tabangan namo kamo. Pagmaisogon kamo! Makiggira kita nga may kaisog alang sa atong katawhan ug sa mga lungsod sa atong Dios. Himuon sa Ginoo kon unsa ang maayo sumala sa iyang kabubut-on.” Unya misulong si Joab uban sa iyang mga tawo, ug nangikyas ang mga Aramehanon gikan kanila. Pagkakita sa mga Amonihanon nga nangikyas ang mga Aramehanon, nangikyas usab sila gikan kang Abishai nga igsoon ni Joab, ug nanulod sa ilang lungsod. Busa mibalik si Joab sa Jerusalem. Sa dihang nakita sa mga Aramehanon nga mapildi sila sa mga Israelinhon, nagpadala sila ug mga mensahero sa mga kauban nila nga mga Aramehanon didto sa tabok sa Suba sa Eufrates aron sa pagsulti nga tabangan sila. Si Shofac nga komander sa mga sundalo ni Hadadezer maoy nangulo niini nga grupo. Sa pagkahibalo ni David niini, gipatigom niya ang tanang sundalo sa Israel. Unya mitabok sila sa Suba sa Jordan ug mipahimutang atbang sa mga Aramehanon, ug unya nakiggira sila kanila. Apan nangikyas ang mga Aramehanon gikan sa mga Israelinhon. Nakapatay sila si David ug 7,000 ka mga tigkarwahe ug 40,000 ka mga sundalo nga nagalakaw lang. Napatay usab nila si Shofac nga komander sa mga sundalo. Sa dihang nakita sa mga sakop ni Hadadezer nga napildi na sila sa mga Israelinhon, nakighigala sila kang David ug nagpasakop kaniya. Sukad niadto, wala na motabang ang mga Aramehanon sa mga Amonihanon. Sa panahon sa tingpanglakaw sa mga hari aron sa pagpakiggira, si Joab ang nangulo sa mga sundalo sa pagpakiggira, samtang si Haring David nagpabilin sa Jerusalem. Gilaglag nila ni Joab ang yuta sa mga Amonihanon, unya gisulong nila ang Raba, hangtod nga nailog nila kini. Miadto si David sa Raba, ug gikuha niya ang bulawan nga korona gikan sa ulo sa hari sa mga Amonihanon ug gibutang sa iyang ulo. May gibug-aton nga mga 35 ka kilo ang korona, ug aduna kini mga batong mahalon. Daghang mga kabtangan ang nakuha ni David niadto nga siyudad. Giulipon niya ang mga lumulupyo niini ug gipatrabaho ginamit ang mga gabas, piko, ug atsa. Mao kini ang gihimo ni David sa mga lumulupyo sa tanan nga lungsod sa mga Amonihanon. Unya mipauli si David ug ang iyang tibuok kasundalohan sa Jerusalem. Wala madugay, naggira na usab ang mga Filistihanon ug mga Israelinhon, ug didto kini mahitabo sa Gezer. Niini nga gira gipatay ni Sibecai nga taga-Husha si Sipai, nga usa sa mga kaliwat sa mga Rafa. Ug napildi ang mga Filistihanon. Sa usa pa nila ka gira, gipatay ni Elhanan nga anak ni Jair si Lami nga igsoon ni Goliat nga taga-Gat. Ang bangkaw ni Lami bug-at ug baga. Naggira pag-usab ang mga Filistihanon ug mga Israelinhon, ug didto kini nahitabo sa Gat. Niini nga gira, may tawo nga labihan kaayo kadako. May unom siya ka tudlo sa matag kamot ug tiil. Usa usab siya sa mga kaliwat sa mga Rafa. Sa dihang gibugalbugalan niya ang mga Israelinhon, gipatay siya ni Jonatan nga anak sa igsoon ni David nga si Shimea. Kadto nga mga Filistihanon mga kaliwat sa mga Rafa nga taga-Gat. Gipamatay sila ni David ug sa iyang mga tawo. Gikontra ni Satanas ang Israel, busa gisulsolan niya si David nga ihapon ang mga Israelinhon. Busa miingon si David kang Joab ug sa mga komander sa mga sundalo, “Lakaw kamo, ug ihapa ninyo ang mga Israelinhon gikan sa Beersheba hangtod sa Dan. Unya balik kamo dinhi aron mahibaloan ko kon pila silang tanan.” Apan mitubag si Joab, “Hinaut pa nga padaghanon sa Ginoo sa 100 ka pilo ang imong katawhan. Apan, Mahal nga Hari, nganong buhaton mo man kini? Dili ba mga sakop mo man sila? Nganong iangin mo man sila sa pagpakasala?” Apan miinsister gayod si David, busa gilibot ni Joab ang tibuok Israel, ug unya mibalik sa Jerusalem. Gisugilon niya kang David ang gidaghanon sa mga lalaki nga makahimo sa pagpakiggira: 1,100,000 sa Israel ug 470,000 sa Juda. Apan wala iapil ni Joab sa pag-ihap ang tribo ni Levi ug ni Benjamin tungod kay supak gayod siya sa gisugo sa hari. Wala usab makagusto ang Dios niini, busa gisilotan niya ang Israel. Unya miingon si David sa Dios, “Nakasala gayod ako sa akong gihimo. Busa, Ginoo, nagapakilooy ako nga imong alagad nga pasayloon mo ako sa akong sala, kay kinabuang gayod ang akong gihimo.” Miingon ang Ginoo kang Gad nga propeta ni David, “Adto kang David ug ingna siya nga mao kini ang akong giingon: ‘Aduna akoy tulo ka silot nga papilian kanimo. Pagpili ug usa kay buhaton ko kini.’ ” Busa miadto si Gad kang David ug miingon, “Miingon ang Ginoo nga magpili ka niini: ‘Tulo ka tuig nga gutom, tulo ka bulan nga laglagon kamo sa inyong mga kaaway, o tulo ka adlaw nga katalagman gikan sa Ginoo diin daoton sa anghel sa Ginoo ang tibuok yuta sa Israel.’ Hunahunaa pag-ayo ug pahibaloa ako kon unsay isulti ko sa nagpadala kanako.” Mitubag si David kang Gad, “Naglisod gayod ako sa pagpili. Mas maayo pa nga ang Ginoo ang mosilot kanako kay sa tawo, kay maloloy-on kaayo ang Ginoo.” Busa nagpadala ang Ginoo ug katalagman sa Israel, ug 70,000 ka mga Israelinhon ang nangamatay. Unya nagpadala ang Dios ug anghel aron sa paglaglag sa Jerusalem. Apan samtang gilaglag sa anghel ang Jerusalem, nausab ang hunahuna sa Ginoo sa dihang nakita niya ang pag-antos sa mga tawo. Busa miingon siya sa anghel, “Husto na! Ayaw na silag siloti.” Niadtong higayona ang anghel sa Ginoo didto nagtindog sa may giokanan ni Arauna nga Jebusihanon. Mihangad si David ug nakita niya ang anghel sa Ginoo nga nagatindog tunga-tunga sa langit ug sa yuta. May gikuptan kini nga espada nga gipunting sa Jerusalem. Unya mihapa si David ug ang mga tigdumala sa Israel nga nagbistig sako sa pagpakita sa ilang pagsubo. Miingon si David sa Dios, “Ako ang nagsugo nga ihapon ang katawhan. Ako ang nakasala ug naghimo niining hilabihan kadaotang buhat. Kining mga tawo sama sa inosenteng mga karnero. Wala silay nahimong sala. O Ginoo nga akong Dios, ako na lang ug ang akong pamilya ang siloti. Ayaw na paantosa ang imong katawhan niini nga katalagman.” Unya gisugo sa anghel sa Ginoo si Gad sa pag-ingon kang David nga motungas didto sa giokanan ni Arauna nga Jebusihanon ug maghimo didto ug halaran alang sa Ginoo. Busa mitungas si David aron sa pagtuman sa gisugo sa Ginoo pinaagi kang Gad. Niadtong higayona, naggiok ug trigo si Arauna ug ang iyang upat ka mga anak nga lalaki. Sa dihang nakita nila ang anghel sa Ginoo, nanagan ang upat ka anak ni Arauna ug nanago. Unya nakita ni Arauna nga nagpadulong si David. Busa mibiya siya sa giokanan ug miyukbo atubangan ni David. Miingon si David kaniya, “Ibaligya kanako ang imong giokanan aron makapatindog ako ug halaran alang sa Ginoo, aron maundang ang katalagman nga midangat sa mga tawo. Bayran ko ikaw sa ensaktong bili niini.” Miingon si Arauna kang David, “Sige, kuhaa kini Mahal nga Hari. Himoa kon unsay maayo sa imong panan-aw. Ihatag ko ang mga baka alang sa halad nga sinunog, ang mga kahoy nga ginagamit sa paggiok aron isugnod, ug ang trigo aron ihalad sa pagpasidungog sa Ginoo. Oo, ihatag ko kining tanan kanimo.” Apan mitubag si Haring David kang Arauna, “Dili ko kini kuhaon nga libre. Bayran ko ikaw sa ensaktong bili niini. Dili mahimong kuhaon ko lang kini gikan kanimo nga walay bayad ug unya ihalad sa Ginoo. Dili ako maghalad ug halad nga sinunog nga wala ko bayri.” Busa gibayran ni David si Arauna ug 600 ka buok bulawan alang niadto nga dapit. Unya naghimo siya didto ug halaran alang sa Ginoo ug naghalad sa mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon. Unya nagaampo siya, ug gitubag siya sa Ginoo pinaagi sa pagpadala ug kalayo gikan sa langit nga misunog sa mga halad sa halaran. Unya giingnan sa Ginoo ang anghel nga ibalik ang iyang espada sa sakoban. Sa dihang nakita ni David nga gitubag sa Ginoo ang iyang pag-ampo, naghalad pa gayod siya ug mga halad didto sa giokanan ni Arauna nga Jebusihanon. Niadtong panahona, ang Tolda sa Ginoo nga gipahimo ni Moises didto sa kamingawan, ug ang halaran alang sa mga halad nga sinunog didto mahimutang sa habog nga dapit sa Gibeon. Apan dili makaadto si David didto sa pagpangutana sa Dios, tungod kay nahadlok siya sa espada sa anghel sa Ginoo. Unya miingon si David, “Dinhing dapita tukoron ang templo sa Ginoong Dios ug ang halaran alang sa mga halad nga sinunog sa Israel.” Nagmando si David nga tigomon ang mga langyaw nga nagapuyo sa Israel, ug nagpili siya gikan kanila ug mga tigtiltil ug mga bato alang sa templo sa Dios. Nagaandam si David ug daghan kaayong mga puthaw aron himuong mga lansang ug mga bisagra alang sa mga pultahan. Nagaandam usab siya ug bronsi nga dili na matimbang tungod sa kadaghan. Dili usab maihap sa kadaghan ang mga kahoyng sedro nga gipadala sa mga taga-Sidon ug taga-Tyre kaniya. Miingon si David, “Batan-on pa ang akong anak nga si Solomon ug wala pa siyay kasinatian. Kinahanglan nga ang templo nga tukoron alang sa Ginoo matahom gayod ug mabantog sa tibuok kalibotan. Pangandaman ko gayod kini.” Busa giandam ni David ang mga materyales samtang buhi pa siya. Unya gipatawag ni David ang iyang anak nga si Solomon, ug gitugyan niya kang Solomon ang buluhaton sa pagpatukod sa templo alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Miingon si David kang Solomon, “Anak, buot ko gayod untang magpatukod ug templo alang sa kadungganan sa Ginoo nga akong Dios. Apan miingon ang Ginoo kanako: ‘Daghang mga tawo ang imong napatay ug daghang gira ang imong naagian, busa dili ikaw ang motukod ug templo alang sa kadungganan sa akong ngalan. Apan may umaabot ka nga anak nga lalaki nga magahari sa kalinaw. Dili ko siya ipasamok sa tanan niyang mga kaaway sa palibot. Solomon ang iyang ngalan, ug hatagan ko ug kalinaw ang Israel sa panahon sa iyang paghari. Siya mao ang magpatukod ug templo alang sa kadungganan sa akong ngalan. Isipon ko siya nga akong anak ug ako mahimong iyang amahan. Ang iyang mga kaliwat maghari sa Israel hangtod sa kahangtoran.’ “Busa anak, hinaut nga ang Ginoo magauban kanimo ug magmalampuson ka sa pagtukod sa templo sa Ginoo nga imong Dios, sumala sa iyang gisulti. Hinaut nga hatagan ka sa Ginoo sa kaalam ug panabot aron matuman mo ang kasugoan sa Ginoo nga imong Dios sa panahon nga padumalahon ka na niya sa tibuok Israel. Kay kon tumanon mo pag-ayo ang mga tulumanon ug mga lagda nga gihatag niya sa Israel pinaagi kang Moises, magmalampuson ka. Busa pagmalig-on ug pagmaisogon. Ayaw kahadlok ni magpakawala ug paglaom. Gihagoan ko gayod pag-ayo ang pag-andam sa mga materyales alang sa pagpatukod sa templo sa Ginoo —3,500 ka toneladang bulawan, 35,000 ka toneladang plata, ug bronsi ug puthaw nga dili na matimbang sa kadaghan. Nagaandam usab ako ug mga kahoy ug mga bato, apan kinahanglan mo pa kining dugangan. Aduna kay daghang mga trabahante: mga tigtiltil ug bato, mga mason, mga panday, ug mga tawo nga hanas sa mga trabaho nga may kalabotan sa bulawan, plata, bronsi, ug puthaw. Karon, sugdi na ang pagpatrabaho, ug hinaut nga ang Ginoo magauban kanimo.” Unya gimandoan ni David ang tanang pangulo sa Israel sa pagtabang kang Solomon nga iyang anak. Miingon siya kanila, “Kauban ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug gihatagan niya kamo ug kalinaw sa inyong palibot, kay gitugyan na niya kanako ang tanang mga lumulupyo niini nga yuta. Karon iya na kini sa Ginoo ug nasakop na nato nga iyang katawhan. Busa karon itugyan ninyo sa Ginoo nga inyong Dios ang tibuok ninyong kasingkasing ug kalag. Sugdi na ninyo ang pagpatukod sa templo sa Ginoong Dios aron madala na ninyo ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo ug ang sagradong mga kagamitan sa Dios didto sa templo nga pagatukoron alang sa kadungganan sa iyang ngalan.” Sa dihang tigulang na kaayo si David, gihimo niya nga hari sa Israel ang iyang anak nga si Solomon. Gitigom niya ang tanang mga pangulo sa Israel, apil ang mga pari ug mga Levita. Giihap ang mga Levita nga nagpangidaron ug 30 pataas, ug 38,000 silang tanan. Miingon si David, “Ang 24,000 kanila magadumala sa mga buluhaton sa templo sa Ginoo, ang 6,000 magaalagad isip mga opisyal ug mga maghuhukom, ang 4,000 magaalagad isip mga guwardya sa mga pultahan sa templo, ug ang lain pang 4,000 magadayeg sa Ginoo pinaagi sa mga instrumento nga gipahimo ko alang niini.” Gibahin ni David sa tulo ka grupo ang mga Levita, sumala sa mga pamilya sa mga anak ni Levi nga sila si Gershon, Kohat, ug Merari. Ang mga anak ni Gershon mao si Ladan ug si Shimei. Si Ladan may tulo ka mga anak nga sila si Jehiel, ang pinakapangulo sa ilang pamilya, unya si Zetam ug si Joel. Mao kini sila ang mga pangulo sa mga kaliwat ni Ladan. Si Shimei may tulo usab ka anak nga sila si Shelomot, Haziel, ug Haran. Si Kohat may upat ka mga anak nga sila si Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel. Ang mga anak ni Amram mao si Aaron ug si Moises. Gilain si Aaron ug ang iyang mga kaliwat alang sa pagdedikar sa labing balaan nga mga butang, sa paghalad sa mga halad alang sa Ginoo, sa pag-alagad kaniya, ug sa pagbendisyon sa katawhan sa ngalan sa Ginoo. Mao kini ang ilang katungdanan hangtod sa kahangtoran. Ang mga anak ni Moises nga alagad sa Dios giapil sa mga kaliwat ni Levi. Ang iyang mga anak mao si Gershom ug si Eliezer. Ang usa sa mga anak ni Gershom mao si Shebuel nga pinakapangulo sa ilang pamilya. Si Eliezer may usa lang ka anak nga lalaki nga mao si Rehabia nga pinakapangulo usab sa ilang pamilya. Daghan kaayo ang mga kaliwat ni Rehabia. Ang usa sa mga anak ni Izhar mao si Shelomit nga pinakapangulo sa ilang pamilya. Ang mga anak ni Hebron mao sila si Jeria, ang pinakapangulo sa ilang pamilya, si Amaria ang ikaduha, si Jahaziel ang ikatulo, ug si Jekameam ang ikaupat. Ang mga anak ni Uziel mao si Micas, ang pinakapangulo sa ilang pamilya, ug si Ishia ang ikaduha. Ang mga anak ni Merari mao sila si Mali ug si Mushi. Ang mga anak ni Mali mao si Eleazar ug si Kish. Namatay si Eleazar nga wala gayoy anak nga lalaki, kondili mga babaye lang. Kini sila gipangasawa sa ilang mga ig-agaw nga mga anak ni Kish. May tulo ka mga anak nga lalaki si Mushi nga sila si Mali, Eder, ug Jeremot. Mao kini sila ang mga kaliwat ni Levi sumala sa listahan sa mga pangulo sa ilang mga pamilya. Kinahanglang mag-edad ug 20 pataas ang matag usa kanila aron makaalagad sa templo sa Ginoo. Miingon si David, “Gihatagan kita sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ug kalinaw ug magpabilin siya sa Jerusalem hangtod sa kahangtoran. Karon, dili na kinahanglan nga dala-dalahon pa sa mga Levita ang Tolda nga Simbahan ug ang kagamitan alang sa pagsimba.” Sumala sa kataposan nga sugo ni David, gilista ang tanang mga Levita nga nagpangidaron ug 20 ka tuig pataas. Ang ilang katungdanan mao ang pagtabang sa mga pari nga mga kaliwat ni Aaron sa pag-alagad sa templo sa Ginoo. Sila ang moatiman sa mga hawanan sa templo ug sa mga bodega, ug motabang usab sila sa mga seremonya nga may kalabotan sa pagkahinlo sa sagradong mga butang sa templo, ug sa uban pang buluhaton sa templo sa Dios. Sila usab ang gitugyanan sa sagrado nga pan nga ginabutang sa lamisa, sa harina alang sa mga halad isip pagpasidungog sa Ginoo, sa pan nga walay patubo, ug sa uban pang ginaluto ug ginasagol. Sila usab ang gitugyanan sa pagtimbang ug pagtakos. Katungdanan usab nila ang pagtindog didto sa templo aron sa pagpasalamat ug sa pagdayeg sa Ginoo matag buntag ug gabii. Motabang usab sila sa paghalad sa mga halad nga sinunog ngadto sa Ginoo sa mga Adlaw nga Igpapahulay, sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug sa uban pang mga pista. May gisunod silang balaod diin gitakda na kon pila kanila nga mga Levita ang moalagad sa presensya sa Dios sa matag higayon, ug kon unsaon nila paghimo ang ilang mga buluhaton. Busa gihimo sa mga Levita ang ilang katungdanan sa pag-atiman sa Tolda nga Tagboanan ug sa Balaang Dapit, ug sa pagtabang sa ilang mga paryente nga mga pari nga kaliwat ni Aaron sa pag-alagad sa templo sa Ginoo. Mao kini ang mga grupo sa mga kaliwat ni Aaron: Ang mga anak ni Aaron mao sila si Nadab, Abihu, Eleazar, ug Itamar. Apan mas unang namatay si Nadab ug si Abihu kaysa ilang amahan, ug wala silay mga anak, busa si Eleazar lang ug si Itamar mao ang nagaalagad ingon nga mga pari. Sa tabang ni Zadok nga kaliwat ni Eleazar, ug ni Ahimelec nga kaliwat ni Itamar, gigrupo-grupo ni Haring David ang mga kaliwat ni Aaron sumala sa ilang mga katungdanan. Tungod kay daghan ang mga pangulo sa pamilya sa mga kaliwat ni Eleazar, gibahin kini ngadto sa 16 ka grupo ug ang mga kaliwat ni Itamar gibahin sa walo ka grupo. Gibahin ang tanang buluhaton ngadto sa mga grupo pinaagi sa pagripa aron walay pinalabi, tungod kay daghang mga opisyal sa templo ug mga alagad sa Dios nga naggikan sa mga kaliwat ni Eleazar ug ni Itamar. Si Shemaya nga anak ni Netanel nga Levita mao ang sekretaryo. Gilista niya ang mga ngalan sa mga pari atubangan sa hari ug sa mga opisyal nga sila si Zadok nga pari, Ahimelec nga anak ni Abiatar, ug sa mga pangulo sa mga pamilya sa mga pari ug mga Levita. Gipuli-puli sa pagripa ang mga kaliwat ni Eleazar ug ni Itamar. Ang una nga naripahan mao si Jehoyarib, ang ikaduha si Jedaya, ang ikatulo si Harim, ang ikaupat si Seorim, ang ikalima si Malkia, ang ikaunom si Miamin, ang ikapito si Hakoz, ang ikawalo si Abia, ang ikasiyam si Jeshua, ang ikanapulo si Shecania, ang ika-11 si Eliashib, ang ika-12 si Jakim, ang ika-13 si Hupa, ang ika-14 si Jeshebeab, ang ika-15 si Bilga, ang ika-16 si Imer, ang ika-17 si Hezir, ang ika-18 si Hapizez, ang ika-19 si Petahia, ang ika-20 si Jehezkel, ang ika-21 si Jakin, ang ika-22 si Gamul, ang ika-23 si Delaya, ug ang ika-24 si Maazia. Gihimo sa matag grupo ang ilang mga katungdanan sa templo sa Ginoo pinasubay sa mga balaod nga gihatag sa ilang katigulangan nga si Aaron gikan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Mao kini ang mga pangulo sa pamilya sa uban pa nga mga kaliwat ni Levi: Gikan sa mga kaliwat ni Amram: si Shebuel. Gikan sa mga kaliwat ni Shubael: si Jedea. Gikan sa mga kaliwat ni Rehabia: si Ishia, ang pinakapangulo sa ilang pamilya. Gikan sa mga kaliwat ni Izhar: si Shelomot. Gikan sa mga kaliwat ni Shelomot: si Jahat. Gikan sa mga kaliwat ni Hebron: si Jeria, ang pinakapangulo sa ilang pamilya, si Amaria ang ikaduha, si Jahaziel ang ikatulo, ug si Jekameam ang ikaupat. Gikan sa mga kaliwat ni Uziel: si Micas. Gikan sa mga kaliwat ni Micas: si Shamir. Gikan sa mga kaliwat ni Ishia nga igsoon ni Micas: si Zacarias. Gikan sa mga kaliwat ni Merari: si Mali ug si Mushi. Gikan sa mga kaliwat ni Jaazia: si Beno. Gikan sa mga kaliwat ni Merari pinaagi kang Jaazia: si Beno, Shoham, Zacur, ug Ibri. Gikan sa mga kaliwat ni Mali: si Eleazar, nga walay mga anak nga lalaki. Gikan sa mga kaliwat ni Kish: si Jerameel. Gikan sa mga kaliwat ni Mushi: si Mali, Eder, ug Jeremot. Mao kini ang mga Levita sumala sa ilang mga pamilya. Sama sa gihimo sa ilang mga paryente nga mga kaliwat ni Aaron, nagripa usab sila alang sa ilang mga katungdanan, walay-bale kon unsa ang ilang mga edad. Gihimo nila kini sa atubangan ni Haring David, ni Zadok, ni Ahimelec, ug sa mga pangulo sa mga pamilya sa mga pari ug mga Levita. Gigahin ni David ug sa mga komander sa mga sundalo ang mga anak ni Asaf, Heman, ug Jedutun alang sa pagpahayag sa mensahe sa Dios dinuyogan sa mga harpa, lira, ug mga simbal. Mao kini ang lista sa ilang mga ngalan ug sa ilang mga trabaho: Gikan sa mga anak ni Asaf: si Zacur, Jose, Netania, ug Asarela. Ubos sila sa pagdumala sa ilang amahan nga si Asaf nga nagapadayag sa mensahe sa Dios ilalom sa mando sa hari. Gikan sa mga anak ni Jedutun: si Gedalia, Zeri, Jeshaya, Shimei, Hashabia, ug Matitia, unom silang tanan. Nagtrabaho usab sila ubos sa pagdumala sa ilang amahan nga si Jedutun. Kini si Jedutun nagapadayag sa mensahe sa Dios uban ang pagdayeg ug pagpasalamat sa Ginoo dinuyogan sa harpa. Gikan sa mga anak ni Heman: si Bukia, Matania, Uziel, Shubael, Jerimot, Hanania, Hanani, Eliata, Gidalti, Romamti Ezer, Joshbekasha, Maloti, Hotir, ug Mahaziot. Silang tanan mga anak ni Heman, nga propeta sa hari. Gipasidunggan siya sa Dios pinaagi sa paghatag kaniya ug 14 ka mga anak nga lalaki ug tulo ka mga anak nga babaye, sumala sa gisaad sa Dios kaniya. Kini silang tanan ubos sa pagdumala sa ilang mga amahan sa ilang pagtukar sa mga simbal, lira, ug mga harpa sa ilang pag-alagad sa balay sa Dios. Si Asaf, Jedutun, ug Heman ubos sa pagmando sa hari. Mikabat sila ug 288 apil ang ilang mga paryente, ug hanas kaayo sila nga mga musikero alang sa Ginoo. Nagripa sila alang sa tagsa-tagsa nila ka katungdanan—batan-on man o tigulang, magtutudlo man o estudyante. Ang unang naripahan sa pamilya ni Asaf mao si Jose ug ang iyang mga anak nga lalaki ug mga paryente; 12 silang tanan. Ang ikaduha mao si Gedalia ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikatulo mao si Zacur ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikaupat mao si Izri ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikalima mao si Netania ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikaunom mao si Bukia ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikapito mao si Jesarela ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikawalo mao si Jeshaya ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikasiyam mao si Matania ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ikanapulo mao si Shimei ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-11 mao si Azarel ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-12 mao si Hashabia ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-13 mao si Shubael ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-14 mao si Matitia ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-15 mao si Jerimot ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-16 mao si Hanania ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-17 mao si Joshbekasha ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-18 mao si Hanani ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-19 mao si Maloti ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-20 mao si Eliata ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-21 mao si Hotir ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-22 mao si Gidalti ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-23 mao si Mahaziot ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Ang ika-24 mao si Romamti Ezer ug ang iyang mga anak ug mga paryente; 12 usab sila. Mao kini ang mga grupo sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo: Gikan sa pamilya ni Kora, si Meshelemia nga anak ni Kore nga miyembro sa pamilya ni Asaf, ug ang pito niya ka mga anak nga lalaki nga sila si Zacarias, ang kamagulangan, si Jediel ang ikaduha, si Zebadia ang ikatulo, si Jatniel ang ikaupat, si Elam ang ikalima, si Jehohanan ang ikaunom, ug si Eliehoenai ang ikapito. Kauban usab si Obed Edom ug ang walo niya ka anak nga lalaki: si Shemaya ang kamagulangan, si Jehozabad ang ikaduha, si Joa ang ikatulo, si Sacar ang ikaupat, si Netanel ang ikalima, si Amiel ang ikaunom, si Isacar ang ikapito, ug si Peulethai ang ikawalo. Gipanalanginan sa Dios si Obed Edom. Ang kamagulangan nga anak ni Obed Edom nga si Shemaya may mga anak nga lalaki nga mga pangulo sa ilang mga pamilya tungod kay may mga abilidad sila. Sila mao si Otni, Refael, Obed, ug Elzabad. Ang ilang paryente nga si Elihu ug si Semakia may mga abilidad usab. Ang mga kaliwat ni Obed Edom, apil ang ilang mga anak ug mga paryente—62 silang tanan. May katakos sila ug abilidad alang sa ilang mga trabaho. Ang 18 ka mga anak ug mga paryente ni Meshelemia may mga abilidad usab. Si Hosa nga gikan sa pamilya ni Merari may mga anak usab. Gihimo niyang pinakapangulo sa iyang pamilya si Shimri bisan ug dili kini ang kamagulangan niya nga anak. Ang sunod kang Shimri mao si Hilkia, ang ikatulo mao si Tebalia, ug ang ikaupat mao si Zacarias. 13 tanan ang mga anak ug mga paryente ni Hosa nga mga guwardya sa mga pultahan sa Templo. Gigrupo ang mga guwardya sa mga pultahan sa templo sumala sa matag pangulo sa ilang pamilya, ug may mga katungdanan sila sa pag-alagad sa templo sa Ginoo, sama sa ilang mga paryente nga mga Levita. Nagripa sila—ang mga batan-on ug tigulang—aron mahibaloan kon asa nga pultahan ang guwardyahan sa ilang mga pamilya. Ang pultahan dapit sa sidlakan naripa ngadto kang Shelemia, ug ang pultahan dapit sa amihan naripa ngadto sa iyang anak nga si Zacarias. Kini si Zacarias maalamon nga magtatambag. Ang pultahan dapit sa habagatan naripa ngadto kang Obed Edom, ug ang iyang mga anak nga lalaki maoy gitugyanan sa mga bodega. Ang pultahan dapit sa kasadpan ug ang pultahan dapit sa dalan nga patungas sa templo naripa ngadto kang Shupim ug Hosa. Puli-puli sila sa pagbantay: sa sidlakan unom ka mga guwardya ang nagabantay kada-adlaw, sa amihan upat, sa habagatan upat, ug sa kada bodega tag-duha. Sa kasadpan unom ang nagabantay—upat sa dalan nga patungas sa templo ug duha sa hawanan. Mao kini sila ang mga grupo sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo nga naggikan sa mga kaliwat ni Kora ug Merari. Ang ubang mga Levita mao ang gitugyanan sa mga bodega sa templo sa Dios, apil na ang mga bodega sa mga butang nga gihalad ngadto sa Dios. Si Ladan kaliwat ni Gershon ug amahan ni Jehieli. Daghan ug mga kaliwat si Ladan nga mga pangulo usab sa ilang kaliwat. Ang mga anak ni Jehieli nga si Zetam ug si Joel mao ang gitugyanan sa mga bodega sa templo sa Ginoo. Mao kini ang mga opisyal nga naggikan sa mga kaliwat nila ni Amram, Izhar, Hebron, ug Uziel: Gikan sa mga kaliwat ni Amram: si Shebuel, nga kaliwat ni Gershom nga anak ni Moises, mao ang pangulong opisyal sa mga bodega sa templo. Ang iyang mga paryente nga mga kaliwat ni Eliezer mao sila si Rehabia, Jeshaya, Joram, Zicri, ug Shelomit. Si Shelomit ug ang iyang mga paryente mao ang gitugyanan sa tanang bodega sa mga butang nga gihalad ni Haring David, sa mga pangulo sa mga pamilya, sa mga komander sa linibo ug ginatos nga mga sundalo, ug sa uban pang mga opisyal. Gihalad nila ang uban sa mga butang nga nakuha nila gikan sa gira aron gamiton sa templo sa Ginoo. Si Shelomit usab ug ang iyang mga paryente ang gitugyanan sa tanang gihalad nila ni Propeta Samuel, ni Saul nga anak ni Kish, ni Abner nga anak ni Ner, ug ni Joab nga anak ni Zeruya. Sila ang gitugyanan sa uban pang mga halad. Gikan sa mga kaliwat ni Izhar: si Kenania ug ang iyang mga anak nga lalaki, nga mga administrador ug mga maghuhukom sa Israel. Wala sila nagatrabaho sa templo. Gikan sa mga kaliwat ni Hebron: si Hashabia ug ang 1,700 niya ka mga paryente nga adunay mga abilidad. Gitugyan kanila ang pagdumala sa mga kayutaan sa kasadpang bahin sa Jordan. Sila ang nagaatiman sa tanan nga buluhaton nga may kalabotan sa pag-alagad sa Ginoo ug sa hari nianang lugara. Si Jeria ang pangulo sa mga kaliwat ni Hebron sumala sa listahan sa ilang mga pamilya. (Sa ika-40 ka tuig sa paghari ni David, gisusi ang mga listahan, ug nadiskobrehan nga adunay mga kaliwat si Hebron sa Jazer nga sakop sa Gilead, ug kini sila adunay mga abilidad.) Si Jeria may 2,700 ka mga paryente nga adunay mga abilidad ug mga pangulo sa mga pamilya. Sila ang gipadumala ni Haring David sa mga kaliwat ni Reuben, Gad, ug sa katunga sa tribo ni Manase. Sila usab ang nagaatiman sa tanan nga buluhaton nga may kalabotan sa pag-alagad sa Dios ug sa hari nianang mga lugara. Mao kini ang lista sa mga pangulo, mga komander, ug mga opisyal sa mga Israelinhon nga nagaalagad sa hari isip mga tigdumala sa grupo sa mga sundalo nga nagaalagad ug usa ka bulan matag tuig. Ang kada grupo may 24,000 ka mga sundalo. Si Jashobeam nga anak ni Zabdiel mao ang komander sa unang bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Kaliwat siya ni Perez ug pangulo sa tanan nga opisyal sa mga sundalo sa unang bulan. Si Dodai nga kaliwat ni Ahohi mao ang komander sa ikaduhang bulan. Si Miklot mao ang labawng pangulo sa iyang grupo nga may 24,000 ka mga sundalo. Si Benaya nga anak ni Jehoyada nga pari mao ang komander sa mga sundalo sa ikatulo nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Kini si Benaya mao ang maisog nga pangulo sa 30 ka kinaisogan nga mga tawo ni David. Ang iyang anak nga si Amizabad mao ang labawng pangulo sa iyang grupo. Si Asahel nga igsoon ni Joab mao ang komander sa ikaupat nga bulan. Ang iyang anak nga si Zebadia mao ang mipuli kaniya. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Shamhut nga kaliwat ni Izra mao ang komander sa ikalima nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Ira nga anak ni Ikesh nga taga-Tekoa mao ang komander sa ikaunom nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Helez nga taga-Pelon nga kaliwat ni Efraim mao ang komander sa ikapito nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Sibecai nga taga-Husha nga kaliwat ni Zera mao ang komander sa ikawalo nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Abiezer nga taga-Anatot nga kaliwat ni Benjamin mao ang komander sa ikasiyam nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Maharai nga taga-Netofa nga kaliwat ni Zera mao ang komander sa ikanapulo nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Benaya nga taga-Piraton nga kaliwat ni Efraim mao ang komander sa ika-11 nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Si Heldai nga taga-Netofa nga kaliwat ni Otniel mao ang komander sa ika-12 nga bulan. May 24,000 ka mga sundalo sa iyang grupo. Mao kini ang mga opisyal sa mga tribo sa Israel: Sa tribo ni Reuben: si Eliezer nga anak ni Zicri. Sa tribo ni Simeon: si Shefatia nga anak ni Maaca. Sa tribo ni Levi: si Hashabia nga anak ni Kemuel. Sa kaliwat ni Aaron: si Zadok. Sa tribo ni Juda: si Elihu nga igsoon ni David. Sa tribo ni Isacar: si Omri nga anak ni Micael. Sa tribo ni Zebulun: si Ishmaya nga anak ni Obadia. Sa tribo ni Naftali: si Jerimot nga anak ni Azriel. Sa tribo ni Efraim: si Hosea nga anak ni Azazia. Sa katunga nga tribo ni Manase: si Joel nga anak ni Pedaya. Sa laing katunga nga tribo ni Manase sa Gilead: si Iddo nga anak ni Zacarias. Sa tribo ni Benjamin: si Jaasiel nga anak ni Abner. Sa tribo ni Dan: si Azarel nga anak ni Jeroham. Sila ang mga opisyal sa mga tribo sa Israel. Sa dihang giihap ni David ang mga tawo, wala niya iapil ang wala pa mag-edad ug 20 ka tuig, kay misaad man ang Ginoo nga himuon niyang sama kadaghan sa mga bitoon sa langit ang mga Israelinhon. Gisugdan ni Joab nga anak ni Zeruya ang pag-ihap sa mga tawo apan wala niya kini mahuman tungod kay nasuko ang Dios niini nga pag-ihap. Busa wala malista sa listahan ni Haring David ang kinatibuk-an nga gidaghanon sa mga Israelinhon. Si Azmavet nga anak ni Adiel mao ang nagdumala sa mga bodega sa palasyo sa hari. Si Jonatan nga anak ni Uzia mao ang nagdumala sa mga bodega sa mga distrito, mga lungsod, mga baryo, ug sa mga tore. Si Ezri nga anak ni Kelub mao ang nagdumala sa mga trabahante sa uma sa hari. Si Shimei nga taga-Rama mao ang nagdumala sa mga ubasan sa hari. Si Zabdi nga taga-Sefam mao ang gitugyanan sa bodega sa mga ubas ug sa bino sa hari. Si Baal Hanan nga taga-Geder mao ang nagdumala sa mga kahoyng olibo ug sikomoro sa kabungtoran sa kasadpan. Si Joas mao ang gitugyanan sa bodega sa lana sa olibo. Si Shitrai nga taga-Sharon mao ang nagdumala sa mga kahayopan nga ipasabsab didto sa Sharon. Si Shafat nga anak ni Adlai mao ang nagdumala sa mga kahayopan sa mga kapatagan. Si Obil nga Ishmaelinhon mao ang nagdumala sa mga kamelyo. Si Jedea nga taga-Meronot mao ang nagdumala sa mga asno. Si Jaziz nga Hagarnon mao ang nagdumala sa mga karnero. Mao kini silang tanan ang mga opisyal nga nagdumala sa mga kabtangan ni Haring David. Si Jonatan nga uyoan ni Haring David mao ang iyang magtatambag. Maalamon si Jonatan ug usa siya ka manunulat. Si Jehiel nga anak ni Hacmoni mao ang magtutudlo sa mga anak sa hari. Si Ahitofel usa usab sa magtatambag sa hari. Si Hushai nga Arkanhon suod nga higala sa hari. Sa dihang namatay si Ahitofel, gipulihan siya ni Jehoyada (nga anak ni Benaya) ug ni Abiatar. Si Joab mao ang komander sa tibuok puwersa sa kasundalohan sa hari. Gipatawag ni Haring David ngadto sa Jerusalem ang tanang opisyal sa Israel: ang mga opisyal sa mga tribo, ang mga komander sa kada grupo sa mga sundalo nga nagaalagad sa hari, ang mga komander sa linibo ug ginatos ka mga sundalo, ang mga opisyal nga nagdumala sa tanang kabtangan ug kahayopan sa hari ug sa iyang mga anak, ang mga opisyal sa palasyo, ang mga bantogan niya nga mga sakop, ug ang tanang maisog nga mga sundalo. Sa dihang natigom na sila, mitindog si David ug miingon, “Paminawa ninyo ako, mga kaigsoonan ug katawhan ko. Gusto ko gayod unta nga magpatukod ug templo aron didto mapahimutang ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo nga atong Dios, aron may tungtonganan ang iyang tiil. Ug nangandam na ako sa pagpatukod niini. Apan miingon ang Dios kanako, ‘Dili ikaw ang mopatukod sa templo alang sa kadungganan sa akong ngalan, tungod kay usa ikaw ka sundalo ug daghan ang imong napatay.’ Apan gipili ako sa Ginoo, ang Dios sa Israel, gikan sa tibuok namo nga pamilya aron nga mahimong hari sa Israel hangtod sa kahangtoran. Gipili niya nga mangulo ang tribo sa Juda. Ug gikan niini nga tribo, gipili niya ang pamilya sa akong amahan, ug gikan sa pamilya sa akong amahan gikalipay niya ang pagpili kanako ingon nga hari sa tibuok Israel. Gihatagan niya ako ug daghang mga anak nga lalaki, ug gikan kanila, gipili niya si Solomon nga maghari sa iyang gingharian nga mao ang Israel. Miingon siya kanako, ‘Ang imong anak nga si Solomon mao ang mopatukod sa akong templo ug sa mga hawanan niini. Kay gipili ko siya nga mahimong akong anak, ug ako mahimong iyang amahan. Ug kon magpadayon siya sa pagtuman sa akong mga sugo sama sa iyang ginahimo karon, maghari ang iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran.’ “Busa karon, mandoan ko kamo atubangan sa tanang mga Israelinhon, ang katawhan sa Ginoo, ug sa atubangan sa atong Dios, nga tumanon ninyo pag-ayo ang tanan nga sugo sa Ginoo nga inyong Dios. Kon buhaton ninyo kini, padayon ninyo nga mapanag-iyahan kining maayo nga yuta, ug mapanunod kini sa inyong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. “Ug ikaw, Solomon nga akong anak, ilha ug alagari ang Dios sa imong amahan sa tibuok mong kasingkasing ug hunahuna, kay nakita sa Ginoo ang matag kasingkasing ug nahibalo siya sa atong motibo ug hunahuna. Kon modangop ka kaniya, tabangan ka niya; apan kon mobiya ka kaniya, isalikway ka niya hangtod sa kahangtoran. Busa hunahunaa kini pag-ayo. Gipili ka sa Ginoo nga maoy mopatukod sa templo diin siya simbahon. Pagmalig-on, ug buhata kini nga buluhaton.” Unya gihatag ni David kang Solomon ang mga plano alang sa pagtukod sa templo ug sa mga balkonahe niini, mga bilding, mga bodega, mga kuwarto sa ibabaw, mga kuwarto sa sulod, ug ang Labing Balaang Dapit diin ginapasaylo ang mga sala sa tawo. Gihatag usab ni David ang tanang plano nga gitudlo kaniya sa Espiritu alang sa pagpatukod sa mga hawanan sa templo sa Ginoo, sa tanang kuwarto sa palibot niini, sa mga bodega sa templo sa Dios, apil na ang mga bodega alang sa mga butang nga gihalad. Gitudlo usab niya kang Solomon ang bahin sa paggrupo sa mga pari ug mga Levita ug sa tanan nilang mga buluhaton sa pag-alagad sa templo sa Ginoo, ingon man ang bahin sa tanang mga kagamitan alang sa pag-alagad diha sa templo. Gisulti usab niya ang gidaghanon sa plata ug bulawan nga angayng gamiton sa paghimo sa mga kagamitan: ang bulawan nga mga suga ug mga butanganan niini; ang plata nga mga suga ug mga butanganan niini; ang bulawan nga mga lamisa nga butanganan sa pan nga ginahalad ngadto sa Dios; ang plata nga mga lamisa; ang dagkong mga tinidor nga bulawan; ang bulawan nga mga yahong ug mga petsil; ang bulawan ug plata nga mga plato; ug ang bulawan nga halaran nga sunoganan sa insenso. Gisulti usab ni David kang Solomon ang gibug-aton sa bulawan nga gamiton sa paghimo sa bulawan nga kerubin kansang mga pako nagbukhad ibabaw sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo. Miingon si Haring David, “Kini nga mga plano gisulat inubanan sa paggiya sa Ginoo, ug gipasabot niya kanako ang mga detalye niini.” Mipadayon pag-ingon si David sa iyang anak nga si Solomon, “Pagmalig-on ug pagmaisogon. Buhata kining maong buluhaton. Ayaw kahadlok o pagpakawala ug paglaom, kay ang Ginoong Dios, ang akong Dios, kauban nimo. Dili ka niya biyaan o pasagdan hangtod nga mahuman ang tanang trabaho alang sa templo sa Ginoo. Andam na ang grupo sa mga pari ug mga Levita alang sa tanang buluhaton sa templo sa Dios. Ug andam na usab ang mga tawo nga adunay mga abilidad sa nagkalain-laing mga trabaho sa pagtabang kanimo. Ang mga opisyal ug ang tanang katawhan andam sa pagtuman sa imong mando.” Unya miingon si Haring David sa tibuok katilingban sa Israel, “Ang akong anak nga si Solomon nga gipili sa Dios batan-on pa ug walay kasinatian. Dako ang buluhaton, kay ang pagatukoron nga templo dili alang sa tawo kondili alang sa Ginoong Dios. Gihimo ko ang tanan kong mahimo sa pag-andam sa mga materyales alang sa templo sa akong Dios—daghan nga bulawan, plata, bronsi, puthaw, kahoy, mahalong bato nga onix, emerald, mga bato nga nagkalain-lain ang kolor, ug uban pa nga matahom nga mga bato, ug daghan usab nga marmol. Ug tungod sa akong dakong tinguha alang sa templo sa akong Dios, ihatag ko ang akong kaugalingong mga bulawan ug plata alang sa pagpatukod niini, walay labot sa mga materyales nga natigom ko na alang sa balaan nga templo. Mohatag ako ug 100 ka toneladang bulawan gikan sa Ofir, ug 250 ka toneladang plata. Gamiton kini nga panghaklap sa mga dingding sa templo, ug alang sa tanang mga kagamitan nga pagahimuon sa mga panday. Karon, kinsa kaninyo ang gustong mohatag alang sa Ginoo?” Unya kinabubut-on nga mihatag ang mga pangulo sa mga pamilya, mga pangulo sa mga tribo sa Israel, mga komander sa linibo ug ginatos ka mga sundalo, ug ang mga opisyal nga gitugyanan sa pagdumala sa mga kabtangan sa hari. Mihatag sila alang sa pagpatrabaho sa templo sa Dios ug 175 ka toneladang bulawan, 10,000 ka pilakng bulawan, 350 ka toneladang plata, 630 ka toneladang bronsi, ug 3,500 ka toneladang puthaw. Ang adunay mahalong mga bato mihatag usab niini, ug gitipigan kini didto sa bodega sa templo sa Ginoo nga gidumalahan ni Jehiel nga kaliwat ni Gershon. Nalipay pag-ayo ang mga tawo kay mihatag sila nga kinabubut-on ug kinasingkasing ngadto sa Ginoo. Nalipay usab kaayo si Haring David. Gidayeg ni David ang Ginoo atubangan sa tanang katawhan nga nagtigom didto. Miingon siya: “ Ginoo, Dios sa among katigulangan nga si Jacob, dalaygon ka sa walay kataposan. Gamhanan ikaw, talahuron, dungganon, halangdon, ug dalaygon. Imo ang tanang mga butang sa langit ug sa yuta. Ikaw ang hari, Ginoo, ug labaw ka sa tanan. Ang bahandi ug dungog naggikan kanimo. Ikaw ang nagadumala sa tanang mga butang. Gamhanan ikaw, ug ikaw ang nagabuot sa paghatag ug kusog ug gahom sa tanan. “Busa karon, O among Dios, ginapasalamatan namo ug ginadayeg ang imong halangdon nga ngalan. Apan kinsa man ako ug ang akong katawhan nga makahimo man kami sa paghatag nga madagayaon sama niini? Ang tanang mga butang nagagikan kanimo, ug gibalik lang namo kanimo ang imong gihatag kanamo. Nasayod ikaw nga lumalabay lang kami dinhi sa kalibotan sama sa among mga katigulangan. Ang among kinabuhi dinhi sa kalibotan sama lang sa landong nga lumalabay lamang. “ Ginoo nga among Dios, bisan kining tanang gihatag namo alang sa pagpatukod sa templo alang sa kadungganan sa imong balaan nga ngalan naggikan kanimo. Imo kining tanan! Dios ko, nahibalo ako nga ginasusi mo ang among kasingkasing ug malipay ka kon makita mo nga matarong kini. Nasayod ka nga matinud-anon ako ug maayo ang akong tuyo sa paghatag niining mga butanga. Ug nakita ko nga malipayon ug kinasingkasing usab nga nanghatag ang imong katawhan diha kanimo. “ Ginoo, Dios sa among mga katigulangan nga si Abraham, Isaac, ug Jacob, hinaut nga ibutang mo kanunay kini nga tinguha sa kasingkasing sa imong katawhan, ug tabangi sila nga magmatinumanon kanimo. Tabangi usab ang akong anak nga si Solomon nga magmatinud-anon gayod sa pagtuman sa imong mga sugo, mga pagtulon-an, ug mga tulumanon, ug sa pagpatukod sa templo nga akong gipangandaman.” Unya miingon si David sa tibuok katilingban, “Dayega ninyo ang Ginoo nga inyong Dios.” Busa gidayeg nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Nangluhod sila ug miyukbo sa pagpasidungog sa Ginoo ug sa hari. Pagkasunod nga adlaw naghalad sila sa Ginoo ug mga halad nga sinunog: 1,000 ka torong baka, 1,000 ka laking karnero, ug 1,000 ka toriyong karnero. Naghalad usab sila ug mga halad nga ilimnon ug daghan pang halad alang sa tibuok Israel. Nangaon sila ug nanginom nga malipayon sa presensya sa Ginoo niadtong adlawa. Ug sa ikaduhang higayon gihimo nilang hari si Solomon nga anak ni David. Gidihogan si Solomon ug lana sa presensya sa Ginoo ingon nga hari, ug gidihogan usab si Zadok ingon nga pari. Busa milingkod si Solomon sa trono sa Ginoo ingon nga hari puli sa iyang amahan nga si David. Nagmauswagon si Solomon, ug mituman kaniya ang tibuok Israel. Nanumpa ang tanan nga opisyal, ang bantogan nga mga tawo, ug ang tanang anak nga lalaki ni Haring David nga magpasakop sila kang Haring Solomon. Gihimo sa Ginoo si Solomon nga bantogan sa tibuok Israel. Gihatagan niya kini ug kadungganan nga wala sukad maangkon sa ubang mga hari sa Israel. Nagkinabuhi siya nga malipayon, adunahan, ug dungganon sulod sa taas nga panahon. Namatay siya nga tigulang na kaayo, ug gipulihan siya sa iyang anak nga si Solomon. Ang sugilanon mahitungod sa paghari ni Haring David, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa mga libro sa mga propeta nga sila si Samuel, Natan, ug Gad. Nahisulat didto ang mga kasaysayan bahin sa iyang pagkabantogan ug sa iyang paghari, ug ang tanan nga nahitabo kaniya, sa Israel, ug sa palibot nga mga gingharian. Milig-on ang paghari ni Solomon nga anak ni David sa iyang gingharian kay kauban niya ang Ginoo nga iyang Dios, ug gihimo siyang labihan ka gamhanan. Unya nakigsulti si Solomon sa tanang Israelinhon, sa mga komander sa linibo ug ginatos ka mga sundalo, sa mga maghuhukom, sa tanang pangulo sa Israel, ug sa tanang pangulo sa mga pamilya. Unya miadto si Solomon ug ang tibuok katilingban sa simbahanan sa habog nga dapit sa Gibeon, tungod kay atua didto ang Tolda nga Tagboanan sa Dios. Kini nga Tolda gihimo ni Moises nga alagad sa Ginoo didto sa kamingawan. Niadtong panahona nabalhin na ni David ang Kahon sa Dios gikan sa Kiriat Jearim ngadto sa tolda nga iyang giandam alang niini didto sa Jerusalem. Apan ang bronsi nga halaran nga hinimo ni Bezalel nga anak ni Uri ug apo ni Hur atua pa gihapon sa Gibeon sa atubangan sa Tolda sa Ginoo. Busa nagtigom didto si Solomon ug ang katilingban aron sa pagpangutana sa Ginoo. Misaka si Solomon ngadto sa bronsi nga halaran didto sa presensya sa Ginoo sa Tolda nga Tagboanan, ug naghalad siya ug 1,000 ka mga halad nga sinunog. Nianang pagkagabii, nagpakita ang Dios kang Solomon ug miingon kaniya, “Sultihi ako kon unsay gusto mo nga ihatag ko kanimo.” Mitubag si Solomon, “Gipakitaan mo ug dakong kaayo ang akong amahan nga si David, ug karon imo akong gipuli kaniya ingon nga hari. Karon, Ginoong Dios, tumana ang imong gisaad sa akong amahan nga si David, kay imo akong gihimo nga hari sa katawhan nga daw sama kadaghan sa balas. Hatagi ako sa kaalam ug kahibalo aron madumalahan ko kini nga katawhan. Kay kinsa may makahimo sa pagdumala niining imong katawhan nga labihan kadaghan?” Miingon ang Dios kang Solomon, “Tungod kay nangayo ka sa kaalam ug kahibalo sa pagdumala sa akong katawhan isip ilang hari ug wala ka mangayo ug bahandi, dungog, o kaha kamatayon sa imong mga kaaway o taas nga kinabuhi, ihatag ko kanimo ang imong gipangayo nga kaalam ug kahibalo. Ug dili kay kana lang, hatagan ko usab ikaw ug bahandi, kabtangan, ug dungog nga wala gayod maangkon sa mga hari nga nagauna kanimo, ug dili usab maangkon sa mosunod kanimo.” Unya mibiya si Solomon sa Tolda nga Tagboanan didto sa simbahanan sa habog nga dapit sa Gibeon, ug mibalik sa Jerusalem diin nagpuyo siya ug naghari sa Israel. Nakatigom si Solomon ug 1,400 ka mga karwahe ug 12,000 ka mga kabayo. Gibutang niya ang uban niini sa mga lungsod nga butanganan sa iyang mga karwahe, ug ang uban didto kaniya sa Jerusalem. Sa panahon nga siya ang hari, ang plata ug bulawan daw sama kaabunda sa mga bato didto sa Jerusalem, ug ang kahoyng sedro sama kaabunda sa mga ordinaryo nga mga kahoyng sikomoro sa kabungtoran sa kasadpan. Ang mga kabayo ni Solomon naggikan pa sa Ehipto ug sa Cilicia. Gipalit kini gikan sa Cilicia sa iyang mga tigpamalit sa husto nga kantidad. Niadtong panahona, ang kantidad sa karwahe nga gikan sa Ehipto 600 ka buok nga pilak ug ang kabayo 150 ka buok nga pilak. Gibaligya usab kini ngadto sa mga hari sa mga Hetanhon ug mga Aramehanon. Karon, nagmando si Solomon nga magpatukod ug templo alang sa kadungganan sa Ginoo ug palasyo alang sa iyang kaugalingon. Nagkuha siyag 70,000 ka mga kargador, 80,000 ka tigtiltil ug mga bato sa kabungtoran, ug 3,600 ka mga porman. Nagpadala si Solomon niini nga mensahe ngadto kang Hiram nga hari sa Tyre: “Padad-i akog mga kahoyng sedro sama sa imong gihimo alang sa akong amahan nga si David sa dihang nagpatukod siya sa iyang palasyo. Magpatukod akog templo alang sa kadungganan sa Ginoo nga akong Dios. Mahimo kining balaan nga dapit nga igahin alang sa makanunayon nga pagsunog ug humot nga insenso ug sa paghalad sa balaan nga pan. Dinhi usab himuon ang paghalad sa mga halad nga sinunog kada buntag ug gabii, ug sa mga Adlaw nga Igpapahulay, sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug sa uban pang mga pista alang sa pagpasidungog sa Ginoo nga among Dios. Kini nga tulumanon kinahanglang buhaton sa mga Israelinhon hangtod sa kahangtoran. “Dako kaayo nga templo ang akong pagatukoron, tungod kay mas gamhanan ang among Dios kaysa uban nga mga dios. Apan kinsay makahimo sa pagpatukod ug templo alang kaniya nga dili man gani siya paigo sa labing habog nga mga kalangitan! Busa kinsa man ako nga mopatukod ug templo nga alang kaniya? Ang mahimo ko lang mao ang pagtukod ug dapit nga sunoganan sa mga halad diha sa iyang presensya. Busa padad-i akog tawo nga hanas mohimo ug mga butang nga gikan sa bulawan, plata, bronsi, ug puthaw, ug hanas sa paghimog panapton nga kolor ube, pula ug asul, ug hanas sa pagkulit. Motrabaho siya uban sa akong mga hanas nga trabahante nga taga-Juda ug taga-Jerusalem, nga gipili nang daan sa akong amahan nga si David. Padad-i usab akog mga kahoyng sedro, sipres, ug algum gikan sa Lebanon, kay nahibalo ako nga ang imong mga tawo hanas sa pagpamutol ug kahoy. Motabang ang akong mga tawo sa imong mga tawo sa pag-andam ug daghan kaayong kahoy, tungod kay dako ug matahom ang templo nga akong pagatukoron. Bayran ko ang imong mga tigputol ug kahoy ug 60,000 ka sakong trigo, 60,000 ka sakong barley, 110,000 ka galon nga bino, ug 110,000 ka galon nga lana sa olibo.” Mao kini ang balos ni Hiram nga hari sa Tyre sa sulat ni Solomon: “Tungod kay gihigugma sa Ginoo ang iyang katawhan gihimo niya ikaw nga ilang hari. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel nga naghimo sa langit ug sa kalibotan! Gihatagan niya si Haring David ug maalamon nga anak, nga puno sa kahibalo ug panabot, nga mopatukod ug templo alang sa Ginoo ug palasyo alang sa iyang kaugalingon. “Ipadala ko kanimo si Huram Abi, nga usa ka hanas kaayo nga trabahante. Ang iyang inahan kaliwat ni Dan ug ang iyang amahan taga-Tyre. Hanas siya sa paghimog mga butang nga gikan sa bulawan, plata, bronsi, puthaw, bato, ug kahoy, ug sa paghimog panapton nga linen nga kolor ube, pula ug asul. Hanas siya sa bisan unsang klase sa pagkulit, ug makahimo siya sa bisan unsa nga disenyo nga imong ipahimo kaniya. Motrabaho siya uban sa imong mga trabahante ug sa mga trabahante nga gipili sa akong agalon nga si David, nga imong amahan. “Karon, talahuron nga Solomon, ipadala kanamo ang trigo, barley, bino, ug lana sa olibo nga imong giingon ug mamutol kami didto sa Lebanon sa mga kahoy nga imong gikinahanglan. Palutawon namo kini sa dagat ingon nga balsa paingon sa Jopa, ug kamo na ang modala niini sa Jerusalem.” Gipaihap ni Solomon ang tanang mga dumuduong sa Israel sama sa gihimo ni David nga iyang amahan, ug 153,600 silang tanan. Gihimo niya ang 70,000 kanila nga mga kargador, ang 80,000 mga tigtiltil ug mga bato sa kabungtoran, ug ang 3,600 mga porman. Unya gisugdan na ni Solomon ang pagpatukod sa templo sa Ginoo didto sa Jerusalem, sa bukid sa Moria, diin nagpakita ang Ginoo sa iyang amahan nga si David. Didto niya kini gipatukod sa giokanan ni Arauna nga Jebusihanon, ang dapit nga giandam ni David. Gisugdan niya kini sa pagpatukod sa ikaduhang adlaw sa ikaduhang bulan, sa ikaupat nga tuig sa iyang paghari. Ang pundasyon nga gibutang ni Solomon alang sa templo sa Dios may gitas-on nga 90 ka piye ug gilapdon nga 30 ka piye. Ang balkonahe sa atubangan sa templo 30 ka piye ang gitas-on, sama sa gilapdon sa templo. Ang gihabugon niini 30 usab ka piye. Gihaklapan ni Solomon ang sulod niini ug purong bulawan. Ang dako nga hawanan sa sulod sa templo iyang gipadingdingan ug kahoy nga sipres ug gihaklapan ug purong bulawan. Gipakulitan usab kinig mga disenyo nga palma ug kadena. Gipadekorasyonan usab niya ang templo ug mahalong mga bato ug bulawan nga gikan pa sa Parvaim. Gipahaklapan niyag bulawan ang mga sablayan, mga haligi sa pultahan, mga dingding, ug mga pultahan. Unya gipakulitan niyag kerubin ang mga dingding. Ang Labing Balaang Dapit may gilapdon nga 30 ka piye ug may gitas-on usab nga 30 ka piye, sama sa gilapdon sa templo. Ang sulod niini gihaklapan ug 21 ka toneladang bulawan. Bulawan usab ang mga lansang nga gigamit, ug ang matag usa may gibug-aton nga mga tunga sa kilo. Ang mga dingding sa mga kuwarto sa ibabaw gihaklapan usab ug bulawan. Sa sulod sa Labing Balaang Dapit nagpahimo si Solomon ug duha ka kerubin ug gipahaklapan niya kinig bulawan. Ang kurtina nga gitabil sa Labing Balaang Dapit hinimo gikan sa linen nga kolor ube, asul, ug pula, ug gibordahan kini ug kerubin. Nagpahimo usab si Solomon ug duha ka haligi sa atubangan sa templo nga ang gihabugon sa matag usa 52 ka piye. Sa ibabaw niining mga haligi may ulo-ulo nga pito ug tunga ka piye ang gihabugon. Ang matag ulo-ulo gidekorasyonan ug linala nga kadena nga gibitayan ug laing 100 ka buok nga dekorasyon nga pormag prutas nga pomegranata. Gipatindog niya ang mga haligi sa atubangan sa templo. Ang haligi dapit sa habagatan ginganlan niyag Jakin, ug ang haligi sa amihan ginganlan niyag Boaz. Nagpahimo si Solomon ug bronsi nga halaran nga 30 ka piye kuwadrado, ug 15 ka piye ang gihabugon. Nagpahimo usab siyag dakong sudlanan sa tubig nga morag kawa, nga gitawag ug Dagat. Ang giladmon niini pito ug tunga ka piye, ang gilapdon 15 ka piye, ug ang kalinginon niini 45 ka piye. Ubos sa ngilit sa sudlanan, may gipalibot nga duha ka laray sa dekorasyon nga daw mga torong baka. Dihay tag-unom ka torong baka sa matag piye, ug gihulma kini nga unay sa sudlanan. Nagtungtong ang sudlanan sa buko-buko sa 12 ka bronsing torong baka nga nagtalikdanay. Ang tulo ka baka nagaatubang sa amihan, ang tulo sa kasadpan, ang tulo sa habagatan, ug ang tulo sa sidlakan. Ang gibag-on sa sudlanan tulo ka pulgada, ug ang baba niini daw sa baba sa tasa nga nagkurba pagawas sama sa nagabukhad nga bulak sa liryo. Masudlan kinig mga 17,500 ka galon nga tubig. Nagpahimo usab siyag napulo ka mga palanggana nga hugasanan sa mga halad nga sinunog. Gibutang ang lima niini sa habagatan ug ang lima sa amihan. Apan ang sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat maoy gamiton sa mga pari sa pagpanghugas sa ilang kaugalingon. Unya nagpahimo siyag napulo ka bulawang butanganan ug suga sumala sa plano, ug gibutang kini sa templo, lima sa habagatan ug lima sa amihan. Nagpahimo usab siyag napulo ka lamisa ug gibutang kini sa templo, lima sa habagatan ug lima sa amihan. Dayon, nagpahimo siyag 100 ka yahong nga bulawan nga gamiton sa pagpangwisik. Nagpahimo siyag hawanan alang sa mga pari ug ang halapad nga hawanan sa gawas. Gipahimoan niya kinig mga pultahan nga gihaklapan ug bronsi. Gibutang niya ang sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat sa habagatang-sidlakan nga eskina sa templo. Nagpahimo usab siyag mga kolon, mga pala, ug mga yahong nga gamiton sa pagpangwisik. Nahuman ra gayod ni Huram Abi ang tanang gipahimo ni Haring Solomon alang sa templo sa Dios. Mao kini ang iyang gipanghimo: ang duha ka haligi; ang duha ka daw yahong nga ulo-ulo sa ibabaw sa mga haligi; ang duha ka linala nga mga kadena nga dekorasyon sa mga ulo-ulo sa mga haligi; ang 400 ka mga dekorasyon nga pormag prutas nga pomegranata (duha ka laray niini gibitay sa linala nga mga kadena nga naglibot sa ulo-ulo sa mga haligi); ang mga karomata ug mga palanggana nga gitungtong niini; ang sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat ug ang 12 ka torong baka nga tungtongan niini; ang mga kolon, mga pala, mga dagkong tinidor alang sa karne, ug ang uban pang mga galamiton. Kining tanang mga butang alang sa templo sa Ginoo nga gihimo ni Huram Abi alang kang Haring Solomon pulos hinimo gikan sa bronsi nga gipasinaw. Gipahimo kini ni Haring Solomon pinaagi sa hulmahan nga atua sa Kapatagan sa Jordan, sa tunga-tunga sa Sucot ug Zaretan. Labihan kadaghan ang bronsi nga gigamit ni Solomon, busa wala na mahibaloi kon pila ang gibug-aton niadtong tanan. Nagpahimo usab si Solomon niini nga mga kagamitan alang sa templo sa Dios: ang bulawan nga halaran; ang mga lamisa nga butanganan sa pan nga ginahalad sa presensya sa Dios; ang mga butanganan sa mga suga nga purong bulawan ug ang mga suga niini nga pasigahon sa atubangan sa Labing Balaang Dapit sumala sa tulumanon bahin niini; ang dekorasyon nga mga bulak, ang mga lampara ug ang mga kimpit, tanan purong bulawan; ang mga pangkorte sa pabilo sa suga, mga yahong nga gamiton sa pagpangwisik, mga sudlanan sa insenso, ug mga butanganan sa baga, nga tanan purong bulawan; ang mga pultahan sa templo ug ang mga pultahan paingon sa Labing Balaang Dapit nga hinaklapan ug bulawan. Sa dihang nahuman na ni Solomon ang tanang buluhaton alang sa templo sa Ginoo, gidala niya sa mga bodega sa templo ang tanang mga butang nga gigahin sa iyang amahan nga si David—ang mga pilak, mga bulawan, ug ang tanang mga kagamitan. Gipatawag ni Haring Solomon sa Jerusalem ang mga tigdumala sa Israel ug ang tanang pangulo sa mga tribo ug sa mga pamilya sa Israel aron sa pagkuha sa sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo gikan sa Zion, ang Lungsod ni David. Nangadto silang tanan kang Haring Solomon sa panahon sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag, sa ikapito nga bulan. Naghalad si Haring Solomon ug ang tibuok katilingban sa Israel sa atubangan sa Kahon sa Kasabotan. Labihan kadaghan sa mga karnero ug mga baka nga ilang gihalad; dili kini maihap. Unya gidala sa mga pari ang sudlanan sa Kasabotan sa Ginoo sa butanganan niini didto sa kinasuloran nga bahin sa templo, sa Labing Balaang Dapit, didto ilalom sa mga pako sa mga kerubin. Nagabukhad ang mga pako sa mga kerubin, busa natabonan ang Kahon ug ang mga tukon nga pangdayong niini. Kini nga mga tukon labihan ka tag-as, nga ang mga tumoy niini nga lapaw sa Kahon makita gikan sa sulod sa Balaang Dapit, kon mag-atubang sa kinasuloran nga bahin sa templo, apan dili kini makita sa gawas sa Balaang Dapit. Ug anaa pa kini hangtod karon. Walay laing sulod ang Kahon gawas sa duha ka lagpad nga mga bato nga gibutang ni Moises sa didto pa siya sa Horeb, diin naghimo ang Ginoo ug kasabotan sa mga Israelinhon sa dihang migawas sila gikan sa Ehipto. Pagkahuman niadto, nanggawas ang mga pari sa Balaang Dapit. Ang tanang mga pari nga atua didto nanghinlo sa ilang kaugalingon, turno man nila sa pag-alagad o dili. Ang mga Levita nga mga musikero nga sila si Asaf, Heman, Jedutun, ug ang ilang mga anak ug mga paryente nanindog sa sidlakang bahin sa halaran. Nagbisti silag linen ug nanagtukar ug simbal, harpa, ug lira. Giduyogan sila sa 120 ka mga pari nga nagtrumpeta. Ang mga tigtrumpeta ug mga mag-aawit naghiusa sa pagdayeg ug pagpasalamat sa Ginoo dinuyogan sa mga trumpeta, simbal, ug sa uban pang mga instrumento. Mao kini ang ilang giawit: “Maayo ang Ginoo; ang iyang gugma walay kataposan.” Unya may panganod nga milukop sa templo sa Ginoo. Wala na makapadayon ug himo ang mga pari sa ilang buluhaton sa templo tungod sa panganod, kay napuno sa gamhanang presensya sa Ginoo ang templo sa Dios. Unya nagaampo si Solomon, “ Ginoo nagaingon ka nga mopuyo ka sa mabagang dag-om. Karon nakapatukod na akog labihan katahom nga templo alang kanimo, nga imong mapuy-an hangtod sa kahangtoran.” Unya miatubang si Haring Solomon sa tibuok katilingban sa Israel nga nagtindog didto, ug gipanalanginan niya sila. Miingon siya, “Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel. Gituman niya ang iyang gisaad sa akong amahan nga si David. Miingon siya kaniadto, ‘Sukad sa panahon nga gipagawas ko ang akong katawhan nga mga Israelinhon gikan sa Ehipto, wala ako magpili ug siyudad gikan sa bisan unsa nga tribo sa Israel aron patukoran ug templo sa pagpasidungog kanako, ug wala usab ako magpili ug hari nga modumala sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Apan karon gipili ko ang Jerusalem ingon nga dapit diin pasidunggan ako, ug gipili ko si David nga modumala sa akong katawhan nga mga Israelinhon.’ “Gusto gayod ang akong amahan nga si David nga magpatukod sa templo alang sa kadungganan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Apan miingon ang Ginoo kaniya, ‘Maayo man nga nagahandom ka gayod sa pagpatukod sa templo aron pasidunggan ako. Apan dili ikaw ang magpatukod niini kondili ang imong kaugalingong anak. Siya ang magpatukod sa templo aron pasidunggan ako.’ “Gituman sa Ginoo ang iyang gisaad. Ako ang mipuli sa akong amahan nga si David ingon nga hari sa Israel, sumala sa gisaad sa Ginoo. Ug gipatukod ko ang templo alang sa kadungganan sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Ug didto gipahimutang ko ang Kahon nga gibutangan sa Kasabotan nga gihimo sa Ginoo sa katawhan sa Israel.” Sa presensya sa tibuok katilingban sa Israel, mibarog si Solomon atubangan sa halaran sa Ginoo ug gibayaw niya ang iyang mga kamot. Sa wala pa kini mahitabo, nagpahimo si Haring Solomon ug usa ka bronsi nga entablado nga may gitas-on ug gilapdon nga tag-pito ka piye ug tunga, ug may gihabugon nga upat ka piye ug tunga. Gibutang niya kini sa taliwala sa hawanan sa gawas sa templo. Mitindog si Solomon sa maong entablado, ug unya miluhod atubangan sa katawhan sa Israel nga nagabayaw sa iyang mga kamot. Nagaampo siya: “ Ginoo, Dios sa Israel, walay Dios nga sama kanimo sa langit o sa yuta. Ginatuman mo ang imong kasabotan, ug ginapakita mo ang imong gugma sa imong mga alagad nga nagasunod kanimo sa tibuok nilang kasingkasing. Gituman mo ang imong gisaad sa imong alagad nga si David, nga akong amahan. Ikaw mismo ang nagsaad niana, ug ikaw usab mismo ang nagtuman niana karong adlawa. Ug karon, Ginoo, Dios sa Israel, tumana usab ang imong gisaad sa imong alagad nga si David, nga akong amahan, sa dihang miingon ka kaniya, ‘Dili ka mawad-an ug kaliwat nga mopuli kanimo ingon nga hari sa Israel kon magmatinumanon ang imong mga kaliwat sa pagsunod sa akong kasugoan sama sa imong gihimo.’ Busa karon, O Ginoo, Dios sa Israel, tumana ang imong gisaad sa imong alagad nga si David. “Apan mopuyo ka ba gayod, O Dios, sa kalibotan uban sa mga tawo? Dili ka man gani maigo sa langit, bisan pa sa labing habog nga kalangitan, unsa pa kaha dinhi sa templo nga akong gipatukod? Pamatia hinuon ako nga imong alagad sa akong pag-ampo ug pagpakilooy. O Ginoo nga akong Dios, pamatia ang akong pagpanawag ug pag-ampo sa imong presensya. Hinaut nga bantayan mo kining templo adlaw ug gabii, kining lugar diin ikaw pasidunggan sumala sa imong giingon. Hinaut nga pamation mo ako nga imong alagad sa akong pag-ampo nga nagaatubang niining lugara. Pamatia ang akong mga hangyo ug ang mga hangyo sa imong katawhan samtang nagaampo kami nga nagaatubang niining dapita. Pamatia kami diha sa imong puloy-anan sa langit. Ug kon madungog mo kami, pasayloa kami. “Kon ang usa ka tawo giakusaran nga nakasala sa iyang isigka-tawo ug papanumpaon, ug unya moanhi siya sa imong halaran niini nga templo sa pagpanumpa nga inosente siya, pamatia kini diha sa langit ug hukmi ang imong mga alagad. Siloti ang nakasala sumala sa iyang binuhatan, ug hatagi ug hustisya ang walay sala, aron mapamatud-an nga inosente siya. “Kon ang imong katawhan nga mga Israelinhon mapildi sa ilang mga kaaway tungod kay nakasala sila kanimo, ug unya mobalik sila kanimo, modayeg kanimo ug mag-ampo niini nga templo, pamatia sila diha sa langit. Pasayloa sila sa ilang mga sala ug dad-a sila pagbalik sa yuta nga gihatag mo sa ilang mga katigulangan. “Kon dili mo paulanon tungod kay nakasala kanimo ang imong katawhan, ug unya mag-ampo sila nga nagaatubang niini nga templo ug modayeg kanimo, ug maghinulsol sila sa ilang mga sala tungod kay gisilotan mo sila, pamatia sila diha sa langit. Pasayloa sila nga imong mga alagad, ang imong katawhan nga mga Israelinhon. Tudloi sila sa matarong nga pagkinabuhi, ug padad-i ug ulan ang yuta nga imong gihatag kanila ingon nga ilang panulondon. “Kon may moabot nga kagutom sa yuta sa imong katawhan, o kaha katalagman, init nga hangin, peste sa mga tanom sama sa mga dulon ug mga ulod, o kon libotan sa mga kaaway ang ilang mga lungsod, o moabot kanila ang bisan unsa nga balatian; kon aduna kanilay mag-ampo o magpakilooy kanimo, pamatia sila. Kon giila nila nga tungod sa ilang mga sala miabot kining mga pag-antos ug kasakit kanila, ug mag-ampo sila nga nagabayaw sa ilang mga kamot, ug nagaatubang niini nga templo, pamatia sila diha sa imong puloy-anan sa langit. Pasayloa sila, ug himoa sa matag usa kanila ang angay sa ilang mga binuhatan, kay ikaw lamang gayod ang nasayod kon unsay anaa sa kasingkasing sa tawo. Unya motahod sila kanimo ug mosunod sa imong mga pamaagi samtang nagapuyo sila sa yuta nga imong gihatag sa among mga katigulangan. “Kon ang mga langyaw nga nagapuyo sa layong dapit makadungog sa imong kabantog ug pagkagamhanan, ug moanhi sila dinhi sa pagsimba kanimo ug mag-ampo sila nga nagaatubang niini nga templo, pamatia sila diha sa imong puloy-anan sa langit. Ug buhata ang tanan nilang gihangyo, aron ang tanang mga tawo sa kalibotan makaila kanimo ug motahod kanimo sama sa imong katawhan nga mga Israelinhon, ug aron mahibalo sila nga gipasidunggan ka dinhi sa templo nga akong gipatukod. “Kon ang imong katawhan molakaw sa pagpakiggira sumala sa imong mando, ug kon mag-ampo sila kanimo nga nagaatubang niining siyudad nga imong gipili ug sa templo nga akong gipatukod sa pagpasidungog kanimo, pamatia diha sa langit ang ilang mga pag-ampo ug mga hangyo, ug hatagi sila sa kadaogan. “Kon makasala sila kanimo—kay wala may bisan usa nga dili makasala—ug masuko ka ug itugyan mo sila sa ilang mga kaaway ug bihagon sila sa halayo o sa duol nga dapit, ug kon sa kaulahian makaamgo sila, maghinulsol, ug magpakilooy kanimo nga nagaingon, ‘Nakasala kami, ug daotan ang among gihimo,’ pamatia ang ilang pag-ampo. Kon didto sa dapit diin gibihag sila mobalik sila kanimo sa tibuok nilang kasingkasing ug hunahuna, ug mag-ampo nga nagaatubang niining yuta nga imong gihatag sa ilang mga katigulangan, niining siyudad nga imong gipili, ug niining templo nga akong gipatukod sa pagpasidungog kanimo, pamatia ang ilang mga pag-ampo ug mga hangyo diha sa imong puloy-anan sa langit, ug hatagi sila sa kadaogan. Pasayloa ang imong katawhan nga nakasala kanimo. “O Dios ko, hinaut nga imong tagdon ug pamation ang mga pag-ampo nga gihimo dinhi niining dapita. “Karon, Ginoong Dios, dali, anhi na sa imong templo, sa dapit nga imong pahulayanan, sa nahimutangan sa Kahon sa Kasabotan nga simbolo sa imong gahom. Hinaut nga masinati sa imong mga pari ang imong pagluwas kanila, ug magmalipayon ang imong matinumanong katawhan. O Ginoong Dios, ayaw isalikway ang imong pinili nga hari. Hinumdomi ang imong makanunayon nga gugma kang David nga imong alagad.” Pagkahuman ni Solomon ug ampo, may kalayo nga mikunsad gikan sa langit ug milamoy sa halad nga sinunog ug sa uban pang mga halad, ug ang gamhanang presensya sa Ginoo milukop sa templo. Dili makasulod ang mga pari sa templo sa Ginoo tungod kay ang gamhanang presensya sa Ginoo milukop sa templo. Sa dihang nakita sa tanang mga Israelinhon ang kalayo nga mikunsad ug ang gamhanang presensya sa Ginoo ibabaw sa templo, mihapa sila ug misimba ug nagpasalamat sa Ginoo kay maayo siya ug ang iyang gugma nagapadayon hangtod sa kahangtoran. Unya naghalad si Haring Solomon ug ang tanang katawhan ngadto sa Ginoo. Naghalad si Haring Solomon ug 22,000 ka baka ug 120,000 ka karnero ug kanding. Niining paagiha, gidedikar sa hari ug sa mga katawhan ang templo sa Dios. Mibarog sa ilang mga pwesto didto sa templo ang mga pari, ug ingon usab ang mga Levita nga nanag-awit, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Giduyogan nila kini sa mga instrumento nga gipahimo ni Haring David alang sa pagdayeg sa Ginoo. Atbang sa mga Levita, mipatingog usab ang mga pari sa ilang mga trumpeta samtang nanindog ang tanang mga Israelinhon. Gigahin ni Solomon ang hawanan nga anaa sa atubangan sa templo sa Ginoo. Naghalad sila ni Solomon didto ug mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug mga tambok nga halad alang sa maayong relasyon, kay ang bronsi nga halaran nga iyang gipahimo gamay ra alang niini nga mga halad. Gisaulog usab ni Solomon ug sa tanang mga Israelinhon ang Pista sa Pagpatindog sa mga Payag sulod sa pito ka adlaw. Daghan kaayong mga katawhan ang nagtigom gikan sa Lebo Hamat sa amihan hangtod sa Yuta sa Ehipto sa habagatan. Sa ikawalo nga adlaw, naghimo sila sa kataposang panagtigom, tungod kay sulod sa pito ka adlaw gisaulog nila ang pagdedikar sa halaran ug sa tibuok templo, ug sa laing pito ka adlaw gisaulog nila ang Pista sa Pagpatindog sa mga Payag. Pagkasunod nga adlaw, nga mao ang ika-23 nga adlaw sa ikapito nga bulan, gipapauli ni Solomon ang mga tawo. Namauli sila nga labihan kamalipayon tungod sa tanang kaayo nga gihimo sa Ginoo kang David ug kang Solomon, ug sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Nahuman ra gayod ni Solomon ang pagpatukod sa templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo. Nagmalampuson siya sa pagtuman sa tanan niyang giplano alang niini. Unya usa ka gabii, nagpakita ang Ginoo kaniya pinaagi sa damgo ug miingon, “Nadungog ko ang imong pag-ampo ug gipili ko kini nga templo ingon nga dapit nga halaran sa mga halad. “Kon pananglit dili ko paulanon, o ipakaon ko sa mga dulon ang mga tanom sa inyong yuta, o padad-an ko ang akong katawhan ug katalagman, ug unya magpaubos sa ilang kaugalingon ang katawhan nga akong gipili, mag-ampo, modangop kanako, ug mobiya sa ilang daotang mga binuhatan, mamati ako sa langit ug pasayloon ko ang ilang sala, ug unya panalanginan ko pag-usab ang ilang yuta. Hatagan ko silag pagtagad ug pamation ko ang mga pag-ampo nga ilang gihimo dinhi niining dapita, kay kini nga templo akong gipili ug gilain ingon nga usa ka dapit diin pasidunggan ako hangtod sa kahangtoran. Bantayan ko kini ug atimanon kanunay. “Ug ikaw, kon magkinabuhi ka nga matinumanon kanako sama sa gibuhat sa imong amahan nga si David, ug kon buhaton mo ang tanan nga gipahimo ko kanimo ug tumanon ang akong mga tulumanon ug mga lagda, padayon nga maghari ang imong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Mao usab kini ang akong gisaad sa imong amahan nga si David sa dihang giingnan ko siya, ‘Dili ka mawad-an ug kaliwat nga magahari sa Israel.’ Apan kon motalikod kamo ug dili motuman sa mga sugo ug mga tulumanon nga gihatag ko kaninyo, ug kon moalagad ug mosimba kamo sa ubang mga dios, papahawaon ko kamo sa yuta nga gihatag ko kaninyo, ug isalikway ko kining templo nga gipili ko ingon nga dapit diin pasidunggan ako. Unya himuon kining panig-ingnan sa kaalaotan ug bugalbugalan kini sa tanang mga tawo. Ug bisag gibantog kini nga templo, gub-on ko kini. Makurat ug matingala gayod ang tanan nga molabay dinhi ug moingon, ‘Nganong gihimo man kini sa Ginoo niining yutaa ug niini nga templo?’ Motubag ang uban, ‘Tungod kay gisalikway nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan nga nagpagawas kanila gikan sa Ehipto, ug mialagad sila ug misimba sa ubang mga dios. Mao kana nga gipadad-an sila sa Ginoo niini nga mga katalagman.’ ” Pagkahuman sa 20 ka tuig nga pagpatukod ni Solomon sa templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo, gipatukod niya pag-usab ang mga lungsod nga gihatag kaniya ni Hiram ug gipapuy-an niya kini sa mga Israelinhon. Mao usab kini ang panahon nga gisulong ni Solomon ug giilog ang Hamat Zoba. Gipatukod usab niya pag-usab ang Tadmor nga anaa mahimutang sa kamingawan ug ang mga lungsod sa Hamat nga gipatukoran niya sa mga bodega. Gipalig-on niya ang ibabaw ug ubos nga bahin sa Bet Horon. Gipalibotan niya kini ug mga paril ug gipabutangan ug mga pultahan nga adunay mga trangka. Mao usab ang iyang gihimo sa Baalat ug sa uban pang mga lungsod nga gipatukoran niya sa iyang mga bodega, ug butanganan sa iyang mga karwahe ug mga kabayo. Gipatukod niya ang tanang gusto niyang tukoron didto sa Jerusalem, sa Lebanon, ug sa tanang yuta nga sakop niya. Apan wala ni Solomon himoang mga ulipon ang mga Israelinhon. Gihimo niya silang iyang mga sundalo, mga opisyal, mga pangulo sa iyang mga sundalo, mga komander sa iyang mga tigkarwahe, ug mga tigkabayo. Ang 250 kanila gihimo ni Haring Solomon nga mga opisyal nga tigdumala sa mga nagatrabaho sa iyang mga proyekto. Sa dihang nahuman na ang palasyo nga gipahimo ni Solomon alang sa iyang asawa nga anak sa hari sa Ehipto, gibalhin niya ang iyang asawa didto gikan sa Lungsod ni David. Kay miingon siya, “Dili mahimo nga magpuyo ang akong asawa sa palasyo ni Haring David sa Israel, kay balaan kini nga dapit tungod kay didto kaniadto ang Kahon sa Ginoo.” Unya naghalad si Solomon ug mga halad nga sinunog ngadto sa Ginoo didto sa halaran nga iyang gipahimo atubangan sa balkonahe sa templo. Gituman niya ang sugo ni Moises nga maghalad sa gitakda nga mga halad alang sa inadlaw-adlaw nga paghalad, ug sa panahon sa Adlaw nga Igpapahulay, ug sa mga panahon sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, Pista sa Pan nga Walay Patubo, Pista sa Ting-ani, ug Pista sa Pagpatindog sa mga Payag. Ug sumala sa mando sa iyang amahan nga si David, gigrupo niya ang mga pari ug mga Levita alang sa ilang mga buluhaton. Ang mga Levita mao ang manguna sa mga tawo sa pagdayeg sa Dios ug sila ang motabang sa mga pari sa mga buluhaton sa templo matag adlaw. Gigrupo usab niya ang mga magbalantay sa mga pultahan sa templo, kay mao kini ang sugo ni David nga alagad sa Dios. Gituman gayod nila ni Solomon ang tanang mga sugo ni Haring David bahin sa mga pari ug mga Levita, ug sa mga bodega. Natuman gayod ang tanang gipahimo ni Solomon alang sa templo, gikan sa pagbutang sa pundasyon, hangtod sa pagkahuman niini. Unya miadto si Solomon sa Ezion Geber ug Elat, sa baybayon sa Pulang Dagat, sa yuta sa Edom. Gipadad-an siya ni Hiram ug mga barko nga gidumalahan sa iya mismong mga opisyal nga mga hanas nga mga marinero. Milawig sila uban sa mga tawo ni Solomon paingon sa Ofir. Ug sa pagbalik nila, nakadala silag 16 ka toneladang bulawan, ug gidala nila kini ngadto kang Haring Solomon. Sa dihang nadunggan sa rayna sa Sheba ang kabantog ni Solomon, miadto siya sa Jerusalem aron sulayan ang kaalam ni Solomon pinaagi sa malisod nga mga pangutana. Miabot siya sa Jerusalem uban ang daghan niyang mga sakop ug mga kamelyo nga kargado sa mga gasa nga pahumot, bulawan nga labihan kadaghan, ug mahalong mga bato. Sa nagkaatubang na sila si Solomon, gipangutana niya kini sa tanang anaa sa iyang hunahuna. Gitubag ni Solomon ang tanan niyang mga pangutana ug wala gayoy butang nga dili ikasaysay ni Solomon kaniya. Sa dihang napamatud-an sa rayna sa Sheba ang kaalam ni Solomon, ug sa dihang nakita niya ang katahom sa palasyo nga gipatukod niini, nakadayeg gayod siya. Mao usab ang iyang gibati sa dihang nakita niya ang pagkaon sa lamisa sa hari, ang pagkadumala sa iyang mga opisyal, ang pag-alagad sa iyang mga sulugoon ug mga tigsilbi sa bino nga may matahom nga mga uniporme, ug ang mga halad nga sinunog nga iyang gihalad sa templo sa Ginoo. Miingon siya sa hari, “Tinuod gayod diay ang nadunggan ko didto sa akong nasod bahin sa imong mga binuhatan ug kaalam. Wala ako motuo niini hangtod nga mianhi ako ug nakita ko kini mismo. Ang tinuod, wala gani diay sa katunga ang akong nadunggan bahin kanimo. Ang imong kaalam labaw pa kay sa akong nadunggan. Pagkabulahan sa imong katawhan! Pagkabulahan sa mga opisyal nga nagaalagad kanimo kay kanunay silang makadungog sa imong kaalam. Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios, nga nalipay kanimo ug nagbutang kanimo sa trono aron maghari alang kaniya. Tungod sa gugma sa imong Dios alang sa Israel ug sa iyang tinguha nga molungtad kini nga nasod hangtod sa kahangtoran, gihimo ka niyang ilang hari, aron mapatunhay mo ang hustisya ug katarong.” Gihatagan sa rayna sa Sheba si Haring Solomon ug lima ka toneladang bulawan, daghan kaayong mga pahumot, ug mahalong mga bato. Wala gayoy nakatupong sa kadaghan sa pahumot nga gihatag sa rayna sa Sheba ngadto kang Haring Solomon. Ang mga tawo ni Haring Solomon ug ni Hiram nga nagdalag bulawan gikan sa Ofir, nagdala usab ug daghang kahoy nga almug ug mahalong mga bato. Gigamit sa hari ang mga kahoyng almug sa paghimog mga hagdanan alang sa templo sa Ginoo ug sa palasyo, ug ang uban gihimong mga harpa ug mga lira alang sa mga musikero. Wala gayoy sama niadto nga makita sa Juda. Gihatag ni Haring Solomon sa rayna sa Sheba ang tanan nga gipangayo niini. Mas daghan pa ang gihatag ni Solomon kaniya kaysa iyang gidala. Pagkahuman mipauli ang rayna sa iyang dapit uban sa iyang mga tawo. Matag tuig magdawatan si Solomon ug 23 ka toneladang bulawan, walay labot sa mga buhis nga gikan sa mga negosyante. Maghatagan usab kaniyag mga bulawan ug pilak ang tanang hari sa Arabia ug ang mga gobernador sa Israel. Nagpahimo si Haring Solomon ug 200 ka dagkong mga taming nga hinimo sa sinalsal nga bulawan. Mga pito ka kilong bulawan ang nagamit alang sa matag usa. Nagpahimo usab siyag 300 ka gagmayng mga taming nga hinimo sa sinalsal nga bulawan. Mga tulo ka kilong bulawan ang nagamit alang sa matag usa. Gipabutang niya kining tanan didto sa bahin sa palasyo nga gitawag ug Kalasangan sa Lebanon. Nagpahimo usab ang hari ug usa ka dakong trono nga hinimo gikan sa bangkil sa elepante, ug gihaklapan kinig purong bulawan. May unom ka ang-ang ang trono, ug gibutangan kinig tungtonganan sa tiil nga hinimo sa bulawan. May tungtonganan sa bukton ang kada kilid sa trono, ug tapad niini, adunay estatuwa sa liyon nga nagtindog. Adunay estatuwa sa liyon sa kada kilid sa matag ang-ang. 12 tanan ka estatuwa sa liyon sa unom ka ang-ang. Wala gayoy sama niini sa bisan asa nga gingharian. Ang tanang imnanan ni Haring Solomon pulos bulawan, ug ang tanang kagamitan sa bahin sa palasyo nga gitawag ug Kalasangan sa Lebanon pulos usab bulawan. Walay mga butang nga hinimo gikan sa plata kay wala kaayoy bili ang plata sa panahon ni Solomon. May mga barko usab si Solomon nga magbiyahian sa Tarshish uban sa mga tawo ni Hiram. Modunggo kini kausa sa kada tulo ka tuig, dala ang mga bulawan, pilak, bangkil sa elepante, ug mga unggoy. Si Haring Solomon nahimong labing adunahan ug labing maalamon sa tanang mga hari sa kalibotan. Ang tanang hari sa kalibotan nagtinguha nga ikaatubang si Solomon aron makapamati sila sa kaalam nga gihatag sa Dios kaniya. Ug matag tuig, ang matag usa nga mobisita kaniya magdalag mga gasa—mga butang nga hinimo sa plata ug bulawan, mga bisti, mga armas, mga pahumot, mga kabayo, ug mga mula. Adunay 4,000 ka mga kuwadra si Solomon alang sa iyang mga kabayo ug mga karwahe. Aduna siyay 12,000 ka mga kabayo nga gibutang niya sa mga lungsod nga butanganan sa mga karwahe, ug ang uban didto duol kaniya sa Jerusalem. Gisakop niya ang tanang mga hari gikan sa Suba sa Eufrates hangtod sa yuta sa mga Filistihanon ug sa utlanan sa Ehipto. Sa panahon nga siya ang hari, ang plata daw sama kaabunda sa mga bato didto sa Jerusalem, ug ang mga kahoyng sedro sama kaabunda sa mga kahoyng sikomoro sa kabungtoran sa kasadpan. Ang mga kabayo ni Solomon naggikan pa sa Ehipto ug sa uban nga mga nasod. Ang uban pang sugilanon bahin sa paghari ni Solomon, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa Libro ni Propeta Natan, sa Mga Panagna ni Ahia nga taga-Shilo, ug sa Mga Panan-awon ni Propeta Iddo, nga nagasugilon usab bahin sa paghari ni Jeroboam nga anak ni Nebat. Sa Jerusalem nagpuyo si Solomon samtang naghari siya sa tibuok Israel sulod sa 40 ka tuig. Sa dihang namatay siya, gilubong siya sa lungsod sa iyang amahan nga si David. Ug si Rehoboam nga iyang anak ang mipuli kaniya ingon nga hari. Miadto si Rehoboam sa Shekem, diin nagtigom ang mga Israelinhon sa pagproklamar kaniya nga hari. Pagkadungog niini ni Jeroboam nga anak ni Nebat, mibalik siya sa Israel. (Kay niadtong panahona didto siya magpuyo sa Ehipto, diin miikyas siya gikan kang Haring Solomon.) Gipatawag sa mga Israelinhon si Jeroboam, ug nangadto sila kang Rehoboam ug miingon, “Bug-at ang mga gipatuman sa imong amahan kanamo. Apan kon imo kining pagaan-gaanan, amo kang alagaran.” Mitubag si Rehoboam, “Hatagi una ninyo akog tulo ka adlaw sa paghunahuna niini, pagkahuman balik kamo dinhi kanako.” Busa namauli ang mga tawo. Nakigkita dayon si Haring Rehoboam sa hamtong nga mga tawo nga nakaalagad sa iyang amahan nga si Solomon sa buhi pa kini. Nangutana si Rehoboam kanila, “Unsa may inyong ikatambag nga itubag ko sa gihangyo niadtong mga tawo?” Mitubag sila, “Kon ipakita mo ang imong kaayo kanila, ug ihatag mo kanila ang ilang gihangyo, magpabilin sila sa pag-alagad kanimo.” Apan wala tumana ni Rehoboam ang tambag sa mga hamtong. Nakigkita hinuon siya sa mga pamatan-on nga kaedad niya nga nagaalagad kaniya. Nangutana siya kanila, “Unsa may inyong ikatambag nga itubag ko sa gihangyo niadtong mga tawo? Mihangyo sila nga pagaan-gaanan ko ang bug-at nga mga gipatuman sa akong amahan kanila.” Mitubag ang mga pamatan-on, “Mao kini ang itubag niadtong mga tawo nga mihangyo kanimo: ‘Ang akong kumingking mas dako pa kaysa hawak sa akong amahan. Kon bug-at ang gipatuman sa akong amahan kaninyo, dugangan ko pa kana. Kon gikastigo kamo sa akong amahan pinaagi sa latigo, kastigohon ko kamo pinaagi sa latigo nga may talinis nga mga metal. ’ ” Paglabay sa tulo ka adlaw, mibalik si Jeroboam ug ang mga tawo kang Haring Rehoboam, sumala sa giingon niini kanila. Apan wala tumana ni Rehoboam ang gitambag kaniya sa hamtong nga mga magtatambag. Misinghag hinuon siya ug misulti sumala sa gitambag kaniya sa mga pamatan-on. Miingon siya kanila, “Bug-at ang gipatuman sa akong amahan kaninyo, ug dugangan ko pa kini. Kon gikastigo kamo sa akong amahan pinaagi sa latigo, kastigohon ko kamo pinaagi sa latigo nga may talinis nga mga metal.” Ug tuod man wala mamati ang hari sa hangyo sa mga tawo, kay pagbuot kadto sa Dios aron matuman ang iyang gisulti kang Jeroboam nga anak ni Nebat pinaagi kang Ahia nga taga-Shilo. Sa dihang nakita sa mga Israelinhon nga wala tagda sa hari ang ilang gihangyo, miingon sila sa hari, “Wala kamiy labot kanimo, kaliwat ni David! Bahala ka na sa imong gingharian! Dali mga Israelinhon, mamauli kita!” Busa namauli ang mga Israelinhon. Mao kadto nga ang mga Israelinhon lang nga namuyo sa mga lungsod sa Juda mao ang gidumalahan ni Rehoboam. Unya gipaadto ni Haring Rehoboam ngadto sa mga Israelinhon si Hadoram, ang tigdumala sa mga tawong gipugos sa pagpatrabaho, aron makig-areglo kanila. Apan gibato siya sa mga Israelinhon hangtod namatay. Pagkadungog niini ni Rehoboam, midali-dali siyag sakay sa iyang karwahe ug miikyas ngadto sa Jerusalem. Hangtod karon nagarebelde pa gihapon ang mga Israelinhon sa mga kaliwat ni David. Pag-abot ni Rehoboam sa Jerusalem, gitigom niya ang hanas nga mga sundalo gikan sa mga tribo sa Juda ug Benjamin. Nakatigom siyag 180,000 ka mga sundalo aron sa pagpakiggira sa katawhan sa Israel ug sa pagbawi sa iyang gingharian. Apan miingon ang Ginoo kang Shemaya nga iyang alagad, “Sultihi si Rehoboam nga hari sa Juda, nga anak ni Solomon, ug ang tanang Israelinhon sa Juda ug Benjamin nga ako, ang Ginoo, nagaingon: ‘Ayaw kamo pakiggira sa inyong mga kadugo. Pamauli kamo, kay pagbuot ko kining tanan.’ ” Busa mituman sila sa Ginoo ug wala nila sulonga si Jeroboam. Nagpabilin si Rehoboam sa Jerusalem ug gilig-on niya kini nga mga lungsod aron sa pagpanalipod sa Juda: Betlehem, Etam, Tekoa, Bet Zur, Soco, Adulam, Gat, Maresha, Zif, Adoraim, Lakish, Azeka, Zora, Ayalon, ug Hebron. Mao kini ang pinarilan nga mga lungsod sa Juda ug Benjamin. Gilig-on niya ang mga paril niini ug gipabutangan niya kinig mga komander, ug gipundohan ug mga pagkaon, lana sa olibo, ug bino. Gisangkapan usab niya kini nga mga lungsod ug mga taming ug bangkaw—gilig-on gayod niya kini pag-ayo. Busa ang Juda ug ang Benjamin nagpabilin ilalom sa iyang pagmando. Apan ang mga pari ug mga Levita nga namuyo didto sa ubang bahin sa Israel midapig kang Rehoboam. Kini nga mga kaliwat ni Levi namiya sa ilang mga pinuy-anan ug kabtangan ug namalhin sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda tungod kay gipang-abog sila ni Jeroboam ug sa mga anak niini gikan sa pag-alagad ingon nga mga pari sa Ginoo. Nagbutang si Jeroboam ug iyang kaugalingong mga pari sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, diin gisimba nila ang ilang mga dios-dios nga kanding ug baka nga hinimo ni Jeroboam. Ang mga Israelinhon gikan sa ubang tribo sa Israel nga gustong magpadayon sa pagdangop sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nangadto sa Jerusalem aron maghalad sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Nakapalig-on sila sa gingharian sa Juda, ug sulod sa tulo ka tuig gipaluyohan nila si Rehoboam nga anak ni Solomon. Mituman sila sa Ginoo sama sa ilang gihimo sa mga panahon sa paghari ni David ug ni Solomon. Gipangasawa ni Rehoboam si Mahalat kansang amahan mao si Jerimot nga anak ni David, ug ang inahan mao si Abihail nga anak ni Eliab nga anak ni Jesse. Si Rehoboam ug si Mahalat may tulo ka anak nga sila si Jeush, Shemaria, ug Zaham. Gipangasawa usab ni Rehoboam si Maaca nga anak ni Absalom. Ang ilang mga anak mao sila si Abia, Attay, Ziza, ug Shelomit. Mas gihigugma ni Rehoboam si Maaca kaysa uban niyang mga asawa. May 18 ka mga asawa si Rehoboam ug may 60 pa gayod siya ka mga asawa nga sulugoon. May 28 siya ka anak nga lalaki ug 60 ka babaye. Ang anak niya kang Maaca nga si Abia mao ang iyang gipili nga mangulo sa iyang mga anak nga prinsipe, ug nagkahulogan kini nga si Abia mao ang mopuli kaniya ingon nga hari. Maalamon nga gihatagan ni Rehoboam ug katungdanan ang uban pa niya nga mga anak, ug gibutang niya sila sa pinarilan nga mga lungsod sa Juda ug Benjamin. Gihatagan niya sila sa ilang mga kinahanglanon, ug gipangitaan ug mga asawa. Sa dihang milig-on na ang paghari ni Rehoboam ug gamhanan na siya, gisalikway niya ug sa tibuok Israel ang kasugoan sa Ginoo. Tungod kay wala sila magmatinumanon sa Ginoo, gisulong ni Shishak nga hari sa Ehipto ang Jerusalem sa ikalima nga tuig sa paghari ni Rehoboam. Misulong si Shishak dala ang 1,200 ka mga karwahe, 60,000 ka mga tigkabayo, ug daghan kaayong mga sundalo, nga ang uban gikan pa sa Libya, Sucot, ug Etiopia. Nailog ni Shishak ang pinarilan nga mga lungsod sa Juda ug mipadayon pagsulong ngadto sa Jerusalem. Unya miadto si Propeta Shemaya kang Rehoboam ug sa mga pangulo sa Juda nga nagtigom didto sa Jerusalem tungod sa kahadlok kang Shishak. Miingon si Shemaya kanila, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Gisalikway ninyo ako, busa gitugyan ko kamo kang Shishak.” Nagpaubos sa ilang kaugalingon ang hari ug ang mga pangulo sa Israel. Miingon sila, “Matarong ang Dios!” Sa dihang nakita sa Ginoo nga nagpaubos sila sa ilang kaugalingon, miingon ang Ginoo pinaagi kang Shemaya, “Tungod kay nagpaubos sila sa ilang kaugalingon, dili ko sila laglagon sa hingpit. Hatagan ko silag gamayng kapahulayan. Dili ko ipatagamtam ang akong kasuko sa Jerusalem pinaagi kang Shishak. Apan ipasakop ko sila kaniya aron makakat-on sila nga mas maayo ang mag-alagad kanako kaysa mag-alagad sa mga yutan-on nga mga hari.” Sa dihang gisulong ni Shishak nga hari sa Ehipto ang Jerusalem, gipanguha niya ang mga bahandi sa templo sa Ginoo ug sa palasyo. Gikuha niya ang tanan, apil ang mga taming nga bulawan nga gipahimo ni Solomon. Busa nagpahimo si Haring Rehoboam ug mga taming nga bronsi nga ipuli niadtong mga taming, ug gitugyan niya kini sa mga opisyal sa mga guwardya nga nagabantay sa pultahan sa palasyo. Sa matag adto sa hari sa templo sa Ginoo, mouban kaniya ang mga guwardya nga nagadala niini nga mga taming, ug pagkahuman ibalik ra usab nila kini sa kuwarto alang sa mga guwardya. Sa dihang nagpaubos si Rehoboam sa iyang kaugalingon, nawala ang kasuko sa Ginoo kaniya, ug wala siya laglaga sa hingpit. Nakasinati usab ug mga kaayohan ang Juda. Milig-on ang pagdumala ni Haring Rehoboam ug nagpadayon siya sa paghari didto sa Jerusalem. Nagaedad siya ug 41 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari, ug naghari siyag 17 ka tuig sa Jerusalem, ang siyudad nga gipili sa Ginoo gikan sa tanang tribo sa Israel ingon nga dapit diin pasidunggan siya. Ang ngalan sa inahan ni Rehoboam mao si Naama nga usa ka Amonihanon. Apan naghimog daotan si Rehoboam tungod kay wala siya magtinguha sa pagdangop sa Ginoo. Ang sugilanon mahitungod sa paghari ni Rehoboam, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa Libro ni Propeta Shemaya ug sa Libro ni Propeta Iddo, nga kabahin sa listahan sa mga kaliwatan. Sa panahon nga naghari si Rehoboam kanunayng may gira tali kaniya ug kang Jeroboam. Sa dihang namatay si Rehoboam, gilubong siya didto sa lungsod ni David. Ug si Abia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nahimong hari sa Juda si Abia sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Jeroboam sa Israel. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka tuig. Ang iyang inahan mao si Maaca nga anak ni Uriel nga taga-Gibea. Unya may nahitabong gira tali kang Abia ug Jeroboam. Misulong si Abia uban ang 400,000 ka maisog nga mga sundalo, ug nangandam usab si Jeroboam ug 800,000 ka maisog nga mga sundalo alang sa pagpakiggira. Pag-abot ni Abia sa kabungtoran sa Efraim, mitindog siya sa Bukid sa Zemaraim ug misinggit ngadto kang Jeroboam ug sa mga taga-Israel, “Pamati kamo kanako. Wala ba kamo makahibalo nga ang Ginoo, ang Dios sa Israel, naghimog walay kataposan nga kasabotan kang David nga siya ug ang iyang mga kaliwat mao ang magahari sa Israel hangtod sa kahangtoran? Apan ikaw Jeroboam nga anak ni Nebat nagrebelde sa imong agalon nga si Solomon nga anak ni David. Nagtigom diha kanimo ang mga tawong walay hinungdan, ug nakigbatok kang Rehoboam nga anak ni Solomon niadtong batan-on pa kini ug wala pa kaayoy eksperyensya ug walay ikasarang sa pagsukol kaninyo. Ug karon gusto kamong makigbatok sa gingharian sa Ginoo nga ginadumalahan sa kaliwat ni David, tungod kay daghan kamog mga sundalo, ug uban kaninyo ang mga bulawan nga baka nga gipahimo ni Jeroboam ingon nga inyong mga dios. Giabog ninyo ang mga pari sa Ginoo, nga mga kaliwat ni Aaron, ug ang mga Levita. Ug nagpili kamog inyong mga pari sama sa gihimo sa ubang mga nasod. Alang kaninyo si bisan kinsa nga may toriyong baka ug pito ka hamtong nga laking karnero mahimo nang idedikar ingon nga pari sa inyong dili tinuod nga mga dios. “Apan alang kanamo, ang Ginoo mao ang among Dios, ug wala namo siya isalikway. Ang among mga pari nga nagaalagad sa Ginoo mga kaliwat ra gayod ni Aaron, ug ang nagatabang kanila mao lang ang mga Levita. Buntag ug gabii nagahalad sila sa Ginoo ug mga halad nga sinunog ug humot nga insenso. Ipahimutang nila ang pan diha sa sagradong lamisa. Ug kada gabii dagkotan nila ang mga suga nga anaa sa bulawan nga mga tungtonganan. Nagatuman kami sa mga sugo sa Ginoo nga among Dios. Apan kamo, inyo siyang gisalikway. Ang Dios kauban namo; siya ang among pangulo. Ang iyang mga pari mopatingog sa mga trumpeta sa pagpanguna kanamo sa pagpakiggira kaninyo. Mga katawhan sa Israel, ayaw kamo pagpakigbatok sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, kay dili gayod kamo magmalampuson.” Samtang nagsulti si Abia, hilom nga nagpadala si Jeroboam ug mga sundalo sa luyo sa mga taga-Juda aron sa pag-atang kanila. Sa dihang nakita sa mga taga-Juda nga gisulong sila gikan sa likod ug sa atubangan, nangayo sila ug tabang sa Ginoo. Gipatingog dayon sa mga pari ang mga trumpeta, ug naninggit ug kusog ang mga taga-Juda. Sa ilang pagsinggit gipildi sa Dios si Jeroboam ug ang mga sundalo sa Israel. Gigukod sila ni Abia ug sa mga sundalo sa Juda. Miikyas ang mga taga-Israel ug gitugyan sila sa Dios ngadto sa mga taga-Juda. Daghan kaayo ang napatay ni Abia ug sa iyang mga sundalo—500,000 ka labing maayong mga sundalo sa Israel. Napildi sa mga taga-Juda ang mga taga-Israel tungod kay misalig sila sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Gigukod ni Abia si Jeroboam ug nailog niya gikan niini ang mga lungsod sa Betel, Jeshana, ug Efron, ug apil ang mga baryo sa ilang palibot. Wala na gayod mabawi ni Jeroboam ang iyang gahom sa panahon ni Abia, ug sa kaulahian gisilotan siya sa Ginoo ug namatay siya. Nahimong gamhanan si Abia. Nakaangkon siya ug 14 ka mga asawa ug 22 ka mga anak nga lalaki ug 16 ka mga anak nga babaye. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Abia, ang iyang gipanulti ug ang iyang mga binuhatan, nahisulat sa Libro ni Propeta Iddo. Namatay si Abia ug gilubong sa Lungsod ni David. Si Asa nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Samtang si Asa ang hari, may kalinaw sa Juda sulod sa 10 ka tuig. Gihimo ni Asa ang husto ug matarong atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Gipaguba niya ang mga halaran alang sa mga dios-dios ug ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Gipaguba usab niya ang handomanan nga mga bato ug gipamutol ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gimandoan niya ang katawhan sa Juda sa pagdangop sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, ug sa pagtuman sa iyang balaod ug kasugoan. Gipaguba niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit ug ang mga halaran nga sunoganan ug mga insenso sa tanang lungsod sa Juda. Busa may kalinaw ang gingharian sa Juda sa panahon sa paghari ni Asa. Ug sulod niadtong malinawon nga mga tuig, nakahimo siya sa pagpatukod ug mga pinarilan nga mga lungsod sa Juda. Walay nakiggira kaniya niadtong panahona, kay gihatagan siya sa Ginoo ug kalinaw. Miingon si Asa sa mga taga-Juda, “Atong lig-onon kini nga mga lungsod pinaagi sa pagbutang ug mga paril ug tore sa palibot niini, ug butangan natog trangka ang mga pultahan. Ato pa gihapon kining yutaa tungod kay midangop kita sa Ginoo nga atong Dios. Gihatagan niya kitag kalinaw gikan sa atong mga kaaway sa palibot.” Busa gipalig-on nila ang mga lungsod ug nagmauswagon sila. May 300,000 ka mga sundalo si Asa nga mga taga-Juda, nga armado sa dagkong mga taming ug mga bangkaw. Aduna usab siyay 280,000 ka mga sundalo nga taga-Benjamin, nga armado sa gagmay nga mga taming ug mga pana. Kini silang tanan pulos maisog nga mga sundalo. Naglakaw si Zera nga taga-Etiopia uban ang daghan kaayong mga sundalo ug 300 ka mga karwahe sa pagsulong sa Juda. Nakaabot sila sa Maresha. Naglakaw usab sila si Asa sa pagpakiggira kang Zera. Nagpahimutang sila sa kapatagan sa Zefata duol sa Maresha. Unya nagaampo si Asa sa Ginoo nga iyang Dios, “ Ginoo, wala nay lain pa nga makatabang sa mga tawo nga walay ikasarang batok sa mga gamhanan kondili ikaw lang. Tabangi kami, Ginoo nga among Dios, kay nagasalig kami kanimo. Ug sa imong ngalan mianhi kami dinhi batok niining daghan kaayong mga sundalo. Ginoo, ikaw ang among Dios. Ayaw itugot nga modaog ang tawo batok kanimo.” Busa gipildi sa Ginoo ang mga taga-Etiopia sa atubangan ni Asa ug sa mga taga-Juda. Nangikyas ang mga taga-Etiopia, ug gigukod sila ni Asa ug sa iyang mga sundalo hangtod sa Gerar. Daghan kaayo ang nangamatay sa mga taga-Etiopia hinungdan nga dili na sila makahimo pa sa pagpakiggira. Gipildi sila sa Ginoo ug sa iyang mga sundalo. Ug daghan kaayo nga mga kabtangan ang nailog sa mga sundalo sa Juda. Nalaglag nila ang mga baryo sa palibot sa Gerar, tungod kay miabot sa mga tawo didto ang dakong kahadlok sa silot sa Ginoo. Gipanguha nila ang mga kabtangan niini nga mga baryo kay abunda kaayo sa mga kabtangan kining mga dapita. Gisulong usab nila ang mga kampo sa mga magbalantay sa mga kahayopan, ug gipanguha ang mga karnero, mga kanding, ug mga kamelyo. Unya namalik sila sa Jerusalem. Unya, gigamhan sa Espiritu sa Dios si Azaria nga anak ni Obed. Nakigkita siya kang Asa ug miingon kaniya, “Pamatia ninyo ako Haring Asa, ug kamong tanan nga taga-Juda ug taga-Benjamin. Magpabilin ang Ginoo uban kaninyo kon magpabilin kamo kaniya. Kon modangop kamo kaniya, tabangan niya kamo. Apan kon talikdan ninyo siya, talikdan usab niya kamo. Sa taas nga panahon nagkinabuhi ang mga Israelinhon nga walay tinuod nga Dios, walay mga pari nga nagatudlo kanila, ug walay balaod. Apan sa ilang kalisod, midangop sila sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ug gitabangan niya sila. Niadtong panahona, delikado ang pagbiyahe tungod kay adunay dakong kagubot taliwala sa mga katawhan. May panag-away tali sa mga nasod ug tali sa mga lungsod, tungod kay gihasol sila sa Dios pinaagi sa nagkalain-lain nga mga kalisod. Apan kamo, pagpakaisog ug pagpakalig-on kamo, kay gantihan ang inyong mga binuhatan.” Pagkadungog ni Asa sa mensahe ni Azaria nga anak ni Obed, nagmaisogon siya. Gipakuha niya ang mangil-ad nga mga dios-dios sa tibuok Juda ug Benjamin, ug sa mga lungsod nga iyang nailog sa kabungtoran sa Efraim. Gipaayo niya ang halaran sa Ginoo nga atua sa atubangan sa balkonahe sa templo sa Ginoo. Unya gipatigom niya ang tanang katawhan sa Juda ug Benjamin, ug ang mga katawhan gikan sa Efraim, Manase, ug Simeon nga nagpuyo uban kanila. Daghang mga taga-Israel nga namalhin sa Juda sa dihang nakita nila nga giubanan si Asa sa Ginoo nga iyang Dios. Nagtigom sila sa Jerusalem sa ikatulo nga bulan sa ika-15 nga tuig sa paghari ni Asa. Niadtong higayona naghalad sila sa Ginoo sa mga hayop nga ilang nailog sa gira—700 ka baka ug 7,000 ka karnero ug kanding. Naghimo silag kasabotan nga modangop sila sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, sa tibuok nilang kasingkasing ug kalag. Si bisan kinsa nga dili modangop sa Ginoo, ang Dios sa Israel, patyon, bata man o tigulang, lalaki man o babaye. Nanumpa sila sa Ginoo sa makusog nga tingog, uban ang paghugyaw ug pagpatingog sa mga trumpeta ug mga budyong. Naglipay ang tanang taga-Juda sa ilang pagpanumpa tungod kay kinasingkasing nila kini nga gihimo. Midangop sila sa Ginoo nga hugot gayod sa ilang kasingkasing ug gitabangan niya sila. Gihatagan sila sa Ginoo ug kalinaw gikan sa ilang mga kaaway sa palibot. Gipapahawa usab ni Haring Asa ang iyang lola nga si Maaca sa iyang pagka-rayna kay nagpahimo kini ug mangil-ad nga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipaputol ni Asa ang poste, gipabugha, ug gipasunog didto sa yuta sa Kidron. Bisag wala mahurot ug kawala ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa Israel, hingpit nga nagmatinumanon si Asa sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi. Gidala niya sa templo sa Ginoo ang mga pilak, bulawan, ug uban pang mga butang nga gigahin niya ug sa iyang amahan alang sa. Wala gayoy gira hangtod sa ika-35 nga tuig sa paghari ni Asa. Sa ika-36 nga tuig sa paghari ni Asa, gisulong ni Baasha nga hari sa Israel ang Juda. Ug gisugdan ni Haring Baasha ang pagpalig-on sa lungsod sa Rama aron walay makagawas o makasulod sa teritoryo ni Asa nga hari sa Juda. Gipanguha ni Asa ang mga pilak ug bulawan sa mga bodega sa templo sa Ginoo ug sa iyang palasyo, ug gipadala kini kang Ben Hadad nga hari sa Aram nga nagpuyo didto sa Damascus. Mao kini ang mensahe ni Asa kang Ben Hadad: “Maghimo kitag kasabotan nga magdinapigay kita, sama sa gihimo sa atong mga amahan. Dawata ang gipadala ko kanimo nga pilak ug bulawan, ug undanga ang imong pagpakig-abin kang Baasha nga hari sa Israel aron mobiya na siya sa akong teritoryo.” Misugot si Ben Hadad sa gihangyo ni Haring Asa, ug gisugo niya ang mga komander sa iyang mga sundalo nga sulongon ang mga lungsod sa Israel. Nailog nila ang Ijon, Dan, Abel Maim, ug ang tanang mga lungsod sa Naftali diin mahimutang ang mga bodega. Sa dihang nabalitaan kini ni Baasha, gipaundang niya ang pagpahimo ug paril sa Rama. Unya mimando si Haring Asa sa tanang mga kalalakin-an sa Juda nga panguhaon ang mga bato ug mga troso nga gigamit ni Baasha sa pagpahimog paril sa Rama, ug gigamit niya kini sa pagpahimog paril sa Geba ug sa Mizpa. Niadtong higayona, miadto si Hanani nga propeta kang Asa nga hari sa Juda ug miingon kaniya, “Tungod kay misalig ka sa hari sa Aram ug dili sa Ginoo nga imong Dios, nakaikyas gikan kaninyo ang mga sundalo sa hari sa Aram. Wala ka ba nahinumdom kon unsa ang nahitabo sa mga taga-Etiopia ug taga-Libya kansang mga sundalo, mga karwahe, ug mga tigkabayo labihan kadaghan? Niadtong higayona misalig ka sa Ginoo, ug gipapildi niya sila kaninyo. Kay nagatan-aw ang Ginoo sa tibuok kalibotan aron paglig-on sa mga tawo nga matinud-anon gayod kaniya. Binuang ang imong gihimo! Busa sukad karon kanunay ka nang makiggira.” Tungod niini, nasuko pag-ayo si Asa sa propeta, busa gipapriso niya kini. Ug niana usab nga higayon, nagsugod na ang kabangis ni Asa sa uban niya nga mga katawhan. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Asa, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug sa Israel. Sa ika-39 nga tuig sa paghari ni Asa, nagaantos siya sa sakit sa tiil. Bisan grabe na ang iyang sakit, wala siya mangayo ug tabang sa Ginoo; didto hinuon siya midangop sa mga mananambal. Sa ika-41 nga tuig sa iyang paghari, namatay siya. Gilubong siya sa lubnganan nga iyang gipahimo alang sa iyang kaugalingon didto sa Lungsod ni David. Gipahimutang siya sa lubnganan nga puno sa nagkalain-laing mga pahumot, ug naghimo ang mga tawo ug dako nga daob sa pagpasidungog kaniya. Ang mipuli kang Asa ingon nga hari mao ang iyang anak nga si Jehoshafat. Gipalig-on ni Jehoshafat ang iyang gingharian batok sa Israel. Gibutangan niyag mga sundalo ang tanang pinarilan nga mga lungsod sa Juda, ug gibutangan niyag mga kampo sa mga sundalo ang Juda ug ang mga lungsod sa Efraim nga nailog sa iyang amahan nga si Asa. Giubanan sa Ginoo si Jehoshafat tungod kay sa unang mga tuig sa iyang paghari gisunod niya ang pagkinabuhi sa iyang katigulangan nga si David. Wala siya modangop sa mga imahen ni Baal kondili ngadto sa Dios sa iyang amahan ug mituman sa iyang kasugoan imbis nga mosunod sa binuhatan sa mga taga-Israel. Gilig-on sa Ginoo ang gingharian ni Jehoshafat. Nagdalag mga gasa ang tanang taga-Juda ngadto kaniya, ug nahimo siyang labihan kaadunahan ug tinahod. Nagmatinud-anon siya sa pagsunod sa mga pamaagi sa Ginoo. Gipangguba niya ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit ug ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera nga gikan sa Juda. Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, gipalakaw niya ang iyang mga opisyal nga sila si Ben Hail, Obadia, Zacarias, Netanel, ug Micaya aron sa pagpanudlo sa mga lungsod sa Juda. Kauban nila ang mga Levita nga sila si Shemaya, Netania, Zebadia, Asahel, Shemiramot, Jehonatan, Adonia, Tobia, Tob Adonia, ug ang mga pari nga sila si Elishama ug Jehoram. Gidala nila ang Libro sa Kasugoan sa Ginoo ug milibot sila sa tanang mga lungsod sa Juda ug nanudlo sa mga tawo. Nahadlok sa Ginoo ang tanang mga gingharian sa palibot sa Juda, busa wala kanilay nakiggira kang Jehoshafat. Ang uban nga mga Filistihanon nagdala kang Jehoshafat ug mga gasa ug pilak ingon nga buhis. Ug ang mga Arabo nagdala kaniyag 7,700 ka mga karnero ug 7,700 ka mga kanding. Busa misamot ang pagkagamhanan ni Jehoshafat. Nagpatukod siyag mga depensa sa Juda ug mga lungsod nga butangan ug mga bodega. Daghang mga kahimanan ang gitigom niya sa mga lungsod sa Juda. Nagbutang usab siyag mga hanas ug maisog nga mga sundalo didto sa Jerusalem. Ang iyang mga sundalo nalista sumala sa ilang mga kagikan nga gigrupo sa tag-1,000. Si Adnah maoy komander sa 300,000 ka maisog nga mga sundalo nga taga-Juda. Ang sunod kaniya mao si Jehohanan nga komander sa 280,000 ka mga sundalo. Sunod mao si Amasia nga anak ni Zicri, nga komander sa 200,000 ka maisog nga mga sundalo. Miboluntaryo siya alang sa buluhaton sa Ginoo. Si Eliada, nga usa ka banggiitan nga sundalo, mao ang komander sa 200,000 ka mga sundalo nga taga-Benjamin. Kini nga mga sundalo sangkap sa mga taming ug mga pana. Ang sunod kaniya mao si Jehozabad nga komander sa 180,000 ka armado nga mga sundalo. Mao kini sila ang mga tawong nagaalagad sa hari gawas sa mga sundalo nga iyang gibutang sa pinarilan nga mga lungsod sa tibuok nga Juda. Nahimo nang labihan kaadunahan ug kadungganon si Jehoshafat, ug maayo ang iyang relasyon kang Ahab tungod sa pagminyoay sa iyang anak ug sa anak ni Ahab. Paglabay sa pila ka tuig, mibisita si Jehoshafat kang Ahab didto sa Samaria. Nagaihaw si Ahab ug daghang mga karnero ug baka, ug nagpakombira alang kang Jehoshafat ug sa iyang kaubang mga opisyal. Unya giaghat ni Ahab si Jehoshafat nga mosulong sa Ramot Gilead. Miingon siya kang Jehoshafat, “Mouban ka ba kanako sa pagpakiggira sa Ramot Gilead?” Mitubag si Jehoshafat, “Andam akong mouban kanimo ug ang akong mga kasundalohan. Oo, mouban kami kaninyo sa pagpakiggira. Apan mangutana una kita sa Ginoo kon unsay iyang ikasulti.” Busa gipatawag ni Ahab ang mga propeta—400 silang tanan, ug gipangutana, “Molakaw ba kami sa Ramot Gilead sa pagpakiggira o dili?” Mitubag sila, “Lakaw, kay hatagan kamo sa Dios ug kadaogan!” Apan nangutana si Jehoshafat, “Wala na bay lain dinhi nga propeta sa Ginoo nga atong mapangutan-an?” Mitubag si Ahab kang Jehoshafat, “Aduna pay usa nga mahimo natong mapangutan-an—si Micaya nga anak ni Imla. Apan nasuko ako kaniya kay wala gayod siyay maayong gitagna bahin kanako kondili pulos lang daotan.” Mitubag si Jehoshafat, “Ayaw pagsulti ug ingon niana.” Busa gipatawag ni Ahab ang usa ka opisyal ug giingnan, “Dad-a dayon ninyo dinhi si Micaya nga anak ni Imla.” Niadtong higayona, si Ahab nga hari sa Israel ug si Jehoshafat nga hari sa Juda, nga nagbisti sa ilang harianon nga mga bisti, nanglingkod sa ilang tagsa-tagsa ka trono didto sa giokanan dapit sa pultahan sa Samaria. Ug diha sa ilang atubangan mihatag ang mga propeta sa ilang mga panagna. Unya si Zedekia nga anak ni Kenaana, naghimog sungay-sungay nga puthaw. Miingon siya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Pinaagi niini nga sungay, laglagon mo ang mga Aramehanon hangtod nga mahurot sila.’ ” Mao usab ang giingon sa tanang mga propeta. Miingon sila, “Sulonga ang Ramot Gilead, Haring Ahab, ug modaog ka, kay itugyan kini sa Ginoo kanimo.” Sa laing bahin, ang gisugo sa pagkuha kang Micaya miingon kaniya, “Ang tanang propeta managsama nga miingon nga magmadaogon ang hari, busa kinahanglan nga mao usab kana ang imong isulti.” Apan miingon si Micaya, “Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga akong Dios nga isulti ko lang ang ipasulti niya kanako.” Pag-abot ni Micaya ngadto kang Haring Ahab nangutana kini kaniya, “Micaya, sulongon ba namo ang Ramot Gilead o dili?” Mitubag si Micaya, “Sulonga ninyo ug magmalampuson kamo, kay itugyan kini kaninyo.” Apan miingon ang hari kang Micaya, “Kapila ko ba ikaw papanumpaa nga ang tinuod lang gayod ang imong isulti kanako sa ngalan sa Ginoo?” Busa miingon si Micaya, “Nakita ko sa panan-awon nga nagkatag ang mga Israelinhon sa mga bukid sama sa mga karnero nga walay magbalantay, ug miingon ang Ginoo, ‘Wala nay agalon kining mga tawhana. Papaulia sila nga malinawon.’ ” Miingon si Ahab kang Jehoshafat, “Dili ba giingnan ko na man ikaw nga wala gayod siyay maayong gitagna alang kanako kondili pulos lang daotan?” Mipadayon pag-ingon si Micaya, “Pamatia ang mensahe sa Ginoo! Nakita ko ang Ginoo nga naglingkod sa iyang trono, ug ang tanang mga langitnong binuhat nagtindog dapit sa iyang wala ug sa iyang tuo. Unya miingon ang Ginoo, ‘Kinsay mohaylo kang Ahab nga hari sa Israel nga mosulong sa Ramot Gilead aron mamatay siya didto?’ Lain-lain ang tubag sa langitnong mga binuhat. Unya may espiritu nga mitindog atubangan sa Ginoo ug miingon, ‘Ako ang mohaylo kaniya.’ Nangutana ang Ginoo, ‘Sa unsa nga paagi?’ Mitubag siya, ‘Moadto ako ug pasultihon kog bakak ang mga propeta ni Ahab.’ Miingon ang Ginoo, ‘Lakaw ug buhata kana. Magmalampuson ka sa paghaylo kaniya.’ ” Unya miingon si Micaya, “Mao kadto ang nahitabo. Gipadad-an sa Ginoo kining imong mga propeta ug espiritu nga mipasulti kanila ug bakak. Pagbuot sa Ginoo nga malaglag ka.” Unya miduol si Zedekia nga anak ni Kenaana kang Micaya ug gisagpa niya kini. Miingon si Zedekia, “Diin moagi ang Espiritu sa Ginoo sa dihang mibiya siya kanako aron makigsulti kanimo?” Mitubag si Micaya, “Mahibaloan mo kini sa adlaw nga mapildi kamo sa pakig-away ug mosulod ka sa kinasuokan nga kuwarto aron pagtago.” Mimando dayon si Ahab, “Dakpa ninyo si Micaya ug dad-a balik kang Amon nga pangulo sa lungsod ug kang Joas nga akong anak. Ingna ninyo sila nga nagmando ako nga prisohon kining tawhana ug hatagan lang ug pan ug tubig hangtod nga makabalik ako nga wala maunsa gikan sa gira.” Miingon si Micaya, “Kon makabalik ka nga wala maunsa, nan, ang Ginoo wala magsulti pinaagi kanako.” Unya miingon si Micaya sa tanang mga tawo didto, “Timan-i ninyo ang akong gisulti!” Busa misulong sa Ramot Gilead si Ahab nga hari sa Israel ug si Jehoshafat nga hari sa Juda. Miingon si Ahab kang Jehoshafat, “Sa panahon sa gira, magpakaaron-ingnon ako nga dili hari, apan ikaw, magsul-ob ka sa imong harianong bisti.” Busa nagpakaaron-ingnon si Ahab, ug miadto sila sa gira. Unya nagmando ang hari sa Aram sa komander sa iyang mga tigkarwahe, “Ayaw kamo pagpakiggira ni bisan kinsa, gawas lang sa hari sa Israel.” Pagkakita sa mga komander sa mga tigkarwahe kang Jehoshafat, abi nilag siya ang hari sa Israel, busa midasdas sila kaniya. Apan nagpakitabang si Jehoshafat, busa gitabangan siya sa Ginoo ug gipahilayo ang iyang mga kaaway gikan kaniya. Sa dihang nakaamgo ang mga komander sa mga tigkarwahe nga dili diay siya ang hari sa Israel, miundang sila sa paggukod kaniya. Apan may usa ka Aramehanon nga pasalagma nga namana ug naigo niya si Ahab sa bahin sa iyang lawas diin mag-abot ang mga panagang sa lawas nga iyang gisul-ob. Miingon si Ahab sa nagdala sa iyang karwahe, “Ipahilayo ako sa away kay nasamdan ako!” Samtang nagpadayon ang gira niadtong adlawa, pabilin nga naglingkod si Ahab sa iyang karwahe, atbang sa mga Aramehanon hangtod naghapon. Ug sa pagsalop sa adlaw, namatay siya. Mibalik si Jehoshafat sa iyang palasyo sa Jerusalem nga luwas. Gitagbo siya ni Propeta Jehu nga anak ni Hanani ug giingnan, “Nganong mitabang ka sa daotan ug gimahal mo ang nasilag sa Ginoo? Tungod niini, nasuko ang Ginoo kanimo. Apan may maayo nga nakita diha kanimo. Gipangguba mo ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera ug nagtinguha ka sa pagdangop sa Dios.” Didto magpuyo si Jehoshafat sa Jerusalem, apan gilibot niya ang Beersheba, paingon sa kabungtoran sa Efraim, aron sa pag-agni sa katawhan sa pagbalik ngadto sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Nagbutang siyag mga maghuhukom sa matag pinarilan nga lungsod sa Juda. Giingnan niya ang maong mga maghuhukom, “Hunahunaa gayod ninyo pag-ayo sa dili pa kamo mohukom kay wala kamo maghukom alang sa tawo kondili alang sa Ginoo. Nagauban siya kaninyo sa inyong paghukom. Tahora ninyo ang Ginoo, ug pagmatngon kamo sa inyong paghukom kay dili motugot ang Ginoo nga atong Dios nga tuison ang hustisya. Dili siya gusto nga may pagpabor-pabor ug pagsuborno.” Nagbutang usab si Jehoshafat sa Jerusalem ug mga Levita, mga pari, ug mga pangulo sa mga pamilya sa mga Israelinhon isip mga maghuhukom nga mohusay sa mga kaso nga may kalabotan sa kasugoan sa Ginoo ug sa uban pang mga panagbingkil. Ug didto sila magpuyo sa Jerusalem. Mao kini ang iyang mando kanila: “Kinahanglan mag-alagad kamo nga may pagtahod sa Ginoo, matinud-anon, ug kinasingkasing. Kon may kaso nga dad-on diha kaninyo ang inyong mga katagilungsod nga nagapuyo sa mga lungsod, may kalabotan man kini sa pagpatay o sa uban pang matang sa pagsupak sa mga patakaran, mga sugo, mga tulumanon, ug mga lagda, pahimangnoi ninyo sila nga dili magpakasala sa Ginoo, kay kon dili, mahiagom sila ug kamo sa iyang kasuko. Himoa ninyo kini aron dili kamo makasala. Kon adunay mga kaso bahin sa Ginoo nga dili ninyo mahusay, si Amaria nga pangulong pari mao ang mohusay niana. Ug kon adunay kaso bahin sa panggobyerno nga dili ninyo mahusay, si Zebadia nga anak ni Ishmael nga pangulo sa tribo sa Juda mao ang mohusay niana. Ang mga Levita motabang kaninyo aron masiguro nga mapatunhay ang hustisya. Pagpakalig-on kamo sa paghimo sa inyong katungdanan, ug hinaut nga ubanan sa Ginoo ang nagabuhat sa matarong.” Human niini, nakiggira kang Jehoshafat ang mga Moabihanon, ang mga Amonihanon, ug ang uban sa mga Meunhon. May mga tawo nga miadto kang Jehoshafat ug miingon, “May daghan kaayong mga sundalo nga nagapadulong sa pagsulong kanimo. Gikan kini sila sa Edom sa pikas nga bahin sa Patay nga Dagat. Anaa na sila sa Hazazon Tamar” (nga mao ang En Gedi). Nahadlok si Jehoshafat, ug midangop siya sa Ginoo. Unya nagmando siya nga magpuasa ang tanang taga-Juda. Busa nagtigom ang mga tawo gikan sa tanang mga lungsod sa Juda sa pagpangayo ug tabang sa Ginoo. Mitindog si Jehoshafat atubangan sa katawhan sa Juda ug sa Jerusalem didto sa atubangan sa bag-ong hawanan sa templo sa Ginoo ug miingon, “ Ginoo, Dios sa among mga katigulangan, ikaw ang Dios nga anaa sa langit. Ikaw ang nagagahom sa tanan nga gingharian sa kalibotan. Gamhanan ka gayod ug walay makasukol kanimo. O among Dios, dili ba nga gipang-abog mo man ang mga lumulupyo niini nga yuta sa dihang miabot ang imong katawhan? Ug dili ba nga gihatag mo kini sa mga kaliwat ni Abraham nga imong higala aron ilang panag-iyahon, hangtod sa kahangtoran? Gipuy-an kini nila ug gitukoran ug templo sa pagpasidungog kanimo. Miingon sila, ‘Kon adunay kalamidad nga moabot kanamo sama sa gira, baha, katalagman, o kagutom, motindog kami sa imong presensya atubangan niini nga templo diin ginapasidunggan ikaw. Magpakitabang kami kanimo ug patalinghogan mo kami ug luwason.’ “Karon ginasulong kami sa mga tawo nga gikan sa Ammon, Moab, ug sa Bukid sa Seir. Kaniadto wala ka motugot nga sakopon ang ilang mga teritoryo sa mga Israelinhon nga migawas gikan sa Ehipto. Busa milikay ang mga Israelinhon kanila ug wala sila laglaga. Apan karon, tan-awa kon unsa ang ilang gibalos kanamo. Gisulong nila kami aron abugon sa yuta nga imong gihatag kanamo ingon nga panulondon. O among Dios, dili mo ba sila silotan? Wala kamiy ikasukol niining daghang mga sundalo nga nagasulong kanamo. Dili kami kahibalo kon unsay among buhaton, apan nagasalig kami kanimo.” Samtang nagtindog didto ang tanang kalalakin-an sa Juda uban sa ilang mga asawa ug mga anak, apil ang ilang gagmayng kabataan, gigamhan sa Espiritu sa Ginoo si Jahaziel nga nagatindog didto uban kanila. Si Jahaziel anak ni Zacarias. Si Zacarias anak ni Benaya. Si Benaya anak ni Jeil. Ug si Jeil anak ni Matania nga Levita ug kaliwat ni Asaf. Miingon si Jahaziel, “Pamati Haring Jehoshafat, ug kamong tanan nga nagapuyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda! Mao kini ang gisulti sa Ginoo kaninyo, ‘Ayaw kamo kahadlok o kawad-ig kadasig tungod niining daghang mga sundalo, kay ang away dili inyo kondili iya sa Dios. Ugma, lugsong kamo ngadto kanila. Makita ninyo sila nga nagatungas sa tungasanan sa Ziz, sa tumoy sa lugut nga nagapaingon sa kamingawan sa Jeruel. Dili na kinahanglan nga makig-away pa kamo. Ipahimutang ang inyong kaugalingon, ug tan-awa ninyo ang buhaton sa Ginoo sa pagluwas kaninyo. Ayaw kamo kahadlok o kawad-ig kadasig, mga taga-Juda ug taga-Jerusalem. Atubanga ninyo sila ugma ug ang Ginoo magauban kaninyo.’ ” Mihapa si Jehoshafat ug ang tanang taga-Juda ug taga-Jerusalem sa pagsimba sa Ginoo. Unya nanindog ang mga Levita nga gikan sa mga pamilya ni Kohat ug ni Kora ug midayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel, sa makusog kaayo nga tingog. Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, nangadto sila si Jehoshafat sa kamingawan sa Tekoa. Samtang naglakaw sila, mihunong si Jehoshafat ug miingon, “Pamatia ninyo ako, mga taga-Juda ug taga-Jerusalem! Tuo kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ug malig-on kamo. Tuo kamo sa iyang mga propeta, ug magmadaogon kamo.” Pagkahuman niyag pangayo ug tambag sa mga tawo, nagpili siyag mga mag-aawit nga mag-una kanila ug mag-awit ug mga pagdayeg sa Ginoo tungod sa iyang balaan ug halangdon nga presensya. Mao kini ang ilang giawit, “Pasalamati ang Ginoo kay ang iyang gugma walay kataposan.” Ug sa pagsugod nilag awit sa mga pagdayeg, gipaunay ug away sa Ginoo ang mga Amonihanon, mga Moabihanon, ug mga taga-Bukid sa Seir nga nagasulong sa Juda. Nangalaglag sila kay gisulong sa mga Amonihanon ug Moabihanon ang mga sundalo sa mga taga-Bukid sa Seir ug gilaglag sila sa hingpit. Pagkahuman, sila na usab ang nagpinatyanay. Pag-abot sa mga sundalo sa Juda sa ibabaw nga bahin sa kamingawan, nakita nila ang mga patayng lawas sa ilang mga kaaway nga nanagbuy-od sa yuta. Walay bisan usa nga nakaikyas. Busa miadto si Jehoshafat ug ang iyang mga tawo sa pagpanguha sa mga kabtangan sa ilang mga kaaway. Daghan ang ilang nakuha nga mga kagamitan, mga bisti, ug uban pang mahalong mga butang. Tulo gayod ka adlaw silang naghakot tungod sa hilabihan nga kadaghan sa mga kabtangan. Sa ikaupat ka adlaw, nagtigom sila sa Kapatagan sa Beraca ug didto nagdayeg sila sa Ginoo. Mao kana ang hinungdan nga gitawag kini nga Kapatagan sa Beraca hangtod karon. Unya namalik silang tanan sa Jerusalem pinangulohan ni Jehoshafat. Malipayon kaayo sila tungod kay gipadaog sila sa Ginoo sa ilang mga kaaway. Pag-abot nila sa Jerusalem, midiretso sila sa templo sa Ginoo, ug nagtukar sila ug mga harpa, lira, ug mga trumpeta. Sa dihang nadungog sa tanang mga gingharian sa palibot nga ang Ginoo mismo ang nakiggira sa mga kaaway sa Israel, nangahadlok sila sa Dios. Busa nakasinati ug kalinaw ang gingharian ni Jehoshafat kay gihatagan siya sa iyang Dios ug kalinaw sa iyang palibot. Mao kadto ang kasaysayan sa paghari ni Jehoshafat sa Juda. Nagaedad siya ug 35 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 25 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Azuba nga anak ni Shilhi. Gisunod ni Jehoshafat ang pagkinabuhi sa iyang amahan nga si Asa. Gihimo niya ang matarong atubangan sa Ginoo. Apan wala niya panguhaa ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, ug ang mga tawo wala magmatinud-anon sa pagsunod sa Dios sa ilang mga katigulangan. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoshafat, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa mga sugilanon ni Jehu nga Anak ni Hanani, nga nalakip sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Apan sa kaulahiang panahon sa paghari ni Jehoshafat sa Juda, nakig-abin siya kang Ahazia nga hari sa Israel, nga usa ka daotang tawo. Nagkasabot sila nga magpahimog mga barko nga pangnegosyo didto sa Ezion Geber. Unya miingon si Eliezer nga anak ni Dodavahu nga taga-Maresha kang Jehoshafat, “Tungod kay nakig-abin ka kang Ahazia, gub-on sa Ginoo ang inyong gipahimo nga mga barko.” Busa naguba ang mga barko ug wala na kini makabiyahe. Sa dihang namatay si Jehoshafat, gilubong siya sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Jehoram nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Ang mga igsoon ni Jehoram mao sila si Azaria, Jehiel, Zacarias, Azariahu, Micael, ug Shefatia. Kini silang tanan mga anak ni Jehoshafat nga hari sa Juda. Gipanghatagan sila ni Jehoshafat ug daghang mga regalo nga pilak ug bulawan, mahalon nga mga kabtangan, ug pinarilan nga mga lungsod sa Juda. Apan si Jehoram ang gihatagan sa katungod nga mopuli sa hari kay siya man ang kamagulangan. Sa dihang napalig-on na ni Jehoram ang iyang paghari sa gingharian sa iyang amahan, gipapatay niya ang tanan niyang mga igsoon, apil ang ubang mga opisyal sa Juda. Nagaedad si Jehoram ug 32 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa walo ka tuig. Gisunod niya ang binuhatan sa mga hari sa Israel, sama sa gihimo sa panimalay ni Ahab, kay ang iyang napangasawa anak man ni Ahab. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Apan tungod sa kasabotan sa Ginoo kang David, wala niya laglaga ang mga kaliwat ni David. Kay misaad siya nga magpadayon sa paghari ang mga kaliwat ni David hangtod sa kahangtoran. Sa panahon sa paghari ni Jehoram, nagrebelde ang Edom sa Juda, ug nagpili sila ug ilang kaugalingong hari. Busa miadto si Jehoram ug ang iyang mga opisyal sa Edom uban sa tanan niyang tigkarwahe. Gilibotan siya ug ang mga komander sa iyang mga tigkarwahe sa mga Edomihanon. Apan pagkagabii gisulong nila ang mga Edomihanon. Hangtod karon nagarebelde pa gihapon ang Edom sa Juda. Niadtong panahona, nagrebelde usab ang Libna sa Juda, tungod kay gisalikway ni Jehoram ang Ginoo, ang Dios sa iyang mga katigulangan. Nagpatukod usab siyag mga simbahanan sa mga bungtod sa Juda nga maoy hinungdan sa pagsimba sa mga taga-Jerusalem ug taga-Juda sa mga dios-dios. Gipadad-an ni Propeta Elias si Jehoram ug sulat nga nagaingon: “Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa imong katigulangan nga si David: Wala mo sunda ang pagkinabuhi sa imong amahan nga si Jehoshafat o sa imong lolo nga si Asa nga nahimong hari sa Juda. Gisunod mo hinuon ang pagkinabuhi sa mga hari sa Israel. Giaghat mo ang mga taga-Juda ug mga taga-Jerusalem sa pagsimba sa mga dios-dios sama sa gihimo ni Ahab. Gipamatay mo usab ang imong kaugalingong mga igsoon nga mas maayo pa kay kanimo. Busa karon silotan ka sa Ginoo apil ang imong katawhan, mga anak, mga asawa, ug ang tanan mong kabtangan. Grabe kaayo nga silot ang ipahamtang niya kaninyo. Ikaw mismo mag-antos sa grabe nga sakit sa tiyan hangtod nga manggawas ang imong tinai.” Unya giaghat sa Ginoo ang mga Filistihanon ug ang mga Arabo nga nagapuyo duol sa mga taga-Etiopia sa pagsulong kang Jehoram. Gisulong nila ang Juda, ug gipanguha ang mga kabtangan sa palasyo sa hari, apil ang iyang mga asawa ug mga anak. Ang kamanghoran lang niya nga anak nga si Ahazia ang wala madala. Pagkahuman niadto, gipaantos sa Ginoo si Jehoram sa sakit sa tiyan nga walay pagkaayo. Paglabay sa duha ka tuig, nanggawas ang iyang tinai tungod sa sakit, ug namatay siya nga nagaantos sa hilabihan. Wala magdaob ang iyang katawhan sa pagpasidungog kaniya, sama sa ilang gihimo sa iyang mga katigulangan. Nagaedad si Jehoram ug 32 ka tuig sa dihang naghari siya. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa walo ka tuig. Wala gayoy nagsubo sa iyang pagkamatay. Gilubong siya sa Lungsod ni David, apan dili sa lubnganan sa mga hari. Si Ahazia nga kamanghoran nga anak ni Jehoram mao ang gihimo sa katawhan sa Jerusalem nga ilang hari. Kay ang uban nga mga anak ni Jehoram gipamatay man sa mga Arabo nga misulong sa Juda. Busa naghari sa Juda si Ahazia nga anak ni Haring Jehoram. Nagaedad si Ahazia ug 22 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa usa ka tuig. Ang iyang inahan mao si Atalia nga apo ni Omri. Misunod usab si Ahazia sa binuhatan sa panimalay ni Ahab kay gitudloan man siya sa iyang inahan sa paghimo ug daotan. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa panimalay ni Ahab, kay human mamatay ang iyang amahan, nahimo niyang magtatambag ang mga miyembro sa panimalay ni Ahab nga maoy misulsol kaniya sa kadaotan. Gisunod niya ang ilang tambag nga makig-abin kang Joram nga anak ni Ahab nga hari sa Israel, ug miuban siya kang Joram sa pagpakiggira kang Hazael nga hari sa Aram. Naggira sila sa Ramot Gilead, ug nasamdan si Joram. Mipauli si Joram sa lungsod sa Jezreel aron magpaayo sa iyang samad. Ug samtang didto siya, mibisita kaniya si Ahazia nga hari sa Juda. Kini nga pagbisita ni Ahazia kang Joram maoy gigamit sa Dios aron sa paglaglag kaniya. Sa didto si Ahazia sa Jezreel, miuban siya kang Joram sa pagsugat kang Jehu nga anak ni Nimshi. Si Jehu ang gipili sa Ginoo nga molaglag sa panimalay ni Ahab. Samtang ginalaglag ni Jehu ang panimalay ni Ahab, nakita niya ang mga opisyal sa Juda ug ang mga anak sa mga paryente ni Ahazia nga nagaalagad kang Ahazia. Ug gipamatay niya sila. Unya gipapangita ni Jehu sa iyang mga tawo si Ahazia, ug nakita nila kini nga nagtago sa lungsod sa Samaria. Gidala nila siya ngadto kang Jehu ug gipatay. Gilubong nila si Ahazia tungod sa ilang pagtahod sa iyang lolo nga si Jehoshafat, kay matod nila, “Apo siya ni Jehoshafat, ang tawo nga midangop sa Ginoo sa tibuok niya nga kasingkasing.” Wala gayoy bisan usa sa nahibiling mga miyembro sa panimalay ni Ahazia nga takos maghari. Sa pagkahibalo ni Atalia nga patay na ang iyang anak nga si Ahazia, nagdesisyon siya nga pamatyon ang tanang miyembro sa pamilya sa hari sa Juda. Apan gikuha ni Jehosheba ang anak ni Ahazia nga si Joas gikan sa uban pang mga anak sa hari nga patyonon. Kini si Jehosheba igsoon ni Ahazia; anak siya nga babaye ni Haring Jehoram, ug asawa sa pari nga si Jehoyada. Gitagoan niya si Joas ug ang iyang yaya sa usa ka kuwarto sa templo, busa wala kini maapil ug patay ni Atalia. Sulod sa unom ka tuig, nagtago didto sa templo sa Dios si Joas samtang si Atalia ang naggahom ingon nga rayna sa Juda. Sa ikapito nga tuig, milihok na si Jehoyada. Nakigsabot siya sa lima ka komander sa ginatos ka mga sundalo. Sila mao si Azaria nga anak ni Jehoram, Ishmael nga anak ni Jehohanan, Azaria nga anak ni Obed, Maasea nga anak ni Adaya, ug Elishafat nga anak ni Zicri. Milibot sila sa tibuok Juda sa pagtigom sa mga Levita ug sa mga pangulo sa mga pamilya. Pag-abot sa mga tawo sa Jerusalem, nangadto sila sa templo sa Dios ug naghimog kasabotan uban kang Joas nga anak sa hari. Miingon si Jehoyada sa mga tawo, “Mao na kini ang panahon nga maghari ang anak sa hari, sumala sa gisaad sa Ginoo nga sa kanunay adunay kaliwat si David nga magahari. Mao kini ang inyong buhaton: ang usa sa tulo ka bahin sa mga pari ug mga Levita nga nagaguwardya kon Adlaw nga Igpapahulay, magguwardya sa mga pultahan sa templo. Ang usa pa ka bahin magguwardya sa palasyo sa hari. Ug ang laing usa ka bahin magguwardya sa pultahan nga gitawag ug Pundasyon. Ang uban didto sa hawanan sa templo sa Ginoo. Walay laing makasulod sa templo sa Ginoo, gawas lang sa mga pari ug mga Levita nga nagaalagad nianang higayona. Mahimo silang mosulod tungod kay gigahin sila alang niini nga buluhaton. Apan ang uban kinahanglan nga didto lang magguwardya sa gawas sumala sa sugo sa Ginoo. Kinahanglan nga guwardyahan pag-ayo sa mga Levita ang hari, ug kinahanglan nga andam kanunay ang ilang mga armas. Sundon nila ang hari bisan asa siya mopaingon. Ug si bisan kinsa nga mosulod sa templo nga dili pari o Levita kinahanglan patyon.” Gihimo sa mga Levita ug sa mga kalalakin-an sa Juda ang gisugo ni Jehoyada nga pari. Gitigom sa mga komander ang ilang mga tawo nga nagaguwardya kon Adlaw nga Igpapahulay, apil ang mga wala magguwardya nianang adlawa. Wala papaulia ni Jehoyada ang mga Levita bisan nahuman na ang ilang turno. Unya gihatag ni Jehoyada sa mga komander ang mga bangkaw ug mga taming nga gipanag-iyahan kaniadto ni Haring David, nga gitipigan didto sa templo sa Dios. Gipahimutang niya sa palibot sa templo ug sa halaran ang armado nga mga guwardya aron sa pagpanalipod sa hari. Unya gipagawas ni Jehoyada ug sa iyang mga anak si Joas nga anak sa hari ug gikoronahan. Gihatagan niya kinig kopya sa mga tulumanon alang sa hari, ug giproklamar ingon nga hari. Gidihogan ni Jehoyada ug lana si Joas sa pagpaila nga siya na ang hari, ug naninggit dayon ang mga tawo, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari!” Sa pagkadungog ni Atalia sa kasaba sa mga tawo nga nagadagan ug nagasinggit sa pagdayeg sa hari, miadto siya sa templo sa Ginoo. Ug nakita niya didto ang bag-ong hari nga nagtindog duol sa haligi, sa may pultahan sa templo. Didto sa tapad sa hari ang mga komander ug ang mga tigtrumpeta. Ang tanang mga tawo didto nanghugyaw ug nagpatingog sa mga trumpeta. Ang mga mag-aawit nga nagatukar sa mga instrumento nanguna sa pagdayeg sa Dios. Sa dihang nakita kining tanan ni Atalia, gigisi niya ang iyang bisti sa iyang kalagot, ug misinggit, “Mga traidor! Mga traidor!” Gimandoan ni Jehoyada ang mga komander sa mga sundalo, “Dad-a ninyo sa gawas si Atalia. Ayaw ninyo siya patya dinhi sulod sa templo sa Ginoo. Ug patya ninyo si bisan kinsa nga buot moluwas kaniya.” Busa gidakop nila si Atalia ug gidala pagawas sa pultahan nga ginaagian sa mga kabayo nga mosulod ug mogawas sa palasyo, ug didto gipatay nila siya. Naghimo ug kasabotan si Jehoyada uban sa mga tawo ug sa hari nga mahimo silang katawhan sa Ginoo. Unya nangadto ang tanang mga tawo sa templo ni Baal ug giguba nila kini. Gidugmok nila ang mga halaran ug ang mga dios-dios niini, ug gipatay nila si Matan nga pari ni Baal atubangan sa mga halaran. Unya gitugyan ni Jehoyada ngadto sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi ang pagdumala sa templo sa Ginoo sama sa gihimo ni David kaniadto. Maghalad sila sa mga halad nga sinunog sumala sa nahisulat sa Kasugoan ni Moises, uban ang paghugyaw ug pag-awit sumala sa gimando ni David. Nagpabutang usab si Jehoyada ug mga guwardya sa pultahan sa templo sa Ginoo aron walay makasulod nga tawo nga giisip nga hugaw. Unya gitigom niya ang mga komander, ang mga dungganon nga mga tawo, ug ang tanang mga tawo. Ug gihatod nila ang hari gikan sa templo sa Ginoo ngadto sa palasyo. Didto sila miagi sa Amihanang Pultahan. Unya gipalingkod nila ang hari sa iyang trono. Naglipay ang mga tawo, ug nagmalinawon na ang lungsod human nga gipatay si Atalia didto sa palasyo. Nagaedad si Joas ug pito ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Zibia nga taga-Beersheba. Gihimo ni Joas ang maayo atubangan sa Ginoo sa tibuok panahon nga buhi pa si Jehoyada nga pari. Gipangitaan siya ni Jehoyada ug duha ka asawa, ug nakabaton siyag mga anak nga lalaki ug babaye. Wala madugay, nakahukom si Joas sa pagpaayo sa templo sa Ginoo. Gipatawag niya ang mga pari ug mga Levita ug giingnan, “Lakaw kamo sa mga lungsod sa Juda ug kolektaha ninyo ang tinuig nga mga buhis sa mga Israelinhon aron atong mapaayo ang templo sa atong Dios. Buhata dayon ninyo kini.” Apan wala dayon motuman ang mga Levita. Busa gipatawag ni Haring Joas si Jehoyada, ang pangulong pari ug gipangutana, “Nganong wala nimo ipakolekta sa mga Levita ang buhis sa mga lumulupyo sa Juda ug sa Jerusalem? Dili ba nga giuyonan man kini ni Moises nga alagad sa Ginoo, ug sa katilingban sa Israel nga ihatag alang sa Tolda sa sudlanan sa Kasabotan?” (Sa milabay nga mga tuig gisulod sa mga anak sa daotang babaye nga si Atalia ang templo sa Dios ug gipanguha ang mga balaang kagamitan aron gamiton sa pagsimba sa mga imahen ni Baal.) Busa nagmando si Haring Joas nga maghimog kahon nga butanganan sa kuwarta, ug ibutang kini sa gawas sa pultahan sa templo sa Ginoo. Unya naghatag silag pahibalo sa Juda ug sa Jerusalem nga kinahanglan dad-on sa mga tawo sa Ginoo ang ilang mga buhis, sumala sa gisugo ni Moises nga alagad sa Dios ngadto sa katawhan sa Israel sa didto pa sila sa kamingawan. Malipayon nga nanghatag ang tanang mga opisyal ug ang mga tawo. Gihulog nila ang ilang kuwarta sa kahon hangtod nga napuno kini. Inigkapuno sa kahon, dad-on kini sa mga Levita ngadto sa mga opisyal sa hari. Ihapon sa sekretaryo sa hari ug sa opisyal sa pangulong pari ang kuwarta, ug pagkahuman ibalik na usab nila ang kahon didto sa pultahan sa templo. Mao kini ang ilang gihimo matag adlaw, ug daghan ang ilang natigom nga kuwarta. Unya gihatag ni Haring Joas ug ni Jehoyada ang kuwarta ngadto sa mga tawo nga nagadumala sa pagpaayo sa templo. Ug nanguha sila ug mga mason, panday, ug mga trabahante nga hanas sa puthaw ug bronsi. Kugihan kaayo ang mga trabahante busa paspas ang trabaho. Gipabarog nila pagbalik ang templo sa Dios sumala sa orihinal nga sukod niini, ug gipalig-on nila kini. Pagkahuman sa trabaho, gihatag nila pagbalik ngadto sa hari ug kang Jehoyada ang nahibilin nga kuwarta. Ug gigamit kini sa pagpahimog mga kagamitan alang sa templo sa Ginoo —mga gamit sa pagsimba, sa paghalad sa mga halad nga sinunog, apil ang mga yahong ug mga sudlanan nga bulawan ug plata. Ug samtang buhi pa si Jehoyada, nagpadayon ang paghalad sa mga halad nga sinunog sa templo sa Ginoo. Nagkinabuhi si Jehoyada sulod sa taas nga mga katuigan, ug namatay siya sa edad nga 130 ka tuig. Gilubong siya sa lubnganan sa mga hari sa Lungsod ni David, tungod sa maayo niya nga nahimo sa Israel alang sa Dios ug sa iyang templo. Apan human mamatay si Jehoyada, miadto ang mga opisyal sa Juda kang Haring Joas. Miyukbo sila sa hari agig pagtahod, ug namati ang hari sa ilang mga tambag. Gitalikdan nila ang templo sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, ug misimba sa poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera ug sa uban pang mga dios-dios. Tungod sa ilang gihimo, nasuko ang Dios sa Juda ug sa Jerusalem. Bisan pa niini, nagpadala ang Ginoo ug mga propeta ngadto kanila aron pagdala kanila pagbalik ngadto kaniya. Apan wala sila mamati. Unya gigamhan sa Espiritu sa Dios si Zacarias nga anak ni Jehoyada nga pari. Mitindog siya atubangan sa mga tawo ug miingon, “Mao kini ang gisulti sa Dios: Nganong ginasupak man ninyo ang mga sugo sa Ginoo? Dili kamo mouswag. Tungod kay gisalikway ninyo ang Ginoo, gisalikway usab niya kamo.” Nagplano ang mga opisyal sa pagpatay kang Zacarias. Ug sa sugo mismo sa hari, gibato nila si Zacarias sa hawanan sa templo sa Ginoo, ug namatay siya. Gikalimtan ni Haring Joas ang kaayo nga gipakita ni Jehoyada nga amahan ni Zacarias ngadto kaniya. Gipatay niya si Zacarias. Mao kini ang giingon ni Zacarias sa dihang himalatyon na siya, “Hinaut nga makita sa Ginoo ang inyong gihimo, ug paninglon niya kamo.” Sa pagsugod sa bag-ong tuig, gisulong sa mga sundalo sa Aram ang Juda. Napildi nila ang Juda ug ang Jerusalem, ug gipamatay nila ang mga pangulo sa Juda. Unya gidala nila sa ilang hari sa Damascus ang mga kabtangan nga ilang nailog. Bisan ug gamay ra ang mga sundalo sa Aram nga misulong, gipapildi sa Ginoo kanila ang daghang mga sundalo sa Juda tungod kay gisalikway nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Silot kini alang kang Joas. Namiya ang mga taga-Aram ug nahibilin si Joas nga grabe kaayo nga nasamdan. Nagplano ang iyang mga opisyal sa pagpatay kaniya tungod sa iyang pagpatay sa anak ni Jehoyada nga pari. Gipatay nila siya diha sa iyang higdaanan. Gilubong siya sa Lungsod ni David, apan dili sa lubnganan sa mga hari. Ang mga mipatay kaniya mao si Zabad nga anak sa usa ka Amonihanon nga babaye nga si Shimeat, ug si Jehozabad nga anak sa usa ka Moabihanon nga babaye nga si Shimrit. Ang mga estorya bahin sa mga anak ni Joas, sa mga panagna bahin kaniya, ug sa pagpaayo sa templo sa Dios, nahisulat sa komentaryo bahin sa Libro sa Mga Hari. Si Amazia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod hingpit ang iyang pagsunod sa Ginoo. Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.” Gitigom ni Amazia ang iyang mga sundalo nga gikan sa Juda ug Benjamin. Gigrupo niya sila sumala sa ilang pamilya ug gibutangan ug mga komander nga modumala sa tag-100 ug tag-1,000 ka mga sundalo. Unya giihap niya ang iyang mga sundalo nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas, ug miabot ang ilang gidaghanon ug 300,000. Hanas silang tanan mogamit ug bangkaw ug taming. Nagkuha usab siyag 100,000 ka maisog nga mga sundalo gikan sa Israel. Nagbayad siyag 3,500 ka kilong pilak ingon nga ilang suhol. Apan may usa ka alagad sa Dios nga miadto kang Amazia ug miingon, “Mahal nga Hari, ayaw pagkuhag mga sundalo gikan sa Israel kay wala na nagauban ang Ginoo sa Israel. Dili na siya motabang sa katawhan sa Efraim. Kon paubanon ninyo sila sa gira, mapildi gayod kamo bisan pag maayo kamong makig-away, kay ang Dios may gahom sa pagtabang o sa pagpapildi kaninyo.” Miingon si Amazia sa alagad sa Dios, “Unsaon na man lang ang akong gibayad nga 3,500 ka kilong pilak?” Mitubag siya, “Ang Dios makahatag kanimog mas labaw pa niana.” Busa gipapauli ni Amazia ang mga sundalo nga taga-Efraim. Namauli sila nga may dakong kasuko sa Juda. Nangisog si Amazia sa pagsulong. Gipangulohan niya ang iyang mga sundalo sa pag-adto sa kapatagan nga gitawag ug Asin, diin nakapatay silag 10,000 ka mga Edomihanon. Gibihag pa nila ang 10,000 ka mga sundalo, ug gidala nila kini sa usa ka pangpang ug gihulog, ug nangadugmok ang mga lawas niini. Sa laing bahin, ang mga sundalo nga gipapauli ni Amazia ug wala na paubana sa gira misulong sa mga lungsod sa Juda gikan sa Samaria paingon sa Bet Horon. Nakapatay silag 3,000 ka mga tawo ug nanguhag daghang mga kabtangan. Pagbalik ni Amazia gikan sa ilang pagpamatay sa mga Edomihanon, gidala niya ang mga dios sa mga Edomihanon. Gihimo niya kini nga iyang kaugalingong dios, gisimba, ug gihalaran. Busa nasuko pag-ayo ang Ginoo kang Amazia. Nagpadala siyag propeta kang Amazia sa pag-ingon, “Nganong midangop ka man sa mga dios nga dili gani makaluwas sa ilang katawhan gikan sa imong kamot?” Samtang nagsulti pa ang propeta, mitubag ang hari, “Nganong gitambagan mo man ako? Gihimo ko ba ikaw nga akong magtatambag? Paghilom, kay kon dili, ipapatay ko ikaw.” Busa mihilom ang propeta human niya kini isulti: “Nasayod ako nga sigurado gayod nga laglagon ka sa Dios tungod kay nagsimba ka sa mga dios ug wala ka mamati kanako.” Human mikonsulta si Haring Amazia sa iyang mga magtatambag, nagpadala siyag mensahe sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu nga nagaingon: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Pagpuyo diha sa imong palasyo! Nganong mangita ka man ug samok nga magdalag kalaglagan alang kanimo ug sa Juda?” Apan wala mamati si Amazia, kay pagbuot sa Dios nga itugyan siya sa mga kamot ni Jehoash tungod sa iyang pagsimba sa mga dios sa Edom. Busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh, ug gidala niya kini sa Jerusalem. Unya giguba ni Jehoash ang mga paril sa Jerusalem gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa pultahan sa may eskina, nga may gilay-on nga mga 600 ka piye. Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Dios nga giatiman niadto ni Obed Edom. Gipanguha usab niya ang mga bahandi sa palasyo, apil ang pipila ka mga bihag, ug gidala niya sa iyang pagbalik sa Samaria. Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel. Sukad nga mitalikod si Amazia sa Ginoo, may mga tawo nga nagplano sa pagpatay kaniya sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ang gipuli sa katawhan sa Juda kang Amazia ingon nga hari mao ang iyang 16 ka tuig nga anak nga si Uzia. Siya ang nagbawi sa Elat ug nagpatukod pag-usab niini human mamatay ang iyang amahan nga si Amazia. Nagaedad si Uzia ug 16 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 52 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jecolia nga taga-Jerusalem. Gihimo ni Uzia ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang amahan nga si Amazia. Midangop siya sa Dios sa panahon ni Zacarias, nga mao ang nagtudlo kaniya sa pagtahod sa Dios. Samtang nagapadayon siya sa pagdangop sa Ginoo, gipauswag usab siya sa Dios. Nakiggira siya sa mga Filistihanon ug giguba niya ang mga paril sa mga lungsod sa Gat, Jabne, ug Ashdod. Unya nagpatukod siyag bag-o nga mga lungsod duol sa Ashdod ug sa uban pa nga mga lungsod sa Filistia. Gitabangan siya sa Dios sa iyang pagpakiggira sa mga Filistihanon, mga Meunhon, ug sa mga Arabo nga nagapuyo sa Gur Baal. Nagbayad ug buhis ang mga Amonihanon ngadto kaniya, ug nabantog siya bisan sa utlanan sa Ehipto, tungod kay nahimo siyang labihan ka gamhanan. Gipalig-on pag-ayo ni Uzia ang Jerusalem pinaagi sa pagpatukod ug mga tore sa pultahan sa may eskina, sa pultahan nga nagaatubang sa patag, ug sa eskina diin magtagbo ang duha ka paril. Nagpatukod usab siyag mga tore sa kamingawan ug nagpakalot ug daghan mga bangag nga pundohanan ug tubig, tungod kay daghan siyag mga kahayopan sa kabungtoran sa kasadpan ug sa kapatagan. Mahiligon usab siya sa pagpanguma. Aduna siyay mga tawo nga nagaatiman sa iyang uma ug tamnanan sa ubas sa kabungtoran ug sa kapatagan. Adunay mga hanas nga mga sundalo si Uzia nga andam sa pagpakiggira. Kini sila giorganisar ug gigrupo-grupo ni Jeil nga sekretaryo ug ni Maasea nga opisyal, ubos sa pagdumala ni Hanania nga usa sa mga opisyal sa hari. 2,600 ka mga pangulo sa pamilya ang komander niining maisog nga mga sundalo. Ang gidaghanon sa mga sundalo mga 307,500. Hanas kaayo sila sa pagpakiggira ug andam sa pagpanalipod sa hari batok sa iyang mga kaaway. Gihatagan sila ni Uzia ug mga taming, bangkaw, helmet, bisti nga panagang sa lawas, pana, ug mga bato alang sa lambayog. Nagpahimo usab si Uzia sa iyang hanas nga mga trabahante ug mga makina nga gamiton sa pagpamana ug sa paglabay ug dagkong mga bato gikan sa mga tore ug sa mga eskina sa mga paril. Nahimong inila si Uzia bisan asa, tungod kay gitabangan siya pag-ayo sa Ginoo hangtod nga nahimo siyang gamhanan. Apan sa dihang gamhanan na siya, nahimo usab siyang mapasigarbohon. Ug mao kini ang nakapalaglag kaniya. Gisupak niya ang Ginoo nga iyang Dios. Misulod siya sa templo sa Ginoo ug nangunay sa pagsunog ug insenso sa halaran. Misunod kaniya didto si Azaria nga pangulong pari ug ang 80 pa ka maisog nga mga pari sa Ginoo, ug gibadlong siya. Miingon sila, “Uzia, wala kay katungod nga magsunog ug insenso alang sa Ginoo. Kana nga buluhaton iya lang sa mga pari nga mga kaliwat ni Aaron. Sila ang gipili nga magsunog ug insenso. Gawas sa templo kay nakasala ka sa Ginoo! Dili ka panalanginan sa Ginoong Dios niining imong gibuhat.” Nasuko pag-ayo si Uzia sa mga pari. Ug samtang nagagunit siya sa sudlanan sa insenso didto duol sa halaran sa templo, gituboan ug ngilngig nga sakit sa panit ang iyang agtang. Sa dihang nakita ni Azaria nga pangulong pari ug sa mga kauban niya nga pari nga gituboan ug ngilngig nga sakit sa panit ang agtang ni Uzia, gipadali-dali nila siyag gawas sa templo. Ug bisan siya mismo midali-dalig gawas, tungod kay gisilotan siya sa Ginoo. Nagaantos sa ngilngig nga sakit sa panit si Haring Uzia hangtod sa adlaw nga namatay siya. Naglain siyag puyo ug wala tugoti nga makasulod sa templo. Si Jotam nga iyang anak mao ang midumala sa palasyo ug sa katawhan sa Juda. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Uzia, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, gisulat ni Propeta Isaias nga anak ni Amos. Sa dihang namatay si Uzia, gilubong siya duol sa gilubngan sa iyang mga katigulangan nga mga hari. Wala siya iipon kanila, tungod sa iyang ngilngig nga sakit sa panit. Si Jotam nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Jotam ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jerusha nga anak ni Zadok. Gihimo ni Jotam ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo sa iyang amahan nga si Uzia. Wala siya mangunay pagsunog ug insenso sa templo sa Ginoo sama sa gihimo sa iyang amahan. Apan bisan pag maayo ang pagkinabuhi ni Jotam, nagpadayon gihapon ang mga tawo sa ilang daotan nga mga binuhatan. Si Jotam ang nagpatukod sa Amihanang Pultahan sa templo sa Ginoo, ug daghan ang iyang gipaayo sa paril sa bungtod sa Ofel. Nagpatukod usab siyag mga lungsod sa kabungtoran sa Juda, ug nagpatukod ug mga depensa ug mga tore sa mga kakahoyan. Nakig-away si Jotam sa mga Amonihanon ug sa ilang hari, ug napildi niya sila. Nianang tuiga, mihatag kaniya ang mga Amonihanon ug 3,500 ka kilong pilak, 30,000 ka sakong trigo, ug 30,000 ka sakong barley. Gihimo nila kini sulod sa tulo ka tuig. Nahimong gamhanan si Jotam tungod kay matinud-anon siyang mituman sa Ginoo nga iyang Dios. Ang uban pa nga estorya bahin sa paghari ni Jotam, apil ang iyang pagpakiggira ug ang tanan niyang nahimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel ug Juda. Nagaedad si Jotam ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Sa dihang namatay si Jotam, gilubong siya sa Lungsod ni David. Ug si Ahaz nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Ahaz ug 20 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, dili sama sa gihimo sa iyang katigulangan nga si David. Gisunod niya ang mga daotang gawi sa mga hari sa Israel, ug naghimog metal nga mga imahen ni Baal. Nagsunog siyag mga halad sa Kapatagan sa Ben Hinom, ug ang iya mismong mga anak gihalad niya sa kalayo. Gisunod niya ang mangil-ad nga mga buhat sa mga nasod nga gipaabog sa Ginoo sa mga Israelinhon. Naghalad siyag mga halad ug nagsunog ug insenso sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, sa ibabaw sa mga bungtod, ug sa ilalom sa matag labong nga kahoy. Busa gitugyan siya sa Ginoo nga iyang Dios ngadto sa hari sa Aram. Gipildi siya sa mga Aramehanon ug daghan sa iyang katawhan ang gibihag ngadto sa Damascus. Gitugyan usab siya ngadto sa hari sa Israel, nga mipatay sa daghan niyang katawhan. Sa usa lang ka adlaw 120,000 ka mga sundalo sa Juda ang napatay ni Peka nga hari sa Israel, nga anak ni Remalia. Nahitabo kini sa mga taga-Juda tungod kay gisalikway nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Gipatay ni Zicri, nga usa ka maisog nga sundalo sa Israel, si Maasea nga anak ni Haring Ahaz, si Azrikam nga tigdumala sa palasyo, ug si Elkana nga ikaduha sa hari. Gibihag sa mga taga-Israel gikan sa ilang mga kadugo nga mga taga-Juda ang 200,000 ka mga kababayen-an ug mga kabataan. Gipanguha usab nila ang mga kabtangan sa mga taga-Juda ug gidala sa ilang pagbalik sa Samaria. May usa ka propeta sa Ginoo didto sa Samaria nga ginganlan ug Oded. Sa dihang miabot ang mga sundalo sa Samaria, gisugat sila ni Oded ug giingnan, “Gitugyan kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios ang Juda tungod sa iyang kasuko kanila. Apan gipamatay ninyo sila sa walay kalooy, ug nahibaloan kini sa Ginoo didto sa langit. Ug karon buot pa ninyong himuong mga ulipon kining mga lalaki ug babaye nga gikan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Wala ba kamoy sala sa Ginoo nga inyong Dios? Pamati kamo kanako! Ibalik ninyo ang inyong mga kadugo nga inyong gibihag kay nasuko pag-ayo ang Ginoo kaninyo.” Unya ang pipila ka mga pangulo sa Israel nga sila si Azaria nga anak ni Jehohanan, Berekia nga anak ni Meshilemot, Jehizkia nga anak ni Shalum, ug Amasa nga anak ni Hadlai, miuyon kang Obed ug miingon ngadto sa mga sundalo nga bag-ong nangabot gikan sa gira: “Ayaw ninyo dad-a dinhi kanang mga bihag, kay manubag kita niana sa Ginoo. Dugangan pa ba ninyo ang atong sala? Daghan na kaayo kitag sala, ug nasuko na pag-ayo ang Ginoo sa Israel.” Busa atubangan sa mga pangulo ug sa tibuok katilingban, gibuhian sa mga sundalo ang mga bihag ug gibalik ang mga kabtangan nga ilang nailog gikan sa gira. Unya miduol kadtong upat ka pangulo ngadto sa mga bihag, ug gihatagan nila ang hubo nga mga bihag ug bisti gikan sa mga kabtangan nga nailog sa mga sundalo. Gihatagan nila ang mga bihag ug mga bisti, sandalyas, pagkaon, ilimnon, ug gitambalan ang ilang mga samad. Gipasakay nila sa mga asno ang mga maluya, ug gidala nilag balik ang tanan nga bihag sa ilang mga katagilungsod didto sa Jerico, ang Lungsod sa mga Palma. Pagkahuman, namauli sila sa Samaria. Niadtong higayona, nangayog tabang si Haring Ahaz sa hari sa Asiria. Kay gisulong na usab sa mga taga-Edom ang Juda ug gibihag ang uban nga mga lumulupyo niini. Gawas pa niini, gisulong usab sa mga Filistihanon ang mga lungsod sa Juda nga anaa sa kabungtoran sa kasadpan ug sa Negev. Nailog nila ang Bet Shemesh, Ayalon, Gederot, Soco, Timnah, ug Gimzo, apil ang mga baryo sa palibot niini. Gipaubos sa Ginoo ang Juda tungod kang Haring Ahaz nga mitugot nga magpakasala ang katawhan sa Juda, ug wala gayod siya magmatinumanon sa Ginoo. Busa sa pag-abot ni Tiglat Pileser nga hari sa Asiria, gilisod-lisod niya si Ahaz imbis nga tabangan. Gipanguha ni Ahaz ang mga kabtangan sa templo sa Ginoo, sa palasyo, ug sa mga balay sa mga opisyal, ug gihatag kini ngadto sa hari sa Asiria. Apan wala kini makatabang kang Ahaz. Sa panahon sa iyang kalisod, misamot hinuon kamasinupakon sa Ginoo si Haring Ahaz. Naghalad siya ngadto sa mga dios sa Damascus nga mipildi kaniya. Kay miingon siya, “Gitabangan niini nga mga dios ang mga hari sa Aram. Busa maghalad usab ako kanila aron tabangan usab nila ako.” Apan mao kini ang nakapalaglag kaniya ug sa Israel. Gipanguha ni Ahaz ang mga kagamitan sa templo sa Dios ug gipangdugmok. Gisirad-an niya ang mga pultahan templo, ug nagpatukod siyag mga halaran sa matag eskina sa Jerusalem. Nagpatukod usab siyag mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa tanan nga lungsod sa Juda, aron didto maghalad alang sa uban nga mga dios. Ug nakapasuko kini pag-ayo sa Ginoo, ang Dios sa iyang mga katigulangan. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Ahaz ug sa iyang mga binuhatan, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel. Sa pagkamatay ni Ahaz, gilubong siya sa siyudad sa Jerusalem, apan dili sa lubnganan sa mga hari sa Israel. Ug si Hezekia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Hezekia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Abia nga anak ni Zacarias. Gihimo ni Hezekia ang maayo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni David nga iyang katigulangan. Sa unang bulan sa unang tuig sa iyang paghari, gipaablihan niya pag-usab ang mga pultahan sa templo sa Ginoo ug gipaayo kini. Gipatawag niya ang mga pari ug ang mga Levita ug gipatigom sa hawanan sa sidlakang bahin sa templo. Miingon siya kanila, “Pamatia ninyo ako, kamong mga kaliwat ni Levi. Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon karon, ug hinloi usab ninyo ang templo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Kuhaa ninyo sa templo ang tanang mga butang nga mahugaw. Wala magmatinumanon ang atong mga katigulangan. Daotan ang ilang gihimo atubangan sa Ginoo nga atong Dios ug gitalikdan nila siya. Gisalikway nila ang templo nga puloy-anan sa Ginoo, ug mibiya sila kaniya. Gisirad-an nila ang mga pultahan sa balkonahe sa templo ug gipalong ang mga suga. Wala na sila magsunog ug insenso o maghalad ug mga halad nga sinunog sa templo sa Dios sa Israel. Busa nasuko ang Ginoo sa Juda ug sa Jerusalem. Ug tungod sa silot nga iyang gipahamtang kanato, gikahadlokan ug gitamay kita sa mga tawo sama sa inyong nakita karon. Nangamatay ang atong mga katigulangan sa gira, ug gipangbihag ang atong mga asawa ug mga kabataan. Apan karon, buot ko nga maghimo ug kasabotan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, aron mawala ang iyang labihan nga kasuko kanato. Busa mga hinigugma ko, ayaw na kamo pagpasagad, kay kamo ang gipili sa Ginoo nga motindog sa iyang presensya, sa pag-alagad, ug sa paghalad. ” Busa nagsugod na dayon sa pagtrabaho ang mosunod nga mga Levita: Sa pamilya ni Kohat: si Mahat nga anak ni Amasai ug si Joel nga anak ni Azaria. Sa pamilya ni Merari: si Kish nga anak ni Abdi ug si Azaria nga anak ni Jehalelel. Sa pamilya ni Gershon: si Joa nga anak ni Zima ug si Eden nga anak ni Joa. Sa mga kaliwat ni Elizafan: si Shimri ug si Jeil. Sa mga kaliwat ni Asaf: si Zacarias ug si Matania. Sa mga kaliwat ni Heman: si Jehiel ug si Shimei. Sa mga kaliwat ni Jedutun: si Shemaya ug si Uziel. Gitigom nila ang ilang isigka-Levita ug nanghinlo sila sa ilang kaugalingon. Unya gihinloan nila ang templo sa Ginoo sumala sa gimando sa hari, subay sa giingon sa Ginoo. Nanulod ang mga pari sa templo sa paghinlo niini. Gipagawas nila ngadto sa hawanan sa templo ang tanan nga ilang nakita nga kagamitan nga giisip nga mahugaw. Ug gikuha kini sa mga Levita ug gidala sa yuta sa Kidron. Nagsugod sila sa paghinlo sa templo sa unang adlaw sa unang bulan, ug sa ikawalo ka adlaw nakaabot sila sa balkonahe sa templo sa Ginoo. Gipadayon nila ang paghinlo sa templo sa sulod sa lain pa gayod nga walo ka adlaw. Ug nahuman nila ang pagpanghinlo sa ika-16 nga adlaw sa mao gihapon nga bulan. Pagkahuman, nangadto sila kang Haring Hezekia ug miingon, “Mahal nga Hari, nahinloan na namo ang tibuok templo sa Ginoo, apil ang halaran nga sunoganan sa halad nga sinunog ug ang tanang kagamitan niini, ug ang lamisa nga butanganan sa pan nga ginahalad matag adlaw ug ang tanan usab nga kagamitan niini. Nahinloan na usab namo ug naandam ang tanang kagamitan nga gisalikway ni Haring Ahaz sa mga panahon nga wala siya magmatinumanon sa Dios. Atua na kini karon sa atubangan sa halaran sa Ginoo.” Sayo sa pagkasunod nga adlaw, gitigom ni Haring Hezekia ang mga opisyal sa lungsod ug nangadto sila sa templo sa Ginoo. Nagdala silag pito ka torong baka, pito ka hamtong nga laking karnero, pito ka nating karnero, ug pito ka laking kanding ingon nga halad sa paghinlo sa ilang gingharian, sa templo, ug sa Juda. Unya gisugo ni Haring Hezekia ang mga pari nga mga kaliwat ni Aaron sa paghalad niadto sa halaran sa Ginoo. Busa giihaw sa mga pari ang mga torong baka ug gisablig ang dugo niini sa halaran. Sunod, giihaw nila ang mga laking karnero ug gisablig usab ang dugo niini sa halaran. Unya ang mga batan-ong karnero na usab ang giihaw ug gisablig ang dugo niini sa halaran. Ang mga kanding nga halad alang sa paghinlo gidala nila sa hari ug sa mga tawo nga mipatong sa ilang mga kamot niini. Unya giihaw sa mga pari ang mga kanding ug gibubo ang dugo niini sa halaran ingon nga halad sa paghinlo aron mahinloan ang sala sa tanang mga Israelinhon, kay nagsugo ang hari nga maghalad ug mga halad nga sinunog ug mga halad sa paghinlo alang sa tanang Israelinhon. Unya gibutang ni Hezekia ang mga Levita sa templo sa Ginoo nga nagdala ug mga simbal, harpa, ug mga lira. Kini sumala sa mando sa Ginoo kang Haring David pinaagi kang Gad nga propeta ni David ug kang Propeta Natan. Mipahimutang ang mga Levita nga nagdala sa mga instrumento ni Haring David, ug ang mga pari nga nagdala sa mga trumpeta. Unya nagmando si Hezekia nga ihalad sa halaran ang mga halad nga sinunog. Sa pagsugod sa paghalad, nagsugod usab sa pag-awit ang mga tawo ngadto sa Ginoo, nga dinuyogan sa mga trumpeta ug uban pa nga mga instrumento ni David nga hari sa Israel. Misimba ang tibuok katilingban sa Ginoo samtang nagaawit ang mga mag-aawit ug nagatukar ang mga tigtrumpeta. Nagpadayon kini hangtod nahuman ang paghalad sa tanan nga halad nga sinunog. Pagkahuman sa paghalad, nangluhod si Haring Hezekia ug ang tanan nga kauban niya ug misimba sa Ginoo. Gimandoan ni Haring Hezekia ug sa iyang mga opisyal ang mga Levita nga modayeg sa Ginoo pinaagi sa mga awit ni Haring David ug ni Asaf nga propeta. Busa malipayon sila nga nagaawit ug mga awit sa pagdayeg samtang nangluhod sila sa pagsimba sa Dios. Unya miingon si Hezekia, “Karon nga nahalad na ninyo ang inyong kaugalingon ngadto sa Ginoo, dali kamo ug dad-a ngadto sa templo sa Ginoo ang inyong mga halad ug ang mga halad sa pagpasalamat.” Busa nagdala ang mga tawo niini nga mga halad ngadto sa templo sa Ginoo, ug ang uban kinabubut-on nga nagdalag mga halad nga sinunog. Mao kini ang gidaghanon sa mga halad nga sinunog nga gidala sa mga tawo: 70 ka torong baka, 100 ka laking karnero, ug 200 ka nating karnero. Nagdala usab silag 600 ka torong baka ug 3,000 ka karnero ug kanding. Apan diotay ra ang mga pari nga moihaw sa mga hayop nga ihalad, busa mitabang kanila ang ilang mga paryente nga mga Levita hangtod nga nahuman ang trabaho, ug hangtod nga nakapanghinlo na sa ilang kaugalingon ang uban pa nga mga pari. Kay mas nagmatinumanon pa man ang mga Levita sa paghinlo sa ilang kaugalingon kaysa mga pari. Daghan kaayo ang mga halad nga gisunog, apil na niini ang mga tambok sa mga hayop nga gihalad alang sa maayong relasyon, ug mga halad nga ilimnon nga gihalad uban sa mga halad nga sinunog. Niining paagiha, nabalik pag-usab ang mga buluhaton sa templo sa Ginoo. Nalipay pag-ayo si Hezekia ug ang mga tawo tungod kay pinaagi sa tabang sa Dios dali ra nilang nahimo kining tanan. Unya, nagpadala si Hezekia ug mensahe ngadto sa tanang katawhan sa Israel ug Juda, apil na ang katawhan sa Efraim ug Manase. Giimbitar niya sila sa pag-adto sa templo sa Ginoo sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel sa pagpasidungog sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Nakahukom si Haring Hezekia ug ang iyang mga opisyal, ug ang tibuok katilingban sa Jerusalem, nga saulogon ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa ikaduha nga bulan. Wala sila makasaulog sa maong pista sa unang bulan, tungod kay pipila ra ang mga pari nga nakapanghinlo sa ilang kaugalingon, ug wala pa magkatigom ang mga tawo sa Jerusalem. Nagustohan sa hari ug sa tibuok katilingban ang plano sa pagsaulog sa pista, busa nagpadala silag pahibalo sa tibuok Israel, gikan sa Beersheba paingon sa Dan, nga kinahanglan mangadto ang tanan sa Jerusalem sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel alang sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Sa nangaging mga selebrasyon, gamay ra ang nanambong, sukwahi sa kasugoan nga nagaingon nga kinahanglan manambong ang tanan. Sa mando sa hari, nanglakaw ang mga mensahero sa tibuok Israel ug Juda dala ang mga sulat gikan sa hari ug sa iyang mga opisyal. Mao kini ang giingon sa sulat: “Katawhan sa Israel, karon nga nakalingkawas kamo sa kamot sa mga hari sa Asiria, panahon na nga mamalik kamo sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan nga sila si Abraham, Isaac, ug Jacob, aron mobalik usab siya kaninyo. Ayaw kamo pagsunod sa inyong mga katigulangan ug mga paryente nga wala magmatinumanon sa Ginoo nga ilang Dios, ug tungod niini gihimo sila sa Ginoo nga kahadlokan sama sa inyo nang nakita. Ayaw kamo pagpagahi sa inyong ulo sama sa inyong mga katigulangan, kondili pagpasakop hinuon kamo sa Ginoo. Pangadto kamo sa templo nga iyang gipakabalaan sa walay kataposan, ug pag-alagad kamo sa Ginoo nga inyong Dios, aron mawala ang iyang labihan nga kasuko kaninyo. Kay kon mamalik kamo sa Ginoo, kaloy-an ang inyong mga kabataan ug mga kaparyentehan sa mga nagbihag kanila, ug pabalikon sila niini nga yuta. Kay mabalak-on ug maloloy-on ang Ginoo nga inyong Dios. Dili gayod siya motalikod kaninyo kon mobalik kamo kaniya.” Gitagsa-tagsa pag-adto sa mga mensahero ang mga lungsod sa tibuok nga Efraim ug Manase, hangtod sa Zebulun, apan gikataw-an lang sila ug gibugalbugalan sa mga tawo. Apan adunay pipila gikan sa Asher, Manase, ug Zebulun nga nagpaubos sa ilang kaugalingon ug nangadto sa Jerusalem. Gitugotan usab sa Ginoo nga magkahiusa ang mga taga-Juda sa pagtuman sa mando sa hari ug sa mga opisyal, subay sa sugo sa Ginoo. Busa sa ikaduha nga bulan, daghan kaayong mga tawo ang nagtigom sa Jerusalem sa pagsaulog sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. Gipanguha nila ang mga halaran sa mga dios-dios sa Jerusalem, apil ang mga halaran nga sunoganan sa insenso, ug gilabay nila kining tanan sa yuta sa Kidron. Sa ika-14 nga adlaw sa ikaduhang bulan, giihaw sa mga tawo ang ilang mga karnero alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Naulaw ang mga pari ug mga Levita nga mahugaw, busa nanghinlo sila sa ilang kaugalingon ug naghalad ug mga halad nga sinunog didto sa templo sa Ginoo. Unya mipahimutang sila sa ilang mga pwesto sa templo, sumala sa tulumanon sa Kasugoan ni Moises nga alagad sa Dios. Gisablig dayon sa mga pari didto sa halaran ang dugo nga gidala sa mga Levita ngadto kanila. Tungod kay kadaghanan sa mga tawo didto wala makapanghinlo sa ilang kaugalingon, ang mga Levita mao ang nagaihaw sa ilang mga karnero alang kanila aron mahimo silang hinlo alang sa Ginoo. Kadaghanan niadtong nangadto nga mga taga-Efraim, Manase, Isacar, ug Zebulun wala makapanghinlo sa ilang kaugalingon. Apan nangaon gihapon sila sa gihalad alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel, bisan ug supak kini sa kasugoan tungod kay nagaampo si Haring Hezekia alang kanila. Miingon siya, “ Ginoo, hinaut nga sa imong kaayo pasayloon mo ang matag tawo nga nagahandom gayod sa pagdangop kanimo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, bisan pa ug dili siya hinlo basi sa mga tulumanon sa templo.” Gidungog sa Ginoo si Hezekia ug gipasaylo niya sila. Sulod sa pito ka adlaw, ang mga Israelinhon nga didto sa Jerusalem nagsaulog sa Pista sa Pan nga Walay Patubo uban sa dakong kalipay. Adlaw-adlaw nagaawit ang mga Levita ug ang mga pari ug mga pagdayeg ngadto sa Ginoo, dinuyogan sa kusog nga tingog sa mga instrumento nga gigamit sa pagdayeg sa Ginoo. Gidasig ni Haring Hezekia ang tanang Levita sa gipakita nilang kahanas sa ilang trabaho sa pag-alagad sa Ginoo. Busa nagpadayon ang ilang pagsaulog sulod sa pito ka adlaw. Gikaon nila ang ilang bahin sa mga halad, ug naghalad silag mga halad alang sa maayong relasyon, ug nagdayeg sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Unya nagdesisyon ang tibuok katawhan nga padayonon ang pagsaulog sa lain pang pito ka adlaw. Busa nagsaulog sila sulod sa lain pang pito ka adlaw uban ang dakong kalipay. Mihatag si Haring Hezekia sa mga tawo ug 1,000 ka torong baka ug 7,000 ka karnero ug kanding. Mihatag usab ang mga opisyal ug 1,000 ka torong baka ug 10,000 ka karnero ug kanding. Sa laing bahin, daghan pa usab nga mga pari ang nanghinlo sa ilang kaugalingon. Nagsadya ang tibuok katilingban sa Juda, ang mga pari, ang mga Levita, ug ang tanang gikan sa Israel, apil ang mga langyaw nga nagapuyo sa Israel ug Juda. Labihan gayod kasadya sa Jerusalem. Walay sama niini nga nahitabo sa Jerusalem sukad sa panahon nga si Solomon, nga anak ni David, ang hari sa Israel. Unya mitindog ang mga pari ug ang mga Levita ug gibendisyonan nila ang katawhan. Ug gidungog kini sa Dios sa iyang balaan nga puloy-anan sa langit. Pagkahuman sa pista, nangadto ang mga Israelinhon nga nanambong niini didto sa mga lungsod sa Juda, ug gipangdugmok nila ang handomanan nga mga bato ug gipangputol ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipangguba nila ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa tibuok Juda, Benjamin, Efraim, ug Manase. Pagkahuman nilag guba sa tanan, namauli sila sa ilang mga lungsod ug yuta. Gigrupo-grupo ni Haring Hezekia ang mga pari ug ang mga Levita basi sa tagsa-tagsa nila ka buluhaton—sa paghalad sa mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon, sa pag-alagad sa templo sa Ginoo, sa pagpasalamat, ug sa pag-awit ug mga pagdayeg diha sa mga pultahan sa templo. Gihatag ni Haring Hezekia ang pipila sa iyang kaugalingong mga hayop alang sa mga halad nga sinunog nga ginahalad buntag ug gabii, ug alang usab sa mga Adlaw nga Igpapahulay, sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug sa uban pang mga pista, sumala sa nahisulat sa kasugoan sa Ginoo. Gimandoan usab niya ang mga taga-Jerusalem sa paghatag sa bahin sa mga pari ug sa mga Levita, aron ikahatag nila ang ilang tibuok panahon sa pag-alagad sa kasugoan sa Ginoo. Sa dihang napahibalo na kini ngadto sa mga tawo, malipayon nga nanghatag ang mga Israelinhon sa unang abot sa ilang trigo, bino, lana, dugos, ug sa uban pang abot sa yuta. Gihatag nila ang ikapulo sa tanan nilang abot. Ang mga taga-Israel nga namalhin sa Juda, ug ang mga taga-Juda mismo, nanghatag usab sa ikapulo sa ilang mga baka, karnero ug kanding, ug sa ikapulo sa mga butang nga ilang gigahin ngadto sa Ginoo nga ilang Dios, ug ila kining gitapok. Nagsugod sila sa pagtapok niini sa ikatulo nga bulan, ug nahuman sa ikapito ka bulan. Sa dihang nakita ni Hezekia ug sa iyang mga opisyal ang dagkong mga tapok, gidayeg nila ang Ginoo ug ang iyang katawhan nga mga Israelinhon. Gipangutana ni Haring Hezekia ang mga pari ug ang mga Levita mahitungod sa tinapok nga mga halad. Mitubag si Azaria, ang pangulong pari nga kaliwat ni Zadok, “Sukad sa pagsugod ug dala sa mga tawo sa ilang mga halad sa templo sa Ginoo abunda na ang among pagkaon ug daghan pa ang sobra, tungod kay gipanalanginan sa Ginoo ang iyang katawhan.” Unya nagmando si Haring Hezekia nga maghimo ug mga bodega sa templo sa Ginoo, ug natuman kini. Ug matinumanon nga gidala didto sa mga tawo ang ilang mga halad, mga ikapulo, ug ang mga butang nga gigahin nila ngadto sa Ginoo. Si Konanias nga usa ka Levita mao ang gitugyanan niini nga mga butang, ug ang iyang katabang mao ang iyang igsoon nga lalaki nga si Shimei. Mitabang usab kanila ingon nga mga tigdumala sila si Jehiel, Azazia, Nahat, Asahel, Jerimot, Jozabad, Eliel, Ismakia, Mahat, ug Benaya. Gipili sila ni Haring Hezekia ug ni Azaria nga pangulong opisyal sa templo sa Dios. Si Kore nga anak ni Imna nga Levita, nga guwardya sa sidlakan nga pultahan sa templo, mao ang gitugyanan sa kinabubut-on nga mga halad ngadto sa Dios, ug sa mga butang nga gigahin ngadto sa Ginoo, ug sa pag-apod-apod niini. Ang iyang matinumanon nga mga katabang mao sila si Eden, Miniamin, Jeshua, Shemaya, Amaria, ug Shecania. Giapod-apod nila ang mga halad ngadto sa mga pari sumala sa ilang grupo ug katungdanan, bata man sila o tigulang. Gipanghatagan usab nila ang mga kalalakin-an nga nagaedad ug tulo ka tuig pataas ug nalista sa listahan sa mga kaliwat, nga nagaadto sa templo sa paghimo sa ilang adlaw-adlaw nga buluhaton sumala sa ilang grupo ug katungdanan. Gipanghatagan usab nila sa ilang bahin ang mga pari nga nalista sa listahan sa mga kaliwat, ug ang mga Levita nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas nga nalista sumala sa ilang grupo ug katungdanan. Gipanghatagan usab ang mga pamilya sa mga Levita—ang ilang mga asawa, mga anak, apil ang ilang gagmayng mga kabataan, nga nalista sa listahan sa mga kaliwat kay nagmatinumanon man sila sa paghinlo sa ilang kaugalingon. Ug alang usab sa mga pari nga kaliwat ni Aaron nga nagpuyo sa mga uma sa palibot nga mga lungsod, may mga tawo nga gitugyanan sa pag-apod-apod sa ilang bahin ug sa bahin sa tanang Levita nga nalista sa listahan sa ilang kaliwat. Mao kini ang gihimo ni Haring Hezekia sa tibuok Juda. Gibuhat niya ang maayo ug husto, ug nagmatinumanon siya atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Nagmalampuson siya, tungod kay sa tanan niyang gibuhat alang sa templo sa Dios ug sa pagtuman sa kasugoan ug balaod, midangop siya sa iyang Dios sa tibuok niyang kasingkasing. Human mahimo ni Hezekia sa tumang kakugi ang iyang mga buluhaton, gisulong ni Senakerib nga hari sa Asiria ang Juda. Gilibotan niya ug sa iyang mga sundalo ang pinarilan nga mga lungsod sa tinguha nga mailog niya kini alang sa iyang kaugalingon. Sa dihang nakita ni Hezekia nga apil ang Jerusalem sulongon ni Senakerib, nakigsulti siya sa iyang mga opisyal ug sa mga pangulo sa iyang mga sundalo. Nakadesisyon sila nga paundangon ang pagtubod sa tubig sa mga tuboran paingon sa gawas sa siyudad. Busa nagtigom silag daghan kaayong mga tawo ug gisampongan nila ang mga tuboran ug sapa-sapa nga nagadagayday sa kayutaan sa maong dapit. Kay matod nila, “Nganong tugotan ta man nga makakaplag ug daghang tubig ang mga taga-Asiria inig-abot nila dinhi?” Unya gipalig-on pa pag-ayo ni Hezekia ang iyang mga depensa pinaagi sa pagpaayo sa mga paril ug sa pagpatukod ug mga tore. Gipadoblehan pa gayod niya ug paril ang siyudad, ug gilig-on ang mubong bahin sa Lungsod ni David. Nagpahimo usab siyag daghang mga hinagiban ug mga taming. Nagbutang siyag mga komander nga modumala sa mga tawo, ug gipatigom niya sila sa plasa, sa may pultahan sa siyudad. Unya gidasig niya ang katawhan pinaagi niini nga mga pulong, “Pagmalig-on kamo ug pagmaisogon. Ayaw kamo kahadlok ni kaluya tungod sa hari sa Asiria o sa iyang daghang mga sundalo. Kay may mas gamhanan pa kay kaniya nga nagauban kanato. Mga tawo lang ang iyang kauban. Apan ang Ginoo nga atong Dios mao ang atong kauban. Siya ang motabang kanato ug makig-away alang kanato.” Nadasig ang mga tawo sa gisulti ni Hezekia nga hari sa Juda. Samtang gilibotan ni Haring Senakerib ug sa iyang mga sundalo ang lungsod sa Lakish, gipadala niya ang iyang mga opisyal ngadto sa Jerusalem sa pagsulti kang Haring Hezekia ug sa mga katawhan niini nga mensahe: “Mao kini ang giingon ni Senakerib nga hari sa Asiria: Unsa may inyong gisaligan nga nagapabilin pa man gihapon kamo sa Jerusalem bisag gilibotan na kamo? Miingon si Hezekia kaninyo nga luwason kamo sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa kamot sa hari sa Asiria. Apan gilingla lang niya kamo, kay kon magpabilin kamo sa Jerusalem, mangamatay kamo sa kagutom ug sa kauhaw. Dili ba nga si Hezekia man mismo ang nagpaguba sa mga simbahanan sa Ginoo sa habog nga mga dapit ug mga halaran? Dili ba nga miingon siya kaninyong mga lumulupyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda nga, ‘Sa usa lang kamo ka halaran magsimba ug magsunog ug mga halad?’ “Nahibalo kamo kon unsay gihimo ko ug sa akong mga katigulangan ngadto sa mga katawhan sa ubang mga nasod. Naluwas ba sila sa ilang mga dios gikan sa akong mga kamot? Kinsa sa mga dios niining mga nasod nga gipanglaglag sa hingpit sa akong mga katigulangan ang nakaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot? Makaluwas ba ang inyong dios kaninyo gikan kanako? Ayaw kamo pagpalingla o pagpatunto kang Hezekia. Ayaw kamo pagtuo kaniya. Wala gayoy dios sa bisan unsa nga nasod o gingharian nga nakaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot o sa kamot sa akong mga katigulangan. Ang inyong Dios pa kaha?” Daghan pa gayong gidugang nga daotang mga pulong ang mga opisyal ni Senakerib batok sa Ginoong Dios ug sa iyang alagad nga si Haring Hezekia. Nagpadala usab si Haring Senakerib ug mga sulat sa pagbiaybiay sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Mao kini ang iyang sulat: “Sama nga ang mga dios sa uban nga mga nasod wala makaluwas sa ilang katawhan gikan sa akong mga kamot, ang dios ni Hezekia dili usab makaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot.” Gikusog kini pagsulti sa mga opisyal ni Senakerib sa pinulongang Hebreo aron hadlokon ug lisangon ang mga lumulupyo sa Jerusalem nga didto sa paril, ug aron dali nilang mailog ang siyudad. Sa ilang paghisgot bahin sa Dios sa Jerusalem, daw gipakasama lang nila siya sa mga dios sa ubang nasod nga hinimo lang sa tawo. Busa tungod niini, nagaampo si Haring Hezekia ug si Propeta Isaias nga anak ni Amos ngadto sa Dios sa langit. Unya nagpadala ang Ginoo ug anghel nga milaglag sa maisog nga mga sundalo, mga komander, ug mga opisyal sa kampo sa hari sa Asiria. Busa mipauli si Haring Senakerib nga naulawan. Ug sa pagsulod niya sa templo sa iyang dios, gipatay siya sa pipila sa kaugalingon niyang mga anak pinaagi sa espada. Giluwas sa Ginoo si Hezekia ug ang katawhan sa Jerusalem gikan sa kamot ni Senakerib nga hari sa Asiria ug sa kamot sa uban pang mga kaaway, ug gihatagan niya silag kalinaw sa ilang palibot. Daghan ang nagdalag mga halad ngadto sa Jerusalem alang sa Ginoo. Nagdala usab silag mga mahalon nga mga gasa alang kang Haring Hezekia. Sukad niadto, gitahod na si Hezekia sa tanang nasod. Unya nagsakit ug grabe si Hezekia ug daw mamatay na siya. Nagaampo siya sa Ginoo, ug gitubag siya sa Ginoo pinaagi sa usa ka ilhanan. Apan nahimong mapasigarbohon si Hezekia ug wala niya hatagig bili ang kaayo nga gipakita sa Ginoo kaniya. Busa nasuko ang Ginoo kaniya ug sa mga katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Apan naghinulsol si Hezekia ug nagpaubos, ingon man ang katawhan sa Jerusalem. Busa wala ipatagamtam sa Ginoo ang iyang kasuko kanila samtang buhi pa si Hezekia. Nahimong hilabihan kaadunahan ug kabantugan si Hezekia. Nagpahimo siyag mga bodega alang sa iyang mga pilak, bulawan, mahalong mga bato, pahumot, taming, ug uban pang bililhon nga mga butang. Nagpahimo usab siyag mga bodega alang sa iyang mga abot nga trigo, bino, ug lana. Gawas pa niini, nagpahimo usab siyag mga toril alang sa iyang mga kahayopan, kay labihan gayod kadaghan ang iyang mga kahayopan. Nagpatukod usab siyag mga lungsod, tungod kay gihatagan siya sa Ginoo ug daghang katigayonan. Si Hezekia ang nagsugo nga sampongan ang agianan sa tubig sa ibabaw nga tuboran sa Gihon, ug gipadagayday kini ngadto sa kasadpang bahin sa Lungsod ni David. Nagmalampuson si Hezekia sa tanan nga iyang gihimo. Apan sa dihang miabot ang mga opisyal gikan sa Babilonia aron pagsusi bahin sa katingalahang mga panghitabo sa Juda, gipasagdan siya sa Dios, aron sulayan kon unsa gayod ang anaa sa iyang kasingkasing. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Hezekia ug sa iyang gihimo ingon nga matinud-anon nga alagad sa Ginoo, nahisulat sa Panan-awon ni Propeta Isaias nga anak ni Amos, nga nalakip sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel. Sa pagkamatay ni Hezekia, gilubong siya sa ibabaw nga bahin sa lubnganan sa mga kaliwat ni David. Gipasidunggan siya sa tanang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda sa pagkamatay niya. Ang iyang anak nga si Manase mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Manase ug 12 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 55 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Misunod siya sa mangil-ad nga mga buhat sa mga nasod nga gipaabog sa Ginoo sa mga Israelinhon. Gipatukod niya pag-usab ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit nga gipaguba kaniadto sa iyang amahan nga si Hezekia. Nagpahimo usab siyag mga halaran alang sa mga imahen ni Baal ug mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Mialagad siya ug misimba sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Nagpahimo pa siyag mga halaran sa templo sa Ginoo sa Jerusalem, nga sumala sa Ginoo mao ang dapit diin pasidunggan siya hangtod sa kahangtoran. Nagpahimo usab siya ug mga halaran sa duha ka hawanan sa templo sa Ginoo alang sa pagsimba sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Gihalad niya ang iyang mga anak sa kalayo didto sa Kapatagan sa Ben Hinom. Gibuhat usab niya ang mga buluhaton sa mga babaylan, manalagna, mamarang ug mga espiritista. Labihan gayod ang iyang pagpakasala atubangan sa Ginoo, ug nakapasuko kini sa Ginoo. Gibutang pa niya ang rebulto nga iyang gipahimo didto sa templo, nga giingon sa Ginoo ngadto kang David ug sa iyang anak nga si Solomon, “Pasidunggan ako sa walay kataposan dinhi niini nga templo ug sa Jerusalem, ang dapit nga akong gipili gikan sa tanang tribo sa Israel. Dili ko papahawaon ang katawhan sa Israel gikan niining yuta nga gihatag ko sa ilang mga katigulangan kon tumanon nila ang tanang mga kasugoan, tulumanon, ug lagda nga gihatag ko kanila pinaagi kang Moises.” Apan giaghat ni Manase ang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda sa paghimog daotan, ug ang ilang gihimo labaw pa kadaotan kaysa gihimo sa mga nasod nga gipanglaglag sa Ginoo sa mga Israelinhon. Gipahimangnoan sa Ginoo si Manase ug ang iyang katawhan, apan wala sila mamati kaniya. Busa gipasulong sa Ginoo ang mga komander sa kasundalohan sa Asiria ngadto kanila. Gibihag nila si Manase, gikaw-itan ang iyang ilong, gikadenahan ug bronsi, ug gidala sa Babilonia. Sa diha na siya sa kalisod, nagpaubos gayod siya sa iyang kaugalingon ug nagpakilooy sa Ginoo nga iyang Dios, nga Dios usab sa iyang mga katigulangan. Ug sa dihang nagaampo siya, gipamatian siya sa Ginoo. Natandog ang Ginoo sa iyang pagpakilooy. Busa gipabalik siya sa Ginoo didto sa Jerusalem ug sa iyang gingharian. Ug nakaamgo si Manase nga ang Ginoo mao lang ang Dios. Human niadto, gipatukod pag-usab ni Manase ang gawas nga paril sa Lungsod ni David, gikan sa kasadpang bahin sa yuta sa Gihon ngadto sa pultahan nga gitawag ug Isda, ug libot sa bungtod sa Ofel, diin gihimo niyang mas habog ang paril. Unya nagbutang siyag mga komander sa tanang pinarilan nga mga lungsod sa Juda. Gipakuha niya gikan sa templo sa Ginoo ang mga dios sa taga-laing nasod ug ang mga rebulto. Gipakuha usab niya ang mga halaran sa bungtod nga gitukoran sa templo ug ang mga halaran sa ubang bahin sa Jerusalem, ug gipanglabay kini sa gawas sa siyudad. Unya gipaayo niya ang halaran alang sa Ginoo, ug gihalaran ug mga halad alang sa maayong relasyon, ug mga halad sa pagpasalamat. Gimandoan niya ang mga lumulupyo sa Juda nga mag-alagad sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Naghalad gihapon ang mga tawo didto sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, apan gihalad na nila kini ngadto sa Ginoo nga ilang Dios. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Manase, apil ang iyang pag-ampo ngadto sa Dios ug ang gipanulti sa mga propeta kaniya sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Ang pag-ampo ni Manase ug ang tubag sa Ginoo kaniya, apil na ang tanan niyang sala ug pagsupak sa, nahisulat sa Libro sa mga Propeta. Nalista usab didto ang mga dapit nga gipatukoran niyag mga simbahan, mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, ug sa uban pa nga mga dios-dios, sa panahon nga wala pa siya magpaubos sa iyang kaugalingon ngadto sa Dios. Sa pagkamatay ni Manase, gilubong siya didto sa iyang palasyo. Ug si Amon nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Amon ug 22 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig. Daotan ang gihimo ni Amon atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo kaniadto ni Manase nga iyang amahan. Gisimba ug gihalaran niya ang mga dios-dios nga gipahimo ni Manase kaniadto. Ug sukwahi sa iyang amahan, wala siya magpaubos sa iyang kaugalingon atubangan sa Ginoo. Nagsige hinuon siyag pakasala. Miabot ang panahon nga nagplano ug daotan ang mga opisyal ni Amon batok kaniya, ug gipatay nila siya didto sa iyang palasyo. Apan gipamatay sa katawhan sa Juda ang tanan nga mipatay kang Haring Amon, ug gipuli nila si Josia nga iyang anak ingon nga hari. Nagaedad si Josia ug walo ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 31 ka tuig. Gihimo niya ang maayo atubangan sa Ginoo, ug misunod siya sa gibuhat sa iyang katigulangan nga si David. Gisunod gayod niya ang husto. Sa ikawalo nga tuig sa iyang paghari, samtang bata pa siya, nagsugod siya sa pagdangop sa Dios sa iyang katigulangan nga si David. Ug sa ika-12 nga tuig sa iyang paghari, gihinloan niya ang Juda ug Jerusalem pinaagi sa pagguba sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, sa mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, sa mga dios-dios ug mga rebulto. Gipaguba usab niya ang mga halaran sa mga imahen ni Baal ug ang mga halaran nga sunoganan sa insenso sa ibabaw niini. Gipangdugmok niya ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, ang mga dios-dios ug ang mga rebulto, ug unya gikatag niya kini didto sa mga lubnganan sa mga tawo nga naghalad ngadto kanila. Gipasunog usab niya ang mga bukog sa mga pari niini nga mga dios-dios didto sa ilang mga halaran. Niining paagiha, gihinloan niya ang Juda ug ang Jerusalem. Mao usab kini ang gihimo niya sa mga lungsod sa Manase, Efraim, Simeon, ug sa Naftali, apil sa mga guba nga mga lungsod libot niini. Gipaguba niya ang mga halaran ug ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, ug gipadugmok pag-ayo ang mga dios-dios ug ang mga halaran nga sunoganan sa insenso. Human niyag himo niini sa tibuok Israel, mipauli siya sa Jerusalem. Sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josia, human niya mahinloi ang yuta ug ang templo, nagdesisyon siya sa pagpaayo sa templo sa Ginoo nga iyang Dios. Gitugyan niya ang maong trabaho ngadto sa iyang sekretaryo nga si Shafan nga anak ni Azalia, sa gobernador sa Juda nga si Maasea, ug sa nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian nga si Joa nga anak ni Joahaz. Nangadto kini sila kang Hilkia, ang pangulong pari, sa paghatag kaniya sa kuwarta nga gidala sa mga tawo sa templo sa Dios. Kining kuwartaha gikolekta sa mga Levita nga nagbantay sa pultahan sa templo gikan sa mga katawhan sa Manase, Efraim, ug sa tibuok Israel, ug sa mga katawhan sa Juda ug Benjamin, apil na sa Jerusalem. Gihatag ang kuwarta ngadto sa mga tawo nga gitugyanan sa pagdumala sa pag-ayo sa templo sa Ginoo, ug gigamit nila kini sa pagsuhol sa mga trabahante. Mihatag usab silag kuwarta sa mga karpentero ug mason aron ipalit ug mga bato nga tiniltilan ug mga kahoy alang sa sablayan sa templo nga gipasagdan lang sa mga hari sa Juda nga maguba. Samtang ginakuha nila ang kuwarta nga nakolekta sa templo sa Ginoo, nakita ni Hilkia nga pari ang Libro sa Kasugoan sa Ginoo nga gihatag ngadto sa mga Israelinhon pinaagi kang Moises. Gibalita niya kang Shafan, nga sekretaryo sa hari, nga nakita niya ang Libro sa Kasugoan didto sa templo sa Ginoo, ug gihatag niya kini kang Shafan. Gidala kini ni Shafan ngadto sa hari ug miingon, “Gihimo sa mga opisyal ang tanan nga gipahimo mo kanila. Gihurot na nilag kuha ang kuwarta didto sa templo sa Ginoo ug gihatag ngadto sa mga tinugyanan sa pag-ayo sa templo.” Mipadayon siya sa pag-ingon, “Gihatagan akog libro ni Hilkia nga pari.” Ug gibasa niya kini ngadto sa hari. Pagkadungog sa hari sa nahisulat sa Kasugoan, gigisi niya ang iyang bisti sa kasubo. Gimandoan dayon niya sila si Hilkia, si Ahikam nga anak ni Shafan, si Abdon nga anak ni Micas, si Shafan nga sekretaryo, ug si Asaya nga iyang personal nga alagad: “Pangutana kamo sa Ginoo alang kanako ug alang sa nahibilin nga katawhan sa Israel ug Juda bahin sa nahisulat niining libro nga nakit-an. Nasuko pag-ayo ang Ginoo kanato tungod kay wala magtuman ang atong mga katigulangan sa pulong sa Ginoo. Wala gayod nila buhata ang tanang nahisulat dinhi niini nga libro.” Busa nangadto si Hilkia ug ang mga gisugo sa hari nga mag-uban kaniya kang Hulda nga usa ka propeta nga babaye sa pagpangutana kaniya. Kini si Hulda nagapuyo sa bag-o nga bahin sa Jerusalem ug asawa ni Shalum nga anak ni Tokhat ug apo ni Hasra. Si Shalum mao ang tig-atiman sa mga bisti didto sa templo. Ipahamtang ko gayod ang akong kasuko niining dapita ug dili kini mapugngan, kay gisalikway ako sa akong katawhan ug nagsimba sila sa uban nga mga dios. Gipalagot gayod nila ako sa ilang mga gihimo. ’ “Apan sultihi ninyo ang hari sa Juda nga nagpadala kaninyo sa pagpangutana sa Ginoo. Mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel: ‘Tungod kay naghinulsol ka ug nagpaubos sa imong kaugalingon sa akong atubangan sa dihang nadungog mo ang akong giingon batok niini nga dapit ug sa mga lumulupyo niini, ug gigisi mo ang imong bisti ug mihilak ka sa akong atubangan, gidungog ko ang imong pag-ampo. Busa samtang buhi ka pa, dili moabot ang kalaglagan nga ipadala ko niining dapita ug sa mga lumulupyo niini. Mamatay ka nga may kalinaw ug ilubong uban sa imong mga katigulangan.’ ” Ug gisulti nila sa hari ang tubag ni Hulda. Gipatawag ni Haring Josia ang tanang tigdumala sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Miadto siya sa templo sa Ginoo uban ang tanang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda—gikan sa labing dungganon hangtod sa labing ubos. Nanguban usab ang mga pari ug mga Levita. Gibasa ni Josia ngadto kanila ang tanang nahisulat sa Libro sa Kasabotan, nga nakit-an didto sa templo sa Ginoo. Unya mitindog si Josia sa iyang dapit tapad sa haligi, sa pagpaila sa iyang awtoridad, ug naghimog kasabotan sa presensya sa Ginoo nga mosunod siya sa Ginoo pinaagi sa pagtuman sa iyang mga sugo, pagtulon-an, ug tulumanon sa tibuok niyang kinabuhi. Ug misaad siya nga tumanon niya ang mga lagda sa kasabotan sa Dios nga nahisulat sa libro. Ug gipasaad usab niya ang katawhan sa Jerusalem ug Benjamin nga motuman sa kasabotan sa Dios. Busa mituman sila sa kasabotan sa Dios, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Unya gipakuha ni Josia ang tanang mangil-ad nga mga dios-dios sa tibuok Israel, ug gipaalagad ang mga tawo sa Ginoo nga ilang Dios. Ug hangtod sa kataposan sa iyang kinabuhi, gisunod gayod nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan, gisaulog ni Haring Josia sa Jerusalem ang Pista sa Paglabay sa Anghel sa pagpasidungog sa Ginoo. Nagaihaw sila alang niini nga pista. Gihatagan ni Josia ang mga pari sa ilang katungdanan sa templo sa Ginoo, ug gidasig niya sila sa ilang pag-alagad. Giingnan usab niya ang mga Levita nga mga magtutudlo sa Israel ug gigahin alang sa pag-alagad sa Ginoo nga, “Ipahimutang na ang balaan nga kahon sa templo nga gipatukod ni Solomon nga anak ni David. Dili na ninyo kini kinahanglang pas-an-pas-anon. Gamita ninyo ang inyong panahon sa pag-alagad sa Ginoo nga inyong Dios ug sa iyang katawhan nga mga Israelinhon. Himoa ninyo ang inyong mga katungdanan basi sa grupo sa inyong mga pamilya, sumala sa nahisulat nga mga tulumanon ni David nga hari sa Israel, ug sa iyang anak nga si Solomon. Barog kamo sa inyong mga pwesto sa templo ug tabangi ninyo sa ilang paghalad ang mga pamilya sa inyong isigka-Israelinhon nga gitugyan kaninyo. Ihawa ninyo ang mga ihawonon alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel, panghinlo kamo sa inyong kaugalingon, ug pangandam sa pag-alagad sa inyong mga katagilungsod. Sunda ninyo ang mga sugo nga gihatag sa Ginoo kaninyo pinaagi kang Moises.” Gikan sa iyang kaugalingong kahayopan mihatag si Josia ug 30,000 ka mga karnero ug kanding, ug 3,000 ka mga baka, alang sa halad sa mga tawo sa panahon sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Kinabubut-on usab nga mihatag ang mga opisyal ni Josia ngadto sa mga tawo, mga pari, ug mga Levita. Ang mga tigdumala sa templo nga sila si Hilkia, Zacarias, ug Jehiel, mihatag sa ilang kaubang mga pari ug 2,600 ka mga karnero ug kanding, ug 300 ka mga baka ingon nga halad sa pista. Ang mga pangulo sa mga Levita nga sila si Konanias, ang iyang mga igsoon nga sila si Shemaya ug Netanel, si Hashabia, Jeil, ug Jozabad mihatag sa ilang kaubang nga mga Levita ug 5,000 ka mga karnero ug kanding, ug 500 ka mga baka ingon nga halad sa pista. Sa dihang andam na ang tanan alang sa pista, mipahimutang sa ilang mga pwesto ang mga pari ug mga Levita sa templo, sumala sa sugo sa hari. Giihaw sa mga Levita ang mga karnero ug mga kanding, ug gihatag ang dugo ngadto sa mga pari. Gisablig kini sa mga pari sa halaran samtang gipanitan sa mga Levita ang mga hayop. Unya giapod-apod nila ngadto sa mga tawo, basi sa mga grupo sa ilang pamilya, ang mga halad nga sinunog aron ihalad ngadto sa Ginoo, sumala sa nahisulat sa Libro ni Moises. Mao usab ang gihimo nila sa mga baka. Unya gilitson nila ang mga hayop nga alang sa pista, sumala sa nahisulat sa kasugoan, ug gilat-an ang balaan nga mga halad diha sa mga kolon, mga kaldero, ug mga kawa, ug giapod-apod dayon ngadto sa mga tawo. Pagkahuman, nagaandam ang mga Levita ug pagkaon alang sa ilang kaugalingon ug sa mga pari, tungod kay hangtod gabii nga naghalad sa mga halad nga sinunog ug sa mga tambok sa hayop ang mga pari nga kaliwat ni Aaron. Ang mga musikero nga mga kaliwat ni Asaf didto sa ilang pwesto sa templo, sumala sa tulumanon nga gihatag nila ni David, Asaf, Heman, ug Jedutun nga propeta sa hari. Wala na mobiya sa ilang pwesto ang mga magbalantay sa pultahan kay giandaman silag pagkaon sa ilang mga paryente nga mga Levita. Nahuman niadtong adlawa ang pagpangandam sa tanang seremonya alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel nga gisaulog alang sa Ginoo, ug ang paghalad sa mga halad nga sinunog sumala sa mando ni Haring Josia. Nagsaulog sulod sa pito ka adlaw ang mga Israelinhon nga nanambong niining maong pista ug sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. Sukad sa panahon ni Samuel nga propeta, wala masaulog ug sama niini ang Pista sa Paglabay sa Anghel. Wala gayoy usa sa nangaging mga hari sa Israel nga nakasaulog ug sama sa pagsaulog nga gihimo ni Haring Josia ug sa mga pari, mga Levita, mga lumulupyo sa Jerusalem, ug sa mga katawhan sa Juda ug Israel. Gisaulog kini nga pista sa ika-18 nga tuig sa paghari ni Josia. Pagkahuman niining gihimo ni Josia alang sa templo, gipangulohan ni Neco nga hari sa Ehipto ang iyang mga sundalo sa pagpakiggira didto sa Carkemish, sa may Suba sa Eufrates. Miadto didto si Josia ug ang iyang mga sundalo sa pagpakiggira kang Neco. Apan nagpadala si Neco ug mga mensahero ngadto kang Josia sa pag-ingon, “Wala kitay labot sa usag usa, Hari sa Juda! Dili ikaw ang akong kaaway karon kondili ang nasod nga nakiggira kanako. Miingon ang Dios kanako nga magdali ako sa pagsulong. Kauban ko ang Dios, busa ayaw siyag supaka, kay basig laglagon ka niya.” Apan wala mosibog si Josia. Nagpakaaron-ingnon hinuon siya aron makiggira kang Neco. Wala siya mamati sa pulong sa Dios nga gisulti pinaagi kang Neco. Miadto siya sa patag sa Megido ug nakiggira. Gipana si Haring Josia ug nasamdan siya. Miingon siya sa iyang mga opisyal, “Kuhaa ninyo ako dinhi, kay grabe kaayo ang akong samad.” Busa gikuha nila siya sa iyang karwahe ug gisakay sa laing karwahe ug gidala sa Jerusalem. Namatay siya didto ug gilubong sa lubnganan sa iyang mga katigulangan. Nagsubo alang kaniya ang tanang katawhan sa Juda ug Jerusalem. Naghimo si Jeremias ug mga awit sa pagbangotan alang kang Josia, ug hangtod karon giawit pa kini sa mga mag-aawit sa paghinumdom kaniya. Ang maong mga awit sa pagbangotan nahimo nang kabahin sa tradisyon sa Israel, ug nasulat kini sa Libro sa Mga Pagbangotan. Ang anak ni Josia nga si Jehoahaz maoy gipili sa mga tawo nga ipuli ingon nga hari sa Jerusalem. Nagaedad si Jehoahaz ug 23 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka bulan. Unya gipapahawa siya gikan sa iyang trono sa hari sa Ehipto nga si Neco, ug gipabayad ni Neco ang mga taga-Juda ug buhis nga 3,500 ka kilong pilak ug 35 ka kilong bulawan. Gibihag ni Neco si Jehoahaz ngadto sa Ehipto, ug gihimo niya nga hari sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda si Eliakim nga igsoon ni Jehoahaz. Giilisan niya ang ngalan ni Eliakim ug Jehoyakim. Nagaedad si Jehoyakim ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Gisulong siya ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug gikadenahan, ug gidala sa Babilonia. Gidala usab ni Nebucadnezar sa Babilonia ang uban nga mga kagamitan sa templo sa Ginoo ug gibutang sa iyang palasyo. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoyakim ug ang ngil-ad ug daotan nga mga butang nga iyang gihimo nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel ug Juda. Si Jehoyakin nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Nagaedad si Jehoyakin ug 18 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa tulo ka bulan ug napulo ka adlaw. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Sa unang bulan sa tuig, gipakuha ni Nebucadnezar si Jehoyakin ug gipadala sa Babilonia uban sa mga mahalong kabtangan gikan sa templo sa Ginoo, ug gihimo niyang hari sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda ang uyoan ni Jehoyakin nga si Zedekia. Nagaedad si Zedekia ug 21 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo nga iyang Dios ug wala siya magpaubos sa iyang kaugalingon kang Propeta Jeremias, nga tigsulti sa mensahe sa Ginoo. Mirebelde usab siya kang Haring Nebucadnezar, bisan ug gipapanumpa siya niini sa ngalan sa Dios nga magmatinud-anon siya kaniya. Gahi kaayog kasingkasing si Zedekia, ug nagdumili siya sa pagbalik sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gawas pa niana, ang tanang pangulo sa mga pari ug sa mga katawhan wala na magmatinumanon sa Dios. Gisunod nila ang daotan nga mga binuhatan sa uban nga mga nasod ug gipanamastamasan nila ang templo sa Ginoo, nga gipakabalaan sa Ginoo didto sa Jerusalem. Kanunayng nagpahimangno kanila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, pinaagi sa iyang mga propeta, tungod kay nalooy siya kanila ug sa iyang templo. Apan gibugalbugalan nila ang mga propeta sa Dios, gitamay, ug gisalikway ang ilang mga mensahe hangtod nga nasuko ang Ginoo kanila, ug wala nay makapugong niini. Gipasulong sa Ginoo ang mga taga-Babilonia ngadto kanila, nga mipatay sa ilang batan-ong mga lalaki didto sa templo. Wala siyay gikaloy-an, lalaki man o babaye, bata man o tigulang, masakiton man o dili. Gitugyan sa Dios ang tanan niyang katawhan ngadto kang Nebucadnezar. Gidala ni Nebucadnezar ngadto sa Babilonia ang tanang kagamitan sa templo sa Dios, gagmay man o dagko, ingon man ang tanang bahandi sa templo, sa hari, ug sa iyang mga opisyal. Unya gisunog nila ang templo sa Dios ug gilumpag ang paril sa Jerusalem. Gisunog usab nila ang tanang lig-ong bahin sa siyudad, ug gipangguba ang tanang mahalong mga butang didto. Gibihag ni Nebucadnezar ngadto sa Babilonia ang nahibiling mga Israelinhon, ug nahimo niya silang mga ulipon ug ingon man sa iyang mga anak, hangtod nga nahimong gamhanan ang gingharian sa Persia. Busa natuman ang giingon sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jeremias nga mahimong awaaw ang yuta ug makapahulay kini sulod sa 70 ka tuig. Sa unang tuig sa paghari ni Cyrus sa Persia, gituman sa Ginoo ang iyang gisulti pinaagi kang Jeremias. Gitandog niya ang kasingkasing ni Cyrus sa paghimog usa ka pahibalo. Gisulat kini ug gipadala sa tibuok niyang gingharian. Mao kini ang giingon ni Cyrus nga hari sa Persia: “Gihatag kanako sa Ginoo, ang Dios sa langit, ang tanan nga gingharian dinhi sa kalibotan, ug gihatagan niya ako sa responsibilidad sa pagpatukod ug templo alang kaniya didto sa Jerusalem nga sakop sa Juda. Kamong tanan nga katawhan sa Dios mahimo nang mobalik sa inyong yuta, ug hinaut nga ubanan niya kamo.” Sa unang tuig sa paghari ni Cyrus sa Persia, gituman sa Ginoo ang iyang gisaad pinaagi kang Jeremias. Gitandog sa Ginoo ang kasingkasing ni Cyrus sa pagbuhat ug pahibalo aron imantala sa tibuok gingharian. Mao kini ang pahibalo ni Cyrus nga hari sa Persia: “Ang Ginoo, ang Dios sa langit naghatag kanako sa tanang gingharian dinhi sa kalibotan, ug gihatagan niya ako sa responsibilidad sa pagpatukod ug templo alang kaniya didto sa Jerusalem nga sakop sa Juda. Kamong tanang katawhan sa Dios, hinaut nga ubanan niya kamo. Balik kamo sa Jerusalem ug tukora ninyo pag-usab didto ang templo sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nga anaa niana nga siyudad. Ang mga katawhan sa mga dapit nga gipuy-an ninyo kinahanglan motabang kaninyo sa inyong paglakaw pinaagi sa paghatag ug pilak ug bulawan, mga kagamitan, mga hayop, ug kinabubut-on nga halad alang sa templo sa Dios sa Jerusalem.” Busa ang mga pangulo sa pamilya sa tribo ni Juda ug ni Benjamin, ang mga pari, mga Levita, ug ang mga Israelinhon kang kinsang kasingkasing gitandog sa Ginoo nangandam pag-adto sa Jerusalem aron pagtukod pag-usab sa templo sa Ginoo. Ang uban nga mga katawhan mitabang kanila pinaagi sa paghatag sa mga sudlanan nga hinimo sa pilak, mga bulawan, mga kagamitan, mga hayop, mga mahalon nga mga gasa, wala pay labot sa mga kinabubut-on nga halad alang sa templo. Giuli usab ni Haring Cyrus ang mga galamiton sa templo sa Ginoo nga gipanguha ni Haring Nebucadnezar gikan sa Jerusalem ug gidala ngadto sa templo sa iyang mga dios. Gitugyan kini ni Haring Cyrus kang Mitredat nga tresurero sa iyang gingharian. Giihap kini ni Mitredat ug gihatag ang lista kang Sheshbazar, ang gobernador sa Juda. Sa kinatibuk-an, may 5,400 ka mga galamiton nga bulawan ug pilak, ug gidala kini tanan ni Sheshbazar sa dihang mibalik siya sa Jerusalem kauban sa uban nga mga binihag gikan sa Babilonia. May mga Israelinhon sa probinsya sa Juda nga gibihag kaniadto ni Haring Nebucadnezar ug gidala sa Babilonia. Karon, mihawa na kini sila sa Babilonia ug namalik sa Jerusalem ug sa ilang kaugalingong mga lungsod sa Juda. Ang nangulo kanila sa pagbalik mao sila si Zerubabel, Jeshua, Nehemias, Seraya, Reelaya, Mordecai, Bilshan, Mispar, Bigvai, Rehum, ug Baana. Mao kini ang lista sa katawhan sa Israel nga namalik gikan sa pagkabihag: Ang gidaghanon sa mga kaliwat sa mga sulugoon sa templo ug mga kaliwat sa mga sulugoon ni Solomon, 392. Giingnan sila sa gobernador sa Juda nga dili sila mahimong mokaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa Dios hangtod nga adunay pari nga makapangutana sa Dios mahitungod sa ilang pagkapari pinaagi sa Urim ug Thumim. Sa pag-abot nila sa templo sa Ginoo sa Jerusalem, ang ubang mga pangulo sa mga pamilya mihatag sa ilang kinabubut-ong mga halad sa pagpatukod pag-usab sa templo sa gitukoran niini kaniadto. Mihatag sila sumala sa ilang makaya alang niining buluhaton, ug nakatigom sila ug 500 ka kilo nga bulawan, 3,000 ka kilo nga pilak, ug 100 ka buok nga bisti alang sa mga pari. Ang matag usa kanila namalik sa mga lungsod nga gigikanan sa ilang mga pamilya, apil na ang mga pari, ang mga Levita, ang mga mag-aawit, ang mga guwardya sa mga pultahan sa templo, ug ang mga sulugoon sa templo. Sa pag-abot sa ikapito ka bulan, sa dihang nahimutang na ang mga Israelinhon sa ilang mga lungsod, silang tanan naghiusa pagtigom sa Jerusalem. Unya gipatukod pag-usab ang halaran sa Dios sa Israel aron mahalaran kini sa mga halad nga sinunog, sumala sa nahisulat sa Kasugoan ni Moises nga iyang alagad. Ang nagtukod niini mao sila si Jeshua nga anak ni Jozadak ug ang iyang mga kauban nga sama niyang pari, ug si Zerubabel nga anak ni Shealtiel ug ang iyang mga paryente. Bisan ug nahadlok sila sa mga lumulupyo niadtong yutaa, gitukod nila ang halaran sa gitukoran niini kaniadto. Unya naghalad sila ug mga halad nga sinunog ngadto sa Ginoo —buntag ug gabii. Gisaulog usab nila ang Pista sa Pagpatindog sa mga Payag sumala sa nahisulat sa Kasugoan ni Moises, ug naghalad sila sa mga halad nga sinunog nga gitakda nga ihalad matag adlaw. Human niini, naghalad sila sa naandang mga halad nga sinunog ug halad alang sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug sa uban pang mga pista sa pagsimba sa Ginoo. Naghalad usab sila sa kinabubut-on nga mga halad alang sa Ginoo. Bisan wala pa masugdi ang pagtukod pag-usab sa templo sa Ginoo, nagsugod na ang mga Israelinhon sa paghalad sa mga halad nga sinunog ngadto sa Ginoo, sa nahaunang adlaw sa ikapito nga bulan niadtong tuiga. Naghatag ang mga Israelinhon ug kuwarta nga ibayad sa mga mason ug sa mga panday. Naghatag usab sila ug mga pagkaon, ilimnon, ug lana nga ibayad sa mga taga-Sidon ug taga-Tyre alang sa mga kahoyng sedro nga gikan sa Lebanon. Kining mga kahoya ikarga sa mga barko ug dad-on sa Jopa. Gitugotan kini ni Cyrus nga hari sa Persia. Nagsugod ang pagtukod sa templo sa ikaduhang bulan sa ikaduhang tuig human mahibalik ang mga Israelinhon sa Jerusalem. Nagtinabangay sa pagtrabaho ang tanang namalik sa Jerusalem gikan sa pagkabihag, apil na dinhi sila si Zerubabel nga anak ni Shealtiel, si Jeshua nga anak ni Jozadak ug ang iyang mga kauban nga sama niyang mga pari, ug ang mga Levita. Ang gitugyanan sa pagdumala sa pagtukod sa templo sa Ginoo mao ang mga Levita nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas. Sila mao si Jeshua, ang iyang mga anak ug mga paryente, si Kadmiel ug ang iyang mga anak. Silang tanan mga kaliwat ni Juda. Mitabang usab kanila ang mga kaliwat ug mga paryente ni Henadad nga mga Levita usab. Sa dihang napahimutang na sa mga trabahante ang pundasyon sa templo sa Ginoo, miplastar ang mga pari aron pagtukar sa mga trumpeta. Kini sila nagsul-ob ug bisti sa pari. Miplastar usab ang mga Levita nga mga kaliwat ni Asaf aron pagtukar sa mga simbal aron sa pagdayeg sa Ginoo sumala sa pamaagi nga gitudlo kaniadto ni David nga hari sa Israel. Unya nagtubag-tubag sila sa pag-awit ug mga pagdayeg ug pagpasalamat sa Ginoo nga nagaingon, “Maayo gayod ang Ginoo; kay ang iyang gugma sa Israel walay kataposan.” Unya misinggit ug kusog ang tanang mga tawo sa pagdayeg sa Ginoo tungod kay napahimutang na ang pundasyon sa templo. Daghan sa tigulang nga mga pari, mga Levita, ug mga pangulo sa mga panimalay didto ang nakakita sa unang templo. Ug nanghilak silag kusog sa dihang nakita nila nga napahimutang na ang pundasyon sa bag-o nga templo. Apan daghan usab ang mga tawo didto nga naninggit sa kalipay. Dili na mahibaloan ang singgit sa kalipay ug ang singgit sa paghilak tungod kay labihan gayod kakusog ang tingog sa mga tawo, ug madunggan kini sa halayo. Nabalitaan sa mga kaaway sa tribo ni Juda ug ni Benjamin nga gitukod pag-usab sa mga namalik gikan sa pagkabihag ang templo sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Busa miadto sila kang Zerubabel ug sa mga pangulo sa mga pamilya, ug miingon, “Tabangan namo kamo sa pagtukod sa templo tungod kay gisimba usab namo ang inyong Dios sama sa inyong gihimo. Nagahalad na kami kaniya, sukad pa sa panahon ni Esarhadon nga hari sa Asiria nga mao ang nagdala kanamo dinhi.” Apan mao kini ang tubag nila ni Zerubabel, Jeshua, ug sa mga pangulo sa mga pamilya: “Gisugo kami ni Cyrus nga hari sa Persia nga pagatukoron pag-usab ang templo. Apan wala kamoy labot sa pagpatukod niini alang sa among Dios. Kami lang ang magapatukod niini para sa Ginoo, ang Dios sa Israel.” Busa gipaningkamotan gayod sa mga lumulupyo niadtong dapita nga mawad-an sa kadasig ang katawhan sa Juda, ug gihadlok nila kini aron dili makapadayon sa pagtrabaho sa templo. Nagsuhol sila ug mga magtatambag aron babagan ang mga plano sa katawhan sa Juda. Gihimo kini sukad sa panahon nga si Cyrus pa ang hari sa Persia hangtod sa panahon nga si Darius na ang naghari. Sa pagsugod sa paghari ni Ahasuerus, ang mga kaaway sa mga lumulupyo sa Juda ug sa Jerusalem nagsulat ug mga sumbong batok kanila. Ug sa dihang si Artaxerxes na ang hari sa Persia, nagsulat usab kaniya sila si Bishlam, Mitredat, Tabeel, ug ang uban pa nilang mga kauban. Gisulat nila kini sa pinulongan nga Aramico ug gihubad kini sa pinulongan sa taga-Persia. “Mahal nga Hari, buot namong mahibaloan mo nga ang mga Judio nga gikan sa imong nasod namalik dinhi sa among dapit ug gitukod pag-usab ang daotan ug rebelde nga siyudad sa Jerusalem. Hapit na gani nila mahuman ug ayo ang mga paril ug ang mga pundasyon niini. Mahal nga Hari, angay ka usab masayod nga kon matukod pag-usab kining siyudad ug mahuman na ang mga paril niini, dili na mobayad sa mga buhis ug sa uban pang mga bayranan ang mga tawo, ug makaapekto kini sa panudlanan sa gingharian. “Tungod kay may katungdanan kami kanimo, Mahal nga Hari, ug dili namo buot nga ikaw maulawan, gipahibalo namo kini kanimo aron masusi mo ang mga kasulatan nga gitipigan sa imong mga katigulangan. Pinaagi niini, mahibaloan mo nga ang mga lumulupyo sa siyudad sa Jerusalem rebelde sukad pa kaniadto. Mao gani nga gilaglag kining siyudara tungod kay nahimo kining problema sa mga hari ug sa mga nasod. Buot lang namo ipahibalo kanimo, Mahal nga Hari, nga kon matukod pag-usab kining siyudara ug mahuman ang mga paril niini, mawala kanimo ang probinsya nga anaa sa kasadpan sa Eufrates.” Mao kini ang tubag nga gipadala sa hari: “ Nangumusta ako kaninyo Gobernador Rehum ug Sekretaryo Shimshai, ug sa inyong mga kauban nga nagpuyo sa Samaria ug sa ubang mga dapit sa kasadpan sa Eufrates. “Hinaut nga maayo ang inyong kahimtang. “Ang sulat nga inyong gipadala gihubad sa among pinulongan ug gibasa kanako. Nagmando ako nga susihon ang mga kasulatan, ug napamatud-an nga tinuod gayod nga sukad pa kaniadto ang mga lumulupyo sa Jerusalem kanunay nga nagasupak sa mga hari. Naandan na niining dapita ang pagrebelde batok sa gobyerno. Nahibaloan ko usab nga ang Jerusalem, ingon man ang tibuok probinsya sa kasadpan sa Eufrates, gidumalahan sa mga gamhanan nga mga hari ug nangolekta kanila ug mga buhis ug uban pang mga bayranan. “Karon, pagpagawas kamo ug mando nga undangon na nianang mga tawhana ang pagtukod pag-usab sa siyudad hangtod nga dili ako momando nga tukoron kana. Himoa dayon ninyo kini aron dili madaot ang akong gingharian.” Human mabasa ngadto kanila ni Rehum, Shimshai, ug sa ilang mga kauban ang sulat ni Haring Artaxerxes, miadto dayon sila sa Jerusalem ug gipugos ang mga Judio sa pag-undang sa pagtukod pag-usab sa siyudad. Naundang ang pagtukod sa templo sa Dios sa Jerusalem hangtod sa ikaduhang tuig sa paghari ni Darius sa Persia. Karon, gisugo sa Dios sa Israel ang mga propeta nga si Haggai ug si Zacarias nga apo ni Iddo sa pagsulti sa iyang mensahe sa mga Judio sa Juda ug sa Jerusalem. Sa pagkadungog ni Zerubabel nga anak ni Shealtiel ug ni Jeshua nga anak ni Jozadak sa maong mensahe, gipadayon nila pagtukod ang templo sa Dios sa Jerusalem ug gipaluyohan sila niadtong duha ka propeta sa Dios. Sa wala madugay, miabot sa Jerusalem si Tatenai nga gobernador sa probinsya sa kasadpan sa Eufrates, si Shetar Bozenai, ug ang ilang mga kauban. Nangutana sila sa mga Judio, “Kinsa ang nagsugo kaninyo sa pagtukod pag-usab niining templo?” Nangutana pa gayod sila, “Kinsa ang mga tawo nga nagtrabaho niini?” “Gipahibalo ka namo, Mahal nga Hari, nga miadto kami sa probinsya sa Juda, didto sa gitukoran sa templo sa gamhanang Dios. Dagko ang mga bato nga gigamit sa pagtukod sa templo, ug ang mga paril niini gibutangan ug mga tablon. Gitrabaho nila kini nga may kakugi, busa paspas ang pag-uswag niini. Gipangutana namo ang ilang mga pangulo kon kinsa ang nagsugo kanila sa pagtukod pag-usab sa templo. Ug gipangutana usab namo ang ilang mga ngalan aron ikapahibalo namo kanimo kon kinsa ang mga nangulo sa pagtukod sa templo. “Mao kini ang ilang tubag kanamo: ‘Mga alagad kami sa Dios sa langit ug sa kalibotan, ug ginatukod namo pag-usab ang templo nga gitukod kaniadto sa usa ka gamhanan nga hari sa Israel. Apan tungod kay gipalagot sa among mga katigulangan ang Dios sa langit, gitugyan niya sila sa mga kamot ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Giguba ni Nebucadnezar kining templo ug gibihag niya ang among mga katigulangan ngadto sa Babilonia. Apan sa nahaunang tuig sa paghari ni Cyrus sa Babilonia, nagmando siya nga tukoron pag-usab ang templo sa Dios. Giuli usab niya ang mga bulawan ug pilak nga mga galamiton sa templo sa Dios. Kini nga mga galamiton gikuha kaniadto ni Nebucadnezar sa templo sa Jerusalem ug gibutang niya sa templo sa Babilonia. Gitugyan ni Haring Cyrus kining mga galamiton kang Sheshbazar nga gipili niya nga gobernador sa Juda. Giingnan sa hari si Sheshbazar nga tukoron pag-usab ang templo sa Dios sa Jerusalem sa dapit nga gitukoran niini kaniadto, ug ibutang didto ang mga galamiton niini. Busa miadto si Sheshbazar sa Jerusalem ug gipahimutang ang mga pundasyon sa templo sa Dios. Hangtod karon padayon pa nga gitukod ang templo.’ “Karon, kon mahimo, Mahal nga Hari, ipasusi ang mga kasulatan nga gitipigan sa mga hari sa Babilonia kon tinuod ba gayod nga nagmando si Haring Cyrus nga tukoron pag-usab ang templo sa Dios sa Jerusalem. Ug unya pahibaloa kami kon unsay imong desisyon mahitungod niini.” Busa nagmando si Haring Darius sa pagsusi sa mga kasulatan nga atua sa tipiganan niini didto sa Babilonia. Ug didto sa palasyo sa siyudad sa Ecbatana, nga sakop sa probinsya sa Media, nakita ang usa ka linukot nga kasulatan diin nasulat ang mosunod: Ug ang bulawan ug pilak nga mga galamiton sa templo sa Dios nga gidala ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia kinahanglan ibalik sa butanganan niini didto sa templo sa Jerusalem.” Busa mao kini ang mensahe ni Haring Darius kang Tatenai, nga gobernador sa probinsya sa kasadpan sa Eufrates, kang Shetar Bozenai, ug sa kauban nilang mga opisyal niana nga probinsya: “Palayo kamo diha sa templo sa Dios. Ayaw kamo panghilabot sa pagpatukod niini. Pasagdi lang ninyo ang gobernador ug ang uban pang mga kadagkoan sa mga Judio sa pagpatukod niini pag-usab sa dapit nga gitukoran niini kaniadto. “Nagamando usab ako nga tabangan ninyo ang mga kadagkoan sa mga Judio pinaagi sa pagbayad dayon sa tanang galastohan aron dili malangan ang pagtrabaho. Ang bayad kuhaon ninyo gikan sa panudlanan sa gingharian nga naggikan sa mga buhis sa inyong probinsya. Adlaw-adlaw, kinahanglan hatagan ninyo ang mga pari sa Jerusalem sa ilang kinahanglanon sama sa nati nga mga baka, laki nga mga karnero, ug nati nga mga karnero alang sa halad nga sinunog ngadto sa Dios sa langit, apil usab sa trigo, asin, bino, ug lana. Kinahanglan dili gayod kamo mopakyas sa paghatag, aron nga makahalad sila sa mga halad nga makapalipay sa Dios sa langit, ug makaampo sila alang kanako ug sa akong mga anak. “Nagamando pa gayod ako nga si bisan kinsa nga mosupak niini tuhogon sa kahoy nga kinuha gikan sa iyang balay, ug ang iyang balay gubaon hangtod nga wala nay mapuslan niini. Hinaut pa nga ang Dios nga nagpili sa Jerusalem ingon nga dapit nga pagasimbahan kaniya magalaglag ni bisan kinsa nga hari o nasod nga mosupak niining mando ug moguba niining templo sa Jerusalem. “Ako, si Darius, ang nagmando niini. Kinahanglan tumanon gayod kini.” Gituman gayod nila ni Tatenai nga gobernador, Shetar Bozenai, ug sa ilang mga kauban ang mando ni Haring Darius. Busa padayon nga nagtrabaho ang mga kadagkoan sa mga Judio samtang gidasig sila sa mga mensahe sa mga propeta nga sila si Haggai ug Zacarias nga apo ni Iddo. Nahuman nilag trabaho ang templo sumala sa sugo sa Dios sa Israel nga gipatuman ni Cyrus, Darius, ug Artaxerxes, nga mga hari sa Persia. Nahuman ang templo sa ikatulo nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar, niadtong ikaunom nga tuig sa paghari ni Darius. Malipayong nagsaulog sa pagdedikar sa templo sa Dios ang mga katawhan sa Israel—ang mga pari, ang mga Levita, ug ang uban pang namalik gikan sa pagkabihag. Niining pagdedikar sa templo sa Dios, naghalad sila ug 100 ka torong baka, 200 ka laking karnero, ug 400 ka nating karnero. Naghalad usab sila ug 12 ka laking kanding isip halad sa paghinlo sa matag tribo sa Israel. Gipahimutang nila ang mga pari ug ang mga Levita sa ilang tagsa-tagsa ka katungdanan sa templo sa Jerusalem sumala sa nahisulat sa Libro ni Moises. Sa ika-14 nga adlaw sa unang bulan, sa pagkasunod nga tuig, gisaulog sa mga Israelinhon nga namalik gikan sa pagkabihag ang Pista sa Paglabay sa Anghel. Nanghinlo ang mga pari ug ang mga Levita sa ilang kaugalingon aron mahimo silang takos sa pagpangulo sa mga seremonya. Unya giihaw sa mga Levita ang mga karnero nga mga halad alang sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Gihimo nila kini alang sa tanan nga namalik gikan sa pagkabihag, alang sa mga pari nga ilang mga paryente, ug alang sa ilang kaugalingon. Kini nga mga halad gikaon sa tanang mga Israelinhon nga namalik gikan sa pagkabihag, ug sa mga tawo nga nagpuyo didto nga mibiya na sa daotang mga binuhatan aron pagsimba sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Sulod sa pito ka adlaw gisaulog nila nga malipayon ang Pista sa Pan nga Walay Patubo, kay gilipay sila sa Ginoo pinaagi sa pagtandog sa kasingkasing sa hari sa Asiria, aron tabangan sila sa pagtrabaho sa templo sa Dios, ang Dios sa Israel. May nanguban kaniya nga mga Israelinhon sa iyang pagbalik sa Jerusalem niadtong ikapito nga tuig sa paghari ni Artaxerxes. Apil sa mga nanguban mao ang mga pari, mga Levita, mga mag-aawit, mga guwardya sa mga pultahan sa templo, ug mga sulugoon sa templo. Gitabangan siya sa Dios tungod kay hugot gayod ang iyang tinguha sa pagtuon ug sa pagtuman sa Kasugoan sa Ginoo, ug sa pagtudlo sa mga tulumanon ug mga lagda niini sa mga Israelinhon. Mao kini ang sulat nga gihatag ni Haring Artaxerxes kang Ezra nga pari ug magtutudlo, nga hanas sa mga sugo ug mga tulumanon nga gihatag sa Ginoo sa mga Israelinhon: “Gikan kang Haring Artaxerxes nga hari sa mga hari. Alang kang Ezra, nga pari ug magtutudlo sa Kasugoan sa Dios sa langit. “Nagpakanaog ako ug mando nga si bisan kinsa sa mga Israelinhon dinhi sa akong gingharian, apil mga pari ug mga Levita nga gustong mouban kanimo sa pagbalik sa Jerusalem, mahimong mouban. Ako ug ang akong pito ka magtatambag nagkauyon nga paadtoon ka sa Juda ug sa Jerusalem aron sa pagsusi kon gituman ba nila ang Kasugoan nga gitugyan kanimo sa imong Dios. Dad-a usab ang mga bulawan ug mga pilak nga kinasingkasing namong ihatag sa Dios sa Israel nga nagpuyo sa Jerusalem. Dad-a usab ang tanang pilak ug bulawan nga madawat mo gikan sa mga katawhan sa probinsya sa Babilonia, apil ang kinabubut-on nga tabang sa mga katawhan sa Israel ug sa ilang mga pari alang sa templo sa ilang Dios sa Jerusalem. Siguroha nga kining kuwartaha gamiton sa pagpalit ug mga torong baka, mga laking karnero, mga nating karnero, mga kalan-on, ug bino nga ihalad sa halaran sa templo sa inyong Dios nga anaa sa Jerusalem. Ang mahibilin nga bulawan ug pilak mahimong gamiton sa bisan unsa nga butang nga gituohan nimo ug sa imong mga katagilungsod nga nahisubay sa kabubut-on sa inyong Dios. Apan ang tanang mga galamiton nga gitugyan kanimo alang sa pag-alagad sa templo sa imong Dios kinahanglang ihatag mo sa Dios sa Jerusalem. Kon may uban ka pang kinahanglanon alang sa templo, pagkuha lang gikan sa panudlanan sa gingharian. “Ako, si Haring Artaxerxes, nagamando sa tanang tresurero sa probinsya sa kasadpang Eufrates sa paghatag gayod dayon sa bisan unsa nga pangayoon kaninyo ni Ezra, ang pari ug magtutudlo sa Kasugoan sa Dios sa langit. Hatagi ninyo siya hangtod sa 3,500 ka kilong plata, 300 ka sakong trigo, 550 ka galon nga bino, 550 ka galon nga lana sa olibo, ug bisan unsa kadaghan sa asin nga kinahanglanon. Ihatag gayod ninyo ang tanang kinahanglanon sa templo sumala sa gimando sa Dios sa langit kay basin ug masuko siya sa akong gingharian ug sa akong mga anak. Gipahibalo usab namo kamo nga dili ninyo pabayron ug buhis ug uban pang bayranan ang mga pari, mga Levita, mga musikero, mga guwardya sa mga pultahan sa templo, mga sulugoon sa templo, ug uban pa nga nagatrabaho niining templo sa Dios. “Ug ikaw, Ezra, sumala sa kaalam nga gihatag sa Dios kanimo, pagpili ug mga tigdumala ug mga maghuhukom nga modumala sa tanang mga tawo sa probinsya sa kasadpang Eufrates nga nahibalo sa Kasugoan sa imong Dios. Ug tudloi ninyo ang mga tawo nga wala nahibalo sa Kasugoan. Si bisan kinsa nga dili motuman sa balaod sa imong Dios ug sa balaod sa hari pagasilotan gayod. Mahimo siyang patyon, abugon gikan sa iyang dapit, kuhaan sa iyang kabtangan o prisohon.” Miingon si Ezra, “Dayegon ang Ginoo, ang Dios sa atong mga katigulangan, nga nagtandog sa kasingkasing sa hari sa paghatag ug dungog sa templo sa Ginoo sa Jerusalem. Tungod sa kaayo sa Ginoo kanako, gitagad ako pag-ayo sa hari ug sa iyang mga magtatambag, apil ang tanan niyang gamhanang mga opisyal. Ug tungod kay gitabangan ako sa Ginoo nga akong Dios, nakaangkon ako sa kaisog sa pagtigom ug mga pangulo sa Israel nga mouban kanako sa Jerusalem.” Miingon si Ezra, “Mao kini ang mga pangulo sa mga pamilya gikan sa Babilonia nga miuban kanako balik sa Jerusalem niadtong paghari ni Artaxerxes: Gikan sa pamilya ni Finehas: si Gershom. Gikan sa pamilya ni Itamar: si Daniel. Gikan sa pamilya ni David: si Hatush nga anak ni Shecania. Gikan sa pamilya ni Parosh: si Zacarias, nga may 150 ka kaubang lalaki kansang kagikan nalista. Gikan sa pamilya ni Pahat Moab: si Eliehoenai nga anak ni Zerahia nga may kaubang 200 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Zatu: si Shecania nga anak ni Jahaziel nga may kaubang 300 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Adin: si Ebed nga anak ni Jonatan nga may kaubang 50 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Elam: si Jeshaya nga anak ni Atalia nga may kaubang 70 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Shefatia: si Zebadia nga anak ni Micael nga may kaubang 80 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Joab: si Obadia nga anak ni Jehiel nga may kaubang 218 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Bani: si Shelomit nga anak ni Josifia nga may kaubang 160 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Bebai: si Zacarias nga anak ni Bebai nga may kaubang 28 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Azgad: si Johanan nga anak ni Hakatan nga may kaubang 110 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Adonikam: si Elifelet, si Jeuel, ug si Shemaya ug ang mga kauban nila nga 60 ka lalaki. Gikan sa pamilya ni Bigvai: si Utai ug si Zacur nga may kaubang 70 ka lalaki.” Miingon pa si Ezra, “Gitigom ko ang mga tawo nga mouban kanako sa Jerusalem, didto sa suba nga nagadagayday paingon sa Ahava. Nagkampo kami didto sulod sa tulo ka adlaw. Sa dihang gitan-aw ko ang lista sa mga tawo nga mouban kanako, apil na ang mga pari, nadiskobrehan ko nga wala gayod didtoy mga Levita. Busa gipatawag ko ang mga pangulo sa grupo nga sila si Eliezer, Ariel, Shemaya, Elnatan, Jarib, Elnatan, Natan, Zacarias ug Meshulam, ug ang duha ka maalamon nga tawo nga sila si Joyarib ug si Elnatan. Gipaadto ko sila kang Iddo nga pangulo didto sa Casifia aron hangyoon siya ug ang iyang paryente nga mga sulugoon sa templo nga magpadala ug mga tawo nga moalagad sa templo sa Dios. Tungod sa kaayo sa Dios kanamo, gipadala nila kanamo si Sherebia, kauban ang iyang mga anak ug mga paryente nga mga lalaki—18 silang tanan. Si Sherebia maabilidad nga tawo ug kaliwat ni Mali nga kaliwat ni Levi, nga anak ni Israel. Gipadala usab nila si Hashabia, kauban si Jeshaya nga gikan sa pamilya ni Merari, ug ang iyang mga igsoon ug mga pag-umangkon nga mga lalaki—20 silang tanan. Gipadala pa gayod nila ang 220 ka sulugoon sa templo. Ang mga sulugoon sa templo gipili kaniadto ni Haring David ug sa iyang mga opisyal aron pagtabang sa mga Levita. Nalista tanan ang ilang mga ngalan.” Didto sa kilid sa Suba sa Ahava, miingon ako sa grupo nga magpuasa kami ug magpaubos sa among kaugalingon atubangan sa among Dios aron hangyoon siya nga bantayan kami ug ang among mga kabataan ug mga kabtangan sa among lakaw. Kay naulaw akong mangayo sa hari ug mga sundalo ug mga tigkabayo nga mobantay kanamo batok sa mga kaaway samtang naglakaw kami, tungod kay miingon man kami sa hari nga tabangan sa among Dios ang tanang nagasalig kaniya, apan masuko pag-ayo ang Dios sa mga nagasalikway kaniya. Busa nagpuasa kami ug nagaampo sa atong Dios nga bantayan niya kami, ug gitubag niya ang among pag-ampo. Nagpili akog 12 gikan sa mga nangulo nga mga pari, walay labot kang Sherebia, Hashabia, ug sa napulo nila ka paryente. Pagkahuman, gitugyan ko kanila nga walay kulang ang mga plata, bulawan, ug mga galamiton nga gihatag sa hari, sa iyang mga magtatambag, sa iyang mga opisyal, ug sa mga Israelinhon, alang sa templo sa atong Dios. Miingon ako sa mga pari, “Kamo ug kining mga galamiton gilain alang sa Ginoo. Ang mga pilak ug mga bulawan kinabubut-on nga halad alang sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan. Ampingi ninyo kini pag-ayo hangtod nga madala ninyo kini sa mga bodega sa templo sa Ginoo sa Jerusalem nga walay kulang, atubangan sa mga pangulong pari, mga Levita, ug sa mga pangulo sa mga pamilya sa mga Israelinhon.” Busa gikuha sa mga pari ug sa mga Levita ang mga pilak, bulawan, ug mga galamiton nga walay kulang, aron dad-on sa templo sa atong Dios sa Jerusalem. Mibiya kami sa Suba sa Ahava alang sa among lakaw paingon sa Jerusalem sa ika-12 nga adlaw sa unang bulan. Gitabangan kami sa among Dios ug gipanalipdan niya kami batok sa mga kaaway ug mga tulisan nga mangatang sa dalan. Pag-abot namo sa Jerusalem, mipahulay kami ug tulo ka adlaw. Sa ikaupat nga adlaw, miadto kami sa templo sa among Dios ug gitugyan namo nga walay kulang ang mga pilak, bulawan, ug mga galamiton ngadto kang Meremot nga pari nga anak ni Uria. Kauban niya si Eleazar nga anak ni Finehas ug ang duha ka Levita nga sila si Jozabad nga anak ni Jeshua ug si Noadia nga anak ni Binui. Giihap ug gitimbang kadtong tanan, ug gilista. Unya ang tanang namalik gikan sa pagkabihag naghalad sa Dios sa Israel ug mga halad nga sinunog: 12 ka torong baka alang sa tibuok Israel, 96 ka laking karnero, 77 ka nating karnero. Naghalad usab silag 12 ka kanding nga laki, isip halad sa paghinlo. Kining tanan mga halad nga sinunog alang sa Ginoo. Gihatag usab nila sa mga gobernador ug mga opisyal sa probinsya sa kasadpang Eufrates ang dokumento diin nahisulat ang mando sa hari. Ug kini sila mitabang sa katawhan sa Israel ug sa templo sa Dios. Miingon pa si Ezra, Pagkahuman niini nga hitabo, miadto kanako ang mga pangulo sa mga Judio ug miingon, “Daghan sa katawhan sa Israel, apil na mga pari ug mga Levita, ang nagkinabuhi sama sa mga katawhan sa ilang palibot. Gihimo nila ang mga malaw-ay nga mga buluhaton sa mga Canaanhon, Hitihanon, Perisihanon, Jebusihanon, Amonihanon, Moabihanon, Ehiptohanon, ug Amorihanon. Sila ug ang ilang mga anak nangasawa pa gani sa mga babaye nga gikan niini nga mga katawhan. Busa ang katawhan nga pinili sa Dios nasagolan na sa ubang mga katawhan. Ug ang atong mga pangulo ug mga opisyal mao pa ang unang naghimo niini.” Sa dihang nadungog ko kini, gigisi ko ang akong bisti ug kupo, gilabnot ko ang akong buhok ug balbas, ug milingkod ako nga gikulbaan. Nagtigom didto kanako ang mga tawo nga may kahadlok sa pulong sa Dios sa Israel tungod sa pagluib sa ilang isigka-Israelinhon nga namalik gikan sa pagkabihag. Naglingkod ako didto nga gikulbaan, hangtod nga miabot ang oras sa paghalad sa gabii. Pag-abot niadtong orasa, miundang ako sa akong pagsubo. Miluhod ako, nga gisi ang akong bisti ug kupo, ug nagaampo nga nagabayaw sa akong mga kamot sa Ginoo nga akong Dios. Miingon ako, “Dios ko, naulaw ako pag-ayo. Dili ako makaatubang kanimo sa kaulaw tungod kay labihan na gayod ang among mga sala; daw molapaw na kini sa among mga ulo ug mosangko na sa langit. Sukad pa sa panahon sa among mga katigulangan, nagpakasala na kami sa hilabihan. Tungod niini, kami, ang among mga hari, ug mga pari kanunayng nailalom sa mga hari sa ubang nasod. Gipamatay nila ang uban kanamo, ug ang uban gibihag, gikawatan ug gipakaulawan, sama sa nahitabo kanamo karon. “Ug karon, niining hamubo nga panahon, gikaloy-an mo kami, Ginoo nga among Dios. Gitugotan mo nga may mahibilin kanamo, ug gipapuyo mo kami nga may kasigurohan niining dapit nga imong gigahin. Gihatagan mo kami ug paglaom ug gipagaan-gaanan mo ang among kahimtang sa pagkaulipon. Bisan mga ulipon kami, wala mo kami pasagdi sa among pagkaulipon, hinuon gipakita mo ang imong gugma kanamo pinaagi sa maayo nga pagtagad nga gipakita sa mga hari sa Persia kanamo. Gihimo mo kini aron mahatagan mo kami ug bag-o nga kinabuhi, ug aron matukod namo pag-usab ang imong templo nga naguba ug mahatagan mo kami ug proteksyon sa Juda ug sa Jerusalem. “Apan karon nga nakasala kami, O Dios, unsa pa may among ikasulti? Kay gisalikway man namo ang imong mga sugo nga gihatag mo kanamo pinaagi sa imong mga alagad nga mga propeta. Miingon sila kanamo nga ang dapit nga among adtoan aron panag-iyahan hugaw nga dapit tungod sa kadaotan sa mga lumulupyo niini. Gihugawan nila ang tibuok kayutaan pinaagi sa ilang mga law-ay nga binuhatan. Nagaingon usab ang mga propeta kanamo nga dili gayod namo tugotan nga maminyo ang among mga anak sa ilang mga anak; ug dili gayod namo sila tabangan nga mouswag, aron kami molig-on ug makapahimulos sa maayong abot sa yuta, ug ikabilin namo kini sa among mga kaliwat ingon nga panulondon hangtod sa kahangtoran. Gisilotan mo kami, O among Dios, tungod sa among mga sala. Apan gaan ra ang silot nga gipahamtang mo kanamo kon itandi sa sala nga among nahimo, ug gitugotan mo pa nga may mahibiling buhi kanamo. Apan bisan pa niini, gisupak namo pag-usab ang imong mga sugo, ug nakigminyo sa mga tawo nga law-ay ug binuhatan. Sigurado gayod nga masuko ka kanamo ug laglagon mo kami hangtod nga wala nay mahibilin kanamo. O Ginoo, Dios sa Israel, matarong ka! Kay gitugotan mo nga may mahibilin kanamo nga buhi hangtod karon. Nakasala kami, ug tungod niini, dili kami makabarog sa imong atubangan tungod niining among mga sala.” Samtang nagluhod si Ezra didto sa atubangan sa templo sa Dios nga naghilak ug samtang nagaampo siya ug nagsulti sa mga sala sa katawhan sa Israel, daghang mga Israelinhon nga mga lalaki, babaye, ug mga kabataan ang nagtigom libot kaniya. Nanghilak usab silag kusog. Unya miingon kaniya si Shecania nga anak ni Jehiel, nga kaliwat ni Elam, “Nakasala kami sa atong Dios tungod kay nakigminyo kami sa mga babaye nga dili Israelinhon nga nagapuyo uban kanato. Apan bisan pa niini may paglaom pa gihapon ang katawhan sa Israel. Busa karon, sundon namo ang imong tambag ug ang tambag sa uban pang nagatahod sa mga sugo sa atong Dios. Maghimo kamig kasabotan sa atong Dios nga papahawaon kining mga babaye apil ang ilang mga kabataan. Tumanon namo ang giingon sa Kasugoan. Tindog! Kay imong responsibilidad ang paggiya kanamo niining mga butanga. Lig-ona ang imong kaugalingon ug himoa ang angayng buhaton kay motabang kami kanimo.” Busa mitindog si Ezra ug gipapanumpa niya ang mga pangulo nga mga pari, ang mga Levita, ug ang tanang mga Israelinhon, nga himuon nila ang giingon ni Shecania, ug nanumpa sila. Unya mibiya si Ezra sa templo sa Dios ug miadto sa kuwarto ni Jehohanan nga anak ni Eliashib. Ug didto, wala siya mokaon ug moinom, kay nagsubo siya tungod sa pagpakasala sa mga Israelinhon nga namalik gikan sa pagkabihag. Busa sulod sa tulo ka adlaw nagtigom ang tanang katawhan sa Juda ug Benjamin, ug nanglingkod sila didto sa may plasa sa templo sa Dios sa Jerusalem. Nahitabo kini sa ika-20 nga adlaw sa ikasiyam nga bulan. Nangurog ang mga tawo tungod sa ilang ginahisgotan ug tungod sa makusog nga ulan. Unya mitindog si Ezra nga pari ug miingon kanila, “Nakalapas kamo kay nakigminyo kamo sa mga dili Israelinhon. Busa nadugangan pa gayod ang sala sa Israel. Karon, isulti ninyo ang inyong mga sala sa Ginoo, ang Dios sa inyong mga katigulangan, ug buhata ninyo ang iyang kabubut-on. Ilain ninyo ang inyong kaugalingon gikan sa mga katawhan sa palibot ninyo, ug bulagi ninyo ang inyong mga asawa nga dili Israelinhon.” Mitubag sa makusog ang tibuok katilingban, “Husto ka gayod! Buhaton namo ang imong gisulti. Apan kini nga butang dili mahuman sa usa o duha lang ka adlaw, kay daghan kanamo ang nakahimo niining salaa. Ting-ulan pa karon, ug dili kami makaagwanta nga magpaulan dinhi sa gawas. Ang mga opisyales na lang nato ang mag-atiman niini alang sa tibuok katilingban. Unya paanhion lang dinhi ang mga naminyo ug dili Israelinhon sa gitakda nga panahon uban ang mga tigdumala ug mga hukom sa ilang mga lungsod. Himuon ta kini aron mawala na ang labihan nga kasuko sa Dios kanato tungod sa butang nga atong gihimo.” Walay misupak niini nga plano gawas kanila ni Jonatan nga anak ni Asahel ug si Jahaz nga anak ni Tikva. Gipaluyohan sila ni Meshulam ug ni Shabetai nga mga Levita. si Hanani ug si Zebadia, nga gikan sa pamilya ni Imer; si Maasea, Elias, Shemaya, Jehiel, ug Uzia, nga gikan sa pamilya ni Harim; si Elyoenai, Maasea, Ishmael, Netanel, Jozabad, ug Elasa, nga gikan sa pamilya ni Pashur. Gikan sa mga Levita: si Jozabad, Shimei, Kelaya (nga gitawag usab ug Kelita), Petahia, Juda, ug si Eliezer. Gikan sa mga mag-aawit: si Eliashib. Gikan sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo: si Shalum, Telem, ug si Uri. Gikan sa uban pa nga mga Israelinhon: si Ramia, Izia, Malkia, Miamin, Eleazar, Malkia, ug Benaya, nga gikan sa pamilya ni Parosh; si Matania, Zacarias, Jehiel, Abdi, Jeremot, ug Elias, nga gikan sa pamilya ni Elam; si Elioenai, Eliashib, Matania, Jeremot, Zabad, ug Aziza, nga gikan sa pamilya ni Zatu; si Johanan, Hanania, Zabai, ug Atlai, nga gikan sa pamilya ni Bebai; si Meshulam, Maluc, Adaya, Jashub, Sheal, ug Jeremot, nga gikan sa pamilya ni Bani; si Adna, Kelal, Benaya, Maasea, Matania, Bezalel, Binui, ug Manase, nga gikan sa pamilya ni Pahat Moab; si Matenai, Matata, Zabad, Elifelet, Jeremai, Manase, ug Shemei, nga gikan sa pamilya ni Hashum; si Jeil, Matitia, Zabad, Zebina, Jadai, Joel, ug Benaya, nga gikan sa pamilya ni Nebo. Kini silang tanan ang naminyo ug mga babaye nga dili Israelinhon, ug ang uban kanila may mga anak niining mga babayhana. Mao kini ang sugilanon mahitungod sa gipanghimo ni Nehemias nga anak ni Hacalia. Sa ikasiyam nga bulan, nga mao ang bulan sa Kislev, sa ika-20 ka tuig sa paghari ni Artaxerxes sa Persia, didto ako sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Miadto kanako didto ang usa sa akong mga igsoon nga si Hanani gikan sa Juda uban ang pipila ka mga lalaki. Gipangutana ko sila mahitungod sa Jerusalem ug sa mga Judio nga namalik didto gikan sa pagkabihag sa Babilonia. Mitubag sila, “Naglisod gayod ang mga namalik sa Juda, ug gipakaulawan sila sa mga katawhan sa ilang palibot. Naguba ang paril sa Jerusalem ug nasunog ang mga pultahan niini.” Pagkadungog ko niadto, milingkod ako ug mihilak. Pila ka adlaw akong nagsubo, nagpuasa, ug nagaampo sa Dios sa langit. Miingon ako, “ Ginoo, Dios sa langit, gamhanan ikaw ug halangdon nga Dios. Ginatuman mo ang imong kasabotan ug matinud-anon ka nga nagahigugma sa mga nagahigugma kanimo ug nagatuman sa imong mga sugo. Ako nga imong alagad nagaampo adlaw ug gabii alang sa katawhan sa Israel nga imong mga alagad. Pamatia ako, ug tubaga ang akong pag-ampo. Isulti ko kanimo ang mga sala namong mga Israelinhon, apil ang ako ug sa akong mga katigulangan. Daotan gayod ang among gihimo batok kanimo. Wala namo gituman ang mga sugo, mga tulumanon, ug mga lagda nga gihatag mo kanamo pinaagi kang Moises nga imong alagad. “Hinumdomi ang giingon mo kaniadto kang Moises: ‘Kon kamong mga Israelinhon dili magmatinumanon kanako, patibulaagon ko kamo ngadto sa ubang mga nasod. Apan kon mobalik kamo kanako ug motuman sa akong mga sugo, bisan magkatibulaag pa kamo sa pinakalayong dapit, tigomon ko kamo pag-usab sa dapit nga akong gipili diin ako pasidunggan.’ “Kami imong mga alagad ug katawhan nga imong giluwas pinaagi sa imong dakong gahom ug kusog. Ginoo, pamatia ang pag-ampo ko nga imong alagad, ug ang pag-ampo sa uban pa nimong mga alagad nga gikalipay ang pagtahod kanimo. Hatagi akog kalamposan karon sa akong paghangyo sa hari. Ug hinaut pa nga pakitaan niya akog kaayo.” Niadtong panahona, ako ang tigsilbi ug bino sa hari. Sa nahaunang bulan, nga mao ang bulan sa Nisan, niadtong ika-20 nga tuig sa paghari ni Artaxerxes, nagsilbi ako ug bino sa hari. Niadtong higayona lang niya ako nakitang masub-anon. Busa gipangutana niya ako, “Nganong masulob-on ka nga wala ka may sakit? Tingali may problema ka.” Gikulbaan ako pag-ayo, apan mitubag ako sa hari, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Masulob-on ako tungod kay ang siyudad nga gilubngan sa akong mga katigulangan guba ug nasunog ang mga pultahan niini.” Nangutana kanako ang hari samtang ang rayna nagalingkod sa iyang tapad, “Unsa ka kadugay didto, ug kanus-a ka mobalik?” Gisulti ko kon kanus-a ako mobalik, ug gitugotan niya ako. Mihangyo usab ako sa hari, “Kon mahimo, Mahal nga Hari, hatagi akog mga sulat alang sa mga gobernador sa probinsya sa kasadpan sa Eufrates aron tugotan nila ako nga moagi sa ilang teritoryo sa akong pagpauli sa Juda. Ug kon mahimo, hatagi usab akog sulat alang kang Asaf, ang tig-atiman sa imong kakahoyan, aron hatagan niya akog mga kahoy nga gamiton sa paghimo sa pultahan sa palasyo duol sa templo, sa paghimog paril sa siyudad, ug sa balay nga akong puy-an.” Gituman sa hari ang akong gihangyo kaniya tungod sa kaayo sa Dios kanako. Sa paglakaw ko, gipaubanan ako sa hari ug mga opisyal sa mga sundalo ug mga tigkabayo. Pag-abot ko sa kasadpan sa Eufrates, gihatag ko sa mga gobernador ang sulat sa hari. Apan sa dihang nadunggan ni Sanbalat nga taga-Horon ug ni Tobia nga usa ka opisyal nga Amonihanon nga miabot ako sa pagtabang sa mga Israelinhon, nasuko sila pag-ayo. Paglabay sa tulo ka adlaw gikan sa akong pag-abot sa Jerusalem, milakaw ako pagkagabii uban sa pipila ko ka mga kauban. Wala ko isulti kang bisan kinsa ang gibati ko nga gustong ipahimo sa Dios kanako bahin sa Jerusalem. Wala akoy laing mananap nga dala gawas lang gayod sa asno nga akong gisakyan. Migawas ako agi sa pultahan nga nagaatubang sa patag paingon sa Atabay sa Dragon hangtod sa pultahan nga duol sa gilabayan ug basura. Gisusi ko ang naguba nga mga paril sa Jerusalem ug ang mga pultahan niini nga nangasunog. Mipadayon ako ngadto sa pultahan nga gitawag ug Tuboran hangtod sa Kaligoanan sa Hari, apan dili makaagi didto ang akong asno. Busa mipadayon na lang ako sa lugut, ug gisusi ang mga paril niadtong gabhiona. Pagkahuman, mibalik ako agi gihapon didto sa pultahan nga nagaatubang sa patag. Wala makahibalo ang mga opisyal sa siyudad kon diin ako gikan ug kon unsay akong gihimo. Kay wala pa gayod akoy gisultihan nga Judio bahin sa akong plano, bisan ang mga pari, mga dungganon nga mga tawo, mga opisyal, ug ang uban pa nga nalambigit sa buluhaton. Unya miingon ako kanila, “Nakita ninyo ang makalulooy nga kahimtang sa atong siyudad. Guba ang Jerusalem ug nasunog ang mga pultahan niini. Tukoron nato pag-usab ang paril sa Jerusalem aron dili na kita maulawan.” Giingnan ko usab sila kon unsa kamaayo ang Dios kanako ug kon unsa ang giingon sa hari kanako. Mitubag sila, “Sige, tukoron nato pag-usab ang paril.” Busa nangandam sila aron sugdan kining maayong buluhaton. Apan sa dihang nabalitaan kini ni Sanbalat nga taga-Horon, ni Tobia nga usa ka opisyal nga Amonihanon, ug ni Geshem nga Arabo, gibugalbugalan nila kami ug gikataw-an. Miingon sila, “Unsa kanang inyong ginahimo? Nagaplano ba kamo sa pagrebelde sa hari?” Gitubag ko sila, “Magmalampuson kami pinaagi sa tabang sa Dios sa langit. Kami nga iyang mga alagad magasugod sa pagpatukod sa paril sa Jerusalem. Apan kamo wala gayoy labot o katungod sa Jerusalem, ug wala usab kamoy bahin sa iyang kasaysayan.” Ang nagtukod pag-usab sa pultahan nga gitawag ug Karnero mao sila si Eliashib nga pangulong pari ug ang iyang kaubang mga pari. Pagkahuman nila ug taod sa mga pultahan niini, gigahin nila kini alang sa Dios. Gitukod usab nila ug gigahin ang mga paril kutob sa Tore sa Usa ka Gatos ug sa Tore ni Hananel. Ang nagtukod sa sunod nga bahin sa paril mao ang mga taga-Jerico, ug sunod kanila mao si Zacur nga anak ni Imri. Ang nagtukod sa pultahan nga gitawag ug Isda mao ang mga anak ni Hasenaa. Gibutangan nila kinig mga sablayan, ug gitaod ang mga sira ug mga trangka niini. Ang nagaayo sa sunod nga bahin sa paril mao si Meremot nga anak ni Uria ug apo ni Hakoz. Ang sunod kanila mao si Meshulam nga anak ni Berekia ug apo ni Meshezabel. Ang sunod pa gayod mao si Zadok nga anak ni Baana. Ug ang sunod kaniya mao ang mga taga-Tekoa. Apan ang ilang mga pangulo dili motuman sa ginapahimo sa ilang mga tigdumala sa trabaho. Ang nagaayo sa Daan nga Pultahan mao si Joyada nga anak ni Pasea ug si Meshulam nga anak ni Besodea. Gibutangan nila kinig mga sablayan, ug gitaod ang mga sira ug mga trangka niini. Ang nagaayo sa sunod nga bahin sa paril mao sila si Melatia nga taga-Gibeon, Jadon nga taga-Meronot, ug ang mga lalaki nga taga-Gibeon ug taga-Mizpa. Kining mga lugara sakop sa gobernador sa probinsya sa kasadpan sa Eufrates. Ang nagaayo sa sunod nga bahin sa paril mao si Uziel nga platero, nga anak ni Harhaya. Ang sunod mao si Hanania nga usa sa mga tighimo ug pahumot. Giayo nila kadto nga bahin sa paril sa Jerusalem hangtod sa Lapad nga Paril. Ang sunod kanila nga nagaayo mao ang anak ni Hur nga si Refaya, nga pangulo sa katunga sa distrito sa Jerusalem. Ang sunod kaniya mao si Jedaya nga anak ni Harumaf. Giayo niya ang bahin sa paril nga duol sa iyang balay. Ang sunod kaniya mao si Hatush nga anak ni Hashabnea. Ang nagaayo sa sunod nga bahin sa paril ug sa tore sa mga hudno mao sila si Malkia nga anak ni Harim ug Hashub nga anak ni Pahat Moab. Ang misunod kanila mao ang anak ni Halohesh nga si Shalum, nga pangulo sa laing katunga sa distrito sa Jerusalem. Gitabangan siya sa iyang mga anak nga babaye. Ang nagaayo sa pultahan nga nagaatubang sa patag mao si Hanun ug ang mga taga-Zanoa. Giayo nila kini, ug gitaoran ug mga sira ug mga trangka. Giapil usab nila ang 1,500 ka piye nga paril, hangtod sa pultahan nga duol sa gilabayan ug basura. Ang nagaayo sa pultahan nga duol sa gilabayan ug basura mao ang anak ni Recab nga si Malkia, nga pangulo sa distrito sa Bet Hakerem. Giayo nila kini pag-usab, ug gitaoran nila kinig mga sira ug mga trangka. Ang nagaayo sa pultahan nga gitawag ug Tuboran mao ang anak ni Col Hoze nga si Shalum, nga pangulo sa distrito sa Mizpa. Giatopan niya kini, ug gitaorag mga sira ug mga trangka. Giayo usab niya ang paril sa Kaligoanan sa Siloam, duol sa hardin sa hari, hangtod sa hagdanan pakanaog gikan sa Lungsod ni David. Ang sunod kaniya mao ang anak ni Azbuk nga si Nehemias, nga pangulo sa katunga sa distrito sa Bet Zur. Giayo niya ang paril nga nagaatubang sa lubnganan ni David hangtod sa pundohanan ug tubig ug sa puloy-anan sa mga sundalo. Ang nagaayo sa sunod nga bahin sa paril mao ang mga Levita nga gipangulohan ni Rehum nga anak ni Bani. Ang sunod kaniya mao si Hashabia, nga pangulo sa katunga sa distrito sa Keila. Ang misunod kaniya mao ang iyang mga katagilungsod nga gipangulohan sa anak ni Henadad nga si Binui, nga pangulo sa laing katunga sa distrito sa Keila. Ang sunod mao ang anak ni Jeshua nga si Ezer nga pangulo sa Mizpa. Giayo niya ang bahin sa paril nga atbang sa tungason paingon sa tagoanan sa mga armas hangtod sa eskina sa paril. Ang sunod pa gayod mao si Baruc nga anak ni Zabai nga makugihon kaayong nagaayo sa paril gikan sa eskina hangtod sa pultahan sa balay ni Eliashib nga pangulong pari. Ang sunod kaniya mao si Meremot nga anak ni Uria ug apo ni Hakoz. Giayo niya ang bahin sa paril gikan sa pultahan sa balay ni Eliashib hangtod sa pikas tumoy niini nga balay. Ang nagaayo sa sunod bahin sa paril mao ang mga pari gikan sa nagkalain-laing dapit libot sa Jerusalem. Ang sunod kanila mao si Benjamin ug Hashub. Giayo nila ang bahin sa paril nga atbang sa ilang balay. Ang sunod kanila mao si Azaria nga anak ni Maasea ug apo ni Ananias. Giayo niya ang bahin sa paril nga dapit sa kilid sa iyang balay. Ang sunod mao si Binui nga anak ni Henadad. Giayo niya ang bahin sa paril gikan sa balay ni Azaria hangtod sa eskina sa paril. Ikaduha na kini nga bahin sa paril nga iyang giayo. Ang sunod mao si Palal nga anak ni Uzai. Giayo niya ang bahin nga atbang sa eskina sa paril ug sa tore ibabaw sa palasyo, duol sa hawanan sa mga guwardya. Ang sunod kaniya mao si Pedaya nga anak ni Parosh, ug ang mga sulugoon sa templo nga nagapuyo sa may bungtod sa Ofel. Giayo nila ang bahin sa paril paingon sa sidlakan, hangtod sa pultahan nga gitawag ug Tubig, apil ang naglabaw nga tore. Ang sunod kanila mao ang mga taga-Tekoa. Giayo nila ang bahin sa paril gikan sa naglabaw nga tore nga dako hangtod sa paril sa Ofel. Ikaduha na kini nga bahin sa paril nga iyang giayo. Ang nagaayo sa bahin sa paril nga gikan sa pultahan nga ginaagian sa mga kabayo patungas mao ang mga pari. Nagaiya-iya silag ayo sa mga bahin sa paril atubangan sa ilang balay. Ang sunod kanila mao si Zadok nga anak ni Imer. Giayo niya ang bahin sa paril nga anaa atubangan sa iyang balay. Ang sunod kaniya mao ang anak ni Shecania nga si Shemaya, nga guwardya sa Pultahan sa Sidlakan. Ang sunod kaniya mao si Hanania nga anak ni Shelemia ug si Hanun nga ikaunom nga anak ni Zalaf. Ikaduha na kini nga bahin sa paril nga iyang giayo. Ang sunod kanila mao si Meshulam nga anak ni Berekia. Giayo niya ang bahin sa paril atubangan sa iyang balay. Ang sunod mao si Malkia nga usa ka platero. Giayo niya ang paril hangtod sa puloy-anan sa mga sulugoon sa templo ug sa mga negosyante, nga atbang sa pultahan nga gitawag ug Tigomanan, ug hangtod sa kuwarto nga anaa mahimutang sa ibabaw sa eskina sa paril. Ang nagaayo sa bahin sa paril gikan niadto nga kuwarto hangtod sa pultahan nga gitawag ug Karnero mao ang mga platero ug mga negosyante. Sa dihang nabalitaan ni Sanbalat nga giayo namo ang paril, nasuko siya pag-ayo ug gibiaybiay niya kaming mga Judio. Atubangan sa iyang mga kauban ug sa mga sundalo sa Samaria, miingon siya, “Unsa bay ginahimo niining huyang nga mga Judio? Naghunahuna ba sila nga mapatindog nila pag-usab ang paril sa Jerusalem sa usa lang ka adlaw ug makahalad sila pag-usab? Abi tingali nilag magamit pa nila ang mga sunog ug dugmok na nga mga bato sa paril!” Mitubag usab si Tobia nga Amonihanon nga diha sa tapad ni Sanbalat, “Bisan ug ihalas nga iro lang ang mokatkat diha matumpag na kana!” Unya nagaampo ako, “O Dios namo, pamatia kami kay ginabiay-biay kami. Mahitabo unta kanila ang mga pagbiaybiay nila kanamo. Hinaut pa nga bihagon sila ngadto sa ubang dapit. Ayaw sila pasayloa tungod kay giinsulto ka nila atubangan kanamo nga nagatrabaho sa paril.” Napatindog namo ang katunga na sa kahabugon sa paril tungod kay ang mga tawo nagtrabaho gayod ug maayo. Apan nagaampo kami sa among Dios ug nagbutang ug mga guwardya adlaw ug gabii sa pagpanalipod sa among kaugalingon. Ang mga Judio nga nagapuyo duol kanila nagpasidaan kanamo sa makadaghang higayon mahitungod sa ilang mga plano nga pagsulong. Busa nagbutang ako ug mga tawo sa pagguwardya sa pinakamubo ug wala pa mahuman nga mga bahin sa paril. Gipaguwardya ko sila didto nga naggrupo sumala sa ilang tagsa-tagsa ka pamilya, ug may mga armas sila nga mga espada, bangkaw, ug pana. Gitan-aw ko ang sitwasyon ug unya, giadtoan ko ang mga opisyal ug ang mga lumulupyo ug giingnan, “Ayaw kamo kahadlok sa mga kaaway. Hinumdomi ninyo ang makagagahom ug katingalahan nga Ginoo, ug pakiggira kamo alang sa kaluwasan sa inyong mga katagilungsod, mga anak, mga asawa, ug mga panimalay.” Sa dihang nabalitaan sa among mga kaaway nga nahibaloan namo ang ilang plano sa pagsulong kanamo, ug nakaamgo sila nga giguba sa Dios ang ilang plano, namalik kami sa among pagtrabaho sa paril. Apan gikan niadtong adlawa, katunga lang sa akong mga tawo ang nagtrabaho sa paril, kay ang katunga nagguwardya nga nagsul-ob ug mga panagang sa lawas, ug nagdalag mga bangkaw, taming, ug pana. Ang mga opisyal mitindog sa luyo sa katawhan sa Juda nga nagtrabaho sa paril. Ang mga tighakot ug mga materyales naghimo sa ilang trabaho sa usa nila ka kamot samtang ang pikas kamot naggunit ug armas. Ang matag trabahante nagtakin sa ilang espada samtang nagtrabaho. Ang tigpatingog sa budyong diha kanunay sa akong tapad. Giingnan ko ang mga pangulo, mga opisyal, ug ang katawhan, “Halapad ang atong ginatrabaho ug lagyo ang atong distansya sa usag usa. Busa kon madungog ninyo ang tingog sa budyong, magtigom kamo dinhi kanako. Ang atong Dios mao ang makiggira alang kanato.” Busa padayon ang among pagtrabaho gikan sa sayo sa buntag hangtod sa pagkagabii, ug ang katunga sa mga tawo nagaguwardya nga armado. Niadtong higayona, miingon usab ako sa mga tawo nga nagpuyo sa gawas sa Jerusalem nga sila ug ang ilang mga sulugoon kinahanglan mosulod sa siyudad kon gabii aron magguwardya, ug sa adlaw makatrabaho na usab sila. Ako ug ang akong mga paryente, mga tawo, ug mga guwardya dili na mag-ilis sa among mga bisti. Ug bisan moadto sa tubig dala namo ang among mga armas. Unya mireklamo ang ubang mga lalaki ug ang ilang mga asawa batok sa ilang mga isigka-Judio. Miingon sila, “Dako ang among pamilya ug nagakinahanglan kami ug pagkaon aron mabuhi.” Ang uban usab kanila miingon, “Naprenda na lang namo ang among mga uma, mga tamnanan sa ubas, ug ang among mga balay aron may makaon kami sa panahon sa kagutom.” May uban pa gayod kanila nga miingon, “Nanghulam kamig kuwarta aron ibayad sa buhis sa among mga uma ug tamnanan sa ubas. Bisan kami ug ang among mga anak sama nilang mga Judio, kinahanglan nga ipaulipon namo kanila ang among mga anak aron makakuwarta kami. Ang tinuod, ang uban namong mga anak nga babaye gibaligya na namo isip mga ulipon. Apan wala kamiy mahimo tungod kay ang among mga uma ug tamnanan sa ubas gipanag-iyahan na sa uban.” Sa dihang nadungog ko ang ilang mga reklamo nasuko ako pag-ayo. Gitimbang-timbang ko pag-ayo ang sitwasyon, ug unya giakusahan ko ang mga pangulo ug mga opisyal. Miingon ako kanila, “Gidaog-daog ninyo ang inyong mga katagilungsod, kay kon manghulam sila kaninyo ug kuwarta patuboan ninyo!” Unya gipatawag ko ang mga tawo alang sa usa ka panagtigom. Ingon ko, “Gipaningkamotan gayod nato kutob sa atong mahimo nga matubos nato ang atong mga isigka-Judio nga nagbaligya sa ilang kaugalingon isip mga ulipon ngadto sa mga langyaw. Apan karon, tungod sa inyong gihimo, napugos na usab sila sa pagbaligya sa ilang kaugalingon diha mismo kaninyo. Kanunay na lang ba nato silang tuboson?” Naghilom lang sila kay wala silay ikatubag. Nagpadayon ako sa pagsulti, “Dili maayo ang inyong gihimo. Angay unta nga magkinabuhi kamo nga may kahadlok sa Dios aron dili kita tamayon sa ubang mga nasod nga atong kaaway. Ako mismo ug ang akong mga paryente ug mga sakop nagpahulam ug kuwarta ug trigo sa mga katagilungsod nato nga nagkinahanglan. Apan dili na nato sila pabayron sa ilang mga utang! Karon mismo ibalik ninyo ang mga uma, mga tamnanan sa ubas, mga tamnanan sa olibo, ug ang mga balay ngadto sa mga nakautang kaninyo. Ibalik usab ninyo ang tubo sa gipahulam ninyo nga kuwarta, trigo, bino, ug lana.” Mitubag sila, “Ibalik namo kadtong tanan kanila. Dili na namo sila paninglan. Tumanon namo ang imong giingon.” Unya gipatawag ko ang mga pari ug gipapanumpa sa ilang atubangan ang mga pangulo ug mga opisyal nga tumanon nila ang ilang gisaad. Gitangtang ug giyagyag ko ang bugkos sa akong hawak ug miingon, “Hinaut nga ingon niini ang himuon sa Dios sa inyong balay ug kabtangan kon dili ninyo tumanon ang inyong gisaad. Hinaut nga kuhaon niya kining tanan kaninyo.” Ang tanang mga tawo didto mitubag, “Hinaut pa!” Ug gidayeg nila ang Ginoo. Ug gituman sa mga pangulo ug mga opisyal ang ilang gisaad. Sulod sa 12 ka tuig nga nagserbisyo ako ingon nga gobernador sa Juda, gikan sa ika-20 nga tuig hangtod sa ika-32 nga tuig sa paghari ni Artaxerxes, wala gayod ako ug ang akong mga paryente magdawat sa pagkaon nga rasyon alang sa gobernador. Apan ang mga gobernador nga nahauna kanako nahimong palas-anon sa mga tawo, tungod kay nangayo gayod sila sa ilang adlaw-adlaw nga pagkaon ug bino, wala pay labot sa 40 ka buok nga pilak. Apil ang ilang mga opisyal nagaabuso sa mga tawo. Apan wala ko gayod kadto himoa tungod sa akong pagtahod sa Dios. Hinuon, gihimo ko ang tanan aron mapatindog pag-usab ang paril sa tabang sa akong mga tawo. Ug wala gayod ako moangkon ug yuta. Akoy nagpakaon sa 150 ka mga Judio nga mga opisyal, wala pay labot ang mga bisita gikan sa palibot nga mga nasod. Adlaw-adlaw nagapaihaw akog usa ka baka, unom ka tambok nga mga karnero, ug daghang manok. Ug matag napulo ka adlaw nagapagawas ako ug nagkalain-laing klase sa bino. Bisan pa niini nga mga galastohan wala gayod ako modawat sa pagkaon nga gigahin alang sa gobernador tungod kay nahibaloan ko nga gibug-atan na ang mga tawo. Nagaampo ako, “O Dios ko! Hinaut nga panalanginan mo ako sa tanan nga akong gihimo alang niini nga katawhan.” Sa dihang nabalitaan nila ni Sanbalat, Tobia, Geshem nga Arabo, ug sa uban pa namong mga kaaway nga nahuman na namo ang pag-ayo sa paril ug wala na kini mga bangag, gawas na lang sa mga pultahan niini nga wala pa mataod, nagpadala si Sanbalat ug si Geshem niini nga mensahe kanako: “Gusto namo nga makigkita kanimo sa usa sa mga baryo sa patag sa Ono.” Apan nagaplano silag daotan batok kanako. Busa nagpadala ako ug mga mensahero sa pag-ingon kanila: “Importante ang akong gitrabaho karon, busa dili ako makaanha diha. Dili mahimo nga undangan ko ang pagtrabaho aron lang moanha diha.” Kaupat nila ako gipadad-an sa mao gihapon nga mensahe ug sa matag higayon gipadad-an ko usab sila sa mao gihapon nga tubag. Sa ikalimang higayon gipaadto ni Sanbalat kanako ang iyang sulugoon nga may dalang abli nga sulat. Ug mao kini ang nahisulat didto: “Gisultihan ako ni Geshem nga bisan asa siya mopaingon madunggan niya nga ikaw ug ang mga Judio nagaplano sa pagrebelde, ug mao kana nga giayo ninyo pag-usab ang paril. Ug sumala sa iyang nadunggan, gusto kang mahimong hari sa mga Judio, ug nagpili ka pa gani ug mga propeta nga moproklamar diha sa Jerusalem nga ikaw na ang hari sa Juda. Sigurado gayod nga mabalitaan kini sa hari, busa kinahanglang moanhi ka dinhi kay estoryahan nato kining mga butanga.” Mao kini ang akong tubag kaniya: “Walay kamatuoran kanang imong gipanulti. Tinumotumo mo lang kana.” Nasayod ako nga gihadlok lang nila kami aron maundang ang among pagtrabaho. Apan nagaampo ako sa Dios nga lig-onon pa gayod niya ako. Usa ka adlaw, miadto ako kang Shemaya nga anak ni Delaya ug apo ni Mehetabel, tungod kay dili siya makabiya sa iyang balay. Miingon siya kanako, “Magkita kita sa sulod sa templo sa Dios, ug trangkahan nato ang mga pultahan kay moabot ang imong mga kaaway karong gabii aron patyon ka.” Apan mitubag ako, “Gobernador ako; nganong moikyas ako ug motago sa sulod sa templo sa pagluwas sa akong kinabuhi? Dili ako motago!” Nasabtan ko nga dili ang Dios ang nagpadala kaniya. Gisuholan lang siya ni Sanbalat ug ni Tobia nga isulti kadto kanako. Gusto lang nila nga hadlokon ako ug makasala pinaagi sa pagsunod sa giingon ni Shemaya, aron madaot ang akong dungog ug biay-biayon ako sa mga tawo. Busa nagaampo ako, “O Dios ko, hinumdomi si Tobia ug si Sanbalat ug ang ilang gipanghimo, apil ang babaye nga propeta nga si Noadia ug ang uban pang mga propeta nga nagtinguha sa paghadlok kanako.” Nahuman ang paril sa ika-25 nga adlaw sa ikaunom nga bulan, nga mao ang bulan sa Elul. Nahuman kini sulod sa 52 ka adlaw. Sa dihang nabalitaan kini sa among mga kaaway sa palibot nga mga nasod, nangahadlok sila ug naulawan. Kay nasayod sila nga nahuman kadto nga trabaho pinaagi sa tabang sa Dios. Sulod niadtong panahona, nagsulatanay ang mga pangulo sa Juda ug si Tobia, kay daghan nga taga-Juda ang nanumpa nga modapig kang Tobia tungod kay umagad siya ni Shecania nga anak ni Ara, ug napangasawa sa iyang anak nga si Jonatan ang anak nga babaye ni Meshulam nga anak ni Berekia. Kanunay akong sultihan niining mga tawhana bahin sa maayo nga mga binuhatan ni Tobia, ug gisulti usab nila kaniya ang akong gipanulti. Nagsige usab ug padalag mga sulat si Tobia kanako aron sa paghadlok kanako. Sa dihang nahuman na ang paril sa siyudad, ug nataod na ang mga sira sa pultahan niini, gibutang sa ilang katungdanan ang mga guwardya sa mga pultahan, ang mga mag-aawit, ug ang mga Levita. Gihatag ko ang katungdanan sa pagdumala sa Jerusalem ngadto sa akong igsoon nga si Hanani uban kang Hanania nga komander sa mga guwardya sa tibuok palasyo. Gipili ko si Hanania kay kasaligan siya ug nagatahod sa Dios labaw sa uban. Giingnan ko sila, “Ayaw ninyo pasagdi nga abli ang mga pultahan sa siyudad kon udtong tutok, bisan may mga guwardya pa nga nagabantay. Kinahanglang sirad-an gayod kini ug kandadohan. Pagbutang usab kamo ug mga guwardya nga taga-Jerusalem. Ang uban kanila paguwardyaha atbang sa ilang mga balay. Ang uban usab ipahimutang sa ubang mga dapit.” Niadtong panahona, lapad ang siyudad sa Jerusalem apan diotay lang ang mga lumulupyo niini ug diotay lang usab ang mga balay nga natukod. Unya gibutang sa akong Dios sa akong hunahuna nga tigomon ang mga pangulo, mga opisyal, ug ang uban pang mga lumulupyo aron marehistro sumala sa ilang kagikan. Nakita ko ang lista sa mga pamilya nga unang namalik gikan sa pagkabihag. Mao kini ang nahisulat didto: May mga Israelinhon sa probinsya sa Juda nga gibihag kaniadto ni Haring Nebucadnezar ug gidala sa Babilonia. Karon, mihawa na kini sila sa Babilonia ug namalik sa Jerusalem ug sa ilang kaugalingong mga lungsod sa Juda. Ang nangulo kanila sa pagbalik sa Jerusalem mao sila si Zerubabel, Jeshua, Nehemias, Azaria, Raamia, Nahamani, Mordecai, Bilshan, Misperet, Bigvai, Nehum, ug Baana. Mao kini ang lista sa mga katawhan sa Israel nga namalik gikan sa pagkabihag: Ang gidaghanon sa mga kaliwat sa mga sulugoon sa templo ug mga kaliwat sa mga sulugoon ni Solomon, 392. Dili usab mapamatud-an sa mga kaliwat ni Hobaya, Hakoz, ug Barzilai nga mga pari sila. (Sa dihang nangasawa kini si Barzilai, gidala niya ang ngalan sa iyang ugangan nga si Barzilai nga taga-Gilead.) Tungod kay dili nila makita ang lista sa ilang mga katigulangan, wala sila dawata ingon nga mga pari. Giingnan sila sa gobernador sa Juda nga dili sila mahimong mokaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa Dios hangtod nga adunay pari nga makapangutana sa Dios mahitungod sa ilang pagkapari pinaagi sa Urim ug Thumim. Unya, ang pipila sa mga pangulo sa mga pamilya nanghatag alang sa buluhaton sa pagtukod pag-usab sa templo. Ang gobernador mihatag ug walo ka kilong bulawan, 50 ka yahong nga gamiton sa templo, ug 530 ka bisti alang sa mga pari. Ang ubang mga pangulo sa mga pamilya mihatag ngadto sa pundo alang niini nga buluhaton ug 168 ka kilo bulawan ug 1,200 ka kilo pilak. Ang kinatibuk-ang gihatag sa uban pang mga tawo—168 ka kilong bulawan, 1,100 ka kilong pilak, ug 67 ka bisti alang sa mga pari. Ang matag usa kanila namalik sa mga lungsod nga gigikanan sa ilang mga pamilya, apil na ang mga pari, ang mga Levita, ang mga guwardya sa mga pultahan sa templo, ang mga mag-aawit, ug ang mga sulugoon sa templo. nagtigom silang tanan nga may panaghiusa didto sa Jerusalem, sa plasa atubangan sa pultahan nga gitawag ug Tubig. Giingnan nila si Ezra nga magtutudlo sa Kasugoan nga kuhaon niya ug basahon ang Libro sa Kasugoan ni Moises nga gipatuman sa Ginoo sa mga Israelinhon. Nagtindog si Ezra nga magtutudlo sa Kasugoan sa taas nga entablado nga kahoy nga gihimo alang niadto nga okasyon. Sa iyang tuo nagtindog sila si Matitia, Shema, Anaya, Uria, Hilkia, ug Maasea. Ug sa iyang wala nagtindog sila si Pedaya, Mishael, Malkia, Hashum, Hashbadana, Zacarias, ug Meshulam. Makita si Ezra sa tanan tungod kay taas ang iyang gitindogan. Ug sa dihang giablihan niya ang libro, mitindog ang tanang mga tawo. Gidayeg ni Ezra ang Ginoo, ang Gamhanang Dios, ug mitubag ang mga tawo, “Amen! Amen! ” samtang ginabayaw nila ang ilang mga kamot. Unya mihapa sila ug misimba sa Ginoo. Samtang nagtindog ang mga tawo, gipasabot kanila ang Kasugoan. Ang nagpasabot kanila mao ang mga Levita nga sila si Jeshua, Bani, Sherebia, Jamin, Akub, Shabetai, Hodia, Maasea, Kelita, Azaria, Jozabad, Hanan, ug Pelaya. Gibasa nila ang Libro sa Kasugoan sa Dios ug gipasabot ang kahulogan niini, aron masabtan sa mga tawo. Samtang namati ang mga tawo sa giingon sa Kasugoan, nanghilak sila. Busa si Nehemias nga gobernador, si Ezra nga pari ug magtutudlo sa Kasugoan, ug ang mga Levita nga nagpasabot kanila sa Kasugoan miingon, “Kining adlawa balaan alang sa Ginoo nga inyong Dios, busa ayaw kamo panghilak.” Miingon pa gayod si Nehemias, “Lakaw, kaon kamo sa lamiang mga pagkaon, ug inom sa tam-is nga mga ilimnon. Hatagi ninyo ang mga walay pagkaon kay kining adlawa balaan alang sa Ginoo. Ug ayaw kamo pagsubo kay ang kalipay nga ginahatag sa Ginoo makapalig-on kaninyo.” Miingon usab ang mga Levita, “Panghilom kamo! Ayaw kamo pagsubo kay balaan kining adlawa!” Busa nanglakaw ang tanang mga tawo aron mangaon ug manginom ug manghatag ug pagkaon ngadto sa uban. Nagsaulog sila nga may dakong kalipay tungod kay nasabtan nila ang mga mensahe sa Dios nga gibasa kanila. Sa ikaduhang adlaw niadtong bulana, nagtigom didto kang Ezra ang mga pangulo sa mga pamilya, ang mga pari, ug mga Levita aron tun-an pag-ayo ang Kasugoan. Nakita nila sa Kasugoan nga nagsugo ang Ginoo pinaagi kang Moises nga ang mga Israelinhon kinahanglang magpuyo sa mga payag sa panahon sa kasaulogan nga ginahimo sa ikapito nga bulan. Kinahanglan usab nilang ipahibalo sa Jerusalem ug sa tanan nilang mga lungsod ang sugo sa Ginoo nga moadto sila sa mga bungtod ug manguha ug mga sanga sa olibo, mirto, palma, ug sa uban pang mga sanga sa labong nga mga kahoy aron himuong mga payag, sumala sa nahisulat sa Kasugoan. Busa nanguha ang mga tawo ug mga sanga ug naghimo ug payag-payag sa atop sa ilang mga balay, sa mga tugkaran sa ilang mga balay, sa tugkaran sa templo sa Dios, sa plasa nga anaa sulod sa pultahan nga gitawag ug Tubig, ug sa plasa sa Pultahan ni Efraim. Tanan sila nga namalik gikan sa pagkabihag naghimog mga payag-payag ug namuyo didto. Malipayon kaayo sila! Wala na sila makasaulog ug sama niini sukad sa panahon ni Josue nga anak ni Nun. Adlaw-adlaw nga gibasa ni Ezra ngadto sa mga tawo ang Libro sa Kasugoan sa Dios, gikan sa nahaunang adlaw sa pista hangtod sa kataposang adlaw. Gisaulog nila ang maong pista sulod sa pito ka adlaw. Ug sa ikawalo ka adlaw nagtigom sila sa pagsimba sa Ginoo sumala sa Kasugoan. Sa ika-24 nga adlaw sa mao gihapon nga bulan, nagtigom ang mga Israelinhon aron magpuasa. Nagbisti silag sako ug nagbutang ug abo sa ilang ulo sa pagpakita sa ilang pagsubo. Gilain nila ang ilang kaugalingon gikan sa mga dili Israelinhon. Nanindog sila ug gisulti nila ang ilang mga sala ug ang mga sala sa ilang mga katigulangan. Nagpabilin sila sa pagtindog sulod sa tulo ka oras samtang gibasa kanila ang Kasugoan sa Ginoo nga ilang Dios. Ug sulod sa laing tulo ka oras gisulti nila ang ilang mga sala ug nagsimba sa Ginoo nga ilang Dios. Ang mga Levita mitindog sa hagdanan ug nagaampo ug kusog sa Ginoo nga ilang Dios. Sila mao si Jeshua, Bani, Kadmiel, Shebania, Buni, Sherebia, ug Kenani. Unya ang mga Levita nga sila si Jeshua, Kadmiel, Bani, Hashabnea, Sherebia, Hodia, Shebania, ug Petahia miingon, “Tindog kamo ug dayega ang Ginoo nga inyong Dios sa walay kataposan!” Unya miingon sila, “ O dalaygon ang imong pagkagamhanan! Dili kini matupngan sa among mga pagdayeg. Ikaw lang ang Ginoo. Gihimo mo ang langit, ang yuta, ang dagat, ug ang tanang anaa niini. Ginahatagan mo ug kinabuhi ang tanan mong binuhat, ug ginasimba ka sa mga anghel sa langit. “Ikaw ang Ginoong Dios nga nagpili kang Abram ug nagdala kaniya pagawas sa Ur, nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon. Ug ginganlan mo siyag Abraham. Nakita mo nga matinumanon siya kanimo, ug naghimo ka ug kasabotan kaniya nga imong ihatag sa iyang mga kaliwat ang yuta sa mga Canaanhon, Hitihanon, Amorihanon, Perisihanon, Jebusihanon, ug sa mga Gergasihanon. Ug gituman mo ang imong saad kanila, tungod kay matarong ka. “Nakita mo ang pag-antos sa among mga katigulangan sa Ehipto. Nadungog mo ang pagpangayo nilag tabang kanimo didto sa Pulang Dagat. Naghimo ka ug mga milagro ug mga katingalahang butang batok sa Faraon, ug sa tanan niyang mga opisyal ug katawhan, kay nahibaloan mo kon giunsa nila pagdaog-daog ang among mga katigulangan. Ug ang imong ngalan bantogan hangtod karon. Gitunga mo ang dagat atubangan sa imong katawhan aron makaagi sila sa yuta nga mala. Ang ilang mga kaaway nga naggukod kanila gitambog mo sa kinahiladman sa dagat nga sama sa bato nga gitambog sa sulog nga tubig. Kon adlaw, gitultolan mo sila pinaagi sa panganod nga daw haligi, ug kon gabii, pinaagi sa kalayo nga daw haligi, aron sa paghatag ug kahayag sa dalan nga ilang gilakwan. “Nanaog ka sa Bukid sa Sinai gikan sa langit ug nakigsulti ka kanila. Gihatagan mo silag husto nga mga lagda ug mga patakaran ug maayo nga mga tulumanon ug mga sugo. Gitudloan mo sila bahin sa ilang himuon sa Adlaw nga Igpapahulay. Ug gisugo mo sila pinaagi sa imong alagad nga si Moises nga tumanon nila ang imong mga sugo, mga tulumanon, ug mga lagda. Sa dihang gigutom sila, gihatagan mo silag pagkaon gikan sa langit, ug sa dihang giuhaw sila, gipainom mo silag tubig gikan sa bato. Giingnan mo sila nga sudlon nila ug panag-iyahon ang yuta nga imong gisaad nga ihatag kanila. Apan sila nga among mga katigulangan mapahitas-on, gahig ulo, ug wala motuman sa imong mga sugo. Nagdumili sila sa pagpamati kanimo, ug gikalimtan nila ang mga milagro nga imong gihimo alang kanila. Nagmagahi sila, ug misupak kanimo pinaagi sa pagpili ug mga pangulo nga modala kanila pagbalik sa pagkaulipon sa Ehipto. Apan mapinasayloon ka nga Dios, maloloy-on, puno sa grasya, dili daling masuko, ug mahigugmaon. Busa wala mo sila isalikway bisan naghimo silag rebulto nga baka ug miingon, ‘Mao kini ang atong dios nga nagpagawas kanato gikan sa Ehipto.’ Labihan gayod ang ilang pagpasipala kanimo! Apan tungod sa imong dakong kalooy kanila, wala mo sila pasagdi sa disyerto. Wala mobiya kanila ang panganod nga daw haligi nga nagatultol kanila kon adlaw, ug ang kalayo nga daw haligi nga nagahatag ug kahayag sa dalan nga ilang ginalakwan kon gabii. Gihatag mo kanila ang imong maayong Espiritu sa pagtudlo kanila. Wala nimo sila hikawi sa pagkaon sa manna, ug padayon mo silang gihatagan ug tubig alang sa ilang kauhaw. Giatiman mo sila sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan, busa wala gayod sila makulangi sa ilang mga kinahanglanon. Wala modaan ang ilang mga bisti ug wala usab maluthi ang ilang mga tiil sa paglakaw. “Gitugyan mo kanila ang mga gingharian, mga nasod, ug ang mga yuta sa ilang palibot. Giilog nila ang yuta sa Heshbon nga gidumalahan ni Haring Sihon, ug ang yuta sa Basan nga gidumalahan ni Haring Og. Gipadaghan mo ang ilang mga kaliwat, sama sa mga bitoon sa langit. Gidala mo sila sa yuta nga imong gisaad sa ilang mga katigulangan nga ilang sudlon ug panag-iyahan. Busa gisulod nila kini ug gisakop. Gipapildi mo kanila ang mga Canaanhon nga nagpuyo niadtong yutaa. Gitugyan mo kanila ang mga Canaanhon apil ang ilang mga hari aron himuon nila ang gusto nilang himuon sa mga Canaanhon. Giilog sa imong katawhan ang pinarilan nga mga lungsod ug ang mabungahong mga yuta. Giilog usab nila ang mga balay nga puno sa maayong mga butang, mga atabay, mga ubasan, mga tamnanan sa olibo, ug ang mga punoan sa kahoy nga labihan kadaghan ug prutas. Nangaon sila kutob sa ilang gusto ug nanambok. Nagpakabuhong sila sa imong labihan nga kaayo nga gipakita kanila. “Apan luyo niini, misupak sila ug nagrebelde kanimo. Gitalikdan nila ang imong balaod ug gipatay nila ang imong mga propeta nga mipahimangno kanila aron sa pagpabalik kanila diha kanimo. Labihan gayod ang mga pagpasipala nga ilang gipanghimo! Busa gitugyan mo sila sa ilang mga kaaway nga naglisod-lisod kanila. Apan sa dihang nangayo sila ug tabang kanimo, gipamatian mo pa gihapon sila diha sa langit. Ug sa imong kalooy, gihatagan mo silag mga pangulo nga miluwas kanila gikan sa kamot sa ilang mga kaaway. “Apan kon maayo na ang ilang kahimtang, nagahimo na usab sila ug daotan sa imong atubangan. Unya gitugyan mo na usab sila sa kamot sa ilang mga kaaway aron dumalahan sila. Apan kon mangayo na usab sila sa imong tabang, mamati ka gihapon kanila diha sa langit. Ug sa imong kalooy ginaluwas mo sila kanunay. Gipahimangnoan mo sila aron motuman sila pagbalik sa imong Kasugoan. Apan nagmagahi sila ug wala nila tumana ang imong mga sugo. Nagpakasala sila batok sa imong mga sugo nga nagahatag ug tinuod nga kinabuhi sa nagatuman niini. Sa kagahi sa ilang mga ulo mitalikod sila kanimo, ug nagdumili sa pagpamati kanimo. Sulod sa daghang mga katuigan gipasensyahan mo sila ug gipahimangnoan sa imong Espiritu pinaagi sa mga propeta. Apan wala sila manumbaling. Busa gitugyan mo sila sa mga katawhan sa ilang palibot. Apan bisan pa niini, tungod sa dako mong kalooy, wala mo sila pasagdi o laglaga sa hingpit, kay maloloy-on ka nga Dios ug puno sa grasya. “Ikaw nga among Dios makagagahom, katingalahan, ug talahuron. Ginatuman mo ang imong kasabotan, ug ginapakita mo ang imong gugma. Karon, ayaw ipakawalay-bili ang among mga pag-antos. Nagaantos kami ug ang among mga hari, mga pangulo, mga pari, mga propeta, ug mga katigulangan, gikan pa sa panahon nga gidaog-daog kami sa mga hari sa Asiria hangtod karon. Matarong ang gihimo mong pagsilot kanamo. Nagmatinud-anon gayod ikaw kanamo, apan kami nagpakasala. Ang among mga hari, mga pangulo, mga pari, ug mga katigulangan wala motuman sa imong Kasugoan. Wala sila magtagad sa imong mga sugo ug mga pahimangno. Bisan aduna silay kaugalingong gingharian ug nakasinati sa imong dakong kaayo, ug bisan gihatagan mo sila sa halapad ug mabungahong yuta, wala gihapon sila moalagad kanimo o mobiya sa ilang daotang mga binuhatan. Mao nga karon nangaulipon kami dinhi niining yuta nga imong gihatag sa among mga katigulangan, diin makakaon unta sila sa mga abot niini ug makapahimulos sa uban pang mga kaayohan niini. Ang abunda nga mga abot sa yuta atua paingon sa mga hari nga gipadumala mo kanamo tungod sa among mga sala. Gihimo nila ang ilang gustong himuon kanamo ug sa among mga kahayopan. Ug labihan ang among pag-antos.” “Tungod niining tanan, kaming mga Judio naghimo ug usa ka lig-ong kasabotan. Gisulat kini ug giselyohan sa among mga pangulo, mga pari, ug mga Levita.” Ang unang mibutang sa iyang selyo mao si Gobernador Nehemias nga anak ni Hacalia, ug si Zedekia. Ang uban pang mga katawhan sa Israel—ang mga pari, mga Levita, mga guwardya, mga mag-aawit, mga sulugoon sa templo, ug ang tanang milain sa ilang kaugalingon gikan sa mga dili Israelinhon nga nagpuyo sa among yuta aron sa pagsunod sa Kasugoan sa Dios, ug ang ilang mga asawa ug mga kabataan nga may igo nang panabot— nanumpa uban kanamong mga pangulo nga tumanon namo ang Kasugoan nga gihatag sa Dios pinaagi sa iyang alagad nga si Moises, ug dawaton namo ang tunglo sa Dios kon dili namo matuman ang among saad nga sundon namo ang tanang mga sugo, mga lagda, ug mga tulumanon sa Ginoo nga among Dios. Misaad kami nga dili namo tugotan nga mangasawa o mamana ang among mga anak sa mga dili Israelinhon nga nagapuyo sa among yuta. Misaad usab kami nga kon mamaligya kining mga dili Israelinhon ug trigo o bisan unsang baligya sa Adlaw nga Igpapahulay o sa ubang balaang adlaw, dili gayod kami mopalit. Ug matag ikapito ka tuig, dili gayod namo tamnan ang among yuta, ug dili na kami maningil sa mga utang sa uban. Misaad pa gayod kami nga tumanon namo ang sugo nga maghatag kami matag tuig ug upat ka gramo nga pilak alang sa buluhaton sa templo sa among Dios. Gastohon kini alang sa pan nga ihalad sa presensya sa Dios, sa mga halad nga sinunog, ug mga halad isip pagpasidungog sa Ginoo nga ginahalad adlaw-adlaw, sa mga halad alang sa Adlaw nga Igpapahulay, alang sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug sa uban pang mga pista. Alang usab kini sa uban pang mga halad nga balaan sama sa halad sa paghinlo nga ginahalad aron matubos ang katawhan sa Israel sa ilang mga sala. Gamiton usab kini alang sa uban pang mga kinahanglanon sa buluhaton sa templo sa among Dios. Kaming mga katawhan, apil ang among mga pari ug ang mga Levita, nagripa aron mahibaloan namo kon kanus-a magdalag sugnod ang matag pamilya matag tuig alang sa mga halad sa halaran sa Ginoo nga among Dios, sumala sa nahisulat sa Kasugoan. Misaad usab kami nga dad-on namo sa templo sa Ginoo matag tuig ang unang abot sa among uma ug ang unang bunga sa among mga tanom. Dad-on usab namo sa mga pari nga nagaalagad sa templo sa among Dios ang among kamagulangang mga anak nga lalaki, apil usab ang kamagulangan sa among mga baka, karnero, ug kanding, sumala sa nahisulat sa Kasugoan. Misaad pa gayod kami nga dad-on namo sa mga pari didto sa bodega sa templo sa among Dios ang labing maayong klase sa harina ug ang uban pang mga halad isip pagpasidungog sa Ginoo. Dad-on usab namo ang among labing maayong mga prutas, ug ang labing maayong bag-o nga bino, ug lana nga olibo. Dad-on usab namo sa mga Levita ang ikapulo sa among mga abot, kay sila ang nagapangolekta sa mga ikapulo sa tanang mga lungsod nga may mga uma. Kon mangolekta sa mga ikapulo ang mga Levita, ubanan sila sa pari nga kaliwat ni Aaron. Ug ang ikapulo nga bahin sa makolekta dad-on sa mga Levita sa bodega sa templo sa among Dios. Ang mga Israelinhon, apil na ang mga Levita, kinahanglang magdala ug mga halad nga trigo, bag-ong bino, ug lana didto sa bodega diin gibutang ang mga kagamitan sa templo ug diin nagapuyo ang mga pari nga nagaalagad, ang mga guwardya sa mga pultahan sa templo, ug ang mga mag-aawit. Busa misaad kami nga dili namo pasagdan ang templo sa among Dios. Niadtong panahona, ang mga pangulo sa katawhan sa Israel didto magpuyo sa Jerusalem. Nagripa ang katawhan aron nga sa matag napulo ka pamilya may usa ka pamilya nga mopuyo sa Jerusalem, ang balaan nga siyudad, samtang ang uban magpabilin sa ilang lungsod. Gidayeg sa mga tawo ang tanang nagboluntaryo nga mopuyo sa Jerusalem. Si Maasea nga anak ni Baruc (si Baruc anak ni Col Hoze; si Col Hoze anak ni Hazaya; si Hazaya anak ni Adaya; si Adaya anak ni Joyarib; ug si Joyarib anak ni Zacarias nga gikan sa kaliwat ni Shela). (Sa mga kaliwat ni Perez, 468 ka maisog nga mga lalaki ang nagpuyo sa Jerusalem.) Gikan sa tribo ni Benjamin: Si Salu nga anak ni Meshulam (si Meshulam anak ni Joed; si Joed anak ni Pedaya; si Pedaya anak ni Kolaya; si Kolaya anak ni Maasea; si Maasea anak ni Itiel; ug si Itiel anak ni Jeshaya); ang misunod kang Salu mao sila si Gabai ug Salai. Ang gidaghanon sa mga Benjaminhon 928 tanan. Si Joel nga anak ni Zicri mao ang ilang labawng pangulo, ug si Juda nga anak ni Hasenua mao ang ikaduhang pangulo. Gikan sa mga pari: Si Jedaya nga anak ni Joyarib, si Jakin, ug si Seraya nga anak ni Hilkia (si Hilkia anak ni Meshulam; si Meshulam anak ni Zadok; si Zadok anak ni Merayot; ug si Merayot anak ni Ahitub nga tigdumala sa templo sa Dios); uban usab ang 822 ka mga kauban nila nga nagatrabaho sa templo; Si Adaya nga anak ni Jeroham (si Jeroham anak ni Pelalia; si Pelalia anak ni Amzi; si Amzi anak ni Zacarias; si Zacarias anak ni Pashur; si Pashur anak ni Malkia); ang mga katabang ni Adaya nga 242 ka mga lalaki nga mga pangulo sa mga pamilya; Si Amasai nga anak ni Azarel (si Azarel anak ni Azai; si Azai anak ni Meshilemot; ug si Meshilemot anak ni Imer); ang mga kauban ni Amasai nga 128 ka maisog nga mga lalaki. Ang ilang labawng pangulo mao si Zabdiel nga anak ni Hagedolim. Gikan sa mga Levita: Si Shemaya nga anak ni Hashub (si Hashub anak ni Azrikam; si Azrikam anak ni Hashabia; ug si Hashabia anak ni Buni); Si Shabetai ug si Jozabad nga duha sa mga pangulo sa mga Levita. Sila ang gitugyanan sa pagdumala sa mga buluhaton sa gawas sa templo; Si Matania nga anak ni Micas (si Micas anak ni Zabdi, ug si Zabdi anak ni Asaf). Si Matania mao ang nangulo sa mga mag-aawit sa pag-awit sa pag-ampo sa pagpasalamat; Si Bakbukia nga katabang ni Matania; Si Abda nga anak ni Shamua (si Shamua anak ni Galal, ug si Galal anak ni Jedutun). Mikabat ug 284 tanan ka mga Levita ang nagpuyo sa Jerusalem, ang balaan nga siyudad. Gikan sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo: Si Akub ug si Talmon, ug ang ilang mga kauban nga guwardya nga 172 ka mga lalaki. Ang uban nga mga Israelinhon, apil ang mga pari ug ang mga Levita, nagpuyo sa ilang napanunod nga mga yuta sa nagkalain-laing mga lungsod sa Juda. Apan ang mga sulugoon sa templo nga gipangulohan ni Ziha ug ni Gishpa didto magpuyo sa bungtod sa Ofel. Ang labawng pangulo sa mga Levita sa Jerusalem mao si Uzi nga anak ni Bani. (Si Bani anak ni Hashabia; si Hashabia anak ni Matania; ug si Matania anak ni Mica.) Si Uzi usa sa mga kaliwat ni Asaf nga mga mag-aawit sa templo sa Dios. Naggikan sa hari ang mando alang sa ilang mga buluhaton kada adlaw. Si Petahia nga anak ni Meshezabel, nga usa sa mga kaliwat ni Zera nga anak ni Juda, mao ang tinugyanan sa hari sa Persia sa mga butang nga may kalabotan sa mga katawhan sa Israel. Ang ubang mga katawhan sa Juda nagpuyo sa mga lungsod nga duol sa ilang mga uma. Ang uban kanila nagpuyo sa Kiriat Arba, Dibon, Jekabzeel, ug sa mga baryo sa palibot niini nga mga lungsod. Ang uban didto mamuyo sa Jeshua, Molada, Bet Pelet, Hazar Shual, Beersheba, ug sa mga baryo sa palibot niini. Aduna usab kanilay nagpuyo sa Ziklag, sa Mecona, ug sa mga baryo sa palibot niini, sa En Rimon, Zora, Jarmut, Zanoa, Adulam, ug sa mga baryo sa palibot niini nga mga lungsod. Ang uban pa gayod didto mamuyo sa Lakish ug sa mga uma nga atua didto, ug sa Azeka ug sa mga baryo sa palibot niini. Busa nagpuyo ang katawhan sa Juda sa mga dapit nga sakop sa Beersheba hangtod sa Kapatagan sa Hinom. Ang mga katawhan sa Benjamin namuyo sa Geba, Mikmas, Aya, Betel, ug sa mga baryo sa palibot niini, sa Anatot, Nob, Ananias, Hazor, Rama, Gitaim, Hadid, Zeboyim, Nebalat, Ang mga Levita mao sila si Jeshua, Binui, Kadmiel, Sherebia, Juda, ug Matania. Si Matania ug ang iyang mga kauban mao ang gitugyanan sa pag-awit sa mga awit sa pagpasalamat. Ug si Bakbukia, Uni, ug ang ilang mga kauban nga magtindog atbang kanila, mao ang gitugyanan sa pagtubag niadto nga mga awit. Si Jeshua amahan ni Joyakim. Si Joyakim amahan ni Eliashib. Si Eliashib amahan ni Joyada. Si Joyada amahan ni Jonatan. Ug si Jonatan amahan ni Jadua. Sa dihang si Joyakim ang pangulong pari, ang mosunod mao ang mga pangulo sa mga pamilya sa mga pari: Si Meraya ang pangulo sa pamilya ni Seraya. Si Hanania ang pangulo sa pamilya ni Jeremias. Si Meshulam ang pangulo sa pamilya ni Ezra. Si Jehohanan ang pangulo sa pamilya ni Amaria. Si Jonatan ang pangulo sa pamilya ni Maluc. Si Jose ang pangulo sa pamilya ni Shebania. Si Adna ang pangulo sa pamilya ni Harim. Si Helkai ang pangulo sa pamilya ni Merayot. Si Zacarias ang pangulo sa pamilya ni Iddo. Si Meshulam ang pangulo sa pamilya ni Gineton. Si Zicri ang pangulo sa pamilya ni Abia. Si Piltai ang pangulo sa pamilya ni Miniamin ug ni Moadia. Si Shamua ang pangulo sa pamilya ni Bilga. Si Jehonatan ang pangulo sa pamilya ni Shemaya. Si Matenai ang pangulo sa pamilya ni Joyarib. Si Uzi ang pangulo sa pamilya ni Jedaya. Si Kalai ang pangulo sa pamilya ni Salu. Si Eber ang pangulo sa pamilya ni Amok. Si Hashabia ang pangulo sa pamilya ni Hilkia. Si Netanel ang pangulo sa pamilya ni Jedaya. Sa panahon sa paghari ni Darius sa Persia, gilista ang mga ngalan sa mga pangulo sa mga pamilya sa mga pari ug sa mga Levita, niadtong panahon sa mga pangulong pari nga sila si Eliashib, Joyada, Johanan, ug Jadua. Ang mga pangulo sa mga pamilya sa mga Levita nalista sa Libro sa Kasaysayan hangtod sa panahon ni Johanan nga apo ni Eliashib. Mao kini ang mga pangulo sa mga pamilya sa mga Levita: si Hashabia, Sherebia, Jeshua, Binui, Kadmiel, ug ang uban pa nilang mga kauban nga nagatindog atbang kanila didto sa templo sa panahon sa pag-awit ug mga pagdayeg ug pagpasalamat sa Dios. Kini sila magtubag-tubag sa pagkanta, sumala sa sugo ni David nga alagad sa Dios. Apil na dinhi si Matania, Bakbukia, ug Obadia. Ang mga guwardya sa templo nga nagabantay sa bodega nga atua dapit sa pultahan sa templo mao sila si Meshulam, Talmon, ug Akub. Kini sila nagaalagad sa panahon ni Joyakim nga anak ni Jeshua ug apo ni Jozadak, ug sa panahon ni Nehemias nga gobernador ug ni Ezra nga pari ug magtutudlo sa Kasugoan. Sa panahon sa pagdedikar sa paril sa Jerusalem, gipatawag ang mga Levita gikan sa ilang gipuy-an. Gipaadto sila sa Jerusalem aron moapil sa malipayon nga kasaulogan sa pagdedikar sa templo pinaagi sa pag-awit ug mga awit sa pagpasalamat ug pagtukar sa mga simbal, harpa, ug lira. Gipaadto usab ang mga mag-aawit gikan sa mga baryo sa palibot sa Jerusalem ug sa mga baryo sa Netofa. Aduna kanilay gikan sa lungsod sa Bet Gilgal, ug sa dapit sa Geba ug Azmavet. Kay ang mga mag-aawit nagtukod sa ilang kaugalingong mga baryo palibot sa Jerusalem. Naghimog seremonya ang mga pari ug ang mga Levita alang sa paghinlo sa ilang kaugalingon, ug mao usab ang ilang gihimo sa mga tawo, sa mga pultahan sa siyudad ug sa mga paril niini. Gidala ko ang mga pangulo sa Juda sa ibabaw sa paril, ug gipatigom ko didto ang duha ka dagkong grupo sa mga mag-aawit aron sa pagpasalamat sa Dios. Ang usa ka grupo nagmartsa patuo ibabaw sa paril paingon sa pultahan nga gitawag ug Basura. Nagsunod kanila si Hoshaya ug ang katunga sa mga pangulo sa Juda, kauban sila si Azaria, Ezra, Meshulam, Juda, Benjamin, Shemaya, Jeremias, ug pipila ka mga pari nga nagapatingog ug mga trumpeta. Nagsunod usab si Zacarias nga anak ni Jonatan. (Si Jonatan anak ni Shemaya. Si Shemaya anak ni Matania. Si Matania anak ni Micaya. Ug si Micaya anak ni Zacur nga kaliwat ni Asaf.) Nagsunod usab kang Zacarias ang iyang mga kauban nga sila si Shemaya, Azarel, Milalai, Gilalai, Maai, Netanel, Juda ug Hanani. May dala silang mga instrumento nga sama sa mga gipangtukar kaniadto ni Haring David nga alagad sa Dios. Kini nga grupo gipangulohan ni Ezra nga magtutudlo sa Kasugoan. Pag-abot nila sa pultahan nga gitawag ug Tuboran, misaka sila sa hagdanan nga paingon sa Lungsod ni David. Milabay sila sa palasyo ni David hangtod nakaabot sila sa pultahan nga gitawag ug Tubig, sa sidlakang bahin sa siyudad. Ang ikaduha nga grupo sa mga mag-aawit nagmartsa sa ibabaw sa paril paingon sa wala. Nagsunod ako niini nga grupo kauban ang katunga sa katawhan. Miagi kami sa Tore sa mga Hudno paingon sa Halapad nga Paril. Gikan didto mipaingon kami sa Pultahan ni Efraim, sa Daan nga Pultahan, sa pultahan nga gitawag ug Isda, sa Tore ni Hananel, ug sa Tore sa Usa ka Gatos. Unya miagi kami sa pultahan nga gitawag ug Karnero ug mihunong sa Pultahan sa Guwardya. Ang duha ka grupo nga nagapasalamat sa Dios milahos didto sa templo sa Dios. Midiretso usab ako didto ug ang katunga sa mga opisyal nga akong kauban. Didto usab ang mga pari nga nagapatingog sa trumpeta nga sila si Eliakim, Maasea, Miamin, Micaya, Elyoenai, Zacarias, ug Hanania, ug ang mga mag-aawit nga sila si Maasea, Shemaya, Eleazar, Uzi, Jehohanan, Malkia, Elam, ug Ezer. Kini sila nga mga mag-aawit gipangulohan ni Jezrahia. Niadtong adlawa, naghalad sila ug daghan kaayong mga halad ug nagsadya, tungod kay gilipay sila pag-ayo sa Dios. Apil ang mga babaye ug mga bata nagsadya usab, busa ang kasaba sa ilang kasadya madunggan bisan sa layo. Niadto usab nga adlaw, nagbutang sila ug mga lalaki nga magdumala sa mga bodega nga butanganan sa mga halad, sa unang abot, ug sa ikapulo. Sila ang mangolekta sa mga halad gikan sa mga uma sa palibot nga mga lungsod nga sumala sa kasugoan, alang sa mga pari ug sa mga Levita, kay nalipay ang katawhan sa Juda sa mga pari ug sa mga Levita nga nagaalagad sa templo. Gihimo nila ang seremonya sa paghinlo ug ang uban pang mga buluhaton nga gipatuman kanila sa ilang Dios. Gihimo usab sa mga mag-aawit ug sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo ang ilang mga buluhaton sumala sa mga sugo ni Haring David ug sa iyang anak nga si Solomon. Sukad pa sa panahon ni Haring David ug ni Asaf, aduna nay mga pangulo alang sa mga mag-aawit sa pagdayeg ug pagpasalamat sa Dios. Busa sa panahon ni Zerubabel ug ni Nehemias, ang tanang mga Israelinhon naghatag sa ilang mga halad alang sa mga mag-aawit ug sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo. Naggahin usab silag halad alang sa mga Levita. Ug gigahinan usab sa mga Levita ang mga pari ug bahin gikan sa ilang nadawat. Sa dihang gibasa ang Libro ni Moises niadtong adlawa, nakita nila nga wala gayod itugot nga moipon ang mga Amonihanon o Moabihanon sa katilingban sa Dios, kay wala nila hatagi ug pagkaon ug ilimnon ang mga Israelinhon sa paggawas nila gikan sa Ehipto. Gisuholan hinuon nila si Balaam nga tunglohon ang mga Israelinhon. Apan kadto nga tunglo gihimo sa Dios nga panalangin. Sa dihang nadungog sa mga tawo kadto nga kasugoan, wala na nila ipatipon kanila ang mga dili tinuod nga mga Israelinhon. Sa wala pa kadto mahitabo, si Eliashib nga pari, nga tigdumala sa mga bodega sa templo sa among Dios ug paryente ni Tobia, mitugot kang Tobia sa paggamit sa dakong kuwarto sa templo. Kining kuwartoha gigamit kaniadto nga bodega alang sa mga halad sa pagpasidungog, insenso, mga kagamitan sa templo, mga halad alang sa mga pari, mga ikapulo sa mga trigo, bino ug lana, nga sumala sa Kasugoan alang sa mga Levita, sa mga mag-aawit, ug sa mga guwardya sa mga pultahan sa templo. Wala ako didto sa Jerusalem sa dihang nahitabo kini, tungod kay sa ika-32 nga tuig sa paghari ni Artaxerxes sa Babilonia, miadto ako kaniya. Wala madugay nananghid ako ug gitugotan ra usab niya ako nga mobalik sa Jerusalem. Sa akong pag-abot, nahibaloan ko ang daotang gihimo ni Eliashib nga mao ang pagpapuyo kang Tobia sa kuwarto nga anaa sa tugkaran sa templo sa Dios. Sa akong labihang kasuko, gipanglabay ko sa gawas ang tanang kagamitan ni Tobia. Unya nagmando ako nga hinloan ang kuwarto, ug pagkahuman gipabalik ko didto ang mga kagamitan sa templo apil ang mga halad nga pagkaon ug ang insenso. Nahibaloan ko usab nga ang mga Levita wala na mahatagi sa bahin nga alang kanila, busa sila ug ang mga mag-aawit nga gitugyanan sa buluhaton sa templo namauli aron sa pagpanguma. Busa gibadlong ko ang mga opisyal ug giingnan, “Nganong gipasagdan ninyo ang templo sa Dios?” Gitigom ko dayon ang mga Levita ug ang mga mag-aawit ug gipabalik sa ilang mga buluhaton sa templo. Ug ang tanang katawhan sa Juda nagdala sa ikapulo sa ilang mga trigo, bino, ug lana didto sa mga bodega. Ang gipadumala ko sa mga bodega mao sila si Shelemia nga pari, si Zadok nga magtutudlo sa Kasugoan, ug si Pedaya nga usa ka Levita. Gipatabang ko usab kanila si Hanan nga anak ni Zacur ug apo ni Matania. Sila ang akong gipili tungod kay kasaligan sila. Gitugyan ko usab kanila ang pagpanghatag sa mga bahin sa ilang isigka-magbubuhat sa templo. Unya nagaampo ako, “O Dios ko, hinumdomi ug ayaw gayod kalimti ang gipanghimo ko alang sa imong templo ug sa mga buluhaton niini.” Niadtong higayona, may nakita akong mga taga-Juda nga nagapuga ug ubas sa Adlaw nga Igpapahulay. Ang uban kanila nagkarga ug mga trigo, bino, ubas, igos, ug uban pang mga butang, diha sa ilang mga asno aron dad-on sa Jerusalem ug ibaligya. Busa gipahimangnoan ko sila nga dili sila magbaligya sa ilang mga produkto sa Adlaw nga Igpapahulay. Aduna usab mga taga-Tyre nga nagpuyo sa Jerusalem nga nagdalag mga isda ug uban pang mga baligya, ug gibaligya nila kini sa mga taga-Juda nga didto sa Jerusalem nianang Adlaw nga Igpapahulay. Busa gibadlong ko ang mga pangulo sa Juda ug giingnan, “Unsa man kining daotan ninyong ginahimo? Wala ninyo gipakabalaan ang Adlaw nga Igpapahulay! Dili ba mao man kini ang gihimo sa inyong mga katigulangan, mao nga kita ug kining siyudad gisilotan sa atong Dios? Karon, gipasuko pa gayod ninyo ang Dios sa inyong ginahimo, kay wala ninyo gipakabalaan ang Adlaw nga Igpapahulay.” Busa nagmando ako nga sirad-an ang pultahan sa siyudad matag Biyernes sa hapon, ug dili kini ablihan hangtod dili mahuman ang Adlaw nga Igpapahulay. Gipabantayan ko sa akong mga tawo ang mga pultahan aron walay bisan unsa nga kargamento nga makasulod sa siyudad sa Adlaw nga Igpapahulay. Usahay, ang mga negosyante mangatulog sa gawas sa Jerusalem kong Biyernes sa gabii. Apan gipasidan-an ko sila. Miingon ako, “Nganong nia kamo nangatulog duol sa paril sa siyudad? Kon usbon pa ninyo kini makatilaw gayod kamo kanako!” Busa sukad niadto wala na sila moanhi sa Adlaw nga Igpapahulay. Unya gimandoan ko ang mga Levita nga maghinlo sa ilang kaugalingon ug magbantay sa mga pultahan aron pakabalaanon sa mga tawo ang Adlaw nga Igpapahulay. Unya nagaampo ako, “O Dios ko, hinumdomi kining akong gihimo, ug kaloy-i ako sumala sa imong dakong gugma.” Niadtong panahona usab, nakita ko nga may mga taga-Juda nga nangasawa ug mga babaye nga taga-Ashdod, taga-Ammon, ug taga-Moab. Katunga sa ilang mga anak nagasulti sa pinulongan sa Ashdod o sa pinulongan sa ubang dapit, apan dili sila makasulti sa pinulongan sa Juda. Busa gikasab-an ug gitunglo ko kining mga taga-Juda. Gibunalan ko ang uban kanila ug gibira ang ilang mga buhok. Gipapanumpa ko sila sa ngalan sa Dios nga sila ug ang ilang mga anak dili na gayod mangasawa o mamana sa mga dili Israelinhon. Unya miingon ako kanila, “Dili ba mao man kini ang hinungdan sa pagpakasala ni Solomon nga hari sa Israel? Walay hari sa bisan unsa nga nasod nga sama kaniya. Gimahal siya sa iyang Dios, ug gihimo siya sa Dios nga hari sa tibuok Israel. Apan luyo niini, nagpakasala siya tungod sa iyang mga asawa nga mga dili Israelinhon. Pasagdan lang ba namo kining kadaotan ug pagluib ninyo sa atong Dios pinaagi sa pagpangasawa sa dili Israelinhon?” Si Joyada nga anak sa pangulong pari nga si Eliashib may anak nga nakapangasawa sa anak ni Sanbalat nga taga-Horon, busa gipapahawa ko siya. Unya nagaampo ako, “O Dios ko, ayaw kalimti nga gipasipalahan nila ang ilang pagkapari ug ang ilang panaad ingon nga mga pari ug mga Levita.” Busa gisiguro ko nga ang katawhan mahinloan na sa bisan unsang impluwensya sa mga langyaw. Ug gipahimutang ko ang mga pari ug ang mga Levita sa tagsa-tagsa nila ka buluhaton. Gisiguro ko usab nga ang mga sugnod nga gamiton sa paghalad madala sa husto nga panahon, apil na ang mga unang abot. Unya nagaampo ako, “O Dios ko, hinumdomi ako ug panalangini.” Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, nagpakombira siya alang sa iyang mga opisyal ug uban pang mga alagad. Mitambong usab ang mga opisyal sa kasundalohan sa Persia ug Media, apil ang mga dungganon nga mga tawo ug mga opisyal sa mga probinsya. Unom ka bulan ang kombira, ug sulod niining mga bulana gipakita ni Ahasuerus kon unsa kaadunahan ang iyang gingharian, ug kon unsa siya kagamhanan ug kahalangdon. Pagkahuman niadto, nagpakombira na usab ang hari alang sa tanang mga lumulupyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa gikan sa labing halangdon ngadto sa pinakaubos. Gihimo kini nga kombira sa hardin sa palasyo sa hari sulod sa pito ka adlaw. Gidekorasyonan ang hardin ug puti ug asul nga mga kurtina. Gibutangan kinig mga higot nga linen nga kolor ube, ug gitaod ngadto sa mga singsing nga plata sa marmol nga mga haligi. Ang mga lingkoranan hinimo sa bulawan ug plata, ug ang salog may mga disenyo nga hinimo sa puti nga marmol, perlas, ug uban pang mahalong mga bato. Gisilbi ang bino diha sa mga imnanang bulawan nga nagkalain-lain ang disenyo. Abunda kaayo ang mahalon nga bino, ug nagmando ang hari sa iyang mga sulugoon nga pagustohan lang ang mga tawo sa ilang pag-inom. Sa samang higayon, nagpakombira usab si Rayna Vasti alang sa mga babaye didto sa palasyo ni Haring Ahasuerus. Sa ikapito nga adlaw sa kombira, malipayon ang hari kay nakainom siya. Gipatawag niya ang iyang pito ka personal nga alagad nga sila si Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, ug Carkas. Giingnan niya sila nga dad-on kaniya si Rayna Vasti nga magsul-ob ug korona aron ipakita ang iyang katahom sa mga opisyal ug sa tanan nga bisita, kay labihan siya katahom. Apan sa dihang gisultihan sa mga alagad si Rayna Vasti mahitungod sa gisugo sa hari, midumili siya sa pag-adto. Busa nasuko pag-ayo ang hari. Naandan na sa hari ang pagpangayo ug tambag sa mga maalamon nga mga tawo nga nakahibalo sa mga kasugoan ug mga pamatasan sa gingharian. Ang kanunay niyang pangayoan ug tambag mao sila si Carshena, Shetar, Admata, Tarshish, Meres, Marsena, ug Memucan. Kini silang pito ang pinakataas ug ranggo sa mga opisyal sa gingharian sa Persia ug Media, ug sayon ra silang makaduol sa hari. Nangutana ang hari kanila, “Sumala sa kasugoan sa Persia, unsay angayng buhaton kang Rayna Vasti, tungod kay wala siya mituman sa akong sugo pinaagi sa akong mga alagad?” Mitubag si Memukan sa hari atubangan sa mga opisyal niini, “Nakasala si Rayna Vasti dili lang kanimo, Mahal nga Hari, kondili apil usab sa tanang mga opisyal ug mga katawhan sa tibuok mong gingharian. Sigurado gayod nga mahibaloan sa tanang mga babaye sa gingharian ang gihimo ni Rayna Vasti, ug dili usab unya sila motahod sa ilang mga bana. Kay mangatarungan na man unya sila nga, ‘Si Rayna Vasti gani wala mituman sa dihang gipatawag siya sa hari.’ Sukad karon mao na usab kanay himuon sa mga asawa sa mga opisyal sa Persia ug Media nga nakadungog sa gihimo sa rayna. Busa ang mahitabo, kanunay na lang unya nga dili motahod ang mga asawa sa ilang mga bana, ug ang mga bana masuko sa ilang mga asawa. “Busa kon mouyon ka, Mahal nga Hari, paghimo ug usa ka sugo nga nagaingon nga kinahanglan dili na gayod magpakita kanimo si Rayna Vasti, ug ang iyang katungdanan ingon nga rayna ihatag ngadto sa uban nga mas maayo pa kaniya. Ipasulat kini nga sugo ug iapil sa mga balaod sa Persia ug Media nga dili gayod mausab. Ug kon mahibaloan na kini sa tibuok mong gingharian nga labihan kadako, motahod na sa ilang mga bana ang tanang mga asawa, gikan sa labing dungganon hangtod sa pinakaubos.” Miuyon ang hari ug ang iyang mga opisyal sa giingon ni Memukan, busa gisunod kini sa hari. Nagpadala siya ug sulat sa tanang probinsya nga sakop sa iyang gingharian sumala sa ilang mga pinulongan. Ang sulat nagaingon nga kinahanglan ang bana mao gayod ang modumala sa iyang panimalay. Unya, sa dihang nahuwasan na si Haring Ahasuerus sa iyang kasuko, nahinumdom siya kang Vasti ug sa gihimo niini. Nahinumdom usab siya sa sugo nga iyang gihimo bahin kang Vasti. Busa miingon kaniya ang iyang personal nga mga alagad, “Mahal nga Hari, nganong dili ka mangita ug matahom ug batan-ong mga dalaga? Pagpili ug mga opisyal sa matag probinsya nga sakop sa imong gingharian nga mangitag matahom ug batan-ong mga dalaga. Ipadala ang maong mga dalaga sa puloy-anan sa mga babaye dinhi sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ipaatiman sila sa imong personal nga alagad nga si Hegay, nga gitugyanan mo sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. Siya nay mahibalo nga mohatag kanila sa ilang mga kinahanglanon sa pagpatahom. Unya ang dalaga nga imong magustohan maoy imong ipuli kang Vasti isip rayna.” Nakauyon ang hari sa giingon kaniya, busa gisunod niya kini. May usa ka Judio nga nagpuyo sa pinarilan nga lungsod sa Susa nga ginganlag Mordecai. Ang iyang amahan mao si Jair, ug apo siya ni Shimei nga anak ni Kish nga gikan sa tribo ni Benjamin. Usa siya sa mga binihag gikan sa Jerusalem nga gidala ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia uban kang Haring Jehoyakin nga hari sa Juda. May ig-agaw si Mordecai nga dalaga nga matahom ug nindot ug lawas. Hadasa ang iyang ngalan ug gitawag usab siya ug Ester. Sa dihang namatay ang ginikanan ni Ester, gisagop siya ni Mordecai ug gipadako ingon nga iyang anak. Sa dihang gimantala ang mando sa hari mahitungod sa matahom nga mga dalaga, daghang mga dalaga ang gidala sa palasyo sa hari didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Ug usa kanila si Ester. Gipaatiman sila kang Hegay nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga babaye sa palasyo. Nakaangay si Hegay kang Ester, ug gihatagan niya kinig maayong pagtagad. Iya dayong gihatagan si Ester ug maayong pagkaon ug mga kinahanglanon sa pagpatahom. Gihatagan usab niya kinig pito ka sulugoong babaye nga gikan pa gayod sa palasyo sa hari, ug gibalhin niya sila sa pinakanindot nga bahin sa maong puloy-anan. Wala mosugilon si Ester bahin sa iyang pagka-Judio ug sa iyang kagikan tungod kay gidid-an siya ni Mordecai sa pagsulti niini. Kada adlaw, maglabay-labay si Mordecai sa hawanan sa gipuy-an sa mga babaye aron sa pagpakisayod sa kahimtang ni Ester, ug kon unsa na ang nagapanghitabo kaniya. Sa dili pa ipaatubang ngadto sa hari ang usa ka babaye, kinahanglan makompleto na niya ang usa ka tuig nga pagpatahom: unom ka bulan nga pagpanghaplas ug lana sa mira, ug unom pa gayod ka bulan nga pagbutang ug mga pahumot sa lawas, ug uban pang matang sa pagpatahom. Inig-abot sa panahon nga moadto na siya sa hari, hatagan siya sa tanan niyang gustong dad-on sa pag-adto sa palasyo sa hari. Sa gabii siya moadto sa hari, ug pagkabuntag dad-on siya sa lain nga puloy-anan nga ginapuy-an sa mga asawa sa hari. Si Shaashgaz, ang sinaligang alagad nga gitugyanan sa pag-atiman sa mga asawa sa hari, mao nay moatiman kaniya. Dili na siya makabalik ngadto sa hari gawas kon nagustohan siya niini ug ipatawag siya. Si Ester ang nagustohan sa hari labaw sa tanang mga babaye nga gidala kaniya. Nalipay kaayo siya kang Ester, ug giayo niya siya pag-atiman. Gikoronahan niya kini ug gihimong rayna puli kang Vasti. Unya naghimo ug dakong kombira ang hari aron pasidunggan si Ester. Giimbitar niya ang tanan niyang mga opisyal ug ang uban pa niyang mga alagad. Gideklarar niya nga walay trabaho sa tibuok gingharian niadtong adlawa, ug nanghatag siyag gasa ngadto sa mga tawo. Sa ikaduhang panagtigom sa mga dalaga, nahimo nang opisyal si Mordecai ug didto na siya mag-alagad sa pultahan sa palasyo. Gihilom gihapon ni Ester ang iyang pagka-Judio ug kagikan, sumala sa gipahimangno kaniya ni Mordecai. Ginatuman gihapon ni Ester si Mordecai sama sa iyang ginahimo sa dihang ilalom pa siya sa pag-atiman ni Mordecai. Sa panahon nga usa na ka opisyal si Mordecai nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo, may duha ka opisyal sa hari nga si Bigtana ug si Teresh. Sila ang mga guwardya sa pultahan sa kuwarto sa hari. Karon, nasuko sila kang Haring Ahasuerus ug nagplano sila sa pagpatay kaniya. Apan nahibaloan ni Mordecai ang ilang plano, ug gisugilon niya kini kang Rayna Ester, nga misugilon usab ngadto sa hari nga si Mordecai ang nakadiskobre niini. Gipaimbistigaran kini sa hari, ug sa dihang napamatud-an nga tinuod, gipatuhog niya si Bigtana ug si Teresh ug kahoy. Nagmando ang hari nga isulat kini nga panghitabo sa libro sa kasaysayan sa gingharian. Human niadtong hitaboa, gipatas-an ni Haring Ahasuerus ang ranggo ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon. Gihatagan sa hari si Haman sa labing taas nga katungdanan sa iyang gingharian. Ang tanang opisyal sa hari nga nagaalagad sa pultahan sa palasyo miyukbo kang Haman agig pagtahod kaniya, sumala sa sugo sa hari. Apan si Mordecai wala moyukbo. Gipangutana siya sa ubang mga opisyal kon nganong wala siya motuman sa sugo sa hari. Miingon siya nga usa siya ka Judio. Adlaw-adlaw gipakigsultihan siya sa iyang kaubang mga opisyal bahin niini. Busa gisumbong nila siya kang Haman aron mahibaloan kon pasagdan lang ba siya ni Haman, labina kay miingon siya nga usa siya ka Judio. Sa dihang nakita ni Haman nga dili moyukbo si Mordecai agig pagtahod kaniya, nasuko siya pag-ayo. Ug pagkahibalo niya nga usa ka Judio si Mordecai, nagplano siya nga dili lang si Mordecai ang iyang ipapatay kondili apil usab ang tanang mga Judio sa tibuok gingharian ni Haring Ahasuerus. Sa unang bulan (nga mao ang bulan sa Nisan), sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Ahasuerus, nagsugo si Haman nga ripahon pinaagi sa pur (usa ka klase sa pagripa) kon unsa nga adlaw ug bulan buhaton ang iyang plano. Ug ang napilian mao ang ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar. Unya, miingon si Haman kang Haring Ahasuerus, “May grupo sa katawhan nga nagapuyo sa nagkalain-laing probinsya sa imong gingharian nga may kaugalingong kasugoan nga lahi kay sa ubang mga katawhan. Wala sila magtuman sa imong mga kasugoan ug dili maayo alang kanimo, Mahal nga Hari, nga pasagdan lang sila. Kon gusto mo, Mahal nga Hari, pagmando nga pamatyon sila. Mohatag ako ug 350 ka toneladang pilak sa mga administrador sa imong gingharian, aron ibutang nila sa panudlanan sa gingharian.” Unya gihubo sa hari ang iyang singsing nga pangselyo ug gihatag kang Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sa mga Judio. Miingon ang hari kaniya, “Imo na kanang kuwarta, ug buhata ang buot mong buhaton sa mga Judio.” Busa sa ika-13 nga adlaw sa unang bulan, gipatawag ni Haman ang mga sekretaryo sa hari. Gipahimo niya sila ug sulat alang sa mga gobernador, mga pangulo, ug mga opisyal sa kada probinsya sa gingharian sumala sa ilang mga pinulongan. Gisulat kini sa ngalan ni Haring Ahasuerus, giselyohan sa iyang singsing, ug gipadala pinaagi sa mga mensahero ngadto sa tanang probinsya sa gingharian. Nakasulat didto nga hutdon gayod ug patay sa usa lang ka adlaw ang tanang mga Judio, bata man o tigulang, mga babaye ug mga kabataan, ug kuhaon ang tanan nilang kabtangan. Himuon kini sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar. Sa pagkahibalo ni Mordecai mahitungod sa giplano batok kanila, gigisi niya ang iyang bisti. Unya nagsul-ob siya ug sako, nagbutang ug abo sa iyang ulo, ug misulod sa siyudad nga naghilak ug kusog kaayo. Apan kutob lang siya sa gawas sa pultahan sa palasyo tungod kay walay si bisan kinsa nga nagbistig sako nga gitugotan sa pagsulod sa palasyo. Ang mga Judio sa matag probinsya nga nakadungog sa mando sa hari nanghilak pag-ayo. Nagpuasa sila ug nagminatay ug hilak. Daghan kanila ang misul-ob ug sako ug mihigda sa abo. Sa dihang gisuginlan si Ester sa iyang mga sulugoon nga babaye ug sa mga alagad nga nagaatiman kaniya bahin kang Mordecai, wala gayod siya mahimutang. Gipadad-an niya ug bisti si Mordecai aron ilisan ang sako nga iyang gisul-ob. Apan wala kini dawata ni Mordecai. Tungod niadto, gipatawag ni Ester si Hatak, nga usa sa mga sinaligan nga alagad sa hari nga gitugyanan sa pag-atiman kaniya. Gisugo niya kini sa pag-adto kang Mordecai aron susihon kon nganong nagsubo si Mordecai. Busa giadtoan ni Hatak si Mordecai didto sa plasa sa siyudad, atbang sa pultahan sa palasyo. Gisugilon ni Mordecai kaniya ang tanan ug ang kantidad nga gisaad ni Haman nga ihatag sa panudlanan sa gingharian sa Susa, alang sa kalaglagan sa mga Judio. Gihatagan siya ni Mordecai ug kopya sa mando sa hari nga gimantala sa Susa, aron ipakita kang Ester. Gisultihan usab siya ni Mordecai nga isaysay ang tanan nga nahitabo kang Ester ug hangyoon si Ester nga moadto sa hari sa pagpakilooy alang sa iyang mga katawhan. Mibalik si Hatak kang Ester ug gisugilon niya ang tanang gisulti ni Mordecai. Unya gipabalik ni Ester si Hatak kang Mordecai aron sa pagsulti niini: “Nahibalo ang tanang mga tawo sa tibuok gingharian sa balaod nga si bisan kinsa nga moduol sa hari sa sulod nga hawanan nga wala ipatawag, patyon gawas lang kon itunol sa hari ang iyang bulawan nga septer nganha kaniya. Ug mga usa na ka bulan nga wala ako ipatawag sa hari.” Sa dihang gisuginlan si Mordecai sa gipasulti ni Ester, mao kini ang iyang gipadala nga tubag kang Ester: “Ayaw paghunahuna nga ikaw ray makalingkawas sa tanang mga Judio tungod kay anaa ka magpuyo sa palasyo. Kay bisan magpakahilom ka lang niining higayona, adunay laing motabang ug moluwas sa mga Judio, apan ikaw ug ang imong mga paryente malaglag. Kinsay nasayod nga nahimo kang rayna alang sa panahon nga sama niini?” Mao kini ang tubag nga gipadala ni Ester kang Mordecai, “Lakaw, ug tigoma ang tanang Judio dinhi sa Susa ug pagpuasa kamo alang kanako. Ayaw kamo pagkaon o pag-inom adlaw ug gabii sulod sa tulo ka adlaw. Magpuasa usab ako ug ang akong mga sulugoong babaye. Pagkahuman, moadto ako sa hari bisan pa ug nahisupak kini sa balaod. Bahala na kon patyon ako.” Busa milakaw si Mordecai ug gituman niya ang tanang giingon ni Ester. Sa ikatulo nga adlaw, gisul-ob ni Ester ang iyang bisti nga pangrayna ug mitindog sa sulod nga hawanan sa palasyo, atbang sa nahimutangan sa trono sa hari. Naglingkod niadto ang hari sa iyang trono nga nagaatubang sa pultahan. Sa dihang nakita sa hari si Ester, nalipay siya, ug gitunol ang iyang bulawang septer ngadto kang Ester. Miduol si Ester ug gihikap ang tumoy sa septer. Nangutana ang hari kaniya, “Unsay imong tuyo, Mahal nga Rayna? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan pa ang katunga sa akong gingharian.” Mitubag si Ester, “Kon mosugot ka, Mahal nga Hari, adto kamo karon ni Haman sa panihapon nga giandam ko alang kaninyo.” Miingon ang hari sa iyang mga sulugoon, “Tawga dayon si Haman aron masunod namo ang gusto ni Ester.” Busa miadto ang hari ug si Haman sa panihapon nga giandam ni Ester. Ug samtang nagainom sila ug bino, nangutana ang hari kang Ester, “Unsa ba gayod ang imong tuyo? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan ang katunga sa akong gingharian.” Mitubag si Ester, “Mao kini ang akong hangyo: Kon tinuod nga nalipay ka kanako ug ikahimuot mo ang paghatag sa akong pangayoon, dapiton ko kamo pag-usab ni Haman sa panihapon nga andamon ko alang kaninyo ugma. Ug unya isulti ko ang akong hangyo kanimo.” Niadtong adlawa, malipayon si Haman nga migawas sa palasyo. Apan nasuko siya pag-ayo sa dihang nakita niya si Mordecai sa pultahan sa palasyo ug wala kini motindog o mopakita ug pagtahod kaniya. Apan gipugngan niya ang iyang kaugalingon ug mipauli. Pag-abot niya sa ila, gipatawag niya ang iyang asawa nga si Zeres ug ang iyang mga higala. Gipasigarbo niya kanila ang iyang daghang bahandi ug mga anak, ug ang tanang pasidungog nga gihatag kaniya sa hari, apil ang paghatag kaniya sa ranggo nga labaw sa tanang opisyal ug sa uban pang mga alagad sa hari. Miingon pa siya, “Dili kay kana lang, kondili ako ray giimbitar ni Rayna Ester nga makauban sa hari sa panihapon nga iyang giandam. Gidapit na usab niya ako nga manihapon ugma uban sa hari. Apan kining tanan dili gayod makalipay kanako kon makita ko pa gihapon kanang Judio nga si Mordecai nga maglingkod sa may pultahan sa palasyo.” Miingon kaniya ang iyang asawa ug mga higala, “Nganong dili ka magpaandam ug talinis nga kahoy nga 75 ka piye ang gihabugon. Ug ugma sa buntag, hangyoa ang hari nga tuhogon si Mordecai, aron malipayon kang makig-uban sa hari sa panihapon.” Nakauyon si Haman niadtong ilang gisulti, busa nagpahimo siya ug bitayanan. Niadtong gabhiona wala makatulog si Haring Ahasuerus, busa gipakuha niya ang libro sa kasaysayan sa iyang gingharian ug gibasa kini ngadto kaniya. Nabasa ang nasulat sa maong libro bahin sa pagsugilon ni Mordecai sa plano nila ni Bigtana ug Teresh nga patyon si Haring Ahasuerus. Kini si Bigtana ug Teresh mga alagad sa hari, nga mga guwardya kaniadto sa pultahan sa kuwarto sa hari. Nangutana ang hari, “Unsay gihimo aron sa pagpasidungog kang Mordecai niining iyang maayong gihimo kanako?” Mitubag ang mga sulugoon, “Wala gayod, Mahal nga Hari. ” Nianang higayona nagpadulong si Haman sa sulod nga hawanan sa palasyo aron paghangyo sa hari nga bitayon si Mordecai sa bitayanan nga iyang gipahimo. Nangutana ang hari, “Kinsa kanang nagtindog sa hawanan?” Mitubag ang mga sulugoon, “Si Haman kana.” Unya miingon ang hari, “Pasudla ninyo siya dinhi.” Pagsulod ni Haman nangutana ang hari kaniya, “Unsay maayo kong buhaton alang sa tawo nga gusto kong pasidunggan?” Abi ni Haman ug siyay gipasabot sa hari, busa miingon siya, “Mao kini, Mahal nga Hari, ang imong buhaton: Ipakuha ang usa sa imong harianong bisti nga imo nang nasul-ob, ug ang usa ka kabayo nga imo nang nasakyan, kadtong may dekorasyon sa ulo. Ug unya ingna ang usa sa imong mga opisyal nga taas ug ranggo nga pasul-oban niya ang maong tawo sa harianong bisti ug ipasakay sa imong kabayo. Unya ilibot niya kini sa siyudad. Ug samtang nagalibot sila, mosinggit ang mga opisyal, ‘Mao kini ang buhaton ngadto sa tawo nga gusto sa hari nga pasidunggan.’ ” Miingon ang hari kang Haman, “Sige, kuhaa dayon ang akong bisti ug kabayo, ug himoa ang tanan mong gisulti ngadto kang Mordecai, ang Judio nga anaa maglingkod sa pultahan sa akong palasyo. Siguroha nga matuman ang tanan mong gisulti.” Busa gikuha ni Haman ang bisti ug ang kabayo. Gisul-ob niya ang bisti kang Mordecai ug gipasakay niya kini sa kabayo. Unya gilibot niya si Mordecai sa siyudad samtang nagasinggit siya nga, “Mao kini ang buhaton ngadto sa tawo nga gusto sa hari nga pasidunggan.” Pagkahuman, mibalik si Mordecai sa pultahan sa palasyo. Apan si Haman midali-dali ug pauli nga nagtabon sa iyang nawong tungod sa labihang kaulaw. Unya gisugilon niya sa iyang asawa nga si Zeres ug sa iyang mga higala ang tanang nahitabo. Miingon kaniya ang iyang asawa ug mga higala nga magtatambag, “Inanay ka na nga nagakapildi kang Mordecai. Dili ka gayod makalupig kaniya tungod kay usa siya ka Judio. Sigurado gayod nga madaot ka.” Samtang nagsultihanay pa sila, miabot ang mga opisyal sa hari ug midali-dali pagdala kang Haman ngadto sa panihapon nga giandam ni Ester. Nanihapon si Haring Ahasuerus ug si Haman uban kang Rayna Ester. Samtang nagainom sila ug bino niining ikaduhang higayon, nangutana pag-usab ang hari kang Rayna Ester, “Unsa ba gayod ang imong tuyo? Isulti lang kay ihatag ko kanimo bisan ang katunga pa sa akong gingharian.” Mitubag si Rayna Ester, “Kon tinuod nga nalipay ka kanako ug ikahimuot mo ang paghatag sa akong pangayoon, Mahal nga Hari, luwasa ako ug ang akong katawhan. Mao kini ang akong hangyo kanimo. Kay ako ug ang akong katawhan gibaligya na ngadto sa mopatay ug mopuo kanamo. Kon gibaligya lang kami aron mahimong ulipon, magpakahilom na lang unta ako tungod kay dili man kana igo nga hinungdan aron samokon ko pa ikaw.” Mitubag si Haring Ahasuerus kaniya, “Kinsa ang nangahas sa paghimo niana ug hain siya karon?” Mitubag si Ester, “Ang among kaaway walay lain kondili kining daotan nga si Haman.” Labihang kahadlok ni Haman sa atubangan sa hari ug sa rayna. Unya mitindog ang hari sa labihang kasuko. Gibiyaan niya ang iyang ilimnon ug miadto sa hardin sa palasyo. Apan nagpabilin si Haman ug nagpakilooy kang Rayna Ester tungod kay nasayod siya nga silotan gayod siya sa hari. Sa pagbalik sa hari gikan sa hardin, iyang nakita si Haman nga nagahapa sa sopa nga ginalingkoran ni Ester. Miingon ang hari, “Buot mo pang lugoson ang rayna bisan ania ako dinhi sa palasyo!” Pagkahuman gayod ug sulti sa hari niini, gitabonan sa mga sulugoon ang ulo ni Haman. Unya miingon si Harbona, nga usa sa mga personal nga alagad sa hari, “Nagpaandam si Haman ug talinis nga kahoy nga 75 ka piye ang gihabugon didto sa tapad sa iyang balay. Gipahimo niya kadto alang kang Mordecai, ang tawo nga nakaluwas sa imong kinabuhi, Mahal nga Hari.” Miingon ang hari, “Tuhoga siya didto!” Busa gituhog nila si Haman sa kahoy nga gipahimo niya alang unta kang Mordecai. Unya nahupay ang kasuko sa hari. Niadto gayong adlawa, gihatag ni Haring Ahasuerus kang Rayna Ester ang tanang kabtangan ni Haman nga kaaway sa mga Judio. Unya gipaadto si Mordecai sa hari tungod kay miingon man si Ester nga paryente sila. Gihubo sa hari ang singsing nga pangselyo nga iyang gibawi kang Haman, ug gihatag kini kang Mordecai. Unya gihimo ni Ester si Mordecai nga tigdumala sa tanang kabtangan ni Haman. Nakigsulti na usab si Ester kang Haring Ahasuerus. Miluhod siya sa tiilan sa hari ug mihilak. Nagpakilooy siya nga dili na ipadayon ang daotang plano ni Haman nga Agagnon batok sa mga Judio. Gitunol sa hari ang iyang bulawan nga septer ngadto kang Ester. Unya mitindog si Ester sa atubangan sa hari ug miingon, “Kon tinuod nga nalipay ka kanako, Mahal nga Hari, ug ikahimuot mo ang pagtabang kanako, ug kon mouyon ka, pagpasulat ug usa ka sugo sa pagbakwi sa mando ni Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon nga pamatyon ang mga Judio sa tibuok gingharian. Kay dili ako makaantos nga makita nga mangamatay ang akong mga katawhan ug mga paryente.” Miingon si Haring Ahasuerus kang Rayna Ester ug kang Mordecai nga Judio, “Gipatuhog ko na ug kahoy si Haman tungod kay nagtinguha siya sa paglaglag kaninyong mga Judio. Ug gihatag ko na kanimo, Ester, ang iyang mga kabtangan. Karon, pagsulat kamog usa ka sugo nga makaayo alang kaninyong mga Judio. Isulat ninyo kini sa akong ngalan, ug unya selyohi sa akong singsing. Kay ang bisan unsa nga kasulatan nga gisulat sa ngalan sa hari ug giselyohan sa iyang singsing dili na gayod mausab pa.” Busa sa ika-23 nga adlaw sa ikatulong bulan, nga mao ang bulan sa Sivan, gipatawag ang mga sekretaryo sa hari. Gisulat nila ang tanang gidikta ni Mordecai kanila. Ang sulat alang sa mga Judio, mga gobernador, mga pangulo, ug mga opisyal sa 127 ka mga probinsya sa India hangtod sa Etiopia. Gisulat kini sa pinulongan sa mga tawo sa tibuok gingharian, apil na sa pinulongan sa mga Judio. Gipasulat kini ni Mordecai sa ngalan ni Haring Ahasuerus, ug giselyohan sa singsing sa hari. Pagkahuman gipadala dayon niya ang mga sulat sa mga mensahero nga nagsakay sa tulin nga mga kabayo sa hari. Pinaagi niadtong sulata, gitugotan ni Haring Ahasuerus ang mga Judio sa matag siyudad nga maghiusa sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon ug sa mga babaye ug mga kabataan. Mahimo nilang patyon si bisan kinsa nga mosulong kanila gikan sa bisan unsa nga nasod o probinsya. Ug mahimo usab nilang kuhaon ang mga kabtangan sa ilang mga kaaway. Himuon kini sa mga Judio sa tanang probinsya nga sakop sa gingharian ni Haring Ahasuerus sulod lang sa usa ka adlaw, sa ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan nga mao ang bulan sa Adar. Ang kopya sa maong sulat ihatag sa kada probinsya ug ipatuman ingon nga usa ka balaod ug ipahibalo sa tanang mga tawo, aron makapangandam ang mga Judio sa pagpanimalos sa ilang mga kaaway nianang adlawa. Busa sa sugo sa hari, migikan ang mga mensahero nga nagsakay sa tulin nga mga kabayo sa hari. Gipahibalo usab ang mando didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa. Migawas si Mordecai sa palasyo nga nagsul-ob ug harianong bisti nga asul ug puti, ug kupo nga linen nga kolor ube. May dako usab siyang korona nga bulawan sa iyang ulo. Nanghugyaw sa kalipay ang katawhan sa Susa. Nakahatag kini ug dakong kalipay ug kadungganan sa mga Judio. Sa matag siyudad o probinsya diin nakaabot ang sugo sa hari, ang mga Judio nagmaya pag-ayo ug nagkombira sa kalipay. Ug daghang mga tawo ang nahimong Judio tungod sa ilang kahadlok sa mga Judio. Miabot ang ika-13 nga adlaw sa ika-12 nga bulan, nga mao ang bulan sa Adar. Mao na kini ang adlaw nga ipatuman ang mando sa hari. Nianang adlawa nagtuo ang mga kaaway sa mga Judio nga malupig nila ang mga Judio. Apan sukwahi ang nahitabo; gipildi sa mga Judio ang ilang mga kaaway. Kay nianang adlawa, nagtigom ang mga Judio sa mga lungsod sa ilang tagsa-tagsa ka dapit, sa tanang probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, aron pamatyon si bisan kinsa nga mosulong kanila. Walay nakasukol kanila tungod kay nahadlok kanila ang tanang katawhan. Bisan ang tanang mga opisyal sa mga probinsya apil na ang ilang mga gobernador, mga pangulo, ug mga administrador mitabang sa mga Judio tungod kay nahadlok sila kang Mordecai. Kay si Mordecai taas na kaayog ranggo sa palasyo sa hari; ilado na siya sa tibuok gingharian. Ug misamot pa siya ka gamhanan. Gipamatay sa mga Judio ang tanan nilang mga kaaway pinaagi sa espada. Gihimo nila ang tanan nilang gusto sa mga mikontra kanila. Sa siyudad lang sa Susa, 500 ang ilang napatay. Gipatay usab nila si Parshandata, Dalfon, Aspata, Porata, Adalia, Aridata, Parmashta, Arisai, Aridai, ug Vayzata. Sila mao ang napulo ka anak ni Haman nga anak ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio. Apan wala kuhaa sa mga Judio ang mga kabtangan sa ilang mga kaaway. Niana mismong adlawa, gisuginlan ang hari sa gidaghanon sa gipamatay didto sa siyudad sa Susa. Ug miingon ang hari kang Rayna Ester, “Sa Susa lang, 500 ang napatay sa mga Judio, ug gipamatay usab nila ang napulo ka anak ni Haman. Unsa kahay nahitabo sa ubang mga probinsya? Karon, unsa pa gayoy imong pangayoon kay ihatag ko kanimo.” Miingon si Ester, “Kon mouyon ka, Mahal nga Hari, tugoti ang mga Judio dinhi sa Susa sa pagpanalipod pag-usab sa ilang kaugalingon ugma, sama sa ilang gihimo karon. Ug ipatuhog ug kahoy ang mga patayng lawas sa napulo ka anak ni Haman.” Busa nagsugo ang hari nga himuon ang hangyo ni Ester. Gipahibalo sa Susa ang mando sa hari, ug gipatuhog ang mga patayng lawas sa napulo ka anak ni Haman. Pagkabuntag, sa ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar, nagtigom pag-usab ang mga Judio sa Susa, ug 300 ka tawo ang ilang napatay. Apan wala nila kuhaa ang kabtangan sa ilang mga kaaway. (Apan sa Susa, duha ka adlaw ang ilang gihimong pagpamatay sa ilang mga kaaway, sa ika-13 ug sa ika-14 nga adlaw. Ug sa ika-15 nga adlaw, namahulay sila ug nagkombira sa kalipay.) Mao kana nga ang mga Judio nga nagpuyo sa mga baryo nagasaulog niini nga okasyon sa matag ika-14 nga adlaw sa bulan sa Adar. Nianang adlawa magkombira sila ug maghinatagay ug mga gasa. Gisulat ni Mordecai ang tanang nahitabo, ug nagpadala siya ug sulat sa tanang Judio sa tanang probinsya nga sakop ni Haring Ahasuerus, duol man o sa layo. Niini nga sulat, gipahimangnoan ni Mordecai ang mga Judio nga magsaulog sila sa ika-14 ug ika-15 nga adlaw sa bulan sa Adar matag tuig, sa paghinumdom sa panahon nga nakalingkawas sila sa ilang mga kaaway, diin gipulihan ang ilang kasubo ug paghilak sa kalipay ug kasadya. Gisultihan usab sila ni Mordecai didto sa sulat nga saulogon nila kini nga may kasadya, ug paghinatagay ug gasa ug paghatag ug gasa sa mga kabos. Miuyon ang mga Judio sa gisulti ni Mordecai nga padayonon nila paghimo sa matag tuig ang kasaulogan nga ila nang gisugdan. Si Haman nga anak ni Hamedata nga Agagnon, nga kaaway sa tanang mga Judio, nagplano sa pagpatay sa mga Judio. Gipaagi niya sa pur (usa ka klase sa pagripa) ang pagpili sa adlaw diin iya silang laglagon. Apan sa dihang nabalitaan sa hari ang maong plano pinaagi kang Rayna Ester, nagpasulat siya ug mando nga ang daotang plano ni Haman batok sa mga Judio himuon ngadto kanila, ug tuhogon siya apil ang iyang mga anak nga lalaki. Busa ang maong kasaulogan gitawag ug Purim, gikan sa pulong nga pur. Ug tungod sa sulat ni Mordecai ug tungod sa ilang kasinatian, nagkasabot ang mga Judio nga saulogon nila matag tuig kining duha ka adlaw sa paagi nga giingon ni Mordecai. Nakahukom sila nga himuon nila kini ug sa ilang mga kaliwat, ug sa tanang nahimong Judio. Kining duha ka adlaw nga Purim hinumdoman ug saulogon sa matag panimalay sa mga Judio sa matag henerasyon, sa tanang probinsya ug siyudad sa gingharian. Kinahanglan dili moundang ang mga Judio sa pagsaulog niini, ug kanunay kining ipahinumdom sa ilang mga kaliwat. Aron mapalig-on ang sulat ni Mordecai bahin sa Purim, nagsulat usab si Rayna Ester, nga anak ni Abihail, agig pagsuporta niini. Kauban niya si Mordecai sa pagsulat niini. Gipadala kini ni Mordecai sa 127 ka mga probinsya nga sakop sa gingharian ni Haring Ahasuerus. Nanghinaut kini ug kalinaw ug kalig-on alang sa mga Judio, ug mipahimangno kanila nga saulogon ang Purim sa gitakdang panahon, sumala sa gimando ni Mordecai, nga gimando usab ni Rayna Ester. Tumanon nila kini maingon nga gituman nila ug sa ilang mga kaliwat ang mga panahon sa pagpuasa ug pagbangotan. Ang mando ni Ester mipalig-on sa mga kalagdaan mahitungod sa Purim ug gisulat kini sa libro. Gipabayad ni Haring Ahasuerus ug buhis ang tanang katawhan sa iyang gingharian, bisan kadtong namuyo sa mga isla. Ang mga binuhatan ug ang mga kasaysayan sa pagkagamhanan ni Haring Ahasuerus apil ang kinatibuk-an sa sugilanon sa kabantog ni Mordecai, nga gihatagan sa hari ug taas nga ranggo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Media ug Persia. Ang Judio nga si Mordecai nahimong ikaduha kang Haring Ahasuerus. Inila gayod siya sa iyang isigka-Judio, ug tinahod nila siya kay naghago siya alang sa ilang kaayohan, ug mibarog alang sa ilang kasigurohan. May usa ka tawo nga ginganlag Job, nga nagpuyo sa yuta sa Uz. Matarong ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagatahod siya sa Dios ug nagalikay sa paghimo ug daotan. Aduna siyay pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. Aduna siyay 7,000 ka mga karnero, 3,000 ka mga kamelyo, 500 ka parisan nga mga baka, ug 500 ka mga bayeng asno. Aduna usab siyay daghang mga sulugoon. Siya ang pinakaadunahan sa tanang mga tawo dapit sa sidlakan sa Israel. Nabatasan na sa iyang mga anak nga lalaki nga magpuli-puli sila ug pakombira sa ilang matag ka pinuy-anan ug patambongon nila ang ilang tulo ka mga igsoong babaye. Sa matag human sa kombira, maghalad gayod si Job aron mahinloan ang iyang mga anak. Sayo pa siyang mobangon ug maghalad sa mga halad nga sinunog alang sa tagsa-tagsa niya ka mga anak kay naghunahuna siya nga basig nakasala ang iyang mga anak ug nakasulti ug daotan batok sa Dios. Mao kini kanunay ang ginahimo ni Job. Usa ka adlaw, nagtigom ang mga anghel sa presensya sa Ginoo, ug nagauban kanila si Satanas. Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Asa ka gikan?” Mitubag si Satanas sa Ginoo, “Naglibot-libot ako sa kalibotan.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya sa kalibotan. Matarong siya ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagatahod siya kanako ug nagalikay sa paghimo ug daotan.” Mitubag si Satanas, “Gitahod ka lang niya tungod kay gipanalanginan mo man siya. Gipanalipdan mo siya ug ang iyang panimalay, apil ang tanan niyang kabtangan. Gipanalanginan mo ang tanan niyang gibuhat, busa midaghan ang iyang kahayopan sa tibuok kayutaan. Apan kuhaa gani ang tanang anaa kaniya ug sigurado gayod nga tunglohon ka niya.” Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Sige, kuhaa ang tanan nga anaa kaniya, apan ayaw siyag hilabti.” Busa mibiya si Satanas sa presensya sa Ginoo. Usa ka adlaw, samtang nagkombira ang mga anak ni Job sa balay sa ilang kamagulangang igsoon, may miabot nga usa ka tawo ngadto kang Job ug nagbalita, “Samtang nagadaro kami gamit ang imong mga baka ug nagasabsab ang imong mga asno duol kanamo, kalit lang kaming gisulong sa mga Sabeanhon. Gipangkuha nila ang mga kahayopan, ug gipamatay ang imong mga sulugoon. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Samtang nagsulti pa ang maong tawo, may laing tawo nga miabot ug nagbalita, “Naigo sa kilat ang imong mga karnero ug ang mga magbalantay niini. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Samtang nagsulti pa ang maong tawo, may lain na usab nga miabot ug nagbalita, “Gisulong kami sa tulo ka grupo sa mga Kaldeanhon. Gipanguha nila ang imong mga kamelyo ug gipamatay ang akong kaubang mga sulugoon. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Samtang nagsulti pa ang maong tawo, may lain na usab nga miabot ug nagbalita, “Samtang nagkombira ang imong mga anak didto sa balay sa ilang kamagulangan nga igsoon, kalit lang nga mihapak ang makusog nga hangin gikan sa disyerto, ug nabungkag ang tibuok balay. Nalumpagan ang imong mga anak ug nangamatay sila. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” Pagkadungog niadto ni Job, mitindog siya ug gigisi niya ang iyang bisti. Unya gikiskisan niya ang iyang ulo ug mihapa sa yuta sa pagsimba sa Ginoo. Miingon siya, “Natawo ako nga walay dala ug mamatay usab ako nga walay dala. Ang Ginoo ang naghatag sa tanan nga anaa kanako, ug siya usab ang nagbawi. Dayegon ang ngalan sa Ginoo!” Luyo niining tanan, wala makasala si Job ug wala niya basola ang Dios. Usa ka adlaw, nagtigom na usab ang mga anghel sa presensya sa Ginoo, ug nagauban gihapon kanila si Satanas. Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Asa ka gikan?” Mitubag si Satanas sa Ginoo, “Naglibot-libot ako sa kalibotan.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya sa kalibotan. Matarong siya ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagatahod siya kanako ug nagalikay sa paghimo ug daotan. Ug nagpabilin gihapon siyang matinumanon kanako bisag gidani mo ako sa paglaglag kaniya sa walay hinungdan.” Mitubag si Satanas, “Dawaton sa tawo nga mawala ang tanan kaniya basta buhi lang siya. Apan siya gani mismo ang sakita ug sigurado gayod nga tunglohon ka niya.” Miingon ang Ginoo kang Satanas, “Sige, buhata ang gusto mong buhaton kaniya, apan ayaw lang siyag patya.” Busa mibiya si Satanas sa presensya sa Ginoo ug gisakit niya si Job pinaagi sa mga hubag-hubag nga nanubo diha sa iyang lapalapa hangtod sa iyang ulo. Nagkuha si Job ug buak nga kolon ug gikagis sa iyang mga hubag-hubag samtang naglingkod siya sa abo. Giingnan siya sa iyang asawa, “Magpabilin ka pa ba gihapon nga matinumanon diha sa Dios? Tungloha siya aron mamatay ka na!” Mitubag si Job, “Walay pulos ang imong gipanulti. Ang maayo lang ba diay ang atong dawaton gikan sa Dios, ug dili ang daotan?” Bisan sa nahitabo kaniya, wala makasala si Job pinaagi sa pagsultig daotan. Adunay tulo ka higala si Job nga sila si Elifaz nga taga-Teman, si Bildad nga taga-Shua, ug si Zofar nga taga-Naama. Sa dihang nabalitaan nila ang kalisdanan nga midangat kang Job, nagkasabot sila nga adtoan siya aron duyogan sa iyang kasubo ug lipayon. Layo pa sila, nakita na nila si Job, ug halos wala nila kini mailhi. Nanghilak sila ug kusog ug gigisi nila ang ilang mga bisti ug gibutangan ug abog ang ilang mga ulo sa pagpakita sa ilang pagsubo. Unya nanglingkod sila sa yuta uban kang Job sulod sa pito ka adlaw ug pito ka gabii. Wala gayod kanilay nakigsulti kaniya tungod kay nakita nila kon unsa kadako ang iyang pag-antos. Kadugayan, misulti si Job ug gipanghimaraot niya ang adlaw sa iyang natawhan. Miingon siya, “Gipanghimaraot ko ang adlaw sa akong natawhan. Mingitngit na lang unta kadtong adlawa ug wala na lang unta pasidlaki sa adlaw. Wala na lang unta kadto hinumdomi sa Dios nga anaa sa langit. Natabonan na lang unta kini sa kangitngit o sa bagang mga dag-om, ug giputos na lang unta sa kangitngit ang iyang kahayag. Labihan kangitngit na lang unta kadtong gabhiona, ug gipapas na lang unta kadto sa kalendaryo. Wala na lang unta ako ipakatawo niadtong gabhiona, ug wala untay nagmaya niadto nga higayon. Hinaut nga panghimaraoton kadtong gabhiona sa mga tigpanghimaraot nga makabalong mopukaw sa Leviatan. Wala na lang unta mosubang ang kabugwason niadtong adlawa, ug wala na unta mobuntag. Gipanghimaraot ko kadtong adlawa kay wala pugngi niini ang akong pagkahimugso aron dili ko na unta masinati kini nga mga kalisdanan. “Nganong wala na man lang ako mamatay diha sa tiyan sa akong inahan? Nganong gikugos ug gipasuso pa man ako sa akong inahan? Kon namatay na lang unta ako kaniadto, malinawon na unta ako karon nga natulog ug nagpahulay uban sa mga hari ug mga pangulo sa kalibotan nga nagpatindog ug mga palasyo nga karon guba na. Nagpahulay na unta ako uban sa mga tigdumala kansang mga balay puno sa bulawan ug plata. Maayo pa unta ug nahisama ako sa mga bata nga namatay sa ilang pagkahimugso ug gilubong, nga wala na makakita ug kahayag. Didto sa dapit sa mga patay, ang mga daotan wala na maghimog daotan, ug ang mga gikapoy nakapahulay na. Ug didto, ang mga binihag nagpahayahay na; dili na nila madungog ang singgit sa mga tawo nga mipugos kanila sa pagtrabaho. Ang tanang klase sa tawo atua didto—dungganon man o dili. Ug ang mga ulipon gawasnon na gikan sa ilang mga agalon. “Nganong gitugotan pa man nga mabuhi ang tawong nagaantos ug nagsubo? Nangandoy silang mamatay, apan dili sila mamatay. Nangita sila sa kamatayon labaw pa sa ilang pagpangita sa bahanding tinago. Ikalipay nila sa hilabihan kon patay na sila ug malubong na. Nganong gitugotan man nga mabuhi ang tawo nga wala mahibalo kon unsay iyang dangatan? Pagbuot sa Dios nga dili mahibaloan sa tawo ang iyang umaabot. Dili ako makakaon tungod sa labihang kasubo, ug daw dili na matapos ang akong pag-agulo. Nahitabo kanako ang akong gikahadlokan. Wala akoy kalinaw ug dili ako mahimutang. Dili ako makapahulay ug dili mawala ang kahasol.” Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, “Masuko ka ba kon mosulti ako? Dili mahimo nga magpakahilom lang ako. Daghan ang mga tawo nga imong gitudloan kaniadto nga mosalig sa Dios. Gipalig-on mo kadtong mga nagmaluya. Ang imong mga pulong nakapalig-on niadtong napandol ug nawad-ag paglaom. Apan karon nga ikaw nay nagaantos, naglagot ka ug nawad-ag kadasig. Dili ba nga kon may pagtahod ka sa Dios ug matarong ang imong kinabuhi, may pagsalig ka ug paglaom? “Hunahunaa ra gud. May tawo bang matarong o walay sala nga nalaglag? Sumala sa akong naobserbahan, ang magtanom ug daotan ug magsabwag ug kasamok, kadaotan ug kasamok usab ang anihon. Mangalaglag sila sa usa lang ka paghuyop sa Dios. Sa iyang kasuko, mangapukan sila. Bisan sama pa sila sa kusgan ug mabangis nga liyon, pangpungilon gihapon sa Dios ang ilang mga ngipon. Mahisama sila sa mga liyon nga nangamatay tungod kay walay matukob, ug ang ilang mga anak magkatibulaag. “May gisugilon kanako sa tago. Gihunghong kini kanako pinaagi sa usa ka damgo niadtong gabhiona samtang nahinanok pag-ayo ang mga tawo. Nahadlok ako ug nangurog ang tibuok kong kalawasan. May espiritu nga milabay sa akong nawong ug nanindog ang akong mga balhibo. Mihunong kini ug daw nagtindog, apan dili ko maklaro. Unya nadungog ko ang hinay nga tingog nga miingon, ‘May tawo bang matarong atubangan sa Dios? May tawo bang hinlo atubangan sa iyang Magbubuhat? Kon dili makasalig ang Dios sa mga anghel nga iyang mga alagad, ug makakita pa siya ug sayop diha kanila, unsa pa kaha ang mga tawo nga hinimo lang gikan sa yuta, ug sama ra kasayon dugmokon sama sa insekto! Buhi sila sa buntag, apan pagkagabii patay na. Dili na sila makita hangtod sa kahangtoran. Nahisama sila sa nalumpag nga mga tolda. Namatay sila nga kulang ug kaalam.’ “ Job, bisag mangayo ka pa ug tabang, walay motabang kanimo. Bisan ang mga anghel dili motabang kanimo. Ang kasuko ug kasina mopatay sa tawong buang-buang ug walay kaalam. Sa akong naobserbahan, ang tawong buang-buang mahimong mouswag sa iyang panginabuhi, apan sa kalit lang tunglohon sa Dios ang iyang panimalay. Walay kapaingnan ang iyang mga anak, ug walay makatabang kanila. Wala usay molaban kanila sa korte. Ang iyang mga abot, bisan pa ang mga bunga niadtong nanurok lang taliwala sa tunokong mga tanom, kuhaon sa mga tawong gutom. Ug ang iyang bahandi kuhaon sa mga tawong hakog. Ang kalisod ug kaguol wala nagatubo sa yuta. Ang tawo mao ang nagadala ug kalisod sa iyang kaugalingon, sama sa aligato nga molupad gayod pataas. “Kon ako pay anaa sa imong dapit, modangop ako sa Dios ug itugyan ko kaniya ang akong kahimtang. Kay nagahimo siyag katingalahang mga butang ug mga milagro nga dili matugkad ug dili maihap. Ginapaulanan niya ang kalibotan ug ginapatubigan ang kaumahan. Ginapataas niya ang nagapaubos, ug ginatabangan ang nagaantos. Gub-on niya ang mga plano sa mga tawong limbongan, aron dili sila magmalampuson. Ginabitik niya ang mga maalamon sa ilang pagkalimbongan, ug ginasumpo niya ang mga plano sa mga limbongan. Mangitngitan sila bisag adlawng dako, ug magpangapkap sila bisag udtong tutok. Ginaluwas sa Dios ang mga kabos gikan sa kamatayon ug gikan sa mga tawong gamhanan nga nangdaog-daog kanila. Busa may paglaom ang mga kabos, apan ang mga daotan santaon sa Dios. “Bulahan ang tawo nga ginatul-id sa Dios ang iyang pamatasan. Busa ayaw ikasakit ang pagdisiplina sa Makagagahom nga Dios kanimo. Kay ang iyang gisamdan, iya usab nga tambalan; ang iyang gisakit, iya usab nga hupayon. Sa kanunay luwason niya ikaw gikan sa kalamidad ug katalagman. Luwason niya ikaw gikan sa kamatayon sa panahon sa kagutom o sa gira. Panalipdan niya ikaw sa pagpangdaot kanimo sa uban, ug wala kay kahadlokan kon moabot ang katalagman. Kataw-an mo lang ang katalagman ug kagutom, ug dili ka mahadlok sa mabangis nga mga mananap, kay dili na kini manghilabot kanimo. Ug dili ka na maglisod magtanom sa imong batoon nga uma. Makasiguro ka nga maayo ang kahimtang sa imong panimalay, ug walay mawala sa imong kahayopan. Modaghan ang imong kaliwat sama kadaghan sa sagbot sa yuta. Taas ang imong kinabuhi, ug dili ka mamatay sa dili pa hustong panahon. Sumala sa among pagtuki, tinuod gayod kining tanan. Busa pamatii kini ug iaplikar sa imong kinabuhi.” Unya mitubag si Job, “Kon matimbang lang ang akong mga pag-antos ug mga kalisod, mas bug-at pa kini kaysa balas sa kadagatan. Mao kana nga nakasulti ako sa mga pulong nga wala ko hunahunaa pag-ayo. Kay daw sa gipana ako sa Makagagahom nga Dios sa makahilo nga pana, ug ang hilo niini mikuyanap sa tibuok kong kalawasan. Ang makahahadlok nga mga pana sa Dios gipuntirya dinhi kanako. Wala ba akoy katungod sa pagreklamo? Bisan gani ang asno ug baka nagainga kon walay sagbot o kumpay. Ang tawo man gani moreklamo kon walay asin ang iyang pagkaon, ilabina kon magkaon siyag puti sa itlog. Bisan ako, dili ganahan nga mokaon niana. “Unta ihatag na lang sa Dios ang akong gipangayo. Unta maangkon ko ang akong gipangandoy. Nangandoy ako nga unta patyon na ako sa Dios. Ug kon itugot kini, malipayon gihapon ako, kay luyo sa akong mga pag-antos wala ko gayod isalikway ang mga pulong sa Balaan nga Dios. “Nawad-an na akog kusog nga molaom pa. Unsa pa may akong laoman nga wala na man akoy kawilihan pa niining kinabuhia? Lig-on ba ako sama sa bato? Bronsi ba ang akong lawas? Dili. Wala akoy kusog sa pagtabang sa akong kaugalingon. Wala na akoy kahigayonan nga magmadaogon pa. “Isip mga higala, unta makigduyog kamo kanako sa akong pag-antos bisan sa inyong tan-aw gisalikway ko ang Makagagahom nga Dios. Apan kamo nga giisip ko nga mga igsoon dili masaligan; sama kamo sa sapa-sapa sa lugut nga mobaha sa panahon nga matunaw na ang ice ug snow, ug mohubas sa panahon sa ting-init. Mohapit ang mga biyahedor sa lugut aron moinom, apan walay tubig didto. Busa mangamatay sila inig-abot nila sa disyerto. Malaomon kaayo ang mga negosyanteng biyahedor nga taga-Tema ug taga-Sheba nga makainom sila sa sapa-sapa, apan mapakyas sila. Abi nilag may tubig didto, apan pag-abot nila wala diay. Oo, sama kamo sa sapa-sapa. Wala kamoy ikatabang kanako. Nahadlok kamo sa dihang nakita ninyo ang akong makalilisang nga kahimtang. Apan ngano? Nangayo ba ako kaninyo ug gasa? Mihangyo ba ako nga gamiton ninyo ang inyong bahandi sa pagtabang kanako, o sa pagluwas kanako gikan sa mabangis nga mga kaaway? Wala! Ang gihangyo ko lang mao nga tudloan ninyo ako ug mohilom na ako. Sultihi ninyo ako, kon diin ako masayop. Walay sapayan kon sakit ang inyong isulti basta tinuod lang. Apan ang inyong gipasangil kanako dili tinuod, ug dili ninyo mapamatud-an. Gusto ninyong tul-iron ang akong gipanulti, kay alang kaninyo walay pulos ang gipanulti sa sama kanakong desperado. Ngano, matarong ba kamo? Makigripa man gani kamo alang sa usa ka ilo nga mahimong ulipon, ug ibaligya man gani ninyo ang inyong higala! Tan-awa ninyo ako! Mamakak ba ako kaninyo? Undangi na ninyo ang inyong pagpasangil kanako, kay wala akoy sala. Bakakon ba ako? Dili ba diay ako kahibalo kon unsay maayo ug daotan? “Ang kinabuhi sa tawo dinhi sa kalibotan labihan kakapoy—sama kakapoy sa adlaw-adlaw nga trabaho sa usa ka trabahante, o sa ulipon nga naghandom nga mohapon na aron makapahulay na siya, o sa trabahante nga nagpaabot nga masuweldohan. Ingon usab niana ang akong kahimtang. Pila na ka bulan akong nagaantos nga wala man lay kapuslanan. Bisan sa kagabhion nagaantos ako. Inighigda ko sa gabii moingon ako, ‘Kanus-a pa kaha mobuntag?’ Apan hinay modagan ang oras, ug mag-alindasay ako hangtod sa kadlawon. Puno sa ulod ug kugang ang akong lawas. Nangbuto ang akong mga hubag-hubag ug nagnana.” “Nanglabay ang mga adlaw sa akong kinabuhi nga wala nay paglaom. Nanglabay kini nga mas paspas pa kaysa lansadera sa maghahabol. Hinumdomi, O Dios, nga ang akong kinabuhi sama lang sa hangin, ug dili na ako makasinati pa ug kalipay. Makita mo pa ako karon apan sa kaulahian dili na. Kon mangita ka kanako, dili mo na ako makita. Maingon nga ang dag-om mahanaw, ang nangamatay dili na mobalik pa. Dili na siya mopauli sa iyang balay, ug malimtan na siya sa mga nakaila kaniya. “Busa dili mahimo nga mohilom lang ako; labihan kabug-at sa akong gibati. Isulti ko ang kalain sa akong buot. Nganong gibantayan mo man gayod ako, O Dios? Bangis ba ako nga mananap sa dagat? Kon mohigda ako aron mahupay ang akong kasakit, hadlokon mo ako pinaagi sa mga damgo ug mga panan-awon. Mas maayo pa tuk-on na lang ako ug mamatay kaysa mabuhi niining akong lawas. Naglagot ako sa akong kinabuhi. Dili na ako gustong mabuhi pa. Pasagdi na lang ako, kay wala nay pulos ang akong kinabuhi. “Unsa ba gayod ang tawo nga imo man nga gikabalak-an ug gihatagag dakong pagtagad? Ginasusi mo siya matag adlaw, ug ginasulayan sa tanang panahon. Nganong dili mo na man lang ako pasagdan bisag makadiyot? Nakasala ba ako? Unsa ang sala nga nahimo ko kanimo, O Magbalantay sa tawo? Nganong gipuntirya mo man gayod ako? Bug-at ba ako nga palas-anon alang kanimo? Kon nakasala man gayod ako, nganong dili mo na man lang ako pasayloon? Sa dili madugay mamatay na ako, ug bisan pangitaon mo ako, dili mo na ako makita pa.” Unya mitubag si Bildad nga taga-Shua, “Kanus-a ka pa ba moundang nianang imong gipanulti? Pagkasaba nimo ug walay pulos ang imong gipamulong! Tuison ba diay sa Makagagahom nga Dios ang hustisya ug katarong? Nakasala ang imong mga anak sa Dios, busa angay lang nga iya silang silotan. Apan kon modangop ka sa Makagagahom nga Dios ug magpakilooy kaniya, ug magkinabuhi nga hinlo ug matarong, bisan karon dayon tabangan ka niya ug iyang ibalik ang imong maayong kahimtang. Ug ang bahandi nga ihatag kanimo sa umaabot mas daghan pa kaysa imong nadawatan kaniadto. “Pangutan-a ra gud ang unang mga henerasyon. Susiha kon unsay nakat-onan sa ilang mga katigulangan. Kay bata pa kita niining kinabuhia ug diotay pa lang ug nahibaloan. Lumalabay lang kita niining kalibotana sama sa landong nga dili magdugay. Pamatii sila, kay tudloan ka nila sa ilang nahibaloan. “Ang tanom nga nagatubo diha sa tubig dili mabuhi kon walay tubig. Mamatay kini dayon samtang nagtubo pa lang ug dili pa angay nga putlon. Sama usab niana ang dangatan sa tanang mga tawo nga nagatalikod sa Dios. Walay paglaom ang tawo nga dili diosnon. Ang tanan nga iyang gisaligan huyang sama sa balay sa lawalawa. Kon mosandig siya niini, mangabugto dayon; mokapyot siya apan mangatangtang kini. Kon tan-awon morag maayo ang iyang kahimtang, sama sa tanom nga nabuboan pag-ayo ug nasidlakan sa adlaw. Milabong kini sa tamnanan ug nanggamot pag-ayo sa kabatoan. Apan kon maibot kini, wala nay manumbaling niini. Mao na kanay kataposan sa iyang kinabuhi, ug may mopuli nga tanom sa yuta nga iyang gituboan. “Sa pagkatinuod, dili isalikway sa Dios ang tawong nagakinabuhi sa paagi nga walay ikasaway, ug dili usab siya motabang sa tawong daotan. Pakataw-on ka niya pag-usab, ug pasinggiton sa kalipay. Pakaulawan niya ang imong daotang mga kaaway, ug laglagon ang ilang mga panimalay.” Unya mitubag si Job, “Oo, tinuod kanang ginaingon mo. Apan unsaon sa tawo pagpamatuod nga inosente siya atubangan sa Dios? Bisan lalison pa niya sa hukmanan ang Dios, wala siyay mahimo, kay dili niya matubag ang bisan usa lang sa libo ka mga pangutana sa Dios. Maalam ug gamhanan gayod ang Dios. Kinsa bay mibatok kaniya nga nagmadaogon? “Sa walay pagpasidaan, tay-ogon niya ang mga bukid ug mangatiphag kini sa iyang kasuko. Palinogon niya ang yuta gikan sa pundasyon niini. Sa iyang pagmando, dili mosidlak ang adlaw ug ang mga bitoon. Siya lamang ang makabuklad sa kalangitan, ug siya lamang ang makapahunong sa balod. Siya ang nagmugna sa mga grupo sa mga bitoon nga gitawag Oso, Orion, Pleyades, ug sa mga bitoon sa habagatan. Nagahimo siyag katingalahang mga butang ug mga milagro nga dili matugkad ug dili maihap. Kon labyan ako niya, dili ko siya makita ug mamatikdan. Kon may gusto siyang kuhaon, walay makapugong kaniya. Kinsa bay makareklamo sa iyang ginahimo? Dili pugngan sa Dios ang iyang kasuko. Bisan ang mga katabang sa dragon nga si Rahab moluhod sa kahadlok kaniya. Busa unsaon ko pagpanubag sa Dios? Bisan pag dili ako sad-an, dili ako makapangatarongan. Ang mahimo ko lang mao ang pagpakilooy sa Dios nga akong Maghuhukom. Bisan pag hangyoon ko siya nga mag-atubangay kami ug mosugot siya, dili gihapon niya ako pamation. Kay gipaantos niya ako nga daw sa gihapak ug bagyo, ug gipasamot niya ang akong mga kasakit sa walay hinungdan. Halos dili na niya ako paginhawaon sa labihan nga kasakit nga gipaantos niya kanako. Kon sa pakusganay lang, kusgan gayod siya! Ug kon sa akusahay, kinsay makaakusar kaniya? Bisan pag dili ako sad-an, hukman gihapon ako ug silotan tungod sa akong gipanulti sa pagpanalipod sa akong kaugalingon. Bisag walay ikasaway sa akong kinabuhi, wala kini bale kanako. Naglagot ako sa akong kinabuhi. Kay mao ra man gihapon; sama ra nga laglagon sa Dios ang matarong ug ang daotan. Magkatawa ra siya kon kalit mamatay sa katalagman ang matarong. Gitugyan niya ang kalibotan ngadto sa mga daotan. Gibutaan niya ang mata sa mga maghuhukom. Kon dili siya ang naghimo niini, nan, kinsa pa man? “Paspas nga nanglabay ang mga adlaw sa akong kinabuhi; mas paspas pa kaysa magdadagan. Nanglabay kini nga wala gayoy kalipay. Sama ka paspas sa tulin nga sakayan o sa pagsakdap sa agila. Bisan pag dili na ako moreklamo ug undangan ko na ang pagsubo, ug mopahiyom na lang, mahadlok gihapon ako sa mga pag-antos nga moabot kanako. Kay nasayod ako nga dili niya ako isipon nga dili sad-an. Unsa pa may kapuslanan sa pagpaninguha ko nga depensahan ang akong kaugalingon, sanglit ginaisip niya ako karon nga sad-an? Bisan pag sabonan ko ang akong tibuok lawas aron mahimo akong hinlo, ituslob niya gihapon ako sa lapokon nga bangag, aron bisan ang akong bisti ngil-aran kanako. Ang Dios dili tawo sama kanako, busa dili ako makalalis kaniya ug makaakusar kaniya sa hukmanan. Unta may magpatunga kanamo sa paghusay kanamong duha, ug mapaundang niya ang paglatos sa Dios kanako, aron dili na ako mahadlok. Unya makasulti na ako kaniya nga walay kahadlok. Apan sa pagkakaron, dili ko pa kini mahimo.” “Naglagot ko sa akong kinabuhi, busa isulti ko bisan unsay gusto kong isulti. Isulti ko ang kalain sa akong buot. Mao kini ang isulti ko sa Dios: ‘Ayaw ako hukmi nga daotan ako, kondili pahibaloa ako kon unsay akusasyon mo batok kanako. Nalipay ka ba sa pagpaantos kanako? Nganong gisalikway mo ako nga imong binuhat, ug gipaboran mo ang plano sa mga daotan? Ang pagtan-aw mo ba sama sa pagtan-aw sa tawo? Sama lang ba kamubo ang imong kinabuhi sa tawo? Nganong nagdali ka gayod sa pagpangitag sayop kanako? Nahibaloan mo nga wala akoy sala, apan kinsay makadepensa kanako diha kanimo? “ ‘Ikaw ang naghulma ug naghimo kanako, unya karon laglagon mo lang ako? Hinumdomi nga gihulma mo ako gikan sa yuta, unya karon ibalik mo na ako sa yuta? Ikaw ang naghulma kanako sa tiyan sa akong inahan. Gihulma mo ako nga daw gahulma ka ug keso gikan sa gatas. Gihulma mo ang akong kabukogan ug mga kaugatan ug giputos sa unod ug panit. Gihatagan mo akog kinabuhi ug gipakitaag kaayo, ug gitipigan mo ang akong kinabuhi. Apan karon nahibaloan ko nga ang tinuod mong plano kanako mao nga bantayan mo kon makasala ako, ug unya dili mo ako pasayloon. Nakasala man ako o wala, makalulooy gihapon ako. Kay naulawan ako pag-ayo ug nagaantos sa hilabihan. Naningkamot ako sa pagbangon, apan naniid ka sama sa liyon aron paglaglag kanako. Ginapakita mo ang imong gahom batok kanako. Walay hunong ang imong pag-akusar kanako, ug misamot ang imong kasuko kanako. Walay hunong ang imong pag-ataki kanako. “ ‘Nganong gitugot mo pa man nga matawo ako? Unta namatay na lang ako sa wala pay nakakita kanako. Unta wala na lang ako mabuhi. Namatay na lang unta ako sa tiyan pa lang daan sa akong inahan ug diretso gilubong. Diotayng panahon na lang ang nahibilin kanako, busa pasagdi na lang ako aron bisan sa hamubong panahon makahimo ako pagmaya sa dili pa ako moadto sa dapit nga masubo ug mangitngit—ug dili na makabalik dinhi. Labihan gayod kangitngit didto; pulos lang gabii ug wala gayoy kahayag, ni kahusay didto.’ ” Unya gitubag siya ni Zofar nga taga-Naamat, “Kinahanglang matubag kanang imong mga gipanulti. Dili mapamatud-an nga dili ka sad-an pinaagi lang sa pagsigeg tagawtaw. Dili mahimong magpakahilom lang kami sa imong mga gipanulti nga walay pulos. Abi nimog dili ka namo badlongon sa imong pagpasipala? Matod mo nga husto ka sa imong gituohan ug hinlo ka atubangan sa Dios. Maayo unta ug magsulti ang Dios kanimo ug sultihan ka niya sa mga butang nga wala mo pa mahibaloi. May mga butang nga nahibaloan mo na ug may mga butang nga wala pa. Nahibalo ba diay ka nga ang silot sa Dios kanimo kulang pa sa unsay angay unta kanimo? Matugkad mo ba ang tanan mahitungod sa Dios? “Pananglitan, dakpon ka sa Dios ug dad-on sa hukmanan ug unya prisohon, kinsa may makapugong kaniya? Nahibaloan gayod niya kon kinsay limbongan nga mga tawo ug nakita niya ang ilang kadaotan. Morag imposible na sa usa ka buang-buang nga magmaalamon, maingon nga imposible alang sa asno nga manganak ug tawo. “ Job, kon maghinulsol ka lang ug modangop sa Dios, ug dili ka na magpakasala ug dili mo tugotan ang imong panimalay sa pagpakasala, sigurado gayod nga dili ka na maulaw ug magkinabuhi ka nga malig-on ug walay gikahadlokan. Unya malimtan mo na ang imong mga kasakit, nga daw sa tubig lang kini nga milabay. Ug ang imong kinabuhi hayag pa kaysa sidlak sa adlaw sa kaudtohon. Ang kangitngit sa imong kinabuhi modan-ag sama sa kabuntagon. Magkinabuhi ka nga lig-on tungod kay may paglaom ka. Panalipdan ka sa Dios ug magpahulay nga walay gikahadlokan. Maghigda ka nga walay manghadlok kanimo, ug daghan ang mangayog tabang gikan kanimo. Apan ang mga daotan madismaya, ug wala nay laing kapaingnan pa, ug ang ila lang malaoman mao ang kamatayon.” Unya mitubag si Job, “Nagtuo kamo nga kamo ray maalamon, ug kon mamatay kamo, uban kaninyo nga mamatay ang kaalam! Apan maalamon usab ako ug wala kamo makabintaha kanako. Nahibalo ang tanang tawo niining tanan ninyong gipanulti. Nahimo akong kataw-anan sa akong mga higala bisag matarong ako ug walay ikasaway sa akong kinabuhi, ug bisan ginatubag sa Dios ang akong pag-ampo kaniadto. Ang mga tawo nga sama kanako nga nagaantos ug halos dili na makabarog ginatamay sa mga tawo nga hayahay ug kahimtang. Apan ang mga tulisan ug ang mga tawo nga nagapalagot sa Dios nagakinabuhi nga malinawon bisan ug ang ilang abilidad maoy ilang gipakadios. Kay silang tanan nahibalo niining gihimo sa Ginoo. Anaa sa iyang kamot ang kinabuhi o ang gininhawa sa tanang binuhat, apil na ang sa tawo. Ang dila sa tawo mahibalo sa lami sa pagkaon, ug ang dalunggan mahibalo usab kon maayo ba o dili ang mga pulong. Ang mga tigulang may kaalam ug panabot, kay samtang nagataas ang ilang kinabuhi, nagkadaghan pa gayod ang ilang kahibalo. “ Apan anaa sa Dios ang kaalam, gahom, panabot, ug pagtambag. Walay makatukod pagbalik sa iyang giguba, ug walay makaluwas sa iyang gipriso. Kon pugngan niya ang ulan, moabot ang hulaw; ug kon buhian niya kini, daoton sa baha ang yuta. Kusgan siya ug madaogon, ug ilalom sa iyang gahom ang nagapanglimbong ug ang ginalimbongan. Kuhaan niya sa kaalam ang mga magtatambag, ug himuon niyang mga buang-buang ang mga maghuhukom. Pakanaogon niya ang mga hari sa ilang trono ug ipabihag. Tangtangon niya sa ilang katungdanan ang mga pari ug ang mga tawo nga dugay na sa pangagamhanan. Patak-omon niya ang baba niadtong ginatahod nga mga magtatambag, ug kuhaan niya sa hustong panabot ang mga tigulang. Ipaubos niya ang mga dungganon ug kuhaan ug gahom ang gamhanan nga mga tawo. Ipadayag niya ang mga tinago, ug lamdagan niya ang kangitngit. Himuon niyang gamhanan ang mga nasod, ug unya laglagon niya kini. Palapdon niya ang teritoryo niini ug unya isalikway niya kini. Himuon niyang mga buang-buang ang ilang mga pangulo, ug palatagawon niya sila sa disyerto. Magpangapkap sila sa kangitngit ug magsukarap sama sa hubog.” “Nakita ko na ug nadungog kanang tanan ninyong gisulti, ug nakasabot ako niana. Nahibalo ako sa inyong nahibaloan; wala kamo makabintaha kanako. Apan buot ko nga makigsulti sa Dios nga Makagagahom ug makighusay kaniya bahin sa akong kaso. Kay ginatinguhaan ninyo nga tambalan ako pinaagi sa mga bakak. Nahisama kamong tanan sa doktor nga walay pulos. Mas maayo pag magpakahilom na lang kamo. Mao kanay labing maayo ninyong buhaton. “Palihog, paminawa ninyo ang akong reklamo; hatagi ninyog pagtagad ang akong mga rason. Depensahan ba ninyo ang Dios pinaagi sa inyong pagpamakak ug pagpanglimbong? Paboran ba ninyo siya? Kamo bay mobarog alang kaniya sa korte? Kon susihon kamo sa Dios, may maayo kaha siyang makita diha kaninyo? Limbongan ba ninyo siya sama sa paglimbong ninyo sa mga tawo? Sigurado gayod nga badlongon kamo sa Dios bisag gipaboran pa ninyo siya. Wala ba kamo mahadlok sa iyang gahom? Ang inyong mga panultihon walay pulos sama sa abo; ang inyong mga rason sama kahuyang sa kolon. “Paghilom kamo, ug pasultiha ninyo ako. Pasagdi ug unsay mahitabo kanako. Andam ako nga mosugal sa akong kinabuhi. Kon patyon ako sa Dios, wala na akoy paglaom. Apan depensahan ko gihapon ang akong kaugalingon sa iyang atubangan. Basin pinaagi niini maluwas ako, kay ang tawo nga dili diosnon dili gayod makaduol sa iyang presensya. “Paminawag maayo ang akong isulti. Karon giandam ko na ang akong kaso, ug nasayod ako nga ideklarar ako nga inosente. Kinsay makaakusar kanako? Kon aduna man, magpakahilom na ako ug mamatay. “O Dios, buhata kining duha ka butang alang kanako ug dili ako motago gikan kanimo: undangi na ang pagpaantos kanako, ug ayaw na akog hadloka sa imong makahahadlok nga ginahimo kanako. Karon, tawga ako ug tubagon ko ikaw, o ako nga mosulti kanimo ug tubaga ako. Sultihi ako kon unsay sayop nga akong nahimo. Ipakita kanako ang akong mga kalapasan ug kasal-anan. Nganong naglikay ka man kanako, ug giisip mo ako nga imong kaaway? Nganong gihadlok ug gigukod mo ako? Sama lang ako sa ugang dagami o sa dahon nga gipalid sa hangin. Nagsulat ka ug sakit nga mga akusasyon batok kanako, ug gipabayad mo ako sa mga sala nga nahimo ko niadtong batan-on pa ako. Daw sa gikadenahan mo ang akong mga tiil. Gibantayan mo ang akong mga lakang, ug gisundan mo ang akong mga tunob. Busa nagakadaot ako sama sa gabok nga butang o sa bisti nga gikutkot sa gagmayng mananap.” “Mubo rag kinabuhi ang tawo ug puno kini sa kalisod. Sama kini sa bulak nga mobukhad ug malaya ra dayon; sama sa anino nga dali rang mahanaw. Nan, nganong ginabantayan mo man gayod ang tawo, Ginoo? Dad-on mo ba siya sa imong atubangan aron hukman? May tawo bang makakinabuhi nga hinlo gayod? Wala! Kay ang tanan, natawo nga mahugaw. Gitakda mo na kon unsa kataas ang kinabuhi sa tawo. Ug dili siya makalapas sa panahon nga gitagal mo kaniya. Busa ayaw na lang lisod-lisora ang tawo. Pasagdi na lang siya aron makapahulay sama sa usa ka trabahante inigkahuman niya sa iyang buluhaton. “Kon putlon ang usa ka kahoy, may purohan pa nga manalingsing kini ug mananga pag-usab. Bisag dugay na ang gamot niini diha sa yuta ug nadunot na ang tuod, kon matubigan, manalingsing pa kini sama sa usa ka bag-o nga tanom. Apan kon ang tawo mamatay, mawala na ang tanan niyang kusog. Pagkabugto sa iyang gininhawa, mao na kana ang iyang kataposan. Sama sa paghunas sa dagat ug paghubas sa suba, ang tawo mamatay, ug dili na mobangon o makamata pa sa iyang pagkatulog hangtod mahanaw ang kalangitan. “ Ginoo, hinaut unta nga tagoan mo na lang ako sa dapit sa mga patay hangtod nga mawala ang imong kasuko, ug magtakda ka ug panahon nga hinumdoman mo ako. Kon mamatay ang tawo mabuhi pa ba siya pag-usab? Kon ingon niana, agwantahon ko ang tibuok nga panahon sa akong pag-antos hangtod moabot ang panahon nga matapos kini. Sa panahon nga manawag ka kanako, Ginoo motubag ako. Handomon mo ako nga imong binuhat. Nianang higayona bantayan mo ang akong mga binuhatan, apan dili mo na hinumdoman pa ang akong sala. Sama ra nga isulod mo kini sa buyot aron matago ug dili mo na makita pa. Apan maingon nga mangatumpag ang mga bukid ug mangahulog ang mga bato, ug maingon usab nga mahilis ang mga bato sa sigeng pag-ilig sa tubig ug makabkab ang yuta tungod sa makusog nga ulan, ginaguba mo ang paglaom sa tawo. Pildihon mo ang tawo kanunay ug mamatay siya, ug usbon mo ang iyang hitsura kon motaliwan na siya. Dili na siya masayod kon gipasidunggan ba o gipakaubos ang iyang mga anak. Ang iya lang mabati mao ang iyang kaugalingong kasakit ug kasubo.” Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, “ Job, ang maalamon nga tawo dili mosultig mga pulong nga walay pulos. Dili siya mangatarungan ginamit ang mga pulong nga walay hinungdan. Apan ang imong gipanulti motukmod sa uban sa dili na pagtahod ug pag-alagad sa Dios. Ang imong gipanulti bunga sa imong kadaotan. Ug gilimbongan mo ang uban pinaagi sa imong mga pulong. Dili na kinahanglan nga hukman ko pa ikaw. Ang imo mismong gipanulti ang nagasaksi batok kanimo. Naghunahuna ka ba nga ikaw ang unang natawo? Natawo ka na ba sa wala pa mamugna ang mga bungtod? Nadungog mo na ba ang mga plano sa Dios? Ikaw lang ba ang maalamon? Unsa may imong nahibaloan nga wala usab namo mahibaloi? Unsa bay imong nasabtan nga wala usab namo masabti? Nakakat-on kami gikan sa mga tigulang nga mas tigulang pa kaysa imong amahan! Gisultihan ka namo ug mga pulong nga makapadasig ug makapalipay kanimo nga gikan sa Dios. Kulang pa ba kini? Nganong nagpadala ka man sa imong pagbati? Unsay nakapabuta kanimo sa kamatuoran nga nasuko ka man pag-ayo sa Dios ug nagsulti nianang daotang mga pulong batok kaniya? Makahimo ba ang tawo sa pagkinabuhi nga hinlo ug matarong? Wala gani mosalig ang Dios sa iyang mga anghel! Kon kining langitnon nga mga tinuga dili hinlo sa iyang panan-aw, ang tawo pa kaha nga daotan ug makasasala, ug uhaw sa paghimo ug daotan? “ Job, paminawa ako. Sultihan ko ikaw ug pasabton sa akong naeksperyensyahan. Makasulti usab bahin niini ang maalamon nga mga tawo nga nakat-on gikan sa ilang katigulangan. Mga maalamon kaayo sila, kay sila lang ang nanag-iya sa ilang yuta, ug walay mga taga-laing lugar nga misakop kanila. “Ang tawong daotan mag-antos sa tibuok niyang kinabuhi. Kanunay siyang kulbaan. Bisan walay katalagman, kulbaan siya nga tingalig sulongon siya sa mga tulisan. Mahadlok siyang moadto sa ngitngit kay basig patyon siya. Magkabuang siya sa pagpangitag pagkaon bisan asa. Nasayod siya nga hapit na siyang mamatay. Labihan ang iyang kakulba, sama sa hari nga mosulong sa gira. Nagakahitabo kini kaniya, kay nagrebelde siya ug misukol sa Dios nga Makagagahom. Daw sa nagbitbit siyag lig-on nga taming ug gusto gayod nga makigbatok sa Dios. Bisan adunahan ug tambok siya karon, magpuyo siya sa guba nga mga lungsod, sa mga balay nga walay nagpuyo ug kalumpagon na. Dili na magpadayon ang iyang pagka-adunahan. Ang iyang bahandi dili molungtad ug dugay, ug ang iyang kabtangan dili modaghan. Dili siya makaikyas sa kalaglagan. Mahisama siya sa kahoy kansang mga salingsing masunog. Mawala ang tanan niyang kabtangan sa usa lang ka paghuyop sa Dios. Dili niya angayng limbongan ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagsalig sa mga butang nga walay pulos, kay wala gayod siyay makuha gikan niini. Sa dili pa moabot ang iyang panahon, madawat niya ang iyang silot ug dili na siya mouswag pa. Mahisama siya sa ubas nga nangataktak ang bunga nga hilaw pa, o sama sa kahoyng olibo nga nangalarag ang mga bulak. Kay ang mga tawong dili diosnon mamatay nga walay kaliwat. Ug mangasunog ang ilang mga balay nga gitukod gikan sa pagpanguwarta. Naghunahuna sila kanunay sa paghimo ug kasamok, paghimo ug daotan, ug pagpanglimbong.” Unya mitubag si Job, “Nadungog ko na kana kaniadto pa. Imbes nga lipayon ninyo ako, gipasubo pa hinuon ninyo ako. Dili na ba kamo moundang sa pagsultig walay pulos? Unsa ba gayoy nakapahasol kaninyo nga nagsige man kamog pakiglalis kanako? Kon kamoy ania sa akong sitwasyon ug ako sa inyo, makasulti usab akog sama sa inyong gipanulti kanako. Makadawat usab kamog daghang mga pagsaway gikan kanako, ug magpanglingo usab ako kaninyo. Apan dili ko kana buhaton. Mosulti hinuon akog mga pulong nga makapadasig ug makalipay kaninyo. Apan sa pagkakaron, nagapadayon ang akong kasakit bisag unsa pay akong isulti. Ug kon mohilom usab ako dili gihapon kini mawala. “ O Dios, gipaluyahan mo gayod ako. Gilaglag mo ang tibuok kong panimalay. Gipaniwang mo ako; bukog ug panit na lang ako. Sumala pa sa uban, nagapamatuod lang kini nga nakasala ako. Sa imong kasuko, O Dios, gihasmagan mo ako. Daw mabangis nga mananap ka nga mikunis-kunis sa akong unod. Gipakagotan mo ako sa imong ngipon ug gisimagan nga daw sa imo akong kaaway. “Gibiaybiay ako ug gikataw-an sa mga tawo. Gisagpa nila ako sa pagtamay kanako. Naghiusa sila batok kanako. Gitugyan ako sa Dios ngadto sa kamot sa mga tawong daotan ug makasasala. Maayo ang akong kahimtang kaniadto, apan gilaglag niya ako. Daw gituok niya ako ug gidugmok. Gihimo niya akong iyang targetanan. Gilibotan ako sa iyang mga tigpana, ug gipana sa walay kalooy. Natuhog ang akong batobato, ug miawas sa yuta ang akong apdo. Wala niya ako hunongi sa pag-ataki. Mihasmag siya kanako nga daw usa ka sundalo. Nagabisti akog sako ug nagalingkod sa yuta agig pagsubo. Namula ang akong nawong ug nanghubag ang akong mga mata sa labihan nga paghilak. Apan wala gayod akoy nahimo nga sala, ug kinasingkasing ang akong pag-ampo. “Sama ako sa tawong gipatay, nga nagahangyo sa yuta nga dili tabonan ang iyang dugo sa dili pa maangkon ang hustisya! Bisan karon ang akong saksi atua sa langit. Siya ang moingon nga ako walay sala. Gitamay ako sa akong mga higala, apan nagahilak ako nga nangayo ug tabang sa Dios. Ang akong saksi mao ang magpakilooy sa Dios alang kanako, sama sa usa ka tawo nga nagapakilooy alang sa iyang higala. Kay sa dili madugay motaliwan na ako ug dili na mobalik.” “Hapit na akong mamatay; daw sa mabugto na ang akong gininhawa. Andam na ang lubnganan alang kanako. Gipalibotan ako sa mga mabiay-biayon. Dayag kaayo ang ilang pagtamay kanako. Labani ako, O Dios, kay wala nay laing mobarog sa pagtabang kanako kondili ikaw lang. Gisirad-an mo ang panghunahuna sa akong mga higala aron dili sila makasabot. Busa ayaw sila tugoti nga magmadaogon sa ilang pag-akusar kanako. Sama sila sa tawo nga nagluib sa iyang mga higala aron makakuwarta, nga mao ang hinungdan nga mag-antos ang iyang kabataan. “Gihimo ako sa Dios nga kataw-anan taliwala sa mga tawo, ug gilud-an nila ako sa nawong. Mingitngit na ang akong panan-aw sa kasubo; mora na ug tukog ang tibuok kong lawas sa kaniwang. Ang mga tawo nga miisip sa ilang kaugalingon nga matarong, nangatingala niining nahitabo kanako. Gitunglo nila ako sama sa usa ka dili diosnon nga tawo. Alang kanila ang matarong nga tawo lig-on sa iyang pagkinabuhi ug mas magkalig-on pa gayod. Apan ginaaghat ko sila sa pagsusi pag-usab kanako. Sigurado ako nga walay bisan usa kanila nga nakasabot. Hapit na matapos ang akong mga adlaw. Napakyas ang akong mga plano ug mga tinguha. Apan nagaingon sila nga basig mamaayo ra usab ang akong kahimtang sa umaabot. Miingon sila, ‘Luyo sa kangitngit may moabot nga kahayag.’ Kon molaom man ako, ang akong laoman mao ang pagpuyo sa dapit sa mga patay. Gusto ko nang ipahimutang ang akong higdaanan niining mangitngit nga dapit. Isipon ko ang lubnganan nga akong amahan, ug ang mga ulod nga mokaon kanako isipon ko nga akong inahan ug mga igsoong babaye. May paglaom pa ba ako? Kinsay makasulti nga may paglaom pa ako? Ang akong paglaom mouban kanako sa dapit sa mga patay. Mag-uban kami didto ilalom sa yuta.” Unya mitubag si Bildad nga taga-Shua, “ Job, kanus-a ka pa ba moundang nianang imong gipanulti? Taronga ra gud ang imong gipanulti, ug unya makigsulti kami kanimo. Giisip mo ba kami nga sama sa mga baka nga walay panabot? Gisakit mo lang ang imong kaugalingon sa imong kasuko. Naghunahuna ka ba nga tungod lang kanimo pasagdan sa Dios ang kalibotan o balhinon niya ang mga bato gikan sa ilang nahimutangan? “Sa pagkatinuod, ang daotan nga tawo sigurado gayod nga mamatay. Sama siya sa suga nga dili na mosiga. Mongitngit ang iyang tolda kay mapalong ang suga sa iyang tapad. Kaniadto sigurado ang iyang mga lakang, apan karon magkadagma-dagma na siya. Ang iya mismong daotang plano maoy molaglag kaniya. Siya mismo ang mipaingon sa lit-ag, ug nalit-agan siya. Nabitik siya sa tiil ug dili na makabuhi. Gibutang kini nga lit-ag sa iyang agianan, ug natago kini sa yuta. Napalibotan siya sa mga butang nga nagapahadlok kaniya ug daw sa nagagukod kini kaniya. Ang kalamidad daw sa gutom nga tawo nga gustong molamoy kaniya. Ang kalaglagan andam na sa paglaglag kaniya. Ang iyang panit gikutkot sa makamatay nga balatian. Nagkadunot ang iyang mga tiil ug kamot. Gipapahawa siya sa iyang puloy-anan nga naghatag ug kasigurohan kaniya, ug gidala siya ngadto sa makahahadlok nga hari. Mawala ang iyang puloy-anan tungod kay masunog kini sa nagdilaab nga asupre. Mahisama siya sa kahoy nga mangalaya ang mga gamot ug mga sanga. Wala nay makahinumdom kaniya dinhi sa kalibotan. Kalimtan na gayod siya. Abugon siya gikan niining kalibotan nga mahayag paingon sa mangitngit nga dapit sa mga patay. Wala siyay mga anak o mga kaliwat, ug wala gayoy mahibiling buhi sa iyang pamilya. Ang mga tawo sa bisan asang lugar nangatingala ug nangahadlok sa nahitabo kaniya. Mao gayod kanay dangatan sa tawong daotan, nga wala nagaila sa Dios.” Unya mitubag si Job, “Hangtod kanus-a pa ninyo ako paantuson ug sakiton sa inyong mga gipanulti? Pila na ka higayon nga ginainsulto ninyo ako. Wala na kamo maulaw sa inyong pagdaot kanako. Kon nakasala man gayod ako, ako na kanang problema. Naghunahuna kamo nga matarong kamo kay kanako, ug giisip ninyo nga ang akong pag-antos nagpamatuod nga nakasala ako. Apan ang Dios ang naghimo niini kanako. Siyay nagbutang sa lit-ag sa akong palibot. “Nanawag ako sa pagpangayo ug tabang, apan walay mitubag kanako. Nangayo akog hustisya, apan walay mihatag niini kanako. Gibabagan sa Dios ang akong agianan aron dili ako makaagi. Gitabonan niyag kangitngit ang akong agianan. Gikuha niya ang akong kadungganan ug maayong reputasyon. Gipaantos niya ako bisan asa ako molingi hangtod nga daw ikamatay ko na kini. Sama sa kahoyng giibot, gikuhaan niya akog paglaom. Labihan gayod ang iyang kasuko kanako, ug giisip niya akong usa sa iyang mga kaaway. Daw sama nga nagpadala siyag mga sundalo sa pagsulong kanako. Gipalibotan nila ang akong tolda. “Gipalayo niya gikan kanako ang akong mga paryente. Ang akong mga higala halayo na kanako. Wala na ang mga tawo nga duol kanako. Gikalimtan na ako sa akong mga higala. Giisip ako sa akong mga bisita ug katabang nga mga babaye nga estranghero. Ang pagtan-aw nila kanako taga-laing lugar. Inigtawag ko sa akong sulugoon, dili siya manumbaling, bisan pag magpakilooy ako kaniya. Gibahoan sa akong gininhawa ang akong asawa, ug gingilngigan kanako ang akong mga igsoong lalaki. Bisan ang gagmayng mga bata nagatamay kanako. Kon makita nila ako, kataw-an nila ako. Ang tanan kong suod nga mga higala gingil-aran kanako. Gitalikdan ako sa akong mga hinigugma. Bukog na lang ako ug panit, ug daw sa kamatyonon na ako. “Kaloy-i ninyo ako, mga higala ko. Kaloy-i ninyo ako, kay gipaantos ako sa Dios. Nganong ginapaantos pa ninyo ako sama sa gihimo sa Dios kanako? Dili pa ba igo ang inyong pagpaantos kanako? Maayo unta kon ang akong mga gipanulti gisulat sa usa ka libro, o giayo pagkulit sa bato aron dili mapanas hangtod sa kahangtoran. “Apan nasayod ako nga buhi ang akong manlalaban, ug sa kaulahian moabot siya dinhi sa yuta sa paglaban kanako. Human madunot ang akong panit ug mobiya na ako sa akong lawas, makita ko ang Dios. Makita ko siya mismo sa akong mga mata, ug dili na siya mahimong estranghero kanako. Labihan gayod ang akong paghandom nga makita siya. “Kon magsige gihapon kamog akusar kanako nga nagaantos ako tungod sa akong sala, modangat gayod kaninyo ang makahahadlok nga silot sa Dios. Oo, silotan gayod niya kamo tungod sa iyang kasuko. Unya mahibaloan ninyo nga ginahukman kamo sa Dios.” Unya mitubag si Zofar nga taga-Naamat, “Kinahanglan nga motubag ako kay dili ako mahimutang. Gibadlong mo ako uban ang pagpanginsulto, ug may nagtukmod kanako sa pagtubag kanimo. Sigurado gayod nga nasayod ka nga gikan pa sa karaang panahon, sukad nga gibutang ang tawo dinhi sa kalibotan, ang kalipay sa tawong daotan lumalabay lang. Oo, dili molungtad ug dugay ang kalipay sa tawo nga dili diosnon. Bisag hilabihan ang iyang pagkamapahitas-on, nga daw sangko na kini sa langit o sa panganod, mahanaw siya hangtod sa hangtod sama sa iyang tae. Ang mga nakaila kaniya moingon, ‘Hain na siya?’ Mahanaw siya sama sa damgo o sa panan-awon sa kagabhion, ug dili na gayod siya makita. Dili na siya makita sa nakaila kaniya, ug mahanaw siya sa dapit nga iya kaniadtong gipuy-an. Ang iyang mga anak maoy magbayad sa iyang gikawat gikan sa mga kabos. Mamatay siya nga batan-on pa ug baskog. “Ang paghimo ug daotan nahisama sa pagkaon nga tam-is diha sa iyang baba; ugomon niya kini ug dugay aron matagamtaman gayod niya ang kalami niini. Apan pag-abot niini sa iyang tiyan mopait kini ug mahimong hilo nga sama sa lala sa mga bitin. Isuka niya sama sa pagkaon ang bahandi nga iyang kinawat. Bisan anaa na kini sa iyang tiyan ipasuka kini sa Dios kaniya. Suyopon niya ang lala sa mga bitin nga mao ang mopatay kaniya. Dili na niya matagamtaman ang kaabundansya sa lana, keso, ug dugos, nga daw sapa o suba nga magdagayday. Dili niya madawat ang balos sa iyang hinagoan o magmaya sa iyang bahandi. Kay gidaog-daog niya ang mga kabos ug gipasagdan niya sila nga maglisod. Giilog niya ang mga balay nga dili iya. Walay katagbawan ang iyang kahakog. Ang bisan unsay iyang magustohan dili niya palabyon. Apan wala na siyay makaon, kay ang iyang bahandi mahanaw. Sa iyang kaabundansya, moabot kaniya ang kalisod. Moabot kaniya ang labihan nga pag-antos. Samtang gitagbaw niya ang iyang kaugalingon, ipatagamtam sa Dios kaniya ang iyang labihan nga kasuko, ug paulanan siya sa silot. Bisag makaikyas siya sa puthaw nga armas, matuhog gihapon siya sa bronsi nga pana. Maigo ang iyang apdo, ug molapos kini sa iyang lawas. Bation niya ang kalisang. Mahanaw ang iyang bahandi diha sa kangitngitan. Sunogon siya ug ang tanan nga nahibilin sa iyang pinuy-anan sa kalayo nga dili tawo ang nagpasiga. Ipadayag sa langit ang iyang sala ug mosaksi ang yuta batok kaniya. Anuron sa baha ang iyang balay sa adlaw nga ipatagamtam sa Dios ang iyang kasuko. Mao kanay dangatan sa tawong daotan nga gitakda sa Dios alang kaniya.” Unya mitubag si Job, “Pamatia ninyo akog maayo aron inyo akong malipay. Pamati kamo samtang nagsulti ako, ug pagkahuman nako ug sulti, tamaya ninyo ako kon buot ninyo. Ang akong reklamo dili batok sa tawo kondili batok sa Dios. Mao kini ang rason nganong mubo akog pasensya. Tan-awa ra gud ninyo ako ug mahingangha kamo sa katingala. Kon hunahunaon ko ang mga nangahitabo kanako, magkurog ako sa kahadlok. “Nganong padayong nagkinabuhi ang daotan? Nangatigulang pa sila ug nagmauswagon. Nakita pa nila ang pagdako sa ilang mga anak ug mga apo. Nagapuyo pa sila sa ilang mga balay nga walay katalagman ug walay gikahadlokan. Ug wala sila siloti sa Dios. Walay hunong sa pagpanganak ang ilang mga baka, ug dili kini makuhaan. Ang ilang mga kabataan sama kadaghan sa mga karnero. Manayaw sila, manganta, ug magsadya sa tukar sa tamborin, harpa, ug plawta. Nagkinabuhi sila nga mauswagon ug nangamatay nga malinawon. Apan nagaingon sila sa Dios, ‘Pasagdi lang kami! Wala kami naninguha nga mahibaloan ang imong mga pamaagi. Kinsa ka ba nga gitawag Makagagahom? Nganong angay ka namong alagaron? Ug unsay makuha namo kon moampo kami kanimo?’ Apan ang tinuod, ang ilang pag-uswag wala maggikan sa ilang kaugalingon nga paghago. Busa kon unsa may itambag niining daotang mga tawo, dili gayod ako mamati. “Talagsa ray mga tawong daotan nga mangamatay. Usahay ra moabot kanila ang kalisod o ang silot nga ginapadala sa Dios tungod sa iyang kasuko. Talagsa ra sila abugon nga daw sa dagami o tahop nga gipalid sa makusog nga hangin. Nagaingon kamo nga kon dili sila silotan sa Dios, ang ilang mga kabataan mao ang iyang silotan. Apan nagaingon ako nga ang nakasala mao ang angay silotan sa Dios, aron maeksperyensyahan nila ug makita mismo nila ang ilang kalaglagan. Pasagdi nga makatilaw sila sa kasuko sa Makagagahom nga Dios. Kay kon patay na sila, wala na silay kalibotan sa mangahitabo sa ilang panimalay. “Matudloan ba sa tawo ang Dios, nga siya man ang pinakalabaw nga maghukom? May mga tawo usab nga nangamatay nga pait ug kahimtang, ug wala gayod makatilaw ug kaharuhay sa kinabuhi. Apan managsama silang ilubong sa yuta ug kaonon sa mga ulod. “Nahibalo ako kon unsay inyong gihunahuna. Nahibalo ako sa inyong plano batok kanako. Gisultihan ninyo ako kabahin sa mga tawong adunahan kansang mga pinuy-anan nangahanaw tungod sa ilang kadaotan. Apan pangutan-a ang mga nagalabay, ug pamatii ang ilang ginaingon. Kay sultihan nila kamo nga ang daotan nga tawo kanunay makalingkawas sa adlaw nga moabot ang katalagman tungod sa kasuko sa Dios. Wala gayoy makaako pagbadlong sa tawong daotan. Wala gayoy mobalos sa iyang gihimo. Kon ilubong na siya, may magguwardya pa sa iyang lubnganan. Daghan ang mohatod kaniya sa paglubong, ug ang yuta maghatag kaniyag kapahulayan. “Busa unsaon ninyo ako paglipay sa inyong gipanulti nga walay pulos? Pulos lang mga bakak ang inyong gipanulti.” Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, “May pulos ba ang tawo ngadto sa Dios? May kaayohan bang ikahatag ang tawong maalamon kaniya? Malipay ba ang Makagagahom nga Dios kon matarong ka? May makuha ba siya kon walay ikasaway sa imong kinabuhi? Gibadlong ka sa Dios ug gihukman dili tungod kay nagatahod ka kaniya, kondili tungod kay labihan na gayod ang imong kadaotan ug wala nay undang ang imong pagpakasala. Sa walay kalooy gikuha mo ang bisti sa imong isigka-tawo isip garantiya sa iyang utang kanimo, ug halos wala na siyay bisti. Wala mo hatagig tubig ang giuhaw, ug wala mo usab hatagig pagkaon ang gigutom. Gigamit mo ang imong pagkagamhanan ug pagkadungganon sa pag-angkon ug yuta. Kon mangayo kanimo ug tabang ang mga biyuda, gipapauli mo sila nga walay dala. Apil ang mga ilo wala mo ayoha pagtagad. Mao kana ang hinungdan nga nalibotan ka sa mga lit-ag, ug kalit nga moabot kanimo ang kahadlok. Mao kana ang hinungdan kon nganong nangitngitan ka, nabutaan, ug nalapawan sa baha. “Ang Dios anaa sa kinaibabwan sa langit, labaw pa sa kinalayoan nga mga bitoon. Mao kana nga miingon ka, ‘Wala mahibalo ang Dios sa akong ginahimo. Natabonan siya sa bagang dag-om, unsaon man niya paghukom? Natabonan siya sa bagang panganod, busa dili niya kita makita samtang naglakaw siya ibabaw sa langit.’ “Magpadayon ka ba sa pagsunod sa mga gawi nga dugay nang gisunod sa mga tawong daotan? Nangamatay sila nga dili pa nila panahon; nahisama sila sa pundasyon sa balay nga gianod sa baha. Miingon sila sa Makagagahom nga Dios, ‘Pasagdi lang kami! Unsa may mahimo mo kanamo?’ Apan ang Dios mao ang nagpuno sa ilang mga balay sa maayong mga butang. Busa kon unsa may itambag niining daotang mga tawo, dili gayod ako mamati. “Kon makita sa matarong ug inosente nga mga tawo ang pagkalaglag sa daotang mga tawo, malipay ug magkatawa sila kanila. Moingon sila, ‘Nalaglag na gayod ang atong mga kaaway, ug gilamoy sa kalayo ang ilang kabtangan.’ “ Job, pagpasakop sa Dios ug pakighusay kaniya aron panalanginan ka niya. Dawata ang iyang mga katudloanan ug tipigi sa imong kasingkasing ang iyang mga pulong. Kon mobalik ka sa Makagagahom nga Dios, ug kuhaon mo ang kadaotan gikan sa imong panimalay, ibalik niya ang maayo mong kahimtang. Ayaw hatagig bili ang imong mga bulawan; isipa kini nga daw sama lang sa balas o mga bato lang sa suba. Ug ang Makagagahom nga Dios mahimong sama sa bulawan ug mahalong plata alang kanimo. Unya makaplagan mo ang kalipay nga nagagikan sa Makagagahom nga Dios, ug dili ka na maulaw nga moduol kaniya. Mag-ampo ka ngadto kaniya ug pamation ka niya, ug tumanon mo ang imong mga saad kaniya. Unsa man ang imong ginaplano nga pagabuhaton, matuman kini, ug modan-ag ang kahayag sa imong agianan. Kon adunay tawo nga maluya, ug kon moampo ka sa Dios nga lig-onon siya, tabangan niya ang maong tawo. Bisan ang mga tawo nga nakasala luwason niya pinaagi sa imong matarong nga kinabuhi.” Unya miingon si Job, “Hangtod karon labihan gayod ang akong reklamo. Ginapaantos pa gayod ako sa Dios bisan pa sa akong pag-agulo. Kon nahibalo pa lang unta ako kon asa ko siya makita; kon makaadto pa lang unta ako sa iyang gipuy-an, ipresentar ko gayod kaniya ang akong reklamo ug isulti ko ang akong mga katarungan. Gusto kong mahibaloan kon unsay itubag niya kanako, ug gusto kong makasabot sa iyang isulti. Makiglalis kaha siya kanako ginamit ang iyang gahom? Siyempre dili! Pamation niya ang akong isulti. Ang tawong matarong nga sama kanako makapangatarongan atubangan sa Dios nga akong Maghuhukom, ug mopabor siya kanako. Apan nahibaloan niya ang akong ginahimo. Kon sulayan niya ako, makita niya nga putli ako sama sa purong bulawan. Gisunod ko ang iyang mga pamaagi, ug wala gayod ako mosimang niini. Ginatuman ko kanunay ang iyang tulumanon, ug gitipigan ko kini sa akong kasingkasing. Apan makapagusto ang Dios sa iyang ginabuhat; walay makababag kaniya. Buhaton niya kon unsay iyang gustong buhaton. Busa buhaton niya ang iyang giplano nga buhaton kanako, ug daghan pa ang iyang giandam alang kanako. Mao gani nga nahadlok ako kaniya. Kon hunahunaon ko kini, malisang gayod ako. Gipaluya ug gihadlok ako sa Dios nga Makagagahom. Apan wala ako moundang sa pagreklamo bisan ug daw sa gitabonan ako sa labihan nga kangitngit. “Nganong wala man magtakda ang Makagagahom nga Dios ug panahon sa paghukom sa mga tawong daotan? Nganong dili man makita sa mga nakaila kaniya kanang panahon sa paghukom? Mangilog ug yuta ang mga tawong daotan pinaagi sa pagbalhin sa mga muhon. Mangawat silag mga hayop ug iipon nila kini sa ilang kahayopan. Kawatan nilag asno ang mga ilo, ug kuhaag baka ang biyuda ingon nga garantiya sa utang. Gidaog-daog nila ang mga kabos, busa napugos sila sa pagtago. Nagapangita silag pagkaon sa kamingawan sama sa ihalas nga mga asno. Halos wala na silay laing lugar nga makuhaan ug pagkaon para sa ilang mga anak. Manghagdaw sila sa mga abot sa uma ug sa ubasan sa mga tawong daotan. Mangatulog sila nga ginatugnaw kon gabii, kay wala silay habol ug kulang silag bisti. Mangabasa sila sa ulan sa kabukiran, ug magpasalipod na lang sila sa mga bato tungod kay wala silay kapasilongan. “Ginakuha sa mga tawong daotan ang anak sa biyuda ug sa babayeng kabos ingon nga garantiya sa utang. Manglakaw ang mga kabos nga halos walay bisti; papas-anon sila sa mga inani nga trigo samtang ginagutom sila. Ginapapuga silag olibo ug ubas, apan dili sila makapahimulos niini. Madungog diha sa lungsod ang pag-agulo sa mga himalatyon ug ang pagpangayog tabang sa mga grabing nasamdan, apan wala lang gayod magpakabana ang Dios niini. “May mga tawo nga supak sa kahayag. Wala sila magsubay sa kahayag ug wala nila kini masabti. Mobangon ug sayo ang mamumuno aron pagpatay sa mga kabos, ug sa gabii mangawat siya. Ang mananapaw maghulat nga mongitngit aron walay makakita kaniya. Tabonan niya ang iyang nawong aron walay makaila kaniya. Kon gabii manglungkab ang mga kawatan sa mga balay, apan kon adlaw manarangka sila, kay naglikay sila sa kahayag. Giisip nilang kahayag ang kangitngit, kay kakunsabo nila ang makahahadlok nga kangitngit.” “Apan sama sa bula sa tubig, dili gayod molungtad ug dugay ang mga tawong daotan. Ang yuta nga ilang gipanag-iyahan tinunglo sa Dios. Busa walay moadto sa ilang ubasan. Maingon nga ang snow matunaw ug mahanaw sa init sa adlaw, ang mga makasasala mahanaw usab sa kalibotan. Dili na sila hinumdoman pa. Kalimtan na sila bisan sa ilang inahan. Malaglag sila nga daw kahoy nga giputol ug kutkoton sila sa mga ulod. Kay wala nila ayoha pagtagad ang mga babayeng baog. Ug wala nila kaloy-i ang mga biyuda. “Pinaagi sa gahom sa Dios gilaglag niya ang mga tawong gamhanan. Bisan lig-on sila, walay kasigurohan ang ilang kinabuhi. Posible nga tugotan sila sa Dios nga magkinabuhi nga walay katalagman, apan ginabantayan gayod sa Dios ang tanan nilang lihok. Pasidunggan sila sulod sa mubo nga panahon, apan pagkahuman mangawala sila sama sa bulak nga nalaya o sa uhay nga gigalab. Kon dili husto ang akong gisulti, kinsa ang makapamatuod nga nagabakak ako? Kinsa ang makaingon nga sayop ako?” Unya mitubag si Bildad nga taga-Shua, “Gamhanan ug talahuron ang Dios. Gipatunhay niya ang kalinaw sa kalangitan. Maihap ba ang iyang mga sundalo? May dapit ba nga wala madan-agi sa iyang kahayag? Unsaon pag-ingon sa usa ka tawo nga matarong siya atubangan sa Dios? Aduna bay natawo nga hinlo? Bisan ang bulan ug ang mga bitoon dili man gani hayag sa iyang panan-aw, unsa pa kaha ang tawo nga sama lang sa usa ka ulod.” Unya mitubag si Job, “Pagkadako gayod sa tabang nga imong gikahatag kanako—ako nga huyang ug walay gahom! Pagkamaayo mong motambag kanakong walay kaalam! Pagkamaalamon mo gayod! Diin ba gikan kining imong gipanulti? Kang kinsang espiritu ang nagtudlo kanimo sa pagsulti niini? “Nagkurog sa kahadlok ang mga patay sa ilang nahimutangan didto ilalom sa tubig. Dayag gayod sa Dios ang dapit sa mga patay. Walay makatabon sa lugar sa kalaglagan. Ginabuklad sa Dios ang kalangitan sa amihan ibabaw sa hawan nga lugar, ug gisab-it niya ang kalibotan sa kawanangan. Ginaputos niya ang ulan sa bagang dag-om, apan ang dag-om wala mabusbos bisan bug-at kini. Ginatabonan niya sa dag-om ang takdol nga bulan. Naghimo siyag utlanan sa langit ug sa yuta, ingon man ang utlanan sa kahayag ug sa kangitngit. Sa iyang pagbadlong, mangatay-og ang mga pundasyon sa langit. Pinaagi sa iyang gahom gikutaw niya ang dagat, ug sa iyang kaalam gilaglag niya ang dragon nga si Rahab. Sa iyang paghuyop mohayag ang langit, ug sa iyang gahom gipatay niya ang nagaikyas nga dragon. Ginagmay lang kini sa iyang mga binuhatan. Daw hunghong lang kini nga atong madungog kaniya. Kinsa man karon ang makatugkad sa pagkagamhanan sa Dios?” Nagpadayon si Job sa pagsulti, “Ipanumpa ko sa buhi nga Makagagahom nga Dios nga naghikaw kanako sa hustisya ug nagpasakit kanako. Samtang nagaginhawa pa ako, ug gitugotan pa ako sa Dios nga mabuhi, dili gayod ako mosulti ug daotan ug dili gayod ako mamakak. Dili gayod ako mouyon nga husto kamo. Hangtod sa akong kamatayon, moinsister gayod ako nga inosente ako. Barogan ko gayod nga matarong ako, ug dili gayod ako moundang. Samtang buhi ako, limpyo ang akong konsensya. “Hinaut nga silotan sa Dios ang mga nakigbatok kanako sa silot nga angay sa mga tawong daotan. Kay unsa pay paglaom sa tawong dili diosnon kon kuhaon na sa Dios ang iyang kinabuhi? Mamati ba ang Dios sa iyang pagpangayo ug tabang kon ang katalagman moabot kaniya? Malipay kaha siya uban sa Makagagahom nga Dios? Manawag kaha siya sa Dios sa tanang panahon? “Tudloan ko kamo mahitungod sa gahom sa Makagagahom nga Dios. Dili ko itago kaninyo ang iyang mga pamaagi. Apan kamong tanan nakakita niini. Nganong gisultihan pa man ninyo ako niining mga butang nga walay pulos? “Mao kini ang gitakda sa Dios nga Makagagahom nga dangatan sa daotan ug mabangis nga mga tawo: Bisan daghan pa siyag mga anak, ang uban kanila mamatay sa gira o sa kagutom. Ang mahibilin kanila mamatay sa sakit, ug walay magsubo sa ilang haya, bisan ang ilang mga asawa. “Bisag magtigom pa ug daghan kaayong pilak ug bisti ang tawong daotan, dili siya ang makapahimulos niini. Ang matarong ug inosenteng mga tawo ang mosul-ob sa iyang mga bisti, ug bahinon nila ang iyang pilak. Ang gipatindog niya nga balay sama kahuyang sa balay sa lawalawa o sa payag-payag sa magbalantay sa uma. Mohigda siya nga adunahan, apan pagmata niya wala na ang tanan niyang bahandi. Moabot kaniya ang kahadlok nga daw baha, ug paliron siya sa makusog nga hangin sa panahon sa kagabhion. Paliron siya sa hangin nga gikan sa sidlakan, ug mahanaw siya sa iyang gipuy-an. Mohuyop kini kaniya nga walay kalooy samtang naningkamot siya sa pag-ikyas gikan sa gahom niini. May mamakpak ug managhoy sa pagtamay kaniya tungod kay nahanaw na siya sa iyang pinuy-anan.” “May mga minahan nga diin makita ang mga plata, ug may mga dapit diin himuong lunsay ang bulawan. Ang puthaw makuha gikan sa yuta, ug ang bronsi tunawon gikan sa mga bato. Nagagamit ang mga tawo ug suga para hayag ang ilang pagkutkot sa mga bato sa kinahiladman sa yuta. Nagakutkot silag agianan sa minahan, sa lugar nga walay namuyo o dili agian sa mga tawo. Manaog sila didto ginamit ang pisi nga maglabyog-labyog. Sa ibabaw sa yuta nagatubo ang mga tanom nga gigikanan sa pagkaon, apan sa ilalom sa yuta daw sa gitunaw sa kalayo. Ang mga bato sa yuta may mga sapiro ug ang mga abog niini may bulawan. Ang mga agianan ngadto sa minahan wala makit-i sa mga langgam nga nagapangdagit o mga banog, ug wala maagii sa mabangis nga mga mananap o sa liyon. Kaloton sa mga tawo ang pinakagahi nga mga bato, bisan pa ang ilawom nga bahin sa mga bukid. Maghimo silag agianan diha sa dagkong mga bato, ug makaplagan nila ang nagkalain-lain nga mga mahalong bato. Kutkoton nila ang tinubdan sa mga suba, ug habwaon nila ang natago nga mga bahandi ug dad-on sa hayag. “Apan asa man makaplagi ang kaalam ug panabot? Wala mahibalo ang tawo kon asa kini makaplagi. Dili kini makaplagan dinhi sa kalibotan. Dili usab kini makaplagan bisan sa kinahiladman sa dagat. Dili kini mapalit ug bulawan o pilak. Dili matupngan ang bili niini sa purong bulawan o sa mahalong mga bato nga onix ug sapiro. Labaw pa kini sa bulawan o kristal. Dili kini ikabaylo ug alahas nga bulawan. Labaw pa kinig bili sa coral, sa haspe, o sa rubi. Dili kini matupngan sa topasio nga gikan sa Etiopia ug dili kini mapalit ug purong bulawan. “Nan, asa man makaplagi ang kaalam o ang panabot? Walay buhing binuhat nga makakita niini bisan pa ang mga langgam. Bisan ang dapit sa kalaglagan, nga mao ang dapit sa mga patay, pulos hungihong lang ang nadungog bahin niini. Ang Dios lang gayod ang nakahibalo kon asa makita ang kaalam, kay makita niya bisan pa ang kinalayoan nga bahin sa kalibotan, ug makita niya ang tanang anaa sa ubos sa langit. Sa dihang gihatagan niya ug gahom ang hangin, ug gisukod niya kon unsa kakusog sa ulan, ug sa dihang nagdesisyon siya kon asa moulan ug kon asa mag-agi ang kilat ug dalogdog, gipakita niya ang kaalam ug ang kabililhon niini. Gitistingan niya kini ug giaprobahan. Unya miingon siya sa mga tawo, ‘May kaalam kamo ug panabot kon magtahod kamo sa Ginoo ug maglikay sa daotan.’ ” Nagpadayon pagsulti si Job, “Kon mobalik lang unta ang nanglabayng mga panahon diin gibantayan pa ako sa Dios, ug diin gihayagan pa niya ang akong dalan sa akong paglakaw sa kangitngit. Niadtong panahon nga maayo pa ang akong kahimtang, ang Dios mao ang suod kong higala, ug gipanalanginan niya ang akong panimalay. Giubanan pa ako kaniadto sa Makagagahom nga Dios, ug kauban ko pa ang akong mga anak. Niadtong mga panahona, ang akong mga baka nagahatag ug daghan kaayong gatas, ug ang akong mga olibo nagahatag ug daghan kaayong lana. Inig-adto ko sa pultahan sa lungsod, ug moapil sa panaghisgotay sa mga tigdumala niini, magpadaplin ang batan-on nga mga lalaki kon makita nila ako ug ang mga tigulang manindog sa pagtahod kanako. Manghilom bisan ang mga pangulo ug ang mga dungganon. Si bisan kinsa nga makakita kanako o makadungog sa akong pagsulti, nagadayeg kanako. Kay ginatabangan ko ang mga kabos nga nanginahanglan ug tabang ug ang mga ilo nga walay kadangpan. Ginapanalanginan ako sa himalatyon nga tawo nga akong gitabangan, ug nalipay gayod ang mga biyuda nga ako usab nga natabangan. Gihimo ko kanunay ang matarong ug husto; daw sama na kini sa bisti ug turban nga kanunay kong gisul-ob. Akoy nahimong mata sa tawong buta ug tiil sa tawong bakol. Akoy nahimong amahan sa mga kabos, ug bisan ang mga estranghero gitabangan ko sa ilang mga kaso. Gikuhaan ko sa gahom ang mga tawong daotan ug giluwas ang ilang mga biktima. “Abi nakog magkinabuhi akog dugay ug mamatay nga nalibotan sa akong pamilya. Kay nahisama ako kaniadto sa kahoy kansang mga gamot nakaabot sa tubig ug ang mga sanga kanunayng matun-ogan. Gidayeg ako kanunay sa mga tawo ug kanunay akong baskog. Hilom ug namati pag-ayo ang mga tawo sa akong tambag. Pagkahuman kog sulti, wala na silay ikadugang pa kay kontento sila sa akong gisulti. Naghandom sila sa akong mga pulong sama sa ilang paghandom sa ulan. Gusto gayod nila kining pamation. Daw dili sila makatuo kon pahiyoman ko sila; ang akong malipayong panagway makapadasig kanila. Gitudloan ko sila sa angay nilang buhaton nga daw akoy ilang pangulo. Gipangulohan ko sila nga daw usa ka hari nga nagadumala sa iyang kasundalohan. Ginahupay ko ang ilang kasubo. “Apan karon gibiaybiay ako sa mga tawo nga batan-on pa kay kanako, kansang mga amahan dili masaligan. Mas masaligan pa gani ang akong mga iro nga nagabantay sa akong mga karnero. Unsa may makuha ko niining mga tawhana nga mga luya na ug walay kusog? Nagniwang na sila sa sobrang kawad-on ug kagutom. Nagakitkit na lang sila sa mga lagutmon sa kamingawan sa panahon sa kagabhion. Pang-ibton nila ug pangkaonon ang mga tanom sa kamingawan, bisan pa ang tab-ang nga gamot sa kahoy nga enebro. Pang-abogon sila sa ilang mga katagilungsod ug singgitan nga daw mga kawatan. Busa napugos sila pagpuyo sa mga yuta, sa mga kabatoan, ug sa mga bangag sa yuta. Daw sa mga mananap sila nga mag-uwang sa kalasangan, ug magtapok sila sa punoan sa mga tanom. Wala silay pulos ug wala gani nakaila kanila, ug giabog sila sa ilang yuta. “Ug karon gibiaybiay ako sa ilang mga anak pinaagi sa awit. Gihimo nila akong kataw-anan. Gingilngigan sila kanako ug gilikayan nila ako. Dili gani sila managana sa pagluwa sa akong nawong. Karon nga gipasagdan ako ug gipaantos sa Dios, nagpatuyang na lang sila sa ilang gustong buhaton kanako. Gisulong ako niining daotan nga grupo. Nagbutang sila ug lit-ag sa akong agianan, ug nagtinguha gayod sila sa paglaglag kanako. Babagan nila ang akong agianan sa paglaglag kanako. Milampos sila bisan walay mitabang kanila. Gisulong nila ako nga daw nagaagi sila sa dako nga bangag sa guba nga paril. Labihan ang akong kahadlok, ug nawala ang akong dungog ug bahandi sama sa panganod nga gipalid sa makusog nga hangin. Ug karon hinay-hinay ako nga nagakamatay; walay undang ang akong pag-antos. Inigkagabii magngutngot ang akong mga bukog; walay undang ang kasakit nga akong gibati. Sa dakong kusog sa Dios, gikwelyohan niya ako ug giitsa sa lapok. Nahisama na ako sa abo ug lapok. “Nanawag ako kanimo, O Dios, apan wala ka motubag. Nagabarog ako sa imong presensya, apan ginatan-aw mo lang ako. Nahimo ka nang bangis kanako. Gigamit mo ang imong gahom sa pagpaantos kanako. Daw sa gipapalid mo ako sa hangin ug gipakuso-kuso sa bagyo. Nasayod ako nga dad-on mo ako sa dapit sa mga patay, sa dapit nga gitagana mo nga adtoan sa tanang mga tawo. “Wala gayod ako mopasakit sa tawong nagaantos ug nagpakilooy tungod sa kalisod. Naghilak gani ako sa mga tawong naglisod. Nalooy kaayo ako sa mga kabos. Apan sa dihang naglaom ako ug kaayohan, daotan ang midangat kanako. Nagpaabot akog kahayag, apan kangitngit ang miabot. Walay undang ang kasakit nga akong gibati. Adlaw-adlaw akong nagaantos. Nangitom ang akong panit dili tungod sa kainit sa adlaw kondili tungod sa balatian. Nagatindog ako atubangan sa katilingban ug nagapangayog tabang. Ang akong paghilak daw sa uwang sa ihalas nga iro o sa tingog sa ngiwngiw. Nangitom ang akong panit ug nangaukab ang kugang. Taas kaayo ang akong hilanat. Masub-anon ang sonata sa akong harpa ug plawta.” “Misaad ako sa akong kaugalingon nga dili gayod motan-aw nga may kaibog sa mga dalaga. Kay unsay balos nga ihatag sa Makagagahom nga Dios sa langit sa ginahimo sa tawo? Dili ba kalaglagan ug katalagman alang sa nagahimog daotan? Nasayod ang Dios sa tanan kong ginahimo. Kon nagabakak ako ug nagapanglimbong, pasagdi nga ang Dios ang mohukom kanako, kay siya ang nakahibalo kon nakasala ako. Kon wala ako magsubay sa husto nga dalan, o gipaundayonan ko ang kaibog sa akong mga mata, ug gihugawan ko ang akong kaugalingon, hinaut pa nga mangadaot ang akong mga tanom o kaonon kini sa uban. Kon natintal ako sa babaye o nakagusto sa asawa sa akong silingan, hinaut pa nga ilogon o dulogan sa laing lalaki ang akong asawa. Kay ang pagpanapaw makauulaw nga sala, ug angay gayod nga silotan ang nagahimo niini. Sama kini sa kalayo nga molamoy sa tanan kong kabtangan. “Kon gibale-wala ko ang reklamo sa akong mga sulugoon kanako, unsay akong mahimo kon hukman ako sa Dios? Unsay akong itubag kon sukitsukiton niya ako? Dili ba nga ang Dios nga naghimo kanako mao usab ang naghimo sa akong mga sulugoon? “Kon wala ako motabang sa mga kabos ug sa mga biyuda nga naglisod, ug gihikawan ko ug pagkaon ang mga ilo, hinaut pa nga silotan ako sa Dios. Apan sukad sa batan-on pa ako giatiman ko na ang mga ilo; sa tibuok kong kinabuhi wala ako magpasagad sa mga biyuda. Kon may makita akong tawo nga nagaantos sa katugnaw tungod sa kakulang sa bisti, ginahatagan ko kinig bisti nga pangtugnaw nga hinimo sa balhibo sa akong mga karnero. Unya nagpasalamat kini kanako sa kinasingkasing. Kon gidagmalan ko ang usa ka ilo, tungod kay nahibalo ako nga may impluwensya ako sa hukmanan, hinaut pa nga maputol ang akong bukton. Dili ko mahimo kanang mga butanga, kay nahadlok ako sa silot ug sa gahom sa Dios. “Wala ako nagsalig sa akong bahandi o naghunahuna nga makahatag kini kanakog siguridad. Wala ako magpahambog sa akong daghang bahandi ug sa tanang kabtangan nga naangkon ko. Wala ako nagsimba sa adlaw nga nagasidlak, o ang katahom sa paglihok sa bulan. Ug wala matintal sa tago ang akong kasingkasing sa pagsimba niini. Kon gihimo ko kini nga mga sala angay akong silotan, kay nagluib ako sa Dios nga anaa sa langit. “Wala ako magmaya sa dihang nalaglag ang akong mga kaaway o sa dihang midangat kanila ang kalisod. Wala ako magpakasala pinaagi sa pagtunglo kanila. Wala gayoy nagutman sa akong panimalay. Wala ko pasagdi ang mga dumuduong nga makatulog bisan asa kay kanunayng abli ang akong panimalay alang kanila. Wala ko itago ang akong sala sama sa gihimo sa uban. Wala ako maghilom-hilom o magtago-tago tungod sa kahadlok sa isulti sa mga tawo. “Kon aduna lang untay mamati kanako! Mopirma ako sa pagpamatuod nga wala akoy sala. Kon may reklamo ang Makagagahom nga Dios kanako, hangyoon ko siya nga isulti o isulat niya kini. Isab-it ko kini sa akong abaga o ibutang sa akong ulo nga daw korona sa pagpakita nga andam ako sa pag-atubang niini. Sultihan ko ang Dios sa tanan kong gibuhat. Moatubang ako kaniya sama sa usa ka pangulo nga walay angayng ikaulaw. “Kon giabusaran ko ang akong yuta o kon gikawat ko kini sa uban, o nasakit ko ang mga trabahante sa akong yuta tungod kay gikuha ko ang mga abot nga wala sila bahini, hinaut pa nga manurok sa akong yuta ang mga sampinit ug mga sagbot imbis nga trigo ug barley.” Dinhi nahuman ang gipanulti ni Job. Miundang na sa pagtubag kang Job ang tulo niya ka higala, tungod kay miinsister gayod si Job nga wala siyay sala. Unya may usa ka tawo didto nga ginganlag Elihu. Anak siya ni Barakel nga taga-Buz nga naggikan sa pamilya ni Ram. Nasuko siya pag-ayo kang Job kay ang Dios maoy gibasol ni Job ug dili ang iyang kaugalingon. Nasuko usab siya sa tulo ka higala ni Job kay wala nila mapamatud-i nga nakasala si Job ug migawas nga ang Dios maoy sad-an. Gihulat ni Elihu nga makahuman ug sulti ang uban ayha siya mosulti kang Job, tungod kay mas magulang sila kay kaniya. Apan sa dihang nakita niya nga wala nay ikasulti ang tulo, nasuko siya pag-ayo. Busa miingon siya, “Bata pa ako ug kamo tigulang na, busa nagpanagana ako nga mosulti. Nahadlok ako nga mangahas sa pagpadayag kaninyo sa akong hunahuna. Giisip ko nga kamo ang angayng motudlo kay mga tigulang na kamo ug daghan kamog nahibaloan. Apan ang tinuod, ang espiritu sa Makagagahom nga Dios nga anaa sa tawo mao ang nagahatag kaniya sa panabot. Ang pagkatigulang dili garantiya nga ang usa ka tawo maalamon ug nahibalo kon unsay husto. Busa pamatia ninyo ako. Mosulti usab ako sa akong nahibaloan. Nagpaabot lang ako samtang naghunahuna pa kamo sa angay ninyong isulti. Namati ako sa inyong mga rason. Namati gayod ako pag-ayo kaninyo, apan wala gayoy usa kaninyo nga nakapamatuod nga nakasala si Job; wala gayod kaninyoy mitubag sa iyang pagpangatarungan. Ayaw kamo pag-ingon, ‘Nahibaloan namo kon unsa ang husto. Pasagdi nga ang Dios ang motubag kaniya ug dili ang tawo.’ Kon ako ang gilalis ni Job, dili ko siya tubagon ug sama sa inyong panubag. Karon nakahinuktok kamo ug wala nay ikatubag. Maghulat lang ba ako samtang nagpakahilom kamo ug wala nay ikatubag? Aduna usab akoy isulti sumala sa akong nahibaloan. Kay daghan akog ikasulti, ug dili ko na gayod kini kapugngan. Kabutohon na ako sama sa bag-ong sudlanan sa bino nga hinimo sa panit. Kinahanglan gayod nga mosulti ako aron mahuwasan ako. Wala akoy labanan o pasidunggan. Dili ako kahibalong moulog-ulog. Ug kon buhaton ko kini, silotan ako diha-diha sa Dios nga naghimo kanako.” “Karon, Job, pamatia pag-ayo ang tanan kong isulti kanimo. Kasultion na kaayo ako; anaa na sa tumoy sa akong dila ang akong isulti. Mosulti ako gikan sa matinud-anon kong kasingkasing. Isulti ko ang akong nahibaloan sa kinasingkasing. Ang espiritu sa Makagagahom nga Dios maoy naghimo kanako ug naghatag kanakog kinabuhi. Tubaga ako, kon makahimo ka. Pangandam sa imong mga katarungan ug barogi kini. Sama ra ako kanimo atubangan sa Dios. Giumol usab ako gikan sa yuta. Busa ayaw kahadlok kanako o paghunahuna nga lisod-lisoron ko ikaw. “Klaro kanako ang imong gipanulti. Miingon ka, ‘Wala akoy sala; hinlo ako ug inosente. Apan nangitag rason ang Dios aron iya akong paantuson. Giisip niya akong iyang kaaway. Gikadenahan niya ang akong mga tiil; gibantayan niya ang tanan kong mga lihok.’ “Apan Job, sayop ka gayod sa imong gisulti. Dili ba nga ang Dios labaw man sa tawo? Nan, nganong ginaakusaran mo siya nga wala niya ginatubag ang reklamo sa mga tawo? Ang tinuod, nagasulti kanunay ang Dios, apan wala lang makamatikod niini ang tawo. Ginahimo niya kini aron moundang ang tawo sa pagpakasala ug pagpasigarbo, ug aron maluwas siya gikan sa kamatayon. Usahay disiplinahon sa Dios ang tawo pinaagi sa sakit diin mag-antos siya—sama sa walay hupay nga panakit sa kabukogan, nga makapawala sa gana sa pagkaon, bisan pag lamian kaayo ang pagkaon. Moniwang ang tawo, hangtod manggawas na ang mga bukog. Himalatyon na siya ug moadtoay na sa dapit sa mga patay. “Apan kon may usa lang sa linibo ka mga anghel nga mopataliwala kaniya ug sa Dios, ug mopahinumdom kaniya kon unsa ang husto ug angayan kaniya, kaloy-an siya sa Dios. Moingon ang Dios, ‘Luwasa siya sa kamatayon. Nakakita ako ug pantubos kaniya.’ Unya mobalik ang maayo niyang lawas. Molig-on siya pag-usab sama niadtong batan-on pa siya. Kon mag-ampo siya ngadto sa Dios, motubag ang Dios kaniya. Dawaton siya sa Dios nga malipayon, ug ibalik siya sa Dios sa matarong nga pagkinabuhi. Unya mosulti siya sa mga tawo, ‘Nakasala ako, ug naghimog dili maayo, apan wala ko madawat ang silot nga angay unta kanako. Giluwas niya ako sa kamatayon, ug padayon akong magkinabuhi.’ “Oo, kanunay kining gihimo sa Dios ngadto sa tawo. Ginaluwas niya ang tawo sa kamatayon aron mabuhi siya. Job, pamatia ako pag-ayo. Paghilom lang, ug pasagdi ako nga mosulti. Kon may isulti ka pa, sulti lang, kay gusto kong mahibaloan kon tinuod ba nga wala kay sala. Apan kon wala kay isulti, hilom lang ug pamati sa akong kaalam.” Unya miingon si Elihu, “Kamong miingon nga maalamon kamo ug daghag nahibaloan, pamatia ninyo ako pag-ayo. Kay maingon nga ang dila makahibalo kon unsay lamian ug dili lamian nga pagkaon, ang dalunggan makahibalo usab kon unsay husto o dili husto nga mga pulong. Busa susihon nato kon unsay husto; tun-an nato kon unsay maayo. Kay miingon si Job, ‘Inosente ako apan wala ako hatagi sa Dios ug hustisya. Bisag matarong ako, giisip ako nga bakakon. Bisan wala akoy sala nga nahimo, gihatagan niya akog sakit nga walay pagkaayo.’ “Walay tawo nga sama kang Job nga dili madutlan ug pagtamay. Ganahan siyang makig-uban sa daotan ug makasasala nga mga tawo. Kay nagaingon siya, ‘Walay makuha ang tawo kon magtinguha siya sa pagpahimuot sa Dios.’ Busa pamati kamo kanako, kamong nagaingon nga nakasabot kamo. Ang Makagagahom nga Dios dili mohimo ug daotan. Balosan niya ang tawo sumala sa iyang binuhatan; tagdon niya ang tawo sumala sa batasan niini. Imposible nga maghimo ang Makagagahom nga Dios ug daotan. Dili niya mahimong tuison ang hustisya. May nagsugo ba kaniya sa pagdumala sa tibuok kalibotan? Siyempre wala! Kon pagbuot sa Dios nga kuhaon ang gininhawa nga gihatag niya sa tawo, mangamatay ang tanang mga tawo ug mobalik ngadto sa yuta. “Kon may panabot ka, Job, pamatia kining akong isulti: Makadumala ba ang Dios kon dili siya gusto ug hustisya? Nan, nganong gipakadaotan mo man ang matarong ug gamhanan nga Dios? Dili ba nga ginabadlong man niya ang daotan ug walay pulos nga mga hari ug mga pangulo? Wala niya pabori ang mga pangulo, ug wala niya ipalabi ang mga adunahan kaysa mga kabos, kay silang tanan managsama nga iyang gibuhat. Bisan ang mga tawong gamhanan mamatay lang ug kalit sa kagabhion, nga walay nagtandog kanila. Gibantayan gayod sa Dios ang tanang ginahimo sa tawo. Wala gayoy dapit nga mangitngit nga mahimong katagoan sa mga daotan. Dili na kinahanglan nga tawgon pa sa Dios ang tawo nga moadto sa iyang atubangan aron usisahon ug hukman. Dili na kinahanglan nga mag-imbestigar pa siya aron matangtang niya ang mga tawong anaa sa pangatungdanan ug pulihan ug lain. Tungod kay nasayod siya sa ilang ginahimo, kuhaan niya sila sa gahom ug laglagon bisan sa panahon sa kagabhion. Silotan niya sila atubangan sa kadaghanan tungod sa ilang kadaotan. Ginahimo niya kini tungod kay miundang sila sa pagsunod kaniya, ug wala sila magtagad sa iyang mga pamaagi. Gidaog-daog nila ang mga kabos, ug nadungog sa Dios ang ilang pagpakitabang. Apan bisan magpakahilom ug magtago ang Dios, walay makaingon nga dili husto ang iyang ginabuhat. Apan ang tinuod, nagabantay ang Dios sa mga tawo ug sa mga nasod aron masanta niya ang pagdumala sa dili diosnon nga mga tawo nga makahatag ug kadaot sa katawhan. “ Job, nganong dili ka man moduol sa Dios ug moingon, ‘Nakasala ako, apan dili na ako magpakasala pa’ o ‘Ipadayag kanako ang akong sala. Kon nakasala ako, dili ko na kini buhaton pag-usab.’ Makapaabot ka ba nga ihatag sa Dios ang imong gihangyo kon dili ka maghinulsol? Anaa kanimo ang desisyon, ug dili kanako. Busa sultihi ako kon unsay imong desisyon. Ang mga tawong maalamon ug may panabot nga namati kanako, makaingon usab nga ang imong gisulti, Job, walay kaalam ug walay pulos. Angay ka gayod nga sulayan pag-ayo tungod sa imong sinultihan nga sama sa daotang tawo. Gidugangan mo pa ang imong sala pinaagi sa pagrebelde sa Dios. Gitamay ug giinsulto mo ang Dios sa among atubangan.” Unya miingon pa gayod si Elihu, “Abi nimog husto ka sa imong pag-ingon nga wala kay sala atubangan sa Dios? Apan nagaingon ka usab, ‘Unsa may akong makuha kon dili ako magpakasala?’ “Tubagon ko ikaw ug ang imong mga higala. Hangad sa langit ug tan-awa ang mga panganod ibabaw nimo. Kon nakasala ka, dili kana makaapekto sa Dios, bisan magsige ka pa ug pagpakasala. Ug kon matarong ka, unsay kaayohan nga ikahatag mo sa Dios? Ang imong isigka-tawo lang ang maapektohan sa imong maayo o daotan nga mga binuhatan. “Nagpakitabang ang mga tawo tungod sa pagpangdaog-daog. Nagahangyo sila nga luwason gikan sa kamot sa mga tawong gamhanan. Apan wala sila mangita sa Dios nga maoy naghimo kanila ug nagahatag kanilag kusog sa panahon sa kalisod. Wala sila midangop sa Dios nga naghimo kanila nga mas maalamon kaysa mga mananap ug mga langgam. Ug kon manawag man sila, dili sila tubagon sa Dios tungod kay garboso ug mga daotan sila. Oo, dili pamation sa Makagagahom nga Dios ang ilang pagpangayo ug tabang nga walay kapuslanan. Labi pa gayod nga dili niya pamation ang imong pagpanawag, Job, kon moingon ka nga wala mo makita nga giatiman niya ang imong kaso nga gidala ngadto kaniya, ug nagsige ka lang ug hulat kaniya. Nagaingon ka pa nga dili mosilot ang Dios bisan ug nasuko na siya, ug wala siya magtagad sa kadaotan nga ginahimo sa tawo. Job, walay kapuslanan ang imong gipanulti. Klaro nga wala ka masayod sa imong gipanulti.” Nagpadayon pa gayod si Elihu sa pagsulti, “Pasensyahi ako sa makadiyot, kay aduna pa akoy isulti sa pagdepensa sa Dios. Daghan akog nahibaloan ug mapamatud-an ko kanimo nga ang Dios nga nagbuhat kanako husto. Ipaniguro ko kanimo nga dili bakak ang akong isulti, kay ako nga imong gikaatubang labihan kamaalamon. “Gamhanan gayod ang Dios, apan wala siyay gitamay. Nakahibalo siya sa tanang butang. Dili niya tugotan nga mabuhi ang daotan, ug gihatagan niya ug hustisya ang mga dinaog-daog. Dili niya pasagdan ang mga matarong. Pasidunggan niya sila uban sa mga hari hangtod sa kahangtoran. Apan kon ginapaantos sila nga daw ginakadenahan, ginapakita sa Dios kanila nga nakahimo sila ug daotan nga maoy ilang gipasigarbo. Papaminawon niya sila sa iyang pagbadlong, ug mandoan niya sila nga mobiya sa ilang daotang binuhatan. Kon motuman sila ug moalagad kaniya, magakinabuhi sila nga mauswagon ug malipayon sa tibuok nilang kinabuhi. Apan kon dili sila motuman, mamatay sila sa gira tungod sa kakulang sa panabot. Ang mga dili diosnon magtago ug kasuko sa ilang kasingkasing, ug bisan silotan sila sa Dios, dili sila mangayo ug tabang kaniya. Mangamatay sila sa kaulaw nga batan-on pa. Pinaagi sa mga pag-antos, ginatudloan sa Dios ang mga tawo. Nakatuon sila sa pagpaminaw sa iya pinaagi sa mga kasakit. “ Job, ginalikay ka sa Dios gikan sa katalagman ug ginahatagan ug kagawasan ug kaabundansya, ug mapuno pag-usab ug lamiang mga pagkaon ang imong lamisa. Apan karon nahiagom ka sa silot nga angay sa mga daotan. Dili ka gayod makalikay sa hustisya. Pagbantay nga dili ka madani sa bahandi ug madala sa dagkong mga suborno. Makatabang ba ang imong bahandi o ang imong abilidad sa imong kalisod? Ayaw handoma ang kagabhion, ang higayon nga mangalaglag ang mga nasod. Pagbantay nga dili ka makahimo ug daotan. Gipaantos ka aron makalikay ka sa paghimo niini. “Hunahunaa kon unsa kagamhanan ang Dios. Walay magtutudlo nga sama kaniya. Walay makatudlo kaniya kon unsay iyang angayng buhaton, ug walay makasulti kaniya nga nakasala siya. Ayaw kalimti ang pagdayeg sa iyang binuhatan sama sa ginahimo sa uban sa ilang pag-awit. Nakita sa tanang mga tawo ang iyang binuhatan, apan sa layo lang. Gamhanan kaayo ang Dios. Dili gayod nato matugkad ang iyang pagkagamhanan, ug dili nato maihap ang iyang edad. Gitigom sa Dios diha sa panganod ang inalisngaw sa tubig gikan sa yuta ug gihimo niya kini nga ulan. Nagabunok ang ulan gikan sa panganod alang sa mga tawo. Walay nahibalo kon unsaon pagkatag sa panganod, ug kon sa unsang paagi magdalogdog ang langit diin nagpuyo ang Dios. Tan-awa kon unsaon niya pagpakilat sa iyang palibot, ug kon sa unsang paagi kini mokilab hangtod sa tumoy sa dagat. Pinaagi niini nga gahom sa Dios, gidumalahan niya ang mga nasod ug gihatagan ug abunda nga pagkaon ang mga tawo. Kuptan niya ang kilat ug mandoan kini sa pag-igo sa iyang gipuntirya. Ang dalogdog magpadayag sa umaabot nga bagyo, ug bisan ang mga baka nahibalo nga may bagyo nga umaabot. “Magkubakuba ang akong dughan tungod niana nga bagyo. Pamatia ninyo ang tingog sa Dios nga nagdahunog. Gipakilat niya ang kalangitan ug mikilab kini hangtod sa kinatumyan sa kalibotan. Unya madungog ang dahunog sa iyang makusog nga tingog. Ug dili niya kini pugngan. Katingalahan kaayong nagdahunog ang tingog sa Dios. Nagahimo siya ug katingalahang mga butang nga dili nato matugkad. Gimandoan niya ang snow nga mahulog sa yuta ug gipabunok ang ulan, aron makapahulay ang mga tawo sa ilang trabaho ug makapamalandong sa gihimo sa Dios. Ang mga mananap manago sa ilang tagoanan ug magpabilin sila didto panahon sa bagyo. Ang makusog ug bugnaw nga hangin nagagikan sa ilang tagoanan. Sa pagginhawa sa Dios maporma ang ice, ug ang halapad nga katubigan mag-ice. Pun-on niya ug tubig ang kapanganoran, ug gipakilat kini. Maglibot-libot ang mga panganod sa tibuok kalibotan sunod sa mando sa Dios. Nagapadala ang Dios sa makusog nga ulan aron sa paghatag ug tubig sa yuta, o sa pagdisiplina sa tawo, o sa pagpakita sa iyang gugma. “Pamatia kini, Job, ug pamalandongi ang katingalahan nga mga butang nga gihimo sa Dios. Nahibalo ka ba kon giunsa pagpahimutang sa Dios ang mga panganod ug kon giunsa niya pagpakilab ang kilat? Nahibalo ka ba kon giunsa paglutaw sa mga panganod? Buhat kini sa katingalahan nga Dios nga labihan kamaalamon. Ikaw gani panington tungod sa init nga hangin gikan sa habagatan, makatabang ka ba sa Dios sa pagbukhad sa mga panganod ug sa pagpagahi niini sama sa espeho nga bronsi? Kon maalamon ka, tudloi kami kon unsay angay namong isulti sa Dios. Dili kami kahibalo kon unsaon namo pagpangatarungan kay blangko ang among hunahuna. Dili ako moingon sa Dios nga makiglalis ako kaniya, kay tingalig laglagon niya ako. Walay tawo nga makatutok sa adlaw human mahawani sa hangin ang mga panganod ang kalangitan, kay sulaw kini kaayo. Gikan sa amihan mogawas ang Dios nga nagasidlak sama sa bulawan ug ang iyang kasulaw katingalahan. Dili nato matugkad ang Makagagahom nga Dios nga labing gamhanan. Matarong gayod siya ug dili mangdaog-daog, busa gitahod siya sa mga tawo. Dili niya tagdon ang mga tawo nga nagaisip sa ilang kaugalingon nga mga maalamon.” Gikan sa buhawi mitubag ang Ginoo kang Job, “Kinsa ka nga nagduhaduha sa akong kaalam? Ang imong gipanulti nagpakita lang nga wala kay nahibaloan. Karon, andama ang imong kaugalingon, ug tubaga ang akong mga pangutana. Diin ka man sa dihang gihimo ko ang pundasyon sa kalibotan? Sultihi ako kon nahibalo ka. Nahibalo ka ba kon kinsay nagbuot sa gidak-on niining pundasyon o ang nagsukod niini? Dili ba nasayod ka man! Unsa bay nagsuporta sa pundasyon sa kalibotan? Ug kinsay nagbutang niini nga pundasyon samtang naghiusang nagaawit ang mga bitoon sa kabuntagon ug naghugyaw sa kalipay ang tanan nga anghel? Kinsa bay nagbutang sa utlanan sa dagat sa dihang mibugwak kini gikan sa kahiladman? Akoy nagtabon sa dagat sa mga panganod ug nagputos niini sa kangitngit. Gibutangan ko ug utlanan ang dagat; sama ra nga gisirad-an ko kini ug gitrangkahan. Giingnan ko ang dagat, ‘Kutob ka lang dinhi ug ayaw na paglapas; kutob lang dinhi ang imong dagkong mga balod.’ “ Job, sukad masukad sa imong kinabuhi, nakamando ka na ba sa adlaw sa pagsubang, aron nga ang kahayag niini mosidlak sa tibuok kalibotan ug mopaundang sa kadaotan nga ginahimo sa kagabhion? Tungod sa kahayag niini, madayag ang mga porma diha sa kalibotan sama sa marka sa selyo diha sa yutang kolon o sa mga disenyo diha sa bisti. Ang kahayag makasamok sa mga kalihokan sa mga daotan, kay dili na sila makahimog daotan sa uban. “Nakaadto ka na ba sa mga tuboran sa kinahiladman sa dagat o sa pinakalawom nga bahin sa dagat? Gipakita na ba kanimo ang mga pultahan paingon sa mangitngit nga dapit sa mga patay? Nahibalo ka ba kon unsa kadako ang kalibotan? Sultihi ako kon nahibalo ka niining tanan! Nahibalo ka ba kon diin gikan ang kahayag o ang kangitngit? Ug madala mo ba sila pagbalik sa ilang gigikanan? Nasayod ka ba sa agianan paingon sa ilang dapit? Sigurado nga nasayod ka kay natawo ka na man niadtong panahona, ug dugay ka na sa kalibotan! “Nakaadto ka na ba sa dapit nga tipiganan sa snow o ulan nga ice nga gitagana ko alang sa panahon sa kagubot ug sa panahon sa gira? Nahibalo ka ba sa agianan paingon sa dapit nga gigikanan sa kilat o sa dapit nga gigikanan sa hangin nga gikan sa sidlakan? Kinsay naghimo sa agianan sa ulan ug sa bagyo? Kinsay nagapadala ug ulan sa disyerto, sa dapit nga walay nagpuyo nga tawo? Kinsay nagapadala ug ulan sa kamingawan aron manubo ang mga sagbot? Kinsay gigikanan sa ulan, sa yamog, ug sa ice nga gikan sa langit? Mogahi ang tubig nga daw bato, apil na ang ibabaw nga bahin sa dagat? Mahiktan mo ba o mahubaran ang grupo sa mga bitoon nga gitawag ug Pleyades ug Orion? Mapagawas mo ba ang mga bitoon sa gitakda kanila nga panahon? Magiyahan mo ba usab ang grupo sa mga bitoon nga gitawag ug Dako ug Gamay nga mga Oso? Nahibalo ka ba sa mga balaod nga nagagahom sa kalangitan o sa kalibotan? Makamando ka ba sa panganod nga paulanan ka? Makasugo ka ba sa kilat sa pagkilab? Mapatuman ba nimo kini? Kinsa ang nagahatag ug kaalam ug panabot sa tawo? Kinsa bay maalamon nga makaihap sa mga panganod? Kinsay makahimo sa pagyabo sa mga pundohanan ug tubig sa langit nga makahimong lapok sa abog? “Ikaw bay nagapangita sa pagkaon sa mga liyon ug nagatagbaw kanila samtang naghapa sila sa ilang tagoanan o diha sa mga kabagnotan? Kinsay gahatag ug pagkaon sa mga uwak kon gutmon sila ug kon ang ilang mga piso mangayo ug pagkaon kanako?” “Nakahibalo ka ba kon kanus-a manganak ang ihalas nga mga kanding? Nakabantay ka ba sa pag-anak sa mga lagsaw? Giihap mo ba ang mga bulan sa ilang pagmabdos hangtod manganak sila? Ug nahibaloan mo ba kon kanus-a sila manganak? Moluhod sila ug ihimugso nila ang ilang anak. Pagdako sa ilang anak sa kamingawan, manglakaw kini ug dili na mobalik. Kinsay naghatag ug kagawasan sa ihalas nga asno? Gihatag ko kaniya ang kamingawan aron iyang puy-an; gipapuyo ko siya sa yuta nga gipasagdan na. Magpalayo siya sa kasaba sa siyudad ug dili siya gusto nga mansohon. Maglibot-libot siya sa kabukiran sa pagpangita ug iyang masabsab. “Mapatrabaho mo ba ang ihalas nga baka? Magpabilin ba siya sa imong toril kon gabii? Mahiktan mo ba siya ug mapadaro sa imong uma? Makasalig ka ba sa iyang kusog sa pagtrabaho sa imong mabug-at nga trabahoon? Makasalig ka ba nga tigomon niya ug hakoton ang imong abot ngadto sa giokanan? “Kanindot tan-awon sa pako sa ostrich kon mokapay-kapay kini, apan dili kini makatupong sa kaanindot sa pako sa talabon. Biyaan sa ostrich ang iyang mga itlog sa yuta aron mainit-initan kini. Wala siyay kabalaka nga matumban kini o buakon sa ihalas nga mananap. Bangis kini sa iyang mga piso, nga daw dili kini iya. Bale-wala lang kaniya nga mawad-an ug pulos ang iyang hinagoan. Kay wala ko siya hatagig kaalam ug panabot. Apan kon siya nay modagan, kataw-an lang niya ang kabayo ug ang nagsakay niini. “Ikaw ba, Job, ang naghatag ug kusog sa kabayo? Ikaw bay naghatag sa iyang lambungay? Ikaw ba ang nagpalukso kaniya sama sa dulon ug nagpakurat sa mga tawo sa iyang pagpangusmo? Magpangahig siya sa yuta ug daw gapasigarbo sa iyang kusog. Unya modasdas siya sa gira. Wala siyay gikahadlokan, ug dili siya moatras sa espada. Motagingting ang mga udyong diha sa iyang kilid ug magpangidlap ang mga bangkaw sa nagasakay kaniya. “Manglupad ang abog sa kakusog sa iyang pagdagan. Dili na siya mapugngan inigtingog sa budyong. Magbahihi siya sa pagkadungog niya sa tingog sa budyong. Mapanimahoan niya ang gira bisan halayo ra kini, ug madungog niya ang panagsinggit sa gira ug ang daw nagadahunog nga mga mando sa mga komander. “Ikaw bay nagtudlo sa banog sa paglupad ug sa pag-adto sa habagatan? Ikaw bay nagmando sa agila sa paglupad ug sa paghimo sa iyang salag didto sa habog nga dapit? Nagapuyo ang agila sa pangpang; ang hait nga mga bato mao ang iyang salipdanan. Molantaw siya gikan didto sa pagpangita ug tukbonon, ug makita niya kini bisan sa layo. Kon asa ang patay atua siya, ug suyopon sa iyang mga piso ang dugo niini.” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Job, “Makiglalis ka ba sa Makagagahom nga Dios? Buot mo bang ipasabot nga sayop ako. Karon, tubaga ako.” Busa mitubag si Job sa Ginoo, “Dili ako takos nga motubag kanimo. Unsay may akong itubag? Maghilom na lang ako. Daghan na akog nasulti. Dili na ako magpadayon pa pagsulti.” Unya miingon pag-usab ang Ginoo kang Job gikan sa buhawi, “Andama ang imong kaugalingon, ug tubaga ang akong mga pangutana. Gusto mo bang pamatud-an nga dili ako matarong aron mogawas nga ikaw ang matarong? Gamhanan ka ba sama kanako? Makapadahunog ka ba sa imong tingog sama kanako? Kon makahimo ka niana, ipakita ang imong pagkagamhanan, pagkahalangdon, ug pagkadungganon. Taboni silang tanan ug yuta, sa dapit sa mga patay. Kon mahimo mo kana, ako mismo ang modayeg kanimo, ug dawaton ko nga may katakos ka sa pagluwas sa imong kaugalingon. “Tan-awa ang mananap nga Behemot. Managsama kamo nga akong binuhat. Mokaon ra kini ug sagbot sama sa baka, apan kusgan kaayo. Ang lawas niini labihan kalig-on. Ang iyang ikog sama kagahi sa kahoyng sedro, ug dagko kinig mga paa. Ang iyang mga bukog sama kagahi sa tubo nga bronsi o kabilya. Kahibulongan siya sa tanan kong binuhat, apan ako nga nagbuhat kaniya makapildi kaniya. Manabsab kini sa mga bukid diin nagadula ang mga ihalas nga mga mananap. Maghapa kini ilalom sa tanom nga lutos, nga magpahipi sa mga bugang. Ang mga tanom nga lutos ug uban pang mga tanom sa daplin sa sapa maoy iyang silonganan. Dili siya mahadlok sa sulog sa suba. Daw wala lang kaniya ang tubig sa Suba sa Jordan nga halos molapaw na kaniya. Kinsay makadakop kaniya pinaagi sa pagbuta kaniya? Kinsay makatuhog sa iyang ilong pinaagi sa lit-ag? “ Job, mapingwit mo ba ang Leviatan? Mahiktan mo ba ang iyang baba ug pisi? Matuhog mo ba ug pisi ang iyang ilong? Makaw-itan mo ba ang iyang apapangig? Magsige ba siyag pakilooy kanimo nga imong siyang buhian? Mosulti ba siya ug malumong mga pulong kanimo? Makigsabot ba siya kanimo aron mahimo mo na siyang ulipon sa tibuok niyang kinabuhi? Mahimo mo ba siyang alimahan sama sa langgam o ihatag sa mga batang babaye aron ilang dulaan? Paliton ba siya sa mga negosyante ug tadtaron aron ibaligya? Makadulot ba ang bangkaw sa iyang panit o sa iyang ulo? Kon imo kining madakop, dili mo na gayod makalimtan ang kalisod sa pagpakigbisog kaniya, ug dili mo na kini usbon pa. Walay pulos ang pagtinguha sa pagdakop kaniya. Pagkakita mo pa lang kaniya mawad-an ka na ug kaisog. Kon walay mangahas sa pagtugaw kaniya, kinsa may makahimo sa pagpakigkontra kanako? Kinsay makaingon nga may utang ako kaniya? Akoy tag-iya sa tanang butang dinhi sa kalibotan. “Sultihan ko pa gayod ikaw bahin sa lawas sa Leviatan ug kon unsa siya kagamhanan ug kakusgan. Kinsay makalaksi sa iyang panit o makadulot niini? Kinsay makaabli sa iyang baba nga may makalilisang nga mga ngipon? Ang iyang likod daw may daghan kaayong mga taming nga nagpilit. Inigpangusmo niya mokilab ang kahayag gikan sa iyang ilong, ug ang iyang mga mata sama kapula sa pagbanagbanag sa adlaw. Mobuga siya ug kalayo, ug manggawas gikan sa iyang ilong ang aso nga daw gikan sa nagbukal nga kolon sa nagadilaab nga sugnod. Ang iyang gininhawa makapasiga sa uling, kay gagawas ang kalayo sa iyang baba. Kusgan ang iyang liog, ug ang makakita kaniya mahadlok gayod. Bisan ang iyang unod labihan kagahi. Ang iyang kasingkasing sama kagahi sa galingan nga bato. Kon mobangon siya mangataranta sa kahadlok ang gamhanan nga mga tawo. Walay espada, bangkaw, o pana nga makadulot kaniya. Alang kaniya ang puthaw daw dagami lang kahumok, ug ang bronsi daw gabok nga kahoy. Ang mga pana dili makaabog kaniya. Ang mga bato gikan sa lambayog daw tahop lang alang kaniya. Ang bunal daw dagami lang alang kaniya, ug kataw-an lang niya ang gahadyong nga bangkaw. Ang iyang tiyan nalukop sa himbis nga daw hait nga mga bildo. Busa kon mokamang siya sa lapok, daw gikarasan ang iyang giagian. Makutaw ang tubig kon anaa siya sa dagat. Daw tubig kini nga nagbukal diha sa kolon o nagbukal nga lana diha sa kaldero. Ang tubig nga iyang maagian mobula ug puti, nga abi mo ug mga puting buhok. Walay sama kaniya dinhi sa kalibotan. Usa siya ka mananap nga walay kahadlok. Ubos ang iyang pagtan-aw sa tanang garboso nga mga mananap. Siya ang hari sa tanang ihalas nga mga mananap.” Unya mitubag si Job sa Ginoo, “Nahibalo ako nga mahimo mo ang tanan, ug walay makapugong kanimo. Gipangutana mo ako kon nganong nagduhaduha ako sa imong kaalam nga wala man akoy nahibaloan. Tinuod nga nagsulti ako sa mga butang nga wala ko masabti, mga butang nga dili ko matugkad. Nakigsulti ka kanako ug miingon ka nga mamati ako kanimo ug tubagon ko ang imong mga pangutana. Kaniadto nadungog ko lang sa uban ang bahin kanimo, apan karon nakita ko na gayod ikaw. Busa naulaw ako sa tanan kong gisulti bahin kanimo, ug gihinulsolan ko kini pinaagi sa paglingkod sa yuta ug sa abog.” Human kini masulti sa Ginoo kang Job, miingon siya kang Elifaz nga taga-Teman, “Nasuko ako kanimo ug sa imong duha ka higala, kay dili husto ang inyong gisulti bahin kanako; dili sama sa gihimo ni Job nga akong alagad. Busa karon pagkuha kamo ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero. Lakaw kamo kang Job, ug ihalad ninyo kini isip halad nga sinunog alang sa inyong kaugalingon. Mag-ampo si Job alang kaninyo ug tubagon ko kini ug dili ko kamo silotan nga angay sa inyong kabuang. Wala kamo mosulti ug husto bahin kanako; dili sama sa gihimo ni Job nga akong alagad.” Busa gihimo ni Elifaz nga taga-Teman, ni Bildad nga taga-Shua, ug ni Zofar nga taga-Naama ang gisugo sa Ginoo kanila. Ug gitubag sa Ginoo ang pag-ampo ni Job. Human makaampo si Job alang sa iyang mga higala, gipauswag siya pag-usab sa Ginoo ug gihatagan ug doble sa naangkon niya kaniadto. Unya ang tanan niyang igsoon ug ang tanan niyang higala kanhi nangadto sa iyang balay ug nangaon uban kaniya. Gipadayag nila kang Job ang ilang pagsubo tungod sa tanang kalisod nga gihatag sa Ginoo kaniya. Ug ang matag usa kanila mihatag ug kuwarta ug singsing nga bulawan. Busa gipanalanginan sa Ginoo ang misunod nga mga bahin sa kinabuhi ni Job labaw pa kaysa kaniadto. Gihatagan niya si Job ug 14,000 ka karnero, 6,000 ka kamelyo, 1,000 ka parisan nga baka, ug 1,000 ka bayeng asno. Gihatagan usab niya kini ug pito ka mga anak nga lalaki ug tulo ka mga anak nga babaye. Ang kamagulangan niya nga anak nga babaye mao si Jemina, sunod si Kezia ug unya si Keren Hapuc. Walay babaye nga sama kanila katahom sa tibuok nila nga dapit. Ug gihatagan sila ni Job ug panulondon sama sa ilang igsoon nga mga lalaki. Human niadto, nabuhi pa si Job ug 140 ka tuig, ug nakita pa niya ang iyang mga kaliwat hangtod sa ikaupat nga henerasyon. Tigulang na kaayo siya sa dihang namatay siya. Bulahan ang tawo nga wala nagakinabuhi sumala sa tambag sa mga daotang tawo, wala nagasunod sa ginabuhat sa mga makasasala, ug wala nagapakig-uban sa mga bugalbugalon. Kondili, nagakalipay siya sa pagsunod sa mga katudloanan nga gikan sa Ginoo, ug nagapamalandong siya niini adlaw ug gabii. Sama siya sa kahoy nga gitanom sa daplin sa sapa, nga mamunga sa panahon sa tingbunga, ug dili malaya ang mga dahon. Ug ang tanan niyang buhaton magmalampuson. Apan dili ingon niana ang mga tawong daotan; sama sila sa tahop nga paliron lang sa hangin. Busa sa adlaw sa paghukom, silotan sila sa Dios, ug dili sila iipon sa mga matarong. Kay ginagiyahan sa Ginoo ang pagkinabuhi sa mga matarong, apan ang pagkinabuhi sa mga daotan maghatod kanila ngadto sa kalaglagan. Nganong nagaplano man ug daotan ang mga nasod nga dili man kini molampos? Ang ilang mga hari ug mga pangulo nagtigom ug nangandam sa pagpakiggira sa Ginoo ug sa hari nga iyang pinili. Nagaingon sila, “Dili kita magpailalom o magpasakop kanila.” Apan ang ilang mga plano gikataw-an ug gibiaybiay lang sa Ginoo nga nagalingkod sa iyang trono didto sa langit. Sa iyang kapungot, gipasidan-an niya sila ug nangahadlok sila. Miingon siya, “Gipahimutang ko na sa Zion, nga akong balaang bungtod, ang hari nga akong pinili.” Miingon ang hari nga pinili sa Dios: “Ipadayag ko ang giingon kanako sa Ginoo nga, ‘Ikaw ang akong anak, ug niining adlawa nga nahimo kang hari, ako nahimong imong amahan. Pangayo kanako, ug ihatag ko kanimo ang mga nasod sa tibuok kalibotan aron imong panag-iyahon. Imo silang gamhan, ug wala gayod kanilay makasupak sa imong pagdumala. Mahisama sila sa kolon nga imong dugmokon.’ ” Busa, kamong mga hari ug mga pangulo sa kalibotan, sabta ninyo kining mga pulonga, ug pamatia ninyo ang mga pasidaan batok kaninyo. Alagari ninyo ang Ginoo nga may pagtahod ug paglipay kamo diha kaniya. Tahora ninyo ang hari nga iyang pinili, kay kon dili, masuko siya, ug diha-diha laglagon kamo niya. Bulahan kadtong mga tawo nga nagadangop sa Ginoo. Ginoo, kadaghan sa akong kaaway; kadaghan sa nakigbatok kanako! Nagaingon pa sila nga dili kuno nimo ako luwason. Apan ang tinuod, ikaw ang taming nga nagapanalipod kanako. Gihatagan mo ako ug kadaogan batok sa akong mga kaaway, ug gilig-on mo ako. Sa dihang nagpakitabang ako kanimo, Ginoo, imo akong gitubag didto sa imong balaang bungtod. Tungod kay gibantayan mo ako, makatulog ako ug makamata nga malinawon. Bisan pag linibong mga kaaway ang maglibot kanako, dili ako mahadlok. Sige na Ginoo nga akong Dios, luwasa ako! Kaniadto imong gipakaulawan ang tanan kong mga kaaway; imong gikuha ang ilang katakos sa paghulga kanako. Ikaw, Ginoo, ang nagaluwas ug nagapanalangin sa imong mga katawhan. O Dios nga akong manlalaban, tubaga ako kon mosangpit ako kanimo. Dili ba nga imo man akong gitabangan sa akong mga kalisdanan? Busa karon, dungga ang akong mga pag-ampo ug kaloy-i ako. Kamong mga tawo nga nagasaway kanako, kanus-a pa kamo mohunong sa pagpakaulaw kanako? Kanus-a pa kamo mohunong sa paghigugma sa mga butang nga walay pulos ug sa pagsunod sa mga bakak? Hinumdomi ninyo nga gipili sa Ginoo ang mga diosnon nga mahimong iya. Mao nga dunggon ako niya kon motawag ako kaniya. Kon masuko kamo, ayaw kamo pagpakasala. Paghilom ug pamalandong kamo samtang nagahigda kamo diha sa inyong mga higdaanan. Salig kamo sa Ginoo ug paghalad kaniya sa husto nga mga halad. Daghan ang nagaingon, “ Ginoo, hinaut pa unta nga modagaya ang mga panalangin sa among mga kinabuhi. Ipakita kanamo ang imong kaayo!” Apan ang kalipay nga imong gihatag kanako, mas labaw pa kaysa kalipay sa mga tawo nga abundansya sa kalan-on ug ilimnon. Busa matulog ako nga malinawon, tungod kay imo akong bantayan, Ginoo. Inigkabuntag andamon ko ang akong kaugalingon sa pag-ampo kanimo. Dad-on ko kanimo ang akong mga hangyo ug maghulat ako sa imong tubag. Ikaw ang Dios nga dili mahimuot sa kadaotan; ang daotan dili makapuyo uban kanimo. Dili makabarog sa imong atubangan ang mga mapahitas-on; imong gikapungtan ang tanang nagahimo ug daotan. Imong laglagon ang mga bakakon ug imong gikasilagan ang mga mamumuno ug ang mga maluibon. Apan ako, makasulod sa imong balaan nga templo tungod sa imong dakong gugma kanako. Ug didto simbahon ko ikaw nga may pagtahod. Ginoo, giyahi ako diha sa imong pagkamatarong kay daghan ang akong mga kaaway, ug himoang sayon ang akong pagsunod sa imong kabubut-on. Dili kasaligan ang mga pulong sa akong mga kaaway, kay ang ilang tinguha mao lamang ang paglaglag sa uban. Ang ilang tutunlan sama sa naabli nga lubnganan, kay pulos pagpanglimbong ang nagagawas sa ilang mga baba. O Dios, siloti ang akong mga kaaway. Hinaut pa nga maunay sila sa ilang daotang mga tinguha. Isalikway sila tungod sa ilang daghang mga sala, kay misupak sila kanimo. Apan hinaut nga magmalipayon ang tanang nagadangop kanimo. Hinaut pa nga mag-awit sila sa kalipay. Panalipdi ang mga nagahigugma kanimo aron magmalipayon sila. Kay ginapanalanginan mo, Ginoo, ang mga matarong. Ang imong gugma sama sa taming nga nagapanalipod kanila. Ginoo, ayaw akog siloti diha sa imong kasuko. Kaloy-i ako ug ayoha, kay labihan na ako kaluya. Nahasol na ako pag-ayo, Ginoo. Kanus-a pa ba nimo ako ayohon? Hatagi akog pagtagad, Ginoo, ug luwasa ako. Tungod sa imong gugma kanako, luwasa intawon ako gikan sa kamatayon. Kay kon mamatay ako dili na ako makahinumdom pa kanimo; dili na ako makadayeg kanimo didto sa dapit sa mga patay. Naluya na ako sa labihang pag-agulo. Matag gabii basa ang akong unlan sa luha. Nanghubag ang akong mga mata sa paghinilak tungod sa gihimo sa akong mga kaaway. Palayo kamo kanako, kamong nagahimo ug daotan, kay gidungog sa Ginoo ang akong pagbakho. Nadungog niya ang akong pagpangayo ug tabang. Ug tubagon niya ang akong pag-ampo. Maulawan ug mahadlok gayod ang tanan kong mga kaaway. Ug dali-dali silang magpahilayo tungod sa kaulaw. Ginoo nga akong Dios, kanimo ako nagadangop aron imong panalipdan. Luwasa ako sa mga nagagukod kanako, kay kon dili, kunis-kunison nila ako sama sa ginahimo sa liyon sa iyang biktima, ug walay makaluwas kanako. Ginoo nga akong Dios, kon nakahimo man ako ug daotan sa akong isigka-tawo, o gibalosan ko ug daotan ang maayong gihimo sa akong higala, o giilogan ko ug mga kabtangan ang akong mga kaaway sa walay igong hinungdan, pasagdi nga sulongon ako sa akong mga kaaway ug pildihon. Pasagdi nga tunob-tunoban nila ako hangtod nga mamatay, ug biyaan nga magbuy-od sa yuta. Sige na, Ginoo nga akong Dios, ipakita ang imong kasuko sa akong mga kaaway nga naglagot pag-ayo kanako, kay buot mo man nga maangkon ko ang hustisya. Tigoma libot kanimo ang tanang mga katawhan, ug dumalahi sila gikan diha sa imong trono. Ikaw, Ginoo, ang nagahukom sa mga katawhan. Pamatud-i nga wala akoy sala, kay nasayod ka man nga matarong ako ug wala akoy gihimong daotan. Santaa ang daotang binuhatan sa mga tawong daotan, ug panalangini ang mga matarong, kay ikaw matarong man nga Dios, ug imong ginasusi ang among mga hunahuna ug mga kasingkasing. Ikaw, O Dios, ang nagapanalipod kanako. Ikaw ang nagaluwas sa mga nagkinabuhi nga matarong. Matarong ka nga maghuhukom, ug adlaw-adlaw ginapakita mo ang imong kasuko sa mga daotan. Ang daotang mga tawo nagahunahunag daotan ug nagatinguha sila sa paghimo ug kasamok, mao nga nagapanglimbong sila. Pasalamatan ko ikaw, Ginoo, tungod sa imong pagkamatarong. Awitan ko ikaw ug mga pagdayeg, Labing Halangdong Dios. Ginoo nga among Agalon, ang imong pagkagamhanan makita sa tibuok kalibotan! Ginadayeg ang imong gahom dinhi sa yuta hangtod sa kalangitan. Gitudloan mo ang gagmayng mga bata sa pagdayeg kanimo, aron maulawan ang imong mga kaaway nga buot manimalos. Kon motan-aw ako sa langit nga imong gihimo, ug makita ko ang bulan ug ang mga bitoon nga imong gibutang sa ilang nahimutangan, makapangutana ako sa akong kaugalingon, “Unsa ba ang tawo nga gitagaan mo man gayod siya ug bili? Tawo man lang siya, nganong ginakabalak-an mo man gayod siya?” Gihimo nimo siyang ubos lang sa mga anghel, apan imo siyang gipasidunggan nga daw hari. Gihimo mo siyang tigdumala sa imong mga binuhat; imong gipadumalahan kaniya ang tanang mga butang, apil na niini ang tanang mga mananap: ang nagalakaw, ang nagalupad, ug ang nagapuyo sa tubig. Ginoo nga among Agalon, ang imong pagkagamhanan makita sa tibuok kalibotan! Pasalamatan ko ikaw, Ginoo, sa tibuok kong kasingkasing. Isaysay ko ang tanan mong katingalahang mga buhat. Labing Halangdong Dios, maglipay gayod ako ug mag-awit ug mga pagdayeg tungod kanimo. Inigkakita sa akong mga kaaway kanimo mangatras sila. Magkapandol-pandol sila ug mangamatay. Tungod kay matarong ka nga maghuhukom nga nagalingkod sa imong trono; imo akong gihukman ug imong gipamatud-an nga wala akoy sala. Imong gihukman ug gilaglag ang daotang mga nasod nga wala moila kanimo, busa dili na gayod sila mahinumdoman hangtod sa kahangtoran. Gilaglag mo ang akong mga kaaway. Imong gipangguba ang ilang mga lungsod, ug dili na gayod sila mahinumdoman pa hangtod sa kahangtoran. Apan ikaw, Ginoo, nagahari sa walay kataposan; andam na ang imong trono sa paghukom. Imong hukman ang mga tawo sa kalibotan, subay sa hustisya ug kaangayan. Ginoo, ikaw ang tigpanalipod sa mga dinaog-daog ug dalangpanan panahon sa kalisod. Nagasalig kanimo ang mga tawo nga nakaila kanimo, kay wala mo man isalikway ang midangop kanimo. Awiti ninyo ug mga pagdayeg ang Ginoo nga nagahari sa Zion! Imantala ninyo sa mga nasod ang iyang mga binuhatan! Gipanimaslan niya ang mga nangdaog-daog; nagpakabana siya sa pagpakitabang sa mga dinaog-daog. Ginoo, tan-awa kon giunsa ako pagdaog-daog sa akong mga kaaway. Kaloy-i ako ug luwasa sa kamatayon, aron masaysay ko sa mga tawo didto sa mga pultahan sa siyudad sa Zion ang imong kaayo kanako, ug madayeg ko ikaw. Maglipay ako didto tungod kay imo akong giluwas. Nahitabo gayod sa mga nasod ang ilang giplanong daotan. Sama ra nga nahulog sila sa bangag nga ilang gikalot o nalit-agan sa lit-ag nga ilang gibutang. Gipaila sa Ginoo kon kinsa gayod siya pinaagi sa iyang matarong nga paghukom. Ug ang mga daotang tawo naunay sa ilang kaugalingong daotang binuhatan. Mangamatay ang daotang mga tawo sa tanang nasod, kay gisalikway nila ang Dios. Dili sa tanang higayon nga pasagdan sa Dios ang mga kabos. Dili makawang ang ilang paglaom sa Dios. Sige na, Ginoo, ayaw tugoti nga hagiton ka sa mga tawo sa kalibotan. Hukmi ang mga nasod sa imong atubangan. O Ginoo, ipabati kanila ang kahadlok, ug ipaila kanila nga mga tawo lamang sila. Ginoo, nganong nagpalayo ka man? Nganong motago ka man sa panahon sa among mga kalisod? Tungod sa pagkamapahitas-on sa mga daotan, gipaantos nila ang mga kabos. Hinaut pa nga maunay sila sa ilang daotang mga tinguha. Gipasigarbo nila ang ilang daotang mga tinguha. Gitunglo ug gisalikway ang Ginoo sa mga tawong hakog. Tungod sa pagkamapahitas-on sa mga daotan, dili sila modangop kanimo. Wala man gani sila maghunahuna mahitungod kanimo. Kanunay silang nagmauswagon. Gibale-wala lang nila ang imong paghukom. Gibiaybiay nila ang tanan nilang mga kaaway. Nagahunahuna sila nga dili sila matarog, ug kanunay silang magmalipayon ug luwas sa katalagman. Ang ilang baba puno sa pagpanghimaraot, bakak, ug pagpanghulga. Sayon ra alang kanila ang pagpanghimaraot sa uban. Mag-atang sila sa mga awaaw nga dapit ug pamatyon ang mga tawong inosente nga moagi. Kanunay silang nagapangita ug ilang mabiktima. Daw liyon sila nga mag-atang sa tago nga dapit. Panid-an nila ang ilang alaot nga mga biktima aron sa pagdakop kanila, ug kon madakpan na gani nila, ila na dayon kining guroyon. Pinaagi sa ilang kusog dugmokon nila ang mga makalulooy nga biktima hangtod nga dili na kini makabangon. Moingon sila sa ilang kaugalingon nga wala magtagad ang Dios ug dili gayod siya makakita sa ilang gibuhat. Sige na, Ginoong Dios, siloti na ang mga daotan! Ayaw pasagdi ang mga dinaog-daog. O Dios, nganong gibugalbugalan ka sa mga daotan? Nagaingon pa sila nga dili kuno nimo sila silotan. Apan nakita mo ang nagaantos ug ang mga anaa sa kaguol, ug andam ikaw sa pagtabang kanila. Nagadangop kanimo ang mga makalulooy sama sa mga ilo, ug ginatabangan mo sila. Kuhai ug kusog ang daotang mga tawo. Siloti sila sa ilang kadaotan hangtod nga moundang na sila sa paghimo niini. Ginoo, hari ka sa walay kataposan. Mahanaw sa kalibotan ang mga kanasoran nga wala moila kanimo. Nadungog mo, Ginoo, ang pag-ampo sa mga tinamay. Tubaga sila ug lig-ona. Hatagi ug katarungan ang mga ilo ug mga dinaog-daog, aron dili na sila hulgaon sa tawo nga gikan ra man sa yuta. Sa Ginoo ako nagapangayo ug panalipod. Busa nganong moingon man kamo kanako, “Lupad ngadto sa mga bukid sama sa langgam, kay gibinat na sa mga daotan ang ilang mga pana diha sa mangitngit nga dapit aron panaon ang mga nagakinabuhi ug matarong. Unsay mahimo sa mga matarong kon wala nay kahusay ug kalinaw ang lungsod?” Anaa ang Ginoo sa iyang balaan nga templo; nagahari siya gikan sa iyang trono didto sa langit. Ginatan-aw niya ug ginasusi ang tanang mga tawo. Ginasusi niya ang mga matarong ug ang mga daotan. Ginakapungtan niya ang mga bangis. Paulanan niyag nagadilaab nga mga baga ug asupre ang mga daotan; ug silotan niya sila pinaagi sa init nga hangin nga makapaso. Kay matarong ang Ginoo ug malipay siya sa mga buhat nga matarong. Busa ang nagakinabuhi nga matarong makaduol kaniya. Tabangi ako, Ginoo, kay wala nay nahibilin nga diosnon ug kasaligan. Ang tanan nagabakak sa ilang isigka-tawo. Gilimbongan nila ug giulog-ulogan ang usag usa. Hinaut pa nga imong pahilomon, Ginoo, ang mga nagaulog-ulog sa uban ug ang mga mapasigarbohon nga nagaingon, “Makuha namo ang tanan namong gusto pinaagi sa maayong pagpamabà. Isulti namo ang buot namong isulti, ug walay makabuot kanamo.” Miingon ang Ginoo, “Tabangan ko ang mga kabos tungod kay gidaog-daog sila ug nagaagulo sa kalisod. Panalipdan ko sila kay mao kini ang ilang ginahandom. ” Masaligan gayod ang mga saad sa Ginoo. Sama kini sa lunsay nga plata nga giputli makapito sa kalayo. Bantayi kami kanunay, Ginoo, ug ilikay kami sa mga daotang tawo sa tanang panahon. Kay gilibotan nila kami, ug gidayeg sa tanan ang ilang daotang mga binuhatan. Ginoo, hangtod kanus-a ka nga dili manumbaling kanako? Hangtod ba sa kahangtoran? Hangtod kanus-a ka magtago gikan kanako? Hangtod kanus-a ako mag-antos sa kaguol? Hangtod kanus-a pa ako mag-antos sa tumang kasubo adlaw ug gabii? Ug hangtod kanus-a ang pagdaog-daog kanako sa akong mga kaaway? Hatagi akog pagtagad, Ginoo nga akong Dios; tubaga ang akong pag-ampo. Ibalik ang akong kusog, kay kon dili, mamatay ako, ug makaingon ang akong mga kaaway nga napildi na nila ako. Kay malipay gayod sila kon malaglag ako. Nagasalig ako, Ginoo, sa imong gugma. Ug nagakalipay gayod ako tungod kay imo akong luwason. Awitan ko ikaw, Ginoo, tungod kay sukad pa kaniadto maayo ka kanako. Nagaingon ang mga buang-buang sa ilang kaugalingon, “Walay Dios!” Daotan silang tanan ug ngil-ad ang ilang ginahimo. Walay bisan usa kanila nga nagahimo ug maayo. Didto sa langit nagatan-aw ang Ginoo sa mga tawo aron pagsusi kon aduna bay nakasabot sa kamatuoran ug nagadangop kaniya. Ang tanan misimang sa tinuod nga dalan ug nahimong daotan. Wala gayoy bisan usa nga naghimo ug maayo. Wala ba makahibalo kining daotang mga tawo sa ilang ginahimo? Siyempre nakahibalo! Nanginabuhi sila pinaagi sa pagpangilkil sa akong mga katawhan, ug wala sila nagaampo sa Ginoo. Apan mangalisang gayod sila, kay labanan sa Dios ang mga matarong. Gipakaulawan nila ang mga plano sa mga kabos, apan ang Dios mao ang manalipod sa mga kabos. Hinaut nga moabot na gikan sa Zion ang moluwas sa Israel. Unsa kaha ka malipayon ang mga Israelinhon, ang katawhan sa Ginoo, kon pauswagon sila sa Ginoo pag-usab! Ginoo, kinsa ang mahimong makasulod sa imong templo? Kinsa ang mahimong makapuyo didto sa imong balaang bungtod? Ang tubag sa Ginoo, “Ang tawo nga nagakinabuhi nga walay ikasaway ug nagahimo sa matarong. Tinuod ug matinud-anon ang tanan niyang ginasulti. Dili siya magbutang-butang sa uban, ug dili siya mohimo o mosulti ug daotan sa iyang isigka-tawo. Alang kaniya talamayon ang mga tawo nga akong gisalikway, apan ginapasidunggan niya ang mga nagatahod kanako. Ginatuman gayod niya ang iyang saad bisan pa kon malisod kini alang kaniya. Nagapautang siya nga walay tubo, ug dili siya modawat ug suborno sa pagtestigo batok sa mga inosente.” Ang tawo nga nagahimo niini mahimong kanunayng lig-on ug dili matarog hangtod sa kahangtoran. O Dios, bantayi ako kay nagadangop ako kanimo. Ikaw ang akong Ginoo, ug ang tanang maayong mga butang nga akong naangkon naggikan kanimo. Kon bahin sa imong katawhan sa yuta sa Israel nga mga buotan kaayo, dako ang akong kalipay kanila. Apan kadtong nagadangop sa mga dios-dios nagadugang lang sa ilang mga kalisdanan. Dili ako moapil sa ilang paghalad ug dugo ngadto sa mga dios-dios, ug dili gayod ako mosangpit sa mga ngalan nianang mga dios-dios. O Ginoo, ikaw ang tanan alang kanako. Imong gihatag ang tanan kong gikinahanglan. Ang akong kinabuhi anaa sa imong mga kamot. Pagkaanindot gayod sa imong mga gasa kanako. Oo, maayo gayod ang akong mga nadawat gikan kanimo. Dayegon ko ikaw, Ginoo, kay imo akong gigiyahan. Bisan sa gabii ang akong konsensya nagatudlo kanako. Kanunay ko ikaw nga gihunahuna, Ginoo. Ug tungod kay anaa ka uban kanako dili gayod ako matarog. Busa malipayon ako kaayo. Ug magkinabuhi ako nga luwas sa katalagman, kay dili mo ako pasagdan nga moadto sa dapit sa mga patay. Dili mo tugotan nga madugta ang imong matinud-anon nga alagad. Ginatudloan mo ako kon unsaon pag-angkon ang maayong kinabuhi. Uban kanimo hingpit ang akong kalipay hangtod sa kahangtoran. Ginoo, pamatia ang akong pagpangayo ug hustisya. Pamatia ang akong matinud-anong pag-ampo. Nasayod ka kon unsa ang husto, busa ikaw ang makahukom nga wala akoy sala. Imong gisusi ang akong kasingkasing bisan sa gabii. Gisulayan mo ako ug wala kay nakita nga sala kanako. Determinado ako nga dili mosulti ug daotan sama sa ginabuhat sa uban. Pinaagi sa pagtuman sa imong mga sugo, nalikayan ko ang pagsunod sa mga daotan. Gisunod ko kanunay ang imong pamaagi ug wala ako mosimang gikan niini. O Dios, nagaampo ako kanimo kay nasayod ako nga tubagon mo ako. Pamatia ang akong pag-ampo. Ipakita ang katingalahan mong gugma. Pinaagi sa imong gahom, giluwas mo ang mga tawo nga nagapangayo kanimo ug proteksyon gikan sa ilang mga kaaway. Ampingi ako nga sama sa pag-amping mo sa imong mga mata, ug panalipdi ako sama sa pagpanalipod sa langgam sa iyang piso ilalom sa iyang mga pako. Panalipdi ako gikan sa daotan kong mga kaaway nga nagalibot ug nagatinguha sa pagpatay kanako. Wala silay kalooy, ug mapahitas-on manulti. Gisundan nila ako ug karon nagalibot na sila kanako. Nagahulat sila ug higayon nga ila akong malaglag. Sama sila sa liyon nga nagaatang sa iyang tagoanan, ug andam sa pagkunis-kunis sa iyang mabiktima. Sige na, Ginoo, atubanga ang daotan kong mga kaaway ug pildiha sila. Luwasa ako gikan kanila pinaagi sa imong gahom. Luwasa ako gikan niining mga tawhana nga mga butang lang dinhi sa kalibotan ang gihunahuna. Siloti sila sa silot nga gitagana mo kanila, apil na ang ilang mga kabataan ug kaapohan. Apan ako makakita kanimo, kay wala akoy nahimong sala. Pagmata ko malipay gayod ako sa akong pagkakita kanimo. Ginahigugma ko ikaw Ginoo. Ikaw ang akong kusog. Ikaw, Ginoo, ang akong salipdanan nga bato, ang akong lig-ong tagoanan ug manluluwas. Ingon nga salipdanan nga bato, makatago ako diha kanimo. Ikaw ang akong taming, gamhanang manluluwas ug dalangpanan. Dalaygon ka, Ginoo, kay kon mangayo ako ug tabang kanimo ginaluwas mo ako gikan sa akong mga kaaway. Busa sa akong kalisdanan nagpakitabang ako kanimo, Ginoo, nga akong Dios, ug gidungog mo ang akong pag-ampo didto sa imong templo. Unya milinog, ug ang mga pundasyon sa mga bukid nauyog, tungod kay nasuko ka, Ginoo. Nanggawas ang aso sa imong ilong, ug sa imong baba nanggawas ang nagadilaab nga kalayo ug mga baga. Giablihan mo ang langit ug nanaog ka nga nagatungtong sa mabagang dag-om. Nagsakay ka sa kerubin ug tulin kining milupad samtang gipalid sa hangin. Gihimo mo ang kangitngit nga mosalipod kanimo. Nagtago ka sa mabagang dag-om. Nagpangilat sa imong atubangan, ug nagaulan ug mga ice ug nagadilaab nga mga baga. Ang tingog mo Ginoo, nga Labing Halangdong Dios, nagdahunog gikan sa langit. Gipana mo ug kilat ang imong mga kaaway, ug miikyas sila nga nagkatibulaag. Sa imong pagngulob ug pagpangusmo sa kasuko mimala ang dagat, ug nakita ang yuta ilalom niini, ug nakita usab ang pundasyon sa kalibotan. Gikan sa langit gigunitan mo ako ug gihaw-as gikan sa lawom nga tubig. Giluwas mo ako gikan sa akong gamhanang mga kaaway nga naglagot kanako, kay wala akoy dag-anan kanila. Gisulong nila ako sa dihang anaa ako sa kalisod, apan gipanalipdan mo ako, Ginoo. Giluwas mo ako sa katalagman kay nalipay ka kanako. Gipanalanginan mo ako tungod kay matarong ang akong kinabuhi ug wala ako magpakasala. Kay gisunod ko ang imong mga pamaagi ug wala ako mobiya kanimo, Ginoo, nga akong Dios. Gituman ko ang tanan mong sugo ug wala ko lapasa ang imong mga tulumanon. Nahibalo ka nga walay ikasaway sa akong kinabuhi, ug gilikayan ko ang pagpakasala. Gigantihan mo ako tungod kay nakita mo nga matarong ang akong kinabuhi ug wala ako magpakasala. Matinumanon ka sa mga matinumanon kanimo, ug maayo ka usab sa mga tawo nga maayo. Matinud-anon ka sa mga tawo nga matinud-anon kanimo, apan makigbatok ka sa mga tawong daotan. Oo, ginaluwas mo ang mga mapainubsanon, apan ginapaubos mo ang mga mapahitas-on. Ginoo nga akong Dios, ikaw ang akong kahayag. Sa kangitngit ikaw ang akong suga. Sa imong tabang sulongon ko ang panon sa mga sundalo, ug mahimo kong katkaton ang paril nga nagalibot sa lungsod. Hingpit ang imong pamaagi, O Dios. Ang imong pulong kasaligan gayod. Sama ka sa taming alang sa tanang nagadangop kanimo. Ikaw lang, Ginoo, ang Dios; ikaw lang ang among salipdanan nga bato. Ikaw ang nagahatag kanako ug kusog ug ang nagabantay sa akong paglakaw. Ginalig-on mo ang akong tiil sama sa tiil sa lagsaw, aron makalatas ako sa habog nga mga dapit. Ginabansay mo ako sa pagpakiggira; ang akong mga bukton makabinat na sa bronsi nga pana. Gipanalipdan mo ako sama sa taming, busa luwas ang akong kinabuhi. Gitipigan mo ako pinaagi sa imong gahom, ug pinaagi sa imong tabang nahimo akong bantogan. Gipalapdan mo ang akong agianan, busa wala ako madakin-as. Gigukod ko ang akong mga kaaway ug naapsan ko sila. Ug wala gayod ako mobalik hangtod nga nalaglag ko sila. Gihampak ko sila hangtod nga nangalup-og sila sa akong tiilan ug dili na makabangon pa. Gihatagan mo ako ug kusog sa pagpakiggira ug gipadaog batok sa akong mga kaaway. Gipakagiw mo ang akong mga kaaway ug gilaglag ko sila. Nangayo sila ug tabang, apan walay miluwas kanila. Nanawag sila kanimo, apan wala mo sila tubaga. Gidugmok ko sila hangtod nahisama na lang sila sa abog nga paliron sa hangin. Gitunob-tunoban ko sila nga daw lapok sa kadalanan. Giluwas mo ako gikan sa mga nagarebelde. Gihimo mo akong pangulo sa mga kanasoran. Ang mga langyaw nagaalagad kanako. Nagayukbo sila kanako. Ug inigkadungog nila bahin kanako, nagatuman sila sa akong mando. Nawad-an silag kaisog, ug nanggawas sa ilang mga tagoanan nga nagakurog sa kahadlok. Buhi ka, Ginoo! Dalaygon ka nga akong salipdanan nga bato! Gibayaw ko ikaw tungod kay ikaw ang Dios nga akong Manluluwas. Gipanimaslan mo ako sa akong mga kaaway, ug gipasakop mo kanako ang mga kanasoran. Ginaluwas mo ako gikan sa akong mabangis nga mga kaaway, ug ginapadaog mo ako batok kanila. Busa pasidunggan ko ikaw taliwala sa mga kanasoran. Ug awitan ko ikaw ug mga pagdayeg. Ginahatagan mo ug dagkong mga kadaogan ang imong pinili nga hari. Ginahigugma mo si David ug ang iyang mga kaliwat sa walay kataposan. Ang kalangitan nagapadayag sa gahom sa Dios ug nagapakita sa iyang gipanghimo. Ang matag adlaw ug matag gabii daw sa nagasugilon sa gahom sa Dios. Walay pulong o tingog nga madungog gikan kanila, apan ang ilang mensahe makaabot bisan asang bahin sa kalibotan; milukop kini sa tanang dapit. Naghimo ang Dios sa kalangitan ug puloy-anan alang sa adlaw. Ug gikan didto mogawas ang adlaw kon buntag, sama sa pamanhonon nga malipayon human siya gikasal, o sama sa usa ka magdudula nga andam nang modagan sa lumba. Mosidlak kini sa sidlakan ug mosalop sa kasadpan. Ug walay makatago gikan sa iyang kainit. Ang kasugoan sa Ginoo hingpit. Nagapadasig kini sa atong kinabuhi. Ang mga katudloanan sa Ginoo kasaligan ug nagahatag ug kaalam sa mga walay alamag. Ang mga tulumanon sa Ginoo husto ug nagahatag ug kalipay. Ang mga sugo sa Ginoo klaro ug nagalamdag sa hunahuna sa tawo. Ang pagtahod sa Ginoo maayo, ug angay kining himuon sa walay kataposan. Ang paghukom sa Ginoo husto ug matarong. Mas maayo pa kining tinguhaon kaysa lunsayng bulawan; ug mas tam-is pa kaysa puro nga dugos. Nagahatag usab kini, Ginoo ug pahimangno kanako nga imong sulugoon. Ug kon tumanon ko kini daghang kaayohan ang akong madawat. Usahay dili mahibaloan sa tawo nga nakasala siya. Busa, Ginoo hinloi ako sa mga sala nga wala ko mahibaloi! Tabangi usab ako nga dili makahimo sa mga sala nga tinuyo ug ayaw itugot nga maulipon ako niini, aron walay ikasaway sa akong pagkinabuhi ug malikay ako sa daghang matang sa pagpakasala. Hinaut pa nga ang mogawas nga mga pulong sa akong baba ug ang akong mga gipanghunahuna makalipay kanimo, Ginoo, nga akong salipdanan nga bato ug manluluwas. Hinaut pa nga tubagon ka sa Ginoo kon anaa ka sa kalisod. Hinaut pa nga panalipdan ka sa Dios ni Jacob. Hinaut pa nga tabangan ka niya gikan sa templo didto sa Zion. Hinaut pa nga dawaton niya ang imong mga halad, apil na ang imong halad nga sinunog. Hinaut pa nga ihatag niya ang imong gitinguha, ug magmalampuson ka sa imong mga plano. Manghugyaw kami sa imong pagdaog ug magsaulog nga nagadayeg sa atong Dios. Hinaut pa nga ihatag sa Ginoo ang tanan mong pangayoon. Karon nahibaloan ko nga ginapadaog sa Ginoo ang iyang pinili nga hari. Ginatubag niya ang pag-ampo sa hari didto sa iyang balaang langit, ug kanunay niya kining padaogon pinaagi sa iyang gahom. Ang uban nagasalig sa ilang mga karwahe ug ang uban sa ilang mga kabayo, apan kami nagasalig sa Ginoo nga among Dios. Sila nga nagasalig sa mga karwahe ug kabayo mangalaglag apan kami modaog ug magapabilin nga lig-on. Hatagig kadaogan ang imong pinili nga hari, Ginoo, ug tubaga kami kon mosangpit kami kanimo. Nagakalipay ang imong pinili nga hari, Ginoo, tungod kay gihatagan mo siya ug kusog. Labihan ang iyang kalipay tungod kay gipadaog mo siya. Gihatag mo kaniya ang iyang gipangandoy; wala mo ihikaw ang iyang gipangayo. Gidawat mo siya ug gipanalanginan. Gikoronahan mo siya ug lunsayng bulawan. Mihangyo siya kanimo nga dugangan pa ang iyang kinabuhi, ug gihatagan mo siya ug taas gayod nga kinabuhi. Tungod sa kadaogan nga imong gihatag kaniya nahimo siyang bantogan ug labihan ka dungganon. Gihatagan mo siya ug mga panalangin nga magapadayon hangtod sa kahangtoran. Gilipay mo gayod siya tungod sa imong presensya, kay nagasalig siya kanimo, Ginoo, nga Labing Halangdong Dios. Ug tungod sa imong paghigugma kaniya dili siya matarog. Ang imong gahom mao ang magpildi sa tanan mong mga kaaway. Kon magpakita ka na laglagon mo sila, ug mahisama sila sa nagadilaab nga hurnohan. Sa imong kasuko ipalamoy mo sila sa kalayo. Pamatyon mo ang tanan nilang mga kaliwat, ug wala gayoy mahibilin kanila. Nagaplano silag daotan batok kanimo, apan dili gayod sila magmalampuson. Kay mangikyas sila inigkakita nila nga gibinat mo ang imong pana ug gipunting kanila. Dalaygon ka, Ginoo, tungod sa imong kusog. Magaawit kami ug mga pagdayeg tungod sa imong gahom. Dios ko, Dios ko, nganong gipasagdan mo ako? Nganong layo ka man kanako? Nagaagulo na ako sa pag-antos, apan wala mo pa gihapon ako tabangi. Dios ko, adlaw ug gabii nagapanawag ako kanimo, apan wala mo ako tubaga, busa wala akoy pahulay. Apan balaan ka, ug nagalingkod ka sa imong trono nga ginadayeg sa mga Israelinhon. Misalig kanimo ang among mga katigulangan ug giluwas mo sila. Misangpit sila kanimo ug gitabangan mo sila. Misalig sila kanimo ug wala mo sila pakyasa. Gibiaybiay ako ug gitamay sa mga tawo. Miingon sila nga sama ako sa usa ka ulod ug dili tawo. Ang makakita kanako mangyam-id ug magbugalbugal kanako, ug magpanglingo sila nga moingon, “Nagasalig ka man kaha sa Ginoo, nganong wala ka man niya luwasa? Kon tinuod nga nalipay siya kanimo, nganong wala ka man niya tabangi?” Apan ikaw ang nagpagawas kanako gikan sa tagoangkan sa akong inahan, ug gikan sa masuso pa ako gipanalipdan mo na ako. Sukad sa akong pagkahimugso, gitugyan na ako kanimo ug ikaw lang ang akong Dios. Busa ayaw pagpalayo kanako, kay hapit na moabot ang kalisod ug walay laing motabang kanako. Gilibotan ako sa daghang mga kaaway; sama sila sa kusgang mga torong baka sa Basan. Sama usab sila sa liyon nga nagngulob ug nagnganga, ug andam na sa pagkunis-kunis kanako. Nawad-an na akog kusog; sama kini sa tubig nga ginayabo, ug ang tanan kong mga bukog morag nangalisa. Nawad-an na akog kaisog; sama ako sa kandila nga naupos. Nawad-an na akog kusog; sama ako sa mibagtik nga yuta. Ug ang akong dila miungot sa akong alingagngag. Ginoo, gipasagdan mo ako nga hapit nang mamatay. Gilibotan ako sa daotang mga tawo nga daw sa mga iro nga mialirong kanako. Gihambat nila ang akong mga kamot ug mga tiil. Nanggawas na ang akong mga bukog, ug gitutokan lang nila ako. Gibahin-bahin nila ang akong mga bisti pinaagi sa pagripa. Apan ikaw, Ginoo, ayaw pagpahilayo kanako. Ikaw nga akong kusog, pagdali ug tabangi ako. Luwasa ako gikan sa espada sa akong mga kaaway; luwasa ang akong kinabuhi gikan nianang mga iro. Luwasa ako gikan nianang mga liyon. Tubaga ang akong pag-ampo; luwasa ako gikan sa sungay nianang mga torong baka. Imantala ko sa akong mga katagilungsod ang imong gipanghimo. Dayegon ko ikaw diha sa ilang mga panagtigom. Kamong nagatahod sa Ginoo, dayega ninyo siya! Kamong mga katawhan sa Israel, nga mga kaliwat ni Jacob, pasidunggi ug tahora ninyo ang Ginoo! Kay wala niya gipakawalay-bili ang mga pag-antos sa mga kabos. Wala niya sila talikdi; gidungog niya ang ilang pagpangayo ug tabang. Hatagi ako, Ginoo sa kadasig sa pagdayeg kanimo diha sa panagtigom sa imong katawhan. Atubangan sa mga nagatahod kanimo tumanon ko ang akong gisaad nga mga halad kanimo. Dapiton ko ang mga kabos sa pagkaon ug mangabusog sila. Ang mga nagadangop kanimo magadayeg kanimo. Hinaut pa nga magmauswagon ang ilang mga kinabuhi. Ang tibuok kalibotan mahinumdom ug mobalik kanimo, Ginoo, ug simbahon ka nila. Kay ikaw ang hari, ug ikaw ang nagadumala sa mga nasod. Mosimba gayod kanimo ang tanang mga adunahan sa kalibotan. Apil ang tanang mga tawo nga hapit nang mamatay moyukbo kanimo. Ug bisan kadtong nangamatay na, ang ilang mga kaliwat moalagad kanimo. Tudloan mahitungod kanimo, Ginoo, ang umaabot nga mga henerasyon. Silang wala pa mangatawo suginlan unya nga giluwas mo ang imong katawhan. Ug ikaw gayod mismo ang mihimo niini. Ikaw, Ginoo, mao ang akong magbalantay, ug dili ako makabsan sa tanan kong gikinahanglan. Daw karnero ako nga gipapahulay mo diha sa sabsabanan nga abunda sa lunhawng mga sagbot, ug gigiyahan ngadto sa tin-aw nga tubig. Gilig-on mo ako. Gitultolan mo ako sa hustong dalan aron ikaw mapasidunggan. Bisan pa ug maglakaw ako sa kapatagan nga labihan kangitngit, dili ako mahadlok tungod kay kauban ko ikaw. Ang imong pagpanalipod ug paggiya nagapalig-on kanako. Giandaman mo ako ug kombira samtang nagatan-aw ang akong mga kaaway. Gidihogan mo ug lana ang akong ulo ingon nga imong pinasidunggang bisita. Ug gipatuyangan mo ako sa ilimnon. Nakasiguro gayod ako nga ang imong kaayo ug gugma kanako magapadayon sa tibuok kong kinabuhi. Ug mopuyo ako sa imong balay, Ginoo, hangtod sa kahangtoran. Ang tibuok kalibotan ug ang tanang anaa niini iya sa Ginoo. Kay siya ang nagmugna sa kalibotan diha sa lawom nga katubigan. Kinsay makatungas sa bungtod sa Ginoo? Kinsay makasulod sa iyang balaan nga templo? Kadtong maayog binuhatan ug limpyog hunahuna, wala mosimbag mga dios-dios, ug dili bakakon. Panalanginan siya ug isipon nga matarong sa Ginoo, ang Dios nga iyang manluluwas. Mao kana nga matang sa tawo ang makadangop ug makasimba sa Dios ni Jacob. Ablihi ang karaang mga pultahan sa templo aron makasulod ang gamhanang Hari! Kinsa kining gamhanang Hari? Siya mao ang Ginoo nga kusgan ug lig-on sa pagpakiggira. Ablihi ang karaang mga pultahan sa templo aron makasulod ang gamhanang Hari! Kinsa ba kining gamhanang Hari? Siya mao ang Ginoo nga makagagahom. Oo, siya ang gamhanang Hari. Ang tanan nga nagasalig kanimo dili maulawan, apan kadtong nagaluib kanimo maulawan. Tudloi ako, Ginoo, sa imong mga pamaagi. Tudloi ako sa pagkinabuhi subay sa imong kamatuoran, kay ikaw ang Dios nga akong manluluwas. Nagasalig ako kanimo sa kanunay. Hinumdomi, Ginoo, ang imong kalooy ug gugma nga imong gipakita sukad pa kaniadto. Ayaw na hinumdomi ang mga sala nga akong nahimo sa batan-on pa ako. Sumala sa imong gugma hinumdomi ako, Ginoo, aron mapakita mo ang imong kaayo. Maayo ug matarong ka, Ginoo, busa ginatudloan mo ang mga makasasala sa pamaagi sa pagkinabuhi. Gigiyahan mo ang mga mapainubsanon sa pagbuhat sa matarong. Gitudloan mo sila sa imong pamaagi. Sa tanan mong ginahimo, ginapadayag mo ang imong pagkamahigugmaon ug pagkamatinud-anon ngadto sa mga nagatuman sa imong kasabotan ug kasugoan. Bisan daghan ang akong mga sala, Ginoo, pasayloa ako, tungod ug alang sa imong kadungganan. Ang mga nagatahod kanimo, Ginoo, giyahan mo sa dalan nga angay nilang agian. Magkinabuhi sila nga mauswagon ug ang ilang mga kaliwat padayon nga magpuyo sa yuta sa Israel. Suod ka, Ginoo, sa mga nagatahod kanimo. Ginapahinumdoman mo sila sa imong kasabotan. Ginoo, kanunay akong nagadangop kanimo, kay ikaw ang nagaluwas kanako gikan sa katalagman. Patalinghogi ako ug kaloy-i, kay nagainusara ako ug dinaog-daog. Misamot pa gayod ang akong mga kalisdanan; luwasa ako sa akong mga kabalaka. Tan-awa ang akong mga pag-antos, ug pasayloa ang tanan kong mga sala. Tan-awa kon unsa kadaghan ang akong mga kaaway ug kon unsa kadako ang ilang pagdumot kanako. Tipigi ang akong kinabuhi ug luwasa ako! Ayaw ako pakaulawi, kay kanimo ako nagadangop. Nagakinabuhi ako nga maligdong ug matarong, busa hinaut nga panalipdan mo ako kay nagasalig ako kanimo. Luwasa, O Dios, ang mga Israelinhon sa tanan nilang mga kalisdanan. Pamatud-i, Ginoo, nga wala akoy sala, kay nagakinabuhi ako nga walay ikasaway ug nagasalig ako kanimo sa walay pagduhaduha. Susiha ako, Ginoo; susiha ang akong hunahuna ug kasingkasing. Kay kanunay kong ginahinumdoman ang imong gugma, ug nagakinabuhi ako nga matinumanon kanunay kanimo. Wala ako makig-uban sa mga tawo nga limbongan ug tigpakaaron-ingnon. Supak ako sa mga panagtigom sa daotang mga tawo. Dili gayod ako makig-uban kanila. Hugasan ko ang akong mga kamot sa pagpaila nga wala akoy sala. Ug unya, molibot ako sa imong halaran sa pagsimba kanimo, Ginoo, samtang nagaawit ako ug mga awit sa pagpasalamat, ug nagasaysay sa tanan mong katingalahang mga binuhatan. Ginahigugma ko ang templo nga ginapuy-an mo, Ginoo, ang dapit diin makita ang imong pagkagamhanan. Ayaw ako laglaga uban sa mga makasasala, sama sa mga mamumuno. Kanunay silang andam sa paghimo ug daotan ug mahilig sa suborno. Apan ako nagakinabuhi nga maligdong, busa luwasa ako ug kaloy-i. Karon, layo na ako sa katalagman, busa dayegon ko ikaw, Ginoo, diha sa panagtigom sa imong mga katawhan. Ang Ginoo mao ang akong kahayag, manluluwas, ug tigpanalipod, busa wala akoy angayng kahadlokan. Sa higayon nga sulongon ako sa akong daotang mga kaaway aron patyon, madagma ug malup-og sila. Bisan pa ug libotan ako sa daghang mga sundalo, dili ako mahadlok. Bisan pa ug maggira, mosalig gihapon ako sa Dios. Usa ra ka butang ang akong gipangayo sa Ginoo ug mao gayod kini ang akong gihandom pag-ayo: nga makapuyo ako sa iyang templo sa tibuok kong kinabuhi, ug didto makapamalandong ako sa iyang kaayo ug makapangayo sa iyang paggiya. Kay sa panahon sa katalagman tagoan niya ako ug panalipdan diha sa iyang templo. Ipahimutang niya ako sa dapit diin luwas ako sa katalagman. Busa magmadaogon ako batok sa akong mga kaaway nga nagalibot kanako, ug maghalad ako sa templo sa Ginoo nga may paghugyaw sa kalipay. Magaawit ako kaniya! Pamatia ako, Ginoo, kon motawag ako kanimo; kaloy-i ako ug tubaga ang akong pag-ampo. Miingon ka nga modangop ako kanimo, busa midangop ako kanimo, Ginoo. Ayaw pagtago gikan kanako. Ayaw ako isalikway tungod sa imong kasuko kanako, nga imong sulugoon. Ikaw ang nagtabang kanako, busa ayaw ako pasagdi o isalikway, O Dios nga akong manluluwas. Bisan pa ug isalikway ako sa akong amahan ug inahan, atimanon mo gihapon ako, Ginoo. Tudloi ako sa imong pamaagi. Tultoli ako sa hustong dalan, tungod kay giatangan ako sa akong mga kaaway. Ayaw ako itugyan kanila, kay gibutang-butangan nila ako sa butang nga wala ko gayod mahimo, ug gusto nila akong daoton. Apan nagatuo ako nga masinati ko ang imong kaayo samtang buhi pa ako. Salig kamo sa Ginoo! Pagpakalig-on kamo ug ayaw pagpakawala ug paglaom. Salig lang kamo sa Ginoo! Ginoo, nga akong salipdanan nga bato, nagatawag ako kanimo. Pamatia ang akong pag-ampo! Kay kon dili ka mamati, mahisama ako sa mga nangamatay na. Pamatia ang akong pagpakilooy sa pagpangayo ug tabang kanimo, samtang nagaatubang ako sa imong balaan nga templo nga nagabayaw sa akong mga kamot. Ayaw ako siloti uban sa mga daotan. Nagpakaaron-ingnon sila nga mga higala sila, apan diay nagaplano sila ug daotan. Balosi sila sumala sa ilang mga binuhatan. Siloti sila sa ilang daotang gipanghimo. Kay gipakawalay-bili nila ang imong gipanghimo, busa laglagon mo sila sa dayon. Dalaygon ka, Ginoo, kay gidungog mo ang akong pagpakilooy kanimo. Ikaw ang nagahatag kanako ug kusog ug nagapanalipod kanako. Nagasalig ako kanimo ug gitabangan mo ako. Busa nagakalipay gayod ako ug nagaawit ug pagpasalamat kanimo. Ikaw, Ginoo, ang nagahatag ug kusog sa imong katawhan. Gipanalipdan mo ug giluwas ang imong pinili. Luwasa ug panalangini ang katawhan nga imong gipanag-iyahan. Bantayi sila sama sa ginabuhat sa usa ka magbalantay ngadto sa iyang mga karnero; atimana sila sa walay kataposan. Dayega ninyo ang Ginoo, kamo nga mga anak sa gamhanang Dios. Dayega ninyo ang iyang gahom ug kusog. Dayega ninyo ang iyang pagkagamhanan. Simbaha ninyo siya sa dihang ipadayag niya ang iyang balaang presensya. Nagadahunog ang tingog sa Ginoo, ang gamhanang Dios, ug madunggan kini diha sa kadagatan. Ang iyang tingog gamhanan ug halangdon. Makabali kini sa mga kahoyng sedro sa Lebanon. Tay-ogon sa Ginoo ang mga bukid sa Lebanon ug ang bukid sa Hermon, ug mahisama kini sa nati nga baka nga nagalukso-lukso. Ang tingog sa Ginoo makapakilat ug makapatay-og sa kamingawan, bisan pa ang kamingawan sa Kadesh. Ang tingog sa Ginoo makapaanak sa mananap nga usa ug makapataktak sa mga dahon sa kahoy. Ug sa iyang templo nagasinggit ang tanan, “Gamhanan ang Dios!” Ang Ginoo ang nagamando sa mga baha. Nagamando siya ingon nga hari sa walay kataposan. Gilig-on sa Ginoo ang iyang katawhan ug gihatagan ug maayong kahimtang. Gidayeg ko ikaw, Ginoo, kay giluwas mo ako sa katalagman, ug wala mo tugoti nga magmaya ang akong mga kaaway sa akong kahimtang. Ginoo nga akong Dios, nangayo ako ug tabang kanimo, ug giayo mo ako. Giluwas mo ako sa kamatayon. Wala mo tugoti nga mamatay ako. Pag-awit kamo ug mga pagdayeg sa Ginoo, kamong katawhan nga nagmatinumanon kaniya. Dayega ninyo siya sa paghinumdom sa iyang pagkabalaan. Kay ang iyang kasuko dili molungtad ug dugay, apan ang iyang kaayo magapadayon sa tibuok natong kinabuhi. Masubo tingali kita panahon sa kagabhion, apan malipay ra kita pag-abot sa kabuntagon. Misangpit ako kanimo, Ginoo, ug nagpakilooy. Matod ko: “Unsay makuha mo kon mamatay ako? Makadayeg ba kanimo ang tawong patay? Makasaysay pa ba siya sa imong pagkamatinumanon? Pamatia ako, Ginoo, ug kaloy-i. Tabangi ako, O Ginoo!” Gipulihan mo ug malipayong pagsayaw ang akong kasubo. Gipahubo mo kanako ang bisting sako nga nagpaila sa akong pagsubo, ug gihatagan mo akog kalipay. Busa dili ako magpakahilom; moawit akog mga pagdayeg kanimo. Ginoo nga akong Dios, pasalamatan ko ikaw sa walay kataposan. Kanimo, Ginoo, nagadangop ako. Ayaw itugot nga maulawan ako. Luwasa ako, tungod kay ikaw matarong. Pamatia ako ug luwasa dayon. Panalipdi ako nga daw sama ikaw sa salipdanan nga bato; panalipdi ako nga daw sama ikaw sa lig-ong tagoanan. Tungod kay ikaw ang akong salipdanan nga bato ug lig-ong tagoanan, tultoli ug giyahi ako aron mapasidunggan ang imong ngalan. Ilikay ako sa lit-ag nga gipahimutang sa akong mga kaaway alang kanako, kay ikaw ang akong tigpanalipod. Gitugyan ko kanimo ang akong kinabuhi. Luwasa ako, Ginoo, Dios nga kasaligan. Gikasilagan ko ang nagasimba sa walay pulos nga mga dios-dios, kay nagasalig man ako kanimo, Ginoo. Maglipay gayod ako tungod sa imong gugma, kay nakita mo ang akong mga pag-antos, ug nahibalo ka sa akong mga kalisdanan. Wala mo ako itugyan sa akong mga kaaway; giluwas mo ako sa katalagman. Kaloy-i ako, Ginoo, kay ania ako sa kalisod. Nanghubag na ang akong mga mata sa paghinilak, ug naluya na ako. Ang akong kinabuhi kanunay lang anaa sa kasubo. Pila ka tuig na akong naghilak. Naluya na ako tungod sa akong mga pag-antos, ug daw sa nangagupok na ang akong mga bukog. Gibugalbugalan ako sa tanan kong mga kaaway, labi na sa akong mga silingan. Bisan ang akong mga kaila nahadlok na kanako. Kon makita nila ako sa dalan magpahilayo sila kanako. Gikalimtan na nila ako nga daw sa patay. Alang kanila sama ako sa buak nga kolon nga dili na mapuslan. Madungog ko ang hungihong sa daghang mga kaaway. Bisan asa ako moadto anaa ang kakuyaw, kay nagaplano sila sa pagpatay kanako. Apan nagasalig ako kanimo, Ginoo. Ikaw ang akong Dios. Ang akong kaugmaon anaa kanimo; luwasa ako sa akong mga kaaway nga nagalutos kanako. Ipakita ang imong kaayo kanako nga imong alagad. Tungod kay gihigugma mo ako, luwasa ako. Ayaw itugot nga maulawan ako, Ginoo, kay kanimo ako nagasangpit. Pakaulawi ang mga daotan ug pamatya sila aron mahilom sila diha sa lubnganan. Pahiloma kanang mga bakakon, nga nagapasigarbo ug nagatamay sa mga matarong. Pagkadako sa imong kaayo nga gitagana sa mga nagatahod kanimo. Ginahatag mo kini ngadto sa mga nagasalig kanimo, ug kini makita sa tanan. Gitagoan mo sila sa dapit diin anaa ang imong presensya, ug didto luwas sila sa mga daotang mga plano ug pagpanginsulto sa mga tawo. Dalaygon ka, Ginoo! Kay katingalahan gayod ang gipakita mo nga gugma kanako sa dihang didto ako sa usa ka lungsod nga gilibotan sa mga kaaway. Sa akong kalisang gipakaingon ko ug gisalikway mo na ako. Apan gidungog mo ang akong pagpakilooy sa dihang nangayo akog tabang kanimo. Higugmaa ninyo ang Ginoo, kamong iyang matinud-anong katawhan. Gitipigan sa Ginoo ang mga matinumanon kaniya, apan silotan niya sa hilabihan ang mga mapahitas-on. Kamong nagalaom sa Ginoo, pagpakalig-on kamo ug ayaw pagpakawala ug paglaom. Bulahan ang tawo kansang mga kalapasan gipasaylo, kansang mga sala gipanas. Bulahan ang tawo nga wala na isipang sad-an sa Ginoo ug walay gitagoang sala sa iyang kasingkasing. Sa wala ko pa masulti ang akong mga sala, nagluya ako, daw sa nangagupok ang akong mga bukog tungod sa akong pag-agulo sa tibuok adlaw. Kay adlaw ug gabii gisilotan mo ako; nawad-an na akog kusog nga daw sa nabulad ako sa init sa adlaw. Unya gisulti ko ang akong mga sala kanimo; wala akoy gitago. Miingon ako sa akong kaugalingon, “Isulti ko sa Ginoo ang akong mga sala,” ug gipasaylo mo ako. Busa ang tanang matinud-anon kanimo angayng mag-ampo sa panahon sa kalisod aron dili sila maunsa, labi na kon moabot kini nga daw usa ka baha. Ikaw ang akong tagoanan; panalipdan mo ako sa panahon sa kalisod, ug palibotan mo ako sa mga tawong nagahugyaw sa kalipay tungod sa imong pagluwas kanako. Miingon ka kanako, “Tudloan ko ikaw sa dalan nga angay mong agian. Tambagan ko ikaw samtang nagabantay ako kanimo. Ayaw pagpakasama sa kabayo o mula nga walay pagsabot, nga kinahanglan pa unang busalan ug rendahan aron motuman.” Daghan ang mga kalisdanan nga moabot sa mga daotan, apan ang nagasalig sa Ginoo higugmaon ug panalipdan gayod niya. Busa kamong mga matarong, pagmaya kamo tungod sa gihimo sa Ginoo kaninyo! Kamong nagkinabuhing matarong, panghugyaw kamo sa kalipay! Kamong mga nagkinabuhing matarong, pagmaya kamo tungod sa gihimo sa Ginoo kaninyo! Angay gayod ninyo siya nga dayegon! Dayega ninyo ang Ginoo inubanan sa tugtog sa harpa. Tukari ninyo ang Ginoo ginamit ang uban pang mga instrumento nga may mga kuwerdas. Awiti ninyo siya ug bag-ong awit; gamita ang inyong kahanas sa pagtukar ug panghugyaw kamo sa kalipay. Kay ang pulong sa Ginoo tinuod, ug kasaligan ang tanan niyang gihimo. Gihigugma sa Ginoo ang katarong ug hustisya. Makita sa tibuok kalibotan ang iyang gugma. Pinaagi sa pulong sa Ginoo, nahimo ang kalangitan: ang adlaw, ang bulan, ug ang mga bitoon. Gitigom niya ang tubig sa dagat nga daw gisulod kini sa usa ka dakong pundohanan. Ang tanang mga tawo sa kalibotan angay nga motahod sa Ginoo. Kay sa pagsulti niya, nabuhat ang kalibotan. Nagmando siya ug nahimo ang tanan. Babagan sa Ginoo ang mga plano sa mga nasod. Dili niya itugot nga magmalampuson ang ilang mga katuyoan. Apan ang iyang mga plano magpadayon sa walay kataposan; ang iyang mga katuyoan magpabilin hangtod sa kahangtoran. Bulahan ang nasod nga ang ilang Dios mao ang Ginoo. Bulahan ang katawhan nga gipili sa Ginoo nga mahimong iya. Gikan sa langit, nagadungaw ang Ginoo, ug makita niya ang tanang mga tawo. Gikan sa iyang gipuy-an ginatan-aw niya ang tanang nagapuyo sa kalibotan. Siya ang naghatag sa hunahuna sa tanang mga tawo, ug nahibaloan niya ang tanan nilang ginahimo. Ang usa ka hari dili magmadaogon sa gira tungod lang sa kadaghan sa iyang mga sundalo. Ang usa ka sundalo dili makalingkawas sa gira tungod lang sa iyang pagkakusgan. Ang mga kabayo dili kasigurohan nga makapadaog sa gira. Ang ilang pagkakusgan dili makaluwas. Nagabantay ang Ginoo sa mga nagatahod kaniya, ug sa mga nagasalig sa iyang gugma. Siya ang nagaluwas kanila gikan sa kamatayon ug nagatipig sa ilang mga kinabuhi sa panahon sa tinggutom. Nagalaom kita sa Ginoo. Siya ang motabang ug manalipod kanato. Nagalipay kita tungod kaniya kay nagasalig kita kaniya nga balaang Dios. Ginoo, hinaut nga ang imong gugma magpabilin kanamo kay nagasalig kami kanimo. Dayegon ko sa kanunay ang Ginoo; dili ako mohunong sa pagdayeg kaniya. Pasidunggan ko ang Ginoo tungod sa iyang mga binuhatan, ug hinaut nga ang mga dinaog-daog mamati ug malipay. Uban kamo kanako sa pagdayeg sa Ginoo; maghiusa kita sa pagdayeg kaniya. Nagaampo ako sa Ginoo ug gitubag niya ako. Giwagtang niya ang tanan kong kahadlok. Magmalipayon ang mga nagasalig kaniya, ug dili gayod sila maulawan. Mitawag ang kabos sa Ginoo; gitubag niya kini ug giluwas sa tanang kalisod. Ang anghel sa Ginoo nagabantay sa mga nagatahod sa Ginoo, ug moluwas kanila sa katalagman. Sulayi ninyo ug inyong makita kon unsa kamaayo ang Ginoo. Bulahan ang tawo nga nagadangop kaniya. Tahora ninyo ang Ginoo, kamong iyang matinud-anong katawhan. Kay ang motahod kaniya dili gayod makabsan sa tanan niyang gikinahanglan. Ang mga liyon mahimong makabsan sa kalan-on ug magutman, apan ang mga nagadangop sa Ginoo dili gayod makabsan sa maayong mga butang. Dali, kamong buot magtuon, pamatia ninyo ako. Tudloan ko kamo sa pagtahod sa Ginoo. Buot ba kamong makaangkon ug taas nga kinabuhi ug magmalipayon? Likayi ninyo ang pagsulti ug daotan ug ang pagpamakak. Likayi ninyo ang daotan ug buhata ang maayo. Tinguhaa gayod ninyo ang pagkinabuhi nga malinawon uban sa inyong isigka-tawo. Nagabantay ang Ginoo sa mga matarong, ug nagapamati sa ilang pagpakitabang. Apan kasilagan niya ang mga nagahimo ug daotan. Laglagon niya sila ug dili na sila mahinumdoman pa sa mga tawo sa kalibotan. Nagapakitabang kaniya ang mga matarong, ug dunggon niya sila. Iya silang luwason sa tanan nilang kalisdanan. Duol ang Ginoo sa mga napakyas, ug luwason niya ang mga nawad-an ug paglaom. Daghang mga kalisod ang moabot sa kinabuhi sa tawong matarong, apan luwason siya sa Ginoo gikan niining tanan. Bantayan gayod siya sa Ginoo, ug wala gayoy bisan usa sa iyang mga bukog nga mabali. Ang mga buhat nga daotan mao ra usab ang mopatay sa mga tawong daotan. Silotan sa Dios kadtong nasilag sa mga matarong. Luwason sa Ginoo ang nagaalagad kaniya. Ang tanan nga modangop kaniya dili silotan. Pakigbatok, Ginoo, sa mga nakigbatok kanako. Pakiggira sa mga nakiggira kanako. Gamita ang imong mga taming, ug tabangi ako. Andama ang imong mga bangkaw batok sa mga nagagukod kanako, ug pasaligi ako nga imo akong luwason. Maulawan unta ang mga nagatinguha sa pagpatay kanako. Moatras unta nga pakyas ug maulawan ang mga nagaplano alang sa akong kalaglagan. Mahisama unta sila sa tahop nga gipalid sa hangin sa dihang abugon sila sa imong anghel. Mongitngit unta ug modanlog ang ilang mga agianan sa dihang gukdon sila sa imong anghel. Sa walay igong hinungdan nagbutang silag lit-ag sa tago aron madakpan ako ug nagkalot sila ug bangag aron mahulog ako. Moabot unta kanila ang kalaglagan nga wala nila damha o gipaabot. Sila unta ang maunay sa lit-ag nga ilang gibutang sa tago. Sila unta ang maunay ug kahulog sa bangag nga ilang gikalot. Unya maglipay ako tungod sa pagluwas mo kanako, Ginoo. Mosinggit ako sa tibuok kong kasingkasing, “Wala gayoy sama kanimo, Ginoo! Giluwas mo ang mga kabos ug timawa gikan sa mga midaog-daog ug namintaha kanila.” Ang bangis nga mga tawo nagasaksi batok kanako. Gipasanginlan nila ako sa mga sala nga wala ko mahimo. Gibalosan nila ako ug daotan sa mga maayong buhat nga gihimo ko kanila, busa nasubo gayod ako. Apan sa dihang nagsakit sila, nagsul-ob ako ug sako ug nagpuasa. Ug sa dihang wala tubaga ang akong pag-ampo alang kanila, naglakaw-lakaw ako nga nagsubo nga daw sila akong igsoon o higala. Midungo ako sa kasubo sama sa pagsubo sa usa ka tawo alang sa iyang inahan. Apan sa dihang ako na ang naglisod, nagtigom sila ug naglipay. Ang mga tawo nga wala ko gani mailhi, nagtigom sa pagbiaybiay kanako. Ug walay hunong ang ilang pagpasipala kanako. Sama sa mga dili diosnon nga mabiay-biayon, gikapungtan nila ako. Ginoo, hangtod kanus-a ka nga magtan-aw lang kanako? Luwasa ako sa ilang pag-ataki kanako; morag sama sila sa mga liyon. Unya dayegon ko ikaw ug pasalamatan taliwala sa dakong panagtigom sa imong mga katawhan. Ayaw itugot nga malipay ang akong maluibong mga kaaway sa akong kapildihan. Ayaw itugot nga kataw-an ako sa mga nagdumot kanako sa walay igong hinungdan. Dili sila mosulti ug maayong mga pulong ngadto sa uban; nagahimo hinuon sila ug sugilanon nga walay kamatuoran mahitungod sa mga tawo nga nagapuyo nga malinawon niining lugara. Nagasinggit sila sa ilang pasangil kanako, “Aha! Nakita namo ang imong gihimo.” Ginoo, nakita mo kini, busa ayaw pagpakahilom. Ayaw pagpahilayo kanako. Sige na, Ginoo nga akong Dios, labani ako sa mga nagapasangil kanako. Pamatud-i, Ginoo nga akong Dios, nga wala akoy sala sumala sa imong pagkamatarong. Ayaw itugot nga kataw-an nila ako. Ayaw itugot nga moingon sila sa ilang kaugalingon, “Natuman ra gayod ang among gitinguha. Nalaglag ra gayod namo siya!” Hinaut nga ang mga nalipay sa akong mga pag-antos maulawan pag-ayo. Hinaut nga ang tanang mitamay kanako mapakyas ug maulawan. Ug hinaut pa nga kadtong nagtinguha nga mahatagan ako sa hustisya manghugyaw sa kalipay. Hinaut pa nga moingon sila kanunay, “Dalaygon ang Ginoo nga nagatinguha sa kaayohan sa iyang alagad.” Unya isugilon ko ang imong pagkamatarong, ug dayegon ko ikaw sa kanunay. Kini nga mensahe akong gisulat sa dihang namalandong ako mahitungod sa pagkamakasasala sa daotang tawo: Ang daotan nga tawo walay kahadlok sa Dios. Tungod kay taas ang iyang pagtan-aw sa iyang kaugalingon, dili niya makita ang iyang kadaotan aron kasilagan unta kini. Daotan ug bakak ang iyang mga gipanulti. Dili na siya mobuhat sa husto ug maayo. Bisan nagahigda siya nagaplano siya ug daotan. Mihunong siya sa paghimo ug maayo, ug wala niya isalikway ang daotan. Ang imong gugma ug pagkamatinumanon, Ginoo, dili masukod; mas taas pa kini sa kalangitan. Ang imong pagkamatarong lig-on sama sa tag-as nga mga bukid. Ang imong paghukom dili matugkad sama sa kinahiladman sa dagat. Giatiman mo, Ginoo, ang mga tawo ug mga mananap. Kabililhon sa imong gugma, O Dios. Gipanalipdan mo ang mga tawo sama sa pagpanalipod sa langgam sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako. Nabuhong sila sa kaabunda sa pagkaon diha sa imong balay; gipainom mo sila sa imong lamiang tubig. Kay ikaw ang tinubdan sa kinabuhi. Gilamdagan mo kami, ug nahayagan ang among hunahuna. Padayona ang imong paghigugma sa mga nagaila kanimo, ug ang imong kaayo sa mga nagakinabuhi nga matarong. Ayaw itugot nga pildihon ako ug abugon sa akong mga kaaway nga daotan ug garboso. Tan-awa! Nalaglag na gayod ang daotang mga tawo ug dili na gayod sila makabangon. Ayaw paglagot sa mga tawong daotan, ni masina niadtong nagahimo ug daotan. Kay sa dili madugay mahisama sila sa sagbot nga mangalawos o sa mga lunhawng tanom nga mangalaya. Salig sa Ginoo ug himoa ang maayo. Ug magpuyo ka sa yuta sa Israel nga may kasigurohan ug walay kahadlokang katalagman. Pangitaa ang imong kalipay diha sa Ginoo ug ihatag niya kanimo ang imong gipangandoy. Itugyan ang tibuok mong kinabuhi sa Ginoo; salig kaniya ug tabangan ka niya. Ipadayag niya sa klaro nga ikaw matarong ug walay sala, sama ka klaro sa kahayag sa adlaw sa udtong tutok. Pagmalinawon diha sa presensya sa Ginoo, ug paghulat nga mapailubon sa iyang pagabuhaton. Ayaw paglagot kon magmauswagon ang mga tawong daotan, o magmadaogon sila pinaagi sa ilang daotang mga plano. Likayi ang kasuko o kaligutgot kanila. Ayaw paglagot kay makadaot kana kanimo. Kay ang daotang mga tawo abugon gikan sa yuta sa Israel, apan kadtong nagasalig sa Ginoo padayon nga magapuyo nianang yutaa. Sa dili madugay mangahanaw ang mga daotan. Bisan pangitaon pa ninyo sila, dili na ninyo sila makita. Apan ang mga mapainubsanon padayon nga magpuyo sa yuta sa Israel nga haruhay gayod ang kahimtang. Ang mga daotan nagaplano ug daotan batok sa mga matarong, ug gikaligutgotan nila sila. Apan nagkatawa lang ang Ginoo sa mga daotan, kay nahibalo siya nga hapit na ang panahon nga laglagon sila. Gihulbot sa mga daotan ang ilang mga espada ug gibinat nila ang ilang mga pana aron patyon ang mga kabos nga nagakinabuhi nga matarong. Apan sila mismo ang matuhog sa ilang mga espada, ug ang ilang mga pana mangabali. Ang diotay nga iya sa matarong mas maayo pa kaysa daghan nga bahandi sa mga daotan. Kuhaon sa Ginoo ang kusog sa mga daotan, apan tabangan niya ang mga matarong. Ginaatiman sa Ginoo ang mga tawo kansang kinabuhi walay ikasaway. Ug ang ilang panulondon magpabilin nga ila hangtod sa kahangtoran. Sa panahon sa kalamidad dili sila maunsa, bisan sa panahon sa tinggutom daghan sila ug pagkaon. Apan ang mga daotan mangalaglag. Ang mga kaaway sa Ginoo mahisama sa mga bulak nga mangamatay lang. Mangawala sila nga daw aso. Ang mga daotan manghulam ug dili mobayad. Apan ang mga matarong mahinatagon. Ang mga gipanalanginan sa Ginoo padayon nga magpuyo sa yuta sa Israel. Apan ang iyang gipanghimaraot abugon gikan nianang yutaa. Giniyahan sa Ginoo ang matag lakang sa tawo nga nagakinabuhi nga matinumanon kaniya. Bisan mapandol siya, dili siya matumba tungod kay ginakuptan siya sa Ginoo. Sukad sa akong pagkabata hangtod karon nga tigulang na ako, wala pa ako makakita nga ang mga matarong gipasagdan sa Ginoo o ang ilang mga anak nagpakilimos ug pagkaon. Kanunay pa gani hinuon silang nagahatag ug nagapahulam, ug ang ilang mga anak nangahimong panalangin ngadto sa uban. Likayi ang kadaotan ug buhata ang maayo, aron makapuyo kamo sa yuta sa Israel hangtod sa kahangtoran. Kay nahigugma ang Ginoo sa katarong ug dili niya pasagdan ang nagmatinumanon kaniya. Tipigan niya sila sa walay kataposan, apan ang mga kaliwat sa mga daotan mahanaw gikan sa yuta sa Israel. Ang mga matarong makapanag-iya sa yuta ug magpuyo sila didto hangtod sa kahangtoran. Ang mga pulong sa tawong matarong maalamon ug makatarunganon. Gitipigan niya ang kasugoan sa iyang Dios diha sa iyang kasingkasing, ug dili gayod niya kini lapason. Ang mga daotan nagapangatang sa mga matarong, ug nagatinguha sa pagpatay kanila. Apan dili itugyan sa Ginoo ang mga matarong ngadto sa kamot sa mga daotan. Ug dili niya itugot nga mahukman nga sad-an ang mga matarong kon dad-on sila sa hukmanan. Salig sa Ginoo ug tumana ang iyang pamaagi, ug pasidunggan ka niya pinaagi sa paghatag kanimo sa yuta sa Israel. Makita mo nga malaglag ang mga daotan nianang yutaa. May nakita akong daotang tawo nga nangdaog-daog. Labihan siya ka mapahitas-on. Giisip niya ang iyang kaugalingon nga labaw kay sa uban, sama sa tag-as nga mga kahoy nga sedro sa Lebanon. Apan sa kaulahian namatay siya; wala na siya. Gipangita ko siya, apan wala ko na siya makita. Tan-awa ug panid-i ang tawong matarong ug mahigugmaon sa kalinaw. May maayo siyang kaugmaon. Apan ang mga makasasala panglaglagon; wala silay maayong kaugmaon. Ang kaluwasan sa mga matarong nagagikan sa Ginoo. Siya ang nagapanalipod kanila sa panahon sa kalisod. Tabangan niya sila ug luwason gikan sa mga daotan tungod kay midangop sila kaniya. Ginoo, sa imong kasuko, ayaw akog siloti. Daw sa gipana mo ako ug gidagmalan. Nagsakit ako tungod kay nasuko ka sa nahimo kong mga kasal-anan. Daw sa malumos na ako sa akong mga sala; sama kini sa mabug-at nga palas-anon nga dili ko madaog. Tungod sa akong kabuang, ang akong mga samad nahimong kabahong. Nabako na ako pag-ayo sa labihan nga kasakit, ug nagasubo ako tibuok adlaw. Sakit kaayo ang tibuok nakong lawas ug gangutngot ang akong mga kilid. Naluya na gayod ako pag-ayo. Nagaagulo ako sa kasakit nga akong gibati. Ginoo, nahibalo ka sa tanan kong gipangandoy ug nadungog mo ang akong pag-agulo. Nagkuba-kuba ang akong dughan; nawad-an na ako ug kusog, ug nahalap na ang akong panan-aw. Ginalikayan ako sa akong mga higala ug mga kauban tungod sa akong sakit. Bisan ang akong mga paryente nagapahilayo na kanako. Ang mga tawo nga buot mopatay kanako nagbutang ug lit-ag. Sila nga buot mosakit kanako nagahisgot kon unsaon nila ako paglaglag. Sa tibuok adlaw nagaplano sila ug daotan batok kanako. Nagpabungol-bungol ako nga kunohay dili makadungog. Nagpaamang-amang ako nga kunohay dili makasulti. Nahisama ako sa usa ka tawo nga dili makadungog, ug dili makapangatarongan. Kay nagasalig ako kanimo, Ginoo. Ikaw, Ginoo nga akong Dios, ang magatubag sa akong pag-ampo. Busa nagaampo ako nga dili mo itugot nga ang akong mga kaaway maglipay o magpasigarbo tungod sa akong pagkapukan. Kay hapit na ako mapukan, ug daw sa walay kataposan ang akong pag-antos. Isulti ko ang akong mga sala; nagahasol kini kanako. Mahitungod sa akong mga kaaway, lig-on sila ug daghan. Gikasilagan nila ako sa walay igong hinungdan. Gibalosan nila ako ug daotan sa maayong gipanghimo ko kanila. Ug nakigbatok sila kanako kay nagtinguha ako sa pagbuhat ug maayo. Ginoo nga akong Dios, ayaw ako pasagdi; ayaw pagpahilayo kanako. Tabangi ako dayon, Ginoo nga akong manluluwas. Miingon ako sa akong kaugalingon, “Bantayan ko gayod ang akong mga lihok, ug likayan ko nga makasala pinaagi sa akong sinultihan. Pugngan ko gayod ang akong baba samtang anaa sa akong duol ang daotang mga tawo.” Busa nagpakahilom lang ako; wala gayod ako mosulti. Apan wala kini makatabang kanako, kay misamot pa hinuon ang kasakit nga akong gibati. Nabalaka gayod ako pag-ayo. Ug sa pagsige ko ug hunahuna misamot pa gayod hinuon ang akong kabalaka. Busa miingon ako, “ Ginoo, pahimangnoi ako nga adunay kataposan ang akong kinabuhi ug inihap na ang akong mga adlaw. Pahimangnoi ako nga lumalabay lang ang akong kinabuhi.” Pagkamubo sa kinabuhi nga gihatag mo kanako. Bale-wala lang kini sa imong panan-aw. Sa pagkatinuod, ang kinabuhi sa tawo sama sa hangin nga molabay lang, o sama sa anino nga mawala. Nagkapuliki ang tawo sa mga buluhaton nga walay kapuslanan. Nagatigom siyag bahandi apan wala siya masayod kon kinsay makapahimulos niini kon mamatay na siya. Karon, Ginoo, wala na akoy laing saligan pa. Ang akong pagsalig anaa lamang kanimo. Luwasa ako sa tanan kong mga sala, ug ayaw itugot nga biay-biayon ako sa mga buang-buang. Magpakahilom na lang ako; dili ako moreklamo kay imo kining pagbuot. Ayaw na ako siloti. Mora na akog mamatay sa imong pagpaantos kanako. Gibadlong mo ang tawo pinaagi sa pagsilot kaniya sa iyang mga sala. Ug sama sa gagmayng mananap nga gapangutkot, inanay mong gihurot ang mga butang nga mahinungdanon alang kaniya. Tinuod gayod nga ang kinabuhi sa tawo lumalabay lang sama sa hangin. Tubaga ang akong pag-ampo, Ginoo; pamatia ang akong pagpangayo ug tabang. Ayaw pagpakabungol sa akong paghilak. Kay usa lang ako ka dumuduong, usa ka estranghero nga molabay ra sama sa tanan kong mga katigulangan. Ayaw na kasuko kanako, aron magmalipayon usab ako sa dili pa ako mamatay. Mapailubon akong naghulat sa Ginoo, ug gidungog niya ang akong pagpangayo ug tabang. Gihaw-as niya ako gikan sa makuyaw ug lapokon nga bangag, ug gipahimutang sa dakong bato aron dili ako maunsa. Gitudloan niya ako ug bag-ong awit, awit sa pagdayeg kaniya nga atong Dios. Daghang mga tawo ang makakita niini, ug motahod gayod sila ug mosalig sa Ginoo. Bulahan ang tawo nga nagasalig sa Ginoo, ug dili modangop sa mga garboso nga nagasunod sa bakak. Ginoo nga akong Dios, walay sama kanimo. Daghang katingalahang mga butang ang imong gihimo, ug daghan ang imong mga plano alang kanamo. Dili ko masaysay kining tanan kay labihan kini kadaghan. Wala ka malipay sa nagkalain-laing matang sa mga halad, sama sa halad nga sinunog ug halad sa paghinlo. Gihimo mo hinuon ako nga matinumanon kanimo. Busa miingon ako, “Ania ako, andam ako nga motuman sa imong mga sugo nga nasulat sa Kasulatan. O Dios ko, ikalipay ko ang pagtuman sa imong kabubut-on. Ang imong kasugoan gitipigan ko sulod sa akong kasingkasing.” Gisugilon ko ang imong pagkamatarong sa panagtigom sa imong mga katawhan. Nahibalo ka, Ginoo, nga dili ako mohunong sa pagsugilon niini. Wala ko tagoi sa akong kaugalingon ang mahitungod sa imong pagkamatarong. Isugilon ko nga ikaw kasaligan ug makaluwas. Wala ako magpakahilom mahitungod sa imong gugma ug kamatuoran diha sa mga panagtigom sa imong katawhan. Ginoo, ayaw ihikaw ang imong kalooy kanako. Hinaut pa nga ang imong gugma ug kamatuoran motipig kanako sa kanunay. Kay gilibotan ako sa mga kalisod nga dili maihap. Daw sa matabonan na ako sa akong mga sala, ug dili ako makakita. Mas daghan pa ang akong mga sala kaysa akong buhok. Ug tungod niini, nawad-an ako ug kaisog. Ginoo, luwasa intawon ako. Tabangi dayon ako. Hinaut unta nga ang mga nagatinguha sa pagpatay kanako maulawan ug mataranta. Hinaut unta nga ang mga nagahandom sa akong kalaglagan mangikyas ug maulawan Hinaut unta nga ang mga nagabiaybiay kanako matingala pag-ayo kay naulawan sila. Apan hinaut nga ang tanang nagadangop kanimo maglipay gayod tungod kanimo. Hinaut nga ang mga nangandoy sa kaluwasan nga gikan kanimo moingon kanunay, “Dalaygon ang Ginoo.” Kabos ako ug timawa. Hinaut pa nga nagahunahuna ka kanako, Ginoo. Ikaw ang akong magtatabang ug manluluwas. O Dios ko, tabangi dayon ako. Bulahan ang tawo nga manggihunahunaon sa mga kabos. Tabangan siya sa Ginoo sa panahon sa kalisod. Panalipdan siya sa Ginoo ug tipigan ang iyang kinabuhi. Himuon siya sa Ginoo nga bulahan sa yuta sa Israel; dili siya itugyan ngadto sa iyang mga kaaway. Tabangan siya sa Ginoo kon siya magsakit; ayohon niya siya sa iyang sakit ug ibalik ang iyang kahimsog. Miingon ako, “ Ginoo, kaloy-i ako. Ayoha ako, kay nakasala ako kanimo.” Nagasulti ug daotan ang akong mga kaaway mahitungod kanako. Miingon sila, “Kanus-a pa kaha siya mamatay aron malimtan na siya?” Nagapakaaron-ingnon sila nga mobisita kanako, apan nagatigom diay sila ug daotang mga estorya mahitungod kanako; ug paggawas nila ipanabi nila kini sa uban. Ang tanang nasuko kanako naghunghongay mahitungod kanako, ug naghunahuna sila ug daotan batok kanako. Miingon sila, “Grabe na ang iyang sakit, ug dili na gayod siya maayo pa.” Bisan ang suod kong higala nga gisaligan ko pag-ayo ug nakigsalo kanako sa pagkaon nagluib kanako. Apan kaloy-i ako, Ginoo; ayoha ako aron makabalos ako sa akong mga kaaway. Unya mahibaloan ko nga ikaw nalipay kanako kon dili nimo itugot nga makadaog batok kanako ang akong mga kaaway. Tungod kay wala akoy gihimo nga daotan, gitabangan mo ako ug giubanan sa walay kataposan. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sa walay kataposan. Amen! Amen! Sama sa mananap nga lagsaw nga gihidlaw sa tubig sa sapa, gihidlaw usab ako kanimo, O Dios. Giuhaw ako kanimo, O buhi nga Dios. Kanus-a pa kaha ako makaadto sa imong templo sa pag-atubang kanimo? Adlaw ug gabii grabe ang akong hilak. Nagasigeg pangutana ang mga tawo kanako, “Asa na man ang imong Dios?” Masubo ako inigmahinumdoman ko nga kaniadto gipangulohan ko ang daghang mga tawo sa pag-adto sa imong templo, ug nagasaulog kami nga may paghugyaw sa kalipay ug pagpasalamat kanimo. Nganong maguol man ako ug mabalaka? Kinahanglan mosalig ako kanimo ug dayegon ko ikaw pag-usab, ikaw nga akong manluluwas ug Dios. Sa adlaw ginapakita mo, Ginoo, ang imong gugma, busa sa gabii nagaawit ako isip pag-ampo kanimo, O Dios sa akong kinabuhi. O Dios nga akong salipdanan nga bato, moingon ako kanimo, “Nganong gikalimtan mo ako? Nganong kinahanglan pa man nga magsubo ako tungod sa pagpangdaog-daog sa akong mga kaaway?” Daw madugmok ang akong kabukogan sa pagbiaybiay nila kanako adlaw-adlaw nga nagaingon, “Asa na man ang imong Dios?” Nganong maguol ug mabalaka man ako? Kinahanglan mosalig ako kanimo, ug dayegon ko ikaw pag-usab, ikaw nga akong Manluluwas ug Dios. Pamatud-i, O Dios, nga wala akoy sala, ug labani ako batok sa dili diosnong mga nasod. Luwasa ako gikan sa limbongan ug daotang mga tawo. Ikaw ang Dios nga nagapanalipod kanako. Nganong gisalikway mo man ako? Nganong kinahanglan pa man nga magsubo ako tungod sa pagpangdaog-daog kanako sa mga kaaway? Lamdagi ako ug tudloi sa imong kamatuoran, ug dad-a ako pagbalik sa imong templo didto sa balaang bungtod. Unya moadto ako sa imong halaran, O Dios, ikaw nga nagahatag kanako ug kalipay. Magadayeg ako kanimo pinaagi sa pagtukar sa harpa, O Dios ko. Nganong maguol man ako ug mabalaka pag-ayo? Mosalig ako kanimo, ug dayegon ko ikaw pag-usab, ikaw nga akong Manluluwas ug Dios. O Dios, gisuginlan kami sa among mga katigulangan mahitungod sa gipanghimo mo sa ilang panahon, sa dugay nang panahon. Giabog mo ang mga katawhan nga wala nagatuo kanimo, ug ang among mga katigulangan mao ang gipapuyo mo sa ilang mga dapit. Gipaantos mo kadtong mga tawhana apan gipauswag mo ang among mga katigulangan. Apan wala maangkon sa among mga katigulangan ang yuta pinaagi sa ilang hinagiban ug katakos, kondili pinaagi sa imong gahom, katakos, ug kalooy, tungod kay gihigugma mo sila. Ikaw ang akong Hari ug Dios nga naghatag sa kadaogan sa mga kaliwat ni Jacob. Pinaagi kanimo mapildi namo ang among mga kaaway. Wala ako nagasalig sa akong pana ug espada aron modaog. Kay ikaw ang nagapadaog kanamo batok sa among mga kaaway. Gipakaulawan mo ang mga nakigbatok kanamo. Gipasigarbo ka namo sa kanunay, O Dios, ug dayegon ka namo sa walay kataposan. Apan karon, gisalikway mo na kami ug gitugot mo nga maulawan. Wala mo na ubani ang among mga sundalo. Gipaatras mo kami gikan sa among mga kaaway. Ug gipang-ilog nila ang among mga kabtangan. Gitugot mo nga mangamatay kami nga daw mga karnero nga gipang-ihaw. Ug ang uban kanamo imong gikatag sa mga kanasoran. Kami nga imong katawhan gibaligya mo ug barato, ug wala ka man lang gani nakaginansya. Gihimo mo kaming makauulaw ug kataw-anan sa among mga silingang nasod. Gihimo mo kami nga hisgotanan ug talamayon, ug nagpanglingo sila kanamo. Kanunay na lang akong bation ug kaulaw. Ug wala na akoy nawong nga ikaatubang, tungod sa mga pagpakaulaw ug pagpanginsulto kanako sa akong mga kaaway nga buot manimalos kanako. Nahitabo kining tanan kanamo bisan wala kami malimot kanimo, ni molapas sa imong kasabotan. Wala kami motalikod kanimo, ug wala kami mosimang sa imong dalan. Apan gidugmok mo kami ug gipasagdan sa mangitngit kaayong dapit diin nagapuyo ang ihalas nga mga iro. Kon gikalimtan ka pa namo, O Dios, ug nagaampo kami sa ubang dios, dili mo kaha kini mahibaloan, sanglit nahibaloan mo man ang mga tinago sa hunahuna sa tawo? Apan tungod sa among pagtuo kanimo, anaa kami kanunay sa kakuyaw sa kamatayon. Daw mga karnero kami nga ihawonon. Sige na, Ginoo, lihok na! Ayaw kami isalikway hangtod sa kahangtoran. Nganong nagtago ka man gikan kanamo, ug gikalimtan mo ang among pag-antos apil na ang pagpangdaog-daog kanamo? Nalukapa kami sa yuta ug dili na makabangon. Sige na, tabangi kami, luwasa kami tungod sa imong gugma kanamo. Ang akong hunahuna napuno sa matahom nga mga pulong samtang ginasulti ko ang akong balak alang sa hari. Nahisama ako sa usa ka hanas nga manunulat. Mahal nga Hari, ikaw ang labing ambongan sa tanan, ug nagsulti ka sa mga pulong nga makaayo sa uban, busa gipanalanginan ka kanunay sa Dios. Itakin ang imong espada, maisog nga hari; gamhanan ka ug halangdon. Sa imong pagkahalangdon, sulong nga madaogon tungod ug alang sa kamatuoran, sa mga dinaog-daog, ug sa katarungan. Pinaagi sa imong gahom makahimo ka ug katingalahang mga buhat. Pataopi sa imong hait nga mga pana ang mga kasingkasing sa imong mga kaaway. Magpailalom ang mga nasod kanimo. Ang imong gingharian, O Dios, wala gayoy kataposan, ug matarong ang imong pagdumala sa imong gingharian. Nahigugma ka sa katarong, apan nasilag ka sa kadaotan. Busa gipili ka sa Dios, nga imong Dios, ug gihatagan ka ug kalipay nga labaw kaysa gihatag niya sa imong mga kauban. Ang imong bisti humot sa mira, aloe, ug kasia. Lingawon ka sa honi sa mga instrumento sa imong palasyo nga may mahalong mga dekorasyon. Pipila sa imong halangdong mga babaye mga anak sa mga hari. Sa imong tuo anaa nagatindog ang imong mahimong rayna nga nagsul-ob ug alahas nga lunsayng bulawan gikan sa Ofir. Pangasaw-onon sa hari, pamatia ang akong isulti: Kalimti ang imong mga katagilungsod ug mga paryente, kay nabihag ang hari sa imong katahom. Tahora siya kay imo siyang agalon. Ang mga lumulupyo sa Tyre apil na ang mga labing adunahan magadala ug mga gasa kanimo aron hatagan mo sila ug maayong pagtagad. Pagkatahom sa prinsesa sa palasyo. Ang iyang bisti binordahan ug bulawan. Sinul-oban sa iyang matahom nga bisti, dad-on siya ngadto sa hari. Ug ang mga dalaga nga iyang mga abay magsunod kaniya. Dako kaayo ang ilang kalipay samtang nagasulod sila sa palasyo sa hari. Mahal nga Hari, ang imong kaliwat nga mga lalaki mahimo usab nga mga hari sama sa ilang mga katigulangan. Himuon mo silang mga pangulo sa tibuok kalibotan. Ang tanang henerasyon mahinumdom kanimo. Busa dayegon ka sa kanasoran hangtod sa kahangtoran. Ang Dios mao ang atong kusog ug tigpanalipod. Andam gayod siya kanunay sa pagtabang sa panahon sa kalisod. Busa dili kita mahadlok bisan pag matay-og ang yuta ug mangatumpag ang mga bukid ngadto sa kinahiladman sa dagat, o bisan pa kon magdahunog ug grabe ka kusog ang mga balod sa dagat, ug mauyog ang mga bukid tungod niini. May suba nga nagahatag ug kalipay sa siyudad sa Dios, ang balaan nga puloy-anan sa Labing Halangdong Dios. Ang Dios nagapuyo niini nga siyudad, busa dili kini malaglag. Sayo pa moabot ang Dios sa pagtabang niini. Nagkaguliyang ang mga nasod; nangatay-og ang mga gingharian. Sa singgit sa Dios matunaw ang kalibotan. Ang Ginoo nga Makagagahom kauban nato. Siya nga Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan. Dali, tan-awa ang mga gipangbuhat sa Ginoo, ang katingalahang mga butang nga iyang gihimo sa kalibotan. Gipahunong niya ang mga gira sa tibuok kalibotan. Gipamali niya ang mga pana ug mga bangkaw, ug gidaoban ang mga taming. Miingon siya, “Hunonga na ninyo ang panag-away ug ilha ninyo ako nga Dios. Ang tanang kanasoran sa tibuok kalibotan magadayeg kanako.” Ang Ginoo nga Makagagahom kauban nato. Ang Dios ni Jacob mao ang atong dalangpanan. Tanang kanasoran! Pamakpak kamo ug paghugyaw nga malipayon ngadto sa Dios! Talahuron gayod ang Ginoo, ang Labing Halangdong Dios. Gamhanan siya nga hari sa tibuok kalibotan. Gipailalom niya kanamong mga Israelinhon ang mga nasod. Gipili niya alang kanamo ang yuta nga among panulondon, ang gipasigarbo sa iyang pinalanggang si Jacob. Samtang ang Dios nagapaingon sa iyang trono, nanghugyaw ang mga tawo sa kalipay inubanan sa tingog sa mga budyong. Pag-awit kamog mga pagdayeg sa Dios. Pag-awit kamog mga pagdayeg sa atong hari. Kay ang Dios mao ang hari sa tibuok kalibotan. Dayega ninyo siya pinaagi sa mga awit. Nagalingkod siya sa iyang balaang trono, ug nagagahom sa kanasoran. Nagtigom ang mga pangulo sa mga nasod uban sa katawhan sa Dios ni Abraham. Kay ang mga pangulo sa kalibotan iya sa Dios. Dalaygon gayod siya. Anaa ang Dios sa lig-on nga bahin sa Jerusalem ug gipakita niya nga siya kasaligan nga tigpanalipod. Nagtigom ang mga hari aron sa pagsulong sa Jerusalem, apan pagkakita nila niini, nahingangha sila; nahadlok sila ug nanagan. Nangurog sila sa kahadlok daw sa babayeng nagbati. Gilaglag sila sa Dios sama sa mga barko sa Tarshish nga gikuso-kuso sa hangin nga gikan sa sidlakan. Nadungog namo ang gipanghimo sa Dios kaniadto, ug karon nakita na gayod namo kini sa siyudad sa among Dios, ang Ginoo nga Makagagahom. Lig-onon niya kining siyudara hangtod sa kahangtoran. O Dios, namalandong kami sa imong gugma sulod sa imong templo. Bantogan ka ug gidayeg sa mga tawo sa tibuok kalibotan, tungod kay nagmadaogon ka pinaagi sa imong gahom. Hinaut nga maglipay ang mga lumulupyo sa Zion ug ang mga lumulupyo sa ubang mga lungsod sa Juda, tungod sa imong matarong nga paghukom. Mga Israelinhon, libota ninyo ang Zion ug ihapa ang mga tore niini. Tan-awa ninyo pag-ayo ang mga paril ug ang lig-ong bahin niini nga siyudad, aron masultihan ninyo ang sunod nga mga henerasyon nga ingon niana ang Dios nga atong gialagaran. Dios siya sa walay kataposan. Siya ang magagiya kanato hangtod sa kahangtoran. Pamati kamo, tanang mga katawhan nga nagapuyo dinhi sa kalibotan, dungganon o dili, adunahan man o kabos. Nagasulti ako nga may kaalam ug mapuslanon ang akong gihunahuna. Mamati ako sa mga panultihon ug isaysay ko ang ilang kahulogan samtang nagatukar ako sa harpa. Dili ako mahadlok kon moabot ang katalagman, kon libotan ako sa daotan ug limbongang mga tawo nga nagasalig ug nagapasigarbo sa ilang bahandi. Ang usa ka tawo dili gayod makahimo sa pagbayad sa Dios aron nga magpabilin siyang buhi o alang sa kinabuhi sa uban. Tungod kay labihan kamahal sa kinabuhi; wala gayoy kantidad nga mahimong ibayad aron mabuhi ang usa ka tawo hangtod sa kahangtoran ug dili mamatay. Kay makita sa tanan nga bisan ang mga maalamon mangamatay, mao man usab ang mga buang-buang ug ang mga hungog. Ug ibilin nila ang ilang bahandi ngadto sa uban. Ang ilang lubnganan mao na ang ilang puloy-anan ug magpabilin sila didto hangtod sa kahangtoran bisan pag may gipanag-iya silang mga yuta. Bisan pag adunahan ang tawo mamatay ra gihapon siya sama sa mga mananap. Mao kini ang dangatan sa mga tawo nga nagasalig sa ilang kaugalingon, ug mao usab kini ang dangatan sa mga tawong nagauyon sa ilang gisulti. Gitakda na silang mamatay daw sa mga karnero. Ang kamatayon sama sa mga magbalantay sa karnero nga mogiya kanila ngadto sa lubnganan. (Sa adlaw sa kaluwasan, gamhan sila sa mga matarong.) Ang ilang mga patayng lawas mangadunot, ug ang lubnganan maoy ilang puloy-anan. Apan luwason ako sa Dios; haw-ason niya ako gikan sa gahom sa kamatayon. Ayaw kasina kon ang uban maadunahan, o kon ang bahandi sa ilang pamilya madugangan. Kay dili nila kana madala kon mamatay sila; ang ilang bahandi dili nila madala sa lubnganan. Bisan pag-giisip nila ang ilang kaugalingon nga bulahan sa buhi pa sila, ug dayegon sila sa mga tawo tungod kay nagmauswagon sila, motipon ra gihapon sila sa ilang mga katigulangan nga nangamatay na, didto sa dapit nga dili na gayod nila makita ang kahayag. Ang tawong adunahan nga walay pagsabot sa kamatuoran mamatay sama sa mga mananap. Ang Ginoo, nga makagagahom nga Dios, nagasulti ug nagatawag sa mga tawo sa tibuok kalibotan. Nagasidlak siya gikan sa Zion, ang siyudad nga hingpit sa iyang katahom. Moabot ang Dios ug dili siya magpakahilom. Sa iyang unahan may nagadilaab nga kalayo, ug sa iyang palibot may kusog nga bagyo. Tawgon niya ang kalangitan ug ang kalibotan nga mosaksi sa iyang paghukom sa iyang katawhan. Moingon siya, “Tigoma dinhi kanako ang akong matinumanon nga mga katawhan nga naghimo ug kasabotan kanako pinaagi sa paghalad.” Nagapadayag ang kalangitan sa pagkamatarong sa Dios, kay siya ang maghuhukom. Moingon pa ang Dios, “Kamong akong katawhan, pamatia ninyo ang akong isulti. Ako ang Dios, nga inyong Dios; magasaksi ako batok kaninyo nga mga taga-Israel. Wala ko kamo badlonga tungod sa inyong mga halad, ug sa inyong mga halad nga sinunog nga inyo kanunayng gidala kanako. Wala ako magkinahanglan sa inyong mga torong baka ug kanding, kay akoa ang tanang mga mananap: ang mga mananap sa kalasangan, ang mga baka sa linibong kabungtoran, ang tanang langgam sa kabukiran, ug mga mananap sa kaumahan. Kon gutomon ako dili ko kamo sultihan, tungod kay akoa ang kalibotan ug ang tanang anaa niini. Mokaon ba ako sa karne sa mga torong baka o moinom sa dugo sa mga kanding? Siyempre dili! Ihalad ninyo kanako, nga Labing Halangdong Dios, ang inyong pagpasalamat, ug tumana ninyo ang inyong mga saad kanako. Tawag kamo kanako sa panahon sa kalisod, kay luwason ko kamo, ug dayegon ninyo ako.” Apan sa mga daotan, mao kini ang giingon sa Dios, “Wala kamoy katungod sa paglitok sa akong mga tulumanon ug kasabotan. Gikasilagan ninyo ang akong pagdisiplina kaninyo; gisalikway ninyo ang akong gipangsulti. Kon may makita kamong kawatan makighigala kamo kaniya, ug makig-uban usab kamo sa mga mananapaw. Nagasulti kamog daotan ug abtik kamong mamakak. Kanunay kamong nagasulti ug daotan batok sa inyong igsoon. Sa dihang gihimo ninyo kining mga butanga, nagpakahilom lang ako, ug naghunahuna kamo nga sama ako kaninyo. Apan karon badlongon ko kamo, ug ipakita ko kaninyo kon unsa kamo kadaotan. “Pamatia ninyo kini, kamo nga nalimot sa Dios, kay kon dili, laglagon ko kamo ug walay makaluwas kaninyo. Ang nagahalad kanako ug pagpasalamat nagapasidungog kanako, ug ang nagatuman sa akong mga pamaagi akong luwason.” Kaloy-i intawon ako, O Dios, sumala sa imong gugma. Papasa ang akong mga sala sumala sa imong dakong kalooy kanako. Hugasi ako sa akong pagkadaotan; hinloi ako sa akong mga sala. Kay nasayod ako sa akong mga kasaypanan ug giangkon ko ang akong mga sala. Kanimo lang gayod ako nakasala. Gihimo ko ang mga butang nga giisip mong daotan. Busa husto ka sa imong pagsentensya kanako. Makatarunganon ka sa imong paghukom kanako. Daotan ako ug makasasala sukad pa sa gipanamkon ako. Ang matinud-anon nga kasingkasing mao ang imong gusto; tudloi ako mahitungod sa kaalam. Hinloi ako sa akong mga sala aron mahinloan ako; hugasi ako aron mahimo akong putli. Ipabati kanako ang kalipay ug kasadya; bisan pa kon gidugmok mo ang akong kabukogan malipay gihapon ako. Kuhaa ang akong mga sala; papasa ang tanan kong kadaotan. Himoang hinlo ang akong kasingkasing, O Dios, ug hatagi ako pag-usab ug matinud-anong espiritu. Ayaw ako aboga gikan sa imong presensya, ug ayaw kuhaa ang imong balaang Espiritu gikan kanako. Ibalik kanako ang kalipay nga gibati ko sa dihang giluwas mo ako. Ug hatagi akog matinumanong espiritu. Unya tudloan ko ang mga makasasala sa imong mga pamaagi ug mobalik sila kanimo. Luwasa ako sa kamatayon, O Dios nga akong manluluwas, ug isinggit ko sa makusog ang imong pagluwas. Ginoo, tabangi ako sa pagsulti ug mga pagdayeg kanimo, ug dayegon ko ikaw. Dili mo ikalipay ang mga halad, bisan pa ug mohalad ako kanimo ug halad nga sinunog, dili ka malipay niini. Ang halad nga makahatag ug kalipay kanimo, O Dios, mao ang kinabuhi nga mapainubsanon ug mahinulsulon sa iyang mga sala. Kining matanga sa halad dili mo isalikway. O Dios, panalangini ang Jerusalem sumala sa imong kaayo. Tukora pag-usab ang mga paril niini. Unya malipay ka sa hustong mga halad, apil na ang mga halad nga sinunog. Ug unya, maghalad ang katawhan ug mga toriyong baka diha sa imong halaran. Kamong gamhanan nga mga tawo, nganong gipasigarbo man ninyo ang inyong pagkadaotan? Dili ba nga ang Dios maayo man kanunay kaninyo? Nagaplano kamo sa kalaglagan sa uban. Sama kahait sa labaha ang inyong mga dila ug ang inyong kalimbongan makapasakit sa pagbati sa uban. Mas gihigugma ninyo ang daotan kaysa maayo. Ug mas gipalabi ninyo ang pagsulti ug mga bakak kaysa pagsulti sa kamatuoran. Kamong mga limbongan, ganahan kaayo kamong mopasakit sa uban pinaagi sa inyong mga pulong. Sigurado gayod nga laglagon kamo sa Dios sa walay kataposan. Hakpon kamo niya ug hulboton gikan sa inyong mga tolda. Ug kuhaon niya kamo gikan sa kalibotan sa mga buhi. Makita kini sa mga matarong ug matingala sila. Kataw-an nila kamo ug moingon, “Tan-awa ninyo ang mga tawo nga wala mosalig sa Dios ingon nga ilang tigpanalipod. Misalig hinuon sila sa ilang daghang bahandi ug nahimo silang labaw pa kagamhanan pinaagi sa pagpanglaglag sa uban.” Apan ako nahisama sa kahoyng olibo nga nagatubo sa templo sa Dios. Nagasalig ako sa iyang gugma sa walay kataposan. O Dios, pasalamatan ko ikaw hangtod sa kahangtoran tungod sa imong gihimo. Dayegon ko ang imong ngalan taliwala sa panagtigom sa imong katawhan tungod sa imong kaayo. Nagaingon ang mga buang-buang sa ilang kaugalingon, “Walay Dios!” Daotan silang tanan ug ngil-ad ang ilang ginahimo. Walay bisan usa kanila nga nagahimo ug maayo. Didto sa langit nagatan-aw ang Dios sa mga tawo aron pagsusi kon aduna bay nakasabot sa kamatuoran ug nagadangop kaniya. Ang tanan mibiya sa Dios ug nahimong daotan. Wala gayoy naghimo ug maayo bisan usa. Wala ba makahibalo kining daotang mga tawo sa ilang ginahimo? Siyempre nakahibalo! Nanginabuhi sila pinaagi sa pagpangilkil sa akong mga katawhan, ug wala sila nagaampo sa Dios. Apan mangalisang sila. Bation nila ang kahadlok nga wala pa gayod nila sukad masinati, tungod kay katagon sa Dios ang ilang kabukogan. Pakaulawan ninyo sila, tungod kay gisalikway sila sa Dios. Hinaut nga moabot na gikan sa Zion ang moluwas sa Israel. Unsa kaha ka malipayon ang mga Israelinhon, ang katawhan sa Dios, kon pauswagon sila sa Dios pag-usab! O Dios, luwasa ako, ug pamatud-i nga wala akoy sala pinaagi sa imong gahom. Pamatia ang akong mga pag-ampo, kay ang mga taga-laing dapit misulong aron sa pagpatay kanako. Mga bangis sila ug wala moila kanimo. Apan sigurado ako nga ikaw, O Dios, mao ang akong magtatabang. Ikaw Ginoo, ang akong tigpanalipod. Hinaut pa nga ang kadaotan nga gihimo sa akong mga kaaway mobalik kanila. Sa imong pagkamatinumanon, O Dios, laglaga sila. Ginoo, kinabubut-on ko nga maghalad kanimo. Dayegon ko ikaw kay maayo ka. Kay giluwas mo ako sa tanan kong kalisod, ug nakita ko ang pagkapildi sa akong mga kaaway. Pamatia ang akong pag-ampo, O Dios; dungga ang akong pagpangayo ug tabang kanimo. Pamatia ug tubaga ako. Dili na ako mahimutang sa akong kabalaka. Nabalaka ako sa mga pagpanghulga sa akong mga kaaway ug pagdaog-daog sa mga tawong daotan. Kay gisamok nila ako ug gidumtan. Labihan ang kakulba sa akong dughan. Nalisang ako sa kamatayon. Nagkurog ako sa kahadlok; labihan gayod ang akong kalisang. Kon may pako pa lang ako sama sa salampati, molupad ako ug mangita ug kapahulayan. Molupad ako paingon sa halayong kamingawan ug didto mopuyo. Magdali ako sa pagpangita ug matagoan aron makatago ako gikan sa kasuko sa akong mga kaaway nga daw sa makusog nga hangin ug bagyo. Ginoo, laglaga ang akong mga kaaway; himoa nga dili sila magkasinabtanay. Kay nakita ko ang pagpanghasi ug panag-away sa lungsod. Sama sa mga guwardya, naglibot-libot sila diha sa mga paril sa lungsod adlaw ug gabii. Puno sa kadaotan ug kasamok ang lungsod. Bisan asa walay hunong ang pagpanglaglag, pagpangdaog-daog, ug pagpanglimbong diha sa mga pangpublikong lugar. Kon ang akong kaaway lang ang manginsulto kanako, agwantahon ko kini. Kon ang akong kontra lang ang motamay kanako, malikayan ko kini. Apan ang ako mismong suod nga higala, nga sama lang kanako ug kauban ko, ang nanginsulto kanako. Suod kami kaniadto sa usag usa, ug magkuyog kami pag-adto sa templo sa Dios uban sa daghang mga tawo. Hinaut pa nga mangamatay ug kalit ang akong mga kaaway. Hinaut pa nga lamyon silang buhi ngadto sa dapit sa mga patay. Kay ang kadaotan anaa kanila ug sa ilang mga puloy-anan. Apan ako mangayo ug tabang sa Ginoong Dios ug luwason niya ako. Buntag, udto, ug gabii mangaliya ako ug mag-agulo, ug pamation niya ako. Luwason niya ako ug panalipdan sa akong pagpakiggira, bisan ug daghan ang nakigbatok kanako. Ang Dios nga nagahari sa walay kataposan mamati kanako, ug laglagon niya ang akong mga kaaway. Kay dili sila buot mousab sa ilang kinaiya ug dili motahod sa Dios. Ang akong higala kanhi nakigbatok sa iyang mga higala; wala niya tumana ang iyang mga saad. Malumo ug maayo siyang manulti, apan may pagdumot diay siya sa iyang kasingkasing. Ug ang iyang mga pulong makapasakit sa pagbati sa uban. Sama kini sa mahait nga espada. Itugyan sa Ginoo ang imong mga kabalaka, kay tabangan ka niya. Dili niya pasagdan ang mga matarong hangtod sa kahangtoran. Apan ang mga mamumuno ug ang mga limbongan ilabay niya sa lawom kaayong bangag, ang dapit sa mga patay, — nga dili pa sila makapahimulos sa katunga sa ilang kinabuhi. Apan ako mosalig sa Dios. Kaloy-i intawon ako, O Dios, kay gisulong ako sa akong mga kaaway. Kanunay nila akong ginalutos. Kanunay kong gisulong sa akong mga kaaway. Daghan ang nakig-away kanako, Labing Halangdong Dios. Kon bation akog kahadlok, mosalig ako kanimo. Mosalig ako kanimo, O Dios, ug dayegon ko ikaw tungod sa imong saad. Dili ako mahadlok bisan unsa ang himoon sa tawo batok kanako, tungod kay nagasalig ako kanimo. Kanunayng tuison sa akong mga kaaway ang akong isulti. Kanunay silang nagaplano sa pagpasakit kanako. Magtigom sila sa tago. Bantayan nila ang tanan kong mga lihok, ug maghulat ug higayon sa pagpatay kanako. Siloti sila sa ilang pagkadaotan, O Dios. Sa imong kasuko, laglaga kanang mga tawhana. Nasayod ka sa akong mga kagul-anan. Gitiman-an mo ang mga higayon nga ako naghilak. Dili ba gilista mo man kini sa imong libro? Inigtawag ko kanimo, O Dios, moatras ang akong mga kaaway. Nasayod ako niini tungod kay ikaw, O Dios, dapig kanako. Ginoong Dios, dayegon ko ikaw tungod sa imong saad. Dili ako mahadlok kay nagasalig ako kanimo. Walay mahimo ang tawo batok kanako. Tumanon ko, O Dios, ang akong saad kanimo. Ihalad ko ang akong halad sa pagpasalamat kanimo. Kay giluwas mo ako gikan sa kamatayon, ug wala mo itugot nga mapildi ako. Busa magkinabuhi ako diha kanimo, O Dios, diha sa imong kahayag nga nagahatag ug kinabuhi. O Dios, Kaloy-i ako, kay kanimo ako nangayo ug pagpanalipod sama sa mga piso sa langgam nga motago ilalom sa mga pako sa ilang inahan. Magpailalom ako sa imong pagpanalipod hangtod nga mahuman ang mga katalagman. Nagpakitabang ako kanimo, Labing Halangdong Dios, kanimo nga nagatuman sa imong katuyoan kanako. Gikan sa langit, magpadala ka ug tabang aron sa pagluwas kanako. Laglagon mo ang mga nanulong kanako. Ipakita mo ang imong gugma ug pagkamatinumanon kanako. Gilibotan ako sa mga kaaway nga daw sa mga liyon nga andam sa pagkunis-kunis ug tawo. Ang ilang mga ngipon daw mga bangkaw ug mga pana. Ang ilang mga dila daw hait nga mga espada. Ipakita, O Dios, ang imong pagkagamhanan diha sa kalangitan ug sa tibuok kalibotan. Nabalaka ako kay nagbutang ang akong mga kaaway ug lit-ag alang kanako. Nagkalot silag lawom nga bangag sa akong agianan, apan sila ra usab mismo ang nahulog niini. Mosalig gayod ako kanimo, O Dios; awitan ko ikaw ug mga pagdayeg. Momata ako samtang nagabanagbanag pa, ug andamon ko ang akong mga instrumento nga may mga kuwerdas sa pagdayeg kanimo sa tibuok kong kasingkasing. Dayegon ko ikaw, Ginoo, taliwala sa kanasoran. Awitan ko ikaw taliwala sa mga katawhan. Kay ang imong gugma ug pagkamatinumanon dili gayod masukod; mas taas pa kini sa kalangitan. O Dios, ipakita ang imong pagkagamhanan diha sa kalangitan ug sa tibuok kalibotan. Kamong mga pangulo, matarong ba ug makiangayon ang inyong paghukom sa mga tawo? Dili! Kay ang inyong gihunahuna mao lang ang paghimo ug daotan. Nanghasi kamo sa inyong mga dapit. Ang mga daotan daan nang daotan ug bakakon sukad pa sa ilang pagkatawo. O Ginoong Dios, ibtig mga ngipon ug bangkil ang akong mga kaaway nga daw mga liyon. Mawala unta sila nga daw tubig nga mihubas. Ug kon mamana sila, dili unta sila makaigo. Mahisama unta sila sa hilàhilà nga nagakatunaw samtang nagakamang, o sa bata nga gipanganak nga patay, nga wala gayod makakita ug kahayag. Dalia ang paglaglag kanila, bata man o tigulang, mas dali pa kaysa pag-init sa kolon nga gitak-ang sa kalayo. Malipay ang mga matarong kon makita nila nga gipanimaslan na sa Dios ang mga daotan, ug nagabanaw na ang ilang dugo. Unya moingon ang mga tawo, “Tinuod gayod nga may ganti alang sa mga matarong, ug may Dios nga mohukom sa kalibotan.” O Dios, luwasa ako gikan sa akong mga kaaway; panalipdi ako sa mga nakigbatok kanako. Luwasa ako gikan sa mga tawong daotan ug sa mga mamumuno. Ginoo, tan-awa! Nagaatang sila aron sa pagpatay kanako bisan wala ako makasala kanila. Mamalik sila inigkagabii nga daw sa mga iro nga magngulob nga maglibot-libot sa siyudad. Pamatia ang ilang gipanulti; mga masakit nga mga pulong ang nagagawas sa ilang baba, sama kini kasakit sa igo sa espada. Nagaingon pa sila, “Walay makadungog kanato.” Apan ikaw, Ginoo, kataw-an mo sila nga wala motuo kanimo. Biay-biayon mo silang tanan. O Dios, ikaw ang akong kusog; magahulat ako kanimo kay ikaw ang akong dalangpanan. Ikaw ang Dios nga nagahigugma kanako. Mag-una ka kanako ug ipakita mo ang kapildihan sa akong mga kaaway. Apan ayaw sila patya diha-diha kay basin ug malimtan sa akong mga katawhan kon giunsa mo pagsilot ang imong mga kaaway. O Ginoo nga among tigpanalipod, ipahisalaag ug laglaga ang akong mga kaaway pinaagi sa imong gahom. Nagpakasala sila pinaagi sa ilang gipanulti. Hinaut nga malit-agan sila sa ilang pagkamapahitas-on, kay nagpakadaotan sila ug namakak. Sa imong kasuko, laglaga sila hangtod nga mangawala sila sa hingpit. Unya masayran sa mga tawo nga ikaw, O Dios, nagahari sa Israel ug sa tibuok kalibotan. Sa gabii, mamalik ang akong mga kaaway nga daw mga iro nga magngulob nga maglibot-libot sa siyudad. Sama sila sa iro nga nagalibot-libot sa pagpangita ug pagkaon, ug magngulob kon dili mabusog. Apan mag-awit ako mahitungod sa imong gahom. Kada buntag magaawit ako nga malipayon sa pagdayeg sa imong gugma. Tungod kay ikaw ang akong dalangpanan, ang nagapanalipod kanako sa panahon sa kalisod. O Dios, ikaw ang akong kusog; magaawit ako ug mga pagdayeg kanimo kay ikaw ang akong dalangpanan, ang Dios nga nagahigugma kanako. O Dios, gisalikway mo kami ug gipapildi. Nasuko ka kanamo, apan karon tagda na kamig balik. Gitay-og mo ug gipaliki ang yuta sa Israel, apan karon nagahangyo ako kanimo nga ayohon mo kini kay hapit na kini malumpag. Gipaantos mo kami sa hilabihan gayod. Gasusapinday kami; daw sa gihubog mo kami ug bino. Apan gipahimangnoan mo usab kami nga nagatahod kanimo aron makalikay kami sa mga pana sa kaaway. Luwasa kami pinaagi sa imong gahom. Tubaga ang among mga pag-ampo aron maluwas kami nga imong mga hinigugma. O Dios, miingon ka didto sa imong templo, “Modaog ako. Bahin-bahinon ko ang Shekem ug ang Kapatagan sa Sucot ug ipanghatag sa akong katawhan. Akoa ang Gilead, ingon man ang Manase. Ang Efraim mao ang akong tigpanalipod ug ang Juda mao ang akong tigdumala. Ang Moab akong sulugoon ug ang Edom akong gipanag-iyahan. Mosinggit ako sa kadaogan batok sa Filistia.” Kinsa ang modala kanako sa Edom ug sa siyudad niini nga nalibotan sa mga paril? Dili ba ikaw, O Dios, nga nagsalikway kanamo ug wala na mouban sa among mga sundalo? Tabangi kami batok sa among mga kaaway, kay walay pulos ang tabang sa tawo. Modaog kami pinaagi sa imong tabang, O Dios, kay laglagon mo ang among mga kaaway. Pamatia ang akong pagpakitabang, O Dios! Pamatia ang akong pag-ampo. Gikan dinhi sa layong dapit, nanawag ako kanimo tungod kay nawad-an na ako ug paglaom. Dad-a ako sa dapit diin luwas ako sa kakuyaw, kay ikaw mao ang nagapanalipod kanako. Sama ikaw sa usa ka lig-ong paril nga nagapanalipod sa siyudad batok sa mga kaaway. Papuy-a ako sa imong templo hangtod sa kahangtoran ug panalipdi ako sama sa pagpanalipod sa langgam sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako. Kay nadungog mo, O Dios, ang akong mga saad kanimo ug gihatagan mo ako sa mga gasa nga gihatag mo sa mga nagatahod kanimo. Dungagi pa ang kinabuhi sa hari ug paharia siya hangtod sa kahangtoran pinaagi sa iyang mga kaliwat. Hinaut pa nga maghari siya hangtod sa kahangtoran nga inubanan mo, O Dios. Panalipdi siya sa imong gugma ug pagkamatinumanon. Unya magaawit ako kanunay ug mga pagdayeg kanimo. Ug tumanon ko kanunay ang akong saad kanimo. Sa Dios lang ako may kapahulayan; ang akong kaluwasan naggikan kaniya. Siya lang ang akong salipdanan nga bato ug manluluwas. Siya ang akong dalangpanan, busa dili gayod ako malaglag. Kamong tanan nga akong mga kaaway, hangtod kanus-a pa ba kamo magsige ug sulong aron sa paglaglag kanako? Sama ako sa paril nga kalumpagon o sa koral nga nagaharag. Gusto lang ninyo akong papahawaon sa akong taas nga katungdanan. Nagakalipay kamo sa pagpamakak. Nagasulti kamog maayo kanako apan sulod sa inyong kasingkasing gipanghimaraot ninyo ako. Sa Dios lang ako makaangkon ug kapahulayan kay gihatagan niya akog paglaom. Siya lang ang akong salipdanan nga bato ug manluluwas. Siya ang akong dalangpanan, busa dili ako malaglag. Anaa sa Dios ang akong kaluwasan ug kadungganan. Siya ang akong lig-ong salipdanan nga bato, ang akong tigpanalipod. Kamong mga katawhan sa Dios, salig kamo kaniya sa tanang panahon! Isulti kaniya ang tanan ninyong kabalaka kay siya ang nagapanalipod kanato. Ang mga tawo, dungganon man o dili, dili kasaligan. Managsama ra sila nga walay pulos. Kon timbangon sila, mas gaan pa sila kaysa hangin. Ayaw kamo pagsalig sa pagpanghuthot. Ayaw paabota nga may makuha kang kaayohan pinaagi sa pagpangawat. Bisan pag modaghan ang inyong bahandi, ayaw pagsalig niini. Makadaghan ko na madungog nga miingon ang Dios nga iya ang gahom ug ang gugma. Sigurado gayod nga gantihan sa Ginoo ang mga tawo sumala sa ilang binuhatan. O Dios, ikaw ang akong Dios! Nangandoy gayod ang akong kalag kanimo, sama nga mangandoy ako ug tubig diha sa disyerto. Nakita ko gayod ang imong pagkagamhanan ug pagkahalangdon diha sa imong templo. Dayegon ko ikaw tungod kay ang imong gugma mas bililhon pa kaysa kinabuhi. Pasalamatan ko ikaw samtang may kinabuhi pa ako. Ibayaw ko ang akong mga kamot sa pag-ampo kanimo. Matagbaw ako sama sa tawo nga nabusog pag-ayo sa kombira. Ug magadayeg ako kanimo nga nagahugyaw sa kalipay. Samtang naghigda ako gihinumdoman ko ikaw. Sa tibuok gabii namalandong ako kanimo, kay ikaw ang nagatabang kanako. Maghugyaw ako sa kalipay ilalom sa imong pagpanalipod. Nagasalig ako kanimo, ug gikuptan mo ako aron dili ako maunsa. Ang mga nagatinguha sa pagpatay kanako mahiadto sa dapit sa mga patay. Mangamatay sila sa gira, ug ang ilang mga patayng lawas kan-on sa ihalas nga mga iro. Maglipay ang hari tungod sa gihimo sa Dios kaniya. Malipay usab ang tanang nanumpa sa ngalan sa Dios. Apan patak-omon sa Dios ang mga baba sa mga bakakon. O Dios, pamatia ang akong reklamo. Tipigi ang akong kinabuhi tungod kay gihulga ako sa akong mga kaaway. Panalipdi ako batok sa mga plano sa pundok sa mga daotan. Hait silag sinultihan, sama kini sa espada ug pana. Abtik silang mosulti ug mga bakak ngadto sa mga tawong matarong, ug dili sila mahadlok mohimo niini. Nagdinasigay sila sa paghimo sa ilang daotang mga plano. Ug nagplano kon asa nila ibutang ang ilang mga lit-ag. Miingon sila, “Walay makakita niini.” Nagplano silag daotan ug miingon, “Maayo kaayo ang atong plano!” Dili gayod matugkad ang hunahuna ug kasingkasing sa tawo! Apan panaon sila sa Dios, ug kalit lang silang masamdan. Laglagon sila sa Dios tungod sa ilang gipanulti. Ang tanang makakita kanila magpanglingo. Unya mangahadlok ang tanang mga tawo. Pamalandongan nila ang gipanghimo sa Dios, ug isulti nila kini. Maglipay ug modayeg sa Ginoo ang tanang mga matarong tungod sa iyang gihimo, ug modangop sila kaniya. O Dios, angay ka namong dayegon didto sa Zion! Ug tumanon namo ang among mga saad kanimo. Ang tanang mga tawo moduol kanimo kay ginatubag mo ang ilang mga pag-ampo. Bisan ug daghan na kaayo ang among mga sala, gipasaylo mo gihapon kami. Bulahan ang tawo nga imong gipili ug giagda nga mopuyo sa imong templo. Matagbaw kami sa mga kaayohan diha sa imong balay nga mao ang imong balaan nga templo. O Dios nga among manluluwas, gitubag mo kami pinaagi sa katingalahang mga butang nga imong gihimo sa pagluwas kanamo. Ikaw ang paglaom sa mga tawo, bisan pa kadtong namuyo sa pinakalayong dapit sa kalibotan o kadagatan. Gamhanan ka ug gipahimutang mo ang kabukiran pinaagi sa imong gahom. Gipahilom mo ang haguros sa mga balod ug ang kaguliyang sa katawhan. Gibati ug kahadlok kanimo bisan pa kadtong nagapuyo sa layong dapit tungod sa katingalahan mong binuhatan. Ang imong mga buhat makapahugyaw sa kalipay sa mga tawo sa tibuok kalibotan. Giatiman mo ang yuta ug gipadad-an ug ulan; gihimo mo kining mabungahon. Ang imong mga sapa, O Dios, walay paghubas. Gihatagan mo ug abot ang mga tawo. Giandam mo ang yuta aron nga mohatag ug abot. Gipaulanan mo pag-ayo ang dinarong yuta hangtod nga mihumok kini, ug gipanalanginan mo ang mga tanom nga nanubo niini. Gipadagaya mo ang mga abot sa tibuok tuig. Ang tanang dapit nga agian mo makaangkon ug kadagaya. Ang mga sabsabanan sa kamingawan abundansya sa lunhawng mga sagbot; ang mga bungtod daw mga tawo nga naglipay. Ang mga sabsabanan napuno ug mga kahayopan. Ang mga kapatagan nalukop sa mga uhay. Kining mga dapita daw mga tawo nga nanaghugyaw ug nanag-awit sa kalipay. Kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan, panghugyaw kamo sa kalipay ngadto sa Dios. Pag-awit kamo ug mga pagdayeg kaniya. Pasidunggi ninyo siya diha sa inyong mga pagdayeg. Ingna ninyo siya, “O Dios, katingalahan gayod sa imong mga buhat. Tungod sa imong dakong gahom, ang imong mga kaaway mikulo sa imong atubangan. Ang tanang katawhan sa tibuok kalibotan mosimba kanimo. Mag-awit silag mga pagdayeg kanimo.” Dali kamo! Tan-awa ninyo ang katingalahang gipanghimo sa Dios alang sa mga tawo. Gipamala niya ang dagat; ug gitabok sa atong mga katigulangan ang suba nga naglakaw lang. Tungod niadtong gihimo sa Dios, maglipay kita. Nagahari siya sa walay kataposan pinaagi sa iyang gahom, ug gipanid-an niya ang kanasoran. Kinahanglan ang mga gahig ulo dili magpasigarbo sa ilang kaugalingon. Mga katawhan, dayega ninyo ang Dios! Ipalanog ang inyong pagdayeg kaniya. Gitipigan niya ang atong kinabuhi; ug wala niya itugot nga malaglag kita. Sa pagkatinuod, gisulayan mo kami, O Dios; gihinloan mo kami sama sa pilak nga giputli pinaagi sa kalayo. Mitugot ka nga mahulog kami sa lit-ag, ug gipapas-an mo kami sa bug-at nga mga palas-anon. Gipayatak-yatakan mo kami sa among mga kaaway; nagaantos kami nga daw sa nasunogan o gibahaan. Apan karon gidala mo kami sa dapit sa kadagaya. Maghalad ako sa imong templo ug mga halad nga sinunog. Tumanon ko ang akong mga saad nga gihimo ko nganha kanimo sa diha pa ako sa kalisod. Mohalad ako kanimo ug tambok nga mga hayop sama sa karnero, torong baka, ug kanding isip halad nga sinunog. Dali kamo ug pamati, kamong tanan nga nagatahod sa Dios, kay sultihan ko kamo kon unsa ang iyang gihimo alang kanako. Nangayo ako ug tabang kaniya ug gidayeg ko siya. Kon wala ko pa isulti ang akong mga sala wala unta namati ang Ginoo kanako. Apan namati gayod ang Dios kanako; gidungog niya ang akong pag-ampo. Dalaygon ang Dios, kay wala niya ipakawalay-bili ang akong pag-ampo, ug wala niya ihikaw ang iyang gugma kanako. O Dios, kaloy-i ug panalangini kami. Ipakita kanamo ang imong kaayo, aron mahibaloan sa tanang mga kanasoran sa kalibotan ang imong pamaagi ug kaluwasan. Hinaut nga dayegon ka sa tanang mga katawhan, O Dios. Hinaut nga magmaya ug mag-awit sa kalipay ang tanang katawhan sa kalibotan tungod kay matarong ang imong paghukom kanila ug gigiyahan mo sila. Hinaut nga dayegon ka sa tanang mga katawhan, O Dios. Sige na, O Dios, kataga ang imong mga kaaway. Hinaut pa nga moikyas ang nasilag kanimo. Aboga sila sama sa aso nga gipalid sa hangin. Sama sa kandila nga matunaw sa kalayo, mahanaw unta ang mga daotan sa imong atubangan. Apan ang mga matarong maghugyaw sa kalipay sa imong atubangan. Awiti ninyo ang Dios; awiti ninyo siya ug mga pagdayeg. Dayega ninyo siya nga nagasakay sa panganod. Ang iyang ngalan mao ang Ginoo; paglipay kamo sa iyang presensya. Ang Dios, nga nagapuyo sa iyang balaan nga templo, nagaatiman sa mga nangailo sa amahan ug nanalipod sa mga biyuda. Gihatagan niyag pamilya ang mga nagainusara, ug gihatagan niyag kagawasan ug kalipay ang mga binilanggo. Apan ang mga gahig ulo mopuyo sa yuta nga dili mapuslan. O Dios, sa dihang gipangulohan mo ang imong katawhan sa ilang lakaw sa kamingawan, natay-og ang yuta ug miulan tungod kay miabot ka, O Dios sa Israel, Dios nga nagpadayag sa imong kaugalingon sa Sinai. Nagpadala ka ug abundansyang ulan ug naulian ang nagmalang yuta nga gihatag mo sa imong katawhan. Didto na namuyo ang imong mga katawhan, ug sa imong kaayo gihatagan mo ang mga kabos sa ilang mga gikinahanglan. Nagpadala ang Ginoo ug mensahe, ug daghang mga kababayen-an ang nagbalita niini: “Nangagiw ang mga hari ug ang ilang mga sundalo, ug ang ilang mga kabtangan gibahin-bahin sa mga babaye nga Israelinhon. Bisan ang mga nagpabilin sa toril sa mga karnero, gibahinan ug mga estatuwang salampati nga ang mga pako hinaklapan ug pilak ug ang mga balhibo hinaklapan ug purong bulawan.” Sa dihang gikatag sa Dios nga Makagagahom ang mga hari, gipaulanan niya ug snow ang bukid sa Zalmon. Pagkatahom sa bukid sa Basan; pagkadaghan sa iyang mga bungtod. Nganong kining mga bungtod nasina man sa bukid nga gipili sa Dios nga iyang puy-an hangtod sa kahangtoran? Miabot ang Ginoong Dios sa iyang templo gikan sa Sinai uban sa linibong mga karwahe. Pagsaka niya sa taas nga dapit nagdala siyag daghang mga bihag ug midawat siyag mga gasa gikan sa mga tawo, bisan mga gahig ulo. Ug didto magpuyo ang Ginoong Dios. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios nga atong manluluwas, kay adlaw-adlaw ginatabangan niya kita sa atong mga suliran. Ang atong Dios, Dios nga nagaluwas. Siya ang Ginoong Dios nga nagaluwas kanato gikan sa kamatayon. Sigurado gayod nga dugmokon sa Dios ang ulo sa iyang mga kaaway nga nagapadayon sa pagpakasala. Miingon ang Ginoo, “Pabalikon ko ang akong mga kaaway gikan sa Basan; pabalikon ko sila gikan sa kinahiladman sa dagat, aron pamatyon sila ug tunob-tunoban ninyo ang ilang mga dugo ug ang inyong mga iro makapatuyang pagtilap niini.” O Dios ug Hari ko, nakita sa tanan ang imong parada sa kadaogan paingon sa imong templo. Nagauna ang mga mag-aawit, ug sa luyo, ang mga musikero; sa tunga-tunga nila anaa ang mga dalaga nga nagatamborin. Naninggit sila, “Dayega ninyo ang Dios diha sa inyong panagtigom! Dayega ninyo ang Ginoo, kamong tanang mga kaliwat ni Israel!” Nagauna ang gamay nga tribo ni Benjamin, sunod mao ang mga pangulo sa Juda uban sa ilang panon, ug nagasunod ang mga pangulo sa Zebulun ug Naftali. O Dios, ipakita ang imong gahom sama sa gihimo mo kaniadto kanamo. Tungod sa imong templo sa Jerusalem magdala ang mga hari ug mga gasa alang kanimo. Badlonga kanang nasod nga sama sa bangis nga hayop sa kabugangan. Badlonga usab ang mga katawhang sama sa mga torong baka uban sa mga toriyo hangtod nga moampo sila ug mohalad sa ilang mga pilak kanimo. Kataga ang mga katawhan nga nagakalipay sa pagpakiggira. Ang mga taga-Ehipto ug mga taga-Etiopia magkarag-karag sa paghatag sa ilang mga gasa kanimo. Pag-awit kamo sa Dios, kamong mga ginsakopan sa mga gingharian sa kalibotan. Pag-awit kamo ug pagdayeg sa Ginoo, nga nagasakay sa kalangitan nga anaa na sukad pa kaniadto. Pamatia ninyo ang iyang nagadahunog nga tingog. Imantala ninyo ang pagkagamhanan sa Dios nga nagahari sa Israel. Ang kalangitan nagapadayag sa iyang pagkagamhanan. Kahibulongan gayod sa Dios sa Israel diha sa iyang balaang puloy-anan. Gihatagan niyag gahom ug kusog ang iyang katawhan. Dalaygon ang Dios! Luwasa ako, O Dios, kay nahisama ako sa tawo nga hapit nang malumos. Daw nagakaunlod ako sa lawom nga lapok ug walay matugkaran. Mora ug anaa ako sa lawom nga tubig ug daw maanod na sa baha. Gikapoy na ako sa pagpangayog tabang ug sakit na ang akong tutunlan. Mingitngit na ang akong panan-aw sa pagpaabot sa imong tabang, O Dios ko. Pagkadaghan gayod sa nagadumot ug buot mopatay kanako sa walay igong hinungdan. Mas daghan pa sila kaysa akong buhok. Gibutang-butangan nila ako ug gipugos sa pag-uli sa mga butang nga wala ko kawata. Nahibalo ka, O Dios, sa akong mga kabuang; wala matago kanimo ang akong mga sala. Ginoong Dios nga Makagagahom, Dios sa Israel, hinaut nga dili maulawan tungod kanako ang mga nagasalig ug nagadangop kanimo. Kay tungod kanimo giinsulto ug gipakaulawan ako. Nahisama ako sa usa ka langyaw ngadto sa akong mga kadugo; daw sama ako sa usa ka estranghero ngadto sa akong mga igsoon. Tungod sa paghigugma ko sa imong templo, ginalaglag ako. Gisakitan ako sa mga pagpanamastamas sa mga tawo kanimo. Kon maghilak ako ug magpuasa, pakaulawan nila ako. Kon magbisti akog sako sa pagpakita nga nagsubo ako, biay-biayon nila ako. Ginalibak ako sa mga tawo nga nanglingkod diha sa pultahan sa lungsod, ug naghimo-himo ang mga hubog ug awit sa pagbiaybiay kanako. Apan nagaampo ako kanimo, Ginoo. Nanghinaut nga sa panahon nga kaloy-an mo ako, tubagon mo ang akong pag-ampo sumala sa imong dakong gugma kanako. Tungod kay matinumanon ka sa imong saad sa pagluwas, haw-asa ako gikan sa lapok. Ayaw itugot nga maunlod ako. Luwasa ako sa mga nagadumot kanako ug sa lawom nga tubig. Ayaw itugot nga maanod ako sa baha, o malumos sa mga balod, o mamatay. Tubaga ako, Ginoo, tungod sa imong kaayo ug gugma kanako. Tagda ako sumala sa imong dakong kalooy kanako. Ayaw pagtago gikan kanako nga imong sulugoon. Tubaga dayon ako kay ania ako sa kalisod. Duol kanako ug luwasa ako gikan sa akong mga kaaway. Nasayod ka kon giunsa nila ako sa pagpakaulaw, pag-insulto, ug pagpanamastamas. Nakita mo ang tanan kong mga kaaway. Nasakitan ako sa ilang pagpakaulaw kanako ug nawad-an akog kadasig. Nagpaabot ako nga kaloy-an, apan wala gayoy nalooy kanako. Nagpaabot ako nga lipayon, apan wala gayoy milipay kanako. Gibutangan hinuon nila ug hilo ang akong pagkaon, ug sa dihang giuhaw ako gihatagan nila ako ug suka. Samtang magkombira sila, hinaut pa nga mangalaglag sila ug ang ilang mga bisita. Hinaut pa nga mabuta sila ug kanunayng magkurog. Ibubo ang imong kasuko kanila, Ginoo. Ipahiagom sila sa imong kapungot. Hinaut unta nga maawaaw ang dapit nga ilang gipuy-an, ug wala nay mopuyo sa ilang mga tolda. Kay gilutos nila ang mga tawo nga imong gisilotan, ug gipanabi nila ang mga pag-antos sa mga samdan. Idugang pa gayod kini sa ilang mga sala ug ayaw sila luwasa. Panasa ang ilang mga ngalan sa libro nga gilistahan sa mga buhi; ayaw sila ilista uban sa mga matarong. Nasakitan ako ug nagaantos, busa panalipdi ako, O Dios, ug luwasa. Dayegon ko ang Dios pinaagi sa awit. Pasidunggan ko siya uban ang pagpasalamat. Mas makapalipay kini sa Ginoo kaysa mga halad nga baka. Kon makita kini sa mga kabos, malipay sila; ang mga nagadangop sa Dios molig-on. Maminaw ang Dios sa mga kabos ug dili niya kalimtan ang iyang mga katawhan nga nabilanggo. Dayega ninyo ang Dios, kamong tanan nga anaa sa kalangitan, sa kalibotan, ug sa kadagatan. Kay luwason sa Dios ang Zion, ug pabarogon niya pag-usab ang mga lungsod sa Juda. Mopuyo didto ang iyang katawhan ug panag-iyahon nila kini. Ang mga kaliwat sa iyang mga alagad mao ang manunod niini, ug ang mga nagahigugma kaniya mopuyo didto. Ginoong Dios, luwasa ako! Tabangi dayon ako. Hinaut unta nga ang mga nagatinguha sa pagpatay kanako maulawan ug mataranta. Hinaut unta nga ang mga nagahandom sa akong kalaglagan mangikyas ug maulawan. Hinaut unta nga ang mga nagabiaybiay kanako matingala pag-ayo kay naulawan sila. Apan hinaut nga ang tanang nagadangop kanimo maglipay gayod tungod kanimo. Hinaut nga ang mga nangandoy sa kaluwasan nga gikan kanimo moingon kanunay, “Dalaygon ang Dios!” Apan ako kabos ug timawa. Duol dayon kanako, O Dios! Ikaw ang akong magtatabang ug manluluwas. Ginoo, tabangi dayon ako. Kanimo, Ginoo, nagadangop ako. Ayaw itugot nga maulawan ako. Tabangi ako ug luwasa tungod kay ikaw matarong. Pamatia ako ug luwasa. Sama ka sa salipdanan nga bato alang kanako; kanimo ako kanunay modangop. Nagsugo ka nga luwason ako, kay ikaw ang akong salipdanan nga bato ug lig-ong tagoanan. O Dios ko, luwasa ako gikan sa kamot sa daotan ug bangis nga mga tawo. Kay ikaw ang akong paglaom, Ginoong Dios. Sukad sa bata pa ako, misalig na ako kanimo. Sukad sa akong pagkatawo misalig ako kanimo ug gipanalipdan mo ako. Dayegon ko ikaw sa walay kataposan. Nahimong panig-ingnan ang akong kinabuhi sa kadaghanan, tungod kay ikaw ang akong lig-ong tigpanalipod. Dayegon ko kanunay ang imong pagkagamhanan. Ayaw ako isalikway kon ako tigulang na. Ayaw ako pasagdi kon ako maluya na. Kay ang akong mga kaaway nagtigom ug nagsabot mahitungod kanako; buot nila akong patyon. Miingon sila, “Gipasagdan na siya sa Dios, busa gukdon nato siya ug dakpon kay wala nay motabang kaniya.” O Dios ko, ayaw pagpahilayo kanako; tabangi dayon ako. Hinaut pa nga ang mga nagbutang-butang kanako maulawan ug malaglag. Hinaut pa nga ang buot modagmal kanako maulawan ug biay-biayon. Apan ako, O Dios, molaom kanunay kanimo, ug mosamot pa gayod ang akong pagdayeg kanimo. Isugilon ko kanunay ang matarong mong mga binuhatan sa pagluwas sa imong katawhan, bisan kon dili ko kini matugkad. Moadto ako sa imong templo, Ginoong Dios, ug modayeg kanimo tungod sa imong gamhanang mga buhat. Imantala ko ang imo lamang nga pagkamatarong. O Dios, sukad sa bata pa ako, gitudloan mo na ako mahitungod sa imong katingalahang mga gipangbuhat, ug hangtod karon gisugilon ko kini. Ug kon tigulang na ako ug ubanon, ayaw ako pasagdi, O Dios, hangtod nga ikasugilon ko ang imong gahom ug kusog sa umaabot nga mga henerasyon. Ang imong pagkamatarong, O Dios, dili matugkad. Katingalahan ang imong mga gipangbuhat; wala gayoy sama kanimo. Bisan gipatagamtam mo ako ug daghang mga pag-antos, hatagan mo gihapon ako ug bag-ong kinabuhi; mahisama ako sa patay nga buhion mo pag-usab. Himuon mo akong mas labaw pang dungganon, ug lipayon mo ako pag-usab. O Dios ko, tungod sa imong pagkamatinumanon dayegon ko ikaw pinaagi sa pagtukar sa harpa. Awitan ko ikaw ug mga pagdayeg nga dinuyogan sa harpa, O Balaan nga Dios sa Israel. Mosinggit ako sa kalipay samtang nagaawit ako ug mga pagdayeg kanimo tungod kay giluwas mo ako. Isugilon ko kanunay ang imong pagkamatarong, kay ang mga tawong buot modagmal kanako naulawan. O Dios, tudloi ang hari sa imong pamaagi sa paghukom ug pagkamatarong, aron hukman niya diha sa pagkamatarong ang imong katawhan, labi na ang mga kabos. Hinaut pa nga ang mga bukid ug mga bungtod mohatag ug panalangin sa imong katawhan samtang nagakinabuhi sila nga matarong. Hinaut pa nga labanan ug tabangan sa hari ang mga kabos, ug laglagon niya ang mga nangdaog-daog kanila. Hinaut pa nga magpadayon ang iyang paghari hangtod sa kahangtoran pinaagi sa iyang mga kaliwat, samtang may adlaw ug may bulan pa. Hinaut pa nga mahisama siya sa ulan nga nagahatag ug tubig sa kalibotan. Sa panahon sa iyang paghari, hinaut nga molambo ang katarong, ug molungtad ang mauswagon nga kahimtang sa mga tawo hangtod sa kahangtoran. Hinaut pa nga maghari siya gikan sa usa ka dagat hangtod sa pikas dagat, ug gikan sa Suba sa Eufrates hangtod sa kinatumyan sa yuta sa Israel. Hinaut pa nga ang iyang mga kaaway nga nagapuyo sa kamingawan moyukbo kaniya ug magpailalom sa iyang gahom. Hinaut pa nga ang mga hari sa Tarshish, sa mga isla, sa Sheba, ug sa Seba mohatag kaniya ug mga gasa sa pagpaila nga nagapasakop sila kaniya. Hinaut pa nga ang tanang hari magpasakop kaniya ug ang tanang kanasoran moalagad kaniya. Kay gitabangan niya ang mga pinasagdang mga kabos ug timawa nga nangayo ug tabang kaniya. Nalooy siya sa mga timawa ug mga kabos, ug gitabangan niya sila. Giluwas niya sila gikan sa mga nangdaog-daog ug nanghasi kanila, kay ang ilang mga kinabuhi bililhon kaniya. Hinaut nga hatagan ug taas nga kinabuhi ang hari! Hinaut pa nga hatagan siya ug bulawan gikan sa Sheba. Hinaut nga iampo siya sa kanunay nga panalanginan siya sa Dios. Hinaut pa nga modaghan ang mga abot sa yuta, bisan sa kinatumyan sa mga bukid. Hinaut pa nga mahimo kining sama kamabungahon sa bukid sa Lebanon. Hinaut pa nga modaghan ang mga lumulupyo sa mga lungsod sama sa mga sagbot sa mga kaumahan. Hinaut pa nga dili malimtan ang ngalan sa hari hangtod sa kahangtoran samtang may adlaw pa. Hinaut pa nga pinaagi kaniya panalanginan ang tanang kanasoran, ug ang kanasoran moisip kaniya nga bulahan. Dalaygon ang Ginoong Dios, ang Dios sa Israel, nga mao lang gayod ang nagahimo sa katingalahang mga butang. Dalaygon ang iyang pagkagamhanan sa walay kataposan. Hinaut pa nga makita sa mga tawo sa tibuok kalibotan ang iyang pagkagamhanan. Amen! Amen! Mao kini ang kataposan sa mga pag-ampo ni David nga anak ni Jesse. Maayo gayod ang Dios sa Israel, labi na gayod sa mga putli ug kasingkasing. Apan ako, hapit na mawad-ig pagtuo, kay nasina ako sa garboso ug daotang mga tawo sa dihang nakita ko nga nagmauswagon sila. Himsog ang ilang panglawas ug dili sakit ang ilang kamatayon. Wala sila mag-antos ug walay mga katalagman nga moabot kanila sama sa ubang mga tawo. Busa gipakita nila ang ilang pagkagarboso ug pagkabangis. Ang ilang mga kasingkasing puno sa kadaotan, ug ang kanunay lang nilang gihunahuna mao ang paghimo ug daotan. Mobiaybiay sila ug mosultig daotan. Mapasigarbohon kaayo silang nanghulga sa pagdaog-daog sa uban. Nagasulti sila ug daotan batok sa Dios sa langit ug sa mga tawo sa kalibotan. Bisan ang katawhan sa Dios mosunod kanila ug modawat sa ilang gipanulti. Moingon sila, “Walay kalibotan ang Labing Halangdong Dios! Unsaon niya pagkahibalo?” Ingon niana ang mga daotan, walay kabalaka ug mosamot pa gayod kadato. Busa wala ba diay kapuslanan ang pagkinabuhi ko nga matarong ug putli? Kanunay mo akong gipaantos, O Dios; halos kada buntag gisilotan mo ako. Kon gibugalbugalan ko man ikaw sama sa gisulti sa mga daotan, morag giluiban ko na niana ang imong katawhan. Apan sa dihang naninguha ako sa pagsabot niining mga butanga, nalisdan ako, hangtod nga miadto ako sa imong templo, ug didto nasabtan ko kon unsa ang mahitabo sa mga daotan. Tinuod gayod nga gibutang mo sila sa walay kasigurohan nga kahimtang, ug laglagon mo sila. Kalit lang silang malaglag; modangat kanilang tanan ang makalilisang nga kamatayon. Sama sila sa damgo nga mahanaw ra inigmata. Dili na sila mahinumdoman pa kon masilotan mo na sila. Sa dihang nasilo ako ug nasakitan sa hilabihan, nahimo akong usa ka hungog; nahisama ako sa usa ka hayop sa imong atubangan nga dili makasabot. Apan uban gihapon ako kanimo ug giagak mo ako. Gigiyahan mo ako pinaagi sa imong mga tambag, ug sa kaulahian pasidunggan mo ako. Wala nay lain pa sa langit nga akong gikinahanglan kondili ikaw lang. Tungod kay ikaw ania kanako, wala na akoy lain pang gihandom sa kalibotan. Magmaluya man ang akong lawas ug hunahuna, apan ikaw gihapon, O Dios, mao ang akong kusog. Ikaw lang gayod ang akong gikinahanglan hangtod sa kahangtoran. Sigurado gayod nga mangawala ang mga tawo nga mobiya kanimo; laglagon mo kadtong wala magmatinumanon kanimo. Apan alang kanako, maayo ang magpaduol kanimo, O Dios. Ikaw Ginoong Dios ang gihimo ko nga akong tigpanalipod, ug isaysay ko ang tanan mong binuhatan. O Dios, nganong gisalikway mo man kami sa hingpit? Nganong nasuko ka sa katawhan nga imong gibantayan? O Dios, hinumdomi ang imong katawhan nga gipili mo kaniadto nga mahimong imo ug giluwas aron imong panag-iyahon. Hinumdomi ang Bukid sa Zion diin ikaw nagpuyo. Adtoa ug tan-awa ang padayon nga pagkaguba sa templo tungod sa gihimo sa mga kaaway. Nanghugyaw ang imong mga kaaway diha sa imong templo. Nagbutang sila didto ug mga bandera timailhan sa ilang pagdaog. Giguba nila ang templo nga daw sa namutol lang sila ug mga kahoy sa kakahoyan ginamit ang wasay. Gibungkag nila ang kinulitan nga mga kahoy sa templo gamit ang ilang mga wasay ug mga maso. Gisunog nila ang imong templo; gipanamastamasan nila kining imong pinuy-anan. Miingon sila sa ilang kaugalingon nga laglagon nila kami sa hingpit. Gisunog nila ang tanang dapit nga tigomanan sa pagsimba kanimo dinhi sa yuta sa Israel. Wala nay timailhan sa imong presensya dinhi kanamo; wala nay propeta nga nahibilin, ug walay nakahibalo kanamo kon kanus-a mahuman kining nangahitabo kanamo. O Dios, hangtod kanus-a magpadayon sa pagpakaulaw ang among mga kaaway kanimo? Biay-biayon ka na lang ba nila hangtod sa kahangtoran? Nganong wala mo pa man sila siloti? Nganong gipugngan mo man ang imong mga kamot? Laglaga na sila! Ikaw, O Dios, ang among hari sukad pa kaniadto, ug makadaghan na nga higayon nga giluwas mo ang mga tawo sa kalibotan. Ikaw ang nagtunga sa dagat pinaagi sa imong gahom, ug ikaw ang nagdugmok sa mga ulo sa dagkong mga mananap sa dagat. Ikaw ang nagdugmok sa mga ulo sa Leviatan ug nagpakaon sa iyang patayng lawas sa mga mananap nga nagpuyo sa kamingawan. Ikaw ang nagpatubod sa mga tuboran ug mga sapa. Ikaw ang nagpahubas sa mga suba. Ikaw ang naghimo sa adlaw ug sa gabii, ug ikaw ang nagpahimutang sa adlaw ug sa bulan sa ilang nahimutangan. Ikaw ang nagpahimutang sa tanang mga utlanan sa kalibotan, ug ikaw ang naghimo sa ting-init ug sa tingtugnaw. Hinumdomi, Ginoo, kon giunsa ka sa pagpakaulaw ug pagbiaybiay sa mga kaaway nga buang-buang. Ayaw itugyan ang imong katawhan nga sama sa salampati ngadto sa ilang mga kaaway nga sama sa bangis nga mga hayop. Ayaw kalimti sa dayon ang imong katawhan nga dinaog-daog. Hinumdomi ang imong kasabotan kanamo kay nagagahom ang kadaotan diha sa mangitngit nga mga dapit sa kalibotan. Ayaw itugot nga maulawan ang mga dinaog-daog. Hinaut pa nga dayegon ka sa mga kabos ug sa mga timawa. Sige na, O Dios, panalipdi ang imong kadungganan. Hinumdomi kon giunsa ka sa pagsigeg pakaulaw sa mga buang-buang. Ayaw pasagdi ang walay undang nga singgit sa paghagit sa imong mga kaaway sa pagpakita sa ilang kasuko. O Dios, mapasalamaton kami kanimo. Mapasalamaton kami kay duol ikaw kanamo. Gimantala sa mga tawo ang imong katingalahang mga buhat. Miingon ikaw, “May gitakda ako nga panahon sa paghukom, ug matarong ang akong paghukom. Kon matay-og ang kalibotan ug mokurog sa kahadlok ang mga lumulupyo niini, ako ang nagapalig-on sa mga pundasyon niini. Miingon ako sa mga mapasigarbohon nga dili na sila magpasigarbo, ug sa mga daotan nga dili na nila ipasigarbo ang ilang katakos. Miingon ako kanila nga hunongon na nila ang ilang pagkamapahitas-on.” Husto ang giingon sa Dios, kay ang pasidungog wala magagikan bisan asa, kondili sa Dios lamang. Siya ang nagahukom; ipaubos niya ang uban ug ang uban pasidunggan. Kay nagakupot ang Ginoo ug kopa nga puno sa bag-ong bino nga labihan kaisog timaan sa iyang kasuko. Ibubo niya kini, ug imnon sa tanang daotang tawo sa kalibotan hangtod ang kataposang tulo niini. Apan dili ako moundang sa pagsugilon mahitungod sa Dios ni Jacob, ug awitan ko siya ug mga pagdayeg. Kuhaan niya ug katakos ang mga daotan, apan dugangan niya ang katakos sa mga matarong. Nailhan gayod ang Dios sa Juda; nabantog siya sa Israel. Nagapuyo siya sa Bukid sa Zion sa Jerusalem. Didto gipangbali niya ang naghaguros nga mga pana sa mga kaaway, ang ilang mga taming, mga espada, ug ang uban pa nilang mga hinagiban. O Dios, gamhanan ug halangdon ka samtang nagalugsong ka gikan sa mga bukid diin gipamatay mo ang imo mga kaaway. Gipang-ilog mo gikan sa maisog nga mga sundalo ang mga butang nga giilog nila sa uban. Ug nangamatay silang tanan; wala nay usa kanila ang makadagmal kanamo. O Dios ni Jacob, sa imong pagbadlong nangamatay ang ilang mga tigkabayo ug mga kabayo. Gikahadlokan ka, O Dios. Kinsa bay makaharong kanimo kon ikaw nay masuko? Gikan sa langit gipadayag mo ang imong hukom. Nahadlok kanimo ang mga tawo sa kalibotan ug nanghilom sila sa dihang mihukom ka, O Dios, sa pagluwas sa tanang mga dinaog-daog sa kalibotan. Sigurado gayod nga ang imong kasuko sa mga tawo makahatag ug dugang pagdayeg kanimo; gipugngan mo pa ang nabilin mong kasuko. Panaad kamo sa Ginoo nga inyong Dios, ug tumana ninyo kana. Tanan kamo nga duol sa talahurong Dios, pagdala kamo ug mga gasa ngadto kaniya. Ipaubos niya ang mapahitas-on nga mga pangulo; gikahadlokan siya sa mga hari sa kalibotan. Misinggit ako sa pagpakitabang sa Dios aron madunggan niya ako. Sa panahon sa kalisod nagaampo ako sa Ginoo. Sa panahon sa kagabhion wala ako ginakapoy sa pagbayaw sa akong mga kamot sa pag-ampo, apan wala gihapon ako malipay. Kon mamalandong ako sa Dios, makapanghupaw ako ug mawad-an ug paglaom. Wala niya ako pakatulga; dili ako makasulti tungod kay nahasol ako. Gihunahuna ko ang mga adlaw nga nanglabay ug ang dugay nang mga katuigan. Kon gabii, lawom kaayo ang akong gihunahuna. Namalandong ako ug mao kini ang gipangutana ko sa akong kaugalingon: “Isalikway na lang ba ako sa Ginoo sa hingpit? Dili na ba gayod siya malipay kanako? Nawala na ba gayod ang iyang paghigugma kanako? Dili na ba gayod niya tumanon ang iyang saad? Nalimot na ba siya sa pagpakita ug kalooy? Wala na ba siyay kalooy tungod sa iyang kasuko?” Unya miingon ako, “Ang gikasakit sa akong buot mao nga ang Labing Halangdong Dios wala na nagatabang.” Ginoo, hinumdoman ko ang imong mga buhat. Oo, hinumdoman ko ang mga milagro nga gipanghimo mo kaniadto. Hunahunaon ko ug pamalandongan ang tanan mong gamhanang mga buhat. O Dios, ang imong pamaagi lahi kaysa uban. Walay dios nga sama kanimo kagamhanan. Ikaw ang Dios nga nagahimo ug mga milagro. Gipakita mo ang imong gahom sa mga katawhan. Pinaagi sa imong gahom giluwas mo ang imong katawhan nga mga kaliwat ni Jacob ug ni Jose. Ang katubigan, O Dios, daw sama sa tawo nga sa dihang nakakita kanimo nahadlok ug nangurog. Mihatag ug ulan ang langit; nagdalogdog ug nagpangilat sa bisan asang dapit. Madungog ang dinahunog sa dalogdog diha sa bagyo; ang mga kilat mipadan-ag sa kalibotan; ug natay-og ang kalibotan. Gilatas mo ang dagkong mga balod sa dagat, apan wala makita kon asa ka miagi. Gigiyahan mo ang imong katawhan nga daw panon sa mga karnero, pinaagi kang Moises ug kang Aaron. Mga katagilungsod, pamatia ninyo ang akong mga katudloanan. Tudloan ko kamo pinaagi sa sambingay. Suginlan ko kamo sa mga tinagong mga kamatuoran kaniadto nga nadungog na nato ug nahibaloan, tungod kay gisugilon na kini kanato sa atong mga katigulangan. Dili nato kini itago sa atong mga kabataan; isugilon nato kini sa mosunod nga mga henerasyon. Suginlan nato sila sa gahom sa Ginoo ug sa iyang dalaygon ug katingalahang mga buhat. Gihatagan niya ug kasugoan ang katawhan sa Israel nga mga kaliwat ni Jacob. Gimandoan niya ang atong mga katigulangan nga itudlo kini sa ilang mga kabataan, aron ang sunod nga mga henerasyon makahibalo usab niini, ug ikatudlo usab nila kini sa ilang mga kabataan. Pinaagi niini mosalig sila sa Dios ug dili nila kalimtan ang iyang gipanghimo, ug tumanon nila ang iyang mga sugo. Dili sila mahisama sa ilang mga katigulangan nga mga gahig ulo, masinupakon, dili matinud-anon sa Dios, ug dili maunongon kaniya. Ang mga sundalo sa Efraim, bisan sangkap sa mga pana, nangatras sa panahon sa gira. Wala nila tumana ang ilang kasabotan sa Dios; wala nila sunda ang iyang kasugoan. Gikalimtan nila ang katingalahang mga buhat nga iyang gipakita kanila. Naghimo ang Dios ug milagro didto sa Zoan, sa yuta sa Ehipto ug nakita kini sa atong mga katigulangan. Gitunga niya ang dagat ug gipalatas sila; gihimo niya ang tubig nga daw mga paril. Sa adlaw, gigiyahan niya sila pinaagi sa panganod, ug sa gabii, gigiyahan niya sila pinaagi sa kahayag sa kalayo. Gipaliki niya ang mga bato sa kamingawan ug miagas ang tubig. Gipatuyangan niya silag inom sa tubig nga daw sa naggikan sa kinahiladman sa yuta. Gipabuhagay niya ang tubig gikan sa bato, ug midagayday kini nga daw suba. Apan ang atong mga katigulangan nagpadayon sa pagpakasala batok kaniya. Didto sa kamingawan misukol sila sa Labing Halangdong Dios. Gituyo nila ang pagsulay sa Dios pinaagi sa pagpangayo sa gipangandoy nila nga kalan-on. Giinsulto nila ang Dios pinaagi sa pag-ingon, “Makapakaon ba ang Dios kanato sa kamingawan? Tinuod nga gihapak niya ang bato ug mibuhagay ang tubig, apan makahatag ba siyag pan ug karne kanato nga iyang katawhan?” Busa napungot ang Ginoo sa pagkadungog niya niini. Sa iyang kasuko sa mga Israelinhon, nga mga kaliwat ni Jacob, giataki niya sila pinaagi sa kalayo. Kay wala silay pagtuo kaniya, ug wala sila mosalig nga luwason niya sila. Apan bisan pa niana, gimandoan niya ang langit nga moabli, ug gipaulanan niya sila ug pagkaon nga gitawag ug manna. Gihatag niya kanila ang pagkaon nga gikan sa langit aron ilang kan-on. Mikaon silang tanan sa pagkaon sa mga anghel. Gipadad-an sila sa Dios ug abunda nga pagkaon. Gipahuyop sa Dios ang hangin nga gikan sa sidlakan ug sa habagatan pinaagi sa iyang gahom. Ug gipadagsaan niya sila ug mga langgam nga sama kadaghan sa balas sa baybayon. Gipatugpa niya kini sa palibot sa ilang mga tolda didto sa ilang kampo. Busa mikaon sila ug nangabusog, kay gihatag sa Dios kanila ang ilang gipangandoy. Apan samtang nangaon pa sila ug wala pa matagbaw, nasuko ang Dios kanila. Gipamatay niya ang himsog ug kusgang mga batan-on sa Israel. Bisan pa niining tanan niyang gipanghimo, nagpadayon sila pagpakasala. Bisan sa mga milagro nga iyang gipangbuhat, wala sila motuo kaniya. Busa gitapos niya ang ilang kinabuhi pinaagi sa kalit nga kalaglagan. Sa dihang gipatay niya ang uban kanila, ang nahibilin nangandoy kaniya. Naghinulsol sila ug midangop kaniya. Nahinumdom sila nga ang Labing Halangdong Dios mao ang ilang salipdanan nga bato ug manluluwas. Apan kutob lang sa baba ang ilang gipanulti; ug namakak sila. Dili sila maunongon kaniya; wala sila nagmatinumanon sa kasabotan nga gihatag sa Dios kanila. Apan bisan pa niini, maloloy-on ang Dios. Gipasaylo niya ang ilang mga sala ug wala niya sila laglaga. Sa daghang higayon gipugngan niya ang iyang kasuko bisan labihan na gayod ang iyang kapungot. Nahinumdoman niya nga sila mga tawo lamang nga lumalabay sama sa hangin. Sa makadaghang higayon gisupak ug gipasubo nila ang Dios didto sa kamingawan. Kanunay nila siyang gisulayan; gipasakitan gayod nila ang pagbati sa Balaang Dios sa Israel. Gikalimtan nila ang iyang gahom nga gipakita sa dihang giluwas niya sila sa ilang mga kaaway, ug ang gihimo niya nga mga milagro ug katingalahang mga buhat didto sa Zoan, sa yuta sa Ehipto. Gihimo niyang dugo ang mga suba sa mga Ehiptohanon, ug tungod niini dili sila makainom. Nagpadala siya ug labihan kadaghang mga langaw sa pagpaantos kanila, ug mga baki sa pagdaot sa ilang mga yuta. Gipakaon niya sa mga dulon ang ilang mga tanom ug mga abot. Gipamatay niya ang ilang mga ubas ug mga kahoy nga igos pinaagi sa ulan nga ice. Gipamatay niya ang ilang mga hayop pinaagi sa kilat ug sa pagpaulan ug ice. Tungod sa iyang labihan nga kasuko kanila, gipadad-an niya sila ug mga anghel sa paglaglag kanila. Wala niya pugngi ang iyang kasuko; wala niya sila luwasa sa kamatayon, kondili gipamatay hinuon niya sila pinaagi sa mga katalagman. Gipamatay niya ang tanang kamagulangang anak nga lalaki sa Ehipto—ang lugar sa mga kaliwat ni Ham. Unya gipagawas niya gikan sa Ehipto ang iyang katawhan nga daw panon sa mga karnero, ug gigiyahan niya sila sa kamingawan. Giubanan niya sila, busa wala sila mahadlok. Apan ang ilang mga kaaway nangalumos sa dagat. Gidala niya sila sa yuta nga iyang gigahin, didto sa bukid nga iyang giilog pinaagi sa iyang gahom. Giabog niya ang mga lumulupyo didto pahilayo sa iyang katawhan, ug gibahin-bahin niya ang maong yuta sa mga tribo sa Israel aron ilang panag-iyahan, ug gipapuyo niya sila didto. Apan gisulayan nila ang Labing Halangdong Dios ug misupak sila kaniya. Wala nila tumana ang iyang mga sugo. Nagpahilayo sila ug nagluib sa Dios sama sa ilang mga katigulangan. Dili sila kasaligan sama sa depektado nga pana. Gipapangabugho ug gipalagot nila ang Dios tungod sa ilang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit ug sa ilang mga dios-dios. Nahibaloan sa Dios kining gihimo sa mga Israelinhon, busa nasuko siya ug gisalikway niya sila sa hingpit. Gibiyaan niya ang iyang tolda sa Shilo nga maoy iyang pinuy-anan dinhi sa kalibotan. Gitugotan niya nga ilogon sa kaaway ang sudlanan sa Kasabotan nga simbolo sa iyang pagkagamhanan ug pagkahalangdon. Nasuko siya sa iyang katawhan nga iyang gipanag-iyahan, busa gipapatay niya sila pinaagi sa gira. Gilamoy sa kalayo ang ilang batan-ong mga lalaki, busa wala nay mabana ang ilang mga dalaga. Nangamatay sa gira ang ilang mga pari, ug ang ilang mga biyuda dili makahimo sa pagbangotan alang kanila. Unya daw sa nahigmata ang Ginoo; sama siya sa usa ka kusgang tawo nga naisog tungod sa bino. Giabog niya ang iyang mga kaaway; gipakaulawan niya sila sa walay kataposan. Wala niya pilia ang tribo ni Efraim nga mga kaliwat ni Jose. Gipili hinuon niya ang tribo ni Juda ug ang Bukid sa Zion nga iyang gimahal. Didto gitukod niyang sama sa langit ug sa yuta ang iyang templo—lig-on hangtod sa kahangtoran. matinud-anong giatiman ni David ang mga Israelinhon, ug gipangulohan niya sila sa maalamon nga paagi. O Dios, gisulong sa mga taga-laing nasod ang yuta nga imong gipanag-iyahan. Gipasipad-an nila ang imong balaan nga templo ug giguba ang Jerusalem. Gipakaon nila sa mga langgam ug sa mabangis nga mga mananap ang mga patayng lawas sa imong matinumanon nga mga alagad. Gipaagas nila nga daw tubig sa tibuok Jerusalem ang dugo sa imong katawhan, ug walay bisan usa nga nahibilin aron sa paglubong sa mga patay. Gipakaulawan kami ug gibiaybiay sa mga nasod sa among palibot. Hangtod kanus-a, Ginoo, ang imong kasuko kanamo? Hangtod ba sa kahangtoran? Hangtod kanus-a mosilaob nga daw kalayo ang imong pagpangabugho? Ipakita ang imong kasuko sa mga nasod ug mga gingharian nga wala moila ug mosimba kanimo. Kay gipamatay nila ang imong katawhan ug gilaglag ang ilang nasod. Ayaw kami siloti tungod sa mga sala sa among mga katigulangan. Kaloy-i hinuon kami kay wala na gayod kamiy mahimo. Tabangi kami, O Dios nga among manluluwas, aron madayeg ang imong ngalan. Luwasa kami ug pasayloa sa among mga sala aron ikaw mapasidunggan. Nganong moingon man kanamo ang ubang mga nasod, “Hain na man ang inyong Dios?” Samtang gatan-aw kami, ipakita sa mga nasod nga ipanimalos mo ang ilang pagpamatay sa imong mga alagad. Pamatia ang mga pag-agulo sa imong mga katawhan nga binilanggo. Gihukman sila nga patyon, busa luwasa sila pinaagi sa imong gahom. Ginoo, balosi ug pito ka pilo ang mga nasod sa ilang pagpakaulaw kanimo. Ug kaming imong katawhan, nga gibantayan mo nga daw mga karnero, magpasalamat kanimo sa walay kataposan. Dayegon ka namo kanunay hangtod sa kahangtoran. Pamatia kami, O Magbalantay sa Israel, nga nagagiya sa mga kaliwat ni Jose nga daw panon sa mga karnero. Ikaw nga nagalingkod sa imong trono sa taliwala sa mga kerubin, ipakita ang imong pagkahalangdon sa tribo ni Efraim, ni Benjamin, ug ni Manase. Ipakita kanamo ang imong gahom. Dali! Luwasa kami! O Dios, ibalik kanamo ang among maayong kahimtang kaniadto. Ipakita kanamo ang imong kaayo aron kami maluwas. Ginoong Dios nga Makagagahom, hangtod kanus-a ang imong kasuko sa pag-ampo namo nga imong mga katawhan? Daw sa gipakaon mo kamig kagul-anan ug gipainom ug daghang mga luha. Gitugot mo nga awayon kami sa among kasikbit nga mga nasod, ug sila nga among mga kaaway nagabugal-bugal kanamo. O Dios nga Makagagahom, ibalik kanamo ang among maayong kahimtang kaniadto. Ipakita kanamo ang imong kaayo aron kami maluwas. Sama kami sa tanom nga ubas nga gikuha mo gikan sa Ehipto ug gitanom sa yuta sa mga katawhan nga imong giabog. Gihawanan mo ang maong yuta, ug nanggamot pag-ayo ang ubas ug nalukop niini ang tibuok yuta. Gilandongan sa iyang mga sanga ang kabukiran ug ang dagkong mga kahoyng sedro. Nakaabot ang iyang mga sanga sa Dagat sa Mediteraneo ug ang iyang mga salingsing hangtod sa Suba sa Eufrates. Apan nganong giguba mo man, O Dios, ang mga paril niining ubasan? Gipamupo na hinuon sa tanang nangagi ang mga bunga niini. Ug gikaon kini sa mga baboy nga ihalas ug sa uban pang ihalas nga mga mananap. O Dios nga Makagagahom, tagda kami pagbalik! Gikan sa langit, tan-awa pag-ayo ang among kahimtang. Atimana kami nga imong katawhan, pareho sa tanom nga ubas nga gitanom mo pinaagi sa imong gahom. Hinumdomi kami nga imong mga anak nga gipalig-on mo alang sa imong kadungganan. O Dios, sama kami sa giputol ug gisunog nga ubas. Nasuko ka kanamo ug gilaglag mo kami. Apan karon, tabangi kaming imong mga pinili ug gipalig-on alang sa imong kadungganan. Dili na kami mobiya kanimo. Ibalik kanamo ang among maayong kahimtang, ug simbahon ka namo. O Ginoong Dios nga Makagagahom, ibalik kanamo ang among maayong kahimtang kaniadto! Ipakita kanamo ang imong kaayo aron maluwas kami. Pag-awit kamo sa kalipay ngadto sa Dios nga naghatag kanatog kusog. Panghugyaw kamo ngadto sa Dios ni Jacob! Sugdi ninyo ang pag-awit; patingoga ang tamborin ug tukara ang maanindot pamation nga mga instrumento nga may mga kuwerdas. Patingoga ninyo ang budyong sa pagsaulog sa Pista sa Pagsugod sa Bulan ug sa kasaulogan nga himuon nato inigtakdol sa bulan. Kay mao kini ang tulumanon alang sa mga taga-Israel. Lagda kini sa Dios ni Jacob. Gihatag niya kini nga pagtulon-an ngadto sa mga kaliwat ni Jose sa dihang gisulong niya ang Ehipto. Nakadungog ako ug tingog nga wala ko mailhi. Miingon kini, “ Giluwas ko kamo gikan sa pagkaulipon; gikuha ko ang mabug-at ninyo nga mga dad-onon ug palas-onon. Sa dihang anaa kamo sa kalisod, nanawag kamo kanako ug giluwas ko kamo. Gikan sa mga dag-om gitubag ko kamo. Gisulayan ko kamo didto sa tuboran sa Meriba. “Mga katawhan kong mga Israelinhon, pamati kay pahimangnoan ko kamo. Hinaut nga mamati kamo kanako! Kinahanglan nga dili kamo magbaton ug laing dios; ayaw gayod kamo pagsimba ug mga dios-dios. Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto. Pangayo kamo kanako ug hatagan ko kamo sa inyong gikinahanglan. “Apan kamong mga Israelinhon nga akong katawhan, wala kamo namati ug mituman kanako. Busa gipasagdan ko kamo sa inyong pagkagahig ulo, ug sa pagtuman sa inyong gusto. Kon mamati lang unta kamo ug mosunod sa akong mga pamaagi, silotan ug pildihon ko dayon ang inyong mga kaaway. Mokulo sa kahadlok ang mga nagadumot kanako. Ang ilang silot walay kataposan. Apan kamong akong katawhan pakan-on ug busgon ko sa labing maayong trigo ug dugos.” Gipangulohan sa Dios ang panagtigom sa mga pangulo; ug gihukman niya sila. Miingon siya, “Hangtod kanus-a kamo mohukom nga dili matarong? Hangtod kanus-a kamo modapig sa mga daotan? Hatagi ninyo ug hustisya ang mga timawa ug mga ilo. Labani ninyo ang katungod sa mga kabos ug mga dinaog-daog. Luwasa ang mga kabos ug timawa gikan sa gahom sa mga tawong daotan. Wala silay nahibaloan. Dili sila makasabot. Daw nagakinabuhi sila sa kangitngit, ug walay kalig-onan ang ilang kinabuhi. Nakaingon na ako kaninyo, ‘Mga dios kamo; tanan kamo mga anak sa Labing Halangdong Dios. Apan mamatay gihapon kamo isip nga tawo. Matapos ang inyong kinabuhi sama sa tanang mga pangulo.’ ” Sige na, O Dios, hukmi ang tanang mga katawhan sa kalibotan, kay imo sila. O Dios, ayaw pagpakahilom. Lihok! Tan-awa ang imong mga kaaway, gakaguliyang sila ug nagapasigarbo nga modaog sila. Nagaplano sila sa tago batok sa katawhan nga imong gipanalipdan. Miingon sila, “Dali kamo! Laglagon ta ang nasod sa Israel aron dili na kini mahinumdoman hangtod sa kahangtoran.” Nagkauyon sila sa ilang daotang plano. Naghimo silag kasabotan batok kanimo. Sila mao ang mga Edomihanon, Ishmaelinhon, Moabihanon, Hagarnon, Gebalihanon, Amonihanon, Amalekanhon, Filistihanon, ug ang katawhan sa Tyre. Miapil usab kanila ang Asiria nga usa ka lig-ong kaabin sa mga kaliwat ni Lot. Pildiha sila, Ginoo sama sa imong gihimo sa mga Midianhon, ug kang Sisera ug kang Jabin didto sa Yuta sa Kishon. Nangamatay sila sa Endor ug ang ilang mga patayng lawas nangadunot sa yuta. Laglaga ang ilang mga pangulo sama sa imong gihimo kang Oreb, kang Zeeb, kang Zeba, ug kang Zalmuna. Miingon sila, “Angkonon nato ang yuta sa Dios.” O Dios ko, kataga sila sama sa abog o sa tahop nga gipalid sa hangin. Pakaulawi sila, Ginoo, hangtod nga modangop sila kanimo. Hinaut pa nga maulawan sila ug malisang sa walay kataposan. Hinaut pa nga mamatay sila sa tumang kaulaw! Hinaut pa nga makaamgo sila nga ikaw, Ginoo, mao lang ang Labing Halangdong Dios sa tibuok kalibotan. Ginoo nga Makagagahom, pagkatahom sa imong templo. Gusto ko gayod nga moadto didto! Gimingaw ako sa pagsulod sa imong templo, O Ginoo. Ang tibuok kong pagkatawo magaawit sa kalipay kanimo, O buhi nga Dios. Bisan ang mga maya ug mga sayaw may mga salag duol sa halaran, diin gibutang nila ang ilang mga piso. O Ginoo nga Makagagahom, akong Hari ug Dios, bulahan ang mga tawo nga nagapuyo sa imong templo. Kanunay silang nagaawit ug mga pagdayeg kanimo. Bulahan ang mga tawo nga nakaangkon ug kusog gikan kanimo, ug nangandoy gayod nga mobisita sa imong templo. Samtang nagaagi sila sa Mamalang Kapatagan, gibati nila nga daw may mga tuboran didto, nga daw sa giulanan kini ug naglim-aw. Nagkakusgan pa gayod sila samtang naglakaw sila, hangtod nga ang matag usa kanila motungha didto sa atubangan sa Dios sa Zion. Ginoong Dios nga Makagagahom, Dios ni Jacob, pamatia ang akong pag-ampo! Panalangini, O Dios, ang among tigpanalipod nga mao ang among hari nga imong gipili. Ang usa ka adlaw diha sa imong templo mas maayo pa kaysa 1,000 ka adlaw didto sa ubang dapit. Palabihon ko pa nga magtindog sa pultahan sa templo sa akong Dios, kaysa mopuyo sa balay sa mga daotan. Kay ikaw, Ginoong Dios, sama sa adlaw nga nagahatag ug kahayag, ug sa taming nga nagapanalipod. Nagahatag ka ug panalangin ug kadungganan. Wala kay gihikaw nga maayong butang sa mga tawo nga nagakinabuhi nga maligdong. O Ginoo nga Makagagahom, bulahan ang nagasalig kanimo. Ginoo, gipakita mo ang imong kaayo sa imong yuta; gibalik mo ang maayong kahimtang sa mga kaliwat ni Jacob. Gipasaylo mo ang kalapasan sa imong katawhan; gikuha mo ang tanan namong mga sala. Giwagtang mo ang imong labihang kasuko kanamo. O Dios nga among manluluwas, ibalik kanamo ang among maayong kahimtang. Ayaw na ug kasuko kanamo. Dili na ba gayod mawala ang imong kasuko kanamo hangtod sa kahangtoran? Dili mo na ba ibalik ang among maayong kahimtang aron maglipay kami diha kanimo? Ginoo, ipakita kanamo ang imong gugma ug luwasa kami. Pamation ko ang isulti sa Ginoong Dios, kay nagsaad siya ug maayong kahimtang kanato nga iyang matinumanong katawhan; kana kon dili kita mobalik sa atong mga binuang. Tinuod gayod nga luwason niya ang mga nagatahod kaniya aron magpabilin ang iyang gamhanang presensya sa atong yuta. Ang gugma ug ang pagkamaunongon mag-uban, ug mao usab ang pagkamatarong ug ang pakigdait. Nakita sa Dios ang pagkamatinumanon sa tawo dinhi sa yuta, ug gikan sa langit gipadayag sa Dios ang iyang pagkamatarong. Sigurado nga panalanginan kita sa Ginoo, ug modaghan ang abot sa atong yuta. Ang pagkamatarong sama sa tigbalita nga mouna sa Ginoo ug moandam sa iyang agianan. Ginoo, pamatia ug tubaga ang akong pag-ampo kay ako kabos ug timawa. Tipigi ang akong kinabuhi kay ako diosnon. Ikaw ang akong Dios; luwasa ako nga imong alagad nga nagasalig kanimo. Kaloy-i ako, Ginoo, kay tibuok adlaw akong nagapanawag kanimo. Lipaya ako nga imong alagad, Ginoo, kay kanimo ako nagaampo. Tinuod nga ikaw maayo ug mapinasayloon, ug puno ka sa paghigugma sa tanang nagapanawag kanimo. Pamatia ang akong pag-ampo, Ginoo; pamatia ang akong pagpakilooy kanimo. Nagatawag ako kanimo sa panahon sa kalisod kay tubagon mo man ako. Walay dios nga sama kanimo, Ginoo; walay bisan kinsa nga makahimo sa imong gipanghimo. Ang tanang nasod nga imong gihimo mosimba kanimo, ug dayegon ka nila. Kay ikaw gamhanan, ug katingalahan ang imong mga buhat; ikaw lang ang Dios. Tudloi ako, Ginoo, sa imong pamaagi, ug tumanon ko kini nga matinud-anon kanimo. Tabangi ako nga mahimong matinud-anon sa akong pagtahod kanimo. Ginoo nga akong Dios, dayegon ko ikaw sa tibuok kong kasingkasing. Dayegon ko ikaw sa walay kataposan. Kay dako ang imong gugma kanako; giluwas mo ako sa kamatayon. O Dios, gisulong ako sa grupo sa garboso nga mga tawo aron sa pagpatay kanako. Mga bangis sila ug wala makaila kanimo. Apan ikaw, Ginoo, may kahangawa ug maloloy-on nga Dios. Mahigugmaon ikaw ug matinud-anon, ug dili daling masuko. Tagda ako ug kaloy-i; hatagi ako sa imong kusog ug luwasa ako nga imong alagad. Hatagi ako ug timailhan sa imong kaayo aron makita kini sa akong mga kaaway ug maulawan sila. Kay ikaw, Ginoo, ang nagatabang ug nagalipay kanako. Maayong mga butang ang gipanulti niya mahitungod niining iyang siyudad. Miingon siya, “Kon ilista ko ang mga nasod nga nagaila kanako, iapil ko ang Ehipto ug ang Babilonia, apil usab ang Filistia, Tyre, ug Etiopia. Isipon ko ang ilang mga katawhan nga mga lumad sa Zion.” Sa pagkatinuod isulti kini mahitungod sa Zion: “Daghang mga katawhan ang isipon nga gipanganak dinhi. Ug ang Labing Halangdong Dios gayod mao ang molig-on niining siyudara.” Ilista unya sa Ginoo ang iyang mga katawhan ug iapil niya ang mga katawhan gikan sa ubang nasod nga giisip niyang mga lumad sa Zion. Silang tanan mosayaw ug moawit, “Gikan sa Zion ang tanan natong panalangin!” Ginoo, ikaw ang Dios nga akong manluluwas. Adlaw ug gabii nagatawag ako kanimo. Pamatia ang akong pag-ampo; dungga ang akong pagpangayog tabang kanimo. Kay daghang mga kalisdanan ang miabot kanako ug daw mamatay na ako. Giisip na ako nga usa sa mga himalatyon. Nahisama sa usa ka tawong dili na matabang. Gipasagdan na lang ako uban sa mga patay. Nahisama ako sa mga gipamatay nga nagbuy-od sa ilang lubnganan; sama niadtong gipangkalimtan mo na ug dili mo na tabangan. Daw gibutang mo ako sa labihan kalawom ug kangitngit nga bangag. Labihan gayod ang imong kasuko kanako; daw mga balod kini nga mihapak kanako. Gipahilayo mo kanako ang akong mga higala. Gihimo mo akong labihan kangil-ad sa ilang panan-aw. Wala na akoy malutsan ug dili na makaikyas. Tungod sa akong mga pag-antos, nahalap ang akong panan-aw. Ginoo, adlaw-adlaw nagatawag ako kanimo nga nagabayaw sa akong mga kamot. Maghimo ka ba ug mga milagro ngadto sa mga patay? Mobangon ba sila sa pagdayeg kanimo? Imantala ba ang imong gugma ug pagkamatinumanon sa dapit sa mga patay? Makita ba ang imong mga milagro ug pagkamatarong sa mangitngit nga dapit sa mga patay, diin ang tanan dili na mahinumdoman? Apan ako, Ginoo, nagapangayo ug tabang kanimo. Kada buntag nagaampo ako kanimo. Apan nganong gisalikway mo man ako, Ginoo? Nganong nagatago ka man kanako? Sukad sa akong pagkabata, nagaantos na ako ug hapit nang mamatay. Giantos ko ang mga makahahadlok nga mga butang nga gihimo mo kanako, ug naglisod gayod ako. Ang imong kasuko daw sama sa makusog nga hangin nga mihapak kanako. Gilaglag mo ako sa imong makahahadlok nga mga buhat, nga nagalibot kanunay kanako nga daw sa baha; daw sa lamyon na nila ako. Gipalayo mo kanako ang akong mga hinigugma ug mga higala; ang kangitngit na lang ang nahibilin kong kauban. Ginoo, awiton ko kanunay ang imong dakong gugma. Isugilon ko ang imong pagkamatinumanon sa umaabot nga henerasyon. Imantala ko nga ang imong gugma molungtad sa walay kataposan, ug magpadayon kini sama sa langit. Miingon ka, “Naghimo ako ug kasabotan sa akong alagad nga si David, nga akong gipili nga mahimong hari. Ug mao kini ang akong gisaad kaniya: ‘Ang matag hari sa Israel maggikan sa imong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran; ang imong gingharian magpadayon sa walay kataposan.’ ” Ginoo, ang langitnon nga mga binuhat nagadayeg sa imong katingalahang mga buhat ug sa imong pagkamatinumanon. Walay bisan usa sa langit nga sama kanimo, Ginoo. Walay langitnon nga mga binuhat nga ikatandi kanimo. Ginatahod ikaw diha sa panagtigom sa langitnon nga mga binuhat. Silang tanan nga nagalibot kanimo may kahadlok gayod kanimo. Ginoong Dios nga Makagagahom, walay bisan kinsa nga sama kanimo; gamhanan ka ug matinumanon ka sa tanan mong ginahimo. Gigamhan mo ang mapintas nga dagat; gipalinaw mo ang iyang dagkong mga balod. Gidugmok mo ang dragon nga si Rahab, ug namatay kini. Pinaagi sa imong gahom gikatag mo ang imong mga kaaway. Imo ang langit ug ang kalibotan; gibuhat mo ang kalibotan ug ang tanang anaa niini. Gihimo mo ang amihan ug ang habagatan. Ang Bukid sa Tabor ug ang Bukid sa Hermon sama sa mga tawo nga nagaawit sa kalipay alang kanimo. Gamhanan ka gayod! Labihan ka kakusgan! Nagahari ka nga may katarong ug hustisya, nga inubanan sa gugma ug pagkamatinumanon. Bulahan, Ginoo, ang mga tawo nga nakasinati sa paghugyaw sa kalipay diha kanimo, ug nagakinabuhi sa imong kaayo. Tungod kanimo nagalipay sila sa kanunay, ug ginadayeg nila ang imong pagkamatarong. Ikaw ang ilang gipasigarbo nga ilang kusog. Tungod sa imong kaayo magmadaogon kami. Ginoo, Balaan nga Dios sa Israel, ikaw ang tag-iya sa among hari nga tigpanalipod kanamo. Kaniadto nakigsulti ka sa imong matinumanon nga mga alagad pinaagi sa panan-awon. Miingon ka: “Gitabangan ko ang usa ka sundalo. Gipili ko siya gikan sa akong mga katawhan aron mahimong hari. Si David, nga akong alagad, mao ang akong gipili nga hari pinaagi sa pagdihog kaniya sa akong balaang lana. Ang akong gahom magauban ug magalig-on kaniya. Dili makalupig kaniya ang iyang mga kaaway; dili makapildi kaniya ang mga daotan. Dugmokon ko ang iyang mga kaaway sa iyang atubangan ug laglagon ko ang nangasilag kaniya. Higugmaon ko siya ug unongan. Ug pinaagi sa akong gahom, magmadaogon siya. Padumalahon ko siya sa mga dapit nga gikan sa Dagat sa Mediteraneo hangtod sa Suba sa Eufrates. Moingon siya kanako, ‘Ikaw ang akong Amahan ug Dios; ikaw ang akong salipdanan nga bato ug manluluwas.’ Ilhon ko siyang akong kamagulangang anak, ang labing gamhanan sa tanang mga hari. Magpadayon ang akong gugma kaniya hangtod sa kahangtoran, ug ang akong kasabotan kaniya dili gayod mapakyas. Ang matag hari sa Israel maggikan sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran; ang iyang gingharian mahimong sama kamalungtaron sa langit. latigohon ko sila ug sakiton tungod sa ilang mga sala. Apan higugmaon ug unongan ko gihapon si David. Dili ko bakwion ang akong kasabotan kaniya, ug dili ko usbon ang akong gisaad kaniya. Sa akong balaang ngalan, misaad na ako sa makausa lamang, ug dili gayod ako mamakak kang David. Ang matag hari sa Israel maggikan sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. Ang iyang gingharian molungtad diha sa akong presensya sama sa adlaw; magpadayon kini hangtod sa kahangtoran sama sa bulan nga kasaligan nga tigpamatuod sa langit.” Apan, Ginoo nasuko ka sa imong piniling hari; gitalikdan mo siya ug gisalikway. Gibakwi mo ang imong kasabotan kaniya nga imong alagad, ug gikuha mo ang iyang gahom ingon nga hari. Gilumpag mo ang mga paril sa iyang siyudad, ug giguba mo ang mga kuta niini. Busa gipanguha sa tanang nangagi ang iyang mga kabtangan. Gibiaybiay siya sa iyang kasikbit nga mga nasod. Gipadaog mo ang iyang mga kaaway; gilipay mo silang tanan. Gihimo mong walay pulos ang iyang mga hinagiban ug gipapildi mo siya sa gira. Gikuha mo ang iyang pagkagamhanan ug ang iyang gahom ingon nga hari. Gipatigulang mo siya ug dali, ug gipakaulawan mo siya. Hangtod kanus-a ka magtago, Ginoo? Hangtod ba sa walay kataposan? Hangtod kanus-a magpadayon ang imong kasuko nga daw sama sa kalayo? Hinumdomi, O Ginoo kon unsa kamubo ang kinabuhi sa tawo; hinumdomi nga gihimo mo ang tawo nga may kamatayon. Kinsa ba ang tawo nga dili mamatay? Kinsang tawhana ang makalikay sa kamatayon? Ginoo, hain na man ang imong kanhing gugma, nga sa imong pagkamatinumanon gisaad mo kang David kaniadto? Hinumdomi, Ginoo, ang pagpakaulaw sa daghang mga nasod sa imong mga alagad. Giluom ko lang kining tanan. Sila nga imong mga kaaway, Ginoo, mao ang nagabiaybiay sa imong pinili nga hari bisan asa siya moadto. Dalaygon ang Ginoo sa walay kataposan! Amen! Amen! Ginoo, ikaw ang among dalangpanan sukad pa kaniadto. Sa wala mo pa buhata ang mga bukid ug ang kalibotan, ikaw na ang Dios, ug ikaw ang Dios sa walay kataposan. Ikaw ang nagabuot sa kamatayon sa tawo; ibalik mo siya sa yuta nga mao ang iyang gigikanan. Ang usa ka libo ka tuig kanamo sama lang sa usa ka adlaw nga milabay alang kanimo, o morag pipila lang ka oras sa kagabhion. Gibutangan mo ug kataposan ang among kinabuhi sama sa damgo o sama sa sagbot nga moturok ug motubo inigkabuntag, apan pagkahapon malaya ug mamatay. Ang imong kasuko makapalisang kanamo; ang imong kapungot makapalaglag kanamo. Nakita mo ang among mga sala, bisan ang mga sala nga gihimo namo sa tago. Tinuod nga mahanaw ang among kinabuhi tungod sa imong kasuko; matapos ang among kinabuhi nga daw usa lang ka panghupaw. Ang katas-on sa among kinabuhi 70 ka tuig, o 80 ka tuig kon baskog kami. Apan bisan pa ang labing maayo namong mga katuigan puno sa mga kaguol ug kalisod. Unya molabay kini, ug mahanaw kami. Walay pa gayoy nakasinati sa grabe mong kasuko. Ug samtang nagdugang ang among kahibalo bahin sa imong kasuko nagadugang usab ang among pagtahod kanimo. Pasabta kami nga mubo lang ang among kinabuhi, aron mahimo kaming maalamon sa among pagkinabuhi. Ginoo, hangtod kanus-a ang imong kasuko kanamo? Tagda ug kaloy-i kami, nga imong mga alagad. Kada buntag ipakita ang imong gugma kanamo aron mag-awit kami sa kalipay ug magmalipayon kami sa tibuok namong kinabuhi. Hatagi kami ug malipayong mga katuigan, sama kataas sa mga katuigan diin imo kaming gisilotan ug gipaantos. Ipakita kanamo nga imong mga alagad, ug sa among mga kaliwat, ang imong katingalahang buhat ug ang imong pagkagamhanan. Ginoo nga among Dios, hinaut nga panalanginan mo kami, ug hatagan ug kalamposan sa tanan namong buhaton. Si bisan kinsa nga mangayo sa pagpanalipod sa Labing Halangdong Dios nga Makagagahom, panalipdan niya. Makaingon siya sa Ginoo, “Ikaw ang akong tigpanalipod ug lig-ong tagoanan. Ikaw ang akong Dios nga ginasaligan.” Luwason ka gayod niya gikan sa mga lit-ag ug sa makapatay nga mga balatian. Panalipdan ka niya sama sa usa ka langgam nga nagapanalipod sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako. Sa iyang pagkamatinumanon, panalipdan ka niya ug labanan. Bisan linibo pa ka mga tawo ang mangamatay sa imong palibot, ikaw dili maunsa. Makita mo na lang kon unsaon pagsilot ang daotang mga tawo. Tungod kay gihimo mo mang dalangpanan ang Ginoo, ang Labing Halangdong Dios nga akong tigpanalipod, walay kalamidad o katalagman nga moabot kanimo o sa imong panimalay. Kay sugoon sa Dios ang iyang mga anghel sa pagbantay kanimo bisan asa ka moadto. Sakwaton ka nila aron dili masamad ang imong tiil sa mga bato. Tumban mo ang mga liyon ug ang malala nga mga bitin. Miingon ang Dios, “Luwason ko ug panalipdan ang nagahigugma ug nagaila kanako. Kon motawag siya kanako, tubagon ko siya; kon anaa siya sa kalisod, ubanan ko siya; luwason ko siya ug pasidunggan. Hatagan ko siyag taas nga kinabuhi, ug ipakita ko kaniya kon unsaon ko siya pagluwas.” Ginoo nga Labing Halangdong Dios, maayo gayod ang paghatag ug mga pagpasalamat ug ang pag-awit ug mga pagdayeg kanimo. Maayo gayod ang pagsugilon sa imong gugma ug pagkamatinumanon adlaw ug gabii, nga dinuyogan sa mga instrumento nga may mga kuwerdas. Kay gilipay mo ako, Ginoo, pinaagi sa imong katingalahang mga buhat. Tungod sa imong gipanghimo nagaawit ako sa kalipay. Pagkakatingalahan sa imong gipangbuhat, Ginoo! Dili gayod matugkad ang imong panghunahuna. Dili masabtan sa mga buang-buang o sa mga hungog, nga bisan miuswag ang mga daotan sama sa labong nga mga sagbot nga nagatubo, laglagon sila sa walay kataposan. Apan ikaw, Ginoo, labaw sa tanan sa walay kataposan. Sigurado gayod nga ang tanan mong mga daotang mga kaaway magkatibulaag ug mangamatay. Gihatagan mo akog kusog nga sama sa kusog sa torong baka, ug gihatagan mo akog kalipay. Nadungog ug nakita ko mismo ang kapildihan sa akong daotang mga kaaway. Ang mga matarong magmabungahon sama sa mga palma, ug molig-on sila sama sa mga kahoyng sedro sa Lebanon. Daw mga kahoy sila nga gitanom diha sa templo sa Ginoo nga atong Dios, nga molambo ug mamunga gihapon bisan ug tigulang na, ug magpabilin sa gihapon ang iyang kalunhaw ug kalig-on. Nagapakita lang kini nga matarong ang Ginoo nga akong salipdanan nga bato; wala gayoy ikasaway diha kaniya. Hari ka, Ginoo! Ang imong harianong bisti mao ang imong pagkagamhanan ug pagkahalangdon. Gipahimutang mo nga lig-on ang kalibotan ug dili kini matarog. Hari ka na sukad pa sa sinugdan, kay anaa ka na sukad pa kaniadto. Nagadaguok ang suba, Ginoo, ug nagadahunog ang bul-og niini. Apan mas gamhanan ka, Ginoo nga anaa sa langit, kaysa dinahunog sa dagat; mas gamhanan ka kaysa mga balod niini. Ginoo, ang imong mga sugo kasaligan gayod. Ug ang imong templo balaan sa walay kataposan. Ginoo, Dios ka nga nagapanimalos; ipakita na ang imong kasuko. Ikaw ang nagahukom sa tanang mga tawo; busa, sige na, balosi ang mga garboso. Siloti sila sa angay kanila. Hangtod kanus-a maghudyaka ang mga daotan, Ginoo? Silang tanan nga nagahimo ug daotan labihan makapanghambog. Gidaog-daog nila ang katawhan nga imong gipanag-iyahan. Gipamatay nila ang mga biyuda, ang mga ilo, ug ang mga dumuduong. Miingon sila, “Dili makakita ang Ginoo sa atong gipanghimo; ang Dios ni Jacob dili manumbaling niini.” Kamong mga hungog ug buang-buang, kanus-a pa ba kamo makasabot? Sabta kuno ninyo kini: Ang Dios ang naghimo sa atong mga dalunggan ug mga mata, dili ba siya makadungog ug makakita kanato? Siya ang nagadisiplina sa mga nasod, dili ba siya mosilot? Siya nga nagatudlo sa mga tawo, dili ba siya makahibalo? Nahibalo ang Ginoo nga ang panghunahuna sa mga tawo pulos walay hinungdan. Ginoo, bulahan ang tawo nga imong gidisiplina ug gitudloan sa imong kasugoan. Ginatudloan mo siya aron nga may kalinaw siya sa panahon sa kasamok hangtod sa panahon nga silotan mo ang mga daotan. Kay dili mo gayod isalikway, Ginoo, ang katawhan nga imong gipanag-iyahan. Sigurado nga mopatigbabaw pag-usab ang katarong ug kaangayan, ug ang tanang nagkinabuhi nga matarong mouyon niini. Kinsay molaban ug manalipod kanako batok sa mga tawong daotan? Ikaw lang gayod, Ginoo. Kon wala mo pa ako tabangi, patay na tingali ako karon. Sa dihang miingon ako kanimo, Ginoo, nga daw sa mamatay na ako, ang imong gugma nagsapnay kanako. Sa dihang nabalaka ako pag-ayo, gilig-on ug gilipay mo ako. Dili ka kaabin sa daotang mga maghuhukom, nga nagahimog supak sa tulumanon. Naghiusa sila batok sa mga matarong ug gihukman nila sa kamatayon ang mga walay sala. Apan ikaw, Ginoo nga akong Dios, mao ang akong dalangpanan ug salipdanan nga bato. Silotan mo sila ug laglagon tungod sa ilang mga sala. Laglagon mo gayod sila, Ginoo nga among Dios. Dali! Mag-awit kita sa kalipay. Manghugyaw kita alang sa Ginoo nga atong salipdanan nga bato ug manluluwas. Moduol kita kaniya nga may pagpasalamat, ug manghugyaw kita sa pag-awit ug mga pagdayeg kaniya. Kay ang Ginoo gamhanan nga Dios. Gamhanan siya nga hari ug labaw sa tanang mga dios. Siya ang tag-iya sa mga kinahiladman sa kalibotan ug sa kinatumyan sa mga bukid. Siya usab ang tag-iya sa dagat ug sa yuta nga iyang gihimo. Dali! Moluhod kita sa pagsimba sa Ginoo nga naghimo kanato. Kay siya ang atong Dios, ug kita ang iyang katawhan nga iyang gibantayan ug giatiman sama sa mga karnero. Kon madungog ninyo karon ang tingog sa Dios, ayaw patig-aha ang inyong kasingkasing sama sa gibuhat sa inyong mga katigulangan kaniadto didto sa Meriba, ingon man sa dihang didto sila sa kamingawan sa Masa. Miingon ang Dios, “Didto gisulayan nila ako bisan nakita na nila ang akong gihimo alang kanila. Sulod sa 40 ka tuig nasuko gayod ako niadto nga henerasyon. Ug miingon ako nga sila katawhan nga nahisalaag ug wala magsunod sa akong gitudlo kanila. Sa akong kasuko, nanumpa ako nga dili gayod nila madawat ang kapahulayan nga gikan kanako. ” Kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan, pag-awit kamo ug bag-ong awit ngadto sa Ginoo! Pag-awit kamo sa Ginoo ug dayega ninyo siya. Isugilon ninyo adlaw-adlaw nga giluwas kita niya. Ipahibalo ninyo sa tanang katawhan sa mga nasod ang iyang pagkagamhanan ug ang iyang katingalahang mga buhat. Kay gamhanan ang Ginoo, ug angay gayod nga dayegon. Takos siya nga tahoron labaw sa tanang dios, kay ang tanang dios sa ubang mga nasod mga dios-dios lang, apan ang Ginoo mao ang naghimo sa kalangitan. Anaa kaniya ang pagkagamhanan ug pagkahalangdon; ang kusog ug katahom anaa sa iyang templo. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong mga katawhan sa mga nasod. Dayega ninyo ang iyang gahom ug kusog. Ihatag ngadto sa Ginoo ang pasidungog nga angay kaniya; pagdala kamo ug halad sa inyong pag-adto sa iyang templo. Simbaha ninyo siya sa iyang balaang presensya. Tahora ninyo siya, kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan. Ingna ninyo ang mga nasod, “Nagahari ang Ginoo.” Gipahimutang niya nga lig-on ang kalibotan ug dili kini matarog. Hukman niya ang mga tawo sa walay pabor-pabor. sa presensya sa Ginoo! Kay sigurado gayod nga moanhi siya sa paghukom sa mga tawo sa kalibotan. Hukman niya sila sa katarong ug sumala sa iyang pagkamatinumanon. Nagahari ang Ginoo! Busa angay nga maglipay ang kalibotan, apil na ang mga isla. Gilibotan siya sa mabagang dag-om, ug nagahari siya sa katarong ug kaangayan. Nagauna kaniya ang kalayo ug gilamoy niini ang iyang mga kaaway sa palibot. Ang iyang kilat midan-ag sa kalibotan; nakita kini sa mga tawo ug nangurog sila sa kahadlok. Natunaw nga daw kandila ang kabukiran diha sa presensya sa Ginoo, ang Ginoo nga nagagahom sa tibuok kalibotan. Nagapadayag ang kalangitan nga siya matarong, ug ang tanang katawhan nakakita sa iyang pagkagamhanan. Naulawan ang tanang nagasimba sa mga imahen ug nagapasigarbo sa mga dios. Kamong tanang mga dios, moyukbo kamo sa pagsimba sa Dios. Ginoo, nadungog sa mga lumulupyo sa Zion ug sa uban pang mga lungsod sa Juda nga silotan mo ang ilang mga kaaway, busa nangalipay sila. Kay ikaw, Ginoo, nga Labing Halangdong Dios, nagagahom sa tibuok kalibotan. Gipasidunggan ka labaw sa tanang mga dios. Ang mga nagahigugma sa Ginoo angay nga masilag sa daotan. Kay ginatipigan sa Ginoo ang kinabuhi sa iyang matinumanon nga katawhan. Ug ginaluwas niya sila gikan sa kamot sa mga daotan. Ang kaayo sa Dios sama sa adlaw nga nagasidlak sa mga matarong ug nagahatag ug kalipay kanila. Kamong mga matarong, paglipay kamo tungod sa gihimo sa Ginoo kaninyo. Dayega ninyo siya isip paghinumdom sa iyang pagkabalaan. Mag-awit kita ug bag-ong awit sa Ginoo, kay naghimo siyag katingalahang mga butang! Pinaagi sa iyang kaugalingong gahom ug kusog gipildi niya ang atong mga kaaway. Gipakita sa Ginoo sa mga nasod nga gitabangan niya kita ug gipadaog. Wala niya kalimti ang iyang gugma ug pagkamatinumanon kanato nga katawhan sa Israel. Nakita sa tanang mga tawo sa tibuok kalibotan kon giunsa kita pagluwas sa atong Dios. Kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan, panghugyaw kamo ngadto sa Ginoo tungod sa kalipay. Pag-awit kamo nga malipayon sa pagdayeg kaniya. Ingna nga maglipay ang kalibotan ug ang tanang nagapuyo niini, apil na ang dagat ug ang tanang anaa niini. Daw mga tawo nga mopakpak ang mga suba, ug magdungan sa pag-awit sa kalipay ang mga bungtod. Ingna sila nga maglipay sa presensya sa Ginoo kay moanhi siya sa paghukom sa mga tawo sa kalibotan. Hukman niya sila uban sa katarong ug kaangayan. Nagahari ang Ginoo ug nagalingkod siya sa iyang trono sa taliwala sa mga kerubin. Busa nangurog ang mga tawo ug natay-og ang kalibotan. Gamhanan ang Ginoo sa Zion; nagagahom siya sa tanang katawhan. Modayeg ang mga tawo kaniya tungod kay gamhanan ug katingalahan siya. Balaan siya! Gamhanan siya nga Hari, ug nahigugma siya sa katarong. Wala siyay pinalabi sa iyang paghukom, ug gihimo niya ang matarong ug husto sa Israel. Dayega ang Ginoo nga atong Dios. Simbaha siya sa iyang templo. Balaan siya! Si Moises ug si Aaron ang duha sa iyang mga pari, ug si Samuel ang usa sa mga nagaampo ngadto kaniya. Mitawag sila kaniya ug gitubag niya sila. Nakigsulti siya kanila gikan sa panganod nga daw haligi; gituman nila ang mga pagtulon-an ug mga tulumanon nga gihatag niya kanila. Ginoo nga among Dios, gitubag mo ang mga pag-ampo sa imong katawhan. Gipakita mo kanila nga mapinasayloon ka nga Dios bisan gisilotan mo sila tungod sa ilang mga sala. Dayega ang Ginoo nga atong Dios. Simbaha siya sa iyang balaang bungtod, kay balaan ang Ginoo nga atong Dios. Kamong mga katawhan sa tibuok kalibotan, panghugyaw kamo sa kalipay ngadto sa Ginoo. Alagari ninyo ang Ginoo uban ang kalipay. Duol kamo kaniya nga nagahugyaw sa pagmaya. Ilha ninyo nga ang Ginoo, Dios! Siya ang naghimo kanato ug iya kita. Iya kitang katawhan nga giatiman niya sama sa mga karnero. Sulod kamo sa iyang templo uban ang pagdayeg ug pagpasalamat. Dayega ninyo siya ug pasalamati. Kay maayo ang Ginoo; ang iyang gugma walay kataposan, ug ang iyang pagkamatinumanon nagapadayon hangtod sa kahangtoran. Ginoo, magaawit ako mahitungod sa imong gugma ug hustisya. Magaawit ako ug mga pagdayeg kanimo. Magakinabuhi ako nga walay ikasaway. Kanus-a ka man moanhi kanako? Magakinabuhi ako nga walay ikasaway sa akong palasyo, ug dili ko tugotan ang kadaotan. Gikasilagan ko pag-ayo ang binuhatan sa mga tawo nga mibiya sa Dios; dili ko gayod buhaton kanang mga butanga. Molikay ako sa mga tawong daotan ug hunahuna; dili ako moapil sa ilang kadaotan. Laglagon ko si bisan kinsa nga magbutang-butang sa iyang isigka-tawo. Tapuson ko ang kadaotan sa mga garboso ug mapahitas-on. Apan pakitaan ko ug kaayo ang mga tawo dinhi sa atong dapit nga matinumanon sa Dios ug nagakinabuhi nga walay ikasaway. Papuy-on ko sila uban kanako ug tugotan nga moalagad kanako. Ang mga tawo nga limbongan ug bakakon dili makapuyo sa akong palasyo. Matag adlaw laglagon ko ang tanang mga tawong daotan dinhi sa atong dapit, aron mahanaw sila sa siyudad sa Ginoo. Ginoo, pamatia ang akong pag-ampo. Pamatia ang akong pagpangayo ug tabang kanimo. Ayaw pagtago kanako sa panahon sa akong kalisod. Pamatia ako kon motawag ako kanimo, ug tubaga dayon ako. Kay ang akong kinabuhi gakahanaw sama sa aso; ang akong kabukogan daw gisunog. Daw sagbot ako nga gitunob-tunoban ug nalaya; ug nawad-an akog gana sa pagkaon. Tungod sa akong kusog nga pag-agulo, bukog na lang ako ug panit. Nagainusara ako sama sa langgam sa kamingawan o sama sa ngiwngiw diha sa guba ug biniyaan nga dapit. Dili ako makatulog; sama ako sa langgam nga nagainusara sa atop sa balay. Kanunay akong pakaulawan sa akong mga kaaway. Gibiaybiay nila ako ug gigamit nila ang akong ngalan sa pagtunglo sa uban. Wala na akoy kaon-kaon; nagayaka na lang ako sa abo ug naghilak, tungod sa imong labihang kasuko kanako. Daw sa imo akong gipunit ug gilabay. Ang akong kinabuhi sama sa anino nga nagakahanaw. Ug sama ako sa sagbot nga nagakalaya. Apan ikaw, Ginoo, nagahari sa walay kataposan; hinumdoman ka sa mga katawhan hangtod sa kahangtoran. Kaloy-an mo na ang Zion, tungod kay miabot na ang gitagal nga panahon nga ipakita mo ang imong kaayo kaniya. Kay kini nga siyudad gihigugma o gikabalak-an pa gihapon sa imong katawhan nga imong mga alagad bisan guba na kini. Ang kanasoran motahod sa Ginoo; ang tanang hari sa kalibotan motahod sa iyang gahom. Kay patindogon pag-usab sa Ginoo ang Zion; ipakita niya ang iyang gamhanang presensya. Tubagon niya ang pag-ampo sa mga makalulooy; dili niya ipakawalay-bili ang ilang pag-ampo. Isulat kini alang sa umaabot nga mga henerasyon, aron modayeg sila sa Ginoo: Gitan-aw sa Ginoo ang kalibotan gikan didto sa iyang balaang dapit sa langit, aron madungog niya ang mga pag-agulo sa iyang katawhan nga binihag ug aron luwason ang iyang katawhan nga gihukman nga patyon. Ug tungod niini, ang gipanghimo sa Ginoo imantala sa Jerusalem, ug didto pagadayegon siya. Mahitabo kini kon magtigom na ang mga katawhan gikan sa mga nasod ug mga gingharian sa pagsimba sa Ginoo. Anaa pa lamang ako sa tunga-tunga sa akong kinabuhi, apan gihimo na akong maluya sa Ginoo; gipamub-an niya ang akong kinabuhi. Busa miingon ako: “O Dios ko nga nagakinabuhi sa walay kataposan, ayaw una kuhaa ang akong kinabuhi sa dili pa ako matigulang. Kaniadto gibuhat mo ang kalibotan ug ang kalangitan. Kini sila mangawala apan ikaw magpadayon sa gihapon. Magabok silang tanan sama sa bisti. Ilisan mo sila sama sa bisti ug mawala sila. Apan ikaw mao lang sa gihapon; wala kay kataposan. Ang mga kaliwat sa imong mga alagad magkinabuhi nga luwas sa katalagman ug imo silang bantayan.” Dayegon ko gayod ang Ginoo. Dayegon ko siya sa iyang pagkabalaan sa tibuok kong kinabuhi. Dayegon ko gayod ang Ginoo, ug dili ko gayod kalimtan ang iyang kaayo. Gipasaylo niya ang tanan kong sala, ug giayo niya ang tanan kong balatian. Giluwas niya ako gikan sa kamatayon, ug gipanalanginan niya ako sa iyang gugma ug kalooy. Gitagbaw niya ako sa maayong mga butang samtang ako nagakinabuhi, aron nga magpabilin akong batan-on ug kusgan sama sa agila. Nagahukom ang Ginoo dapig sa tanang dinaog-daog; ginahatagan niya sila ug hustisya. Gipadayag niya ang iyang pamaagi kang Moises ug gipakita niya sa katawhan sa Israel ang iyang gamhanang mga buhat. May kahangawa siya ug maloloy-on; mahigugmaon siya ug dili daling masuko. Dili siya magsigeg pang-akusar, ug dili molungtad ang iyang kasuko. Wala niya kita siloti sa angay nga silot sa atong mga sala. Kay maingon nga dili masukod ang gilay-on sa langit ug sa yuta, dili usab masukod ang kadako sa iyang paghigugma ngadto sa mga nagatahod kaniya. Gipahilayo niya ang atong mga sala gikan kanato, sama sa gilay-on sa sidlakan gikan sa kasadpan. Ug maingon nga ang usa ka amahan malooy sa iyang mga anak, malooy usab ang Ginoo sa mga nagatahod kaniya. Kay nasayod siya kon giunsa niya kita paghimo. Gihinumdoman niya nga gihimo kita gikan sa abog. Ang kinabuhi natong mga tawo sama sa sagbot. Motubo ug molambo sama sa bulak sa uma. Unya mohuyop ang hangin niining bulaka, ug mahanaw kini ug dili na makita. Gipahimutang sa Ginoo ang iyang trono didto sa langit, ug nagahari siya sa tanan. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong gamhanan niyang mga anghel nga nagapamati ug nagatuman sa iyang mga pulong. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong tanan nga iyang langitnong mga binuhat nga nagaalagad kaniya ug nagatuman sa iyang kabubut-on. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong tanan nga iyang mga binuhat sa tanang dapit nga ubos sa iyang paggahom. Dayegon ko gayod ang Ginoo! Dayegon ko gayod ang Ginoo. Ginoo nga akong Dios, gamhanan ka gayod. Ang imong pagkadungganon ug pagkahalangdon daw mao ang imong bisti. Gitabonan mo ang imong kaugalingon sa kahayag nga daw sa bisti ug gibukhad mo ang langit nga daw sa tolda. Gitukod mo ang imong puloy-anan ibabaw pa sa kawanangan. Gihimo mo ang mga panganod nga imong karwahe, ug nagasakay ka nga ginapalid sa hangin. Gihimo mong imong mga mensahero ang hangin, ug ang nagadilaab nga kalayo imong sulugoon. Gipahimutang mo ang kalibotan sa iyang pundasyon, ug dili kini matarog hangtod sa kahangtoran. Daw panapton nga gitabon mo ang tubig sa kalibotan, ug milapaw kini sa mga bukid. Sa nagadahunog mong pagmando, mipahawa ang tubig. Ug midagayday sila sa mga bukid ug sa mga kapatagan, ug sa uban pang mga dapit nga giandam mo alang kanila. Gibutangan mo silag mga utlanan nga dili nila malapawan, aron dili nila malunopan pag-usab ang kalibotan. Gipatubod mo ang mga tuboran diha sa mga yuta, ug midagayday ang tubig taliwala sa mga bakilid. Busa ang tanang ihalas nga mga hayop, apil ang ihalas nga mga asno, nakainom. Ug duol didto sa tubig, adunay salag ang mga langgam, ug sa mga sanga sa kahoy nanag-awit sila. Gikan sa imong puloy-anan sa langit, gipaulanan mo ang mga bukid. Ug tungod niining imong gihimo, nakadawat ug panalangin ang kalibotan. Gipatubo mo ang mga sagbot alang sa mga mananap, ug ang mga tanom alang sa mga tawo aron may makaon sila gikan sa ilang mga abot— may bino nga makalipay kanila, may lana nga makapasinaw sa ilang dagway, ug may pan nga makapabaskog kanila. Natubigan pag-ayo ang mga kahoyng sedro sa Lebanon nga ikaw mismo ang nagtanom. Didto nagasalag ang mga langgam, ug ang mga langgam nga tabon nagasalag sa mga kahoy nga sipres. Ang ihalas nga mga kanding nagapuyo sa taas nga mga bukid, ug ang mga gagmayng mananap nga daw koneho nanago sa mga kabatoan. Gibuhat mo ang bulan isip ilhanan sa panahon; ug ang adlaw gipasalop mo sa hustong oras. Gihimo mo ang kangitngit; ug pagkagabii manggawas ang daghang mga mananap sa kalasangan. Magngulob ang mga liyon samtang mangita sa pagkaon nga gihatag mo kanila. Pagsidlak sa adlaw mobalik sila sa ilang tagoanan ug didto mamahulay. Ang mga tawo manggawas sa ilang mga balay sa pagtrabaho hangtod sa pagsalop sa adlaw. Ginoo, pagkadaghan sa imong mga gipanghimo! Gihimo mo silang tanan sumala sa imong kaalam. Ang kalibotan napuno sa imong mga binuhat. Ang dagat labihan kalapad, ug dili maihap ang mga binuhat nga nagpuyo niini, dagko ug gagmay. Ang mga barko nagalawig niini, ug ang Leviatan nga imong binuhat maglangoy-langoy usab niini. Ang tanang buhing binuhat nagasalig kanimo sa paghatag kanila sa ilang pagkaon sa panahon nga kinahanglanon nila kini. Gihatagan mo sila ug pagkaon ug ila kining gikaon, ug nangabusog sila. Apan kon pasagdan mo sila, mangahadlok sila; kon kuhaon mo ang ilang gininhawa, mangamatay sila ug mobalik sa yuta nga maoy ilang gigikanan. Unya ipadala mo ang imong Espiritu ug adunay bag-ong binuhat pag-usab sa kalibotan. Hinaut nga ang imong gahom, Ginoo, magpadayon sa walay kataposan. Hinaut nga malipay ka sa imong gipanghimo. Kon tutokan mo ang kalibotan, matay-og kini. Kon hikapon mo ang mga bukid, moaso kini. Awitan ko ang Ginoo sa tibuok kong kinabuhi. Awitan ko ug mga pagdayeg ang akong Dios samtang may kinabuhi pa ako. Hinaut nga malipay siya sa akong pagpamalandong. Magkalipay ako diha sa Ginoo; apan hinaut nga malaglag ug mahanaw gikan sa kalibotan ang mga tawong daotan ug ang mga makasasala. Dayegon ko gayod ang Ginoo. Dayega ang Ginoo! Pasalamati ninyo ang Ginoo; simbaha ninyo siya! Isugilon ngadto sa mga katawhan ang iyang mga binuhatan. Awiti ninyo siya ug mga pagdayeg; isugilon ang tanang katingalahan niyang mga buhat. Dayega ninyo ang iyang pagkabalaan. Paglipay kamong mga nagadangop kaniya. Salig kamo sa Ginoo ug sa iyang kusog. Dangop kamo kanunay kaniya. Siya ang Ginoo nga atong Dios, ug nagahukom siya sa tibuok kalibotan. Ginahinumdoman niya kanunay ang iyang kasabotan. Dili gayod niya pagkalimtan ang iyang saad hangtod sa kahangtoran. Kining kasabotan gihimo niya kang Abraham ug gisaad usab niya kang Isaac. Gilig-on niya kini ngadto kang Jacob, nga gitawag usab ug Israel, ug magpadayon kini hangtod sa kahangtoran. Miingon siya sa matag usa kanila, “Ihatag ko kaninyo ang yuta sa Canaan ingon nga inyong panulondon.” Kaniadto gamay pa lang kaayo ang katawhan sa Dios, ug mga dumuduong pa lang sila sa yuta sa Canaan. Naglatagaw sila sa mga kanasoran ug mga gingharian. Apan wala motugot ang Dios nga daog-daogon sila. Aron mapanalipdan sila, gibadlong niya ang mga hari. Miingon siya: “Ayaw ninyo hilabti ang akong piniling mga alagad; ayaw ninyo pasipad-i ang akong mga propeta.” Sa dihang nagpadala ang Dios ug kagutom sa yuta sa Canaan, gihurot niyag kuha ang tanan nilang kuhaanan ug pagkaon. Apan gipauna na niyang daan si Jose, nga gibaligya ingon nga ulipon didto sa Ehipto. Gikadenahan ang iyang mga tiil ug gibutangan ug puthaw ang iyang liog, hangtod nga natuman ang iyang gitagna. Ang mensahe sa Ginoo kaniya nga natuman nagpamatuod nga matarong siya. Gibuhian siya sa hari sa Ehipto nga nangulo sa daghang katawhan, ug gihimo siya nga tigdumala sa palasyo ug sa tanang kabtangan niini. Isip tigdumala, may katungod siya sa pagbadlong sa mga opisyal sa hari, ug sa pagtudlo sa mga magtatambag niini. Unya miadto si Jacob ug ang iyang panimalay sa Ehipto, ang yuta sa mga kaliwat ni Ham, ug didto sila namuyo. Gipadaghan sa Ginoo ang iyang katawhan; mas daghan pa kay sa mga taga-Ehipto nga ilang mga kaaway. Gitugot sa Ginoo nga kasilagan ug limbongan sa mga taga-Ehipto ang iyang katawhan nga iyang mga alagad. Unya gipadala niya si Moises nga iyang alagad ug si Aaron nga iyang pinili. Gipakita nila didto sa yuta sa mga kaliwat ni Ham ang katingalahang mga buhat sa Dios. Gipangitngit sa Dios ang Ehipto; apan misupak gihapon ang mga taga-Ehipto sa iyang mga sugo. Gihimo niyang dugo ang ilang mga tubig, busa nangamatay ang mga isda. Napuno ug baki ang ilang yuta, bisan ang mga kuwarto sa ilang mga pangulo. Sa pagmando sa Dios, napuno ug langaw ug lamok ang ilang yuta. Gipadad-an niya sila ug ulan nga ice ug kilat. Gipangdaot niya ang ilang mga tanom nga ubas ug ang mga kahoy nga igos, ug ang uban pang mga kahoy. Sa iyang pagmando, miabot ang mga dulon nga dili maihap sa kadaghan. Ug gikaon niini ang tanang mga tanom sa ilang yuta apil na ang ilang mga anihon. Gipamatay sa Dios ang tanan nilang mga kamagulangang anak nga lalaki. Unya gipagawas niya ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto nga wala maunsa, ug may dala pang mga pilak ug mga bulawan. Nalipay ang mga taga-Ehipto sa pagbiya sa mga Israelinhon, tungod kay nahadlok sila kanila. Sa panahon sa paglakaw sa mga Israelinhon, nagbutang ang Dios ug panganod sa paghatag ug landong kanila, ug kalayo sa paghatag kanila ug kahayag sa panahon sa kagabhion. Nangayo sila ug pagkaon, ug gipadad-an sila sa Dios ug mga buntog, ug gibusog niya sila sa pagkaon nga gikan sa langit. Gibuak niya ang bato ug mibugwak ang tubig. Midagayday kini sa disyerto sama sa suba. Gihimo kining tanan sa Dios kay wala niya kalimti ang iyang saad kang Abraham nga iyang alagad. Gipagawas niya gikan sa Ehipto nga malipayon ug naghugyaw sa kalipay ang katawhan nga iyang pinili. Ug gihatag niya kanila ang mga yuta nga gipanag-iyahan sa ubang mga katawhan; gipanunod nila ang hinagoan sa uban. Gihimo kini sa Dios aron tumanon nila ang iyang mga tulumanon ug mga kasugoan. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Pasalamati siya kay maayo siya; ang iyang gugma walay kataposan. Walay makahatag ug hingpit nga pagsaysay o makapadayag sa hingpit nga pagdayeg alang sa gamhanang mga buhat sa Ginoo. Bulahan ang tawo nga nagahimo sa husto ug matarong sa tanang panahon. Ginoo, hinumdomi ako kon tabangan mo na ang imong katawhan; luwasa usab ako kon luwason mo sila, aron matagamtaman ko usab ang kauswagan sa imong pinili nga nasod ug aron makaambit sa ilang kalipay, ug makauban sa ilang pagdayeg kanimo. Nakasala kami sama sa among mga katigulangan; daotan kaayo ang among gihimo. Sa dihang didto sa Ehipto ang among mga katigulangan, wala nila tagda ang imong katingalahang mga buhat. Gikalimtan nila ang daghang mga higayon diin gipakita mo ang imong gugma kanila, ug misupak sila kanimo didto sa Pulang Dagat. Apan giluwas mo sila tungod ug alang sa imong kadungganan, ug aron ikapadayag ang imong gahom. Gimandoan sa Ginoo ang Pulang Dagat nga momala, ug namala kini; ug gipatabok niya ang iyang katawhan sa dagat nga daw sa disyerto kini nga ilang ginaagian. Giluwas niya sila gikan sa kamot sa mga kaaway. Gitabonan sa tubig ang ilang mga kaaway ug wala gayoy nakalingkawas. Busa mituo sila sa iyang mga saad ug nagaawit silag pagdayeg kaniya. Apan gikalimtan lang dayon nila ang iyang gihimo, ug wala sila mohulat sa iyang tambag. Didto sa kamingawan, gisulayan nila ang Dios tungod sa hilabihan nilang pagpangandoy sa pagkaon. Busa gihatag niya kanila ang ilang gipangayo, apan gipadad-an usab niya sila ug sakit nga nakapaluya kanila. Didto sa ilang kampo sa kamingawan, nasina sila kang Moises ug kang Aaron. Si Aaron, gilain aron moalagad sa Ginoo. Busa naabli ang yuta ug gilamoy sila si Datan ug Abiram ug ang ilang mga pamilya. Ug may kalayo usab nga misunog sa ilang daotang mga sumusunod. Didto sa Horeb, naghimo ang mga Israelinhon ug bulawan nga baka ug gisimba nila kini nga dios-dios. Gibaylo nila ang ilang halangdon nga Dios sa estatuwa sa usa ka torong baka nga sagbot ang kinaon. Laglagon na unta sa Dios ang iyang katawhan kon wala pa magpataliwala si Moises nga iyang alagad, ug mihangyo nga isalikway ang iyang kasuko ug dili ipadayon ang paglaglag kanila. Nagdumili pa gayod sila sa pagsulod sa maayong yuta kay wala sila motuo sa saad sa Dios. Nagbagulbol sila diha sa ilang mga tolda ug wala sila motuman sa Ginoo. Busa nanumpa ang Ginoo nga pamatyon niya sila sa kamingawan, ug katagon niya ang ilang mga kaliwat sa ubang mga nasod diin sila mangamatay. Nakighiusa sila sa pagsimba kang Baal sa Peor ug mikaon sila sa mga halad alang sa mga patay. Gipalagot niya ang Ginoo tungod sa ilang daotang mga binuhatan, busa miabot kanila ang katalagman. Apan nagpataliwala si Finehas, busa mihunong ang katalagman. Ang gihimo ni Finehas giisip nga matarong, ug hinumdoman kini sa mga tawo hangtod sa kahangtoran. Didto usab sa tuboran sa Meriba, gipalagot sa mga Israelinhon ang Ginoo, ug nakapahasol kini pag-ayo kang Moises. Tungod sa ilang gihimo nasuko si Moises kanila, ug nakasulti ug mga pulong nga dili niya angay isulti. Wala pamatya sa mga Israelinhon ang mga katawhan sa Canaan nga mao untay gisugo sa Ginoo kanila. Nakig-uban pa hinuon sila niining mga tawhana ug misunod sa ilang mga binuhatan. Misimba sila sa mga dios-dios niining mga tawhana ug nahimo kining hinungdan sa ilang kalaglagan. Gihalad nila ang ilang mga kabataan sa mga demonyo. Giula nila ang dugo sa ilang inosenteng mga kabataan ingon nga halad ngadto sa dios-dios sa Canaan. Niining paagiha, gihugawan nila ang yuta sa Canaan. Apil sila nahimong mahugaw tungod sa ilang gihimo. Nagluib sila sa Dios sama sa usa ka babaye nga nanapaw. Busa nasuko ang Ginoo sa iyang katawhan nga iyang gipanag-iyahan, ug gikasilagan niya sila. Gitugyan niya sila sa ilang kaaway nga mga nasod, nga maoy migahom kanila. Gidaog-daog sila ug giulipon sa ilang mga kaaway. Sa makadaghang higayon giluwas sila sa Dios, apan nagpadayon sila sa pagsupak kaniya, ug misamot sila paglunang sa ilang mga sala. Apan namati gihapon kanila ang Dios, ug gitabangan gihapon niya sila sa ilang mga kalisod sa dihang nadungog niya ang ilang pagpakitabang. Gihinumdoman sa Dios ang iyang kasabotan kanila, ug tungod sa iyang dakong gugma kanila nausab ang iyang plano ug wala na niya sila siloti. Ug pagbuot niya nga kaloy-an sila sa mga mibihag kanila. Luwasa kami, Ginoo nga among Dios! Kuhaa kami gikan sa ubang kanasoran ug tigoma kami pag-usab sa among yuta, aron makapasalamat kami ug makadayeg sa imong pagkabalaan. Dalaygon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, sa walay kataposan. Ang tanan nga katawhan motubag ug, “Amen!” Dayega ang Ginoo! Pasalamati ang Ginoo, kay maayo siya; ang iyang gugma walay kataposan. Isulti ninyo kana, kamong iyang giluwas sa kamot sa mga kaaway. Kay gitigom niya kamo gikan sa mga yuta sa sidlakan, kasadpan, amihan, ug habagatan. May mga tawo nga naglatagaw sa kamingawan; wala nila matultoli ang agianan paingon sa siyudad nga mahimo nilang kapuy-an. Gigutom sila ug giuhaw, ug gibati nila nga daw mamatay na sila. Sa ilang kalisod, mitawag sila sa Ginoo, ug giluwas niya sila. Gitultolan niya sila sa diretso nga dalan paingon sa siyudad nga ilang kapuy-an. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugma ug sa iyang katingalahang mga buhat ngadto sa mga tawo. Kay gipainom niya ang giuhaw ug gibusog niya ang gigutom. May mga tawo nga gibilanggo nga gikadenahan ug nagalingkod sa labihan kangitngit nga bilanggoan, tungod kay misupak sila sa mga sugo sa Labing Halangdong Dios ug gipakawalay-bili nila ang iyang mga pahimangno. Busa gilisod-lisod niya sila sa mabug-at nga mga buluhaton. Nangatumba sila apan walay mitabang kanila. Sa ilang kalisod, mitawag sila sa Ginoo, ug giluwas niya sila. Gipamugto niya ang ilang mga kadena ug gipagawas niya sila gikan sa labihan kangitngit nga bilanggoan. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugma ug sa iyang katingalahang mga buhat ngadto sa mga tawo. Kay gipangguba niya ang mga pultahan nga bronsi ug gipangbali ang mga rehas nga puthaw. May mga tawo nga nahimong buang-buang tungod sa ilang pagkamalapason ug nagaantos sila tungod sa ilang pagkadaotan. Silang tanan wala nay ganang mokaon ug himalatyon na. Sa ilang kalisod, mitawag sila sa Ginoo, ug giluwas niya sila. Gipamulong lang niya ug nangaayo sila. Giluwas niya sila gikan sa kamatayon. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugma ug sa iyang katingalahang mga buhat ngadto sa mga tawo. Angay silang mohalad ug mga halad sa pagpasalamat sa Dios; ug pinaagi sa awit sa kalipay isugilon nila ang iyang mga buhat. May mga tawo nga misakay sa mga barko ingon nga mga trabahante o negosyante. Nakita nila ang katingalahang mga buhat sa Ginoo diha sa kadagatan. Sa iyang pagmando, mihangin ug kusog ug nanagko ang mga balod, hinungdan nga ang ilang sakayan mopataas ug unya kalit lang nga mopaubos. Tungod niini, nawad-an sila ug kaisog. Nagsusapinday sila nga daw sa mga hubog ug wala na sila mahibalo kon unsay ilang himuon. Sa ilang kalisod, mitawag sila sa Ginoo, ug giluwas niya sila. Gipahunong niya ang kusog nga hangin ug milinaw ang dagat. Nalipay sila sa dihang milinaw ang dagat, ug gitultolan sila sa Dios sa dunggoanan nga ilang gipangandoy. Angay silang magpasalamat sa Ginoo tungod sa iyang gugma ug sa iyang katingalahang mga buhat ngadto sa mga tawo. Angay nilang pasidunggan ug dayegon ang Dios diha sa ilang panagtigom ug sa panagtigom sa ilang mga tigdumala. Gihimong disyerto sa Ginoo ang mga kasubaan, ug gipamad-an niya ang mga tuboran. Gihimo niyang walay pulos ang maayo nga yuta, tungod sa pagkadaotan sa mga namuyo niini. Gihimo niyang katubigan ang disyerto, ug gihimo niyang mga tuboran ang mga malang yuta. Gipapuyo niya didto ang gipanggutom ug nagtukod sila ug siyudad nga ilang puy-an. Nagpugas sila sa kaumahan ug nagtanom ug ubas, ug abunda ang ilang mga abot. Gipanalanginan sila sa Dios, ug midaghan sila pag-ayo. Bisan ang ilang mga mananap misanay usab. Tungod sa pagpangdaog-daog, kasakit, ug kasubo, migamay ang ilang gidaghanon ug naulawan sila. Gipakita sa Dios ang iyang kasuko sa mga nangdaog-daog kanila pinaagi sa pagpahisalaag kanila sa disyerto nga walay mga dalan. Apan gihaw-as niya ang mga kabos gikan sa ilang mga pag-antos, ug gihimo niyang sama kadaghan sa panon sa mga hayop ang ilang mga pamilya. Nakita kini sa mga matarong ug nalipay sila, apan ang tanang mga daotan wala gayoy ikasulti. Hinaut nga mamalandong niining mga butanga ang mga maalamon, ug ilhon nila ang dakong gugma sa Ginoo. O Dios, nagasalig gayod ako kanimo. Awitan ko ikaw ug mga pagdayeg sa tibuok kong kasingkasing. Momata ako samtang nagabanagbanag pa, ug andamon ko ang akong mga instrumento nga may mga kuwerdas sa pagdayeg kanimo. Ginoo, dayegon ko ikaw taliwala sa kanasoran. Awitan ko ikaw taliwala sa mga katawhan. Kay ang imong gugma ug pagkamatinumanon dili gayod masukod; mas taas pa kini sa kalangitan. Ipakita, O Dios, ang imong pagkagamhanan diha sa kalangitan ug sa tibuok kalibotan. Luwasa kami pinaagi sa imong gahom. Tubaga ang akong pag-ampo aron maluwas kami nga imong mga hinigugma. O Dios, miingon ka didto sa imong templo, “Modaog ako. Bahin-bahinon ko ang Shekem ug ang Kapatagan sa Sucot, ug ipanghatag sa akong katawhan. Akoa ang Gilead ingon man ang Manase. Ang Efraim mao ang akong tigpanalipod ug ang Juda mao ang akong tigdumala. Ang Moab akong sulugoon ug ang Edom akong gipanag-iyahan. Mosinggit ako sa kadaogan batok sa Filistia.” Kinsa ang modala kanako sa Edom ug sa siyudad niini nga nalibotan sa mga paril? Dili ba ikaw, O Dios, nga nagsalikway kanamo ug wala na mouban sa among mga sundalo? Tabangi kami batok sa among mga kaaway, kay walay pulos ang tabang sa tawo. Modaog kami pinaagi sa imong tabang, O Dios, kay laglagon mo ang among mga kaaway. O Dios, nga akong ginadayeg, tubaga ang akong pagtawag kanimo. Kay gibutang-butangan ako sa daotan ug limbongang mga tawo. Nagasulti silag bakak mahitungod kanako. Kanunay daotan ang ilang gipanulti batok kanako, ug nasuko sila kanako bisan walay hinungdan. Bisan nakighigala ako kanila, nakiggira sila kanako; apan giampo ko gihapon sila. Gibalosan nila akog daotan sa maayong gihimo ko kanila, ug gibalosan nilag kasuko ang akong pagpakighigala kanila. Miingon sila, “Mangita kita ug daotang tawo nga mosumbong kaniya sa hukmanan. Hinaut nga inighusay mogawas nga siyay sad-an. Ug hinaut nga ang iyang pag-ampo isipon nga sala! Hinaut nga dili magdugay ang iyang kinabuhi ug ihatag na lang ngadto sa uban ang iyang katungdanan. Hinaut nga mamatay na siya aron mailo ang iyang mga kabataan ug mabiyuda ang iyang asawa. Hinaut nga maglatagaw na lang ang iyang mga kabataan ug magpakilimos, ug hinaut nga abugon sila gikan sa ilang gubang pinuy-anan. Hinaut nga imbargohon sa iyang nautangan ang tanan niyang kabtangan, ug hinaut nga kuhaon sa mga dumuduong ang iyang hinagoan. Ug kon mamatay na siya, hinaut nga walay malooy kaniya ug sa iyang nailo nga mga kabataan. Hinaut nga mangamatay ang iyang mga kaliwat aron malimtan na sila sa mosunod nga mga henerasyon. Kay wala gayod siyay kalooy; gilisod-lisod hinuon niya ug gipamatay ang mga kabos, mga timawa, ug ang mga nawad-an ug paglaom. Gikalipay niya ang pagtunglo sa uban—hinaut nga sa iya kini mahitabo. Nagdumili siya sa paghatag sa iyang panalangin sa uban—hinaut nga wala usay mopanalangin kaniya. Kabahin na sa iyang kinabuhi ang pagpanunglo; daw mao na kini ang iyang kinaon, ug midulot na kini hangtod sa iyang kabukogan. Hinaut magpabilin kaniya ang tunglo. Mahisama kini sa bisti nga ginasul-ob ug bakos nga kanunay ginabakos.” Ginoo, hinaut pa nga mao kana ang imong isilot sa mga nagabutang-butang ug nagasulti ug daotan mahitungod kanako. Apan tabangi ako, Ginoong Dios, aron ikaw mapasidunggan. Luwasa ako tungod sa imong kaayo ug gugma. Kay kabos ako ug timawa, ug nasakit gayod ako. Hinay-hinay nang nagkawala ang akong kinabuhi sama sa landong nga mahanaw panahon sa kagabhion. Daw sama ako sa dulon nga gipapha. Wala nay kusog ang akong tuhod sa pagpinuasa. Labihan na ako kaniwang. Nahimo akong talamayon sa akong mga kaaway. Magpanglingo sila kon ila akong makita. Tabangi ako, Ginoo, nga akong Dios; luwasa ako sumala sa imong gugma. Unya mahibaloan sa akong mga kaaway nga ikaw, Ginoo, ang nagluwas kanako. Gitunglo nila ako, apan ikaw mopanalangin kanako. Maulawan sila kon sulongon nila ako, apan ako nga imong sulugoon maglipay. Sama nga ang lawas naputos sa bisti, hinaut nga mapuno sa kaulaw ang mga tawong nagbutang-butang kanako. Pasalamatan ko gayod ang Ginoo; dayegon ko siya atubangan sa daghang katawhan. Kay ginalabanan niya ang mga tawong kabos aron maluwas sa mga nagahukom kanila sa kamatayon. Miingon ang Ginoo sa akong agalon nga hari, “Lingkod dinhi dapit sa akong tuo, hangtod mapailalom ko kanimo ang imong mga kaaway.” Gikan sa Zion, palapdon sa Ginoo ang imong gingharian, Mahal nga Hari, ug magahari ka sa imong mga kaaway. Sa adlaw nga makig-away ka sa imong mga kaaway, kinabubut-on nga motabang kanimo ang imong katawhan. Ang mga pamatan-on moadto kanimo sa balaang mga bungtod nga daw tun-og sa kabuntagon. Nanumpa ang Ginoo, ug dili gayod mausab ang iyang hunahuna, nga ikaw pari sa walay kataposan sama sa pagkapari ni Melkizedek. Ang Ginoo nagauban kanimo; laglagon niya ang mga hari sa panahon nga ipakita niya ang iyang kasuko. Silotan niya ang kanasoran ug daghan ang iyang pamatyon. Laglagon niya ang mga nagadumala sa tibuok kalibotan. Mahal nga Hari, moinom ka sa sapa nga anaa sa daplin sa dalan, busa mobalik ang imong kusog ug magmadaogon ka. Dayega ang Ginoo! Pasalamatan ko ang Ginoo sa tibuok kong kasingkasing diha sa panagtigom sa mga matarong. Gamhanan ang mga buhat sa Ginoo; ginapamalandongan kini sa tanan nga nalipay niini. Gamhanan ug halangdon ang mga buhat sa Dios, ug ang iyang pagkamatarong nagapadayon sa walay kataposan. Gipahinumdom niya kita sa iyang katingalahang mga buhat. Maloloy-on siya ug may kahangawa. Ginahatagan niya ug pagkaon ang nagatahod kaniya, ug ginahinumdoman niya kanunay ang iyang kasabotan. Gipakita niya sa iyang katawhan kon unsa kagamhanan ang iyang mga binuhatan pinaagi sa paghatag kanila sa mga yuta nga gipanag-iyahan sa ubang mga nasod. Matinumanon ug matarong siya sa tanan niyang ginahimo, ug kasaligan ang tanan niyang mga sugo. Kining iyang mga sugo magapadayon sa walay kataposan, ug gihimo niya kini uban sa pagkamatinumanon ug pagkamatarong. Giluwas niya ang iyang katawhan, ug nagmando siya nga tumanon ang iyang kasabotan hangtod sa kahangtoran. Balaan siya ug talahuron! Ang pagtahod sa Ginoo mao ang sinugdanan sa pag-angkon ug kaalam. Ang tanang nagatuman sa iyang mga sugo may hustong panabot. Dalaygon siya sa walay kataposan! Dayega ang Ginoo! Bulahan ang tawo nga nagatahod sa Ginoo ug malipayon kaayo nga nagatuman sa iyang mga sugo. Magmauswagon ang iyang mga anak, kay ang mga kaliwat sa mga tawo nga nagakinabuhi nga matarong panalanginan sa Dios. Maadunahan ang iyang pamilya, ug ang iyang kaayo hinumdoman hangtod sa kahangtoran. Bisan sa kangitngit may kahayag gihapon alang sa mga tawo nga nagakinabuhi nga maloloy-on, may kahangawa, ug matarong. Panalanginan ang tawo nga manggihatagon, nagapahulam sa uban, ug dili manglimbong. Dili siya mapakyas sa iyang mga buluhaton, ug dili siya malimtan hangtod sa kahangtoran. Dili siya mahadlok sa daotang mga balita, kay lig-on ang iyang pagtuo ug pagsalig sa Ginoo. May pagsalig siya ug dili siya mahadlok kay nasayod siya nga sa kaulahian makita niya nga mapildi ang iyang mga kaaway. Mahinatagon siya sa mga kabos; ang iyang kaayo hinumdoman hangtod sa kahangtoran ug ang iyang katakos dugangan sa Dios isip pagpasidungog kaniya. Makita kini sa mga daotan ug mokagot ang ilang mga ngipon sa kasuko, ug daw mangatunaw sila sa kaulaw. Ang ilang mga plano dili magmalampuson. Dayega ang Ginoo! Kamong mga katawhan sa Ginoo nga iyang mga alagad, dayega ninyo siya! Hinaut nga dayegon siya karon ug hangtod sa kahangtoran. Gikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan ang tanang mga tawo angayng modayeg sa Ginoo. Nagahari ang Ginoo sa tanang nasod, ang iyang pagkagamhanan dili matupngan. Wala gayoy sama sa Ginoo nga atong Dios nga nagalingkod sa iyang trono didto sa kahitas-an. Moduko siya sa pagtan-aw sa kalangitan ug sa kalibotan. Gihaw-as niya ang mga kabos ug timawa sa ilang kalisod. Gipasidunggan niya sila uban sa dungganong mga tawo sa iyang katawhan. Gilipay niya ang panimalay sa baog nga babaye pinaagi sa paghatag kaniya ug mga anak. Dayega ang Ginoo! Ang mga Israelinhon nga kaliwat ni Jacob nagpuyo kaniadto didto sa Ehipto diin lahi ang pinulongan sa mga tawo. Sa dihang mibiya na sila sa Ehipto, gihimo sa Dios ang Juda nga iyang balaang dapit, ug gidumalahan niya ang Israel. Sa pag-abot sa mga Israelinhon didto sa Pulang Dagat, daw tawo kini nga mitan-aw kanila ug midagan. Ang tubig sa Suba sa Jordan daw tawo usab nga miatras. Ang mga bukid ug mga bungtod daw mga kanding ug mga karnero nga naglukso-lukso. Nganong midagan man ang Pulang Dagat ug miatras ang tubig sa Suba sa Jordan? Nganong naglukso-lukso ang mga bukid ug mga bungtod nga daw mga kanding ug mga karnero? Mokurog ang kalibotan sa presensya sa Ginoo nga Dios ni Jacob, nga naghimo ug linaw gikan sa gahing bato ug mipadagayday sa mga tuboran. Dili kami ang angay pasidunggan, Ginoo, kondili ikaw, tungod sa imong gugma ug pagkamatinumanon. Nganong giinsulto kami sa ubang mga nasod pinaagi sa pag-ingon, “Hain na ang inyong Dios?” Ang among Dios anaa sa langit ug buhaton niya ang iyang gusto. Apan ang ilang mga dios-dios binuhat lang sa tawo gikan sa plata ug bulawan. May mga baba kini, apan dili makasulti; may mga mata, apan dili makakita. May mga dalunggan, apan dili makadungog; may mga ilong, apan dili makasimhot. May mga kamot, apan dili makakupot; may mga tiil, apan dili makalakaw, ug dili gani makatingog. Ang tanang naghimo ug misalig niini nga mga dios-dios mahisama usab kanila nga walay pulos. Kamong nagatahod sa Ginoo, salig kamo kaniya. Siya ang inyong magtatabang ug tigpanalipod. Kanunay kitang gihunahuna sa Ginoo, ug panalanginan niya kita. Panalanginan niya ang katawhan sa Israel apil na ang mga kaliwat ni Aaron. Panalanginan niya ang tanang nagatahod kaniya, inila man o dili. Hinaut nga kamo ug ang inyong mga kaliwat padaghanon sa Ginoo. Hinaut nga panalanginan kamo sa Ginoo nga nagbuhat sa kalangitan ug sa kalibotan. Ang kalangitan iya sa Ginoo, apan ang kalibotan gitugyan niya sa mga tawo. Ang mga patay dili makadayeg sa Ginoo, kay atua na sila sa hilom nga lubnganan. Kita nga mga buhi mao ang makadayeg kaniya karon ug hangtod sa kahangtoran. Dayega ang Ginoo! Gihigugma ko ang Ginoo, kay gidungog niya ang akong pagpangayo ug tabang kaniya. Tungod kay gipatalinghogan niya ako, dili ako moundang sa pagtawag kaniya samtang nagakinabuhi pa ako. Nahadlok ako kay nabati ko nga morag hapit na akong mamatay; ang kamatayon daw pisi nga naglambod kanako. Nahasol gayod ako ug naguol, busa nanawag ako sa Ginoo, “ Ginoo, luwasa ako!” Ang Ginoo nga atong Dios maloloy-on, matarong, ug may kahangawa. Gipanalipdan niya ang mga walay alamag. Sa dihang wala na gayod akoy mahimo, giluwas niya ako. Karon makapahulay na ako ug magmalinawon tungod kay maayo kaayo ang Ginoo kanako, ug tungod kay giluwas niya ako sa kamatayon, sa kasubo, ug sa kalaglagan. Busa magkinabuhi ako nga duol sa Ginoo dinhi sa kalibotan sa mga buhi. Mituo gihapon ako, bisan pa kon nakaingon ako, “Labihan gayod ang akong pag-antos.” Sa akong kahadlok miingon ako, “Wala gayoy tawo nga kasaligan.” Unsay ibalos ko sa Ginoo sa tanan niyang kaayo kanako? Mosimba ako sa Ginoo ug magdala ako ug halad sa pagpasalamat kaniya sa iyang pagluwas kanako. Tumanon ko ang akong mga saad kaniya atubangan sa tanan niyang katawhan. Masakitan ang Ginoo kon may mamatay sa iyang matinumanong katawhan. Ginoo, ubos mo ako nga alagad. Giluwas mo ako sa pagkabihag. Mosimba ako ug mohalad ug halad sa pagpasalamat kanimo. Tumanon ko ang akong mga saad kanimo atubangan sa tanan mong katawhan, didto sa mga hawanan sa imong templo sa Jerusalem. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo, kamong tanan nga katawhan sa mga nasod! Kay dako kaayo ang gugma sa Ginoo kanato, ug ang iyang pagkamatinumanon walay kataposan. Dayega ang Ginoo! Pasalamati ang Ginoo, kay maayo siya; ang iyang gugma walay kataposan. Ang katawhan sa Israel moingon, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Ang mga kaliwat ni Aaron moingon, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Ang mga nagatahod sa Ginoo moingon, “Ang iyang gugma walay kataposan.” Sa akong kalisod, nanawag ako sa Ginoo, ug gitubag niya ako pinaagi sa pagluwas kanako. Kauban ko ang Ginoo, busa dili ako mahadlok. Unsay mahimo sa tawo batok kanako? Kauban ko ang Ginoo. Siya ang nagatabang kanako, ug makita ko gayod ang pagkapildi sa akong mga kaaway. Mas maayo pa nga modangop sa Ginoo kaysa mosalig sa isigka-tawo. Mas maayo pa nga modangop sa Ginoo kaysa mosalig sa mga tawo nga anaa sa gahom. Gilibotan ako sa daghang mga nasod, apan gipildi ko sila pinaagi sa gahom sa Ginoo. Tinuod nga gilibotan nila ako, apan gipildi ko sila pinaagi sa gahom sa Ginoo. Daw mga putyukan sila nga naglibot kanako, apan napugngan sila dayon nga daw daob sa dagami nga dali rang napalong. Gipildi ko sila pinaagi sa gahom sa Ginoo. Giataki nila ako pag-ayo ug hapit na gayod ako nila mapildi, apan gitabangan ako sa Ginoo. Ang Ginoo mao ang nagahatag kanako ug kusog ug siya ang akong awit. Siya ang akong manluluwas. Dili pa ako mamatay; magpabilin pa akong buhi. Isaysay ko ang gipanghimo sa Ginoo. Gisilotan ako pag-ayo sa Ginoo, apan wala niya itugot nga mamatay ako. Ablihi ang mga pultahan sa templo sa Ginoo alang kanako, kay mosulod ako ug magpasalamat sa Ginoo. Mao kini ang pultahan sa Ginoo diin ang mga matarong lang ang makasulod. Magpasalamat ako kanimo, Ginoo, kay gitubag mo ang akong pag-ampo. Ikaw ang kaluwasan alang kanako. Ang bato nga gisalikway sa mga panday mao pa hinuon ang nahimong pundasyon nga bato. Gihimo kini sa Ginoo ug katingalahan kaayo kini. Mao kini ang adlaw diin gipadaog kita sa Ginoo, busa maglipay ug magsadya kita. Ginoo, nagapangamuyo kami kanimo, luwasa intawon kami. Hatagi kami ug kalamposan. Hinaut nga panalanginan sa Ginoo ang hari nga iyang pinadala. Ug kamong mga tawo, hinaut nga panalanginan usab kamo sa Ginoo gikan dinhi sa iyang templo. Ang Ginoo, Dios; ug maayo kaayo siya kanato. Magdala kita ug mga sanga sa kahoy sa pagsaulog sa pista, ug molibot kita sa halaran. Ginoo, ikaw ang akong Dios; nagapasalamat ako ug nagadayeg kanimo. Pasalamati ang Ginoo, kay maayo siya; ang iyang gugma walay kataposan. Bulahan ang mga tawo nga nagakinabuhi nga maligdong, nga nagasubay sa kasugoan sa Ginoo. Bulahan ang mga tawo nga nagasunod sa mga katudloanan sa Dios, ug nagatuman kaniya sa tibuok nilang kasingkasing. Wala sila maghimo ug daotan kondili nagasunod sila sa mga pamaagi sa Dios. Ginoo, gihatag mo kanamo ang imong mga tulumanon aron tumanon namo kini nga matinud-anon. Dako kaayo ang akong tinguha nga magmatinumanon sa pagtuman sa imong mga tulumanon. Kon tumanon ko ang tanan mong mga sugo, dili ako maulawan. Dayegon ko ikaw sa putli kong kasingkasing samtang nagatuon ako sa imong matarong nga mga sugo. Tumanon ko ang imong mga tulumanon, busa ayaw gayod ako pasagdi. Unsay buhaton sa usa ka batan-on aron mahimong putli ang iyang kinabuhi? Ang iyang himuon mao ang pagsunod sa imong pulong. Modangop ako kanimo sa tibuok kong kasingkasing, busa ayaw itugot nga talikdan ko ang imong mga sugo. Tipigan ko ang imong mga pulong sulod sa akong kasingkasing aron dili ako makasala kanimo. Dalaygon ikaw, Ginoo! Tudloi ako sa imong mga tulumanon. Balik-balikon ko paglitok ang tanang mga sugo nga imong gihatag. Kalipay ko ang pagsunod sa imong mga sugo, labaw pa kaysa pag-angkon ug bahandi. Namalandong ako sa imong mga tulumanon ug tun-an ko pag-ayo ang imong mga katudloanan. Nalipay ako sa imong mga tulumanon ug dili ko kalimtan ang imong pulong. Pakitai ako, nga imong alagad, sa imong kaayo aron padayon akong magkinabuhi ug motuman sa imong pulong. Ablihi ang akong hunahuna aron masabtan ko ang matahom nga mga kamatuoran diha sa imong kasugoan. Lumalabay lamang ako niining kalibotana, busa ipadayag kanako ang imong mga sugo. Sa tanang panahon nagahandom gayod ako sa pagsabot sa imong kasugoan. Gibadlong mo ang mga garboso, nga imong tinunglo. Kini sila mitalikod sa imong mga sugo. Ilikay ako sa ilang pagpakaulaw ug pagbiaybiay, kay gituman ko ang imong mga katudloanan. Bisan pag magtigom ang mga pangulo sa paglibak kanako, ako nga imong alagad, mamalandong sa imong mga tulumanon. Ang imong mga pagtulon-an nagahatag kanako ug kalipay; mao kini ang nagahatag kanako ug tambag. Daw sa mamatay na ako, busa lugwayi pa ang akong kinabuhi sumala sa imong saad. Gisugilon ko kanimo ang akong mga binuhatan ug naminaw ka kanako. Tudloi ako sa imong mga tulumanon. Pasabta ako sa imong mga tulumanon aron mapamalandongan ko ang imong mga katingalahang buhat. Daw sa makuyapan na ako tungod sa kasubo, busa lig-ona ako sumala sa imong saad. Kuhaa kanako ang pagkamalimbongon; ug kaloy-i ako ug tudloi sa imong kasugoan. Gipili ko ang pagkamatinumanon; ug tumanon ko ang imong mga lagda. Gisunod ko, Ginoo, ang imong mga katudloanan, busa ayaw itugot nga maulawan ako. Gitinguha ko gayod ang pagtuman sa imong mga sugo tungod kay gidugangan mo ang akong panabot. Tudloi ako, Ginoo, sa imong mga tulumanon, ug tumanon ko kini hangtod sa kataposan. Pasabta ako sa imong kasugoan, ug tumanon ko kini ug tipigan sa tibuok kong kasingkasing. Giyahi ako sa pagsunod sa imong mga sugo, kay niini may kalipay ako. Hatagi akog dakong tinguha sa pagtuman sa imong mga pagtulon-an kaysa pagtinguha nga maadunahan. Ilikay ako sa pagtinguha sa mga butang nga walay pulos. Lugwayi ang akong kinabuhi sumala sa imong saad. Tumana ang imong saad kanako nga imong alagad, nga gisaad mo sa mga nagatahod kanimo. Kuhaa ang akong pagkabadlongon nga akong gikaulaw, kay giisip ko nga maayo ang imong mga sugo. Kalipay ko ang pagtuman sa imong mga tulumanon. Tungod kay ikaw matarong, lugwayi ang akong kinabuhi. Ginoo, ipakita ang imong paghigugma ug pagluwas kanako, sumala sa imong saad. Unya matubag ko ang mga nagbiay-biay kanako, kay nagasalig ako sa imong pulong. Ayaw ako did-i sa pagsulti sa tinuod bahin kanimo sa tanang higayon, kay ang akong paglaom anaa lamang sa imong mga sugo. Kanunay kong tumanon ang imong kasugoan hangtod sa kahangtoran. Magkinabuhi ako nga may kagawasan, kay nagtinguha gayod ako sa pagtuman sa imong tulumanon. Dili ako maulaw sa pagsulti sa imong mga katudloanan atubangan sa mga hari. Nagakalipay ako sa pagsunod sa imong mga sugo nga akong gihigugma. Gitahod ko ang imong mga sugo nga akong gihigugma, ug gipamalandongan ko ang imong mga tulumanon. Hinumdomi ang imong saad kanako nga imong alagad, kay kini ang nagahatag kanako ug paglaom. Ang nagalipay kanako sa akong mga pag-antos mao kini: ang imong saad nagalugway sa akong kinabuhi. Gibiaybiay ako pag-ayo sa mga mapahitas-on, apan wala ako mobiya sa imong kasugoan. Ginoo, gihinumdoman ko ang imong mga sugo nga gihatag mo sa unang panahon, ug naghatag kini kanako ug kalipay. Labihan ang akong kasuko tungod sa mga tawong daotan nga nagasalikway sa imong kasugoan. Magaawit ako mahitungod sa imong mga tulumanon bisan asa ako magpuyo. Ginoo, panahon sa kagabhion ginahinumdoman ko ikaw ug ginahunahuna ko kon unsaon ko pagtuman ang imong kasugoan. Mao kini ang akong kalipay: ang pagsunod sa imong mga tulumanon. Ikaw lang gayod Ginoo ang akong gikinahanglan. Nagasaad ako sa pagtuman sa imong mga pulong. Gihangyo ko ikaw sa kinasingkasing gayod; kaloy-i ako sumala sa imong saad. Gihinuktokan ko ang akong pagkinabuhi, ug misaad ako nga mosunod sa imong mga katudloanan. Gituman ko dayon ang imong mga sugo. Bisan pa ug gigapos ako sa mga tawong daotan, wala ko kalimti ang imong mga kasugoan. Sa panahon sa tungang gabii mobangon ako sa pagpasalamat kanimo sa matarong mo nga mga sugo. Higala ako sa tanan nga nagatahod kanimo ug nagatuman sa imong mga tulumanon. Ginoo, gihigugma mo ang tanang mga tawo sa kalibotan. Tudloi ako sa imong mga tulumanon. Ginoo, maayo ka kanako nga imong alagad, sumala sa imong gisaad. Hatagi akog kaalam ug kahibalo, kay nagasalig ako sa imong mga sugo. Sa wala mo pa ako disiplinaha, mibiya ako kanimo, apan karon ginatuman ko na ang imong pulong. Maayo ka ug nagahimo ka ug maayo. Tudloi ako sa imong mga tulumanon. Bisan gibutang-butangan ako sa mga tawong mapahitas-on, gituman ko gihapon ang imong mga tulumanon sa tibuok kong kasingkasing. Kining mga tawhana dili makasabot sa imong kasugoan, apan ako nagakalipay sa pagsunod niini. Maayo nga gidisiplina mo ako, aron makakat-on ako sa imong mga tulumanon. Alang kanako, ang kasugoan nga imong gihatag mas bililhon pa kaysa liboan ka bulawan ug pilak. Gibuhat mo ako ug giumol; hatagi ako ug panabot aron makakat-on ako sa imong mga sugo. Malipay ang mga nagatahod kanimo kon ila akong makita, kay nagasalig ako sa imong pulong. Nasayod ako, Ginoo, nga matarong ang imong mga sugo. Ug tungod kay nagahukom ka nga makatarunganon, gidisiplina mo ako. Hinaut pa nga lipayon mo ako sa imong gugma sumala sa imong saad kanako nga imong alagad. Kaloy-i ako aron padayon akong magkinabuhi, kay nagakalipay ako sa pagsunod sa imong balaod. Hinaut pa nga maulawan ang mga tawong mapahitas-on tungod kay gidaot nila ako pinaagi sa pagbutang-butang kanako. Apan ako, mamalandong sa imong mga tulumanon. Hinaut pa nga moduol kanako ang mga nagatahod kanimo ug nakahibalo sa imong mga katudloanan. Hinaut pa nga matuman ko sa tibuok kong kasingkasing ang imong mga tulumanon aron dili ako maulawan. Gilaayan na ako ug hinulat nga luwason mo ako, apan nagasalig pa gihapon ako sa imong pulong. Mingitngit na ang akong panan-aw ug hinulat sa imong saad. Nangutana ako, “Kanus-a mo pa man ako lig-onon ug lipayon?” Bisan pag nahisama na ako sa gianuosan nga sudlanan sa bino, wala ko kalimti ang imong mga tulumanon. Hangtod kanus-a ako, nga imong alagad, maghulat? Kanus-a mo pa silotan ang mga nagalutos kanako? Nagkalot ug mga bangag sa paglit-ag kanako ang mga tawong garboso nga wala magsunod sa imong kasugoan. Kasaligan gayod ang tanan mong mga sugo. Tabangi ako, kay gilutos ako sa mga tawo bisan walay igong hinungdan. Hapit na nila ako mapatay, apan wala ko isalikway ang imong mga tulumanon. Tipigi ang akong kinabuhi sumala sa imong gugma, aron matuman ko ang katudloanan nga gihatag mo. Ang imong pulong, Ginoo, magpadayon nga lig-on sa walay kataposan sama sa langit. Ang imong pagkamatinumanon magpadayon hangtod sa kahangtoran. Gipahimutang mo nga lig-on ang kalibotan, busa milungtad kini. Ang tanang butang nagpabilin hangtod karon tungod sa imong pagbuot. Kay silang tanan imong mga alagad. Kon ang imong kasugoan wala makapalipay kanako, namatay na unta ako tungod sa akong pag-antos. Dili ko gayod kalimtan ang imong mga tulumanon, kay pinaagi niini lugwayan mo ang akong kinabuhi. Imo ako, busa luwasa ako! Kay nagtinguha gayod ako sa pagtuman sa imong mga tulumanon. Ang mga tawong daotan nagaatang sa pagpatay kanako, apan pamalandongan ko ang imong mga katudloanan. Nakita ko nga ang tanang butang may kinutoban, apan ang imong mga sugo walay kinutoban. Gihigugma ko gayod ang imong kasugoan! Gipamalandongan ko gayod kini kanunay. Ug tungod kay ania kanako kanunay ang imong mga sugo, nahimo akong mas maalam kaysa akong mga kaaway. Mas daghan pa ang akong nahibaloan kaysa akong mga magtutudlo, kay ang imong mga pagtulon-an mao ang akong gipamalandongan. Mas labaw ang akong panabot kaysa mga tigulang, kay gituman ko ang imong mga tulumanon. Gilikayan ko ang tanang daotang buhat aron matuman ko ang imong pulong. Wala ako molapas sa imong mga sugo, kay ikaw man ang nagtudlo niini kanako. Pagkatam-is sa imong mga saad, mas tam-is pa kini kaysa dugos. Nakaangkon ako ug panabot gikan sa imong mga tulumanon, busa gikapungtan ko ang tanang daotang buhat. Ang imong pulong sama sa suga nga nagahatag ug kahayag sa akong agianan. Tumanon ko gayod ang akong gipanumpaan nga motuman sa imong matarong nga mga sugo. Labihan gayod ang akong pag-antos; busa lugwayi ang akong kinabuhi, Ginoo, sumala sa imong saad. Dawata, Ginoo, ang akong kinabubut-ong pagdayeg kanimo, ug tudloi ako sa imong mga sugo. Bisan pa ug nagaungaw ako kanunay sa kamatayon, wala ko kalimti ang imong kasugoan. Nagbutang ug lit-ag alang kanako ang mga tawong daotan, apan wala ako mobiya sa imong mga tulumanon. Ang imong mga katudloanan mao ang akong bililhon nga panulondon sa walay kataposan, kay mao kini ang akong kalipay. Nakahukom ako nga tumanon ko gayod ang imong mga tulumanon hangtod sa kataposan. Gikapungtan ko ang mga tawo nga taphaw ang pag-alagad kanimo, apan gihigugma ko ang imong kasugoan. Ikaw ang akong tagoanan ug salipdanan; nagasalig ako sa imong pulong. Pahilayo kamo kanako, kamong mga nagahimo ug daotan, aron matuman ko ang mga sugo sa akong Dios. Hatagi akog kusog sumala sa imong saad, aron padayon akong magkinabuhi. Ug ayaw itugot nga mapakyas ako sa akong paglaom kanimo. Tabangi ako aron walay daotang mahitabo kanako, ug itutok ko kanunay ang akong hunahuna sa imong mga tulumanon. Ginasalikway mo ang tanang nagasalikway sa imong mga tulumanon. Sa pagkatinuod, ang ilang pagpanglimbong walay kapuslanan. Gisalikway mo nga daw mga basura ang tanang mga tawong daotan dinhi sa kalibotan. Tungod niini gihigugma ko ang imong katudloanan. Nagkurog ako sa kahadlok kanimo; nahadlok gayod ako sa imong paghukom. Gihimo ko ang matarong ug husto, busa ayaw ako itugyan sa akong mga kaaway. Pasaligi ako nga tabangan mo ako nga imong alagad; ayaw itugot nga daog-daogon ako sa mga mapahitas-on. Mingitngit na ang akong panan-aw ug hinulat sa imong saad nga ako imong luwason. Buhata sa imong alagad ang angayan alang kaniya sumala sa imong gugma, ug tudloi ako sa imong mga tulumanon. Alagad mo ako, busa hatagi ako ug panabot aron masabtan ko ang imong mga katudloanan. Ginoo, panahon na kini nga molihok ka, kay wala na mituman ang mga tawo sa imong kasugoan. Tungod kay gihigugma ko ang imong mga sugo labaw pa sa bulawan, bisan pa sa lunsayng bulawan, ug tungod kay gisunod ko ang tanan mong mga tulumanon, gikapungtan ko ang tanang daotang buhat. Pagkaanindot gayod sa imong mga katudloanan, busa gisunod ko kini sa tibuok kong kasingkasing. Ang pagpadayag sa imong mga pulong nagahatag ug kahayag sa hunahuna sa mga tawo ug kaalam sa mga walay alamag. Nangandoy gayod ako pag-ayo sa imong mga sugo. Tagda ako ug kaloy-i sama sa imong ginahimo kanunay sa mga nagahigugma kanimo. Giyahi ako pinaagi sa imong pulong; ayaw itugot nga gamhan ako sa daotan. Luwasa ako sa mga nagadaog-daog kanako, aron matuman ko ang imong mga tulumanon. Ipakita ang imong kaayo kanako nga imong alagad, ug tudloi ako sa imong mga tulumanon. Gahilak ako sa hilabihan tungod kay dili gatuman ang mga tawo sa imong balaod. Matarong ka, Ginoo, ug husto ang imong mga sugo. Matarong ug kasaligan gayod ang mga katudloanan nga imong gihatag. Nasuko gayod ako sa hilabihan kay gisalikway sa akong mga kaaway ang imong mga pulong. Tinuod gayod nga kasaligan ang imong saad, ug ako nga imong alagad nahigugma niini. Bisan ubos ako ug tinamay, wala ko kalimti ang imong mga tulumanon. Walay kataposan ang imong pagkamatarong ug tinuod ang imong balaod. Miabot kanako ang kalisod ug kasakit, apan ang imong mga sugo naghatag kanako ug kalipay. Matarong ang imong mga katudloanan sa walay kataposan. Hatagi ako ug panabot aron padayon akong magkinabuhi. Nagatawag ako kanimo, Ginoo, sa tibuok kong kasingkasing; tubaga ako, ug tumanon ko ang imong mga tulumanon. Nagatawag ako kanimo; luwasa ako, ug tumanon ko ang imong mga katudloanan. Nagabangon na ako sa wala pa mosidlak ang adlaw ug gapangayo ug tabang kanimo, kay nagasalig ako sa imong saad. Gatukaw ako tibuok gabii aron sa pagpamalandong sa imong pulong. Pamatia ako, Ginoo, sumala sa imong gugma; tipigi ang akong kinabuhi sumala sa imong nga paghukom. Nagpaduol kanako ang mga daotan nga naglutos kanako, ug nagsalikway sa imong balaod. Apan duol ka kanako, Ginoo; ug kasaligan ang tanan mong mga sugo. Sa akong pagtuon sa imong mga katudloanan, dugay ko nang nahibaloan nga kining imong mga katudloanan palungtaron mo hangtod sa kahangtoran. Tan-awa ang akong pag-antos ug luwasa ako, kay wala ko kalimti ang imong balaod. Labani ako batok sa mga nagaakusar kanako ug luwasa ako; lugwayi ang akong kinabuhi sumala sa imong saad. Dili maluwas ang mga daotan, kay wala sila magtinguha sa pagtuman sa imong mga tulumanon. Dako ang imong kalooy, Ginoo; lugwayi ang akong kinabuhi sumala sa imong paghukom. Daghang mga kaaway ang naglutos kanako, apan wala gayod ako mobiya sa imong katudloanan. Nakita ko ang mga maluibon ug naglagot ako, kay wala nila tumana ang imong pulong. Tan-awa, Ginoo, kon giunsa ko paghigugma ang imong mga tulumanon. Lugwayi ang akong kinabuhi sumala sa imong gugma. Tinuod ang tanan mong mga pulong, ug walay kataposan ang tanan mong matarong nga mga sugo. Gilutos ako sa mga tigdumala bisan walay igong hinungdan, apan ang akong kasingkasing nagatahod gayod sa imong mga pulong. Nagakalipay ako tungod sa imong saad sama sa usa ka tawo nga nakakita ug daghang bahandi. Gikapungtan ko ug gikalagotan ang tanang bakak, apan gihigugma ko ang imong kasugoan. Sa makadaghang higayon sulod sa usa ka adlaw, modayeg ako kanimo, tungod sa imong matarong nga mga sugo. Makaangkon ug malinawon ug mauswagon nga kahimtang ang mga nagahigugma sa imong kasugoan, ug walay makalaglag kanila. Nagalaom ako nga imo akong luwason, Ginoo, ug nagatuman ako sa imong mga sugo. Gihigugma ko pag-ayo ang imong katudloanan, busa gituman ko gayod kini. Nahibaloan mo ang tanan kong gihimo, busa gituman ko ang imong mga tulumanon ug mga katudloanan. Ginoo, hinaut nga pamation mo ang akong pagpakitabang kanimo. Hatagi akog panabot sumala sa imong saad. Hinaut pa nga pamation mo ang akong pag-ampo. Luwasa ako sumala sa imong saad. Magadayeg ako kanimo kanunay, kay gitudloan mo ako sa imong mga tulumanon. Magaawit ako mahitungod sa imong pulong, kay matarong ang tanan mong mga sugo. Hinaut nga andam ikaw kanunay sa pagtabang kanako, kay gipili ko ang pagtuman sa imong mga tulumanon. Nangandoy ako nga imong luwason, Ginoo. Ang imong kasugoan nagahatag kanako ug kalipay. Lugwayi ang akong kinabuhi aron madayeg ko ikaw, ug hinaut nga makatabang kanako ang imong mga lagda. Nahisalaag ako sama sa nawala nga karnero, busa pangitaa ako nga imong alagad kay wala ko kalimti ang imong mga sugo. Sa akong kalisod, nanawag ako sa Ginoo ug gitubag niya ako. Ginoo, luwasa ako sa mga bakakon ug mga limbongan. Kamong mga limbongan, unsa kahay isilot sa Dios kaninyo? Silotan niya kamo pinaagi sa talinis nga pana sa sundalo ug sa nagadilaab nga baga. Alaot ako kay nagpuyo ako uban kaninyo nga sama kadaotan sa mga lumulupyo sa Meshec ug sa Kedar. Dugay na akong nagpuyo uban sa mga tawo nga dili gustog kalinaw. Gusto ko ug kalinaw apan kon maghisgot na gani ako mahitungod niini, ang ilang gusto kagubot. Nagatan-aw ako sa mga bukid; asa man maggikan ang akong gipaabot nga tabang? Ang maong tabang maggikan sa Ginoo, nga nagbuhat sa langit ug sa yuta. Dili niya itugot nga mapandol ka. Siya nga nagatipig kanimo, dili matulog. Pamati! Ang nagatipig sa Israel wala magduka o matulog. Ang Ginoo mao ang imong tigpanalipod; anaa siya sa imong tapad aron sa pagpanalipod kanimo. Ang kainit sa adlaw dili makaunsa kanimo, ni ang siga sa bulan sa panahon sa kagabhion. Tipigan ka sa Ginoo gikan sa tanang katalagman; ampingan niya ang imong kinabuhi. Ang Ginoo motipig kanimo karon ug hangtod sa kahangtoran, bisan asa ka moadto. Nalipay ako sa dihang miingon sila kanako, “Mangadto kita sa templo sa Ginoo.” Ug karon, ania na kami nagatindog sa pultahan sa Jerusalem! Ang Jerusalem usa ka siyudad nga maayong pagkatukod ug lig-on. Motungas didto ang mga tribo sa Israel sa pagdayeg sa Ginoo sumala sa iyang gisugo kanila. Atua sa Jerusalem ang trono nga lingkoranan sa mga hari nga kaliwat ni David kon magdumala sila ug maghukom. Pag-ampo kamo alang sa maayo nga kahimtang sa Jerusalem pinaagi sa pag-ingon, “Hinaut nga magmauswagon ang nahigugma niining siyudara. Hinaut nga may kalinaw, panaghiusa, ug kauswagan sa sulod sa Jerusalem ug sa lig-ong mga bahin niini.” Tungod sa akong mga paryente ug mga higala, moingon ako, “Hinaut nga magpadayon ang kalinaw ug maayo nga kahimtang sa Jerusalem.” Tungod ug alang sa templo sa Ginoo nga atong Dios, mag-ampo ako alang sa kauswagan sa Jerusalem. Ginoo, nagaampo ako kanimo, ikaw nga nagalingkod sa trono diha sa langit. Maingon nga ang mga sulugoon nagahulat nga hatagan sa ilang mga agalon, nagahulat usab kami Ginoo, nga among Dios, hangtod nga imo kaming kaloy-an ug tabangan. Kaloy-i kami, Ginoo! Kaloy-i kami, kay nanobra na ang pagtamay nga among nadawat. Labihan na ang pagbiaybiay ug pagbugalbugal nga nadawat namo gikan sa mga tawo nga gapaharuhay lang ug mga garboso. Kon wala pa modapig ang Ginoo kanato, unsa kaha ang mahitabo? Tubag kamo mga taga-Israel! “Kon wala pa modapig ang Ginoo kanato sa dihang gisulong kita sa mga kaaway, gipatay na unta nila kita tungod sa ilang labihang kasuko kanato. Dalaygon ang Ginoo, kay wala siya motugot nga kunis-kunison kita sa atong mga kaaway nga sama sa mabangis nga mga mananap. Nakaikyas kita nga daw langgam nga nakabuhi gikan sa lit-ag. Naguba ang lit-ag ug naluwas kita. Ang panabang nga atong nadawat nagagikan sa Ginoo, nga naghimo sa kalangitan ug sa kalibotan.” Ang mga tawo nga nagasalig sa Dios sama sa Bukid sa Zion nga dili matarog, kondili magpabilin sa walay kataposan. Maingon nga ang mga bukid sa palibot sa Jerusalem nagapanalipod sa maong siyudad, ang Ginoo nagapanalipod usab sa iyang katawhan karon ug hangtod sa kahangtoran. Ang daotan dili gayod magpadayon sa pagdumala sa yuta nga alang sa mga matarong, kay tingalig mohimo usab ug daotan ang mga matarong. Ginoo, himoa ang maayo ngadto sa mga tawo nga maayo, ug sa nagakinabuhi nga matarong. Apan siloti uban sa mga daotan ang imong mga katawhan nga nagsunod sa daotan. Hinaut nga magmalinawon ang Israel! Sa dihang gipauswag pag-usab sa Ginoo ang Zion, daw nagdamgo lang kita. Nangatawa kita ug nagaawit sa kalipay. Unya miingon ang ubang mga nasod, “Naghimo ang Ginoo ug katingalahang mga butang alang kanila.” Tinuod nga naghimo ang Ginoo ug katingalahang mga butang alang kanato, ug labihan gayod ang atong kalipay. Ginoo, pauswaga kami pag-usab, maingon nga pabahaan ug tubig ang nagauga nga mga sapa sa Negev. Ang nagapugas inubanan sa mga luha moani nga malipayon. Sila nga naghilak samtang naglakaw dala ang binhi nga igpupugas mag-awit nga malipayon sa kaulahian dala ang ilang mga abot. Kon wala ang tabang sa Ginoo sa pagtukod ug balay, walay kapuslanan ang kahago sa nagtukod niini. Kon dili panalipdan sa Ginoo ang siyudad, walay kapuslanan ang pagtukaw sa guwardya. Walay kapuslanan ang pagmata ug sayo ug pagbilar sa gabii sa paghago aron may pagkaon, kay ang Ginoo mohatag sa mga kinahanglanon sa iyang mga hinigugma, samtang natulog sila. Ang mga anak gasa ug panalangin gikan sa Ginoo. Ang mga anak nga natawo sa batan-on pa ang amahan sama sa mga pana diha sa mga kamot sa usa ka sundalo. Bulahan ang tawo nga may daghang mga anak, kay dili siya mapildi kon makig-atubang siya sa iyang mga kaaway sa hukmanan. Bulahan kamong tanan nga nagatahod sa Ginoo, ug nagakinabuhi subay sa iyang mga pamaagi. Mapahimuslan ninyo ang inyong hinagoan; magmalipayon kamo ug magmauswagon. Ang inyong asawa mahisama sa usa ka mabungahong ubas diha sa inyong panimalay, ug ang inyong mga anak magtigom libot sa inyong mga lamisa nga daw mga saha sa kahoyng olibo. Ingon niini ang panalangin nga madawat sa mga tawo nga nagatahod sa Ginoo. Hinaut pa nga panalanginan kamo sa Ginoo gikan sa iyang templo sa Jerusalem. Hinaut pa nga makita ninyo ang pag-uswag sa Jerusalem sa tibuok ninyong kinabuhi, ug hinaut nga makita pa ninyo ang inyong mga apo. Hinaut pa nga makasinati sa maayo nga kahimtang ang Israel. Mga taga-Israel, isulti ninyo kini: Gipaantos gayod kami sa hilabihan sa among mga kaaway sukad pa sa pagkatukod sa among nasod. “Gipaantos gayod nila kami sa hilabihan sukad pa sa pagkatukod sa among nasod. Apan wala gayod nila kami mapildi. Gisamaran nilag lawom ang among likod; mora kinig uma nga gidaro. Apan matarong ang Ginoo, kay giluwas niya kami gikan sa pagpangulipon sa mga daotan.” Hinaut nga magpahilayo ang tanang nagdumot sa Zion tungod sa kaulaw. Hinaut nga mahisama sila sa mga sagbot nga nanubo sa atop sa balay, nga sa pagturok pa lang nalaya na dayon. Walay magpakabana sa pagtigom niini nga sagbot o modala niini nga binugkos. Hinaut pa nga ang mga tawong moagi dili moingon kanila, “Hinaut pa nga panalanginan kamo sa Ginoo! Gipanalanginan namo kamo sa ngalan sa Ginoo.” Tungod sa tumang kalisod nanawag ako kanimo, Ginoo. Pamatia ang akong pagpakilooy kanimo. Ginoo, kon gilista mo pa ang among mga sala, kinsa pa kahay mahibilin sa imong presensya? Apan gipasaylo mo kami, busa amo kang ginatahod. Nagahulat gayod ako kanimo, Ginoo, ug nagasalig ako sa imong pulong. Nagahulat ako kanimo, Ginoo, labaw pa sa paghulat sa mga guwardya sa kabuntagon. Mga taga-Israel, salig kamo sa Ginoo, kay mahigugmaon siya ug andam kanunay nga moluwas. Siya mismo ang moluwas kaninyo gikan sa tanan ninyong mga sala. O Ginoo, dili ako garboso ug mapahitas-on. Wala ako mangandoy sa dagko ug pinasahi nga mga butang nga dili ko masarangan. Sa pagkatinuod, kontento na ako ug malinawon, sama kakontento ug kamalinawon sa usa ka bata kon kauban niya ang iyang inahan. Mga taga-Israel, salig kamo sa Ginoo karon ug hangtod sa kahangtoran. Ginoo, ayaw kalimti si David ug ang tanang kalisod nga giantos niya. Hinumdomi Ginoo, nga Gamhanang Dios ni Jacob, ang iyang saad kanimo. Misaad siya nga: “Dili ako mopauli o mohigda; dili ako matulog hangtod nga dili ako makakita ug dapit nga kapuy-an sa Ginoo, ang Gamhanang Dios ni Jacob.” Sa dihang didto kami sa Efrata nakadungog kami nga atua ang sudlanan sa Kasabotan, ug nakita namo kini sa kaumahan sa Jaar. Unya miingon kami, “Moadto kita sa templo sa Ginoo ug mosimba atubangan sa iyang trono. ” Sige na, Ginoo, adto sa imong templo uban sa sudlanan sa Kasabotan nga simbolo sa imong gahom. Hinaut nga kanunayng magkinabuhi nga matarong ang imong mga pari ug mag-awit sa kalipay ang imong matinud-anong katawhan. Tungod ug alang kang David nga imong alagad, ayaw isalikway ang imong pinili nga hari. Misaad ka kaniadto kang David, ug sigurado nga tumanon mo ug dili mo gayod kini bakwion. Mao kini ang imong saad: “Ang usa sa imong mga kaliwat ipapuli ko kanimo isip hari. Kon tumanon sa imong mga kaliwat ang akong kasabotan ug ang mga katudloanan nga gitudlo ko kanila, ang ilang mga kaliwat magahari usab hangtod sa kahangtoran.” Tinuod nga gihandom ug gipili sa Ginoo ang Zion nga mahimong iyang puloy-anan. Miingon siya, “Mao kini ang akong puloy-anan hangtod sa kahangtoran; dinhi ako mopuyo kay gihandom ko kini. Hatagan ko ang Zion sa tanan niyang gikinahanglan, ug busgon ko sa pagkaon ang iyang kabos nga mga lumulupyo. Kanunay kong luwason ang iyang mga pari, ug ang iyang matinud-anon nga mga lumulupyo magaawit kanunay sa kalipay. “Lig-onon ko ang gingharian ni David; paharion ko sa Zion ang mga kaliwat ni David. Pakaulawan ko ang iyang mga kaaway, apan pauswagon ko ang iyang gingharian.” Pagkamaayo ug pagkaanindot kon ang katawhan sa Dios magpuyo nga may panaghiusa. Sama kini sa mahalong lana nga gidihog sa ulo ni Aaron, nga midagayday sa iyang bangas ug ngadto sa kuwelyo sa iyang bisti. Sama usab kini sa yamog sa Bukid sa Hermon nga nagaabot sa mga bukid sa Zion. Ug dinhi sa Zion misaad ang Ginoo sa paghatag sa panalangin, nga mao ang kinabuhi nga walay kataposan. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong tanan nga nagaalagad kaniya diha sa iyang templo panahon sa kagabhion. Ibayaw ninyo ang inyong mga kamot sa inyong pag-ampo diha sa sulod sa templo, ug dayega ninyo ang Ginoo. Hinaut nga panalanginan kamo sa Ginoo nga anaa sa Zion, nga mao ang naghimo sa kalangitan ug sa kalibotan. Dayega ang Ginoo! Dayega ninyo siya, kamong iyang mga alagad nga nagaalagad sa templo sa Ginoo nga atong Dios. Dayega ang Ginoo kay maayo siya. Pag-awit kamo ug mga pagdayeg kaniya, kay maloloy-on siya. Dayega ninyo siya kay gipili niya ang katawhan sa Israel nga mga kaliwat ni Jacob, nga mahimong iyang pinasahi nga katawhan. Nakahibalo ako nga ang Ginoo gamhanan; labaw siya sa tanang mga dios. Gihimo sa Ginoo ang bisan unsa nga iyang gusto didto sa langit, sa yuta, sa mga kadagatan, ug sa kahiladman niini. Siya ang nagmando nga mopaibabaw ang mga panganod gikan sa kinatumyan sa kalibotan, ug nagpadala siya ug mga kilat uban sa ulan. Ug gipagawas niya ang hangin gikan sa ilang tipiganan. Gipamatay niya ang mga kamagulangang anak nga lalaki sa mga Ehiptohanon, ingon man ang unang anak sa ilang mga mananap. Didto sa Ehipto, naghimo siya ug mga milagro ug katingalahang mga butang sa pagsilot sa hari sa Ehipto ug sa tanang opisyal niini. Gipanglaglag niya ang daghang mga nasod, ug gipamatay niya ang gamhanang mga hari, sama kang Sihon nga hari sa mga Amorihanon, kang Og nga hari sa Basan, ug ang tanang mga hari sa Canaan. Ug gihatag niya ang ilang yuta sa iyang katawhan nga mga Israelinhon aron ilang panag-iyahan. Ginoo, ang imong ngalan ug ang imong pagkabantogan hinumdoman hangtod sa kahangtoran. Kay pamatud-an mo, Ginoo, nga walay sala ang imong katawhan nga imong mga alagad, ug kaloy-an mo sila. Ang mga dios-dios sa ubang mga nasod hinimo lang sa tawo gikan sa pilak ug bulawan. May mga baba kini, apan dili makasulti, may mga mata, apan dili makakita, may mga dalunggan, apan dili makadungog, ug wala kini gininhawa. Ang mga tawo nga naghimo niini nga mga dios-dios ug ang tanang nagasalig kanila mahimong sama kanila. Dayega ang Ginoo nga anaa sa Zion, ang Jerusalem nga iyang pinuy-anan. Dayega ang Ginoo! Pasalamati ang Ginoo kay maayo siya. Ang iyang gugma walay kataposan. Pasalamati ang Dios nga labaw sa tanang mga dios. Ang iyang gugma walay kataposan. Pasalamati ang Ginoo nga labaw sa tanang mga ginoo. Ang iyang gugma walay kataposan. Siya lang gayod ang naghimo ug katingalahang mga butang. Ang iyang gugma walay kataposan. Pinaagi sa iyang kaalam, gihimo niya ang kalangitan. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipahimutang niya ang yuta ibabaw sa katubigan. Ang iyang gugma walay kataposan. Gihimo niya ang adlaw ug ang bulan. Ang iyang gugma walay kataposan. Gihimo niya ang adlaw sa paghatag ug kahayag kon adlaw. Ang iyang gugma walay kataposan. Gihimo niya ang bulan ug ang mga bitoon sa paghatag ug kahayag sa kagabhion. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipamatay niya ang mga kamagulangang anak nga lalaki sa mga Ehiptohanon. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipagawas niya ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipagawas niya sila pinaagi sa iyang dakong gahom. Ang iyang gugma walay kataposan. Gibahin niya ang Pulang Dagat. Ang iyang gugma walay kataposan. Ug gipatabok niya ang iyang mga katawhan sa taliwala niini. Ang iyang gugma walay kataposan. Apan gilumsan niya ang hari sa Ehipto ug ang mga sundalo niini didto sa Pulang Dagat. Ang iyang gugma walay kataposan. Gigiyahan niya ang iyang katawhan sa kamingawan. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipanglaglag niya ang gamhanang mga hari. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipamatay niya ang bantogang mga hari. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipatay niya si Sihon, nga hari sa mga Amorihanon. Ang iyang gugma walay kataposan. Gipatay usab niya si Og, nga hari sa Basan. Ang iyang gugma walay kataposan. Gihatag niya ang ilang yuta ngadto sa iyang katawhan aron ilang panag-iyahan. Ang iyang gugma walay kataposan. Kining yutaa gipanag-iyahan sa katawhan sa Israel nga iyang mga alagad. Ang iyang gugma walay kataposan. Gihinumdoman niya kita sa dihang gipildi kita sa atong mga kaaway. Ang iyang gugma walay kataposan. Giluwas niya kita gikan sa atong mga kaaway. Ang iyang gugma walay kataposan. Gihatagan niya ug pagkaon ang tanan niyang mga binuhat. Ang iyang gugma walay kataposan. Pasalamati ang Dios sa langit. Ang iyang gugma walay kataposan. Nanglingkod kami sa daplin sa mga suba sa Babilonia ug nanghilak sa dihang nahinumdom kami sa Zion. Gipangsang-at namo ang among mga harpa sa mga sanga sa mga kahoy didto. Kay gipaawit kami sa mga mibihag kanamo. Gisugo nila kami sa paglingaw kanila. Miingon sila, “Awiti ninyo kami ug awit mahitungod sa Zion!” Unsaon namo pag-awit ug mga awit nga alang sa Ginoo sa yuta sa mga mibihag kanamo? Hinaut pa nga dili na makalihok ang akong tuong kamot kon kalimtan ko ikaw, Jerusalem! Hinaut pa nga dili na ako makaawit pag-usab kon dili ko hinumdoman ug isipon nga akong dakong kalipay ang Jerusalem. Hinumdomi, Ginoo, ang gihimo sa mga Edomihanon sa dihang giilog sa Babilonia ang Jerusalem. Miingon sila, “Gub-a ninyo kana sa hingpit.” Kamong mga lumulupyo sa Babilonia, laglagon kamo! Bulahan ang mga tawo nga molaglag kaninyo sama sa inyong gihimong paglaglag kanamo. Bulahan silang mokuha sa inyong mga gagmayng kabataan ug molambos kanila sa bato. Magpasalamat ako kanimo, Ginoo, sa tibuok kong kasingkasing. Mag-awit ako ug mga pagdayeg kanimo atubangan sa mga dios. Moyukbo ako nga mag-atubang sa imong templo ug modayeg kanimo tungod sa imong gugma ug pagkamatinumanon. Kay gipakita mo nga ikaw ug ang imong pulong labaw sa tanang mga butang. Sa dihang nanawag ako kanimo, gitubag mo ako; gilig-on mo ako pinaagi sa imong kusog. Modayeg kanimo, Ginoo, ang tanang hari sa tibuok kalibotan, kay nadungog nila ang imong mga pulong. Moawit sila mahitungod sa imong gihimo, kay dako ang imong gahom. Bisan halangdon ka kaayo, Ginoo, may kahangawa ka sa mga mapainubsanon. Ug bisan anaa ikaw sa halayo, nahibaloan mo ang tanan nga gihimo sa mga mapahitas-on. Bisan anaa ako taliwala sa kasamok ug kalisod, ginatipigan mo ang akong kinabuhi. Ginasilotan mo ang masuk-anon kong mga kaaway, ug ginaluwas mo ako pinaagi sa imong gahom. Tumanon mo, Ginoo, ang imong mga saad kanako. Ang imong gugma walay kataposan. Ayaw pasagdi ang imong mga binuhat. Ginoo, gisusi mo ako ug nakaila ka kanako. Nahibalo ka kon kanus-a ako molingkod o motindog. Bisan anaa ikaw sa halayo nasayod ka sa tanan kong ginahunahuna. Ginabantayan mo ako sa akong paglakaw ug pagpahulay. Nahibalo ka sa tanan kong ginahimo. Ginoo, bisan wala pa ako makasulti, nahibaloan mo nang daan ang akong isulti. Anaa ka sa akong palibot, ug gipanalipdan mo ako sa imong gahom. Ang imong kaalam labihan gayod ka katingalahan alang kanako; dili ko kini matugkad. Asa man ako moadto aron makaikyas sa imong Espiritu? Makatago ba ako sa imong presensya? Kon mosaka ako sa langit, atua ka; kon moadto ako sa dapit sa mga patay, atua ka usab. Kon molupad ako paingon sa sidlakan o mopuyo sa kinalayoan nga dapit sa kasadpan, atua ka gihapon didto sa pag-agak ug pagtabang kanako. Kon hangyoon ko ang kangitngit sa pagtabon kanako, ug ang kahayag nga naglibot kanako nga mahimong gabii, apan bisan ang kangitngit dili ngitngit alang kanimo, ug ang gabii sama ra kahayag sa adlaw. Kay ang kangitngit ug ang kahayag managsama ra alang kanimo. Nakaila ka kanako kay ikaw ang naghimo kanako. Ikaw ang nagaumol kanako didto sa tagoangkan sa akong inahan. Gidayeg ko ikaw kay katingalahan gayod ang pagkahimo mo kanako. Katingalahan ang imong mga buhat, ug nasayod gayod ako niini. Nakita mo ang akong mga bukog sa dihang gihimo ako sa tago sulod sa tagoangkan sa akong inahan. Nakita mo na ako sa wala pa ako maporma. Ang gitagal nga mga adlaw sa akong kinabuhi nahisulat na sa imong libro, bisan wala pa kini magsugod. O Dios, dili ko matugkad ang imong hunahuna; labihan kini kadaghan. Kon ihapon ko kini, daghan pa kini kay sa balas. Sa akong pagmata ang akong hunahuna anaa gihapon kanimo. O Dios, hinaut nga pamatyon mo ang mga tawong daotan! Hinaut nga magpalayo kanako ang mga tawong motapos sa kinabuhi sa uban. Nagasulti sila ug daotan batok kanimo. Gipanamastamasan nila ang imong ngalan. Ginoo, gikasilagan ko ang mga nasilag kanimo. Gikapungtan ko ang nakigbatok kanimo. Labihan gayod ang akong kapungot kanila; giisip ko silang akong mga kaaway. Susiha ako, O Dios, aron mahibaloan mo kon unsay anaa sa akong kasingkasing. Sulayi ako, aron mahibaloan mo kon unsay anaa sa akong hunahuna. Tan-awa kon may nahimo ba akong daotan, ug agaka ako sa dalan nga angay kong agian hangtod sa kahangtoran. Ginoo, luwasa ako ug tipigi gikan sa daotan ug mapintas nga mga tawo. Nagaplano sila ug daotan ug kanunay lang silang nagasugod ug kasamok. Ang ilang mga dila sama sa malala nga bitin ug ang ilang mga pulong sama sa lala sa bitin. Panalipdi ako, Ginoo, gikan sa kamot sa daotan ug mapintas nga mga tawo, nga nagaplano sa paglaglag kanako. Nagbutang ang mga tawong garboso ug lit-ag alang kanako; nagbukhad silag mga pukot sa akong agianan aron malit-ag nila ako. Ginoo, ikaw ang akong Dios. Pamatia, Ginoo, ang akong pagpakilooy kanimo. Ginoong Dios, ikaw ang akong gamhanang manluluwas; gipanalipdan mo ako sa panahon sa gira. Ginoo, ayaw ihatag sa mga tawong daotan ang ilang gitinguha. Ayaw palamposa ang ilang mga plano, kay tingalig magpasigarbo sila. Hinaut pa nga ang daotang mga plano sa akong mga kaaway nga nagalibot kanako mosumbalik ngadto kanila. Mahulogan unta sila ug nagadilaab nga mga baga, ug ihulog unta sa mga bangag ug dili na makalingkawas pa. Hinaut nga dili magmauswagon dinhi sa yuta ang mga tawong kusog mamutang-butang sa uban. Hinaut pa nga modangat ang dakong katalagman ngadto sa mga tawong bangis, aron mapukan sila. Ginoo, nahibalo ako nga gipanalipdan mo ang katungod sa mga kabos; gihatagan mo ug hustisya ang mga timawa. Sigurado gayod nga dayegon ikaw sa mga matarong ug magkinabuhi sila uban kanimo. Ginoo, nagatawag ako kanimo; pagdali ug tabangi ako! Pamatia ang akong pagpanawag kanimo. Dawata ang akong pag-ampo ingon nga insenso ug ang pagbayaw sa akong mga kamot sa pag-ampo ingon nga halad sa kagabhion. Ginoo, tabangi ako nga dili makasulti ug daotan. Ilikay ako sa paghimo ug daotan ug sa pagpakig-uban sa mga tawo nga nagahimo ug daotan. Ilikay ako sa pagpakig-ambit sa ilang mga kombira. Dawaton ko ang pagbadlong o ang silot gikan sa usa ka tawong matarong; dili ko kini balibaran kay gihimo niya kini sa pagpakita sa iyang paghigugma ug pagdawat kanako. Apan kanunay akong nagaampo batok sa mga tawong daotan ug sa daotan nilang mga binuhatan. Kon ipanghulog na ang ilang mga pangulo sa pangpang, motuo na sila nga tinuod ang akong gipanulti. Moingon sila, “Magkatag sa baba sa lubnganan ang atong mga bukog sama sa mga bato nga manggawas sa pagdaro sa yuta.” Ginoong Dios, kanunay akong nagadangop kanimo; ikaw ang akong tigpanalipod, busa ayaw itugot nga mamatay ako. Ilikay ako sa mga lit-ag nga gibutang sa mga tawong daotan alang kanako. Hinaut nga sila mismo ang malit-agan sa ilang kaugalingong mga lit-ag, samtang ako makalikay niini. Nagapakitabang ako kanimo, Ginoo. Nagaampo ako nga kaloy-an mo. Gisulti ko kanimo ang akong mga reklamo ug mga kalisdanan. Kon mawad-an ako ug paglaom, anaa ikaw nga mogiya kanako. Sa akong agianan may lit-ag nga gibutang ang akong mga kaaway. Tan-awa ang akong palibot, wala gayoy nagatabang kanako. Walay nagapalipod ug nagakabalaka kanako. Nagapakitabang ako kanimo, Ginoo; ikaw ang akong tigpanalipod, ikaw lang gayod ang akong kinahanglan dinhi sa kalibotan. Pamatia ang akong pagpangayo ug tabang, kay wala na gayod akoy mahimo. Luwasa ako sa mga tawong nagalutos kanako, kay mas kusgan sila kay kanako. Pagawasa ako gikan sa pagkabilanggo aron madayeg ko ikaw. Unya mag-alirong kanako ang mga matarong tungod kay maayo ka kanako. Ginoo, pamatia ang akong pag-ampo; pamatia ang akong pagpakilooy. Tungod kay matarong ka ug matinumanon, tubaga ako. Ayawg hukmi kining imong alagad, kay walay bisan usa nga matarong sa imong atubangan. Gilutos ako pag-ayo sa akong mga kaaway. Gipildi nila ako ug gibutang sa mangitngit nga dapit; sama niadtong mga tawong dugay nang nangamatay. Busa nawad-an na ako ug paglaom ug napuno sa kahadlok ang akong kasingkasing. Nahinumdoman ko ang gihimo mo kaniadto; gipamalandongan ko ang tanan mong gibuhat. Gibayaw ko ang akong mga kamot kanimo sa akong pag-ampo; giuhaw ako kanimo nga daw sa namalang yuta nga giuhaw sa tubig. Tubaga dayon ako, Ginoo. Nawad-an na ako ug paglaom. Ayaw ako pasagdi, kay tingalig mamatay ako. Kada buntag, ipahinumdom kanako ang imong gugma, kay nagasalig ako kanimo. Ipakita kanako ang dalan nga angay kong agian, kay nagaampo ako diha kanimo. Luwasa ako sa akong mga kaaway, Ginoo, kay kanimo ako nagapangayo ug panalipod. Tudloi ako sa pagsunod sa imong kabubut-on, kay ikaw ang akong Dios. Hinaut pa nga ang imong maayong Espiritu moagak kanako sa kahimtang nga layo sa katalagman. Luwasa ako, Ginoo, aron mapasidunggan ka. Tungod kay ikaw matarong, luwasa ako sa kalisod. Tungod sa imong gugma kanako, pamatya ang akong mga kaaway, kay ako imong alagad. Dalaygon ang Ginoo nga akong salipdanan nga bato. Gibansay niya ako sa pagpakiggira. Siya ang akong mahigugmaong Dios ug lig-ong tagoanan. Siya ang akong dalangpanan ug manluluwas. Siya ang akong taming, busa iya akong ginapanalipdan. Gipailalom niya kanako ang mga nasod. Ginoo, unsa ba gayod ang tawo nga gikabalak-an mo man pag-ayo? Tawo man lang siya, nganong maghunahuna ka man kaniya? Sama man lang siya sa hangin, ug ang iyang mga adlaw lumalabay lang sama sa anino. Ginoo, ablihi ang langit ug kanaog. Hikapa ang mga bukid aron moaso kini. Pagpadala ug kilat aron magkatibulaag ang akong mga kaaway, ug laglaga sila. Gikan sa langit, kab-ota ako ug luwasa gikan sa kamot sa akong mga kaaway nga taga-laing dapit, kansang gahom sama sa makusog nga bul-og sa tubig. Kini sila mga bakakon ug limbongan bisan sa ilang pagpanumpa. Awitan ko ikaw, O Dios, ug bag-ong awit nga dinuyogan sa harpa. Ikaw ang nagahatag ug kadaogan sa mga hari ug nagluwas kang David nga imong alagad gikan sa kamatayon. Luwasa ako gikan sa gahom sa mga kaaway nga langyaw, nga mga bakakon ug limbongan bisan sa ilang pagpanumpa. Hinaut pa nga ang among mga batan-ong anak nga lalaki, mahisama sa mga tanom nga motubo nga tag-as ug lig-on, ug ang among mga anak nga babaye, mahisama sa matahom nga mga haligi sa palasyo. Hinaut pa nga mapuno ang among mga bodega sa tanang matang sa abot. Hinaut pa nga mosanay ug linibo ang among mga karnero sa kaumahan, ug ang among mga baka manganak ug daghan. Hinaut pa nga dili na kami sulongon sa mga kaaway ug dili na kami bihagon. Ug hinaut pa nga wala nay paghilak sa kalisang ug kasubo sa among kadalanan. Bulahan ang mga tawo nga nakasinati niining maong mga panalangin. Bulahan ang mga tawo nga ang ilang Dios mao ang Ginoo. Dayegon ko ikaw, akong Dios ug Hari. Dayegon ko ikaw sa walay kataposan. Adlaw-adlaw dayegon ko ikaw, ug himuon ko kana sa walay kataposan. Gamhanan ka, Ginoo, ug takos gayong dayegon. Ang imong pagkagamhanan dili gayod matugkad. Isugilon sa matag henerasyon ngadto sa sunod nila nga henerasyon ang imong gamhanang mga buhat. Pamalandongan ko ang imong pagkahalangdon, pagkagamhanan, ug ang imong katingalahang mga buhat. Ipanugilon sa mga tawo ang gahom sa imong katingalahang mga buhat, ug imantala ko usab ang imong pagkagamhanan. Ipanugilon nila ang pagkabantog sa imong dakong kaayo, ug moawit sila mahitungod sa imong pagkamatarong. Ginoo, maloloy-on ka ug manggihunahunaon; mahigugmaon ka ug dili daling masuko. Ginoo, maayo ka ngadto sa tanan; manggihunahunaon ka sa tanan mong binuhat. Pasalamatan ka, Ginoo, sa tanan mong binuhat; dayegon ka sa imong matinud-anong katawhan. Maghisgot sila bahin sa imong paghari ug sa imong dakong gahom, aron mahibaloan sa tanang katawhan ang imong gamhanang mga buhat ug ang pagkagamhanan sa imong paghari. Ang imong paghari walay kataposan. Matinumanon ka gayod, Ginoo, sa imong mga saad, ug ang imong pagkamahigugmaon makita sa tanan mong binuhatan. Gitabangan mo ang tanan nga anaa sa kalisod ug gipalig-on ang tanang mga maluya. Ang tanang buhing binuhat nagasalig kanimo, ug gihatagan mo sila sa ilang pagkaon sa panahon nga gikinahanglan nila kini. Mahinatagon ka ug gitagbaw mo sila. Matarong ka, Ginoo, sa tanan mong binuhatan, ug mahigugmaon ka sa tanan mong binuhat. Haduol ka, Ginoo, sa tanan nga matinud-anon nga nagatawag kanimo. Ginahatag mo ang ginapangandoy sa mga nagatahod kanimo; ginapatalinghogan mo ang ilang pagpanawag, ug ginaluwas mo sila. Ginabantayan mo ang tanang nagahigugma kanimo, apan ang tanang daotan imong laglagon. Dayegon ko ikaw, Ginoo. Ang tanang binuhat modayeg kanimo sa walay kataposan. Dayega ang Ginoo! Dayegon ko gayod ang Ginoo. Dayegon ko siya sa tibuok kong kinabuhi. Awitan ko ang akong Dios sa mga pagdayeg samtang buhi pa ako. Ayaw ninyo ibutang ang inyong pagsalig sa mga gamhanang tawo ug sa kang bisan kinsa, kay dili sila makaluwas kaninyo. Kon mamatay sila mobalik sila sa yuta, ug nianang adlawa ang ilang mga plano matapos usab. Bulahan ang tawo kansang magtatabang mao ang Dios ni Jacob, kansang pagsalig anaa sa Ginoo nga iyang Dios, nga mao ang naghimo sa kalangitan ug sa kalibotan, sa dagat, ug sa tanang anaa niini. Kasaligan gayod ang Ginoo hangtod sa kahangtoran. Nagahukom siya dapig sa mga dinaog-daog, ug nagahatag siya ug pagkaon sa gipanggutom. Gihatagan sa Ginoo ug kagawasan ang mga binilanggo, giayo niya ang mga buta aron makakita, gilig-on niya ang mga maluya, gihigugma niya ang mga matarong, gibantayan niya ang mga dumuduong, gitabangan niya ang mga ilo ug mga biyuda, apan gibabagan niya ang mga pamaagi sa mga daotan. Mga lumulupyo sa Zion, ang Ginoo nga inyong Dios nagahari sa walay kataposan! Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Maayo ang pag-awit ug mga pagdayeg sa atong Dios. Maayo gayod ug angayan nga dayegon siya. Gitukod pag-usab sa Ginoo ang Jerusalem, ug gitigom niya pagbalik ang mga Israelinhon nga nabihag. Gilipay niya ang nagmasulob-on; ug giayo ang ilang mga samad. Siya ang nagbuot sa gidaghanon sa mga bitoon ug gihatagan niya ang matag usa kanila ug ngalan. Gamhanan kaayo ang atong Ginoo; ang iyang kaalam dili matugkad. Gitabangan sa Ginoo ang mga dinaog-daog, apan gilaglag niya sa hingpit ang mga daotan. Pag-awit kamo nga may pagpasalamat sa Ginoo. Pagtukar kamo ug harpa alang sa atong Dios. Gitabonan niyag mga panganod ang kalangitan, gipaulanan niya ang kalibotan, ug gipatubo ang mga sagbot sa mga bungtod. Gihatagan niyag pagkaon ang mga mananap, ingon man ang mga pispis sa uwak kon mangayo kini ug pagkaon. Wala siya malipay sa kusgang mga kabayo o sa abtik nga mga sundalo, kondili sa mga nagatahod kaniya ug nagasalig sa iyang gugma. Pasidunggi ninyo ang Ginoo nga inyong Dios, kamong mga lumulupyo sa Jerusalem. Kay gilig-on niya ang mga pultahan sa inyong siyudad, ug gipanalanginan niya kamo. Gihatagan niya ug kalinaw ang inyong dapit, ug gibusog niya kamo sa labing maayo nga trigo. Gimandoan niya ang kalibotan, ug mituman dayon kini. Ginatabonan niya ang yuta ug snow nga daw sama sa habol nga puti, ug ginakatag niya ang pinong ice nga daw sama sa abog. Nagpadala siyag ulan nga ice nga daw gagmayng mga bato. Kinsay makaagwanta sa katugnaw niini? Nagmando siya ug nangatunaw ang ice; gipahangin niya ug midagayday ang tubig. Gipadayag niya ang iyang mga pulong, mga tulumanon, ug mga sugo sa mga taga-Israel nga mga kaliwat ni Jacob. Wala niya kini himoa sa ubang mga nasod; wala sila makahibalo sa iyang mga sugo. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Dayega ninyo ang Ginoo, kamong anaa sa kalangitan. Dayega ninyo siya, tanan kamong iyang mga anghel, nga iyang mga sundalo sa langit. Dayega ninyo siya, adlaw, bulan, ug mga bitoon. Dayega ninyo siya, kinahabogang langit ug katubigan sa kalangitan. Modayeg silang tanan sa Ginoo! Kay sa iyang pagmando, nabuhat silang tanan. Gipahimutang niya sila sa ilang mga dapit sa walay kataposan, ug naghatag siya ug tulumanon ug dili nila kini malapas. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong anaa sa kalibotan, dagkong mga mananap sa kadagatan, tanan nga anaa sa kinahiladman sa dagat, mga kilat, ulan nga ice, snow, mga panganod, makusog nga hangin nga nagatuman sa iyang sugo, mga bukid, mga bungtod, mga kahoy nga nagapamunga o wala. Dayega ninyo ang Ginoo, tanang mga mananap, ihalas o dili, mga mananap nga nagkamang, ug naglupad. Dayega ninyo ang Ginoo, kamong mga hari, mga opisyal, mga tigdumala, ug tanang katawhan sa kalibotan, mga pamatan-on, mga tigulang, ug mga kabataan. Modayeg silang tanan sa Ginoo, kay labaw siya sa tanan. Mas gamhanan siya kay sa tanang anaa sa kalibotan ug kalangitan. Gilig-on niya ug gipasidunggan ang iyang matinumanong katawhan, ang Israel nga palangga niya kaayo. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Pag-awit kamo ug bag-ong awit sa Ginoo. Dayega siya diha sa panagtigom sa iyang matinumanong katawhan. Paglipay kamong mga taga-Israel tungod sa inyong Magbubuhat. Pagsadya kamong mga katawhan sa Zion tungod sa inyong Hari. Dayega siya pinaagi sa pagsayaw; ug pagtukar ug tamborin ug mga harpa sa pagdayeg kaniya. Kay nagakalipay ang Ginoo sa iyang katawhan; gipasidunggan niya ang mga mapainubsanon pinaagi sa pagpadaog kanila. Maglipay ang katawhan nga matinumanon sa Dios tungod sa ilang pagdaog; mag-awit sila sa kalipay bisan sa ilang mga higdaanan. Pasinggita sila sa pagdayeg sa Dios samtang nagakupot sila sa hait nga mga espada, sa pagpanimalos ug pagsilot sa mga katawhan sa mga nasod, sa pagkadena sa ilang mga hari ug mga pangulo, sa pagsilot kanila sumala sa gisugo sa Dios. Kini kadungganan alang sa tanang matinumanong katawhan sa Dios. Dayega ang Ginoo! Dayega ang Ginoo! Dayega ninyo ang Dios diha sa iyang templo. Dayega ninyo siya sa langit, ang iyang lig-ong dapit. Dayega ninyo siya tungod sa iyang gamhanang mga buhat. Dayega ninyo siya tungod sa iyang dili matupngan nga gahom. Dayega ninyo siya pinaagi sa pagpatingog sa mga budyong. Dayega ninyo siya pinaagi sa mga harpa ug mga lira. Dayega ninyo siya pinaagi sa mga tamborin ug sa pagsayaw. Dayega ninyo siya pinaagi sa mga instrumento nga may mga kuwerdas ug sa mga plawta. Dayega ninyo siya pinaagi sa makusog nga mga simbal. Ang tanang may kinabuhi padayega sa Ginoo. Dayega ang Ginoo! Mao kini ang mga panultihon ni Solomon, nga anak ni David ug hari sa Israel. Pinaagi niining mga panultihon, makat-onan mo ang kaalam ug maayong pamatasan, ug ang pagsabot sa mga pulong nga nagahatag ug kaalam. Motul-id kini sa imong pamatasan aron mahimo kang maalamon, nga nagasubay sa ensakto, matarong, ug makiangayon. Maghatag kini ug kaalam sa mga walay nahibaloan, ug maayong pagdesisyon ngadto sa mga kabatan-onan. Pinaagi sa pagpamati niini madugangan pa gayod ang kaalam sa mga maalamon ug magiyahan ang mga may kahibalo, aron masabtan ang kahulogan sa mga panultihon, mga sambingay, ug mga tigmo sa mga maalamon. Ang tawo nga gustong magmaalamon angayng magtahod sa Ginoo. Ang tawong buang-buang gipakawalay bili ang kaalam ug dili gustong matul-id ang iyang pamatasan. Anak, pamatia ang pagtul-id sa imong ginikanan sa imong pamatasan, tungod kay kini makapasidungog kanimo sama sa korona ug makapaanyag sama sa kuwintas. Anak, ayaw pagpadala sa pagpangdani sa mga tawong makasasala o mouban kanila kon moingon sila, “Dali, uban kanamo; mangatang kitag tawo ug atong patyon bisag walay sala. Buhi pa sila karon ug maayog panglawas apan pamatyon nato sila; mahisama sila sa mga nahiadto na sa dapit sa mga patay. Makakuha kita kanilag mahalong kabtangan, ug pun-on nato ang atong mga balay sa atong mga inilog. Sige na, uban kanamo, ug bahinon ta ang atong mga inilog.” Anak, ayaw gayod pag-uban kanila; likayi sila. Kay sayon ra nila ang pagpakasala ug pagpatay ug tawo. Kawang lang ang pagbutang ug lit-ag kon ang langgam nga dakponon nagatan-aw. Nasayod ang langgam nga lit-agon siya, apan kining mga daotan wala masayod nga sila mismo ang mabiktima sa ilang binuhatan. Mangatang silag patyonon apan silay pagapatyon. Mao kanay dangatan sa mga tawong moangkon ug kabtangan sa daotang paagi. Mao ra kanay ilang kamatyan. “Kamong mga walay kahibalo, hangtod kanus-a kamo magpabiling ingon niana? Kamong mga bugalbugalon, hangtod kanus-a ninyo ikalipay ang pagbugalbugal? Kamong mga buang-buang, hangtod kanus-a kamo magdumili sa kaalam? Pamatia ang akong pagbadlong. Ipadayag ko kaninyo ang akong hunahuna. Ipadayag ko ang buot kong isulti batok kaninyo: Tungod kay wala kamo manumbaling sa akong pagtawag nga moduol kanako, ug tungod kay gipakawalay-bili ninyo ang tanan kong mga tambag ug pagbadlong, Unya manawag kamo kanako, apan dili ko kamo panumbalingon. Mangita kamo kanako, apan dili ninyo ako makit-an. Tungod kay dili kamo magpatudlo ug wala kamoy pagtahod sa Ginoo, gipakawalay-bili ninyo ang akong mga tambag ug gipakadaotan ang akong pagbadlong. Busa anihon ninyo ang bunga sa inyong binuhatan ug sa inyong mga daotang plano. Kay ang pagkamalapason sa mga walay kahibalo maoy mopatay kanila, ug ang kawalay pagpakabana sa mga buang-buang maoy molaglag kanila. Apan ang nagapamati kanako magkinabuhi nga luwas sa katalagman. Walay mahitabo kaniya ug wala siyay angayng kahadlokan.” Anak, dawata ug tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga gipanudlo ug mga sugo. Paminawa kon unsay makahatag ug kaalam ug pagsabot. Ug paningkamoti gayod nga makaangkon ka niini, nga daw sama nga nagapangita kag pilak o tinagong bahandi. Kon himuon mo kini, masayran mo kon unsa ang pagtahod sa Ginoo, ug masabtan mo ang mahitungod kaniya. Kay ang Ginoo maoy nagahatag ug kaalam. Kaniya usab naggikan ang kahibalo ug pagsabot. Kon mamati ka kanako, masayran mo kon unsa ang maayo mong buhaton: ang husto, matarong, ug ang angayng buhaton. Mahimo kang maalamon, ug makahatag kinig kalipay kanimo. Kon may panabot ka ug kahibalo nga modesisyon ug ensakto, makasalbar kini kanimo ug maglikay sa daotang binuhatan ug sa mga tawong daotan ug sinultihan. Kini nga mga tawo mibiya na sa hustong binuhatan ug misunod sa buhat sa mga anaa sa kangitngit. Nagakalipay sila sa paghimo ug daotan, ug nalingaw sila sa kangil-ad niini. Dili ensakto ang ilang pagkinabuhi; sukwahi ang dalan nga ilang ginaagian. Ang kaalam maglikay usab kanimo sa babayeng daotan nga buot motintal kanimo pinaagi sa matam-is niyang mga pulong. Kining babayhana mibiya sa iyang bana nga iyang giminyoan sa batan-on pa siya; gikalimtan niya ang iyang saad sa Dios sa dihang gikasal siya. Ang pag-adto sa iyang balay sama ra nga nagpaingon ka sa kamatayon. Ang dalan paingon sa iyang balay padulong sa dapit sa mga patay. Si bisan kinsa nga moadto kaniya dili na makauli; dili na niini matultolan pa ang dalan paingon sa dapit sa mga buhi. Busa sunda ang pagkinabuhi sa maayo nga mga tawo; pagkinabuhi nga matarong. Kay ang tawo nga nagakinabuhi sa ensakto ug dili salawayon padayon nga magpuyo dinhi sa atong yuta. Apan ang mga daotan ug maluibon abugon. Pang-ibton sila sama sa mga sagbot. Anak, ayaw gayod kalimti ang gitudlo ko kanimo; tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo, kay makapauswag ug makapataas kini sa imong kinabuhi. Pabiling maayo ug matinud-anon. Ayaw kini walaa, hinuon tipigi gayod kini sa imong kasingkasing. Kon himuon mo kini, kahimut-an ka sa Dios ug sa mga tawo, ug maayo ilang pagtan-aw kanimo. Salig sa Ginoo sa tibuok mong kasingkasing, ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong kaalam. Hinumdomi ang Ginoo sa tanan mong ginabuhat, ug tultolan ka niya sa hustong dalan. Ayaw paghunahuna nga maalamon ka na gayod. Tahora hinuon ang Ginoo ug ayaw paghimog daotan. Kay makapabaskog kini sa imong lawas. Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa paghalad kaniya sa unang bahin sa tanan mong abot. Kon himuon mo kini, manghinobra ang mga abot diha sa imong mga bodega ug ang duga sa ubas sa imong mga pug-anan. Anak, ayaw ipakadaotan ang pagdisiplina sa Ginoo kanimo. Ayaw ikasakit kon badlongon ka niya. Kay disiplinahon sa Ginoo ang iyang pinangga, sama sa ginahimo sa usa ka amahan ngadto sa anak nga iyang gikahimut-an. Bulahan ang tawo nga nakaangkon sa kaalam ug pagsabot. Kay mas mapuslanon pa kini kaysa pilak ug bulawan, ug mas bililhon pa sa mga alahas. Wala gayoy butang nga imong ginapangandoy nga makatupong niini. Magpauswag ug magpataas kini sa imong kinabuhi, ug maghatag kadungganan kanimo. Makatabang kini sa imong kinabuhi ug maghatag kanimog maayong kahimtang. Bulahan ang tawong padayong nagmaalamon; ang kaalam maghatag kaayohan ug magpataas sa iyang kinabuhi. Anak, tipigi gayod ang kaalam ug kahibalo sa pagdesisyon kon unsay ensakto. Ayaw tugoti nga mawala kini kanimo, kay makahatag kini kanimog taas ug matahom nga kinabuhi. Ug magkinabuhi ka nga luwas sa katalagman ug dili ka maunsa. Makatulog ka ug mahinanok nga walay gikahadlokan. Busa dili ka angayng mahadlok kon kalit nga moabot ang makalilisang nga panghitabo o laglagon ang mga daotan, kay makasalig ka nga bantayan ka sa Ginoo; ilikay ka niya sa katalagman. Tabangi ang angayng tabangan kutob sa imong mahimo. Ayaw na paugmai ang pagtabang sa imong isigka-tawo, kon mahimo mo ang pagtabang kaniya karon. Ayaw pagplano ug daotan sa imong isigka-tawo nga nagsalig kanimo nga iyang isigka-ingon. Ayaw pakiglalis sa imong isigka-tawo sa walay hinungdan kon wala siyay nahimong daotan kanimo. Ayaw kasina sa tawong bangis ni mosunod sa iyang mga binuhatan. Kay ngil-aran ang Ginoo sa mga walay puangod, apan saligan niya ang nagakinabuhing matarong. Tinunglo sa Ginoo ang panimalay sa mga daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa mga matarong. Ginatamay niya ang mga nagapangtamay, apan ginakaloy-an niya ang mga mapainubsanon. Ang mga maalamon pasidunggan, apan ang mga buang-buang pakaulawan. Mga anak, pamatia ninyo pag-ayo ang pagtul-id sa inyong amahan sa inyong pamatasan, aron makakat-on kamo. Maayo ang akong ginatudlo, busa ayaw ninyo kini ipakawalay-bili. Sa bata pa ako ug anaa pa sa poder sa akong amahan, paborito ako sa akong inahan. Ginatudloan ako sa akong amahan. Miingon siya kanako, “Tipigi sa imong kasingkasing ang gipanudlo ko kanimo. Tumana ang mga sugo ko aron padayon kang magkinabuhi. Paninguhaa nga makaangkon kag kaalam ug pagsabot. Ayawg kalimti ang akong mga gipang-estorya kanimo, ug ayawg biya niini. Ayaw isalikway ang kaalam, hatagi hinuon kinig importansya, kay mao kini ang motipig kanimo. Ang kaalam ug pagsabot maoy labing mahinungdanon sa tanan, busa paninguhaa gayod nga maangkon mo kini bisan pag mahurot ang tanan mong kabtangan. Higugmaa ug tipigi ang kaalam, kay makahatag kini kanimog kadungganan. Sama kini sa korona nga bulak nga makahatag ug katahom kanimo.” Anak, pamatia ug tumana ang gipanulti ko kanimo aron motaas ang imong kinabuhi. Nagtudlo na ako kanimog kaalam, kon unsaon pagkinabuhig ensakto. Busa kon sundon mo kini, walay kahasol sa imong pagkinabuhi, ug dili ka matarog. Ayaw gayod kalimti ang gihimo kong pagtul-id sa imong pamatasan; tipigi kini sa imong kasingkasing kay imo kanang ikinabuhi. Ayaw sunda ang binuhatan sa mga daotan. Likayi gayod kini ug padayon sa imong pagkinabuhing matarong. Kay dili sila makatulog kon dili sila makahimog daotan o wala silay malaglag. Ang kadaotan ug ang kabangis daw maoy ilang kinaon ug ilimnon. Ang pagkinabuhi sa mga matarong daw sama sa nagsubang nga adlaw nga mosamot kasidlak sa kaudtohon. Apan ang pagkinabuhi sa mga daotan daw sama sa kangitngit, ug wala sila masayod kon unsa ang hinungdan sa ilang pagkalaglag. Anak, pamatia pag-ayo ang gipangtudlo ko kanimo; ayaw gayod kini kalimti, hinuon tipigi kini sa imong kasingkasing. Kay maghatag kinig maayong panglawas ug taas nga kinabuhi sa nagabaton niini. Bantayi pag-ayo ang imong hunahuna, kay kon unsay anaa sa imong hunahuna mao usab ang imong ikinabuhi. Ayaw pangilad o pamakak. Isentro ang imong panghunahuna sa mga butang nga maayo. Balansiha pag-ayo ang tanan mong pagahimuon aron maayo ang mahimong resulta niini. Pagtinarong; likayi ang paghimo ug daotan. Anak, paminawa kining mga maalamong pulong nga akong isulti, aron makahibalo ka magdesisyon sa ensakto ug manulti nga may kaalam. Ang pulong sa babayeng daotan sama katam-is sa dugos, ug lami tagamtamon sama sa lana sa olibo. Apan sa kaulahian ang kapait ug kasakit ray imong dangatan. Kon mosunod ka kaniya, dad-on ka niya sa dapit sa mga patay; ang dalan nga iyang gilakwan padulong sa kamatayon. Wala siya magtagad sa dalan sa kinabuhi. Dili tul-id ang dalan nga iyang ginasubay ug wala gani siya makaamgo niini. Busa mga anak, pamatia ninyo ako ug tumana. Palayo kamo sa babayeng sama niana. Ayaw kamo pagduol sa iyang balay. Kay kon himuon ninyo kana, mawad-an kamog dungog ug maangkon kini sa uban, ug mamatay kamo sa kamot sa mga tawong bangis. Ang tanan ninyong bahandi ug uban pang hinagoan kuhaon lang ug pahimuslan sa ubang mga tawo. Mag-agulo kamo kon magtinga na kamo, nga labihan na kaayo kaniwang. Unya moingon kamo, “Anugon wala ko gihatagan ug pagtagad ang mga pagbadlong sa akong pamatasan. Wala ako mamati sa akong mga magtutudlo. Busa karon, nagaungaw na ako sa baba sa kamatayon atubangan sa katilingban.” Sa imong asawa ka lang angay makighilawas. Kon tubig pa kini, sa imong kaugalingong atabay ka lang magkuhag imong imnon. Kay basig magluib usab ang imong asawa. Kinahanglan nga imo lang siya; dili siya makighilawas sa ubang lalaki. Magpakalipay ka diha sa imong asawa, ug hinaut nga panalanginan siya sa Dios. Matahom siya ug maanindot sama sa lagsaw, busa hinaut nga mawili ka kaniya ug mabihag kanunay sa iyang gugma. Anak, ayaw pagpadani sa babayeng daotan o pagpakigrelasyon kaniya. Kay nakita sa Ginoo ang tanan mong binuhatan; nagatan-aw siya bisan asa ka paingon. Ang binuhatan sa tawong daotan sama sa lit-ag nga mounay kaniya. Mahisalaag siya tungod sa iyang kabuang, ug mamatay siya tungod kay dili siya magpatul-id sa iyang pamatasan. Anak, kon moako ka nga mobayad sa utang sa ubang tawo, masulod ka sa kompromiso, ug manubag ka ngadto sa imong gisaaran. Apan mao kini ang himoa aron makalingkawas ka sa imong obligasyon: Adtoa ang imong gisaaran ug pagpakilooy nga ipalingkawas ka niya sa maong obligasyon. Ayaw gayod tulog-tulogi o unya-unyaa hangtod nga makalingkawas ka niini, nga daw sa usa o sa langgam nga nakaikyas gikan sa mangangayam. Kamong mga tapolan, obserbahi ug kat-oni ang pagkinabuhi sa mga lamigas, aron magmaalamon kamo. Bisan walay pangulo o tigdumala nga nagsugo kanila, nagatigom silag pagkaon sa panahon sa ting-init ug ting-ani, aron may pagkaon sila sa ting-ulan. Kamong mga tapolan, magsige ra ba gayod mog katulog? Kanus-a man mo magmata? Sige ramog tulog-tulog, hayang-hayang, ug panguyogpos, unya sa kalit lang moabot kaninyo ang kawad-on nga daw sa armadong tulisan. Ang mga walay pulos ug daotang mga tawo manugilon ug bakak. Pinaagi sa ilang kidhat-kidhat ug sinyas-sinyas sa ilang mga kamot ug tiil manglimbong sila sa uban. Sa ilang pagka-mangingilad, kanunay silang nagaplano sa paghimo ug daotan, ug tigpasiugda silag kagubot. Busa sa kalit lang laglagon sila, ug wala gayoy makatabang kanila. May pito ka matang sa tawo nga gikapungtan ug gikangil-aran sa Ginoo: ang mga hambogiro, ang mga bakakon, ang mga nagapamatay ug tawo, ang mga nagaplanog daotan, ang mga abtik mohimog daotan, ang mga nagasaksi ug bakak, ug ang mga nagapaaway sa iyang isigka-tawo. Anak, sunda ang mga sugo ug gipanudlo sa imong ginikanan. Itanom kini sa imong hunahuna aron dili mo gayod malimtan. Maggiya kini, magtipig, ug magpahinumdom kanimo sa bisan unsay imong buhaton. Kay ang ilang mga sugo sama sa suga nga mohatag kanimog kahayag. Ug ang pagbadlong ug pagtul-id nila sa imong pamatasan makaayo ug makapataas sa imong kinabuhi. Ilikay ka usab niini gikan sa babayeng daotan nga makadaning manulti. Ayaw pagpatintal sa iyang katahom. Ayaw pagpadala sa iyang mga kidhat. Ang pagpakighilawas sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog mabayran rag pilak, apan ang pagpakighilawas sa asawa sa uban bayran mo sa imong kinabuhi. Kon ipaduol mo ang kalayo sa imong dughan masunog ang imong bisti. Kon maglakaw ka sa baga mapaso ang imong tiil. Mao kana nga kon makighilawas ka sa asawa sa uban, silotan ka! Mahimong palabyon ang gihimo sa kawatan nga nangawat tungod kay gigutom siya, apan kon madakpan siya, pabayron siyag pito ka pilo sa kantidad nga iyang gikawat, bisan pag mahurot ang tanan niyang butang. Ang tawong nakigrelasyon sa asawa sa uban walay hustong panabot. Gidaot lang niya ang iyang kaugalingon. Sakiton siya ug maulawan hangtod sa kahangtoran. Ang bana nga nangabugho masuko pag-ayo, ug mobalos siya nga walay kalooy. Dili siya modawat ug bayad, bisan pag unsa kini kadako. Anak, tumana ug tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga gipanudlo ug mga sugo. Tipigi ang akong mga sugo aron motaas ang imong kinabuhi. Ampingi ang gipanudlo ko kanimo sama sa pag-amping mo sa imong mga mata. Itanom kini sa imong hunahuna aron dili mo gayod malimtan. Isipa ang kaalam ingon nga imong igsoong babaye ug ang maayong pagsabot ingon nga imong suod nga higala. Kay ilikay ka niini gikan sa babayeng daotan nga makadaning manulti. Usa ka adlaw, namintana ako sa akong balay, ug nakita ko ang mga batan-ong lalaki nga walay alamag sa kinabuhi. Ang usa kanila walay buot. Misubay siya sa dalan paingon sa kanto diin atua ang balay sa usa ka babayeng daotan. Kilomkilom na kadto ug paingon na mongitngit. Unya gisugat siya sa usa ka babaye nga nagsul-ob ug bisti sa babayeng nagabaligyag dungog, nga may plano nang daan sa unsay iyang himuon sa maong lalaki. Kining babayhana sabaan ug gahig ulo. Dili makapuyo sa balay. Anaa siya kanunay sa dalan o sa mga eskinita, ug usahay sa mga plasa. Inigkakita niyag lalaki, gakson niya kinig hagkan. Ug dili gayod maulaw moingon: “Gituman ko karon ang akong saad nga maghalad, ug may mga karne didto sa balay gikan sa mananap nga akong gihalad. Busa gipangita ko ikaw, ug maayo kay nakita ko ikaw. Gihapinan ko na ang akong higdaanan ug dekolor nga panapton nga gikan pa sa Ehipto. Gibutangan ko kini sa mga mira, aloe, ug cinamon. Busa dali, magdulog kita; tagbawon ta ang atong kaugalingon hangtod magbuntag, kay wala dinhi ang akong bana. Atua siya sa layo. Nagdala siyag daghang kuwarta ug mga duha pa ka semana ayha siya mobalik.” Busa nahaylo niya ang lalaki pinaagi sa iyang tam-is ug makadani nga mga pulong. Diha-diha misunod ang lalaki kaniya nga daw sa baka nga giguyod paingon sa ihawanan o sa lagsaw nga nagpadulong sa lit-ag diin mamatay siya pinaagi sa pana. Sama usab siya sa usa ka langgam nga nagdali-dali ug paingon sa lit-ag, nga walay kalibotan nga kamatayon diay ang iyang padulngan. Busa, mga anak, pamatia ninyo pag-ayo ang akong ginasulti. Ayaw kamo pagpadala niining matanga sa babaye; ayaw kamo pagpahisalaag kaniya. Daghan nang mga lalaki ang nalaglag tungod kaniya. Kon moadto kamo sa iyang balay, sama rag nagpaingon kamo sa dapit sa mga patay. Ang kaalam ug pagsabot sama sa tawong nagawali. Nagabarog siya diha sa habog nga mga lugar sa daplin sa kadalanan, sa gisang-an sa dalan, duol sa mga pultahan sa lungsod, ug sa mga agianan. Ug nagawali siyag kusog: “Kamong tanan nga katawhan, nakigsulti ako. Kamong mga walay kahibalo, pagmaalamon kamo. Kamong mga buang-buang, sabta kini. Pamati kamo, kay mapuslanon ug husto kining akong isulti. Tinuod gayod ang akong ginasulti ug ngil-aran ako sa nagasultig daotan. Matarong ang tanan kong ginasulti ug wala gayod kini sagol nga bakak o limbong. Masabtan kining tanan ug walay sayop alang sa mga tawong may pagsabot. Palabiha ang kaalam ug ang akong pagtul-id sa imong pamatasan kaysa pilak ug bulawan. Kay ang kaalam mas bililhon pa kaysa mahalong mga bato ug wala gayoy butang nga imong pangandoyon nga makatupong niini. Ako, nga mao ang kaalam, kahibalo motimbang-timbang kon unsay husto o dili, ug kahibalo ako modesisyon sa ensakto. Ang nagatahod sa Ginoo nasilag sa daotan. Gikasilagan ko ang pagpanghambog, ang pagkamapahitas-on, ang daotang batasan, ug ang pagpamakak. Maayo akong motambag ug may husto ako nga kaalam. May pagsabot ako ug gahom. Pinaagi kanako makadumala ang mga hari, ug makahimo ang mga pangulo ug matarong nga mga kasugoan. Pinaagi kanako makadumala ang mga tigdumala ug ang mga opisyal—ang tanan nga nagadumala nga matarong. Ginahigugma ko ang nagahigugma kanako; ang mangita kanako makakaplag kanako. Makahatag akog bahandi, dungog, kauswagan, ug kadaogan nga molungtad. Ang akong mahatag mas bililhon pa kaysa purong bulawan o pilak. Ginasunod ko kon unsay matarong ug husto. Ang nagahigugma kanako hatagan kog bahandi; pun-on ko ang ilang tipiganan sa bahandi. Daan na akong kauban sa Ginoo sa wala pa niya mugnaa ang tanan. Diha na ako sa pagmugna niya sa langit, sa pagbutang niya sa daw utlanan sa langit ug sa yuta, sa pagmugna niya sa mga panganod, sa pagpatubod niya sa mga tuboran sa kahiladman, sa pagbutang niya sa utlanan sa dagat aron dili kini molapaw, ug sa pagbutang niya sa mga pundasyon sa kalibotan. Sama ako sa usa ka arkitekto diha sa tapad sa Ginoo. Ako ang iyang kalipay adlaw-adlaw, ug malipayon ako kanunay sa iyang presensya. Nalipay ako sa kalibotan nga iyang gimugna ug sa mga katawhan. Busa karon mga anak, pamatia ninyo ako, kay bulahan ang nagasunod sa akong mga pamaagi. Pamatia ninyo ang akong pagtul-id sa inyong pamatasan aron mahimo kamong maalamon, ug ayaw gayod ninyo kini kalimti. Bulahan ang tawo nga kanunayng nangandam ug naghulat sa pagpamati kanako. Kay ang tawo nga nagapangita kanako makaangkon sa maayo ug taas nga kinabuhi, ug pakamaayohon siya sa Ginoo. Apan ang tawo nga wala mangita kanako, nagasakit lang sa iyang kaugalingon. Ang tanang mga nasuko kanako gusto ug kamatayon.” Ang kaalam sama sa usa ka tawo nga nagpatukod ug dako ug matahom nga balay. Nagpakombira siya; nagaandam ug mga pagkaon ug ilimnon. Unya gisugo niya ang iyang mga sulugoong babaye nga moadtog habog nga mga dapit sa lungsod aron imantala kini: “Kamong mga walay alamag ug pagsabot, giimbitar kamo sa kombira. Panganhi kamo aron mokaon ug moinom sa akong giandam. Undanga na ang inyong pagkawalay-alamag aron padayon kamong mabuhi. Pagkinabuhi kamo nga may pagsabot.” Kon badlongon mo ang tawong mabiay-biayon, insultohon ka niya. Kon badlongon mo ang tawong daotan, pasipad-an ka niya. Ayaw badlonga ang tawong mabiay-biayon kay kapungtan ka niya. Badlonga ang tawong maalamon ug higugmaon ka niya. Tudloi ang maalamon, ug mahimo siyang mas maalamon. Tudloi ang tawong matarong ug madugangan pa gayod ang iyang kahibalo. Kon gusto ka magmaalamon, tahora ang Ginoo. Kon ilhon mo ang Balaan nga Dios, makaangkon kag maayong panabot. Pinaagi sa kaalam, motaas ang imong kinabuhi. Kon maalamon ka, makahatag kini kanimog kaayohan, apan kon isalikway mo ang kaalam, ikaw ray mag-antos. Ang kabuang sama sa usa ka babayeng sabaan, walay alamag, ug walay kahibalo. Maglingkod siya sa pultahan sa iyang balay o sa habog nga mga dapit sa lungsod, ug manawag sa mga molabay nga nagapadulong sa ilang mga trabaho. Moingon siya, “Kamong mga walay alamag, dali kamo dinhi.” Ug ingon pa niya sa mga walay panabot, “Mas lami ang tubig nga kinawat ug mas lami ang pagkaon nga kan-on sa tago.” Apan wala masayod ang mga tawo nga ang moadto kaniya mamatay. Ang nakaadto na kaniya anaa na karon sa dapit sa mga patay. Mao kini ang mga panultihon ni Solomon: Ang anak nga maalamon nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan, apan ang anak nga buang-buang nagahatag ug kasubo kanila. Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dili makahatag ug kaayohan, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas kanimo gikan sa kamatayon. Dili motugot ang Ginoo nga magutman ang mga matarong, apan ang mga daotan dili niya tugotan nga matuman ang ilang daotang mga pangandoy. Ang pagkatapolan makapakabos sa tawo, apan ang pagkakugihan makapaadunahan kaniya. Ang nagatigom ug pagkaon sa ting-ani maalamon nga tawo, apan ang magsige lag katulog makauulaw. Panalanginan sa Dios ang tawong matarong; ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit. Ang tawong matarong mahimong panalangin ngadto sa uban ug kanunayng mahinumdoman, apan ang mga tawong daotan kalimtan sa dayon. Ang tawong maalamon nagatuman sa mga sugo. Ang tawong nagasultig kabuang malaglag. Ang tawong matarong layo sa kadaot, apan ang tawong daotan mabulgar ang sala. Ang tawong limbongan makahatag ug kasamok, ug ang tawong nagasultig kabuang malaglag. Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa kinabuhi sa uban, apan ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit. Ang kasilag makahaling ug kasamok, apan ang gugma makapasaylo sa tanang kasaypanan. Ang tawo nga may pagsabot nagalitok sa mga pulong nga may kaalam, apan ang tawo nga walay pagsabot nagasultig mga pulong nga maoy hinungdan nga silotan siya. Ang mga maalamon padayon nga nagakat-on, apan ang mga buang-buang nagalitok sa mga pulong nga magpadali sa ilang kalaglagan. Ang bahandi sa adunahan makapanalipod kaniya, apan ang kawad-on sa kabos molaglag kaniya. Ang ganti sa tawong matarong mao ang maayo ug taas nga kinabuhi, apan silot ang maani sa tawong daotan. Ang tawo nga mopatuo sa mga pagbadlong makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi, apan ang tawo nga nagasalikway niini mahisalaag. Bakakon ang tawo nga naghambin ug kasuko, ug buang-buang ang tawong manglibak. Ang tawong tabian daling makasala. Maalamon ang tawong magpugong sa iyang baba. Ang mga pulong sa tawong matarong bililhon sama sa pilak, apan ang hunahuna sa tawong daotan walay pulos. Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa daghang mga tawo gawas lang sa mga tawong buang-buang nga mangamatay tungod sa kawalay-pagsabot. Maadunahan ang tawo tungod sa pagpanalangin sa Ginoo, ug wala nagahatag ang Ginoo ug kalisod sa iyang pagkabahandianon. Ang kalipay sa buang-buang mao ang paghimog daotan, apan ang kalipay sa tawo nga may pagsabot mao ang pagkinabuhing maalamon. Maingon nga ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, ang ginahandom sa tawong matarong maangkon niya. Kon moabot sa kinabuhi ang pagsulay nga daw sa bagyo, mapukan ang tawong daotan, apan ang tawong matarong pabiling magbarog nga lig-on. Maingon nga ang suka makapangilo sa ngipon ug ang aso makapaluha sa mata, ang tapolan nga tawo makapaugtas sa nagsugo kaniya. Ang nagatahod sa Ginoo taas ug kinabuhi, apan ang tawong daotan mubo rag kinabuhi. Ang paglaom sa mga matarong makahatag kanilag kalipay, apan ang paglaom sa mga daotan walay katumanan. Ang pagsunod sa mga matarong sa pamaagi sa Ginoo maoy magpanalipod kanila, apan ang pagsupak niini sa mga tawong daotan makapalaglag kanila. Ang mga matarong dili papahawaon niining yutaa, apan ang mga daotan palayason. Ang mga pulong sa tawong matarong may kaalam, apan ang mga pulong sa tawong limbongan makapalaglag kaniya. Ang tawong matarong nasayod kon unsay angay isulti, apan ang mga tawong daotan walay laing masulti kundi ang sayop. Ngil-aran ang Ginoo sa manikas ug timbang, apan malipay siya sa dili tikasan. Ang manghambog maulawan, apan ang mapainubsanon mahimong maalamon. Ang tawong matarong nasayod sa iyang pagabuhaton kay nagsubay siya sa ensaktong pagkinabuhi, apan ang maluibon malaglag kay ang sayop maoy iyang ginakinabuhi. Ang bahandi dili makatabang kon silotan sa Dios ang tawo sa kamatayon, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas gikan sa kamatayon. Ang pagkinabuhing matarong sa tawong dili salawayon makapagaan sa iyang pagkinabuhi, apan ang tawong daotan malaglag tungod sa iyang daotang binuhatan. Ang pagkinabuhing matarong sa tawong nagsubay sa ensakto maoy magluwas kaniya, apan ang daotang mga tinguha sa tawong maluibon maoy magsakit kaniya. Inigkamatay sa mga tawong daotan, mahanaw ang ilang paglaom; ang ilang gipanghandom wala nay pulos. Luwason sa Dios gikan sa kalisod ang matarong, apan ang daotan iyang pasagdan. Daoton sa dili diosnon ang iyang isigka-tawo pinaagi sa iyang mga pulong. Makalingkawas ang tawong matarong pinaagi sa iyang kaalam. Manghugyaw sa kalipay ang mga lumulupyo sa usa ka lungsod kon mouswag ang mga matarong ug ingon man kon mangamatay ang mga daotan. Mouswag ang lungsod pinaagi sa pagpanalangin sa mga matarong, apan mapukan kini pinaagi sa pagpangdaot sa mga daotan. Ang tawong walay pagsabot mangbugalbugal sa iyang isigka-tawo, apan ang tawong may pagsabot nagapugong sa iyang baba. Ang libakera manugilon sa sekreto, apan ang tawong kasaligan makatago ug sekreto. Mapukan ang usa ka nasod kon wala kini mga magtatambag, apan molig-on kini kon daghan ang mga magtatambag. Magkaproblema ka kon moako ka nga mobayad sa utang sa uban, labi na kon dili nimo sila kaila. Busa kon dili ka gustong maproblemahan, ayaw kana himoa. Ang babayeng buotan moani ug pasidungog, apan ang tawong bangis kutob ra sa pag-angkon ug bahandi. Ang tawong tapolan mapobre, apan ang tawong kugihan maadunahan. Kon maayo ka sa uban, makahatag kinig kaayohan kanimo; apan kon bangis ka, kasakit ang imong padulngan. Ang ganti sa tawong daotan lumalabay lang, apan ang buhat sa tawong matarong moani ug matuod nga ganti. Ang tawong nagahimog matarong padayong mabuhi, apan ang nagahimog daotan mamatay. Ngil-aran ang Ginoo sa mga tawong baliko ug utok, apan gikalipay niya ang mga tawong dili salawayon. Sigurado gayod nga silotan ang mga daotan, apan makalingkawas ang mga matarong. Ang katahom sa babayeng walay maayong desisyon sama lang sa singsing nga bulawan nga anaa sa simod sa baboy. Ang ginatinguha sa mga matarong makahatag ug kaayohan, apan ang ginatinguha sa mga daotan makalagot. Ang mga mahinatagon misamot hinuon pag-uswag; apan ang mga hakog misamot hinuon ug kakabos. Ang tawong mahinatagon mouswag. Ang tawo nga nagatabang sa uban tabangan usab. Panghimaraoton sa mga tawo ang nagatago sa iyang baligya aron ibaligya kini kon motaas na ang presyo, apan dinayeg ang mga tawo nga wala magtago sa ilang baligya. Ang tawong nangandoy sa maayo makakitag kaayo, apan ang tawo nga mangitag samok makasugat gayod niini. Madismaya ang tawo nga nagasalig sa iyang bahandi, apan ang matarong mouswag sama sa labong nga tanom. Ang mga buang-buang nagadala ug kasamok sa panimalay ug wala gayod silay mapanunod sa kaulahian. Mahimo silang ulipon sa mga maalamon. Ang binuhatan sa tawong matarong makatabang sa uban nga mahimong motarong ug motaas ang ilang mga kinabuhi. Ug maaghat niya ang mga tawo sa iyang kaalam. Kon dinhi sa kalibotan ang mga matarong makadawat ug balos sa ilang mga binuhatan, labi na gayong balosan ang mga daotan ug mga makasasala. Ang tawo nga modawat ug pagtul-id sa iyang pamatasan gustong magmaalamon, apan hungog ang tawong dili gustong badlongon. Kahimut-an sa Ginoo ang maayong tawo, apan silotan niya ang manglingla. Ang tawong daotan ug binuhatan walay kalig-on; apan ang matarong dili matarog, sama sa kahoy nga lawom ug gamot. Ang maayo nga asawa garbo ug kalipay sa iyang bana, apan ang makauulaw nga asawa sama sa sakit nga mokutkot sa kabukogan sa iyang bana. Ang mga ginahunahuna sa mga tawong matarong ensakto; ang ginatambag sa tawong daotan malimbongon. Makamatay ang mga pulong sa mga daotan, apan ang mga pulong sa mga matarong makaluwas. Laglagon ang mga daotan ug mahanaw sila, apan ang mga matarong ug ang ilang mga kaliwat magpabilin. Ginapasidunggan ang tawong maalamon, apan ginatamay ang tawong baliko ug utok. Mas maayo pa ang tawo nga dili inila apan adunay sulugoon kaysa tawo nga nagapakaaron-ingnon nga dungganon apan wala diay gikaon. Ang tawong matarong moatiman ug maayo sa iyang mga mananap, apan ang tawong daotan bangis ug walay kalooy sa iyang mga mananap. Ang kugihan nga mag-uuma may abunda nga pagkaon, apan ang walay pagsabot mag-usik-usik sa iyang panahon sa walay kapuslanan. Ang gusto sa mga daotan mao ang kanunay nga paghimo ug daotan, mao kana nga dili gayod sila molig-on, apan ang mga matarong molig-on sama sa kahoy nga lawom ang gamot. Ang daotang mga pulong sa tawong daotan maoy maghatod kaniya sa kagubot, apan ang matarong maglikay sa gubot. May ganti ang maayo natong mga pulong ug binuhatan. Ang tawong buang-buang naghunahuna nga husto siya kanunay, apan ang tawong maalamon mamati ug tambag. Masuko dayon ang tawong buang-buang kon insultohon, apan ang tawong maalamon dili magtagad sa mga pagpanginsulto kaniya. Ang kasaligan nga saksi nagasugilon sa tinuod, apan dili masaligan ang bakakon. Ang mga pulong nga wala hunahunaa sa dili pa ibungat nahisama sa espada nga makapasakit sa pagbati, apan ang mga pulong nga gibalansi kon maayo ba o dili makapahupay. Ang kamatuoran maoy molungtad, apan ang bakak sa kalit lang mahanaw. Panglimbong ang sulod sa kasingkasing sa tawong nagplanog daotan, apan kalipay ang bation sa tawong nagaplanog kaayohan. Walay daotang mahitabo sa mga matarong, apan daghang daotang mahitabo ngadto sa mga daotan. Ngil-aran ang Ginoo sa mga bakakon, apan kalipay niya ang mga matinud-anon. Ang maalamon nga tawo dili magpasigarbo sa iyang nahibaloan, apan ipakita gayod sa tawong buang-buang ang iyang kabuang. Ang kugihan nga tawo makaangkon ug taas nga katungdanan, apan ang tapolan mubo rag posisyon. Ang kabalaka makakuha sa kalipay sa tawo; ang maayo nga mga pulong makapalipay kaniya. Ang tawong matarong makagiya sa iyang higala, apan ang tawong daotan makapahisalaag. Ang tawong tapolan dili makakab-ot sa iyang gipangandoy, apan ang tawong kugihan maadunahan. Kon magkinabuhi kang matarong, padayon kang mabuhi, ug maluwas ka sa kamatayon. Ang maalamon nga anak mamati sa pagtul-id sa iyang amahan sa iyang pamatasan, apan ang anak nga bugalbugalon dili mamati kon badlongon. Ang tawo nga maayo ang ipanulti makadawat ug maayo nga balos, apan ang maluibon panimaslan. Ang magbantay sa iyang sinultihan nagapanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang magpataka ug sulti malaglag. Kon tapolan ang usa ka tawo, bisan unsa pay iyang pangandoyon dili gayod niya maangkon, apan kon kugihan siya, maangkon niya ang labaw pa sa iyang gipangandoy. Ang tawong matarong dili gustog bakak, apan ang tawong daotan makauulaw ug binuhatan. Ang tawong dili salawayon malikay sa kadaot tungod sa iyang matarong nga pagkinabuhi, apan ang tawong makasasala malaglag tungod sa iyang kadaotan. May mga tawo nga magpakaaron-ingnong adunahan, apan kabos diay. Ug may mga tawo usab nga magpakaaron-ingnong kabos, apan adunahan diay. Ang adunahan mobayad aron matubos ang iyang kinabuhi gikan sa mga manghulga kaniya, apan ang kabos, walay manghulga kaniya. Ang kinabuhi sa tawong matarong sama sa suga nga hayag kaayo, apan ang kinabuhi sa tawong daotan sama sa suga nga napalong. Sa sobrang garbo, may mga tawo nga dili maminaw ug tambag, ug mao kini ang hinungdan sa kagubot. Kon gusto sila magmaalamon kinahanglan maminaw sila ug tambag. Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dali rang mahanaw, apan ang bahandi nga gihagoan mosamot kadaghan. Ang pangandoy sa tawo nga wala matuman makapaluya, apan ang pangandoy nga natuman makapaabtik ug makahatag ug kalipay sa kinabuhi. Mag-antos ang tawong nagasalikway sa mga gitudlo ug gipatuman kaniya, apan ang tawong nagatuman niini may kaayohan nga mapaabot. Ang pagtudlo sa mga maalamon makaayo ug mopalugway sa imong kinabuhi, ug makapalikay kanimo sa kamatayon. Ginatahod ang tawo nga may maayong panabot. Ang tikasan nagapaingon sa kalaglagan. Ang tawong may panabot motimbang-timbang una sa iyang angayng buhaton, apan ang buang-buang mopasundayag pa gayod hinuon sa iyang kabuang. Ang daotan nga mensahero magpagubot sa mga tawo, apan ang masaligan nga mensahero mopalig-on sa relasyon. Ang tawo nga dili magpabadlong mapobre ug maulawan, apan ang modawat sa mga pagbadlong pasidunggan. Pagkanindot sa bation sa tawo kon matuman ang iyang gipangandoy; mao kana nga ang mga buang-buang dili gayod moundang sa paghimog daotan. Kon makig-uban ka sa mga maalamon, mahimo ka usab nga maalamon, apan kon makig-uban ka sa mga buang-buang, mag-antos ka. Moabot ang kalaglagan sa mga makasasala bisan asa pa sila paingon, apan ang mga matarong balosan ug kaayo. Ang bahandi sa maayo nga tawo mapanunod sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mapanag-iya sa mga matarong. Bisan dakog abot ang yuta sa mga kabos, dili sila makapahimulos niini tungod sa dili matarong nga binuhatan sa uban. Kon dili mo disiplinahon ang imong anak, wala ka mahigugma kaniya. Busa kon gihigugma mo ang imong anak, tul-ira ang iyang pamatasan. Ang mga matarong mabusog gayod, apan ang mga daotan magutman. Ang maalamon nga asawa mopalig-on sa iyang panimalay, apan ang buang-buang nga asawa moguba sa iyang panimalay. Ang tawo nga nagakinabuhi nga matarong nagatahod sa Ginoo, apan kadtong wala nagakinabuhi nga matarong nagatamay kaniya. Ang mga pulong sa tawong buang-buang magpasakit kaniya, apan ang mga pulong sa tawong maalamon magtipig kaniya. Kon wala kay mananap nga igdadaro wala kay maani, apan kon may mananap ka, ug kusgan pa, daghan kag maani. Ang masaligan nga saksi nagasulti sa tinuod, apan ang bakakon dili masaligan. Ang tawong bugalbugalon dili gayod makaangkon ug kaalam bisan unsaon ug paningkamot, apan ang tawo nga may pagsabot dali rang makakat-on. Likayi ang mga buang-buang kay wala kay maayong makat-onan gikan kanila. Ang kaalam sa tawong kahibalo motimbang-timbang kon unsay maayo o dili maoy nagahatag kaniyag kahibalo kon unsay angay niyang buhaton, apan ang kabuang sa tawong buang-buang maoy magpahisalaag kaniya. Daw sa wala lang sa mga buang-buang kon makasala sila, apan niadtong mga matarong nga nagkinabuhi sa ensakto, gusto nila nga dawaton sila sa Dios. Ikaw ray nasayod kon unsa ka kamalipayon o kon unsa ka kamasulob-on. Laglagon ang panimalay niadtong mga daotan, apan pauswagon ang panimalay niadtong nagkinabuhi sa ensakto. Tingali naghunahuna ka nga nagsubay ka sa ensaktong dalan, apan padulong diay kini sa kalaglagan. Matago ang imong kasubo pinaagi sa pagkatawa, apan human sa katawa anaa ra gihapon ang kasubo. Anaa gayoy balos sa binuhatan sa tawo, maayo man o daotan. Bisag unsa ray tuohan sa tawong walay alamag; apan ang tawong kahibalo motimbang-timbang kon unsay husto o dili nagmatngon sa iyang mga lakang. Ang tawong maalamon nagaamping sa iyang kaugalingon ug nagalikay sa kasamok; apan ang buang-buang danghag ug walay pagpugong sa kaugalingon. Ang tawong dali rang masuko makabuhat ug kabuang. Ang tawong nagalaraw ug daotan kapungtan sa Dios. Makita ang kabuang sa tawong walay alamag, apan makita gayod nga may kaalam ang tawong mahibalo motimbang-timbang kon unsay husto o dili. Ang mga daotan moluhod ug magpakilooy sa mga matarong. Wala kaayoy makighigala sa mga kabos, bisan gani ang ilang mga isigka-ingon, apan ang mga adunahan daghag higala. Makasala ang tawo nga nagatamay sa iyang isigka-tawo nga kabos, apan bulahan ang tawo nga maayo sa mga kabos. Makasala ka kon magplano kag daotan sa imong isigka-tawo, apan kon magplano kag maayo, may mga tawo nga maghigugma ug mounong kanimo. Ang pagtrabaho ug maayo anaay pulos, apan kon pulos ra estorya mapobre ang tawo. Ang balos nga madawat sa mga maalamon mao ang ilang bahandi, apan ang kabuang sa mga buang-buang moanig dugang pang kabuang. Ang saksi nga nagasugilon sa tinuod makaluwas sa kinabuhi sa tawo, apan ang magsaksig bakak usa ka maluibon. Ang pagtahod sa Ginoo maghatag ug seguridad ug kalig-on ngadto sa tawo ug sa ilang mga anak. Ang pagtahod sa Ginoo makaayo ug mopalugway sa imong kinabuhi, ug makapalikay kanimo sa kamatayon. Ang pagkagamhanan sa hari nagdepende sa kadaghan sa iyang katawhan; kon wala ang iyang katawhan mapukan ang hari. Ang tawong mapailubon maalamon gayod, apan ang tawo nga daling masuko nagapakita sa iyang pagkabuang-buang. Ang malinawong hunahuna makaayo sa lawas, apan ang kasina sama sa sakit nga mokutkot sa kabukogan. Ang nagapaantos sa mga kabos nagatamay sa Dios nga naghimo kanila, apan ang maloloy-on sa mga kabos nagapasidungog sa Dios. Laglagon sa Dios ang mga daotan tungod sa ilang daotang mga binuhatan, apan panalipdan niya ang mga matarong tungod sa ilang pagkadiosnon. Ang kaalam anaa sa hunahuna sa tawong may pagsabot, apan ang mga buang-buang walay nahibaloan bahin sa kaalam. Mouswag ang usa ka nasod kon ang mga lumulupyo niini magkinabuhi nga matarong; apan kon magpakasala sila, maulawan ang ilang nasod. Makapalipay sa hari ang maalamon nga sulugoon, apan kapungtan niya ang sulugoon nga nagapakaulaw kaniya. Ang malumanay nga tubag makahupay sa kasuko, apan ang singhag makapaalsa sa dugo. Ang mga pulong sa maalamon nga tawo makahatag ug kaalam, apan puro lang kabuang ang mogawas sa baba sa tawong buang-buang. Makita sa Ginoo ang tanan, bisan asang dapita. Nagatan-aw siya sa mga binuhatan sa mga daotan ug sa mga matarong. Ang malumo nga mga pulong makaayo sa kinabuhi sa tawo, apan ang sakit nga mga pulong makapasakit sa dughan. Ang buang-buang nga tawo dili manumbaling kon badlongon sa iyang amahan ang iyang pamatasan, apan ang maalamon mopatuo. Modaghan ang bahandi sa mga matarong, apan ang iya sa mga daotan mahanaw. Imantala sa mga maalamon ang kaalam; dili kini mahimo sa mga buang-buang. Ngil-aran ang Ginoo sa halad sa mga daotan, apan gikalipay niya ang pag-ampo sa mga matarong. Ngil-aran ang Ginoo sa paggawi sa tawong daotan, apan ginahigugma niya ang tawong nagatinguha sa paghimog matarong. Ang pagtul-id sa pamatasan isipong daotan sa tawo nga mitipas sa hustong dalan. Ang tawo nga dili gusto badlongon mamatay. Kon nahibalo ang Ginoo kon unsay nangahitabo sa dapit sa mga patay, mas labaw pa siyang nahibalo kon unsay anaa sa kasingkasing sa tawo. Ang tawong bugalbugalon dili gustong badlongon; dili siya magpatambag sa mga maalamon. Kon malipayon ang tawo, mapahiyomon siya, apan kon anaa siya sa kasubo, maminghoy ang iyang nawong. Ang tawo nga may pagsabot gusto gayod nga makakat-on, apan ang tawong buang-buang mas gusto pa gayod ug kabuang. Pait ang kinabuhi sa mga kabos, apan kon kontento lang sila, magmalipayon sila sa kanunay. Mas maayo pa ang kabos nga may pagtahod sa Ginoo kaysa adunahan nga puno sa kagubot ang kinabuhi. Mas maayo pang magsud-an lang ug utan nga may paghigugmaay kaysa magsud-an ug karne nga may pagdinumtanay. Ang pagkamainiton ug ulo makasugod ug kasamok, apan ang pagkamapailubon makapaundang sa panag-away. Kon tapolan ka mahimong lisod ang imong kinabuhi, apan kon magkugi ka maharuhay imong kinabuhi. Ang maalamon nga anak nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan. Buang-buang ang anak nga nagapakadaotan sa iyang ginikanan. Ang tawo nga walay pagsabot malipay sa mga binuang, apan ang tawong may pagsabot nagakinabuhi nga matarong. Kon dili ka maminaw ug tambag kabahin sa imong mga plano, dili ka molampos, apan kon maminaw kag daghang tambag molampos gayod kini. Malipay ang tawo kon makahatag siya sa tukma nga tubag. Samot na gayod kaanindot kon makahatag siya sa tukmang tubag sa tukmang higayon. Nagasubay ang maalamon nga tawo sa dalan paingon sa kinabuhi aron malikayan niya ang kamatayon. Gub-on sa Ginoo ang balay sa mga mapahitas-on, apan panalipdan niya ang mga yuta sa mga biyuda. Ngil-aran ang Ginoo sa ginahunahuna sa mga daotan, apan kalipay niya ang mga ginahunahuna sa mga hinlo ug kasingkasing. Ang tawo nga nagaangkon ug bahandi sa daotang paagi nagadala ug kalisod sa iyang panimalay. Ang tawo nga dili modawat ug suborno padayon nga magkinabuhi. Ang matarong nga tawo maghunahuna una sa dili pa siya mosulti, apan ang daotan magpataka lag sulti. Layo ang Ginoo sa mga daotan, apan mamati siya sa mga pag-ampo sa mga matarong. Makahatag ug kalipay ang mapahiyomon nga panagway, ug makapabaskog ang maayong balita. Ang maminaw ug pagbadlong nga makahatag kaayohan sa kinabuhi mahimong maalamon. Peligro ang tawo nga dili mamatig pagbadlong nga motul-id sa iyang pamatasan, apan kon iya kining tuohan, makaangkon siyag pagsabot. Ang pagtahod sa Ginoo magtudlo sa tawo nga magmaalamon, ug ang pagpaubos makahatag kaniyag dungog. Ang tawo nagaplano, apan ang Ginoo ang nagabuot kon matuman ba kini o dili. Sa atong hunahuna husto na gayod ang tanan natong ginahimo, apan ang Ginoo ray makahukom kon unsay atong tumong. Itugyan sa Ginoo ang tanan mong buhaton ug magmalampuson ka. Tanang gihimo sa Ginoo may katuyoan, bisan ang mga daotan nga gitakda niya nga malaglag. Ngil-aran ang Ginoo sa mga mapahitas-on, ug sigurado gayod nga silotan sila. Kon tinuoray natong ginahigugma ang Ginoo, pasayloon niya ang atong mga sala. Kon nagatahod kita kaniya, malikay kita sa kadaotan. Kon nalipay ang Ginoo sa atong paggawi, maghimo siyag paagi nga makighigala kanato ang atong mga kaaway. Mas maayo pa ang gamayng bahandi nga gihagoan sa tinarong nga paagi kaysa daghang bahandi nga naangkon sa daotang paagi. Nagaplano ang tawo sa angay niyang buhaton, apan ang Ginoo ang nagapatigayon niana. Kon mohukom ang hari nga giniyahan sa Dios, husto kanunay ang iyang paghukom. Dili ikahimuot sa Ginoo nga manglimbong kita sa atong pagnegosyo. Ngil-aran ang mga hari sa paghimog daotan, kay ang ilang pagdumala makapadayon lamang kon matarong ang ilang binuhatan. Malipay ang mga hari sa mga tawong dili mamakak; palangga nila kadtong nagasulti sa tinuod. Kon masuko ang hari malagmit may patyon siya, busa ang tawong maalamon maningkamot gayod nga dili masuko ang hari. Kon gikalipay sa hari ang usa ka tawo dili niya kini patyon; ipakita niya niini ang iyang kaayo nga daw sa ulan sa panahon sa tingsibol sa mga tanom. Mas labi pang maayo nga makaangkon ug kaalam ug pagsabot kaysa bulawan ug pilak. Ang tawong nagsubay sa ensaktong pagkinabuhi naglikay sa kadaotan, ug ang nagmatngon sa iyang kaugalingon layo sa katalagman. Ang kahambog ug kamapahitas-on sa usa ka tawo makapalaglag kaniya. Mas maayo pang magkinabuhing mapainubsanon uban sa mga kabos kaysa makigbahin sa gipang-ilog sa mga hambogiro. Ang tawo nga mamati kon tudloan mouswag. Bulahan ang tawo nga nagasalig sa Ginoo. Ang maalamon nga tawo mailhan nga adunay hustong panabot, ug kon maayo siyang manulti may makat-onan ang ubang tawo kaniya. Ang kaalam sama sa tuboran nga nagahatag ug kinabuhi—makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi ang nagabaton niini. Apan ang mga buang-buang silotan tungod sa ilang kabuang. Ang maalamon nga tawo nagabantay gayod sa iyang gipanulti, mao kana nga makakat-on ang ubang tawo kaniya. Ang tam-is nga mga pulong sama sa dugos; makalipay ug makapalig-on sa tawo. Tingali naghunahuna ka nga nagsubay ka sa ensaktong dalan, apan padulong diay kini sa kalaglagan. Ang kagutom magtukmod sa tawo sa pagtrabaho. Ang tawong daotan nagaplano ug daotan, ug sakit siya manulti nga daw sa kalayo nga makapaso. Ang tawong nagapanglibak makamugna ug away ug moguba sa panaghigalaay. Ang tawong bangis mohaylo ug mosulsol sa iyang isigka-tawo ngadto sa kadaotan. Pagbantay kamo sa mga tawong nagpahiyom ug nagpangidhat kay basin may daotan silang plano. Ang katigulangon usa ka kadungganan nga maangkon sa tawo nga may matarong nga kinabuhi. Mas maayo pa ang tawo nga mapailubon kaysa tawo nga gamhanan. Mas maayo pa ang tawo nga makapugong sa iyang kaugalingon kaysa tawo nga migahom sa usa ka siyudad. Magripa ang mga tawo aron mahibaloan nila kon unsay hustong desisyon, apan ang tanang desisyon nagaagad sa pagbuot sa Ginoo. Mas maayo pa nga gamay ra ang pagkaon nga malinawon ang panimalay kaysa magkombira nga may panag-away. Ang maalamon nga sulugoon magagahom sa makauulaw nga anak sa iyang agalon, ug bahinan siya sa panulondon sa mga anak sa iyang agalon. Sama sa bulawan ug plata nga sulayan pinaagi sa kalayo, ang atong kasingkasing ginasulayan usab sa Ginoo. Ang tawong daotan ganahang mamati sa sama niyang daotan, ug ang bakakon gustong mamati sa sama niyang bakakon. Ang nagatamay sa mga kabos nagainsulto sa iyang Magbubuhat. Silotan ang tawo nga malipay kon may daotang mahitabo sa uban. Garbo sa mga tigulang ang ilang mga apo, maingon nga garbo usab sa mga anak ang ilang mga ginikanan. Dili angayan nga mosultig maayo ang buang-buang, ug labi nang dili angay nga mamakak ang usa ka pangulo. Nagatuo ang uban nga ang suborno sama sa madyik nga magpasayon sa tanan. Kon pasayloon mo ang imong higala nga nakasala kanimo, magpabilin ang inyong panaghigalaay, apan kon balik-balikon mo paghisgot ang iyang sala, maguba ang inyong panaghigalaay. Ang maalamon nga tawo makakat-on na sa usa lang ka pagbadlong, apan ang buang-buang dili gayod makakat-on bisan sigehan pag latos. Ang tawong daotan kanunayng mangitag samok, busa padad-an siyag bangis nga tawo nga mosilot kaniya. Mas makuyaw pa nga ikatagbo ang tawong buang-buang nga nagahimog binuang kaysa mananap nga oso nga nawad-ag mga anak. Kon daotan ka ngadto sa mga tawo nga maayo kanimo, kanunay lang may daotang mahitabo sa imong panimalay. Ang nagsugod pa lang nga away nahisama sa buslot sa tangke sa tubig. Santaa kini sa dili pa modako. Ngil-aran ang Ginoo sa tawong mohukom nga silotan ang dili sad-an o mohukom nga hatagag kagawasan ang sad-an. Walay kapuslanan ang paggasto sa pagpaeskwela sa usa ka tawong buang-buang kay wala siyay gana nga magtuon. Ang higala nagahigugma kanimo sa tanang panahon, ug ang kadugo motabang kanimo sa panahon sa kalisdanan. Walay panabot ang tawo nga mosaad nga mobayad sa utang sa uban. Ang tawong ganahan magpakasala ganahag gubot, ug ang tawong hambog nangitag kalaglagan. Dili gayod mouswag ang tawong baliko ug utok, ug ang tawong bakakon kalaglagan ray maangkon. Kasubo ug kasakit ang bation sa ginikanan sa buang-buang nga anak. Kon malipayon ka, makahatag kinig kaayohan sa imong panglawas, apan kon masulob-on ka, maglain imong pamati. Ang tawong daotan modawat ug suborno aron tuison ang hustisya. Ang tawo nga may panabot nagapaningkamot kanunay nga madugangan ang kaalam, apan ang tawong buang-buang wala kahibalo kon unsay iyang buhaton. Kasubo ug kasakit ang ihatag sa buang-buang nga anak ngadto sa iyang mga ginikanan. Dili maayo nga pakasad-on ang tawong walay sala, o ang tawong dungganon nga ensakto ug binuhatan. Ang tawong maalamon ug may panabot magbantay sa iyang isulti ug kalmado. Bisan ang buang-buang maalaan nga maalamon ug may panabot kon maghilom-hilom lang. Ang tawo nga gustong maglainlain kaugalingon ray gihunahuna, ug supakon niya ang ensakto nga hunahuna sa uban. Ang tawong buang-buang wala gayoy tinguha nga makakat-on; ang gusto lang niya nga masulti ang iyang gusto. Ang paghimog daotan ug makauulaw nga butang maghatag ug kaulawan. Ang pulong sa tawong maalamon makahatag ug kaalam ngadto sa uban; sama kini sa nagadagayday nga tubig gikan sa lawom nga tuboran. Dili maayo ang pagdapig sa tawong sad-an ug ang dili paghatag ug hustisya ngadto sa tawong inosente sa sala. Ang mga pulong sa tawong buang-buang makapasugod ug away ug mahimong hinungdan nga madapatan siya. Ang mga pulong sa tawong buang-buang magpasakit ra usab kaniya. Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon. Ang tawong tapolan sama kamaot sa tawong tigpangdaot. Ang Ginoo sama sa lig-ong tore; nagadangop kaniya ang mga matarong aron walay daotang mahitabo kanila. Nagahunahuna ang mga adunahan nga ang ilang bahandi makapanalipod kanila sama sa lig-on ug habog nga mga paril nga nagalibot sa siyudad. Ang pagpanghambog makapalaglag sa tawo, apan ang pagpaubos makahatag ug kadungganan. Balingag ug pakaulaw lang ang tawong wala mamati unya magtubag-tubag. Ang determinasyon sa tawo nga mabuhi makapalig-on kaniya kon magsakit siya, apan kon mawala kini wala nay makatabang pa kaniya. Ang tawong maalamon ug may panabot naninguha pa nga madugangan ang iyang kaalam. Sayon ra duolon ang tawong dungganon kon may dala kang regalo alang kaniya. Ang unang mopamatuod sa korte morag mao nay husto, hangtod dili pa niya ikaatubang ang iyang kontra. Ang pagripa makapaundang sa panaglalis, ug makahusay sa panagbangi sa duha ka gamhanang tawo. Lisod magpasig-uli sa usa ka igsoon nga nahiubos kanimo. Mas lisod pa kining buhaton kaysa pagsulong sa usa ka pinarilan nga lungsod. Maingon nga malisod gub-on ang mga trangka sa pultahan sa palasyo, malisod usab husayon ang panag-away sa duha ka tawo. Anihon mo ang bunga sa imong gipanulti. Ang imong ipanulti makaluwas sa kinabuhi o makamatay. Busa kon estoryador ka, pagmatngon kay anihon mo ang bunga sa imong gipamulong. Kon nakapangasawa ka, nakaangkon kag kaayohan, ug nagpadayag kana nga maayo ang Ginoo kanimo. Ang mga kabos mohangyo, apan ang mga adunahan sakit ug tinubagan. May panaghigalaay nga dili molungtad, apan may panaghigalaay usab nga mas suod pa kaysa managsoon. Mas maayo pa ang kabos nga nagakinabuhi ug matarong kaysa buang-buang nga bakakon. Dili maayo nga kugihan ka apan walay nahibaloan. Dili usab maayo nga magdali-dali kay basig masayop ka. May mga tawo nga nagadaot sa ilang kaugalingon pinaagi sa ilang kabuang, ug unya ang Ginoo pa ang ilang basolon. Ang adunahan daghag higala, apan ang kabos biyaan sa iyang mga higala. Ang bakakon nga saksi silotan, ug si bisan kinsa nga nagabakak dili makalingkawas sa silot. Daghan ang makighigala sa mga iladong tawo aron paboran sila, ug ang tanang mga tawo makighigala sa manggihatagon. Kon kabos ka, dili ka tagdon sa imong mga paryente, ug labaw na gayod sa imong mga higala. Kon kinahanglanon mo sila, dili mo sila madangpan. Ang tawo nga nagatinguha nga magmaalamon nahigugma sa iyang kaugalingon, ug siya magmauswagon. Ang bakakon nga saksi silotan, ug si bisan kinsa nga nagabakak malaglag. Dili angayan nga magkinabuhi sa kaharuhay ang tawong buang-buang, ug labi nang dili angayan nga mogahom sa mga tigdumala ang usa ka ulipon. Kon mapailubon ka, nagpadayag kana nga maalamon ka. Ug kon magpasaylo ka sa mga nakasala kanimo, maghatod kinig kadungganan kanimo. Ang kasuko sa hari sama sa ngulob sa liyon, apan ang iyang kaayo sama sa yamog sa tanaman. Ang buang-buang nga anak makadala ug kalaglagan sa iyang amahan. Ang asawa nga tagawtawan perwisyo sama sa nagtulo nga atop. Mapanunod gikan sa ginikanan ang balay ug ang uban pang kabtangan, apan ang Ginoo lang ang makahatag ug maalamon nga asawa. Kon tapolan ka ug sige rag katulog, magutman ka gayod. Ang tawo nga nagatuman sa mga sugo sa Dios magkinabuhi sa dayon, apan ang wala nagatuman mamatay. Kon mohatag ka sa mga kabos, sama lang nga nagpahulam ka sa Ginoo, kay ang Ginoo mobayad kanimo. Disiplinaha ang imong mga anak samtang may panahon pa. Kon dili mo sila disiplinahon, giguba mo ang ilang kinabuhi. Pasagdi nga manubag sa iyang binuhatan ang tawong daling masuko, kay kon tabangan mo siya, utrohon ra gihapon na niya. Pamatia ang mga tambag ug pagtul-id sa imong pamatasan aron magmaalamon ka sa umaabot. Daghan kitag mga plano, apan ang kabubut-on sa Ginoo maoy matuman. Ganahan kitag tawo nga maayo. Mas maayo pa ang tawong kabos kaysa bakakon. Tahora ang Ginoo ug mabuhi kag dugay, kontento, ug layo sa katalagman. May mga tawo nga labihan gayod katapolan nga bisan sa pagkaon kapuyan pa. Angay kastigohon ang mga bugalbugalon aron ang sama nilang walay alamag makat-on nga magmaalamon. Badlonga ang tawong maalamon ug mosamot siya kamaalamon. Makauulaw ug talamayon ang anak nga modagmal sa iyang amahan ug mopalayas sa iyang inahan. Anak, kon dili ka mamati sa mga pagtul-id sa imong pamatasan, ginasalikway mo ang mga pagtulon-an nga nagahatag ug kaalam. Ang bakakon nga saksi nagpakawalay-bili sa hustisya, ug ang tawong daotan ganahan gayod nga mohimog daotan. Sigurado gayod nga silotan ang mga bugalbugalon ug mga buang-buang. Ang sobra nga pag-inom sa ilimnong makahubog magpahimo sa tawo nga bastos. Ang tawo nga maghubog-hubog dili maalamon. Ang hari kon masuko morag nagangulob nga liyon. Kon pasuk-on mo siya, patyon ka gayod niya. Dalaygon ang tawo nga maglikay sa kasamok; ang buang-buang lang ang gustog gubot. Ang tapolan nga modaro sa panahon sa tingtanom walay anihon. Ang hunahuna sa tawo mahimong sama kalawom sa tubig, apan kon maalamon ka, matugkad mo kini. Daghan ang moingon nga maayo silang tawo, apan anaa ba kanilay masaligan? Ang matarong nga tawo dili salawayon. Bulahan ang iyang mga anak nga nagasunod sa iyang pamatasan. Kon mohukom ang hari, sutaon gayod niya pag-ayo kon kinsay naghimog daotan. Wala gayoy makaingon nga hinlo na gayod ang iyang kasingkasing, nga wala na gayod siyay sala. Ngil-aran ang Ginoo sa manglimbong ug timbang o pagtakos. Ang mga binuhatan sa usa ka batan-on nagapadayag sa iyang pamatasan, kon siya matarong o dili. Gihatagan kita sa Ginoo ug mata aron makakita ug dalunggan aron makabati. Kon sige ka lang ug katulog, magutman ka. Bangon ug pagtrabaho, ug moabunda ang imong pagkaon. Sawayon sa mamalitay ang baligya aron makahangyo siya. Apan kon mapalit na niya kini, ipasigarbo dayon niya kini. Daghang mga bulawan ug mahalong mga bato, apan diotay ra ang manulti nga may kaalam. Kon may tawo nga mosaad nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila, siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya. Ganahag kaon ang tawo sa iyang linimbongan, apan sa ulihi, mahisama kini sa balas diha sa iyang baba. Pangayog tambag kabahin sa imong mga plano o sa dili ka pa moadto sa gira. Ang libakera manabi ug mga sekreto, busa likayi ang tawo nga sama niana. Ang anak nga manunglo ug ginikanan mamatay sama sa suga nga napalong diha sa kangitngit. Ang panulondon nga sa sinugdan imong gikuha sa dili pa hustong panahon dili makahatag kanimo ug kaayohan sa kaulahian. Ayaw panimalos. Salig lang sa Ginoo, ug tabangan ka niya. Ginakangil-aran sa Ginoo ang mga tawong nagapanglimbong sa timbangan. Dili kana maayo nga buhat. Ang Ginoo maoy nagabuot sa atong kinabuhi, busa dili nato mahibaloan ang atong kapalaran. Makuyaw ang pagdali-dali ug saad nga imong ihalad ang usa ka butang ngadto sa Ginoo. Kinahanglang hunahunaon mo una kini sa dili ka pa mosaad. Kon mohukom ang maalamon nga hari, sigurohon gayod niya kon kinsay naghimo ug daotan, ug silotan niya kini. Ang atong konsensya o hunahuna gamiton sa Ginoo sa paglamdag sa atong kinabuhi aron masusi nato ang atong pagkatawo. Kon buotan ug matinud-anon ang usa ka hari, walay daotang mahitabo kaniya ug molungtad ang iyang paghari. Garbo sa mga batan-on ang ilang kusog, ug dungog sa mga tigulang ang ilang katigulangon. Usahay maayo nga masilotan kita aron magbag-o kita. Maingon nga gibut-an sa Ginoo ang pagdagayday sa suba, mahimo usab niyang but-an ang hunahuna sa hari sumala sa iyang gusto. Alang kanato husto na gayod ang tanan natong ginahimo, apan ang Ginoo ray nasayod sa tinuod natong motibo. Mas ikalipay sa Ginoo ang husto ug matarong nga binuhatan sa tawo kaysa iyang mga halad. Sala ang pagkamapasigarbohon ug ang pagkamapahitas-on. Mailhan mo nga daotan kana nga tawo pinaagi niana nga kinaiya. Kon magplano ka ug maayo ug magmakugihon, sigurado nga mouswag ka. Apan kon magdali-dali ka, sigurado nga mapobre ka. Ang bahandi nga nakuha sa pagpanglimbong dali rang mawala, ug maghatod kini sa tawo ngadto sa kamatayon. Ang kabangis sa mga daotan mao ang makapalaglag kanila, kay nagdumili sila sa pagbuhat sa matarong. Daotan ang kinaiya sa tawong makasasala, apan maayo ang kinaiya sa tawo nga matarong. Mas maayo pang magpuyo sa atop sa balay kaysa magpuyo sulod sa balay uban sa asawa nga palaaway. Ang mga daotan gusto lang gayod nga kanunayng maghimog daotan; wala silay kalooy sa ilang isigka-tawo. Kon silotan ang mga mabiay-biayon, ang mga walay alamag magkat-on nga magmaalamon. Ang maalamon mas magmaalamon pa gayod kon tudloan. Nasayod ang matarong nga Dios sa binuhatan sulod sa panimalay sa mga daotan, ug sila pagasilotan. Kon dili mo panumbalingon ang mga kabos kon mangayo sila ug tabang, dili ka usab panumbalingon kon mangayo ka ug tabang. Kon regalohan mo sa tago ang tawo nga nasuko kanimo, mawala ang iyang kasuko. Kon mapatunhay ang hustisya, malipay ang mga matarong, apan mahadlok ang mga daotan. Kamatayon ang dangatan sa tawong dili gustog kaalam. Ang tawo nga magpatuyang sa paglingaw-lingaw ug pagkombira, dili gayod madato, mapobre pa hinuon. Ginasilotan ang mga daotan ug maluibon aron maluwas ang mga matarong. Mas maayo pang magpuyo sa disyerto kaysa magpuyo uban sa asawa nga sapoton ug palaaway. Ang maalamon nga tawo nagatagana gayod alang sa umaabot, apan ang buang-buang nagapatuyang lang ug gasto. Ang tawo nga nagatinguha gayod nga magkinabuhi nga matarong ug matinud-anon, makaangkon ug taas nga kinabuhi ug kalamposan, ug ang mga tawo modayeg kaniya. Ang komander nga maayog mga taktika molampos sa pag-ilog ug siyudad nga daghag kasundalohan, ug ang gisaligan niining lig-ong mga paril iyang malumpag. Ang tawong nagabantay sa iyang ipanulti malikay sa kasamok. Ang tawong garboso ug mapahitas-on mailhan pinaagi sa iyang kamabiay-biayon ug kalabihan manghambog. Bisan daghan kag gihandom apan tapolan ka, maghatod kini kanimo sa kalaglagan. Ang tawong tapolan kanunayng maghandom nga may mohatag, apan ang tawong matarong dili managana mohatag. Ngil-aran ang Ginoo sa halad sa mga daotan, labi na gayod kon daotan kinig motibo. Ang bakakon nga saksi dili na pasultihon, apan ang saksi nga nagasugilon sa tinuod padayon nga pasultihon. Ang daotan dili mabalaka sa iyang mga ginahimo, apan ang matarong mamalansi pag-ayo sa iyang ginahimo. Walay kaalam, panabot, o tambag nga makatupong sa Ginoo. Bisan hanas na ang mga kabayo sa gira, ang Ginoo ray makapadaog. Mas maayo nga nindot kag reputasyon kaysa daghan kag bahandi. Ang pagtahod sa mga tawo kanimo mas bililhon pa kaysa bulawan ug pilak. Ang adunahan ug ang kabos parehas nga binuhat sa Ginoo. Ang maalamon nga tawo molikay sa kakuyaw, apan ang walay alamag magpaduol hinuon niini, mao nga mag-antos siya. Ang pagtahod sa Ginoo ug ang pagpaubos makahatag kanimo ug bahandi, dungog, ug taas nga kinabuhi. Ang tawong daotan nagasubay sa dalan nga tunokon ug makuyaw. Ang tawong nagaamping sa iyang kinabuhi molikay niini. Tudloi ang bata sa hustong gawi, ug mahinumdoman niya kini hangtod siya matigulang. Ang kabos gamhan sa adunahan, ug ang utangan ulipon sa iyang giutangan. Ang magpugas ug daotan moani ug kalaglagan, ug maundang na ang iyang pagpasakit sa uban. Panalanginan sa Dios ang mga manggihatagon ug pagkaon ngadto sa mga kabos. Aboga ang tawong tampalasan, ug mahunong ang panaglalis, panag-away, ug ang ininsultohanay. Ang tawo nga matinud-anon ug matinahoron manulti mahimong higala sa hari. Ginabantayan ug maayo sa Ginoo ang mga maalamon, apan daoton niya ang mga plano sa mga maluibon. Ang tapolan nga tawo dili mogawas sa balay kay basin kuno ug may liyon sa gawas ug tukbon siya. Ang mga pulong sa babayeng daotan nahisama sa lawom nga bangag, ug diha ipangtambog ang mga tawong gikapungtan sa Ginoo. Kinaiya sa mga bata ang pagbinuang, apan matul-id kini kon disiplinahon sila. Ang tawo nga mangdaog-daog sa mga kabos o manghatag ug regalo sa mga adunahan sa tuyo nga gustong maadunahan, mahimo na hinuong kabos. Pamatia ang mga pulong sa mga tawong maalamon. Pamati pag-ayo samtang ginatudlo ko kini kanimo, kay magmalipayon ka gayod kon imo kining masayran ug masaulo. Gitudlo ko kini karon kanimo aron mosalig ka sa Ginoo. Nagsulat ako ug 30 ka mga panultihon nga maggiya ug maghatag kanimog kaalam. Pinaagi niini masayran mo ang kamatuoran, ug makahatag kag masaligan nga tubag ngadto sa tawo nga mangutana kanimo. Ayaw pamintaha sa mga kabos, ug ayaw sila daog-daoga sa korte, kay ang Ginoo maoy manalipod kanila. Ug kon unsay dili maayong gibuhat ninyo kanila buhaton usab sa Ginoo diha kaninyo. Ayaw pakighigala sa tawong daling masuko, kay basig mapareho ka kaniya, ug maghatod kini kanimo sa kadaotan. Ayaw pagsaad nga ikaw mobayad sa utang sa uban. Kay kon dili ka makabayad, kuhaon nila bisan ang imong higdaanan. Ayaw ibta ang muhon nga giugbok sa imong mga katigulangan. Ang tawo nga maayong motrabaho magaalagad sa mga hari ug dili sa ordinaryong mga tawo. Kon mokaon ka uban sa usa ka pangulo, pagbantay pag-ayo sa imong lihok. Kon kusog kang mokaon, pugngi ang imong kaugalingon. Ayaw kaibog sa lamiang pagkaon nga iyang gidalit, kay basig gipanid-an niya ang imong pamatasan. Ayaw hagoa ang imong kaugalingon sa labihang pagpaninguha nga maadunahan. Pagkat-on hinuon sa pagpugong sa kaugalingon ug sa paghunahuna kon unsay ensakto. Ang bahandi mawala sa usa lang ka pagpamilok, nga daw sa aduna kini pako ug molupad palayo sama sa agila. Ayaw pagkaon ni kaibog sa pagkaon nga giandam sa kuripot nga tawo, bisan ug lamian pa kini. Kay ang tawo nga sama niana maniid kon unsa kadaghan imong gikaon. Moingon siya, “Sige, kaon pa.” Apan dili diay kinasingkasing ang iyang gisulti. Busa isuka mo ang imong gikaon ug sayang lang ang imong mga pagdayeg kaniya. Ayaw pakigsulti sa mga buang-buang, kay bisag puno sa kaalam ang imong isulti wala lang gihapon kini pulos alang kanila. Ayaw iloga ang yuta sa mga ilo pinaagi sa pagbalhin sa karaan nga mga muhon niini. Kay ang Ginoo mao ang ilang gamhanan nga tigpanalipod. Siya ang molaban kanila batok kanimo. Pamati kon ginatul-id ang imong pamatasan aron makakat-on ka. Ayaw kasina sa mga makasasala; tahora hinuon sa kanunay ang Ginoo. Ug siguro gayod nga may maayo kang kaugmaon, ug dili mapakyas ang imong mga tinguha. Anak, pamati sa mga ginapanudlo ko kanimo. Pagmaalamon ug sunda ang husto nga dalan. Paminaw sa imong ginikanan nga maoy nagpakatawo kanimo ug ayaw sila bugalbugali kon tigulang na sila. Paninguhaa nga maangkon mo ang kamatuoran, kaalam, saktong pamatasan, ug maayong panabot. Ug ayaw gayod kini ibaylo sa bisan unsang butang. Anak, pamati pag-ayo kanako, ug sunda ang akong pagkinabuhi. Kay ang babayeng nagabaligya sa iyang dungog makadaot kanimo sama sa lawom kaayo nga bangag. Sama siya sa tulisan nga mag-atang ug mabiktima, ug siya ang hinungdan sa pagluib sa daghang mga bana sa ilang mga asawa. Kinsay tawo nga miserable? Kinsay palaaway? Kinsay reklamador? Kinsay makulatahan nga mahimo ra untang likayan? Kinsay kanunayng magpula ang mata? Siya ang tawo nga palahubog, ug mahiligon sa pagtilaw sa nagkalain-laing matang sa bino. Ayaw pagpadani sa isog nga bino, nga makalaway tan-awon sulod sa baso, ug daw kalami imnon. Kay pagkahuman mo ug inom niini, bation mo nga daw sa gipaak ka sa malala nga bitin, ug bisan unsa na lay imong makita, ug dili ka na makahunahuna ug maayo. Paminaw mo morag nagsakay kag barko ug naghigda ibabaw sa palo. Moingon ka, “May mibunal ug misumbag kanako, apan wala ako makabatig sakit. Kanus-a pa kaha ako mahuwasi aron makainom na pod ko?” Ayaw kasina sa mga daotan o paninguha nga makighigala kanila, kay ang ilang ginahunahuna ug ginapanulti mao ang pagpasakit sa uban. Ang mga tawong maalamon dakog ikatabang panahon sa gira, kay kinahanglan ang ilang mga tambag sa pagpakiggira. Ug mas dako ang tsansa nga modaog kon daghan ang magtatambag. Dili matugkad sa tawong buang-buang ang kaalam. Wala siyay ikasulti kon maalamong mga butang nay hisgotan. Ang tawong magplano kanunay ug daotan ilado nga tigpasiugdag daotan. Sala ang bisan unsay ipasiugda sa tawong buang-buang, ug ngil-aran ang mga tawo sa bugalbugalon. Kon mawad-an kag paglaom sa panahon sa kalisod, timailhan kana nga ikaw huyang. Ayaw pagduhaduha sa pagluwas sa mga tawo nga dili sad-an nga gihukman nga patyon. Moingon ka nga wala ka mahibalo bahin niini, apan nahibalo ang Dios kon nagsulti ka sa tinuod o wala. Nagabantay siya kanimo ug nakahibalo siya kon unsay anaa sa imong hunahuna. Balosan ka niya sumala sa imong binuhatan. Ayaw pag-awat sa tawong daotan nga manglungkab sa pinuy-anan sa tawong matarong. Kay bisan makapito pa mapandol ang tawong matarong, makabangon ra gihapon siya. Apan kon ang daotan ang malaglag, dili na siya makabangon pa. Ayaw pagmaya kon may daotang mahitabo sa imong kaaway. Makita sa Ginoo ang imong gibuhat, ug dili niya kini magustohan; ug undangan niya ang pagsilot sa imong kaaway. Ayawg kalagot o kasina sa daotang mga tawo, kay wala silay maayong kaugmaon ug mahisama sila sa suga nga napalong. Anak, tahora ang Ginoo ug ang hari. Ayaw pakig-uban sa mga tawong nakigbatok kanila, kay wala ka masayod kon unsay kalaglagan nga kalit nga ipadala sa Ginoo o sa hari ngadto kanila. Ania pay laing mga panultihon gikan sa maalamon nga mga tawo: Dili maayo nga may pinalabi ka sa imong paghukom. Kon ipalingkawas mo ang nakasala, tunglohon ug kapungtan ka sa mga tawo. Apan kon silotan mo ang nakasala, panalanginan ka ug mouswag ka pa. Ang dili bakak nga tubag nagapadayag sa tinuoray nga panaghigalaay. Andama una ang imong panginabuhian, sama sa uma, sa dili ka pa magtukod ug panimalay. Ayaw pagsaksi batok sa imong isigka-tawo sa walay igong hinungdan, o manugilon ug bakak bahin kaniya. Ayaw pag-ingon, “Balosan ko siya sa iyang gihimo kanako. Himuon ko usab kaniya ang iyang gihimo kanako.” Miagi ako sa uma sa usa ka tawong tapolan ug walay panabot. Puno na kini sa mga sagbot ug sampinit, ug guba na ang koral niini. Gipamalandongan ko pag-ayo kining akong nakita ug nakuha ko kini nga leksyon: Higda-higda, tulog-tulog, ug pagpangiyugpos gamay, tawong tapolan, ug sa kalit lang moabot kanimo ang kawad-on nga daw sama sa armadong tulisan. Ania pa gayod ang uban pang mga panultihon ni Solomon nga gikopya sa mga tawo ni Hezekia nga hari sa Juda: Ginapasidunggan nato ang Dios tungod sa mga butang nga wala niya ipadayag kanato; apan ginapasidunggan nato ang mga hari tungod sa mga butang nga ilang gipadayag kanato. Maingon nga dili masukod kon unsa kataas ang langit ug unsa kalawom ang yuta, dili usab matugkad ang hunahuna sa mga hari. Kinahanglan nga kuhaon una ang mga nakasagol sa plata ayha pormahon sa platero. Kinahanglan palayason ang daotang mga katawhan sa hari aron motunhay ang pagkamatarong sa iyang gingharian. Kon anaa ka sa atubangan sa hari, ayaw isipa imong kaugalingon nga mora ka na ug si kinsa, ug ayaw paglingkod uban sa mga dungganon. Kay mas maayo nga ang hari maoy mopalingkod kanimo kaysa iya kang papahawaon ug maulawan ka atubangan sa mga dungganon. Ayaw pagdali-dalig sugilon sa korte bahin sa imong nakita, kay unsa na lang kahay imong buhaton kon mapamatud-an sa usa ka saksi nga sayop ka! Kon may panagbangi kamo sa imong higala, husaya kini nga kamo-kamo ra ug ayaw ipanugilon ang inyong mga sekreto, kay kon masayran na kini sa uban, basin maulawan kamo, ug madaot ang inyong dungog hangtod sa hangtod. Ang pagsulti sa hustong mga pulong sa tukmang panahon nahisama kaanindot sa bulawan nga mga mansanas diha sa sudlanan nga pilak. Ang pagbadlong sa tawong maalamon mas bililhon pa sa alahas nga bulawan alang sa tawo nga mamati niini. Ang kasaligan nga mensahero makapagaan sa gibati sa nagsugo kaniya, sama sa bugnaw nga tubig panahon sa ting-init. Ang tawo nga wala nagatuman sa iyang saad sama sa dag-om ug hangin nga walay dalang ulan. Ang pagpailob ug ang malumong sinultihan makakumbinse sa mga pangulo ug bisan sa mga gahi ug kasingkasing. Ayaw pagpalabig kaon ug dugos kay tingalig mosuka ka. Ayaw pagsige ug pamisita sa imong silingan, kay tingalig mapul-an siya ug maglagot na hinuon kanimo. Ang tawo nga nagasaksi ug bakak sa iyang isigka-tawo makapasakit nga daw sa espada, bunal, ug pana. Ang pagsalig sa tawong dili masaligan sa panahon sa kalisod walay kapuslanan sama sa daot nga ngipon o bali nga tiil. Kon awitan mo sa masadya nga awit ang tawong anaa sa labihan nga kalisod, sama rag gihuboan mo siya ug bisti panahon sa tingtugnaw o gibutangan mo ug suka ang iyang samad. Kon ang imong kaaway gigutom, pakan-a; kon giuhaw, paimna. Kay kon buhaton mo kini maulaw siya sa iyang gihimo kanimo, ug ang Ginoo magabalos kanimo. Maingon nga ang hanging habagat magdalag ulan, ang tabi-tabi magdala usab ug kasuko. Mas maayo pang magpuyo sa atop sa balay kaysa magpuyo sulod sa balay uban sa asawa nga palaaway. Ang maayong balita nga gikan sa layong dapit sama sa mabugnaw nga tubig nga makapatagbaw sa tawong giuhaw. Ang tawong matarong nga magpahiuyon sa tawong daotan sama sa lubog nga tuboran o sa hugaw nga atabay. Dili maayo ang sobra nga pagkaon ug dugos, mao usab ang pagtinguha nga dayegon ka kanunay sa mga tawo. Ang tawo nga dili makapugong sa iyang kaugalingon daling mapukan sama siya sa usa ka siyudad nga walay paril. Maingon nga dili angay nga mag-snow kon ting-init o mag-ulan kon ting-ani, dili usab angay nga dayegon ang usa ka tawong buang-buang. Ang tunglo dili modulot kanimo kon wala kay sala. Sama kini sa nagalupad nga langgam nga molabay lang ug dili motugpa. Kinahanglang witkan ang kabayo ug busalan ang asno aron mosunod. Mao usab ang buang-buang, kinahanglang silotan aron motuman. Ayawg tugbangi ang mga binuang sa usa ka tawong buang-buang, kay basig mapareho ka usab kaniya. Apan usahay maayo usab kon tubagon mo siya, aron mahibaloan niya nga dili siya maalamon sama sa iyang gituohan. Kon ang buang-buang maoy imong sugoon sa pagdalag mensahe, sama rag giputol mo ang imong mga tiil; nangita ka lag kasakit. Walay pulos ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang, sama kini sa tiil sa usa ka tawong bakol. Tinonto kon ihigot mo sa tirador ang bato nga imong ibala; mao usab kon pasidunggan mo ang buang-buang. Ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang makapasakit sama sa tunokon nga kahoy nga giwara-wara sa hubog. Ang tawo nga mohatag ug trabaho sa usa ka buang-buang o ni bisan kinsa lang nga molabay, sama sa usa ka mamamana nga nagpataka lag pamana. Maingon nga kan-on pagbalik sa iro ang iyang suka, utrohon ra gihapon sa buang-buang ang iyang kabuang. May paglaom pa alang sa tawong buang-buang kaysa tawong naghunahuna nga kunohay maalamon siya. Ang tawong tapolan dili mogawas sa balay kay kuno may liyon sa gawas. Ang tawong tapolan magbalibali lag higda diha sa iyang katre sama sa pultahan nga magliso-liso diha sa iyang bisagra. May mga tawo nga labihan kaayo katapolan nga bisan lag mokaon tapolan pa. Nagtuo ang tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa pito ka tawong maayong mangatarungan. Makuyaw ang pag-apil-apil sa away sa uban; sama kini kakuyaw sa pagbira sa dalunggan sa usa ka iro. Maingon nga mapalong ang kalayo kon wala nay sugnod, maundang usab ang away kon wala nay tabi-tabi. Maingon nga ang uling makapabaga, ug ang sugnod mopadilaab sa kalayo, ang tawong palaaway makapasugod usab ug kasamok. Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon. Kon ang maanindot mong mga pulong may nagpahiping daotan, nahisama ka sa kolon nga gihaklapan lang ug plata. Ang kaaway magpakaaron-ingnon nga maayo, apan sa iyang kasingkasing anaa ang pagpanglimbong. Bisan ug maayo siyang manulti, ayaw pagtuo kaniya, kay puno sa kadaotan ang iyang hunahuna. Magpakaaron-ingnon siya aron matabonan ang iyang kasuko, apan ang iyang pagkadaotan mabutyag ra gihapon sa kadaghanan. Kon magkalot ka ug bangag aron mahulog ang uban, maunay ka niini. Kon magpaligid ka ug bato aron maligiran ang uban, ikaw ang maligiran niini. Ang tawong bakakon nasilag sa mga tawo nga iyang gibiktima, ug ang tawong ulog-ulogan magdalag kadaot. Ayaw pagpanghambog kon unsay imong buhaton ugma, kay wala ka makahibalo kon unsay mahitabo ugma. Ayaw dayega ang imong kaugalingon; pasagdi nga ang uban maoy modayeg kanimo. Bug-at ang bato ug ang balas, apan mas bug-at ang imong bation kon palaguton ka sa tawong buang-buang. Makuyaw ang tawo nga anaa sa kasuko, apan mas makuyaw ang tawo nga nagaselos. Mas maayo pa nga badlongon mo ang usa ka tawo kaysa moingon ka nga ginahigugma mo siya apan wala mo lang tagda. Ang sakit nga pagbadlong sa usa ka higala may maayong katuyoan, apan ang halok sa kaaway dili kasaligan. Kon ang usa ka tawo busog na, bisan ang dugos morag walay lami kaniya; apan kon gutom siya, bisan ang pait nga pagkaon tam-is alang kaniya. Ang tawo nga milayas sa iyang panimalay nahisama sa langgam nga mibiya sa iyang salag. Ang pahumot ug ang insenso makapalipay sa tawo, ingon man ang sinsero nga tambag gikan sa usa ka higala. Ayaw kalimti ang imong higala, o ang higala sa imong amahan. Ug kon anaa ka sa kalisod, ayaw na pangayog tabang sa imong igsoon nga atua sa layo. Ang suod nga isigka-ingon mas maayo pa kaysa igsoon nga atua sa layo. Anak, pagmaalamon kay ikalipay ko kana, ug aron may ikatubag ako sa mga hinawayon. Ang maalamon molikay sa nagsingabot nga katalagman, apan ang walay kaalam dili molikay, busa nagaantos siya. Kon mosaad ang usa ka tawo nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila, siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya. Kon isinggit mo ang imong bendisyon ngadto sa imong silingan sa sayong kabuntagon, isipon niya kini nga usa ka pagpanghimaraot. Ang asawa nga kanunayng makig-away sa iyang bana makalagot sama sa atop nga magtulo kon mag-ulan. Dili mo siya mapahilom, sama sa hangin nga dili mo mapugngan o sa lana nga dili mo makuptan. Maingon nga ang puthaw mopahait sa puthaw, ang tawo makakat-on usab sa iyang isigka-tawo. Kon atimanon mo ang kahoy nga igos, makakaon ka sa iyang bunga. Sama nga kon atimanon mo ang imong agalon, pasidunggan ka niya. Maingon nga makita mo ang imong hitsura diha sa tubig, ang sulod sa imong kasingkasing magpadayag usab sa imong pagkatawo. Walay katagbawan ang kamatayon; mao usab ang pangandoy sa tawo. Maingon nga mapamatud-an ang kalunsay sa bulawan ug sa pilak pinaagi sa kalayo, ang atong pagkatawo mapamatud-an usab basi sa pagdayeg sa ubang tawo. Bisan unsaon mo pagsilot ang tawong buang-buang, dili mo gayod mapaundang ang iyang pagkabuang. Bantayi ug atimana pag-ayo ang imong kahayopan, kay ang bahandi ug dungog dili molungtad. Kumpaya ang mga sagbot; ug samtang nagatubo pa kini pag-usab, kumpaya usab ang mga sagbot sa kabungtoran aron may makaon pirme ang imong kahayopan. Makahimo kag mga bisti gikan sa balhibo sa mga karnero, ug mahimo mong ibaligya ang uban mong mga kanding aron makapalit ka ug yuta. Makakuha ka usab ug daghang gatas gikan sa imong mga kanding alang sa imong pamilya ug apil pa ang imong mga sulugoong babaye. Ang tawong daotan moikyas bisag walay naggukod kaniya, apan ang tawong matarong dili mahadlok sama sa liyon. Kon ang usa ka nasod magpakasala, kanunay pulihan ang ilang pangulo. Apan molig-on ang usa ka nasod kon ang pangulo niini maalamon. Ang tawong kabos nga nagapangdaog-daog sa sama niyang kabos sama sa makusog nga ulan nga nagadaot sa mga tanom. Ang mga nagasalikway sa Kasugoan nagadayeg sa mga daotan, apan ang mga nagatuman niini, makigbatok sa mga daotan. Ang mga tawong daotan wala makasabot kon unsay hustisya, apan ang mga nagadangop sa Ginoo nakasabot pag-ayo niini. Mas maayo pa ang kabos nga dili salawayon kaysa adunahan apan salawayon. Maalamon ang anak nga nagatuman sa Kasugoan, apan ang anak nga makighigala sa mga badlongon nagapakaulaw sa iyang ginikanan. Kon maadunahan ka pinaagi sa pagpatubo ug kuwarta, ang imong bahandi mapaingon sa tawong matinabangon sa mga kabos. Si bisan kinsa nga dili motuman sa Kasugoan, kangil-aran sa Dios bisan ang iyang pag-ampo. Ang tawo nga mosulsol sa tawong matarong ngadto sa pagpakasala mabiktima sa iyang kaugalingong laang. Apan ang tawo kansang kinabuhi walay ikasaway mouswag. Naghunahuna ang mga adunahan nga maalamon na gayod sila, apan ang tawong kabos nga may panabot nahibalo kon unsa gayoy ilang tinuod nga pagkatawo. Kon ang mga matarong ang magmadaogon malipay ang mga tawo, apan kon ang mga daotan na ang modumala manago sila. Dili ka gayod magmauswagon kon ilimod mo ang imong mga sala, apan kon isulti mo kini ug talikdan, kaloy-an ka sa Dios. Bulahan ang tawo nga nagatahod kanunay sa Dios, apan ang tawo nga gahi ug kasingkasing malaglag. Ang tawong daotan nga nagadumala sa mga kabos sama sa nagangulob nga liyon o oso nga andam sa pagtukob sa iyang biktima. Ang tigdumala nga walay panabot labihan kabangis. Ang tigdumala nga dili buot maadunahan sa daotang paagi makaangkon ug taas nga kinabuhi. Ang tawo nga ginahasol sa iyang konsensya tungod sa iyang pagpatay sa usa ka tawo magtago-tago hangtod mamatay siya. Ayaw ninyo siyag tabangi. Ang tawong nagakinabuhi nga walay ikasaway layo sa katalagman, apan ang tawong daotan kalit lang nga malaglag. Ang kugihan nga mag-uuma may abunda nga pagkaon, apan ang nagagamit sa iyang panahon sa walay pulos nga mga buluhaton mapobre. Panalanginan gayod sa Dios ang kasaligan nga tawo, apan ang tawo nga nagdali nga maadunahan pagasilotan. Dili maayo kon may pinalabi. Apan may mga tawo nga nagahimo niini tungod kay nadala sa suborno, bisan gamay kini. Ang tawong hangol ug kuwarta nagdali nga maadunahan, apan wala siya masayod nga mapobre diay hinuon siya. Sa kaulahian, mas pasalamatan pa sa usa ka tawo ang tawong mibadlong kaniya kaysa niadtong miulog-ulog kaniya. Ang tawo nga mangawat gikan sa iyang ginikanan ug nagaingon nga dili kini sala, kauban sa mga kriminal. Ang tawong hakog makahatag ug kasamok, apan ang tawong nagasalig sa Ginoo mouswag. Ang tawong nagasalig sa iyang kaugalingon buang-buang. Ang tawong nagkinabuhi nga maalamon layo sa katalagman. Ang tawo nga mahinatagon sa mga kabos dili gayod mawad-an, apan ang walay pagpakabana sa mga kabos makadawat sa daghang panghimaraot. Manago ang mga tawo kon ang mga daotan ang modumala. Apan kon malaglag sila, mouswag ang mga matarong. Ang tawong gahig ulo bisag sigehan ug badlong, sa kalit lang mapukan ug dili na makabangon pa. Kon mga matarong ang mangulo malipayon ang mga tawo, apan kon mga daotan ang mangulo masubo gayod sila. Ang tawong nagtinguha nga magmaalamon maghatag ug kalipay sa iyang amahan. Ang tawong nagsigeg pakig-uban sa mga babayeng nagabaligya sa ilang dungog nagausik-usik lang sa iyang kuwarta. Kon ang tinguha sa hari mao ang pagpatunhay sa hustisya, ginalig-on niya ang iyang gingharian, apan ang hari nga nawong ug sapi, magpukan sa iyang gingharian. Ang tawong mang-ulog-ulog nagaplanog daotan sa iyang isigka-tawo. Ang tawong daotan malit-agan sa iyang kaugalingong sala, apan ang tawong matarong magaawit nga malipayon. Ang tawong matarong nagahatag ug bili sa katungod sa mga kabos. Dili kini masabtan sa tawong daotan. Ang mga tawong bugalbugalon tigpasiugda ug kasamok sa lungsod, apan ang mga maalamon tigpahusay niini. Wala gayoy paingnan kon makighusay ang tawong maalamon sa usa ka buang-buang, kay magsige lang ug tagawtaw ug magbugalbugal ang buang-buang. Kalagotan ug gusto patyon sa mga kriminal ang mga tawong nagakinabuhi sa husto ug dili salawayon. Ang tawong buang-buang mopagawas gayod sa iyang kasuko, apan ang tawong maalamon makapugong sa iyang kaugalingon. Kon ang usa ka pangulo motuo ug bakak, ang tanan niyang mga opisyal mahimong daotan. Ang kabos ug ang nangdaog-daog kaniya managsama nga gihatagan sa Ginoo ug mga mata. Kon ang usa ka hari matarong nga mohukom sa mga kabos, magpadayon ang iyang paghari. Ang pagbunal ug pagbadlong sa bata aron sa pagdisiplina kaniya makatudlo kaniya nga magmaalamon, apan kon pasagdan lang siya, makahatag siyag kaulawan sa iyang ginikanan. Kon daotan ang mga nangulo, mosamot ang pagpakasala. Apan malaglag sila, ug makita kini sa mga matarong. Disiplinaha ang imong anak, ug hatagan ka niyag kalinaw ug kalipay. Kon walay mensahe sa Dios nga maggiya sa nasod, wala kini kahusay. Bulahan ang mga tawo nga nagatuman sa kasugoan sa Dios. Adunay sulugoon nga dili mo matudloan kon imong estoryahan, kay bisan nasabtan ka niya, dili siya motuman. Mas may paglaom pa ang tawong buang-buang kaysa tawong magpataka lag yawyaw. Kon patughan mo lang sa gusto ang imong sulugoon gikan sa bata pa siya, mahimo mo unya siyang problema. Ang tawong daling masuko makahatag ug kagubot, ug daghag mahimong sala. Ang kahambogiro sa tawo maghatod kaniya sa kaulawan, apan ang pagkamapainubsanon makahatag kaniyag dungog. Ang tawo nga kakunsabo sa kawatan nagbutang sa iyang kaugalingon sa kakuyaw. Bisan unsaon ug patug-an dili gayod siya motug-an. Makuyaw kon kita talawan. Apan kon mosalig lang kita sa Ginoo, wala gayoy daotang mahitabo kanato. Daghan ang mangayog pabor sa usa ka pangulo, apan ang Ginoo lang gayod ang makahatag ug hustisya. Ngil-aran ang mga matarong sa mga daotan, ug ngil-aran usab ang mga daotan sa mga matarong. Mao kini ang mga panultihon ni Agur nga anak ni Jakeh nga taga-Masa. Iya kining gisulti ngadto kang Itiel ug kang Ucal: “Akoy pinakawalay alamag sa tanang mga tawo. Ang akong panghunahuna daw dili iya sa tawo. Wala gayod ako magtuon nga magmaalamon, ug wala akoy nahibaloan bahin sa Dios. May tawo bang nakasaka sa langit ug nanaog? May tawo bang nakakumkom sa hangin o nakaputos ug tubig sa iyang bisti? May tawo bang nagpahimutang sa mga utlanan sa kalibotan? Kon anaa, sultihi ako kon kinsay iyang ngalan ug unsay ngalan sa iyang mga anak. Ang matag pulong sa Dios kasaligan gayod. Sama siya sa usa ka taming ngadto sa mga nagadangop sa iyang pagpanalipod. Ayaw dugangi ang iyang mga pulong, kay kon himuon mo kini, iya kang badlongon ug ipakita niya nga bakakon ka.” Ginoo, may duha ako ka butang nga pangayoon kanimo. Kon mahimo ihatag kini kanako sa dili pa ako mamatay. Una, tabangi ako nga dili makapamakak. Ikaduha, ayaw ako himoang adunahan o kabos, hatagi lang hinuon ako sa akong kinahanglanon. Kay kon maadunahan ako, basig dili ko na ikaw ilhon; ug kon kabos ako, basig mangawat ako ug maulawan ka tungod kanako. Ayaw pakaulawi ang usa ka sulugoon ngadto sa iyang agalon, kay panghimaraoton ka niya ug mahayan mo kini. May mga anak nga wala mag-ampo nga panalanginan sa Dios ang ilang mga ginikanan, ug makaako pa sa pagpanghimaraot kanila. May mga tawo nga nagtuo nga sila perpekto, apan ang tinuod hugaw ang ilang kasingkasing ug hunahuna. May mga tawo nga labihan gayod ka mapahitas-on, nga kon motan-aw morag nakamenos. May mga tawo usab nga morag buaya; labihan kaayo makapamintaha sa mga kabos. Ang tawong hakog morag alimatok nga manupsop. Magsige lag ingon, “Hatagi ko! Hatagi ko!” Adunay upat ka butang nga walay katagbawan: ang dapit sa mga patay, ang babayeng baog, ang nagauga nga yuta, ug ang kalayo. Ang tawong tampalasan ug dili motahod sa ginikanan tuhakon sa mga uwak ang iyang mga mata, ug ang iyang patayng lawas kan-on sa mga agila. Adunay upat ka butang nga katingalahan alang kanako ug dili ko masabtan: Kon nganong makalupad ang agila sa kawanangan, kon nganong makahimo pagkamang ang bitin sa kabatoan, kon nganong makalutaw ang barko sa dagat, ug kon nganong maibog ang lalaki sa babaye. Mao kini ang ginahimo sa babayeng mananapaw: Makighilawas siya sa ubang lalaki, ug unya moingon siya nga wala siyay nahimong daotan. May upat ka butang nga lisod dawaton sa mga tawo sa kalibotan: May upat ka mananap dinhi sa kalibotan nga gagmay apan maalamon kaayo: Ang mga lamigas, nga bisan huyang, nagatigom silag pagkaon panahon sa ting-init, ang mga “badger,” bisan dili sila kusgan, sa mga bato sila nagahimog puloy-anan, ang mga dulon, bisan ug wala silay pangulo, mag-usa sila paglupad, ang mga tiki mahimo mo lang dakpon sa imong kamot, apan makita sila diha sa mga palasyo. May upat ka mga binuhat nga daw si kinsag barog: ang liyon, nga labing kusgan sa tanang mga mananap ug walay gikahadlokan, ang sunoy nga manok, ang laki nga kanding, ug ang hari nga gipalibotan sa iyang mga sundalo. Kon ang imong pagkabuang-buang imong gipasigarbo ug nagplanog daotan, undanga na kana! Kon ang pagsigeg kutaw sa gatas makahimo niining keso ug kon ang pagsumbag sa ilong makasunggo, mao usab ang kasuko, makasugod kini ug kagubot. Mao kini ang mga panultihon ni Haring Lemuel nga taga-Masa, nga gitudlo kaniya sa iyang inahan: Anak ko, natawo ka ingon nga tubag sa akong mga pag-ampo. Ayaw usiki ang imong kinabuhi ug kusog diha sa mga babaye, kay silay hinungdan sa kalaglagan sa mga hari. Lemuel, dili angay nga moinom ug bino ang mga hari ug ang mga nagadumala. Kay kon hubog sila, makalimot sila sa kasugoan, ug makalapas sila sa katungod sa mga kabos. Panalipdi ang katungod sa mga tawong walay katakos sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon. Paghukom pinasubay sa hustisya ug kaangayan, ug panalipdi ang katungod sa mga kabos. Lisod pangitaon ang maayo nga asawa. Mas bililhon pa siya kaysa mahalong mga bato. May pagsalig kaniya ang iyang bana, ug wala nay pangitaon pa ang iyang bana kaniya. Puro maayo ug dili daotan ang iyang ginabuhat ngadto sa iyang bana sa tibuok niyang kinabuhi. Kugihan siya mohimog tela nga delana ug linen. Sama siya sa barko sa mga negosyante; nagadala siya ug pagkaon bisan gikan siya sa layong dapit. Sayo kaayo siyang mobangon aron sa pag-andam ug pagkaon alang sa iyang pamilya, ug aron sultihan ang iyang mga sulugoong babaye kon unsay ilang buluhaton. Mahibalo siya mopili ug yuta, ug paliton niya kini. Unya patamnan niya kini ug ubas ginamit ang kuwarta nga iyang natigom. Abtik siya, kugihan, ug baskog. Maayo siyang magnegosyo, ug nagatrabaho siya hangtod sa gabii. Siya ra mismo ang mohimo ug mga panapton nga himuong bisti. Mahinatagon siya ngadto sa mga kabos ug sa mga timawa. Dili siya mabalaka kon tingtugnaw, kay may baga siyang mga panapton alang sa iyang pamilya. Siya ra mismo ang nagahimo sa mga hapin sa ilang katre. Ug ang iyang mga bisti matahom ug mahalon. Ilado ang iyang bana ingon nga usa sa mga opisyal sa ilang dapit. Manghimo siyag mga bisti ug mga bakos, ug ginabaligya niya kini ngadto sa mga negosyante. Aduna siyay kalig-on ug usa ka tinahod, ug wala siyay kabalaka sa umaabot. Nagasulti siya nga may kaalam, ug nagatudlo siya uban ang pagmahal. Kugihan siya, ug ginaatiman gayod niya pag-ayo ang iyang panimalay. Dinayeg siya sa iyang mga anak, ug ingon man sa iyang bana nga nagaingon, “Daghan ang maayo nga mga asawa, apan ikaw ang pinakamaayo sa tanan!” Ang pagkamadanihon malimbongon, ug ang katahom lumalabay lang; apan ang babaye nga nagatahod sa Ginoo angay nga dayegon. Angay siyang balosan sa iyang maayong binuhatan ug pasidunggan taliwala sa kadaghanan. Mao kini ang gipamulong sa usa ka magwawali nga anak ni David ug hari sa Jerusalem: Walay kapuslanan! Wala gayoy kapuslanan ang tanan! Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago dinhi sa kalibotan? Mahanaw ang usa ka henerasyon ug mopuli usab ang lain, apan ang kalibotan mao lang gihapon. Mosidlak ang adlaw ug unya mosalop, unya magdali kini pagbalik sa dapit nga iyang gigikanan aron mosidlak pag-usab. Mohuyop ang hangin ngadto sa habagatan ug unya ngadto sa amihan; magtuyok-tuyok lang kini ug magbalik-balik. Ang tanang suba nagadagayday padulong sa dagat, apan wala kini nagakapuno bisan walay hunong ang pagdagayday sa mga suba. Kining tanang mga butanga makalaay—kalaay nga dili ikasaysay. Dili matagbaw ang atong mga mata ug mga dalunggan sa atong makita ug madungog. Ang nahitabo kaniadto mahitabo pag-usab. Ang gihimo kaniadto himuon pag-usab. Wala gayoy bag-o nga nagakahitabo sa kalibotan. May butang pa ba nga imong maingon nga bag-o? Nahitabo na kana kaniadto sa wala pa kita matawo. Wala nay nahinumdom sa nanglabay nga mga panghitabo; mao man usab ang mosunod nga mga panghitabo, dili usab kini mahinumdoman sa mga tawo sa umaabot nga henerasyon. Ako nga usa ka magwawali naghari sa Israel, ug nagpuyo ako sa Jerusalem. Sa akong kaalam, gitun-an ko gayod pag-ayo ang tanang nagakahitabo dinhi sa kalibotan. Usa kini ka pait nga kapalaran nga gihatag sa Dios ngadto sa mga tawo. Nakita ko ang tanang ginahimo dinhi sa kalibotan, ug kining tanan walay kapuslanan; sama kini ka walay pulos sa paggukod ug hangin. Ang baliko dili matul-id, ug dili maihap ang wala diha. Miingon ako sa akong kaugalingon, “Mas maalamon gayod ako kay sa tanang naghari sa Jerusalem una kanako. Daghan gayod akog nahibaloan.” Gitun-an ko pag-ayo ang kalainan sa kaalam ug binuang, apan nasuta ko nga kini walay kapuslanan; sama lang kini sa nagagukod ka sa hangin. Kay sa magkadugang ang kahibalo ug kaalam, magdugang usab ang kasakit ug pag-antos. Gisulayan ko nga magpatuyang sa kalipay sa kinabuhi. Apan nasuta ko nga kini wala gihapoy kapuslanan. Ang pagkatawa usa ka binuang. Ug unsa may kaayohan nga mahimo sa paghudyaka? Gisulayan ko nga lipayon ang akong kaugalingon pinaagi sa pag-inom ug bino. Bisan pa sa akong pagkamaalamon, gisulayan ko ang pagbuhat ug mga binuang. Naghunahuna ako nga tingalig mao kini ang labing maayo nga himuon sa tawo sa iyang hamubo nga panahon sa pagkinabuhi dinhi sa kalibotan. Naghimo akog dagkong mga butang: nagpatukod ako ug mga balay alang sa akong kaugalingon ug nagtanom ug mga ubas. Nagpahimo akog mga tamnanan ug gipatamnan ko kinig nagkalain-laing klase sa mga prutas. Nagpahimo ako ug irigasyon sa pagpatubig niini. Namalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug babaye, ug may mga ulipon usab ako nga natawo sa akong panimalay. Mas daghan ako ug kahayopan kaysa tanang nahauna kanako pagpuyo sa Jerusalem. Daghan akog natigom nga mga bulawan ug pilak ug uban pang mga bahandi gikan sa mga hari sa mga dapit nga akong gidumalahan. Daghan akog mga mag-aawit nga lalaki ug babaye, ug daghan usab akog maanyag nga mga babaye—ang kalipay sa mga lalaki. Ako ang labing adunahan nga tawo nga nakapuyo sa Jerusalem, ug nagpabilin kanako ang akong kaalam. Nakuha ko ang tanan kong gusto. Gihimo ko ang bisan unsa nga makalipay kanako. Nalipay gayod ako sa tanan nakong gihimo, ug mao kini ang balos sa akong paghago. Apan sa dihang gihunahuna ko pag-ayo ang tanan kong nahimo, nasuta ko nga kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. Wala gayoy kaayohan nga makuha sa paghago dinhi sa kalibotan. Unsa pa may mahimo sa mosunod nga mga hari kondili ang gipanghimo na sa nahauna kaniya. Busa gisulayan ko usab pagtandi ang kaalam ug ang kabuang. Ug nakita ko nga mas maayo ang kaalam kaysa kabuang, sama nga ang kahayag maayo kaysa kangitngit. Ang tawong maalamon makakita sa iyang padulngan, apan ang buang-buang wala masayod kon asa siya padulong. Apan nasuta ko nga usa ray ilang dangatan. Busa miingon ako sa akong kaugalingon, “Kon unsa ang mahitabo sa buang-buang mao usab ang mahitabo kanako. Busa unsay nakuha ko sa akong labihan nga pagkamaalamon? Wala gihapon kini kapuslanan! Kitang tanan, maalamon man o buang-buang, mamatay ug malimtan ra sa kaulahian.” Busa naglagot ako sa kinabuhi, kay ang mga buluhaton dinhi sa kalibotan nagadala lang kanako ug kalisod. Kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. Naglagot ako kay ang tanang gihagoan ko dinhi sa kalibotan ibilin ko man lang sa mosunod kanako. Ug kinsa ang nasayod kon maalamon ba siya o buang-buang? Apan bisan unsa pa siya, siya gihapon ang makapanag-iya sa tanan kong gihagoan sa tibuok kong kusog ug kaalam. Wala usab kini kapuslanan! Busa nagmahay ako nga naghago ako pag-ayo dinhi sa kalibotan. Kay bisan maghago ka pa ginamit ang tibuok mong kaalam, kahibalo, ug abilidad, ibilin mo lang gihapon ang tanan nga gihagoan mo sa tawo nga wala maghago alang niini. Wala usab kini kapuslanan, ug dili makatarunganon. Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago ug pagpaningkamot dinhi sa kalibotan? Ang tanang adlaw sa iyang kinabuhi puno sa problema ug kasakit. Bisan sa gabii dili makapahulay ang iyang hunahuna. Wala usab kini kapuslanan! Ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagkaon ug pag-inom, ug ang pagpahimulos sa iyang hinagoan. Nasuta ko nga bisan kini gikan sa Dios, kay kinsa may makakaon ug makaangkon sa kalipay kon dili kini ihatag sa Dios? Sa pagkatinuod, hatagan sa Dios ug kaalam, kahibalo, ug kalipay ang tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Apan ang mga makasasala patrabahoon niya aron sa pagtigom ug bahandi nga ihatag ra usab niya sa mga tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Ang paghago sa mga makasasala walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod sila sa hangin. May gitakda nga panahon alang sa matag buluhaton dinhi sa kalibotan: May panahon sa pagkatawo ug may panahon sa pagkamatay, may panahon sa pagtanom ug may panahon sa pag-ani, may panahon sa pagpatay ug may panahon sa pagtambal, may panahon sa pagguba ug may panahon sa pagtukod, may panahon sa paghilak ug may panahon sa pagkatawa, may panahon sa pagsubo ug may panahon sa pagmaya, may panahon sa pagkatag sa mga bato ug may panahon sa pagtigom niini, may panahon sa paggaksanay ug may panahon sa pagbulagay, may panahon sa pagpangita ug may panahon sa pag-undang sa pagpangita, may panahon sa pagtipig ug may panahon sa paglabay, may panahon sa paggisi ug may panahon sa pagtahi, may panahon sa paghilom ug may panahon sa pagsulti, may panahon sa paghigugma ug may panahon sa pagkasilag, may panahon sa kagubot ug may panahon sa kalinaw. Kon kining mga panahona gitakda na sa Dios, unsa may kapuslanan sa paghago sa tawo? Nakita ko ang mga buluhaton nga gihatag sa Dios nga kabalak-an sa tawo, ug kining tanan gitakda sa Dios nga mahitabo sa husto nga panahon. Gihatagan niya kita ug tinguha nga masayod sa umaabot, apan dili gayod nato matugkad ang iyang gipanghimo gikan sa sinugdanan hangtod sa kataposan. Nasayod ako nga ang labing maayong buhaton sa tawo samtang buhi pa siya mao ang paglipay, ang pagpaharuhay, ang pagkaon ug pag-inom, ug magpahimulos sa ilang hinagoan kay kining mga butanga grasya sa Dios. Nasayod ako nga ang tanang ginahimo sa Dios magapadayon hangtod sa kahangtoran, ug dili kini madugangan o makuhaan. Gihimo kini sa Dios aron nga motahod ang tawo kaniya. Ang nagakahitabo karon ug ang mahitabo sa umaabot nahitabo na kaniadto. Ginabalik-balik lang sa Dios ang mga panghitabo. Nakita ko usab dinhi sa kalibotan nga nagahari ang kadaotan imbis nga ang hustisya ug pagkamatarong. Miingon ako sa akong kaugalingon, “Hukman sa Dios ang mga tawong matarong ug ang mga daotan, kay may gitakda siya nga panahon sa matag buluhaton.” Ginasulayan sa Dios ang mga tawo aron ipakita kanila nga sama ra sila sa mananap. Managsama ang dangatan sa tawo ug sa mananap; managsama silang mamatay. Managsama usab silang may gininhawa, busa ang tawo wala makabintaha sa mananap. Tinuod gayod nga ang tanan walay kapuslanan. Managsama ang padulngan sa tanang buhing binuhat. Silang tanan gikan sa yuta, ug sa yuta usab sila mobalik. Kinsay nasayod kon ang espiritu sa tawo moadto sa itaas ug ang espiritu sa mananap moadto sa ilalom sa yuta? Busa nasuta ko nga ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagpahimulos sa iyang hinagoan, kay alang gayod kana kaniya. Walay makasugilon sa tawo kon unsa ang mahitabo human siya mamatay. Nakita ko usab ang mga pagpangdaog-daog dinhi sa kalibotan. Nakita ko ang pagpanghilak sa mga dinaog-daog. Walay milipay ug midasig kanila kay gamhanan man ang nangdaog-daog kanila. Busa nakaingon ako nga mas maayo pa ang mga patay kaysa mga buhi. Apan mas maayo pa gayod ang mga wala pa matawo kay sila wala makakita sa mga kadaotan dinhi sa kalibotan. Nakita ko usab nga ang tawo nagahago ug naningkamot gayod nga molampos kay nasina siya sa iyang isigka-tawo. Wala usab kini kapuslanan; sama ra nga nagagukod siya sa hangin. Ang tawong buang-buang tapolan ug mohatod kini kaniya sa kaalaotan. Mas maayo pa nga makaangkon ug diotay nga may kalinaw, kay sa maghago sa pag-angkon ug daghan apan dili mapuslan. Sama ra nga nagagukod ka sa hangin. May nakita pa akong butang nga walay kapuslanan dinhi sa kalibotan: May usa ka tawo nga nagainusara lang. Wala siyay anak o igsoon, apan wala siyay undang sa pagpaningkamot, ug dili siya kontento sa iyang bahandi. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Gihikawan ko ang akong kaugalingon sa kalipay sa hilabihan nga pagpaningkamot. Apan kinsa may bilinan ko sa akong hinagoan?” Wala kini kapuslanan! Makasusubo kini nga klase sa pagkinabuhi! Mas maayo ang may kauban kaysa mag-inusara, kay mas mahimong mapuslanon ang ilang trabaho. Kon matumba ang usa matabangan kini sa iyang kauban. Apan alaot ang nagainusara kon matumba kay walay makatabang kaniya. Ug kon bugnaw ang panahon, mahimong magdulog ang duha aron mainitan. Apan unsaon mo pag-angkon sa kainit kon ikaw rang usa? Sayon pildihon ang tawong mag-inusara, apan kon may kauban siya makasukol sila. Sama ba sa pisi; kon tulo ka doble, lisod kining mabugto. Mas maayo pa ang batan-on nga kabos apan maalamon kaysa tigulang ug buang-buang nga hari nga dili magpatambag. Posible nga ang maong batan-on mahimong hari bisan ug napriso siya, ug mouswag bisan ug natawo siyang kabos. Apan nasuta ko nga bisan ug daghan kaayo ang mga tawo dinhi sa kalibotan nga misunod niadtong batan-on nga mipuli sa hari, ug dili maihap ang mga tawo nga iyang gidumalahan, mahimong dili moangay kaniya ang magsunod nga mga henerasyon. Wala usab kini kapuslanan; sama lang nga nagagukod ka sa hangin. Pagbantay sa imong ginahimo kon moadto ka sa templo sa Dios. Mas maayo pa nga mopaduol ka didto nga andam nga motuman sa Dios kaysa maghalad ka sama sa paghalad sa mga buang-buang nga wala makahibalo nga sayop ang ilang ginahimo. Ayaw pagpataka ug sulti. Hunahunaa una pag-ayo sa dili ka pa mosaad sa Dios. Hinumdomi nga ang Dios anaa sa langit ug ikaw ania lang sa yuta, busa ayaw pagpatuyang ug sulti. Kon daghan ka ug gihunahuna, lagmit magdamgo ka, ug kon magpataka ka ug sulti, lagmit masayop ka. Kon mosaad ka sa Dios, tumana kini dayon. Tumana gayod ang imong gisaad kaniya kay dili siya gustog mga buang-buang. Mas maayo pa nga dili ka na lang mosaad kaysa mosaad ka, unya dili nimo tumanon. Ayaw pagpakasala pinaagi sa imong gipanulti, ug ayaw pag-ingon sa pari sa templo nga wala mo kini tuyoa, kay masuko ang Dios kon isulti mo kana ug daoton niya ang imong hinagoan. Walay kapuslanan ang pagsigeg sulti ug pagsigeg damgo. Busa tahora ang Dios. Ayaw katingala kon makita mo nga sa inyong dapit gilisod-lisod ug gipanapian ang mga kabos, ug gihikawan sa hustisya ug sa ilang katungod. Kay ang mga opisyal nga nagahimo niini protektado sa mas taas pa nga opisyal, ug kining duha protektado usab sa mas taas pa gayod nga opisyal. Bisan ang hari gapahimulos usab sa yuta. Si bisan kinsa nga nahigugma sa kuwarta ug sa uban pa nga bahandi dili makontento niini. Wala usab kini kapuslanan. Kon nagadugang ang imong bahandi, nagadugang usab ang buot mohurot niini, ug dili ka makapahimulos sa imong bahandi. Ang trabahante makatulog ra ug maayo, gamay man o daghan ang iyang makaon, apan ang adunahan dili makatulog pag-ayo tungod sa kadaghan sa iyang bahandi. May nakita ako nga dili gayod maayo dinhi sa kalibotan: Ang pagtigom ug bahandi makadaot sa nagtigom niini, o mawala lang diha sa dili maayo nga negosyo, ug wala na siyay ikabilin sa iyang kabataan. Natawo kita nga walay dala, ug mamatay usab kita nga walay dala. Wala gayod kitay madala sa atong hinagoan. Makasusubo gayod kini kaayo! Natawo kita nga walay dala, mobiya usab kita nga walay dala. Unsa may atong maani sa atong paghago nga wala man kini kapuslanan? Ang atong kinabuhi puno sa kalisod, kabalaka, balatian, ug kasuko. Busa nasuta ko nga ang labing maayong himuon sa tawo sa hamubo nga kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya mao ang pagkaon, pag-inom, ug pagpahimulos sa iyang hinagoan dinhi sa kalibotan, kay alang man gayod kana kaniya. Gihatagan sa Dios ang tawo sa kabtangan ug sa uban pang mga bahandi, ug gitugotan niya siya nga makapahimulos niini aron madawat sa tawo ang alang kaniya ug maglipay siya sa iyang hinagoan. Gasa kini sa Dios kaniya. Ug tungod kay kanunayng gilipay sa Dios ang tawo, dili kini mabalaka sa kamubo sa iyang kinabuhi. May nakita pa gayod akong dili maayo dinhi sa kalibotan nga dili gayod makatarunganon alang sa tawo: May mga tawo nga gihatagan sa Dios sa tanan nilang gitinguha: dungog, kabtangan, ug uban pang bahandi. Apan wala niya sila tugoti nga makapahimulos niini kondili ang ubang tawo hinuon. Wala kini kapuslanan, ug dili gayod maayo. Mahimo nga ang usa ka tawo taas ug kinabuhi ug daghag kabataan. Apan bisan taas ang iyang kinabuhi, kon wala siya malipay sa iyang maayong kahimtang sa kinabuhi, ug sa iyang pagkamatay wala siya hatagi ug desente nga lubong, mas maayo pa kay kaniya ang usa ka bata nga natawo nga patay. Kon namatay pa siya sa iyang pagkahimugso, mahanaw na unta siya ug dili na mahinumdoman pa. Wala unta siya makakita sa kahayag sa adlaw ug makahibalo bahin sa kinabuhi, ug mas nagmalinawon pa unta siya kaysa midako siya nga walay kalipay sa kinabuhi. Oo, mahimong magkinabuhi kadtong tawhana ug 2,000 ka tuig nga walay kalipay sa kinabuhi. Apan unsa pa may pulos niana nga mamatay man lang gihapon siya sama sa tanang mga tawo? Nagahago ang tawo aron makakaon, apan dili gihapon siya matagbaw. Busa unsa may bintaha sa tawong maalamon sa tawong buang-buang? Unsa may kaayohan nga makuha sa tawong kabos kon mahibalo siyang moatubang sa kinabuhi? Busa mas maayo pa nga makontento ka na lang kon unsa ang anaa kanimo kay sa magsige kag handom sa wala diha. Wala kini kapuslanan; sama lang nga nagagukod ka sa hangin. Gitakda na sa Dios ang tanan kaniadto pa, ug nasayod siya kon unsay mahitabo kanato. Busa dili kita makalalis sa Dios bahin sa atong kapalaran. Kon magsige kita ug pakiglalis mas mawad-an ug pulos ang atong gipanulti, ug wala kini ikahatag nga kaayohan kanato. Walay nasayod kon unsa gayod ang maayo alang sa usa ka tawo sa hamubo ug walay kapuslanan niyang kinabuhi—lumalabay lang kini sama sa anino. Walay makasulti kaniya kon unsa ang mahitabo sa kalibotan human siya mamatay. Maingon nga ang maayong reputasyon mas maayo kaysa mahalong pahumot, ang adlaw sa pagkamatay mas maayo kaysa adlaw sa pagkahimugso. Mas maayo pa nga moadto sa balay nga may nagbangotan kaysa moadto sa balay nga may kombira, kay ang tanan mamatay man, busa kinahanglan hatagan kinig pagtagad sa matag usa. Ang kasubo mas maayo pa kaysa kalipay tungod kay ang kasubo makatudlo kanato bahin sa kinabuhi. Ang tawong maalamon nagahunahuna kanunay bahin sa kamatayon, apan ang tawong buang-buang nagahunahuna bahin sa kalingawan. Mas maayo pa nga mamati ka sa pagbadlong sa tawong maalamon kaysa mamati sa pagdayeg sa tawong buang-buang. Ang bahakhak sa tawong buang-buang sama ra sa pagpiti-piti sa sampinit diha sa kalayo. Wala kini kapuslanan. Sigurado nga mahimong sama sa buang-buang ang tawong maalamon kon manglimbong siya. Kon modawat ka ug suborno daoton mo lang ang imong kaugalingon. Mas maayo pa ang kataposan sa usa ka butang kaysa sinugdanan niini. Ang pagpailob mas maayo pa kaysa pagpasigarbo. Ayaw dayon kasuko, kay ang kasuko kinaiya sa mga tawong buang-buang. Ayawg pangutana, “Nganong mas maayo man ang kaniadto kaysa karon?” Kay dili kana maalamon nga pangutana. Ang kaalam maayo, sama kini sa panulondon. Nagahatag kini sa mga nagakinabuhi dinhi sa kalibotan ug kaayohan nga nagalungtad, ug makahatag kini kanilag kasigurohan sama sa kuwarta. Busa makatabang gayod ang kaalam; makatipig kini sa kinabuhi sa tawo nga nakaangkon niini. Hunahunaa kon unsa ang gihimo sa Dios. Kinsay makatul-id sa iyang gibaliko? Kon maayo ang imong kahimtang, paglipay. Apan kon anaa ka sa kalisod, pamalandong. Hinumdomi nga ang Dios ang nagahatag sa maayo nga kahimtang ug sa kalisod. Busa dili gayod kita masayod kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Niining akong kinabuhi nga walay pulos, nakita ko ang tanan: may mga tawong matarong nga nangamatay luyo sa ilang matarong nga kinabuhi, ug may mga daotan nga nagakinabuhi ug taas luyo sa ilang daotang kinabuhi. Ayaw pagpalabig hunahuna nga labihan ka na kamatarong ug kamaalamon kay basig madaot ka. Ayaw usab pagpasulabi sa pagpakadaotan ug pagpakabuang. Kon imo kining himuon, basin mamatay ka sa dili pa nimo panahon. Likayi ang pagpakaaron-ingnon nga matarong ka ug ang pagbuhat ug daotan kay ang tawong may pagtahod sa Dios makahimo sa paglikay niining mga butanga. Ang kaalam makahatag sa tawong maalamon ug gahom nga mas dako kaysa gahom sa napulo ka tigdumala sa usa ka lungsod. Wala gayoy tawong matarong dinhi sa kalibotan nga dili makasala ug kanunayng maayo ang binuhatan. Ayaw tagda ang tanang gisulti sa mga tawo kay tingalig makadungog ka nga gitunglo ka sa imong sulugoon, kay ikaw mismo nahibalo nga sa makadaghang higayon nakapanunglo ka usab sa uban. Gisulayan ko pagsabot kining mga butanga pinaagi sa akong kaalam. Naghunahuna ako nga akong masabtan, apan dili diay ingon niini kasayon. Dili ko matugkad ang mga panghitabo; lisod gayod kini sabton. Wala gayoy makasabot niini. Apan padayon akong nagtuon, nagsusi, ug nangita sa kaalam aron maangkon ko ang tubag sa akong mga pangutana, ug aron masabtan ko nga binuang ang pagbuhat ug daotan ug hinungog ang pagbinuang. Nadiskobrehan ko nga ang babayeng maninintal mas mapait pa kaysa kamatayon. Ang iyang gugma sama sa lit-ag, ug ang iyang mga bukton sama sa kadena. Makaikyas kaniya ang tawo nga nagatuman sa Dios sa iyang kinabuhi, apan ang makasasala malit-agan gayod niya. Labaw sa tanan, nadiskobrehan ko nga gihimo sa Dios ang tawo nga matarong apan nagtinguha kini sa pagbuhat ug daotan.” Pagkaanindot nga mahimong maalamon ug mahibalong mobatbat sa tanang butang. Ang kaalam makapasadya sa dagway sa usa ka tawo, ug makapahanaw sa pagmug-ot. Tumana ang sugo sa hari tungod kay misaad ka sa Dios nga himuon kini. Ayaw pagdali-dali ug biya sa imong katungdanan sa hari, ug ayaw pag-uban sa mga nagaplano ug daotan batok kaniya, kay mahimo sa hari ang bisan unsa nga iyang gusto. Gamhanan kaayo ang mga sugo sa hari, ug walay makasupak niini. Walay daotang mahitabo sa tawo nga nagatuman niini. Ang maalamon nga tawo nakahibalo kon kanus-a ug unsaon niya paghimo ang usa ka butang. Kay may hustong panahon ug pamaagi sa paghimo sa matag butang, luyo sa daghang mga kalisod nga ginaatubang sa tawo. Tungod kay walay tawo nga nakahibalo sa umaabot, walay makasulti kang bisan kinsa kon unsa ang mahitabo. Maingon nga dili mapugngan sa tawo ang hangin, dili usab niya mapugngan ang iyang kamatayon. Usa kini ka pagpakigbisog nga dili nato malikayan. Ug atubangan sa kamatayon, ang kadaotan sa usa ka tawo dili gayod makaluwas kaniya. Nakita ko kining tanan samtang gihunahuna ko ang bahin sa mga butang nga ginahimo dinhi sa kalibotan diin ang usa ka tawo may gahom sa pagpasakit sa iyang isigka-tawo. Nakita ko usab ang mga tawong daotan nga gilubong ug gikalimtan. Kanhi, kanunay silang magsulod-gawas sa balaan nga siyudad sa Jerusalem diin naghimo silag daotan, ug gidayeg sila didto mismo sa dapit diin naghimo sila niini. Wala usab kini kapuslanan. Kon dili dayon mahukman ang tawo nga nakasala, mosamot paghunahuna ang uban sa paghimo ug daotan. Bisan makasala sa makadaghan ang tawong daotan ug mabuhi ug taas, nasayod ako nga mas maayo ang dangatan sa tawo nga nagatahod sa Dios. Dili mouswag ang tawong daotan kay wala siya motahod sa Dios, ug dili siya makaangkon ug taas nga kinabuhi. Apan may mga butang nga dili masabtan dinhi sa kalibotan. Usahay ang matarong nga mga tawo mao ang makadawat sa silot nga alang unta sa daotang mga tawo, ug ang daotan mao ang makadawat sa ganti nga alang unta sa mga matarong. Makaingon ako nga wala usab kini kapuslanan. Busa alang kanako, mas maayo alang sa tawo nga magpahimulos sa iyang kinabuhi kay walay laing maayo alang kaniya dinhi sa kalibotan kondili ang pagkaon, pag-inom, ug paglipay. Niining paagiha makasinati siya ug kalipay samtang nagahago siya sa tibuok kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya dinhi sa kalibotan. Adlaw ug gabii dili ako makatulog sa pagpaninguha nga makaangkon ug kaalam aron masabtan ko ang mga nagakahitabo sa kalibotan. Nakita ko ang tanan nga ginahimo sa Dios dinhi sa kalibotan, ug wala gayoy tawo nga makasabot niini. Bisan pa ug unsaon pagpaningkamot sa tawo nga makasabot niini, dili gayod niya kini masabtan. Bisag moingon pa ang tawong maalamon nga makasabot siya, ang tinuod dili siya makasabot. Gipamalandongan ko gayod kadtong tanang mga butang, ug nasuta ko nga ilalom sa pagbuot sa Dios ang mga matarong ug maalamon nga tawo, apil ang ilang mga binuhatan. Apan wala masayod ang tawo kon gugma ba o kasilag ang nagahulat kaniya. Usa lang ang dangatan sa tanang klase sa tawo—ang matarong ug ang daotan, ang maayo ug ang dili maayo, ang mga tawong giisip nga hinlo ug ang giisip nga hugaw, ug ang nagahalad ug ang wala nagahalad. Managsama ra ang tawong maayo ug ang makasasala, ang tawong gapanumpa ug ang nagalikay sa pagpanumpa. Mao kini ang nakadaot sa tanang nagakahitabo sa kalibotan: usa lang ang dangatan sa tanan. Ug dugang pa niana, puno usab sa kadaotan ug kabuang ang hunahuna sa tawo samtang buhi pa siya, ug human niana, mamatay siya. Maingon nga mas maayo pa ang buhi nga iro kaysa patay nga liyon, ang buhi nga tawo mas maayo pa kaysa patay nga tawo. Kay ang buhi may paglaom pa. Sa tinuod, nasayod ang buhi nga tawo nga mamatay siya, apan ang patay walay nahibaloan. Wala na siyay ganti nga madawat, ug malimtan na siya. Nawala na ang iyang gugma, kasilag ug kasina, ug wala na siyay labot sa tanang nagakahitabo dinhi sa kalibotan hangtod sa hangtod. Sige paglipay, kaon ug inom ug bino, kay gitugotan nang daan sa Dios nga himuon mo kini. Pagsadya ug paglipay sa kanunay. Pagkinabuhi nga malipayon uban sa hinigugma mong asawa samtang gipahimuslan mo ang lumalabay nga kinabuhi nga gihatag sa Dios kanimo dinhi sa kalibotan. Mao kana ang imong ganti sa imong paghago dinhi sa kalibotan. Pagkugi sa tanan mong buluhaton, kay didto sa dapit sa mga patay nga imong padulngan wala nay trabaho, panghunahuna, kaalam o kahibalo. May nakita pa gayod ako dinhi sa kalibotan: Dili tanang kusog modagan makadaog sa lumba, ug dili tanang maisog makadaog sa gira. Dili tanang maalamon makakita ug pangabuhian, dili tanang utokan maadunahan, ug dili tanang may abilidad paboran. Kay moabot sa matag tawo ang panahon nga wala niya damha. Ug dugang pa niana, wala usab siya masayod kon kanus-a moabot ang iyang panahon. Sama sa langgam nga nalit-agan o sa isda nga napukotan; mabiktima usab ang tawo sa daotang mga hitabo nga kalit lang moabot kanila. Nakita ko usab dinhi sa kalibotan ang usa ka panig-ingnan sa kaalam nga giangayan ko gayod: May usa ka gamay nga lungsod diin gamay lang ang mga lumulupyo. Gilibotan kini sa usa ka gamhanang hari kauban ang iyang mga sundalo. Nangandam sila sa pagguba sa mga paril niini, ug unya misulong sila. Didto sa maong lungsod, may usa ka tawo nga kabos apan maalamon, nga makahimo unta sa pagluwas sa lungsod pinaagi sa iyang kaalam. Apan wala gayoy nakahinumdom kaniya. Busa nakaingon ako nga mas maayo ang kaalam kaysa kusog, apan ang kaalam sa tawong kabos ginatamay ug walay mohatag ug pagtagad sa iyang mga tambag. Mas maayo pa nga mamati sa hinay nga sulti sa maalamon nga tawo kaysa mamati sa singgit sa pangulo sa mga buang-buang. Mas maayo ang kaalam kaysa mga armas sa gira. Apan ang usa ka makasasala makadaot sa daghang kaayohan. Ingon nga ang patay nga mga langaw makadaot sa pahumot, ang gamay nga binuang makadaot sa kaalam ug dungog. Ang tawong maalamon gustong maghimo ug maayo, apan ang buang-buang gustong maghimo ug daotan. Bisan sa linakwan lang sa buang-buang, mahibaloan na nga wala siyay panabot. Ginapakita gayod niya sa tanan ang iyang pagkabuang-buang. Kon masuko kanimo ang tigdumala ayaw pasagdi ang imong katungdanan, kay kon magmapailubon ka, basig pasayloon ka pa niya bisan ug dako ang imong nahimo nga sala. May usa pa ka dili maayo nga butang nga nakita ko dinhi sa kalibotan, ug kini ginahimo sa mga pangulo: Ang mga buang-buang gihatagan ug taas nga posisyon apan ang mga adunahan gihatagan ug mubo nga posisyon. Nakita ko nga ang mga ulipon nagasakay sa kabayo samtang ang mga tawong dungganon nagalakaw lang nga daw mga ulipon. Kon magbangag ka, lagmit mahulog ka. Kon molusot ka sa bangag sa paril, lagmit mapaakan ka ug bitin. Kon maglukat ka ug bato, lagmit malugpitan ka. Kon magbugha ka ug kahoy, lagmit masamad ka. Kon habol ang imong atsa ug dili mo kini bairon, mangusog ka gayod ug maayo sa paggamit niini. Mao kana ang maayo sa may kaalam—makatabang kini kanimo nga magmalampuson. Walay kapuslanan ang imong abilidad sa pagpaamo sa bitin kon napaakan ka na niini. Ang mga pulong sa tawong maalamon makahatag kaniya ug kaayohan, apan ang mga pulong sa tawong buang-buang makalaglag kaniya. Ang buang-buang magsugod ug sultig mga binuang nga sa kaulahian makahatag ug kadaot. Dili gayod siya moundang ug sulti. Wala gayoy nasayod sa umaabot, ug walay makasulti kanato kon unsa ang mahitabo human kita mamatay. Ang trabaho sa buang-buang makapakapoy kaniya, busa naghunahuna siya nga dili na lang siya moadto sa lungsod sa pagtrabaho. Alaot ang nasod nga ang hari niini ulipon kaniadto, ug ang mga pangulo niini nagakombira lang sa tibuok adlaw. Apan bulahan ang nasod nga ang hari niini natawo sa dungganon nga pamilya ug ang mga pangulo niini nagakombira sa hustong panahon aron sa paglig-on sa ilang kaugalingon ug dili aron maghubog. Kon ang usa ka tawo tapolan moatiman sa atop sa iyang balay, magtulo kini ug mahugno ang mga sablayan. Ang pagkaon ug pag-inom makahatag ug kalipay sa tawo, ug ang kuwarta makahatag sa tanan niyang kinahanglanon. Ayaw panghimaraota ang hari bisan sa imong hunahuna, o ang adunahan bisan sa tago, kay tingalig may makasulti niini kanila. Ibutang ang imong bahandi sa negosyo kay sa paglabay sa mga adlaw may mapaabot ka nga ganansya. Ibutang ang imong bahandi sa nagkalain-laing mga negosyo, kay wala ka masayod kon unsa nga kalamidad ang moabot sa kalibotan. Kon ang dag-om baga na, moulan. Ug kon asa natumba ang kahoy, didto kini magpabilin. Kon mag-agad ka sa panahon dili ka gayod makatanom ug wala kay maani. Maingon nga wala ka masayod kon giunsa pagsugod sa kinabuhi sa bata diha sa tagoangkan sa iyang inahan, dili mo usab masabtan ang ginahimo sa Dios nga Magbubuhat sa tanang butang. Padayon lang sa pagpananom, kay wala ka masayod hain niini ang motubo pag-ayo, o kon maayo ba hinuon ang pagtubo sa tanan. Maayo gayod kon buhi ka pa. Mao nga paglipay sa tibuok mong kinabuhi, bisan unsa man kini ka taas. Hinuon, hinumdomi nga ang kamatayon moabot ug magdugay kini. Walay kapuslanan ang tanan nga mahitabo sa umaabot. Batan-on, paglipay ug pahimusli ang imong kinabuhi samtang batan-on ka pa. Himoa ang tanan mong gusto ug paundayoni ang tanan mong hilig, apan hinumdomi nga hukman ka sa Dios sa tanan mong ginahimo. Wad-a ang kabalaka ug ayawg tagda ang sakit sa imong lawas kay ang pagkabatan-on lumalabay lang. Hinumdomi ang imong Magbubuhat samtang batan-on ka pa, sa dili pa moabot ang mga panahon sa kalisod diin moingon ka, “Wala na ako malipay sa akong kinabuhi.” Hinumdomi siya sa dili pa mahimong ngitngit alang kanimo ang kahayag sa adlaw, bulan ug mga bitoon, ug sa dili pa mongitngit nga daw gidag-oman ang imong palibot. Moabot ang adlaw nga ang imong mga bukton mangurog ug ang imong mga tiil mangaluya. Ang imong mga ngipon dili na makausap tungod kay pipila na lang kini ka buok, ug ang imong mga mata halap na. Ang imong mga dalunggan dili na kaayo makadungog, bisan ang kasaba sa galingan o ang huni sa mga langgam o ang mga sonata. Mahadlok ka na sa habog nga dapit ug peligro na alang kanimo ang paglakaw-lakaw sa karsada. Moputi na ang buhok sa imong ulo, mag-aginod ka na, ug mawala na ang imong lawasnong tinguha. Sa kaulahian, moadto ka na sa dapit nga imong puy-an sa walay kataposan, ug daghan ang magasubo alang kanimo sa mga karsada. Busa hinumdomi ang Dios sa dili ka pa mamatay, sa dili pa mabugto ang kable nga plata ug mabuak ang sudlanan nga bulawan, o sa dili pa mabuak ang tibod nga pangtimba ug madaot ang moton sa atabay. Unya mobalik ang imong lawas sa yuta nga gigikanan niini, ug ang imong espiritu mobalik sa Dios nga mao ang naghatag niini. Miingon ang magwawali, “Wala gayoy pulos! Wala gayoy pulos ang tanan!” Gawas nga maalamon ang maong magwawali, gitudloan pa gayod niya ang mga tawo bahin sa iyang nahibaloan. Iyang gitun-an, gitimbang-timbang ug gihan-ay pag-ayo ang daghang mga panultihon. Naningkamot siya sa paggamit sa maanindot nga mga pulong sa iyang pagsulat, ug sa kanunay, gipadayag niya ang kamatuoran. Ang mga pulong sa maalamon nga tawo sama sa talinis nga sungkod nga ginagamit aron sa paggiya sa mga mananap o sa lansang nga maayong pagkadulot. Gihatag kini sa usa ka Magbalantay. Anak, pagbantay niining usa pa ka butang: Ang pagsulat sa mga libro walay kataposan, ug ang labihan nga pagtuon makapakapoy kanimo. Isip panapos niining tanan mong nadungog, mao kini ang akong ikasulti: Tahora ang Dios ug tumana ang iyang mga sugo, kay mao kini ang katungdanan sa matag tawo. Kay hukman sa Dios ang tanan nato nga binuhatan, maayo man o daotan, apil ang gipangbuhat nato sa tago. Ang labing matahom nga awit ni Solomon. Ligoa ako sa imong mga halok, kay ang imong gugma tam-is pa kay sa duga sa ubas. Pagkahumot gayod sa imong pahumot; apil ang imong ngalan morag pahumot nga nangalimyon. Dili ikatingala nga nakagusto gayod kanimo ang mga dalaga. Dali, kupti ako ug managan kita. Ikaw ang akong hari, dad-a ako sa imong kuwarto. Malipay gayod kami kanimo! Mas gusto namo ang imong gugma kaysa bino. Dili ikatingala nga maibog sila kanimo! Mga babaye sa Jerusalem, itom ako sama sa mga tolda sa Kedar, apan matahom ako sama sa mga kurtina sa palasyo ni Solomon. Ayaw ninyo ako tamaya, kay miitom ako tungod sa sobra nga pagpainit. Nasuko kanako ang akong mga igsoong lalaki ug gipatrabaho nila ako sa ubasan, busa wala na akoy panahon sa pag-atiman sa akong kaugalingon. Sultihi ako, hinigugma ko, asa nimo pasabsaba ang imong mga karnero? Asa nimo sila papahulaya inigkaudto? Sultihi ako aron dili na ko mangita kanimo didto sa imong mga kauban nga magbalantay usab sa mga karnero. Kay basin mapasanginlan nila ako nga usa ka babaye nga nagabaligya sa iyang dungog. Kon wala ka makatultol, O pinakamatahom nga babaye, sunda ang mga tunob sa akong mga karnero paingon sa mga tolda sa mga magbalantay, ug didto pasabsaba ang imong mga kanding. O mahal ko, sama ikaw sa bayeng kabayo nga makadani sa laking kabayo nga nagaguyod sa karwahe sa hari sa Ehipto. Katahom sa imong aping, nga mas gipatahom pa sa imong mga ariyos. Katahom sa imong liog nga may kuwintas. Himoan ka namo ug ariyos nga bulawan nga may dekorasyon nga plata. Samtang nagsandig ang hari sa iyang sofa, nangalimyon ang akong pahumot. Ang akong hinigugma humot sama sa mira samtang nagpauraray sa akong dughan. Sama siya sa usa ka pungpong sa bulak nga henna nga nagapamukhad didto sa ubasan sa En Gedi. Pagkatahom mo, hinigugma ko. Pagkatahom sa imong mga mata, sama kini katahom sa mga salampati. Pagkaguwapo mo, mahal ko. Makawili ka gayod! Ang lunhawng sagbot mao ang atong kama. Ang mga kahoyng sedro mao ang sablayan sa atong balay, ug ang labong nga sipres mao ang atong atop. Mora akog rosas sa Sharon ug liryo sa mga kapatagan. Kon itandi sa uban nga mga babaye, ang akong pinangga sama sa liryo taliwala sa kasampinitan. Kon itandi sa uban nga mga batan-ong lalaki, ang akong pinangga sama sa kahoy nga mansanas taliwala sa kalasangan. Kalipay ko ang pagpasilong sa iyang landong, ug alang kanako tam-is ang iyang bunga. Gidala niya ako sa kombira ug gipabati niya kanako kon unsa niya ako paghigugma. Pabaskoga ako pinaagi sa pagpakaon kanakog pasas ug mansanas, kay naluya ako tungod sa gugma. Giunlanan ko ang iyang walang bukton ug ang iyang tuong bukton nagagakos kanako. Mga babaye sa Jerusalem, panumpa kamo pinaagi sa mga lagsaw ug mga gasela nga dili ninyo pukawon ang gugma kon dili pa ang hustong panahon. Nabati ko ang tingog sa akong hinigugma. Nagaabot na siya nga nagalukso-lukso sa mga bukid ug mga bungtod sama sa lagsaw. Tan-awa, tua siya sa gawas nagatindog luyo sa among bongbong ug nagalili kanako diha sa mga rehas sa bintana. Miingon siya kanako, “Dali na, mahal ko. Uban kanako, O matahom kong hinigugma. Human na ang tingtugnaw ug ang ting-ulan. Namukhad na ang mga bulak sa kapatagan, ug panahon na sa pag-awit. Madungog na diha sa kaumahan ang tingog sa mga salampati. Gasugod na ug pamunga ang mga kahoy nga igos ug nangalimyon na ang mga bulak sa ubas. Dali na, mahal ko. Uban kanako, O matahom kong hinigugma.” Daw salampati ka nga nagatago diha sa kabatoan sa pangpang. Ipakita kanako ang imong matahom nga nawong ug ipabati kanako ang matam-is mong tingog. Dali! Dakpa ang gagmayng ihalas nga mga iro, nga gapangdaot sa among nagapamulak nga ubasan. Akoa ang akong hinigugma ug ako iyaha usab. Gipasabsab niya ang iyang kahayopan diha sa mga liryohan. Sa dili pa mobanagbanag ug sa dili pa moabot ang kabuntagon, balik kanako, mahal ko. Balik sama kapaspas sa lagsaw diha sa taliwala sa duha ka bukid. Tibuok gabii akong nangandoy sa akong hinigugma diha sa akong higdaanan. Gimingaw ako kaniya, apan wala siya magpakita kanako. Busa mibangon ako, ug gilibot ko ang siyudad, ang mga kadalanan, ug mga plasa. Gipangita ko ang akong hinigugma apan wala ko siya nakit-an. Nakita ako sa mga guwardya sa ilang paglibot-libot sa siyudad. Gipangutana ko sila, “Nakita ba ninyo ang akong hinigugma?” Sa dili pa dugay nga nakabiya ako sa mga guwardya, nakita ko ang akong hinigugma. Gigunitan ko siya pag-ayo ug wala ko na siya buhii hangtod nga nadala ko siya sa balay sa akong inahan, didto sa kuwarto diin ako gipakatawo. Kamong mga babaye sa Jerusalem, panumpa kamo pinaagi sa mga lagsaw ug mga gasela nga dili ninyo pukawon ang gugma kon dili pa ang hustong panahon. Kinsa kining gikan sa kamingawan nga morag bagang aso nga inubanan sa kahumot sa mga mira ug insenso—mga pahumot nga ginabaligya sa negosyante? Si Solomon kana nga gidayongan diha sa iyang lingkoranan ug gilibotan sa 60 ka pinakaisog nga mga sundalo sa Israel. Nagtakin ang matag sundalo ug espada ug hanas sila sa pagpakiggira. Andam sila kon may moataki kanila bisan sa kagabhion. Ang lingkoranan ni Haring Solomon hinimo gikan sa mga kahoy nga gikan sa Lebanon. Ang mga haligi niini hinaklapan ug plata ug ang sandiganan bulawan. Ang lingkoranan giputos ug panapton nga kolor ube. Ang sulod nga bahin gipatahom sa mga babaye sa Jerusalem. O mga babaye sa Jerusalem, panggawas kamo ug tan-awa ninyo si Haring Solomon. Nagasul-ob siya sa korona nga gikorona kaniya sa iyang inahan sa adlaw sa iyang kasal—ang iyang labing malipayong adlaw. Pagkatahom mo, mahal ko. Ang imong mga mata daw mga salampati luyo sa imong belo. Ang imong buhok daw panon sa mga kanding nga nanglugsong gikan sa Bukid sa Gilead. Ang imong mga ngipon daw sama kaputi sa karnero nga bag-o lang gialotan ug gikaligoan. Maayo kining pagkaplastar ug walay nakulang niini. Ang imong mga ngabil sama sa pulang laso; pagkatahom niini. Ang imong mga aping daw duha ka pikas sa mapula-pula nga prutas nga pomegranata. Ang imong liog sama sa tore ni David nga gipalibotan sa mga bato, ug gibitayan sa linibo ka mga taming sa bantogang mga sundalo. Nindot kaayo ang imong dughan, daw sama sa kaluha nga lating lagsaw nga nanabsab taliwala sa mga liryo. Sa wala pa magbanagbanag ug wala pa mawala ang kangitngit, magpabilin ako sa imong dughan nga daw sa bukid ug sa bungtod nga humot ug mira ug insenso. Pagkatahom mo, mahal ko. Wala gayoy ikasaway diha kanimo. Uban kanako, hinigugma ko, gikan sa Lebanon. Molugsong kita gikan sa mga bukid sa Amana, Senir, ug Hermon, nga gipuy-an sa mga liyon ug mga leopardo. O mahal kong pangasaw-onon, gibihag mo ang akong kasingkasing sa usa mo lang ka pagtan-aw ug sa usa lang ka bato sa imong kuwintas. Pagkatam-is sa imong gugma, mahal kong pangasaw-onon. Mas maayo pa kini kaysa duga sa ubas. Ang imong pahumot mas humot pa kaysa bisan unsang matang sa pahumot. Morag dugos katam-is ang imong mga halok, akong pangasaw-onon. Oo, ang imong dila daw may dugos ug gatas. Ang imong bisti sama kahumot sa kahoyng sedro sa Lebanon. O mahal kong pangasaw-onon, sama ka sa usa ka kinandadohan nga hardin nga may tuboran. Namunga kini ug mga pomegranata ug uban pang maayong mga bunga. Abunda kini sa mga pahumot nga henna, nardo, asapran, kalamo, sinamon, nagkalain-laing matang sa insenso, mira, aloe, ug uban pang labing maayong mga pahumot. Sama ka sa usa ka tuboran diha sa hardin nga nagadagayday gikan sa mga bukid sa Lebanon. Lihok kamo hanging amihan ug hanging habagat! Huypi ninyo ang akong hardin aron mangalimyon ang kahumot niini. Paanhia sa iyang hardin ang akong hinigugma ug pakan-a siya sa labing maayong mga bunga niini. Ania na ako sa akong hardin, mahal kong pangasaw-onon. Nanguha ako sa akong mira ug mga pahumot. Mikaon ako sa akong dugos ug miinom sa akong bino ug gatas. Kamo nga nagahinigugmaay, magkaon kamo ug mag-inom. Natulog ako apan nagmata ang akong hunahuna. Nadungog ko nga nanuktok ang akong hinigugma. Miingon siya, “Pasudla ako, O mahal ko nga labihan katahom. Kay nabasa sa yamog ang akong ulo.” Apan miingon ako, “Nahubo ko na ang akong bisti, sul-obon ko pa ba kini pag-usab? Nakapanghimasa na ako sa akong mga tiil, hugawan ko pa ba kini pag-usab?” Gikuot sa akong hinigugma ang trangka sa pultahan, ug nagkuba-kuba ang akong dughan sa kalipay. Mibangon ako aron ablihan ang pultahan alang kaniya, ug samtang gikuptan ko ang trangka, mitulo gikan sa akong mga tudlo ang mira. Giablihan ko ang akong hinigugma, apan wala na siya. Nasubo ako sa iyang pagbiya. Gipangita ko siya, apan wala ko siya makita. Gitawag ko siya, apan wala siya motubag. Nakita ako sa mga guwardya samtang nagpatrolya sila sa siyudad. Gikulata nila ako, ug nasamdan ako. Gikuha pa nila ang akong kupo. Kamong mga babaye sa Jerusalem, panumpa kamo nga kon makita ninyo ang akong hinigugma, sultihan ninyo siya nga nagsakit ako tungod sa gugma. O labing matahom nga babaye, unsa may anaa sa imong hinigugma nga nakapahimo kaniyang mas maayo kaysa uban, nga gipapanumpa mo man gayod kami? Guwapo ug himsog ang akong hinigugma. Madanihon siya, ug walay sama kaniya sa liboan ka mga kalalakin-an. Sama kabililhon sa bulawan ang iyang ulo. Kulot ang iyang buhok ug sama kini kaitom sa uwak. Ang iyang mata daw pareha katahom sa mata sa salampati nga daw gatas kaputi, nga anaa daplin sa suba. Ug pareha kini katahom sa mahalong mga bato. Ang iyang mga aping humot sama sa usa ka hardin nga puno sa mga tanom nga ginahimong pahumot. Ang iyang mga ngabil daw mga bulak sa liryo diin nagatulo ang mira. Ang iyang mga bukton morag mga tubo nga bulawan nga gidekorasyonan ug mahalong mga bato. Ang iyang lawas sama ka hamis sa bangkil sa elepante nga gidekorasyonan ug mga mahalong bato nga safiro. Ang iyang mga paa ug batiis daw mga haligi nga marmol nga gipatindog sa tungtonganan nga purong bulawan. Pagkaanindot niyang tan-awon, sama siya sa mga kahoyng sedro sa Lebanon. Lami halokan ang iyang ngabil ug makadani gayod siya kaayo. Siya ang akong hinigugma, O mga babaye sa Jerusalem. Siya ang akong amigo. O labing matahom nga babaye, hain na ang imong hinigugma? Diin siya paingon kay tabangan ka namo sa pagpangita kaniya? Miadto ang akong hinigugma sa iyang hardin nga puno sa mga tanom nga ginahimong pahumot. Pasabsabon niya didto ang iyang mga kahayopan, ug manguha siya ug mga liryo. Akoa siya ug ako iya usab. Ginapasabsab niya ang iyang mga kahayopan diha sa mga liryo. Pagkatahom mo, mahal ko. Sama ikaw katahom sa siyudad sa Tirza ug sa Jerusalem. Madanihon ka gayod sama sa mga sundalo nga may mga bandera. Ayaw ako tan-awa kay madani ako kanimo. Ang imong buhok daw panon sa mga kanding nga nanglugsong gikan sa Bukid sa Gilead. Ang imong mga ngipon sama kaputi sa karnero nga bag-o lang gikaligoan. Walay nakulang niini ug maayo ang pagkaplastar niini. Ang imong nawong nga natabonan sa belo daw sama sa prutas sa pomegranata nga mapula-pula. Bisan may 60 pa ako ka mga asawa nga rayna, 80 ka mga asawa nga sulugoon, ug mga dalaga nga dili maihap, usa ra gayod ang akong hinigugma. Pinasahi gayod siya ug wala gayoy ikasaway diha kaniya. Siya lang gayod ang anak nga babaye sa iyang inahan ug paborito siya niini. Kon makita siya sa mga babaye ginapasidunggan nila siya, ug bisan ang mga rayna ug ang mga asawa nga sulugoon nakadayeg kaniya. Miingon sila, “Kinsa kining daw nagasubang nga adlaw ang katahom? Matahom siya sama sa bulan, ug maanyag sama sa adlaw. Madanihon kaayo siya sama sa mga sundalo nga may mga bandera.” Milugsong ako sa mga tamnanan sa kahoy nga almond sa pagtan-aw sa bag-ong mga tanom nga nanubo sa lugut. Gitan-aw ko kon nanalingsing na ang mga ubas ug kon namulak na ang mga pomegranata. Sa akong hilabihan nga kalipay, gibati ko nga daw nagsakay ako sa harianong karwahe uban sa akong hinigugma. Balik, dalaga sa Shulam. Balik aron masud-ongan ka namo pag-ayo. Nganong gusto man gayod ninyong makita ang dalaga sa Shulam nga mosayaw taliwala sa ubang mga mananayaw? O babaye nga dungganon, pagkatahom sa imong mga tiil nga may sandalyas. Pagkaanindot sa mga kurba sa imong mga paa. Daw mga alahas kini nga hinimo sa hanas nga artesano. Ang imong pusod daw kopa nga dili makabsan ug lami nga bino. Ang imong hawak daw binugkos nga trigo nga nalibotan sa mga liryo. Ang imong dughan daw kaluha nga lating lagsaw. Ang imong liog daw tore nga hinimo gikan sa mga bangkil sa elepante. Ang imong mga mata sama katin-aw sa kaligoanan sa Heshbon, sa may pultahan sa Bet Rabim. Ang imong ilong daw ang bantayanang tore sa Lebanon nga nagaatubang sa Damascus. Ang imong ulo sama katahom sa Bukid sa Carmel. Ang imong buhok sama kanindot sa mahalong panapton. Nabihag ang hari sa katahom niini. Pagkatahom mo, mahal ko. Makawili ka. Ang imong barog sama sa kahoy nga palma, ug ang imong dughan daw sa nagpungpong nga bunga niini. Miingon ako, “Mosaka ako sa palma ug mohawid sa mga bunga niini.” O, ang imong dughan daw sa pungpong sa ubas ug ang kahumot sa imong gininhawa sama sa mansanas. Ang imong halok sama katam-is sa duga sa ubas. Kini nga duga sa ubas nagadagayday sa hinay-hinay sa baba ug ngipon sa akong hinigugma. Iya ako sa akong hinigugma ug ako lang ang iyang ginahandom. Dali, mahal ko, moadto kita sa uma, ug matulog kita taliwala sa mga bulak nga henna. Mamangon kitag sayo ug atong tan-awon kon nanalingsing na ba ang ubas, ug namukhad na ba ang mga bulak niini. Tan-awon ta usab kon namulak na ba ang pomegranata, ug didto ihatag ko kanimo ang akong gugma. Nangalimyon ang kahumot sa tanom nga mandragora, ug ibabaw sa atong pultahan anaa ang tanang piniling mga butang, daan ug bag-o nga gitagana ko alang kanimo, mahal ko. Kon sama pa lang unta ikaw sa akong igsoon nga gipasuso sa akong inahan, hagkan ko ikaw bisan asang lugara ug walay maghunahuna ug malisya kanako. Dad-on ko ikaw sa balay sa akong inahan, ug didto tudloan mo ako mahitungod sa gugma. Paimnon ko ikaw sa mahumot nga bino nga gikan sa akong prutas nga pomegranata. Unlanan ko ang imong walang bukton ug ang imong tuong bukton nagagakos kanako. Kamong mga babaye sa Jerusalem, panumpa kamo nga dili ninyo pukawon ang gugma kon dili pa ang hustong panahon. Kinsa ba kining nagapadulong dinhi gikan sa kamingawan nga nagasandig sa iyang hinigugma? Gipukaw ko ang imong pagbati didto ilalom sa punoan sa mansanas, diin ikaw natawo. Tipigan mo ako kanunay diha sa imong kasingkasing sama sa singsing nga anaa kanunay sa imong tudlo. Ipakita nga ako lamang gayod ang imong gihigugma. Ug sama nga ang lubnganan dili mapugngan sa pagdawat sa mga patay, dili usab mapugngan ang kainit sa pagbati. Dili kini mapalong bisan sa daghang tubig. Bisag bahaan pa kini, dili gihapon kini mapalong. Dili kini mapalit bisag ibayad pa sa tawo ang tanan niyang bahandi. May igsoon kami nga babaye nga batan-on pa ug wala pa mamukol. Unsay among buhaton kon may makagusto kaniya? Putli man siya o dili, panalipdan namo siya. Putli ako. Ang akong dughan daw mga tore, ug kontento ang akong hinigugma kanako. May ubasan si Solomon sa Baal Hamon nga gipaarkilahan niya sa mga mag-uuma didto. Ang matag usa kanila nagahatag ug 1,000 ka buok nga pilak ingon nga bahin niya sa abot sa ubasan. Ikaw ang magbuot sa imong ubasan, Solomon. Imo ang 1,000 ka buok nga pilak ug ila sa mga mag-uuma ang 200 ka buok nga pilak. Apan ako ang magbuot sa akong ubasan. O mahal ko, nga anaa sa hardin, namati sa imong tingog ang imong mga higala, padungga usab ako sa imong tingog. Pagdali ug anhi dinhi kanako, mahal ko. Dagan sama katulin sa usa ngadto sa mga bukid sa mga pahumot. Kini nga libro mahitungod sa gipadayag sa Dios kang Isaias nga anak ni Amos. Bahin kini sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda niadtong panahon sa paghari nila ni Uzia, Jotam, Ahaz, ug Hezekia sa Juda. Pamati langit ug paminaw yuta, kay nagsulti ang Ginoo, “Nagaatiman ako ug nagpadakog mga anak, apan nakigbatok sila kanako. Bisan gani ang mga baka makaila sa ilang agalon, ug ang mga asno makatultol sa pasungan nga pakan-an kanila sa ilang agalon, apan ang Israel nga akong katawhan wala makasabot, wala makaila kanako.” Pagkamakasasala nga nasod! Katawhan nga puno sa kadaotan, kaliwat sa mga malapason ug malimbongon. Gisalikway ninyo ug gibiaybiay ang Ginoo, ang Balaan nga Dios sa Israel, ug mitalikod kamo kaniya. Mga taga-Israel, nganong nagapadayon man kamo sa pagkamasinupakon? Nganong gusto man ninyo nga masilotan? Sama kamo sa tawo kansang ulo pulos na samad ug kansang kasingkasing napuno sa kasakit. Gikan sa ulo hangtod sa lapalapa, wala gayoy bahin nga walay tatsa; nalukop kini sa mga samad, bun-og, ug kabahong. Wala man lang kini mahugasi, mabugkosi, ni mahidhirig lana. Naawaaw ang inyong nasod; ang inyong mga lungsod nangasunog. Samtang nagtan-aw kamo, panguhaon sa mga langyaw ang mga bunga sa mga tanom diha sa inyong uma. Pasipad-an nila ang inyong kaumahan hangtod nga dili na kini mapuslan. Mahibilin ang Jerusalem nga sama sa usa ka silonganan didto sa tamnanan ug ubas, o sama sa payag-payag didto sa tamnanan ug pipino, o sama sa siyudad nga gilibotan sa mga kaaway. Kon wala pa magbilin ang Ginoo nga Makagagahom ug pipila kanato, sama na unta kita sa Sodoma ug Gomora. Kamong mga tigdumala ug mga katawhan sa Jerusalem, sama kamo sa mga taga- Sodoma ug Gomora. Pamatii ninyo ang pulong ug kasugoan sa Ginoo nga atong Dios. Miingon ang Ginoo, “Walay bili alang kanako ang daghan ninyong mga halad. Gipul-an na ako sa inyong mga halad nga sinunog—sa mga karnero ug sa tambok sa mga mananap nga inyong gipatambok. Wala ako malipay sa hinalad ninyong dugo sa mga torong baka, mga karnero, ug mga kanding. Kinsa ang nagsugo kaninyo nga dad-on kining tanan kon mosimba kamo kanako? Kinsa ang nagsugo kaninyo nga magtunob-tunob sa akong templo? Undangi na ninyo ang pagdala ug mga halad nga walay pulos. Gingil-aran ako sa inyong insenso. Dili ko na maagwanta ang inyong mga panagtigom sa panahon sa Pista sa Pagsugod sa Bulan o sa Adlaw nga Igpapahulay. Kay bisan ug nagtigom kamo naghimo kamog daotan. Gikapungtan ko ang inyong Pista sa Pagsugod sa Bulan ug ang uban pa ninyo nga mga pista. Nahimo kining kabug-aton alang kanako; dili ko na kini maagwanta. “Kon ibayaw ninyo ang inyong mga kamot sa pag-ampo dili ako manumbaling kaninyo. Dili ako mamati bisan pag kapila kamo mag-ampo, tungod kay daghan kamog gipamatay nga mga tawo. Hinloi ang inyong kaugalingon! Hunong na kamo sa paghimo ug daotan sa akong atubangan. Pagtuon kamo sa pagbuhat ug maayo, ug tinguhaa ninyo ang katarong. Badlonga ninyo ang mga madinaog-daogon, ug panalipdi ninyo ang katungod sa mga ilo ug mga biyuda.” Miingon usab ang Ginoo, “Dali kamo, maghusay kita. Bisan unsa pa kahugaw ang inyong mga sala, limpyohan ko kini aron mahinloan kamo. Kon motuman kamo, panalanginan ko gayod kamo. Apan kon mosukol kamo ug magmagahi, sigurado gayod nga patyon kamo. Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Tan-awa ninyo ang siyudad nga kanhi buotan. Matinumanon kini kaniadto, apan karon nahisama na sa usa ka babayeng nagabaligya sa iyang dungog. Kaniadto, matarong ang mga tawo nga nagpuyo niini, apan karon pulos na mga mamumuno. Jerusalem, bililhon ka kaniadto sama sa pilak, apan karon wala ka nay pulos. Sama ka sa mahalon nga bino, apan karon mora ka na ug bino nga sinagolan ug tubig. Ang imong mga pangulo mga gahig ulo ug kauban sa mga kawatan. Ganahan sila kaayo sa mga suborno, ug kanunay silang nagaapas ug mga gasa. Wala sila mamati, wala sila panalipdi sa katungod sa mga ilo ug sa mga biyuda. Busa miingon ang Ginoo, ang Makagagahom nga Dios sa Israel, “Manimalos ako kaninyo nga akong mga kaaway, aron dili na ako mahasol pa sa inyong ginahimo. Silotan ko kamo aron mahinloan kamo, sama sa plata nga tunawon sa kalayo aron mahimong lunsay. Hatagan ko kamo pag-usab ug mga pangulo ug mga magtatambag nga sama kaniadto. Ug unya ang Jerusalem nga inyong siyudad pagatawgon na nga siyudad sa mga matarong ug matinumanon.” Pinaagi sa matarong nga paghukom sa Ginoo, luwason niya ang Jerusalem ug ang mga lumulupyo niini nga naghinulsol. Apan laglagon niya ang mga masinupakon ug ang mga makasasala, nga nagsalikway kaniya. Maulawan kamo tungod sa inyong pagsimba sa mga kahoy nga terebinto ug sa mga pinili ninyong mga tanaman. Mahisama kamo sa kahoy kansang dahon nangalaya, ug sa tanaman nga wala mabisbisi. Ang mga gamhanan kaninyo mahimong sama sa uga nga kahoy nga daling masunog, ug ang ilang daotang binuhatan maoy mahimong sama sa silà nga mohaling sa kalayo nga mosunog kanila, ug walay makapalong niini. Mao kini ang mensahe sa Dios nga nakita ni Isaias nga anak ni Amos bahin sa Juda ug Jerusalem: Sa umaabot nga mga adlaw, ang bukid nga gitukoran sa templo sa Ginoo mahimong pinakaimportante sa mga bukid ug sa mga bungtod. Ug modagsa niini nga bukid ang mga tawo nga naggikan sa tanang nasod. Moingon sila, “Dali, motungas kita sa bukid sa Ginoo, didto sa templo sa Dios ni Jacob. Kay tudloan kita niya sa iyang mga pamaagi aron magkinabuhi kita sumala niini.” Busa mopauli ang mga tawo gikan sa Jerusalem dala ang mga balaod sa Ginoo. Ug pinaagi sa iyang kasugoan, husayon niya ang mga panagbingkil sa daghang mga nasod. Busa dili na mag-away ang mga nasod, ug dili na usab sila magbansay ug mga tawo aron sa pagpakiggira. Himuon na lang nilang punta sa mga daro ang ilang mga espada ug himuon na lang nilang mga sundang ang ilang mga bangkaw. Dali, kamong mga kaliwat ni Jacob, magkinabuhi kita diha sa kamatuoran nga gihatag sa Ginoo kanato. Tinuod nga gisalikway mo, Ginoo ang imong katawhan, ang mga kaliwat ni Jacob, kay daghan silag mga tinuohan nga gikan sa sidlakan ug naghimo usab silag mga pagpanagna sama sa mga Filistihanon. Nakig-uyon sila sa mga kinaiya sa mga langyaw. Abunda sa pilak ug bulawan ang ilang yuta, ug walay pagkahurot ang ilang bahandi. Daghan kaayo ang ilang mga kabayo, ug walay pagkahurot ang ilang mga karwahe. Daghan silag mga dios-dios. Nagasimba sila niining mga butang nga hinimo lang nila. Busa ipaubos ang matag usa kanila ug pakaulawi sila. Ayaw silag pasayloa, Ginoo! Mga Israelinhon, panago kamo sa mga langub o sa mga bangag aron makalikay kamo sa kapungot sa Ginoo ug sa iyang dakong gahom. Moabot ang adlaw nga ang Ginoo lang gayod ang pagadaygon. Ipaubos niya ang mga mapasigarbohon ug mapahitas-on. Kay may adlaw nga gitagana ang Ginoo nga labing gamhanan sa pagpaubos sa tanang mga mapasigarbohon, mga mapahitas-on, ug sa mga nagaila sa ilang kaugalingon nga gamhanan. Putlon niya ang tanang tag-as nga mga sidro sa Lebanon, ug ang tanang mga tugas sa Basan. Patagon niya ang tanang habog nga kabukiran ug mga bungtod. Gub-on niya ang tanang tag-as nga mga tore ug mga paril. Lunoron niya ang tanang mga barko nga iya sa Tarshish ug ang matahom nga mga sakayan. Nianang adlawa, ang Ginoo lamang maoy pasidunggan. Ipaubos niya ang mga mapasigarbohon ug ang mga mapahitas-on. Ug mahanaw sa hingpit ang mga dios-dios. Manago ang mga tawo sa mga langub sa bakilid ug sa mga bangag sa yuta aron makalikay sa kapungot sa Ginoo ug sa iyang dakong gahom sa panahon nga uyogon na niya ang kalibotan. Nianang adlawa, ipanglabay nila ngadto sa mga ilaga ug sa mga kabog ang ilang gisimba nga mga dios-dios nga hinimo nila gikan sa plata ug bulawan. Manago sila sa mga langub sa bakilid ug sa mga bangag sa dagkong mga bato aron makalikay sa kapungot sa Ginoo ug sa iyang dakong gahom sa panahon nga uyogon na niya ang kalibotan. Ayaw na kamo pagsalig sa tawo—kay mamatay ra siya. Unsa ba gayod ang iyang matabang? Pamati! Kuhaon sa Ginoo, ang Makagagahom nga Ginoo, ang tanang gisaligan sa mga tawo sa Jerusalem ug Juda: ang ilang pagkaon ug tubig, ang ilang sinaligan nga mga tawo, mga sundalo, mga maghuhukom, mga propeta, mga manalagna, mga tigdumala, mga opisyal sa ilang kasundalohan, mga dungganon, mga magtatambag, ug ang ilang hanas nga mga madyikero ug mga mamamarang. Padumalahan sila sa Ginoo sa mga batan-on. Daog-daogon sa matag tawo ang iyang isigka-tawo. Ang mga bata mosukol sa mga tigulang ug ang mga yanong tawo batok sa mga dungganon. Sigurado nga malaglag ang Jerusalem ug ang Juda, tungod kay ang ilang mga binuhatan ug ginapanulti batok sa Ginoo. Nagarebelde sila batok sa gamhanang presensya sa Ginoo. Makita sa ilang dagway nga sila sad-an. Gipasundayag nila ang ilang pagpakasala sama sa gihimo sa taga-Sodom. Wala kini nila ikaulaw. Alaot sila! Sila mismo ang nagdalag kalaglagan sa ilang kaugalingon. Sultihi ninyo ang mga matarong nga bulahan sila kay anihon nila ang bunga sa ilang mga binuhatan. Apan alaot ang mga daotan, kay moabot kanila ang kalisod. Mabaslan sila sa ilang gipanghimo. Miingon ang Ginoo, “Gidaog-daog sa mga kabataan ang akong katawhan. Gidumalahan sila sa mga babaye. “Mga katawhan ko, gipahisalaag kamo sa inyong mga pangulo. Gitultolan nila kamo sa sayop nga dalan.” Andam na ang Ginoo sa paghukom sa iyang katawhan. Hukman niya ang mga tigdumala ug mga pangulo sa iyang katawhan. Mao kini ang iyang akusasyon batok kanila, “Giguba ninyo ang akong ubasan nga mao ang akong katawhan. Ang inyong mga balay puno sa mga butang nga gipanguha ninyo gikan sa mga kabos. Nganong gidaog-daog ninyo ang akong katawhan ug gilisod-lisod ang mga kabos?” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios nga Makagagahom. Miingon pa gayod ang Ginoo, “Mapahitas-on ang mga babaye sa Jerusalem. Mora silag si kinsa kon molakaw, ug gipatagingting pa nila ang mga alahas diha sa ilang mga tiil. Ug kon motan-aw sila dala ang pangidhat. Busa hatagan ko silag nuka-nuka sa ulo, ug maupaw sila.” Nianang adlawa, kuhaon sa Ginoo ang ilang mga alahas sa tiil, ulo, ug liog, mga ariyos, pulseras, bandana, torong, alahas sa bukton, bakos, pahumot, ug habak, mga singsing sa tudlo ug sa ilong, ang ilang mahalong mga bisti, ang ilang kapa, kupo, pitaka, espeho, bisti nga linen, turban, ug belo. Imbes nga mangalimyon sila sa mga pahumot, manimaho na hinuon sila. Pisi ang ilang ibakos, ug maupaw ang matahom nilang buhok. Ang ilang mahalong bisti ilisag sako, ug mahanaw ang ilang katahom. Mangamatay sa gira ang mga kalalakin-an sa Jerusalem bisan pa ang mga maisog nilang sundalo. May pagbangotan ug paghilak diha sa mga ganghaan sa siyudad Zion. Ug ang siyudad mahisama sa usa ka babayeng nagyaka sa yuta, nga nawad-an sa tanan niyang kabtangan. Nianang adlawa, pito ka mga babaye ang mag-ilog sa usa ka lalaki. Moingon sila, “Kami na ang bahala sa among pagkaon ug bisti, pangasaw-a lang kami aron dili kami maulawan nga wala kami bana.” Moabot ang adlaw nga palabongon ug patahomon sa Ginoo ang mga tanom sa Israel, ug ang mga abot sa yuta mahimong garbo ug dungog sa mga nangabilin na katawhan sa Israel. Tawgon nga balaan ang mga nangabiling buhi sa Zion og milahutay diha sa Jerusalem. Pinaagi sa iyang gahom hukman ug limpyohan niya ang kahugaw sa mga kababayen-an sa Zion ug ang mga pinatyanay didtong dapita. Unya maghimo ang Ginoo ug panganod nga maghatag ug ibabaw sa bukid sa Zion ug sa mga nagtigom didto. Ug maghimo usab siyag nagadilaab nga kalayo nga maghatag ug kahayag sa kagabhion. Motabon kini sila sa Jerusalem sama sa usa ka lapad nga tolda. Ug sama kini sa payag-payag nga magahatag ug landong gikan sa kainit sa adlaw, ug mahimong silonganan kon may bagyo ug ulan. Kantahan ko ang akong hinigugma, mahitungod sa iyang ubasan: May ubasan ang akong hinigugma sa bungtod nga tabunok ang yuta. Gidaro niya kini ug gikuhaan ug mga bato, ug gitamnan sa labing maayong mga ubas. Nagpatukod siyag usa ka tore nga bantayanan taliwala niini, ug nagpabangag sa bato alang sa pug-anan sa ubas. Nagdahom siya nga mamunga kini ug tam-is, apan aslom hinuon ang gibunga niini. Mao kini ang giingon sa tag-iya sa ubasan, “Mga lumulupyo sa Jerusalem ug Juda, hukmi ninyo ako ug ang akong ubasan. Unsa pa ba gayod kaha ang angay kong buhaton sa akong ubasan? Nagpaabot ako nga mamunga kini ug tam-is, apan aslom hinuon ang gibunga niini. “Karon sultihan ko kamo kon unsa ang akong himuon sa akong ubasan. Kuhaan ko ang mga tanom sa palibot niini nga nagsilbing koral ug gub-on ang mga paril niini aron sabsabon kini sa mga mananap ug tunob-tunoban. Pasagdan ko na lang kini nga ubasan. Dili ko kini pul-ongan o kultibahon. Tuboan na lang kini sa mga sagbot ug mga sampinit. Ug mandoan ko ang mga panganod nga dili kini paulanan.” Ang ubasan sa Ginoo nga Makagagahom nga iyang giatiman ug kalipay mao ang Israel ug Juda. Nagpaabot siya nga patunhayon nila ang hustisya, apan nagpinatyanay hinuon sila. Nagpaabot siya nga himuon nila ang matarong, apan nangdaog-daog hinuon sila. Alaot kamong nagpadaghan sa inyong balay ug nagpalapad sa inyong yuta hangtod nga wala nay luna ang uban ug kamo na lang ang nagpuyo sa maong dapit. Nadungog ko nga miingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Kanang dagko ug matahom nga mga balay wala nay magpuyo. Ang duha ka ektarya nga ubasan mohatag na lang ug abot nga mga unom ka galon nga bino. Ug ang napulo ka gantang nga binhi moani lang ug usa ka gantang.” Alaot kamong sayo pang mamangon aron pagsugod sa pag-inom, ug maghubog pa kamo hangtod sa gabii. Sa inyong mga kombira may mga banda kamo ug bino. Apan wala ninyo tagda ang mga buhat sa Ginoo. Busa kamo nga akong katawhan bihagon tungod kay nagdumili kamo sa pagsabot sa akong ginahimo. Mangamatay kamo ug ang inyong mga pangulo tungod sa hilabihang kagutom ug kauhaw. Moabli na ug dako ang baba sa lubnganan. Nagpaabot na kini nga isulod ang mga dungganon nga mga tawo sa Jerusalem apil ang naghudyaka ug naglipay nga mga lumulupyo niini. Busa ipaubos ang tanang mga tawo, labi na ang mga mapahitas-on. Apan ang Ginoo nga Makagagahom pagadaygon sa iyang paghukom. Pinaagi sa iyang matarong nga paghukom, gipakita niya nga balaan siya nga Dios. Unya ang mga nating karnero manibsib diha sa nagun-ob nga siyudad, og ang mga langyaw, mangaon sa biya sa mga adunahan. Alaot kamong mga nagpakasala ug nagpakadaotan pinaagi sa pagpamakak. Nagbiay-biay pa kamo sa pag-ingon, “Dali-dalion unta sa Balaan nga Dios sa Israel ang paghimo sa butang nga iyang giingon nga himuon aron makita namo kini. Mahitabo na unta ang iyang plano aron mahibaloan namo kini.” Alaot kamong nagpakadaotan sa maayo ug nagpakamaayo sa daotan. Ang kangitngit gihimo ninyong kahayag ug ang kahayag gihimo ninyong kangitngit. Ang pait giisip ninyong tam-is ug ang tam-is giisip ninyong pait. Alaot kamong naghunahuna nga maalam kamo ug utokan. Alaot kamong mga inila sa pag-inom ug bino, ug hanas motimpla ug mga ilimnon. Gihatagan ninyog kagawasan ang mga sad-an tungod sa suborno, apan wala ninyo hatagig hustisya ang mga walay sala. Busa sama sa dagami ug layang sagbot nga dali rang duktan sa kalayo ug mahurot pagkasunog, malaglag kamo diha-diha. Mahisama kamo sa tanom kansang gamot nadunot ug kansang mga bulak gipalid sama sa abog tungod kay gisalikway ninyo ang Kasugoan sa Ginoo nga Makagagahom, ang Balaang Dios sa Israel. Busa tungod sa kapungot sa Ginoo kaninyo nga iyang katawhan, iya kamong silotan. Mangatay-og ang kabukiran, ug magkatag sa kadalanan ang inyong mga patayng lawas sama sa mga basura. Apan bisan pa niini, ang kapungot sa Ginoo dili pa gayod mahupay. Silotan pa gihapon niya kamo. Sinyasan niya ang mga nasod nga tua sa layo; taghoyan niya kadtong atua sa kinatumyan nga bahin sa kalibotan, ug diha-diha mangabot sila sa pagsulong kaninyo. Walay usa kanila nga kapoyan o mapandol, ug walay usa nga motagpilaw o matulog. Walay bakos nga maluag, o higot sa sandalyas nga mabugto. Hait ang ilang mga udyong ug andam na ang ilang mga pana. Ang kuko sa ilang mga kabayo sama sa gahi kaayong bato, ug ang tinuyokan sa ligid sa ilang mga karwahe sama kakusog sa alimpulos. Sa ilang pagsulong mongulob sila sama sa liyon. Ang ilang mabiktima dad-on nila pahilayo ug walay makaluwas niini gikan kanila. Sa panahon nga mosulong sila sa Israel, maghaganas sila sama sa haganas sa dagat. Ug kon motan-aw ang usa ka tawo sa yuta sa Israel, ang makita niya mao ang kangitngit ug kasakit. Ang kahayag tabonan sa mabagang mga panganod. Sa tuig nga namatay si Haring Uzia, nakita ko ang Ginoo nga naglingkod sa habog kaayong trono. Ang iyang taas nga bisti milukop sa tibuok templo. May mga serapin sa ibabaw niya. Ang matag usa niini may unom ka pako: ang duha ka pako gitabon sa ilang nawong, ang duha gitabon sa ilang mga tiil, ug ang laing duha gigamit nila sa paglupad. Nagaingnanay sila sa usag usa: “Balaan, balaan, balaan ang Ginoo nga Makagagahom! Ang iyang gamhanang presensya milukop sa tibuok kalibotan.” Sa ilang mga tingog, natay-og ang mga patukoranan sa templo ug napuno sa aso ang templo. Unya miingon ako, “Alaot ako! Sigurado gayod nga laglagon ako, tungod kay daotan ang akong mga ginapulti ug nagpuyo ako uban sa mga tawong nagsulti usab ug daotan. Ug karon, nakita ko gayod ang Hari, ang Ginoo nga Makagagahom.” Unya ang usa sa mga serapin milupad paingon kanako nga nagadala ug baga nga kinuha niya gikan sa halaran. Gipadapat niya ang baga sa akong baba ug miingon, “Midapat na kini sa imong baba, busa wala ka nay sala kay gipasaylo ka na.” Unya nadungog ko ang tingog sa Ginoo nga nagaingon, “Kinsa ang akong ipadala? Kinsa ang moadto alang kanamo?” Mitubag ako, “Ania Ako. Ipadala ako.” Miingon siya, “Lakaw ug sultihi ang katawhan sa Israel, ‘Bisan sige kamog pamati, dili gihapon kamo makasabot. Bisan sige kamog tan-aw, dili gihapon kamo makakita.’ ” “Pagahia ang kasingkasing niining mga tawhana. Bungola sila ug butahi, kay basig makakita, makadungog, ug makasabot sila, ug mobalik sila kanako, ug mamaayo sila.” Nangutana ako, “Unsa kadugay, Ginoo?” Mitubag siya, “Hangtod nga magun-ob ang mga lungsod sa Israel ug wala nay tawo. Hangtod nga wala nay mopuyo sa mga balay ug ang yuta malaglag sa hingpit. Hangtod nga abugon ko ang mga Israelinhon ug ang ilang yuta mahimong awaaw. Bisan pag may mahibilin nga ikanapulo nga bahin sa mga Israelinhon sa yuta sa Israel, laglagon gihapon sila. Apan may gipili ako gikan kanila nga mahibilin. Sama sila sa tuod sa kahoyng terebinto (tugas) nga giputol.” Sa dihang si Ahaz nga anak ni Jotam ug apo ni Uzia ang hari sa Juda, gisulong ni Rezin nga hari sa Aram ug ni Peka nga hari sa Israel, nga anak ni Remalia, ang Jerusalem. Apan wala nila kini mailog. Sa dihang nabalitaan sa hari sa Juda nga nagka-usa ang Aram ug ang Israel, mikurog siya ug ang iyang katawhan sa kahadlok sama sa kahoy nga gihuros sa hangin. Miingon ang Ginoo kang Isaias, “Ubana ang imong anak nga si Shear Jashub ug tagboa ninyo si Ahaz didto sa tumoy sa kanal sa tubig paingon sa ibabaw nga pundohanan ug tubig, duol sa dalan paingon sa labhanan. Mao kini ang isulti mo kaniya, ‘Pagbantay! Kalma lang ug ayaw kahadlok. Ayaw kalisang tungod sa labihan nga kasuko ni Rezin nga hari sa Aram ug ni Haring Peka nga anak ni Remalia. Kini sila sama lang sa duha ka tuod sa kahoy nga nagaaso apan walay kalayo. Nagplano sila sa paglaglag kanimo. Miingon sila, “Sulongon nato ang Juda ug pildihon. Bahinon nato ang kayutaan niini ug unya himuon natong hari ang anak ni Tabeel.” “ ‘Apan miingon ang Ginoong Dios nga dili gyod kini mahitabo. Unya miingon pag-usab ang Ginoo kang Ahaz, “Pangayog timailhan kanako, ang Ginoo nga imong Dios, sa pagpamatuod nga tumanon ko ang akong saad. Bisan pa maggikan kini sa ilalom, didto sa dapit sa mga patay, o sa taas, didto sa langit.” Mitubag si Ahaz, “Dili ako mangayo! Dili ko sulayan ang Ginoo.” Miingon si Isaias, “Pamati kamong kaliwat ni David! Dili pa ba igo ang pagpalagot ninyo sa mga tawo? Apil ba ang akong Dios palaguton usab ninyo? Busa ang Ginoo na mismo ang mohatag ug timailhan kaninyo. Ug mao kini ang timailhan: Magsabak ang usa ka batan-ong babaye ug manganak siyag lalaki, ug nganlan niya kinig ‘Emmanuel. ’ Sa kaulahian, ikaw ug ang imong katawhan, apil ang imong harianong pamilya, ipasulong sa Ginoo sa hari sa Asiria. Ug masinati ninyo ang kalisod nga wala pa gayod ninyo masinati sukad nga mibulag ang Israel sa Juda. “Nianang panahona, taghoyan sa Ginoo ang mga taga-Ehipto ug taga-Asiria. Ug moabot ang mga taga-Ehipto nga morag mga langyaw gikan sa layong mga suba sa Ehipto, ug ang mga taga-Asiria moabot usab nga morag mga putyukan. Mangabot sila ug mamuyo bisan asa: sa lawom nga lugut, sa mga bangag sa dagkong mga bato, sa kasampinitan, ug sa mga sabsabanan. “Nianang panahona, gamiton sa Ginoo ang hari sa Asiria aron sa paglaglag sa tibuok ninyong yuta. Sama sila sa barbero gikan sa tabok sa Suba sa Eufrates nga gisuholan sa pagkiskis sa inyong buhok, mga balhibo sa inyong lawas, ug sa inyong mga bangas. “Nianang panahona, ang mga tawo magmantinir na lang sa pag-alima ug tagsa ka buok dumalagang baka ug duha ka kanding, nga maoy ilang kakuhaan ug gatas. Keso ug dugos ang kan-on sa tanang mahibilin sa Juda. Nianang panahona, ang ubasan nga may 1,000 ka punoan nga mokantidad ug 1,000 ka pilak malukop sa mga sampinit ug sagbot. Mangayam ang mga tawo didto dala ang ilang mga pana ug bangkaw, tungod kay sagbuton na kini ug nalukop sa mga sampinit. Wala nay moadto sa mga bungtod nga kanhi mga tanaman, tungod kay nalukop kini sa mga sampinit ug sagbuton na. Mahimo na lang kining sibsiban sa mga baka, mga karnero, ug mga kanding.” Miingon ang Ginoo kanako, “Pagkuhag usa ka lapad nga sulatanan, ug klaroha pagsulat kini nga mga pulonga: ‘Maher Shalal Hash Baz.’ ” Unya mikuha akog duha ka kasaligan nga mga saksi nga motistigo nga gisulat ko kini. Sila mao si Uria nga pari ug si Zacarias nga anak ni Jeberekia. Unya, midulog ako sa akong asawa nga usa ka propeta, ug unya namabdos siya ug nanganak ug lalaki. Miingon ang Ginoo kanako, “Nganli ang bata ug Maher Shalal Hash Baz. Kay sa dili pa makahibalong molitok ang bata ug ‘tatay’ o ‘nanay,’ ang bahandi sa Damascus ug ang mga gipang-ilog sa Samaria sakmiton sa hari sa Asiria.” Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Tungod kay gisalikway niini nga katawhan ang tubig sa Shiloa nga inanay nga nagdagayday, ug nalipay sila kang Haring Rezin ug kang Haring Peka, ipasulong ko kanila ang hari sa Asiria ug ang mga sundalo niini nga sama sa baha sa Suba sa Eufrates nga miawas sa mga pangpang niini. Maghaguros sila sa Juda ug lukopon nila ang tibuok yuta nga daw sa gilunopan kinig tubig nga taga-liog kalawom.” Apan sa gihapon, ang Dios kauban namo! Kamong mga nasod, bisan pag magkahiusa kamo, magkatibulaag gihapon kamo. Pamati kamo nga anaa sa halayo! Bisan mangandam pa kamo sa pagpakiggira, mapildi gihapon kamo. Bisag unsa pay inyong giplano batok kanamo, dili kini magmalampuson, tungod kay ang Dios kauban namo. Gipasidan-an gayod ako sa Ginoo nga dili mosunod sa mga binuhatan sa akong katagilungsod. Miingon pa gayod siya, “Ayaw kamo pag-ingon nga makig-abin kita sa ubang mga nasod sama sa gi-ingon sa uban. Ayaw kamog kalisang sa ilang gikahadlokan, ug ayaw kamo kakulba. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang inyong angay ilhon nga balaan. Ako ang angay ninyong kahadlokan. Ako ang mahimo ninyong dalangpanan. Apan alang sa Israel ug Juda, sama ako sa usa ka bato nga makapandol ug makapadusmo kanila. Ug alang ngadto sa katawhan sa Jerusalem, sama ako sa lit-ag. Daghan kanila ang mapandol, matumba, ug malaglag. Malit-agan sila ug madakpan.” Kamo nga akong mga sumusunod, tipigi ninyo ang akong katudloanan. Molaom ako sa Ginoo bisan pag gitalikdan niya ang mga kaliwat ni Jacob. Mosalig gayod ako kaniya. Nia ako ug ang mga anak nga gihatag sa Ginoo kanako, mga timailhan alang sa Israel gikan sa Ginoo nga Makagagahom nga nagpuyo sa Bukid sa Zion. Kon may moingon kaninyo nga magpakisayod kamo gikan sa mga patay pinaagi sa mga babaylan ug espiritista, ayaw ninyo kini buhata. Kini sila nagayamyam lang. Pangutana kamo sa inyong Dios. Nganong mangutana man kamo sa mga patay bahin sa mga buhi? Kinahanglan nga ang balaod ug ang katudloan nga gikan sa Ginoo mao ang inyong pamation. Kon may mga tawo nga mosulti ug mga butang nga wala mahisubay sa mga gipanudlo sa Ginoo, wala mahayagi ang hunahuna nianang mga tawhana. Maglakaw sila nga gibug-atan ug gutom. Ug tungod sa ilang kagutom, masuko sila ug panghimaraoton nila ang ilang hari ug ang ilang Dios. Mohangad man sila sa langit o motan-aw sa yuta, wala silay makita kondili kalisod ug kangitngit. Ug itambog sila didto sa makahahadlok nga kangitngit. Apan moabot ang panahon nga mawala na ang kangitngit niadtong yuta nga anaa sa kalisod. Kaniadto, gipakaulawan sa Ginoo ang yuta sa Zebulun ug Naftali. Apan moabot ang adlaw nga ang Galilea tabok sa Suba sa Jordan ug duol sa dagat nga gipuy-an sa mga dili Judio pasidunggan sa Ginoo. Ang mga tawong anaa sa kangitngit makakita sa labihan nga kahayag. Ang mga nangitngitan sa kahadlok sa kamatayon mahayagan. Ginoo, hatagan mo silag hilabihan nga kalipay. Maglipay sila diha sa imong presensya sama sa mga tawo nga naglipay kon ting-ani o sama sa mga tawo nga naglipay sa ilang pagbahin-bahin sa mga kabtangan nga nailog nila gikan sa pagpakiggira. Kay luwason mo sila sa mga nagdaog-daog kanila. Ug kuhaon mo ang bug-at nga ginapas-an diha sa ilang mga abaga. Himuon mo kanila ang sama sa imong gihimo niadtong una sa dihang napildi ang mga taga-Midian. Mangalipay sila tungod kay mahunong na ang gira. Sunogon ang mga uniporme sa mga sundalo nga nabulit sa dugo, apil na ang ilang mga sapatos. Matawo ang usa ka batang lalaki ug maghari siya kanamo. Pagatawgon siya nga, “Maalamong Magtatambag, Makagagahom nga Dios, Amahan hangtod sa kahangtoran, ug Prinsipe sa Kalinaw!” Walay kataposan ang kauswagan ug kalinaw diha sa iyang pagdumala. Magahari siya isip manununod sa gingharian ni David. Palig-onon niya kini ug patunhayon ang hustisya ug katarong sa walay kataposan. Sigurohon gayod sa Ginoo nga Makagagahom nga matuman kini. Miingon ang Ginoo nga silotan niya ang Israel, ang mga kaliwat ni Jacob. Ug nahibaloan kini sa tanang mga tawo sa Israel, apil na sa Samaria nga iyang kapital. Karon nagpasigarbo pa sila ug mapahitas-on nga nagaingon, “Nangalumpag ang among mga balay nga hinimo sa tisa ug kahoy nga sikomoro, apan ilisan namo kinig mga balay nga hinimo sa bato nga tiniltilan ug kahoyng sedro.” Busa pasulongon kanila sa Ginoo ang mga taga-Asiria, nga mga kaaway ni Haring Rezin. Laglagon sila sa mga Aramehanon nga gikan sa sidlakan ug sa mga Filistihanon nga gikan sa kasadpan, nga sama sa mabangis nga mananap, andam na sa pagtukob kanila. Apan ang kasuko sa Ginoo dili pa gayod mahupay. Andam pa gihapon siya sa pagsilot kanila. Apan ang katawhan sa Israel dili gihapon mobalik sa Ginoo nga Makagagahom nga nagsilot kanila. Busa sa mubo nga panahon silotan sa Ginoo ang tibuok Israel. Mahisama sila sa mananap nga giputlag ikog ug ulo. Ang mga tigdumala ug ang dungganon nga mga tawo mao ang ulo, ug ang ikog mao ang bakakong mga propeta. Ang mga nangulo sa katawhan sa Israel nagpatibulaag kanila, ug ang katawhan nagahisalaag gayod. Busa dili malipay ang Ginoo sa ilang mga batan-ong lalaki, ug dili niya kaloy-an ang ilang mga ilo ug mga biyuda. Kay ang tanan daotan ug dili diosnon. Makauulaw ang ilang ginasulti. Apan ang kasuko sa Ginoo dili pa gayod mahupay. Andam pa gihapon siya sa pagsilot kanila. Kay ang ilang kadaotan sama sa kalayo nga molamoy sa mga sampinit. Mopasilaob kini sa kakahoyan, ug moulbo ang bagang aso gikan niini. Tungod sa kasuko sa Ginoo nga Makagagahom, masunog ang ilang yuta, ug mahimo silang sugnod sa kalayo. Walay malooy sa ilang isigka-Israelinhon. Bisan unsang pagkaon nga ilang makita sa palibot kuhaon nila ug kan-on, apan dili gihapon sila mabusog. Kan-on nila bisan ang ilang kabataan. Mag-away ang Manase ug ang Efraim, ug pagkahuman maghiusa sila sa pagsulong sa Juda. Apan ang kasuko sa Ginoo dili pa gayod mahupay. Andam pa gihapon siya sa pagsilot kanila. Unsay inyong buhaton sa adlaw nga silotan kamo? Unsay inyong himuon inig-abot sa katalagman gikan sa halayo? Kinsay inyong pangayoan ug tabang? Ug asa man ninyo tagoan ang inyong bahandi? Walay mahibilin kaninyo kondili mabihag kamo o mangamatay. Apan ang kasuko sa Ginoo dili pa gayod mahupay. Andam pa gihapon siya sa pagsilot kaninyo. Miingon ang Ginoo, “Alaot ang mga taga-Asiria. Sila ang gamiton ko nga bunal sa pagsilot sa akong gikapungtan. Sugoon ko sila nga mosulong sa dili diosnon nga nasod nga akong gikapungtan, aron sa paglaglag ug pagyatak-yatak niini sama sa lapok sa kadalanan, ug aron sa pag-angkon sa tanang mga kabtangan niini.” Apan ang hari sa Asiria dili makahibalo nga gigamit lang sila sa Ginoo. Abi niyag ginalaglag lang niya ang daghang mga nasod. Nagpasigarbo siya nga nagaingon, “Dili ba nga sama sa hari ang mga komander sa akong mga sundalo? Unsa ba ang kalainan sa Carkemish ug sa Calno, sa Arpad ug sa Hamat, ug sa Damascus ug sa Samaria? Managsama lang kining mga siyudara nga akong nailog. Napildi ko na ang mga gingharian nga nagsimba sa mga dios-dios, nga labaw pa kay sa mga dios-dios sa Jerusalem ug sa Samaria. Gilaglag ko na ang Samaria ug ang mga dios-dios niini. Ug mao usab kini ang himuon ko sa Jerusalem ug sa mga dios-dios niini.” Apan mao kini ang giingon sa Ginoo nga mahitabo kon mahuman na niya ang iyang himuon batok sa Bukid sa Zion ug sa Jerusalem, “Silotan ko ang hari sa Asiria tungod sa iyang pagkamapahitas-on ug pagkagarboso! Kay miingon man ang hari sa Asiria, ‘Nahimo ko kini tungod sa akong kusog ug kaalam. Giilog ko ang daghang mga nasod ug ang ilang mga bahandi. Sama sa usa ka torong baka; gipangpildi ko ang ilang mga hari. Gipanguha ko ang bahandi sa mga nasod nga daw sa nanguha lang akog gibiyaan nga mga itlog sa pugaran, ug walay mikapa-kapa o may mipiyak-piyak.’ ” Mas labaw pa ba ang atsa o ang gabas sa nagagamit niini? Makaalsa ba ang bunal sa nagkupot kaniya? Busa ang Ginoong Dios nga Makagagahom magpadala ug sakit nga makapaluya ngadto sa himsog nga mga sundalo sa hari sa Asiria. Sunogon sa Ginoo ang iyang bahandi ngadto sa nagadilaab nga kalayo. Ang Ginoo, nga mao ang suga ug ang balaan nga Dios sa Israel, mahimong sama sa nagdilaab nga kalayo nga sa mubo lang nga panahon mosunog niining tunokon nga mga tanom. Sama nga daoton sa sakit ang lawas sa tawo, daoton usab sa Ginoo ang mga kalasangan ug mga kaumahan sa hari sa Asiria. Diotay ra ang mahibilin nga mga kahoy sa iyang kalasangan, nga bisan ang bata makahimo ra sa pag-ihap niini. Busa miingon ang Ginoong Dios nga Makagagahom, “Kamong akong katawhan nga nagpuyo sa Jerusalem, ayaw kamo kahadlok sa mga taga-Asiria bisan pag gipaantos nila kamo sama sa gihimo sa mga taga-Ehipto kaninyo. Tungod kay sa dili madugay mahupay na ang akong kasuko kaninyo, ug itumong ko na usab sa mga taga-Asiria ang akong kapungot hangtod nga mangamatay sila. Silotan ko sila sama sa akong gihimo sa mga taga-Midian didto sa Bato sa Oreb ug sa mga taga-Ehipto sa dihang gilumsan ko sila sa dagat. Nianang adlawa, luwason ko kamo gikan sa gahom sa Asiria nga nahimong sama sa bug-at nga palas-onon sa inyong abaga ug sama sa yugo nga nagpabug-at sa inyong liog. Maluwas kamo gikan sa iyang gahom tungod kay mahimo kamong gamhanan.” Gisulong sa mga taga-Asiria ang Ayat. Didto sila nangagi sa Migron ug gibilin nila sa Mikmas ang ilang mga dala. Miagi sila sa tabokanan, ug didto natulog sa Geba. Nahadlok ang mga taga-Rama, ug nangikyas ang mga lumulupyo sa Gibea nga mao ang lungsod ni Haring Saul. Singgit kamo, mga taga-Galim! Pamati kamo, mga taga-Laish ug mga taga-Anatot nga mga makalulooy! Nangagiw na ang mga lumulupyo sa Madmena ug Gebim. Niining adlawa, moabot sa Nob ang mga taga-Asiria. Ug mosinyas sila sa pagsulong sa bukid sa Jerusalem, ang Bukid sa Zion. Pamati! Ang Ginoong Dios nga Makagagahom molaglag sa mga taga-Asiria pinaagi sa iyang katingalahang gahom, nga daw sama lang nga namutol siya sa mga sanga sa kahoy. Ipaubos niya sila nga mga garboso sama sa pagpamutol sa tag-as nga mga kahoy. Laglagon niya sila sama sa pagpamutol sa mga kahoy sa kalasangan pinaagi sa atsa. Sila nga sama sa mga kahoy sa Lebanon, laglagon sa gamhanang Dios. Ang mga kaliwat ni David nahisama sa kahoy nga gipukan. Apan maingon nga manalingsing ang tuod sa kahoy nga gipukan, moabot usab ang usa ka bag-ong hari gikan sa kaliwat ni David. Ang Espiritu sa Ginoo magagahom kaniya—magahatag kaniyag kaalam, pagsabot, abilidad sa pagplano, gahom, kahibalo, ug pagtahod sa Ginoo. Ug kalipay niya ang pagtahod sa Ginoo. Dili siya mohukom pinasikad lang sa iyang makita o madungog. Hatagan niya ug makatarunganong paghukom ang mga kabos ug hatagan niyag kaangayan ang mga biktima sa pagpahimulos. Sa iyang pagdumala, silotan niya ang kalibotan ug mangamatay ang mga tawong daotan. Anaa kanunay kaniya ang pagkamatarong ug pagkamasaligan sama sa bakos nga mohugot sa hawak sa tawo. May kalinaw unya sa iyang paghari. Magpuyo ang bangis nga iro uban sa nating karnero. Mohigda ang leopardo uban sa nating kanding. Mag-uban ug kaon ang nati sa baka ug ang anak sa liyon, ug usa ka gamayng bata ang moatiman kanila. Mag-uban ug kaon ang baka ug ang oso, ug ang ilang mga anak mag-uban sa pagpanghigda. Ang liyon mokaon ug dagami sama sa baka. Bisan pag magdula ang batang masuso duol sa bangag nga gipuy-an sa bitin nga malala, ug isulod sa gamayng bata ang iyang kamot sa bangag sa bitin, dili sila maunsa. Wala nay magpasakit o mangdaot sa Zion, sa akong balaan nga bukid. Kay ang mga tawo sa kalibotan mapuno sa kahibalo mahitungod sa Ginoo, maingon nga ang dagat napuno sa tubig. Nianang adlawa ang bag-ong hari nga kaliwat ni David mahisama sa usa ka bandera nga ilhanan ngadto sa mga nasod. Magtigom ang mga nasod ngadto kaniya ug mabantog ang iyang gipuy-an. Nianang adlawa, gamiton pag-usab sa Ginoo ang iyang gahom sa pagpabalik sa mga nahibilin niyang mga katawhan nga atua gikan sa Asiria, Ehipto, Patros, Etiopia, Elam, Babilonia, Hamat, ug sa mga isla. Ibayaw sa Ginoo ang usa ka bandera sa pagpakita sa mga nasod nga ginatigom na niya ang katawhan sa Israel ug Juda gikan sa nagkalain-laing bahin sa kalibotan. Mawala na ang kasina sa Israel ngadto sa Juda ug ang kapungot sa Juda ngadto sa Israel. Maghiusa sila sa pagsulong sa mga Filistihanon sa kasadpan. Sulongon usab nila ang mga nasod sa sidlakan ug kuhaon ang mga kabtangan niini. Sakopon nila ang Edom ug Moab, ug ang mga Amonihanon mailalom sa ilang gahom. Pahubsan sa Ginoo ang Dagat sa Ehipto, ug padad-an niyag init nga hangin ang Suba sa Eufrates aron mabahin ngadto sa pito ka sapa-sapa nga mahimo nang tabokon sa tawo pinaagi sa pagbaklay. Maingon nga may lapad nga dalan nga giagian ang katawhan sa Israel sa dihang mibiya sila gikan sa Ehipto, may lapad usab unya nga dalan alang sa mga nabilin niyang mga katawhan didto sa Asiria. Niana unyang adlawa mag-awit kamo: “ Ginoo, dayegon ko ikaw. Nasuko ikaw kanako, apan karon nahupay na ang imong kasuko, ug ginalipay mo ako. Ikaw, O Dios, mao ang akong manluluwas. Mosalig ako kanimo ug dili mahadlok. Ikaw, Ginoo, mao ang nagahatag kanakog kusog, ug ikaw ang akong ginaawit. Ikaw ang nagluwas kanako.” Maingon nga ang bugnawng tubig naghatag ug kalipay sa giuhaw, malipay kamo kon luwason kamo sa Ginoo. Pag-abot nianang adlawa, mag-awit kamo: “Dayga ninyo ang Ginoo! Simbaha ninyo siya! Isugilon ngadto sa mga katawhan ang iyang mga binuhatan. Isugilon ninyo nga dalaygon siya. Awiti ninyo ang Ginoo tungod kay katingalahan ang iyang gipanghimo. Ipahibalo ninyo kini sa tibuok kalibotan. Panghugyaw kamo ug pag-awit sa kalipay, kamo nga katawhan sa Jerusalem. Kay gamhanan ang Balaang Dios sa Israel nga anaa uban kaninyo.” Mao kini ang mensahe bahin sa Babilonia nga gipadayag sa Ginoo kang Isaias nga anak ni Amos: Ibayaw ang usa ka bandera didto sa kinatumyan sa hawan nga bungtod. Unya singgit kamo ug kusog ngadto sa mga sundalo ug sinyasi sila nga sulongon ang mga pultahan sa siyudad sa mga dungganong tawo. Gisugo ko na ang akong piniling mga sundalo sa pagsilot sa mga tawong akong gikapungtan. Kini nga mga sundalo nangalipay kay nagtuo gayod sila nga himuon ko kini nga pagsilot. Pamatia ninyo ang kasaba gikan sa mga bukid sa labihan kadaghang mga tawo. Pamatia ninyo ang kasaba taliwala sa mga gingharian ug mga nasod nga nagtigom. Gitigom sa Ginoo nga Makagagahom ang iyang mga sundalo alang sa pagpakiggira. Naggikan sila sa layo kaayong mga dapit. Laglagon sa Ginoo ang tibuok yuta pinaagi sa iyang mga sundalo. Panghilak kamo tungod kay haduol na ang adlaw sa Ginoo, ang adlaw nga manglaglag ang Makagagahom nga Dios. Nianang panahona, mangaluya ang tanang kamot sa mga tawo. Malisang ang tanang mga tawo. Magkurog sila sa kahadlok. Bation nila ang labihang kasakit ug maghigwaos sila sama sa babaye nga nagbati. Magtinan-away sila sa usag usa, ug ang ilang mga nawong mamula sa labihang kaulaw. Pamati! Moabot ang adlaw sa Ginoo, ang adlaw sa kapintas ug labihan nga kasuko. Laglagon ang yuta hangtod nga dili na mapuy-an, ug laglagon usab ang mga makasasala diha niini. Dili na mohatag sa ilang kahayag ang mga bitoon. Mosubang ang adlaw nga walay kahayag ug ang bulan dili usab mohatag ug kahayag. Miingon ang Ginoo, “Silotan ko ang kalibotan tungod sa iyang kadaotan, ug ang mga tawong daotan tungod sa ilang mga sala. Santaon ko ang mga garboso, ug sumpoon ko ang pagkamapahitas-on sa mga tawong walay kalooy. Gamay na lang unya ang mahibiling mga tawo. Mas nihit pa unya sila kay sa purong bulawan nga gikan sa Ofir. Uyogon ko ang langit ug matay-og ang kalibotan. Himuon ko kini sa adlaw nga ipakita ko ang akong labihan nga kapungot.” Ang mga dumuduong sa Babilonia moikyas balik sa ilang tagsa-tagsa ka dapit sama sa hayop nga usa nga gipangayam. Manguli sila sama sa karnero nga walay magbalantay. Ang madakpan patyon pinaagi sa espada. Dugmokon ang ilang gagmayng mga bata diha gayod mismo sa ilang atubangan. Kuhaon ang mga kabtangan gikan sa ilang mga balay ug lugoson ang ilang mga asawa. Pamati! Pasulongon ko sa Babilonia ang mga taga-Media nga dili madani sa pilak ug bulawan. Pamatyon nila pinaagi sa pana ang mga batan-ong lalaki. Dili nila kaloy-an ang mga kabataan bisan ang mga masuso. Laglagon ko sama sa Sodoma ug Gomora ang Babilonia, ang labing matahom nga gingharian sa tanan, ang garbo ug dungog sa mga lumulupyo niini. Dili na gayod kini puy-an bisan kanus-a. Walay Arabo nga magpatindog didto sa iyang tolda. Ug wala usay magbalantay sa karnero nga magpasabsab sa iyang mga karnero didto. Pagapuy-an na lang kini sa ihalas nga mga mananap. Ang ilang mga balay puy-an sa mga kuwago ug sa uban pang mga mananap. Molukso-lukso didto ang mga ihalas nga mga kanding. Ang mga mananap nga morag mga iro mag-uwang sa mga tore ug sa mga palasyo sa Babilonia. Hapit na ang kataposan sa Babilonia; dili na kini madugay. Sa pagkatinuod, kaloy-an sa Ginoo ang Israel ug pilion niya sila pag-usab isip iyang katawhan. Papuy-on niya sila pag-usab sa ilang kaugalingong yuta, ug may mga langyaw nga mopuyo uban kanila. Tabangan sa ubang mga nasod ang Israel aron makabalik sila sa dapit nga gihatag sa Ginoo kanila. Ug mahimo nilang ulipon didto ang mga taga-laing nasod. Mahimo nilang mga bihag ang kanhi nagbihag kanila, ug sakopon nila ang kanhi nagdaog-daog kanila. Mga taga-Israel, sa adlaw nga papahulayon kamo sa Ginoo gikan sa inyong mga pag-antos, kalisod, ug pagkaulipon, biay-biaya ninyo ang hari sa Babilonia. Mao kini ang inyong isulti: “Nalaglag na ang haring madinaog-daogon. Natapos na ang iyang pagpasigarbo. Giwala na sa Ginoo ang gahom sa daotang mga pangulo, nga sa ilang kasuko walay hunong nga nagpaantos sa mga katawhan ug bangis nga milupig sa mga nasod. Sa kataposan, malinawon na ang tibuok kalibotan, ug nagaawit na kini sa kalipay. Bisan ang mga kahoyng sipres ug sedro sa Lebanon naglipay tungod sa nahitabo sa hari. Sama sila sa tawo nga nagaingon, ‘Karon nga wala ka na, wala nay moputol kanamo!’ “Ang dapit sa mga patay mahinangpon nga nagpaabot kanimo; nangandam na kini aron sa pagsugat kanimo. Ang mga kalag sa mga tawo nga kaniadto mga gamhanan sa kalibotan nagkagubot sa pag-abiabi kanimo. Nanindog gikan sa ilang mga trono ang mga kalag sa mga hari aron sa pagtagbo kanimo. Moingon silang tanan kanimo: ‘Naluya ka usab sama kanamo. Managsama na kita. Karon nga patay ka na, ang imong pagkagamhanan wala na apil ang honi sa imong mga harpa. Ulod ang imong higdaanan ug ulod usab ang imong habol.’ “Nahulog ka gikan sa langit, ikaw nga gitawag nga kabugwason. Gilabay ka sa yuta, ikaw nga nanglupig sa kanasoran. Miingon ka sa imong kaugalingon, ‘Mosaka ako sa langit, ug ibutang ko ang akong trono ibabaw sa mga bitoon sa Dios. Molingkod ako ibabaw sa bukid nga tigomanan sa mga dios didto sa amihan. Mosaka ako ibabaw sa mga panganod; tupngan ko ang Labing Halangdong Dios.’ “Apan gidala ka sa dapit sa mga patay, ngadto sa kinailaloman sa bangag. Tutokan ka sa mga patay ug moingon sila, ‘Dili ba mao man kining tawhana ang gikalisangan sa mga tawo sa kalibotan ug nagpahadlok sa mga gingharian? Ug dili ba nga siya man ang naghimo sa kalibotan nga morag disyerto, ug nangguba sa mga siyudad ug wala mohatag ug kagawasan sa iyang mga binihag?’ “Ang tanang hari sa kalibotan dungganon nga nahiluna sa ilang kaugalingong lubnganan. Apan ikaw, dili ilubong sa imong lubnganan kondili ilabay ang imong patayng lawas sama sa sanga nga walay pulos. Tabonan ka sa mga patayng lawas sa mga sundalo nga nangamatay panahon sa gira, ug ihulog ka uban kanila sa bangag ug tambakan ug mga bato. Mahisama ka sa patayng lawas nga gitunob-tunoban lang. Dili ka ilubong sama sa ubang hari, kay gilaglag mo ang imong nasod ug gipamatay mo ang imong katawhan. Walay mahibiling buhi sa imong daotang kaliwat. “Andama na ang dapit diin pagpatyon ang iyang mga anak tungod sa mga sala sa ilang mga katigulangan. Dili na sila angay nga moangkon ug mga yuta o mopatindog ug mga siyudad sa tibuok kalibotan.” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Sulongon ko ug laglagon ang Babilonia. Wala akoy ibiling buhi niining dapita. Wala gayoy mahibilin sa ilang mga kaliwat. Himuon ko kining kamingawan ug mga lunangan. Laglagon ko kini nga daw sa nagsilhig lang ako. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini.” Nanumpa ang Ginoo nga Makagagahom, “Matuman gayod ang akong plano ug katuyoan. Laglagon ko ang mga taga-Asiria kon anaa sila sa Israel nga akong yuta. Tunob-tunoban ko sila didto sa akong mga bukid. Dili na nila uliponon ang akong katawhan. Mao kini ang plano ko alang sa tibuok kalibotan. Mao kini ang silot nga ipakita ko sa tanang nasod.” Kinsay makausab sa plano sa Ginoo nga Makagagahom? Kinsa ang makapugong sa iyang pagsilot? Kini nga mensahe gipadayag sa Dios niadtong tuig nga namatay si Haring Ahaz: Mga Filistihanon, ayaw kamo paglipay tungod kay namatay ang hari nga misulong kaninyo. Kay ang iyang anak nga mipuli kaniya mas mapintas pa kay kaniya, sama sa usa ka bitin nga mihimugsog mas lala pa kaniya nga bitin nga nagalupad. Pakan-on ug papahulayon ko ang akong katawhan nga mga kabos, ug walay manghilabot kanila. Apan pamatyon ko sa gutom ang inyong mga kaliwat. Ug ang mahibilin kanila pamatyon ko usab. Pagminatay kamo, kamong mga Filistihanon. Kay mosulong kaninyo ang inyong kaaway nga sama sa aso gikan sa amihan. Andam na silang tanan sa pagpakiggira. Unsa ang itubag nato sa mga mensahero sa maong nasod? Sultihan nato sila nga ang Jerusalem gipabarog na sa Ginoo, ug makadangop na niini ang iyang mga katawhan nga nagaantos. Kini ang mensahe bahin sa Moab: Sulod sa usa lang ka gabii, giguba ang mga lungsod sa Ar ug Kir nga sakop sa Moab. Mitungas ang mga taga-Dibon sa ilang templo ug sa ilang mga halaran sa habog nga mga dapit aron manghilak didto. Gihilakan sa mga taga-Moab ang Nebo ug Medeba. Ang matag usa kanila nagpaupaw ug namarbas sa pagpakita sa ilang pagsubo. Nagbisti sila ug sako samtang naglakaw sa karsada. Nanghilak sila didto sa atop sa ilang mga balay ug sa mga plasa. Nanghilak ang mga taga-Heshbon ug ang mga taga-Eleale, ug madunggan kini hangtod sa Jahaz. Busa ang mga sundalo sa Moab naninggit sa kahadlok. Nalooy gayod ako sa Moab. Miikyas ang iyang mga katawhan ngadto sa Zoar ug sa Eglat Shelishiya. Naghilak sila nga mitungas sa Luhit. Ang uban kanila naniyabaw samtang nagpaingon sa Horonaim tungod sa ilang gidangatan. Namad-an ang sapa sa Nimrim ug nangalaya ang mga sagbot. Wala nay miturok nga tanom. Busa gidala nila sa tabok sa lugut sa Arabim ang mga bahandi nga ilang gihagoan ug natigom. Madunggan ang ilang paghilak hangtod sa utlanan sa Moab, sa Eglaim, ug sa Beer Elim. Nagpula tungod sa dugo ang tubig sa Dibon, apan may ipadala pa ako nga mas labaw pa gayod niana: usa ka liyon nga motukob sa mga nangikyas gikan sa Moab ug sa mga nahibilin diha sa nasod. Ang mga taga-Moab nga nangikyas ngadto sa Sela, nga usa ka lungsod sa kamingawan, nagpadala ug gasa nga nating mga karnero ngadto sa hari sa bukid sa Zion. Ang mga babaye nga taga-Moab nga atua sa tabokanan sa Arnon sama sa mga langgam nga giabog gikan sa ilang mga salag. Miingon ang mga taga-Moab sa mga taga-Juda: “Tambagi ninyo kami kon unsa ang among buhaton. Panalipdi ninyo kami, sama sa landong sa kahoy kon udtong tutok. Nangagiw kami ug walay kapuy-an. Tagoi ninyo kami ug ayaw kami ninyo pasagdi. Papuy-a kami uban kaninyo. Panalipdi kami gikan sa buot molaglag kanamo.” Kon mahuman na ang pagpangdaog-daog ug ang pagpanglaglag, ug kon mawagtang na ang tigpasakit sa yuta sa Israel, maghari na unya ang usa ka kaliwat ni David nga matinumanon ug mahigugmaon. Sa iyang paghukom, palutawon niya ang hustisya. Ug maabtikon siyang mohimo sa matarong. Nakadungog kami kon unsa ka garboso ang mga taga-Moab. Mga garboso sila ug mapahitas-on, apan wala na kini kapuslanan. Busa hilakan sa mga taga-Moab ang ilang nasod. Manghilak silang tanan tungod sa pagkawala sa ilang lami nga pagkaon sa Kir Hareseth. Nangadaot ang mga uma sa Heshbon ug apil ang mga ubasan sa Sibma. Gidaot sa mga pangulo sa mga nasod ang mga ubasan nga nakaabot sa Jazer, sa disyerto, ug hangtod pa gayod sa Patay nga Dagat. Busa naghilak ako maingon nga nagahilak ang taga-Jazer tungod sa ubasan sa Sibma. Gihilakan ko ang Heshbon ug Eleale kay dili na madunggan ang kasadya sa ilang mga ting-ani. Nawala ang kalipay ug ang kasadya alang sa dagkong abot sa mga uma. Wala nay mag-awit o manghugyaw didto sa mga ubasan. Wala nay mopuga sa ubas aron himuon nga bino. Gipahunong na sa Ginoo ang ilang paghugyaw. Busa nagsubo ako sa gidangatan sa Moab sama sa masulob-ong tingog sa harpa. Nagsubo usab ako sa gidangatan sa Kir Hareset. Kapoyon lang ang mga taga-Moab sa ilang pagbalik-balik sa ilang mga halaran sa habog nga mga dapit. Walay kapuslanan ang ilang pag-adto sa templo aron sa pagpangamuyo. Gisulti na kini kaniadto sa Ginoo mahitungod sa Moab. Ug karon, mao kini ang iyang giingon, “Sulod gayod sa tulo ka tuig, mawala ang bahandi sa Moab ug maulawan ang iyang mga katawhan. Ang mahibiling buhi sa iyang mga katawhan diotay ra ug huyang pa.” Kini nga mensahe bahin sa Damascus: “Pamati! Dili na mahimong usa ka siyudad ang Damascus tungod kay magun-ob kini. Wala na gayoy mopuyo sa mga lungsod sa Aroer. Mahimo na lang kining puloy-anan sa mga mananap, ug walay motugaw kanila. Mangaguba ang pinarilan nga mga lungsod sa Israel, ug mawala ang pagkagamhanan sa Damascus. Ang dangatan sa mga nahibiling mga taga-Aram mahimong sama sa gidangatan sa mga Israelinhon.” Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini. “Nianang panahona, mahanaw ang gahom sa Israel. Mahanaw ang iyang bahandi ug mahimo siyang kabos. Mahisama siya sa kaumahan sa Taga-Ephraim human kini maanihi. Gamay ra ang mahibilin sa iyang katawhan. Mahisama siya sa kahoyng olibo nga human mapupui, mabinlan lang ug duha o tulo ka bunga sa kinatumyan nga sanga, o upat o lima sa ubang mga sanga. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini.” Nianang adlawa, modangop na ang mga tawo sa nagbuhat kanila, sa Balaan nga Dios sa Israel. Dili na sila modangop sa mga halaran nga ilang hinimo. Dili na nila panumbalingon ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, ug ang mga halaran nga sunoganan nila ug insenso, nga hinimo lang nila. Nianang adlawa, ang ilang lig-ong mga lungsod maguba ug biyaan na lang nila. Sama sa mga lungsod sa mga Amorihanon ug Hibihanon nga ilang gipamiyaan sa dihang miabot ang mga Israelinhon. Mahitabo kini kaninyong mga taga-Israel, kay gikalimtan ninyo ang Dios nga inyong manluluwas ug ang inyong salipdanan nga bato. Busa bisan pag magtanom kamog maayo nga klase sa mga tanom sama sa ubas nga gikan pa sa ubang dapit, ug bisan pag motubo kini ug mamulak niana mismong adlawa nga gitanom ninyo kini, wala gayod kamoy bunga nga makuha kondili kalisdanan ug walay hunong nga kasakit. Ang kabanha sa daghang mga nasod sama sa haguros sa dagkong mga balod. Apan bisag mohaguros pa sila sama sa dagkong mga balod, mangikyas sila kon badlongon sila sa Dios. Sama sila sa tahop sa bukid nga gipalid sa hangin, ug sa dagami nga gisuyop sa alimpulos. Sa gabii manghasi sila, apan sa dili pa moabot ang kabuntagon mangahanaw sila. Mao kini ang mahitabo sa nanulong kanato ug nangilog sa atong mga kabtangan. Alaot ang dapit nga anaa daplin sa mga Suba sa Etiopia, diin madunggan ang tingog sa mga pako sa mga gagmayng mananap. Gikan niining dapita, may mga mensahero nga gisugo nga nagsakay sa sakayan nga hinimo sa tanom nga pafiros, agi sa Suba sa Nilo. Lakaw kamo, tulin nga mga mensahero! Pamalik kamo sa inyong yuta nga nabahin sa mga suba, ngadto sa inyong mga katawhan nga tag-as ug barog ug nindot ug mga panit. Mga katawhan nga gamhanan ug gikahadlokan bisan asa. Kamong tanan nga nagapuyo sa kalibotan, bantayi ninyo ang pagbayaw sa bandera ibabaw sa bukid, ug pamatia ninyo ang tingog sa budyong. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo kanako: “Gikan sa akong nahimutangan, nagtan-aw ako nga malinawon sama kamalinawon sa pagsidlak sa adlaw sa kaudtohon, ug sama sa humog sa maalimoot nga panahon sa ting-ani.” Sa dili pa moabot ang ting-ani, sa panahon pa lang sa pagpamulak sa ubas ug nagkaanam pa lang ug kahinog ang mga bunga niini, putlon na sa Dios ang mga sanga niini. Oo, laglagon niya ang mga taga-Etiopia, ug pasagdan ang ilang mga patayng lawas nga kaonon sa mga langgam nga nagapangdagit ug sa mabangis nga mga mananap. Mahimo silang kalan-on sa mga langgam nga nagapangdagit sa panahon sa ting-init ug sa mabangis nga mga mananap sa panahon sa tingtugnaw. Apan moabot ang panahon nga modawat ang Ginoo nga Makagagahom ug gasa gikan niini nga yuta nga nabahin sa mga suba. Ang mga katawhan niini mga tag-as ug barog ug nindot ug mga panit. Gamhanan sila ug gikahadlokan bisan asa. Pagadad-on nila ang ilang mga gasa sa Bukid sa Zion, diin gisimba ang Ginoo nga Makagagahom. Kini nga mensahe bahin sa Ehipto: Pamati! Nagsakay ang Ginoo sa tulin nga panganod padulong sa Ehipto. Sa iyang pag-abot, mangurog sa kahadlok ang mga dios-dios sa Ehipto, ug malisang ang mga Ehiptohanon. Miingon ang Ginoo, “Paunayon kog away ang mga Ehiptohanon: igsoon batok sa igsoon, silingan batok sa silingan, lungsod batok sa lungsod, ug gingharian batok sa gingharian. Mawad-an ug kaisog ang mga Ehiptohanon, ug libogon ko sila sa ilang mga plano. Modangop sila sa mga dios-dios, sa kalag sa mga patay, sa mga mananagna, ug mga espiritista. Ipasakop ko sila sa gahom sa usa ka bangis nga hari.” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios nga Makagagahom. Mohubas ang Suba sa Nilo hangtod nga mamad-an kini. Manimaho ang mga sapa, mohinay ang agas sa mga tubod ug momala. Mangalaya ang mga tag-as nga mga sagbot, apil ang mga tanom sa daplin sa Suba sa Nilo. Mangliki ang tanang uma duol sa Suba sa Nilo, ug mangamatay ang mga tanom niini. Magbangotan, manghilak, ug maminghoy ang mga mangingisda sa Suba sa Nilo, ug magsubo ang mga tighimo ug panapton nga lino. Maguol ang mga maghahabol ug ang uban pang mga trabahante. Mga hungog gayod ang mga opisyal sa Zoan! Giila sila nga mga maalamon nga magtatambag sa hari sa Ehipto, apan ang ilang mga tambag walay hinungdan. Unsaon man nila pag-ingon sa hari sa Ehipto, “Mga kaliwat kami sa mga maalamon nga mga tawo ug mga hari sa unang panahon?” Hari sa Ehipto, hain na man karon ang imong mga maalamong mga tawo? Kon maalamon gayod sila, pasultiha sila kon unsa ang plano sa Ginoo nga Makagagahom batok sa Ehipto. Mga buang-buang gayod ang mga opisyal sa Zoan, ug maulog-ulogan ang mga opisyal sa Memfis. Sila nga mga pangulo mao unta ang mogiya sa mga katawhan sa Ehipto, apan sila na hinuon ang nagpahisalaag kanila. Gilibog sa Ginoo ang panghunahuna sa mga Ehiptohanon. Wala na silay gihimo nga tarong. Sama sila sa hubog nga nagsusapinday ug nagsuka. Walay usa sa Ehipto nga makatabang sa iyang nasod, adunahan man o kabos, dungganon man o yano. Nianang panahona, ang mga Ehiptohanon mahimong huyang sama sa babaye. Mokurog sila sa kahadlok sa silot nga ipahamtang sa Ginoo nga Makagagahom kanila. Mahadlok sila sa Juda, bisan ang pagsangpit lang sa ngalan niini makapalisang na kanila. Mahitabo kini tungod sa plano sa Ginoo nga Makagagahom batok kanila. Niana usab nga panahon, lima ka lungsod sa Ehipto ang magsunod sa Ginoo nga Makagagahom, ug mosulti sila sa pinulongan nga Hebreo. Ang usa niining mga lungsora pagatawgon nga “Siyudad sa Adlaw.” Nianang adlawa, patindogon ang usa ka halaran alang sa Ginoo taliwala sa yuta sa Ehipto, ug patindogon usab ang usa ka handomanan nga bato sa utlanan niini. Mahimo kining timailhan ug pagpamatuod sa presensya sa Ginoo nga Makagagahom sa yuta sa Ehipto. Kon mangayo ug tabang ang mga Ehiptohanon sa Ginoo tungod kay gipaantos sila sa mga nagdaog-daog kanila, padad-an niya silag magaluwas ug magapanalipod kanila. Ipaila sa Ginoo ang iyang kaugalingon ngadto kanila, ug nianang panahona ilhon nila ang Ginoo. Simbahon nila siya pinaagi sa nagkalain-laing mga halad. Mosaad sila sa Ginoo, ug tumanon nila kini. Silotan sa Ginoo ang mga Ehiptohanon pinaagi sa mga katalagman, apan ayohon gihapon niya sila. Modangop sila kaniya, ug dunggon niya ang ilang mga pag-ampo ug ayohon niya sila. Nianang panahona, adunay halapad nga dalan nga gikan sa Ehipto paingon sa Asiria. Ang mga Ehiptohanon ug mga Asirianhon magtabok-tabok sa Ehipto ug sa Asiria, ug mag-usa sila sa pagsimba. Nianang panahona, makighiusa ang Israel sa Ehipto ug Asiria, ug kining tulo ka nasod mahimong panalangin sa kalibotan. Panalanginan sila sa Ginoo nga Makagagahom nga mag-ingon, “Gipanalanginan ko ang Ehipto nga akong katawhan, ang Asiria nga akong gibuhat, ug ang Israel nga akong gipanag-iyahan.” Sumala sa sugo ni haring Sargon sa Asiria, gisulong sa komander sa mga sundalo sa Asiria ang Ashdod, ug ila kining giilog. Sa wala pa kini mahitabo, miingon ang Ginoo kang Isaias nga anak ni Amos, “Huboa ang imong bisti nga sako ug ang imong sandalyas.” Gituman kini ni Isaias, ug naglakaw-lakaw siya nga hubo ug nagtiniil. Unya miingon ang Ginoo, “Ang akong alagad nga si Isaias naglakaw-lakaw nga hubo ug nagtiniil sulod sa tulo ka tuig. Kini usa ka timailhan ug pasidaan sa Ehipto ug sa Etiopia. Kay bihagon sa hari sa Asiria ang mga taga-Ehipto ug taga-Etiopia, bata man o tigulang. Bihagon sila nga hubo ug nagtiniil. Makita ang ilang sampot, ug maulawan gayod ang Ehipto. Ang mga misalig sa Etiopia ug nagpasigarbo sa Ehipto malisang ug maulawan. Sa panahon nga mahitabo kini, moingon ang mga Filistihanon, ‘Tan-awa ang nahitabo sa mga nasod nga gisaligan nato ug gipangayoan ug tabang aron sa pagluwas kanato gikan sa hari sa Asiria. Unsaon na man nato karon pag-ikyas?’ ” Mao kini ang mensahe bahin sa Babilonia: Mosulong ang mga kaaway nga daw alimpulos nga mohaguros sa Negev. Gikan kini sa kamingawan, sa makalilisang nga yuta. Nakita ko ang usa ka makalilisang nga panan-awon mahitungod sa pagluib ug pagpanglaglag. Kamong mga taga-Elam ug taga-Media, liboti ninyo ang Babilonia ug sulonga. Tapuson sa Dios ang pagpaantos niya sa ubang mga nasod. Kining nakita ug nadunggan ko sa panan-awon, nakapakurog gayod kanako ug naghatag ug sakit sa akong kalawasan, sama sa sakit nga gibati sa babaye nga nagbati. Nagkuba-kuba ang akong dughan, ug nagakurog ako sa kahadlok. Dili ako makatulog panahon sa kagabhion, kay gikulbaan gihapon ako. Nangandam alang sa kombira ang mga opisyal. Nagbutang sila ug mga hapin nga ilang kalingkoran. Nangaon sila ug nanginom, ug sa kalit lang may misinggit, “Dali, pangandam kamo alang sa gira!” Miingon ang Ginoo kanako, “Pagbutang ug guwardya sa siyudad nga mosulti sa iyang makita. Kinahanglan nga magbantay gayod siya pag-ayo ug magpahibalo dayon kon makakita siyag mga sundalo nga nagsakay sa mga karwahe nga ginaguyod sa duha ka kabayo ug mga sundalo nga nagsakay sa mga asno ug mga kamelyo.” Misinggit ang guwardya, “Sir, adlaw ug gabii akong nagbantay dinhi sa tore. Ug karon, tan-awa! May nagpadulong dinhi nga mga karwahe ug mga tigkabayo nga nagparis-paris.” Unya mipadayon ang guwardya, “Napukan na gayod ang Babilonia. Ang tanang imahen sa iyang mga dios nangadugmok ug nagkatag sa yuta.” Unya miingon ako, “Akong mga katagilungsod nga mga Israelinhon, nga daw mga trigo nga gigiok, sultihan ko kamo sa mga butang nga akong nadunggan gikan sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel.” Mao kini ang mensahe bahin sa Edom: May tawo gikan sa Seir nga nagpunay ug pangutana kanako, “Guwardya, dugay pa ba mabuntag?” Mitubag ako, “Sa dili madugay moabot na ang kabuntagon, apan moabot pag-usab ang kagabhion. Kon buot kang mangutana pag-usab, balik lang ug pangutana pag-usab.” Mao kini ang mensahe bahin sa Arabia: Kamong mga panon sa magpapanaw gikan sa Dedan, nga nagakampo sa kamingawan sa Arabia, hatagi ninyog tubig ang mga giuhaw. Kamong nagpuyo sa Tema, hatagi ninyog pagkaon ang mga tawo nga nangikyas gikan sa ilang dapit. Nangagiw sila tungod sa labihan nga gira; gigukod silag espada ug pana sa ilang mga kaaway. Miingon ang Ginoo kanako, “Sulod sa usa ka tuig, matapos ang pagkagamhanan sa Kedar. Gamay lang ang mahibilin sa iyang maisog nga mga tigpana. Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo nga Dios sa Israel, ang nagaingon niini.” Kini nga mensahe bahin sa yuta sa panan-awon: Unsay nahitabo? Nganong nanaka man kamong tanan sa mga atop? Nagkagubot ug naninggit ang mga tawo sa tibuok nga siyudad. Ang nangamatay kaninyo wala mamatay pinaagi sa gira. Nangagiw ang tanan ninyong mga pangulo, ug dali ra kaayo silang nadakpan. Ang uban kaninyo naninguha nga makakagiw, apan nadakpan ra gihapon. Karon, pasagdi ninyo ako nga mohilak alang sa akong mga katagilungsod nga nangamatay. Ayaw ninyo ako lingawa. Kay gitakda na sa Ginoong Dios nga Makagagahom kini nga panahon sa pagpanggun-ob, kaguliyang, ug kalisang alang sa mga tawo diha sa kapatagan sa panan-awon. Ang mga paril niini mangatumpag, ug ang singgit sa mga tawo madunggan hangtod sa mga bukid. Misulong ang mga sundalo nga taga-Elam nga nagsakay ug mga kabayo ug may mga pana. Ang mga sundalo sa Kir nanulong usab nga may gikuptang mga taming. Nagtapok ang ilang mga karwahe sa inyong mabungahong mga kapatagan, ug nagbantay ang ilang mga tigkabayo sa mga pultahan sa inyong siyudad. Nagun-ob na ang mga depensa sa Juda. Niadtong adlawa, nagkuha kamo sa inyong mga armas sa tagoanan niini. Nakita ninyo nga daghan ug gubang bahin ang mga paril sa Lungsod ni David. Nagtigom kamog tubig didto sa ubos nga pundohanan ug tubig. Gisusi ninyo ang mga balay sa Jerusalem ug giguba ninyo ang uban niini aron gamiton ang mga bato sa pag-ayo sa paril sa siyudad. Naghimo kamog pundohanan ug tubig sa taliwala sa duha ka paril alang sa tubig nga gikan sa daang pundohanan ug tubig. Apan wala kamo mosalig ug motagad sa Dios nga mao ang nagplano ug nagbuot nga mahitabo kini sukad pa kaniadto. Nagtawag kaninyo ang Ginoong Dios nga Makagagahom nianang adlawa aron nga magsubo ug manghilak kamo. Gisultihan niya kamo nga magpaupaw ug magbistig sako sa pagpakita sa inyong pagsubo. Naglipay ug nagsaulog hinuon kamo. Nagaihaw kamog baka ug karnero, nangaon ug karne, ug nanginom ug bino. Miingon kamo, “Mangaon kita ug maglipay kay basin mamatay kita ugma.” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom kanako nga kining inyong sala dili gayod niya mapasaylo hangtod mamatay kamo. Gisugo ako sa Ginoong Dios nga Makagagahom nga moadto kang Shebna, ang tigdumala sa palasyo, ug isulti kini kaniya, “Kinsa ka nga mokalot dinhi sa bakilid ug mohimo sa imong lubnganan uban sa mga dungganon? Kinsa ang nagtugot kanimo sa paghimo niini? Pagbantay, kay bisan ug gamhanan ka, dakpon ka sa Ginoo ug ilabay. Iumol ka nga daw sa bola ug ilabay ngadto sa usa ka halapad nga dapit. Mamatay ka didto, ug mangaguba usab didto ang gipasigarbo mo nga mga karwahe. Naghatag ka ug kaulawan sa panimalay sa imong agalon. Miingon usab ang Ginoo, ‘Papahawaon ko ikaw sa imong pwesto! Nianang adlawa, ipatawag ko ang akong alagad nga si Eliakim nga anak ni Hilkia. Ipasul-ob ko kaniya ang imong bisti ug bakos, ug ihatag ko kaniya ang imong awtoridad. Mahimo siyang sama sa usa ka amahan sa mga taga-Jerusalem ug mga taga-Juda. Itugyan ko kaniya ang yabi sa gingharian ni David. Kon unsay iyang ablihan, walay makasira; ug kon iyang sirad-an, walay makaabli. Ipahimutang ko siya nga malig-on diha sa iyang katungdanan sama sa sab-itanan diha sa dingding. Ug maghatag siyag dungog sa panimalay sa iyang amahan. Ug ang tibuok niyang kabanayan ug mga kaparyentehan magsalig kaniya. Sama siya sa sab-itanan diin gisab-it ang nagkalain-laing mga gagmayng sudlanan, gikan sa yahong hangtod sa mga tibod. Inigkahitabo unya niana, ang sab-itanan nga gipakabit sa lig-ong dapit mahuso, mahugno, mangahulog, ug mangabuskag ang tanang gisab-it didto. Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Mao kini ang mensahe bahin sa Tyre: Panghilak kamong mga naglawig sa Tarshish kay naguba na ang inyong pantalan sa Tyre! Gisugilon na kini kaninyo sa mga naggikan sa Cyprus. Paghilom kamo nga mga nagapuyo sa isla, apil na kamong mga negosyante sa Sidon. Ang inyong mga negosyante nga nagpaadunahan kaninyo naglawig sa mga kadagatan sa pagpalit ug pagbaligya sa mga abot sa Shihor nga sakop sa Suba sa Nilo. Ug nakignegosyo kaninyo ang mga kanasoran. Maulaw ka, Sidon! Ikaw nga dalangpanan sa mga tawo nga nagpuyo sa duol sa dagat! Gisalikway ka na sa kadagatan nga nagaingon, “Wala akoy anak. Wala akoy gisagop nga batang lalaki o babaye.” Magsubo ang mga Ehiptohanon kon madunggan nila ang nahitabo sa Tyre. Panghilak kamo nga mga nagpuyo sa isla. Tabok kamo ngadto sa Tarshish! Kanhi malipayon kining siyudad sa Tyre nga gitukod sa unang panahon kansang mga katawhan nakaabot ug misakop sa halayong mga dapit. Apan karon, unsa na ang nahitabo kaniya? Kinsa ba ang nagplano niini batok sa Tyre, ang lungsod nga misakop sa mga dapit, ug kansang mga dungganon nga mga negosyante inila sa kalibotan? Ang Ginoo nga Makagagahom mao ang nagplano niini aron ipaubos ang mga nagpasigarbo sa iyang pagkagamhanan ug ang giila nga mga bantogan sa kalibotan. Kamong mga lumulupyo sa Tarshish, moagi kamo nga malinawon sa Tyre sama sa Suba sa Nilo nga nagdagayday nga malinawon, tungod kay wala nay mopugong kaninyo. Giisa sa Ginoo ang iyang kamot ngadto sa dagat sa paglaglag niini, busa nangurog sa kahadlok ang mga gingharian. Nagmando siya nga gubaon ang mga lig-ong kuta sa Canaan. Miingon ang Ginoo, “Mga lumulupyo sa Sidon, human na ang inyong paglipay. Nalaglag na kamo! Bisan magpahilayo kamo ngadto sa Cyprus, wala gihapon kamoy kapahulayan didto.” Tan-awa ninyo ang yuta sa mga taga-Babilonia. Hain na karon ang katawhan niini? Gihimo sa Asiria kining dapita nga puloy-anan sa mga mananap nga ihalas. Kay gisulong nila kini, gibungkag ang lig-ong mga bahin niini, ug gipasagdan nga guba ang dapit. Panghilak kamong mga naglawig sa Tarshish, kay naguba na ang siyudad nga inyong dalangpanan. Kalimtan ang Tyre sulod sa 70 ka tuig, nga mao ang katas-on sa kinabuhi sa hari. Apan pagkahuman niana, mahimo siyang sama sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog nga gihisgotan niini nga kanta: “Ikaw nga babayeng nagbaligya sa imong dungog, gikalimtan ka na. Busa kuhaa ang imong harpa, ug ayoha kini pagtukar samtang naglibot ka sa siyudad. Daghana ang imong kanta, aron ikaw mahinumdoman.” Pagkahuman sa 70 ka tuig, hinumdoman sa Ginoo ang Tyre. Apan himuon pag-usab sa Tyre ang gihimo niya kaniadto, sama sa ginahimo sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog. Himuon niya ang daotan aron makakuwarta siya gikan sa tanang mga gingharian sa kalibotan. Apan sa kaulahian, ang iyang ginansiya dili tipigan kondili ihalad sa Ginoo aron ipalit ug daghang pagkaon ug maayong matang sa mga bisti alang sa mga tawo nga nagaalagad sa Ginoo. Pamati! Laglagon sa Ginoo ang kalibotan hangtod nga dili na kini mapuslan, ug patibulaagon niya ang mga lumulupyo niini. Usa lang ang dangatan sa tanan—pari o lumulupyo, agalon o sulugoon, tigbaligya o tigpalit, tigpautang o tigpangutang. Malaglag gayod sa hingpit ang kalibotan ug wala na gayoy mahibilin niini. Mahitabo gayod kini, kay ang Ginoo mismo ang nagaingon niini. Momala ug mogahi ang yuta. Maluya ang mga tawo sa tibuok kalibotan, apil ang dungganon nga mga tawo. Gihugaw-hugawan ang kalibotan sa mga lumulupyo niini, tungod kay wala nila tumana ang mga kasugoan ug mga tulumanon sa Dios. Gilapas nila ang walay kataposan nga kasabotan sa Dios kanila. Busa panghimaraoton sa Dios ang kalibotan, ug manubag ang mga lumulupyo niini tungod sa ilang mga sala. Sunogon sila, ug gamay lang ang mahibilin kanila. Mangalaya ang mga ubas, ug mahurot ang bino. Magsubo ang naghudyaka, ug dili na madunggan ang masadya nga tukar sa mga tamborin ug mga harpa, ug ang paghugyaw sa mga tawo nga nagsaulog. Wala nay panag-awit sa ilang pag-inom, ug ang ilimnon mahimong mapait. Magun-ob ang siyudad ug dili na mapuslan. Sirad-an ang pultahan sa matag balay aron walay makasulod. Maninggit ang mga tawo diha sa kadalanan, nga nagpangayo ug bino. Ang ilang kalipay mapulihan sa kasubo. Wala nay kasadya sa kalibotan. Ang siyudad pasagdan nga magpabilin nga guba, ug ang mga pultahan niini mangalumpag. Gamay na lang ang mga tawong mahibilin sa tanang nasod sa kalibotan, sama sa punoan sa olibo o sa ubas human kini pupui. Ang mga tawo nga mangabilin manghugyaw sa kalipay. Ang anaa sa kasadpan magmantala sa pagkagamhanan sa Ginoo. Busa ang mga tawo sa sidlakan ug sa mga isla angay nga modayeg sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Gikan sa kinatumyan sa kalibotan madungog nato ang pag-awit ug “Daygon ang Matarong nga Dios!” Apan alaot ako! Naluya na ako! Kay padayon gihapon ang pagluib sa mga maluibon. Kamong mga katawhan sa kalibotan, naghulat kaninyo ang kalisang, bung-aw, ug lit-ag. Ang mokalagiw tungod sa kalisang mahulog sa bangag, ug ang mogawas gikan sa bangag malit-agan. Magbunok ang ulan, ug matay-og ang pundasyon sa kalibotan. Mangliki ang yuta, ug matunga kini. Magsusapinday kini sama sa hubog. Mag-uyog-uyog kini sama sa payag nga gihuyop sa hangin. Mabug-atan kini tungod sa sala, ug mapukan kini ug dili na makabangon pag-usab. Nianang panahona, silotan sa Ginoo ang gamhanang mga langitnong binuhat, ug ang mga hari sa kalibotan. Tigomon silang tanan diha sa bangag sama sa mga priso. Prisohon sila, ug silotan sa kaulahian. Modulom ang adlaw ug bulan kay maghari ang Ginoo nga Makagagahom sa Bukid sa Zion, sa Jerusalem. Ug didto mapadayag ang iyang gahom atubangan sa mga pangulo sa katawhan. Ginoo, ikaw ang akong Dios! Daygon ug pasidunggan ko ikaw kay katingalahan gayod ang imong gipanghimo. Gituman mo gayod ang mga plano nga gihimo mo niadtong unang panahon. Giguba mo ang pinarilan nga mga lungsod sa mga langyaw. Gibungkag mo ang lig-on nga mga bahin sa ilang lungsod, ug dili na kini mapatindog pag-usab. Busa pasidunggan ka sa gamhanang mga katawhan, ug tahoron sa mapintas nga mga kanasoran. Ikaw ang dalangpanan sa mga kabos panahon sa ilang kalisod ug pagpanginahanglan. Silonganan ka panahon sa bagyo ug ting-init. Kay ang pagsulong sa mapintas nga mga tawo sama sa bagyo nga mohapak sa paril, ug sama sa kainit sa disyerto. Apan gipahilom mo ang kaguliyang sa mga langyaw. Gipahunong mo ang pagkanta sa mapintas nga mga tawo, sama sa init nga nawala kay gitabonan sa panganod. Dinhi sa Bukid sa Zion, mangandam ang Ginoo nga Makagagahom ug usa ka kombira alang sa tanang katawhan. Mga lamiang pagkaon ug labing maayong ilimnon ang iyang andamon. Ug dinhi usab sa maong bukid, kuhaon niya ang kasubo sa mga katawhan sa tanang nasod. Wad-on sa Ginoong Dios ang gahom sa kamatayon ug pahiran niya ang mga luha sa tanang katawhan. Kuhaon niya ang pagkatinamay sa iyang katawhan sa tibuok kalibotan. Mao kini ang giingon sa Ginoo. Kon mahitabo na kini, moingon ang mga katawhan: “Siya ang atong Dios! Misalig kita kaniya, ug giluwas niya kita. Siya ang Ginoo nga atong gisaligan. Maglipay kita ug magsadya kay giluwas niya kita.” Sa pagkatinuod, tabangan sa Ginoo kining Bukid sa Zion, apan silotan niya ang Moab. Tunob-tunoban niya kini sama sa dagami nga gitunob-tunoban diha sa taehan. Maningkamot sila nga makalingkawas nianang kahimtanga sama sa pagkapay-kapay sa tawo nga nagalangoy diha sa tubig. Apan bisan pag maayo silang molangoy, lumsan gihapon sila sa Ginoo Ipaubos niya sila sa ilang pagkagarboso. Lumpagon niya ang ilang habog ug lig-ong mga paril hangtod nga magkatag kini sa yuta. Moabot ang adlaw na kantahon kini nga awit sa nasud sa, kini nga awit kantahon sa Juda: “Lig-on ang atong siyudad! Ang kaluwasan sa Dios sama sa lig-ong paril nga nagpalibot kanato. Ablihi ang mga pultahan sa siyudad aron makasulod ang matarong nga nasod, ang nasod nga matinud-anon sa Ginoo. “Hatagan mo, Ginoo ug hingpit nga kalinaw ang tawo kansang hunahuna nasentro diha kanimo, kay nagsalig siya kanimo. “Salig kamo kanunay sa Ginoo kay ang Ginoo mao ang atong walay kataposan nga dangpanan. Gipaubos niya ang mga garboso. Gipukan niya ang ilang siyudad hangtod nga natumpag kini sa yuta. Gitunob-tunoban kini sa mga kabos nga mga dinaog-daog. “Patag ang dalan sa mga matarong, ug ikaw, Matarong nga Dios ang mipatag niini. Ginoo, among gisunod ang imong mga sugo, ug nagsalig kami kanimo. Ang among pangandoy mao nga ikaw mapasidunggan. Sa tibuok kong kasingkasing, ginahandom ko gayod ikaw sa panahon sa kagabhion. Tinuod nga kon ikaw maghukom sa mga katawhan sa kalibotan, makat-on sila sa pagkinabuhi nga matarong. Bisan ginakaloy-an mo ang daotang mga tawo, wala gihapon sila makakat-on sa pagkinabuhi nga matarong. Bisan nagpuyo sila sa yuta sa mga matarong, nagpadayon gihapon sila sa paghimo ug daotan, ug wala sila moila sa imong pagkagamhanan. Ginoo, andam ka na nga mosilot kanila, apan wala sila masayod niini. Pahibaloa sila, Ginoo! Pakaulawi sila pinaagi sa pagpakita kanila kon unsa ang imong paghigugma sa imong katawhan. Sila nga imong mga kaaway ipalamoy sa imong kalayo. “ Ginoo, hatagan mo kami ug kalinaw. Ang tanan namong nahimo, among nahimo tungod sa imong tabang. Ginoo, nga among Dios, gigamhan kami sa ubang mga agalon, apan ikaw lang gayod ang among ginasimba. Patay na sila karon ug dili na mabuhi pag-usab. Gisilotan mo sila ug gilaglag; gilubong mo na sila sa kalimot. Ginoo, gipadaghan mo ang mga tawo sa among nasod; gipalapad mo ang mga utlanan niini, ug naghatag kini ug dungog kanimo. Ginoo, midangop kanimo ang imong katawhan sa panahon sa ilang kalisod. Sa dihang gidisiplina mo sila, nagaampo sila sa hilom nganha kanimo. Nakita mo, Ginoo, ang among pag-antos. Sama kami sa babayeng nagbati, nga nagsinggit tungod sa labihang kasakit. Nagaagulo kami sa kasakit, apan walay anak nga nahimugso. Wala kamiy mahimo aron sa pagluwas sa among yuta, ug wala usab namo malaglag ang mga katawhan sa kalibotan nga among mga kaaway. Apan mabanhaw ang imong mga katawhan nga nangamatay. Mobangon ang ilang mga patayng lawas ug mokanta sa kalipay. Maingon nga ang yamog sa kabuntagon nagapabugnaw sa yuta, ikaw Ginoo magabanhaw sa mga patay.” Mga katagilungsod, sulod kamo sa inyong mga balay ug sirad-i ninyo ang inyong mga pultahan. Tago una kamo hangtod nga mawala ang kasuko sa Ginoo. Kay moanhi na siya gikan sa iyang pinuy-anan aron silotan ang mga lumulupyo sa kalibotan tungod sa ilang mga sala. Ipagawas na sa yuta ang mga tawo nga gipamatay; dili na niya kini tagoan pa. Nianang adlawa, gamiton sa Ginoo ang iyang hait ug gamhanang espada sa pagpatay sa Leviatan, ang mangtas sa dagat nga morag bitin kon modagan. Nianang adlawa usab, moawit kamo mahitungod sa mabungahong ubasan. Ako, ang Ginoo, ang nagaatiman niining ubasan. Gibisbisan ko kini kanunay. Gibantayan ko kini adlaw ug gabii aron walay makahilabot niini. Wala na ako masuko niini nga tamnanan. Apan sa higayon nga may makita akong mga tunokon nga tanom diha kaniya, makig-away ako kaniya ug sunogon ko siya. Apan maluwas lang siya kon makighigala siya kanako, ug mohangyo sa akong pagpanalipod. Moabot ang adlaw nga ang katawhan sa Israel, ang mga kaliwat ni Jacob, manggamot sama sa tanom. Manalingsing kini ug mamulak. Mamunga kinig daghan nga molukop sa tibuok kalibotan. Wala siloti ug pamatya sa Ginoo ang Israel sama sa pagsilot ug pagpamatay niya sa mga kaaway niini. Gipabihag sa Ginoo ang iyang katawhan isip silot kanila. Giabog niya sila pinaagi sa hapak sa makusog nga hangin gikan sa sidlakan. Mapasaylo lang sila kon gub-on nila ang ilang mga bato nga halaran ug dugmokon nila kini, ug wad-on nila ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, ug ang mga halaran nga sunoganan nilag insenso. Nalumpag na ang pinarilan nga lungsod. Naawaaw na kini sama sa kamingawan; wala nay nagpuyo niini. Nahimo na lang kining sabsabanan ug pahulayan sa mga baka. Gihurot ug sibsib sa mga baka ang mga dahon sa mga sanga. Ug sa dihang nangalaya ug nangabali ang mga sanga, gitigom kini sa mga babaye aron isugnod. Tungod kay ang mga katawhan niini nga siyudad walay pagtagad, dili sila kaloy-an sa Dios nga nagbuhat kanila. Nianang adlawa, tigomon sa Ginoo ang mga Israelinhon gikan sa Suba sa Eufrates hangtod sa Lugut sa Ehipto sama sa trigo nga gilain gikan sa uhay. Ug nianang higayona patingogon ang budyong sa makusog. Mamalik sa Jerusalem ang mga Israelinhon nga nagaantos sa pagkabinihag sa Asiria ug Ehipto. Ug simbahon nila ang Ginoo didto sa balaan nga bukid sa Jerusalem. Alaot ang Samaria, ang daw korona nga bulak, nga garbo sa palahubog nga mga pangulo sa Israel. Kining siyudara nahimutang sa tabunok nga patag, apan ang iyang katahom mawala sama sa bulak nga malaya. Pamati! May giandam ang Ginoo nga usa ka lig-on ug gamhanan nga nasod nga molaglag sa Samaria. Sama kini sa mapintas nga bagyo ug naghaguros nga baha. Yatak-yatakan niya ang Samaria, ang daw korona nga bulak, nga garbo sa palahubog nga mga pangulo sa Israel. Kining siyudara nahimutang sa tabunok nga yuta, apan ang iyang katahom mawala sama sa bulak nga malaya. Malaglag kini diha-diha dayon. Sama sa bunga sa igos nga unang mahinog, kuhaon kini dayon sa makakita ug kaonon. Nianang panahona, ang Ginoo nga Makagagahom mahimong sama sa matahom nga korona nga bulak sa iyang nahibiling mga katawhan. Hatagan niya ang mga maghuhukom ug tinguha sa pagpatunhay sa hustisya. Ug hatagan niyag kaisog batok sa mga kaaway ang mga sundalo nga nagaguwardya sa pultahan sa siyudad. Apan karon nagsusapinday sa kahubog ang mga pari ug mga propeta. Ang mga propeta nagkasinayop na sa ilang pagsabot sa mga panan-awon, ug ang mga pari nagkapandol sa ilang paghukom. Ang ilang mga lamisa napuno na sa ilang mga suka. Wala na gayoy bahin nga limpyo. Nagreklamo pa sila mahitungod kanako: “Unsa ba ang hunahuna niya kanato, mga bata nga bag-o lang nalutas? Nganong ingnon man niya kita niana pagtudlo? Kon magtudlo siya—litra por litra, linya por linya, leksyon por leksyon.” Tungod kay dili sila mamati, makigsulti ang Ginoo niini nga mga tawhana pinaagi sa mga langyaw ug lahi ang pinulongan. Mao kini ang iyang isulti: “Makaangkon unta kamog kapahulayan diha sa inyong yuta.” Apan dili pa gihapon sila mamati. Busa tudloan sila sa Ginoo litra por litra, linya por linya, leksyon por leksyon. Ug matumba sila sa ilang paglakaw, masamaran, malit-agan, ug madakpan. Busa kamong mga mabiay-biayon nga mga tigdumala niining mga katawhan sa Jerusalem, pamatia ninyo ang Ginoo! Kay mapasigarbohon kamo nga moingon, “Naghimo kamig kasabotan uban sa kamatayon aron dili kini modangat kanamo, ug may kasabotan kami sa dapit sa mga patay nga dili kami dad-on didto. Busa dili kami maunsa bisan moabot pa ang katalagman nga sama sa baha, kay nagsalig kami sa mga bakak ug nagpasalipod kami sa pagpanglimbong.” Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios: “Pamati! Magbutang akog bato nga patukoranan sa Zion: usa ka bato nga kasaligan, lig-on ug bililhon. Ang motuo kaniya dili gayod mapakyas. Himuon ko nga sukdanan ang hustisya ug tunton ang pagkamatarong. Ipabanlas ko sa bagyo ug baha ang bakak nga inyong gisaligan ug gisalipdan. Mahimong walay pulos ang inyong kasabotan uban sa kamatayon, ug ang inyong gikasabotan sa dapit sa mga patay. Kay kon moabot ang katalagman nga sama sa baha, malaglag kamo. Moabot kini kanunay matag adlaw, buntag ug gabii, ug malaglag gayod kamo niini.” Malisang gayod kamo kon masabtan ninyo kini nga mensahe. Kay sama kamo sa tawo nga dili makatuy-od sa iyang paghigda tungod kay mubo ang katre ug gamay kaayo ang habol. Sa pagkatinuod, mosulong ang Ginoo sama sa iyang gihimo didto sa Bukid sa Perazim ug sa Kapatagan sa Gibeon. Himuon niya ang kadaot nga wala damha sa iyang katawhan. Busa, karon ayaw na kamo pagbugalbugal, kay basin kon mograbe pa ang iyang silot kaninyo. Kay nadungog ko gayod mismo gikan sa Ginoong Dios nga Makagagahom nga laglagon niya ang inyong tibuok nga yuta. Pamatia ninyo pag-ayo ang akong gisulti. Magsige na lang ba ug daro ang mag-uuma, ug dili na motanom? Dili ba nga kon andam na ang yuta, sabwagan niya ang mga tamnanan ug mga binhi nga angay niini, sama sa mga panakot, trigo, barley, ug espelta? Gitudloan sa Dios ang mag-uuma sa hustong buhaton. Dili niya angay paagian sa bug-at nga panggiok ang inani nga mga panakot aron magiok; hinuon bunal-bunalan niya kini ug kahoy. Ang trigo nga himuong pan daling madugmok, busa dili niya kini sigehag giok. Gamitan niya ug karomata nga may mga kabayo sa paggiok, apan sigurohon niya nga dili kini mangadugmok. Kini nga kaalam gikan sa Ginoo nga Makagagahom. Maayo kaayo ang iyang tambag ug katingalahan gayod ang iyang kaalam. Miingon ang Ginoo, “Alaot ang Jerusalem, ang siyudad nga gipuy-an ni David! Sige, pasauloga kini nga siyudad sa iyang mga pista matag tuig. Apan sulongon ko kini, ug manghilak ug magbakho ang mga lumulupyo niini. Ug alang kanako, ang tibuok nga siyudad mahimong sama sa halaran nga napuno sa dugo. Palibotan ko ang siyudad sa Jerusalem. Maghimo akog mga damba ug tambakan kog yuta ang palibot sa inyong mga paril, ug sulongon ko kamo. Malaglag kamo, ug mahimong sama sa usa ka kalag nga naghagawhaw gikan sa ilalom sa yuta. Apan sa kaulahian, ang inyong mga kaaway nga daghan kaayo mahimong sama sa abog o tahop nga paliron sa hangin. Kalit lang kini mahitabo kanila. Duawon sa Ginoo nga Makagagahom ang Jerusalem inubanan sa dalogdog, linog, dakong kabanha, buhawi, bagyo, ug nagdilaab nga kalayo. Kamong mga taga-Judah, liboga ninyo ang inyong kaugalingon ug pagpakabuang kamo. Taptapi ninyo ang inyong mga mata ug pagpakabuta kamo. Naghubog kamo ug nagsusapinday apan dili tungod sa bino. Kay gipahinanok kamo sa Ginoo. Gitabonan niya ang inyong mga ulo ug mga mata, nga mao ang inyong mga propeta. Alang kaninyo, kining tanan nga gipadayag kaninyo sama sa libro nga selyado. Kon ipabasa mo kini sa tawo nga mahibalong mobasa, moingon siya, “Dili ko kana mabasa tungod kay selyado.” Ug kon ipabasa mo sa dili mahibalong mobasa, moingon siya, “Dili ako mahibalong mobasa.” Mi-ingon ang Ginoo, “Kining katawhan nagdayeg ug nagpasidungog kanako sa baba lang, apan ang ilang kasingkasing layo kanako. Ug ang ilang pagsimba kanako sumala lang sa mga kasugoan sa tawo. Busa pahinganghaon ko pag-usab kini nga mga tawhana sa sunod-sunod nga mga katingalahang butang. Ug wad-on ko ang kaalam sa mga maalamon ug ang kahibalo sa mga utokan.” Alaot kamong naningkamot sa pagtago sa inyong mga plano gikan sa Ginoo. Naghimo kamo sa inyong mga buluhaton diha sa kangitngit ug nagaingon, “Walay makakita o makahibalo sa atong gihimo.” Mga hungog kamo! Bali ang inyong pangisip. Giisip ninyong sama sa yutang kolonon ang tighimo ug kolon. Makaingon ba ang hinimo nga butang sa naghimo kaniya, “Dili ikaw ang naghimo kanako?” Makaingon ba ang kolon sa nagaumol kaniya, “Wala kay hibangkaagan?” Sa dili madugay ang kakahoyan sa Lebanon mahimong tabunok nga uma, ug ang tabunok nga uma mahimong kakahoyan. Nianang higayona, ang bungol makadungog na sa mga pulong nga gibasa gikan sa libro. Ug ang buta, nga pulos kangitngit lang ang iyang makita, makakita na. Ug tungod sa Ginoo, ang Balaan nga Dios sa Israel, maglipay pag-usab ang mga mapainubsanon ug ang mga kabos. Mawala na ang mga mapintas ug mabiay-biayon nga mga tawo. Mangamatay ang tanang mahigugmaon sa pagpakasala apil ang tanang nagbutang-butang sa uban, ang mga nagtuis sa katarong sa hukmanan, ug ang mga naghatag ug mga bakak nga pagsaksi aron dili mahatagan ug hustisya ang mga walay sala. Busa ang Ginoo, ang Dios nga nagluwas kang Abraham, nagaingon mahitungod sa mga kaliwat ni Jacob, “Sugod karon, wala na silay angay ikaulaw o kahadlokan. Kay kon makita nila ang akong mga binuhatan, tahoron nila ako, ang Balaan nga Dios ni Jacob, ug ilhon nila ang akong pagkabalaan. Kahadlokan nila ako nga Dios sa Israel. Ang mga naglibog makasabot na unya sa kamatuoran, ug ang nagreklamo malipay na nga tudloan.” Miingon ang Ginoo, “Alaot ang akong mga anak nga mga gahig ulo. Naghimo silag mga plano nga supak sa akong kabubut-on. Naghimo silag kasabotan nga wala akoy pagtugot. Busa nadungagan ang ilang sala. Midangop sila sa Ehipto aron mangayog pagpanalipod gikan sa hari, nga wala man lang magpakitambag kanako. Apan maulawan lang sila sa ilang pagpangayog proteksyon gikan sa hari sa Ehipto. Kay bisan ang gahom sa hari sa Ehipto miabot hangtod sa Zoan ug Hanes, maulawan lang ang Juda tungod kay ang katawhan sa Ehipto walay mga pulos. Wala gayod kini ikatabang kondili mohatag lang hinuon kinig kaulawan.” Mao kini ang mensahe sa Dios mahitungod sa mga mananap sa Negev: Gilatas sa mga taga-Juda ang kamingawan nga malisod agian—may mga liyon ug lala nga mga bitin, nga ang uban morag naglupad. Gikarga nila sa mga asno ug mga kamelyo ang ilang mga bahandi aron lang igasa sa nasod nga walay ikatabang kanila. Ang tabang sa nasod sa Ehipto walay kapuslanan. Busa gitawag ko kini nga “Dragon nga way gahum.” Miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw, isulat sa usa ka libro ang akong isulti batok sa mga Israelinhon aron nga sa umaabot nga panahon mahimo kining usa ka walay kataposang pagpamatuod sa ilang kadaotan. Kay mga masupilon sila, mga bakakon, ug dili gustong mamati sa akong gitudlo. Nagaingon sila sa mga propeta, ‘Ayaw na ninyo kami suginli sa mga gipadayag sa Dios kaninyo. Ayaw na ninyo kami suginli kon unsay husto. Suginli kami sa mga butang nga makapalipay kanamo ug mga panan-awon nga tinumotumo. Hawa kamo sa among agianan; simang kamog laing dalan. Ayaw na kami suginli mahitungod sa Balaan nga Dios sa Israel.’ ” Busa nagaingon ang Balaan nga Dios sa Israel, “Tungod kay gisalikway ninyo ang akong mensahe ug nagsalig kamo sa pagpangdaog-daog ug pagpanglimbong, malaglag kamo sa kalit. Ang inyong sala mahisama sa usa ka liki nga kalit lang makalumpag sa habog nga paril. Madugmok kamo sama sa usa ka kolon nga maayong pagkapulpog, ug wala na gayoy bahin niini nga mahimong ikuhag baga gikan sa abuhan o ikabog tubig gikan sa kab-anan.” Miingon pa gayod ang Ginoong Dios, ang Balaan nga Dios sa Israel, “Balik kamo kanako ug pamahulay, kay luwason ko kamo. Pagmalinawon kamo ug salig kanako, kay lig-onon ko kamo. Apan dili kamo buot mohimo niini. Miingon hinuon kamo, ‘Magpahilayo kami sa among mga kaaway pinaagi sa mga kabayo nga kusog modagan.’ Oo, magpahilayo kamo, apan mas tulin pa gayod ang mogukod kaninyo. Ang pagpanghulga sa usa kanila makapakagiw sa 1,000 ninyo nga mga sundalo. Ug ang pagpanghulga sa lima kanila makapakagiw kaninyong tanan hangtod nga mahibilin kamong nagainusara sama sa usa ka poste sa bandera sa tumoy sa bungtod.” Apan naghulat ang Ginoo nga moduol kamo kaniya aron ikapakita niya ang iyang kalooy kaninyo. Andam siya mopakita sa iyang pagkahangawa kaninyo. Kay ang Ginoo matarong nga Dios, ug bulahan ang tanang nagsalig kaniya. Kamong mga katawhan sa Zion, nga mga lumulupyo sa Jerusalem, dili na kamo mohilak pag-usab! Kaloy-an gayod kamo sa Ginoo, kon mangayo kamo ug tabang kaniya. Kon madungog niya ang inyong pag-ampo, tubagon niya kamo. Bisan ug gihatag sa Ginoo kaninyo ang kasakit ug kalisdanan nga daw inyo na kining pagkaon ug ilimnon, siya nga inyong magtutudlo dili na motago gikan kaninyo. Makita ninyo siya ug madungog ninyo ang iyang tingog nga nagagiya kaninyo sa husto nga dalan, bisan asa pa kamo moadto. Ngil-aran na kamo sa inyong mga dios-dios, nga mga hinaklapan ug plata ug bulawan. Ilabay ninyo kini nga daw hugaw nga trapo ug moingon, “Dili na ko gustong makita pa kamo!” Hatagan kamo sa Ginoo ug ulan sa panahon sa tingtanom, ug modagaya ang inyong ani. Nianang higayona, manabsab ang inyong mga mananap sa halapad nga sabsabanan. Ang inyong mga baka ug mga asno nga igdadaro manibsib sa lamiang kumpay. Sa adlaw nga pamatyon ang inyong mga kaaway ug lumpagon ang ilang mga tore, mobuhagay ang tubig sa matag taas nga bukid ug bungtod. Ang kahayag sa bulan mahimong sama sa adlaw, ug ang kahayag sa adlaw pil-on sa kapito, sama kahayag sa pito ka adlaw nga gitingob. Mahitabo kini sa panahon nga tambalan ug ayohon sa Ginoo ang mga samad nga gikan sa kastigo nga iyang gihatag kaninyong iyang katawhan. Tan-awa! Moanhi ang Ginoo gikan sa halayo nga hilabihan kasuko, inubanan sa aso nga daw panganod kabaga. Ang iyang kapungot sama kini sa nagadilaab nga kalayo. Ang iyang gininhawa sama sa baha nga taga-liog. Alig-igon niya sama sa trigo ang mga kanasoran. Sama sila sa mga mananap nga gibusalan ug giguyod. Apan kamong katawhan sa Dios magaawit sama sa ginahimo ninyo sa gabii nga nagsaulog kamo sa pista sa pagpasidungog sa Ginoo. Maglipay kamo sama sa mga tawo nga nagmartsa kumpas sa honi sa plawta samtang nagpaingon sila sa Bukid sa Ginoo aron sa pagsimba kaniya nga salipdanan sa Israel. Ipadungog sa Ginoo ang iyang lanog nga tingog, ug ipakita niya ang iyang kamot nga andam na nga mosilot tungod sa hilabihang kasuko. Ubanan kini sa nagadilaab nga kalayo, kalit nga pagbunok sa ulan, pagpanalogdog ug pagpangilat, ug pag-ulan ug ice nga sama kadagko sa bato. Siguradong mahadlok ang mga taga-Asiria kon madunggan nila ang tingog sa Ginoo. Silotan niya sila sa hilabihan. Sulongon niya sila. Ug ang matag hampak sa Ginoo kanila, duyogan kini sa honi sa tamborin ug harpa. Dugay na nga naandam ang dapit nga pagasunogan sa hari sa Asiria. Halapad ug lawom kining dapita, ug ang kalayo abunda ug sugnod. Ang gininhawa sa Ginoo daw sapa sa nagdilaab nga asupre, nga mao ang mopadilaab sa mga sugnod niini. Alaot kamong nangayo ug panabang sa Ehipto. Nagsalig kamo sa tulin nilang mga kabayo, sa daghan nilang mga karwahe, ug sa kusgan nilang mga tigkabayo. Apan wala kamo mosalig sa Ginoo, ang Balaan nga Dios sa Israel, ug wala kamo mangayo sa iyang panabang. Maalam ang Ginoo, ug magpadala siyag kalaglagan. Dili gayod niya bakwion ang iyang gisulti. Silotan niya ang panimalay sa mga daotan ug ang mga nagtabang kanila. Ang mga Ehiptohanon mga tawo lamang ug dili Dios. Ang ilang mga kabayo unodnon ug dili espiritu. Kon mosilot na ang Ginoo, malaglag ang Ehipto apil ang mga nasod nga gitabangan niini. Managsama sila nga malaglag. Mao kini ang giingon sa Ginoo kanako, “Walay makapugong sa liyon sa pagtukob sa iyang biktima bisan mosinggit pa ang mga magbalantay niini. Ingon usab ako niana. Walay makapugong kanako sa pagpanalipod sa Jerusalem. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, magabantay sa Jerusalem sama sa langgam nga nagabantay sa iyang salag. Panalipdan ug luwason ko ang Jerusalem.” Mga Israelinhon, balik na kamo sa Ginoo nga inyong gisupak-supak pag-ayo. Kay moabot ang panahon nga isalikway ninyo ang inyong dios-dios nga plata ug bulawan, nga gihimo ninyo sa inyong pagpakasala. Mangamatay ang mga taga-Asiria, apan dili pinaagi sa espada sa tawo. Moikyas sila sa panggubatan, ug mahimong ulipon ang ilang mga pamatan-on. Moikyas ang ilang mga sundalo sa tumang kahadlok ug magkatibulaag ang ilang mga opisyal kon makita nila ang bandera sa ilang mga kaaway. Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga ang iyang kalayo nagadilaab sa Zion, sa Jerusalem. Aduna unyay usa ka makatarunganong hari nga maghari, ug ang iyang mga opisyal magadumala sa kaangayan. Ang matag usa kanila mahimong sama sa salipdanan gikan sa makusog nga hangin ug bagyo. Mahisama usab sila sa tubig nga nagabuhagay sa disyerto, ug sa landong sa dakong bato sa mainit ug mala nga dapit. Mangita ug mamati na sa Dios ang mga tawo. Ang mga madali-dalion makahunahuna na ug maayo ug masayod sa angay niyang buhaton. Ang mga tawong ngà-ngà mosulti, makasulti nag klaro. Ang mga buang-buang dili na pasidunggan, ug ang mga limbongan dili na tahoron. Kay binuang ang ginasulti sa buang-buang, ug ang iyang daotang hunahuna nagaplano sa paghimo sa mga dili diosnon nga mga buluhaton. Nagasulti siyag bakak mahitungod sa Ginoo, ug walay pagtagad sa mga gigutom ug giuhaw. Daotan ang mga pamaagi sa limbongan nga tawo. Nagalaraw siya sa pagdaot sa mga kabos pinaagi sa mga bakak bisan kon makatarunganon ang gihangyo sa mga kabos. Apan ang tinuod nga tawong dungganon naghimo ug dungganong mga plano, ug kanunay gayod niya kining ginahimo. Kamong mga babaye nga nagapahayahay lang ug walay gikabalak-an, pamatia ninyo ang akong isulti kaninyo! Kapin lang sa usa ka tuig gikan karon, mangurog kamo tungod kay dili na mamunga ang ubas, ug wala gayod kamoy mapupo. Pangurog kamo sa kahadlok, kamong mga babaye nga nagapahayahay lang ug walay gikabalak-an. Huboa ninyo ang inyong mga bisti ug pagtapis kamog sako. Pukpoka ninyo ang inyong mga dughan sa kasubo tungod sa mahitabo sa inyong mabungahong uma ug ubasan. Ang yuta sa akong katawhan tuboan ug mga tunokon nga tanom ug mga sagbot. Ug mawala ang malipayon nga mga panimalay sa malipayong siyudad. Ang gubot nga siyudad dili na puy-an ug ang lig-ong bahin niini pasagdan na lang. Ang bungtod ug tore niini mahisama sa kamingawan hangtod sa hangtod. Magsuroy-suroy dinhi ang mga asno ug manabsab ang mga kahayopan hangtod nga ipadala kanato ang Espiritu gikan sa langit. Unya ang kamingawan mahimong mabungahon nga uma, ug ang mabungahong uma mahimong kakahoyan. Motunhay ang hustisya ug katarong diha sa kamingawan ug sa mabungahong uma. Ang bunga sa katarong mao ang maayong kahimtang, kalinaw, ug kasigurohan sa walay kataposan. Kamong mga katawhan sa Dios magpuyo sa malinawong mga pinuy-anan, nga layo sa katalagman. Ug walay mosamok kaninyo. Bisan pag madaot ang kakahoyan ug malumpag ang mga siyudad tungod sa pag-ulan ug yelo nga morag mga bato, panalanginan kamo sa Dios. Mananom kamo, ug modagayday ang tubig alang sa inyong tanom. Ug gawasnon nga makasibsib ang inyong mga mananap bisan asa. Alaot kamong mga tiglaglag nga wala makaagi nga malaglag. Alaot kamong mga maluibon, nga wala makaagi nga luiban. Kon mahuman na ang inyong pagpanglaglag ug pagpangluib, kamo na usab ang laglagon ug luiban. Ginoo, kaloy-i kami. Nagsalig kami kanimo. Lig-ona kami matag adlaw, ug luwasa kami sa panahon sa kalisod. Mangagiw ang mga tawo kon makadungog sa imong tingog nga nagadahunog. Kon motindog ka sa pagsilot, magkatibulaag ang mga nasod. Kuhaon ang ilang mga kabtangan; mahisama sila sa tanom nga giataki ug dulon. Ang Ginoo labaw sa tanan! Ug nagapuyo siya sa langit. Patunhayon niya ang hustisya ug katarong sa Jerusalem. Siya ang patukoranan sa inyong panahon. Kanunay kamo niyang luwason ug hatagan ug kaalam ug kahibalo. Ang pagtahod sa Ginoo mao ang inyong bililhon nga bahandi. Tan-awa! Ang inyong maisog nga mga tawo nagapangayo ug tabang diha sa mga karsada. Nagahilak ang inyong embahador nga nagtinguha sa pagpatunhay sa kalinaw. Wala nay moagi sa mga karsada; wala nay mga tawo nga magsuroy-suroy diha. Gilapas na ang kasabotan ug gipakawalay-bili na ang mga saksi niini. Wala nay tawo nga gitahod. Alaot ang yuta sa Israel. Nangalaya ang kakahoyan sa Lebanon, ug naulawan kini. Nahisama sa kamingawan ang kapatagan sa Sharon. Nangatagak ang mga dahon sa mga kahoy sa Basan ug Carmel. Miingon ang Ginoo, “Mao na kini ang panahon nga molihok ako, ug pasidunggan ako sa mga tawo. Kamo nga mga taga-Asiria, walay kapuslanan ang inyong mga giplano ug gihimo. Ang inyong kasuko sama sa nagdilaab nga kalayo nga mao ray molaglag kaninyo. Masunog kamo hangtod mahisama kamo sa apog. Mahisama kamo sa tunokon nga tanom nga gipamutol ug gisunog. Kamong mga kanasoran sa layo ug sa duol, sabta ninyo ang akong mga gihimo ug ilha ninyo ang akong pagkagamhanan.” Nangurog sa kahadlok ang mga makasasala sa Jerusalem. Moingon sila, “Ang Dios sama sa nagadilaab nga kalayo nga dili mapalong. Kinsa man kanato ang makapuyo atubangan sa presensya sa Dios?” Ang makapuyo diha mao lang ang mga tawong nagkinabuhi nga matarong, nagasultig tinuod, wala manglimbong, ug wala nagadawat ug suborno. Wala sila makig-uban sa mga nagaplano sa pagpamatay ug wala magpatintal sa daotang mga buhat. Mao kini nga matang sa mga tawo ang mahilayo sa katalagman, nga daw nagpuyo sa habog nga mga dapit, kansang mahimong salipdanan mao ang mga dagkong bato. Dili sila mawad-an ug pagkaon ug tubig. Mga Israelinhon, makita ninyo ang usa ka hari nga gamhanan, kansang gingharian labihan kalapad. Mahinumdoman ninyo ang makahahadlok nga hitabo diin mianha kaninyo ang mga opisyal sa Asiria ug giihap kon pila ang inyong mga tore ug gisusi kon unsay makuha nila nga mga kabtangan gikan kaninyo. Apan dili na ninyo makita pag-usab kadtong garbosong mga tawo ug mapahitas-on, kansang pinulongan dili ninyo masabtan. Tan-awa ninyo ang Jerusalem, ang siyudad nga atong ginasaulogan sa atong mga pista. Makita ninyo nga malinawon ug lig-on kini, sama sa lig-on nga tolda kansang mga ugsok dili maibot ug ang mga higot dili mabugto. Dinhi ipakita sa Ginoo kanato nga gamhanan siya. Ang Jerusalem mahisama sa usa ka dapit nga may halapad nga mga suba ug mga sapa nga dili matabok sa sakayan sa mga kaaway. Himuon kini sa Ginoo tungod kay siya mao ang atong maghuhukom, magbabalaod, ug hari. Siya ang moluwas kanato. Sa pagkakaron, ang Jerusalem sama sa sakayan nga luag ug mga higot, nagaharag ang palo, ug dili mabuklad ang mga layag. Apan moabot ang panahon nga daghan gayod nga kabtangan ang mailog sa Jerusalem gikan sa iyang mga kaaway—bisan ang mga bakol mabahinan. Walay lumulupyo sa Jerusalem nga moingon, “Masakiton ako.” Pasayloon sa Dios ang mga sala sa taga-Jerusalem. Duol kamo, mga kanasoran, ug pamati pag-ayo. Ang tibuok kalibotan, ug ang tanang anaa niini kinahanglang mamati. Kay nasuko ang Ginoo sa tanang nasod. Napungot siya sa ilang mga sundalo. Busa laglagon niya sila sa hingpit. Pasagdan nga dili malubong ang ilang mga patayng lawas, ug magbanaw ang dugo sa mga bukid. Busa mangalisbo ang mga baho niini. Matunaw ang tanang butang nga anaa sa kalangitan, ug ang kalangitan mawala nga daw kasulatan nga gilukot. Mangahulog ang mga bitoon sama sa laya nga mga dahon sa ubas o igos nga nangatagak. Human ug gamit sa Ginoo ang iyang espada didto sa kalangitan, itigbas niya kini sa Edom, ang katawhan nga iyang gihukman nga silotan. Ang espada sa Ginoo mabulit sa dugo ug tambok, nga daw gigamit sa pag-ihaw sa mga halad nga kanding ug karnero. Kini tungod kay pamatyon sa Ginoo ang mga tawo sa Bozra ingon nga halad. Daghan ang iyang pamatyon sa uban pang mga siyudad sa Edom. Pamatyon usab ang ilang mga pangulo nga daw sa mga torong baka nga kusgan. Ang ilang yuta mapuno sa dugo ug tambok. Kay may gitagana nga panahon ang Ginoo alang sa pagpanimalos sa iyang mga kaaway tungod sa gibuhat niini ngadto sa Zion. Ang mga sapa sa Edom mahimong aspalto ug ang yuta mahimong asupre. Ang tibuok nasod mahimong aspalto nga nagadilaab. Dili kini mapalong adlaw ug gabii. Ang aso niini magaulbo sa walay kataposan. Wala nay mopuyo ug moagi sa Edom hangtod sa hangtod. Puy-an kini sa mga kuwago ug mga uwak. Nagplano na ang Ginoo nga himuon niya kining walay porma ug haw-ang. Pagtawgon kini nga “Walay Pulos nga Gingharian.” Mangahanaw ang tanan niyang mga pangulo. Manubo ang tunokon nga mga tanom sa ilang pinarilan nga mga lungsod ug sa lig-ong mga bahin niini. Ug mamuyo didto ang mga kuwago ug ihalas nga mga iro. Ang ihalas nga mga mananap apil ang ihalas nga mga iro magtagbo didto. Ang ihalas nga mga kanding manawag sa ilang mga kauban, ug ang mga mananap nga gabii lang manggawas moadto didto aron sa pagpahulay. Ang mga kuwago magsalag didto, mangitlog, mamusa, ug panalipdan nila ang ilang mga piso ilalom sa ilang mga pako. Moadto usab didto ang mga uwak nga magparis-paris. Tan-awa ninyo ang libro sa Ginoo ug basaha. Walay bisan usa sa akong gipanulti nga dili matuman. Walay usa niining mga mananapa ang mawala, ug walay usa kanila nga walay pares. Kay pagbuot kini sa Ginoo, ug siya mismo mao ang motigom kanila. Gitagana na niya ang yuta ug gibahin ngadto sa mga mananap. Panag-iyahon nila kini hangtod sa hangtod, ug didto na sila mamuyo sa walay kataposan. Magmaya ang disyerto nga daw sa tawo. Mamulak ang mga bulak sa kamingawan. Mag-awit ug maghugyaw kini sa kalipay nga daw sa tawo, ug mobukhad ang daghang mga bulak niini. Mahimo kining matahom sama sa Bukid sa Lebanon ug mabungahon sama sa uma sa Carmel ug Sharon. Ug makita ang gahom ug pagkahalangdon sa Ginoo nga atong Dios. Busa lig-ona ninyo ang mga nagmaluyahon. Sultihi kadtong nangahadlok, “Pagmalig-on kamo ug ayaw kahadlok. Moabot ang inyong Dios aron sa pagpanimalos sa inyong mga kaaway, ug luwason niya kamo.” Unya makakita ang buta ug makadungog ang bungol. Maglukso-lukso ang bakol sama sa usa, ug mosinggit sa kalipay ang amang. Mobugwak ang tubig sa disyerto, ug modagayday ang mga sapa ngadto sa kamingawan. Ang mainit nga balas mahimong katubigan, ug ang malang yuta mahimong tuboran. Motubo ang nagkalain-laing mga sagbot ug tanom nga pafiros sa mga dapit nga gipuy-an kaniadto sa ihalas nga mga iro. Butangan ug halapad nga dalan ang maong disyerto, ug tawgon kining, “Balaan nga Dalan.” Walay makasasala ug buang-buang nga makaagi didto. Alang lang kadto sa mga tawo nga nagasunod sa mga pamaagi sa Dios. Walay mga liyon o bisan unsang matang sa mabangis nga mga mananap nga makaagi didto. Ang mga linuwas lang sa Ginoo ang makaagi didto. Kining mga tinubos sa Ginoo mobalik sa Zion nga nagaawit. Mawala na ang ilang mga kasubo ug kasakit. Magmalipayon sila hangtod sa hangtod. Sa ika-14 nga tuig sa paghari ni Hezekia sa Juda, gisulong ni Senakerib nga hari sa Asiria ang tanang pinarilan nga mga lungsod sa Juda, ug nailog niya kini. Ug samtang didto si Senakerib sa Lakish, gisugo niya ang iyang komander sa mga sundalo uban sa daghang mga sundalo niini nga moadto sa Jerusalem aron sa pagpakigkita kang Haring Hezekia. Sa didto na sila sa gawas sa siyudad sa Jerusalem, mipundo ang komander uban sa iyang mga sundalo haduol sa agianan sa tubig sa ibabaw nga pundohanan ug tubig, dapit sa dalan paingon sa labhanan. Miadto kaniya si Eliakim nga anak ni Hilkia, nga tigdumala sa palasyo, si Shebna nga sekretaryo, ug si Joa nga anak ni Asaf, ang nagadumala sa mga kasulatan sa gingharian. Miingon kanila ang komander sa mga sundalo, “Ingna ninyo si Hezekia nga mao kini ang giingon sa gamhanang hari sa Asiria: “Unsa may imong gisaligan? Nagahunahuna ka ba nga madaog nimo ang gira sa pulong lamang ug dili sa katakos ug kusog sa imong mga sundalo? Kinsay imong gisaligan nga nagrebelde ka man kanako? Ang Ehipto ba? Kini nga nasod ug ang iyang hari sama lang sa gabok nga baston nga kon imong itukod mabali ug makasamad sa kamot. Apan kon moingon ka kanako nga nagsalig kamo sa Ginoo nga inyong Dios, dili ba nga gipangguba mo man ang iyang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit apil na ang mga halaran niini, ug gisultihan mo ang mga lumulupyo sa Jerusalem ug sa ubang mga lungsod sa Juda sa pagsimba sa usa lang ka halaran?” Mipadayon pag-ingon ang komander, “Karon, ingna ninyo siya nga may itanyag kaniya ang akong agalon, ang hari sa Asiria. Hatagan siya namog 2,000 ka mga kabayo, kana kon may 2,000 siya ka mga tigkabayo! Wala gayod siyay ikasukol bisan sa pinakamubo nga opisyal sa akong agalon. Nagsalig lang siya sa Ehipto nga mohatag kaniyag mga karwahe ug mga tigkabayo. Naghunahuna ba siya nga wala ako sugoa sa Ginoo sa pag-anhi dinhi sa paglaglag niining lugara? Ang Ginoo mismo ang nagsugo kanako sa pagsulong ug sa paglaglag niini nga nasod.” Miingon si Eliakim, Shebna, ug Joa sa komander, “Palihog pakigsulti kanamo sa pinulongan nga Aramico, kay masabtan namo kini. Ayaw pag-Hebreo kay madunggan ka sa mga tawo nga anaa sa mga paril sa siyudad.” Apan mitubag ang komander, “Gisugo ako sa akong agalon nga ipahibalo kining mga butanga sa tanang lumulupyo sa Jerusalem, dili lang kaninyo ug sa inyong hari. Kay sama kaninyo kaonon usab nila ang ilang kaugalingong tae ug imnon ang ilang kaugalingong ihi.” Unya mitindog ang komander sa mga sundalo ug misinggit sa pinulongang Hebreo, “Pamatia ninyo ang mensahe sa gamhanang hari sa Asiria! Miingon siya nga dili kamo magpatunto kang Hezekia. Dili siya makaluwas kaninyo! Ayaw kamo pagpahaylo kaniya nga mosalig sa Ginoo kon moingon siya, ‘Sigurado gayod nga luwason kita sa Ginoo; kining siyudad dili itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.’ “Ayaw kamo pamati kang Hezekia! Mao kini ang giingon sa hari sa Asiria: Ayaw na kamo pagsukol kanako; ampo na lang kamo! Unya tugotan ko kamo nga makakaon sa bunga sa inyong ubasan ug kahoy nga igos, ug makainom sa inyong pundohanan ug tubig, hangtod nga mobalik ako ug dad-on ko kamo sa yuta nga sama sa inyong yuta—ang yuta nga may mga ubasan nga makahatag kaninyog bino ug may mga trigo nga mahimo ninyong pan. Ayaw kamo palingla kang Hezekia kon moingon siya nga luwason kamo sa Ginoo. May mga dios ba sa bisan asang nasod nga nakaluwas kanila gikan sa kamot sa hari sa Asiria? May mahimo ba ang mga dios sa Hamat, Arpad, ug Sefarvaim? Naluwas ba sa mga dios sa Samaria ang ilang nasod gikan sa akong mga kamot? Kinsa ba sa mga dios niining mga nasora ang nakaluwas sa ilang nasod gikan kanako? Busa unsaon sa Ginoo pagluwas ang Jerusalem gikan sa akong mga kamot?” Apan wala motubag ang mga tawo, kay nagmando si Haring Hezekia nga dili sila motubag. Unya gigisi ni Eliakim, Shebna, ug Joa ang ilang mga bisti tungod sa kasubo, ug nangadto sila kang Hezekia ug misugilon sa giingon sa komander. Sa pagkadungog ni Haring Hezekia sa gibalita kaniya, gigisi niya ang iyang bisti ug nagsul-ob ug sako sa pagpakita sa iyang pagsubo, ug miadto siya sa templo sa Ginoo. Gipaadto niya kang Isaias nga anak ni Amos sila si Eliakim nga tigdumala sa palasyo, si Shebna nga sekretaryo, ug ang mga pangulo nga mga pari. Tanan sila nagbistig sako. Pag-abot nila kang Isaias, miingon sila kaniya, “Mao kini ang giingon ni Hezekia: Nagaantos kita niini nga panahon; ginasilotan ug ginapakaulawan. Nahisama kita sa babayeng nagbati nga wala nay kusog sa pagpahimugso sa iyang anak. Gisugo sa hari sa Asiria ang iyang komander sa pagbiaybiay sa buhi nga Dios. Basin pa ug nadungog sa Ginoo nga imong Dios ang giingon sa komander ug silotan siya sa iyang gipanulti, busa pag-ampo alang sa mga nangahibilin kanato.” Pagkahuman ug sulti sa mga opisyal nga gipadala ni Haring Hezekia, miingon si Isaias kanila, “Sultihi ninyo ang inyong agalon nga si Haring Hezekia nga mao kini ang giingon sa Ginoo: Ayaw kahadlok sa imong nadunggan nga pagpasipala kanako sa mga sakop sa hari sa Asiria. Pamati! Linglahon ko ang hari sa Asiria. Makadungog siya ug balita nga makapahukom kaniya sa pagbalik sa iyang nasod. Ug didto ipapatay ko siya pinaagi sa espada.” Unya sa dihang nadunggan sa komander nga mibiya na sa Lakish ang hari sa Asiria ug nakiggira sa Libna, miapas siya didto. Nakadungog ug balita si Senakerib nga hari sa Asiria nga si Tirhaka nga hari sa Etiopia nagapadulong sa pagpakiggira kaniya. Busa nagpadala siyag mga mensahero kang Hezekia sa pag-ingon niini: “Ayaw pagpatunto sa dios nga imong ginasaligan kon moingon siya, ‘Ang Jerusalem dili itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria. Pamati! Ikaw mismo nakadungog kon unsa ang gihimo sa mga hari sa Asiria ngadto sa tanang nasod. Gilaglag nila sila sa hingpit. Ug ikaw, nagahunahuna ka ba nga makalingkawas ka? Gipanglaglag sa akong mga katigulangan ang mga lungsod sa Gozan, Haran, Rezef, ug ang katawhan sa Eden nga anaa sa Telasar. Naluwas ba sila sa ilang mga dios? May nahimo ba ang hari sa Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hena, ug Iva?’ ” Pagkahuman ug basa ni Hezekia sa sulat nga gihatag kaniya sa mga mensahero, miadto siya sa templo sa Ginoo ug gibukhad ang sulat sa presensya sa Ginoo. Unya nagaampo siya, “ Ginoo nga Makagagahom, Dios sa Israel nga nagalingkod sa trono taliwala sa mga kerubin, ikaw lang ang Dios nga nagadumala sa tanang gingharian dinhi sa kalibotan. Gihimo mo ang kalangitan ug ang kalibotan. Ginoo, pamati ug tan-awa ang nagakahitabo. Pamatia ang tanang giingon ni Senakerib sa pagbiaybiay kanimo, O buhi nga Dios. Tinuod, Ginoo, nga gipanglaglag sa mga hari sa Asiria ang daghang mga nasod ug gipangsunog ang ilang mga dios, kay dili man usab kini tinuod nga mga dios kondili mga bato lang ug mga kahoy nga hinimo sa tawo. Busa karon, Ginoo nga among Dios, luwasa kami gikan sa kamot sa Asiria, aron ang tanang gingharian dinhi sa kalibotan mahibalo nga ikaw lang, Ginoo, ang Dios.” Unya nagpadala si Isaias nga anak ni Amos niini nga mensahe ngadto kang Hezekia: Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa Israel: Tungod kay nagaampo ka mahitungod kang Senakerib nga hari sa Asiria, mao kini ang giingon sa Ginoo batok kaniya, “Gikataw-an ka ug gitamay sa mga lumulupyo sa Zion. Nagpanglingo sila sa pagbiaybiay kanimo samtang miikyas ka. Kinsay imong giinsulto ug gipasipad-an? Kinsay gipataasan mo sa imong kilay ug gisingkahan? Dili ba nga ako, ang Balaang Dios sa Israel? Pinaagi sa imong mga ulipon, gibiaybiay mo ako. Miingon ka pa, ‘Pinaagi sa akong daghang mga karwahe akong nasaka ang tag-as nga mga bukid, ang kinatumyan sa mga bukid sa Lebanon. Gipamutol ko ang iyang labing tag-as nga mga kahoyng sedro ug labing maayo nga mga sipres. Nakaabot ako sa kinasuokang bahin sa iyang mabagang kalasangan. Nagpakalot ako ug mga atabay sa ubang mga dapit, ug miinom ako gikan niini. Sa akong pag-agi, mimala ang mga sapa sa Ehipto.’ “Tinuod nga gipangguba mo ang pinarilan nga mga lungsod. Apan wala ka ba makahibalo nga dugay ko na kining gitakda? Dugay ko na kining giplano nga mahitabo ug karon ginatuman ko na kini. Ang mga lumulupyo sa mga lungsod nga gipangguba mo nawad-an ug kusog; nahadlok sila ug naulawan. Sama sila sa mga sagbot sa uma nga dali rang malaya o sa mga sagbot nga nagatubo sa atop sa balay, nga mao pa gani ang pagturok nalaya na dayon. “Apan nahibaloan ko ang tanan bahin kanimo, kon hain ka magpuyo, ang imong gigikanan ug ang imong padulngan, ug kon unsa ka kapungot kanako. Tungod kay napungot ka kanako ug nadunggan ko ang imong pagpasigarbo, kaw-itan ko ang imong ilong ug busalan ko ang imong baba, ug guyoron balik sa imong gigikanan, sa dalan nga imong giagian.” Unya miingon si Isaias kang Hezekia, “Mao kini ang timailhan nga panalipdan sa Ginoo ang Jerusalem gikan sa mga taga-Asiria: Karong tuiga mokaon kamo sa mga bunga sa mga tanom nga nanubo lang ug ila, ug sa sunod nga tuig ang mga bunga sa mga tanom nga nanubo gikan niadto mao na usab ang inyong kan-on. Apan sa ikatulong tuig makatanom na kamo ug mga lugas ug makaani. Makatanom usab kamo ug mga ubas ug makakaon sa bunga niini. Sa makausa pa ang mga nahibiling buhi sa Juda mouswag sama sa tanom nga nanggamot ug lawom ug namunga. Kay may mangahibiling buhi nga magkatag sa Jerusalem, ang Bukid sa Zion. Siguradohon gayod sa Ginoo nga Makagagahom nga matuman kini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo bahin sa hari sa Asiria, “Dili siya makasulod sa siyudad sa Jerusalem o makapana niini. Dili siya makaduol nga may taming o makakita ug paagi nga malibotan kini. Mobalik siya sa iyang agi. Dili siya makasulod niini nga siyudad. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Panalipdan ug luwason ko kining siyudara alang sa akong kadungganan ug tungod sa akong saad kang David nga akong alagad.” Unya miadto ang anghel sa Ginoo sa kampo sa Asiria ug gipamatay niya ang 185,000 ka mga sundalo. Pagkabuntag, pagmata niadtong nangahibiling buhi, nakita nila ang mga patayng lawas. Tungod niini, mipauli si Senakerib sa Nineve ug nagpabilin didto. Usa ka adlaw, samtang nagasimba si Senakerib sa templo sa iyang dios nga si Nisroc, gipatay siya pinaagi sa espada sa iyang duha ka anak nga lalaki nga sila si Adramelec ug Sharezer, ug unya miikyas sila sa Ararat. Ang usa niya ka anak nga si Esarhadon mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Niadtong higayona nagsakit si Hezekia ug himalatyon na. Miadto kaniya si Propeta Isaias nga anak ni Amos ug miingon, “Nagaingon ang Ginoo nga himuon mo na ang angay mong himuon kay dili ka na maulian gikan sa imong sakit—mamatay ka na.” Pagkadungog ni Hezekia niini, miatubang siya sa bongbong ug nagaampo sa Ginoo. Ingon niya, “ Ginoo, hinumdomi kon giunsa ko pagkinabuhi nga matinumanon kanimo ug sa pag-alagad nga kinasingkasing gayod, ug kon giunsa ko paghimo ang maayo sa imong atubangan.” Ug midanguyngoy. Unya giingnan sa Ginoo si Isaias nga mobalik kang Hezekia ug isulti kini: “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Dios sa imong katigulangan nga si David: Nadungog ko ang imong pag-ampo ug nakita ko ang imong mga luha. Dugangan ko pag 15 ka tuig ang imong kinabuhi. Luwason ko ikaw ug kining siyudara gikan sa kamot sa hari sa Asiria. Panalipdan ko kini nga siyudad. Mao kini ang timailhan nga akong ihatag sa pagpamatuod nga tumanon ko kining akong saad: Pabalikon ko ug napulo ka lakang ang landong sa adlaw sa orasan nga gipahimo ni Ahaz.” Ug natuman kini. Mao kini ang gisulat ni Hezekia nga hari sa Juda sa dihang naulian na siya sa iyang sakit: Abi kog mamatay na ako nga batan-on pa, ug magpabilin sa dapit sa mga patay sa walay kataposan. Abi kog dili ko na makita ang Ginoo dinhi sa kalibotan sa mga buhi, o dili ko na makita ang mga tawo niining kalibotana. Hapit nang mahanaw ang akong kinabuhi sama sa tolda sa magbalantay sa karnero nga gipalid. Abi kog maputol na ang akong kinabuhi sama sa tela nga giputol sa maghahabol. Gikan sa buntag hangtod sa gabii naghulat ako nga tapuson mo na ang akong kinabuhi. Mapainubsanon ako nga naghulat hangtod sa kabuntagon nga nagahunahuna nga mamatay ako; morag gidugmok sa liyon ang akong mga bukog. Gikan sa buntag hangtod sa kagabhion naghulat ako nga tapuson mo na ang akong kinabuhi. Nagpakitabang ako nga ang tingog daw langgam nga sayaw o talabon. Nagaagulo ako nga ang tingog daw salampati. Gikapoy ang akong mga mata sa paghangad sa langit. Ginoo, tabangi ako niini nga kalisod. Apan unsa may akong ikasulti? Gitubag niya ako ug siya mismo ang nagaayo kanako. Magakinabuhi ako nga mapainubsanon tungod sa kaguol nga akong naagian. Pinaagi niini, Ginoo, molig-on ang kinabuhi sa tawo, ug ako mismo nalig-on. Giayo mo ako ug gitugotan nga mabuhi. Tinuod nga ang akong pag-antos alang sa akong kaayohan. Tungod sa imong gugma, giluwas mo ako sa kalaglagan ug gipasaylo mo ang akong mga sala. Kay unsaon ko pa man pagdayeg kanimo kon patay na ako? Ang mga patay dili na makadayeg kanimo o makalaom sa imong pagkamatinumanon. Ang mga buhi lang ang makadayeg kanimo sama sa akong ginahimo karon. Ang matag henerasyon magasugilon sa mosunod nga henerasyon sa imong pagkamatinumanon. Ginoo, luwason mo gayod ako. Busa sa tibuok namo nga kinabuhi, magaawit kami diha sa imong templo dinuyogan sa mga instrumento. Sa wala pa maulii si Hezekia, giingnan siya ni Isaias nga pahampolan niya sa iyang mga sulugoon ang iyang hubag-hubag ug binulad nga igos aron maayo siya. Unya nangutana si Hezekia, “Unsay timailhan nga magpamatuod nga maulian ako ug makaadto ako sa templo sa Ginoo?” Niadtong panahona nabalitaan ni Merodach Baladan sa Babilonia nga naayo na si Hezekia sa iyang sakit. Busa nagpadala siyag mga sulat ug regalo alang kang Hezekia. Giabiabi pag-ayo ni Hezekia ang mga mensahero ug gipakita niya kanila ang sulod sa iyang tagoanan sa bahandi—mga pilak, mga bulawan, mga panakot, mga maayong matang sa lana, mga armas ug uban pa niyang mga bahandi. Wala gayoy bisan usa nga anaa sa iyang palasyo o gingharian nga wala niya ipakita kanila. Unya, miadto si Propeta Isaias kang Haring Hezekia ug nangutana, “Diin gikan kadtong mga tawhana, ug unsay ilang tuyo?” Mitubag si Hezekia, “Gikan sila sa layong dapit, sa Babilonia.” Nangutana pa gayod ang propeta, “Unsay ilang nakita dinhi sa imong palasyo?” Mitubag si Hezekia, “Nakita nila ang tanan dinhi sa akong palasyo. Wala gayoy bisan usa sa akong bahandi nga wala ko ipakita kanila.” Unya miingon si Isaias kang Hezekia, “Pamatia kining mensahe sa Ginoo nga Makagagahom: Moabot gayod ang panahon nga dad-on ngadto sa Babilonia ang tanang butang sa imong palasyo, ang tanan nga natigom sa imong mga katigulangan nga anaa pa hangtod karon. Wala gayoy mahibilin, ingon sa Ginoo. Ug ang uban sa imong umaabot nga mga kaliwat pagabihagon, ug mahimo silang mga alagad sa palasyo sa hari sa Babilonia.” Naghunahuna si Hezekia nga may kalinaw ug walay katalagman nga moabot sa iyang panahon. Busa miingon siya kang Isaias, “Maayo kanang mensahe sa Ginoo nga gisulti mo kanako.” Miingon ang Dios, “Lipaya ninyo ug dasiga ang akong katawhan. Sultihi ninyo nga may kalumo ang katawhan sa Jerusalem. Ibalita kanila nga human na ang ilang pag-antos ug ang ilang mga sala napasaylo na. Kay nadawat na nila ang daghang silot alang sa tanan nilang mga sala.” May nagasinggit sa kamingawan, “Pag-andam ug agianan alang sa Ginoo diha sa kamingawan. Paghimog tul-id nga dalan alang sa atong Dios. Ang matag dapit nga nalupyak tambakan, ug ang matag bukid ug bungtod patagon. Ang libaong ug liko-liko nga agianan ayohon ug tul-iron. Unya ipadayag ang gamhanang presensya sa Ginoo, ug makita kini sa tanang katawhan. Kay ang Ginoo mismo mao ang nagaingon niini.” May nagaingon kanako, “Pagwali!” Mitubag ako, “Unsa ang akong iwali?” Miingon siya, “Iwali nga ang tanang mga tawo sama sa sagbot, ug ang ilang pagkainila sama sa bulak sa kaumahan. Ang sagbot malaya ug ang iyang bulak mangahulog tungod kay huypon kini sa hangin nga ipadala sa Ginoo. Tinuod nga ang tawo sama sa sagbot. Ang sagbot malaya ug ang iyang bulak mangahulog, apan ang pulong sa atong Dios magpadayon hangtod sa kahangtoran.” Kamong mga tigmantala sa maayong balita sa Jerusalem, tungas kamo sa tag-as nga bukid, ug isinggit ninyo sa makusog ang Maayong Balita. Ayaw kamo kahadlok sa pagsinggit. Sultihi ninyo ang mga lungsod sa Juda nga ania na ang ilang Dios. Oo, miabot na ang Ginoong Dios nga gamhanan, ug maghari siya. Moabot siya dala ang ganti. Atimanon niya ang iyang katawhan sama sa pag-atiman sa usa ka magbalantay sa iyang mga karnero: kugoson niya ang mga gagmayng karnero ug giyahan niya uban sa kalumo ang mga inahan. Kinsay makatakos sa tubig sa dagat pinaagi sa iyang kamot, ug makasukod sa langit pinaagi sa pagdangaw niini? Kinsay makasulod sa tanang yuta sa taksanan o makatimbang sa mga bukid ug mga bungtod? Kinsa ba ang nahibalo sa hunahuna sa Ginoo o makatudlo kaniya kon unsay angay niyang buhaton? Kinsay gipangayoan niyag tambag aron makasabot siya? Kinsa ba ang nagtudlo kaniya sa hustong dalan? Kinsa ang naghatag kaniya sa kahibalo o nagtultol kaniya ngadto sa dalan sa kaalam? Ang tinuod, ang mga nasod sama lang sa usa ka tulo sa tubig diha sa timba, o abog sa timbangan. Alang sa Dios, ang mga isla sama lang kagaan sa abog. Ang kahayopan sa Lebanon dili igo nga ihalad ngadto kaniya, ug ang mga kakahoyan niini dili paigo nga isugnod sa mga halad. Dili makatupong ang mga nasod kon itandi kaniya. Walay bili ang mga nasod alang kaniya. Busa kang kinsa ninyo ikatandi ang Dios? O sa unsa ba ninyo siya ipakasama? Sa dios-dios ba nga hinimo lang sa panday, ug gihaklapan ug bulawan ug gidekorasyonan ug kadena nga plata? O sa mga dios-dios ba nga kahoy nga dili daling magabok ug gipahimo sa kabos nga tawo ngadto sa maayong mopanday aron dili matumba? Wala ba kamo masayod o makadungog? Wala bay nagsulti kaninyo kon giunsa pagbuhat sa kalibotan? Gihimo kini sa Dios nga nagalingkod sa iyang trono ibabaw sa kalibotan, ug ang katawhan sa ubos mora lang ug mga apan-apan. Gibuklad niya ang langit sama sa kurtina. Gibuklad niya kini nga daw sama sa tolda aron puy-an. Gikuhaan niyag gahom ug bili ang mga pangulo sa kalibotan. Sama sila sa tanom nga bag-o pa lang gitisok, ug halos wala pa gani makapanggamot sa dihang gihuyop sila sa Ginoo, ug nalaya sila, unya gipalid sila sa alimpulos nga daw tahop. Miingon ang Balaang Dios, “Kang kinsa ninyo ako ipakasama? Aduna bay sama kanako?” Hangad kamo sa langit! Kinsa man ang naghimo nianang mga bitoon? Ang naghimo niana mao ang Dios. Gitagsa-tagsa niya sila pagpatunga ug ginatawag niya sila sa ilang mga ngalan. Tungod sa iyang gahom walay usa kanila nga nawala. Kamong mga katawhan sa Israel nga mga kaliwat ni Jacob, nganong nagareklamo kamo nga ang inyong mga plano ug katungod gipakawalay-bili sa Dios? Wala ba kamo masayod o makadungog nga ang Ginoo mao ang walay kataposan nga Dios nga nagbuhat sa tibuok kalibotan? Dili siya bation ug kakapoy o maluya, ug walay makatugkad sa iyang hunahuna. Gihatagan niyag kusog ang mga maluya ug ang mga gikapoyan. Bisan ang mga batan-on kapoyan, mangaluya, ug mangatumba, apan ang mga nagsalig sa Ginoo makaangkon pag-usab ug kusog. Mahisama sila sa nagalupad nga agila; kon managan sila dili sila kapoyon; kon manglakaw sila dili sila maluya. Miingon ang Ginoo, “Kamong mga katawhan diha sa mga isla, paghilom kamo ug pamati kamo kanako. Kamo nga mga kanasoran, pagmalig-on kamo ug duol kamo kanako, ug isulti ninyo ang inyong mga reklamo. Magtigom kita ug ato kining husayon. Kinsa bay midasig sa tawo nga gikan sa sidlakan aron mag-alagad kaniya? Kinsa ang nagtugyan diha kaniya niining mga kanasoran ug mga hari? Gilaglag niya sila pinaagi sa iyang espada ug pana; nahisama sila sa abog ug sa tahop nga gipalid sa hangin. Gigukod niya sila ug walay mibabag kaniya, bisan sa mga dapit nga wala pa niya maadtoi. Kinsa ang naghimo niining tanan? Kinsa ang nagbuot sa tanang panghitabo sukad pa sa sinugdan sa mga henerasyon? Ako, ang Ginoo, nga anaa na sukad pa sa sinugdanan sa kalibotan ug anaa usab gihapon ako hangtod sa kataposan niini. “Nakita sa mga tawo sa mga isla ang akong binuhatan ug nangahadlok sila. Hangtod ang mga tawo sa layong mga dapit nagkurog sa kahadlok. Nagtigom sila, nagtinabangay, ug nagdinasigay sa usag usa. Nagdinasigay sa usag usa ang mga panday, platero, ug uban pang mga trabahante nga nagapanghimo ug mga dios-dios, nga nagaingon, ‘Maayo ang atong trabaho.’ Unya gilansang nila ang dios-dios sa iyang butanganan aron dili matumba. “Apan ikaw, Israel nga akong alagad ug pinili, nga ang imong katawhan mga kaliwat ni Abraham nga akong higala, gitawag ko ikaw ug gikuha gikan sa labing layo nga bahin sa kalibotan ug giingnan, ‘Ikaw akong alagad.’ Gipili ko ikaw ug wala ko ikaw isalikway. Ayaw kahadlok kay ako imong kauban. Ayaw kabalaka kay ako ang imong Dios. Lig-onon ug tabangan ko ikaw. Panalipdan ko ikaw pinaagi sa akong gahom nga mao ang makaluwas kanimo. Ang tanang nasuko kanimo sigurado gayod nga maulawan ug tamayon. Mangahanaw ang tanang may kapungot kanimo. Bisan pangitaon mo pa ang imong mga kaaway dili mo na sila makita. Sila nga nakiggira kanimo mangahanaw. Kay ako, ang Ginoo nga imong Dios, nagapalig-on kanimo ug nagaingon kanimo nga ayaw kahadlok kay tabangan ko ikaw. Bisan ug gamay ka lang ug luya, ayaw kahadlok kay ako mismo ang motabang kanimo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Ako ang imong Manluluwas, ang balaan nga Dios sa Israel. Pamati! Himuon ko ikaw nga sama sa gamit sa pagpanggiok nga bag-o ug may daghang hait nga ngipon. Giokon ug dugmokon mo ang mga bukid ug himuon mong daw mga tahop ang mga bungtod. Taphan mo sila ug ilupad sila sa hangin; ikatag sila sa alimpulos. Apan ikaw maglipay sa Ginoo; magadayeg ka sa Balaan nga Dios sa Israel. “Kon ang akong katawhan nga mga kabos mangitag tubig ug wala silay makita, ug momala ang ilang tutunlan sa kauhaw, ako, ang Ginoo maoy motabang kanila. Ako nga Dios sa Israel dili mosalikway kanila. Padagaydayon ko ang mga suba sa taas nga mga dapit ug ang mga tuboran sa kapatagan. Himuon kong katubigan ang disyerto, ug ang malang yuta butangan kog mga tuboran. Patubuon ko sa disyerto ang mga kahoyng sedro, akasya, mirto, olibo, pino, enebro, ug sipres, aron makita, mahibaloan, ug masabtan sa katawhan nga ako, ang Ginoo, ang Balaan nga Dios sa Israel, mao ang naghimo niini.” Miingon ang Ginoo, ang Hari sa Israel, ngadto sa mga dios-dios, “Sige, ipahayag ang inyong reklamo ug pangatarungan kamo! Duol kamo ug ingna kami kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Isulti kanamo kon unsa ang mga butang nga nahitabo kaniadto aron matimbang-timbang namo ug mahibaloan kon unsay ilang sangpotan. Isulti kanamo kon unsay mahitabo sa umaabot aron mahibaloan namo nga mga dios kamo. Paghimo kamog maayo o daotan aron matingala ug mahadlok kami kaninyo. Apan ang tinuod, wala kamoy pulos, ug wala gayod kamoy mahimo. Ang mga nagpili sa pagsimba kaninyo angay kasilagan. Gipili ko nga modumala ang usa ka tawo nga gikan sa sidlakan. Modangop siya kanako; ug karon moabot siya gikan sa amihan. Laglagon niya ang mga tigdumala sama sa pagtamak sa magkukolon sa lapok nga himuon niyang kolon. Kinsa kaninyo ang nagpadayag kaniadto nga mahitabo kini aron mahibalo kami ug makaingon nga husto siya? Wala gayoy usa kaninyo nga nagpadayag niini, ug walay nakadungog nga may gisulti kamo. Ako, ang Ginoo mao ang unang nagsulti niini sa Jerusalem. Nagpadala ako sa Jerusalem ug usa ka mensahero aron sa pagsulti sa maayong balita nga anaa na ang motabang kanila. Gitan-aw ko kon may dios-dios ba nga makatambag, apan wala gayod akoy nakita. Wala gayoy usa kanila nga makatubag sa akong mga pangutana. Tanan sila walay pulos, ug wala gayod silay kapuslanan. Sama sila sa hangin nga lumalabay lang.” Miingon ang Ginoo, “Ania ang akong alagad nga akong gilig-on. Ako siyang gipili ug nalipay ako kaniya. Gamhan ko siya sa akong Espiritu, ug magdala siyag katarungan ug kaangayan sa mga nasod. Dili siya mosinggit o mosulti ug kusog diha sa mga kadalanan. Dili niya pasagdan ang mga maluya sa pagtuo, kay tabangan niya ang tanan bisan ang gamay lang gayod ug pagtuo. Sa iyang pagkamatinumanon ipatuman gayod niya ang hustisya. Dili gayod siya moundang o mawad-ag paglaom hangtod nga mapatunhay niya ang hustisya ug kaangayan sa kalibotan. Ang mga tawo sa mga isla nagahulat sa iyang mga pagtulon-an.” Mao kini ang giingon sa Dios, ang Ginoo nga nagbuhat sa kalangitan nga iyang gibukhad nga daw tela. Gibuhat niya ang kalibotan ug ang tanang anaa niini. Siya usab ang naghatag ug gininhawa sa mga tawo ug sa tanang mga binuhat nga anaa sa kalibotan. Miingon siya sa iyang alagad, “Ako, ang Ginoo, mao ang nagtawag kanimo sa pagpakita sa akong pagkamatarong. Tabangan ug panalipdan ko ikaw, ug pinaagi kanimo mohimo akog kasabotan uban sa mga tawo. Himuon ko ikaw nga suga ngadto sa mga nasod, aron mobuka ang mga mata sa mga buta ug mahatagag kagawasan ang mga binihag nga nabilanggo sa mangiob nga bilanggoan. Ako mao ang Ginoo, mao kana ang akong ngalan! Dili ko ihatag ang akong pasidungog kang bisan kinsa o ang pagdayeg nga alang kanako ngadto sa mga dios-dios. Ang akong mga giingon kaniadto natuman na, ug karon ipadayag ko ang mga bag-ong mga panghitabo sa dili pa kini moabot.” Pag-awit kamo ug bag-ong awit ngadto sa Ginoo! Pag-awit kamo ug mga pagdayeg kaniya, bisan kamo nga anaa sa pinakalayong bahin sa kalibotan. Dayga ninyo siya, kamo nga nagalawig sa dagat ug tanan kamong mga binuhat nga anaa niini, ug kamong nagapuyo sa mga isla. Dayga ninyo siya, kamong anaa sa mga lungsod sa kamingawan ug kamong mga lumulupyo sa Kedar. Pag-awit kamo sa kalipay, kamong mga katawhan sa Shela. Panghugyaw kamo gikan sa tumoy sa mga bukid. Pasidunggi ug dayga ang Ginoo, kamong anaa sa mga isla. Makig-away ang Ginoo sama sa usa ka sundalong kusgan ug isog. Mosinggit siya sa pagsulong, ug modaog siya batok sa iyang mga kaaway. Moingon siya, “Sa taas nga panahon naghilom lang ako ug gipugngan ko ang akong kaugalingon. Apan karon mosinggit ako sama sa usa ka babayeng gapanganak. Tumpagon ko ang mga bukid ug mga bungtod, ug palayaon ko ang mga tanom niini. Himuon ko ang mga suba nga malang yuta, ug pahubsan ko ang mga katubigan. Agakon ko ang akong katawhan nga mga buta sa kamatuoran ngadto sa dalan nga wala nila masinati ug maagii. Himuon kong kahayag ang kangitngit sa ilang agianan, ug patagon ko ang mga libaong nga mga dapit nga ilang pagalaktan. Himuon ko kini ug dili ko sila isalikway. Apan kadtong nagsalig sa mga dios-dios ug nagaila sa tinunaw nga mga rebulto nga ilang dios-dios, mangikyas sa kaulaw.” Miingon ang Ginoo sa iyang katawhan, “Kamong sama sa mga bungol ug buta, pamati kamo ug tan-aw! Alagad ug pinili ko kamo. Mga mensahero ko kamo, apan walay makalabaw sa inyong pagkabuta ug pagkabungol. Daghan na kamog nakita, apan wala ninyo tagda. Makadungog kamo, apan dili kamo mamati.” Buot gayod sa Ginoo nga mapakita ang iyang pagkamatarong, aron ang iyang kasugoan mapasidunggan. Apan karon ang iyang katawhan gikawatan, giilogan sa ilang mga kabtangan, gipriso sa mga bangag o sa mga bilanggoan, ug wala gayoy nakatabang kanila. Kinsa kaninyoy buot mamati o mohatag ug pagtagad niining inyong nadunggan gikan karon? Kinsa ba ang nagtugot nga kawatan ug ilogan sa ilang kabtangan ang Israel? Dili ba ang Ginoo nga atong nasad-an? Kay wala nato sunda ang iyang mga pamaagi ug wala nato tumana ang iyang kasugoan. Busa gipakita sa Ginoo ang iyang hilabihan nga kasuko kanato pinaagi sa pagpaantos kanato sa kapait sa gira. Ang iyang kasuko sama sa kalayo nga milukop ug misunog kanato, apan wala nato kini gihunahuna ug gitagad. Apan karon mao kini ang giingon sa Ginoo nga nagbuhat kanimo, O Israel, “Ayaw kahadlok kay luwason ko gayod ikaw. Gitawag ko ikaw sa imong ngalan, ug akoa ka. Kon moagi ka sa tubig, mouban ako kanimo. Kon motabok ka sa mga suba dili ka malumos. Kon moagi ka sa kalayo, dili ka mapaso; ang dilaab niini dili makalamoy kanimo. Kay ako ang Ginoo nga imong Dios, ang Balaang Dios sa Israel, nga imong Manluluwas. Itugyan ko sa ubang nasod ang Ehipto, Etiopia, ug Seba puli kanimo. Itugyan ko ang ubang katawhan puli kanimo, tungod kay bililhon ug dungganon ka alang kanako, ug tungod kay gihigugma ko ikaw. Ayaw kahadlok kay kauban mo ako. Tigomon ko ang imong mga kaliwat gikan sa sidlakan ug kasadpan. Ingnan ko ang mga nasod sa amihan ug habagatan nga pasagdan ang imong mga kaliwat nga mobalik sa ilang yuta, nga papaulion sila gikan sa layong mga dapit. Sila ang mga katawhan nga akong gitawag; gibuhat ko sila alang sa akong kadungganan.” Miingon usab ang Ginoo, “Tawga ang akong katawhan nga may mga mata apan dili makakita, may mga dalunggan apan dili makadungog! Papundoka ang tanang katawhan sa nasod. Kinsa sa ilang mga dios-dios ang makatagna sa umaabot? Kinsa kanila ang nagpadayag kaniadto sa mga panghitabo karon? Padad-a silag mga saksi sa pagpamatuod nga husto sila aron makadungog niini ang uban ug moingon nga tinuod gayod. Mga katawhan sa Israel, kamo akong mga saksi. Gipili ko kamo nga akong alagad aron makaila kamo ug motuo kanako, ug masabtan ninyo nga ako lang ang Dios. Wala gayoy laing Dios nga una kanako o mosunod pa kanako. Ako lang gayod ang Ginoo. Gawas kanako, wala nay lain pa nga Manluluwas. Nagpahibalo ako nga luwason ko kamo, ug gituman ko kini. Walay lain nga dios nga naghimo niini kaninyo; kamo ang akong mga saksi.” Miingon pa ang Ginoo, “Ako mao ang Dios. Sukad pa kaniadto ako na ang Dios. Walay makalingkawas sa akong mga kamot. Walay makausab sa akong mga binuhatan.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang inyong Manluluwas, ang Balaan nga Dios sa Israel, “Aron maluwas kamo, ipasulong ko ang Babilonia sa mga sundalo sa usa ka nasod, ug mangikyas ang mga taga-Babilonia ngadto sa mga barko nga ilang gipasigarbo. Ako mao ang Ginoo, ang inyong Balaang Dios, ang magbubuhat sa Israel, ang inyong Hari. Ako ang Ginoo nga naghimo ug agianan taliwala sa dagat. Gitigom ko ang mga karwahe, mga kabayo, ug mga sundalo sa Ehipto, ug gilaglag sila didto sa dagat, ug dili na gayod sila makabangon pa. Sama sila sa suga nga napalong. Apan ayaw na ninyo sigehag hunahuna ang nangagi, kay maghimo akog bag-ong butang. Nagakahitabo na gani kini. Wala ba ninyo nakita? Maghimo akog dalan ug mga tuboran diha sa disyerto. Bisan ang ihalas nga mga mananap magapasidungog kanako, apil ang ihalas nga mga iro ug ang mga kuwago, kay magahatag akog mga tuboran diha sa disyerto, aron may mainom ang akong piniling katawhan. Sila ang katawhan nga akong gibuhat aron mahimong ako, ug aron modayeg kanako. “Apan wala ka mangayo ug tabang gikan kanako, Israel, kondili, gipul-an ka na hinuon kanako! Wala ka mohalad kanakog mga karnero ingon nga halad nga sinunog. Wala mo ako pasidunggi sa imong mga halad nga wala ko man unta ikaw lisod-lisora ug hasola pinaagi sa pagpangayo kanimog mga halad sa pagpasidungog ug mga insenso. Wala mo gayod ako palitig insenso, ni tagbawa sa tambok sa imong mga halad. Apan gipabug-atan mo hinuon ako ug gisamok sa imong mga sala. “Ako mismo mao ang nagpala sa imong sala alang sa akong kadungganan, ug dili ko na kini hinumdoman pa. Hisgotan ta pagbalik ang mga nanglabay; maghusay kita. Ipahayag ang imong katarungan sa pagpamatuod nga ikaw inosente. Nakasala ang imong unang katigulangan, ug misupak kanako ang imong mga pangulo. Busa gipakaulawan ko ang imong mga pari ug gitugyan ko ikaw, Israel, ngadto sa kalaglagan ug kaulawan. “Apan karon, pamati, O Israel nga akong alagad, ang katawhan nga akong pinili, nga mga kaliwat ni Jacob. Ako, ang Ginoo, mao ang naghimo ug nagtabang kanimo. Ayaw kahadlok, ikaw nga akong alagad ug pinili nga katawhan. Kay hatagan ko ikaw ug tubig nga mohupay sa imong kauhaw ug mobasa sa imong malang yuta. Gamhan ko sa akong Espiritu ang imong mga kaliwat ug panalanginan ko sila. Mouswag sila sama sa labong nga mga sagbot nga abunda sa tubig o sa mga kahoy sa daplin sa sapa. May moingon, ‘Iya ako sa Ginoo,’ ug may ubang moingon, ‘Kaliwat ako ni Jacob.’ May mosulat usab diha sa ilang kamot sa ngalan sa Ginoo, ug maghunahuna sa ilang kaugalingon nga sakop sa katawhan sa Israel. “Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Hari ug Manluluwas sa Israel, ang Makagagahom nga Ginoo: Ako ang una ug ang kataposan. Wala nay laing Dios gawas kanako. Kinsa ang sama kanako? Ipasulti siya sa akong atubangan kon unsay nahitabo sukad sa panahon nga gitukod ang usa ka nasod, ang akong katawhan, ug kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Ayaw kamo kahadlok o kalisang. Dili ba nga gipadayag ko na man kaninyo kaniadto pa ang akong katuyoan? Ug kamo mismo ang akong mga saksi. May lain pa bang Dios gawas kanako? Wala gayod! Wala na akoy nahibaloan pa nga dakong bato nga salipdanan. ” Walay pulos ang tanang naghimog mga dios-dios. Ug kining mga dios-dios nga ilang gipakamahal walay bili. Sila mismo makapamatuod nga wala kini bili. Kay dili kini makakita ug walay nahibaloan. Mao gani nga maulawan ang mga nagasimba niini. Buang-buang ang tawo nga naghimo ug mga dios-dios nga dili man lang niya mapuslan. Pamati! Maulawan ang tanang nagasimba sa mga dios-dios, kay ang naghimo niini mga tawo lang usab. Tigoma silang tanan aron sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon, kay malisang sila kanako ug maulawan. Ang panday sa puthaw mobutang ug puthaw sa baga. Masohon niya kini ug kusog aron pormahon nga dios-dios. Maluya siya sa kagutom ug malipong sa kauhaw. Ang panday sa kahoy mosukod ug usa ka putol sa kahoy. Markahan niya kini ug pormahong tawo pinaagi sa iyang mga gamit. Unya kuliton niya kini sa matahom nga dagway sa tawo aron ibutang sa usa ka templo. Aron may gamiton siyang kahoy, magputol siyag sedro, o sipres, o terebinto nga iyang gipatubo sa kakahoyan. Magtanom usab siyag kahoyng pino, ug pinaagi sa ulan motubo kini. Gamiton niyang sugnod ang ubang mga kahoy, aron makapainit siya ug makaluto ug pan. Ug ang uban himuon niyang dios-dios, ug unya ludhan niya kini ug simbahon. Ihaling niya ang ubang mga kahoy ug magsugba siyag karne diha sa baga niini. Unya mokaon siya sa sinugba ug mabusog. Magpainit-init usab siya sa kalayo ug moingon, “Maayo kay nainitan ako.” Ug ang ubang kahoy, himuon niyang dios-dios. Moluhod siya ug mosimba niining mga dios-dios, ug mag-ampo nga nagaingon, “Luwasa ako, kay ikaw ang akong dios.” Kining mga tawhana wala masayod o makasabot sa ilang gihimo. Ang ilang mga mata nataptapan, mao nga dili sila makakita. Ang ilang mga hunahuna natak-opan, busa dili sila makasabot. Wala gayod kanilay makapamalandong ug makahunahuna aron sa pag-ingon, “Gisugnod ko ang ubang kahoy ug nagluto akog pan. Nagsugba akog karne diha sa baga niini, ug mikaon ako. Ug karon himuon ko bang usa ka ngil-ad nga butang ang nahibiling kahoy? Mosimba ba ako sa usa ka putol sa kahoy?” Sama lang siya sa nagkaon ug abo. Ang nalimbongan niyang hunahuna nagpahisalaag kaniya. Ug dili niya maluwas ang iyang kaugalingon, ni makaamgo ug makapangutana sa iyang kaugalingon. Dili niya madawat nga ang dios-dios sa iyang mga kamot dili tinuod nga dios. Miingon ang Ginoo, “Hinumdomi kining mga butanga, O Israel, kay ikaw akong alagad. Gihimo ko ikaw, aron moalagad kanako, ug dili ko gayod ikaw kalimtan. Wad-on ko na ang imong mga sala sama sa dag-om o gabon. Balik kanako, O Israel, kay luwason ko gayod ikaw.” Pag-awit sa kalipay, O kalangitan! Singgit ug kusog, O kalibotan! Pag-awit kamong mga bukid ug mga kakahoyan, kay giluwas na sa Ginoo ang mga kaliwat ni Jacob; gipakita niya ang iyang pagkagamhanan sa Israel. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga inyong Manluluwas, nga nagbuhat kaninyo: Ako ang Ginoo nga naghimo sa tanang butang. Ako lang gayod ang nagbukhad sa kalangitan, ug nagmugna sa kalibotan. Gisanta ko ang mga tagna sa bakakong mga propeta. Ug gihimo kong mga buang-buang ang mga manalagna. Gituis ko ang kahibalo sa mga maalamon, ug gihimong kawang ang ilang kahibalo. Gituman ko ang mga panagna sa akong alagad ug mga mensahero. Miingon ako nga ang Jerusalem pagapuy-an pag-usab, ug ang uban pang mga lungsod sa Juda tukoron pag-usab. Kon momando ako nga momala ang mga suba, momala kini. Moingon ako kang Cyrus, “Ikaw ang magbalantay sa akong katawhan, ug himuon mo ang tanan kong gusto. Magmando siya nga tukoron pag-usab ang Jerusalem ug ang templo niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo kang Cyrus nga iyang pinili, kansang gahom iyang gipalig-on. “Sakopon mo ang mga nasod ug pildihon mo ang mga hari. Ablihan mo ang mga pultahan sa ilang mga siyudad ug dili na kini sirad-an. Mouna ako aron sa pag-andam sa imong agianan, ug patagon ko ang mga bukid. Gub-on ko ang mga pultahan nga bronsi ug ang mga trangka niini nga puthaw. Ihatag ko kanimo ang mga tinipig nga mga bahandi, aron mahibaloan mo nga ako mao ang Ginoo, ang Dios sa Israel nga nagtawag kanimo. Gitawag ko ikaw aron tabangan mo ang Israel nga akong alagad, ang katawhan nga akong pinili. Gipasidunggan ko ikaw bisan wala ka makaila kanako. Ako mao ang Ginoo, ug wala nay lain; wala nay laing Dios gawas kanako. Hatagan ko ikaw ug kusog bisan wala ka makaila kanako, aron ang mga katawhan sa tibuok kalibotan mahibalo nga wala nay laing Dios gawas kanako. Ako mao ang Ginoo, ug wala nay lain. Ako ang naghimo sa kahayag ug sa kangitngit. Ako ang nagadala sa kaayohan ug sa katalagman. Ako, ang Ginoo, mao ang naghimo niining tanan. Maghatag akog kadaogan sama sa paghatag sa kalangitan ug ulan. Ug dawaton kini sa mga tawo sa kalibotan. Molungtad ang kaluwasan, ug ang pagkamatarong sama sa tanom nga nanubo. Ako, ang Ginoo, ang naghimo niini. Alaot ang makiglalis sa Dios nga iyang Magbubuhat. Sama lang siya sa kolon. Makareklamo ba ang yuta sa magkukolon kon unsay iyang himuon? O makareklamo ba siya nga kulang sa kahanas ang magkukolon? Alaot ang anak nga moingon sa iyang ginikanan, ‘Nganong gipanganak ninyo akong sama niini?’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoo, ang Balaang Dios sa Israel ug ang iyang Magbubuhat, “Nagareklamo ba kamo sa akong gihimo? But-an ba ninyo ako sa angay nakong buhaton? Ako ang naghimo sa kalibotan, ug nagbuhat sa tawo nga nagapuyo niini. Ang akong mga kamot mao ang nagbukhad sa langit ug ako ang nagmando nga mosidlak ang adlaw, bulan, ug mga bitoon. Ako mismo ang modasig kang Cyrus sa pagtuman sa akong matarong nga katuyoan. Himuon ko nga husto ang tanan niyang mga pamaagi. Pabarogon niya pag-usab ang akong siyudad, ug hatagan niyag kagawasan ang akong katawhan nga binihag. Ug himuon niya kini dili tungod kay gisuholan o gigantihan siya. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo sa Israel, “Mahimo mong sakop ang mga taga-Ehipto ug taga-Etiopia, apil na ang mga taga-Seba kansang kalalakin-an tag-as ug barog. Moanha sila kanimo dala ang ilang mga bahandi ug mga produkto. Mahimo mo silang mga bihag. Moluhod sila kanimo ug magpakilooy nga magaingon, ‘Tinuod nga ang Dios nagauban kanimo, ug siya lang ang Dios!’ ” O Dios ug Manluluwas sa Israel, tinuod nga ikaw Dios nga dili magpakita sa imong kaugalingon. Maulawan gayod ug tamayon ang tanang naghimo ug mga dios-dios. Apan luwason mo, Ginoo, ang Israel, ug ang ilang kaluwasan walay kataposan. Dili na gayod sila maulawan ug tamayon hangtod sa hangtod. Ikaw, Ginoo, mao ang Dios. Gimugna mo ang kalangitan ug kalibotan. Wala mo himoa ang kalibotan nga haw-ang, kondili gihimo mo kini aron puy-an. Kay ikaw miingon, “Ako mao ang Ginoo, ug wala nay lain. Wala ako magsulti diha sa tago, diin walay makahibalo. Wala ako moingon sa mga kaliwat ni Jacob nga modangop sila kanako kon wala man lang silay madawat. Ako, ang Ginoo, nagasulti sa kamatuoran. Gipadayag ko kon unsa ang husto.” Miingon usab ang Ginoo, “Pagpundok kamo ug duol kanako, kamong mga nakalingkawas gikan sa pagsakop sa mga nasod. Wala gayoy kahibalo ang mga nagdala-dala sa ilang mga dios-dios nga kahoy. Nagapangamuyo sila niining mga dios-dios nga dili makaluwas kanila. Pagsabot kamo, ug ipadayag ninyo ang inyong katarungan. Kinsa ang nagtagna kaniadto sa mga butang nga mahitabo? Dili ba ako, ang Ginoo? Wala nay lain nga Dios ug Manluluwas gawas kanako. “Dangop kamo kanako aron kamo maluwas, tanang katawhan sa tibuok kalibotan, kay ako mao ang Dios, ug wala nay lain. Nanumpa ako sa akong kaugalingon, ug ang akong gipanulti dili na mausab: Moluhod ang tanan kanako ug manumpa sila nga mounong kanako. Moingon sila, ‘Pinaagi lang gayod sa Ginoo makaangkon ang tawo sa kusog ug kadaogan.’ ” Ang tanang nagdumot sa Ginoo moduol kaniya ug maulawan. Sa tabang sa Ginoo ang tanang mga kaliwat ni Israel modaog ug magadayeg sila kaniya. Ang mga dios-dios sa Babilonia nga sila si Bel ug Nebo nagyuko samtang gikarga sa karwahe nga giguyod sa mga asno. Bug-at sila nga karga alang sa gikapoy nga mga asno. Managsama sila nga nagayuko, ug dili nila mahimong luwason ang nagdala kanila. Sila mismo apil sa pagkabihag. Pamati kamo kanako, kamong mga kaliwat ni Jacob, kamong tanang nahibilin sa katawhan sa Israel. Giatiman ko kamo sukad pa sa inyong pagkatawo. Bisag matigulang na kamo ug ubanon, ako ang moatiman kaninyo. Gihimo ko kamo ug bantayan ko gayod kamo. Tabangan ko kamo ug luwason. Kang kinsa ba ninyo ako ikatandi? Aduna bay sama kanako? Ang ubang mga tawo mopagawas sa ilang bulawan ug plata ug mosuhol ug platero aron himuon kining dios-dios, ug unya, ila kining yukboan ug simbahon. Pas-anon nila kini, ug unya itungtong sa iyang butanganan, ug magpabilin kini didto. Dili na kini makapahawa didto. Kon may mag-ampo niini, dili kini motubag; dili kini makaluwas kanila gikan sa ilang mga kalisod. Timan-i ninyo kini, kamong mga masinupakon, ug itanom gayod kini sa inyong alimpatakan. Hinumdomi usab ninyo ang akong gipanghimo sa unang panahon. Kay ako lamang ang Dios, ug wala nay lain nga sama nako. Sa sinugdan pa lang gipadayag ko na ang umaabot. Sukad pa kaniadto, giplano ko na kon unsa ang mahitabo. Matuman gayod ang akong mga plano; himuon ko ang tanan kong gustong buhaton. Magtawag akog usa ka tawo gikan sa usa ka layong dapit sa sidlakan, ug tumanon niya ang akong mga plano. Mosakdap siya sama sa langgam nga nagapangdagit. Kon unsa ang akong gisulti ug giplano tumanon ko kini. Pamati kamo kanako, kamong mga gahig ulo. Dili gayod kamo makaangkon ug kadaogan. Sa dili madugay, hatagan kog kadaogan ug kaluwasan ang Jerusalem, ug pasidunggan ko ang Israel. Miingon ang Ginoo, “Maglingkod ka sa yuta, Babilonia. Maglingkod ka nga walay trono. Ikaw nga sama sa putli nga babaye, dili ka na tawgong maloloy-on ug hinhin. Ulipon ka na karon, busa pagkuhag galingan ug paggaling ug trigo. Hukasa ang imong belo, ug isaha ang imong bisti aron makita ang imong mga paa samtang nagatabok ka sa suba. Makita ang imong pagkahubo ug maulawan ka. Manimalos ako kanimo ug dili ko ikaw kaloy-an.” Ang atong Manluluwas, kansang ngalan Ginoo nga Makagagahom, mao ang Balaang Dios sa Israel. Miingon pa gayod ang Ginoo, “Babilonia, lingkod nga malinawon sa ngitngit nga dapit. Kay dili ka na tawgong rayna sa mga gingharian. Nasuko ako sa katawhan nga akong gipanag-iyahan, ug gisalikway ko sila. Busa gitugyan ko sila sa imong mga kamot, ug wala mo sila kaloy-i. Bisan gani ang mga tigulang kanila imong gidaog-daog. Miingon ka pa nga ang imong pagka-rayna walay kataposan! Busa wala mo hunahunaa kining imong gihimo ug kon unsa ang mahimong sangpotan niini. Busa karon pamatia kini, ikaw nga mahigugmaon sa kalipay ug nagahunahuna nga dili matarog. Nagaingon ka sa imong kaugalingon nga ikaw ang Dios, ug wala nay lain gawas kanimo. Nagahunahuna ka nga dili ka gayod mabalo o mawad-ag mga anak. Apan sa kalit lang, mahitabo kini kanimo. Mabalo ka ug mawad-ag mga anak. Mahitabo gayod kining tanan kanimo bisag daghan ka pag nahibaloang pagpamarang ug gamhanang mga lamat. Nagsalig ka sa imong pagkadaotan, kay nagahunahuna ka nga walay nakakita kanimo. Ang imong kaalam ug kahibalo nagpahisalaag kanimo, ug nagtukmod kanimo sa pag-ingon, ‘Ako ang Dios, ug wala nay lain gawas kanako.’ Busa moabot kanimo ang katalagman ug dili ka mahibalo kon unsaon mo kini pag-abog pinaagi sa imong salamangka. Moabot kanimo ang kalamidad nga dili mo mabayran aron moundang. Sa kalit lang moabot kanimo ang kalaglagan nga wala mo damha. Sige, padayon sa imong pagpamarang ug mga lamat-lamat nga imong gihagoan sukad sa bata ka pa. Basin pag magmadaogon ka, o malisang ang imong mga kaaway. Gipul-an ka na sa imong daghang plano. Patabanga kanimo ang imong mga tawo nga nagtuon mahitungod sa mga bitoon, ug nagatagna matag bulan sa mga butang nga mahitabo kanimo. Sa pagkatinuod, sama lang sila sa dagami nga dali rang masunog. Dili gani sila makaluwas sa ilang kaugalingon gikan sa kalayo. Dili kini kalayo nga makahatag ra ug igong kainit sa ilang lawas, kay labihan kini kainit. Ingon ra niana ang mga tawong gipangayoan mo ug tambag sukad sa imong pagkabata. Ang matag usa kanila nahisalaag ug dili sila makaluwas kanimo. “Pamati kamong mga kaliwat ni Jacob, kamong gitawag ug Israel, ug naggikan sa tribo ni Juda. Nanumpa kamo sa ngalan sa Ginoo, ug nagtawag kamo sa Dios sa Israel. Apan dili kini kinasingkasing, kay dili matarong ang inyong kinabuhi. Gitawag pa ninyo ang inyong kaugalingon nga mga lumulupyo sa balaang siyudad ug nagaingon nga nagsalig kamo sa Dios sa Israel, nga ang ngalan Ginoo nga Makagagahom.” Nagaingon siya kaninyo, “Giingon ko na kaniadto kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Ug sa kalit lang gituman ko kini. Nahibalo ako kon unsa kamo kagahig ulo. Ang inyong liog sama kagahi sa puthaw, ug ang inyong agtang sama kagahi sa bronsi. Busa gisulti ko nang daan kaninyo ang akong buhaton. Sa wala pa kini mahitabo gipahibalo ko na kini kaninyo, aron dili kamo makaingon nga ang inyong mga dios-dios nga hinimo gikan sa kahoy ug metal mao ang nagbuhat ug nagtuman niini. Nadungog ninyo ang akong gipangbuhat ug nakita ninyo ang katumanan niini, apan dili kamo modawat nga ako ang nagbuhat niini. Sukad karon sultihan ko kamo sa bag-ong mga butang nga wala ko pa ipadayag kaninyo, ug wala pa ninyo masayri. Karon ko pa lang kini himoa, ug wala pa ninyo kini madunggi kaniadto, aron dili kamo makaingon nga, ‘Ah! Nasayod na kami niana!’ Wala kamo makadungog o makasabot niining mga butanga kay sukad pa kaniadto nagpabungol-bungol na kamo. Nasayod ako kon unsa kamo kamaluibon. Kay sukad pa sa inyong pagkatawo, mga masupilon na kamo. Alang sa akong kadungganan, pugngan ko ang akong kasuko kaninyo, aron dili kamo malaglag. Pamati! Gihinloan ko kamo apan dili sama sa pagputli sa plata. Gihinloan ko kamo pinaagi sa pagpaantos. Himuon ko kini alang sa akong kadungganan. Dili gayod ako motugot nga maulawan ako ug ang mga dios-dios ang mapasidunggan. “Pamati kamo kanako, kamong taga-Israel nga akong pinili. Ako ang Dios; ako ang sinugdanan ug ang kataposan sa tanan. Ako mismo ang nagbutang sa pundasyon sa kalibotan ug nagbukhad sa kalangitan. Kon magmando ako kanila, motuman sila. “Duol kamong tanan ug pamati. Kinsang dios-dios ang nagtagna nga sulongon sa akong higala ang Babilonia aron sa pagtuman sa akong plano batok niini nga nasod? Wala gayod! Ako mismo ang nagsulti ug nagtawag kaniya. Sugoon ko siya ug magmadaogon siya sa iyang himuon. Duol kamo kanako ug pamatia kini: Sukad sa sinugdanan wala ako magsulti diha sa tago, ug sa panahon nga nahitabo ang akong mga gisulti, anaa ako.” Ug karon ang Ginoong Dios ug ang iyang Espiritu nagpadala kanako aron sa pagsulti niini nga mensahe, “Miingon ang Ginoo nga inyong Manluluwas, ang Balaang Dios sa Israel: Ako ang Ginoo nga inyong Dios nga nagtudlo kaninyo kon unsa ang maayo alang kaninyo ug nagtultol kaninyo sa hustong dalan. Kon nagtuman lang unta kamo sa akong mga sugo, sama unta sa suba nga modagayday ang mga kaayohan diha kaninyo, ug magsunod-sunod lang unta ang inyong mga kadaogan sama sa mga balod nga nagalapya sa baybayon. Ang inyong mga kaliwat mahisama unta kadaghan sa balas nga dili maihap, ug dili gayod unta sila malaglag o mahanaw sa akong atubangan.” Biya kamo sa Babilonia! Imantala ninyo nga malipayon sa tibuok kalibotan nga giluwas sa Ginoo ang iyang alagad, ang katawhan sa Israel. Wala sila uhawa sa dihang gipangulohan sila sa Dios didto sa mga kamingawan, kay gipatubod niya ang tubig alang kanila gikan sa bato. Gisiak niya ang bato ug mibuhagay ang tubig. Apan ang mga daotan dili makaangkon ug kalinaw sumala sa Ginoo. Pamati kamo kanako, kamong anaa sa mga isla. Sa wala pa ako matawo gitawag na ako sa Ginoo nga moalagad kaniya. Gihimo niya ang akong mga pulong nga sama kahait sa espada. Gipanalipdan niya ako sa iyang gahom. Gihimo niya ako nga sama sa sinaw nga pana nga andam nang gamiton. Miingon siya kanako, “Israel, ikaw ang akong alagad. Pinaagi kanimo, pasidunggan ako sa mga tawo.” Apan miingon ako, “Ang akong paghago nakawang; giusikan ko ang akong kusog sa mga butang nga walay hinungdan.” Apan gitugyan ko lang kini sa Ginoo nga akong Dios; siya na ang mahibalong moganti kanako. Ang Ginoo naghimo kanako diha sa sabakan sa akong inahan nga mahimong iyang alagad aron magtigom ug dad-on pagbalik ang mga Israelinhon ngadto kaniya. Gipasidunggan ako sa Ginoo ug siya nga akong Dios mao ang naghatag kanakog kusog. Miingon siya, “Ikaw nga akong alagad, may dako pa akong buluhaton nga ipabuhat kanimo, gawas sa pagpabalik sa mga Israelinhon nga akong gipanalipdan. Himuon ko ikaw nga sama sa suga ngadto sa mga kanasoran aron maluwas ang tibuok kalibotan. ” Miingon ang Ginoo, ang Manluluwas ug Balaang Dios sa Israel, ngadto sa tawo nga gikalagotan ug gitamay sa mga nasod, ug alagad sa mga pangulo, “Makita sa mga hari kon kinsa gayod ikaw ug manindog sila sa pagtahod kanimo. Ang mga pangulo moyukbo sa pagpasidungog kanimo. Mahitabo kini tungod kanako, ang Ginoo nga matinumanon, ang Balaan nga Dios sa Israel. Ako ang nagpili kanimo.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Sa hustong panahon nga luwason ko ikaw, tubagon ug tabangan ko ikaw. Panalipdan ko ikaw ug pinaagi kanimo maghimo akog kasabotan tali sa mga tawo. Tukoron mo pag-usab ang yuta sa Israel nga naguba, ug ihatag mo kini pagbalik sa akong katawhan. Moingon ka sa mga Israelinhon nga binihag ug binilanggo diha sa mangitngit nga dapit, ‘Gawas kamo! May kagawasan na kamo!’ “Mahisama sila sa mga karnero nga manibsib sa daplin sa mga agianan o sa taas nga mga dapit. Dili sila gutomon o uhawon. Dili sila maunsa sa kainit sa adlaw o sa mainit nga hangin sa disyerto. Kay ako nga may kalooy kanila motultol kanila ngadto sa tuboran. Himuon kong dalan ang akong mga bukid nga ilang agianan. Moabot ang akong katawhan gikan sa layo, ang uban gikan sa amihan, ang uban sa kasadpan, ug ang uban gikan sa yuta sa Sinim. ” Pag-awit sa kalipay, O kalangitan! Paglipay, O kalibotan! Pag-awit kamong mga bukid! Kay lipayon ug kaloy-an sa Ginoo ang iyang katawhan nga nagaantos. Apan miingon ang katawhan sa Jerusalem, “Gisalikway na kami sa Ginoo. Gikalimtan na niya kami.” Apan mitubag ang Ginoo, “Makalimot ba ang usa ka inahan sa iyang anak nga masuso? Dili ba niya kaloy-an ang bata nga iyang gipanganak? Bisan malimot siya, ako dili gayod malimot kaninyo! “O Jerusalem, dili ko gayod ikaw kalimtan. Gisulat ko ang imong ngalan sa akong mga palad. Gihunahuna ko kanunay nga pabarogon ko pag-usab ang imong mga paril. Hapit na moabot ang mopabarog kanimo pag-usab, ug ang mga naglaglag kanimo mobiya na kanimo. Tan-awa ang imong palibot; ang imong katawhan nagatigom na ug nagaduol kanimo. Ako, ang buhi nga Ginoo, manumpa nga ipasigarbo mo sila sama sa pagpasigarbo sa babayeng kaslonon sa mga alahas nga iyang gisul-ob. Nalaglag ka ug nahimong awaaw. Apan karon, ang imong yuta halos dili na paigo nga puy-an sa imong katawhan. Ug kadtong mga naglaglag kanimo mahilayo na. Ang imong katawhan nga natawo sa panahon sa imong pagsubo moingon kanimo, ‘Gamay ra kaayo kining dapita alang kanamo. Hatagi kamig mas dako pang dapit nga kapuy-an.’ Unya moingon ka sa imong kaugalingon, ‘Kinsa bay nanganak niini kanila alang kanako? Nangamatay ang daghan kong katawhan, ug tungod niini nasubo ako. Ang uban kanila gibihag ngadto sa ubang dapit, ug nahibilin akong nagainusara. Busa diin kini sila gikan? Kinsa ang nagsagop kanila?’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoong Dios, “Pamati! Sinyasan ko ang mga nasod, ug ibalik nila kanimo ang imong katawhan nga daw sa mga bata nga ginakugos. Magaalagad kanimo ang mga hari ug mga rayna. Sila ang moatiman kanimo. Moluhod sila agig pagtahod kanimo, ug magpasakop gayod sila kanimo. Unya mahibaloan mo nga ako mao ang Ginoo, ug ang mga nagsalig kanako dili gayod mapakyas.” Makuha ba pagbalik ang gipang-ilog sa mapintas nga mga sundalo? Maluwas pa ba ang ilang gipangbihag? Apan mao kini ang giingon sa Ginoo, “Oo, maluwas mo ang gipangbihag sa mapintas nga mga sundalo ug makuha mo pagbalik ang ilang gipang-ilog. Kay makig-away ako sa mga nakig-away kanimo ug luwason ko ang imong katawhan. Ipakaon ko sa mga nagdaog-daog kanimo ang ilang kaugalingong lawas. Ug sama sa bino, mahubog sila sa ilang kaugalingong dugo. Unya masayod ang tanang mga tawo nga ako mao ang Ginoo, ang imong Manluluwas ug Manunubos, ang Makagagahom nga Dios ni Jacob.” Miingon ang Ginoo, “Gisalikway ko ba ang Jerusalem sama sa usa ka bana nga mibulag sa iyang asawa? Pamatud-i ninyo! Gibaligya ko ba kamo ingon nga ulipon ngadto sa akong giutangan isip bayad? Gibihag kamo tungod sa inyong mga sala. Gisalikway ang Jerusalem tungod sa inyong mga kalapasan. Nganong wala man kamo sa akong pag-abot? Nganong wala may mitubag sa akong pagpanawag? Dili ba ako makahimo pagluwas kaninyo? Mahimo ko ganing pamad-an ang dagat sa usa lang ka pagmando ug himuon nga disyerto ang mga suba, nga mahimong hinungdan sa pagkamatay sa mga isda! Mahimo ko usab nga pangitngiton ang kalangitan sama kaitom sa bisting isul-ob sa pagbangotan.” Gitudloan ako sa Ginoong Dios kon unsa ang akong isulti aron madasig ko ang gipangkapoy. Pukawon niya ako matag buntag sa pagpamati sa iyang itudlo kanako. Nagsulti ang Ginoong Dios kanako ug namati ako. Wala ako mosupak ni magpahilayo kaniya. Gitahan ko ang akong likod ngadto sa mga nagbunal kanako, ug ang akong nawong ngadto sa nangibot sa akong bangas. Wala ako molikay sa ilang pagpakaulaw kanako ug pagluwa sa akong nawong. Apan wala ako mobati ug kaulaw kay gitabangan ako sa Ginoong Dios. Busa nagmalig-on ako sama sa bato nga bantilis kay nasayod ako nga dili ako maulawan. Ania duol kanako ang Dios nga nagapadayag nga inosente ako. Kinsay nagaakusar kanako? Mag-atubang kami! Pamati! Ang Ginoong Dios mao ang nagatabang kanako. Kinsa ang makapamatuod nga nakasala ako? Magabok sila sama sa panapton. Kutkoton sila sa mga gagmayng mananap. Kinsa kaninyo ang nagatahod sa Ginoo ug nagatuman sa gitudlo sa iyang alagad? Angay siyang mosalig sa Ginoo nga iyang Dios bisan nagalakaw siya sa kangitngit ug wala gayoy kahayag. Apan pagbantay kamong nagaplano sa paglaglag sa uban; maunay kamo sa inyong kaugalingong plano! Ang Ginoo mismo mao ang mosilot kaninyo; mangamatay kamo sa hilabihan nga pagsilot. “Kaloy-an ko gayod ang Jerusalem ug ang tanang mga dapit niini nga nangaguba. Ang mga disyerto niini himuon kong sama sa Eden—ang akong hardin. Maanaa ang kalipay ug kasadya sa Jerusalem ug may pagpasalamat ug mga pag-awit usab. “Pamati kamo kanako, O katawhan ko! Patalinghogi ninyo ako, O nasod ko! Ipadayag ko ang akong kasugoan. Ug ang akong katarong ug kaangayan mohatag ug kahayag sa mga nasod. Hapit ko na kamo hatagan ug kadaogan. Sa dili madugay luwason ko kamo. Pagadumalahan ko ang mga nasod. Ang anaa sa mga isla magahulat kanako ug magalaom sa akong gahom. Tan-awa ninyo ang kalangitan ug ang kalibotan. Mawala ang kalangitan sama sa aso. Mogabok ang kalibotan sama sa panapton. Mangamatay ang mga lumulupyo niini sama sa gagmayng mananap nga nagalupad. Apan ang kaluwasan ug kadaogan nga ihatag ko magapadayon sa walay kataposan. Pamatia ninyo ako, kamo nga nasayod kon unsa ang husto ug nagatuman sa akong kasugoan! Ayaw kamo kahadlok sa mga pagsaway ug pagpakaulaw sa mga tawo kaninyo. Kay mahisama sila sa panapton nga kutkoton sa mga gagmayng mananap. Apan ang kadaogan ug kaluwasan nga akong ihatag magapadayon sa walay kataposan.” Sige na, Ginoo, tabangi kami. Gamita ang imong gahom sa pagluwas kanamo. Tabangi kami sama sa imong gihimo kaniadto. Dili ba ikaw man ang nagtagodtagod sa dragon nga si Rahab? Dili ba ikaw man ang nagpamala sa dagat aron sa paghimog agianan diha sa taliwala niini aron makatabok ang katawhan nga imong giluwas? Mobalik sa Zion ang imong mga linuwas nga nagaawit sa walay hunong nga kalipay. Mawala na ang ilang kasubo, ug mag-awas-awas ang ilang kalipay. Mitubag ang Ginoo, “Ako mao ang nagdasig kaninyo. Busa nganong mahadlok man kamo sa mga tawong mamatay ra sama sa sagbot? Nalimot na ba kamo nga ako ang naghimo kaninyo? Ako ang nagbukhad sa kalangitan ug nagbutang sa mga patukoranan sa kalibotan. Nganong nagakinabuhi kamo nga kanunayng may kahadlok sa kasuko sa mga nagalutos ug buot molaglag kaninyo? Ang ilang kasuko dili na makaunsa kaninyo. Sa dili madugay buhian ang mga binihag. Dili sila mamatay sa gibilanggoan kanila, ni mawad-an ug pagkaon. Kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ang nagakutaw sa dagat aron modahunog ang mga balod. Makagagahom nga Ginoo ang akong ngalan. Gitudlo ko kaninyo ang angay ninyong isulti, ug gipanalipdan ko kamo pinaagi sa akong gahom. Ako ang nagpahimutang sa kalangitan ug ang nagbutang sa mga patukoranan sa kalibotan. Ug ako ang nagaingon sa Zion, ‘Ikaw ang akong katawhan.’ ” Bangon na, Jerusalem! Ang kasuko sa Ginoo sama sa ilimnon nga gihurot mog inom hangtod nga nagsusapinday ka sa kahubog. Walay usa sa imong katawhan nga makaagak kanimo; walay usa kanila nga makatabang kanimo. Nahitabo kanimo kining duha ka kalamidad: naguba ikaw tungod sa gubat ug nagaantos sa kagutom ang imong katawhan. Walay nahibilin sa imong katawhan nga modasig ug molipay kanimo. Gipangkuyapan sila ug nagbuy-od sa eskina sa matag dalan sama sa usa nga nalit-agan. Nahiagom sila sa labihan nga kasuko sa Ginoo; gibadlong sila sa imong Dios. Busa pamatia ninyo kini, kamong nagaantos ug nangahubog apan dili tungod sa bino. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga inyong Dios nga nagalaban kaninyo, “Pamati! Gikuha ko na gikan kaninyo ang akong kasuko nga daw ilimnon nga makahubog. Dili ko na kamo paimnon niini pag-usab. Ihatag ko kini sa mga nagpaantos kaninyo, ug sa nagsugo kaninyo nga mohapa aron ilang tumban ug himuong daw yuta ug dalan ang inyong mga likod.” Bangon na, O Zion, ug lig-ona ang imong kaugalingon! Ipakita ang imong pagkagamhanan, O balaan nga siyudad sa Jerusalem. Kay ang imong mga kaaway nga mga dili Israelinhon, nga giila nga mahugaw ug dili diosnon, dili na makasulod kanimo pag-usab. Ayaw na pagsubo nga daw sama sa tawong masub-anon nga nagyaka sa yuta. Tindog hinuon ug pangandam sa pagdumala. Ug kamong mga lumulupyo sa Jerusalem, badbari ninyo ang inyong kaugalingon sa mga kadena sa pagkabinihag. Ug karon, unsa na man ang nahitabo kaninyo? Gibihag kamo sa Babilonia sa walay igong hinungdan. Gitamay kamo sa mga nagadumala kaninyo. Kanunay pa nila akong gipasipalahan. Apan moabot ang panahon nga masayod kamo kon kinsa gayod ako, kay ako mismo ang nagasulti kaninyo. Oo, ako gayod mismo.” Pagkaanindot tan-awon sa mga mensahero nga nagalatas sa kabukiran aron sa pagdala sa maayong balita nga may kalinaw na ang Jerusalem ug mahimong maayo na ang kahimtang niini tungod kay luwason kini sa Dios. Nagaingon sila sa mga taga-Jerusalem, “Nagahari ang inyong Dios!” Mosinggit sa kalipay ang mga guwardya sa siyudad kay makita gayod nila ang pagbalik sa Ginoo didto sa Jerusalem. Mosinggit sa kalipay ang mga nangagubang dapit sa Jerusalem, kay lig-onon sa Ginoo ang iyang katawhan. Luwason niya ang Jerusalem! Ipakita sa Ginoo ang iyang balaang gahom sa tanang nasod. Ug makita sa tibuok kalibotan ang pagluwas sa atong Dios kanato. Kamong nagadala sa mga kagamitan sa templo sa Ginoo, biya na kamo sa Babilonia! Gawas na kamo diha! Ayaw kamo paghikap sa mga butang nga giisip nga hugaw. Panggawas na kamo sa Babilonia, ug magpakabalaan. Apan niining higayona dili na kinahanglan nga magdali-dali kamo sa pagbiya, nga daw sa nangikyas kamo, kay mag-una ang Ginoo kaninyo. Ang Dios sa Israel mao ang manalipod kaninyo. Miingon ang Ginoo, “Pamati! Magmauswagon ang akong alagad. Mahimo siyang inila ug pinasidunggan. Daghan ang mahibulong kaniya. Kay mausab ang iyang panagway ug morag dili na kini hitsurag tawo. Hangtod ang mga nasod mahibulong usab kaniya. Dili makasulti ang mga hari tungod kaniya, kay makita man nila ug masabtan ang mga butang nga wala sukad masugilon.” Kinsa ang makatuo sa among mensahe? Kang kinsa gipadayag sa Ginoo ang iyang gahom? Kabubut-on sa Ginoo nga mouswag ang iyang alagad. Sama kini sa tanom nga nagtubo, nga nagpanggamot diha sa malang yuta. Wala siyay kaambong o pamarog nga mahimong makadani kanato ngadto kaniya. Gibiaybiay siya ug gisalikway sa mga tawo. Daghan ang iyang nasinati nga mga kasakit ug pag-antos. Ato siyang gitalikdan, gitamay, ug gipakawalay-bili. Sa pagkatinuod, giantos niya ang mga kasakit ug mga pag-antos nga alang unta kanato. Apan abi natog gisilotan siya sa Dios tungod sa iyang mga sala. Ang tinuod, gisamaran siya tungod sa atong mga kalapasan. Nabun-og siya tungod sa atong pagkadaotan. Ang silot nga iyang giantos mao ang nakahatag kanatog maayong kahimtang. Ug pinaagi sa iyang mga samad kita nangaayo. Kitang tanan sama sa mga karnero nga nasaag; matag usa kanato nagpatuyang lang sa pagbuhat sa atong gusto. Apan siya ang gipaantos sa Ginoo sa silot nga alang unta kanatong tanan. Gidaog-daog siya ug gisakit, apan wala gayod siya moreklamo. Sama siya sa karnero nga gidala sa ihawanan. Ug sama sa karnero nga walay timik samtang gialotan, nagpakahilom lang siya. Gidakop siya, gihukman, ug gipatay. Wala gayoy nakaamgo sa iyang mga katagilungsod nga siya gipatay tungod sa ilang mga sala, ug giantos niya ang silot nga alang unta kanila. Bisag wala siyay sala nga nahimo ug wala siya nanglimbong, gilubong siya nga daw usa ka kriminal; gilubong siya uban sa mga adunahan. Pagbuot sa Ginoo nga sakiton ug paantuson siya. Bisan tuod ug gihimo sa Ginoo ang iyang kinabuhi nga halad aron mabayran ang sala sa mga tawo, makita gihapon niya ang iyang mga kaliwat ug makaangkon siya ug taas nga kinabuhi. Ug pinaagi kaniya, matuman ang kabubut-on sa Ginoo. Kon makita niya ang mga bunga sa iyang mga pag-antos, malipay siya. Miingon ang Ginoo “Pinaagi sa iyang kaalam daghan ang pakamatarungon sa akong matarong nga alagad; mag-antos siya alang sa ilang mga sala. Busa ihatag ko kaniya ang pasidungog nga alang sa tawong bantogan ug gamhanan, kay gihatag niya ang iyang kinabuhi. Giisip siya nga usa sa mga makasasala. Nagaantos siya alang sa daghang mga makasasala ug nagaampo siya nga pasayloon sila.” Miingon ang Ginoo, “Pag-awit, O Jerusalem, ikaw nga sama sa usa ka babayeng baog. Pag-awit ug paghugyaw sa kalipay, ikaw nga wala gayod makasinati sa kasakit sa pagpanganak. Tungod kay bisan biniyaan ka, mas daghan pa unya ang imong mahimong anak kay sa babayeng nagapuyo uban sa iyang bana. Padak-i ug lig-ona ang imong puloy-anan. Ayaw pugngi ang pagpalapad niini. Kay padak-an ang imong mga utlanan, sakopon sa imong mga katawhan ang ubang mga nasod, ug puy-an nila ang mga giabandonang siyudad niini. Ayaw kahadlok, kay dili ka maulawan. Malimtan mo na gayod ang kaulawan sa imong pagkabatan-on ug ingon man sa imong pagkabalo. Kay ako nga imong Magbubuhat mahimong ingon sa usa ka bana kanimo. Makagagahom nga Ginoo ang akong ngalan. Ako, ang Balaan nga Dios sa Israel mao ang imong Manluluwas. Gitawag ako nga ‘Dios sa tibuok kalibotan.’ “ Jerusalem, sama ka sa batan-ong asawa nga naguol tungod kay gibiyaan sa iyang bana. Apan karon tawgon ko ikaw nga mobalik kanako. Sa mubong panahon gibiyaan ko ikaw, apan sa dakong kalooy kuhaon ko ikaw pag-usab. Tungod sa labihan kong kapungot kanimo, gitalikdan ko ikaw sulod sa mubong panahon. Apan tungod sa akong walay kataposang gugma, kaloy-an ko ikaw. Ako, ang Ginoo nga imong Manluluwas, ang nagaingon niini. “Alang kanako, sama kini sa panahon ni Noah diin nanumpa ako nga dili na gayod molunop dinhi sa kalibotan. Ug karon, nanumpa usab ako nga dili na gayod ako masuko o mosilot kanimo. Bisag mangatumpag pa ang mga bukid ug mga bungtod, ang akong gugma magpabilin, ingon man ang akong kasabotan uban kaninyo nga panalanginan ko kamo. Ako, ang Ginoo nga nalooy kanimo, ang nagaingon niini. “O Jerusalem, daw gikuso-kuso ka sa bagyo. Nagaantos ka ug wala gayoy midasig kanimo. Apan tukoron ko ikaw pag-usab sa mga patukoranan nga hinimo gikan sa mga batong safiro ug gamiton ko ang mahalong mga bato sa paghimo sa mga bongbong sa imong balay. Gamiton ko ang mga batong rubi alang sa imong tore, ug ang matahom nga mga bato sa paghimo sa imong mga pultahan ug mga paril. Ako mismo ang motudlo sa imong katawhan, ug magmauswagon gayod sila pag-ayo. Molig-on ka tungod kay magkinabuhi nga matarong ang imong katawhan. Mahilayo ka na sa modaog-daog kanimo, busa wala ka nay kahadlokan. Dili na moduol kanimo ang imong mga kaaway, busa dili ka na malisang. Kon may mosulong kanimo, dili kini akong kagustohan. Moampo kanimo ang mosulong kanimo. Pamati! Ako mismo ang naghimo sa mga panday nga maoy nagahuyop sa gabagang uling ug naghimog armas. Ug ako usab ang naghimo sa mga sundalo nga nagagamit niining mga armas sa pagpanglaglag. Walay hinagiban nga gihimo sa pagpakigbatok kanimo ang makaunsa kanimo. Matubag mo ang mga sumbong batok kanimo. Mao kini ang panulondon sa akong mga alagad; molaban ako kanila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo, “Duol kamo, kamong tanan nga giuhaw, ania ang tubig! Bisan wala kamoy kuwarta, duol kamo ug kaon! Dali kamo, kuha kamog bino ug gatas nga walay bayad! Nganong mogasto man kamo sa inyong kuwarta sa dili makaon? Ug nganong maghago man kamo sa mga butang nga dili makatagbaw? Pamati kamo kanako ug makakaon kamo sa lamiang pagkaon ug mabusog gayod kamo. Duol kamo ug pamati kanako aron mabuhi kamo. Mohimo akog walay kataposang kasabotan uban kaninyo. Ipakita ko kaninyo ang akong dakong gugma ug pagkamatinumanon nga gisaad ko kang David. Gihimo ko siyang pangulo sa mga nasod, ug pinaagi kaniya gipakita ko kanila ang akong gahom. Tawgon ninyo ang mga nasod nga wala ninyo mailhi, ug magdali-dali sila pag-anha kaninyo. Kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ang Balaan nga Dios sa Israel, nagpasidungog kaninyo.” Dangop kamo sa Ginoo ug tawag kamo kaniya samtang anaa pa siya nga motabang kaninyo. Pabiyaa na ang mga daotan sa ilang daotang binuhatan ug ipasalikway ang ilang daotang panghunahuna. Pabalika na sila sa Ginoo nga atong Dios kay kaloy-an niya sila ug pasayloon. Miingon ang Ginoo, “Ang akong panghunahuna dili sama sa inyong panghunahuna. Ang akong kinaiya dili sama sa inyong kinaiya. Maingon nga mas habog ang langit kaysa yuta, layo ra usab kaayo ang inyong kinaiya ug panghunahuna kay kanako. Ang ulan ug ang snow gikan sa langit ug dili na kini mobalik didto; nagahatag kinig tubig sa kalibotan, ug nagapatubo sa mga tanom nga mohatag ug binhi sa mga magpupugas ug pagkaon sa mga tawo. Mao usab ang mga pulong nga akong gisulti, dili kini makawang, kondili tumanon niini ang akong tumong; ug molampos kini sa katuyoan sa akong pagpadala niini. “ Mga Israelinhon, pamiya kamo sa Babilonia nga malipayon ug malinawon. Daw sa mag-awit sa tumang kalipay ang mga bukid ug mga bungtod, ug daw sa mamakpak ang tanang kakahoyan. Manurok ang kahoyng sipres ug mirto ilis sa mga sampinit. Kining hitaboa magahatag ug pasidungog kanako; mahimo kining timailhan sa akong pagkagamhanan hangtod sa kahangtoran.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Patunhaya ninyo ang hustisya ug buhata ninyo ang matarong, kay sa dili madugay luwason ko na kamo ug hatagan ug kadaogan. Bulahan ang tawo nga naghimo ug nagatuman niini ug wala magpasipala sa Adlaw nga Igpapahulay. Ug bulahan usab ang tawo nga wala maghimog daotan.” Ang mga dili Israelinhon nga nagtugyan sa ilang kinabuhi sa Ginoo dili angay maghunahuna nga dili gayod sila isipon sa Ginoo nga iyang mga tawo. Ug ang mga kinapon dili angay maghunahuna nga dili sila mahimong bahin sa katawhan sa Dios tungod kay dili sila makaanak. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, “ Panalanginan ko ang mga tawong kinapon nga nagatuman sa akong mga ginapahimo sa Adlaw nga Igpapahulay, ug naghimo sa mga butang nga makapalipay kanako ug nagatuman sa akong kasabotan. Tugotan ko sila nga mosulod sa akong templo ug hatagan ko sila sa pasidungog nga labaw kay sa pasidungog nga madawat nila kon may mga anak sila. Dili gayod sila malimtan sa mga tawo hangtod sa hangtod. “ Panalanginan ko usab ang mga dili Israelinhon nga nagatugyan sa ilang kinabuhi kanako aron alagaran ako, higugmaon, ug simbahon, ug nagatuman sa akong mga ginapahimo sa Adlaw nga Igpapahulay ug nagatuman sa akong kasabotan. Dad-on ko sila sa akong balaan nga bukid, ug lipayon ko sila didto sa akong balay nga alampoanan. Dawaton ko sa akong halaran ang ilang mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad, kay ang akong balay tawgon nga balay nga alampoanan sa mga tawo sa tanang nasod.” Miingon usab ang Ginoong Dios nga nagtigom sa mga binihag nga mga Israelinhon, “Tigomon ko pa gayod ang uban, gawas niadtong natigom ko nang daan.” Duol kamo, tanang nasod nga sama sa mabangis nga mga mananap, ug laglaga ninyo ang katawhan sa Israel. Kay ang ilang mga pangulo nga mga magbalantay unta niining nasora morag mga buta ug walay kahibalo. Sama sila sa mga iro nga amang; dili sila makapaghot. Buot lang nilang moluko, matulog, ug magdamgo. Sama sila sa mga hakog nga iro nga walay pagkatagbaw. Mga magbalantay sila sa Israel nga walay panabot. Ang matag usa kanila nagpatuyang sa iyang gustong buhaton ug nagtinguha lang sa iyang kaugalingong kaayohan. Miingon sila, “Dali, magkuha kitag ilimnon ug maghubog! Ingon gihapon niini ugma, ug mas labaw pa gani!” Kon mamatay ang usa ka tawong matarong, walay mangutana kon ngano. Walay makasabot nga gikuha sa Dios ang mga tawong diosnon aron makalikay sa kadaotan. Kon mamatay ang usa ka tawong matarong, makapahulay na siya ug magmalinawon. Apan kamong mga anak sa babayeng mamamarang, sa mananapaw, ug sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog, duol kamo. Gibiaybiay ninyo ang mga matarong. Inyo silang gihiwian ug gidiwaldiwalan. Mga kaliwat kamo sa mga masinupakon ug mga bakakon. Gisimba ninyo ang inyong mga dios-dios pinaagi sa pagpakighilawas ilalom sa punoan sa mga kahoy nga gipakabalaan ninyo. Gihalad pa ninyo ang inyong mga anak diha sa mga lugut, diha sa mga bangag sa dagkong mga bato. Ang hamis nga mga bato sa mga lugut mao ang inyong mga dios. Gisimba ninyo kini pinaagi sa paghalad ug mga halad nga ilimnon ug mga halad sa pagpasidungog. Malipay ba ako niining inyong gihimo? Motungas kamo sa tag-as nga bukid ug maghalad didto ug makighilawas. Gibutang pa gayod ninyo ang mga imahen sa inyong mga dios-dios luyo sa pultahan sa inyong mga balay. Inyo akong gisalikway. Sama kamo sa babayeng mananapaw nga misaka sa iyang lapad nga katre ug nakigsabot sa iyang mga lalaki. Malipay gayod siyang nakighilawas sa iyang mga laki. Miadto kamo sa inyong dios-dios nga si Molec nga may dalang lana ug daghang mga pahumot. Nagsugo pa kamog mga tawo nga mangitag mga dios-dios sa layong mga dapit aron inyong simbahon. Bisan ang dapit sa mga patay daw sa paadtoan pa ninyo. Bisag gikapoyan na kamo sa pagpangita sa mga dios-dios, wala gihapon kamo mawad-ig paglaom. Gipalig-on ninyo ang inyong kaugalingon, busa wala gayod kamo maluya. Miingon ang Ginoo, “Kinsa ba kining mga dios-dios nga inyong gikalisangan nga namakak man kamo kanako? Gikalimtan ninyo ako ug wala kamo magtagad kanako. Unsa bay hinungdan nga wala na man kamo motahod kanako? Tungod ba kay nagpakahilom lang ako sulod sa taas nga panahon? Naghunahuna kamo nga matarong na gayod ang inyong gihimo, apan ipakita ko kon unsa gayod kamong matanga sa tawo. Ug dili makatabang kaninyo ang inyong mga dios-dios. Oo, dili gayod makatabang ang mga dios-dios kon mangayo kamog tabang kanila. Paliron silang tanan sa hangin; mapalid sila sa usa lang ka huyop. Apan ang nagsalig kanako magapuyo sa yuta ug mosimba didto sa akong balaan nga bukid. Ako moingon, ‘Ayoha ang dalan. Kuhaa ang mga babag sa agianan sa akong katawhan.’ ” Mao usab kini ang giingon sa Labing Halangdong Dios, ang Balaang Dios nga nagakinabuhi sa walay kataposan, “Nagapuyo ako sa habog ug balaang dapit. Apan nagapuyo usab ako uban sa mga tawo nga mapainubsanon ug mahinulsulon aron mapalig-on ko sila. Sa pagkatinuod, dili ako makigbatok o masuko hangtod sa hangtod, kay kon himuon ko kini, mangamatay ang mga tawo nga akong gihimo. Nasuko ako tungod sa sala ug pagkahakog sa Israel, busa gisilotan ko sila ug gitalikdan. Apan nagpadayon gihapon sila sa pagpakasala. Nakita ko ang ilang pagkinabuhi, apan ayohon ko sila. Giyahan ko sila, ug lipayon ko ang mga nagsubo uban kanila. Ug unya modayeg sila kanako. Hatagan ko silag maayong kahimtang—atua man sila sa layo o sa duol. Ayohon ko gayod sila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Apan ang mga daotan walay kalinaw. Sama sila sa baloron nga dagat nga nagatulod sa mga sagbot ug hugaw sa daplin. Dili gayod makaangkon ang mga daotan ug maayo nga kahimtang.” Mao kini ang giingon sa akong Dios. Miingon ang Ginoo, “Singgit kamog kusog, sama kakusog sa budyong! Ayaw ninyo kinig pugngi! Ipahibalo sa akong katawhan nga mga kaliwat ni Jacob ang ilang mga sala ug mga kalapasan. Nagadangop sila kanako adlaw-adlaw, ug nagpakita nga gusto gayod silang masayod sa akong mga pamaagi. Kon tan-awon morag matarong sila nga nasod ug wala mosalikway sa akong mga sugo. Gipakita nila nga gusto gayod nilang moduol kanako ug mangayog matarong nga paghukom. Miingon pa sila, ‘Nagpuasa kami, apan wala ka magtagad. Nagpenitensya kami, apan wala ka magpakabana.’ “Mitubag ako: Ang tinuod, samtang nagapuasa kamo, ang inyong kaugalingon lang nga kalipay ang inyong gihunahuna, ug ang inyong mga trabahante inyong gidaog-daog. Nagapuasa tuod kamo, apan nanggiaway ug nanggilalis kamo, ug nagsinumbagay pa. Ayaw kamo paghunahuna nga ang pagpuasa nga gihimo ninyo karon makatabang aron paminawon ko ang inyong mga pag-ampo. Kon magpuasa kamo, nagapenitensya kunohay kamo. Nagaduko ang inyong mga ulo nga daw kugon, ug nagahigda kamo sa abo nga nagabistig sako. Mao ba kana ang gitawag ninyong puasa? Nagahunahuna ba kamo nga makapalipay na kana kanako? Ang matang sa puasa nga gusto ko mao ang puasa nga inubanan sa matarong ug husto nga kinaiya. Hunonga ninyo ang pagpangdaog-daog ug ang pagpabilanggo sa mga inosente, ug hatagi ninyo ug kagawasan ang mga dinaog-daog. Hatagi ninyog pagkaon ang mga gigutom. Papuy-a ninyo sa inyong balay ang mga walay puloy-anan. Bistihi ninyo ang mga walay bisti. Tabangi ang inyong mga paryente nga nanginahanglan. Kon himuon ninyo kini, moabot kaninyo ang kaluwasan sama sa nagasidlak nga adlaw, ug ayohon ko kamo diha-diha. Ako, nga inyong matarong nga Dios, magauna kaninyo ug panalipdan ko kamo sa akong gahom. Kon manawag kamo kanako sa pagpangayo ug tabang, tubagon ko kamo. “Kon undangan na ninyo ang pagpangdaog-daog, ang pagpamasangil nga tinumotumo, ug ang pagsultig daotan, ug kon pakan-on ninyo ang mga gigutom ug hatagan ang mga kabos sa ilang mga gikinahanglan, moabot kaninyo ang kaluwasan nga magasidlak sa kangitngit, ug ang gabii kaninyo morag udtong tutok. Giyahan ko kamo kanunay. Hatagan ko kamog katagbawan bisag lisod ang inyong kahimtang. Himuon ko kamong himsog. Mahisama kamo sa usa ka hardin nga abunda sa tubig, o sama sa tuboran nga walay pagkahubas. Tukoron pag-usab sa inyong mga kaliwat ang inyong mga lungsod nga dugay nang nangaguba, ug pabarogon nila ang karaan nga mga patukoranan. Tawgon kamong katawhan nga tig-ayo sa nangagubang mga paril ug kabalayan. “Tumana ninyo ang akong mga ginapahimo sa Adlaw nga Igpapahulay. Ayaw ninyo buhata ang mga butang nga alang lang sa inyong kaugalingon nga kalipay nianang pinasahi nga adlaw. Ikalipay ninyo ang Adlaw nga Igpapahulay, ug pasidunggi ninyo kini pinaagi sa dili pagpatuyang sa inyong gusto ug kalipay, ug dili pagsultig mga walay pulos. Kon himuon ninyo kini, magmalipayon kamo sa inyong pagpangalagad kanako. Pasidunggan ko pa kamo sa tibuok kalibotan, ug tagbawon ko kamo sa mga ani sa yuta nga gipanunod sa inyong katigulangan nga si Jacob. Mahitabo gayod ini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Pamati! Dili huyang ang Ginoo nga dili siya makaluwas kaninyo o dili siya bungol nga dili siya makadungog kon manawag kamo kaniya. Ang inyong mga sala mao ang nagapahimulag kaninyo gikan sa Dios. Mao kini ang hinungdan nga mitalikod siya kaninyo ug dili na mamati sa inyong mga pag-ampo. Kay natina sa dugo ang inyong kamot, ug naghimog daotan. Bakakon kamo ug nagsultig daotan. Wala kamoy hustisya. Ang inyong mga akusasyon batok sa inyong isigka-tawo walay kamatuoran. Nagaplano kamog daotan, ug inyo kining tumanon. Alisto kamong mohimog sala, ug abtik kamong mopatay. Daotan ang inyong gihunahuna, ug bisan asa kamo moadto maghimo kamog kadaot. Wala ninyo masinati ang maayong kahimtang kay gipakawalay-bili ninyo ang hustisya; gituis pa hinuon ninyo kini. Ang nagasunod niining inyong gihimo dili usab makasinatig maayong kahimtang. Tungod niini layo kanato ang hustisya ug dili nato masinati ang katarungan. Naghulat kita sa kahayag apan kangitngit ang miabot. Mao nga nagalakaw kita sa kangitngit. Nagpangapkap kita sa bongbong sama sa buta, ug nagakadagma kita bisag udtong tutok. Daw sa nagalakaw kita sa kangitngit. Daw sama usab kita sa mga patay kon itandi sa kusgang mga tawo. Nagaagulo kita sa kasubo nga daw sa nagangulob nga oso ug sa tingog sa salampati. Nagpaabot kita nga silotan sa Dios ang atong mga kaaway ug luwason kita niya, apan wala kini mahitabo. Kay daghan na ang atong mga sala atubangan sa Dios, ug mao kini ang nagpamatuod nga angay kitang silotan. Oo, nasayod kita nga kanunay kitang nagpakasala. Misupak kita ug nagluib sa Ginoo. Mitalikod kita sa atong Dios. Gidaog-daog ug gilupigan nato ang uban. Nagasulti kita sa mga bakak nga giplano na natong daan. Gisalikway na ang hustisya ug mipahilayo sa katarong. Wala nay makitang kamatuoran bisan asa. Ug ang kaligdong wala na tagda. Oo, nawala na ang kamatuoran, ug ang mga nagalikay sa paghimog daotan ginalutos. Nakita kini sa Ginoo, ug wala niya ikalipay ang pagkawalay hustisya. Natingala siya sa dihang iyang nakita nga wala gayoy bisan usa nga mitabang sa mga dinaog-daog, busa gigamit niya ang iyang gahom sa pagluwas kanila. Sa iyang pagkamatarong, tabangan niya sila. Gamiton niya ingon nga taming sa dughan ang pagkamatarong ug ingon nga helmet ang kaluwasan. Ug ang pagpanimalos ug kasuko iyang isul-ob daw sama sa bisti. Baslan niya ang iyang mga kaaway sumala sa ilang binuhatan; mahiagoman nila ang iyang kasuko. Panimaslan usab niya ang atua sa mga isla. Bisan asa tahoron ug pasidunggan siya sa mga tawo, kay moabot siya sama sa nagahaguros nga tubig nga gihuyop sa makusog nga hangin sa Ginoo. Miingon ang Ginoo, “Moabot sa Zion ang manluluwas ninyong mga kaliwat ni Jacob, ug luwason niya ang nagahinulsol sa ilang mga sala. Ug mao kini ang akong kasabotan uban kaninyo: Dili gayod mawala ang akong Espiritu nga anaa kaninyo ug ang mga pulong nga gisulti ko kaninyo. Isugilon ninyo kini sa inyong mga kabataan, ug isugilon usab nila kini sa ilang kabataan, ug magapadayon kini sukad karon ug hangtod sa kahangtoran. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Bangon, O Jerusalem, ug sidlak sama sa adlaw! Kay miabot na ang imong kaluwasan ug misidlak na kanimo ang gahom sa Ginoo. Tabonan sa bagang kangitngit ang mga nasod sa kalibotan, apan kamo dan-agan sa gahom sa Ginoo. Moduol ang mga nasod ug ang ilang mga hari sa imong kahayag. Tan-aw sa imong palibot! Nagkatigom na ang imong katawhan. Mamauli na sila kanimo gikan sa layong mga dapit—mora silag mga bata nga gikugos. Malipay ka gayod inigkakita mo niini. Mag-awas gayod sa kalipay ang imong kasingkasing kay ang mga bahandi sa mga nasod ug sa kadagatan pagadad-on diha kanimo. Mapuno ang imong kayutaan sa mga kamelyo sa mga taga-Midian ug mga taga-Efa. Kadtong gikan sa Sheba moabot nga may dalang mga bulawan ug mga insenso aron mosimba sa Ginoo. Dad-on kanimo sa mga taga-Kedar ug sa taga-Nebayot ang daghan nilang mga karnero, ug dawaton kini ingon nga halad sa halaran sa Ginoo. Himuon sa Ginoo nga halangdon ang iyang templo. Nagaingon ang Ginoo sa Jerusalem, “Pabarogon sa mga langyaw ang imong mga paril, ug ang ilang mga hari moalagad kanimo. Bisan gisilotan ko ikaw tungod sa akong kasuko, kaloy-an ko ikaw tungod sa akong kaayo. Kanunay na unyang abli ang imong pultahan adlaw ug gabii, sa pagdawat sa mga bahandi sa mga kanasoran. Moparada ang mga hari sa pagsulod sa imong gingharian. Kay malaglag gayod sa hingpit ang mga nasod o gingharian nga dili moalagad kanimo. Ang bahandi sa Lebanon maimo—ang ilang mga kahoy nga pino, enebro, ug sipres—aron sa pagpatahom sa templo nga akong puloy-anan. Ang mga kaliwat sa mga nagdaog-daog kanimo moduol kanimo nga magyukbo. Moluhod sa imong tiilan ang tanang mitamay kanimo, ug tawgon ka nila nga ‘Siyudad sa Ginoo,’ o ‘Zion, ang Siyudad sa Balaang Dios sa Israel.’ Bisag gisalikway ka ug gidumtan, ug walay nagtagad kanimo kaniadto, himuon ko ikaw nga halangdon hangtod sa kahangtoran, ug ikalipay ka sa tanang henerasyon. Atimanon ka sa mga nasod ug sa ilang mga hari sama sa usa ka bata nga gipasuso sa iyang inahan. Unya masayran mo nga ako mao ang Ginoo, ang imong Manluluwas ug Manunubos, ang Makagagahom nga Dios ni Jacob. Ilisdan ko ang mga materyales sa imong templo—ang mga bronsi ilisdan kog bulawan, ang mga puthaw ilisdan kog plata, ang mga kahoy ilisdan kog bronsi, ug ang mga bato ilisdan kog puthaw. Ug molungtad diha kanimo ang kalinaw ug pagkamatarong. Wala nay kagubot nga mahitabo diha sa imong yuta. Wala nay kalaglagan nga moabot kanimo. Magpalibot kanimo ang kaluwasan nga daw sa paril, ug magadayeg kanako ang mosulod sa imong mga pultahan. “Dili mo na kinahanglan ang kahayag sa adlaw ug sa bulan, kay ako, ang Ginoo, mao na ang mahimo nimong kahayag hangtod sa kahangtoran. Ako nga imong Dios mao na ang imong himaya. Ako ang mahimo nimong adlaw ug bulan nga dili mosalop; ang imong kahayag hangtod sa kahangtoran. Ug matapos na ang imong mga pag-antos. Ang tanan mong katawhan mahimong matarong, ug panag-iyahan nila ang yuta sa Israel hangtod sa hangtod. Gihimo ko sila; sama sila sa tanom nga akong gitanom alang sa akong kadungganan. Gamay lang sila, apan modaghan gayod sila. Wala silay katakos, apan mahimo silang gamhanan nga nasod. Ako, ang Ginoo, ang mohimo niini sa madali, sa gitakda nga panahon.” Ang Espiritu sa Ginoong Dios ania kanako. Kay gipili niya ako nga mowali sa maayong balita ngadto sa mga kabos. Gipadala niya ako aron sa paglipay sa mga nagmasulob-on ug sa pagmantala ngadto sa mga binihag nga may kagawasan na sila. Pabarogon nila pag-usab ang ilang mga siyudad nga dugay nang nangaguba. Mga katawhan sa Dios, moalagad kaninyo ang mga langyaw. Bantayan nila ang inyong mga kahayopan, ug motrabaho sila sa inyong mga kaumahan ug mga ubasan. Tawgon kamong mga pari sa Ginoo, mga alagad sa atong Dios. Busgon kamo sa bahandi sa mga kanasoran, ug ipasigarbo ninyo kini. Imbes nga maulawan kamo, madoble pa hinuon ang panalangin nga inyong madawat gikan sa inyong yuta, ug malipay gayod kamo sa inyong madawat. Ang inyong kalipay magapadayon hangtod sa hangtod. “Kay ako, ang Ginoo, mahigugmaon sa hustisya. Gikapungtan ko ang pagpangawat ug ang uban pang kadaotan. Tungod sa akong pagkamatinumanon, hatagan kog ganti ang akong katawhan, ug maghimo akog walay kataposan nga kasabotan uban kanila. Ang ilang mga kaliwat mahimong inila sa mga kanasoran. Ang tanang makakita kanila moila nga sila katawhan nga akong gipanalanginan.” Malipayon gayod ako sa Ginoo nga akong Dios, kay sama ra nga gipabistihan niya ako sa kaluwasan ug kadaogan. Sama ako sa pamanhonon nga may matahom nga turban, ug pangasaw-onon nga nagsul-ob ug mga alahas. Kay ingon nga ang yuta nagapatubo ug binhi, ang Ginoong Dios nagapatunhay usab sa pagkamatarong, ug dayegon siya sa tanang mga nasod. Tungod kay gimahal ko ang Zion, ang Jerusalem, dili ako magpakahilom, hangtod nga moabot ang iyang kadaogan sama sa nagasidlak nga adlaw, ug hangtod nga maangkon niya ang iyang kaluwasan nga sama sa nagasigang sulo. O Jerusalem, makita sa mga nasod ug sa ilang mga hari ang imong kadaogan ug pagkagamhanan. Hatagan ka sa Ginoo ug bag-ong ngalan. Mahisama ka sa usa ka matahom nga korona diha sa kamot sa Ginoo nga imong Dios. Dili ka na tawgong “Sinalikway nga Siyudad” o “Awaaw nga yuta,” kondili tawgon ka na nga “Kalipay sa Dios” o “Gikasal ngadto sa Dios,” kay nalipay ang Ginoo kanimo ug sama ra nga gikasal ka ngadto kaniya. Siya nga naghimo kanimo mangasawa kanimo sama sa usa ka batan-ong lalaki nga nangasawa sa usa ka putli. Ug ingon nga nalipay ang pamanhonon sa iyang pangasaw-onon, ang imong Dios malipay usab kanimo. Nagbutang akog mga guwardya diha sa imong mga paril, O Jerusalem. Dili gayod sila mohunong adlaw ug gabii sa pagpahinumdom sa imong katawhan nga magtukaw sila. Kamo nga nagapangamuyo sa Ginoo, ayaw gayod kamo paghunong sa pag-ampo. Ayaw ninyo siya hunongi sa paghangyo nga pabarogon niya pag-usab ang Jerusalem ug dayegon kini sa kalibotan. Nanumpa ang Ginoo nga buhaton niya kini pinaagi sa iyang gahom. Miingon siya, “Dili ko na gayod ipakaon ang inyong mga trigo sa inyong mga kaaway, ug dili na makainom sa bino nga inyong gihagoan ang mga langyaw. Kamong nangani sa trigo mao ang mokaon niini, ug modayeg kamo kanako. Ug kamong namupo sa mga ubas mao ang moinom sa bino niini didto sa akong templo.” Katawhan sa Jerusalem, gawas kamo sa mga pultahan sa inyong siyudad, ug andama ninyo ang agianan alang sa uban pa ninyong katawhan. Hawani ninyo kinig mga bato, ug ipataas ang bandera nga ilhanan sa mga kanasoran nga gipabalik na sa Ginoo ang iyang katawhan. Pamati! Nagpadala ang Ginoo niining mensahe alang sa tibuok kalibotan, “Ingna ang mga lumulupyo sa Zion nga ang ilang Manluluwas moabot na, ug may dala siyang ganti. Tawgon sila nga, ‘Balaan nga Katawhan’ ug ‘Mga Linuwas sa Ginoo.’ Ug ang Jerusalem pagatawgon nga, ‘Gitinguha nga Siyudad,’ ug ang ‘Siyudad nga Wala na Isalikway.’ ” Kinsa kining nagaabot gikan sa Bozra nga sakop sa Edom nga nagbistig pula? Kinsa kining may harianong bisti, ug nagmartsa uban sa iyang gamhanang kusog? Ako kini ang Ginoo nagmantala sa kadaogan sa iyang katawhan ug may gahom sa pagluwas. Nganong labihan man ka pula ang iyang bisti sama sa bisti sa tawong magpupuga ug ubas? Mitubag ang Ginoo, “Sa akong kasuko gipuga ko ang mga nasod sama sa ubas. Ako lang ang nagpuga; walay miuban kanako. Ang ilang dugo nanglagsik sa akong bisti; mao nga namansahan kini. Kay miabot na ang adlaw nga panimaslan ko ang akong mga kaaway ug luwason ko ang akong katawhan. Nahingangha ako sa dihang nakita ko nga wala gayoy bisan usa nga mitabang kanako. Busa ako lang ang nagluwas sa akong katawhan pinaagi sa akong gahom. Ang akong kasuko mao ang nagtukmod kanako sa pagsilot sa akong mga kaaway. Sa akong kasuko, gitunob-tunoban ko ang mga katawhan, ug gipasusapinday ko sila sama sa hubog. Gipabanaw ko ang ilang dugo sa yuta.” Isugilon ko ang gugma sa Ginoo. Daygon ko siya tungod sa tanan niyang gihimo kanato. Daghang mga maayong butang ang iyang gihimo kanatong katawhan sa Israel tungod sa iyang dakong kalooy ug gugma. Miingon ang Ginoo, “Tinuod gayod nga sila ang akong katawhan; mga anak ko sila nga dili moluib kanako.” Busa giluwas niya sila. Sa tanan nilang mga pag-antos, nagaantos usab siya, ug giluwas niya sila pinaagi sa anghel nga nagpadayag sa iyang presensya. Tungod sa iyang gugma ug kalooy giluwas niya sila; giatiman niya sila sa tanang adlaw niadtong unang panahon. Apan nagmasinupakon sila ug gipasubo nila ang iyang Balaang Espiritu. Busa gikontra sila sa Ginoo, ug nahimo siyang ilang kaaway. Unya, sa kaulahian nahinumdom sila sa mga nangaging panahon diin gipagawas ni Moises ang iyang katawhan gikan sa Ehipto. Nangutana sila, “Hain na ang Ginoo nga nagpatabok kanato sa dagat uban sa atong pangulo nga si Moises nga sama sa usa ka magbalantay sa mga karnero? Hain na siya nga nagpadala sa iyang Balaang Espiritu kang Moises? Hain na ang Ginoo nga naghatag ug gahom kang Moises, ug mipikas sa dagat diha sa atong atubangan, aron mainila siya sa walay kataposan? Hain na siya nga nangulo kanato sa pagtabok sa dagat? Sama sa kabayo nga nagaagi sa hawan nga dapit, wala gayod kita madagma. Sama sa mga baka nga naglugsong ngadto sa sibsiban diha sa kapatagan, gihatagan kita sa Espiritu sa Ginoo ug kapahulayan.” Ginoo, giagak mo kami nga imong katawhan aron ikaw mapasidunggan. Tan-awa kami gikan sa langit, ang balaan ug dungganon mong puloy-anan. Hain na ang imong kahangawa kanamo ug ang imong gahom nga gipakita mo kaniadto kanamo? Hain na ang imong gugma ug kalooy? Kay ikaw ang among Amahan bisan tuod ug wala kami mailhi sa among mga katigulangan nga si Abraham ug si Jacob. Oo, ikaw, Ginoo, ang among Amahan, ang among Manluluwas sukad pa kaniadto. Ginoo, nganong gitugot mo man nga makalapas kami sa imong mga pamaagi? Nganong gipagahi mo man ang among mga kasingkasing, ug tungod niini nawala ang among pagtahod kanimo? Tagda kami pag-usab kay mga alagad mo kami, ug imo kaming gipanag-iyahan. Sulod sa mubo nga panahon gipanag-iya sa imong balaang katawhan ang imong templo; apan giguba kini sa among mga kaaway. Imo kami sukad pa kaniadto. Apan daw sa giisip mo nga kami dili imo, ug daw sa wala mo kami madumalahi. Ginoo, pikasa ang langit ug kanaog aron mangatay-og ang mga bukid sa imong presensya. Maingon nga ang kalayo mosunog sa mga laya nga sanga ug mopabukal sa tubig, ang imong pag-abot mopakurog sa mga nasod nga imong mga kaaway, ug maila nila kon kinsa ka. Sa dihang nanaog ka kaniadto ug naghimog katingalahang mga butang nga wala namo paabota, nangurog ang mga bukid sa imong presensya. Sukad masukad wala pa gayoy nakadungog o nakakita ug Dios nga sama kanimo nga motabang sa mga mosalig kaniya. Ginadawat mo ang mga nagakalipay sa pagbuhat ug matarong, ug nagasunod sa imong mga pamaagi. Apan nasuko ka kanamo kay nagpadayon kami sa pagsupak sa imong pamaagi. Busa unsaon pa man namo pagkaluwas? Nahisama kaming tanan sa usa ka hugawng butang, ug ang tanan namong mga maayong binuhatan sama lang sa hugawng trapo. Sama kaming tanan sa dahon nga nalaya, ug ang among kadaotan sama sa hangin nga mipalid kanamo. Wala gayoy bisan usa kanamo nga midangop kanimo ug naninguha sa pagkupot kanimo. Mao kana ang hinungdan kon nganong mitalikod ka kanamo, ug gipasagdan mo kami nga mangamatay tungod sa among mga sala. Apan sa gihapon ikaw ang among Amahan, Ginoo. Sama ikaw sa magkukolon, ug kami sama sa lapok. Ikaw ang naghimo kanamong tanan. Ginoo, ayaw palabihi ang imong kasuko kanamo; ayawg hinumdomi hangtod sa hangtod ang among mga sala. Nagahangyo kami kanimo nga tagdon mo kami, kay kaming tanan imong katawhan. Ang imong balaan nga mga siyudad, apil ang Jerusalem, nahisama sa disyerto nga walay nagpuyo. Nasunog ang among balaan ug matahom nga templo, diin gisimba ka sa among mga katigulangan. Naguba ang tanang mga butang nga among gipakamahal. Bisan ba niining tanan, dili mo pa gihapon kami tabangan, Ginoo? Magpakahilom ka na lang ba, ug silotan mo kami sa hilabihan? Miingon ang Ginoo, “Nagpaila ako sa mga tawo nga wala mangutana bahin kanako. Nagpakita ako niadtong wala mangita kanako. Gipadayag ko ang akong kaugalingon ngadto sa nasod nga wala manawag kanako. “Nagsige akog paabot sa akong katawhan nga mga gahig ulo, nga wala mosubay sa hustong dalan, ug nagsunod lang sa ilang gusto. Gipalagot nila ako; gipakita gayod nila sa akong atubangan ang ilang walay hunong nga pagsimba sa ilang dios-dios pinaagi sa paghalad diha sa mga hardin ug pagsunog ug insenso sa atop sa ilang mga balay. Kon gabii manglingkod sila sa mga lubnganan ug sa mga tagong dapit aron pagsimba sa mga dios-dios sa mga patay. Mokaon pa silag karne sa baboy ug sa uban pang pagkaon nga gidili kanila. Moingon sila sa uban, ‘Ayaw pagduol kanako kay tingalig mahugawan mo ako. Mas balaan ako kay kanimo!’ Kining mga tawhana nagapalagot kanunay kanako. Ang akong kasuko kanila sama sa kalayong nagadilaab tibuok adlaw.” Miingon usab ang Ginoo, “Maingon nga ang usa ka daot nga pungpong sa ubas dili ilabay tungod kay may mapuslan pa ang mga ubas diha niini, dili ko usab laglagon ang tanan kong katawhan; luwason ko ang mga nagaalagad kanako. May ibilin akong buhi sa mga kaliwat ni Jacob apil sa tribo ni Juda, ug sila ang manunod sa akong yuta nga may daghang mga bukid. Sila nga akong mga pinili ug mga alagad magapuyo niining yutaa. Panalanginan ko sila nga modangop kanako. Ang kapatagan sa Sharon ug Akor mahimong sabsabanan sa ilang mga kahayopan. “Apan silotan ko kamo nga nagsalikway kanako ug wala mohatag ug pagtagad sa akong balaan nga bukid, ug nagasimba hinuon sa mga dios-dios nga gituohan ninyo nga mohatag kaninyog swerte ug maayong kapalaran. Ang inyong kapalaran mao ang kamatayon, ug mahurot kamog kamatay. Kay sa dihang nanawag ako, wala kamo motubag; sa dihang nagsulti ako, wala kamo mamati. Naghimo kamog daotan sa akong atubangan. Ug kon unsa ang dili ko gusto, mao ang inyong ginahimo. Busa ako, ang Ginoong Dios, nagaingon nga ang akong mga alagad mokaon ug moinom, apan kamo gutomon ug uhawon. Maglipay sila, apan kamo pakaulawan. Mag-awit sila sa kalipay, apan kamo manghilak sa kasubo ug kasakit. Gamiton sa akong mga pinili ang inyong ngalan sa pagpanunglo, ug ako, ang Ginoong Dios, mopatay kaninyo. Apan ang akong mga alagad hatagan kog bag-ong ngalan. Ug kini nga ngalan gamiton sa mga tawo sa yuta sa Israel kon mangayo silag panalangin gikan kanako o manumpa sila kanako, nga mao ang Dios nga kasaligan. Kay kalimtan ko na ang nangaging mga kalisod; wad-on ko na kini sa akong hunahuna. “Pamati! Maghimo akog bag-ong langit ug bag-ong yuta. Ang daang langit ug yuta dili na hinumdoman pa. Busa paglipay kamo ug pagsadya sa walay kataposan tungod sa akong gibuhat. Kay himuon ko ang Jerusalem nga kalipay sa mga tawo, ug ang iyang katawhan magahatag usab ug kalipay. Malipay ako tungod sa Jerusalem ug sa iyang katawhan. Dili na madunggan ang panaghilak o ang pagpakitabang didto. Wala na didtoy mamatay nga masuso pa ug walay hamtong nga mamatay nga wala makapahimulos pag-ayo sa iyang kinabuhi. Ang mamatay nga nagpanuigon ug 100 isipon pa nga batan-on, ug ang mamatay nga dili makaabot ug 100 isipon nga akong tinunglo. Nianang panahona magtukod ang akong katawhan ug mga balay ug puy-an nila kini. Magtanom silag mga ubas ug kan-on nila ang mga bunga niini. Dili na ang ilang mga kaaway ang magpahimulos sa ilang mga balay ug mga tanom. Kay maingon nga mabuhi sa taas nga panahon ang kahoy, mabuhi usab sa samang gidugayon ang akong katawhan, ug makapahimulos gayod sila sa ilang mga hinagoan. Dili mausik ang ilang paghago ni ang ilang mga anak madaldal sa kaalaotan. Kay sila katawhan nga gipanalanginan sa Ginoo apil ang ilang mga kaliwat. Sa dili pa sila makapangayo o samtang nagapangayo pa lang sila, tubagon ko na sila. Magsalo sa pagpangaon ang bangis nga iro ug karnero. Ang liyon mokaon ug dagami sama sa baka. Ug abog na ang kaonon sa halas. Dili sila manghilabot o magpasakit didto sa akong balaan nga bukid. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Ang langit mao ang akong trono, ug ang yuta mao ang tungtonganan sa akong mga tiil. Busa unsang matanga sa balay ang inyong tukoron alang kanako? Unsang matanga sa dapit ang inyong papahulayan kanako? Dili ba ako man ang naghimo sa tanang mga butang? “Gihatagan kog pagtagad ang mga tawo nga mapainubsanon, mahinulsulon, ug may dakong pagtahod sa akong pulong. Apan ingon niini ang akong pagtagad sa mga tawong nagasunod sa ila lamang kaugalingong gusto ug nagakalipay sa ginahimo nila nga mangil-ad: Kon magpatay silag baka aron ihalad, isipon ko kini nga daw sa nagpatay silag tawo. Kon maghalad silag karnero, isipon ko kini nga daw sa nagpatay silag iro. Kon maghalad sila ug halad sa pagpasidungog, isipon ko nga daw naghalad silag dugo sa baboy. Ug kon magsunog silag insenso isip paghinumdom sa Ginoo, akong isipon nga daw sa nagaampo sila sa dios-dios. Padad-an ko usab silag silot nga makapalisang gayod kanila. Kay sa dihang nanawag ako, wala sila motubag; sa dihang nagsulti ako, wala sila mamati. Naghimo silag kadaotan sa akong atubangan, ug gipili nila ang pagbuhat sa mga butang nga wala makalipay kanako.” Kamong mga mahinadlokon sa pulong sa Ginoo, pamatia ninyo ang iyang pulong, “Tungod kay matinumanon kamo kanako, ang uban ninyong mga katagilungsod modumot ug mosalikway kaninyo. Biay-biayon nila kamo nga nagaingon, ‘Pasidunggi ang Ginoo aron makita namo ang inyong kalipay!’ ” Apan maulawan sila. Nadungog ba ninyo ang kaguliyang didto sa siyudad ug sa templo? Tingog kana sa Ginoo nga nanimalos sa iyang mga kaaway. Miingon ang Ginoo, “Ang Jerusalem sama sa usa ka babayeng umaanak nga wala pa gani magbati nahimugsoan na. Kinsa ang nakadungog ug nakakita ug sama niini? Mamugna ba ang usa ka lungsod o nasod diha-diha dayon sulod lang sa usa ka adlaw? Apan ayha pa gani nagbati ang Jerusalem, nahimugso na dayon ang iyang katawhan. Pagbuot ko nga hapit na silang matawo. Ug karon, mopugong ba ako nga sila matawo? Siyempre tugotan ko gayod sila! Dili ko gayod pugngan nga matawo sila. Ako, ang inyong Dios, ang nagaingon niini.” Kamong tanang nahigugma sa Jerusalem ug nagasubo tungod kaniya, paglipay ug pagsadya kamo uban kaniya, aron matagbaw usab kamo sa iyang kauswagan sama sa bata nga nagsuso sa iyang inahan ug nabusog. Kay nagaingon ang Ginoo, “Pauswagon ko ang Jerusalem! Sama sa suba nga nagabaha, dad-on kaniya ang mga bahandi sa mga nasod. Sagupon ug atimanon kamo sa Jerusalem sama sa bata nga kugoson, patutoyon, ug sabakon. Lipayon ko kamo sa Jerusalem sama sa inahan nga nagalipay sa iyang anak.” Inigkakita ninyo niini, malipay gayod kamo, ug mobaskog kamo sama sa nagalambo nga tanom. Ipakita sa Ginoo ang iyang gahom ngadto sa iyang mga alagad, apan ipakita niya ang iyang kapungot ngadto sa iyang mga kaaway. Pamati! Moabot ang Ginoo inubanan sa kalayo, ug ang iyang mga karwahe morag alimpulos. Ipahamtang niya ang iyang kapungot ngadto sa iyang mga kaaway, ug silotan niya sila sa nagadilaab nga kalayo. Kay pinaagi sa kalayo ug sa iyang espada, silotan sa Ginoo ang tanang mga tawong makasasala, ug daghan ang iyang mapatay. Miingon ang Ginoo, “Magdungan ug pangamatay ang mga nagapakabalaan ug nagapakahinlo sa ilang kaugalingon sa ilang pagsimba sa ilang mga dios-dios didto sa hardin. Mangamatay sila samtang nagakaon ug baboy, ilaga, ug sa uban pang pagkaon nga giisip nga hugaw. Nasayod ako sa ilang binuhatan ug hunahuna. Busa moanha ako ug tigomon ko ang mga katawhan sa tanang nasod, ug makita nila ang akong gahom. Magpakita akog ilhanan kanila. Ug ang makalingkawas kanila ipadala ko ingon nga mga mensahero ngadto sa kanasoran sa Tarshish, Pul, Lud (kansang katawhan nabantog nga mga mamamana), Tubal, Grecia, ug sa mga isla nga layo, nga wala makadungog sa akong kabantog ug wala makakita sa akong gahom. Imantala nila ang akong gahom ngadto sa mga nasod. Ug dad-on nila pagbalik gikan niining mga nasod ang tanan ninyong mga katagilungsod nga sakay sa mga kabayo, mga mula, mga kamelyo, ug sa mga karwahe ug karomata. Dad-on nila sila sa akong balaan nga bukid, sa Jerusalem isip halad alang kanako. Sama sila sa mga Israelinhon nga nagahalad sa akong templo ug mga halad sa pagpasidungog nga gisulod sa hinlo nga sudlanan. Ug himuon kong mga pari ug mga Levita ang uban kanila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Maingon nga ang bag-ong langit ug ang bag-ong yuta nga akong himuon magapabilin hangtod sa hangtod, ang inyong mga kaliwat magapadayon usab hangtod sa hangtod, ug dili gayod kamo hikalimtan. Sa matag subang sa bag-ong bulan ug sa matag Adlaw nga Igpapahulay mosimba ang tanang mga katawhan kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Ug iniggawas nila sa Jerusalem, makita nila ang mga patayng lawas sa mga tawong nagmasinupakon kanako. Ang mga ulod nga mokaon kanila dili mamatay, ug ang kalayo nga mosunog kanila dili mapalong. Ug kangil-aran sila sa tanang katawhan.” Mao kini ang mga mensahe ni Jeremias nga anak ni Hilkia, nga usa sa mga pari sa Anatot, sa yuta ni Benjamin. Mihatag ang Ginoo ug mensahe kang Jeremias sa ika-13 nga tuig sa paghari ni Josia sa Juda, nga anak ni Amon. Padayon nga naghatag ang Ginoo ug mensahe kang Jeremias sa panahon sa paghari ni Jehoyakim, nga anak ni Josia, hangtod sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Zedekia nga anak usab ni Josia. Sa ikalima nga bulan sa maong tuig, gibihag ang katawhan sa Jerusalem. Miingon ang Ginoo kanako, “Sa wala ko pa ikaw pormaha sa tagoangkan sa imong inahan gipili ko na ikaw. Sa wala ka pa matawo, gilain ko na ikaw. Gipili ko ikaw nga mahimong propeta sa mga nasod.” Mitubag ako, “O Ginoong Dios, dili ako maayong manulti; batan-on pa ako.” Apan miingon ang Ginoo kanako, “Ayaw pag-ingon nga batan-on ka pa. Kinahanglan nga moadto ka bisan asa ko ikaw ipadala, ug isulti mo ang bisan unsa nga ipasulti ko kanimo. Ayaw kahadlok sa mga tawo kay kauban mo ako ug tabangan ko ikaw. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Unya gihikap sa Ginoo ang akong baba ug miingon, “Gibutang ko karon sa imong baba ang akong mga pulong nga imong isulti. Karong adlawa hatagan ko ikaw ug awtoridad sa pagsulti sa mga nasod ug mga gingharian. Sultihi sila nga ang uban kanila malaglag gayod, ug ang uban kanila mobangon ug motindog pag-usab.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Jeremias, unsay nakita mo?” Mitubag ako, “Sanga sa kahoyng almendras.” Miingon ang Ginoo, “Husto ang imong nakita, ug nagkahulogan kana nga nagabantay ako aron pagsiguro nga matuman ang akong pulong.” Nangutana pag-usab ang Ginoo kanako, “Unsa pay nakita mo?” Mitubag ako, “Usa ka kolon nga nagbukal; nagatakilid kini nga nagaatubang sa habagatan.” Unya miingon ang Ginoo, “Adunay katalagman gikan sa amihan nga moabot sa tanang nagapuyo niining yutaa. Pamati! Ipadala ko ang mga sundalo sa mga gingharian sa amihan sa pagsulong sa Jerusalem. Ibutang sa ilang mga hari ang ilang mga trono diha sa mga pultahan sa Jerusalem. Gub-on nila ang mga paril sa Jerusalem ug sulongon ang mga lungsod sa Juda. Silotan ko ang akong katawhan tungod sa ilang pagkadaotan. Gisalikway nila ako ug naghalad silag insenso ngadto sa ubang mga dios. Gisimba nila ang ilang hinimo nga mga dios. Karon, andama ang imong kaugalingon. Lakaw ug isulti kanila ang tanan nga isugo ko kanimo. Ayaw kahadlok kanila. Kay kon mahadlok ka, hadlokon ko pa gayod hinuon ikaw atubangan nila. Pamati! Karong adlawa, lig-onon ko ikaw sama sa usa ka pinarilan nga lungsod o puthaw nga haligi o bronsi nga paril. Walay mga hari, mga opisyal, mga pari, o katawhan sa Juda nga makapildi kanimo. Makiggira sila kanimo, apan dili ka nila mapildi, kay kauban mo ako ug tabangan ko ikaw. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw ug isulti kini ngadto sa mga taga-Jerusalem, ‘Nahinumdoman ko pa ang inyong pagkamatinud-anon sa batan-on pa kamo, ug ang inyong paghigugma kanako nga daw sama sa babayeng bag-ong gikasal. Misunod kamo kanako bisan ngadto sa kamingawan nga walay mga tanom. Gilain ko kamong mga Israelinhon alang kanako. Sama kamo sa unang abot sa ani alang kanako. Gisilotan ko ang mga nagdaog-daog kaninyo, ug nalaglag sila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Pamatia ninyo ang gisulti sa Ginoo, kamong mga katawhan sa Israel nga kaliwat ni Jacob. Mao kini ang iyang gisulti, “Unsa bay sayop nga nakita sa inyong mga katigulangan kanako nga nagpalayo man gayod sila kanako? Misunod sila sa mga dios-dios nga walay pulos, ug tungod niini nahimo usab silang walay pulos. Wala sila mangita kanako bisan pag akoy nagpagawas kanila gikan sa Ehipto ug naggiya kanila sa kamingawan nga walay mga tanom—sa yuta nga disyerto nga may mga bangag, nga kanunayng may hulaw ug delikado, ug walay nagapuyo ni nagaagi. Gidala ko kamo sa tabunok nga yuta aron makapahimulos sa maayong abot niini. Apan pag-abot ninyo didto, gipasipalahan ninyo ang yuta nga akong gipanag-iyahan, ug gihimo ninyo kining makalilisang. Bisan ang mga pari wala mangita kanako. Ang mga magtutudlo sa balaod wala makaila kanako. Ang mga pangulo nagrebelde kanako. Ang mga propeta nagsulti ug mga mensahe sa ngalan ni Baal, ug nagsunod sa mga dios-dios nga walay pulos. Busa akusahan ko kamo pag-usab, apil ang inyong umaabot nga mga kaliwat. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Pangadto kamo sa kasadpan, sa mga isla sa Cyprus, ug pangadto usab kamo sa sidlakan, sa yuta sa Cedar. Susiha ninyo pag-ayo kon may nahitabo bang sama niini: May nasod ba nga nagailis sa ilang mga dios, bisan pag dili kini tinuod nga mga dios? Apan ako nga halangdong Dios giilisdan sa akong katawhan sa mga dios nga walay pulos. Nakurat ang kalangitan sa ilang gihimo; daw sa nangurog kini sa hilabihang kahadlok. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Nakahimo ug duha ka sala ang akong katawhan, Gisalikway nila ako, ang tuboran nga nagahatag ug kinabuhi, ug gisimba nila ang ubang mga dios, nga daw pareho lang nga nagkalot silag bangag nga pundohanan ug tubig nga mohubas. Ang Israel wala matawo nga ulipon. Nganong gibihag man siya? Ang iyang mga kaaway daw liyon nga nagangulob ngadto kaniya. Gilaglag nila ang iyang yuta; gipangguba ang iyang mga lungsod, ug nahimo kining awaaw. Dugang niini, gilaglag siya sa mga taga-Memphis ug taga-Tahpanhes. “Kamo ra mismong mga Israelinhon ang nagdala niini nga kalaglagan sa inyong kaugalingon. Kay gisalikway ninyo ako, ang Ginoo nga inyong Dios, sa dihang gigiyahan ko kamo sa dalan. Karon, unsa may inyong nakuha sa inyong pagdangop sa Ehipto ug sa Asiria? Nganong nangadto pa man kamo sa Suba sa Nilo ug sa Suba sa Eufrates? Tungod sa inyong kadaotan ug pagsalikway kanako, badlongon ug silotan ko kamo. Karon, hunahunaa ninyo pag-ayo kon unsa kadaotan ug kapait alang kaninyo ang pagsalikway ug dili pagtahod sa Ginoo nga inyong Dios. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini. “Kaniadto, sa giulipon pa kamo, daw gibutangan kamog yugo ug gikadenahan. Apan sa dihang giluwas ko kamo, nagdumili kamo sa pag-alagad kanako. Misimba hinuon kamo sa mga dios-dios didto sa matag taas nga mga bungtod ug sa ilalom sa matag labong nga kahoy, nga daw mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog. Sama kamo sa usa ka maayong klase sa ubas nga akong gitanom. Apan nganong nahimo man kamong daw usa ka ihalas nga ubas nga mamungag dunot ug walay pulos? Bisan maligo ug manabon pa kamog maayo makita ko gihapon ang lama sa inyong sala. Ako, ang Ginoong Dios, ang nagaingon niini. “Nganong moingon man kamo nga wala kamo mahugawi ug wala kamo magsimba sa mga imahen ni Baal? Tan-awa kon unsa nga mga pagpakasala ang gihimo ninyo didto sa kapatagan sa Hinnom. Hunahunaa ang sala nga inyong nahimo. Sama kamo sa usa ka dumalagang kamelyo nga dili mahimutang sa panahon sa pagpanguwag. Sama usab kamo sa usa ka bayeng asno nga naanad sa kamingawan. Kon moabot ang panahon sa pagpanguwag, magpanimhot kini sa hangin ug walay makapugong niini sa pagpangitag laki. Dili na mahago sa pagpangita kaniya ang laking asno. Sayon siyang pangitaon sa panahon sa iyang pagpanguwag. “ Mga Israelinhon, nagakahilis na ang inyong mga sandalyas, ug nagmala na ang inyong mga tutunlan sa pagsunod-sunod sa ubang mga dios. Apan nagaingon gihapon kamo, ‘Dili mahimong motalikod kami sa ubang mga dios. Gihigugma namo sila ug mosunod kami kanila.’ “Maingon nga maulawan ang kawatan kon kini madakpan, maulawan usab kamong mga katawhan sa Israel. Oo, maulawan kamo ug ang inyong mga hari, mga opisyal, mga pari ug mga propeta. Miingon kamo nga ang kahoy inyong amahan ug ang bato inyong inahan. Mitalikod kamo kanako, apan kon anaa kamo sa kalisod mangayo kamog tabang kanako. Hain na ang mga dios nga inyong gihimo alang sa inyong kaugalingon? Paduola sila kon tinuod nga maluwas nila kamo sa inyong kalisod. Pagkadaghan sa inyong mga dios, sama kadaghan sa mga lungsod sa Juda. Nganong moreklamo man kamo batok kanako? Dili ba kamo man ang nagrebelde kanako? Gisilotan ko ang inyong mga anak, apan wala gihapon sila nagabag-o. Dili sila magpadisiplina. Kamo mismo ang mipatay sa inyong mga propeta, daw sama kamo sa gutom nga liyon nga mipatay sa iyang biktima. “Kamong mga katawhan niini nga henerasyon, paminawa kining akong isulti. Sama ba ako sa usa ka disyerto alang kaninyong mga Israelinhon, o kaha sa usa ka dapit nga labihan kangitngit? Nganong moingon man kamo, ‘Gawasnon kaming mohimo sa among gusto. Dili na kami moduol sa Dios.’ “Malimtan ba sa usa ka putli nga babaye ang iyang alahas o ang iyang bisti nga pangkasal? Apan kamong akong katawhan, nalimot kanako sulod na sa dugayng panahon. Maayo gayod kamong mangita ug hinigugma nga mga dios-dios. Bisan ang mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog makakat-on pa gikan kaninyo. Anaa sa inyong mga bisti ang mantsa sa dugo sa mga inosente ug kabos. Gipamatay ninyo sila bisan ug wala ninyo sila masakpi nga misulod sa inyong balay sa pagpangawat. Apan bisan pa niining tanan ninyong gihimo, moingon pa gihapon kamo, ‘Wala kamiy nahimong sala. Busa dili masuko ang Ginoo kanamo.’ Apan silotan ko kamo tungod sa inyong pag-ingon nga wala kamoy sala. “Sayon-sayonon ra ninyo ang pag-usab sa inyong hunahuna ug pag-ilis-ilis ug mga kaabin nga mga nasod. Apan pakaulawan kamo pag-ayo sa Ehipto nga inyong gikaabin sama sa pagpakaulaw nga gihimo kaninyo sa Asiria. Mobiya kamo sa Ehipto nga nakatabon ang inyong mga kamot sa inyong nawong timaan sa inyong kaulaw. Kay gisalikway ko ang mga nasod nga inyong gisaligan. Dili gayod kamo matabangan niini nga mga nasod.” “Kon bulagan sa bana ang iyang asawa ug magminyo ang asawa pag-usab, kinahanglan dili na siya bawion sa iyang bana, kay makapahugaw gayod kini sa tibuok ninyong yuta. Apan kamong mga Israelinhon nagkinabuhi nga sama sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Daghan kamog mga hinigugma nga mga dios-dios. Apan luyo niining tanan, ginatawag ko gihapon kamo nga mobalik kamo kanako? Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Tan-awa ang taas nga mga dapit. Aduna pa ba didtoy dapit diin wala ninyo mahugawi? Gihugawan ninyo ang yuta tungod sa inyong pagsimba sa mga dios-dios ug sa inyong pagkadaotan. Sama kamo sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog, nga naglingkod daplin sa dalan aron sa paghulat ug lalaki. Sama usab kamo sa tulisan nga nagaatang sa iyang mabiktima. Mao kana ang hinungdan nga wala mag-ulan sa panahon sa ting-ulan. Apan bisan pa niana, gahi gihapon kamog ulo. Sama sa babayeng nagbaligya sa iyang dungog, wala gayod kamoy ulaw. Unya karon moingon kamo kanako, ‘Amahan ko, kauban ko ikaw sukad pa sa akong pagkabata. Kanunay ka na lang bang masuko kanako? Magpadayon ba ang imong kasuko hangtod sa kahangtoran?’ Mao kini kanunay ang inyong gisulti, apan ginahimo gihapon ninyo ang tanang kadaotan nga gusto ninyong himuon.” Sa panahon sa paghari ni Josia, miingon ang Ginoo kanako, “Nakita mo ba ang gihimo sa maluibon nga Israel? Misimba siya sa mga dios-dios ibabaw sa matag taas nga bukid ug ilalom sa matag labong nga kahoy. Nahisama siya sa usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Abi nakog mobalik na siya kanako human niya mahimo kining tanan, apan wala siya mobalik. Ug nakita kini sa iyang maluibon nga igsoon nga mao ang Juda. Gibulagan ko ang Israel ug gipapahawa tungod sa iyang pagpanapaw. Apan bisan pa niini, wala mahadlok ang iyang maluibon nga igsoon nga mao ang Juda nga nanapaw usab. Ug tungod kay wala ra may bale kaniya ang pagpanapaw, gihugawan niya ang yuta pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios nga bato ug kahoy. Bisan pa niining tanan, wala gayod mobalik kanako sa kinasingkasing ang maluibon nga Juda. Nagpakaaron-ingnon lang kini nga mibalik kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Bisan ug dili matinud-anon ang Israel kanako, mas maayo pa sila kaysa maluibon nga Juda. Karon, lakaw ug isulti kini nga mensahe ngadto sa Israel, Ako, ang Ginoo, nagaingon: Balik kanako, maluibon nga Israel, kay maloloy-on ako. Dili na ako masuko kanimo hangtod sa kahangtoran. Angkona lang ang imong sala. Angkona nga nagrebelde ka kanako, ang Ginoo nga imong Dios, ug misimba ka sa mga dios-dios ilalom sa matag labong nga kahoy, ug wala ka motuman kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon pa ang Ginoo, “Balik kamo, masupilon ko nga mga anak, kay akoa kamo. Magkuha akog usa o duha kaninyo gikan sa kada lungsod o tribo ug dad-on ko kamo sa Israel. Unya hatagan ko kamog mga pangulong masinugtanon kanako. Mangulo sila kaninyo nga may kaalam ug panabot. Inig-abot sa panahon nga modaghan na kamo pag-ayo niana nga yuta, dili na ninyo hisgotan pa ang sudlanan sa Kasabotan. Dili na ninyo kini handomon o hinumdoman pa, ug dili na kamo maghimo ug laing sudlanan sa Kasabotan. Nianang higayona, pagatawgon ninyo ang Jerusalem nga, ‘Trono sa Ginoo.’ Ug ang tanang nasod magatigom sa Jerusalem sa pagpasidungog sa ngalan sa Ginoo. Dili na sila magbuhat sumala sa sugo sa ilang gahi ug daotan nga kasingkasing. Nianang higayona, ang katawhan sa Juda ug sa Israel nga gikan sa pagkabihag sa amihan mag-uban sa pagbalik ngadto sa yuta nga gihatag ko sa ilang mga katigulangan ingon nga ilang panulondon. Miingon ako sa akong kaugalingon, ‘Malipay gayod ako nga moila kaninyo nga akong mga anak, ug hatagan ko kamog maayong yuta, ang labing maanindot nga panulondon sa tibuok kalibotan.’ Abi kog tawgon ninyo akog ‘Amahan,’ ug dili na kamo mobiya kanako. Apan sama kamo sa usa ka maluibon nga asawa nga mibiya sa iyang bana. Nagluib kamo kanako, o katawhan sa Israel. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Madungog ang kasaba ibabaw sa taas nga mga dapit. Nagtiyabaw ug nagpakilooy ang katawhan sa Israel tungod sa daotan nila nga binuhatan, ug tungod kay gikalimtan nila ako, ang Ginoo nga ilang Dios. Kamong maluibon nga katawhan, balik kamo kanako kay tul-iron ko ang inyong pagkamaluibon.” Mitubag sila, “Oo, moduol kami kanimo kay ikaw ang Ginoo nga among Dios. Tinuod gayod nga dakong sayop ang among pagsimba sa mga dios-dios didto sa mga bungtod ug mga bukid. Kanimo lamang gayod ang kaluwasan sa Israel, O Ginoo nga among Dios. Gikan pa sa among pagkabata, gihurot sa makauulaw nga mga dios-dios ang bunga sa hinagoan sa among mga katigulangan—ang ilang mga kahayopan ug mga kabataan. Angay kaming motago sa kaulaw kay kami ug ang among mga katigulangan nakasala batok kanimo, O Ginoo nga among Dios. Sukad sa among pagkabata hangtod karon wala kami motuman kanimo.” Miingon ang Ginoo, “O Israel, kon gusto mo gayod nga mobalik, balik na kanako. Kon isalikway mo ang imong mangil-ad nga mga dios-dios ug dili ka na mobiya kanako, ug kon manumpa ka sa ako lang gayod nga ngalan ug magkinabuhi nga kasaligan, husto ug matarong, mahimo ikaw nga panalangin ngadto sa mga nasod, ug ila akong pasidunggan.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo ngadto sa mga katawhan sa Juda ug sa Jerusalem, “ Maingon nga ginadaro ang bantok nga yuta, bag-oha usab ninyo ang inyong gahi nga mga kasingkasing. Ayaw isabwag ang inyong maayong binhi sa sampinitan. Hinloi ninyo ang inyong mga kasingkasing atubangan sa Ginoo, kamong mga katawhan sa Juda ug sa Jerusalem, kay kon dili, matagamtaman ninyo ang akong kasuko nga sama sa kalayo nga wala gayoy makapalong. Mahitabo kini tungod sa kadaotan nga inyong gihimo. “Ingna ang Juda ug Jerusalem: ‘Patingoga ang budyong sa tibuok yuta. Isinggit ug kusog nga magtapok sila ug managan ngadto sa pinarilan nga mga lungsod. Ipataas ang bandera sa pagpahibalo sa katawhan nga mangadto sila sa Jerusalem. Lihok na ug panago kamo dayon, kay magpadala akog dakong katalagman gikan sa amihan.’ ” Daw sa liyon nga migula sa iyang tagoanan ang tiglaglag sa mga nasod. Mibiya na siya sa iyang dapit sa paglaglag sa inyong yuta. Ang inyong mga lungsod panggub-on hangtod dili na kini kapuy-an. Busa pagbisti kamog sako sa pagpakita sa inyong pagsubo. Pagminatay kamog hilak kay anaa pa gihapon ang hilabihan nga kasuko sa Ginoo kanato. Miingon ang Ginoo, “Nianang adlawa, ang hari ug ang iyang mga opisyal mawad-an ug kaisog, ug ang mga pari ug mga propeta makurat.” Unya miingon ako, “O Ginoong Dios, gilimbongan mo gayod ang mga tawo tungod kay misaad ka nga moabot ang kalinaw sa Jerusalem. Apan diay ang espada andam na sa pagpatay kanila.” Moabot ang higayon nga moingon ang Ginoo sa katawhan sa Jerusalem, “Mohuyop ang init nga hangin gikan sa taas nga mga dapit sa kamingawan paingon sa akong katawhan. Apan dili kini hangin nga mopalid sa tahop sa ilang trigo. Labihan kini kakusog nga hangin nga magagikan kanako. Ipadayag ko karon kanila ang akong silot.” Tan-awa! Ang atong kaaway nagapadulong nga daw sa mga panganod. Ang iyang mga karwahe daw buhawi, ug ang iyang mga kabayo tulin pa sa mga agila. Alaot kita! Malaglag gayod kita. “Mga taga-Jerusalem, hinloi sa kadaotan ang inyong kasingkasing aron maluwas kamo. Hangtod kanus-a magpabilin ang pagkadaotan sa inyong hunahuna? Ang inyong kalaglagan gipamalita na sa mga mensahero gikan sa Dan ug sa mga kabungtoran sa Efraim. Gisugo sila nga pasidan-an ang mga nasod ug ang Jerusalem nga adunay mosulong nga mga sundalo gikan sa layong dapit. Gapanghagit sila ug away batok sa mga lungsod sa Juda. Gipalibotan nila ang Jerusalem nga daw mga tawong nagabantay ug uma, tungod kay nagrebelde ang Jerusalem kanako. Ang inyo mismong mga gawi ug binuhatan maoy naghatod kaninyo niini. Mao kini ang inyong silot. Pait kini kaayo, ug midulot kini sa inyong kasingkasing!” Dili ko na maagwanta ang akong kaguol. Labihan gayod ang akong pag-agulo. Gikumot ang kasingkasing ug dili ako mahimutang. Kay nadungog ko ang tingog sa budyong ug ang singgit sa pakiggubat. Nagasunod-sunod ang mga katalagman. Nalukop sa kadaot ang tibuok nasod. Bisan ang akong mga tolda kalit lang nga naguba, ug ang mga kurtina niini nangagisi. Hangtod kanus-a ko pa padayon nga makita ang bandera sa pagpakiggira ug madungog ang tingog sa budyong? Miingon ang Ginoo, “Buang-buang ang akong katawhan. Wala sila makaila kanako. Sama sila sa mga batang walay panabot. Hanas silang mohimo ug daotan; dili sila mahibalong mobuhat ug maayo.” Nakita ko ang kalibotan. Hawan kini ug walay porma. Nakita ko usab ang kalangitan ug wala kini kahayag. Nakita ko ang mga bukid ug mga bungtod ug nangatay-og kini. Nakita ko usab nga wala nay mga tawo, ug ang tanang langgam nanglupad na. Nakita ko nga ang tabunok nga yuta nahimong disyerto. Ang tanang lungsod nalaglag tungod sa labihan nga kasuko sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Ang tibuok kayutaan mangaguba, apan dili ko kini laglagon sa hingpit. Ang kalibotan magsubo ug ang kalangitan mongitngit, kay nasulti ko na ang silot, ug dili ko na kini bakwion pa. Nakahukom na ako ug dili na mausab ang akong hunahuna.” Sa pagkadungog nila sa kabanha sa nagpadulong nga mga tigkabayo ug mga tigpana, nangikyas sa kahadlok ang mga lumulupyo sa matag lungsod. Ang uban nanagan ngadto sa kakahoyan, ug ang uban nanaka sa mga kabatoan. Gipamiyaan ang tanang lungsod ug wala nay namuyo niini. Unsay gibuhat mo, Jerusalem, nga laglagonon? Nganong nagasul-ob ka pa ug nindot nga bisti ug alahas? Nganong nangarte ka sa imong mga mata? Ang imong pagpatahom wala nay pulos. Ang imong mga hinigugma misalikway na kanimo ug gusto ka na nilang patyon. Nakadungog akog tiyabaw ug agulo, sama sa usa ka babayeng nanganak nga primerisa. Tiyabaw kini sa mga lumulupyo sa Jerusalem nga daw makabsan sa ginhawa. Giisa nila ang ilang mga kamot ug nagkanayon, “Pagkamakalulooy namo; daw mawad-an na kamig panimuot. Kay miabot na ang mopatay kanamo.” Miingon ang Ginoo, “Mga lumulupyo sa Jerusalem, pangadto kamo sa mga kadalanan! Tan-awa ang mga plasa! Kon may makita kamong bisan usa lang ka tawong matarong ug kasaligan, pasayloon ko ang inyong siyudad. Bisan ug manumpa kamo sa akong ngalan, gabakak lang gihapon kamo.” Unya miingon ako, “O Ginoo, dili ba nga nangita ka ug tawong kasaligan? Gisakit mo ang imong katawhan, apan wala sila masakiti niini. Gisilotan mo sila, apan dili sila gustong magpadisiplina. Gahi na kaayo silag ulo, ug nagdumili sila sa paghinulsol.” “Gipakaingon kog kulang lang silag kinaadman, apan mga buang-buang diay sila. Kay wala sila masayod sa pamaagi sa Ginoo nga ilang Dios nga gipatuman kanila. Busa moadto ako sa ilang mga pangulo aron sa pagpakigsulti kanila. Sigurado gayod nga nasayod sila sa mga pamaagi sa Ginoo nga ilang Dios nga gipatuman kanila.” Apan bisan ang mga pangulo mismo nagsalikway diay usab sa pamalaod sa Dios. Busa sulongon sila sa ilang mga kaaway nga daw liyon nga gikan sa kalasangan o daw bangis nga iro nga gikan sa disyerto o daw mananap nga leopardo nga mag-atang duol sa ilang mga lungsod ug mokunis-kunis ni bisan kinsa nga mogawas. Mahitabo kini kanila kay nanobra na ang ilang pagkamasinupakon sa Dios, ug makadaghan na sila nga mitalikod kaniya. Miingon ang Ginoo, “Nganong pasayloon ko man kamo? Bisan ang inyong mga kabataan nagsalikway kanako ug nanumpa sa ngalan sa mga dios nga dili tinuod. Gihatag ko ang tanan nilang mga kinahanglanon apan daw babayeng mananapaw sila nga miluib kanako. Nagpanon pa sila didto sa mga balay sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog. Sama sila sa mga inatiman nga laking kabayo nga labihan ka higal. Matag usa kanila nangibog sa asawa sa uban. Dili ko ba sila angayng silotan tungod niini? Dili ko ba angayng balosan ang nasod nga sama niini? Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “ Kamong mga kaaway sa mga Israelinhon, daota ninyo ang ilang ubasan, apan ayaw lang daota sa hingpit. Pamutla ang mga sanga niini, kay kining mga tawhana dili na ako. Ang katawhan sa Israel ug sa Juda dili na gayod matinud-anon kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Wala sila magsulti sa tinuod mahitungod kanako. Miingon sila, ‘Dili kita unsaon sa Ginoo! Walay katalagman nga moabot kanato; walay gira o kagutom.’ Ang mga propeta walay pulos ug ang ilang mga mensahe wala maggikan sa Dios. Hinaut pa nga mahitabo kanila ang mga kalaglagan nga ilang gipangtagna.” Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios nga Makagagahom kanako, “Tungod kay mao man kini ang gisulti niining mga tawhana, hatagan ko ikaw ug mensahe nga sama sa kalayo ug himuon ko silang daw kahoy nga lamyon niini.” Miingon ang Ginoo, “Mga katawhan sa Israel, magpadala akog mga tawo gikan sa layo nga nasod sa pagsulong kaninyo. Kini usa ka karaan na kaayo nga nasod, nga ang ilang sinultihan dili ninyo masabtan. Ang ilang mga armas makamatay, ug silang tanan isog nga mga sundalo. Hutdon nila ang inyong mga abot, mga pagkaon, ug ang mga bunga sa inyong ubas ug igera. Pamatyon nila ang inyong mga kahayopan ug kabataan. Panggub-on nila ang inyong pinarilan nga mga lungsod nga inyong gisaligan nga makadepensa kaninyo. Apan bisan pa niadtong mga adlawa, dili ko kamo laglagon sa hingpit. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Ug kon mangutana ang mga tawo, ‘Nganong gibuhat man kining tanan sa Ginoo nga atong Dios kanato?’ Ingna sila, ‘Kay gisalikway ninyo ang Ginoo ug nagaalagad kamo sa ubang mga dios diha mismo sa inyong kaugalingong yuta. Busa karon mag-alagad kamo sa mga langyaw, sa yuta nga dili inyo.’ “Ipahibalo kini sa mga katawhan sa Israel ug sa Juda: Patalinghogi ninyo kini, kamong mga buang-buang ug walay buot nga mga katawhan. Aduna kamoy mga mata, apan dili makakita, adunay mga dalunggan, apan dili makadungog. Ako, ang Ginoo, nagaingon: Wala ba kamo mahadlok kanako? Nganong wala kamo magkurog sa akong atubangan? Ako ang naghimo sa baybayon nga utlanan sa dagat. Kini permanente nga utlanan ug dili malapas. Hampakon kini sa mga balod apan dili kini makalapas niini. Apan gahig ulo ug mga rebelde kining mga tawhana. Mitalikod sila ug mipalayo kanako. Dili kinasingkasing ang ilang pag-ingon, ‘Tahoron nato ang Ginoo nga atong Dios nga nagahatag ug ulan sa hustong panahon, ug nagahatag kanatog maayong abot sa panahon sa ting-ani.’ Ang inyong pagkadaotan maoy nagpahilayo niining mga kaayohan gikan kaninyo. Ang inyong mga sala maoy nakapugong nga madawat ninyo kini nga mga pagpanalangin. “May daotang mga tawo diha sa akong katawhan nga nagaatang sa ilang mabiktima, nga daw sama sa tawong nagapanglit-ag ug langgam. Nagbutang silag lit-ag alang sa ubang mga tawo. Sama sa hawla nga puno sa mga langgam, ang balay niining mga tawhana puno sa bahandi gikan sa ilang pagpanunto. Nadato sila ug nahimong gamhanan niining paagiha. Nanambok sila ug nabaskog ang ilang mga lawas. Walay kinutoban ang ilang mga daotang binuhatan. Wala nila hatagig hustisya ang mga ilo, ug wala nila dapigi ang katungod sa mga kabos. Ako, ang Ginoo, nagaingon: Dili ba angay ko silang silotan tungod niini? Dili ba angay kong panimaslan ang nasod nga sama niini? Makahahadlok ug makalilisang ang mga butang nga nahitabo niini nga yuta. Ang mga propeta nagapanagna ug bakak. Ang mga pari nagadumala sumala sa ilang kaugalingon nga katungod. Ug nakaangay niini ang akong katawhan. Apan unsay ilang buhaton inig-abot sa kataposang panahon?” “Palayo kamo ug panago mga kaliwat ni Benjamin! Biya kamo sa Jerusalem! Patingoga ang budyong sa Tekoa ug paghatag ug senyas didto sa Bet Hakkeram. Kay moabot ang grabing kadaot gikan sa amihan. Gub-on ko ang maanindot nga siyudad sa Jerusalem. Libotan kini sa ilang mga sundalo. Magpatindog sila sa ilang mga tolda libot niini, ug magkampo sila sa bisan asang bahin nga ilang magustohan. Moingon ang mga komander, ‘Pangandam kamo sa pagsulong sa Jerusalem. Sulongon nato sila sa udto.’ Apan sa dihang hapon na, moingon ang mga komander, ‘Hala! Gasalop na man ang adlaw ug hapit nang mongitngit. Karon na lang kitang gabii mosulong ug gub-on nato ang lig-ong mga bahin niining siyudara.’ ” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom, “Pagputol kamog mga kahoy nga gamiton sa pagguba sa mga paril sa Jerusalem, ug pagtapok kamog yuta sa kilid sa paril aron makatkat ninyo kini. Kinahanglan nang silotan kining siyudara, kay midagsang na niining dapita ang pagpangdaog-daog. Sama sa usa ka tuboran nga padayon ang pagdagayday sa tubig, padayon usab ang iyang paghimog daotan. Madungog kanunay dinhi niini nga siyudad ang pagpasakit ug pagpanglaglag. Ang balatian ug mga samad niini maoy kanunay kong makita. Pasidaan kini kanimo, Jerusalem! Kon dili ka pa mamati, motalikod gayod ako kanimo ug himuon kong awaaw ang imong yuta aron wala nay magpuyo pa niini.” Mao pa gayod kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom, “Ang mahibiling buhi sa Israel ipatilok ko pag-ayo sa mga kaaway, sama sa pagtilok sa mga tigpamupo ug ubas sa nahibiling mga bunga diha sa mga sanga.” Mitubag ako, “Apan kinsa may akong pasidan-an? Kinsa may maminaw kanako? Gitabonan nila ang ilang mga dalunggan aron dili sila makadungog. Ngil-ad alang kanila ang pulong sa Ginoo, busa dili sila gusto nga maminaw niini. Gibati ko usab ang labihan nga kasuko sama sa kasuko sa Ginoo, ug dili ko gayod kini mapugngan.” Miingon ang “Ipatagamtam ko ang akong kasuko sa mga kabataan nga nagadula sa dalan, sa mga batan-ong lalaki nga nagatigom, sa mga bana ug mga asawa, ug sa mga tigulang. Ang ilang mga balay ihatag ngadto sa uban, lakip na ang ilang mga uma ug mga asawa. Mahitabo kini kon ako nang silotan ang mga katawhan nga nagapuyo niini nga yuta. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon, nanikas sila aron makakuwarta. Bisan mga propeta ug mga pari nagpangilad usab. Gipakawalay-bili nila ang samad sa akong mga katawhan, bisan grabe na kini. Nagaingon sila nga maayo ang tanan bisan ang tinuod dili kini maayo. Naulaw ba sila sa ilang daotang mga binuhatan? Wala, kay wala na silay ulaw! Dili man lang gani sila mahilaw. Busa mangamatay sila sama sa uban. Malaglag sila sa panahon nga silotan ko na sila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao pa gayod kini ang giingon sa Ginoo, “Tindog kamo diha sa gisang-an sa mga dalan ug pagpakisusi pag-ayo. Pangutana kamo kon hain ang karaan ug maayo nga dalan, ug didto kamo agi. Kon buhaton ninyo kini, maangkon ninyo ang kalinaw. Apan miingon kamo, ‘Dili kami moagi diha!’ Nagpili akog tigbantay sa pagsulti kaninyo, ‘Patalinghogi ninyo ang tingog sa budyong ingon nga pagpasidaan kaninyo.’ Apan miingon kamo, ‘Dili kami mamati.’ “Busa pamati kamong mga kanasoran. Saksihi ninyo kon unsay mahitabo sa akong katawhan. Pamati, O kalibotan! Magpadala akog kalaglagan niini nga mga tawo ingon nga silot sa ilang daotang mga plano. Kay wala nila hatagig pagtagad ang akong mga pulong ug gisalikway nila ang akong kasugoan. Walay bili kanako ang gihalad nila nga insenso nga gikan pa sa Sheba, o ang mga pahumot nga gikan pa sa layong dapit. Dili ko dawaton ang ilang mga halad nga sinunog. Ang ilang mga halad dili makapalipay kanako. Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga magbutang ako ug kapandolanan niining mga tawhana. Tungod niini, malaglag ang mga amahan ug mga anak nga lalaki, apil ang managhigala ug managsilingan.” Midugang pa gayod ang Ginoo sa pag-ingon, “Tan-awa, may mga sundalong nagpadulong gikan sa yuta sa amihan, usa ka gamhanan nga nasod gikan sa layong dapit nga andam na sa pagsulong. Armado sila sa mga pana ug bangkaw. Bangis sila ug walay kalooy. Nagasakay sila sa ilang mga kabayo, ug ang ilang kabanha sama sa dahunog sa makusog nga balod. Moabot sila aron sa pagsulong kaninyo, O mga taga-Jerusalem. ” Daghan ang among nadungog nga balita mahitungod kanila, ug namuypoy ang among mga bukton sa kahadlok. Sama sa babayeng nagabati, nagaantos kami sa kaguol ug kasakit. Ayaw kamo pag-adto sa mga uma o paglakaw sa mga dalan, kay adunay mga kaaway nga andam nga mopatay. Anaa ang kakuyaw sa palibot. O mga katagilungsod ko, pagbisti kamog sako ug ligid sa abo sa pagpakita sa inyong pagsubo. Pagbangotan kamo nga daw namatyan kamog bugtong anak nga lalaki. Kay sa kalit lang mosulong kanato ang kaaway. Miingon ang Ginoo kanako, “Gihimo ko ikaw nga sama sa tigsulay sa metal aron masulayan mo ang kinaiya sa akong katawhan. Tanan sila mga masinupakon ug mga gahig ulo, sama kagahi sa bronsi ug puthaw. Wala silay laing gihimo kondili ang pagbutang-butang ug pagtunto sa uban. Painiton pag-ayo ang hurnohan aron mapuro ang pilak. Apan walay kapuslanan ang pagpaputli sa akong katawhan kay ang mga daotan wala gihapon mawagtang. Pagatawgon sila nga, ‘Sinalikway nga Pilak’ kay gisalikway ko na sila.” Miingon pa gayod ang Ginoo kang Jeremias: “Tindog sa pultahan sa akong templo ug isulti kini nga mensahe: ‘Paminaw kamo nga katawhan sa Juda nga nagasulod dinhi sa pagsimba sa Ginoo. Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: Usba na ninyo ang inyong mga gawi ug binuhatan, aron padayon ko kamong papuy-on niining dapita. Ayaw kamo pagtuo sa pagpanglingla sa mga tawong nagsigeg ingon nga dili kamo maunsa tungod kay ania kanato ang templo sa Ginoo. “ ‘Usba na gayod ninyo ang inyong mga gawi ug binuhatan. Hatagi ninyog makiangayon nga pagtagad ang matag usa, ug ayaw na ninyo daog-daoga ang mga ilo, mga biyuda, ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Undangi na ninyo ang pagpamatay sa mga inosenteng tawo, ug ayaw na kamo pagsimba sa ubang mga dios nga makadaot lang kaninyo. Kon buhaton ninyo kini, padayon ko kamong papuy-on niining yuta nga gihatag ko sa inyong mga katigulangan hangtod sa hangtod. “ ‘Apan tan-awa kon unsay inyong gihimo! Nagasalig kamo sa bakak nga mga pulong nga dili makatabang kaninyo. Mangawat kamo, mopatay, manapaw, manumpa ug bakak, mosunog ug insenso kang Baal, ug mosimba sa ubang mga dios nga wala gani ninyo mailhi. Unya, moduol kamo ug mobarog sa akong presensya dinhi niini nga templo diin ginapasidunggan ang akong ngalan, ug moingon kamo, “Dili kita maunsa.” Nagahunahuna ba kamo nga dili kamo maunsa sa padayon ninyo nga paghimo sa tanang mangil-ad nga mga butang? Nagahunahuna ba kamo nga kining templo diin ginapasidunggan ang akong ngalan tagoanan sa mga tulisan? Nakita ko ang tanang ginahimo diha. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “ ‘Pangadto kamo sa Shiloh, ang unang dapit diin gipasidunggan ang akong ngalan, ug tan-awa ninyo kon unsay akong gihimo niadto nga dapit tungod sa kadaotan sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Samtang ginahimo ninyo kining daotang mga buhat, gibalik-balik ko ang pagpasidaan kaninyo, apan wala kamo maminaw. Gitawag ko kamo, apan wala kamo motubag. Busa ang gihimo ko sa Shiloh himuon ko usab sa templo diin ginapasidunggan ang akong ngalan, ang templo nga inyong gisaligan, nga gihatag ko kaninyo ug sa inyong mga katigulangan. Abugon ko kamo gikan sa akong presensya sama sa gihimo ko sa inyong mga paryente, ang katawhan sa Israel. ’ “Busa ikaw, Jeremias, ayaw pag-ampo alang niining mga tawhana. Ayaw gayod pagpakilooy ug paghangyo kanako alang kanila, kay dili ko ikaw paminawon. Wala mo ba makita ang ilang gipanghimo diha sa mga lungsod sa Juda ug sa mga kadalanan sa Jerusalem? Ang mga kabataan nagapangahoy, ang mga amahan nagahaling sa kalayo, ug ang mga babaye nagamasa ug harina, aron maghimog pan alang sa Rayna sa Langit. Nagahalad usab silag ilimnon ngadto sa ubang mga dios sa pagpalagot kanako. Apan ako bay madaot? Dili! Sila mismo ang madaot ug maulawan niini. Busa ako, ang Ginoong Dios nagaingon: Ipatagamtam ko ang labihan kong kasuko niining dapita—sa mga tawo, sa mga kahayopan, sa mga kahoy, ug sa mga abot sa yuta. Ang akong kasuko sama sa kalayo nga dili mapalong.” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, “Kuhaa ninyo ang inyong mga halad nga sinunog uban sa lain pa ninyong mga halad, ug kan-a nalang ninyo ang karne niini. Sa dihang gipagawas ko ang inyong mga katigulangan gikan sa Ehipto dili lang ang paghalad ug mga halad nga sinunog ug uban pang halad ang akong gisugo kanila, gihatag ko usab kanila kining maong sugo: ‘Tumana ninyo ako, ug ako mahimong inyong Dios ug kamo mahimong akong katawhan. Pagkinabuhi kamo sumala sa mga pamaagi nga gisugo ko kaninyo aron mamaayo ang inyong kahimtang!’ “Apan wala sila mamati o motuman sa akong gisulti. Gisunod hinuon nila ang gahi ug daotan nilang kasingkasing. Imbes nga moduol sila kanako, nagpahilayo pa hinuon sila. Gikan pa sa panahon sa pagbiya sa inyong mga katigulangan gikan sa Ehipto hangtod karon, padayon akong nagapadala kaninyo sa akong mga alagad nga propeta. Apan wala kamo maminaw o motuo kanila. Mas gahi pa gani kamog ulo ug mas daotan pa kamog binuhatan kaysa inyong mga katigulangan. “ Jeremias, kon isulti mo kining tanan kanila, dili sila maminaw kanimo. Kon tawgon mo sila, dili sila motubag. Busa isulti kini kanila: Mao kini ang nasod nga ang mga katawhan dili motuman sa Ginoo nga ilang Dios, ug dili magpadisiplina. Wala na kanila ang kamatuoran; dili na gani sila mosulti sa tinuod. O mga taga-Jerusalem, pagpakiskis kamo sa inyong ulo ug ilabay ang inyong buhok sa pagpakita sa inyong pagsubo. Pagbangotan kamo didto sa taas nga mga dapit, kay gisalikway ug gipasagdan na sa Ginoo ang inyong henerasyon nga nagpalagot kaniya.” Miingon ang Ginoo, “Naghimog daotan ang katawhan sa Juda. Gipamutang nila ang ilang mangil-ad nga mga dios-dios didto sa templo diin ginapasidunggan ang akong ngalan, ug tungod niini nahugawan kini. Nagpatindog usab silag simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa Tofet, sa Kapatagan sa Ben Hinnom, aron didto nila sunogon ang ilang mga anak ingon nga ilang halad. Wala gayod ako magsugo niini kanila. Wala gani kini moabot sa akong hunahuna. Busa pangandam kamo, kay ako, ang Ginoo, nagaingon nga moabot ang panahon nga ang mga tawo dili na motawag niining lugara ug Tofet o Kapatagan sa Ben Hinnom kondili Kapatagan nga Ihawanan. Kay ipanglubong nila didto ang daghan kaayong mga patay hangtod nga wala nay dapit nga malubngan. Ang mga patayng lawas niini nga katawhan pagakan-on sa mga langgam ug mga mananap, ug walay moabog kanila. Undangon ko ang kamaya ug kasadya diha sa kadalanan sa Jerusalem. Ang malipayon nga tingog sa bag-ong kasal dili na madunggan diha sa mga lungsod sa Juda. Kay mahimong awaaw kining yutaa.” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo, “Nianang adlawa, panghabwaon gikan sa mga lubnganan ang mga bukog sa mga hari ug sa mga opisyal sa Juda, apil ang mga bukog sa mga pari, sa mga propeta, ug sa katawhan sa Jerusalem. Ikatag kini diha sa yuta, ilalom sa kahayag sa adlaw, bulan, ug mga bitoon nga ilang gihigugma, gialagaran gisunod, gidangpan, ug gisimba. Dili na tigomon ang ilang mga bukog ug ilubong. Magkatag nalang kini diha sa yuta nga daw tae. Ang mabilin nga buhi niining daotan nga nasod katagon ko ngadto sa ubang mga nasod. Ug didto palabihon pa nilang mamatay kaysa mabuhi. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako nga isulti ko kini nga mensahe ngadto sa mga tawo, “Kon matumba ang tawo, dili ba motindog man siya pagbalik? Kon nasaag siya, dili ba mobalik man siya sa iyang agi? Apan ngano man nga kamong mga taga-Jerusalem padayon nga mitalikod kanako? Nganong dili man ninyo mahimong biyaan ang mga dios-dios nga nagatunto kaninyo ug mobalik kanako? Gipaminaw kog maayo ang inyong gipanulti ug wala kamoy gisulti nga husto. Walay bisan usa kaninyo nga naghinulsol sa iyang kadaotan. Wala gayoy nakaingon, ‘Unsa kining akong nahimo?’ Tanan kaninyo abtik kaayong magpakasala, daw mga kabayo kamo nga mipaturatoy ug dagan ngadto sa gira. Ang talabon, ang salampati, ang sayaw, ug ang lapay nahibalo kon kanus-a mobalhin ngadto sa ubang mga dapit ug kanus-a sila mobalik, apan kamong akong mga katawhan wala mahibalo sa akong lagda. Nganong moingon man kamo nga maalamon kamo tungod kay anaa kaninyo ang kasugoan sa Ginoo, nga ang tinuod, gituis man kini sa inyong mga magtutudlo? Maulawan gayod ang mga nagaingon nga maalamon. Malisang gayod sila kay bihagon man sila, tungod sa ilang pagsalikway sa akong mga pulong. Nan, unsa mang matanga sa kaalam ang anaa kanila? Busa ihatag ko sa ubang mga tawo ang ilang mga asawa ug mga uma. Tungod kay silang tanan, gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon, nanglimbong aron makasapi. Bisan mga propeta ug mga pari nanglimbong usab. Wala nila tagda ang samad sa akong mga katawhan, bisan ug grabe na kini. Nagaingon sila nga maayo ra ang tanan bisan ang tinuod dili kini maayo. Naulaw ba sila sa ilang mangil-ad nga mga batasan? Wala! Kay wala na silay ulaw! Dili man lang gani mahilaw ang ilang mga dagway. Busa ipaubos sila sa panahon nga sila silotan. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga mangalaglag sila sama sa uban. Laglagon ko gayod sila, apil ang ilang mga abot nga mga ubas ug mga igera. Bisan ang mga dahon niini mangalaya. Ang gipanghatag ko kanila mawala na. “ Unya moingon sila, ‘Unsa pa may atong gihulat? Dali, mangadto kita sa pinarilan nga mga lungsod ug didto kita magpakamatay, kay gihukman na kita nga patyon sa Ginoo nga atong Dios. Daw sama lang nga gihatagan niya kita ug tubig nga may hilo aron atong imnon, tungod kay nakasala kita kaniya. Nangandoy kitag kalinaw, apan walay kalinaw nga miabot. Nangandoy kitag kaayohan, apan kalisang ang miabot. Gikan sa Dan mabatian ang pagpangusmo sa mga kabayo sa mga kaaway. Sa tingog lang sa ilang mga kabayo mangurog na sa kahadlok ang tibuok kayutaan. Mianhi sila aron sa paglaglag niini nga yuta ug sa tanan nga anaa niini—ang mga lungsod ug ang tanang mga lumulupyo niini.’ ” Miingon ang Ginoo, “Pamati! Ipadala ko diha kaninyo kining mga kaaway nga daw sa malala nga mga bitin nga dili mapaamo, unya pamaakon nila kamo.” Unya miingon si Jeremias, Dili gyud mahupay ang akong kasubo. Sakit gayod ang akong kasingkasing. Paminawa ang pagpakitabang sa akong mga katagilungsod; madungog kini sa tibuok kayutaan. Nagaingon sila, “Wala na ba sa Jerusalem ang Ginoo? Wala na ba dinhi ang Dios nga Hari sa Jerusalem?” Mitubag ang “Nganong gipalagot ninyo ako pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios nga walay pulos?” Mireklamo ang mga tawo, “Human na man unta ang ting-init, ug nahuman na usab ang ting-ani, apan wala gihapon kami maluwas!” Hilabihan ang akong kasakit tungod sa kasakit nga nahiagoman sa akong mga katagilungsod. Nagbangotan ako ug hilabihan ang akong kaguol. Wala bay tambal sa Gilead? Wala bay mananambal didto? Nganong wala man maayo ang samad sa akong mga katagilungsod? Kon ang akong ulo tinubdan pa sa tubig, ug ang akong mga mata tuboran sa mga luha, mohilak ako adlaw ug gabii alang sa akong mga katagilungsod nga gipamatay. Kon aduna lang unta akoy kadayonan didto sa disyerto aron makapalayo ako sa akong mga katagilungsod. Kay maluibon silang tanan sa Ginoo. Sama sila sa mga babayeng mananapaw. Miingon ang Ginoo, “Mga bakak ang nagagawas gikan sa mga baba sa akong katawhan, daw mga udyong kini gikan sa pana. Bakak ug dili kamatuoran ang nagapatigbabaw dinhi niini nga yuta. Migrabe na gayod ang ilang pagpakasala, ug wala nila ako ilha. “Pagbantay kamo sa inyong isigka-tawo, ug ayaw kamo pagsalig sa inyong paryente, kay ang matag usa limbongan ug tigbutang-butang. Ang matag usa manglimbong sa iyang isigka-tawo, ug walay usa nga nagasulti sa tinuod. Naanad na ang ilang dila sa pagpamakak, ug nahago sila sa pagpakasala. Pulos pagpanglimbong ang ilang ginahimo, ug nagdumili sila sa pag-ila kanako. Busa ako, ang Ginoo nga Makagagahom nagaingon nga putlion ko ang akong katawhan ug sulayan ko sila. Kay unsa pa may mahimo ko kanila? Ang ilang mga dila daw makamatay nga mga pana. Pulos bakak ang ilang gisulti. Mosulti silag maayo ngadto sa ilang isigka-tawo, apan sulod sa ilang kasingkasing nagaplano sila sa pagdaot kanila. Dili ko ba diay sila silotan tungod niini? Dili ko ba diay panimaslan ang nasod nga sama niini? Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon si Jeremias: Magminatay ako alang sa mga bukid. Magbangotan ako alang sa mga sabsabanan sa kamingawan. Kay naawaaw na kini ug wala nay nangagi niini. Dili na madungog ang pag-inga sa mga baka, ug mipalayo na ang mga langgam ug ang ihalas nga mga iro. Kay miingon ang Ginoo, “Laglagon ko ang Jerusalem, ug mahimo na lang kining puloy-anan sa ihalas nga mga iro. Himuon kong awaaw ang mga lungsod sa Juda ug wala nay magpuyo didto.” Nangutana ako sa Ginoo, “Kinsang tawhana nga maalamon ang makasabot niini nga mga hitabo? Kinsay gisaysayan mo bahin niini aron iyang ipasabot kon nganong nalaglag kining yutaa ug nahimong daw disyerto nga wala nay gaagi?” Mitubag ang Ginoo, “Nahitabo kini kay wala nila tumana ang balaod nga akong gihatag kanila. Wala sila mamati kanako o motuman sa akong balaod. Gisunod hinuon nila ang mga tinguha sa gahi nila nga mga kasingkasing, ug misimba sa mga imahen ni Baal sumala sa gitudlo kanila sa ilang mga katigulangan. Busa ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, nagaingon nga pakan-on ko kining mga tawhana ug pait nga mga pagkaon ug paimnon ug tubig nga may hilo. Katagon ko sila ngadto sa ubang mga nasod nga sila ug ang ilang mga katigulangan wala masuheto. Ipagukod ko sila sa ilang mga kaaway hangtod mahurot silag pamatay.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Pamalandongi ninyo ang mga panghitabo! Panawga ninyo ang mga babaye nga tigbangotan, labi na gayod kadtong hanas niini. Padalia sila sa pag-anhi sa pagminatay alang sa akong katawhan hangtod nga motulo ang ilang mga luha. Paminawa ang pagminatay didto sa Jerusalem. Nagaingon ang mga tawo, ‘Nalaglag kita! Makauulaw kining nahitabo kanato! Kinahanglang biyaan ta ang atong yuta kay gipangguba ang atong mga balay!’ ” Karon, kamong mga babaye, paminawa ninyo ang giingon sa Ginoo. Paminawa gayod ninyo kini pag-ayo. Tudloi ninyo ang inyong mga anak nga babaye ug ang inyong silingan sa pagbangotan ug sa pag-awit ug mga awit alang sa patay. Miabot ang kamatayon sa atong panimalay ug sa lig-ong mga bahin sa atong lungsod. Gipamatay ang mga kabataan nga nagadula sa kadalanan ug ang mga batan-ong lalaki diha sa mga plasa. Ug miingon ang Ginoo, “Magkatag ang mga patayng lawas nga daw sa mga tae diha sa kaumahan, o daw sa mga uhay nga gigalab sa mga mag-aani, apan wala nay mohipos niini.” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Dili angayng magpasigarbo sa iyang kaalam ang maalamon, o ang kusgan sa iyang kusog, ni ang adunahan sa iyang bahandi. Kon buot siyang magpasigarbo, mao kini ang angay niyang ipasigarbo: Nga nakasabot siya ug nakaila kanako nga mao ang Ginoo nga mahigugmaon, nga nagabuhat sa husto ug matarong dinhi sa kalibotan, kay mao kini ang makapalipay kanako.” Miingon pa ang Ginoo, “Moabot ang panahon nga silotan ko ang tanan nga tinuli kansang kinabuhi wala mausab — ang mga taga-Ehipto, Juda, Edom, Ammon, Moab, ug ang tanan nga nagpuyo sa layong dapit. Ang tinuod, ang mga lumulupyo sa tanang mga nasod apil ang tanang katawhan sa Israel daw dili mga tinuli kay hugaw ang ilang mga kasingkasing.” Kamo nga katawhan sa Israel, paminawa ninyo ang gisulti sa Ginoo. Miingon siya, “Ayaw kamo pagsunod sa binuhatan sa ubang mga nasod, ug ayaw kamo kahadlok sa mga timailhan sa langit, bisan pag ang uban nga mga nasod nahadlok niini. Wala gayoy pulos ang tinuohan nianang mga tawhana. Nagaputol silag kahoy sa kalasangan, unya kuliton kini sa usa ka magkukulit. Panindoton dayon kini ginamit ang plata ug bulawan, ug lansangan pag-ayo aron dili matumba. Kini nga mga dios-dios sama sa tawo-tawo sa uma nga dili makasulti. Kinahanglan pa gayong sakwaton kay dili makalakaw. Ayaw kamo kahadlok niini nga mga dios-dios kay dili sila makahimog kadaot ni makahimog maayo.” O Ginoo, wala gayoy sama kanimo. Gamhanan ka ug halangdon ang imong ngalan. Kinsay dili motahod kanimo, O Hari sa mga nasod? Takos ka nga tahoron. Wala gayoy sama kanimo sa tanang mga tawong maalamon sa nagkalain-laing mga nasod, ug sa tanan nilang mga hari. Mga hungog silang tanan ug mga buang-buang. Ang mga pagtulon-an sa ilang mga dios-dios nga kahoy walay pulos. Nagpahimo sila sa mga panday ug dios-dios, ug gipahaklapan nila kini sa mga platero ug plata nga gikan sa Tarshish ug bulawan nga gikan sa Ufas. Unya gisul-oban nila kinig bisti nga kolor asul ug kolor ube nga tinahi sa mga hanas nga mananahi. Apan ang Ginoo mao ang tinuod nga Dios. Siya ang buhi nga Dios ug Hari hangtod sa kahangtoran. Kon masuko siya, matay-og ang kalibotan ug walay nasod nga makaharong sa iyang kasuko. Sultihi kanang nagasimba sa ubang mga dios niini: “Mahanaw sa kalibotan ang inyong mga dios nga dili maoy nagmugna sa kalibotan ug kalangitan.” Apan ang Dios maoy naghimo sa langit ug sa kalibotan pinaagi sa iyang gahom ug kaalam. Sa iyang pagmando, nagagawas ang mga panganod ug mga kilat sa kalangitan, ug nagaulan ug kusog. Nagapadala siya ug hangin gikan sa iyang mga tipiganan. Mga hungog ug buang-buang ang mga tawong nagasimba sa mga dios-dios. Maulawan ang mga platero tungod sa ilang mga dios-dios, kay mini kini. Wala kini kinabuhi. Talamayon kini ug walay pulos. Sa panahon sa pagsilot malaglag silang tanan. Apan ang Dios ni Jacob dili sama niana. Siya ang naghimo sa tanang butang, apil ang Israel, ang katawhan nga iyang gipanag-iyahan. Ginoo nga Makagagahom ang iyang ngalan. Mga katawhan sa Jerusalem, hiposa ninyo ang inyong mga butang ug pangandam sa pagbiya, kay hapit nang sulongon ang inyong siyudad. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo, “Paminaw! Papahawaon ko kamo niining yutaa. Paantuson ko kamo aron nga matagamtaman ninyo ang akong kasuko.” Miingon ang mga taga-Jerusalem, “Alaot kita! Grabe kaayo ang atong samad. Dili na kini maulian. Apan kinahanglan nga antuson nato kini. Guba na ang atong tolda; nangabugto na ang tanang mga higot niini. Wala na ang atong mga anak. Wala nay nahibilin aron pagpatindog pag-usab sa tolda nga atong puy-an.” Nahitabo kini kanato kay mga hungog ang atong mga pangulo. Wala nila susiha ang kabubut-on sa Ginoo, busa wala sila mouswag ug ang tanan nilang mga sakop nagkatibulaag. Paminawa ninyo ang balita! Madungog na ang dahunog sa nagapaingon nga mga sundalo nga gikan sa amihan! Laglagon nila ang mga lungsod sa Juda, ug mahimo na lang kining puloy-anan sa ihalas nga mga iro. Ginoo, nasayod ako nga ang kinabuhi sa tawo dili iya. Dili siya makabuot sa iyang kapalaran. Disiplinaha kami, Ginoo, apan ayaw lang intawon palabihi. Ayaw kini buhata samtang nasuko ka kay basin ug mangahurot kami. Ipatagamtam ang imong kasuko sa mga nasod ug sa mga katawhan nga wala moila ug modangop kanimo. Kay gilaglag nila ang mga kaliwat ni Jacob ug gipangguba ang ilang mga pinuy-anan. Unya miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Pahinumdomi ang mga taga-Juda ug taga-Jerusalem sa mga lagda sa among kasabotan. Ingna sila nga ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagaingon nga tunglohon ko ang tawo nga dili motuman sa lagda niini nga kasabotan. Kini nga mga lagda gipatuman ko sa inyong mga katigulangan sa dihang gipagawas ko sila gikan sa Ehipto, ang dapit nga daw hurnohan nga tunawan sa puthaw. Miingon ako kanila, ‘Kon tumanon ninyo ako ug ang tanan kong mga sugo, mahimo ko kamong katawhan ug ako mahimong inyong Dios. Unya tumanon ko ang akong gipanaad sa inyong mga katigulangan nga hatagan ko silag maayo ug mabungahon nga yuta —ang yuta nga inyong gipanag-iyahan karon.’ ” Mitubag ako, “Hinaut pa, Ginoo.” Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Ipahibalo kini nga mga mensahe ngadto sa mga lungsod sa Juda ug sa mga kadalanan sa Jerusalem: ‘Hinumdomi ninyo ug tumana ang mga lagda niini nga kasabotan. Gikan pa sa panahon nga gipagawas ko ang inyong mga katigulangan gikan sa Ehipto hangtod karon, gibalik-balik ko ang pagpasidaan kanila nga tumanon ako. Apan wala gayod sila maminaw o manumbaling kanako. Nagmagahi hinuon sila ug gisunod nila ang tinguha sa ilang daotan nga kasingkasing. Gisugo ko sila nga tumanon ang kasabotan, apan wala gayod nila kini tumana. Busa gipadad-an ko sila sa tanang tunglo nga nahisulat niini nga kasabotan.’ ” Miingon pa gayod ang Ginoo kanako, “Adunay nagplano batok kanako diha sa mga lumulupyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Mibalik na usab sila sa paghimo sa mga sala nga gihimo sa ilang mga katigulangan kaniadto, nga dili gayod maminaw sa akong mga pulong. Nagsimba sila sa ubang mga dios. Managsamang gilapas sa katawhan sa Israel ug sa Juda ang kasabotan nga gihimo ko ngadto sa ilang mga katigulangan. Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga padad-an ko silag katalagman nga dili nila maikyasan. Bisan ug mangayo pa sila kanakog tabang, dili ko sila paminawon. Unya mangadto sila sa mga dios nga ilang gisunogan ug insenso ug magpakitabang, apan dili gayod kini makatabang kanila kon moabot na ang katalagman. “O mga taga-Juda, pagkadaghan sa inyong mga dios, sama kadaghan sa inyong mga lungsod. Ug kon unsa kadaghan ang inyong mga dalan sa Jerusalem mao usab kadaghan ang mga halaran nga gitukod ninyo aron sunogan sa insenso alang sa makauulaw nga dios nga si Baal. “Busa Jeremias, ayaw pag-ampo alang niining mga tawhana. Ayaw pagpakilooy kanako alang kanila kay dili ko sila paminawon kon manawag sila kanako sa panahon sa ilang kalisod. Ang katawhan nga akong gihigugma naghimog daghang daotan nga mga butang. Nan, unsa may ilang katungod sa pag-adto sa akong templo? Makapugong ba ang ilang mga halad sa pag-abot sa kalaglagan diha kanila? Gakalipay man gani sila sa paghimog daotan!” Kaniadto gipakasama sila sa Ginoo sa labong nga kahoyng olibo nga nindot ug mga bunga. Apan uban sa gadahunog nga dilaab sa kalayo laglagon sila sa Ginoo ug ang ilang mga sanga dili na mapuslan. Ang Ginoo nga Makagagahom maoy nagtukod sa Juda ug Israel, apan karon nagmando siya nga laglagon kini tungod sa daotan ninyong binuhatan. Gipalagot ninyo siya pinaagi sa pagsunog ug insenso ngadto kang Baal. Gisultihan ako sa Ginoo sa plano sa mga kaaway batok kanako. Sama ako sa usa ka maaghop nga karnero nga wala masayod nga ginadala na diay siya sa ihawanan. Wala ako masayod nga may plano diay sila sa pagpatay kanako. Miingon sila, “Patyon nato siya sama sa pagputol sa kahoy uban sa iyang mga bunga, aron mahanaw siya sa kalibotan ug dili na hinumdoman pa.” Apan nagaampo ako, “O Ginoo nga Makagagahom, matarong ang imong paghukom, ug nasayod ka sa hunahuna ug kasingkasing sa tawo. Pakit-a ako nga imo silang panimaslan, kay gitugyan ko na kanimo ang akong reklamo.” Gusto sa katawhan sa Anatot nga patyon ako kon dili ako moundang sa pagsugilon sa mensahe sa Ginoo. Busa mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, “Silotan ko gayod sila. Mangamatay sa gubat ang ilang mga batan-ong lalaki, ug mangamatay sa kagutom ang ilang mga kabataan. Wala gayoy mahibiling buhi sa mga taga-Anatot, kay padad-an ko sila ug katalagman sa panahon nga silotan ko sila.” O Ginoo, kanunay mo akong gihatagan sa hustisya kon may dad-on akong reklamo diha kanimo. Apan may pangutana ako bahin sa imong hustisya: Nganong nagauswag man ang mga tawong daotan? Nganong nagakinabuhi man nga hayahay ang mga tawong nagaluib kanimo? Gipanalanginan mo sila sama sa kahoy nga nakapanggamot, nga mitubo ug namunga. Kanunay silang nagasultig maayo bahin kanimo, apan ang ilang kasingkasing halayo kanimo. Apan nakaila ka kanako, O Ginoo. Nakita mo ang akong mga binuhatan ug gisusi mo ang akong kasingkasing. Guyora kining mga tawhana nga daw gaguyod ka ug mga karnerong ihawonon. Igahin sila alang sa adlaw sa pag-ihaw. Hangtod kanus-a magpabilin nga uga ang yuta ug laya ang mga sagbot sa tanang kaumahan? Nangamatay ang mga hayop ug ang mga langgam tungod sa pagkadaotan sa mga katawhan nga nagapuyo sa mao nga yuta. Kay nagaingon sila, “Wala manghilabot ang Dios sa atong dangatan.” Miingon ang Ginoo, “Jeremias, kon nakapaluya kanimo ang pagpakiglumba sa mga tawo, unsaon nimo pagpakiglumba sa kabayo? Kon nagakadagma ka sa hawan nga dapit, unsa na lay imong buhaton kon atua ka sa kalasangan duol sa Suba sa Jordan? Bisan na ang imong igsoon ug mga paryente nagluib kanimo. Nagplano silag daotan batok kanimo. Ayawg salig kanila bisan pag maayo ang ilang isulti bahin kanimo. “Gisalikway ko na ang akong katawhan, ang nasod nga akong gipanag-iyahan. Gitugyan ko ang akong hinigugma nga mga katawhan sa kamot sa ilang mga kaaway. Misukol sila kanako. Mingulob sila nga daw mga liyon sa kalasangan, busa naglagot ako kanila. Nahisama sila sa usa ka langgam nga nagapangdagit, ug sila mismo gipalibotan usab sa mga langgam nga nagapangdagit. Tapukon ko ang tanang mabangis nga mga mananap aron sa pagtukob kanila. Laglagon sa daghang mga pangulo ang Juda nga giisip ko nga akong ubasan. Giyatak-yatakan nila kining matahom kong yuta ug gihimong awaaw. Gihimo nila kining usa ka dapit nga dili na mapuslan sa akong atubangan. Nahimo kining awaaw, kay wala may nagtagad niini. Miabot sa taas nga mga dapit sa kamingawan ang mga tiglaglag. Gigamit ko kini silang espada sa paglaglag sa tibuok yuta, ug wala gayoy makaikyas kanila. Nagtanom ang akong katawhan ug trigo, apan miani silag mga tunok. Naghago sila pag-ayo, apan walay nakuha. Miani silag kaulawan tungod sa akong labihang kasuko.” Nagaingon pa gayod ang Ginoo, “Mao kini ang akong buhaton sa tanang daotan nga nasod sa palibot sa Israel, nga naglaglag sa yuta nga gihatag ko sa akong katawhan isip ilang panulondon: Palayason ko sila sa ilang yuta, ingon sa pagpalayas ko sa mga taga-Juda sa ilang yuta. Apan human ko kini buhata, kaloy-an ko pag-usab kining mga nasora ug ibalik ko sila sa ilang kaugalingong yuta. Ug kon tun-an nila pag-ayo ang mga paagi sa pagkinabuhi sa akong katawhan ug manumpa sila sa akong ngalan, sama nga ilang gitudloan kaniadto ang akong katawhan sa pagpanumpa sa ngalan ni Baal, mahimo usab silang kabahin sa akong katawhan. Apan kon dili sila motuman kanako, abugon ko sila sa ilang yuta ug laglagon. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw ug pagpalit ug bakos nga telang linen ug isul-ob kini. Apan ayaw kini paglabhi.” Busa nagpalit akog bakos ug gisul-ob ko kini, sumala sa giingon sa Ginoo. Unya miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Huboa ang bakos nga imong gipalit ug lakaw sa Perath, ug tagoi kini didto sa lungag sa usa ka bato.” Busa miadto ako sa Perath ug gitagoan ko didto ang bakos sumala sa gisugo sa Ginoo kanako. Paglabay sa daghang mga adlaw, miingon na usab ang Ginoo kanako, “Lakaw sa Perath ug kuhaa ang bakos nga gipatagoan ko kanimo didto.” Busa miadto ako sa Perath ug gikuha ko ang bakos gikan sa akong gitagoan. Apan gabok na kini ug dili na gayod mapuslan. Kining mga tawong daotan dili motuman sa akong mga pulong. Ginasunod nila ang mga tinguha sa gahi nilang kasingkasing, ug nagaalagad sila ug nagasimba sa ubang mga dios. Busa mahisama sila sa bakos nga dili na gayod mapuslan. Maingon nga ang bakos mohugot sa hawak sa usa ka tawo, gusto ko usab nga ang tibuok katawhan sa Israel ug Juda mahigot kanako. Gihimo ko silang akong katawhan alang sa akong kahimayaan ug kadungganan, apan dili sila maminaw kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” “Jeremias, ingna ang katawhan sa Israel nga ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel nagaingon, ‘Ang matag sudlanan sa bino mapuno ug bino.’ Ug kon moingon sila kanimo, ‘Nasayod na kami nga ang matag sudlanan ug bino mapuno gayod ug bino,’ ingna sila nga mao kini ang buot kong ipasabot: ‘ Silotan ko ang tanang lumulupyo niining yutaa, apil ang mga hari nga kaliwat ni David, ang mga pari, mga propeta, ug ang tanang lumulupyo sa Jerusalem. Himuon ko silang daw mga hubog, ug unya, ipagbangga ko sila sa usag usa, ginikanan ug mga anak. Dili ako magpakita ug kalooy sa paglaglag kanila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Paminaw kamog maayo, ug ayaw kamo pagpasigarbo, kay nagsulti na ang Ginoo. Pasidunggi ninyo ang Ginoo nga inyong Dios sa dili pa niya ipadala ang kangitngit, ug sa dili pa kamo mapandol sa mangitngit nga mga bukid. Ang kahayag nga inyong gilaoman himuon niyang labihan kangitngit. Kon dili pa gayod kamo motuo, maghilak ako sa tago tungod sa inyong pagkamapahitas-on. Mohilak gayod ako pag-ayo ug motulo ang akong mga luha, kay bihagon man ang katawhan sa Ginoo. Gisugo ako sa Ginoo nga ingnon ang hari ug ang iyang inahan nga manaog na gikan sa ilang trono kay kuhaon na gikan kanila ang ilang matahom nga mga korona. Sirad-an na ang mga pultahan sa mga lungsod sa Negev, ug wala nay moabli niini. Pagabihagon ang tanang katawhan sa Juda. Tan-awa ang mga kaaway nga nagagikan sa amihan. O Jerusalem, hain na man ang mga lumulupyo nga imong gipasigarbo ug gitugyan ko kanimo nga atimanon? Unsa kahay imong bation kon ang mga nasod nga imong gihimong kaabin maoy pagamhon sa Ginoo kanimo? Dili mo kaha bation ang kasakit nga sama sa bation sa babayeng nagbati? Mangutana ka sa imong kaugalingon, “Nganong nahitabo kini kanako?” Gilaglag ka ug nahisama sa usa ka babayeng gipanamastamasan tungod sa imong daghang mga sala. Mahimo bang ilisan sa usa ka itom nga tawo ang kolor sa iyang panit? Mahimo bang ilisan sa mananap nga leopardo ang puntik-puntik niini nga balhibo? Dili gayod! Mao usab kamo, mga taga-Jerusalem, dili kamo makahimog maayo, kay naanad na kamo sa paghimog daotan. Huboan ko kamo aron maulawan. Nakita ko ang inyong ngil-ad nga mga buhat nga mao ang pagsimba sa mga dios-dios diha sa mga bungtod ug sa kaumahan. Nahisama kamo sa babayeng mananapaw nga nalabihan sa kauwag, o sa walay ulaw nga babayeng nagbaligya sa iyang dungog. Makalulooy kamo, mga taga-Jerusalem! Hangtod kanus-a kamong magpabiling mahugaw?” Mao kini ang giingon sa Ginoo kanako mahitungod sa taas nga hulaw, “Nagbangotan ang Juda. Huyang na ang iyang mga lungsod. Nangyaka sa yuta ang iyang mga lumulupyo tungod sa kasubo, ug madungog ang mga pagtiyabaw gikan sa Jerusalem. Gisugo sa mga adunahan ang ilang mga sulugoon sa pagsag-ob. Nangadto sila sa mga bangag nga pundohanan ug tubig apan walay tubig didto. Busa namalik sila nga walay sulod ang ilang mga sudlanan. Naminghoy sila, ug gitabonan nila ang ilang mga nawong tungod sa kaulaw ug kasubo. Nangliki ang yuta tungod kay walay ulan. Ug tungod sa kasubo, gitabonan sa mga mag-uuma ang ilang mga nawong. Bisan ang usa mibiya sa iyang bag-ong gihimugso nga anak kay wala nay sagbot. Ang ihalas nga mga asno nangtindog sa taas nga mga dapit ug nanghangos nga daw giuhaw nga ihalas nga mga iro. Nahalap na ang ilang panan-aw tungod kay wala na silay masabsab.” Miingon ang mga tawo, “O Ginoo, nakasala kami kanimo. Makadaghan na kami nga mitalikod kanimo, ug angay kaming silotan. Apan tabangi kami tungod ug alang sa imong ngalan. Ikaw lang ang paglaom sa Israel, ug ang iyang manluluwas sa panahon sa kalisdanan. Nganong daw nahimo ka man nga usa ka dumuduong dinhi sa among nasod? Nganong daw nahimo kang usa ka biyahedor nga mihapit lamang aron sa pagpalabay sa kagabhion? Nganong nahingangha ka nga daw sundalo nga walay katakos sa pagluwas? Ania ka uban kanamo, O Ginoo, ug imo kaming katawhan. Busa ayaw kamig talikdi.” Mao kini ang tubag sa Ginoo sa mga tawo, “Gikalipay ninyo ang pagpalayo kanako. Wala kamo magpugong sa inyong kaugalingon. Busa dili ko na kamo ilhon nga akong katawhan. Hinumdoman ko ang inyong pagkadaotan ug silotan ko kamo tungod sa inyong mga sala.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Ayaw pag-ampo alang sa kaayohan niining mga tawhana. Bisan magpuasa pa sila, dili ko paminawon ang ilang pagpangayog tabang kanako. Bisan ug maghalad pa silag halad nga sinunog ug halad sa pagpasidungog kanako, dili ko kini dawaton. Pamatyon ko hinuon sila pinaagi sa gira, kagutom, ug mga katalagman.” Apan miingon ako, “O Ginoong Dios, nasayod ka nga giingnan sila sa mga propeta nga walay moabot nga gira o kagutom, tungod kay nagaingon ka kuno nga hatagan mo silag kalinaw dinhi niining dapita.” Mitubag ang Ginoo, “Kadto nga mga propeta nanagna ug bakak ginamit ang akong ngalan. Wala ko sila ipadala o sugoa, ug wala ako makigsulti kanila. Ang gisaysay nila kaninyo nga mga panan-awon wala maggikan kanako. Ang ilang mga panagna mini ug walay hinungdan; bunga lang kini sa ilang malimbongon nga mga hunahuna. Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga silotan ko kining mga bakakon nga propeta. Nagapanagna sila sa akong ngalan bisan wala ko sila ipadala. Nagaingon sila nga walay gira o kagutom nga moabot niini nga nasod. Apan malaglag sila pinaagi sa gira ug kagutom. Ug mahitungod sa mga tawo nga ilang gisultihan sa ilang mga mensahe, ipanglabay ang ilang mga patayng lawas diha sa mga kadalanan sa Jerusalem. Mangamatay sila tungod sa gira ug kagutom. Walay molubong kanila, sa ilang mga asawa, ug sa ilang mga kabataan. Ipatagamtam ko kanila ang silot nga angay kanila. “ Jeremias, isulti kini sa mga tawo, ‘Adlaw ug gabii walay hunong ang akong paghilak kay grabe ang samad sa akong katawhan nga giisip ko nga akong putli nga anak, ug nasakitan gayod sila. Kon moadto ako sa kaumahan ug mga lungsod, makita ko ang mga patayng lawas sa nangamatay sa gira ug kagutom. Ang mga propeta ug mga pari nagapadayon sa ilang buluhaton, apan wala sila masayod kon unsa ang ilang gibuhat. ’ ” O Ginoo, gisalikway mo na ba gayod ang Juda? Naglagot ka ba gayod sa Jerusalem? Nganong gisamaran mo kami pag-ayo, sa paagi nga dili na gayod kami maulian? Naglaom kami nga moabot ang kalinaw, apan walay miabot. Naglaom kami ug kaayohan, apan kalisang ang miabot. Ginoo, giangkon namo ang among pagkadaotan ug ang sala sa among mga katigulangan. Nakasala gayod kami batok kanimo. Ginoo, alang sa kadungganan sa imong ngalan, ayaw gayod kami isalikway. Ayaw pagpakaulawi ang imong halangdon nga trono. Hinumdomi ang imong kasabotan kanamo, ug ayaw kini pagpakyasa. Makahimo ba sa pagpaulan ang mga dios-dios sa mga kanasoran? Bisan ang langit mismo dili makahimo sa pagpaulan sa iyang kaugalingon lamang. Ikaw lang gayod, Ginoo, nga among Dios, ang makahimo niini, busa nagalaom kami kanimo. Miingon ang Ginoo kanako, “Bisan pag magpakilooy si Moises ug si Samuel kanako alang niining mga tawhana, dili ko gayod sila kaloy-an. Busa papahawaa sila sa akong atubangan. Ipalayo sila gikan kanako! Kon mangutana sila kon asa sila mopaingon, ingna sila nga mao kini ang akong gisulti: Ang gitakda na nga mamatay, mamatay gayod. Ang gitakda nga mamatay sa gira, mamatay sa gira. Ang gitakda nga mamatay sa gutom, mamatay sa gutom. Ang gitakda nga bihagon, pagabihagon. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga padad-an ko silag upat ka matang sa kalaglagan: Pamatyon sila sa gira, guyoron sa mga iro ang ilang mga patayng lawas, kaonon sila sa mga langgam, ug ang mahibilin sa ilang patayng lawas tiwason sa ihalas nga mga mananap. Pakurogon ko sa kahadlok ang tanang gingharian sa kalibotan nga makakita sa mahitabo kanila. Mahitabo kini tungod sa gihimo ni Manasseh (nga anak ni Hezekia) sa Jerusalem sa dihang siya ang nahimong hari sa Juda. “ O katawhan sa Jerusalem, kinsa pa kahay malooy kaninyo? Kinsay magsubo alang kaninyo? Ug kinsay magpakabana sa pagpangutana kon unsa nay inyong kahimtang? Gisalikway ninyo ako; kanunay kamong mitalikod kanako. Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga ituy-od ko ang akong kamot sa paglaglag kaninyo. Gikapoy na ako ug pakita sa akong kalooy kaninyo. Silotan ko kamo didto sa mga pultahan sa lungsod pinaagi sa pagpatibulaag kaninyo sama sa tahop nga gipalid sa hangin. Laglagon ko kamo ug ang inyong mga kabataan, tungod kay wala kamo mobiya sa inyong daotang binuhatan. Himuon kong mas daghan pa sa balas sa baybayon ang inyong biyuda. Sa udtong tutok padad-an ko ug tiglaglag ang mga inahan sa inyong mga batan-ong lalaki. Sa kalit moabot kaninyo ang kasubo ug kahadlok. Malipong ug halos dili na makaginhawa ang inahan nga mamatyan ug pito ka anak nga lalaki. Ang iyang mga anak pareha sa adlaw nga misalop ug sayo. Maulawan gayod siya kay mawad-an siya ug mga anak. Ug ang mahibiling buhi ipapatay ko pa sa ilang mga kaaway. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Pagkamakalulooy ko gayod. Wala na lang unta ako ipakatawo sa akong inahan! Kontra ako sa tibuok Juda. Wala man unta akoy nautangan o gipautang, apan gitunglo ako sa tanan. Miingon ang Ginoo kanako, “Sa pagkatinuod, mahimong maayo ang tanan alang kanimo. Manghangyo ang imong mga kaaway nga iampo mo sila sa panahon sa ilang kalisdanan ug katalagman. “ Maingon nga dili mabali ang kabilya nga puthaw o bronsi, dili usab mapildi ang mga kaaway nga gikan sa amihan. Ipailog ko sa inyong mga kaaway ang inyong bahandi ug mga kabtangan tungod sa tanang sala nga inyong nahimo sa tibuok ninyong nasod. Ipaulipon ko kamo sa inyong mga kaaway sa usa ka dapit nga wala kamo masuheto. Ipatagamtam ko kaninyo ang akong kasuko nga daw sa nagadilaab nga kalayo.” Miingon si Jeremias, “O Ginoo, nasayod ka sa tanang nahitabo kanako! Hinumdomi ug tabangi ako. Panimasli ang naglutos kanako. Nahibalo ako nga dili ka daling masuko, busa ayaw kuhaa ang akong kinabuhi. Hinumdomi kon giunsa ko pag-antos ang kaulaw tungod kanimo. Sa dihang nakigsulti ka kanako, gipatalinghogan ko ikaw. Ang imong mga pulong naghatag kanakog kalipay kay imo ako, O Ginoong Dios nga Makagagahom. Wala ako moapil sa paglipay-lipay ug paghudyaka sa uban. Nagainusara lang ako tungod kay nagpakigsulti ka kanako, ug gisultihan mo ako sa imong kasuko. Nganong wala may kataposan ang akong kasakit? Nganong dili man maayo ang akong samad? Pakyason mo ba ako sama sa sapa nga mamad-an sa panahon sa ting-init?” Busa miingon ang Ginoo kanako, “Kon maghinulsol ka, pabalikon ko ikaw kanako aron padayon ka nga makaalagad kanako. Kon mga pulong nga mapuslanon ang imong isulti ug dili mga pulong nga walay pulos, himuon ko ikaw nga akong tigpamaba. Kinahanglan nga sila ang modangop kanimo, ug dili kay ikaw ang modangop kanila. Himuon ko ikaw nga sama sa lig-ong paril nga bronsi ngadto niini nga mga tawo. Makig-away sila kanimo, apan dili ka nila mapildi. Kay mouban ako kanimo aron pagpanalipod ug pagluwas kanimo. Oo, luwason ko ikaw gikan sa kamot sa daotan ug bangis nga mga tawo.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Ayaw gayod pangasawa o pagbaton ug anak niini nga dapit. Kay sultihan ko ikaw kon unsay mahitabo sa mga batang natawo dinhi niining dapita ug sa ilang mga ginikanan. Mangamatay sila sa grabe nga balatian. Walay magsubo o molubong kanila. Magkatag ang ilang mga patayng lawas nga daw tae nga nagkatag sa yuta. Ang uban kanila mangamatay sa gira ug sa kagutom, ug ang ilang mga patayng lawas kan-on sa mga langgam ug ihalas nga mga mananap.” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Ayaw pagsulod sa balay diin adunay pagbangotan alang sa patay. Ayaw pagbangotan o pagpakita sa imong kalooy alang kanila, kay gibawi ko na ang akong kaayo, paghigugma, ug kalooy niining mga tawhana. Mangamatay ang mga lumulupyo niining yutaa, dato man o pobre, ug wala gayoy molubong kanila. Walay mosamad sa iyang kaugalingon o magpaupaw sa pagpakita sa iyang pagsubo alang kanila. Walay mohatag ug pagkaon o ilimnon aron sa paglipay sa mga nagbangotan, bisan pa kon kini namatyan ug inahan o amahan. Ayaw usab pagsulod sa balay nga may kombira ug unya mokaon ug moinom didto. Kay ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel nagaingon: ‘Undangon ko ang kamaya ug kasadya niining lugara, lakip ang kasadya sa mga bag-ong kinasal. Ug makita mo kini nga mahitabo sa imo mismong kapanahonan.’ “Kon isulti mo kini sa mga tawo, mangutana sila, ‘Unsay sala nga nahimo namo ngadto sa Ginoo nga atong Dios nga gipasidan-an man kami niya nga may moabot kanamo nga dakong katalagman?’ Ingna sila nga mao kini ang akong tubag: Gihimo ko kini kay gisalikway ako sa inyong mga katigulangan. Nagaalagad sila ug nagsimba sa ubang mga dios. Gisalikway nila ako ug wala nila tumana ang akong balaod. Ug mas daotan pa kamo kaysa inyong mga katigulangan. Gisunod ninyo ang mga tinguha sa gahi ug daotan ninyong kasingkasing imbis nga mosunod kamo kanako. Busa abugon ko kamo gikan niini nga yuta ngadto sa yuta nga wala kamo o ang inyong mga katigulangan masuheto. Didto mag-alagad kamo sa ubang mga dios adlaw ug gabii, ug dili ko gayod kamo kaloy-an. “Apan moabot ang panahon nga ang mga tawo dili na manumpa ug ingon niini: ‘Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga nagpagawas sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto.’ Kondili, magaingon sila, ‘Ipanumpa ko sa buhi nga Ginoo nga nagpagawas sa mga Israelinhon gikan sa nasod sa amihan ug sa tanang nasod diin iya silang gipatibulaag.’ Kay ibalik ko sila sa yuta nga gihatag ko sa ilang mga katigulangan. “Apan sa pagkakaron, padad-an ko una silag daghang kaaway nga daw mga mangingisda nga modakop kanila. Human niana, magpadala akog mga kaaway nga daw mga mangangayam nga mangita kanila sa mga bukid, mga bungtod, ug mga kabatoan. Nakita ko ang tanan nilang mga binuhatan. Wala gayod matago gikan kanako ang ilang mga sala. Busa pabayron ko una silag doble sa ilang pagkadaotan ug sa ilang mga sala, tungod kay gipanamastamasan nila ang akong yuta sa ngil-ad ug patay nilang mga dios-dios.” Nagaingon ako, “O Ginoo, ikaw ang akong kusog ug dalangpanan sa panahon sa kalisod. Moduol kanimo ang mga nasod nga naggikan sa tibuok kalibotan ug moingon, ‘Walay pulos ang mga dios-dios sa among mga katigulangan. Wala gayod kini nahimong kaayohan kanila. Makahimo ba ang tawo ug iyang kaugalingong dios? Kon mao, dili kana tinuod nga dios!’ ” Miingon ang Ginoo, “Busa karon ipakita ko kanila ang akong gahom ug katakos aron mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo, “Katawhan sa Juda, ang inyong mga sala gikulit diha sa inyong gahi nga mga kasingkasing, ug sa mga sungay-sungay sa mga eskina sa inyong mga halaran. Mao usab ang inyong mga kabataan, nagasimba sila sa inyong mga halaran ug sa mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera didto sa labong nga mga kahoy ug sa taas nga mga bungtod, apil sa mga bukid sa kaumahan. Busa ipailog ko sa inyong mga kaaway ang inyong mga bahandi ug mga kabtangan, apil na ang inyong mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, tungod sa sala nga nahimo sa inyong tibuok nasod. Mawala kaninyo ang yuta nga gihatag ko kaninyo. Ipaulipon ko kamo sa inyong mga kaaway didto sa yuta nga wala kamo masuheto, tungod kay gipasilaob ninyo ang akong kasuko ug daw kalayo kini nga dili mapalong.” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Panghimaraoton ko ang tawo nga mobiya kanako ug mosalig sa tawo nga molig-on kaniya. Mahisama siya sa tanom sa kamingawan nga dili molambo. Magapuyo siya sa mamala ug asinon nga yuta diin walay nagapuyo. Apan bulahan ang tawo nga nagasalig ug nagalaom kanako. Mahisama siya sa kahoy nga gitanom sa daplin sa sapa kansang mga gamot nakaabot sa tubig. Kini nga kahoy dili mahadlok ni mabalaka kon moabot ang ting-init o taas nga hulaw. Ang iyang mga dahon kanunayng lunhaw, ug walay puas ang iyang pagpamunga. “Labihan gayod ka malimbongon ang kasingkasing sa tawo ug walay makatupong niini. Kinsay makatugkad niini? Ako, ang Ginoo, nagasusi sa kasingkasing ug hunahuna sa tawo. Ihatag ko sa matag usa ang angay sa iyang batasan ug binuhatan. Ang tawo nga nakaangkon ug bahandi sa dinaotan nga paagi sama sa langgam nga naglomlom sa itlog nga dili iya. Sa tunga-tunga sa iyang pagkinabuhi, mahanaw kaniya ang iyang bahandi, ug mogawas nga buang-buang diay siya.” O Ginoo, ang imong templo mao ang imong matahom nga trono sukad pa kaniadto. Ikaw Ginoo, ang paglaom sa Israel. Maulawan gayod ang tanang mibiya kanimo. Ilubong gayod sila sa yuta kay gisalikway ka nila, ang tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. O Ginoo, ayoha ako ug maulian ako. Luwasa ako ug makalingkawas ako. Kay ikaw ang akong ginadayeg. Miingon ang mga tawo kanako, “Asa na kadtong giingon sa Ginoo? Nganong wala pa man kini mahitabo?” O Ginoo, wala ako magpasagad sa akong buluhaton isip magbalantay sa imong katawhan. Wala gayod ako magtinguha nga padad-an mo silag katalagman. Nasayod ka sa akong gipanulti. Ayaw akog hadloka, kay ikaw ang akong dalangpanan sa panahon sa kalaglagan. Pakaulawi ug hadloka ang nagatinguha ug daotan kanako, apan ayaw kini buhata kanako. Padad-i silag katalagman aron mangalaglag silang tanan. Miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw ug tindog didto sa Pultahan sa Katawhan diin mag-agian ang mga hari sa Juda, ug didto usab dayon sa uban pang mga pultahan sa Jerusalem. Unya ingna ang mga tawo, ‘Paminawa ninyo ang mensahe sa Ginoo, kamong mga hari ug katawhan sa Juda, apil na kamong nagapuyo sa Jerusalem nga mag-agian niini nga pultahan. Kini ang giingon sa Ginoo: Pagmatngon kamo kon may bili kaninyo ang inyong kinabuhi. Ayaw kamo pagtrabaho o pagdala sa inyong mga baligya sa pultahan sa Jerusalem panahon sa Adlaw nga Igpapahulay. Oo, ayaw gayod kamo pagtrabaho o pagdalag mga butang gikan sa inyong mga balay niining adlawa. Igahin ninyo kini alang kanako sama sa gimando ko sa inyong mga katigulangan. Apan wala gayod sila maminaw kanako. Mga gahi silag ulo! Dili sila magpadisiplina. Apan kon motuman lang kamo kanako, nga dili motrabaho o modala sa inyong mga baligya diha sa mga pultahan sa Jerusalem sa Adlaw nga Igpapahulay, ug igahin ninyo kining adlawa alang kanako, panalanginan ko kamo. Padayon kamo nga makabaton ug hari gikan sa kaliwatan ni David. Magsakay ang hari ug ang iyang mga opisyal sa mga karwahe ug mga kabayo ug mosulod sa mga pultahan sa lungsod uban sa katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Ug kining siyudad sa Jerusalem pagapuy-an hangtod sa hangtod. Mangadto sa templo sa Ginoo ang mga tawo nga naggikan sa mga dapit libot sa Jerusalem ug sa mga lungsod sa Juda ug Benjamin, ug gikan sa kabungtoran sa kasadpan, sa mga bukid, ug sa Negev. Magdala silag mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad, sama sa halad sa pagpasidungog sa Ginoo, halad sa pagpasalamat sa Ginoo, ug mga insenso. Apan kon dili kamo motuman kanako, ug dili ninyo igahin alang kanako ang Adlaw nga Igpapahulay, ug managdala kamo sa inyong mga baligya diha sa mga pultahan sa Jerusalem nianang adlawa, sunogon ko ang mga pultahan sa Jerusalem, apil ang lig-ong mga bahin niini, ug wala gayoy makapalong sa kalayo.’ ” Miingon pa gayod ang Ginoo kanako, “Lakaw sa balay sa tighimog kolon, ug didto isulti ko kanimo ang akong mensahe.” Busa miadto ako sa balay sa tighimog kolon ug didto naabtan ko kini nga gahimog kolon. Kon dili gani maayo ang porma sa kolon nga iyang gihimo, usbon niya kini ug hulmahon ngadto sa porma nga iyang maangayan. Unya miingon ang Ginoo kanako, “O katawhan sa Israel, dili ko ba mahimo kaninyo ang gihimo sa tighimog kolon ngadto sa yutang kolonon? Sama ra usab kamo sa yutang kolonon sa akong mga kamot. Kon moingon ako nga ang usa ka nasod o gingharian mapukan ug malaglag, unya kanang nasora o gingharian mobiya sa iyang pagkadaotan, dili ko padayonon ang kalaglagan nga akong giplano alang kaniya. Kon moingon ako nga tukoron ug lig-onon ang usa ka nasod o gingharian, unya kanang nasora maghimog kadaotan ug dili motuman kanako, dili ko padayonon ang kaayohan nga akong giplano alang kaniya. “Busa ingna ang katawhan sa Juda ug ang mga lumulupyo sa Jerusalem nga mao kini ang akong gisulti: ‘Paminaw! Aduna akoy kalaglagan nga giandam ug giplano batok kaninyo. Busa biya na kamo sa inyong mga daotang gawi. Usba na ninyo ang inyong mga batasan ug binuhatan.’ Apan motubag ang mga tawo, ‘Wala nay kapuslanan! Magpadayon kami sa among ginabuhat; sundon namo ang kagahi sa among daotang kasingkasing.’ ” Busa mao kini ang giingon sa Ginoo, “Pangutana sa ubang mga nasod kon nakadungog ba silag sama niini nga hitabo. Ang Israel nga sama sa putli nga babaye naghimo ug labihan kangil-ad nga butang! Mawad-an ba ug yelo ang kabukiran sa Lebanon? Moundang ba sa pagdagayday ang bugnawng tubig gikan niining kabukiran? Apan ang akong katawhan nalimot na kanako. Nagasunog silag insenso ngadto sa walay pulos nga mga dios-dios. Mibiya sila sa husto ug karaan nga dalan ug misubay sa hiwi nga dalan diin nangapandol sila. Mahimong awaaw ug talamayon ang ilang yuta hangtod sa hangtod. Ang tanang moagi magpanglingo sa kahibulong ug kalisang. Katagon ko sila atubangan sa ilang mga kaaway, sama sa abog nga gipalid sa hangin gikan sa sidlakan. Talikdan ko sila ug dili ko tabangan sa panahon sa ilang kalaglagan.” Unya miingon ang mga tawo, “Dali, mangita kitag paagi nga mapaundang nato si Jeremias! Aduna bitaw kitay mga pari nga motudlo kanato sa kasugoan, mga maalamon nga mga tawo nga motambag kanato, ug mga propeta nga mosaysay kanato sa mensahe sa Dios. Busa mag-imbento kitag estorya batok kaniya ug dili na kita maminaw sa iyang gipanulti.” Busa nagaampo ako, “O Ginoo, tabangi ako! Paminawa ang gisulti sa akong mga kaaway batok kanako. Maayo ang gihimo ko kanila; angay bang balosan ug daotan ang maayo? Nagkalot sila ug bangag alang kanako, bisan pag miduol ako kanimo sa paghangyo nga dili mo ipahamtang kanila ang imong kasuko. Apan karon, pasagdi nga mangamatay ang ilang kabataan sa kagutom ug sa gira. Pasagdi nga mabiyuda ug mawad-an ug mga anak ang ilang mga asawa. Pasagdi nga mangamatay ang ilang mga lalaki sa balatian ug ang ilang mga batan-on sa gira. Pasinggita sila sa kalisang kon pakalitan mog pasulong sa mga kaaway ang ilang mga balay. Kay nagkalot silag bangag aron pagdakop kanako, ug nagbutang silag mga lit-ag aron paglit-ag kanako. Apan nasayod ka, O Ginoo, sa tanan nilang plano sa pagpatay kanako. Busa ayaw sila pasayloa sa ilang paglapas ug pagpakasala. Ipapildi sila sa ilang mga kaaway samtang ikaw nagatan-aw. Ipahamtang kanila ang imong kasuko.” Miingon ang Ginoo kanako, “Pagpalit ug banga gikan sa tighimog kolon. Unya, uban sa mga tigdumala sa katawhan ug mga tigdumala sa mga pari, pangadto kamo sa Kapatagan sa Ben Hinnom, duol sa Pultahan sa Buak nga Kolon. Ug didto ipahayag ang akong isulti kanimo. Mao kini ang imong isulti, ‘Kamong mga hari sa Juda ug katawhan sa Jerusalem, paminawa ang mensahe sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel. Mao kini ang iyang giingon: Magpadala akog kalaglagan niini nga dapit nga makapakurat gayod ni bisan kinsa nga makadungog niini. Buhaton ko kini, kay gisalikway ako sa akong katawhan, ug kini nga kapatagan gihimo nilang halaran sa mga halad nga sinunog alang sa ubang dios—mga dios nga wala gani sila o ang ilang mga katigulangan, ni ang mga hari sa Juda makaila. Gipabaha nila niining lugara ang dugo sa mga inosenteng kabataan. Nagpatukod silag mga halaran alang kang Baal, nga sunogan nila sa ilang mga kabataan ingon nga mga halad nga sinunog ngadto kaniya. Wala gayod ako maghisgot ni magsugo niini kanila; wala gani kini mosantop sa akong hunahuna. Busa, pangandam kamo, kay ako, ang Ginoo, nagaingon nga moabot ang panahon nga ang mga tawo dili na motawag niini nga dapit nga Tofet o Kapatagan sa Ben Hinnom, kondili Kapatagan nga Ihawanan. Dinhi mismo niining dapita gub-on ko ang plano sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Ipapatay ko sila sa ilang mga kaaway pinaagi sa gira, ug ipakaon ko ang ilang mga patayng lawas ngadto sa mga langgam ug sa mga ihalas nga mga hayop. Laglagon ko kini nga siyudad ug mahimo kining talamayon. Mahikurat gayod ang tanang mangagi ug magpanakla tungod sa gidangatan niini. Palibotan ko kining siyudara sa ilang mga kaaway nga molisod-lisod kanila hangtod nga mahutdan silag pagkaon. Busa kan-on na nila ang ilang isigka-tawo ug bisan ang ilang kaugalingong mga anak.’ ” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Buk-a ang banga atubangan sa mga tawong kauban nimo. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon, ‘Dugmokon ko ang nasod sa Juda ug ang siyudad sa Jerusalem sama nga gidugmok ang banga ug dili na maayo pa. Ipanglubong ang daghan kaayong mga patay sa Tofet hangtod nga wala nay luna nga kalubngan pa. Mao kini ang buhaton ko sa Jerusalem ug sa mga lumulupyo niini. Himuon ko kining siyudara nga hugaw sama sa Tofet. Oo, ang tanang pinuy-anan sa Jerusalem, lakip ang mga palasyo sa mga hari sa Juda, isipong hugaw sama sa Tofet. Sa atop niini nga mga pinuy-anan nagsunog ang mga tawo ug mga insenso alang sa ilang dios nga mga bitoon, ug naghalad ug mga halad nga ilimnon alang sa ubang mga dios.’ ” Unya mibiya si Jeremias sa Tofet, diin gipadala siya sa Ginoo aron pagsulti sa iyang mensahe. Miadto siya sa hawanan sa templo sa Ginoo ug miingon sa mga tawo, “Paminaw kamo, kay mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: Ipadala ko niini nga siyudad ug sa mga lungsod sa palibot niini ang mga kalaglagan, nga akong giingon batok kanila, tungod kay gahi silag ulo ug dili maminaw sa akong mga pulong.” Ang pari nga si Pashur, nga anak ni Imer, maoy pinakataas nga opisyal sa templo sa Ginoo niadtong panahona. Sa dihang nadungog niya ang gipanulti ni Jeremias, gipabunalan niya kini ug gipapriso didto sa pultahan sa templo sa Ginoo nga gitawag ganghaan ni Benjamin. Pagkaugma, gipagawas ni Pashur si Jeremias. Unya miingon si Jeremias kaniya, “Dili na Pashur ang gingalan sa Ginoo kanimo, kondili, Magor Misabib. Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo: Malisang ka sa imong kaugalingon, ug malisang kanimo ang tanan mong mga higala. Makita mo gayod nga pamatyon sila sa ilang mga kaaway. Itugyan ko ang tibuok Juda sa hari sa Babilonia. Bihagon niya ang ubang mga lumulupyo niini ug ang uban pamatyon. Ipailog ko sa mga kaaway ang tanang bahandi niining siyudad sa Jerusalem —ang tanang nilang kabtangan, ang tanang mahalon nga butang apil ang tanang bahandi sa mga hari sa Juda. Dad-on kining tanan sa mga kaaway sa Babilonia. Ug ikaw, Pashur, ug ang tibuok mong panimalay, pagabihagon ngadto sa Babilonia. Didto mamatay ka ug ilubong, apil ang tanan mong mga higala nga imong gisultihan sa imong mga bakak nga mga panagna.” O Ginoo, gilingla mo ako, ug nagpalingla usab ako. Gilupigan mo ako, ug nahimo akong kataw-anan. Kanunay nila akong gibiaybiay. Kay sa matag sulti ko, kanunay akong maghisgot ug kalaglagan ug kagubot. Ang imong mensahe naghimo kanakong kataw-anan ug talamayon. Usahay makaingon ako nga dili na gayod ako maghisgot bahin kanimo o mosugilon sa imong mensahe. Apan ang imong pulong daw sa kalayo nga modilaab sa akong kasingkasing ug mga kabukogan. Gikapoy na akog pinugong niini. Dili ko na gayod kini mapugngan. Nadungog ko ang mga pagbiaybiay sa mga tawo. Awat-awaton nila ang akong giingon, “Makalilisang ang atong palibot! Isumbong nato siya!” Bisan ang tanan nakong higala nagahulat nga mapukan ako. Nagaingon sila, “Basin pag malingla ta siya. Unya malupig nato siya ug mapanimaslan.” Apan kauban ko ikaw, Ginoo. Sama ka sa usa ka maisog nga sundalo, busa ang mga nagagukod kanako malaglag ug dili molampos. Maulawan gayod sila ug dili magmadaogon, ug dili gayod malimtan ang ilang kaulawan hangtod sa hangtod. O Ginoo nga Makagagahom, nasayod ka kon kinsa ang matarong. Nasayod ka sa kasingkasing ug hunahuna sa tawo. Ipakita kanako ang pagpanimalos mo kanila, kay gitugyan ko kanimo ang akong pagpakigbisog. Pag-awit ug dayga ang Ginoo! Kay giluwas niya ang mga timawa gikan sa kamot sa mga tawong daotan. Apan tinunglo ang adlaw nga natawhan ko! Wala ko ikalipay ang adlaw diin ako gipanganak sa akong inahan! Tinunglo ang tawo nga nagbalita sa akong amahan nga, “Lalaki ang imong anak,” ug nakapalipay pag-ayo sa akong amahan! Hinaut nga kanang tawhana mahisama sa mga lungsod nga gilaglag sa Ginoo sa walay kalooy. Hinaut nga madungog ang mga singgit sa kalisang ug pagpakitabang tibuok adlaw. Kay wala niya ako patya sa diha pa ako sa tiyan sa akong inahan. Nahimo ko na untang lubnganan ang tiyan sa akong inahan. Nganong gipakatawo pa man ako? Aron ba makita ko ang kagubot ug kalisod, ug mamatay sa kaulaw? May gisulti ang Ginoo kang Jeremias sa dihang gipadala ni Haring Zedekia ngadto kang Jeremias si Pashur nga anak ni Malkia ug ang pari nga si Zefanias nga anak ni Maasea. Miingon sila kang Jeremias, “Palihog hangyoa ang Ginoo sa pagtabang kanamo, kay gisulong kami ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Basin pag maghimog milagro ang Ginoo sama sa iyang gihimo kaniadto, ug mohunong pagsulong si Nebucadnezar.” Ako mismo ang makig-away kaninyo pinaagi sa akong gahom, tungod sa akong labihan nga kasuko. Hutdon kog pamatay ang tanang lumulupyo niini nga siyudad, tawo man o mananap. Mangamatay sila sa grabing balatian. Unya, ikaw Zedekia nga hari sa Juda, ug ang imong mga opisyal, ug ang mga tawong nahibilin nga wala mangamatay sa balatian, sa gira, ug sa kagutom, itugyan ko kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug sa uban pa ninyong mga kaaway nga nagtinguha sa inyong kinabuhi. Pamatyon kamo ni Nebucadnezar sa walay kalooy. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Ingna usab ninyo ang katawhan sa Jerusalem nga mao kini ang giingon sa Ginoo: Pamati! Pagpili kamo: dalan sa kinabuhi o dalan sa kamatayon. Si bisan kinsa nga magpabilin niini nga siyudad mamatay sa gira, sa kagutom, o sa balatian. Apan ang mogawas ug motahan sa ilang kaugalingon ngadto sa mga taga-Babilonia nga nagapalibot kaninyo, mabuhi. Oo, maluwas ang iyang kinabuhi. Kay nakahukom na ako nga padad-an kini nga siyudad ug kalaglagan ug dili kaayohan. Itugyan ko kini sa hari sa Babilonia ug sunogon niya kini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Kaaway ko kamo, mga taga-Jerusalem, kamong nagapuyo sa lig-ong dapit sa patag ibabaw sa bukid. Nanghambog kamo nga nagkanayon, ‘Dili kita maunsa dinhi! Walay makasulod sa atong lig-ong dapit.’ Apan silotan ko kamo sumala sa inyong binuhatan. Sunogon ko ang inyong mga kalasangan ug mangasunog ang tanan sa palibot niini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw sa palasyo sa hari sa Juda ug isulti kini nga mensahe: ‘Hari sa Juda, nga kaliwat ni David, paminawa kining mensahe sa Ginoo. Papaminawa usab ang imong mga opisyal ug ang imong katawhan nga gapangagi sa mga pultahan niining palasyo. Miingon ang Ginoo: Buhata ninyo ang husto ug matarong. Tabangi ninyo ang mga gikawatan; luwasa ninyo sila sa mga kamot sa nanglupig kanila. Ayaw ninyo daog-daoga o pasipad-i ang mga ilo, mga biyuda, ug ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. Ayaw usab kamo pagpatay ug mga tawong inosente. Kay kon tumanon lang ninyo kini nga mga sugo, kanunay gayod nga may kaliwat ni David nga maghari dinhi sa Jerusalem. Padayon nga mosulod ug mogawas ang maong hari sa mga pultahan niining palasyo, sakay sa mga karwahe ug mga kabayo, kauban sa iyang mga opisyal ug katawhan. Apan kon dili ninyo tumanon kini nga mga sugo, ipanumpa ko sa akong kaugalingon nga malaglag kini nga palasyo.’ ” Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa palasyo sa hari sa Juda: “Alang kanako, sama ikaw katahom sa Gilead o sa tumoy sa bukid sa Lebanon. Apan himuon ko ikaw nga sama sa disyerto, sama sa lungsod nga walay nagpuyo. Magpadala akog mga tawo nga moguba kanimo. Matag usa kanila may mga gamit, ug pamutlon nila ang pinili nga mga kahoyng sedro, ug ilabay sa kalayo. Ang mga tawo nga gikan sa nagkalain-laing mga nasod nga molabay niini nga siyudad magpangutan-anay sa usag usa, ‘Ngano kaha nga gihimo kini sa Ginoo niining bantogan nga siyudad?’ Ang mahimong tubag mao kini: ‘Tungod kay gisalikway nila ang kasabotan sa Ginoo nga ilang Dios, ug nagsimba sila ug nagaalagad sa ubang mga dios.’ ” Mamatay siya didto sa dapit diin siya gibihag. Dili na niya makita pag-usab kini nga yuta.” Alaot ikaw, Jehoyakim, nga nagpatukod sa imong palasyo sa dili matarong nga paagi. Ginapatrabaho mo ang imong isigka-tawo nga walay bayad. Miingon ka pa, “Magpatukod akog palasyo nga may dagkong mga kuwarto sa taas. Pabutangan ko kinig dagkong mga bintana ug pabongbongan ug kahoyng sedro, ug papintalan ug pula.” Naghunahuna ka ba nga mahimo kang bantogan nga hari kon magpatukod kag palasyo nga kahoyng sedro? Nganong dili ka mosunod sa imong amahan? Husto ug matarong ang iyang gihimo, busa nagmalampuson siya ug hamugaway ang iyang pagkinabuhi. Gipanalipdan niya ang katungod sa mga kabos ug mga timawa, busa miuswag siya. Mao kana ang kahulogan sa pagtahod kanako. Apan ikaw, wala kay laing gitinguha kondili ang pagpanikas, pagpamatay sa mga tawong inosente, pagpangdaog-daog, ug pagpanghuthot. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo bahin kang Jehoyakim nga hari sa Juda, nga anak ni Josia, “Walay magbangotan alang kaniya inigkamatay niya. Ang iyang pamilya, mga opisyal, ug mga ginsakopan dili magbangotan alang kaniya. Ilubong siya sama sa usa ka patay nga asno; guyoron ang iyang patayng lawas ug ilabay sa gawas sa pultahan sa Jerusalem.” Katawhan sa Juda, panghilak kamo kay nalaglag na ang inyong kaabin nga mga nasod. Pangitaa ninyo sila sa Lebanon. Singgit ug tawga ninyo sila sa Basan ug sa Abarim. Gipasidan-an ko kamo sa dihang maayo pa ang inyong kahimtang, apan wala kamo mamati. Mao na gayod kanay inyong batasan sukad sa bata pa kamo; dili gayod kamo motuman kanako. Katagon ko ang tanan ninyong mga pangulo, ug ang inyong kaabin nga mga nasod pagabihagon. Maulawan gayod kamo tungod sa tanan ninyong daotang binuhatan. “Kamong nagpuyo sa palasyo nga hinimo sa mga kahoyng sedro nga gikan sa Lebanon, mag-agulo kamo kon moabot na ang mga kasakit kaninyo, sama sa pag-agulo sa usa ka babayeng nagabati. “Ako, ang buhi nga Ginoo, manumpa nga isalikway ko ikaw, Jehoyakin nga hari sa Juda, nga anak ni Jehoyakim. Bisan pag ikaw ang simbolo sa akong gahom kuhaan ko gayod ikaw niana nga katungod. Itugyan ko ikaw sa mga kamot sa nagatinguha sa pagpatay kanimo, nga imong gikahadlokan. Oo, itugyan ko ikaw kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug sa iyang mga sundalo. Ipabihag ko ikaw ug ang imong inahan ngadto sa dapit nga dili ninyo yutang natawhan, ug didto mangamatay kamong duha. Dili na kamo makabalik sa yuta nga inyong gihandom nga balikan. Jehoyakin, nahisama ka sa buak nga kolon nga gilabay kay dili na mapuslan. Mao kana ang hinungdan kon nganong ikaw ug ang imong mga kabataan bihagon ngadto sa dapit nga wala kamo masuheto.” O yuta sa Juda, paminawa ang pulong sa Ginoo. Kay mao kini ang iyang giingon, “Isulat nga kini si Jehoyakin walay anak. Kay walay bisan usa sa iyang mga anak nga molampos sa paglingkod sa trono ni David ingon nga hari sa Juda. Kining tawhana dili magmauswagon sa iyang kinabuhi.” Ako mismo ang motigom sa mga nahibilin kong katawhan gikan sa mga dapit diin ko sila gipatibulaag, ug dad-on ko sila balik sa ilang yuta, ug didto modaghan gayod sila ug magmauswagon. Hatagan ko silag mga pangulo nga moatiman kanila, ug dili na sila mahadlok o malisang, ug wala nay mawala kanila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon pa ang Ginoo, “Moabot ang panahon nga paharion ko ang usa ka matarong nga hari nga kaliwat ni David. Magahari siya nga may kaalam, ug patunhayon niya ang katarong ug hustisya niini nga yuta. Ug nianang panahona maluwas ang Juda ug makaangkon ug kalinaw ang Israel. Pagatawgon siya nga ‘ Ginoo nga atong kaluwasan. ’ “Ug nianang panahona ang mga tawo dili na manumpa nga magkanayon, ‘Manumpa ako sa buhing Ginoo nga nagpagawas sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto.’ Kondili, moingon sila, ‘Manumpa ako sa buhing Ginoo nga nagpagawas sa mga kaliwat ni Israel sa nasod sa amihan ug sa tanang nasod diin niya sila gipatibulaag.’ Unya magpuyo sila sa ilang kaugalingong yuta.” Daw sa nadugmok ang akong kasingkasing tungod sa bakakon nga mga propeta. Nagpangurog ang akong kabukogan, ug nahisama ako sa hubog tungod sa balaan nga mensahe nga gilitok sa Ginoo batok kanila. Napuno gayod ang yuta sa mga tawong nagsimba sa mga dios-dios, kay ang mga propeta naghimo daotan ug nagaabuso sa ilang gahom. Tungod niini, gitunglo sa Ginoo ang yuta, busa nagmala kini ug nangalaya ang mga tanom. Kay mao kini ang giingon sa Ginoo: “Ang mga pari ug mga propeta managsama nga dili diosnon ug naghimo daotan bisan diha mismo sa akong templo. Busa mahimong danlog ug ngitngit ang ilang dalan. Magkapandol-pandol ug mangasukamod sila kay padad-an ko silag kalaglagan sa panahon nga silotan ko sila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Nakita ko ang hilabihan nga kadaotan sa mga propeta sa Samaria; nanagna sila sa ngalan ni Baal ug gipahisalaag nila ang akong katawhan nga mga Israelinhon. Apan nakita ko nga mas daotan pa gayod ang mga propeta sa Jerusalem. Nagasimba sila sa laing mga dios ug nagapamakak pa gayod. Gidasig nila ang mga daotan sa pagpadayon sa paghimo ug daotan, busa wala nay namiya sa ilang pagkadaotan. Ang katawhan sa Jerusalem sama kadaotan sa katawhan sa Sodoma ug Gomora. “Busa ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon bahin niini nga mga propeta: Pakan-on ko silag pait nga pagkaon ug paimnon ug tubig nga dunay hilo. Kay tungod kanila mikuyanap ang kadaotan sa tibuok yuta.” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom sa katawhan sa Jerusalem, “Ayaw kamo paminaw sa gisulti niining bakakon nga mga propeta. Gipalaom nila kamo sa bakak. Nagahisgot silag mga panan-awon nga bunga lang sa ilang hunahuna ug dili gikan kanako. Mao kini ang kanunay nilang isulti ngadto sa mga tawong nagatamay sa akong mga pulong ug nagasunod sa ilang gahing kasingkasing: ‘Makaangkon kamog maayong kahimtang, ingon sa Ginoo. Walay daotang mahitabo kaninyo.’ Apan kinsa man niining maong mga propeta ang nasayod sa akong hunahuna? Kinsa man kanila ang nakadungog sa akong gipamulong? Wala kanilay mihatag ug pagtagad sa akong gisulti. Paminaw! Ang akong kasuko daw sa bagyo o buhawi nga mohapak sa ulo nianang mga tawong daotan. Dili gayod mahupay ang akong kasuko hangtod dili ko mahuman ang akong gustong buhaton. Nianang panahona masabtan ra ninyo kini pag-ayo. Wala ko gipadala kini nga mga propeta, apan nagdali sila sa paglakaw. Wala ako makigsulti kanila, apan nanagna sila. Apan kon nasayod pa sila kon unsay anaa sa akong hunahuna, gipamalita na unta nila ang akong mga pulong ngadto sa akong katawhan, ug gipabiya sa daotan nilang mga gawi ug mga binuhatan. Dios ako nga anaa bisan asa ug dili lang sa usa ka dapit. Walay tawo nga makatago sa sekretong dapit nga dili ko makita. Wala ba kamo masayod nga anaa ako bisan asa sa langit ug sa yuta? Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Nadungog ko ang bakak nga gipanulti sa mga propeta sa akong ngalan. Nagaingon sila, ‘Gihatagan kami sa Ginoo ug mensahe pinaagi sa damgo!’ Hangtod kanus-a sila magsultig mga bakak nga bunga lang sa ilang mga malimbongon nga kasingkasing? Pinaagi sa ilang pagsugilon nianang ilang mga damgo, gitukmod nila ang akong katawhan sa paghikalimot kanako, maingon nga nalimot ang ilang mga katigulangan kanako pinaagi sa pagsimba kang Baal. Pasagdi kini nga mga propeta nga mosugilon sa ilang damgo. Apan kadtong mga propeta nga nakabati sa akong pulong, kinahanglang mosugilon niini nga matinud-anon. Kay lahi ang ilang damgo sa akong pulong, maingon nga ang dagami lahi sa trigo. Dili ba nga gamhanan man ang akong pulong? Sama kini sa kalayo nga makasunog ug sa martilyo nga makadugmok ug bato. “Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga kontra ko ang mga propeta nga manguha sa mensahe sa uban ra usab nga mga propeta ug unya moingon nga gikan kini kanako. Kontra ko usab ang mga propeta nga nagasugilon sa ilang kaugalingong mensahe ug unya moingon nga ako kuno ang nagsulti niini. Kontra ko ang mga propeta nga nagasugilon sa ilang mga damgo nga dili tinuod. Gipahisalaag nila ang akong katawhan sa ilang mga bakak. Wala ko gayod sila ipadala o sugoa. Wala gayod silay gihatag nga kaayohan sa katawhan. “ Jeremias, kon mangutana kanimo kining mga tawhana, o ang mga propeta, o mga pari kon unsay akong mensahe, ingna sila nga isalikway ko sila. Kon may propeta o pari o si bisan kinsa nga moingon nga may mensahe kuno siya gikan kanako, silotan ko kanang tawhana ug ang iyang panimalay. Mas maayo pa nga mangutana ang usag usa kaninyo sa iyang mga higala ug mga paryente kon unsay akong mensahe, kaysa moingon siya, ‘May mensahe ako gikan sa Ginoo!’ Ayaw na kamo paggamit nianang mga pulonga kay ginagamit kana sa uban aron lang tuohan ang ilang gipanulti. Ug tungod niini natuis ang mga pulong sa buhi nga Dios, ang Ginoo nga Makagagahom. “Jeremias, pananglit mangutana ka sa usa ka propeta kon may mensahe ba siya gikan kanako unya moingon siya, ‘Oo, may mensahe ako gikan sa Ginoo,’ kinahanglan nga ingnon mo siya nga mao kini ang akong giingon: ‘Tungod kay nagaingon ka nga may mensahe ka gikan kanako, bisan gidid-an ko ikaw sa paglitok nianang mga pulonga, kalimtan ko ikaw sa dayon ug abugon sa akong presensya. Ug pasagdan ko kining siyudad nga gihatag ko sa inyong mga katigulangan. Pakaulawan ko gayod kamo sa walay kataposan, nga dili gayod makalimtan.’ ” Gibihag ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia si Haring Jehoyakin, nga anak ni Jehoyakim. Gidala si Jehoyakin sa Babilonia apil ang iyang mga opisyal ug mga hanas nga panday ug mga trabahante. Human niining hitaboa, may gipakita ang Ginoo kanako nga panan-awon. Sa maong panan-awon nakita nako ang duha ka basket nga bunga sa igera atubangan sa templo sa Ginoo. Ang mga igera sulod sa usa ka basket nindot kaayo ug hinog, nga bag-o lang gikuha. Apan ang mga igera sa laing usa ka basket mga daot ug dili makaon. Unya nangutana ang Ginoo kanako, “Jeremias, unsay imong nakita?” Mitubag ako, “Mga igera. Ang uban nindot ug maayo kaayo, apan ang uban labihan ka daot ug dili makaon.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “ Ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nagaingon nga isipon kong sama sa maayong bunga sa igera ang mga Israelinhon nga gipabihag ko sa Babilonia. Bantayan ko sila ug atimanon, unya dad-on ko sila pagbalik niini nga yuta. Pauswagon ko sila ug dili laglagon. Palig-onon ko sila ug dili pukanon. Hatagan ko silag tinguha sa pag-ila kanako nga ilang Ginoo. Mahimo ko silang katawhan, ug ako mahimong ilang Dios, kay kinasingkasing sila nga mobalik kanako. “Apan isipon kong sama sa daot nga mga igera nga dili makaon si Zedekia nga hari sa Juda ug ang iyang mga opisyal, apil ang mga Israelinhon nga nahibiling buhi diha sa Jerusalem ug sa Ehipto. Padad-an ko silag katalagman ug malisang ang tanang gingharian sa kalibotan nga makakita niini. Tamayon sila ug bugalbugalan, biay-biayon ug himuong ehemplo sa kadaotan ug pagtunglo didto sa mga dapit diin abugon ko sila. Padad-an ko silag gira, kagutom, ug balatian hangtod nga mahurot silag kamatay sa yuta nga gihatag ko kanila ug sa ilang mga katigulangan.” Kini nga mensahe bahin sa katawhan sa Juda gihatag sa Ginoo kang Jeremias sa ikaupat nga tuig sa paghari sa Juda ni Jehoyakim nga anak ni Josia. Mao usab kini ang unang tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia. Miingon si Propeta Jeremias ngadto sa tanang katawhan sa Juda ug sa tanang nagpuyo sa Jerusalem: Sulod sa 23 ka tuig—gikan sa ika-13 nga tuig sa paghari sa Juda ni Josia, nga anak ni Amon hangtod karon—nakigsulti ang Ginoo kanako. Ug kanunay kong gisugilon kaninyo ang iyang gipanulti, apan wala gayod kamo mamati. Ug bisan ug nagsigeg padala ang Ginoo kaninyo sa iyang alagad nga mga propeta, wala lang gihapon kamo magtagad o mamati. Miingon ang Ginoo pinaagi sa iyang mga propeta, “Biyai na ninyo ang inyong daotang mga gawi ug mga binuhatan aron makapuyo kamo sa yuta nga gihatag ko kaninyo ug sa inyong mga katigulangan hangtod sa kahangtoran. Ayaw kamo pag-alagad ug pagsimba sa ubang mga dios, ug ayaw ninyo ako pasuk-a pinaagi sa mga butang nga inyong hinimo, aron dili ko kamo silotan.” Apan wala gayod kamo mamati sa Ginoo. Gipalagot gayod ninyo siya pinaagi sa mga butang nga inyong hinimo. Busa kamo mismo ang nagdala ug silot sa inyong kaugalingon. Busa mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, “Tungod kay wala kamo mamati sa akong gisulti, tigomon ko ang mga katawhan sa amihan nga gipangulohan sa akong alagad nga si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Sulongon nila kini nga yuta ug ang tanang lumulupyo niini, apil ang tanang nasod sa palibot. Laglagon ko kamo sa hingpit, ug malisang ang mga tawo nga makakita sa nahitabo kaninyo ug mahimo kamong talamayon. Oo, malaglag gayod kamo hangtod sa hangtod. Undangon ko ang inyong pagsadya ug paglipay. Dili na madungog ang malipayong tingog sa bag-ong kasal. Wala nay maggaling ug trigo o mopasiga sa mga suga kon gabii. Maawaaw kining tibuok yuta. Ug kining nasora ug ang mga nasod sa palibot niini moalagad sa hari sa Babilonia sulod sa 70 ka tuig. “Apan pagkahuman sa 70 ka tuig, silotan ko ang hari sa Babilonia ug ang iyang katawhan tungod sa ilang sala. Himuon ko usab nga awaaw ang ilang nasod hangtod sa hangtod. Ipahamtang ko sa ilang nasod ang tanang gisulti ko batok kanila ug sa ubang nasod, nga gisulti ni Jeremias ug nahisulat niini nga libro. Uliponon sila sa daghang mga nasod ug sa mga gamhanang mga hari. Baslan ko sila sumala sa ilang mga binuhatan.” Miingon kanako ang Ginoo, ang Dios sa Israel, “Kuhaa sa akong kamot kining kopa nga puno sa akong kasuko ug ipainom sa tanang kanasoran diin ko ikaw ipadala. Kon makainom na sila niini, mobarag sila ug daw sa mabuang, tungod sa gira nga ipadala ko kanila.” Busa gikuha ko ang kopa sa kamot sa Ginoo ug gipainom sa tanang kanasoran diin niya ako gipadala. Gipainom ko ang Jerusalem, ug ang mga lungsod sa Juda, lakip ang ilang mga hari ug mga opisyal, aron mangalaglag sila. Kalisangan ang nahitabo kanila, tamayon ug panghimaraoton sila sama sa nahitabo karon. Gipainom ko usab ang Faraon nga hari sa Ehipto, ang iyang mga opisyal, mga pangulo ug ang tanan niya nga katawhan, apil na ang tanang dili Ehiptohanon nga nagapuyo didto. Gipainom ko usab ang mga hari ug mga katawhan niining mosunod nga mga dapit: Uz, mga lungsod sa Filistia (nga mao ang Ashkelon, Gaza, Ekron, ug Ashdod), Edom, Moab, Ammon, Tyre, Sidon, mga isla, Dedan, Tema, Buz, mga layong dapit, Arabia, mga tribo nga nagapuyo sa disyerto, Zimri, Elam, Media, mga dapit sa amihan layo man o duol—ang tanang gingharian sa kalibotan. Ug human nila, ang Babilonia na usab ang moinom. Unya miingon ang Ginoo kanako, “Isulti niini nga mga nasod nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, nagaingon, ‘Sige, inom kamo sa kopa sa akong kasuko hangtod mangahubog kamo, magsuka, mangatumba, ug dili na makabangon pa, tungod sa gira nga ipadala ko kaninyo.’ “Kon dili sila moinom, ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon: Kinahanglang moinom gayod kamo! Tan-awa! Gisugdan ko na gani ang pagpadala ug kalaglagan sa Jerusalem, ang siyudad nga akong gipili alang sa akong kadungganan, kamo pa kaha ang dili ko silotan? Silotan ko gayod kamo! Kay maggira ang tanang nasod sa tibuok kalibotan. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini. “Jeremias, isulti kanila ang tanan kong giingon, ug ingna sila: Daw liyon nga magngulob ang Ginoo gikan sa langit; ang iyang tingog magdahunog gikan sa iyang balaan nga pinuy-anan. Mongulob siyag kusog ngadto sa iyang katawhan. Mosinggit siya sa tanang nagapuyo sa kalibotan sama sa tawo nga nagasinggit samtang nagapuga ug ubas. Ang iyang tingog mabatian sa tibuok kalibotan, kay akusahan niya ang mga nasod. Hukman niya ang tanang katawhan, ug pamatyon ang mga daotan sa gira. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Pangandam kamo! Ang kalaglagan moabot sa mga kanasoran sama sa makusog nga bagyo nga naggikan sa pinakalayong bahin sa kalibotan.” Nianang adlawa ang gipamatay sa Ginoo magkatag sa tibuok kalibotan. Walay magsubo, mohipos, o molubong kanila. Mahisama sila sa tae nga magkatag sa yuta. Pagminatay kamong mga pangulo. Ligid kamo sa abo sa pagpakita sa inyong kasubo. Kay miabot na ang adlaw nga pamatyon kamo nga daw mga karnero. Madugmok kamo ug makatag sama sa mahalon nga sudlanan. Wala gayod kamoy dapit nga kaikyasan o kadangpan. Mabati ang inyong mga paghilak ug pagminatay, kay gilaglag sa Ginoo ang inyong nasod. Tungod sa hilabihang kasuko sa Ginoo, ang malinawong mga sabsabanan mahimong disyerto. Ang Ginoo sama sa liyon nga mibiya sa iyang tagoanan. Maawaaw ang inyong yuta tungod sa gira ug tungod sa labihang kasuko sa Ginoo. Basin pag mamati sila kanimo ug mobiya sa ilang daotang gawi. Kon himuon nila kana, dili ko na ipadayon ang katalagman nga giplano kong ipahamtang kanila tungod sa daotan nilang mga binuhatan. Ingna sila nga mao kini ang akong giingon: Kon dili kamo maminaw kanako ug dili motuman sa kasugoan nga gihatag ko kaninyo, ug kon dili kamo mamati sa gisulti sa akong mga alagad nga propeta, nga kanunay kong gipadala kaninyo apan wala ninyo paminawa, laglagon ko kining templo, maingon nga gilaglag ko ang Shiloh. Ug kini nga siyudad panghimaraoton sa tanang nasod sa tibuok kalibotan.” Nadungog sa mga pari, mga propeta, ug sa tanang mga tawo ang gisulti ni Jeremias didto sa templo sa Ginoo. Apan pagkahuman ug sulti ni Jeremias niini, gialirongan siya sa mga pari, mga propeta, ug mga tawo, ug giingnan, “Angay kang mamatay! Nganong gigamit mo ang ngalan sa Ginoo sa pag-ingon nga kining templo laglagon sama sa Shilo, ug kining siyudad mahimong awaaw ug dili na puy-an?” Busa gidakop nila si Jeremias didto sa templo sa Ginoo. Sa dihang nakadungog ang mga opisyal sa Juda bahin sa nahitabo, mibiya sila sa palasyo ug miadto sa templo. Nanglingkod sila sa may pultahan sa templo nga gitawag Bag-ong Pultahan aron sa paghukom. Unya miingon ang mga pari ug mga propeta ngadto sa mga opisyal ug sa tanang mga tawo didto, “Kining tawhana angayng hukman sa kamatayon tungod kay nagsulti siya batok niini nga siyudad. Kamo mismo nakadungog niini!” Miingon si Jeremias ngadto sa tanang mga opisyal ug sa tanang mga tawo didto: “Gipadala ako sa Ginoo sa pagsulti batok niining templo ug siyudad niadtong tanan nga inyong nadungog. Busa pagbag-o na kamo sa inyong mga gawi ug binuhatan ug tumana ang Ginoo nga inyong Dios. Kay kon himuon ninyo kana, dili ipadayon sa Ginoo ang katalagman nga iyang giingon nga ipahamtang kaninyo. Kon bahin kanako, anaa ako sa inyong mga kamot. Buhata ninyo kanako kon unsa sa inyong hunahuna ang maayo ug husto. Apan hinumdomi ninyo kini: kon patyon ninyo ako, manubag kamo, kining siyudad, ug ang tanang lumulupyo niini, tungod sa pagpatay sa usa ka tawong walay sala. Kay sa pagkatinuod, gipadala ako sa Ginoo sa pagsulti kaninyo niining tanan nga inyong nadungog.” Unya miingon ang mga opisyal ug ang tanang mga tawo ngadto sa mga pari ug mga propeta, “Dili siya angayng hukman sa kamatayon, kay nagsulti siya kanato sa ngalan sa Ginoo nga atong Dios.” Unya may pipila ka mga tigdumala nga mitindog sa taliwala ug miingon ngadto sa tanang katawhan, “Sa dihang si Hezekia pa ang hari sa Juda, si Micas nga taga-Moreshet misulti sa mensahe sa Ginoo ngadto sa tanang katawhan sa Juda. Miingon siya, ‘Miingon ang Ginoo nga Makagagahom nga laglagon niya ang Jerusalem. Mahisama kini sa gidarong uma, ug mahimong tinapok sa mga ginuba. Ug mahimong lasang ang bukid nga gibarogan sa templo.’ Gipatay ba siya ni Hezekia o ni bisan kinsa sa Juda? Wala! Mitahod hinuon si Hezekia sa Ginoo ug midangop kaniya. Busa wala ipadayon sa Ginoo ang katalagman nga iyang giingon nga ipahamtang kanila. Kon patyon ninyo si Jeremias, kamo mismo ang nagdalag makalilisang nga katalagman kanatong tanan.” May usa pa ka tawo nga nagasugilon sa mensahe sa Ginoo. Ang iyang ngalan mao si Uria nga anak ni Shemaya nga taga-Kiriat Jearim. Gisulti usab niya batok niini nga siyudad ug nasod ang sama sa giingon ni Jeremias. Sa dihang nadunggan ni Jehoyakim ug sa tanan niyang mga opisyal ug mga pangulo ang giingon ni Uria, nagtinguha sila sa pagpatay niini. Nakabalita si Uria bahin niini, ug nahadlok siya ug miikyas ngadto sa Ehipto. Apan gipaadto ni Haring Jehoyakim sa Ehipto si Elnatan nga anak ni Acbor, uban sa lain pang mga tawo. Gikuha nila si Uria didto ug gidala kang Haring Jehoyakim. Gipapatay siya ni Haring Jehoyakim ug gipalabay ang iyang patayng lawas sa lubnganan alang sa mga ordinaryong tawo. Apan gitabangan ni Ahikam nga anak ni Shafan si Jeremias, busa wala siya itugyan ngadto sa mga tawo aron patyon. Unya pagpadala ug mensahe ngadto sa mga hari sa Edom, Moab, Ammon, Tyre, ug Sidon pinaagi sa ilang mga embahador nga mianhi sa Jerusalem sa pagpakigkita kang Zedekia nga hari sa Juda. Ingna kining mga embahador nga nagaingon ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel nga ihatag nila ang mosunod nga mensahe ngadto sa ilang mga hari: ‘Pinaagi sa akong dakong gahom ug kusog, gimugna ko ang kalibotan, ang mga katawhan, ug ang mga hayop nga anaa niini, ug itugyan ko kini kang bisan kinsa nga gusto kong hatagan. Ug karon itugyan ko ang inyong mga nasod sa akong alagad nga si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Bisan ang ihalas nga mga mananap paalagaron ko kaniya. Mag-alagad ang tanang kanasoran kaniya, sa iyang anak, ug sa iyang apo, hangtod nga moabot ang panahon nga malaglag ang Babilonia. Ug nianang panahona, ang Babilonia na usab ang moagad sa daghang kanasoran ug sa gamhanang mga hari. “ ‘Ang nasod o gingharian nga dili moalagad o magpasakop kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia silotan ko pinaagi sa gira, kagutom, ug balatian hangtod nga ikatugyan ko kini sa hingpit kang Nebucadnezar. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Busa ayaw kamo pagtuo sa inyong mga propeta, mga manalagna, mga tighubad sa kahulogan sa damgo, mga babaylan o mga espiritista, nga nagaingon nga dili kamo sakopon sa hari sa Babilonia. Bakak ang ilang gisulti kaninyo, ug mahimo kining hinungdan nga palayason kamo sa inyong yuta. Abugon ko kamo ug laglagon. Apan ang nasod nga magpasakop ug moalagad sa hari sa Babilonia, magpabilin sa ilang kaugalingong yuta, ug padayon nga manginabuhi ug magpuyo didto. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Mao gihapon nga mensahe ang gisulti ko kang Zedekia nga hari sa Juda. Miingon ako, “Pagpasakop kamo sa hari sa Babilonia. Alagari siya ug ang iyang katawhan ug padayon kamo nga mabuhi. Kay kon dili, mamatay ka ug ang imong katawhan sa gira, kagutom, ug balatian, sama sa giingon sa Ginoo nga mahitabo sa nasod nga dili moalagad sa hari sa Babilonia. Ayaw kamo paminaw sa mga propeta nga nagaingon nga dili kamo sakopon sa hari sa Babilonia, kay bakak ang ilang gisulti kaninyo. Mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Wala ko ipadala kana nga mga propeta. Nagasulti silag bakak sa akong ngalan. Busa kon maminaw kamo kanila, abugon ko kamo ug laglagon, apil na kanang mga propeta.’ ” Unya giingnan ko ang mga pari ug ang tanang mga tawo, “Miingon ang Ginoo nga ayaw kamo pamati sa mga propeta nga nagaingon nga sa dili madugay mahibalik na gikan sa Babilonia ang mga kagamitan sa templo. Bakak ang ilang giingon kaninyo. Ayaw kamo paminaw kanila. Alagari ninyo ang hari sa Babilonia, ug padayon kamo nga mabuhi. Nganong pasagdan man nga malaglag kining siyudara! Kon tinuod sila nga mga propeta ug ang ilang gisulti gikan sa Ginoo, pahangyoa sila sa Ginoo nga Makagagahom, nga ang nahibiling mga kagamitan sa templo, sa palasyo sa hari sa Juda, ug sa Jerusalem dili na dad-on ngadto sa Babilonia. Kay nagaingon ang Ginoo nga Makagagahom nga ang bronsi nga mga haligi sa templo, ang sudlanan sa tubig nga gitawag Dagat, ang mga karomata, ug ang uban pang kagamitan niini nga siyudad dad-on ngadto sa Babilonia. Kini nga mga kagamitan wala dad-a ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia sa dihang gibihag niya gikan sa Jerusalem si Jehoyakin nga hari sa Juda nga anak ni Jehoyakim, uban sa tanang dungganong tawo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Sa mao gihapon nga tuig, sa ikalima nga bulan sa ikaupat nga tuig sa paghari ni Zedekia sa Juda, adunay giingon kanako si Propeta Hanania nga anak ni Azur nga taga-Gibeon. Nahitabo kini didto sa templo sa Ginoo, atubangan sa mga pari ug sa tanang katawhan didto. Miingon siya, “Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: Kuhaan kog gahom ang hari sa Babilonia. Sulod sa duha ka tuig ibalik ko niining lugara ang tanang kagamitan sa akong templo nga gipangdala ni Haring Nebucadnezar ngadto sa Babilonia. Pabalikon ko usab dinhi si Jehoyakin sa Juda nga anak ni Jehoyakim, ug ang tanang taga-Juda nga gibihag ngadto sa Babilonia, kay kuhaan ko na ug gahom ang hari sa Babilonia. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Unya mitubag si Propeta Jeremias kang Propeta Hanania atubangan sa mga pari ug sa nagatindog nga mga tawo didto sa templo sa Ginoo. Ingon niya, “Amen! Hinaut nga himuon kana sa Ginoo! Hinaut nga tumanon sa Ginoo ang imong giingon ug dad-on niyag balik dinhi ang mga kagamitan sa templo ug ang tanang gibihag ngadto sa Babilonia. Apan paminawa kining akong isulti kanimo ug ngadto sa tanang mga tawo nga naminaw. Sukad pa kaniadto, ang mga propeta nga nauna kanato nanagna nga may moabot nga gira, katalagman, ug balatian ngadto sa daghang nasod ug sa gamhanang mga gingharian. Ang propeta nga managna ug kalinaw ilhon lang nga tinuod nga pinadala sa Ginoo kon mahitabo ang iyang giingon.” Unya gikuha ni Propeta Hanania ang yugo sa liog ni Jeremias ug iya kining gibali. Unya miingon dayon siya sa mga tawo didto, “Mao kini ang giingon sa Ginoo: Ang mga nasod nga gisakop ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia daw gisangonan sa yugo sa pagkaulipon. Apan balion ko ang yugo sulod sa duha ka tuig.” Unya mibiya si Jeremias. Human niadtong pagbali ni Propeta Hanania sa yugo nga didto sa liog ni Jeremias, miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Lakaw, ingna si Hanania nga mao kini ang akong giingon: Gibali mo ang yugo nga kahoy apan ilisan ko kini ug yugo nga puthaw. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel nagaingon: Isangon ko kining yugo nga puthaw sa tanang nasod, aron mag-alagad sila kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Bisan ang ihalas nga mga mananap ipasakop ko sa iyang pagdumala.” Unya miingon si Propeta Jeremias kang Propeta Hanania, “Pamati, Hanania! Ang Ginoo wala magpadala kanimo! Gipatuo mo ug bakak kining mga tawhana. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: Mahanaw ka niining kalibotan. Karon mismong tuiga mamatay ka kay gitudloan mo ang mga tawo sa pagrebelde kanako!” Busa sa ikapito nga bulan sa maong tuig, namatay si Propeta Hanania. Gikan sa Jerusalem, nagsulat si Jeremias alang sa mga tigdumala, mga pari, mga propeta, ug sa uban pa nga gipangbihag ni Nebucadnezar ngadto sa Babilonia. Gisulat niya kini human mabihag si Haring Jehoyakin, ang iyang inahan nga rayna, ang mga opisyal sa palasyo, ang mga tigdumala sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda, ug ang hanas nga mga panday ug mga trabahante. Gipadala ni Jeremias ang sulat pinaagi kang Elasa nga anak ni Shafan ug kang Gemaria nga anak ni Hilkia. Kini sila ang gipaadto ni Zedekia nga hari sa Juda ngadto kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Mao kini ang giingon sa iyang sulat: Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, sa tanang taga-Jerusalem nga iyang gibihag sa Babilonia: “Pagpatukod kamog mga balay, ug puyo kamo diha. Pananom kamo ug pahimusli ang inyong abot. Pagminyo kamo ug panganak. Paminyoa ninyo ang inyong mga anak aron makabaton usab silag mga anak. Pagpadaghan kamo. Tinguhaa ang kalinaw ug kauswagan sa siyudad diin gipadala ko kamo ingon nga mga bihag. Iampo ninyo kini, kay kon mouswag kini, mouswag usab kamo.” Miingon pa gayod ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, “Ayaw kamo pagpalingla sa mga propeta o sa mga tigtagna nga anaa uban kaninyo. Ayaw usab ninyo hatagig pagtagad ang ilang mga damgo, kay nagsulti sila ug bakak ginamit ang akong ngalan. Wala ko sila ipadala. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga human sa 70 ka tuig nga pagsakop sa Babilonia, moanhi ako ug tumanon ko ang akong saad nga dad-on ko kamog balik sa inyong dapit. Nasayod ako sa akong mga plano alang kaninyo—plano alang sa inyong kaayohan ug dili sa kaalaotan, plano sa paghatag kaninyog paglaom ug maayong kaugmaon. Unya mosangpit kamo ug mag-ampo kanako, ug unya pamation ko kamo. Kon kinasingkasing kamo nga modangop kanako, tabangan ko kamo. Oo, tabangan ko kamo ug ibalik ko ang inyong maayong kahimtang. Tigomon ko kamo gikan sa nagkalain-laing mga nasod diin ko kamo gipabihag, ug ibalik ko kamo sa inyong kaugalingong dapit. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Miingon kamo nga gipadad-an ko kamog mga propeta diha sa Babilonia, apan mao kini ang giingon ko bahin sa hari nga kaliwat ni David ug sa tanan ninyong katagilungsod diha sa siyudad sa Jerusalem, nga wala mabihag uban kaninyo: Padad-an ko silag gira, kagutom, ug balatian. Mahisama sila sa dunot nga igera nga dili makaon. Oo, lisod-lisoron ko sila sa gira, kagutom, ug balatian, ug mahadlok ang tanang mga gingharian tungod sa nahitabo kanila. Abugon ko sila ngadto sa laing mga nasod, ug didto panghimaraoton sila, kangil-aran, tamayon, ug biay-biayon. Kay wala sila mamati sa mga pulong nga gipasulti ko ngadto kanila pinaagi sa akong mga alagad nga propeta nga kanunay kong gipadala. Bisan kamong mga binihag wala usab mamati niini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Busa paminaw kamo sa giingon sa Ginoo, tanan kamong gikan sa Jerusalem nga gipabihag niya ngadto sa Babilonia. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, bahin kang Ahab nga anak ni Kolaya ug Zedekia nga anak ni Maasea: “Kining mga tawhana nagsulti kaninyog bakak ginamit ang akong ngalan. Busa itugyan ko sila kang Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug ipapatay niya sila diha mismo sa inyong atubangan. Ug gikan niini mamugna ang tunglo nga gamiton sa mga taga-Juda nga gibihag ngadto sa Babilonia kon manunglo sila sa uban. Moingon sila, ‘Hinaut nga himuon ka sa Ginoo nga sama kanila ni Zedekia ug ni Ahab nga gidaobang buhi sa hari sa Babilonia.’ Mahitabo kini kanila kay naghimo silag mga binuang diha sa Israel. Nanapaw sila ug namakak ginamit ang akong ngalan. Wala ko gayod sila sugoa pagbuhat niini. Nasayod ako niining ilang gibuhat ug makapamatuod ako niini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Gisugo ako sa Ginoo nga isulti kini nga mensahe kang Shemaya nga taga-Nehelam: “Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: Ginamit ang imong kaugalingong awtoridad nagpadala kag mga sulat ngadto kang Zefanias nga anak ni Maasea nga pari, sa ubang mga pari, ug sa tanang katawhan sa Jerusalem. Mao kini ang imong giingon, ‘Gipili ka sa Ginoo sa pagpuli kang Jehoyada ingon nga pari nga tigdumala sa templo. Katungdanan mo ang pagdakop ug pagsilot ni bisan kinsang buang-buang nga nagpakapropeta. Apan nganong wala mo man santaa si Jeremias nga taga-Anatot, nga nagpakapropeta diha kaninyo? Nagsulat pa gani siya kanamo dinhi sa Babilonia nga madugay pa kuno kami dinhi. Ug sumala pa niya, magpatukod kamig mga balay ug mamuyo dinhi, mananom ug mokaon sa among abot.’ ” Sa dihang nadawat ni Zefanias nga pari ang sulat ni Shemaya, gibasa niya kini ngadto kang Propeta Jeremias. Unya miingon ang Ginoo kang Jeremias: “Ipadala kini nga mensahe sa tanang binihag. Ingna sila nga mao kini ang akong giingon bahin kang Shemaya nga taga-Nehelam: Nagsulti si Shemaya kaninyo ingon nga propeta apan wala ko siya ipadala. Gipatuo niya kamog bakak. Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga silotan ko gayod siya ug ang iyang mga kaliwat. Wala gayoy bisan usa sa iyang mga kaliwat nga makakita sa mga maayong butang nga akong pagahimuon alang kaninyo, kay gitudloan niya kamo nga magrebelde kanako.” Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Kay moabot ang panahon nga dad-on ko pagbalik gikan sa pagkabihag ang akong katawhan nga taga-Israel ug taga-Juda. Ibalik ko sila sa yuta nga gihatag ko sa ilang mga katigulangan ug panag-iyahan nila kini pag-usab.” Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Karon, may ipangutana ako kaninyo: Manganak ba diay ang mga lalaki? Nan, nganong nakita ko man ang mga lalaki nga nangluspad ug naggunit sa ilang tiyan nga daw sa babayeng nagabati? Pagkamakalilisang unya nianang adlawa! Wala gayod kini sama. Panahon kini sa kalisod alang sa mga kaliwat ni Jacob, apan maluwas sila gikan niini. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon nga nianang higayona, dili na sila ulipnon sa mga langyaw. Balion ko ang yugo sa pagkaulipon nga anaa sa ilang mga liog ug tangtangan ko sila sa ilang mga gapos. Mag-alagad na sila kanako, ang Ginoo nga ilang Dios, ug sa hari nga kaliwat ni David nga akong pilion alang kanila. “Busa ayaw kamo kahadlok o kadismaya, kamong mga kaliwat ni Jacob nga akong alagad. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga luwason ko gayod kamo ug ang inyong mga kaliwat gikan sa layong dapit diin kamo gibihag. Unya magkinabuhi kamo nga malinawon ug walay gikahadlokan. Kay kauban ninyo ako ug luwason ko kamo. Laglagon ko sa hingpit ang tanang kanasoran diin ko kamo gipatibulaag, apan dili ko kini buhaton kaninyo. Apan wala nagkahulogan nga dili ko na kamo silotan. Disiplinahon ko kamo pinasubay sa hustisya. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Gikalimtan na kamo sa inyong kaabin nga mga nasod; wala na sila magpakabana kaninyo. Gisulong ko kamo sama sa pagsulong sa usa ka kaaway. Gisilotan ko kamo sa hilabihan tungod kay bug-at na kaayo ang inyong mga sala ug labihan kadaghan. Nganong magpakitabang man kamo bahin sa inyong kasakit ug sa inyong samad nga wala nay kaayohan? Gihimo ko kini kaninyo kay grabe na kaayo ang inyong mga sala ug labihan na kadaghan. “Apan ang tanan nga molaglag kaninyo laglagon usab; ang tanan ninyong mga kaaway pagabihagon. Ang tanang nanulong ug nangilog sa inyong mga kabtangan sulongon usab ug ilogan sa ilang kabtangan. Apan ayohon ko kamo, ug tambalan ko ang inyong mga samad, kay nagaingon ang uban nga kamong mga taga-Jerusalem sinalikway ug pinasagdan. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nagaingon pa gayod ang Ginoo, “Ibalik ko ang bahandi sa mga lungsod sa mga kaliwat ni Jacob, ug kaloy-an ko sila. Tukoron nila pag-usab ang siyudad ug ang lig-ong mga bahin niini didto mismo sa dapit nga gitukoran niini kaniadto. Unya magaawit silag mga pagpasalamat ug maghugyaw sa kalipay. Padaghanon ko sila ug pasidunggan. Ang ilang mga kabataan mouswag sama kaniadto. Lig-onon ko sila sa akong atubangan, ug silotan ko si bisan kinsa nga magpaantos kanila. Ang ilang pangulo maggikan mismo kanila. Paduolon ko siya kanako, ug moduol siya. Kay walay tawo nga mangahas sa pagduol kanako kon dili ko siya paduolon. Ako, ang Ginoo, nagaingon niini. Mahimo kamong akong katawhan ug ako mahimong inyong Dios. Paminaw! Ang kasuko sa Ginoo sama sa bagyo o kusog nga hangin nga mohapak sa ulo sa tawong daotan. Dili gayod kini mahupay hangtod nga matuman ang iyang tuyo. Ug sa ulahing mga adlaw, masabtan ra ninyo kini.” Nagpadayon ang Ginoo sa pag-ingon, “Nianang panahona, mahimo akong Dios sa tanang pamilya sa Israel, ug sila mahimong akong katawhan. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga atimanon ko ang mga tawo nga nakalingkawas sa kamatayon samtang maglakaw sila sa kamingawan. Mobalik ako sa paghatag ug kapahulayan sa Israel.” Kaniadto, nagpakita ang Ginoo sa mga Israelinhon ug miingon, “Gihigugma ko gayod kamo sa walay kataposan nga gugma. Sa akong kaayo, gipaduol ko kamo kanako. Pabarogon ko kamo pag-usab, O katawhan sa Israel nga sama sa putli nga babaye. Gamiton ninyo pag-usab ang inyong mga tamborin ug mosayaw sa kalipay. Mananom kamo pag-usab ug mga ubas sa mga bukid sa Samaria, ug magpulos sa bunga niini. Moabot ang higayon nga ang mga tigbantay sa siyudad mosinggit gikan sa mga kabungtoran sa Efraim, ‘Dali kamo, motungas kita sa Jerusalem sa pagsimba sa Ginoo nga atong Dios.’ ” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Pag-awit kamo ug panghugyaw sa kalipay alang sa Israel, ang nagauna sa tanang nasod. Ipadayag ang inyong mga pagdayeg ug moingon, ‘O Ginoo, luwasa ang imong katawhan, ang nahibiling buhi sa mga Israelinhon.’ Pamati! Dad-on ko sila pagbalik gikan sa yuta sa amihan ug tigomon gikan sa labing halayo nga bahin sa kalibotan. Uban kanila mao ang mga buta ug mga bakol, ingon man ang mga mabdos ug ang mga hapit nang manganak. Usa ka dakong panon ang mobalik dinhi. Dad-on ko sila pagbalik nga nagahilak ug nagaampo. Dad-on ko sila sa kasapaan ug moagi sila sa maayong dalan diin dili sila mapandol. Kay ako ang amahan sa Israel, ug si Efraim ang akong kamagulangang anak. “O mga nasod, paminawa ninyo ang isulti sa Ginoo, ug ibalita kini sa mga isla: Gipatibulaag ko ang mga Israelinhon, apan tigomon ko sila, ug bantayan sama sa gibuhat sa magbalantay sa mga karnero. Luwason ko ang mga kaliwat ni Jacob gikan sa kamot sa mga tawong mas gamhanan pa kay kanila. Moadto sila sa Bukid sa Zion ug manghugyaw sa kalipay. Maglipay sila tungod sa akong kaayo kanila—sa abunda nga trigo, bino, lana, ug mga kahayopan. Mahisama sila sa tanaman nga kanunayng gibisbisan, ug dili na sila maguol pag-usab. Ang ilang mga putli nga babaye ug mga batan-ong lalaki, apil ang mga tigulang, mosayaw sa kalipay. Pulihan ko ug kalipay ang ilang paghilak. Dasigon ko sila ug lipayon sa ilang kasubo. Busgon ko ang mga pari sa kaabundansya sa lamiang mga pagkaon. Tagbawon ko ang akong katawhan sa mga maayong butang. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nagpadayon pa gayod sa pag-ingon ang Ginoo, “Madungog ang paghilak ug pagminatay sa lungsod sa Rama. Nagahilak si Raquel tungod sa iyang mga anak. Nagabakho siya ug wala gayoy makahupay sa iyang kasubo kay nangamatay ang iyang kabataan.” Mao kini ang giingon sa Ginoo, “Ayaw na paghilak kay gantihan ko ikaw sa imong mga binuhatan. Mobalik ang imong mga anak gikan sa yuta sa mga kaaway. Busa may paglaom pa alang sa imong kaugmaon. Kay mobalik ang imong mga anak sa ilang kaugalingong yuta. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nadungog ko gayod ang mga pagbakho sa mga taga-Efraim. Miingon sila, “O Ginoo sama kami sa nating baka nga wala mamanso. Gidisiplina mo kami ug nakakat-on kami. Ipasig-uli kami diha kanimo kay ikaw ang Ginoo nga among Dios. Mibiya kami kanimo, apan naghinulsol kami. Sa dihang nakaamgo kami sa among sala, nakapanghinuktok kami sa kasubo. Naulaw kaayo kami sa among gipanghimo niadtong mga batan-on pa kami.” Mitubag ang Ginoo, “ Kamong katawhan sa Efraim pinalangga ko nga mga anak. Nalipay ako kaninyo. Bisan ug nagsige akog sulti batok kaninyo, nagahunahuna gihapon ako kaninyo. Gimingaw ako ug nalooy gayod kaninyo. “Pagbutang kamog mga ilhanan o mga ugsok nga mogiya kaninyo diha sa dalan. Timan-i ninyo pag-ayo ang inyong giagian kay mao kini ang dalan nga inyong pagaagian sa inyong pagbalik. O katawhan sa Israel nga sama sa putli nga babaye, balik na kamo sa inyong mga lungsod. Hangtod kanus-a kamong maglatagaw, O mga anak ko nga nahisalaag? Maghimo akog kabag-ohan sa kalibotan—ang babaye mao nay manalipod sa lalaki.” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, “Kon mapabalik ko na sa ilang yuta ang katawhan sa Juda moingon na usab sila, ‘Hinaut nga panalanginan sa Ginoo ang balaan nga bukid sa Jerusalem, diin siya nagapuyo.’ Magpuyo ang mga tawo sa Juda ug sa mga lungsod niini, apil ang mag-uuma ug ang mga bakero. Kay dasigon ko ang nagmagul-anon ug tagbawon ko ang nangaluya tungod sa kagutom. Busa moingon ang mga tawo, ‘Sa akong pagmata gibati ko nga nakaayo kanako ang akong pagkatulog.’ ” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo, “Moabot ang higayon nga padaghanon ko gayod ang katawhan sa Israel ug Juda ug ang ilang kahayopan. Kaniadto gilaglag, giguba, ug gipukan ko sila. Apan karon sigurohon ko nga mapabarog sila, ug lig-onon ko sila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Nianang higayona ang mga tawo dili na moingon, ‘Mikaon ug aslom nga ubas ang mga ginikanan, ug ang mga anak ang gingilohan.’ Tungod kay ang tawo nga mikaon ug aslom nga ubas, mao lang ang mangilohan. Ang tawo lang nga nakasala mao ang mamatay.” Nagpadayon pa gayod sa pag-ingon ang Ginoo, “Moabot ang adlaw nga maghimo akog bag-ong kasabotan sa mga taga-Israel ug mga taga-Juda, ug dili kini sama niadtong unang kasabotan nga akong gihimo sa ilang mga katigulangan sa dihang gigiyahan ko sila pagawas gikan sa Ehipto. Gipakawalay-bili nila ang maong kasabotan bisan ug nahisama ako sa usa ka bana ngadto kanila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Midugang pag-ingon ang Ginoo, “Ang bag-ong kasabotan nga akong himuon sa mga taga-Israel sa umaabot nga mga adlaw mao kini: Ibutang ko ang akong mga sugo sa ilang hunahuna, ug isulat ko kini sa ilang kasingkasing. Mahimo nila akong Dios, ug sila mahimong akong katawhan. Dili na kinahanglan nga tudloan pa nila ang ilang katagilungsod o igsoon nga moila sa Ginoo tungod kay silang tanan moila kanako—gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon. Kay pasayloon ko sila sa ilang mga kalapasan, ug dili ko na hinumdoman ang ilang mga sala. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Unya miingon ang Ginoo, “Ako ang nagmando sa adlaw nga mohatag ug kahayag inigkaadlaw, ug sa bulan ug sa mga bitoon nga mohatag ug kahayag sa panahon sa kagabhion. Ug ako ang nagakutaw sa dagat aron modahunog ang mga balod. Ginoo nga Makagagahom ang akong ngalan. Samtang anaa pa ang langit ug ang kalibotan, magpabilin usab nga usa ka nasod ang Israel. Maingon nga dili masukod ang langit ug dili matugkad ang pundasyon sa kalibotan, dili ko usab isalikway sa hangtod ang tanang kaliwat ni Israel tungod sa daotan nilang mga binuhatan. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo, “Moabot ang adlaw nga ang siyudad sa Jerusalem tukoron pag-usab alang kanako gikan sa Tore ni Hananel paingon sa pultahan nga gitawag ug Eskina. Gikan nianang mga lugara, magpadayon kini ngadto sa bungtod sa Gareb dayong liko sa Goa. Ang tibuok lugut nga labayanan sa mga patayng lawas ug sa mga abo sa mga halad—apil ang tanang kaumahan sa lugut sa Kidron sa sidlakan, hangtod sa pultahan nga ginaagian sa mga kabayo didto sa amihan—igahin alang kanako. Dili na gayod malaglag o mapukan pag-usab kini nga siyudad.” May gisulti ang Ginoo kang Jeremias niadtong ika-10 nga tuig sa paghari ni Zedekia sa Juda. Mao usab kadto ang ika-18 nga tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia. Niadtong higayona, gilibotan sa mga sundalo sa Babilonia ang Jerusalem, ug si Propeta Jeremias gipriso didto sa hawanan sa mga guwardya nga atua sa palasyo sa hari sa Juda. Gipapriso siya ni Haring Zedekia tungod kay miingon siya, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo: Itugyan ko kining siyudara sa hari sa Babilonia, ug mailog niya kini. Dili makaikyas si Haring Zedekia gikan sa kamot sa mga taga-Babilonia. Itugyan gayod siya ngadto sa hari sa Babilonia ug iatubang siya kaniya aron hukman. Ipadala ko si Zedekia sa Babilonia, ug magpabilin siya didto hangtod nga silotan ko siya. Bisan pa ug mosukol kamo sa mga taga-Babilonia dili gihapon kamo modaog. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Midugang pag-ingon si Jeremias, “Gisultihan ako sa Ginoo nga si Hanamel nga anak ni Shalum nga akong uyoan moanhi kanako ug moingon, ‘Palita ang akong uma sa Anatot, tungod kay ingon nga pinakaduol ko nga paryente, katungod mo ug katungdanan ang pagpalit niini.’ “Ug sumala sa giingon sa Ginoo, mianhi kanako dinhi sa hawanan sa mga guwardya si Hanamel nga akong ig-agaw. Miingon siya, ‘Palihog, palita ang akong uma sa Anatot, sa kayutaan sa tribo ni Benjamin. May katungod ka ug katungdanan sa paglukat ug pagpanag-iya niini, busa palita kini alang sa imong kaugalingon.’ “Nakaamgo ako nga ang Ginoo gayod ang nagsulti niadto, busa gipalit ko ang uma sa Anatot gikan kang Hanamel sa kantidad nga 17 ka buok nga pilak. Gipirmahan ko ug giselyohan ang papeles sa pagpalit atubangan sa mga saksi. Unya gitimbang ko dayon ang pilak ug gibayad kang Hanamel. Unya gikuha ko ang papeles nga senilyohan ug ang kopya niini nga wala selyohi, diin nasulat ang mga kasabotan sa pagpalit. Gihatag ko kini kang Baruc nga anak ni Neria ug apo ni Masea, sa atubangan ni Hanamel nga akong ig-agaw ug sa mga saksi nga namirma sa papeles, ug sa atubangan sa mga Judio nga nanglingkod didto sa hawanan sa mga guwardya. “Ug sa atubangan nila giingnan ko si Baruc, ‘Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: Kuhaa ang papeles nga senilyohan ug ang wala selyohi, ug isulod kini sa usa ka kolon aron molungtad kini sulod sa dugayng panahon. Kay moabot ang adlaw nga ang mga tawo mamalit na usab ug mga balay, mga uma, ug tamnanan ug ubas niining dapita. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, ang nagaingon niini.’ ” Pagkahuman ko ug hatag sa papeles kang Baruc nga anak ni Neria, nagaampo dayon ako, “O Ginoong Dios, gihimo mo ang langit ug ang kalibotan pinaagi sa imong dakong gahom. Wala gayoy butang nga dili mo mahimo. Gipakita mo ang imong gugma sa liboan ka katawhan, apan gisilotan mo ang mga anak tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Ikaw ang Dios nga labing gamhanan; Ginoo nga Makagagahom ang imong ngalan. Maayo kaayo ang imong mga plano ug kahibulongan ang imong mga binuhatan. Makita mo ang tanang gihimo sa mga tawo, ug gantihan mo sila sumala sa ilang gawi ug mga binuhatan. Naghimo kag mga milagro ug kahibulongang mga butang didto sa Ehipto ug ginabuhat mo kini hangtod karon dinhi sa Israel ug sa ubang mga nasod. Ug pinaagi niini nahimo kang bantogan hangtod karon. Pinaagi sa milagro ug kahibulongang mga butang, ug sa imong gahom nga nakapalisang sa mga Ehiptohanon, gipagawas mo gikan sa Ehipto ang imong katawhan nga mga Israelinhon. Gihatag mo kanila kining maayo ug mabungahon nga yuta nga imong gisaad nga ihatag sa ilang mga katigulangan. Gipanag-iyahan nila kini, apan wala sila motuman sa imong mga balaod ug sa tanan mong gipabuhat kanila. Busa gipadad-an mo sila niining mga katalagman. Ug karon nagtapok ug yuta ang mga taga-Babilonia sa kilid sa paril sa Jerusalem aron makasaka sila niini ug mailog ang siyudad. Ug tungod sa gira, kagutom, ug balatian, mailog sa mga taga-Babilonia ang siyudad sumala sa imong giingon. Apan luyo niini, O Ginoong Dios, gisugo mo ako sa pagpalit ug uma ug bayran kini ug pilak atubangan niining mga saksi, bisan dali nalang kini mailog sa mga taga-Babilonia.” Unya miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Ako ang Ginoo, ang Dios sa tanang katawhan. May butang ba nga dili ko mahimo? Busa itugyan ko kini nga siyudad sa kamot sa mga taga-Babilonia ug sa hari nila nga si Nebucadnezar, ug mailog nila kini. Sudlon kini ug sunogon sa mga sundalo sa Babilonia nga anaa na sa gawas niining siyudad, apil ang mga balay diin nagasunog ang mga tawo ug insenso alang kang Baal didto sa atop ug nagahalad ug halad nga ilimnon alang sa ubang mga dios, nga nakapasuko gayod kanako. “ Ako, ang Ginoo, nagaingon nga sukad pa kaniadto, walay laing gihimo ang katawhan sa Israel ug Juda kondili ang pagpakasala. Gipalagot nila ako pinaagi sa ilang mga binuhatan. Gikan pa sa pagkatukod niini nga siyudad hangtod karon, gipalagot na ako sa mga lumulupyo niini. Busa laglagon ko gayod kini. Gipalagot ako sa katawhan sa Israel ug Juda tungod sa daotan nilang mga binuhatan. Sila gayong tanan —ang ilang mga hari ug mga opisyal, ang ilang mga pari ug mga propeta, ug ang tanang lumulupyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Mitalikod sila kanako luyo sa akong pagsigeg tudlo kanila. Dili sila mamati ug dili gustong tudloan. Gipanamastamasan nila ang akong templo diin ginapasidunggan ang akong ngalan pinaagi sa pagbutang didto sa mangil-ad nga mga dios-dios. Nagpatukod silag mga simbahanan alang kang Baal didto sa Kapatagan sa Ben Hinnom aron paghalad sa ilang mga anak kang Molec. Wala gayod ako magsugo niini kanila. Wala gani ako maghunahuna nga buhaton nila kining mangil-ad nga mga butang nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa katawhan sa Juda. “ Jeremias, tinuod gayod ang imong gisulti nga pinaagi sa gira, kagutom, ug balatian mahulog kini nga siyudad sa mga kamot sa hari sa Babilonia. Apan karon moingon ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, nga tigomon ko ang akong katawhan gikan sa tanang dapit diin ko sila gipatibulaag tungod sa labihan kong kasuko kanila. Dad-on ko sila pag-usab niini nga dapit ug magakinabuhi sila nga malinawon. Mahimo ko silang katawhan ug ako mahimong ilang Dios. Hatagan ko silag usa ka tinguha ug katuyoan sa pagkinabuhi, aron motahod sila kanako sa kanunay alang sa ilang kaugalingong kaayohan ug sa kaayohan sa ilang mga kaliwat. Maghimo akog walay kataposang kasabotan, nga dili ako moundang sa paghimog maayo ngadto kanila. Hatagan ko silag tinguha sa pagtahod kanako, aron dili sila mobiya kanako. Magakalipay ako sa paghimog maayo ngadto kanila, ug sa tibuok kong kasingkasing papuy-on ko sila ug pauswagon niini nga yuta.” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Maingon nga gipahamtang ko ang grabing katalagman niini nga katawhan, ihatag ko usab kanila ang mga kaayohan nga akong gisaad kanila. Mamalit na usab unya silag mga uma niini nga yuta nga karon inyong giingon nga awaaw ug dili puy-an sa tawo man o mananap, kay gitugyan kini ngadto sa mga taga-Babilonia. “Oo, bayran sa mga tawo ug pilak ang mga uma. Maghimo silag mga kasabotan. Pirmahan ug selyohan kini uban sa mga saksi. Mahitabo kini sa kayutaan ni Benjamin, sa mga baryo sa palibot sa Jerusalem, sa mga lungsod sa Juda, sa mga lungsod sa kabukiran, sa mga lungsod sa kasadpan, ug sa mga lungsod sa Negev. Pabalikon ko ang akong mga katawhan ug pauswagon ko sila pag-usab. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Samtang gipriso pa si Jeremias sulod sa hawanan sa mga guwardya sa palasyo, may gisulti ang Ginoo kaniya sa ikaduhang higayon. Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga naghimo ug nagpahimutang sa kalibotan— Ginoo ang iyang ngalan: “Panawag kanako kay tubagon ko ikaw. Ipadayag ko kanimo ang katingalahan ug sekretong mga butang nga wala mo pa masayri. Kay ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel nagaingon: Gipangguba ninyo ang mga balay sa Jerusalem ug ang palasyo sa hari sa Juda aron himuong depensa batok sa pagsulong sa mga kaaway. Walay kapuslanan ang pagsukol sa mga taga-Babilonia. Mapuno lang ang siyudad sa mga patayng lawas sa mga tawo nga akong laglagon tungod sa akong labihan nga kasuko kaninyo. Isalikway ko kini nga siyudad tungod sa labihan nga kadaotan niini. “Apan moabot ang panahon nga ayohon ko kini nga siyudad ug ang mga lumulupyo niini. Unya magkinabuhi sila nga mauswagon ug malinawon. Pabalikon ko ang mga taga-Israel ug mga taga-Juda sa ilang yuta, ug pabarogon ko pag-usab ang ilang mga lungsod ug ibalik sa ilang kahimtang sa una. Hinloan ko sila ug pasayloon sa tanang kalapasan ug sala nga ilang nahimo batok kanako. Kon mahitabo na kini, ang siyudad sa Jerusalem mohatag kanakog kadungganan, kalipay, ug pagdayeg. Ug ang kanasoran sa kalibotan mangurog sa kahadlok inigkadungog nila sa mga maayong butang nga ako unyang pagahimuon niini nga siyudad, ug sa kauswagan ug kalinaw nga ihatag ko unya niini.” Nagpadayon ang Ginoo sa pag-ingon, “Nagaingon kamo nga awaaw ang Juda ug Jerusalem ug wala nay mga tawo ug mga mananap nga nagpuyo niini. Apan moabot ang adlaw nga madungog na usab dinhi niining dapita ang mga kalipay ug kasadya. Madungog ang paglipay sa bag-ong kasal ug sa mga tawo nga nagadalag mga halad sa pagpasalamat ngadto sa templo sa Ginoo. Moingon sila, ‘Pasalamati ninyo ang Ginoo nga Makagagahom, kay maayo kaayo siya. Ang iyang gugma walay kataposan. Oo, maglipay ang mga tawo kay ibalik ko ang kanhing maayong kahimtang niini nga yuta.’ Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mipadayon pag-ingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Niining awaaw nga yuta nga walay mga tawo ug kahayopan, aduna na unyay mga sabsabanan sa tanang mga lungsod diin dad-on sa mga magbalantay ang ilang mga karnero. Modaghan pag-usab ang ilang mga kahayopan diha sa mga lungsod nga anaa sa mga bukid, sa kabungtoran sa kasadpan, sa Negev, sa kayutaan ni Benjamin, sa mga baryo sa palibot sa Jerusalem, ug sa mga lungsod sa Juda. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” “Moabot ang panahon nga tumanon ko ang tanang kaayohan nga gisaad ko sa katawhan sa Israel ug Juda. Nianang higayona, padumalahon ko ang usa ka matarong nga hari nga kaliwat ni David. Buhaton niya ang matarong ug husto diha sa tibuok yuta. Maluwas ang taga-Juda nianang higayona ug magkinabuhi nga malinawon ang taga-Jerusalem. Ang Jerusalem pagatawgon na nga, ‘Ang Ginoo mao ang nagahatag kanatog kaluwasan. ’ ” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo, “Kanunayng adunay kaliwat si David nga maghari sa katawhan sa Israel. Ug kanunay usab nga adunay mga pari nga mga kaliwat ni Levi nga magaalagad kanako ug maghalad sa mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, ug uban pang mga halad.” Unya miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Naghimo akog kasabotan sa adlaw ug sa gabii nga mogawas sila sa ilang husto nga panahon; ug kini nga kasabotan dili na mausab. Sama usab niana ang akong kasabotan kang David nga akong alagad—aduna siyay kaliwat nga magahari kanunay. Ingon usab niana ang mga pari nga kaliwat ni Levi, magpadayon sila sa pag-alagad kanako. Padaghanon ko ang mga kaliwat ni David ug ang akong mga alagad nga mga Levita. Himuon ko silang sama kadaghan sa mga bitoon sa langit ug sa balas sa baybayon nga dili maihap.” Nagaingon pa gayod ang Ginoo kang Jeremias, “Wala ka ba makamatikod sa gipanulti sa mga tawo bahin sa akong katawhan? Nagaingon sila, ‘Gisalikway sa Ginoo ang duha ka gingharian nga iyang pinili.’ Busa gitamay nila ang akong katawhan ug wala na nila kini isipa nga usa ka nasod. Apan nagaingon ako nga maingon nga dili na mausab ang akong kasabotan sa adlaw ug sa gabii ug ang akong mga balaod sa kinaiyahan nga nagagahom sa langit ug yuta, dili usab mausab ang akong kasabotan sa mga kaliwat ni Jacob ug kang David nga akong alagad. Magpili akog hari gikan sa mga kaliwat ni David nga modumala sa mga kaliwat ni Abraham, Isaac, ug Jacob. Kaloy-an ko ang akong katawhan, ug ibalik ko sila sa ilang yuta ug sa ilang maayong kahimtang.” Dili ka gayod makaikyas gikan kaniya. Madakpan ka ug itugyan ngadto kaniya. Ipaatubang ka kaniya ug unya bihagon ka ngadto sa Babilonia. Apan Haring Zedekia, patalinghogi kining akong saad kanimo: Dili ka mamatay sa gira; mamatay ka nga malinawon. Ug sa imong lubong, magsunog ug insenso ang imong katawhan sa pagpasidungog kanimo, sama sa ilang gihimo sa lubong sa imong mga katigulangan nga naghari una kanimo. Magsubo sila alang kanimo ug moingon, ‘Hala, patay na ang atong hari!’ Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Unya miadto si Jeremias sa Jerusalem, ug gisulti kining tanan kang Zedekia nga hari sa Juda. Gisulong na niadto sa mga sundalo sa hari sa Babilonia ang Jerusalem, Lakish, ug Azeka. Mao na lang kini ang pinarilan nga mga lungsod sa Juda nga wala nila mailog. May gisulti ang Ginoo kang Jeremias human maghimo ug kasabotan si Haring Zedekia uban sa tanang katawhan sa Jerusalem nga hatagan nilag kagawasan ang mga ulipon. Nagkasabot sila nga kinahanglan hatagan sa tanan ug kagawasan ang ilang mga ulipon nga Hebreo, lalaki man o babaye, ug kinahanglan nga wala nay Judio nga moulipon sa iyang isigka-Judio. Miuyon niini nga kasabotan ang tanang mga tawo lakip ang mga opisyal, ug gihatagan nilag kagawasan ang ilang mga ulipon, lalaki man o babaye. Apan pagkahuman, nausab ang ilang hunahuna ug gikuha nila pagbalik ang mga ulipon nga gihatagan na nilag kagawasan, ug gipugos nga magpaulipon pag-usab. ‘Matag ikapito ka tuig kinahanglang hatagan ninyog kagawasan ang inyong isigka-Hebreohanon nga nagbaligya sa iyang kaugalingon diha kaninyo ingon nga ulipon. Human siya makaalagad kaninyo ug unom ka tuig, kinahanglan hatagan gayod ninyo siyag kagawasan.’ Apan wala gayod motuman o maminaw ang inyong mga katigulangan kanako. Dili pa lang dugay, naghinulsol kamo ug gihimo ninyo ang husto sa akong panan-aw pinaagi sa paghatag ug kagawasan sa inyong katagilungsod. Naghimo pa gani kamo ug kasabotan kanako bahin niini didto sa templo diin ginapasidunggan ang akong ngalan. Apan karon, nausab ang inyong hunahuna ug gipakaulawan ninyo ako. Gikuha ninyo pagbalik ang mga ulipon nga inyong gihatagan ug kagawasan sumala sa ilang gusto, ug gipugos ninyo sila nga mahimo na usab ninyong mga ulipon. “Busa ako, ang Ginoo, nagaingon nga tungod kay wala ninyo ako tumana ug wala ninyo hatagig kagawasan ang inyong mga kadugo ug katagilungsod nga giulipon ninyo, hatagan ko kamog kagawasan—kagawasan nga mamatay sa gira, kagutom, ug balatian. Tungod sa mahitabo kaninyo mahadlok ang tanang gingharian sa kalibotan. Itugyan ko sila sa kamot sa ilang mga kaaway nga gustong mopatay kanila. Ug ang ilang mga patayng lawas mahimong kalan-on sa mga langgam ug ihalas nga mga mananap. “Itugyan ko si Haring Zedekia nga hari sa Juda ug ang iyang mga opisyal sa mga sundalo sa hari sa Babilonia. Itugyan ko sila ngadto sa ilang mga kaaway nga gustong mopatay kanila. Bisan ug miundang na ang mga sundalo sa hari sa Babilonia sa pagsulong kaninyo, mandoan ko sila sa pagsulong pag-usab sa inyong siyudad. Sulongon nila kini ug ilogon, ug unya sunogon. Himuon kong awaaw ang mga lungsod sa Juda ug wala nay magpuyo niini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Sa dihang ang anak ni Josia nga si Jehoyakim pa ang hari sa Juda, miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw sa panimalay sa mga Recabnon; pakigsultihi sila ug dad-a sa usa sa mga kuwarto sa templo ug paimna ug bino.” Busa gikuha ko si Jaazania (anak siya ni Jeremias nga anak ni Habazinia) ug ang tanan niyang mga igsoon ug mga anak—ang tibuok panimalay sa mga Recabnon. Gidala ko sila sa templo sa Ginoo, didto sa kuwarto sa mga anak nga lalaki ni Hanan nga anak ni Igdalia nga alagad sa Dios. Kining kuwartoha tapad sa kuwarto sa mga opisyal nga anaa sa ibabaw sa kuwarto ni Maasea nga anak ni Shalum, nga tigbantay sa pultahan sa templo. Unya nagbutang akog mga kopa ug petsil nga puno sa bino atubangan sa mga Recabnon, ug giingnan ko sila nga moinom. Apan mitubag sila, “Dili kami moinom ug bino kay ang among katigulangan nga si Jonadab nga anak ni Recab nagmando nga kinahanglan dili gayod kami ug ang among mga kaliwat moinom ug bino. Miingon usab siya nga dili kami magpatukod ug mga balay, manguma, o mananom ug mga ubas. Gidid-an usab kami sa pag-angkon nianang mga butanga. Kinahanglan nga sa tolda lang kami mamuyo. Ug kon tumanon namo kini, makapuyo kamig dugay sa yuta nga among adtoan. Gituman namo ang tanang gisugo kanamo sa among katigulangan nga si Jonadab. Kami ug ang among mga asawa ug mga anak wala gayod moinom ug bino, o magpatukod ug mga balay nga mapuy-an, o manag-iya ug mga tamnanan sa ubas ug mga uma. Nagpuyo kami sa mga tolda ug gituman gayod namo ang tanang gisugo kanamo ni Jonadab nga among katigulangan. Apan sa dihang gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia kini nga nasod, nahadlok kami sa mga sundalo sa Babilonia ug sa Aram, busa nagdesisyon kami nga moanhi sa Jerusalem ug mao kana ang hinungdan nga ania kami dinhi magpuyo.” Si Jonadab nga anak ni Recab nagmando sa iyang mga kaliwat nga dili sila moinom ug bino, ug gituman nila kini. Hangtod karon wala sila moinom ug bino kay gituman nila ang sugo sa ilang katigulangan. Apan kamo wala gayod motuman kanako bisan makapila pa ako magsulti kaninyo pinaagi sa akong mga alagad nga mga propeta. Miingon sila kaninyo, ‘Biyai na ninyo ang inyong daotang mga gawi ug buhata ninyo ang husto ug maayo. Ayaw na kamo pagsimba o pag-alagad sa ubang mga dios, ug puyo kamo sa yuta nga gihatag ko kaninyo ug sa inyong mga katigulangan.’ Apan wala gayod kamo motuman o mamati kanako. Ang mga kaliwat ni Jonadab nga anak ni Recab mituman sa gisugo kanila sa ilang katigulangan, apan kamo wala gayod motuman kanako. Busa ako, ang Ginoong Dios nga Makagagahom, ang Dios sa Israel nagaingon: Paminaw kamong mga katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda! Ipahamtang ko kaninyo ang tanang katalagman nga akong giingon nga ipadala ko kaninyo. Nakigsulti ako kaninyo apan wala kamo mamati; nanawag ako kaninyo apan wala kamo motubag.” Unya miingon si Jeremias ngadto sa panimalay sa mga Recabnon, “Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: ‘Gisunod gayod ninyo ang tanan nga gisugo sa inyong katigulangan nga si Jonadab, busa nagasaad ako nga si Jonadab nga anak ni Recab dili mawad-an ug kaliwat nga magaalagad kanako. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, ang nagaingon niini.’ ” Sa ikaupat nga tuig sa paghari sa Juda ni Jehoyakim nga anak ni Josia, miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Pagkuha ug linukot nga sulatanan ug isulat ang tanang gisulti ko kanimo bahin sa Israel, sa Juda, ug sa tanang nasod. Isulat ang tanang gisulti ko gikan sa unang higayon nga nakigsulti ako kanimo sa dihang si Josia pa ang hari sa Juda, hangtod karon. Basin pag maghinulsol ang katawhan sa Juda kon makadungog sila bahin sa mga katalagman nga giplano kong ipahamtang kanila, ug mobiya sila sa ilang daotang gawi. Kon mahitabo kini, pasayloon ko sila sa ilang mga kalapasan ug sa ilang mga sala.” Busa gipatawag ni Jeremias si Baruc nga anak ni Neria ug gidikta kaniya ang tanang giingon sa Ginoo, ug gisulat kini ni Baruc sa linukot nga sulatanan. Unya miingon si Jeremias kang Baruc, “Gidid-an ako sa pag-adto sa templo sa Ginoo. Busa ikaw na lay adto sa templo sa adlaw sa pagpuasa. Magtigom didto ang mga katawhan sa Juda nga gikan sa ilang mga lungsod. Basaha ngadto kanila ang mensahe sa Ginoo niining kasulatan nga gisulat mo samtang gidikta ko kanimo. Basin pag pinaagi niini modangop sila sa Ginoo, ug mobiya na sila sa ilang daotang gawi. Kay gipasidan-an na sila sa Ginoo nga silotan niya sila tungod sa iyang hilabihang kasuko.” Busa gibasa ni Baruc ang mensahe sa Ginoo didto sa templo sumala sa gisugo kaniya ni Jeremias. Nahitabo kini sa adlaw sa pagpuasa sa presensya sa Ginoo, niadtong ikasiyam nga bulan sa ikalimang tuig sa paghari sa Juda ni Jehoyakim, nga anak ni Josia. Nagtigom didto sa templo ang mga lumulupyo sa Jerusalem ug sa mga lungsod sa Juda. Ug samtang naminaw ang mga tawo, gibasa ni Baruc ang mensahe ni Jeremias nga nasulat sa linukot nga kasulatan. Gihimo kini ni Baruc didto sa templo, sa may kuwarto sa sekretaryo nga si Gemaria nga anak ni Shafan. Kining kuwarto ni Gemaria anaa sa ibabaw nga hawanan sa templo, duol sa agianan nga gitawag ug Bag-o nga Pultahan. Sa dihang nadungog ni Micaya nga anak ni Gemaria ug apo ni Shafan ang mensahe sa Ginoo nga gibasa ni Baruc, miadto siya sa palasyo, didto sa kuwarto sa sekretaryo diin nagatigom ang tanang opisyal. Atua didto si Elishama nga sekretaryo, si Delaya nga anak ni Shemaya, si Elnatan nga anak ni Acbor, si Gemaria nga anak ni Shafan, si Zedekia nga anak ni Hanania, ug ang uban pang mga opisyal. Gisugilon kanila ni Micaya ang tanan niyang nadunggan nga gibasa ni Baruc sa mga tawo. Gisugo dayon sa mga opisyal si Jehudi nga anak ni Netania ug apo ni Shelemia ug apo sa tuhod ni Cushi sa pag-adto kang Baruc ug sultihan kini nga moadto kanila dala ang linukot nga kasulatan nga iyang gibasa ngadto sa katawhan. Busa miadto si Baruc dala ang linukot nga kasulatan. Pag-abot ni Baruc, miingon ang mga opisyal kaniya, “Palihog lingkod, ug basahi kami sa nasulat sa linukot nga kasulatan.” Busa gibasa kini ni Baruc ngadto kanila. Pagkadungog nila niining tanan, nagtinan-away sila sa kahadlok ug miingon kang Baruc, “Kinahanglan nga ibalita gayod namo kini sa hari.” Unya gipangutana nila si Baruc, “Sultihi kami kon giunsa mo kini pagsulat. Gidiktahan ka ba ni Jeremias?” Mitubag si Baruc, “ Oo, gidikta niya kining tanan kanako, ug gisulat ko kini niining kasulatan gamit ang tinta.” Unya miingon ang mga opisyal kang Baruc, “Panago kamo ni Jeremias ug ayaw kamo pagpahibalo ni bisan kinsa kon hain kamo.” Gibutang sa mga opisyal ang linukot nga kasulatan sa kuwarto ni Elishama nga sekretaryo ug nangadto dayon sila sa hari didto sa hawanan sa palasyo, ug gibalita ang tanan. Gisugo dayon sa hari si Jehudi nga kuhaon ang linukot nga kasulatan. Gikuha kini ni Jehudi gikan sa kuwarto ni Elishama ug gibasa ngadto sa hari ug sa tanang opisyal nga nagtindog duol kaniya. Bulan kadto sa tingtugnaw, ug ang hari didto sa kuwarto alang sa tingtugnaw, ug naglingkod atubangan sa kalayo. Kada makahuman ug basa si Jehudi ug tulo o upat ka linya, putlon kini sa hari ginamit ang kutsilyo ug ilabay sa kalayo, hangtod nga nahurot ug kasunog ang tibuok linukot nga kasulatan. Wala gayod mahadlok ang hari ug ang tanan niyang opisyal nga nakadungog sa mensahe sa kasulatan. Wala usab nila gisia ang ilang bisti sa pagpakita sa ilang pagsubo. Bisan pag gihangyo nila ni Elnatan, Delaya, ug Gemaria ang hari nga dili sunogon ang kasulatan, wala gayod mamati ang hari. Gimandoan hinuon sa hari si Jerameel nga iyang anak, si Beria nga anak ni Azriel, ug si Shelemia nga anak ni Abdeel sa pagdakop kang Baruc nga sekretaryo ug kang Propeta Jeremias. Apan gitagoan sila sa Ginoo. Human sunoga sa hari ang linukot nga kasulatan nga gisulatan sa mensahe nga gidikta ni Jeremias kang Baruc, miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Pagkuha ug laing linukot nga sulatanan ug isulat pag-usab ang tanang nahisulat sa nahaunang kasulatan nga gisunog ni Jehoyakim nga hari sa Juda. Unya ingna ang hari nga mao kini ang akong giingon, ‘Gisunog mo ang linukot nga kasulatan kay giingon didto nga laglagon gayod sa hari sa Babilonia kining yutaa ug pamatyon ang mga tawo ug mga kahayopan. Busa mao kini ang akong giingon bahin kanimo, Jehoyakim nga hari sa Juda: Wala kay kaliwat nga magahari sa gingharian ni David. Patyon ka, ug ilabay ang imong patayng lawas; mainitan kini kon adlaw ug maton-ogan kon gabii. Silotan ko ikaw ug ang imong mga anak, apil ang imong mga opisyal, tungod sa inyong pagkadaotan. Ipahiagom ko kamo ug ang katawhan sa Jerusalem ug Juda sa tanang katalagman nga akong giingon nga akong ipahamtang kaninyo, tungod kay wala kamo mamati kanako.’ ” Busa nagkuha si Jeremias ug laing linukot nga sulatanan ug gihatag kini kang Baruc. Gisulat ni Baruc ang tanang gidikta kaniya ni Jeremias—ang mao gihapong mensahe nga nahisulat sa nahaunang kasulatan nga gisunog ni Jehoyakim nga hari sa Juda. Gidugangan kini ni Jeremias ug mga mensahe nga susama sa unang gisulat. Si Zedekia nga anak ni Josia gihimo ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ingon nga hari sa Juda puli kang Jehoyakin nga anak ni Jehoyakim. Apan si Zedekia, ang iyang mga opisyal, ug ang mga lumulupyo sa Juda, wala maminaw sa mensahe sa Ginoo nga gisulti ni Propeta Jeremias. Sa gihapon, gisugo ni Haring Zedekia si Jehucal nga anak ni Shelemia ug ang pari nga si Zefanias nga anak ni Maasea nga moadto kang Propeta Jeremias aron paghangyo niini nga mag-ampo ngadto sa Ginoo nga ilang Dios alang kanila. Niadtong higayona wala pa mapriso si Jeremias, busa may kagawasan pa siya sa pag-adto bisan asa. Mao usab kadto ang higayon nga misulong ang mga taga-Babilonia sa Jerusalem, apan sa pagkadungog nila nga nagpadulong na ang mga sundalo sa hari sa Ehipto, mihunong sila sa pagsulong sa Jerusalem. Unya mobalik ang mga taga-Babilonia niini nga siyudad. Ilogon nila kini ug sunogon.’ Miingon pa gayod ang Ginoo: Ayaw ninyo limbongi ang inyong kaugalingon sa paghunahuna nga dili na mobalik ang mga taga-Babilonia, tungod kay mobalik gayod sila. Kay bisan pag mapildi ninyo ang tanang sundalo nga mosulong kaninyo, ug ang mga samdan na lang ang mahibilin sa ilang mga tolda, motindog gihapon sila ug sunogon nila kining siyudad.” Sa dihang miatras ang mga sundalo sa Babilonia gikan sa Jerusalem tungod sa mga sundalo sa hari sa Ehipto, mibiya usab si Jeremias sa Jerusalem ug miadto sa yuta sa Benjamin sa pagkuha sa iyang bahin sa yuta sa iyang pamilya. Apan sa pag-abot niya sa pultahan nga gitawag Benjamin, gidakop siya sa kapitan sa mga guwardya nga si Iria nga anak ni Shelemia ug apo ni Hanania. Giingnan siya niini, “Kaabin ka sa mga taga-Babilonia.” Mitubag si Jeremias, “Dili kana tinuod! Wala ako makig-abin sa mga taga-Babilonia.” Apan wala mamati si Iria, busa gidakop niya si Jeremias ug gidala ngadto sa mga opisyal. Nasuko pag-ayo ang mga opisyal kang Jeremias. Gipakulata nila siya ug gipriso didto sa gibuhat nilang prisohan—ang balay sa sekretaryo nga si Jonatan. Gisulod nila si Jeremias sa selda ilalom sa yuta ug nagpabilin siyag dugay didto. Unya, gipakuha siya ni Haring Zedekia ug gipadala sa palasyo diin gisekretohan siyag pangutana ni Zedekia, “May mensahe ka ba gikan sa Ginoo?” Mitubag si Jeremias, “Oo, aduna. Itugyan ka ngadto sa hari sa Babilonia.” Unya nangutana si Jeremias sa hari, “Unsa may akong sala nga nahimo kanimo, sa imong mga opisyal, ug sa mga tawo nga gipapriso mo man ako? Hain na man ang inyong mga propeta nga nanagna nga dili ka o kining siyudad sulongon sa hari sa Babilonia? Apan karon, mahal nga hari, kon mahimo paminawa ako. Nagapakilooy ako kanimo. Ayaw na akog ibalik didto sa balay ni Jonatan nga sekretaryo kay mamatay gayod ako didto.” Busa nagmando si Haring Zedekia nga ibutang na lang si Jeremias didto sa hawanan sa mga guwardya sa palasyo. Nagmando usab ang hari nga hatagan si Jeremias ug pan gikan sa mga panadero sa siyudad adlaw-adlaw, hangtod nga aduna pay pan sa siyudad. Busa nagpabilin nga piniriso si Jeremias didto sa hawanan sa mga guwardya. Nakadungog sila si Shefatia nga anak ni Matan, Gedalia nga anak ni Pashur, Jehucal nga anak ni Shelemia, ug si Pashur nga anak ni Malkia sa dihang miingon si Jeremias sa mga tawo, “Miingon ang Ginoo nga si bisan kinsa nga magpabilin niini nga siyudad mamatay sa gira, kagutom, ug balatian. Apan ang motahan sa iyang kaugalingon ngadto sa mga taga-Babilonia dili mamatay. Maluwas siya ug mabuhi. Miingon usab ang Ginoo nga sigurado gayong itugyan kini nga siyudad ngadto sa mga taga-Babilonia ug mailog nila kini.” Busa miingon ang mga opisyal ngadto sa hari, “Kinahanglang patyon kining tawhana. Madismaya ug mawad-an sa kaisog ang mga sundalo nga nahibilin niini nga siyudad, apil na ang tanang mga tawo, tungod sa iyang gipanulti kanila. Wala siya magtinguha sa kaayohan sa mga tawo kondili sa ilang kalaglagan.” Mitubag si Haring Zedekia, “Kamo na ang bahala kaniya. Dili ako makapugong kaninyo.” Busa gikuha nila si Jeremias gikan sa giprisohan kaniya ug gitonton nila siya sa bangag nga pundohanan ug tubig didto sa hawanan sa mga guwardya. Ang maong pundohanan ug tubig gipanag-iya ni Malkia nga anak sa hari. Wala na kini tubig apan may lapok, ug halos nalubong si Jeremias didto. “Mahal nga hari, daotan gayod kaayo ang gibuhat niining mga tawhana kang Jeremias. Gibutang nila siya sa bangag nga pundohanan ug tubig. Mamatay gayod siya didto sa kagutom kon mahurot na ang pagkaon sa siyudad.” Unya gimandoan sa hari si Ebed Melec, “Pagdala ug 30 ka tawo gikan dinhi ug kuhaa ninyo si Jeremias gikan sa bangag nga pundohanan ug tubig sa dili pa siya mamatay.” Busa nagkuha si Ebed Melec ug mga tawo ug miadto siya sa bodega sa palasyo. Nagkuha si Ebed Melec didto ug mga nuog ug gitonton nila kinig pisi kang Jeremias didto sa bangag nga pundohanan ug tubig. Giingnan ni Ebed Melec si Jeremias, “Ihapin sa imong ilok ang mga nuog aron dili ka masakitan sa pisi.” Gisunod kadto ni Jeremias, ug gibira nila siya gikan sa bangag. Ug nagpabilin nga piniriso si Jeremias didto sa hawanan sa mga guwardya. Unya, gipatawag ni Haring Zedekia si Jeremias didto sa ikatulong pultahan sa templo sa Ginoo. Miingon si Zedekia kang Jeremias, “May ipangutana ako kanimo, ug gusto ko nga wala kay itago gikan kanako.” Miingon si Jeremias kang Zedekia, “Kon sultihan ko ikaw sa tinuod, sigurado gayod nga ipapatay mo ako. Ug kon tambagan ko ikaw, dili ka mamati kanako.” Apan sekretong nanumpa si Haring Zedekia kang Jeremias. Ingon niya, “Ipanumpa ko sa Ginoo nga buhi nga nagahatag kanatog kinabuhi, nga dili ko ikaw ipapatay o itugyan sa mga kamot sa gustong mopatay kanimo.” Miingon si Jeremias kang Zedekia, “Mao kini ang gisulti sa Ginoong Dios nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: Kon motahan ka sa imong kaugalingon ngadto sa mga opisyal sa hari sa Babilonia, maluwas ang imong kinabuhi ug dili sunogon kining siyudad. Ikaw ug ang imong panimalay mabuhi. Apan kon dili ka motahan sa imong kaugalingon, itugyan kini nga siyudad ngadto sa mga taga-Babilonia, ug sunogon nila kini ug dili ka makaikyas gikan kanila.” Miingon si Haring Zedekia, “Nahadlok ako sa mga Judio nga nakig-abin sa mga taga-Babilonia. Basin itugyan ako sa mga taga-Babilonia ngadto kanila ug panamastamasan nila ako.” Mitubag si Jeremias, “Dili ka itugyan ngadto kanila kon tumanon mo lang ang Ginoo. Kon sundon mo ang ako giingon, maluwas ang imong kinabuhi, ug walay mahitabo kanimo. Apan kon dili ka motahan sa imong kaugalingon, mao kini ang gipadayag kanako sa Ginoo nga mahitabo kanimo: Ang tanang mga babaye nga nahibilin sa imong palasyo dad-on ngadto sa mga opisyal sa hari sa Babilonia. Moingon kining mga babaye kanimo, ‘Gitunto ka lang sa imong suod nga mga higala. Karon nga nalubong sa lapok ang imong mga tiil, gibiyaan ka na nila.’ “Ang tanan mong mga asawa ug anak bihagon sa mga taga-Babilonia. Ikaw mismo dili makaikyas kanila. Bihagon ka sa hari sa Babilonia, ug sunogon kining siyudad.” Unya miingon si Zedekia kang Jeremias, “Ayaw gayod ipanugilon ni bisan kinsa ang atong gipanaghisgotan aron dili ka mamatay. Kay kon mahibaloan sa mga opisyal nga nagsultihanay kita unya mangutana sila kanimo, ‘Unsay inyong gipanaghisgotan sa hari? Kon dili ka mosulti patyon ka namo!’ Ingna sila, ‘Nagpakilooy ako sa hari nga dili na ako ibalik sa balay ni Jonatan, kay basin mamatay ako didto.’ ” Ug tuod man, nangadto ang tanang mga opisyal kang Jeremias ug nangutana kaniya. Gitubag niya sila sumala sa gisulti sa hari kaniya. Wala na sila magsigeg pangusisa kay wala may nakadungog sa gipanaghisgotan nila ni Jeremias ug sa hari. Ug nagpabilin nga piniriso si Jeremias didto sa hawanan sa mga guwardya hangtod sa adlaw nga nailog ang Jerusalem. Ingon niini ang pagkalaglag sa Jerusalem: Sa ikanapulo nga bulan, sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Zedekia sa Juda, misulong sa Jerusalem si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug ang tanan niyang mga sundalo. Ug sa ikasiyam nga adlaw, sa ikaupat nga bulan, sa ikaonse nga tuig sa paghari ni Zedekia, nabungkag sa mga taga-Babilonia ang paril sa siyudad. Unya nanglingkod sa Tunga nga Pultahan ang tanang opisyal sa hari sa Babilonia nga sila si Nergal Sharezer nga taga-Samgar, si Nebo, si Sarsekim nga usa ka pangulong opisyal, ug ang lain pang Nergal Sharezer nga usa usab sa taas ug ranggo nga opisyal, ug ang uban pang mga opisyal sa hari sa Babilonia. Sa pagkakita kanila ni Haring Zedekia ug sa tanan niyang sundalo miikyas sila. Mibiya sila sa siyudad pagkagabii agi sa hardin sa hari. Nanggawas sila agi sa pultahan nga gipataliwad-an sa duha ka paril, ug nangadto sa Kapatagan sa Jordan. Apan gigukod sila sa mga sundalo sa Babilonia, ug naapsan sila didto sa kapatagan sa Jerico. Gidakop nila si Zedekia ug gidala kang Haring Nebucadnezar didto sa Ribla, sa yuta sa Hamat, ug didto gihukman siya ni Nebucadnezar. Didto sa Ribla, gipapatay ni Nebucadnezar ang mga anak nga lalaki ni Zedekia sa iya mismong atubangan, apil ang tanang dungganong tawo sa Juda. Unya gipalugit niya ang mga mata ni Zedekia ug gipakadenahan siya ug bronsi ug gidala sa Babilonia. Sa laing bahin, gisunog sa mga taga-Babilonia ang mga balay sa Jerusalem ug ang palasyo sa hari, ug gipangguba nila ang mga paril. Gipangdala ni Nebuzaradan nga pangulo sa mga guwardya ngadto sa Babilonia ang mga tawong nahibilin sa siyudad, apil kadtong nakig-abin kaniya. Apan gibilin niya sa Juda ang pipila ka mga pobre kaayo nga mga tawo nga wala gayoy mga kabtangan. Niadtong adlawa, gihatagan niyag mga tamnanan ug ubas ug mga uma ang nahibilin. Unya, gimandoan ni Haring Nebucadnezar si Nebuzaradan nga pangulo sa mga guwardya bahin kang Jeremias. Ingon niya, “Atimana si Jeremias, ug ayaw siya pag-unsaa. Buhata kon unsay iyang isulti kanimo.” Gituman kini nila ni Nebuzaradan nga pangulo sa mga guwardya, ni Nabushazdan nga pangulong opisyal, ni Nergal Sharezer nga usa usab sa taas ug ranggo nga opisyal, ug sa uban pang mga opisyal sa hari sa Babilonia. Gipakuha nila si Jeremias gikan sa hawanan sa mga guwardya ug gitugyan kang Gedalia nga anak ni Ahikam ug apo ni Shafan, nga maoy midala kaniya pauli sa iyang balay. Busa nagpabilin si Jeremias sa Juda uban sa iyang mga katagilungsod. Sa gipriso pa si Jeremias didto sa hawanan sa mga guwardya, miingon ang Ginoo kaniya: “Adto kang Ebed Melec nga taga-Etiopia ug ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, nagaingon, ‘Tumanon ko na ang akong gisulti batok niini nga siyudad. Magpadala akog katalagman ug dili kaayohan, ug makita mo gayod kini nga mahitabo. Apan luwason ko ikaw nianang higayona. Dili ko ikaw itugyan sa mga tawo nga imong gikahadlokan. Luwason ko gayod ikaw. Dili ka mamatay sa gira, tungod kay misalig ka kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Adunay gisulti ang Ginoo kang Jeremias human siya buhii ni Nebuzaradan nga pangulo sa mga guwardya didto sa Rama. Gikadenahan niadto si Jeremias uban sa mga bihag nga mga taga-Jerusalem ug taga-Juda nga pangdad-on ngadto sa Babilonia. Sa dihang nakita ni Nebuzaradan si Jeremias, miingon siya kang Jeremias, “Ang Ginoo nga imong Dios nagaingon nga laglagon niya ang Jerusalem. Ug karon nahitabo na kini; gihimo gayod sa Ginoo ang iyang gisulti. Nahitabo kining tanan kaninyo kay nagpakasala kamo batok sa Ginoo ug wala kamo motuman kaniya. Apan karon, tangtangon ko ang imong mga kadena ug buhian ko ikaw. Kon gusto ka, uban kanako sa Babilonia kay atimanon ko ikaw. Apan kon dili ka, ayaw na lang. Anaa ang tibuok yuta; may kagawasan ka nga moadto kon asa nimo gusto. Apan kon mopabilin ka man gayod, balik kang Gedalia nga anak ni Ahikam ug apo ni Shafan. Gihimo siya sa hari sa Babilonia nga tigdumala sa mga lungsod sa Juda. Puyo uban kaniya ug sa mga katawhan o lakaw bisan asa nimo gusto.” Unya gihatagan siya ni Nebuzaradan ug pagkaon ug gasa ug gipalakaw. Busa miadto si Jeremias kang Gedalia didto sa Mizpa, ug mipuyo didto uban sa mga tawong nahibilin sa Juda. May pipila ka mga opisyal ug mga sundalo sa Juda didto sa mga hilit nga dapit nga wala motahan sa ilang kaugalingon sa Babilonia. Nakabalita sila nga gihimo sa hari sa Babilonia nga gobernador sa Juda si Gedalia; ug nga siya ang nagadumala sa pobreng mga kalalakin-an, kababayen-an, ug kabataan nga wala bihaga ngadto sa Babilonia. Busa nangadto sila kang Gedalia sa Mizpa. Kini nga mga opisyal mao sila si Ishmael nga anak ni Netania, si Johanan ug Jonatan nga mga anak ni Karea, si Seraya nga anak ni Tanhumet, ang mga anak nga lalaki ni Efai nga taga-Netofa, ug si Jaazania nga anak sa taga-Maaca. Miuban usab kanila ang ilang mga ginsakopan. Nanumpa si Gedalia kanila ug sa ilang mga sakop, “Ayaw kamo kahadlok nga magpasakop sa mga taga-Babilonia. Puyo lang kamo niini nga yuta ug mag-alagad sa hari sa Babilonia ug walay daotang mahitabo kaninyo. Ako, sa akong kabahin, magpabilin dinhi sa Mizpa aron sa pagrepresentar kaninyo sa mga taga-Babilonia nga moanhi dinhi kanato. Puyo kamo sa mga dapit nga inyong nailog. Makapanguha kamo sa mga ubas, mga olibo, ug uban pang mga prutas, ug tipigi ninyo kini sa inyong mga sudlanan.” Nakabalita usab ang tanang Judio nga nangikyas ngadto sa Moab, Ammon, Edom, ug sa uban pang mga nasod nga mitugot si Haring Nebucadnezar nga may mga tawo nga mahibilin sa Juda ug gihimo niya si Gedalia nga anak ni Ahikam ug apo ni Shafan nga tigdumala niining mga tawhana. Busa namalik silang tanan sa Juda gikan sa nagkalain-laing dapit diin sila nagkatibulaag, ug nangadto kang Gedalia sa Mizpa. Unya nanguha silag daghan kaayong mga ubas ug uban pang mga prutas. Unya si Jonatan nga anak ni Karea ug ang uban pang mga opisyal sa mga sundalo nga wala motahan sa ilang kaugalingon sa Babilonia, nangadto kang Gedalia sa Mizpa ug miingon, “Wala ka ba masayod nga si Haring Baalis sa mga Amonihanon nagsugo kang Ishmael nga anak ni Netania sa pagpatay kanimo?” Apan wala motuo si Gedalia kanila. Human niadto, sekreto nga nakigkita si Johanan kang Gedalia ug miingon, “Patyon ko si Ishmael nga walay makahibalo. Nganong pasagdan man nato siya nga mopatay kanimo? Mao na unya kini hinungdan nga magkatag-katag ug mangawala ang mga Judio nga nahibilin dinhi sa Juda ilalom sa imong pagdumala.” Apan miingon si Gedalia kang Johanan, “Ayaw kana pagbuhata. Dili tinuod ang imong gisulti bahin kang Ishmael.” Si Ishmael anak ni Netania ug apo ni Elishama. Miyembro siya sa harianong pamilya ug usa sa mga opisyal sa hari kaniadto. Sa ikapito nga bulan niadtong tuiga, miadto siya kang Gedalia uban sa napulo ka mga tawo. Ug samtang nangaon sila, mitindog si Ishmael ug ang napulo ka mga tawo ug gipatay nila si Gedalia ginamit ang espada. Busa namatay ang tawo nga gihimo sa hari sa Babilonia nga gobernador sa Juda. Gipatay usab nila ni Ishmael ang tanang mga Judio ug mga sundalo nga taga-Babilonia nga kauban ni Gedalia didto sa Mizpa. Pagkaugma, sa wala pay nakahibalo nga gipatay si Gedalia, may 80 ka mga tawo nga miabot sa Mizpa gikan sa Shekem, Shilo, ug Samaria. Binalbasan ang ilang mga bangas, gisi ang ilang mga bisti, ug gisamad-samaran ang ilang lawas sa pagpakita nga nagbangotan sila. May dala silang: mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo ug insenso aron ihalad sa templo sa Ginoo. Migawas si Ishmael sa Mizpa aron sa pagsugat kanila. Naghilak siya samtang naglakaw. Ug sa dihang nagtagbo na sila, miingon si Ishmael kanila, “Dali, mangadto kita kang Gedalia.” Pagsulod gayod nila sa lungsod, gipamatay sila ni Ishmael ug sa iyang mga kauban, ug gihulog ang ilang mga patayng lawas sa bangag nga pundohanan ug tubig. Apan may napulo kanila nga wala iapil ug patay kay miingon sila kang Ishmael, “Ayaw kami pagpatya! Ihatag namo kanimo ang among mga trigo, barley, lana, ug dugos nga gitagoan sa uma.” Ang bangag nga gihulogan ni Ishmael sa mga patayng lawas sa mga tawo nga iyang gipamatay, apil ang patayng lawas ni Gedalia gipakalot kaniadto ni Haring Asa sa dihang gisulong sila ni Baasha nga hari sa Israel. Gipuno ni Ishmael ug mga patayng lawas ang maong bangag. Unya gipangbihag ni Ishmael ang mga tawo nga nahibilin sa Mizpa—ang mga anak nga babaye sa hari ug ang mga katawhan nga gitugyan ni Nebuzaradan sa pagdumala ni Gedalia. Unya milakaw si Ishmael pabalik sa Ammon dala kini nga mga bihag. Nabalitaan ni Johanan nga anak ni Karea ug sa iyang kauban nga opisyal sa mga kasundalohan ang tanang daotang gibuhat ni Ishmael. Busa gitigom nila ang tanan nilang sakop ug milakaw sa pagpakiggira kang Ishmael. Naapsan nila kini duol sa dakong pundohanan ug tubig sa Gibeon. Pagkakita sa mga bihag ni Ishmael kang Johanan ug sa kauban niining mga opisyal, nangalipay sila. Ang tanang gipangbihag ni Ishmael gikan sa Mizpa nanagan paingon kang Johanan. Apan si Ishmael ug ang iyang walo ka mga sakop miikyas ngadto sa Ammon. Unya gitigom ni Johanan ug sa kauban niyang mga opisyal ang tanang gipangbihag ni Ishmael gikan sa Mizpa human niya patya si Gedalia nga anak ni Ahikam—mga sundalo, kababayen-an, kabataan, ug mga taas nga opisyal. Gikan didto sa Gibeon, nangadto sila sa Gerut Kimhan duol sa Betlehem, diin nangandam sila sa pag-adto sa Ehipto. Kay nahadlok sila sa mga taga-Babilonia tungod sa pagpatay ni Ishmael kang Gedalia nga gihimo sa hari sa Babilonia nga gobernador sa Juda. Unya, miduol kang Jeremias si Johanan nga anak ni Karea, si Jezania nga anak ni Hoshaya, ang mga kauban nilang mga opisyal sa kasundalohan, ug ang tanang mga tawo gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon. Miingon sila kang Jeremias, “Palihog pag-ampo sa Ginoo nga imong Dios alang kanamong nahibilin. Sumala sa imong nakita, daghan kami kaniadto, apan karon diotay na lang. Pag-ampo sa Ginoo nga imong Dios nga ipadayag niya kanamo kon asa kami moadto ug kon unsay angay namong buhaton.” Mitubag si Jeremias, “Sige, mag-ampo ako sa Ginoo nga inyong Dios alang sa inyong hangyo, ug suginlan ko unya kamo kon unsay iyang isulti. Wala gayod akoy itago kaninyo.” Miingon sila kang Jeremias, “Hinaut pa nga ang Ginoo nga imong Dios mahimong tinuod ug kasaligan nga saksi batok kanamo kon dili namo tumanon ang tanan niyang isulti kanamo pinaagi kanimo. Magustohan man namo kini o dili, tumanon gayod namo ang Ginoo nga among Dios, aron mahimong maayo ang tanan alang kanamo.” Paglabay sa napulo ka adlaw, nakigsulti ang Ginoo kang Jeremias. Busa gipatawag ni Jeremias si Johanan nga anak ni Karea ug ang tanang kauban niyang mga opisyal sa kasundalohan, ug ang tanang katawhan gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon. Miingon si Jeremias kanila, “Gihangyo ninyo ako sa pagpakigsulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel, ug mao kini ang iyang tubag: ‘Kon magpabilin kamo niini nga yuta pabarogon ko kamo ug lig-onon; dili ko kamo laglagon. Nasubo gayod ako sa katalagman nga gipadala ko kaninyo. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga ayaw na kamo kahadlok sa hari sa Babilonia kay kauban ninyo ako ug luwason ko kamo gikan kaniya. Kaloy-an ko kamo, ug himuon ko nga malooy siya kaninyo ug tugotan niya kamo nga mobalik sa inyong yuta.’ ” “Apan kon dili kamo motuman sa Ginoo nga inyong Dios ug moingon kamo, ‘Dili kami magpabilin niining yutaa. Moadto kami sa Ehipto ug didto magpuyo kay walay gira ug kagutom didto.’ Mao kini ang itubag sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel kaninyo: ‘Mga nahibiling katawhan sa Juda, kon desidido gayod kamo nga didto magpuyo sa Ehipto, ang gira ug kagutom nga inyong gikahadlokan mosunod kaninyo, ug didto mangamatay kamo. Oo, ang tanan nga gustong magpuyo sa Ehipto mamatay sa gira, kagutom, ug balatian. Walay bisan usa kanila nga maluwas o makalingkawas sa katalagman nga ipadala ko kanila.’ “Miingon pa gayod ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, ‘Maingon nga gipatagamtam ko ang akong labihan nga kasuko sa katawhan sa Jerusalem, ipatagamtam ko usab ang akong kasuko kaninyo kon moadto kamo sa Ehipto. Panghimaraoton kamo ug kangil-aran sa mga tawo. Biay-biayon nila kamo ug tamayon, ug dili na gayod kamo makabalik sa inyong yuta.’ “Kamo nga mga nahibiling katawhan sa Juda, giingnan na kamo sa Ginoo nga dili gayod moadto sa Ehipto. Hinumdomi gayod ninyo kining pagpasidaan ko kaninyo karon. Dakong sayop kining inyong gibuhat! Mihangyo kamo kanako nga mag-ampo sa Ginoo nga inyong Dios alang kaninyo ug miingon pa kamo nga buhaton ninyo ang tanan niyang isulti kaninyo. Karon gisulti ko na kaninyo ang tanang giingon sa Ginoo nga inyong Dios, apan wala gihapon ninyo kini tumana. Busa ipaniguro ko kaninyo nga mamatay kamo sa gira, kagutom, ug balatian didto sa Ehipto, diin gusto kamong mopuyo.” Pagkahuman ug sulti ni Jeremias sa tanang mga tawo sa gipasulti sa Ginoo ngadto kanila, giingnan siya ni Azaria nga anak ni Hoshaya, ni Johanan nga anak ni Karea, ug sa uban pang mga tawong mapahitas-on, “Namakak ka! Ang Ginoo nga among Dios wala magpadala kanimo sa pag-ingon kanamo nga dili kami moadto sa Ehipto sa pagpuyo didto. Si Baruc nga anak ni Neria ang nagsulsol kanimo nga itugyan kami sa mga taga-Babilonia, aron ilang patyon o bihagon ngadto sa Babilonia.” Busa si Johanan, ang tanang mga opisyal sa kasundalohan, ug ang tanang mga tawo, wala motuman sa sugo sa Ginoo nga magpabilin sa Juda. Gidala hinuon ni Johanan ug sa mga opisyal sa kasundalohan ang mga tawo ngadto sa Ehipto. Kining mga tawhana mao kadtong mga taga-Juda nga namalik gikan sa nagkalain-laing mga nasod diin sila nagkatibulaag. Apil niini ang mga kalalakin-an, kababayen-an, kabataan, ug mga anak nga babaye sa hari nga gitugyan ni Nebuzaradan nga pangulo sa mga guwardya kang Gedalia nga anak ni Ahikam ug apo ni Shafan. Gidala usab nila si Propeta Jeremias ug si Baruc nga anak ni Neria. Wala nila tumana ang Ginoo. Nangadto sila sa Ehipto, ug nakaabot hangtod sa lungsod sa Tahpanhes. Didto sa Tahpanhes, miingon ang Ginoo kang Jeremias, “Samtang gatan-aw ang katawhan sa Juda, pagkuha ug dagkong bato ug ilubong kini sa minasang yutang kolonon, sa agianan pasulod sa puloy-anan sa hari sa Ehipto dinhi sa Tahpanhes. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, nagaingon, ‘Ipadala ko ang akong alagad nga si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia, ug ibutang ko ang iyang trono niining mga bato nga akong gilubong ug ipahimutang niya ang iyang harianong tolda ibabaw niini. Sulongon niya ang Ehipto ug mangamatay ang gitakda nga mamatay pinaagi sa katalagman. Bihagon ang gitakda nga pagabihagon, ug mangamatay pinaagi sa espada ang gitakda nga mamatay sa gira. Dauban niya ang mga templo sa mga dios sa Ehipto; sunogon niya ang mga dios niini o dad-on ingon nga mga bihag. Kuhaan niya sa tanang bililhong kabtangan ang yuta sa Ehipto, sama sa pagkuha sa magbalantay sa karnero sa mga kuto gikan sa iyang bisti, ug mobiya siya gikan didto nga wala maunsa. Dugmokon niya ang mga sagradong haligi sa Heliopolis, sa yuta sa Ehipto, ug sunogon niya ang mga templo sa mga dios sa Ehipto.’ ” May gisulti ang Ginoo kang Jeremias mahitungod sa tanang mga Judio sa Ehipto nga nagpuyo sa mga lungsod sa Migdol, sa Tahpanhes, sa Memphis, ug sa habagatang bahin sa Ehipto. Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: “Nakita ninyo ang grabe nga katalagman nga gipadala ko sa Jerusalem ug sa tanang lungsod sa Juda. Guba na kini ug wala nay namuyo tungod sa kadaotang gihimo sa ilang mga lumulupyo. Gipalagot nila ako pinaagi sa pagsunog ug insenso ug pagsimba sa ubang mga dios nga wala gani nila o sa ilang mga katigulangan mailhi. Kanunay akong nagpadala sa akong mga alagad nga mga propeta sa pagpahimangno kanila nga dili nila buhaton kining mangil-ad nga butang nga akong gikalagotan. Apan wala gayod sila mamati o motuman sa mga propeta. Wala sila mobiya sa ilang pagkadaotan ni moundang sa pagsunog ug insenso ngadto sa ubang mga dios. Busa gipatagamtam ko kanila ang akong labihan nga kasuko. Daw sa kalayo kini nga milamoy sa mga lungsod sa Juda apil na ang Jerusalem, ug nahimo kining awaaw hangtod karon. “Busa ako, ang Ginoong Dios nga Makagagahom, ang Dios sa Israel mangutana, ‘Nganong sakiton man gayod ninyo ang inyong kaugalingon? Gusto ba kamo nga mahurot ang mga tawo sa Juda—ang mga kalalakin-an, kababayen-an, kabataan, ug ang mga masuso? Nganong gipalagot man ninyo ako sa inyong gihimo nga mga dios? Ginasunogan pa ninyo kinig insenso dinhi sa Ehipto, diin kamo nagapuyo karon. Niining inyong gibuhat, malaglag kamo. Ginalaglag lang ninyo ang inyong kaugalingon ug ginahimo nga kangil-aran ug kaulawan sa tanang nasod sa kalibotan. Nalimot na ba kamo sa mga daotang binuhatan sa inyong mga katigulangan ug sa mga hari ug rayna sa Juda, ug ang inyo mismong kadaotan apil ang kadaotan sa inyong mga asawa didto sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda? Hangtod karon wala pa gihapon kamo magpaubos sa inyong kaugalingon ug wala motahod kanako. Wala usab kamo motuman sa akong balaod ug sa mga kasugoan nga akong gihatag kaninyo ug sa inyong mga katigulangan.’ “Busa ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, andam na sa paglaglag sa tibuok Juda ug kaninyo. Kamong nahibiling buhi sa Juda nga gusto gayong moadto ug mopuyo sa Ehipto, mamatay kamong tanan, gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon. Oo, mangamatay kamo sa gira ug kagutom didto sa Ehipto. Panghimaraoton kamo ug malisang ang mga tawo tungod kaninyo. Biay-biayon nila kamo ug tunglohon. Himuon ko diha kaninyo sa Ehipto ang sama sa akong gihimo ngadto sa Jerusalem. Silotan ko usab kamo pinaagi sa gira, kagutom, ug balatian. Mamatay gayod kamong tanang nahibiling mga taga-Juda nga namuyo sa Ehipto. Dili na kamo makabalik pa sa Juda, diin gusto kamong mobalik pagpuyo. Walay makabalik kaninyo nga luwas, gawas sa pipila nga makaikyas.” Daghan kaayong mga Judio ang nagtigom sa pagpatalinghog kang Jeremias. Kini sila mga lumulupyo sa amihan ug habagatang bahin sa Ehipto. Unya, ang tanang mga lalaki nga nasayod nga ang ilang mga asawa nagasunog ug insenso sa ubang mga dios, ug ang tanang mga babaye nga atua didto, miingon kang Jeremias, “Dili kami motuo sa gisulti mo sa ngalan sa Ginoo! Buhaton gayod namo ang tanang gusto namong buhaton: magsunog kami ug insenso sa Rayna sa Langit ug maghalad kaniya ug halad nga ilimnon sama sa gihimo namo sa mga lungsod sa Juda ug sa kadalanan sa Jerusalem. Mao usab kini ang gihimo sa among mga katigulangan ug sa among mga hari ug mga opisyal. Niadtong mga panahona maayo ang among kahimtang; daghan kamig pagkaon ug walay daotang nahitabo kanamo. Apan sa dihang miundang kami sa pagsunog ug insenso ngadto sa Rayna sa Langit ug wala na maghalad ug halad nga ilimnon kaniya, nawad-an na hinuon kami sa tanan. Ug daghan kanamo ang nangamatay sa gira ug kagutom.” “Sa matag higayon nga magsunog kamig insenso ngadto sa Rayna sa Langit, maghalad ug halad nga ilimnon kaniya, ug magluto ug pan nga giporma sa iyang dagway, nasayod niini ang among mga bana.” Unya miingon si Jeremias kanilang tanan—sa mga kalalakin-an ug mga kababayen-an nga mihatag kaniya sa maong tubag, “Naghunahuna ba kamo nga wala masayod ang Ginoo nga kamo ug ang inyong mga katigulangan, ang inyong mga hari ug mga opisyal, ug ang tanan nga lumulupyo nagasunog ug insenso sa mga lungsod sa Juda ug sa mga kadalanan sa Jerusalem? Sa dihang wala na makaagwanta ang Ginoo sa inyong kadaotan ug sa inyong mangil-ad nga mga buhat, gilaglag niya ang inyong yuta, gigamit ang ngalan niini sa pagpanghimaraot, ug nahimo kining awaaw ug wala nay nagpuyo, sama sa nahitabo karon. Nahitabo kini nga katalagman kaninyo tungod kay nagsunog kamog insenso ug nagpakasala sa Ginoo. Wala kamo motuman sa iyang balaod ni mosunod sa iyang mga sugo ug mga pahimangno.” Midugang pa si Jeremias sa pag-ingon sa tanang mga tawo, apil ang mga kababayen-an didto, “Paminawa ninyo ang pulong sa Ginoo, kamong katawhan sa Juda nga nagpuyo sa Ehipto. Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel: ‘Gituman gayod ninyo ug sa inyong mga asawa ang inyong gisaad nga magsunog ug insenso ug maghalad ug halad nga ilimnon ngadto sa Rayna sa Langit. Sige! Padayona ninyo ang inyong gihimo. Tumana gayod ninyo ang inyong gipanaad. Apan patalinghogi ninyo ang akong isulti, kamong katawhan sa Juda nga namuyo sa Ehipto. Gipanumpa ko sa akong kaugalingon nga wala na kaninyoy makagamit sa akong gamhanang ngalan. Dili ako motugot nga gamiton ninyo ang akong ngalan sa pagpanumpa ug sama niini, “Ipanumpa ko sa ngalan sa buhi nga Ginoong Dios.” Kay imbis nga bantayan ko kamo alang sa inyong kaayohan, silotan ko kamo. Mangamatay kamo sa Ehipto pinaagi sa gira o kagutom hangtod nga wala nay mahibilin kaninyo. Kon may mahibilin man sa gira ug makabalik sa Juda, gamay lang kaayo. Unya masayod ang nahibiling mga katawhan sa Juda nga namuyo sa Ehipto kon kang kinsang pulong ang matuman, ako ba o ila. Mao kini ang ilhanan nga silotan ko gayod kamo niining dapita, aron masayod kamo nga matuman gayod ang katalagman nga gisulti ko batok kaninyo: Itugyan ko si Faraon Hofra nga hari sa Ehipto sa kamot sa iyang mga kaaway nga gustong mopatay kaniya, maingon nga gitugyan ko si Zedekia nga hari sa Juda ngadto sa iyang kaaway nga si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia nga gusto usab nga mopatay kaniya.’ ” Sa ikaupat nga tuig sa paghari sa Juda ni Jehoyakim nga anak ni Josia, gisulat ni Baruc ang gidikta kaniya ni Propeta Jeremias. Miingon si Jeremias, “Baruc, mao kini ang gisulti sa Ginoo, ang Dios sa Israel kanimo: Kay miingon ka, ‘Makalulooy ako kay gidugangan sa Ginoo ang akong kasakit. Gikapoy na ako sa pag-agulo ug wala ako makakaplag ug kapahulayan!’ “Baruc, miingon ang Ginoo nga sultihan ka niini, ‘Gub-on ko ang nasod nga akong gitukod. Ibton ko ang akong tinanom. Himuon ko usab kini sa tibuok yuta. Magtinguha ka pa ba sa dagkong mga butang? Ayaw na! Kay padad-an kog katalagman ang tanang katawhan, apan ilikay ko ikaw sa kamatayon bisan asa ka moadto. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Propeta Jeremias bahin sa mga nasod: Ang mensahe bahin sa Ehipto: Mao kini ang mensahe batok sa mga sundalo ni Faraon Neco nga hari sa Ehipto. Gipildi sila ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia didto sa Carkemish duol sa Suba sa Eufrates, sa ikaupat nga tuig sa paghari sa Juda ni Jehoyakim, nga anak ni Josia: “Andama ninyo ang inyong dagko ug gagmayng mga taming, ug adto kamo sa gira! Andama ninyo ang inyong mga kabayo! Sakay na kamo, mga tigkabayo! Paglinya na kamo ug isul-ob ang inyong mga helmet. Baira ang inyong mga bangkaw, ug isul-ob ang inyong mga panagang. Apan unsa kining akong nakita? Nahadlok kamo ug nangatras. Napildi kamo ug midali-dali pag-ikyas nga walay lingi-lingi tungod sa kalisang. Abtik kamo ug kusog modagan, apan dili gihapon kamo makaikyas. Mangadagma kamo ug mangamatay didto sa amihan duol sa Suba sa Eufrates. “Unsa kining nasora nga nahimong gamhanan, sama sa tubig sa Suba sa Nilo nga midako ug milapaw sa iyang pangpang sa panahon sa baha? Ang Ehipto nahimong gamhanan. Sama kini sa nagabaha nga Suba sa Nilo nga milapaw sa iyang pangpang. Miingon ang Ehipto, ‘Modako ako sama sa nagabaha nga tubig sa Suba sa Nilo ug lapawan ko ang tibuok kalibotan. Laglagon ko ang mga lungsod ug ang ilang mga lumulupyo.’ “Sige, mga taga-Ehipto, padagana na ninyo ang inyong mga kabayo ug mga karwahe! Sulong na kamo uban sa tanan ninyong mga kaabin gikan sa Etiopia, Put, ug Lydia, nga mga hanas sa paggamit ug mga taming ug pana. Apan magmadaogon ang Ginoong Dios nga Makagagahom niini nga away. Niining higayona, manimalos siya sa iyang mga kaaway. Ang iyang espada daw gutom nga mananap nga molamoy kanila ug mohigop sa ilang dugo hangtod nga mabusog kini ug matagbaw. Mahimo silang halad sa Ginoong Dios nga Makagagahom didto sa kayutaan sa amihan, duol sa Suba sa Eufrates. “Kamo nga mga lumulupyo sa Ehipto, bisan moadto pa kamo sa Gilead sa pangitag tambal, ang tanan ninyong tambal walay kapuslanan ug dili makaayo kaninyo. Makabalita ang mga kanasoran sa tibuok kalibotan sa inyong kaulawan, ug makabati sila sa inyong paghilak. Magdinasmagay ang inyong mga sundalo ug mangatumba sila.” Mao kini ang giingon sa Ginoo kang Propeta Jeremias mahitungod sa pagsulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ngadto sa Ehipto: “Ipahibalo kini ngadto sa Ehipto, sa mga lungsod sa Migdol, Memphis, ug Tahpanhes: Pangandam kamo sa pagpanalipod sa inyong kaugalingon kay ang espada andam na sa paglaglag kaninyo. Nganong miatras man ang inyong mga maisog nga sundalo? Miatras sila kay giabog sila sa Ginoo. Madasmag sa usag usa ang inyong mga sundalo, ug mangatumba sila ug magdinat-ugay. Moingon sila, ‘Bangon ug mamauli kita sa atong mga katagilungsod, ngadto sa yuta nga atong natawhan aron makalikay kita sa espada sa atong kaaway.’ Ug didto moingon sila, ‘Ang Faraon nga hari sa Ehipto maayo lang sa estorya, ug gipalabay lang niya ang iyang kahigayonan.’ “Ako, ang buhi nga Hari, ang Ginoo nga Makagagahom, manumpa nga may mosalakay sa Ehipto nga labaw kaniya, sama sa Bukid sa Tabor sa taliwala sa kabukiran, o sa Bukid sa Carmel daplin sa dagat. Kamong mga lumulupyo sa Ehipto, panghipos na kamo sa inyong dad-onon kay bihagon kamo. Malaglag ang Memphis ug mahimo kining awaaw ug wala nay magpuyo niini. Ang Ehipto sama kanindot sa dumalagang baka, apan atakihon siya sa malalang insekto gikan sa amihan. Bisan ang iyang sinuholan nga mga sundalo nga daw mga toriyong baka nga maayong pagkaatiman dili mobarog ug dili makig-away; mangatras sila ug mangikyas. Mahitabo kini tungod kay miabot na ang panahon nga silotan sila ug laglagon. Moikyas ang mga taga-Ehipto nga daw sa halas nga nagatingog samtang nagakamang. Mosulong ang iyang mga kaaway nga nagadala ug mga atsa, nga daw mga tawong gapamutol ug kahoy. Pamatyon nila ang mga taga-Ehipto nga daw sa nagapamutol sila ug labong nga mga kahoy. Daghan pa sila kaysa sa mga dulon; dili sila maihap. Maulawan gayod ang mga taga-Ehipto. Itugyan sila ngadto sa kamot sa mga katawhan nga gikan sa amihan.” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, “Silotan ko si Amon nga dios sa Tebes, ug ang ubang mga dios sa Ehipto. Silotan ko usab ang hari sa Ehipto ug ang iyang mga hari, apil ang mga nagasalig kaniya. Itugyan ko sila sa kamot sa mga gustong mopatay kanila—kang Haring Nebucadnezar ug sa iyang mga opisyal. Apan pagkahuman, puy-an ra pag-usab ang Ehipto sama sa unang panahon. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Apan kamong mga Israelinhon nga mga kaliwat sa akong alagad nga si Jacob, ayaw kamo kahadlok o kadismaya, kay luwason ko kamo gikan sa layong dapit diin kamo gibihag. Magkinabuhi kamo pag-usab nga malinawon ug layo sa katalagman, ug wala na kamoy kahadlokan. O mga kaliwat sa akong alagad nga si Jacob! Ayaw gayod kamo kahadlok kay kauban ninyo ako. Laglagon ko sa hingpit ang tanang kanasoran diin ko kamo gipatibulaag, apan kamo dili ko laglagon sa hingpit. Disiplinahon ko kamo basi sa hustisya. Dili ako motugot nga dili kamo masilotan. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Propeta Jeremias bahin sa Filistia sa wala pa sulonga sa hari sa Ehipto ang Gaza: “May nasod nga mosulong gikan sa amihan. Sama kini sa sulog sa baha nga molapaw sa tibuok yuta nga anaa niini, ug mobanlas sa mga lungsod ug mga lumulupyo niini. Maninggit ang mga tawo sa kalisang ug magpakitabang. Inigkadungog nila sa dahunog sa tunob sa mga kabayo ug sa mga ligid sa karwahe, ang mga amahan dili na molingi sa pagtabang sa ilang kabataan. Manghuyhoy ang ilang mga bukton sa kahadlok. Kay miabot na ang panahon nga laglagon ang tanang Filistihanon uban sa ilang mga kaabin gikan sa Tyre ug Sidon. Laglagon gayod sa Ginoo ang mga Filistihanon, ang mga katawhan nga naggikan sa isla sa Caftor. Ang mga taga-Gaza magpaupaw sa pagpakita sa ilang pagsubo, ug ang mga taga-Ashkelon mahilom. Kamong nahibiling mga lumulupyo sa kapatagan, hangtod kanus-a ba kamong magpadayon sa pagsamad sa inyong kaugalingon sa pagpakita sa inyong pagsubo? Nangutana kamo kon kanus-a ako mohunong sa pagsilot kaninyo pinaagi sa akong espada. Miingon kamo nga ibalik ko na kini sa iyang sakoban ug pasagdan lang kamo. Apan unsaon niini paghunong nga ginamandoan ko man kini sa pagsulong sa Ashkelon ug sa katawhan nga nagapuyo duol sa dagat?” Mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, bahin sa Moab: “Makalulooy ang Nebo kay laglagon kini. Maulawan ug ilogon ang Kiriataim, ug ang kampo niini matumpag. Dili na dayegon ang Moab. Didto sa Heshbon, nagaplano ang kaaway sa paglaglag sa Moab. Nagkanayon sila, ‘Dali! Laglagon ta ang Moab.’ Ang lungsod sa Madmen sulongon usab sa mga kaaway ug mahimong awaaw. Paminawa ninyo ang singgit sa pagpakitabang gikan sa Horonaim tungod sa grabe nga kagubot ug kalaglagan. Malaglag gayod ang Moab, ug maghilaka ang mga kabataan. Ang mga lumulupyo sa Moab manghilak ug magbakho samtang gatungas sa Luhit. Ug sa paglugsong ngadto sa Horonaim, madunggan ang pagtiyabaw tungod sa kalaglagan. “Luwasa ang inyong kaugalingon! Pangikyas kamo ngadto sa kamingawan. Kamo nga mga taga-Moab, nagsalig kamo sa inyong abilidad ug bahandi. Bihagon kamo apil ang inyong dios-dios nga si Kemosh ug ang iyang mga pari ug mga opisyal. “Moadto sa matag lungsod ang tiglaglag ug walay lungsod nga makalingkawas. Malaglag usab ang mga lungsod sa kapatagan ug sa patag ibabaw sa bukid. Mahitabo gayod ini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Kon aduna lang untay pako ang Moab, makalupad unta siya palayo, kay dili na pagapuy-an ang mga lungsod niini ug mahimong awaaw na kini. Panghimaraoton ang tawong magbangay-bangay sa pagbuhat sa buluhaton sa Ginoo batok sa Moab. Panghimaraoton ang tawong dili mogamit sa iyang espada sa pagpatay sa mga taga-Moab. Sukad sa iyang pagsugod, hayahay ang Moab. Wala gayod kini sukad mabihag. Sama kini sa bino nga wala tandoga o ibalhin-balhin ug sudlanan. Busa wala gayod mausab ang iyang lami ug kahumot. “Apan moabot ang adlaw nga magpadala akog mga kaaway nga moyabo niini ug modugmok sa iyang sudlanan. Unya ikaulaw sa Moab ang ilang dios-dios nga si Kemosh, maingon nga gikaulaw sa katawhan sa Israel ang Betel nga ilang gisaligan. Nanghambog ang mga taga-Moab nga maisog sila nga mga sundalo. Apan malaglag gayod ang Moab ug ang mga lungsod niini. Pamatyon ang iyang kinaisogan nga mga batan-on. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom nga Hari, ang nagaingon niini. “Hapit na ang kalaglagan sa Moab. Pagbangotan kamong mga nasod nga anaa sa iyang palibot, kamong tanan nga nasayod sa kabantog sa Moab! Pagsubo kamo ug moingon, ‘ Natapos na ang Moab! Nabali na ang iyang baston, ang baston nga nagasimbolo sa iyang gahom ug kabantog.’ “Kamong mga lumulupyo sa Dibon, pagpaubos kamo ug yaka sa yuta, kay ang tiglaglag sa Moab mosulong kaninyo ug panggub-on niini ang inyong pinarilan nga mga lungsod. Kamo nga nagapuyo sa Aroer, barog kamo daplin sa dalan ug pagbantay. Pangutan-a ang mga nakaikyas kon unsay nahitabo. Motubag sila, ‘Nalaglag ug naulawan ang Moab. Busa pagsubo kamo ug panghilak. Isinggit ninyo sa Arnon nga nalaglag ang Moab.’ “Silotan usab ang mga lungsod sa patag ibabaw sa bukid: ang Holon, Jaza, Mefaat, Dibon, Nebo, Bet Diblataim, Kiriataim, Bet Gamul, Bet Meon, Kiriot, ug Bozra. Moabot na ang silot sa tanang lungsod sa Moab, duol man o layo. Wala nay gahom ang Moab ug huyang na kini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Huboga ang Moab, kay naghunahuna siya nga labaw siya kanako. Moligid siya sa iyang kaugalingong suka ug mahimong kataw-anan. Mga lumulupyo sa Moab, dili ba gibiaybiay man ninyo ang Israel? Ngano, nasakpan ba siya uban sa mga kawatan, nga magpanglingo man kamo matag hisgot ninyo kaniya? Biya na kamo sa inyong mga lungsod ug puyo kamo sa batoon nga bukid, sama sa salampati nga nagsalag diha sa pangpang. Labihan kaayo kamo ka garboso. Nasayod ako kon unsa kataas ang inyong pagtan-aw sa inyong kaugalingon ug kon unsa kamo kamapahitas-on. Ako, ang Ginoo, nasayod kon unsa kamo kahambogiro. Apan dili tinuod ang inyong gipanghambog ug wala kini kapuslanan. Busa maghilak ako alang sa Moab ug sa mga taga-Kir Hareset. Maghilak usab ako alang sa katawhan sa Sibma, labaw pa sa paghilak ko sa mga taga-Jazer. O Sibma, sama ka sa ubas nga ang mga sanga miabot sa tabok sa Patayng Dagat hangtod sa Jazer. Apan karon gihurot ug panguha sa tiglaglag ang imong mga bunga. Mahanaw ang kalipay ug kasadya diha sa mga kaumahan ug mga ubasan sa yuta sa Moab. Wala nay modagayday nga bino sa mga pug-anan. Wala nay magpuga ug ubas nga inubanan sa singgit sa kalipay. Adunay pagsinggit apan dili singgit sa kalipay. Ang pagtiyabaw madunggan gikan sa taga-Heshbon hangtod sa Eleale ug sa Jahaz. Madungog usab kini sa Zoar hangtod sa Horonaim ug Eglat Shelishiya. Kay bisan ang sapa sa Nimrim mahubsan. Pamatyon ko kadtong mga taga-Moab nga nagahalad sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit ug ang nagasunog ug insenso sa ilang mga dios. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Busa mag-agulo gayod ako alang sa Moab ug sa mga taga-Kir Hareset, sama sa subo nga tingog sa plawta nga gitukar alang sa patay. Nahanaw na ang bahandi nga ilang naangkon. Ang matag-usa magpakita ug pagsubo pinaagi sa pagpaupaw, pagpamalbas, pagsamad-samad sa ilang mga kamot, ug pagbistig sako. Maniyabaw ang mga tawo diha sa atop sa ilang kabalayan ug sa mga plasa, kay gilaglag ko ang Moab sama sa pagbuak sa usa ka banga nga wala nay nagtagad. Nalaglag na ang Moab! Paminawa ang pagtiyabaw sa iyang mga lumulupyo. Maulawan pag-ayo ang Moab, ug biay-biayon kini ug malisang ang tanang lugar sa palibot niini nga nakakita sa nahitabo.” Nagpadayon pa gayod sa pagsulti ang Ginoo, “Tan-awa! Ang kaaway sa Moab daw agila nga mosakdap niini. Mailog ang mga lungsod ug ang mga kuta sa Moab. Nianang panahona ang mga sundalo sa Moab bation sa kahadlok nga sama sa babayeng nagbati. Malaglag gayod ang Moab tungod kay naghunahuna siya nga labaw siya sa Ginoo. Kalisang, bung-aw, ug lit-ag ang nagapaabot sa mga taga-Moab. Ang moikyas sa kalisang mahulog sa bung-aw. Ang makagawas sa bung-aw, malit-agan, kay silotan ko gayod ang Moab sa gitakda nga panahon. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Ang makalulooy nga nakaikyas gustong manago sa Heshbon. Apan ang Heshbon nga gidumala kanhi ni Haring Sihon nagadilaab. Gilamoy sa kalayo ang mga bukid diin nagtago ang mga taga-Moab nga hilig makig-away. Alaot gayod kamo, mga taga-Moab! Malaglag kamong nagasimba sa dios-dios nga si Kemosh, ug pamihagon ang inyong mga kabataan. Apan sa ulahing mga adlaw ibalik ko ang maayong kahimtang sa Moab. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kadto ang mensahe bahin sa Moab. Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa mga Amonihanon: “Kamong mga tawo nga nagasimba sa dios-dios nga si Molec, nganong giilog ninyo ug gipuy-an ang mga lungsod sa yuta ni Gad? Wala bay mga kaliwat si Israel nga manunod niini nga yuta? Ako, ang Ginoo, nagaingon nga moabot ang panahon nga ipasulong ko sa mga kaaway ang Raba nga inyong ulohang lungsod. Gub-on kini ug sunogon ang mga baryo libot niini. Niining paagiha abugon usab sa mga Israelinhon ang miabog kanila. “Panghilak kamo taman sa ginhawa, kamong taga-Heshbon, kay napukan na ang Ai. Panghilak usab kamo nga taga-Raba! Pagbisti kamog sako, pagbangotan, ug dagan kamo ngadto-nganhi sa kilid sa mga paril, kay bihagon ang inyong dios-dios nga si Molec uban sa iyang mga pari ug mga opisyal. Mga maluibon, nganong gipanghambog man ninyo ang inyong tabunok nga mga kapatagan? Nagsalig kamo sa inyong bahandi ug nagaingon nga walay makahimo pagsulong kaninyo. Ako, ang Ginoong Dios nga Makagagahom, magpadala kaninyo ug mga kaaway gikan sa mga nasod sa inyong palibot sa paghadlok kaninyo. Abugon nila kamo sa inyong yuta, ug walay motigom kaninyong mga nangikyas. Apan sa kaulahian, ibalik ko ang maayong kahimtang sa mga Amonihanon. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom bahin sa Edom: “Hain na man ang mga maalamon sa Teman? Wala na bay nahibiling maayong magtatambag? Kamong mga namuyo sa Dedan, pangikyas kamo ug tago sa lawom nga mga langub. Kay padad-an kog katalagman ang mga kaliwat ni Esau sa panahon nga silotan ko sila. Dili ba nga magbilin man gayod ug mahagdaw ang mga tigpamupo ug ubas? Dili ba nga kon mangawat ang mga kawatan panahon sa kagabhion ang mga butang lang nga ilang gusto maoy ilang kuhaon? Apan hutdon ko gayod ug kuha ang tanang kabtangan sa mga kaliwat ni Esau. Himuon kong dayag ang ilang mga tagoanan aron dili na sila makatago. Mangamatay ang ilang kabataan, mga paryente, ug mga silingan. Wala gayoy mahibilin kanila. Apan ibilin kanako ang inyong mga nailo kay atimanon ko sila. Ug ang inyong mga biyuda makasalig gayod kanako.” Nagpadayon pa gayod sa pag-ingon ang Ginoo, “Kon kadtong dili angay nga silotan masilotan, kamo pa kaha? Silotan ko gayod kamo! Gipanumpa ko sa akong kaugalingon nga malaglag ang Bozra. Mahimo kining usa ka makalilisang nga talan-awon, ug biay-biayon kini ug pagagamiton ang iyang ngalan sa pagpanghimaraot. Ang tanang mga lungsod niini magpabiling guba hangtod sa hangtod. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nadungog ko ang balita gikan sa Ginoo. Nagpadala siyag mensahero ngadto sa mga nasod sa pagsulti kanila nga mangandam alang sa gira ug paghanggat kanila sa pagsulong sa nasod sa Edom. Kay nagaingon ang Ginoo ngadto sa mga taga-Edom, “Himuon ko kamong labing ubos sa mga nasod, ug tamayon nila kamo. Nagapasigarbo kamo nga nagapuyo kamo sa batoon ug taas nga mga bungtod. Apan gilingla lang kamo sa inyong garbo ug sa inyong pagtuo nga nahadlok kaninyo ang ubang mga nasod. Kay bisan pag himuon ninyong sama kahabog sa gisalagan sa agila ang inyong gipuy-an, pukanon ko kamo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Nagaingon pa gayod ang Ginoo, “Kalisangan sa mga tawo ang Edom tungod sa nahitabo niini. Ang tanang molabay madismaya nga daw dili makatuo sa nahitabo niining nasora. Maingon nga nalaglag ang Sodoma ug Gomora ug ang mga lungsod sa palibot niini, malaglag usab ang Edom. Ug wala na gayoy magpuyo niini. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Pakalitan kog sulong ang Edom, sama sa liyon nga gikan sa kalasangan duol sa Suba sa Jordan nga migukod sa mga karnero sa sabsabanan. Patibulaagon ko sila ug padumalahan ko ang Edom sa tawo nga akong pilion. Kinsay ikatandi kanako? Kinsay mangahas pagsukol kanako? Kinsa nga pangulo ang makigbatok kanako? Busa paminawa ninyo ang akong giplano nga buhaton batok sa Edom ug sa mga lumulupyo sa Teman. Ang ilang mga kabataan bihagon, ug ang ilang yuta laglagon tungod sa ilang gibuhat. Matay-og ang yuta sa linagubo sa pagkalaglag sa Edom, ug ang ilang pagtiyabaw madungog hangtod sa Pulang Dagat. Tan-awa! Ang kaaway daw agila nga molupad ug mosakdap sa Bozra. Nianang panahona ang mga sundalo sa Edom bation ug kahadlok sama sa bation sa babayeng nagbati.” Mao kini ang mensahe bahin sa Damascus, “Gibati ug kahadlok ang mga taga-Hamat ug taga-Arpad sa daotang balita nga ilang nadungog. Nabalaka sila ug dili mahimutang sama sa dagat nga baloron. Nawad-an sa kadasig ang mga taga-Damascus ug nangikyas tungod sa kahadlok. Nataranta, naguol, ug gibati silag kasakit sama sa babayeng nagbati. Gitalikdan na ang bantogan ug masadya nga siyudad sa Damascus! Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Cedar ug sa mga gingharian sa Hazor nga gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia: “Pangandam kamo ug sulonga ninyo ang Cedar! Laglaga ninyo ang katawhan sa sidlakan! Iloga ang ilang mga tolda, mga pagkabutang, ug mga kahayopan, apil mga kamelyo. Maninggit sila, ‘Gilibotan kita sa atong makalilisang nga mga kaaway.’ “Mga taga-Hazor, pagdali kamo sa pag-ikyas! Ako, ang Ginoo, nagaingon nga panago kamo sa mga langub. Nagplano ug daotan batok kaninyo si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. Ako, ang Ginoo, nagsugo kanila, ‘Sulonga ang katawhan nga nagapahayahay lang ug walay gikabalak-an. Ang mga pultahan sa ilang lungsod walay sira o trangka ug nagkinabuhi sila nga sila-sila ra. Ang ilang mga kamelyo ug ang tanan nilang kahayopan mainyo. Patibulaagon ko sa tanang dapit ang mga katawhan nga nagpuyo sa layong dapit ug padad-an ko silag katalagman gikan sa tanang dapit. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Mahimong awaaw ang Hazor hangtod sa hangtod, ug walay tawong mopuyo didto kondili ang mga ihalas nga mga iro lang.’ ” Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Propeta Jeremias bahin sa Elam sa nagsugod pa lang sa paghari si Zedekia sa Juda. Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Pamatyon ko ang mga tigpana sa Elam—ang pinakamaayo nilang mga sundalo. Sulongon ang Elam sa mga kaaway nga naggikan sa upat ka bahin sa kalibotan ug patibulaagon ko ang iyang mga lumulupyo sa tanang dapit. Ug bihagon sila ngadto sa tanang kanasoran sa kalibotan. Laglagon ko sila atubangan sa ilang mga kaaway nga buot mopatay kanila. Sa akong labihan nga kasuko, laglagon ko sila. Ipasulong ko sila sa mga kaaway hangtod nga mahurot silang tanan. Ipahimutang ko sa Elam ang akong trono ug hukman ko sila. Laglagon ko ang hari ug ang mga opisyal sa Elam. Apan sa kaulahian ibalik ko ang maayong kahimtang sa Elam. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo kang Jeremias bahin sa Babilonia ug sa katawhan niini: “Ipahibalo ngadto sa mga nasod ang balita! Ipataas ang bandera ug ipahibalo sa tanan. Malaglag ang Babilonia! Mangadugmok ug maulawan ang iyang mga dios-dios apil na si Bel ug si Marduk. Kay sulongon ang Babilonia sa usa ka nasod nga gikan sa amihan, ug maawaaw kini. Wala nay magpuyo niini kay mangikyas ang mga tawo ug mga kahayopan. “ Ako, ang Ginoo, nagaingon nga nianang higayona, ang katawhan sa Israel ug Juda maghilak nga modangop kanako, ang Ginoo nga ilang Dios. Mangutana sila kon asa ang dalan paingon sa Jerusalem ug mangadto sila didto. Unya maghimo silag kasabotan nga walay kataposan uban kanako, ug dili gayod nila kini makalimtan. “Ang akong katawhan nahisama sa mga karnero nga nawala. Gipasagdan sila sa ilang mga tigbantay nga mahisalaag didto sa bukid ug bungtod ug nalimot na sila sa pagpauli. Atakihon sila sa makakita kanila. Moingon ang ilang mga kaaway, ‘Nakasala sila sa Ginoo nga maoy ilang tinuod nga tig-atiman ug ang paglaom sa ilang mga katigulangan, busa wala kitay tulubagon sa atong pag-ataki kanila.’ “Kagiw kamo gikan sa Babilonia! Biyai ninyo kana nga nasod! Pag-una kamo sa pagbiya sama sa laking kanding nga nangulo sa panon! Kay ipasulong ko ang Babilonia sa grupo sa gamhanang mga nasod gikan sa amihan. Sulongon nila ang Babilonia ug mailog nila kini. Hanas sila nga mga mamamana ug dili gayod mosipyat. Ilogon nila ang mga kabtangan sa Babilonia, ug magpatuyang silag kuha sa ilang gusto. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “ Katawhan sa Babilonia, giilogan ninyo sa mga kabtangan ang katawhan nga akong gipanag-iyahan. Naglipay kamo ug nagsadya nga daw mga dumalagang baka sa sabsabanan o sa laking kabayo nga nagbahihi. Apan pakaulawan ko gayod ang inyong nasod. Mahimo kining labing ubos sa tanang nasod, ug mahimong usa ka awaaw ug disyerto. Tungod sa akong kasuko, wala gayoy mopuyo sa Babilonia ug maawaaw gayod kini nga dapit. Ang tanang moagi bation ug kahadlok ug mopadayag sa ilang pagtamay tungod sa tanang mahitabo niini nga nasod. “Kamo nga mga mamamana, pwesto na kamo libot sa Babilonia. Ihurot pagpana ngadto kaniya ang inyong mga udyong kay nakasala siya sa Ginoo. Paninggit kamo batok kaniya sa tanang direksyon. Tan-awa! Misurender na ang Babilonia! Nangalumpag na ang iyang mga tore ug nangaguba na ang iyang mga paril. Panimalos kini sa Ginoo kaniya, busa panimasli ninyo siya ug buhata kaniya ang gibuhat niya ngadto sa uban. Puoha sa Babilonia ang mga mananomay ug mga mangangani. Luwasa ang mga binihag gikan sa espada sa mga kaaway ug papaulia sila sa ilang kaugalingong mga dapit. “Ang mga Israelinhon sama sa nahisalaag nga mga karnero nga gigukod sa mga liyon. Una, gitukob sila sa hari sa Asiria, ug unya gikitkit ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ang ilang mga bukog. “Busa ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel nagaingon, ‘Silotan ko ang hari sa Babilonia, maingon nga gisilotan ko ang hari sa Asiria. Apan pabalikon ko ang mga Israelinhon sa ilang nasod. Mahisama sila sa mga karnero nga mangaon sa Carmel, sa Basan, ug sa mga kabungtoran sa Efraim ug Gilead, ug matagbaw gayod sila. Nianang higayona, mahanaw na ang mga sala ug kalapasan sa nahibiling mga katawhan sa Israel ug Juda, kay pasayloon ko sila. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Miingon pa gayod ang Ginoo, “Sulonga ninyo ang Merataim ug ang Pekod. Pamatya sila ug laglaga sa hingpit. Buhata ang tanang gisugo ko kaninyo. Madungog ang singgit sa gira ug ang kasaba sa labihan nga pagkagun-ob sa tibuok yuta. Ang Babilonia sama sa martilyo nga midugmok sa mga nasod, apan karon nadugmok na kini. Nahadlok ang tanang nasod sa nahitabo niini! “Babilonia, nagbutang akog lit-ag alang kanimo ug wala ka makamatikod nga nalit-agan ka na. Nadakpan ka kay nakigbatok ka kanako. Giablihan ko ang tipiganan sa akong mga armas ug gipagawas ko ang mga armas nga akong gamiton sa pagpahamtang sa akong kasuko. Kay ako, ang Ginoong Dios nga Makagagahom, may buluhaton diha kanimo, Babilonia! “ Mga kaaway sa Babilonia nga naggikan sa layong dapit, sulonga ninyo ang Babilonia. Ablihi ninyo ang iyang mga bodega. Tapoka ninyo ang mga kabtangan nga inyong nailog nga daw nagtapok kamo ug trigo. Laglaga ninyo sa hingpit ang mga taga-Babilonia. Kinahanglan walay mahibiling buhi. Pamatya ninyo ang tanan nilang mga sundalo nga pareho sa toriyong baka. Alaot sila kay miabot na ang panahon nga silotan sila. “Paminawa ang mga tawo nga nakaikyas gikan sa Babilonia. Nagasugilon sila didto sa Jerusalem kon giunsa pagpanimalos sa Ginoo nga atong Dios ang Babilonia tungod sa ilang gihimo sa iyang templo. “Ipasulong ninyo sa mga mamamana ang Babilonia. Paliboti ninyo kini aron walay makaikyas. Balosi ninyo siya sumala sa iyang gibuhat. Buhata ngadto kaniya ang iyang gibuhat ngadto sa uban, kay misukol siya sa Ginoo, ang Balaan nga Dios sa Israel. Busa mangamatay ang iyang mga batan-ong lalaki diha sa kadalanan, apil ang tanan niyang mga sundalo. “ Ako, ang Ginoong Dios nga Makagagahom, nagaingon nga kaaway ko ikaw, Babilonia nga mapahitas-on! Miabot na ang panahon nga silotan ko ikaw. Malaglag ka gayod, mapahitas-on nga nasod, ug walay mopabangon kanimo. Sunogon ko ang imong mga lungsod ug ang tanang lungsod libot niini.” Nagaingon pa gayod ang Ginoo nga Makagagahom, “Gidaog-daog ang katawhan sa Israel ug Juda. Gibihag sila ug gibantayan pag-ayo ug dili gayod hatagag kagawasan. Apan gamhanan ako nga ilang Manluluwas; Ginoo nga Makagagahom ang akong ngalan. Labanan ko sila aron mahatagag kalinaw ug kapahulayan ang kalibotan. Apan guboton ko ang mga lumulupyo sa Babilonia. “ Ako, ang Ginoo, nagaingon nga ipahamtang ang espada sa kalaglagan ngadto sa katawhan sa Babilonia, sa iyang mga opisyal, ug sa mga maalamon. Ipahamtang usab kini ngadto sa iyang mga bakakong propeta ug ngadto sa iyang mga sundalo. Ug mahimo silang mga buang-buang ug mangalisang gayod sila. Ipahamtang pa gayod kini ngadto sa iyang mga kabayo ug mga karwahe, ug sa tanang dumuduong nga kaabin niya. Ug mahimo silang sama sa babaye! Ipahamtang usab kini ngadto sa iyang mga bahandi, ug ilogon kini. Mahiagom sa hulaw ang tanan niyang katubigan. Tungod kay ang Babilonia dapit nga daghag mga dios-dios ug nalingla ang mga tawo niining makalilisang nga mga dios-dios. “Mga ihalas nga mga mananap, ihalas nga mga iro, ug langgam na lang ang magpuyo sa Babilonia. Dili na gayod kini puy-an pag-usab sa mga tawo hangtod sa hangtod. Maingon nga gilaglag ko ang Sodoma ug Gomora, ug ang mga lungsod sa palibot niini, laglagon ko usab ang Babilonia. Wala na gayoy magpuyo didto. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Tan-awa! May moabot nga mga sundalo gikan sa amihan. Usa ka gamhanang nasod ug daghang mga hari nga gikan sa layong dapit ang nangandam sa pagpakiggira sa Babilonia. Armado sila sa mga pana ug mga bangkaw. Bangis sila ug walay kalooy. Ang ilang kasaba sama sa dahunog sa makusog nga balod samtang nagasakay sila sa ilang mga kabayo. Moabot sila nga andam na sa pagsulong kaninyo nga mga lumulupyo sa Babilonia. Madunggan kini sa hari sa Babilonia, ug manghuyhoy ang iyang mga abaga. Bation niya ang kaguol ug kasakit nga sama sa bation sa babayeng nagbati. “Pakalitan kog sulong ang Babilonia, sama sa liyon nga gikan sa kalasangan duol sa Suba sa Jordan nga migukod sa mga karnero sa sabsabanan. Patibulaagon ko sila ug padumalahan ko ang Babilonia sa tawo nga akong pilion. Kinsay ikatandi kanako? Kinsay mangahas pagsukol kanako? Kinsa nga pangulo ang makigbatok kanako? Busa paminawa ang giplano ko nga buhaton batok sa Babilonia. Ang ilang mga kabataan bihagon, ug ang ilang yuta laglagon tungod sa ilang gibuhat. Matay-og ang yuta sa linagubo sa pagkalaglag sa Babilonia, ug ang ilang pagtiyabaw madungog sa ubang mga nasod.” Mao pa gayod kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Babilonia, “Aghaton ko ang tiglaglag sa pagsulong sa Babilonia ug sa katawhan niini. Magpadala akog mga langyaw nga mosulong sa Babilonia. Laglagon nila kini nga daw sa nagpalid silag tahop. Sulongon nila gikan sa nagkalain-laing bahin ang Babilonia sa adlaw sa paglaglag. Dili na nila hatagag higayon ang mga mamamana sa Babilonia sa paggamit sa ilang mga pana o mga taming. Wala gayod silay ibiling mga batan-ong lalaki. Laglagon nila sa hingpit ang mga sundalo sa Babilonia. Magbuy-od ang mga patayng lawas ug magkatag ang mga samaran diha sa kadalanan. Kay ako, ang Ginoong Dios nga Makagagahom, ang Balaan nga Dios sa Israel, wala magsalikway sa Israel ug Juda bisan pag napuno sa kadaotan ang ilang yuta. “Biya kamo gikan sa Babilonia! Luwasa ninyo ang inyong kaugalingon! Ayaw pagtugot nga malaglag kamo tungod sa sala sa Babilonia. Kay panahon na nga balosan ko siya sumala sa iyang gibuhat. Nahisama siya sa kopa nga bulawan nga puno sa bino dinhi sa akong kamot. Gipainom niya ang mga nasod sa tibuok kalibotan, busa nangahubog sila ug nangabuang. Kalit nga malaglag ang Babilonia! Pagsubo kamo alang kaniya. Tambali ninyo ang iyang mga samad, basin pag maayo siya.” Miingon ang mga Israelinhon nga namuyo didto, “Tambalan unta namo ang Babilonia apan dili na gayod siya maulian, kay sangko na sa langit ang iyang mga sala, busa gisilotan siya sa Ginoo. Tana! Mamiya na kita ug mamauli sa tagsa-tagsa nato ka dapit. Nanimalos ang Ginoo alang kanato. Dali mangadto kita sa Jerusalem ug isugilon didto ang gibuhat sa Ginoo nga atong Dios.” Manimalos ang Ginoo ngadto sa Babilonia tungod sa pagguba niini sa iyang templo. Giaghat sa Ginoo ang mga hari sa Medes sa paglaglag sa Babilonia kay mao kini ang iyang katuyoan. Miingon siya, “Baira ninyo ang inyong mga pana ug andama ang inyong mga taming. Ipataas ang bandera ug sulonga ang Babilonia. Dugangi pa ang mga guwardya ug ipuwesto sila libot sa siyudad! Pangandam alang sa pagpangatang kay panahon na nga buhaton sa Ginoo ang iyang giplano batok sa katawhan sa Babilonia.” Babilonia, abunda ka sa tubig ug daghan kag bahandi. Apan miabot na ang imong kataposan, ang panahon sa imong kalaglagan. Nanumpa ang Ginoo nga Makagagahom sa iyang kaugalingon nga nagkanayon, “Lukopon ko sa sundalo sa mga kaaway nga sama kadaghan sa dulon ang imong yuta, ug mosinggit sila batok kaninyo.” Gibuhat sa Ginoo ang langit ug ang kalibotan pinaagi sa iyang gahom ug kaalam. Sa iyang pagmando, nagadahunog ang mga tubig nga anaa sa kalangitan. Ginapatungha niya ang mga panganod. Ginapakilat niya kon mag-ulan, ug nagapadala siya ug hangin gikan sa iyang mga tipiganan. Mga hungog ug buang-buang ang mga tawong nagasimba sa mga dios-dios. Maulawan ang mga platero tungod sa ilang mga dios-dios, kay mini kini. Wala kini kinabuhi. Talamayon kini ug walay pulos. Sa panahon sa pagsilot malaglag silang tanan. Apan ang Dios ni Jacob dili sama niana. Siya ang naghimo sa tanang butang, apil ang katawhan nga iyang gipanag-iyahan. Ginoo nga Makagagahom ang iyang ngalan. Miingon ang Ginoo, “Ikaw ang akong martilyo, ang akong armas sa gira. Pinaagi kanimo laglagon ko ang mga nasod ug mga gingharian, ang mga kabayo ug tigkabayo, ang mga karwahe ug mga tigkarwahe. Laglagon ko usab pinaagi kanimo ang mga lalaki ug babaye, mga tigulang ug mga bata, ug mga ulitawo ug mga putli nga babaye. Laglagon ko pa gayod pinaagi kanimo ang mga kahayopan ug ang mga tigbantay niini, ang mga mangunguma ug mga baka, ug ang mga pangulo ug mga opisyal. “ Mga katawhan ko, ipakita ko kaninyo nga balosan ko ang Babilonia ug ang katawhan niini sa tanan nilang daotang gibuhat ngadto sa Jerusalem. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Kaaway ko ikaw, Babilonia, ikaw nga ginatawag ug Bukid nga Tiglaglag! Gilaglag mo ang tibuok kalibotan. Gamiton ko ang akong gahom batok kanimo. Lumpagon ko ikaw ug mahimo kang abo. Wala na gayoy bato nga makuha gikan kanimo nga mahimong gamiton sa pagpatindog ug gambalay. Maawaaw ka hangtod sa kahangtoran. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Ipataas ang bandera ingon nga ilhanan sa pagsulong! Patingoga ang budyong ngadto sa mga nasod! Paandama sila sa pagsulong sa Babilonia. Pasulonga ang mga sundalo sa Ararat, Mini, ug Ashkenaz. Pagpili kamog pangulo ug pagpadala kamog mga kabayo nga sama kadaghan sa dulon. Paandama sa pagsulong sa Babilonia ang mga hari sa Medes, uban sa ilang mga tigdumala ug mga opisyal, ug ang tanang nasod nga sakop nila. Daw sa tawong magkurog ug maglimbag-limbag sa kasakit ang Babilonia, tungod kay himuon sa Ginoo ang iyang giplano batok niini, ug mahimo kining awaaw nga dapit diin wala nay magpuyo. Moundang sa pagpakiggira ang mga sundalo ug magpabilin na lang sa ilang mga kuta. Mawad-an silag kusog ug mahimong sama kahuyang sa mga babaye. Mangasunog ang mga balay sa Babilonia ug mangaguba ang mga trangka sa mga pultahan niini. Magsunod-sunod sa pag-abot ang mga tigbalita sa pagsugilon sa hari sa Babilonia nga ang iyang tibuok siyudad nailog na. Nailog na ang mga tabokanan sa suba. Nasunog ang mga tagoanan, ug nataranta ang mga sundalo. Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, ang Dios sa Israel, “Ang Babilonia mahisama sa trigo nga dali na lang anihon ug linason.” Busa miingon ang Ginoo, “ Mga katawhan sa Jerusalem, labanan ko kamo. Ug manimalos gayod ako alang kaninyo. Ipamala ko ang dagat ug ang mga tuboran sa Babilonia. Mahimo kining guba nga nasod! Kataw-an ug tamayon kini, ug wala nay magpuyo niini gawas sa mga ihalas nga mga iro. Ang mga taga-Babilonia magngulob nga daw mga liyon. Ug kon pananglit gutom sila, magpakombira ako alang kanila. Hubogon, lipayon, ug pakatulogon ko sila hangtod nga dili na makamata pa. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Dad-on ko sila nga daw mga karnero ug kanding ngadto sa ihawanan. Pagkamakalilisang ang pagkalaglag sa Babilonia, ang nasod nga gidayeg sa tibuok kalibotan! Malisang ang mga nasod sa nahitabo kaniya. Lapawan sa mga dagko ug nagadahunog nga balod ang Babilonia. Maawaaw ang mga lungsod niini, sama sa disyerto nga mala ug walay nagpuyo o bisan may molabay. Silotan ko si Bel nga dios-dios sa Babilonia. Ipasuka ko kaniya ang iyang gipanglamoy. Dili na modagsa ang mga nasod sa pagsimba kaniya. Ug ang mga paril sa Babilonia mangalumpag. “Mga katawhan ko, pangikyas kamo gikan sa Babilonia! Luwasa ninyo ang inyong kinabuhi sa dili ko pa ipahiagom ang akong kasuko. Apan ayaw kamo kahadlok o kaluya kon moabot diha sa inyong nasod ang mga balita mahitungod sa gira. Kay ang mga balita mahitungod sa kagubot ug panaggira sa mga hari moabot matag tuig. Moabot gayod ang higayon nga silotan ko ang mga dios-dios sa Babilonia. Maulawan pag-ayo ang tibuok Babilonia. Mangamatay ang iyang mga samaran ug magbuy-od ang mga patayng lawas sa iyang katawhan. Unya mosinggit sa kalipay ang langit ug ang kalibotan, ug ang tanang anaa kanila, sa pagkalaglag sa Babilonia. Kay sulongon kini sa mga tiglaglag nga gikan sa amihan. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Kinahanglan gayod nga malaglag ang Babilonia tungod sa iyang pagpamatay sa mga Israelinhon ug sa uban pang mga tawo sa kalibotan.” “Kamong nakaikyas sa kamatayon, biya na kamo sa Babilonia! Ayaw kamo pagpabilin diha. Hinumdomi ninyo ang Ginoo ug ang Jerusalem bisan anaa kamo sa layong dapit. Nagaingon kamo, ‘Naulaw kami. Giinsulto kami ug gipakaulawan tungod kay ang templo sa Ginoo gipasipalahan sa mga dili Israelinhon.’ Apan moabot gayod ang higayon nga silotan ko ang mga dios-dios sa Babilonia. Ug madungog ang inagulo sa mga samdan nga mga taga-Babilonia sa tibuok nilang dapit. Bisan ug mosangko pa sa langit ang mga paril sa Babilonia, ug bisan ug lig-onon pa niya kini, padad-an ko gihapon siyag mga tiglaglag. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Madungog ang tiyabaw sa pagpakitabang sa Babilonia tungod sa pagkalaglag niini. Laglagon ko ang Babilonia, ug pahilomon ko kini. Mosulong kaniya ang mga kaaway nga daw sa naghaguros nga mga balod. Maglanog ang kabanha sa ilang pagsulong. Moabot ang tiglaglag sa Babilonia ug bihagon ang iyang mga sundalo, ug mangabali ang ilang mga pana. Kay ako, ang Ginoo, mao ang Dios nga nagasilot sa daotan. Silotan ko gayod ang Babilonia sa angay kaniya. Hubogon ko ang iyang mga opisyal, mga maalamong mga tawo, mga tigdumala, mga komander, ug ang iyang mga sundalo. Makatulog sila ug dili na makamata. Ako, ang Hari, ang nagaingon niini. Ginoo nga Makagagahom ang akong ngalan.” Miingon pa gayod ang Ginoo nga Makagagahom, “Lumpagon ang mga bagang paril sa Babilonia, ug sunogon ang habog niya nga mga pultahan. Naghago ang katawhan sa walay pulos, kay masunog lang kini.” Mao kini ang mensahe nga gisulti ni Jeremias kang Seraya nga usa ka taas nga opisyal ni Haring Zedekia. Si Seraya anak ni Neria ug apo ni Masea. Kini nga mensahe gisulti ni Jeremias kang Seraya sa dihang miadto si Seraya sa Babilonia uban kang Haring Zedekia. Nahitabo kini niadtong ikaupat nga tuig sa paghari ni Zedekia sa Juda. Gisulat ni Jeremias sa linukot nga sulatanan ang tanang kalaglagan nga moabot sa Babilonia—ang tanan gayong mahitabo sa Babilonia. Mao kini ang gisulti ni Jeremias kang Seraya, “Inig-abot mo sa Babilonia, siguroha nga mabasa mog kusog ngadto sa katawhan ang tanang nahisulat niini nga kasulatan. Unya pag-ampo nga nagaingon, ‘O Ginoo, nagaingon ka nga laglagon mo kini nga dapit aron wala nay bisan hayop o tawo nga magpuyo dinhi ug mahimo kining awaaw sa walay kataposan.’ Pagkahuman mog basa niini, hikti kinig bato ug ilabay sa Suba sa Eufrates uban sa pag-ingon, ‘Mao kana ang mahitabo sa Babilonia—maunlod kini ug dili na gayod makatunga tungod sa kalaglagan nga ipahamtang sa Ginoo kaniya. Mangamatay gayod ang iyang katawhan.’ ” Dinhi nahuman ang mensahe ni Jeremias. Nagaedad si Zedekia ug 21 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 11 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, sama sa gihimo ni Jehoyakim. Busa gipapahawa sa Ginoo sa iyang presensya ang mga taga-Jerusalem ug ang mga taga-Juda. Nahitabo kini tungod sa kasuko sa Ginoo kanila. Unya nagrebelde si Zedekia batok sa hari sa Babilonia. Busa sa ikanapulo nga adlaw sa ikanapulo nga bulan sa ikasiyam nga tuig sa iyang paghari, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia ug sa iyang tibuok kasundalohan ang Jerusalem. Nagkampo sila sa gawas sa siyudad ug nagtapok ug yuta libot sa paril niini. Gilibotan nila ang siyudad hangtod sa ika-11 nga tuig sa paghari ni Zedekia. Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan sa maong tuig, labihan na gayod ang kagutom sa siyudad ug wala na gayoy pagkaon ang mga tawo. Unya, gilumpag sa mga taga-Babilonia ang usa ka bahin sa paril sa siyudad, busa nagplano si Zedekia ug ang tanan niyang mga sundalo sa pag-ikyas. Apan tungod kay nalibotan sa mga taga-Babilonia ang siyudad, naghulat sila hangtod nga mogabii. Didto sila nangagi sa pultahan taliwala sa duha ka paril duol sa hardin sa hari. Nangikyas sila paingon sa Kapatagan sa Jordan. Gigukod sila sa mga sundalo sa Babilonia, ug naapsan sila didto sa kapatagan sa Jerico. Nagkatibulaag ang tanang mga sundalo ni Zedekia ug nadakpan siya. Gidala siya ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla, sa yuta sa Hamat, ug didto gihukman siya. Didto sa Ribla, gipapatay sa hari sa Babilonia ang mga anak nga lalaki ni Zedekia sa iya mismong atubangan. Gipapatay usab niya ang tanang opisyal sa Juda. Gipalugit niya ang mata ni Zedekia ug gipakadenahan siya ug gidala sa Babilonia diin gipriso hangtod nga namatay. Sa ikanapulo nga adlaw sa ikalima nga bulan, niadtong ika-19 nga tuig sa paghari ni Nebucadnezar sa Babilonia, miadto sa Jerusalem si Nebuzaradan nga komander sa mga guwardya sa hari sa Babilonia. Gisunog niya ang templo sa Ginoo, ang palasyo, ang tanang balay sa Jerusalem, ug ang tanang importanteng mga bilding. Ubos sa iyang pagdumala, giguba sa mga sundalo sa Babilonia ang mga paril libot sa Jerusalem. Unya gibihag niya ang nahibiling mga tawo sa siyudad, apil ang pipila sa labing kabos nga mga tawo ug ang mga tawo nga midapig sa hari sa Babilonia. Apan gibilin niya ang uban sa labing kabos nga mga tawo aron sa pag-atiman sa mga ubasan ug sa mga uma. Gipangguba sa mga taga-Babilonia kining mosunod nga mga kagamitan sa templo sa Ginoo: ang bronsi nga mga haligi, ang mga karomata nga gigamit sa paghakot ug tubig, ug ang dakong sudlanan ug tubig nga bronsi nga gitawag ug Dagat. Ug gidala nila ang mga bronsi sa Babilonia. Gipangdala usab nila ang mga kalaha, mga pala, mga pangkorte sa pabilo, mga yahong, mga tasa, ug ang tanang mga kagamitan nga hinimo sa bronsi nga gigamit didto sa templo. Gipanguha usab ni Nebuzaradan ang mga palanggana, mga butanganan ug baga, mga yahong, mga kolon, mga butanganan ug suga, mga tasa, mga yahong nga gigamit sa pagbubo sa mga halad nga ilimnon, ug ang uban pang kagamitan nga hinimo sa bulawan ug plata. Tungod sa kabug-at, dili matimbang ang mga bronsi nga gikan sa duha ka haligi, sa dakong sudlanan sa tubig nga gitawag ug Dagat, sa 12 ka torong baka nga gitungtongan niini, ug sa mga karomata nga gigamit sa paghakot ug tubig. Kining mga butanga gipahimo kaniadto ni Solomon alang sa templo sa Ginoo. Ang duha ka haligi may gitas-on nga 27 ka piye ug ang gidak-on niini 18 ka piye palibot. Haw-ang kini sa tunga, ug ang gibag-on sa bronsi upat ka pulgada. Ang gihabugon sa bronsi nga ulo-ulo sa kada haligi pito ug tunga ka piye. Kini nga mga ulo-ulo gidekorasyonan ug mga linalang bronsi nga gipalibotan ug mga prutas nga pomegranata nga hinimo sa bronsi. Dihay 96 ka bronsing prutas nga pomegranata sa mga kilid, ug 100 tanan ang mga bronsing prutas nga pomegranata nga naglibot sa linala nga bronsi nga dekorasyon sa ulo-ulo sa haligi. Gibihag usab ni Nebuzaradan si Seraya nga pangulong pari, si Zefanias nga sunod ug ranggo ni Seraya, ug ang tulo ka magbalantay sa pultahan sa templo. Dugang niini, gipangbihag usab niya ang mosunod: ang opisyal sa mga sundalo sa Juda, ang pito sa mga magtatambag sa hari, ang sekretaryo sa komander sa mga sundalo nga mao ang tiglista sa mga tawo nga mahimong mga sundalo, ug ang 60 ka mga lumulupyo didto. Gidala silang tanan ni Nebuzaradan ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla, nga sakop sa Hamat. Ug didto gipapatay sila sa hari. Busa ang katawhan sa Juda nahilayo sa ilang yuta ingon nga mga bihag. Sa ika-37 nga tuig sa pagkabihag ni Jehoyakin nga hari sa Juda, nahimong hari sa Babilonia si Evil Merodac. Gibuhian niya si Jehoyakin sa ika-25 nga adlaw sa ika-12 nga bulan niadtong tuiga. Maayo siya kang Jehoyakin, ug gipasidunggan niya kini labaw sa ubang mga hari nga gibihag usab didto sa Babilonia. Busa wala na niya pasul-oba si Jehoyakin sa bisti sa piniriso. Ug sukad niadto, didto na kini magkaonan uban kaniya. Ug kada adlaw gihatagan siya sa hari sa iyang mga kinahanglanon hangtod sa panahon nga namatay siya. Pagkamingaw sa Jerusalem, nga kaniadto daghag mga tawo! Bantogan kini kaniadto sa tibuok kalibotan, apan karon sama na sa usa ka biyuda. Kaniadto mao kini ang nagaunang siyudad, apan karon sama na kini sa ulipon. Sama siya sa babaye nga naghilak pag-ayo tibuok gabii; ang iyang mga luha nagatulo sa iyang mga aping. Wala gayoy bisan usa sa iyang mga hinigugma nga milipay kaniya. Giluiban siya sa tanan niyang mga higala, ug nahimo niya silang mga kaaway. Gipaantos ug gibihag ang katawhan sa Juda. Tua na sila magpuyo sa laing mga nasod diin lisod ang ilang kahimtang. Gigukod sila sa ilang mga kaaway, ug wala silay kaikyasan. Subo ang mga dalan paingon sa Jerusalem, kay wala nay nagaadto didto sa pagsaulog sa gitakda nga mga pista. Mingaw ang tanang mga pultahan niini. Nagaagulo ang iyang mga pari. Ang iyang mga putli ang babaye nagasubo pag-ayo. Pagkasubo sa gidangatan sa Jerusalem! Ang iyang mga kaaway mao na ang nagadumala kaniya, ug kini nga mga kaaway nagmauswagon. Gipaantos sa Ginoo ang Jerusalem tungod sa iyang mga sala. Ang iyang mga lumulupyo gibihag sa mga kaaway. Nahanaw na ang katahom sa Jerusalem. Ang iyang mga pangulo nahisama sa gutom nga mga usa nga walay makitang sabsabanan. Nahutdan silag kusog samtang nangikyas gikan sa nagagukod kanila. Karon nga anaa sa kalisod ang Jerusalem ug nagkatibulaag, nahinumdom siya sa tanan niyang bahandi kaniadto. Sa dihang nahulog siya sa kamot sa iyang mga kaaway, walay mitabang kaniya. Gitamay siya ug gikataw-an sa iyang mga kaaway sa iyang pagkalaglag. Dako kaayo ang sala sa Jerusalem, busa nahimo kini nga hugaw. Ang tanan nga mipasidungog kaniya kaniadto mitamay na kaniya, tungod kay nakita nila ang iyang kaulawan. Nagaagulo siya ug mitalikod tungod sa kaulaw. Ang iyang pagkahugaw makita sa tanan, apan wala siya maghunahuna sa iyang dangatan. Makalilisang ang iyang pagkalaglag, ug wala gayoy mitabang kaniya. Busa miingon siya, “O Ginoo, hatagig pagtagad ang akong mga pag-antos, kay gidaog ako sa kaaway.” Gipanguha sa kaaway ang tanan niyang bahandi. Nakita niya nga misulod ang mga pagano didto sa iyang templo—mga tawo nga gidid-an sa Ginoo nga mosulod sa templo. Ang iyang katawhan nagaagulo samtang nagapangita ug pagkaon. Gipabaylohan nilag pagkaon ang ilang mga bahandi aron padayon silang mabuhi. Miingon ang Jerusalem, “O Ginoo, tan-awa ako, kay gipakaulawan ako.” Miingon usab siya sa mga tawo nga nanglabay, “Wala ba kamoy pagpakabana? Tan-awa ninyo! Aduna bay adona bay nagaantos sama sa akong pag-antos? Kini nga pag-antos gipahamtang sa Ginoo kanako sa panahon sa iyang labihan nga kasuko. Gikan sa langit nagpadala siyag kalayo nga daw sa misunog sa akong mga bukog. Gibutangan niyag lit-ag ang akong agianan ug nalit-agan ako. Gihimo niya akong awaaw nga nagaantos sa tibuok adlaw. Gitigom niya ang akong mga sala ug gihimo kini nga daw higot nga miguyod kanako sa pagkabihag. Daw gibutangan akog yugo sa liog. Gipaluya ako sa Ginoo, ug gitugyan ngadto sa mga kaaway nga dili ko masuklan. Gisalikway sa Ginoo ang tanan kong sundalo. Nagtigom siyag mga sundalo sa paglaglag sa akong mga batan-ong lalaki. Ang mga lumulupyo sa Juda daw mga ubas lang nga gitunob-tunoban sa Ginoo. Tungod niini, nagahilak ako ug daw nagabaha ang mga luha sa akong mga mata. Wala gayoy makalipay ug makadasig kanako. Alaot ang akong katawhan kay gipildi sila sa kaaway.” Nangayog tabang ang Jerusalem, apan wala gayoy mitabang kaniya. Pagbuot sa Ginoo nga ang mga nasod sa palibot sa mga kaliwat ni Jacob mahimong ilang kaaway. Isipon nila nga usa ka hugaw nga butang ang Jerusalem. Miingon ang Jerusalem, “Matarong ang Ginoo, apan wala ko tumana ang iyang sugo. Pamati kamong tanang katawhan, ug tan-awa ninyo ang akong pag-antos. Gibihag ang akong mga putli nga babaye ug mga batan-ong lalaki. Nangayo akog tabang sa akong mga kaabin, apan gilimbongan nila ako. Nangamatay sa siyudad ang akong mga pari ug mga tigdumala sa ilang pagpangitag pagkaon aron padayon silang mabuhi. “Sud-onga, Ginoo, ang akong kasakit! Labihan gyud ang akong kaguol. Daw sa gikumot ang akong kasingkasing tungod kay nagmasinupakon ako kanimo. Adunay pagpinatyanay sa mga kadalanan, ug bisan sa sulod sa mga balay adunay nangamatay. Nadungog sa mga tawo ang akong pag-agulo, apan wala gyoy usa nga milipay kanako. Nakabalita ang tanan kong mga kaaway sa akong pag-antos, ug nalipay sila nga imo kining gihimo kanako. Hinaut nga moabot ang adlaw sa pagsilot nga imong gisaad, aron mahisama usab sila kanako. Tan-awa ang ilang daotang gihimo. Siloti sila sama sa pagsilot mo kanako tungod sa akong pagkamasinupakon. Walay undang ang akong pag-agulo ug daw mawad-an na akog paglaom.” Sa kasuko sa Ginoo gitabonan niya sa kangitngit ang Jerusalem. Gisalikway niya ang dungganon nga Israel nga daw sa gilabay niya kini gikan sa langit paingon sa yuta. Tungod sa iyang kasuko gipasagdan niya bisan ang iyang templo. Gilaglag niya nga walay kalooy ang tanang mga balay sa mga kaliwat ni Jacob. Sa iyang kasuko gipangguba niya ang pinarilan nga mga lungsod sa Juda. Gisalikway niya ug gipakaulawan kining maong gingharian ug ang mga pangulo niini. Sa labihan niya nga kasuko, gikuhaan niya sa tanang gahom ang Israel. Wala niya kini tabangi sa dihang gisulong kini sa kaaway. Sama siya sa kalayo nga milamoy sa mga kaliwat ni Jacob ug sa tanang anaa sa ilang palibot. Gipunting niya ang iyang pana sa iyang katawhan, nga daw siya ilang kaaway. Gipamatay niya ang tanang gimahal sa iyang katawhan. Gipatagamtam niya sa mga lumulupyo sa Jerusalem ang iyang labihan nga kasuko nga daw sa kalayo. Sama sa usa ka kaaway, gilaglag sa Ginoo ang Israel. Giguba niya ang pinarilan nga mga lungsod sa Israel ug ang tanang lig-ong bahin niini. Gidugangan niya ang kasubo ug panaghilak sa Juda. Giguba niya ang iyang templo nga daw sa usa lang kini ka payag sa uma. Pagbuot niya nga kalimtan sa katawhan sa Jerusalem ang gitakda nga mga pista ug Adlaw nga Igpapahulay. Sa iyang hilabihang kasuko gisalikway niya ang mga hari ug mga pari. Gisalikway sa Ginoo ang iyang halaran ug ang iyang templo. Gipaguba niya sa mga kaaway ang mga paril sa lig-ong mga bahin sa Jerusalem. Naninggit ang mga kaaway didto sa sulod sa templo sa Ginoo nga daw sa nagsaulog sila sa pista. Determinado ang Ginoo sa pagguba sa mga paril sa palibot sa Jerusalem. Giplano niya pag-ayo ang pagguba niini, ug gihimo gayod niya kini. Busa nangaguba ang mga depensa ug mga paril. Natabonan ug yuta ang mga pultahan sa Jerusalem. Gipangguba ug gipangbali sa Ginoo ang mga trangka niini. Gipangbihag ang hari ug ang dungganon nga mga tawo sa Jerusalem. Wala na itudlo ang balaod, ug wala nay mensahe ang mga propeta gikan sa Ginoo. Ang mga tigdumala sa Jerusalem hilom nga nangyaka sa yuta. Gibutangan nila ug abog ang ilang mga ulo ug nagbisti silag sako sa pagpakita sa ilang pagsubo. Ang mga putli nga babaye sa Jerusalem nangduko sa kaulaw. Nanghubag ang akong mga mata sa pagsigeg hilak. Hilabihan ang kasakit nga akong gibati. Daw mobuto ang akong dughan tungod sa pagkalaglag sa akong mga katawhan. Nangakuyapan diha sa mga kadalanan sa siyudad ang mga kabataan ug mga masuso. Naghilak sila nga nangayo sa ilang inahan ug pagkaon ug mainom. Nangakuyapan sila sama sa mga sundalo nga nasamdan sa mga kadalanan sa siyudad, ug hinay-hinay silang nangamatay sa bukton sa ilang inahan. Unsa may ikasulti ko kanimo, O Jerusalem? Sa unsa ko man itandi ang imong pag-antos? Ang imong samad daw sama kalawom sa dagat. Unsaon ko man ikaw pagdasig? Kinsa may makaayo kanimo? Ang mga mensahe sa imong mga propeta dili tinuod, walay pulos ug nagapahisalaag lang kanimo. Wala nila ipadayag ang imong mga sala aron dili ka unta mabihag. Ang tanang manglabay diha kanimo mamalakpak, mangatawa, ug magpanglingo sa pagbiaybiay kanimo. Moingon sila sa Jerusalem, “Mao ba kini ang siyudad nga gitawag nga ‘Labing Matahom’ ug ‘Kalipay sa Tibuok Kalibotan?’ ” Ang tanan mong kaaway nagabiaybiay kanimo. Mangyam-id sila ug magpangagot sa ilang mga ngipon nga nagaingon, “Nalaglag ra gayod nato siya! Miabot na gayod ang adlaw nga atong gipaabot!” Gibuhat gayod sa Ginoo ang iyang giplano. Gituman gayod niya ang iyang giingon kaniadto. Gilaglag ka niya, O Jerusalem, sa walay kalooy. Gilipay niya ang imong mga kaaway pinaagi sa imong kalaglagan, ug gitugotan sila nga manghambog sa ilang gahom. Mga katawhan sa Jerusalem, pagpakitabang kamo sa Ginoo. Pabahaa nga daw suba ang inyong mga luha adlaw ug gabii. Ayaw kamo pag-undang sa paghilak. Bangon kamo sa kagabhion ug pangayog tabang sa Ginoo. Ipahungaw ang tanan ninyong gibati ngadto kaniya, nga daw sa nagayabo kamo sa tubig. Ibayaw ang inyong mga kamot sa pag-ampo alang sa kinabuhi sa inyong mga anak nga nangakuyapan na sa kagutom diha sa kadalanan. O Ginoo, tan-awa kami! Hunahunaa kon kinsay imong gipaantos ug sama niini. Makatarunganon ba nga tungod sa labihan nga kagutom, kaonon sa mga inahan ang ilang hinigugma nga mga anak? Makatarunganon ba nga pamatyon ang mga pari ug mga propeta sa imong templo? Nagbuy-od sa mga kadalanan ang mga patay nga lawas sa mga bata ug tigulang. Nangamatay sa gira ang mga putli nga babaye ug ang mga batan-ong lalaki. Gipamatay mo sila sa walay kalooy tungod sa imong kasuko. Giimbitar mo ang mga kaaway ko sa akong palibot sa pagsulong kanako nga daw sa nagaimbitar ka ngadto sa usa ka kombira. Sa adlaw nga gipakita mo ang imong kasuko, wala gayoy nakaikyas o nahibiling buhi. Gipamatay sa akong mga kaaway ang akong mga anak nga akong giatiman ug gipadako. Nakasinati ako sa pagsilot sa Ginoo tungod sa iyang kasuko. Giabog niya ako ug gipalakaw sa kangitngit imbis sa kahayag. Tibuok adlaw gayod niya akong gisigihag silot. Gipaluya niya ang tibuok kong lawas, ug gibali niya ang akong mga bukog. Gisulong niya ako ug gipalibotan sa labihan nga kalisod ug kasakit. Gipapuyo niya ako sa kangitngit sama niadtong mga tawong dugay nang nangamatay. Gipakadenahan niya ako ug gipalibotan ug paril aron dili ako makaikyas. Bisag nagpakitabang ako, wala niya ako paminawa. Gibabagan niya sa tinapok nga bato ang akong agianan, ug gipaliko-liko ang akong ginaagian. Sama siya sa oso o liyon nga nagahulat sa pag-ataki kanako. Giguyod niya ako pahilayo sa dalan, unya gikunis-kunis ug gibiyaan. Gibinat niya ang iyang pana ug gipunting kanako. Gipataop niya ang pana sa akong kasingkasing. Nahimo akong kataw-anan ngadto sa akong mga katawhan. Gibugalbugalan nila ako tibuok adlaw pinaagi sa awit. Pulos kapaitan ang gihatag niya kanako. Nangapungil ang akong mga ngipon kay gipausap niya ako ug grabas, ug gimumò niya ako sa yuta. Gihikawan niya ako sa kalinaw, ug wala na ako makasinati sa kalamboan. Nahanaw ang akong kadungganan ug ang tanang gilaoman ko sa Ginoo. Pait kaayong pamalandongon ang akong pag-antos ug paglatagaw. Kon hunahunaon ko kini kanunay, mawad-an ako ug kadasig. Apan mobalik ang akong paglaom kon mahinumdoman ko nga ang gugma ug kalooy sa Ginoo walay kataposan. Mao kana nga wala kita malaglag sa hingpit. Matinumanon gayod ang Ginoo. Gipakita niya ang iyang kalooy matag adlaw. Miingon ako sa akong kaugalingon, “Ang Ginoo mao ang tanan alang kanako, busa molaom ako kaniya.” Ang Ginoo maayo sa mga nagalaom ug nagadangop kaniya. Maayo nga maghulat kita nga mapailubon sa kaluwasan nga ihatag sa Ginoo kanato. Maayo alang sa usa ka tawo ang madisiplina samtang batan-on pa siya. Kon gidisiplina kita sa Ginoo, manglingkod kita nga mag-inusara ug mamalandong. Magpaubos kita sa atong kaugalingon atubangan sa Ginoo, ug dili magpakawala sa paglaom. Dawata ang mga pagsagpa ug pagpanginsulto sa imong mga kaaway. Kay ang Ginoo dili mosalikway kanato hangtod sa kahangtoran. Bisan tuod hatagan niya kitag mga kalisod, kaloy-an gihapon niya kita tungod sa iyang dako ug matinud-anong gugma. Kay dili niya tuyo ang pagpaantos ug pagsakit kanato. Dili usab gusto ang Ginoo nga tuison ang hustisya diha sa mga hukmanan. Nakita niya kining tanan. Walay bisan unsa nga mahitabo nga walay pagtugot sa Ginoo. Dili ba nga ang Labing Halangdong Dios ang nagabuot kon mahitabo ang usa ka butang—daotan man o maayo kini? Nganong moreklamo man kita kon silotan kita tungod sa atong mga sala? Kinahanglang susihon nato ang atong mga binuhatan ug mobalik kita sa Ginoo. Ablihan nato ang atong mga kasingkasing ug ibayaw ang atong mga kamot ngadto sa Dios sa langit ug moingon, “Nakasala kami ug mirebelde, Ginoo ug wala mo kami pasayloa. Nasuko ka pag-ayo ug gigukod mo kami, ug gipamatay sa walay kalooy. Gitabonan mo ang imong kaugalingon sa panganod, aron dili mo madungog ang among pag-ampo. Gihimo mo kaming daw basura sa panan-aw sa ubang mga nasod. Gibiaybiay kami sa tanan namong mga kaaway. Nagaantos kami sa kahadlok, katalagman, kapildihan, ug kalaglagan.” Daw nagabaha ang luha sa akong mga mata tungod kay nalaglag ang akong katawhan. Dili moundang pag-agas ang mga luha sa akong mga mata hangtod nga modungaw ang Ginoo gikan sa langit ug makita ang nahitabo kanato. Gikaguol ko ang nakita ko nga gidangatan sa mga kababayen-an sa akong siyudad. Daw langgam ako nga gigukod sa akong mga kaaway bisan ug wala akoy nahimong sala kanila. Nagtinguha sila sa pagpatay kanako pinaagi sa paghulog kanako sa bangag ug pagbato kanako. Nalapawan ako sa tubig, ug abi kog mamatay na ako. Nanawag ako kanimo, O Ginoo, gikan sa kinahiladman sa bangag. Gidungog mo ang akong pagpakilooy ug pagpakitabang. Miduol ka sa dihang nanawag ako kanimo, ug miingon ka nga dili ako mahadlok. Gitabangan mo ako, Ginoo, sa akong kaso ug giluwas mo ang akong kinabuhi. Nakita mo, Ginoo, ang daotang gibuhat sa akong mga kaaway kanako, busa hatagi akog hustisya. Nahibalo ka sa ilang tinguha sa pagpanimalos kanako ug sa tanan nilang daotang plano batok kanako. O Ginoo, nadungog mo ang pagpanginsulto nila kanako ug ang tanan nilang daotang mga plano batok kanako. Nagahisgot sila ug nagaplano ug daotan batok kanako tibuok adlaw. Tan-awa sila! Bisan ug unsay ilang buhaton tibuok adlaw, kanunay nila akong gibiaybiay pinaagi sa awit. Balosi sila, Ginoo, sumala sa ilang binuhatan. Pagahia ang ilang kasingkasing, ug tungloha sila. Gukda sila ug laglaga sa imong kasuko aron mahanaw sila sa kalibotan. Ang ihalas nga mga iro mopasuso sa ilang mga anak, apan ang akong mga katawhan walay kalooy sa ilang mga anak sama sa mga langgam nga ostrich sa kamingawan. Tungod sa kauhaw, namilit sa alingagngag ang dila sa ilang mga masuso. Nangayo ang mga kabataan ug pagkaon, apan wala gayoy mihatag kanila. Ang mga tawo nga kaniadto nagkaon ug lamian nga pagkaon, karon nangayo na lang ug pagkaon diha sa mga kadalanan. Kadtong nagdako nga adunahan, karon nangukay na lang sa basurahan. Ang silot nga gipahamtang ngadto sa akong mga katawhan mas labaw pa kaysa silot sa Sodom, nga kalit lang nga gilaglag sa Dios ug wala gayoy mitabang kanila. Kaniadto, ang mga pangulo sa Jerusalem lig-on ug maayo gayod ug mga lawas. Sinaw ang ilang kaputi sama sa snow o gatas. Mapula-pula ang ilang pamanit sama sa mahalong bato. Apan karon mas itom pa sila kay sa anuos, ug dili na sila mailhan diha sa kadalanan. Mora na lang silag bukog ug panit. Nangunot ang ilang mga panit, ug nahisama kini kauga sa sugnod. Mas maayo pa ang nangamatay sa gira kay sa nangamatay sa kagutom, nga hinay-hinay nga nangamatay sa kakulang sa pagkaon. Tungod sa labihan nga kagutom nga bunga sa kalaglagan nga miabot sa akong mga katawhan, bisan ang mahigugmaong mga inahan miluto sa ilang kaugalingong mga anak aron kan-on. Gipatagamtam sa Ginoo ang iyang labihan nga kapungot sa Jerusalem. Busa gisunog niya hangtod ang mga pundasyon niini. Dili makatuo ang mga hari sa tibuok kalibotan ug ang ilang mga katawhan nga makasulod ang mga kaaway sa mga pultahan sa Jerusalem. Apan nahitabo kini tungod sa sala sa mga propeta ug mga pari niini nga mipatay sa inosenteng mga tawo. Ug karon nagapangapkap sila sa mga kadalanan daw sama sa buta. Namansahan sa dugo ang ilang mga bisti, busa walay mangahas sa paghikap kanila. Gisinggitan sila sa mga tawo, “Pahilayo kamo! Mga hugaw kamo! Ayaw kamo pagduol kanamo.” Busa nagpahilayo sila ug naglatagaw sa ubang mga nasod diin wala gayoy midawat kanila. Ang Ginoo mismo ang nagpakatag kanila. Wala nay pagtagad ang Ginoo kanila. Wala na pasidunggi ug hatagig pabor ang mga pari ug mga tigdumala. Nagngitngit na ang among mga panan-aw sa paghulat sa tabang gikan sa among kaabin nga mga nasod, apan wala gayoy miabot. Nagabantay kami sa among mga tore alang sa pag-abot niining mga nasod nga dili makaluwas kanamo. Gibantayan sa among mga kaaway ang among mga lihok; dili kami makalakaw sa kadalanan nga dili mamiligro. Hapit na ang among kataposan. Maihap na lang ang among mga adlaw. Mas tulin pa sa mga agila ang among mga kaaway nga nagagukod kanamo. Ginagukod nila kami sa kabukiran. Ug bisan sa kamingawan giatangan nila kami. Nadakpan nila pinaagi sa ilang mga bangag ang hari nga pinili sa Ginoo, nga maoy among gisaligan nga manalipod kanamo batok sa mga kaaway nga mga nasod. Sige, paglipay kamo ug pagsadya, kamo nga katawhan sa Edom nga nagapuyo sa yuta sa Uz. Apan paimnon usab kamo sa kopa sa silot sa Ginoo, ug mahubog kamo ug maghubo. O mga katawhan sa Zion, matapos na ang inyong silot. Dili na padugayon sa Ginoo ang inyong pagkabihag. Apan kamo nga katawhan sa Edom silotan sa Ginoo sa inyong mga sala, ug ipadayag niya ang inyong kadaotan. O Ginoo, hinumdomi kon unsa ang nahitabo kanamo. Tan-awa ang gidangatan namo nga kaulawan. Ang among mga yuta ug mga balay gipanag-iya na sa mga langyaw. Nailo kami sa amahan, ug ang among mga inahan nabalo. Gipalit namo ang tubig nga among giinom ug ang kahoy nga among gisugnod. Gipatrabaho kami nga daw mga mananap, ug wala gayod papahulaya. Nagpasakop kami sa mga taga-Ehipto ug taga-Asiria aron lang makakaon kami. Nagpakasala ang among mga katigulangan nga nangamatay na, ug kami ang nagaantos tungod sa ilang sala. Gidumalahan kami sa mga ulipon, ug walay makaluwas kanamo gikan sa ilang mga kamot. Namiligro ang among kinabuhi sa pagpangita namog pagkaon tungod sa mga tulisan sa kamingawan. Gihilantan kami sa labihan nga kagutom, ug ang among lawas morag hurnohan sa kainit. Gipanglugos ang among mga asawa ug mga anak nga dalaga didto sa Zion ug sa mga lungsod sa Juda. Gibitay pinaagi sa ilang mga kamot ang among mga pangulo, ug wala tahora ang among mga tigulang. Ang among mga batan-ong lalaki gipugos nga maggaling nga daw mga ulipon. Ang mga kabataan nagsusapinday sa kabug-at sa mga kahoy nga ilang gipas-an. Ang mga tigulang wala na manglingkod sa pultahan sa siyudad sa paghatag ug tambag. Ug ang mga batan-ong lalaki miundang na sa pagtukar ug mga honi. Wala na kamiy kalipay. Imbes nga magsayaw, nagsubo na hinuon kami. Wala na ang among kadungganan. Alaot kami, tungod kay nakasala kami. Tungod niini gibati namo ang labihan nga kasakit, ug nagngitngit ang among mga panan-aw. Nahimo nang awaaw ang Jerusalem, ug gisuroy-suroyan na lang kini sa ihalas nga mga iro. O Ginoo, nagahari ka sa walay kataposan. Ang imong paghari nagapadayon hangtod sa kahangtoran. Nganong kanunay mo man kaming kalimtan? Nganong gisalikway mo man kami sulod sa taas nga panahon? O Ginoo, pabalika kami kanimo ug mobalik kami. Ibalik kanamo ang among maayong kahimtang. Gisalikway mo na ba gayod kami? Labihan pa ba ang imong kasuko kanamo? Samtang nagtan-aw ako, nakita ko ang usa ka bagyo gikan sa amihan. Nagpangilat gikan sa mabagang dag-om nga gipalibotan ug kahayag. Ang kilat sa tunga sa dag-om nagasiga nga daw sa naggilak-gilak nga metal. Ug sa tunga sa dag-om adunay upat ka buhi nga binuhat nga morag tawo, ug ang ilang mga pako nagaabot. Dungan silang manglupad bisan asa paingon nga walay lingi-lingi. Mao kini ang ilang mga dagway: sa atubangan, dagway ug tawo; sa tuo, dagway ug liyon; sa wala, dagway ug torong baka; ug sa likod, dagway ug agila. Ang ilang duha ka mga pako nakabukhad ug nagaabot sa pako sa ilang tapad, ug ang laing duha pa nila ka pako nagatabon sa ilang mga lawas. Dungan silang manglupad bisan asa paingon nga walay lingi-lingi. Ug kon asa sila dad-a sa espiritu didto usab sila mopaingon. Daw sa nagdilaab nga baga sila kon tan-awon. May naglabay-labay sa ilang tunga nga daw sa nagsiga nga sulo nga labihan kasulaw. Ug gikan sa sulo may mokilab nga kilat. Kini nga mga binuhat nagngadto-nganhi nga daw kilat. Samtang nagatan-aw ako sa upat ka buhi nga mga binuhat, may nakita akong ligid diha sa tapad sa matag-usa niini nga upat ka binuhat. Kini nga mga ligid nagdapat sa yuta. Ingon niini ang hitsura sa mga ligid: Naggilak-gilak kini sama sa mahalong bato nga chrysolite, ug managsama kini ug hitsura nga daw duha ka ligid nga nagkurus, busa makaadto kini ug ang buhi nga mga binuhat sa bisan asa nga direksyon nga dili na kinahanglan pang moliso. Ang yantas niini habog ug makahahadlok kay nalukop kini ug mga mata. Kon asa mopaingon ang buhi nga mga binuhat, kuyog usab ang mga ligid. Ug kon muban ngaon ang mga binuhat, mokawan usab ang mga ligid. Ang espiritu sa buhi nga mga binuhat anaa sa mga ligid. Busa kon asa moadto ang espiritu, didto usab moadto ang buhi nga mga binuhat ug ang mga ligid. Kon asa mopaingon ang buhi nga mga binuhat, uban usab kanila ang mga ligid. Ug kon magpundo sila, magpundo usab ang mga ligid. Ug kon mokawan sila, muban ngaon usab ang mga ligid, kay ang ilang espiritu anaa sa mga ligid. Sa ibabaw sa ulo sa buhi nga mga binuhat may atop-atop nga daw kristal nga naggilak-gilak, ug kahibulongan kini nga tan-awon. Sa ilalom niini nagabukhad ang duha ka pako sa matag buhi nga mga binuhat, ug nagaabot ang ilang mga pako sa ilang tapad. Ang laing duha nila ka pako nagatabon sa ilang mga lawas. Kon mulupad sila, madungog ko ang kasikas sa ilang mga pako nga sama sa haganas sa tubig, o daw sama sa tingog sa Makagagahom nga Dios, o daw sama sa kasaba sa daghang mga sundalo. Ug kon magpundo sila, tik-upon nila ang ilang mga pako. Samtang nagtik-op ang ilang mga pako, may tingog gikan sa ibabaw niadtong atop-atop sa ilang ulohan. Ug didto may murag trono nga hinimo gikan sa batong safiro, ug may naglingkod niini nga sama sa tawo. Nakita ko nga gikan sa iyang hawak pataas, daw sama siya sa naggilak-gilak nga metal nga daw nagkalayo. Ug gikan sa iyang hawak paubos, daw sama siya sa nagadilaab nga kalayo, ug gilibotan siya sa kahayag nga labihan kasulaw. Ang kahayag sa iyang palibot nahisama sa bangaw human sa ulan. Ingon niadto ang gahom sa Ginoo. Pagkakita ko niadto mihapa ako, ug may nadungog akong tingog nga nakigsulti kanako. Miingon siya kanako, “Tawo, tindog kay may isulti ako kanimo.” Samtang nagsulti siya kanako, gigamhan ako sa Espiritu ug gipatindog. Namati ako sa iyang gisulti kanako. Miingon siya, “Tawo, ipadala ko ikaw sa katawhan sa Israel, sa nasod nga masinupakon kanako. Ang ilang mga katigulangan misupak kanako kaniadto, ug hangtod karon nagasupak gihapon sila. Mga gahi sila ug ulo ug mga badlongon. Ako, ang Ginoo nga Dios, nagapadala kanimo niini nga katawhan sa pagsugilon sa akong mensahe alang kanila. Mamati man kini nga mga masinupakon o dili, angay nilang mahibaloan nga anaa diay propeta diha uban kanila. Ug ikaw, tawo, ayaw kahadlok kanila. Ayaw kahadlok bisan pa kung ang ilang mga gipanulti sakit sama sa tunok sa mga sampinit o sa pinaakan sa tanga. Ayaw gyud kahadlok kanila ug sa ilang mga ginapanulti biskan sila masinupakon lang nga katawhan. Isulti gyud ang akong mensahe kanila, mamati man kini nga mga masinupakon o dili. “Apan ikaw, tawo, pamatia ang akong isulti kanimo. Ayaw pagsupak kanako sama kanila. Ablihi ang imo nga baba ug kaona ang akong ihatag kanimo.” Unya nakita ko ang usa ka kamot nga nagatunol kanako sa usa ka linukot nga basahon. Gibukhad niya kini sa akong atubangan, ug may sulat kini sa isigka-luyo nga mga pulong sa pagbangotan, kasubo, ug awit sa kaguol. Unya miingon siya kanako, “Tawo, kan-a kini nga linukot nga basahon, ug lakaw ug sultihi ang katawhan sa Israel.” Busa minganga ako, ug gipakaon niya kanako ang linukot nga basahon. Miingon siya kanako, “Sige, kaona kana hangtod nga mabusog ka.” Ug sa dihang gikaon ko kini, sama kini katam-is sa dugos. Miingon dayon siya kanako, “Tawo, lakaw na ngadto sa katawhan sa Israel ug isulti ang akong mensahe kanila. Wala ko ikaw ipadala sa katawhan nga lahig pinulongan ug lisod sabton, kondili ngadto sa katawhan sa Israel. Kon didto ko pa ikaw ipadala sa katawhan nga lahig pinulongan ug dili mo masabtan, siguradong mamati gyud sila kanimo. Apan ang katawhan sa Israel dili mamati kanimo, kay dili sila buot nga mamati kanako. Tanan sila mga gahig ulo ug tig-ag kasingkasing. Apan himuon ko ikaw nga mas gahig ulo ug mas tig-ag kasingkasing kay kanila, sama kagahi sa batong bantilis. Busa ayaw gyud kahadlok kanila biskan sila masinupakon lang nga katawhan.” Ug siya mi-ingon kanako, “Tawo, pamatia pag-ayo ug tipigi diha sa imo nga kasingkasing ang tanan nga isulti ko kanimo. Karon, lakaw! Adtoa ang imo nga mga katawhan nga kauban mo nga gibihag, ug isulti kanila ang mensahe nga gikan kanako, ang Ginoo nga Dios. Buhata kini, mamati man sila o dili.” Unya gibayaw ako sa Espiritu, ug nadungog ko ang nagadahunog nga tingog gikan sa akong luyo nga nagaingon, “Dalaygon ang gahom sa Ginoo nga anaa sa langit!” Ug nadungog ko usab ang kasikas sa mga nagsinag-hiray nga mga pako sa buhi nga mga binuhat, ug ang nagadahunog nga kasaba sa mga ligid tapad niini. Gialsa ako sa Espiritu ug gidala palayo. Naglain ang akong buot ug naglagot, apan gipugngan ako sa Ginoo. Nakaabot ako sa Tel Abib, sa daplin sa Suba sa Kebar diin nagapuyo ang mga binihag. Nagpabilin ako didto uban kanila sulod sa pito ka adlaw. Naluya ako tungod sa mga butang nga akong nakita. Paglabay sa pito ka adlaw, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, gipili ko ikaw nga magbalantay sa katawhan sa Israel. Busa kon may madungog ka nga pasidaan gikan kanako isulti dayon ngadto kanila. Kon moingon ako sa usa ka tawo nga daotan nga mamatay gyud siya, apan wala mo siya pasidan-i nga mobiya sa iyang daotan nga binuhatan aron maluwas ang iyang kinabuhi, mamatay ang maong daotan nga tawo tungod sa iyang sala, ug paninglan ko ikaw sa iyang kamatayon. Apan kon gipasidan-an mo siya ug wala siya mobiya sa iyang daotan nga binuhatan, mamatay siya tungod sa iyang sala, apan wala kay tulubagon. Kon ang matarong nga tawo magpakasala, ug pasagdan ko lang siya sa maong kahimtang, mamatay siya. Kon wala mo siya pasidan-i, mamatay siya tungod sa iyang sala, ug dili ko hinumdoman ang mga maayo niya nga binuhatan. Apan paninglan ko ikaw sa iyang kamatayon. Apan kon gipasidan-an mo siya nga dili magpakasala, ug mituman siya kanimo, dili siya mamatay ug wala kay tulubagon.” Gigamhan ako sa Ginoo ug miingon siya kanako, “Bangon ug adto sa kapatagan, kay didto may isulti ako kanimo.” Busa miadto dayon ako sa kapatagan, ug nakita ko ang gahom sa Ginoo nga sama sa nakita ko didto sa daplin sa Suba sa Kebar, ug mihapa ako. Unya gigamhan ako sa Espiritu ug gipatindog, ug giingnan, “Pauli ug panirado sa imo nga balay! Didto, gapuson ka ug pisi aron dili ka makapakig-uban sa imo nga mga katawhan. Maamang ka aron dili ka makapahimangno niini nga masinupakon nga katawhan. Apan sa higayon nga makigsulti ako kanimo, pasultihon ko na ikaw. Ug ako, ang Ginoo nga Dios, magasugo kanimo sa pagsulti sa akong mensahe kanila. Ang uban kanila mamati, apan ang uban dili, kay mga masinupakon sila nga katawhan.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pagkuhag tisa ug ibutang kini sa imo nga atubangan, ug ikulit diha niini ang siyudad sa Jerusalem. Unya ilarawan nga morag gisulong kini sa mga kaaway. Butangi kini ug tinapok nga yuta nga masak-an paingon sa paril. Paliboti kinig mga kampo ug mga troso nga pangguba sa paril. Unya pagkuha ug lapad nga puthaw ug ibutang kini ingon nga paril sa taliwala nimo ug sa siyudad. Moatubang ka sa siyudad nga daw sa ginasulong mo kini. Usa kini ka timailhan alang sa katawhan sa Israel nga sulongon sila sa ilang mga kaaway. “Human niini, mohigda ka nga magtakilid sa wala, sa pagpakita nga ginapas-an nimo ang sala sa katawhan sa Israel. Pas-anon mo ang ilang sala sumala sa gidaghanon sa mga adlaw sa imo nga paghigda. Ang usa ka adlaw nagarepresentar ug usa ka tuig. Busa sulod sa 390 ka adlaw pas-anon mo ang ilang mga sala. Pagkahuman, motakilid ka sa tuo ug pas-ana na usab ang sala sa katawhan sa Juda sulod sa 40 ka adlaw; ang usa ka adlaw nagarepresentar gihapon sa usa ka tuig. Tan-awa pag-usab ang larawan sa Jerusalem nga gisulong, ug panghimaraota kini nga walay tabon ang imo nga bukton. Gapuson ko ikaw ug pisi aron dili ka makaliso-liso hangtod nga mahuman mo ang adlaw sa imo nga paglarawan. “Karon, pagkuha ug trigo, barley, mga liso nga utanon, balatong, dawa, ug espelta. Sagola kini nga tanan sa usa ka sudlanan ug himoang pan. Mao kini ang imo nga kan-on sulod sa 390 ka adlaw nga nagahigda ka nga nagatakilid sa wala. Mga 240 ka gramo lang sa pagkaon ang imo nga kan-on matag adlaw sa gitakda nga mga oras. Ug mga tunga sa litro nga tubig ang imo nga imnon matag adlaw sa gitakda usab nga mga oras. Lutoa ang pan matag adlaw samtang nagatan-aw ang mga tawo. Lutoa kini sama sa pagluto sa pan nga barley. Gamita nga sugnod ang uga nga tae sa tawo. Ug unya kaona ang pan. Kay sama usab niini ang mahitabo sa katawhan sa Israel, magakaon sila sa mga pagkaon nga giisip nga hugaw didto unya sa mga dapit diin ipabihag ko sila.” Apan miingon ako, “O Ginoo nga Dios, wala ko gyud hugawi ang akong kaugalingon sukad sa bata pa ako hangtod karon. Wala gyud ako sukad makakaon ug mananap nga namatay lang sa iyang kaugalingon o gipatay sa uban nga mananap. Wala usab ako sukad makakaon ug mananap nga giisip nga hugaw.” Mitubag ang Ginoo, “Sige, tae na lang sa baka ang gamiton mo nga sugnod puli sa tae sa tawo.” Ug siya miingon kanako, “Tawo, kulangan ko ang pagkaon sa Jerusalem. Sukdon sa mga nagpuyo sa Jerusalem ang ilang pagkaon ug tubig nga imnon. Mokaon sila ug moinom nga may kabalaka ug kahadlok tungod sa kakulang sa pagkaon ug tubig. Magtinan-away sila sa usag usa nga may kalisang. Ug hinay-hinay silang mangamatay tungod sa ilang sala.” “Tawo, pagkuhag hait nga espada ug gamita kini nga pangkiskis sa imo nga ulo ug bangas. Unya timbanga ang imo nga buhok ug bangas aron bahinon kini sa tulo ka bahin. Ibutang ang usa ka bahin sa tisa nga gikulitan mo sa Jerusalem, ug sunoga kini diha sa taliwala sa siyudad human mo mapakita ang pagsulong niini. Ibutang ang usa pa ka bahin sa palibot sa siyudad ug tigbas-tigbasa kini sa imo nga espada. Ang nahibilin nga bahin isabwag sa kahanginan, kay katagon ko ang akong katawhan pinaagi sa espada. Apan pagbilin ug diotayng buhok ug ihikot kini sa imo nga bisti. Kuhai kini ug pipila ka buhok ug ilabay sa kalayo aron masunog. Gikan niini mokaylap ang kalayo ug mosunog sa tibuok Israel. “ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga mao kini ang dangatan sa Jerusalem, ang siyudad nga gihimo kong labing mahinungdanong dapit sa kalibotan. Apan gilapas niya ang akong mga sugo, ug mas labaw pa siya kadaotan kaysa uban nga mga nasod sa iyang palibot. Gisalikway niya ang akong mga sugo ug mga tulumanon. Busa ang Ginoo nga Dios, nagaingon: mas daotan pa kamo kaysa uban nga mga nasod sa inyong palibot. Wala ninyo tumana ang akong mga sugo ug mga tulumanon. Ug wala gani ninyo tumana ang mga tulumanon sa mga nasod sa inyong palibot. Busa ang Ginoo nga Dios, mikontra kaninyo. Silotan ko kamo sa paagi nga makita sa mga nasod. Tungod sa inyong mangil-ad nga mga buhat, himuon ko kaninyo ang wala ko pa sukad mahimo ug ang dili ko na himuon pa pag-usab. Kaonon sa mga ginikanan ang ilang mga anak, ug kaonon sa mga anak ang ilang mga ginikanan. Silotan ko gyud kamo, ug ang mga mahibilin kaninyo katagon ko sa tibuok kalibotan. Ako, ang buhi nga Ginoo nga Dios, nanumpa nga laglagon ko kamo sa walay kalooy tungod kay gihugaw-hugawan ninyo ang akong templo pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios ug sa paghimo sa mangil-ad nga mga buhat. Bahinon ko kamo sa tulo ka bahin. Ang unang bahin mangamatay diha sa siyudad pinaagi sa kagutom ug mga sakit. Ang ikaduhang bahin mangamatay sa gawas sa siyudad pinaagi sa espada. Ug ang ikatulong bahin katagon ko sa tibuok kalibotan ug padayon ko silang lisod-lisoron. “Kon mahitabo na kini, mahuwasan na ako sa akong labihan nga kasuko kaninyo, ug makabalos na ako. Kon mapatagamtam ko na kaninyo ang akong kapungot, mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo, nakigsulti kaninyo pinaagi sa akong labihang pagbati kaninyo. Gub-on ko ang inyong siyudad ug pakaulawan ko kamo sa mga nasod sa inyong palibot ug sa mga lumalabay. Tamayon, bugalbugalan, ug kangilngigan kamo sa mga nasod sa inyong palibot. Mahimo kamo nga pahimangno alang kanila sa higayon nga silotan ko kamo sa akong labihang kasuko. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Padad-an ko kamo ug kagutom nga daw pana nga molaglag kaninyo. Magkagrabe nga magkagrabe ang kagutom hangtod nga wala na gyud kamoy makaon. Gawas sa kagutom, padad-an ko usab kamo ug mabangis nga mga mananap ug pamatyon nila ang inyong mga anak. Mangamatay usab kamo sa mga balatian ug sa gubat. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako: “Tawo, pag-atubang sa mga bukid sa Israel ug ipropesiya batok kanila: O mga bukid sa Israel, mga bungtod, mga agianan sa tubig, ug mga kapatagan, pamatia ninyo ang ginaingon sa Ginoo nga Dios: Padad-an ko kamo ug gubat, ug panggub-on ko ang inyong mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. Mangaguba ang inyong mga halaran apil na ang mga halaran nga sunoganan sa mga insenso, ug pamatyon ko ang inyong mga nagpuyo atubangan sa inyong mga dios-dios. Ibutang ko ang inyong mga patay nga lawas atubangan sa inyong mga dios-dios ug katagon ko ang inyong mga bukog palibot sa inyong mga halaran. Ang inyong matag lungsod panglaglagon. Mangadugmok ang inyong mga simbahanan diha sa taas nga mga dapit, mga dios-dios, mga halaran, apil na ang mga halaran nga sunoganan sa mga insenso, ug ang uban pang sama niini nga inyong mga hinimo. Mangamatay ang inyong mga nagpuyo, ug mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. “Apan dili ko kamo hutdon ug pamatay. Ang uban kaninyo makaikyas sa gubat ug magkatag kamo ngadto sa uban nga mga nasod ingon nga mga bihag. Didto mahinumdoman nila ako, ug makaamgo sila nga gipaguol nila ako sa ilang pagluib ug pagpatuyang sa mga dios-dios. Kangil-aran nila ang ilang kaugalingon tungod sa ilang daotan ug mangil-ad nga mga buhat. Ug mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo, ug tinud-on ko ang akong giingon nga ipahamtang ko kini kanila nga katalagman.” Unya miingon ang Ginoo nga Dios kanako, “Isumbag ang imo nga kumo sa imo nga palad, ug ibundak ang imo nga tiil, ug singgit, ‘Gaba!’ sa katawhan sa Israel, tungod sa tanan nilang daotan ug mangil-ad nga mga buhat. Mao kini ang hinungdan nga mangamatay sila pinaagi sa gubat, kagutom, ug balatian. Kadtong atua sa layo mamatay sa balatian. Ang anaa sa duol mamatay sa gubat. Ug ang mahibilin mamatay sa kagutom. Niining paagiha ipasinati ko ang akong kapungot kanila. Ug mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo kon ang mga patay nga lawas sa ilang mga kalungsod magkatag uban sa ilang mga dios-dios diha palibot sa mga halaran, sa taas nga mga bungtod, sa kinatumyan sa mga bukid, sa ilalom sa labong nga kahoy, ug sa punoan sa labong nga mga kahoy nga terebinto (tugas), diin sila nagahalad ug insenso ngadto sa ilang mga dios-dios. Silotan ko sila bisan asa sila magpuyo. Himuon kong mingaw ang ilang yuta gikan sa disyerto sa habagatan paingon sa Diblah sa amihan, ug mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon ngadto sa nasod sa Israel, ‘Mao na kini ang kataposan sa tibuok yuta sa Israel. Kataposan na ninyo, kay ipakita ko na ang akong kasuko. Hukman ko kamo sumala sa inyong mga pagbuhat. Silotan ko kamo sa inyong mangil-ad nga mga buhat. Dili ko gyud kamo kaloy-an. Silotan ko gyud kamo sa inyong mga pagbuhat ug sa inyong mangil-ad nga mga buhat, aron mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.’ “ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Moabot ang sunod-sunod nga kalaglagan. Mao na kini ang kataposan! Matapos na gyud kamo, kamo nga nagapuyo sa yuta sa Israel. Mao na kini ang adlaw sa inyong kalaglagan. Hapit na gyud ang panahon nga magkagubot kamo. Human na ang inyong malipayong mga adlaw sa kabukiran. Sa dili madugay ipasinati ko na kaninyo ang labihan kong kasuko. Hukman ko kamo sumala sa inyong mga pagbuhat. Silotan ko kamo sa inyong mangil-ad nga mga buhat. Dili ko gyud kamo kaloy-an. Silotan ko kamo sumala sa inyong binuhatan ug sa inyong mangil-ad nga mga buhat. Unya mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo, mao ang nagsilot kaninyo. “Duol na gyud ang adlaw sa kalaglagan! Labihan na gyud ang pagkadaotan ug ang pagpanghambog sa mga tawo. Ang ilang kabangis mobalik kanila ingon nga silot sa ilang pagkadaotan. Walay mahibilin kanila. Ang tanan nilang bahandi mawala. Oo, miabot na gyud ang panahon sa pagsilot. Dili na angay nga malipay ang mga mamalitay, ug dili na usab angay nga maguol ang mga nagapamaligya, kay ang akong kasuko matagamtaman sa tanan. Kon may mga negosyante pa nga mabilin, dili na sila makabalik pa sa ilang mga negosyo. Kay ang akong giingon mahitungod sa mahitabo sa tibuok katawhan sa Israel mahitabo gyud. Si bisan kinsa nga naghimog daotan dili makaluwas sa iyang kinabuhi. Bisag patingogon pa nila ang trumpeta aron mangandam ang tanan sa pagpakiggubat, walay mouban sa pagpakiggubat kay maapil ang tanan sa akong kasuko. “Ang mga tawo nga anaa sa gawas sa siyudad mamatay sa gubat. Ang magpabilin sa sulod sa siyudad mamatay sa sakit ug kagutom. Ug kon may makagawas sa kamatayon ug makaikyas ngadto sa kabukiran, maghilak sila sama sa salampati, tungod sa ilang mga sala. Maluya ang ilang mga kamot ug ang ilang mga tuhod. Magsuot sila ug sako ug kagisan nila ang ilang mga ulo sa pagpakita sa ilang pagsubo. Ug mohari kanila ang kahadlok ug kaulaw. Ipanglabay nila ang ilang mga pilak ug mga bulawan diha sa kadalanan nga murag sama kini sa mahugaw nga butang. Dili kini makaluwas kanila sa adlaw nga ipasinati ko ang akong kasuko. Dili kini makabusog kanila kay mao kini ang hinungdan nga nagpakasala sila. Gipanghambog nila ang ilang nindot nga mga alahas, ug gigamit nila kini sa paghimo sa mangil-ad nila nga mga dios-dios. Busa himuon ko ang ilang mga bahandi nga sama sa mahugaw nga mga butang alang kanila. Ipailog ko kini sa daotan nga mga tawo nga mga langyaw, ug ila kini nga bugalbugalan. Pasagdan ko kini nga mga tawhana sa ilang pagbugalbugal ug pag-ilog sa akong bililhon nga dapit. “Bihagon ang akong katawhan kay napuno sa pagpinatyanay ug kasamok ang ilang nasod. Ihatag ko ang ilang mga balay sa labihan kadaotan nga mga tawo nga gikan sa uban nga mga nasod. Tapuson ko ang ilang pagpanghambog sa ilang gamhanan nga mga tawo, ug pasagdan ko nga bugalbugalan ang ilang mga simbahan. Kon moabot kanila ang kagubot, mangita sila sa kalinaw. Apan dili nila kini makita. Moabot kanila ang sunod-sunod nga mga panghitabo ug mga daotan nga balita. Mangayo silag mga mensahe gikan sa mga propeta apan wala silay madawat. Dili na itudlo sa mga pari ang bahin sa Kasugoan ug wala na usay mga tambag gikan sa mga pangulo. Magguol ang hari ug mawad-an siyag paglaom, ug magkurog ang mga tawo sa kahadlok. Silotan ko sila sumala sa ilang pagbuhat. Hukman ko sila sumala sa ilang paghukom sa uban. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Sa ikalima nga adlaw sa ikaunom nga bulan, niadtong ikaunom nga tuig sa amo nga pagkabihag, gigamhan ako sa Ginoo nga Dios. Naglingkod ako niadto sa akong balay diin nakigsulti kanako ang mga pangulo sa Juda. May nakita akong morag tawo. Gikan sa iyang hawak paubos nahisama sa kalayo, ug gikan sa iyang hawak pataas nahisama sa naggilak-gilak nga metal. Gituy-od niya ang iyang daw kamot ug gikuptan ako sa buhok. Gialsa ako sa Espiritu ngadto sa kahanginan ug gidala sa Jerusalem, sa pultahan sa amihan nga bahin sa hawanan nga anaa lang sa gawas sa templo, diin nahimutang ang usa ka dios-dios nga nakapasuko pag-ayo sa Dios. Unya nakita ko didto ang gamhanan nga presensya sa Dios sa Israel, sama sa akong nakita didto sa kapatagan. Unya miingon ang Dios kanako, “Tawo, tan-aw dapit sa amihan.” Busa mitan-aw ako didto, ug nakita ko sa tapad sa pultahan duol sa halaran ang dios-dios nga nakapasuko pag-ayo sa Dios. Unya miingon ang Dios kanako, “Tawo, nakita mo ba ang ginahimo sa katawhan sa Israel? Nakita mo ba ang labihan kangil-ad nga ginahimo nila dinhi aron sa pag-abog kanako gikan sa akong templo? Apan may makita ka pa gyud nga labaw pa niana kangil-ad nga mga binuhatan.” Unya gidala niya ako ngadto sa pultahan sa hawanan sa templo. Ug pagtan-aw ko, may nakita akong bangag sa paril. Miingon siya kanako, “Tawo, padakoa ang bangag sa paril.” Busa gihimo ko kini, ug nakita ko ang usa ka pultahan. Miingon na usab siya kanako, “Sulod ug tan-awa ang labihan kangil-ad nga mga butang nga ilang ginahimo.” Busa misulod ako ug akong nakita nga ang paril napuno sa nagkalain-laing mga larawan sa mananap nga mokamang ug sa uban pang mga mananap nga giisip nga hugaw. Nakita ko usab didto ang tanang mga dios-dios sa katawhan sa Israel. Sa atubangan niini, nakita ko nga nagtindog ang 70 ka mga pangulo sa Israel, ug usa kanila mao si Jaazania nga anak ni Shafan. Ang kada usa nagkupot ug sudlanan sa insenso, ug mipaibabaw ang aso sa insenso. Unya miingon ang Dios kanako, “Tawo, nakita mo ba kon unsa ang ginahimo sa tago sa mga tigdumala sa Israel? Ang matag usa kanila anaa sa kuwarto sa iyang dios-dios kay nagaingon sila, ‘Wala magtan-aw kanato ang Ginoo; gisalikway na niya ang Israel.’ ” Miingon na usab ang Dios, “Makakita ka pa gyud ug labaw pa niana kangil-ad nga ilang ginabuhat.” Unya gidala niya ako sa amihan nga dapit nga pultahan sa templo sa Ginoo, ug didto nakita ko ang mga babaye nga nagalingkod ug nagahilak alang sa dios nga si Tamuz. Miingon ang Dios kanako, “Tawo, nakita mo ba kana? Makakita ka pa gyud ug labaw pa niana kangil-ad nga mga buhat.” Unya gidala niya ako sa sulod nga hawanan sa templo sa Ginoo. Ug didto sa pultahan sa templo, sa tunga-tunga sa balkon ug halaran, adunay 25 ka tawo. Nagatalikod sila sa templo, ug nagaatuban nga sa sidlakan ug nagasimba sa nagasuban nga adlaw. Unya miingon ang Dios kanako, “Tawo, nakita mo ba kana? Wala lang bay kaso sa katawhan sa Juda ang paghimo nianang mangil-ad nga mga butang dinhi? Gawas pa niana, naghatag pa silag kasamok sa nasod, busa gipasuko nila ako pag-ayo. Tan-awa kon giunsa nila ako pagpasipala! Busa ipasinati ko kanila ang akong kasuko. Dili ko gyud sila kaloy-an. Bisag mosinggit pa silag kusog aron sa pagpangayo ug tabang kanako, dili ko sila pamation.” Unya nadungog ko ang Dios nga misulti sa makusog nga tingog, “Dali, kamo nga mga tawo nga magasilot niini nga siyudad sa Jerusalem, ug dad-a ang inyong mga armas.” Unya may nakita akong unom ka tawo nga misulod gikan sa amihan nga pultahan sa templo nga ang matag usa kanila may dalang armas. May kauban silang tawo nga nagsuot ug linen, ug nagtakin kinig sudlanan sa pangsulat. Mitindog sila kilid sa halaran nga bronsi. Ug unya ang gamhanan nga presensya sa Dios sa Israel mipaibabaw gikan sa mga cherubim diin kini nahimutang ug mibalhin sa pultahan sa templo. Unya gitawag sa Ginoo ang tawo nga nagsuot ug linen ug nagtakin ug mga himan sa pagsulat, ug giingnan, “Libota ang Jerusalem ug markahi ang agtang niadtong mga nagasubo tungod sa tanang mangil-ad nga mga butang nga ginahimo sulod sa siyudad.” Unya nadungog ko ang Dios nga miingon sa unom ka tawo, “Sunda ninyo siya ngadto sa siyudad ug pamatya ang mga tawo nga walay marka sa agtang. Ayaw gyud sila kaloy-i. Pamatya ninyo ang mga tigulang, mga batan-ong lalaki ug mga babaye nga putli, mga inahan, ug mga kabataan, apan ayaw hilabti ang mga may marka. Pagsugod kamo sa akong templo.” Busa giuna nilag pamatay ang mga tigdumala nga anaa sa atubangan sa templo. Unya miingon ang Dios kanila, “Pasipad-i ninyo ang templo pinaagi sa pagtapok sa mga patay nga lawas didto sa hawanan. Panglakaw na kamo.” Busa nanglakaw sila ug gipamatay ang mga tawo sa tibuok siyudad. Samtang gipamatay nila ang mga tawo, nahibilin ako nga nagainusara. Mihapa ako ug nanawag sa Dios, “O Ginoo nga Dios, hutdon mo ba ug pagpatay ang mga nahibilin sa Israel tungod sa imo nga kasuko sa Jerusalem?” Mitubag siya kanako, “Labihan na gyud ang sala sa katawhan sa Israel ug Juda. Labihan na ang pinatyanay, ug wala nay hustisya sa siyudad. Nagaingon pa sila, ‘Wala magtan-aw ang Ginoo kanato; gisalikway na niya ang Israel.’ Busa dili ko gyud sila kaloy-an, himuon ko hinuon kanila ang ilang gihimo sa uban.” Unya ang tawo nga nagsuot ug linen ug nagtakin sa sudlanan sa pangsulat mibalik ug miingon sa Ginoo, “Natuman ko na ang imo nga gisugo kanako.” Samtang nagatan-aw ako, may nakita akong morag trono nga hinimo sa bato nga safiro ug nahimutang sa atop-atop nga kristal ibabaw sa ulo sa mga cherubim. Miingon ang Ginoo sa tawo nga nagsuot ug linen, “Sulod ngadto sa tunga sa mga ligid sa mga cherubim, ug paghakop didto ug mga baga ug isabwag kini ngadto sa siyudad.” Ug nakita ko nga misulod siya. Nagtindog ang mga cherubim sa habagatang bahin sa templo sa dihang misulod ang tawo, ug may panganod nga milukop sa sulod nga hawanan sa templo. Unya mibiya ang gamhanan nga presensya sa Ginoo gikan sa mga cherubim ug mibalhin ngadto sa pultahan sa templo. Nalukop sa panganod ang templo, ug midan-ag sa hawanan ang kahayag sa gamhanan nga presensya sa Ginoo. Ang kasikas sa mga pako sa mga cherubim madungog hangtod sa gawas nga hawanan, sama sa tingog sa Makagagahom nga Dios kon siya mosulti. Sa dihang gimandoan sa Ginoo ang tawo nga nagsuot ug linen nga mokuha ug baga sa tunga sa mga ligid ilalom sa mga cherubim, miadto siya ug mitindog tapad sa usa ka ligid. Unya ang usa sa mga cherubim mikab-ot sa kalayo nga diha sa ilang taliwala ug mikuha ug baga ug gibutang kini sa kamot sa tawo nga nagsuot ug linen. Gidawat kini sa tawo ug migawas. Ilalom sa mga pako sa cherubim may makita nga mura ug kamot sa tawo. May nakita usab ako nga upat ka ligid, sa kada kilid sa upat ka cherubim. Nagasidlak kini sama sa mahalong bato nga chrysolite, ug managsama kinig hitsura, nga daw sa duha ka ligid nga nagkurus, busa makaadto kini ug ang cherubim sa bisan asa nga direksyon nga dili na kinahanglan pang moliso. Ang tibuok lawas sa mga cherubim, apil na ang ilang likod, kamot, ug pako, nalukop sa mga mata, ug mao usab ang mga ligid. Ug nadungog ko nga gitawag kinig, “nagatuyok nga mga ligid.” Ang matag cherubim may upat ka nawong. Ang nahauna dagway sa cherubim, ang ikaduha dagway sa tawo, ang ikatulo dagway sa liyon, ug ang ikaupat dagway sa agila. Unya mikawan ang mga cherubim. Mao kini sila ang buhi nga mga binuhat nga akong nakita didto sa Suba sa Kebar. Kon asa gani mopaingon ang mga cherubim, adto usab mopaingon ang mga ligid, ug kon molupad sila, uban usab ang mga ligid. Kon magpundo sila, magpundo usab ang mga ligid. Ug kon mokawan sila, mokawan usab ang mga ligid. Kay ang espiritu sa buhi nga mga binuhat anaa sa mga ligid. Unya ang gamhanan nga presensya sa Ginoo mibiya sa pultahan sa templo ug mibalhin ibabaw sa mga cherubim. Ug samtang nagatan-aw ako, milupad ang mga cherubim uban ang mga ligid. Mihunong sila sa sidlakang bahin sa pultahan sa templo sa Ginoo, ug ang gamhanan nga presensya sa Dios sa Israel anaa ibabaw kanila. Mao kini ang mga buhi nga binuhat nga akong nakita sa ilalom sa Dios sa Israel didto sa Suba sa Kebar. Ug nasayran ko nga kini diay mga cherubim. Ang matag usa kanila may upat ka nawong ug upat ka pako, ug ilalom sa ilang mga pako may morag kamot sa tawo. Ang ilang hitsura sama sa panagway niadtong mga buhi nga binuhat nga akong nakita didto sa Suba sa Kebar ug ang matag usa kanila nagalakaw nga diretso. Gibayaw ako sa Espiritu ug gidala ngadto sa pultahan sa templo sa Ginoo nga nagaatuban nga sa sidlakan. Didto sa pultahan may 25 ka mga tawo, ug ang duha kanila mao si Jaazania nga anak ni Azur, ug si Pelatia nga anak ni Benaya—nga mga pangulo sa katawhan. Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, mao kini sila ang mga nagplano ug daotan ug nagahatag ug dili maayo nga tambag dinhi sa siyudad. Nagaingon sila, ‘Maayo kini nga panahon sa pagpatindog ug mga balay. Walay manghilabot kanato. Ang atong siyudad sama sa kaldero ug kita sama sa karne nga anaa sa sulod niini, dili kita maunsa.’ Busa tawo, ipropesiya batok kanila.” Unya gigamhan ako sa Espiritu sa Ginoo ug giingnan niya ako nga isulti kini: “Mao kini ang giingon sa Ginoo kaninyo, katawhan sa Israel, ‘Nahibalo ako kon unsa ang inyong ginahunahuna. Daghan ang inyong gipamatay niini nga siyudara ug nagkatag lang ang mga patay nga lawas sa kadalanan. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, moingon kaninyo: Tinuod nga kini nga siyudara sama sa kaldero, apan ang mga patay nga lawas nga gikatag ninyo sa siyudad mao ang karne. Ug kamo abugon ko gikan niini nga siyudara. Nahadlok kamo sa gubat, apan pasulongon ko kaninyo ang inyong mga kaaway. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Abugon ko kamo gikan niini nga siyudara ug ipabihag sa mga langyaw, ug silotan ko kamo pinaagi kanila. Mangamatay kamo sa gubat sa akong pagsilot kaninyo didto sa utlanan sa Israel. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Kini nga siyudara dili mahimo nga sama sa kaldero alang kaninyo, ug kamo dili mahimo nga sama sa karne sulod niini. Kay silotan ko kamo didto sa utlanan sa Israel. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Himuon ko kini kay wala kamo motuman sa akong mga tulumanon ug mga lagda. Ang mga lagda hinuon sa uban nga mga nasod ang inyong gituman.’ ” Unya samtang nagasulti ako sa mensahe sa Dios, namatay si Pelatia nga anak ni Benaya. Unya mihapa ako ug misinggit sa makusog, “O Ginoo nga Dios, hutdon mo ba gyud ug laglag ang nahibilin nga mga Israelinhon?” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ang mga katawhan nga nahibilin sa Jerusalem nagsulti ug ingon niini mahitungod sa ilang mga kadugo nga binihag: ‘Halayo sila sa Ginoo, ug kini nga yutaa gihatag na sa Ginoo kanato aron atong panag-iyahan.’ “Busa ingna ang kauban mo nga mga binihag nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Bisag gipabihag ko kamo ug gikatag ngadto sa uban nga mga kanasoran, ang akong presensya anaa gihapon uban kaninyo nianang mga lugara. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga tigomon ko kamo pagbalik gikan sa mga nasod diin kamo nagkatag, ug ihatag ko pag-usab kaninyo ang yuta sa Israel. Sa inyong pagbalik sa inyong dapit, wagtangon ninyo ang tanang mangil-ad nga mga dios-dios. Bag-ohon ko ang inyong kasingkasing ug ang inyong hunahuna. Kuhaon ko ang kagahi sa inyong kasingkasing ug hatagan ko kamo ug kasingkasing nga masinugtanon kanako. Tumanon na ninyo ang akong mga sugo ug mga pagtulon-an. Mahimo kamo nga akong katawhan, ug ako mahimo nga inyong Dios. Apan kadtong nagasimba sa ilang mangil-ad nga mga dios-dios, silotan ko sumala sa ilang binuhatan. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.’ ” Unya milupad ang mga cherubim uban ang mga ligid sa kilid nila, ug ang gamhanan nga presensya sa Dios sa Israel anaa ibabaw kanila. Unya mikawan ang gamhanan nga presensya sa Ginoo gikan sa siyudad, ug nagpundo sa bukid sa sidlakang bahin sa siyudad. Unya nakita ko sa panan-awon nga gihatag kanako sa Espiritu sa Dios nga gibayaw niya ako ug gidala balik ngadto sa mga binihag sa Babylon. Ug unya nahanaw ang panan-awon nga akong nakita. Unya gisuginlan ko ang mga binihag sa tanang gipakita sa Ginoo kanako. Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, nagapuyo ka uban sa mga masinupakon nga katawhan. May mata sila apan dili sila makakita, may dalunggan sila apan dili sila makadungog, kay mga masinupakon sila. Busa tawo, pagpakita nga mora ikaw ug binihag. Panghipos sa imo nga mga dad-onon ug lakaw ngadto sa laing dapit. Himoa kini sa adlaw aron makita sa mga tawo. Basin pag pinaagi niini makaamgo sila nga mga masinupakon sila. Sa adlaw panghipos sa imo nga dad-onon aron makita nila. Pagkagabii, samtang nagatan-aw sila, molakaw ka nga daw sa usa ka binihag. Busloti ang dingding sa imo nga balay samtang nagatan-aw sila, ug didto ipaagi ang imo nga dad-onon. Samtang nagatan-aw sila, pas-ana ang imo nga dala ug lakaw sa kagabhion. Panabon sa imo nga nawong aron dili mo makita ang yuta. Kini nga imo nga himuon magpadayag sa usa ka pasidaan alang sa katawhan sa Israel.” Busa gituman ko ang iyang gisugo. Sa adlaw pa, nanghipos ako sa akong dad-onon, ug pagkagabii gibuslotan ko ang dingding pinaagi sa akong mga kamot. Ug samtang nagatan-aw sila, gipas-an ko ang akong dala ug milakaw sa kagabhion. Nianang pagkabuntag miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, karon nga nangutana ang mga masinupakon nga katawhan sa Israel mahitungod sa imo nga gihimo, ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, may mensahe alang sa pangulo sa Jerusalem ug sa tanang katawhan sa Israel. Ingna dayon sila nga ang imo nga gihimo usa ka pasidaan alang kanila nga pagabihagon sila. Bisan ang ilang pangulo magaagi sa dingding nga gibangagan alang kaniya ug magapas-an sa iyang dala ug magalakaw sa kagabhion. Manabon siya sa iyang nawong aron dili niya makita ang yuta. Lit-agon ko siya nga daw sa usa ka mananap ug dad-on sa Babylon sa yuta sa mga Chaldeans. Apan dili niya kini makita, ug mamatay siya didto. Katagon ko sa bisan asang dapit ang tanan niya nga sakop—ang iyang mga alagad ug mga guwardya—ug bisan asa sila moadto ipapatay ko sila. Ug kon makatag ko na sila ngadto sa mga nasod, mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo. Apan tugotan ko ang pipila kanila nga makalingkawas sa gubat, sa kagutom, ug sa mga balatian aron isugilon nila ngadto sa mga nasod nga ilang adtoan ang ilang mangil-ad nga mga buhat. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon pa gyud ang Ginoo kanako, “Tawo, kurog sa kahadlok samtang ikaw nagakaon ug nagainom. Ug ingna ang mga nagpuyo sa Jerusalem ug sa tibuok Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Mapuno sila sa kabalaka ug mangurog sa kahadlok samtang sila nagakaon ug nagainom, kay ilogon ang mga kabtangan sa ilang nasod tungod sa ilang kabangis. Laglagon ang ilang mga lungsod ug maawaaw kini. Ug mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.’ ” Miingon na usab ang Ginoo kanako, “Tawo, nganong may panultihon sa Israel nga nagaingon, ‘Daghan nang nanglabay nga mga panahon, apan wala man lagi matuman ang mga panagna’? Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, motapos niini nga panultihon ug dili na gyud nila kini hisgotan pa sa Israel. Ug ingna sila nga hapit na matuman ang mga panagna. Kay mawala na gyud sa Israel ang dili tinuod nga mga panan-awon o bakak nga mga panagna. Kay kon ako, ang Ginoo, maoy mosulti, matuman gyud. Sa dili madugay, matuman na ang akong giingon batok kaninyong mga masinupakon nga katawhan. Mahitabo kini sa inyong panahon. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon pa gyud ang Ginoo kanako, “Tawo, nagaingon ang katawhan sa Israel nga ang imo nga mga panan-awon ug mga tagna dugay pang mahitabo. Busa isulti kini kanila: ‘ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga sa dili madugay matuman na ang akong giingon. Oo, mahitabo na kini.’ ” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, panghimaraota ang mga propeta sa Israel nga nagapanagna ug tinumotumo lang. Ingna sila nga maminaw niini nga akong mensahe: ‘ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga alaot ang buang-buang nga mga propeta nga naghimo ug nagtumo-tumo lang sa pagpanagna bisan ug wala silay nakitang panan-awon. O Israel, ang imo nga mga propeta nahisama sa ihalas nga mga iro nga anaa sa guba nga mga lungsod. Wala nila pahimangnoi ang mga tawo. Sama ra nga wala nila ayoha ang naguba nga mga paril sa Israel aron malig-on kini inig-abot sa gubat, sa adlaw nga magsilot ang Ginoo. Dili tinuod ang ilang panan-awon ug bakak ang ilang mga panagna. Nagaingon sila nga gikan sa Ginoo ang ilang gipanulti, apan ang tinuod wala ko sila ipadala. Unya nagapaabot pa sila nga matuman ang ilang gipanulti. Dili tinuod ang ilang panan-awon ug bakak ang ilang mga panagna. Nagaingon sila nga mao kadto ang akong giingon, apan wala ako magsulti niadto.’ “Busa, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga kontrahon ko sila, kay bakak ang ilang mga tagna, ug dili tinuod ang ilang mga panan-awon. Silotan ko sila nga mga propeta kansang mga panan-awon dili tinuod, ug ang ilang panagna bakak. Dili sila ilhon nga sakop sa akong katawhan ug ang ilang mga ngalan dili isulat sa listahan sa katawhan sa Israel, ug dili sila makasulod sa yuta sa Israel. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo nga Dios. “Kini nga mga propeta nagapahisalaag sa akong katawhan pinaagi sa pag-ingon nga maayo ang kahimtang sa tanan, apan sa tinuod dili diay. Sama ra nga nagpatindog ang mga tawo ug huyang nga paril, ug haklap-haklapan lang kini sa mga propeta ug minasang apog ug lapok. Ingna kana nga mga tighaklap nga ang ilang paril matumpag kay magpadala akog bunok sa ulan. Ang ulan nga ice nga morag mga bato motugpa niana nga mga paril, ug huypon kini nga paril sa kusog nga hangin. Ug kon matumpag na kini, mangutana ang mga tawo kanila, ‘Unsay nahitabo sa inyong gihaklap?’ “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Sa akong labihang kasuko, tumpagon ko ang mga paril pinaagi sa kusog nga hangin, ulan nga ice nga morag bato, ug bunok sa ulan. Oo, tumpagon ko ang paril nga inyong gihaklapan ug minasang apog ug lapok. Tumpagon ko gyud kini hangtod nga makita ang pundasyon niini. Ug kon matumpag na kini, madat-ogan kamo ug mangamatay. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Ipahiagom ko ang labihan kong kasuko ngadto sa paril ug sa naghaklap niini. Unya ipahibalo ko kaninyo nga wala na ang paril, apil ang naghaklap niini nga mao ang mga propeta sa Israel nga nanagna nga mahimo nga maayo ang kahimtang sa Jerusalem, apan sa tinuod dili diay. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “Karon, ikaw tawo, panghimaraota ang mga babaye nga nagapanagna nga tinumotumo lang. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Alaot kamo nga mga babaye nga nagapangbiktima sa akong katawhan, bata man o tigulang, pinaagi sa mga anting-anting. Ginabutangan ninyo silag bugkos sa mga bukton ug belo sa mga ulo isip mga anting-anting. Buot ninyong biktimahon ang akong katawhan alang sa inyong kaugalingong kaayohan. Ginapasipad-an ninyo ako atubangan sa akong katawhan tungod lang sa pila ka kumkom nga barley ug pila ka buok pan. Pinaagi sa inyong pagpamakak ngadto sa akong katawhan nga mituo usab sa inyong bakak, gipahayag ninyo nga mamatay kadtong dili angay nga mamatay, ug gipahayag usab ninyo nga mabuhi kadtong angay unta nga mamatay.’ “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga kontra ko gyud ang inyong mga anting-anting nga inyong gigamit sa pagpangbiktima sa mga tawo, nga daw sa mga langgam nga gilit-agan. Langkaton ko kini nga mga anting-anting gikan sa inyong mga bukton, ug buhian ko ang mga tawo nga daw sa mga langgam nga inyong gilit-agan. Gision ko usab ang inyong mga belo, ug luwason ko ang akong katawhan gikan sa inyong mga kamot, ug dili na ninyo sila mabiktima pa pag-usab. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. “Gipasubo ninyo ang mga matarong tungod sa inyong mga bakak, nga bisan gani ako mismo wala man magpasubo kanila. Ug gidasig ninyo ang mga daotan nga dili mobiya sa ilang daotan nga binuhatan pinaagi sa pagsaad kanila nga maluwas sila gikan sa kamatayon. Busa mawala na ang inyong dili tinuod nga mga panan-awon ug ang inyong pagpanagna. Luwason ko ang akong katawhan gikan sa inyong mga kamot. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Usa ka higayon, mianhi kanako ang mga pangulo sa Israel ug nanglingkod sila sa akong atubangan aron sa pagpangayo ug mensahe gikan sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, kini nga mga tawhana nagmahal pag-ayo sa ilang mga dios-dios nga mao ang nagtukmod kanila sa pagpakasala, busa nganong tugotan ko man sila nga mangayo ug mensahe gikan kanako? Karon, ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Si bisan kinsa nga Israelinhon nga nagmahal pag-ayo sa iyang mga dios-dios nga nagtukmod kaniya sa pagpakasala, unya mangayo ug mensahe sa Dios gikan sa propeta, ako, ang Ginoo, mao mismo ang motubag kaniya pinaagi sa silot basi sa gidaghanon sa iyang mga dios-dios. Himuon ko kini aron mobalik kanako ang tanang mga Israelinhon nga nahilayo kanako tungod sa ilang mga dios-dios. “Busa karon, ingna ang katawhan sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Paghinulsol kamo ug isalikway ang inyong mga dios-dios, ug biyai ang tanan ninyong mangil-ad nga mga buhat. Si bisan kinsa nga Israelinhon o langyaw nga nagapuyo sa Israel, nga mobiya kanako ug magmahal pag-ayo sa iyang mga dios-dios nga mao ang magtukmod kaniya sa pagpakasala, ug unya mangayo ug mensahe kanako pinaagi sa propeta, ako, ang Ginoo, mao mismo ang motubag kaniya pinaagi sa silot. Kontrahon ko siya ug himuon ko siya nga usa ka pasidaan ngadto sa mga tawo, ug mahimo siyang hilisgotan. Hinginlan ko siya gikan sa akong katawhan. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. “ ‘Apan kon ang usa ka propeta nadani sa paghatag ug panagna niana nga tawo, kini tungod kay ako, ang Ginoo, mao ang nagdani kaniya. Silotan ko siya ug hinginlan gikan sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Managsamang silotan ang propeta ug ang tawo nga nangayo kaniya ug mensahe. Himuon ko kini aron ang mga Israelinhon dili na mobiya kanako, ug dili na nila hugawan ang ilang kaugalingon pinaagi sa ilang pagpakasala. Mahimo silang akong katawhan, ug ako mahimo nga ilang Dios. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.’ ” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, kon makasala kanako ang usa ka nasod pinaagi sa pagluib kanako, silotan ko kini, ug kuhaon ko ang tinubdan sa ilang pagkaon. Padad-an ko silag kagutom aron mangamatay sila ug ang ilang mga mananap. Bisan pag anaa uban kanila si Noe, si Daniel, ug si Job, sila lang ang maluwas tungod sa ilang pagkamatarong. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “O kaha padad-an ko ug mabangis nga mga mananap kana nga nasod aron sa pagpatay sa iyang mga lumulupyo, ug mahimo nga mingaw kini nga dapit ug wala nay mag-agian niini tungod sa kahadlok sa mabangis nga mga mananap. Bisan pag anaa uban kanila si Noe, si Daniel, ug si Job, ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili gyud niini nga tulo maluwas ang ilang mga anak kondili ang ila rang kaugalingon. Ug ang mao nga nasod mahimo nga mingaw. “O kaha padad-an kog gubat kana nga nasod aron sa pagpatay sa mga nagpuyo niini ug sa ilang mga mananap, bisan pag anaa uban kanila si Noe, si Daniel, ug si Job, ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili gyud niini nga tulo maluwas ang ilang mga anak kondili ang ila rang kaugalingon. “O kaha padad-an kog sakit kana nga nasod aron mangamatay ang mga nagpuyo niini ug ang ilang mga mananap, bisan pag anaa uban kanila si Noe, si Daniel, ug si Job, ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili gyud niini nga tulo maluwas ang ilang mga anak kondili ang ila rang kaugalingon tungod sa ilang pagkamatarong. “Sa pagkatinuod, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga alaot ang Jerusalem kon padad-an ko kini sa upat ka bug-at nga mga silot—gubat, kagutom, mabangis nga mga mananap, ug mga balatian—nga mopatay sa mga nagpuyo niini ug sa ilang mga mananap. Apan may mahibilin nga buhi kanila, ug pagadad-on sila dinhi sa Babylon ug iipon kaninyo ingon nga mga bihag. Makita ninyo kon unsa kadaotan ang ilang gawi ug ang ilang mga binuhatan, ug mawala ang kalain sa inyong buot sa akong pagsilot sa Jerusalem. Mawala ang kalain sa inyong buot kon makita ninyo ang ilang gawi ug ang ilang mga binuhatan, ug masabtan ninyo nga may hinungdan ngano nga gihimo ko kadto sa Jerusalem. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, sa unsa nga paagi nga ang sanga sa ubas mas maayo pa kaysa bisan unsang sanga sa kahoy? Makahimo ba ug bisag unsa gikan sa mga sanga niini? Mahimo ba kini nga himuon nga sab-itanan? Siyempre dili gyud! Pwede lang kini nga isugnod; apan bisan pa gani dali ra kaayo kini nga maupos. Busa kon wala kini pulos sa wala pa masunog, labaw na kon nasunog na kini! “Karon, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga ang mga nagpuyo sa Jerusalem nahisama sa ubas nga nagatubo uban sa mga kahoy sa lasang. Tungod kay managsama sila nga walay pulos, sunogon ko sila. Silotan ko gyud sila. Ug bisan makaikyas pa sila sa kalayo, lamyon gihapon sila sa lain pang kalayo. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo. Himuon ko nga mingaw nga dapit ang ilang nasod tungod kay nagluib sila kanako. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pahibaloa ang Jerusalem sa iyang mangil-ad nga mga buhat. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios nagaingon, kaniya: Usa ikaw ka Canaanhon! Ang imo nga amahan usa ka Amorihanon, ug ang imo nga inahan usa ka Hitihanon. Ug sa imo nga pagkahimugso walay nagputol sa imo nga pusod, walay naghugas kanimo, o naghaplas kanimog asin, o nagputos kanimo ug lampin. Wala gyoy nagpakabana sa paghimo niini nga mga butanga diha kanimo; wala gyud nalooy kanimo. Gilabay ka lang hinuon didto sa uma, ug gikasilagan sukad sa adlaw sa imo nga pagkahimugso. “ ‘Unya sa diha nga miagi ako duol kanimo, nakita ko ikaw nga naglunang sa kaugalingon mo nga dugo. Giingnan ko ikaw nga mabuhi ka gyud. Gipadako ko ikaw sama sa usa ka tanom sa uma. Midako ka ug nahimo nga dalaga. Naporma ang imo nga mga dughan ug mitaas ang imo nga buhok, apan hubo ka lang gihapon. “ ‘Sa pag-agi ko pag-usab duol kanimo, nakita ko nga mahimo ka nang pangasaw-on. Busa gitabonan ko sa akong kupo ang imo nga pagkahubo. Nanumpa ako nga mahalon ko ikaw. Naghimo ako ug kasabotan kanimo, ug ikaw naako. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “ ‘Unya gihugasan ko ang mga dugo sa imo nga lawas, ug gihaplasan ko ikaw ug lana. Unya gipasaninaan ko ikaw ug mahalong sanina nga linen ug seda nga binordahan, ug gisul-oban ug panit nga sandalyas. Unya gidayandayanan ko ikaw ug mga alahas: mga pulseras ug kuwintas. Gidayandayanan ko usab ug singsing ang imo nga ilong, giaritesan ang imo nga mga dalunggan, ug gikoronahan ang imo nga ulo. Gipanindot ko ikaw pinaagi sa plata ug bulawan. Ang imo nga sanina linen ug seda nga binordahan. Ang imo nga pagkaon gikan sa maayo nga klase sa harina, dugos, ug lana sa olibo. Labihan ka kanindot, ug daw usa ikaw ka rayna. Nahimo kang bantogan sa mga nasod tungod sa labihang kanindot nga akong gihatag kanimo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “ ‘Apan nagsalig ka sa imo nga katahom, ug gigamit mo ang imo nga pagkabantogan aron sa pagpamiga. Girepresenta mo ang imo nga kaugalingon sa kang bisan kinsa nga lalaki nga molabay, ug nagpahimulos sila pag-ayo kanimo. Gigamit mo ang uban mo nga mga sanina sa pagpanindot sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, diin ginahimo mo ang imo nga pagpamiga. Dili gyud unta kana angay nga mahitabo. Gigamit mo ang gihatag ko nga mga plata ug mga bulawan nga mga alahas sa paghimog mga dios-dios nga lalaki, ug gisimba mo kini. Sama ra nga ikaw nanglaki! Gisaninaan mo kini nga mga dios-dios sa imo nga mga sanina nga binordahan, ug gihalad mo kanila ang akong lana ug insenso. Gihalad mo usab kanila ang pagkaon nga gihatag ko kanimo gikan sa maayo nga klase sa harina, dugos, ug lana sa olibo. Gihalad mo kini ingon nga halad nga mahumot. Oo, nahitabo kini. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “ ‘Gikuha mo usab ang imo nga mga anak nga lalaki ug babaye, nga imo nga mga anak kanako, ug gihalad mo ingon nga pagkaon sa mga dios-dios. Dili pa ba igo ang imo nga pagpamiga? Gipamatay mo pa ang akong mga anak ug gihalad ngadto sa mga dios-dios. Sa imo nga mangil-ad nga mga buhat ug pagpamiga wala mo gyud hinumdomi kon giunsa ko ikaw pag-atiman sa dihang ikaw batan-on pa, niadtong hubo ka ug naglunang sa imo nga kaugalingong dugo. “ ‘ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga alaot ka gyud! Gawas sa daotan nimo nga gihimo, nagpatindog ka pa gyud ug mga simbahan alang sa imo nga mga dios-dios diha sa mga plasa ug sa matag kanto sa kadalanan. Ug didto gihugaw-hugawan mo ang imo nga katahom, ug gihanyag mo ang imo nga kaugalingon sa kang bisan kinsang lalaki nga molabay. Nagkagrabe pa gyud ang imo nga pagpamiga. Namiga ka pa sa mga Ehiptohanon nga imo nga silingan nga makihilawason. Nakapasuko gyud kanako ang imo nga padayon nga pagpamiga. Busa gisilotan ko ikaw ug gipagamyan ang imo nga teritoryo. Gitugyan ko ikaw ngadto sa imo nga hakog nga mga kaaway nga mga Filistihanon, ug bisan sila natingala sa imo nga daotan nga pagbuhat. “ ‘Namiga ka usab sa mga taga-Assyria, kay wala ka pa man gyud matagbaw. Ug human niana, wala ka pa gihapon matagbaw. Gidugangan pa gyud nimo ang imo nga pagpamiga kay nakipagkuyog ka usab sa mga taga-Babylon, ang dapit sa mga negosyante, apan wala ka gihapon matagbaw. “ ‘ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga pagkahuyang mo nga nahimo mo kini nga mga butanga. Sama ka sa usa ka babaye nga baga ug nawong nga nagabaligya sa iyang dungog. Nagpatindog kag mga simbahan alang sa imo nga mga dios-dios diha sa mga kanto sa kadalanan ug sa mga plasa. Mas labaw ka pa kadaotan sa mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog tungod kay wala ka magpabayad sa nakighilawas kanimo. Usa ikaw ka babaye nga mananapaw! Mas gusto mo pang makighilawas sa laing lalaki kaysa imo nga bana. Ang mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog nagapabayad, apan ikaw mao pa hinuon ang nagahatag ug mga gasa sa imo nga mga laki aron sa pag-aghat kanila nga moduol kanimo aron makighilawas. Lahi ka kaysa uban nga mga babaye nga nagabaligya ug dungog. Walay manghagad sa pagpakighilawas kanimo; ikaw mismo ang nagapanghagad. Dili ka modawat ug bayad; ikaw pa hinuon ang nagabayad. “ ‘Busa, daotan nga babaye, pamatia kini nga akong mensahe. Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Gipakita mo ang imo nga pagkahubo ug gihatag mo ang imo nga lawas sa imo nga mga laki tungod sa imo nga pagkabigaon. Gisimba mo ang imo nga mangil-ad nga mga dios-dios, ug gipamatay mo ang imo nga mga anak ingon nga halad ngadto kanila. Tungod niini, tigomon ko ang tanan mo nga mga laki nga imo nga gikawilihan—ang imo nga gihigugma lakip ang imo nga gikapungtan. Tigomon ko sila aron sa pagkontra kanimo, ug huboan ko ikaw sa ilang atubangan aron makita nila ang imo nga pagkahubo. Silotan ko ikaw sa imo nga pagpanapaw ug pagpamatay. Ug sa akong labihan nga kasuko ug pangabugho, patyon ko ikaw. Itugyan ko ikaw ngadto sa imo nga mga laki, ug gub-on nila ang imo nga mga simbahanan sa imo nga mga dios-dios. Huboan ka nila ug kuhaon ang matahom mo nga mga alahas, ug biyaan ka nilang hubo. Ipasulong ka nila sa tapok sa mga tawo nga maoy mobato kanimo ug motadtad kanimo sa ilang espada. Sunogon nila ang imo nga mga balay ug silotan ka nila atubangan sa daghang mga babaye. Undangon ko ang imo nga pagpamiga ug ang imo nga pagbayad sa imo nga mga laki. Unya mahuwasan na ako sa akong labihang kasuko kanimo, ug mawala na ang akong pagpangabugho. Mokalma na ako ug dili na masuko. “ ‘Gikalimtan mo kon giunsa ko ikaw pag-atiman sa dihang batan-on ka pa. Gipasuko mo hinuon ako sa imo nga gipanghimo. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga silotan ko gyud ikaw sumala sa imo nga mga gihimo. Dili ba naghimo ka ug law-ay nga mga buhat dugang sa tanan mo nga mangil-ad nga mga binuhatan? “ ‘May mga tawo nga nagasulti niini nga panultihon kanimo: “Kon unsa ang inahan mao usab ang anak.” Sama gyud ikaw sa imo nga inahan nga nagtamay sa iyang bana ug sa iyang mga anak. Ug sama ka usab sa imo nga mga igsoong babaye nga nagtamay sa ilang mga bana ug mga anak. Ang imo nga inahan usa ka Hitihanon ug ang imo nga amahan usa ka Amorihanon. Ang magulang mo nga babaye mao ang Samaria nga anaa nagapuyo sa amihan uban sa iyang mga anak nga babaye. Ang imo nga manghod nga babaye mao ang Sodoma nga anaa nagapuyo sa habagatan uban sa iyang mga anak nga babaye. Gisunod mo ang ilang mga buhat ug ang ilang mangil-ad nga mga buhat. Ug sa mubo lang nga mga panahon milabaw ka pa kadaotan kay kanila. Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nagasulti sa tinuod nga ang Sodoma nga imo nga igsoon ug ang iyang mga anak nga babaye wala makahimo ug sama sa gihimo nimo ug sa imo nga mga anak nga babaye. Ang sala sa Sodoma nga imo nga igsoon mao ang pagkamapahitas-on. Siya ug ang iyang mga anak nga babaye abunda sa pagkaon ug hayahay ang panginabuhi, apan wala gyud niya tabangi ang mga pubri ug timawa. Sa ilang pagkamapahitas-on naghimo silag mangil-ad nga mga butang sa akong atubangan, busa gilaglag ko sila sa diha nga nakita ko ang ilang gihimo. “ ‘Ang Samaria wala makahimo bisan katunga lang sa imo nga nahimo nga mga sala. Mas daghan kag nahimo nga mangil-ad nga mga buhat kaysa imo nga mga igsoon nga babaye, busa mas matarong pa sila kay kanimo tungod sa tanang daotan nga buhat nga imo nga gihimo. Angay kang maulaw tungod kay sa imo nga mga sala gipakita mo nga mas daotan ka kaysa imo nga mga igsoon nga babaye. Dawata ang kaulawan kay ikaw na mismo ang nagpakita nga mas matarong pa sila kay kanimo. Apan moabot ang panahon nga pauswagon ko pag-usab ang Sodoma ug ang Samaria, apil ang ilang mga anak nga babaye. Ug ikaw pauswagon ko pag-usab apan uban kanila, aron maulaw ka sa tanan mo nga gihimo, kay tungod niini migawas nga morag mas maayo sila kay kanimo. Oo, mouswag pag-usab ang imo nga mga igsoon nga babaye—nga mao ang Sodoma ug Samaria, lakip ang ilang mga anak nga babaye. Ug mao usab kini ang mahitabo kanimo ug sa imo nga mga anak nga babaye. Gitamay mo pa kaniadto ang Sodoma sa panahon sa imo nga pagkamapahitas-on ug sa wala pa madayag ang imo nga pagkadaotan. Apan karon sama na ikaw kaniya. Gitamay ka usab sa mga nagpuyo sa Edom ug sa mga dapit sa palibot niini, ug sa mga lumulupyo sa Filistia ug sa mga dapit sa imo nga palibot. Pagaantuson mo ang silot tungod sa imo nga law-ay ug mangil-ad nga mga buhat. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ” Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios: “Silotan ko ikaw kon unsay angay kanimo, kay gipakawalay-bili mo ang saad pinaagi sa paglapas sa kasabotan. Apan tumanon ko sa gihapon ang kasabotan nga akong gihimo kanimo sa batan-on ka pa, ug magahimo ako kanimo ug kasabotan nga magapadayon sa walay kataposan. Unya mahinumdoman mo kon unsa ang imo nga gawi kaniadto ug maulaw ka, labi na kon himuon ko ang imo nga mga igsoong babaye, ang Samaria ug Sodoma, nga imo nga mga anak, bisan tuod dili kini sakop sa akong kasabotan kanimo. Lig-onon ko ang akong kasabotan kanimo, ug mahibaloan mo nga ako ang Ginoo. Mahinumdoman mo ang imo nga mga sala ug maulaw ka, ug dili ka na gyud makatingog sa labihan nga kaulaw kon pasayloon ko na ang tanan mo nga gihimo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, isugilon kini nga sambingay ngadto sa katawhan sa Israel, ug ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini: May usa ka dakong agila nga milupad paingon sa Lebanon. Lapad ang iyang mga pako ug baga ang iyang mga balhibo nga lain-lain ug kolor. Mitugdon kini sa tumoy sa kahoy nga sedro, ug giputol niini ang udlot sa kinatumyan nga sanga. Unya gidala niya kini sa dapit sa mga negosyante ug gitanom didto. “Pagkahuman nagkuha ang agila ug liso gikan sa yuta sa Israel ug gitanom kini sa tambok nga yuta sa daplin sa suba diin paspas kini nga mitubo. Mitubo kini nga usa ka tanom nga mokatay. Ang mga sanga niini mikatay paingon sa agila, ug nanggamot kini ug lawom. Nahimo kini nga bagon ug nananga pa kini pag-ayo ug milabong. “Apan may lain nga dakong agila nga miabot. Lagpad kini ug mga pako ug baga usab ang iyang balhibo. Ang mga gamot ug mga sanga sa tanom mikatay paingon niini nga agila aron matubigan kini sa agila labaw pa sa yuta nga gitamnan niini. Gihimo kini sa tanom bisan ug natanom na kini sa maayo nga yuta, diin may abundang tubig nga makahatag kaniyag maayo nga pagtubo, makapabunga, ug magpatahom kaniya. “Karon, ako, ang Ginoo nga Dios mangutana, ‘Makapadayon ba kini sa pagtubo? Dili! Ibton kini ug kuhaon ang iyang mga bunga, ug pasagdan nga malaya. Dili na magkinahanglan ug kusgan nga tawo o daghang mga tawo sa pag-ibot niini. Bisan itanom pa kini pag-usab sa laing dapit dili gihapon kini motubo. Malaya kini sa hingpit kon huypon sa init nga hangin gikan sa sidlakan. Malaya kini diha sa iyang gituboan.’ ” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Pangutan-a kini nga masinupakon nga katawhan sa Israel kon nahibalo ba sila kon unsa ang kahulogan niadtong sambingay. Ingna sila nga mao kini ang kahulogan: Miadto ang hari sa Babylon ngadto sa Jerusalem ug gibihag niya ang hari ug mga opisyal niini, ug gidala sa Babylon. Nagpili siyag usa sa mga kaliwat sa hari sa Juda ug naghimo siyag kasabotan kaniya ug gipapanumpa niya kini nga mag-alagad kaniya. Gibihag usab niya ang mga kadagkoan sa Juda aron kini nga gingharian dili na makabangon pag-usab ug dili na makasukol kaniya. Makahimo lang sa pagpabilin kini nga gingharian kon padayon kini nga motuman sa iyang kasabotan sa Babylon. Apan misukol ang hari sa Juda sa hari sa Babylon pinaagi sa pagpadala ug mga tawo ngadto sa Ehipto sa paghangyog mga kabayo ug daghang mga sundalo. Molampos ba siya? Makaikyas ba siya ug makalingkawas gikan sa silot sa iyang paglapas sa iyang kasabotan sa Babylon? Dili! Kay ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga kini nga hari sa Juda sigurado gayong mamatay sa Babylon, kay gilapas niya ang kasabotan nga iyang gipanumpaan ngadto sa hari sa Babylon nga mao ang naghimo kaniya nga hari. Dili makatabang kaniya sa pagpakiggubat ang hari sa Ehipto ug ang daghan ug gamhanan niini nga mga sundalo kon mosulong na ang mga taga-Babylon sa pagpamatay sa daghang mga tawo. Tungod kay gibale-wala niya ang iyang gipanumpaan, ug wala niya tumana ang kasabotan, dili gyud siya makalingkawas. “Busa ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga silotan ko gyud siya tungod kay gilapas niya ang akong kasabotan nga iyang gipanumpaan sa akong ngalan. Lit-agon ko siya ug dad-on sa Babylon, ug didto silotan ko siya tungod sa iyang pagbudhi kanako. Ang mga sundalo niya nga nagaikyas, mangamatay. Ang mga mahibilin magkatibulaag sa bisan asang dapit. Unya mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Ug ang tanang mga kahoy sa yuta makahibalo nga ako mao ang Ginoo nga nagaputol sa tag-as nga mga kahoy ug nagapataas sa mga mugbong kahoy. Ako usab ang nagapalaya sa labong nga mga kahoy ug nagabuhi pag-usab sa mga layang kahoy. Ako, ang Ginoo, ang nagasaad niini, ug tumanon ko gyud kini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Unsay inyong buot ipasabot sa pagsulti niini nga panultihon sa Israel, ‘Mikaon ang mga amahan ug aslom nga ubas, ug ang mga anak ang gingilohan?’ “Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili na ninyo kini isulti nga panultihon sa Israel. Pamatia ninyo kini! Ang tanan nga kinabuhi ako—ang kinabuhi sa ginikanan ug ang kinabuhi sa mga kabataan. Ang tawo ra nga nakasala mao ang mamatay. Pananglit may usa ka tawo nga matarong ug nagahimo sa mga butang nga husto ug subay sa balaod. Wala siya magsimba sa mga dios-dios sa Israel ni mokaon sa mga halad nga alang niini nga mga dios-dios didto sa mga simbahanan sa mga bukid. Wala siya makigdulog sa asawa sa uban o sa babaye nga giregla. Wala siya mangdaog-daog, ug ginauli niya ang gigarantiya sa mga nakautang kaniya. Wala siya mangawat, hinuon gipakaon niya ang mga gigutom ug gihatagan ug bisti ang mga walay bisti. Wala siya magpatubo kon magpautang. Wala siya nagahimog daotan, ug wala siyay gipaboran sa iyang paghukom. Nagasunod siya pag-ayo sa akong mga tulumanon ug mga sugo. Matarong kana nga tawhana ug padayon siyang mabuhi. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “Apan pananglit may anak siyang lalaki nga bangis ug kriminal o ginahimo niya kini nga mga buhat nga wala buhata sa iyang amahan: Mokaon siya sa mga halad nga alang sa mga dios-dios didto sa mga simbahanan sa mga bukid, ug makighilawas siya sa asawa sa uban. Ginadaog-daog niya ang mga kabos ug timawa. Kawatan siya, ug dili niya iuli ang garantiya sa mga nakautang kaniya. Nagasimba siya sa mga dios-dios, ug nagahimog daotan. Nagapautang siya nga may tubo. Mabuhi kaha siya? Dili! Mamatay gyud kini nga tawhana tungod niini nga tanang mangil-ad nga mga butang nga iyang gihimo. Siya ra ang hinungdan sa iyang kamatayon. “Apan pananglit kini nga tawo nga daotan may anak nga lalaki ug nakita niya ang tanang sala nga gihimo sa iyang amahan, apan wala niya kini sunda. Wala siya magsimba sa mga dios-dios sa Israel o mokaon sa mga halad nga alang niini nga mga dios-dios didto sa mga simbahanan sa mga bukid. Wala siya makighilawas sa asawa sa uban. Wala siya mangdaog-daog, ug wala siya mangayo ug garantiya gikan sa mga nangutang kaniya. Wala siya mangawat, ginapakaon hinuon niya ang mga gigutom ug gihatagan ug bisti ang mga walay bisti. Wala siya maghimog daotan, ug wala siya magpatubo kon magpautang siya. Ginatuman niya ang akong mga sugo ug mga tulumanon. Kini nga tawhana dili mamatay tungod sa sala sa iyang amahan kondili padayon siyang mabuhi. Apan ang iyang amahan mamatay tungod sa iyang sala kay nanghukhok siya, nangawat, ug naghimog daotan ngadto sa iyang mga katawhan. “Apan basig mangutana kamo, ‘Nganong dili man angay nga silotan ang anak tungod sa sala sa iyang amahan?’ Kon ang anak nagbuhat sa matarong ug husto, ug ginasunod niya pag-ayo ang akong mga tulumanon, padayon siyang mabuhi. Ang tawo lang nga nakasala mao ang mamatay. Ang anak dili angay nga silotan tungod sa sala sa iyang amahan, sama nga ang amahan dili angay nga silotan tungod sa sala sa iyang anak. Ang tawo nga matarong pagabalosan sa iyang matarong nga mga ginahimo, ug ang tawo nga daotan pagasilotan sa iyang daotan nga mga ginahimo. “Apan kon ang tawo nga daotan maghinulsol sa tanang mga sala nga iyang nahimo ug motuman sa akong mga pagtulon-an ug himuon niya kon unsa ang matarong ug husto, dili siya mamatay kondili mabuhi gyud siya. Dili na siya paninglon sa tanang mga sala nga iyang nahimo. Tungod sa iyang gipangbuhat nga matarong, padayon siyang mabuhi. Ako, ang Ginoo nga Dios, dili malipay kon mamatay ang usa ka daotan nga tawo. Malipay ako kon maghinulsol siya ug padayong mabuhi. “Apan kon ang usa ka tawo nga matarong mobiya sa iyang matarong nga pagkinabuhi ug magpakasala, ug magbuhat sa mangil-ad nga mga butang nga ginahimo sa mga tawo nga daotan, padayon ba siyang mabuhi? Dili! Kalimtan ang tanan niya nga binuhatan nga matarong. Ug tungod sa iyang pagluib kanako ug sa mga sala nga iyang nahimo, mamatay siya. “Apan moingon kamo, ‘Dili matarong ang pamaagi sa Ginoo.’ Pamati kamo, katawhan sa Israel: Ang ako bang pamaagi ang dili matarong o ang inyo? Kon ang usa ka tawo nga matarong mobiya sa matarong nga pagkinabuhi ug magpakasala, mamatay siya tungod sa iyang mga sala. Apan kon ang daotan nga tawo mobiya sa iyang daotan nga pagkinabuhi ug maghimog matarong ug husto, maluwas niya ang iyang kinabuhi. Dili siya mamatay tungod kay gitalikdan niya ang tanan niya nga sala. Apan moingon kamo nga katawhan sa Israel, ‘Dili matarong ang pamaagi sa Ginoo.’ O katawhan sa Israel, ang ako ba nga mga pamaagi ang dili matarong o ang inyo? “Busa ingnon ko kamo, O katawhan sa Israel, ako, ang Ginoo nga Dios, magahukom sa matag usa kaninyo sumala sa inyong binuhatan. Karon, paghinulsol kamo ug talikdi na ang tanan ninyong mga sala aron dili kamo malaglag. Nganong gusto man ninyong mamatay, O katawhan sa Israel? Undangi na ninyo ang inyong pagpakasala ug bag-oha na ang inyong pagkinabuhi. Kay dili ako malipay kon adunay mamatay. Busa paghinulsol na kamo aron padayon kamo nga mabuhi. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Awita kini nga Awit sa Pagbangotan alang sa mga pangulo sa Israel: “Ang imo nga inahan nahisama sa usa ka liyon nga nagaatiman sa iyang mga anak uban sa uban nga mga liyon. Giatiman niya ang usa sa iyang mga anak ug nahimo kini nga kusgan nga liyon. Nakakat-on kini pagpanukob, ug nangaon kini nga tawo. Sa dihang nahibaloan kini sa uban nga mga nasod gilit-ag nila kini ug gidala sa Ehipto nga kinaw-itan. Giguba niya ang mga paril sa mga kaaway ug gipangguba ang ilang mga lungsod. Nalisang ang mga lumulupyo niini sa iyang pagngulob. “Naghiusa ang mga nasod batok kaniya, ug gilibotan nila siya. Giladlad nila ang ilang pukot ug napukot nila siya. Gikaw-itan nila siya ug gisulod sa hawla, ug gidala ngadto sa hari sa Babylon. Gikulong nila siya aron dili na madunggan sa kabukiran sa Israel ang iyang pagngulob. “Ang imo nga inahan nahisama usab sa ubas nga gitanom sa daplin sa tubig. Daghan kinig sanga ug bunga tungod kay abunda man sa tubig. Lig-on kini ug mga sanga ug pwede himuong baston sa hari. Mitaas pag-ayo ang ubas, ug milabaw sa uban nga labong nga mga tanom. Makita kini tungod sa kataason niini ug sa kalabong sa iyang mga sanga. Apan giibot kini sa nasuko kaniya, ug gilabay sa yuta. Nalawos kini tungod sa mainit nga hangin gikan sa sidlakan. Nalaya ang iyang lig-ong punoan ug gisunog dayon kini. Karon gitanom kini pag-usab didto sa disyerto, sa dapit nga mamala ug walay tubig. Nasunog ang punoan niini ug mikaylap ang kalayo ngadto sa uban nga mga sanga ug mga bunga niini. Busa wala nay lig-ong sanga nga nabilin nga mahimo nga himuong baston sa hari. “Kini usa ka awit sa pagbangotan nga angay nga awiton niini nga panahon.” Sa ikanapulo nga adlaw sa ikalima nga bulan, sa ikapito nga tuig sa amo nga pagkabihag, may pipila ka mga pangulo sa Israel nga mianhi kanako ug milingkod sa akong atubangan aron sa pagpangayo ug mensahe gikan sa Ginoo. Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ingna ang mga pangulo sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: ‘Mianhi ba kamo aron sa pagpangayo ug mensahe gikan kanako? Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili ko kamo hatagan ug mensahe.’ “Tawo, hukmi sila. Ipaamgo sila sa mangil-ad nga mga butang nga gihimo sa ilang mga katigulangan. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: ‘Sa dihang gipili ko ang Israel nga mga kaliwat ni Jacob, ug gipaila ko ang akong kaugalingon kanila didto sa Ehipto, nanumpa ako kanila nga nagaingon, “Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” Ug niadtong adlawa usab nanumpa ako nga pagawason ko sila gikan sa Ehipto ug dad-on ngadto sa yuta nga gipili ko alang kanila—usa ka maayo ug mabungahon nga yuta, ang labing maayo nga yuta sa tanan. Unya miingon ako kanila, “Isalikway na ninyo ang inyong mangil-ad nga mga dios-dios. Ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios sa Ehipto, kay ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” “ ‘Apan misupak sila kanako, ug wala sila mamati. Wala nila isalikway ang mangil-ad nga mga dios-dios sa Ehipto. Busa miingon ako nga ipatagamtam ko kanila ang akong labihan nga kasuko didto sa Ehipto. Apan wala ko kini himoa kay gipanalipdan ko ang akong ngalan aron dili kini panamastamasan sa mga nasod sa palibot sa Israel nga nakahibalo nga nagpadayag ako ngadto sa mga Israelinhon nga pagawason ko sila gikan sa Ehipto. Busa gipagawas ko sila gikan sa Ehipto ug gidala sa kamingawan. Didto, gihatag ko kanila ang akong mga sugo ug mga lagda nga angay nilang tumanon aron padayon silang mabuhi. Gipatuman ko usab kanila ang Adlaw nga Igpapahulay ingon nga ilhanan sa amo nga kasabotan. Kini magpahinumdom kanila nga ako, ang Ginoo, nagpili kanila nga mahimo nga akong katawhan. “ ‘Apan misupak kanako ang katawhan sa Israel didto sa kamingawan. Wala nila tumana ang akong mga pagtulon-an ug mga lagda. Kon gituman lang unta nila kini, padayon silang mabuhi. Wala gyud nila pakabalaana ang Adlaw nga Igpapahulay nga gipatuman ko kanila. Busa miingon ako nga ipatagamtam ko kanila ang akong kasuko aron malaglag sila sa hingpit didto sa kamingawan. Apan wala ko kini himoa tungod kay maulawan ang akong ngalan sa mga nasod nga nakahibalo nga gipagawas ko ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto. Nanumpa usab ako kanila didto sa kamingawan nga dili ko sila dad-on didto sa yuta nga akong gihatag kanila —ang maayo ug mabungahon nga yuta, ang labing maayo nga yuta sa tanan. Gipanumpa ko kini kanila tungod kay wala nila tumana ang akong mga pagtulon-an ug mga lagda, ug wala nila pakabalaana ang Adlaw nga Igpapahulay nga akong gipatuman kanila. Gipalabi pa nila ang pagsimba sa ilang mga dios-dios. “ ‘Apan bisan pa niini nga ilang gihimo, gikaloy-an ko gihapon sila, ug wala ko sila laglaga sa hingpit didto sa kamingawan. Giingnan ko ang ilang mga anak didto sa kamingawan, “Ayaw ninyo sunda ang mga tulumanon ug mga lagda sa inyong mga ginikanan, ug ayaw ninyo hugawi ang inyong kaugalingon pinaagi sa pagsimba sa ilang mga dios-dios. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios. Tumana ninyo pag-ayo ang akong mga pagtulon-an ug mga lagda. Pakabalaana ninyo ang Adlaw nga Igpapahulay kay kini ilhanan sa atong kasabotan, ug kini magpahinumdom kaninyo nga ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.” “ ‘Apan bisan ang mga kabataan misupak usab kanako. Wala nila tumana ang akong mga pagtulon-an ug mga lagda. Kon tumanon lang unta nila kini, padayon unta sila nga mabuhi. Ug wala usab nila pakabalaana ang Adlaw nga Igpapahulay nga akong gipatuman kanila. Busa miingon ako nga ipatagamtam ko ang akong labihang kasuko kanila didto sa kamingawan. Apan wala ko kini himoa tungod kay maulawan ang akong ngalan sa mga nasod nga nakahibalo nga gipagawas ko ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto. Apan nanumpa usab ako kanila didto sa kamingawan nga katagon ko sila ngadto sa nagkalain-laing mga nasod, tungod kay wala nila tumana ang akong mga pagtulon-an ug mga lagda, ug wala nila pakabalaana ang Adlaw nga Igpapahulay nga akong gipatuman kanila. Gipalabi pa hinuon nila ang pagsimba sa mga dios-dios sa ilang mga katigulangan. Busa gipasagdan ko sila nga magtuman sa mga tulumanon ug mga lagda nga dili maayo ug dili makahatag kanilag maayo nga kinabuhi. Gipasagdan ko usab sila nga hugaw-hugawan nila ang ilang kaugalingon pinaagi sa ilang paghalad sa mga dios-dios apil na ang paghalad nila sa ilang kamagulangang mga anak nga lalaki. Gitugotan ko kini aron malisang sila ug mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.’ “Busa tawo, ingna ang katawhan sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Ang inyong mga katigulangan padayong nagpasipala ug nagsalikway kanako. Kay sa dihang gidala ko sila sa yuta nga akong gisaad nga ihatag kanila, naghalad silag mga halad, mga insenso, ug mga ilimnon didto sa matag taas nga bungtod ug sa matag labong nga kahoy nga ilang makita. Busa nasuko ako pag-ayo kanila. Nangutana ako kanila, ‘Unsa ba kana nga habog nga dapit nga inyong ginaadtoan?’ ” (Hangtod karon Bamah ang itawag nila nianang lugara.) “Karon, ingna ang katawhan sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Hugawan ba usab ninyo ang inyong kaugalingon sama sa gihimo sa inyong mga katigulangan, ug magsimba ba usab kamo sa mangil-ad nga mga dios-dios? Bisan gani karon ginahugawan ninyo ang inyong kaugalingon pinaagi sa paghalad sa mga dios-dios apil na ang paghalad ninyo sa inyong mga anak nga lalaki pinaagi sa kalayo. Busa katawhan sa Israel, ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, dili gyud mohatag ug mensahe kaninyo bisan mangayo pa kamo. “Dili gyud mahitabo kana nga anaa sa inyong hunahuna nga magpakasama kamo sa mga katawhan sa uban nga nasod nga nagasimba sa dios-dios nga hinimo sa bato ug kahoy. Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga magahari ako kaninyo pinaagi sa akong dakong gahom ug labihan nga kasuko. Oo, sa akong dakong gahom ug labihan nga kasuko, kuhaon ko kamo gikan sa nagkalain-laing mga nasod diin kamo nagkatag, ug dad-on sa kamingawan sa mga nasod. Ug didto, atubangon ko kamo ug hukman. Hukman ko kamo, sama nga gihukman ko ang inyong mga katigulangan didto sa kamingawan sa Ehipto. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Ilain ko ang mga daotan kaninyo, ug lig-onon ko ang akong kasabotan kaninyo. Ibulag ko kaninyo ang mga misupak kanako. Pagawason ko sila gikan sa nasod diin sila nabihag, apan dili sila makasulod sa yuta sa Israel. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios sa katawhan sa Israel, “Sige, padayon kamo sa pag-alagad sa inyong mga dios-dios kon dili kamo gustong motuman kanako. Apan moabot ang panahon nga dili na gyud ninyo mapakaulawan ang akong ngalan pinaagi sa paghalad ngadto sa inyong mga dios-dios. Kay didto sa akong balaan nga bukid, sa taas nga bukid sa Israel, ang tanang katawhan sa Israel magaalagad kanako. Didto pagadawaton ko kamo ug hangyoon ko kamo nga maghalad sa inyong pinakamaayo nga mga gasa ug nagkalain-lain pa nga mga halad. Kon makuha ko na kamo gikan sa mga nasod diin kamo nagkatibulaag, dawaton ko kamo ingon nga mahumot nga halad. Ipakita ko kaninyo ang akong pagkabalaan atubangan sa mga nasod. Ug kon madala ko na kamo sa yuta sa Israel nga akong gipanumpa nga ihatag sa inyong mga katigulangan, mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Ug didto mahinumdoman ninyo ang inyong mga binuhatan nga nakapahugaw kaninyo, ug kasilagan ninyo ang inyong kaugalingon tungod sa tanan ninyong daotan nga mga binuhatan. O katawhan sa Israel, mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo sa dihang trataron ko kamo ug maayo tungod ug alang sa akong ngalan luyo sa inyong daotan ug hugaw nga mga binuhatan. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang sa habagatan ug panghimaraota kini nga lugar nga adunay mga kalasangan. Isulti niini nga dapita nga ako, ang Ginoo nga Dios, ang magdaob ug mosunog sa iyang kakahoyan, laya man o buhi. Dili gyud mapalong kini nga nagadilaab nga kalayo. Sunogon niini ang tanan gikan sa habagatan paingon sa amihan. Makita sa tanan nga ako, ang Ginoo, mao ang nagdaob niini, ug dili gyud kini mapalong.” Unya miingon ako, “O Ginoo nga Dios, ang mga tawo nagaingon nga nagasulti lang ako ug mga sambingay.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang sa Jerusalem ug panghimaraota ang Israel ug ang mga simbahan niini. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Kontra ko kamo! Ibton ko ang akong espada ug pamatyon ko kamo nga tanan, maayo man o daotan. Oo, pamatyon ko kamo nga tanan sa akong espada, gikan sa habagatan hangtod sa amihan. Ug mahibaloan sa tanan nga ako mao ang Ginoo. Giibot ko na ang akong espada, ug dili ko kini ibalik sa iyang sakoban hangtod nga dili mahuman ang iyang pagpamatay.’ “Busa tawo, padungga sila nga mag-agulo ka sa kasubo ug sa kasakit sa imo nga kasingkasing. Mag-agulo ka diha sa ilang atubangan. Kon mangutana sila kon nganong nagaagulo ka, ingna sila nga tungod kini sa balita nga makapakurog, makapaluya, makapalisang, ug makapalipong kanila. Mahitabo gyud kini nga mga butanga sa dili madugay. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon pa gyud ang Ginoo kanako, Gibaid ko ang akong espada ug gipasinaw, ug andam na kini nga gamiton sa pagpamatay. “Tawo, hilak ug kusog ug pukpoka ang imo nga dughan sa kasubo, kay kana nga espada mopatay sa akong katawhan nga mga Israelinhon ug sa ilang mga pangulo. Kini usa ka pagsulay sa akong katawhan. Dili sila maghunahuna nga dili ko ipadayon ang akong pagdisiplina kanila nga ilang gibale-wala. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Busa, tawo, isulti ang akong mensahe. Mopakpak ka sa pagtamay sa akong katawhan, ug mokuha kag espada ug itigbas kini sa makaduha o makatulo ka higayon ingon nga simbolo nga daghan ang mangamatay kanila sa gubat. Mangurog sila sa kahadlok ug daghan ang mangamatay kanila. Gibutang ko na ang espada diha sa mga pultahan sa ilang siyudad aron sa pagpatay kanila. Nagpangidlap kini sama sa kilat ug andam na sa pagpamatay. O espada! Panigbas sa wala ug sa tuo. Panigbas bisan asa. Mopakpak usab ako sa pagtamay sa akong katawhan, ug unya mawala ang akong kasuko. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, paghimog mapa ug markahi ang duha ka dalan nga mahimo nga agian sa hari sa Babylon nga nagadala sa espada. Kini nga duha ka dalan magsugod sa Babylon. Butangi ug timaan ang gisang-an sa duha ka dalan aron mahibaloan kon asa paingon kini nga duha ka dalan. Ang usa ka dalan paingon sa Raba, ang kapital sa Ammon, ug ang usa paingon sa Jerusalem, ang kapital sa Juda nga nalibotan ug paril. Kay ang hari sa Babylon mihunong sa gisang-an sa duha ka dalan ug magpakisayod kon asa siya nga dalan moagi pinaagi sa pagbunot sa pana, sa pagpangutana sa mga dios-dios, ug sa pagsusi sa atay sa mananap nga gihalad. Ang mabunot niya nga pana mao ang may marka nga Jerusalem. Unya mosinggit siya sa pagsulong sa Jerusalem ug sa pagpamatay sa mga nagpuyo niini. Magpahimo siyag tore-tore ug magpabutang siya sa pultahan sa Jerusalem ug dagkong mga kahoy nga iguba sa pultahan. Magpatapok siyag yuta diha sa kilid sa paril sa siyudad aron makatkat kini. Dili makatuo ang mga taga-Jerusalem nga mahitabo kini kanila tungod kay may kasabotan sila tali sa Babylon. Apan ang hari sa Babylon mopahinumdom kanila sa ilang mga sala, ug unya bihagon niya sila. “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Ang inyong mga sala nadayag na, ug gipakita gyud ninyo kon unsa kamo kamasinupakon ug kamakasasala. Tungod kay ginahimo ninyo kini, ipabihag ko kamo. “Ikaw nga daotan ug makasasala nga pangulo sa Israel, miabot na ang panahon nga ikaw silotan! Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Huboa ang imo nga turban ug korona, kay may kausaban na ang tanan. Ang mga anaa sa ubos mahimo nga dungganon, ug ang mga dungganon ipaubos. Laglagon ko gyud ang Jerusalem! Dili kini matukod pag-usab hangtod nga moabot ang akong pinili nga maoy magahukom niini nga siyudad; kay siya ang akong gitugyanan niini. “Ug ikaw tawo, ingna ang mga Amonihanon nga nagbiay-biay sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon kanila: Andam na ang espada aron sa pagpamatay. Gipasinaw kini pag-ayo aron magpangidlap sama sa kilat. Dili tinuod ang mga panan-awon ug mga tagna nga nadawat ninyo mahitungod sa espada. Ang tinuod, andam na ang espada sa pagputol sa mga liog sa daotan nga mga tawo. Ang panahon sa pagsilot kanila miabot na. Ibalik ko ba ang espada sa sakoban? Dili! Silotan ko kamo diha mismo sa inyong nasod, sa dapit diin kamo natawo. Ipatagamtam ko kaninyo ang akong labihan nga kasuko, ug itugyan ko kamo ngadto sa mabangis nga mga tawo, nga anad sa pagpatay. Mahimo kamo nga sugnod, ug ang inyong dugo mobanaw sa inyong yuta. Wala na gyud makahinumdom kaninyo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, andam ka na ba sa paghukom sa Jerusalem? Andam ka na ba sa paghukom niini nga siyudad sa mga kriminal? Pahibaloa siya sa tanan niya nga ngil-ad nga mga buhat, ug ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: O siyudad sa mga kriminal, moabot kanimo ang kalaglagan. Gihugawan mo ang imo nga kaugalingon pinaagi sa paghimog mga dios-dios. Sad-an ka tungod sa imo nga pagpamatay ug tungod sa paghugaw-hugaw mo sa imo nga kaugalingon pinaagi sa paghimog mga dios-dios. Miabot na ang imo nga kataposan. Busa kataw-an ka ug biay-biayon sa mga nasod. O siyudad nga nabantog sa pagkadaotan ug sa kasamok, ang mga nasod nga anaa sa duol ug sa layo mobiaybiay gyud kanimo. Tan-awa ang matag pangulo sa Israel nga nagapuyo diha kanimo, gigamit nila ang ilang gahom sa pagpamatay. Wala na tahora ang mga ginikanan diha sa imo nga dapit. Ang mga langyaw nga nagapuyo diha kanimo ginapanguwartahan, ug ang mga ilo ug mga biyuda ginadaog-daog. Gipasipalahan mo ang akong balaan nga mga butang ug wala mo pakabalaana ang Adlaw nga Igpapahulay nga akong gipatuman. May mga tawo diha kanimo nga nagapangbutang-butang aron ipapatay ang uban. Aduna usay mga tawo diha nga nagakaon sa mga halad ngadto sa mga dios-dios didto sa simbahanan sa mga bukid ug nagahimo sa malaw-ay nga mga buhat. Adunay mga tawo diha kanimo nga nakighilawas sa asawa sa iyang amahan o mipugos sa pagpakighilawas sa babaye nga giregla. Adunay nakighilawas sa asawa sa uban, o sa iyang umagad nga babaye, o sa iyang igsoon nga babaye. Ang uban nagadawat ug suborno aron sa pagpatay ug tawo, ang uban nagapatanto nga may taas kaayong tubo, ug ang uban naadunahan pinaagi sa pagpanglimbong sa ilang isigka-tawo. Nalimtan na gyud nila ako. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “Busa isumbag ko ang akong kumo sa akong palad sa akong kasuko kaninyo, o mga taga-Jerusalem, tungod sa inyong pagpamatay ug pagpanglimbong aron makakuwarta. May kaisog pa kaha kamo ug kalig-on sa panahon nga silotan ko kamo? Ako, ang Ginoo, ang nagaingon nga silotan ko kamo, ug himuon ko gyud kini. Katagon ko kamo sa nagkalain-laing mga nasod, ug undangon ko ang inyong mga ginahimo nga nakapahugaw kaninyo. Maulawan kamo sa uban nga mga nasod, ug unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Miingon na usab ang Ginoo kanako, “Tawo, ang katawhan sa Israel nahimo nga walay pulos alang kanako. Sama sila sa bronsi, lata, puthaw, o tingga nga mga linugdang human mapalunsay ang pilak sa hurnohan. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Tungod kay nahimo kamo nga walay pulos, tigomon ko kamo sa Jerusalem, Maingon nga ang plata tunawon diha sa hudnohan, daw ingon usab niana ang buhaton ko sa Jerusalem, ug unya mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo, nagpahamtang sa akong kasuko kaninyo.” Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Tawo, ingna ang mga Israelinhon nga tungod kay dili sila gusto nga hinloan ko sila, dili ko gyud sila kaloy-an sa adlaw nga ipatagamtam ko kanila ang akong kasuko. Ang ilang mga pangulo nagaplano ug daotan. Nahisama sila sa nagangulob nga liyon nga nagkunis-kunis sa iyang biktima. Nagapamatay silag mga tawo, nagapanguha sa bahandi ug mahalong mga butang, ug daghan ang nangabiyuda tungod sa ilang pagpamatay. Ang ilang mga pari wala magtuman sa akong kasugoan, ug gipasipalahan nila ang akong balaan nga mga butang. Gipakasama lang nila ang balaan ug ang dili balaan ug ang hinlo ug ang hugaw. Wala nila tumana ang akong mga ginapatuman sa Adlaw nga Igpapahulay. Busa wala nila ako tahora. Ang ilang mga opisyal nahisama sa bangis nga mga iro nga nagkunis-kunis sa ilang mga biktima. Mopatay sila aron lang makasapi. Ang ilang mga sala gitabon-tabonan sa ilang mga propeta pinaagi sa paghimog tinumotumo nga mga panan-awon ug mga tagna. Nagaingon sila nga mao kuno kadto ang giingon sa Ginoo nga Dios bisan sa tinuod wala magsulti ang Ginoo. Bisan ang mga yanong nagpuyo nagapanglimbong ug nagapangawat. Gidaog-daog nila ang mga kabos ug ang nanginahanglan, ug wala nila hatagi ug hustisya ang mga langyaw nga nagapuyo uban kanila. “Nangita akog usa ka tawo nga makapanalipod sa siyudad ug makapataliwala kanako ug sa mga tawo aron dili ko gub-on kini nga siyudad, apan wala gyud akoy nakita. Busa ipahamtang ko kanila ang akong hilabihang kasuko. Laglagon ko sila tungod sa ilang mga gihimo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, kaniadto may duha ka managsoong babaye. Sa batan-on pa sila, nagbaligya sila sa ilang dungog didto sa Ehipto. Gipasagdan lang nila ang mga lalaki nga magpahimulos sa ilang kaputli. Ang ngalan sa magulang mao si Oholah, ug ang manghod mao si Olibah. Gipangasawa ko silang duha ug nanganak kami. Si Oholah mao ang Samaria, ug si Olibah mao ang Jerusalem. “Bisag asawa ko na si Oholah, nagpadayon gihapon siya sa pagbaligya sa iyang dungog, ug nagaapas-apas gyud siya sa iyang mga laki nga mga taga-Assyria nga duol kaniya. Mga guwapo sila ug batan-on nga mga lalaki. Mga kapitan sila ug mga komander nga nakauniporme ug asul, ug mga mangangabayo pa. Nakighilawas si Oholah sa tanang mga opisyal sa Asiria, ug gihugawan niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagsimba sa ilang mga dios-dios. Wala gyud siya mobiya sa pagbaligya sa iyang dungog sukad sa didto pa siya sa Ehipto. Kay sa batan-on pa siya nakighilawas na siya uban sa mga lalaki nga nagpahimulos sa iyang kaputli. “Busa gitugyan ko siya sa iyang mga laki nga mga taga-Assyria nga iya gayong ginaapas-apas. Gihuboan nila siya, gibihag ang iyang mga anak, ug gipatay siya pinaagi sa espada. Sa nahitabong pagsilot kaniya, nahimo siyang hilisgotan sa mga kababayen-an. “Bisan pag nakita ni Olibah ang nahitabo sa iyang igsoon, nagpadayon gihapon siya sa pagbaligya sa iyang dungog, ug nahimo pa siyang mas daotan nga babaye kaysa iyang igsoon. Nagaapas-apas usab siya sa mga taga-Assyria nga mga guwapo ug batan-on nga mga lalaki. Kini sila mga kapitan ug mga komander nga nakauniporme, ug mga mangangabayo pa. Nakita ko nga sama siya sa iyang igsoon; gimansahan usab niya ang iyang kaugalingon. Tungod kay nakagusto siya kanila, nagpadala siyag mga mensahero sa Babylon sa pag-imbitar niini nga mga opisyal sa pag-adto kaniya. Busa nangadto sila kaniya ug nakighilawas. Nianang paagiha, gihugaw-hugawan nila siya. Apan sa kadugayan gipul-an ra siya kanila. “Gikapungtan ko si Olibah ug gitalikdan sama sa akong gihimo sa iyang igsoon tungod kay dayag gyud ang iyang padayon nga pagbaligya sa iyang dungog. Apan bisan pa niini, misamot pa gyud ang iyang pagbaligya sa iyang dungog sama sa iyang gihimo didto sa Ehipto sa batan-on pa siya. Nagaapas-apas gyud siya sa iyang mga laki kansang kinatawo sama kadagko sa kinatawo sa mga asno ug ang ilang semilya sama kadaghan sa semilya sa mga kabayo. Busa mibalik ka, Olibah, sa law-ay mo nga mga binuhatan, nga imo nga gihimo kaniadto didto sa Ehipto sa batan-on ka pa, diin didto nagpahimulos ang mga lalaki sa imo nga lawas. “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon kanimo Olibah, pasulongon ko kanimo ang imo nga mga laki nga imo nga gitalikdan sa dihang napul-an ka na kanila. Sila mao ang mga taga-Babylon ug ang mga taga-Chaldea nga gikan sa Pekod, Shoa, Koa, ug ang mga taga-Assyria. Kini sila mga guwapo ug batan-ong mga lalaki, mga kapitan, mga komander, opisyal sa mga tigkarwahe, ug uban pang taas nga mga opisyal. Silang tanan pulos nagasakay ug kabayo. Mosulong sila kanimo gikan sa amihan uban ang daghang mga sundalo, mga kabayo, ug mga karwahe. May mga taming sila ug mga helmet, ug ila kang palibotan. Itugyan ko ikaw kanila aron silotan, ug silotan ka nila sa gusto nila nga isilot kanimo. Sa akong labihang kasuko kanimo, pasilotan ko ikaw kanila. Ug sa ilang kasuko, putlon nila ang imo nga ilong ug mga dalunggan. Bihagon nila ang imo nga mga anak, ug ang mabilin kanimo pamatyon nila pinaagi sa espada o sunogon. Huboan ka usab nila ug kuhaon ang imo nga mga alahas. Maundang na dayon ang imo nga law-ay nga binuhatan nga mao ang pagbaligya sa imo nga dungog, nga gisugdan mo sa didto ka pa sa Ehipto. Dili mo na kini hinumdoman, ug kalimtan mo na ang Ehipto. Kay ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga itugyan ko ikaw sa mga tawo nga imo nga gidumtan; kadtong imo nga gitalikdan sa dihang napul-an ka na kanila. Ug silotan ka nila sa ilang kasuko, ug kuhaon nila ang tanan mo nga mga hinagoan. Biyaan ka nila nga hubo ug madayag ang imo nga makauulaw nga kahimtang tungod sa imo nga law-ay nga binuhatan nga mao ang pagbaligya sa imo nga dungog. Mahitabo kini kanimo tungod kay nakighilawas ka sa taga-laing nasod ug gihugawan mo ang imo nga kaugalingon pinaagi sa pagsimba sa ilang mga dios-dios. Gisunod mo ang gihimo sa imo nga igsoong babaye, busa silotan ko usab ikaw sama sa akong pagsilot kaniya. “ Oo, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga silotan ko ikaw sama sa akong pagsilot sa imo nga igsoong babaye. Ang akong silot nahisama sa ilimnon nga anaa sa dako ug lawom nga kopa. Ug kon mainom mo na ang sulod niini nga kopa nga puno sa akong kasuko, biay-biayon ka ug kataw-an. Mahubog ka ug magsubo, kay kini nga kopa puno ug kalaglagan. Mao kini ang kopa sa pag-antos nga nainom sa imo nga igsoon nga mao ang Samaria. Hutdon mo gyud kinig inom, ug unya buk-on mo ang kopa, ug pukpokon mo ang imo nga dughan sa kasubo. Mahitabo gyud kini, kay ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Ug tungod kay gikalimtan mo ako ug gitalikdan, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga mag-antos ka gyud tungod sa imo nga law-ay nga binuhatan nga mao ang pagbaligya sa imo nga dungog.” Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Tawo, hukmi si Oholah ug si Olibah. Isulti kanila ang ilang mangil-ad nga mga buhat. Kay nakapanapaw sila ug nakapatay. Nakapanapaw sila pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios, ug ang ilang mga anak mismo, nga gidedikar nila kanako sa natawo sila, gihalad nila sa mga dios-dios ingon nga pagkaon niini. Nagpakuha pa gani silag mga lalaking gikan sa halayong mga dapit. Ug sa pag-abot niini nga mga lalaki, naligo sila ug nagpaguwapa, ug nagsul-ob ug mga alahas. Unya nanglingkod sila sa maanindot nga higdaanan, nga sa atubangan niini may lamisa nga gibutangan nila sa akong insenso ug lana. Madungog gikan sa ilang kuwarto ang kasaba sa mga hubog ug ang hudyaka sa mga tawo nga nagapahayahay lang, nga naggikan sa kamingawan. Gipasul-oban sila niini nga mga tawhana ug pulseras, ug gibutangan ug matahom nga korona ang ilang mga ulo. Unya miingon ako sa akong kaugalingon, ‘Pasagdi sila nga magpatuyang sa pagpakighilawas nianang mga babaye nga nangaraan na sa pagpamaligya sa ilang dungog.’ Ug gihimo gyud nila kini. Nakigdulog sila kang Oholah ug kang Olibah, ang duha ka mahugawng mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog. Apan silotan sila sa mga tawo nga matarong sa silot nga angay gyud kanilang mga mananapaw ug kriminal. “ Ako, ang Ginoo nga Dios, magsugo ug mga tawo nga mosulong kanila. Kini nga mga tawhana mopalisang kanila, moilog sa ilang mga kabtangan, mobato kanila, ug mopatay kanila pinaagi sa espada. Pamatyon usab ang ilang mga kabataan ug sunogon ang ilang mga balay. Niining paagiha tapuson ko ang law-ay nga binuhatan niini nga nasod. Ug mahimo usab kini nga usa ka pasidaan alang sa tanang mga babaye nga dili gyud sila mosunod sa ilang gihimo. Ug kamo nga duha ka magsoon, mag-antos gyud sa silot tungod sa inyong law-ay nga binuhatan ug sa inyong pagsimba sa mga dios-dios. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo nga Dios.” Sa ikanapulo nga adlaw sa ikanapulo nga bulan, sa ikasiyam nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, isulat ang petsa niini nga adlawa kay niini mismo nga adlawa magsugod na sa pagsulong ang hari sa Babylon sa Jerusalem. Unya isugilon kini nga sambingay ngadto sa katawhan sa Israel nga mga masinupakon, ug pahibaloa sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon: “Itak-ang ang kaldero ug sudli kini ug tubig. Ilunod niini ang mga maayo nga bahin sa karne—mga abaga ug mga paa. Iapil usab ang mga bukog. Ang karne lang sa labing maayo nga karnero ang imo nga gamiton. Sugnori kini ug lat-i ang karne ug ang mga bukog. Kay ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Alaot ang siyudad sa Jerusalem kansang mga nagpuyo mga kriminal. Nahisama kini sa tayaon nga kaldero nga wala malimpyohi. Busa kuhaa sa tinagsa ang sulod niini ug ayaw pilia. Kay ang iyang pagpamatay dayag sa tanan. Ang dugo sa iyang gipamatay gipasagdan lang niya diha sa mga bato nga makita sa tanan. Wala lang gani niya kini taboni ug yuta. Nakita ko kini nga dugo ug gipasagdan ko kini nga makita sa tanan. Daw nagasinggit kini kanako nga nagapangayo sa akong panimalos. “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Alaot ang siyudad sa Jerusalem kansang mga nagpuyo mga kriminal! Ako mismo ang magtapok ug daghang sugnod aron siya sunogon. Sige, dugangi pa gyud ninyo ang sugnod ug unya dagkoti. Lat-i pag-ayo ang karne hangtod nga mahubsan ug mapagod ang mga bukog. Unya itak-ang ang kaldero nga wala nay sulod diha sa mga baga hangtod nga magbaga usab kini. Niining paagiha mahinloan unta ang kaldero ug masunog ang mga taya. Apan bisan unsaon mo pa, ang taya niini dili gyud makuha pinaagi sa kalayo.’ “ O Jerusalem, ang imo nga law-ay nga binuhatan mao ang nagpahugaw kanimo. Gitinguha ko nga limpyohan ka, apan midumili ka. Busa magpabilin ka nga hugaw hangtod nga dili mawala ang akong labihan nga kasuko kanimo. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga miabot na ang panahon nga molihok ako, ug walay makapugong kanako. Dili ko gyud kamo kaloy-an, ug dili na mausab ang akong hunahuna. Hukman kamo basi sa inyong gawi ug binuhatan. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, kuhaon kog kalit ang babaye nga gimahal mo pag-ayo. Apan dili mo siya hilakan, ug dili ka magsubo alang kaniya. Pag-agulo lang sa hilom. Ayaw ipakita ang imo nga pagbangotan. Ayaw hukasa ang imo nga turban ug sandalyas, ug ayaw taboni ang imo nga nawong. Ayaw usab pagkaon sa kalan-on sa mga nagasubo alang sa patay.” Busa sa pagkabuntag gisulti ko kadto sa mga tawo, ug pagkagabii namatay ang akong asawa. Ug pagkasunod nga buntag gituman ko ang gisugo kanako. Unya nangutana ang mga tawo kanako, “Unsay buot mo nga ipasabot nianang imo nga gibuhat?” Ug himuon ninyo ang gihimo ni Ezekiel. Dili ninyo tabonan ang inyong nawong, ug dili kamo mokaon sa kalan-on sa mga nagasubo alang sa patay. Dili usab ninyo hukason ang inyong mga turban ug mga sandalyas. Dili kamo manghilak o magsubo. Maluya kamo tungod sa inyong mga sala, mag-iyahay lang kamo sa pag-agulo. Ang nahitabo kang Ezekiel mahimo nga usa ka panig-ingnan diha kaninyo. Ang iyang gihimo, mao usab ang inyong himuon. Kon mahitabo na kini, mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo nga Dios.” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo kanako, “Tawo, sa panahon nga gub-on ko na ang templo nga ilang dalangpanan, nga ilang gipasigarbo, gipakamahal, ug gikalipay, ug kon pamatyon ko na ang ilang mga kabataan, may usa ka tawo nga makaikyas gikan sa Jerusalem ug mosugilon niini kanimo. Nianang higayona, makasulti ka na pag-usab ug magkasulti kamo nga duha. Mahimo kang pasidaan ngadto sa mga tawo, ug unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang sa mga Amonihanon ug ipropesiya batok kanila. Sultihi sila nga mamati kanako kay ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Tungod kay nalipay kamo sa pagkaguba sa akong templo ug sa pagkalaglag sa Israel, ug sa pagkabihag sa katawhan sa Juda, ipasakop ko kamo sa mga tawo sa sidlakan, ug ila kamo nga panag-iyahon. Magakampo sila diha sa inyo ug kaonon nila ang inyong mga prutas ug imnon ang inyong gatas. Himuon ko nga sabsabanan sa mga kamelyo ang lungsod sa Raba. Ang tibuok nga Ammon himuon kong pahulayanan sa mga karnero. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.’ “ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Tungod kay mipakpak kamo ug naglukso-lukso sa kalipay sa pagtamay sa Israel, silotan ko gyud kamo. Itugyan ko kamo sa uban nga mga nasod nga moilog sa inyong mga kabtangan. Laglagon ko gyud kamo sa hingpit hangtod nga wala nay mahibilin kaninyo isip usa ka nasod. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.’ ” Miingon ang Ginoo nga Dios, “Ang Moab ug Seir, nagaingon nga ang Juda sama lang usab sa uban nga mga nasod. Busa ipasulong ko ang mga lungsod nga anaa sa utlanan sa Moab, apil na ang mga nagauna nilang mga lungsod sama sa Bet Jeshimot, Baal Meon, ug Kiriathaim—ang mga lungsod nga ilang ginapasigarbo. Ipasakop ko usab sila sa mga tawo sa sidlakan, ug panag-iyahon nila sila sama sa mga Amonihanon. Ug maingon nga ang mga Amonihanon dili na isipon nga usa sa mga nasod, mao usab ang Moab. Silotan ko gyud ang Moab, unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo nga Dios, “Nanimalos ang Edom sa Juda, ug tungod niini nakasala ang Edom. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga silotan ko ang Edom ug pamatyon ang iyang katawhan ug kahayopan. Himuon ko kini nga usa ka awaaw nga dapit gikan sa Teman hangtod sa Dedan, ug mangamatay ang ilang mga nagpuyo sa gubat. Manimalos ako sa Edom pinaagi sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Silotan nila ang mga Edomihanon sumala sa akong hilabihan nga kasuko, ug mahibaloan sa mga taga-Edom kon unsaon ko pagpanimalos. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo nga Dios, “Nagplano ang Filistia sa paglaglag sa Juda tungod kay gusto nilang manimalos niini ug tungod kay dugay na silang nagdumot niini. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga silotan ko ang mga Filistihanon. Pamatyon ko ang mga Kerethnon ug ang uban pang mga nagapuyo duol sa dagat. Sa akong kasuko, panimaslan ko gyud sila ug silotan. Ug kon mapanimaslan ko na sila, mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Karon, sa nahaunang adlaw sa bulan, sa ika-11 nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, naglipay ang mga taga-Tyre sa pagkalaglag sa Jerusalem. Miingon sila, ‘Nalaglag na ang importante nga agianan sa mga negosyante sa mga nasod. Kita na usab karon ang ilhon nga importante. Ug tungod kay nalaglag na ang Jerusalem, kita na usab ang mouswag.’ Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga kontrahon ko ang Tyre. Pasulongon ko kanila ang daghang nasod nga mohasmag sama sa mga balod. Gub-on nila ang iyang mga paril ug lumpagon ang iyang mga tore. Kahigon nila ang iyang yuta hangtod nga bato na lang ang mahibilin. Mahimo na lang kini nga bularanan ug mga pukot sa mga mangingisda. Mahitabo gyud kini, kay ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Itugyan ko ang Tyre sa uban nga mga nasod nga moilog sa iyang mga kabtangan, ug ang iyang mga nagpuyo sa kapatagan pamatyon pinaagi sa espada. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo nga Dios, “Mga taga-Tyre, pasulongon ko kaninyo ang hari sa Babylon nga si Nebucadnezar, nga hari sa mga hari. Mosulong siya gikan sa amihan dala ang daghang mga sundalo, mga karwahe, mga kabayo, ug mga tigkabayo. Ipapatay niya ang inyong mga nagpuyo sa kaumahan pinaagi sa espada. Mosulong ang iyang mga sundalo nga may dalang mga tore-tore ug mga taming, ug tambakan nilag yuta ang kilid sa inyong mga paril aron sa pagsulod sa lungsod. Ipabungkag niya ang inyong mga paril pinaagi sa dagkong mga troso ug ipalumpag ang inyong mga tore pinaagi sa mga maso. Matabonan kamo sa abog tungod sa iyang mga kabayo nga labihan kadaghan. Matay-og ang inyong mga paril tungod sa iyang nagahaguros nga mga kabayo ug mga karwahe nga pasulod sa mga pultahan sa guba ninyong lungsod. Yatak-yatakan sa iyang mga kabayo ang tanan ninyong mga kadalanan. Ipapatay niya ang inyong mga nagpuyo pinaagi sa espada, ug ang inyong lig-ong mga haligi mangalumpag. Ilogon nila ang inyong mga bahandi ug ang inyong mga baligya. Gub-on nila ang inyong mga paril ug ang nindot ninyong mga balay. Unya ilabay nila sa dagat ang mga bato, mga kahoy ug ang tanang nahibilin sa nangaguba. Paundangon ko ang inyong mga pag-awit ug ang pagtukar sa inyong mga harpa. Himuon ko na lang ang inyong dapit nga usa ka lapad nga bato nga bularanan ug mga pukot. Dili na gyud tukoron pag-usab ang inyong siyudad. Mahitabo gyud kini, kay ako ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Nagaingon pa gyud ang Ginoo nga Dios sa mga taga-Tyre, “Ang mga nagapuyo sa mga isla magkurog sa kahadlok kon madungog nila ang inyong pagkalaglag ug pagkamatay, ug ang inagulo sa inyong mga samaran. Ang mga pangulo sa mga dapit nga anaa sa daplin sa dagat manganaog sa ilang trono ug manghubo sa ilang harianong bisti ug sa ilang matahom nga pangsulod nga bisti. Ug manglingkod sila sa yuta nga nagakurog sa kahadlok tungod sa inyong gidangatan. Unya mag-awit silag awit sa pagbangotan alang kaninyo, ‘Dili katuohan ang imo nga pagkalaglag, ikaw nga bantogan nga siyudad nga ginapuy-an sa mga tawo nga ang ilang panginabuhian anaa sa dagat. Gamhanan gyud kamo sa kadagatan ug gikalisangan sa tanang mga tawo nga nagapuyo duol sa dagat. Karon, nagkurog sa kahadlok ang mga nagapuyo sa mga isla tungod sa inyong pagkalaglag.’ ” Nagaingon pa gyud ang Ginoo nga Dios, “ Tyre, himuon ko ikaw nga awaaw nga lungsod; usa ka lungsod nga walay nagapuyo. Palapawan ko ikaw sa lawom nga tubig. Ilubong ko ikaw sa kinahiladman tipon niadtong mga tawo sa karaang panahon. Magpabilin ka nga guba ilalom sa yuta tipon niadtong mga tawo nga nangadto sa kinahiladman. Dili ka na makabalik sa dapit sa mga buhi. Tapuson ko na ikaw, ug makalilisang ang imo nga kataposan. Mahanaw ka na. Bisan ug pangitaon ka pa, dili ka na gyud makita. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-awit ug usa ka awit sa pagbangotan alang sa Tyre, ang lungsod nga dunggoanan sa mga barko ug sentro sa negosyo sa mga nagpuyo sa mga isla. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Tyre, nagpasigarbo ka nga hingpit ang imo nga katahom. Gipalapad mo ang imo nga teritoryo sa kadagatan. Gipatahom ka pag-ayo sa mga nagtukod kanimo. Nahisama ka sa usa ka barko nga hinimo sa mga kahoy nga sipres nga gikan sa Senir. Ang imo nga palo hinimo gikan sa kahoy nga sedro nga gikan sa Lebanon. Ang imo nga mga bugsay hinimo gikan sa mga kahoy nga terebinto (tugas) nga gikan sa Basan. Ug ang imo nga salog hinimo sa mga kahoy nga gikan sa mga isla sa Kittim, ug gihaklapan kini sa materyales nga gikan sa bangkil sa elepante. Ang imo nga layag binordahan nga linen nga gikan sa Ehipto, ug daw sa bandera kini nga tan-awon. Ang imo nga trapal kolor asul ug ube nga gikan sa mga isla sa Elisha. Taga-Sidon ug taga-Arvad ang imo nga mga tigbugsay, ug ang imo nga hanas nga mga tripulante ang imo ra mismo nga mga nagpuyo. Ang mga eksperyensyadong panday gikan sa Gebal ang tig-ayo sa imo nga mga guba. Moanha kanimo ang mga tripulante sa mga barko ug makignegosyo kanimo. Ang imo nga mga sundalo mga taga-Persia, Lydia, ug Put. Gisab-it nila ang ilang mga taming ug mga helmet diha sa imo nga dingding, ug nakahatag kini kanimog kadungganan. Mga taga-Arvad ug taga-Helech ang nagabantay palibot sa imo nga mga paril, ug ang mga taga-Gammad ang nagabantay sa imo nga mga tore. Gisab-it nila ang ilang mga taming palibot sa imo nga bongbong, ug nakapahingpit kini sa imo nga kadungganan. “ ‘Nakignegosyo ang mga taga-Tarshish kanimo kay daghan kag bahandi. Gibayloan nila ang imo nga mga baligya ug plata, puthaw, lata, ug tingga. Nakignegosyo usab kanimo ang taga-Greece, Tubal, ug Meshech. Gibayloan nila ang imo nga mga baligya ug mga ulipon ug mga kagamitan nga hinimo sa bronsi. Ang gibaylo usab sa mga taga-Bet Togarmah sa imo nga mga baligya mga kabayo nga pangtrabaho, mga kabayo nga panggubat, ug mga mula. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga taga-Dedan, ug daghan kag mga suki sa mga isla. Ang ilang gibayad kanimo mga bangkil sa elepante ug kahoy nga ebony. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga taga-Aram tungod sa imo nga daghang mga produkto. Ang ilang gibaylo sa imo nga mga baligya mga emerald, mga panapton nga kolor ube, mga binordahang panapton, mahalon nga linen, koral, ug mga rubi. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga taga-Judah ug Israel. Gibayloan nila ang imo nga mga baligya ug mga igos, dugos, lana, haplas, ug trigo nga gikan sa Minnith. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga taga-Damascus tungod sa kadaghan sa imo nga mga bahandi ug mga produkto. Ang ilang gibaylo sa imo nga baligya mga bino nga gikan sa Helbon ug delana nga gikan sa Sahar. Ang mga taga-Dan ug taga-Javan nga gikan sa Uzal nakignegosyo usab kanimo. Gibayloan nila ang imo nga mga baligya ug mga puthaw ug mga panakot nga cassia ug calamus. “ ‘Ang gibaylo sa mga taga-Dedan sa imo nga mga baligya mga panapton nga panghapin sa buko-buko sa mananap aron lingkoran. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga taga-Arabia ug ang tanang pangulo sa Kedar. Ang ilang gibaylo sa imo nga mga baligya mga karnero ug mga kanding. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga negosyante sa Sheba ug Raama. Ang ilang gibaylo sa imo nga mga baligya mao ang tanang klase sa maayo nga mga panakot, mahalong mga bato, ug bulawan. “ ‘Nakignegosyo usab kanimo ang mga taga-Haran, Cane, Eden, ug ang mga negosyante sa Sheba, Ashur, ug Kilmad. Ang ilang gibaylo sa imo nga mga baligya mga mahalong bisti, mga panapton nga kolor asul, mga binordahang panapton, ug lain-laing kolor sa carpet nga giparibitihan ug maayo ang pagkatahi. “ ‘Ang mga barko sa Tarshish mao ang tigkarga sa imo nga mga baligya. Nahisama ka sa usa ka barko nga puno sa mga kargamento samtang nagalawig sa kadagatan. Apan dad-on ka sa imo nga mga tigbugsay ngadto sa lawod, ug bungkagon ka sa makusog nga hangin nga gikan sa sidlakan. Ang tanang anaa kanimo mangalunod: ang imo nga bahandi, mga baligya, mga tripulante, mga marinero, mga panday, mga negosyante, ug ang tanan mo nga mga sundalo. Mangalunod kini nga tanan sa lawod sa adlaw nga mabungkag ka. “ ‘Mangurog sa kalisang ang mga nagapuyo duol sa dagat inigkadungog nila sa singgit sa mga tripulante nga nagakalunod. Biyaan sa mga tigbugsay ang ilang mga sakayan ug manindog sila sa baybayon uban sa mga marinero ug mga tripulante, ug magminatay silag hilak tungod sa nahitabo kanimo. Sabwagan nilag abog ang ilang mga ulo ug moligid sila sa abo sa pagpakita sa ilang pagsubo. Magpa-upaw ug magbistig sako samtang magdangoyngoy sila sa kasubo. Sa ilang pagsubo magaawit sila niini nga awit sa pagbangotan: O Tyre, walay nalunod sa lawod sama sa imo nga pagkalunod! Naglawig ka dala ang imo nga mga baligya, ug nakatabang kini sa panginahanglan sa daghang mga nasod. Nangadato ang mga hari sa kalibotan tungod sa imo nga bahandi ug mga baligya. Apan karon nabungkag ka na ug uban kanimo nga nalunod ilalom sa dagat ang imo nga mga baligya ug ang tanan mo nga mga tripulante. Ang tanang nagapuyo sa mga isla nalisang gyud sa imo nga gidangatan. Ang ilang mga hari nangalisang, ug makita gyud kini sa ilang mga panagway. Nagpanglingo ang mga negosyante sa kanasoran sa imo nga gidangatan. Makalilisang ang imo nga kataposan, ug mahanaw ka na sa hingpit.’ ” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ingna ang pangulo sa Tyre nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Sa imo nga pagkagarboso nagaingon ka nga ikaw usa ka dios nga nagalingkod sa trono taliwala sa kadagatan. Apan ang tinuod, bisan kon nagahunahuna ka nga maalam ka sama sa usa ka dios, dili ka Dios kondili tawo ka lamang. Nagahunahuna ka nga mas maalam ka pa kay kang Daniel, ug walay sekreto nga dili mo mahibaloan. Pinaagi sa imo nga kaalam ug kahibalo naadunahan ka ug nakatigom ug bulawan ug plata sa tagoanan sa imo nga bahandi. Pinaagi sa imo nga abilidad sa pagnegosyo, nadugangan pa gyud ang imo nga bahandi, ug tungod sa imo nga bahandi nahimo kang garboso. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga tungod kay nagahunahuna ka nga maalam ka sama sa usa ka dios, pasulongon ko kanimo ang mga langyaw nga pinakabangis sa tanang nasod. Panglaglagon nila ang matahom nimo nga kabtangan nga imo nga naangkon pinaagi sa imo nga kaalam, ug mawala ang imo nga kadungganan. Masakit nga kamatayon ang imo nga maangkon; itambog ka nila sa kinahiladman sa dagat. Tan-awon ta kon makaingon ka pa ba gihapon nga ikaw usa ka dios atubangan sa mga mopatay kanimo. Alang kanila usa ka lang ka tawo ug dili dios. Mamatay ka sa kamot sa mga langyaw sama sa kamatayon sa usa ka tawo nga wala nakaila kanako. Mahitabo gyud kini, kay ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-awit ug awit sa pagbangotan alang sa hari sa Tyre. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Kaniadto usa ikaw ka panig-ingnan sa pagkaperpekto. Maalam ka ug matahom kaayo. Didto ka kaniadto sa Eden, sa hardin sa Dios. Gidekorasyonan ka sa nagkalain-laing matang sa mahalong mga bato: rubi, topasio, emerald, chrysolite, onix, haspe, safiro, turquiso, ug berilo. Gidekorasyonan ka usab ug bulawan nga giandam nang daan alang kanimo sa adlaw nga ikaw gilalang. Gipili ko ikaw ingon nga cherubim nga magbalantay sa akong balaan nga bukid. Naglakaw ka taliwala sa naggilak-gilak nga mga bato. Walay ikasaway sa imo nga pagbuhat sukad sa paglalang kanimo hangtod nga naghimo ka ug daotan. Ang imo nga daghang mga negosyo nahimo nga hinungdan sa imo nga kabangis ug nagpakasala ka. Busa giabog ko ikaw gikan sa akong balaan nga bukid; gipapahawa ko ikaw, cherubim nga magbalantay gikan sa naggilak-gilak nga mga bato. Nahimo kang garboso tungod sa imo nga katahom. Gigamit mo sa kabuang ang imo nga kaalam aron mahimo kang bantogan. Mao nga gilabay ko ikaw sa yuta, ug nahimo kang talan-awon sa uban nga mga hari. Tungod sa imo nga daghang mga sala ug pagpanglimbong sa negosyo, gipasipalahan mo ang mga dapit diin ikaw nagasimba. Busa atubangan sa tanang nagatan-aw kanimo, gisunog ko ang imo nga dapit ug naugdaw ka. Nahimo ka na lang nga abo diha sa yuta. Ang tanang nasod nga nakaila kanimo nahadlok sa imo nga gidangatan. Makalilisang ang imo nga kataposan, ug mahanaw ka na hangtod sa kahangtoran.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang sa Sidon ug panghimaraota kini. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Gikontra ko ikaw, Sidon. Dayegon ako sa mga tawo kon silotan ko na ikaw, ug mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo. Niining paagiha, mapakita ko kanimo ang akong pagkabalaan. Padad-an ko ikaw ug katalagman. Ug tungod niini, mobaha ang dugo diha sa imo nga mga kadalanan. Atakihon ka gikan sa nagkalain-laing direksyon ug daghan gyud ang mangamatay sa imo nga mga nagpuyo. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo. “Wala na unyay kasikbit nga mga nasod nga mobiaybiay sa Israel, nga mosakit kanila daw sa hait nga mga tunok. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo nga Dios.” Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios, “Tigomon ko na pagbalik ang katawhan sa Israel gikan sa mga nasod diin sila nagkatibulaag. Pinaagi niini nga himuon ko kanila, mapakita ko ang akong pagkabalaan ngadto sa mga nasod. Magpuyo na dayon ang mga Israelinhon sa ilang kaugalingong yuta, ang yuta nga gihatag ko sa akong alagad nga si Jacob. Magpuyo sila didto nga malinawon. Magpatindog silag mga balay ug magtanom ug mga ubas. Wala nay magsamok-samok kanila kon silotan ko na ang tanan nilang kasikbit nga mga nasod nga nagabiaybiay kanila. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios.” Sa ika-12 nga adlaw sa ikanapulo nga bulan, sa ikanapulo nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang sa Ehipto, ug panghimaraota ang Faraon nga hari sa Ehipto ug ang tanan niya nga katawhan. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Kontra ko ikaw, Faraon nga hari sa Ehipto. Nahisama ka sa usa ka dakong buaya nga nagalubog sa imo nga mga suba. Nagaingon ka nga imo ang Suba sa Nilo, ug gihimo mo kini alang sa imo nga kaugalingon. Apan kaw-itan kog mga taga ang imo nga apapangig, ug haw-ason ko ikaw gikan sa imo nga mga suba uban sa mga isda nga namilit sa imo nga mga himbis. Unya ilabay ko ikaw ug ang mga isda didto sa disyerto, ug magbuy-od ka sa yuta nga walay mokuha ni molubong kanimo. Ipakaon ko ikaw sa ihalas nga mga mananap ug mga langgam. Unya mahibaloan sa tanan nga nagapuyo sa Ehipto nga ako mao ang Ginoo. Kay sama ka sa usa ka huyang nga bugang nga gisaligan sa katawhan sa Israel. Sa dihang migunit sila kanimo nabali ka, ug nasamad ang ilang mga abaga. Sa dihang misandig sila kanimo nabali ka, busa natumba sila ug nabali ang ilang bat-ang. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga ipasulong ko ikaw sa mga tawo nga mopatay sa imo nga katawhan ug sa ilang mga kahayopan. Mahimo nga awaaw ang Ehipto. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. “ ‘Tungod kay nagaingon ka nga imo ang Suba sa Nilo ug ikaw ang naghimo niini, kontra ko ikaw ug ang imo nga mga suba. Laglagon ko ang Ehipto ug maawaaw na kini gikan sa Migdol paingon sa Aswan, hangtod sa utlanan sa Ethiopia. Wala nay tawo ug mananap nga moagi niini, ug wala nay mopuyo niini sulod sa 40 ka tuig. Himuon ko ang Ehipto nga labing awaaw sa tanang nasod. Sulod sa 40 ka tuig, ang iyang mga lungsod mahimo nga pinakaawaaw sa mga lungsod nga nagun-ob. Ug katagon ko ang mga Ehiptohanon sa nagkalain-laing mga nasod.’ ” Apan nagaingon usab ang Ginoo nga Dios, “Human sa 40 ka tuig, tigomon ko ang mga Ehiptohanon gikan sa mga nasod diin sila nakatag. Ibalik ko sila sa Patros, sa yuta nga ilang gigikanan. Ug didto mahimo na lang silang ubos ug kahimtang nga gingharian— labing ubos sa tanang mga gingharian. Ug dili na gyud sila molabaw pa pag-usab sa uban nga mga nasod. Himuon ko silang labing huyang nga gingharian, ug dili na sila makagahom pa pag-usab sa uban nga mga nasod. Dili na gyud mosalig pag-usab sa Ehipto ang katawhan sa Israel. Ang gidangatan sa Ehipto magapahinumdom sa Israel sa ilang sala, nga mao ang pagpangayo ug tabang gikan sa Ehipto. Unya mahibaloan sa mga Israelinhon nga ako mao ang Ginoo nga Dios.” Unya sa unang adlaw sa unang bulan, sa ika-27 nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ang mga sundalo ni Nebucadnezar nga hari sa Babylon nakiggubat sa mga sundalo sa Tyre hangtod nga nangaupaw sila ug nangapasnit ang ilang mga abaga. Apan wala gyud nakuha si Nebucadnezar ug ang iyang mga sundalo gikan sa mga taga-Tyre. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga itugyan ko ang Ehipto kang Nebucadnezar nga hari sa Babylon. Mailog niya ang tanang bahandi sa Ehipto ingon nga bayad ngadto sa iyang mga sundalo. Itugyan ko kaniya ang Ehipto ingon nga ganti sa iyang paghago, tungod kay gihimo niya kadto ug sa iyang mga sundalo alang kanako. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “ Ezekiel, sa panahon nga mahitabo na kini, pabangonon ko pag-usab ang Israel, ug makaamgo ang mga Israelinhon nga tinuod ang imo nga gipanulti. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, isugilon kini nga akong mensahe ngadto sa mga taga-Ehipto. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Pagminatay kamo ug hilak tungod sa umaabot ninyo nga kalaglagan. Kay hapit na moabot kana nga adlawa, ang adlaw nga maghukom ang Ginoo. Puno sa dag-om ug mangiob kana nga adlawa alang sa mga nasod. Pagasulongon ang Ehipto, ug magaantos ang Ethiopia. Daghan ang mamatay sa Ehipto, ug panguhaon ang mga bahandi niini, ug gun-ubon kini. Niini nga panag-away, mangamatay ang mga taga-Ethiopia, Put, Lydia, Arabia, Libya, ug ang uban pang mga nasod nga kaabin sa Ehipto. Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga malaglag gyud ang mga kaabin sa Ehipto, ug mawala ang gipasigarbo niya nga gahom. Mangamatay ang iyang mga nagpuyo gikan sa Migdol paingon sa Aswan. Mahimo nga labing awaaw ang Ehipto sa tanang nasod, ug ang iyang mga lungsod mahimo nga pinakaguba sa tanang mga lungsod. Kon sunogon ko na ang Ehipto ug mangamatay na ang tanang nagadapig kaniya, mahibaloan sa iyang mga nagpuyo nga ako mao ang Ginoo. “ ‘Nianang panahona, magpadala akog mga mensahero nga magsakay ug mga barko nga magpalisang sa mga taga-Ethiopia nga nagpahayahay lang. Malisang gyud sila sa higayon nga laglagon ang Ehipto kay sigurado gyud nga moabot kini nga higayona.’ ” Nagaingon pa gyud ang Ginoo nga Dios, “Gamiton ko si Nebucadnezar nga hari sa Babylon sa pagpamatay sa daghang katawhan sa Ehipto. Siya ug ang iyang mga sundalo, nga mga bangis sa tanang nasod, ipadala ko sa Ehipto sa paglaglag niini. Sulongon nila kini, ug magkatag ang mga patay nga lawas bisan asa. Pamalahon ko ang Suba sa Nilo, ug itugyan ko ang Ehipto sa kamot sa daotan nga mga tawo. Laglagon ko ang tibuok nga nasod sa Ehipto ug ang tanang anaa niini pinaagi sa mga langyaw. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios, “Laglagon ko usab ang mga imahen sa mga dios-dios sa Memphis. Wala nay mangulo sa Ehipto, ug pahadlokon ko ang tanang mga nagpuyo niini. Himuon kong awaaw ang Patros, sunogon ko ang Zoan, ug silotan ko ang Tebes. Ipatagamtam ko ang akong kasuko sa Pelusium, ang lig-ong siyudad sa Ehipto. Ug pamatyon ko ang daghang katawhan sa Tebes. Sunogon ko ang Ehipto! Mag-agulo sa kasakit ang Pelusium. Malaglag ang Tebes, ug kanunay nga mahadlok ang Memphis. Mangamatay sa gubat ang batan-ong mga lalaki sa Heliopolis ug sa Bubastis, ug ang mahibiling mga tawo niini nga mga lungsod pagabihagon. Kon laglagon ko na ang gahom sa Ehipto, mahimo nga ngitngit kana nga adlawa alang sa Tahaphenes. Mawala na ang gipasigarbo nga gahom sa Ehipto. Matabonan siya sa dag-om, ug ang mga nagpuyo sa iyang mga lungsod bihagon. Ingon niana ang akong pagsilot sa Ehipto, ug unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Unya sa ikapito nga adlaw sa unang bulan, sa ika-11 nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, gibali ko ang bukton sa Faraon nga hari sa Ehipto. Wala gyud mibugkos niini aron unta mamaayo ug molig-on pagbalik aron makakupot ug espada. Busa ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga kontra ko siya. Balion ko ang duha niya ka bukton, ang maayo ug ang bali nang daan, aron mabuhian niya ang iyang espada. Patibulaagon ko ang mga Ehiptohanon ngadto sa nagkalain-laing mga nasod. Lig-onon ko ang mga bukton sa hari sa Babylon ug pakuptan ko kaniya ang akong espada. Apan balion ko ang mga bukton sa Faraon, ug magaagulo siya nga samaran ug himalatyon atubangan sa hari sa Babylon. Lig-onon ko gyud ang mga bukton sa hari sa Babylon, apan ang mga bukton sa Faraon mahimo nga inutil. Kon pakuptan ko na ang akong espada sa hari sa Babylon ug iya kini nga gamiton batok sa Ehipto, mahibaloan unya sa mga Ehiptohanon nga ako mao ang Ginoo. Patibulaagon ko ang mga Ehiptohanon ngadto sa nagkalain-laing mga nasod, unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Sa nahaunang adlaw sa ikatulong bulan, sa ika-11 nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, isulti kini sa Faraon nga hari sa Ehipto, ug sa iyang katawhan: “Kang kinsa ko ba ipakasama ang imo nga pagkagamhanan? Ah! Ipahisama ko ikaw sa Asiria, ang nasod nga nahisama sa usa ka kahoy nga sedro sa Lebanon. Kini nga kahoya may matahom ug labong nga mga sanga nga nagalandong sa kalasangan, ug mas taas kini kaysa uban nga labong nga mga kahoy. Ang abunda nga tubig gikan sa lawom nga tuboran nakatabang sa pagpatubo niini. (Nagadagayday usab kini nga tubig ngadto sa tanang mga kahoy sa kalasangan.) Mitaas kini nga kahoya labaw sa tanang mga kahoy sa kalasangan. Nanagko ug nanglabong pa gyud ang iyang mga sanga tungod sa abunda nga tubig. Ang tanang matang sa mga langgam nagsalag sa iyang mga sanga, ug ang tanang matang sa mga ihalas nga mga mananap nanganak ilalom sa iyang mga sanga. Ang tanang bantogan nga mga nasod nagpasilong kaniya. Matahom gyud kini nga kahoy ug tag-as ang iyang mga sanga, tungod kay ang iyang mga gamot nakaabot man sa abunda nga tubig. Bisan gani ang mga kahoy nga sedro sa tanaman sa Dios dili makatupong niini nga kahoya. Bisan ang mga kahoy nga abeto ug mga kahoy nga platano dili makatupong sa sanga niini nga kahoya. Wala gyud kahoy sa tanaman sa Dios nga sama katahom niini nga kahoya. Gipatahom ko kini nga kahoya nga may labong nga mga sanga. Busa nasina kaniya ang tanang kahoy sa tanaman sa Dios.” Busa miingon ang Ginoo nga Dios, “Tungod kay nagpasigarbo kini nga kahoya sa iyang kahabog ug sa kalabong sa iyang mga sanga, itugyan ko siya sa pinakagamhanan nga nasod nga siguradong mopahamtang kaniya sa silot nga angay sa iyang kadaotan. Oo, isalikway ko siya; putlon siya sa mga taga-laing nasod—ang pinakabangis sa mga nasod, ug unya biyaan. Magkatag ang iyang bali nga mga sanga sa kabukiran ug kapatagan ug sa mga agianan sa tubig. Mobiya kaniya ang mga nasod nga nagpasilong kaniya. Motugdon ang tanang mga langgam sa natumba niini nga punoan, ug mopuyo ang ihalas nga mga mananap sa mga sanga niini. Busa gikan karon, wala nay kahoy nga mas motaas ug mas molabaw pa kalabong sa uban nga mga kahoy, bisan abunda pa kini sa tubig. Kay mamatay ang tanang kahoy sama sa tawo, ug moadto sa kinahiladman sa yuta.” Mipadayon pag-ingon ang Ginoo nga Dios, “Sa adlaw nga dad-on na kini nga kahoya ngadto sa dapit sa mga patay, tabonan ko ang mga lawom nga tuboran ingon nga timailhan sa pagsubo. Dili na modagayday ang tubig sa mga suba, ug wala nay abunda nga tubig. Tungod niini, mo ngaitngit ang Lebanon ug mangalaya ang tanang mga kahoy sa kaumahan. Mokurog sa kahadlok ang mga nasod inigkadungog nila sa lagapak sa pagkatumba niadtong kahoya, sa panahon nga dad-on ko kini ngadto sa dapit sa mga patay uban niadtong mga nangamatay na. Unya ang tanang mga kahoy sa Eden ug ang tanang maayo ug matahom nga mga kahoy sa Lebanon nga natubigan pag-ayo maglipay didto sa kinahiladman sa yuta. Ang mga nasod nga mipasilong ug nakig-abin kaniya magauban usab kaniya ngadto sa dapit sa mga patay uban sa mga nangamatay sa gubat. “ Hari sa Ehipto, wala gyud kahoy sa Eden nga makatupong sa imo nga katahom ug pagkagamhanan. Apan itambog ka usab sa kinahiladman sa yuta uban sa mga kahoy sa Eden. Didto mag-uban kamo niadtong mga tawo nga nangamatay sa gubat nga wala nakaila sa Dios. “Mao kini ang mahitabo sa hari sa Ehipto ug sa iyang katawhan. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Sa nahaunang adlaw sa ika-12 nga bulan, sa ika-12 nga tuig sa amo nga pagkabihag, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-awit ug awit sa pagbangotan mahitungod sa Faraon nga hari sa Ehipto. Isulti kini kaniya: Nagahunahuna ka nga nahisama ka sa usa ka liyon nga nagtabok-tabok sa mga nasod. Apan ang tinuod, sama ka lang sa usa ka buaya nga nagalangoy-langoy sa imo nga mga suba. Kutawon mo sa imo nga tiil ang tubig ug malubog kini. Karon, mao kini ang ginaingon sa Ginoo nga Dios: Dakpon ko ikaw sa pukot ug ipahaw-as sa daghang mga tawo. Ilabay ko ikaw sa yuta ug ipakaon sa mga langgam ug sa ihalas nga mga mananap. Katagon ko ang imo nga mga unod ngadto sa kabukiran ug sa kapatagan. Pabanawon ko ang imo nga dugo nganha sa yuta ug ngadto sa kabukiran ug sa mga agianan sa tubig. Kon wagtangon ko na ikaw, salipdan ko sa mga panganod ang langit, busa dili na mohayag ang mga bitoon, ang adlaw, ug ang bulan. Pangitngiton ko ang tanang nagasiga sa langit. Busa mo ngaitngit gyud ang tibuok mo nga nasod. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “Mahasol ang katawhan sa mga nasod nga wala mo maila sa higayon nga laglagon ko ikaw. Daghang mga nasod ang akong palisangon sa mahitabo kanimo, apil ang ilang mga hari magkurog sa kalisang. Magkurog gyud sa kalisang ang matag usa kanila sa higayon nga iwara-wara ko ang akong espada sa ilang atubangan sa panahon sa imo nga pagkapukan. Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga mahiagom ka gyud sa espada sa hari sa Babylon. Ipapatay ko ang daghan mo nga katawhan pinaagi sa espada sa gamhanan nga mga tawo nga pinakabangis sa tanang nasod. Laglagon gyud nila ang tanang katawhan sa Ehipto apil ang mga butang nga gipasigarbo niini. Pamatyon ko ang tanang mga mananap sa Ehipto nga nagasabsab duol sa abundang tubig. Busa wala na unyay tawo o mananap nga molubog sa tubig. Unya patin-awon ko ang tubig sa Ehipto, ug modagayday kini nga daw lana. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Sa higayon nga himuon ko nang awaaw ang Ehipto, ug laglagon ang tanang anaa niini apil ang iyang mga nagpuyo, mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo. “Mao kini ang awit sa pagbangotan nga awiton sa mga nagpuyo sa mga nasod alang sa Ehipto ug sa tanan niya nga mga nagpuyo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Unya, sa ika-15 nga adlaw sa mao gihapon nga bulan ug tuig, miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pagsubo alang sa mga nagpuyo sa Ehipto ug sa mga nagpuyo sa uban nga gamhanan nga mga nasod. Kay itambog ko sila sa kinahiladman sa yuta uban niadtong mga nangamatay na. Ingna sila, ‘Mas labaw pa ba kamo kaysa uban? Itambog usab kamo didto sa kinahiladman uban sa mga wala nakaila sa Dios nga nangamatay sa gubat.’ Malaglag ang mga Ehiptohanon kay andam na ang espada sa mga kaaway sa pagpatay kanila. Guyoron ang Ehipto ug ang iyang katawhan ngadto sa kalaglagan. Didto sa dapit sa mga patay, abi-abihon sa gamhanan nga mga pangulo ang Ehipto ug ang iyang kaabin nga mga nasod. Moingon sila, ‘Nanaog usab sila dinhi! Kauban na nila karon ang mga wala nakaila sa Dios nga nangamatay sa gubat.’ “Atua usab didto ang hari sa Elam. Nalibotan ang iyang lubnganan sa lubnganan sa iyang mga katawhan. Nangamatay silang tanan sa gubat. Nanaog sila didto sa dapit sa mga patay uban sa mga wala motuo sa Dios. Sa buhi pa sila, gikahadlokan sila sa mga tawo, apan karon naulawan sila uban niadtong mga nangamatay na. May dapit nga gipahimutangan didto alang sa hari sa Elam uban sa mga nangamatay sa gubat. Nalibotan ang iyang lubnganan sa lubnganan sa iyang katawhan. Silang tanan nga wala nakaila sa Dios nangamatay sa gubat. Gikahadlokan sila sa mga tawo sa buhi pa sila, apan karon nahiagom sila sa kaulawan ug nagbuy-od uban sa mga nangamatay sa gubat. “Atua usab didto ang hari sa Meshech ug ang hari sa Tubal. Nalibotan ang ilang lubnganan sa lubnganan sa ilang mga katawhan. Silang tanan nga wala nakaila sa Dios, nangamatay sa gubat. Gikahadlokan gyud sila kaniadto sa buhi pa sila. Apan nangamatay sila nga wala mahatagig dungganon nga lubong sama sa bantogan nga mga tawo nga wala nakaila sa Dios, nga gilubong nga ang ilang mga espada anaa sa ilang ulohan ug ang ilang mga taming anaa sa ilang dughan. Kini nga mga tawhana gikahadlokan usab sa mga tawo sa buhi pa sila. “Ug ikaw, hari sa Ehipto, malaglag usab ug magbuy-od uban sa mga wala nakaila sa Dios nga nangamatay sa gubat. “Atua usab didto sa dapit sa mga patay ang hari sa Edom ug ang tanan niya nga opisyal. Gamhanan sila kaniadto, apan karon gilubong sila uban sa mga wala nakaila sa Dios nga nangamatay sa gubat. “Atua usab didto ang tanang opisyal sa mga dapit sa amihan ug ang mga taga-Sidon. Gikahadlokan usab sila sa mga tawo sa buhi pa sila. Gamhanan usab sila kaniadto, apan karon nahiagom sila sa kaulawan ug tua na sa dapit sa mga patay uban sa mga wala nakaila sa Dios nga nangamatay sa gubat. Inigkakita sa hari sa Ehipto niini nga mga nangamatay didto sa dapit sa mga patay malipay siya ug ang iyang mga sundalo tungod kay dili lang diay sila ang nangamatay sa gubat. Bisan gitugotan ko nga kahadlokan sila sa mga tawo sa buhi pa sila, mamatay sila ug magbuy-od uban sa mga wala nakaila kanako nga nangamatay sa gubat. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ingna ang imo nga mga katawhan nga kon pasulongon ko ang mga kaaway sa usa ka dapit, ang mga nagpuyo niana nga dapit magpilig usa kanila nga mahimo nga magbalantay sa ilang siyudad. Kon makita nianang magbalantay nga nagapadulong na ang mga kaaway, patingogon niya ang budyong aron sa pagpasidaan sa mga tawo. Si bisan kinsa nga nakadungog sa budyong apan dili magpakabana niini, ug mamatay siya sa dihang gisulong sila, siya ra ang mabasol sa iyang kamatayon. Tungod kay sa dihang nadungog niya ang budyong wala siya magpakabana. Busa siya ra gyud ang mabasol sa iyang kamatayon. Kay kon nagpakabana pa siya, naluwas unta niya ang iyang kaugalingon. Apan kon makita sa magbalantay nga nagapadulong ang mga kaaway apan wala niya patingoga ang budyong aron sa pagpasidaan sa mga tawo, ug unya gisulong sila ug may mamatay kanila, paninglon ko ang magbalantay sa ilang kamatayon bisan namatay sila tungod sa ilang sala.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo, “Tawo, gipili ko ikaw nga magbalantay alang sa katawhan sa Israel, busa pamatia kini nga akong gisulti, ug pasidan-i dayon ang mga tawo. Kon moingon ako sa daotan nga tawo nga sigurado gyud nga mamatay siya tungod sa iyang sala, unya wala mo siya pahimangnoi sa pagbiya sa iyang daotan nga binuhatan, ikaw ang akong paninglan sa iyang kamatayon. Apan kon gipahimangnoan mo kadtong daotan nga tawo sa pagbiya sa iyang daotan nga binuhatan, unya wala siya magtagad sa imo nga gisulti, mamatay siya tungod sa iyang sala, apan wala kay tulubagon sa iyang kamatayon. “Tawo, mireklamo ang katawhan sa Israel nga dili na kuno nila maagwanta ang silot sa ilang mga sala, ug daw sa mamatay na kuno sila tungod niini. Karon, ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili ako malipay kon may mamatay nga daotan nga tawo. Ang gusto ko nga mobiya sila sa ilang daotan nga binuhatan aron mabuhi sila. Busa, kamo nga katawhan sa Israel, biya na kamo sa inyong daotan nga binuhatan. Nganong gusto man ninyong mamatay? “Tawo, ingna ang imo nga mga katawhan nga kon ang matarong nga tawo magpakasala, ang iyang mga maayo nga binuhatan nga nahimo dili makaluwas kaniya. Ug kon ang daotan nga tawo mobiya sa iyang daotan nga binuhatan, dili siya silotan sa iyang mga nahimo nga daotan. Kon moingon ako sa matarong nga tawo nga sigurado nga mabuhi siya, apan human niana nagpakasala siya kay nagsalig siya nga ang iyang maayo nga binuhatan makaluwas kaniya, kana nga tawhana mamatay tungod sa iyang sala. Dili ko hinumdoman ang iyang maayo nga binuhatan. Ug kon moingon ako sa daotan nga tawo nga sigurado nga mamatay siya, apan human niana mibiya siya sa iyang daotan nga binuhatan ug naghimo sa husto ug matarong— pananglitan, giuli niya ang gigarantiya kaniya o ang iyang gikawat, gisunod niya ang mga tulumanon nga nagahatag ug kinabuhi, ug wala siya nagahimog daotan, kana nga tawhana sigurado nga mabuhi—dili siya mamatay. Ang bisan unsa nga sala nga iyang nahimo dili na hinumdoman batok kaniya. Tungod kay naghimo siya sa husto ug matarong, sigurado gyud nga mabuhi siya. “Apan ang imo nga mga katawhan, Ezekiel, nagreklamo nga dili kuno husto ang akong pamaagi. Apan ang ilang pamaagi mao ang dili husto. Kon ang matarong nga tawo mobiya sa pagkamatarong ug maghimo na ug daotan, mamatay siya. Ug kon ang daotan mobiya sa iyang daotan nga binuhatan ug maghimo sa husto ug matarong, mabuhi siya. O katawhan sa Israel, nagaingon kamo nga ang akong pamaagi dili husto. Karon, hukman ko ang matag usa kaninyo sumala sa inyong mga binuhatan.” Sa ikalimang adlaw sa ikanapulo nga bulan, sa ika-12 nga tuig sa amo nga pagkabihag, may usa ka tawo nga nakaikyas gikan sa Jerusalem nga mianhi kanako ug miingon, “Nalaglag na ang siyudad sa Jerusalem!” Nianang milabay nga gabii, sa wala pa moabot kadto nga tawo, gigamhan ako sa Ginoo ug nakasulti ako pag-usab. Busa pag-abot niadtong tawo nianang pagkabuntag, makasulti na ako. Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ang mga tawo nga nagapuyo didto sa guba nga mga lungsod sa Israel nagaingon, ‘Usa lang si Abraham, apan gihatag kaniya ang tibuok nga yuta. Daghan kita, busa sigurado nga panag-iyahon nato kini nga yutaa.’ Karon, ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Naghunahuna ba kamo nga mapanag-iya gihapon ninyo ang maong yuta bisan nagakaon kamo sa karne nga dugoon pa, ug nagasimba sa inyong mga dios-dios, ug nagapamatay ug tawo? Nagasalig kamo sa inyong espada, naghimo kamo ug mangil-ad nga mga buhat, ug nanapaw kamo. Unya, naghunahuna gihapon kamo nga panag-iyahon ninyo ang yuta? Ako, ang buhi nga Ginoo nga Dios nanumpa nga siguradong mangamatay sa gubat kadtong nangahibiling buhi diha sa nag-uban nga mga lungsod. Kadtong atua sa mga kaumahan pagatukbon sa mabangis nga mga mananap, ug ang uban kanila nga anaa sa mga kuta ug sa mga langub mangamatay sa sakit. Himuon kong awaaw ang yuta sa Israel, ug maundang na ang pagpanghambog niya sa iyang katakos. Bisan ang iyang kabukiran maawaaw, ug wala na gyud moagi didto. Kon gub-on ko na ug himuong awaaw ang yuta tungod sa tanang daotan nilang gibuhat, mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.’ ” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ang imo nga mga katawhan nagahisgot mahitungod kanimo kon magkatigom sila didto sa may paril sa siyudad o sa pultahan sa ilang mga balay. Nagaingon sila sa matag-usa, ‘Dali, mamati kita kang Ezekiel kon unsay iyang mensahe gikan sa Ginoo!’ Busa moduol ang akong mga katawhan kanimo ug tinuoray kunohay nga namati kanimo, apan ang tinuod wala nila tumana ang imo nga gisulti. Maayo lang sila mosulti nga gihigugma nila ako, apan sulod sa ilang kasingkasing mao ang pagkahakog sa kuwarta. Alang kanila, sama ka lang sa usa ka mag-aawit nga may maanindot nga tingog nga nagaawit ug alawiton mahitungod sa gugma, ug maayo nga motukar ug instrumento. Nagapamati lang sila sa imo nga mensahe, apan wala nila kini tumana. Apan kon mahitabo na kini nga silot kanila—ug sigurado gyud kini nga mahitabo—mahibaloan nila nga may propeta diay gyud nga uban kanila.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, sultii ang mga magbalantay sa Israel. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Alaot ang mga magbalantay sa Israel. Ang ila lang kaugalingon ang ilang giatiman! Dili ba kinahanglan man nga ang mga magbalantay maoy moatiman sa iyang mga karnero? Ginainom ninyo ang ilang gatas, ginahimo nga bisti ang ilang balhibo, ug ginaihaw ang labing tambok kanila, apan wala ninyo sila atimana. Wala ninyo pabaskoga ang mga maluyahon kanila. Wala ninyo tambali ang mga nagmasakiton, o butangi ug bendahi ang mga piangon. Wala ninyo pangitaa ang mga nahisalaag ug ang mga nangawala. Hinuon, gidagmalan ninyo sila pag-ayo. Tungod kay wala silay magbalantay, nagkatibulaag sila ug gipangtukob sa mabangis nga mga mananap. Nahisalaag ang akong mga karnero ngadto sa mga bukid ug sa mga bungtod. Nagkatag sila sa tibuok kalibotan, ug wala gyud nangita kanila. “Busa kamo nga mga magbalantay, pamatia ninyo ang akong ginasulti. Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga silotan ko kamo tungod kay wala ninyo bantayi ang akong mga karnero, busa giataki sila ug gipangtukob sa mabangis nga mga mananap. Wala ninyo sila pangitaa, kondili, ang inyong kaugalingon lang ang inyong giatiman. Busa kamo nga mga magbalantay, pamatia ninyo ang akong ginasulti. Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga kaaway ko kamo, ug paninglon ko kamo sa nahitabo sa akong mga karnero. Dili ko na kamo paatimanon sa mga karnero, kay ang inyo lang kaugalingon ang inyong giatiman. Luwason ko ang akong mga karnero gikan kaninyo, ug dili na ninyo sila makaon. “ Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga ako mismo ang mangita sa akong mga karnero ug moatiman kanila. Maingon nga ang usa ka magbalantay mangita sa iyang mga karnero nga nagkatibulaag, pangitaon ko usab ang akong mga karnero. Luwason ko sila gikan sa tanang mga dapit diin sila nagkatibulaag niadtong panahon sa kasamok. Kuhaon ko sila gikan sa nagkalain-laing mga nasod, ug dad-on ngadto sa ilang kaugalingong yuta. Pasabsabon ko sila sa kabukiran sa Israel, sa daplin sa mga suba, ug sa tanang dapit nga mapuy-an ug tawo. Oo, pasabsabon ko sila sa maayo nga sabsabanan sa kabukiran sa Israel. Didto manghigda sila ug manabsab. Ako mismo, ang Ginoo nga Dios, ang moatiman sa akong mga karnero, ug papahulayon ko sila. Pangitaon ko kadtong nangawala ug nangahisalaag. Butangan kog bendahi ang nangapiang ug pabaskogon ang mga maluya. Apan laglagon ko ang mga tambok ug baskog. Himuon ko kon unsay angay alang kanila. “ Mga katawhan sa Israel nga akong mga karnero, ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon kaninyo nga pagahukman ko kamo. Ilain ko ang maayo gikan sa daot, ang mga karnero gikan sa mga kanding. Ang uban kaninyo dili pa kontento sa pagpanabsab sa maayo nga sabsabanan; unya yatak-yatakan pa gyud ninyo ang uban nga mga sabsabanan. Ang uban dili pa kontento sa pag-inom sa tin-aw nga tubig; lubugon pa gyud ninyo ang uban nga tubig. Manabsab na lang ba ang akong mga karnero sa giyatak-yatakan ninyo nga sabsabanan? Moinom na lang ba sila sa gilubog ninyo nga tubig? “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon kaninyo nga ako mismo ang magalain sa tambok nga mga karnero gikan sa niwang. Kay kamo nga mga tambok ginadasmagan lang ninyo ug ginasungag ang huyang nga mga karnero hangtod nga mopahilayo na lang sila. Luwason ko ang akong mga karnero, ug dili na sila abusaran pa pag-usab. Ilain ko ang mga maayo gikan sa mga daot. Hatagan ko silag usa ka magbalantay nga kaliwat sa akong alagad nga si David. Siya ang moatiman ug mahimo nga ilang magbalantay. Ako, ang Ginoo, mahimo nga ilang Dios, ug ang kaliwat sa akong alagad nga si David mahimo nga ilang pangulo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Maghimo akog kasabotan kanila nga mahimo nga maayo na ang ilang kahimtang. Abugon ko ang mabangis nga mga mananap gikan sa ilang yuta aron makapuyo sila sa kamingawan ug makatulog sa kalasangan nga luwas sa katalagman. Panalanginan ko sila ug ang mga dapit palibot sa akong balaang bungtod. Padad-an ko silag ulan sa tukmang panahon isip pagpanalangin ko kanila. Mamunga ang ilang mga kahoy ug uban pang mga tanom, ug magakinabuhi sila nga luwas sa katalagman. Mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo kon luwason ko sila gikan sa kamot sa mga nagaulipon kanila. Dili na sila sulongon ug ilogan sa mga kabtangan sa uban nga mga nasod, ug dili na sila tukbon sa ihalas nga mga mananap. Magkinabuhi sila nga luwas sa katalagman ug wala nay manghadlok kanila. Hatagan ko silag yuta nga bantogan sa pagkamabungahon aron dili na sila magutman o tamayon sa uban nga mga nasod. Unya mahibaloan nila nga ako, ang Ginoo nga ilang Dios, nagauban kanila, ug sila nga katawhan sa Israel, akong katawhan. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “Kamo ang akong mga karnero sa akong sabsabanan. Kamo ang akong mga katawhan, ug ako ang inyong Dios. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang sa Bukid sa Seir, ug isulti kini. Ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘Kontra ko kamo, mga nagpuyo sa Bukid sa Seir. Silotan ko kamo ug maawaaw ang inyong dapit. Gub-on ko ang inyong mga lungsod ug maawaaw kini. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Dugay na kamo nga nagdumot sa mga taga-Israel, ug gisulong ninyo sila sa panahon sa ilang kalisod, sa panahon diin gisilotan sila.’ Busa, ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga ipapatay ko gyud kamo bisan asa pa kamo moadto. Gukdon kamo sa mga kriminal kay kamo mga kriminal man usab. Himuon ko nga awaaw ang Bukid sa Seir, ug pamatyon ko ang tanang mag-agian didto. Ang mga mangamatay kaninyo sa gubat makatag sa inyong mga bukid, mga bungtod, mga kapatagan, ug sa mga agianan sa tubig. Himuon ko ang inyong dapit nga awaaw hangtod sa hangtod. Wala nay magpuyo sa inyong mga lungsod. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. “Nagaingon kamo nga ang Juda ug Israel maangkon ninyo, ug panag-iyahon ninyo kini bisan ako, ang Ginoo, anaa uban kanila. Busa ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga silotan ko kamo sa inyong gipakita nga kasuko, kasina, ug kapungot sa akong katawhan. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo samtang ginasilotan ko kamo. Sa ingon ana nga paagi, mahibaloan usab ninyo nga ako, ang Ginoo, nakadungog sa tanan ninyong pagbiaybiay sa mga bukid sa Israel. Kay nagaingon kamo, ‘Nalaglag kini ug gihatagan kitag higayon sa pag-ilog niini!’ Nagpahambog usab kamo ug nagpatuyang ug sulti batok kanako, ug nadungog ko kini. “Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga magkalipay ang tibuok kalibotan kon himuon ko na nga awaaw ang inyong dapit, tungod kay nagkalipay kamo sa dihang naawaaw ang yuta nga gipanunod sa katawhan sa Israel. Busa mao usab kana ang mahitabo kaninyo; maawaaw ang Bukid sa Seir ug ang tibuok Edom. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo, “Tawo, ingna ang mga bukid sa Israel, ‘O mga bukid sa Israel, pamatia ninyo ang mensahe sa Ginoo. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Dios: Miingon ang inyong mga kaaway nga maangkon nila ang inyong mga karaang simbahanan diha sa habog nga mga dapit.’ “Busa, tawo, ingna ang mga bukid sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Gisulong kamo sa mga nasod nga naggikan sa nagkalain-laing direksyon, ug karon gipanag-iyahan na nila kamo. Gibiaybiay nila kamo ug gipakaulawan. Apan kamo, mga bukid sa Israel, manubo ang mga kahoy diha kaninyo, ug mamunga kini alang sa akong katawhan nga mga Israelinhon, kay hapit na silang mopauli. Pamati! Atimanon ko kamo. Daruhon ko ang inyong yuta ug tamnan. Padaghanon ko ang inyong mga nagpuyo—ang tibuok katawhan sa Israel. Tukoron pag-usab ang inyong mga lungsod nga nangaguba, ug puy-an kini sa akong katawhan. Padaghanon ko ang inyong mga tawo ug ang inyong mga mananap. Papuy-on ko pag-usab ang mga tawo diha kaninyo sama kaniadto, ug pauswagon ko kamo labaw pa kaysa kaniadto. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Ibalik ko ang akong katawhan nga mga Israelinhon diha kaninyo. Panag-iyahon nila kamo, ug dili na gyud ninyo kuhaon pag-usab ang ilang mga kabataan.’ ” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo nga Dios, “Nagaingon ang mga tawo kaninyo nga ginapamatay ninyo ang inyong mga nagpuyo ug gipamuo ang mga kabataan sa inyong nasod. Apan sukad karon, dili na ninyo patyon ang inyong mga nagpuyo ug undangon na ang pagpamuo ug kabataan sa inyong nasod. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Dili ko na tugotan nga bugalbugalan kamo o pakaulawan sa uban nga mga nasod. Ug dili ko na tugotan nga malaglag ang inyong nasod. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Miingon pa gyud ang Ginoo kanako, “Tawo, sa dihang nagpuyo pa ang mga Israelinhon sa ilang yuta, gihugawan nila kini pinaagi sa ilang mga binuhatan. Sa akong panan-aw, ang ilang gibuhat sama kahugaw sa babaye nga gidugo. Busa gipatagamtam ko kanila ang akong kasuko tungod sa ilang pagpamatay diha sa yuta sa Israel, ug tungod sa ilang pagsimba sa mga dios-dios nga nakahugaw niini nga yutaa. Gipatibulaag ko sila ngadto sa uban nga mga nasod. Gihimo ko kanila kon unsay angay sa ilang binuhatan. Bisan asang nasod sila moadto, ginapakaulawan nila ang akong balaan nga ngalan. Kay nagaingon ang mga tawo, ‘Mga katawhan sila sa Ginoo, apan gipapahawa niya sila sa ilang yuta.’ Nabalaka gyud ako sa akong balaan nga ngalan nga gipakaulawan lang sa katawhan sa Israel bisan asang nasod sila moadto. Busa ingna ang katawhan sa Israel nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘O katawhan sa Israel, pabalikon ko kamo sa inyong yuta dili tungod kay angayan kamo sa pagdawat niini. Himuon ko kini tungod sa akong balaang ngalan, nga inyong gipakaulawan bisan asang mga nasod kamo moadto. Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga ipakita ko ang pagkabalaan sa akong dungganon nga ngalan nga inyong gipakaulawan diha sa mga nasod. Unya mahibaloan nianang mga nasora nga ako mao ang Ginoo kon ipakita ko kanila ang akong pagkabalaan pinaagi sa himuon ko kaninyo. Kay kuhaon ko kamo gikan sa nagkalain-laing mga nasod ug ibalik sa inyong kaugalingong yuta. Wisikan ko kamo ug limpyo nga tubig aron malimpyohan kamo sa tanang kahugaw, ug dili na kamo mosimba pag-usab sa mga dios-dios. Hatagan ko kamo ug bag-ong kasingkasing ug bag-ong espiritu. Ang gahi ninyo nga kasingkasing himuon kong matinumanon nga kasingkasing. Hatagan ko usab kamo sa akong Espiritu aron masunod ninyo pag-ayo ang akong mga tulumanon ug mga lagda. Magapuyo kamo sa yuta nga gihatag ko sa inyong mga katigulangan. Mahimo ko kamo nga katawhan ug ako mahimo nga inyong Dios. Limpyohan ko kamo sa tanan ninyong kahugaw. Hatagan ko kamo ug abunda nga trigo, ug dili na kamo mag-antos sa kagutom. Pabungahon kog daghan ang mga kahoy ug padaghanon ko ang inyong mga ani aron dili na kamo maulawan ngadto sa uban nga mga nasod tungod sa kagutom. Unya mahinumdoman ninyo ang inyong daotan nga mga gawi ug binuhatan, ug kangil-aran ninyo ang inyong kaugalingon tungod sa inyong mga sala ug mangil-ad nga mga buhat. Apan gusto kong mahibaloan ninyo nga wala ko kini himoa alang kaninyo. O katawhan sa Israel, angay kamo nga maulaw sa inyong pagbuhat. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.’ ” Nagpadayon sa pagsulti ang Ginoo nga Dios, “Sa higayon nga malimpyohan ko na kamo sa tanan ninyong mga sala, papuy-on ko kamo pag-usab sa inyong mga lungsod, ug tukoron ninyo pag-usab ang mga nangaguba nga mga dapit. Ang yuta nga kaniadto awaaw, pagadaruhon na, ug ang tanang makakita niini magaingon, ‘Ang yuta nga kaniadto walay pulos, karon nahisama na sa tanaman sa Eden. Ang mga lungsod nga kaniadto nangaguba ug naawaaw, karon may mga paril na ug ginapuy-an na!’ Unya ang nahibilin nga mga nasod sa inyong palibot mahibalo nga ako, ang Ginoo, mao ang nagpatukod sa nangaguba ug nagpatanom sa mga naawaaw nga mga yuta. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Ug himuon ko gyud kini.” Unya gigamhan ako sa Ginoo ug gidala ako sa iyang Espiritu ngadto sa taliwala sa kapatagan nga adunay daghang mga bukog. Gilibot ako sa Ginoo didto, ug nakita ko ang labihan kadaghang mga bukog nga nagkatag sa kapatagan ug uga na kini kaayo. Nangutana ang Ginoo kanako, “Tawo, mabuhi pa ba kini nga mga bukog?” Mitubag ako, “Ginoo nga Dios, ikaw lang gyud ang nahibalo niana.” Miingon siya pag-usab kanako, “Ingna kana nga mga bukog nga mamati sila sa akong isulti. Kay ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon kanila: Hatagan ko kamo ug gininhawa, ug mabuhi kamo. Butangan ko kamo ug mga ugat ug mga unod, ug puston ko kamo sa panit. Hatagan ko kamo ug gininhawa, ug mabuhi kamo. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo.” Busa gituman ko ang gimando kanako. Ug samtang nagsulti ako, nakadungog akog linagutok, ug ang mga bukog nangasumpay. Ug sa pagtan-aw ko, nakita ko nga may mga ugat ug mga unod na kini ug naputos kini sa panit, apan wala sila magginhawa. Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, ingna ang hangin nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: O hangin, huros kamo gikan sa upat ka direksyon, ug huypi ninyo kana nga mga patay nga lawas aron mabuhi sila.” Busa gituman ko ang iyang gimando kanako, ug nakabaton ug gininhawa ang mga patay nga lawas ug nabuhi sila. Nanindog sila, ug hilabihan sila kadaghan—daw usa ka batalyon nga mga sundalo. Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Tawo, kana nga mga bukog nagarepresentar sa tibuok katawhan sa Israel. Nagaingon sila, ‘Uga na ang amo nga mga bukog, ug wala na kamiy paglaom; gilaglag na kami.’ Busa ingna sila nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: O katawhan ko, ablihan ko ang inyong mga lubnganan ug banhawon ko kamo, ug ibalik sa yuta sa Israel. Unya mahibaloan ninyo, O katawhan ko, nga ako mao ang Ginoo, kon ablihon ko na ang inyong mga lubnganan ug banhawon kamo. Ihatag ko ang akong Espiritu kaninyo ug mabuhi kamo, ug papuy-on ko kamo sa inyong kaugalingong yuta. Unya mahibaloan ninyo nga ako mao ang Ginoo. Kon unsa ang akong ginasulti, ginatuman ko. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pagkuha ug lipak ug sulati kinig, ‘Ang gingharian sa Juda.’ Unya pagkuha pag laing lipak ug sulati kinig, ‘Ang gingharian sa Israel.’ Sumpaya kini nga duha ka lipak aron mahimo kini nga usa na lang diha sa imo nga kamot. Kon pangutan-on ka sa imo nga mga katawhan kon unsay buot ipasabot niini, tubaga sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Dios: Sumpayon ko ang lipak nga nagarepresentar sa Israel ug ang lipak nga nagarepresentar sa Juda, ug mahimo kini nga usa na lang sa akong kamot.’ “Unya guniti atubangan sa katawhan ang lipak nga imo nga gisulatan ug ingna sila, ‘Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Dios: Kuhaon ko ang mga Israelinhon gikan sa tanang nasod diin sila nagkatibulaag, ug dad-on ko sila pagbalik sa ilang kaugalingong yuta. Himuon ko na lang silang usa ka nasod sa yuta sa Israel. Usa lang ka hari ang magahari kanila, ug dili na sila mabahin pa pag-usab ngadto sa duha ka nasod o gingharian. Dili na nila hugawan pag-usab ang ilang kaugalingon pinaagi sa pagsimba sa ilang mangil-ad nga mga dios-dios, o sa paghimo sa bisan unsa nga sala kay luwason ko sila sa tanan nilang pagpakasala, ug limpyohan ko sila. Mahimo ko silang katawhan, ug ako ang ilang Dios. Magahari kanila ang hari nga kaliwat sa akong alagad nga si David, ug usa lang ang ilang magbalantay. Sundon nila pag-ayo ang akong mga sugo ug mga tulumanon. Magapuyo sila sa yuta nga akong gihatag sa akong alagad nga si Jacob, ang yuta diin nagpuyo ang ilang mga katigulangan. Didto sila ug ang ilang mga kaliwat magpuyo hangtod sa hangtod, ug magahari kanila ang hari nga kaliwat sa akong alagad nga si David sa walay kataposan. Maghimo akog kasabotan kanila nga magapuyo sila nga maayo ang kahimtang. Ug kini nga kasabotan magapadayon hangtod sa hangtod. Papuy-on ko sila sa ilang yuta ug padaghanon ko sila. Ug patindogon ko ang akong templo sa ilang taliwala sa walay kataposan. Mopuyo ako uban kanila. Mahimo akong ilang Dios, ug mahimo ko silang katawhan. Ug kon magpabilin na ang akong templo diha kanila sa walay kataposan, mahibaloan sa mga nasod nga ako, ang Ginoo, mao ang nagpili sa mga Israelinhon nga mahimo nga ako.’ ” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, pag-atubang kang Gog nga taga-Magog nga pangulo sa Meshech ug sa Tubal ug sultii siya. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Gog, pangulo sa Meshech ug sa Tubal, kontrahon ko ikaw. Tuyokon ko ikaw ug kaw-itag mga taga ang imo nga apapangig, ug guyoron uban sa tanan mo nga mga sundalo. Andamon ko alang sa gubat ang imo nga mga kabayo, mga tigkabayo nga armado, ug ang imo nga daghang mga sundalo nga may dagko ug gagmay nga mga taming ug tanan armado sa espada. Mouban kanila ang mga sundalo sa Persia, Ethiopia, ug Put, nga may mga taming ug helmet, apil usab ang Gomer ug ang Bet Togarmah sa amihan ug ang tanan nilang mga sundalo. Daghang mga nasod ang mouban kanimo. “Andama kanunay ang imo nga kaugalingon ug ang tanan mo nga mga sundalo ug pangulohi sila sa pagpakiggubat. Sa umaabot nga mga adlaw, mandoan ko kamo sa pagsulong sa Israel, nga nakabangon na gikan sa pagkapukan ug kansang mga nagpuyo nagtigom ngadto sa kabukiran niini nga naawaaw sulod sa dugay nga panahon. Nakabalik na ang mga nagpuyo niini gikan sa mga nasod ug nagapuyo na sila nga malinawon. Ikaw ug ang imo nga mga sundalo, ug ang imo nga kauban nga mga nasod, magasulong sa Israel nga daw sa usa ka bagyo, ug libotan ninyo kini nga daw sa panganod nga motabon niini.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo nga Dios: “Nianang higayona magplano kag daotan. Moingon ka, ‘Sulongon ko ang Israel kansang mga lungsod walay paril, walay pultahan, ug walay trangka, ug ang mga nagpuyo niini nagapuyo nga malinawon ug walay gikahadlokan nga katalagman. Ilogon ko ang mga kabtangan niini nga mga lungsod nga kanhi awaaw, apan karon napuno na sa mga tawo nga namalik gikan sa laing mga nasod. Daghan silag mga kahayopan ug mga kabtangan, ug giila ang ilang nasod nga labing importanteng nasod sa kalibotan.’ “Moingon kanimo ang katawhan sa Sheba ug sa Dedan, ug ang mga negosyante sa mga lungsod sa Tarshish, ‘Gitigom mo na ba ang imo nga kasundalohan aron ilogon ang mga pilak, bulawan, mga mananap, ug mga kabtangan sa mga Israelinhon?’ “Busa, tawo, ingna si Gog nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Sa higayon nga magpuyo na nga malinawon ang akong katawhan nga mga Israelinhon, mahibaloan mo kini. Busa sulonga sila gikan sa imo nga gipuy-an sa layong dapit sa amihan, uban sa imo nga daghan ug gamhanan nga mga sundalo nga nagkabayo. Sulongon mo ang akong katawhan nga mga Israelinhon nga daw sama sa panganod nga motabon sa yuta. Oo, ipasulong ko kanimo, Gog, ang akong nasod sa umaabot nga panahon. Ug pinaagi sa ipahimo ko kanimo, mapakita ko ang akong pagkabalaan ngadto sa mga nasod. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo nga Dios, “Sa unang panahon gipadayag ko pinaagi sa mga propeta sa Israel nga akong mga alagad nga sa umaabot nga mga adlaw may mosulong sa Israel. Ug ikaw ang buot kong ipasabot niadto. Apan nianang panahona nga sulongon mo na Gog, ang Israel, mosilaob ang akong kasuko. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Ug sa labihan ko nga kasuko, gipanumpa ko nga nianang higayona molinog ug kusog sa yuta sa Israel. Ang tanang mga tawo ug ang tanang matang sa mananap—ang nagalakaw, ang nagalupad, ang nagakamang, ug ang nagapuyo sa tubig—mangurog sa kahadlok sa akong presensya. Mangatumpag ang mga bukid ug mga bakilid, ug mangatumpag ang mga paril. Ipapatay ko ikaw, Gog, didto sa akong mga bukid. Ug ang imo nga mga sundalo magpinatyanay. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Silotan ko ikaw ug ang imo nga mga sundalo, ug ang imo nga kauban nga mga nasod. Silotan ko kamo pinaagi sa balatian ug mag-unay kamo sa pagpinatyanay. Paulanan ko kamo ug kusog nga ulan, ice nga daw mga bato, ug nagadilaab nga asupre. Niining paagiha ko ipakita ang akong pagkagamhanan ug pagkabalaan sa tanang nasod. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo kanako, “Tawo, panghimaraota si Gog. Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Kontra ko ikaw, Gog, pangulo sa Meshech ug sa Tubal. Tuyokon ko ikaw ug guyoron gikan sa layong dapit sa amihan ngadto sa mga bukid sa Israel. Unya kuhaan ko ikaw ug armas, ug malaglag ka lakip ang tanan mo nga mga sundalo ug kaabin nga mga nasod didto sa mga bukid sa Israel. Ipakaon ko ang inyong mga patay nga lawas sa nagkalain-laing matang sa mga langgam nga nagapangdagit ug sa mabangis nga mga mananap. Malaglag gyud kamo diha sa kaumahan kay ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Sunogon ko ang Magog ug ang mga nagapuyo sa mga isla, nga nagakinabuhi nga malinawon. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo. Ipahibalo ko sa akong katawhan nga mga Israelinhon nga balaan ang akong ngalan, ug dili ko na tugotan nga pasipalahan pa kini. Unya mahibaloan sa mga nasod nga ako mao ang Ginoo, ang balaang Dios sa Israel. Moabot gyud kana nga panahona ug mahitabo ang akong giingon. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “ ‘Nianang higayona, tigomon sa mga katawhan sa Israel nga nagapuyo sa mga lungsod ang inyong mga armas—ang dagko ug gagmay nga mga taming, ang mga pana, mga bunal, ug mga bangkaw—ug ila kini nga gamiton nga sugnod sulod sa pito ka tuig. Dili na kinahanglan nga mangahoy pa sila sa kaumahan o sa kalasangan, kay magamit na man nila nga sugnod ang mga armas. Ilogan usab nila kadtong nangilog kanila. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “ ‘Nianang higayona, ilubong ko si Gog ug ang iyang daghang mga tawo didto sa Israel, sa Kapatagan sa Nagalakaw, sa sidlakang bahin sa Patayng Dagat. Dako gyud kini nga lubnganan, busa dili na makaagi ang mga nagalakaw didto. Ug pagatawgon na kini nga Kapatagan sa Daghang mga Tawo ni Gog. “ ‘Pito gyud ka bulan ang pagpanglubong sa mga Israelinhon kanila aron mahinloan ang yuta. Ang tanang mga nagpuyo motabang sa paglubong. Ug kini nga higayon dili gyud malimtan sa mga Israelinhon, kay niana nga paagi mapasidunggan ako. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Pagkahuman sa pito ka bulan, may mga tawo nga tahasan sa paghimo sa mao lang gyud nga buluhaton: libuton nila ang maong dapit aron tan-awon kon may mga patay nga lawas pa nga wala malubong, ug ila kini nga ipalubong, aron malimpyohan ang yuta. Kon may makita silang bukog sa tawo, ila kini nga butangan ug timailhan aron mahibaloan sa mga tawo nga gitahasan sa paglubong, ug malubong nila kini didto sa “Kapatagan sa Daghang mga Tawo ni Gog.” (May lungsod usab didto nga pagatawgon unya nga “Daghang mga Tawo. ”) Nianang paagiha malimpyohan nila ang yuta.’ ” Kini nga kombira nga andamon ko alang kanila, magpapura silag kaon ug inom hangtod nga mabusog gyud sila ug mangahubog. Magpapura gyud silag kaon ug mga kabayo, mga tigkabayo, ug maisog nga mga sundalo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. “Kon silotan ko na ang mga nasod, makita nila kon unsa ako kagamhanan. Ug gikan nianang panahona, mahibaloan sa katawhan sa Israel nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios. Mahibaloan usab sa uban nga mga nasod nga gibihag ang katawhan sa Israel tungod sa ilang mga sala, kay wala sila misunod kanako. Gitalikdan ko sila ug gipasagdan nga sulongon sa ilang mga kaaway ug pamatyon. Gihimo ko lang kanila ang angay sa ilang gihimo nga kahugaw ug kadaotan. Gitalikdan ko gyud sila.” Mipadayon pa gyud sa pag-ingon ang Ginoo nga Dios, “Apan karon, kaloy-an ko na ang katawhan sa Israel, ang mga kaliwat ni Jacob, ug pauswagon ko sila pag-usab, aron mapasidunggan ang akong balaang ngalan. Sa higayon nga magapuyo na sila sa ilang yuta nga malinawon ug walay gikahadlokan, kalimtan na nila ang ilang kaulawan ug ang ilang pagluib kanako. Kuhaon ko sila gikan sa mga nasod sa ilang mga kaaway, ug pinaagi niini makita sa daghang mga nasod ang akong pagkabalaan. Unya mahibaloan nila nga ako mao ang Ginoo nga ilang Dios. Kay bisan gipabihag ko sila sa uban nga mga nasod, tigomon ko sila pagbalik sa ilang kaugalingong yuta, ug wala gyud usa nga mabilin. Dili ko na gyud sila pasagdan, kay ipadala ko ang akong Espiritu kanila. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Gidala ako sa Ginoo didto ug nakakita akog usa ka tawo nga ang iyang hitsura sama sa naggilak-gilak nga bronsi. Nagatindog siya sa may pultahan ug nagakupot siyag duha ka pangsukod: ang usa linen nga higot ug ang usa kahoy. Miingon ang tawo kanako, “Tawo, pamati! Tan-awa pag-ayo ang tanang ipakita ko kanimo kay mao kini ang hinungdan kon nganong gidala ka dinhi. Isugilon dayon sa katawhan sa Israel ang tanan mo nga makita.” Nakita ko ang templo nga napalibotan ug paril. Gikuha sa tawo ang iyang kahoy nga pangsukod, nga may gitas-on nga napulo ka piye basi sa opisyal nga sukdanan, ug gisukod niya ang paril. Napulo ka piye ang gihabugon niini ug napulo ug tunga ka piye usab ang gibag-on. Unya miadto ang tawo sa agianan sa templo nga nagaatuban nga sa sidlakan. Misaka siya sa hagdanan ug gisukod niya ang agianan paingon sa hawanan sa templo, ug napulo ug tunga ka piye ang gitas-on niini. Sa kada kilid sa agianan adunay tulo ka kuwarto diin nagabantay ang mga guwardya. Kini nga mga kuwarto may gidak-on nga napulo ug tunga ka piye kuwadrado, ug ang gibag-on sa paril nga nagaulang sa matag kuwarto walo ka piye. Sunod niini nga mga kuwarto may agianan usab nga paingon sa balkon nga nagaatuban nga sa templo. Kini nga agianan may gitas-on nga napulo ug tunga ka piye. Ang tulo ka kuwarto nga diin nagabantay ang mga guwardya managsama kadako, ug ang mga paril nga nagaulang sa matag kuwarto managsama usab ang kabaga. Gisukod usab sa tawo ang gilapdon niini nga agianan sa sidlakan, ug kini adunay gitas-on nga 22 ka piye. Ang gilapdon sa pultahan niini 17 ka piye lang. Sa atubangan sa matag kuwarto diin nagabantay ang mga guwardya, may ali nga 20 ka pulgada ang gitas-on ug 20 ka pulgada ang gibag-on. Kini nga mga kuwarto napulo ka piye kuwadrado. Unya gisukod sa tawo ang gilapdon sa tibuok agianan nga paingon sa hawanan sa templo, ug 42 kini ka piye. Ang pagsukod niini gikan sa likod nga paril sa usa ka kuwarto diin nagabantay ang guwardya paingon sa likod usab nga paril sa kaatbang niini nga kuwarto. Gisukod niya ang paril gikan sa pultahan paingon sa balkon nga nagaatuban nga sa hawanan ug 100 ka piye ang gitas-on niini. Ang gitas-on sa agianan gikan sa pultahan niini paingon sa tumoy sa balkon 85 ka piye. May gagmay nga mga bintana sa tanang kuwarto nga diin nagabantay ang mga guwardya ug ingon man usab sa mga paril nga nagaulang niini nga mga kuwarto. Kini nga mga paril may gikulit nga mga palma. Unya gidala ako sa tawo sa gawas nga hawanan. Didto may nakita akong 30 ka mga kuwarto nga naglinya daplin sa sementadong agianan nga naglibot sa hawanan. Kini nga agianan tupong sa gitas-on sa agianan nga paingon sa sulod sa hawanan. Mao kini ang ubos nga sementadong agianan. Unya gisukod sa tawo ang distansya gikan sa agianan nga paingon sa gawas nga hawanan hangtod sa agianan nga paingon sa sulod nga hawanan, ug 170 ka piye ang distansya niini. Unya gisukod sa tawo ang gitas-on ug gilapdon sa agianan nga nagaatuban nga sa amihan. Kini nga agianan padulong sa gawas nga hawanan. Ang kada kilid sa agianan adunay tulo ka mga kuwarto diin nagabantay ang mga guwardya. Ang mga sukod niini nga mga kuwarto ug sa mga paril nga nagaulang niini, apil ang balkon, sama sa sukod niadtong agianan sa sidlakan. Ang gitas-on sa agianan sa amihan 85 ka piye ug ang iyang gilapdon 42 ka piye. Ang iyang mga bintana, balkon, ug mga kinulit nga mga palma sama usab sa sidlakan nga agianan. May pito ka ang-ang nga hagdanan pasaka sa agianan, ug may balkon sa tumoy niini. Aduna usab kini agianan paingon sa sulod nga hawanan, nga nagaatuban nga sa agianan sa amihan, sama sa agianan sa sidlakan. Gisukod usab sa tawo ang distansya sa duha ka agianan, ug 170 ka piye kini. Unya gidala ako sa tawo sa habagatan, ug didto may nakita akong agianan. Gisukod niya ang balkon ug ang isigka-kilid nga paril niini, ug sama usab ang sukod niini sa uban. May mga bintana usab kini sa palibot sa agianan ug sa balkon sama sa uban. Ang gitas-on sa agianan 85 ka piye ug ang iyang gilapdon 42 ka piye. May pito usab ka ang-ang nga hagdanan pasaka sa agianan ug may balkon usab sa tumoy niini. Ang mga paril sa isigka-kilid sa agianan may gikulit usab nga mga palma. Anaa usay agianan paingon sa sulod nga hawanan, nga nagaatuban nga sa habagatan. Gisukod sa tawo ang distansya gikan niini nga agianan paingon sa gawas nga agianan sa habagatan, ug 170 kini ka piye. Unya gidala ako sa tawo sa sulod nga hawanan ug didto kami miagi sa agianan sa habagatan. Gisukod niya ang agianan, ug sama usab kini ug sukod sa uban. Aduna usab kini mga kuwarto diin nagabantay ang mga guwardya. Ang sukod niini nga mga kuwartoha ug sa mga paril nga nagaulang niini, apil ang balkon, sama usab sa uban. May mga bintana usab kini sa palibot sa agianan ug sa balkon. Ang gitas-on sa agianan 85 ka piye ug ang iyang gilapdon 42 ka piye. (Ang mga balkon sa mga agianan nga paingon sa sulod nga hawanan may gitas-on nga walo ka piye ug may gilapdon nga 42 ka piye.) Ang mga balkon niini nagaatuban nga sa gawas nga hawanan, ug ang mga paril niini may gikulit nga mga palma. May walo ka ang-ang nga hagdanan pasaka niini nga agianan. Unya gidala ako sa tawo sa sulod nga hawanan. Didto kami nangagi dapit sa sidlakan nga agianan. Gisukod niya ang agianan ug sama usab kinig sukod sa uban. Aduna usab kini mga kuwarto diin nagabantay ang mga guwardya. Ang sukod niini nga mga kuwartoha ug mga paril nga nagaulang niini, apil ang balkon, sama usab sa uban. May mga bintana usab kini sa palibot sa agianan ug sa balkon. Ang gitas-on sa agianan 85 ka piye ug ang iyang gilapdon 42 ka piye. Ang balkon niini nagaatuban nga sa gawas nga hawanan, ug may gikulit nga mga palma sa mga paril niini. May walo ka ang-ang nga hagdanan pasaka niini nga agianan. Unya gidala ako sa tawo sa agianan sa amihan. Gisukod niya kini nga agianan ug sama usab kinig sukod sa uban nga agianan. Aduna usab kini mga kuwarto diin nagabantay ang mga guwardya. Ang sukod niini nga mga kuwartoha ug sa mga paril nga nagaulang niini, apil ang balkon, sama usab sa uban. May mga bintana usab kini sa palibot sa agianan. Ang gitas-on sa agianan 85 ka piye ug ang iyang gilapdon 42 ka piye. Ang balkon niini nagaatuban nga sa gawas nga hawanan, ug may mga gikulit nga palma sa mga paril niini. May walo ka ang-ang nga hagdanan pasaka niini nga agianan. Unya may nakita akong kuwarto nga ang pultahan tapad sa balkon sa agianan sa amihan. Didto ang hugasanan sa mga halad nga sinunog. Sa matag kilid sa balkon, may tag-duha ka lamisa nga ihawanan sa mga halad nga sinunog, halad sa paghinlo, ug halad isip bayad sa sala. May tag-duha pa gyud ka lamisa sa matag kilid sa hagdan nga paingon sa agianan sa amihan. Busa may walo tanan ka lamisa nga ihawanan sa mga halad, upat sa sulod ug upat sa gawas. May upat usab didto ka lamisa nga hinimo sa bato nga sinapsapan, nga butanganan sa mga galamiton sa pag-ihaw sa mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad. 20 ka pulgada ang kahabugon niini ug 30 ka pulgada kuwadrado ang iyang kalapdon. Sa palibot sa paril sa balkon may mga gipamutang nga sab-itanan nga upat ka pulgada ang gitas-on. Ug akong nakita sa mga lamisa ang mga karne nga ighahalad. May duha ka kuwarto didto sa sulod nga hawanan. Ang usa anaa sa kilid sa agianan sa amihan ug nagaatuban nga kini sa habagatan, ug ang usa anaa sa kilid sa agianan sa habagatan ug nagaatuban nga kini sa amihan. Miingon ang tawo kanako, “Ang kuwarto nga nagaatuban nga sa habagatan alang sa mga pari nga nagadumala sa templo, ug ang kuwarto nga nagaatuban nga sa amihan alang sa mga pari nga nagadumala sa halaran. Kini sila mga kaliwat ni Zadok, ug sila lang sa mga kaliwat ni Levi ang gitugotan nga makaduol sa presensya sa Ginoo ug makaalagad kaniya. Unya gisukod sa tawo ang sulod nga hawanan, ug 170 ka piye kuwadrado kini. Ang halaran anaa mahimutang sa atubangan sa templo.” Unya gidala ako sa tawo sa balkon sa templo ug gisukod niya ang isigka-kilid nga paril sa agianan sa balkon, ug walo ka piye kuwadrado ang gilapdon niini ug lima ka piye ang gibag-on. Ang gilapdon sa agianan sa balkon 24 ka piye. Ang balkon 34 ka piye ang gitas-on ug 20 ka piye ang gilapdon. May napulo ka ang-ang ang hagdan paingon sa balkon, ug may haligi sa matag kilid niini. Unya gidala ako sa tawo sa Balaang Dapit sa templo. Gisukod niya ang isigka-kilid nga paril sa agianan sa Balaang Dapit, ug napulo ka piye ang gilapdon niini, ug walo ka piye ang gibag-on. Ang gilapdon sa agianan 17 ka piye. Gisukod usab niya ang Balaang Dapit, ug 68 ka piye ang gitas-on niini ug 34 ka piye ang gilapdon. Unya misulod ang tawo sa Labing Balaang Dapit. Gisukod niya ang isigka-kilid nga paril sa agianan sa Labing Balaang Dapit, ug tulo ka piye ang gibag-on niini. Ang gilapdon sa agianan napulo ka piye ug ang kahabugon niini 12 ka piye. Gisukod niya ang Labing Balaang Dapit, ug 34 ka piye kuwadrado kini. Unya miingon ang tawo kanako, “Mao kini ang Labing Balaang Dapit.” Unya gisukod sa tawo ang paril sa templo, ug napulo ka piye ang gibag-on niini. Sa gawas nga bahin sa paril sa templo, may naglinya nga mga kuwarto nga may gilapdon nga pito ka piye. Kini nga mga kuwartoha tulo ka andana, ug ang matag andana may 30 ka kuwarto. Gihagdan-hagdan ang gawas nga bahin sa paril sa templo aron dili na kinahanglang isuksok sa paril ang mga sagbayan. Kini nga kuwarto sa palibot sa templo nagkalapad gikan sa unang andana paingon sa ikatulong andana. May hagdan gikan sa unang andana paingon sa ikaduha hangtod sa ikatulo nga andana. Nakita ko nga ang templo nahimutang sa habog nga dapit nga napulo ka piye ang kahabugon, ug mao usab kini ang nagsilbi nga pundasyon sa mga kuwarto sa kilid. Ang paril sa gawas sa mga kuwarto walo ka piye ang gibag-on. May bakante nga dapit taliwala niini nga mga kuwarto ug sa mga kuwarto sa mga pari. May 34 ka piye ang gilapdon niini nga bakante nga dapit ug naglibot kini sa templo. May duha ka pultahan pasulod sa mga kuwarto sa kilid sa templo. Kini nga mga pultahan nagaatuban nga sa bakanteng dapit; ang usa anaa sa amihan nga dapit ug ang usa sa sidlakan. Tapad sa bakanteng dapit anaay dalan nga walo ka piye ang gilapdon palibot. May nakita akong usa ka gambalay nga nagaatuban nga sa kasadpang bahin sa hawanan sa templo. Ang gilapdon niini 118 ka piye ug ang gitas-on 150 ka piye, ug ang gibag-on sa paril niini walo ka piye. Unya gisukod sa tawo ang templo, ug 170 ka piye ang gitas-on niini. Ang distansya gikan sa likod sa templo paingon sa pikas paril sa gambalay sa kasadpan 170 ka piye. Ang gilapdon sa sulod nga hawanan sa sidlakan, apil ang bakanteng dapit sa isigka-kilid, 170 usab ka piye. Unya gisukod usab sa tawo ang gilapdon sa gambalay sa kasadpang bahin, nga nagaatbang sa sulod nga hawanan sa luyo sa templo, apil ang mga paril niini sa isigka-kilid, ug 170 usab kini ka piye. Ang Balaang Dapit, ang Labing Balaang Dapit, ug ang balkon sa templo hinaklapan ug tabla, apil ang palibot sa gagmay nga mga bintana. Ang tulo ka kuwarto sa matag kilid sa dalan hinaklapan usab ug tabla gikan sa salog paingon sa bintana. Kini nga mga bintana mahimo nga sirad-an. Ang dingding ibabaw sa pultahan pasulod sa Labing Balaang Dapit hinaklapan usab ug tabla. Ang tibuok dingding sulod sa templo gikulitan usab ug mga palma nga gipataliwad-an ug mga cherubim nga duha ang nawong. Ang usa ka nawong sa cherubim dagway sa tawo, ug nagaatuban nga kini sa palma. Ang usa ka nawong dagway sa liyon, ug nagaatuban nga usab kini sa pikas nga palma. Kini nga mga dekorasyon gikulit diha sa tibuok dingding sa templo gikan sa salog paingon sa ibabaw, apil sa gawas nga dingding sa Balaang Dapit. Kuwadrado ang mga haligi sa pultahan sa Balaang Dapit. Sa atubangan sa pultahan sa Labing Balaang Dapit adunay morag halaran nga hinimo sa kahoy nga lima ka piye ang kahabugon ug tulo ka piye kuwadrado ang kalapdon. Ang iyang mga eskina, sukaranan ug mga kilid pulos kahoy. Miingon ang tawo kanako, “Mao kini ang lamisa nga ibutang sa presensya sa Ginoo.” Ang Balaang Dapit ug ang Labing Balaang Dapit may tag-duha ka pultahan. Ang matag pultahan may duha ka bahin nga mapilo-pilo. Ang pultahan sa Balaang Dapit may kinulit nga mga cherubim ug mga palma, sama sa mga dingding. Ug ang balkon may atop-atop nga kahoy. Sa matag kilid sa balkon may gagmay nga mga bintana nga may kinulit nga mga palma. Ang mga kuwarto sa kilid sa templo may mga atop-atop usab. Unya gidala ako sa tawo sa gawas nga hawanan sa templo. Didto kami nangagi sa amihan nga bahin. Ug didto gipakita niya kanako ang mga kuwarto nga anaa sa amihan nga bahin sa sulod nga hawanan ug sa gambalay sa kasadpan. Kini nga mga kuwarto 170 ka piye ang gitas-on ug 85 ka piye ang gilapdon. May 34 ka piye nga bakanteng dapit ang nagaulang niini nga mga kuwartoha ug sa templo, ug nagaatuban nga kini sa sementado nga agianan nga naglibot sa gawas nga hawanan. Kini nga mga kuwarto may tulo ka andana. Sa atubangan niini adunay dalan nga 17 ka piye ang gilapdon ug 170 ka piye ang gitas-on. Ang mga pultahan sa mga kuwarto nagaatuban nga sa amihan. Ang mga kuwarto sa ikatulo nga andana mas gagmay kaysa ikaduhang andana, ug ang mga kuwarto sa ikaduhang andana mas gagmay kaysa nahaunang andana, kay nagkinahanglan man ug agianan ang anaa sa ibabaw nga andana. Ang tulo ka andana walay mga haligi, dili sama sa mga hawanan. Ug tungod kay nagtungtongay lang kini, nagaanam ug kagamay ang gidak-on sa matag andana sa ibabaw. Kini nga gambalay nabulag sa gawas nga hawanan pinaagi sa paril nga 85 ka piye ang gitas-on. Kay kon wala kini nga paril, ang tunga sa gambalay nga 85 ka piye ang gitas-on makita sa gawas nga hawanan. Ang tibuok gambalay 170 ka piye ang gitas-on ug makita kini sa templo. May agianan paingon sa mga kuwarto niini gikan sa gawas nga hawanan sa sidlakang bahin. Adunay mga kuwarto sa habagatang paril sa sulod nga hawanan. Kini nga mga kuwarto duol usab sa gambalay sa kasadpan. Adunay agianan sa atubangan niini nga mga kuwarto, sama sa mga kuwarto sa amihan. Managsama usab ang ilang gitas-on ug gilapdon, apil ang ilang mga agianan ug ang sukod niini. Ang mga pultahan sa kuwarto sa amihan sama usab sa kuwarto sa habagatan. Adunay pultahan sa agianan pasulod niini nga gambalay ug adunay paril sa isigka-kilid niini nga agianan kon mosulod ka gikan sa sidlakan. Miingon ang tawo kanako, “Kini nga mga kuwarto dapit sa habagatan ug sa amihan nga nagaatuban nga sa hawanan sa templo balaan nga mga kuwarto. Kay dinhi ginakaon sa mga pari nga nagahalad sa Ginoo ang labing balaang mga halad. Gamiton usab nila kini nga mga kuwartoha nga butanganan sa mga halad sa pagpasidungog sa Ginoo, mga halad sa paghinlo, ug mga halad isip bayad sa sala. Kay kini nga mga kuwartoha balaan. Kon mogawas na gani ang mga pari niini nga balaang mga kuwarto, kinahanglang dili una sila modiretso sa gawas nga hawanan. Kinahanglan huboon una nila ang mga bisti nga ilang gigamit sa dihang nagaalagad sila, kay balaan kini nga mga bisti. Kinahanglang mag-ilis una sila ug laing bisti sa dili pa sila moadto sa bahin sa templo nga alang sa mga tawo.” Pagkahuman ug sukod niadtong tawo sa sulod sa templo, gidala niya ako sa gawas. Didto kami nangagi dapit sa sidlakan nga agianan, ug unya gisukod niya ang tibuok nga gilapdon sa templo. Gisukod niya sa iyang kahoy nga pangsukod ang sidlakang bahin, ug 850 ka piye ang gitas-on niini. Busa kuwadrado ang templo, ug nalibotan kini sa paril nga nagseparar sa balaan nga dapit ug sa ordinaryo nga dapit. Pagkahuman, gidala na usab ako sa tawo sa sidlakan nga agianan. Ug didto nakita ko ang gamhanan nga presensya sa Dios sa Israel nga nagagikan sa sidlakan. Ang tingog sa iyang pag-abot daw sama sa haganas sa makusog nga tubig, ug ang yuta nadan-agan sa iyang gamhanan nga presensya. Kini nga panan-awon nga akong nakita sama niadtong panan-awon nga akong nakita sa dihang gilaglag sa Dios ang siyudad sa Jerusalem, ug sama usab sa panan-awon nga nakita ko daplin sa Suba sa Kebar. Pagkakita ko niini, mihapa dayon ako sa yuta. Unya misulod ang gamhanan nga presensya sa Ginoo sa templo. Didto kini miagi sa sidlakan nga agianan. Gipabangon ako sa Espiritu ug gidala sa sulod nga hawanan. Ug didto, akong nakita nga nalukop ang templo sa gamhanan nga presensya sa Ginoo. Samtang nagatindog ang tawo sa akong tapad, may nadungog akong tingog gikan sa templo nga nagaingon kanako, “Tawo, mao kini ang akong trono ug tungtonganan sa akong mga tiil. Anhi ako dinhi mopuyo uban sa mga Israelinhon sa walay kataposan. Dili na gyud pakaulawan pag-usab sa mga Israelinhon o sa ilang mga hari ang balaan kong ngalan pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios o sa pagsimba sa mga monumento sa ilang mga hari nga nangamatay na. Kaniadto nagpatindog sila ug halaran alang sa ilang mga dios-dios sa tapad sa akong halaran nga paril lang ang nakaulang. Gipasipalahan nila ang akong balaang ngalan pinaagi niana nga mga mangil-ad nga buhat. Busa sa akong kasuko, gilaglag ko sila. Karon kinahanglang moundang na sila sa pagsimba sa mga dios-dios ug sa mga monumento sa ilang mga hari nga nangamatay na, ug mopuyo ako uban kanila sa walay kataposan.” Nagpadayon sa pag-ingon ang tingog, “Tawo, ihulagway sa katawhan sa Israel ang templo nga gipakita ko kanimo. Isugilon kanila ang hitsura niini aron maulaw sila sa ilang mga sala. Kon maulaw na sila sa tanan nilang mga binuhatan, ilarawan kanila ang plano sa templo, apil ang iyang mga agianan ug mga pultahan, ug ang iyang kinatibuk-an nga porma. Isulat ang mga sumbanan sa pagpatrabaho niini samtang nagatan-aw sila aron masunod gyud nila kini pag-ayo. Ug mao kini ang nagaunang kasugoan sa templo: Kinahanglan nga ang tanang dapit ibabaw sa bukid libot sa gitukoran sa templo balaan gyud. “Mao kini ang sukod sa halaran basi sa opisyal nga sukdanan. Ang palibot sa kinaubosan sa halaran may kanal-kanal nga 20 ka pulgada ang giladmon ug 20 ka pulgada ang gilapdon, nga may sanipa sa palibot nga siyam ka pulgada ang gilapdon. Ug mao kini ang gihabugon sa halaran: Miingon pa gyud ang tingog kanako, “Tawo, mao kini ang ginaingon sa Ginoo nga Dios: Kon mahuman na ang halaran, idedikar kini pinaagi sa paghalad ug mga halad nga sinunog ug sa pagwisik sa dugo sa mga mananap nga ighahalad. Ang mga pari nga nagaalagad kanako, nga gikan sa tribo ni Levi ug mga kaliwat ni Zadok, hatagig torong baka nga ilang ihalad isip halad sa paghinlo. Magkuha kag dugo gikan niini ug ipahid sa upat ka mga sungay-sungay nga anaa sa mga eskina sa halaran ug sa mga eskina sa ikaduhang andana sa halaran ug sa sanipa niini. Niining paagiha mahinloan ang halaran. Unya kuhaon mo ang torong baka nga ginahalad isip halad sa paghinlo, ug sunogon mo kini didto sa sunoganan sa gawas sa templo. Sa ikaduhang adlaw, maghalad kag laki nga kanding nga walay depekto isip halad sa paghinlo sa halaran, sama sa imo nga gihimo sa torong baka. Pagkahuman niini, magkuha kag usa ka torong baka ug usa ka hamtong nga laking karnero nga parehas nga walay depekto, ug ihalad mo kini sa presensya sa Ginoo. Wisikan kini sa mga pari ug asin ug ihalad nila kini sa Ginoo isip halad nga sinunog. “Matag adlaw sulod sa usa ka semana, maghalad kag usa ka laki nga kanding, usa ka torong baka, ug usa ka hamtong nga laking karnero nga walay depekto isip halad sa paghinlo. Niining paagiha mahinloan ang halaran ug mahimo nang gamiton. Human niini, sa ikawalo nga adlaw, magahalad na sa halaran ang mga pari sa inyong mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayo nga relasyon sa Ginoo. Unya dawaton ko kamo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Gidala ako pag-usab sa tawo didto sa gawas nga agianan sa templo, nga nagaatuban nga sa sidlakan, apan sirado kini. Miingon ang Ginoo kanako, “Kini nga agianan kinahanglang kanunay nga sirado. Dili gyud kini ablihan ug kinahanglan nga wala gyud moagi dinhi, kay ako, ang Ginoo, ang Dios sa Israel, miagi dinhi. Ang pangulo lang sa Israel ang mahimo nga molingkod dinhi niini nga agianan aron sa pagkaon sa gihalad kanako, apan kinahanglang didto siya moagi sa balkon sa agianan, ug didto usab siya mogawas.” Unya gidala ako sa tawo didto sa atubangan sa templo. Didto kami moagi sa agianan sa amihan. Ug didto nakita ko ang gamhanan nga presensya sa Ginoo nga milukop sa iyang templo, ug unya mihapa dayon ako. Miingon pa gyud ang Ginoo kanako, “Tawo, timan-i ug pamatia gyud pag-ayo ang tanang isulti ko kanimo mahitungod sa tanang tulumanon dinhi sa akong templo. Timan-i gyud kon kinsa ang makasulod sa templo ug ang dili makasulod niini. Ingna ang katawhan sa Israel nga mga masinupakon nga ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon, ‘O katawhan sa Israel, undangi na ang inyong mangil-ad nga mga buhat. Ginapasulod ninyo sa akong templo ang mga dili Israelinhon nga wala nakaila sa Dios. Niining paagiha gipasipalahan ninyo ang akong templo samtang nagahalad kamo ug pagkaon, tambok, ug dugo. Gawas pa sa inyong mangil-ad nga mga buhat, ginalapas pa ninyo ang akong kasabotan. Imbes nga kamo ang modumala sa akong balaan nga mga butang, lain ang inyong gipadumala niini. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga walay mga langyaw nga wala nakaila kanako ang makasulod sa akong templo, bisan ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo.’ “Kon bahin sa mga kaliwat ni Levi nga mibiya kanako ug miuban sa uban nga mga Israelinhon nga nagsimba sa ilang mga dios-dios, magaantos sila sa silot sa ilang mga sala. Mahimo silang makaalagad sa akong templo isip mga guwardya sa pultahan ug tig-ihaw sa mga halad nga sinunog ug uban pang mga halad sa mga tawo. Ug mahimo silang makaalagad sa mga tawo diha sa templo. Apan tungod kay nagaalagad sila sa mga tawo diha atubangan sa ilang mga dios-dios, ug tungod niini nagpakasala ang katawhan sa Israel, nanumpa ako nga mag-antos gyud sila tungod sa ilang sala. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Gikan karon dili ko na sila tugotan nga mag-alagad kanako ingon nga mga pari. Dili usab sila makahikap sa balaan kong mga butang o sa balaan kong mga halad. Kinahanglang mag-antos sila sa kaulawan tungod sa ilang mangil-ad nga mga buhat. Himuon ko na lang silang tigtabang sa tanang mga buluhaton diha sa templo. “Apan ang mga pari nga gikan sa tribo ni Levi ug mga kaliwat ni Zadok nga matinumanon nga nagaalagad kanako sa templo sa dihang mibiya kanako ang mga Israelinhon, makaalagad kanako. Sila ang maghalad kanako sa tambok ug dugo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Sila lang ang makasulod sa akong templo ug makaduol sa akong halaran sa pag-alagad kanako. Sila lang ang mohimo sa akong ginapatuman sa templo. Kon mosulod sila sa agianan paingon sa sulod nga hawanan sa templo, kinahanglang magbisti silag linen. Dili sila magbistig delana samtang nagaalagad sila sa sulod nga hawanan o sa sulod mismo sa templo. Kinahanglang magturban silag linen ug magsul-ob ug pang-ilalom nga panapton nga hinimo usab sa linen. Dili sila magsul-ob ug bisan unsa nga makapasingot kanila. Kon mogawas sila sa gawas nga hawanan diin atua ang mga tawo, kinahanglan huboon una nila ang mga bisti nga ilang gigamit sa pag-alagad ug ibutang didto sa balaang mga kuwarto, ug unya magsul-ob silag ordinaryo lang nga bisti. Nianang paagiha, ang pagkabalaan sa ilang bisti dili makaapekto sa mga tawo. “Kinahanglang dili sila magpakiskis sa ilang ulo o magpataas pag-ayo sa ilang buhok, kondili patupihan lang nila kini kanunay. Kinahanglang dili usab sila moinom ug bino kon mosulod na sila sa sulod nga hawanan. Dili usab sila mahimo nga mangasawa ug usa ka biyuda o sa gibulagan sa iyang bana. Ang ilang mahimo nga pangasaw-on mao lamang kadtong putli nga mga Israelinhon, o ang mga biyuda sa mga pari. Kinahanglang tudloan nila ang akong katawhan kon unsa ang balaan ug ang dili balaan, kon unsa ang hinlo ug ang hugaw. Kon may panaglalis, ang mga pari mao ang mobarog isip mga maghuhukom ug mohatag ug desisyon basi sa akong mga kasugoan. Kinahanglang tumanon nila ang akong mga sugo ug mga tulumanon bahin sa mga pista nga akong ginapatuman, ug kinahanglang pakabalaanon nila ang Adlaw nga Igpapahulay. Kinahanglang dili nila hugawan ang ilang kaugalingon pinaagi sa pagduol sa patay nga lawas sa tawo gawas lang kon ang namatay iyang amahan o inahan, iyang anak, iyang igsoong lalaki, o iyang igsoong babaye nga walay bana. Kon makahikap siyag patay nga lawas, kinahanglang manghinlo siya ug maghulat ug pito ka adlaw una siya mosulod sa sulod nga hawanan sa templo ug maghalad sa halad sa paghinlo alang sa iyang kaugalingon. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Nagpadayon sa pag-ingon ang Ginoo, “Walay yuta nga panulondon ang mga pari sa Israel, kay ako mismo ang magatagbo sa ilang mga panginahanglanon. Ang ilang kalan-on magagikan sa mga halad sa pagpasidungog kanako, mga halad sa paghinlo, ug mga halad isip bayad sa sala. Ug ang mga butang nga gitugyan na sa hingpit alang kanako mapanag-iyahan nila. Ang labing maayo sa inyong unang abot ug ang inyong mga gasa kanako mapaingon sa mga pari. Hatagan usab ninyo sa inyong labing maayo nga harina ang mga pari, aron panalanginan ang inyong panimalay. Kinahanglang dili mokaon ang mga pari sa bisan unsa nga langgam o mananap nga namatay lang ug iya o gipatay sa uban nga mananap.” Miingon pa gyud ang Ginoo, “Kon bahinon na ninyo ang yuta ngadto sa matag tribo sa Israel, gahini ninyo ako sa akong bahin isip pinasahi nga luna alang kanako. Ang gitas-on niini 12 ka kilometro ug ang gilapdon napulo ka kilometro. Kini nga yutaa isipon nga balaan. Maggahin kamo niini nga yutaa ug 875 ka piye kuwadrado nga patukoran sa templo, ug ang palibot niini butangan ug bakanteng dapit nga 87 ka piye ang gilapdon. Ang laing katunga niini nga yuta, nga 12 ka kilometro ang gitas-on ug lima ka kilometro ang gilapdon, iya sa mga Levita. Ila kini nga panag-iyahan ug puy-an. “Sa tapad sa yuta nga alang kanako, maggahin kamo ug yuta nga 12 ka kilometro ang gitas-on ug duha ug tunga ka kilometro ang gilapdon. Himuon kini nga lungsod diin mahimo nga makapuyo si bisan kinsa nga Israelinhon. Gahini usab ug duha ka bahin nga yuta ang pangulo sa Israel. Ang usa ka bahin naggikan sa kasadpan nga utlanan sa yuta nga alang kanako ug sa yuta nga himuong lungsod paingon sa Dagat sa Mediteraneo, ug ang usa pa ka bahin naggikan sa sidlakan nga utlanan paingon sa Suba sa Jordan. Ang utlanan niini sa sidlakan ug sa kasadpan tupong sa utlanan sa mga yuta nga gibahin ngadto sa mga tribo sa Israel. Kini nga yutaa mao ang mahimo nga bahin sa pangulo sa Israel. “Ang akong mga pangulo dili na manglupig sa akong katawhan. Tugotan nila ang katawhan sa Israel sa pagpanag-iya sa yuta nga gigahin kanila sa ilang matag tribo. Kay ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Husto na mga pangulo sa Israel! Undangi na ninyo ang inyong ginahimo nga pagpanglupig ug kabangis, ug himoa ninyo ang matarong ug husto. Ayaw na ninyo iloga ang yuta sa akong katawhan. Gamita ninyo ang hustong timbangan, taksanan, o sukdanan. Ang homer mao ang angay nga basihan sa pagsukod sa gidaghanon. Ang usa ka homer napulo ka epa o napulo ka bat. Ang shekel mao ang angay nga basihan sa pagsukod sa gibug-aton. Ang usa ka shekel 20 ka geras, ug ang 60 ka shekel usa ka mina. “Mao kini ang mga halad nga angay ninyong ihatag sa pangulo sa Israel: Ika-60 nga bahin sa inyong abot nga trigo ug barley, ika-100 nga bahin sa inyong lana nga olibo (ang basihan sa pagsukod niini mao ang bat; ang napulo ka bat usa ka homer o usa ka cor), ug usa ka karnero sa matag 200 sa inyong kahayopan. Mga halad kini sa pagpasidungog kanako, halad nga sinunog, ug halad alang sa maayo nga relasyon, aron mahinloan kamo gikan sa inyong mga sala. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. Tanang mga Israelinhon magdala niini nga mga halad aron gamiton sa pangulo sa Israel. Katungdanan sa pangulo ang paghatag sa mga halad nga sinunog, halad sa pagpasidungog kanako, halad nga ilimnon, halad sa paghinlo, ug halad nga alang sa maayo nga relasyon sa panahon sa mga pista sama sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, mga Adlaw nga Igpapahulay, ug uban pang mga pista nga ginasaulog sa mga Israelinhon. Ihatag kini nga mga halad aron mahinloan ang sala sa katawhan sa Israel.” Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios, “Sa nahaunang adlaw sa nahaunang bulan, maghalad kamo ug torong baka nga walay depekto aron mahinloan ang templo. Ug magkuha ang pari ug dugo niini ug pahiran niya ang haligi sa pultahan sa templo, ang upat ka eskina sa halaran, ug ang mga haligi sa pultahan sa sulod nga hawanan. Mao usab kini ang inyong himuon sa ikapitong adlaw sa mao gihapon nga bulan alang kang bisan kinsa nga nakasala nga wala tuyoa o nakasala nga wala niya mahibaloi. Niining paagiha mahinloan ang templo. “Sa ika-14 nga adlaw sa nahaunang bulan, saulogon ninyo ang Pista sa Paglabay sa Anghel. Saulogon ninyo kini sulod sa pito ka adlaw, ug magkaon lang kamo ug pan nga walay patubo. Sa nahaunang adlaw sa inyong pagsaulog, maghalad ang pangulo ug torong baka isip halad sa paghinlo kaniya ug sa tanang Israelinhon. Kada adlaw sulod sa pito ka adlaw sa inyong pagsaulog, maghalad kanako ang pangulo ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero nga walay depekto isip halad nga sinunog. Maghalad usab siyag usa ka laking kanding isip halad sa paghinlo. Sa matag torong baka ug matag laking karnero nga ihalad kinahanglang may ipauban niini nga halad alang sa pagpasidungog kanako, nga mga tunga sa sakong harina ug mga usa ka galon nga lana sa olibo. Maghalad usab ang pangulo sa panahon sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag, nga magsugod sa ika-15 nga adlaw sa ikapito nga bulan. Ug sulod usab sa pito ka adlaw, maghalad ang pangulo sa sama gihapon nga mga halad nga iyang ginahalad sa Pista sa Paglabay sa Anghel —mga halad sa paghinlo, mga halad nga sinunog, mga halad sa pagpasidungog kanako, ug lana sa olibo.” Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios, “Ang agianan paingon sa sulod nga hawanan nga nagaatuban nga sa sidlakan kinahanglang sirado sulod sa unom ka adlaw nga tingtrabaho, apan ablihan kini sa Adlaw nga Igpapahulay ug sa panahon sa Pista sa Pagsugod sa Bulan. Ang pangulo moagi sa balkon sa agianan nga nagaatuban nga sa sidlakan ug motindog siya tapad sa pultahan samtang ginahalad sa mga pari ang iyang halad nga sinunog ug ang iyang halad alang sa maayo nga relasyon. Diha mosimba ang pangulo sa may pultahan ug pagkahuman niini mogawas siya, apan ang pultahan dili sirad-an hangtod sa gabii. Sa matag Adlaw nga Igpapahulay ug sa matag Pista sa Pagsugod sa Bulan, ang katawhan sa Israel magasimba usab kanako didto sa atubangan sa pultahan. Sa matag Adlaw nga Igpapahulay, maghalad kanako ang pangulo ug usa ka hamtong nga laking karnero ug unom ka laking batan-ong karnero. Kinahanglang wala kini depekto, ug ihalad kini sa pangulo kanako isip halad nga sinunog. Ang halad sa pagpasidungog nga iuban sa hamtong nga laking karnero tunga sa sako nga harina, apan magpagusto ang pangulo kon unsa kadaghan ang iyang ipauban nga harina sa matag batan-ong karnero. Sa kada tunga sa sako nga harina nga iuban niya sa mga halad nga karnero, maghalad usab siyag usa ka galon nga lana sa olibo. “Sa matag Pista sa Pagsugod sa Bulan, maghalad ang pangulo ug usa ka torong baka, usa ka hamtong nga laking karnero, ug unom ka batan-ong karnero, nga pulos walay depekto. Ang halad sa pagpasidungog nga ipauban sa pangulo sa torong baka ug sa hamtong nga laking karnero tag-tunga sa sako nga harina, apan siya ra ang magbuot kon unsa kadaghan ang iyang ipauban nga harina sa matag batan-ong karnero. Sa matag tunga sa sako nga harina nga iuban niya sa mga halad nga mananap, lakipan niyag usa ka galon nga lana sa olibo. Kon mosulod ang pangulo aron sa paghalad, kinahanglan adto siya moagi sa balkon sa agianan, ug didto usab siya mogawas. “Kon magsimba kanako ang katawhan sa Israel sa panahon sa mga pista, ang mosulod sa amihan nga agianan kinahanglang sa habagatan nga agianan mogawas, ug ang mosulod sa habagatan kinahanglang sa amihan mogawas. Walay mosulod ug mogawas sa mao lang gihapon nga agianan. Kinahanglan sa pikas siya nga agianan mogawas kon sa pikas siya mosulod. Modungan ang pangulo kanila sa pagsulod ug paggawas. “Sa panahon sa mga pista, ang halad sa pagpasidungog nga iuban sa torong baka ug sa hamtong nga laking karnero tag-tunga sa sako nga harina, apan ang maghahalad ra ang magbuot kon unsa kadaghan ang iyang ipauban nga harina sa matag batan-ong karnero. Sa matag tunga sa sako nga harina nga iuban niya sa mga halad nga mananap, lakipan niyag usa ka galon nga lana sa olibo. Kon maghalad ang pangulo sa halad nga sinunog o halad alang sa maayo nga relasyon isip kinabubut-on nga halad, ablihan alang kaniya ang agianan nga nagaatuban nga sa sidlakan, ug maghalad siya ug mga halad sama sa iyang paghalad sa Adlaw nga Igpapahulay. Human siya makagawas, sirad-an dayon ang pultahan. “Kada buntag, kinahanglan may ihalad alang kanako nga karnero nga usa ka tuig ang edad ug walay depekto isip halad nga sinunog. Iuban niini nga karnero ang halad sa pagpasidungog kanako nga tulo ka kilong harina, ug usa ka litro nga lana sa olibo nga pangsagol sa harina. Kini nga tulumanon bahin sa halad alang sa pagpasidungog kanako kinahanglang tumanon hangtod sa hangtod. Busa kada buntag, kinahanglang may ihalad kanako nga karnero, harina, ug lana sa olibo ingon nga adlaw-adlaw nga halad nga sinunog.” Nagpadayon pa gyud sa pag-ingon ang Ginoo nga Dios, “Kon ang pangulo maghatag ug yuta nga panulondon ngadto sa usa sa iyang mga anak, kana nga yutaa mapanag-iyahan sa iyang mga kaliwat hangtod sa hangtod. Apan kon ihatag niya kini sa usa sa iyang mga sulugoon, mapanag-iya kini sa sulugoon hangtod lang sa Tuig sa Paghatag ug Kagawasan ug Pag-uli. Nianang tuiga, ibalik niya ang yuta sa pangulo. Ang mga anak lang gyud sa pangulo ang mahimo nga makapanag-iya sa iyang yuta hangtod sa hangtod. Kinahanglan ang pangulo dili manguha sa yuta sa mga tawo. Kon maghatag siyag yuta ngadto sa iyang mga anak, kinahanglan ang iya lang gyud nga yuta ang iyang ihatag, aron ang akong katawhan dili mawad-ag yuta.” Human niadto, gidala ako sa tawo didto sa balaang mga kuwarto sa mga pari nga nagaatuban nga sa habagatan, agi sa usa ka agianan nga anaa sa kilid sa pultahan. Didto gipakita niya kanako ang usa ka dapit nga anaa sa kasadpang bahin niini nga mga kuwartoha. Miingon siya kanako, “Dinhi nga dapit magluto ang mga pari sa halad isip bayad sa sala, halad sa paghinlo, ug halad sa pagpasidungog sa Ginoo. Dinhi nila kini lutoa aron malikayan nila ang pagdala sa mga halad ngadto sa gawas nga hawanan. Niining paagiha, ang pagkabalaan niini dili makaapekto sa mga tawo. ” Ang matag-usa niini gilibotan ug ali nga bato. Ug kilid sa ali, may mga abuhan. Unya miingon ang tawo kanako, “Kini ang mga kusina diin ang mga nagaalagad sa templo magaluto sa mga gihalad sa mga tawo.” Unya gidala ako sa tawo balik ngadto sa may pultahan sa templo, ug didto may nakita akong tubig nga nagadagayday paingon sa sidlakan gikan sa ilalom sa pultahan sa templo. (Kay ang templo nagaatuban nga man sa sidlakan.) Nagadagayday ang tubig patuo sa habagatang dapit sa halaran. Unya gidala ako sa tawo sa gawas sa templo. Didto kami agi sa agianan sa amihan. Ug gilibot niya ako sa gawas paingon sa agianan sa sidlakan. Didto nakita ko ang tubig nga nagadagayday gikan sa amihan nga dapit sa agianan. Naglakaw kami sa tawo paingon sa sidlakan sa daplin sa tubig, ug nagsige siya ug sukod. Sa nakasukod na siyag 1,700 ka piye sa amo nga nalakaw, gipatunob niya ako sa tubig nga hangtod lang sa akong kiting. Nagsukod na usab ang tawo ug 1,700 ka piye ug gipatunob niya ako pag-usab sa tubig nga hangtod na sa akong tuhod. Nagsukod pa gyud siyag 1,700 ka piye ug gipatunob ako pag-usab sa tubig nga hangtod na sa akong hawak. Nagsukod pa gyud siya ug laing 1,700 ka piye, apan dili ko na kini matugkad kay labihan na kalawom. Kinahanglan na kini nga langoyon. Miingon ang tawo kanako, “Tawo, timan-i pag-ayo ang imo nga nakita.” Unya gidala niya ako pabalik sa pangpang niadtong suba. Samtang nagaagi kami didto may nakita akong daghang mga kahoy sa isigka-daplin sa pangpang. Unya miingon siya kanako, “Kini nga tubig nagadagayday paingon sa kayutaan sa sidlakan paubos sa Kapatagan sa Jordan paingon ngadto sa Patayng Dagat. Ug ang tubig sa Patayng Dagat molami na, ug dili na parat. Bisan asa kini modagayday, daghang mga isda ug uban pang mga mananap sa tubig ang mabuhi niini, kay palamion niini ang parat nga tubig. Daghang mangisda sa Patayng Dagat gikan sa En Gedi paingon sa En Eglaim. Ang baybayon mapuno sa mga pukot nga ibulad. Modaghan ang nagkalain-laing mga isda sa Patayng Dagat sama sa Dagat sa Mediteraneo. Apan ang mga katubigan sa palibot niini magpabiling parat, aron may makuhaag asin ang mga tawo. Motubo sa isigka-kilid nga pangpang sa suba ang nagkalain-laing mga kahoy nga nagapamunga. Dili malaya ang ilang mga dahon ug dili mahurot ang ilang mga bunga. Magapamunga kini kada bulan kay ginadagaydayan kini sa tubig nga gikan sa templo. Makaon ang ilang mga bunga ug tambal ang ilang mga dahon.” Miingon ang Ginoo nga Dios, “Mao kini ang mga utlanan sa yuta nga inyong bahin-bahinon sa 12 ka mga tribo sa Israel isip ilang panulondon. Hatagan ninyog duha ka bahin ang tribo ni Jose. Kinahanglang angayon ninyo pagbahin ang yuta, kay nanumpa ako sa inyong mga katigulangan nga ihatag ko kini kanila ug mahimo ninyo kini nga panulondon. Mao kini ang mga utlanan: “Ang utlanan sa amihan magsugod sa Dagat sa Mediteraneo paingon sa Hetlon, sa Lebo Hamat, sa Zedad, sa Berota, sa Sibraim nga anaa sa utlanan sa Damascus ug Hamat, hangtod sa Hazer Haticon nga anaa sa utlanan sa Hauran. Busa ang utlanan sa amihan magsugod sa Dagat sa Mediteraneo hangtod sa Hazar Enan, nga anaa sa utlanan sa Damascus ug sa Hamat sa amihan. Mao kini ang utlanan sa amihan. “Ang utlanan sa sidlakan magsugod sa utlanan sa Hauran ug sa Damascus paingon sa Suba sa Jordan (nga nagaseparar sa Gilead ug sa yuta sa Israel) paingon sa Patay nga Dagat hangtod sa Tamar. Mao kini ang utlanan sa sidlakan. “Ang utlanan sa habagatan magsugod sa Tamar paingon sa mga tuboran sa Meriba Kadesh lahos sa lugut hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kini ang utlanan sa habagatan. “Ang utlanan sa kasadpan mao mismo ang Dagat sa Mediteraneo hangtod sa dapit nga atbang sa Lebo Hamat. Mao kini ang utlanan sa kasadpan. “Bahina ninyo kini nga mga yutaa sa inyong tagsa-tagsa ka mga tribo. Panulondon ninyo kini ug sa mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo kansang mga kabataan natawo sa Israel. Isipon ninyo silang mga lumad nga mga Israelinhon, ug bahinan usab ninyo sila sa panulondon nga yuta sa tribo sa Israel. Kon asa sila nga tribo nagapuyo, adto usab sila hatagi sa ilang bahin sa yuta. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.” Mao kini ang lista sa mga tribo sa Israel ug ang mga yuta nga ilang maangkon: Ang yuta sa tribo ni Dan anaa sa amihan. Ang utlanan niini magsugod sa Hetlon paingon sa Lebo Hamat hangtod sa Hazar Enan nga anaa sa utlanan sa Damascus ug sa Hamat sa amihan. Ang gilapdon sa yuta sa tribo ni Dan maggikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. Ang yuta sa tribo ni Asher anaa sa habagatang bahin sa yuta sa tribo ni Dan, ug ang gilapdon niini maggikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. Ang yuta sa tribo ni Naphtali anaa sa amihan sa yuta sa tribo ni Asher, ug ang gilapdon niini maggikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. Ang yuta sa tribo ni Manasseh anaa sa habagatan sa yuta sa tribo ni Naphtali, ug ang gilapdon niini gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. Ang yuta sa amihan sa Juda ihatag ninyo sa Ginoo isip linain nga halad. 12 ka kilometro ang gitas-on niini, ug ang gilapdon niini gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel sama sa mga tribo sa Israel. Ang templo tukoron sa taliwala niini nga yutaa. Ang bahin sa yuta nga inyong ihatag sa Ginoo aron patukoran sa templo 12 ka kilometro ang gilapdon ug lima ka kilometro ang gitas-on. Ang katunga niini nga yutaa alang sa mga pari. Ang gitas-on niini gikan sa sidlakan paingon sa kasadpan 12 ka kilometro, ug ang gilapdon niini gikan sa amihan paingon sa habagatan lima ka kilometro. Sa taliwala niini mao ang templo sa Ginoo. Kini nga yuta alang sa pinili nga mga pari, nga mao ang mga kaliwat ni Zadok. Matinumanon sila nga nagaalagad kanako ug wala mobiya kanako sama sa gihimo sa uban nga mga kaliwat ni Levi nga miuban sa mga Israelinhon nga mibiya kanako. Kinahanglang dili gyud nila ibaligya o ibaylo bisan ang gamay lang nga bahin niini, kay mao kini ang labing maayo nga yuta ug balaan kini alang sa Ginoo. Ang nahibilin nga yuta nga may gitas-on nga 12 ka kilometro ug gilapdon nga duha ug tunga ka kilometro alang kini sa publiko. Mahimo kini nga puy-an sa mga tawo ug pasabsaban sa ilang mga mananap. Sa taliwala niini mao ang siyudad nga may gilapdon nga duha ka kilometro kuwadrado. Napalibotan kini sa hawan nga dapit nga 125 ka metros kuwadrado. Sa gawas sa siyudad adunay uma nga may gitas-on nga lima ka kilometro paingon sa sidlakan ug lima usab ka kilometro paingon sa kasadpan. Anaa kini sa utlanan sa balaang yuta. Ang mga abot niini nga yuta alang sa pagkaon sa mga nagatrabaho sa siyudad. Si bisan kinsa nga magtrabaho sa siyudad gikan sa nagkalain-laing tribo sa Israel mahimo nga makauma niini nga yutaa. Busa ang tibuok yuta nga inyong ihatag sa Ginoo isip pinasahi nga halad, apil na ang balaan nga yuta ug ang siyudad, 12 ka kilometro kuwadrado. Mao kini ang mga yuta nga maangkon sa nahibilin nga mga tribo: Ang yuta sa tribo ni Benjamin anaa sa habagatang bahin sa yuta sa pangulo, ug ang gilapdon niini gikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. Ang yuta sa tribo ni Simeon anaa sa habagatang bahin sa yuta sa tribo ni Benjamin, ug ang gilapdon niini gikan usab sa sidlakan hangtod sa kasadpan sa Israel. Ang habagatan nga utlanan sa tribo ni Gad magsubay sa Tamar paingon sa mga tuboran sa Meriba Kadesh lahos sa lugut hangtod sa Dagat sa Mediteraneo. Mao kini ang mga yuta nga dawaton sa mga tribo sa Israel isip ilang panulondon. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini. busa ang tibuok nga gitas-on sa paril 9,000 ka metros. Ug gikan nianang panahona ang siyudad pagatawgon ug, “Ang Ginoo Anaa Dinha!” Sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Jehoiakim sa Juda, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babylon ug sa iyang mga sundalo ang Jerusalem. Gibihag niya si Haring Jehoiakim sumala sa kabubut-on sa Ginoo. Gipanguha usab niya ang ubang mga butang sa templo sa Dios ug gidala sa Babylon. Unya gibutang niya kini sa butanganan sa mga bahandi didto sa templo sa iyang dios. Unya, gisugo ni Nebucadnezar si Ashpenaz nga pangulo sa iyang mga opisyal nga magpili ug pipila ka mga batan-on gikan sa mga bihag nga Israelinhon nga naggikan sa harianon ug dungganong mga pamilya. Kinahanglan gayod nga mga guwapo sila, himsog, maalam, may abilidad, hait ug salabotan, aron takos sila nga moalagad sa hari. Gisugo usab niya si Ashpenaz nga tudloan sila sa pinulongan ug balasahon sa mga taga-Babylon. Nagsugo pa gayod ang hari nga hatagan sila matag adlaw sa samang pagkaon ug ilimnon nga ginakaon ug ginainom sa hari. Human sa tulo ka tuig nga pagbansay, mangalagad na sila kaniya. Uban sa mga napili mao sila si Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria nga pulos naggikan sa tribo ni Juda. Gihatagan sila ni Ashpenaz ug bag-ong mga ngalan. Si Daniel ginganlag Belteshazar, si Hananiah ginganlag Shadrach, si Mishael ginganlag Meshach, ug si Azaria ginganlag Abednego. Apan hugot nga nagdesisyon si Daniel nga dili niya hugawan ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagkaon o ilimnon sa hari. Busa mihangyo siya kang Ashpenaz nga dili lang siya pakan-on o paimnon sa gipahatag kaniya sa hari. Pagbuot sa Dios nga malooy ug mohatag ug pabor si Ashpenaz kang Daniel. Apan miingon si Ashpenaz kaniya, “Nahadlok ako sa hari. Siya ang nagbuot kon unsay inyong kan-on ug imnon, ug kon makita niya nga dili maayo ang inyong panglawas kompara sa uban nga mga batan-on basin ug ipapatay niya ako.” Busa miingon si Daniel sa tinugyanan ni Ashpenaz nga tig-atiman kanila, “Sulayi nga utan ug tubig lang ang inyong ipakaon ug ipainom kanamo sulod sa napulo ka adlaw. Unya ikompara kami sa uban nga mga batan-on nga nagakaon sa pagkaon sa hari. Basi sa imo unyang makita nga resulta, ikaw na ang mahibalong modesisyon kon unsa ang imong gustong buhaton kanamo.” Misugot ang tinugyanan ug gisulayan sila sulod sa napulo ka adlaw. Human sa napulo ka adlaw, nakita nga mas maayo ug himsog ang ilang panglawas kon ikompara sa mga batan-on nga nangaon sa pagkaon sa hari. Busa wala na sila hatagi sa tinugyanan sa pagkaon ug ilimnon nga gipahatag sa hari kanila. Utan na lang ang gipakaon kanila. Gihatagan sa Dios kining upat ka mga batan-on ug kaalam ug pagsabot labi na gayod sa nagkalain-lain nga mga balasahon ug mga pagtulon-an. Ug dugang niini, gihatagan pa gayod niya si Daniel ug kaalam sa paghubad sa mga panan-awon ug mga damgo. Pagkahuman sa tulo ka tuig nga pagbansay kanila sumala sa giingon sa Haring Nebucadnezar, gidala sila ni Ashpenaz ngadto kaniya. Nakigsulti ang hari kanila, ug nakita sa hari nga sa tanang mga batan-on walay sama kang Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria. Busa sila ang gipili nga mag-alagad kaniya. Ug sa mga pangutana nga nagkinahanglan ug kaalam ug pagsabot, nakita sa hari nga mas maalamon sila ug napulo ka pilo kay sa mga madyikero o espiritista sa tibuok niya nga gingharian. Nagpadayon sa pag-alagad si Daniel kang Nebucadnezar hangtod sa unang tuig sa paghari ni Cyrus. Sa ikaduhang tuig sa paghari ni Nebucadnezar, kadaghan siya nagdamgo. Gisamok gyud siya niini nga mga damgo, busa dili siya makatulog. Gipatawag niya ang iyang mga madyikero, mga espiritista, mga mamamarang, ug mga manalagna, aron isaysay ang iyang mga damgo. Busa miadto sila sa hari ug miingon ang hari kanila, “May damgo ako nga nakapasamok gayod kanako, busa gipatawag ko kamo kay gusto kong mahibaloan kon unsay kahulogan niadtong damgoha.” Mitubag ang mga manalagna sa hari sa pinulongang Aramico, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Sultihi kami nga imong mga alagad sa imong damgo, ug hubaron namo kanimo ang kahulogan niini.” Apan miingon ang hari kanila, “Nakahukom ako nga kon dili ninyo ikasaysay kanako kon unsay akong gidamgo ug mahubad ang kahulogan niini, ipatadtad ko kamo ug ipaguba ang inyong mga balay. Apan kon masaysay ninyo ang akong damgo ug mahubad ang kahulogan niini, gantihan ko kamo ug pasidunggan. Sige, isaysay na ninyo ang damgo ug hubara ang kahulogan niini.” Miingon sila pag-usab sa hari, “Mahal nga Hari, isulti nalang kanamo ang imong damgo aron hubaron namo kanimo ang kahulogan niini.” Miingon ang hari, “Nahibalo ako nga gituyo ninyo ang paglangan-langan kay nasayod kamo nga tumanon ko gayod ang akong giingon kaninyo, nga kon dili gani ninyo masaysay ug mahubad ang akong damgo silotan ko kamo. Nagkauyon kamo nga mamakak kanako kay naghuna-huna kamo nga mausab ang sitwasyon. Karon, isaysay na ninyo ang akong gidamgo aron motuo ako nga makahimo gayod kamo sa paghubad sa kahulogan niini.” Mitubag sila sa hari, “Wala pa gayoy tawo sa tibuok kalibotan nga makahimo nianang imong gipangayo, mahal nga hari. Ug wala pa usay hari, bisan unsa pa siya kagamhanan, nga nagsugo sa mga madyikero, espiritista, o manalagna sa paghimo ug sama niana. Lisod kaayo kanang imong gipangayo, Mahal nga Hari. Ang mga dios lang gayod ang makahimo niana, apan wala sila magpuyo uban sa mga tawo.” Tungod sa ilang tubag, napungot pag-ayo ang hari ug nimando nga pamatyon ang tanang maalamon nga mga tawo sa Babylon. Sa dihang gipakanaog ang mando nga ang mga maalamon pamatyon, gipangita si Daniel ug ang iyang mga kauban aron patyon usab. Unya, miduol si Daniel kang Arioc nga kapitan sa mga guwardya sa hari. Kini si Arioc mao ang gisugo sa hari sa pagpatay sa maalamon nga mga tawo sa Babylon. Matinahoron nga nangutana si Daniel kaniya kon unsa ang hinungdan niining mabug-at nga mando sa hari. Busa gisuginlan siya ni Arioc sa nahitabo. Miadto dayon si Daniel sa hari ug mihangyo nga hatagan siya ug panahon aron mahubad niya ang kahulogan sa damgo niini. Misugot ang hari, busa mipauli si Daniel ug gisultihan niya ang iyang mga kauban nga sila si Hananiah, Mishael, ug Azaria sa nahitabo. Giingnan sila ni Daniel nga mag-ampo aron kaloy-an sila sa Dios sa langit nga mahibaloan nila ang kahulogan sa damgo sa hari, aron dili sila mamatay uban sa maalamon nga mga tawo sa Babylon. Nianang gabhiona, gipadayag sa Dios kang Daniel ang damgo sa hari ug ang kahulogan niini pinaagi sa panan-awon. Unya gidayeg ni Daniel ang Dios sa langit. Miingon siya, “Dalaygon ang ngalan sa Dios hangtod sa kahangturan; Anaa kaniya ang kaalam ug gahom. Siya ang nagabuot sa dagan sa panahon. Siya ang nagapapahawa sa mga hari ug siya usab ang nagabuot kon kinsa ang maghari. Siya ang nagahatag ug kaalam sa mga maalamon. Ginapadayag niya ang laglom ug tinago nga mga butang. Nahibalo siya kon unsay anaa sa kangitngit, kay anaa kaniya ang kahayag. Busa dayegon ko ikaw ug pasalamatan, O Dios sa akong mga katigulangan. Ikaw ang naghatag kanako sa kaalam ug kusog. Imong gihatag ang among gipangayo kanimo pinaagi sa pagpadayag kanamo sa buot masayran sa hari.” Unya mibalik si Daniel kang Arioc nga mao ang gisugo sa hari sa pagpatay sa mga maalamon nga tawo sa Babylon. Miingon si Daniel kaniya, “Ayaw patya ang maalamon nga mga tawo sa Babylon. Dad-a ako didto sa hari kay hubaron ko ang iyang damgo.” Busa diha-diha dayon gidala ni Arioc si Daniel ngadto sa hari. Miingon si Arioc, “ Mahal nga Hari, may nakita akong bihag nga gikan sa Juda nga makasaysay ug makahubad sa imong damgo.” Gipangutana sa hari si Daniel nga gitawag usab ug Belteshazar, “Masaysay mo ba kon unsa ang akong damgo ug ang kahulogan niini?” Mitubag si Daniel, “ Mahal nga Hari, walay bisan kinsang maalamon, espiritista, madyikero, o manalagna nga makahubad sa imong damgo. Apan may Dios sa langit nga nagapadayag sa mga tinago. Pinaagi sa imong damgo, Mahal nga Hari, gipahibalo sa Dios kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Karon, isaysay ko kanimo ang mga panan-awon nga nakita mo sa imong damgo. “Ang imong damgo, Mahal nga Hari, bahin sa mahitabo sa umaabot ug gipahibalo kana kanimo sa Dios nga nagapadayag sa mga tinago. Ang imong damgo gipadayag kanako sa Dios, dili tungod kay mas maalam ako kaysa uban nga mga tawo, kondili aron masaysay ko kanimo ug imong masabtan kon unsa ang kahulogan sa mga butang nga anaa sa imong hunahuna. “ Sa imong damgo, may nakita kang usa ka dakong estatuwa nga labihan kasulaw. Nagtindog kini diha sa imong atubangan ug makalilisang ang hitsura niini. Ang ulo niini puro bulawan, ang iyang dughan ug mga kamot plata, ug ang iyang tiyan ug mga paa bronsi. Ang iyang mga batiis puthaw ug ang iyang mga tiil may bahin nga puthaw ug may bahin usab nga yutang kolonon. Samtang nagtan-aw ka sa estatuwa, may usa ka bato nga natipak, apan dili tawo ang nagtipak niini. Naigo ang mga tiil sa estatuwa, ug nadugmok kini. Diha-diha nangagupok ang estatuwa nga puthaw, yutang kolonon, bronsi, plata, ug bulawan. Nahisama kini sa tahop sa giokanan ug gipalid sa hangin. Wala gayoy nahibilin niini. Apan ang bato nga nakadugmok sa tiil sa estatuwa nahimong dako nga bukid ug milukop sa tibuok kalibotan. “Mao kadto ang imong damgo, ug mao kini ang kahulogan niini: Mahal nga Hari, ikaw ang hari sa mga hari. Gihimo ka sa Dios sa langit nga hari, ug gihatagan sa gahom, kusog, ug kadungganan. Gitugyan niya kanimo ang mga tawo, mga mananap, ug mga langgam, sa bisan asa nga dapit. Ikaw mao ang nagasimbolo niadtong ulo nga bulawan sa estatuwa. “Human sa imong paghari may motungha nga laing gingharian nga huyang kaysa imong gingharian. Ang sunod niini mao ang ikatulo nga gingharian nga gisimbolohan sa bronsi nga bahin sa estatuwa, ug modumala kini sa tibuok kalibotan. Ang ikaupat nga gingharian sama kalig-on sa puthaw. Kay sama nga ang puthaw makadugmok sa tanan, kini nga gingharian modugmok usab sa uban nga gingharian. Sumala sa imong nakita, puthaw ug yutang kolonon ang mga tiil sa estatuwa. Kini nagkahulogan nga ang gingharian mabahin. Apan aduna kini kalig-on, sama sa imong nakita nga gisagol ang puthaw ug ang yutang kolonon. Ang puthaw ug yutang kolonon nga mga tudlo sa tiil nagakahulogan nga may parte niini nga gingharian nga lig-on ug may parte nga dali rang mapukan. Ang panagsagol sa puthaw ug yutang kolonon nagakahulogan usab nga maghiusa ang mga pangulo niini nga gingharian pinaagi sa pagminyoay sa ilang mga kaanakan. Apan dili magdugay ang ilang panaghiusa, sama nga ang puthaw ug yutang kolonon dili gayod mahimong isagol. “Sa panahon niining mga hari, ang Dios sa langit mopatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod mapukan bisan kanus-a. Dili gayod kini mapildi o madumalahan sa uban. Laglagon hinuon niini ang tanang mga gingharian ug magapabilin kini sa walay kataposan. Mao kini ang kahulogan sa nakita nimong bato nga natipak gikan sa bukid nga dili tawo ang nagtipak, ug midugmok sa estatuwa nga puthaw, bronsi, yutang kolonon, plata, ug bulawan. “Mahal nga Hari, nagpadayag ang gamhanan nga Dios kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot. Mao kadto ang imong damgo ug ang iyang kahulogan. Tinuod gayod ang tanan kong gisulti.” Unya miluhod si Haring Nebucadnezar sa pagpasidungog kang Daniel. Pagkahuman, nagmando siya nga maghalad ug magsunog ug insenso alang kang Daniel. Miingon siya kang Daniel, “Tinuod gayod nga ang imong Dios mao ang labing gamhanan sa tanang dios, Ginoo sa mga hari, ug tigpadayag sa mga tinago, tungod kay nakahimo ka man sa pagpadayag niini nga tinago.” Unya gipasidunggan pag-ayo sa hari si Daniel ug gihatagan ug daghang matahom nga mga gasa. Gihimo niya kini nga tigdumala sa tibuok nga probinsya sa Babylon ug pangulo sa tanang maalamon sa Babylon. Gihangyo ni Daniel ang hari nga himuon sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego nga iyang katabang sa pagdumala sa probinsya sa Babylon. Ug misugot ang hari. Unya didto nagpuyo si Daniel sa palasyo sa hari. Unya nagpahimo si Haring Nebucadnezar ug estatuwa nga bulawan. Ang gitas-on niini 90 ka piye ug ang gilapdon siyam ka piye. Gipahimutang niya kini didto sa patag sa Dura, sa probinsya sa Babylon. misinggit ang tigbalita, “Kamong mga katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan, pangluhod kamo ug simbaha ninyo ang estatuwa nga bulawan nga gipatindog ni Haring Nebucadnezar inigkadungog ninyo sa tingog sa budyong, plawta, kudyapi, harpa, ug uban pang mga instrumento. Si bisan kinsa nga dili mosimba ilabay diha-diha sa nagadilaab nga hudno.” Busa pagkadungog nila sa tingog sa mga instrumento miluhod dayon sila ug misimba sa estatuwa. Niadtong panahona, adunay mga taga-Babylon nga miduol sa hari ug miakusar sa mga Judio. Miingon sila kang Haring Nebucadnezar, “Hinaut pa nga motaas pa ang imong kinabuhi, Halangdon nga Hari! Dili ba nagmando ka man nga ang tanan nga makadungog sa tingog sa mga instrumento moluhod ug mosimba sa estatuwa nga bulawan, ug ang dili moluhod ug mosimba ilabay sa nagadilaab nga hudno? Angay kang masayod nga wala motuman sa imong sugo ang mga Judio nga imong gipadumala sa probinsya sa Babylon nga sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego. Wala sila moalagad sa imong mga dios, ug wala sila mosimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipatindog.” Pagkadungog niadto sa hari labihan gayod ang iyang kasuko. Gipatawag dayon niya sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego. Pag-abot nila gipangutana sila sa hari, “Tinuod ba nga wala kamo moalagad sa akong mga dios o mosimba sa estatuwa nga bulawan nga akong gipatindog? Karon, pangandam kamo sa pagsimba sa estatuwa inigkadungog ninyo sa tingog sa mga instrumento. Kay kon dili, diha-diha ilabay kamo sa nagadilaab nga hudno. Tan-awon ta kon may dios ba nga makaluwas kaninyo.” Mitubag ang tulo, “Mahal nga Hari, dili na kami kinahanglang mangatarungan pa kanimo bahin niana. Kon mao man gayod kana ang mahitabo, luwason kami sa Dios nga among gialagaran gikan nianang nagadilaab nga hudno, ug gikan sa imong mga kamot. Apan kon dili niya kami luwason, dili gihapon kami moalagad sa imong mga dios o mosimba sa estatuwa nga bulawan nga imong gipatindog.” Tungod sa ilang tubag misamot ang kasuko sa hari kanila, ug makita kini sa iyang dagway. Busa nimando siya nga dugangan ug pito ka pilo ang kainit sa hudno. Unya gisugo niya ang iyang kinakusgan nga mga sundalo nga gapuson sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego ug ilabay ngadto sa nagadilaab nga hudno. Busa gigapos sila ug gilabay didto sa hudno nga nagasul-ob sa ilang mga turban ug kompleto nga mga bisti. Tungod sa sugo sa hari nga painiton pag-ayo ang hudno, bisan ang mga sundalo nga naglabay kanila nangamatay tungod sa hilabihan nga kainit. Ug silang tulo nga ginapos nahagsa didto sa nagadilaab nga hudno. Samtang nagtan-aw si Haring Nebucadnezar kalit nga nakatindog siya sa dakong katingala. Nangutana siya sa iyang mga opisyal, “Dili ba tulo man ka tawong ginapos ang atong gilabay sa kalayo?” Mitubag sila, “Oo, Mahal nga Hari.” Miingon ang hari, “Tan-awa ninyo! Upat ang nakita ko nga nagalakaw-lakaw sa kalayo. Dili na sila ginapos ug wala sila maunsa. Ang usa kanila morag anghel.” Busa, miduol si Nebucadnezar sa pultahan sa nagadilaab nga hudno ug gitawag niya sila, “Shadrach, Meshach, ug Abednego, nga mga alagad sa Labing Halangdong Dios, gawas kamo diha! Anhi kamo dinhi!” Ug migawas silang tulo. Unya gitapokan sila sa mga gobernador, mga mayor, mga tinugyanan, ug sa ubang mga opisyal sa hari, ug nakita nila nga wala sila maunsa sa kalayo. Ang ilang buhok o bisti wala gayod masunog, ug bisan na lang baho sa aso wala gayod kanila. Tungod niadto miingon ang hari, “Dalaygon ang Dios nila ni Shadrach, Meshach, ug Abednego. Gipadala niya ang iyang anghel aron luwason ang iyang mga alagad nga misalig kaniya. Wala sila mosunod sa akong sugo nga mosimba sa estatuwa, ug mas gipalabi pa nila nga ilabay sila sa kalayo kaysa mosimba sa bisan unsang dios gawas sa ilang Dios. Busa nagamando ako nga si bisan kinsa nga tawo sa bisan unsa nga nasod, tribo, o pinulongan nga mosulti ug daotan batok sa Dios nila ni Shadrach, Meshach, ug Abednego, tadtaron ug gub-on ang ilang mga balay. Kay wala nay laing dios nga makaluwas sama niini.” Ug gihatagan sa hari sila si Shadrach, Meshach, ug Abednego ug mas taas pa nga katungdanan sa probinsya sa Babylon. Nagpadala si Haring Nebucadnezar niining mosunod nga pahibalo ngadto sa tanang katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan sa kalibotan. Mao kini ang nahisulat: “Hinaut nga magmauswagon pa gayod kamo. “Gikalipay ko ang pagsugilon kaninyo sa mga milagro ug katingalahang mga butang nga gihimo kanako sa Labing Halangdong Dios. Katingalahan gayod ug labihan kagamhanan ang iyang mga milagro! Ang iyang paghari walay kataposan. “Maayo ang akong kahimtang dinhi sa palasyo, ug mauswagon ang akong kinabuhi. Apan may damgo ako ug mga panan-awon nga nakapahadlok ug nakapahasol kanako. Busa nimando ako nga dad-on dinhi kanako ang tanang mga maalamon sa Babylon aron hubaron nila ang kahulogan sa akong damgo. Pag-abot sa mga madyikero, espiritista, manalagna, ug tighimalad, gisuginlan ko sila sa akong damgo, apan dili sila makahubad sa kahulogan niini. “Sa kaulahian, mianhi si Daniel kanako. (Ginganlan siyag Belteshazar nga mao ang ngalan sa akong dios. Ug anaa kaniya ang espiritu sa balaan nga mga dios. ) Gisuginlan ko siya sa akong damgo. Miingon ako, ‘Belteshazar, pangulo sa mga madyikero, nasayod ako nga ang espiritu sa mga dios anaa kanimo, ug sayon ra kanimo ang paghubad sa kahulogan sa mga tinago. Isaysay kanako kon unsa ang kahulogan sa mga panan-awon nga akong nakita sa akong damgo. Mao kini ang akong mga panan-awon samtang natulog ako: Nakita ko ang usa ka taas kaayo nga kahoy sa taliwala sa kalibotan. Mitaas ug milig-on pa gayod kini hangtod nga miabot ang tumoy niini sa langit ug makita na kini sa tanang bahin sa kalibotan. Matahom ang iyang mga dahon ug daghan ang iyang mga bunga nga igo makapakaon sa tanan. Mipasilong ang mga mananap sa landong niini ug nagsalag ang mga langgam sa iyang mga sanga. Didto mikuha ang tanang mga binuhat sa ilang pagkaon.’ “Unya nakita ko usab ang usa ka anghel nga nanaog gikan sa langit. Misinggit siya, ‘Putla ninyo ang kahoy ug ang mga sanga niini. Kuhaa ang iyang mga dahon ug ilabay ang iyang mga bunga. Aboga usab ninyo ang mga mananap nga nagapasilong niini ug ang mga langgam nga nagasalag sa iyang mga sanga. Apan ibilin lang ang iyang tuod ug gamot nga hiniktan ug puthaw ug bronsi, taliwala sa mga sagbot diha sa yuta.’ “Pasagdi kini nga mabasa sa yamog uban sa mga mananap. Sulod sa pito ka tuig ilisdan ang iyang tawhanon nga panghunahuna sa panghunahuna sa usa ka mananap. Mao kini ang hukom nga gipamantala sa mga anghel aron mahibaloan sa tanan nga ang Labing Halangdon nga Dios nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo. Ug mahimo niya kining ihatag kang bisan kinsa nga iyang magustohan, bisan pa sa pinakaubos nga tawo. “Mao kadto ang akong damgo. Busa ako, si Haring Nebucadnezar, miingon kang Belteshazar, ‘Suginli ako sa kahulogan niini kay wala gayoy bisan usa sa mga maalamon sa akong gingharian nga makahubad kanako sa kahulogan niini. Apan makahubad ka niini kay ang espiritu sa balaan nga mga dios anaa kanimo.’ ” Pagkadungog ni Daniel (nga gitawag usab ug Belteshazar) niini, nahilom siya sa makadiyot kay nalisang siya ug nabalaka sa gisulti sa hari bahin sa iyang damgo. Busa miingon ang hari kaniya, “Belteshazar, ayaw kalisang sa akong damgo ug sa kahulogan niini.” Mitubag si Belteshazar, “Mahal nga Hari, maayo unta kon ang imong damgo ug ang kahulogan niini mahitabo ngadto sa imong mga kaaway ug dili kanimo. Ang kahoy nga imong nakita nga mitaas ug milig-on hangtod nga misangko sa langit ug nakita sa tanang bahin sa kalibotan, nga may matahom nga mga dahon ug daghag mga bunga nga igo makapakaon sa tanan, ug diin mipasilong ang mga mananap ug sa mga sanga niini nagsalag ang mga langgam, mao ikaw, Mahal nga Hari. Kay nahimo kang gamhanan hangtod nga ang imong pagkagamhanan misangko sa langit, ug nasakop sa imong paghari ang tanang bahin sa kalibotan. “Nakita mo usab, Mahal nga Hari, ang usa ka anghel nga nanaog gikan sa langit ug miingon, ‘Putla ninyo ang kahoy apan pasagdi lang ninyo ang tuod ug gamot nga hiniktan ug puthaw ug bronsi, taliwala sa mga sagbot diha sa yuta. Pasagdi siya nga mabasa sa yamog ug mokaon uban sa ihalas nga mga mananap sulod sa pito ka tuig.’ “Mahal nga Hari, mao kini ang buot ipasabot niadto nga panan-awon nga pagbuot sa Labing Halangdon nga Dios nga mahitabo kini kanimo: Abugon ka gikan sa katilingban ug magpuyo ka uban sa ihalas nga mga mananap. Magsabsab ka ug sagbot sama sa baka ug mabasa ka sa yamog. Molabay ang pito ka tuig ayha ka moila nga ang Labing Halangdon nga Dios ang nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug iya kining ihatag sa gusto niyang hatagan. Bahin usab niadtong giingon sa anghel nga pasagdan lang ang tuod, ang buot ipasabot niadto mao nga mahibalik kanimo ang imong gingharian sa higayon nga moila ka nga ang Dios mao gayod ang nagahari sa tanan. Busa, Mahal nga Hari, hinaut nga imong dawaton ang akong tambag kanimo: Undangi ang imong pagpakasala. Buhata ang matarong ug kaloy-i ang mga dinaog-daog. Kon imo kanang himuon basin pa kon magpadayon ang imong pagkamauswagon.” Kining tanan nahitabo sa kinabuhi ni Haring Nebucadnezar. Kay paglabay sa usa ka tuig gikan sa pagsaysay ni Daniel sa kahulogan sa damgo, mao kini ang nahitabo: Samtang naglakaw-lakaw si Haring Nebucadnezar sa atop sa iyang palasyo sa Babylon miingon siya, “Dili ba ni ang Babylon nga akong gitukod pinaagi sa akong kaugalingong kusog ug alang sa akong kadungganan?” Wala pa gani siya makahuman niini ug sulti, may tingog gikan sa langit nga miingon, “Haring Nebucadnezar, pamatia kini: Karon gikuha na gikan kanimo ang katungod ingon nga hari. Abugon ka gikan sa katilingban sa mga katawhan ug magpuyo ka uban sa ihalas nga mga mananap. Magsabsab ka ug sagbot sama sa baka. Molabay ang pito ka tuig ayha ka moila nga ang Labing Halangdon nga Dios ang nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug ihatag niya kini sa iyang gustong hatagan.” Diha-diha nahitabo kini kang Nebucadnezar. Giabog siya gikan sa katilingban ug misabsab ug sagbot sama sa baka. Nabasa ang iyang lawas sa yamog, ug mitaas ang iyang mga balhibo sama sa balhibo sa agila ug ang iyang mga kuko sama sa kuko sa langgam. “Human sa pito ka tuig, ako, si Nebucadnezar, midangop sa Dios, ug mibalik ang akong maayong panghunahuna. Busa gidayeg ko ug gipasidunggan ang Labing Halangdon nga Dios nga buhi sa walay kataposan. Miingon ako, ‘Ang iyang paghari walay kataposan; ang iyang gingharian molungtad sa tanang kaliwatan. Ubos ra kaayo ang mga tawo sa kalibotan kompara kaniya. Buhaton niya ang iyang gusto ngadto sa mga anghel sa langit ug sa mga tawo sa yuta. Walay makapugong kaniya o makapangutana kon nganong gibuhat niya kini.’ “Dungan sa paghibalik sa akong maayong panghunahuna mibalik usab ang akong dungog ug pagkahalangdon ingon nga hari. Mibalik ang akong mga opisyal ug mga magtatambag, ug nahimo akong mas gamhanan kaysa sa una. Busa karon akong dayegon ug pasidunggan ang Hari sa langit, tungod kay husto ug matarong ang tanan niyang binuhatan ug ginapaubos niya si bisan kinsa nga nagapasigarbo.” Samtang nagainom sila, gidayeg nila ang mga dios nga hinimo sa bulawan, plata, bronsi, puthaw, kahoy ug bato. Diha-diha, may mitunga nga kamot sa tawo ug misulat sa dingding duol sa suga sa palasyo, ug nakita kini sa hari. Nangurog ug nangluspad ang hari sa tumang kahadlok. Busa misinggit siya nga tawgon ang mga maalamon nga mga tawo sa Babylon, mga astrologo, ug mga espiritista. Pag-abot nila, miingon ang hari, “Kon kinsa ang makabasa nianang nasulat sa dingding ug makahubad sa kahulogan niini, pasul-oban ko ug harianong bisti ug pakuwintasan ug bulawan, ug himuon ko siyang ikatulong labing labaw nga opisyal sa akong gingharian.” Miduol ang mga maalamon aron sa pagbasa niadtong nasulat sa dingding. Apan dili sila makabasa niini o makahubad ngadto sa hari sa kahulogan niini. Nalisang pag-ayo si Haring Belshazar ug misamot ang iyang pagpangluspad. Naglibog usab ang iyang mga opisyal. Pagkadungog sa rayna sa ilang gipanagsultihan, miadto siya sa dapit nga gikombirahan ug miingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Ayaw kahadlok o kabalaka, kay may usa ka tawo diha sa imong gingharian diin anaa kaniya ang espiritu sa balaan nga mga dios. Sa panahon ni Haring Nebucadnezar nga imong amahan, nagpakita kining tawhana sa iyang kaalam nga sama sa kaalam sa mga dios. Gihimo siya sa imong amahan nga pangulo sa mga madyikero, mga espiritista, mga maalamon nga mga tawo sa Babylon, ug mga astrologo. Siya si Daniel nga ginganlan sa imong amahan ug Belteshazar. May pinasahi siya nga abilidad ug kaalam. Mahibalo siyang mohubad sa kahulogan sa mga damgo, mosaysay sa mga tinago, ug mosulbad sa lisod nga mga suliran. Busa ipatawag siya ug ipahubad kaniya ang kahulogan nianang nasulat sa dingding.” Busa gipatawag sa hari si Daniel. Ug miingon ang hari kaniya, “Ikaw diay si Daniel nga usa sa mga binihag nga Judio nga gidala dinhi sa akong amahan gikan sa Juda? Nakadungog ako nga ang espiritu sa mga dios anaa kanimo ug may pinasahi kang abilidad ug kaalam. Gipatawag ko na ang mga maalamon ug ang mga espiritista, aron ipabasa ug ipahubad kanila ang kahulogan nianang nasulat sa dingding, apan wala sila makahimo. Nakadungog ako nga mahibalo kang mohubad ug makahibalo ka usab mosulbad sa lisod nga mga suliran. Karon, kon imong mabasa kanang nasulat ug mahubad ang kahulogan niini, pasul-oban ko ikaw ug harianong bisti ug pakuwintasan ug bulawan. Ug himuon ko ikaw nga ikatulong labing taas nga opisyal sa akong gingharian.” Mitubag si Daniel, “Imo na lang kanang imong mga gasa, Mahal nga Hari, o kaha ihatag na lang kana ngadto sa uban. Apan basahon ko gihapon alang kanimo kanang nasulat sa dingding ug ipasabot kon unsa ang kahulogan niana. “Mahal nga Hari, gihimo sa Labing Halangdong Dios ang imong amahan nga si Nebucadnezar nga hari. Nahimo siyang gamhanan ug pinasidunggan. Tungod sa gahom nga gihatag sa Dios kaniya, nahadlok kaniya ang mga tawo gikan sa nagkalain-laing mga nasod, tribo, ug pinulongan. Patyon niya si bisan kinsa nga buot niyang patyon. Ug ang gusto niyang magpabilin nga buhi, mabuhi. Pasidunggan niya ang gusto niyang pasidunggan; ipaubos niya ang gusto niyang ipaubos. Apan sa dihang nahimo siyang garboso ug gahi ug kasingkasing gipakanaog siya sa iyang trono ug gikuha gikan kaniya ang dungog ug gahom sa pagkahari. Giabog siya gikan sa katilingban sa mga katawhan ug nahimong sama sa mananap ang iyang panghunahuna. Nagpuyo siya uban sa ihalas nga mga asno, nanabsab ug sagbot sama sa baka, ug nabasa ang iyang lawas sa yamog. Mao kadto ang iyang kahimtang hangtod nga giila niya nga ang Labing Halangdong Dios nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug iyang padumalahon ang gusto niyang magdumala niini. “Ug ikaw, Haring Belshazar nga iyang anak, bisan nasayod ka na niining tanan, wala ka gihapon magpaubos sa imong kaugalingon, giisip mo hinuon ang imong kaugalingon nga labaw sa Ginoo sa langit. Gipakuha mo ang mga imnanan nga gikan sa templo sa Dios ug giimnan mo kini kauban ang imong mga dungganon nga mga bisita, mga asawa, ug uban pa nga mga asawa nga sulugoon. Gawas pa niana, imong gidayeg ang mga dios nga hinimo sa plata, bulawan, bronsi, puthaw, kahoy, ug bato. Mga dios-dios nga dili makakita, makadungog, o makasabot. Apan wala mo dayega ang Dios nga nagakupot sa imong kinabuhi ug nagabuot sa tanan mong himuon. Mao kini ang ilang kahulogan: Ang Mene nagakahulogan nga giihap na sa Dios ang nahibilin nga adlaw sa imong paghari, ug gitapos na niya kini. Ang Tekel nagakahulogan nga gitimbang-timbang ka, ug nakita nga nagkulang ka. Ang Parsin nagakahulogan nga mabahin ang imong gingharian ug ihatag sa Media ug Persia.” Human ug sulti niini ni Daniel, nimando dayon si Belshazar nga sul-oban si Daniel sa harianon nga bisti ug kuwintasan ug bulawan. Unya giproklamar si Daniel nga ikatulong labing taas nga opisyal sa gingharian sa Babylon. Niadtong gabhiona, gipatay si Belshazar nga hari sa mga taga-Babylon. Ang mipuli kaniya nga hari mao si Darius nga Medianhon, nga nagpanuigon ug 62 ka tuig. Unya, nagpili si Haring Darius ug 120 ka mga gobernador nga modumala sa tibuok niyang gingharian. Kini nga mga gobernador ubos sa pagdumala sa tulo ka administrador, nga ang usa kanila mao si Daniel, aron mahapsay ang pagdumala sa hari. Napakita ni Daniel nga mas maayo siya kay sa uban tungod sa iyang pinasahi nga abilidad, busa naghunahuna ang hari nga padumalahon niya si Daniel sa tibuok niyang gingharian. Tungod niadto, ang duha niya ka kauban nga administrador ug ang mga gobernador nangita ug sayop sa pagdumala ni Daniel aron nga may ikaakusar sila batok kaniya. Apan wala gayod silay nakitang sayop nga mahimo nilang ikaakusar kaniya tungod kay kasaligan gayod si Daniel ug maayo ang iyang pagdumala. Busa miingon sila, “Wala gayod kitay makitang sayop nga ikaakusar kang Daniel, gawas kon may kalabotan kini sa Kasugoan sa iyang Dios.” Busa miadto sila sa hari ug miingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Kaming mga administrador, mga mayor, mga gobernador, mga magtatambag, ug mga tinugyanan sa imong gingharian nagkauyon nga hangyoon ka nga magpakanaog ug usa ka balaod nga sulod sa 30 ka adlaw walay si bisan kinsa nga mag-ampo sa bisan unsa nga dios o tawo gawas kanimo. Si bisan kinsa nga molapas niini itambog ngadto sa bangag nga may mga liyon. Busa, Mahal nga Hari, ipatuman kini nga balaod. Ipasulat kini ug unya pirmahi aron dili na mausab o mahimong bakwion pa sumala sa balaod sa Media ug Persia.” Misugot si Haring Darius ug gipirmahan niya ang maong balaod. Sa pagkahibalo ni Daniel nga mipirma na ang hari, mipauli siya ug miadto sa iyang kuwarto nga anaa sa taas sa balay, diin may mga abli nga bintana nga nagaatubang sa Jerusalem. Didto nagaampo siya ug nagpasalamat sa Dios nga nagaluhod, katulo sa usa ka adlaw, sumala sa iyang naandang ginahimo. Miadto ang mga opisyal nga nagkasabot sa pagpaniid kaniya ug nakita nila nga nagaampo siya ug nagpasalamat ngadto sa iyang Dios. Busa miadto sila sa hari aron isulti ang paglapas ni Daniel sa balaod. Miingon sila sa hari, “Mahal nga Hari, dili ba nga mipirma ka man sa balaod nga sulod sa 30 ka adlaw walay si bisan kinsa nga mag-ampo sa bisan unsa nga dios o tawo gawas lang gayod kanimo? Ug si bisan kinsa nga molapas niining maong balaod itambog ngadto sa bangag nga may mga liyon?” Mitubag ang hari, “Tinuod kana! Ug sumala sa balaod sa Media ug Persia dili gayod kana mahimong bakwion.” Miingon sila sa hari, “Angay kang masayod nga si Daniel nga usa sa mga bihag gikan sa Juda wala nanumbaling kanimo o sa imong balaod. Nagaampo siya sa iyang Dios makatulo sa usa ka adlaw.” Sa pagkadungog niini sa hari, naguol kaayo siya. Busa nagdesisyon siya nga tabangan si Daniel. Hangtod sa pagsalop sa adlaw, nangita siya ug paagi nga maluwas si Daniel. Miadto pag-usab ang mga opisyal sa hari ug miingon, “Nahibalo ka, Mahal nga Hari, nga sumala sa balaod sa Media ug Persia, ang kasugoan nga gipakanaog sa hari dili na mahimong bakwion pa.” Busa gipadakop sa hari si Daniel ug gipatambog ngadto sa bangag nga may mga liyon. Miingon ang hari kang Daniel, “Hinaut pa nga luwason ka sa imong Dios nga padayon mong gialagaran.” Unya gitakloban ug usa ka dakong bato ang bangag sa mga liyon, ug giselyohan kini sa hari sa iyang singsing ug sa singsing sa mga kadagkoan sa gingharian aron walay makaluwas kang Daniel. Unya mipauli ang hari sa palasyo. Wala siya mokaon niadtong gabhiona ug wala usab siya maglingaw-lingaw. Wala usab siya makatulog. Pagkabuntag, sa dihang kadlawon pa lang, nagdali-dali ug adto ang hari sa bangag nga may mga liyon. Sa pag-abot niya didto, masub-anon siyang misinggit, “Daniel, alagad sa buhi nga Dios, giluwas ka ba gikan sa mga liyon sa imong Dios nga padayon mong gialagaran?” Mitubag si Daniel, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari! Wala ako unsaa sa mga liyon tungod kay nagpadala ang akong Dios ug mga anghel aron patak-omon ang baba sa mga liyon. Gihimo kini sa Dios tungod kay nahibaloan niya nga hinlo ang akong konsensya ug wala akoy nahimong daotan batok kanimo.” Nalipay pag-ayo ang hari ug nimando siya nga kuhaon si Daniel gikan sa bangag. Sa dihang nakuha na si Daniel, wala gayod silay nakita nga bisan gamay lang nga samad o garas sa iyang lawas, tungod kay misalig siya sa Dios. Unya, nimando ang hari nga ang tanang miakusar kang Daniel itambog didto sa bangag nga may mga liyon apil ang ilang mga asawa ug mga anak. Wala pa gani sila makaabot sa ubos giataki na sila sa mga liyon ug gibali-balian ug mga bukog. Human niini nagsulat si Haring Darius ngadto sa tanang katawhan sa nagkalain-laing mga nasod, tribo, ug pinulongan sa kalibotan. Mao kini ang nasulat: “Hinaut nga magmauswagon pa gayod ang inyong kahimtang. “Nagamando ako nga ang tanang katawhan nga sakop sa akong gingharian kinahanglan nga mahadlok ug motahod sa Dios ni Daniel. Kay siya ang buhi nga Dios ug nagakinabuhi sa walay kataposan. Magapadayon ang iyang paghari sa walay kataposan, ug walay makagun-ob niini. Nagaluwas siya ug nagahimog mga milagro ug katingalahang mga butang didto sa langit ug dinhi sa yuta. Giluwas niya si Daniel gikan sa mga liyon.” Nagmauswagon si Daniel sa panahon sa paghari ni Darius ug ni Cyrus nga Persianhon. Sa unang tuig sa paghari ni Belshazar sa Babylon, nakakita siya ug mga panan-awon sa iyang damgo ug Mao kini ang iyang damgo nga iyang gisulat: “Usa niana ka gabii, nakita ko sa akong damgo ang usa ka halapad nga dagat nga giuyog sa kusog nga hangin nga naggikan sa nagkalain-laing direksyon. Sa kalit lang mitungha gikan sa dagat ang upat ka mananap nga lain-lain ug hitsura. “Ang una nga mananap morag liyon, ug may pako sa agila. Unya, nakita ko nga gilangkat ang iyang mga pako. Gialsa siya ug gipatindog nga daw tawo ug gihatagan sa panghunahuna nga sama sa tawo. “Ang ikaduha nga mananap morag oso nga nagtindog sa iyang duha ka ulahing tiil ug nagtangag kini ug tulo ka gusok. May tingog nga miingon kaniya, ‘Sige, kaon ug daghang karne.’ “Ang ikatulo nga mananap morag leopardo. May upat kini ka pako sa likod ug may upat ka ulo. Gihatagan siya ug katungod sa pagdumala. “Ang ikaupat nga mananap lahi kaysa tulo, ug may napulo ka sungay. Makalilisang kining tan-awon ug kusgan kaayo. Pinaagi sa iyang dagkong ngipon nga puthaw gidugmok ug gilamoy niya ang iyang mga biktima, ug gitamak-tamakan ang mga nahibilin. “Samtang nagtan-aw ako sa mga sungay, nakita ko nga may mitubo nga gamayng sungay taliwala niini ug naibot ang unang tulo ka sungay. Kining sungaya may mata nga morag iya sa tawo ug may baba nga nagapanghambog. “Unya nakita ko nga may gibutang nga mga trono, ug milingkod sa usa niini ang Nagkinabuhi sa Walay Kataposan. Sulaw kaayo ang iyang bisti ug buhok tungod sa kaputi. Nagdilaab ang iyang trono nga may mga ligid. Ug may suba nga kalayo nga nagdagayday gikan kaniya. Minilyon nga anghel ang nagaalagad kaniya. Andam na siya sa paghukom, ug giablihan na ang mga libro. “Nagpadayon ako sa pagtan-aw tungod kay nadungog ko ang pagpanghambog niadtong sungay. Unya akong nakita nga gipatay ang ikaupat nga mananap, gitambog ang lawas sa nagadilaab nga kalayo ug nasunog. Ang nahibilin nga tulo ka mananap gikuhaan ug gahom, apan gitugotan silang mabuhi sa mubo lang nga panahon. “Unya nakita ko ang morag anak sa tawo nga gilibotan sa panganod. Miduol siya sa Nagakinabuhi sa Walay Kataposan. Gipasidunggan siya ug gihatagan ug gahom sa paghari, nagaalagad kaniya ang tanang katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan. Magpadayon ang iyang paghari sa walay kataposan ug walay makaguba niini.” “Nahasol ako pag-ayo sa akong panan-awon. Busa miduol ako sa usa sa mga nagtindog didto ug nangutana kon unsa ang kahulogan niadtong akong nakita. Miingon siya, ‘Kadtong upat ka mananap nagkahulogan sa upat ka hari nga magahari sa kalibotan. Apan ang mga balaan sa Labing Halangdon nga Dios mao ang hatagan ug gahom sa paghari nga magpadayon sa walay kataposan.’ “Unya gipangutana ko pa siya kon unsa ang kahulogan niadtong ikaupat nga mananap nga lahi kaysa tulo ka mananap. Labihan kadto ka makalilisang tan-awon, ug ang iyang mga ngipon puthaw ug ang iyang mga kuko bronsi. Gidugmok ug gilamoy niini ang iyang mga biktima, ug ang mahibilin, tamak-tamakan niya. Gipangutana ko usab siya kon unsa ang kahulogan niadtong napulo ka sungay sa ikaupat nga mananap ug sa usa pa ka sungay nga mitubo ug nakapaibot sa tulo ka sungay. Kining sungaya may mga mata ug may baba nga nagapanghambog, ug kon tan-awon mas gamhanan siya kaysa uban nga mga sungay. Samtang ako nag tan-aw nakita ko kining sungaya nga nakiggira sa mga balaan sa Dios, ug napildi niya sila. Pagkahuman, miabot ang Nagkinabuhi sa Walay Kataposan, ang Labing Halangdon nga Dios, ug naghukom dapig sa mga balaan. Ug miabot ang panahon sa paghari sa mga balaan. “Unya, mao kini ang iyang gisulti kanako: Ang ikaupat nga mananap mao ang ikaupat nga gingharian nga mogahom dinhi sa kalibotan ug lahi kini sa ubang mga gingharian. Sulongon ug gun-ubon niya ang tibuok kalibotan. Ang napulo ka sungay mao ang napulo ka hari nga magahari niadto nga gingharian. Mopuli kanila ang usa ka hari nga lahi kay kanila, ug pildihon niya ang tulo ka hari. Mosulti siya batok sa Labing Halangdon nga Dios, ug lutoson niya ang mga balaan sa Dios. Sulayan niya ang pag-usab sa mga pista ug Kasugoan. Sulod sa tulo ka tuig ug tunga itugyan ngadto kaniya ang mga balaan sa Dios. Apan moabot ang panahon nga hukman siya, kuhaon ang iyang gahom, ug laglagon siya sa walay kataposan. Unya ihatag ngadto sa mga balaang katawhan sa Labing Halangdon nga Dios ang pagdumala ug paggahom sa mga gingharian sa tibuok kalibotan. Busa magahari sila sa walay kataposan, ug ang tanang mga gingharian magpasakop kanila. “Mao kini ang kataposan. Nakapahasol gayod kini kanako ug nangluspad ako sa kahadlok. Apan kini nga damgo wala ko gayod isugilon kang bisan kinsa.” Sa ikatulong tuig sa paghari ni Belshazar, may panan-awon na usab ako. Sa akong panan-awon nakita ko nga nagtindog ako sa daplin sa Suba sa Ulai, didto sa pinarilan nga lungsod sa Susa, nga sakop sa probinsya sa Elam. Unya may nakita akong usa ka laking karnero nga nagtindog daplin sa suba. Adunay duha ka tag-as nga sungay, apan mas taas ang usa ka sungay niini kaysa usa bisan ug ulahi kining mitubo. Nakita ko siya nga mipaingon sa kasadpan, amihan ug habagatan, ug nanungag bisan asa. Walay ubang mananap nga makapugong kaniya ug walay makaikyas gikan kaniya. Nagpatuyang siya sa paghimo sa iyang gusto ug nahimo siyang gamhanan. Samtang gihunahuna ko kadto, kalit lang nga may miabot nga usa ka laking kanding gikan sa kasadpan. Tulin kining milatas sa kalibotan nga halos wala na magdapat ang mga tiil niini sa yuta. Makadani sa pagtagad ang iyang usa ka sungay nga diha sa tunga-tunga sa iyang duha ka mga mata. Gidasmagan niya gamit ang tibuok niyang kusog ang laking karnero nga may duha ka sungay, nga nakita kong nagtindog daplin sa suba. Mapungtanon niyang gisungag ang karnero hangtod nga napungil ang duha ka sungay niini. Wala na makahimo pa sa pagsukol ang karnero, busa natumba kini ug dayon iya kining gitunob-tunoban. Wala gayoy nakatabang niini. Nahimong gamhanan ang kanding. Apan sa dihang hilabihan na siya kagamhanan, napungil ang iyang dakong sungay. Puli niini mitubo ang talagsaong upat ka mga sungay nga nagaatubang sa upat ka bahin sa kalibotan. Gikan sa usa kanila mitubo ang usa ka gamay nga sungay. Nahimo kining gamhanan sa habagatan ug sa sidlakan ug sa matahom nga yuta sa Israel. Misamot pa gayod kini ka gamhanan hangtod sa langit ug gipanghulog niini ang ubang langitnon nga mga binuhat ug mga bitoon, ug unya gitamak-tamakan. Giila niini ang iyang kaugalingon nga gamhanan kaysa Pangulo sa langitnon nga mga binuhat. Gipaundang niya ang adlaw-adlaw nga paghalad sa templo sa Dios, ug gipanamastamasan niya ang templo. Tungod niining iyang paglapas, gipasakop kaniya ang langitnon nga mga binuhat ug ang adlaw-adlaw nga paghalad. Gipakawalay-bili niya ang kamatuoran, ug nagmalampuson siya sa iyang gipanghimo. Unya may nadunggan ako nga duha ka anghel nga nagsultihanay. Nangutana ang usa ka anghel sa usa, “Unsa kaha kadugay molungtad kining mga panghitabo sa panan-awon mahitungod sa pagpaundang sa adlaw-adlaw nga paghalad, sa paglapas ug pagpanamastamas sa templo, ug ang pagtunob-tunob sa langitnon nga mga binuhat?” Mitubag kaniya ang usa ka anghel, “Molungtad kini sulod sa 2,300 ka gabii ug adlaw, ug pagkahuman hinloan ang templo.” Samtang nagtan-aw ako niadtong panan-awon ug namalandong kon unsay kahulogan niini, kalit lang nga may mitindog sa akong atubangan nga morag tawo. Unya may nadunggan akong tingog sa tawo gikan sa Suba sa Ulai nga nagaingon, “Gabriel, isulti kaniya ang kahulogan sa panan-awon.” Miduol si Gabriel kanako, ug mihapa ako sa kahadlok. Apan miingon siya, “Tawo, kinahanglang masabtan mo nga ang imong panan-awon mahitungod sa kataposan nga panahon.” Samtang nakigsulti siya kanako, nawad-an ako ug panimuot ug natumba sa yuta. Apan gikuptan niya ako ug gipatindog. Miingon siya, “Sultihan ko ikaw kon unsay mahitabo sa umaabot kon ipasinati na sa Dios ang iyang kapungot, kay ang panan-awon mahitungod man sa gitakda na nga kataposan sa panahon. Kadtong karnero nga may duha ka sungay nagarepresentar sa mga gingharian sa Media ug Persia. Kadtong laki nga kanding nagarepresentar sa gingharian sa Greece, ug ang sungay nga gitaliwad-an sa iyang duha ka mata mao ang unang hari. Ang upat ka sungay nga mipuli diha sa naputol nga sungay nagarepresentar sa upat ka gingharian nga mobarog diha sa maong nasod, apan dili sama ka lig-on sa unang gingharian. “Sa kataposang mga adlaw sa ilang paghari, sa panahon nga grabe na gyud ang ilang pagpakasala, magahari ang usa ka mabangis ug limbongan nga hari. Mahimo siyang gamhanan, apan dili pinaagi sa iyang kaugalingong gahom. Makalilisang ang himuon niyang pagpanglaglag ug magmalampuson siya sa tanan niyang buhaton. Laglagon niya ang gamhanan nga mga tawo ug ang katawhan sa Dios. Tungod sa iyang kaigmat, magmalampuson siya sa iyang pagpanglimbong. Ipasigarbo niya ang iyang kaugalingon, ug daghang mga tawo ang iyang pamatyon nga walay pagpasidaan. Mosukol siya sa Pangulo sa mga pangulo, apan laglagon siya dili pinaagi sa gahom sa tawo kondili sa gahom sa Dios. “Tinuod gayod ang panan-awon nga gisulti ko kanimo mahitungod niadtong pagpahunong sa buntag ug gabii nga mga paghalad. Apan ayaw lang usa kini ipanugilon kay dugay pa kining mahitabo.” Pagkahuman niadto, ako, si Daniel, nagluya ug nagsakit sulod sa pipila ka adlaw. Pagkaayo nako, mibalik ako sa trabaho nga gitugyan kanako sa hari. Apan wala gihapon ako mahimutang niadtong panan-awon nga akong nakita. Lisod kaayo kadto sabton. Si Darius nga Medianhon nga anak ni Ahasuerus mao ang hari sa tibuok nga Babylon niadtong higayona. Sa unang tuig sa iyang paghari, nahibaloan ko gikan sa mga Kasulatan nga magpabilin nga guba ang Jerusalem sulod sa 70 ka tuig, sumala sa giingon sa Ginoo kang Propeta Jeremias. Tungod niadto, midangop ako sa Ginoong Dios pinaagi sa pag-ampo. Nagpuasa ako, nagbistig sako, ug nagbutang ug abo sa akong ulo. Mao kini ang akong giingon sa dihang nagaampo ako ug nagsulti sa akong mga sala ug sa sala sa mga Israelinhon ngadto sa Ginoo nga akong Dios: “Ginoo, gamhanan ka ug katingalahan nga Dios. Gituman mo ang imong saad nga higugmaon mo ang nagahigugma kanimo ug nagatuman sa imong mga sugo. Nakasala kami kanimo. Naghimo kamig daotan pinaagi sa pagsupak ug pagsalikway sa imong mga sugo ug tulumanon. Wala kami mamati sa mga propeta nga imong mga alagad, nga imong gisugo nga makigsulti sa among mga hari, mga pangulo, mga katigulangan, ug sa tanang katawhan sa Israel. “Matarong ka gayod Ginoo, apan kami makauulaw gihapon hangtod karon. Nasinati kini sa tanan nga lumulupyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda, ug sa tanang Israelinhon nga imong gikatag sa duol ug layo nga mga dapit tungod sa ilang pagsupak kanimo. Kaulawan ang angay kanamo, Ginoo, lakip na ang among mga hari, mga pangulo, ug mga katigulangan, tungod kay nakasala kami kanimo. Apan maloloy-on ka gihapon ug mapinasayloon bisan pa kon masinupakon kami kanimo. Wala kami motuman kanimo, kay wala kami mosunod sa mga sugo nga imong gihatag kanamo pinaagi sa imong mga alagad nga mga propeta. Nakalapas ang tanang Israelinhon sa imong Kasugoan; nagdumili sila sa pagtuman sa imong gisulti. Tungod sa among pagpakasala, miabot kanamo ang tunglo nga nahisulat sa Kasugoan ni Moises nga imong alagad. Gituman mo ang imong giingon kanamo ug sa among mga pangulo nga imo kami imong silotan sa hilabihan. Busa wala pa gayoy nahitabo dinhi sa kalibotan sama sa nahitabo sa Jerusalem. Miabot kini nga silot kanamo sumala sa nahisulat sa Kasugoan ni Moises. Apan Ginoo nga among Dios, bisan pa niana, wala gihapon kami modangop kanimo ug motalikod sa among mga sala, ug wala kami mohatag ug pagtagad sa kamatuoran. Giandam mo ang silot alang kanamo; ug gipahamtang mo na gani tungod kay matarong ka sa tanan mong ginahimo. Apan bisan pa niana wala kami motuman kanimo. “O Ginoo nga among Dios, giluwas mo ang imong katawhan gikan sa Ehipto pinaagi sa imong gahom, ug nahimo kang inila hangtod karon. Apan nagpakasala kami ug naghimo ug daotan. Busa, Ginoo, tungod kay matarong ka, nagapakilooy ako nga kuhaon mo na ang imong kasuko sa Jerusalem, ang imong siyudad ug balaan nga bukid. Tungod sa among mga sala ug sa sala sa among mga katigulangan, gitamay kami ug ang Jerusalem sa mga tawo sa among palibot. “Busa, O Dios, pamatia ang akong pag-ampo ug pagpakilooy. Para mapasidunggan ka Ginoo, tukora pag-usab ang imong templo nga naguba ug gipasagdan na lang. O Dios, pamatia ako. Tan-awa ang among alaot nga kahimtang ug ang kahimtang sa siyudad diin giila ka nga Dios. Wala kami mag-ampo kanimo tungod kay matarong kami, kondili tungod kay maloloy-on ka. Pamatia ug pasayloa kami, Ginoo. Tabangi kami dayon aron mapasidunggan ka, kay giila ka nga Dios diha sa imong siyudad ug sa imong katawhan.” Nagpadayon ako sa pagpangamuyo ug sa pagsulti sa akong mga sala ug sa sala sa akong katagilungsod nga mga Israelinhon, ug nagapakilooy sa Ginoo nga akong Dios alang sa balaan niya nga bukid. Ug samtang nagaampo ako, tulin nga milupad paingon kanako si Gabriel nga nakita ko kaniadto sa akong panan-awon. Takna kadto sa paghalad sa gabii. Miingon siya, “Daniel, mianhi ako dinhi aron pasabton ka. Sa dihang nagsugod ka pa lang sa pag-ampo, may gipadayag ang Dios. Mianhi ako dinhi aron isugilon kini kanimo, tungod kay gipangga ka sa Dios. Busa pamatia ug sabta ang isaysay ko kanimo: “490 ka tuig ang gitagal sa Dios alang sa balaan nga siyudad ug sa imong mga katagilungsod aron sa pag-undang sa ilang pagrebelde ug pagpakasala, aron mahinloan sila gikan sa ilang mga sala, aron mapatunhay sa Dios ang katarong hangtod sa kataposan, aron matuman ang panan-awon ug panagna, ug aron mahalad pag-usab ang templo sa Dios. “Kinahanglang imong mahibaloan ug masabtan nga gikan sa panahon sa pagmando nga tukoron pag-usab ang Jerusalem hangtod sa pag-abot sa pinili nga pangulo sa Dios, molabay usa ang 49 ka tuig. Ug sulod sa laing 434 ka tuig, tukoron pag-usab ang Jerusalem nga may mga plasa ug mga depensa. Apan panahon kini sa kasamok. Pagkahuman sa 434 ka tuig, patyon ang pinili sa Dios ug walay mahibilin kaniya. Unya gub-on sa mga sakop sa usa ka hari nga moabot ang siyudad ug ang templo, apan ang iyang kataposan moabot nga daw baha. Kay gitakda sa Dios nga ang kalaglagan magpadayon hangtod sa kataposan sa panaggira. Kadto nga hari magahimo ug lig-on nga kasabotan sa daghang katawhan sulod sa pito ka tuig. Apan paglabay sa tulo ka tuig ug tunga, pahunongon niya ang mga paghalad ug magbutang siya ug usa ka bahin sa templo nga magdalag kalaglagan. Magapadayon kini hangtod nga moabot ang kataposan nga gitakda sa Dios kaniya.” Sa ikatulong tuig sa paghari ni Cyrus sa Persia, may gipadayag nga mensahe ngadto kang Daniel, nga gitawag usab ug Belteshazar. Tinuod kini nga mensahe, ug mahitungod kini sa usa ka dako nga gira. Nasabtan ni Daniel ang maong mensahe tungod kay gipasabot kini kaniya pinaagi sa usa ka panan-awon. Mao kini ang nahitabo sumala kang Daniel: Niadtong panahona, tulo ka semana akong nagbangotan. Wala gayod ako mokaon ug lamian nga pagkaon o karne ug wala ako moinom ug bino. Wala usab ako nagpahumot sulod sa tulo ka semana. Sa ika-24 nga adlaw sa unang bulan, samtang nagtindog ako sa daplin sa dako nga Suba sa Tigris, may nakita akong morag tawo nga nagbistig linen ug nagbakos ug lunsayng bulawan. Ang iyang lawas nagasidlak sama sa usa ka mahalong bato. Ang iyang nawong sama kahayag sa kilat, ug ang iyang mga mata sama sa nagdilaab nga mga sulo. Ang iyang mga bukton ug tiil morag gipasinawan nga bronsi, ug ang iyang tingog sama kakusog sa tingog sa daghang mga tawo. Ako lang gayod ang nakakita niadto nga panan-awon. Ang akong mga kauban wala makakita, apan nanagan sila ug nanago tungod sa kahadlok. Busa ako lang ang nahibilin, ug ako lang ang nakakita niadtong kahibulongan nga panan-awon. Nangluspad ako ug nawad-an ug kusog. Unya nadunggan ko nga misulti kadtong tawo. Ug samtang nagsulti siya, nakuyapan ako ug natumba nga nahapla sa yuta. Unya may migunit kanako ug gitabangan ako nga makaluhod. Miingon siya, “Daniel, pinangga sa Dios, tindog ug sabta pag-ayo ang akong isulti kanimo, kay gipadala ako dinhi kanimo.” Sa pagsulti niya niadto, mitindog ako nga nagkurog. Unya miingon siya, “Daniel, ayaw kahadlok. Kay sa unang adlaw pa lang nga nagpaubos ka sa imong Dios, ug nagtinguha nga imong masabtan ang mga panan-awon, gidungog na ang imong pag-ampo. Mianhi ako dinhi agig tubag sa imong pag-ampo. Ugaling lang kay wala dayon ako makaabot dinhi tungod kay sulod sa 21 ka adlaw gibabagan ako sa pangulo sa gingharian sa Persia. Maayo na lang gani kay gitabangan ako ni Michael nga usa sa mga pangulo sa mga anghel, tungod kay ako lang ang nakiggira batok sa pangulo sa Persia. Karon, ania ako aron ipasabot kanimo kon unsa ang mahitabo sa imong isigka-Israelinhon sa umaabot, kay ang imong panan-awon mahitungod man sa mahitabo sa umaabot.” Samtang nagsulti siya niadto, miduko ako, ug wala na makasulti. Unya kadtong morag tawo nga akong nakita sa panan-awon mihikap sa akong ngabil ug nakasulti ako pag-usab. Miingon ako kaniya nga nagtindog sa akong atbang, “Sir, lain gayod ang akong pamati ug nawad-an ako ug kusog tungod niadtong akong nakita nga panan-awon. Unsaon ko pagpakigsulti kanimo nga wala na man akoy kusog ug halos dili na ako makaginhawa?” Gihikap niya ako pag-usab ug mibalik ang akong kalagsik. Miingon siya kanako, “Pinangga ka sa Dios, ayaw kahadlok o kabalaka. Lig-ona gayod ang imong kaugalingon.” Sa dihang nasulti niya kadto kanako, nabaskog ako. Unya miingon ako kaniya, “Padayon sa imong pagsulti, sir, kay gipabaskog mo na ako.” Mitubag siya, “Kinahanglan mobalik ako sa pagpakiggira sa pangulo sa Persia. Human niana, moabot ang pangulo sa Greece. Apan nahibalo ka ba kon nganong mianhi ako dinhi kanimo? Mianhi ako aron isaysay kanimo kon unsa ang nahisulat sa Libro sa Kamatuoran. Sa akong pagpakiggira, walay lain nga nagatabang kanako kondili si Michael lang gayod, ang pangulo sa Israel. “Niadtong unang tuig sa paghari ni Darius nga Medianhon, ako ang mitabang ug milaban kang Michael. “Karon, isulti ko kanimo ang kamatuoran: may tulo pa ka hari nga maghari sa Persia, ug ang ikaupat nga mosunod sa ila mas adunahan pa kay kanila. Mahimo siyang gamhanan pinaagi sa iyang bahandi, ug hagiton niya ang tanan nga makigbatok sa gingharian sa Greece. Unya, may moabot nga usa ka gamhanan nga hari. Sakopon niya ang daghang mga nasod, ug himuon niya ang iyang gustong himuon. Sa dihang gamhanan na gayod siya kaayo, mabungkag ang iyang gingharian ug mabahin sa upat ka direksyon sa kalibotan, apan dili ang iyang mga kaliwat ang magahari niini. Ang mopuli nga mga hari dili mahimong sama kaniya kagamhanan. Sa pagkatinuod kuhaon ang iyang gingharian ug ihatag sa uban. “Ang hari sa Ehipto mahimong gamhanan. Apan ang usa sa iyang mga heneral mahimong mas gamhanan pa kay kaniya, ug magahari kini sa mas dako nga gingharian. Paglabay sa pila ka tuig, magdinapigay kining duha ka gingharian, kay ipaasawa sa hari sa Ehipto ang iyang babayeng anak sa hari sa Syria. Apan dili magdugay ang gahom sa babaye ingon man ang gahom sa hari sa Syria, kay patyon ang babaye apil ang iyang bana ug anak, ug ang mga sulugoon nga miuban kaniya. “Sa dili madugay magahari ang igsoon sa babaye didto sa Ehipto puli sa iyang amahan. Sulongon niya ang mga sundalo sa hari sa Syria ug sudlon ang pinarilan nga lungsod niini. Makig-away siya kanila ug magmadaogon siya. Dad-on niya sa Ehipto ang mga rebulto sa ilang mga dios ug ang ilang mahalon nga mga kabtangan nga hinimo sa bulawan ug plata. Sulod sa pila ka tuig, dili siya makiggubat sa hari sa Syria. Apan sa kaulahian sulongon siya sa hari sa Syria, apan mapildi ang hari sa Syria ug mobalik sa iyang kaugalingon nasod. “Magtigom ug daghang mga sundalo ang mga anak sa hari sa Syria aron pangandaman ang pagpakiggira. Mosulong sila nga daw baha nga dili mapugngan hangtod sa pinarilan nga lungsod sa hari sa Ehipto. Tungod sa kasuko sa hari sa Ehipto, makiggubat siya sa hari sa Syria, ug pildihon niya ang daghang mga sundalo niini. Tungod sa iyang kadaogan, magpasigarbo siya ug daghan pa gayod ang iyang laglagon. Apan dili siya magpabilin nga madaogon, kay magtigom pag-usab ang hari sa Syria ug mas daghan pa gayod nga mga sundalo kaysa una. Ug human sa pipila ka tuig sulongon niya pag-usab ang Ehipto uban sa iyang daghang mga sundalo ug kahimanan. “Nianang panahona, daghan ang makigbatok sa hari sa Ehipto. Usa niini mao ang bangis nimo nga mga isigka-Israelinhon. Himuon nila kini aron matuman ang panan-awon, apan mapakyas sila. Unya sulongon sa hari sa Syria ang usa ka pinarilan nga lungsod sa gingharian sa Ehipto. Libotan nila kini ug sudlon. Wala gayoy mahimo ang Ehipto apil ang ilang labing maayo nga mga sundalo, tungod kay mawad-an silag kusog sa pagsukol. Busa himuon sa hari sa Syria ang bisan unsa nga gusto niya nga himuon, ug wala gayoy makapugong kaniya. Sakopon niya ang Israel, ug hingpit kini nga mailalom sa iyang gahom. Nagtinguha gayod ang hari sa Syria sa pagsulong sa Ehipto uban sa tibuok nga kusog sa iyang gingharian. Apan makig-abin una siya sa hari sa Ehipto pinaagi sa pagpaasawa sa iyang anak ngadto sa hari, aron pinaagi sa iyang anak malaglag ang gingharian sa Ehipto. Apan dili molaban kaniya ang iyang anak. Busa sulongon niya ang mga lungsod duol sa dagat, ug daghan kanila ang iyang sakopon. Apan undangon sa usa ka komander ang iyang pagtamay sa uban, ug isumbalik kini kaniya. Busa mobalik siya sa pinarilan nga mga lungsod sa iyang kaugalingong dapit. Apan mapildi siya, ug mao na kini ang iyang kataposan. “Ang mopuli kaniya nga hari magsugo ug usa ka tawo nga mopugos sa mga tawo sa pagbayad ug buhis aron madugangan ang bahandi sa iyang gingharian. Hinuon, dili kini magdugay; mamatay siya, apan dili pinaagi sa kapungot o sa gira. “Ang mopuli kaniya usa ka tawong walay hinungdan, ug walay katungod nga mahimong hari. Mokalit lang siya ug tungha ug sakopon niya ang gingharian pinaagi sa limbong. Daghang kasundalohan ang iyang laglagon, ug patyon niya lakip ang pangulong pari. Makighiusa siya sa uban nga mga nasod ug pagkahuman limbongan niya sila. Mahimo siyang gamhanan bisan kon gamay lang ang iyang gingharian. Kalitan niya pagsulong ang mauswagong mga dapit sa usa ka probinsya, ug himuon niya ang wala mahimo sa iyang mga katigulangan kaniadto. Bahin-bahinon niya ngadto sa iyang sumusunod ang mga butang nga nailog niya gikan sa gira. Magplano siya sa pagsulong sa pinarilan nga mga lungsod, apan dili magdugay kining tanan. “Uban sa daghan niyang mga sundalo, mangisog siya sa pagsulong sa hari sa Ehipto. Apan makiggubat kanila ang hari sa Ehipto nga may daghan ug lig-on nga mga sundalo. Apan mapildi ang hari sa Ehipto tungod kay limbongan siya. Unayon siya sa iya mismong mga tawo. Busa mapildi ang iyang mga sundalo ug daghan kanila ang mangamatay. “Mag-atubang kining duha ka mga hari apan managsama silang nagpakaaron-ingnon ug maghunahuna ug daotan batok sa usag usa. Apan dili molampos ang ilang mga tinguha tungod kay wala pa moabot ang gitakda nga panahon. Mopauli ang hari sa Syria sa iyang dapit dala ang daghang mga bahandi. Apan magtinguha siya sa paglutos sa relihiyon sa mga katawhan sa Dios. Buhaton niya ang iyang gusto ug human niini, mopauli siya sa iyang dapit. “Sa gitakda nga panahon, sulongon pag-usab sa hari sa Syria ang Ehipto, apan ang mahitabo niining higayona dili na sama sa nahitabo sa una: Sakay sa mga barko, sulongon sa mga taga-Kitim ang hari sa Syria. Tungod sa kalisang, moatras ang hari sa Syria, ug pahimungtan niya ang mga katawhan nga nagtuman sa balaan nga kasabotan. Pagkahuman mopauli siya, ug hatagan niyag pabor kadtong mga Israelinhon nga nagsalikway sa balaan nga kasabotan. “Sugoon sa hari sa Syria ang iyang mga sundalo sa pagpasipala sa templo nga nalibotan sa lig-on nga mga paril. Ipahunong niya ang adlaw-adlaw nga paghalad ug ipahimutang ang usa ka makalilisang nga butang nga magdalag kalaglagan. Ulog-ulogan niya ang mga daotan nga mga Israelinhon nga misalikway sa ilang relihiyon. Apan lig-on nga mobarog ug mosukol kaniya ang mga Israelinhon nga nakaila gayod sa ilang Dios. “Tudloan sa mga maalamon ang daghang mga tawo, apan lutoson sila sulod sa hamubo nga panahon. Ang uban kanila patyon pinaagi sa espada o sa kalayo, ug ang uban bihagon o kuhaan sa mga kabtangan. Niining paglutos kanila, gamay lang ang motabang kanila, ug daghang mga tawo nga dili matinud-anon ang mouban kanila. Ang uban sa mga maalamon lutoson aron mahimong putli o hinlo ang ilang kinabuhi hangtod moabot ang kataposan—ang panahon nga gitakda sa Dios. “Himuon sa hari sa Syria ang tanang buot niyang himuon. Isipon niya ang iyang kaugalingon nga labaw sa tanang mga dios, ug magsulti siyag mga pagpasipala batok sa Dios nga labaw sa tanang mga dios. Magmalampuson siya hangtod sa panahon nga ipadayag sa Dios ang iyang kasuko, tungod kay kinahanglan gayod nga mahitabo ang mga butang nga gitakda sa Dios nga mahitabo. Sulongon niya ang labing lig-on nga mga paril nga naglibot sa usa ka siyudad pinaagi sa panabang sa iyang langyaw nga dios. Pasidunggan niya ang mga tawo nga moila kaniya pinaagi sa paghatag kanilag katungdanan sa pagdumala sa daghang mga katawhan. Ug hatagan niya sila ug yuta isip ganti. “Pag-abot sa kataposan, makiggubat ang hari sa Ehipto sa hari sa Syria. Apan sulongon siya sa hari sa Syria nga may mga karwahe ug mga tigkabayo ug daghang mga barko. Sulongon niya nga daw baha ang daghang mga nasod ug laglagon. Sulongon niya lakip ang Israel, ug daghang mga tawo ang mangamatay. Apan makaikyas ang Edom, ang Moab, ug ang mga pangulo sa mga Amonihanon. Daghang mga nasod ang iyang sulongon, usa na ang Ehipto. Mapanag-iyahan niya ang mga bulawan, mga pilak, ug ang tanang bahandi sa Ehipto. Sakopon usab niya apil ang Libya ug ang Etiopia. Apan may mga balita gikan sa sidlakan ug amihan nga makapahasol kaniya. Busa mosulong siya sa dakong kapungot, ug daghang mga tawo ang iyang laglagon sa hingpit. Magpatindog siya sa iyang harianon nga tolda sa tunga-tunga sa dagat ug sa matahom ug balaan nga bukid. Mamatay siya nga wala gayoy motabang kaniya.” “Nianang panahona, motungha si Michael, ang gamhanan nga pangulo sa katawhan sa Israel, ug mahimong labihan kalisod ang kahimtang sa katawhan. Kini nga kalisod wala pa gayod mahitabo sukad sa panahon nga ang Israel nahimong usa ka nasod. Apan maluwas gikan niana nga kalisod ang imong mga isigka-Israelinhon kansang mga ngalan nahisulat sa libro. Banhawon ang kadaghanan sa mga nangamatay. Ang uban kanila makadawat sa kinabuhing walay kataposan, apan ang uban makaangkon sa pagpanghimaraot ug kaulawan nga walay kataposan. Ang mga maalamon ug kadtong nagatudlo sa mga tawo sa pagkinabuhi nga matarong mosidlak sama sa mga bitoon sa langit sa walay kataposan. Apan Daniel, ihilom lang una ang mensahe niining libro; itiklop lang una kini hangtod nga moabot ang kataposan. Samtang wala pa kini mapadayag, daghan ang magtinguha sa pagsabot sa mga manghitabo.” Pagkahuman niyag sulti niadto, may nakita pa gayod akong duha ka tawo nga nagtindog sa isigka-daplin sa suba. Nangutana ang usa kanila sa tawo nga nagbisti ug puti nga nagtindog ibabaw sa tubig sa suba. Ingon niya, “Unsa pa kadugay ayha matuman kanang katingalahang mga panghitabo?” Gibayaw sa tawo nga nagbisti ug puti ang duha niya ka kamot ug nadungog ko siya nga nanumpa sa ngalan sa Dios nga nagakinabuhi sa walay kataposan. Ingon niya, “Matuman kana paglabay sa tulo ka tuig ug tunga, inigkahuman sa pagpaantos sa mga katawhan sa Dios.” Wala ko masabti ang iyang tubag, busa nangutana ako kaniya, “Sir, unsa ba gayod ang mahimong resulta niining tanan?” Mitubag siya, “Sige na, Daniel, kay ang tubag sa imong pangutana magpabilin nga tinago hangtod nga moabot ang kataposan. Daghan sa mga nakasabot sa kamatuoran ang pagahinloan ang ilang kinabuhi, ug makasabot sila sa mga butang nga gisugilon ko. Apan ang mga daotan magpadayon sa paghimo ug daotan, ug dili sila makasabot sa mga butang nga gisugilon ko. “Molabay ang 1,290 ka adlaw gikan sa pagpahunong sa adlaw-adlaw nga paghalad ug pagbutang sa makalilisang nga butang nga nagdalag kalaglagan. Bulahan kadtong maghulat ug magpabilin hangtod sa kataposan niining 1,335 ka adlaw. “Ug ikaw Daniel, padayon sa imong mga buluhaton. Mamatay ka, apan sa kataposan nga mga adlaw pagabanhawon ka aron sa pagdawat sa imong ganti.” Mao kini ang mensahe nga gipadayag sa Ginoo kang Hosea nga anak ni Beeri, sa mga panahon nga naghari sa Juda sila si Uzia, Jotham, Ahaz, ug Hezekia, ug sa panahon nga naghari sa Israel si Jeroboam nga anak ni Joas. Ang unang gisulti sa Ginoo kang Hosea mao kini: “Pangasawa ug babayeng maluibon, ug ang inyong mga anak isipon nga mga anak sa babayeng maluibon. Kay sama kaniya, ang akong mga katawhan daw nanapaw usab pinaagi sa ilang pagsalikway sa Ginoo ug sa pagsimba sa mga dios-dios.” Busa gipangasawa ni Hosea si Gomer nga anak ni Diblaim, ug nagmabdos si Gomer ug nanganak ug lalaki. Miingon ang Ginoo kang Hosea, “Nganli ang bata ug Jezreel, kay sa dili madugay silotan ko ang hari sa Israel tungod sa mga pagpamatay nga gihimo sa iyang katigulangan nga si Jehu didto sa lungsod sa Jezreel. Ug wagtangon ko ang gingharian sa Israel. Nianang panahona ipapildi ko ang mga sundalo sa Israel didto sa Kapatagan sa Jezreel.” Nagmabdos pag-usab si Gomer ug nanganak ug babaye. Miingon ang Ginoo kang Hosea, “Nganli ang bata ug Lo Ruhama, kay dili ko na kaloy-an o pasayloon ang katawhan sa Israel. Apan kaloy-an ko ang katawhan sa Juda. Ako, ang Ginoo nga ilang Dios, moluwas kanila pinaagi sa akong gahom ug dili pinaagi sa gira—sa pana, sa espada, sa mga kabayo o sa mga tigkabayo.” Sa dihang nalutas na ni Gomer ang iyang anak nga si Lo Ruhama, nagmabdos siya pag-usab ug nanganak ug lalaki. Miingon ang Ginoo kang Hosea, “Nganli ang bata ug Lo Ami, kay kamong mga Israelinhon dili akong katawhan ug ako dili inyong Dios. Apan moabot ang panahon nga mahisama kamo kadaghan sa balas sa baybayon nga dili masukod o maihap. Sa dapit diin gitawag kamo nga, ‘Dili akong katawhan,’ pagatawgon unya kamo nga, ‘Mga anak sa buhi nga Dios.’ Mahiusa pag-usab ang mga katawhan sa Juda ug sa Israel, ug magpili sila ug usa ka pangulo. Mouswag sila pag-usab sa ilang yuta. Pagkamalipayon gayod unya nianang panahona alang sa lungsod sa Jezreel. “Busa tawga ninyo ang inyong isigka-Israelinhon nga ‘Akong katawhan’ ug ‘Gikaloy-an.’ ” “ Mga anak, badlonga ninyo ang inyong inahan kay dili ko na siya asawa, ug dili na niya ako bana. Ingna ninyo siya nga undangon na ang iyang pagpamiga. Kay kon dili siya moundang, huboan ko siya ug madayag ang iyang kahubo sama sa dihang gihimugso siya. Himuon ko siyang sama sa kamingawan o disyerto, ug mamatay siya sa kauhaw. “Busa koralon ko siyag tunokon nga tanom aron dili siya makagawas. Gukdon niya ang iyang mga laki apan dili niya sila maabtan. Pangitaon niya sila apan dili niya sila makit-an. Unya moingon siya, ‘Mobalik na lang ako sa akong bana, kay mas maayo pa ang akong kahimtang kaniadto kay sa karon.’ “Wala niya hunahunaa nga ako ang naghatag kaniya sa mga lugas, duga sa ubas, lana, ug sa daghang mga plata ug mga bulawan nga gigamit nila nga imahen ni Baal. Busa sa panahon sa ting-ani bawion ko ang mga lugas ug duga sa ubas nga akong gihatag. Ug kuhaon ko usab ang mga panapton nga delana ug linen nga gihatag ko aron itabon sa iyang pagkahubo. Ug karon huboan ko siya atubangan sa iyang mga laki, ug walay makaluwas kaniya gikan sa akong mga kamot. Undangon ko ang iyang paglipay ug ang tanan niyang mga kasaulogan: ang Pista sa Pagsugod sa Bulan, mga Adlaw nga Igpapahulay, ug ang tanang gitakda nga mga kasaulogan sa tuig. Daoton ko ang iyang mga tanom nga ubas ug mga kahoy nga igos nga matod pa niya gibayad kaniya sa iyang mga laki. Himuon ko ang mga tamnanan niini nga kalasangan, ug ang ihalas nga mga mananap na lang ang mokaon niini. Silotan ko siya tungod sa mga higayon nga nagasunog siyag insenso isip halad ngadto sa mga imahen ni Baal. Nagsul-ob siya ug mga alahas ug migukod sa iyang mga laki, apan ako gikalimtan niya. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Karon, danihon ko siya ug dad-on sa kamingawan ug pangulitawhan pag-usab. Ug didto ihatag ko kaniya pagbalik ang iyang mga tamnanan sa ubas, ug ang walog sa Acor mahimong pultahan sa paglaom. Unya, sugton niya ako sama sa iyang gihimo kaniadtong batan-on pa siya, sa dihang migawas siya gikan sa Ehipto.” Miingon ang Ginoo sa mga Israelinhon, “Nianang adlawa nga mobalik kamo kanako, pagatawgon ninyo ako nga inyong bana, ug dili na ninyo ako pagatawgon nga inyong Baal. Dili ko na gayod kamo pasangpiton sa mga ngalan ni Baal. Nianang adlawa maghimo ako ug kasabotan uban sa tanang matang sa mga mananap ug dili na nila kamo unsaon. Wagtangon ko sa yuta sa Israel ang pana ug espada aron makatulog kamo nga malinawon ug walay gikahadlokan nga katalagman. “Ilhon ko kamong akong asawa hangtod sa kahangtoran. Buhaton ko diha kaninyo ang matarong ug husto. Higugmaon ko kamo ug kaloy-an, ug magmatinud-anon ako kaninyo. Ug ilhon ninyo ako nga Ginoo. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga nianang adlawa tubagon ko ang inyong pag-ampo. Paulanon ko aron motubo diha sa yuta ang mga lugas, ubas, ug olibo alang kaninyo nga gitawag nga Jezreel. Papuy-on ko kamo sa inyong yuta isip akong katawhan. Ipakita ko ang akong kalooy kaninyo, kamo nga gitawag ug Lo Ruhama. Ug kamong gitawag nga Lo Ami tawgon ko nga akong katawhan. Ug moingon kamo kanako, ‘Ikaw ang among Dios.’ ” Miingon ang Ginoo kanako, “Lakaw, ipakita pag-usab ang imong gugma ngadto sa imong asawa bisan pa ug maluibon siya. Higugmaa siya sama sa paghigugma ko sa mga Israelinhon bisan pa ug nagasimba sila sa ubang mga dios pinaagi sa paghalad sa mga pan nga may mga pasas.” Busa gipalit ko siya sa kantidad nga 15 ka buok nga pilak ug 150 ka kilong barley. Ug giingnan ko siya, “Puyo uban kanako sulod sa taas nga panahon. Ayaw pagpakighilawas ni bisan kinsang lalaki. Ug bisan ako dili usab una makigdulog kanimo.” Kay magkahulogan kini nga sa sulod sa taas nga panahon magakinabuhi ang mga Israelinhon nga walay hari, pangulo, halad, handomanan nga bato, efod, ug mga dios-dios. Apan sa kaulahian, modangop sila pag-usab sa Ginoo nga ilang Dios, ug sa ilang hari nga kaliwat ni David. Ug moduol sila sa Ginoo nga may pagtahod tungod sa iyang kaayo. Kamong mga Israelinhon nga nagpuyo sa yuta sa Israel, pamatia ninyo kining akusasyon sa Ginoo batok kaninyo, “Wala nay tawo sa inyong yuta nga nagmatinumanon, naghigugma, ug nagaila kanako. Ang pagpanghimaraot, pagpamakak, pagpatay, pagpangawat ug pagpanapaw mao na hinuon ang inyong ginahimo. Miabot na kini bisan asa, ug nagsunod-sunod na ang pagpinatyanay. Tungod niini nagmala ang inyong yuta ug nangamatay ang tanang nagpuyo niini, apil ang tanang klase sa mga mananap—ang naglakaw, ang naglupad, ug ang naglangoy. “Apan kinahanglan walay tawong mopasangil o moakusar ni bisan kinsa, kay kamong mga pari mao ang angay isumbong. Kamo ug ang mga propeta malaglag, adlaw man o gabii. Ug laglagon ko usab ang inyong inahan. “Nalaglag ang akong katawhan tungod kay kulang sila sa kahibalo mahitungod kanako. Kay kamo mismo nga mga pari gisalikway ninyo ang kahibalo mahitungod kanako, busa isalikway ko usab kamo isip akong mga pari. Gikalimtan ninyo ang akong Kasugoan, busa kalimtan ko usab ang inyong mga anak. Samtang nagkadaghan kamong mga pari, misamot usab ang inyong pagpakasala batok kanako. Busa himuon kong kaulawan ang inyong kadungganan. Malipay kamo nga magpakasala ang akong mga katawhan kay makakaon man kamo sa ilang mga halad sa paghinlo. Nagkapareha lang kamong mga katawhan ug mga pari. Silotan ko kamo tungod sa inyong mga daotang gawi; balosan ko kamo sa inyong gipanghimo. Nagakaon kamo, apan dili kamo mabusog. Nagasimba kamo sa mga dios-dios nga gituohan ninyong makahatag ug anak, apan dili kamo manganak tungod kay gisalikway ninyo ako aron sa pagsimba sa mga dios-dios. “Mga katawhan ko, ang bag-o ug daang bino mokuha sa inyong maayong panghunahuna. Nagapangayo kamo ug tambag gikan sa dios-dios nga kahoy, ug sumala ninyo, motubag kini. Gipahisalaag kamo sa espiritu nga nagatukmod kaninyo sa pagsimba sa mga dios-dios, busa gitalikdan ninyo ako sama sa usa ka babayeng nagluib. Naghalad kamo ug nagsunog ug insenso ibabaw sa mga bukid ug sa mga bungtod, sa ilalom sa tag-as ug labong nga mga kahoy, kay maayo ang ilang landong. Busa namiga ang inyong mga anak nga babaye ug ang inyong mga umagad nga babaye nanapaw. Apan dili ko sila silotan sa ilang gihimo kay kamo mismong mga lalaki nakighilawas man usab sa mga babayeng nagbaligya sa ilang dungog diha sa templo, ug naghalad pa kamo uban kanila ngadto sa ilang mga dios-dios. Busa tungod kay wala kamoy panabot, malaglag kamo. “Mga taga-Israel, bisan gitalikdan ninyo ako sama sa usa ka babayeng maluibon, ayaw ninyo i-angin ang mga taga-Juda. “Ug kamong mga taga-Juda, ayaw kamo pag-adto sa Gilgal ug sa Bet Aven aron sa pagsimba kanako o paghimo ug panaad sa akong ngalan. Gahig ulo ang mga taga-Israel, sama sila sa maidlas nga dumalagang baka. Busa unsaon ko sila pagbantay sama sa mga karnero sa sibsibanan? Nagsimba na sila sa mga dios-dios. Pasagdi na lang sila! Pagkahuman nila ug inom, magpatuyang sila sa pagpakighilawas. Ang ilang mga tigdumala gusto kaayong mohimo sa makauulaw nga mga binuhatan. Laglagon gayod sila nga daw gipalid sa makusog nga hangin, ug maulawan sila tungod sa ilang mga halad ngadto sa mga dios-dios.” Miingon pa ang Ginoo, “Pamati kamo, katawhan sa Israel, ingon man kamong mga pari ug mga miyembro sa panimalay sa hari, kay kini nga paghukom batok kaninyo: Nahisama kamo sa lit-ag, kay gipasipad-an ninyo ang mga katawhan sa Mizpa ug sa Tabor. Misupak kamo kanako ug misamot ang inyong tinguha sa pagpamatay, busa silotan ko kamong tanan. Nasayod ako sa tanan mahitungod kaninyong mga taga-Israel; wala kamoy ikatago kanako. Nagasimba kamo sa mga dios-dios busa nahimo kamong mahugaw. “Ang inyong daotang mga binuhatan nagapugong kaninyo sa pagbalik kanako nga inyong Dios. Kay anaa sa inyong kasingkasing ang espiritu sa pagsimba sa mga dios-dios, ug wala ninyo ako ilha nga Ginoo. Ang inyong pagkamapahitas-on nagapamatuod nga angay kamong silotan. Ug tungod sa inyong pagpakasala malaglag kamong mga taga-Israel, ug malaglag uban kaninyo ang mga taga-Juda. Mohalad kamo kanako ug mga karnero, kanding ug baka, apan dili ninyo masinati ang akong presensya kay magpahilayo ako kaninyo. Giluiban ninyo ako kay ang inyong mga anak dili akoa. Busa karon, laglagon ko kamo ug ang inyong mga yuta sa usa lang ka bulan. “Patingoga ang mga budyong ug mga trumpeta aron mangandam ang mga tawo sa Gibea ug sa Rama! Ipalanog ang singgit sa gira sa Bet Aven! Pagbantay kamong mga katawhan sa Benjamin! Malaglag ang Israel sa adlaw sa pagsilot. Mahitabo gayod ang akong giingon batok sa mga tribo sa Israel! Ang mga pangulo sa Juda sama sa mga tawo nga gapamalhin ug mga muhon kay giilogan nila ug yuta ang Israel. Busa ibubo ko kanila ang akong kasuko sama sa baha. Gidaog-daog ang Israel ug gilaglag tungod kay gisilotan ko siya, kay padayon gayod siya nga nagasunod sa mga dios-dios. Sama ako sa gagmayng mananap nga mokutkot sa Israel ug sa Juda. “Sa dihang nakita sa Israel ug sa Juda ang katalagman nga midangat kanila, nangayo ug tabang ang Israel sa gamhanang hari sa Asiria. Apan ang hari dili makatabang kanila. Kay mahisama ako sa usa ka liyon ngadto sa Israel ug Juda nga mokunis-kunis kanila. Ako gayod mismo ang molaglag kanila. Bihagon ko sila ug walay makaluwas kanila. Pagkahuman, mobalik ako sa akong dapit, hangtod nga angkonon nila ang ilang mga sala. Ug unya modangop gayod sila kanako taliwala sa ilang pag-antos.” Nagaingnanay ang mga Israelinhon, “Dali, mamalik na kita sa Ginoo. Siya ang naglaglag kanato ug siya usab ang motabang kanato. Daw sama kita sa patay nga buhion niya dayon. Human sa mubo nga panahon, bangonon kita niya, ug magkinabuhi kita diha sa iyang presensya. Tinguhaon nato ang pag-ila sa Ginoo. Moabot siya sama kasiguro sa pagsidlak sa adlaw. Ug moabot siya sama sa ulan nga nagahatag ug tubig sa kalibotan.” Apan miingon ang Ginoo, “ Mga katawhan sa Israel ug Juda, unsay buhaton ko kaninyo? Ang inyong paghigugma kanako sama sa gabon o yamog sa kabuntagon nga dali ra mahanaw. Busa gipahimangnoan ko kamo pinaagi sa akong mga propeta nga malaglag kamo ug mangamatay. Ipadayag ko ang akong paghukom kaninyo sama kahayag sa adlaw. Kay dili ang inyong mga halad ang akong gusto kondili ang inyong gugma. Mas gusto ko pa nga ilhon ninyo ako kaysa maghalad kamo ug mga halad nga sinunog. Sama kang Adan, gipakawalay-bili ninyo ang akong kasabotan kaninyo. Nagluib kamo kanako diha sa inyong dapit. Ang siyudad sa Gilead gipuy-an sa mga tawong daotan ug mga kriminal. Ang inyong mga pari sama sa pundok sa mga tulisan nga mangatang ug biktimahon. Mopatay sila diha sa dalan paingon sa Shekem, ug nagahimo sa uban pang daotang mga binuhatan. Mga taga-Israel, makalilisang ang nakita ko kaninyo; nagasimba kamo sa mga dios-dios, busa nahimo kamong mahugaw. Ug bisan kamong mga taga-Juda, gitakda na nga silotan. “Gusto ko unta nga ibalik ang maayong kahimtang sa akong katawhan.” “Gusto ko untang ayohon ang mga taga-Israel. Apan ang akong makita kanila mao ang ilang pagkadaotan. Nagapanglimbong sila, nagapangawat sa kabalayan, ug nagapanulis didto sa mga kadalanan. Wala sila nakahunahuna nga gihinumdoman ko ang tanan nilang daotang buhat. Sa gihapon nagapos sila sa ilang mga sala ug nakita ko kining tanan. Gilipay nila ang ilang hari ug mga opisyal sa ilang kadaotan ug pagpamakak. Maluibon silang tanan. Sama sila sa labihan kainit nga pugon nga dili na kinahanglan sugnoran sa panadero—gikan sa pagmasa sa harina hangtod sa pagtubo. Sa adlaw sa ilang hari, gihubog nila ang mga opisyal niini. Ug ang hari nakig-inom usab sa mga bugalbugalon. Ug samtang nagapaduol sila aron sa pagpatay sa hari ug sa iyang mga opisyal, sama sa pugon ang kainit sa ilang kasuko. Kay sa dihang nagahulat pa lang sila sa takna sa ilang pagsulong, tibuok gabii silang nagpugong sa ilang kasuko, ug pagkabuntag midilaab kini sama sa kalayo. Silang tanan daw nagdilaab sa kasuko sama sa mainit nga pugon, busa gipamatay nila ang ilang mga pangulo. Nalaglag ang tanan nilang mga hari, apan wala gayoy bisan usa kanila nga nangayo ug tabang kanako. “Ang mga katawhan sa Israel nakig-uban sa ubang mga nasod. Dili sila mapuslan. Sama sila sa nipis nga pan nga wala mabali. Gikuha sa mga taga-laing nasod ang ilang katakos, apan wala sila makamatngon. Gituboan na silag uban apan wala sila makamatikod niini. Ang ilang pagkamapahitas-on nagapamatuod nga angay silang silotan. Apan bisan pa niining tanan nga nahitabo, wala gihapon sila mobalik ug modangop kanako nga ilang Dios. Sama sila sa salampati nga dali rang matunto ug walay panabot. Didto hinuon sila sa Ehipto o sa Asiria mangayo ug tabang. Apan inig-adto nila niining mga dapita, pugngan ko sila. Mahisama sila sa langgam nga itsahan ko ug pukot ug birahon paubos. Silotan ko sila sumala sa giingon ko na sa ilang panagtigom. Alaot sila tungod kay nagpahilayo sila kanako. Laglagon ko sila tungod kay mirebelde sila kanako. Buot ko silang luwason, apan nagsulti sila ug bakak mahitungod kanako. Dili kinasingkasing ang ilang pagsangpit kanako. Nagminatay hinuon sila ug hilak diha sa ilang mga katre sa pagpangayo ngadto sa mga dios-dios ug mga lugas ug bino. Gisamaran nila ang ilang mga lawas, ug nagpalayo sila kanako. Gidisiplina ko sila ug gilig-on, apan nagplano sila ug daotan batok kanako. Midangop sila sa butang nga walay pulos. Sama sila sa hiwi nga pana nga dili kasaligan. Mangamatay sa espada ang ilang mga pangulo tungod kay garboso silang manulti. Tungod niini biay-biayon sila sa mga tawo sa Ehipto.” Miingon ang Ginoo, “Patingoga ang budyong sa pagpahibalo sa akong katawhan nga ang Israel nga giisip ko nga akong puloy-anan sulongon sa kaaway nga daw agila nga mosakdap kanila. Kay gipakawalay-bili nila ang akong kasabotan ug gilapas nila ang akong Kasugoan. Nanawag sila kanako, ‘Dios sa Israel, giila ka namo.’ Apan gisalikway nila ang maayo, busa gukdon sila sa ilang kaaway. Nagpili sila ug mga hari ug mga opisyal nga wala magpahibalo ug walay pagtugot gikan kanako. Gihimo nilang mga dios-dios ang ilang mga plata ug mga bulawan, ug mao kini ang nagdala kanila sa kalaglagan. Gisalikway ko ang dios-dios nga baka sa mga taga-Samaria. Misilaob ang akong kasuko kanila. Hangtod kanus-a sila magpabilin sa pagpakasala? Ang dios-dios nga baka sa Samaria gihimo lang sa platero nga taga-Israel. Dili kana Dios, busa dugmokon gayod kana! “Nagpugas silag hangin ug moani silag buhawi. Ang ilang trigo walay uhay; dili kini makahatag ug harina. Apan bisan pag mamunga kini, ang taga-laing dapit mao ang molamoy niini. Lamyon ang Israel sa kaaway. Ang pagtan-aw kaniya karon sa ubang mga nasod sama sa galamiton nga walay pulos, kay nangayo siya ug tabang sa Asiria. Sama siya sa ihalas nga asno nga naglatagaw nga nagainusara. Gibayran niya ang kaabin niyang mga nasod aron tabangan siya. Bisan pag mobayad siya sa ubang mga nasod, sa dili madugay tigomon ko ang iyang mga katawhan ug silotan. Ug magsugod ang ilang pag-antos pinaagi sa pagdaog-daog kanila sa hari sa Asiria ug sa iyang mga opisyal. Tinuod nga naghimo sila ug daghang mga halaran aron nga halaran sa mga halad nga makapahimo kanilang hinlo, apan kining mga halaran nahimong dapit diin sila nagapakasala. Gipasulat ko ang daghang mga kasugoan alang kanila, apan giisip nila nga kini alang sa uban ug dili alang kanila. Nagahalad sila kanako ug ginakaon nila ang karne, apan wala ako malipay kanila. Ug karon hinumdoman ko ang ilang kadaotan; silotan ko sila tungod sa ilang mga sala. Mobalik sila sa Ehipto. Gikalimtan sa mga Israelinhon ang nagbuhat kanila. Sila ug ang mga taga-Juda nagpatukod ug mga palasyo ug daghang mga lungsod nga nalibotan ug paril. Apan sunogon ko ang ilang mga lungsod apil ang lig-ong mga bahin niini.” Miingon si Hosea, “Ayaw kamo pagmaya mga taga-Israel—sama sa gihimo sa ubang mga nasod. Kay nagasimba kamo sa mga dios-dios ug gisalikway ninyo ang inyong Dios. Sa bisan asang giokanan nagkalipay kamo sa mga abot nga giisip ninyong suhol kaninyo sa mga dios-dios tungod sa inyong pagsimba kanila. Apan sa dili madugay mawad-an kamog kalan-on ug duga sa ubas. Biyaan ninyo ang Israel, ang yuta sa Ginoo, ug mobalik kamo sa Ehipto. Ang uban kaninyo dad-on sa Asiria, ug didto mokaon kamo sa mahugaw nga mga pagkaon. Dili na kamo tugotan nga maghalad ug bino ngadto sa Ginoo. Ang inyong mga halad dili makalipay kaniya. Si bisan kinsa nga mokaon niana nga mga halad isipon nga mahugaw, kay nahisama kana sa pagkaon sa namatyan. Ang inyong pagkaon alang lang sa inyong kaugalingon; dili kana mahimong ihalad sa templo sa Ginoo. Tungod kay ang inyong mga halad dili man dawaton sa Ginoo, unsa may inyong buhaton sa pag-abot sa pinasahi nga mga panahon sa pagsimba o sa mga pista sa pagpasidungog sa Ginoo? Bisan pag makalingkawas kamo sa kalaglagan, tigomon gihapon kamo sa Ehipto ug ilubong sa Memphis. Matabonan sa sagbot ang inyong mga mahalong kagamitan nga plata ug tuboan sa mga sampinit ang inyong mga tolda. “Mga taga-Israel, miabot na ang higayon nga silotan kamo, ang higayon nga singlon kamo sa inyong gipanghimo. Ug mahibaloan gayod ninyo nga miabot na kini. Nagaingon kamo mahitungod kanako nga: ‘Kana nga propeta buang-buang! Kanang tawhana nga gigamhan sa espiritu, buang!’ Mao kana ang inyong giingon bahin kanako tungod kay daghan na kaayo ang inyong sala ug nasuko kamo pag-ayo kanako. Ingon nga propeta, kauban ko ang akong Dios sa pagbantay kaninyong mga taga-Israel. Apan bisan asa ako paingon buot ninyo akong sakiton; sama ako sa langgam nga buot ninyong lit-agon. Bisan asa sa yuta sa Israel nasuko ang mga tawo kanako. Sama kaniadto sa mga lalaki sa Gibea, labihan na gayod kamo kadaotan. Hinumdoman sa Dios ang inyong kadaotan; silotan niya kamo tungod sa inyong mga sala.” Miingon ang Ginoo, “Mga taga-Israel, sa dihang gipili ko ang inyong mga katigulangan nga mahimong akong mga katawhan, nalipay gayod ako. Sama sa tawo nga nalipay pag-ayo sa dihang nakakita siya ug ubas nga mitubo sa disyerto o sa dihang nakakita siya sa unang bunga sa igos. Apan sa dihang miadto sila sa Baal Peor, gihalad nila ang ilang kinabuhi sa makauulaw nga dios-dios ug nahimo silang sama kangil-ad sa dios-dios nga ilang gihigugma. Kamong mga taga-Israel, mahanaw ang inyong pagkagamhanan sama sa langgam nga milupad. Dili na manamkon, magmabdos o manganak ang inyong mga babaye. Bisan pa ug makapanganak sila, kuhaon ko ang tanan nilang mga anak ug magsubo kamo. Oo, alaot gayod kamo kon biyaan ko na kamo. “Ang pagtan-aw ko kaniadto kaninyo sama sa mga kahoy nga palma nga gitanom sa tabunok nga yuta. Apan karon gikinahanglang dad-on ninyo ang inyong mga anak sa gira aron mangamatay.” Miingon si Hosea, “ Ginoo, mao kini ang himoa sa imong mga katawhan: Ayaw tugoti nga makaanak o makapasuso ang ilang mga babaye.” Miingon ang Ginoo, “Ang tanang kadaotan sa akong mga katawhan nagsugod sa Gilgal. Didto pa lang gikapungtan ko na sila. Tungod sa ilang kadaotan papahawaon ko sila sa Israel nga giisip ko nga akong puloy-anan. Dili ko na sila higugmaon tungod kay ang tanan nilang mga pangulo mga gahig ulo. Sama sila sa tanom nga nagauga ang gamot, busa dili makapamunga. Bisan manganak pa sila, patyon ko ang pinalangga nilang mga anak.” Miingon si Hosea, “Isalikway sa akong Dios ang mga taga-Israel tungod kay wala sila motuman kaniya. Busa maglatagaw sila sa mga kanasoran.” “Ang mga taga-Israel kaniadto sama sa tanom nga ubas nga daghag bunga. Sa ilang pag-uswag nagpatukod usab sila ug daghang mga halaran, ug gipatahom nila ang ilang sagrado nga mga bato nga ilang gisimba. Mga limbongan sila, ug kinahanglan nga mag-antos sila tungod sa ilang mga sala. Gub-on sa Ginoo ang ilang mga halaran ug sagrado nga mga bato. Unya moingon sila: Wala kamiy hari tungod kay wala kami motahod sa Ginoo. Apan bisan pag may hari kami, unsa may iyang mahimo nga maayo alang kanamo? Magsige lang silag sulti, manumpa, ug maghimog mga kasabotan nga dili nila tumanon. Busa ang hustisya nahisama sa makahilo nga sagbot nga nanurok sa dinaro nga yuta. “Mahadlok ang mga lumulupyo sa Samaria tungod kay mawala ang mga dios-dios nga mga dumalagang baka sa Bet Aven. Sila ug ang ilang mga pari nga nalipay sa katahom niining mga dios-dios magsubo gayod tungod kay kuhaon kini gikan kanila ug dad-on sa Asiria ingon nga gasa ngadto sa gamhanang hari. Maulawan ang Israel tungod sa tambag nga iyang gisunod. Mahanaw ang iyang hari sama sa usa ka gamay nga sanga nga gianod sa tubig. Gub-on ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa Aven, nga mao ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Motubo ang tunokon nga mga tanom ug motabon sa ilang mga halaran. Unya moingon sila sa mga bukid, ‘Taboni kami!’ Ug sa mga bungtod, ‘Tumpagi kami!’ ” Miingon ang Ginoo, “Kamong mga katawhan sa Israel nagpadayon sa pagpakasala sukad pa sa panahon sa inyong mga katigulangan sa Gibea. Wala gayod kamo nausab. Busa kamong mga kaliwat sa mga daotan sulongon sa Gibea. Silotan ko kamo sumala sa akong gusto. Maghiusa ang mga nasod sa pagpakiggira kaninyo tungod sa inyong padayong pagpakasala. Kaniadto nagpahayahay lang kamo; sama kamo sa dumalagang baka nga nabansay sa paggiok ug nakaangay na niining trabahoa. Apan karon lisod-lisoron ko kamong mga taga-Israel ug lakip ang mga taga-Juda; mahisama kamo sa dumalagang baka nga sangonan ug yugo ang iyang liog nga wala pa makubali ug unya padaruhon. Miingon ako kaninyo, ‘Pahumoka ang inyong kasingkasing sama sa yuta nga gidaro. Pagtanom kamo ug pagkamatarong ug aniha ang paghigugma. Kay panahon na kini nga modangop kamo kanako hangtod nga moabot ako ug magdala ug kaluwasan nga sama sa ulan.’ “Apan nagtanom kamo ug kadaotan, busa miani usab kamo ug kadaotan. Nalingla kamo sa mga bakak tungod kay misalig kamo sa inyong kaugalingong katakos ug sa inyong daghang mga sundalo. Busa ang kasamok sa gubat batok sa inyong mga katawhan ug mang-guba ang inyong pinarilan nga mga lungsod. Himuon sa inyong mga kaaway ang sama sa gihimo ni Shalman sa lungsod sa Bet Arbel—gidugmok niya ang mga inahan ug ang ilang mga kabataan. Mao usab kana ang mahitabo kaninyong mga taga-Betel tungod kay labihan ang inyong kadaotan. Inig-abot sa adlaw sa paghukom, sa pagbanagbanag pa lang, sigurado gayod nga mamatay na ang hari sa Israel.” Miingon ang Ginoo, “Sa bata pa ang Israel gihigugma ko siya. Gitawag ko siya gikan sa Ehipto ingon nga akong anak. Apan imbis nga kanunay ako nga nagatawag kanila mas nagpahilayo na hinuon sila kanako. Naghalad sila ug nagsunog ug insenso sa mga imahen ni Baal. Ako ang nagtudlo kanila sa paglakaw. Gigiyahan ko sila, apan dili sila moila nga ako ang nagaatiman kanila. Gigiyahan ko sila uban ang kalooy ug paghigugma; sama ra nga gikuha ko ang yugo gikan sa ilang liog ug miduko ako sa pagpakaon kanila. Apan tungod kay dili sila gustong mobalik kanako, sigurado nga mahibalik sila sa Ehipto, ug dumalahon sila sa Asiria. Sulongon sa mga kaaway ang ilang mga siyudad, ug gub-on ang mga trangka sa mga pultahan niini. Gub-on sa ilang mga kaaway ang ilang mga plano. Ang akong mga katawhan desidido nga magpahilayo kanako. Bisan magkahiusa pa silang tanan sa pagtawag kanako dili ko sila luwason. “Mga taga-Israel, dili ko kamo mahimong isalikway o laglagon sama sa gihimo ko sa Adma ug Zeboyim. Dili ako makaako sa paghimo niini kaninyo. Nalooy ako pag-ayo kaninyo. Dili ko na ipahamtang ang akong labihang kapungot. Dili ko laglagon pag-usab ang Israel, kay Dios ako ug dili tawo. Ako ang Balaang Dios nga kauban ninyo, ug dili ako moanha kaninyo nga masuk-anon. “Mongulob ako sama sa liyon, ug kamo nga akong mga anak magkurog sa kahadlok samtang nagasunod kamo kanako gikan sa kasadpan. Moabot kamo nga tulin, sama katulin sa mga langgam nga gikan sa Ehipto o sama sa mga salampati nga gikan sa Asiria. Papuy-on ko kamo pag-usab sa inyong mga balay. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon pa ang Ginoo, “Kanunay lang akong gibakakan ug gilimbongan sa mga taga-Israel. Ang mga taga-Juda padayon nga nagpahilayo kanako, ang Dios nga balaan ug matinumanon. “Ang mga taga-Israel nagasalig sa mga butang nga walay pulos. Sa tibuok adlaw nagatinguha sila sa mga butang nga makadaot. Misamot sila ka bakakon ug kabangis. Naghimo sila ug kasabotan uban sa Asiria ug nagapadala ug lana sa Ehipto.” Miingon si Hosea, “May akusasyon ang Ginoo batok sa mga taga-Juda nga mga kaliwat usab ni Jacob. Silotan niya sila sumala sa ilang mga batasan; balosan niya sila sumala sa ilang mga binuhatan. Sa diha pa si Jacob sa tagoangkan sa iyang inahan, gusto na niyang ilogan ang iyang kaluha. Ug sa dihang midako na siya, nakiglayog siya sa Dios pinaagi sa pagpakiglayog sa usa ka anghel, ug midaog siya. Naghilak siya nga mihangyo nga panalanginan sa anghel. Nakita niya ang Dios sa Betel, ug didto nakigsulti kaniya ang Dios. Siya ang Ginoong Dios nga Makagagahom; Ginoo ang iyang bantogan nga ngalan. “Busa balik na kamo sa inyong Dios, mga kaliwat ni Jacob, ug patunhaya ninyo ang gugma ug hustisya. Ug salig kamo sa inyong Dios kanunay.” Miingon ang Ginoo sa mga taga-Israel, “Gusto kaayong manglimbong ang inyong mga negosyante; naggamit sila ug mga timbangan nga limbongan. Manghambog pa kamo nga nakatigom kamo ug bahandi alang sa inyong kaugalingon ug labihan na kamo ka adunahan. Mapasigarbohon usab kamong moingon nga walay makaakusar nga naangkon ninyo ang inyong bahandi sa daotang paagi, ug nga wala kamoy nahimong sala. Busa ako, ang Ginoo nga inyong Dios, nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto, papuy-on ko kamo pag-usab sa mga tolda, sama sa ginahimo ninyo sa panahon sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag. “Nakigsulti ako sa mga propeta ug gihatagan ko sila sa daghang mga panan-awon. Pinaagi kanila gipahimangnoan ko kamo nga malaglag kamo. Apan ang mga katawhan sa Gilead mga daotan ug wala gayoy pulos, ug ang mga katawhan sa Gilgal nagahalad ug mga torong baka ngadto sa mga dios-dios. Sigurado gayod nga mangaguba ang ilang mga halaran ug mahisama kini sa tinapok nga mga bato nga nakuha gikan sa dinaro nga yuta. “Miikyas si Jacob ngadto sa Aram, ug didto nagserbisyo siya isip magbalantay sa mga mananap aron makaangkon ug asawa. Pinaagi sa propeta nga si Moises, gipagawas ko kamong mga Israelinhon gikan sa Ehipto ug giatiman. Apan gipalagot gayod ninyo ako nga inyong Ginoo tungod sa inyong pagpamatay, busa silotan ko kamo. Balosan ko kamo sa inyong pagpakaulaw kanako. “Kaniadto, kon motingog na gani ang tribo sa Efraim magkurog sa kahadlok ang ubang mga tribo sa Israel, ug modayeg sila kanila. Apan nakasala sila tungod sa ilang pagsimba kang Baal, mao nga nangamatay sila. Hangtod karon, kamong gitawag ug Efraim nagapadayon sa pagpakasala. Naghimo kamo ug mga dios-dios gikan sa inyong mga pilak aron simbahon. Apan kining tanan hinimo lang sa hanas nga mga panday. Ug miingon pa kamo nga maghalad kamo ug tawo niining mga dios-dios nga baka ug mohalok kanila. Busa mahisama kamo sa gabon o yamog sa kabuntagon nga dali rang mahanaw, o sa tahop nga gipalid gikan sa giokanan o sa aso nga migawas gikan sa panghaw. “Ako, ang Ginoo nga inyong Dios, ang nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto. Wala na kamoy ilhon pang Dios ug Manluluwas gawas kanako. Giatiman ko kamo sa disyerto. Apan sa dihang nakakaon kamo ug natagbaw, nahimo kamong garboso ug gikalimtan ninyo ako. Laglagon ko kamong mga taga-Israel, tungod kay gikontra ninyo ako nga inyong magtatabang. Hain na man ang inyong hari ug ang mga pangulo sa inyong mga lungsod nga moluwas kaninyo? Nangayo kamo ug hari ug mga opisyal. Sa akong kasuko gihatag ko sila kaninyo, ug sa akong kapungot gikuha ko sila. Dili nako makalimtan ang inyong mga sala. Sama kini sa kasulatan nga giputos ug gitipigan. “May kahigayonan kamong mabuhi pag-usab. Apan tungod kay wala kamoy panabot, gipakawalay-bili ninyo kini. Sama kamo sa usa ka bata nga angay nang ihimugso. Nagbati na ang inahan apan dili gustong mogawas ang bata. Luwason ko ba kamo sa kamatayon? Dili! Moabot kaninyo ang mga katalagman ug ang uban pang mga kadaotan nga mopatay kaninyo. Ug dili ko kamo kaloy-an. Bisan pa ug mas mauswagon kamo kay sa inyong isigka-Israelinhon, laglagon ko gihapon kamo. Ipadala ko ang init nga hangin gikan sa disyerto sa sidlakan ug mohubas ang inyong mga tuboran ug mga atabay. Ug unya ilogon ang inyong mga mahalong kabtangan. Angayng silotan ang mga taga-Samaria tungod sa ilang pagrebelde kanako nga ilang Dios. Mangamatay sila sa gira. Dugmokon ang ilang gagmayng mga bata, ug yasyason ang tiyan sa mga babayeng mabdos.” Miingon si Hosea, “Mga taga-Israel, balik kamo sa Ginoo nga inyong Dios, kay nalaglag kamo tungod sa inyong mga sala. Balik kamo sa Ginoo ug ingna siya, ‘ Ginoo pasayloa kami sa tanan namong mga sala ug dawata kami sumala sa imong kaayo, aron nga makahalad kami kanimo ug mga pagdayeg gikan sa among mga baba. Dili na kami mangayo ug tabang sa Asiria ug dili na kami mosalig sa mga kabayo nga alang sa gira. Dili na usab namo tawgon nga among dios ang among hinimo. Kay gikaloy-an mo kami nga sama sa mga ilo.’ ” Miingon ang Ginoo, “Ayohon ko ang akong mga katawhan gikan sa ilang pagkamalapason, ug higugmaon ko sila sa hingpit, kay nawala na ang akong kasuko kanila. Panalanginan ko ang mga taga-Israel; mahisama ako sa yamog nga mobisbis sa mga tanom. Mouswag sila nga daw liryo nga nagapamulak. Molig-on sila sama sa mga kahoyng sedro sa Lebanon nga lawom ug mga gamot. Modaghan sila sama sa mga sanga nga nanalingsing. Mahimo silang bantogan sama sa matahom nga kahoyng olibo ug sa mahumot nga kahoyng sedro sa Lebanon. Mopuyo sila pag-usab ilalom sa akong pagpanalipod. Modaghan sila ug mouswag sama sa lugas, ug sa ubas nga nagapamulak. Ug mahimo silang bantogan sama sa bino sa Lebanon. “Mga taga-Israel, ayaw na kamo pagdangop pa sa mga dios-dios. Tubagon ko ang inyong mga pag-ampo ug atimanon ko kamo. Sama ako sa labong nga kahoy nga sipres, nga kanunayng berde. Ako ang nagapauswag kaninyo. ” Hinaut nga ang mga maalamon mosabot sa mga nahisulat dinhi. Husto gayod ang mga pamaagi sa Ginoo ug ginasunod kini sa mga matarong, apan mahimo kining kapandolan sa mga malapason. Mao kini ang mensahe sa Ginoo nga gipadayag kang Joel nga anak ni Petuel. Kamong mga tigdumala sa Juda ug tanang mga lumulupyo niini, pamatia ninyo kining isugilon ko kaninyo. Wala pay nahitabo nga sama niini sa panahon sa inyong mga katigulangan o sa inyong panahon. Kinahanglang isugilon kini sa matag henerasyon sa inyong mga kaliwat: Nagpuli-puli sa pag-ataki sa mga tanom ang mga panon sa dulon. Ang mga tanom nga salin sa usa ka panon gitilok sa misunod nga panon hangtod nga nahurot. Kamong mga palahubog, bangon kamo ug pagminatay ug hilak kay wala na kamoy mainom; wala nay mga ubas nga himuong bag-ong bino. Kay ang yuta sa Ginoo giataki sa makadaot nga mga dulon nga labihan ka daghan. Hait ang ilang mga ngipon sama sa ngipon sa liyon. Gipangdaot nila ang mga tanom nga ubas ug ang mga kahoy nga igos sa Ginoo. Gikitkit nila ang mga panit niini hangtod nga miputi ang mga sanga. Pagminatay kamog hilak sama sa dalagang putli nga nagbistig sako sa pagpakita sa iyang pagsubo sa pagkamatay sa iyang pamanhonon. Wala nay mga trigo ug mga bino nga ikahalad sa templo sa Ginoo; mao nga nagasubo ang mga pari nga nagaalagad sa Ginoo. Nangadaot ang mga kaumahan ug daw sama kini sa tawo nga nagasubo. Nangadaot ang mga trigo ug wala nay duga sa ubas ug lana. Kamong mga mag-uuma, pagsubo kamo! Kamong nagaatiman sa tamnanan sa mga ubas, pagminatay kamog hilak, kay nahurot ug kadaot ang mga ani sa kaumahan—ang mga trigo ug mga barley, ug nangalaya ang mga punoan sa ubas ug ang tanang mga kahoy, apil na ang mga igos, pomegranata, palma, ug mansanas. Tinuod gayod nga nawala na ang kalipay sa mga tawo. Kamong mga pari nga nagaalagad sa halaran sa akong Dios, pagbisti kamog sako ug adto sa templo, ug pagminatay kamog hilak tibuok gabii, kay wala nay mga trigo ug mga bino nga ihalad sa templo sa inyong Dios. Sultihi ninyo ang mga tigdumala sa Juda ug ang tanang mga lumulupyo niini nga magtigom ug magpuasa silang tanan sa templo sa Ginoo nga inyong Dios. Mangayo sila ug tabang sa Ginoo. Hapit na ang adlaw nga manglaglag ang Ginoo nga Makagagahom. Ato mismong nasaksihan kon sa unsang paagi kita nawad-an ug pagkaon ug kon sa unsang paagi nawala ang kasadya sa templo sa Dios. Nangamatay ang mga binhi sa yuta. Ug tungod kay nanguyos ang mga trigo, wala nay sulod ang mga bodega, busa nangaguba na lang kini. Nagaagulo ang mga mananap tungod sa kagutom. Naglibot-libot ang mga baka kay wala na silay sibsiban; bisan pa ang mga karnero nagaantos. Nagaampo si Joel. Miingon siya, “Nagapanawag ako kanimo, Ginoo, kay nangalaya ang mga sibsiban ug ang tanang kahoy sa kaumahan nga daw sa gilamoy sa kalayo. Bisan ang ihalas nga mga mananap nagapanawag kanimo, kay mihubas na gayod ang mga suba ug tuboran, ug nangalaya na ang mga sabsabanan nga daw sa gilamoy sa kalayo.” Patingoga ninyo ang budyong sa pagpasidaan sa mga tawo sa Zion, ang balaang bungtod sa Ginoo. Tanan kamong nagapuyo sa Juda, magkurog kamo sa kahadlok, kay haduol na gyud ang adlaw ang Ginoo. Ngitngit ug dulom kanang adlawa. Ug sama sa pagdan-ag sa adlaw kon magbanagbanag na, magkatag sa mga bukid ang makadaot nga mga dulon nga labihan kadaghan. Wala gayoy nahitabo nga sama niini sukad pa kaniadto, ug dili na mahitabo pa ang sama niini sa umaabot nga panahon. Nagpuli-puli sa pag-ataki ang mga dulon nga daw kalayo. Sa wala pa sila moataki ang yuta daw hardin sa Eden, apan sa dihang miataki na sila nahisama na kini sa disyerto. Wala gayoy tanom nga nakalingkawas kanila. Morag kabayo ang ilang hitsura ug paspas sila sama sa mga kabayo nga panggira. Ang kasaba sa ilang paglukso-lukso sa ibabaw sa mga bukid sama sa nagadagan nga karwahe o lagitik sa gisunog nga dagami. Sama sila sa kusgan nga mga sundalo nga andam na sa pakig-gubat. Ang mga tawo nga makakita kanila mangahadlok ug mangluspad. Gi-ataki nila ang siyudad ug ginasaka nila ang paril. Gi-saka nila ang mga kabalayan ug moagi sila sa mga bintana sama sa kawatan. Mauyog ang kalibotan ug ang kalangitan sa ilang pag-abot. Ug mongitngit ang adlaw ug ang bulan ug wala nay mosidlak nga mga bitoon. Ang Ginoo nagamando niining labihan kadaghang mga dulon, ug nagatuman sila sa iyang sugo. Makalilisang gayod ang adlaw nga magasilot ang Ginoo; wala gayoy makaagwanta niini. Miingon ang Ginoo nga panahon na nga mobalik kamo kaniya sa kinasingkasing inubanan sa pagpuasa, paghilak, ug pagsubo. Paghinulsol kamo nga kinasingkasing ug dili pagpakaaron-ingnon nga paghinulsol pinaagi sa paggisi sa inyong mga bisti. Balik na kamo sa Ginoo nga inyong Dios, kay maloloy-on siya ug mabalak-on. Mahigugmaon siya ug dili daling masuko. Andam siyang magbag-o sa iyang hunahuna nga dili na magpadala ug kalaglagan. Basin pa lang mausab ang hunahuna sa Ginoo nga inyong Dios, ug panalanginan niya ang inyong mga abot, aron makahalad na kamo kaniya ug mga trigo ug bino. Patingoga ninyo ang budyong sa Zion aron sa pagpahibalo sa mga tawo nga magtigom sila ug magpuasa. Pagtigom kamong tanan, bata man o tigulang, ug himoa ninyo ang seremonya sa paghinlo. Apil ang mga masuso dad-on usab, ug bisan ang bag-ong kinasal moapil sa tigom. Ang mga pari nga nagaalagad sa Ginoo pahilaka taliwala sa halaran ug sa balkonahe sa templo. Paampoa sila ug sama niini: “ Ginoo, kaloy-i ang imong katawhan nga imong gipanag-iya. Ayaw tugoti nga pakaulawan sila ug tamayon sa ubang mga nasod pinaagi sa pag-ingon, ‘Asa na ba ang inyong Dios?’ ” Nabalaka gayod ang Ginoo sa iyang yuta, ug nalooy siya sa iyang katawhan. Ug isip tubag sa ilang pag-ampo magaingon siya kanila, “Hatagan ko kamo ug mga trigo, bag-ong bino, ug lana; ug matagbaw gayod kamo. Dili ko na tugotan nga biay-biayon pa kamo sa ubang mga nasod. Ipalayo ko ang mga mosulong kaninyo nga gikan sa amihan, ug dad-on ko sila ngadto sa disyerto. Ang nauna nilang panon abugon ko ngadto sa Patay nga Dagat ug ang ulahi nila nga panon abugon ko ngadto sa Dagat sa Mediteraneo. Didto manimaho ang ilang mga patayng lawas.” Tinuod nga katingalahan ang mga gihimo sa Ginoo. Dili angayng mahadlok ang yuta sa Juda, kondili magsadya hinuon kini kay katingalahan ang mga gihimo sa Ginoo. Dili usab angayng mahadlok ang mga mananap, kay lunhaw na ang mga sabsabanan ug nagapamunga na ang mga kahoy apil ang igos. Nagapamunga na usab ang mga ubas. Kamong mga katawhan sa Zion, paglipay kamo sa gihimo kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios. Kay gihatagan niya kamo sa nahaunang ulan sa pagpakita nga matarong siya. Gipadad-an niya kamo sa nahaunang ulan ug sunod pang ulan sama kaniadto. Mapuno sa mga trigo ang mga giokanan ug mag-awas ang duga sa ubas ug lana sa mga pug-anan niini. Kay nagaingon ang Ginoo, “Ibalik ko ang mga nawala kaninyo sa mga katuigan nga giataki ang inyong mga tanom sa sunod-sunod nga mga panon sa mga dulon. Ako ang nagpadala kaninyo niining daghang mga dulon nga akong mga sundalo. Karon modaghan na ang inyong mga kalan-on ug mabusog kamo pag-ayo. Ug tungod niini, pagadaygon ninyo ako nga inyong Dios, nga naghimo ug katingalahang mga butang kaninyo. Ug kamo nga akong katawhan dili na gayod maulawan hangtod sa kahangtoran. Unya mahibaloan ninyo nga anaa ako kaninyong mga taga-Israel, ug ako lang, ang Ginoo, ang inyong Dios ug wala nay lain pa. Ug kamo nga akong katawhan dili na gayod maulawan hangtod sa kahangtoran.” “Sa kaulahian ihatag ko ang akong Espiritu sa tanan nga matang sa mga tawo. Ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye magasugilon sa akong mga mensahe. Ang inyong tigulang nga mga lalaki akong padamgohon. Ang inyong batan-ong mga lalaki makakita ug mga panan-awon. Nianang mga adlawa ihatag ko ang akong Espiritu bisan sa mga sulugoon nga lalaki ug babaye. Magpakita ako ug mga milagro sa langit ug sa yuta: May makitang dugo, kalayo, ug bagang aso. Mongitngit ang adlaw sa paghukom ug mopula ang bulan nga daw sa dugo. Kini mahitabo sa dili pa moabot ang makalilisang gayod nga adlaw sa paghukom sa Ginoo.” Apan si bisan kinsa nga modangop sa Ginoo maluwas sa silot nga magaabot. Kay sumala sa giingon sa Ginoo, may mahibilin nga mga Israelinhon sa Jerusalem nga maluwas. Kini sila gipili sa Ginoo. Miingon ang Ginoo, “Nianang panahona pauswagon ko pag-usab ang Juda apil na ang Jerusalem. Tigomon ko ang mga nasod ug dad-on ko sila sa Kapatagan ni Jehoshaphat. Didto pagahukman ko sila tungod sa ilang gihimo sa katawhan nga akong gipanag-iyahan, ang mga Israelinhon. Gipakatag nila ang akong katawhan sa ubang mga nasod ug gibahin nila ang akong yuta. Giripahan nila ang akong katawhan, ug gibaligya nila ingon nga mga ulipon ang mga batang lalaki ug babaye, aron ibayad sa mga ilimnon ug sa mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog. “Kamong mga katawhan sa Tyre, Sidon, ug sa tanang dapit sa Filistia, unsa kining ginahimo ninyo batok kanako? Gipanimaslan ba ninyo ako sa butang nga akong nahimo? Kon gipanimaslan ninyo ako, panimaslan ko usab kamo diha-diha dayon tungod sa inyong gihimo. Kay gikuha ninyo ang akong mahalong mga kabtangan, apil na ang mga plata ug bulawan, ug gidala ninyo kini ngadto sa inyong mga templo. Gipamaligya ninyo sa mga Griego ang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda, aron mapahilayo ninyo sila sa ilang kaugalingong yuta. Apan tabangan ko sila nga makapahawa sa mga dapit nga gibaligyaan ninyo kanila, ug pagahimuon ko kaninyo ang inyong gihimo kanila. Ibaligya ko ang inyong mga anak sa katawhan sa Juda, ug ibaligya nila sila sa mga taga-Saba, nga namuyo sa layong lugar. Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Miingon pa ang Ginoo, “Ipahibalo kini sa mga nasod: Pangandam kamo sa pakig-gubat. Aghata ninyo ang inyong mga sundalo nga mosulong. Himoa ninyong mga espada ang punta sa inyong mga daro ug himoa ninyong mga bangkaw ang inyong mga lampas. Bisan ang mga maluya kinahanglang makiggira. Dali, duol kamo, tanan kamong mga nasod sa palibot. Ug pagtigom kamo didto sa walog ni Jehoshaphat. Ang mga mahadlokon kinahanglang magsundalo. ” Nagaingon pa gayod ang Ginoo, “Kinahanglang maaghat sa pagtungas ngadto sa walog ni Jehoshaphat ang mga nasod sa palibot, kay hukman ko sila didto. Galaba sila nga daw trigo nga alanihon! Tunob-tunobi sila nga daw ubas nga pugaunon tungod kay puno na ang pug-anan ug nagaawas na kini! Kay labihan sila kadaotan.” Labihan kadaghan sa mga tawo nga nagasaba sa walog sa Paghukom, kay duol na moabot ang adlaw sa pagsilot sa Ginoo. Mongitngit ang adlaw ug ang bulan, ug dili na mosidlak ang mga bitoon. Mongulob ang Ginoo gikan sa Zion; ang iyang tingog modahunog gikan sa Jerusalem. Ug tungod niini mouyog ang kalibotan ug ang kalangitan. Apan lig-on nga dalangpanan ang Ginoo alang sa mga Israelinhon nga iyang katawhan. Miingon ang Ginoo, “Mga taga-Juda, mahibaloan ninyo nga ako, ang Ginoo nga inyong Dios, nagapuyo sa Zion, ang akong balaan nga bukid. Ug mahimong balaan na usab ang Jerusalem; dili na gayod kini sulongon pag-usab sa mga taga-laing nasod. Nianang adlawa panalanginan ko kamo. Mahimong abunda ang inyong bag-ong bino gikan sa daghang mga ubas sa kabukiran. Mahimong abunda usab ang inyong gatas gikan sa daghang mga baka ug mga kanding nga nagasabsab sa mga bungtod. Dili gayod mamad-an ang inyong mga sapa. Motubod ang tuboran gikan sa templo sa Ginoo ug magapatubig kini sa lugut nga may mga akasya. “Ang Ehipto mahimong awaaw ug ang Edom mahimong disyerto tungod kay gidaog-daog nila ang katawhan sa Juda; gipamatay nila ang mga walay sala. Apan ang Juda ug ang Jerusalem pagapuy-an hangtod sa kahangtoran. Ipanimalos ko ang mga gipamatay nga mga taga-Juda; silotan ko gayod ang naghimo niini kanila. Ako ang Ginoo nga nagpuyo sa Zion.” Mao kini ang mensahe ni Amos, nga usa ka magbalantay sa mga karnero nga taga-Tekoa, mahitungod sa Israel. Gipadayag kini kaniya sa Dios duha ka tuig sa wala pa mahitabo ang linog, ug sa panahon nga si Uzia mao ang hari sa Juda ug si Jeroboam nga anak ni Joas mao ang hari sa Israel. Miingon siya, “Nagdahunog ang tingog sa Ginoo gikan sa Zion; naglanog kini gikan sa Jerusalem. Ug tungod niini nangalaya ang mga sagbot sa sibsiban sa mga magbalantay sa mga karnero apil ang mga tanom sa ibabaw sa Bukid sa Carmel.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Syria, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Damascus, silotan ko gayod sila. Gipasipad-an nila pag-ayo ang mga taga-Gilead, busa sunogon ko ang palasyo ni Haring Hazael ug ang lig-ong mga bahin niini nga gipahimo sa iyang anak nga si Ben Hadad. Gub-on ko ang pultahan sa Damascus ug laglagon ko ang hari sa Kapatagan sa Aven ug ang hari sa Bet Eden. Bihagon ngadto sa Kir ang mga katawhan sa Syria. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Filistia, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Gaza, silotan ko gayod sila. Gibihag nila ang tanang mga tawo sa mga lungsod ug gibaligya isip mga ulipon sa Edom, busa sunogon ko ang mga paril sa Gaza apil ang lig-ong mga bahin niini. Laglagon ko ang hari sa Ashdod ug ang hari sa Ashkelon, ug silotan ko ang mga taga-Ekron. Ang mga Filistihanon nga mahibilin mangamatay usab. Ako, ang Ginoong Dios, ang nagaingon niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Tyre, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Tyre, silotan ko gayod sila. Gibaligya nila isip mga ulipon sa Edom ang tanang mga tawo sa mga lungsod, ug wala nila tumana ang ilang kasabotan uban niining mga tawhana ingon nga managhigala. Busa sunogon ko ang mga paril sa Tyre apil ang lig-ong mga bahin niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Edom, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Edom, silotan ko gayod sila. Gipanggukod nila ang ilang mga kadugo nga mga Israelinhon ug gipangpatay, ug wala nila kini kaloy-i. Dili gayod mawala ang ilang kasuko sa mga Israelinhon. Busa sunogon ko ang Teman apil ang lig-ong mga bahin sa Bozra. ” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Ammon, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Ammon, silotan ko gayod sila. Gipanglaplapan nila ang tiyan sa mga babayeng mabdos sa Gilead aron lang maangkon kining yutaa. Busa sunogon ko ang mga paril sa Raba apil ang lig-ong mga bahin niini. Madungog ang pagsinggit sa ilang mga kaaway nga nagasulong kanila nga daw nagahaguros nga bagyo. Pagabihagon ang hari sa Ammon apil ang iyang mga opisyal. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Moab, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Moab, silotan ko gayod sila. Kay gisunog nila ang mga bukog sa hari sa Edom hangtod nga naabo kini. Busa sunogon ko ang Moab apil ang lig-ong mga bahin sa Keriot. Mangamatay ang mga taga-Moab samtang nagasinggit ug nagapatingog sa budyong ang ilang mga kaaway nga nagasulong kanila. Mamatay apil ang ilang hari ug ang tanan niyang mga opisyal. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Juda, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Juda, silotan ko gayod sila. Kay gisalikway nila ang akong kasugoan ug wala nila buhata ang mga tulumanon nga gihatag ko kanila. Gipahisalaag sila sa mga bakak nga pagtulon-an sa mga dios-dios nga gialagaran usab sa ilang mga katigulangan. Busa sunogon ko ang Juda apil ang lig-ong mga bahin sa Jerusalem.” Mao kini ang gisulti sa Ginoo bahin sa Israel, “Tungod sa padayon nga pagpakasala sa mga taga-Israel, silotan ko gayod sila. Gibaligya nila isip mga ulipon ang mga tawo nga walay sala, tungod lang sa ilang utang. Gihimo nila kini sa mga kabos bisan ug usa lamang ka parisan nga sandalyas ang utang. Gidaog-daog nila ang mga kabos ug wala nila sila hatagi ug hustisya. Anaa usab diha kanilay amahan ug anak nga lalaki nga nakighilawas sa usa lang ka babaye. Tungod niini gipasipalahan nila ang akong balaang ngalan. Manghigda sila tapad sa matag halaran sinul-ob ang bisti nga gigarantiya kanila sa mga kabos. Ug nagainom sila diha sa akong templo sa bino nga pinalit gikan sa multa nga gibayad sa mga kabos nga nakautang kanila. Apan bisan pa niini, gilaglag ko gihapon ang mga Amorihanon alang kanila nga mga Israelinhon. Tag-as nga mga tawo ang mga Amorihanon (daw mga kahoyng sedro) ug lig-on nga daw mga kahoyng terebinto (tugas). Gipanglaglag ko sila hangtod nga wala nay nahibilin kanila. Gipagawas ko usab ang mga katigulangan sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto, ug sulod sa 40 ka tuig gigiyahan ko sila didto sa disyerto aron mapanag-iya nila ang yuta sa mga Amorihanon. Gipili ko ang uban sa ilang mga kaliwat nga mahimong mga propeta ug mga Nazareo. Dili ba tinuod man kini, mga Israelinhon? Apan unsa ang inyong gihimo? Gipainom ninyo ug bino ang mga Nazareo ug gimandoan ninyo ang mga propeta nga dili mosugilon sa akong mensahe. Busa paminaw kamo! Pahamtangan ko kamo ug labihan kabug-at nga silot. Himuon ko kamong sama sa karomata nga nabungkag tungod sa sobra kabug-at sa gikarga nga abot. Busa bisan kadtong kusog modagan kaninyo dili makaikyas, ang kusgan magluya, ug ang mga sundalo dili makaluwas sa ilang kaugalingon. Bisan ang mga mamamana moatras. Ang mga sundalo nga kusog modagan dili makaikyas, ug ang mga tigkabayo dili makaluwas sa ilang kaugalingon. Sa adlaw nga silotan ko kamo, bisan pa ang pinakaisog ninyong mga sundalo moikyas nga hubo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” “Kamong mga taga-Israel, kansang mga katigulangan gipagawas ko gikan sa Ehipto, pamatia ninyo kining ginaingon ko batok kaninyo: Sa tanang mga katawhan sa tibuok kalibotan kamo lang gayod ang akong gipili nga mahimong akong katawhan. Busa silotan ko kamo tungod sa tanan ninyong mga sala.” Magkuyog ba ang duha ka tawo sa pagpanglakaw kon wala sila magsabot? Mongulob ba ang liyon sa lasang kon wala siyay tukbonon? Ug mongulob ba siya sa iyang tagoanan kon wala siyay nadakpan? Malit-agan ba ang langgam kon wala butangi ug paon ang lit-ag? Mowitik ba ang lit-ag kon wala kini nalit-agan? Dili ba mangurog sa kahadlok ang mga tawo kon patingogon na ang budyong sa pagpahibalo nga may mga kaaway nga misulong? Kon moabot ang kalamidad sa usa ka siyudad, dili ba ang Ginoo mao ang nagpadala niini? Sa pagkatinuod, dili mohimo ang Ginoong Dios ug bisan unsa kon dili una niya kini ikapadayag sa iyang mga alagad nga mga propeta. Kinsay dili mahadlok kon mongulob na ang liyon? Kinsa ba ang dili makapadayag sa mensahe sa Ginoong Dios kon siya na mismo ang magpadayag sa imoha? Sultihi ninyo ang mga pangulo nga nagapuyo diha sa lig-ong mga bahin sa Ashdod ug sa Ehipto nga magtigom didto sa mga bungtod sa Samaria ug tan-awon nila ang labihan nga kagubot ug ang mga pagpangdaog-daog nga nagakahitabo niana nga lungsod. Midugang pagsulti ang Ginoo, “Maingon nga luwason sa magbalantay ang duha ka tiil o usa ka dalunggan sa mananap nga gikaon sa liyon, salbaron usab ang mga Israelinhon nga nagapuyo sa Samaria. Apan wala silay madala gawas sa mga putol nga bahin sa ilang mga lantay ug katre.” Mipadayon pag-ingon ang Ginoong Dios, ang Dios nga Makagagahom, “Pamatia ninyo kining akong isulti ug isugilon ninyo kini sa mga kaliwat ni Jacob: Sa adlaw nga silotan ko ang mga taga-Israel tungod sa ilang mga sala, gub-on ko ang mga halaran sa Betel. Mangaputol ang mga sungay-sungay sa mga eskina sa halaran ug mangahulog kini sa yuta. Gub-on ko ang ilang mga balay nga para sa tingtugnaw ug mga balay nga para sa ting-init. Gub-on ko usab ang ilang mahalong mga balay. Busa daghan sa ilang mga balay ang mangaguba. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Kamong mga dungganon nga mga babaye sa Samaria, sama kamo sa pinatambok nga mga baka sa Basan. Gilisod-lisod ninyo ug gidaog-daog ang mga kabos. Nagaingon pa kamo sa inyong mga bana, “Pagkuha ug bino ug mag-inom kita!” Sa akong pagkabalaan, ipanumpa ko nga moabot gayod ang adlaw nga bihagon kamo sa inyong mga kaaway. Ang matag usa kaninyo mahisama sa isda nga nabingwitan. Pagawason nila kamo sa inyong siyudad agi sa mga bangag sa mga paril nga nangaguba, ug itambog nila kamo sa Harmon. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Mga Israelinhon, adto kamo sa ginasimbahan ninyo sa Betel ug sa Gilgal ug pagpakasala pa gayod kamo. Pagdala kamo sa inyong mga halad kada buntag ug pagdala kamo ug ikapulo sa inyong mga abot kada tulo ka adlaw. Pagsunog kamo ug pan nga may patubo ingon nga halad sa pagpasalamat kanako. Sige, ipanghambog ninyo kana apil ang inyong mga halad nga kinabubut-on, kay mao man kana ang inyong gustong buhaton. Ako, ang Ginoong Dios, ang nagaingon niini. “Ako ang nagpadala kaninyo ug kagutom sa tanan ninyong mga siyudad, apan wala kamo mobalik kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Ako ang nagpugong sa ulan sulod sa tulo ka bulan una moabot ang ting-ani. Gipaulanan ko ang ubang siyudad apan ang uban wala. Gipaulanan ko usab ang ubang kaumahan apan ang uban namad-an. Tungod sa kaluya nagsusapinday na kamo sa pagpangita ug tubig gikan sa usa ka siyudad ngadto sa laing siyudad, apan wala matagbaw ang inyong kauhaw. Bisan pa niana, wala gihapon kamo mobalik kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Makadaghan ko na daota ang inyong mga tanaman pinaagi sa init nga hangin ug peste. Giataki sa mga dulon ang inyong mga kahoy nga igos ug olibo. Apan wala gihapon kamo mobalik kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Gipadad-an ko kamo ug mga katalagman sama sa akong gipadala kaniadto sa Ehipto. Gipapatay ko ang inyong mga batan-ong lalaki sa gira ug gipadala ko sa inyong mga kaaway ang inyong mga kabayo. Gipaantos ko kamo sa kabaho sa mga patay sa inyong mga kampo, apan wala gihapon kamo mobalik kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Gilaglag ko ang uban kaninyo sama sa gihimo ko sa Sodoma ug Gomora, ug kamong nakalingkawas nahisama sa kahoy nga gisakmit gikan sa kalayo. Apan wala gihapon kamo mobalik kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Busa ipahamtang ko pa gayod kini nga mga silot kaninyo, mga taga-Israel. Ug tungod kay himuon ko man kini, pangandam kamo sa pag-atubang kanako nga inyong Dios.” Ang Dios mao ang naghimo sa mga bukid ug sa hangin, ug siya usab ang naghimo sa kabuntagon ug kagabhion. Gipadayag niya sa tawo ang iyang mga plano, ug siya ang nagagahom sa tibuok kalibotan. Ginoong Dios nga Makagagahom ang iyang ngalan. Mga Israelinhon, pamatia ninyo kining awit sa pagbangotan alang kaninyo: “Ang Israel sama sa usa ka dalagang putli nga nalaglag ug dili na gayod makabangon pag-usab. Gipasagdan siya diha sa iyang yuta ug walay mopabangon kaniya.” Miingon ang Ginoong Dios, “Kon ang usa ka siyudad sa Israel magpadalag 1,000 ka mga sundalo, 100 na lang ang mahibilin. Ug kon magpadala kinig 100 ka mga sundalo, 10 na lang ang mahibilin. Busa dangop kamo kanako, mga Israelinhon, aron mabuhi kamo. Ayaw na kamog adto sa Betel, sa Gilgal, o sa Beersheba aron magsimba. Kay sigurado gayod nga bihagon ang katawhan sa Gilgal, ug ang Betel mahanaw. Dangop kamo kanako, mga kaliwat ni Jose, aron mabuhi kamo. Kay kon dili, mosulong ako kaninyo nga daw kalayo. Busa malaglag ang Betel ug walay makapugong niini. Alaot kamo! Gituis ninyo ang hustisya ug gibale-wala ninyo ang katarong.” Ang Dios mao ang naghimo sa mga grupo sa bitoon nga gitawag ug Pliades ug Orion. Siya ang nagabuot nga mahimong kahayag ang kangitngit, ug mahimong adlaw ang gabii. Siya ang nagatigom sa tubig sa dagat diha sa mga panganod ug ginapaulan niya kini diha sa yuta. Ang iyang ngalan mao ang Ginoo. Siya ang nagapadala ug hinanali nga kalaglagan sa depensa sa lungsod, ug ginaguba niya ang pinarilan nga lungsod. Kamong mga Israelinhon, suko kamo sa tawong nagapatunhay sa hustisya ug nagasugilon sa tinuod diha sa korte. Gidaog-daog ninyo ang mga kabos ug inyong gipugos sa paghatag kaninyo sa ilang abot. Busa magtukod kamog mga mansyon, apan dili kamo makapuyo niini. Magtanom kamog ubas, apan dili kamo makainom sa bino nga gikan niini. Nasayod ako kon unsa kadaghan ug kagrabe ang inyong mga sala. Gidaog-daog ninyo ang mga tawo nga walay sala pinaagi sa pagdawat ug suborno. Gihikawan ninyo sa hustisya ang mga kabos diha sa inyong mga korte. Busa tungod sa kadaotan niining panahona, ang mga tawo nga maalamon nagapakahilom na lang. Buhata ninyo ang maayo ug dili ang daotan aron mabuhi kamo ug magauban kaninyo ang Ginoong Dios nga Makagagahom, sumala sa inyong giingon. Likayi ninyo ang daotan ug himoa ninyo ang maayo, ug ipatigbabaw ang hustisya diha sa korte. Basin pa ug malooy ang Ginoong Dios nga Makagagahom sa nahibiling mga kaliwat ni Jose. Busa mao kini ang giingon sa Ginoong Dios nga Makagagahom, “Moabot ang adlaw nga may panaghilak ug panagtiyabaw diha sa mga kadalanan ug mga plasa. Tawgon ang mga mag-uuma aron magminatay ug magbangotan uban sa mga tawo nga gisuholan sa paghilak. May mga panaghilak usab diha sa mga tamnanan sa ubas, kay moanha ako sa pagsilot kaninyo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Alaot kamong nagapaabot sa adlaw sa Ginoo. Ayaw kamo paghunahuna nga adlaw kana nga maluwas kamo, tungod kay nianang adlawa silotan kamo. Mahisama kamo sa usa ka tawo nga naghunahuna nga luwas na siya tungod kay nakalikay siya sa liyon, apan nakatagbo hinuon ug oso, o sa tawo nga naghunahuna nga walay daotang mahitabo kaniya tungod kay anaa na siya sa sulod sa balay, apan sa pagtukod niya sa iyang kamot sa dingding gipaak hinuon kini sa bitin. Tinuod nga ang adlaw sa Ginoo magadala ug silot ug dili kaluwasan; daw sama kini sa kangitngit nga walay bisan diotay nga kahayag. Miingon ang Ginoo sa mga Israelinhon, “Gikapungtan ko ang inyong mga pista; wala gayod ako malipay nianang inyong gihimong panagtigom. Bisan pag dad-an ninyo akog mga halad nga sinunog, dili ko kana dawaton. Ug dili ko usab hatagag pagtagad bisan ang labing maayo ninyong mga halad alang sa maayong relasyon kanako. Undangi ninyo ang kasaba sa inyong mga awit! Dili ako gustong mamati sa sonata sa inyong mga harpa! Patunhaya hinuon ninyo sa kanunay ang hustisya ug ang katarong sama sa suba nga walay undang sa pag-agos. “Sa didto pa sa kamingawan ang inyong mga katigulangan sulod sa 40 ka tuig, naghalad ba sila kanako? Wala! Unya karon gialagaran hinuon ninyo si Moloch, ang dios nga gipakahari ninyo, ug si Chium, ang inyong dios nga bitoon. Gihimo ninyo kini nga mga rebulto aron simbahon. Tungod niini, ipabihag ko kamo ngadto sa dapit unahan pa sa Damascus.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga gitawag ug Dios nga Makagagahom. Alaot kamong mga pangulo sa Zion ug sa Samaria, nga nagapuyo nga hayahay ug walay gikabalak-an. Ginaisip ninyo ang inyong kaugalingon nga mga dungganong tawo sa nagaunang nasod, ug dalangpanan kamo sa inyong mga lumulupyo. Tan-awa ang siyudad sa Calneh, ang dakong siyudad sa Hamath, ug ang siyudad sa Gat nga sakop sa Filistia. Mas gamhanan pa ba kamo kaysa nianang mga gingharian? Mas halapad pa ba ang inyong yuta kaysa kanila? Alaot kamong nagahunahuna nga layo pa ang adlaw sa kalaglagan. Sa inyong mga daotang binuhatan ginapadali ninyo ang pag-abot sa adlaw sa pagsilot. Alaot kamong nagahigda-higda lang sa inyong mahalong mga katre, ug nagapatuyang ug kaon sa karne sa nating karnero ug pinatambok nga nating baka. Alaot kamong nagahimo ug mga awit samtang nagatukar sa harpa ug mahilig maghimo ug mga instrumento sa musika sama kang David. Alaot kamong kusog moinom ug bino ug naggamit ug mahalong mga pahumot, apan walay kahangawa bahin sa umaabot nga kalaglagan sa inyong nasod. Kamo nga mga pangulo mao ang unang pagabihagon, ug maundang ang inyong mga pista ug pagpahayahay. Nanumpa ang Ginoong Dios, ang Dios nga Makagagahom. Miingon siya, “Gikapungtan ko ang pagkamapahitas-on sa mga kaliwat ni Jacob, ug gikasilagan ko ang lig-ong mga bahin sa ilang lungsod. Busa itugyan ko sa kaaway ang ilang lungsod ug ang tanang anaa niini.” Kon may napulo ka tawong mahibilin sa usa ka balay, mamatay silang tanan. Sa dihang kuhaon sa paryente ang lawas sa usa sa namatay aron sunogon, mangutana siya ni bisan kinsa nga atua sa kinasuloran nga bahin sa balay, “May lain ka pa bang kauban diha?” Motubag ang tawo, “Wala.” Unya moingon ang paryente, “Paghilom na! Kay kinahanglan dili nato malitok ang ngalan sa Ginoo.” Kay sa pagkatinuod, kon ang Ginoo na ang magmando, madugmok gayod ang tanang mga balay, gagmay man o dagko. Modagan ba ang mga kabayo sa batoon nga bakilid? Madaro ba sa baka ang dagat? Dili! Apan gituis ninyo ang hustisya ug katarong. Naglipay kamo sa inyong kadaogan batok sa mga lungsod sa Lo Debar ug Karnaim, ug nagaingon kamo, “Dili ba nga napildi nato sila pinaagi sa atong kaugalingong kusog?” Sa pagkatinuod nagaingon ang Ginoong Dios nga Makagagahom, “Ipasulong ko kamong mga Israelinhon sa usa ka nasod. Lisod-lisoron nila kamo sa inyong mga dapit—gikan sa Lebo Hamat paingon sa sapa sa Araba.” May panan-awon nga gipakita ang Ginoong Dios kanako: Nakita ko nga nagtigom siya ug daghan kaayong mga dulon. Nahitabo kini human magalab ang mga kumpay nga alang sa mga kabayo sa hari, ug sa dihang nagsugod na ang ikaduhang ani. Unya gikaon sa mga dulon ang tanang mga tanom, ug wala gayoy nahibilin. Unya miingon ako, “Ginoong Dios, pasayloa intawon ang mga kaliwat ni Jacob. Unsaon nila pagkabuhi kon ipahamtang mo kana nga silot? Huyang sila ug walay ikasarang.” Busa nausab ang plano sa Ginoo ug miingon siya, “Ang imong nakita dili na mahitabo.” Unya gipakita sa Ginoong Dios kanako kini nga panan-awon: Nakita ko nga nangandam ang Ginoong Dios sa pagsilot sa iyang mga katawhan pinaagi sa kalayo. Gilamoy sa kalayo ang tubig sa mga tinubdan sa ilalom sa yuta ug ang kaumahan sa yuta sa Israel. Unya miingon ako, “Ginoong Dios, palihog, ayaw kana buhata. Unsaon pagkabuhi sa mga kaliwat ni Jacob kon buhaton mo kana? Huyang sila ug walay ikasarang.” Busa nausab ang plano sa Ginoo ug miingon siya, “Ang imong nakita dili na mahitabo.” May panan-awon na usab nga gipakita ang Ginoong Dios kanako: Nakita ko ang Ginoo nga nagtindog duol sa paril ug may gikuptan siyang tunton. Nangutana ang Ginoo kanako, “Amos, unsa ang imong nakita?” Mitubag ako, “Tunton.” Unya miingon siya, “Sumala sa akong pagsukod, dili tul-id ang kinabuhi sa akong katawhan nga Israelinhon. Busa niining higayona dili ko na palabyon ang ilang mga sala. Silotan ko na sila. Gub-on ko ang mga halaran sa habog nga mga dapit nga ginasimbahan sa mga kaliwat ni Isaac, ug ipasulong ko sa mga kaaway ang mga kaliwat ni Haring Jeroboam.” Unya, si Amaziah nga pari sa Betel nagpadala ug mensahe kang Jeroboam nga hari sa Israel. Miingon siya, “Nagplano si Amos ug daotan batok kanimo dinhi mismo sa Israel. Dili na maagwanta sa mga tawo ang iyang gipanulti. Kay mao kini ang iyang giingon, ‘Mamatay si Jeroboam sa gira, ug sigurado gayod nga bihagon ang mga Israelinhon ngadto sa ubang nasod.’ ” Unya miingon si Amazia kang Amos, “Ikaw nga propeta, pahawa dinhi ug balik sa Juda! Panginabuhi didto pinaagi sa imong pagkapropeta. Ayaw na pagsugilon sa mensahe sa Dios dinhi sa Betel, kay mao kini ang templo nga ginasimbahan sa hari ug ang templo sa iyang gingharian.” Mitubag si Amos kang Amazia, “Dili ako propeta ug wala ako mabansay ingon nga usa ka propeta. Usa ako ka magbalantay sa karnero ug tig-atiman sa mga kahoy nga sikomoro. Apan gikuha ako sa Ginoo gikan sa pagkamagbalantay sa karnero ug giingnan nga isugilon ang iyang mensahe kaninyo nga mga Israelinhon nga iyang katawhan. Mao kini ang panan-awon nga gipakita sa Ginoong Dios kanako: Nakita ko ang usa ka bukag nga may hinog nga mga prutas. Nangutana ang Ginoo kanako, “Amos, unsa ang imong nakita?” Mitubag ako, “Usa ka bukag nga may hinog nga mga prutas.” Unya miingon ang Ginoo kanako, “Miabot na ang kataposan sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Dili ko na palabyon ang ilang mga sala. Silotan ko na sila. Niana unyang adlawa, ang masadyang panag-awit sa templo mahimong panaghilak. Daghang mga patayng lawas ang magkatag bisan asa. Ug wala nay madunggan nga saba. Ako, ang Ginoong Dios, ang nagaingon niini.” Pamatia ninyo kini, kamong nagapangdaog-daog sa mga kabos ug nagatinguha sa paglaglag kanila. Gusto ninyo nga madali ug kahuman ang Pista sa Pagsugod sa Bulan ug ang Adlaw nga Igpapahulay aron makabaligya na kamo ug trigo ug makaganansya ug dako pinaagi sa inyong limbongan nga mga taksanan, sukdanan, ug timbangan. Nagadali kamo nga makabaligya ug trigo nga may sagol nga tahop, ug makaangkon ug ulipon pinaagi sa pagpalit sa mga tawong kabos ug timawa nga gibaligya aron mahimong ulipon tungod kay dili sila makabayad sa ilang utang, bisan ug ang maong utang usa lamang ka parisan nga sandalyas. Busa nanumpa ang Ginoo, ang Dios nga gipasigarbo ninyong mga kaliwat ni Jacob, “Dili ko gayod kalimtan ang tanang kadaotan nga inyong gihimo. Tungod niini tay-ogon ko ang inyong yuta pinaagi sa linog ug magbangotan kamo. Matay-og ang inyong yuta sa hilabihan gayod. Moalsa kini, moulbo, ug mounlod pagbalik daw tubig sa nagabaha nga Suba sa Nilo sa Ehipto. Nianang adlawa nga silotan ko kamo, pasalopon ko ang adlaw sa panahon sa kaudtohon, busa mongitngit bisan ug adlaw pa. Ako, ang Ginoong Dios, ang nagaingon niini. Himuon kong pagbangotan ang inyong kasadya sa pista, ug himuon kong pagminatay ang inyong panag-awit. Pabistihon ko kamo ug sako ug paupawan ko kamo, timailhan sa inyong pagsubo. Himuon ko kining daw adlaw diin nagbangotan kamo alang sa inyong bugtong anak nga lalaki, ug mahuman kini nga daw usa ka adlaw nga hilabihan ka pait.” Miingon pa gayod ang Ginoong Dios, “Moabot ang adlaw nga padad-an ko ug kagutom ang inyong yuta. Apan dili kini kagutom sa pagkaon o kauhaw sa tubig, kondili kagutom ug kauhaw sa pagpamati sa akong pulong. Magsusapinday kamo nga maglatagaw sa pagpangita sa tawo nga makasugilon kaninyo sa akong pulong, apan dili gayod ninyo kini makaplagan bisan asa pa kamo moadto. Nianang adlawa nga silotan ko kamo, bisan ang inyong matahom nga mga dalagang putli ug ang inyong mga batan-ong lalaki makuyapan sa kauhaw. Pagalaglagon kamong nagapanumpa sa ngalan sa mga dios sa Samaria, Dan, ug Beersheba, ug dili na gayod makabangon pa pag-usab.” Miingon si Amos, “Nakita ko ang Ginoo nga nagtindog sa may halaran, ug miingon siya, ‘Lambosi ang tumoy sa mga haligi sa templo aron malumpag ang atop ug mahulogan ang mga tawo. Ang mahibiling buhi patyon ko sa gira. Walay bisan usa kanila nga makalikay o makaikyas. Bisag magkalot sila sa ilalom sa yuta paingon sa dapit sa mga patay, kuhaon ko sila didto. Bisag mosaka pa sila sa kalangitan, birahon ko sila paubos. Bisag motago pa sila sa kinatumyan sa Bukid sa Carmel, pangitaon ko sila didto ug dakpon. Bisag motago pa sila sa ilalom sa dagat, sugoon ko ang bitin didto sa pagpaak kanila. Bisag bihagon pa sila sa ilang mga kaaway, ipapatay ko gihapon sila. Kay desidido gayod ako nga laglagon sila ug dili tabangan.’ ” Miingon pa si Amos, “Kon tandogon sa Ginoong Dios nga Makagagahom ang yuta, matay-og kini ug ang tanang mga lumulupyo niini magsubo. Ang pagtay-og niini sama sa pag-awas ug paghubas sa Suba sa Nilo sa Ehipto. Ang Dios ang naghimo sa iyang kaugalingong puloy-anan sa langit. Ug siya ang naghimo sa kawanangan sa ibabaw sa yuta. Siya ang nagatigom sa tubig sa dagat ngadto sa mga panganod ug ginabubo niya kini ingon nga ulan diha sa yuta. Ang iyang ngalan mao ang Ginoo.” Miingon ang Ginoo, “Sama ra sa mga taga-Ethiopia ang pagtan-aw ko kaninyo nga mga Israelinhon. Tinuod nga gipagawas ko kamo gikan sa Ehipto, apan gipagawas ko usab ang mga Filistihanon sa Caphtor, ug ang mga Aramehanon gipagawas ko sa Kir. Ako, ang Ginoong Dios, nagapaniid sa inyong daotan nga gingharian, ug wagtangon ko kamo sa kalibotan. Apan dili ko laglagon sa hingpit ang mga kaliwat ni Jacob. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. Tan-awa! Magmando ako; ayagon ko kamo nga katawhan sa Israel uban sa tanang nasod. Ug sama sa pag-ayag ug trigo, wala gayoy bato nga mahulog sa yuta. Ilain ko ang mga daotan kaninyo, ug mamatay silang tanan sa gira. Kini sila mao kadtong nagaingon nga wala kunoy daotang mahitabo kanila.” Mipadayon pa pag-ingon ang Ginoo, “Nianang adlawa tukoron ko pag-usab ang gingharian ni David nga sa pagkakaron daw usa ka payag nga nalumpag. Ayohon ko ang mga bahin niini nga naguba. Tukoron ko kini pag-usab ug ibalik ko kini sama kaniadto, aron masakop sa mga Israelinhon ang nahibilin nga yuta sa Edom ug ang uban pang mga nasod nga akong gipanag-iya. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini ug buhaton ko gayod kini.” Miingon pa gayod ang Ginoo mahitungod sa mga Israelinhon, “Moabot ang adlaw nga mahimong abunda ang ilang mga abot. Dili pa gani sila makahuman ug ani, panahon na usab sa pagdaro. Ug dili pa gani nila mahurot ug himo ug bino ang ilang abot nga ubas, panahon na usab sa pagtanom ug ubas. Tungod sa labihan kadaghan sa mga ubas sa mga bukid ug sa mga bungtod, daw sa mag-agas ang bag-ong bino gikan niini. Pabalikon ko sa ilang yuta ang akong mga katawhan nga mga Israelinhon nga gipangbihag. Tukoron nila pag-usab ug puy-an ang naguba nila nga mga siyudad. Magtanom sila ug mga ubas ug moinom sa bino niini. Magtanom sila sa ilang mga tanaman ug mokaon sa mga bunga niini. Ipahimutang ko sila sa ilang kaugalingong yuta, ug dili ko na sila papahawaon pag-usab sa yuta nga gihatag ko kanila.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga inyong Dios. Mao kini ang gipadayag sa Ginoong Dios kang Obadia mahitungod sa nasod sa Edom. Nadungog nato nga mga Israelinhon ang balita gikan sa Ginoo, nga nagpadala siya ug mensahero ngadto sa mga nasod sa pag-aghat kanila sa pakig-gubat batok sa nasod sa Edom. Kay miingon ang Ginoo ngadto sa mga taga-Edom, “Paminaw! Himuon ko kamong pinakaubos sa mga nasod, ug tamayon gayod nila kamo. Nagaingon kamo nga walay makalaglag kaninyo tungod kay nagapuyo kamo sa batoon ug habog nga pangpang. Apan nianang inyong pagpasigarbo gilimbongan ninyo ang inyong kaugalingon. Kay bisan pag sama sa salag sa agila kahabog ang inyong gipuy-an, o ibutang pa ninyo kini taliwala sa mga bitoon, laglagon ko gihapon kamo. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Dili ba nga kon mangawat ang mga kawatan sa panahon sa kagabhion, kuhaon ra man nila ang ilang magustohan? Ug dili ba nga ang mga tigpamupo ug ubas magbilin man ug mahagdaw sa uban? Apan kamo, hutdon gayod ug laglag sa inyong mga kaaway! Pangitaon nila ug kuhaon ang mga bahandi ninyong mga kaliwat ni Esau. Limbongan kamo sa inyong kaabin nga mga nasod, ug abugon gikan sa inyong dapit. Sila nga nakig-uban kaninyo sa pagpangaon maoy magbutang ug laang alang kaninyo, ug dili kamo makamatikod niini. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga sa panahon nga silotan ko na kamo, laglagon ko ang inyong maalamon nga mga tawo, ug wagtangon ko ang mga maalamon sa Bukid ni Esau. Mangurog sa kahadlok ang inyong mga sundalo sa lungsod sa Teman, busa mangamatay kamong tanan nga anaa sa Bukid ni Esau.” “Tungod sa inyong kabangis ngadto sa mga kaliwat ni Jacob, nga inyong kadugo, maulawan kamo ug laglagon sa hingpit. Wala lang kamo magtagad sa dihang gisulong ang Jerusalem sa mga langyaw. Gipasagdan lang ninyo nga kuhaon nila ang mga bahandi sa Jerusalem ug bahin-bahinon pinaagi sa pagripa. Nahisama lang kamo kanila nga mga kaaway sa Israel. Wala unta ninyo ikalipay ang katalagman nga nahiagoman sa katawhan sa Juda, nga inyong kadugo. Wala unta kamo magmaya sa panahon sa ilang kalaglagan. Ug wala unta kamo manghambog sa panahon sa ilang kalisod. Wala unta kamo mosulod sa siyudad sa akong katawhan sa panahon sa ilang kalaglagan, ug manguha sa ilang bahandi. Ug wala unta kamo maglipay sa panahon sa ilang pag-antos. Wala unta kamo mag-atang sa gisang-an sa mga dalan sa pagpamatay sa mga nangikyas gikan sa Jerusalem. Ug wala unta ninyo sila itugyan sa mga kaaway sa panahon sa ilang kalisod.” “ Wala unta ninyo kadto himoa sa Jerusalem tungod kay hapit na ang adlaw nga hukman ko ang tanang nasod. Ug kon unsa ang inyong gibuhat sa uban, mao usab kana ang pagabuhaton kaninyo. Kon unsa ang inyong pagtagad sa uban, mao usab kana ang ibalos kaninyo. Maingon nga gisilotan ang akong mga katawhan didto sa akong balaan nga bukid, silotan usab ang tanang nasod. Silotan ko gayod sila sa hilabihan hangtod nga mangahanaw sila.” “Apan may makaikyas nga mga Israelinhon ngadto sa Bukid sa Zion, ug mahimo na usab kining balaan nga dapit. Maangkon pag-usab sa mga kaliwat ni Jacob ang mga yuta nga ilang gipanag-iyahan kaniadto. Ang mga kaliwat ni Jacob ug Jose mahisama sa kalayo. Maingon nga lamyon sa kalayo ang dagami, laglagon usab sa hingpit sa kaliwat ni Jacob ug ni Jose ang kaliwat ni Esau ug wala gayoy mahibilin niini. Mahitabo gayod kini, kay ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini. “Sakopon sa mga Israelinhon nga taga-Negev ang Bukid ni Esau, ug sakopon sa mga Israelinhon nga nagapuyo sa kabungtoran sa kasadpan ang yuta sa mga Filistihanon. Sakopon sa mga Israelinhon ang yuta sa Efraim ug Samaria. Ug sakopon sa tribo ni Benjamin ang Gilead. Sakopon sa daghang mga Israelinhon nga gikan sa pagkabihag ang yuta sa mga Canaanhon hangtod sa Zarefat, ug sakopon sa mga taga-Jerusalem nga gikan sa pagkabihag sa Sepharad ang mga lungsod sa Negev. Motungas ang mga tigpanalipod sa Israel sa Bukid sa Zion, sa pagdumala sa mga katawhan sa Bukid ni Esau. Ug ako, ang Ginoo, mao ang magahari.” Usa ka higayon niana, miingon ang Ginoo kang Jonas nga anak ni Amitai, “Adto sa dakong siyudad sa Nineve, ug ipadayag ang silot alang sa mga katawhan didto tungod kay midangat na kanako ang ilang kadaotan.” Apan miadto hinuon si Jonas sa Tarshish aron sa pag-ikyas sa Ginoo. Milugsong siya sa Jopa ug nakakita siya didto ug barko nga mobiyahe paingon sa Tarshish. Busa mibayad siya sa plite ug misakay aron mahilayo sa Ginoo. Sa dihang naglawig na sila, nagpadala ang Ginoo ug kusog nga hangin sa dagat. Miunos ug kusog hangtod nga murag maguba na ang barko. Busa nangahadlok ang mga tripulante, ug ang matag usa kanila nagpakitabang sa ilang mga dios. Gipanglabay nila ang mga karga sa dagat aron mogaan ang barko. Nakanaog na kaniadto si Jonas sa ubos nga bahin sa barko ug naghigda didto hangtod nga nahinanok siya pag-ayo. Unya miadto kaniya ang kapitan sa barko ug miingon, “Nakahimo ka pa sa pagtulog? Bangon, ug pangayo ug tabang sa imong dios! Basin pa ug malooy siya kanato, ug tabangan niya kita nga dili kita mangamatay.” Unya nagaingnanay ang mga tripulante, “Dali magripa kita aron mahibaloan nato kon kinsa ang hinungdan niining katalagman nga midangat kanato.” Busa nagripa sila, ug si Jonas ang natungnan. Unya miingon sila kaniya, “Palihog, sultihi kami kon nganong midangat kining katalagman kanato, ug unsa ang imong trabaho ug taga-asa ka. Sultihi kami kon unsa ang imong nasod ug kaliwat.” Mitubag si Jonas, “Usa ako ka Hebreohanon ug nagsimba ako sa Ginoo, ang Dios sa langit nga naghimo sa dagat ug sa yuta.” Gisultihan sila ni Jonas nga miikyas siya sa Ginoo. Busa nangahadlok pag-ayo ang mga tripulante. Miingon sila kaniya, “Unsa kining imong gibuhat?” Sa dihang midagko ang mga balod, miingon ang mga tripulante kang Jonas, “Unsay among buhaton kanimo aron mokalma ang dagat ug dili na makaperwisyo kanamo?” Mitubag siya kanila, “Alsaha ninyo ako ug itambog sa dagat aron molinaw kini. Nasayod ako nga ako ang hinungdan kon nganong midangat kaninyo kining kusog nga bagyo.” Apan wala nila gisunod si Jonas; naningkamot hinuon sila pagbugsay aron makaabot sa baybayon. Apan wala nila kini mahimo kay misamot pa gayod paghapak kanila ang kusog nga mga balod. Busa nanawag sila sa Ginoo. “O Ginoo, nagapakilooy kami kanimo, ayaw kami siloti tungod sa among pagahimuon kang Jonas. Ayaw kami paningli sa pagpatay sa usa ka inosenteng tawo tungod kay nasayod kami nga kining nahitabo imong pagbuot.” Busa gialsa nila si Jonas ug gitambog sa dagat, ug diha-diha milinaw ang dagat. Tungod niini, nahadlok gayod pag-ayo sa Ginoo ang mga tawo. Busa naghatag sila ug mga halad ug naghimo ug panaad kaniya. Nagpadala ang Ginoo ug dako nga isda sa paglamoy kang Jonas, ug didto siya sa tiyan sa isda sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii. Nagaampo si Jonas sa Ginoo nga iyang Dios didto sa sulod sa tiyan sa isda. Miingon siya: “Sa akong kalisdanan, mitawag ako kanimo Ginoo, ug gitubag mo ako. Nangayo ako ug tabang kanimo sa dihang nagaungaw ako sa kamatayon, ug gidungog mo ako. Gitambog mo ako sa kinahiladman sa dagat. Gilibotan ako sa tubig ug gibanlas sa mga balod nga imong gipadala. Gipahilayo mo ako sa imong presensya, Apan maglantaw gehapun ako sa imong balaan nga templo. Gilapawan ako sa tubig ug daw sa malumos na gayod ako. Naputos sa sagbot ang akong ulo. Miunlod ako ngadto sa kinahiladman sa dagat, nabilanggo ako sa kinahiladman sa yuta sa walay kataposan. Apan gihaw-as mo ako gikan sa kahiladman, O Ginoo nga akong Dios. Sa dihang hapit na mahugno ang akong kinabuhi, misangpit ako kanimo, Ginoo, ug gidungog mo ang akong pag-ampo didto sa imong balaan nga templo. Kadtong mga tawo nga nagsimba sa mga walay pulos nga mga dios-dios nagsalikway sa imong grasya nga ila untang mahiaguman kanila. Apan, ako, inubanan sa mga awit sa pagpasalamat, maghalad kanimo. Tumanon ko ang akong mga panaad. Ang kaluwasan gekan sa Ginoo.” Unya, gimandoan sa Ginoo ang isda, ug gisuka niini si Jonas sa baybayon. Misulti na usab ang Ginoo kang Jonas. Miingon siya, “Adto sa dakong siyudad sa Nineve, ug isangyaw sa mga tawo didto ang mensahe nga gihatag ko kanimo.” Mituman na si Jonas sa giingon sa Ginoo. Dako kaayo nga siyudad ang Nineve; mga tulo ka adlaw kini kon lakawon. Misulod si Jonas sa Nineve. Ug human sa usa ka adlaw nga pagbaktas, miingon siya sa mga katawhan sa Nineve, “40 na lang ka adlaw ang nahibilin ug laglagon na ang Nineve!” Sa pagkadungog sa mga taga-Nineve niini, mituo sila sa Dios. Tanan sila, gikan sa pinakainila hangtod sa pinakaubos, nagbistig sako ug nagpuasa sa pagpaila nga nagahinulsol sila. Sa pagkadungog sa hari niini, mitindog siya sa iyang trono, gihubo niya ang iyang kupo, ug nagbistig sako. Unya milingkod siya sa abo sa pagpaila nga nagahinulsol siya. Nagpadala siya ug mensahe sa mga taga-Nineve nga nagaingon, “Sumala sa mando sa hari ug sa iyang mga opisyal, walay bisan kinsa kaninyo nga mokaon o moinom, bisan ang inyong mga baka, karnero, o kanding. Pagbisti kamo ug sako, apil ang mga mananap. Pag-ampo kamo sa Dios sa kinasingkasing gayod, ug biyai na ninyo ang inyong daotang pagkinabuhi ug ang inyong kabangis. Basin pa ug mausab ang hunahuna sa Dios ug mahupay ang iyang dakong kasuko kanato ug dili kita mangamatay.” Sa dihang nakita sa Dios ang ilang gihimo ug giunsa nila pagbiya sa ilang daotan nga kinabuhi, Gebati siya ug kaluoy busa nausab ang iyang hunahuna ug wala na niya sila laglaga sumala sa iyang giingon nga buhaton. Apan wala malipay si Jonas ug naglagot siya pag-ayo. Nagaampo siya sa “ Ginoo, wala gayod ako masayop sa akong gisulti sa didto pa ako sa among dapit! Mao man gani nga nagpahilayo ako ug miadto sa Tarshish tungod kay nasayod ako nga maloloy-on ka nga Dios ug may kahingawa. Mahigugmaon ka, daling malukmay, ug dili dali nga masuko. Busa Ginoo, kuhaa na lang ang akong kinabuhi, kay mas maayo pa nga mamatay ako kaysa mabuhi.” Mitubag ang Ginoo, “Angay mo ba kining ikasuko pag-ayo?” Nigawas si Jonas ug nilingkod sa sidlakang bahin sa siyudad. Naghimo siya ug kapasilongan didto samtang naghulat kon unsa ang mahitabo sa siyudad. Apan nainitan gihapon si Jonas, busa gipatubo sa Ginoong Dios ang usa ka tanom ug gipalapaw kini kang Jonas aron malandongan siya. Nalipay pag-ayo si Jonas sa tanom. Apan pagkasunod adlaw, sa mobanagbanag pa lang, gipakaon sa Dios ngadto sa ulod ang tanom ug namatay kini. Sa dihang misidlak na ang adlaw, nagpadala ang Dios ug init nga hangin gikan sa sidlakan. Nainitan ang ulo ni Jonas ug daw malipong siya. Busa nangandoy na lang siya nga mamatay. Miingon siya, “Mas maayo pa nga mamatay ako kaysa mabuhi.” Miingon ang Dios kaniya, “Angay mo bang ikasuko pag-ayo ang nahitabo sa tanom?” Mitubag siya, “Oo, angay gayod ako nga masuko. Busa mas maayo pa nga mamatay na lang ako.” Miingon ang Ginoo, “Naanugnan ka man gani nianang tanom nga mitubo lang nga wala nimo hagoi, ug namatay lang dayon pagkasunod adlaw. Ako pa kaha ang dili malooy sa Nineve, ang dakong siyudad nga may kapin sa 120,000 ka mga tawo nga wala makahibalo bahin sa akong mga balaod, ug may daghan pa nga mga mananap?” Mao kini ang mensahe sa Ginoo bahin sa Samaria ug sa Jerusalem. Gipadayag niya kini kang Micas nga taga-Moreshet sa panahon nga naghari sa Juda si Jotam, si Ahaz, ug si Hezekia. Miingon si Micas: Kamong tanan nga anaa sa kalibotan, pamati kamo pag-ayo kay magasaksi ang Ginoong Dios batok kaninyo gikan sa iyang balaan nga templo. Lantawa! Mogawas ang Ginoo gikan sa iyang puloy-anan. Mokanaog siya ug molakaw sa tag-as nga mga dapit sa kalibotan. Mangatunaw ang mga bukid nga iyahang matumban sama sa kandila nga nainitan sa kalayo, ug matunga ang mga kapatagan nga iyahang matumban sama sa yuta nga gibanlasan sa tubig nga gikan sa bakilid. Mahitabo kining tanan tungod kay nagpakasala ang mga katawhan sa Israel ug sa Juda. Ang mga taga-Samaria mao ang nagtulod sa ubang mga lumulupyo sa Israel sa pagpakasala. Ang mga taga-Jerusalem mao ang nagtukmod sa ubang mga lumulupyo sa Juda sa pagsimba sa mga dios-dios. “Laglagon ko ang Samaria ug mahimo na lang kining tamnanan sa ubas. Padahilion ko ang mga bato niini paingon sa kapatagan hangtod nga makita ang mga pundasyon niini. Mangadugmok ang tanang mga imahen sa mga dios-dios sa Samaria, ug mangasunog ang tanang pilak ug bulawan nga gibayad ngadto sa mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog diha sa templo. Nakatigom ang Samaria ug mga imahen pinaagi sa mga gibayad ngadto sa mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog diha sa templo, busa karon kuhaon sa iyang mga kaaway ang mga pilak ug mga bulawan nga gihaklap diha sa iyang mga imahen aron nga gamiton usab nga pangbayad sa mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog.” Miingon pa si Micas: Tungod sa pagkalaglag sa Samaria, magsubo ako ug magbangotan. Molakaw ako nga magtiniil ug walay bisti sa pagpakita sa akong pagsubo. Magminatay akog hilak nga daw sa nagauwang nga ihalas nga iro, ug mohilak nga daw nagahoni nga kuwago. Kay ang kalaglagan sa Samaria sama sa samad nga dili na maayo, ug kini mahitabo usab sa Juda. Makaabot kini sa Jerusalem, ang kapital nga siyudad sa akong mga katagilungsod. Mga taga-Juda, ayaw ninyo sultihi ang atong mga kaaway nga taga-Gat bahin sa kalaglagan nga moabot kanato. Ayaw sila pakit-a nga nagahilak kamo. Ipakita ninyo ang inyong kasubo sa Bet Leafra pinaagi sa pagligid diha sa yuta. Mga lumulupyo sa Shafir, pagabihagon kamo nga hubo ug maulawan kamo. Ang mga lumulupyo sa Zaanan mahadlok nga mogawas sa ilang dapit sa pagtabang kaninyo. Ang mga taga-Bet-Ezel nga magbangotan sa ilang pagkalaglag dili usab makatabang kaninyo. Sa pagkatinuod, ang mga lumulupyo sa Marot mabalak-on nga nagahulat sa pag-undang sa gira. Apan ipaduol hinuon sa Ginoo ang mga kaaway ngadto sa pultahan sa Jerusalem. Mga lumulupyo sa Lakish, taori na ninyo ug mga karwahe ang inyong mga kabayo ug ikyas. Gisunod ninyo ang sala sa mga taga-Israel, ug tungod kaninyo nagpakasala usab ang mga taga-Zion. Ug karon, mga taga-Juda, panamilit na kamo sa lungsod sa Moreset Gat kay ilogon na kini sa kaaway. Pagailogon usab ang lungsod sa Aczib, busa walay mapaabot nga tabang ang mga hari sa Israel nga nagahulat nga tabangan sila niini nga lungsod. Mga lumulupyo sa Maresha, magpadala ang Ginoo ug kaaway nga moilog sa inyong lungsod. Mga taga-Juda, ang inyong mga pangulo manago sa langub sa Adulam. Ang inyong hinigugma nga mga kabataan kuhaon gikan kaninyo ug dad-on sa laing dapit, busa pagsubo kamo alang kanila ug ipakita ninyo kini pinaagi sa pagkiskis sa inyong ulo. Alaot kamong nagplano ug daotan bisan sa inyong paghigda. Pagkabuntag buhaton ninyo ang inyong giplano nga daotan tungod kay may gahom kamo sa paghimo niini. Giilog ninyo ang mga uma ug mga balay nga inyong magustohan. Gilimbongan ninyo ang mga tawo aron makuha ninyo ang ilang balay ug ang ilang napanunod nga yuta. Busa mao kini ang giingon sa Ginoo kaninyo, “Pamati kamo! Nagplano ako ug kalaglagan batok kaninyo ug dili gayod kamo makalingkawas niini. Dili na kamo makapanghambog kay panahon kini sa katalagman. Nianang adlawa bugalbugalan kamo sa mga tawo pinaagi sa awit sa pagminatay nga nagaingon, ‘Gilaglag kami sa hingpit! Gikuha sa Ginoo ang among yuta ug gihatag sa mga maluibon.’ ” Busa wala unya usa kaninyo nga makadawat sa yuta sa dihang iuli na kini sa mga katawhan sa Ginoo. Ang mga tawo nagaingon kanako, Nagaingon kamo, “Ayaw na kami walihi mahitungod nianang katalagman nga imong giingon, kay dili gayod kami maulawan. Ngano, gitunglo ba sa Ginoo ang mga kaliwat ni Jacob? Nahurot na ba ang iyang pasensya? Buluhaton ba niya ang pagpanglaglag?” Mao kini ang tubag sa kaninyo: “Kon maayo lang ang inyong ginahimo madawat gayod ninyo ang akong mga saad. Apan gikontra ninyo nga daw mga kaaway ang akong katawhan. Naghunahuna sila nga sa pagpauli nila sa ilang dapit gikan sa gira wala nay mohilabot kanila, apan anaa diay kamo nga moilog sa ilang mga kupo. Giabog ninyo ang ilang mga babaye sa ilang gimahal pag-ayo nga mga pinuy-anan. Ug gikuha ninyo ang akong panalangin gikan sa ilang mga kabataan, busa dili na nila kini madawat hangtod sa kahangtoran. Pahawa kamo dinhi sa Israel kay kini nga dapit dili na makahatag kaninyo ug kapahulayan, tungod kay gihugawan ninyo kini sa inyong mga sala. Malaglag gayod kini nga dapit ug dili na mapuslan. Ang gusto ninyo nga magwawali mao kadtong limbongan ug bakakon, ug magwali ug ingon niini: ‘Moabunda ang inyong bino ug ang uban pang mga ilimnon.’ ” Miingon ang Ginoo, “Kamong mga katawhan sa Israel ug sa Juda nga nangahibiling buhi, pagatigomon ko gayod kamo sama sa mga karnero balik ngadto sa toril o sama sa panon sa kahayopan sa sabsabanan. Mapuno ang inyong yuta sa mga katawhan. Pagaablihan ko ang pultahan sa siyudad diin kamo gibihag, ug pangulohan ko kamo sa paggawas. Ako, ang Ginoo nga inyong hari, maoy mangulo kaninyo.” Miingon si Micas: Pamati kamong mga pangulo sa Israel ug Juda, pamati kamo! Wala ba kamo kahibalo sa hustisya? Mangayo kamo ug tabang sa Ginoo, apan dili niya kamo tabangan. Talikdan niya kamo tungod sa inyong mga daotang binuhatan. Mao kini ang giingon sa Ginoo ngadto sa mga propeta nga nagpahisalaag sa iyang katawhan, nga nagasaad ug maayo nga kahimtang sa mga mopakaon kanila, apan manghulga ug kalaglagan sa mga dili mopakaon kanila, “Tungod sa inyong pagsaag sa akong katawhan, dili na kamo makakita ug panan-awon ug dili na usab kamo makapanagna. Daw sama lang nga anaa kamo sa kangitngit o kagabhion nga wala kamoy makita. Maulawan gayod kamong mga propeta ug mga manalagna. Tabonan ninyo ang inyong dagway sa kaulaw, tungod kay wala kamoy nadawat nga tubag gikan sa Dios.” Apan ako, puno sa Espiritu sa Ginoo nga mao ang naghatag kanako ug gahom sa pagpatunhay sa hustisya ug sa kaisog sa pagsulti ngadto sa mga katawhan sa Israel ug sa Juda nga nakasala sila. Kamong mga pangulo sa Israel ug sa Juda, pamati kamo! Gipungtan ninyo ang hustisya ug ginatuis ninyo ang matarong. Gitukod ninyo ang Jerusalem pinaagi sa pagpatay ug panglupig. Naghukom kamo pabor sa naghatag kaninyo ug suborno. Ang inyong mga pari nagtudlo tungod lang kay gibayran sila. Mao usab ang inyong mga propeta, nagpanagna sila tungod lang sa kuwarta. Nagsalig pa kamo nga tabangan kamo sa Ginoo ug nagkanayon, “Kauban namo ang Ginoo. Busa walay daotang mahitabo kanamo.” Busa tungod kaninyo laglagon ang Jerusalem. Mahisama kini sa gidarong uma, ug mahimong tinapok sa mga ginuba. Ug mahimong lasang ang bukid nga gibarogan sa templo. Sa umaabot nga mga adlaw, ang bukid nga gitukoran sa templo sa Ginoo mahimong pinakaimportante sa mga bukid ug mga bungtod. Ug modagsa niini nga bukid ang mga tawo nga naggikan sa nagkalain-laing nasod. Daghang kanasoran and muduol ug moingon, “Dali, motungas kita sa bukid sa Ginoo, didto sa templo sa Dios ni Jacob. Kay tudloan kita niya sa iyang mga pamaagi aron matuman nato kini.” Busa mopauli ang mga tawo gikan sa Jerusalem dala ang mga kasugoan sa Ginoo. Ug pinaagi sa iyang kasugoan, husayon niya ang mga panagbingkil sa daghang mga nasod, bisan kadtong gamhanan nga mga nasod sa layo. Busa dili na mag-away ang mga nasod, ug dili na usab sila mobansay ug mga tawo alang sa pagpakiggira. Himuon na lang nilang punta sa mga daro ang ilang mga espada ug himuon na lang nilang mga sundang ang ilang mga bangkaw. Ang matag tawo magalingkod sa ilalom sa iyang tanom nga ubas ug kahoy nga igos nga walay gikahadlokan. Mahitabo gayod kini, kay ang Ginoo nga Makagagahom mao ang nagaingon niini. Apan bisan musunod pa ang ubang mga katawhan sa ilang mga dios-dios, kami musunod sa Ginoo nga among Dios hangtod sa kahangtoran. Ang Jerusalem, nga sama sa usa ka tore nga lantawanan, diin ang Dios magbantay sa iyang katawhan mahimo pag-usab nga nagaunang siyudad sa Israel sama kaniadto. Karon daghang mga nasod ang nagtigom sa pakiggira kaninyo. Nagaingon sila, ‘Atong pasipad-an ang Jerusalem! Ug unya atong tan-awon ang makauulaw nga kahimtang niini.’ Apan kini nga mga nasod wala makahibalo sa akong hunahuna. Wala sila makasabot sa akong plano, nga tigomon sila aron silotan, sama nga ang uhay tigomon aron giokon. “Mga lumulupyo sa Zion, lakaw kamo ug laglaga ninyo sa hingpit ang inyong mga kaaway nga daw sa nagagiok kamo ug mga uhay. Kay himuon ko kamong sama sa torong baka nga may puthaw nga mga sungay ug may bronsi nga mga kuko. Dugmokon ninyo ang daghang mga nasod, ug ang ilang mga bahandi nga nakuha nila pinaagi sa kabangis ihalad ninyo kanako, ang Ginoo nga magagahom sa tibuok kalibotan.” Karon, mga taga-Jerusalem, andama ninyo ang inyong mga sundalo kay gilibotan kamo sa kaaway. Hampakon nila ug baston ang nawong sa pangulo sa Israel. Miingon ang Ginoo, “Ikaw, Betlehem Efrata, dili kaayo importante nga lungsod sa Juda. Apan mag-gikan kanimo ang usa ka tawo nga mag-alagad kanako isip pangulo sa Israel, kansang mga katigulangan inila nga mga tawo sa unang panahon.” Busa itugyan sa Ginoo ngadto sa mga kaaway ang katawhan sa Israel hangtod sa panahon nga manganak ug batang lalaki nga maoy mangulo sa Israel ang babayeng nagabati. Ug ang iyang mga kadugo nga nabihag sa ubang dapit magbalik ngadto sa ilang isigka-Israelinhon. Magdumala kining maong pangulo ug atimanon niya ang katawhan sa Israel sama sa usa ka magbalantay sa mga karnero. Himuon niya kini pinaagi sa kusog ug gahom sa Ginoo nga iyang Dios. Ug magakinabuhi ang iyang katawhan nga walay gikahadlokan tungod kay ilhon sa mga tawo sa tibuok kalibotan ang iyang pagkagamhanan. Hatagan usab niya ug maayo nga kahimtang ang iyang katawhan. Kon sulongon sa mga taga-Asiria ang atong yuta ug sudlon nila ang lig-ong mga bahin sa atong lungsod, makiggira kita kanila nga pinangulohan sa maisog nato nga mga pangulo. Pildihon nila ug dumalahan ang Asiria, ang yuta ni Nimrod, pinaagi sa ilang mga hinagiban. Luwason nila kita kon sulongon sa mga taga-Asiria ang atong yuta. “Ang nangahibiling mga Israelinhon magadala ug panalangin sa daghang mga nasod. Mahimo silang sama sa tun-og ug ulan nga gipadala sa Ginoo sa pagpatubo sa mga tanom. Magsalig sila sa Dios ug dili sa tawo. Apan magdala usab sila ug kalaglagan sa mga nasod. Mahisama sila sa liyon—taliwala sa mga mananap sa kalasangan ug sa panon sa mga karnero sa sabsabanan —nga moyatak-yatak ug mokunis-kunis kanila, ug wala gayoy makalingkawas. Magmadaogon ang mga Israelinhon batok sa ilang mga kaaway. Laglagon gayod nila silang tanan.” Miingon ang Ginoo ngadto sa mga Israelinhon, “Sa umaabot nga mga adlaw, ipapatay ko ang inyong mga kabayo ug gub-on ko ang inyong mga karwahe. Gub-on ko usab ang inyong mga lungsod apil na ang pinarilan. Wagtangon ko ang inyong mga anting-anting ug ang inyong mga manalagna. Dili na kamo makasimba sa mga imahen ug sa sagrado nga mga bato nga inyong gihimo, kay gub-on ko kini. Pang-ibton ko ang mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Ug gun-ubon ko ang inyong mga lungsod. Sa akong labihan nga kasuko, manimalos ako sa mga nasod nga wala motuman kanako.” Miingon si Micas: Kamong mga Israelinhon, pamatia ninyo ang isulti sa Ginoo kaninyo: “Sige na, ipresentar ninyo ang inyong kaso; padungga ninyo ang mga bukid ug ang mga bungtod sa inyong isulti. Ug kamong mga bukid nga mao ang malig-on nga mga pundasyon sa kalibotan, pamatia ninyo ang akusasyon sa Ginoo batok sa mga Israelinhon nga iyang katawhan.” Miingon ang Ginoo, “Mga katawhan ko, unsa bay sala nga nahimo ko kaninyo? Gilisod-lisod ko ba kamo? Tubaga ninyo ako! Gipagawas ko kamo gikan sa Ehipto diin giulipon kamo. Ug gipadala ko si Moises, Aaron, ug si Miriam sa pagpangulo kaninyo. Mga katawhan ko, hinumdomi ninyo nga gisugo ni Balak nga hari sa Moab si Balaam nga anak ni Beor nga tunglohon kamo. Apan gisugo ko si Balaam sa pagpanalangin kaninyo. Hinumdomi usab ninyo kon giunsa ko kamo pagtabang sa pagtabok sa Suba sa Jordan sa dihang naglakaw kamo gikan sa Shitim hangtod sa Gilgal, aron maamgohan ninyo ang gibuhat ko sa pagluwas kaninyo.” Mitubag ang usa sa mga Israelinhon, “Unsay ihalad ko sa Ginoo, ang Dios nga anaa sa langit, kon mosimba ako kaniya? Mohalad ba ako ug baka nga usa ka tuig ang panuigon isip halad nga sinunog? Malipay kaha ang Ginoo kon halaran ko siya ug linibo ka mga karnero ug daghan kaayong lana? Ihalad ko ba kaniya ang akong kamagulangang anak isip bayad sa akong mga sala?” Mitubag si Micas: Gitudloan na kita sa Ginoo kon unsa ang maayo. Ug mao kini ang iyang gusto nga ipatuman kanato: Himuon nato kon unsa ang matarong, palabihon nato ang pagkamaluloy-on ngadto sa uban, ug mapainubsanon kitang mosunod sa Dios. Pamati kamo sa gisulti sa Ginoo ngadto sa siyudad sa Jerusalem, kay ang nagtahod kaniya mao ang may husto nga kaalam: “Kamong mga miyembro sa tribo sa Juda, pagtigom kamo sa siyudad sa Jerusalem ug pamati. Daotan kamong mga katawhan! Dili ko kalimtan ang mga bahandi nga natigom ninyo sa daotang paagi. Naggamit kamo sa dili hustong taksanan—ang buhat nga akong gipanghimaraot. Dili mahimong pasagdan ko lang kamo nga manglimbong sa inyong timbangan. Ang mga adunahan diha kaninyo mga bangis ug tanan kamo limbongan ug bakakon. Busa tungod sa inyong mga sala silotan ko kamo sa hilabihan aron malaglag kamo. Tinuod nga makakaon kamo, apan dili kamo mabusog; kanunay gihapon kamong gutomon. Magtipig kamo ug mga abot, apan dili ninyo kini mapuslan, kay ipakuha ko kini sa inyong mga kaaway sa panahon sa gira. Magpugas kamo, apan dili kamo ang mag-ani niini. Magpuga kamo ug mga olibo, apan dili kamo ang makapahimulos sa lana niini. Magpuga kamo ug mga ubas, apan dili kamo ang moinom sa bino niini. Mahitabo kini kaninyo tungod kay gisunod ninyo ang daotang mga binuhatan, mga tulumanon, ug mga tambag ni Haring Omri ug sa panimalay ni Haring Ahab. Busa laglagon ko kamo, ug biay-biayon kamo ug bugalbugalan sa ubang mga nasod.” Miingon si Micas: Alaot ako! Sama ako sa tawo nga gapanghagdaw nga wala gayoy makitang bunga sa igos o sa ubas nga ako gayong gitinguha. Ang buot kong ipasabot, wala na akoy nakitang tawo sa Israel nga matinud-anon sa Dios. Wala nay nahibiling matarong nga tawo. Ang matag usa naghulat ug higayon sa pagpatay sa iyang katagilungsod; giandaman nila ug lit-ag ang ilang isigka-tawo. Hanas sila sa paghimo ug daotan. Ang mga pangulo ug mga huwes nagdawat ug suborno, ug nagsunod lang sila sa gusto sa mga inila ug gamhanan nga mga tawo. Nagkahiusa sila sa pagplano sa pagtuis sa hustisya. Ang labing matarong kanila sama sa tunokong mga sagbot nga walay kapuslanan. Miabot na ang panahon nga silotan sa Dios kining mga tawhana sama sa iyang gipahimangno kanila pinaagi sa mga tigbantay nga mga propeta. Busa karon magkaguliyang sila. Tungod kay mikuyanap na ang kadaotan, ayaw kamo pagsalig sa inyong mga silingan, bisan pa sa suod nga mga higala. Pagbantay usab kamo sa inyong ginasugilon bisan sa inyong mahal nga asawa. Kay ang anak nga lalaki dili na motahod sa iyang amahan, ang anak nga babaye mosukol sa iyang inahan, ug ang umagad nga babaye mosukol sa iyang ugangan nga babaye. Ang miyembro mismo sa pamilya sa usa ka tawo mao ang iyang kaaway. Apan ako mosalig gayod sa Ginoo nga akong Dios. Maghulat ako kaniya nga moluwas kanako. Pamation gayod niya ang akong pag-ampo. Miingon ang mga Israelinhon, “Dili angayng biay-biayon lang kita sa atong mga kaaway. Kay bisan ug nalaglag kita mobangon kita pag-usab. Ug bisan anaa kita sa kangitngit ang Ginoo mao ang atong kahayag. Tungod kay nakasala kita batok sa Ginoo, angay lang nga antuson nato ang iyang silot kanato hangtod nga labanan niya kita ug hatagan ug hustisya. Gikan sa kangitngit, dad-on niya kita sa kahayag ug makita nato siya nga moluwas kanato. Makita kini sa atong mga kaaway ug maulawan sila. Kay gibiaybiay nila kita kaniadto nga nagaingon, ‘Asa na ang Ginoo nga inyong Dios?’ Sa dili madugay makita nato ang ilang pagkalaglag. Mahisama sila sa lapok nga gitunob-tunoban diha sa mga karsada.” Miingon si Micas sa mga taga-Jerusalem: Moabot ang panahon nga tukoron ninyo pag-usab ang inyong mga paril ug nianang panahona molapad pa gayod ang inyong teritoryo. Niana usab nga panahon moanha kaninyo ang mga tawo gikan sa Asiria, sa mga siyudad sa Ehipto, sa mga dapit paingon sa Suba sa Eufrates, ug sa layong mga dapit. Maawaaw ang mga nasod sa kalibotan tungod sa kadaotan sa mga lumulupyo niini. Nagaampo ang mga Israelinhon, “ Ginoo, bantayi kaming imong katawhan nga imong gipanag-iyahan, sama sa pagbantay sa magbalantay sa mga karnero. Ang mga yuta sa palibot namo abunda ug sabsabanan, apan kami nagkinabuhi nga kami-kami lang sa kamingawan. Ipalapad ang among teritoryo hangtod sa Basan ug sa Gilead sama kaniadto. Pakit-a kami ug mga milagro sama sa imong gihimo kaniadto sa dihang gipagawas mo kami gikan sa Ehipto. Makita kini sa ubang mga nasod ug maulawan sila bisan sa ilang pagkagamhanan. Ug dili na sila magsulti ug mamati sa mga pagbiaybiay kanamo. Magkamang sila sa yuta sama sa bitin tungod sa kaulaw. Manggawas sila sa ilang mga tagoanan nga nagakurog sa kahadlok kanimo, Ginoo nga among Dios. Ginoo, wala nay laing Dios nga sama kanimo. Gipasaylo mo ang mga sala sa nangahibiling katawhan nga imong gipanag-iya. Dili ka maghambin ug kasuko hangtod sa hangtod tungod kay gikalipay mo ang paghigugma kanamo. Kaloy-i kami pag-usab ug kuhaa ang among mga sala ug ayaw na kini hinumdomi pa. Ipakita mo ang imong pagkamatinumanon ug paghigugma kanamo nga mga kaliwat ni Abraham ug ni Jacob, sama sa imong gisaad kanila kaniadto sa unang panahon.” Ang panag-na mahitungod sa Nineve. Ang libro sa panan-awon ni Nahum nga taga-Elkos. Ang Ginoo abobhuan ug nagapani-malos nga Dios; Ang Ginoo mohimo sa pagpanimalos ug puno sa kapungot. Ang Ginoo magapanimalos sa iyang mga kontra ug nagapahungaw sa iyang kasuko sa iyang mga kaaway. Ang Ginoo dili daling masuko apan hilabihan ang iyang gahum; Ang Ginoo dili mobiya sa mga sad-an nga dili paga-silotan. Ang iyang pama-agi anaa sa alimpulos ug sa unos, ug ang mga panganod mga abog sa iyang tiil. Gibadlong niya ang kadagatan ug nauga kini; Gihimo niya ang mgakasapaan nga mahimong uga. Ang Basan ug Carmel nangalaya ug ang pagpamulak sa Lebanon nahanaw. Ang mga kabukiran nauyog sa iyang atubangan ug ang kabungtoran natunaw pahilayo kaniya. Ang kayutaan mikurog sa iyang presensya; ang kalibotan ug ang tanan nga nagpuyo niini. Kinsay makabarug sa iyang kayugot? Kinsay makabarug sa iyang hilabihang kasuko? Ang iyang kapungot iyang gibubo sama sa kalayo. Ang mga bato nadugmok sa iyang atubangan. Maayo ang Ginoo; lig-on siya nga dalangpanan sa panahon sa kasamok, siya moatiman kaniya nga mosalig kaniya. Apan uban sa dili mapiog nga baha iyang hatagan ug katapusan ang Nineve; iyang gukdon ang iyang mg kontra ngadto sa gingharian sa kangitngit. Bisan unsa man ang ilang gilaraw batok sa Ginoo iya kining hatagan ug katapusan; ang kasamok dili kini moabut sa makaduha ka higayon. Sila mangasangit sa mga sampinit ug mangahubog sa ilang mga bino; ut-oton sila sa kalayo sama sa ugang dagami. Gikan kanimo Nineve, mitungha ang usa nga naglaraw ug dautan batok sa Ginoo ug nagplano ug dautang pamaagi. Mao kini ang giingon sa Ginoo; Bisan tuod naa silay kaabag ug daghan sila kaayo; malaglag sila ug mahanaw. Bisan tuod ug gidagmalan ko ikaw o Juda dili ko na ikaw dagmalan. Karon bugtuon ko ang ilang yugo sa inyong mga abaga ug gisi-on ko ang ilang mga gapos pahilayo kaninyo. Ang Ginoo naghatag ug sugo mahitungod kaninyo, Nineve: Dili kamo makabaton ug kaliwatan nga magdala sa inyong pangalan. Gun-obon ko ang mga imahin ug ang mga idolo ninyo diha sa templo sa inyong dios-dios. Andamon ko ang inyong lubnganan kay wala kamoy bili. Tan-awa, didto sa mga kabukiran ang mga tiil nga nagdala ug maayong balita, nga nagmantala sa kalinaw! Sauloga ang inyong kapistahan, Juda, ug tumana ang inyong mga panaad. Dili na mosulong ang mga dautan kaninyo; laglagon na gayud sila sa hingpit. Ang manunulong nagaabante na padulong kanimo Nineve. Guwardyahi ang kota, bantayi ang dalan, andama ang imong kaugalingon, tigoma ang tanan mong kusog! Ang Ginoo mopahiuli sa katahom ni Jacob sama sa katahom sa Israel. Bisan tuod ang maglalag-lag naghimo niini nga walay kapuslanan ug nagguba sa ilang kaparasan. Ang mga taming sa mga kasundalohan mga pula; ug ang mga manggugubat naputos sa dagtong pula. Ang puthaw sa mga karwahe migilak sa adlaw nga sila giandam; ang bangkaw ng gikan sa Juniper giwara-wara na. Ang mga karwahi mihaguros sa mga kadalanan, nagdali sa pagbalik-balik sa plasa. Nahisama sila sa mga nagdilaab nga sulo. Mikilab sila sama sa kilat. Nineve mipatawag sa iyang pinili nga kasundalohan, apan nanga-pandol sila sa ilang agianan, nagdali sila sa paril sa siyudad, ang taming sa panalipod gipahimutang na. Ang pultahan sa kasapaan nalabay sa pag-abli ug ang palasyo nangatumpag. Gimbut-an na nga ang Nineve himoong binihag ug dad-on sa halayo. Ang iyang ulipong babaye miagulo sama sa salampati ug nagapukpok sa iyang dughan. Nineve sama ka sa napundo nga tubig nga nagakahubas. Hunong! Hunong! Sila misinggit apan walay usa nga mibalik. Kawata ang plata! Kawata ang bulawan! Ang tinubdan walay katapusan. Ang kabtangan sa tanang niyang bahandi! Gikuha na ang tanan! Gikawatan, gihukasan! Mga kasing-kasing natunaw, mga tuhod nangalusno, mga lawas nangu-rog, mga panagway nangluspad. Ako batok kanimo, nagaingon ang Ginoong Gamhanan. Akong sunogon ang imong karwahi inogn nga aso. Ug ang espada molamoy sa imong gagmay nga mga liyon. Dili ko ikaw binlan ug biktima sa yuta. Ang tingog sa imong mga mensahero dili na gayud mabati. Alaot ang siyudad sa dugo, puno sa bakak, puno sa kawat, walay higayon nga walay biktima. Ang liki sa witik, ang kagay sa mga ligid, nagdagan nga mga kabayo ug makakurat nga mga karwahi. Mihasmag nga mga kabalyero, misilaw nga mga espada, nagpangidlap nga mga bangkaw Daghan ang mga angol, nagbuy-od nga mga patayng lawas, lawas nga dili na maihap, katawhan nangapandol sa mga minatay. Tanan tungod sa pagpatuyang sa kaulag, sa buring, nga makadani, kerida sa mubarang. Nagaulipon sa kanasuran ang iyang prostitusyon ug mga tawo sa iyang pangabat. Ako batok kanimo, nagaingon ang Ginoo nga Makagagahum. Akong ipataas ang imong saya sa imong nawong. Ako ipakita sa kanasuran ang imong pagkahubo ug ang mga gingharian sa imong kaulawan. Ako kang labayon ug hugaw, itrato ko ikaw nga talamayon ug talan-awon sa kaulawan. Ang tanan nga makakita kanimo mopahilayo ug moingon; Ang Nineve nalumpag na kinsa man ang magbangutan alang kaniya? Asa man ko mangita ug usa nga mohupay kanimo? Mas maayo pa ba ikaw sa Tebes, nahimutang Nil, uban sa tubig nga nagpalibut kaniya? Ang sapa maoy iyang panalipod, ug ang tubig maoy iyang paril. Kusi ug ang Ehipto mao ang iyang walay Kinutobang kusog; Ang Put ug ang Libya mao ang mga kaanib. Apan gidala siya nga binilanggo, ug mibiya sila nga binihag; ang iyang mga masuso gidugmok nga pino sa matag eskinita. Giripahan ang iyang mga tinamod, ug ang tanan niyang bantugan gipang-kadinahan. Ikaw usab mahimong hubog; motago ikaw ug mangita ug dalangpanan batok sa kaaway. Ang tanan nimong kota mahisama sa kahoyng igera uban sa ilang nahaunang hinog nga mga bunga; kon kini paga-uyogon, nga mangahulog sa baba sa makaon niini. Lantawa ang imong mga tropa sila puros walay kusog. Ang ganghaan sa imong kayutaan bukas alang sa imong mga kaaway; ang kalayo milamoy sa mga rehas sa imong ganghaan. Pagkuhag tubig ug pangandam sa paglikos; lig-ona ang imong depensa! Trabahoa ang kolonon, igiok ang hulmahan, ayoha ang batong tisa. Didto ang kalayo mout-ot nimo; ug ang espada moputol kanimo. Sila molamoy sama sa duot sa mga dulon. Mosanay sama sa mga apan-apan, mosanay sama sa mga dulon. Midaghan kamo sama sa mga dulon! Imong gipasanay ang gidaghanon sa mga tigpatigayon hangtud nga midaghan sila labaw pa sa mga kabituonan sa kalangitan, apan sama sa mga dulon, huboan nila ang yuta ug molupad sila pahilayo. Ang imong mga gwardiya sama sa dulon, ang imong mga opisyales sama sa panon sa dulon nga nagpahiluna sa mga paril sa mabugnaw nga adlaw apan sa dihang mipakita ang adlaw manglupad sila, ug walay usa ang nasayud hain sila. Hari sa Asiria, ang imong mga magbalantay nangatulog lang; ang imong mga halangdon mihigda sa pagpahulay, ang imong katawhan nagkatibulaag sa kabukiran ng walay usa nga motigom kanila. Walay makatambal kanimo; kay ang imong samad makamatay. Ang tanan nga makadungog sa balita mopakpak sailang mgakamot sa imong pagtumba; kay kinsa man ang wala makabati sa imong walay kinutoban nga kabangis. Ang panag-na nga nadawat ni Habakuk ang propeta. Hangtud kanus-a Ginoo ako mosangpit kanimo ug pakitabang, apan wala ka maminaw, o motu-aw pagdaug-daug, apan wala ka moluwas? Nganong patan-awon man ko nimo sa inhustisya? Nganong imo man gipasagdan ang sayup nga binuhatan? Kalaglagan ug pagdaug-daug nia uban nako, adunay kasamok, ug midagsang ang panagbingkil. Busa ang balaod paralisado, ung ang hustiya dili gyud modaug. Ang mga dautan mitago sa sidsid sa mga matarong aron ang hustisya malubag. Tan-awa ang kanasuran ug bantayi ug labihan kang mahingangha. Kay dunay koy buhaton sa imong mga adlaw nga dili ka makatuo, bisan kon suginlan ka. Akong iisa ang mga taga Babilonia, ang walay kaluoy ug bangis nga mga tawo, nga mosilhig sa tibuok kayutaan aron ilogon ang mga poloy-anan nga dili ilaha. Sila ang gikahadlokan ug gikalisangan nga mga katawhan; sila ang balaud sa ilang kaugalingon ug nagapataas sa ilang dungog. Ang ilang mga kabayo mas tulin pa kaysa leopardo, bangis pa kaysa mga lobo sa kilumkilom. Ang ilang mga kabalyero kusog nga modagan sa unahan, ang ilang mangabayo gikan pa sa halayo. Mulopad sila sama sa agila mosakdak sa pagkaon. Sila mianhi uban ang tinguha sa pagdaug-daog. Ang ilang panon moabante sama sa hangin sa disyerto, ug gitaok niya ang mga binilanggo sama sa mga balas. Sila nagbugalbugal sa mga hari ug nangyam-id sa mga nagdumala. Sila mangatawa sa mga gilig-on nga siyudad, kay magtukod man sila agianan aron pagsikop kanila. Unya silhigon nila sama sa hangin nga moagi ug mopadayon sad-an nga mga tawo kang kansang kusog mao ang ilang ginoo. Ginoo dili ba ikaw walay kinutoban? Akong Dios, ang nagainusarang Balaan, dili gayud ka mamatay. Ikaw Ginoo, mitudlo kanila aron ipakanaug ang hukom. Ikaw, akong Bato. Giordinahan mo sila aron mosilot. Imong mga mata balaan kaayo nga molantaw sa dautan. Dili nimo tugotan ang dautanng binuhatan. Nganong imong gitugotan ang mga malimbongon? Nganong nagpakahilulom ka man samtang ang dautan milamoy niadtong kadtong mas tarong pa kanila? Gihimo nimo ang mga tawo sama sa mga isda, sama sa mananap sa dagat nga walay modumala. Ang dautan nga kaaway mobira nilang tanan pina-agi ug mga pasol, mosawo kanila pinaagi sa mga pukot. Gitipon niya pinaagi sa dakong pukot; ug sila magmaya ug malipay. Busa mohalad siya sa iyang pukot, ug magsunog siyag insenso sa iyang dakong pukot, kay sa iyang pukot nagpuyo siya sa kaharuhay ug naglipay siya sa piniling pagka-on. Siya ba magpadayon nalang sa pagkuha diha sa iyang pukot, nagalaglag sa mga nasud nga walay kaluoy? Mobarog ako sa akong bantayanan ug magpahimutang ako diha sa mga tore; ako motan-aw aron pagsuta kon unsay iyang isulti kanako, ug unsa nga tubag ang akong ihatag niining mga reklamo. Ug ang Ginoo mitubag, “Isulat ang gipadayag himoa kini klaro sa papan nga bato, aron ang mensahero modagan uban niini. Kay ang gipadayag magpaabut sa gitakda nga panahon; nagsulti kini mahitungod sa katapusan ug dili kini mapamatud-an nga bakak. Bisan tuod madugay kini, paabuta kini; muabut gayud kini ug dili malangay. Lantawa ang mga kaaway mapagarbohon; ang iyang tinguha dli tarong-apan ang matarong nga tawo mabuhi sa pagkamatinud-anon. Tinuod, ang bino moluib kaniya; siya aroganti ug dili makapahulay. Tungod kay siya hakog sama sa lubnganan, ug sama sa kamatayon dili gayud matagbaw, iyang gitipon diha niya ang kanasuran ug gihimo niyang binihag ang tanang katawhan. Dili ba ang tanan magatamay man niya uban ang bugal-bugal ug panghimaraot. Nagaingon, ‘Alaot sila nga nagatigom sa kinawat nga mga butang ug naghimo niyang sapian pinaagi sa pangilkil. Hangtud kanus-a man sila magpadayon.’ “Dili ba unya ang inyong tig-pautang mobangon? Dili ba sila unya momata ug mopakurog ninyo? Ug unya sila mahimo kaninyo nga inyong makaon. Kay inyong gikurakot ang inyong kanasuran, ang mga tawo nga nahabilin mokarakot sab nimo. Kay ikaw imong gipaagas ang dugo sa tawo; imong giguba ang yuta ug ang mga siyudad ug ang tanan niini.” “Alaot siya nga nagtukod ug balay gikan sa dili maayong kinitaan, nagpahiluna sa iyang saag sa itaas aron lang makalingkawas sa pagkupot sa kalag-lagan! Imong giplanohan ang pagkaguba sa mga tawo, nagpaka-ulaw sa imong balay ug nagpildi sa imong kinabuhi. Ang mga bato sa paril mosinggit, ug ang mga sagbayan sa gitrabahong kahoy mopalanug niini. “Alaot siya nga nagtukod sa siyudad diha sa gipaagas nga dugo, ug nagaugmad sa lungsod sa inhustisya. Dili ba nga ang Makagagahum nga Dios mao may Naglatid niini. Nga ang paghago sa tawo sugnod lang alang sa kalayo, nga ang kanasuran naningkamot alang sa wala?” Kay ang kalibotan mapuno sa kahibalo sa himaya sa Ginoo ingon nga ang tubig nagtakob sa kadagatan. “Alaot siya nga naghatag ug mainom sa iyang silingan, gibubo sa sudlanang panit sa bino hangtud nga kini mahubog, haron siya makatan-aw sa hubo niining lawas. Mapuno ikaw sa kaulawan inay sa himaya. Karon na usab ang imong turno! Inom ug ang imong pagkahubo ipadayag. Ang kupa gikan sa tuong kamot sa Ginoo, miabot sa palibot nimo, ug ang kaulawan motakub sa imong himaya. Ang kapungot nga imong gibuhat sa Lebanon makapahingangha kanimo, ug ang kadaut sa mga hayupan makapahadlok kanimo. Kay gipaagasan mo ug dugo sa tawo; kay gilumpag mo ang kayutaan ug mga siyudad ug ang tanan niini. “Unsa may kapuslanan sa idolo nga gikulit sa magkukulit? O imahen nga nagtudlo ug bakak? Kay siya nga naghimo niini misalig sa iyang hinimo; naghimo siya ug idolo nga dili makasulti. Alaot siya nga moingo sa kahoy, dali ug pagpakabuhi, o sa walay kinabuhi nga bato, pagmata! Makahatag ba kini ug paggiya? Giputos kini bulawan ug plata; wala kini gininhawa. Ang Ginoo anaa sa iyang balaang templo. Itugot nga ang tibuok kalibutan magpakahilum sa iyang atubangan.” Pag-ampo ni Habakuk ang Propeta. “ Ginoo nadungog nako ang imong kabantugan. Mobarog ako sa pagyukbo sa imong nahimo, Ginoo. Ibalik kini sa among panahon, sa among takna ipaila kini; sa kapungot hinumdumi ang kaluoy.” “Ang Dios miabot gikan sa Teman, Ang Labing Balaan gikan sa bukid sa Paran. Ang iyang himaya mitakob sa kalangitanug ang mga pagdayig mipuno sa kalibotan.” Ang iyang kabantugan sama sa pagsaka sa adlaw bidlisiw mikidlat sa iyang mga kamot; diin ang iyang gahum gitagoan. Ang katalagman niadto sa iyang atubangan; mga peste misunod sa iyang mga lakang. Siya mibarug, ug nauyog ang kalibotan; siya mitan-aw, ug mipakurog sa kanasuran sa kalibutan. Ang karaang kabukiran nagupok, ug ang tigulang na kaayo nga mga bungtod nangatumpag-apan siya nagapadayon sa kahangturan. Nakita ko ang mga tolda sa Kushan sa kalisod. Ang puloy-anan sa Median naghig-waos. Ang bukid nakakita kanimo ug daw lawas nga nalubag. Ang sulog sa tubig mibanlas kanimo; ang kinahiladman midaguok ug miisa sa iyang balud paitaas. “Ang adlaw ug ang buwan nagpakahilum didto sa kalangitan sa pagkidlap sa imong nagalupad mong mga pana, sa pagkidlat sa nagasidlak mong mga bangkaw.” “Sa imong kapungot milatas ikaw sa kalibotan ug sa imong kasuko gilain nimo ang kanasuran. Mitungha ikaw aron ipalingkawas nimo ang imong katawhan, aron luwason mo ang imong dinihogan. Gidugmok nimo ang pangulo sa yuta sa kadautan, gihuboan mo siya gikan sa ulo ngadto sa tiil. Uban sa kaugalingong niyang bangkaw gitusok mo ang iyang ulo. Sa dihang ang iyang mangugubat misulong aron pagsalibwag kanamo. Nagpanglaway ingon sa mulamoy sa makaluluoy nga anaa sa ilang gitagoan. Uban sa kaugalingong niyang bangkaw gitusok mo ang iyang ulo. Sa dihang ang iyang mangugubat misulong aron pagsalibwag kanamo. Nagpanglaway ingon sa mulamoy sa makaluluoy nga anaa sa ilang gitagoan.” Nakadungog ako ug ang kasing-kasing ko daw gidukdok, ang akong mga ngabil mikurog sa tingog niini. Kadaut miabot sa akong mga bukog, ug ang akong mga tuhod miuyog, Apan ako magpaabut sa adlaw sa katalagman sa nasud nga misakop kanamo. Bisan kong ang kahoyng igera dili na mamuak, ug wala nay ubas sa kaparasan, bisan kon ang abut sa olibo mapakyas ug ang kayutaan dili na mohatag sa iyang pagkaon, bisan kon wala nay karnero diha sa toril, ug wala nay baka sa iyang butanganan, Apan ako magakalipay diha sa Ginoo, magmalipayon ako diha sa Dios nga akong Manluluwas. Ang Makagagahun nga Dios mao ang akong kusog; gihimo niya ang akong mga tiil sama sa tiil sa lagsaw, gisangkapan niya ako aron makayatak sa mga habog. Ang pulong sa Ginoo nga miabot kang Zepahnia nga anak ni Cushi, ang anak ni Gedalia, ang anak ni Amaria, ang anak ni Hezekia, sa panahon sa paghari ni Josia, anak ni Amon hari sa Juda: “Akong silhigon pahilayo ang tanang mga butang gikan sa nawong sa kalibutan,” nagaingon ang Ginoo. “Akong silhigon pahilayo ang tawo ug ang kahayupan akong silhigon ang mga langam sa kalangitan ug ang mga isda sa kadagatan—ang mga idolo nga maoy hinungdan nga ang mga dautan manga pandol. Kong ako nang gun-ubon ang katawhan sa dagway sa kalibutan,” nagaingon ang Ginoo. “Ituyhad ko ang akong mga kamot batok sa Juda ug batok sa nga nagpuyo sa Jerusalem. Akong gun-ubon ang matag-usa nga nahabilin sa nagsimba ni Baal niining dapita. Ang mga ngalan sa makidiyos-diyos nga kaparian— Sila nga nagyukbo diha sa mga atop nga nagsimba sa panon sa kabituonan, sila nga nakyukbo ug nagsaad sa Ginoo ug nagasaad usab kang Molek. Sila nga mitalikod sa pagsunod sa Ginoo ug wala magapangita sa Ginoo ug magapangutana kaniya. “Pagpakahilom kamo sa atubanga sa Makakagahum nga Ginoo, kay ang adlaw sa Ginoo haduol na. Ang Ginoo nagaandam ug mga halad; gibalaan niya ang iyang gidapit. Sa adlaw unya sa sakripisyo sa Ginoo, akong silotan ang mga opisyales ug ang mga anak sa hari ug ang tanang nga binistihan sa langyaw nga sapot. Niadto unyang adlawa akong silotan kadtong milikay sa pagtunob sa ganghaan, nga nagapuno sa templo sa ilang mga dios sa kadautan ug pagpamlimbong. “Niadto unyang adlawa,” nagaingon ang Ginoo, “may tuaw didto sa Ganghaang Isda, nagminatay gikan sa unang kuarter, ug ang dahunog sa grabing pagka-igo gikan sa kabukiran. Pagminatay, kamo nga nagpuyo sa distrito sa mga tindahan, ang tanan ninyong mga negosyanti wagtangon. Ang tanan nga nagpatigayon ug plata pagagun-obon. “Niadto unyang taknaa akong susihon ang Jerusalem uban sa mga lampara ug silotan ko kadtong wala magpakabana, nga nahisama lamang sa bino nga lawog na, nga naghunahuna nga ang Ginoo wala gayoy buhaton maayo man o dautan. Ang ilang bahandi makurakot, ilang kabalayan pagagub-on. Bisag maghimo silag balay dili sila makapuyo niin; bisag magtanom silag kaparasan, dili sila makainom sa bino niini.” Ang dako nga adlaw sa Ginoo haduol-duol ug muabot sa madali Ang hilak sa adlaw sa Ginoo mapait; ang gamhanang manggugubat missinggit sa singgit alang sa gubat. Kana nga adlaw mao ang adlaw sa kapungot ang adlaw sa kasakit ug paghigwaos, adlaw sa kasamok ug pagkalumpag, adlaw sa kangitngit ug kaguol, adlaw sa mga panganod ug kangitngit. Adlaw sa trumpeta ug singgit sa gubat batok sa kinutaang mga siyudad ug batok sa mga masigkakilid nga tore. “Akong dadon ang tumang kasakit sa tanang katawhan nga magduhiraw sila sama kanila nga mga buta, tungod kay nakasala sila sa Ginoo. Ang ilang duha ipaagas sama sa mga abo ug ang sulod sa ilang ginhawaan sama sa tae. Wala sa plata o sa bulawan ang makaluwas kanila gikan sa adlaw sa kapungot sa Ginoo. Sa kalayo sa iyang pagka-abubhuan, ang tibuok kalibutan pagalamyon, kay siya magahimo ug hinanali nga katapusan sa tanang nagpuyo sa kalibutan.” Pagtigum kamo, tiguma ninyo ang inyong kaugalingon, ikaw nga makauulaw nga nasud sa dili pa ang kamandoan mo-epekto ug kana nga adlaw molabay sama sa gipadpad nga uhot, sa dili pa ang makalilisang nga kasuko sa dili pa muabot ang adlaw sa kapungot sa Ginoo. Pangitaa ang Ginoo, kamong mapainubsanon diha sa yuta, kamo nga nagbuhat sa iyang mga sugo. Pangitaa ang pagkamatarong, pangitaa ang pagpaubos; tingali panalipdan ka sa adlaw sa kasuko sa Ginoo. Ang Gaza pagabiyaan ug ang Ahskelon gibiyaan nga lumpag. Sa udtong tutok ikaw Ashdod walay mahibilin, ug ikaw Ekron pagaibton. Alaot kamo nga nagpuyo sa daplin sa kadagatan, kamong katawhan sa Kerethite; ang pulong sa Ginoo batok kaninyo, Canaan yuta sa mga Pilistihanon. Nagaingon siya Gun-ubon ko kamo ug walay mahibilin kaninyo. Ang yuta nga daplin sa dagat mahimo kining sibsibanan dunay mga atabay sa mga magbalantay sa karnero ug torel alang sa panon. Kana nga yuta maiya kana sa mga nahabilin nga katawhan sa Juda; didto makakaplag sila ug sibsibanan. Sa kagabhion mohigda sila didto sa kabalayan sa Askhelon. Ang Ginoo nga ilang Dios moatiman kanila; iyang ibalik kanila ang ilang kabahandianon. Mao kini ang ilang maangkon isip balos sa ilang garbo, sa ilang paginsulto ug pagbiaybiay sa katawhan sa Ginoo nga Makagagahum. Ang Ginoo mahimong kahadlokan alang kanila sa dihang gun-ubon na niya ang mga dios sa kalibotan. Ang mga nasud sa halayo moluhod kaniya, silang tanan didto sa ilang mga yuta. Kamo usab nga mga taga Cush, pagapatyon pinaagi sa espada. Iyang bakyawon ang iyang mga kamot batok sa Amihanan ug gun-ubon niya ang Asiria, biniyaan ang Nineve nga walay nahabilin ug uga sama sa disyerto. Panon sa mga karnero ug kahayupan mapahulay didto, binuhat nga nagkalain-lain. Kuwago sa disyerto ug ang tagming ug tingog nga kuwago mopataas sa ilang linya. Ang ilang tingog mulanog sa mga bintana, ang mga guba mipuno sa agianan sa pultahan, ang sagbayan nga cedro mapadayag. Mao kini ang siyudad sa paghudyaka nga nagpuyo sa kahilwasan. Siya miingon sa iyang kaugalingon, “Ako ang usa ug wala nay laing gawas kanako. Unsa pagkalumpag ang nahitabo kaniya, laang sa mga idlas nga mananap! Ang tanan nga muagi kaniya mutamay ug mouyog sa ilang mga kumo.” Alaot ka siyudad sa mga magpaantos, masupilon ug nahugawan. Siya wala motuman ni bisan kinsa, siya wala modawat ug pagbadlong. Siya wala mosalig sa Ginoo, siya dili mopaduol sa Dios. Ang iyang mga opisyales uban kaniya mga nagangulob nga liyon; ang iyang tagdumal mga lobo sa kagahion, nga dili magbilin alang sa kabuntagon. Ang iyang mga propeta wala mga prinsipyo; malipoton silang katawhan. Ang iyang kaparian nagpasipala sa sangtuwaryo ug naghimo silag kadautan sa balaud. Ang Ginoo nga anaa kaniya matarong; wala siya magbuhat ug sayup. Matag buntag gihatag niya ang iyang hustisya, ug matag bag-ong buntag dili gayud siya magpakyas. Apan ang dili matarong dili sila mobati ug kaulaw. Akong gilumpag ang kanasuran; ang ilang kota ako nang gilumpag. Akong gibayaan ang ilang mga kadalanan nga biniyaan, nga walay moagi niini. Ang ilang siyudad nahimong walay kapuslanan, biniyaan kini ug walay sulod. Sa Jerusalem ako nagtuo, ikaw mahadlok kanako ug mudawat ug koreksyon, unya ang iyang dapit nga dangpanan dili na pagagub-on, o ang tanan kong mga silot modangat pa kaniya. Apan mainiton gihapon silang mobuhat ug kadautan sa tanan nilang gibuhat. Busa paabuta ako, nagaingon ang Ginoo, kay may adlaw nga ako mobarog ug motestigo, Nakahukom ako nga tipunon ko ang kanasuran, tigumon ko ang mga gingharian ug akong ibubo ang akong kapungot diha kanila, ang tanan nga labihan kong kasuko. Ang tibuok kalibotan pagalamyon sa kalayo sa nagselos kong kasuko. Ug akong putli-on ang mga ngabil sa akong mga katawhan, nga ang tanan kanila musangpit sa pangalansa Ginoo ug mangalagad kaniya abaga sa abaga. Gikan sa unahan sa mga kasapaan sa Cush, akong magsisimba, akong nagkatibulaag nga katawhan, magdala kanakog mga halad. Niadtong adlawa ikaw, Jerusalem, dili ibutang sa kaulawan sa sayup nga imong nabuhat batok kanako, tungod kay akong kuhaon ang inyong pagkaaroganti ug mapasigarbohon. Dili na gyud kamo magmapahitas-on didto sa akong balaang bukid. Apan akong ibilin diha kaninyo ang mga lumo ug mapainubsanon. Ang salin sa Israel mosalig sa pangalan sa Ginoo. Dili na sila magbuhat ug sayup; dili na sila magsulti ug bakak. Ang malinglahon nga dila dili na mapalgan sa ilang mga baba. Mukaon sila ug mohigda ug wala nay muhadlok kanila. Pag-awit Baying anak Zion; singgit nga kusog, Israel! Pagmaya ug paglipay sa tibuok mong kasing-kasing. Babayeng anak, Jerusalem! Ang Ginoo nagkuha sa inyong mga silot, iyang gipatalikod ang inyong mga kaaway. Ang Ginoo, ang Hari sa Isarel, dili na gayud kamo mobati ug kadautan. Niadto unyang adlawa sila moingon sa Jerusalem, “Ayaw kahadlok Zion, ayaw tugoti ang imong mga kamot nga magbitay nga piang. Ang Ginoo nga imong Dios kauban nimo. Ang Gamhanang Mangugubat nga moluwas siya makabaton ug kalipay diha nimo; diha sa iyang gugma dili kana niya badlongon apan magalipay diha kanimo uban sa pag-awit. Akong kuhaon gikan kaninyo ang tanan nagbangotan tungod sa nawala ninyong gipili nga mga piesta, nga nahimong kabug-atan ug kaulawan alang kaninyo.” Miingon ang Ginoo “Kuhaon ko ang inyong pag-antos aron dili na kamo maulawan. Niadtong unyang taknaa akong atimanon ang tanan nga nagpaantos kanimo. Luwason ko ang mga bakol, akong tipunon ang mga binihag, ako silang daygon ug pasidungan sa matag dapit diin sila nakasinati ug ka-ulawan. Niadtong unyang taknaa ako kamong dad-on sa inyong panimalay tigumon. Hatagan ko kamo ug dungog ug mga pagdayig sa tanang katawhan sa kalibotan, sa dihang ibalik ko ang imong kabahandianon atubangan sa inyong mga mata,” nagaingon ang Ginoo. Sa ikaduhang tuig ni Haring Darius, sa unang adlaw sa ika-unom, ang pulong sa Ginoo miabot kang Propeta Haggai alang kang Zerubabel anak ni Shealtiel, gobernador sa Juda, ug kang Joshua nga anak ni Jozadak ang pangulong pari. Panahon ba kini alang sa inyong kaugalingon nga magpuyo sa gidayan-dayanan ninyong kabalayan, apan kini nga balay nagpabilibing guba? Karon mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahum: Hatagi ug maampingon nga paghunahuna ang inyong mga pamaagi. Kamo nagtanom ug daghan apan nagaani kamo ug gamay. Nagkaon kamo, apan dili kini igo. Kamo miinom, apan wala kini makapuno. Nagsul-ob kamo ug sinina apan wala kamo mainitan. Nakakuha kamo ug sueldo, igo lang gisulod sa inyong bulsa nga may buslot niini. Kini mao ang giingon sa Ginoo nga Gamhanan: “Hatagi ug maampingon nga paghunahuna ang inyong mga pamaagi. Lakaw ug saka ngadto sa mga kabukiran ug pagdala ug mga truso ug tukora ang akong balay, aron ako malipay niini ug mapasidunggan,” nagaingon ang GINOO. Ikaw nagpaabut ug daghan, apan tan-awa, miresulta kini ngadto sa gamay. Unsay gidala nimo sa imong balay ako kining gihuyop pahilayo. Ngano man? Nagaingon ang GINOO nga Makagagahum. Tungod sa akong balay, nga nagpabilin nga guba, samtang kamo nagkapuliki sa inyong balay. Busa, tungod kaninyo ang kalangitan mipugong sa iyang yamog, ug sa yuta sa iyang mga abot. Akong tawgon ang huwaw diha sa kapatagan ug sa kabukiran, diha sa tanaman, sa bag-ong bino, sa lana nga olibo, ug sa uban pang abut nga ihatag sa yuta, sa katawhan ug sa mga hayupan, ug sa tanang hinagoan sa inyong mga kamot. Unya si Zerubabel anak ni Shealtiel, Joshua anak ni Jozadak, ang hataas nga pari, ug ang tanan nga nahabilin sa katawhan mituman sa tingog sa GINOO nga ilang Dios ug sa mensahi ni propeta Haggai, Tungod kay ang GINOO nga ilang Dios nagpadala Kaniya. Ug ang katawhan nahadlok sa GINOO. Unya si Haggai, ang mensahero sa GINOO, mihatag niini nga mensahe sa GINOO sa mga katawhan: “Ako mag-uban kaninyo,” nagaingon ang GINOO. Busa ang GINOO miukay sa espiritu ni Zerubabel anak ni Shealtiel, gobernador sa Juda, ug ang espiritu ni Joshua anak ni Jozadak, ang pangulong pari, ug ang espiritu ug sa tibuok nahibilin sa katawhan. Miabut sila ug gisugdan nila pagtrabaho sa balay sa GINOO nga Gamhanan, nga ilang Dios, sa ika beinte kuatro ka adlaw sa ika unom ka bulan. Sa ika-duha nga tuig ni Haring Darius. ‘Kinsa man kaninyo ang nahabilin nga nakakita niining balay ug ang kanhi-ay niyang himaya? Unsa may inyong panan-aw karon? Dili ba kini alang kaninyo mura lag wa? Apan karon magmalig-on ka, Zerubabel,’ nagaingon akong Ginoo. ‘Magmalig-on ka, Joshua anak ni Jozadak, ang pngulong pari. Magmalig-on ka, Kamong tanan nga katawhan sa yuta,’ nagaingon ang Ginoo, ‘ug magtrabaho. Kay ako mag-uban kaninyo,’ nagaingon ang Ginoo nga Gamhanan. ‘Mao kini ang akong pakigsaad diha kaninyo dihang miabot kamo gawas sa Ehipto. Ug ang akong Espiritu nagpabilin diha kaninyo. Ayaw kahadlok.’ “Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Ganhanan: ‘Sa makausa sa dili madugay akong uyogon ang kalangitan ug ang kalibutan, ang kadagatan ug ang ugang yuta. Akong uyogon ang tanang kanasuran, ug unsa ang gitinguha sa tanang kanasuran kini muabut, ug akong pun-on kini nga balay uban sa himaya,’ nagaingon ang Ginoo nga Gamhanan. ‘Ang plata akoa ug ang bulawan ako usab,’ nagaingon ang Ginoo nga Gamhanan. ‘Ang himaya niini karon nga balay mas mulabaw sa himaya sa kanhing balay,’ nagaingoan ang Ginoo nga Gamhanan. ‘Ug niini nga dapit akong itugot ang kalinaw,’ nagaingon ang Ginoo nga Gamhanan.” Sa ika beinte kuatro ka adlaw sa ikasiyam nga bulan, sa ikaduha nga tuig ni Darius, ang pulong sa Ginoo miabot ngadto kang propeta Haggai: “Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahum: ‘Pangutan-a ang mga kaparian unsay giingon sa balaod: “Kong may usa nga magdala ug gisagrado nga karne sa pilo sa iyang bisti, ug ang pilo nasaghid sa pipila sa tinapay o sabaw, pipila ka bino, lana nga olibo o uban nga pagkaon, dili ba kini mahimo usab nga sagrado?” ’ ” Ang mga kaparian mitubag, “Dili.” Unya si Haggai miingon: “Kon ang usa ka tawo nahugawan sa paghikap sa patay nga lawas nakahikap usa niining mga butanga, dili ba kini mahugawan?” “Oo,” ang mga kaparian mitubag, “kini nahimong nahugawan.” Unya si Haggai miingon, “ ‘Mao usab kini ang mga tawo ug kini nga nasud sa akong panan-aw,’ nagaingon ang Ginoo. ‘Bisan unsa ang ilang buhaton ug bisan unsa ang ilang ihalag kini nahugawan na. Karon hatagi ug maampingon nga paghunahuna alang niining adlawa ug padayon—ikonsiderar giunsa ang mga butang sa wala pa ang bato gipahiluna ngadto sa lain diha sa Templo sa Ginoo. Sa dihang may usa nga miabot sa tapok nga biente ka takos, diha lamay napulo. Sa dihang may usa nga miadto sa sudlanan sa bino sa pagkuha ug singkwenta ka takos, diha lamay biente. Akong gihapsan ang tanang buhat sa imong mga kamot sa salot, talumtom, ug yelo, apan wala kamo mubalik kanako,’ nagaingon ang Ginoo. ‘Gikan karon ug sa, gikan sa ika beinte-kuatro nga adlaw sa ika-siyam nga bulan, hatagi ug maampingon nga paghunahuna sa adlaw sa dihang ang pondasyon sa templo sa Ginoo gipahimutang na. Hatagi ug maampingon nga paghunahuna: Aduna nabay binhi nahabilin sa kamalig? Hangtud karon, ang kaparasan ug ang kahoyng igos, ang granada ug ang kahoyng olibo wala makahatag ug bunga. Gikan karon ug hangtud Ako magpanalangin kaninyo.’ ” Ang pulong sa Ginoo miabot kang Haggai sa ikaduha ka higayonsa ika beinte-kuatro nga adlaw sa bulan: “Sultihi si Zerubabel gobernador sa Juda nga akong uyogon ang kalangitan ug ang kalibotan. Akong ilimbuwag ang mga harianong trono ug dugmokon ko ang gahum sa langyaw nga gingharian. Akong buntogon ang mga karwahi ug ang iyang tigmaneho niini; mga kabayo ug ang iyang sakay mangahagbong, tagsa-tagsa sa espada sa iyang igsoon. ‘Niadto unyang adlawa,’ nagaingon ang Ginoo nga Makagagahum, ‘Akong kuhaon kaninyo, akong sulogoon Zerubabel anak ni Shealtiel,’ nagaingon ang Ginoo, ‘ug akong himoon ikaw nga akong singsing-espesyal, kay gipili ko ikaw,’ nagaingon ang Ginoo nga Makagagahum.” Sa ikawalo nga bulan sa ikaduha nga tuig sa paghari Darius, ang pulong sa Ginoo miabot kang Zacarias anak ni Berekia, anak ni Iddo: Ayaw pagpakasama sa inyong mga katigulangan, diin ang nahaunang mga propeta nagdeklarar: Mao kini ang giingon sa Ginoo ‘Talikdi ang inyong dautang pamaagi ug binuhatan.’ Apan dili sila maminaw kanako, nagaingon ang Ginoo. Asa man ang inyong mga katigulangan karon? Ug ang mga Propeta, mabuhi ba sila sa kahangturan? Apan dili ba ang akong mga pulong ug mga gimbut-an, nga akong gisugo sa akong mga sulugoon ang propeta, naka-apas sa inyong mga katigulangan? Unya sila naghinulsol ug miingon, ‘Ang Ginoo nga Makagagahum naghimo diha kanato sa angayan sa atong paagi ug binuhatan. Ingon sa iyang gitinguha nga buhaton.’ ” Nangutana ako sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsay buot ipasabot niini, sir?” Mitubag siya, “Ipahayag ko kanimo kon unsay buot ipasabot niini.” Sa panahon sa kagabhion adunay koy panan-awon, ug diha sa akong atubangan mao ang usa ka tawo nga nagsakay sa pula nga kabayo, nagbarug kini sa taliwala sa mga kahoy nga myrtol didto sa patag. Sa iyang likod mao ang mga pula, kaki ug puti nga mga kabayo. Unya ang tawo nga nagbarug sa taliwala sa kahoy nga myrtol mipasabut, “Mao ni sila ang gipadala sa Ginoo aron pad-adtu sa tibuok kalibutan.” Ug sila misulti sa anghel sa Ginoo nga nagbarug sa taliwala sa mga kahoy nga myrtol, “Kami miadtu sa tibuok kalibutan ug nakaplagan namo ang tibuok kalibutan nagapahulay ug malinawon.” Unya ang anghel sa Ginoo miingon, “Ginoo nga Makagagahum, hangtud kanus-a nimo ihikaw ang imong kaluoy sa Jerusalem ug sa mga lungsod sa Juda, nga imong gikalagutan sulod niining sitenta ka mga katuigan?” Busa ang Ginoo mitubag sa malumo ug makahupay nga mga pulong ngadto sa anghel nga nakigsulti kanako. Unya ang anghel nga nakigsulti kanako miingon, “Ipadayag kining mga pulong: Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahum: ‘Ako nangabugho sa Jerusalem ug sa Zion, ug labihan ang akong kasuko sa mga nasud nga mibati nga luwas. Ako gamay lang ang kasuko, apan misubra sila sa ilang pagsilot.’ Busa mao kini ang giingon sa Ginoo: ‘Ako mubalik sa Jerusalem uban ang kaluoy, ug diha ang akong balay pagatuloron. Ug ang linya sa sukdanan mao kini paga-inaton kini sa tibuok Jerusalem,’ nagaingon ang Ginoo nga Makagagahum. “Idugang kini pagpadayag: Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahum: ‘Ang Akong kalungsuran mubalik pag-awas sa kadagaya, ug ang Ginoo mubalik sa paghupay sa Zion ug pilion ko ang Jerusalem.’ ” Unya mihangad ako sa ibabaw, ug diha sa akong atubangan mga upat ka sungay. Ako nangutana sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa kini sila?” Siya mitubag kanako, “Mao kini ang mga sungay nga mipatibulaag sa Juda, sa Israel ug sa Jerusalem.” Unya ang Ginoo mipakita kanako sa upat ka mga panday. Nangutana ako, “Unsa man kining ilang pagabuhaton?” Siya mitubag, “Mao kini ang mga sungay nga magpatibulaag sa Juda aron wala nay makapaisa sa ilang mga ulo, Apan ang mga panday miabot aron sa paglisang kanila ug paglabay kanila kining sungay sa mga nasud nga miisa sa ilang mga sungay batok sa yuta sa Juda sa pagpatibulaag sa iyang katawhan.” Unya mihangad ako, ug diha sa akong atubangan nakita ko ang usa ka tawo uban ang sukadanan sa iyang mga kamot. Nangutana ako, “Asa ka paingon?” Mitubag siya kanako, “Sa Jerusalem, aron sukdon kon unsa kini kalapad ug kataas.” Unya milakaw ang anghel nga nakigsulti kanako, ug gitagbo siya ug laing anghel nga miingon kaniya, “Dali, ingna kadtong batan-on nga nagdala ug pangsukod, nga ang Jerusalem mahimong usa ka siyudad nga walay mga paril tungod sa labihan kadaghan nga mga lumulupyo ug mga mananap niini. Kay nagaingon ang Ginoo nga siya mismo ang mahimong paril nga kalayo nga maglibot sa siyudad sa Jerusalem, ug siya ang mahimong gahom niini nga siyudad.” Human ko makita kadto nga mga panan-awon, mao kini ang gisulti sa Ginoo nga Makagagahom batok sa mga nasod nga misulong ug nanguha sa inyong mga kabtangan: “Si bisan kinsa nga mopasipala sa akong mga katawhan, nagapasipala sa pinakabililhon alang kanako. Silotan ko gayod sila; sulongon sila sa ilang mga ulipon ug kuhaon ang ilang mga kabtangan.” Kon mahitabo na kini, mahibaloan ninyo nga ang Ginoo nga Makagagahom mao ang nagpadala kanako. Panag-iyahon pag-usab sa Ginoo ang Juda isip iyang bahin sa balaang yuta sa Israel. Ug ilhon niya pag-usab ang Jerusalem nga iyang piniling siyudad. Panghilom kamong tanan atubangan sa Ginoo, kay moanhi na siya gikan sa iyang balaang puloy-anan. Unya gipakita sa Ginoo kanako ang pangulong pari nga si Josue nga nagtindog atubangan sa anghel sa Ginoo. Nagtindog dapit sa iyang tuo si Satanas nga andam sa pag-akusar kaniya. Apan miingon ang anghel sa Ginoo kang Satanas, “Sumala sa Ginoo nga nagpili sa Jerusalem, sayop ka gayod Satanas. Kay kini si Josue giluwas niya gikan sa pagkabihag sama sa sugnod nga kahoy nga gisakmit gikan sa kalayo.” Hugaw ang bisti ni Josue samtang nagatindog siya atubangan sa anghel. Busa miingon ang anghel ngadto sa ubang mga anghel nga nagatindog atubangan ni Josue, “Huboa ninyo ang iyang hugawng bisti.” Unya miingon siya kang Josue, “Gikuha ko na ang imong mga sala. Karon, sul-oban ko ikaw ug bag-ong bisti. ” Ug miingon ako, “Butangi usab ninyo ug limpyong turban ang iyang ulo.” Busa gisul-oban nila siya ug bisti ug gibutangan ug limpyong turban ang iyang ulo samtang nagatindog ang anghel sa Ginoo didto. Unya giingnan sa anghel sa Ginoo si Josue sa giingon sa Ginoo nga Makagagahom: “Kon mosunod ka sa akong mga pamaagi ug motuman sa akong mga lagda, mangulo ka sa akong templo ug magdumala sa hawanan niini. Ug tugotan ko ikaw nga makaduol sa akong presensya sama niining mga anghel nga nagatindog dinhi. Karon, pamati Josue nga pangulong pari: Ikaw ug ang imong kaubang mga pari timailhan sa umaabot nga mga panghitabo. Ipadala ko ang akong alagad nga gitawag ug Sanga. Josue, tan-awa ang bato nga gibutang ko sa imong atubangan, may pito kini ka mata. Pakulitan ko kini, ug kuhaon ko ang sala sa nasod sa Israel sa usa lang ka adlaw. Nianang panahona magpuyo kamo nga malinawon. Ang matag usa kaninyo mangimbitar sa iyang silingan sa paglingkod ilalom sa punoan sa iyang ubas ug kahoy nga igos. Ako, ang Ginoo nga Makagagahom, ang nagaingon niini.” Mibalik ang anghel nga nakigsulti kanako ug gipukaw niya ako kay daw sa nakatulog ako. Nangutana siya kanako, “Unsa ang imong nakita?” Mitubag ako, “Nakita ko ang usa ka bulawan nga butanganan ug suga. Sa ibabaw niini may yahong nga butanganan ug lana nga may pito ka tubo alang sa pabilo sa mga suga. May duha ka kahoyng olibo sa matag kilid niini; ang usa sa tuo sa yahong ug ang usa sa wala.” Nangutana ako sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsay buot ipasabot niini, sir?” Mitubag siya, “Wala ka ba masayod kon unsay buot ipasabot niini?” Mitubag ako, “Wala, sir.” Unya miingon siya kanako, “ Sa dili ko pa tubagon ang imong pangutana, pamatia kining mensahe sa Ginoo nga Makagagahom ngadto kang Zerubabel: “ Zerubabel, mahuman mo ang pagpatukod sa templo dili pinaagi sa kusog o katakos sa tawo kondili pinaagi sa akong Espiritu. Bisan sama kadako sa bukid ang mga babag nga imong atubangon, mapatag kana. Mahuman gayod ang templo. Ug samtang ginabutang ang kataposang bato niini, mosinggit ang mga tawo, ‘ Ginoo, bendisyoni kining templo!’ ” Busa pinaagi sa anghel, miingon ang Ginoo kanako nga mahuman ang templo ubos sa pagdumala ni Zerubabel, sa samang paagi nga natukod ang pundasyon niini pinaagi usab sa iyang pagdumala. Ug kon mahitabo na kini mahibaloan ninyo nga ang Ginoo nga Makagagahom mao ang nagpadala kanako diha kaninyo. May mga tawong nanaway tungod kay gamay pa lang ang nahimo sa pagtukod sa templo. Apan maglipay ra unya sila inigkakita nila nga ibutang na ni Zerubabel ang kataposan ug pinili nga bato sa templo. Unya miingon kanako ang anghel, “Kanang pito ka suga nagarepresentar sa mata sa Ginoo nga nagatan-aw sa tibuok kalibotan.” Nangutana ako sa anghel, “Unsa ang buot ipasabot nianang duha ka kahoyng olibo sa tuo ug sa wala nga bahin sa butanganan ug suga? Ug unsay buot ipasabot nianang duha ka sanga sa kahoyng olibo sa isigka-kilid sa duha ka bulawan nga tubo alang sa pabilo?” Mitubag siya, “Wala ka mahibalo kon unsa ang buot ipasabot niana?” Mitubag ako, “Wala, sir.” Busa miingon siya, “Nagakahulogan kana sa duha ka tawo nga gipili aron sa pag-alagad sa Ginoo nga nagagahom sa tibuok kalibotan.” Milingi ako ug nakita ko ang usa ka linukot nga kasulatan nga nagalupad. Nangutana ang anghel kanako, “Unsay imong nakita?” Mitubag ako, “Usa ka linukot nga kasulatan nga nagalupad, nga mga 30 ka piye ang gitas-on ug mga 15 ka piye ang gilapdon.” Unya miingon ang anghel kanako, “Nahisulat diha nianang kasulatan ang tunglo nga moabot sa tibuok yuta sa Israel. Ang usa ka bahin sa kasulatan nagaingon nga ang matag kawatan paga-papason gikan sa Israel, ug ang laing bahin niini nagaingon nga ang matag usa nga manumpa ug bakak paga-papason usab. Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, ‘Ipadala ko kining tunglo ug mosulod kini sa balay sa kawatan ug sa balay sa nanumpa ug bakak ginamit ang akong ngalan. Magpabilin kini diha kanila hangtod nga mangalumpag ang ilang mga balay sa hingpit.’ ” Nagpakita pag-usab ang anghel nga nakigsulti kanako ug miingon, “Tan-awa kon unsa kanang nagapadulong dinhi.” Nangutana ako, “Unsa kana?” Mitubag siya, “Bukag nga taksanan. Nagsimbolo kana sa sala sa mga katawhan sa tibuok yuta sa Israel.” Ang bukag dunay taklob nga tingga. Ug sa pag-abli sa taklob, nakita ko nga may babaye nga naglingkod sulod sa bukag. Miingon ang anghel, “Kining babayhana naga-representar sa kadaotan.” Ug giduot niya pagbalik sa bukag ang babaye ug unya gisira ang taklob. Unya nakita ko ang duha ka babaye nga nagalupad nga ginapalid sa hangin. Ang ilang mga pako sama sa pako sa talabon. Gialsa nila ang bukag paibabaw. Nangutana ako sa anghel nga nakigsulti kanako, “Asa nila dad-on ang bukag?” Mitubag siya, “Sa Babilonia, diin patukoran kini ug templo. Kon mahuman na ang templo, ipahimutang kini didto aron simbahon.” Unya nakita ko ang upat ka karwahe nga mitunga taliwala sa duha ka bukid nga bronsi. Ang unang karwahe giguyod sa pula nga mga kabayo, ang ikaduha giguyod sa itom nga mga kabayo, ang ikatulo giguyod sa puti nga mga kabayo, ug ang ika-upat giguyod sa kabang nga mga kabayo. Pulos kusgan ang mga kabayo. Nangutana ako sa anghel nga nakigsulti kanako, “Unsa ang buot ipasabot niining mga karwahe, sir?” Mitubag ang anghel, “Kini sila mao ang upat ka hangin sa kalangitan nga migawas gikan sa presensya sa Ginoo nga nagagahom sa tibuok kalibotan. Ang karwahe nga giguyod sa itom nga mga kabayo mipaingon sa amihan. Ang karwahe nga giguyod sa puti nga mga kabayo mipaingon sa kasadpan. Ug ang karwahe nga giguyod sa kabang nga mga kabayo mipaingon sa habagatan.” Kining kusgang mga kabayo nagpanikad sa paglibot sa tibuok kalibotan. Miingon ang anghel kanila, “Sige, libota na ninyo ang tibuok kalibotan.” Busa gilibot nila ang tibuok kalibotan. Unya sa makusog nga tingog miingon ang Ginoo kanako, “Tan-awa ang mga kabayo nga mipaingon sa amihanan. Sila ang mohatag ug kapahulayan sa akong Espiritu nianang dapita.” Miingon ang Ginoo kanako, “Kuhaa ang mga plata ug mga bulawan nga gasa nila ni Heldai, Tobia ug Jedaya, ug unya adto dayon sa balay ni Josia nga anak ni Zefanias. Sila nga upat nahibalik gikan sa pagkabihag sa Babilonia. Ipahimo ug korona kadtong mga plata ug mga bulawan. Unya itaod ang korona sa ulo sa pangulong pari nga si Josue nga anak ni Jehozadak. Ang korona magpabilin sa akong templo isip handomanan nila ni Heldai, Tobia, Jedaya, ug Josia nga anak ni Zefanias.” Ang mga tawo nga gikan sa layo nga mga dapit moanhi sa Israel ug motabang sa pagtukod sa templo sa Ginoo. Kon mahitabo na kini, mahibaloan ninyo nga ang Ginoo nga Makagagahom mao ang nagpadala kanako diha kaninyo. Ug mahitabo gayod kini kon tumanon ninyo kanunay ang Ginoo nga inyong Dios. May gisulti ang Ginoo kang Zacarias sa ika-upat nga adlaw sa bulan sa Kislev (ika-siyam nga bulan), niadtong ika-upat nga tuig sa paghari ni Darius. Ug mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom kang Zacarias: “Sultihi ang tanang katawhan sa Israel apil ang mga pari, nga ang ilang pagpuasa ug pagsubo sa matag ika-lima ug ika-pitong bulan sulod sa 70 ka tuig wala nila himoa alang kanako. Ug kon mokaon sila ug moinom, ginahimo lang nila kini alang sa ilang kaugalingon nga kalipay. Mao usab kini ang mensahe nga gipasulti ko sa mga propeta kaniadto, sa panahon nga nagmauswagon pa ang Jerusalem ug daghan pa kinig tawo apil ang mga lungsod sa palibot niini, ang Negev, ug ang kabungtoran sa kasadpan. ” Ayaw ninyo daog-daoga ang mga biyuda, mga ilo, mga langyaw, ug ang mga kabos. Ayaw kamo paghunahuna ug daotan batok sa usag usa.’ “Apan wala gayod sila magtagad sa akong giingon. Nagmagahi sila ug wala sila mamati. Gipagahi nila ang ilang mga kasingkasing sama sa bato, ug wala sila mamati sa Kasugoan ug sa mga pulong nga gipasugilon sa akong Espiritu pinaagi sa mga propeta kaniadto. Busa ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nasuko gayod pag-ayo. Ug tungod kay wala sila mamati sa akong giingon, dili usab ako mamati kon manawag sila kanako. Sama ako sa alimpulos nga mipatibulaag kanila ngadto sa mga dapit nga wala sila masuheto. Gibiyaan nila ang ilang maayong dapit, ug nahimo kining awaaw.” Mobalik ako sa Jerusalem ug mopuyo didto. Unya pagatawgon ang Jerusalem nga Matinumanon nga Siyudad ug pagatawgon ang akong bukid nga Balaang Bukid. Mobalik nag panglingkod sa mga plasa sa Jerusalem ang mga tigulang nga nagasungkod na tungod sa hilabihan nga katigulangon. Ug mapuno ang mga plasa sa mga kabataan nga nagadula.” Miingon pa ang Ginoo nga Makagagahom, “Tingali daw imposible kini alang sa akong katawhan nga nahibilin, apan dili kini imposible kanako. Luwason ko ang akong katawhan nga gibihag didto sa mga yuta sa sidlakan ug sa kasadpan. Dad-on ko sila pagbalik sa Jerusalem ug papuy-on didto. Mahimo na usab silang akong katawhan ug ako mahimong ilang Dios nga matinumanon ug matarong.” Miingon pa gayod ang Ginoo nga Makagagahom, “Kining mensahe gisulti sa mga propeta kaniadto sa panahon nga gitukod pag-usab ang pundasyon sa akong templo. Ug karon nga nadungog ninyo kini pag-usab, lig-ona ninyo ang inyong kaugalingon aron mahuman ninyo ang pagtukod sa templo. Sa dihang wala pa masugdi ang pagtukod ug balik sa templo, lisod ang inyong kahimtang. Walay suhol alang sa mga tawo nga nagtrabaho ug sa mga mananap nga gigamit sa pagtrabaho; ug makuyaw ang paglakaw-lakaw bisan asa tungod kay gihimo kong magkaaway ang mga tawo. Apan karon, ako, ang Ginoo nga Makagagahom, nagaingon nga dili ko na kini himuon kaninyong mga nahibilin. Magtanom kamo nga may kalinaw. Mamunga ang mga ubas, mohatag ug daghang abot ang yuta, ug may yamog na. Ihatag ko kining tanan kaninyong mga nahibilin. Mga katawhan sa Juda ug Israel, gipanghimaraot kamo sa ubang mga nasod. Apan luwason ko kamo ug mahimo kamong panalangin ngadto kanila. Busa ayaw kamo kahadlok. Pagmalig-on hinuon kamo.” Miingon pa ang Ginoo nga Makagagahom, “Sa dihang gipalagot ako sa inyong mga katigulangan, nakahukom ako nga silotan kamo ug dili kamo kaloy-an. Apan karon nakahukom ako nga ipadayon ko ang paghimo ug maayo sa Jerusalem ug Juda. Busa ayaw kamo kahadlok. Mao kini ang angay ninyong himuon: Isulti ninyo ang tinuod ngadto sa usag-usa. Paghukom kamo nga matarong diha sa inyong mga hukmanan alang sa kaayohan sa tanan. Ayaw kamo paglaraw ug daotan batok sa inyong isigka-tawo ug ayaw panumpa ug bakak, kay gikayugtan ko kining tanang mga buhat.” Daghang katawhan gikan sa nagkalain-laing siyudad ang mangadto sa Jerusalem. Ang mga lumulupyo sa usa ka siyudad manghanggat sa usa ka siyudad ug moingon, ‘Molakaw kami aron sa pagpangamuyo ug sa pagdangop sa Ginoo nga Makagagahom. Dali, uban kamo!’ “Daghang katawhan gikan sa gamhanang mga nasod ang moadto sa Jerusalem sa pagpangamuyo ug sa pagdangop kanako. Ug nianang panahona, napulo ka tawo nga gikan sa ubang mga nasod ug nagkalain-laing pinulongan ang moadto sa usa ka Judio ug moingon, ‘Gusto gayod kaming mouban kaninyo, tungod kay nadunggan namo nga ang Dios nagauban kaninyo.’ ” Mao kini ang mensahe sa Ginoo: Miingon ang Ginoo nga silotan niya ang mga siyudad sa Hadrac ug Damascus, tungod kay kinahanglan nga motutok o modangop sa Ginoo ang tanang katawhan ug ilabi na ang tanang mga tribo sa Israel. Silotan usab sa Ginoo ang Hamat, nga kasikbit nga siyudad sa Hadrac ug sa Damascus, ug ang mga siyudad sa Tyre ug Sidon, bisan pa ug may abilidad ang mga lumulupyo niini. Nagpatindog ang mga lumulupyo sa Tyre ug paril, ug nagtapok sila ug plata ug bulawan nga daw sa nagtapok lang sila ug yuta. Apan kuhaon sa Ginoo ang ilang mga kabtangan ug ilabay niya ang ilang bahandi ngadto sa dagat. Ug ang ilang siyudad lamyon sa kalayo. Makita kini sa mga lumulupyo sa Ashkelon ug mahadlok sila. Magaluko sa kasakit ang mga lumulupyo sa Gaza, ingon man ang mga lumulupyo sa Ekron kay ang ilang ginasaligan mawala. Mamatay ang hari sa Gaza, ug ang Ashkelon dili na mapuy-an. Ang Ashdod pagapuy-an sa mga tawong nagkalain-laing kaliwat. Laglagon sa Ginoo ang gipasigarbo sa mga Filistihanon. Dili na sila mokaon ug karne nga may dugo o sa mga pagkaon nga gidili. Ang mahibilin kanila isipon sa atong Dios nga iyang katawhan, ug mahimo na silang kabahin sa katawhan sa Juda. Ang mga lumulupyo sa Ekron mahimong kabahin sa katawhan sa Ginoo sama sa mga Jebusihanon. Panalipdan sa Ginoo ang iyang templo batok sa mga mosulong niini. Wala nay modaog-daog sa iyang katawhan kay karon ginabantayan na niya sila. Miingon ang Ginoo, “Panghugyaw gayod kamo sa kalipay, kamong mga lumulupyo sa Jerusalem, kay ang inyong hari moabot. Matarong siya ug madaogon. Mapainubsanon siya ug moabot nga nagasakay sa nating asno. Kuhaon ko ang mga karwahe ug mga kabayo nga panggira gikan sa Israel ug sa Juda. Ang mga pana nga gigamit sa gira pagabalion. Ang moabot nga hari magdala ug kalinaw ngadto sa mga nasod. Mohari siya gikan sa usa ka dagat hangtod sa usa pa gayod ka dagat, ug gikan sa Suba sa Eufrates hangtod sa kinatumyan sa yuta sa Israel. ” Miingon pa ang Ginoo, “Bahin kaninyo nga mga Israelinhon, tungod sa akong kasabotan kaninyo nga gipalig-on pinaagi sa dugo, hatagan ko ug kagawasan ang nangabihag nga gihulog sa atabay nga walay tubig. Kamong mga nabihag nga nagalaom, balik na kamo sa dapit diin luwas kamo sa katalagman. Karon sultihan ko kamo nga ibalik ko nga doble ang nawala kaninyo. Gamiton ko ang Juda ug ang Israel nga daw pana. Himuon ko ang katawhan sa Zion nga daw espada sa sundalo, ug laglagon nila ang katawhan sa Grecia.” Unya magpakita ang Ginoo ibabaw sa iyang katawhan. Mokilab ang iyang pana sama sa kilat. Patingogon sa Ginoong Dios ang budyong; ug moabot siya uban sa bagyo nga gikan sa habagatan. Panalipdan sa Ginoo nga Makagagahom ang iyang katawhan. Tunob-tunoban lang nila ang mga bato nga gilambuyog kanila sa ilang mga kaaway. Mangaon sila ug moinom sa pag-saulog sa ilang kadaogan. Manghugyaw sila nga morag mga hubog. Mapuno ang ilang tiyan sa ilimnon sama sa yahong nga puno sa dugo nga iwisik-wisik sa tumoy sa mga eskina sa halaran. Pangayo sa Ginoo ug ulan sa panahon sa tingtubo sa mga tanom, kay siya ang nagahimo sa dag-om. Siya ang nagahatag ug ulan ngadto sa mga tawo ug sa tanom sa kaumahan. Sa pagkatinuod, dili matuohan ang mga dios-dios ug ang mga manalagna. Nagahatag sila ug sayop nga kahulogan sa mga damgo. Walay pulos ang ilang mga pulong sa pagdasig. Busa naglatagaw ang katawhan sa Israel sama sa karnero. Nagaantos sila tungod kay wala silay pangulo. Miingon ang Ginoo, “Nasuko ako pag-ayo sa mga taga-laing dapit nga nangulo sa akong katawhan; silotan ko gayod sila. Kay hinumdoman ko ang mga karnero, nga mao ang katawhan sa Juda. Himuon ko ang Juda nga daw mga kabayo nga panggira nga makahatag ug kadungganan. Magagikan kanila ang mga pangulo nga daw pundasyon, ugsok sa tolda, ug pana nga alang sa gira. Maghiusa ang katawhan sa Juda ug mahisama sila sa kusgang mga sundalo nga mobuntog sa ilang mga kaaway nga daw mga lapok lang nga tunob-tunoban nila diha sa kadalanan. Makiggira sila tungod kay kauban nila ako, ug buntogon nila ang mga tigkabayo. “Lig-onon ko ang katawhan sa Juda ug luwason ko ang katawhan sa Israel. Pabalikon ko sila sa ilang dapit tungod kay nalooy ako kanila. Ug tungod kay ako ang Ginoo nga ilang Dios, tubagon ko ang ilang pag-ampo. Busa daw sama ra nga wala ko sila isalikway. Ang katawhan sa Israel mahisama sa kusgang mga sundalo. Magmalipayon sila sama sa tawo nga nakainom ug bino. Kini nga kadaogan mahinumdoman sa ilang mga kaliwat ug maglipay sila tungod sa akong gihimo. Tawgon ko ang akong katawhan ug tigomon ko sila. Luwason ko gayod sila, ug modaghan sila sama kaniadto. Bisan gipatibulaag ko sila sa ubang mga nasod, mahinumdoman nila ako didto. Magpabilin sila nga buhi apil ang ilang kabataan, ug mopauli sila sa ilang dapit. Papaulion ko sila gikan sa Ehipto ug Asiria, ug papuy-on ko sila sa Gilead ug sa Lebanon. Manobra ang ilang gidaghanon hangtod dili na sila moigo sa ilang yuta. Motabok sila ug dagat nga baloron apan moundang ang mga balod. Ug bisan ang Suba sa Nilo momala. Ang mapasigarbohon nga Asiria ipaubos ug ang gahom sa Ehipto mahanaw. Lig-onon ko ang akong katawhan tungod kay anaa sila kanako, ug mosunod sila kanako. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.” Kamong mga lumulupyo sa Lebanon, ablihi ninyo ang mga pultahan sa inyong mga siyudad aron lamyon sa kalayo ang inyong mga kahoyng sedro. Ug sa samang paagi nangapukan ang matahom ug labong nga mga kahoyng sedro, nangapukan usab ang mga kahoyng sipres ug ang mga kahoyng terebinto (tugas) sa Basan. Nanghilak ang mga magbalantay sa karnero kay nangadaot ang ilang tambok nga mga sabsabanan. Nagngulob ang mga liyon kay nangadaot ang kalasangan sa Jordan nga ilang gipuy-an. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga akong Dios: “Atimana ang mga karnerong ihawonon. Ang mga nagapalit ug nagaihaw kanila dili silotan. Ang mga nagabaligya kanila nagaingon, ‘Dalaygon ang Ginoo! Adunahan na ako!’ Bisan ang ilang mga magbalantay wala malooy kanila. “ Atimana ang akong katawhan kay ako, ang Ginoo, nagaingon nga dili ko na kaloy-an ang mga tawo sa kalibotan. Ako mismo ang motugyan sa matag tawo nga masakop sa iyang isigka-tawo ug sa iyang hari. Ug kini sila ang magadala ug kalaglagan sa kalibotan, ug wala akoy luwason gikan sa ilang mga kamot.” Busa giatiman ko ang mga karnerong ihawonon alang sa mga nagabaligya ug mga karnero. Nagkuha ako ug duha ka baston; ang usa gitawag ko ug Kaayo ug ang usa gitawag ko ug Paghiusa. Nawad-an akog pasensya sa tulo ka magbalantay sa karnero nga nasuko kanako. Busa gipapahawa ko silang tanan sulod lang sa usa ka bulan. Unya miingon ako sa mga karnero, “Dili na ako moatiman kaninyo. Pasagdi nga mamatay ang kamatyonon ug malaglag ang kalaglagon. Ug ang mahibilin pasagdi nga magkinan-anay sa unod sa usag usa.” Unya gikuha ko ang baston nga gitawag ug Kaayo, ug gibali ko kini isip simbolo nga gibawi na sa Ginoo ang iyang kasabotan sa tanang mga katawhan. Busa nianang adlawa nawad-an ug bili ang kasabotan. Ang mga nagabaligya sa mga karnero nga nagtan-aw kanako nahibalo nga may mensahe ang Ginoo pinaagi niining akong gihimo. Giingnan ko sila, “Kon sa inyong hunahuna angay akong suholan, ihatag kanako ang akong suhol. Apan kon dili, inyo na lang kana.” Busa gibayran nila ako ug 30 ka buok nga pilak isip akong suhol. Miingon ang Ginoo kanako, “Ihulog kanang kuwartaha sa tagoanan sa kuwarta sa templo.” Busa gikuha ko ang 30 ka buok nga pilak, nga alang kanila dako na kaayo nga isuhol kanako, ug gihulog ko kini sa tagoanan sa kuwarta sa templo sa Ginoo. Unya gibali ko ang ikaduha nga baston nga gitawag ug Paghiusa isip simbolo nga naputol na ang maayong relasyon sa Juda ug Israel. Miingon pag-usab ang Ginoo kanako, “Pagpakaaron-ingnon nga usa ikaw ka walay pulos nga magbalantay sa karnero. Kay magbutang ako ug pangulo sa Israel nga sama sa usa ka walay pulos nga magbalantay sa karnero nga dili moatiman sa mga himalatyon, ni mangita sa mga nangawala, o motambal sa mga samdan, o mopasabsab sa mga niwang. Apan mokaon siya sa karne sa tambok nga karnero ug laksion pa gani niya ang mga kuko niini aron daginuton. Alaot kanang walay pulos nga magbalantay sa karnero nga mibiya sa akong mga karnero! Tigbason ug espada ang iyang kamot ug tuslokon ang iyang tuong mata. Dili na gayod mapuslan ang iyang kamot ug dili na makakita ang iyang tuong mata.” Mao kini ang mensahe sa Ginoo mahitungod sa Israel: “Ako ang Ginoo nga naghimo sa kalangitan ug sa kalibotan, ug naghatag sa kinabuhi sa tawo. Himuon ko ang Jerusalem nga sama sa ilimnon nga mohubog sa mga nasod sa palibot niini. Ug kon sulongon na nila ang Jerusalem, maapil usab ang ubang lungsod sa Juda. Nianang adlawa, himuon ko ang Jerusalem nga sama sa usa ka bug-at nga bato. Ug ang bisan unsa nga nasod nga moalsa niini masakitan gayod. Ang tanang nasod sa kalibotan maghiusa sa pagsulong sa Jerusalem. Apan hadlokon ko ang tanan nilang mga kabayo ug mataranta ang nagsakay niini. Ako, ang Ginoo, nagaingon nga bantayan ko ang katawhan sa Juda, apan butahan ko ang tanang mga kabayo sa ilang mga kaaway. Ug moingon ang mga pangulo sa Juda sa ilang kaugalingon, ‘Lig-on ang katawhan sa Jerusalem tungod kay ang Ginoo nga Makagagahom mao ang ilang Dios.’ “Nianang adlawa himuon ko ang mga pangulo sa Juda nga daw nagadilaab nga baga diha sa tinapok nga mga sugnod o daw nagasiga nga sulo diha sa mga binugkos nga mga uhay. Laglagon nila ang mga nasod sa ilang palibot. Apan ang katawhan sa Jerusalem dili gayod maunsa diha sa ilang dapit. Padag-on ko ug una ang Juda, aron nga ang dungog nga maangkon sa kaliwat ni David ug sa mga lumulupyo sa Jerusalem dili molabaw sa dungog nga maangkon sa Juda. Nianang adlawa, panalipdan sa Ginoo ang mga nagapuyo sa Jerusalem aron bisan pa ang labing luya kanila mahisama kang David kakusgan. Ang mga kaliwat ni David mahisama sa Dios, sama sa anghel sa Ginoo nga mangulo kanila. Nianang adlawa, laglagon ko ang tanang nasod nga mosulong sa Jerusalem. “Hatagan ko ang mga kaliwat ni David ug ang mga lumulupyo sa Jerusalem sa espiritu nga maloloy-on ug mainampoon. Tan-awon nila siya, nga ilang gipatay, ug manghilak sila sama sa ginikanan nga nagahilak sa pagkamatay sa ilang bugtong anak o kamagulangang anak. Nianang adlawa hilabihan gayod ang pagbangotan sa Jerusalem, sama sa paghilak alang kang Hadad Rimon didto sa kapatagan sa Megido. Ug kon aduna pay magpaka-propeta, ang iya mismong amahan ug inahan maoy moingon kaniya nga kinahanglan siyang patyon, tungod kay nagasulti siya ug bakak ug nagaingon pa siya nga kana gikan sa Ginoo. Kon magpadayon pa siya, ang iya na mismong amahan o inahan maoy mounay pagpatay kaniya. Nianang panahona ikaulaw na sa mga propeta ang ilang ginasulti nga panan-awon. Dili na sila mosul-ob sa balhiboon nga bisti sa propeta aron makapanglimbong. Moingon na hinuon sila, ‘Dili ako propeta. Mag-uuma ako, ug mao kini ang akong trabaho sukad pa sa akong pagkabatan-on.’ Kon may mangutana kanila bahin sa mga samad sa ilang lawas, mao kini ang ilang itubag, ‘Nakuha ko kini didto sa balay sa akong mga higala.’ ” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Patya ang akong magbalantay sa mga karnero, nga akong alagad. Patya siya ug magkatibulaag ang mga karnero, ang akong kabos nga katawhan. Ug kini sila akong silotan. Mamatay ang duha sa tulo ka bahin sa katawhan sa tibuok nga yuta sa Israel. Ang ikatulo ka bahin nga nahibilin hinloan ko nga daw sama sa plata nga gipaputli pinaagi sa kalayo. Ug sulayan ko sila sama sa pagsulay sa kalunsay sa bulawan pinaagi sa kalayo. Mag-ampo sila kanako ug pamation ko sila. Moingon ako, ‘Sila ang akong katawhan,’ ug moingon usab sila, ‘Ang Ginoo ang among Dios.’ ” Moabot ang adlaw nga magahukom ang Ginoo. Bahin-bahinon sa inyong mga kaaway ang mga kabtangan nga gipang-ilog nila gikan kaninyo nga mga taga-Jerusalem, ug magtan-aw lang kamo. Kay tigomon sa Ginoo ang tanang nasod aron sa pagpakiggira sa Jerusalem. Ilogon nila kining siyudara, kuhaon nila ang mga kabtangan sa mga balay, ug lugoson nila ang mga babaye. Dad-on sa ubang dapit ang katunga sa mga lumulupyo sa siyudad. Apan ang uban mahibilin diha sa siyudad. Unya makiggira ang Ginoo batok niadtong mga nasora, sama sa pagpakiggira niya kaniadto. Nianang adlawa, motindog siya sa Bukid sa mga Olibo, nga anaa sa sidlakang bahin sa Jerusalem. Mapikas kini nga bukid ug matunga gikan sa sidlakan ngadto sa kasadpan. Ang katunga sa bukid masibog ngadto sa amihan ug ang laing katunga masibog ngadto sa habagatan. Busa mahimong lapad kaayo nga kapatagan ang taliwala niini. Mangikyas kamo pinaagi niini nga kapatagan, kay kini makaabot man hangtod sa Azal. Moikyas kamo sama sa gihimo sa inyong mga katigulangan sa dihang milinog sa panahon ni Haring Uzia sa Juda. Ug moabot ang Ginoo nga akong Dios uban sa tanan niyang mga anghel. Nianang adlawa walay init ug tugnaw. Pinasahi kini nga adlaw, kay walay gabii kondili kanunay lang adlaw. Ang Ginoo lang ang nakahibalo kon kanus-a kini mahitabo. Niana usab nga adlaw, motubod ang preskong tubig gikan sa Jerusalem. Ang katunga niini modagayday ngadto sa Patay nga Dagat ug ang katunga ngadto sa Dagat sa Mediteraneo. Magpadayon kini sa pagtubod sa ting-init ug sa ting-ulan. Ang Ginoo ang mahimong hari sa tibuok kalibotan. Siya lang ang ilhon nga Dios ug wala nay lain pa. Mao kini ang katalagman nga ipadala sa Ginoo sa tanang nasod nga nakiggira sa Jerusalem: mangadunot ang ilang mga unod, mata, ug dila bisag buhi pa sila. Unya ang tanang mahibilin sa mga nasod nga misulong sa Jerusalem motungas didto matag tuig sa pagsimba sa Hari, ang Ginoo nga Makagagahom, ug sa pag-saulog sa Pista sa Pag-patindog sa mga Payag. Ang mga katawhan nga dili moadto sa Jerusalem sa pagsimba sa Hari, ang Ginoo nga Makagagahom, dili padad-an ug ulan. Ang mga katawhan sa Ehipto nga dili moadto sa Jerusalem padad-an sa Ginoo ug katalagman nga sama sa ipadala niya sa mga nasod nga dili moadto sa pag-saulog sa Pista sa Pag-patindog sa mga Payag. Mao kana ang silot sa Ehipto ug sa tanang nasod kon dili sila moadto sa Jerusalem sa pag-saulog sa Pista sa Pagpatindog sa mga Payag. Nianang adlawa nga mosimba ang mga nasod ngadto sa Ginoo, ikulit diha sa mga kampanilya sa mga kabayo ang mga pulong nga “Gigahin ngadto sa Ginoo.” Ang mga lutoanan sa templo sa Ginoo mahimong sama kabalaan sa mga yahong nga anaa sa halaran. Ug ang matag lutoanan sa Jerusalem ug sa tibuok Juda gamiton sa mga maghahalad aron lutoan sa mga halad nga alang sa Ginoo nga Makagagahom. Ug nianang adlawa wala nay mga negosyante sa templo sa Ginoo nga Makagagahom. Mao kini ang mensahe sa Ginoo ngadto sa mga taga-Israel pinaagi kang Malakias. Miingon ang Ginoo, “Ginahigugma ko kamo. Apan naga-pangutana pa kamo, ‘Giunsa mo man kami paghigugma?’ Hinumdomi ninyo nga bisan managsoon si Esau ug si Jacob, gihigugma ko si Jacob apan si Esau wala. Gilumpag ko ang mga bukid ni Esau, busa nahimo na lang kining pinuy-anan sa mga ihalas nga mga iro. “Kon moingon ang mga Edomihanon, ‘Bisan pag nagun-ob ang among dapit, patindogon namo kini pag-usab,’ ako, ang Ginoo nga Makagagahom, magaingon nga, ‘Bisan patindogon pa nila ang ilang dapit gun-ubon ko gihapon kini. Tawgon sila nga “daotang nasod” ug “mga katawhan nga kanunayng gikapungtan sa Ginoo.” Masaksihan gayod ninyo ang ilang pagkalaglag ug makaingon kamo, “Gamhanan ang Ginoo bisan sa gawas sa Israel.” ’ ” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom ngadto sa mga pari, “Ang anak nagatahod sa iyang amahan, ug ang ulipon nagatahod sa iyang agalon. Apan nganong ako nga inyong amahan ug agalon wala man ninyo tahora? Ginapasipalahan pa ninyo ako. Apan miingon pa gayod kamo, ‘Giunsa ka man namo pagpasipala?’ Gipasipalahan ninyo ako pinaagi sa paghalad ug hugaw nga mga halad diha sa akong halaran. Apan mangutana pa kamo, ‘Sa unsang paagi namo gihugawan ang mga halad?’ Gihugawan ninyo ang inyong mga halad pinaagi sa pagsulti nga walay hinungdan ang akong halaran. Mao nga naghalad kamo ug mga mananap nga buta, bakol, o masakiton. Dili kana husto! Sulayi paghatag ang inyong gobernador sa sama niana nga matang sa mga mananap. Siguro gayod nga dili siya malipay kaninyo ug dili niya kamo pakitaag maayong pagtagad.” “Busa karon, kamong mga pari, hangyoa ninyo ang Dios nga kaloy-an kita. Apan niana nga matang sa mga halad nga ginahalad ninyo kaniya sigurado gayod nga dili niya kamo pakitaan ug kaayo. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom.” Miingon pa gayod ang Ginoo nga Makagagahom, “Unta may usa kaninyong mga pari nga mosira sa mga pultahan sa akong templo, aron dili na kamo maghaling ug kalayo nga walay kapuslanan diha sa akong halaran. Dili ko dawaton ang inyong mga halad, tungod kay wala ako malipay kaninyo. Sa pagka-tinuod, ginadayeg ang akong ngalan sa mga nasod sa bisan asang bahin sa kalibotan. Bisan asang dapit nagasunog ang mga tawo ug insenso ug nagahalad ug hinlo nga mga halad kanako. Apan kamo, gipakaulawan ninyo ang akong ngalan pinaagi sa pag-ingon nga hugaw ang akong halaran ug walay kapuslanan ang mga gipanghalad didto. Ug nagaingon pa kamo nga napul-an na kamo sa paghalad kanako, ug gipakawalay-bili ninyo ang akong halaran. Mao kanay hinungdan nga ginahalaran lang ninyo ako ug mga mananap nga samaron, bakol, o masakiton. Nagdahom ba kamo nga dawaton ko kini? Panghimaraoton ko ang limbongan, nga nagsaad nga maghalad siya ug maayo nga mananap apan ang iyang gihalad kanako may deperensya. Panghimaraoton ko siya kay ako ang gamhanan nga hari ug gikahadlokan sa kanasoran.” Mao kini ang giingon sa Ginoo nga Makagagahom. “Pamati kamo! Tungod kaninyo silotan ko ang inyong mga kaliwat. Ug ihilam-os ko kaninyo ang tae sa mga mananap nga inyong gihalad, ug iitsa usab kamo ngadto sa labayanan sa tae. Angay ninyong mahibaloan nga gipasidan-an ko kamo niini aron makapadayon ang akong kasabotan sa inyong katigulangan nga si Levi. Sa akong kasabotan kang Levi, gisaaran ko siya sa maayo ug malinawon nga kinabuhi, basta tahoron niya ako. Ug iya usab akong gitahod. Gitudlo niya unsay husto ug dili ang sayop. Nagkinabuhi siya uban kanako ug matarong ang iyang pagkinabuhi. Ug daghan ang iyang gitabangan nga mobiya sa pagpakasala. “Sa pagka-tinuod, katungdanan ninyong mga pari ang pagtudlo sa mga tawo mahitungod kanako. Ug angay silang magpatudlo kaninyo kay kamo ang akong mga mensahero. Apan wala ninyo sunda ang akong pamaagi. Ang inyong pagtulon-an nagtukmod sa daghang mga tawo sa pagpakasala. Gilapas ninyo ang akong kasabotan sa inyong katigulangan nga si Levi. Ako, ang Makagagahom nga Ginoo, ang nagsulti niini. Busa tugotan ko nga tamayon kamo ug pakaulawan sa tanang mga tawo tungod kay wala ninyo sunda ang akong mga pamaagi, ug may pinalabi pa kamo sa pagpatuman sa inyong pagtulon-an.” Miingon si Malakias sa mga Israelinhon, “Dili ba kitang tanan may usa lang ka amahan? Ug dili ba nga usa lang ka Dios ang nagbuhat kanato? Nganong ginaluiban man nato ang usag usa? Niining atong gihimo, gipakawalay-bili nato ang kasabotan sa Dios sa atong mga katigulangan. “Nagluib ang mga taga-Juda; naghimo sila ug mangil-ad nga butang sa Jerusalem ug sa tibuok nga nasod sa Israel. Kay gihugawan nila ang templo nga gihigugma sa Ginoo pinaagi sa pagpangasawa sa mga babayeng nagasimba sa laing mga dios. Hinaut nga ang tawo nga nagahimo niini dili na ilhon nga sakop sa katawhan sa Israel, lakip ang iyang mga anak ug mga apo, bisan mohalad pa siya ngadto sa Ginoo nga Makagagahom. “Ania pay lain ninyong gibuhat. Nagsige kamog hilak ug kusog diha sa halaran sa Ginoo kay wala na niya tagda o ikalipay ang inyong mga halad. Mangutana pa kamo kon nganong wala na niya tagda ang inyong mga halad. Kana tungod kay saksi ang Ginoo nga nagluib kamo sa inyong asawa nga inyong gipakaslan sa batan-on pa kamo. Gilapas ninyo ang inyong kasabotan sa inyong asawa nga magmatinud-anon kamo kanila. Dili ba nga gihiusa na kamo sa Ginoo sa lawas ug espiritu aron mahimong iya? Ug nganong gihiusa niya kamo? Kay gusto niya nga makabaton kamo ug mga kabataan nga diosnon. Busa siguroha ninyo nga dili ninyo luiban ang asawa nga inyong gipakaslan sa batan-on pa kamo. Kay nagaingon ang Ginoo, ang Dios sa Israel, ‘Dili ko gusto nga magbulag ang magtiayon. Kon bulagan sa bana ang iyang asawa, sama ra nga gipasipad-an niya siya.’ “Busa siguroha ninyo nga dili ninyo luiban ang inyong asawa.” Miingon pa gayod si Malakias sa mga Israelinhon, “Gipul-an na ang Ginoo sa inyong mga gipanulti. Apan mangutana pa kamo, ‘Ngano, unsa man diay ang among gipanulti nga napul-an siya?’ Nagaingon kamo nga ang tanan nga nagahimo ug daotan maayo diha sa presensya sa Ginoo ug nahimuot siya kanila. Nagabugal-bugal pa kamo nga nagaingon, ‘Asa na man ang Dios sa katarong?’ ” Pamati kamo sa giingon sa Ginoo nga Makagagahom, “Ipadala ko ang akong mensahero sa pag-andam sa akong agianan. Unya ang Ginoo nga inyong gipaabot kalit lang nga moabot diha sa iyang templo. Moabot ang inyong gipangandoy nga mensahero nga mopatigayon sa akong kasabotan.” Busa malipay na ang Ginoo sa mga halad sa mga katawhan sa Juda ug sa Jerusalem, sama kaniadto. Miingon ang Ginoo nga Makagagahom ngadto sa mga Israelinhon, “Moabot ako aron sa paghukom kaninyo. Diha-diha magapamatuod ako batok sa mga mamamarang, mga mananapaw, mga nagasaksi ug bakak, mga nagalimbong sa sweldo sa ilang mga trabahante, mga nagapangdaog-daog sa mga biyuda ug sa mga ilo, ug sa mga nagabali-wala sa katungod sa mga langyaw. Himuon ko kini ngadto kanila nga wala nagatahod kanako.” Miingon pa ang Ginoo nga Makagagahom, “Ako, ang Ginoo, nga dili mausab. Busa kamong mga kaliwat ni Jacob wala malaglag. Sukad pa sa panahon sa inyong mga katigulangan wala kamo magsunod ug magtuman sa akong mga tulumanon. Karon, balik kamo kanako, ang Ginoo nga Makagagahom, ug ako mobalik kaninyo. Apan mangutana pa kamo, ‘Unsaon namo pagbalik kanimo nga wala man kami sukad mobiya kanimo?’ Mangutana ako kaninyo, mahimo bang kawatan ako sa tawo? Morag imposible! Apan kamo, gikawatan ninyo ako. Ug karon mangutana pa kamo, ‘Sa unsang paagi ka namo gikawatan?’ Gikawatan ninyo ako kay wala kamo maghatag sa inyong ikapulo ug mga halad. Mao kana nga gitunglo ko ang inyong tibuok nga nasod. Karon, aghaton ko kamo nga sulayan ninyo ako, ang Ginoo nga Makagagahom. Dad-a ninyo ang tibuok ninyong ikapulo sa bodega sa templo aron may pagkaon diha sa akong templo. Kon himuon ninyo kini, padad-an ko kamo ug ulan ug hatagan ug naghinobrang panalangin. Dili ko tugotan nga kaonon sa peste ang inyong mga pananom. Ug ang inyong mga ubas dili mangalarag. Tawgon kamong bulahan sa tanang mga nasod kay maayo ang inyong yuta.” Miingon pa ang Ginoo, “Sakit ang inyong gipanulti bahin kanako. Apan mangutana pa kamo, ‘Unsay gipanulti namo mahitungod kanimo?’ Miingon kamo, ‘Walay kapuslanan ang pag-alagad sa Dios. Unsa bay atong nakuha sa atong pagtuman sa iyang mga ginapatuman kanato? Ug unsay atong nakuha sa paglakaw-lakaw nga nagasubo aron sa pagpakita sa Ginoo nga Makagagahom nga nagahinulsol kita sa atong mga sala? Miingon man gani kita nga bulahan ang mga tawong mapahitas-on. Kay sa pagka-tinuod, sila nga mga nagahimo ug daotan nagauswag. Ug bisan gisulayan nila ang pasensya sa Dios wala sila siloti.’ ” Unya kadtong mga nagatahod sa Ginoo nagsultihanay. Namati kanila ang Ginoo ug nadungog niya ang ilang gihisgotan. Gisulat ang ilang mga ngalan sa libro nga anaa sa presensya sa Ginoo, aron mahinumdoman niya sila nga nagatahod ug nagahinumdom kanunay kaniya. Miingon ang Ginoo nga Makagagahom mahitungod sa mga tawo nga nagatahod kaniya, “Mahimo silang ako sa adlaw nga magahukom ako. Dili ko sila silotan maingon man nga dili mosilot ang usa ka amahan sa anak nga nagatuman kaniya. Ug makita nila pag-usab ang kalainan sa matarong ug sa daotan; ang kalainan sa nagaalagad kanako ug sa wala nagaalagad kanako.” Miingon ang Ginoo nga Makagagahom, “Siguro gayod nga moabot ang adlaw nga mosilot ako. Mahisama kini sa nagadilaab nga hurnohan. Silotan ko ang tanang mga mapahitas-on ug nagahimog daotan. Sunogon ko sila sama sa pagsunog sa dagami. Mahisama sila sa sinunog nga kahoy nga wala gayoy mahibilin nga gamot ug sanga. Apan kamong nagatahod kanako, masinati ninyo ang pagluwas ko kaninyo. Mahisama kini sa pagsubang sa adlaw nga ang iyang sidlak nagahatag ug kaayohan. Ug maglukso-lukso kamo sa kalipay sama sa nati nga mga baka nga gipagawas sa toril. Sa pag-abot sa adlaw nga himuon ko na kining mga butanga, laglagon ninyo ang mga daotan nga daw sa abog lang nga inyong tunob-tunoban. “Tumana ninyo ang Kasugoan sa akong alagad nga si Moises. Kana nga mga lagda ug mga tulumanon gihatag ko kaniya didto sa Bukid sa Sinai aron ipatuman sa tanang mga katawhan sa Israel. “Pamati kamo! Sa dili pa moabot ang makalilisang kaayong adlaw sa akong pagsilot, ipadala ko kaninyo ang propeta nga si Elias. Ibalik niya ang maayong relasyon sa mga ginikanan ug sa mga kabataan, aron nga sa akong pag-abot dili ko tunglohon ang inyong yuta.” Mao kini ang kagikan ni Jesu-Cristo nga kaliwat ni David. Si David kaliwat ni Abraham. Si Abraham amahan ni Isaac, si Isaac amahan ni Jacob, ug si Jacob amahan ni Juda ug sa mga igsoon niini nga lalaki. Si Juda nakapangasawa kang Tamar ug may duha sila ka anak nga si Perez ug si Zara. Si Perez amahan ni Hezron, ug si Hezron amahan ni Aram. Si Aram amahan ni Aminadab, si Aminadab amahan ni Naason, ug si Naason amahan ni Salmon. Si Salmon nakapangasawa kang Rahab ug ang ilang anak mao si Boaz. Si Boaz amahan ni Obed ug ang inahan niini mao si Ruth. Si Obed amahan ni Jesse, ug si Jesse amahan ni Haring David. Si Haring David amahan ni Solomon ug ang iyang inahan asawa kaniadto ni Uria. Si Solomon amahan ni Rehoboam, si Rehoboam amahan ni Abia, ug si Abia amahan ni Asa. Si Asa amahan ni Jehoshafat, si Jehoshafat amahan ni Joram, ug si Joram amahan ni Uzia. Si Uzia amahan ni Jotam, si Jotam amahan ni Ahaz, ug si Ahaz amahan ni Hezekia. Si Hezekia amahan ni Manase, si Manase amahan ni Amos, si Amos amahan ni Josias, ug si Josias amahan ni Jeconia ug sa mga igsoon niini nga lalaki. Niadtong panahona gibihag ang mga taga-Israel ngadto sa Babilonia. Mao kini ang kagikan ni Jesus human mabihag ang mga taga-Israel ngadto sa Babilonia: si Jeconia amahan ni Shealtiel, si Shealtiel amahan ni Zerubabel, si Zerubabel amahan ni Abiud, si Abiud amahan ni Eliakim, ug si Eliakim amahan ni Azor. Si Azor amahan ni Zadok, si Zadok amahan ni Akim, ug si Akim amahan ni Eliud. Si Eliud amahan ni Eleazar, si Eleazar amahan ni Matan, si Matan amahan ni Jacob, si Jacob amahan ni Jose nga bana ni Maria. Si Maria mao ang inahan ni Jesus nga gitawag nga Cristo. Busa may 14 ka mga henerasyon gikan kang Abraham hangtod kang David. Ug may 14 usab ka mga henerasyon gikan kang David hangtod sa panahon sa pagkabihag sa mga taga-Israel ngadto sa Babilonia. Gikan sa pagkabihag nila may 14 pa gayod ka mga henerasyon hangtod kang Cristo. Mao kini ang sugilanon sa pagka-tawo ni Jesu-Cristo: Si Maria nga iyang inahan kaslonon na kang Jose. Apan sa wala pa sila mahiusa namatikdan ni Maria nga mabdos na siya pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. Si Jose nga iyang pamanhonon usa ka matarong nga tawo ug dili siya buot nga maulawan si Maria. Busa nakadesisyon siya nga bulagan niya sa hilom si Maria. Ug samtang nagapamalandong si Jose niini, nagpakita kaniya pinaagi sa damgo ang anghel sa Ginoo ug miingon, “Jose, kaliwat ni David, ayaw kahadlok sa pagpa-ngasawa kang Maria, kay nagmabdos siya pinaagi sa Espiritu Santo. Manganak siyag lalaki ug nganlan mo siyag Jesus, kay luwason niya ang iyang katawhan gikan sa ilang mga sala.” Nahitabo kini aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi sa propeta nga nagaingon, “Magmabdos ang usa ka dalagang putli, ug manganak siyag lalaki. Ug ang maong bata pagatawgon nga Emmanuel” (nga kon sabton, “Ang Dios kauban nato”). Busa sa pagmata ni Jose gituman niya ang giingon kaniya sa anghel sa Ginoo, ug gipangasawa niya si Maria. Apan wala siya makighilawas kang Maria samtang wala pa kini manganak. Sa dihang nanganak na si Maria, ginganlan ni Jose ang bata ug Jesus. Natawo si Jesus sa lungsod sa Betlehem nga sakop sa probinsya sa Judea sa panahon nga si Herodes mao ang hari. May miabot nga mga tawong maalamon sa Jerusalem gikan sa sidlakan. Nangutana sila, “Asa ba natawo ang hari sa mga Judio? Nakita namo ang iyang bitoon sa sidlakan, busa mianhi kami dinhi aron sa pagsimba kaniya.” Pagka-dungog niini ni Haring Herodes, wala siya mahimutang, ingon man ang tanang mga tawo sa Jerusalem. Busa gipatawag niya ang tanan nga kadagkoan sa mga pari ug mga magtutudlo sa Kasugoan, ug nangutana siya kanila kon asa matawo ang Cristo. Mitubag sila, “Didto sa lungsod sa Betlehem nga sakop sa probinsya sa Judea, kay mao kini ang gisulat sa usa ka propeta, ‘Ikaw, Betlehem, sa dapit sa Juda, dili ikaw ang pinakaulahi sa nagauna nga mga lungsod sa Juda; kay diha kanimo maggikan ang pangulo nga moatiman sa akong mga katawhan nga Israelinhon.’ ” Sa dihang nadungog kini ni Herodes, gipatawag niya sa hilom ang mga maalamon nga gikan sa sidlakan ug gipangutana niya sila kon kanus-a migawas ang bitoon nga ilang nakita. Human niini gipaadto niya sila sa Betlehem. Miingon siya, “Lakaw kamo ug pangitaa ninyo ang bata. Ug kon makita na ninyo siya, pahibaloa ninyo ako, aron makaadto usab ako ug makasimba kaniya.” Pagsulod nila sa balay, nakita nila ang bata ug ang inahan niini nga si Maria. Nangluhod sila ug misimba sa bata. Giablihan nila ang ilang bililhon nga mga gasa nga bulawan, insenso, ug mira ug gihalad ngadto sa bata. Sa pagpauli nila nangagi sila sa laing dalan kay gipahimangnoan man sila sa Dios pinaagi sa damgo nga dili na sila mobalik kang Herodes. Sa dihang nanglakaw na ang mga tawo nga gikan sa sidlakan, nagpakita ang anghel sa Ginoo kang Jose pinaagi sa damgo ug miingon, “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug kagiw kamo sa Ehipto. Didto lang una kamo hangtod nga moingon ako nga makabalik na kamo, kay pangitaon ni Herodes ang bata aron patyon.” Busa niadto gayong gabhiona, mibangon si Jose ug gidala niya ang bata ug ang inahan niini ngadto sa Ehipto. Mipuyo sila didto hangtod nga namatay si Herodes. Nahitabo kini aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi sa propeta nga nagaingon, “Gitawag ko ang akong anak gikan sa Ehipto.” Sa dihang nahibaloan ni Herodes nga gilimbongan siya sa mga tawo nga gikan sa sidlakan, napungot siya pag-ayo. Busa mimando siya nga pamatyon ang tanang bata nga lalaki sa Betlehem ug sa palibot niini, nga nagaedad ug duha ka tuig paubos. Kay sumala sa iyang nahibaloan gikan sa mga tawo nga naggikan sa sidlakan, mga duha na ka tuig ang nakalabay sukad sa ilang pagkakita sa bitoon. Sa maong hitabo natuman ang panagna ni Propeta Jeremias nga nagaingon, “Madungog ang paghilak ug pagminatay sa lungsod sa Rama. Nagahilak si Raquel tungod sa iyang mga anak, ug wala gayoy makahupay sa iyang kasubo kay nangamatay ang iyang kabataan.” Unya, sa dihang patay na si Herodes, nagpakita ang anghel sa Ginoo kang Jose didto sa Ehipto pinaagi sa damgo. Miingon siya, “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug balik kamo sa Israel, tungod kay namatay na ang mga nagtinguha sa pagpatay sa bata.” Busa mibangon si Jose ug gidala niya ang bata ug ang inahan niini balik ngadto sa Israel. Apan sa dihang nadungog ni Jose nga si Arkelaus mao ang mipuli sa iyang amahan nga si Herodes isip hari sa Judea, nahadlok siya nga mopauli didto. Unya gipahimangnoan na usab siya sa Dios pinaagi sa damgo. Busa midiretso siya sa probinsya sa Galilea, ug didto na sila nanimuyo sa lungsod sa Nazaret. Busa natuman ang giingon sa mga propeta kaniadto nga tawgon siya nga Nazaretnon. Unya, miabot ang panahon nga si Juan nga tigbautismo miadto sa kamingawan sa Judea, ug nagsugod siya sa pagwali ngadto sa mga tawo. Miingon siya, “Paghinulsol kamo ug biyai ninyo ang inyong mga sala, kay ang paghari sa Dios haduol na!” Si Juan mao ang gihisgotan ni Propeta Isaias sa dihang miingon siya, “May tigbalita nga nagasinggit sa kamingawan. Nagaingon siya, ‘Andama ninyo ang agianan alang sa Ginoo. Tul-ira ang dalan nga iyang paga-agian.’ ” Ang bisti ni Juan hinimo gikan sa balhibo sa kamelyo ug ang iyang bakos panit. Ang iyang pagkaon dulon ug dugos. Daghan gayod ang miadto kaniya nga mga tawo nga gikan sa Jerusalem, sa mga lungsod sa Judea ug sa mga lungsod nga duol sa Suba sa Jordan. Gisugid nila ang ilang mga sala ug gibautismohan sila ni Juan didto sa Suba sa Jordan. Nakita ni Juan nga daghang mga Pariseo ug mga Saduseo ang nangadto aron sa pagpabautismo. Miingon siya kanila, “Kamo nga mga kaliwat sa mga bitin! Kinsa ang nagaingon kaninyo nga makalingkawas kamo gikan sa silot sa Dios nga hapit na moabot? Kon tinuod nga naghinulsol na kamo sa inyong mga sala, pamatud-i ninyo kini pinaagi sa inyong mga binuhatan. Ayaw kamo pag-ingon nga dili kamo silotan tungod kay mga kaliwat kamo ni Abraham. Kay bisan gani kining mga bato mahimong himuon sa Dios nga mga anak ni Abraham. Timan-i ninyo kini: ang atsa andam na aron iputol sa punoan sa mga kahoy. Ang matag kahoy nga wala mamunga ug maayong bunga putlon ug ilabay sa kalayo.” “Ako nagabautismo kaninyo sa tubig sa pagpaila nga naghinulsol na kamo sa inyong mga sala, apan may moabot sunod kanako nga mas gamhanan pa kay kanako ug dili gani ako takos nga mahimong iyang sulugoon. Siya magbautismo kaninyo sa Espiritu Santo ug sa kalayo. Sama siya sa tawo nga nagapalid sa iyang giani aron ilain ang timgas gikan sa tahop. Ang timgas ibutang niya sa bodega, apan ang tahop sunogon niya sa kalayo nga dili gayod mapalong.” Unya, migikan si Jesus sa Galilea ug miadto kang Juan didto sa Suba sa Jordan aron magpabautismo. Dili unta mobautismo si Juan kaniya, kay matod niya, “Nganong magpabautismo ka kanako? Ako man gani ang kinahanglan magpabautismo kanimo.” Apan miingon si Jesus kaniya, “Sige lang, tungod kay mao kini ang angay natong buhaton aron matuman ang pagbuot sa Dios.” Busa misugot si Juan ug gibautismohan niya si Jesus. Sa dihang nabautismohan na si Jesus, mikawas siya sa tubig. Unya naabli ang langit ug nakita ni Jesus ang Espiritu sa Dios nga mikunsad kaniya sama sa salampati. Ug may nadungog nga tingog gikan sa langit nga nagaingon, “Mao kini ang akong hinigugmang Anak. Nalipay gayod ako kaniya.” Human niadto, gidala sa Espiritu Santo si Jesus ngadto sa kamingawan aron tintalon ni Satanas. Sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii nagpuasa si Jesus, ug gigutom siya. Miduol kaniya si Satanas ug miingon, “Kon ikaw ang Anak sa Dios, himoang pan kining mga bato.” Apan mitubag si Jesus kaniya, “Ang Kasulatan nagaingon, ‘Dili lang sa pagkaon mabuhi ang tawo, kondili sa matag pulong usab sa Dios.’ ” Unya gidala siya ni Satanas didto sa Balaan nga Siyudad ug gipatindog didto sa kinatas-ang bahin sa templo. Unya miingon siya kang Jesus, “Kon ikaw ang Anak sa Dios, ambak ngadto sa ubos. Kay ang Kasulatan nagaingon, ‘Sugoon sa Dios ang iyang mga anghel sa pagbantay kanimo. Sapnayon ka nila aron nga ang imong tiil dili masamad sa bato.’ ” Apan gitubag siya ni Jesus, “Ang Kasulatan nagaingon, ‘Ayaw sulayi ang Ginoo nga imong Dios.’ ” Unya gidala na usab ni Satanas si Jesus sa taas nga bukid, ug gipakita kaniya ang tanang mga gingharian sa kalibotan ug ang katahom niini. Miingon si Satanas kaniya, “Kining tanan ihatag ko kanimo kon moluhod ka ug mosimba kanako.” Unya miingon si Jesus, “Palayo kanako, Satanas! Ang Kasulatan nagaingon, ‘Simbaha ang Ginoo nga imong Dios ug siya lang ang alagari.’ ” Unya mibiya si Satanas, ug miabot ang mga anghel sa Dios ug mialagad kang Jesus. Sa pagkadungog ni Jesus nga napriso si Juan nga tigbautismo, mibalik siya sa Galilea. Wala siya magpabilin sa Nazaret, milahos hinuon siya sa lungsod sa Capernaum. Kini nga lungsod anaa sa daplin sa Linaw sa Galilea ug sakop sa Zebulun ug Naftali. Nahitabo kini aron matuman ang panagna ni Propeta Isaias nga nagaingon, “Ang mga taga-Zebulun ug taga-Naftali nagapuyo duol sa baybayon, tabok sa Suba sa Jordan. Kini nga mga dapit sakop sa Galilea nga gipuy-an sa mga dili Judio. Apan bisan nagapuyo diha sa kangitngit ang mga tawo niini nga mga dapit, makakita sila ug kahayag nga hilabihan. Ang mga anaa sa kangitngit nga mahadlok mamatay madan-agan.” Sukad niadto, nagsugod na si Jesus sa pagwali. Nagaingon siya, “Paghinulsol kamo ug biyai na ninyo ang inyong mga sala, kay ang paghari sa Dios haduol na.” Samtang naglakaw si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea, nakita niya ang managsoon nga si Simon nga gitawag usab ug Pedro ug si Andres nga nagtaktak ug pukot kay mga mangingisda man kini sila. Miingon si Jesus kanila, “Sunod kamo kanako ug dili na isda ang inyong pangitaon, kay tudloan ko kamo sa pagpangisda ug mga tawo.” Diha-diha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya. Human niadto, mipadayon si Jesus sa paglakaw, ug sa unahan nakita niya ang managsoon nga si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebede. Silang duha kauban sa ilang amahan nga nagaayo sa ilang pukot didto sa sakayan. Gitawag ni Jesus ang managsoon, ug diha-diha gibiyaan nila ang ilang sakayan ug ang ilang amahan ug misunod sila kang Jesus. Milibot si Jesus sa tibuok nga Galilea ug nagtudlo diha sa mga sinagoga sa mga Judio. Giwali niya kanila ang Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios, ug gipang-ayo niya ang tanang matang sa sakit sa mga tawo. Nabantog siya sa tibuok Syria, busa gidala sa mga tawo ang tanang mga masakiton ngadto kaniya: bisan ang mga nagaantos sa hilabihan nga kasakit, ang mga gigamhan sa daotang espiritu, ang mga patulon, ug ang mga paralitiko. Giayo silang tanan ni Jesus. Daghan gayod nga katawhan ang misunod kang Jesus: mga taga-Galilea, taga-Decapolis, taga-Jerusalem, ug taga-lain pa nga mga lungsod sa Judea, ug ang uban gikan sa tabok sa Suba sa Jordan. Sa dihang nakita ni Jesus ang daghang mga tawo, mitungas siya sa bukid ug milingkod didto. Miduol kaniya ang iyang mga tinun-an, ug gitudloan niya sila. Miingon siya: “Bulahan ang mga tawo nga nagaila nga nagkulang sila sa Dios, kay sakop sila sa paghari sa Dios. Bulahan ang mga nagamasulob-on, kay lipayon sila sa Dios. Bulahan ang mga mapainubsanon kay mahimong ila ang kalibotan. Bulahan ang mga tawo nga naninguha gayod sa pagbuhat sa kabubut-on sa Dios, kay tabangan sila sa Dios sa pagtuman niana nga tinguha. Bulahan ang mga maluloy-on, kay kaloy-an sila sa Dios. Bulahan ang mga tawo nga hinlo ug kasingkasing, kay makita nila ang Dios. Bulahan ang mga tawo nga nagapatunhay sa kalinaw, kay pagatawgon sila nga mga anak sa Dios. Bulahan ang mga tawo nga ginalutos tungod sa ilang pagsunod sa kabubut-on sa Dios, kay sakop sila sa paghari sa Dios. Bulahan kamo kon tungod sa inyong pagsunod kanako tamayon kamo, lutoson, ug butang-butangan sa tanang matang sa kadaotan. Mao usab kini ang ilang gibuhat kaniadto sa mga propeta. Busa paglipay gayod kamo kay dako ang ganti nga inyong madawat didto sa langit.” “Kamo nga akong mga tinun-an sama sa asin dinhi sa kalibotan. Apan kon mawala ang lami sa asin, wala nay mahimo pa aron molami kini pag-usab. Dili na kini mapuslan, busa ilabay na lang ug tunob-tunoban sa mga tawo. “Sama kamo sa suga nga nagahatag ug kahayag sa mga tawo sa kalibotan. Ug kini dili gayod matago sama sa siyudad nga nahimutang sa ibabaw sa bungtod. Walay tawo nga magdagkot ug suga ug unya takloban lang dayon ug gantangan. Ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan aron mahayagan ang tanan sulod sa balay. Busa mao usab kini ang inyong buhaton. Pasigaha ninyo ang inyong suga ngadto sa mga tawo, aron makita nila ang inyong maayong mga binuhatan ug dayegon nila ang inyong Amahan sa langit.” “Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako dinhi aron sa pagwagtang sa Kasugoan ni Moises ug sa mga gisulat sa mga propeta. Hinuon mianhi ako dinhi aron sa pagtuman niini. Ang tinuod mao kini, samtang anaa pa ang langit ug ang yuta wala gayoy bahin sa Kasugoan nga mawala. Bisan pa ang kinagamyan nga bahin niini dili gayod mawad-an ug bili hangtod dili pa matuman ang tanan. Busa si bisan kinsa nga molapas bisan sa kinagamyang bahin sa Kasugoan ug motudlo sa uban sa paglapas usab, siya ang labing ubos sa gingharian sa Dios. Apan si bisan kinsa nga motuman sa Kasugoan ug motudlo sa uban sa pagtuman usab niini, siya ang labing dungganon sa gingharian sa Dios. Busa sultihan ko kamo nga kinahanglan gayod nga ang inyong pagtuman sa kabubut-on sa Dios molabaw pa kaysa pagtuman sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa mga Pariseo, kay kon dili, dili gayod kamo maapil sa paghari sa Dios.” Midugang si Jesus sa pag-ingon, “Nadungog ninyo ang giingon kaniadto ngadto sa atong mga katigulangan, ‘Ayaw kamo pagpatay, kay si bisan kinsa nga mopatay silotan.’ Apan ako moingon kaninyo nga si bisan kinsa nga may kasuko ngadto sa iyang isigka-tawo silotan. Ug si bisan kinsa nga moingon sa iyang isigka-tawo ‘Wala kay pulos,’ dad-on siya sa kinatas-ang hukmanan aron hukman. Ug si bisan kinsa nga moingon sa iyang isigka-tawo ‘Buang,’ silotan siya didto sa nagadilaab nga kalayo sa impiyerno. Busa bisan anaa na ikaw sa halaran, nga nagdala sa imong halad ngadto sa Dios, ug unya mahinumdoman mo nga nasilo ang imong igsoon kanimo, biyai ang imong halad duol sa halaran ug adtoa una ang imong igsoon ug pakig-uli kaniya. Unya balik ka ug padayon sa imong paghalad. “Kon may mokiha kanimo, pakighusay kaniya sa dili pa kamo moabot ngadto sa korte. Kay kon didto na kamo sa korte, itugyan ka sa huwes ngadto sa pulis ug unya prisohon ka. Ug sigurado gayod nga dili ka na makagawas hangtod nga mabayran mo ang tanan mong multa.” “Nadungog ninyo nga giingon kaniadto, ‘Ayaw kamo panapaw.’ Apan ako moingon kaninyo nga kon ang lalaki motan-aw nga may tinguha sa pagpakighilawas sa babaye nga dili iyang asawa, sama ra nga nakapanapaw na siya. Busa kon ang imong tuong mata mao ang hinungdan nga makasala ka, lugita kana ug ilabay. Kay mas maayo pa nga mawala ang usa ka bahin sa imong lawas kaysa kompleto ka apan itambog lang ngadto sa impiyerno. Kon ang imong tuong kamot mao ang hinungdan nga makasala ka, putla kana ug ilabay. Kay mas maayo pa nga mawala ang usa ka bahin sa imong lawas kaysa kompleto ka apan mahiadto lang ngadto sa impiyerno.” “Giingon usab nga kon ang lalaki gustong makigbulag sa iyang asawa, kinahanglang mohatag siya sa iyang asawa ug papeles nga magpamatuod sa ilang panagbulag. Apan ako moingon kaninyo nga kon bulagan sa lalaki ang iyang asawa, gawas kon kini nanapaw, siya mismo ang nagatukmod sa iyang asawa nga magpakasala kay magminyo man kini pag-usab; ug si bisan kinsa nga mangasawa niadtong babaye nga gibulagan sa iyang bana makapanapaw.” “Nadungog ninyo ang giingon ngadto sa atong mga katigulangan nga kon ang tawo may gisaad ug gipanumpaan pa niya sa ngalan sa Ginoo, kinahanglan iya gayod kining tumanon. Apan ako moingon kaninyo nga kon mosaad kamo, ayaw gayod panumpa. Ayaw pag-ingon nga ‘Saksi ko ang langit’ kay mao kini ang trono sa Dios, o kaha ‘Saksi ko ang yuta’ kay mao kini ang tungtonganan sa iyang tiil. Ayaw usab kamo paggamit sa ngalan sa Jerusalem sa inyong pagpanumpa tungod kay mao kini ang siyudad sa bantogan nga Hari. Ug ayaw usab kamo pag-ingon nga, ‘Bisan pag mamatay ako,’ kay bisan gani ang usa lang ka lugas sa buhok dili mo mapaputi o mapaitom. Pag-ingon lang ug ‘Oo’ kon oo ug ‘Dili’ kon dili; kay kon may kapin pa niini gikan na kana kang Satanas. “Nadungog ninyo ang giingon, ‘Ang molugit sa mata sa iyang isigka-tawo, lugitan usab sa iyang mata; ug ang mopangag sa iyang isigka-tawo, pangagan usab.’ Apan ako moingon kaninyo nga ayaw ninyo balosi ug daotan ang nagabuhat ug daotan diha kaninyo. Kon sagpaon ka sa tuo nga aping, ipasagpa usab ang pikas. Kon may mokiha batok kanimo aron kuhaon ang imong bisti, ihatag bisan ang imong kupo. Kon may sundalo nga mopugos kanimo sa pagpas-an sa iyang karga sa gilay-on nga usa ka kilometro, pas-ana kini sa duha ka kilometro. Hatagi ang mangayo, ug pahulama ang manghulam.” “Nadungog ninyo ang giingon, ‘Higugmaa ninyo ang inyong mga higala, ug dumti ninyo ang inyong mga kaaway.’ Apan ako moingon kaninyo nga higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway, ug bisan pa ang mga nagalutos kaninyo iampo ninyo. Ug kon buhaton ninyo kini, mahimo kamong tinuod nga mga anak sa inyong Amahan sa langit. Kay dili lang ang mga maayo nga tawo ang iyang gipasidlakan sa adlaw kondili apil usab ang mga daotan. Ug dili lang ang mga matarong ang iyang gihatagan sa ulan kondili apil usab ang mga dili matarong. Ayaw kamo paghunahuna nga may ganti kamo nga madawat gikan sa Dios kon maayo lang kamo sa mga tawo nga maayo usab kaninyo. Kay bisan ang mga maniningil ug buhis nga giila ninyo nga daotan nagabuhat usab niana. Ug kon ang inyong mga higala lang ang inyong gitagad, unsa man ang inyong nabuhat nga labaw pa kaysa uban? Bisan ang mga tawo nga wala moila sa Dios nagabuhat usab niana. Busa magmahingpit kamo, sama sa inyong Amahan nga langitnon.” “Pagbantay kamo kay basin kon ang inyong pagkadiosnon pagpakaaron-ingnon lang. Kay kon ingon niini, wala gayod kamoy madawat nga ganti gikan sa inyong Amahan nga atua sa langit. “Busa kon mohatag kamo ug hinabang, ayaw ninyo kini ipasigarbo sama sa gibuhat sa uban nga nagpakaaron-ingnon lang diha sa mga sinagoga ug sa mga dalan. Gibuhat nila kana aron dayegon sila sa mga tawo. Apan ang tinuod, nadawat na nila ang ilang ganti. Busa wala na silay madawat gikan sa Dios. Kon maghatag kamo, ayaw ninyo pahibaloa bisan ang inyong suod nga higala aron mahimong tago ang inyong paghatag. Ug ang inyong Amahan nga nagtan-aw sa inyong gibuhat sa tago mohatag kaninyo ug ganti.” “Kon mag-ampo kamo, ayaw ninyo sundoga ang gibuhat sa mga tigpakaaron-ingnon. Gusto nilang mag-ampo nga nagatindog diha sa mga sinagoga ug sa mga kanto sa kadalanan aron makita sa mga tawo nga sila diosnon. Ang tinuod, nadawat na nila ang ilang ganti. Busa wala na silay madawat pa gikan sa Dios. Apan kon kamo mag-ampo, sulod kamo sa inyong kuwarto ug panirado. Didto sa sulod, pag-ampo kamo sa inyong Amahan nga dili makita. Ug mohatag ug ganti kaninyo ang inyong Amahan nga nakakita sa inyong gibuhat sa tago. “Kon mag-ampo kamo, ayaw paggamit sa daghang mga pulong nga walay kapuslanan sama sa gibuhat sa mga tawo nga wala makaila sa Dios. Kay naghuna-huna sila nga tubagon sila sa Dios kon taas ang ilang mga pag-ampo. Ayaw ninyo sundoga ang ilang gibuhat, kay nasayod na ang atong Amahan sa atong mga gikinahanglan sa wala pa kita mangayo. Busa pag-ampo kamo ug sama niini: ‘Amahan namo nga anaa sa langit, hinaut nga pasidunggan ikaw sa mga tawo. Hinaut nga maghari ka dinhi kanamo. Maingon nga ang imong kabubut-on gituman diha sa langit, hinaut nga tumanon usab kini dinhi sa kalibotan. Hatagi kami sa among gikinahanglan nga pagkaon karong adlawa. Pasayloa kami sa among mga sala, ingon nga gipasaylo usab namo ang mga nakasala kanamo. Ayaw itugot nga madaog kami sa mga pagsulay, hinuon luwasa kami gikan kang Satanas, [Tungod kay ikaw ang Hari, ang Makagagahom, ug ang Dalaygon sa walay kataposan. Amen.]’ “Kon pasayloon ninyo ang mga tawo nga nakasala kaninyo, pasayloon usab kamo sa inyong Amahan nga langitnon. Apan kon dili ninyo sila pasayloon, dili usab kamo pasayloon sa inyong Amahan nga langitnon. “Kon magpuasa kamo, ayaw ninyo sundoga ang mga tigpakaaron-ingnon. Magsuroy-suroy sila nga dili manghilam-os ug dili manudlay aron mahibaloan sa uban nga nagapuasa sila. Sa pagkatinuod, nadawat na nila ang ilang ganti, busa wala na silay madawat pa gikan sa Dios. Apan kon kamo magpuasa, panghilam-os kamo ug panudlay, aron walay makahibalo nga nagapuasa kamo gawas lang sa inyong Amahan nga dili makita. Ug mohatag ug ganti kaninyo ang inyong Amahan nga nakakita sa inyong gibuhat sa tago.” “Ayaw kamo pagtigom ug bahandi alang sa inyong kaugalingon dinhi sa kalibotan, tungod kay ang mga gagmayng mananap ug ang taya mokutkot niini, o mahimong sudlon sa kawatan ang inyong balay aron mangawat. Hinuon, pagtigom kamo ug mga bahandi didto sa langit, kay didto walay gagmayng mananap ug taya nga mokutkot, ug walay kawatan nga makasulod aron sa pagpangawat. Kay kon asa gani ang inyong bahandi atua usab didto ang inyong kasingkasing.” “Ang mata mao ang suga sa lawas. Busa kon hayag ang imong panan-aw, nahayagan ang tibuok mong lawas. Apan kon ngitngit ang imong panan-aw, nangitngitan usab ang tibuok mong lawas. Busa kon ang suga nga anaa kanimo wala maghatag ug kahayag, labihan gayod kangitngit ang imong kahimtang.” “Walay tawo nga makaalagad sa duha ka agalon, tungod kay isalikway niya ang usa ug higugmaon ang usa; modapig siya sa usa ug tamayon niya ang usa. Sama niana dili ninyo madungan ang pag-alagad sa Dios ug sa bahandi. “Busa sultihan ko kamo nga dili kamo mabalaka sa inyong kinabuhi, kon unsa ang inyong kaonon o imnon, o unsa ang inyong isul-ob. Kay kon gihatagan kamo sa Dios sa kinabuhi ug lawas, dili mahimo nga dili niya kamo hatagan sa pagkaon ug bisti. Tan-awa ninyo ang mga langgam nga nagalupad-lupad. Wala sila magtanom, wala mag-ani, ug wala silay gitigom sa bodega, apan sa gihapon gipakaon sila sa inyong Amahan nga langitnon. Dili ba mas labaw pa kamo kaysa mga langgam? Kinsa ba kaninyo ang makapalugway sa inyong kinabuhi bisag gamay lang pinaagi sa inyong kabalaka? Wala gayod! “Ug nganong mabalaka man kamo kon asa kamo mokuha sa inyong bisti? Hunahunaa ninyo kon giunsa pagtubo sa mga bulak. Wala sila maghago o magbuhat sa ilang bisti. Sa pagkatinuod, bisan ang bisti sa bantogan ug bahandianong hari nga si Solomon dili makatupong sa katahom niining mga bulaka. Kon gipatahom sa Dios ang mga sagbot nga buhi karon, apan sa kaulahian malaya ug sunogon lang, dili ba labi pa gayod niya kamong pabistihan? Kagamay sa inyong pagtuo! Busa ayaw kamo kabalaka kon unsa ang inyong kaonon ug imnon, ug kon unsa ang inyong isul-ob. Mao kana ang gikabalak-an sa mga tawo nga wala makaila sa Dios. Apan nasayod ang inyong Amahan nga langitnon nga gikinahanglan ninyo kining tanan. Busa unaha ninyo ang pagpasakop sa paghari sa Dios ug ang pagtuman sa iyang kabubut-on, ug ihatag gayod niya ang tanan ninyo nga mga gikinahanglan. Busa ayaw kamo kabalaka bahin sa ugma, kay ang ugma may kaugalingon nga suliran. Dili na kinahanglan nga dugangan pa ninyo ang suliran nga nagaabot sa matag adlaw.” “Ayaw ninyo hukmi ang uban aron dili usab kamo hukman sa Dios. Kay hukman kamo sa Dios sama sa paghukom ninyo sa uban. Ang basihanan nga inyong gamiton sa paghukom sa uban mao usab ang basihanan nga gamiton sa Dios kaninyo. Nganong tan-awon man nimo pag-ayo ang gamay nga puling sa imong isigka-tawo, apan wala nimo tagda ang imong puling nga sama kadako sa troso? Unsaon mo pag-ingon kaniya, ‘Igsoon, kuhaon ko ang imong puling,’ kon diha sa imong mata may puling usab nga morag troso kadako. Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang imong puling nga morag troso kadako, aron makakita ka pag-ayo sa imong pagkuha sa gamay nga puling sa imong isigka-tawo. “Ayaw ninyo ilabay ang mga butang nga may kalabotan sa Dios ngadto sa mga iro. Kay basin ug balikan nila kamo ug paakon. Ug ayaw ninyo ilabay ang inyong mga perlas ngadto sa mga baboy, kay tamak-tamakan lang nila kini.” “Pangayo kamo sa Dios ug hatagan niya kamo. Duol kamo kaniya ug tabangan gayod niya kamo. Pag-ampo kamo sa Dios ug tubagon niya kamo. Tungod kay ang tanang mangayo sa Dios makadawat. Ang moduol kaniya tabangan niya. Ug ang mag-ampo tubagon niya. Kamong mga ginikanan, kon mangayo ug pagkaon ang inyong anak, hatagan ba ninyo ug bato? Kon mangayo siya ug isda, hatagan ba ninyo ug bitin? Dili gayod! Kon kamong mga tawo nga daotan makahibalong mohatag sa maayo nga mga butang ngadto sa inyong mga anak, unsa pa kaha ang inyong Amahan sa langit! Ihatag gayod niya ang maayo nga mga butang ngadto sa mga mangayo kaniya. “Buhata sa uban ang buot ninyo nga buhaton nila diha kaninyo. Mao kini ang husto nga pagtuman sa Kasugoan ni Moises ug sa mga gisulat sa mga propeta.” “Sulod kamo sa masigpit nga pultahan. Kay luag ang pultahan ug lapad ang dalan padulong sa impiyerno, ug daghan ang nagaagi niana nga dalan. Apan masigpit ang pultahan ug lisod ang dalan padulong sa kinabuhi nga walay kataposan, ug gamay lang ang nagasubay niana nga dalan.” “Pagbantay kamo sa mga mini nga propeta. Kana nga mga tawo kon tan-awon morag mga tumutuo, apan ang tinuod sama sila sa mabangis nga mga mananap. Maila ninyo sila pinaagi sa ilang binuhatan. Sama sa tunokon nga mga tanom, dili kini mamunga ug igos o ubas. Ang kahoy nga maayo mamunga ug maayo. Apan ang kahoy nga daot mamunga ug daot. Ang maayo nga kahoy dili makapamunga ug daot, ug ang daot nga kahoy dili makapamunga ug maayo. Ang tanang kahoy nga dili mamunga ug maayo putlon ug unya sunogon. Busa sama niini ang mga mini nga propeta, maila usab ninyo pinaagi sa ilang mga binuhatan.” “Dili ang tanan nga nagatawag kanako ug ‘Ginoo’ maapil sa paghari sa Dios. Ang nagatuman sa kabubut-on sa akong Amahan sa langit mao ang maapil sa iyang paghari. Sa adlaw sa paghukom daghan unya ang moingon kanako, ‘Ginoo, dili ba sa imong ngalan gisugilon namo ang imong pulong, giabog ang mga daotang espiritu, ug gibuhat ang daghang mga milagro?’ Unya moingon ako kanila, ‘Wala ako makaila kaninyo. Palayo kamo kanako, kamo nga nagabuhat ug daotan!’ ” “Busa si bisan kinsa nga nagapaminaw ug nagatuman sa akong mga pagtulon-an, sama siya sa tawong maalam nga nagpatukod sa iyang balay diha sa pundasyon nga bato. Bisag moulan ug kusog ug mobaha, ug kuso-kusohon sa kusog nga hangin ang iyang balay, dili kini maguba tungod kay gipatukod kini diha sa malig-on nga pundasyon. Apan ang tawo nga nagapaminaw sa akong mga pagtulon-an, ug wala nagatuman niini, sama siya sa tawo nga buang-buang nga nagpatukod sa iyang balay diha sa balas. Ug kon moulan ug kusog ug mobaha, ug kuso-kusohon sa kusog nga hangin ang iyang balay, matumba kini, ug mabungkag.” Sa pagkahuman ni Jesus ug sulti niini, natingala gayod ang mga tawo tungod kay may gahom ang iyang pagtudlo, ug dili sama sa ilang mga magtutudlo sa Kasugoan. Pagkahuman ni Jesus ug panudlo didto sa bukid, milugsong siya ug daghan ang mga tawo nga misunod kaniya. Unya, may usa ka tawo nga may ngilngig nga sakit sa panit nga miduol kaniya ug miluhod. Miingon siya, “Ginoo, kon buot ka, mahimo mo akong ayohon sa akong sangla aron maisip ako nga hinlo.” Unya gihikap siya ni Jesus ug giingnan, “Oo, buot ako. Mahinlo ka!” Ug diha-diha naayo siya sa iyang sangla. Ug miingon si Jesus kaniya, “Ayaw gayod pagsulti kang bisan kinsa bahin niini, diretso hinuon sa pari ug pagpatan-aw kaniya. Unya paghalad sa halad nga gisugo ni Moises sa pagpamatuod ngadto sa mga tawo nga hinlo ka na.” Unya, sa pagsulod ni Jesus sa lungsod sa Capernaum, gisugat siya sa usa ka kapitan sa mga sundalong Romanhon. Nagpakilooy kini nga nagaingon, “Ginoo, ang akong sulugoon nagsakit didto sa balay. Dili na siya makalihok ug labihan gayod ang iyang pag-antos.” Miingon si Jesus kaniya, “Sige, adtoon ko siya ug ayohon.” Apan mitubag ang kapitan, “Ginoo, dili ako takos nga magpasulod kanimo sa akong balay. Isulti lang ug mamaayo ang akong sulugoon. Nasayod ako niini tungod kay ako ubos man sa pagmando sa mga opisyal, ug may mga sundalo usab nga ubos sa akong pagmando. Busa kon momando ako ngadto sa usa, ‘lakaw,’ molakaw siya, ug kon momando ako ngadto sa usa, ‘anhi dinhi,’ moanhi siya. Ug kon unsa ang akong isugo sa akong ulipon, himuon niya.” Pagka-dungog niini ni Jesus natingala gayod siya. Ug miingon siya sa mga tawo nga misunod kaniya, “Wala pa gayod akoy nakitang tawo sa Israel nga may pagtuo nga sama niini. Busa timan-i ninyo kini! Daghang mga dili Judio gikan sa bisan asa nga bahin sa kalibotan ang molingkod uban kang Abraham, Isaac, ug Jacob sa kombira sa gingharian sa Dios. Apan daghang mga Israelinhon nga mao unta ang maapil sa gingharian sa Dios ang ilabay sa gawas, didto sa kangitngitan diin manghilak sila ug magkagot ang ilang mga ngipon.” Miingon si Jesus sa kapitan, “Pauli, mahitabo ang imong gituohan.” Ug niadto gayod nga takna naayo ang sulugoon sa kapitan. Miadto si Jesus sa balay ni Pedro. Pag-abot niya didto, nakita niya ang ugangang babaye ni Pedro nga naghigda kay gihilantan. Gihikap ni Jesus ang iyang kamot, ug diha-diha naayo siya. Mibangon dayon siya ug gisilbihan niyag pagkaon si Jesus. Sa kilomkilom na, daghang mga tawo nga gigamhan sa mga daotang espiritu ang gidala ngadto kang Jesus. Sa usa lang niya ka pagsulti mibiya ang mga daotang espiritu, ug giayo niya ang tanang masakiton. Gibuhat niya kini aron matuman ang giingon ni Propeta Isaias: “Siya gayod ang nagkuha sa atong mga sakit, ug nagaayo sa atong mga balatian.” Sa dihang nakita ni Jesus nga daghan ang mga tawo nga nagtapok libot kaniya, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Manabok kita sa linaw.” Unya, may magtutudlo sa Kasugoan nga miduol kaniya ug miingon, “Magtutudlo, mouban ako kanimo bisan asa ka moadto.” Miingon si Jesus kaniya, “Ang mga ihalas nga iro may mga lungag nga kapuy-an ug ang mga langgam may mga salag, apan ako nga Anak sa Tawo walay kaugalingong balay nga akong kapahulayan.” May usa pa ka tinun-an ni Jesus nga miingon, “Ginoo, mopauli una ako aron sa paglubong sa akong amahan.” Mitubag si Jesus kaniya, “Uban kanako ug pasagdi ang mga patay sa paglubong sa ilang mga minatay.” Unya misakay si Jesus sa sakayan, ug mikuyog kaniya ang iyang mga tinun-an. Samtang nagsakay sila, kalit nga mikusog ang hangin, ug daw matabonan na sa dagkong mga balod ang ilang sakayan. Apan natulog si Jesus. Busa gi-adto siya sa iyang mga tinun-an ug gipukaw. Miingon sila, “Ginoo, luwasa kami! Malunod na kita!” Miingon si Jesus kanila, “Nganong nahadlok man kamo? Kulang ang inyong pagtuo.” Unya mibangon siya ug gimandoan niya ang hangin ug ang mga balod nga mohunong. Ug diha-diha milinaw. Natingala gayod ang iyang mga tinun-an ug miingon sila, “Unsa ba kining tawhana nga bisan ang hangin ug ang mga balod motuman man kaniya?” Sa pag-abot nila sa tabok sa lanaw, sa dapit sa mga Gadarenhon, gisugat si Jesus sa duha ka tawo nga migawas gikan sa mga langub nga lubnganan. Kining duha ka tawo gigamhan sa mga daotang espiritu. Bangis sila kaayo, busa nahadlok ang mga tawo nga moagi didto. Sa pagkakita nila kang Jesus misinggit sila, “Ikaw nga Anak sa Dios, unsay imong labot kanamo? Mianhi ka ba dinhi aron silotan kami bisag dili pa panahon?” Didto sa unahan may daghang baboy nga nangungad. Nagpakilooy ang mga daotang espiritu nga nagaingon, “Kon abugon mo man gayod kami, tugoti na lang kami nga mosulod didto sa mga baboy.” Miingon si Jesus kanila, “Sige, lakaw!” Busa nanggawas sila gikan sa duha ka tawo ug misulod sa mga baboy. Unya mihaguros ang mga baboy ug dagan sa pangpang, ngadto sa tubig ug nangalumos. Nanagan ang mga nagaatiman sa mga baboy paingon sa lungsod ug nanugilon kon unsa ang nahitabo sa mga baboy ug sa duha ka tawo nga gigamhan sa mga daotang espiritu. Busa ang tanang mga tawo sa lungsod nangadto kang Jesus ug nagpakilooy nga mobiya siya sa ilang dapit. Misakay si Jesus ug ang iyang mga kauban sa sakayan ug mitabok sa linaw. Unya mipauli dayon si Jesus sa iyang lungsod. Sa didto na siya, may mga tawo nga midala ngadto kaniya ug usa ka tawong paralitiko nga naghigda sa banig. Sa dihang nakita ni Jesus ang ilang pagtuo, miingon siya sa paralitiko, “Ayawg kabalaka, kay ang imong mga sala gipasaylo na!” Unya, aduna didtoy mga magtutudlo sa Kasugoan nga nakadungog, ug miingon sila sa ilang kaugalingon, “Pagpasipala sa Dios ang gisulti niining tawhana.” Nasayod si Jesus sa ilang gihunahuna, busa miingon siya kanila, “Nganong naghuna-huna man kamog daotan? Unsa may mas sayon, ang pag-ingon, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon, ‘Tindog ug lakaw’? Karon, pamatud-an ko kaninyo nga ako nga Anak sa Tawo may gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala.” Unya miingon siya sa paralitiko, “Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug pauli!” Mitindog dayon ang paralitiko ug mipauli. Sa pagkakita niadto sa mga tawo nangahadlok sila, ug gidayeg nila ang Dios nga naghatag sa mga tawo ug gahom nga sama niadto. Unya mibiya si Jesus niadtong dapita, ug samtang naglakaw siya, nakita niya ang maniningil ug buhis nga si Mateo nga naglingkod sa dapit diin bayran ang buhis. Miingon si Jesus kaniya, “Dali, uban kanako.” Ug mitindog si Mateo ug miuban kang Jesus. Unya, samtang nagkaon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an didto sa balay ni Mateo, daghang mga maniningil ug buhis ug uban pa nga giila nga mga makasasala ang miabot ug nakig-uban sa pagpangaon. Nakita kini sa mga Pariseo. Busa gipangutana nila ang iyang mga tinun-an, “Nganong nakig-uban man sa pagpangaon ang inyong magtutudlo sa mga maniningil ug buhis ug sa uban pang mga makasasala?” Pagka-dungog ni Jesus niini, mitubag siya, “Ang tawo nga maayog panglawas wala magkinahanglan ug doktor, ang masakiton lang. Susiha ninyo kon unsa ang kahulogan niining giingon sa Kasulatan, ‘Wala ako magtinguha sa inyong mga halad. Ang gusto ko nga magmaluloy-on kamo sa inyong isigka-tawo.’ Wala ako moanhi aron sa pagtawag niadtong nagatuo nga sila matarong, kondili sa mga makasasala.” May mga tinun-an ni Juan nga tigbautismo nga miadto kang Jesus ug nangutana, “Kami ug ang mga Pariseo kanunay nga nagapuasa. Apan nganong dili man gapuasa ang imong mga tinun-an?” Mitubag si Jesus kanila, “Magsubo ba ang mga bisita samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili gayod! Apan moabot ang panahon nga kuhaon ang pamanhonon gikan kanila, ug nianang panahona magpuasa sila.” Miingon pa si Jesus, “Walay magtapak ug bag-ong panapton sa daan nga bisti, kay mokulo ang bag-o nga panapton kon malabhan ug mosamot pa kadako ang gisi. Wala usay magsulod ug bag-o nga bino sa daan nga sudlanan nga panit, kay mabuskag ang sudlanan ug mausik ang bino, ug ang sudlanan dili na mapuslan. Hinuon, adto nila isulod ang bag-ong bino sa bag-ong sudlanan nga panit aron kining duha dili maunsa.” Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot ang usa ka pangulo sa sinagoga sa mga Judio. Miluhod siya kang Jesus ug nagpakilooy nga nagaingon, “Ang akong anak nga babaye bag-o lang gayod namatay, apan kon adtoon mo siya ug ipandong mo ang imong kamot kaniya, nagatuo ako nga mabuhi siya pag-usab.” Busa mitindog si Jesus ug miuban kaniya. Mikuyog usab ang mga tinun-an ni Jesus. Milingi dayon si Jesus ug pagkakita niya sa babaye miingon siya, “Anak, paglipay! Ang imong pagtuo kanako maoy nakapaayo kanimo.” Diha-diha naayo siya. Mipadayon si Jesus ngadto sa balay sa pangulo. Sa pagsulod niya, nakita niya ang mga musikero alang sa lubong ug ang mga tawo nga nagkaguliyang. Busa miingon siya sa mga tawo, “Gawas una kamo! Dili patay ang bata kondili natulog lang.” Gikataw-an nila si Jesus. Sa dihang nakagawas na ang mga tawo, misulod dayon si Jesus sa kuwarto sa bata. Gikuptan niya ang kamot sa bata ug mibangon kini. Ug ang balita mahitungod niini mikaylap sa tanang lungsod niadtong dapita. Sa pagbiya ni Jesus niadtong dapita, may duha ka buta nga nagsinggit nga misunod kaniya, “Kaliwat ni David, kaloy-i kami!” Sa pag-abot ni Jesus sa balay nga iyang gisak-an, miduol kaniya kadtong duha ka buta. Gipangutana niya sila, “Nagatuo ba kamo nga mahimo ko kamong ayohon?” Mitubag sila, “Oo, nagatuo kami.” Gihikap dayon ni Jesus ang ilang mga mata ug miingon, “Sumala sa inyong pagtuo mahitabo kana diha kaninyo.” Diha-diha naayo ang ilang mga mata ug nakakita na sila. Gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili gayod mosugilon kang bisan kinsa. Apan milakaw sila ug gipanugilon nila sa tibuok nga dapit kon unsa ang gibuhat ni Jesus kanila. Sa dihang mopauli na sila, may gidala ngadto kang Jesus nga usa ka tawo nga naamang tungod kay gigamhan siya sa daotang espiritu. Human hinginli ni Jesus ang daotang espiritu, nakasulti dayon ang amang. Nahibulong gayod ang mga tawo. Miingon sila, “Sukad masukad wala pa kitay nakita nga ingon niini sa tibuok Israel.” Apan miingon ang mga Pariseo, “Ang pangulo sa mga daotang espiritu mao ang naghatag kaniya ug gahom aron mahinginlan niya ang mga daotang espiritu.” Milibot si Jesus sa mga lungsod ug sa mga baryo, ug nagtudlo siya diha sa mga sinagoga sa mga Judio. Giwali niya ang Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios, ug gipang-ayo niya ang mga tawo nga may nagkalain-laing mga balatian. Pagkakita niya sa daghang mga tawo, nalooy gayod siya kanila tungod kay daghan silag mga suliran apan wala silay kadangpan. Sama sila sa mga karnero nga walay magbalantay. Busa miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Daghan ang alanihon, apan gamay ra ang mag-aani. Busa pag-ampo kamo sa Ginoo nga magpadala siyag mga mag-aani sa iyang alanihon.” Gitawag ni Jesus ang iyang 12 ka mga tinun-an ug gihatagan niya sila ug gahom sa paghingilin sa mga daotang espiritu. Gihatagan usab niya sila ug gahom sa pag-ayo sa bisan unsang matang sa sakit. Mao kini ang ngalan sa maong 12 ka mga apostoles: si Simon (nga gitawag ug Pedro nga mao ang una), si Andres nga iyang igsoon, ang duha ka mga anak ni Zebede nga si Santiago ug si Juan, si Felipe, si Bartolomeo, si Tomas ug ang maniningil ug buhis nga si Mateo, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeus, si Simon (nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma), ug si Judas Iscariote nga mao ang nagluib kang Jesus. Sa wala pa palakwa ni Jesus ang 12 ka apostoles gimandoan niya sila, “Ayaw kamo pag-adto sa mga dapit sa mga dili Judio o sa mga lungsod sa Samaria, adto hinuon kamo sa mga kaliwat ni Israel. Sama sila sa mga karnero nga nangawala. Ibalita ninyo kanila nga panahon na nga ang Dios maghari sa mga tawo. Ayoha ninyo ang mga masakiton, banhawa ninyo ang mga patay, ayoha ninyo ang mga may ngilngig nga sakit sa panit aron mahimo silang hinlo, ug hinginli ninyo ang daotang mga espiritu. Nakadawat kamo gikan sa Dios nga walay bayad, busa panghatag usab kamo nga walay bayad. Ayaw kamo pagbalon ug kuwarta, bag, ilisan, sandalyas, o baston, kay ang nangalagad angay gayod nga hatagan sa iyang mga kinahanglanon. “Kon mosulod kamo sa usa ka lungsod o sa usa ka baryo, pangita kamo ug tawo nga andam modawat kaninyo. Puyo kamo didto hangtod nga mobiya kamo niana nga dapit. Sa pagsulod ninyo sa balay panalangini ninyo ang nagapuyo didto. Kon kana nga panimalay modawat kaninyo, ibilin ang inyong panalangin kanila; apan kon dili, bakwia ang inyong panalangin kanila. Kon may mga panimalay o lungsod nga dili gayod modawat kaninyo o dili gayod maminaw kaninyo, biyai ninyo sila. Sa pagbiya ninyo, itaktak ang abog sa inyong sandalyas isip pasidaan batok kanila. Sa pagkatinuod, ang silot nga ilang madawat sa adlaw sa paghukom labaw pa kabug-at kaysa silot nga nadawat sa mga taga-Sodoma ug mga taga-Gomora.” “Timan-i ninyo kini! Sama kamo sa mga karnero nga akong gipaadto sa mabangis nga mga mananap. Busa pagmaigmat kamo sama sa mga bitin, ug pagmalumo kamo sama sa mga salampati. Pagbantay kamo kanila, kay dakpon nila kamo ug dad-on ngadto sa mga hukmanan ug latigohon kamo didto sa sulod sa ilang mga sinagoga. Isumbong nila kamo sa mga gobernador ug mga hari tungod sa inyong pagsunod kanako, ug didto makasangyaw kamo sa Maayong Balita kanila ug sa uban pang dili Judio. Kon sukitsukiton na kamo, ayaw kamo kabalaka kon unsa ang inyong itubag, ug kon unsaon ninyo pagtubag. Kay sa higayon nga mahitabo kini, tudloan kamo sa Espiritu Santo kon unsay inyong isulti. Busa ang inyong itubag dili inyo kondili iya sa Espiritu nga gikan sa inyong Amahan. Siya ang mosulti pinaagi kaninyo. “ Nianang panahona may mga tawo nga mounay pagtugyan sa ilang igsoon aron patyon. May mga amahan nga mopapatay sa ilang mga anak. Ug may mga anak nga makigbatok sa ilang mga ginikanan, ug mopapatay kanila. Dumtan kamo sa tanan tungod kay kamo akong mga tinun-an. Apan ang magpadayon sa pagsunod kanako hangtod sa kataposan mao ang maluwas. Kon lutoson kamo diha sa usa ka lungsod, pahilayo kamo ug adto sa laing lungsod. Kay sa pagkatinuod, sa dili pa ninyo malibot ang tanang mga lungsod sa Israel, ako nga Anak sa Tawo mobalik na. “Walay estudyante nga labaw sa iyang maestro, ug walay ulipon nga labaw sa iyang agalon. Busa igo na sa estudyante nga mahimong sama sa iyang maestro, ug sa ulipon nga mahimong sama sa iyang agalon. Kon ako nga nangulo kaninyo gitawag nga Satanas, unsa pa kaha kadaotan ang ilang itawag kaninyo nga akong mga tinun-an.” “Busa ayaw kamo kahadlok sa mga tawo. Kay walay tinagoan nga dili mabutyag sa kaulahian. Ang mga butang nga kaninyo ko lang gisulti, isulti ninyo sa tanan. Ug ang akong gihunghong kaninyo, isangyaw ninyo sa katawhan. Ayaw kamo kahadlok sa mga tawo nga makapatay sa inyong lawas apan dili makapatay sa inyong kalag. Ang Dios mao ang angay ninyong kahadlokan, tungod kay siya ang makahimo sa paglaglag sa inyong lawas ug kalag didto sa impiyerno. Dili ba barato ra ang mga gagmayng langgam? Apan walay usa kanila nga mahulog sa yuta nga dili sumala sa pagbuot sa inyong Amahan. Ug bahin kaninyo, bisan ang inyong mga buhok inihap na niya ang tanan. Busa ayaw kamo kahadlok, kay mas bililhon pa kamo kaysa mga langgam.” “Si bisan kinsa nga moila kanako ingon nga iyang Ginoo atubangan sa katawhan, ilhon ko usab atubangan sa akong Amahan sa langit. Apan si bisan kinsa nga molimod kanako atubangan sa katawhan, ilimod ko usab atubangan sa akong Amahan sa langit.” “Ayaw kamo paghunahuna nga mianhi ako sa kalibotan aron mahimong maayo ang relasyon sa usag usa. Mianhi ako aron magkagubot sila. Mianhi ako aron makigbatok ang mga anak nga lalaki sa ilang mga amahan, ang mga anak nga babaye sa ilang mga inahan, ug ang mga umagad nga babaye sa ilang mga ugangan nga babaye. Ang mahimong kaaway sa mga tawo mao mismo ang sakop sa ilang kaugalingon nga panimalay. “Apan ang nahigugma sa iyang amahan o sa iyang inahan labaw pa kay kanako dili angay kanako. Ug ang nahigugma sa iyang mga anak labaw pa kay kanako dili angay kanako. Si bisan kinsa nga dili mosunod kanako kay mahadlok mamatay tungod kanako dili angay kanako. Ang magtinguha sa pagtipig sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan ang maghalad sa iyang kinabuhi tungod sa iyang pagsunod kanako makadawat sa kinabuhi nga walay kataposan.” “Ang modawat kaninyo nagadawat usab kanako. Ug ang nagadawat kanako nagadawat usab sa nagpadala kanako. Ang magadawat sa propeta sa Dios tungod sa pagkapropeta niini makadawat gikan sa Dios ug ganti sama sa madawat sa propeta. Ug ang modawat sa tawong matarong tungod sa pagkamatarong niini makadawat gikan sa Dios ug ganti sama sa madawat sa tawong matarong. Ug si bisan kinsa nga mohatag bisag usa lang ka basong tubig ngadto sa labing ubos nako nga tinun-an tungod kay ako kining tinun-an, kana nga tawo makadawat gayod sa iyang ganti.” Human matudloi ni Jesus ang iyang 12 ka mga tinun-an, miadto siya sa kasikbit nga mga lungsod aron magtudlo ug magwali didto. Sa didto pa si Juan nga tigbautismo sa sulod sa prisohan, nabalitaan niya ang mahitungod sa mga gipangbuhat ni Cristo. Busa gipaadto niya kang Cristo ang iyang mga tinun-an aron mangutana, “Sultihi kami, ikaw na ba ang among gipaabot o maghulat pa kami ug lain?” Gitubag sila ni Jesus, “Balik kamo kang Juan ug sultihi ninyo siya sa inyong nakita ug nadungog. Sultihi ninyo siya nga ang mga buta nakakita na, ang mga bakol nakalakaw na, ang sanglahon nangaayo ug nahimo na nga hinlo, ang mga bungol nakadungog na, ang mga patay nangabanhaw, ug ang Maayong Balita giwali ngadto sa mga kabos. Bulahan ang mga tawo nga wala magduhaduha kanako.” Sa nakabiya na ang mga sinugo ni Juan, nangutana si Jesus sa mga tawo, “Sa pag-adto ninyo didto kang Juan sa kamingawan, unsa man ang inyong gidahom nga makita? Miadto ba kamo didto aron makita ninyo ang tawo nga nagpauyon-uyon lang sama sa kugon nga monunot sa huyop sa hangin? O miadto kamo didto aron makita ang usa ka tawo nga nagasul-ob ug mahalon nga bisti? Ang mga tawong nagasul-ob ug mahalon nga bisti atua lang sa mga palasyo. Apan unsa man gayoy inyong giadto didto? Dili ba aron makita ninyo ang propeta sa Dios? Oo, di ba? Ug sultihan ko kamo nga labaw pa gayod siya sa usa ka propeta. Tungod kay siya mao ang gihisgotan sa Dios diha sa Kasulatan, ‘Ipadala ko ang akong tigbalita una kanimo sa pag-andam sa imong agianan.’ ” Midugang pa si Jesus sa pag-ingon, “Sa pagkatinuod, wala pa gayoy natawo sa kalibotan nga labaw pa kang Juan. Apan ang labing ubos sa mga nagapasakop sa paghari sa Dios mas labaw pa kang Juan. Sukad sa pagwali ni Juan hangtod karon, namugos ang mga tawo nga mahisakop sa paghari sa Dios. Kay sa wala pa moabot si Juan, ang tanang mga propeta ug ang Kasugoan nagtudlo na mahitungod sa paghari sa Dios. Ug kon tuohan ninyo ang ilang mga mensahe, si Juan mao si Elias nga gipanagna nga moabot. Angay gayod ninyong sabton kining inyong nadunggan. “Karon, unsay ikatandi ko sa mga tawo niining panahona? Sama sila sa mga bata nga nanglingkod sa plasa. Ang usa ka grupo miingon sa usa, ‘Gitugtogan namo kamog sonata alang sa kasal, apan wala kamo mosayaw. Gikantahan namo kamog awit alang sa patay, apan wala usab kamo mohilak.’ Sama usab niana ang mga tawo niining panahona, kay sa pag-abot ni Juan, nakita nila nga nagapuasa siya ug wala moinom ug bino, busa nagaingon sila nga may daotan siya nga espiritu. Ug ako nga Anak sa Tawo, pag-abot nako, nakita nila nga nagakaon ug nagainom ako, busa nagaingon sila nga palakaon ako ug palahubog. Nagaingon usab sila nga higala ako sa mga maniningil ug buhis ug sa uban pang makasasala. Apan wala kanay bali, kay ang mga tawo nga nagasunod sa kabubut-on sa Dios nagapamatuod nga husto ang gihimo sa Dios.” Human niadto, misulti si Jesus batok sa mga lungsod diin didto siya naghimo ug daghang mga milagro, tungod kay ang mga tawo niadto nga mga lungsod wala maghinulsol sa ilang mga sala. Miingon siya, “Alaot kamong mga taga-Corazin ug kamong mga taga-Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga akong gihimo diha kaninyo gihimo ko sa Tyre ug sa Sidon, dugay na unta silang nagbistig sako ug nagbutang ug abo sa ilang mga ulo sa pagpaila nga naghinulsol sila sa ilang mga sala. Busa timan-i ninyo nga sa adlaw sa paghukom, mas labaw pa sa silot sa mga taga-Tyre ug taga-Sidon ang inyong madawat. Ug kamong mga taga-Capernaum naghunahuna nga dayegon kamo sa tanan. Apan sa impiyerno hinuon kamo itambog! Kay kon ang mga milagro nga akong gihimo diha kaninyo gihimo ko pa sa Sodoma, nagpabilin pa unta ang Sodoma hangtod karon! Busa timan-i ninyo nga sa adlaw unya nga ang Dios maghukom, ang silot nga inyong dawaton labaw pa sa silot sa taga-Sodoma.” Unya nagaampo si Jesus, “Amahan, nga tag-iya sa langit ug sa yuta, gidayeg ko ikaw tungod kay ang kamatuoran nga gililong mo sa mga tawo nga giilang maalam ug may taas nga kahibalo, gipasabot mo sa mga tawo nga gamay lang ug kaalam sama sa mga bata. Amahan, salamat gayod nga mao kana ang imong kabubut-on.” Unya, miingon si Jesus sa mga tawo, “Gitugyan na kanako sa akong Amahan ang tanang mga butang. Ang Amahan lang ang nakaila kanako nga iyang Anak. Ug ang nakaila sa Amahan ako lang gayod nga iyang Anak ug ang mga tawo nga buot ko nga makaila kaniya. “Duol kamo kanako, kamong tanan nga gikapoyan ug gibug-atan, ug papahulayon ko kamo. Sunod kamo ug magpatudlo kanako kay malumo ako ug mapainubsanon. Makapahulay kamo, kay ang akong pagtulon-an sayon sundon, ug ang akong sugo sayon buhaton.” Usa niadto ka panahon sa Adlaw nga Igpapahulay, nakaagi sila si Jesus sa kaumahan sa trigo. Gigutom kaayo ang iyang mga tinun-an, busa nangutlo sila ug mga uhay sa trigo ug nangaon. Pagkakita niadto sa mga Pariseo miingon sila kang Jesus, “Tan-awa ang gihimo sa imong mga tinun-an! Adlaw nga Igpapahulay karon ug supak sa Kasugoan ang ilang gihimo.” Gitubag sila ni Jesus, “Wala ba ninyo mabasa sa Kasulatan ang gihimo ni David sa dihang siya ug ang iyang mga kauban gipanggutom? Misulod siya sa balay sa Dios ug gikaon niya ug sa iyang mga kauban ang pan nga gihalad ngadto sa Dios. Wala sila makasala bisan supak sa Kasugoan nga mokaon niadto ang mga tawo gawas lang sa mga pari. Ug wala ba usab ninyo mabasa sa mga sinulat ni Moises nga ang mga pari sa templo nagasupak sa Kasugoan matag Adlaw nga Igpapahulay tungod kay wala silay pahulay? Apan wala sila makasala. Ang tinuod ania dinhi ang mas mahinungdanon pa kaysa templo. Human niadto, mibiya si Jesus didto ug miadto sa usa sa mga sinagoga sa mga Judio. May tawo didto nga singkaw ug kamot. Ug may mga Pariseo usab didto nga naniid ug nangitag pamaagi aron ikasumbong nila si Jesus. Busa nangutana sila kang Jesus, “Gitugot ba diay ang pag-ayo sa masakiton sa Adlaw nga Igpapahulay?” Mitubag si Jesus kanila, “Pananglit, may karnero kamo nga nahulog sa bangag sa Adlaw nga Igpapahulay. Unsa man, pasagdan lang ba ninyo tungod kay Adlaw nga Igpapahulay? Dili gayod! Apan ang tawo mas bililhon pa kaysa karnero. Busa dili kita makasupak sa Kasugoan kon motabang kita sa atong isigka-tawo bisan kon Adlaw nga Igpapahulay.” Ug miingon si Jesus sa tawo nga singkaw ug kamot, “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya ug naayo kini, ug nahisama na sa pikas niyang kamot. Unya nanggawas ang mga Pariseo ug nagplano sila kon unsaon nila pagpatay si Jesus. Sa dihang nahibaloan ni Jesus ang plano sa mga Pariseo, mibiya siya niadto nga dapit. Daghan ang nagsunod kaniya ug giayo niya ang tanang mga masakiton. Gipasidan-an niya sila nga dili mosulti ngadto sa uban bahin kaniya. Katumanan kini sa giingon sa Dios pinaagi kang Propeta Isaias: “Mao kini ang akong gipili nga alagad. Gimahal ko siya ug nalipay gayod ako kaniya. Gamhan ko siya pinaagi sa akong Espiritu. Ug sultihan niya ang mga tawo sa tanan nga nasod bahin sa katarong. Dili siya makiglalis sa mga tawo, o mosinggit, ni madungog diha sa kadalanan ang iyang tingog. Dili niya pasagdan ang mga luya sa pagtuo, kay tabangan niya ang tanan bisan ang gamay ra gayod ug pagtuo. Dili siya moundang hangtod matuman ang mga sugo sa Dios. Ug ang katawhan sa tanan nga nasod mosalig kaniya.” Unya may gidala kang Jesus nga usa ka tawo nga nabuta ug naamang tungod kay gigamhan siya sa daotang espiritu. Giayo ni Jesus ang tawo ug diha-diha nakasulti na kini ug nakakita. Natingala ang tanan, ug miingon sila, “Siya kaha ang kaliwat ni Haring David nga makapanunod sa iyang gingharian?” Sa pagkadungog sa mga Pariseo miingon sila, “Kanang tawhana nanghingilin sa mga daotang espiritu tungod kay gihatagan siya ug gahom ni Satanas nga mao ang pangulo sa mga daotang espiritu.” Nahibalo si Jesus sa ilang mga hunahuna, busa miingon siya kanila, “Kon ang mga lumulupyo sa usa ka gingharian magkabahin-bahin, kana nga gingharian mabungkag. Mao usab ang mahitabo sa bisan unsa nga lungsod o panimalay kon ang mga nagapuyo magkabahin-bahin. Busa kon pinaagi sa gahom ni Satanas nanghingilin ako sa iyang mga sakop, ginabungkag lang niya ang iyang kaugalingon nga gingharian. Ug kon ang gahom ni Satanas ang akong gigamit sa paghingilin sa mga daotang espiritu, kinsa man ang nagahatag ug gahom sa inyong mga tinun-an nga nagahingilin usab sa mga daotang espiritu? Ang inyong mga tinun-an mismo usa ka pamatuod nga sayop gayod kamo. Karon, tungod kay nagahingilin ako sa mga daotang espiritu pinaagi sa Espiritu sa Dios, nagapaila kini nga ang paghari sa Dios miabot na kaninyo. “Ang tinuod, walay tawo nga makasulod sa balay sa kusgan nga tawo aron pagkuha sa iyang mga kabtangan kon dili una niya gapuson kanang kusgan nga tawo. Kon magapos na niya, makakuha na siya sa mga kabtangan niana nga balay. “Ang dili modapig kanako, batok kanako. Ug ang dili motabang kanako sa pagtigom sa mga tawo sa Dios nagapatibulaag lang. Busa sultihan ko kamo; ang bisan unsa nga sala, bisan pa ang pagsulti ug daotan batok sa Dios, mapasaylo. Apan ang pagsulti batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo. Si bisan kinsa nga mosulti batok kanako nga Anak sa Tawo mapasaylo, apan ang mosulti batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo hangtod sa hangtod.” “Kon maayo ang kahoy maayo usab ang iyang bunga; kon daot ang kahoy daot usab ang iyang bunga. Ang kahoy maila pinaagi sa iyang bunga. Mga kaliwat kamo sa bitin! Ug tungod kay kamo daotan, unsaon ninyo pagsulti ug maayo? Kay kon unsa ang anaa sa kasingkasing mao usab ang mogawas sa baba. Ang maayo nga tawo mosulti ug maayo, kay maayo man ang iyang gihunahuna. Apan ang tawo nga daotan mosulti ug daotan, kay daotan man ang iyang gihunahuna. Sa pagkatinuod, sa adlaw sa paghukom, ang matag usa manubag sa Dios sa iyang mga gipanulti nga walay kapuslanan. Kay ibasi sa imong mga gipanulti kon silotan ka o dili.” May mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga Pariseo nga miingon kang Jesus, “Magtutudlo, pakit-a kami ug milagro gikan sa Dios.” Mitubag si Jesus kanila, “Kamo nga mga tawo niini nga panahon labihan kadaotan ug dili matinud-anon sa Dios. Nangayo kamo ug milagro, apan walay milagro nga ipakita kaninyo gawas sa milagro nga nahitabo kang Propeta Jonas. Sama nga si Jonas tulo ka adlaw ug tulo ka gabii didto sa sulod sa tiyan sa isda, mao usab ang mahitabo kanako nga Anak sa Tawo. Kay magpabilin ako sulod sa tulo ka adlaw ug tulo ka gabii sa ilalom sa yuta. Sa adlaw sa paghukom ang mga taga-Nineve mabanhaw uban sa mga tawo niining panahona ug basulon nila kamo. Kay sa pagkadungog sa mga taga-Nineve kaniadto sa wali ni Jonas, naghinulsol sila. Karon, ania na dinhi ang labaw pa kang Jonas, apan wala kamo modawat sa iyang gitudlo. Sa adlaw sa paghukom mabanhaw ang Rayna sa Habagatan uban kaninyo nga mga tawo niining panahona ug basulon niya kamo. Kay layo kaayo ang iyang gigikanan aron lang maminaw sa kaalam ni Haring Solomon. Karon, ania na dinhi ang labaw pa kang Solomon, apan wala kamo modawat sa iyang gitudlo. “Kon ang daotang espiritu mogawas gikan sa tawo nga iyang gisudlan, mosuroy-suroy kini sa mga dapit nga walay tubig tungod kay mangita kini ug dapit nga iyang mapahulayan. Kon wala kini makita maghunahuna kini nga mobalik na lang sa iyang gigikanan. Ug kon sa iyang pagbalik makita niya nga ang iyang gigikanan walay nagapuyo, limpyo ug maayo nang pagkahimutang, molakaw dayon siya ug mangagda ug laing pito ka espiritu nga labi pang daotan kay kaniya. Mosulod sila niadtong tawhana ug didto sila mopuyo. Ug ang kahimtang sa tawo mosamot pa kadaotan kaysa una. Mao usab kini ang mahitabo sa daota nga mga tawo karon, mosamot pa gayod ang ilang kadaotan.” Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot ang iyang inahan ug ang iyang mga igsoon. Didto sila sa gawas nagahulat kay may isulti sila kaniya. May usa ka tawo nga miingon kaniya, “Ang imong inahan ug mga igsoon naghulat sa gawas. Buot silang makigsulti kanimo.” Mitubag si Jesus kaniya, “Nahibaloan mo ba kon kinsa ang akong inahan ug mga igsoon?” Unya gitudlo niya ang iyang mga tinun-an ug miingon, “Mao kini sila ang akong inahan ug mga igsoon! Kay si bisan kinsa nga nagabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan sa langit mao ang akong inahan ug mga igsoon.” Nianang adlawa, migawas si Jesus sa balay ug miadto siya sa daplin sa linaw ug milingkod didto. Apan tungod kay gilibotan siya sa daghang mga tawo, misakay siya sa sakayan ug milingkod aron sa pagtudlo. Ang mga tawo diha sa daplin sa linaw naminaw samtang nagtudlo siya. Daghan ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. Miingon siya: “May usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. Nasabwag ang uban nga binhi sa daplin sa dalan, ug gituka kini sa mga langgam. Ang uban didto nasabwag sa kabatoan. Gamay lang ang yuta niini, busa dali ra nga mitubo ang binhi. Apan nalawos kini sa dihang nainitan sa adlaw, ug nalaya ra dayon tungod kay gamay ra ang gamot. Ang uban nga binhi mitubo sa yuta nga may tunokon nga mga sagbot, apan sa paglabong sa mga sagbot natabonan kini. Ang uban usab nga binhi nasabwag sa maayo nga yuta, mitubo ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo. Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.” Unya miduol kang Jesus ang iyang mga tinun-an ug nangutana. “Nganong nakigsulti ka sa mga tawo pinaagi sa mga sambingay?” Mitubag si Jesus kanila, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gisulti kaninyo sa pamaagi nga masabtan ninyo, apan sa uban wala kini isulti sa pamaagi nga masabtan nila. Kay ang tawo nga magtipig sa iyang nadungog nga kamatuoran hatagan pa ug pagsabot, ug daghan gayod ang idugang kaniya. Apan ang tawo nga wala magtipig sa iyang nadungog nga kamatuoran, bisan ang gamay niyang nasabtan, kuhaon pa gikan kaniya. Busa nagasulti ako kanila pinaagi sa mga sambingay tungod kay nagtan-aw sila apan dili makakita, ug naminaw sila apan dili makasabot. Busa natuman diha kanila ang giingon sa Dios pinaagi kang Propeta Isaias, ‘Sige lang kamog paminaw apan dili kamo makasabot. Sige lang kamog tan-aw apan dili kamo makakita. Tungod kay gahig ulo kining mga tawhana. Gisampongan nila ang ilang mga dalunggan, ug gipiyong nila ang ilang mga mata. Kay basin makakita sila ug makadungog, ug makasabot ug moduol kanako, ug ayohon ko sila.’ Apan bulahan kamong mga nagasunod kanako, kay nakakita kamo ug nakadungog. Sa pagkatinuod, daghan ang mga propeta ug matarong nga mga tawo kaniadto nga nagtinguha nga makakita ug makadungog sa inyong nakita ug nadungog karon, apan wala kini mahitabo sa ilang panahon.” “Busa, paminawa ug tun-i ninyo kon unsa ang kahulogan sa sambingay mahitungod sa tigsabwag. Ang naminaw sa pulong mahitungod sa paghari sa Dios apan wala makasabot, nahisama niadtong daplin sa dalan nga nasabwagan ug binhi. Miabot si Satanas, ug giilog niya ang pulong diha sa iyang kasingkasing. Ang kabatoan nga gamay lang ug yuta nga nasabwagan sa binhi mao ang tawo nga nakadungog ug midawat sa pulong sa Dios nga may kalipay. Apan dili kini kinasingkasing. Busa wala molungtad ang iyang pagtuo. Sa pag-abot sa kalisod o paglutos tungod sa iyang pagdawat sa pulong sa Dios, mibiya siya sa iyang pagtuo. Ang yuta nga may mga tunokon nga sagbot nga nasabwagan ug binhi mao ang tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios. Apan tungod sa mga kabalaka sa panginabuhi ug pagpaningkamot nga makaangkon ug bahandi, nalimtan niya ang pulong sa Dios nga iyang nadungog ug wala kini namunga sa iyang kinabuhi. Apan ang maayo nga yuta nga nasabwagan ug binhi mao ang tawo nga naminaw gayod ug nakasabot sa pulong sa Dios. Namunga gayod ang pulong sa Dios sa iyang kinabuhi. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.” Nagpadayon si Jesus sa iyang pagtudlo sa mga tawo pinaagi sa sambingay. Miingon siya, “Ang paghari sa Dios nahisama sa tawo nga nagsabwag ug maayo nga binhi sa iyang yuta. Sa kagabhion, samtang ang mga tawo nangatulog, ang iyang kaaway miadto didto ug nagsabwag ug liso sa sagbot ug unya mipauli. Mitubo ang tanom, ug sa dihang namunga kini nakita nga may mga sagbot diay. Busa miadto kaniya ang iyang mga sulugoon ug miingon, ‘Dili ba maayo nga binhi ang atong gisabwag sa imong yuta? Asa gikan ang mga sagbot?’ Miingon ang ilang agalon, ‘Ang kaaway mao ang nagbuhat niini.’ Busa nangutana sila sa ilang agalon, ‘Ibton ba namo ang mga sagbot?’ Mitubag ang ilang agalon, ‘Ayaw lang, kay basig maibot ug apil ang mga tanom. Pasagdi lang ninyo hangtod nga moabot ang ting-ani. Sa ting-ani sugoon ko ang mga mag-aani nga unahon pagpangibot ang mga sagbot ug bugkoson aron sunogon. Pagkahuman, ipatigom ko kanila ang inani ngadto sa akong bodega.’ ” Gisultihan usab niya sila niini nga sambingay, “Ang paghari sa Dios sama sa binhi sa mustasa nga gipugas sa usa ka tawo sa iyang yuta. Ang binhi sa mustasa mao ang labing gamay sa tanan nga binhi. Apan kon motubo na gani, kini mao ang labing taas sa mga utanon, ug sama na sa kahoy ang iyang katas-on. Bisan gani ang mga langgam makasalag diha sa iyang mga sanga.” Gisultihan na usab niya sila sa lain pa nga sambingay, “Ang paghari sa Dios nahisama usab sa patubo nga gisagol sa usa ka palanggana nga harina, ug gimasa sa babaye, ug mitubo ang tibuok niya nga minasa.” Gipaagi ni Jesus sa mga sambingay ang iyang mga pagpanudlo mahitungod sa paghari sa Dios. Wala siyay gisulti nga wala niya ipaagi sa sambingay. Katumanan kini sa giingon sa Dios pinaagi sa iyang propeta: “Mosulti ako pinaagi sa mga sambingay. Isulti ko ang mga butang nga wala pa gayod mahibaloi sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan.” Human niadto gibiyaan ni Jesus ang mga tawo ug misulod siya sa balay. Misulod usab didto ang iyang mga tinun-an ug nangutana kaniya, “Sultihi kami kon unsa ang kahulogan sa sambingay mahitungod sa sagbot.” Miingon siya, “Ang tawo nga nagsabwag sa maayo nga binhi walay lain kondili ako nga Anak sa Tawo. Ang yuta nga gisabwagan mao ang kalibotan. Ang maayo nga binhi mao ang mga tawo nga nagapasakop sa paghari sa Dios. Ug ang mga sagbot mao ang mga tawo nga sakop ni Satanas. Si Satanas mao ang kaaway nga nagsabwag sa mga sagbot. Ang ting-ani mao ang kataposan sa kalibotan, ug ang mga mag-aani mao ang mga anghel. Sama nga ang mga sagbot ibton ug unya sunogon mao usab unya ang mahitabo sa kataposan sa kalibotan. Ako nga Anak sa Tawo magpadala sa akong mga anghel aron tigomon ug pagawason gikan sa akong gingharian ang tanan nga nagabuhat ug daota nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa uban. Ug itambog sila ngadto sa kalayo sa impiyerno. Ug didto maghilak sila ug magkagot ang ilang mga ngipon. Ang mga matarong mosidlak sama sa adlaw didto sa gingharian sa ilang Amahan. Kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog!” “Ang paghari sa Dios nahisama usab sa bahandi nga gilubong sa yuta nga nakaplagan sa usa ka tawo. Ang iyang gibuhat, gitabonan niya kini pag-usab, ug unya mipauli siya nga malipayon. Gibaligya niya ang tanan niyang kabtangan ug unya gipalit niya kadto nga yuta.” “Ang paghari sa Dios nahisama usab sa usa ka negosyante nga nangita ug mga maanindot nga perlas. Sa pagkakita niya sa mahalon kaayo nga perlas, mipauli siya ug gibaligya ang tanan niyang kabtangan ug unya gipalit niya kadto nga perlas.” “Ang paghari sa Dios nahisama usab sa pukot nga gitaktak didto sa dagat, ug nagkalain-lain ang mga isda nga nakuha. Sa dihang daghan na ang isda sulod sa pukot gibira kini ngadto sa daplin. Unya nanglingkod ang mga mangingisda aron mamili. Ang maayo nga mga isda gibutang nila sa mga bukag, apan ang mga dili maayo nga mga isda gipanglabay nila. Sama usab niini ang mahitabo sa kataposan sa kalibotan. Moabot dinhi ang mga anghel aron ilain ang mga tawo nga daotan gikan sa mga tawo nga matarong. Ug ang mga tawo nga daotan itambog ngadto sa kalayo sa impiyerno. Maghilak sila ug magkagot ang ilang mga ngipon.” Unya nangutana si Jesus kanila, “Nasabtan ba ninyo ang tanan ko nga gipanulti?” Mitubag sila, “Oo.” Midugang pag-ingon si Jesus, “Busa ang matag magtutudlo nga daghan ug natun-an mahitungod sa paghari sa Dios nahisama sa tagbalay nga daghan ug kabtangan sa iyang tipiganan. Kay dili lang ang mga daan ang iyang itudlo kondili hasta usab ang mga bag-o.” Dili ba anak ra man siya sa panday? Dili ba si Maria man ang iyang inahan ug ang mga igsoon niya mao sila si Santiago, Jose, Simon, ug Judas? Dili ba dinhi man nagpuyo ang tanan niyang mga igsoong babaye? Asa ba siya nakakuha niining tanan?” Busa dili gayod sila motuo kaniya. Miingon si Jesus kanila, “Ang propeta tinahod bisan asa gawas lang diha sa iyang kaugalingon nga lungsod ug panimalay.” Busa wala si Jesus magbuhat ug daghang mga milagro didto tungod kay dili sila motuo kaniya. Niadtong panahona si Herodes nga tigdumala sa Galilea nakadungog bahin kang Jesus. Busa miingon siya sa iyang mga opisyal, “Siya mao si Juan nga tigbautismo. Nabanhaw siya! Mao kanay hinungdan nga may gahom siya sa pagbuhat ug mga milagro.” Ipapatay unta ni Herodes si Juan, apan nahadlok siya sa mga Judio tungod kay giila nila si Juan nga propeta. Pag-abot sa adlawng natawhan ni Herodes, misayaw ang dalaga nga anak ni Herodias alang sa mga bisita nga nanambong didto, ug nalipay kaayo si Herodes. Busa miingon siya, “Sige, pangayo kanakog bisan unsa, ug ipanumpa ko nga ihatag ko gayod kana kanimo.” Sa sugyot sa iyang inahan miingon ang dalaga, “Ihatag karon kanako ang ulo ni Juan nga tigbautismo nga nakabutang sa bandehado.” Sa pagkadungog niadto ni Haring Herodes nasubo gayod siya. Apan tungod kay nakapanumpa man siya ug nadunggan mismo sa iyang mga bisita, nagsugo siya nga buhaton ang gipangayo sa dalaga. Gipapunggotan niya ug ulo si Juan didto sa prisohan. Ug unya gibutang nila sa bandehado ang ulo ug gidala ngadto sa dalaga, ug gihatag usab niya kini ngadto sa iyang inahan. Ang lawas ni Juan gikuha sa iyang mga tinun-an ug ilang gilubong. Human niadto, nangadto sila kang Jesus ug gisugilon ang nahitabo kang Juan. Sa pagkadungog niini ni Jesus, misakay siya sa sakayan ug miadto sa kamingawan. Sa pagkadungog sa mga tawo nga gikan sa nagkalain-lain nga mga lungsod nga si Jesus migikan na, namaktas sila aron apason siya. Sa pagkanaog ni Jesus sa sakayan, nakita niya ang daghan kaayo nga mga tawo. Nalooy kaayo siya kanila, busa giayo niya ang mga masakiton nga ilang gidala didto. Sa pagkahapon na, miduol kaniya ang iyang mga tinun-an. Miingon sila, “Hapit na mosalop ang adlaw, ug ania kita dinhi sa kamingawan. Paadtoa na ang mga tawo ngadto sa mga baryo aron makapalit sila sa ilang pagkaon.” Miingon si Jesus kanila, “Dili na kinahanglan nga paadtoon pa sila. Kamo mismo ang mohatag kanila ug pagkaon.” Mitubag sila, “Aduna kitay lima lang ka buok nga pan ug duha ka isda.” Miingon si Jesus kanila, “Dad-a ninyo dinhi kanako.” Gipalingkod niya ang mga tawo diha sa sagbot. Unya gikuha niya ang lima ka pan ug duha ka isda, ug mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Unya gipikas-pikas niya ang mga pan ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an ug giapod-apod nila kini sa mga tawo. Nakakaon silang tanan ug nangabusog. Human makakaon ang tanan, gitigom nila ang mga sobra, ug 12 pa ka bukag ang napuno. Mga 5,000 gayod ka mga lalaki ang nakakaon, wala pay labot niana ang mga babaye ug mga bata. Human niadto, gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga mosakay sa sakayan ug mouna didto sa tabok samtang gipapauli niya ang mga tawo. Sa dihang nakagikan na ang mga tawo mitungas siya nga nagainusara didto sa bukid aron mag-ampo. Nagabin-an siya didto. Niadtong tungora ang sakayan nga gisakyan sa iyang mga tinun-an didto na sa tunga sa lawod ug gikuso-kuso sa mga balod, tungod kay pasugat man sila sa hangin. Kadlawon na sa dihang miadto si Jesus kanila nga nagalakaw ibabaw sa tubig. Pagkakita sa iyang mga tinun-an nga may nagalakaw sa ibabaw sa tubig nangahadlok sila, ug naninggit, “Kalag!” Diha-diha miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo kahadlok, ako kini! Pagmalig-on kamo!” Unya miingon si Pedro, “Ginoo, kon ikaw kana, paanhaa ako diha kanimo nga maglakaw usab ibabaw sa tubig.” Miingon si Jesus kaniya, “Sige, dali!” Busa nanaog si Pedro sa sakayan ug milakaw ibabaw sa tubig paingon kang Jesus. Apan sa dihang namatikdan ni Pedro nga kusog ang hangin, nahadlok siya ug inanay siya nga naunlod. Busa misinggit siya, “Ginoo, luwasa ako!” Diha-diha gigunitan siya ni Jesus ug giingnan, “Kulang ang imong pagtuo! Ngano bang nagduhaduha ka man?” Sa pagsakay nilang duha sa sakayan mihunong dayon ang hangin. Gisimba siya sa iyang mga tinun-an didto sa sakayan nga nagaingon, “Tinuod gayod nga ikaw ang Anak sa Dios.” Sa pag-abot nila didto sa tabok, midunggo sila sa Genesaret. Nailhan si Jesus sa mga tawo didto ug gipahibalo nila sa kasikbit nga mga dapit nga anaa si Jesus. Busa gipangdala sa mga tawo ang tanang mga masakiton ngadto kaniya. Gihangyo nila si Jesus nga tugotan niya ang mga masakiton nga mohikap kaniya bisan sa sidsid lang sa iyang bisti. Ug ang tanan nga nakahikap nangaayo. Human niadto, may mga Pariseo ug mga magtutudlo sa Kasugoan gikan sa Jerusalem nga miduol kang Jesus ug nangutana. “Ngano man nga ang imong mga tinun-an wala nagatuman sa mga tulumanon sa atong katigulangan? Wala sila manghugas sa ilang mga kamot una sila mangaon.” Gitubag sila ni Jesus, “Kamo usab, nganong ginalapas ninyo ang sugo sa Dios tungod sa inyong pagsunod nianang inyong mga tulumanon? Kay nagaingon ang Dios, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan,’ ug ‘Ang mosultig daotan batok sa iyang amahan o inahan angayng patyon.’ Apan kamo nagatudlo nga kon ang tawo may ikatabang unta sa iyang mga ginikanan, ug moingon kanila, ‘kini alang sa Dios,’ dili na siya angayng motabang kanila. Gihimo ninyo nga walay kapuslanan ang pulong sa Dios tungod sa inyong mga tulumanon. Mga tigpakaaron-ingnon! Tinuod gayod ang giingon sa Dios mahitungod kaninyo pinaagi kang Propeta Isaias, ‘Kining mga tawhana nagatahod kanako sa baba lang, apan ang ilang kasingkasing halayo kanako. Walay kapuslanan ang ilang pagsimba kanako, kay ang ilang gitudlo nga mga pagtulon-an mga hinimo lang sa mga tawo.’ ” Gitawag ni Jesus ang mga tawo ug giingnan niya sila, “Pamati kamo ug sabta ninyo ang akong isulti. Ang mga pagkaon nga isulod sa baba sa tawo dili maoy makapahugaw kaniya, kondili ang mga pulong nga mogawas sa iyang baba.” Unya miduol kaniya ang iyang mga tinun-an ug miingon, “Nahibaloan mo ba nga nahiubos ang mga Pariseo niadtong imong gisulti?” Mitubag si Jesus, “Ang matag tanom nga wala itanom sa akong Amahan nga langitnon pagaibton. Pasagdi lang ninyo sila. Mga giya sila nga buta. Ug kon ang buta mogiya sa laing buta, mangahulog silang duha sa bangag.” Unya miingon si Pedro kang Jesus, “Sultihi kami sa kahulogan niadto nga panultihon.” Miingon si Jesus kanila, “Wala pa ba usab kamo makasabot? Wala ba kamo mahibalo nga ang bisan unsa nga mosulod sa baba molahos sa tiyan ug unya mogawas ra gikan sa lawas? Apan ang mogawas sa baba gikan sa kasingkasing, ug mao kana ang makapahugaw sa tawo. Kay gikan sa kasingkasing sa tawo ang daota nga mga panghunahuna, nga mao ang motukmod kaniya sa pagpatay, pagpanapaw, pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, pagpangawat, pagsaksi ug bakak, ug pagsulti ug daotan batok sa iyang isigka-tawo. Mao kini ang makapahugaw sa tawo. Apan ang magkaon nga walay panghugas sa kamot dili makapahugaw sa tawo.” Mibiya si Jesus niadto nga dapit ug miadto sa mga dapit nga duol sa mga siyudad sa Tyre ug Sidon. May usa ka babaye nga taga-Canaan nga nagpuyo niadtong dapita. Miduol siya kang Jesus nga nagpakilooy. Miingon siya, “Ginoo, kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako! Ang akong anak nga babaye gigamhan sa daotang espiritu ug nagaantos gayod siya.” Apan wala motubag si Jesus. Ang iyang mga tinun-an miduol kaniya ug mihangyo nga nagaingon, “Papahawaa kanang babayhana, kay nagsunod-sunod siya kanato ug saba kaayo.” Unya miingon si Jesus, “Gipadala ako dinhi aron sa pagtabang sa mga Israelinhon nga sama sa mga karnero nga nangawala.” Apan mipaduol pa gayod ang babaye kang Jesus ug miluhod sa iyang atubangan nga nagaingon, “Ginoo, tabangi intawon ako!” Miingon si Jesus kaniya pinaagi sa panultihon, “Dili maayo nga kuhaon ang pagkaon gikan sa mga anak ug ilabay ngadto sa mga iro.” Ug miingon ang babaye, “Husto kana Ginoo, apan bisan pa ang mga iro mokaon sa mga pagkaon nga natagak gikan sa lamisa sa ilang agalon.” Unya miingon si Jesus kaniya, “Kadako sa imong pagtuo! Busa madawat mo ang imong gipangayo kanako.” Ug niadto gayong orasa naayo ang iyang anak. Mibiya si Jesus didto ug miadto sa daplin sa Linaw sa Galilea. Ug unya mitungas siya sa bukid ug milingkod didto. Daghang mga tawo ang miduol kaniya. Gidala nila ang mga bakol, ang mga singkaw, ang mga buta, ang mga amang ug daghan pa nga mga masakiton. Gipahimutang sila sa tiilan ni Jesus ug giayo niya silang tanan. Nahibulong gayod ang mga tawo kay nakita nila nga ang mga amang makasulti na, maayo na ang kamot sa mga singkaw, ang mga bakol makalakaw na ug ang mga buta makakita na. Ug gidayeg nila ang Dios sa Israel. Gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Nalooy gayod ako niining mga tawhana. Tulo na ka adlaw silang nagauban-uban kanako ug wala na silay pagkaon. Dili ko gusto nga mopauli sila nga dili makakaon kay basin ug makuyapan sila sa dalan.” Miingon ang iyang mga tinun-an kaniya, “Asa ba kita makakuha ug pagkaon dinhi sa kamingawan alang niining daghang mga tawo?” Nangutana si Jesus kanila, “Pila ka buok ang inyong pan diha?” Mitubag sila, “Pito ka pan ug pipila lang ka gagmayng isda.” Unya gipalingkod ni Jesus ang mga tawo. Gikuha niya ang pito ka pan ug ang mga isda ug nagpasalamat sa Dios. Ug unya, gipikas-pikas niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an. Ug sila mao ang nang-apod-apod niini ngadto sa mga tawo. Nakakaon silang tanan ug nangabusog. Ug unya, gitigom nila ang pan nga nasobra, ug napuno pa ang pito ka bukag. Mga 4,000 ka mga lalaki ang nangaon wala pay labot niana ang mga babaye ug mga bata. Human niadto gipapauli ni Jesus ang mga tawo. Unya misakay siya sa sakayan ug mitabok sa dapit sa Magadan. May mga Pariseo ug mga Saduseo nga miduol kang Jesus aron sa pagsulay kaniya. Miingon sila, “Kon gipadala ka sa Dios, pagbuhat ug milagro gikan sa Dios.” Miingon si Jesus kanila, “Kon pula ang langit sa pagsalop sa adlaw, moingon kamo ‘Maayo ang panahon ugma.’ Ug kon modag-om na ang langit nga sayo pa sa buntag, moingon kamo ‘Moulan karong adlawa.’ Kon motan-aw kamo sa langit mahibaloan ninyo kon moinit o moulan, apan karon nga mga panahon dili kamo makasabot sa mga timailhan nga nagakahitabo. Kamo nga mga tawo niini nga panahon, labihan kamo kadaotan ug dili matinud-anon sa Dios. Nangayo kamo ug milagro, apan walay milagro nga ipakita kaninyo gawas sa milagro nga nahitabo kang Jonas.” Ug unya mibiya siya. Mitabok si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa linaw, apan ang iyang mga tinun-an nalimot sa pagdala ug pagkaon. Miingon si Jesus kanila, “Pagbantay gayod kamo sa patubo sa pan sa mga Pariseo ug mga Saduseo.” Sa pagkadungog niadto sa iyang mga tinun-an miingon sila, “Tingali gisulti niya kini tungod kay wala kita makadala ug pan.” Apan nahibaloan ni Jesus kon unsa ang ilang gilalisan. Busa miingon siya kanila, “Nganong naglalis man kamo? Ngano ba diay kon wala kamoy pan? Wala ba kamoy pagsalig kanako? Wala ba ninyo masabti nga dili kita angayng mabalaka bahin sa pan? Wala ba ninyo mahinumdomi ang lima ka buok pan nga akong gipikas-pikas aron makakaon ang 5,000 ka mga tawo? Nalimtan na ba ninyo kon pila ka bukag ang inyong napuno sa mga nahibilin nga pan? Wala ba ninyo mahinumdomi nga sa pito ka buok nga pan gipakaon ko ang 4,000 ka mga tawo, ug may pila pa ka bukag nga nahibilin? Wala ba kamo makasabot nga dili pan ang akong buot ipasabot sa akong pag-ingon, ‘Pagbantay kamo sa patubo sa pan sa mga Pariseo ug mga Saduseo’?” Busa nasabtan nila nga dili diay ang patubo sa pan ang ilang angay bantayan kondili ang pagtulon-an sa mga Pariseo ug mga Saduseo. Unya, sa dihang didto na sila si Jesus sa dapit sa Cesarea Filipos nangutana siya sa iyang mga tinun-an, “Sumala sa mga tawo, kinsa ba ako nga Anak sa Tawo?” Mitubag sila, “May mga nagaingon nga ikaw si Juan nga tigbautismo. Ang uban nagaingon nga ikaw si Elias. Ang uban usab nagaingon nga ikaw si Jeremias, ug kon dili man, usa ka sa mga propeta.” Miingon si Jesus kanila, “Apan alang kaninyo, kinsa ba ako?” Mitubag si Pedro, “Ikaw ang Cristo, ang Anak sa Dios nga buhi!” Miingon si Jesus kaniya, “Simon nga anak ni Jonas, bulahan ka, tungod kay ang nagsulti kanimo niini dili tawo kondili ang akong Amahan sa langit. Ug tungod niini gitawag ko ikaw nga Pedro, nga ang buot ipasabot ‘bato.’ Ug dinhi niining bato tukoron ko ang akong iglesia ug bisan ang gahom sa kamatayon dili makapildi niini. Kanimo ihatag ko ang gahom sa gingharian sa Dios. Ang bisan unsa nga dili mo itugot dinhi sa kalibotan mao man ang wala itugot sa Dios, ug ang bisan unsa nga itugot mo mao man ang gitugotan sa Dios.” Unya gipahimangnoan ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga dili gayod sila mosulti kang bisan kinsa nga siya mao ang Cristo. Sukad niadto, giklaro na ni Jesus ngadto sa iyang mga tinun-an kon unsa ang mahitabo kaniya. Miingon siya, “Kinahanglan gayod nga moadto ako sa Jerusalem. Didto mag-antos gayod ako sa pagabuhaton kanako sa mga pangulo sa mga Judio, sa kadagkoan sa mga pari, ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Ipapatay nila ako, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Sa pagsulti niya niini gidala siya ni Pedro sa unahan ug gibadlong tungod sa iyang gisulti, “Simbako! Dili itugot sa Dios nga mahitabo kana kanimo, Ginoo.” Miliso si Jesus ug miingon kaniya, “Palayo kanako Satanas! Gibabagan mo ako nga magbuhat sa kabubut-on sa Dios tungod kay ang imong hunahuna dili iya sa Dios kondili iya sa tawo!” Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Kon may tawo nga buot mosunod kanako, dili niya palabihon ang iyang kaugalingon, kondili mosunod siya kanako bisan pa kon kamatayon ang iyang dangatan. Kay si bisan kinsa nga magtinguha sa pagluwas sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan si bisan kinsa nga mohalad sa iyang kinabuhi tungod kanako makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. Unsa man ang makuha sa tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang dinhi sa kalibotan, apan mawala ang iyang kinabuhi? Wala gayod! Kay wala gayod siyay ikahatag aron mabawi niya ang iyang kinabuhi. Kay ako nga Anak sa Tawo mobalik nga nagadan-ag sa gahom sa akong Amahan, ug kauban ko ang iyang mga anghel. Unya hatagan ko ug ganti ang tanang mga tawo sumala sa ilang mga binuhatan. Sa pagkatinuod, may mga tawo dinhi nga dili pa mamatay hangtod nga makita nila ako nga Anak sa Tawo nga mobalik dinhi ingon nga Hari.” Paglabay sa unom ka adlaw gidala ni Jesus si Pedro ug ang managsoon nga si Santiago ug si Juan sa taas nga bukid ug sila lang ang atua didto. Samtang nagtan-aw sila kang Jesus, nausab ang iyang panagway. Ang iyang nawong misidlak sama sa adlaw, ug ang iyang bisti miputi ug silaw kaayo. Sa kalit lang nakita nila si Moises ug si Elias nga nakigsulti kaniya. Unya miingon si Pedro kang Jesus, “Ginoo, maayo nga ania kami dinhi. Kon buot mo, maghimo ako dinhi ug tulo ka payag, ang usa alang kanimo, ang usa alang kang Moises, ug ang usa alang kang Elias.” Sa wala pa siya makahuman ug sulti natabonan sila sa masulaw nga panganod ug unya nadunggan nila ang tingog gikan didto nga nagaingon, “Mao kini ang akong hinigugma nga Anak. Nalipay gayod ako kaniya. Paminawa ninyo siya!” Sa pagkadungog niadto sa mga tinun-an, nangluhod sila sa tumang kahadlok. Giduolan sila ni Jesus ug gihikap. Miingon siya, “Tindog! Ayaw kamo kahadlok!” Sa paghangad nila wala silay laing nakita gawas kang Jesus. Samtang nanglugsong sila gikan sa bukid, gimandoan sila ni Jesus, “Ayaw isugilon kang bisan kinsa ang mahitungod sa inyong nakita samtang ako nga Anak sa Tawo dili pa mabanhaw.” Nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an, “Nganong nagaingon man ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga kinahanglan moabot una si Elias sa dili pa ang Cristo?” Mitubag si Jesus kanila, “Husto kana, kinahanglan nga moabot una si Elias aron andamon niya ang tanan. Apan sultihan ko kamo, si Elias miabot na. Apan wala lang moila kaniya ang mga tawo ug gibuhat hinuon nila ang ilang gustong buhaton kaniya. Ug mao usab kini ang ilang buhaton kanako nga Anak sa Tawo. Paantuson usab nila ako.” Unya nasabtan sa iyang mga tinun-an nga si Juan nga tigbautismo mao ang iyang gihisgotan. Sa pag-abot nila didto sa daghang mga tawo may usa ka lalaki nga miduol kang Jesus ug miluhod nga nagaingon, “Ginoo, kaloy-i intawon ang akong anak nga lalaki. Patulon siya ug labihan gayod ang iyang pag-antos. Kanunay siyang matumba sa kalayo o kaha mahulog sa tubig. Gidala ko na siya sa imong mga tinun-an, apan dili sila makaayo kaniya.” Unya miingon si Jesus, “Kamo nga mga tawo niining panahona, wala gayoy pagtuo, ug sayop ang inyong panghunahuna ug binuhatan. Hangtod kanus-a pa ba ang akong pagpailob kaninyo? Dad-a ninyo dinhi kanako ang bata!” Unya gibadlong ni Jesus ang daotang espiritu nga anaa sa bata ug diha-diha migawas kini. Niadto gayong orasa naayo ang bata. Sa dihang sila na lang miduol kang Jesus ang iyang mga tinun-an ug nangutana, “Ngano bang dili man namo mahinginlan ang daotang espiritu gikan sa bata?” Mitubag si Jesus kanila, “Tungod kay kulang ang inyong pagtuo. Sa pagkatinuod, kon may pagtuo lang kamo nga bisan sama lang sa gidak-on sa liso sa mustasa, makamando kamo niining bukid, ‘Balhin didto!’ Ug ang bukid mobalhin. Wala gayoy butang nga dili ninyo mahimo.” [Apan kini nga matang sa daotang espiritu dili ninyo mahinginlan kon dili kamo mag-ampo ug magpuasa.] Samtang nagtigom sila sa iyang mga tinun-an didto sa Galilea, miingon si Jesus kanila, “ Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan na nga itugyan ngadto sa mga tawo nga mopatay kanako. Apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Naguol gayod ang iyang mga tinun-an tungod niini. Sa pag-abot nilang Jesus didto sa Capernaum, giduolan si Pedro sa mga maniningil ug buhis sa templo ug gipangutana, “Nagbayad ba ang inyong magtutudlo ug buhis alang sa templo?” Mitubag si Pedro kaniya, “Oo, nagbayad siya.” Pagsulod ni Pedro sa balay gipangutana dayon siya ni Jesus, “Simon, alang kanimo, kinsa man ang gipabayad sa mga hari dinhi sa kalibotan ug buhis, ang ila bang mga anak o ang uban?” Mitubag si Pedro, “Siyempre ang uban.” Unya miingon si Jesus, “Kon mao kana, nagkahulogan kini nga ang mga anak dili kinahanglan nga mobayad. Apan kon dili kita mobayad, basig mahiubos sila kanato. Busa adto sa dagat ug pamingwit. Ablihi ang baba sa unang isda nga imong makuha ug makita mo didto ang kuwarta nga angay natong ibayad alang sa buhis natong duha. Kuhaa ang kuwarta ug unya ibayad sa mga naningil ug buhis alang sa templo.” Niadtong higayona miduol kang Jesus ang iyang mga tinun-an ug nangutana, “Kinsa man gayod ang labaw sa tanan nga nasakop sa paghari sa Dios?” Gitawag ni Jesus ang usa ka bata ug gipaatubang niya kanila. Unya miingon siya, “Sa pagkatinuod, kon dili kamo magbag-o ug mahisama sa mga gagmayng bata, dili gayod kamo maapil sa paghari sa Dios. Kay ang tawo nga nagapaubos sama niini nga bata, mao ang labaw sa tanan nga sakop sa paghari sa Dios. “Ug si bisan kinsa nga tungod sa iyang pagsunod kanako modawat sa bata nga sama niini, nagadawat usab kanako. Apan si bisan kinsa nga mahimong hinungdan sa pagbiya niining gagmayng kabataan sa ilang pagtuo kanako, maayo pa nga higtan ang iyang liog ug galingan nga bato ug ihulog siya ngadto sa lawod.” “Alaot ang mga tawo dinhi sa kalibotan kay ang pagtintal kanunayng moabot kanila. Hinuon kini mahitabo gayod. Apan alaot gayod ang tawo nga maoy manintal sa iyang isigka-tawo. “Kon ang imong kamot o tiil mahimong hinungdan sa imong pagbiya kanako, putla kana ug ilabay! Mas maayo pa nga usa ra ang imong kamot o tiil apan may kinabuhi ka nga walay kataposan kaysa kompleto ang imong kamot ug tiil apan itambog ka man lang ngadto sa kalayo nga nagadilaab sa walay kataposan. Ug kon ang imong mata mahimong hinungdan sa imong pagbiya kanako, lugita kana ug ilabay! Mas maayo pa nga usa ra ang imong mata apan may kinabuhi ka nga walay kataposan kaysa kompleto ang imong mata apan itambog ka man lang ngadto sa kalayo sa impiyerno.” “Pagbantay nga dili gayod ninyo tamayon bisan ang usa niining mga bata. Kay ang tinuod, ang mga anghel sa Dios nga nagabantay kanila anaa kanunay sa atubangan sa akong Amahan sa langit. [Kay ako nga Anak sa Tawo mianhi dinhi sa kalibotan sa pagluwas sa mga tawo nga nangawala tungod sa ilang mga sala.] “Kon ang usa ka tawo may 100 ka mga karnero ug mawala ang usa niini, unsa man ang iyang buhaton? Sigurado gayod nga biyaan niya ang 99 nga nanabsab didto sa bungtod ug pangitaon niya ang karnero nga nawala. Ug kon iya kining makita malipay gayod siya. Ang tinuod, mas dako ang iyang kalipay sa usa nga nawala nga iya rang nakit-an kaysa 99 nga wala mawala. Mao usab kana ang bation sa inyong Amahan nga langitnon. Dili gayod niya buot nga mawala ang bisan usa lang ka gamay nga bata. “Kon ang imong isigka-tumutuo nakasala kanimo, adtoi siya ug sultihi sa iyang gibuhat nga sala. Apan kini buhaton mo nga kamo-kamo ra. Kon maminaw siya kanimo, magkasinabtanay kamo pag-usab, ug mapabalik mo siya sa Dios. Apan kon dili siya maminaw kanimo, pagdala ug usa o duha ka tumutuo aron matuman mo ang nahisulat sa Kasulatan nga ‘ang inyong panagsulti mapamatud-an sa duha o tulo ka saksi.’ Apan kon dili pa gayod siya maminaw kanila, isulti kini sa iglesia. Ug kon dili pa gayod siya maminaw kanila, ayaw na ninyo siya pagtagda. Isipa na lang ninyo nga sama siya sa mga tawo nga wala motuo sa Dios o sama sa mga maniningil ug buhis.” “Sa pagkatinuod, ang bisan unsa nga dili ninyo itugot dinhi sa kalibotan mao man ang wala itugot sa Dios, ug ang bisan unsa nga itugot ninyo mao man ang gitugot sa Dios. “Ug buot ko nga mahibaloan ninyo nga kon ang duha kaninyo dinhi sa kalibotan magkauyon bahin sa bisan unsa nga inyong pangayoon pinaagi sa pag-ampo, buhaton kana alang kaninyo sa akong Amahan sa langit. Kay kon may duha o tulo nga nagatigom tungod kanako, ako uban kanila.” Miduol si Pedro kang Jesus ug nangutana, “Ginoo, kon ang akong igsoon kanunay lang makasala kanako, kapila ko ba gayod siya pasayloon? Makapito ba?” Mitubag si Jesus kaniya, “Dili lang kapito, kondili ka-77. Kay ang paghari sa Dios sama sa usa ka hari nga naghusay sa mga utang sa iyang mga sulugoon. Samtang naghusay siya sa ilang mga utang, gidala kaniya ang sulugoon nga nakautang kaniya ug minilyon. Tungod kay dili siya makabayad nagsugo ang hari nga ibaligya siya isip ulipon lakip ang iyang asawa ug ang iyang mga anak. Ug ibaligya usab ang tanan niyang kabtangan aron mabayran niya ang iyang utang. Ang sulugoon miluhod atubangan sa hari ug nagpakilooy nga miingon, ‘Pasensyahi lang una ako kay bayran ko ra ikaw sa tanan!’ Nalooy ang hari kaniya, busa gipasaylo siya ug wala na pabayara sa iyang utang, ug gipapauli siya.” “Sa pag-uli niadtong sulugoon natagboan niya ang iyang isigka-sulugoon nga nakautang kaniya ug gamay ra kaayo. Gilabnot niya kini, gituok, ug giingnan, ‘Bayri ako sa imong utang!’ Miluhod ang iyang kauban nga sulugoon ug nagpakilooy kaniya, ‘Pasensyahi lang una ako kay bayran ko ra ikaw!’ Apan wala gayod siya mosugot. Gipapriso hinuon niya kadto nga sulugoon hangtod nga kini makabayad. Pagkakita niadto sa uban nga mga sulugoon nasubo kaayo sila, busa miadto sila sa ilang hari ug gisulti ang nahitabo. Gipatawag sa hari ang sulugoon ug giingnan, ‘Labihan ka kadaotan nga sulugoon. Gipasaylo ko ikaw sa imong utang kanako tungod kay nagpakilooy ka. Ngano bang wala mo kaloy-i ang imong isigka-sulugoon ingon nga ako nalooy kanimo?’ Nasuko gayod ang hari kaniya. Gipapriso niya kini aron nga masilotan hangtod mabayran ang tanan niyang utang.” Unya miingon si Jesus kanila, “Mao usab kini ang buhaton kaninyo sa akong Amahan nga langitnon kon dili kamo makapasaylo sa inyong isigka-tawo sa kinasingkasing gayod.” Human sa pagpanudlo ni Jesus niadto nga mga pagtulon-an, mibiya siya sa Galilea ug miadto sa mga dapit nga sakop sa Judea tabok sa Suba sa Jordan. Daghan ang mga tawo nga misunod kaniya, ug gipang-ayo niya sila sa ilang mga sakit. Unya, may mga Pariseo nga miadto usab kaniya. Nangita sila ug pamaagi aron ikasumbong nila siya. Gipangutana nila si Jesus, “Gitugot ba sa Kasugoan nga bulagan sa lalaki ang iyang asawa sa bisan unsa nga hinungdan?” Mitubag si Jesus, “Wala ba kamo makabasa sa Kasulatan nga sa paghimo sa Dios sa tawo ‘gibuhat niya sila nga lalaki ug babaye’? Unya miingon ang Dios, ‘Mao kana ang hinungdan nga biyaan sa lalaki ang iyang amahan ug inahan ug moipon sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa.’ Dili na sila duha kondili usa na lang. Busa dili angayng bulagon sa tawo ang gihiusa sa Dios.” Nangutana pag-usab ang mga Pariseo kaniya, “Nganong miingon si Moises nga mahimong bulagan sa lalaki ang iyang asawa, human niya kini hatagi ug kasulatan nga magpamatuod nga sila nagbulag na?” Mitubag si Jesus kanila, “Gitugotan kamo ni Moises nga bulagan ninyo ang inyong asawa tungod kay gahi kamog ulo. Apan dili kana mao ang plano sa Dios sukad pa sa sinugdan. Mao kana ang hinungdan nga moingon ako kaninyo nga kon ang lalaki makigbulag sa iyang asawa nga wala manapaw, ug unya magminyo siya ug laing babaye, nakapanapaw siya. [Ug ang makigminyo sa babaye nga gibulagan nanapaw usab.”] Unya miingon ang mga tinun-an ni Jesus, “Kon mao kana ang kaminyoon, maayo pa diay nga dili na lang magminyo.” Mitubag si Jesus, “Kini nga pagtulon-an dili madawat sa tanan gawas sa mga tawo nga gihatagan niini sa Dios. Daghan ang hinungdan kon nganong may mga lalaki nga dili maminyo: ang uban natawo gayod nga dili maminyo; ang uban dili maminyo tungod kay gikapon sila; ug ang uban dili magminyo tungod kay ilang gipalabi ang pagpanglimbasog alang sa gingharian sa Dios. Busa, ang makadawat nga siya dili magminyo, dili na lang gayod magminyo.” Unya, may mga tawo nga nagdala ug gagmay nga mga bata ngadto kang Jesus aron ipandong niya ang iyang kamot kanila ug iampo. Apan gibadlong sila sa mga tinun-an ni Jesus. Miingon si Jesus kanila, “Pasagdi lang ninyo ang mga bata nga moduol kanako. Ayaw ninyo sila pugngi, kay ang mga sama kanila nasakop sa paghari sa Dios.” Unya gipandongan ni Jesus sa iyang kamot ang mga bata ug gipanalanginan. Pagkahuman niadto milakaw siya. May usa ka tawo nga miduol kang Jesus ug nangutana, “Magtutudlo, unsa ba ang maayo kong buhaton aron maangkon ko ang kinabuhi nga walay kataposan?” Mitubag si Jesus kaniya, “Nganong nangutana ka kanako kon unsa ang maayo? Usa lang ang maayo, ug walay lain kondili ang Dios. Kon gusto mo nga maangkon ang kinabuhi nga walay kataposan tumana ang mga sugo.” Nangutana siya pag-usab, “Unsa nga mga sugo?” Mitubag si Jesus kaniya, “Ayaw pagpatay, ayaw pagpanapaw, ayaw pagpangawat, ayaw pagsaksi ug bakak, tahora ang imong amahan ug inahan, ug higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon. ” Mitubag ang batan-on, “Kining tanan natuman ko na. Unsa pa ba ang angay kong buhaton?” Mitubag si Jesus, “Kon gusto mo nga mahingpit sa atubangan sa Dios, lakaw ug ibaligya ang imong mga kabtangan, ug ang halin ipanghatag sa mga kabos. Sa maong pamaagi mahimo kang adunahan didto sa langit. Pagkahuman, balik ug sunod kanako.” Sa dihang nadungog kini sa batan-on mibiya siya nga masulob-on kay daghan man ang iyang kabtangan. Busa miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Sa pagkatinuod, lisod alang sa usa ka adunahan nga magpasakop sa paghari sa Dios. Sayon pa ang paglusot sa usa ka mananap nga kamelyo sa bangag sa dagom kaysa pagpasakop sa adunahan sa paghari sa Dios.” Pagka-dungog niadto sa iyang mga tinun-an, natingala kaayo sila. Busa nangutana sila, “Kon mao kana, kinsa na man lang ang maluwas?” Gitan-aw sila ni Jesus ug giingnan, “Dili gayod kini mahimo sa tawo, apan mahimo sa Dios ang tanan.” Unya miingon si Pedro kaniya, “Amo bayang gibiyaan ang tanan ug misunod kami kanimo. Unya, unsa man ang among mapaabot nga balos?” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, moabot ang adlaw nga bag-ohon sa Dios kining kalibotan, ug ako nga Anak sa Tawo magalingkod sa akong trono aron maghari. Niana nga adlaw, kamo nga nagsunod kanako maglingkod sa 12 ka trono aron hukman ninyo ang 12 ka tribo sa Israel. Ug si bisan kinsa nga mibiya sa iyang balay, mga igsoon, amahan, inahan, mga anak, o yuta tungod ug alang kanako makadawat sa daghan gayod nga balos, ug makapanunod sa kinabuhi nga walay kataposan. Daghan ang dungganon karon nga sa kaulahian mahimong labing ubos, ug daghan ang labing ubos karon nga sa kaulahian mahimong dungganon.” Miingon si Jesus kanila, “Ang paghari sa Dios nahisama sa tawo nga may ubasan. Sayo pa kaayo, milakaw ug nangita na siya ug mga tawo nga motrabaho sa iyang ubasan. Nagkauyon siya ug ang mga tawo nga una niyang natagboan, nga iya silang suholan sumala sa naandan nga suhol matag adlaw. Unya gipadala niya sila didto sa iyang ubasan. Sa dihang mga alas nuwebe na sa buntag miadto siya sa merkado ug may nakita siya didto nga mga istambay, kay wala man silay trabaho. Miingon siya kanila, ‘Pagtrabaho kamo didto sa akong ubasan, kay tagaan ko kamog husto nga suhol.’ Busa miadto sila ug nagtrabaho. Sa dihang udto na, mibalik na usab ang tag-iya didto sa merkado, ug may nakita na usab siya didto nga mga tawo. Ug iya usab silang gipatrabaho. Mao gihapon kini ang iyang gibuhat sa dihang mga alas tres na sa hapon. Sa mga alas singko na mibalik na usab siya sa merkado ug may nakita pa gayod siya nga mga istambay. Miingon siya kanila, ‘Ngano bang nagaistambay lang kamo dinhi sa tibuok nga adlaw?’ Mitubag sila, ‘Kay wala may nagpatrabaho kanamo.’ Busa giingnan niya sila nga moadto sa iyang ubasan ug magtrabaho. “Sa pagkakilomkilom na, miingon ang tag-iya sa iyang sinaligan, ‘Tawga ang mga trabahante ug sweldohi sila. Unaha pagbayad kadtong ulahing gipatrabaho ug ipaulahi kadtong nauna.’ Ang mga nagtrabaho sugod sa mga alas singko gihatagan ug sweldo alang sa usa ka adlaw nga trabaho. Sa dihang sweldohan na kadtong mga nauna sa pagtrabaho, naghunahuna sila nga dako ang ilang madawat kaysa mga naulahing mitrabaho. Apan ang matag usa kanila gisweldohan usab ug alang sa usa ka adlaw nga trabaho. Pagkadawat nila niini, mireklamo sila sa tag-iya. Matod nila, ‘Ang mga naulahi, usa ka oras ra ang ilang trabaho, apan kami usa ka adlaw gayod ang among pagpasingot ug pagpainit, apan pareho ra ang imong gisweldo kanamo!’ Miingon siya sa usa kanila, ‘Higala, wala ko ikaw limbongi. Dili ba nagkauyon man kita nga sweldohan ko ikaw alang sa usa ka adlaw nga trabaho? Dawata ang imong sweldo ug pauli. Kay akong kagustohan nga hatagan ang naulahi ug kantidad nga sama sa akong gihatag kanimo. Dili ba makabuot man ako kon unsa ang akong buhaton sa akong kuwarta? Basin nasina ka lang tungod kay maayo ako kanila.’ ” Unya miingon si Jesus, “Mao usab kana ang mahitabo sa kataposan nga mga adlaw. Ang mga labing ubos karon mao ang mahimong dungganon sa kaulahian, ug ang mga dungganon karon mao ang mahimong labing ubos sa kaulahian.” Sa dihang nagpadulong na sila si Jesus sa Jerusalem, gipalain niya ang iyang mga tinun-an gikan sa mga tawo kay may isulti siya kanila. Miingon siya, “Pamati kamo! Nagapadulong kita sa Jerusalem ug ako nga Anak sa Tawo itugyan ngadto sa kadagkoan sa mga pari ug mga magtutudlo sa Kasugoan, ug hukman nila ako nga patyon. Unya itugyan nila ako sa mga dili Judio aron bugalbugalan, bunalan, ug ilansang sa krus. Apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Miadto kang Jesus ang asawa ni Zebede uban ang iyang duha ka anak nga lalaki. Miluhod siya atubangan ni Jesus kay may ihangyo siya. Busa miingon si Jesus kaniya, “Unsay imong gusto?” Mitubag ang asawa ni Zebede, “Kon mahimo, kon maghari ka na, palingkora ang akong duha ka anak diha sa imong tapad; ang usa sa tuo ug ang usa sa wala.” Apan gitubag sila ni Jesus, “Wala kamo mahibalo kon unsa ang inyong gihangyo. Maantos ba ninyo ang kasakit nga hapit ko nang antuson?” Miingon sila, “Oo, maantos namo.” Miingon si Jesus kanila, “Tinuod nga maantos gayod ninyo, apan dili ako ang mopili kon kinsa ang molingkod sa akong tuo ug sa akong wala. Kay may gitagan-an na ang akong Amahan niini.” Sa pagkadungog sa napulo ka tinun-an sa ilang gihangyo, nasuko kaayo sila sa managsoon. Busa gitawag silang tanan ni Jesus ug giingnan, “Nahibaloan ninyo nga ang mga kadagkoan niini nga kalibotan may gahom sa pagmando sa ilang mga ginsakopan ug sila ang magbuot kon unsa ang ilang buhaton kanila. Apan dili ingon niini ang angay kaninyo. Kay kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong gamhanan, kinahanglan nga mahimo siyang inyong sulugoon; ug kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong pangulo, kinahanglan nga mahimo siyang ulipon sa tanan. Bisan pa gani ako nga Anak sa Tawo wala moanhi dinhi sa kalibotan aron alagaran, kondili aron moalagad ug mohatag sa akong kinabuhi sa pagtubos sa daghang mga tawo.” Sa dihang pagawas na silang Jesus sa Jerico daghang mga tawo ang nanunod kaniya. Unya, didtoy duha ka buta nga naglingkod daplin sa dalan. Nadunggan nila nga moagi na si Jesus, busa naninggit sila, “Ginoo, nga kaliwat ni David, kaloy-i intawon kami!” Gibadlong sila sa mga tawo aron mohilom. Apan gikusgan pa hinuon nila ug singgit, “Ginoo, nga kaliwat ni David, kaloy-i intawon kami!” Mihunong si Jesus, gitawag niya sila ug gipangutana, “Unsay inyong gusto nga buhaton ko kaninyo?” Mitubag sila, “Ginoo, gusto namo nga makakita!” Nalooy si Jesus kanila, busa gihikap niya ang ilang mga mata, ug diha-diha nakakita sila. Unya misunod sila kaniya. Sa dihang duol na sila si Jesus sa Jerusalem ug didto na sila sa baryo sa Betfage nga anaa sa Bukid sa mga Olibo, gipauna ni Jesus ang duha niya ka mga tinun-an. Miingon siya kanila, “Pag-una kamo didto sa sunod nga baryo. Sa pagsulod ninyo, may makita kamo nga asno nga gihigot ug may kauban nga nati. Hubari ninyo kini ug dad-a dinhi kanako. Kon may mangutana kaninyo, tubaga ninyo, ‘Kinahanglanon kini sa Ginoo,’ ug ipadala dayon niya kini kaninyo.” Mahitabo kini aron matuman ang gisulti sa propeta: “Sultihi ninyo ang mga taga-Zion nga ania na ang ilang hari. Mapainubsanon siya, ug moabot na siya nga nagasakay sa nating asno!” Busa nanglakaw ang duha ka tinun-an ug gituman nila ang sugo ni Jesus. Gidala nila ang asno uban sa nati didto kang Jesus. Gihapinan nila kini sa ilang mga kupo ug unya misakay si Jesus. Didtoy daghang mga tawo nga nagbuklad sa ilang mga kupo sa dalan. Ang uban nagputol ug sanga sa mga kahoy ug gibutang kini sa dalan. Naninggit ang mga tawo nga nagauna ug ang nagsunod kaniya, “Dayegon ta ang kaliwat ni David! Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala! Dayegon ta ang Dios!” Sa pagsulod ni Jesus sa Jerusalem nagkaguliyang ang mga tawo didto. Miingon sila, “Kinsa ba kanang tawhana?” Mitubag ang mga tawo nga kauban ni Jesus, “Mao kini ang propeta nga si Jesus nga taga-Nazaret, nga sakop sa Galilea.” Misulod si Jesus sa templo ug giabog niya ang tanan nga namalit ug namaligya didto. Gipangtikwang niya ang mga lamisa sa mga nagapang-ilis ug kuwarta ug ang mga lingkoranan sa mga namaligya ug mga salampati nga ighahalad. Miingon siya kanila, “Nagaingon ang Dios sa Kasulatan, ‘Ang akong balay tawgon nga balay nga alampoanan.’ Apan gihimo hinuon ninyo kini nga tagoanan sa mga tulisan! ” May mga buta ug mga bakol nga miduol kaniya didto sa templo ug giayo niya sila. Nasuko ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan sa dihang nakita nila ang kahibulongang mga butang nga iyang gibuhat, ug sa dihang nadunggan nila ang mga bata didto sa templo nga naninggit nga nagaingon, “Dayegon ta ang kaliwat ni David!” Busa nangutana sila kang Jesus, “Nadunggan mo ba usab ang ilang gisulti?” Mitubag si Jesus, “Oo. Ngano, wala ba kamo makabasa sa gi-ingon sa Kasulatan nga bisan ang gagmayng mga bata gitudloan sa Dios nga modayeg kaniya?” Unya gibiyaan sila ni Jesus. Migawas siya sa siyudad sa Jerusalem ug miadto sa Betania ug didto siya natulog. Nianang pagkabuntag, sa pagbalik ni Jesus sa siyudad sa Jerusalem gigutom siya. Unya, may nakita siyang kahoy nga igos sa daplin sa dalan. Busa giduolan niya kini, apan wala siyay nakita nga bunga kondili mga dahon lang. Unya, giingnan niya ang kahoy, “Sukad karon dili ka na gayod makapamunga!” Ug diha-diha nalaya ang kahoy. Sa dihang nakita kini sa iyang mga tinun-an natingala kaayo sila. Miingon sila, “Nganong kalit nga nalaya ang kahoy nga igos?” Mitubag si Jesus kanila, “Ang tinuod, kon may pagtuo kamo ug dili magduhaduha, mahimo usab ninyo ang gibuhat ko sa kahoy nga igos. Ug dili lang kana kondili makamando usab kamo bisan niining bukid, ‘Balhin ngadto sa dagat,’ ug mahitabo kana. Ang bisan unsa nga inyong pangayoon pinaagi sa inyong pag-ampo madawat gayod ninyo, kon motuo kamo.” Misulod pag-usab si Jesus sa templo ug nagtudlo sa mga tawo. Didto may kadagkoan sa mga pari ug mga pangulo sa mga Judio nga miduol kaniya ug nangutana, “Unsa ba ang imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga dinhi sa templo? Kinsa ba ang naghatag kanimo niini nga katungod?” Mitubag si Jesus kanila, “Mangutana usab ako kaninyo. Ug kon matubag ninyo kini, tubagon ko usab kamo kon unsa ang akong katungod sa pagbuhat niining mga butanga. Kang kinsa ba naggikan ang katungod ni Juan sa pagbautismo, sa Dios ba o sa tawo?” Naglalisay sila kon unsa ang ilang itubag. Miingon sila, “Kon moingon kita nga ‘Gikan sa Dios,’ moingon siya, ‘Nganong wala kamo motuo kang Juan?’ Apan kon moingon kita nga ‘Gikan sa tawo,’ delikado kita sa mga tawo kay nagatuo sila nga si Juan propeta sa Dios.” Busa mitubag sila kang Jesus, “Wala kami masayod.” Unya miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana dili ko usab kamo sultihan kon diin gikan ang akong katungod sa pagbuhat niini.” Miingon usab si Jesus kanila, “Sa inyong hunahuna, unsa man ang buot ipasabot niini? Dunay usa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki. Giadtoan niya ang magulang ug giingnan, ‘Dong, adto karon sa atong ubasan ug pagtrabaho.’ Mitubag siya, ‘Dili ko!’ Apan sa kaulahian nausab ang iyang hunahuna ug miadto siya sa ilang ubasan ug nagtrabaho. Giadtoan usab sa amahan ang manghod ug giingnan usab sama sa iyang giingon sa magulang. Mitubag ang manghod, ‘Oo, tay,’ apan wala siya motuman. Asa sa duha ang nagtuman sa sugo sa iyang amahan?” Mitubag sila, “Ang magulang.” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, nauna pa kaninyo sa pagpasakop sa paghari sa Dios ang mga maniningil ug buhis ug ang mga babaye nga nagbaligya sa ilang dungog. Kay si Juan nga tigbautismo mianhi dinhi ug nagtudlo kaninyo sa husto nga pamaagi aron mahimo kamong matarong atubangan sa Dios, apan wala kamo motuo kaniya. Ang mga maniningil ug buhis ug ang mga babaye nga nagbaligya sa ilang dungog mao hinuon ang mituo kaniya. Ug bisan nakita ninyo kini, wala gihapon kamo maghinulsol ug motuo kaniya.” Miingon si Jesus kanila, “Pamatia ninyo ang usa pa ka sambingay. Dunay usa ka tawo nga may yuta nga gipatamnan niya ug ubas. Gipakoral niya kini, ug nagpahimo siyag bangag sa dakong bato aron himuong pug-anan sa ubas. Nagpatukod usab siya ug usa ka balay bantayanan. Pagkahuman gipasaopan niya ang iyang ubasan ug milakaw ngadto sa layong dapit. Sa panahon na sa pagpamupo sa ubas, gisugo niya ang iyang mga sulugoon ngadto sa mga saop aron sa pagkuha sa iyang bahin sa abot. Sa pag-abot sa mga sulugoon, gipangdakop sila sa mga saop. Gikulata nila ang usa, gibato ang usa, ug gipatay gayod nila ang usa. Human niadto nagsugo pag-usab ang tag-iya ug mas daghan pa nga mga sulugoon kaysa nauna. Apan mao gihapon ang ilang gibuhat kanila. Sa kaulahian gisugo sa tag-iya ang iyang anak. Naghunahuna siya nga tahoron nila ang iyang anak. Apan sa pagkakita sa mga saop sa iyang anak, miingon sila, ‘Ania na ang manununod. Dali, patyon nato aron maato ang iyang mapanunod.’ Busa gidakop nila siya ug gidala didto sa gawas sa ubasan ug gipatay.” Unya nangutana si Jesus, “Kon mobalik ang tag-iya sa ubasan, unsa may iyang buhaton niadtong mga saop?” Mitubag sila, “Pamatyon niya kadtong daotan nga mga saop ug dili gayod niya kaloy-an. Unya pasaopan niya ang iyang ubasan sa mga saop nga mohatag sa iyang bahin matag ani.” Miingon usab si Jesus kanila, “Wala ba ninyo mabasa ang gi-ingon sa Kasulatan? ‘Ang bato nga gisalikway sa mga panday mao gayod hinuon ang nahimong pundasyon. Mao kini ang gibuhat sa Ginoo, ug kahibulongan kini kanato!’ ” Mipadayon si Jesus sa pag-ingon kanila, “Mao kini ang hinungdan nga dili na maghari ang Dios kaninyo kondili ngadto na sa mga tawo nga nagatuman sa iyang mga gipabuhat. [Si bisan kinsa nga mahulog niini nga bato mabali-balian, apan siya nga mahulogan sa maong bato madugmok gayod.]” Pagka-dungog sa kadagkoan sa mga pari ug mga Pariseo sa mga sambingay ni Jesus, nasabtan nila nga sila ang iyang gitumong. Busa buot na gayod nila nga dakpon si Jesus, apan nahadlok sila sa mga tawo tungod kay giila nila nga propeta si Jesus. Nagtudlo pag-usab si Jesus kanila pinaagi sa sambingay. Miingon siya, “Ang paghari sa Dios sama sa nahitabo sa usa ka hari nga nagaandam ug kombira alang sa kasal sa iyang anak nga lalaki. Gisugo niya ang iyang mga sulugoon nga tawgon na ang mga dinapit. Apan mibalibad sila. Gisugo niya pag-usab ang uban pa nga mga sulugoon. Miingon siya, ‘Ingna ninyo ang mga dinapit nga naihaw na ang akong mga baka ug ang uban nga mga mananap nga akong gipatambok ug naandam na ang pagkaon. Busa paanhia na sila.’ Apan ang mga dinapit wala magtagad. Ang usa miadto sa iyang uma, ug ang usa sa iyang negosyo. Ang uban, gidakop nila ang mga sinugo sa hari, gipasipad-an nila ug gipatay. Busa nasuko pag-ayo ang hari. Gisugo niya ang iyang mga sundalo nga pamatyon usab ang nagpatay sa iyang mga sulugoon ug sunogon ang ilang lungsod. Unya gitawag niya ang iyang mga sulugoon ug miingon, ‘Ang kombira sa kasal sa akong anak andam na, apan ang mga dinapit dili takos nga motambong. Busa adto na lang kamo sa kadalanan nga naay daghang mangagi ug dapita ninyo ang tanan nga inyong matagboan.’ Nanglakaw ang mga sulugoon ug nangadto sa kadalanan, ug ang tanan nga ilang natagboan, maayo man o daotan, gipangdapit nila. Ug napuno sa mga dinapit ang hawanan sa kombira. “Unya misulod ang hari kay gusto niya nga mahimamat ang iyang mga bisita. Didto may nakita siya nga usa ka tawo nga wala magsul-ob ug bisti nga alang sa kombira. Busa miingon ang hari kaniya, ‘Higala, nganong nakasulod ka dinhi nga wala magsul-ob ug bisti nga alang sa kombira?’ Apan ang tawo wala gayod motingog kay wala siyay ikatubag. Unya miingon ang hari sa iyang mga sulugoon, ‘Gaposa ninyo ang iyang mga kamot ug tiil ug ilabay sa gawas didto sa kangitngitan. Didto maghilak siya ug magkagot ang iyang ngipon.’ ” Unya miingon si Jesus, “Daghan ang giimbitar sa Dios sa iyang gingharian, apan diotay ra ang gipili nga makasulod.” Mibiya ang mga Pariseo ug nagplano sila kon unsaon nila pagdakop si Jesus pinaagi sa iyang gipanulti. Unya gisugo nila ang uban sa ilang mga tinun-an ug ang pipila ka tawo ni Herodes. Nangutana sila kang Jesus, “Magtutudlo, nasayod kami nga tinuod ang imong gipanulti. Gitudlo mo sa mga tawo ang kamatuoran bahin sa kabubut-on sa Dios. Ug wala ka magpauyon-uyon sa mga tawo bisan kinsa pa sila. Alang kanimo, husto ba nga kita nga mga Judio mobayad ug buhis sa Emperador sa Roma o dili?” Apan nahibaloan ni Jesus ang ilang daotang tuyo, busa miingon siya kanila, “Mga tigpakaaron-ingnon! Ngano bang buot man ninyo akong bitikon pinaagi niana nga pangutana? Pakit-a ninyo ako ug kuwarta nga gigamit sa pagbayad ug buhis.” Ug gidala nila kini kaniya. Miingon si Jesus kanila, “Kang kinsa ba kining hitsura ug ngalan?” Mitubag sila, “Iya sa Emperador.” Busa miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana, ihatag ninyo sa Emperador ang iya sa Emperador, ug sa Dios ang iya sa Dios.” Sa pagkadungog nila sa tubag ni Jesus natingala gayod sila. Busa gibiyaan na lang nila siya. Niadtong adlawa, may mga Saduseo nga miduol kang Jesus. Kining mga tawhana wala nagatuo nga may pagkabanhaw. Nangutana sila, “Magtutudlo, miingon si Moises nga kon mamatay ang lalaki ug wala silay anak sa iyang asawa, kinahanglan nga ang iyang igsoong lalaki makigminyo sa nabalo aron makaanak siya alang sa iyang igsoon nga namatay. Unya, dinhi kaniadto may pito ka managsoon nga lalaki. Ang kamagulangan naminyo, ug namatay nga walay anak. Busa ang balo giminyoan sa sunod nga igsoon. Kini siya namatay usab ug wala gihapon silay anak. Busa giminyoan na usab sa ikatulo nga igsoon ug mao usab gihapon ang nahitabo kaniya ug sa tanan nga managsoon hangtod sa ikapito. Sa kataposan ang babaye namatay usab. Karon, kon moabot na ang pagkabanhaw, kang kinsa man siyang asawa, kay silang tanan naminyo man kaniya?” Miingon si Jesus kanila, “Sayop gayod kamo, kay wala kamo makasabot sa Kasulatan ug sa gahom sa Dios. Sa adlaw sa pagkabanhaw, ang mga tawo dili na magminyoay tungod kay sama na sila sa mga anghel sa langit. Karon, ang mahitungod sa pagkabanhaw: wala ba ninyo mabasa ang giingon sa Dios kaninyo diha sa iyang pulong nga nagkanayon, ‘Ako ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob?’ Ang Dios dili Dios sa mga patay, kondili Dios sa mga buhi.” Sa pagkadungog niini sa mga tawo nahibulong kaayo sila sa iyang pagtulon-an. Sa pagkadungog sa mga Pariseo nga ang mga Saduseo wala gayoy nahimo kang Jesus, nagtigom sila pag-usab ug miduol kaniya. Usa sa mga magtutudlo sa Kasugoan ang nangutana kang Jesus aron sa pagbitik kaniya. Miingon siya, “Magtutudlo, unsa ba gayod ang labing mahinungdanon nga sugo diha sa Kasugoan?” Mitubag si Jesus kaniya, “ ‘Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasing-kasing, sa tibuok mong kalag, ug sa tibuok mong hunahuna.’ Mao kini ang labing mahinungdanon nga sugo. Ug ang ikaduha nga labing mahinungdanon susama sa nahauna, ‘Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon.’ Ang tibuok nga Kasugoan ni Moises ug ang mga sinulat sa mga propeta nalangkob niining duha ka sugo.” Sa wala pa magbulag-bulag ang mga Pariseo, nangutana si Jesus kanila, “Unsay inyong hunahuna mahitungod sa Cristo? Kang kinsa ba siyang kaliwat?” Mitubag sila, “Kang David.” Unya miingon si Jesus kanila, “Kon kaliwat siya ni David, nganong si David, pinaagi sa Espiritu Santo, nagtawag man kaniya nga Ginoo? Kay miingon siya, ‘Miingon ang Ginoo sa akong agalon nga hari, Lingkod dinhi dapit sa akong tuo hangtod mapailalom ko kanimo ang imong mga kaaway.’ Kon gitawag siya ni David nga iyang Ginoo, unsaon nga kaliwat lang siya ni David?” Wala gayoy nakatubag kang Jesus sa iyang pangutana. Sukad niadto, wala na gayoy nangahas pa sa pagpangutana kaniya. Unya misulti si Jesus sa mga tawo ug sa iyang mga tinun-an, “Ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga Pariseo mao ang gisaligan nga magpasabot sa Kasugoan ni Moises. Busa tumana ang ilang gitudlo kaninyo, apan ayaw ninyo sunda ang ilang binuhatan tungod kay sukwahi kini sa ilang gipanulti. Gisangonan nila ang mga tawo sa malisod nga mga tulumanon, apan bisag gamay wala sila motabang aron matuman ang ilang gisugo. Ang tanan nga gibuhat nila pagpakita-kita lang sa mga tawo. Gipalapad nila ang mga kahon-kahon nga butanganan sa mga pinili nga mga pulong gikan sa Kasulatan nga ilang gibugkos sa ilang agtang ug sa ilang bukton. Ug gipatas-an pa nila ang mga gaway-gaway sa sidsid sa ilang mga bisti aron ingnon nga sila mga diosnon. Sa mga kombira ug sa mga sinagoga, gusto gayod nila nga molingkod sa mga lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Sa mga dapit nga tigomanan sa mga tawo, gusto nila nga tahoron sila ug tawgon nga mga ‘Magtutudlo.’ Apan kamo dili angay magpatawag nga ‘Magtutudlo,’ kay managsoon kamo ug usa ra ang inyong magtutudlo. Dili usab kamo magtawag ‘Amahan’ kang bisan kinsa dinhi sa yuta, kay usa ra gayod ang inyong Amahan, ang Amahan nga langitnon. Ug dili kamo magpatawag nga ‘Agalon,’ kay usa ra ang inyong agalon ug siya mao ang Cristo. Kon kinsa kaninyo ang nagaalagad sa iyang kauban, siya ang labaw sa tanan. Ang nagapataas sa iyang kaugalingon ipaubos sa Dios. Apan ang nagapaubos sa iyang kaugalingon ipataas sa Dios.” “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug kamong mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang! Gibabagan ninyo ang mga tawo nga buot magpasakop sa paghari sa Dios. Kamo mismo dili magpasakop, ug nagapugong pa kamo sa mga tawo nga nagatinguha nga magpasakop. [“Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang. Ginailog ninyo ang kabtangan sa mga babaye nga balo, ug ginatabon-tabonan lang ninyo ang inyong daotang binuhatan pinaagi sa inyong tag-as nga mga pag-ampo. Tungod niini, labaw ang kabug-at sa silot nga ipahamtang kaninyo!] “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang! Ginalibot ninyo ang tibuok kalibotan aron makabig ninyo ang bisan usa lang ka tawo sa inyong pagtuo. Apan human ninyo siya makabig ginahimo ninyo siyang labaw pa kadaotan kay kaninyo ug angay gayod sa impiyerno. Alaot kamong mga giya nga buta. Nagatudlo kamo nga ‘kon ang tawo manumpa sa ngalan sa templo, dili kinahanglan nga tumanon niya ang iyang gipanumpaan. Apan kon manumpa siya sa ngalan sa bulawan didto sa templo, kinahanglan nga tumanon gayod niya ang iyang gipanumpaan.’ Buang-buang ug mga buta kamo! Unsa man ang mas mahinungdanon, ang bulawan o ang templo nga nagpabalaan sa bulawan? Nagatudlo usab kamo nga ‘kon ang tawo manumpa sa ngalan sa halaran, dili kinahanglan nga tumanon niya ang iyang gipanumpaan. Apan kon manumpa siya sa ngalan sa halad nga anaa sa halaran kinahanglan nga tumanon gayod niya ang iyang gipanumpaan.’ Mga buta gayod kamo! Unsa man ang mas mahinungdanon, ang halad o ang halaran nga nagapabalaan sa halad? Mao kana nga kon ang tawo manumpa sa ngalan sa halaran, nanumpa siya sa ngalan sa halaran ug sa tanan nga halad diha niini. Ug kon ang tawo manumpa sa ngalan sa templo, nanumpa siya sa ngalan sa templo ug sa Dios nga nagapuyo didto. Ug kon ang tawo manumpa sa ngalan sa langit, nanumpa siya sa ngalan sa trono sa Dios, ug sa Dios nga nagalingkod didto. “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang. Nagahatag kamo sa Dios sa inyong ikapulo bisan sa abot sa inyong mga lamas, apan wala ninyo tumana ang mas mahinungdanon nga mga sugo mahitungod sa matarong nga pagkinabuhi, pagkamaluloy-on, ug pagkamasaligon. Angay kamong maghatag sa inyong ikapulo apan dili ninyo pasagdan ang mas mahinungdanon nga mga sugo. Buta gayod kamong mga magtutudlo. Sa pagbuhat ninyo niini sama ra nga gisala ninyo ang mga gagmayng mananap gikan sa inyong imnonon, apan gilamoy ninyo ang mas dako pa nga mananap sama sa kamelyo. “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang! Kay gihinloan ninyo ang gawas sa tasa ug plato sumala sa inyong seremonya apan sulod sa inyong kasingkasing labihan kamo kahugaw ug kahakog. Buta kamong mga Pariseo! Hinloi una ninyo ang sulod nga bahin sa tasa ug plato, ug ang gawas mahimong limpyo usab. “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang! Nahisama kamo sa mga lubnganan nga gipintalan ug puti ug matahom tan-awon sa gawas, apan ang sulod labihan kabaho ug pulos lang bukog sa patay. Nahisama gayod kamo niana kay kon tan-awon kamo sa mga tawo morag husto man ang inyong gibuhat apan ang tinuod, pulos pagpakaaron-ingnon lang ug kadaotan ang sulod sa inyong kasingkasing. “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan ug kamong mga Pariseo. Ang inyong pagtuo sa Dios pagpakaaron-ingnon lang! Nagabuhat kamo sa mga lubnganan sa mga matarong ug mga propeta ug gipatahom ninyo kini, ug nagaingon kamo nga kon anaa na kamo kaniadto sa panahon sa inyong mga katigulangan, dili unta ninyo patyon ang mga propeta sama sa ilang gibuhat. Busa, giangkon ninyo nga mga kaliwat kamo sa mga tawo nga mipatay sa mga propeta. Sige, taposa ninyo ang gisugdan sa inyong mga katigulangan! Sama kamo sa mga bitin. Kaliwat kamo sa mga malala nga bitin. Dili gayod kamo makaikyas sa silot didto sa impiyerno. Busa paminaw kamo! Padalhan ko kamo ug mga propeta, mga maalam nga tawo, ug mga magtutudlo. Ang uban kanila pamatyon ninyo. Ipalansang ninyo sila sa krus. Ug ang uban bunalan ninyo diha sa inyong mga sinagoga; ug kon molayas sila, gukoron ninyo sila bisan asa nga dapit. Tungod niini silotan gayod kamo sa inyong pagpamatay sa tanang mga tawo nga matarong gikan kang Abel hangtod kang Zacarias nga anak ni Barakia, nga inyong gipatay didto sa dapit nga gitaliwad-an sa templo ug sa halaran. Sa pagkatinuod, kamong mga tawo niini nga panahon mao ang manubag niining tanang mga sala.” “Kamo nga mga taga-Jerusalem, ngano man nga gibato ninyo ug gipamatay ang mga propeta sa Dios nga gipadala diha kaninyo? Dugay na akong nagtinguha nga tigomon kamo ug atimanon, sama sa himungaan nga nagtigom sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako, apan dili ninyo kini gusto! Karon, bahala na kamo sa inyong kaugalingon. Kay dili na gayod ninyo ako makita hangtod nga moingon kamo, ‘Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala.’ ” Migawas si Jesus sa templo ug samtang naglakaw siya miduol kaniya ang iyang mga tinun-an ug gitudlo nila kaniya ang templo. Miingon si Jesus kanila, “Tan-awa ninyo kining tanan. Sa pagkatinuod, maguba kini ug wala gayoy bisan usa ka bato nga magpabilin ibabaw sa laing bato.” Samtang naglingkod si Jesus didto sa Bukid sa mga Olibo, miduol kaniya ang iyang mga tinun-an nga sila-sila lang. Miingon sila, “Sultihi kami kon kanus-a mahitabo ang imong giingon? Ug unsa ba ang mga timailhan nga ikaw hapit na mobalik dinhi ug nga kataposan na sa kalibotan?” Mitubag si Jesus kanila, “Pagbantay nga walay makapahisalaag kaninyo. Kay daghan ang moabot ug moingon nga sila mao ako, kay moingon sila nga sila mao ang Cristo, ug daghan ang ilang mapahisalaag. Makadungog kamo nga may mga gira nga duol kaninyo ug makabalita kamo nga didto sa layo may gira usab. Apan ayaw kamo kahadlok. Kinahanglan gayod nga mahitabo kini, apan dili pa kini mao ang kataposan. Makiggira ang nasod batok sa laing nasod ug ang gingharian batok sa laing gingharian. Moabot ang mga linog ug kagutom sa nagkalain-laing mga dapit. Kining tanan sinugdanan pa lang sa mga kalisod nga moabot. “Nianang panahona dumtan kamo sa mga tawo tungod kay kamo akong mga tinun-an. Dakpon nila kamo ug itugyan sa mga tawo aron silotan ug ang uban kaninyo patyon. Ug kon moabot na ang mga paglutos, daghan ang motalikod sa ilang pagtuo. Dumtan nila ug luiban ang ilang isigka-tumutuo. Motungha ang mga mini nga propeta ug daghan ang ilang mapahisalaag. Ug tungod sa pagdaghan sa kadaotan, mobugnaw ang gugma sa kadaghanan sa mga tumutuo. Apan ang magpadayon sa pagsunod kanako hangtod sa kataposan mao ang maluwas. Ug sa dili pa moabot ang kataposan, iwali ngadto sa tibuok kalibotan ang Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios aron mahibalo ang tanan nga katawhan.” “Ang propeta nga si Daniel nagtagna bahin sa makalilisang nga talan-awon. (Alang sa magbabasa: sabta ang kahulogan niini.) Ug kon makita ninyo kini nga anaa na sa balaan nga dapit, kamo nga anaa sa Judea kinahanglan mokalagiw ngadto sa kabukiran. Ang tawo nga maabtan diha sa gawas sa iyang balay kinahanglan nga dili na mosulod pa aron sa pagkuha sa iyang mga kabtangan. Ang atua didto sa uma kinahanglan nga dili na mopauli pa aron sa pagkuha sa iyang bisti. Alaot ang mga mabdos ug ang mga inahan nga nagapasuso nianang mga adlawa tungod kay maglisod sila sa pagkagiw. Pag-ampo kamo nga ang inyong pagkagiw dili mahitabo sa tingtugnaw o sa Adlaw nga Igpapahulay. Kay nianang panahona moabot ang labing pait nga pag-antos nga wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan, ug dili na mahitabo pag-usab ang sama niini bisan kanus-a. Kon kadtong mga adlawa wala kunhori sa Dios, wala gayoy mahibilin nga tawo. Apan tungod sa iyang kalooy sa iyang mga pinili, kunhoran sa Dios kadtong mga adlawa. “Busa kon dunay moingon kaninyo, ‘Ania na ang Cristo!’ o kaha ‘Atua siya!’ ayaw kamo pagtuo. Kay motungha ang dili tinuod nga mga Cristo ug ang mini nga mga propeta. Mohimo silag mga milagro ug kahibulongan nga mga buhat sa katuyoan nga mapahisalaag, kon mahimo, bisan pa ang mga pinili sa Dios. Timan-i nga gipasidan-an ko na kamong daan mahitungod niining mga panghitaboa. “Busa kon dunay mga tawo nga moingon kaninyo, ‘Si Cristo atua sa kamingawan,’ ayaw kamo pag-adto. Ug kon dunay moingon, ‘Anaa siya sa sulod,’ ayaw gayod kamo pagtuo. Kay kon ako nga Anak sa Tawo mobalik na, makakita ang tanan tungod kay mahisama kini sa kilat nga kon mokilab makita gikan sa sidlakan hangtod sa kasadpan. “ May panultihon nga nagaingon, ‘Kon asa ang patayng lawas, atua magtigom ang mga uwak.’ “Pagkahuman sa mga kasakitan nianang panahona, mawad-an ug kahayag ang adlaw, ang bulan dili na modan-ag, ug ang mga bitoon mangahulog. Ang mga butang sa kalangitan pahisalaagon gikan sa ilang naandan nga agianan. Unya ako nga Anak sa Tawo makita nga nagabalik sa kalibotan gikan sa langit. Ug ang tanang mga tawo dinhi sa kalibotan manghilak kon makita nila ako diha sa mga panganod nga moanhi uban sa gahom ug dakong himaya. Sa makusog nga tingog sa trumpeta sugoon ko ang akong mga anghel sa pagtigom sa akong mga pinili gikan sa tanang dapit sa kalibotan.” “Kuhai ninyo ug pagtulon-an ang mahitungod sa kahoy nga igos. Kon ang iyang mga sanga manalingsing na, timailhan kini ninyo nga hapit na ang ting-init. Sa ingon usab nga pamaagi, kon makita ninyo nga nahitabo na ang tanan niining akong gisulti kaninyo, mahibaloan ninyo nga hapit na ako moabot. Sa pagkatinuod, matuman kining tanan sa dili pa mamatay ang mga tawo niining panahona. Mawala ang langit ug ang yuta, apan ang akong mga pulong dili mawala kondili matuman gayod.” “Wala gayoy nasayod mahitungod sa adlaw ug oras sa akong pag-abot, bisan ang mga anghel sa langit o ako nga Anak sa Dios, gawas lang sa Amahan. Ang buhaton sa mga tawo sa panahon nga ako nga Anak sa Tawo mobalik, mahisama sa gibuhat sa mga tawo sa panahon ni Noe. Kay sa wala pa molunop wala silay laing gibuhat kondili ang pagpalabig kaon, inom, ug pagminyoay hangtod sa adlaw nga si Noe misulod sa arka. Wala gayod sila masayod kon unsa ang mahitabo hangtod nga milunop ug nalumos silang tanan. Ingon usab niini ang mahitabo kon ako nga Anak sa Tawo moabot na. Nianang mga adlawa posible nga mahitabo nga dunay duha ka lalaki nga maabtan nga nagatrabaho sa uma; ang usa kuhaon ug ang usa mabilin. Ug posible usab nga may duha ka babaye nga maggaling; ang usa kuhaon ug ang usa mabilin. Busa pagbantay kamo, kay wala kamo mahibalo kon kanus-a moabot ang inyong Ginoo. Timan-i ninyo kini: kon nahibalo ang tagbalay kon unsang orasa sa gabii moabot ang kawatan, sigurado nga magbantay siya aron dili makasulod sa iyang balay ang kawatan. Busa mangandam gayod kamo, kay sa oras nga wala ninyo damha, moabot ako nga Anak sa Tawo.” “Ang kasaligan ug maalamon nga sulugoon mao ang gipiyalan sa agalon nga magdumala sa kauban niyang mga sulugoon. Siya ang maghatag kanila sa ilang pagkaon sa husto nga oras. Bulahan kadtong sulugoon nga sa pagbalik sa iyang agalon maabtan nga nagahimo sa iyang buluhaton. Sigurado gayod nga padumalahon siya sa tanang butang sa iyang agalon. Apan alaot ang dili maayo nga sulugoon nga sa paggikan sa iyang agalon maghunahuna nga dugay pa kining mobalik, busa magsugod siya sa pagdagmal sa iyang kauban nga mga sulugoon ug mouban ug kaon ug inom sa mga palahubog. Moabot ang iyang agalon sa oras nga wala gayod niya damha, ug labihan kabug-at ang silot nga iyang madawat. Iipon siya sa mga tigpakaaron-ingnon. Didto mohilak siya ug magkagot ang iyang mga ngipon.” “Nianang adlawa mahisama ang paghari sa Dios sa napulo ka mga dalaga nga nagadala sa ilang mga suga aron mosugat sa pamanhonon. Ang lima kanila danghag ug ang laing lima maalamon. Ang lima nga danghag nagdala sa ilang mga suga, apan wala sila magdala ug dugang nga lana aron nga kon mahurot na ang lana sa ilang suga may ikatubil pa sila. Ang mga dalaga nga maalamon nagdala usab sa ilang mga suga ug nagdala pa gayod ug dugang nga lana. Ug tungod kay nadugay ang pamanhonon nagduka ug nakatulog silang tanan. “Sa tungang gabii na may misinggit, ‘Ania na ang pamanhonon! Dali kamo, sugata ninyo siya.’ Ang napulo ka mga dalaga namangon ug giandam nila ang ilang mga suga. Unya ang mga dalaga nga danghag miingon sa mga maalamon, ‘Hatagi kami sa inyong lana kay kapalongon na ang among suga.’ Apan mitubag ang mga maalamon, ‘Dili mahimo, kay kon hatagan namo kamo managsama na kita nga kulangon sa lana. Adto na lang kamo sa mga tindahan ug palit ug alang kaninyo.’ Sa paggikan nila aron mopalit ug lana mao usab ang pag-abot sa pamanhonon. Ang lima nga maalamon nanguban kaniya sa kombira. Pagsulod na nila, gisirad-an dayon ang pultahan. “Pagkataudtaod miabot usab ang lima ka mga dalaga nga mipalit ug lana, ug nanawag sila, ‘Sir, Sir, pasudla kami.’ Apan mitubag ang pamanhonon, ‘Wala ako makaila kaninyo.’ ” Unya miingon si Jesus, “Mao kana ang hinungdan nga kinahanglan gayod nga mangandam kamo kay wala gayod kamo masayod kon unsa ang adlaw o oras sa akong pag-abot.” Miingon pa si Jesus, “Ang paghari sa Dios sama sa usa ka tawo nga hapit nang moadto sa lain nga dapit. Busa gitawag niya ang iyang mga sulugoon ug gitugyan kanila ang iyang kuwarta aron inegosyo nila. Ang matag usa kanila gihatagan niya sumala sa ilang abilidad sa pagnegosyo. Ang usa gihatagan niya ug 5,000, ang usa 2,000, ug ang usa gihatagan niya ug 1,000. Unya milakaw siya. Ang sulugoon nga nakadawat ug 5,000 nagnegosyo dayon ug nakaginansya siya ug 5,000. Mao usab ang gibuhat sa nakadawat ug 2,000. Nakaginansya usab siya ug 2,000. Apan ang nakadawat ug 1,000 milakaw ug gilubong niya sa yuta ang kuwarta nga gihatag sa iyang agalon aron unta inegosyo. “Sa kaulahian mibalik ang ilang agalon ug gitawag niya ang iyang mga sulugoon aron magsuma sila sa iyang kuwarta nga gipanegosyo kanila. Ang sulugoon nga nakadawat ug 5,000 miduol ug mihatag sa iyang agalon sa 5,000 nga kapital apil ang 5,000 nga iyang ginansya. Miingon siya, ‘Sir, dili ba gihatagan mo man ako ug 5,000? Ania, nakaginansya pa gayod ako ug 5,000.’ Ug miingon ang iyang agalon, ‘Maayo ka nga sulugoon! Kasaligan ka! Ug tungod kay kasaligan ka man ug maayong magpalambo sa gamay nga kantidad, karon piyalan ko ikaw sa mas dako pa gayod nga kantidad. Dali, paglipay uban kanako!’ Ang sulugoon nga nakadawat ug 2,000 miduol usab. Miingon siya sa iyang agalon, ‘Dili ba gihatagan mo man ako ug 2,000? Ania, nakaginansya usab ako ug 2,000!’ Miingon ang iyang agalon, ‘Maayo ka nga sulugoon! Kasaligan ka! Ug tungod kay kasaligan ka ug maayong magpalambo sa gamay nga kantidad, karon piyalan ko ikaw sa mas dako pa gayod nga kantidad. Dali, paglipay uban kanako!’ Miduol usab ang sulugoon nga nakadawat ug 1,000. Miingon siya, ‘Nahibaloan ko nga isog ka ug walay kalooy, kay nagapanguha ka sa ani bisan dili ikaw ang nagtanom ug nagapanguha ka sa ginansya nga gihagoan sa uban. Busa nahadlok ako, ug gilubong ko na lang sa yuta ang imong kuwarta. Ania, ibalik ko kini.’ Miingon ang iyang agalon, ‘Daotan ka ug tapolan nga sulugoon! Nahibalo ka man diay nga nagapanguha ako sa ani bisan dili ako ang nagtanom ug nagapanguha sa ganansya nga gihagoan sa uban, gibangko mo unta ang akong kuwarta aron nga sa akong pagbalik makuha ko lakip na ang iyang tubo.’ Ug unya miingon siya sa uban nga mga sulugoon, ‘Sige kuhaa ninyo ang iyang kuwarta ug ihatag sa sulugoon nga may 10,000. Kay ang kasaligan hatagan pa gayod aron modaghan pa ang gitugyan kaniya; apan ang dili kasaligan, bisan ang gamay nga gitugyan kaniya kuhaon pa. Ang sulugoon nga walay kapuslanan ilabay sa gawas, didto sa kangitngitan, diin mohilak siya ug magkagot ang iyang mga ngipon.’ ” “Kon ako nga Anak sa Tawo moabot na ingon nga Hari, inubanan sa tanang anghel, molingkod unya ako sa akong trono nga harianon. Ang tanang katawhan sa kalibotan tigomon aron moatubang kanako. Unya bahinon ko sila sa duha ka grupo sama sa gihimong paglain sa magbalantay ngadto sa mga karnero ug mga kanding. Ang mga tawo nga nagasunod kanako ipahimutang ko sa akong tuo, ug ang mga tawo nga wala nagasunod kanako ipahimutang ko sa akong wala. Ug ingon nga Hari, moingon ako sa mga tawo sa akong tuo, ‘Kamo nga gipanalanginan sa Dios nga akong Amahan, angkona ninyo ang gingharian nga giandam alang kaninyo sukad pa sa pagbuhat sa kalibotan. Kay sa dihang gigutom ako inyo akong gipakaon, ug sa dihang giuhaw ako inyo akong gipainom. Sa dihang nahimo akong dumuduong gipadayon ninyo ako sa inyong balay; sa dihang wala akoy bisti inyo akong gibistihan; sa dihang nagsakit ako inyo akong giatiman; ug sa dihang gipriso ako inyo akong gibisitahan.’ Unya motubag ang mga matarong nga diha sa akong tuo, ‘Ginoo, kanus-a ka ba namo nakita nga gigutom ug among gipakaon, o giuhaw ug among gipainom? Kanus-a ka ba namo nakita nga nahimong dumuduong ug gipadayon sa among balay, o walay bisti ug among gibistihan? Kanus-a ka ba namo nakita nga nagsakit o napriso ug among gibisitahan?’ Ako ingon nga Hari motubag, ‘Ang tinuod, sa dihang gibuhat ninyo kini ngadto sa usa sa labing ubos nako nga mga igsoon, sama ra nga gibuhat usab ninyo kini kanako.’ “Unya moingon ako sa mga tawo nga diha sa akong wala, ‘Pahawa kamo dinhi, kamong mga tinunglo sa Dios! Didto kamo sa kalayo nga nagadilaab sa walay kataposan nga giandam alang kang Satanas ug sa iyang mga anghel. Kay gigutom ako apan wala ninyo ako pakan-a, giuhaw ako apan wala ninyo ako paimna. Sa dihang nahimo akong dumuduong wala ninyo ako padayona sa inyong balay; sa dihang wala akoy bisti wala ninyo ako bistihi; sa akong pagsakit ug pagkapriso wala ninyo ako atimana.’ Unya motubag sila, ‘Ginoo, kanus-a ka ba namo nakita nga gigutom o giuhaw, o walay gidayonan, o walay bisti, o nagsakit, o napriso ug wala kami motabang kanimo?’ Ug ako ingon nga Hari motubag, ‘Ang tinuod, sa dihang wala ninyo tabangi ang usa sa labing ubos nako nga mga igsoon, sama ra nga wala usab ninyo ako tabangi.’ Ug kining mga tinunglo papahawaon ug silotan hangtod sa kahangtoran. Apan ang mga matarong hatagan ug kinabuhi nga walay kataposan.” Human sa pagpanudlo ni Jesus niadto, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Nahibaloan ninyo nga duha na lang ka adlaw ug moabot na ang Pista sa Paglabay sa Anghel, ug ako nga Anak sa Tawo itugyan na ngadto sa mga tawo aron ilansang sa krus.” Niadtong higayona usab nagtigom ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga pangulo sa mga Judio didto sa palasyo ni Caifas, ang pangulong pari. Gihisgotan nila kon unsaon nila pagdakop si Jesus nga dili mahibaloan sa mga tawo, ug ingon man ang pagpatay kaniya. Miingon sila, “Dili lang nato kini buhaton sa panahon sa pista, kay basig magkagubot ang mga tawo.” Sa dihang didto si Jesus sa lungsod sa Betania, sa balay ni Simon nga kanhi may ngilngig nga sakit sa panit, may miduol kaniya nga usa ka babaye. May dala siyang gamayng tibod nga may sulod nga mahalon kaayo nga pahumot. Samtang nagkaon si Jesus gibuboan ang iyang ulo ug pahumot niadtong babaye. Sa pagkakita niadto sa mga tinun-an nangasuko sila ug miingon, “Nganong giusikan man kana niya? Ikabaligya unta kana sa dako nga kantidad ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabos!” Nahibaloan ni Jesus kon unsa ang ilang gisulti, busa miingon siya kanila, “Nganong ginasamok ninyo siya? Maayo kining iyang gibuhat kanako. Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban, apan ako dili ninyo kanunayng ikauban. Gibuboan niya ug pahumot ang akong lawas isip pag-andam sa akong lubong. Sa pagkatinuod, bisan asa iwali ang Maayong Balita sa tibuok kalibotan, ang iyang gibuhat kanako mahisgotan usab isip handomanan kaniya.” Unya, ang usa sa 12 ka apostoles nga ginganlan ug Judas Iscariote miadto sa mga kadagkoan sa mga pari. Miingon siya kanila, “Pila man ang inyong ibayad kanako kon itugyan ko kaninyo si Jesus?” Gihatagan dayon nila si Judas ug 30 ka buok kuwarta nga pilak. Sukad niadto, nangita siya ug kahigayonan sa pagtugyan kang Jesus kanila. Sa unang adlaw sa Pista sa Pan nga Walay Patubo, miduol kang Jesus ang iyang mga tinun-an ug nangutana, “Asa man ang imong gusto nga mag-andam kami ug panihapon sa Pista sa Paglabay sa Anghel?” Mitubag si Jesus kanila, “Pag-adto kamo sa siyudad sa Jerusalem, didto sa tawo nga akong isulti kaninyo, ug ingna ninyo siya, ‘Ang magtutudlo nagaingon nga miabot na ang panahon nga siya patyon. Magsaulog siya dinhi sa imong balay sa Pista sa Paglabay sa Anghel uban sa iyang mga tinun-an.’ ” Gituman kini sa iyang mga tinun-an, ug giandam nila didto ang panihapon alang sa Pista. Sa dihang kilomkilom na, nanihapon si Jesus uban ang 12 ka tinun-an. Samtang nangaon sila, miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo ang magluib kanako.” Sa pagkadungog niadto sa iyang mga tinun-an naguol gayod sila ug nagpuli-puli silag pangutana kaniya, “Ginoo, dili ako, di ba?” Mitubag si Jesus kanila, “Ang usa nga uban kanako nga nagtuslob ug pan sa yahong mao ang moluib kanako. Ako nga Anak sa Tawo pagapatyon sumala sa nahisulat sa Kasulatan, apan alaot ang tawo nga magluib kanako. Maayo pa kaniya nga wala siya matawo.” Unya miingon ang maluibon nga si Judas, “Magtutudlo, dili ako, di ba?” Mitubag si Jesus kaniya, “Ikaw ang nagsulti niana.” Samtang nangaon sila, mikuha si Jesus ug pan. Gipasalamatan niya kini sa Dios ug unya gipikas-pikas. Pagkahuman gihatag niya sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Pagkuha kamo ug kan-a, mao kini ang akong lawas.” Unya mikuha siya ug ilimnon, nagpasalamat sa Dios, ug gihatag kanila nga nagaingon, “Panginom kamong tanan niini, tungod kay mao kini ang akong dugo nga iula aron mapasaylo ang mga sala sa daghang mga tawo. Kini nagapamatuod nga may bag-o na nga kasabotan ang Dios ngadto sa tawo. Sultihan ko kamo, dili na ako moinom pag-usab niini nga ilimnon nga gikan sa ubas hangtod sa adlaw nga moinom ako sa bag-o nga matang sa ilimnon uban kaninyo didto sa gingharian sa akong Amahan.” Unya miawit sila ug mga pagdayeg sa Dios, ug pagkahuman nangadto sila sa Bukid sa mga Olibo. Miingon si Jesus kanila, “Karong gabhiona tanan kamo mobiya kanako, kay ang Dios nagaingon sa Kasulatan, ‘Patyon ko ang magbalantay ug magkatibulaag ang mga karnero.’ Apan human ako mabanhaw, mouna ako kaninyo didto sa Galilea.” Miingon si Pedro kang Jesus, “Bisan pag silang tanan mobiya kanimo, ako dili gayod!” Miingon si Jesus kaniya, “Ang tinuod, karong gabhiona, sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo na ako sa makatulo.” Mitubag si Pedro, “Dili ko gayod ikaw ilimod bisan patyon pa nila ako uban kanimo!” Mao usab kini ang gisulti sa tanang mga tinun-an. Unya nangadto sila sa dapit nga ginganlag Getsemane. Sa pag-abot nila didto, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Panglingkod kamo dinhi samtang mag-ampo ako didto sa unahan.” Gidala niya si Pedro ug ang duha ka anak ni Zebede. Naguol gayod si Jesus. Ug miingon siya kanila, “Mora akog mamatay sa hilabihang kaguol. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw uban kanako.” Unya miadto pa gayod siya sa unahan; miluhod siya ug nagaampo. Miingon siya, “Amahan, kon mahimo ayaw ipadangat kining umaabot nako nga pag-antos. Apan dili ang akong pagbuot ang angay matuman kondili ang imong kabubut-on.” Sa pagbalik niya didto sa iyang tulo ka tinun-an naabtan niya sila nga nangatulog. Miingon siya kang Pedro, “Dili ba gayod kamo makatukaw uban kanako bisan sa usa lang ka oras? Pagtukaw kamo ug pag-ampo nga dili kamo madaog sa pagsulay. Buot sa inyong espiritu nga mag-ampo apan luya ang inyong lawas.” Milakaw pag-usab si Jesus sa unahan ug nagaampo, “Amahan, kon kinahanglan nga atubangon ko kini nga pag-antos, ang imong kabubut-on mao ang matuman.” Pagkahuman mibalik siya pag-usab sa iyang mga tinun-an ug naabtan gihapon niya sila nga nangatulog. Kay katulgon kaayo sila. Gibiyaan sila pag-usab ni Jesus, milakaw siya sa unahan ug nagaampo. Ikatulo na niya kini nga pag-ampo ug mao gihapon ang iyang giampo. Unya mibalik siya didto sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Nangatulog pa ba gihapon kamo ug nagapahulay? Tan-awa ninyo! Mao na kini ang panahon nga ako nga Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga makasasala. Tana! Tan-awa, ania na ang tawo nga magluib kanako.” Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot si Judas nga usa sa 12 ka mga apostoles. Uban kaniya ang daghang mga tawo nga nagdala ug mga espada ug mga bunal. Gisugo sila sa kadagkoan sa mga pari ug pangulo sa mga Judio. Nakigsabot nang daan ang maluibon nga si Judas sa mga modakop kang Jesus kon unsa ang iyang buhaton nga timailhan: “Ang tawo nga akong hagkan mao ang inyong gipangita. Dakpa ninyo siya.” Busa sa pag-abot ni Judas, midiretso siya ngadto kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo, maayong gabii.” Ug gihagkan niya siya. Miingon si Jesus kaniya, “Higala, sige, buhata na kon unsa ang imong gianhi dinhi.” Giduol nila si Jesus ug gidakop. Usa sa mga kauban ni Jesus miibot sa iyang espada ug gitigbas niya ang sulugoon sa pangulong pari ug naputol ang dalunggan niini. Miingon si Jesus kaniya, “Ibalik sa sakoban ang imong espada! Ang mogamit ug espada sa espada usab mamatay. Wala ka ba masayod nga makapangayo akog tabang sa akong Amahan ug diha-diha padad-an niya ako ug 12 ka batalyon nga mga anghel? Apan kon buhaton ko kana, unsaon man pagkatuman sa Kasulatan nga kini kinahanglan nga mahitabo?” Unya miingon si Jesus sa mga tawo, “Tulisan ba ako nga kinahanglan gayod nga magdala pa kamog mga espada ug mga bunal sa pagdakop kanako? Adlaw-adlaw didto ako sa templo nga nagatudlo, apan wala ninyo ako dakpa. Apan kining tanan nahitabo aron matuman ang sinulat sa mga propeta diha sa Kasulatan.” Unya gibiyaan siya sa iyang mga tinun-an ug nangikyas silang tanan. Gidala si Jesus sa mga nagdakop kaniya didto kang Caifas, ang pangulong pari. Didto nagtigom ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga pangulo sa mga Judio. Misunod usab si Pedro, apan layo ra siya kang Jesus. Misulod siya sa tugkaran sa balay sa pangulong pari ug milingkod didto uban sa mga guwardya aron makita niya kon unsa ang mahitabo kang Jesus. Ang kadagkoan sa mga pari ug ang tanan nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio nangita ug mga bakak nga ebidensya batok kang Jesus aron ipapatay nila siya. Apan bisan daghan ang miduol ug misulti ug bakak batok kang Jesus, wala silay nakita nga hinungdan aron ipapatay siya. Sa kaulahian may duha ka tawo nga miduol ug miingon sila, “Nadungog namo kining tawhana nga miingon, ‘Mahimo kong gub-on kining templo sa Dios ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon ko pag-usab!’ ” Busa mitindog ang pangulong pari ug nangutana kang Jesus, “Wala ka bay itubag niining mga sumbong batok kanimo?” Apan wala gayod motubag si Jesus. Miingon pag-usab ang pangulong pari. “Sultihi kami atubangan sa Dios. Unsa, ikaw ba ang Cristo nga Anak sa Dios?” Miingon si Jesus kaniya, “Gisulti mo na. Ug sultihan ko kamo, sukad karon makita ninyo ako nga Anak sa Tawo nga maglingkod sa tuo sa Makagagahom nga Dios, ug makita usab ninyo ako diha sa mga panganod sa kalangitan sa ako unyang pagbalik dinhi sa kalibotan.” Sa pagkadungog niadto sa pangulong pari gigisi niya ang iyang bisti sa kasuko ug miingon, “Nagsulti siya batok sa Dios! Dili na kinahanglanon ang mga testigo! Nadunggan ninyo ang iyang gipamulong batok sa Dios. Unsay inyong hukom?” Mitubag sila, “Angay siyang patyon!” Unya giluwaan nila siya sa nawong ug gisumbag. May mga nanagpa usab kaniya nga miingon, “Kon ikaw ang Cristo, tag-ana kon kinsa ang nagdapat kanimo.” Samtang naglingkod si Pedro didto sa tugkaran, may miduol kaniya nga babaye. Sulugoon siya sa pangulong pari. Miingon siya kang Pedro, “Dili ba kauban ka man ni Jesus nga taga-Galilea?” Apan gilimod kini ni Pedro atubangan sa tanan nga atua didto. Miingon siya, “Wala ako mahibalo kon unsay imong gipanulti.” Unya miadto siya sa may pultahan. Nakita siya sa lain na usab nga sulugoong babaye, ug nagaingon sa mga tawo didto, “Kining tawhana kauban usab ni Jesus nga taga-Nazaret.” Gilimod na usab kini ni Pedro. Miingon siya, “Ipanumpa ko nga wala ako makaila sa tawo nga inyong gi-ingon!” Pagkataudtaod miduol kang Pedro ang mga tawo didto ug miingon, “Kauban ka gayod ni Jesus, kay maila sa imong sinultihan nga sama kaniya.” Apan nanumpa gayod si Pedro nga nagaingon, “Bisag mamatay pa ako, wala gayod ako makaila sa tawo nga inyong gi-ingon.” Unya mituktugaok dayon ang manok, ug nahinumdoman ni Pedro ang giingon ni Jesus kaniya, “Sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo na ako sa makatulo.” Busa migawas siya ug mihilak pag-ayo. Sayo pa kaayo sa sunod nga adlaw naghisgot ang tanan nga kadagkoan sa mga pari ug ang mga pangulo sa mga Judio kon unsaon nila pagpapatay si Jesus. Gigapos nila siya ug gidala didto kang Pilato nga gobernador aron itugyan ngadto kaniya. Sa pagkasayod ni Judas nga maluibon nga si Jesus gihukman na nga patyon, gibasol niya ang iyang kaugalingon. Miadto siya sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio aron iuli ang 30 ka buok kuwarta nga pilak. Miingon siya, “Nakasala ako tungod kay gitugyan ko kaninyo ang tawo nga walay sala.” Mitubag sila, “Unsay among labot? Imo kana nga tulubagon!” Giitsa ni Judas ang kuwarta didto sa sulod sa templo. Unya migawas siya ug naghikog pinaagi sa pagbitay sa iyang kaugalingon. Gipamunit sa kadagkoan sa mga pari ang kuwarta ug miingon, “Kini nga kuwarta dili isulod sa panudlanan sa templo kay supak kini sa atong kasugoan tungod kay mao kini ang kuwarta nga gibayad aron ipapatay ang usa ka tawo.” Nagkauyon sila nga ang kuwarta ipalit sa yuta niadtong magbubuhat ug kolon aron buhaton nilag lubnganan alang sa mga langyaw. Mao kana nga hangtod karon ang mao nga yuta gitawag nga “Yuta sa Dugo.” Niadtong hitaboa natuman ang panagna ni Propeta Jeremias nga nagaingon, “Gikuha nila ang 30 ka buok kuwarta nga pilak, ang kantidad nga gikasabotan sa mga kaliwat ni Israel nga ipalit kaniya, ug ang kuwarta gipalit nila sa yuta niadtong magbubuhat ug kolon, sumala sa gisugo kanako sa Ginoo.” Unya, sa dihang didto na si Jesus atubangan ni Pilato gipangutana siya ni Pilato, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Mitubag si Jesus, “Giingon mo na.” Apan wala siya motubag sa mga sumbong sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio. Busa miingon si Pilato kaniya, “Ngano bang dili ka man motubag sa ilang mga sumbong batok kanimo?” Apan sa gihapon wala gayod motubag si Jesus, busa natingala kaayo ang gobernador. Nabatasan sa gobernador nga sa matag Pista sa Paglabay sa Anghel hatagan niya ug kagawasan ang usa ka piniriso nga hangyoon sa mga tawo nga pabuhian. Niadtong panahona may usa ka inila nga piniriso nga ginganlag Barabas. Sa dihang nagkatigom ang mga tawo, nangutana si Pilato, “Kinsa ang inyong gusto nga akong hatagan ug kagawasan, si Barabas ba o si Jesus nga gitawag nga Cristo?” Nasayod si Pilato nga nasina lang ang mga kadagkoan sa relihiyon kang Jesus, mao nga gisumbong nila si Jesus kaniya. Samtang naglingkod si Pilato sa lingkoranan diin siya maghukom, gipasugoan siya sa iyang asawa nga paingnan, “Ayaw pagpanghilabot nianang matarong nga tawo, kay kagabii nasamok gayod ako tungod sa akong damgo mahitungod kaniya.” Apan ang gibuhat sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio, gihulhogan nila ang mga tawo nga si Barabas ang ilang ihangyo nga buhian ug ipapatay si Jesus. Busa nangutana pag-usab ang gobernador, “Kinsa niining duha ang inyong gusto nga akong hatagan ug kagawasan?” Mitubag sila, “Si Barabas!” Miingon si Pilato, “Nan unsa man karon ang akong buhaton kang Jesus nga gitawag nga Cristo?” Mitubag silang tanan, “Ilansang siya sa krus!” Nangutana si Pilato kanila, “Ngano, unsa ba ang sala nga iyang nabuhat?” Apan gipakusgan pa gayod nilag singgit, “Ilansang siya sa krus!” Sa pagkakita ni Pilato nga wala na siyay mahimo kay basin masamok ang mga tawo, nagpakuha siya ug tubig ug nanghunaw siya atubangan sa mga tawo. Miingon siya, “Wala akoy kalabotan sa kamatayon niini nga tawo. Inyo kanang tulubagon!” Mitubag ang mga tawo, “Kami ug ang among mga anak mao ang manubag sa iyang kamatayon!” Unya gibuhian ni Pilato si Barabas. Apan si Jesus iyang gipalatos ug gitugyan ngadto sa iyang mga sundalo aron ilansang sa krus. Unya gidala sa mga sundalo si Jesus sulod sa palasyo sa gobernador, ug nagtigom didto kaniya ang tibuok batalyon sa mga sundalo. Gihuboan nila siya ug gisul-oban ug kapa nga pulahon. Ug unya nagbuhat silag korona nga tunokon ug gibutang nila kini sa ulo ni Jesus. Gipakuptan nila sa iyang tuo nga kamot ang kahoy isip iyang baston. Unya nagluhod-luhod sila sa iyang atubangan sa pagbugalbugal kaniya. Miingon sila, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari sa mga Judio!” Giluwaan nila siya ug gikuha ang gikuptan niyang kahoy ug gibunal-bunalan ang iyang ulo. Human sa ilang pagbugalbugal, gihubo nila ang kapa ug gisul-oban nila siya pag-usab sa iyang bisti. Unya gidala nila siya sa gawas aron ilansang sa krus. Sa dihang pagawas pa lang sila sa siyudad, may natagboan sila nga tawo nga ginganlag Simon nga taga-Cyrene. Gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. Sa pag-abot nila sa lugar nga gitawag ug Golgota (nga buot ipasabot lugar sa bagol-bagol), gihatagan nila si Jesus ug bino nga may sagol nga pait. Apan sa pagtilaw niya niini, wala niya imna. Unya gilansang nila siya sa krus, ug gibahin-bahin nila ang iyang mga bisti pinaagi sa pagripa. Human niadto nanglingkod sila ug nagbantay kaniya. Diha sa ibabaw sa iyang ulo nagbutang sila ug karatula. Gisulat nila didto ang sumbong batok kaniya nga nagaingon, “Mao kini si Jesus, ang Hari sa mga Judio.” May duha usab didto ka tulisan nga gilansang uban kang Jesus. Ang usa dapit sa tuo ni Jesus ug ang usa sa wala. Ang mga tawo nga nangagi didto nagpanglingo nga nanginsulto ug nagbugalbugal kang Jesus. Miingon sila, “Ikaw nga nagaingon nga gub-on mo ang templo, ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon mo pag-usab, luwasa ang imong kaugalingon! Kon ikaw ang Anak sa Dios, kanaog diha sa krus!” Sa samang pamaagi nagbugalbugal usab ang kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan, ug mga pangulo sa mga Judio. Miingon sila, “Giluwas niya ang uban, apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon! Dili ba hari kuno siya sa Israel? Kon makakanaog siya sa krus, motuo kita kaniya. Miingon siya nga nagsalig siya sa Dios. Nan, tan-awon nato kon luwason ba siya sa Dios, kay matod niya Anak kuno siya sa Dios!” Ug sama usab niana ang pagbiaybiay kaniya sa mga tulisan nga gilansang uban kaniya. Gikan sa alas 12 sa udto, mingitngit ang kalibotan sulod sa tulo ka oras. Pagka-alas tres sa hapon misinggit si Jesus sa makusog, “Eli, Eli, lema sabactani?”—nga ang buot ipasabot, “Dios ko, Dios ko, nganong gipasagdan mo ako?” Ang uban nga nagtindog didto nga nakadungog sa iyang pagsinggit miingon, “Gitawag niya si Elias!” May usa ka tawo didto nga midagan ug mikuha ug espongha. Gituslob niya kini sa aslom nga bino ug gibutang niya sa tumoy sa kahoy ug gipataas ngadto sa baba ni Jesus aron iyang masupsop. Apan ang uban miingon, “Pasagdi siya! Tan-awon nato kon moabot ba si Elias aron sa pagluwas kaniya.” Misinggit pag-usab si Jesus sa makusog ug diha-diha nabugto ang iyang gininhawa. Sa mao usab nga oras, napikas ang tabil sulod sa templo sa Jerusalem gikan sa ibabaw paubos. Milinog, ug ang mga bato nangabuak, bisan ang mga lubnganan nangaabli. Daghang patay na nga katawhan sa Dios ang nangabanhaw. Human mabanhaw si Jesus, nanggawas sila sa ilang mga lubnganan ug nangadto sila sa balaan nga siyudad sa Jerusalem ug daghan nga mga tawo ang nakakita kanila. Ang kapitan ug ang iyang kauban nga mga sundalo nga nagbantay kang Jesus nahadlok gayod sa dihang nabati nila ang paglinog ug sa dihang nakita nila ang nahitabo. Miingon sila, “Tinuod gayod diay nga Anak siya sa Dios!” Didto sa layo dunay daghang mga babaye nga nanglantaw sa nahitabo. Kini sila ang nagsunod ug nagaatiman kang Jesus gikan pa sa Galilea. Kauban nila si Maria nga taga-Magdala, si Maria nga inahan ni Santiago ug ni Jose, ug ang asawa ni Zebede. Nianang pagkahapon may miabot nga usa ka adunahan nga tawo nga taga-Arimatea. Jose ang iyang ngalan ug tinun-an usab siya ni Jesus. Giadtoan niya si Pilato ug gipangayo ang patayng lawas ni Jesus. Unya mimando si Pilato nga ihatag kini kang Jose. Gikuha ni Jose ang patayng lawas ni Jesus ug gibuliboran niya sa bag-ong panapton nga puti. May bag-o nga lubnganan si Jose nga gikabhang didto sa bakilid nga iyang gipabuhat alang sa iyang kaugalingon. Didto niya gipahimutang ang patayng lawas ni Jesus. Unya giligid niya ang dako nga bato aron sa pagsira sa pultahan sa lubnganan. Human niini milakaw siya. Nagpabilin didto si Maria nga taga-Magdala ug ang usa pa gayod ka Maria. Nanglingkod sila nga nagaatubang sa lubnganan. Sa sunod nga adlaw, adlaw kadto nga Sabado, miadto ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo kang Pilato. Miingon sila, “Halangdon nga Gobernador, nahinumdom kami nga sa buhi pa kadtong tigpahisalaag, miingon siya nga mabanhaw kuno siya paglabay sa tulo ka adlaw. Busa maayo tingali nga imong pabantayan ang iyang lubnganan sulod sa tulo ka adlaw, kay basin kon kawaton sa iyang mga tinun-an ang iyang patayng lawas ug unya ipanugilon nila sa mga tawo nga nabanhaw siya. Ug kon mahitabo kini, ang ilang pagpanglimbong mahimong mas daotan pa kaysa una.” Miingon si Pilato kanila, “May mga guwardya kamo. Lakaw, pabantayi ninyo sumala sa inyong nahibaloan.” Busa nangadto sila sa lubnganan, ug gibutangan nila ug timaan ang sira sa lubnganan aron mahibaloan nila kon may moabli niini. Unya gipaguwardyahan nila kini. Kadlawon pa sa Dominggo, human sa Adlaw nga Igpapahulay, miadto si Maria nga taga-Magdala ug ang usa pa ka Maria didto sa lubnganan kay gusto nilang motan-aw. Unya, kalit nga milinog ug kusog, kay ang anghel sa Ginoo gikan sa langit mipaligid sa bato nga nakatabon sa lubnganan ug unya gilingkoran niya kini. Ang iyang panagway labihan kasulaw sama sa kilat, ug ang iyang bisti puti gayod kaayo. Ang mga guwardya nga nagabantay didto nangurog sa kahadlok ug nawad-an ug panimuot. Miingon ang anghel ngadto sa mga babaye, “Ayaw kamo kahadlok. Nahibalo ako kon nganong mianhi kamo dinhi. Gusto ninyong tan-awon si Jesus, ang gilansang sa krus. Wala na siya dinhi tungod kay nabanhaw siya sumala sa iyang giingon kaninyo. Dali kamo dinhi, tan-awa ninyo ang gibutangan kaniya.” Human niadto miingon ang anghel kanila, “Adtoi ninyo ang iyang mga tinun-an, ug sultihi ninyo sila nga nabanhaw siya. Miuna siya kaninyo didto sa Galilea. Didto ninyo siya makita. Ayaw ninyo kalimti kining akong gisulti kaninyo.” Busa nagdali sila pagbiya sa lubnganan. Nahadlok sila apan nalipay gayod sa mao nga balita, ug nanagan sila aron sultihan ang iyang mga tinun-an. Unya sa kalit lang misugat si Jesus ug mitimbaya kanila. Miduol dayon sila kang Jesus ug miluhod kaniya. Gigakos nila ang tiil ni Jesus ug misimba sila kaniya. Miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo kahadlok. Adtoi ninyo ang akong mga igsoon ug sultihi ninyo sila nga moadto sa Galilea. Didto makita ako nila.” Sa paggikan sa mga babaye sa lubnganan, ang uban nga mga guwardya nanglakaw usab ug miadto sa siyudad ug gisugilon nila sa kadagkoan sa mga pari ang tanan nga nahitabo didto sa lubnganan. Busa nagtigom ang kadagkoan sa mga pari uban ang mga pangulo sa mga Judio. Nagkauyon sila nga hatagan nila ug daghan nga kuwarta ang mga sundalo aron dili sila mosulti kon unsa gayod ang tinuod nga nahitabo. Gitudloan nila ang mga sundalo kon unsa ang ilang isulti sa mga tawo. Miingon sila, “Sultihi ninyo ang mga tawo nga samtang nangatulog kamo kagabii, miabot ang iyang mga tinun-an ug gikuha nila ang patayng lawas ni Jesus. Kon madunggan kini sa gobernador kami na ang maantigo nga mopasabot kaniya aron walay daota nga mahitabo kaninyo.” Busa gidawat nila ang kuwarta ug gituman nila ang giingon kanila. Busa hangtod karon mao kini ang sugilanon nga gipakaylap sa mga Judio. Unya, miadto ang 11 ka tinun-an ni Jesus didto sa Galilea, sa bukid nga iyang giingon kanila. Sa pagkakita nila kaniya gisimba nila siya, apan ang uban nagduhaduha kon si Jesus ba gayod ang ilang nakita. Miduol si Jesus kanila ug miingon, “Gihatag kanako ang tanang gahom sa pagdumala sa langit ug sa yuta. Busa adtoi ninyo ang mga katawhan sa tanan nga dapit. Ug himoa ninyo sila nga akong mga tinun-an. Bautismohi ninyo sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak, ug sa Espiritu Santo. Tudloi ninyo sila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo. Hinumdomi ninyo nga kauban ninyo ako kanunay hangtod sa kataposan sa kalibotan.” Kini nga tigbalita mao ang magwalig makusog sa mamingaw nga dapit. Mag-ingon siya sa mga tawo, ‘Andama ninyo ang agianan alang sa Ginoo. Tul-ira ang dalan nga iyang paga-agian.’ ” Ang bisti ni Juan hinimo gikan sa balhibo sa kamelyo ug ang iyang bakos panit. Ang iyang pagkaon dulon ug dugos. Mao kini ang iyang gisangyaw, “May muabot sunod kanako nga mas gamhanan pa kay kanako ug dili gani ako takos nga mahimong iyang sulugoon.” Nagaingon pa gayod siya, “Ako nagabautismo kaninyo sa tubig, apan siya magabautismo kaninyo sa Espiritu Santo.” Niadtong panahona miabot si Jesus gikan sa Nazaret nga sakop sa probinsya sa Galilea, ug nagpabautismo siya kang Juan sa Suba sa Jordan. Pagkawas ni Jesus sa tubig, nakita dayon niya nga naabli ang langit, ug mikunsad kaniya ang Espiritu Santo sama sa salampati. Ug may tingog nga nadungog gikan sa langit nga naga-ingon, “Ikaw ang akong hinigugma nga Anak. Nalipay gayod ako kanimo.” Diha-diha gipaadto siya sa Espiritu Santo sa mamingaw nga dapit. Didto gitintal siya ni Satanas sulod sa 40 ka adlaw. May mabangis nga mga mananap didto, apan gialagaran siya sa mga anghel. Sa dihang napriso si Juan nga tigbautismo, miadto si Jesus sa Galilea ug nagwali sa Maayong Balita nga gikan sa Dios. Miingon siya, “Miabot na ang panahon nga gipanagna sa mga propeta kaniadto. Ang paghari sa Dios haduol na gayod. Busa hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala ug tuohi ninyo ang Maayong Balita.” Usa niana ka adlaw samtang naglakaw si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea, nakita niya ang managsoon nga si Simon ug si Andres nga nagtaktak ug pukot kay mga mangi-ngisda man kini sila. Miingon si Jesus kanila, “Sunod kamo kanako ug dili na isda ang inyong pangitaon, kay tudloan ko kamo sa pagpangisda ug mga tawo.” Diha-diha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya. Human niadto, mipadayon si Jesus sa paglakaw ug sa unahan nakita niya ang managsoon nga si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebede. Diha sila sa ilang sakayan nga nagaayo sa ilang pukot. Gitawag dayon niya sila. Gibiyaan nila ang ilang amahan nga si Zebede didto sa sakayan uban sa ilang mga sinuholan nga mga tawo, ug miuban sila kang Jesus. Miadto sila sa lungsod sa Capernaum. Sa pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay, misulod si Jesus sa sinagoga sa mga Judio ug nagtudlo siya. Natingala gayod ang mga tawo sa iyang pagpanudlo tungod kay nagtudlo siya nga may gahom, ug dili sama sa pagpanudlo sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Sa mga tawo didto nga nagtigom adunay usa nga may daotang espiritu nga misinggit, “Jesus nga taga-Nazaret, unsay labot mo kanamo? Mianhi ka ba aron paglaglag kanamo? Nakaila ako kanimo. Ikaw ang Balaan nga gipadala sa Dios.” Apan gibadlong ni Jesus ang daotang espiritu, “Hilom ug gawas kaniya!” Ang mao nga tawo gipakurog sa daotang espiritu nga misinggit samtang naggawas gikan kaniya. Natingala gayod ang mga tawo didto, busa miingon sila, “Unsa kini? Bag-o kini nga pagtulon-an. Bisan ang mga daotang espiritu namandoan niya ug mituman kaniya.” Busa dali rang nabaniog ang balita mahitungod kang Jesus sa tibuok nga probinsya sa Galilea. Migawas sila sa sinagoga sa mga Judio ug miadto sa balay nila ni Simon ug Andres. Miuban usab si Santiago ug si Juan. Niadtong higayona nagahigda ang ugangan nga babaye ni Simon kay gihilantan. Ug gisulti dayon nila kini kang Jesus. Busa miduol si Jesus sa babaye ug gikuptan sa kamot ug gipabangon. Diha-diha naayo siya ug gisilbihan niya ug pagkaon sila si Jesus. Sa pagsalop sa adlaw, gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ang tanan nga masakiton ug ang mga gigamhan sa mga daotang espiritu. Daghan kaayo ang mga taga-lungsod nga nagpundok sa atubangan sa balay. Giayo ni Jesus ang daghang mga masakiton nga may nagkalain-laing mga sakit, ug iyang giabog ang daghang mga daotang espiritu. Wala niya tugoti nga mosulti ang mga daotang espiritu kay nakaila man sila kon kinsa siya. Sa pagkasunod nga adlaw, kadlawon pang mibangon si Jesus ug miadto sa mamingaw nga dapit ug nagaampo. Gipangita siya ni Simon ug sa iyang mga kauban. Sa pagkakita nila kaniya miingon sila, “Gipangita ka sa tanan.” Apan miingon siya kanila, “Dali kamo, mangadto kita sa mga duol nga lungsod aron makawali ako didto, kay mao kini ang hinungdan nganong mianhi ako dinhi sa kalibotan.” Busa gilibot ni Jesus ang tibuok Galilea ug nagwali diha sa mga sinagoga sa mga Judio ug nanghingilin sa mga daotang espiritu nga misulod sa mga tawo. May usa ka tawo nga may ngilngig nga sakit sa panit, nga miduol kang Jesus. Miluhod siya ug nagpakilooy nga naga-ingon, “Kon imong pagbuot, mahimo mo akong ayohon sa akong sangla aron maisip ako nga hinlo.” Nalooy gayod si Jesus kaniya. Busa gihikap niya siya ug miingon, “Oo, buot ko. Mahinlo ka!” Ug diha-diha dayon nawala ang iyang sangla ug nahinlo siya. Apan milakaw ang tawo ug nanugilon mahitungod sa nahitabo kaniya. Busa mikaylap ang balita mahitungod sa nahitabo sa sanglahon hangtod nga dili na makasulod si Jesus sa mga lungsod kay nagduot naman ang mga tawo sa pag-adto kaniya. Nagpabilin na lang siya didto sa mamingaw nga dapit. Apan miadto pa gihapon ang mga tawo kaniya gikan sa nagkalain-laing mga dapit. Paglabay sa pipila ka adlaw, mibalik si Jesus sa Capernaum. Mikaylap ang balita nga anaa siya sa iyang balay. Busa daghang mga tawo ang nagtigom didto hangtod nga napuno ang balay ug nagdasok sila bisan pa sa may pultahan. Giwali niya ang Pulong sa Dios kanila. Ug unya may miabot nga paralitiko nga gidayongan sa upat ka tawo. Apan tungod kay nagadasok ang mga tawo dili sila makaduol kang Jesus. Busa gibangagan nila ang atop tungod sa gitindogan ni Jesus. Unya gitunton nila ang paralitiko nga nagahigda sa iyang higdaanan. Pagkakita ni Jesus nga dako ang ilang pagtuo kaniya, miingon siya sa paralitiko, “Gipasaylo na ang imong mga sala.” Sa dihang nadungog kini sa mga magtutudlo sa Kasugoan nga nagalingkod didto, miingon sila sa ilang kaugalingon, “Ngano nga nagasulti siyag ingon niana? Pagpasipala kana sa Dios. Ang Dios lang ang makapasaylo sa mga sala.” Diha-diha nasayran ni Jesus ang ilang gihunahuna. Busa miingon siya kanila, “Nganong naghuna-huna man kamo ug ingon niana? Unsa ba diay ang mas sayon, ang pag-ingon sa paralitiko ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon ‘Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug lakaw’? Karon, pamatud-an ko kaninyo pinaagi sa pag-ayo niining paralitiko nga ako nga Anak sa Tawo may gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala.” Unya miingon siya sa paralitiko, “Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug pauli!” Samtang nagtan-aw ang tanan mitindog dayon ang paralitiko ug gidala niya ang iyang higdaanan ug migawas. Natingala gayod silang tanan ug gidayeg nila ang Dios. Miingon sila, “Wala pa gayod kami sukad makakita ug sama niini.” Human niadto mibalik na usab si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea. Daghang mga tawo ang miduol kaniya, busa gitudloan niya sila. Samtang naglakaw siya, nakita niya ang maniningil ug buhis nga si Levi nga anak ni Alfeo. Didto siya nagalingkod sa dapit diin magbayad ug buhis. Miingon si Jesus kaniya, “Dali, uban kanako.” Mitindog si Levi ug misunod kaniya. Sa dihang nangaon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an didto sa balay ni Levi, daghan usab nga mga maniningil ug buhis ug uban pa nga giila nga mga makasasala ang nakig-uban kanila sa pagpangaon, kay daghan na ang nagasunod kaniya. Didto usab ang mga Pariseo nga magtutudlo sa Kasugoan. Nakita nila si Jesus nga nagakaon uban sa mga tawo nga ilang giila nga mga makasasala sama sa mga maniningil ug buhis. Nangutana sila sa iyang mga tinun-an, “Nganong nakig-uban siyag kaon sa mga tawo nga sama niana?” Nadungog ni Jesus ang ilang pangutana, busa gitubag niya sila pinaagi sa sambingay, “Ang tawo nga maayog panglawas wala magkinahanglan ug doktor, ang masakiton lang. Busa wala ako moanhi aron sa pagtawag sa mga nagatuo nga sila matarong, kondili sa mga makasasala.” Nagapuasa ang mga tinun-an ni Juan nga tigbautismo ug ang mga Pariseo. Busa may mga tawo nga miduol kang Jesus ug nangutana, “Nganong ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo nagapuasa apan ang imo wala?” Mitubag si Jesus kanila, “Mahimo ba diay nga dili pakan-on ang mga bisita sa kasal samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili gayod! Apan muabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon gikan kanila, ug mao na unya kana ang ilang pagpuasa.” Mipadayon pa gayod si Jesus pagsulti ug mga sambingay, “Walay magtapak ug bag-ong panapton sa daan nga bisti, kay mokulo ang bag-o nga panapton kon malabhan ug mosamot pa kadako ang gisi. Wala usay magsulod ug bag-o nga bino sa daan nga sudlanan nga panit, kay mabuskag ang sudlanan ug mausik ang bino, ug pareho sila nga dili na mapuslan. Hinuon, adto isulod ang bag-o nga bino sa bag-o nga sudlanan nga panit.” Usa ka Adlaw nga Igpapahulay, nakaagi sila si Jesus sa kaumahan sa trigo, ug ang iyang mga tinun-an nangutlo ug mga uhay sa trigo. Busa miingon ang mga Pariseo kang Jesus, “Tan-awa ang gihimo sa imong mga tinun-an! Nganong gihimo nila ang ginadili sa Adlaw nga Igpapahulay?” Mitubag si Jesus kanila, “Wala ba diay ninyo mabasa sa Kasulatan ang gihimo ni David sa dihang siya ug ang iyang mga kauban gigutom ug nagkinahanglan ug pagkaon? Kini nahitabo sa dihang si Abiatar pa ang pangulong pari. Misulod si David sa balay sa Dios ug mikaon sa pan nga gihalad ngadto sa Dios. Gipakaon usab niya ang iyang mga kauban. Wala sila makasala bisan pa ug gidili sa Kasugoan ang pagkaon niadto gawas lang sa mga pari.” Ug miingon pa gayod si Jesus, “Gihimo ang Adlaw nga Igpapahulay alang sa kaayohan sa tawo. Wala himoa ang tawo alang sa kaayohan sa Adlaw nga Igpapahulay. Busa, Ako nga Anak sa Tawo may gahom sa pag-ingon kon unsa ang husto nga buhaton sa Adlaw nga Igpapahulay.” Mibalik pag-usab si Jesus sa sinagoga sa mga Judio ug may tawo didto nga singkaw ug kamot. Tungod kay ang mga Pariseo nangita ug pamaagi nga ikasumbong nila si Jesus, gibantayan nila kon ayohon niya kadtong tawo sa Adlaw nga Igpapahulay. Miingon si Jesus sa tawo nga singkaw ug kamot, “Dali dinhi sa atubangan.” Unya nangutana siya sa mga Pariseo, “Unsa ba ang gitugot sa atong Kasugoan sa Adlaw nga Igpapahulay: ang paghimo ug maayo sa mga tawo, o ang paghimo ug daotan? Ang pagluwas sa ilang kinabuhi, o ang pagpatay?” Apan wala gayoy mitubag. Nasubo si Jesus tungod sa katig-a sa ilang kasingkasing ug masuk-anon nga mitan-aw kanila. Unya miingon siya sa tawo nga singkaw ug kamot, “Ituy-od ang imong kamot!” Gituy-od niya, ug naayo kini. Human niadto migawas ang mga Pariseo ug nakigkita sa mga tinun-an ni Haring Herodes. Nagplano sila kon unsaon nila pagpatay si Jesus. Si Jesus ug ang iyang mga tinun-an miadto sa daplin sa Linaw sa Galilea. Misunod kanila ang daghang mga tawo nga gikan sa Galilea ug Judea. Daghan usab ang gikan sa Jerusalem, sa Idumea, sa tabok sa Jordan ug sa palibot sa Tyre ug Sidon, kay nadungog nila ang iyang gipangbuhat. Tungod sa kadaghan sa mga tawo giingnan niya ang iyang mga tinun-an nga mag-andam ug sakayan alang kaniya, aron may masakyan siya kon magduot kaniya ang mga tawo. Tungod kay daghan na ang iyang gipang-ayo, ang tanan nga may sakit nagailog sa paghikap kaniya. Ug kon makita siya sa mga tawo nga may daotan nga mga espiritu, mohapa sila sa iyang atubangan ug mosinggit, “Ikaw ang Anak sa Dios!” Apan gipahimangnoan gayod niya ang mga daotang espiritu nga dili mosugilon kon kinsa siya. Human niadto, mitungas si Jesus sa bukid ug iyang gitawag ang gusto niya nga pilion, ug miduol sila kaniya. Ug mipili siya ug dose nga mahimo niyang kauban [nga iya usab gitawag mga apostoles]. Gipadala niya sila aron sa pagwali ug gihatagan niyag gahom sa paghingilin sa mga daotang espiritu. Mao kini ang dose nga iyang gipili: si Simon (nga iyang ginganlan ug Pedro), sila si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebede (nga ginganlan niya ug Boanerges nga ang buot ipasabot, mga anak sa dalogdog), si Andres, si Felipe, si Bartolomeo, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeus, si Simon (nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma), ug si Judas Iscariote nga sa kaulahian mitraidor kaniya. Pagkahuman, mipauli si Jesus sa balay nga iyang ginasak-an. Ug nagtigom pag-usab ang mga tawo didto, busa si Jesus ug ang iyang mga tinun-an wala nay panahon bisan sa pagpangaon. Pagkadungog sa iyang pamilya mahitungod sa mga gipangbuhat ni Jesus, miadto sila didto aron kuhaon siya, kay naga-ingon ang mga tawo nga nabuang siya. Ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem miingon, “Gisudlan siya ni Satanas nga pangulo sa mga daotang espiritu. Busa pinaagi sa gahom ni Satanas ginahinginlan niya ang daotan nga mga espiritu.” Gipaduol ni Jesus ang mga tawo kaniya, ug misulti siya kanila pinaagi niini nga mga sambingay, “Dili mahimo nga si Satanas mohingilin sa iyang mga kauban. Kon ang mga lumulupyo sa usa ka gingharian magkabahin-bahin, kana nga gingharian dili magpadayon. Mao usab ang mahitabo sa usa ka panimalay kon ang mga nagapuyo magkabahin-bahin. Busa mao usab kana ang mahitabo kon si Satanas ug ang iyang mga sakop magkabahin-bahin ug mag-unay; ang iyang gingharian dili magpadayon kondili mabungkag hinuon.” “Sa pagkatinuod, walay tawo nga makasulod sa balay sa kusgan nga tawo aron pagkuha sa iyang mga kabtangan kon dili una niya gapuson kanang kusgan nga tawo. Kon magapos na niya, makakuha na siya sa mga kabtangan niana nga balay.” “Sultihan ko kamo sa tinuod, ang tanan nga matang sa sala ug mga pagsulti ug daotan batok sa Dios mapasaylo, apan si bisan kinsa nga mosulti ug daotan batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo. Kini nga sala dili gayod mapasaylo bisan kanus-a.” Gisulti kini ni Jesus kay naga-ingon ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga aduna siyay daotan nga espiritu. Unya miabot ang inahan ug ang mga igsoon ni Jesus. Samtang nagtindog sila didto sa gawas sa balay gipatawag nila siya. Daghan ang mga tawo didto nga naglingkod sa palibot ni Jesus. Ug miingon ang mga tawo kaniya, “Ang imong inahan ug mga igsoon anaa sa gawas ug gipatawag ka nila.” Miingon siya, “Nasayod ba kamo kon kinsa ang akong inahan ug mga igsoon?” Mitan-aw siya sa mga tawo nga naglingkod sa palibot duol niya ug miingon, “Mao kini sila ang akong inahan ug mga igsoon! Si bisan kinsa nga nagahimo sa kabubut-on sa Dios mao ang akong inahan ug mga igsoon.” Nagtudlo pag-usab si Jesus sa daplin sa linaw. Daghan kaayong mga tawo ang nagtigom sa iyang palibot. Busa misakay siya sa sakayan nga nagpundo didto ug milingkod. Ug ang mga tawo nagpabilin sa daplin sa linaw. Daghan ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. Miingon siya, “Pamati kamo! May usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. Nasabwag ang uban nga binhi sa daplin sa dalan, ug gituka kini sa mga langgam. Ang uban nasabwag sa kabatoan. May gamay nga yuta didto, busa dali ra nga miturok ang binhi. Apan nalawos kini sa dihang nainitan sa adlaw, ug namatay ra dayon tungod kay wala kini makagamot. Ang uban nga binhi nasabwag ug mitubo sa yuta nga may tunokon nga mga sagbot, apan sa paglabong sa mga sagbot natabonan kini, busa wala makapamunga. Ang uban usab nga binhi nasabwag sa maayo nga yuta, ug kini mitubo ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo. ” Miingon pa gayod si Jesus kanila, “Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.” Pagpamauli sa mga tawo, ang dose ka apostoles ug ang uban pa nga nagauban kang Jesus nangutana kaniya kon unsa ang kahulogan niadtong sambingay. Miingon si Jesus kanila, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gisulti kaninyo sa klaro, apan sa uban nga mga tawo ang tanan nga butang mahitungod sa paghari sa Dios gisulti pinaagi sa mga sambingay, aron matuman ang gi-ingon sa kasulatan nga, ‘Magpadayon ang ilang pagtan-aw apan dili sila makakita, ug magpadayon usab ang ilang pagpaminaw apan dili usab sila makasabot, kay kon makasabot sila, maghinulsol sila ug pasayloon sila sa Dios.’ ” Unya nangutana si Jesus kanila, “Wala ba diay kamo makasabot niadto nga sambingay? Kon mao kana, unsaon ninyo pagkasabot sa uban pa nakong mga sambingay? Ang kahulogan sa akong sambingay mao kini: ang gisabwag sa mag-uuma mao ang pulong sa Dios. Ang mga binhi nga nasabwag sa dalan mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo, apan miabot usab dayon si Satanas ug giilog niya ang pulong sa Dios nga gisabwag diha sa ilang mga kasingkasing. Ang mga binhi nga nasabwag sa kabatoan nga gamay lang ug yuta mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo ug diha-diha gidawat nila nga malipayon. Apan kini dili kinasingkasing, busa wala molungtad ang ilang pagtuo. Sa pag-abot sa kalisod o paglutos tungod sa ilang pagdawat sa pulong sa Dios mibiya sila sa ilang pagtuo. Ang mga binhi nga nasabwag didto sa mga sagbot nga tunokon mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo, apan tungod sa mga kabalaka sa panginabuhi ug pagpaningkamot nga makaangkon ug bahandi, ug tungod sa sobra nga pagtinguha sa uban pa nga mga kabtangan, nalimtan nila ang pulong sa Dios nga ilang nadunggan ug wala kini namunga sa ilang kinabuhi. Apan ang mga binhi nga nasabwag sa maayo nga yuta mao ang pulong sa Dios nga nadungog sa mga tawo ug gidawat nila sa kinasingkasing ug namunga sa ilang kinabuhi. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo. ” Human niadto mipadayon sa pagsulti si Jesus kanila, “Kon ang tawo magdagkot ug suga, dili niya kini takloban ug gantangan o kaha ibutang sa ilalom sa katre, kondili ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan. Mao kana nga wala gayoy tinago nga dili mogawas sa kaulahian, ug walay tinagoan mahitungod sa paghari sa Dios nga dili mabutyag. Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.” Miingon pa gayod siya, “Paminaw kamo pag-ayo kanako. Mohatag ang Dios kaninyo ug pagsabot sumala sa inyong pagpaminaw, ug iya pa gani kining dugangan. Kay ang tawo nga may pagsabot sa kamatuoran hatagan pa gayod. Apan ang tawo nga walay pagsabot sa kamatuoran, bisan ang gamay nga iyang nasabtan kuhaon pa kaniya.” Miingon pa gayod si Jesus, “Ang paghari sa Dios sama sa tawo nga nagsabwag ug binhi diha sa iyang uma. Samtang nagpadayon siya sa iyang buluhaton matag adlaw ug sa iyang pagkatulog matag gabii, ang mga binhi nga iyang gisabwag nagatubo bisan wala niya mahibaloi kon sa unsang pamaagi. Ang yuta mao ang mopatubo ug mopabunga sa mga tanom: una ang dahon, sunod ang uhay, ug ang ulahi ang timgas nga bunga. Ug kon hinog na, anihon sa tag-iya kay anihonon na man.” Nangutana si Jesus kanila, “Sa unsa nato ikatandi ang paghari sa Dios? Unsa nga sambingay ang atong gamiton aron nga masaysay kini?” Miingon siya, “Sama kini sa binhi sa mustasa. Labing gamay kini sa tanan nga binhi, apan kon matanom na, motubo ug molabaw pa sa tanang mga utanon nga bisan ang mga langgam makahimo sa pagsalag diha sa iyang labong nga mga sanga.” Daghan pa nga mga sambingay nga sama niini ang gigamit ni Jesus sa iyang pagpanudlo sa mga tawo, sumala lang sa ilang masabtan. Wala siya mosulti sa mga tawo nga dili pinaagi sa sambingay, apan gipasabot niya kining tanan sa iyang mga tinun-an kon sila na lang. Sa pagkagabii na, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dali, motabok kita.” Busa gibiyaan sa iyang mga tinun-an ang daghang mga tawo nga nagtigom, ug misakay sila didto sa sakayan nga gisakyan ni Jesus. May mga sakayan usab didto nga midungan kanila. Ug sa nagalawig na sila, kalit lang mihuros ang kusog nga hangin. Sige ang hapak sa dagkong mga balod, ug hapit na mapuno sa tubig ang sakayan. Apan si Jesus didto sa ulin sa sakayan natulog nga nagaunlan. Gipukaw nila siya. Miingon sila, “Magtutudlo, wala ka ba mabalaka nga malunod na kita?” Busa mibangon siya ug gimandoan niya ang hangin ug ang mga balod, “Hunong!” Ug mihunong ang hangin ug milinaw ang dagat. Ug miingon si Jesus kanila, “Nganong nangahadlok man kamo? Wala pa ba kamoy pagtuo kanako?” Nahadlok gayod sila pag-ayo ug miingon sa usag usa, “Kinsa gayod kaha kining tawhana, nga bisan ang hangin ug ang mga balod motuman man kaniya?” Human niadto nakaabot sila sa tabok sa Linaw sa Galilea, sa dapit sa mga Gerasenhon, Sa dihang nakakanaog na si Jesus sa sakayan, gisugat siya sa usa ka tawo nga migawas gikan sa langub nga lubnganan. Kini nga tawo gigamhan sa daotang espiritu ug didto na nagapuyo sa mga langub nga lubnganan. Wala gayoy tawo nga makagapos kaniya, bisan makakadena kaniya. Daghan na nga higayon nga gikadenahan ang iyang mga tiil ug mga kamot, apan gipamugto lang niya kini. Wala gayoy makapugong kaniya. Adlaw ug gabii, didto sa mga langub nga lubnganan o kaha sa mga bukid, nagsige siya ug singgit ug gisamad-samaran niyag bato ang iyang lawas. Sa pagkakita niya kang Jesus didto sa layo, midagan siya ngadto kaniya ug miluhod. Gipangutana dayon siya ni Jesus, “Unsay imong ngalan?” Mitubag siya, “Ang akong ngalan si Panon tungod kay daghan kami.” Ug nagsige siyag pakilooy kang Jesus nga dili lang sila papahawaon niadtong dapita. Duol didto, naay daghang mga baboy nga nangungad sa bakilid. Nagpakilooy kang Jesus ang mga daotang espiritu nga tugotan sila nga mosulod niadtong mga baboy. Busa gitugotan niya sila. Ug migawas ang mga daotang espiritu gikan niadtong tawo ug misulod sa mga baboy. Unya ang tanang mga baboy didto nga mga duha ka libo mihaguros sa pagpanagan padulhog sa bakilid diretso sa linaw ug nangalumos. Nanagan ang mga nagaatiman sa mga baboy ug gisulti nila ang nahitabo ngadto sa mga tawo sa lungsod ug sa kaumahan. Busa miadto ang mga tawo kang Jesus aron tan-awon kon unsa ang nahitabo. Pag-abot nila didto nakita nila kadtong tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu. Nagalingkod siya nga may bisti na ug maayo na ang pangisip. Busa nangahadlok sila. Ang mga nakakita misulti sa mga tawo kon unsa ang nahitabo sa tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu ug ang nahitabo sa mga baboy. Tungod niadtong hitaboa nagpakilooy sila kang Jesus nga mobiya sa ilang lugar. Sa dihang mosakay na si Jesus sa sakayan, kadtong tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu nagpakilooy kaniya nga kon mahimo paubanon siya. Apan wala mosugot si Jesus, giingnan hinuon niya kini, “Pauli sa imong pamilya ug sultihi sila kon unsa ang gihimo sa Ginoo ug unsa siya kamaluloy-on diha kanimo.” Busa milakaw kadtong tawo ug miadto siya sa probinsya sa Decapolis, ug didto gisulti niya ang gihimo ni Jesus kaniya. Natingala gayod ang tanan nga nakadungog kaniya. Pagtabok na usab ni Jesus sa pikas sa linaw, daghang mga tawo ang nagtigom didto kaniya. Busa miuban si Jesus kaniya. Daghan kaayong mga tawo ang misunod kang Jesus ug nagdasok sila ngadto kaniya. May babaye didto nga nagtali-dugo sulod na sa dose ka tuig. Dako na kaayo ang iyang nagasto sa pagpatambal sa nagkalain-lain nga mga mananambal. Nagasto na niya ang tanan niyang pilak ug kabtangan, apan wala gayod siya mamaayo. Misamot hinuon ang iyang sakit. Nadungog niya ang balita mahitungod kang Jesus, busa miliot siya sa daghang tawo aron makaduol sa luyo ni Jesus. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Kon mahikap ko lang bisan ang iyang bisti, mamaayo gayod ako.” Busa gihikap niya ang bisti ni Jesus ug diha-diha miundang ang iyang pagdugo, ug nabati niya nga naayo na siya sa iyang sakit. Nabati ni Jesus nga may gahom nga migawas gikan kaniya, busa milingi dayon siya ug miingon, “Kinsa ang mihikap sa akong bisti?” Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Kadaghan sa mga tawo nga nagdasok diha kanimo, nganong mangutana ka pa man kon kinsa ang mihikap kanimo?” Apan naglingi-lingi pa gayod siya kon kinsa ang mihikap kaniya. Tungod kay nasayran sa babaye kon unsa ang nahitabo kaniya, miduol siya kang Jesus nga nagkurog sa kahadlok. Miluhod siya ug misulti sa tinuod. Unya miingon si Jesus kaniya, “Anak ko, naluwas ka tungod sa imong pagtuo. Busa pauli ug ayaw na ug kaguol sa imong sakit kay naayo ka na.” Samtang nakigsulti pa siya sa babaye may nangabot nga pipila ka mga tawo gikan sa balay ni Jairus. Miingon sila kang Jairus, “Patay na ang imong anak. Ayaw na samoka ang magtutudlo.” Apan wala magtagad si Jesus sa ilang giingon. Miingon siya kang Jairus, “Ayaw kahadlok. Tuo lang.” Busa mipadayon sila. Apan wala siyay gipauban gawas kang Pedro ug ang magsoon nga si Santiago ug si Juan. Sa pag-abot nila didto sa balay ni Jairus nakita ni Jesus nga nagkaguliyang ang mga tawo. Ug may nanghilak ug nagminatay. Misulod sila sa balay ug miingon siya sa mga tawo, “Nganong nagkaguliyang ug nanghilak man kamo? Wala mamatay ang bata, kondili natulog lang siya.” Gikataw-an nila si Jesus. Busa gipagawas niya ang tanang mga tawo ug gipasulod niya sa kuwarto sa bata ang amahan ug inahan niini, ug ang tulo nga iyang kauban. Unya iyang gikuptan ang kamot sa bata ug miingon, “Talitha, koum,” nga ang buot ipasabot, “Inday, bangon!” Ug diha-diha mibangon ang dalagita ug naglakaw-lakaw. (Ang maong dalagita nagapanuigon ug dose ka tuig). Hilabihan gayod ang ilang katingala sa nahitabo. Apan gipahimangnoan niya sila nga dili gayod mosulti kang bisan kinsa. Ug giingnan niya sila nga hatagan ug pagkaon ang bata. Human niadto, mipauli si Jesus sa iyang lungsod, ug miuban kaniya ang iyang mga tinun-an. Sa pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay nagtudlo siya sa sinagoga sa mga Judio. Daghan ang mga tawo didto nga nakadungog kaniya ug natingala gayod sila. Miingon sila, “Nganong daghan mag nasayran kining tawhana? Asa man siya nakakuha niining kaalam? Ug nganong makabuhat man siyag mga milagro? Dili ba siya man ang panday nga anak ni Maria ug mga igsoon niya sila si Santiago, Jose, Judas ug Simon, ug ang mga igsoon niya nga babaye dinhi usab nagapuyo?” Tungod niini dili gayod sila motuo kaniya. Unya miingon si Jesus kanila, “Ang propeta tinahod bisan asa gawas lang diha sa iyang kaugalingon nga lungsod ug sa iyang mga paryente ug panimalay.” Mao kana nga wala siya makabuhat ug mga milagro niadtong lugara, gawas lang sa pipila ka mga masakiton nga iyang gipandongan sa iyang mga kamot ug nangaayo. Natingala siya nga dili sila motuo kaniya. Unya miadto si Jesus sa mga kabaryohan ug nagtudlo. Gitawag niya ang dose niya ka apostoles ug gipadala niya sila sa tinag-duha. Gihatagan niya sila ug gahom batok sa mga daotang espiritu. Gimandoan niya sila, “Ayaw kamo pagdalag bisan unsa sa inyong paglakaw gawas lang sa sungkod. Ayaw kamo pagdalag pagkaon, kuwarta o bag. Mahimo kamong mosul-ob ug sandalyas, apan ayaw kamo pagdalag ilisan nga bisti. Kon padayonon kamo sa usa ka balay, diha lang gayod kamo mopuyo hangtod mohawa kamo nianang lugara. Apan kon ang mga tawo sa usa ka lugar dili modawat kaninyo ug dili maminaw sa inyong ginawali, biyai lang ninyo sila, ug sa inyong paghawa itaktak ang abog sa inyong mga tiil isip pasidaan batok kanila.” Busa milakaw sila ug nagwali nga kinahanglan maghinulsol ang mga tawo sa ilang mga sala. Daghang mga daotang espiritu ang ilang gihinginlan ug daghang mga masakiton ang ilang gidihogan ug lana ug nangaayo. Nakaabot kang Haring Herodes ang balita mahitungod kang Jesus tungod kay nabantog na siya. Ang uban naga-ingon nga si Jesus mao si Juan nga tigbautismo nga nabanhaw, mao kana nga may gahom siya sa paghimog mga milagro. Apan miingon ang uban nga siya si Elias nga propeta. Ug miingon pa gayod ang uban nga siya usa ka propeta nga sama sa mga propeta kaniadto. Sa pagkadungog ni Herodes nianang mga balitaa, miingon siya, “Nabanhaw si Juan nga akong gipapunggotan ug ulo.” Gipadakop ug gipapriso kaniadto ni Herodes si Juan tungod kang Herodias. Si Herodias asawa sa igsoon ni Herodes nga si Felipe. Apan gipangasawa siya ni Herodes. Kanunayng sultihan ni Juan si Herodes nga supak sa Kasugoan ang iyang pagpangasawa sa asawa sa iyang igsoon. Busa nagdumot si Herodias kang Juan ug gusto niya nga ipapatay kini, apan dili niya mahimo tungod kay dili mosugot si Herodes. Nahadlok si Herodes kang Juan kay nasayran man niya nga si Juan diosnon ug matarong nga tawo. Busa gipanalipdan ni Herodes si Juan. Gusto ni Herodes nga maminaw sa mga wali ni Juan bisan tuod nga ang iyang mga nadungog nakapalibog kaniya. Sa kaulahian miabot ra gayod ang panahon nga gihulat ni Herodias. Kini nahitabo sa adlawng natawhan ni Herodes. Nagkombira si Herodes ug giimbitar niya ang mga opisyal sa Galilea, ang mga kapitan sa mga sundalo, ug ang mga inila nga mga tawo didto. Sa panahon sa kombira, misulod ang dalaga nga anak ni Herodias ug misayaw. Nalipay gayod si Herodes ug ang iyang mga bisita. Busa miingon si Herodes sa dalaga, “Pangayo kanako bisan unsay imong gusto ug ihatag ko kanimo.” Ug miingon pa gayod siya sa dalaga, “Ipanumpa ko nga bisan unsay imong pangayoon kanako ihatag ko kanimo, bisan ang katunga pa sa akong gingharian.” Migawas ang dalaga ug nangutana sa iyang inahan kon unsay iyang pangayoon. Mitubag ang iyang inahan nga pangayoon niya ang ulo ni Juan nga tigbautismo. Ug midali-dali siyag balik sa hari. Pag-abot niya didto miingon siya, “Gusto ko nga ihatag mo kanako karon dayon ang ulo ni Juan nga tigbautismo nga nakabutang sa bandehado.” Sa pagkadungog niadto sa hari nasubo gayod siya. Apan tungod kay nakapanumpa siya ug nadungog mismo sa iyang mga bisita, dili niya buot nga mapakyas ang iyang saad sa dalaga. Diha-diha gisugo niya ang usa ka sundalo nga dad-on kaniya ang ulo ni Juan. Busa miadto ang sundalo sa prisohan ug gipunggotan ug ulo si Juan. Gibutang niya kini sa bandehado ug gihatag sa dalaga, ug gihatag usab sa dalaga ngadto sa iyang inahan. Sa pagkadungog sa mga tinun-an ni Juan mahitungod sa nahitabo, giadtoan nila ug gikuha ang lawas ni Juan ug gilubong. Ang mga apostoles nga nanglakaw sa pagwali mibalik kang Jesus. Gisulti nila kaniya ang tanan nga ilang gibuhat ug mga gipanudlo. Tungod sa kadaghan sa mga tawo nga nagpuli-puli pagpangabot ug pagpanglakaw, wala na gayod silay panahon bisan sa pagpangaon. Busa miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dali, moadto kita sa mamingaw nga dapit aron makapahulay kamo bisan kadiyot lang.” Busa misakay sila sa sakayan ug miadto sa mamingaw nga dapit. Apan nailhan sila sa daghang mga tawo nga nakakita sa ilang paglakaw. Busa nanagan ang mga tawo gikan sa nagkalain-lain nga mga lungsod padulong ngadto sa lugar nga adtoan nila ni Jesus, ug nakauna pa silag abot didto. Sa pagkanaog ni Jesus sa sakayan, nakita niya nga daghan kaayo ang mga tawo nga nagtigom didto ug nalooy siya kanila, kay mora silag mga karnero nga walay magbalantay. Busa gitudloan niya sila ug daghang mga butang. Sa pagkahapon na kaayo, miduol kaniya ang iyang mga tinun-an. Miingon sila, “Hapon na, ug ania pa kita dinhi sa mamingaw nga dapit. Paadtoa na ang mga tawo ngadto sa mga baryo ug sa mga sityo sa palibot aron makapalit silag pagkaon.” Apan miingon si Jesus kanila, “Kamo mismo ang muhatag kanila ug pagkaon.” Nangutana sila kang Jesus, “Molakaw ba kami ug mopalit ug pan nga mokantidad ug balig walo ka bulan nga sweldo sa usa ka tawo aron ipakaon kanila?” Miingon si Jesus kanila, “Pila ka buok ang inyong pan diha? Bi, tan-awa ninyo.” Sa dihang nasusi na nila miingon sila, “Lima ka pan ug duha ka isda.” Unya gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga palingkoron ang mga tawo nga grupo-grupo diha sa mga sagbot. Busa nanglingkod ang mga tawo sa grupo nga tag-gatus ug tag-singkuenta. Unya, gikuha ni Jesus ang lima ka pan ug duha ka isda. Mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Ug gipikas-pikas niya ang mga pan ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. Ug gibahin-bahin usab niya ang isda sa tanan. Nakakaon silang tanan ug nangabusog. Human makakaon ang tanan, gitigom nila ang mga sobra nga pan ug isda, ug dose pa ka bukag ang napuno. Lima ka libo ang gidaghanon sa mga lalaki lang nga nangaon. Human niadto, gisugo dayon ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga mosakay sa sakayan ug mouna didto sa Betsaida, sa tabok sa linaw samtang gipapauli niya ang mga tawo. Sa nakagikan na ang mga tawo mitungas siya sa bukid aron mag-ampo. Pagkagabii, ang sakayan didto na sa tunga sa linaw, apan si Jesus nagainusara didto sa bukid. Nakita niya nga naglisod sila sa pagbugsay, kay pasugat man sila sa hangin. Sa kadlawon na, miadto siya didto kanila nga nagalakaw sa ibabaw sa tubig. Molabay lang unta siya kanila, Unya misakay siya sa sakayan ug mihunong ang makusog nga hangin. Ug natingala gayod sila, kay bisan nakita na nila ang milagro nga gibuhat niya sa pan, wala pa gayod sila makasabot sa kahulogan niadto tungod kay nangit-ngitan pa ang ilang hunahuna. Sa pag-abot nila didto sa tabok, midunggo sila sa Genesaret ug didto nila gipundo ang sakayan. Sa pagkanaog nila, nailhan dayon sa mga tawo si Jesus. Busa nagdali-dali ang mga tawo pag-adto sa palibot nga mga lugar ug gipahimutang nila sa mga higdaanan ang mga masakiton ug gidala nila sa lugar nga nadungog nila nga atua didto si Jesus. Bisan asa siya paingon, sa mga sityo, sa mga baryo o kaha sa mga lungsod, kon madungog nila nga atua didto si Jesus dalhon dayon nila ang ilang mga masakiton sa mga lugar nga ginatapokan kanunay sa mga tawo. Gihangyo nila si Jesus nga tugotan niya ang mga masakiton nga mohikap kaniya bisan sa sidsid na lang sa iyang bisti. Ug ang tanan nga nakahikap nangaayo. Adunay mga Pariseo ug pipila ka mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem ug mialirong kang Jesus. Nakita nila nga ang uban sa iyang mga tinun-an nagakaon nga wala manghunaw. Kini supak sa tulumanon sa mga Pariseo. Dili lang ang mga Pariseo kondili ang tanan usab nga mga Judio dili mokaon kon dili una sila makapanghunaw sumala sa tulumanon gikan sa ilang mga katigulangan. Dili usab sila mokaon sa bisan unsa nga naggikan sa tindahan kon dili una sila makapanghunaw. Daghan pa gayod ang ilang mga tulumanon sama sa pagpanghugas sa mga tasa, kolon, ug tumbaga nga mga lutoanan. Busa nangutana kang Jesus ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan, “Nganong ang imong mga tinun-an wala man magsunod sa mga tulumanon sa atong mga katigulangan? Nagakaon sila nga wala manghunaw.” Gitubag sila ni Jesus, “Tinuod gayod ang giingon ni Propeta Isaias mahitungod kaninyo nga mga tigpakaaron-ingnon. Sumala sa sinulat ni Isaias, miingon ang Dios, ‘Kining mga tawhana nagatahod kanako sa baba lamang, apan ang ilang kasingkasing halayo kanako. Walay kapuslanan ang ilang pagsimba kanako, kay ang ilang gitudlo nga mga pagtulon-an mga hinimo lang sa mga tawo.’ Gisalikway ninyo ang sugo sa Dios, ug ang mga pagtulon-an sa tawo mao ang inyong gituman.” Miingon pa gayod si Jesus, “Maayo gayod kamo mangita ug pamaagi sa pagsalikway sa gipasunod sa Dios aron masunod ninyo ang inyong mga tulumanon. Sama pananglitan niini: si Moises miingon, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan,’ ug ‘Ang mosulti ug daotan batok sa iyang amahan o inahan kinahanglan patyon.’ Apan kamo nagatudlo nga kon ang tawo may ikatabang unta sa iyang mga ginikanan, ug moingon kanila, ‘korban kini’ (kon sa ato pa, ‘kini alang sa Dios’), wala na siyay obligasyon sa pagtabang kanila. Gipakawalay pulos ninyo ang pulong sa Dios tungod sa inyong napanunod nga tulumanon. Ug daghan pa ang sama niini nga inyong gibuhat.” Gitawag pag-usab ni Jesus ang mga tawo ug giingnan niya sila, “Pamati kamong tanan kanako, ug sabta ninyo ang akong isulti. Dili ang butang nga nagasulod sa tawo ang makapahugaw kaniya, kondili ang mga nagagawas kaniya. [Kinahanglan nga sabton gayod ninyo kining inyong nadunggan!]” Pagkahuman mibiya siya sa mga tawo ug misulod siya sa balay. Sa dihang didto na siya sa sulod, nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an kon unsa ang kahulogan niadtong panultihon. Miingon si Jesus kanila, “Ngano, wala ba diay usab kamo makasabot? Wala ba ninyo masayri nga ang bisan unsa nga pagkaon dili makapahugaw sa tawo? Kay wala man kana mosulod sa iyang kasingkasing kondili sa iyang tiyan ug mogawas ra usab sa iyang lawas.” ( Sa pagsulti ni Jesus niini, iyang gipadayag nga ang tanan nga pagkaon mahimong kaonon). Miingon usab siya, “Ang nagagawas sa tawo mao ang makapahugaw kaniya atubangan sa Dios. Kay gikan sa kasingkasing sa tawo ang daotan nga mga panghunahuna nga mao ang nagatukmod kaniya sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, pagpangawat, pagpatay, pagpanapaw, pagkahakog, paghimo sa tanang matang sa kadaotan, pagpanglimbong, pagbinastos, pagkasina, pagsulti ug daotan batok sa isigka-tawo, pagpasigarbo, ug pagbinuang. Kining tanang mga daotang binuhatan gikan sa sulod sa kasingkasing sa tawo, ug mao kini ang nakapahugaw kaniya.” Unya gikan sa probinsya sa Galilea miadto si Jesus sa mga lugar nga sakop sa Tyre [ug Sidon]. Didto midayon siya sa usa ka balay. Dili unta niya gusto nga mahibaloan sa mga tawo nga atua siya didto, apan dili gayod kini matago. Apan miingon si Jesus kaniya pinaagi sa sambingay, “kinahanglan nga pakan-on una ang mga anak, kay dili maayo nga kuhaon ang pagkaon sa mga anak ug ihatag ngadto sa mga iro.” Mitubag ang babaye kaniya, “ Husto kana Ginoo, apan bisan pa ang mga iro sa ilalom sa lamisa makakaon sa mga usik sa mga anak.” Unya miingon si Jesus kaniya, “Tungod sa imong tubag, makapauli ka na. Ang daotang espiritu mibiya na sa imong anak.” Mipauli ang babaye ug naabtan niya ang iyang anak nga nagahigda sa katre, ug ang daotang espiritu mibiya na kaniya. Gikan sa mga dapit nga sakop sa Tyre, miagi si Jesus sa Sidon ug sa probinsya sa Decapolis. Pagkahuman milahos siya sa Linaw sa Galilea. May tawo didto nga bungol ug amang nga gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus. Nagpakilooy sila nga ipatong niya ang iyang kamot niini nga tawo. Gilain siya ni Jesus sa kadaghanan, ug gisulod ni Jesus ang iyang mga tudlo sa mga dalunggan niini. Unya miluwa siya ug gipaghid ang laway ngadto sa dila niadtong lalaki. Mihangad si Jesus sa langit ug miginhawag lawom. Ug miingon kaniya, “Effata!” Ang buot ipasabot, “Maabli ka!” Human niadto makadungog na siya ug klaro na ang iyang pagsulti. Gipasidan-an ni Jesus ang mga tawo nga dili sila mosulti kang bisan kinsa mahitungod sa nahitabo. Apan bisan ug gidid-an sila misamot pa hinuon ang ilang pagpanugilon sa hitabo ngadto sa mga tawo. Dako gayod ang katingala sa mga tawo. Miingon sila, “Maayo ang tanan niyang gibuhat! Kay bisan ang mga bungol gihimo niya nga makadungog ug ang mga amang makasulti na!” Human sa pipila ka adlaw, nagtigom na usab ang daghang mga tawo didto kang Jesus. Sa dihang wala na silay pagkaon gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan, “Nalooy gayod ako niining mga tawhana. Tulo na ka adlaw nga nagauban-uban sila kanako ug wala na silay makaon. Kon papaulion ko sila nga gutom basin ug makuyapan sila sa dalan kay layo pa man kaayo ang gigikanan sa uban kanila.” Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Asa kita makakuha ug pagkaon dinhi sa mamingaw nga dapit nga ipakaon niining mga tawhana?” Nangutana si Jesus kanila, “Pila ba ka buok ang inyong pan diha?” Mitubag sila, “Pito ka buok.” Unya gipalingkod ni Jesus ang mga tawo. Gikuha niya ang pito ka pan ug nagpasalamat sa Dios. Gipikas-pikas niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. May pipila usab sila ka gagmay nga mga isda. Gipasalamatan usab niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. Nangaon sila ug nangabusog. Pagkahuman nilag pangaon, gitigom nila ang pan nga sobra, ug napuno ang pito ka bukag. Ang mga lalaki lang nga nangaon mga upat ka libo. Human niadto gipapauli ni Jesus ang mga tawo ug misakay siya sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miadto sa Dalmanuta. Pag-abot nila didto, may mga Pariseo nga miadto kang Jesus ug nakiglalis kaniya. Nangayo silag milagro gikan sa Dios sa pagpamatuod nga gipadala siya sa Dios. Gihimo nila kini aron sa pagsulay kaniya. Apan nanghupaw si Jesus ug miingon, “Ngano bang nangayo man ug milagro ang mga tawo niining panahona? Ang tinuod, wala gayoy milagro nga ipakita kanila!” Ug gibiyaan niya kadtong mga Pariseo. Mibalik siya sa sakayan ug mitabok pag-usab sa linaw. Nakalimot ang iyang mga tinun-an sa pagdala ug pan; usa ra ka buok ang diha sa sakayan. Gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili mosunod sa daotan nga batasan sa uban. Gisulti niya kini pinaagi sa sambingay, “Pagbantay gayod kamo sa patubo sa pan sa mga Pariseo ug ni Haring Herodes.” Apan wala sila makahibalo nga kadto sambingay lamang. Busa naglalis sila nga naga-ingon, “Gisulti niya kadto kay wala kita makadalag pan.” Nasayran ni Jesus kon unsa ang ilang gilalisan. Busa miingon siya kanila, “Nganong naglalis man kamo nga wala kamoy pan? Dili pa ba gayod kamo makasabot? Gahi ba kamo ug salabotan? Nangutana pag-usab si Jesus, “Ug ang pagpikas-pikas ko sa pito ka pan alang sa upat ka libo ka mga tawo, pila ba ka bukag ang napuno sa inyong gitapok nga sobra?” Mitubag sila, “Pito!” Ug miingon si Jesus, “Wala pa ba gihapon ninyo masabti nga dili pan ang akong buot ipasabot?” Pag-abot nila sa Betsaida may mga tawo didto nga nagdala ug usa ka lalaki nga buta ngadto kang Jesus. Nagpakilooy sila nga hikapon niya ang buta aron makakita. Busa gikuptan niya ang kamot sa buta ug giagak padulong sa gawas sa Betsaida. Pag-abot nila sa gawas giluwaan niya ang mga mata niining buta. Ug gibutang niya ang iyang mga kamot sa buta ug nangutana, “May nakita ka na ba?” Mihangad ang lalaki ug miingon, “Nakakita na ako ug mga tawo, apan daw mga kahoy nga nagalakaw.” Busa gibutang pag-usab ni Jesus ang iyang mga kamot sa mga mata sa buta. Mitutok pag-ayo ang buta ug naayo ang iyang mga mata. Klaro na ang tanan sa iyang panan-aw. Gipapauli siya ni Jesus ug giingnan, “Ayaw na pagbalik sa Betsaida.” Human niadto, miadto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa mga baryo nga sakop sa Cesarea Filipos. Samtang naglakaw sila nangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Sumala sa mga tawo, kinsa ba ako?” Mitubag sila, “ May mga naga-ingon nga ikaw si Juan nga tigbautismo. Ang uban naga-ingon nga ikaw si Elias, ug ang uban usab naga-ingon nga ikaw usa sa mga propeta sa Dios.” Ug nangutana siya kanila, “Apan alang kaninyo kinsa ba ako?” Mitubag si Pedro, “Ikaw mao ang Cristo!” Ug gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili gayod manugilon kang bisan kinsa mahitungod kaniya. Unya miingon si Jesus kanila, “ Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan gayod nga mag-antos sa pagabuhaton kanako sa mga pangulo sa mga Judio, sa mga kadagkoan sa mga pari, ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Isalikway nila ako ug patyon, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Wala niya kini itago kanila. Pagkadungog niini ni Pedro, gidala niya si Jesus sa unahan ug iyang gibadlong nga dili magsulti ug ingon niadto. Apan miliso si Jesus, mitan-aw sa iyang mga tinun-an, ug giingnan si Pedro, “Palayo kanako Satanas! Kay ang imong hunahuna dili iya sa Dios kondili iya sa tawo.” Unya gitawag niya ang mga tawo ug ang iyang mga tinun-an nga moduol kaniya. Miingon siya, “Kon may tawo nga buot mosunod kanako, dili niya palabihon ang iyang kaugalingon, kondili mosunod siya kanako bisan pa kon kamatayon ang iyang dangatan. Kay si bisan kinsa nga nagtinguha sa pagluwas sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan si bisan kinsa nga mohalad sa iyang kinabuhi tungod kanako ug sa Maayong Balita makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. Unsa man ang makuha sa tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang dinhi sa kalibotan, apan mawala ang iyang kinabuhi? Wala gayod! Kay wala gayod siyay ikahatag aron mabawi niya ang iyang kinabuhi. Kon ikaulaw ako ug ang akong mga pagtulon-an ni bisan kinsa niining panahona, diin ang mga tawo daotan ug dili matinud-anon sa Dios, ikaulaw ko usab siya kon Ako nga Anak sa Tawo mobalik na nga nagadan-ag sa gahom sa akong Amahan, ug kauban ko ang balaang mga anghel.” Miingon usab si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, may mga tawo dinhi nga dili pa mamatay hangtod nga makita nila ang paghari sa Dios nga muabot nga may gahom.” Paglabay sa unom ka adlaw gidala ni Jesus sila si Pedro, Santiago, ug Juan sa taas nga bukid ug sila lang didto. Samtang nagtan-aw sila kang Jesus, nausab ang iyang panagway. Ang iyang bisti miputi ug silaw kaayo. Walay bisan kinsa dinhi sa kalibotan nga makapaputi ug sama niadto. Unya nakita nila si Elias ug si Moises nga nakigsulti kang Jesus. Miingon si Pedro kang Jesus, “Magtutudlo, maayo nga ania kami dinhi. Maghimo kami ug tulo ka payag, ang usa alang kanimo, ang usa alang kang Moises, ug ang usa alang kang Elias.” Mao kini ang iyang giingon kay wala siya mahibalo kon unsa ang angay niyang isulti tungod kay gikulbaan gayod sila. Unya may mitungha nga panganod nga mitabon kanila. Gikan sa panganod may tingog silang nadungog nga naga-ingon, “Mao kini ang akong hinigugma nga Anak. Paminawa ninyo siya!” Diha-diha mitan-aw sila sa palibot, apan wala na silay nakita gawas lang kang Jesus. Samtang nanglugsong sila gikan sa bukid, gimandoan sila ni Jesus, “Ayaw isugilon kang bisan kinsa ang inyong nakita samtang Ako nga Anak sa Tawo dili pa mabanhaw.” Busa wala gayod nila ipanugilon kadtong mga panghitabo. Apan sa dihang sila na lang nagpangutan-anay sila kon unsa ang kahulogan sa iyang giingon nga mabanhaw. Nangutana sila kang Jesus, “Nganong naga-ingon man ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga kinahanglan muabot una si Elias sa dili pa ang Cristo?” Sa pagbalik nila ni Jesus didto sa iyang mga tinun-an nga nabilin, nakita nila nga daghan ang mga tawo nga naglibot kanila. May pipila ka mga magtutudlo sa Kasugoan nga nakiglalis sa mga tinun-an ni Jesus. Pagkakita sa mga tawo kang Jesus natingala gayod sila, busa nanagan sila padulong kaniya aron abi-abihon siya. Nangutana si Jesus kanila, “Unsa may inyong gilalisan?” Mitubag ang usa sa mga tawo didto, “Magtutudlo, gidala ko dinhi kanimo ang akong anak nga lalaki kay gigamhan siya sa daotang espiritu ug dili na siya makasulti. Kon atakihon siya sa daotang espiritu matumba siya sa yuta, mobula ang iyang baba, ug mokagot ang iyang mga ngipon, pagkahuman motoskig siya. Gihangyo ko ang imong mga tinun-an nga hinginlan nila ang daotang espiritu apan dili sila makahimo.” Miingon si Jesus, “Kamo nga mga tawo niining panahona wala gayoy pagtuo. Hangtod kanus-a pa ba ang akong pagpailob kaninyo? Dad-a ninyo dinhi kanako ang bata.” Busa gidala nila ang bata didto kaniya. Pagkakita sa daotang espiritu kang Jesus, gipakurog niya ang bata ug natumba kini ug nagligid-ligid sa yuta nga nagabula ang baba. Gipangutana ni Jesus ang amahan sa bata, “Kanus-a pa ba siya naingon niini?” Mitubag ang amahan, “Sukad sa gamay pa siya. Kanunay siyang iitsa sa kalayo o sa tubig sa daotang espiritu aron siya mamatay. Apan kon may mahimo ka, kaloy-i ug tabangi intawon kami!” Miingon si Jesus kaniya, “Nganong miingon ka nga kon may mahimo ako? Ang tanan mahimo ko sa tawo nga motuo kanako.” Ug mitubag dayon ang amahan sa bata, “Nagatuo ako, apan kulang pa. Dugangi ang akong pagtuo.” Pagkakita ni Jesus nga nanugok na ang mga tawo padulong kanila, miingon siya sa daotan nga espiritu, “Ikaw nga espiritu nga maoy nagpaamang ug nagpabungol sa bata, mandoan ko ikaw sa paggawas ug ayaw na gayod pagbalik kaniya!” Misinggit ang daotan nga espiritu ug gipakurog niya pag-ayo ang bata ug unya migawas siya. Daw patay na ang bata, busa miingon ang kadaghanan, “Patay na siya!” Apan gigunitan ni Jesus ang kamot sa bata ug gipabangon, ug mitindog kini. Sa pagsulod ni Jesus sa balay nga ilang ginasak-an nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an dihang sila na lang, “Nganong wala man kami makahingilin sa daotan nga espiritu diha sa bata?” Mitubag siya kanila, “Kadto nga matang sa daotan nga espiritu mahinginlan lang pinaagi sa pag-ampo.” Mibiya sila niadto nga lugar ug miagi sa Galilea. Dili gusto si Jesus nga may masayod kon hain siya, aron makahigayon siya sa pagtudlo sa iyang mga tinun-an. Nagaingon siya kanila, “ Ako nga Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga tawo nga mopatay kanako, apan human sa tulo ka adlaw mabanhaw ako.” Ang iyang mga tinun-an wala makasabot kon unsay iyang buot ipasabot. Apan nagpanuko sila nga mangutana kaniya. Miabot sila sa Capernaum. Sa dihang diha na sila sa balay, nangutana si Jesus kanila, “Unsay inyong gilalisan didto sa dalan samtang naglakaw kamo?” Apan naghilom lang sila tungod kay naglalis sila kon kinsa gayod kanila ang labaw sa tanan. Milingkod si Jesus ug gitawag niya ang dose ka apostoles. Ug miingon siya kanila, “Kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong pangulo, kinahanglan nga magpaubos siya ug mahimong sulugoon sa tanan.” Unya mikuha siyag batang gamay ug gipaatubang niya kanila. Gisabak niya ang bata ug miingon kanila, “Si bisan kinsa nga tungod sa iyang pagsunod kanako modawat sa bata nga sama niini, nagadawat usab kanako. Ug ang modawat kanako nagadawat usab sa nagpadala kanako.” Miingon si Juan kaniya, “Magtutudlo, nakakita kami ug usa ka tawo nga nanghingilin sa mga daotang espiritu ug ang imong ngalan ang iyang gigamit. Gipaundang namo siya tungod kay dili nato siya kauban.” Apan miingon si Jesus, “Pasagdi lang ninyo siya kay walay mohimog milagro pinaagi sa akong ngalan nga mosulti dayon ug daotan batok kanako. Si bisan kinsa nga dili batok kanato dapig kanato. Ang tinuod, si bisan kinsa nga muhatag kaninyog usa ka basong tubig tungod kay kamo iya ni Cristo, kana nga tawo makadawat gayod sa iyang ganti.” “Apan si bisan kinsa nga mahimong hinungdan sa pagbiya niining gagmayng kabataan sa ilang pagtuo kanako maayo pa nga higtan ang iyang liog ug galingan nga bato ug itambog siya sa dagat. Ug kon ang imong mata usab ang mahimong hinungdan sa imong pagbiya kanako, lugita kana! Mas maayo pa nga mosulod ka sa gingharian sa Dios nga usa ra ang imong mata kaysa duha ang imong mata apan itambog ka man lang sa impiyerno. Ang mga ulod didto walay kamatayon ug ang kalayo walay pagkapalong.” “Kay pagaasinan ang tanan pinaagi sa kalayo. Ang asin mapuslanon, apan kon ang asin mawad-an ug kaparat, wala nay mahimo pa aron molami kini pag-usab. Ug kon giunsa nga ang asin makatabang kanato, kinahanglan sama usab kamo sa asin nga makatabang, ug may maayong relasyon sa usag usa.” Migikan si Jesus sa Capernaum ug miadto sa mga lugar nga sakop sa Judea, ug mitabok siya sa Suba sa Jordan. Daghan na usab ang mga tawo nga nagtigom didto kaniya ug gitudloan niya sila sama sa iyang naandan nga gibuhat. May mga Pariseo usab nga miadto didto. Nangita sila ug pamaagi aron ikasumbong nila siya. Busa nangutana sila kang Jesus, “Gitugot ba sa Kasugoan nga bulagan sa lalaki ang iyang asawa?” Gitubag sila ni Jesus pinaagi sa usa ka pangutana, “Unsa ba ang sugo ni Moises kaninyo?” Mitubag sila, “Nagtugot si Moises nga makahimo ang lalaki ug papeles sa pakigbulag, pagkahuman niini mahimo na niyang bulagan ang iyang asawa.” Miingon si Jesus kanila, “Tungod kay gahi kamog ulo, gisulat ni Moises alang kaninyo kining maong sugo. Apan gikan sa pagmugna sa kalibotan, ‘gihimo sila sa Dios nga lalaki ug babaye.’ ‘Mao kana ang hinungdan nga biyaan sa lalaki ang iyang amahan ug inahan ug moipon sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa.’ Dili na sila duha kondili usa na lang. Busa dili angayng bulagon sa tawo ang gihiusa sa Dios.” Sa pag-abot nila sa balay nangutana na usab ang mga tinun-an mahitungod sa panagbulag. Miingon si Jesus kanila, “Kon makigbulag ang lalaki sa iyang asawa ug mangasawa sa uban, nakapanapaw siya ug nakasala sa iyang una nga asawa. Ug kon makigbulag ang babaye sa iyang bana ug mamanag lain, nakapanapaw usab siya.” May mga tawo nga nagdala sa ilang gagmay nga mga bata kang Jesus aron pandongan niya sa iyang kamot sa pagpanalangin kanila. Apan gibadlong sila sa mga tinun-an ni Jesus. Pagkakita ni Jesus niadto nasuko siya ug miingon sa iyang mga tinun-an, “Pasagdi lang ninyo ang mga bata nga moduol kanako. Ayaw ninyo sila pugngi, kay ang mga sama kanila nasakop sa paghari sa Dios. Sa pagkatinuod, si bisan kinsa nga dili magpasakop sa paghari sa Dios nga sama sa pagpasakop niining mga bata, dili gayod mahiapil sa paghari sa Dios. Ug gikugos niya ang mga bata, gipandong niya ang iyang kamot kanila ug gipanalanginan niya sila.” Sa dihang molakaw na si Jesus, may tawo nga midagan paduol kaniya ug miluhod, ug nangutana, “Maayo nga Magtutudlo, unsa ba ang akong himuon aron maangkon ko ang kinabuhi nga walay kataposan?” Mitubag si Jesus kaniya, “Nganong miingon ka man nga maayo ako? Walay bisan kinsa nga maayo gawas sa Dios. Kon mahitungod sa imong pangutana, nahibalo ka na sa giingon sa Kasugoan: ‘Ayaw pagpatay, ayaw pagpanapaw, ayaw pagpangawat, ayaw pagsaksi ug bakak, ayaw pagpanglimbong, tahora ang imong amahan ug inahan.’ ” Mitubag siya kang Jesus, “Magtutudlo, kining tanan gituman ko sukad sa bata pa ako.” Gitan-aw siya ni Jesus nga may paghigugma ug giingnan, “Usa pa ka butang ang kulang kanimo. Pauli ug ibaligya ang imong kabtangan, ug ang halin ipanghatag sa mga kabos. Sa ingon niini nga pamaagi mahimo kang adunahan didto sa langit. Pagkahuman balik ug sunod kanako.” Nasubo gayod ang tawo sa pagkadungog niya niini ug mibiya siya nga masulob-on kay daghan man ang iyang kabtangan. Sa nakabiya na ang tawo, mitan-aw si Jesus sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Lisod gayod alang sa mga adunahan nga magpasakop sa paghari sa Dios.” Natingala ang mga tinun-an sa iyang gisulti. Busa nagpadayon siya sa pag-ingon, “Mga anak, lisod kaayo ang pagpasakop sa paghari sa Dios. Sayon pa ang paglusot sa mananap nga kamelyo sa bangag sa dagom kaysa pagpasakop sa adunahan sa paghari sa Dios.” Natingala gayod sila ug miingon, “Kon mao kana, kinsa na man lang ang maluwas?” Gitan-aw sila ni Jesus ug miingon, “Dili gayod kini mahimo sa tawo, apan walay dili mahimo sa Dios; kay ang tanan mahimo sa Dios.” Miingon si Pedro kaniya, “Amo bayang gibiyaan ang tanan ug misunod kami kanimo.” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, walay tawo nga mibiya sa iyang balay, mga igsoon, inahan, amahan, mga anak, o kayutaan tungod ug alang kanako ug sa Maayong Balita, nga dili makadawat ug daghan pa gayod nga balos karon nga panahon: mga balay, mga kaigsoonan, mga inahan, mga anak, mga kayutaan, ug lakip ang mga paglutos; ug sa umaabot nga mga adlaw makadawat usab ug kinabuhi nga walay kataposan. Daghan ang dungganon karon nga sa kaulahian mahimong labing ubos, ug daghan ang labing ubos karon nga sa kaulahian mahimong dungganon.” Samtang nagpadulong sila sa Jerusalem, nagauna si Jesus kanila. Ang iyang mga tinun-an gikulbaan ug ang uban nga nagasunod kaniya nahadlok gayod. Gilain niya pag-usab ang iyang dose ka apostoles ug gisultihan niya sila kon unsa ang mahitabo kaniya. Miingon siya kanila, “Pamati kamo! Nagapadulong kita sa Jerusalem ug Ako nga Anak sa Tawo itugyan didto sa mga kadagkoan sa mga pari ug mga magtutudlo sa Kasugoan, ug hukman nila ako nga patyon. Ug itugyan nila ako ngadto sa mga tawo nga dili Judio. Bugalbugalan nila ako, lud-an, bunalan, ug dayon patyon. Apan human sa tulo ka adlaw mabanhaw ako.” Miduol kaniya si Juan ug si Santiago nga mga anak ni Zebede ug miingon, “Magtutudlo, may ihangyo unta kami kanimo.” Mitubag si Jesus kanila, “Unsa ang inyong ihangyo kanako?” Miingon sila, “Kon maghari ka na didto sa imong gingharian, palihog palingkora kaming duha sa imong tapad; ang usa sa imong tuo, ug ang usa sa imong wala.” Apan miingon si Jesus kanila, “Wala kamo masayod kon unsa ang inyong gipangayo. Maantos ba ninyo ang kasakit nga akong antuson? Ug maagwanta ba usab ninyo ang kalisod nga akong paga-agian?” Mitubag sila, “Oo, mahimo namo.” Miingon si Jesus kanila, “Tinuod, maantos ug maagwanta ninyo ang mga kalisod nga akong paga-agian, apan dili ako ang mopili kon kinsa ang molingkod sa akong tuo o sa akong wala, kay may gitagan-an na niini.” Sa pagkadungog sa napulo ka tinun-an sa ilang gihangyo, nasuko gayod sila kang Santiago ug kang Juan. Busa gitawag silang tanan ni Jesus ug giingnan, “Nasayran ninyo nga ang mga kadagkoan niining kalibotan may gahom sa pagmando sa ilang mga ginsakopan ug sila ang magbuot kon unsa ang ilang buhaton kanila. Apan dili ingon niini ang angay kaninyo. Kay kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong gamhanan, kinahanglan nga mahimo siyang inyong sulugoon; ug kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong pangulo, kinahanglan nga mahimo siyang ulipon sa tanan. Kay bisan pa gani Ako nga Anak sa Tawo wala moanhi dinhi sa kalibotan aron alagaran, kondili aron moalagad ug muhatag sa akong kinabuhi sa pagtubos sa daghang mga tawo.” Miabot sila sa Jerico. Ug sa dihang mogawas na si Jesus niini nga lungsod uban sa iyang mga tinun-an ug sa daghang mga tawo, naagian nila ang usa ka buta nga nagalingkod ug nagpakilimos sa daplin sa dalan. Siya si Bartimeo nga anak ni Timeus. Sa pagkadungog niya nga anaa si Jesus nga taga-Nazaret, misinggit siya, “Jesus, kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako!” Gibadlong siya sa mga tawo aron mohilom. Apan gikusgan pa hinuon niya ang pagsinggit, “Kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako!” Mihunong si Jesus ug miingon, “Dad-a ninyo siya dinhi kanako.” Busa gitawag nila ang buta, ug giingnan, “Paglipay, dali tindog kay gitawag ka ni Jesus.” Gilabay niya ang iyang kupo ug nagdali-dali siyag duol kang Jesus. Ug miingon si Jesus kaniya, “Unsay imong gusto nga buhaton ko kanimo?” Mitubag ang buta, “Magtutudlo, gusto ko nga makakita pag-usab.” Ug giingnan siya ni Jesus, “Lakaw, ang imong pagtuo maoy nakaayo kanimo.” Diha-diha nakakita siya ug misunod kang Jesus sa dalan. Sa dihang duol na sila si Jesus sa Jerusalem ug didto na sa mga baryo sa Betfage ug Betania nga anaa sa Bukid sa mga Olibo, gipauna ni Jesus ang duha niya ka tinun-an ug giingnan, “Pag-una kamo didto sa sunod nga baryo. Pagsulod ninyo, may makita kamo nga nating asno nga gihigot. Wala pa gayod kini kasakyi. Hubari ninyo ug dad-a dinhi. Kon may mangutana kaninyo, ‘Nganong ginahimo ninyo kini?’ tubaga ninyo, ‘Kinahanglanon kini sa Ginoo ug iuli ra kini dayon.’ ” Busa milakaw sila ug pag-abot nila didto sa baryo nakita nila ang nating asno sa daplin sa dalan nga nakahigot sa pultahan sa usa ka balay. Samtang gibadbaran nila kini, may mga nagatindog didto nga nangutana kanila, “Hoy, unsa nang inyong gibuhat? Nganong gibadbaran ninyo ang asno?” Ug gitubag nila ang mga tawo sumala sa giingon ni Jesus. Busa gipasagdan sila sa mga tawo. Pagkahuman niadto gidala nila ang asno kang Jesus. Pag-abot didto gihapinan nila kini sa ilang mga kupo ug gisakyan dayon ni Jesus paingon sa Jerusalem. Daghang mga tawo ang mibuklad sa ilang mga kupo sa dalan, ug ang uban mibutang ug mga sangang dahonon nga ilang gipamutol gikan sa uma. Ang mga nagauna kang Jesus ug ang mga nagsunod misinggit, “Dayegon ta ang Dios! Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala! Gipanalanginan sa Dios ang umaabot nga gingharian sa atong katigulangan nga si David! Dayegon ta ang Dios!” Pag-abot ni Jesus sa Jerusalem, misulod siya sa templo. Mitan-aw siya sa tanang mga butang didto sa sulod. Pagkahuman, migawas siya tungod kay hapit na mosalop ang adlaw, ug miadto sa Betania uban sa iyang dose ka mga apostoles. Pagkaugma, sa pagbiya nila sa Betania balik sa Jerusalem, gigutom si Jesus. Sa unahan, aduna siyay nakita nga kahoy nga igos nga labong ug dahon. Busa giadtoan niya aron sa pagsusi kon may bunga kini, apan wala siyay nakita nga bunga kondili pulos lang dahon, kay dili pa kadto tingbunga sa igos. Unya miingon si Jesus sa kahoy nga igos, “Gikan karon wala nay tawo nga makakaon sa imong bunga!” Nadungog sa iyang mga tinun-an ang iyang gisulti. Pag-abot nila sa Jerusalem, misulod si Jesus sa templo. Giabog niya ang mga tawo nga namaligya ug namalit didto sulod sa templo. Gipangtikwang niya ang mga lamisa sa mga nagapang-ilis ug kuwarta ug ang mga lingkoranan sa mga namaligya ug mga salampati nga ighahalad. Wala siya motugot ni bisan kinsa nga magdala ug mga baligya agi sa hawanan sa templo. Ug gitudloan niya ang mga tawo didto sulod sa templo nga naga-ingon, “Dili ba nga miingon man ang Dios diha sa Kasulatan, ‘Ang akong balay tawgon nga balay nga alampoanan alang sa tanan nga nasod’? Apan gihimo hinuon ninyo kini nga tagoanan sa mga tulisan.” Kadtong gihimo ni Jesus nadungog sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Busa nangita sila ug pamaagi aron patyon siya. Apan nahadlok sila kaniya kay nahibulong gayod ang mga tawo sa iyang gipanudlo. Sa pagkakilomkilom na, mibiya sa siyudad si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Pagkabuntag, sa dihang namalik sila padulong sa Jerusalem, didto na usab sila nangagi dapit sa kahoy nga igos, ug nakita nila nga nalaya kini ug patay na. Nahinumdoman ni Pedro ang nahitabo. Busa miingon siya kang Jesus, “Magtutudlo, tan-awa ang kahoy nga igos nga imong gitunglo! Nalaya na!” Miingon si Jesus kanila, “Tuo kamo sa Dios! Ang tinuod, kon may pagtuo kamo, makamando kamo niining bukid, ‘Balhin ngadto sa dagat,’ ug kon nagatuo kamo nga kini mahitabo ug wala kamo magduhaduha, matuman kana sumala sa inyong gisulti. Busa sultihan ko kamo nga bisan unsa ang inyong pangayoon sa Dios pinaagi sa pag-ampo, tuohi nga nadawat na ninyo, ug madawat gayod ninyo kini. Ug kon kamo mag-ampo, pasayloa una ninyo ang mga nakasala kaninyo aron ang inyong mga sala pasayloon usab sa inyong Amahan sa langit. [Kay kon dili kamo mopasaylo sa uban, dili usab kamo pasayloon sa inyong Amahan nga anaa sa langit.]” Sa pag-abot nila sa Jerusalem, mibalik si Jesus sa templo. Ug samtang naglakaw siya sulod sa templo, miduol kaniya ang kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang mga pangulo sa mga Judio. Nangutana sila kang Jesus, “Unsa ba ang imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga dinhi sa templo? Ug kinsa ang naghatag kanimo ug katungod sa pagbuhat niini?” Mitubag si Jesus kanila, “Mangutana usab ako kaninyo. Tubaga una ninyo ako, pagkahuman tubagon ko usab kamo kon unsay akong katungod sa pagbuhat niining mga butanga. Kang kinsa ba naggikan ang katungod ni Juan sa pagbautismo, sa Dios ba o sa tawo? Tubaga ninyo ako!” Naglalisay sila kon unsa ang ilang itubag, “Kon moingon kita nga ‘Gikan sa Dios,’ moingon siya, ‘Nganong wala kamo motuo kang Juan?’ Apan kon moingon kita nga ‘Gikan sa tawo,’ masuko kanato ang mga tawo.” (Nahadlok sila sa mga tawo kay mituo man ang mga tawo nga si Juan propeta sa Dios.) Busa mitubag sila kang Jesus, “Wala kami masayod.” Ug miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana dili ko usab kamo sultihan kon diin gikan ang akong katungod sa pagbuhat niini.” Unya miingon si Jesus kanila pinaagi sa mga sambingay, “May usa ka tawo nga adunay yuta nga gipatamnan niya ug ubas. Gipakoralan niya kini, ug nagpahimo siyag bangag sa dakong bato aron himuong pug-anan sa ubas. Nagpatukod usab siya ug usa ka tore nga bantayanan. Pagkahuman gipasaopan niya ang iyang ubasan ug milakaw ngadto sa layong dapit. Sa panahon na sa pagpamupo sa ubas, gisugo niya ang usa ka sulugoon ngadto sa mga saop aron sa pagkuha sa iyang bahin. Pag-abot didto sa sulugoon, gidakop nila kini ug gikulata, ug gipapauli nga walay dala. Gisugo na usab sa tag-iya ang usa pa ka sulugoon, apan gipakaulawan kini nila ug gibunalan sa ulo. Nagsugo pa gayod siya ug usa pa ka sulugoon ug ila kining gipatay. Daghan pang mga sulugoon ang gipadala sa tag-iya. Ang uban gikulata nila, ug ang uban gipatay. Sa kataposan, wala na siyay sulugoon nga masugo. Busa gisugo niya ang iyang pinalanggang anak. Kay naghunahuna siya nga tahoron nila ang iyang anak. Apan pagkakita sa mga saop sa iyang anak, nagaingnanay sila, ‘Ania na ang manununod. Dali, patyon nato siya aron maato ang iyang mapanunod.’ Busa gidakop nila siya ug gipatay. Gilabay nila ang iyang patayng lawas sa gawas sa ubasan.” Ug miingon si Jesus, “Unsa man ang buhaton sa tag-iya? Sigurado gayod nga adtoon niya ang mga saop ug pamatyon. Ug pasaopan niyag lain ang iyang ubasan.” Nagpadayon si Jesus sa pag-ingon, “Wala ba ninyo kini mabasahi sa Kasulatan? ‘Ang bato nga gisalikway sa mga panday mao gayod hinuon ang nahimong pundasyon. Mao kini ang gihimo sa Ginoo, ug kahibulongan kini kanato.’ ” Nasabtan sa kadagkoan sa mga Judio nga sila gayod ang gitumong niadtong sambingay. Buot unta nilang dakpon si Jesus, apan nahadlok sila sa mga tawo. Busa gipasagdan na lang nila siya, ug nanglakaw sila. Gisugo nila ang pipila ka mga Pariseo ug pipila ka tawo ni Herodes sa pagbitik kang Jesus pinaagi sa iyang gipamulong aron ikasumbong nila siya. Busa miadto sila kang Jesus ug nangutana, “Magtutudlo, nasayod kami nga tinuod ang imong gipanulti. Kay wala ka magpauyon-uyon sa mga tawo bisan kinsa pa sila. Hinuon ang kamatuoran mahitungod sa kabubut-on sa Dios alang sa mga tawo mao gayod ang imong gipanudlo. Alang kanimo, husto ba nga kita nga mga Judio mobayad ug buhis sa Emperador sa Roma? Kinahanglan ba kita mobayad o dili?” Apan tungod kay nasayod si Jesus sa ilang malimbongon nga tuyo, miingon siya kanila, “Ngano bang buot ninyo akong bitikon pinaagi nianang pangutanaha? Dad-i ninyo akog kuwarta kay akong tan-awon.” Busa gidad-an nila siya. Ug nangutana siya kanila, “Kang kinsa ba kining hitsura ug ngalan?” Mitubag sila, “Iya sa Emperador.” Ug miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana, ihatag ninyo sa Emperador ang iya sa Emperador, ug sa Dios ang iya sa Dios.” Ug natingala gayod sila kaniya. Unya may mga Saduseo nga miduol kang Jesus. Kining mga tawhana wala nagatuo nga may pagkabanhaw. Nangutana sila, “Magtutudlo, gisulat ni Moises kanato kini nga balaod nga kon mamatay ang lalaki ug wala silay anak sa iyang asawa, kinahanglan nga ang iyang igsoon ang mangasawa sa nabalo aron makaanak siya alang sa iyang igsoon nga namatay. Karon, may pito ka managsoon nga lalaki. Ang kamagulangan nakapangasawa, ug namatay nga walay anak. Busa ang balo gipangasawa sa sunod nga igsoon ug namatay usab kini nga wala makapaanak niadto nga babaye. Busa ang balo gipangasawa na usab sa ikatulo ug mao gihapon ang nahitabo, hangtod sa ikapito nga namatay usab nga wala gayod makapaanak. Sa kataposan ang babaye namatay usab. Karon, kon muabot na ang pagkabanhaw, kang kinsa man siyang asawa, kay silang pito nakapangasawa man kaniya?” Miingon si Jesus kanila, “Sayop gayod kamo, kay wala kamo makasabot sa Kasulatan ug sa gahom sa Dios. Kay kon mabanhaw na ang mga patay, dili na sila magminyoay, tungod kay sama na sila sa mga anghel sa langit. Karon, ang mahitungod sa mga patay nga mabanhaw: wala ba kamo makabasa sa sinulat ni Moises mahitungod sa nagdilaab nga sampinit, diin miingon ang Dios kang Moises, ‘Ako ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob’? Ang Dios dili Dios sa mga patay, kondili Dios sa mga buhi. Busa nasayop gayod kamo.” May usa ka magtutudlo sa Kasugoan didto nga nakadungog sa ilang panaglantugi. Nadungog niya nga maayo ang tubag ni Jesus. Busa miduol siya ug nangutana usab, “Unsa ba gayod ang labing mahinungdanon nga sugo?” Mitubag si Jesus, “Ang labing mahinungdanon nga sugo mao kini: ‘Pamati kamo nga mga taga-Israel! Ang Ginoo nga atong Dios mao lang ang Ginoo. Busa higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag, sa tibuok mong hunahuna ug sa tibuok mong kusog.’ Ang ikaduha nga labing mahinungdanon nga sugo mao kini: ‘Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon.’ Wala nay sugo nga labaw pa niining duha.” Miingon ang magtutudlo sa Kasugoan kaniya, “Husto ka Magtutudlo! Tinuod ang imong gi-ingon nga may usa lang ka Dios ug wala nay lain. Ug ang paghigugma kaniya sa tibuok nga kasingkasing, sa tibuok nga kusog, ug sa tibuok nga hunahuna, ug ang paghigugma sa atong isigka-tawo sama sa paghigugma nato sa atong kaugalingon mas mahinungdanon kaysa tanan nga halad nga sinunog ug uban pa nga mga halad.” Sa pagkadungog ni Jesus nga husto gayod ang iyang tubag, miingon siya kaniya, “Hapit ka nang mahisakop sa paghari sa Dios.” Pagkahuman niadto wala na gayoy nangahas sa pagpangutana kang Jesus. Sa dihang nagtudlo si Jesus didto sa templo miingon siya, “Nganong naga-ingon ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga ang Cristo kaliwat ni David? Si David mismo miingon pinaagi sa Espiritu Santo: ‘Miingon ang Ginoo sa akong agalon nga hari, Lingkod dinhi dapit sa akong tuo hangtod mapailalom ko kanimo ang imong mga kaaway.’ Kon gitawag siya ni David nga iyang Ginoo, unsaon nga kaliwat lang siya ni David?” Malipayon nga naminaw kang Jesus ang daghan gayod nga mga tawo. Sa iyang pagpanudlo miingon siya, “Pagbantay kamo sa mga magtutudlo sa Kasugoan nga gustong magsuroy-suroy nga nagabistig taas. Sa mga dapit nga tigomanan sa mga tawo, gusto nila nga tahoron sila. Sa mga sinagoga o sa mga kombira, ginapili gayod nila ang mga lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Ginailog nila ang mga kabtangan sa mga biyuda, ug ginatabon-tabonan lang nila ang ilang daotang binuhatan pinaagi sa tag-as nga mga pag-ampo. Kini sila makadawat ug mas bug-at nga silot.” Milingkod si Jesus atbang sa sudlanan sa kuwarta sa templo ug gipanid-an niya ang mga tawo nga naghulog sa ilang mga kuwarta. Daghan ang mga adunahan nga naghulog ug dagkong mga kantidad. Unya may miduol nga usa ka kabos nga biyuda ug mihulog ug duha lang ka sinsilyo. Gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Sa pagkatinuod, mas dako ang gihulog sa kabos nga balo kaysa tanan nga nanghatag. Kay sila daghan ug kuwarta ug ang ilang gihatag bale-wala lang kanila; apan kadtong balo, bisan tuod kabos siya, gihatag niya ang tanan nga iyang kabuhian.” Sa paggawas ni Jesus sa templo, ang usa sa iyang mga tinun-an miingon, “Magtutudlo, tan-awa ra kining templo. Pagkadagko sa mga bato nga gigamit ug matahom ang pagpatindog niini.” Miingon si Jesus kaniya, “Kining templo nga hinimo sa dagkong mga bato maguba sa umaabot ug wala gayoy bisan usa nga bato nga magpabilin ibabaw sa laing bato.” Sa dihang nagalingkod si Jesus didto sa Bukid sa mga Olibo atbang sa templo, miduol si Pedro, si Santiago, si Juan ug si Andres ug sekretong nangutana kaniya. Miingon sila, “Sultihi kami kon kanus-a mahitabo ang imong giingon? Ug unsa ba ang mga timailhan nga hapit na kining tanan mahitabo?” Mitubag si Jesus kanila, “Pagbantay nga walay makapahisalaag kaninyo. Kay daghan ang muabot ug moingon nga sila mao ako, ug daghan ang ilang mapahisalaag. Kon makadungog kamo nga may mga gira nga duol kaninyo ug makabalita kamo nga didto sa layo may gira usab, ayaw kamo kahadlok. Kinahanglan gayod nga mahitabo kini, apan dili pa kini mao ang kataposan. Mag-gubat ang nasod batok sa laing nasod ug ang gingharian batok sa laing gingharian. May muabot nga mga linog sa nagkalain-lain nga mga lugar ug may muabot nga kagutom. Apan kining tanan sinugdanan pa lang sa mga kalisod nga muabot. “Pagbantay kamo, kay dakpon kamo ug dad-on sa mga hukmanan. Kulatahon kamo didto sa sulod sa mga sinagoga sa mga Judio. Moatubang kamo sa mga gobernador ug sa mga hari tungod sa inyong pagsunod kanako, ug makasangyaw kamo sa Maayong Balita ngadto kanila. Sa dili pa muabot ang kataposan, kinahanglan iwali una ang Maayong Balita mahitungod kanako sa tanang mga katawhan. Kon dakpon kamo ug dad-on sa hukmanan, ayaw kamo kabalaka, kon unsa ang inyong itubag, kay sa takna nga kamo kinahanglanon na nga mosulti, isulti lang ninyo ang ipasulti kaninyo sa Espiritu Santo. Kay dili kamo ang mosulti kondili ang Espiritu Santo pinaagi kaninyo. Nianang panahona may mga tawo nga mounay pagtugyan sa ilang igsoon aron patyon. May mga amahan nga mopapatay sa ilang mga anak. Ug may mga anak nga mobatok sa ilang mga ginikanan, ug ipapatay nila sila. Dumtan kamo sa tanan tungod kay kamo akong mga tinun-an. Apan ang magpadayon sa pagsunod kanako hangtod sa kataposan mao ang maluwas.” “Kon makita na ninyo ang makalilisang nga magdala ug kalaglagan nga anaa sa lugar nga dili angay tindogan niini,” (Alang sa magbabasa, sabta ang kahulogan niini.) “nianang panahona, ang mga anaa sa Judea kinahanglan mokalagiw ngadto sa kabukiran. Ang tawo nga anaa sa gawas sa iyang balay dili na mosulod aron sa pagkuha sa bisan unsa. Ang anaa sa iyang uma dili na angayng mopauli aron sa pagkuha sa iyang bisti. Alaot ang mga mabdos ug ang mga inahan nga nagapasuso nianang mga adlawa tungod kay maglisod sila sa pagkagiw. Pag-ampo kamo nga kini dili mahitabo sa tingtugnaw, kay nianang mga panahona muabot ang pag-antos nga wala pa gayod mahitabo sukad sa pagmugna sa Dios sa kalibotan, ug dili na mahitabo pag-usab ang sama niini bisan kanus-a. Kon kadtong mga adlawa wala kunhori sa Ginoo wala gayoy mahibilin nga tawo. Apan tungod sa iyang kalooy sa iyang mga pinili, gikunhoran niya kadtong mga adlawa. “Kon dunay moingon kaninyo, ‘Ania na ang Cristo!’ o kaha ‘Atua siya!’ ayaw kamo pagtuo. Kay motungha ang dili tinuod nga mga Cristo ug ang mini nga mga propeta. Mohimo silag mga milagro ug kahibulongan nga mga buhat sa katuyoan nga mapahisalaag, kon mahimo, bisan pa ang mga pinili sa Dios. Busa pagbantay kamo! Gipasidan-an ko na kamong daan mahitungod niining mga butanga. “Pagkahuman sa mga kasakitan nianang panahona, mawad-an ug kahayag ang adlaw, ang bulan dili na modan-ag, ug ang mga bitoon mangahulog. Ang mga butang sa kalangitan pahisalaagon gikan sa ilang naandan nga agianan. Unya Ako nga Anak sa Tawo makita diha sa mga panganod nga moanhi sa kalibotan uban sa dakong gahom ug himaya. Sugoon ko ang akong mga anghel sa pagtigom sa akong mga pinili gikan sa tanang dapit sa kalibotan.” “Kuhai ninyo ug pagtulon-an ang kahoy nga igos. Kon ang iyang mga sanga manalingsing na, timailhan kini ninyo nga hapit na ang ting-init. Sa ingon usab nga pamaagi, kon makita ninyo nga nahitabo na kining akong gisulti kaninyo, mahibaloan ninyo nga hapit na ako muabot. Sa pagkatinuod, matuman kining tanan sa dili pa mamatay ang mga tawo niining panahona. Mawala ang langit ug ang yuta, apan ang akong mga pulong dili mawala kondili matuman gayod.” “Ang mahitungod sa adlaw ug oras sa akong pag-abot, wala gayoy nasayod niini, bisan ang mga anghel sa langit o ako nga Anak sa Dios, gawas lang sa Amahan. Busa pagbantay kamo ug pangandam, kay wala gayod kamo masayod kon kanus-a ako muabot. Sama kini sa tawo nga miadto sa layong dapit. Paggikan niya sa iyang balay, gitugyan niya sa iyang mga sulugoon ang tagsa-tagsa nila ka mga buluhaton. Ug gimandoan niya ang guwardya sa pultahan nga magbantay. Busa pagbantay kamo, kay wala kamo masayod kon kanus-a mobalik ang tag-iya sa balay; mahimo nga sa hapon, sa tungang gabii, sa kadlawon o sa pagsidlak sa adlaw. Basin kon sa iyang pagbalik maabtan niya kamo nga nangatulog. Ang ginasulti ko kaninyo ginasulti ko sa tanan: pagbantay kamo!” Duha na lang ka adlaw ug muabot na ang mga pista sa mga Judio nga gitawag ug Pista sa Paglabay sa Anghel ug Pista sa Pan nga Walay Patubo. Ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan nagplano nga patyon si Jesus. Busa nangita silag pamaagi kon unsaon nila pagdakop si Jesus nga dili masayran sa mga tawo. Miingon sila, “Dili lang nato kini buhaton sa panahon sa pista, kay basig magkagubot ang mga tawo.” Sa dihang didto si Jesus sa lungsod sa Betania, samtang nagkaon siya diha sa balay ni Simon nga kanhi may ngilngig nga sakit sa panit, may usa ka babaye nga miabot. May dala siyang gamayng tibod nga may sulod nga mahalon kaayo nga pahumot. Kini nga pahumot gikan sa mahumot nga tanom nga gitawag ug “nardo.” Pagduol niya kang Jesus giablihan niya ang tibod ug unya gibubo niya ang pahumot sa ulo ni Jesus. Adunay mga tawo didto nga nasuko ug miingon, “Nganong giusikan man niya ang pahumot? Ikabaligya unta kana sa kantidad nga balig usa ka tuig nga sweldo ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabos.” Ug gikasuk-an nila ang babaye. Apan miingon si Jesus kanila, “Nganong ginasamok ninyo siya? Pasagdi lang ninyo siya. Maayo kining iyang gibuhat kanako. Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban ug sa bisan unsang oras nga gusto ninyo mahimo ninyo silang tabangan, apan ako dili ninyo kanunay ikauban. Kining babayhana naghimo kutob sa iyang mahimo alang kanako. Gibuboan niya ug pahumot ang akong lawas isip pag-andam sa akong lubong. Sa pagkatinuod, bisan asa iwali ang Maayong Balita sa tibuok kalibotan, ang iyang gibuhat kanako mahisgotan usab isip handomanan kaniya.” Si Judas Iscariote nga usa sa 12 ka mga apostoles miadto sa kadagkoan sa mga pari aron makigsabot sa pagtugyan kang Jesus ngadto kanila. Pagkadungog sa kadagkoan sa mga pari kon unsa ang tuyo ni Judas, nalipay gayod sila ug misaad sa paghatag kaniyag kuwarta. Busa sukad niadto, nangita siya ug kahigayonan kon unsaon niya pagtugyan si Jesus kanila. Miabot ang una nga adlaw sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. Mao kini ang adlaw nga ihalad ang mga karnero nga kaonon alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa nangutana ang mga tinun-an ni Jesus kaniya, “Asa man ang imong gusto nga mag-andam kami ug panihapon sa Pista sa Paglabay sa Anghel?” Gisugo niya ang iyang duha ka tinun-an, “Adto kamo didto sa siyudad sa Jerusalem. Pag-abot ninyo didto may motagbo kaninyo nga tawo nga nagadala ug banga nga may tubig. Sunda ninyo siya kon asa nga balay siya mosulod. Ug isulti ninyo kini sa tagbalay, ‘Nangutana ang magtutudlo kon asa ang kuwarto nga kan-an niya uban sa iyang mga tinun-an sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel.’ Ipakita dayon niya kaninyo ang dako nga kuwarto sa itaas nga kompleto sa kagamitan ug naandam na. Didto kamo pag-andam sa atong panihapon.” Nanglakaw ang duha nga iyang gisugo, ug sa pag-abot nila sa siyudad nakita nila ang tanan sumala sa giingon ni Jesus kanila. Ug giandam nila didto ang panihapon alang sa Pista. Sa dihang kilomkilom na, miabot si Jesus ug ang iyang 12 ka mga apostoles. Samtang nangaon sila diha sa lamisa, miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo nga kauban ko dinhi sa pagpangaon ang magluib kanako.” Sa pagkadungog niadto sa mga apostoles, naguol gayod sila ug nagpuli-puli silag pangutana kaniya, “Dili ako, di ba?” Miingon si Jesus kanila, “Ang magluib kanako usa kaninyong 12—ang motuslob ug pan sa yahong uban kanako. Ako nga Anak sa Tawo pagapatyon sumala sa nahisulat sa Kasulatan, apan alaot ang tawo nga magluib kanako. Maayo pa kaniya nga wala siya matawo.” Samtang nangaon sila, mikuha si Jesus ug pan. Gipasalamatan niya kini sa Dios ug unya gipikas-pikas. Pagkahuman gihatag niya sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Pagkuha kamo ug kan-a, mao kini ang akong lawas.” Unya mikuha siya ug ilimnon, nagpasalamat sa Dios, ug gihatag kanila. Ug silang tanan miinom. Miingon si Jesus, “Mao kini ang akong dugo nga iula alang sa daghang mga tawo. Kini nagapamatuod nga may bag-o na nga kasabotan ang Dios ngadto sa mga tawo. Sa pagkatinuod, dili na ako moinom pag-usab niining ilimnon nga gikan sa ubas hangtod sa adlaw nga moinom ako sa bag-o nga matang sa ilimnon didto sa gingharian sa Dios.” Unya miawit sila ug mga pagdayeg sa Dios, ug pagkahuman nangadto sila sa Bukid sa mga Olibo. Miingon si Jesus kanila, “Tanan kamo mobiya kanako, kay ang Dios naga-ingon diha sa Kasulatan, ‘Patyon ko ang magbalantay ug magkatibulaag ang mga karnero.’ Apan human ako mabanhaw, mouna ako kaninyo didto sa Galilea.” Miingon si Pedro kang Jesus, “Bisan pag silang tanan mobiya kanimo, ako dili gayod!” Miingon si Jesus kaniya, “Ang tinuod, karong gabhiona, sa dili pa motuktugaok ang manok sa makaduha, ilimod mo na ako sa makatulo.” Apan miinsister pa gayod si Pedro nga miingon, “Dili ko gayod ikaw ilimod bisan patyon pa nila ako uban kanimo.” Mao usab kini ang gisulti sa tanan niya nga mga tinun-an. Unya nangadto sila sa dapit nga ginganlag Getsemane. Sa pag-abot nila didto, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Panglingkod kamo dinhi samtang mag-ampo ako.” Gidala niya sila si Pedro, Santiago, ug Juan sa unahan. Naguol gayod si Jesus ug miingon siya kanila, “Mora akog mamatay sa hilabihang kaguol. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw.” Unya miadto pa gayod siya sa unahan, mihapa siya sa yuta ug nagaampo nga kon mahimo dili lang ipadangat ang pag-antos nga umaabot kaniya. Nagaampo siya, “Amahan, ang tanan nga butang mahimo mo. Busa ayaw ipadangat kining umaabot nako nga pag-antos. Apan dili ang akong pagbuot ang angay matuman kondili ang imong kabubut-on.” Sa pagbalik niya didto sa iyang tulo ka tinun-an naabtan niya sila nga nangatulog. Miingon siya kang Pedro, “Simon, natulog ka ba? Dili ka ba makatukaw bisan usa lang ka oras?” Ug miingon siya kanila, “Pagtukaw kamo ug pag-ampo nga dili kamo madaog sa pagsulay. Buot sa inyong espiritu nga mag-ampo apan luya ang inyong lawas.” Milakaw pag-usab si Jesus sa unahan, ug nagaampo sa mao gihapon nga pag-ampo. Pagkahuman mibalik siya pag-usab sa iyang mga tinun-an ug naabtan gihapon niya sila nga nangatulog, kay katulgon kaayo sila. Ug wala sila masayod kon unsay ilang itubag kaniya. Sa ikatulo nga pagbalik niya kanila miingon siya, “Nangatulog pa ba gihapon kamo ug nagpahulay? Husto na kana! Mao na kini ang panahon nga ako nga Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga makasasala. Tana! Tan-awa, ania na ang tawo nga magluib kanako.” Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot si Judas nga usa sa dose ka mga apostoles. Uban kaniya ang daghang mga tawo nga nagdala ug mga espada ug mga bunal. Gisugo sila sa mga kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga pangulo sa mga Judio. Nakigsabot nang daan ang maluibon nga si Judas sa mga modakop kang Jesus kon unsa ang iyang buhaton nga timailhan: “Ang tawo nga akong hagkan mao ang inyong gipangita. Dakpa ninyo siya ug dad-a nga binantayan gayod ug maayo.” Busa sa pag-abot ni Judas, midiretso siya ngadto kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo!” Ug gihagkan niya siya. Ug gidakop nila si Jesus. Apan may usa sa mga kauban ni Jesus nga miibot sa iyang espada ug gitigbas niya ang sulugoon sa pangulong pari ug naputol ang dalunggan niini. Miingon si Jesus sa mga nagdakop kaniya, “Tulisan ba ako nga kinahanglan gayod nga magdala pa kamog mga espada ug mga bunal sa pagdakop kanako? Adlaw-adlaw didto ako sa templo nga nagatudlo ug didto usab kamo apan wala ninyo ako dakpa. Apan kinahanglan nga mahitabo kini aron matuman ang mga nahisulat sa Kasulatan mahitungod kanako.” Unya gibiyaan siya sa iyang mga tinun-an ug nangikyas silang tanan. May usa ka batan-on nga lalaki didto nga nagsunod kang Jesus. Nagtapis lang siya ug panapton. Gidakop siya sa mga sundalo, ugaling nakaikyas siya ug miikyas nga hubo, kay nahawiran man nila ang iyang tapis. Gidala nila si Jesus sa balay sa pangulong pari. Didto nagtigom ang kadagkoan sa mga pari, ang mga pangulo sa mga Judio, ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan. Misunod usab si Pedro apan layo ra siya kang Jesus. Misulod siya sa tugkaran sa balay sa pangulong pari ug milingkod uban sa mga guwardya duol sa kalayo aron mainitan. Ang kadagkoan sa mga pari ug ang tanan nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio nangita ug mga ebidensya batok kang Jesus aron ipapatay nila siya, apan wala gayod silay nakita. Daghan ang mitestigo ug mga bakak batok kaniya apan wala magkatakdo ang ilang mga gipanulti. May mga tawo pa gayod didto nga mitestigo ug bakak batok kang Jesus. Miingon sila, “Nadungog namo siya nga miingon, ‘Gub-on ko kining templo nga gitukod sa tawo, ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon ko ang lain nga templo nga dili tawo ang mohimo.’ ” Apan ang ilang mga gipanulti wala magkatakdo. Mitindog sa tunga ang pangulong pari ug nangutana kang Jesus, “Wala ka bay itubag niining mga sumbong batok kanimo?” Wala gayod motubag si Jesus. Busa gipangutana siya pag-usab sa pangulong pari. “Ikaw ba ang Cristo nga Anak sa Dalaygon nga Dios?” Mitubag si Jesus kaniya, “Oo, ako, ug makita unya ninyo ako nga Anak sa Tawo nga maglingkod sa tuo sa Makagagahom nga Dios, ug makita usab ninyo ako diha sa mga panganod sa kalangitan sa ako unyang pagbalik dinhi sa kalibotan.” Sa pagkadungog niadto sa pangulong pari, gigisi niya ang iyang bisti sa kasuko ug miingon, “Dili na kinahanglanon ang mga testigo! Nadungog ninyo ang iyang pagpasipala sa Dios. Unsay inyong hukom? Ug gihukman nila siya nga patyon.” Giluwaan si Jesus sa pipila kanila. Gitaptapan nila siya ug gisumbag. Ug miingon sila, “Tag-ana kuno kon kinsa ang misumbag kanimo?” Dayon gikuha siya sa mga guwardya ug gisigihan nilag sagpa. Samtang didto pa si Pedro sa tugkaran, miagi ang usa sa mga babaye nga sulugoon sa pangulong pari. Sa pagkakita niya kang Pedro nga nagpainit duol sa kalayo, gitutokan niya siya ug miingon, “Kauban ka usab ni Jesus nga taga-Nazaret.” Apan milimod siya nga naga-ingon, “Wala ako masayod kon unsay imong gisulti.” Ug miadto siya sa pultahan pagawas. Niana gayod nga oras mituktugaok ang manok. Didto nakita na usab siya sa sulugoon nga babaye, ug miingon siya pag-usab sa mga tawo didto, “Kining tawhana usa sa mga kauban ni Jesus.” Apan milimod na usab si Pedro. Pagkataudtaod miingon ang mga tawo didto, “Kauban ka gayod niya kay taga-Galilea ka usab.” Apan nanumpa gayod si Pedro nga naga-ingon, “Bisag mamatay pa ako, wala gayod ako makaila sa tawo nga inyong giingon.” Unya mituk-tugaok na usab ang manok, ug nahinumdoman ni Pedro ang giingon kaniya ni Jesus, “Sa dili pa motuktugaok ang manok sa makaduha, ilimod mo na ako sa makatulo.” Ug mihilak siya pag-ayo. Sayo pa kaayo sa sunod nga adlaw, ang kadagkoan sa mga pari kauban ang mga pangulo sa mga Judio, ang mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang tanan nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio nagtigom aron hisgotan ang sunod nilang buhaton. Gigapos nila si Jesus ug gidala didto kang Pilato nga gobernador aron itugyan ngadto kaniya. Gipangutana siya ni Pilato, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Mitubag si Jesus kaniya, “Giingon mo na.” Daghan ang mga sumbong sa kadagkoan sa mga pari batok kang Jesus. Busa gipangutana siya pag-usab ni Pilato, “Wala ka bay itubag niana nga mga sumbong? Daghan ang ilang sumbong batok kanimo?” Apan sa gihapon wala gayod motubag si Jesus, busa natingala si Pilato. Nabatasan ni Pilato nga matag Pista sa Paglabay sa Anghel hatagan niya ug kagawasan ang usa ka piniriso nga hangyoon sa mga tawo nga pabuhian. May usa ka piniriso didto nga ginganlag Barabas. Kining tawhana kauban niadtong mga gipangpriso tungod kay nagrebelde sila sa gobyerno sa Jerusalem ug nakapatay. Daghan ang mga tawo nga miduol kang Pilato ug mihangyo nga buhaton niya pag-usab niining tuiga ang nabatasan niya nga buhaton. Nangutana siya kanila, “Gusto ba ninyo nga buhian ko ang hari sa mga Judio?” Nasayod si Pilato nga nasina lang ang mga kadagkoan sa mga pari, mao nga gisumbong nila si Jesus kaniya. Apan gihulhogan sa kadagkoan sa mga pari ang mga tawo nga si Barabas lang ang ilang pabuhian ug dili si Jesus. Gipangutana pag-usab ni Pilato ang mga tawo, “Unsay akong buhaton sa tawo nga inyong giingon nga hari sa mga Judio?” Misinggit sila, “Ilansang siya sa krus!” Miingon si Pilato kanila, “Ngano, unsa ba ang sala nga iyang nabuhat?” Apan gipakusgan pa gayod nilag singgit, “Ilansang siya sa krus!” Tungod kay buot ni Pilato nga pauyonan ang mga tawo, gibuhian niya si Barabas. Apan si Jesus iyang gipalatos ug gitugyan ngadto sa mga sundalo aron ilansang sa krus. Gidala sa mga sundalo si Jesus sa sulod sa palasyo sa gobernador ug gitawag nila ang tibuok batalyon sa mga sundalo nga magtigom didto. Dayon gisul-oban nila siya ug kapa nga pulahon ug nagbuhat silag korona nga tunokon ug gibutang nila kini sa ulo ni Jesus. Ug miyukbo kunohay sila kaniya nga naga-ingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari sa mga Judio!” Ug gisigihan nilag bunal ug kahoy ang iyang ulo ug giluwaan pa nila siya. Giluhod-luhoran nila siya ug kunohay gisimba. Human sa ilang pagbugalbugal, gihubo nila ang kapa nga pulahon ug gisul-oban nila siya pag-usab sa iyang bisti. Ug gidala nila siya sa gawas sa siyudad aron ilansang sa krus. Sa dihang pagawas pa lang sila sa siyudad, natagboan nila ang usa ka tawo nga gikan sa uma. (Ang iyang ngalan mao si Simon nga taga-Cyrene, nga amahan ni Alexander ug ni Rufo). Gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. Ug gidala nila si Jesus sa lugar nga gitawag ug Golgota (nga ang kahulogan, lugar sa bagol-bagol.) Pag-abot nila didto gihatagan nila si Jesus ug bino nga may gisagol nga mira, apan wala moinom si Jesus. Unya gilansang nila siya sa krus, ug gibahin-bahin nila ang iyang mga bisti pinaagi sa pagripa, aron masayran nila kon unsa nga bahin ang makuha sa matag usa. Mga alas nuwebe kadto sa buntag dihang gilansang nila si Jesus sa krus. Ang nahisulat sa karatula sa krus nga sumbong batok kaniya naga-ingon, “Ang hari sa mga Judio.” May duha usab ka tulisan nga ilang gilansang uban kang Jesus. Ang usa dapit sa tuo ni Jesus ug ang usa sa wala. [Sa ingon niini nga pamaagi natuman ang gisulat sa Kasulatan nga naga-ingon, “Giisip siya nga usa sa mga kriminal.”] Ang mga tawo nga nangagi didto nagpanglingo nga nanginsulto ug nagbugalbugal kang Jesus. Miingon sila, “Mao diay ha! Ikaw nga naga-ingon nga gub-on mo ang templo ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon mo pag-usab, kanaog diha sa krus ug luwasa ang imong kaugalingon!” Sa samang pamaagi nagbugalbugal usab ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan. Miingon sila sa usag usa, “Giluwas niya ang uban, apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon! Tan-awon ta karon kon makakanaog ba sa krus ang Cristo nga hari sa Israel, ug kon makakanaog siya motuo kita kaniya.” Bisan ang mga kauban niya nga gilansang mibugalbugal usab kaniya. Sa dihang miabot ang alas 12 sa udto, mingitngit ang kalibotan hangtod alas tres. Ug sa pagka-alas tres sa hapon misinggit si Jesus sa makusog, “Eloi, Eloi lema sabactani?”—nga ang buot ipasabot, “Dios ko, Dios ko, nganong gipasagdan mo ako?” Sa pagkadungog sa ubang nanindog didto miingon sila, “Gitawag niya si Elias.” Diha-diha midagan ang usa ka tawo ug mikuha ug espongha ug gituslob niya sa aslom nga bino. Gibutang niya kini sa tumoy sa usa ka kahoy aron masupsop ni Jesus. Miingon siya, “Tan-awon nato kon muabot ba si Elias sa pagkuha kaniya sa krus.” Misinggit sa makusog si Jesus ug nabugto ang iyang gininhawa. Sa mao usab nga oras, napikas ang tabil sulod sa templo sa Jerusalem gikan sa ibabaw paubos. Ang kapitan sa mga sundalo nga nagtindog sa atubangan sa krus nakakita sa pagkabugto sa gininhawa ni Jesus. Miingon siya, “Tinuod gayod nga kining tawhana mao ang Anak sa Dios!” Didto sa layo may mga babaye nga nanglantaw sa nahitabo. Kauban nila si Salome, si Maria nga taga-Magdala, ug si Maria (nga inahan ni Jose ug ni Santiago nga iyang manghod). Kini sila miuban ug mitabang kang Jesus sa didto pa siya sa Galilea. Didto usab ang uban pa nga mga babaye nga nakauban kang Jesus sa Jerusalem. Sa pagkadungog ni Pilato nga si Jesus patay na, natingala siya. Busa gipatawag niya ang opisyal sa mga sundalo ug gipangutana niya kon patay na ba si Jesus. Sa dihang nadungog ni Pilato ang gisulti sa opisyal nga patay na si Jesus, gitugotan niya si Jose nga kuhaon ang patayng lawas. Busa mipalit si Jose ug panapton nga puti. Ug gipakuha niya ang patayng lawas ni Jesus sa krus ug gibuliboran sa panapton nga iyang gipalit. Gipahimutang niya sa lubnganan nga gikabhang sa bakilid. Ug gipaligid niya ang dako nga bato sa pagtabon sa pultahan sa lubnganan. Nagalantaw si Maria nga taga-Magdala ug si Maria nga inahan ni Jose, busa nakita nila kon asa gilubong si Jesus. Human sa Adlaw nga Igpapahulay, si Maria nga taga-Magdala, si Maria nga inahan ni Santiago, ug si Salome namalit ug pahumot kay moadto sila sa lubnganan aron dihogan ang patayng lawas ni Jesus. Sayo kaayo sa adlaw nga Dominggo, miadto sila sa lubnganan. Busa misulod sila sa lubnganan ug nakita nila ang usa ka batan-on nga lalaki, nga nagalingkod sa tuong dapit nga nagbistig puti. Nahadlok gayod sila. Ug miingon ang lalaki kanila, “Ayaw kamo kahadlok! Nasayod ako nga gipangita ninyo si Jesus nga taga-Nazaret nga gilansang sa krus. Wala na siya dinhi! Nabanhaw siya! Dali kamo, tan-awa ninyo ang gibutangan kaniya.” Ug miingon siya, “Lakaw kamo, sultihi ninyo ang iyang mga tinun-an labi na gayod si Pedro nga mouna si Jesus kaninyo didto sa Galilea, ug didto ninyo siya makita sumala sa iyang giingon kaninyo.” Busa migawas ang mga babaye sa lubnganan ug nanagan tungod sa hilabihan nga kahadlok. Wala silay gisultihan kay nahadlok gayod sila. Sayo kaayo sa adlaw nga Dominggo nabanhaw si Jesus. Una gayod siyang nagpakita kang Maria nga taga-Magdala nga iyang giabogan ug pito ka daotan nga espiritu. Ug giadtoan ni Maria ang mga tinun-an ni Jesus nga nangaguol ug nanghilak, ug gisultihan niya sila. Apan wala sila motuo sa iyang gisugilon nga si Jesus buhi ug nagpakita kaniya. Pagkahuman niadto, nagpakita si Jesus pinaagi sa lahing panagway ngadto sa iyang duha ka tinun-an sa dihang nagapadulong sila sa kaumahan. Busa mibalik sa Jerusalem ang iyang duha ka tinun-an ug gisultihan ang uban nila nga mga kauban nga si Jesus nagpakita kanila, apan wala usab sila motuo. Sa kataposan nagpakita usab si Jesus sa 11 ka apostoles samtang nangaon sila. Gibadlong niya sila tungod kay wala silay pagtuo ug gahi ang ilang mga ulo, kay wala sila motuo sa gisulti sa mga nakakita kaniya human siya nabanhaw. Ug miingon si Jesus kanila, “Lakaw kamo sa tibuok kalibotan ug iwali ang Maayong Balita mahitungod kanako sa tanang mga tawo. Si bisan kinsa nga motuo ug magpabautismo maluwas, apan ang dili motuo pagahukman nga silotan. Kini nga mga ilhanan makita diha sa mga tawo nga nagatuo kanako: pinaagi sa akong gahom magaabog sila ug daotan nga mga espiritu; magasulti sila sa uban nga mga pinulongan nga wala nila matun-i; kon makakupot sila ug mga bitin o kaha makainom sa bisan unsa nga hilo dili sila maunsa; ug kon ipandong nila ang ilang mga kamot sa mga masakiton, mangaayo kini.” Human kadto isulti ni Jesus kanila gidala siya ngadto sa langit ug milingkod sa tuo sa Dios. Ug nagsangyaw ang iyang mga tinun-an sa nagkalain-laing mga dapit. Gitabangan sila sa Ginoo ug gipamatud-an niya ang gi-sangyaw sa mga tinun-an pinaagi sa mga ilhanan nga ilang gihimo. aron imong masiguro nga tinuod gayod ang mga butang nga gisulti kanimo. Ingon niini ang nahitabo: Niadtong panahon nga si Herodes ang hari sa Judea, may pari didto nga ginganlan ug Zacarias nga miyembro sa grupo sa mga pari nga gidumalahan ni Abia. Ug ang iyang asawa mao si Elizabet nga kaliwat usab ni Aaron. Silang duha nagkinabuhi nga matarong atubangan sa Dios. Gituman gayod nila ang tanang mga sugo ug balaod sa Ginoo. Apan wala silay anak, kay baog si Elizabet ug tigulang na usab kaayo sila. Unya, miabot ang adlaw nga ang grupo nila ni Zacarias mao na ang mag-alagad sa Dios didto sa templo. Nagripa sila sumala sa nabatasan nilang mga pari, ug si Zacarias mao ang napilian nga magsunog ug insenso didto sa halaran. Busa misulod siya sa templo. Samtang nagsunog siya ug insenso didto sa sulod, daghang mga tawo didto sa gawas ang nagaampo. Unya nagpakita kaniya ang usa ka anghel sa Ginoo ug mitindog kini didto sa tuong dapit sa halaran nga sunoganan sa insenso. Sa dihang nakita kini ni Zacarias gikulbaan siya ug nahadlok. Apan miingon ang anghel kaniya, “Ayaw kahadlok, Zacarias! Gidungog sa Dios ang imong mga pag-ampo; si Elizabet nga imong asawa manganak ug batang lalaki. Nganlan mo siyag Juan. Magmalipayon gayod ikaw tungod kaniya, ug daghan usab ang magmalipayon tungod sa iyang pagkahimugso. Kay mahimo siyang bantogan atubangan sa Ginoo. Kinahanglan dili gayod siya moinom ug bino o uban pang ilimnon nga makahubog. Bisan anaa pa siya sa sabakan sa iyang inahan ang Espiritu Santo anaa na kaniya. Ug pabalikon niya ang daghang mga kaliwat ni Israel ngadto sa Ginoo nga ilang Dios. Mag-una siya sa Ginoo aron iyang andamon ang mga tawo alang sa pag-abot sa Ginoo. Himuon niya kini pinaagi sa Espiritu Santo ug sa gahom nga sama sa nabatonan ni Elias. Ipasig-uli niya ang maayong relasyon sa mga amahan ngadto sa ilang mga anak, ug ibalik niya ang matarong nga panghuna-huna sa mga masinupakon sa Dios.” Miingon si Zacarias sa anghel, “Sa unsang paagi nga mahitabo kini kanako? Tigulang na man ako ug ang akong asawa.” Mitubag ang anghel, “Ako si Gabriel nga alagad sa Dios nga anaa gayod sa iyang atubangan. Gisugo niya ako aron sa pagsulti kanimo niining maayong balita. Apan tungod kay wala ka man motuo sa akong gisulti, maamang ka hangtod sa adlaw nga matuman kining akong gisulti kanimo. Matuman gayod kini inig-abot sa adlaw nga gitakda sa Dios.” Ang mga tawo didto sa gawas nagpadayon sa paghulat kang Zacarias. Natingala sila ngano nga nadugay siya didto sa sulod sa templo. Sa paggawas niya, dili na siya makasulti ug tungod niini nagsinyas na lang siya sa mga tawo. Nasabtan nila nga may gipakita ang Dios kaniya didto sa sulod sa templo. Pagkahuman sa iyang turno sa pag-alagad sa templo, mipauli siya. Paglabay sa pipila ka adlaw, nagmabdos na si Elizabet. Sulod sa lima ka bulan wala gayod siyay mogawas sa ilang balay. Miingon siya, “Gikaloy-an gayod ako sa Ginoo. Karon gikuha niya kanako ang akong kaulawan ngadto sa mga tawo. ” Sa dihang unom na ka bulan ang pagmabdos ni Elizabet, gisugo pag-usab sa Dios ang anghel nga si Gabriel nga moadto sa Nazaret, nga usa ka lungsod sa Galilea. Gipadala siya didto sa dalagang putli nga ginganlag Maria. Si Maria kaslonon na kang Jose, nga usa sa mga kaliwat ni Haring David. Sa pag-abot sa anghel didto kang Maria, miingon siya, “Maria, magmalipayon ka, tungod kay ang Ginoo uban kanimo ug gipanalanginan ka niya.” Sa pagkadungog ni Maria niini nahasol siya pag-ayo, ug iyang gihuna-huna kon unsa ang kahulogan niini. Miingon ang anghel kaniya, “Ayaw kahadlok, Maria kay gipakita sa Dios ang iyang kaayo kanimo. Magmabdos ka ug manganak ug lalaki, ug Jesus ang imong ingalan kaniya. Mahimo siyang bantogan ug pagatawgon siya nga Anak sa Labing Halangdong Dios. Ihatag sa Ginoong Dios kaniya ang gingharian sa iyang katigulangan nga si David. Maghari siya sa mga kaliwat ni Jacob hangtod sa kahangtoran; ang iyang gingharian molungtad sa walay kataposan.” Miingon si Maria sa anghel, “Unsaon man niini pagkahimo, nga wala pa man akoy bana?” Mitubag ang anghel, “Mokunsad kanimo ang Espiritu Santo ug ang gahom sa Labing Halangdong Dios magpabilin kanimo. Busa ang balaan nga bata nga imong ipanganak pagailhon nga Anak sa Dios. Tan-awa ang imong paryente nga si Elizabet. Ang uban nagaingon nga dili na siya manganak tungod kay tigulang na kaayo siya. Apan karon unom na ka bulan ang iyang pagmabdos, tungod kay mahimo man sa Dios ang tanan.” Miingon si Maria, “Sulugoon ako sa Ginoo; matuman unta kanako ang imong gisulti.” Ug unya mibiya ang anghel kaniya. Sa paglabay sa pipila ka adlaw nangandam si Maria ug nagdali pag-adto sa usa ka lungsod didto sa kabukiran sa Judea. Misulod siya sa balay nila ni Zacarias ug nangumusta kang Elizabet. Sa pagkadungog ni Elizabet sa pagpangumusta ni Maria, milihok ang bata sa iyang tiyan. Gigamhan si Elizabet sa Espiritu Santo. Ug sa makusog nga tingog miingon siya, “Sa tanang mga babaye ikaw lang ang gipanalanginan sa Dios ug ingon niini! Gipanalanginan usab niya ang imong gimabdos. Usa kini ka dakong dungog alang kanako kay gibisitahan ako sa inahan sa akong Ginoo. Kay bisan gani ang bata sa akong tiyan malipayon nga milihok sa dihang nadunggan ko ang imong pagpangumusta. Bulahan gayod ikaw nga nagtuo nga matuman kanimo ang gisulti sa Ginoo!” Miingon si Maria: “Nagadayeg gayod ako sa Ginoo! Ug malipayon ang akong espiritu tungod sa Dios nga akong Manluluwas. Kay gihinumdoman niya ako nga iyang ubos nga sulugoon. Sukad karon, magasulti ang tanang mga tawo nga bulahan ako, tungod sa kahibulongan nga mga butang nga gihimo sa gamhanang Dios kanako. Balaan siya nga Dios. May kalooy siya sa mga tawo sa matag kaliwatan nga nagatahod kaniya. Gipakita niya ang iyang gahom pinaagi sa iyang mga gihimo. Giabog niya ang mga tawo nga mapahitas-on sa ilang kaugalingon. Gipakanaog niya ang mga gamhanang hari sa ilang trono. Ug gituboy niya ang mga mapainubsanon. Gitagbaw niya sa mga maayong butang ang mga gigutom. Apan gihinginlan niya nga wala gayoy dala ang mga adunahan. Ug mipuyo siya didto sa ilang Elizabet ug mga tulo ka bulan, ug unya mipauli siya. Unya miabot ang panahon sa pagpanganak ni Elizabet, ug nanganak siya ug lalaki. Sa pagkadungog sa iyang mga silingan ug mga paryente kon giunsa siya pagpanalangin sa Ginoo, nakigduyog sila sa iyang kalipay. Sa walo na ka adlaw ang bata, mitambong ang mga silingan ug mga paryente sa pagtuli kaniya. Zacarias unta ang ilang ingalan kaniya sama sa iyang amahan, apan wala mosugot si Elizabet. Miingon siya, “Dili mahimo, kinahanglan nga Juan ang ingalan kaniya.” Miingon sila kaniya, “Apan wala gayod kamoy paryente nga sama niana ug ngalan.” Ug ilang gisinyasan ang amahan kon unsay iyang gusto nga ingalan sa iyang anak. Misinyas siya nga hatagan siya ug sulatanan. Ug dayon misulat siya, “Nganli siyag Juan.” Natingala gayod silang tanan. Diha-diha nakasulti si Zacarias ug gidayeg niya ang Dios. Gikulbaan ang tanan niyang mga silingan ug mikaylap sa tanang dapit sa mga bukid sa Judea ang balita mahitungod sa maong panghitabo. Ang tanang mga tawo nga nakadungog niini nakapamalandong ug nakapangutana, “Unsa man kaha kining bataa inigkadako na niya?” Kay klaro kaayo nga ang gahom sa Ginoo anaa kaniya. Si Zacarias nga iyang amahan gigamhan sa Espiritu Santo ug mao kini ang iyang gisulti: “Dayegon nato ang Ginoo nga Dios sa Israel! Kay mianhi siya aron sa pagluwas kanato nga iyang mga katawhan. Gipaanhi niya kanato ang makaga-gahom nga manluluwas nga kaliwat sa iyang sulugoon nga si David. Mao usab kini ang iyang gisulti kaniadto pinaagi sa iyang mga balaang propeta. Nagsaad siya nga iya kitang luwason gikan sa atong mga kaaway ug sa mga tawo nga nagadumot kanato. Miingon usab siya nga iyang kaloy-an ang atong mga katigulangan, ug dili niya kalimtan ang iyang kasabotan kanila nga iyang gipanumpa sa atong katigulangan nga mao si Abraham. Kini ang kasabotan nga siya moluwas gayod kanato gikan sa atong mga kaaway aron kita makapangalagad nga walay kahadlok, ug mahimo kitang balaan ug matarong sa iyang atubangan sa tanan nga adlaw sa atong kinabuhi.” Unya miingon si Zacarias sa iyang anak, “Ikaw Juan, pagatawgon ka nga propeta sa Labing Halangdong Dios. Kay mag-una ka sa Ginoo aron imong andamon ang katawhan sa iyang pag-abot. Tudloan mo ang iyang mga katawhan nga maluwas sila pinaagi sa kapasayloan sa Dios sa ilang mga sala, kay ang atong Dios maluloy-on ug mahigugmaon. Ipadala niya ang Manluluwas sama sa misubang nga adlaw, nga maghatag ug kahayag sa mga tawo nga anaa sa kangitngit ug nagaungaw sa kamatayon. Tudloan niya kita kon unsaon nga mahimong maayo ang atong relasyon sa Dios ug sa atong isigka-tawo.” Unya, ang bata nga si Juan midako ug nalig-on sa espiritu. Nagpuyo siya sa kamingawan hangtod sa adlaw nga nagsugod siya sa iyang pagpanudlo sa mga Israelinhon. Niadtong panahona, ang Emperador sa Roma nga si Agustus naghimo ug balaod nga ang tanang mga lumulupyo sa iyang gingharian kinahanglang magpalista. (Mao kadto ang unang sensos sa panahon nga si Cirenio ang gobernador sa probinsya sa Syria. Busa mipauli ang mga tawo sa ilang kaugalingon nga mga lungsod aron magpalista.) Mao kini ang hinungdan nga miadto si Jose sa Betlehem nga sakop sa Judea, ang dapit nga natawhan ni Haring David, tungod kay usa siya sa iyang mga kaliwat. Nagpuyo niadto si Jose sa Nazaret nga sakop sa Galilea sa dihang miadto siya sa Betlehem. Gidala ni Jose si Maria nga iyang pangasaw-onon nga mabdos na niadtong higayona aron magpalista usab. Sa didto na sila sa Betlehem miabot ang panahon nga manganak na si Maria. Nanganak siyag lalaki nga mao ang iyang kamagulangan nga anak. Giputos niya kini ug panapton ug gipahigda sa pasungan. Didto sila sa kamalig nga alang sa mga hayop tungod kay wala na gayod silay lugar sa balay nga abutanan. Duol sa lungsod sa Betlehem may mga magbalantay sa mga karnero nga nagtukaw sa pagbantay sa ilang mga karnero didto sa sabsabanan. Sa kalit mitungha diha kanila ang usa ka anghel sa Ginoo ug nadan-agan sila sa kahayag sa Ginoo. Nangahadlok gayod sila, apan miingon ang anghel, “Ayaw kamog kahadlok, tungod kay ania ako aron sa pagsulti kaninyo sa maayong balita nga makahatag ug dakong kalipay sa tanang mga katawhan. Kay didto sa lungsod ni Haring David natawo karon ang inyong Manluluwas. Siya mao ang Ginoo nga gipili sa Dios nga maoy maghari. Mao kini ang timailhan sa akong gisulti: makita ninyo ang bata nga giputos sa panapton ug nagahigda sa pasungan.” Pagkahuman ug sulti sa anghel, sa kalit lang, nagpakita ang daghan kaayong mga anghel ug miduyog kaniya sa pagdayeg sa Dios. Miingon sila, “Dalaygon ang Dios sa langit. May kalinaw na dinhi sa yuta, sa mga tawo nga iyang gikahimut-an!” Sa dihang mibalik na ang mga anghel didto sa langit, nagaingnanay ang mga magbalantay sa mga karnero, “Tana, mangadto kita sa Betlehem ug atong tan-awon kining nahitabo nga gisugilon sa Ginoo kanato!” Busa nagdali sila sa pag-adto sa Betlehem ug ilang nakita si Maria ug si Jose, ug ang bata nga nagahigda sa pasungan. Ug ilang gisulti ang giingon sa anghel mahitungod sa bata. Natingala gayod ang tanang nakadungog sa gisulti sa mga magbalantay sa mga karnero. Gitipigan ni Maria kining mga butanga sa iyang kasingkasing ug kanunay niya kining gipamalandongan. Namalik ang mga magbalantay sa mga karnero nga nanagdayeg gayod sa Dios tungod sa tanan nilang nadungog ug nakita sumala sa gisulti sa anghel kanila. Sa ikawalo ka adlaw gikan natawo ang bata, gituli nila kini ug ginganlan ug Jesus. Mao kini ang ngalan nga giingon sa anghel sa wala pa kini ipanamkon. Unya, miabot ang adlaw nga si Jose ug si Maria maghalad na sa templo sa Jerusalem aron tumanon ang Kasugoan ni Moises bahin sa pagpakahinlo sa babaye nga bag-ong nanganak. Ug gidala usab nila ang bata sa Jerusalem aron idedikar sa Ginoo. Kay nahisulat sa Kasugoan sa Ginoo, “Ang tanan nga kamagulangan nga lalaki idedikar sa Ginoo.” Ug aron mahinloan si Maria, naghalad sila sumala sa nahisulat sa Kasugoan sa Ginoo, “Duha ka salampati o duha ka bata pa nga tukmo.” Didto sa Jerusalem may tawo nga ginganlag Simeon. Kini nga tawo matarong ug diosnon ug nagpaabot siya nga matuman ang mga panagna nga luwason sa Dios ang Israel. Anaa kaniya ang Espiritu Santo. Gipahayag kaniya sa Espiritu Santo nga dili siya mamatay hangtod makita niya ang hari nga ipadala sa Ginoo. Gipasulod siya sa Espiritu Santo didto sa templo. Didto usab gidala si Jesus sa iyang mga ginikanan aron sa pagtuman sa giingon sa Kasugoan. Pagkakita ni Simeon sa bata, iya kining gikugos ug midayeg siya sa Dios nga nagaingon: “Karon Ginoo, mahimo mo na akong kuhaon, kay natuman na ang imong gisaad kanako. Ug malinawon na ang akong huna-huna. Kay karon nakita ko na ang Manluluwas nga imong giandam alang sa tanang mga katawhan. Siya ang maglamdag sa huna-huna sa mga dili Judio nga wala makaila kanimo, ug maghatag usab siya ug kadungganan sa imong katawhan nga mga Israelinhon.” Natingala gayod ang amahan ug inahan sa gisulti ni Simeon mahitungod sa bata. Didto may propeta usab nga babaye nga ginganlag Ana. Anak siya ni Fanuel nga kaliwat ni Asher. Naminyo siya, apan pito lang ka tuig ang ilang panag-ipon ug nabalo siya. Karon 84 na ka tuig ang iyang edad, ug kanunay siyang atua sa templo tungod kay adlaw ug gabii siyang nagasimba sa Dios inubanan sa pagpuasa ug pag-ampo. Niadto gayod nga higayon miduol siya kanila ni Jose ug nagpasalamat sa Dios tungod sa bata. Misulti usab siya mahitungod kang Jesus ngadto sa mga tawo nga nagpaabot sa adlaw nga luwason sa Dios ang Jerusalem. Sa natuman na ni Jose ug Maria ang tanan nga angay nilang buhaton sumala sa Kasugoan sa Ginoo, mipauli sila sa ilang lungsod, sa Nazaret nga sakop sa Galilea. Midako ang bata, nahimong himsog ug nagmaalamon; ug gipanalanginan siya sa Dios. Matag tuig moadto ang mga ginikanan ni Jesus sa Jerusalem aron sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Sa dihang 12 na ka tuig si Jesus, nanambong sila sumala sa ilang nabatasan. Pagkahuman sa pista namauli sila, apan si Jesus nagpabilin sa Jerusalem. Wala kini mamatikdi sa iyang mga ginikanan. Nagtuo sila nga nakakuyog si Jesus sa ilang mga kauban nga namauli usab. Human sa usa ka adlaw nga paglakaw, ilang gipangita si Jesus didto sa ilang mga paryente ug mga higala. Ug ilang nahibaloan nga wala diay siya makauban kanila. Busa namalik sila sa Jerusalem aron sa pagpangita kaniya. Sa ikatulo ka adlaw, ilang nakita si Jesus didto sa templo nga nagalingkod uban sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Naminaw siya ug nangutana kanila. Ang tanan nga nakadungog kaniya natingala gayod sa iyang kaalam ug sa iyang mga tubag. Sa pagkakita sa iyang mga ginikanan kaniya, natingala sila. Miingon ang iyang inahan, “Anak, nganong gihimo mo man kini kanamo? Nabalaka gayod kami kon asa ka na!” Mitubag si Jesus kanila, “Nganong nangita pa man kamo kanako? Wala ba kamo masayod nga kinahanglan anhi ako sa balay sa akong Amahan?” Apan wala sila makasabot sa iyang gisulti. Miuban si Jesus sa iyang mga ginikanan pauli sa Nazaret, ug padayon siya nga nagmatinumanon kanila. Kining tanan nga nahitabo gitipigan ni Maria sa iyang kasingkasing. Nagmaalamon pa gayod si Jesus ug padayon nga midako, ug nalipay ang Dios ug ang mga katawhan kaniya. Tungod sa gisulti sa Dios kang Juan, miadto siya sa mga dapit nga duol sa Suba sa Jordan ug nagwali. Miingon siya sa mga tawo, “Paghinulsol kamo sa inyong mga sala, ug magpabautismo aron pasayloon kamo sa Dios.” Pinaagi niining iyang gihimo natuman ang gisulat ni Propeta Isaias: “May magwalig makusog sa kamingawan. Mag-ingon siya sa mga tawo, ‘Andama ninyo ang agianan alang sa Ginoo. Tul-ira ang dalan nga iyang pagaagian! Ang tanang libaong tambakan, Ug ang tanang bukid ug bungtod patagon. Ang nagliko-likong dalan tul-iron. Ug ang mga libaongon ug batoon nga dalan ayohon. Ug makita sa tanang mga tawo kon unsa ang himuon sa Dios sa pagluwas kanila.’ ” Daghan ang mga tawo nga miadto kang Juan aron magpabautismo. Miingon si Juan kanila, “Kamong mga kaliwat sa mga bitin! Kinsa ang nagaingon kaninyo nga makalingkawas kamo gikan sa silot sa Dios nga hapit na muabot? Kon tinuod nga naghinulsol na kamo sa inyong mga sala, pamatud-i ninyo kini pinaagi sa inyong mga binuhatan. Ayaw kamo pag-ingon nga dili kamo silotan tungod kay mga kaliwat kamo ni Abraham. Kay bisan gani kining mga bato mahimong himuon sa Dios nga mga anak ni Abraham. Timan-i ninyo kini: ang atsa andam na aron iputol sa punoan sa mga kahoy. Ang matag kahoy nga wala mamunga ug maayong bunga putlon ug ilabay sa kalayo.” Nangutana ang mga tawo kang Juan, “Unsa man diay ang among himuon?” Mitubag si Juan, “Kon kinsa kaninyo ang may duha ka bisti ihatag ang usa sa walay bisti. Ug kon kinsa kaninyo ang may pagkaon, hatagi kadtong walay pagkaon.” May mga maniningil ug buhis nga miadto usab kang Juan aron magpabautismo. Miingon sila kang Juan, “Magtutudlo, unsa may among himuon?” Mitubag si Juan, “Kon maningil kamo ug buhis, ayaw kamo paningil ug sobra sa gipasingil kaninyo sa gobyerno.” May mga sundalo usab nga nangutana, miingon sila, “Unya, kami, unsa may among himuon?” Mitubag si Juan kanila, “Ayaw kamo pagpanghulga o pagpamutangbutang aron makapanguwarta. Kinahanglan nga makontento kamo sa inyong suhol.” Pagkadungog sa mga tawo sa mga pagpanudlo ni Juan, naghuna-huna sila nga tingali si Juan mao na ang Cristo nga ilang gipaabot. Apan miingon si Juan kanila, “Ako nagabautismo kaninyo sa tubig, apan may muabot nga mas gamhanan pa kay kanako. Ug dili gani ako takos nga mahimong iyang sulugoon. Siya magbautismo kaninyo sa Espiritu Santo ug sa kalayo. Sama siya sa tawo nga nagapalid sa iyang giani aron ilain ang timgas gikan sa tahop. Ang timgas ibutang niya sa bodega apan ang tahop sunogon niya sa kalayo nga dili gayod mapalong.” Daghan pang mga butang sa pagpangdasig ang gitudlo ni Juan sa iyang pagwali sa Maayong Balita ngadto sa mga tawo. Bisan gani si Herodes nga pangulo sa Galilea gibadlong ni Juan tungod kay gihimo niyang kabit ang iyang bayaw nga si Herodias ug tungod sa daghan pang mga daotan nga iyang gihimo. Ug sa kaulahian nadugangan pa gayod ang sala ni Herodes tungod sa iyang pagpapriso kang Juan. Usa ka adlaw, human mabautismohi ni Juan ang mga tawo, si Jesus nagpabautismo usab. Samtang nagaampo si Jesus, naabli ang langit ug mikunsad kaniya ang Espiritu Santo nga sama sa dagway sa salampati. Unya may tingog nga nadungog gikan sa langit nga nagaingon, “Ikaw ang akong pinalanggang Anak. Nalipay gayod ako kanimo.” Mga 30 na ang edad ni Jesus sa dihang nagsugod siya sa iyang buluhaton. Sa huna-huna sa mga tawo, anak siya ni Jose nga anak ni Eli. Si Eli anak ni Matat. Si Matat anak ni Levi. Si Levi anak ni Melki. Si Melki anak ni Janai. Si Janai anak ni Jose. Si Jose anak ni Matatias. Si Matatias anak ni Amos. Si Amos anak ni Nahum. Si Nahum anak ni Esli. Si Esli anak ni Nagai. Si Nagai anak ni Maat. Si Maat anak ni Matatias. Si Matatias anak ni Semei. Si Semei anak ni Josec. Si Josec anak ni Juda. Si Juda anak ni Joanan. Si Joanan anak ni Resa. Si Resa anak ni Zerubabel. Si Zerubabel anak ni Shealtiel. Si Shealtiel anak ni Neri. Si Neri anak ni Melki. Si Melki anak ni Adi. Si Adi anak ni Cosam. Si Cosam anak ni Elmadam. Si Elmadam anak ni Er. Si Er anak ni Josue. Si Josue anak ni Eliezer. Si Eliezer anak ni Jorim. Si Jorim anak ni Matat. Si Matat anak ni Levi. Si Levi anak ni Simeon. Si Simeon anak ni Juda. Si Juda anak ni Jose. Si Jose anak ni Jonam. Si Jonam anak ni Eliakim. Si Eliakim anak ni Melea. Si Melea anak ni Mena. Si Mena anak ni Matata. Si Matata anak ni Natan. Si Natan anak ni David. Si David anak ni Jesse. Si Jesse anak ni Obed. Si Obed anak ni Boaz. Si Boaz anak ni Salmon. Si Salmon anak ni Naason. Si Naason anak ni Aminadab. Si Aminadab anak ni Admin. Si Admin anak ni Arni. Si Arni anak ni Hezron. Si Hezron anak ni Perez. Si Perez anak ni Juda. Si Juda anak ni Jacob. Si Jacob anak ni Isaac. Si Isaac anak ni Abraham. Si Abraham anak ni Tera. Si Tera anak ni Nahor. Si Nahor anak ni Serug. Si Serug anak ni Reu. Si Reu anak ni Peleg. Si Peleg anak ni Heber. Si Heber anak ni Shela. Si Shela anak ni Cainan. Si Cainan anak ni Arfaxad. Si Arfaxad anak ni Shem. Si Shem anak ni Noe. Si Noe anak ni Lamec. Si Lamec anak ni Metusela. Si Metusela anak ni Enoc. Si Enoc anak ni Jared. Si Jared anak ni Mahalalel. Si Mahalalel anak ni Kenan. Si Kenan anak ni Enosh. Si Enosh anak ni Set. Si Set anak ni Adan. Si Adan anak sa Dios. Si Jesus nga gigamhan sa Espiritu Santo mibiya sa Suba sa Jordan. Ug gidala siya sa Espiritu Santo ngadto sa kamingawan. Didto gitintal siya ni Satanas sulod sa 40 ka adlaw. Sulod nianang mga adlawa wala gayod siya mokaon, busa gigutom siya. Miingon si Satanas kaniya, “Kon ikaw ang Anak sa Dios, himoang pan kining bato.” Apan mitubag si Jesus kaniya, “Ang Kasulatan nagaingon, ‘Dili lang sa pagkaon mabuhi ang tawo.’ ” Unya gidala siya ni Satanas ngadto sa hataas nga lugar, ug sa usa lang ka pagpamilok gipakita niya kang Jesus ang tanang gingharian sa tibuok kalibotan. Unya miingon siya kang Jesus, “Ihatag ko kanimo ang tanang gahom ug bahandi niining kalibotan, tungod kay kining tanan gihatag kanako ug mahimo ko kining ihatag kang bisan kinsa nga gusto kong hatagan. Imo na unya kining tanan kon mosimba ka kanako.” Gitubag siya ni Jesus, “Ang Kasulatan nagaingon, ‘Simbaha ang Ginoo nga imong Dios ug siya lang ang alagari.’ ” Pagkahuman niini gidala siya ni Satanas didto sa Jerusalem ug gipatindog didto sa kinatas-ang bahin sa templo. Unya miingon siya kang Jesus, “Kon ikaw ang Anak sa Dios, ambak ngadto sa ubos. Kay ang Kasulatan nagaingon, ‘Sugoon sa Dios ang iyang mga anghel sa pagbantay kanimo. Sapnayon ka nila aron nga ang imong tiil dili masamad sa bato.’ ” Apan gitubag siya ni Jesus, “Ang Kasulatan nagaingon, ‘Ayaw sulayi ang Ginoo nga imong Dios.’ ” Pagkakita ni Satanas nga dili gayod niya matintal si Jesus gibiyaan una niya siya. Unya mibalik si Jesus sa Galilea nga gigamhan sa Espiritu Santo. Mikaylap didtong dapita ang balita mahitungod kaniya. Nagtudlo siya didto sa mga simbahan sa mga Judio ug gidayeg siya sa tanan. Unya miadto si Jesus sa Nazaret. Mao kini ang dapit diin siya nagdako. Miadto siya sa simbahan sa mga Judio sa Adlaw nga Igpapahulay, sumala sa iyang nabatasan. Mitindog siya aron sa pagbasa sa Kasulatan. Gihatag kaniya ang kasulatan ni Propeta Isaias. Gibukhad niya kini ug sa pagkakita niya sa bahin sa kasulatan nga iyang gipangita, gibasa dayon niya kini nga nagaingon: “Ang Espiritu sa Ginoo ania kanako. Kay gipili niya ako sa pagwali sa maayong balita sa mga kabos. Gipadala niya ako aron sa pagsangyaw nga may kagawasan na ang mga binihag, ug makakita na ang mga buta. Gipadala niya ako sa pagpagawas sa mga dinaog-daog, ug sa pagsangyaw sa mga tawo nga karon mao na ang panahon nga sila luwason sa Ginoo.” Unya gilukot ni Jesus ang iyang gibasa ug gibalik ngadto sa piniyalan niadtong simbahan. Ug milingkod siya aron pagsugod sa pagpanudlo. Ang tanang mga tawo mitutok gayod kaniya. Miingon si Jesus kanila, “Kini nga bahin sa Kasulatan natuman na karong adlawa samtang nakadungog kamo niini nga gibasa.” Gidayeg siya sa tanan ug dako gayod ang ilang katingala sa kanindot sa mga pulong nga iyang gipanulti. Miingon sila, “Dili ba anak lang siya ni Jose?” Miingon si Jesus kanila, “Sigurado gayod nga inyong isulti kanako kining maong panig-ingnan nga nagaingon, ‘Doktor, unaha una pagtambal ang imong kaugalingon, nga ang buot ipasabot, ang among nadungog nga imong gipanghimo didto sa lungsod sa Capernaum kinahanglan himuon mo usab dinhi sa atong dapit.’ ” Unya miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, walay propeta nga giila diha sa iyang kaugalingon nga lungsod. Hunahunaa ninyo ang nahitabo kaniadto sa panahon ni Elias nga propeta. Wala paulana sa Dios sulod sa tulo ka tuig ug tunga, ug dakong kagutom ang nasinati sa mga tawo. Daghan ang mga biyuda sa tibuok Israel niadtong panahona. Apan wala gayod sugoa sa Dios si Elias aron tabangan si bisan kinsa kanila; kondili gipadala siya didto sa usa ka biyuda nga dili Judio nga nagpuyo sa lungsod sa Zarefat nga sakop sa Sidon. Mao usab kini ang nahitabo sa panahon ni Propeta Eliseo. Daghan ang mga may ngilngig nga sakit sa panit, didto sa Israel, apan walay bisan usa kanila nga giayo. Si Naaman nga dili Judio nga taga-Syria mao lang ang giayo.” Sa pagkadungog niini sa mga tawo didto sa simbahan nangasuko sila. Nanindog sila ug giguyod nila si Jesus padulong sa gawas sa lungsod, didto dapit sa pangpang, (kay ang ilang lungsod nahimutang man ibabaw sa bukid). Gusto unta nila nga itukmod si Jesus didto sa pangpang. Apan miliot si Jesus taliwala sa mga tawo ug gibiyaan niya sila. Gikan didto, milugsong si Jesus sa lungsod sa Capernaum nga sakop sa Galilea. Sa Adlaw nga Igpapahulay nagtudlo siya didto sa simbahan sa mga Judio. Natingala gayod ang mga tawo sa iyang pagpanudlo tungod kay may gahom ang iyang pulong. Didto sa simbahan may tawo nga gisudlan ug daotang espiritu. Misinggit siya sa makusog, “Jesus nga taga-Nazaret, unsay imong labot kanamo? Mianhi ba ikaw aron sa paglaglag kanamo? Nakaila ako kanimo. Ikaw ang Balaan nga gipadala sa Dios.” Apan gibadlong ni Jesus ang daotang espiritu, “Hilom ug gawas kaniya!” Taliwala sa kadaghanan gilamba sa daotang espiritu ang tawo ug migawas kini, apan bisan gamay wala niini mapasakiti ang tawo. Natingala gayod ang mga tawo didto, ug nagaingnanay, “Unsa kining iyang gipanulti? Naa siyay katungod ug gahom sa pagmando sa mga daotang espiritu sa paggawas, ug mituman sila kaniya.” Unya ang balita mahitungod kang Jesus mikaylap sa tanang mga dapit sa palibot. Migawas si Jesus sa simbahan sa mga Judio ug miadto sa balay ni Simon. Naatol nga ang ugangan nga babaye ni Simon taas ug hilanat, busa gihangyo nila si Jesus nga ayohon kini. Miduol si Jesus ug mitindog sa kilid sa higdaanan niini ug iyang gibadlong ang hilanat, ug naayo ang babaye. Unya mibangon dayon kini ug gisilbihan niya ug pagkaon sila si Jesus. Sa dihang mosalop na ang adlaw daghang mga tawo ang nagdala sa ilang mga masakiton ngadto kang Jesus. Gipandong ni Jesus ang iyang mga kamot sa tagsa-tagsa kanila ug nangaayo silang tanan. Bisan ang mga daotang espiritu gipagawas niya gikan sa daghang mga tawo. Ug samtang nanggawas ang mga daotang espiritu nagasinggit sila kang Jesus, “Ikaw ang Anak sa Dios!” Apan gibadlong sila ni Jesus ug gidid-an sa pagsulti niini, tungod kay nahibaloan man nila nga siya mao ang Cristo. Sa dihang namanagbanag na, mibiya si Jesus niadto nga lungsod ug miadto sa kamingawan. Gipangita siya sa mga tawo ug sa dihang nakita nila siya, nagpakilooy sila nga dili una siya mobiya sa ilang dapit. Apan miingon si Jesus kanila, “kinahanglan nga iwali ko usab sa ubang mga lungsod ang Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios, kay gipadala ako tungod niini.” Unya nagpadayon si Jesus sa pagwali sa mga simbahan sa mga Judio didto sa Judea. Usa niana ka adlaw nagtindog si Jesus sa daplin sa Linaw sa Genesaret. Midugok didto kaniya ang daghang mga tawo tungod kay gusto silang maminaw sa pulong sa Dios. Didto sa daplin nakita ni Jesus ang duha ka sakayan. Nakakanaog na ang mga mangingisda aron sa paghugas sa ilang mga pukot. Ang usa ka sakayan iya ni Simon. Gisakyan kini ni Jesus ug gihangyo niya si Simon nga itulod kini ug diotay palayo sa daplin. Milingkod si Jesus ug nagtudlo sa mga tawo. Pagkahuman niya sa pagpanudlo, miingon siya kang Simon, “Pagpalawod kamo ug itaktak ninyo ang inyong mga pukot aron makakuha kamo ug mga isda.” Miingon si Simon kang Jesus, “Magtutudlo, tibuok gabii kaming nangisda, apan wala gayod kamiy nakuha. Apan tungod kay miingon ka man nga itaktak ang pukot, itaktak nako kini.” Mipalawod sila ug gitaktak nila ang ilang mga pukot. Daghan kaayo nga isda ang ilang nakuha ug hapit gani magisi ang ilang mga pukot. Unya gikamay nila ang ilang mga kauban didto sa lain nga sakayan aron tabangan sila. Pag-abot sa ilang mga kauban gipuno nila ug isda ang duha ka sakayan, ug hapit sila malunod tungod sa kadaghan sa mga isda. Sa pagkakita niini ni Simon Pedro, miluhod siya sa atubangan ni Jesus ug miingon, “Ginoo, pahilayo kanako tungod kay makasasala ako nga tawo.” Tungod kay natingala gayod si Simon ug ang iyang mga kauban sa kadaghan sa isda nga ilang nakuha. Natingala usab ang mga kasosyo ni Simon nga si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebede. Unya miingon si Jesus kang Simon, “Ayaw kahadlok. Gikan karon dili na isda ang imong pangitaon kondili mga tawo aron maluwas sila.” Sa dihang napadaplin na nila ang ilang mga sakayan, gibiyaan nila kining tanan ug misunod kang Jesus. Sa dihang didto si Jesus sa usa ka lungsod, may tawo didto nga ang lawas nalukop sa ngilngig nga sakit sa panit. Pagkakita niya kang Jesus miduol siya ug mihapa nga nagpakilooy, “Ginoo, kon imong pagbuot, mahimo mo akong ayohon sa akong sangla aron maisip ako nga hinlo.” Unya gihikap siya ni Jesus nga nagaingon, “Oo, buot ko. Mahinlo ka!” Ug diha-diha dayon nawala ang iyang sangla. Pagkahuman gimandoan siya ni Jesus, “Ayaw kini isulti kang bisan kinsa; diretso hinuon sa pari ug pagpatan-aw kaniya. Unya paghalad sa halad nga gisugo ni Moises sa pagpamatuod sa mga tawo nga hinlo ka na.” Apan bisan mao kadto ang gimando ngadto sa tawo, mikaylap gihapon ang balita mahitungod kang Jesus, ug nagpanon ang mga tawo nga nangabot sa pagpaminaw kaniya ug aron mamaayo ang ilang mga balatian. Apan sa gihapon nagaadto si Jesus sa kamingawan ug nagaampo. Usa niana ka adlaw, samtang nagtudlo si Jesus, may mga Pariseo ug mga magtutudlo sa Kasugoan nga naglingkod duol kaniya. Kining mga tawhana naggikan sa nagkalain-laing dapit sa mga lungsod sa Galilea, Judea ug ingon man sa Jerusalem. Diha kang Jesus ang gahom sa Dios sa pag-ayo sa mga masakiton. May mga tawo nga miabot nga nagdayong ug tawo nga paralitiko. Gipaningkamotan nila nga madala siya ngadto kang Jesus sa sulod sa balay. Apan tungod sa kadaghan sa mga tawo dili gayod sila makasulod. Busa misaka sila sa atop sa balay ug gibangagan nila kini. Pagkahuman, gitunton nila ang paralitiko nga anaa sa iyang higdaanan didto sa atubangan ni Jesus. Sa dihang nakita ni Jesus ang kadako sa ilang pagtuo, miingon siya sa paralitiko, “Higala, ang imong mga sala gipasaylo na.” Ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan naghuna-huna, “Kinsa ba kining tawhana nga nagapasipala sa Dios. Walay bisan kinsa nga makapasaylo sa mga sala kondili ang Dios lang.” Nasayran ni Jesus ang ilang gihuna-huna, busa miingon siya kanila, “Nganong nagahuna-huna man kamo ug ingon niana? Unsa man ang mas sayon, ang pag-ingon, ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon, ‘Tindog ug lakaw’? Karon pamatud-an ko kaninyo pinaagi sa akong pag-ayo niining paralitiko nga ako nga Anak sa Tawo may gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala.” Unya miingon siya sa paralitiko, “Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug pauli!” Diha-diha mitindog ang paralitiko diha sa ilang atubangan. Unya gidala niya ang iyang higdaanan ug mipauli nga nagdayeg sa Dios. Natingala pag-ayo ang tanang mga tawo didto. Gidayeg nila ang Dios nga may kahadlok nga nagaingon, “Karong adlawa kahibulongan ang atong mga nakita.” Human niadto, milakaw si Jesus ug nakita niya ang maniningil ug buhis nga si Levi nga nagalingkod sa dapit diin magbayad ug buhis. Miingon si Jesus kaniya, “Dali, uban kanako.” Mitindog si Levi, gibiyaan niya ang tanan ug misunod kang Jesus. Unya naghimo si Levi ug usa ka dakong kombira alang kang Jesus didto sa iyang balay. Daghang mga maniningil ug buhis ug uban pang mga tawo ang nakig-uban kanila sa pagpangaon. Pagkakita niini sa mga Pariseo ug sa ilang kaubang mga magtutudlo sa Kasugoan mireklamo sila sa mga tinun-an ni Jesus. Miingon sila, “Nganong nakig-uban man kamo sa pagpangaon ug sa pag-inom sa mga maniningil ug buhis ug sa uban pa nga mga makasasala?” Mitubag si Jesus kanila, “Ang tawo nga maayo ug panglawas wala magkinahanglan ug doktor, ang masakiton lang. Wala ako moanhi aron sa pagtawag sa mga nagatuo nga sila matarong, kondili sa mga makasasala aron sila maghinulsol.” May mga tawo didto nga miingon kang Jesus, “Ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo kanunay nga nagpuasa ug nagaampo, apan ang imong mga tinun-an nagsige lang ug kaon ug inom.” Mitubag si Jesus kanila, “Mahimo ba diay nga dili pakan-on ang mga bisita sa kasal samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili gayod! Apan muabot ang panahon nga ang pamanhonon pagakuhaon gikan kanila, ug mao na unya kana ang ilang pagpuasa.” Gisultihan pa gayod sila ni Jesus niini nga mga sambingay, “Walay magtabas ug bag-o nga bisti aron itapak sa daan nga bisti. Kon himuon niya kini gawas nga magisi ang bag-o, ang iyang gitapak dili mobagay sa daan nga bisti. Wala usay magsulod ug bag-ong bino sa daan nga sudlanan nga panit, kay mabuskag ang sudlanan ug mausik ang bino, ug ang sudlanan dili na mapuslan. Hinuon, kinahanglan gayod nga ang bag-o nga bino adto isulod sa bag-o nga sudlanan nga panit.” Midugang si Jesus sa usa pa ka sambingay, “Walay tawo nga naanad na sa daan nga bino nga mangandoy ug bag-o, tungod kay alang kaniya, mas lami ang daan.” Usa niana ka Adlaw nga Igpapahulay, miagi sila si Jesus sa kaumahan, ug nangutlo ang iyang mga tinun-an sa mga uhay sa trigo, ug gikuso-kuso nila kini ug gikaon. Apan may mga Pariseo nga miingon kang Jesus, “Ngano nga gihimo man ninyo ang gidili sa Adlaw nga Igpapahulay?” Gitubag sila ni Jesus, “Wala ba ninyo mabasa sa Kasulatan ang gihimo ni David sa dihang siya ug ang iyang mga kauban gipanggutom? Misulod siya sa balay sa Dios ug mikuha sa pan nga gihalad ngadto sa Dios ug unya gikaon niya. Gipakaon usab niya ang iyang mga kauban. Wala sila makasala bisan supak sa Kasugoan ang pagkaon niadto gawas lang sa mga pari.” Miingon pa gayod si Jesus kanila, “ Ako nga Anak sa Tawo may gahom sa pagsulti kon unsa ang angay nga himuon sa Adlaw nga Igpapahulay.” Sa lain na usab nga Adlaw nga Igpapahulay misulod si Jesus sa simbahan sa mga Judio aron sa pagpanudlo. May tawo didto nga singkaw ang tuong kamot. Tungod kay ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga Pariseo nagtinguha gayod sa pagpangita ug ikapasangil batok kang Jesus, gibantayan nila pag-ayo kon ayohon ba niya kadto nga tawo sa Adlaw nga Igpapahulay. Apan nahibalo si Jesus kon unsa ang ilang gihuna-huna. Busa miingon siya sa tawo nga singkaw ug kamot, “Tindog ug duol dinhi sa atubangan.” Ug mitindog siya ug miduol kang Jesus. Unya miingon si Jesus sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa mga Pariseo, “Unsa ba diay ang gitugot sa atong Kasugoan sa Adlaw nga Igpapahulay: ang paghimo ba ug maayo o ang paghimo ug daotan? Ang pagluwas ba sa kinabuhi, o ang pagpatay?” Mitan-aw si Jesus kanilang tanan apan wala gayod sila motubag. Unya miingon siya sa tawo nga singkaw ug kamot, “Ituy-od ang imong kamot.” Gituy-od niya, ug naayo kini. Apan nasuko pag-ayo ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga Pariseo, busa gihisgotan nila kon unsay ilang himuon kang Jesus. Niadtong panahona, mitungas si Jesus sa bukid aron mag-ampo. Ug nagaampo siya didto sa tibuok gabii. Pagkabuntag, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug mipili siya ug 12 kanila, ug gitawag niya sila nga mga apostoles. Ang ilang mga ngalan mao si Simon (nga ginganlan ni Jesus ug Pedro), si Andres nga iyang igsoon, si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolomeo, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Simon nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma, si Judas nga anak sa laing Santiago, ug si Judas Iscariote nga mao ang nagluib kang Jesus. Human siya makapili sa iyang mga apostoles, milugsong sila sa patag. Nagtigom didto ang iyang mga tinun-an ug ang daghang mga tawo nga gikan sa mga lungsod nga sakop sa Judea ug sa siyudad sa Jerusalem. May mga tawo didto nga gikan pa sa siyudad sa Tyre ug Sidon nga duol sa dagat. Miadto sila didto aron maminaw sa mga gipanudlo ni Jesus ug aron ayohon sila sa ilang mga sakit. Ang mga tawo nga gipaantos sa daotan nga mga espiritu giayo usab niya. Ang tanan nga tawo didto naninguha gayod sa paghikap kaniya, tungod kay may gahom gikan kaniya nga nagaayo kanilang tanan. Unya mitan-aw si Jesus sa iyang mga tinun-an ug miingon: “Bulahan kamong mga kabos, kay sakop kamo sa paghari sa Dios. Bulahan kamong gigutom karon, kay muabot ang panahon nga dili na gayod kamo gutomon. Bulahan kamo nga naghilak karon, kay mangatawa ra unya kamo. Bulahan kamo kon tungod sa inyong pagsunod kanako nga Anak sa Tawo dumtan kamo sa mga tawo, isalikway, biay-biayon, ug daoton ang inyong ngalan. Mao usab kana ang gihimo sa ilang mga katigulangan ngadto sa mga propeta kaniadto. Busa kon himuon nila kana kaninyo, magmalipayon gayod kamo tungod kay madawat ninyo ang dakong ganti sa langit. Apan alaot kamong mga adunahan, tungod kay naangkon na ninyo ang inyong kalipay. Alaot kamong mga busog karon, tungod kay muabot ang adlaw nga gutomon kamo. Alaot kamo nga nagkatawa karon, tungod kay muabot ang adlaw nga maguol kamo ug maghilak. Alaot usab kamo kon gidayeg kamo sa tanan, tungod kay gihimo usab kini sa ilang mga katigulangan ngadto sa mga mini nga propeta.” “Apan kamo nga naminaw kanako, sultihan ko kamo: Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo sa mga nagadumot kaninyo. Panalangini ang mga nanghimaraot kaninyo, ug iampo ang nagpasipala kaninyo. Kon may mosagpa sa imong usa ka aping, ipasagpa usab ang pikas. Kon may mokuha sa imong kupo, ihatag. Ug kon kuhaon pa hasta ang imong kamisita, ihatag usab. Hatagi si bisan kinsa nga mangayo, ug kon may mokuha sa imong mga butang ayaw na kini bawia. Buhata sa uban ang buot ninyo nga buhaton nila diha kaninyo. “Kon ang nahigugma kaninyo mao lang ang inyong higugmaon, makadawat ba kamo ug balos gikan sa Dios? Dili gayod. Tungod kay bisan pa gani ang mga makasasala nahigugma usab sa mga nahigugma kanila. Ug kon ang mga tawo nga maayo kaninyo mao lang ang inyong buhatan ug maayo, makadawat ba kamo ug balos gikan sa Dios? Bisan ang mga makasasala nagahimo usab niini. Kon magpahulam kamo sa mga tawo nga nahibaloan ninyo nga makabayad, makadawat ba kamo ug balos gikan sa Dios? Bisan ang mga makasasala nagapahulam usab ngadto sa sama nilang makasasala basta nahibaloan nila nga makabayad sila. Mao kini ang inyong buhaton: Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto kanila. Kon magpahulam kamo, ayaw na pagpaabot nga bayran pa kamo. Kon mao kini ang inyong himuon, madawat ninyo ang dako nga balos ug mahimo kamong mga anak sa Dios nga Labaw sa Tanan. Tungod kay maayo gayod siya bisan sa mga tawo nga daotan ug walay igabalos. Magmaluloy-on kamo sama sa inyong Dios nga Amahan.” “Ayaw ninyo hukmi ang uban aron dili usab kamo hukman sa Dios. Ayaw kamo pag-ingon nga kinahanglan silang silotan, aron dili usab kamo silotan sa Dios. Pasayloa ninyo ang mga nakasala kaninyo aron pasayloon usab kamo sa Dios. Panghatag kamo aron hatagan usab kamo sa Dios. Kon maghatag kaninyo ang Dios, madagayaon gayod, daw sama nga giuyog niya ang taksanan, gidasok, ug gipaawas pa niya sa dili pa ibubo sa inyong sudlanan. Kay kon unsa kadako ang inyong ihatag sa uban mao usab kana ang ihatag sa Dios kaninyo.” Pagkahuman niadto gisultihan sila ni Jesus niini nga panultihon, “Walay buta nga makahimo sa paggiya sa laing buta, tungod kay mangahulog silang duha sa bangag. Walay tinun-an nga labaw pa sa iyang magtutudlo, apan kon natudloan siyag maayo ug nakahuman sa iyang pagtuon, mahisama usab siya sa iyang magtutudlo. “Nganong tan-awon man nimo pag-ayo ang gamay nga puling sa imong isigka-tawo, apan wala nimo tagda ang imong puling nga sama kadako sa troso? Unsaon mo pag-ingon kaniya, ‘Kuhaon ko ang imong puling,’ nga ikaw gani wala man makakita sa imong puling nga morag troso kadako? Tigpakaaron-ingnon! Kuhaa una ang imong puling nga morag troso kadako, aron makakita ka pag-ayo sa imong pagkuha sa gamay nga puling sa imong isigka-tawo.” “Ang maayo nga kahoy dili mamunga ug daot, ug ang daot nga kahoy dili mamunga ug maayo. Ang tagsa-tagsa ka kahoy mailhan mo pinaagi sa iyang bunga. Walay mapupo nga bunga sa igos o bunga sa ubas gikan sa tunokon nga mga tanom. Ang tawo sama niana. Ang maayo nga tawo mosulti ug maayo, tungod kay maayo man ang iyang kasingkasing. Apan ang tawo nga daotan mosulti ug daotan tungod kay daotan man ang iyang kasingkasing. Kon unsa ang anaa sa kasingkasing sa tawo mao usab kini ang mogawas sa iyang baba. “Nganong nagatawag kamo kanako ug ‘Ginoo’ nga wala man kamo nagatuman sa gisulti ko kaninyo? Ipakita ko kaninyo kon unsa ang tawo nga nagaduol kanako, nagapaminaw ug nagatuman sa akong gisulti. Sama siya sa usa ka tawo nga nagkalot ug lawom ug nagtukod ug balay diha sa pundasyon nga bato. Mibaha ang suba, miawas ang tubig ug midasmag sa maong balay, apan wala matarog ang balay tungod kay lig-on ang iyang pundasyon. Apan ang tawo nga naminaw sa akong gisulti ug wala motuman niini, nahisama sa tawo nga nagtukod ug balay nga walay lig-on nga pundasyon. Pagbaha sa suba, midasmag ang tubig sa balay. Natumba kini ug nabungkag.” Human sa pagpanudlo ni Jesus sa mga tawo, miadto siya sa Capernaum. Didto may kapitan sa mga sundalo nga Romanhon nga may ulipon nga nagsakit ug himalatyon na. Gihigugma gayod niya ang iyang ulipon. Busa pagkadungog sa kapitan mahitungod kang Jesus, gisugo niya ang pipila ka mga pangulo sa mga Judio sa paghangyo kang Jesus nga moadto didto sa iyang balay aron ayohon ang iyang ulipon. Pag-abot nila kang Jesus nagpakilooy gayod sila kaniya. Miingon sila, “Kon mahimo, tabangi ang kapitan, tungod kay maayo siya nga tawo. Gihigugma niya kita nga mga Judio ug nagpatukod pa gani siya ug simbahan alang kanato.” Busa miuban si Jesus kanila. Sa dihang hapit na sila muabot sa balay sa kapitan, gisugo sa kapitan ang pipila niya ka amigo aron sugaton si Jesus ug sultihan, “Ginoo, ayaw na lang hagoa pa ang imong kaugalingon. Dili ako takos nga magpasulod kanimo sa akong balay. Mao gani nga wala ako moadto kanimo tungod kay dili ako takos nga moduol kanimo. Isulti lang ug mamaayo ang akong ulipon. Nasayod ako niini tungod kay ako ubos man sa pagmando sa mga opisyal, ug may mga sundalo usab nga ubos sa akong pagmando. Busa kon momando ako sa usa, ‘lakaw,’ molakaw siya, ug kon momando ako sa usa, ‘anhi dinhi,’ moanhi siya. Ug kon unsa ang akong isugo sa akong ulipon, himuon niya.” Pagkadungog niini ni Jesus, natingala gayod siya. Miatubang siya sa mga tawo nga miuban kaniya ug miingon, “Wala pa gayod akoy nakita nga tawo sa Israel nga may pagtuo nga sama niini.” Mibalik ang mga sinugo sa kapitan sa iyang balay ug nakita nila nga naayo na ang ulipon. Sa wala madugay miadto si Jesus sa lungsod sa Nain. Miuban kaniya ang iyang mga tinun-an ug ang daghang mga tawo. Sa dihang nagkaduol na sila sa pultahan sa lungsod sa Nain, natagboan nila ang daghang mga tawo nga miuban sa paglubong sa usa ka patay. Ang namatay bugtong anak sa usa ka biyuda. Pagkakita ni Ginoong Jesus sa inahan sa namatay, nalooy gayod siya. Miingon siya, “Ayaw paghilak.” Unya miduol si Jesus sa lungon ug gikuptan niya kini, busa mihunong ang mga nagdala niini. Miingon si Jesus sa patay, “Dong, bangon!” Mibangon ang patay, milingkod ug misulti. Unya gihatag siya ug balik ni Jesus ngadto sa iyang inahan. Pagkakita niini sa mga tawo nahadlok sila, ug gidayeg nila ang Dios. Miingon sila, “Gihinumdoman sa Dios ang iyang mga katawhan. Gihatagan niya kita ug gamhanan nga propeta.” Mikaylap sa tibuok Judea ug sa tanang mga dapit sa palibot ang balita mahitungod sa gihimo ni Jesus. Kining tanang nahitabo gibalita kang Juan sa iyang mga tinun-an. Busa gitawag ni Juan ang duha niya ka tinun-an ug gisugo niya nga moadto sa Ginoo aron mangutana kon siya na ba ang ilang gipaabot o maghulat pa sila ug lain. Gitubag ni Jesus ang mga sinugo, “Balik kamo kang Juan ug sultihi ninyo siya sa inyong nakita ug sa inyong nadungog. Sultihi siya nga ang mga buta nakakita na, ang mga bakol nakalakaw na, ang mga may ngilngig nga sakit sa panit nangaayo ug nahimo na nga hinlo, ang mga bungol nakadungog na, ang mga patay nangabanhaw, ug ang Maayong Balita giwali ngadto sa mga kabos. Bulahan ang mga tawo nga wala nagaduhaduha kanako.” Sa nakalakaw na ang mga sinugo ni Juan, nangutana si Jesus sa mga tawo, “Sa pag-adto ninyo didto kang Juan sa kamingawan, unsa man ang inyong gipaabot nga makita? Miadto ba kamo didto aron makita ninyo ang tawo nga nagpauyon-uyon lang sama sa kugon nga monunot sa huyop sa hangin? O miadto ba kamo didto aron makita ninyo ang tawo nga nagsul-ob ug mahalong bisti? Apan nasayod kamo nga ang tawo nga nagasul-ob ug mahalong mga bisti ug nagkinabuhi nga hamugaway nagapuyo sa mga palasyo. Sultihi ninyo ako kon nganong miadto kamo didto. Dili ba aron makita ninyo ang propeta sa Dios? Oo di ba, ug labaw pa gayod siya sa propeta. Tungod kay siya mao ang gi-ingon sa Dios sa Kasulatan, ‘Ipadala ko ang akong tigbalita una kanimo sa pag-andam sa imong agianan.’ ” Miingon pa gayod si Jesus, “Sa pagkatinuod, wala pay natawo sa kalibotan nga labaw pa kang Juan. Apan karon si bisan kinsa nga labing ubos sa mga nagpasakop sa paghari sa Dios mas labaw pa kang Juan.” Ang tanang mga tawo nga nakadungog sa pagpanudlo ni Jesus, bisan ang mga maniningil ug buhis, miuyon nga matarong ang mga katuyoan sa Dios, tungod kay kini sila nagpabautismo na man kang Juan. Apan ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan wala mouyon sa katuyoan sa Dios alang kanila, kay sila wala man nagpabautismo kang Juan. Miingon pa gayod si Jesus, “Unsay ikatandi ko sa mga tawo niining panahona? Sama sila sa mga bata nga nanglingkod sa plasa nga nagadula. Ang usa ka grupo nagaingon sa usa, ‘Gitugtogan namo kamog sonata alang sa kasal, apan wala kamo mosayaw. Gikantahan namo kamo ug awit alang sa mga patay, apan wala usab kamo mohilak!’ Kamo sama usab kanila, tungod kay sa pag-abot ni Juan nakita ninyo nga nagapuasa siya ug wala moinom ug bino, busa miingon kamo nga naa siyay daotang espiritu. Ug ako nga Anak sa Tawo, pag-abot nako, nakita ninyo nga nagakaon ug nagainom, busa nagaingon kamo nga palakaon ako ug palahubog. Nagaingon usab kamo nga amigo ako sa mga maniningil ug buhis ug sa uban pang mga makasasala. Apan wala kanay bali, kay ang mga tawo nga nagasunod sa kabubut-on sa Dios nagapamatuod nga husto ang gihimo sa Dios.” Unya may usa ka Pariseo nga midapit kang Jesus sa pagpangaon didto sa iyang balay. Busa miadto si Jesus aron mokaon didto. Niadtong lungsora may usa ka babaye nga nailhan gayod nga makasasala. Pagkadungog niya nga miadto si Jesus sa balay sa Pariseo miadto usab siya didto. Nagdala siya ug gamay nga tibod nga may sulod nga pahumot. Miduol siya dapit sa likod ni Jesus ug mihilak siya sa tiilan niini. Mitulo ang iyang mga luha sa mga tiil ni Jesus. Gipahiran niya kini sa iyang buhok ug gihalokan. Pagkahuman, gibuboan niya ug pahumot ang tiil ni Jesus. Pagkakita niini sa Pariseo nga midapit kang Jesus, miingon siya sa iyang kaugalingon, “Kon kining tawhana tinuod nga propeta, mahibaloan unta niya kon unsa nga matang sa babaye ang mihikap kaniya, tungod kay kanang babayhana makasasala.” Apan nahibaloan ni Jesus kon unsa ang iyang gihuna-huna, busa miingon siya, “Simon, may isulti ako kanimo.” Miingon si Simon, “Unsa man kana, Magtutudlo?” Mitubag si Jesus pinaagi sa sambingay, “May duha ka tawo nga nangutang ug kuwarta sa tigpautang. Ang usa miutang ug 500, ang usa 50. Unya tungod kay dili sila makabayad, wala na lang sila pabayara sa nagpautang kanila. Karon, kinsa kaha kanilang duha ang labing mahigugma sa ilang nautangan?” Mitubag si Simon, “Siguro kadtong dako ug utang.” Miingon si Jesus, “Husto ang imong tubag.” Unya gilingi niya ang babaye ug miingon kang Simon, “Nakita mo ba ang gihimo niining babaye? Pagsulod nako dinhi sa imong balay, wala mo ako hatagi ug tubig nga ihugas sa akong tiil. Apan kining babaye, gihugasan niya ang akong tiil pinaagi sa iyang luha, ug ang iyang buhok mao pa gayoy iyang gipahid. Wala mo ako hagki agi ug pag-abiabi. Apan kini nga babaye, gikan pa sa akong pag-abot dinhi wala gayoy hunong ang iyang paghalok sa akong tiil. Wala mo butangi ug lana ang akong ulo agi ug pagdawat kanako, apan kini nga babaye, ang mahalon pa gayod nga pahumot ang iyang gibubo sa akong tiil. Busa sultihan ko ikaw, nga ang daghan niyang mga sala gipasaylo na. Tungod niini nagpakita siya ug dako nga gugma kanako. Apan sa tawo nga gamay lang ang sala nga gipasaylo, gamay lang ang paghigugma nga iyang gipakita.” Unya misulti si Jesus sa babaye, “Gipasaylo na ang imong mga sala.” Ang mga nangaon kauban ni Jesus miingon sa ilang kaugalingon, “Kinsa ba kining tawhana nga makapasaylo man sa mga sala?” Unya miingon si Jesus sa babaye, “Ang imong pagtuo maoy nagluwas kanimo. Pauli nga malinawon.” Pagkahuman niadto, milibot si Jesus sa mga lungsod ug mga baryo ug nagwali sa Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios. Uban kaniya ang 12 ka mga apostoles, ug ang pipila sa mga babaye nga iyang giayo gikan sa mga daotang espiritu ug mga sakit. Ang usa kanila mao si Maria nga taga-Magdala nga kanhi may pito ka daotang espiritu nga gipapahawa gikan kaniya. Uban usab kanila mao si Juana nga asawa ni Chuza nga mao ang sinaligan ni Herodes sa iyang palasyo. Mikuyog usab si Susana ug daghan pang kababayen-an. Kini nga mga babaye maoy nagahatag sa mga kinahanglanon nila ni Jesus gikan sa ilang katigayonan. Daghang mga tawo nga gikan sa mga kalungsoran ang nagsige pag pangabot ug nagpundok didto kang Jesus. Gisultihan sila ni Jesus niini nga sambingay: “May usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. Sa iyang pagsabwag, nasabwag ang uban sa daplin sa dalan, ug natumban kini sa mga nangagi ug gituka sa mga langgam. Ang uban nasabwag sa kabatoan. Miturok kini apan nalaya dayon tungod kay uga ang yuta. Ang uban nasabwag sa yuta nga may tunokon nga mga sagbot, ug nagdungan pagtubo kining sagbot ug ang binhi. Busa sa wala madugay natabonan kini sa mga sagbot. Ang uban nasabwag sa maayong yuta, mitubo ug namunga ug daghan.” Mipadayon pagsulti si Jesus kanila, “Kamo nga nagapaminaw, kinahanglan sabton gayod ninyo kining inyong nadungog.” Gipangutana siya sa iyang mga tinun-an kon unsa ang kahulogan sa maong sambingay. Mitubag siya, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios gisulti kaninyo sa pamaagi nga masabtan ninyo, apan ngadto sa uban gisulti kini pinaagi sa mga sambingay aron nga ‘bisan magtan-aw sila dili sila makakita, ug bisan maminaw sila dili sila makasabot.’ ” Unya gipasabot ni Jesus ang kahulogan sa sambingay. Miingon siya, “Ang binhi mao ang pulong sa Dios. Ang daplin sa dalan nga nasabwagan ug binhi mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios, apan miabot si Satanas ug gikuha niya ang pulong sa Dios sa ilang kasingkasing, aron dili sila motuo ug maluwas. Ang kabatoan nga nasabwagan ug binhi mao ang mga tawo nga nakadungog ug midawat sa pulong sa Dios nga may kalipay. Apan kini dili kinasingkasing, busa wala molungtad ang ilang pagtuo. Pag-abot sa mga pagsulay mitalikod dayon sila. Ang yuta nga may tunokon nga mga sagbot nga nasabwagan ug binhi mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios. Apan ang ilang mga kabalaka, ang ilang mga kabtangan, ug ang mga kahilayan niining kalibotan nahimong babag sa ilang pagsunod sa kabubut-on sa Dios alang kanila. Apan ang maayo nga yuta nga nasabwagan ug binhi mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong sa Dios, ug gitipigan nila kini sa ilang hinlo ug matinud-anon nga kasingkasing ug naninguha sila sa pagtuman niini.” Miingon pa gayod si Jesus, “Walay magdagkot ug suga ug unya takloban lang dayon ug kolon o ibutang lang ilalom sa katre. Ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan aron mahayagan ang mga tawo nga mosulod sa balay. Mao kana nga wala gayoy tinago nga dili mogawas sa kaulahian, ug walay tinagoan mahitungod sa paghari sa Dios nga dili mahibaloan ug madayag. “Busa paminaw kamo pag-ayo kanako, tungod kay ang tawo nga may pagsabot sa kamatuoran hatagan pa gayod. Apan ang tawo nga walay pagsabot sa kamatuoran, bisan ang gamay nga iyang nasabtan kuhaon pa kaniya.” Unya miabot ang inahan ug ang mga igsoon ni Jesus. Tungod sa kadaghan sa mga tawo dili sila makaduol kaniya. Busa may miingon kang Jesus, “Ang imong inahan ug mga igsoon nagtindog didto sa gawas. Buot silang makigkita kanimo.” Apan miingon si Jesus kanila, “Ang akong inahan ug mga igsoon mao kadtong nagapaminaw ug nagatuman sa pulong sa Dios.” Usa ka adlaw niana misakay si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa sakayan. Miingon siya kanila, “Tana, motabok kita sa linaw.” Ug migikan sila. Samtang naglawig sila nakatulog si Jesus. Kalit lang nga mikusog ang hangin ug misulod na ang tubig sa ilang sakayan. Namiligro ang ilang kahimtang. Busa giduol nila si Jesus ug gipukaw, “Magtutudlo! Magtutudlo! Malunod na kita!” Mibangon si Jesus ug gimandoan niya ang hangin ug ang mga balod nga mohunong. Ug diha-diha milinaw. Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Hain na man ang inyong pagtuo?” Natingala gayod ang iyang mga tinun-an ug nahadlok. Miingon sila sa usag usa, “Kinsa gayod kaha kini, nga bisan gani ang hangin ug mga balod gimandoan niya ug mituman kaniya?” Nagpadayon sila paglawig hangtod nga nakaabot sila sa dapit sa mga Gerasenhon atbang sa Galilea. Sa pagkawas ni Jesus, gisugat siya sa usa ka tawo nga gisudlan sa mga daotang espiritu. Kini nga tawo kanunayng hubo ug wala na mopauli sa iyang balay nga anaa sa lungsod. Didto siya magkanunayan sa mga langub nga lubnganan. Pagkakita niya kang Jesus misinggit siya ug miluhod sa iyang atubangan. Unya misulti siya sa makusog nga tingog, “Jesus, Anak sa Dios nga labaw sa tanan, unsay imong labot kanako? Nagapakilooy ako kanimo nga dili mo ako silotan.” Gisulti niya kini tungod kay gimandoan na ni Jesus ang daotang espiritu nga mogawas kaniya. Dugay na siya nga gigamhan sa daotang espiritu, ug bisan gikadenahan na sa mga tawo ang iyang mga kamot ug tiil ug binantayan pa siya, gipamugto lang niya kini, ug gidala siya sa daotang espiritu didto sa dapit nga awaaw. Gipangutana siya ni Jesus, “Unsay imong ngalan?” Mitubag siya, “Ako si Panon.” Mao kana ang iyang gitubag tungod kay daghan ang mga daotang espiritu nga misulod kaniya. Ug nagpakilooy ang mga daotang espiritu nga dili sila abugon ngadto sa kinahiladman sa yuta diin didto sila silotan. Duol didto, may daghang mga baboy nga nangungad sa bakilid. Nagpakilooy kang Jesus ang mga daotang espiritu nga tugotan sila nga mosulod sa mga baboy. Ug gitugotan sila ni Jesus. Busa migawas ang mga daotang espiritu gikan sa tawo ug misulod sila sa mga baboy. Unya mihaguros sa pagpanagan ang mga baboy padulhog sa bakilid diretso sa linaw ug nangalumos. Sa dihang nakita sa mga nagaatiman sa mga baboy ang nahitabo, nanagan sila, ug gisulti nila kini sa mga tawo sa lungsod ug sa kaumahan. Busa miadto ang mga tawo kang Jesus aron tan-awon ang nahitabo. Sa pag-abot nila didto nakita nila ang tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu nga nagalingkod sa tiilan ni Jesus nga may bisti na ug maayo nag pangisip. Busa nangahadlok sila. Ang mga nakakita sa nahitabo misulti sa mga tawo kon giunsa pag-ayo ang tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu. Unya ang tanang mga Gerasenhon ug ang mga tawo nga nagpuyo sa ilang palibot mihangyo kang Jesus nga mopahawa siya didto sa ilang dapit, tungod kay dako gayod ang ilang kahadlok. Busa misakay si Jesus sa sakayan ug mibalik sa iyang gigikanan. Ang tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu nagpakilooy kang Jesus nga mouban kaniya. Apan miingon si Jesus kaniya, “Pauli na sa inyo ug isulti ang mga gihimo sa Dios kanimo.” Busa mipauli ang tawo, ug gisugilon niya sa tibuok lungsod ang tanang gihimo ni Jesus kaniya. Sa pagdunggo ni Jesus balik sa pikas sa linaw, nalipay gayod ang mga tawo sa pag-abiabi kaniya tungod kay silang tanan nagpaabot kaniya. Pagkataudtaod may miabot nga tawo nga ang iyang ngalan si Jairus. Tigdumala siya sa simbahan sa mga Judio. Sa pagduol niya kang Jesus miluhod siya ug nagpakilooy nga moadto si Jesus didto sa iyang balay tungod kay himalatyon na ang iyang bugtong anak. Kining iyang anak nga babaye nagaedad ug 12 ka tuig. Sa dihang nagpadulong sila si Jesus sa balay ni Jairus nagdasok ang daghang mga tawo libot kaniya. May babaye didto nga nagdugo-dugo sulod na sa 12 ka tuig. [Nagasto na niya ang tanan niyang katigayonan sa pagpatambal.] Apan wala gayoy nakaayo kaniya. Miadto siya sa likod ni Jesus. Unya gihikap niya ang sidsid sa bisti ni Jesus, ug diha-diha mihunong ang iyang pagdugo-dugo. Unya miingon si Jesus, “Kinsa ang mihikap kanako?” Tanan sila misulti nga wala sila mohikap kaniya. Busa miingon si Pedro, “Ginoo, daghan ang mga tawo nga nagadasok palibot kanimo, nganong nangutana ka pa man kon kinsa ang mihikap kanimo? ” Apan mitubag si Jesus, “May mihikap gayod kanako, tungod kay gibati ko nga may gahom nga migawas gikan kanako.” Sa dihang namatikdan sa babaye nga nahibaloan ni Jesus ang iyang gihimo, miduol siya nga nagkurog ug miluhod kang Jesus. Sa atubangan sa tanan gisulti niya kang Jesus kon nganong gihikap niya siya ug kon giunsa nga naayo siya dayon. Miingon si Jesus kaniya, “Anak, ang imong pagtuo maoy nakapaayo kanimo. Sige, pauli nga malinawon.” Samtang nagsulti pa siya sa babaye may miabot gikan sa balay ni Jairus nga nagaingon, “Patay na ang imong anak. Ayaw na lang samoka ang magtutudlo.” Apan pagkadungog niini ni Jesus miingon siya kang Jairus, “Ayaw kahadlok, tuo lang ug mamaayo siya.” Pag-abot nila sa balay ni Jairus wala niya tugoti ang uban nga mokuyog kaniya ngadto sa sulod gawas lang kanila ni Pedro, Juan, ug Santiago, ug sa amahan ug inahan sa bata. Nagminatay ug hilak ang mga tawo didto. Busa miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo paghilak, tungod kay wala mamatay ang bata kondili natulog lang siya.” Gikataw-an nila si Jesus tungod kay nahibalo sila nga patay na gayod ang bata. Miduol si Jesus sa bata ug gikuptan niya ang kamot niini ug miingon, “Bangon Inday!” Ug diha-diha mibalik ang espiritu niini ug mibangon dayon kini. Misugo si Jesus nga pakan-on ang bata. Natingala gayod ang iyang mga ginikanan, apan gimandoan sila ni Jesus nga dili gayod isulti kang bisan kinsa ang nahitabo. Usa ka adlaw niana gitigom ni Jesus ang 12 niya ka apostoles. Gihatagan niya sila sa gahom ug katungod sa paghingilin sa tanang mga daotang espiritu ug sa pag-ayo sa mga sakit. Unya, gisugo niya sila sa pagpangwali mahitungod sa paghari sa Dios ug sa pagpang-ayo sa mga masakiton. Giingnan niya sila, “Ayaw kamo pagbalon ug bisan unsa sa inyong pagpanglakaw: bisan sungkod, bag, pagkaon, kuwarta o ilisan. Kon padayonon kamo sa usa ka balay, diha kamo pagpuyo hangtod nga mopahawa kamo nianang dapita. Apan kon ang mga tawo sa usa ka dapit dili modawat kaninyo, biyai ninyo kanang dapita; ug sa inyong pagpahawa, itaktak ang abog sa inyong tiil isip pasidaan batok kanila.” Unya nanglakaw ang iyang mga apostoles ug nangadto sa mga kabaryohan; nagsangyaw sila sa Maayong Balita ug giayo nila ang mga masakiton. Ang balita mahitungod sa gihimo nila ni Jesus nakaabot kang Herodes nga pangulo sa Galilea. Naglibog gayod si Herodes tungod kay may mga tawo nga nagaingon, “Nabanhaw si Juan nga tigbautismo.” Ang uban usab nagaingon, “Siya si Elias nga mibalik karon.” Ug ang uban pa gayod nagaingon, “Usa siya sa mga propeta kaniadto nga nabanhaw.” Miingon si Herodes, “Gipapunggotan ko na ug ulo si Juan. Apan kinsa man kaha kining tawhana nga kahibulongan man nga mga sugilanon ang akong nadungog mahitungod kaniya?” Ug nagtinguha gayod si Herodes nga makakita kang Jesus. Pagbalik sa mga apostoles ni Jesus, gisulti nila kaniya kon unsa ang ilang mga nahimo. Unya gidala sila ni Jesus sa lungsod sa Betsaida. Wala niya gipakuyog ang ubang mga tawo. Apan pagkahibalo sa mga tawo nga nakagikan na sila si Jesus, misunod sila. Pag-abot nila didto, giabiabi sila ni Jesus ug gisultihan mahitungod sa paghari sa Dios. Ug giayo usab niya ang mga masakiton. Sa dihang hapit na mosalop ang adlaw, miduol kaniya ang iyang 12 ka apostoles ug miingon, “Paadtoa na ang mga tawo sa mga baryo ug sa mga sityo sa palibot aron makapangita sila sa ilang pagkaon ug katulgan, tungod kay ania kita dinhi sa awaaw nga dapit.” Apan miingon si Jesus, “Kamo mismo ang mohatag kanila ug pagkaon.” Mitubag sila, “Aduna kitay lima lang gayod ka buok pan ug duha ka isda. Dili kini paigo, gawas kon mopalit kita ug dugang pagkaon alang kanilang tanan.” (Ang gidaghanon sa mga lalaki didto mga 5,000.) Busa miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Pundoka ug palingkora ang mga tawo sa tag-50 kada grupo.” Gituman nila ang sugo ni Jesus ug gipalingkod nila ang tanang mga tawo. Unya gikuha ni Jesus ang lima ka pan ug duha ka isda, ug mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Gipikas-pikas niya kini ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron iapod-apod sa mga tawo. Nakakaon silang tanan ug nangabusog. Human makakaon ang tanan, gitigom nila ang mga sobra, ug 12 pa ka bukag ang napuno. Usa ka adlaw niana nagainusara sa pag-ampo si Jesus ug ang iyang mga tinun-an naa sa iyang duol. Nangutana si Jesus kanila, “Kinsa man ako sumala sa mga tawo?” Mitubag sila, “May nagaingon nga ikaw si Juan nga Tigbautismo. Ang uban nagaingon nga ikaw si Elias, ug ang uban pa gayod nagaingon nga ikaw usa sa mga propeta kaniadto nga nabanhaw.” Miingon si Jesus kanila, “Apan alang kaninyo kinsa man ako?” Mitubag si Pedro, “Ikaw mao ang Cristo nga gisaad sa Dios nga maghari.” Unya gipasidan-an sila ni Jesus nga dili gayod nila isulti kang bisan kinsa nga siya mao ang Cristo. Miingon siya, “ Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan nga mag-antos gayod sa pagahimuon kanako sa mga pangulo sa mga Judio, sa kadagkoan sa mga pari, ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Isalikway nila ako ug patyon, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Unya miingon si Jesus sa tanan, “Kon may tawo nga buot mosunod kanako, dili niya palabihon ang iyang kaugalingon, kondili mosunod siya kanako adlaw-adlaw bisan pa kon kamatayon ang iyang dangatan. Tungod kay si bisan kinsa nga nagtinguha sa pagluwas sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan si bisan kinsa nga maghalad sa iyang kinabuhi tungod kanako makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. Unsa man ang makuha sa tawo kon maangkon niya ang tanang butang dinhi sa kalibotan, apan mawala ang iyang kinabuhi? Wala gayod! Kon ikaulaw ako ug ang akong mga pagtulon-an ni bisan kinsa, ikaulaw ko usab siya kon ako nga Anak sa Tawo mobalik na dinhi nga nagadan-ag sa akong gahom ug sa gahom sa akong Amahan ug sa balaang mga anghel. Sa pagkatinuod, may mga tawo dinhi nga dili mamatay hangtod nga makita nila ang paghari sa Dios.” Mga walo ka adlaw human kadto isulti ni Jesus, gidala niya si Pedro, si Juan, ug si Santiago sa pagtungas sa bukid aron mag-ampo. Sa dihang nagaampo si Jesus nausab ang iyang panagway, ug ang iyang bisti miputi ug misidlak. Sa kalit may nagpakita nga duha ka tawo nga nakigsulti kaniya. Sila mao si Moises ug si Elias. Nagsidlak usab sila ug nakigsulti kang Jesus mahitungod sa iyang kamatayon nga hapit nang matuman diha sa Jerusalem. Nahinanok pag-ayo sila si Pedro. Sa dihang nakamata na sila, nakita nila si Jesus nga nagsidlak ug ang duha ka tawo nga nagtindog tapad kaniya. Sa dihang mobiya na ang duha ka tawo kang Jesus, miingon si Pedro kaniya, “Ginoo, maayo nga ania kami dinhi. Maghimo kami ug tulo ka payag, ang usa alang kanimo, ang usa alang kang Moises, ug ang usa alang kang Elias.” (Ang tinuod, wala mahibalo si Pedro kon unsa ang iyang gipanulti.) Sa wala pa makahuman pagsulti si Pedro natabonan sila sa panganod, ug nangahadlok sila. Unya may nadunggan sila nga tingog gikan sa panganod nga nagaingon, “Kini ang akong Anak nga pinili. Paminawa ninyo siya!” Sa dihang mihunong na ang tingog, nakita nila nga si Jesus na lang ang nabilin. Sa sunod nga mga adlaw nagpakahilom lang una sila si Pedro sa ilang nakita. Human niadtong adlawa, milugsong sila gikan sa bukid. Daghang mga tawo ang misugat kang Jesus. May usa kanila nga misinggit, “Magtutudlo, kon mahimo tan-awa una ang akong bugtong anak nga lalaki. Kanunay siyang gamhan sa daotang espiritu. Kalit lang siya nga mosiyagit, magkirig-kirig ug magbula ang iyang baba. Kanunay siyang pasakitan sa daotang espiritu ug halos dili siya biyaan niini. Gihangyo ko ang imong mga tinun-an nga hinginlan kini, apan dili nila mahimo.” Unya miingon si Jesus, “Kamo nga mga tawo niining panahona, wala gayoy pagtuo, ug sayop ang inyong panghuna-huna ug binuhatan. Hangtod kanus-a pa ba ang akong pagpailob kaninyo? Dad-a dinhi ang imong anak.” Sa dihang miduol kang Jesus ang bata, gibundak siya sa daotang espiritu sa yuta ug gipakirigkirig. Apan giabog ni Jesus ang daotang espiritu ug giayo niya ang bata. Unya gibalik niya kini ngadto sa iyang amahan. Natingala gayod ang tanang mga tawo sa kadako sa gahom sa Dios. Samtang ang mga tawo natingala sa tanang mga gihimo ni Jesus, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Hinumdomi gayod ninyo kini: Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan nga itugyan ngadto sa mga tawo nga nasuko kanako.” Apan wala sila makasabot niini tungod kay gipugngan ang ilang mga huna-huna aron dili nila kini masabtan. Ug nagpanuko sila sa pagpangutana kaniya mahitungod niini. May usa ka higayon nga naglalis ang iyang mga tinun-an kon kinsa gayod kanila ang labaw sa tanan. Apan nahibalo si Jesus sa ilang gihuna-huna. Busa mikuha siya ug gamay nga bata ug gipatindog sa iyang tapad. Unya miingon siya, “Si bisan kinsa nga tungod sa iyang pagsunod kanako modawat sa bata nga sama niini, nagadawat usab kanako. Ug ang modawat kanako nagadawat usab sa nagpadala kanako. Tungod kay ang labing ubos kaninyo mao ang labaw sa tanan.” Miingon si Juan kang Jesus, “Ginoo, nakakita kami ug usa ka tawo nga nanghingilin sa mga daotang espiritu ug ang imong ngalan ang iyang gigamit. Gipaundang namo siya tungod kay dili nato siya kauban.” Apan miingon si Jesus kaniya, “Pasagdi ninyo siya, kay si bisan kinsa nga wala makigbatok kaninyo dapig kaninyo.” Sa nagkaduol na ang adlaw nga ikayab si Jesus sa langit, nakahukom siya nga moadto sa Jerusalem. Busa may gipauna siya nga mga tawo didto sa usa ka baryo sa Samaria aron sa pag-andam sa iyang kasak-an. Apan ang mga tawo niadto nga baryo wala modawat kaniya tungod kay nahibaloan nila nga moadto siya sa Jerusalem. Pagkahibalo niini sa iyang mga tinun-an nga si Santiago ug si Juan, miingon sila kang Jesus, “Ginoo, buot ka ba nga mangayo kami ug kalayo gikan sa langit aron sunogon sila?” Apan gilingi sila ni Jesus ug gibadlong. Ug mipadayon na lang sila sa lain nga baryo. Samtang nagpadayon sila sa ilang pagpanglakaw, may usa ka tawo nga miingon kang Jesus, “Mouban ako kanimo bisan asa ka moadto.” Apan miingon si Jesus kaniya, “Ang mga ihalas nga iro may mga lungag nga mapaulian ug ang mga langgam may mga salag, apan ako nga Anak sa Tawo walay kaugalingong balay nga akong kapahulayan.” Unya miingon si Jesus sa usa ka tawo, “Uban kanako!” Mitubag ang tawo, “Ginoo, mopauli una ako aron sa paglubong sa akong amahan.” Mitubag si Jesus kaniya, “Pasagdi ang mga patay sa paglubong sa ilang mga minatay. Apan ikaw, lakaw ug iwali ang mahitungod sa paghari sa Dios.” May usa pa gayod nga miingon kang Jesus, “Ginoo, mouban ako kanimo; apan tugoti una ako nga mopauli ug manamilit sa akong pamilya.” Mitubag si Jesus kaniya, “Ang tawo nga magdaro nga magsigeg lingi dili angay nga maapil sa paghari sa Dios.” Pagkahuman niadto, mipili ang Ginoo ug 72 pa gayod ka mga tinun-an ug gipadala niya sila sa tinag-duha ngadto sa mga lungsod nga iyang pagaadtoan. Sa wala pa sila molakaw miingon siya kanila, “Daghan ang anihonon apan gamay lang gayod ang mga mag-aani. Busa pag-ampo kamo sa Ginoo nga magpadala siya ug mga mag-aani sa iyang anihonon. Panglakaw kamo! Apan pangandam, tungod kay sama kamo sa mga karnero nga akong gipaadto sa mabangis nga mga mananap. Ayaw kamo pagdala ug pitaka, bag, o sandalyas. Ayaw usab kamo paghunong sa dalan aron makighimamat sa inyong ikatagbo. Kon mosulod kamo sa usa ka balay, pag-ingon kamo, ‘Panalanginan unta sa Dios kini nga panimalay.’ Ug kon angay sila nga modawat sa inyong panalangin, panalanginan sila sa Dios. Apan kon dili, dili usab sila panalanginan sa Dios. Puyo kamo sa unang balay nga modawat kaninyo, ug ayaw kamo pagbalhin-balhin ug puloy-anan. Dawata ninyo ang ilang ipakaon kaninyo, tungod kay ang naghago angay gayod nga suholan. Kon muabot kamo sa usa ka lungsod diin ang mga tawo modawat kaninyo, kaona ninyo ang bisan unsa nga ilang idalit kaninyo. Ayoha ninyo ang mga masakiton ug sultihi ninyo sila nga panahon na karon nga ang Dios maghari kanila. Apan kon muabot kamo sa usa ka lungsod diin ang mga tawo dili modawat kaninyo, adto kamo sa mga karsada ug pag-ingon, ‘Tungod kay kamo dili modawat kanamo, bisan ang abog sa inyong lungsod nga mitapot sa among tiil, among paphaon ingon nga pasidaan batok kaninyo ug wala na kamiy kalabotan kon unsay mahitabo kaninyo. Hinumdomi ninyo kini: haduol na ang paghari sa Dios.’ ” Miingon pa gayod si Jesus, “Sultihan ko kamo, sa adlaw sa paghukom, mas labaw pa sa silot sa mga taga-Sodoma ang ilang madawat.” Unya miingon si Jesus, “Alaot kamong mga taga-Corazin ug kamong mga taga-Betsaida! Kay kon ang mga milagro nga akong gihimo diha kaninyo gihimo ko sa Tyre ug sa Sidon, dugay na unta silang nagbistig sako ug nagbutang ug abo sa ilang mga ulo sa pagpaila nga naghinulsol sila sa ilang mga sala. Busa sa adlaw sa paghukom, mas labaw pa sa silot sa mga taga-Tyre ug taga-Sidon ang inyong madawat. Ug kamong mga taga-Capernaum naghuna-huna nga dayegon kamo sa tanan. Apan sa impiyerno hinuon kamo itambog!” Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Ang maminaw kaninyo maminaw usab kanako, ug ang mosalikway kaninyo mosalikway usab kanako, ug ang mosalikway kanako mosalikway usab sa nagpadala kanako.” Sa pagbalik niadtong 72 ka tinun-an, malipayon gayod sila, ug miingon sila kang Jesus, “Ginoo, bisan ang mga daotang espiritu mituman kanamo pinaagi sa imong ngalan!” Miingon si Jesus kanila, “Nakita ko ang pagkahulog ni Satanas gikan sa langit nga sama kakalit sa kilat. Gihatagan ko kamo ug katungod aron madaog ninyo ang mga daotang espiritu ug ang tanan nga gahom sa atong kaaway nga si Satanas, ug dili gayod kamo maunsa. Apan ayaw kamo paglipay tungod kay ang mga daotang espiritu mituman kaninyo, kondili paglipay kamo kay ang inyong ngalan nahisulat na didto sa langit.” Niadtong higayona gilipay gayod si Jesus sa Espiritu Santo. Ug miingon siya, “Amahan, nga tag-iya sa langit ug sa yuta, gidayeg ko ikaw tungod kay ang kamatuoran nga gililong mo sa mga tawo nga giilang maalam ug may taas nga kahibalo, gipasabot mo sa mga tawo nga gamay lang ug kaalam sama sa mga bata. Amahan, salamat gayod nga mao kana ang imong kabubut-on.” Pagkahuman niadto, miingon si Jesus sa mga tawo, “Ang tanang mga butang gitugyan kanako sa akong Amahan. Ang Amahan lang ang nakaila kanako nga iyang Anak. Ug ang nakaila sa Amahan ako lang gayod nga iyang Anak ug ang mga tawo nga buot kong ipaila kaniya.” Unya miatubang si Jesus sa iyang mga tinun-an ug misulti kanila nga sila-sila lang, “Bulahan kamo tungod kay nakita gayod ninyo ang akong mga gipangbuhat. Sa pagkatinuod, daghan ang mga propeta ug mga hari kaniadto nga nangandoy nga makakita ug makadungog sa inyong nakita ug nadungog karon, apan wala kini nahitabo sa ilang panahon.” May usa ka magtutudlo sa Kasugoan nga mitindog ug nangutana aron sa pagbitik kang Jesus, “Magtutudlo, unsa man ang angay kong buhaton aron maangkon ko ang kinabuhi nga walay kataposan?” Mitubag si Jesus kaniya, “Unsa man ang gi-ingon sa Kasugoan sumala sa imong nabasahan?” Mitubag ang tawo, “Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag, sa tibuok mong kusog, ug sa tibuok mong huna-huna. Ug higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa paghigugma mo sa imong kaugalingon. ” Mitubag si Jesus kaniya, “Husto gayod ang imong tubag. Himoa kana aron maangkon mo ang kinabuhi nga walay kataposan.” Apan dili gusto sa magtutudlo sa Kasugoan nga maulawan siya, busa nangutana pa gayod siya, “Kinsa ba ang akong isigka-tawo?” Gitubag siya ni Jesus pinaagi sa usa ka sugilanon, “May usa ka tawo nga milugsong ngadto sa Jerico gikan sa Jerusalem. Samtang naglakaw siya, giatangan siya sa mga tulisan. Gikuha nila ang iyang mga butang apil na ang iyang bisti, gikulata nila siya ug gibiyaan nga nagbuy-od nga daw patay na. Nahitabo nga may pari nga milugsong sa maong dalan. Pagkakita niya sa tawo nga nagbuy-od milikay siya sa pikas nga dalan ug gilabyan lang niya kini. Miagi usab didto ang usa ka katabang sa mga pari sa templo. Pagkakita niya sa tawo milikay usab siya ug milabay lang. Sa kaulahian may miagi nga Samarianhon. Pagkakita niya sa tawo nga nagbuy-od nalooy gayod siya, busa giduolan niya kini ug gitambalan. Gibutangan niyag lana ug bino ang samad niini ug gibugkosan. Unya gipasakay niya kini sa iyang gisakyan nga hayop ug gidala didto sa usa ka balay nga abanganan. Didto, giatiman pa gayod kini niya. Ug sa sunod nga adlaw, gihatagan niya ug kuwarta ang tag-iya sa balay ug miingon, ‘Atimana siya ug kon kulangon pa ang akong gihatag kanimo dugangan ko kini sa akong pagbalik dinhi.’ ” Unya nangutana si Jesus sa magtutudlo sa Kasugoan, “Sa imong huna-huna, kinsa man kanilang tulo ang nagpakita nga siya ang isigka-tawo sa tawo nga giatangan sa mga tulisan?” Mitubag ang magtutudlo sa Kasugoan, “Ang tawo nga nagpakita ug kalooy kaniya.” Miingon dayon si Jesus, “Himoa usab ang sama sa iyang gibuhat.” Nagpadayon paglakaw si Jesus ug ang iyang mga tinun-an, ug miabot sila sa usa ka baryo. May babaye didto nga ginganlan ug Marta. Gipadayon niya sila sa iyang balay. May igsoon siya nga si Maria nga naglingkod didto sa tiilan ni Ginoong Jesus tungod kay gusto siyang maminaw sa iyang mga gitudlo. Apan si Marta nagkapuliki gayod sa iyang pag-andam ug pagkaon nila ni Jesus. Busa miduol siya kang Jesus ug miingon, “Ginoo, ngano nga bale-wala lang kanimo nga gipasagdan lang ako sa akong igsoon sa pag-andam sa pagkaon? Ingna ra gud siya nga tabangan niya ako!” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Ikaw, Marta, pagkadaghan sa imong gikabalak-an. Usa lang gayod ang gikinahanglan, ug mao kini ang gipili ni Maria nga maoy labing maayo, ug walay makakuha niini gikan kaniya.” Usa niana ka adlaw, pagkahuman ug ampo ni Jesus, usa sa iyang mga tinun-an miduol kaniya ug miingon, “Ginoo, si Juan nga tigbautismo nagtudlo sa iyang mga tinun-an sa pag-ampo. Tudloi usab kami sa pag-ampo.” Busa miingon si Jesus kanila, “Pag-ampo kamo ug sama niini: ‘Amahan, hinaut nga pasidunggan ikaw sa mga tawo. Hinaut nga maghari ka dinhi kanamo. Hatagi kami sa among gikinahanglan nga pagkaon matag adlaw. Pasayloa kami sa among mga sala, tungod kay gipasaylo man usab namo ang tanang nakasala kanamo. Ug ayaw itugot nga madaog kami sa mga pagsulay.’ ” Miingon pa gayod si Jesus kanila, “Pananglitan may amigo ka, ug sa tungang gabii moadto ka didto sa iyang balay ug moingon kaniya, ‘Bay, pahulama una ako ug pagkaon, tungod kay may amigo ako nga bag-o lang miabot ug wala gayod akoy ipakaon kaniya.’ Unya motubag siya sa sulod, ‘Ayaw na ako ug samoka. Nasirad-an na namo ang pultahan ug nakahigda na ako ug ang akong mga bata, busa lisod na kanako ang pagbangon aron hatagan ka.’ Apan ang tinuod, bisan ug dili siya gustong mobangon ug mohatag kanimo bisan tuod ug amigo kamo, mobangon na lang siya ug mohatag sa imong gikinahanglan tungod kay wala ka man maulaw sa pagsigeg pangayo kaniya. Busa sultihan ko kamo: Pangayo kamo sa Dios ug hatagan niya kamo. Duol kamo kaniya ug tabangan gayod niya kamo. Pag-ampo kamo sa Dios ug tubagon niya kamo. Tungod kay ang tanang mangayo sa Dios makadawat. Ang moduol kaniya tabangan niya. Ug ang mag-ampo tubagon niya. Kamong mga ginikanan, kon mangayo ug isda ang inyong anak hatagan ba ninyo ug bitin? Kon mangayo siya ug itlog, hatagan ba ninyo ug tanga? Dili gayod! Kon kamong mga tawo nga daotan makahibalong mohatag sa maayong mga butang ngadto sa inyong mga anak, unsa pa kaha ang inyong Amahan sa langit! Ihatag gayod niya ang Espiritu Santo ngadto sa mga mangayo kaniya.” Usa niadto ka higayon giabog ni Jesus ang daotang espiritu nga misulod sa usa ka tawo nga nahimong hinungdan sa pagkaamang niini. Sa dihang naabog na niya ang daotang espiritu nakasulti dayon ang naamang. Natingala gayod ang mga tawo. Apan may mga tawo didto nga miingon, “Nagaabog siya sa mga daotang espiritu pinaagi sa gahom nga gihatag kaniya ni Satanas nga mao ang pangulo sa mga daotang espiritu.” Ang uban didto buot mobitik kang Jesus, busa gisultihan nila siya nga maghimo ug milagro sa pagpamatuod nga gipadala siya sa Dios. Apan nahibaloan ni Jesus ang ilang huna-huna, busa miingon siya kanila, “Kon ang mga sakop sa usa ka gingharian magkabahin-bahin ug mag-unay ug away, kana nga gingharian malaglag. Ug mao usab kana ang mahitabo sa usa ka pamilya nga magkabahin-bahin ug mag-unay ug away. Busa kon si Satanas ug ang mga sakop niya magbahin-bahin ug mag-unay ug away, unsaon paglungtad sa iyang gingharian? Kay miingon kamo nga ako nagaabog sa mga daotang espiritu tungod kay gihatagan ako ug gahom ni Satanas nga pangulo sa mga daotang espiritu. Kon ang gahom ni Satanas ang akong gigamit sa paghingilin sa mga daotang espiritu, kinsa man ang nagahatag ug gahom sa inyong mga tinun-an nga nagahingilin usab sa mga daotang espiritu? Ang inyong mga tinun-an mismo nagapamatuod nga sayop gayod kamo. Karon, tungod kay nagahingilin ako sa mga daotang espiritu pinaagi sa gahom sa Dios, nagpaila kini nga ang paghari sa Dios miabot na kaninyo.” Gisultihan sila ni Jesus sa usa ka panig-ingnan, “Kon ang kusgan nga tawo nga kompleto sa armas nagaguwardya sa iyang balay, dili gayod mahilabtan ang iyang mga kabtangan. Apan kon sulongon siya sa mas kusgan pa kay kaniya, mapildi siya. Ang iyang gisaligan nga mga armas kuhaon gikan kaniya, ug bahin-bahinon pa usab ang tanan niyang mga kabtangan.” Pagkahuman niini miingon si Jesus, “Ang dili modapig kanako, batok kanako. Ug ang dili motabang kanako sa pagtigom sa mga tawo sa Dios magapatibulaag lang.” “Kon ang daotang espiritu mogawas gikan sa tawo nga iyang gisudlan, magsuroy-suroy siya sa mga dapit nga walay tubig tungod kay mangita siya ug dapit nga iyang mapahulayan. Kon wala siyay makita maghuna-huna siya nga mobalik na lang sa iyang gigikanan. Ug kon sa iyang pagbalik makita niya nga ang iyang gigikanan limpyo ug maayo nang pagkahimutang, molakaw dayon siya ug mangagda ug laing pito ka espiritu nga labi pang daotan kay kaniya. Mosulod sila niadtong tawhana ug didto sila mopuyo. Ug ang kahimtang sa tawo mosamot pa kadaotan kaysa una.” Pagkahuman ug sulti ni Jesus niadto, may babaye didto sa pundok nga misinggit kaniya, “Bulahan ang babaye nga nagmabdos ug nagpasuso kanimo!” Mitubag si Jesus, “Apan mas bulahan ang mga tawo nga nagapaminaw ug nagatuman sa pulong sa Dios.” Samtang nagkadugang pa gayod ang gidaghanon sa mga tawo nga nagtigom didto kang Jesus, miingon siya, “Pagkadaotan gayod sa mga tawo niining panahona. Nangayo sila ug milagro. Apan walay milagro nga ipakita kanila gawas sa milagro nga nahitabo kang Jonas. Ingon nga si Jonas nahimong ilhanan sa mga taga-Nineve, ang mahitabo kanako nga Anak sa Tawo mahimong ilhanan usab sa mga tawo niining panahona. Sa adlaw sa paghukom mabanhaw ang Rayna sa Habagatan uban sa mga tawo niining panahona ug basulon niya sila. Kay gikan pa siya sa layo kaayo nga dapit aron sa pagpaminaw sa kaalam ni Haring Solomon. Karon, ania na dinhi ang labaw pa kang Solomon, apan wala kamo modawat sa iyang gipanudlo. Sa adlaw sa paghukom, ang mga taga-Nineve mabanhaw usab kauban sa mga tawo niining panahona ug basulon usab nila sila. Kay sa pagkadungog sa mga taga-Nineve niadtong wali ni Jonas, naghinulsol sila. Unya ania na dinhi ang labaw pa kay kang Jonas, apan wala kamo modawat sa iyang gipanudlo. ” Miingon pa gayod si Jesus, “Walay tawo nga magdagkot ug suga aron tagoan o takloban lang dayon ug gantangan. Ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan aron mahayagan ang mga mosulod. Ang atong mata mao ang suga sa atong lawas. Kon hayag ang imong panan-aw, hayag usab ang tibuok mong lawas. Apan kon ngitngit ang imong panan-aw, ngitngit usab ang tibuok mong lawas. Busa siguroha nga nahayagan ka gayod, kay basin ug ang imong giingon nga hayag ngitngit diay. Ug kon ang imong tibuok nga lawas nahayagan ug wala gayoy bahin nga nangitngitan, mohayag gayod ang tanan nga bahin, sama sa pagsiga sa suga diha kanimo.” Pagkahuman ug sulti ni Jesus, may usa ka Pariseo nga midapit kaniya nga mokaon didto sa iyang balay. Busa miuban si Jesus kaniya ug nangaon sila didto. Natingala ang Pariseo sa dihang nakita niya nga wala manghunaw si Jesus sa wala pa siya mokaon sumala sa ilang nabatasan. Busa misulti ang Ginoo kaniya, “Kamong mga Pariseo naghugas sa gawas lang nga bahin sa tasa ug plato, apan ang sulod ninyo puno sa kadalo ug kadaotan. Mga buang-buang! Dili ba ang Dios nga naghimo sa gawas mao usab ang naghimo sa sulod? Busa aron mahinloan kamo, kaloy-i ninyo ang mga kabos ug ayaw idalo kanila ang ilang mga gikinahanglan. “Alaot kamong mga Pariseo! Gihatag ninyo ang inyong ikapulo bisan pa ang gikan sa inyong mga lamas, apan wala ninyo hatagig pagtagad ang paghimo ug matarong ngadto sa inyong isigka-tawo ug ang paghigugma sa Dios. Kinahanglan nga himuon ninyo kini nga walay pagpasagad sa paghatag sa inyong ikapulo. “Alaot kamong mga Pariseo! Kay kon anaa kamo sa mga simbahan, gusto gayod ninyo nga molingkod sa mga lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Ug sa mga dapit nga daghan ang mga tawo, gusto gayod ninyo nga timbayaon kamo ug tahoron. Alaot kamo! Sama kamo sa lubnganan nga walay timailhan nga tamakan lang sa mga tawo nga wala makahibalo nga lubnganan diay kadto.” Unya miingon ang usa ka magtutudlo sa Kasugoan, “Magtutudlo, sa imong gisulti giinsulto mo kami.” Mitubag si Jesus, “Kamo nga mga magtutudlo sa Kasugoan, alaot usab kamo! Tungod kay gipabug-atan ninyo ang mga tawo sa daghang mga tulumanon nga gidugang ninyo sa Kasugoan, apan kamo mismo wala gani magtuman niini. Alaot kamo! Nagpahimo kamo ug mga lubnganan sa mga propeta nga gipamatay sa inyong mga katigulangan. Busa kamo mismo nagpamatuod ug miuyon sa ilang mga gibuhat. Kay sila ang nagpatay sa mga propeta ug kamo ang nagpahimo sa ilang mga lubnganan. Mao gani nga sumala sa kaalam sa Dios nagaingon siya, ‘Magpadala ako kanila ug mga propeta ug mga apostoles; ang uban sa akong ipadala ilang patyon, ug ang uban ilang lutoson.’ Busa kamong mga tawo niining panahona pagasilotan usab sa Dios tungod sa ilang pagpatay sa mga propeta niadtong unang panahon, gikan pa sa pagbuhat sa kalibotan— gikan kang Abel hangtod kang Zacarias nga gipatay didto sa dapit nga gitaliwad-an sa halaran ug sa Templo. Oo, sultihan ko kamo, kamong mga tawo niining panahona silotan gayod tungod sa ilang mga gihimo kaniadto. “Alaot kamong mga magtutudlo sa Kasugoan! Kay gitagoan ninyo ang yabi sa pagsabot sa kamatuoran. Dili lang nga wala kamo magsunod sa kamatuoran, kondili gibabagan pa ninyo ang uban nga gustong mosunod.” Sa dihang mipahawa na si Jesus sa balay, ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga Pariseo nagsugod na sa pagdumot kaniya. Kanunay silang mangutana kaniya sa bisan unsa aron lang sa pagbitik kaniya pinaagi sa iyang ipanulti. Samtang nangdugok ang linibong mga tawo didto kang Jesus ug naghuot na sila, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Pagbantay kamo, kay tingali ug matakdan kamo sa pamatasan sa mga Pariseo nga pulos lang pagpakaaron-ingnon. Apan walay tinagoan nga dili mabutyag sa kaulahian. Busa, bisan unsa ang inyong gisulti diha sa kangitngit, madunggan diha sa kahayag, ug ang inyong gihunghong sulod sa sirado nga kuwarto, mahibaloan sa tanan.” “Mga higala, ayaw kamo kahadlok sa mga tawo nga makapatay lang sa inyong lawas, ug pagkahuman niana wala na silay lain pang mahimo kaninyo. Sultihan ko kamo kon kinsa ang angay ninyong kahadlokan: kahadloki ninyo ang Dios, kay human niya mapatay ang lawas sa tawo may gahom pa gayod siya sa pagtambog sa kalag niini ngadto sa impiyerno. Mao gani nga gipasidan-an ko kamo nga ang Dios angay ninyong kahadlokan. Dili ba barato lang ang mga gagmayng langgam? Apan walay usa kanila nga gikalimtan sa Dios. Labaw na gayod kamo, bisan gani ang inyong mga buhok inihap niya ang tanan. Busa ayaw kamo kahadlok! Tungod kay mas bililhon pa kamo kaysa mga langgam.” Miingon pa si Jesus kanila, “Si bisan kinsa nga mopaila sa mga tawo nga ako iyang Ginoo, ako nga Anak sa Tawo moila usab kaniya atubangan sa mga anghel sa Dios. Apan ang molimod kanako atubangan sa mga tawo, ilimod ko usab atubangan sa mga anghel sa Dios. Si bisan kinsa nga mosulti ug daotan batok kanako nga Anak sa Tawo mapasaylo; apan ang mosulti ug daotan batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo. “Kon tungod sa inyong pagtuo dad-on kamo sa simbahan sa mga Judio o sa mga tigdumala sa lungsod aron imbistigahon, ayaw kamo kabalaka kon unsa ang inyong itubag. Kay tudloan kamo sa Espiritu Santo nianang higayona kon unsa ang angay ninyong itubag.” May tawo didto nga miingon, “Magtutudlo, sultihi ang akong magulang nga lalaki nga bahinan niya ako sa among napanunod nga kabilin.” Miingon si Jesus kaniya, “Uy tawo, unsa ako, huwes o tigbahin sa inyong mga kabtangan?” Unya misulti si Jesus sa mga tawo, “Pagbantay kamo sa tanang matang sa pagkahakog, kay ang tinuod nga pagkinabuhi dili diha sa kadaghan sa kabtangan.” Unya misulti si Jesus kanila niini nga sambingay, “May usa ka tawo nga adunahan nga may yuta nga daghan gayod ang ani. Busa miingon siya sa iyang kaugalingon, ‘Unsa may akong himuon? Wala na akoy kabutangan sa akong ani! Maayo pa tingali nga ipaguba ko ang akong mga bodega ug magpatukod ug mas dako pa gayod, ug didto ko ibutang ang akong mga ani ug mga kabtangan. Ug tungod kay daghan na ang akong natigom alang sa umaabot nga mga tuig, magpahayahay na lang unya ako, mokaon, moinom, ug maglipay!’ Apan miingon ang Dios kaniya, ‘Buang-buang! Karong gabii bawion ko kanimo ang imong kinabuhi. Busa kinsa man ang makapahimulos sa imong gitigom nga mga kabtangan?’ Mao usab kana ang mahitabo sa tawo nga magtigom ug mga bahandi alang sa iyang kaugalingon apan kabos atubangan sa Dios.” Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Busa sultihan ko kamo nga dili kamo mabalaka sa inyong kinabuhi, kon unsa ang inyong kaonon o kon unsa ang inyong isul-ob. Dili mahimo nga dili niya kamo hatagan niini tungod kay gihatagan man niya kamog lawas ug kinabuhi. Tan-awa ninyo ang mga uwak: wala sila magtanom, wala mag-ani, ug wala silay bodega nga tigomanan sa ilang pagkaon, apan sa gihapon gipakaon sila sa Dios. Dili ba mas labaw pa kamo kaysa mga langgam? Kinsa ba kaninyo ang makapalugway sa inyong kinabuhi bisag gamay lang pinaagi sa inyong kabalaka? Wala gayod! Busa, tungod kay wala man kamoy mahimo sa pagpalugway sa inyong kinabuhi, ngano nga mabalaka pa man gayod kamo sa ubang mga butang? Hunahunaa ninyo kon giunsa pagtubo sa mga bulak; wala sila maghago o magbuhat sa ilang bisti. Apan ang tinuod, bisan ang bisti sa bantogan ug bahandianong hari nga si Solomon dili makatupong sa katahom niining mga bulaka. Kon gipatahom sa Dios ang mga sagbot nga buhi karon, apan sa kaulahian malaya ug sunogon lang, dili ba labi pa gayod niya kamong pabistihan? Pagkagamay sa inyong pagtuo! Ayaw kamo kabalaka kon unsa unya ang inyong kaonon ug imnon. Mao kini ang gikabalak-an sa mga tawo nga wala magtuo sa Dios. Nahibalo ang inyong Amahan sa langit nga gikinahanglan ninyo kining mga butanga. Busa unaha ninyo ang pagpasakop sa paghari sa Dios ug ihatag gayod niya kaninyo ang inyong mga gikinahanglan.” “Pipila lang gayod kaninyo ang nagasunod kanako, apan ayaw kamo kahadlok tungod kay pagbuot sa inyong Amahan nga paharion kamo sa iyang gingharian. Ibaligya ninyo ang inyong mga kabtangan, ug ihatag ang kuwarta ngadto sa mga kabos aron makatigom kamo ug bahandi didto sa langit. Dili gayod kini makuhaan o madunot, tungod kay didto walay kawatan nga makaduol ug walay gagmayng mga mananap nga makakutkot. Kay kon asa gani ang inyong bahandi atua usab didto ang inyong kasingkasing.” Bulahan kadtong mga sulugoon nga sa pag-abot sa ilang agalon nagtukaw ug nagaandam. Ang tinuod, patambongon niya kadtong mga sulugoon sa iyang kan-anan ug siya mismo ang magsilbe kanila. Bulahan gayod sila kon maabtan nga nakaandam sa iyang pag-abot bisan sa tungang gabii o sa kadlawon. Timan-i ninyo kini: kon mahibaloan lang sa tagbalay kon kanus-a muabot ang kawatan, bantayan gayod niya kini aron dili makasulod sa iyang balay. Busa pagbantay gayod kamo, tungod kay sa oras nga wala ninyo paabota, ako nga Anak sa Tawo muabot.” Nangutana si Pedro, “Ginoo, alang kang kinsa man kanang maong sambingay, kanamo ba nga imong mga tinun-an o alang sa tanan?” Gitubag siya ni Jesus, “Dili ba nga kon kinsa ang masaligan ug maalamon nga sulugoon mao man ang pilion sa agalon nga maoy magdumala sa kauban niyang mga sulugoon? Siya ang maghatag kanila sa ilang pagkaon sa hustong oras. Bulahan kadtong sulugoon nga sa pagbalik sa iyang agalon maabtan nga naghimo sa iyang buluhaton. Sigurado gayod nga padumalahon siya sa tanang butang sa iyang agalon. Apan alaot ang sulugoon nga sa paggikan sa iyang agalon maghuna-huna nga dugay pa kining mobalik, busa magsugod siya sa pagdagmal sa iyang kauban nga mga sulugoon, malalaki man o mababaye, ug magpagusto siya sa pagkaon, pag-inom ug paghubog. Moabot ang iyang agalon sa oras nga wala gayod niya damha, ug grabe ang silot nga iyang madawat. Iuban siya sa mga tawo nga dili kasaligan. “Ang sulugoon nga nasayod kon unsa ang gusto sa iyang agalon apan wala magtuman niini, daghan nga kastigo ang iyang mahiagoman. Ug ang sulugoon nga wala masayod kon unsa ang gusto sa iyang agalon ug nakahimo sa mga butang nga dili maayo kastigohon usab, apan diotay lang. Kay bisan kinsa nga gihatagan ug daghan, daghan usab ang paabuton gikan kaniya. Mas daghan ang paabuton gikan sa tawo nga gihatagan ug daghan.” Miingon pa gayod si Jesus kanila, “Mianhi ako dinhi sa kalibotan aron sa pagsilot sa mga tawo. Ang ilang silot mahisama sa kalayo ug gusto kong magdilaab na kini. Apan sa dili pa kini mahitabo daghan pang mga pag-antos ang akong maagian, ug dili gayod ako mahimutang hangtod nga kini mahuman. “Naghuna-huna ba kamo nga mianhi ako dinhi aron sa pagdalag kalinaw sa kalibotan? Ang tinuod, mianhi ako dinhi aron sa pagdala ug kagubot ug sa pagkabahin-bahin. Ug gikan karon, tungod kanako, magkabahin-bahin ang mga pamilya. Kon lima sila, ang tulo batok sa duha ug ang duha batok sa tulo. Ang amahan ug ang iyang anak nga lalaki magbinatokay. Ang inahan ug ang iyang anak nga babaye magbinatokay, ug ang ugangan nga babaye ug ang iyang umagad nga babaye magbinatokay usab.” Unya miingon si Jesus sa mga tawo, “Kon makita ninyo ang dag-om sa kasadpan moingon kamo nga moulan, ug mao kini ang mahitabo. Ug kon mohuros ang hangin nga habagat moingon kamo nga moinit, ug mao usab kini ang mahitabo. Mga tigpakaaron-ingnon! Makahibalo kamo nga motag-an kon unsa ang mahitabo pinaagi sa inyong pagtan-aw sa yuta ug sa langit, apan ngano nga dili man kamo makatag-an sa mga panghitabo karon?” Nganong wala man gayod ninyo huna-hunaa kon unsa ang husto? Kon may mosumbong batok kanimo, tinguhaa gayod nga makighusay dayon kaniya sa dili pa kamo maghusay sa korte. Kay basin ug pugson ka gayod niya pagdala ngadto sa huwes ug ang huwes motugyan kanimo ngadto sa pulis aron prisohon ka. Ug dili ka gayod makagawas hangtod nga mabayran mo ang tanan mong multa. May mga tawo didto nga mibalita kang Jesus mahitungod sa mga taga-Galilea nga gipapatay ni Pilato sa dihang naghalad sila ug mga hayop. Miingon si Jesus kanila, “Tingali naghuna-huna kamo nga nahitabo kadto kanila tungod kay mas makasasala sila kaysa uban nga mga taga-Galilea. Apan dili kana mao! Hinuon sultihan ko kamo nga kon dili kamo maghinulsol ug motalikod sa inyong mga sala, kamong tanan mangamatay usab. Unya kadtong 18 ka mga tawo nga natumpagan sa tore sa Siloam ug nangamatay, tingali naghuna-huna usab kamo nga sila ang pinakadaotan sa tanang taga-Jerusalem. Apan dili kana mao! Hinuon sultihan ko kamo nga kon dili kamo maghinulsol ug motalikod sa inyong mga sala, kamong tanan mangamatay usab.” Unya gisultihan sila ni Jesus sa usa ka sambingay, “May usa ka tawo nga may gitanom nga kahoy nga igos sa iyang uma. Giadto niya kini nga tanom ug gitan-aw kon may bunga na ba, apan wala gayod siyay nakita nga bunga. Busa gisultihan niya ang nagaatiman sa iyang uma, ‘Tulo na ka tuig ang akong pagbalik-balik dinhi aron sa pagtan-aw kon may bunga na ang kahoy nga igos, apan wala gayod makapamunga. Maayo pa nga putlon mo na lang kana. Kay gikuha lang niya ang katambok sa yuta.’ Apan miingon ang nagaatiman, ‘Sir, pasagdan lang una nato sulod niining tuiga tungod kay kalotan ko ang iyang palibot ug abunohan. Basin pa ug mamunga kini sa sunod nga tuig. Apan kon dili pa gayod putlon na nato.’ ” Usa ka Adlaw nga Igpapahulay miadto si Jesus sa simbahan sa mga Judio ug nagtudlo. May babaye didto nga nabuktot tungod sa daotang espiritu. Sulod sa 18 ka tuig dili siya makatuyhad. Sa dihang nakita siya ni Jesus, gitawag niya kini ug gisultihan, “Manang, maayo ka na sa imong sakit.” Unya gipandong niya ang iyang mga kamot sa babaye, ug diha-diha natul-id ang likod niini ug midayeg kini sa Dios. Apan nasuko ang tigdumala sa simbahan, tungod kay nang-ayo si Jesus sa Adlaw nga Igpapahulay. Miingon siya sa mga tawo, “Sa usa ka semana may unom ka adlaw sa pagtrabaho. Sulod nianang mga adlawa anhi kamo dinhi aron magpaayo, apan dili sa Adlaw nga Igpapahulay.” Mitubag ang Ginoo kaniya, “Mga tigpakaaron-ingnon! Kon may baka o kabayo kamo, hubaran ninyo kini ug guyoron ngadto sa imnanan bisan pa kon Adlaw nga Igpapahulay. Kon himuon ninyo kana sa hayop, nganong dili ko man himuon ang maayo alang niining babaye nga usa usab sa mga kaliwat ni Abraham? Gigapos siya ni Satanas sulod sa 18 ka tuig, busa kinahanglan nga makalingkawas siya sa gahom ni Satanas bisan pa kon Adlaw nga Igpapahulay.” Tungod sa tubag ni Jesus naulawan ang mga mikontra kaniya. Sa laing bahin, nalipay gayod ang mga tawo tungod sa iyang gipanghimo nga kahibulongan. Mipadayon pa gayod si Jesus sa pag-ingon, “Sa unsa ko ba ikatandi ang paghari sa Dios? Ang paghari sa Dios sama sa binhi sa mustasa nga gipugas sa usa ka tawo sa iyang uma. Mitubo kini ug mitaas nga morag kahoy, ug gisalagan sa mga langgam ang iyang mga sanga.” Nagsulti pag-usab si Jesus mahitungod sa paghari sa Dios. Miingon siya, “Sa unsa ko man ikatandi ang paghari sa Dios? Sama kini sa patubo nga gisagol diha sa usa ka palanggana nga harina niadtong usa ka babaye aron iyang masahon, ug mitubo ang tibuok nga minasa.” Samtang nagpadulong si Jesus sa Jerusalem, nanudlo siya didto sa mga baryo ug sa mga lungsod nga iyang giagian. Unya, may nangutana kaniya, “Ginoo, gamay lang ba ang maluwas?” Gitubag sila ni Jesus, “Paningkamot gayod kamo sa pagsulod sa masigpit nga pultahan, tungod kay ang tinuod, daghan unta ang gustong mosulod, apan dili sila makasulod. Kon makapanirado na ang tagbalay magtindog na lang unya kamo sa gawas ug manuktok ug moingon, ‘Sir, pasudla kami.’ Apan tubagon niya kamo, ‘Wala ako makaila kaninyo.’ Unya moingon kamo, ‘Dili ba nga nagkauban man kita sa pagpangaon, ug nagtudlo ka pa gani didto sa mga kadalanan sa among lungsod?’ Apan motubag siya kaninyo, ‘Wala gayod ako makaila kaninyo. Palayo kamo kanako, kamong mga daotan!’ Unya kon makita ninyo si Abraham, Isaac, Jacob ug ang tanang mga propeta didto sa gingharian sa Dios, manghilak kamo ug magkagot ang inyong mga ngipon tungod kay kamo wala pasudla. Ug makita ninyo ang mga dili Judio nga gikan sa tanang bahin sa kalibotan nga manglingkod ug mangaon didto sa gingharian sa Dios. May mga tawo nga labing ubos karon, apan sa kaulahian mahimong dungganon. Ug may mga dungganon karon, apan sa kaulahian mahimong labing ubos.” Niadtong panahona may mga Pariseo nga miduol kang Jesus ug miingon, “kinahanglan nga mopahawa ka na dinhi tungod kay gusto ni Herodes nga patyon ka.” Apan gitubag sila ni Jesus, “Lakaw, sultihi ninyo kanang limbongan nga Herodes nga nang-abog ako sa mga daotang espiritu ug nang-ayo sa mga masakiton karon hangtod ugma, ug sa ikatulo nga adlaw mahuman ko na ang akong trabaho. Kinahanglan gayod nga magpadayon ako sa akong paglakaw karon, ugma, ug sa sunod nga adlaw, kay dili angay nga patyon ang propeta sa ubang lugar kondili sa Jerusalem lang. “Kamo nga mga taga-Jerusalem, ngano man nga gibato ninyo ug gipamatay ang mga propeta sa Dios nga gipadala diha kaninyo? Dugay na akong nagtinguha nga tigomon kamo ug atimanon, sama sa himunga-an nga nagtigom sa iyang mga piso ilalom sa iyang mga pako, apan dili ninyo kini gusto. Karon, bahala na kamo sa inyong kaugalingon. Dili na gayod ninyo ako makita hangtod nga moingon kamo, ‘Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala.’ ” Usa niana ka Adlaw nga Igpapahulay, giimbitar si Jesus sa usa sa kadagkoan sa mga Pariseo didto sa ilang balay aron mokaon. Pag-abot ni Jesus didto, gibantayan siya pag-ayo sa mga tawo nga nagabatok kaniya, kon lapason ba niya ang Kasugoan. Unya may tawo didto nga nanghupong ang tibuok lawas. Nangutana si Jesus sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa mga Pariseo, “Gitugot ba sa atong Kasugoan ang pagpang-ayo sa mga masakiton sa Adlaw nga Igpapahulay o wala?” Apan wala sila motubag. Unya gigunitan dayon ni Jesus ang tawo, giayo, ug pagkahuman gipalakaw. Ug miingon siya sa mga tawo didto, “Pananglit may anak o baka kamo nga mahulog sa atabay sa Adlaw nga Igpapahulay, pasagdan lang ba ninyo tungod kay Adlaw nga Igpapahulay?” Apan wala gayod sila makatubag sa iyang pangutana. Namatikdan ni Jesus nga ang mga dinapit namili ug mga lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Busa gitambagan niya sila. “Kon dapiton ka sa kombira sa kasal, ayaw pilia ang lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Kay tingali ug may giimbitar nga mas pinasidunggan pa kay kanimo. Ug ang nagdapit kaninyong duha moduol kanimo ug moingon, ‘Palihog hawa una diha, tungod kay giandam kana alang niining tawhana.’ Maulawan ka unya ug mopahipi ka na lang hinuon sa daplin. Apan kon dapiton ka, pilia ang lingkoranan nga alang sa mga dili pinasidunggan, aron sa pag-abot sa nagdapit kanimo duolon ka niya ug palingkoron sa lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Mapasidunggan ka pa unya atubangan sa tanang mga dinapit. Kay si bisan kinsa nga mapahitas-on ipaubos, ug ang mapainubsanon ipataas.” Unya miingon si Jesus sa tawo nga nagdapit kaniya, “Kon modapit ka ug mga tawo aron maniudto o manihapon didto sa inyo, dili lang ang imong mga amigo, igsoon, mga paryente, o ang imong mga silingan nga adunahan ang imong dapiton, kay basin ug dapiton ka usab nila, unya madawat mo na ang imong balos. Kon magkombira ka, dapita usab ang mga kabos, ang mga singkaw, ang mga bakol, ug ang mga buta. Ug mabulahan ka tungod kay dili sila makabalos kanimo. Ang Dios mao ang magbalos kanimo inig-abot sa panahon nga banhawon ang mga matarong.” Sa pagkadungog niadto sa usa nga nakauban ni Jesus sa pagpangaon, miingon siya, “Bulahan kadtong mga tawo nga makakaon didto sa gingharian sa Dios!” Unya gisuginlan siya ni Jesus, “May usa ka tawo nga nagaandam ug dakong kombira, ug daghan ang iyang gipangdapit. Pag-abot sa oras nga mangaon na, gisugo niya ang iyang sulugoon nga adtoon ang mga dinapit ug sultihan nga moadto na sila tungod kay andam na ang tanan. Apan ang matag usa kanila mibalibad nga dili sila makaadto. Miingon ang usa, ‘Bag-o lang akong nakapalit ug yuta ug kinahanglan nga adtoon ko ug tan-awon. Busa sabta lang una ako.’ Miingon pa gayod ang usa, ‘Dili ako makaadto tungod kay bag-o lang akong nakapalit ug napulo ka baka ug sulayan ko na kon maayo bang idaro. Busa sabta lang una ako.’ Miingon pa gayod ang usa, ‘Bag-o lang akong gikasal, busa dili ako makaadto.’ Pagkahuman, mibalik ang sulugoon sa iyang agalon ug gisultihan niya kini kon nganong dili sila makaadto. Pagkadungog sa agalon nasuko siya. Busa miingon siya sa iyang sulugoon, ‘Adto didto sa mga karsada ug mga kalye sa atong lungsod ug dad-a dinhi ang mga kabos, mga singkaw, mga buta ug mga bakol.’ Sa dihang nahimo na kadto sa sulugoon, miingon siya sa iyang agalon, ‘Sir, natuman ko na ang imong sugo, apan may bakante pa gayod sa kan-anan.’ Busa miingon ang agalon kaniya, ‘Adto didto sa mga dalan sa gawas sa lungsod ug pugsa ang mga tawo nga imong makita nga moanhi dinhi aron mapuno ang akong balay. Sultihan ko kamo sa tinuod nga walay bisan usa kanila niadtong una kong giimbitar nga makatilaw sa akong giandam nga pagkaon.’ ” Samtang nagpadayon si Jesus sa iyang paglakaw paingon sa Jerusalem, daghang mga tawo ang miuban kaniya. Milingi siya kanila ug miingon, “Kon may tawo nga gustong mosunod kanako, apan mas gimahal niya ang iyang mga ginikanan, asawa, mga anak, mga igsoon o ang iyang kaugalingon kay kanako, dili siya mahimong akong tinun-an. Si bisan kinsa nga dili mosunod kanako tungod sa kahadlok nga kamatayon ang iyang dangatan dili mahimong akong tinun-an. Ang tawo nga gustong mosunod kanako, sama siya sa tawo nga nagplanong magtukod ug taas nga balay. Una, banabanaon niya kon pila ang iyang magasto ug kon paigo ba ang iyang kuwarta nga gastohon hangtod nga mahuman kini. Tungod kay kon dili niya kini himuon tingali ug pundasyon pa lang ang iyang matrabaho ug mahurot na ang iyang kuwarta ug dili na niya kini mahuman. Busa kataw-an gayod siya sa mga tawo nga makakita niini. Moingon sila, ‘Kining tawhana nagpatuga-tuga ug tukod ug balay apan dili man diay makapahuman.’ Sama usab siya sa usa ka hari nga makig-away sa lain nga hari. Kinahanglan planohon una niya kon ang iyang mga sundalo nga napulo ka libo makasugakod ba sa pagpakiggira sa hari nga may biente mil ka mga sundalo. Kon sa iyang banàbanà dili siya makasugakod, maayo pa nga samtang wala pa ang gira sugoon niya ang pipila sa iyang mga tawo nga sultihan ang iyang kaaway nga hari nga gusto na lang niyang makighusay. Mao usab kana ang angay ninyong himuon. Hunahunaon una ninyo kon mosunod ba kamo kanako, kay kon dili ninyo biyaan ang tanan ninyong gipalabi dinhi sa kalibotan, dili kamo mahimong akong tinun-an.” “Ang asin maayo, apan kon mawala na ang iyang lami, wala nay mahimo pa aron molami kini pag-usab. Dili na mapuslan bisan pa ug isagol sa mga hugaw aron iabuno, mao nga ilabay na lang kini. Busa sabta gayod ninyo kining inyong nadunggan.” Daghang mga maniningil ug buhis ug uban pa nga mga tawo nga giila nga makasasala ang miduol kang Jesus aron sa pagpaminaw sa iyang mga pagpanudlo. Nagbagulbol ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan. Nagaingon sila, “Kining tawhana nagdawat sa mga makasasala, ug nakig-uban kanila sa pagpangaon!” Busa gisultihan sila ni Jesus sa mga sambingay. Miingon siya, “Pananglitan, may tawo nga may 100 ka karnero. Nawala ang usa. Karon, unsa may iyang buhaton? Siyempre biyaan gayod una niya ang 99 sa sabsabanan ug pangitaon niya ang nawala hangtod nga makita kini. Kon makita na niya malipay gayod siya ug sung-ayon niya kini pauli. Pag-abot niya sa ilang balay panawgon dayon niya ang iyang mga amigo ug mga silingan ug moingon, ‘Dali kamo, maglipay kita, kay nakita ko na ang akong karnero nga nawala.’ ” Unya miingon si Jesus, “Sama usab niana didto sa langit. Mas dako ang kalipay tungod sa usa ka makasasala nga maghinulsol kaysa 99 nga mga matarong nga dili na kinahanglan nga maghinulsol.” “O pananglitan may usa ka babaye nga may napulo ka sinsilyo. Unsa may iyang himuon kon mawala ang usa niini? Siyempre dagkotan niya ang suga, dayon silhigan ug maayo ang iyang balay aron pangitaon ang sinsilyo hangtod nga makita kini. Kon makita na niya kini, panawgon dayon niya ang iyang mga amiga ug mga silingan ug moingon, ‘Maglipay kita, kay nakita ko na ang akong sinsilyo nga nawala.’ ” Unya miingon si Jesus, “Sama usab niana ang kalipay sa mga anghel sa Dios sa langit kon ang usa ka makasasala maghinulsol.” May usa pa gayod ka sambingay nga gisugilon ni Jesus. Miingon siya, “May usa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki. Miingon ang manghod ngadto sa iyang amahan, ‘Tay, ihatag na kanako ang akong bahin sa katigayonan.’ Busa gibahin sa amahan ang iyang mga kabtangan ngadto sa ilang duha. Paglabay sa pipila ka adlaw, gipamaligya sa manghod ang iyang bahin ug milakaw ngadto sa layong dapit. Ug didto nagpatuyang siya ug gasto sa iyang kuwarta sa walay kapuslanan. Sa dihang nahurot na niya ug gasto ang iyang kuwarta, miabot ang dakong kagutom niadtong dapita. Naglisod gayod siya. Busa mitrabaho na lang siya ingon nga tigbahog sa mga baboy sa uma sa tawo nga taga-didto. Usahay gusto na lang niyang mokaon sa bahog sa mga baboy aron matambalan ang iyang kagutom, kay walay bisan usa nga naghatag kaniya ug pagkaon. Sa kaulahian, nakaamgo siya sa iyang kahimtang. Nahinumdoman niya nga didto sa ilang balay nanobra ang pagkaon sa mga sulugoon sa iyang amahan. Apan siya hapit nang mamatay sa kagutom. Busa miingon siya, ‘Maayo pa ug mopauli na lang ako didto sa akong amahan ug moingon kaniya, “Tay nakasala ako sa Dios ug kanimo. Karon dili na ako angayng tawgon nga imong anak, isipa na lang ako nga usa sa imong mga sulugoon.” ’ Busa mipauli siya. Samtang layo pa siya, nakita na siya sa iyang amahan. Nalooy gayod ang amahan sa iyang anak, busa midagan siya paingon sa iyang anak ug gigakos niya kini ug gihagkan. Unya miingon ang iyang anak ngadto kaniya, ‘Tay, nakasala ako sa Dios ug kanimo. Dili na ako angayng tawgon nga imong anak. [Isipa na lang ako nga usa sa imong mga sulugoon.]’ Gitawag sa amahan ang iyang mga sulugoon ug miingon, ‘Dali, dad-a ninyo dinhi ang pinakanindot nga bisti ug ipasul-ob kaniya. Sul-obi usab ninyo siya ug singsing ug sapatos. Unya kuhaa ninyo ang toriyong baka nga gipatambok ug ihawa. Magkombira kita. Tungod kay abi nako ug patay na kining akong anak, apan dako diayng buhi. Nawala siya apan karon ania na.’ Busa nagsugod sila sa ilang paglipay-lipay. “Nahitabo kini samtang atua pa sa uma ang magulang nga anak. Sa iyang pagpauli, ug sa dihang nagkaduol na siya sa ilang balay, nadungog niya ang sonata ug panagsayaw. Busa gitawag niya ang usa sa mga sulugoon ug nangutana, ‘Nagaunsa man mo diha sa balay?’ Gisultihan siya sa sulugoon, ‘Ang imong manghod mipauli na ug maayo ang iyang panglawas ug wala maunsa, busa gipaihaw sa imong amahan ang gipatambok nga toriyong baka.’ Pagkadungog niya niini nasuko siya ug dili na siya gustong mosulod sa balay. Busa migawas ang iyang amahan ug gialam-alaman siya. Apan mitubag siya sa iyang amahan, ‘Hinumdomi ra gud kon pila na ka tuig ang akong pag-alagad kanimo. Wala gayod ako mosupak kanimo. Apan bisan kanding na lang wala mo gayod ako hatagi aron ako maglipay uban sa akong mga amigo. Karon, pag-abot sa imong anak nga nagausik-usik sa imong kabtangan uban sa daotan nga mga babaye, gipaihawan mo pa siya sa gipatambok nga toriyong baka.’ Apan mitubag ang iyang amahan, ‘Ikaw kanunayng ania uban kanako, ug ang tanan nga ako imo usab. Angay kitang maglipay, kay abi nato ug patay na ang imong manghod, apan dako diayng buhi. Nawala siya apan karon ania na.’ ” Nagsugilon na usab si Jesus sa iyang mga tinun-an, “May usa ka adunahan nga may sulugoon nga gitugyanan niya sa iyang mga kabtangan. Karon may nagsulti sa adunahan nga ang iyang mga kabtangan giusik-usikan lang sa iyang tinugyanan nga sulugoon. Busa gipatawag niya kini ug miingon, ‘Unsa man kining akong nadunggan nga giusik-usikan mo lang kuno ang akong mga kabtangan? Maayo pa magsumadahay kita sa akong kabtangan kay pagkahuman, papahawaon ko na ikaw.’ Tungod kay papahawaon na siya sa iyang agalon miingon siya sa iyang kaugalingon, ‘Unsa may akong himuon? Dili ako makahimo sa bug-at nga trabaho sama sa pagkalot ug bangag, ug maulaw usab ako nga magpakilimos. Ah, nahibaloan ko na kon unsa ang akong himuon aron nga bisan ug papahawaon na ako sa akong agalon may maduolan gihapon ako nga modawat kanako didto sa ilang balay.’ Ang iyang gihimo, tagsa-tagsa niyang gipatawag ang mga nakautang sa iyang agalon. Nangutana siya sa nauna, ‘Pila ang imong utang sa akong agalon?’ Gitubag siya, ‘100 ka tibod nga lana sa olibo.’ Miingon ang tinugyanan kaniya, ‘Sige, ania ang imong resibo, lingkod ug isulat nga 50 lang ka tibod.’ Pagkahuman nangutana siya sa ikaduha, ‘Pila ang imong utang sa akong agalon?’ Gitubag siya, ‘100 ka sakong trigo.’ ‘Sige, ania ang imong resibo, isulat nga 80 lang ka sako.’ Pagkahibalo sa agalon sa iyang gihimo, gidayeg niya ang limbongan nga tinugyanan sa kaabtik niini tungod kay nakapangandam na kini alang sa iyang umaabot. Kay ang mga tawo nga mipalabi sa mga butang dinhi sa kalibotan mas abtik makig-angay sa sama kanila kaysa mga gilamdagan na sa Dios.” “Busa sultihan ko kamo, gamita ninyo ang inyong bahandi dinhi sa kalibotan alang sa pakighigala, aron nga sa pag-abot sa adlaw nga mahurot na ang kalibotanon nga bahandi, dawaton nila kamo didto sa puloy-anan nga wala nay kataposan. Ang tawo nga kasaligan sa gagmay nga mga butang kasaligan usab sa dagkong mga butang. Ug ang tawo nga limbongan sa gagmay nga mga butang, limbongan usab sa dagkong mga butang. “Walay sulugoon nga makaalagad sa duha ka agalon. Tungod kay isalikway niya ang usa ug higugmaon niya ang usa; modapig siya sa usa ug tamayon niya ang usa. Dili usab ninyo madungan ang pag-alagad sa Dios ug sa bahandi.” Pagkadungog niadto sa mga Pariseo, gibugalbugalan nila si Jesus tungod kay hinguwarta man sila. Miingon si Jesus kanila, “Nagpakaaron-ingnon lang kamo sa mga tawo nga maayo kamo. Apan nahibaloan sa Dios kon unsa ang anaa sa inyong kasingkasing. Kay ang gipalabi sa tawo ginadumtan sa Dios.” “Sa wala pa muabot si Juan nga tigbautismo, ang Kasugoan ni Moises ug ang mga sinulat sa mga propeta mao ang ginatamdan sa mga tawo. Sukad sa pag-abot ni Juan gitudlo na ang Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios, ug daghan gayod ang namugos nga magpasakop. Apan wala kini magkahulogan nga wala nay kapuslanan ang Kasugoan. Posible pa nga mahanaw ang langit ug ang yuta kaysa mahimong walay kapuslanan ang pinakagamay nga bahin sa Kasugoan.” “Busa ang mobulag sa iyang asawa ug mangasawa sa lain nakapanapaw. Ug ang mangasawa sa babaye nga gibulagan nakapanapaw usab.” Nagpadayon si Jesus sa pagsulti, “Kaniadto may usa ka adunahan nga nagbisti ug mahalon ug nagpatuyang siya sa mga lamian nga pagkaon adlaw-adlaw. May usa usab ka kabos nga ang iyang ngalan si Lazaro. Ang iyang lawas nalukop ug mga nuka. Gidala siya didto sa pultahan sa balay sa adunahan. Gusto unta niya nga makakaon bisan na lang sa mga mumho nga nangatagak gikan sa lamisa sa adunahan. Giduolan siya sa mga iro ug gitilapan ang iyang mga nuka. Sa kaulahian, namatay si Lazaro ug gidala siya sa mga anghel didto sa tapad ni Abraham. Ang adunahan namatay usab ug gilubong. Samtang nagaantos siya pag-ayo didto sa impiyerno, nakita niya sa layo si Abraham ug didto sa iyang tapad si Lazaro. Busa misinggit ang adunahan kang Abraham, ‘Abraham, amahan ko, kaloy-i intawon ako! Sugoa si Lazaro nga ituslob sa tubig ang iyang tudlo ug patuloan ang akong dila aron mabugnawan, kay hilabihan gayod ang akong pag-antos sa kainit niining kalayo.’ Apan gitubag siya ni Abraham, ‘Anak, samtang nagkinabuhi ka pa sa kalibotan maayo gayod ang imong kahimtang, ug si Lazaro nagaantos. Apan karon malipayon siya dinhi ug ikaw nagaantos. Gawas pa niana, ang imong gipangayo dili gayod mahimo, tungod kay may lawom nga bung-aw nga nagaulang kanato nga si bisan kinsa dinhi kanamo nga gustong moanha diha dili gayod makatabok, ug walay usa usab nga gikan diha kaninyo nga makatabok dinhi kanamo.’ Miingon pa gayod ang adunahan, ‘Abraham, amahan ko, kon mao kana, hangyoon ko ikaw nga kon mahimo ipadala si Lazaro ngadto sa balay sa akong amahan, kay may lima pa ako ka mga igsoong lalaki, ug pasidan-an niya sila aron dili sila makaanhi niining dapita nga pulos lang pag-antos.’ Apan mitubag si Abraham, ‘Atua na man didto kanila ang mga sinulat ni Moises ug sa mga propeta. Kinahanglan patalinghogan nila kini.’ Mitubag ang adunahan, ‘Apan Abraham, amahan ko, dili sila motuo. Apan kon may moadto kanila gikan kanato, maghinulsol sila sa ilang mga sala.’ Apan miingon si Abraham, ‘Kon dili sila motuo sa mga sinulat ni Moises ug sa mga propeta, nan, dili usab sila motuo bisan pag may mabanhaw nga patay!’ ” Miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dili mahimo nga dili muabot ang mga pagtintal. Apan alaot ang tawo nga mahimong hinungdan sa pagpakasala sa iyang isigka-tawo. Mas maayo pa nga higtan ang iyang liog ug galingan nga bato ug itambog sa dagat kaysa mahimo siyang hinungdan sa pagpakasala sa usa niining mga bata pa sa pagtuo. Busa pagbantay kamo! “Kon makasala ang imong igsoon kanimo, badlonga siya. Ug kon maghinulsol siya, pasayloa siya. Kon sulod sa usa ka adlaw makapito siya makasala kanimo, ug sa matag higayon nga makasala siya mangayo siyag pasaylo, pasayloa siya.” Miingon ang mga apostoles kaniya, “Ginoo, dugangi ang among pagtuo!” Mitubag ang Ginoo kanila, “Kon may pagtuo kamo nga sama kagamay sa liso sa mustasa, makahimo kamong mosulti niining kahoy, ‘Malukat ka ug balhin sa dagat!’ Ug motuman kini kaninyo.” Midugang si Jesus sa pag-ingon kanila, “Pananglitan, may sulugoon ka nga nagdaro o nagbantay sa imong mga hayop, ug bag-o pa lang siya nakapauli gikan sa iyang trabaho. Isip agalon moingon ba ikaw kaniya, ‘Dali kaon na!’ Dili gayod. Hinuon moingon ka, ‘Sige, andami ako sa akong panihapon ug silbihi ako. Pagkahuman ikaw na usab ang mokaon.’ Wala niya pasalamati ang sulugoon tungod kay naghimo lang kini sa iyang katungdanan. Ingon usab kamo niana, human ninyo matuman ang gipahimo kaninyo, huna-hunaa ninyo nga kamo mga sulugoon lang nga nagtuman sa inyong katungdanan.” Samtang naglakaw si Jesus padulong sa Jerusalem, miagi siya sa utlanan sa Samaria ug Galilea. Ug sa iyang pagsulod sa usa ka baryo, gisugat siya sa napulo ka tawo nga may ngilngig nga sakit sa panit. Nagtindog lang sila sa unahan, ug naninggit, “Jesus, Ginoo! Malooy ka kanamo!” Pagkakita ni Jesus kanila, miingon siya, “Adto kamo sa mga pari ug pagpatan-aw kanila.” Sa naglakaw pa lang sila, nangaayo na sila. Pagkakita sa usa kanila nga naayo na siya, mibalik siya kang Jesus ug misinggit sa pagdayeg sa Dios. Miluhod siya ug nagpasalamat kang Jesus. Kadtong tawhana taga-Samaria. Unya miingon si Jesus, “Dili ba napulo man ang nangaayo? Hain na man ang siyam? Nganong wala may mibalik aron magpasalamat sa Dios gawas niining tawo nga dili Judio?” Ug miingon si Jesus kaniya, “Tindog ug pauli na. Ang imong pagtuo maoy nagluwas kanimo.” May mga Pariseo nga nangutana kang Jesus kon kanus-a magsugod ang paghari sa Dios. Miingon si Jesus kanila, “Sa pagsugod sa paghari sa Dios walay timailhan nga makita. Busa walay makaingon, ‘Ania dinhi, tan-awa ninyo!’ O, ‘Atua didto!’ Kay ang paghari sa Dios anaa na kaninyo.” Unya miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Moabot ang panahon nga mangandoy kamo nga unta makita ninyo ako nga Anak sa Tawo bisan sa usa lang ka adlaw, apan dili pa kana mahitabo. May mga tawo nga moingon kaninyo, ‘Atua siya didto!’ o, ‘Ania siya dinhi!’ Ayaw kamo pagtuo kanila o mangita ba hinuon kanako. Tungod kay ang Anak sa Tawo mobalik sama sa kilat nga mokilab sa palibot. Apan kinahanglan nga daghan una nga mga pag-antos ang akong maagian. Isalikway ako sa mga tawo niining panahona. “Kon unsa ang gihimo sa mga tawo sa panahon ni Noe, mao usab ang himuon sa mga tawo sa pag-abot sa Anak sa Tawo. Sa panahon ni Noe, walay laing gihuna-huna ang mga tawo kondili ang maglipay: nagsige lang ug kaon, inom, ug nagminyoanay hangtod nga miabot ang adlaw nga misulod si Noe sa arka. Unya milunop ug nalumos silang tanan. Ang himuon sa mga tawo sama usab sa gihimo sa mga tawo sa panahon ni Lot. Ang mga tawo kaniadto nagsige lang ug kaon, inom, pamalit, pamaligya, pananom, ug nagsige lang ug patukod ug mga balay. Apan sa adlaw nga nakagawas na si Lot sa Sodoma, miulan didto ug kalayo ug asupre. Ug nangamatay silang tanan. Mao usab kana ang mahitabo kon ako nga Anak sa Tawo muabot na. Nianang adlawa, ang tawo nga anaa sa gawas sa iyang balay kinahanglan nga dili na mosulod pa aron sa pagkuha sa iyang mga kabtangan. Ug ang atua didto sa uma kinahanglan nga dili na mopauli pa sa iyang balay. Hinumdomi ninyo ang nahitabo sa asawa ni Lot. Si bisan kinsa nga magtinguha sa pagtipig sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan si bisan kinsa nga magbuhis sa iyang kinabuhi tungod sa iyang pagsunod kanako makabaton sa kinabuhi nga walay kataposan. Ang tinuod, nianang gabhiona, kon may duha ka tawo nga magtapad sa pagpangatulog, ang usa kuhaon ug ang usa ibilin. Kon may duha ka babaye nga maggaling, ang usa kuhaon ug ang usa ibilin. [Ug kon may duha ka tawo nga magtrabaho didto sa uma, ang usa kuhaon ug ang usa ibilin.]” Unya nangutana ang iyang mga tinun-an, “Ginoo, asa man kini mahitabo?” Gitubag niya sila pinaagi sa usa ka panultihon, “Kon asa ang patayng lawas, atua usab didto magtigom ang mga uwak.” Unya gisuginlan ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa usa ka sambingay aron tudloan sila sa pag-ampo kanunay ug dili mawad-an sa paglaom. Miingon siya, “Sa usa ka siyudad may usa ka huwes nga walay kahadlok sa Dios ug walay pagpakabana sa iyang isigka-tawo. Ug sa maong siyudad may usa ka biyuda nga nagbalik-balik sa huwes aron tabangan siya sa iyang kaso. Unya miingon si Ginoong Jesus kanila, “Nan, nakita ninyo ang gihimo sa huwes bisan dili siya matarong? Ang Dios pa kaha! Dili mahimo nga dili siya molaban sa iyang mga pinili nga nagtawag kaniya adlaw ug gabii aron molutaw ang kaangayan. Sigurado gayod nga dili niya sila pasagdan. Ang tinuod, diha-diha tabangan niya sila. Apan kon mobalik na ako nga Anak sa Tawo dinhi sa kalibotan, may makita pa kaha ako nga mga tawo nga may pagtuo?” May mga tawo didto nga nagtuo nga sila lang gayod ang matarong ug gitamay nila ang uban. Busa gisultihan sila ni Jesus niining sambingay. “May duha ka tawo nga miadto sa templo aron sa pag-ampo. Ang usa Pariseo ug ang usa maniningil ug buhis. Mitindog ang Pariseo ug nagaampo mahitungod sa iyang kaugalingon ug sama niini, ‘Dios ko, mapasalamaton ako kanimo nga dili ako sama sa uban nga mga tawo—mga mangingilad, limbongan, babaero, ug dili usab ako sama nianang maniningil ug buhis. Kaduha ako magpuasa kada semana, ug gihatag ko ang ikanapulo nga bahin sa tanan kong kinitaan.’ Ang maniningil ug buhis nagtindog sa layo ug dili gani siya mohangad sa langit, hinuon gipukpok niya ang iyang dughan sa paghinulsol ug miingon, ‘Dios ko, kaloy-i ako nga usa ka makasasala!’ Sa pagkatinuod, kining tawhana, ug dili ang Pariseo, ang mipauli nga gipakamatarong sa Dios. Kay si bisan kinsa nga magpataas sa iyang kaugalingon ipaubos sa Dios, apan ang magpaubos sa iyang kaugalingon ipataas.” Usa ka adlaw niana gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ang ilang gagmay nga mga bata aron pandongan niya sa iyang kamot sa pagpanalangin kanila. Sa dihang nakita sa iyang mga tinun-an nga gidala sa mga tawo ang ilang kabataan ngadto kang Jesus gibadlong nila sila. Apan gitawag ni Jesus ang mga bata nga moduol kaniya, ug miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Pasagdi lang ninyo ang mga bata nga moduol kanako. Ayaw ninyo sila pugngi, kay ang mga sama kanila nasakop sa paghari sa Dios. Sa pagkatinuod, si bisan kinsa nga dili magpasakop sa paghari sa Dios nga sama sa pagpasakop niining mga bata dili gayod mahiapil sa paghari sa Dios.” May usa ka tigdumala sa mga Judio nga nangutana kang Jesus, “Maayong Magtutudlo, unsa man ang akong himuon aron makaangkon ako sa kinabuhi nga walay kataposan?” Mitubag si Jesus kaniya, “Nganong miingon ka man nga maayo ako? Walay bisan kinsa nga maayo gawas sa Dios. Bahin sa imong pangutana, nahibalo ka na sa giingon sa Kasugoan: ‘Ayaw pagpanapaw, ayaw pagpatay, ayaw pagpangawat, ayaw pagsaksi ug bakak, tahora ang imong amahan ug inahan.’ ” Mitubag ang tawo, “Kanang tanan gituman ko sukad pa sa akong pagkabata.” Sa pagkadungog ni Jesus sa iyang tubag, miingon siya, “Usa pa gayod ka butang ang angay mong himuon. Ibaligya ang tanan mong kabtangan, ug ang halin ipanghatag sa mga kabos. Ug mahimo kang adunahan didto sa langit. Pagkahuman, balik ug sunod kanako.” Apan sa pagkadungog niya niini, nasubo siya tungod kay adunahan man siya kaayo. Sa dihang nakita ni Jesus nga nasubo siya, miingon si Jesus, “Lisod gayod alang sa mga adunahan nga magpasakop sa paghari sa Dios. Sayon pa ang paglusot sa mananap nga kamelyo sa bangag sa dagom kaysa pagpasakop sa adunahan sa paghari sa Dios.” Unya nangutana ang mga nakadungog sa gisulti ni Jesus, “Kon mao kana, kinsa na man lang ang maluwas?” Gitubag sila ni Jesus, “Ang dili mahimo sa tawo mahimo sa Dios.” Unya miingon si Pedro, “Amo bayang gibiyaan ang among mga kabtangan ug misunod kami kanimo.” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, walay bisan kinsa nga mibiya sa iyang balay, asawa, mga igsoon, ginikanan, o mga anak tungod ug alang sa iyang pagpasakop sa paghari sa Dios, nga dili makadawat niining panahona sa mas labaw pa kaysa iyang gibiyaan, ug sa umaabot may kinabuhi pa siya nga walay kataposan.” Gilain ni Jesus ang iyang 12 ka apostoles ug giingnan, “Paminaw kamo! Nagapadulong kita sa Jerusalem, ug didto matuman ang mga sinulat sa mga propeta mahitungod kanako nga Anak sa Tawo. Kay itugyan ako ngadto sa mga tawo nga dili Judio. Bugalbugalan nila ako, pakaulawan ug luwaan. Latigohon usab nila ako ug patyon, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” Apan wala gayod makasabot ang mga apostoles kon unsa ang buot ipasabot ni Jesus, tungod kay gililong kanila ang kahulogan sa iyang gisulti. Sa nagkaduol na sila si Jesus sa Jerico, may usa ka buta nga naglingkod sa daplin sa dalan ug nagpakilimos. Pagkadungog niya nga daghan ang nangagi, nangutana siya kon unsa kadto. Gisultihan nila kini nga miagi si Jesus nga taga-Nazaret. Pagkahibalo niya niini misinggit siya, “Jesus, kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako!” Gibadlong siya sa mga tawo aron mohilom. Apan gipakusgan pa gayod hinuon niya ang pagsinggit, “Kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako!” Unya mihunong si Jesus ug misugo nga dad-on ang buta ngadto kaniya. Pag-abot sa buta gipangutana kini ni Jesus, “Unsay imong gusto nga buhaton ko kanimo?” Mitubag ang buta, “Ginoo, gusto ko nga makakita pag-usab.” Miingon si Jesus kaniya, “Makakita ka na. Ang imong pagtuo nagaayo kanimo.” Ug diha-diha nakakita siya. Misunod dayon siya kang Jesus ug nagdayeg sa Dios. Pagkakita sa mga tawo niini, midayeg usab sila sa Dios. Misulod si Jesus sa Jerico tungod kay didto siya moagi padulong sa Jerusalem. May usa ka adunahan didto nga ang iyang ngalan si Zaqueo. Siya mao ang pangulo sa mga maniningil ug buhis. Gusto gayod niya nga makita kon kinsa gayod si Jesus. Apan mubo si Zaqueo ug tungod sa kadaghan sa mga tawo dili siya makakita kang Jesus. Busa midagan siya sa unahan ug misaka sa kahoy nga sikomoro aron makita niya si Jesus, kay didto gayod siya dapit moagi. Pag-abot ni Jesus didto mihangad siya ug miingon, “Zaqueo, dali! Kanaog dayon, kay karong adlawa kinahanglan nga adto ako modayon sa imong balay.” Busa nagdali-dali ug kanaog si Zaqueo, ug sa dakong kalipay giabiabi niya si Jesus. Sa dihang nakita sa mga tawo nga midayon si Jesus sa balay ni Zaqueo, nagbagulbol sila nga nagaingon, “Nganong diha man gayod siya modayon sa balay nianang tawo nga makasasala?” Didto sa iyang balay mitindog si Zaqueo ug miingon, “Ginoo, ihatag ko ngadto sa mga kabos ang katunga sa akong kabtangan. Ug kon may gilimbongan ako, ibalik ko kaniya sa upat ka pilo.” Miingon si Jesus kaniya, “Karon naluwas na kining panimalay, tungod kay kaliwat usab siya ni Abraham. Kay ako nga Anak sa Tawo mianhi dinhi sa kalibotan aron sa pagpangita ug sa pagluwas sa tanan nga nahisalaag.” Samtang naminaw pa ang mga tawo, gisultihan sila ni Jesus ug sambingay tungod kay duol na sila sa Jerusalem ug nagahuna-huna ang mga tawo nga magsugod na gayod ang paghari sa Dios. Miingon si Jesus kanila, “May usa ka dungganon nga tawo nga milakaw sa layong dapit aron sa pagdawat sa katungdanan isip hari sa iyang dapit, ug unya mopauli ra dayon siya. Apan sa wala pa siya makagikan gipatawag niya ang iyang napulo ka mga sulugoon ug gipanghatagan ang matag usa kanila sa sama nga kantidad, ug miingon siya kanila, ‘Gamita ninyo sa negosyo ang akong gihatag kaninyo samtang wala ako.’ “Ang iyang katagilungsod wala makagusto kaniya. Busa sa dihang nakagikan na siya, nagpadala sila ug mga representante didto sa iyang giadtoan sa pagsulti nga dili nila gusto nga maghari siya kanila. Apan gihimo gihapon siya nga hari. Pagbalik niya sa iyang dapit, gipatawag niya ang mga sulugoon nga iyang gipanghatagan ug kuwarta nga inegosyo, aron mahibaloan niya kon pila ang ilang ginansya. Ang una nga miabot miingon kaniya, ‘Sir, ang imong gihatag nga kuwarta kanako nakaginansya ug napulo ka pilo.’ Miingon ang hari, ‘Maayo gayod! Maayo ka nga sulugoon. Tungod kay kasaligan ka sa gagmay nga butang, padumalahon ko ikaw sa napulo ka siyudad.’ Ang ikaduha nga sulugoon miabot usab ug miingon, ‘Sir, ang imong gihatag nga kuwarta kanako nakaginansya ug lima ka pilo.’ Mitubag ang hari kaniya, ‘Padumalahon ko ikaw ug lima ka siyudad.’ Ug miabot ang usa pa gayod ug miingon, ‘Sir, ania ang imong kuwarta. Giputos ko gayod kini ug gitagoan, kay nahadlok ako kanimo tungod kay labihan ka kaestrikto. Nagapanguha ka sa ginansya nga gihagoan sa uban, ug nagapanguha ka usab sa ani bisan dili ikaw ang nagtanom.’ Miingon ang hari kaniya, ‘Wala kay pulos nga sulugoon! Ang imong gisulti mao usab ang akong gamiton sa pagsentensya kanimo. Nahibaloan mo nga estrikto ako ug nagapanguha sa ginansya nga gihagoan sa uban, ug nagapanguha usab ako sa ani bisan dili ako ang nagtanom. Apan nganong wala mo man ibutang ang akong kuwarta sa bangko aron nga sa akong pagbalik makuha ko ang akong kuwarta nga may tubo pa?’ Ug miingon ang hari sa mga tawo nga nanindog didto, ‘Kuhaa ninyo kaniya ang kuwarta ug ihatag ngadto sa tawo nga nakaginansya ug napulo ka pilo.’ Apan mitubag sila, ‘Sir, may napulo na siya ka pilo.’ Mitubag ang hari, ‘Sultihan ko kamo, ang kasaligan hatagan pa. Apan ang dili kasaligan, bisan ang gamay nga gitugyan kaniya kuhaon pa. Kon mahitungod niadtong mga tawo nga nakigbatok kanako ug dili gusto nga maghari ako kanila, dad-a ninyo sila dinhi kanako ug pamatya!’ ” Pagkahuman niya ug sulti niadto, mipadayon sila ni Jesus sa pagpanglakaw padulong sa Jerusalem. Sa nagkaduol na sila sa mga baryo sa Betfage ug Betania, nga anaa sa bukid nga gitawag ug Bukid sa mga Olibo, gipauna ni Jesus ang duha sa iyang mga tinun-an. Miingon siya kanila, “Pag-una kamo didto sa sunod nga baryo. Pagsulod ninyo, may makita kamo nga nating asno nga gihigot. Wala pa gayod kini kasakyi. Hubari ninyo ug dad-a dinhi. Kon may mangutana kaninyo kon nganong ginahubaran ninyo ang asno, tubaga ninyo nga kinahanglanon kini sa Ginoo.” Busa milakaw silang duha, ug ang gisulti ni Jesus kanila natuman gayod. Sa dihang gihubaran nila ang nating asno gipangutana sila sa tag-iya, “Nganong gihubaran ninyo kana?” Mitubag sila, “Gikinahanglan kini sa Ginoo.” Gidala dayon nila kini ngadto kang Jesus. Pag-abot didto, gihapinan nila ang asno sa ilang mga kupo ug gipasakay si Jesus. Samtang nagsakay siya padulong sa Jerusalem gibuklad sa mga tawo ang ilang mga kupo didto sa dalan nga iyang agian aron sa pagpasidungog kaniya. Ug sa paglugsong na niya gikan sa Bukid sa mga Olibo, nalipay ang iyang mga tinun-an ug misinggit sa pagdayeg sa Dios tungod sa ilang nakita nga mga milagro. Miingon sila, “Gipanalanginan sa Ginoo ang Hari nga iyang gipadala! Karon may kalinaw na gikan sa Dios. Dayegon ta ang Dios!” Didto sa panon, may mga Pariseo nga miingon, “Magtutudlo, pahiloma ang imong mga tinun-an.” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, kon mohilom sila, ang mga bato mao ang mosinggit sa mga pagdayeg.” Sa nagkaduol na si Jesus sa Jerusalem, ug sa dihang nakita niya kini, mihilak siya. Miingon siya, “Unta mahibaloan ninyo karong adlawa kon unsa ang makahatag kaninyo ug kalinaw! Apan nataptapan ang inyong pangisip. Moabot ang adlaw nga alihan sa inyong mga kaaway ang palibot sa inyong siyudad aron dili na gayod kamo makaikyas, ug bisan asa kamo ila kamong atakihon. Pamatyon nila kamo. Gub-on ug patagon ang inyong siyudad nga wala na gayoy mahibilin bisan ang mga bato nga nagpatongpatong. Kining tanan mahitabo kaninyo tungod kay wala kamo magtagad sa panahon nga luwason na unta kamo sa Dios.” Pag-abot nila sa Jerusalem, miadto dayon si Jesus sa templo ug giabog niya ang mga namaligya didto. Miingon siya kanila, “Miingon ang Dios sumala sa Kasulatan, ‘Ang akong balay dapit nga alampoanan.’ Apan gihimo ninyo kini nga tagoanan sa mga tulisan. ” Sukad niadto, nagtudlo na siya sa templo adlaw-adlaw. Ang kadagkoan sa mga pari, ang mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang mga opisyal sa lungsod nagtinguha sa pagpatay kaniya, apan wala sila makahigayon sa paghimo niini tungod kay nawili ang mga tawo sa pagpaminaw sa iyang mga pagpanudlo. Usa ka adlaw niana, samtang nagtudlo si Jesus sa Maayong Balita sa mga tawo didto sa templo, miduol kaniya ang kadagkoan sa mga pari, ang mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang mga pangulo sa mga Judio. Nangutana sila, “Unsa ba ang imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga dinhi sa templo. Kinsa ba gayod ang naghatag kanimo niini nga katungod?” Mitubag si Jesus kanila, “May pangutana usab ako kaninyo. Sultihi ninyo ako, kang kinsa ba naggikan ang katungod ni Juan sa pagbautismo, sa Dios ba o sa tawo?” Naglalis sila kon unsa ang ilang itubag, “Kon moingon kita nga, ‘Gikan sa Dios,’ moingon siya, ‘O, nganong wala man kamo motuo kang Juan?’ Apan kon moingon kita nga ‘Gikan sa tawo,’ batoon kita sa mga tawo, tungod kay mituo sila nga si Juan propeta sa Dios.” Busa mitubag sila kang Jesus nga wala sila mahibalo. Unya miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana dili ko usab kamo sultihan kon diin gikan ang akong katungod sa pagbuhat niini.” Gisuginlan dayon ni Jesus ang mga tawo niini nga sambingay, “May usa ka tawo nga may yuta nga gipatamnan niya ug ubas. Pagkahuman gipasaopan niya kini ug milakaw ngadto sa layong dapit. Sa panahon na sa pagpamupo sa ubas, gisugo niya ang usa ka sulugoon ngadto sa mga saop aron sa pagkuha sa iyang bahin. Apan pag-abot didto sa sulugoon, gikulata nila kini ug gipapauli nga walay dala. Unya nagsugo na usab ang tag-iya ug usa pa ka sulugoon. Apan pag-abot sa sulugoon didto sa mga saop gikulata usab kini ug gipakaulawan ug gipapauli usab nila nga walay dala. Nagsugo pa gayod ang tag-iya ug ikatulong sulugoon, apan pag-abot niya didto gipasakitan nila kini ug giabog pauli. Busa ang tag-iya sa ubasan miingon, ‘Unsa na lang kaha ang akong buhaton? Ah, sugoon ko na lang ang akong pinalanggang anak, kay tingali ug tahoron nila siya.’ Apan sa pagkakita sa mga saop sa iyang anak, miingon sila, ‘Ania na ang manununod. Dali, patyon nato siya aron maato na ang iyang mapanunod.’ Busa gidala nila kini ngadto sa gawas sa ubasan ug gipatay.” Unya miingon si Jesus sa mga tawo, “Karon, unsa man ang buhaton sa tag-iya ngadto kanila? Sigurado gayod nga adtoon niya ang mga saop ug pamatyon. Unya pasaopan niya sa uban ang iyang ubasan.” Pagkadungog niini sa mga tawo miingon sila, “Hinaut unta nga dili itugot sa Dios nga mahitabo ang sama niana!” Apan gitan-aw sila ni Jesus ug gipangutana, “Unsa man diay ang kahulogan sa Kasulatan nga nagaingon: ‘Ang bato nga gisalikway sa mga panday mao gayod hinuon ang nahimong pundasyon.’ Si bisan kinsa nga mahulog niadtong batoha mabalian, apan ang mahulogan sa maong bato madugmok gayod.” Niadtong higayona dakpon na unta siya sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa kadagkoan sa mga pari, kay nahibaloan nila nga sila gayod ang iyang gitumong sa iyang sambingay. Apan nahadlok sila sa mga tawo. Busa naghulat na lang sila ug laing higayon. Nagpadala sila ug mga espiya nga nagpakaaron-ingnon nga maayo ang ilang tuyo, aron nga kon may makita sila nga sayop sa iyang gipanulti, isumbong nila siya ngadto sa gobernador. Nangutana kining mga espiya kang Jesus, “Magtutudlo, nasayod kami nga husto ang imong gipanulti ug gipanudlo. Ug wala ka gayoy gipalabi bisan kinsa, hinuon ang kamatuoran mahitungod sa kabubut-on sa Dios alang sa mga tawo mao gayod ang imong gipanudlo. Sa imong huna-huna, husto ba o dili nga kita, isip mga Judio, mobayad ug buhis ngadto sa Emperador sa Roma?” Apan nahibaloan ni Jesus ang ilang daotang tuyo, busa miingon siya kanila, “Pakit-a ninyo ako ug kuwarta. Kang kinsa bang hitsura ug ngalan ang nahimutang diha?” Mitubag sila, “Iya sa Emperador.” Busa miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana, ihatag ninyo sa Emperador ang iya sa Emperador ug sa Dios ang iya sa Dios.” Busa sa atubangan sa tanan wala gayod nila siya mabitik sa iyang gipanulti. Ug tungod kay natingala sila sa tubag ni Jesus, mihilom na lang sila. May mga Saduseo nga miduol kang Jesus. Kining mga tawhana wala nagatuo nga may pagkabanhaw. Nangutana sila, “Magtutudlo, gisulat ni Moises kanato kini nga balaod nga kon mamatay ang lalaki ug wala silay anak sa iyang asawa, kinahanglan nga ang iyang igsoon ang mangasawa sa nabalo aron makaanak siya alang sa iyang igsoon nga namatay. Karon, may pito ka managsoon nga lalaki. Ang kamagulangan nakapangasawa, ug namatay siya nga walay anak. Busa ang balo gipangasawa sa sunod nga igsoon. Apan namatay usab siya nga wala silay anak. Mao usab ang nahitabo sa ikatulo nga igsoon, hangtod sa ikapito. Nangamatay silang tanan nga walay anak niadto nga babaye. Sa kaulahian namatay usab ang babaye. Karon, kon muabot na ang pagkabanhaw, kang kinsa man siyang asawa, kay silang pito nakapangasawa man kaniya?” Gitubag sila ni Jesus, “Dinhi sa kalibotan magminyoay ang mga tawo. Apan si bisan kinsa nga takos nga banhawon ug dad-on didto sa laing kinabuhi dili na magminyoay. Dili na sila mamatay tungod kay mahisama na sila sa mga anghel; mga anak sila sa Dios, kay gibanhaw man sila. Bahin sa pagkabanhaw sa mga patay, bisan gani ang giingon ni Moises didto sa nagdilaab nga sampinit nagpamatuod niini. Dili ba nga gitawag man niya ang Ginoo nga ‘Dios ni Abraham, Dios ni Isaac, ug Dios ni Jacob’? Kini nagpamatuod nga bisan dugay na silang namatay, buhi pa gihapon sila, tungod kay ang Dios dili Dios sa mga patay, kondili Dios sa mga buhi. Alang kaniya, buhi ang tanan.” Ang uban nga magtutudlo sa Kasugoan miingon, “Magtutudlo, husto ang imong tubag.” Ug wala nay nangahas pa sa pagpangutana kaniya. Unya, nangutana si Jesus sa mga tawo, “Nganong gi-ingon man nila nga ang Cristo kaliwat ni David? Kay si David mismo nagaingon man diha sa Libro sa mga Salmo: ‘Miingon ang Ginoo sa akong agalon nga hari, Lingkod dinhi dapit sa akong tuo, hangtod mapailalom ko kanimo ang imong mga kaaway.’ Kon gitawag siya ni David nga iyang Ginoo, mahimo ba nga kaliwat lang siya ni David?” Samtang naminaw ang mga tawo kang Jesus, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Pagbantay kamo sa mga magtutudlo sa Kasugoan nga gustong magsuroy-suroy nga nagabistig taas. Sa mga dapit nga tigomanan sa mga tawo, gusto nila nga tahoron sila. Sa mga simbahan o sa mga kombira ginapili gayod nila ang mga lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. Ginailog nila ang mga kabtangan sa mga babaye nga balo, ug ginatabon-tabonan lang nila ang ilang daotang binuhatan pinaagi sa tag-as nga mga pag-ampo. Kini sila makadawat ug mas bug-at nga silot.” Samtang nagtan-aw si Jesus nakita niya ang mga adunahan nga naghulog sa ilang kuwarta didto sa sudlanan sa kuwarta sa templo. Ug nakita usab niya ang usa ka kabos nga biyuda nga naghulog ug duha lang ka sinsilyo. Unya miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, mas dako ang gihulog sa kabos nga balo kay kanilang tanan. Kay sila daghan ug kuwarta ug ang ilang gihatag bale-wala lang kanila; apan ang balo, bisan tuod kabos siya, gihatag niya ang tanan niyang kabuhian.” May mga tawo didto nga naghisgot mahitungod sa matahom nga mga bato ug sa mga butang nga gihalad sa mga tawo nga nagpatahom sa templo. Apan miingon si Jesus kanila, “Moabot ang adlaw nga kining mga butang nga inyong nakita gun-ubon, ug wala gayoy bisan usa ka bato nga magpabilin ibabaw sa laing bato.” Nangutana sila kang Jesus, “Magtutudlo, kanus-a ba mahitabo kining imong giingon? Unsa man ang mga timailhan nga kining mga butanga hapit nang mahitabo?” Miingon si Jesus kanila, “Pagbantay kamo nga walay makapahisalaag kaninyo. Kay daghan ang muabot ug moingon nga sila mao ako, ug moingon usab sila nga miabot na ang panahon. Apan ayaw kamo pagtuo o pagsunod kanila. Kon makadungog kamo nga may mga gira ug mga kagubot, ayaw kamo kahadlok, kay kana kinahanglan nga mahitabo una, apan wala kana magkahulogan nga muabot na ang kataposan.” Ug miingon pa gayod si Jesus kanila, “Makiggubat ang nasod batok sa laing nasod, ang gingharian batok sa laing gingharian. May muabot nga kusog nga mga linog, ug may kagutom ug kamatay nga muabot sa nagkalain-lain nga mga dapit. Ug makita usab ninyo ang mga makalilisang ug kahibulongan nga mga timailhan gikan sa langit. “Apan sa dili pa kini mahitabo, dakpon kamo ug lutoson sa mga tawo. Dad-on nila kamo sa mga simbahan sa mga Judio aron hukman ug prisohon. Dad-on usab nila kamo ngadto sa mga hari ug mga gobernador aron imbistigahon. Kining tanan himuon nila kaninyo tungod sa inyong pagsunod kanako. Apan kini mahimong kahigayonan alang kaninyo aron isulti kanila ang Maayong Balita. Busa itisok sa inyong alimpatakan nga kon mahitabo kini dili kamo maglisod kon unsa ang inyong itubag, kay hatagan ko kamo ug kaalam sa pagtubag aron dili makasupak kaninyo ang inyong mga kaaway. Bisan gani ang inyong kaugalingon nga mga ginikanan, mga igsoon, mga paryente, ug mga amigo magsumbong batok kaninyo. Ug ang uban kaninyo patyon gayod nila. Dumtan kamo sa tanan tungod kay kamo akong mga tinun-an. Apan walay kadaot nga mahitabo kaninyo. Ug kon magpadayon kamo makaangkon kamo ug kinabuhi nga walay kataposan. “Kon makita ninyo nga ang Jerusalem gilibotan na sa mga sundalo, mahibaloan ninyo nga hapit na ang iyang pagkapukan. Busa ang mga tawo sa Judea kinahanglan mokalagiw ngadto sa kabukiran. Papahawaa ang naa sa siyudad sa Jerusalem, ug kadtong atua sa uma ayaw na paadtoa sa Jerusalem. Kay nianang mga adlawa silotan sa Dios ang Jerusalem aron sa pagtuman sa gi-ingon sa Kasulatan. Nianang mga adlawa alaot ang mga mabdos ug ang mga inahan nga nagapasuso tungod kay maglisod sila sa pagkagiw. Dako nga pag-antos ang muabot niining dapita, kay dako ang kapungot sa Dios sa katawhan niini. Ang uban kanila mangamatay sa gira, ug ang uban bihagon ug dad-on ngadto sa uban nga mga nasod. Ug kining siyudad sa Jerusalem pukanon ug dumalahon sa mga dili Judio hangtod matapos ang gitagal sa Dios.” “Mahitabo usab nga may mga timailhan nga makita sa adlaw, sa bulan, ug sa mga bitoon. Dinhi sa kalibotan makuyawan ang mga nasod tungod sa dahunog sa dagkong mga balod. Makuyapan ang mga tawo sa kahadlok kon unsa ang mahitabo niining kalibotan. Tungod kay ang mga bitoon ug ang uban nga atua sa kalangitan pahisalaagon gikan sa ilang naandan nga agianan. Unya ako nga Anak sa Tawo makita diha sa mga panganod nga moanhi sa kalibotan uban sa gahom nga nagadan-ag gayod. Kon magsugod na kini nga mga panghitabo, ayaw kamo kahadlok tungod kay duol na ang pagluwas kaninyo.” Unya gisuginlan sila ni Jesus niini nga sambingay: “Tan-awa ninyo ang kahoy nga igos ug ang uban pang mga kahoy. Kon makita nato nga nanalingsing na, dili ba moingon kita nga hapit na ang ting-init? Sa ingon usab nga pamaagi, kon makita ninyo nga nangahitabo na kining akong gisulti kaninyo, mahibaloan ninyo nga hapit na ang paghari sa Dios. Sa pagkatinuod, matuman kining tanan sa dili pa mamatay ang mga tawo niining panahona. Mawala ang langit ug ang yuta, apan ang akong mga pulong dili mawala kondili matuman gayod. “Busa bantayi ninyo ang inyong kaugalingon nga dili mawili sa pagkinabuhi nga mapatuyangon, sa paghubog, ug sa pagkabalaka sa inyong panginabuhi, kay basin kalit lang muabot kadtong adlawa nga dili kamo makabantay, ug sama unya kamo sa nalit-agan. Kay sa kalit lang muabot kini sa tanan nga nagpuyo dinhi sa kalibotan. Busa kanunay kamong mangandam ug mag-ampo nga kon mahitabo na kining tanan, may kalig-on kamo aron makalingkawas kamo niining panghitabo, ug makaatubang kamo nga dili maulaw kanako nga Anak sa Tawo.” Sa adlaw mag-adtoan si Jesus sa templo aron magtudlo. Pagkagabii, didto siya magtulogan sa Bukid sa mga Olibo. Sayo pa sa buntag mangadto na ang mga tawo sa templo aron sa pagpaminaw kaniya. Hapit na ang Pista sa Pan nga Walay Patubo nga gitawag usab ug Pista sa Paglabay sa Anghel. Ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan nangita ug pamaagi kon unsaon nila pagpatay si Jesus nga dili magkagubot, kay nahadlok man sila sa mga tawo. Misulod si Satanas kang Judas nga gitawag ug Iscariote, nga usa sa 12 ka mga apostoles ni Jesus. Busa milakaw siya ug nakigkita sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga opisyal sa mga guwardya sa templo. Gihisgotan nila kon unsaon niya pagtugyan si Jesus ngadto kanila. Nalipay gayod sila ug nagkauyon nga bayran siya. Misugot usab si Judas ug sukad niadto, nangita siya ug kahigayonan kon unsaon niya pagtugyan si Jesus ngadto kanila nga dili mahibaloan sa mga tawo. Karon, miabot na ang Pista sa Pan nga Walay Patubo. Mao kining adlawa nga kinahanglan sa mga Judio nga maghalad ug mga karnero nga ilang kaonon alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa gisugo ni Jesus si Pedro ug si Juan. Miingon siya, “Pag-una kamo ug andama ang atong panihapon alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel.” Nangutana sila kaniya. “Asa man ang imong gusto nga kami mag-andam niini?” Mitubag si Jesus kanila, “Pag-abot ninyo sa siyudad, may motagbo kaninyo nga tawo nga nagadala ug banga nga may tubig. Sunda ninyo siya ug sulod usab kamo sa balay nga iyang sudlan, ug ingna ninyo ang tagbalay, ‘Nangutana ang Magtutudlo kon asa ang kuwarto nga kan-an niya uban sa iyang mga tinun-an sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel.’ Ipakita niya kaninyo ang dako nga kuwarto sa taas nga kompleto sa kagamitan. Didto kamo pag-andam sa atong panihapon.” Nanglakaw ang duha nga iyang gisugo, ug nakita nila ang tanan sumala sa giingon ni Jesus kanila. Ug giandam nila didto ang panihapon alang sa pista. Sa dihang tingpanihapon na, milingkod si Jesus kauban sa iyang mga apostoles aron mangaon. Unya miingon si Jesus kanila, “Dako gayod ang akong handom nga sa dili pa ako mag-antos, magkauban una kita sa pagpangaon sa pagsaulog niining Pista sa Paglabay sa Anghel. Kay ang tinuod, dili na ako mokaon pag-usab niini hangtod nga matuman na ang tinuod nga kahulogan niini kon muabot na ang paghari sa Dios.” Unya mikuha siya ug ilimnon, nagpasalamat sa Dios, ug miingon, “Ilibot ninyo kini ug pagpuli-puli kamo sa pag-inom. Sa pagkatinuod, gikan karon dili na ako moinom sa ilimnon nga gikan sa ubas hangtod nga muabot ang paghari sa Dios.” Mikuha siya ug pan ug nagpasalamat sa Dios. Unya gipikas-pikas niya kini ug gipanghatag kanila ug miingon, “Mao kini ang akong lawas nga gihatag alang kaninyo. Himoa ninyo kini aron sa paghandom kanako.” Pagkahuman, mikuha siya ug ilimnon ug miingon, “Kini nga ilimnon mao ang bag-o nga kasabotan nga palig-onon pinaagi sa akong dugo nga iula alang kaninyo. “Apan paminaw kamo, ania kauban nato dinhi sa pagpangaon ang tawo nga magluib kanako. Kay ako nga Anak sa Tawo mamatay sumala sa plano sa Dios, apan alaot ang tawo nga motugyan kanako ngadto sa akong mga kaaway.” Pagkadungog nila niini nagpangutan-anay sila kon kinsa kaha kanila ang mohimo niini. Sa kaulahian naglalis ang mga apostoles kon kinsa gayod kanila ang pinakalabaw. Busa miingon si Jesus kanila, “Dinhi niining kalibotan nagamando ang mga hari sa ilang mga sakop. Ug gusto sa mga may gahom nga tawgon sila nga mga ‘dalangpanan sa mga tawo.’ Apan kaninyo dili ingon niana. Kay kon kinsa kaninyo ang may taas nga katungdanan, kinahanglang magpaubos. Ug kon kinsa kaninyo ang nagdumala, kinahanglan mahisama siya sa sulugoon. Kinsa sa duha ang mas labaw, ang gisilbihan ba sa pagkaon o ang nagsilbi? Dili ba nga mas labaw man ang gisilbihan? Apan ako mao gayod ang nagasilbe kaninyo bisan tuod ug ako inyong agalon.” Misulti pag-usab si Jesus kanila, “Kamo ang miunong kanako sa mga pagsulay nga akong naagian. Busa tungod kay gihatagan ako sa akong Amahan ug gahom sa paghari, hatagan ko usab kamo sa samang gahom. Makauban ko kamo sa pagpangaon ug pag-inom didto sa akong lamisa kon maghari na ako. Magdumala ug maghukom kamo sa 12 ka tribo sa Israel.” Unya miingon si Jesus kang Pedro, “Simon, paminawa ako! Nananghid si Satanas nga sulayan niya kamo. Apan nagaampo ako alang kanimo aron nga dili mawala ang imong pagtuo. Ug kon mobalik ka na sa imong pagtuo kanako lig-onon mo ang pagtuo sa imong mga igsoon.” Mitubag si Pedro, “Ginoo, andam gayod ako nga mounong kanimo bisan sa prisohan o sa kamatayon.” Miingon si Jesus kaniya, “Pedro, sultihan ko ikaw sa tinuod, sa dili pa motuktugaok ang manok unyang gabii ilimod mo na sa makatulo nga nakaila ka kanako.” Unya gipangutana ni Jesus ang iyang mga apostoles, “Sa dihang gisugo ko kamo kaniadto nga manglakaw sa pagwali, giingnan ko kamo nga dili magdala ug pitaka, o bag, o sandalyas. Unya unsa man, nakulangan ba kamo sa bisan unsa?” Mitubag sila, “Wala gayod.” Miingon si Jesus, “Apan karon, kon may bag o pitaka kamo, dad-a kini. Ug kon wala kamoy espada, ibaligya ang inyong bisti ug pagpalit ug espada. Sa pagkatinuod, kinahanglan nga matuman ang anaa sa Kasulatan mahitungod kanako nga nagaingon, ‘Giisip siya nga usa sa mga kriminal.’ Ug gani ang anaa sa Kasulatan mahitungod kanako matuman na.” Miingon ang mga apostoles, “Ginoo, ania may duha ka espada dinhi.” Mitubag si Jesus, “Husto na kana.” Milakaw si Jesus ug miadto sa Bukid sa mga Olibo sumala sa iyang nabatasan. Miuban kaniya ang iyang mga tinun-an. Pag-abot nila didto miingon siya, “Pag-ampo kamo nga dili kamo madaog sa pagsulay.” Mipalayo-layo siya kanila. Didto miluhod siya ug nagaampo. Miingon siya, “Amahan, kon itugot mo, ayaw ipadangat kining umaabot nako nga pag-antos. Apan dili ang akong pagbuot ang matuman, kondili ang imo.” [Nagpakita kaniya ang anghel gikan sa langit ug nagpalig-on kaniya. Tungod sa tumang kasakit nga iyang gibati, hugot ug kinasingkasing ang iyang pag-ampo, ug ang iyang singot daw sa dugo nga mitulo sa yuta.] Pagkahuman niya ug ampo, mitindog siya ug mibalik sa iyang mga tinun-an. Naabtan niya sila nga nangatulog tungod kay naluya sila sa hilabihan nga kasubo. Miingon si Jesus kanila, “Nganong nangatulog man kamo? Bangon kamo ug pag-ampo nga dili kamo madaog sa pagsulay.” Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot ang daghang mga tawo. Si Judas nga usa sa 12 ka apostoles ang nagauna kanila. Miduol si Judas kang Jesus ug mihalok kaniya. Miingon si Jesus kaniya, “Judas, budhian mo ba ako nga Anak sa Tawo pinaagi sa usa ka halok?” Sa dihang nakita sa mga kauban ni Jesus nga morag may mahitabo na kaniya, miingon sila, “Ginoo, panigbason ba namo sila?” Ug gitigbas sa usa kanila ang sulugoon sa pangulong pari, ug naputol ang tuong dalunggan niini. Apan miingon si Jesus kanila, “Husto na kana!” Unya gibalik ni Jesus ang naputol nga dalunggan ug naayo. Unya miingon si Jesus sa kadagkoan sa mga pari, sa mga opisyal sa mga guwardya sa templo, ug sa uban nga mga pangulo sa mga Judio nga miadto didto sa pagdakop kaniya, “Tulisan ba ako nga kinahanglan nga magdala gayod kamo ug mga espada ug mga bunal sa pagdakop kanako? Adlaw-adlaw didto ako sa templo ug didto usab kamo. Nganong wala man ninyo ako dakpa? Apan mao na kini ang inyong higayon. Ug niining panahona nagahari ang kangitngit.” Gidakop nila si Jesus ug gidala ngadto sa balay sa pangulong pari. Misunod usab si Pedro, apan didto lang siya sa layo. Didto sa tunga sa tugkaran naghaling ug kalayo ang mga tawo ug nanglingkod didto sa duol aron mainit-initan. Si Pedro nagpaduol usab didto kanila ug milingkod. May usa ka sulugoon nga babaye nga nakakita kang Pedro nga nagalingkod duol sa kalayo. Gitutokan niya si Pedro, ug miingon, “Kini siya kauban usab nianang tawo.” Apan milimod si Pedro nga nagaingon, “Day, wala man gani ako makaila kaniya.” Wala madugay may nakakita na usab kaniya nga lalaki nga nagaingon, “Ikaw usa usab sa iyang mga kauban.” Apan mitubag si Pedro, “Dili uy! Dili niya ako kauban.” Mga usa ka oras ang milabay ug may miingon na usab, “Tinuod gayod nga kining tawhana kauban niya kay siya taga-Galilea usab.” Apan mitubag si Pedro, “Dili uy! Wala ako makahibalo sa imong gipanulti.” Samtang nagsulti pa si Pedro, mituktugaok ang manok. Milingi ang Ginoo ug gitutokan niya si Pedro. Unya nahinumdoman ni Pedro ang gisulti sa Ginoo nga sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod na niya siya sa makatulo. Busa migawas si Pedro ug mihilak gayod sa hilabihan. Gibugalbugalan ug gibunalan si Jesus sa mga tawo nga nagbantay kaniya. Gitaptapan nila siya ug giingnan, “Tag-ana kon kinsa ang nagdapat kanimo?” Ug daghan pa gayod ang ilang gipanulti sa pagpakaulaw kaniya. Pagkabuntag, nagtigom ang mga pangulo sa mga Judio. Ang uban kanila kadagkoan sa mga pari, ug ang uban mga magtutudlo sa Kasugoan. Gidala nila si Jesus sa ilang korte. Miingon sila kang Jesus, “Tug-ani kami kon ikaw ba ang Cristo.” Mitubag siya, “Bisan sultihan ko kamo dili gihapon kamo motuo. Ug kon pangutan-on ko kamo dili usab kamo motubag. Apan gikan karon, ako nga Anak sa Tawo molingkod na sa tuong dapit sa makaga-gahom nga Dios.” Miingon silang tanan, “Kon mao kana, ikaw diay ang Anak sa Dios.” Mitubag si Jesus, “Kamo na gayod ang nagaingon.” Busa miingon sila, “Unsa pa gayod nga mga pagpamatuod ang atong gikinahanglan? Kita na mismo ang nakadungog sa iyang giingon.” Pagkahuman niadto, mitindog silang tanan ug gidala nila si Jesus kang Pilato ug gisumbong nila siya. Miingon sila, “Kining tawhana nadakpan namo nga nagpahisalaag sa among isigka-Judio, tungod kay gisultihan niya sila nga dili magbayad ug buhis ngadto sa Emperador, ug nagaingon pa gayod siya nga siya mao ang Cristo. Ang buot niyang ipasabot nga siya usa ka hari.” Busa gipangutana siya ni Pilato. “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Mitubag si Jesus kaniya, “Gisulti mo na.” Unya miingon si Pilato sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga tawo, “Wala akoy nakita nga sala niining tawhana aron silotan siya.” Apan namugos gayod sila ug nangatarungan, “Nagdala siya ug kasamok sa mga katawhan sa tibuok Judea pinaagi sa iyang mga pagpanudlo, gikan sa probinsya sa Galilea hangtod dinhi sa siyudad sa Jerusalem.” Pagkadungog niini ni Pilato, nangutana siya kon taga-Galilea ba si Jesus. Sa pagkahibalo niya nga si Jesus gikan sa lugar nga sakop sa ginadumalahan ni Herodes, gipadala niya si Jesus ngadto kaniya, tungod kay niadtong higayona didto man si Herodes sa Jerusalem. Pagkakita ni Herodes kang Jesus nalipay gayod siya, kay dugay na siyang nagtinguha nga makita si Jesus tungod kay daghan na ang iyang nadunggan mahitungod kaniya, ug gusto usab niya nga magbuhat siya ug milagro aron makita niya. Daghan ang mga pangutana ni Herodes kang Jesus, apan wala siya motubag. Ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan nanindog didto ug bisan unsa na lang ang ilang mga sumbong batok kang Jesus. Dayon gitamay ug gibugalbugalan siya ni Herodes ug sa iyang mga guwardya. Gisul-oban kunohay nila siya ug maanindot nga bisti, nga sama sa usa ka dungganon nga tawo, ug gipabalik didto kang Pilato. Niadtong adlawa nagkaamigo si Pilato ug si Herodes, nga magkaaway kaniadto. Unya gipatawag ni Pilato ang kadagkoan sa mga pari, ang mga tigdumala sa lungsod, ug ang uban pa nga mga tawo. Unya miingon siya kanila, “Gidala ninyo dinhi kanako kining tawhana nga giingon ninyo nga nagpahisalaag sa mga tawo. Apan sa akong pag-imbistigar kaniya dinhi sa inyong atubangan, wala gayod akoy nakita nga sala kaniya sama sa inyong gisulti. Bisan gani si Herodes wala usay nakita nga sala niining tawhana, mao gani nga gipabalik niya kini dinhi. Wala may nahimo kining tawhana nga angayng silotan ug kamatayon. Busa ipalatigo ko na lang siya ug dayon buhian.” [Sa matag Pista sa Paglabay sa Anghel kinahanglan nga magpagawas si Pilato ug usa ka priso.] Apan misinggit ang mga tawo, “Patya kanang tawhana ug buhii si Barabas!” (Napriso si Barabas tungod kay kauban siya sa mga nagrebelde sa gobyerno sa Jerusalem ug nakapatay usab siya.) Gusto unta ni Pilato nga buhian si Jesus, busa gisultihan niya pag-usab ang mga tawo. Apan nagpadayon sa pagsinggit ang mga tawo, “Ilansang siya sa krus! Ilansang siya sa krus!” Miingon pa gayod kanila si Pilato sa ikatulo nga higayon, “Ngano, unsa ba ang sala nga iyang nabuhat? Wala man akoy nakita nga sala kaniya nga angay siyang silotan ug kamatayon. Ipalatigo ko siya ug unya buhian dayon.” Apan mipadayon pa gayod ang ilang pagsinggit nga ilansang siya sa krus. Ug sa kaulahian milampos gayod sila. Miuyon na lang si Pilato sa mga tawo nga ilansang si Jesus sa krus. Gipabuhian niya ang tawo nga napriso tungod sa iyang pagrebelde sa gobyerno ug pagpatay, kay mao kadto ang gipangayo sa mga tawo. Apan si Jesus iyang gitugyan kanila aron mahimo nila ang ilang gusto kaniya. Samtang gidala nila si Jesus sa dapit diin siya ilansang, natagboan nila si Simon nga taga-Cyrene, nga nagpadulong sa siyudad gikan sa uma. Gibira nila siya ug gipapas-an sa krus, ug gipasunod kang Jesus. Daghang mga tawo ang misunod kang Jesus. May mga babaye didto nga nagminatay sa paghilak tungod kay nalooy gayod sila kang Jesus. Apan gilingi sila ni Jesus ug giingnan, “Kamong mga babaye nga taga-Jerusalem, ayaw kamo paghilak tungod kanako. Hilaki ninyo ang inyong kaugalingon ug ang inyong mga anak. Tungod kay muabot ang mga adlaw nga moingon ang mga tawo, ‘Bulahan ang mga babaye nga baog ug walay gipasuso.’ Nianang panahona moingon ang mga tawo ngadto sa mga bukid, ‘Tumpagi kami!’ Ug ngadto sa mga bungtod ‘Taboni kami!’ Kay kon gihimo nila kini kanako nga walay sala, unsa pa kaha kadaotan ang ilang himuon ngadto sa tawo nga may sala?” Gawas kang Jesus may duha pa ka tawo nga mga kriminal nga ilang gidala aron patyon. Pag-abot nila sa lugar nga gitawag nga “bagol-bagol,” gilansang nila si Jesus sa krus ug ang duha ka kriminal. Ang usa gibutang nila sa tuo ni Jesus ug ang usa sa wala. [Miingon si Jesus, “Amahan, pasayloa sila tungod kay wala sila masayod sa ilang gibuhat.”] Ug nagripa ang mga sundalo aron bahinon ang mga bisti ni Jesus. Ang mga tawo nanindog didto ug nanan-aw. Gibugalbugalan siya sa mga tigdumala sa lungsod. Miingon sila, “Giluwas niya ang uban, ipaluwas usab kaniya ang iyang kaugalingon kon siya mao ang Cristo nga pinili sa Dios.” Gibugalbugalan usab siya sa mga sundalo samtang nagpaduol sila aron paimnon siya ug aslom nga bino. Miingon sila, “Kon ikaw ang Hari sa mga Judio, luwasa ang imong kaugalingon!” Ug may gibutang silang karatula didto sa iyang ulohan nga nagaingon, “Mao kini ang Hari sa mga Judio.” Ang usa sa mga kriminal nga gilansang sa krus nagpasipala usab kang Jesus. Miingon siya, “Dili ba ikaw ang Cristo? Luwasa ang imong kaugalingon ug kami usab!” Apan gibadlong siya sa usa ka kriminal. Miingon siya, “Wala ka ba mahadlok sa Dios? Managsama lang kita nga gisilotan. Kitang duha angay gayod nga silotan tungod sa atong mga sala. Apan kining tawhana walay sala.” Unya miingon siya kang Jesus, “Jesus, hinumdomi intawon ako kon maghari ka na!” Miingon si Jesus kaniya, “Tinuod kining isulti ko kanimo nga karong adlawa ikauban ko ikaw sa Paraiso.” Unya misinggit si Jesus, “Amahan, itugyan ko kanimo ang akong espiritu!” Human niadto nabugto ang iyang gininhawa. Pagkakita sa kapitan sa nahitabo, midayeg siya sa Dios nga nagaingon, “Tinuod gayod nga walay sala kining tawhana!” Ang tanan nga nakasaksi sa nahitabo, mipauli nga nagpamukpok sa ilang dughan tungod sa tumang kasubo. Ang mga nakaila kang Jesus lakip ang mga babaye nga miuban kaniya gikan pa sa Galilea nanindog didto sa layo ug nakita usab nila ang nahitabo. Miadto siya kang Pilato ug gipangayo niya ang patayng lawas ni Jesus. Unya gikuha niya ang patayng lawas ni Jesus didto sa krus ug gibuliboran sa panapton nga puti. Gipahimutang niya kini sa lubnganan nga gikabhang sa bakilid nga wala pa sukad malubngi. Adlaw kadto sa pagpangandam alang sa Adlaw nga Igpapahulay. Ang mga babaye nga miuban kang Jesus gikan sa Galilea misunod usab kang Jose ug nakita nila ang lubnganan ug ang pagkahiluna sa patayng lawas ni Jesus. Unya mipauli sila ug nangandam ug mga pahumot nga idihog sa patayng lawas ni Jesus. Apan sa Adlaw nga Igpapahulay, namahulay sila sumala sa Kasugoan. Sayo pa kaayo sa buntag sa Adlawng Dominggo, miadto ang mga babaye sa lubnganan nga dala ang ilang giandam nga mga pahumot. Pag-abot nila didto, nakita nila nga ang bato nga gitabon sa lubnganan naligid na. Misulod sila, apan wala nila makita ang patayng lawas ni Ginoong Jesus. Samtang naglibog sila sa nahitabo, sa kalit lang may duha ka lalaki nga nagtindog didto sa ilang duol. Ang ilang mga bisti hilabihan gayod kasulaw. Nahadlok gayod ang mga babaye, busa miduko na lang sila. Apan miingon ang duha ka lalaki, “Nganong gipangita man ninyo ang buhi dinhi sa mga patay? Wala siya dinhi. Nabanhaw na siya! Dili ba miingon man siya kaninyo samtang didto pa siya sa Galilea, nga siya nga Anak sa Tawo kinahanglan itugyan ngadto sa mga makasasala ug ilansang sa krus, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw siya?” Ug unya nahinumdoman sa mga babaye ang gisulti ni Jesus. Busa mipauli sila ug gisultihan nila ang 11 ka mga apostoles ug ang uban pang mga tinun-an. Ang mga babaye nga misulti sa mga apostoles mao sila si Maria nga taga-Magdala, si Juana, si Maria nga inahan ni Santiago, ug ang uban pang mga babaye. Apan wala motuo ang mga apostoles, kay sa ilang huna-huna, tumo-tumo lang kini sa mga babaye. Apan si Pedro midagan ngadto sa lubnganan. Pag-abot niya didto miduko siya ug milili sa sulod, ug nakita niya nga ang mga panapton nga giputos sa lawas ni Jesus mao na lang ang nahibilin. Busa mipauli siya nga nahibulong sa nahitabo. Nianang adlawa, may duha ka tinun-an ni Jesus nga nagpadulong sa Emaus nga mga 11 ka kilometro gikan sa Jerusalem. Apan wala sila makaila kaniya kay gipugngan sila sa pag-ila kaniya. Miingon si Jesus kanila, “Unsa man ang inyong gipanagsultihan samtang naglakaw kamo?” Mihunong ang duha ug diha sa ilang mga dagway makita nga naguol sila. Ang usa kanila nga ginganlan ug Cleopas mitubag, “Basin ikaw lang ang nagabisita sa Jerusalem nga wala makahibalo kon unsa ang mga panghitabo didto niining mga adlawa.” Nangutana si Jesus kanila, “Ngano, unsa man ang nahitabo?” Mitubag sila, “Bahin kang Jesus nga taga-Nazaret. Gamhanan siya nga propeta atubangan sa Dios ug sa mga tawo tungod sa iyang mga pagpanudlo ug mga buhat. Gisumbong siya sa atong kadagkoan sa mga pari ug sa uban pa natong mga tigdumala aron hukman ug kamatayon. Ug gilansang siya sa krus. Naglaom kami nga siya mao na ang among gihulat nga mobawi sa atong nasod nga Israel gikan sa kamot sa mga taga-Roma. Apan ikatulo na ka adlaw karon sukad siya gipatay. Pagkahuman, ang uban sa among mga kauban miadto usab sa lubnganan, ug ang gisulti sa mga babaye mao usab ang ilang nakita. Wala gayod nila makita si Jesus didto.” Unya miingon si Jesus kanila, “Pagkabuang-buang gayod ninyo! Nganong wala man ninyo tuohi ang tanang gisulti sa mga propeta? Dili ba kinahanglan man nga mag-antos una ang Cristo niining mga butanga sa dili pa siya pasidunggan sa Dios?” Ug gipasabot kanila ni Jesus ang tanang gi-ingon sa Kasulatan mahitungod kaniya, gikan sa mga sinulat ni Moises hangtod sa mga sinulat sa mga propeta. Pag-abot nila sa baryo nga ilang adtoan, gipatuo sila ni Jesus nga mopadayon siya sa iyang paglakaw. Apan namugos sila nga magpabilin siya uban kanila. Miingon sila, “Dinhi ka lang una kanamo tungod kay hapit na mosalop ang adlaw. Dili madugay gabii na.” Busa miuban siya kanila. Samtang nanglingkod na sila sa pagpangaon, mikuha si Jesus ug pan ug nagpasalamat sa Dios. Unya, gipikas-pikas niya kini ug gihatag kanila. Ug niadtong higayona giablihan ang ilang panan-aw ug nailhan nila nga si Ginoong Jesus diay kadto, apan sa kalit lang nawala siya sa ilang panan-aw. Miingon sila, “Mao diay nga pagkanindot gayod sa atong pagbati sa dihang gipatin-awan niya kita sa Kasulatan kaganina samtang naglakaw kita sa dalan.” Unya mibalik dayon sila sa Jerusalem ug naabtan nila ang 11 ka mga apostoles ug ang uban pang mga tinun-an nga nagtigom, nga nagaingon, “Tinuod gayod nga nabanhaw ang Ginoo! Nagpakita siya kang Simon.” Ug misulti usab ang duha ka lalaki kon unsa ang nahitabo kanila didto sa dalan paingon sa Emaus ug kon sa unsang pamaagi nga nailhan nila si Jesus samtang nagpikas-pikas siya sa pan. Samtang nagsultihanay pa sila, kalit lang nga nagpakita si Jesus nga nagtindog didto sa ilang taliwala ug miingon, “Ang kalinaw maanaa kaninyo.” Gikulbaan ug nahadlok gayod sila kay abi nilag kalag ang ilang nakita. Apan miingon si Jesus kanila, “Nganong nasamok kamo? Ug nganong nagaduhaduha kamo nga ako kini? Tan-awa ninyo ang agi sa mga lansang sa akong mga kamot ug tiil. Hikapa ninyo ako. Dili ako kalag. Ang kalag walay lawas apan ako may lawas ug makita gayod ninyo.” [Pagkahuman niya ug sulti niini gipakita niya kanila ang iyang mga kamot ug mga tiil.] Sa ilang dakong kalipay ug katingala morag dili sila makatuo sa ilang nakita. Ug nangutana si Jesus kanila, “May pagkaon ba kamo dinhi?” Gihatagan nila siya ug usa ka hiwa nga sinugbang isda. Gikuha niya kini ug gikaon samtang nagtan-aw sila. Pagkahuman miingon siya kanila, “Mao kini ang akong giingon kaninyo samtang nagkauban pa kita, nga ang tanan nga nahisulat mahitungod kanako sa Kasulatan ni Moises, sa mga sinulat sa mga propeta, ug sa mga salmo kinahanglan gayod nga matuman.” Unya gilamdagan ni Jesus ang ilang mga huna-huna aron masabtan nila ang Kasulatan. Miingon siya kanila, “Miingon ang Kasulatan nga ang Cristo kinahanglan gayod nga mag-antos ug mamatay, apan mabanhaw siya sa ikatulo ka adlaw. Ug kinahanglan nga isulti ngadto sa tibuok kalibotan gikan sa Jerusalem nga tungod kaniya pasayloon sa Dios ang maghinulsol sa ilang mga sala. Kamo ang mga saksi niining mga butanga. Ipadala ko kaninyo ang Espiritu Santo nga gisaad sa akong Amahan. Apan ayaw una kamo pagbiya dinhi sa Jerusalem samtang wala pa ninyo madawat ang gahom nga gikan sa langit.” Unya gidala sila ni Jesus sa Betania. Pag-abot nila didto gibayaw niya ang iyang mga kamot ug gipanalanginan sila. Samtang gipanalanginan niya sila inanay nga gibayaw siya ngadto sa langit palayo kanila. Gisimba nila siya ug mibalik sila sa Jerusalem nga may dakong kalipay. Ug kanunay sila didto sa templo sa pagdayeg sa Dios. Sukad pa kaniadto, anaa na ang gitawag nga Pulong. Ang Pulong kauban na sa Dios, ug ang Pulong mao ang Dios. Sukad pa gayod kaniadto ang Pulong kauban na sa Dios. Pinaagi kaniya, gibuhat ang tanang mga butang, ug wala gayoy nahimo nga dili pinaagi kaniya. Ang Pulong mao ang sinugdanan sa kinabuhi. Ug kini nga kinabuhi sama sa suga kay mao kini ang nagalamdag sa huna-huna sa mga tawo. Kini nga suga mao ang iwag diha sa kangitngit, ug ang iyang kahayag wala malupig sa kangitngit. Karon, adunay tawo nga gipadala sa Dios. Ang iyang ngalan mao si Juan. Gipadala siya sa Dios sa pagsugilon kon kinsa ang suga, aron pinaagi sa iyang pagsugilon makatuo ang tanang katawhan. Dili si Juan ang suga, apan mianhi siya sa pagsugilon kon kinsa ang suga. Si Jesu-Cristo mao ang tinuod nga suga nga mianhi dinhi sa kalibotan ug naglamdag sa huna-huna sa tanan nga katawhan. Mianhi siya sa kalibotan, apan bisan ug gihimo ang kalibotan pinaagi kaniya, ang mga tawo sa kalibotan wala moila kaniya. Mianhi siya sa iyang kaugalingong katawhan, apan ang kadaghanan kanila wala modawat kaniya. Apan si bisan kinsa nga midawat ug mituo kaniya gihatagan niya ug katungod nga mahimong anak sa Dios. Nahimo silang anak sa Dios dili pinaagi sa lawasnon nga pagkatawo o kaha sa kabubut-on sa tawo, kondili pinaagi sa kabubut-on sa Dios. Ang Pulong nagpakatawo ug nakig-uban kanato. Nakita namo ang iyang kadungganan ingon nga bugtong Anak sa Amahan. Maluloy-on gayod siya ug pulos kamatuoran ang iyang gipanulti. Nagpamatuod si Juan mahitungod kaniya. Nagaingon siya, “Siya mao ang akong giingon nga moabot sunod kanako. Apan labaw pa siya kay kanako, kay sa wala pa ako matawo, anaa na siyang daan.” Tungod sa dako nga kalooy ni Jesu-Cristo walay puas ang iyang pagpanalangin kanatong tanan. Ang Kasugoan gihatag sa Dios kanato pinaagi kang Moises, apan ang kalooy ug ang kamatuoran miabot kanato pinaagi kang Jesu-Cristo. Wala gayoy tawo nga nakakita sa Dios nga Amahan. Apan gipaila siya kanato sa bugtong Anak sa Dios nga kauban kanunay sa Amahan. Gisugo sa mga tigdumala sa mga Judio sa Jerusalem ang mga pari ug ang mga katabang sa mga pari sa templo nga adtoon si Juan ug pangutan-on kon kinsa gayod siya. Gisultihan sila ni Juan sa walay lipodlipod, “Dili ako ang Cristo nga inyong gihulat.” Nangutana sila, “Kon dili ikaw ang Cristo, kinsa ka? Si Elias ba nga propeta?” Mitubag si Juan, “Dili ako si Elias.” Busa miingon sila pag-usab, “Tingali ikaw ang Propeta nga among gipaabot?” Apan mitubag pag-usab si Juan nga dili siya mao ang Propeta nga ilang gi-ingon. Busa miingon sila, “Sultihi na lang kami kon kinsa gayod ikaw aron may ikatubag kami sa mga nagsugo kanamo. Unsa ang ikasulti mo mahitungod sa imong kaugalingon?” Mitubag si Juan, “Ako ang tawo nga gipanagna ni propeta Isaias. Dili ba miingon man siya nga: ‘May magwalig makusog sa kamingawan. Mag-ingon siya sa mga tawo, Tul-ira ang agianan nga pagaagian sa Ginoo!’ ” Ang mga nagsugo niadtong mga tawo nga miadto kang Juan mao ang mga Pariseo. Gipangutana nila pag-usab si Juan. “Nganong nagbautismo ka sa mga tawo kon dili ikaw ang Cristo, o kaha si Elias, o kaha ang Propeta nga among gipaabot.” Mitubag si Juan, “Ako nagbautismo pinaagi sa tubig, apan may usa nga ania dinhi karon nga wala pa ninyo mailhi. Siya ang akong giingon nga moabot sunod kanako, apan dili gani ako takos nga mahimong iyang sulugoon.” Nahitabo kini sa Betania, tabok sa Suba sa Jordan, diin nagbautismo si Juan. Pagkasunod adlaw nakita ni Juan si Jesus nga nagapadulong kaniya. Miingon dayon si Juan, “Ania na ang Nating Karnero sa Dios nga mowagtang sa sala sa kalibotan. Siya mao ang akong giingon nga moabot sunod kanako, apan mas labaw pa siya kay kanako, kay sa wala pa ako matawo, anaa na siyang daan. Kaniadto bisan gani ako wala makaila kon kinsa gayod siya. Apan mianhi ako dinhi nga nagbautismo pinaagi sa tubig aron ipaila siya sa mga taga-Israel. Nagapamatuod ako nga nakita ko ang Espiritu Santo nga mikunsad kaniya gikan sa langit sama sa salampati ug nagpabilin diha kaniya. Kaniadto bisan gani ako wala makaila kon kinsa gayod siya, apan ang Dios nga nagsugo kanako nga mangbautismo pinaagi sa tubig nagaingon nang daan kanako nga kon makita ko na gani ang Espiritu Santo nga mokunsad ug magpabilin sa usa ka tawo, kana nga tawo mao ang mangbautismo pinaagi sa Espiritu Santo. Ug kana nakita ko gayod. Busa napamatud-an ko gayod nga siya mao ang Anak sa Dios.” Pagkasunod adlaw, didto na usab si Juan uban sa duha sa iyang mga tinun-an. Sa pagkakita niya kang Jesus nga miagi, miingon siya, “Ania na ang Nating Karnero sa Dios.” Sa pagkadungog niadto sa duha niya ka tinun-an, misunod dayon sila kang Jesus. Paglingi ni Jesus, nakita niya sila nga nagasunod. Busa nangutana siya, “Unsa ba ang inyong tuyo?” Mitubag sila, “Rabbi, asa ba ikaw nagapuyo?” (Ang buot ipasabot sa Rabbi, “Magtutudlo.”) Miingon siya, “Dali, uban kamo kanako aron makita ninyo.” Busa miuban sila ug nakita nila ang iyang gipuy-an. Mga alas kwatro na kadto sa hapon, busa nagpabilin na lang sila didto hangtod sa buntag. Ang usa sa duha nga nakadungog sa giingon ni Juan ug misunod kang Jesus mao si Andres nga igsoon ni Simon Pedro. Pagkabuntag, gipangita dayon niya ang iyang igsoon nga si Simon ug gisultihan niya nga nakita nila ang Mesiyas. (Ang buot ipasabot sa Mesiyas “Cristo.”) Ug gidala niya si Simon kang Jesus. Pag-abot nila kang Jesus, gitan-aw ni Jesus si Simon ug giingnan, “Ikaw si Simon nga anak ni Juan. Apan sukad karon tawgon ka na nga Cefas.” (Ang Cefas sama usab sa ngalan nga Pedro nga ang buot ipasabot “bato”.) Pagkasunod adlaw, nakahukom si Jesus nga moadto sa probinsya sa Galilea. Pag-abot niya didto, nakita niya si Felipe ug iya kining giingnan, “Dali sunod kanako!” (Kini si Felipe taga-Betsaida. Taga-didto usab si Andres ug si Pedro.) Ug gipangita ni Felipe si Natanael. Ug sa dihang nakita na niya, iya kining giingnan, “Nakita na namo ang tawo nga gihisgotan ni Moises diha sa Kasugoan. Ug gihisgotan usab siya sa mga propeta. Siya diay mao si Jesus nga taga-Nazaret nga anak ni Jose.” Miingon si Natanael, “Aduna bay maayo gikan sa Nazaret?” Mitubag si Felipe, “Dali, uban aron makita mo.” Sa pagkakita ni Jesus kang Natanael nga nagpadulong kaniya, miingon siya, “Ania ang tinuod nga Israelinhon nga wala gayod manglimbong.” Nangutana si Natanael kaniya, “Nganong nakaila ka kanako?” Gitubag siya ni Jesus, “Sa wala ka pa tawga ni Felipe, nakita ko na ikaw didto sa ilalom sa kahoy nga igos.” Busa miingon si Natanael, “Magtutudlo,” tinuod gayod nga ikaw ang Anak sa Dios! Ikaw ang hari sa Israel. Unya miingon si Jesus kaniya, “Nagtuo ba ikaw kanako tungod kay miingon ako kanimo nga nakita ko ikaw didto sa ilalom sa kahoy nga igos? Mas labaw pa unya niana ang imong makita.” Ug miingon pa gayod si Jesus kaniya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga moabot ang adlaw nga makita ninyo nga maabli ang langit ug makita usab ninyo ang mga anghel sa Dios nga magsaka-kanaog ngadto ngari kanako nga Anak sa Tawo.” Paglabay sa duha ka adlaw, may kasal sa lungsod sa Cana sa probinsya sa Galilea. Anaa didto ang inahan ni Jesus. Gidapit usab si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Ug nahitabo nga nahurot ang bino alang sa kombira. Busa miingon ang inahan ni Jesus kaniya, “Nahutdan sila ug bino.” Mitubag si Jesus, “Ayaw ako sultihi kon unsa ang angay kong buhaton. Wala pa moabot ang akong panahon.” Giingnan sa inahan ni Jesus ang mga sulugoon, “Buhata ninyo ang bisan unsa nga iyang isugo.” May tulumanon ang mga Judio nga manghugas sa dili pa mokaon. Busa may unom didto ka tadyawng bato, ug ang matag usa masudlan ug mga 20 ngadto sa 30 ka galon nga tubig. Miingon si Jesus sa mga sulugoon, “Pun-a ninyo ug tubig ang mga tadyaw.” Busa gipuno nila kini. Pagkahuman, miingon si Jesus kanila, “Sige, pagkabo kamo niana ug dad-a sa nagadumala sa kombira.” Busa nagkabo sila ug gidala didto sa nagadumala, ug gitilawan dayon sa nagadumala ang tubig nga nahimo nang bino. Wala siya mahibalo kon asa gikan ang bino apan nakahibalo ang mga sulugoon nga nagkabo sa tubig. Busa gitawag niya ang pamanhonon ug giingnan, “Nabatasan sa kadaghanan nga modalit ug maayong matang sa bino sa pagsugod sa kombira ug kon daghan na ang nainom sa mga bisita, ordinaryo na nga bino ang ilang ihatag. Apan ikaw lahi, kay karon mo lang gipagawas ang labing maayong bino.” Kini nga panghitabo sa Cana sa probinsya sa Galilea mao ang unang milagro nga gihimo ni Jesus. Sa iyang gihimo gipakita niya ang iyang gahom, ug mituo ang iyang mga tinun-an. Human sa kasal, miadto sa Capernaum si Jesus kauban ang iyang inahan, mga igsoon nga lalaki, ug mga tinun-an, ug nagpabilin sila didto sa pipila ka adlaw. Hapit na ang pista sa mga Judio nga gitawag nga Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa miadto si Jesus sa Jerusalem. Didto sa templo nakita niya nga may namaligya ug ighahalad nga mga baka, mga karnero ug mga salampati. Adunay mga tawo didto nga nagapang-ilis ug kuwarta diha sa ilang mga lamisa. Busa naghimo siya ug latigo nga pisi. Ug unya gipang-abog niya ang mga karnero ug mga baka ngadto sa gawas sa templo. Gilabay niya ang mga kuwarta sa mga nang-ilis ug kuwarta ug gipang-tikwang usab ang ilang mga lamisa. Miingon siya sa mga nagbaligya ug salampati, “Kuhaa kini dinhi! Ayaw ninyo himoa nga baligyaanan ang balay sa akong Amahan!” Niining iyang gihimo, nahinumdoman sa iyang mga tinun-an ang nahisulat nga nagaingon, “Ang akong pagmahal sa imong balay maoy maghatod kanako sa kamatayon.” Tungod sa iyang gihimo, gipangutana siya sa mga tigdumala sa mga Judio, “Unsa nga milagro ang imong ikapakita kanamo sa pagpamatuod nga ikaw may gahom sa paghimo niini?” Gitubag sila ni Jesus, “Gub-a ninyo kining templo ug sulod sa tulo ka adlaw tukoron ko kini pag-usab.” Miingon sila, “Gitukod kini nga templo sulod sa 46 ka tuig ug tukoron mo pag-usab sulod lang sa tulo ka adlaw?” Apan ang gihisgotan ni Jesus nga templo mao ang iyang lawas. Busa sa dihang nabanhaw siya, nahinumdoman sa iyang mga tinun-an kining iyang gisulti. Ug mituo sila sa gipanagna sa Kasulatan ug sa iyang giingon mahitungod sa iyang pagkabanhaw. Samtang didto si Jesus sa Jerusalem, sa panahon sa Pista sa Paglabay sa Anghel, daghan ang nakakita sa mga milagro nga iyang gipanghimo ug daghan kanila ang mituo kaniya. Apan wala mosalig si Jesus sa ilang pagtuo kaniya kay nahibalo man siya sa tanang mga tawo. Dili na kinahanglan nga sultihan pa siya mahitungod sa mga tawo, kay nahibalo na siyang daan kon unsa gayod ang anaa sa sulod sa ilang kasingkasing. May usa ka tawo nga ginganlag Nicodemo. Siya usa sa mga tigdumala sa mga Judio, ug sakop sa pundok sa mga Pariseo. Usa niana ka gabii miadto siya kang Jesus ug miingon kaniya, “Rabbi, nahibalo kami nga ikaw magtutudlo nga pinadala sa Dios, tungod kay walay makahimo sa mga milagro nga sama sa imong gihimo kon wala ang Dios kaniya.” Mitubag si Jesus kaniya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw nga walay tawo nga maapil sa paghari sa Dios gawas kon matawo siya pag-usab.” Nangutana si Nicodemo, “Unsaon man niya pagpakatawo pag-usab kon tigulang na siya? Dili na siya mahimong mosulod pagbalik sa tiyan sa iyang inahan aron magpakatawo pag-usab.” Mitubag si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw nga walay tawo nga maapil sa paghari sa Dios kon dili siya matawo pinaagi sa tubig ug sa Espiritu Santo. Ang gipanganak pinaagi sa tawo, tawhanon, apan ang gipanganak pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo, espirituhanon. Busa ayaw katingala sa akong giingon kanimo nga kinahanglan matawo kamo pag-usab. Mohuros ang hangin bisan asa kini gustong mopaingon. Madungog ta ang iyang paghuros, apan wala kita masayod kon asa kini gikan ug asa kini padulong. Ingon usab niini ang tanan nga gipanganak pinaagi sa Espiritu Santo.” Nangutana pag-usab si Nicodemo, “Unsaon pagkahitabo niini?” Mitubag si Jesus, “Inila ka nga magtutudlo sa Israel, apan wala ka masayod niini? Sa pagkatinuod, sultihan ko ikaw nga ang among nahibaloan ug nakita mao ang among gisulti. Apan wala kamo motuo niini. Kon wala gani kamo motuo sa akong gisulti kaninyo mahitungod sa mga ania niining kalibotan, labaw na nga dili kamo motuo kanako kon sultihan ko kamo mahitungod sa mga atua didto sa langit. Ug walay bisan kinsa nga nakaadto sa langit gawas lang kanako nga Anak sa Tawo, kay didto ako gikan.” Midugang si Jesus sa pag-ingon, “Sama sa pagbayaw ni Moises sa halas didto sa kamingawan, ako nga Anak sa Tawo kinahanglan nga ibayaw usab, aron nga ang matag usa nga motuo kanako makaangkon ug kinabuhi nga walay kataposan.” Kay gihigugma gayod sa Dios ang kalibotan, mao nga gihatag niya ang iyang bugtong Anak, aron nga si bisan kinsa nga motuo kaniya dili malaglag kondili makaangkon hinuon ug kinabuhi nga walay kataposan. Kay ang Dios wala magpadala sa iyang Anak dinhi sa kalibotan aron hukman sa silot ang katawhan, kondili aron sa pagluwas sa mga tawo. Busa si bisan kinsa nga motuo kaniya dili pagahukman sa silot, apan si bisan kinsa nga wala motuo kaniya nahukman na tungod kay wala siya motuo sa bugtong nga Anak sa Dios. Silotan sila tungod kay mianhi siya dinhi sa kalibotan isip suga, apan gipalabi pa sa mga tawo ang pagpabilin sa kangitngit kaysa moduol kaniya nga naghatag sa kahayag, tungod kay daotan ang ilang binuhatan. Ang tawo nga daotan ug binuhatan dili gusto sa kahayag. Maglikay pa gani siya sa kahayag kay mahadlok siya nga mabutyag ang iyang daotang binuhatan. Apan ang tawo nga nagabuhat sumala sa kamatuoran nagapaduol sa kahayag, aron mabutyag nga ang iyang maayong binuhatan nahimo niya pinaagi sa tabang sa Dios. Pagkahuman niadto, miadto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa ubang bahin sa Judea. Nagpabilin siya didto uban kanila ug nagbautismo. Nangbautismo usab si Juan didto sa Enon, duol sa Salem, kay daghan ang tubig didto, ug nangadto kaniya ang mga tawo aron magpabautismo. (Wala pa niadto mabilanggo si Juan.) Karon ang uban sa mga tinun-an ni Juan ug ang usa ka Judio naglantugi mahitungod sa bautismo. Nangadto sila kang Juan ug nagaingon, “Magtutudlo, nahinumdoman mo ba kadtong tawo nga kauban mo kaniadto sa tabok sa Suba sa Jordan, nga imong gipaila sa mga tawo? Nangbautismo na siya karon ug halos ang tanang mga tawo nangadto na kaniya!” Mitubag si Juan, “Wala gayoy mahimo ang tawo kon kini dili kabubut-on sa Dios. Kamo mismo makapamatuod nga nagaingon ako nga dili ako ang Cristo, kondili gipadala lang ako sa Dios una kaniya aron pagbalita nga siya moabot na. Sama ba kon may kasal: ang pangasaw-onon alang lang gayod sa pamanhonon, ug ang higala sa pamanhonon nga nagatambong ug nagahulat, malipay kon madungog niya nga anaa na ang pamanhonon. Sama usab kanako karon, nalipay gayod ako nga ang mga tawo nangadto na kang Jesus. Kinahanglan magdugang pa gayod ang pagkabantogan ni Jesus, ug ako angay na nga hikalimtan.” Ang Cristo gikan sa langit, busa labaw siya sa tanan. Taga-dinhi kita sa kalibotan ug ang atong gipanghisgotan mao lang gayod ang dinhi sa kalibotan. Apan siya nga gikan sa langit labaw sa tanan. Kay si Cristo nga gipadala sa Dios dinhi sa kalibotan nagasulti kanato kon unsa ang ginasulti sa Dios kaniya, tungod kay walay kinutoban ang paghatag sa Dios kaniya sa Espiritu Santo. Ginahigugma sa Amahan ang iyang Anak ug gitugyan niya kaniya ang tanan. Ang motuo sa Anak sa Dios may kinabuhi nga walay kataposan. Apan ang dili motuman sa Anak sa Dios dili gayod makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan; magapabilin hinuon ang kaligutgot sa Dios kaniya. Sa ilang pagpaingon sa Galilea kinahanglan gayod nga moagi sila sa probinsya sa Samaria. Sa pag-agi nila sa Samaria, nahiabot sila sa lungsod nga gitawag ug Sicar, duol sa yuta nga gihatag ni Jacob sa iyang anak nga si Jose. May atabay didto nga hinimo ni Jacob. Ug tungod kay gikapoy na gayod si Jesus sa iyang paglakaw, milingkod na lang siya sa daplin sa atabay. Udtong tutok na kadto. Miingon ang babaye kaniya, “Usa ikaw ka Judio ug ako usa ka babayeng Samarianhon. Nganong mangayo ka man kanako ug tubig?” (Miingon siya niini tungod kay ang mga Judio dili makigsandurot sa mga Samarianhon.) Mitubag si Jesus, “Kon nahibaloan mo lang unta kon unsa ang ikahatag sa Dios, ug kon kinsa ako nga nangayo kanimo ug tubig, ikaw na gayod unta ang mangayo kanako ug hatagan ko ikaw ug tubig nga makahatag ug kinabuhi.” Miingon ang babaye kaniya, “Sir, lawom ang atabay ug wala ka man ganiy timba. Asa ka man mokuhag tubig nga makahatag ug kinabuhi? Ang atong katigulangan nga si Jacob mao ang nagkalot niini nga atabay. Siya ug ang iyang mga anak ingon man ang iyang mga kahayopan miinom dinhi niini nga atabay. Mas labaw ka pa ba sa atong katigulangan nga si Jacob?” Mitubag si Jesus, “Si bisan kinsa nga moinom niini nga tubig uhawon pag-usab. Apan si bisan kinsa nga moinom sa tubig nga akong ihatag dili na gayod uhawon. Kay ang tubig nga akong ihatag kaniya mahisama sa buhi nga tuboran nga maghatag kaniya ug kinabuhi nga walay kataposan.” Busa miingon ang babaye kang Jesus, “Sir, hatagi ako nianang tubig nga imong giingon aron dili na ako uhawon pag-usab, ug aron dili na kinahanglan nga magbalik-balik pa ako dinhi aron magsag-ob.” Miingon si Jesus kaniya, “Adtoi ang imong bana ug kuyoga dinhi.” Mitubag ang babaye, “Wala akoy bana.” Miingon si Jesus, “Husto kana. Wala tinuod kay bana, kay kaniadto lima ang imong bana, ug ang lalaki nga imong gipuyo-puyo karon dili mo tinuod nga bana. Busa tinuod kanang imong gisulti.” Miingon ang babaye, “Sir, propeta ka tingali. Ang among mga katigulangan nagsimba sa Dios dinhi niining bukid, apan kamo nga mga Judio nagaingon nga ang mga tawo angay magsimba sa Dios didto lamang sa Jerusalem.” Miingon si Jesus sa babaye, “Paminaw! Moabot ang panahon nga dili na igsapayan kon asa kamo mosimba, dinhi ba niining bukid o kaha sa Jerusalem. Kamo nga mga Samarianhon wala gayod makaila kon kinsa ang inyong ginasimba. Apan kami nga mga Judio nakaila sa among ginasimba, kay pinaagi kanamo luwason sa Dios ang mga tawo. Sa pagkatinuod, moabot ang adlaw ug miabot na gani, nga ang tinuod nga mga magsisimba magasimba sa Amahan pinaagi sa espiritu ug kamatuoran. Ug mao kini ang mga magsisimba nga gikahimut-an sa Amahan. Ang Dios espiritu, busa ang magsimba kaniya kinahanglan nga mosimba pinaagi sa espiritu ug kamatuoran.” Miingon ang babaye, “Nahibaloan ko nga moabot ang Mesiyas, ang gitawag nga Cristo. Ug kon moabot na siya, pasabton niya kita sa tanan.” Miingon si Jesus kaniya, “Ako nga nakigsulti kanimo karon mao na ang imong giingon nga moabot.” Sa nagahisgot siya niini miabot dayon ang iyang mga tinun-an. Natingala gayod sila sa dihang nakita nila nga nakigsulti siya sa usa ka babaye. Apan wala gayoy bisan usa kanila nga nangutana sa babaye kon unsa ang iyang gikinahanglan. Wala usab sila mangutana kang Jesus kon nganong nakigsulti siya sa babaye. Ug gibiyaan sa babaye ang iyang banga nga sag-obanan ug mibalik siya sa lungsod. Pag-abot niya didto miingon dayon siya sa mga tawo, “Dali kamo, himamata ninyo ang tawo nga nahibalo sa tanan kong binuhatan. Basin kon mao na kini ang Cristo.” Busa nangadto ang mga tawo didto kang Jesus. Sa wala pa mangabot ang mga tawo didto kang Jesus, gipugos si Jesus sa iyang mga tinun-an nga mokaon na. Apan miingon si Jesus kanila, “May pagkaon ako nga wala ninyo mahibaloi.” Busa nagpangutan-anay ang iyang mga tinun-an kon duna bay nagdala kaniyag pagkaon. Miingon dayon si Jesus kanila, “Ang akong kalan-on mao ang pagtuman sa kabubut-on sa nagpadala kanako ug ang paghuman sa buluhaton nga iyang gipabuhat kanako. Dili ba nagaingon man kamo nga upat pa ka bulan una moabot ang ting-ani? Apan alang kanako, ting-ani na karon. Tan-awa ra ninyo ang daghang mga tawo nga nangabot! Kon sa mga anihon pa, kini hinog na gayod, ug angay nang anihon. Kamo, isip mga mangangani, may pagadawaton nga balos gikan sa Dios. Ug ang mga tawo, isip inyong anihonon, hatagan niya ug kinabuhi nga walay kataposan. Busa ang mga nagapugas sa pulong sa Dios ug ang mga nagaani sa bunga managsama nga magmalipayon. Tinuod gayod ang panultihon nga nagaingon, ‘Lahi ang magtanom ug lahi usab ang mag-ani.’ Sama kamo sa mga mag-aani nga akong gipadala aron mangani sa mga anihonon nga dili kamo ang nagtanom. Kay lahi ang nagtudlo kaniadto kanila, ug kamo ang nakapulos sa ilang hinagoan.” Daghang mga Samarianhon niadto nga lugar ang mituo kang Jesus tungod sa gisulti sa babaye nga nahibaloan ni Jesus ang tanan niyang binuhatan. Busa pag-abot sa mga Samarianhon didto kang Jesus, gihangyo gayod nila siya nga kon mahimo magpabilin usa siya didto kanila. Busa nagpabilin siya didto sulod sa duha ka adlaw. Tungod sa iyang gipanudlo, daghan pa gayod ang mituo kaniya. Giingnan dayon sa mga tawo ang babaye, “Karon nagtuo na kami kaniya dili lang tungod sa imong gisulti kanamo, kondili kami na gayod mismo ang nakadungog kaniya. Ug nahibalo kami nga siya mao ang Manluluwas sa kalibotan.” Human sa duha ka adlaw nga pagpabilin nila ni Jesus didto, miadto dayon sila sa Galilea. (Si Jesus mismo ang miingon nga ang propeta sa Dios dili tahoron diha sa iyang kaugalingon nga lungsod.) Sa pag-abot nila sa Galilea, maayo ang pagdawat kaniya sa mga tawo. Kay kini nga mga tawo didto man usab sa pista didto sa Jerusalem ug nakita nila ang tanan nga iyang gipangbuhat didto. Mibalik na usab si Jesus sa Cana nga sakop sa Galilea, sa lugar diin gihimo niya nga bino ang tubig. May usa ka opisyal sa gobyerno didto nga may anak nga lalaki nga nagmasakiton didto sa Capernaum. Pagkadungog niya nga si Jesus mibalik sa Galilea gikan sa Judea, miadto dayon siya kang Jesus ug gihangyo niya siya nga moadto sa Capernaum ug ayohon ang iyang anak nga himalatyon. Miingon si Jesus kaniya, “Kon wala pa kamo makakita ug mga milagro ug mga kahibulongan nga mga butang, dili kamo motuo kanako.” Apan miingon ang opisyal nga nagpakilooy, “Sir, kon mahimo uban una kanako samtang buhi pa ang akong anak.” Giingnan siya ni Jesus, “Pauli na. Maayo na ang imong anak.” Mituo ang opisyal sa gisulti ni Jesus kaniya, ug mipauli dayon siya. Sa diha pa siya sa dalan, gisugat na siya sa iyang mga sulugoon ug gisultihan nga maayo na ang iyang anak. Busa nangutana siya kon unsang orasa naayo ang iyang anak. Miingon ang mga sulugoon, “Mga ala una kagahapon sa hapon nahuwasan na siya sa iyang hilanat.” Nahinumdoman dayon sa opisyal nga mao gayod kadto nga oras sa dihang miingon si Jesus kaniya nga ang iyang anak maayo na. Busa siya ug ang iyang tibuok panimalay mituo kang Jesus. Mao kini ang ikaduha nga milagro nga gihimo ni Jesus didto sa Galilea human siya mibiya sa Judea. Human niadto, miadto si Jesus sa Jerusalem aron sa pagtambong sa usa ka pista sa mga Judio. Didto sa paril sa Jerusalem may usa ka pultahan nga agianan sa mga karnero. Duol niini may linaw nga kaligoanan nga sa Hebreo nga pinulongan gitawag ug Betesda. Sa palibot niini may lima ka silonganan diin nanghigda ang daghang mga masakiton—mga buta, mga bakol, ug mga paralitiko. [Nagahulat sila nga molihok ang tubig. Kay may mga higayon nga may anghel sa Dios nga mokanaog didto aron tandogon ang tubig. Ang makauna ug tuslob sa tubig human kini matandog sa anghel mamaayo bisan unsa pa ang iyang sakit.] May usa ka tawo didto nga 38 na ka tuig nga nagsakit. Nakita siya ni Jesus nga nagahigda didto, ug nahibalo si Jesus nga ang iyang sakit ingon na niadto kadugay. Busa miingon si Jesus kaniya, “Gusto mo ba nga mamaayo?” Mitubag ang masakiton, “Unta, sir, apan walay tawo nga modala kanako didto sa tubig kon tandogon na sa anghel. Samtang nagpadulong pa lang ako sa tubig maunhan na ako kanunay sa uban.” Miingon si Jesus kaniya, “Bangon, dad-a ang imong banig ug lakaw.” Diha-diha dayon naayo ang tawo sa iyang sakit, ug gidala niya ang iyang banig ug milakaw. Nahitabo kini sa Adlaw nga Igpapahulay. Busa miingon ang mga tigdumala sa mga Judio ngadto sa tawo nga giayo, “ Hoy, dili ba Adlaw nga Igpapahulay karon, ug sumala sa atong kasugoan dili mahimong magtrabaho bisan sa pagdala sa imong banig?” Miingon ang tawo nga giayo. “Ang tawo nga nagaayo kanako mao ang nagsugo nga dad-on ko ang akong banig ug molakaw.” Busa gipangutana nila siya kon kinsa ang tawo nga nagsugo kaniya sa paglakaw ug pagdala sa iyang banig. Apan wala siya makaila kon kinsa ang nagaayo kaniya, kay nawala man dayon si Jesus tungod sa kadaghan sa mga tawo. Didto sa templo nakita pag-usab ni Jesus ang tawo nga iyang giayo ug miingon si Jesus kaniya, “O, maayo ka na karon. Ayaw na pagpakasala, kay basin ug mas daotan pa unya ang mahitabo kanimo.” Milakaw dayon ang tawo ug miadto sa mga tigdumala sa mga Judio. Gisultihan niya sila nga si Jesus mao ang nagaayo kaniya. Busa sukad niadto, ang kadagkoan sa mga Judio nagsugod na sa paglutos kang Jesus, tungod kay nang-ayo siya sa Adlaw nga Igpapahulay. Apan may katarungan si Jesus. Miingon siya kanila, “Nagapadayon ang akong Amahan sa iyang buluhaton, busa nagapadayon usab ako.” Tungod niining gisulti ni Jesus misamot ang tinguha sa kadagkoan sa mga Judio nga patyon siya, tungod kay dili lang nga gilapas niya ang kasugoan mahitungod sa Adlaw nga Igpapahulay, kondili miingon pa siya nga ang Dios mao gayod ang iyang Amahan, nga nagkahulogan nga gipakasama niya ang iyang kaugalingon sa Dios. Busa miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ako nga Anak sa Dios wala gayoy mahimo kon ako lang, kondili kon unsa ang akong nakita nga gibuhat sa akong Amahan mao usab kana ang akong buhaton. Busa kon unsa ang gibuhat sa akong Amahan, mao usab kana ang akong buhaton isip Anak. Pinangga sa Amahan ang iyang Anak, busa gipakita niya kanako nga iyang Anak ang tanan nga iyang gibuhat. Ug labaw pa gayod niini ang ipakita niya kanako nga akong himuon aron matingala kamong tanan. Kon ang Amahan magbanhaw sa mga patay ug maghatag kanila ug kinabuhi, ako nga iyang Anak maghatag usab ug kinabuhi kang bisan kinsa nga akong buot hatagan. Ang Amahan dili mohukom sa mga tawo; kondili ako nga iyang Anak mao ang gihatagan sa katungod sa paghukom, aron ang tanan mopasidungog sa Anak sama sa ilang pagpasidungog sa Amahan. Busa ang wala nagapasidungog kanako wala usab nagapasidungog sa Amahan nga nagpadala kanako. “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang tawo nga nagatuman sa akong mga pulong ug nagatuo sa nagpadala kanako may kinabuhi nga walay kataposan. Dili na siya silotan tungod kay nakalatas na siya sa kamatayon ngadto sa kinabuhi. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga moabot ang panahon, ug miabot na gani, nga ang mga patay makadungog sa pulong sa Anak sa Dios, ug ang magpatalinghog sa iyang pulong mabuhi. Ingon nga ang Amahan may gahom sa paghatag ug kinabuhi, ako nga iyang Anak makahatag usab niana nga kinabuhi, kay gihatagan niya ako ug gahom sa paghatag niana sa mga tawo. Gihatagan usab niya ako ug gahom sa paghukom tungod kay ako mao ang Anak sa Tawo. Ayaw kamo katingala niini, kay moabot ang panahon nga ang tanang mga patay makadungog sa akong tingog, ug manggawas sila sa ilang lubnganan. Ang mga maayo ug binuhatan banhawon ug hatagan ug kinabuhi nga walay kataposan, ug ang mga daotan ug binuhatan banhawon usab apan silotan.” Midugang si Jesus sa pag-ingon, “Wala gayod akoy mahimo kon ako lang. Tinuod nga nagahukom ako, apan ang akong paghukom sumala sa gisulti sa akong Amahan kanako. Busa ang akong paghukom matarong tungod kay wala ako nagahimo sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili ang kabubut-on sa nagpadala kanako. Kon ako lang ang mosulti mahitungod sa akong kaugalingon makaduda kamo sa akong gisulti. Apan adunay usa nga nagapamatuod mahitungod kanako, ug nasayod ako nga ang iyang gisulti kasaligan. Si Juan nga tigbautismo nagpamatuod usab mahitungod kanako. Dili ba aduna man kamoy gisugo didto kang Juan aron sa pagpangutana kaniya? Ug nagsulti siya sa kamatuoran. Hinuon wala ako magkinahanglan sa pagpamatuod sa tawo mahitungod kanako. Gihisgotan ko lang si Juan aron nga motuo kamo kanako ug maluwas. Si Juan sama sa suga nga misiga ug midan-ag; ug nalipay kamo sa iyang pagdan-ag bisan sa hamubong panahon lang. Apan may nagapamatuod pa gayod mahitungod kanako nga labaw pa kang Juan. Kini walay lain kondili ang mga buluhaton nga gibuhat ko nga ginapabuhat sa Amahan kanako. Nagapamatuod kini nga ang Amahan mao ang nagpadala kanako. Ug ang Amahan nga nagpadala kanako mao mismo ang nagpamatuod mahitungod kanako. Apan wala gayod ninyo siya makita o madungog nga nagasulti, ug wala usab ninyo dawata ang iyang pulong, tungod kay wala kamo motuo kanako nga iyang gipadala. Ginatun-an ninyo pag-ayo ang Kasulatan kay nagahuna-huna kamo nga sa ingon niini nga pamaagi maangkon ninyo ang kinabuhi nga walay kataposan. Ang Kasulatan mao ang nagapamatuod mahitungod kanako. Apan midumili gihapon kamo sa pagduol kanako aron unta maangkon ninyo ang kinabuhi. “Wala ko kinahanglana ang pagdayeg sa mga tawo. Nakaila ako kaninyo ug nahibalo ako nga sulod sa inyong kasingkasing wala kamoy paghigugma sa Dios. Mianhi ako nga may gahom gikan sa Amahan, apan wala kamo modawat kanako. Apan kon adunay moanhi sa iyang kaugalingon nga gahom, siya hinuon ang inyong dawaton. Unsaon man ninyo pagtuo kanako kon ang pagdayeg lang sa inyong isigka-tawo ang mahinungdanon kaninyo ug wala ninyo tinguhaa ang pagdayeg nga gikan sa matuod nga Dios? Ayaw ninyo huna-hunaa nga ako ang mosumbong kaninyo sa Amahan. Si Moises mismo nga inyong gilaoman mao ang mosumbong kaninyo. Kon tinuod nga mituo kamo kang Moises, motuo unta usab kamo kanako, tungod kay si Moises mismo nagsulat mahitungod kanako. Apan tungod kay wala kamo motuo sa iyang mga sinulat, dili usab kamo motuo sa akong gisulti kaninyo.” Pagkahuman niadto, mitabok si Jesus sa Linaw sa Galilea, nga gitawag usab nga Dagat sa Tiberias. Daghan kaayo ang katawhan nga misunod kaniya, tungod kay nakita nila ang iyang mga gibuhat nga mga milagro sa iyang pagpang-ayo sa mga masakiton. Mitungas si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa bungtod ug didto nanglingkod. (Hapit na niadto ang pagsaulog sa mga Judio sa Pista sa Paglabay sa Anghel.) Sa pagtan-aw ni Jesus, nakita niya ang daghang mga tawo nga nagpadulong kaniya. Busa miingon siya kang Felipe, “Asa ba kita makapalit ug pagkaon aron makakaon kining mga tawo?” (Mao kini ang iyang pangutana tungod kay gusto niya nga sulayan si Felipe. Apan sa pagkatinuod, may plano na siyang daan kon unsa ang iyang buhaton.) Miingon si Felipe kaniya, “Sa kadaghan niining mga tawo, bisag gamay lang ang atong ihatag nga pagkaon sa matag usa kanila, ang walo ka bulan nga sweldo sa usa ka tawo kulang pa nga ipalit.” Apan miingon ang igsoon ni Pedro nga si Andres nga usa usab sa mga tinun-an ni Jesus, “May batang lalaki dinhi nga adunay lima ka buok pan ug duha ka isda. Apan mag-unsa man kini sa kadaghan sa mga tawo?” Miingon si Jesus, “Sige, palingkora ninyo ang mga tawo.” Daghang mga balili niadtong mga lugara, busa nanglingkod ang mga tawo. Ang mga lalaki lang mikabat nang daan ug mga 5,000. Unya, gikuha ni Jesus ang pan ug gipasalamatan niya ang Dios, ug giapod-apod ngadto sa mga tawo nga nanglingkod didto. Mao gihapon kini ang iyang gibuhat sa isda, ug silang tanan nangaon kutob sa ilang gusto. Pagkahuman nila ug pangaon, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Tigoma ninyo ang mga sobra aron wala gayoy mausik.” Busa gitigom nila ang tanan nga sobra. Ug gikan sa lima ka pan nga gipakaon sa mga tawo, nakapuno pa sila ug 12 ka bukag. Pagkakita sa mga tawo niadtong milagro nga gibuhat ni Jesus, miingon sila, “Mao na gayod kini ang tinuod nga Propeta nga atong gipaabot nga moanhi dinhi sa kalibotan!” Nahibalo nang daan si Jesus nga aduna silay tuyo nga kuhaon siya ug pugson nga mahimong hari. Busa mipahawa siya didto ug mitungas na usab sa mas taas pa nga bahin sa bungtod ug nagainusara. Sa pagkakilomkilom na, nanglugsong sa baybayon ang iyang mga tinun-an ug nanakay sa sakayan. Ngitngit na, apan wala pa mahiapas kanila si Jesus. Busa misugod na lang sila sa pagtabok balik sa Capernaum. Samtang nanabok sila, kalit nga mikusog ang hangin ug midagko ang mga balod. Sa dihang nakapalayo na sila ug mga lima o kaha unom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga nagalakaw ibabaw sa tubig padulong sa ilang sakayan, ug nahadlok sila. Apan si Jesus miingon kanila, “Ayaw kamo kahadlok, ako kini!” Busa gipasakay nila siya. Ug nakaabot dayon sila sa ilang padulngan. Busa pagkahibalo sa mga tawo nga wala na didto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an, nanakay sila sa mga sakayan ug nangadto sa Capernaum aron pangitaon si Jesus. Pag-abot nila didto sa Capernaum nakita nila si Jesus. Miingon sila, “Magtutudlo, kanus-a ka pa dinhi?” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ginapangita ninyo ako dili tungod sa mga milagro nga inyong nakita, kondili tungod kay gipakaon ko kamo ug pan ug nabusog kamo. Apan ayaw kamo paghago alang sa pagkaon nga madunot lang, kondili paghago kamo alang sa pagkaon nga molungtad ug nagahatag ug kinabuhi nga walay kataposan. Ako nga Anak sa Tawo mao ang mohatag kaninyo niini nga pagkaon, kay ako ang gihatagan sa Dios nga Amahan sa katungod nga mohatag niini.” Busa nangutana sila kaniya, “Unsa man ang angay namong buhaton aron masunod namo ang gusto nga ipabuhat sa Dios?” Mitubag si Jesus, “Ang gusto sa Dios nga inyong buhaton mao kini: motuo kamo kanako nga iyang gipadala.” Miingon usab sila, “Unsa man nga milagro ang imong ipakita kanamo aron motuo kami kanimo? Kaniadto ang atong mga katigulangan mikaon sa pagkaon nga gitawag nga manna sa dihang didto pa sila sa kamingawan. Kay nagaingon ang Kasulatan nga gihatagan sila ni Moises ug pagkaon nga gikan sa langit.” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga dili si Moises ang naghatag ug pagkaon nga gikan sa langit kondili ang akong Amahan. Ug siya mao usab ang nagahatag kaninyo sa tinuod nga pagkaon gikan sa langit. Kay ang pagkaon nga ginahatag sa Dios walay lain kondili siya nga gikan sa langit ug nagahatag ug kinabuhi sa mga tawo dinhi sa kalibotan.” Miingon dayon ang mga tawo, “Hatagi kami kanunay nianang pagkaon nga imong gi-ingon.” Miingon si Jesus, “Ako mao ang pagkaon nga nagahatag ug kinabuhi. Ang nagaduol ug nagatuo kanako dili na gayod pagagutomon o pagauhawon.” “Apan sama sa giingon ko na kaninyo kaniadto, dili gihapon kamo motuo kanako bisan nakita na ninyo ang mga milagro nga akong gibuhat. Ang tanang mga tawo nga ginahatag sa Amahan kanako moduol kanako, ug ang moduol kanako dili ko gayod isalikway. Kay nanaog ako gikan sa langit dili aron tumanon ko ang akong kaugalingon nga kabubut-on, kondili ang kabubut-on sa akong Amahan nga nagpadala kanako. Ug mao kini ang kabubut-on sa nagpadala kanako: nga dili ko pasagdan nga mawala ang bisan usa kanila nga iyang gitugyan kanako, hinuon banhawon ko sila sa kataposan nga adlaw. Kay mao kini ang kabubut-on sa akong Amahan: nga ang tanan nga nagaila ug nagatuo kanako makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan, ug banhawon ko sila sa kataposan nga adlaw.” Nagbagulbol ang mga Judio batok kang Jesus, kay miingon man siya nga siya mao ang kalan-on nga gikan sa langit. Miingon sila, “Si Jesus lang kana nga anak ni Jose. Nganong nagaingon man siya nga gikan siya sa langit, nga nakaila man gani kita sa iyang amahan ug inahan?” Gitubag sila ni Jesus, “Ayaw kamo pagbagulbol. Walay makaduol kanako kon dili tandogon sa Amahan nga nagpadala kanako ang iyang kasingkasing. Ug sila nga moduol kanako banhawon ko sa kataposan nga adlaw. May gisulat ang usa sa mga propeta nga nagaingon, ‘Silang tanan tudloan sa Dios.’ Busa ang tanan nga magpatalinghog sa mga gitudlo sa Amahan moduol kanako. Wala kini magpasabot nga may tawo na nga nakakita sa Amahan. Ako nga naggikan sa Dios nga Amahan mao lang gayod ang nakakita kaniya.” “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang nagatuo kanako adunay kinabuhi nga walay kataposan, tungod kay ako mao ang kalan-on nga nagahatag ug kinabuhi. Ang inyong mga katigulangan mikaon sa kalan-on nga gitawag nga manna sa didto pa sila sa kamingawan, apan nangamatay gihapon sila. Apan ako ang kalan-on nga mikanaog gikan sa langit. Si bisan kinsa nga mokaon niini nga pagkaon dili na mamatay. Ako mao ang buhing kalan-on nga mikanaog gikan sa langit. Si bisan kinsa nga mokaon niini magakinabuhi sa walay kataposan. Tungod kay ang kalan-on nga akong ihatag kaniya mao ang akong lawas. Ihatag ko kini aron makaangkon ang mga tawo dinhi sa kalibotan ug kinabuhi nga walay kataposan.” Naglantugi ang mga Judio nga naminaw kang Jesus. Miingon sila, “Unsaon ba paghatag niini nga tawo kanato sa iyang lawas aron atong kaonon?” Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga kon dili kamo mokaon sa lawas sa Anak sa Tawo ug kon dili kamo moinom sa iyang dugo, dili gayod kamo makabaton sa kinabuhi nga walay kataposan. Apan si bisan kinsa nga mokaon sa akong lawas ug moinom sa akong dugo may kinabuhi nga walay kataposan, ug banhawon ko siya sa kataposan nga adlaw. Kay ang akong lawas mao ang tinuod nga pagkaon ug ang akong dugo mao ang tinuod nga ilimnon. Si bisan kinsa nga nagakaon sa akong lawas ug nagainom sa akong dugo nagapabilin kanako ug ako nagapabilin usab kaniya. Ang Dios nga Amahan nga nagpadala kanako mao ang sinugdanan sa kinabuhi, ug tungod kaniya nagakinabuhi ako. Sama usab niini ang mahitabo sa mga nagakaon kanako, magakinabuhi usab sila tungod kanako. Ako ang kalan-on nga naggikan sa langit. Dili kini sama sa manna nga gikaon sa inyong mga katigulangan, kay nangamatay man gihapon sila. Ang nagakaon niining pagkaon nga akong giingon kaninyo mabuhi sa walay kataposan.” Gisulti kini ni Jesus samtang nagtudlo siya didto sa sinagoga sa mga Judio sa Capernaum. Daghan sa iyang mga tinun-an ang nakadungog sa iyang gitudlo ug miingon, “Labihan kalisod kining iyang gitudlo, kinsay makadawat niini?” Bisan walay nagsulti kang Jesus, nahibaloan niya nga ang iyang mga tinun-an nagabagulbol tungod niadtong iyang gitudlo. Busa miingon si Jesus kanila, “Nahiubos ba kamo sa akong gisulti? Unsaon na lang kon ako nga Anak sa Tawo makita ninyo nga mokayab balik sa akong sinugdanan? Ang Espiritu Santo mao ang nagahatag sa kinabuhi. Ang tawo dili makahimo niini. Ang akong gisulti kaninyo gikan sa Espiritu Santo, ug nagahatag sa kinabuhi. Apan diha kaninyo adunay mga wala nagatuo kanako.” (Miingon siya niini tungod kay nahibaloan na niyang daan kon kinsa kadtong mga dili motuo ug kon kinsa ang magluib kaniya.) Ug midugang siya pag-ingon, “Mao kini ang hinungdan kon nganong nagaingon ako kaninyo nga walay makaduol kanako kon dili itugot sa Amahan.” Sukad niadto, daghan sa mga tinun-an ni Jesus ang mibiya ug wala na mokuyog kaniya. Busa miingon si Jesus sa iyang 12 ka apostoles, “Mobiya ba usab kamo kanako?” Mitubag si Simon Pedro kaniya, “Ginoo, kang kinsa pa man kami moadto? Ikaw lang ang nagtudlo mahitungod sa kinabuhi nga walay kataposan. Nagatuo kami kanimo tungod kay nahibaloan namo nga ikaw mao gayod ang Balaan nga gipadala sa Dios.” Miingon si Jesus kanila, “Dili ba gipili ko kamong dose? Apan anak sa Yawa ang usa kaninyo!” Ang gitumong ni Jesus mao si Judas nga anak ni Simon Iscariote. Kay bisan tuod si Judas usa sa dose ka mga apostoles, siya mao ang magluib kang Jesus. Pagkahuman niadto, naglibot-libot si Jesus sa Galilea. Gilikayan niya ang pag-adto sa Judea tungod kay ang mga kadagkoan sa mga Judio nagtinguha sa pagpatay kaniya. Unya, sa dihang duol na ang pagsaulog sa mga Judio sa gitawag nga Pista sa mga Tolda, miingon ang mga igsoon ni Jesus kaniya, “Biya dinhi ug adto sa Judea aron makita sa imong mga tinun-an ang mga milagro nga imong gibuhat. Kay walay tawo nga magtago sa iyang buhat kon buot siyang mahimong inila. Busa kon nagabuhat ka man gayod niini nga mga milagro ipakita kini sa tanan!” (Mao kini ang gisulti sa mga igsoon ni Jesus kay bisan sila wala man motuo kaniya.) Miingon si Jesus kanila, “Mahimo ninyong buhaton ang inyong gusto sa bisan unsa nga panahon, apan alang kanako, dili pa kini ang husto nga higayon nga buhaton ko ang angay kong buhaton. Dili kamo dumtan sa mga tawo dinhi sa kalibotan, apan gidumtan nila ako kay gipadayag ko man nga daotan ang ilang binuhatan. Kamo lay tambong sa pista. Dili ako motambong kay dili pa kini ang akong tukma nga panahon.” Human niya kini masulti kanila nagpabilin siya sa Galilea. Apan sa nakagikan na ang mga igsoon ni Jesus aron motambong sa pista, misunod si Jesus sa hilom tungod kay dili niya buot nga masayran sa mga tawo nga atua siya didto. Didto sa pista, gipangita siya sa mga kadagkoan sa mga Judio. Miingon sila, “Hain siya?” Naghinunghongay ang mga tawo mahitungod kaniya. Ang uban nagaingon “Maayo siya nga tawo.” Apan ang uban usab nagaingon, “Dili kana tinuod, kay ginalimbongan lang niya ang mga tawo.” Apan walay misulti sa dayag mahitungod kaniya, kay nahadlok sila sa mga kadagkoan sa mga Judio. Sa dihang nanungatunga na ang pista, miadto si Jesus sa templo ug nagtudlo. Natingala gayod ang mga kadagkoan sa mga Judio. Miingon sila, “Asa man nakakuha ug kaalam kining tawhana? Wala gani siya makaeskwela.” Miingon si Jesus kanila, “Ang mga gitudlo ko kaninyo wala maggikan kanako, kondili naggikan sa Amahan nga nagpadala kanako. Si bisan kinsa nga gustong motuman sa kabubut-on sa Dios, makahibalo kon ang akong gitudlo gikan ba sa Dios o gikan lang kanako. Ang tawo nga nagatudlo gikan sa iyang kaugalingon nga kaalam nagapasidungog sa iya lang kaugalingon. Apan ang nagapasidungog sa nagpadala kaniya, mao ang katuohan ug dili bakakon. Dili ba gihatag man ni Moises kaninyo ang Kasugoan? Apan wala gayoy bisan usa kaninyo nga nagatuman niini, tungod kay kon nagatuman pa kamo, nganong gusto man ninyo akong patyon?” Miingon ang mga tawo, “Gisudlan ka tingalig daotan nga espiritu! Ngano, kinsa man ang gustong mopatay kanimo?” Miingon si Jesus, “Natingala kamo tungod kay may tawo ako nga giayo sa Adlaw nga Igpapahulay. Apan huna-hunaa ra gud ninyo: gitudloan kamo ni Moises nga kinahanglan tulion ang inyong mga anak nga lalaki. (Hinuon wala kini magsugod kang Moises kondili sa nauna pa gayod ninyong mga katigulangan). Busa gihimo ninyo kini bisan sa Adlaw nga Igpapahulay. Kon tulion gani ninyo ang bata sa Adlaw nga Igpapahulay aron dili ninyo malapas ang Kasugoan ni Moises, nganong nasuko man kamo kanako tungod kay giayo ko ang usa ka tawo sa Adlaw nga Igpapahulay? Ayaw una kamo paghukom nga daotan ang gibuhat sa tawo kon wala pa ninyo kini masusi. Susiha una aron masayran ninyo ang tinuod.” May mga taga-Jerusalem nga nagaingon, “Dili ba mao man kini ang tawo nga gitinguhaang patyon sa atong mga kadagkoan? Apan ania siya nagasulti atubangan sa mga tawo, ug ang atong mga kadagkoan wala man lay ikasulti batok kaniya. Unsa kaha, nasayod na ba sila nga siya mao ang Cristo? Apan nahibaloan nato kon asa gikan kining tawhana. Ug inig-abot sa Cristo walay mahibalo kon asa siya gikan.” Gikusgan dayon ni Jesus ang iyang tingog didto sa templo. Miingon siya, “Nahibaloan na ba ninyo kon kinsa gayod ako, ug kon asa ako gikan? Ang tinuod, wala ako moanhi dinhi sa akong kaugalingon nga pagbuot, kondili ang tinuod nga Dios mao ang nagpadala kanako. Wala ninyo siya mailhi. Apan ako nakaila kaniya, tungod kay ako gikan man kaniya, ug siya ang nagpadala kanako.” Tungod niining gisulti ni Jesus, dakpon na unta siya sa mga kadagkoan sa mga Judio. Apan walay midakop kaniya, kay wala pa man moabot ang iyang panahon. Bisan pa niana, daghan pa gihapon sa mga tawo ang mituo kaniya. Nagaingon sila, “Siya na gayod ang Cristo, kay walay bisan kinsa nga makalabaw sa mga milagro nga iyang gipanghimo.” Nakadungog ang mga Pariseo sa hinunghongay sa mga tawo mahitungod kang Jesus, busa sila ug ang kadagkoan sa mga pari misugo sa mga guwardya sa templo nga dakpon si Jesus. Miingon si Jesus, “Hamubo na lang ang panahon nga ako makig-uban kaninyo tungod kay mobalik na ako sa nagpadala kanako. Pangitaon ninyo ako, apan dili na ninyo ako makita, tungod kay dili kamo makaadto sa akong adtoan.” Nagpangutan-anay ang mga kadagkoan sa mga Judio, “Asa diay siya moadto nga dili na man nato siya makita? Unsa, moadto ba siya sa mga siyudad sa mga Griego (diin nagkatibulaag ang uban nga mga Judio) aron manudlo sa mga Griego? Kay nganong moingon man siya nga ‘Pangitaon ninyo ako, apan dili na ninyo ako makita, tungod kay dili kamo makaadto sa akong adtoan’?” Unya, miabot ang kataposan nga adlaw sa pista. Mao kini ang labing mahinungdanong adlaw sa pista. Niining adlawa mitindog si Jesus ug misulti ug kusog, “Si bisan kinsa nga giuhaw moduol kanako ug moinom. Kay sumala sa Kasulatan, si bisan kinsa nga magtuo kanako, modagayday gikan sa iyang kasingkasing ang tubig nga nagahatag ug kinabuhi.” (Ang buot ipasabot ni Jesus sa tubig nga nagahatag ug kinabuhi mao ang Espiritu Santo nga hapit nang madawat sa mga nagatuo kaniya. Niadtong higayona wala pa ikahatag ang Espiritu Santo, tungod kay wala pa man makabalik si Jesus ngadto sa langit.) Daghang mga tawo ang nakadungog sa gisulti ni Jesus. Ang uban nagaingon, “Kini nga tawo mao na gayod ang Propeta nga atong gipaabot.” Miingon usab ang uban, “Mao na kini ang Cristo!” Apan may nagaingon usab, “Dili mahimo, kay ang Cristo dili magagikan sa Galilea. Dili ba nagaingon man ang Kasulatan nga ang Cristo magagikan sa kaliwat ni David, ug matawo sa lungsod sa Betlehem nga lugar ni David?” Busa nagkalain-lain ang pagtuo sa mga tawo mahitungod kang Jesus. Ang uban kanila gustong modakop kaniya, apan walay nakaako paghimo niini. Unya, namalik ang mga guwardya sa templo ngadto sa mga kadagkoan sa mga pari ug mga Pariseo nga nagsugo kanila sa pagdakop kang Jesus. Pag-abot sa mga guwardya, miingon dayon ang nagsugo kanila, “Nganong wala ninyo siya dakpa ug dad-a dinhi?” Miingon ang mga guwardya, “Karon pa gayod kami nakadungog ug tawo nga sama niadto manulti.” Miingon ang mga Pariseo, “Ang buot ninyong ipasabot nga bisan kamo nalimbongan usab niya? Aduna ba kamoy nakita nga Pariseo o usa sa atong mga kadagkoan nga mituo kaniya? Wala gayod! Ang mga tawo lang nga wala masayod sa Kasugoan ni Moises ang mituo kaniya. Tunglohon gayod sila sa Dios.” Ang usa niining mga Pariseo mao si Nicodemus. Mao kini siya ang tawo nga nakigkita kaniadto kang Jesus. Miingon siya sa iyang mga kauban, “Dili ba supak man sa atong kasugoan nga hukman ang tawo sa dili pa nato madungog gikan kaniya kon unsa ang iyang gibuhat?” Miingon sila kang Nicodemo, “Unsa, mora man usab kag taga-Galilea! Susiha ra gud ang Kasulatan ug makita mo nga wala gayoy propeta sa Dios nga magagikan sa Galilea.” [Pagkahuman niadto namauli silang tanan.] Miadto si Jesus sa Bukid sa mga Olibo. Sayo nianang pagkabuntag, mibalik siya pag-usab sa templo. Daghan ang mga tawo nga miduol kaniya. Busa milingkod siya ug nagtudlo kanila. Unya, ang mga magtutudlo sa Kasugoan ug ang mga Pariseo nagdala ngadto kang Jesus ug usa ka babayeng nasakpan nga nanapaw ug gipatindog nila siya atubangan sa tanang mga tawo. Miingon dayon sila kang Jesus, “Magtutudlo, nasakpan kining babayhana sa akto gayod nga nanapaw. Sumala sa Kasugoan ni Moises, ang ingon niini nga matang sa babaye angay batohon hangtod mamatay. Unsay imong ikasulti?” Mao kadto ang ilang pangutana tungod kay ginasulayan lang nila si Jesus, aron nga kon masayop siya sa iyang tubag may isumbong sila batok kaniya. Apan ang gihimo ni Jesus, miduko siya ug misulat sa yuta pinaagi sa iyang tudlo. Apan tungod kay sige gihapon silag pangutana kaniya, mitindog si Jesus ug miingon kanila, “Kon kinsa kaninyo ang walay sala maoy unang mobato kaniya.” Human niyag sulti niadto, milingkod siya ug miduko ug misulat pag-usab sa yuta. Sa pagkadungog niadto sa mga magtutudlo sa Kasugoan ug sa mga Pariseo, tagsa-tagsa silang mibiya sugod sa mga tigulang, hangtod nga si Jesus na lang ang nahibilin ug ang babaye nga nagtindog pa didto. Mitindog si Jesus ug miingon sa babaye, “Asa na man sila? Wala bay mihukom kanimo?” Miingon ang babaye, “Wala, sir.” Miingon si Jesus kaniya, “Dili usab ako magahukom kanimo. Sige pauli na, ug ayaw na pagpakasala pag-usab.” Misulti pag-usab si Jesus sa mga tawo, “Ako ang suga sa mga tawo sa kalibotan. Ang nagasunod kanako, dili gayod magkinabuhi diha sa kangitngit, kondili mahayagan siya sa suga nga nagahatag ug kinabuhi.” Pagkadungog niadto sa mga Pariseo, miingon sila, “Ikaw lang ang nagasulti mahitungod sa imong kaugalingon, busa dili ka katuohan.” Miingon si Jesus kanila, “Bisan tuod nga nagasulti ako mahitungod sa akong kaugalingon, ang akong gisulti tinuod, tungod kay nahibalo ako kon asa ako gikan ug asa ako moadto. Apan kamo wala masayod kon asa ako gikan ug asa ako moadto. Ang inyong paghukom dili kasaligan tungod kay sumala lang kana sa tawhanong panghuna-huna. Apan ako wala maghukom kang bisan kinsa. Ug kon maghukom man ako, ang akong hukom husto, tungod kay dili lang ako ang maghukom kondili ako ug ang Amahan nga nagpadala kanako. Dili ba nahisulat man sa inyong Kasugoan nga kon magkatukma ang gisulti sa duha ka tawo, ang ilang gisulti tinuod? Ako nagapamatuod mahitungod sa akong kaugalingon ug ang Amahan nga nagpadala kanako nagapamatuod usab mahitungod kanako.” Nangutana ang mga Pariseo kaniya, “Asa ba ang imong amahan?” Mitubag si Jesus, “Wala kamo makaila kanako o sa akong Amahan. Kon nakaila pa kamo kanako, nakaila usab unta kamo sa akong Amahan.” Kining tanan gisulti ni Jesus sa dihang nagtudlo siya sa templo, duol sa gibutangan sa kuwarta. Apan walay midakop kaniya, kay wala pa man moabot ang iyang panahon. Misulti pag-usab si Jesus sa mga tigdumala sa mga Judio, “Molakaw ako, ug kon wala na ako dinhi pangitaon ninyo ako, apan mangamatay lang kamo nga nagpadayon sa pagpakasala. Ug dili kamo makaadto sa akong adtoan.” Busa nagpangutan-anay sila, “Unsa may buot niyang ipasabot, nga kita kuno dili makaadto sa iyang adtoan? Unsa, maghikog ba siya?” Miingon si Jesus kanila, “Kamo taga-dinhi sa kalibotan, apan ako taga-langit. Kamo iya sa kalibotan, apan ako dili. Mao nga miingon ako kaninyo nga mangamatay lang kamo nga nagpadayon sa pagpakasala. Kay kon dili kamo motuo nga ako mao ang Cristo, sigurado gayod nga mangamatay lang kamo nga nagpadayon sa pagpakasala.” Miingon sila, “Ngano, kinsa ka ba gayod?” Mitubag si Jesus, “Dili ba gisultihan ko na man kamo sukad pa kaniadto kon kinsa gayod ako? Daghan ang akong ikasulti batok kaninyo. Sa pagkatinuod, ang akong mga ginasulti ngadto sa mga tawo mao lang ang ginasulti kanako sa nagpadala kanako. Ug ang tanan niyang ginasulti tinuod.” Wala sila makasabot nga nagsulti siya kanila mahitungod sa Amahan. Busa miingon si Jesus kanila, “Kon ako nga Anak sa Tawo ibayaw na ninyo, masayran na ninyo nga ako mao ang Cristo. Nianang panahona masayran usab ninyo nga ang tanan nga akong gibuhat ug gisulti dili gikan sa akong kaugalingon, kondili gikan sa Amahan. Ang nagpadala kanako nagauban kanako ug wala gayod niya ako pasagdi, tungod kay kon unsay makalipay kaniya mao usab ang akong gibuhat kanunay.” Pagkadungog sa mga tawo niining mga gisulti ni Jesus, daghan kanila ang mituo kaniya. Unya, miingon si Jesus sa mga Judio nga mituo kaniya, “Kon magpadayon kamo sa pagtuman sa akong mga gitudlo, tinuod gayod nga kamo akong mga tinun-an. Masayran ninyo ang kamatuoran, ug ang kamatuoran mao ang maghatag kaninyo ug kagawasan.” Miingon sila kaniya, “Mga kaliwat kami ni Abraham, ug wala pa gayod kami maulipon ni bisan kinsa. Nganong nagaingon ka man nga hatagan kami ug kagawasan?” Miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga si bisan kinsa nga nagapakasala, ulipon sa sala. Ang ulipon lumalabay lang sa panimalay, apan ang anak permanente. Busa kon ang Anak sa Dios mao ang maghatag kaninyo ug kagawasan, gawasnon gayod kamo. Nahibalo ako nga mga kaliwat kamo ni Abraham, apan nagtinguha kamo sa pagpatay kanako tungod kay dili kamo modawat sa akong mga gitudlo. Ginasulti ko kaninyo ang akong mga nakita sa Amahan; apan kamo, ginahimo ninyo ang inyong nadunggan gikan sa inyong amahan.” Mitubag sila kang Jesus, “Ang among amahan mao si Abraham.” Miingon si Jesus, “Kon tinuod nga mga kaliwat kamo ni Abraham, gibuhat unta ninyo ang maayo sama sa iyang mga gibuhat. Apan nagtinguha hinuon kamo sa pagpatay kanako bisan nagsulti lamang ako kaninyo sa kamatuoran nga akong nadunggan gikan sa Dios. Si Abraham wala gayod magbuhat ug sama niining inyong gibuhat. Ang inyong gibuhat sama usab sa gibuhat sa inyong amahan.” Miingon sila, “Dili kami mga anak sa gawas. Ang Dios mao ang among Amahan.” Miingon si Jesus kanila, “Kon tinuod nga ang Dios mao ang inyong Amahan, higugmaon unta ninyo ako, kay ako gikan man sa Dios. Wala ako moanhi dinhi sa kalibotan sa ako lang nga kabubut-on, kondili siya ang nagpadala kanako. Dili ninyo masabtan ang akong gipanulti tungod kay dili kamo makaantos sa pagpaminaw sa akong pulong. Si Satanas mao ang inyong amahan, ug kon unsa ang iyang gusto mao usab ang inyong gustong buhaton. Mamumuno siya sukad pa sa sinugdan. Wala siyay pagpakabana sa kamatuoran tungod kay wala gayoy kamatuoran diha kaniya. Kon mamakak siya, nagsunod lang siya sa iyang kinaiya, kay bakakon man siya ug siya mao ang sinugdanan sa tanang bakak. Apan ang akong ginasulti kaninyo mao ang kamatuoran, ug mao kana nga dili kamo motuo kanako. Kinsa ba kaninyo ang makapamatuod nga nakasala ako? Wala gayod! Nganong dili kamo motuo nga nagasulti man ako sa kamatuoran? Ang mga tawo nga iya sa Dios nagatuo sa pulong sa Dios. Apan dili kamo iya sa Dios, mao nga dili kamo motuo kanako.” Mitubag kang Jesus ang mga kadagkoan sa mga Judio, “Tinuod diay ang among giingon nga ikaw usa ka Samarianhon, ug gisudlan sa daotan nga espiritu.” Miingon si Jesus, “Walay daotang espiritu nga misulod kanako. Ginapasidunggan ko lang ang akong Amahan, apan gipakaulawan ninyo ako. Wala ako magtinguha ug kadungganan alang sa akong kaugalingon. Ang Amahan mao ang nagtinguha nga pasidunggan ako sa mga tawo, ug nahibaloan niya nga tinuod ang akong mga gipanulti. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang mga nagatuman sa akong mga pagpanudlo dili gayod mamatay.” Miingon kaniya ang mga kadagkoan sa mga Judio, “Karon nasiguro na gayod namo nga gisudlan ka sa daotang espiritu. Bisan si Abraham namatay, ug ingon man ang mga propeta. Apan ikaw nagaingon nga ang nagatuman sa imong mga pagpanudlo dili na gayod mamatay bisan kanus-a. Unsa, mas maayo ka pa ba kay kang Abraham? Namatay gani siya, ug ingon man ang mga propeta. Ngano, si kinsa ka ba gayod?” Miingon si Jesus kanila, “Kon ako lang ang magpasidungog sa akong kaugalingon, wala kini kapuslanan. Apan ang akong Amahan mao gayod ang nagapasidungog kanako. Siya mao ang inyong giingon nga inyong Dios. Ugaling wala ninyo siya mailhi. Apan ako nakaila kaniya. Karon, kon moingon ako nga wala ako makaila kaniya, mahimo akong bakakon sama kaninyo. Apan ang tinuod, nailhan ko gayod siya ug ginatuman ko ang iyang pulong. Nalipay gayod ang inyong amahan nga si Abraham nga makita niya ang akong panahon. Ug nakita niya kini ug nalipay gayod siya.” Miingon ang mga kadagkoan sa mga Judio kaniya, “Giunsa nimo pagkakita kang Abraham nga wala pa gani mag-50 ang imong edad.” Miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga sa wala pa matawo si Abraham, anaa na akong daan.” Tungod niining gisulti ni Jesus mipunit silag bato aron labayon siya. Apan misuot siya sa bagang duot sa katawhan ug mibiya sa templo. Samtang naglakaw sila si Jesus, may nakita silang tawo nga buta sukad pa sa iyang pagkatawo. Karon, gipangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Magtutudlo, kang kinsa bang sala nga natawo siya nga buta? Iya bang sala o sa iyang mga ginikanan?” Miingon si Jesus, “Nabuta siya dili tungod sa iyang sala o sa sala sa iyang mga ginikanan, kondili aron makita sa mga tawo ang gahom sa Dios pinaagi sa pag-ayo kaniya. Samtang adlaw pa kinahanglan nga buhaton nato ang gipabuhat sa Dios nga nagpadala kanako. Kay moabot ang gabii o ang panahon nga wala nay makahimo sa iyang gipabuhat. Samtang ania pa ako sa kalibotan ako ang suga nga nagahatag ug kahayag sa mga tawo.” Human niya kadto masulti miluwa siya sa yuta. Gisagol niya ang luwa sa yuta ug gihidhid niya kini sa mga mata sa buta. Miingon siya sa buta, “Adto sa kaligoanan sa Siloam ug panghilam-os didto.” (Ang buot ipasabot sa Siloam “Pinadala.”) Busa miadto ang buta sa Siloam ug nanghilam-os. Pagkahuman, mibalik siya nga makakita na. Miingon ang iyang mga silingan ug ang mga tawo nga nakakita kaniadto kaniya nga nagpakilimos, “Dili ba mao man kini ang tawo nga kaniadto nagpunay ug lingkod ug nagpakilimos?” Miingon ang uban, “Mao kana siya!” Apan ang uban miingon, “Dili uy! Susama lang kaniyag hitsura.” Busa ang tawo na mismo ang miingon, “Ako gayod ang tawo nga inyong gi-ingon.” Busa gipangutana nila siya, “Unsang pagkahitaboa nga makakita ka na man karon?” Miingon siya, “Ang tawo nga gitawag nilag Jesus naghimo ug lapok. Pagkahuman, gihidhid niya kini sa akong mga mata ug giingnan dayon niya ako nga moadto sa kaligoanan sa Siloam ug manghilam-os. Busa miadto ako didto ug pagkahuman nako ug panghilam-os, nakakita na ako.” Gipangutana nila siya kon asa na ang tawo nga nagaayo kaniya. Miingon siya, “Ambot, wala ako masayod.” Gidala dayon nila ngadto sa mga Pariseo ang maong tawo, nga buta kaniadto. Adlaw kadto nga Igpapahulay sa dihang gihimo ni Jesus ang lapok sa pag-ayo niya sa buta. Busa gipangutana siya pag-usab sa mga Pariseo kon giunsa nga makakita na siya. Ug gisultihan niya sila, “Gihidhiran ni Jesus ug lapok ang akong mga mata ug pagkahuman nanghilam-os ako, ug karon makakita na ako.” May mga Pariseo nga nagaingon, “Ang tawo nga naghimo niini dili gikan sa Dios, tungod kay wala siya nagatuman sa kasugoan mahitungod sa Adlaw nga Igpapahulay.” Apan nagaingon ang uban, “Kon siya tawo nga makasasala dili siya makahimo ug mga milagro nga sama niini.” Busa nabahin sila. Nangutana pag-usab ang mga Pariseo sa tawo nga kaniadto buta, “Ingon mo nga giayo ka niya, nan karon, unsa ang ikasulti mo mahitungod kaniya?” Miingon siya, “Alang kanako, usa siya ka propeta.” Apan dili motuo ang kadagkoan sa mga Judio nga buta siya kaniadto ug karon makakita na. Busa gipatawag nila ang iyang mga ginikanan, ug gipangutana nila sila, “Inyo ba kining anak? Tinuod ba gayod nga natawo siya nga buta? Nganong makakita na man siya karon?” Mitubag ang iyang mga ginikanan, “Tinuod nga amo siyang anak ug tinuod nga natawo siya nga buta. Apan kon ngano nga makakita na siya ug kon kinsa ang nagaayo kaniya, kana ang wala namo mahibaloi. Pangutan-a ninyo siya kay but-an na man siya ug makatubag alang sa iyang kaugalingon.” Mao kadto ang gitubag sa iyang mga ginikanan tungod kay nahadlok sila sa kadagkoan sa mga Judio. Kay kini sila nagkasabot na nga si bisan kinsa nga moila kang Jesus nga mao ang Cristo dili na nila pasudlon sa ilang sinagoga. Mao kini ang hinungdan nga ang iyang mga ginikanan miingon, “Pangutan-a ninyo siya kay but-an na man siya.” Busa gitawag nila pag-usab ang tawo nga kaniadto buta ug giingnan, “Isulti ang matuod mahitungod niadtong tawo, kay ang Dios nagapaminaw. Sa among kabahin, nahibaloan namo nga siya makasasala.” Mitubag ang tawo, “Wala ako masayod kon makasasala ba siya o dili. Basta nahibalo ako nga buta ako kaniadto apan karon makakita na.” Nangutana sila pag-usab, “Unsay iyang gihimo kanimo? Giunsa man niya pag-ayo ang imong mga mata?” Mitubag siya, “Dili ba gisultihan ko na man kamo? Apan dili kamo motuo. Nan, nganong nangutana pa man kamo pag-usab? Gusto ba usab ninyo nga mahimong iyang mga tinun-an?” Busa nasuko sila ug giinsulto nila siya ug giingnan, “Ikaw mao ang iyang tinun-an, apan kami mga tinun-an ni Moises. Nahibalo kami nga nakigsulti ang Dios kang Moises kaniadto, apan mahitungod nianang tawhana, wala gani kami masayod kon asa siya gikan!” Mitubag dayon ang tawo, “Katingalahan! Siya ang nagaayo kanako, unya moingon kamo nga wala kamo mahibalo kon asa siya gikan. Nahibalo kita nga dili tubagon sa Dios ang mga makasasala. Apan tubagon niya ang mga tawo nga nagatahod kaniya ug nagatuman sa iyang kabubut-on. Sukad sa pagsugod sa kalibotan wala pa gayod kita makadungog nga may tawo nga nagaayo sa mata sa usa ka tawo nga buta sukad sa iyang pagkatawo. Kon dili siya gikan sa Dios, dili unta siya makahimo ug sama niadto.” Mitubag ang kadagkoan sa mga Judio, “Natawo ka ug nagdako sa sala, ug karon tudloan mo kami?” Ug gidid-an nila kini sa pagsulod sa ilang mga sinagoga. Nabalitaan ni Jesus nga gidid-an na nila sa pagsulod sa ilang mga sinagoga ang tawo nga iyang giayo. Busa gipangita niya kini. Sa dihang nakita na niya gipangutana niya kini, “Nagatuo ka ba sa Anak sa Tawo?” Mitubag siya, “Sir, tug-ani ako kon kinsa siya aron makatuo ako kaniya!” Miingon si Jesus, “Nakita mo na siya, kay siya mismo ang nakigsulti kanimo karon.” Miingon ang tawo, “Ginoo, nagatuo ako kanimo!” Ug miluhod dayon siya ug misimba kang Jesus. Miingon si Jesus, “Mianhi ako dinhi sa kalibotan aron hukman ang mga tawo. Ang mga nagaangkon nga sila buta sa kamatuoran ayohon nako aron sila makakita. Ug ang mga nagaingon nga sila dili buta, mao hinuon ang mabuta.” Unya, may mga Pariseo didto duol kaniya nga nakadungog sa iyang gisulti. Ug nangutana sila, “Ang buot mong ipasabot nga bisan kami mga buta usab?” Gitubag sila ni Jesus, “Kon giangkon ninyo nga buta kamo sa kamatuoran, wala unta kamoy sala. Apan tungod kay nagaingon man kamo nga dili kamo buta, kini nagkahulogan lang nga nagpabilin gihapon ang inyong sala.” Misaysay si Jesus kanila pinaagi sa sambingay, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga kon ang tawo mosulod sa toril sa mga karnero apan dili moagi sa pultahan kondili didto hinuon siya mokatkat sa koral, kanang tawhana kawatan ug tulisan. Apan ang tawo nga mosulod agi sa pultahan mao ang tinuod nga magbalantay sa mga karnero. Pasudlon siya sa tigbantay sa pultahan ug ang iyang tingog mailhan sa mga karnero. Tawgon niya ang iyang mga karnero sa ilang mga ngalan, ug giyahan niya pagawas. Kon tua na sila sa gawas, mouna siya sa panon sa mga karnero ug sila mosunod kaniya tungod kay nakaila sila sa iyang tingog. Dili mosunod ang mga karnero sa tawo nga wala nila mailhi; magpalayo hinuon sila tungod kay wala sila makaila sa iyang tingog.” Gisulti ni Jesus kanila kini nga sambingay, apan wala gayod sila makasabot sa kahulogan niini. Busa miingon pag-usab si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ako mao ang pultahan sa mga karnero. May mga magtutudlo nga nauna kanako ug sama sila sa mga kawatan ug mga tulisan. Apan ang akong mga karnero wala motuo kanila. Ako mao ang pultahan. Ang mosulod agi kanako maluwas. Sama siya sa karnero nga mosulod ug mogawas, ug makakita siya ug sabsabanan. Ang katuyoan sa kawatan mao ang pagpangawat, ang pagpatay, ug ang pagpangguba. Apan mianhi ako dinhi sa kalibotan aron mahatagan ko ang mga tawo sa kinabuhi nga madagayaon. “Ako mao ang maayo nga magbalantay sa mga karnero. Ang maayo nga magbalantay andam nga magpakamatay alang sa iyang mga karnero. Dili siya sama sa tawo nga sinuholan lang nga magbantay. Kay ang sinuholan lang modagan kon may makita siyang nagaabot nga ihalas nga iro, ug biyaan lang niya ang mga karnero. Busa atakihon sa ihalas nga iro ang mga karnero ug magkatibulaag kini. Ang sinuholan mopalayo, tungod kay sinuholan man lang siya ug bale-wala lang kaniya kon unsa ang mahitabo sa mga karnero. May uban pa akong mga karnero nga wala dinhi sa inyong grupo nga mga Judio. Kinahanglan pasudlon ko usab sila. Maminaw sila kanako, ug ang tanan nga maminaw kanako mahimong usa lang ka panon nga may usa lang ka magbalantay. “Gihigugma ako sa Amahan tungod kay ginahatag ko ang akong kinabuhi alang kanila, ug pagkahuman mabuhi ako pag-usab. Walay makapatay kanako kon dili ko kini itugot. Apan kabubut-on ko nga ihatag ang akong kinabuhi. Akong pagbuot ang paghatag niini, ug pagbuot ko usab ang pagbawi niini. Mao kini ang giingon kanako sa Amahan.” Tungod niadtong gisulti ni Jesus nagkasumpaki pag-usab ang mga Judio. Daghan kanila ang nagaingon, “Kini nga tawo gisudlan sa daotang espiritu ug buang-buang. Nganong nagpunay kamo ug paminaw kaniya?” Apan nagaingon ang uban, “Ang tawo nga gigamhan sa daotang espiritu dili makatudlo ug sama niana. Ug usa pa, unsaon man pag-ayo sa usa ka tawo nga gigamhan sa daotan nga espiritu ang usa ka buta?” Miabot ang panahon sa pagsaulog sa Jerusalem sa Pista sa Pagdedikar sa Templo. Tingtugnaw kadto, ug naglakaw-lakaw si Jesus didto sa templo, sa gitawag nga Balkon ni Solomon. Mialirong ang mga Judio kaniya ug miingon sila, “Nganong dili mo pa man itug-an kanamo kon kinsa gayod ikaw? Diretsoha kamig sulti kon ikaw mao ang Cristo.” Miingon si Jesus kanila, “Gisultihan ko na kamo kon kinsa gayod ako, apan dili kamo motuo kanako. Ang mga milagro nga gipabuhat sa Amahan kanako nagapamatuod usab kon kinsa gayod ako. Apan dili kamo motuo kanako tungod kay dili kamo kauban sa akong mga karnero. Ang akong mga karnero maminaw kanako. Nakaila ako kanila ug nagasunod sila kanako. Gihatagan ko silag kinabuhi nga walay kataposan, ug dili gayod sila mawala. Walay makaagaw kanila gikan sa akong mga kamot. Gihatag sila kanako sa akong Amahan nga gamhanan sa tanan, ug wala gayoy makaagaw kanila gikan sa kamot sa Amahan. Ako ug ang Amahan usa lang.” Pagkadungog niadto sa mga Judio mipunit sila pag-usab ug mga bato aron batohon siya. Apan miingon si Jesus kanila, “Daghan ang gibuhat ko nga maayo nga kamo mismo nakakita. Ug gipabuhat kini kanako sa Amahan. Asa ba niining akong mga gipangbuhat ang nahimong hinungdan nga inyo akong batohon?” Gitubag siya sa mga Judio, “Dili kami mobato kanimo tungod sa maayo nga buhat, kondili tungod sa imong gisulti batok sa Dios! Kay ikaw tawo man lang, apan nagaingon ka nga ikaw Dios.” Miingon si Jesus kanila, “Dili ba nahisulat man sa inyong Kasugoan nga miingon ang Dios nga kamo mga dios? Kon wala ako maghimo sa gipabuhat sa Amahan kanako, dili kamo angay nga motuo kanako. Apan kon gibuhat ko kini bisan dili ninyo gusto nga motuo sa akong gisulti, angay ninyong tuohan ang akong mga gipangbuhat, aron nga masayran gayod ninyo nga ang Amahan ania kanako ug ako anaa kaniya.” Nagtinguha sila pag-usab sa pagdakop kang Jesus, apan nakalikay siya kanila. Mitabok pag-usab si Jesus sa Suba sa Jordan ug miadto sa dapit diin nagbautismo si Juan. Ug didto siya nagpuyo. Daghang mga tawo ang miadto kaniya ug miingon, “Wala tinuod makahimog mga milagro si Juan, apan ang tanan nga iyang gisulti mahitungod niini nga tawo tinuod.” Busa daghan sa mga tawo didto ang mituo kang Jesus. Busa nagpadala ang managsoon nga babaye ug mensahe kang Jesus nga ang iyang gihigugma nga higala nagsakit. Pagkadungog ni Jesus niini, miingon siya, “Kini nga sakit dili mopaingon sa kamatayon, kondili nahitabo kini aron mapasidunggan ang Dios tungod sa iyang gahom ug aron ako nga Anak sa Dios mapasidunggan usab.” Pinangga ni Jesus si Marta, si Maria ug si Lazaro. Apan gipalabay pa niya ang duha ka adlaw human siya masayod nga si Lazaro nagsakit. Unya, miingon siya sa iyang mga tinun-an, “Dali kamo, mobalik na kita sa Judea.” Miingon ang iyang mga tinun-an, “Magtutudlo, dili pa lang dugay nga gitinguhaan ka nga batohon sa mga Judio. Ug karon mobalik ka pa didto?” Miingon si Jesus, “Dili ba may dose ka oras kon adlaw? Busa kon maglakaw ang tawo kon adlaw dili siya mapandol, tungod kay hayag pa. Apan kon maglakaw siya kon gabii mapandol siya tungod kay ngitngit.” Human niini miingon pa gayod si Jesus, “Ang atong higala nga si Lazaro natulog. Apan adtoon ko siya ug pukawon.” Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Ginoo, kon natulog siya, mamaayo pa siya.” Abi nilag tinuod nga natulog lang si Lazaro, apan ang buot ipasabot ni Jesus nga patay na si Lazaro. Busa giingnan sila ni Jesus sa dayag, “Patay na si Lazaro. Apan nagapasalamat ako nga wala ako didto kay alang kini sa inyong kaayohan, tungod kay may himuon ako aron madugangan pa gayod ang inyong pagtuo kanako. Dali, adtoon nato siya.” Busa si Tomas nga gitawag nga Kaluha miingon sa iyang mga kauban, “Mokuyog na lang kita bisan kon patyon kita uban kaniya.” Sa pag-abot ni Jesus sa Betania, nabalitaan niya nga upat na ka adlaw nga nalubong si Lazaro. Ang Betania mga tulo lang ka kilometro gikan sa Jerusalem. Busa daghang mga Judio nga taga-Jerusalem ang nangadto aron pagduyog sa kasub-anan ni Marta ug ni Maria sa pagkamatay sa ilang igsoon. Sa pagkadungog ni Marta nga nagapadulong na si Jesus, migawas siya aron sa pagsugat kaniya, apan si Maria nagpabilin sa balay. Pagkita ni Marta ug ni Jesus, miingon siya, “Ginoo, kon dinhi ka pa lang, wala unta mamatay ang akong igsoon. Apan nahibalo ako nga bisan karon mohatag ang Dios kanimo sa bisan unsa nga imong pangayoon kaniya.” Miingon si Jesus kaniya, “Mabanhaw ang imong igsoon.” Mitubag si Marta, “Nahibalo ako nga mabanhaw siya sa kataposan nga adlaw kon banhawon na ang mga patay.” Miingon si Jesus kaniya, “Ako ang nagabanhaw sa mga patay, ug ako usab ang nagahatag ug kinabuhi. Ang nagatuo kanako, bisan mamatay pa siya, mabuhi pag-usab. Si bisan kinsa nga nagakinabuhi ug nagatuo kanako dili na mamatay bisan kanus-a. Motuo ka ba niini?” Mitubag si Marta, “Oo, Ginoo! Nagatuo gayod ako nga ikaw mao ang Cristo, ang Anak sa Dios nga among gihulat nga moabot dinhi sa kalibotan.” Human mosulti si Marta niini, mibalik siya sa ilang balay ug gitawag niya ang iyang igsoon nga si Maria ug gihunghongan, “Ania na ang Magtutudlo ug gipatawag ka niya.” Pagkadungog niadto ni Maria, mitindog siya ug midali paggawas ug miadto kang Jesus. (Wala pa makasulod si Jesus sa lungsod sa Betania. Didto pa lang siya sa dapit diin siya gitagbo ni Marta.) Pagkakita sa mga Judio nga nakigduyog sa kasub-anan ni Maria nga mitindog siya ug midali paggawas, gisunod nila siya, kay gipakaingon nilag moadto siya sa gilubngan aron mohilak didto. Pag-abot ni Maria didto kang Jesus, miluhod siya ug miingon, “Ginoo, kon dinhi ka pa lang, wala unta mamatay ang akong igsoon.” Pagkakita niya nga naghilak si Maria ug ingon man ang mga kauban niini nga mga Judio, natandog gayod ang iyang kasingkasing. Nangutana dayon siya kanila, “Asa ninyo siya gilubong?” Mitubag sila, “Dali Ginoo, itudlo namo kanimo.” Mihilak si Jesus. Busa miingon ang mga Judio, “Nakita ninyo kon unsa kadako ang iyang paghigugma kang Lazaro!” Apan ang uban miingon, “Dili ba giayo man niya ang mga mata sa buta? Nan, nganong wala man niya mapugngi ang kamatayon ni Lazaro?” Natandog pag-usab ang kasingkasing ni Jesus. Ug miadto dayon sila didto sa gilubngan kang Lazaro. Usa kini ka langub nga gitakloban ug usa ka bato. Pag-abot nila didto, miingon si Jesus, “Kuhaa ninyo ang bato.” Apan miingon si Marta nga igsoon sa namatay, “Ginoo, baho na siya karon, kay upat na ka adlaw nga siya gilubong!” Miingon si Jesus kaniya, “Dili ba nga miingon man ako kanimo nga kon motuo ka, makita mo ang gahom sa Dios?” Busa gikuha nila ang bato. Mihangad si Jesus sa langit ug miingon, “Amahan nagapasalamat ako kanimo tungod kay gipaminawan mo ako. Nasayod ako nga kanunay ka nga nagapaminaw kanako, apan gisulti ko kini alang sa mga tawo nga ania karon nagaalirong kanako, aron motuo sila nga ikaw mao ang nagpadala kanako dinhi sa kalibotan.” Human niyag sulti niini, misinggit siya, “Lazaro, gawas ngari!” Ug migawas ang namatay nga si Lazaro nga ang iyang kamot ug tiil naputos pa sa mga panapton, ug ang iyang nawong naputos usab sa panyo. Miingon si Jesus kanila, “Badbari ninyo siya ug palakwa.” Daghan sa mga Judio nga mibisita sa ilang Maria ang nakakita sa gibuhat ni Jesus ug mituo kaniya. Apan ang uban kanila miadto sa mga Pariseo ug misugilon sa gibuhat ni Jesus. Busa gitawag sa mga Pariseo ug sa mga kadagkoan sa mga pari ang tanan nga miyembro sa Korte sa mga Judio. Ug sa dihang nagtigom na sila, nagaingon sila, “Unsa man ang atong buhaton? Daghang mga milagro ang gibuhat niini nga tawo. Kon pasagdan lang nato siya, ang tanan motuo na kaniya nga siya mao ang gipadala sa Dios nga mahimong hari sa Israel. Ug kon mahitabo kini, sulongon kita sa mga sundalo sa Roma ug gub-on nila ang atong templo ug ang atong tibuok nasod!” Apan ang usa sa mga kauban nila nga si Caifas, nga pangulong pari niadtong tuiga, miingon, “Mga wala gayod kamoy alamag! Wala ba kamo makahuna-huna nga mas maayo pa nga usa lang ka tawo ang mamatay alang sa atong nasod kaysa ang tibuok nasod ang mawala?” Kining iyang gisulti dili iyang kaugalingon nga panghuna-huna, kondili ingon nga pangulong pari niadtong tuiga, natagna niya nga kinahanglan nga mamatay si Jesus alang sa mga Judio. Ug dili lang alang kanila, kondili alang usab sa tanan nga anak sa Dios nga nagkatibulaag sa ubang lugar, aron matigom ug mahiusa silang tanan. Sukad niadtong adlawa, nagplano na ang kadagkoan sa mga Judio sa pagpatay kang Jesus. Busa wala na magpakita si Jesus didto sa mga lungsod sa mga Judio, kondili miadto siya sa lugar nga duol sa kamingawan, sa usa ka lungsod nga gitawag Efraim. Mipuyo siya didto uban sa iyang mga tinun-an. Karon, hapit na ang pista sa mga Judio nga gitawag nga Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa daghang mga tawo ang miadto sa Jerusalem aron nga sa dili pa moabot ang pista makapanghinlo na sila sa ilang kaugalingon sumala sa nabatasan sa ilang relihiyon. Gipangita nila si Jesus didto sa templo apan wala nila makita. Busa nagpangutan-anay sila, “Sa inyong huna-huna, moanhi kaha siya dinhi sa pista?” Niadto diay nga higayon nagsugo nang daan ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga Pariseo nga si bisan kinsa nga masayod kon asa si Jesus kinahanglan mosulti kanila aron madakop nila siya. Unya, sa dihang unom na lang ka adlaw una moabot ang pista, miadto si Jesus sa Betania, sa lugar ni Lazaro nga iyang gibanhaw. Nagaandam silag panihapon alang kang Jesus. Si Lazaro usa sa mga kauban ni Jesus nga nagkaon diha sa lamisa. Si Marta mao ang nagsilbi. Unya si Maria mikuha ug mga tunga sa litrong mahalong pahumot nga gikan sa tanom nga nardo. Gibubo niya kini sa tiil ni Jesus. Pagkahuman gitrapohan niya sa iyang buhok. Ug nalukop ang tibuok balay sa kahumot niadtong pahumot. Usa sa mga kauban ni Jesus didto mao si Judas Iscariote, nga mao ang magluib kaniya. Miingon si Judas, “Ang bili nianang pahumot mga usa gayod ka tuig nga sweldo sa usa ka tawo. Nganong wala man kana ibaligya ug ang halin ipanghatag ngadto sa mga kabos?” Gisulti niya kini, dili tungod kay nalooy siya sa mga kabos, kondili tungod kay kawatan siya. Siya mao ang nagakupot sa ilang kuwarta ug nagapangawkaw siya niini. Apan miingon si Jesus, “Pasagdi siya! Ipatago lang kaniya ang nahibilin nga pahumot aron itagana sa akong lubong. Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban, apan ako dili ninyo kanunayng ikauban.” Daghang mga Judio ang nakabalita nga didto si Jesus sa Betania, busa nangadto sila didto. Nangadto sila dili lang tungod kang Jesus, kondili gusto usab nila nga makita si Lazaro nga iyang gibanhaw. Busa giplano sa kadagkoan sa mga pari nga patyon usab si Lazaro, kay tungod kaniya, daghan sa mga Judio ang namiya kanila ug nagtuo kang Jesus. Pagkasunod adlaw, nabalitaan sa daghang mga tawo nga mitambong sa pista nga si Jesus nagpadulong na sa Jerusalem. Busa nagkuha silag mga dahon sa palmera ug gitagbo nila si Jesus, ug naninggit, “Dayegon ta ang Dios! Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala! Dayegon ta ang Hari sa Israel!” Nakakaplag si Jesus ug usa ka nating asno ug iya kining gisakyan. Sa iyang gihimo natuman ang giingon sa Dios sa Kasulatan nga nagaingon: “Kamo nga mga taga-Zion, ayaw kamo kahadlok, Tungod kay ang inyong hari nagaabot, nga nagasakay sa nating asno.” Niadtong panahona, ang mga tinun-an ni Jesus wala pa makasabot kon unsa ang kahulogan niadtong mga nangahitabo. Apan sa dihang mibalik na si Jesus sa langit, ayha pa nila nahinumdoman nga ang gihimo niadtong mga tawo mao gayod diay ang nahisulat sa Kasulatan. Daghang mga tawo ang nakakita sa pagtawag ug pagbanhaw ni Jesus kang Lazaro gikan sa iyang lubnganan. Ug kini nga mga tawo namalita sa nahitabo. Busa daghang mga tawo ang misugat kang Jesus, tungod kay nabalitaan nila kadtong milagro nga iyang gibuhat. Busa nagsultihanay ang mga Pariseo, “Tan-awa ninyo, ang tanang mga tawo nagsunod na kaniya. Wala na gayod kitay mahimo!” May mga Griego usab nga nangabot sa Jerusalem aron motambong sa pista ug mosimba sa Dios. Nangadto sila kang Felipe nga taga-Betsaida. Kini nga dapit sakop sa Galilea. Miingon ang mga Griego, “Gusto unta namo nga makigkita kang Jesus.” Gisultihan ni Felipe si Andres ug silang duha nangadto kang Jesus aron sultihan siya. Miingon dayon si Jesus kanila, “Karon miabot na ang higayon nga mapasidunggan ang Anak sa Tawo. Sultihan ko kamo sa tinuod, kon ang usa ka binhi dili ilubong sa yuta, kana magpabilin lang gayod nga usa ka binhi. Apan kon ilubong ug mamatay, motubo kini ug mamungag daghan. Ang tawo nga hilabihan ang paghigugma sa iyang kinabuhi kawad-an hinuon niini, apan ang dili manghinugon sa iyang kinabuhi tungod kanako makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. Si bisan kinsa nga buot mag-alagad kanako kinahanglan mosunod kanako, aron nga kon asa ako atua usab ang akong sulugoon. Ang tawo nga nagaalagad kanako pasidunggan sa Amahan.” Miingon pa gayod si Jesus, “Karon naglibog ako. Unsa ba ang akong isulti? Moingon ba ako sa Amahan nga dili na lang niya ako paantuson? Apan mao kini ang katuyoan sa akong pag-anhi dinhi, nga mag-antos sa mga kasakit niining panahona.” Miingon dayon si Jesus sa Amahan, “Amahan, ipakita ang imong gahom sa mga tawo.” Ug dayon may tingog gikan sa langit nga nagaingon, “Gipakita ko na pinaagi kanimo, ug ipakita ko pa pag-usab.” Ang mga tawo nga nanambong didto nakadungog sa maong tingog. Nagaingon sila, “Midalogdog!” Apan ang uban nagaingon, “Nakigsulti kaniya ang anghel!” Apan miingon si Jesus kanila, “Gipadungog kadto sa Dios dili alang kanako kondili alang kaninyo. Sukad karon hukman na niya ang mga tawo sa kalibotan. Ug malupig na niya si Satanas nga mao ang nagagahom niining kalibotan. Ug kon bayawon na gani ako gikan sa yuta, paduolon ko ang tanang mga tawo ngari kanako.” (Sa iyang pagsulti niadto, gisulti niya kon unsa nga matang sa kamatayon ang iyang pagaantuson.) Mitubag ang mga tawo kaniya, “Sumala sa Kasugoan magakinabuhi ang Cristo sa walay kataposan. Busa nganong nagaingon ka man nga ang Anak sa Tawo kinahanglan nga mamatay? Kinsa man gayod kanang Anak sa Tawo nga imong gi-ingon?” Gitubag sila ni Jesus, “Hapit nang mawala ang suga diha sa inyong taliwala. Busa samtang ania pa kini pagkinabuhi kamo diha niini nga suga, kay basin kon maabtan kamo sa kangitngit. Kay ang nagalakaw diha sa kangitngit dili makahibalo kon asa siya nagapadulong. Busa tuohi ninyo ako nga mao ang suga samtang ania pa ako uban kaninyo, aron malamdagan ang inyong huna-huna.” Human siya mosulti niadto milakaw siya ug mitago gikan kanila. Bisan nakakita na gayod sila sa daghang mga milagro nga gipangbuhat ni Jesus, wala gihapon sila motuo kaniya. Busa napamatud-an ang giingon ni Propeta Isaias: “Ginoo, walay mituo sa among gibalita. Wala sila masayod nga gipakita mo na kanila ang imong gahom.” Gisulti kadto ni Isaias tungod kay nakita niya ang gahom ni Jesus ug naghisgot siya mahitungod kaniya. Apan bisan pa niana, daghang kadagkoan sa mga Judio ang mituo kang Jesus. Apan wala lang sila magpadayag sa ilang pagtuo tungod kay nahadlok sila nga dili na sila pasudlon sa mga Pariseo diha sa mga sinagoga sa mga Judio. Kay gipalabi man nila ang pagdayeg sa mga tawo kaysa pagdayeg sa Dios. Misulti si Jesus sa makusog, “Kon ang tawo magtuo kanako, dili lang ako ang iyang gituohan kondili nagatuo usab siya sa nagpadala kanako. Ang nakakita kanako nakakita usab sa nagpadala kanako. Mianhi ako dinhi sa kalibotan sa paglamdag sa huna-huna sa mga tawo, aron nga si bisan kinsa nga magtuo kanako dili magpabilin sa kangitngit. Kon may nakadungog sa akong mga gipanudlo apan dili motuman niini, dili ako ang mohukom kaniya nga silotan. Kay wala ako moanhi dinhi sa kalibotan aron hukman ang mga tawo kondili aron luwason sila. Adunay maghukom sa mga tawo nga nagasalikway kanako ug dili modawat sa akong mga gipanudlo; ang mga pulong nga akong gipanudlo mao ang maghukom kanila sa kataposang adlaw! Kay ang akong mga gipanudlo dili gikan kanako kondili gikan sa Amahan nga nagpadala kanako. Siya mao ang nagsugo kanako kon unsa ang akong itudlo. Ug nahibalo ako nga ang iyang mga sugo, nga iyang giingon kanako nga akong itudlo, nagahatag ug kinabuhi nga walay kataposan. Busa ginasulti ko kaninyo ang tanan nga iyang gipasulti kanako.” Sa wala pa moabot ang adlaw sa Pista sa Paglabay sa Anghel, nahibalo nang daan si Jesus nga miabot na ang higayon nga mogikan na siya niining kalibotan ug mobalik sa Amahan. Gimahal gayod niya ang iyang mga tinun-an dinhi sa kalibotan, ug hangtod sa kataposan gipakita niya ang iyang pagmahal kanila. Sa pagkagabii niana, nanihapon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Gisulod nang daan ni Satanas sa huna-huna ni Judas nga anak ni Simon Iscariote nga luiban niya si Jesus. Nahibalo si Jesus nga ang tanan nga gahom gihatag na sa Amahan kaniya. Nahibalo usab siya nga sa Dios siya naggikan ug sa Dios usab siya mobalik. Samtang nanihapon sila, mitindog siya ug naghukas sa iyang kupo. Unya mikuha siyag tualya ug iya kining gibakos. Gibuboan dayon niyag tubig ang palanggana ug gipanghugasan niya ang mga tiil sa iyang mga tinun-an, ug gipahiran sa tualya nga iyang gibakos. Sa pag-abot niya kang Simon Pedro, miingon si Simon kaniya, “Ginoo, hugasan mo ba ang akong mga tiil?” Gitubag siya ni Jesus, “Karon dili mo pa masabtan kon unsa ang kahulogan niining akong gibuhat, apan masabtan mo ra kini sa kaulahian.” Miingon si Pedro, “Dili gayod mahimo nga ikaw ang mohugas sa akong mga tiil.” Apan miingon si Jesus kaniya, “Kon dili ka magpahugas sa imong mga tiil kanako, dili ka na akong kauban.” Busa miingon si Simon Pedro, “ Kon mao kana Ginoo, dili lang ang akong mga tiil ang hugasi, kondili apil usab ang akong mga kamot ug ang akong ulo.” Apan miingon si Jesus, “Ang naligo na, limpyo na ang iyang tibuok lawas, ug dili na kinahanglan nga hugasan pa gawas lamang sa iyang mga tiil. Limpyo na kamo, apan dili kamong tanan.” (Miingon siya nga dili limpyo ang tanan tungod kay nahibalo siya kon kinsa ang magluib kaniya.) Sa nahugasan na ni Jesus ang ilang mga tiil, gisul-ob niya pag-usab ang iyang kupo ug mibalik sa lamisa. Nangutana siya kanila, “Nasabtan ba ninyo kon unsa ang kahulogan sa akong gibuhat kaninyo? Gitawag ninyo ako nga Magtutudlo ug Ginoo, ug husto kana, kay ako man gayod ang inyong Magtutudlo ug Ginoo. Kon ako man gani nga inyong Ginoo ug Magtutudlo naghugas sa inyong mga tiil, angayan usab nga maghinugasay kamo sa inyong mga tiil. Gibuhat ko kini isip panig-ingnan aron inyo usab nga sundon. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga walay sulugoon nga molabaw pa sa iyang agalon, ug walay sinugo nga molabaw pa sa nagsugo kaniya. Karon nga nahibaloan na ninyo kini nga mga butang, bulahan kamo kon inyo kining buhaton. “Wala ako moingon nga bulahan kamong tanan, kay nakaila ako sa akong mga pinili. Apan kinahanglan nga matuman ang giingon sa Kasulatan nga ang tawo nga nakigsalo kanako sa pagkaon mao pa ang magtraidor kanako. Ginasulti ko na kining daan kaninyo samtang wala pa mahitabo, aron nga kon mahitabo na motuo kamo nga ako mao gayod ang Cristo. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang modawat sa mga tawo nga akong ipadala nagadawat usab kanako, ug ang nagadawat kanako nagadawat usab sa nagpadala kanako.” Human kadto masulti ni Jesus, naguol gayod siya. Miingon siya, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo ang magluib kanako.” Nagtinan-away ang iyang mga tinun-an nga naglibog kon kinsa kanila ang iyang gitumong. Ang usa sa mga tinun-an nga gimahal gayod ni Jesus nagalingkod didto sa iyang tapad. Gisinyasan siya ni Simon Pedro nga pangutan-on si Jesus kon kinsa ang iyang buot ipasabot. Busa midip-ig siya kang Jesus ug nangutana kon kinsa ang magluib kaniya. Mitubag si Jesus, “Ituslob ko kining pan, ug kon kinsa ang akong hatagan, siya mao ang magluib kanako.” Dayon gituslob niya ang pan ug gihatag niya kang Judas nga anak ni Simon Iscariote. Pagkadawat ni Judas niadtong pan, misulod si Satanas diha kaniya. Miingon dayon si Jesus kaniya, “Sige, himoa na dayon ang imong buhaton.” (Walay usa niadtong mga nanihapon nga nakasabot kon nganong misulti si Jesus niadto kang Judas. Naghuna-huna ang uban nga mga tinun-an nga gisugo lang siya ni Jesus nga magpalit sa ilang nga kinahanglanon alang sa pista, o kaha maghatag ug limos sa mga kabos, kay si Judas mao ang nagkupot sa ilang kuwarta.) Sa nakaon na ni Judas ang pan migawas dayon siya. Gabii na kadto. Sa dihang nakagawas na si Judas, miingon si Jesus, “Karon, ako nga Anak sa Tawo pasidunggan na, ug pinaagi kanako ang Dios pasidunggan usab. Ug kon pinaagi kanako dayegon ang Dios, ipakita usab niya nga ako dalaygon usab. Ug kini buhaton dayon niya. Kamo nga giisip ko nga akong mga anak, dili na ako makig-uban kaninyo ug dugay. Mangita kamo kanako, apan sama sa akong giingon sa mga kadagkoan sa mga Judio, ingnon ko usab kamo karon nga dili kamo makaadto sa akong adtoan. Busa karon ihatag ko kaninyo ang usa ka bag-o nga sugo: paghigugmaay kamo. Kon unsa ang akong paghigugma kaninyo kinahanglan sama usab niana ang inyong paghigugma sa usag usa. Kon maghigugmaay kamo, masayran sa tanan nga kamo akong mga tinun-an.” Karon, gipangutana siya ni Simon Pedro, “Ginoo, asa ka man moadto?” Mitubag si Jesus. “Sa pagkakaron dili ka makauban kanako sa akong adtoan, apan sa kaulahian mosunod ka ra usab didto.” Apan nangutana si Pedro, “Ginoo, nganong dili man ako makauban kanimo karon? Andam man ako nga mamatay alang kanimo.” Gitubag siya ni Jesus, “Unsa, andam ka ba gayod nga mamatay alang kanako? Timan-i kini: sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo na ako sa makatulo.” Miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamog kaguol. Salig kamo sa Dios ug salig usab kamo kanako. Didto sa balay sa akong Amahan adunay daghang lawak. Mouna ako didto aron sa pag-andam ug lugar alang kaninyo. Dili ako mosulti niini kaninyo kon dili pa kini tinuod. Kon tua na ako didto ug makaandam na ug lugar alang kaninyo, mobalik ako aron kuhaon kamo, aron nga kon asa ako atua usab kamo. Ug mahibaloan ninyo ang dalan paingon sa lugar nga akong pagaadtoan.” Miingon si Tomas kaniya, “Ginoo, wala kami masayod kon asa ikaw moadto, busa unsaon namo pagkasayod sa dalan?” Mitubag si Jesus kaniya, “Ako mao ang dalan, ang kamatuoran, ug ang kinabuhi. Walay makaadto sa Amahan kon dili pinaagi kanako. Kon nakaila kamo kanako, makaila usab kamo sa akong Amahan. Ug gani sukad karon nakaila ug nakakita na kamo kaniya.” Miingon si Felipe kaniya, “Ginoo, ipakita kanamo ang Amahan ug igo na kana alang kanamo.” Mitubag si Jesus, “Dugay na ang atong panag-uban, Felipe, apan wala pa gayod diay ikaw makaila kanako? Ang nakakita kanako nakakita usab sa Amahan. Nganong nagaingon ka pa nga ipakita ko kaninyo ang Amahan? Unsa, wala ba ikaw motuo nga ako anaa sa Amahan ug ang Amahan ania kanako? Ang mga pulong nga akong ginasulti kaninyo dili gikan kanako. Ang Amahan nga ania kanako mao ang nagabuhat sa mga butang nga akong gibuhat. Tuohi ninyo ako nga ako anaa sa Amahan ug ang Amahan ania kanako. Kon dili ninyo gustong tuohan ang akong ginasulti, tuohi na lang ninyo ako tungod sa akong mga binuhatan. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang nagatuo kanako magbuhat usab sa akong gibuhat ug mas labaw pa gayod ang iyang buhaton, tungod kay mobalik na ako sa Amahan. “Kon gihigugma ninyo ako, tumana ninyo ang akong mga sugo. “Dili ko kamo biyaan nga walay kauban; mobalik ako diha kaninyo. Hapit na ako mawala sa panan-aw sa mga tawo dinhi sa kalibotan, apan kamo makakita kanako. Ug tungod kay ako buhi man, mabuhi usab kamo. Pag-abot nianang adlawa, masayran gayod ninyo nga ako anaa sa akong Amahan, ug kamo ania kanako, ug ako usab anaa kaninyo. “Ang nagadawat ug nagatuman sa akong mga sugo mao ang nagahigugma kanako. Ug ang nagahigugma kanako higugmaon usab sa akong Amahan. Higugmaon ko usab siya ug ipaila ko kaniya kon kinsa gayod ako.” Unya gipangutana siya ni Judas (dili kini si Judas Iscariote), “Ginoo, nganong sa amo ka lang magpaila kon kinsa ka gayod? Nganong dili ka magpaila sa tanan?” Mitubag si Jesus kaniya, “Ang nagahigugma kanako magatuman sa akong mga pulong; higugmaon siya sa akong Amahan, ug kami magapuyo kaniya. Apan ang wala nagahigugma kanako wala nagatuman sa akong mga pulong. Kining mga pulonga nga inyong nadungog dili gikan kanako, kondili gikan sa Amahan nga nagpadala kanako. “Kining mga butanga ginasulti ko nang daan kaninyo samtang kauban pa ninyo ako. Apan kon makagikan na ako, ang Magdadasig nga mao ang Espiritu Santo mao ang ipadala sa Amahan puli kanako. Siya ang magtudlo kaninyo sa tanang mga butang, ug magpahinumdom kaninyo sa tanan nga akong giingon kaninyo. “Ayaw kamo kaguol ug ayaw kamo kahadlok, tungod kay ang kalinaw ibilin ko kaninyo. Ang akong kalinaw mao ang ihatag ko kaninyo. Dili kini sama sa kalinaw nga gihatag sa kalibotan. Nadungog ninyo ang akong giingon kaninyo nga mogikan ako apan mobalik ra ako kaninyo. Kon gihigugma ninyo ako, unta malipay kamo nga makaadto ako sa Amahan nga mas gamhanan pa kay kanako. Gisulti ko na kining daan kaninyo samtang wala pa mahitabo, aron nga kon mahitabo na molig-on pa gayod ang inyong pagtuo kanako. Dili na ako magdugay sa pagpakigsulti kaninyo, tungod kay taliabot na si Satanas nga mao ang nagagahom sa kalibotan. Wala siyay gahom kanako. Apan aron masayran sa tibuok kalibotan nga ginahigugma ko ang Amahan, ginasunod ko ang tanan nga iyang ginapabuhat kanako. Dali, manglakaw na kita.” Nagpadayon si Jesus sa pagsulti, “Ako ang tinuod nga punoan sa ubas, ug ang akong Amahan mao ang tig-atiman. Ang akong mga sanga nga dili mamunga putlon niya, ug ang matag sanga nga mamunga, pul-ongan niya aron mamunga pa gayod ug daghan. Kamo nahinloan na pinaagi sa pulong nga akong giingon kaninyo. Pabilin kamo kanako, ug magpabilin usab ako kaninyo. Ingon nga ang sanga dili makapamunga kon dili magpabilin sa punoan, kamo dili usab makapamunga kon mobulag kamo kanako. “Ako mao ang punoan sa ubas, ug kamo ang akong mga sanga. Ang tawo nga nagapabilin kanako ug ako diha kaniya, maoy mamungag daghan, kay kon wala ako kaninyo wala gayod kamoy mahimo. Ang tawo nga mobulag kanako ibalibag, sama sa mga sanga nga ibalibag ug unya malaya, dayon tigomon ug ilabay ngadto sa kalayo aron masunog. Kon magpabilin kamo kanako ug tipigan ninyo sa inyong mga kasingkasing ang akong mga pulong, makapangayo kamo kanako bisan unsa nga inyong gusto, ug madawat ninyo kini. Kon padayon kamo nga mamungag daghan, dayegon sa mga tawo ang akong Amahan, ug pinaagi niini masayran nga kamo akong mga tinun-an. Kon unsa ang paghigugma sa Amahan kanako mao usab ang akong paghigugma kaninyo. Pabilin kamo sa akong gugma. Kon tumanon ninyo ang akong mga sugo, magpabilin ang akong paghigugma kaninyo; sama nga ako nagatuman sa mga sugo sa akong Amahan, busa nagpadayon usab ang iyang paghigugma kanako. “Gisulti ko kini kaninyo aron malipay usab kamo sama kanako, ug mahimong hingpit gayod ang inyong kalipay. Mao kini ang akong sugo kaninyo: paghigugmaay kamo sama sa akong paghigugma kaninyo. Kon adunay tawo nga magpakamatay alang sa iyang mga higala, kana nga paghigugma dili na gayod malabwan. Mga higala ko kamo kon tumanon ninyo ang akong mga sugo. Dili ko kamo tawgon nga mga sulugoon, kay ang sulugoon wala masayod kon unsa ang gibuhat sa iyang agalon. Tawgon ko na kamo karon nga akong mga higala, kay kon unsa ang akong nadungog gikan sa akong Amahan mao usab ang akong gisulti kaninyo. Dili kamo ang nagpili kanako kondili ako ang nagpili kaninyo. Gipili ko kamo aron manglakaw ug mamunga sa mga bunga nga molungtad; aron nga bisan unsa ang inyong pangayoon sa Amahan pinaagi sa akong ngalan ihatag niya kaninyo. Busa mao kini ang akong sugo kaninyo: paghigugmaay kamo.” Miingon pa gayod si Jesus, “Kon gikasilagan kamo sa mga tawo sa kalibotan, ayaw kamo katingala tungod kay nahibalo kamo nga ako mao ang una nilang gikasilagan. Kon sama kamo sa mga tawo sa kalibotan, higugmaon nila kamo. Apan gikasilagan nila kamo tungod kay dili nila kamo kauban, kondili gipili ko kamo gikan kanila. Hinumdomi ninyo ang akong gisulti kaninyo nga walay sulugoon nga labaw sa iyang agalon. Busa kon gilutos nila ako, lutoson usab nila kamo. (Ug kon tumanon nila ang akong pulong, tumanon usab nila ang inyong pulong.) Kining tanan buhaton nila kaninyo tungod kay nagatuo kamo kanako, ug wala sila makaila sa nagpadala kanako. Kon wala ako moanhi dinhi sa kalibotan ug magtudlo kanila, wala unta silay tulubagon, apan karon dili na gayod sila makapangulipas sa ilang mga sala. Ang nasilag kanako, nasilag usab sa akong Amahan. Kon wala ako maghimo ug mga milagro sa ilang taliwala, nga walay laing makahimo, wala unta silay tulubagon. Apan bisan nakita na gayod nila ang akong mga gihimo, nasilag pa gihapon sila kanako ug sa akong Amahan. Sa ilang gibuhat natuman ang nahisulat sa ilang Kasugoan nga nagaingon, ‘Gikasilagan nila ako sa walay igong hinungdan.’ ” Miingon dayon si Jesus kanila, “Ipadala ko kaninyo ang Espiritu Santo nga gikan sa Amahan. Siya mao ang Magdadasig ug siya usab ang magtutudlo sa kamatuoran. Ug kon moabot na siya, mosulti siya mahitungod kanako. Ug kamo kinahanglan mosulti usab mahitungod kanako tungod kay kauban ko na kamo sukad pa kaniadto. “Gisulti ko nang daan kaninyo kining mga butanga aron nga bisan unsa pa ang mahitabo sa kaulahian dili mawala ang inyong pagtuo kanako. Papahawaon nila kamo sa ilang mga sinagoga, ug moabot ang panahon nga si bisan kinsa nga mopatay kaninyo maghuna-huna nga nakaalagad siya sa Dios. Buhaton nila kini kaninyo tungod kay wala sila makaila sa Amahan o kanako. Apan gisulti ko kini kaninyo aron nga kon moabot na ang panahon nga buhaton nila kini kaninyo, mahinumdoman ninyo nga gipasidan-an ko na kamong daan.” “Kining mga butanga wala ko isulti kaninyo kaniadto kay kauban pa ninyo ako. Apan karon mobalik na ako sa nagpadala kanako, ug wala gayoy nangutana bisan usa kaninyo kon asa ako moadto. Karon nga gisultihan ko na kamo, naguol gayod kamo. Apan sa pagkatinuod, mas makaayo alang kaninyo nga mobiya ako dinhi, kay kon dili ako mobiya, ang Magdadasig dili moabot kaninyo. Apan kon mobiya ako, ipadala ko siya kaninyo. Ug kon moabot na siya dinhi sa kalibotan, pailhon niya ang mga tawo nga sila mga makasasala, nga ako matarong ug nga ang Dios magahukom kanila. Pailhon niya ang mga tawo nga sila mga makasasala, tungod kay wala sila motuo kanako. Pailhon niya sila nga ako matarong tungod kay moadto ako sa Amahan ug dili na kamo makakita kanako. Ug pailhon usab niya sila nga ang Dios magahukom kanila, kay nahukman na si Satanas nga mao ang nagagahom sa mga tawo sa kalibotan. “Daghan pa unta ang akong isulti kaninyo, apan dili pa kamo makasabot niini karon. Apan kon moabot na ang Espiritu Santo nga mao ang magtutudlo sa kamatuoran, tudloan niya kamo sa tanan nga kamatuoran. Ang iyang itudlo kaninyo dili gikan kaniya, kondili isulti lamang niya ang iyang nadungog. Isulti usab niya kaninyo kon unsa ang manghitabo sa umaabot. Pasidunggan niya ako tungod kay ipasabot niya kaninyo ang akong mga gipanudlo ug gipangbuhat. Kay ang tanan nga akong gipanudlo iya sa Amahan. Mao kana nga nagaingon ako nga ang akong mga gipanudlo ipasabot niya kaninyo.” “Sa dili madugay dili na ninyo ako makita. Apan sa dili usab madugay makita ra ninyo ako pag-usab.” Pipila sa iyang mga tinun-an ang nagpangutan-anay, “Unsa ba ang buot niyang ipasabot nga sa dili madugay dili na kita makakita kaniya, ug dili usab madugay makita ra nato siya pag-usab? Ug miingon pa siya nga kini mahitabo tungod kay mobalik na siya sa Amahan. Unsa ba ang iyang buot ipasabot sa ‘dili madugay’? Dili nato masabtan kon unsa ang iyang buot ipasabot.” Nahibalo si Jesus nga gusto unta nilang mangutana kaniya, busa miingon siya kanila, “Miingon ako nga sa dili madugay dili na ninyo ako makita, apan sa dili usab madugay makita ra ninyo ako pag-usab. Dili ba mao man unta kini ang inyong gusto nga ipangutana kanako? Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang mga tawo sa kalibotan malipay gayod sa mahitabo kanako, apan kamo maghilak sa kaguol. Apan ang inyong mga kaguol mawala ug mapulihan sa kalipay. Sama sa babayeng nagabati tungod kay manganak na siya. Apan kon matawo na gani ang bata, malimot na siya sa kasakit tungod sa iyang kalipay nga natawo na ang iyang anak dinhi sa kalibotan. Kamo sama usab niana. Karon naguol kamo, apan magpakita pa ako pag-usab kaninyo ug labihan gayod unya ang inyong kalipay. Ug wala gayoy bisan kinsa nga makaagaw niana nga kalipay. “Ug kon moabot na gani kana nga adlaw dili na kinahanglan nga mangutana pa kamo ug bisan unsa kanako. Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga ang Amahan maghatag kaninyo sa bisan unsa nga inyong pangayoon kaniya pinaagi sa akong ngalan. Hangtod karon wala pa kamo makapangayo sa bisan unsa kaniya pinaagi sa akong ngalan. Pangayo kamo aron makadawat kamo, ug aron mahimong hingpit ang inyong kalipay. “Gisulti ko kining mga butanga kaninyo pinaagi sa mga sambingay. Apan moabot ang panahon nga dili na ako mogamit ug mga sambingay, kondili klaro ko nang isulti kaninyo ang mahitungod sa Amahan. Kon moabot na kana nga adlaw, kamo mismo ang mangayo sa Amahan pinaagi sa akong ngalan. Dili na kinahanglan nga ako pa ang mangayo sa Amahan alang kaninyo. Kay ang Amahan mismo nagahigugma man kaninyo tungod kay nagahigugma kamo kanako, ug nagatuo nga ako gikan sa Dios. Gikan ako sa Amahan ug mianhi ako dinhi sa kalibotan. Apan karon mobiya na ako niining kalibotan ug mobalik sa Amahan.” Miingon dayon ang iyang mga tinun-an, “Karon klaro na ang imong gisulti kay wala ka na mogamit ug mga sambingay. Karon sigurado na kami nga nahibalo ka sa tanan, kay bisan wala kami mangutana kanimo nahibalo ka nang daan sa among gihuna-huna. Busa nagatuo kami nga ikaw gikan gayod sa Dios.” Misulti si Jesus kanila, “Karon nagatuo na ba kamo kanako? Apan moabot ang panahon ug karon gani miabot na nga kamo magkatibulaag ug mamauli, ug biyaan ninyo ako nga mag-inusara. Apan bisan biyaan ninyo ako may kauban gihapon ako, tungod kay kauban ko ang Amahan. Gisulti ko kining mga butanga kaninyo aron may kalinaw kamo tungod sa inyong pagtuo kanako. Paantuson kamo sa mga tawo sa kalibotan, apan ayaw kamo kahadlok tungod kay gidaog ko na ang gahom sa kalibotan.” Human kadto isulti ni Jesus, mihangad siya sa langit ug miingon, “Amahan, miabot na ang panahon. Pasidunggi ang imong Anak aron pasidunggan ka usab sa imong Anak. Kay gihatagan mo akog katungod sa paggahom sa tanang mga tawo, aron mahatagan ko sa kinabuhi nga walay kataposan ang tanan kanila nga imong gihatag kanako. Mao kini ang kinabuhi nga walay kataposan: nga ang mga tawo mag-ila kanimo nga mao lamang ang tinuod nga Dios ug mag-ila usab kanako nga imong gipadala. Gipasidunggan ko ikaw dinhi sa kalibotan tungod kay nahuman ko na ang imong gipabuhat kanako. Busa karon Amahan, pasidunggi ako diha sa imong presensya. Ihatag kanako ang dungog nga akoa kaniadto sa diha pa ako uban kanimo, sa wala mo pa mugnaa ang kalibotan. “Gipaila ko ikaw sa mga tawo nga imong gipili dinhi sa kalibotan ug gihatag kanako. Imo sila kaniadto ug gihatag mo sila kanako, ug gituman nila ang imong mga sugo. Karon nahibaloan na nila nga ang tanan nga imong gihatag kanako naggikan kanimo. Kon unsa ang imong gitudlo kanako mao usab ang akong gitudlo kanila, ug kini gidawat nila. Ug nahibaloan nila nga ako tinuod gayod nga naggikan kanimo. Ug nagatuo sila nga ikaw ang nagpadala kanako. “Nagaampo ako alang kanila. Kini nga pag-ampo dili alang sa mga tawo sa kalibotan, kondili alang sa mga tawo nga imong gihatag kanako, tungod kay sila imo man. Ang tanan nga akoa, imo, ug ang tanan nga imo, akoa usab. Ug gipasidunggan nila ako. Karon mobalik na ako diha kanimo ug dili na ako magpuyo niini nga kalibotan. Apan sila magpabilin pa dinhi. O balaan nga Amahan, pinaagi sa imong gahom nga imong gihatag kanako bantayi kini nga mga tawo aron silang tanan mahiusa sama nga ikaw ug ako usa lang. Sa akong pagpakig-uban kanila gibantayan ko sila pinaagi sa imong gahom nga gihatag mo kanako. Gibantayan ko sila, ug wala gayoy nawala kanila, gawas lang sa tawo nga gitakda na nga mawala, aron matuman ang Kasulatan. Karon mobalik na ako diha kanimo. Kining mga butanga ginasulti ko nang daan kanila samtang ania pa ako sa kalibotan aron malipay gayod sila sama kanako. Gitudlo ko kanila ang imong gipatudlo kanako. Gikasilagan sila sa mga tawo sa kalibotan, kay dili na sila iya sa kalibotan, sama usab kanako nga dili iya sa kalibotan. Dili ako mag-ampo nga kuhaon mo na sila dinhi sa kalibotan, kondili panalipdan mo sila batok kang Satanas. Dili sila iya sa kalibotan, ingon nga ako dili usab iya sa kalibotan. Ilain sila aron mahimong imo pinaagi sa kamatuoran; ang imong pulong mao ang kamatuoran. Ingon nga ako gipadala mo dinhi sa kalibotan, gipadala ko usab sila sa pagtudlo sa mga tawo dinhi sa kalibotan. Tungod kanila ginahalad ko kanimo ang akong kaugalingon, aron mahimong imo usab sila pinaagi sa kamatuoran. “Dili lang alang niining mga tawo nga nagatuo kanako ang akong ginaampo, kondili apil usab ang mga tawo nga magtuo kanako sa kaulahian pinaagi sa mga pagpanudlo sa mga nagatuo kanako. Nagaampo ako kanimo nga silang tanan mahiusa, sama nga ikaw ug ako usa lang. Ug ingon nga ikaw, Amahan, ania kanako ug ako anaa kanimo, hinaut nga ania usab sila kanato, aron nga ang mga tawo sa kalibotan motuo nga ikaw ang nagpadala kanako. Gihatagan ko silag kadungganan nga sama usab sa gihatag mo kanako, aron mahiusa sila sama usab kanato nga usa lang. Ako anaa kanila ug ikaw ania kanako, aron nga mahiusa gayod sila, ug sa ingon niini nga pamaagi masayran sa mga tawo sa kalibotan nga ikaw mao ang nagpadala kanako. Ug masayran usab nila nga gimahal mo ang mga tumutuo sama sa imong pagmahal kanako. “Amahan, buot ko nga kining mga tawo nga imong gihatag kanako makauban ko, aron makita usab nila ang akong gahom, ang gahom nga imong gihatag kanako, tungod kay gimahal mo ako bisan sa wala pa mamugna ang kalibotan. Matarong nga Amahan, ang mga tawo sa kalibotan wala makaila kanimo. Apan ako nakaila kanimo, ug sila nga akong mga kauban nasayod nga ikaw mao ang nagpadala kanako. Gipaila ko ikaw kanila, ug ipaila ko pa gayod ikaw, aron ang imong paghigugma kanako maanaa kanila, ug ako usab maanaa kanila.” Pagkahuman ug ampo ni Jesus, milakaw dayon siya kauban sa iyang mga tinun-an ug mitabok sila sa Sapa sa Kidron. Nangadto sila sa lugar nga gitamnan ug mga kahoy nga olibo. Si Judas, nga nagluib kaniya, nakatultol niining lugara, kay didto kanunay nagatigom si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. Busa miadto didto si Judas dala ang mga sundalo nga Romanhon apil ang mga guwardya sa templo nga gisugo sa mga kadagkoan sa mga pari ug sa mga Pariseo. May dala sila nga mga sulo, ug mga parol, ug mga armas. Nahibalo si Jesus sa tanan nga mahitabo kaniya, busa gisugat niya sila ug nangutana, “Kinsa ba ang inyong gipangita?” Mitubag sila, “Si Jesus nga taga-Nazaret.” Miingon si Jesus kanila, “Ako si Jesus.” Si Judas, nga nagluib kaniya, didto usab nagtindog kauban sa mga tawo nga nangita kang Jesus. Pag-ingon ni Jesus nga siya mao ang ilang gipangita, misibog sila ug nangatumba sa yuta. Gipangutana sila pag-usab ni Jesus kon kinsa gayod ang ilang gipangita. Miingon sila pag-usab, “Si Jesus nga taga-Nazaret.” Miingon si Jesus kanila, “Dili ba giingnan ko na man kamo nga ako si Jesus? Busa kon ako gayod ang inyong gipangita, pasagdi lang ninyo nga mamiya kining akong mga kauban.” (Gisulti kini niya aron matuman ang iyang giingon sa Amahan, “Wala gayoy mawala bisan usa sa imong gihatag kanako.”) Karon, kini si Simon Pedro may dalang espada. Giibot niya kini ug gitigbas ang sulugoon sa pangulong pari, ug naputol ang tuong dalunggan niini. Ang ngalan niining sulugoon mao si Malco. Miingon si Jesus kang Pedro, “Ibalik sa sakoban ang imong espada. Nagahuna-huna ka ba nga dili ko pagaantuson ang mga ipaantos sa Amahan kanako?” Gidakop ug gigapos si Jesus sa mga sundalo nga Romanhon nga gipangulohan sa ilang komander, ug kauban usab sa mga guwardya nga mga Judio. Gidala una nila siya ngadto kang Anas nga ugangan ni Caifas. Kini si Caifas mao ang pangulong pari niadtong tuiga. Siya usab ang miingon sa kauban niya nga mga kadagkoan sa mga Judio nga mas maayo nga usa lang ka tawo ang mamatay alang sa ilang nasod. Si Simon Pedro ug ang usa pa ka tinun-an misunod kang Jesus. Kini nga tinun-an nailhan sa pangulong pari, busa nakasulod siya sa tugkaran niini uban ni Jesus. Apan si Pedro nahibilin didto sa gawas duol sa pultahan. Unya, kadtong tinun-an nga nailhan sa pangulong pari mibalik paggawas ug nakigsulti sa babaye nga nagabantay didto sa pultahan, ug gipasulod niini si Pedro. Miingon ang babaye kang Pedro, “Dili ba usa man usab ikaw sa mga tinun-an nianang tawhana?” Mitubag si Pedro, “Dili uy!” Tugnaw kadto nga gabii, busa naghaling ang mga sulugoon ug ang mga guwardya, ug nagtindog sila sa palibot sa kalayo aron mainit-initan. Nagtindog usab si Pedro didto ug nagpainit-init. Unya, gipangutana si Jesus sa pangulong pari mahitungod sa iyang mga tinun-an ug sa iyang mga gipanudlo. Mitubag si Jesus, “Dili tago ang akong pagpanudlo sa mga tawo. Kay ako nagtudlo diha gayod sa mga sinagoga ug sa templo diin nagatigom ang tanang mga Judio. Wala akoy gitudlo sa tago. Nganong ako man ang inyong pangutan-on? Pangutan-a ninyo ang mga tawo nga nakadungog kanako, kay nahibalo sila kon unsa ang akong gipanudlo kanila.” Gisagpa siya sa usa sa mga guwardya nga nagatindog duol kaniya ug giingnan, “Ingon ba niana ang pagtubag mo sa pangulong pari?” Mitubag si Jesus kaniya, “Kon ang tubag ko daotan, ipadayag kon asa niadto ang daotan. Apan kon husto ang akong gitubag, nganong gisagpa mo man ako?” Unya, si Jesus nga ginapos pa gipadala dayon ni Anas kang Caifas nga mao ang pangulong pari niadtong higayona. Samtang nagtindog pa si Pedro nga nagpainit-init duol sa kalayo, gipangutana siya sa mga tawo, “Dili ba usa man usab ikaw sa mga tinun-an nianang tawhana?” Milimod na usab si Pedro ug miingon “Dili uy!” Unya, ang usa didto sa mga sulugoon sa pangulong pari paryente sa tawo kansang dalunggan gitigbas ni Pedro. Miingon siya, “Dili ba ikaw man kadtong nakita ko nga kauban nianang tawhana didto sa lugar nga gitamnan sa mga kahoy nga olibo?” Apan milimod na usab si Pedro. Ug unya mituktugaok dayon ang manok. Gikan kang Caifas gidala nila si Jesus didto sa palasyo sa gobernador. Sayo kadto sa buntag. Wala mosulod ang mga Judio sa palasyo tungod kay sumala sa ilang mga tulumanon, nga kon mosulod sila sa balay sa dili Judio, dili na sila tugotan nga mokaon sa panihapon nga alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa si Pilato mao ang migawas didto kanila ug nangutana kon unsa ang ilang sumbong batok kang Jesus. Mitubag sila, “Kon wala siyay nahimong daotan wala unta namo siya dad-a dinhi kanimo.” Miingon si Pilato kanila, “Dad-a ninyo siya ug kamo ang mohukom kaniya sumala sa inyong kasugoan.” Mitubag ang mga Judio, “Apan wala kami tugoti nga maghukom ug kamatayon sa tawo.” (Nahitabo kini aron matuman ang giingon ni Jesus kon unsa ang matang sa kamatayon nga iyang pagaagian.) Busa misulod pagbalik si Pilato ug gitawag si Jesus ug gipangutana, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” Mitubag si Jesus, “Imo ba gayod kana nga pangutana, o gisultihan ka lang sa uban mahitungod kanako?” Miingon si Pilato, “Unsay tan-aw mo kanako, Judio? Ang imong mga katagilungsod ug ang mga kadagkoan sa mga pari mao ang nagdala kanimo dinhi kanako. Unsa ba gayod ang nabuhat mo?” Gitubag siya ni Jesus, “Ang akong gingharian wala dinhi niining kalibotan. Kon ang akong gingharian dinhi pa niining kalibotan, nakiggira unta ang akong mga tinun-an aron dili ako madakop sa mga Judio. Apan sa pagkatinuod, ang akong gingharian wala dinhi niining kalibotan.” Busa miingon si Pilato kaniya, “Kon mao, hari ka diay!” Gitubag siya ni Jesus, “Husto ang imong giingon nga ako hari. Ug ang hinungdan nga mianhi ako dinhi sa kalibotan ug nagpakatawo, aron nga isulti ko sa mga tawo ang kamatuoran. Ug ang tanan nga gustong masayod sa kamatuoran nagapaminaw kanako.” Nangutana dayon si Pilato, “Unsa ba ang kamatuoran?” Pagkahuman ug sulti niadto ni Pilato, migawas siya pag-usab didto sa mga Judio ug miingon kanila, “Wala akoy nakita nga sala niining tawhana. Dili ba nabatasan man ninyo nga sa matag Pista sa Paglabay sa Anghel nanghangyo kamo kanako ug usa ka piniriso nga akong buhian? Busa gusto ba ninyo nga buhian ko ang Hari sa mga Judio?” Naninggit ang mga tawo, “Dili siya, kondili si Barabas!” (Kini si Barabas usa ka tulisan.) Busa gipakuha ni Pilato si Jesus ug gipalatos niya siya. Pagkahuman nagbuhat ang mga sundalo ug korona nga tunokon, ug gibutang nila kini sa ulo ni Jesus. Gisul-oban usab nila siya ug kapa nga pulahon, ug nagtagsa-tagsa silag duol kaniya nga nagaingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari sa mga Judio,” dayon ug sagpa. Migawas pag-usab si Pilato didto sa mga tawo ug miingon, “Tan-awa, pagawason ko siya pag-usab dinhi kaninyo aron ipakita kaninyo nga wala gayod akoy nakita nga sala kaniya.” Busa migawas si Jesus nga may korona nga tunokon ug nagkapa ug pulahon. Miingon dayon si Pilato kanila, “Tan-awa ninyo siya!” Pagkakita kaniya sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga guwardya, naninggit sila, “Ilansang siya sa krus! Ilansang siya sa krus!” Miingon si Pilato kanila, “Bahala na kamo, kuhaa ninyo siya ug kamoy lansang kaniya sa krus, kay alang kanako wala gayod akoy nakitang sala kaniya.” Mitubag ang mga Judio, “May kasugoan kami, ug sumala sa among kasugoan, kini nga tawo angayan nga patyon, kay nagaingon siya nga Anak kuno siya sa Dios.” Pagkadungog niadto ni Pilato, misamot ang iyang kahadlok. Busa gidala niya pag-usab si Jesus sa sulod sa palasyo ug gipangutana kon taga-asa gayod siya. Apan wala motubag si Jesus. Busa miingon si Pilato kaniya, “Nganong dili ka man motubag kanako? Wala ka ba masayod nga may gahom ako nga buhian ka o ipalansang sa krus?” Gitubag siya ni Jesus, “Mahimo mo lang kana kanako tungod kay gihatag sa Dios kanimo kana nga gahom. Busa mas dako ug sala ang tawo nga nagtugyan kanako diha kanimo.” Pagkadungog niadto ni Pilato nangita pa gayod siyag pamaagi nga buhian si Jesus. Apan naninggit ang mga Judio, “Kon buhian mo siya, dili ikaw higala sa Emperador. Kay si bisan kinsa nga magpakahari kaaway sa Emperador.” Pagkadungog niadto ni Pilato, gidala niya si Jesus sa gawas ug milingkod siya sa lingkoranan diin siya maghukom, didto sa gitawag nga, “Ang sukaranan nga Bato,” (nga kon sa Hebreo nga pinulongan gitawag nga “Gabbata.”) Mga alas dose gayod kadto sa udto ug disperas sa Pagsaulog sa Paglabay sa Anghel. Miingon si Pilato sa mga Judio, “Ania na ang inyong hari.” Naninggit dayon sila, “Patya siya! Patya siya! Ilansang siya sa krus!” Busa nangutana si Pilato kanila, “Gusto ba ninyo nga ipalansang ko sa krus ang inyong hari?” Mitubag ang mga kadagkoan sa mga pari, “Wala na kami lain pa nga hari kondili ang Emperador lang!” Busa gitugyan ni Pilato si Jesus kanila aron ilansang sa krus. Busa gidala si Jesus sa mga sundalo ug migawas sila sa siyudad. Gipapas-an nila kang Jesus ang iyang krus paingon sa lugar nga gitawag “Lugar sa Bagol-bagol,” (kon sa Hebreo nga pinulongan gitawag nga “Golgota.”) Didto ila siyang gilansang sa krus. May duha usab ka tawo nga ilang gilansang dungan kaniya, ang usa diha sa iyang wala ug ang usa diha sa iyang tuo. Nagpasulat si Pilato ug usa ka karatula ug gipabutang niya kini sa krus ni Jesus. Mao kini ang gisulat: “Si Jesus nga taga-Nazaret, ang Hari sa mga Judio.” Gisulat kini sa mga pinulongan nga Hebreo, Latin ug Griego. Ug daghang mga Judio ang nakabasa niini, tungod kay ang lugar diin gilansang si Jesus duol lang sa siyudad. Miingon ang mga kadagkoan sa mga pari sa mga Judio kang Pilato, “Unta dili ‘Ang Hari sa mga Judio’ ang imong gipasulat, kondili, ‘Kini nga tawo nagaingon nga siya kuno mao ang Hari sa mga Judio.’ ” Mitubag si Pilato, “Kon unsa ang akong gipasulat dili na ninyo usbon.” Sa dihang nalansang na sa mga sundalo si Jesus sa krus, gikuha nila ang iyang bisti ug gibahin kaupat, matag sundalo adunay usa ka bahin. Gikuha usab nila ang iyang pang-ilalom nga bisti nga hinabol ug walay tinahian. Nagaingnanay ang mga sundalo sa usag usa, “Dili lang nato kini bahin-bahinon, kondili ripahan nato kon kinsa ang makaangkon niini.” Kini nahitabo aron matuman ang giingon sa Kasulatan: “Gibahin-bahin nila ang akong bisti ug giripahan nila ang akong pang-ilalom nga bisti.” Ug mao gayod kini ang gihimo sa mga sundalo. Didto duol sa krus ni Jesus nagtindog ang iyang inahan, ang igsoon sa iyang inahan, si Maria nga asawa ni Cleopas, ug si Maria nga taga-Magdala. Pagkakita ni Jesus sa iyang inahan ug sa iyang pinanggang tinun-an nga nagtindog didto, miingon siya sa iyang inahan, “Ania ang imong anak.” Miingon usab siya sa iyang tinun-an, “Ania ang imong inahan.” Ug sukad niadto, ang inahan ni Jesus didto na nagpuyo sa balay niadtong tinun-an. Nahibalo si Jesus nga human na ang tanan, ug aron matuman ang Kasulatan miingon siya, “Giuhaw ako.” May usa didto ka sudlanan nga puno sa aslom nga bino. Busa gituslob sa mga sundalo ang espongha sa bino ug gitaod dayon nila kini sa tumoy sa usa ka isopo nga tanom ug gipaduol sa baba ni Jesus. Sa dihang nasupsop na niya kini, miingon siya, “Nahuman na!” Unya midungo siya ug nabugto ang iyang gininhawa. Disperas kadto sa pista. Ug dili gusto sa mga Judio nga ang mga patayng lawas sa mga tawo nga gilansang sa krus magpabilin didto sa krus tungod kay ang sunod nga adlaw, Adlaw nga Igpapahulay. Ug importante gayod kini nga adlaw alang sa mga Judio, kay natunong sa pista. Busa gihangyo nila kang Pilato nga kon mahimo pamalion ang mga batiis sa mga tawo nga gilansang sa krus aron dali silang mangamatay, ug aron makuha dayon ang ilang mga patayng lawas. Busa miadto didto ang mga sundalo ug gipamali nila ang mga batiis sa duha ka tawo nga gilansang uban ni Jesus. Apan pag-abot nila kang Jesus, nakita nila nga patay na siya, busa wala na lang nila balia ang iyang mga batiis. Apan ang gihimo sa usa sa mga sundalo, gidunggab niya ang kilid ni Jesus sa bangkaw ug diha-diha miagas ang dugo ug tubig. Tinuod kini nga mga panghitabo tungod kay nakita ko gayod. Busa nahibalo ako nga kining akong gisulat tinuod, ug gisulat ko kini aron motuo usab kamo. Kini nahitabo aron matuman ang nahisulat sa Kasulatan nga nagaingon, “Wala gayoy bisan usa ka bukog nga mabali kaniya.” Ug may nahisulat pa gayod sa Kasulatan nga nagaingon, “Tan-awon nila ang tawo nga ilang gidunggab.” Human niadto, miadto si Jose nga taga-Arimatea kang Pilato ug nananghid nga kon mahimo tugotan siya nga kuhaon ang patayng lawas ni Jesus didto sa krus. (Kini si Jose usa sa mga tinun-an ni Jesus, apan sa tago lang kay nahadlok siya sa mga kadagkoan sa mga Judio.) Gitugotan siya ni Pilato, busa gikuha niya ang patayng lawas ni Jesus. Miuban usab kaniya si Nicodemo. (Kini si Nicodemo mao kadtong miadto kang Jesus usa niana ka gabii.) May dala siyang pahumot nga sinagol nga mira ug aloe nga mga 35 ka kilo. Gikuha nila ang patayng lawas ni Jesus ug ila kining gibuliboran ug mga panapton nga puti nga gibutangag pahumot. Kay mao kini ang nabatasan sa mga Judio kon maglubong ug patay. Didto sa gilansangan kang Jesus, may usa ka lugar nga gitamnan ug mga kahoy nga olibo, ug didto may usa ka bag-o nga lubnganan nga gibangag sa bakilid nga wala pa gayod malubngi. Ug tungod kay disperas na sa pista sa mga Judio, ug tungod kay duol ra man kadto nga lubnganan, didto na lang nila gilubong si Jesus. Sayo sa adlawng Dominggo, ngitngit pa, miadto si Maria nga taga-Magdala didto sa lubnganan. Pag-abot niya didto, nakita niya nga ang gisampong nga bato wala na didto sa baba sa lubnganan. Busa midagan siya paingon kang Simon Pedro ug sa tinun-an nga gimahal ni Jesus. Pag-abot niya didto kanila miingon siya, “Gikuha nila sa lubnganan ang Ginoo, ug wala kami masayod kon asa nila siya gibutang!” Busa miadto si Pedro ug kadtong tinun-an didto sa lubnganan. Nanagan silang duha, apan mas kusog modagan ang usa kay kang Pedro. Busa una siya nga nakaabot sa lubnganan. Pag-abot niya didto miduko siya ug milili, ug nakita niya ang mga panaptong puti, apan wala siya mosulod. Pagkataudtaod miabot usab si Simon Pedro, ug milahos siyag sulod sa lubnganan. Nakita niya ang mga panapton ug ang panyo nga giputos sa ulo ni Jesus. Napilo na ang panyo sa usa ka lugar nga nalain sa mga panapton. Ug mipauli dayon ang duha ka tinun-an. Si Maria nagatindog pa didto sa gawas sa lubnganan nga nagahilak. Samtang naghilak siya, miduko siya ug milili sa sulod sa lubnganan. Nakita niya nga may duha ka anghel didto sa sulod nga nagbisti ug puti. Didto sila nanglingkod sa gibutangan sa patayng lawas ni Jesus. Ang usa dapit sa may ulohan ug ang usa dapit sa may tiilan. Gipangutana sa mga anghel si Maria, “Nganong nagahilak ka?” Mitubag si Maria, “Tungod kay may nagkuha sa patayng lawas sa akong Ginoo ug wala ako masayod kon asa nila gibutang!” Pagkahuman niyag sulti niadto, miliso dayon siya ug nakita niya si Jesus nga nagatindog, apan wala niya mailhi nga si Jesus diay kadto. Nangutana si Jesus kaniya, “Nganong nagahilak ka? Kinsa ba ang imong gipangita?” Abi ni Maria nga ang tig-atiman kadto sa mga tanom didto. Busa miingon siya, “Kon ikaw ang nagkuha kaniya, sultihi ako kon asa mo siya gibutang, kay kuhaon ko siya.” Miingon si Jesus kaniya, “Maria!” Miatubang si Maria kang Jesus, ug miingon sa Hebreo nga pinulongan, “Rabboni!” (nga ang buot ipasabot, “Magtutudlo.”) Miingon si Jesus kaniya, “Ayaw pagkupot kanako, kay wala pa ako makakayab ngadto sa Amahan. Adtoi hinuon ang akong mga igsoon ug sultihi sila nga mokayab na ako ngadto sa akong Amahan ug Amahan usab ninyo, sa akong Dios ug Dios usab ninyo.” Busa miadto si Maria nga taga-Magdala sa mga tinun-an ni Jesus ug gisultihan niya sila nga nakita niya ang Ginoo, ug gisulti niya kanila ang gitugon ni Jesus. Sa dihang kilomkilom na niadtong Dominggoha, nagtigom sa usa ka balay ang mga tinun-an. Ug tungod sa ilang kahadlok sa kadagkoan sa mga Judio, gitrangkahan nila ang mga pultahan sa balay nga ilang tigomanan. Miabot si Jesus ug mitindog didto sa ilang taliwala. Miingon siya, “Ang kalinaw maanaa kaninyo.” Pagkahuman niyag sulti niini, iyang gipakita kanila ang mga samad sa iyang mga kamot ug kilid. Ug nalipay gayod ang mga tinun-an sa dihang nakita nila ang Ginoo. Ug miingon pag-usab si Jesus kanila, “Ang kalinaw maanaa kaninyo. Ingon nga ang Amahan nagpadala kanako, ako magapadala usab kaninyo.” Gihuypan dayon niya sila ug miingon, “Dawata ninyo ang Espiritu Santo. Kon pasayloon ninyo si bisan kinsa sa ilang mga sala, gipasaylo na sila sa Dios. Apan kon dili ninyo pasayloon, wala sila pasayloa sa Dios.” Si Tomas nga gitawag nga Kaluha, nga usa usab sa dose ka mga apostoles, wala didto sa pag-abot ni Jesus. Busa gisultihan siya sa iyang kauban nga mga tinun-an nga nakita nila ang Ginoo. Apan miingon si Tomas kanila, “Gawas kon makita ko ang agi sa lansang sa iyang mga kamot, ug masulod ko ang akong tudlo sa iyang mga samad, ug masulod ko ang akong kamot sa samad sa iyang kilid, dili gayod ako motuo.” Paglabay sa usa ka semana, nagtigom pag-usab ang mga tinun-an ni Jesus sa balay nga ilang tigomanan, ug kauban na nila si Tomas. Gitrangkahan nila ang mga pultahan sa balay, apan misulod na usab si Jesus ug mitindog didto sa ilang taliwala. Miingon siya kanila, “Ang kalinaw maanaa kaninyo.” Dayon miingon siya kang Tomas, “Tomas, dali, tan-awa ang akong mga kamot ug isulod ang imong tudlo sa akong mga samad. Isulod usab ang imong kamot sa samad sa akong kilid. Ayaw na pagduhaduha, tuo na hinuon.” Miingon si Tomas kang Jesus, “Ginoo ko ug Dios ko!” Miingon dayon si Jesus kaniya, “Motuo ka na ba karon kay nakita mo na ako? Bulahan ang mga tawo nga nagatuo kanako bisan wala nila ako makita.” Daghan pa gayod nga mga milagro ang gipangbuhat ni Jesus nga nasaksihan mismo sa iyang mga tinun-an nga wala masulat niining libroha. Apan ang mga nahisulat dinhi gisulat aron motuo kamo nga si Jesus mao ang Cristo, ang Anak sa Dios. Ug kon motuo kamo kaniya may kinabuhi kamo nga walay kataposan. Paglabay sa pipila ka adlaw, nagpakita pag-usab si Jesus sa iyang mga tinun-an didto sa daplin sa Linaw sa Tiberias. Mao kini ang nahitabo: Nagpundok sila si Simon Pedro, si Tomas nga gitawag nga Kaluha, si Natanael nga taga-Cana nga sakop sa Galilea, ang mga anak ni Zebede, ug may duha pa gayod ka tinun-an ni Jesus. Unya, miingon si Simon Pedro sa iyang mga kauban, “Mangisda ako.” Miingon usab sila, “Mouban kami kanimo.” Busa misakay sila sa sakayan ug nagpalawod. Apan niadto nga gabii wala gayod silay nakuha. Sa dihang mosidlak na ang adlaw, may nakita sila nga nagatindog didto sa baybayon. Apan wala sila masayod nga si Jesus kadto. Miingon si Jesus kanila, “Mga higala, may nakuha ba kamo?” Mitubag sila, “Wala gayod.” Miingon siya kanila, “Itaktak ninyo ang inyong pukot sa tuo nga dapit sa sakayan, ug may makuha kamo.” Busa gitaktak nila sa tuo nga dapit ang ilang pukot. Pagbira nila dili na nila kini madaog tungod sa kadaghan sa isda nga ilang nakuha. Unya miingon kang Pedro ang tinun-an nga gimahal ni Jesus, “Ang Ginoo diay kadto!” Pagkadungog niini ni Pedro, gisul-ob niya pagbalik ang iyang bisti nga iyang gihubo ug milukso sa tubig ug milangoy paingon kang Jesus. Ang uban nga mga tinun-an nga didto sa sakayan nagpabaybay nga nagabira sa pukot nga puno sa mga isda, kay ang ilang gilay-on gikan sa baybayon mga 50 na man lang ka dupa. Sa nakakawas na sila, aduna silay nakita nga tinapok nga baga nga may gisugba nga isda ug may pan usab. Miingon dayon si Jesus kanila, “Pagdala kamo dinhi ug pipila ka isda nga inyong nakuha.” Busa misaka si Simon Pedro sa sakayan ug gibira niya pabaybay ang pukot nga puno sa dagkong mga isda nga 153 ka buok. Apan bisan pa sa kadaghan sa ilang nakuha, wala gayod magisi ang pukot. Miingon si Jesus kanila, “Dali kamo ngari aron mamahaw.” Wala gayoy bisan usa sa iyang mga tinun-an nga nangisog sa pagpangutana kon kinsa gayod siya, kay nahibalo sila nga siya mao ang Ginoo. Gikuha dayon ni Jesus ang pan ug gipanghatag kanila. Mao usab ang iyang gihimo sa isda. Ikatulo na kini ka higayon nga nagpakita si Jesus sa iyang mga tinun-an sukad sa iyang pagkabanhaw. Pagkahuman nilag pamahaw, miingon si Jesus kang Simon Pedro, “Simon nga anak ni Juan, gihigugma mo ba ako labaw pa niining imong mga kauban?” Mitubag si Pedro, “Oo, Ginoo, nahibalo ka nga gihigugma ko ikaw.” Miingon si Jesus kaniya, “Atimana ang akong mga karnero.” Miingon pag-usab si Jesus kaniya, “Simon nga anak ni Juan, gihigugma mo ba ako?” Mitubag siya pag-usab, “Oo, Ginoo, nahibalo ka nga gihigugma ko ikaw.” Miingon si Jesus kaniya, “Atimana ang akong mga karnero.” Sa ikatulong higayon miingon pag-usab si Jesus, “Simon nga anak ni Juan, gihigugma mo ba ako?” Nahiubos si Pedro tungod kay katulo na siya pangutan-a ni Jesus kon gihigugma ba niya siya. Busa miingon si Pedro kaniya, “Ginoo, nahibalo ka sa tanan, ug nahibalo ka nga gihigugma ko ikaw.” Miingon si Jesus kaniya, “Atimana ang akong mga karnero. Sa pagkatinuod, sa batan-on ka pa, ikaw mismo ang nagbakos sa imong kaugalingon ug nakaadto ka bisan asa nga imong gusto. Apan kon tigulang ka na gani, padupahon ka lang ug lain nay mosuot kanimo ug bakos, ug dad-on ka sa lugar nga dili mo gustong adtoan.” (Gisulti kini ni Jesus aron ipahibalo kanila kon unsang matanga sa kamatayon ang maagian ni Pedro, ug pinaagi niadto nga kamatayon madayeg niya ang Dios.) Ug miingon si Jesus kang Pedro, “Sunod kanako.” Paglingi ni Pedro nakita niya nga nagasunod kanila ang pinalanggang tinun-an ni Jesus. (Siya mao kadtong duol gayod kang Jesus niadtong nanihapon sila, ug ang nangutana sa Ginoo kon kinsa ang magluib kaniya.) Pagkakita ni Pedro kaniya, miingon siya kang Jesus, “Unsa may mahitabo kaniya Ginoo?” Mitubag si Jesus kaniya, “Kon buot ko nga dili siya mamatay hangtod sa akong pagbalik dinhi sa kalibotan, unsay labot mo? Basta ikaw sunod lang kanako.” Busa mikaylap ang balita ngadto sa mga kaigsoonan diha sa Ginoo nga kadto nga tinun-an dili mamatay. Apan wala mag-ingon si Jesus nga dili siya mamatay, kondili ang iyang giingon, “kon buot ko nga dili siya mamatay hangtod sa akong pagbalik, unsay labot mo?” Siya mao ang tinun-an nga nagapamatuod nga tinuod ang nahisulat dinhi, ug siya mismo ang nagsulat niini. Ug nahibaloan nato nga tinuod ang iyang ginasulti. Daghan pa gayod ang mga gipangbuhat ni Jesus nga kon tagsa-tagsaon ug sulat, tingali ang tibuok kalibotan dili paigo nga kabutangan sa mga libro nga masulat. Hinigugma kong Teofilo, sa akong unang libro gisulat ko ang tanang gipanghimo ug gipangtudlo ni Jesus gikan sa pagsugod niya sa iyang buluhaton Usa niadto ka higayon samtang nagkaon si Jesus uban sa iyang mga apostoles miingon siya, “Ayaw una kamo pagbiya sa Jerusalem. Hulata ninyo ang Espiritu Santo nga gisaad sa Dios nga Amahan, nga gisulti ko na kaninyo kaniadto. Nangbautismo si Juan sa tubig, apan sa dili madugay pagabautismohan kamo diha sa Espiritu Santo.” Usa niana ka higayon, samtang nagtigom sila, gipangutana nila si Jesus, “Ginoo, mao na ba kini ang panahon nga ipatindog mo pagbalik ang gingharian sa Israel?” Mitubag si Jesus, “Wala itugot sa Amahan nga mahibaloan ninyo kon kanus-a mahitabo ang mga butang nga iyang gitakda. Apan sa pag-abot sa Espiritu Santo kaninyo hatagan niya kamo ug gahom. Unya ipanugilon ninyo ang mahitungod kanako, dinhi sa Jerusalem, sa tibuok probinsya sa Judea ug Samaria, ug sa tibuok kalibotan.” Pagkahuman niyag sulti niini, mikayab siya ngadto sa langit. Ug samtang nagtan-aw sila kaniya nga ginakayab, gilibotan siya sa panganod ug unya nawala siya sa ilang panan-aw. Samtang nagsige pa silag tan-aw sa langit, kalit lang nga may duha ka lalaking nagbisti ug puti nga mitindog duol kanila. Unya misulti kining duha ka lalaki kanila, “Kamong mga taga-Galilea, nganong nagatindog pa man kamo dinhi nga nagahangad sa langit? Ang Jesus nga inyong nakita nga gidala ngadto sa langit mobalik dinhi sa kalibotan. Ug kon sa unsang pamaagi siya gidala ngadto sa langit, ingon usab niana nga pamaagi ang iyang pagbalik.” Pagkahuman niadto, namalik ang mga apostoles sa Jerusalem gikan sa Bukid sa mga Olibo. Kini nga bukid mga usa ka kilometro ang gilay-on gikan sa siyudad sa Jerusalem. Pag-abot nila didto, misaka sila sa kuwarto sa taas sa balay nga ilang gisak-an. Kini sila mao si Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolomeo, Mateo, Santiago nga anak ni Alfeo, Simon nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma, ug si Judas nga anak ni Santiago. Kanunay silang nagtigom aron sa pag-ampo. Kauban usab nila ang pipila ka mga kababayen-an apil na si Maria nga inahan ni Jesus, ug ang mga igsoon niya nga mga lalaki. Usa niana ka adlaw, samtang nagtigom ang mga 120 ka mga magtutuo, mitindog si Pedro ug miingon, “Mga kaigsoonan, kinahanglan matuman ang gi-ingon sa Kasulatan nga gipanagna sa Espiritu Santo niadtong unang panahon pinaagi kang David. Bahin kini kang Judas, nga mao ang migiya sa mga midakop kang Jesus. Kauban namo siya nga apostol nga gipili ni Jesus, ug kabahin siya sa among buluhaton.” (Apan mipalit si Judas ug yuta ginamit ang kuwarta nga iyang nadawat sa daotan niyang gibuhat, ug didto nahulog siya nga nagauna ang ulo. Mibuto ang iyang tiyan ug nanggawas ang iyang tinai. Nahibaloan kini sa tanang mga tawo sa Jerusalem, busa gitawag nila kadtong maong dapit nga Akeldama, nga ang buot ipasabot, “Yuta nga Nadugoan.”) Miingon pa gayod si Pedro, “Nahisulat sa mga Salmo: ‘Pasagdan na lang ang iyang gipuy-an, ug wala nay papuy-on didto.’ Ug nahisulat usab, ‘Ihatag na lamang sa uban ang iyang katungdanan.’ Busa duha ka lalaki ang ilang gipilian: si Matias ug si Jose nga gitawag ug Barsabas (o Justo). Unya nagaampo sila, “Ginoo, ikaw ang nakahibalo sa kasing-kasing sa tanang mga tawo. Busa ipakita kanamo kon kinsa niining duha ang imong gipili nga mahimong apostol puli kang Judas. Kay gibiyaan ni Judas ang iyang trabaho ingon nga usa ka apostol, ug miadto siya sa dapit nga angay kaniya.” Pagkahuman nilag ampo, nagripa sila. Ug ang naripahan mao si Matias. Busa si Matias mao ang nadugang sa 11 ka apostoles. Sa pag-abot na sa adlaw sa pagsaulog sa pista nga gitawag ug Pentecostes, nagtigom ang tanang mga magtutuo sa usa ka balay. Samtang nagtigom sila, kalit lang nga may dahunog nga gikan sa langit nga daw sama sa huros sa makusog nga hangin. Milanog kini sa tibuok balay nga ilang gitigoman. Unya may nakita sila nga daw mga kalayo nga pormag mga dila nga mitungtong sa matag usa kanila. Napuno silang tanan sa Espiritu Santo, ug diha-diha gipasulti sila sa Espiritu Santo sa nagkalain-laing mga pinulongan nga wala nila matun-i. Nianang higayona may nagpuyo nga diosnon nga mga Judio diha sa Jerusalem nga naggikan sa nagkalain-laing mga nasod sa tibuok kalibotan. Pagkadungog nila sa maong dahunog, nagdali-dali sila pag-adto didto sa gitigoman sa mga magtutuo. Natingala gayod sila tungod kay ang matag usa kanila nakadungog sa iyang kaugalingong pinulongan nga ginasulti sa mga magtutuo. Miingon sila, “Unsa man kini? Dili ba silang tanan mga taga-Galilea? Nganong makasulti man sila sa atong kaugalingong pinulongan? Ang uban kanato taga-Partia. May mga taga-Media, ug ang uban taga-Elam. May mga taga-Mesopotamia, Judea, ug Capadocia. May mga taga-Ponto ug Asia. Ang uban mga taga-Frigia, mga taga-Pamfilia, mga taga-Ehipto, ug ang uban gikan sa mga dapit nga sakop sa Libya nga duol sa Cyrene. May mga taga-Roma usab, mga Judio, ug mga dili Judio nga nakabig sa relihiyon sa mga Judio. Ug ang uban gikan sa Crete ug Arabia. Apan bisan nagkalain-lain ang atong mga pinulongan madunggan nato sila nga nagsulti sa tanan natong mga pinulongan mahitungod sa kahibulongang mga gihimo sa Dios!” Natingala gayod ang tanang mga tawo didto. Ug tungod kay dili nila masabtan kon unsay nagakahitabo nagpangutan-anay na lamang sila sa usag usa, “Unsa man kini?” Apan ang uban nagbugalbugal sa mga magtutuo nga nagaingon, “Mga hubog kining mga tawhana!” Busa mitindog si Pedro uban sa 11 ka mga apostoles ug sa kusog nga tingog misulti siya sa mga tawo, “Mga kaigsoonan kong mga Judio, ug kamong tanan nga nagpuyo sa Jerusalem, paminaw kamo tungod kay isulti ko kon unsa ang kahulogan niini. Sayop ang inyong hunahuna nga hubog kining mga tawhana kay alas nuwebe pa lamang karon sa buntag. Mao kini ang panagna ni Propeta Joel niadtong unang panahon: ‘Ang Dios nagaingon, “Sa kataposang mga adlaw ihatag ko ang akong Espiritu sa tanang katawhan. Ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye magsugilon sa akong mga mensahe. Ang inyong mga batan-on nga mga lalaki makakitag mga panan-awon. Ug ang inyong mga tigulang nga mga lalaki akong padamgohon. Tinuod gayod nga nianang mga adlawa ihatag ko ang akong Espiritu sa akong mga sulugoon nga lalaki ug babaye, ug magsugilon sila sa akong mga mensahe. Magpakita akog mga kahibulongang mga butang diha sa langit ug diha sa yuta: naa unyay dugo, kalayo, ug mabagang mga aso. Mongitngit ang adlaw, ug ang bulan mopula nga daw sama sa dugo. Mahitabo kini sa dili pa moabot ang kahibulongang adlaw sa paghukom sa Ginoo. Apan si bisan kinsa nga motawag sa Ginoo maluwas sa silot nga moabot.” ’ ” Nagpadayon si Pedro sa pagsulti, “Mga kaigsoonan kong mga Israelinhon, paminawa ninyo ako! Si Jesus nga taga-Nazaret pinadala sa Dios dinhi kanato, ug kini gipamatud-an sa Dios pinaagi sa mga milagro ug mga kahibulongang mga butang nga iyang gihimo pinaagi kang Jesus. Kamo mismo nakahibalo niini tungod kay kining tanan nahitabo dinhi sa inyong taliwala. Nahibalo nang daan ang Dios nga si Jesus itugyan diha kaninyo ug iya na kining giplano. Gipapatay ninyo siya sa mga makasasala nga mga tawo nga maoy naglansang kaniya sa krus. Apan gibanhaw siya sa Dios ug giluwas gikan sa gahom sa kamatayon, kay ang tinuod, bisan ang kamatayon walay gahom sa pagpugong kaniya. Si David nagsulti mahitungod kaniya: ‘Nahibaloan ko nga ang Ginoo nagauban kanunay kanako ug wala niya ako pasagdi. Busa dili ako matarog. Mao kini nga malipayon ako. Dili mapugngan ang akong pagdayeg sa Dios. Ug bisan pa ug mamatay ako, may paglaom pa ako. Kay nahibaloan ko nga dili mo ako pasagdan didto sa lubnganan. Dili mo itugot nga madunot ang matinumanon mong sulugoon. Gitudlo mo kanako ang dalan sa kinabuhi, ug tungod kay ikaw kanunay ang akong kauban, magmalipayon gayod ako.’ ” Nagpadayon pa gayod si Pedro sa pagsulti, “Mga kaigsoonan, klaro kaayo nga wala magsulti si David mahitungod sa iyang kaugalingon, kay nahibaloan nato nga ang atong katigulangan nga si David namatay ug gilubong, ug hangtod karon nahibaloan nato kon asa ang iyang lubnganan. Propeta si David ug nahibalo siya nga ang Dios nagsaad kaniya nga ang usa sa iyang mga kaliwat manunod sa iyang gingharian. Ug tungod kay nahibaloan ni David kon unsa ang himuon sa Dios, nagsulti siya mahitungod sa pagkabanhaw ni Cristo, nga wala siya pasagdi didto sa lubnganan, ug ang iyang lawas wala madunot. Ang iyang gipasabot walay lain kondili si Jesus nga gibanhaw sa Dios. Kaming tanan makapamatuod nga nabanhaw siya tungod kay nakita gayod namo siya. Gibayaw siya ngadto sa tuong dapit sa Dios. Ug gihatag kaniya sa Amahan ang Espiritu Santo nga gisaad kaniya. Ug kining maong Espiritu Santo gipadala ni Jesus kanamo, ug ang iyang gahom mao ang inyong nakita ug nadunggan karon. Busa kinahanglan gayod nga mahibaloan sa tanang mga Israelinhon nga ang Jesus nga inyong gilansang sa krus mao ang gipili sa Dios nga mahimong Ginoo ug Cristo.” Pagkadungog niadto sa mga tawo natandog ang ilang mga kasing-kasing. Busa nangutana sila kang Pedro ug sa iyang mga kauban nga mga apostoles, “Mga kaigsoonan, unsa ang angay namong himuon?” Miingon si Pedro kanila, “Ang tagsa-tagsa kaninyo maghinulsol sa inyong mga sala ug magpabautismo sa ngalan ni Jesu-Cristo, ug mapasaylo ang inyong mga sala ug madawat ninyo ang gasa sa Dios nga mao ang Espiritu Santo. Tungod kay kini nga Espiritu Santo gisaad alang kaninyo ug sa inyong mga kaanakan ug sa tanang mga tawo nga tua sa layo, sa tanan nga tawgon sa Ginoo nga atong Dios nga moduol kaniya.” Daghan pa ang gisulti ni Pedro sa pagpamatuod kanila sa iyang mga gipanulti. Ug miingon siya kanila, “Luwasa ninyo ang inyong kaugalingon gikan niining daotang katawhan.” Daghan ang mituo sa iyang mensahe ug diha-diha nagpabautismo sila. Niadtong adlawa mga tulo ka libo ka mga tawo ang nadugang sa mga magtutuo. Ug nagpadayon sila sa pagtuon sa mga gipanudlo sa mga apostoles, sa pagtigom ingon nga mga kaigsoonan, sa pagpikas-pikas sa pan, ug sa mga pag-ampo. Daghang mga milagro ug mga kahibulongang mga butang ang gihimo sa Dios pinaagi sa mga apostoles. Busa ang mga tawo nagkinabuhi nga may pagtahod ug kahadlok sa Dios. Suod ang panag-uban sa mga magtutuo ug giusa nila ang ilang mga kabtangan aron makaambit ang tanan. Gipamaligya nila ang ilang mga yuta ug mga kabtangan ug gihatag nila ang halin ngadto sa ilang mga kaubanan basi sa panginahanglan sa matag usa. Adlaw-adlaw nagtigom sila sa templo ug nagpikas-pikas sa pan didto sa ilang mga pinuy-anan. Malipayon gayod sila sa ilang pag-inambitay sa pagpangaon, ug padayon ang ilang pagdayeg sa Dios. Nalipay kanila ang tanang mga tawo. Adlaw-adlaw gidugang sa Ginoo kanila ang mga tawo nga iyang giluwas. Usa niana ka adlaw, mga alas tres sa hapon, miadto si Pedro ug si Juan sa templo. Oras kadto sa pag-ampo. Sa pultahan sa templo may tawo nga bakol sukad pa sa iyang pagkatawo. Kada adlaw ginadala siya didto sa pultahan nga gitawag “Matahom,” aron magpakilimos sa mga tawong mosulod sa templo. Sa pagkakita niya kang Pedro ug kang Juan nga mosulod sa templo, nangayo siya ug limos. Gitutokan siya ni Pedro ug ni Juan. Unya miingon si Pedro kaniya, “Tan-aw kanamo.” Mitan-aw ang tawo kanila nga nagpaabot nga limosan siya. Apan miingon si Pedro kaniya, “Wala gayod akoy kuwarta. Apan naa akoy ihatag kanimo: Sa ngalan ni Jesu-Cristo nga taga-Nazaret, lakaw!” Unya gikuptan ni Pedro ang tuong kamot sa tawo ug gipatindog siya. Diha-diha nalig-on ang iyang mga tiil ug mga buolbuol. Diha-diha mitindog siya ug naglakaw-lakaw. Pagkahuman miuban siya kanila sa pagsulod sa templo. Padayon siya sa paglakaw-lakaw ug paglukso-lukso nga nagadayeg sa Dios. Nakita sa tanan nga siya nagalakaw-lakaw ug nagadayeg sa Dios. Nailhan nila nga siya mao ang tawong naglingkod ug nagpakilimos didto sa pultahan sa templo nga gitawag ug “Matahom.” Busa natingala gayod sila pag-ayo sa nahitabo kaniya. Wala gayod mobulag kang Pedro ug kang Juan ang maong tawo. Nanagan ang mga tawo ngadto kanila didto sa inatupang agianan nga gitawag ug Balkon ni Solomon tungod sa ilang katingala. Sa pagkakita ni Pedro sa mga tawo miingon siya kanila, “Mga kaigsoonan kong mga kaliwat ni Israel, nganong natingala kamo niini? Nganong gitutokan ninyo kami? Naghunahuna ba kamo nga napalakaw namo kining tawhana tungod sa among gahom ug pagkadiosnon? Ang Dios nga gisimba sa atong mga katigulangan nga si Abraham, si Isaac, ug si Jacob mao ang naghimo niini aron sa pagpasidungog sa iyang sulugoon nga si Jesus. Kini mao ang Jesus nga inyong gitugyan sa mga tawong anaa sa pangagamhanan ug inyong gisalikway atubangan ni Pilato, bisan nadesisyonan na niya nga buhian siya. Balaan ug matarong siya, apan gisalikway ninyo siya ug gihangyo hinuon ninyo kang Pilato nga buhian ang usa ka mamumuno baylo kaniya. Gipatay ninyo ang nagahatag ug kinabuhi apan gibanhaw siya sa Dios. Ug kami makapamatuod nga nabanhaw siya. Ang pagtuo kang Jesus mao ang naghatag sa kusog niining tawo nga inyong nailhan ug nakita karon. Kamo mga saksi nga naayo siya. Nahitabo kini tungod sa iyang pagtuo kang Jesus.” “Mga kaigsoonan, nahibalo ako nga kamo ug ang inyong mga pangulo naghimo niini kang Jesus tungod kay wala kamo makahibalo kon kinsa gayod siya. Gipadayag na sa Dios niadtong unang panahon pinaagi sa mga propeta nga si Cristo kinahanglan gayod nga mag-antos, ug sa inyong gihimo kaniya, natuman ang gisulti sa Dios. Busa karon, kinahanglan maghinulsol na kamo ug moduol sa Dios aron pasayloon niya ang inyong mga sala, ug moabot kaninyo ang bag-o nga kusog nga gikan sa Ginoo. Ug pagkahuman, ipadala niya si Jesus nga mao ang Cristo nga iya na daang gipili alang kanato. Apan kinahanglan nga adto lang una si Jesus sa langit hangtod nga moabot ang panahon nga bag-ohon na sa Dios ang tanang mga butang. Mao usab kana ang giingon sa Dios niadtong unang panahon pinaagi sa iyang mga propeta. Sama sa giingon ni Moises, ‘Ang Ginoo nga inyong Dios mohatag kaninyo ug propeta nga sama kanako gikan sa inyong kaliwat. Kinahanglang tumanon ninyo ang tanan niyang isulti kaninyo. Ang dili motuman niini nga propeta ilain gikan sa mga katawhan sa Dios ug pagalaglagon.’ Sama usab niana ang giingon sa tanang mga propeta gikan pa kang Samuel. Silang tanan nanagna kon unsa ang mangahitabo karong mga panahona. Ang mga gisaad sa Dios pinaagi sa iyang mga propeta alang gayod kanatong mga Judio, kay apil kita sa kasabotan nga gihimo sa Dios sa atong mga katigulangan tungod kay nagaingon siya kang Abraham, ‘Panalanginan ko ang tanang mga tawo sa kalibotan pinaagi sa imong kaliwat.’ Busa gisugo sa Dios ang iyang pinili nga sulugoon, ug gipadala ug una dinhi kanatong mga Judio, aron matabangan niya kita sa pagbiya sa atong mga daotang mga binuhatan.” Samtang nagsulti pa si Pedro ug si Juan sa mga tawo, miduol kanila ang mga pari, ang mga Saduseo, ug ang pangulo sa mga guwardya sa templo. Nasuko sila tungod kay nagtudlo kining duha nga si Jesus nabanhaw, ug kini nagapamatuod nga ang mga patay banhawon. Busa gidakop nila si Pedro ug si Juan. Sukitsukiton unta nila sila, apan tungod kay kilomkilom na, gisulod lang una nila sila sa prisohan hangtod sa pagkabuntag. Apan bisan mao kini ang nahitabo kanila, daghan sa mga nakadungog sa ilang pagpanudlo ang mituo. Sa mga lalaki lang nga mituo mikabat ug mga lima ka libo. Pagkabuntag, nagtigom sa Jerusalem ang kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang uban pang pangulo sa mga Judio. Didto usab si Anas nga mao ang pangulong pari, si Caifas, si Juan, si Alexander, ug ang uban pang mga miyembro sa pamilya ni Anas. Gidala ngadto kanila si Pedro ug si Juan ug gipangutana, “Sa unsang gahom ug kang kinsang ngalan ang inyong gigamit sa pag-ayo sa tawo nga bakol?” Si Pedro nga gigamhan sa Espiritu Santo mitubag, “Kamo nga mga pangulo ug mga tigdumala sa mga Judio, kon giimbistigar ninyo kami mahitungod sa pag-ayo sa tawong bakol, angay kamong masayod ug ang tanang taga-Israel, nga giayo kining tawhana nga nagatindog dinhi karon pinaagi sa ngalan ni Jesu-Cristo nga taga-Nazaret. Siya mao ang inyong gilansang sa krus ug gipatay. Apan gibanhaw siya sa Dios. Si Jesus mao ang gipasabot nga bato sa Kasulatan nga nagaingon, ‘Ang bato nga gisalikway ninyo nga mga panday mao ang nahimong pundasyon nga bato.’ Wala nay lain pa sa tibuok kalibotan nga makaluwas kanato kondili si Jesus lamang.” Natingala sila kang Pedro ug kang Juan tungod kay wala gayod silay kahadlok sa pagsulti, kay nasayod sila nga ang duha mga yano lamang nga mga tawo ug walay taas nga kahibalo. Unya nailhan nila nga kini sila mga kauban ni Jesus kaniadto. Gusto unta nila nga mosulti batok sa milagro nga gihimo nila ni Pedro, apan tungod kay ang tawo nga giayo nagatindog sa kilid ni Pedro ug Juan mihilom na lamang sila. Busa gipagawas una nila si Pedro ug si Juan gikan sa ilang gitigoman ug nagsabot-sabot sila. Miingon sila, “Unsa man ang atong himuon niining mga tawhana? Mikaylap na sa tibuok Jerusalem nga nakahimo silag milagro ug dili kita makaingon nga bakak kini. Aron dili na mokaylap ang ilang pagpanudlo sa mga tawo, sultihan nato sila nga dili na gayod sila magtudlo mahitungod kang Jesus.” Ug gipatawag nila si Pedro ug si Juan ug gisultihan nga dili na gayod sila mosulti o kaha manudlo mahitungod kang Jesus. Apan mitubag si Pedro ug si Juan kanila, “Hunahunaa ra gud ninyo pag-ayo kon asa niini ang matarong sa panan-aw sa Dios: ang pagtuman kaninyo o ang pagtuman sa Dios? Dili mahimo nga dili kami manugilon mahitungod sa among nakita ug nadunggan.” Apan gipasidan-an gihapon sila nga dili na gayod manugilon, ug pagkahuman gibuhian sila. Bisan kon gusto unta nilang pasakitan ang duha dili nila kini mahimo tungod kay nahadlok sila sa mga tawo, kay ang mga tawo nagadayeg sa Dios tungod sa milagro nga nahitabo. Kay ang tawo nga giayo pinaagi sa milagro nagaedad ug sobra na sa 40 ka tuig. Sa dihang gibuhian na si Pedro ug si Juan mibalik sila didto sa ilang mga kauban, ug gisulti nila kanila kon unsa ang giingon sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio. Pagkadungog niini sa mga magtutuo nagaampo sila, “Ginoo nga makagagahom sa tanan, ikaw ang naghimo sa langit, sa yuta, sa dagat, ug sa tanang mga butang nga anaa kanila. Pinaagi sa Espiritu Santo gipasulti mo ang among katigulangan nga si David nga imong alagad. Miingon siya: ‘Ngano bang dako man gayod ang kasuko sa mga dili Judio? Ug nganong ang mga Judio nagplano sa mga walay hinungdan? Ang mga hari sa kalibotan ug ang mga pangulo nagtigom ug nangandam aron sa pagpakiggira batok sa Ginoo ug sa iyang Cristo.’ “Natuman na karon ang imong gisulti niadtong unang panahon tungod kay dinhi gayod sa Jerusalem ang mga Judio ug mga dili Judio, apil si Herodes nga hari ug si Pilato nga gobernador nagkauyon nga batokan ang imong balaan nga sulugoon nga si Jesus nga imong gipili nga mahimong hari. Sa ilang gihimo natuman na ang imong plano niadtong unang panahon. Ug kini nahitabo sumala sa imong gahom ug kabubut-on. Ug karon, Ginoo, gihulga nila kami. Tabangi kaming imong mga sulugoon nga mahimong isog sa pagwali sa imong pulong. Ipakita ang imong gahom. Itugot nga pinaagi sa ngalan ni Jesus nga imong balaan nga sulugoon, matambalan namo ang mga masakiton ug makahimo kami sa mga milagro ug mga kahibulongang butang.” Human sila mag-ampo, nauyog ang balay nga ilang gitigoman. Gigamhan silang tanan sa Espiritu Santo ug maisogon nga nagwali sa pulong sa Dios. Ang tanang magtutuo nagkahiusa sa panghunahuna ug sa pagbati. Ang matag usa kanila wala moangkon nga ang iyang mga butang iya lamang gayod, kondili alang sa tanan. Padayon ang paghimo sa mga apostoles sa mga kahibulongang butang sa pagpamatuod nga si Ginoong Jesus nabanhaw gayod. Ug dako gayod ang tabang sa Dios sa tanang mga magtutuo. Walay usa kanila nga nakulangan sa ilang kinahanglanon tungod kay may mga magtutuo nga namaligya sa ilang mga yuta ug mga balay, ug gihatag nila ang halin sa mga apostoles. Ug gibahin-bahin kini sa mga apostoles sa matag usa sumala sa iyang gikinahanglan. Mao usab kini ang gihimo ni Jose nga taga-Cyprus. Judio siya nga gikan sa kaliwat ni Levi. Gitawag siya sa mga apostoles ug Barnabas, nga ang buot ipasabot “Magdadasig.” Gibaligya ni Jose ang iyang yuta ug gihatag niya ang halin sa mga apostoles. May magtiayon nga nagbaligya usab sa ilang yuta. Ang ngalan sa bana si Ananias, ug ang iyang asawa si Safira. Apan sa wala pa madala ni Ananias ang halin sa yuta ngadto sa mga apostoles, gitagoan niya ang uban nga halin alang sa ilang kaugalingon. Misugot usab ang iyang asawa. Paghatag niya sa mga apostoles, miingon siya nga mao ra gayod kadto ang tanan nga halin sa iyang yuta. Ug nangutana si Pedro, “Ananias, nganong nagpadaog ka kang Satanas? Namakak ka sa Espiritu Santo tungod kay ang ubang kuwarta nga halin sa imong yuta gitagoan nimo! Dili ba nga sa wala pa nimo mabaligya ang imong yuta ikaw ang tag-iya niana? Ug sa nabaligya mo na kana dili ba anaa usab kanimo ang pagbuot kon unsaon nimo ang kuwarta? Nganong naghunahuna ka pa gayod sa paghimo niini? Dili lamang tawo ang imong gibakakan kondili labi na gayod ang Dios.” Paglabay sa mga tulo ka oras, misulod ang asawa ni Ananias. Wala siya makahibalo kon unsa ang nahitabo sa iyang bana. Gipangutana siya ni Pedro, “Sultihi ako sa tinuod, mao ra ba gayod kining tanan ang kantidad nga inyong nadawat sa inyong gibaligya nga yuta?” Mitubag si Safira, “Oo, mao ra gayod kana ang among nadawat.” Busa miingon si Pedro kaniya, “Nganong nagkauyon man kamong magtiayon nga sulayan ang Espiritu sa Ginoo? Tan-awa, anaa na sa pultahan ang mga batan-on nga naglubong sa imong bana, ug ikaw ila usab karong dayongan ug ilubong.” Diha-diha natumba si Safira sa atubangan ni Pedro ug namatay. Pagsulod sa mga batan-on nakita nila nga patay na si Safira. Busa gidayongan nila siya paingon sa gawas ug gilubong tapad sa iyang bana. Tungod niadto nga mga panghitabo, nahadlok gayod pag-ayo ang tanang mga magtutuo ug ang tanang mga nakadungog niini. Daghang milagro ug kahibulongang butang ang gihimo sa mga apostoles ngadto sa mga tawo. Nagtigom kanunay ang tanang magtutuo didto sa Balkon ni Solomon. Bisan tuod ug gitahod sila sa mga tawo, ang uban wala mangahas sa pag-uban kanila. Apan nagkadaghan pa gayod ang mga magtutuo sa Ginoo, mga lalaki ug mga babaye. Tungod sa mga milagro nga gipanghimo sa mga apostoles, gidala sa mga tawo ang ilang mga masakiton sa daplin sa mga dalan ug gibutang nila sa mga higdaanan, aron nga kon moagi si Pedro maagian sila bisan na lang sa iyang anino. Dili lamang kana, kondili daghan usab nga mga tawo sa palibot nga mga baryo ang miabot sa Jerusalem nga nagdalag mga masakiton ug mga tawo nga may mga daotang espiritu. Ug nangaayo silang tanan. Nasina pag-ayo ang pangulong pari ug ang iyang mga kauban nga mga miyembro sa pundok nga Saduseo. Busa gidakop nila ang mga apostoles ug gisulod sa prisohan. Apan sa pagkagabii, giablihan sa anghel sa Ginoo ang pultahan sa prisohan ug gipagawas niya sila. Miingon ang anghel kanila, “Adto kamo didto sa templo ug tudloi ninyo ang mga tawo mahitungod sa bag-ong kinabuhi nga gihatag sa Dios.” Gituman nila ang giingon sa anghel, busa pagsidlak sa adlaw misulod sila sa templo ug nagtudlo sa mga tawo. Niining higayona gipatawag sa pangulong pari ug sa iyang mga kauban ang tanan nga tigdumala sa mga Judio aron magtigom ang tibuok Korte sa mga Judio. May gisugo usab sila nga moadto sa prisohan aron kuhaon ang mga apostoles ug dad-on didto kanila. Apan pag-abot sa mga gisugo didto sa prisohan, wala na didto ang mga apostoles. Busa mibalik sila sa Korte sa mga Judio ug miingon, “Pag-abot namo sa prisohan nakita namo nga may mga kandado pa ang mga pultahan, ug ang mga guwardya nagabantay sa mga pultahan. Apan sa pag-abli namo sa prisohan wala na kamiy nakita nga tawo sa sulod.” Sa pagkadungog niadto sa pangulo sa mga guwardya didto sa templo, ug sa kadagkoan sa mga pari, naglibog sila ug wala sila makasabot kon unsa ang nahitabo sa mga apostoles. Wala madugay may usa ka tawo nga miabot ug miingon, “Ang mga tawo nga inyong gisulod sa prisohan atua na didto sa templo ug nagtudlo sa mga tawo.” Unya miadto sa templo ang pangulo sa mga guwardya ug ang iyang mga tawo ug gidakop nila pag-usab ang mga apostoles, apan wala sila mogamit ug kusog tungod kay nahadlok sila nga batohon sa mga tawo. Gidala nila ang mga apostoles didto sa Korte sa mga Judio. Miingon ang pangulong pari kanila, “Dili ba gimandoan na namo kamo nga dili na magtudlo mahitungod kang Jesus? Apan tan-awa ang inyong gihimo! Mikaylap na ang inyong pagtulon-an sa tibuok nga Jerusalem, ug kami pa ang inyong gipasanginlan nga mipatay kaniya!” Mitubag si Pedro ug ang iyang mga kauban, “Kinahanglan tumanon namo ang Dios, ug dili ang mga tawo. Gipatay ninyo si Jesus pinaagi sa paglansang kaniya sa krus. Apan gibanhaw siya sa Dios, ang Dios nga gisimba sa atong mga katigulangan. Gipasidunggan sa Dios si Jesus ug atua na siya sa iyang tuong kamot ingon nga Pangulo ug Manluluwas, aron kitang mga Judio mahatagan ug kahigayonan sa paghinulsol aron mapasaylo ang atong mga sala. Nagapamatuod kami nga kining tanan tinuod gayod. Ug ang Espiritu Santo nga gihatag sa Dios sa tanan nga nagatuman kaniya nagapamatuod usab niining mga butanga.” Sa pagkadungog niini sa mga miyembro sa Korte sa mga Judio nasuko gayod sila ug gusto nilang patyon ang mga apostoles. Apan mitindog ang usa sa ilang mga kauban nga si Gamaliel. Kining tawhana Pariseo ug magtutudlo sa Kasugoan. Ginatahod siya sa tanan. Misugo siya nga pagawason una ang mga apostoles. Ug sa dihang nakagawas na ang mga apostoles misulti si Gamaliel sa iyang mga kauban, “ Mga kaubanan kong mga taga-Israel, hunahunaa ninyo pag-ayo kon unsa ang inyong himuon niining mga tawhana kay basin kon masayop kamo. Kaniadto may tawo nga ang iyang ngalan si Teudas nga nanghambog nga morag si kinsa gayod siya, ug may mga upat ka gatos ka mga tawo nga misunod kaniya. Apan sa kaulahian gipatay siya ug ang iyang mga sumusunod nagkatibulaag, ug nawala na kadtong maong grupo. Pagkahuman niini, sa panahon sa pagsensos sa mga tawo, si Judas na usab nga taga-Galilea ang nakatigom ug mga tawo nga misunod kaniya. Apan gipatay usab siya ug nagkatibulaag usab ang iyang mga sumusunod. Busa ang akong ikasulti kaninyo mao kini: pasagdi na lamang kining mga tawhana, ug ayaw sila tagda. Tungod kay kon ang ilang ginahimo ug gitudlo gikan lamang sa tawo, mawala lamang usab kini. Apan kon kini gikan sa Dios dili nato sila mapugngan. Dili lang kana, basin kon mahitabo pa hinuon nga kita makig-away sa Dios.” Busa gituman sa Korte sa mga Judio ang tambag ni Gamaliel. Gipatawag nila pag-usab ang mga apostoles ug gipalatigo. Pagkahuman gimandoan nila sila nga dili na gayod magtudlo pa mahitungod kang Jesus, ug gibuhian nila sila. Mihawa didto nga malipayon ang mga apostoles, tungod kay gihatagan sila sa Dios ug pribilihiyo nga mag-antos alang sa ngalan ni Jesus. Adlaw-adlaw didto sila sa templo ug sa mga kabalayan ug nagpadayon ang ilang pagpangtudlo ug pagsangyaw sa Maayong Balita nga si Jesus mao ang Cristo. Niadtong panahona, nagkadaghan ang mga sumusunod ni Jesus. Unya nagbagulbol ang mga Judio kansang pinulongan Griego batok sa mga Judio kansang pinulongan Hebreo tungod kay wala mahatagi sa adlaw-adlaw nga rasyon ang ilang mga biyuda. Busa gitawag sa 12 ka mga apostoles ang tanang mga magtutuo. Ug miingon sila, “Dili maayo nga pasagdan namo ang pagwali sa pulong sa Dios aron mag-atiman lamang sa materyal nga mga pagtabang. Busa, mga kaigsoonan, pagpili kamo gikan sa inyong mga kauban ug pito ka lalaki nga may maayong dungog, maalamon, ug gigamhan sa Espiritu Santo. Sila mao ang atong padumalahon niining mga materyal nga mga pagtabang. Ug kami, ang among panahon gamiton namo sa pag-ampo ug sa pagsangyaw sa pulong sa Dios.” Miuyon ang tanang mga magtutuo sa giingon sa mga apostoles. Busa gipili nila si Esteban, usa ka tawo nga may hugot nga pagtuo kang Jesus ug gigamhan sa Espiritu Santo. Gipili usab nila si Felipe, si Procoro, si Nicanor, si Timon, si Parmenas, ug si Nicolas nga taga-Antioquia. Kini si Nicolas dili Judio, apan mibalhin sa relihiyon sa mga Judio. Gidala nila sila nga mga napili ngadto sa mga apostoles, ug nagaampo ang mga apostoles alang kanila, ug gipandongan nila sila sa ilang mga kamot. Busa mipadayon pagkaylap ang pulong sa Dios. Daghan pa gayod nga mga taga-Jerusalem ang nahimong sumusunod ni Jesus, ug daghan usab nga mga pari ang mituo kaniya. Si Esteban nga napuno sa grasya ug gahom gikan sa Dios mihimo ug daghang mga milagro ug mga kahibulongang butang nga nakita sa mga tawo. Apan may mga tawo nga mibatok kaniya. Kining mga tawhana mga Judio nga gikan sa Cyrene, sa Alexandria, sa Cilicia ug sa Asia. Kini sila mga miyembro sa simbahan sa mga Judio nga gitawag ug Simbahan sa mga Linuwas gikan sa Pagkaulipon. Kanunay silang makiglantugi kang Esteban. Apan tungod kay ang Espiritu Santo naghatag ug kaalam kang Esteban dili gayod sila makalupig kaniya. Busa nanuhol sila ug pila ka tawo nga moingon, “Nadunggan namo si Esteban nga nagsulti ug daotan batok kang Moises ug sa Dios.” Ug niini nga pamaagi gisulsolan nila ang mga tawo, ang mga pangulo sa mga Judio, ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan. Gidakop nila si Esteban ug gidala ngadto sa Korte sa mga Judio. May gipasulod usab silang pipila ka tawo aron sa pagsaksi ug bakak batok kang Esteban. Nagaingon sila, “Kining tawhana kanunay gayod nga nagasulti batok sa atong balaan nga templo ug sa Kasugoan ni Moises. Nadunggan namo siya nga nagaingon nga ang atong templo gub-on ni Jesus nga taga-Nazaret ug ilisdan niya ang mga tulumanon nga gihatag kanato ni Moises!” Ang tanang miyembro sa Korte sa mga Judio mitutok pag-ayo kang Esteban, ug nakita nila ang iyang dagway nga nahisama sa dagway sa anghel. Ug nangutana ang pangulong pari kang Esteban, “Unsa, tinuod ba ang gisulti niining mga tawhana?” Miingon si Esteban, “Mga kaigsoonan ug mga ginikanan, paminawa ninyo ako. Niadtong unang panahon ang Dios nga makagagahom nagpakita sa atong amahan nga si Abraham sa dihang didto pa siya sa Mesopotamia sa wala pa siya mobalhin pagpuyo didto sa Haran. Miingon ang Dios kang Abraham, ‘Biyai ang imong nasod ug ang imong mga kaparyentehan ug adto sa dapit nga akong itudlo kanimo.’ Busa mibiya si Abraham sa nasod sa Kaldea ug mipuyo didto sa Haran. Sa pagkamatay sa iyang amahan gipaanhi siya sa Dios dinhi niining dapita nga ato karong gipuy-an. Niadtong higayona wala pa hatagi sa Dios si Abraham bisag gamay na lang nga yuta. Apan nagsaad ang Dios nga kining maong dapit ihatag niya kaniya ug sa iyang mga kaliwat. Wala pay anak si Abraham sa dihang gisaad kadto sa Dios kaniya. Miingon ang Dios kaniya, ‘Ang imong mga kaliwat sa kaulahian mopuyo sa laing nasod, ug didto himuon silang mga ulipon ug daog-daogon sila sulod sa upat ka gatos ka tuig. Apan silotan ko ang nasod nga moulipon kanila. Pagkahuman, biyaan nila kadto nga nasod ug mobalik dinhi niini nga dapit ug dinhi sila mosimba kanako.’ Ug ingon nga ilhanan sa iyang saad gisultihan sa Dios si Abraham nga kinahanglang tulion ang tanang mga lalaki. Busa sa pagkatawo sa iyang anak nga si Isaac, gituli niya kini samtang walo pa lamang ka adlaw. Mao usab kini ang gihimo ni Isaac kang Jacob nga iyang anak. Ug si Jacob mihimo usab niini sa iyang 12 ka mga anak nga maoy mga kagikan natong mga Judio. “Si Jose nga usa sa 12 ka mga anak ni Jacob gikasinahan sa iyang mga igsoon, busa gibaligya nila siya. Ug gidala siya didto sa Ehipto ug didto nahimong ulipon. Apan tungod kay ang Dios nagauban kang Jose, gitabangan niya siya sa tanang mga pag-antos nga iyang giagian. Gihatagan usab siya sa Dios ug kaalam, busa nagustohan siya sa Faraon, ang hari sa Ehipto. Ang hari naghimo kaniyang pangulo sa tibuok Ehipto ug sinaligan sa tanan niyang kabtangan. Sa kaulahian miabot ang dakong kagutom sa tibuok Ehipto ug sa Canaan. Nagaantos gayod ang mga tawo, ug ang atong mga katigulangan wala gayoy makuhaan sa ilang pagkaon. Busa sa pagkadungog ni Jacob nga may pagkaon didto sa Ehipto, gipaadto niya didto ang iyang mga anak, nga mao ang atong mga katigulangan. Mao kadto ang una nilang pag-adto sa Ehipto. Sa ikaduha na nilang pag-adto didto, nagpaila kanila si Jose nga siya ilang igsoon, ug gisulti usab niya sa Faraon ang mahitungod sa iyang pamilya. Unya nagtugon si Jose nga paadtoon didto sa Ehipto ang iyang amahan nga si Jacob uban sa tibuok niyang pamilya. (Mga 75 silang tanan.) Busa si Jacob ug ang atong mga katigulangan miadto sa Ehipto, ug didto na sila mipuyo hangtod nga nangamatay sila. Ang ilang mga patayng lawas gidala sa Shekem ug didto gilubong sa lubnganan nga gipalit ni Abraham niadtong unang panahon gikan sa mga anak ni Hamor. “Sa dihang hapit na matuman ang gisaad sa Dios kang Abraham, midaghan pa pag-ayo ang atong mga katigulangan didto sa Ehipto. Unya miabot ang adlaw nga bag-o na ang hari sa Ehipto. Wala kini makaila kang Jose. Gilimbongan niining maong hari ang atong mga katigulangan ug gidaog-daog. Gipugos niya sila nga ilabay nila ang ilang mga anak nga masuso aron mangamatay. Mao kadtong higayona nga natawo usab si Moises, usa ka bata nga nahimut-an sa Dios. Giatiman siya sa iyang mga ginikanan sa ilang balay sulod sa tulo ka bulan. Sa dihang gibilin na siya sa gawas sa balay, gikuha siya sa anak nga babaye sa Faraon ug giatiman siya ingon nga iyang kaugalingong anak. Gitudloan si Moises sa tanang kaalam sa Ehipto, ug nabantog siya tungod sa iyang mga pulong ug sa iyang binuhatan. “Sa dihang 40 na ka tuig si Moises nahunahunaan niya nga mobisita sa iyang mga kaigsoonang mga Israelinhon. Didto nakita niya ang usa kanila nga gidaog-daog sa Ehiptohanon. Gilabanan niya ang iyang igsoong Israelinhon ug agig panimalos gipatay niya ang Ehiptohanon. Sa gibuhat niya naghunahuna si Moises nga masabtan sa mga Israelinhon nga siya mao ang gamiton sa Dios sa pagluwas kanila. Apan wala sila makasabot. Sa sunod nga adlaw mibalik si Moises ug nakita niya ang duha ka Israelinhon nga nagaaway. Gusto niyang husayon ang duha, busa miingon siya kanila, ‘Pareho kamong mga Israelinhon. Nganong nagaaway man kamo?’ Apan giwakli siya sa nanaogdaog ug giingnan, ‘Kinsay naghimo kanimo nga pangulo ug maghuhukom kanamo? Unsa, patyon mo ba usab ako sama sa imong pagpatay sa Ehiptohanon kagahapon?’ Sa pagkadungog niini ni Moises mipalayo siya gikan sa Ehipto ug miadto sa Midian. Didto siya mipuyo ug naminyo ug didto usab nangatawo ang iyang duha ka anak nga lalaki. “Paglabay sa 40 ka tuig may usa ka anghel nga nagpakita kang Moises samtang didto siya sa kamingawan nga duol sa Bukid sa Sinai. Nakita ni Moises ang anghel diha sa nagdilaab nga sampinit. Natingala gayod si Moises sa iyang nakita, busa miduol siya sa sampinit aron susihon kon unsa kadto. Samtang nagpaduol siya nadunggan niya ang tingog sa Ginoo nga nakigsulti kaniya, ‘Ako ang Dios sa imong mga katigulangan nga si Abraham, si Isaac, ug si Jacob.’ Pagkadungog niini ni Moises mikurog siya sa tumang kahadlok ug wala siya mangahas nga motan-aw. Ug miingon ang Dios kaniya, ‘Huboa ang imong sandalyas tungod kay balaan ang dapit nga imong gitindogan. Nakita ko gayod ang mga kalisod nga giantos sa akong piniling katawhan didto sa Ehipto, ug nadunggan ko usab ang ilang mga pag-agulo. Busa nanaog ako aron sa pagluwas kanila. Karon pangandam tungod kay ikaw ang akong ipadala didto sa Ehipto.’ “Mao kini ang Moises nga gisalikway kaniadto sa iyang mga kaigsoonang Israelinhon nga nagaingon, ‘Kinsa ang naghimo kanimo nga pangulo ug maghuhukom kanamo?’ Mao usab kini ang Moises nga gipadala sa Dios nga nahimong pangulo ug miluwas sa mga Israelinhon pinaagi sa tabang sa anghel nga iyang nakita didto sa nagdilaab nga sampinit. Si Moises mao ang nangulo sa mga Israelinhon pagawas gikan sa Ehipto. Naghimo siya ug mga milagro ug mga kahibulongang butang didto sa Ehipto, didto sa Pulang Dagat, ug didto sa kamingawan diin milatas sila sulod sa 40 ka tuig. Mao usab kini ang Moises nga miingon sa mga Israelinhon, ‘Ingon nga gipadala ako sa Dios kaninyo, magpadala pa gayod ang Dios diha kaninyo ug usa ka propeta nga sama kanako nga diha usab kaninyo magagikan.’ Samtang didto ang atong mga katigulangan sa kamingawan, si Moises usab ang tigpataliwala tali sa mga tawo ug sa anghel nga nakigsulti kaniya didto sa Bukid sa Sinai; ug didto siya midawat sa pulong sa Dios nga nagahatag sa kinabuhi aron ihatag usab kanato.” “ Apan sa dihang wala pa makabalik si Moises gikan sa bukid, ang atong mga katigulangan wala motuman sa gipahimo ni Moises kanila. Gisalikway nila si Moises ingon nga ilang pangulo, ug nangandoy silang mobalik sa Ehipto. Miingon sila kang Aaron, ‘Himoi kami ug mga dios nga maoy mag-una kanamo, tungod kay wala na kami mahibalo kon unsa nay nahitabo niadtong Moises nga nangulo kanamo pagawas sa Ehipto.’ Ug naghimo dayon sila ug dios-dios sa dagway sa nating baka ug gihalaran nila kini. Nagsaulog sila aron pasidunggan ang ilang hinimo. Sa ilang gihimo, gitalikdan sila sa Dios. Gipasagdan na lang niya sila nga mosimba sa mga bitoon sa langit. Mao kini ang gisulat sa mga propeta: ‘Kamong mga Israelinhon, sulod sa 40 ka tuig nga kamo atua didto sa kamingawan, nagpatay kamo ug mga hayop ug inyong gihalad. Apan dili ako ang inyong gihalaran. Gidala-dala ninyo ang tolda sa inyong dios-dios nga si Moloc, ug ang larawan sa bitoon nga inyong dios-dios nga si Refan. Gihimo ninyo kini nga mga dios-dios aron simbahon. Busa pasagdan ko nga bihagon kamo ngadto sa unahan pa sa Babilonia.’ ” Miingon pa gayod si Esteban didto sa Korte sa mga Judio: “Samtang didto pa ang atong mga katigulangan sa kamingawan, anaa kanila ang tolda nga diin anaa ang presensya sa Dios. Kadtong maong tolda gihimo sumala sa sugo sa Dios, sumala sa plano nga iyang gipakita ngadto kang Moises. Sa dihang nangamatay na ang atong mga katigulangan, ang ilang mga anak mao na usab ang nagdala sa tolda. Ang ilang pangulo mao si Josue. Naangkon nila ang mga yuta nga gisaad sa Dios human gipa-pahawa sa Dios ang mga tawo nga nagpuyo niadtong mga dapita. Ug didto nagpabilin ang tolda nga gidala-dala sa mga Israelinhon hangtod sa panahon nga si David ang nahimong hari. Gipangayo ni David sa Dios nga tugotan siya nga magpatukod ug balay alang sa Dios aron makasimba didto ang kaliwatan ni Jacob. Apan bisan ug nahimuot ang Dios kang David, wala niya siya tugoti. Si Solomon mao ang naghimo sa templo sa Dios. “Apan ang Dios nga labaw sa tanan dili mopuyo sa mga balay nga hinimog tawo. Sumala sa gisulti sa propeta, miingon ang Dios: ‘Ang langit mao ang akong trono, ug ang yuta tumbanan ko sa akong mga tiil. Busa unsa pang matanga sa balay ang inyong himuon alang kanako? Asang dapita ako makapahulay? Dili ba ako man ang naghimo sa tanang mga butang?’ ” Ug miingon si Esteban sa mga tawo didto sa Korte, “Pagkagahi gayod sa inyong mga ulo! Nagapabungol-bungol lamang kamo sa mga mensahe sa Dios tungod kay dili ninyo gusto nga motuman sa iyang mga gi-ingon kaninyo. Kanunay ninyong supakon ang Espiritu Santo. Sama gayod kamo sa inyong mga katigulangan. Walay propeta niadtong panahona nga wala nila lutosa. Bisan ang mga nagsulti mahitungod sa pag-abot sa Matarong nga Sulugoon gipatay usab nila. Ug sa pag-abot dinhi ni Jesus, kamo mao ang nagluib ug mipatay kaniya. Nadawat ninyo ang kasugoan nga gihatag sa Dios pinaagi sa mga anghel, apan wala ninyo kini tumana.” Pagkadungog niini sa mga miyembro sa Korte, nasuko kaayo sila kang Esteban. Nagkagot gayod ang ilang mga ngipon sa hilabihang kasuko. Apan si Esteban nga gigamhan sa Espiritu Santo mihangad sa langit ug nakita niya ang gahom sa Dios nga nagasidlak ug si Jesus nga nagatindog sa tuong dapit sa Dios. Pagkakita niya niini miingon siya, “Tan-awa ninyo! Nakita ko nga naabli ang langit ug atua didto si Jesus nga Anak sa Tawo nga nagatindog sa tuong dapit sa Dios!” Misinggit ang mga miyembro sa Korte ug gitabonan nila ang ilang mga dalunggan aron dili nila madungog ang gisulti ni Esteban. Ug nagdungan sila sa paghasmag kaniya. Gidala nila si Esteban sa gawas sa siyudad ug didto gibato nila. Gihukas sa mga nagsaksi batok kang Esteban ang ilang mga kupo ug gibilin didto sa usa ka batan-on nga ginganlan ug Saulo aron mas sayon ang ilang pagbato kang Esteban. Samtang gibato nila si Esteban, nagaampo siya sa Ginoo nga nagaingon, “Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu.” Ug miluhod siya ug misinggit sa kusog nga tingog, “Ginoo, ayaw sila paningla niining sala nga ilang gihimo.” Ug sa pagsulti niya niini, namatay siya. nagtinguha gayod nga mawala ang mga magtutuo kang Cristo. Busa gibalay-balay niya sila ug adto ug gidala ngadto sa prisohan, lalaki man o babaye. Nagkatibulaag ang mga magtutuo ug gisangyaw nila ang Maayong Balita. Usa sa mga magtutuo mao si Felipe. Miadto siya sa usa ka siyudad sa Samaria ug nagwali mahitungod kang Cristo. Sa pagkadungog sa mga tawo sa gisulti ni Felipe ug sa pagkakita nila sa mga milagro nga iyang gihimo, naminaw gayod sila. Daghang mga tawo nga gisudlan ug mga daotang espiritu ang giayo niya. Misinggit sa makusog nga tingog ang mga daotang espiritu samtang nanggawas sila sa mga tawo. Daghan usab ang mga paralitiko ug mga bakol nga nangaayo. Busa nalipay kaayo ang mga tawo niadto nga siyudad. May tawo usab didto nga ginganlag Simon. Dugay na siya nga gikatingad-an sa mga taga-Samaria tungod sa iyang abilidad sa madyik. Nanghinambog siya nga gamhanan siya. Ang tanang mga tawo sa siyudad, pobre man o dato, naminaw gayod kaniya. Miingon sila, “Kining tawhana mao ang gahom sa Dios nga gitawag, ‘Dakong Gahom.’ ” Dugay na niyang napatuo ang mga tawo sa iyang abilidad sa madyik. Apan sa dihang nagwali si Felipe kanila sa Maayong Balita mahitungod sa paghari sa Dios ug mahitungod kang Jesu-Cristo, mituo sila ug nagpabautismo, mga lalaki ug mga babaye. Bisan si Simon mituo usab, ug sa dihang nabautismohan na siya nagauban-uban siya kang Felipe. Nahibulong gayod siya sa mga kahibulongang butang ug mga milagro nga gihimo ni Felipe. Sa pagkadungog sa mga apostoles didto sa Jerusalem nga ang mga taga-Samaria mituo usab sa pulong sa Dios, gipadala nila didto si Pedro ug si Juan. Pag-abot nila sa Samaria nagaampo sila alang sa mga magtutuo didto nga unta madawat nila ang Espiritu Santo. Tungod kay bisan nabautismohan na sila sa ngalan ni Ginoong Jesus, wala pa gayod mokunsad diha kanila ang Espiritu Santo. Gipandong nila ni Pedro ug Juan ang ilang mga kamot kanila, ug diha-diha nadawat nila ang Espiritu Santo. Nakita ni Simon nga sa pagpatong sa mga apostoles sa ilang mga kamot sa mga magtutuo nadawat nila ang Espiritu Santo. Busa gitanyagan niya ug kuwarta si Pedro ug si Juan ug giingnan sila, “Hatagi usab ninyo ako nianang maong gahom, aron nga si bisan kinsa nga akong pandongan sa akong mga kamot makadawat usab sa Espiritu Santo.” Apan mitubag si Pedro kaniya, “Hinaut nga malaglag ka uban sa imong kuwarta! Tungod kay naghunahuna ka nga mapalit mog kuwarta ang gasa sa Dios! Wala kay labot o bahin sa mga gipahimo kanamo sa Dios tungod kay ang imong kasing-kasing dili matarong sa iyang atubangan. Busa hinulsoli ang imong daotang tinguha ug pag-ampo sa Ginoo nga pasayloon ka sa imong daotang hunahuna. Tungod kay nakita ko nga masinahon ka kaayo ug ginapos sa imong mga sala.” Miingon si Simon kang Pedro ug kang Juan, “Kon mahimo iampo usab ako ninyo sa Ginoo aron dili mahitabo kanako ang silot nga inyong gi-ingon.” Human sila nagpamatuod ug nagwali sa mensahe sa Ginoo, namalik sila sa Jerusalem. Ug nagwali usab sila sa Maayong Balita sa mga baryo nga ilang na-agian sa probinsya sa Samaria. Unya may anghel sa Ginoo nga nakigsulti kang Felipe, “Karon dayon adto sa habagatang dapit, ug subaya lang ang dalan nga gikan sa Jerusalem padulong sa Gaza.” (Kining dalana talagsa na lang agian.) Busa milakaw si Felipe ug didto nakita niya ang tawo nga taga-Etiopia. Nagapauli na siya gikan sa Jerusalem diin siya misimba sa Dios. Taas ang iyang katungdanan tungod kay siya ang tinugyanan sa katigayonan sa Candace. (Ang Candace mao ang Titulo sa Rayna sa Etiopia.) Nagasakay siya sa iyang karwahe ug nagabasa sa libro ni Propeta Isaias. Miingon ang Espiritu Santo kang Felipe, “Apasa ug abayi ang iyang karwahe.” Busa midagan si Felipe ug naabtan niya ang karwahe, ug nadunggan niya nga nagabasa ang opisyal sa libro ni Propeta Isaias. Gipangutana siya ni Felipe kon nasabtan ba niya ang iyang gibasa. Mitubag ang opisyal, “Wala gayod! Ug unsaon ko man pagkasabot kon walay mopasabot kanako?” Ug gisultihan niya si Felipe nga mosakay sa iyang karwahe ug motapad kaniya. Mao kini ang bahin sa Kasulatan nga iyang gibasa: “Wala gayod siya moreklamo. Sama siya sa karnero nga gidala sa ihawanan aron patyon, O sama sa karnero nga wala gayod motingog samtang giguntingan. Gipakaulawan siya ug dili matarong ang pagsentensya kaniya. Walay makasaysay mahitungod sa iyang kaliwatan tungod kay ang iyang kinabuhi dinhi sa yuta gikuha na man.” Miingon ang opisyal kang Felipe, “Sultihi ako kon kinsa ang gipasabot sa propeta—ang iya bang kaugalingon o lain nga tawo?” Busa gikan niadtong bahina sa kasulatan, gisaysay kaniya ni Felipe ang Maayong Balita mahitungod kang Jesus. Samtang nagpadayon sila sa pagbiyahe miabot sila sa dapit nga may tubig. Miingon ang opisyal kang Felipe, “O, may tubig dinhi. May hinungdan pa ba nga dili ako mabautismohan?” [ Mitubag si Felipe kaniya, “Mahimo ka nang bautismohan kon kinasingkasing gayod ang imong pagtuo.” Miingon ang opisyal, “Oo, nagatuo ako nga si Jesu-Cristo mao ang anak sa Dios.”] Gipahunong sa opisyal ang karwahe ug milugsong silang duha sa tubig ug gibautismohan siya ni Felipe. Paghaw-as nila gikan sa tubig, ang Espiritu sa Ginoo kalit lang nga mikuha kang Felipe. Wala na siya makit-i sa opisyal, apan malipayon gayod ang opisyal samtang nagpadayon siya sa pagpauli. Sa dihang nakamatngon na si Felipe, didto na siya sa lugar sa Azotus. Nagwali siya sa Maayong Balita sa mga lungsod nga iyang giagian hangtod nakaabot siya sa Cesarea. Nagpadayon pa gayod ang pagpanghulga ni Saulo sa mga sumusunod ni Ginoong Jesus nga patyon niya sila. Miadto pa siya sa pangulong pari ug nangayog mga sulat nga mohatag kaniya sa katungod ug mopaila kaniya didto sa mga simbahan sa mga Judio sa Damascus. Tuyo niya nga pangdakpon ug dad-on pagbalik sa Jerusalem ang iyang makit-an didto nga mga sumusunod ni Cristo, lalaki man o babaye. Sa dihang nagkaduol na si Saulo sa siyudad sa Damascus, sa kalit lang may kahayag gikan sa langit nga midan-ag sa iyang palibot. Unya natumba siya sa yuta ug may tingog siyang nadungog nga nagaingon, “Saulo, Saulo! Nganong ginalutos mo ako?” Mitubag si Saulo, “Sir, kinsa ka ba?” Mitubag ang tingog, “Ako mao si Jesus nga imong ginalutos. Tindog ug adto sa siyudad, tungod kay didto may mosulti kanimo kong unsa ang angay mong himuon.” Walay nakatingog sa mga kauban ni Saulo. Nagtindog lang sila nga nagtanga. Nakadungog sila sa tingog, apan wala silay nakita. Mitindog si Saulo, apan pagbuka niya sa iyang mga mata dili na siya makakita. Busa giagak siya sa iyang mga kauban hangtod sa Damascus. Sulod sa tulo ka adlaw dili siya makakita, ug wala siya mokaon o moinom. Didto sa Damascus may usa ka sumusunod ni Jesus nga ginganlan ug Ananias. Pinaagi sa panan-awon nagpakita kaniya ang Ginoo ug nagaingon, “Ananias!” Mitubag si Ananias, “Ginoo, ania ako.” Miingon ang Ginoo kaniya, “Lakaw didto sa dalan nga gitawag ‘Tul-id,’ ug didto sa balay ni Judas pangitaa ang tawo nga taga-Tarso nga ginganlag Saulo. Niining higayona nagaampo siya, ug gipakita ko kaniya pinaagi sa panan-awon nga ikaw misulod ug mipandong sa imong kamot kaniya aron makakita siya pag-usab.” Apan mitubag si Ananias, “Ginoo, nadunggan ko gikan sa daghang mga tawo ang mahitungod nianang tawhana, kon unsa siya kabangis sa imong mga sumusunod sa Jerusalem. Mianhi gani siya dinhi karon sa Damascus nga may pagtugot gikan sa kadagkoan sa mga pari aron pangdakpon niya ang tanang nagatuo kanimo.” Apan miingon ang Ginoo kang Ananias, “Lakaw, adtoi siya, tungod kay gipili ko siya nga mag-alagad kanako aron ipaila niya ang akong ngalan sa mga dili Judio ug sa ilang mga hari, ug sa mga Israelinhon. Ug ipakita ko usab kaniya ang mga pag-antos nga kinahanglan niyang maagian alang kanako.” Busa giadtoan ni Ananias si Saulo sa balay nga iyang gisak-an, ug sa pagsulod niya didto gipandong niya ang iyang kamot kang Saulo. Ug miingon siya, “Saulo, igsoon ko sa Ginoo, gisugo ako ni Ginoong Jesus sa pag-anhi dinhi kanimo. Siya ang nagpakita kanimo sa dalan samtang nagpadulong ka dinhi. Gisugo niya ako dinhi aron makakita ka pag-usab ug aron gamhan ka sa Espiritu Santo.” Diha-diha nangahulog gikan sa mga mata ni Saulo ang morag mga himbis sa isda, ug nakakita siya pag-usab. Unya mitindog siya ug nagpabautismo. Mikaon siya ug nabaskog pag-usab ang iyang lawas. Nagpabilin si Saulo sa Damascus sulod sa pipila ka mga adlaw kauban sa mga sumusunod ni Jesus. Miadto siya sa mga simbahan sa mga Judio ug giwali niya ang mahitungod kang Jesus nga siya mao ang Anak sa Dios. Natingala gayod ang tanang nakadungog kaniya. Miingon sila, “Dili ba mao man kanang tawhana ang naglutos sa mga nagatuo kang Jesus didto sa Jerusalem? Dili ba mianhi man siya dinhi aron pangdakpon ang mga nagatuo niadto nga ngalan ug dad-on didto sa kadagkoan sa mga pari?” Misamot pa gayod ang gahom ni Saulo sa pagwali. Ug ang mga Judio sa Damascus dili makatubag kaniya sa dihang gipamatud-an niya nga si Jesus mao ang Cristo. Paglabay sa pipila ka mga adlaw nagtigom ang mga Judio ug nagplano sa pagpatay kang Saulo. Adlaw ug gabii gibantayan nila ang mga pultahan sa siyudad kay patyon nila siya kon ilang makita. Apan may misulti kang Saulo mahitungod sa ilang plano. Busa usa ka gabii niana gipasulod siya sa mga sumusunod sa bukag ug gitunton pagawas sa paril sa siyudad. Pag-abot ni Saulo sa Jerusalem, gusto unta niya nga makig-uban sa mga sumusunod ni Jesus, apan nahadlok sila kaniya. Dili sila motuo nga siya sumusunod na ni Jesus. Apan gitabangan siya ni Barnabas. Gidala siya ni Barnabas sa mga apostoles ug gipaila-ila. Gisaysay ni Barnabas kanila kon sa unsang pagkahitabo nga nakita ni Saulo si Ginoong Jesus sa dalan ug kon unsa ang gisulti kaniya. Ug gisulti usab niya ang kaisog ni Saulo sa pagwali mahitungod kang Jesus didto sa Damascus. Busa sukad niadto, kauban na nila si Saulo, ug bisan asa sa Jerusalem walay kahadlok si Saulo sa pagwali mahitungod sa Ginoo. Nakigsulti ug nakiglantugi siya sa mga Judio kansang pinulongan Griego, apan nangasuko sila ug nagplano sa pagpatay kaniya. Sa pagkahibalo sa mga magtutuo sa maong plano, gihatod nila si Saulo sa lungsod sa Cesarea ug gipapauli sa Tarso. Human niadto, nagmalinawon ang kinabuhi sa mga magtutuo sa tibuok Judea, sa Galilea, ug sa Samaria. Midugang paglig-on ang pagtuo sa mga magtutuo ug nagkinabuhi sila nga may pagtahod sa Ginoo; ug tungod kay gipalig-on sila sa Espiritu Santo midaghan pa gayod sila. Daghang dapit ang giadto ni Pedro aron sa pagpamisita sa mga katawhan sa Dios. Miadto usab siya sa mga magtutuo sa Lida. Didto nakita ni Pedro ang tawo nga ginganlag Eneas. Paralitiko siya ug wala gayod makabangon sa iyang higdaanan sulod sa walo ka tuig. Miingon si Pedro kaniya, “Eneas, giayo ka ni Jesu-Cristo. Busa bangon na ug hiposa ang imong higdaanan.” Diha-diha mibangon si Eneas. Nakita sa tanang mga lumulupyo sa Lida ug sa Sharon nga maayo na si Eneas, ug mituo usab sila sa Ginoo. Ug didto sa Jopa, may magtutuo nga babaye nga ginganlag Tabita. (Sa pinulongang Griego ang iyang ngalan Dorcas, nga ang buot ipasabot mananap nga usa. ) Kini nga babaye daghan ug maayong mga binuhatan ilabi na gayod sa mga kabos. Niining higayona nagsakit siya ug namatay. Gilimpyohan nila ang iyang patayng lawas ug gihaya nila sa kuwarto sa taas. Ang Jopa dili kaayo layo sa Lida. Busa pagkadungog sa mga sumusunod ni Jesus nga si Pedro atua didto sa Lida, gisugo nila ang duha ka tawo nga hangyoon siya nga moadto sa Jopa. Pag-abot sa mga gisugo didto kang Pedro, diha-diha nangandam si Pedro ug miuban kanila. Pag-abot nila sa Jopa gidala nila siya didto sa kuwarto sa taas nga gihayaan sa patay. May mga balo didto nga nanghilak. Gipakita nila kang Pedro ang mga bisti nga gipanahi ni Dorcas sa buhi pa siya. Unya gipagawas silang tanan ni Pedro sa kuwarto. Miluhod siya ug nagaampo. Pagkahuman miatubang siya sa patayng lawas ug miingon, “Tabita, bangon na!” Mibuka ang mga mata ni Tabita ug sa pagkakita niya kang Pedro milingkod siya. Gikuptan siya ni Pedro sa kamot ug gitabangan nga makatindog. Pagkahuman gitawag niya ang mga balo ug ang ubang mga magtutuo didto sa gawas ug gipakita niya kanila si Tabita nga buhi na. Kining hitaboa nabalitaan sa tibuok nga Jopa, ug daghan ang mituo kang Ginoong Jesus. Nagpabilin si Pedro sa pipila ka adlaw didto sa Jopa sa balay ni Simon nga tigbulad ug panit sa mga mananap. Didto sa Cesarea may tawo nga ginganlag Cornelio. Kining tawhana usa ka kapitan sa mga sundalong Romanhon sa batalyon nga gitawag ug Batalyong Italyano. Diosnon siya ug ang iyang tibuok pamilya. Daghan ang iyang natabang sa mga Judiong kabos, ug kanunay siyang nagaampo sa Dios. Usa niana ka adlaw, mga alas tres ang takna sa hapon, may nagpakita kaniya nga anghel sa Dios. Klaro kaayo ang iyang pagkakita sa anghel nga misulod sa iyang balay ug mitawag kaniya, “Cornelio!” Sa pagkakita niya sa anghel nahadlok siya ug miingon, “Unsa man ang imong tuyo?” Miingon ang anghel, “Gidungog sa Dios ang imong mga pag-ampo ug nalipay siya sa imong pagtabang sa mga kabos. Busa gihinumdoman ka sa Dios. Karon, pagsugo ug mga tawo nga moadto sa Jopa ug ipakuha si Simon nga gitawag ug Pedro. Atua siya magsak-anan kang Simon nga tigbulad ug panit sa mananap. Ang iyang balay anaa sa daplin sa baybayon.” Sa dihang mipahawa na ang anghel, gitawag ni Cornelio ang duha sa iyang mga sulugoon ug ang usa ka sundalo nga usa sa iyang mga luyo-luyo. Kini nga sundalo diosnon usab nga tawo. Gisultihan sila ni Cornelio sa tanang nahitabo, ug pagkahuman gisugo niya sila sa Jopa. Nianang pagkasunod adlaw samtang nagkaduol na sila sa lungsod sa Jopa, misaka si Pedro sa pahulayanan didto sa patag nga atop sa balay aron mag-ampo. Udto kadto. Gigutom si Pedro ug gusto niyang mokaon. Apan samtang giandam pa nila ang pagkaon may gipakita kaniya ang Dios. Nakita niya ang langit nga naabli ug may nagapaubos nga sama sa lapad nga habol nga hiniktan ang upat ka eskina. Ug sulod niining habol nakita niya ang tanang matang sa mga mananap—ang mga mananap nga nagalakaw, ang mga nagakamang, ug ang mga nagalupad. Ug may tingog siyang nadungog nga nagaingon, “Tindog, Pedro! Pag-ihaw ug kaon!” Mitubag si Pedro, “Dili mahimo, Ginoo, tungod kay sukad kaniadto wala gayod ako makakaon sa mga mananap nga sama niini, nga sumala sa Kasugoan hugaw ug gidili nga kaonon.” Miingon pag-usab ang tingog kang Pedro, “Ayaw isipa nga hugaw ang bisan unsa nga butang nga gihinloan na sa Dios.” Nahitabo kini sa makatulo, ug kadtong gipaubos nga sama sa habol gibira pagkalit balik ngadto sa langit. Samtang naghunahuna pa si Pedro kon unsa ang kahulogan sa iyang nakita, miabot usab ang mga tawo nga gisugo ni Cornelio. Kay pagkahibalo nila kon asa ang balay ni Simon, midiretso dayon sila didto; ug sa pag-abot nila sa pultahan sa koral, nanawag sila ug nangutana kon didto ba magsak-anan si Simon nga ginganlan usab ug Pedro. Samtang naglibog pa si Pedro kon unsa ang kahulogan sa iyang nakita, miingon ang Espiritu Santo kaniya, “May tulo ka tawo nga nangita kanimo. Kanaog ug uban kanila. Ayaw pagduhaduha sa pagkuyog kanila tungod kay ako mao ang nagsugo kanila.” Busa nanaog si Pedro ug miingon sa mga tawo, “Ako mao ang inyong gipangita. Unsa may inyong tuyo kanako?” Miingon sila, “Gisugo kami dinhi ni Kapitan Cornelio. Maayong tawo siya ug nagasimba sa Dios. Gitahod siya sa tanang mga Judio. Miingon kaniya ang anghel sa Dios nga imbitahon ka nga moadto didto sa iyang balay aron madunggan niya ang imong isulti.” Gipadayon sila ni Pedro ug didto sila nakatulog niadtong gabhiona. Pagkasunod nga adlaw miuban si Pedro kanila. May pipila usab ka mga magtutuo sa Jopa nga miuban kaniya. Pagkaugma miabot sila sa Cesarea. Nagahulat kanila si Cornelio, ug ang iyang mga kaubanan ug mga silingan nga iyang giimbitar. Sa pag-abot ni Pedro, gisugat siya ni Cornelio ug miluhod sa pagsimba kaniya. Apan gipatindog siya ni Pedro ug giingnan, “Ayaw kana buhata, tawo lamang ako.” Ug nagpadayon ang ilang panagsulti samtang nanulod sila sa balay. Didto nakita ni Pedro nga daghan ang mga tawo nga nagkatigom. Misulti si Pedro kanila, “Nakahibalo kamo nga kaming mga Judio gidid-an sa among relihiyon nga mobisita o makig-uban sa mga dili Judio. Apan gipadayag sa Dios kanako nga dili ko angay isipon nga hugaw si bisan kinsa. Busa sa dihang gipasugoan ninyo ako nga moanhi dinhi, wala ako mobalibad. Karon gusto kong mahibaloan kon nganong gipatawag ninyo ako.” Mitubag si Cornelio, “Tulo na ka adlaw karon ang milabay sukad sa akong pag-ampo dinhi sa balay, ug ingon usab niining orasa, mga alas tres sa hapon. Samtang nagaampo ako, kalit lamang nagpakita kanako ang tawo nga sulaw ug bisti. Ug miingon siya kanako, ‘Cornelio, gidungog sa Dios ang imong pag-ampo ug nahinumdoman niya ang imong pagtabang sa mga kabos. Karon, pagsugo ug mga tawo nga moadto sa Jopa ug ipakuha si Simon nga gitawag ug Pedro. Didto siya magsak-anan sa balay ni Simon nga tigbulad ug panit sa mananap. Ang iyang balay anaa daplin sa baybayon.’ Busa gipatawag ko ikaw dayon, ug salamat nga miabot ka. Ania na kaming tanan sa presensya sa Dios aron maminaw kon unsa ang gisugo sa Dios kanimo nga isulti kanamo.” Busa miingon si Pedro, “Karon nahibaloan ko na nga ang Dios walay pinalabi. Kon ang tawo may kahadlok sa Dios ug matarong ang iyang binuhatan, bisan diin pa siya nga nasod maggikan dawaton siya sa Dios. Nadunggan ninyo ang Maayong Balita nga gisulti sa Dios kanamong mga Israelinhon nga ang tawo makapasig-uli na ngadto kaniya pinaagi sa pagtuo kang Jesu-Cristo. Siya ang Ginoo sa tanan. Kami gayod makapamatuod sa tanan niyang gipanghimo tungod kay nakita namo ang iyang mga gipangbuhat sa Jerusalem ug sa ubang mga lungsod sa mga Judio. Gipatay siya sa mga Judio pinaagi sa paglansang kaniya sa krus. Apan gibanhaw siya sa Dios sa ikatulo ka adlaw ug gipakita kanamo nga siya buhi. Wala siya gipakita ngadto sa tanan kondili kanamo lamang nga mga pinili sa Dios isip mga tigpamatuod mahitungod kaniya. Nakig-uban pa gani kami kaniya sa pagpangaon ug pag-inom human siya nabanhaw. Gisugo niya kami sa pagwali sa Maayong Balita ngadto sa katawhan ug sa pagpamatuod nga siya mao gayod ang gipili sa Dios nga mahimong maghuhukom sa mga buhi ug sa mga patay. Si Jesu-Cristo maoy giingon sa tanang mga propeta nga ang tanang motuo kaniya pasayloon sa ilang mga sala pinaagi sa iyang ngalan.” Samtang nagwali pa si Pedro mikunsad ang Espiritu Santo ug gigamhan ang tanang naminaw sa mensahe. Ang mga magtutuo nga mga Judio nga miuban kang Pedro gikan sa Jopa natingala nga ang Dios mihatag usab sa Espiritu Santo sa mga dili Judio. Tungod kay nadunggan nila sila nga nanagsulti sa nagkalain-lain nga mga pinulongan ug nagadayeg sa Dios. Busa miingon si Pedro, “ Bisan dili sila mga Judio nadawat na nila ang Espiritu Santo ingon nga kita nakadawat usab niini. Busa wala nay makapugong kanila aron mabautismohan sila pinaagi sa tubig.” Unya gisugo niya sila nga magpabautismo sa ngalan ni Jesu-Cristo. Human niadto gihangyo nila si Pedro nga magpabilin una uban kanila sulod sa pipila ka adlaw. Unya, nadunggan sa mga apostoles ug sa mga magtutuo sa Judea nga ang mga dili Judio midawat usab sa pulong sa Dios. Busa pagbalik ni Pedro sa Jerusalem, gisaway siya sa mga magtutuong Judio nga mituo nga ang mga dili Judio kinahanglan magpatuli una sa dili pa moipon kanila. Miingon sila kang Pedro, “Ikaw usa ka Judio, nganong miadto ka sa balay sa mga dili Judio, mga tawo nga dili tinuli, ug mikaon uban kanila?” Busa gisaysay ni Pedro kanila ang tanan nga nahitabo kaniya gikan gayod sa sinugdanan. Miingon siya, “Samtang nagaampo ako didto sa siyudad sa Jopa may gipakita kanako ang Dios. Nakita ko ang sama sa lapad nga habol nga nagapaubos gikan sa langit. Ang upat ka eskina niini gihiktan, ug kini mihunong duol kanako. Gitutokan ko kini ug nakita ko nga ang sulod niini may nagkalain-lain nga matang sa mga mananap—ang mga mananap nga nagalakaw, lakip ang mga mabangis, mga mananap nga nagakamang, ug ang mga nagalupad. Ug nadungog ko ang tingog nga nagaingon kanako, ‘Tindog, Pedro! Pag-ihaw ug kaon!’ Apan mitubag ako, ‘Ginoo, dili kini mahimo tungod kay sukad kaniadto wala gayod ako makakaon sa mga mananap nga sama niini, nga sumala sa Kasugoan hugaw ug gidili nga kaonon.’ Unya misulti pag-usab ang tingog gikan sa langit, ‘Ayaw isipa nga hugaw ang bisan unsang butang nga gihinloan na sa Dios.’ Nahitabo kini sa makatulo, ug pagkahuman gibira kadto balik ngadto sa langit. Niadtong orasa usab may tulo ka tawo gikan sa Cesarea nga miabot didto sa balay nga akong gisak-an. Kadtong mga tawhana gisugo aron pangitaon ako. Ang Espiritu Santo miingon kanako nga dili ako magduhaduha sa pag-uban kanila. Kining unom nato ka mga igsoon kang Cristo nga taga-Jopa kauban ko sa pag-adto sa balay ni Cornelio sa Cesarea. Pag-abot namo didto gisultihan kami ni Cornelio nga may nakita siya nga anghel sulod sa iyang balay, ug miingon ang anghel kaniya, ‘Pagsugo ug mga tawo nga moadto sa Jopa aron sa pagkuha kang Simon nga gitawag ug Pedro. Isulti niya kanimo kon sa unsang pamaagi nga maluwas ka ug ang imong pamilya.’ Ug sa nagsugod na ako sa pagsulti, mikunsad ang Espiritu Santo kanila sama usab sa iyang pagkunsad kanato niadtong una. Ug nahinumdoman ko ang giingon ni Ginoong Jesus: ‘Nangbautismo si Juan sa tubig, apan kamo pagabautismohan diha sa Espiritu Santo.’ Busa kadtong maong panghitabo nagpamatuod nga ang gihatag sa Dios kanatong mga Judio sa dihang kita mituo kang Ginoong Jesu-Cristo gihatag usab niya sa mga dili Judio. Busa kon mao kini ang kabubut-on sa Dios, kinsa ako nga mosupak niini?” Sa pagkadungog niadto sa mga magtutuo nga Judio, wala na sila manaway kang Pedro ug midayeg hinuon sila sa Dios. Miingon sila, “Kon mao kana, gihatag usab sa Dios sa mga dili Judio ang kahigayonan nga maghinulsol aron makadawat usab sila sa kinabuhi nga walay kataposan.” Sukad sa pagkamatay ni Esteban nagkatibulaag na ang mga magtutuo tungod sa paglutos kanila. Ang uban kanila nakaabot sa Fenicia, sa isla sa Cyprus, ug sa lungsod sa Antioquia. Gisugilon nila ang Maayong Balita bisan asa sila moadto, apan ngadto lamang sa mga Judio. Apan ang ubang mga magtutuo nga taga-Cyprus ug taga-Cyrene miadto usab sa Antioquia, ug bisan ang mga dili Judio gisuginlan usab nila sa Maayong Balita mahitungod kang Ginoong Jesus. Ang gahom sa Ginoo anaa kanila ug daghan gayod ang mituo ug nahimong magtutuo sa Ginoo. Kini nga mga panghitabo nadunggan sa mga magtutuo sa Jerusalem, busa gipadala nila si Barnabas didto sa Antioquia. Pag-abot niya didto nalipay siya tungod kay nakita niya ang mga panalangin sa Dios sa mga tawo didto. Ug gidasig niya sila nga magmatinumanon ug magmalig-on sa ilang pagtuo sa Ginoo. Kini si Barnabas maayo gayod nga tawo. Gigamhan siya sa Espiritu Santo, ug hugot gayod ang iyang pagtuo sa Dios. Busa daghan didto ang mituo sa Ginoo. Unya miadto si Barnabas sa Tarso aron sa pagpangita kang Saulo. Pagkakita niya kang Saulo gidala niya siya balik sa Antioquia. Tibuok tuig nilang nakauban ang mga magtutuo didto ug daghang mga tawo ang ilang gitudloan. Ang mga sumusunod ni Jesus sa Antioquia mao ang unang gitawag nga mga Kristohanon. Niadtong higayona may mga propeta sa Jerusalem nga miadto sa Antioquia. Ang usa kanila ginganlag Agabus. Mitindog siya ug pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo mitagna siya nga may usa ka dakong gutom nga moabot sa tibuok kalibotan. (Kini nahitabo sa panahon nga si Claudio mao ang Emperador sa Roma.) Busa ang mga sumusunod ni Jesus sa Antioquia nagkauyon nga ang tagsa-tagsa kanila magpadala sa ilang hinabang sa ilang mga kaigsoonan kang Cristo didto sa Judea sumala sa ilang makaya. Gipadala nila kini pinaagi kang Barnabas ug kang Saulo aron ihatag sa mga tigdumala sa mga magtutuo sa Jerusalem. Niadtong panahona nagsugod si Haring Herodes sa paglutos sa pipila ka mga magtutuo. Gipapatay niya si Santiago nga igsoon ni Juan pinaagi sa espada. Sa pagkakita niya nga nalipay ang mga Judio tungod sa iyang gihimo, gipadakop usab niya si Pedro. Nahitabo kini sa panahon sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. Gipapriso niya si Pedro ug gipaguwardyahan sa upat ka grupo sa mga sundalo nga tag-upat-upat kada grupo. Kining upat ka grupo nagpuli-puli ug guwardya. Sumala sa plano ni Herodes, iyang husayon ang kaso ni Pedro atubangan sa publiko pagkahuman sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa gipaguwardyahan niya sa mga sundalo si Pedro didto sa prisohan. Apan hugot nga nagpadayon ang mga magtutuo sa ilang pag-ampo sa Dios alang kaniya. Nianang gabii sa wala pa ang husay sa kaso ni Pedro, natulog siya nga gigapos ug duha ka kadena sa taliwala sa duha usab ka sundalo. Ug may mga guwardya pa nga nagabantay didto sa pultahan sa prisohan. Sa kalit lang mihayag ang sulod sa prisohan ug nagpakita ang usa ka anghel nga gisugo sa Ginoo. Gipikpik niya sa kilid si Pedro aron kini makamata, ug miingon siya, “Dali! Bangon!” Ug nangatangtang ang mga kadena nga gigapos sa mga kamot niini. Miingon ang anghel, “Isul-ob ang imong bisti ug sandalyas.” Gituman kini ni Pedro. Ug miingon ang anghel kaniya, “Isul-ob ang imong kupo ug sunod kanako.” Ug misunod siya sa anghel pagawas sa prisohan. Wala makahibalo si Pedro kon tinuod ba ang nanghitabo. Sa iyang pagtuo nagdamgo lang siya. Gilabyan lamang nila ang una ug ang ikaduhang mga guwardya. Pag-abot nila sa puthaw nga pultahan nga nagaatubang sa siyudad, ang pultahan miabre lag iya. Ug migawas dayon sila. Paglabay nila sa usa ka kalye kalit nahanaw ang anghel. Didto pa lamang niya nahibaw-i nga dili diay damgo ang nahitabo kaniya. Miingon siya, “Tinuod gayod nga gipadala sa Ginoo ang iyang anghel ug giluwas niya ako sa kamot ni Herodes ug sa tanang giplano sa mga Judio nga mahitabo kanako.” Sa pagkamatngon niya nga luwas na siya, miadto siya sa balay ni Maria nga inahan ni Juan Marcos. Daghang mga tawo didto nga nagtigom ug nagaampo. Nanuktok si Pedro sa gawas nga pultahan, ug miduol ang sulugoon nga si Roda aron tan-awon kon kinsa ang nanuktok. Nailhan niya ang tingog ni Pedro ug sa iyang kalipay, imbis nga ablihan niya ang pultahan, midagan hinuon siya balik sa sulod aron sultihan ang iyang mga kauban nga si Pedro atua sa gawas. Miingon sila kang Roda, “Nabuang ka na tingali!” Apan miinsister gayod si Roda nga naa gayod si Pedro. Busa miingon sila, “Tingali anghel kana ni Pedro.” Apan sa gihapon si Pedro nagpadayon sa pagtuktok. Busa giablihan nila ang pultahan ug ingon sa dili gayod sila makatuo nga si Pedro gayod diay. Gisinyasan sila ni Pedro nga mohilom, ug gisaysay niya kanila kon giunsa siya pagpagawas sa Ginoo gikan sa prisohan. Gisultihan niya sila nga suginlan nila si Santiago ug ang uban pang mga magtutuo. Unya migikan siya ug miadto sa laing dapit. Nianang pagkabuntag nagkagubot ang mga guwardya tungod kay wala na didto si Pedro ug wala sila mahibalo kon unsa ang nahitabo kaniya. Nagsugo si Herodes nga pangitaon siya, apan wala gayod nila siya makita. Busa gipaimbistigar niya ang mga guwardya ug gipapatay niya sila. Human niadto, mibiya si Herodes sa Judea. Miadto siya sa Cesarea ug didto na nanimuyo. Nasuko kaayo si Haring Herodes sa mga tawo sa Tyre ug Sidon. Busa nagkauyon ang mga tawo nga makighusay sa hari tungod kay ang ilang lungsod didto man magkuhaan ug pagkaon sa lungsod sa hari. Sa sinugdanan, giamigo una nila si Blastus aron tabangan sila, tungod kay siya mao man ang sinaligan sa hari sa palasyo. Unya miadto sila sa hari aron makigkita kaniya. Pag-abot sa adlaw nga si Herodes makigkita na sa mga taga-Tyre ug taga-Sidon, gisul-ob niya ang iyang harianong bisti ug milingkod sa iyang trono ug namulong. Naninggit ang mga tawo, “Dili tawo kining nakigsulti, kondili dios!” Ug diha-diha gisilotan siya sa anghel sa Ginoo, tungod kay wala niya hatagi ug kadungganan ang Dios. Giulod siya ug namatay. Busa ang pulong sa Dios nagpadayon sa pagkaylap ug daghan pa gayod ang nahimong magtutuo. Sa laing bahin, human mahatod nila ni Barnabas ug ni Saulo ang hinabang alang sa mga magtutuo didto sa Jerusalem, namalik sila sa Antioquia. Gidala usab nila si Juan Marcos. Sa Antioquia may mga propeta ug mga magtutudlo nga miyembro sa iglesia. Sila mao si Barnabas, si Simeon nga gitawag nga Negro, si Lucio nga taga-Cyrene, si Manaen nga nagdako sa panimalay ni Herodes nga Gobernador, ug si Saulo. Samtang nagsimba sila sa Ginoo ug nagpuasa, miingon ang Espiritu Santo kanila, “Igahin ninyo alang kanako si Barnabas ug si Saulo tungod kay may ipabuhat ako kanila.” Human sa ilang pagpuasa ug pag-ampo, gipandongan nila si Barnabas ug si Saulo sa ilang mga kamot ug unya gipalakaw sila. Busa gipadala sa Espiritu Santo sila si Barnabas ug Saulo didto sa Seleucia. Gikan didto misakay sila padulong sa Cyprus. Pag-abot nila sa lungsod sa Salamina nagwali sila sa pulong sa Dios didto sa mga simbahan sa mga Judio. Si Juan Marcos kauban usab nila aron sa pagtabang sa ilang buluhaton. Gilibot nila ang tibuok isla hangtod nga nakaabot sila sa lungsod sa Pafos. Didto may nakita silang madyikero nga ginganlag Bar-Jesus. Judio siya, ug nagpakaaron-ingnon nga propeta sa Dios. Amigo siya ni Sergio Paulo nga gobernador sa maong isla. Si Sergio Paulo maalamon nga tawo. Gipatawag niya si Barnabas ug si Saulo tungod kay gusto siyang maminaw sa pulong sa Dios. Apan gibabagan sila sa madyikero nga si Elimas. (Mao kini ang ngalan ni Bar-Jesus sa pulong nga Griego.) Gipaningkamotan gayod niya nga ilikay ang gobernador sa pagtuo kang Jesus. Apan si Saulo nga gitawag usab nga Pablo gigamhan sa Espiritu Santo, mitutok kang Elimas ug miingon, “Anak ka ni Satanas! Kaaway ka sa tanang maayo! Pagpanglimbong ug pagpanunto lamang ang imong gipangbuhat. Kanunay nimong gituis ang kamatuoran nga gikan sa Ginoo. Karon silotan ka sa Ginoo. Mabuta ka ug dili makakita sulod sa pipila ka adlaw.” Ug diha-diha mingitngit ang panan-aw ni Elimas ug nabuta siya. Nagpangapkap na lang siya ug nagpangitag moagak kaniya. Sa dihang nakita sa gobernador ang nahitabo kang Elimas mituo siya, ug nahibulong gayod siya sa pagtulon-an mahitungod sa Ginoo. Paggikan nila ni Pablo sa Pafos, milawig sila padulong sa Perga nga sakop sa probinsya sa Panfilia. Pag-abot nila gibiyaan sila didto ni Juan Marcos. Mibalik siya sa Jerusalem. Sila ni Pablo milahos sa Antioquia nga sakop sa probinsya sa Pisidia. Pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay miadto sila sa simbahan sa mga Judio ug milingkod didto. May mibasa sa Kasugoan ni Moises ug sa mga sinulat sa mga propeta. Ug unya may gisugo ang mga opisyal sa pag-ingon kanila ni Pablo, “Mga kaigsoonan, kon may isulti kamong ikalig-on sa mga tawo isulti ninyo.” Busa mitindog si Pablo ug gisinyasan niya ang mga tawo nga maminaw kaniya. Miingon siya: “Mga kaigsoonan kong mga Israelinhon, ug kamong dili mga Israelinhon apan nagasimba usab sa Dios, paminawa ninyo ako! Ang Dios nga gisimba sa mga Israelinhon mao ang mipili sa atong mga katigulangan, ug gipadaghan niya sila samtang didto pa sila nagpuyo sa Ehipto. Ug pinaagi sa iyang gahom gitabangan niya sila aron makagawas sa Ehipto. Sulod sa 40 ka tuig, samtang didto sila sa kamingawan nagpailob ang Dios kanila. Pagkahuman, gilaglag niya ang pito ka mga nasod sa Canaan, ug gihatag niya kining yutaa sa atong mga katigulangan. Kining tanan gihimo sa Dios sulod sa 450 ka tuig. “Ug gihatagan niya sila ug mga maghuhukom aron magdumala kanila hangtod sa panahon ni Samuel nga propeta. Sa kaulahian nangayo sila ug hari, busa gihatag sa Dios si Saulo nga anak ni Kish ug usa sa mga kaliwat ni Benjamin. Naghari si Saulo kanila sulod sa 40 ka tuig. Sa dihang gipapahawa na sa Dios si Saulo isip hari, si David na usab ang iyang gipili nga maghari kanila. Mao kini ang giingon sa Dios, ‘Gikahimut-an ko si David nga anak ni Jesse. Motuman siya sa tanan kong sugo kaniya.’ ” Nagpadayon pagsulti si Pablo sa mga tawo, “Sa kaliwat ni David naggikan si Jesus nga mao ang Manluluwas nga gisaad sa Dios sa Israel. Sa wala pa magsugod si Jesus sa iyang buluhaton, nagwali si Juan sa tanang mga Israelinhon nga maghinulsol sila sa ilang mga sala ug magpabautismo. Sa hapit na mahuman ni Juan ang iyang buluhaton, miingon siya sa mga tawo, ‘Siguro naghuna-huna kamo nga ako mao na ang inyong gipaabot. Apan dili! Gipauna lamang ako. Mosunod siya kanako, apan bisan gani himuon akong sulugoon niya, dili ako takos.’ ” Ug miingon si Pablo: “Mga kaigsoonan, kamong mga kaliwat ni Abraham ug kamong dili mga Judio apan nagasimba usab sa Dios, kita mao ang gipadad-an sa Dios sa Maayong Balita mahitungod sa kaluwasan. Apan ang mga Judio nga nagpuyo sa Jerusalem ug ang ilang mga tigdumala wala moila nga si Jesus mao ang Manluluwas. Wala usab sila makasabot sa gisulti sa mga propeta nga gibasa nila sa matag Adlaw nga Igpapahulay diha sa ilang mga simbahan; apan sila hinuon ang mituman sa mga panagna sa mga propeta pinaagi sa ilang paghukom kang Jesus nga patyon. Bisan wala silay lig-on nga katarungan aron patyon siya, ila gihapong gipangayo kang Pilato nga ipapatay si Jesus. Ug sa dihang nahimo na nila ang tanang giingon sa Kasulatan nga mahitabo kaniya, gikuha nila siya sa krus ug gibutang sa lubnganan. Apan gibanhaw siya sa Dios gikan sa kamatayon. Ug sulod sa daghang mga adlaw sa lain-laing higayon nagpakita siya sa mga tawo nga miuban kaniya gikan sa Galilea ngadto sa Jerusalem. Kadtong mga tawhana mao usab karon ang nagasulti sa mga Israelinhon mahitungod kang Jesus. Ug ania kami karon aron sultihan kamo sa Maayong Balita nga gisaad sa Dios sa atong mga katigulangan, nga gituman na niya kanato nga ilang mga kaliwat. Gihimo niya kini pinaagi sa pagbanhaw niya kang Jesus. Mao kini ang nahisulat sa ikaduha nga Salmo nga nagaingon: ‘Ikaw akong Anak ug karon ipakita ko nga ako ang imong Amahan.’ Tungod kay gisaad nang daan sa Dios nga iya siyang banhawon ug ang iyang lawas dili madunot tungod kay nagaingon siya: ‘Ang mga gisaad ko kang David himuon ko diha kanimo.’ Giingon pa gayod diha sa usa pa ka Salmo: ‘Dili ikaw motugot nga madunot ang lawas sa imong matinumanon nga sulugoon.’ Dili si David ang iyang gipasabot, tungod kay sa pagkahuman sa pagpangalagad ni David sa mga tawo sumala sa mga gipahimo sa Dios kaniya, namatay siya ug gilubong didto sa kilid sa gilubngan sa iyang mga katigulangan ug nadunot ang iyang lawas. Apan si Jesus nga gibanhaw sa Dios gikan sa kamatayon wala gayod madunot. Busa pangandam kamo aron dili mahitabo kaninyo ang giingon sa mga propeta: ‘Kamong mga bugalbugalon, matingala gayod kamo sa akong buhaton. Mangamatay kamo tungod kay sa inyong panahon may himuon ako nga dili gayod ninyo matuohan bisan kon may mopasabot pa niini kaninyo.’ ” Sa paggawas na ni Pablo ug ni Barnabas sa simbahan sa mga Judio, giingnan sila sa mga tawo nga mobalik sa sunod Adlaw nga Igpapahulay aron sultihan pa gayod sila mahitungod niining mga butanga. Human sa tigom, daghang mga Judio ug mga dili Judio nga nakabig sa relihiyon sa mga Judio ang misunod kang Pablo ug kang Barnabas. Gidasig sila ni Pablo ug ni Barnabas nga magpadayon sila sa pagsalig sa grasya sa Dios. Sa pagkasunod Adlaw nga Igpapahulay halos ang tanang mga tawo sa Antioquia nagtigom didto sa simbahan sa mga Judio aron maminaw sa pulong sa Ginoo. Pagkakita sa kadagkoan sa mga Judio sa daghang mga tawo nga nanambong, nasina gayod sila ug gisaway nila ang mga gipanulti ni Pablo ug gipakaulawan pa nila siya. Apan nagmaisogon hinuon si Pablo ug si Barnabas. Miingon sila sa mga Judio, “Kinahanglan gayod nga iwali una dinhi kaninyong mga Judio ang pulong sa Dios. Apan tungod kay gisalikway ninyo siya nagpaila lamang kini nga kamo dili angayan nga hatagan sa kinabuhi nga walay kataposan. Busa sukad karon, sa mga dili Judio na kami mowali sa Maayong Balita. Tungod kay mao kini ang sugo sa Ginoo kanamo: ‘Gihimo ko ikaw nga kahayag sa mga dili Judio, aron nga pinaagi kanimo ang kaluwasan mokaylap sa tibuok kalibotan.’ ” Sa dihang nadungog kini sa mga dili Judio nalipay sila ug miingon, “Dalaygon gayod ang pulong sa Ginoo.” Ug ang tanang mga napili alang sa kinabuhi nga walay kataposan nahimong magtutuo. Ug mikaylap ang pulong sa Ginoo niadtong dapita. Apan gisulsolan sa mga Judio ang mga pangulo sa siyudad apil na ang relihiyoso ug inilang mga babaye, nga mobatok kang Pablo. Busa gilutos nila si Pablo ug si Barnabas ug gipapahawa nila niadtong dapita. Gitaktak ni Pablo ug ni Barnabas ang abog sa ilang mga tiil isip pasidaan batok kanila. Unya miadto sila sa Iconium. Didto sa Antioquia nalipay gayod ang mga sumusunod ni Jesus ug napuno sila sa Espiritu Santo. Ang nahitabo didto sa Iconium pareho usab sa nahitabo didto sa Antioquia. Miadto si Pablo ug si Barnabas sa simbahan sa mga Judio. Ug tungod sa ilang pagwali daghang mga Judio ug mga dili Judio ang mituo kang Jesus. Apan ang mga Judio nga wala motuo, misulsol sa mga dili Judio aron kontrahon ang mga magtutuo. Nagdugay didto si Pablo ug si Barnabas. Wala sila mahadlok sa pagsulti mahitungod sa Ginoo. Gipakita sa Ginoo nga tinuod ang ilang gitudlo mahitungod sa iyang grasya, tungod kay gihatagan niya sila ug gahom sa paghimo ug mga milagro ug kahibulongang mga butang. Busa, nabahin ang mga tawo niadtong siyudara; ang uban midapig sa mga Judio nga wala motuo, ug ang uban midapig sa mga apostoles. May mga Judio ug mga dili Judio, kauban ang ilang mga pangulo, nga nagplano nga pasakitan ug batohon ang mga apostoles. Pagkahibalo sa mga apostoles sa maong plano, nangikyas sila ngadto sa Listra ug sa Derbe, mga siyudad nga sakop sa Licaonia, ug sa palibot nga mga dapit. Ug giwali nila didto ang Maayong Balita. Sa Listra may usa ka tawong bakol sukad pa sa iyang pagkabata. Samtang naglingkod siya naminaw siya sa mga gisulti ni Pablo. Gitutokan siya ni Pablo ug nakita niya nga may pagtuo ang bakol nga ang Ginoo makaayo kaniya. Busa sa kusog nga tingog miingon si Pablo kaniya, “Tindog ug tul-id!” Mitindog ang tawo ug milakaw-lakaw. Pagkakita sa mga tawo sa gihimo ni Pablo, misinggit sila sa ilang kaugalingong pinulongan, “Ang mga dios nanganaog dinhi kanato sa dagway sa tawo!” Gitawag nila si Barnabas nga si Zeus, ug si Pablo gitawag nila nga si Hermes tungod kay siya mao ang tigsulti. Ang templo sa ilang dios nga si Zeus duol lamang sa gawas sa siyudad. Busa ang pari ni Zeus nagdala ug torong mga baka nga may kolintas nga bulak didto sa pultahan sa siyudad. Gusto niya ug sa mga tawo nga maghalad ngadto sa mga apostoles. Pagkahibalo ni Barnabas ug ni Pablo sa ilang gibuhat, gigisi nila ang ilang bisti ug midagan sila sa taliwala sa mga tawo ug misinggit, “Mga higala, nganong maghalad kamo kanamo? Kami mga tawo lamang nga sama kaninyo. Giwali namo kaninyo ang Maayong Balita aron biyaan na ninyo kining mga butang nga walay pulos ug moduol sa Dios nga buhi. Siya mao ang naghimo sa langit, sa yuta, sa dagat, ug sa tanang mga butang nga anaa kanila. Niadtong una gipasagdan lamang sa Dios ang mga tawo sa pagsunod sa ilang kaugalingong gusto. Apan sa tanang panahon gipaila sa Dios ang iyang kaugalingon ngadto sa mga tawo pinaagi sa iyang mga gihimo nga maayo. Gihatagan niya kamo sa ulan ug mga ani sa panahon sa ting-ani. Abundang pagkaon iyang gihatag kaninyo aron malipay kamo.” Apan bisan mao kini ang gisulti sa mga apostoles, naglisod gayod sila sa pagpugong sa mga tawo nga magpatay ug mga baka aron ihalad kanila. May miabot nga mga Judio gikan sa Antioquia nga sakop sa Pisidia ug ang uban gikan sa Iconium. Gidani nila ang mga tawo nga modapig kanila. Gitabangan nila sa pagbato si Pablo ug giguyod pagawas sa lungsod, tungod kay sa ilang hunahuna patay na siya. Apan samtang gilibotan siya sa mga magtutuo, mibangon siya ug mibalik didto sa lungsod. Pagkaugma miadto silang duha ni Barnabas sa Derbe. Giwali ni Pablo ug ni Barnabas ang Maayong Balita didto sa Derbe ug daghan ang ilang nakabig nga mosunod kang Jesu-Cristo. Pagkahuman niini mibalik sila sa Listra, sa Iconium, ug sa Antioquia nga sakop sa Pisidia. Gipalig-on nila ang mga magtutuo ug gidasig nga magpadayon gayod sa ilang pagtuo. Miingon usab sila sa mga magtutuo, “Daghang kalisdanan ang atong kinahanglan maagian sa pagsulod sa gingharian sa Dios.” Sa matag dapit nga may mga magtutuo nga nagatigom, sila si Pablo ug Barnabas nagpili ug mga tawo nga maoy mangulo. Nagpuasa sila ug nagaampo alang sa mga napili ug gitugyan nila sila sa Ginoo nga ilang gituohan. Pagkahuman niini, miagi sila sa mga dapit nga sakop sa probinsya sa Pisidia ug miabot sila sa Panfilia. Miwali sila didto sa Perga ug unya milugsong sila sa Atalia. Gikan didto milawig sila balik sa Antioquia nga sakop sa Syria, ang dapit diin sila maggikan ug giampo sa mga magtutuo kaniadto nga panalanginan sila sa Dios sa ilang buluhaton nga karon nahuman na nila. Sa pag-abot ni Pablo ug ni Barnabas sa Antioquia gitigom nila ang tanang mga magtutuo ug gisaysay dayon nila ang tanang gihimo sa Dios pinaagi kanila, ug kon sa unsang pamaagi nga ang Dios mihatag ug kahigayonan aron motuo usab ang mga dili Judio. Ug mipuyo silag dugay didto sa Antioquia kauban sa mga sumusunod ni Jesus. May mga tawo gikan sa Judea nga miadto sa Antioquia ug nagtudlo sa mga magtutuo nga silang mga dili Judio dili maluwas kon dili sila magpatuli sumala sa gitudlo sa Kasugoan ni Moises. Nagainitay ang panaglantugi nila ni Pablo ug Barnabas batok niining mga tawhana. Busa nagkauyon ang mga magtutuo nga si Pablo ug si Barnabas ug ang ubang magtutuo sa Antioquia moadto sa Jerusalem aron makigkita sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan didto mahitungod niining butanga. Busa gipadala sa iglesia sila si Pablo. Sa pag-agi nila sa Fenicia ug sa Samaria, gisulti nila sa mga magtutuo didto nga may mga dili Judio usab nga mituo kang Cristo. Pagkadungog nila niini, nalipay gayod sila. Pag-abot nila ni Pablo sa Jerusalem gidawat sila sa iglesia, sa mga apostoles, ug sa mga kadagkoan sa iglesia. Gisaysay nila ang tanang gihimo sa Dios pinaagi kanila. Apan may mga magtutuo didto nga sakop sa grupo sa mga Pariseo. Mitindog sila ug miingon, “Kinahanglan nga tulion ang mga dili Judio ug sultihan sila nga motuman sa Kasugoan ni Moises.” Busa nagtigom ang mga apostoles ug ang mga kadagkoan sa iglesia aron sa pagsulbad niining mga butanga. Human sa dugayng panaglantugi mitindog si Pedro ug miingon, “Mga kaigsoonan, nahibaloan na ninyo nga gipili ako sa Dios gikan kaninyo kaniadto pa aron itudlo ko ang Maayong Balita sa mga dili Judio, aron makadungog usab sila ug motuo. Nahibaloan sa Dios ang kasing-kasing sa mga tawo. Ug gipakita niya nga gidawat usab niya ang mga dili Judio tungod kay gihatag usab niya ang Espiritu Santo kanila sama sa iyang gihimo kanato niadtong una. Sa panan-aw sa Dios, kita nga mga Judio ug sila nga mga dili Judio managsama lamang. Tungod kay gihinloan usab niya ang ilang mga kasing-kasing sa ilang mga sala kay mituo man sila. Nganong sulayan man ninyo ang Dios? Nganong gusto man ninyong hatagan ug palas-anon ang atong mga isigka-sumusunod ni Jesus pinaagi sa pagsunod sa mga tulumanon nga bisan gani kita ug ang atong mga katigulangan dili makatuman? Nagtuo kita nga naluwas kita pinaagi sa grasya ni Ginoong Jesu-Cristo, ug mao man usab ngadto sa mga dili Judio.” Pagkadungog nila niana nahilom silang tanan. Ug gipaminaw nila ang gisaysay ni Barnabas ug ni Pablo mahitungod sa mga kahibulongan ug mga milagro nga gihimo sa Dios ngadto sa mga dili Judio pinaagi kanila. Pagkahuman nilag saysay, miingon si Santiago, “Mga kaigsoonan, paminawa ninyo ako. Gisaysay kanato ni Simon Pedro ang unang pagtawag sa Dios sa mga dili Judio aron may mga tawo usab nga gikan kanila nga mahimong iya sa Dios. Kini sumala usab sa mga gisulat sa mga propeta kaniadto, tungod kay ang Kasulatan nagaingon: ‘Human niini mobalik ako, ug pabarogon ko pag-usab ang gingharian ni David nga napukan. Patindogon ko kini pag-usab gikan sa iyang pagkatumpag, aron ang ubang mga tawo mangita kanako, lakip ang tanang mga dili Judio nga akong gitawag nga mahimong akong katawhan. Mao kini ang giingon sa Ginoo, ug dugay na niya kining gipahibalo.’ ” Mipadayon sa pag-ingon si Santiago, “Busa alang kanako dili nato lisod-lisoron ang mga dili Judio nga nagtuo sa Dios. Hinuon, sulatan nato sila nga dili mokaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios tungod kay hugaw kini. Dili sila makighilawas gawas sa kaminyoon. Dili usab sila mokaon sa dugo ug sa karne sa mga hayop nga sa pagkamatay wala makagawas ang dugo. Mao kini ang mga sugo ni Moises nga kinahanglang sundon nila aron dili mahugawan ang mga Judio kanila, tungod kay sukad pa sa una gibasa na sa mga Judio matag Adlaw nga Igpapahulay diha sa ilang mga simbahan ang nahisulat sa Kasugoan nga gibilin ni Moises, ug kini gitudlo nila sa matag lungsod.” Unya nagkauyon ang mga apostoles ug ang mga kadagkoan sa iglesia ug ang tanang mga magtutuo didto nga mopili sila gikan sa ilang grupo ug mga lalaki aron ilang ipadala sa Antioquia uban nila ni Pablo ug Barnabas. Si Judas nga gitawag nga Barsabas ug si Silas mao ang ilang napilian. Kining mga tawhana gitahod sa mga magtutuo. Ang sulat nga gipadala kanila nagaingon: “Kaming mga apostoles ug mga kadagkoan sa iglesia dinhi, nga inyong mga kaigsoonan kang Cristo, nangumusta kaninyong mga dili Judio diha sa Antioquia ug sa ubang dapit nga sakop usab sa Syria ug sa Cilicia. Nadungog namo nga may mga tawong gikan dinhi kanamo nga mianha kaninyo ug gilibog nila ang inyong mga hunahuna tungod sa ilang mga gitudlo diha. Wala kami magsugo kanila nga moanha diha ug manudlog sama niana. Busa pagkadungog namo niini nagtigom kami dinhi ug nagkauyon nga mopili ug mga tawo nga among ipadala diha aron mopasabot kaninyo sa among gikauyonan. Kauban sila ni Barnabas ug ni Pablo nga atong mga hinigugmang mga kaigsoonan kang Cristo. Kini sila si Barnabas ug si Pablo naghalad sa ilang kinabuhi sa pag-alagad sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Si Judas ug si Silas among gipadala kaninyo aron mosulti usab mahitungod sa mga butang nga gihisgotan dinhi niining among sulat. Nagkauyon kami uban sa giya sa Espiritu Santo nga dili dugangan ang inyong mga tulumanon gawas niining mosunod nga kinahanglan nga tumanon ninyo. Dili kamo mokaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios, dili kamo mokaon sa dugo ug sa karne sa mga hayop nga sa pagkamatay wala makagawas ang dugo, ug dili kamo makighilawas gawas sa kaminyoon. Maayo kon malikayan ninyo kining mga butanga. Kutob na lang dinhi.” Unya milakaw ang mga tawo nga ilang gipadala. Pag-abot nila didto sa Antioquia gitigom nila ang tanang magtutuo ug gihatag dayon nila ang sulat. Pagkabasa niini sa mga magtutuo, nadasig ug nalipay kaayo sila. Si Judas ug si Silas mga propeta usab, busa daghan pa ang ilang mga gitudlo sa mga magtutuo aron sa pagdasig kanila ug paglig-on sa ilang pagtuo. Human sa pipila ka adlawng pagpabilin nila didto, mibalik sila sa Jerusalem, sa mga nagpadala kanila. Sa wala pa sila makalakaw giampoan una sila sa mga magtutuo nga mahimong maayo ang ilang paglakaw. [Apan si Silas nakadesisyon nga magpabilin didto.] Si Pablo ug si Barnabas nagpabilin sa Antioquia sa pipila pa ka adlaw. Daghan ang ilang kauban nga nagtudlo ug nagwali sa pulong sa Ginoo. Unya milabay ang mga adlaw, miingon si Pablo kang Barnabas, “Balikan nato ang tanang mga lungsod nga atong nawalihan sa pulong sa Ginoo ug bisitahan nato ang mga magtutuo aron mahibaloan nato kon unsay ilang kahimtang.” Miuyon si Barnabas apan gusto niyang dad-on si Juan nga gitawag ug Marcos. Apan dili gusto ni Pablo nga paubanon si Marcos tungod kay niadtong una nga kauban nila si Marcos, gibiyaan niya sila didto sa Panfilia. Nagainitay ang ilang panaglalis, busa nagbulag sila. Gidala ni Barnabas si Marcos ug milawig sila padulong sa Cyprus. Ug si Silas mao ang gidala ni Pablo. Sa wala pa molakaw si Pablo ug si Silas nagaampo ang mga magtutuo sa Ginoo nga tabangan sila sa ilang paglakaw. Miadto sila si Pablo sa probinsya sa Syria ug Cilicia ug gilig-on nila ang mga magtutuo didto. Mipadayon sila si Pablo ngadto sa Derbe ug sa Listra. May magtutuo didto sa Listra nga si Timoteo. Ang iyang inahan Judio ug magtutuo usab, apan ang iyang amahan Griego. Sumala sa mga magtutuo didto sa Listra ug sa Iconium, si Timoteo maayong tawo. Gusto ni Pablo nga dad-on si Timoteo, busa gituli niya kini aron dili makareklamo ang mga Judio batok kang Timoteo, kay ang tanang mga Judio nga nanimuyo sa maong lugar nakahibalo nga Griego ang amahan ni Timoteo. Pagkahuman miadto sila sa mga lungsod ug gipasabot nila sa mga magtutuo ang mga tulumanon nga gikauyonan sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan sa iglesia didto sa Jerusalem. Gisultihan nila ang mga magtutuo nga tumanon nila kini nga mga tulumanon. Busa nalig-on pa gayod ang pagtuo sa mga magtutuo, ug adlaw-adlaw nagkadaghan pa gayod ang mga magtutuo. Unya miadto sila sa mga lugar nga sakop sa Frigia ug Galacia, kay wala sila tugoti sa Espiritu Santo nga magwali sa pulong sa Dios didto sa probinsya sa Asia. Pag-abot nila sa utlanan sa Misia, gusto unta nila nga moadto sa probinsya sa Bitinia, apan ang Espiritu ni Jesus wala motugot kanila. Busa milabay na lang sila sa probinsya sa Misia ug milugsong sa lungsod sa Troas. Niadtong gabhiona may gipakita ang Dios kang Pablo. Nakita niya ang usa ka tawo nga taga-Macedonia nga nagtindog ug nagpakilooy kaniya. Miingon ang tawo, “Tabok ra dinhi sa Macedonia ug tabangi kami.” Busa nangandam kami sa pag-adto sa Macedonia, tungod kay nadungog namo nga gitawag kami sa Dios sa pagwali sa Maayong Balita sa mga tawo didto. Misakay kami sa sakayan gikan sa Troas ug midiretso sa isla sa Samotracia, ug sa sunod nga adlaw miabot kami didto sa lungsod sa Neapolis. Gikan sa Neapolis miadto kami sa Filipos nga mao ang nagaunang siyudad sa lugar sa Macedonia. Kadaghanan sa mga nagpuyo didto ug bisan ang kadagkoan sa siyudad mga taga-Roma. Nagpabilin kami sa Filipos sulod sa pipila ka adlaw. Pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay, migawas kami sa siyudad ug miadto sa daplin sa suba tungod kay naghunahuna kami nga may lugar didto nga tigomanan sa mga Judio aron mag-ampo. May mga babaye usab nga nagtigom didto, busa milingkod kami ug nakig-estorya kanila. Usa sa mga naminaw kanamo mao si Lydia nga taga-Tiatira. Negosyante siyag mga mahalon nga mga panapton nga pulahon, ug nagasimba usab sa Dios. Gitandog sa Ginoo ang iyang kasing-kasing nga dawaton ang mga gisulti ni Pablo. Nagpabautismo siya ug ang tanan nga nagpuyo sa iyang balay. Unya gihangyo dayon niya kami nga moadto sa iyang balay. Miingon siya, “Kon mituo kamo nga ako tinuod nga magtutuo sa Ginoo, didto na kamo mopuyo sa akong balay.” Wala siya pabalibad, busa miuyon na lang kami. Usa ka adlaw samtang nagpaingon kami didto sa lugar nga tigomanan aron sa pag-ampo, gitagbo kami sa usa ka ulipon nga dalagita. Gigamhan siya sa daotan nga espiritu nga naghatag kaniya sa abilidad sa pagtag-an sa mga manghitabo sa umaabot. Pinaagi niining iyang abilidad, nakapanguwarta ug dako ang iyang mga agalon. Unya, kining babayhana kanunayng nagsunod-sunod kanamo ni Pablo, ug mao kini ang iyang ginasinggit, “Kining mga tawhana mga alagad sa Dios nga Makagagahom! Giwali nila kaninyo kon sa unsang pamaagi kamo maluwas!” Adlaw-adlaw mao kadto ang iyang gihimo hangtod nga gipul-an si Pablo. Busa giatubang niya ang babaye ug giingnan niya ang daotan nga espiritu nga nagpuyo kaniya, “Sa ngalan ni Jesu-Cristo gimandoan ko ikaw nga mogawas gikan kaniya!” Ug diha-diha migawas gikan kaniya ang daotang espiritu. Sa dihang namatikdan sa iyang mga agalon nga wala na silay paglaom nga mokita pa ug kuwarta pinaagi kaniya, gidakop nila si Pablo ug Silas ug giguyod ngadto sa plasa aron moatubang sa kadagkoan niadtong lugara. Miingon sila sa mga pangulo, “Kining mga tawhana mga Judio ug nagdala sila ug kasamok dinhi sa atong siyudad. Nagatudlo sila sa mga pamatasan nga kontra sa atong kasugoan. Mga Romanhon kita, gidili kanato ang pagsunod sa ilang mga pagtulon-an!” Ug gitabangag kulata sa mga tawo sila si Pablo. Pagkahuman, gipagisi sa mga pangulo ang mga bisti ni Pablo ug ni Silas ug gipabunalan dayon sila. Human sa grabing pagbunal, gipriso nila sila. Gisugo nila ang mga guwardya nga bantayan gayod sila pag-ayo. Busa gisulod sila sa guwardya didto gayod sa kinasuokan nga selda ug gigapos ang ilang mga tiil. Pagkatungang gabii na, nagaampo si Pablo ug si Silas ug nagkantag mga pagdayeg sa Dios. Naminaw kanila ang kauban nilang mga priso. Unya sa kalit milinog ug kusog ug nauyog ang prisohan. Nangaabli ang mga pultahan sa prisohan ug nangatangtang ang mga kadena sa tanang mga priso. Nakamata ang guwardya, ug pagkakita niya nga abli na ang mga pultahan sa prisohan, sa iyang hunahuna nakaikyas na ang mga priso. Busa gihulbot niya ang iyang espada aron magpakamatay. Apan misinggit si Pablo, “Ayaw pagpakamatay! Ania ra kaming tanan dinhi sa sulod!” Nagpakuha ug suga ang guwardya ug nagdali-dali siyag sulod didto ug miluhod sa atubangan nila ni Pablo ug ni Silas nga nagkurog. Unya, gidala niya sila si Pablo sa gawas ug gipangutana, “Unsa man ang akong himuon aron maluwas?” Mitubag sila si Pablo, “Tumuo ka kang Ginoong Jesus ug maluwas ka ug ang imong panimalay.” Unya gitudlo nila ni Pablo ang pulong sa Dios kaniya ug sa tanang mga miyembro sa iyang panimalay. Niadto gayong gabhiona gihugasan sa guwardya ang ilang mga samad, ug nagpabautismo siya dayon apil ang tibuok niya nga panimalay. Pagkahuman gidala niya sila si Pablo sa iyang balay ug gipakaon. Ang guwardya ug ang iyang panimalay nalipay gayod nga may pagtuo na sila sa Dios. Pagkabuntag gisugo sa mga pangulo ang mga pulis nga buhian na sila si Pablo. Ug gibalita kini sa guwardya kang Pablo. Miingon siya, “Ang mga pangulo nagsugo nga buhian na kamo. Busa gawas na kamo ug hinaut nga maayo ang inyong paglakaw.” Apan miingon si Pablo sa mga pulis nga gisugo sa mga pangulo, “Dili mahimo nga isekreto lang nila ang pagpagawas kanamo. Gilapas nila ang kasugoan sa Roma tungod kay mga Romanhon usab kami. Wala una nila kami imbistigaha hinuon gipabunalan nila atubangan sa publiko ug unya ilang gipapriso. Kinahanglan nga ang mga pangulo mismo ang moanhi dinhi aron maoy mopagawas kanamo.” Pagsulti sa mga pulis ngadto sa mga pangulo sa gisulti ni Pablo nga sila mga Romanhon usab, gikulbaan sila. Busa miadto ang mga pangulo ngadto sa prisohan ug nangayog pasaylo kanila ni Pablo. Unya gipagawas nila sila si Pablo ug gihangyo nga mobiya na sa maong siyudad. Sa dihang nakagawas na si Pablo ug si Silas sa prisohan, miadto sila dayon sa balay ni Lydia. Gipakigkitaan nila ang mga magtutuo didto ug gidasig nila sila aron lig-onon ang ilang pagtuo. Pagkahuman nanglakaw dayon sila. Miagi sila sa Amfipolis ug sa Apolonia hangtod nga miabot sila sa Tesalonica. Didto sa Tesalonica may simbahan sa mga Judio. Ug sumala sa iyang nabatasan, misulod si Pablo sa ilang simbahan, ug sa tulo ka Adlaw nga Igpapahulay nakiglantugi siya sa mga tawo didto. Ang Kasulatan mao ang iyang gigamit aron pamatud-an kanila nga ang Cristo kinahanglan gayod nga mag-antos ug mabanhaw. Miingon si Pablo, “Kining Jesus nga akong gisulti kaninyo mao ang Cristo.” Ang uban kanila mituo sa gisulti ni Pablo, ug misunod sila kang Pablo ug kang Silas. Daghan usab nga mga Griegong nagasimba sa Dios ug mga inilang babaye ang misunod kanila. Apan ang kadagkoan sa mga Judio nasina. Busa gitigom nila ang mga bugoy nga mga istambay. Sa dihang daghan na ang ilang natigom, gisugdan nila paggubot ang tibuok siyudad. Gisulong nila ang balay ni Jason nga maoy gisak-an nilang Pablo aron dad-on sila si Pablo ug Silas atubangan sa mga tawo. Apan wala nila makit-i si Pablo ug si Silas, busa gidakop nila si Jason ug ang uban pang mga magtutuo ug giguyod ngadto sa mga pangulo sa siyudad. Sa ilang kasuko kanila ni Pablo naninggit sila, “Kining mga tawhana nagdalag kasamok bisan asa sila moadto tungod sa ilang mga pagtulon-an. Ug karon ania na sila sa atong siyudad. Gipadayon pa sila niining Jason sa iyang balay. Kini silang tanan nagasupak sa kasugoan sa Emperador tungod kay nagaingon sila nga may usa pa ka hari nga ginganlag Jesus.” Pagkadungog niadto sa mga tawo ug sa mga pangulo, nagubot sila. Sa wala pa nila buhii si Jason ug ang iyang mga kauban, gipapiyansa una nila sila. Nianang pagkagabii gipadala sa mga magtutuo si Pablo ug si Silas didto sa Berea. Pag-abot nila didto miadto sila sa simbahan sa mga Judio. Mas bukas ang hunahuna sa mga tawo didto sa Berea kaysa mga tawo didto sa Tesalonica. Gusto gayod nilang maminaw sa mga gipangtudlo nila ni Pablo. Ug kada adlaw ilang gisusi ang Kasulatan aron mamatud-an kon tinuod ba gayod ang gipanulti nila ni Pablo. Mao kana nga daghan kanila ang mituo. Bisan ang mga lalaki ug ang mga inilang babaye nga mga taga-Grecia mituo usab. Apan sa dihang nasayran sa mga Judio sa Tesalonica nga si Pablo nagwali usab sa pulong sa Dios didto sa Berea, miadto sila didto ug gihulhogan nila ang mga tawo nga maghimo ug kasamok. Busa gihatod dayon sa mga magtutuo si Pablo didto sa baybayon. Apan nagpabilin didto sa Berea sila si Silas ug si Timoteo. Ang mga tawo nga naghatod kang Pablo miuban kaniya hangtod sa Atenas. Unya mibalik sila sa Berea nga may tugon gikan kang Pablo nga si Silas ug si Timoteo moapas dayon kaniya sa Atenas. Samtang naghulat si Pablo kang Silas ug kang Timoteo didto sa Atenas, nakita niya nga daghan kaayo ang ilang mga dios-dios didto. Nasubo gayod siya. Busa misulod siya sa simbahan sa mga Judio ug nakiglantugi kanila ug sa mga dili Judio nga nagasimba usab sa Dios. Kada adlaw atua siya sa plasa nga nakiglantugi sa mga tawo nga iyang gikahibalag. May duha ka grupo sa mga magtutudlo ang nakiglantugi kang Pablo. Ang usa mga Epicureo, ug ang usa mga Estoico. Ang uban kanila miingon, “Nagpataka man lag sulti kining tawhana?” Miingon ang uban, “Morag lahi man nga mga dios ang iyang giwali.” Mao kini ang ilang giingon tungod kay giwali ni Pablo ang mahitungod kang Jesus ug ang pagkabanhaw. Busa gidala nila si Pablo sa lugar nga ginganlan ug Areopagus nga tigomanan sa mga pangulo sa lungsod. Miingon sila kaniya, “Gusto namo nga mahibaloan ang bag-ong pagtulon-an nga imong giwali. Kay lahi ang imong gitudlo ug bag-o kanamo, busa gusto namong mahibaloan kon unsa kining mga butanga. ( Mao kini ang ilang gisulti tungod kay ang mga taga-Atenas ug ang uban nga mga taga-laing lugar nga didto na nanimuyo wala nay laing gibuhat gawas sa pagpakiglantugi mahitungod sa bag-o nga mga butang.)” Busa mitindog si Pablo atubangan sa mga tawo nga nagtigom didto sa Areopagus ug miingon, “Mga taga-Atenas! Nakita ko nga kamo relihiyoso gayod. Kay sa akong paglibot dinhi sa inyong siyudad nakita ko ang inyong mga ginasimba. May nakita pa ako nga altar nga may nahisulat nga nagaingon, ‘Sa Dios nga Wala pa Mailhi.’ Kining Dios nga inyong ginasimba nga wala pa ninyo mailhi mao ang Dios nga ginawali ko kaninyo. Mao kini ang Dios nga naghimo sa kalibotan ug sa tanan nga anaa niini. Siya ang Ginoo nga tag-iya sa langit ug sa yuta, busa wala siya magpuyo sa mga templo nga hinimo sa mga tawo. Wala usab siya magkinahanglan ug tabang gikan sa mga tawo tungod kay siya mismo ang nagahatag ug kinabuhi kanato, ug sa tanang gikinahanglan nato. Gikan sa usa lang ka tawo, gihimo sa Dios ang nagkalain-laing matang sa tawo ug gipapuyo niya sa tanan nga bahin sa kalibotan. Sukad pa sa sinugdan giplano nang daan sa Dios kon asa magpuyo ang mga tawo lakip ang panahon nga sila magkinabuhi dinhi. Kining tanan gihimo sa Dios aron kitang mga tawo mangita kaniya, ug mamasin nga makita nato siya. Apan ang tinuod ang Dios dili man layo kanato, kay ‘nagakinabuhi ug nagalihok kita tungod sa iyang gahom.’ Sama sa giingon sa uban ninyong mga magbabalak nga, ‘kita tinuod niyang mga anak.’ Busa, tungod kay kita mga anak sa Dios, dili kita maghunahuna nga ang Dios sama sa mga dios-dios nga bulawan, o plata, o bato, nga gimugna lamang sa hunahuna ug kamot sa tawo. Kaniadto, sa wala pa makaila ang mga tawo sa Dios, wala niya tagda ang ilang mga sala. Apan karon gisugo sa Dios ang tanang mga tawo sa tanang mga dapit nga maghinulsol na ug talikdan ang daotan nilang mga binuhatan. Kay may adlaw na nga gipili ang Dios nga hukman niya sa matarong nga paghukom ang tanang mga tawo dinhi sa kalibotan pinaagi sa tawo nga iyang gipili. Gipamatud-an niya kini sa tanan pinaagi sa pagbanhaw niya niining tawhana gikan sa kamatayon.” Pagkadungog nila nga si Pablo nagasulti mahitungod sa pagkabanhaw, ang uban kanila nagbugalbugal kaniya. Apan ang uban miingon, “Balik dinhi kay gusto namo nga maminaw pa gayod kanimo mahitungod niining mga butanga.” Unya, mibiya si Pablo sa maong tigomanan. Ang ubang mga lalaki midapig kaniya ug mituo sila kang Jesus. Usa kanila mao si Dionisio nga miyembro sa Areopagus, ug may babaye usab nga si Damaris, ug may lain pang uban. Human niadto, migikan si Pablo sa Atenas ug miadto sa Corinto. Didto nakaila niya si Aquila nga usa ka Judio nga taga-Ponto ug ang asawa niini nga si Priscila. Bag-o lamang sila miabot gikan sa Italia tungod kay may sugo ang Emperador nga si Claudio, nga ang tanang mga Judio kinahanglan nga mopahawa sa Roma. Gibisitahan ni Pablo kining magtiayon didto sa ilang balay. Ug tungod kay susama sila kaniya nga tighimo ug tolda, didto siya midayon sa ila ug nagauban sila sa pagtrabaho. Matag Adlaw nga Igpapahulay atua si Pablo sa simbahan sa mga Judio nga nakiglantugi sa mga Judio ug sa mga Griego kay gusto niya nga motuo sila kang Cristo. Sa pag-abot ni Silas ug ni Timoteo gikan sa Macedonia, gigamit ni Pablo ang tibuok niyang panahon sa pagwali sa pulong sa Dios. Nagpamatuod siya sa mga Judio nga si Jesus mao gayod ang Cristo. Apan gisupak nila si Pablo ug gisultihan pa ug daotang mga pulong. Busa giyabyab niya ang abog sa iyang bisti isip pasidaan batok kanila. Miingon siya, “Sala gayod ninyo kon silotan kamo sa Dios. Wala na akoy tulubagon. Sukad karon ang mga dili Judio na ang akong walihan.” Busa gibiyaan niya ang mga Judio ug didto siya midayon sa balay ni Tito Justo. Kining tawhana dili Judio, apan nagasimba sa Dios, ug ang iyang balay anaa gayod sa tapad sa simbahan sa mga Judio. Si Crispus nga maoy tigdumala sa simbahan sa mga Judio ug ang iyang tibuok panimalay mituo usab kang Ginoong Jesus; ug daghan pa gayod nga mga taga-Corinto nga nakadungog kang Pablo ang mituo ug nagpabautismo. Usa ka gabii niana, ang Ginoo nagpakita kang Pablo pinaagi sa panan-awon, ug miingon, “Ayawg kahadlok. Padayon sa imong pagwali ug ayaw paghunong, tungod kay kauban mo ako. Daghan ang akong mga pinili niining siyudara, busa walay mangahas sa pagpasakit kanimo.” Busa sulod sa usa ka tuig ug tunga mipuyo si Pablo sa Corinto ug gitudlo niya sa mga tawo ang pulong sa Dios. Apan sa dihang si Galio na ang gobernador sa Acaya, nagtigom ang mga Judio ug gidakop nila si Pablo ug gidala ngadto kang Galio aron isumbong. Miingon sila, “Kining mga tawhana nangdani sa mga tawo nga mosimba sa Dios sa pamaagi nga supak sa atong kasugoan.” Sa dihang mosulti na unta si Pablo, miingon si Galio sa mga Judio, “Kon kining kasoha nga gidala ninyo dinhi kanako mahitungod pa sa daotan nga nahimo o mga bug-at nga sala, paminawon ko kamo. Apan kini mahitungod lamang sa mga pulong, mga ngalan, ug sa inyong Kasugoan. Busa bahala na kamo. Dili ko gusto nga mohukom mahitungod nianang mga butanga.” Unya gipagawas niya sila sa korte. Pagkahuman, gidakop sa mga Griego si Sostenes nga pangulo sa simbahan sa mga Judio ug gibunalan nila didto mismo sa atubangan sa korte, apan wala gayod magtagad niini si Galio. Dugay-dugay pa ang pagpuyo ni Pablo kauban sa mga magtutuo didto sa Corinto. Unya miadto siya sa Cencrea kauban sa magtiayon nga si Priscila ug si Aquila. Nagpaputol siya sa iyang buhok didto tungod kay may panaad siya sa Dios ug natuman na niya ang maong panaad. Gikan sa Cencrea milawig sila padulong sa Syria. Pag-abot niya sa Cesarea, miadto siya sa Jerusalem ug gibisitahan niya ang iglesia didto. Pagkahuman midiretso siya sa Antioquia. Wala siya magdugay didto, migikan siya ug gilibot niya ang mga lugar nga sakop sa Galacia ug Frigia ug gipalig-on niya ang pagtuo sa mga sumusunod ni Jesus niadto nga lugar. May usa ka Judio nga taga-Alexandria nga miabot didto sa Efeso. Ang iyang ngalan si Apolos. Maayo siyang manulti ug daghan ang iyang nahibaloan sa Kasulatan. Natudloan na siyang daan sa pamaagi sa Ginoo. Mainiton siyang nagwali ug husto ang iyang mga gitudlo mahitungod kang Ginoong Jesus. Apan ang bautismo nga gitudlo ni Juan mao lamang ang iyang nahibaloan. Wala siya mahadlok mowali sa simbahan sa mga Judio. Pagkadungog ni Priscila ug ni Aquila sa iyang gipanudlo, giimbitar nila siya sa ilang balay ug gipasabot pa gayod nila kaniya ang pamaagi sa Dios. Unya sa dihang gusto ni Apolos nga moadto sa Acaya, gitabangan siya sa mga magtutuo sa Efeso. Gisulatan nila ang mga sumusunod ni Jesus sa Acaya nga dawaton nila si Apolos. Ug sa pag-abot niya didto dako gayod ang iyang natabang sa mga nahimong magtutuo tungod sa grasya sa Dios. Kay lig-on gayod ang iyang mga rason nga gikan sa Kasulatan nga si Jesus gayod ang Cristo. Wala gayoy mahimo ang mga Judio sa pagpakiglantugi kaniya taliwala sa mga tawo. Samtang didto si Apolos sa Corinto, miadto si Pablo sa mga bukid sa probinsya hangtod nga miabot siya sa Efeso. Didto may nakita siya nga mga sumusunod sa Ginoo. Gipangutana niya sila, “Nadawat na ba ninyo ang Espiritu Santo sa dihang mituo kamo?” Mitubag sila, “Wala gayod gani kami makadungog nga may gitawag nga Espiritu Santo.” Nangutana si Pablo kanila, “Sa unsang bautismo kamo nabautismohan.” Mitubag sila, “Sa bautismo ni Juan.” Miingon si Pablo kanila, “Ang bautismo ni Juan alang sa mga naghinulsol sa ilang mga sala. Apan nagaingon si Juan sa mga tawo nga kinahanglan silang motuo sa nagasunod kaniya, nga walay lain kondili si Jesus.” Pagkadungog nila niadto, gibautismohan dayon sila sa ngalan ni Ginoong Jesus. Ug sa dihang gipandong ni Pablo ang iyang mga kamot kanila mikunsad diha kanila ang Espiritu Santo. Nagsulti dayon silag mga nagkalain-laing pinulongan nga wala nila matun-i, ug nagsugilon usab silag mga mensahe gikan sa Dios. Mga 12 ka lalaki silang tanan. Sulod sa tulo ka bulan, padayon ang pag-adto ni Pablo didto sa simbahan sa mga Judio. Wala siya mahadlok nga mosulti sa mga tawo. Nakiglantugi siya ug gipasabot kanila ang mahitungod sa paghari sa Dios. Apan ang uban kanila nagmagahi gayod ug dili motuo, ug taliwala sa daghang mga tawo gipakadaotan nila ang pamaagi sa Dios. Busa mipahawa si Pablo sa ilang simbahan, ug gidala ang mga sumusunod ni Jesus, ug adlaw-adlaw didto siya sa eskwelahan ni Tirano nga nagapadayon sa pagpakiglantugi sa mga tawo. Sulod sa duha ka tuig mao kini ang iyang gihimo, busa ang tanang nagpuyo didto sa probinsya sa Asia, Judio ug dili Judio, nakadungog sa pulong sa Dios. Daghang talagsaong mga milagro ang gipanghimo sa Dios pinaagi kang Pablo. Bisan ang mga panyo ug ang mga panapton nga iyang ginamit gidala ngadto sa mga masakiton ug nangaayo sila, ug ang mga daotang espiritu nanggawas usab gikan sa mga tawong ilang gisudlan. Karon, may mga Judio nga naglibot-libot nga nagapang-abog sa mga daotang espiritu pagawas sa mga tawong nasudlan. Gisulayan nila nga gamiton ang ngalan ni Ginoong Jesus aron pagawason ang mga daotang espiritu. Miingon sila ngadto sa mga daotang espiritu, “Sa ngalan ni Jesus nga ginawali ni Pablo, gisugo ko kamo nga mogawas!” Sama usab niana ang gihimo sa pito ka anak nga lalaki ni Esceva. Kini si Esceva usa sa kadagkoan sa mga pari sa mga Judio. Gisulayan nila nga pagawason ang daotang espiritu sa ngalan ni Jesus. Apan mitubag ang daotang espiritu nga nagaingon, “Nakaila ako kang Jesus, ug nakaila usab ako kang Pablo, apan kinsa man kamo?” Unya gidasmagan sila sa tawo nga nasudlag daotang espiritu ug gipasakitan. Wala gayod silay mahimo, busa nanagan sila palayo niadtong balaya nga mga hubo na ug samdan. Kining hitaboa nabalitaan sa tanang mga Judio ug mga dili Judio nga nagpuyo didto sa Efeso ug nangahadlok sila, ug napasidunggan pa gayod ang ngalan ni Ginoong Jesus. Daghang mga magtutuo didto ang miduol nga miangkon ug misugid sa mga daotan nilang mga binuhatan. Ug daghan usab sa mga salamangkiro ang nagdala sa ilang mga libro nga gigamit sa pagmadyik ug gisunog nila diha atubangan sa tanan. Gibanabana nga minilyon ang kantidad sa tanang mga libro nga gisunog. Pinaagi niini nga panghitabo mikaylap pa gayod ang gahom sa pulong sa Dios niadtong lugara. Human niadtong hitaboa mihukom si Pablo nga moagi sa Macedonia ug sa Acaya sa dili pa siya moadto sa Jerusalem. Ug miingon pa siya nga gikan sa Jerusalem kinahanglan pa niyang moadto usab sa Roma. Gipauna niya sa Macedonia ang duha sa iyang mga katabang nga si Timoteo ug si Erastus, samtang siya nagpabilin lang una didto sa probinsya sa Asia. Niadtong panahona may dakong kasamok nga nahitabo sa Efeso tungod kay ang uban didto dili gusto nga ang mga magtutuo magtudlo mahitungod sa pamaagi sa Ginoo. May usa ka platero didto nga ginganlag Demetrio. Siya ug ang iyang mga trabahante nagapanghimo ug gagmay nga mga templo-templo nga hinimo ug plata nga samag porma sa templo ni Artemis nga ilang diosa, ug nakakuwarta silag dako pinaagi niini. Busa gitawag niya ang iyang mga trabahante ug ang uban pang mga platero. Ug miingon siya kanila, “Mga kauban, nahibaloan ninyo nga ang atong pag-uswag sa panginabuhi tungod niining atong pangita. Nakita ninyo ug nadungog ang gihimo niining tawo nga si Pablo. Nagaingon siya nga ang mga dios nga gihimo sa tawo dili tinuod nga mga dios. Ug daghan ang mituo kaniya, dinhi sa Efeso ug sa tibuok nga probinsya sa Asia. Busa delikado kining atong pangita, kay tingalig daoton na unya kini sa mga tawo. Ug dili lamang kana, delikado usab ang templo sa atong bantogan nga diosa nga si Artemis, kay tingalig mawad-an kinig pulos, ug dili na ilhon sa mga tawo ang atong diosa nga gisimba dili lamang dinhi sa Asia kondili sa tibuok usab nga kalibotan!” Pagkadungog niadto sa mga tawo nasuko gayod sila ug nagsugod sa pagpaninggit, “Gamhanan si Artemis sa mga taga-Efeso!” Ug ang kasamok mikaylap sa tibuok siyudad. Gidakop nila ang mga kauban ni Pablo nga si Gayo ug si Aristarkus nga mga taga-Macedonia. Ug nanagan silang tanan padulong sa ilang tigomanan nga ginuyod ang duha. Gusto unta nga mosulti si Pablo sa mga tawo, apan gipugngan siya sa mga sumusunod ni Jesus. May mga higala si Pablo nga mga opisyal sa probinsya sa Asia. Kini sila nagpasugo ngadto kang Pablo nga kon mahimo dili gayod siya moadto sa ilang tigomanan. Unya misamot ang kasamok sa mga tawo didto. Lahi ang gisinggit sa usa, lahi usab ang sa uban, tungod kay kadaghanan kanila wala makahibalo kon nganong nagtigom sila didto. May tawo didto nga si Alexander nga gitulod sa mga Judio sa atubangan aron manalipod nga silang mga Judio walay labot sa ginahimo nila ni Pablo. Giisa niya ang iyang kamot aron pahilomon ang mga tawo. Apan sa pagkahibalo sa mga tawo nga siya Judio, misinggit silang tanan, “Gamhanan si Artemis sa mga taga-Efeso!” Ug sulod sa duha ka oras mao lamang kadto ang ilang gisigihag singgit. Sa kaulahian, napahilom ra gayod sa tigdumala sa siyudad ang mga tawo. Unya miingon siya, “Mga katawhan nga mga taga-Efeso, ang tanang mga tawo nakahibalo nga kitang mga taga-Efeso mao ang tig-atiman sa templo ni Artemis nga gamhanan ug sa sagrado nga bato nga nahulog gikan sa langit. Walay makalimod niini. Busa kalma lang kamo ug ayaw pagdali-dali. Gidala ninyo dinhi kining mga tawhana, apan wala gani sila mangawat sa atong templo ug wala magpasipala sa atong diosa. Kon si Demetrio ug ang iyang mga kauban nga mga platero adunay sumbong batok kang bisan kinsa, may mga korte ug may mga maghuhukom kita. Dad-on nila didto kanila ang ilang mga sumbong. Apan kon kamo may uban pang mga reklamo, kana kinahanglan husayon sa naandan natong panagtigom sa mga lumulupyo. Karon delikado kita niining atong gihimo. Tingali kon isumbong kita sa mga pangulo sa Roma nga nagmugna kitag kagubot. Wala gayod kitay ikarason kon nganong gihimo nato kini.” Pagkahuman niya ug sulti niini, gipapauli niya ang mga tawo. Human sa kasamok, gipatawag ni Pablo ang mga sumusunod ni Jesus. Gidasig niya sila, ug dayon nanamilit siya nga moadto sa Macedonia. Daghang mga lugar ang iyang gipang-adtoan didto sa Macedonia ug gilig-on niya ang mga magtutuo pinaagi sa iyang pagwali kanila. Dayon milahos siya sa Grecia, ug nagpabilin siya didto sulod sa tulo ka bulan. Sa dihang molawig na unta siya padulong sa Syria, nahibaloan niya ang plano sa mga Judio sa pagpatay kaniya, busa mihukom siya nga mobalik agi sa Macedonia. Mikuyog kaniya si Sopater nga taga-Berea nga anak ni Pirro, si Aristarkus ug si Segundo nga mga taga-Tesalonica, si Gayo nga taga-Derbe, si Timoteo, ug ang mga taga-Asia nga si Tiquico ug si Trofimo. Pag-abot namo sa Filipos, nagauna sila kanamo sa Troas ug didto nila kami gihulat. Gipalabay una namo ang Pista sa Pan nga Walay Patubo una kami molawig biya sa Filipos. Lima ka adlaw ang among biyahe ug nagkitaay ra usab kami didto sa Troas. Mipuyo kami didto sulod sa pito ka adlaw. Sa Dominggo sa gabii nagtigom kami alang sa pagpikas-pikas sa pan. Ug tungod kay si Pablo molawig sa pagkasunod nga adlaw, nagwali siya hangtod sa tungang gabii. Daghag mga suga sa ibabaw nga kuwarto nga among gitigoman. May batan-on didto nga ginganlag Eutikus nga naglingkod sa bintana. Ug tungod kay ang wali ni Pablo taas kaayo giduka siya, ug sa kadugayan nakatulog ug nahinanok ug nahulog siya sa bintana gikan sa ikatulo nga andana. Sa pag-alsa nila kaniya, patay na siya. Apan nanaog si Pablo, ug gihap-an niya si Eutikus ug gigakos. Dayon miingon siya sa mga tawo, “Ayaw kamo kabalaka, buhi siya!” Ug mibalik si Pablo sa taas, nagpikas-pikas sa pan ug mikaon. Sa nakakaon na siya miwali pa gayod siya kanila hangtod sa pagsubang sa adlaw. Dayon milakaw siya. Ang batan-on nga si Eutikus nga nahulog ilang gidala pauli nga buhi, ug nalipay gayod sila. Nagauna kami ug sakay sa sakayan paingon sa Asos, kay miingon si Pablo nga hapiton lang siya sa Asos tungod kay magbaklay lang siya padulong didto. Sa dihang nagkita kami sa Asos gipasakay namo siya ug mipadulong kami sa Mitilene. Sa pagkasunod adlaw, gikan sa Mitilene, midiretso pa gayod kami sa Quios. Sa pagkasunod pa gayod nga adlaw didto na kami sa Samos, ug sa sunod na usab nga adlaw sa Mileto na kami. Wala kami mohapit sa Efeso, kay dili gusto ni Pablo nga malangan siya diha sa probinsya sa Asia, tungod kay nagdali siya nga makaabot sa Jerusalem sa dili pa moabot ang adlaw sa Pentecostes. Samtang didto si Pablo sa Mileto nagpasugo siya ngadto sa Efeso nga paadtoon kaniya ang mga kadagkoan sa iglesia. Pag-abot nila, miingon si Pablo kanila, “Nahibalo kamo kon unsa ang akong pagkinabuhi samtang uban pa ako kaninyo, sukad gayod sa akong pag-abot dinhi sa probinsya sa Asia. Nagaalagad ako sa Ginoo nga may pagpaubos ug inubanan sa luha. Daghang kalisod ang akong giantos tungod sa daotan nga mga plano sa mga Judio nga nagkontra kanako. Nahibaloan ninyo nga sa walay lipodlipod gisulti ko kaninyo ang mga butang nga alang sa inyong kaayohan. Ako kining gipangtudlo sa publiko ug diha sa inyong mga balay. Gipahimangnoan ko ang mga Judio ug ang mga dili Judio nga kinahanglan maghinulsol sila ug mobalik sa Dios, ug motuo sa atong Ginoong Jesus. Karon paminaw kamo, moadto ako sa Jerusalem tungod kay mao kini ang sugo sa Espiritu Santo kanako. Wala ako mahibalo kon unsa ang mahitabo kanako didto. Ang ako lamang nahibaloan, nga sa bisan asa nga siyudad nga akong adtoan, ang Espiritu Santo nagpahimangno kanako nga ang prisohan ug ang paglutos nagpaabot kanako. Apan bisan unsa ang mahitabo kanako, dili ko igsapayan basta mahuman ko lamang ang buluhaton nga gihatag kanako ni Ginoong Jesus, nga mao ang pagwali sa Maayong Balita mahitungod sa grasya sa Dios.” “Nalibot ko kamong tanan sa akong pagwali mahitungod sa paghari sa Dios, ug karon nasayod ako nga dili na kita magkita pag-usab. Busa sultihan ko kamo karon, nga kon adunay dili maluwas kaninyo, dili na nako tulubagon sa Dios. Kay wala gayod akoy gitago kaninyo mahitungod sa tibuok nga katuyoan ug plano sa Dios. Bantayi gayod ninyo ang inyong kaugalingon ug ang tanang mga tawo sa Dios nga gisalig kaninyo sa Espiritu Santo. Atimana gayod ninyo ang iglesia sa Dios nga gitubos niya pinaagi sa iyang kaugalingong dugo. Kay nasayod ako nga kon makagikan na ako may mga mini nga magtutudlo nga sama sa mabangis nga mga mananap nga moapil kaninyo aron bungkagon ang inyong pundok. Moabot usab ang panahon nga gikan mismo sa inyong pundok may mga tawo nga magasulti ug bakak sa pagpahisalaag sa mga sumusunod ni Jesus ug aron sila nay sundon. Busa pangandam kamo, ug hinumdomi ninyo nga sulod sa tulo ka tuig, adlaw ug gabii wala gayod ako mohunong sa pagpahimangno kaninyong tanan inubanan sa mga luha. “Ug karon itugyan ko kamo sa Dios ug sa iyang pulong, ang pulong mahitungod sa iyang grasya, nga makapalig-on sa inyong pagtuo ug makahatag kaninyo sa tanan nga kaayohan nga gitagana alang sa tanan nga gihimo niyang mga anak. Wala ako mangandoy sa inyong mga kuwarta ug mga bisti. Nasayod gayod kamo nga nagtrabaho ako aron may magasto ako alang sa akong mga kinahanglanon ug sa akong mga kauban. Gihimo ko kadto aron ipakita usab kaninyo nga kinahanglan maghago aron matabangan nato ang mga kabos. Hinumdoman nato kanunay ang giingon ni Ginoong Jesus nga mas bulahan ang maghatag kaysa magdawat.” Pagkahuman ug sulti ni Pablo, miluhod siya uban nilang tanan ug nagaampo. Nanghilak silang tanan, ug gigakos ug gihalokan nila si Pablo. Naguol gayod sila tungod kay miingon si Pablo nga dili na sila magkita pag-usab. Unya gihatod nila si Pablo ngadto sa barko. Nanamilit kami sa mga kadagkoan sa mga magtutuo sa Efeso, ug dayon milawig kami diretso sa Cos. Pagkasunod adlaw miabot kami sa isla sa Rodas. Ug gikan didto mipadayon kami sa Patara. Didto may nakita kaming barko nga moadtoay sa Fenicia, busa misakay kami. Nalantaw na namo ang isla sa Cyprus, apan wala kami mohunong didto kondili miagi lang kami dapit sa tuo ug mipadulong sa Syria. Didto kami midunggo sa lungsod sa Tyre tungod kay may gidiskarga ang barko didto. Gipangita namo ang mga sumusunod ni Jesus didto, ug midayon kami didto kanila sulod sa usa ka semana. Pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo, gipasidan-an nila si Pablo nga dili moadto sa Jerusalem. Apan pagkahuman sa usa ka semana mipadayon gihapon kami sa among paglawig. Tanan sila, apil na ang ilang mga asawa ug mga kabataan, mihatod kanamo didto sa gawas sa siyudad. Nangluhod kaming tanan didto sa baybayon ug nagaampo. Sa nakapanamilit na kami kanila, misakay kami sa barko ug namauli sila. Gikan sa Tyre nagpadayon kami sa among paglawig padulong sa Tolemaida. Pag-abot namo didto, nakigkita kami sa mga kaigsoonan diha kang Cristo ug midayon kami didto kanila sulod sa usa ka adlaw. Pagkasunod adlaw milawig kami padulong sa Cesarea. Pag-abot namo didto miadto kami sa balay ni Felipe nga magwawali sa Maayong Balita, ug didto kami mipuyo. Si Felipe usa sa pito ka mga tawo nga gipili kaniadto didto sa Jerusalem aron nga motabang sa mga apostoles. Upat ang iyang mga anak nga dalaga ug silang tanan mga propeta. Paglabay sa pipila ka adlaw may miabot usab nga propeta gikan sa Judea. Ang iyang ngalan si Agabus. Giduolan niya kami ug gikuha ang bakos ni Pablo, ug gigapos niya ang iyang kaugalingong mga tiil ug mga kamot. Unya miingon siya, “Sumala sa Espiritu Santo, sama usab niini ang himuon sa mga Judio sa Jerusalem sa tag-iya niining bakos, ug itugyan dayon siya ngadto sa mga dili Judio.” Pagkadungog namo niini, kami ug ang mga taga-didto mihangyo kang Pablo nga dili na lang siya moadto sa Jerusalem. Apan mitubag si Pablo, “Nganong nanghilak man kamo? Gipaluya lang ninyo ako. Andam ako nga magpagapos ug bisan mamatay pa sa Jerusalem alang kang Ginoong Jesus.” Dili gayod namo mapugngan si Pablo, busa miingon na lang kami, “Hinaut nga matuman ang kabubut-on sa Ginoo.” Sa nakapuyo na kami didto ug pipila ka adlaw, nangandam kami ug miadto sa Jerusalem. May mga sumusunod usab ni Jesus didto nga miuban kanamo. Gidala nila kami sa balay ni Mnason nga taga-Cyprus ug didto kami midayon. Si Mnason usa sa unang mga sumusunod ni Jesus. Pag-abot namo sa Jerusalem, malipayon kaming giabiabi didto sa mga kaigsoonan kang Cristo. Pagkasunod nga adlaw, kauban namo si Pablo sa pagbisita kang Santiago. Didto usab ang mga kadagkoan sa iglesia sa Jerusalem. Gipangumusta sila ni Pablo ug gisuginlan sa tanang gipanghimo sa Dios ngadto sa mga dili Judio pinaagi kaniya. Pagkadungog nila sa iyang gisugilon kanila midayeg silang tanan sa Dios. Unya miingon sila kang Pablo, “Nasayod ka ba igsoon, linibo na ang mga Judio nga nagatuo kang Jesus ug silang tanan nagasunod gayod sa Kasugoan ni Moises. Nakadungog sila nga nagapanudlo ka sa mga Judio nga nagapuyo sa lugar sa mga dili Judio nga dili na sila kinahanglang mosunod sa Kasugoan ni Moises. Nagaingon ka kuno nga dili na nila tulion ang ilang mga kabataan ug dili na tumanon ang uban pang mga tulumanon sa mga Judio. Karon, unsa kahay maayong buhaton? Kay sigurado gayod nga mahibaloan nila nga miabot ka. Maayo siguro nga buhaton mo ang among isulti kanimo. May upat dinhi ka lalaki nga may panaad sa Dios. Uban kanila ug himoa ninyo ang seremonya nga gi-ingon sa Kasugoan mahitungod sa paghinlo. Bayri ang ilang mga gikinahanglan sa paghalad sa Dios aron makapaupaw sila. Mao kini ang pamaagi nga ang tanan masayod nga ang balita nga ilang nadunggan mahitungod kanimo dili tinuod, tungod kay makita nila nga ikaw usab nagatuman sa Kasugoan ni Moises. Kon mahitungod sa mga dili Judio nga nagatuo kang Jesus, nakapadala na kami ug sulat kanila mahitungod sa among gikasabotan nga dili sila mokaon sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios, o dugo, ug sa karne sa hayop nga sa pagkamatay ang dugo wala nakagawas. Dili usab sila makighilawas gawas sa kaminyoon.” Busa sa pagkasunod nga adlaw gidala ni Pablo kadtong upat ka lalaki ug miapil siya sa ilang pagpahinlo sumala sa ilang panaad. Ug dayon miadto si Pablo sa templo aron isulti kon kanus-a mahuman ang ilang pagpahinlo, kay sa human niini may ihalad nga mga hayop alang sa matag usa kanila. Sa dihang hapit na matapos ang ikapito ka adlaw sa ilang pagpanghinlo, may mga Judio gikan sa probinsya sa Asia nga nakakita kang Pablo didto sa Templo. Gihulhogan nila ang tanang mga tawo didto sa templo nga dakpon si Pablo. Misinggit sila, “Mga katagilungsod ko nga mga Israelinhon, tabang kamo! Mao kini ang tawo nga bisan asa siya moadto nagapanudlo batok kanatong mga Judio, batok sa Kasugoan ni Moises, ug batok niining templo. Ug dili lamang kana, kondili gidala pa gayod niya dinhi sa sulod sa templo ang mga tawo nga dili Judio, diin usa kini ka pagpasipala niining balaan nga lugar!” (Gisulti nila kini tungod kay nakita nila si Trofimo nga taga-Efeso nga miuban kang Pablo didto sa Jerusalem, ug abi nilag si Pablo ang nagdala niini sa templo.) Busa nagubot ang mga tawo sa tibuok nga Jerusalem ug nagdinaganay padulong ngadto sa templo aron dakpon si Pablo. Gidakop nila si Pablo ug giguyod nila ngadto sa gawas. Pagkahuman gisirad-an dayon nila ang pultahan sa templo. Patyon na unta nila kini, apan nakabalita ang komander sa kasundalohang Romanhon nga nagubot ang mga tawo sa tibuok nga Jerusalem. Busa ang komander nagdala dayon ug mga sundalo ug mga opisyal niini didto sa mga tawo nga natigom. Pagkakita sa mga tawo sa komander ug sa mga sundalo mihunong sila pagkulata kang Pablo. Giduol sa komander si Pablo ug gidakop, ug nagsugo siya nga gapuson si Pablo ug duha ka kadena. Dayon nangutana ang komander sa mga tawo, “Kinsa ba kining tawhana ug unsay sayop nga iyang nahimo?” Apan nagkalain-laing mga tubag ang iyang nadungog, ug tungod sa kayagaw sa mga tawo dili mahibaloan sa komander kon unsa gayod ang nahitabo. Busa gimandoan niya ang mga sundalo nga dad-on si Pablo sa kampo. Pag-abot nila sa hagdanan sa kampo gisakwat na lang sa mga sundalo si Pablo sa paglikay niini sa mga tawo nga labihan ang kasuko nga nagsunod-sunod ug naninggit, “Patya siya!” Sa dihang dad-on na nila si Pablo sa sulod sa kampo miingon siya sa komander, “May isulti unta ako kanimo.” Miingon ang komander, “Kahibalo ka diayng mosulti ug Griego? Abi kog ikaw mao kadtong lalaki nga taga-Ehipto nga nangulo sa pagrebelde sa gobyerno nga bag-o lang nahitabo. 4,000 ka tawo nga isog ug pulos armado ang iyang gidala sa kamingawan.” Mitubag si Pablo, “Usa ako ka Judio nga taga-Tarso nga sakop sa probinsya sa Cilicia. (Ang Tarso dili lamang ordinaryo nga siyudad.) Kon mahimo, pasultiha una ako ngadto sa mga tawo.” Gitugotan siya sa komander nga mosulti, busa mitindog si Pablo sa hagdanan ug misinyas sa mga tawo nga may isulti siya. Sa nahilom na sila, misulti siya sa pinulongang Hebreo. “Mga kaigsoonan ug mga ginikanan, paminawa una ninyo ang akong mga katarungan sa pagpanalipod sa akong kaugalingon!” Pagkadungog sa mga tawo nga nagasulti siya sa pinulongang Hebreo, misamot ang ilang kahilom. Ug nagpadayon sa pagsulti si Pablo. “Ako usa ka Judio nga natawo sa Tarso nga sakop sa probinsya sa Cilicia, apan dinhi ako nagdako sa Jerusalem. Nagtuon ako dinhi ug maestro ko si Gamaliel. Natudloan ako sa higpit sa pagsunod sa Kasugoan nga gisunod sa atong mga katigulangan. Ug sama kaninyo karon, mainiton usab ako nga nagaalagad sa Dios. Gilutos ko hangtod sa ilang kamatayon ang mga nagasunod sa pamaagi ni Jesus. Dili lamang ang mga lalaki kondili bisan usab ang mga babaye akong gipadakop ug gipapriso. Ang pangulong pari ug ang tanan nga miyembro sa Korte sa mga Judio makapamatuod niining akong gisulti. Sila mismo ang naghatag kanako ug mga sulat nga alang sa atong isigka-Judio didto sa Damascus. Ug tungod sa gahom nga gihatag kanako niadtong mga sulata, miadto ako sa Damascus aron pangdakpon ang mga tawo nga nagatuo kang Jesus ug dad-on pagbalik dinhi sa Jerusalem aron sila silotan. “Udtong tutok kadto samtang nagkaduol na kami sa Damascus. Kalit lang nga may masulaw nga kahayag gikan sa langit nga midan-ag sa akong palibot. Natumba ako sa yuta ug may nadungog ako nga tingog nga nagaingon kanako, ‘Saulo, Saulo! Nganong ginalutos mo ako?’ Nangutana ako, ‘Sir, kinsa ka?’ Miingon ang tingog, ‘Ako si Jesus nga taga-Nazaret nga imong ginalutos.’ Nakita sa akong mga kauban kadtong kahayag, apan wala sila makadungog sa tingog nga nakigsulti kanako. Ug nangutana ako pag-usab, ‘Ginoo, unsa may akong himuon?’ Miingon siya, ‘Tindog ug adto sa Damascus. Didto may mosulti kanimo kon unsa ang ipahimo sa Dios kanimo.’ Nabuta ako tungod sa kasulaw niadtong kahayag. Busa giagak na lang ako sa akong mga kauban padulong sa Damascus. “Didto sa Damascus may usa ka tawo nga ginganlag Ananias. Kini siya matinumanon gayod sa atong Kasugoan ug tinahod sa tanang mga Judio nga nagpuyo didto. Miadto siya kanako ug miingon, ‘Igsoon, makakita ka na.’ Ug diha-diha mibalik ang akong panan-aw ug nakita ko si Ananias. Miingon siya kanako, ‘Gipili ka sa Dios sa atong mga katigulangan aron mahibaloan mo ang iyang kabubut-on, ug aron makita mo ang Matarong nga Sulugoon ug madunggan mo ang iyang tingog. Kay isulti mo sa tanan ang imong nakita ug nadungog. Busa ayaw na pagdugay. Tindog! Pagpabautismo ug tawag kaniya aron pasayloon ang imong mga sala.’ “Pagkahuman niadto mibalik ako sa Jerusalem, ug samtang nagaampo ako didto sa templo may nakita akong panan-awon. Nakita ko si Ginoong Jesus ug miingon siya kanako, ‘Pagdali! Biya dayon dinhi sa Jerusalem, kay ang mga tawo dinhi dili modawat sa imong isugilon mahitungod kanako.’ Miingon ako kaniya, ‘Ginoo, nganong dili man sila motuo? Sila mismo nasayod nga kaniadto gilibot ko ang mga kasimbahanan sa mga Judio aron dakpon ug kastigohon ang mga tawo nga nagtuo kanimo. Ug sa pagpatay kang Esteban nga nagsangyaw mahitungod kanimo, usa ako didto nga miuyon nga patyon siya, ug ako pa gani ang nagbantay sa mga bisti sa mga nagpatay kaniya.’ Apan mitubag ang Ginoo kanako, ‘Lakaw na, tungod kay ipadala ko ikaw sa layong lugar aron iwali mo ang akong mga pulong sa mga dili Judio.’ ” Pagkasulti niini ni Pablo, wala na maminaw ang mga tawo. Misinggit sila, “Patya ninyo siya! Dili angayng mabuhi niining kalibotana ang tawo nga sama kaniya!” Nagpadayon sila sa pagsinggit, ug gilabay nila ang ilang mga bisti ug nagaitsag abog. Unya gimandoan sa komander nga Romanhon ang iyang mga sundalo nga pasudlon na si Pablo sa kampo ug latoson aron mosulti siya kon unsa ang sala nga iyang nabuhat nga nahimong hinungdan kon nganong ang mga Judio naninggit batok kaniya. Apan samtang gigapos nila si Pablo aron latoson, giingnan ni Pablo ang kapitan nga nagatindog didto tapad kaniya, “Gitugot ba sa kasugoan nga latoson ninyo ang tawo nga Romanhon bisan wala pa mahukmi nga sad-an?” Pagkadungog niadto sa kapitan, giadtoan niya ang komander ug giingnan, “Unsa man kining imong gipabuhat? Kining tawhana Romanhon man diay!” Busa, miadto ang komander kang Pablo ug nangutana, “Tug-ani ako, Romanhon ka ba?” Mitubag si Pablo, “Oo.” Misulti dayon ang komander, “Ako nahimong Romanhon pinaagi sa pagbayad ug dakong kantidad.” Mitubag si Pablo, “Apan ako Romanhon sukad pa sa akong pagkatawo.” Misibog dayon ang mga sundalo nga molatos unta kang Pablo. Nahadlok usab ang komander tungod kay gipakadenahan niya si Pablo nga Romanhon diay. Gusto pa gayong masuta sa komander kon nganong gisumbong sa mga Judio si Pablo. Busa sa pagkasunod nga adlaw gipatangtangan niya si Pablo ug mga kadena ug nagpatawag siya ug tigom sa kadagkoan sa mga pari ug sa tibuok Korte sa mga Judio. Unya gidala niya si Pablo ngadto kanila. Gitutokan pag-ayo ni Pablo ang mga miyembro sa Korte ug miingon, “Mga kaigsoonan, kon mahitungod sa akong pagkinabuhi, limpyo ang akong konsensya atubangan sa Dios hangtod karon.” Pagkasulti niadto ni Pablo gisugo sa pangulong pari nga si Ananias ang mga nagatindog duol kang Pablo nga sagpaon nila ang baba ni Pablo. Ug miingon si Pablo kaniya, “Sagpaon ka usab sa Dios, ikaw nga tigpakaaron-ingnon! Nagalingkod ka diha aron hukman ako sumala sa Kasugoan, apan gilapas mo ang Kasugoan sa imong pagsugo nga sagpaon ako!” Miingon ang mga tawo nga nagtindog duol kang Pablo, “Giinsulto mo ang pangulong pari sa Dios!” Mitubag si Pablo, “Mga kaigsoonan, wala ako mahibalo nga siya diay ang pangulong pari, tungod kay nagaingon ang Kasulatan nga dili kita magsulti ug daotan batok sa nagadumala kanato. ” Sa dihang nakita ni Pablo nga may mga Saduseo ug mga Pariseo nga mitambong didto, misulti siya sa makusog ngadto sa mga miyembro sa Korte sa mga Judio, “Mga kaigsoonan, ako usa ka Pariseo, ug Pariseo usab ang akong amahan ug ang akong mga katigulangan. Gikiha ako dinhi karon tungod lang kay nagalaom ako nga may pagkabanhaw.” Sa pagsulti niya niini, nasamok ang mga Pariseo ug ang mga Saduseo ug nabahin ang mga mitambong sa tigom. Nahitabo kadto tungod kay sumala sa mga Saduseo walay pagkabanhaw. Wala usab sila motuo nga may mga anghel o mga espiritu. Apan kining tanan gituohan sa mga Pariseo. Busa nagsugod sila pagsininggitay didto. May mga magtutudlo sa Kasugoan nga mga Pariseo nga mitindog ug misupak nga nagaingon, “Wala kamiy nakitang daotan nga gihimo niining tawhana. Tingalig may espiritu o anghel nga nakigsulti kaniya!” Misamot ang ilang panaglalis hangtod nga nahadlok ang komander nga kunis-kunison si Pablo. Busa gimandoan niya ang mga sundalo nga manaog ug kuhaon si Pablo gikan sa mga tawo ug dad-on sa kampo. Nianang pagkagabii nagpakita ang Ginoo kang Pablo ug miingon, “Ayaw kahadlok! Ingon nga nagpamatuod ka mahitungod kanako dinhi sa Jerusalem, kinahanglan nga mao usab kana ang imong buhaton didto sa Roma.” Unya nangadto sila sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio ug miingon, “Nanumpa kami nga dili mokaon ug bisan unsa hangtod dili namo mapatay si Pablo. Busa kamo ug ang Korte magpahibalo na sa komander sa mga sundalong Romanhon nga gusto ninyo nga ipadala niya pag-usab si Pablo dinhi kaninyo. Magpakaaron-ingnon kamo nga gusto ninyo siyang imbistigahon pag-ayo. Apan sa dili pa siya makaabot dinhi patyon namo siya.” Apan kini nga plano nadungog sa pag-umangkon nga lalaki ni Pablo, ang anak sa iyang igsoong babaye. Busa miadto siya sa kampo ug gisultihan niya si Pablo. Unya gitawag ni Pablo ang usa sa mga opisyal didto ug giingnan, “Dad-a ninyo kining batan-on ngadto sa komander, kay may isulti siya kaniya.” Busa gidala sa kapitan ang batan-on ngadto sa komander. Sa pag-abot nila didto miingon ang kapitan, “Gitawag ako sa priso nga si Pablo, ug mihangyo siya nga dad-on ko dinhi kanimo kining batan-on, kay may isulti kuno siya kanimo.” Gikuptan sa komander ang kamot sa batan-on ug gidala niya sa lugar nga dili sila madunggan sa uban. Dayon gipangutana niya kini, “Unsa bay imong isulti kanako.” Miingon ang batan-on, “Nagkasabot ang mga Judio nga hangyoon ka nila nga dad-on sa korte si Pablo ugma, kay imbistigahon kuno nila pag-ayo. Apan ayawg tuo kanila, kay kapin sa 40 ka mga tawo ang magpaabot ug mag-atang kaniya sa dalan. Nanumpa sila nga dili mokaon ug moinom hangtod nga dili nila mapatay si Pablo. Andam na sila ug nagahulat na lang sa imong pagtugot.” Miingon ang komander kaniya, “Ayaw gayod pagpanugilon kang bisan kinsa nga gisultihan mo ako niini.” Ug gipapauli dayon niya ang batan-on. Gipatawag dayon sa komander ang duha sa iyang mga kapitan ug gisultihan sila, “Pag-andam kamo ug 200 ka mga sundalo kay ipadala ko kamo sa lungsod sa Cesarea. Pagdala usab kamo ug 70 ka mga tigkabayo ug laing 200 ka mga sundalo nga tigbangkaw. Ug lakaw kamo karong mga alas nuwebe sa gabii. Pag-andam usab ug mga kabayo nga kasakyan ni Pablo. Bantayi ninyo siya pag-ayo aron walay mahitabo kaniya hangtod nga makaabot siya kang Gobernador Felix.” Ug nagsulat usab ang komander ngadto sa Gobernador nga nagaingon: “Talahuron nga Gobernador Felix, ako si Claudio Lisias nga nangumusta kanimo. Kining tawhana nga akong gipadala kanimo gidakop sa mga Judio ug patyon na unta nila. Apan sa pagkahibalo ko nga siya Romanhon, nagdala ako ug mga sundalo aron luwason siya. Gusto ko untang mahibaloan kon unsa ang ilang sumbong batok niining tawhana, busa gidala ko siya sa ilang Korte. Sumala sa akong mga pakisusi, wala gayod siyay nahimo nga daotan aron patyon o prisohon. Ang sumbong batok kaniya mahitungod lamang gayod sa ilang kaugalingon nga kasugoan. Busa sa pagkahibalo ko nga kini siya giplanohan na sa mga Judio nga patyon, nakahunahuna ako nga mas maayo pa nga ipadala ko siya diha kanimo. Ug gisultihan ko na ang mga nagreklamo batok kaniya nga ipadangat nila kanimo ang ilang mga sumbong.” Gituman sa mga sundalo ang gimando kanila. Ug niadtong gabhiona gikuha nila si Pablo ug gidala sa Antipatris. Nianang pagkabuntag, ang mga sundalo nga naglakaw mao lamang ang mibalik sa kampo, ug ang mga nagsakay sa kabayo mao ray miuban kang Pablo. Sa pag-abot nila didto sa Cesarea, gihatag nila ang sulat ngadto sa Gobernador ug ilang gitugyan si Pablo kaniya. Pagkabasa niya sa sulat, gipangutana niya si Pablo kon taga-asa siya nga probinsya. Sa pagkahibalo niya nga taga-Cilicia si Pablo, miingon siya, “Husayon ko ang imong kaso kon moabot na ang mga nagsumbong batok kanimo.” Ug gipabantayan niya si Pablo didto sa palasyong gipahimo kaniadto ni Herodes. Human sa lima ka adlaw, miadto sa Cesarea si Ananias nga pangulong pari. Kauban niya ang pipila ka mga pangulo sa mga Judio ug ang abogado nga si Tertulo. Miadto sila kang Gobernador Felix ug gisulti nila kaniya ang ilang sumbong batok kang Pablo. Gipatawag si Pablo, ug sa dihang diha na siya sa ilang atubangan misugod na si Tertulo sa pagbatbat sa sumbong batok kang Pablo. Miingon siya, “Talahuron nga Gobernador, tungod sa maayo mong pagdumala milungtad ang kalinaw sa among nasod. Ug daghan ang nahimo mong kaayohan sa among nasod. Busa dako gayod ang among pagpasalamat kanimo ug dili gayod namo kini malimtan. Karon, tungod kay dili ko gusto nga mausik ang imong panahon, ihangyo ko lang nga kon mahimo paminawon mo ang among mubong pagsaysay. Nakita namo nga kining tawhana perwisyo. Nagdala siya ug kasamok sa mga Judio sa tibuok kalibotan, ug pangulo siya sa usa ka pundok nga gitawag ug Nazareno. Bisan ang among templo gisulayan niya sa pagpasipala. Busa gidakop namo siya. [Hukman na unta namo siya sumala sa among Kasugoan, apan miabot ang komander nga si Lisias ug gipugos niya pagkuha gikan kanamo si Pablo. Miingon siya nga kon kinsa ang may sumbong batok kang Pablo kinahanglan nga moadto kanimo.] Kon sukitsukiton mo kining tawhana masuta mo nga tinuod ang tanan nga among gisumbong batok kaniya.” Ug misegunda usab ang kadagkoan sa mga Judio nga atua didto nga tinuod gayod ang tanan nga gisulti ni Tertulo. Pagkahuman niadto, gisinyasan sa Gobernador si Pablo nga mao na usab ang mosulti. Ug miingon dayon si Pablo, “Nahibaloan ko nga dugay na ikaw nga maghuhukom niini nga nasod. Busa gikalipay ko ang kahigayonan sa pagpanalipod sa akong kaugalingon dinhi sa imong atubangan. Kon imong susihon, mahibaloan mo nga 12 pa lamang ka adlaw ang milabay sukad nga miabot ako sa Jerusalem aron sa pagsimba. Kini nga mga Judio wala gayod makakita nga nakiglantugi ako kang bisan kinsa o nagsamok ba hinuon sa mga tawo didto sa templo o sa simbahan sa mga Judio, o sa bisan asang lugar sa siyudad sa Jerusalem. Dili gani nila mapamatud-an kanimo nga tinuod ang mga sumbong nila batok kanako. Apan ang akong angkonon sa imong atubangan mao kini: ang Dios sa among mga katigulangan ginasimba ko sa pamaagi nga matod pa niining mga tawhana, iya kuno sa usa ka sayop nga pundok. Apan ako nagatuo usab sa tanan nga nahisulat sa Kasugoan ni Moises ug sa tanan nga gisulat sa mga propeta. Ang akong paglaom sa Dios sama ra usab sa ilang paglaom, nga ang tanang mga tawo, maayo ug daotan, pagabanhawon niya. Busa gitinguha ko kanunay ang pagbaton ug limpyo nga konsensya atubangan sa Dios ug sa tawo. “Human sa daghang mga katuigan nga nahilayo ako sa Jerusalem, mibalik ako didto aron pagdala sa kuwarta nga hinabang alang sa akong mga isigka-Judio ug aron makahalad usab ako sa Dios didto sa templo. Ug didto naabtan nila ako nga nagahalad pagkahuman sa akong pagtuman sa gi-ingon sa Kasugoan mahitungod sa paghinlo. Gamay lamang ang mga tawo didto niadtong panahona; ug walay kasamok. Apan may mga Judio didto nga gikan sa probinsya sa Asia. Sila untay moatubang kanimo kon may sumbong man gayod sila batok kanako. Apan tungod kay wala sila dinhi, pasultiha ang mga tawo nga ania dinhi karon kon unsa nga sala ang ilang nakita kanako niadtong gisukit-sukit ako sa Korte. Kay wala akoy lain nga gisulti samtang nagtindog ako didto gawas lamang niini, ‘Gikiha ninyo ako karon tungod kay nagatuo ako nga ang mga patay pagabanhawon.’ ” Tungod kay daghan na ang nahibaloan kaniadto ni Felix mahitungod sa pamaagi nga ginawali sa mga sumusunod ni Jesus, gihunong niya ang bista. Miingon siya, “Hukman ko unya kini nga kaso kon moabot na dinhi si komander Lisias.” Pagkahuman gimandoan niya ang kapitan nga pabantayan si Pablo, apan hatagan usab siya ug gamay nga kagawasan, ug tugotan ang iyang mga higala sa paghatag sa iyang mga panginahanglan. Paglabay sa pipila ka adlaw mibalik si Felix ug giuban niya ang iyang asawa nga si Drusila nga usa ka Judio. Gipatawag niya si Pablo ug naminaw siya sa iyang pagsaysay mahitungod sa pagtuo kang Cristo Jesus. Apan sa dihang nagsulti na si Pablo mahitungod sa matarong nga pagkinabuhi, sa pagpugong sa kaugalingon, ug mahitungod sa palaabuton nga adlaw sa paghukom, nahadlok si Felix ug miingon siya kang Pablo, “Husto na lang una kana! Ipatawag ko na lang ikaw pag-usab kon may panahon ako.” Kanunay niya nga ipatawag si Pablo ug makigsulti siya niini kay nagpaabot siya nga hatagan ni Pablo ug kuwarta. Human molabay ang duha ka tuig, gipulihan si Felix ni Porcio Festus sa pagkagobernador. Tungod kay gusto ni Felix nga magustohan siya sa mga Judio, gipasagdan niya si Pablo sa prisohan. Karon, miabot ang bag-ong gobernador nga si Festus sa probinsya sa Judea. Paglabay sa tulo ka adlaw miadto siya sa Jerusalem gikan sa Cesarea. Didto gisugilon kaniya sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio ang ilang sumbong batok kang Pablo. Ug gihangyo nila si Festus nga hatagan sila ug pabor, nga ipadala niya si Pablo didto sa Jerusalem. (Apan ang ilang plano diay nga atangan nila si Pablo sa dalan ug patyon.) Mitubag si Festus, “Didto na lang si Pablo sa prisohan sa Cesarea. Dili ako magdugay dinhi kay mobalik dayon ako didto. Busa paubana ninyo kanako ang inyong mga pangulo ug didto ninyo siya isumbong kon may daotan siya nga nahimo.” Sobra sa usa ka semana nga nagpabilin si Festus didto sa Jerusalem, pagkahuman mibalik siya sa Cesarea. Pagkasunod nga adlaw milingkod siya sa hukmanan ug nagsugo nga pasudlon si Pablo. Sa pagsulod ni Pablo gilibotan dayon siya sa mga Judio nga gikan sa Jerusalem, ug daghan ang gisulti nila nga mga bug-at nga sumbong batok kaniya nga dili gani nila mapamatud-an. Gipanalipdan ni Pablo ang iyang kaugalingon. Miingon siya, “Wala akoy sala nga nahimo batok sa Kasugoan sa mga Judio, sa templo, o sa Emperador ba hinuon sa Roma.” Tungod kay gusto usab ni Festus nga magustohan siya sa mga Judio gipangutana niya si Pablo, “Gusto mo ba nga moadto sa Jerusalem ug didto ko husayon kining imong kaso?” Mitubag si Pablo, “Ania na ako dinhi nagatindog sa korte sa Emperador, ug dinhi mo ako angay nga hukman. Wala akoy nahimo nga sala sa mga Judio, ug nahibaloan mo gayod kini. Kon nakalapas man ako sa kasugoan ug angay akong silotan sa kamatayon, dawaton ko. Apan kon walay kamatuoran ang mga sumbong nila batok kanako, dili ako angay nga itugyan kanila. Busa modangop na lang ako sa Emperador sa Roma!” Nakig-estorya dayon si Festus sa mga miyembro sa iyang korte, ug pagkahuman miingon siya kang Pablo, “Tungod kay modangop ka sa Emperador, ipadala ko ikaw kaniya.” Human molabay ang pipila ka adlaw, miabot sa Cesarea si Haring Agripa ug ang iyang manghod nga si Bernice tungod kay gusto nilang bisitahan si Festus nga gobernador. Sa nakapuyo na sila didto ug pipila ka adlaw, gisulti ni Festus sa hari ang kaso ni Pablo. Miingon siya, “May priso dinhi nga gibilin sa gobernador kaniadto nga si Felix. Pag-adto ko sa Jerusalem, kini nga tawo gisumbong kanako sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga pangulo sa mga Judio. Gihangyo gayod nila kanako nga hukman ko na siya ug silotan. Giingnan ko sila nga dili batasan sa mga Romanhon nga silotan si bisan kinsa nga wala moatubang sa mga nagsumbong kaniya, ug wala pa mahatagi sa kahigayonan nga matubag niya ang mga sumbong batok kaniya. Busa miuban sila kanako pagbalik dinhi sa Cesarea. Wala ako mag-usik ug panahon, sa pagkasunod nga adlaw milingkod ako sa hukmanan ug gipatawag ko kining tawhana. Naghunahuna ako nga may bug-at gayod sila nga sumbong batok kaniya, apan sa nagaatubangay na sila, wala man diay silay ikasumbong nga daotan batok kaniya. Ang mga butang nga gilantugian nila walay lain kondili ang mahitungod lamang sa ilang mga tuo-tuo ug mahitungod sa usa ka tawo nga ginganlan ug Jesus. Patay na kini nga tawo, apan sumala kang Pablo buhi siya. Wala ako mahibalo kon unsay akong himuon niini nga kaso, busa gipangutana ko si Pablo kon gusto niya nga moadto sa Jerusalem ug didto mismo husayon ang kaso. Apan nagaingon si Pablo nga idangop na lang niya ang iyang kaso ngadto sa Emperador aron ang Emperador mismo ang mohukom. Busa gipabantayan ko siya hangtod nga mapadala ko siya sa Emperador.” Miingon si Agripa kang Festus, “Gusto kong paminawon kining tawhana.” Miingon si Festus, “Sige, ugma madunggan mo siya.” Pagkasunod nga adlaw miadto sa korte si Agripa ug si Bernice sa mapagarbohong pag-abot inubanan sa daghang mga opisyal sa mga sundalo ug mga inila nga mga tawo sa siyudad. Unya mimando si Festus nga dad-on sa sulod si Pablo. Sa dihang didto na sa sulod si Pablo, miingon si Festus, “Haring Agripa ug kamong tanan nga ania dinhi karon, ania ang tawo nga gisumbong kanako sa mga Judio dinhi sa Cesarea ug sa Jerusalem. Naninggit pa sila nga kining tawhana angay nga patyon. Apan sumala sa akong pagsusi wala gayod akoy nakitang hinungdan aron hukman siya ug kamatayon. Ug tungod kay siya midangop sa Emperador, mihukom ako nga ipadala siya sa Emperador. Apan wala gayod akoy ikasulat ngadto sa Emperador nga igong hinungdan kon nganong ipadala ko siya didto. Busa gipaatubang ko siya kaninyo ug labi na gayod kanimo haring Agripa, aron nga human nato masusi ang iyang kaso, may ikasulat na ako. Tungod kay dili mahimo nga ipadala ko sa Emperador ang usa ka priso nga walay klaro nga sumbong batok kaniya.” Miingon si Agripa kang Pablo, “Sige, gitugotan ka nga mosulti sa pagpanalipod sa imong kaugalingon.” Busa misinyas si Pablo nga mosulti na siya. Miingon siya: “Haring Agripa, maayo gayod nga makasulti ako karon aron sa pagpanalipod sa akong kaugalingon dinhi sa imong atubangan mahitungod sa tanang mga sumbong sa mga Judio batok kanako. Ilabi na gayod nga nasuhito ka kaayo sa tanang mga tulumanon ug ang mga ginalantugian sa mga Judio. Busa ihangyo ko nga kon mahimo, paminawon mo ang akong isulti. “Nahibaloan sa mga Judio kon unsa ang akong pagkinabuhi sukad pa sa akong pagkabata didto sa akong lungsod ug didto sa Jerusalem. Kon mosulti lamang sila sa tinuod, sila mismo makapamatuod nga sukad pa kaniadto, miyembro ako sa mga Pariseo nga mao ang pinakaistrikto nga pundok sa relihiyon sa mga Judio. Ug karon ania ako dinhi sa korte gikiha tungod kay nagapaabot ako nga himuon sa Dios ang iyang gisaad sa among mga katigulangan. Ang among 12 ka tribo nagapaabot nga kini mahitabo gayod. Busa adlaw ug gabii ginasimba namo ang Dios. Ug Haring Agripa, tungod sa akong pagtuo niining mga butanga, gisumbong ako sa mga Judio. Ug kamong mga Judio, nganong dili man kamo motuo nga ang Dios makahimo sa pagbanhaw sa mga patay? “Niadtong una ako mismo naghunahuna nga kinahanglan kong buhaton ang tanang kong mahimo aron kontrahon ang ngalan ni Jesus nga taga-Nazaret. Mao kini ang akong gibuhat kaniadto didto sa Jerusalem. Pinaagi sa gahom nga gihatag kanako sa kadagkoan sa mga pari, daghang mga anak sa Dios ang akong gipapriso. Ug human sila hukmi sa kamatayon, miuyon usab ako. Daghang higayon nga mag-adtoan ako sa mga simbahan sa mga Judio aron pangitaon sila, ug silotan aron pugson nga mosulti batok kang Jesus. Sa sobra kong kasuko kanila, nakaabot ako sa layong mga siyudad aron lang sa paglutos kanila.” “Mao kini ang hinungdan kon nganong miadto ako sa Damascus nga may dalang sulat gikan sa kadagkoan sa mga pari. Kadtong sulata naghatag kanako ug gahom ug nagaingon usab kon unsay akong buhaton didto. Udto kadto, Haring Agripa, ug samtang naglakaw ako may kahayag gikan sa langit nga sulaw pa kaysa adlaw nga midan-ag sa palibot nako ug sa akong mga kauban. Nangatumba kaming tanan sa yuta ug may nadunggan ako nga tingog nga nagaingon kanako sa pinulongang Hebreo nga kon hubaron, ‘Saulo, Saulo! Nganong ginalutos mo ako? Gisilotan mo lamang ang imong kaugalingon. Sama ra nga nagasipa ka sa talinis nga kahoy.’ Nangutana ako, ‘Sir, kinsa ka man?’ Mitubag ang Ginoo, ‘Ako si Jesus nga imong ginalutos. Bangon ug tindog. Nagpakita ako kanimo tungod kay gipili ko ikaw nga mahimong akong alagad. Isulti mo sa uban ang mahitungod sa akong pagpakita kanimo karon, ug ang mga butang nga ipahayag ko kanimo sa umaabot. Luwason ko ikaw gikan sa mga Judio ug sa mga dili Judio. Paadtoon ko ikaw kanila aron pagbukas sa ilang mga mata, aron mobiya sila gikan sa kangitngit ug mopadulong sa kahayag, ug gikan sa gahom ni Satanas moduol sila sa Dios. Ug pinaagi sa ilang pagtuo kanako mapasaylo ang ilang mga sala ug maapil na sila sa mga gilain sa Dios nga mahimong iya.’ ” “Busa, Haring Agripa, gituman ko ang panan-awon nga gipakita kanako gikan sa langit. Sa sinugdanan nagwali ako sa Damascus ug dayon ngadto sa Jerusalem. Gikan sa Jerusalem gilibot ko ang tibuok nga probinsya sa Judea, ug giadtoan ko usab ang mga dili Judio. Giwalihan ko sila nga kinahanglan sila nga maghinulsol sa ilang mga sala ug moduol sa Dios, ug ipakita nila pinaagi sa ilang mga binuhatan nga tinuod gayod nga sila naghinulsol. Mao kini ang hinungdan nga gidakop ako sa mga Judio didto sa templo ug naninguha gayod sila sa pagpatay kanako. Apan gitabangan ako sa Dios hangtod karong adlawa. Busa ania ako dinhi aron isulti sa tanan, sa mga inila man o dili, ang gisulti kaniadto sa mga propeta ug ni Moises nga manghitabo: nga ang Cristo kinahanglan mag-antos ug mamatay, ug mahimong una nga mabanhaw gikan sa kamatayon aron maghatag ug kahayag sa mga Judio ug sa mga dili Judio.” Samtang nagsulti pa si Pablo, misinggit si Festus, “Pablo, nabuang ka na! Ang sobra mo nga kaalam ang nakapabuang kanimo!” Mitubag si Pablo, “Halangdon nga Festus, wala ako mabuang. Tinuod ang akong gipanulti ug husto ang akong panghunahuna. Kining mga panghitabo nahibaloan ni Haring Agripa. Busa wala ako mahadlok sa pagsulti kaniya. Nasiguro ko gayod nga kining tanan nahibaloan na niya, tungod kay kini wala mahitabo sa tago. Haring Agripa, nagatuo ka ba sa mga gi-ingon sa mga propeta? Nasayod ako nga nagatuo ka.” Mitubag si Agripa, “Tingali naghunahuna ka nga madali-dali mo ako nga mahimong Kristohanon.” Mitubag si Pablo, “Sa madali man o madugay, ang akong pag-ampo sa Dios nga dili lamang ikaw kondili ang tanan usab nga naminaw kanako karon mahimong Kristohanon sama kanako, gawas lang niining akong pagkapriso.” Unya mitindog ang hari, ang gobernador, si Bernice, ug ang tanan nga nagalingkod didto. Sa dihang nanggawas sila, nagaingnanay sila, “Walay nahimo nga daotan kining tawhana nga angay hukman nga patyon o prisohon.” Miingon si Agripa kang Festus, “Kon wala lang unta siya moapilar sa Emperador, pwede na unta siyang buhian.” Human sila makahukom nga palargahon kami padulong sa Italia, gitugyan nila si Pablo ug ang uban pang mga priso kang Julio. Kini si Julio kapitan sa mga sundalo nga Romanhon nga gitawag “Batalyon sa Emperador.” Unya, didto sa Cesarea may usa ka barko nga gikan sa Adramitium nga hapit na molarga padulong sa mga dunggoanan sa probinsya sa Asia. Kadto mao ang among gisakyan. Miuban kanamo si Aristarkus nga taga-Tesalonica, nga sakop sa probinsya sa Macedonia. Pagkasunod nga adlaw midunggo kami sa Sidon. Giatiman pag-ayo ni Julio si Pablo. Gitugotan niya si Pablo nga mobisita sa iyang mga higala didto aron matabangan siya sa iyang mga panginahanglan. Gikan sa Sidon milawig kami ug didto kami miagi sa pikas nga bahin sa isla sa Cyprus nga salipod sa hangin, tungod kay ang hangin pasugat man kanamo. Gitabok namo ang dagat nga atbang sa Cilicia ug Panfilia ug midunggo kami sa Mira sa probinsya sa Licia. Didto nakakita ang kapitan nga si Julio ug usa ka barko nga gikan sa Alexandria nga molarga paingon sa Italia, busa gipabalhin niya kami didto. Sulod sa pila ka adlaw hinay ang among paglawig, ug naglisod gayod kami hangtod nga nakaabot kami duol sa lungsod sa Nidus. Tungod kay pasugat kanamo ang hangin dili kami makadiretso sa among padulngan. Busa dinhi kami miagi sa pikas nga bahin sa isla sa Crete nga salipod sa hangin ug nakalabay kami duol sa Salmon. Namaybay lamang kami, apan naglisod gayod kami hangtod nga nakaabot kami sa lugar nga gitawag ug “Maayong mga Dunggoanan.” Kini duol sa lungsod sa Lasea. Nadugay kami didto hangtod nga naabtan kami sa panahon nga delikado na ang paglawig, kay milabay na ang adlaw sa Pagpuasa. Busa miingon si Pablo sa among mga kauban, “Gibanabana ko nga delikado na kon modiretso pa kita, ug dili lamang ang mga karga ug ang barko ang mawala kondili tingalig apil ang atong kinabuhi.” Apan mas dako ug pagsalig ang kapitan sa mga sundalo sa gisulti sa kapitan ug sa tag-iya sa barko kaysa gipasidaan ni Pablo. Ug tungod kay ang dunggoanan didto dili maayo nga tagoanan sa panahon sa ting-unos, kadaghanan sa among mga kauban miuyon nga mobiyahe sa tinguha nga basin pag makaabot kami sa Fenice ug didto magdugay samtang ting-unos pa. Ang Fenice usa ka dunggoanan sa Crete nga adunay maayong tagoanan kon ting-unos. Sa dihang mihinay na ang huros sa hangin gikan sa habagatan, naghunahuna ang among mga kauban nga pwede na kaming molawig. Busa gibira nila ang angkla ug milawig kami nga namaybay sa isla sa Crete. Sa wala madugay, mihuros ang kusog nga hangin gikan sa amihan, nga naggikan sa isla sa Crete. Sa pag-abot sa kusog nga hangin kanamo, dili na kami makaabante, busa nagpauyon na lamang kon asa kami ipadpad sa hangin. Nakapasalipod kami ug gamay sa dihang miagi kami sa habagatang dapit sa isla sa Cauda. Bisan naglisod kami, nakarga pa gihapon namo sa barko ang boti aron dili kini maunsa. Sa dihang nakarga na, gihigot namo kini ug hugot sa barko. Ug tungod kay nahadlok sila nga mosagyad ang barko sa kabalasan duol sa Libya, gipaubos nila ang layag ug nagpaanod. Nagpadayon pa gayod ang kusog nga unos, busa pagkasunod adlaw nagsugod sila sa pagpanghulog sa mga kargamento sa barko didto sa dagat. Sa sunod pa gayod nga adlaw, ang mga kagamitan na mismo sa barko ang ilang gipanghulog. Sulod sa pila ka adlaw wala magpakita ang adlaw ug ang mga bitoon, ug wala gayod mohinay ang unos. Sa kaulahian nawad-an na kami ug paglaom nga maluwas pa. Pila na ka adlaw nga ang mga tawo wala gayod makakaon, busa miingon si Pablo kanila, “Mga higala, kon naminaw pa lamang kamo kanako nga dili usa kita mogikan sa Crete, nalikayan unta nato nga mahitabo kining mga kalisod ug mga kapildihan. Apan karon giaghat ko kamo nga magpakaisog tungod kay walay mamatay kanato. Ang barko lamang ang maguba. Kay kagabii ang Dios nga maoy nagapanag-iya kanako ug akong gialagaran nagsugo ug anghel dinhi kanako. Miingon siya, ‘Pablo, ayawg kahadlok. Kinahanglan kang moatubang sa Emperador didto sa Roma. Ug sa kalooy sa Dios ang tanan mong mga kauban dinhi sa barko maluwas tungod kanimo.’ Busa mga higala, ayaw na kamo ug kahadlok, kay nagasalig ako sa Dios nga tumanon niya ang iyang gisulti kanako. Apan idagsa kita ngadto sa usa ka isla.” Sa ika-14 na ka gabii nga gianod kami sa bagyo sa Dagat sa Mediteraneo, mga tungang gabii na, gibanabana sa mga tripulante nga duol na kami sa baybayon. Busa gitugkad nila ang dagat ug nahibaloan nila nga mga 20 ka dupa ang iyang giladmon. Wala madugay gitugkad nila pag-usab ug mga 15 na lamang ka dupa. Ug tungod kay nahadlok sila nga mosagyad kami sa mga bato, gihulog nila ang upat ka angkla didto dapit sa likod sa barko. Ug nagaampo sila nga mobuntag na. Buot unta mosibat ang mga tripulante sa barko. Busa gipakanaog nila ang boti ngadto sa dagat, ug nagpasumangil nga maghulog lamang sila sa mga angkla sa dulong. Apan miingon si Pablo sa kapitan ug sa mga sundalo, “Kon mobiya ang mga tripulante sa barko dili kamo maluwas.” Busa giputol sa mga sundalo ang mga pisi nga gihigot sa boti ug gipasagdan kini nga maanod. Sa dihang kadlawon na, gipugos silang tanan ni Pablo nga mokaon. Miingon siya, “Duha na ka semana ang pagpaabot ninyo nga mahuman ang unos, ug wala gayod kamo makakaon. Busa kaon una aron mabaskog kamo tungod kay walay bisan usa kaninyo nga mamatay.” Human misulti niini si Pablo, mikuha siya ug pan ug sa atubangan sa tanan nagpasalamat siya sa Dios. Ug gipikas-pikas niya ang pan ug mikaon. Nadasig silang tanan ug mikaon. (276 kaming tanan nga nagsakay didto sa barko.) Sa dihang nakakaon na ang tanan ug nabusog na, gihulog nila sa dagat ang mga dalang trigo aron mogaan-gaan ang barko. Pagkabuntag, wala mahibaloi sa mga tripulante kon unsang islaha ang among nahimutangan, apan may nakita sila nga usa ka natago nga bahin sa dagat nga may baybayon, busa nagkasabot sila nga didto nila ipadunggo ang barko. Busa gipamutol nila ang mga pisi nga gihigot sa mga angkla. Gihubad usab nila ang mga pisi nga gihigot sa timon. Ug giisa nila ang layag sa dulong aron paliron sila padulong sa baybayon. Apan samtang naglawig sila, misagyad ang barko sa mabaw ug miungot ang iyang dulong. Ang likod naanam ug kabungkag tungod sa kakusog sa hapak sa mga balod. Pamatyon unta sa mga sundalo ang tanang mga priso aron walay makalangoy padulong sa daplin ug makaikyas. Apan gipugngan sila sa ilang kapitan tungod kay gusto niya nga luwason si Pablo. Mimando siya nga molukso una ang tanang makahibalo molangoy, ug magpadaplin. Ang dili kahibalo molangoy, mosunod nga magkapyot lang sa mga tabla ug mga bahin sa barko nga nanglutaw. Mao kadto ang among gihimo, ug tanan kami nakaabot sa baybayon nga wala maunsa. Sa dihang nakalingkawas na kami sa peligro, nahibaloan namo nga kadtong islaha gitawag ug Malta. Maabiabihon kanamo ang mga lumulupyo didto. Tungod kay nagaulan ug gipangtugnaw kami, naghaling sila ug kalayo ug giatiman nila kami pag-ayo. Naghakot si Pablo ug usa ka bugkos nga kahoyng pangsugnod. Apan pagbutang niya sa kahoy sa kalayo, kalit nga migawas ang malalang bitin gikan sa mga sugnod tungod sa kainit sa kalayo, ug gipaak ang iyang kamot. Pagkakita sa mga lumulupyo didto sa bitin nga nagbitay sa kamot ni Pablo, miingon sila, “Sigurado gayod nga kriminal kining tawhana. Nakalingkawas siya sa dagat apan dili gayod motugot ang dios sa hustisya nga mabuhi pa siya.” Apan giwakli lamang ni Pablo ang bitin ngadto sa kalayo ug wala siya maunsa. Nagpaabot ang mga tawo nga manghubag ang kamot ni Pablo o matumba siya ug mamatay. Apan dugay na ang ilang paghulat ug wala gayod maunsa si Pablo. Busa nausab ang ilang hunahuna ug miingon, “Usa siya ka dios!” Ang ngalan sa pangulo sa maong lugar mao si Publio. Ang iyang yuta duol lamang gayod sa dapit nga among gihaw-asan. Maayo ang iyang pagdawat kanamo ug sulod sa tulo ka adlaw didto kami nagpuyo kaniya. Naatol usab nga nagsakit ang amahan ni Publio. Gihilantan siya ug gidisintirya. Busa misulod si Pablo sa kuwarto sa amahan ni Publio ug nagaampo. Unya gipandongan niya kini sa iyang kamot ug naayo kini. Tungod niadtong hitaboa, ang tanang mga masakiton didto sa isla ilang gidala kanamo ug nangaayo usab sila. Daghang mga gasa ang ilang gihatag kanamo, ug sa dihang molawig na kami gihatdan pa nila kami sa among mga gikinahanglan didto sa barko. Human sa tulo ka bulan namong pagpuyo didto sa Malta, misakay kami sa usa ka barko nga nagpasalipod didto niadtong panahona sa ting-unos. Kini nga barko gikan sa Alexandria. Ang marka niini sa dulong mao ang larawan sa kaluha nga dios. Gikan sa Malta miagi kami sa siyudad sa Siracusa ug tulo kami ka adlaw didto. Gikan didto milawig kami hangtod nga nakaabot kami sa Regio. Sa sunod nga adlaw mihuyop ang hanging habagat, ug sulod sa duha ka adlaw nakaabot kami sa lungsod sa Puteoli. Didto nakakita kamig mga magtutuo. Mihangyo sila kanamo nga magpabilin una didto kanila sulod sa usa ka semana. Pagkahuman, milahos kami sa Roma. Pagkadungog sa mga kaigsoonan sa Roma nga miabot na kami, gisugat nila kami sa Forum ni Apio ug sa Tres Tabernas. Sa dihang nakita ni Pablo ang mga kaigsoonan nagpasalamat siya sa Dios ug nalig-on ang iyang kaugalingon. Sa pag-abot namo sa Roma, gitugotan si Pablo nga mopuyo bisan asa niya gusto, nga may usa ka sundalo nga magabantay kaniya. Paglabay sa tulo ka adlaw gipatawag ni Pablo ang mga pangulo sa mga Judio sa Roma. Sa dihang natigom na sila, miingon si Pablo, “Mga kaigsoonan, bisan wala akoy nahimo batok sa atong isigka-Judio o sa mga tulumanon sa atong mga katigulangan, gidakop nila ako sa Jerusalem ug gisumbong sa gobyerno sa Roma. Giimbistigar ako sa mga opisyal nga Romanhon, ug sa dihang nahibaloan nila nga wala akoy nahimong daotan nga angayng hukman ug kamatayon, buhian unta nila ako. Apan gibabagan kini sa mga Judio, busa napugos ako nga modangop sa Emperador, bisan tuod wala akoy kaso nga ipahamtang batok sa akong mga kaigsoonang mga Judio. Mao kini nga gipatawag ko kamo, aron makasulti ako kaninyo, kay kinadenahan ako karon tungod kay nagatuo ako sa gilaoman sa mga Judio.” Miingon sila kang Pablo, “Wala kami makadawat ug sulat nga gikan sa Judea mahitungod kanimo. Ang atong kaigsoonang mga Judio nga miabot dinhi gikan sa Jerusalem wala usab makadalag balita o daotang sulti batok kanimo. Apan gusto usab namo nga madunggan kon unsa ang imong ikasulti, kay nahibaloan namo nga bisan asang lugara dili maayo ang gisulti sa mga tawo mahitungod sa grupo nga imong giapilan.” Busa nagsabot-sabot sila kon unsang adlawa sila magtigom. Pag-abot sa adlaw nga ilang gikasabotan mas daghang mga tawo kaysa una ang miapil sa panagtigom didto sa balay nga gisak-an ni Pablo. Gikan sa buntag hangtod sa gabii ang pagsaysay ni Pablo. Gipamatud-an niya kanila ang mahitungod sa paghari sa Dios, ug gisulti niya kanila ang mahitungod kang Jesus pinaagi sa mga sinulat ni Moises sa Kasugoan ug sa mga sinulat sa mga propeta aron motuo sila kaniya. Mituo ang uban sa iyang gipanulti, apan ang uban wala motuo. Tungod kay dili sila magkasinabot, mipauli sila. Apan sa wala pa sila makapauli, may gisulti pa si Pablo kanila. Miingon siya, “Wala gayod masayop ang gisulti sa Espiritu Santo sa atong mga katigulangan pinaagi kang Propeta Isaias. Kay nagaingon siya: ‘Adtoi ug sultihi kining mga tawhana nga bisan naminaw gayod sila dili sila makasabot, ug bisan nagatutok gayod sila dili sila makakita, tungod kay gahig ulo kining mga tawhana. Gisampongan nila ang ilang mga dalunggan, ug gipiyong nila ang ilang mga mata. Kay kon wala nila kini himoa, makakita unta ang ilang mga mata ug makadungog ang ilang mga dalunggan, ug masabtan nila kon unsa ang husto, ug moduol sila kanako, ug ayohon ko sila.’ ” Miingon pa gayod si Pablo, “Gusto ko usab isulti kaninyo nga ang pulong sa Dios mahitungod sa kaluwasan gibalita na sa mga dili Judio; ug maminaw gayod sila.” [Pagsulti niadto ni Pablo namauli ang mga Judio nga nagkainitay ang ilang panaglalis.] Sa sulod sa duha ka tuig mipuyo si Pablo sa balay nga iyang giabangan. Ug gidawat niya ang tanan nga mibisita kaniya. Gitudloan niya sila mahitungod sa paghari sa Dios ug mahitungod kang Ginoong Jesu-Cristo. Wala gayod siya mahadlok sa iyang pagpanudlo ug walay nagpugong kaniya. Ako si Pablo nga alagad ni Cristo Jesus. Gipili ako sa Dios nga mahimong apostol aron magwali sa iyang Maayong Balita. Kining Maayong Balita gisaad sa Dios kaniadto pinaagi sa iyang mga propeta, ug nahisulat kini sa Balaan nga Kasulatan. Pinaagi kang Cristo nadawat namo ang grasya nga mahimong apostol aron masultihan ang tanang mga tawo sa husto nga pagtuo ug pagtuman kaniya. Gibuhat namo kini alang kaniya. Ug kamo nga mga tumutuo diha sa Roma kauban usab kamo sa mga tawo nga iyang gitawag aron mahimong mga sumusunod ni Jesu-Cristo. Kining akong sulat alang kaninyo diha sa Roma nga gihigugma sa Dios ug gitawag nga mahimong iyang katawhan. Grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Una sa tanan nagapasalamat ako sa akong Dios pinaagi kang Jesu-Cristo alang kaninyong tanan, kay ang inyong pagtuo gipanugilon sa tibuok kalibotan. Kanunay akong nagaampo alang kaninyo, ug nasayran kini sa Dios nga akong gialagaran sa tibuok kong kasing-kasing pinaagi sa akong pagwali sa Maayong Balita mahitungod sa iyang Anak. Kanunay akong nagaampo sa Dios nga kon mahimo itugot niya nga makaanha ako diha kaninyo. Nangandoy gayod ako nga makita ko kamo aron ikapaambit ko kaninyo ang mga grasya nga espirituhanon nga makapalig-on kaninyo. Ang buot kong ipasabot, nga magdinasigay kita pinaagi sa akong pagtuo ug sa inyong pagtuo. Mga igsoon, gusto ko nga masayran ninyo nga kadaghan na ako magplano pagduaw kaninyo apan may nakababag kanako. Buot usab akong makapangani diha kaninyo ingon sa akong gibuhat sa ubang mga dili Judio. Kay may katungdanan ako sa pagsangyaw sa tanang mga tawo, sa mga edukado ug sa mga dili, sa mga adunay kaalam ug sa mga walay alamag. Busa dako gayod ang akong tinguha nga makawali usab sa Maayong Balita diha kaninyo sa Roma. Dili nako ikaulaw ang pagsangyaw sa Maayong Balita. Kay mao kini ang gahom sa Dios sa pagluwas sa tanan nga nagatuo, una sa mga Judio, ug sunod sa mga dili Judio. Kay gipadayag sa Maayong Balita nga gipakamatarong sa Dios ang mga tawo pinaagi lang gayod sa pagtuo. Sumala sa Kasulatan, “Ang tawo nga gipakamatarong sa Dios tungod sa iyang pagtuo magkinabuhi sa walay kataposan.” Gipadayag sa atong Dios sa langit ang iyang kapungot sa mga daotang buhat sa mga tawo nga sukwahi sa iyang kabubut-on. Ang mga daotan nilang binuhatan mao ang nagpugong kanila sa pag-ila sa kamatuoran. Kay mahimo man unta nilang masayran ang mahitungod sa Dios tungod kay gipakita kini sa Dios kanila. Tinuod nga dili nato makita ang Dios, apan sukad pa sa pagmugna sa kalibotan, ang iyang walay kataposan nga gahom ug pagka-Dios gipadayag na pinaagi sa mga butang nga iyang gibuhat. Busa wala silay ikabalibad kaniya. Bisan nasayran nila nga adunay Dios, wala sila magpasidungog ug magpasalamat kaniya. Hinuon, nahimong walay kapuslanan ang ilang mga panghunahuna. Nangitngitan ang ilang mga salabotan mahitungod sa kamatuoran. Nagaingon sila nga sila mga maalamon, apan mga buang-buang diay sila. Kay wala sila magsimba sa Dios nga walay kamatayon, kondili sa mga binuhat nga mga dios-dios nga sama sa dagway sa mga tawo nga may kamatayon, mga langgam, mga mananap nga upat ang tiil, ug mga mananap nga nagakamang. Tungod sa ilang pagkabuang-buang gipasagdan sila sa Dios sa pagbuhat sa mga malaw-ay nga mga butang nga ilang nagustohan, busa makauulaw ang ilang gibuhat ngadto sa ilang isigka-lalaki o isigka-babaye. Giilisdan nila ug bakak ang kamatuoran mahitungod sa Dios. Gisimba nila ug gialagaran ang mga binuhat sa Dios, ug dili ang Magbubuhat nga dalaygon sa walay kataposan. Amen! Tungod sa gibuhat sa mga tawo, gipasagdan na lang sila sa Dios ngadto sa makauulaw nga mga kailibgon. Bisan gani ang mga babaye wala magsubay sa naandang paggamit sa ilang pagkababaye. Mao usab ang mga lalaki, wala na sila makighilawas sa mga babaye, nga mao ang nahisubay sa kinaiyahan, kondili ang ilang kaibog anaa na sa ilang isigka-lalaki. Makauulaw ang ilang gibuhat sa ilang isigka-lalaki. Ug tungod niining gibuhat nila nga sala, silotan sila sa Dios sa silot nga angay gayod kanila. Tungod kay dili sila moila sa Dios, gipasagdan niya sila sa ilang kaugalingong hunahuna nga dili makapili sa husto. Busa gibuhat nila ang mga butang nga dili angayng buhaton. Nahimo silang ulipon sa tanan nga matang sa kadaotan, kangil-ad, kahakog, ug kasina. Anaa usab kanila ang pagpatay, panag-away, pagpanglimbong, ug ang paghuna-huna sa pagbuhat ug daotan batok sa ilang isigka-tawo. Nagalinibakay sila ug nagadaot sa ilang isigka-tawo. Nasuko sila sa Dios, walay pagtahod sa ilang isigka-tawo, garboso, hambogiro, ug nangita silag pamaagi sa pagbuhat ug daotan. Wala sila nagatuman sa ilang mga ginikanan, mga hungog, dili kasaligan, ug walay kalooy bisan pa sa ilang kaugalingong pamilya. Nasayod sila nga ang Dios nagaingon nga ang mga tawo nga nagabuhat niini nga mga sala angay nga silotan sa kamatayon, apan gipadayon gihapon nila ang ilang gibuhat. Ug dili kay kana lang, malipay pa gayod sila kon aduna silay makita nga nagabuhat ug sama sa ilang gibuhat. Unya, makaingon ka nga angay silang silotan sa Dios kay hilabihan kadaotan ang ilang gibuhat. Apan ikaw nga nagaingon niana nagahukom usab sa imong kaugalingon, kay gipakadaotan mo sila apan mao usab ang imong gibuhat. Nasayran nato nga matarong ang paghukom sa Dios sa mga tawo nga naghimo ug daotan. Apan tungod kay gahi kag ulo ug dili ka maghinulsol, gidugangan mo ang imong silot sa pag-abot sa adlaw nga ang Dios maghukom. Nianang adlawa makita sa tanan nga matarong ang iyang paghukom. Kay ang Dios magbalos sa tagsa-tagsa sumala sa iyang mga binuhatan. Adunay mga tawo nga nagapadayon sa pagbuhat ug maayo tungod kay gitinguha nila nga daygon sila sa Dios, pasidunggan, ug hatagan ug kinabuhi nga walay kamatayon. Kana nga mga tawo hatagan gayod ug kinabuhi nga walay kataposan. Apan may mga tawo usab nga kaugalingon lang nila ang ilang gihunahuna ug nagasalikway sa kamatuoran ug nagasunod sa daotan. Matagamtaman niining mga tawhana ang kapungot ug kasuko sa Dios. Kay ang tanang mga tawo nga nagabuhat ug daotan mag-antos gayod, una ang mga Judio ug sunod ang mga dili Judio. Apan ang mga tawo nga nagabuhat ug maayo, daygon ug pasidunggan sa Dios, ug mamaayo ang ilang kahimtang, una ang mga Judio ug sunod ang mga dili Judio. Kay ang Dios walay pinalabi. Ang mga tawo nga nagabuhat ug sala malaglag, bisan wala sila masayod mahitungod sa Kasugoan ni Moises. Ang mga tawo nga nakahibalo sa Kasugoan ni Moises apan nagapadayon sa pagbuhat ug sala, hukman usab sa Dios, apan ang Kasugoan gayod ang iyang basihan sa paghukom kanila. Kay ang gipakamatarong sa Dios mao ang nagatuman sa Kasugoan ug dili ang nagapaminaw lamang. Ang mga dili Judio wala masayod sa Kasugoan ni Moises. Apan kon gibuhat nila ang nahisulat diha sa Kasugoan, nagapamatuod lang nga bisan wala sila masayod sa Kasugoan, nasayran nila kon unsa ang husto nga buhaton. Ang ilang gibuhat nga maayo nagapakita nga ang gitudlo sa Kasugoan anaa sa ilang kasing-kasing. Kay ang ilang konsensya apil ang ilang mga panaghisgotay nagapamatuod kon husto o dili ang ilang gibuhat. Ug sumala sa Maayong Balita nga akong gitudlo, kana ipahinumdom kanila ni Jesu-Cristo sa adlaw nga siya pahukmon sa Dios sa tanang mga tawo. Hukman niya ang tanang mga tinago diha sa ilang kinabuhi. Kamo nga nagaingon nga kamo mga Judio, nagasalig kamo sa Kasugoan ug nagapasigarbo pa nga haduol kamo sa Dios. Nasayran ninyo kon unsa ang kabubut-on sa Dios ug kon unsa ang labing maayo nga buhaton, tungod kay natun-an ninyo kini diha sa Kasugoan. Nagasalig kamo nga makatudlo kamo sa mga buta sa kamatuoran ug makahatag ug kahayag ngadto sa mga nangitngitan ang hunahuna. Nagasalig usab kamo nga magtutudlo kamo sa mga tawo nga luya ug salabotan ug sa mga tawo nga bata pa sa kahibalo mahitungod sa Dios. Mao kana ang inyong hunahuna tungod kay nagdahom kamo nga nasayran ninyo ang hingpit nga kaalam ug kamatuoran pinaagi sa Kasugoan. Nagatudlo kamo sa uban, apan wala ninyo tudloi ang inyong kaugalingon. Nagatudlo kamo nga dili mangawat, apan nangawat kamo. Nagatudlo kamo nga dili manapaw, apan maoy inyong gibuhat. Nalaw-ayan gayod kamo sa mga rebulto nga ginasimba sa mga dili Judio, apan nangawat kamo diha sa ilang mga simbahan. Nagapasigarbo kamo nga anaa kaninyo ang Kasugoan sa Dios, apan ginapakaulawan ninyo ang Dios tungod sa inyong paglapas sa Kasugoan. Ang Kasulatan nagaingon, “Tungod kaninyo nga mga Judio, gipasipalahan sa mga dili Judio ang Dios.” Nagasalig kamo nga kamo pinili sa Dios tungod sa inyong pagkatinuli. Ang pagkatinuli may kapuslanan lang kon tumanon ninyo ang Kasugoan. Apan kon wala ninyo kini tumana sama lang kamo sa mga dili Judio nga dili tinuli. Ug mao usab sa mga dili tinuli: kon sila nagatuman sa Kasugoan, giila usab sila sa Dios nga mga tinuli. Busa kamong mga Judio ipakadaotan sa mga dili Judio tungod kay ginalapas ninyo ang Kasugoan, bisan anaa kaninyo kining sinulat nga Kasugoan ug bisan tinuli kamo. Sila nagatuman sa Kasugoan bisag dili sila tinuli. Hinuon kinsa ba gayod ang tinuod nga Judio ug tinuod nga tinuli? Dili ang tawo kansang mga ginikanan Judio ug kansang pagkatinuli lawasnon lang. Ang tinuod nga Judio mao ang tawo nga nagabag-o sa iyang kinabuhi pinaagi sa tabang sa Espiritu Santo ug dili tungod kay natuli siya sumala sa Kasugoan. Ang tawo nga sama niana gidayeg sa Dios bisan wala siya dayga sa mga tawo. Kon mao kana, tingali mangutana kamo kon aduna bay pagkabintaha ang atong pagka-Judio o aduna bay pulos ang atong pagkatinuli. Sa pagkatinuod, daghan ang bintaha kanato. Una sa tanan, gitugyan kanato ang pulong sa Dios. Bisan tinuod nga adunay mga Judio nga wala magtuman niini, dili gayod mahimo nga dili tumanon sa Dios ang gisaad niya kaniadto. Bisan kon ang tanang mga tawo bakakon, ang Dios kasaligan gihapon sa iyang mga pulong. Sama sa gi-ingon sa Kasulatan: “Mapamatud-an nga matarong ang imong gipanulti, Ug kanunayng mogawas nga husto ang imong paghukom.” Unya, tingali adunay moingon, “Kon pinaagi sa among gibuhat nga daotan makita ang kaayo sa Dios, dili matarong ang Dios kon silotan niya kami.” Kana nga mga pulong binuang. Dili kana mahimo! Tungod kay kon dili matarong ang Dios, unsaon man niya paghukom sa mga tawo dinhi sa kalibotan? Tingalig may moingon pa gayod, “Kon pinaagi sa among pagpamakak mogawas nga dili bakakon ang Dios ug pinaagi niini madayeg siya, nganong silotan pa man kami ingon nga makasasala?” Kana nga pagpangatarungan nagapasabot nga maayo ang paghimo ug daotan aron madayag ang maayo. Sumala sa mga tawo nga gustong modaot kanamo, mao kini ang among gitudlo. Kining mga tawhana angayan gayod nga silotan sa Dios. Tingali naghuna-huna kamo nga mas maayo kita kaysa mga dili Judio. Dili kana tinuod! Gipadayag ko na nga ang tanan, Judio man o dili, makasasala. Kay mao gayod kini ang gi-ingon sa Kasulatan: “Wala gayoy bisan usa nga matarong; Wala gayoy bisan usa nga nakasabot mahitungod sa Dios, ug wala gayoy nagatinguha sa pag-ila kaniya. Ang tanan misimang sa tinuod nga dalan ug nahimong walay kapuslanan sa Dios. Wala gayoy bisan usa nga nagabuhat ug maayo. Ang ilang tutunlan sama sa abli nga lubnganan nga baho, kay pulos pagpanglimbong ang nagagawas sa ilang mga baba. Kon mosulti sila, ang ilang dila sama kalala sa bitin. Ang nagagawas sa ilang mga baba pulos masakit nga mga pagtunglo. Sa gamay lang nga hinungdan mopatay dayon sila. Bisan asa sila moadto nagabilin silag kadaot ug kalisod. Wala silay nasayran mahitungod sa maayo nga panag-uban. Ug wala gayod silay kahadlok sa Dios.” Karon, nasayran nato nga ang tanang gi-ingon sa Kasugoan alang kanato nga mga Judio nga nagakinabuhi ilalom sa Kasugoan. Busa dili kita makaingon nga dili kita silotan. Ang tanan manubag sa Dios tungod sa ilang mga sala. Kay wala gayoy tawo nga mahimong matarong atubangan sa Dios pinaagi sa pagtuman sa Kasugoan. Ang Kasugoan gihatag sa tawo aron ipakita nga siya makasasala. Apan karon gipadayag na kon unsaon sa Dios pagmatarong ang tawo. Kini dili pinaagi sa pagtuman sa Kasugoan. Ang Kasugoan gayod ug ang sinulat sa mga propeta nagapamatuod niini. Gipakamatarong sa Dios ang tawo pinaagi sa pagtuo kang Jesu-Cristo, kay ang Dios walay pinalabi. Busa si bisan kinsa nga motuo kang Jesu-Cristo pakamatarungon niya. Kay ang tanang mga tawo nagpakasala ug dili takos atubangan sa Dios. Apan tungod sa grasya sa Dios gipakamatarong kita pinaagi kang Cristo Jesus nga nagtubos kanato, ug kini gasa sa Dios kanato. Gipadala siya sa Dios dinhi sa kalibotan aron ihalad ang iyang kinabuhi aron mawala ang kasuko sa Dios kanato, ug pinaagi sa iyang dugo mapasaylo kita sa atong mga sala kon motuo kita kaniya. Gibuhat kini sa Dios sa pagpakita nga siya matarong. Kay kaniadto gipalabay lang niya ang atong mga sala tungod kay mainantuson siya. Angay na unta kita nga silotan. Apan karon gihalad na niya ang kinabuhi ni Cristo aron ipakita nga siya matarong. Tungod niining gibuhat sa Dios madayag nga matarong siya bisan sa pagpakamatarong niya kang bisan kinsa nga nagatuo kang Jesus. Busa wala gayoy bisan kinsa nga makapasigarbo. Kon gipakamatarong kita sa Dios tungod sa atong pagtuman sa Kasugoan, makapasigarbo kita. Apan ang tinuod, dili kita makapasigarbo tungod kay gipakamatarong kita sa Dios pinaagi sa atong pagtuo. Kay nagtuo kita nga gipakamatarong sa Dios ang tawo pinaagi sa pagtuo ug dili pinaagi sa iyang pagtuman sa Kasugoan. Kon dili kini tinuod, Dios lang siya sa mga Judio ug dili Dios sa mga dili Judio. Apan Dios usab siya sa mga dili Judio, kay adunay usa lamang ka Dios. Ug pakamatarungon niya ang mga Judio kon sila motuo kang Jesus, ug ingon man ang mga dili Judio kon motuo usab sila kang Jesus. Kini wala nagakahulogan nga gisalikway nato ang Kasugoan, gituman hinuon nato ang iyang katuyoan. Ingon nga panig-ingnan sa pagpakamatarong sa Dios sa mga tawo, tan-awa ninyo si Abraham nga amahan nato nga mga Judio. Kon gipakamatarong siya sa Dios tungod sa iyang mga binuhatan, unta may ikapasigarbo siya. Apan ang tinuod, wala siyay ikapasigarbo sa Dios. Nasayran nato kini tungod kay ang Kasulatan nagaingon, “Mituo si Abraham sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo gipakamatarong siya sa Dios.” Ang tawo nga nagatrabaho suholan. Ang suhol dili maisip nga gasa tungod kay iya kining gihagoan. Apan gipakamatarong kita sa Dios tungod sa atong pagtuo kaniya nga nagapakamatarong sa makasasala, ug dili tungod sa atong mga binuhatan. Mao usab kini ang buot ipasabot ni David sa dihang miingon siya nga bulahan ang tawo nga gipakamatarong sa Dios dili tungod sa iyang mga binuhatan. Siya miingon: “Bulahan ang mga tawo kansang mga sala gipasaylo ug wala na hinumdomi sa Dios. Bulahan ang tawo kansang mga sala dili na isipon sa Ginoo batok kaniya.” Kining mga gisulti ni David dili lang alang sa mga Judio, kondili alang usab sa mga dili Judio. Nasayran nato kini tungod kay nahisgotan na namo ang gi-ingon sa Kasulatan nga, “Nagtuo si Abraham sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo gipakamatarong siya sa Dios.” Kanus-a ba kini nahitabo? Dili ba ang pagpakamatarong kaniya nahitabo man sa wala pa siya matuli? Unya gituli siya isip timailhan nga gipakamatarong na siya sa Dios tungod sa iyang pagtuo sa wala pa siya matuli. Mao nga si Abraham nahimong amahan sa tanan nga wala matuli apan nagatuo sa Dios; ug tungod sa ilang pagtuo gipakamatarong sila sa Dios. Si Abraham amahan usab sa mga tinuli, dili tungod sa ilang pagkatinuli, kondili tungod sa ilang pagtuo nga sama sa pagtuo sa atong amahan nga si Abraham sa dihang wala pa siya matuli. Kaniadto, nagsaad ang Dios kang Abraham ug sa iyang mga kaliwat nga ang kalibotan mahimong ila. Gisaad kini dili tungod kay gituman ni Abraham ang Kasugoan, kondili tungod kay gipakamatarong siya pinaagi sa iyang pagtuo. Kon ang mga nasakop sa Kasugoan mao lang ang makadawat sa gisaad sa Dios, nan, walay kapuslanan ang atong pagtuo sa Dios ug kawang lang ang iyang saad. Ang Kasugoan mao ang hinungdan kon ngano nga adunay pagsilot gikan sa Dios. Kon walay Kasugoan, wala usay kalapasan. Busa ang saad sa Dios gibasi sa pagtuo, aron mahimong gasa gikan sa Dios ug masiguro nga kini madawat sa tanang mga kaliwat ni Abraham—dili lamang sa mga Judio nga nasakop sa Kasugoan kondili sa mga dili Judio nga nagatuo usab sama kang Abraham. Kay si Abraham mao ang amahan sa tanan nga nagatuo, Judio man o dili. Nagaingon ang Kasulatan, “Gihimo ko ikaw nga amahan sa daghang mga nasod.” Busa sa atubangan sa Dios, siya atong amahan. Ug ang Dios nga gituohan ni Abraham mao usab ang Dios nga nagahatag ug kinabuhi sa mga patay ug nagabuhat sa mga butang nga wala kaniadto. Bisan wala na gayoy paglaom nga mahimong amahan, nagtuo gihapon si Abraham nga tumanon sa Dios ang iyang gisaad kaniya nga siya mahimong amahan. Busa tungod sa iyang pagtuo, nahimo siyang amahan sa daghang mga nasod, sumala gayod sa giingon sa Dios kaniya. Sa dihang nagsaad ang Dios kang Abraham, mga 100 na ka tuig ang iyang edad, ug nasayod siya nga tigulang na siya ug imposible na nga makapaanak pa. Nasayod usab siya nga ang iyang asawa nga si Sara dili manganak tungod kay baog kini. Apan lig-on ang iyang pagtuo sa Dios. Wala gayod siya magduhaduha sa saad sa Dios, hinuon mituo siya niini. Busa gilig-on siya diha sa iyang pagtuo, ug gidayeg niya ang Dios tungod kay misalig gayod siya nga makahimo ang Dios pagtuman sa iyang gisaad. Busa tungod sa pagtuo ni Abraham gipakamatarong siya sa Dios, sumala sa nahisulat sa Kasulatan. Apan kining pulong, “Gipakamatarong siya,” gisulat dili lang alang kang Abraham, kondili alang usab kanato. Pakamatarungon usab kita kon nagatuo kita sa nabanhaw sa atong Ginoong Jesus. Gipatay si Ginoong Jesus tungod sa atong mga sala, ug gibanhaw siya aron pakamatarungon kita. Busa, tungod kay gipakamatarong na man kita pinaagi sa pagtuo kang Jesu-Cristo, maayo na ang atong relasyon sa Dios. Nahitabo kini tungod sa gibuhat sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Pinaagi kaniya ug tungod sa atong pagtuo nakadawat kita niini nga grasya, ug malipayon kita diha sa paglaom nga makaambit kita sa iyang pagkahalangdon. Ug dili kay kana lang, nagakalipay usab kita taliwala sa atong mga pag-antos, kay nasayod kita nga pinaagi sa mga kalisod mahimo kitang mainantuson. Ug kon mainantuson kita malipay ang Dios kanato, ug kon ang Dios malipay kanato may paglaom kita nga maayo ang atong kaugmaon. Ug dili mahitabo nga dili nato madawat ang atong gilaoman tungod kay pinaagi sa Espiritu Santo nga gipadala kanato, nasayran nato nga gihigugma kita sa Dios. Hunahunaa ra gud ninyo ang paghigugma sa Dios kanato. Sa dihang wala kitay mahimo aron makalikay sa silot, naghatag sa iyang kinabuhi si Cristo alang kanatong mga makasasala sa panahon nga gitakda sa Dios. Talagsaon nga mahitabo nga may mamatay alang sa tawo nga matarong. Tingali adunay magpakamatay alang sa maayo nga tawo, apan si Cristo namatay alang kanato bisan pa ug makasasala kita. Sa ingon niini nga pamaagi gipakita sa Dios ang iyang paghigugma kanato. Ug tungod kay gipakamatarong na kita karon sa Dios pinaagi sa dugo ni Cristo, makasiguro gayod kita nga tungod kang Cristo makalikay kita sa umaabot nga silot sa Dios. Kaniadto mga kaaway kita sa Dios, apan pinaagi sa kamatayon sa iyang Anak nahibalik na ang atong maayo nga relasyon kaniya. Ug karon nga may maayo na kita nga relasyon sa Dios, labi pang luwason niya kita pinaagi sa kinabuhi ni Cristo. Ug dili kay kana lang, malipayon usab kita karon sa atong relasyon sa Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Pinaagi kaniya nahibalik na ang atong maayong relasyon sa Dios. Ang sala nakasulod sa kalibotan tungod sa paglapas ni Adan sa sugo sa Dios, ug ang iyang sala nagdalag kamatayon. Busa miabot ang kamatayon sa tanang mga tawo, tungod kay ang tanan nakasala man. Kay ania nang daan sa kalibotan ang sala sa wala pa ihatag sa Dios ang Kasugoan ngadto sa mga tawo. Apan kon walay Kasugoan, ang sala dili isipon batok sa tawo. Apan sukad sa panahon ni Adan hangtod sa panahon ni Moises, ang kamatayon naggahom na sa mga tawo bisan sa mga wala makasala pinaagi sa paglapas sa sugo sa Dios, sama sa gihimo ni Adan. Si Adan mao ang hulagway sa usa ka tawo nga umaabot. Apan kining duha dili managsama, tungod kay ang gasa sa Dios dili ikatandi sa sala ni Adan. Tinuod nga ang sala ni Adan nagdalag kamatayon sa daghang mga tawo, apan labaw pa gayod niini ang grasya sa Dios nga mao ang gasa nga miabot sa daghang mga tawo pinaagi sa usa ka tawo nga si Jesu-Cristo. Ang gasa sa Dios dili ikatandi sa sala ni Adan. Ang sala ni Adan nagdalag silot, apan tungod sa gihimo ni Cristo, gipakamatarong gihapon kita sa Dios bisan ug daghan ang atong gibuhat nga mga sala. Kon tungod sa sala sa usa ka tawo nga si Adan ang tanan mamatay, nan, labaw pa gayod ang bunga sa gihimo sa usa ka tawo nga si Jesu-Cristo. Kay kadtong mga midawat sa dako nga grasya ug gasa sa Dios pinaagi kang Cristo gipakamatarong sa Dios, ug makaangkon silag kinabuhi. Busa tungod sa sala sa usa ka tawo ang tanan gihukman nga silotan. Ug sa sama nga pamaagi, tungod sa matarong nga gihimo sa usa ka tawo gipakamatarong sa Dios ang tanan, ug hatagan sila ug kinabuhi. Tungod sa usa ka tawo nga wala magtuman sa Dios daghan ang nahimong makasasala. Sa sama usab nga pamaagi, tungod sa pagtuman sa usa ka tawo daghan ang pakamatarungon sa Dios. Gihatag sa Dios ang Kasugoan aron makita sa mga tawo nga daghan ang ilang kalapasan, ug kini midaghan pa gani tungod kay adunay Kasugoan. Apan bisan ug nagkadaghan ang sala, labaw pang midagaya ang grasya sa Dios. Busa ingon nga ang sala naggahom sa tanang mga tawo ug nagresulta sa kamatayon, ang grasya sa Dios nagagahom ug nagaresulta sa kinabuhi nga walay kataposan. Kay tungod sa gihimo ni Jesu-Cristo nga atong Ginoo gipakamatarong na kita sa Dios. Karon unsay atong ikasulti? Magpadayon ba kita sa pagpakasala aron madugangan pa gayod ang grasya sa Dios kanato? Dili gayod! Dili mahimo nga magpadayon pa kita sa pagpakasala kay ang sala wala nay gahom kanato. Nasayod kamo nga sa pagbautismo kanato sa paghiusa kang Jesu-Cristo nagakahulogan kini nga kauban usab kita sa iyang kamatayon. Busa ang pagbautismo kanato nagapaila nga sa dihang naghatag sa iyang kinabuhi si Cristo, namatay usab kita ug gilubong uban kaniya, aron ingon nga si Cristo gibanhaw sa makagagahom nga Amahan, kita magkinabuhi usab sa bag-o nga kinabuhi. Ug kon nahiusa kita kang Cristo sa iyang kamatayon, sigurado gayod nga makaangkon kitag bag-o nga kinabuhi sama sa nahitabo kaniya sa dihang siya gibanhaw. Nasayran nato nga ang atong daang pagkatawo nga makasasala gilansang na didto sa krus uban ni Cristo aron mamatay. Mao kana nga dili kita angay nga maulipon sa sala. Kay kon ang tawo patay na, luwas na siya sa gahom sa sala. Ug kon kita namatay uban kang Cristo, nagatuo kita nga mabuhi usab kita uban kaniya. Kay nasayod kita nga tungod kay si Cristo nabanhaw, dili na mahimo nga mamatay siya pag-usab. Wala nay gahom ang kamatayon kaniya. Namatay siyag kausa lang gayod alang sa mga sala sa mga tawo, ug dili na gayod kini mausab. Buhi siya karon ug ang iyang pagkinabuhi alang sa Dios. Busa tungod kay kamo anaa na kang Cristo, isipa ninyo nga ang inyong kaugalingon patay na sa sala, ug karon nagakinabuhi na kamo alang sa Dios. Ayaw na ninyo tugoti ang sala nga mogahom sa inyong lawas nga adunay kamatayon aron dili na kamo motuman sa iyang kailibgon. Ayaw ninyo gamita ang bisan unsa nga bahin sa inyong lawas sa pagbuhat ug sala. Itugyan hinuon ninyo ang inyong tibuok nga lawas sa Dios aron gamiton niya sa maayo nga katuyoan. Buhata ninyo kini isip mga tawo nga tinubos gikan sa kamatayon ug gihatagan ug bag-ong kinabuhi. Busa ang sala dili na angayng mogahom kaninyo, kay dili na man kamo ilalom sa Kasugoan, kondili ilalom na sa grasya sa Dios. Unya, tungod kay kita dili na man ilalom sa Kasugoan kondili ilalom na sa grasya sa Dios, magpakasala pa ba kita? Dili gayod! Dili ba mga ulipon man kita sa bisan unsa nga atong gituman? Busa kon nagahimo kitag sala, mga ulipon kita sa sala ug ang resulta niini kamatayon. Apan kon nagatuman kita sa Dios, mga ulipon kita sa Dios ug ang resulta niini mao nga pakamatarungon niya kita. Kaniadto mga ulipon kamo sa sala. Apan salamat sa Dios kay karon kinasingkasing na ang inyong pagtuman sa mga kamatuoran nga gitudlo kaninyo. Giluwas na kamo sa Dios gikan sa gahom sa sala, ug karon ginasunod na ninyo ang matarong nga pagkinabuhi. Ginagamit ko isip panig-ingnan ang mahitungod sa pagkaulipon aron sayon ninyong masabtan ang akong buot ipasabot. Kaniadto gipaulipon ninyo ang inyong kaugalingon sa sala pinaagi sa paggamit ninyo sa inyong lawas sa paghimo sa mga malaw-ay ug mga daotan nga buhat. Busa nahimo kamo nga daotan. Apan karon, itugyan ninyo ang inyong kaugalingon ingon nga mga ulipon sa matarong nga pagkinabuhi, ug mahimo kamo nga diosnon. Sa dihang mga ulipon pa kamo sa sala, wala kamo magpakabana sa paghimo sa matarong. Nan, unsa nga kaayohan ang inyong naani niadtong inyong pagkinabuhi kaniadto, nga gikaulaw na man ninyo karon? Ang gisangpotan niadto mao ang kamatayon. Apan karon giluwas na kamo gikan sa sala ug mga ulipon na kamo sa Dios. Ug ang inyong naani mao ang diosnon nga pagkinabuhi. Ang sangpotanan niini mao ang kinabuhi nga walay kataposan. Kay ang silot sa sala mao ang kamatayon, apan ang kinabuhi nga walay kataposan mao ang gasa sa Dios sa mga anaa kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Mga igsoon, nasayod kamo mahitungod sa Kasugoan, busa nasiguro ko nga masabtan ninyo ang akong ipahayag kaninyo nga kon ang tawo patay na, ang Kasugoan wala nay gahom kaniya. Sama ba sa babaye nga adunay bana. Sumala sa Kasugoan, ang babaye nahigot ngadto sa iyang bana samtang buhi pa ang iyang bana. Apan kon ang iyang bana patay na, makalingkawas na siya sa Kasugoan nga nagahigot kaniya sa iyang bana. Busa kon nakigpuyo siyag lain nga lalaki samtang buhi pa ang iyang bana, nakapanapaw siya. Apan kon ang iyang bana patay na ug mamana siya pag-usab, wala siya makalapas sa Kasugoan, ug wala usab siya makapanapaw. Busa, mga igsoon, sama usab niana ang nahitabo kaninyo. Wala nay labot kaninyo ang Kasugoan, kay namatay na man kamo pinaagi sa kamatayon ni Cristo. Iya na kamo ni Cristo nga nabanhaw, aron nga magkinabuhi kita nga mapuslanon sa pag-alagad sa Dios. Sa dihang anaa pa kita sa atong daan nga pagkinabuhi, ang daotan nga mga kaibog mao ang naggahom kanato, ug misamot pa gani tungod sa Kasugoan. Ug tungod kay gihimo nato kadto, ang atong silot mao ang kamatayon. Apan karon, tungod sa atong pagkahiusa sa kamatayon ni Cristo, luwas na kita gikan sa Kasugoan nga nagaulipon kanato. Ang atong pag-alagad sa Dios karon sumala na sa bag-ong kinabuhi nga resulta sa atong pagsunod sa Espiritu Santo ug dili sa kanhing pagkinabuhi nga resulta sa atong pagsunod sa Kasugoan. Kon mao kana, basig may moingon nga daotan diay ang Kasugoan. Wala ako mag-ingon nga kini daotan. Kay kon wala ang Kasugoan dili unta ako masayod kon unsa ang sala. Pananglitan, kon wala mag-ingon ang Kasugoan, “Ayaw pagpangibog,” dili unta ako masayod nga daotan diay ang pagpangibog. Apan tungod sa sala nga anaa nang daan kanako, pagkasayod ko nga daotan diay ang pagpangibog, misamot pa gayod ang akong kaibog. Busa kon wala ang Kasugoan, dili unta kita masayod kon unsa ang sala. Kaniadto, nagkinabuhi ako nga walay Kasugoan. Apan sa pagkasayod ko sa Kasugoan, nakita ko nga ako diay makasasala, ug didto nasayran ko nga ako diay hinukman na sa kamatayon. Busa ang Kasugoan kansang katuyoan mao ang paghatag ug kinabuhi mao hinuon ang nagdala kanako sa kamatayon. Kay ang Kasugoan mao ang gigamit sa sala nga anaa kanako aron mapahisalaag ako, ug ang resulta, nahukman ako sa kamatayon tungod kay dili ko kini masunod. Ang Kasugoan balaan, ug ang tanang mga sugo niini balaan, matarong, ug maayo. Nagakahulogan ba nga ang maayo naghatod kanako sa kamatayon? Dili! Gihukman ako tungod sa akong sala. Ug pinaagi niini nakita nato nga daotan gayod ang sala, kay gigamit niya ang maayo aron masilotan ako sa kamatayon. Busa pinaagi sa Kasugoan nga maayo, nadayag kon unsa kadaotan ang sala. Nasayran nato nga ang Kasugoan naggikan sa Espiritu sa Dios. Apan ako tawhanon ug ulipon sa sala. Wala ako makasabot sa akong gibuhat. Kay ang mga butang nga buot kong buhaton dili ko mabuhat, apan ang mga butang nga dili ko buot buhaton mao hinuon ang akong gibuhat. Ug kon wala ako makagusto sa akong gibuhat nga daotan, nagakahulogan kini nga uyon ako nga husto ang Kasugoan. Busa dili ako ang nagabuhat sa daotan kondili ang sala nga ania kanako. Kay nasayran ko nga dinhi kanako, sa akong tawhanon nga kinaiya, wala gayoy maayo, tungod kay bisag gusto ko nga magbuhat ug maayo dili ko mabuhat. Busa, ang maayo nga buot kong buhaton dili ko mabuhat, apan ang daotan nga dili ko buot buhaton mao hinuon ang akong gibuhat. Nan, kon gibuhat ko ang dili ko buot nga buhaton, kini nagakahulogan nga dili ako ang nagabuhat niini kondili ang sala nga ania kanako. Busa nakaamgo ako nga kon buot kong magbuhat ug maayo babagan ako sa akong daotang kinaiya. Sa akong kinahiladman nalipay ako sa Kasugoan sa Dios, apan dinhi sulod kanako adunay nagasugo nga magbuhat ako ug sukwahi sa akong nasayran nga matarong. Ginaulipon ako sa akong daotang kinaiya. Makalulooy gayod ako! Kinsa ba ang makaluwas kanako niining makasasala kong pagkatawo nga nagahatod kanako sa kamatayon? Walay lain nga makaluwas kanako kondili ang Dios pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo! Salamat sa Dios! Mao kini ang akong kahimtang: ang akong hunahuna nagasunod sa Kasugoan sa Dios, apan ang akong lawas nagasunod sa daotan nga kinaiya nga makasasala. Karon, ang mga anaa kang Cristo Jesus dili na silotan sa Dios. Kay human kita mahiusa kang Cristo Jesus gigamhan na kita sa Espiritu Santo nga nagahatag ug kinabuhi. Busa luwas na kita gikan sa sala ug kamatayon nga nagagahom kanato. Ang Kasugoan dili makakuha sa gahom sa sala diha sa atong kinabuhi, tungod sa kahuyang sa atong tawhanong kinaiya. Ang Dios mao ang nagkuha sa gahom sa sala diha sa kinabuhi sa tawo. Gipadala niya dinhi sa kalibotan ang iyang Anak nga nahimong tawo sama kanatong mga makasasala aron mahimong halad alang sa atong mga sala. Ug diha sa iyang pagkatawhanon, gilaglag sa Dios ang gahom sa sala. Gibuhat niya kini aron nga ang gipatuman sa Kasugoan matuman dinhi kanato nga wala na magkinabuhi sumala sa atong tawhanon nga kinaiya kondili sumala sa Espiritu Santo. Ang mga tawo nga nagakinabuhi sumala sa ilang tawhanon nga kinaiya walay lain nga gihuna-huna kondili ang kagustohan sa ilang tawhanon nga kinaiya, apan ang mga tawo nga nagakinabuhi sumala sa pagtultol sa Espiritu Santo walay lain nga gihuna-huna kondili ang nahimut-an sa Espiritu Santo. Kon ang panghunahuna sa tawo gigamhan sa iyang tawhanon nga kinaiya, mosangpot kini sa kamatayon. Apan kon ang nahimut-an sa Espiritu Santo mao ang iyang kanunay nga gihuna-huna, makaangkon siyag kinabuhi ug kalinaw. Kaaway sa Dios ang tawo kansang panghunahuna gigamhan sa iyang tawhanon nga kinaiya, kay wala siya magtuman sa Kasugoan sa Dios, ug ang tinuod dili siya makatuman niini. Ang mga tawo nga nagasunod sa ilang tawhanon nga kinaiya dili gayod makapalipay sa Dios. Apan kamo dili na ilalom sa gahom sa inyong tawhanon nga kinaiya. Kay kon ang Espiritu sa Dios nagapuyo diha kaninyo, gigamhan na kamo sa Espiritu. Ang tawo nga wala diha kaniya ang Espiritu ni Cristo dili iya ni Cristo. Apan tungod kay si Cristo anaa kaninyo, bisan mamatay ang inyong lawas tungod sa sala, mabuhi gihapon ang inyong espiritu tungod kay gipakamatarong kamo sa Dios. Unya, tungod kay ang Espiritu sa Dios nga nabanhaw kang Jesus anaa kaninyo, siya nga nabanhaw kang Cristo mao usab ang maghatag ug kinabuhi sa inyong mga may kamatayon nga lawas. Buhaton niya kini pinaagi sa Espiritu nga nagapuyo diha kaninyo. Busa mga igsoon, kinahanglan sundon nato ang Dios ug isalikway nato ang atong tawhanon nga kinaiya. Kay kon magkinabuhi kamo sumala sa inyong tawhanon nga kinaiya, mamatay kamo. Apan kon pinaagi sa Espiritu Santo isalikway ninyo ang daotang binuhatan, mabuhi gayod kamo. Ang mga ginatultolan sa Espiritu sa Dios mao ang tinuod nga mga anak sa Dios. Kay ang Espiritu nga inyong nadawat wala maghimo kaninyo nga mahadlokon sama sa inyong gibati kaniadto sa dihang mga ulipon pa kamo, hinuon naghimo kini kaninyo nga mga anak sa Dios. Karon, pinaagi sa Espiritu Santo makatawag na kita sa Dios nga, “Amahan.” Ang Espiritu Santo uban sa atong espiritu mao ang nagapamatuod nga kita mga anak sa Dios. Ug tungod kay kita mga anak na sa Dios, mga manununod kita sa mga butang nga gitagana sa Dios alang kanato. Mga manununod kita kauban ni Cristo. Kay kon nagaantos kita karon sama sa pag-antos ni Cristo kaniadto, moabot ang adlaw nga pasidunggan usab kita uban kaniya. Alang kanako, ang mga pag-antos karon dili ikatandi sa maayo kaayo nga kahimtang nga maangkon nato unya sa umaabot. Kay ang tanang binuhat sa Dios naghinam-hinam gayod nga nagapaabot sa higayon nga ipadayag na sa Dios ang iyang mga anak. Kay ang tanan nga binuhat sa Dios wala makakab-ot sa iyang katuyoan alang kanila. Nahitabo kini dili tungod sa ilang kaugalingong kabubut-on kondili tungod kay mao kini ang pagbuot sa Dios. Apan may paglaom pa, kay moabot ang adlaw nga ang mga binuhat sa Dios maluwas gikan sa pagkamadunoton ug mahimutang sa nindot kaayo nga kagawasan sa mga anak sa Dios. Nasayran nato nga hangtod karon ang tanan nga binuhat sa Dios nagaagulo sa kasakit sama sa babaye nga manganakay. Bisan kita nga nakadawat sa Espiritu Santo nga mao ang una nga gasa sa Dios nagaagulo usab sa kasakit samtang nagapaabot kita sa adlaw nga ang atong mga lawas bag-ohon sa Dios ug mahingpit ang atong katungod isip iyang mga anak. Naluwas na kita ug nagapaabot na lang nga mahingpit kini nga kaluwasan. Ang paglaom dili na matawag nga paglaom kon anaa na ang gilaoman. Kay kinsa ba ang magalaom sa anaa na? Apan kon nagalaom kita sa mga butang nga wala pa kanato, nagahulat kita nga mapailubon. Ug tungod kay maluya kita, ang Espiritu Santo nagatabang kanato. Dili kita kahibalo kon unsa gayod ang angay nato nga iampo; mao nga ang Espiritu Santo nagahangyo sa Dios alang kanato uban sa mga pag-agulo nga dili malitok. Ug tungod kay nasayod ang Dios kon unsa ang sulod sa kasing-kasing sa tawo, nasayod usab siya sa hunahuna sa Espiritu Santo. Kay ang Espiritu Santo nagahangyo sa Dios alang sa iyang mga anak, sumala sa kabubut-on sa Dios. Nasayod kita nga ang tanang panghitabo gibuhat sa Dios alang sa kaayohan sa mga nagahigugma kaniya nga iyang mga pinili sumala sa iyang katuyoan. Kay sukad pa kaniadto, nasayran na sa Dios kon kinsa ang iyang mahimong mga anak. Ug giplano na niyang daan nga mahisama sila sa iyang Anak nga si Jesus, aron siya ang mahimong kamagulangan sa daghang mga managsoon. Busa ang mga tawo nga gipili na niyang daan iyang gitawag nga mahimong iyang mga anak; ug ang mga tawo nga iyang gitawag, iya usab nga gipakamatarong; ug ang iyang gipakamatarong, iya usab nga gipasidunggan. Karon, kon hunahunaon ta kini nga mga butang, makaingon kita nga ang Dios dapig gayod kanato, ug walay makabatok kanato. Wala niya ihikaw ang iyang Anak, hinuon gihalad niya kini alang kanatong tanan. Kon gihatag niya ang iyang Anak, ihatag usab niya kanato ang tanang butang. Walay makaingon nga kitang mga pinili sa Dios mga makasasala, kay ang Dios na gayod ang nagaingon nga kita gipakamatarong na. Wala nay makaingon nga silotan kita, kay si Cristo Jesus mismo gisilotan ug namatay alang kanato, ug dili kay kana lang, gibanhaw usab siya ug karon atua sa tuong kamot sa Dios ug nagahangyo sa Dios alang kanato. Walay makapahimulag kanato gikan sa gugma sa Dios. Bisag makasinati pa kita ug mga pag-antos, kalisod, paglutos, kagutom, kakabos, katalagman, ug bisan pag kamatayon, masiguro nato nga gihigugma gihapon kita ni Cristo. Ang Kasulatan nagaingon: “Tungod sa among pagtuo kanimo, anaa kami kanunay sa kakuyaw sa kamatayon. Sama kami sa mga karnero nga ihawonon.” Apan bisag mao kini ang atong kahimtang, masagubang nato kini pinaagi sa tabang ni Cristo nga nagahigugma kanato. Karon may isugilon pa ako kaninyo, ug tinuod kini kay anaa ako kang Cristo ug dili ako mamakak. Ang akong konsensya nga gigamhan sa Espiritu Santo nagapamatuod usab nga tinuod ang akong isugilon, nga hilabihan gayod ang kasubo ug kasakit sa akong kasing-kasing tungod sa akong mga katagilungsod ug kadugo. Kon mahimo pa lang unta palabihon ko nga ako ang tunglohon sa Dios ug ipahimulag kang Cristo aron lang nga maluwas sila sa silot. Daghan silag mga kaayohan nga nadawat isip mga Israelinhon. Giisip sila sa Dios nga iyang mga anak; gipakitaan sila sa Dios sa iyang masulaw nga presensya; naghimo ang Dios ug mga kasabotan ngadto kanila; gihatag kanila ang Kasugoan; gitudloan sila sa husto nga pagsimba kaniya; daghan ang iyang mga saad kanila; kaliwat sila sa mga pinili sa Dios niadtong unang panahon; ug sa ilang kaliwat naggikan si Cristo sa iyang pagkatawhanon, ang Dios nga makagagahom sa tanan ug dalaygon sa walay kataposan! Amen. Apan bisan dili tanan kanila ang nagpulos niining mga pribilihiyo, wala kini magkahulogan nga wala tumana sa Dios ang iyang saad, kay dili tanan nga kaliwat ni Israel pinili sa Dios. Dili tanang mga kaliwat ni Abraham maisip nga iya gayod nga mga kaliwat. Kay nagaingon ang Dios kang Abraham nga ang mga anak lang ni Isaac ang ilhon nga iyang mga kaliwat. Kini nagakahulogan nga dili tanang mga kaliwat ni Abraham maisip nga mga anak sa Dios, kondili ang gipanganak lang sumala sa gisaad kang Abraham. Kay mao kini ang saad sa Dios kang Abraham: “Mobalik ako dinhi sa sunod nga tuig ug si Sara manganak ug lalaki.” Ug pinaagi sa duha ka anak sa atong katigulangan nga si Isaac ug ni Rebeka gipakita usab sa Dios nga dili tanang kaliwat ni Abraham maisip nga iya gayod nga mga kaliwat. Ang Kasulatan nagaingon, “Gihigugma ko si Jacob, Apan wala ko higugmaa si Esau.” Karon, unsa man ang atong ikasulti? Makaingon ba kita nga dili matarong ang Dios? Dili kana tinuod! Kay nagaingon ang Dios kang Moises, “Kaloy-an ko kadtong gusto ko nga kaloy-an.” Busa ang pagpanalangin sa Dios dili tungod sa gusto o binuhatan sa tawo, kondili tungod lang gayod sa kalooy sa Dios. Kay diha sa Kasulatan nagaingon ang Dios ngadto sa Faraon, “Gibuhat ko ikaw nga hari, aron pinaagi sa akong himuon batok kanimo, ikapakita ko ang akong gahom, ug ang akong ngalan maila sa tanang mga tawo sa tibuok kalibotan.” Busa gikaloy-an sa Dios ang buot niyang kaloy-an, ug gipagahi niya ang ulo sa mga tawo nga buot niya nga pagahion. Karon, basin kon adunay moingon kanako, “Kon mao kana, ngano bang pakasad-on man sa Dios ang tawo? Ug kinsa ba ang makabatok sa kabubut-on sa Dios?” Apan kinsa ka ba nga molalis sa Dios? Kita mga binuhat lang sa Dios, busa dili kita makareklamo kaniya kon nganong gihimo niya kita nga sama niini. Sama ba sa tigbuhat ug kolon. Magbuot siya kon unsa ang iyang buhaton sa lapok nga iyang ginakuptan. Kon buot niya, mahimo niya ang duha ka matang sa kolon pinaagi niadtong lapok: ang usa alang sa pinasahi nga mga okasyon ug ang usa alang sa pang-ordinaryo. Ingon niana ang gibuhat sa Dios. Buot niyang ipakita ang iyang gahom ug ang iyang kasuko sa mga tawo nga angayan nang silotan. Apan magbuot siya kon magpailob una siya niining mga tawhana nga iya unyang laglagon. Gibuhat niya kini aron nga ang iyang hilabihang kaayo ikapakita niya sa mga tawo nga iyang gikaloy-an, nga giandam na niyang daan aron pasidunggan. Ug kita mao ang iyang mga tinawag, dili lang gikan sa mga Judio kondili gikan usab sa mga dili Judio. Mao kini ang giingon sa Dios sa libro ni Hosea: “Ang dili akong katawhan, tawgon ko nga ‘akong katawhan.’ Ug sila nga wala ko higugmaa kaniadto, higugmaon ko na. Ug ang mga tawo nga kanhi giingnan ko, ‘Kamo dili akong katawhan,’ tawgon nga ‘mga anak sa buhi nga Dios.’ ” Mao usab kini ang giingon ni Isaias mahitungod sa mga Israelinhon, “Bisan sama sa balas sa baybayon ang kadaghanon sa kaliwat ni Israel, gamay ra kanila ang maluwas. Kay sa labing madali silotan sa Dios ang mga tawo sa kalibotan ug kini mahitabo gayod.” Nagaingon usab si Isaias: “Kon kita nga mga Israelinhon wala kaloy-i sa Dios nga Makagagahom, wala gayoy mahibilin kanato, kondili nangawala na unta kita sama sa mga tawo sa Sodoma ug Gomora.” Ang buot kong ipasabot mao kini: ang mga dili Judio nga wala magtinguha nga pakamatarungon mao ang gipakamatarong sa Dios tungod kay nagtuo sila. Apan ang mga Judio nga nagtinguha sa pagtuman sa Kasugoan aron pakamatarungon sila sa Dios wala makaangkon niini. Ngano man? Kay imbis nga motuo ang mga Judio kang Jesu-Cristo, nagsalig hinuon sila sa ilang maayong mga binuhatan. Napandol sila sa “bato nga kapandolan.” Sama sa giingon sa Dios sa Kasulatan: “Nagbutang ako sa Zion ug bato nga kapandolan sa mga tawo. Kadtong bato makapadam-ag kanila. Apan ang mga tawo nga motuo niadto nga bato dili gayod maulawan.” Mga igsoon, dako gayod ang akong handom nga ang akong mga isigka-Judio maluwas, ug kini giampo ko sa Dios. Makapamatuod ako nga kugihan sila sa pag-alagad sa Dios, apan dili sumala sa kamatuoran. Kay wala sila masayod sa pamaagi sa Dios sa pagmatarong sa tawo. Nagtinguha hinuon sila sa ilang kaugalingong pamaagi ug wala nila sunda ang pamaagi sa Dios. Wala sila makasabot nga ang Kasugoan natapos diha kang Cristo. Kay pinaagi sa gibuhat ni Cristo, ang matag usa nga nagatuo kaniya mao lang ang gipakamatarong. Mao kini ang gisulat ni Moises mahitungod sa pagpakamatarong pinaagi sa pagtuman sa Kasugoan: “Ang tawo nga nagatuman sa Kasugoan magkinabuhi sumala sa Kasugoan.” Apan mao kini ang gi-ingon sa Kasulatan mahitungod sa pagpakamatarong pinaagi sa pagtuo, “Ayaw pag-ingon sa imong kaugalingon, ‘Kinsa ba ang moadto sa langit?’ ” (Ang buot ipasabot, sa pagpakanaog kang Cristo nganhi). “Ayaw usab pag-ingon, ‘Kinsa ang mokanaog sa kinahiladman sa yuta?’ ” (Ang buot ipasabot, sa pagkuha kang Cristo gikan sa mga patay). Hinuon ang Kasulatan nagaingon, “Ang pulong sa Dios haduol kanimo, anaa sa imong ngabil ug sa imong kasing-kasing.” Ug kining pulong sa Dios mao ang mahitungod sa pagtuo nga among ginawali: kon isugilon mo nga si Jesus mao ang Ginoo ug nagatuo ka sa kinasingkasing nga gibanhaw siya sa Dios gikan sa kamatayon, maluwas ka. Kay ang tawo pakamatarungon sa Dios kon motuo siya sa kinasingkasing. Ug kon mosugilon siya sa iyang pagtuo, maluwas siya. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Ang nagatuo kaniya dili gayod maulawan.” Ug kini nga saad alang sa tanan, Judio man o dili Judio, tungod kay ang Ginoo, Ginoo sa tanan, ug nagahatag siyag panalangin nga madagayaon sa tanan nga nagadangop kaniya. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Si bisan kinsa nga modangop sa Ginoo maluwas.” Apan unsaon nila pagdangop kaniya kon wala sila motuo? Ug unsaon man nila pagtuo kaniya kon wala sila makadungog mahitungod kaniya? Ug unsaon man nila pagkadungog kon walay mosugilon kanila? Ug unsaon man paglakaw ug pagsugilon sa mga tigbalita kon wala sila ipadala? Sumala sa Kasulatan, “Pagkatahom gayod kon moabot ang mga nagasangyaw sa Maayong Balita.” Apan dili ang tanan nagdawat sa Maayong Balita. Sama sa giingon ni Isaias, “Ginoo, kinsa ba ang mituo sa among giwali?” Karon makaingon kita nga ang tawo motuo lang kang Cristo kon makadungog siya sa mensahe mahitungod kaniya. Ug kining mensahe madungog lang kon may magtudlo niini. Karon, nakadungog ba ang mga Israelinhon niini nga mensahe? Dili mahimo nga wala sila makadungog. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Nadungog ang ilang tingog sa bisan asang dapit. Ug ang ilang mga pulong milanog sa tibuok kalibotan.” Unsa man, wala ba sila makasabot? Dili mahimo nga wala sila makasabot. Kay sumala sa sinulat ni Moises nagaingon ang Dios kanila, “Pasinahon ko kamo sa mga tawo nga dili Israelinhon. Pasuk-on ko kamo tungod kay ipakita ko ang akong kalooy sa mga tawo nga wala makaila kanako.” Misulti usab ang Dios kanila pinaagi kang Isaias (ug walay kahadlok nga misulti niini si Isaias sa mga tawo), “Nakaplagan ako sa mga tawo nga wala mangita kanako, Ug bisan wala sila mangutana mahitungod kanako, nagpaila ako kanila kon kinsa ako.” Apan mahitungod sa mga Israelinhon miingon siya, “Nagpadayon ako sa pagpaabot kanila nga mga gahig ulo ug mga masupilon nga mobalik sila kanako.” Unsa man, gisalikway ba sa Dios ang iyang pinili nga katawhan? Wala gayod. Kay ako mismo usa ka Israelinhon, kaliwat ni Abraham, ug sakop sa tribo ni Benjamin. Wala magsalikway ang Dios sa mga tawo nga iyang gipili sukad pa kaniadto. Nahinumdoman ba ninyo ang gi-ingon sa Kasulatan mahitungod kang Elias? Dili ba nagreklamo siya sa Dios mahitungod sa gibuhat sa Israel? Miingon siya, “Ginoo, gipamatay nila ang imong mga propeta, ug gipangguba nila ang imong mga halaran. Ako na lang ang nahibilin nga nagasimba kanimo ug nagatinguha pa sila sa pagpatay kanako.” Apan unsa ba ang tubag sa Ginoo kaniya? “May nahibilin pa ako nga 7,000 ka mga Israelinhon nga wala magsimba sa imahen ni Baal.” Mao usab kini karon sa atong panahon. May nahibilin pa nga mga Israelinhon nga nagatuo sa Dios, kay gipili niya sila tungod sa iyang grasya. Ang pagpili kanila dili tungod sa ilang binuhatan kondili sumala sa grasya sa Dios; kay kon pinaagi sa binuhatan sa tawo, dili na kini matawag nga grasya. Karon, makaingon kita nga ang mga Israelinhon wala makaangkon sa ilang gitinguha nga mahimong matarong. Ang pinili lang sa Dios mao ang nakaangkon niini, apan ang uban gipagahi ang ilang mga ulo. Mao kini ang giingon sa Kasulatan mahitungod kanila, “Morag gipakatulog sila sa Dios, ug hangtod karon wala sila masayod sa husto ug wala makasabot sa kamatuoran.” Si David nagaingon usab mahitungod kanila, “Hinaut nga ang ilang mga halad mahimong lit-ag ug kapandolan nga makapalaglag kanila. Hinaut nga mabutaan sila. Ug hinaut nga dili kuhaon ang mabug-at nila nga ginapas-an aron mangabuktot sila hangtod sa hangtod.” Ang mga Judio napandol kay wala sila magtuo kang Cristo. Nan, unsa man karon? Nagakahulogan ba nga ang ilang pagkahulog hangtod na sa dayon? Dili! Apan tungod sa ilang paglapas nahatagag kahigayonan ang mga dili Judio nga maluwas. Ug tungod niini masina ang mga Judio. Karon, kon ang paglapas ug ang kakulangon sa mga Judio nagdala sa daghan nga kaayohan ngadto sa mga tawo sa tibuok kalibotan, labaw pa gayod kon makompleto na ang gidaghanon sa mga Judio nga motuo kaniya. Karon, nagasulti ako kaninyo nga mga dili Judio. Gibuhat ako sa Dios nga apostol alang kaninyo aron ibalita ko kaninyo ang mahitungod kang Cristo. Ug giisip ko nga mahinungdanon kining buluhaton nga gihatag kanako, kay basin pa kon pinaagi niini masina kaninyo ang akong mga isigka-Judio aron ang uban kanila motuo usab ug maluwas. Kay kon ang pagsalikway sa Dios sa mga Judio nahimong hinungdan nga ang uban nga mga tawo sa kalibotan nakaduol sa Dios, nan unsa pa kaha ang mahimong resulta kon ang mga Judio dawaton pag-usab sa Dios. Mahisama sila sa mga patay nga nabanhaw. Ang panig-ingnan sa mga Judio sama niini: kon ang tipik sa pan nahalad ngadto sa Dios, ang tibuok nga pan iya usab sa Dios. Ug kon ang gamot sa kahoy iya sa Dios, ang mga sanga sa kahoy iya usab. Ang mga Judio sama sa mga sanga sa kahoyng olibo nga gipangputol. Ug kamong mga dili Judio sama sa mga sanga sa ihalas nga olibo nga gipangsumpay sa pinutlan nga mga sanga. Busa nakaambit kamo sa mga kaayohan nga gihatag sa Dios sa mga Judio. Apan ayaw kamo paghunahuna nga mas maayo pa kamo kaysa mga sanga nga gipangputol. Hinumdomi ninyo nga kamo mga sanga lang. Dili kamo ang nagabuhi sa gamot, kondili ang gamot mao ang nagabuhi kaninyo. Basin kon ang uban kaninyo moingon, “Nganong gipangputol sila ug kami ang gipangsumpay kon dili pa kami mas maayo kay kanila?” Gipangputol sila tungod kay wala sila motuo kang Cristo ug kamo ang gipangsumpay tungod kay mituo kamo. Busa ayaw kamo pagpasigarbo, pagbantay hinuon kamo. Tungod kay kon gipangputol man gani sa Dios ang tinuod nga mga sanga nga mao ang mga Judio, mas masayon ang pagpamutol kaninyo, kay sinumpay man lang kamong mga sanga. Dinhi makita ang kaayo sa Dios ug ang iyang pagkaestrikto. Estrikto siya sa mga tawo nga dili motuo kaniya, apan maayo siya kaninyo, kon magpabilin kamo diha sa iyang grasya. Apan kon dili, pamutlon usab niya kamo. Sa laing bahin, kon dili na magmagahi ang mga Judio ug motuo na usab sila, isumpay niya sila balik sa punoan, kay mahimo kana sa Dios. Kay kamo nga mga dili Judio sama sa mga sanga sa ihalas nga olibo nga gipamutol ug gipangsumpay sa dili ihalas nga olibo nga mao ang mga Judio, bisan pa kon kini sukwahi sa naandan nga pamaagi. Apan labing sayon alang sa Dios nga ibalik pagsumpay ang tinuod nga mga sanga ngadto sa ilang gigikanan nga punoan. Mga igsoon ko kang Cristo, gusto ko nga masayran ninyo ang kamatuoran nga wala pa masayri sa mga tawo, aron dili kamo magpasigarbo nga morag si kinsa gayod kamo. Ang pagpagahi sa mga Judio lumalabay lang ug hangtod lang kini sa higayon nga makompleto na ang gidaghanon sa mga dili Judio nga motuo kaniya. Pagkahuman niini maluwas ang mga Israelinhon, sama sa gi-ingon sa Kasulatan: “Magagikan sa Zion ang Manluluwas, Kuhaon niya ang tanan nga kadaotan sa mga kaliwat ni Jacob. Ug mao kini ang akong kasabotan ngadto kanila, pasayloon ko ang ilang mga sala.” Tungod kay gisalikway sa mga Judio ang Maayong Balita, nahimo silang kaaway sa Dios aron kamong mga dili Judio mahatagan ug kahigayonan nga maluwas. Apan tungod kay mga pinili sila sa Dios, gihigugma gihapon niya sila. Kay gisaad niya kini kaniadto sa ilang mga katigulangan nga panggaon niya ang ilang mga kaliwat. Ug dili gayod mausab ang hunahuna sa Dios mahitungod sa mga tawo nga iyang gipili ug gipanalanginan. Kaniadto, kamong mga dili Judio wala magtuman sa Dios. Apan karon tungod kay ang mga Judio wala magtuman kaniya, gikaloy-an kamo sa Dios. Ug mao usab ang mahitabo kanila, nga bisan wala sila magtuman sa Dios karon, kaloy-an gihapon niya sila tungod kay gikaloy-an niya kamo. Kay gitugot sa Dios nga ang tanang mga tawo mahimong ulipon sa ilang mga sala aron ikapakita niya sa tanan ang iyang kalooy. Katingalahan gayod ang kaayo sa Dios! Dili nato matugkad ang iyang kaalam ug ang iyang kahibalo! Kinsa ba ang makatugkad sa iyang hunahuna ug sa iyang mga pamaagi? Ginaingon sa Kasulatan, “Walay nasayod sa hunahuna sa Ginoo, Ug walay makatudlo kaniya kon unsa ang iyang angayng buhaton. Wala kitay gikahatag kaniya nga angay niyang balosan.” Kay ang tanan nga butang nagagikan sa Dios, ug gibuhat kini pinaagi kaniya ug alang kaniya. Dayegon siya sa walay kataposan! Amen. Busa mga igsoon, tungod sa kalooy sa Dios kanato, nagahangyo ako kaninyo nga ihalad ninyo ang inyong kaugalingon isip buhi nga halad alang sa Dios. Itugyan ninyo ang inyong kaugalingon sa pag-alagad kaniya sumala sa iyang nahimut-an. Mao kini ang husto nga pagsimba sa Dios. Ayaw kamo pagsunod sa mga gawi sa mga tawo niining kalibotan. Tugoti ninyo ang Dios nga mobag-o sa inyong hunahuna, aron masayran ninyo ang kabubut-on sa Dios—kon unsa ang maayo, hingpit, ug ang makapahimuot kaniya. Ingon nga apostol, nga mao ang grasya nga gihatag sa Dios kanako, sultihan ko kamong tanan nga dili kamo angay maghunahuna ug labaw kay sa tinuod ninyong kahimtang, kondili hunahunaon ninyo pag-ayo kon unsa ang inyong mga katakos sumala sa pagtuo nga gihatag sa Dios kaninyo. Kay maingon nga ang atong lawas adunay daghan nga bahin, ug ang matag bahin adunay tagsa-tagsa ka buluhaton, mao usab kitang mga tumutuo. Bisan tuod daghan kita, usa lang kita ka lawas sa atong paghiusa kang Cristo, ug kabahin kita sa usag usa. Ug tungod kay ang matag usa kanato adunay iyang gasa nga nadawat sumala sa grasya sa Dios, gamiton nato kining iyang gihatag. Kon adunay gihatagan ug gasa sa pagsugilon sa pulong sa Dios, gamiton niya kana sumala sa iyang pagtuo. Ug kon adunay gihatagan ug gasa sa pagsilbe sa iyang isigka-tawo, angay siyang magsilbe; kon sa pagtudlo, angay siyang magtudlo; kon may gasa sa pagdasig, angay siyang modasig sa uban; kon sa paghatag sa mga kabos; mohatag siya nga walay tihik-tihik; kon sa pagdumala, magdumala siya nga may kakugi; ug kon sa pagtabang sa mga naglisod, motabang siya nga adunay kalipay. Kinahanglan nga matinud-anon gayod ang atong paghigugma. Likayan nato ang daotan, ug buhaton kanunay ang maayo. Isip managsoon kang Cristo maghinigugmaay gayod kita, ug magtinahoray sa usag usa. Magmakugihon kita ug dili magtinapolan; mag-alagad kita sa Ginoo sa kinasingkasing gayod. Ug tungod kay aduna kitay paglaom nga maayo ang atong umaabot, kinahanglang magmalipayon kita. Antuson nato ang mga kalisod, ug mag-ampo kita kanunay. Tabangan nato ang mga anak sa Dios sa ilang mga kinahanglanon ug dawaton nato sa atong panimalay ang mga dumuduong. Iampo ninyo sa Dios nga panalanginan niya ang mga tawo nga nagalutos kaninyo. Ayaw kamo pag-ampo nga silotan sila sa Dios. Paglipay kamo uban sa mga nagakalipay, ug pagsubo uban sa mga nagasubo. Kinahanglan pareho ang inyong pagtagad sa matag usa. Ayaw kamo pagmapahitas-on, hinuon pakighigala kamo sa mga tawo nga ubos ug kahimtang. Ayaw kamo paghunahuna nga maalam gayod kamo. Kon adunay magbuhat ug daotan kaninyo ayaw kamo pagbalos ug daotan. Hinuon hunahunaa ninyo kon sa unsa nga pamaagi kamo makahimog maayo atubangan sa mga tawo. Kutob sa inyong mahimo likayi ninyo ang kasamok sa inyong pagpakig-uban sa tanang mga tawo. Mga hinigugma, ayaw gayod kamo pagpanimalos, kondili itugyan ninyo kini sa Dios nga mao ang mag-silot kanila. Kay sa Kasulatan nagaingon ang Dios, “Ako ang manimalos; ako ang magsilot.” Busa sundon nato ang gi-ingon sa Kasulatan, “Kon ang imong kaaway gigutom, pakan-a; kon giuhaw, paimna. Kay kon buhaton mo kini maulaw siya sa iyang gibuhat kanimo.” Ayaw kamo pagpadaog sa daotan, kondili daoga ninyo ang daotan pinaagi sa paghimo ug maayo. Ang matag usa kaninyo kinahanglan magmatinumanon sa mga nagadumala sa gobyerno, kay ang tanan nga panggobyerno gikan sa Dios ug ang mga tigdumala gibutang sa Dios sa ilang katungdanan. Ang nagabatok sa gobyerno nagabatok sa pagbuot sa Dios, ug ang nagahimo niini nagapahamtang ug silot sa ilang kaugalingon. Wala kitay angay kahadlokan sa mga nagadumala kanato, gawas lang kon nagabuhat kita ug daotan. Busa kon dili ka gusto nga mahadlok sa mga nagadumala, buhata ang maayo, ug daygon ka pa hinuon nila. Gibutang sila sa Dios sa ilang katungdanan alang sa atong kaayohan. Apan kon nakabuhat ka ug daotan, angay kang mahadlok kanila, tungod kay may gahom sila sa pagsilot kanimo; kay gibutang sila sa Dios sa ilang katungdanan aron silotan ang mga naghimo ug daotan. Busa angay kitang magmatinumanon sa atong gobyerno; dili lang tungod sa kahadlok nato sa silot, kondili tungod kay nasayran nato nga mao kini ang angay natong buhaton. Mao usab kini ang hinungdan kon nganong nagabayad kita sa atong buhis, kay ang mga tigdumala mga alagad sa Dios nga naghago gayod alang niining mga katungdanan. Busa bayri ninyo ang tanang matang sa buhis. Ug tahora ninyo ug pasidunggi ang mga anaa sa pangagamhanan. Kinahanglan dili kamo magpabilin nga utangan kang bisan kinsa, gawas lang sa utang nga mao ang paghinigugmaay sa usag usa. Ang nagahigugma sa iyang isigka-tawo nakatuman sa Kasugoan. Kay ang mga sugo sama sa, “Ayaw pagpanapaw, ayaw pagpatay, ayaw pangawat, ayaw kaibog,” ug ang uban pa nga mga sugo nalangkob sa usa lang ka sugo nga nagaingon, “Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon.” Kon higugmaon nato ang atong isigka-tawo, dili kita magbuhat ug daotan kanila. Mao kana nga kon aduna kitay paghigugma gituman nato ang tibuok nga Kasugoan. Kinahanglan buhaton ninyo kini, tungod kay nasayod kamo nga karon na ang panahon nga kinahanglan magmata na kamo. Kay ang kahingpitan sa atong kaluwasan mas haduol na karon kaysa pagsugod nato sa pagtuo kang Jesu-Cristo. Hinunoa, ang kinaiya ni Ginoong Jesu-Cristo ang angayng makita sa inyong kinabuhi. Ug dili ninyo hatagan ug higayon ang inyong tawhanon nga kinaiya sa pagbuhat ug daotan. Dawata ninyo ang tawo nga maluya ug pagtuo, ug ayaw ninyo pagsawaya ang iyang mga panghunahuna. Adunay mga tumutuo nga nagatuo nga mahimo nga mokaon ug bisan unsa, ug adunay mga tumutuo nga luya ug pagtuo nga ang ilang gikaon utanon lang. Ang tumutuo nga nagakaon ug bisan unsa dili angayng mosaway sa tumutuo nga utanon lang ang gikaon, ug ang tumutuo nga utanon lang ang gikaon dili usab angay nga maghukom sa nagakaon ug bisan unsa. Kay managsama silang gidawat sa Dios, ug sa Dios sila manubag. Busa kinsa ka ba nga mohukom sa sulugoon sa uban? Ang iyang Agalon lang gayod mao ang makasulti kon maayo o daotan ang iyang gibuhat. Ug mahimo gayod niya ang maayo, kay ang Ginoo mao ang motabang kaniya sa pagbuhat ug maayo. Adunay mga tawo nga nagatuo nga may mga adlaw nga mas bililhon kaysa ubang mga adlaw. Ug may nagatuo usab nga ang tanang adlaw managsama lang. Ang matag usa angayng maghimo kon unsa sa iyang pagtuo ang husto atubangan sa Dios. Kon ang tawo adunay pinasahi nga adlaw, gibuhat niya kini alang sa Ginoo. Ug ang tawo nga nagakaon ug bisan unsa, nagabuhat usab niini alang sa Ginoo, tungod kay nagapasalamat siya sa Dios sa iyang gikaon. Ang dili mokaon sa uban nga pagkaon nagabuhat usab niini alang sa Ginoo, ug nagapasalamat usab siya sa Dios. Kay walay bisan kinsa kanato nga mga tumutuo ang nagakinabuhi o mamatay alang sa iyang kaugalingon. Kon nagakinabuhi kita, nagakinabuhi kita alang sa Ginoo, ug kon mamatay kita, alang usab sa Ginoo. Busa kon magkinabuhi kita o mamatay, iya kita sa Ginoo. Mao kini ang hinungdan nga si Cristo namatay ug nabanhaw, aron mahimo siyang Ginoo sa mga buhi ug sa mga patay. Busa ayaw ninyo tamaya o hukmi ang inyong mga igsoon kang Cristo. Kay kitang tanan moatubang sa Dios ug siya ang mohukom kon ang atong gibuhat maayo o daotan. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Ako ang Ginoo nga buhi. Moabot ang adlaw nga ang tanang mga tawo moluhod sa akong atubangan ug moila nga ako Dios.” Mao kini ang hinungdan nga ang matag usa kanato manubag sa Dios sa iyang gibuhat dinhi sa kalibotan. Busa dili na kita maghukom sa usag usa. Hinuon likayan nato ang mga butang nga mahimong hinungdan sa pagpakasala sa atong igsoon kang Cristo. Tungod kay ako anaa kang Ginoong Jesus, nasayran ko nga walay pagkaon nga dili hinlo. Apan si bisan kinsa nga nagatuo nga adunay pagkaon nga ginadili, dili siya angayng mokaon niini. Kon tungod sa imong pagkaon masilo ang imong igsoon, wala ka mahigugma kaniya. Si Cristo namatay usab alang kaniya, busa ayaw gub-a ang iyang pagtuo tungod lang sa imong pagkaon. Bisag nagatuo kamo nga ang usa ka butang dili daotan, ayaw ninyo kini pagbuhata kon daoton kamo sa uban tungod niini. Kay ang gingharian sa Dios dili mahitungod sa pagkaon ug pag-inom, kondili mahitungod sa matarong nga pagkinabuhi, maayo nga relasyon sa usag usa, ug kalipay nga gikan sa Espiritu Santo. Si bisan kinsa nga nagaalagad kang Cristo pinaagi niini mao ang nahimut-an sa Dios ug gitahod sa mga tawo. Busa paningkamotan gayod nato ang pagbuhat sa mga butang nga makaayo sa relasyon ug makapalig-on sa pagtuo sa usag usa. Ayaw gub-a ang pagtuo nga gihatag sa Dios tungod lang sa pagkaon. Mahimong kaonon ang tanang matang sa pagkaon, apan dili maayo nga mokaon sa kalan-on nga mahimong hinungdan sa pagpakasala sa uban. Ang maayong buhaton mao ang dili pagkaon sa karne o kaha pag-inom sa mga ilimnon nga makahubog o kaha paghimo sa bisan unsa nga mahimong hinungdan nga makasala ang imong igsoon. Kinahanglan nga ikaw lang ug ang Dios ang masayod sa imong gituohan mahitungod niini. Bulahan ang tawo nga wala hasola sa iyang konsensya tungod sa pagbuhat sa butang nga gituohan niyang maayo. Apan kon nagduhaduha siya sa iyang pagkaon, hasolon siya sa iyang konsensya kon iya kining kaonon kay ang iyang gibuhat wala mabasi sa iyang gituohan. Sala ang bisan unsa nga buhaton nato nga wala mabasi sa atong gituohan. Kita nga mga malig-on sa pagtuo kinahanglan mosabot ug motabang sa atong mga kauban nga maluya pa. Dili lang ang atong kaugalingon ang atong hunahunaon, kondili hunahunaon usab nato ang kaayohan sa atong isigka-tumutuo, aron malig-on ang iyang pagtuo. Bisan gani si Cristo wala maghandom sa iyang kaugalingon nga kaayohan. Miingon siya sumala sa Kasulatan, “Gisakitan usab ako sa mga pag-insulto sa mga tawo kanimo.” Ang tanan nga nahisulat sa Kasulatan kaniadto gisulat sa pagtudlo kanato. Kini nagahatag kanato ug paglaom ug kadasig samtang kita nagahulat nga mapailubon. Hinaut nga ang Dios nga nagahatag kanato sa kalig-on ug kadasig sa pag-antos sa mga kalisod magtabang kaninyo nga maghiusa isip mga sumusunod ni Cristo Jesus, aron maghiusa kamo sa pagdayeg sa Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Gidawat kamo ni Cristo, busa dawata usab ninyo ang inyong isigka-tumutuo aron madayeg ang Dios. Ang hinungdan kon nganong gisugo si Jesus sa pag-alagad sa mga Judio dili lang sa pagpakita nga ang Dios kasaligan sa pagtuman sa iyang mga saad sa ilang mga katigulangan, kondili sa pagpakita usab ngadto sa mga dili Judio sa kalooy sa Dios, aron modayeg usab sila sa Dios. Kay nagaingon ang Kasulatan: “Magasugilon ako sa imong kaayo uban sa mga dili Judio, ug mag-awit ako ug mga pagdayeg kanimo.” May nahisulat usab sa Kasulatan nga nagaingon, “Kamo nga mga dili Judio, paglipay kamo uban sa mga pinili sa Dios!” Ug nagaingon pa kini, “Tanan kamong mga dili Judio, dayga ninyo ang Ginoo; Tanan kamong mga katawhan, dayga ninyo siya!” Nagaingon usab si Isaias, “Sa mga kaliwat ni Jesse magagikan ang magadumala sa mga dili Judio, ug mosalig sila kaniya.” Hinaut nga ang Dios nga tinubdan sa paglaom maghatag usab kaninyog kalipay ug kalinaw tungod sa inyong pagtuo kaniya, aron pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo mosamot kadako ang inyong paglaom. Mga igsoon, nasiguro ko gayod nga maayo kamong mga tawo. Nasiguro ko usab nga daghan na ang inyong nahibaloan, ug makahimo na kamo sa pagtinambagay sa usag usa. Apan niining sulata, gipahinumdoman ko kamo mahitungod sa pipila ka mga butang tungod kay dili ko gusto nga malimtan ninyo kini. Wala ako mahadlok sa pagsulti kaninyo niining mga butanga, tungod kay sa grasya sa Dios gihatagan niya akog gahom nga mahimong alagad ni Cristo Jesus ngadto sa mga dili Judio. Nagaalagad ako kanila isip pari ug gitudlo ko kanila ang Maayong Balita gikan sa Dios aron mahimo silang halad nga iyang kahimut-an, nga mahimong iya pinaagi sa Espiritu Santo. Ug tungod kay anaa ako kang Cristo Jesus, makapasigarbo ako sa akong nahimo nga pag-alagad sa Dios. Ug wala akoy lain nga ikapasigarbo kondili ang mga gibuhat ni Cristo pinaagi kanako, nga ang mga dili Judio nagasunod na kaniya pinaagi sa akong mga pagtudlo ug mga binuhatan, sa tabang sa mga milagro ug kahibulongang mga butang—nga nahimo pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. Gisangyaw ko ang Maayong Balita mahitungod kang Jesus sa bisan asa nga akong giadtoan, gikan sa Jerusalem hangtod sa Iliricum. Tinguha ko gayod nga magsangyaw sa mga lugar diin ang mga tawo wala pa makadungog sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, tungod kay dili ko gusto nga magsangyaw sa mga lugar nga nasangyawan na sa uban. Sama sa gi-ingon sa Kasulatan: “Ang wala pa masuginli mahitungod kaniya makaila; Ug ang wala pa makadungog makasabot.” Mao kana ang hinungdan nga wala ako makaanha diha kaninyo, tungod kay naglibot pa ako sa mga lungsod dinhi. Apan karon, tungod kay nahuman ko na ang akong trabaho niining mga dapita ug tungod kay pila na ka tuig akong nagtinguha nga makaanha diha kaninyo, hinaut nga magkita na gayod kita. Kay ang akong plano, moagi ako diha kaninyo sa akong pag-adto sa Espanya. Gusto ko nga magmalipayon sa akong pagpakig-uban kaninyo bisan sa hamubo lang nga panahon, sa dili pa ako molahos pinaagi sa inyong tabang. Sa pagkakaron, moadto una ako sa Jerusalem aron sa paghatod sa hinabang alang sa mga tumutuo didto. Kay ang mga tumutuo sa Macedonia ug Acaya nagbuluntaryo sa paghatag ug hinabang alang sa mga tumutuo nga kabos didto sa Jerusalem. Ilang kagustohan ang pagbuhat niini. Hinuon may utang kabubut-on sila sa mga tumutuo sa Jerusalem. Kay kon dili tungod sa mga tumutuo sa Jerusalem, kining mga dili Judio wala makadawat sa mga espirituhanon nga mga panalangin. Busa angay nga tabangan sa mga dili Judio ang mga tumutuo sa Jerusalem sa ilang materyal nga mga kinahanglanon. Sa pagkahuman ko ug hatag kanila niining mga hinabang mohapit ako diha kaninyo sa dili pa ako moadto sa Espanya. Ug nagatuo ako nga sa pag-anha ko diha, daghan nga panalangin gikan kang Cristo ang madawat sa matag usa kanato. Busa mga igsoon, tungod kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo, ug tungod sa gugma nga gihatag sa Espiritu Santo kanako, nagahangyo ako nga moduyog kamo kanako sa pag-ampo nga mahinugtanon ngadto sa Dios alang kanako. Pag-ampo kamo nga dili ako pasipad-an sa mga dili tumutuo didto sa Judea, ug pag-ampo usab kamo nga malipay ang mga tumutuo sa Jerusalem sa hinabang nga akong dad-on kanila. Pagkahuman niini, kon itugot sa Dios, moanha ako diha kaninyo nga puno sa kalipay, ug makapahulay ako uban kaninyo. Hinaut nga ubanan kamo sa Dios nga nagahatag ug kalinaw sa atong kinabuhi. Amen. Karon gusto kong ipaila kaninyo ang atong igsoon nga si Febe. Nagaalagad siya sa iglesia sa Cencrea. Dawata ninyo siya isip inyong igsoon sa Ginoo, ug mao gayod kini ang angay ninyong buhaton isip mga anak sa Dios. Tabangi ninyo siya sa iyang mga kinahanglanon, kay daghan ang iyang natabangan. Ako gani natabangan usab niya. Ipangumusta ninyo ako kang Priscila ug kang Aquila. Kauban ko sila sa paghago alang kang Cristo Jesus. Gitahan nila ang ilang kinabuhi alang kanako; ug dili lang ako ang nagapasalamat kanila, kondili ang tanan usab nga mga iglesia nga dili Judio. Kumusta usab sa tanang mga tumutuo nga nagatigom didto sa ilang balay. Ipangumusta usab ako sa akong hinigugmang higala nga si Epenetus. Siya ang unang mituo kang Cristo sa probinsya sa Asia. Kumusta usab kang Maria. Naghago siya pag-ayo alang kaninyo. Kumusta usab sa akong isigka-Judio nga si Andronicus ug si Junia. Kini sila kauban ko nga nabilanggo. Nailhan sila sa mga apostoles, ug una pa sila kanako nga nahimong Kristohanon. Ipangumusta usab ako sa akong hinigugma nga higala sa Ginoo nga si Ampliyatus. Kumusta usab kang Urbano nga atong kauban nga katabang sa pag-alagad kang Cristo, ug sa akong hinigugmang higala nga si Estaquis. Kumusta usab kang Apeles. Bisan daghan ang iyang naagian nga mga pag-antos, wala gayod siya motalikod kang Cristo. Kumusta usab sa panimalay ni Aristobulus, kang Herodion nga akong isigka-Judio, ug sa mga anaa sa Ginoo sa panimalay ni Narciso. Ipangumusta usab ako kang Trifena ug kang Trifosa. Sila kugihan nga mga alagad sa Ginoo. Kumusta usab sa atong hinigugma nga higala nga si Persida. Daghan ang iyang nabuhat alang sa Ginoo. Kumusta usab kang Rufo. Kini siya inila nga alagad sa Ginoo. Kumusta usab sa iyang inahan. Ang pagtagad niya kanako sama gayod sa usa ka anak. Kumusta usab kanila ni Asincritus, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas, ug sa tanang mga igsoon kang Cristo nga kauban nila. Kumusta kanila ni Filologus, Julia, Nereo, ug sa iyang igsoon nga babaye, kang Olimpas, ug sa tanang mga tumutuo nga kauban nila. Pagkumustahay kamo isip managsoon kang Cristo. Ang tanang mga iglesia nga iya ni Cristo nangumusta diha kaninyo. Mga igsoon ko kang Cristo, pagbantay kamo sa mga tawo nga maoy hinungdan sa panagbahin-bahin ug nagasamok sa pagtuo sa mga tumutuo. Supak sila sa mga pagtulon-an nga gitudlo kaninyo. Busa likayi ninyo sila. Ang mga tawo nga nagabuhat niini wala mag-alagad kang Cristo nga atong Ginoo, kondili ang ilang kaugalingong kagustohan lang ang ilang gipasulabi. Ginapahisalaag nila ang mga tawo nga kulang sa kahibalo pinaagi sa ilang maayo ug madanihon nga mga sinultihan. Nabantog ang inyong pagkamatinumanon kang Cristo, busa nalipay gayod ako; apan gusto ko nga magmaalamon kamo mahitungod sa pagbuhat ug maayo, ug inosente mahitungod sa pagbuhat ug daotan. Ug sa dili madugay ang Dios nga nagahatag kanato ug kalinaw, mopildi kang Satanas pinaagi kaninyo. Hinaut nga panalanginan gayod kamo sa atong Ginoong Jesus. Ang akong kauban nga alagad nga si Timoteo nangumusta usab kaninyo, lakip si Lucio, si Jason, ug si Sosipatro nga sama kanakong mga Judio. (Ako, si Tercio nga anaa usab sa Ginoo, nangumusta usab kaninyo. Ako ang nagsulat niining sulat nga gidikta ni Pablo.) Si Gayo nangumusta usab kaninyo. Ako, si Pablo, nagasaka dinhi sa iyang balay, ug dinhi usab nagasimba ang mga tumutuo. Si Erastus nga tresurero sa siyudad ug ang atong igsoon nga si Quartus nangumusta usab kaninyo. [Hinaut pa nga panalanginan gayod kamong tanan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Amen.] Dayegon ta ang Dios nga makapalig-on kaninyo sumala sa Maayong Balita mahitungod kang Jesu-Cristo nga akong ginawali kaninyo. Ang Maayong Balita dugay na nga gitago, apan karon ginasugilon na kini sa tanang mga tawo pinaagi sa mga sinulat sa mga propeta sumala sa sugo sa walay kataposan nga Dios, aron ang tanan motuo ug motuman kang Cristo. Ug gipahibalo usab kini kaniadto. Pinaagi kang Jesu-Cristo, daygon ta sa walay kataposan ang Dios nga mao lang ang nakahibalo sa tanan! Amen. Ako si Pablo nga pinili sa Dios nga mahimong apostol ni Cristo Jesus. Ako ug si Sostenes nga atong igsoon diha kang Cristo nangumusta kaninyong mga tumutuo diha sa Corinto. Gilain na kamo sa Dios aron mahimong iya tungod sa inyong pagkahiusa kang Cristo Jesus. Gipili niya kamo nga mahimong iyang mga anak uban sa tanan nga nagaila kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo sa bisan asang lugar. Siya Ginoo natong tanan. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Nagapasalamat ako kanunay sa Dios tungod sa mga panalangin nga iyang gihatag kaninyo nga anaa kang Cristo Jesus. Kay sa inyong pagkahiusa kang Cristo, gipanalanginan kamo sa Dios sa tanan—sa kahibalo ug sa pagpanulti. Tungod niini napamatud-an ninyo mismo ang among mga gipanudlo mahitungod kang Cristo. Busa wala gayod kamo makulangi sa mga espirituhanong mga hiyas nga gihatag sa Dios samtang nagahulat kamo sa pagbalik sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Si Cristo mao ang maglig-on sa inyong pagtuo hangtod sa kataposan, aron nga sa pag-abot sa adlaw nga siya maghukom, wala siyay ikasaway kaninyo. Kasaligan ang Dios nga nagtawag kaninyo sa pagpakighiusa sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Mga igsoon, nagahangyo ako kaninyo sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga maghiusa kamong tanan ug likayi ninyo ang pagkabahin-bahin. Paghiusa kamo diha sa inyong mga hunahuna ug sa inyong katuyoan. Nahisgotan ko kini tungod kay adunay nagsugilon kanako gikan sa pamilya ni Cloe nga may panag-away diha kaninyo. Ang buot kong ipasabot mao kini: ang uban kaninyo nagaingon, “Kang Pablo ako,” ug adunay nagaingon, “Kang Apolos ako.” Aduna pa gayoy nagaingon, “Kang Pedro ako,” ug ang uban nagaingon, “Kang Cristo ako.” Dili kana maayo! Ngano, nabahin-bahin ba diay si Cristo? Si Pablo wala magpalansang sa krus alang kaninyo. Wala usab kamo mabautismohi sa ngalan ni Pablo. Nagapasalamat ako sa Dios nga wala akoy gibautismohan kaninyo gawas lang kang Crispus ug kang Gayo. Busa walay makaingon nga gibautismohan kamo sa akong ngalan. (Gibautismohan ko usab diay si Estefanas ug ang iyang pamilya. Apan gawas kanila wala na akoy mahinumdoman pang uban.) Kay wala ako sugoa ni Cristo aron sa pagbautismo kondili sa pagtudlo sa Maayong Balita. Ug ang akong pagtudlo dili pinaagi sa mga maanindot ug maalamon nga pagpanulti, kay basin madala ko ang mga tawo ngadto kang Cristo pinaagi sa akong abilidad ug mawad-an na lang ug gahom ang kamatayon ni Cristo sa krus. Alang sa mga tawong nangawala, ang pagtulon-an mahitungod sa kamatayon ni Cristo sa krus binuang lang, apan kanatong nangaluwas, kini gahom sa Dios. Kay ang Kasulatan nagaingon, “Gub-on ko ang kaalam sa mga tawo nga maalamon, ug ipakita ko nga walay pulos ang pagsabot sa mga adunay kinaadman.” Unsa na man unyay kapuslanan sa mga maalamon, sa mga magtutudlo sa Kasugoan, ug sa mga maayong makiglantugi niini nga panahon? Kay gipakita man sa Dios nga binuang lang ang kalibotanon nga kaalam. Kay ang Dios sa iyang kaalam wala magtugot nga maila siya sa mga tawo pinaagi sa kalibotanon nga kaalam; kondili pagbuot sa Dios nga luwason ang mga tawo pinaagi sa ilang pagtuo sa giwali nga Maayong Balita, nga sumala sa mga wala motuo, binuang lang kini. Ang mga Judio dili motuo kon walay milagro nga ilang makita, ug ang mga Griego, ilang timbang-timbangon kon ang gitudlo kanila motukma ba sa ilang gi-ingon nga kaalam. Apan kami, ang among giwali mao ang Cristo nga gilansang sa krus. Kini dili madawat sa mga Judio ug binuang lang alang sa mga dili Judio. Apan sa mga tawo nga gitawag sa Dios, Judio man o dili, si Cristo mao ang gahom ug ang kaalam sa Dios. Kay ang gihunahuna nila nga binuang nga gihimo sa Dios mas labaw pa kaysa kaalam sa tawo, ug ang gihunahuna nila nga kaluyahon nga gihimo sa Dios mas kusog pa kaysa kusog sa tawo. Mga igsoon kang Cristo, hinumdomi ninyo kon unsa ang inyong kahimtang sa wala pa kamo mahimong tinawag sa Dios, pipila lang gayod kaninyo ang giila nga maalamon o kaha may katakos, ug pipila lang usab ang naggikan sa inila nga mga pamilya. Apan ang gipili sa Dios mao kadtong giisip sa katawhan nga dili maalamon aron pakaulawan ang mga maalamon, ug gipili usab niya ang mga tawo nga wala gayoy gahom aron pakaulawan ang mga tawong gamhanan. Gipili sa Dios ang mga kabos ug talamayon, nga giisip sa katawhan nga walay kapuslanan, aron ipakita niya nga dili mahinungdanon ang giisip sa katawhan nga mahinungdanon. Busa walay makapasigarbo atubangan sa Dios. Sa pagbuot sa Dios anaa kita kang Cristo Jesus. Si Cristo mao ang kaalam sa Dios alang kanato. Pinaagi kaniya gipakamatarong kita sa Dios, iya na kita, ug gitubos na niya kita gikan sa atong mga sala. Busa, sama sa gi-ingon sa Kasulatan, “Ang buot magpasigarbo, kinahanglan ipasigarbo lamang niya ang gibuhat sa Ginoo.” Mga igsoon ko kang Cristo, sa pag-anha ko diha kaninyo aron sa pagwali sa mga tinago nga kamatuoran sa Dios, wala ako maggamit ug laglom nga mga pulong o kaha lawom nga kaalam. Kay gituyo ko nga wala na akoy lain pa nga iwali kaninyo kondili si Jesu-Cristo lang ug ang iyang pagpalansang sa krus. Mianha ako kaninyo nga may kaluyahon ug nagkurog pa gani ako sa kahadlok. Sa pagwali ko kaninyo wala ako maggamit ug binulak-bulakan nga mga pulong aron lang madani kamo, kondili ang Espiritu Santo ang nagpamatuod sa akong gipanulti pinaagi sa iyang gahom, aron nga ang inyong pagtuo dili mabasi sa kaalam sa tawo kondili sa gahom sa Dios. Hinuon, nagatudlo kami ug kaalam ngadto sa mga lig-on ug pagtuo sa Dios, apan kini nga kaalam dili iya sa tawo ni sa mga nagadumala niining kalibotana nga gitakdang mahanaw. Kining kaalam nga akong gi-ingon mao ang tinago nga kaalam sa Dios nga wala ipadayag ngadto sa mga tawo kaniadto. Sa dihang wala pa mamugna sa Dios ang kalibotan giplano na niya kini aron mapasidunggan niya kita. Ang mga nagadumala dinhi sa kalibotan wala makasabot sa plano sa Dios. Kay kon nasabtan pa nila, wala na unta nila ilansang sa krus ang Ginoo nga makagagahom. Apan sumala sa gi-ingon sa Kasulatan: “Wala pa gayoy nakita, nadungog, o kaha nahunahuna ang tawo nga angay ikatandi ngadto sa mga giandam sa Dios alang sa mga nahigugma kaniya.” Kini nga plano sa Dios gipahibalo na kanato pinaagi sa iyang Espiritu. Kay ang tanan nasayran sa Espiritu, bisan pa ang mga lawom nga hunahuna sa Dios. Ingon kanatong mga tawo, walay nasayod sa gihunahuna sa usa ka tawo gawas lang sa iyang kaugalingon nga espiritu. Mao usab sa Dios, walay nasayod sa iyang hunahuna gawas lang sa Espiritu sa Dios. Ug kita nga mga tumutuo gihatagan niini nga Espiritu nga dili gikan sa kalibotan kondili gikan sa Dios aron masabtan nato ang kamatuoran mahitungod sa mga panalangin nga gihatag sa Dios kanato. Busa ang mga pulong nga among gisulti gikan sa Espiritu Santo ug dili gikan sa kaalam sa tawo. Gipasabot namo ang mga pagtulon-an nga gikan sa Espiritu ngadto sa mga tawo nga nakaangkon sa Espiritu. Apan ang tawo nga wala kaniya ang Espiritu sa Dios dili modawat sa mga pagtulon-an nga gikan sa Espiritu, tungod kay alang kaniya binuang lang kini. Ug dili niya kini masabtan tungod kay ang Espiritu lang gayod sa Dios mao ang makatabang kaniya sa pagsabot niini. Ang tawo nga anaa kaniya ang Espiritu sa Dios makasabot sa tanan nga gitudlo sa Espiritu. Apan dili siya masabtan sa mga tawo nga walay Espiritu sa Dios. Ang Kasulatan nagaingon, “Kinsa ba ang nasayod sa hunahuna sa Ginoo? Ug kinsa ba ang makatudlo kaniya?” Apan kita, ania kanato ang hunahuna ni Cristo. Mga igsoon, kaniadto dili ako makatudlo kaninyo ingon nga mga tawo nga gitultolan sa Espiritu Santo kondili ingon nga mga tawo nga nagkinabuhi sa tawhanon nga kinaiya ug bata pa sa pagtuo kang Cristo. Mao kana nga simple lang gayod nga mga pagtulon-an ang akong gitudlo kaninyo tungod kay dili pa ninyo masabtan ang laglom nga mga pagtulon-an. Ug bisan gani karon dili pa kamo makasabot. Kay hangtod karon, nagakinabuhi pa kamo sa inyong tawhanon nga kinaiya tungod kay nagasinahay kamo ug nanggiaway. Kining inyong gibuhat nagapamatuod lang nga sama pa gihapon kamo sa mga tawo niining kalibotana. Diha kaninyo adunay nagaingon, “Kang Pablo ako,” ug adunay nagaingon, “Kang Apolos ako.” Dili ba pareho man lang kamo sa mga tawo niining kalibotana, kay nagkabahin-bahin kamo. Hinuon si kinsa ba gayod si Apolos? Ug si kinsa ba gayod si Pablo? Kami mga alagad lang sa Ginoo nga iyang gigamit aron motuo kamo. Ang matag usa kanamo nagatuman lang sa buluhaton nga gisangon sa Ginoo kanamo. Ako ang nagtanom, ug si Apolos ang nagbisbis, apan ang Dios mao ang nagpatubo. Dili mahinungdanon ang nagatanom ug ang nagabisbis. Ang Dios lang gayod ang mahinungdanon kay siya man ang nagapatubo. Ang nagatanom ug ang nagabisbis pareho nga mga alagad, ug ang matag usa kanila gantihan sa Dios sumala sa ilang pagpangabudlay. Ako ug si Apolos nagatinabangay sa pagpangabudlay alang sa Dios. Sama kamo sa uma nga gipaugmad kanamo sa Dios. Sama usab kamo sa usa ka balay nga iyang gipatukod. Ug ako, sama sa usa ka hanas nga nangulo sa mga panday, mao ang nagtukod sa pundasyon sumala sa katakos nga gihatag sa Dios kanako. Ang uban nga panday mao na usab ang nagapadayon sa pagtrabaho niini. Apan kinahanglan gayod nga magmatngon ang matag panday nga maayo ang iyang trabaho. Kay dili mahimo nga magbutang ug lain pa nga pundasyon gawas sa gipahimutang na, nga mao si Jesu-Cristo. Adunay mga tawo nga husto ang ilang gitudlo. Sama sila sa nagpatukod ug balay diha sa pundasyon, nga migamit ug mga materyales nga bulawan, plata, o kaha mga mahalong mga bato. Ang uban usab, walay kapuslanan ang ilang mga gitudlo. Sama sila sa mga tawo nga migamit ug mga materyales nga kahoy, kugon, ug dagami. Apan sa adlaw sa paghukom makit-an kon unsa nga matang sa mga materyales ang gigamit sa matag usa, kay pagasulayan kini pinaagi sa kalayo. Kon ang gipatukod diha sa pundasyon dili masunog, makadawat ug ganti ang nagpatukod niini. Apan kon kini masunog, wala gayod siyay madawat nga ganti; igo lang nga maluwas ang iyang kaugalingon. Mahisama siya sa tawo nga nakalingkawas sa iyang nasunog nga balay, apan wala gayod siyay nadala. Dili ba templo man kamo sa Dios ug ang Espiritu sa Dios nagapuyo diha kaninyo? Busa kon gub-on ninyo ang puloy-anan sa Dios, silotan niya kamo tungod kay ang templo sa Dios balaan. Ug kana nga templo walay lain kondili kamo mismo. Ayaw limbongi ang inyong kaugalingon. Kon aduna kaninyoy naghuna-huna nga maalam siya basi sa tawhanong kaalam, angay niyang isalikway kana nga kaalam aron mahimo siyang maalam sa mata sa Dios. Kay alang sa Dios, ang kaalam niining kalibotan binuang lang. Kay ang Kasulatan nagaingon, “Dakpon sa Dios ang mga maalam sa ilang pagkalimbongan.” Ug may nahisulat pa gayod sa Kasulatan nga nagaingon, “Nasayod ang Dios nga ang mga rason sa mga tawo nga maalam walay pulos.” Busa dili angay nga ang usa ka tawo ipasigarbo. Kay kaming tanan nga magtutudlo gipadala sa Dios alang sa inyong kaayohan. Kami ni Apolos ug ni Pedro inyoha. Bisan kining kalibotan ug ang panghitabo karon ug sa umaabot, apil na ang inyong kinabuhi ug kamatayon, kining tanan alang sa inyong kaayohan. Ug kamo usab, iya ni Cristo, ug si Cristo iya sa Dios. Busa isipa ninyo kami nga mga alagad ni Cristo nga gisaligan sa Dios sa pagpasabot sa kamatuoran nga iyang gitago kaniadto. Ug ang tawo nga gisaligan kinahanglan magpakita nga kasaligan gayod siya. Walay bali kanako kon unsa ang pag-ila ninyo o ni bisan kinsa kanako. Ako gani mismo dili makaingon nga ang akong pag-alagad sa Dios maayo o dili. Hinuon limpyo ang akong konsensya, apan wala kana magkahulogan nga wala na akoy sala. Ang Ginoo lang gayod ang makaingon kon husto o dili ang akong gibuhat. Busa ayaw kamo paghukom sa dili pa moabot ang husto nga panahon. Hulata ninyo ang pag-abot sa Ginoo. Mao kana ang panahon nga ipadayag niya ang mga sekreto ug mga motibo sa kada usa. Unya makadawat ug pagdayeg gikan sa Dios ang kada usa sumala sa iyang mga gibuhat. Mga igsoon, gigamit ko ang akong kaugalingon ug si Apolos isip sumbanan, aron makat-onan ninyo ang gi-ingon nga “Ayaw pasobrahi ang giingon sa Kasulatan.” Busa ayaw ninyo ipasigarbo ang usa sa pag-ingon nga mas maayo siya kaysa usa. Nganong naghuna-huna kamo nga mas maayo gayod kamo kaysa uban? Unsa ang anaa kaninyo nga wala maggikan sa Dios? Ug kon naggikan man kana sa Dios, nganong ipasigarbo ninyo nga daw sa inyo gayod? Naghuna-huna kamo nga wala nay nakulang kaninyo, mga adunahan na kamo ug nagahari na sa gingharian sa Dios bisan kon kami wala pa. Maayo gayod unta kon nagahari na kamo aron makahari usab kami uban kaninyo. Alang kanako, kaming mga apostoles morag gibutang sa Dios sa labing ubos nga kahimtang. Sama kami sa mga hinukman nga patyon ug nahimong talan-awon sa tibuok kalibotan, sa tanang mga tawo ug sa tanang mga anghel. Tungod sa among pagtudlo mahitungod kang Cristo, nakaingon ang mga tawo nga mga buang kami. Apan kamo naghuna-huna nga mga maalam kamo tungod kay anaa kamo kang Cristo. Mga maluya kami, apan sa inyong hunahuna, kamo lig-on. Gidayeg pa kamo sa mga tawo, apan kami gitamay lang nila. Hangtod gani karon giantos namo ang kagutom ug kauhaw, ug kulang kami sa bisti. Gidagmalan kami sa mga tawo, ug wala kamiy kaugalingong balay. Nagtrabaho kami ug nagpasingot aron lang mabuhi. Giampo namo ang mga tawo nga nagpasipala kanamo nga kaloy-an sila sa Dios. Giantos lang namo ang mga paglutos sa mga tawo. Gipakaulawan kami, apan gibalosan namog kalumo. Hangtod karon, sa hunahuna sa mga tawo kami labing ubos ug morag basura lang. Wala ako magsulat niini sa tuyo nga pakaulawan kamo, kondili gusto ko nga matudloan kamo isip mga hinigugma ko nga mga anak. Kay bisan daghan ang nagatudlo kaninyo mahitungod kang Cristo, ako lang gayod ang inyong amahan sa pagtuo. Mga anak ko kamo sa pagtuo diha kang Cristo Jesus tungod kay ako ang nagdala diha kaninyo sa Maayong Balita. Busa gihangyo ko kamo nga sundon ninyo ang akong gibuhat. Mao kana ang hinungdan nga gipadala ko diha kaninyo si Timoteo nga akong hinigugma ug kasaligan nga anak sa Ginoo, aron magpahinumdom siya kaninyo sa akong mga pamaagi sa pagkinabuhi isip sumusunod ni Cristo. Kini nga mga pamaagi ako usab nga gitudlo sa mga tumutuo sa bisan asang lugar. Ang uban kaninyo mapahitas-on na, kay abi nila ug dili na ako moanha diha. Apan kon itugot sa Ginoo, moanha ako diha sa labing madali. Ug tan-awon ko gayod kon unsa ang mahimo nianang mga tawhana nga hilabihan kamapahitas-on manulti. Kay ang tinuod, kon ang Dios mao ang nagahari sa atong kinabuhi, masayran usab kini sa uban pinaagi sa atong mga binuhatan ug dili lang sa atong pagsulti. Busa unsa ang inyong pilion? Moanha ba ako diha nga masuk-anon o mahigugmaon ug may kalumo? May nabalitaan ako nga diha kaninyo adunay nakighilawas sa asawa sa iyang amahan. Kini mas ngil-ad pa kaysa gibuhat sa mga wala makaila sa Dios, kay wala man gani sila magbuhat sa ingon. Ug bisan adunay nagahimo niana diha kaninyo nagapasigarbo pa gihapon kamo. Angay unta nga masubo kamo ug papahawaon ninyo sa inyong grupo ang lalaki nga nagbuhat niana. itugyan ninyo kanang tawhana ngadto kang Satanas sa paglaglag sa iyang lawas aron maluwas ang iyang espiritu sa adlaw sa paghukom sa Ginoo. Dili kamo angay magpasigarbo. Dili ba nasayod man kamo sa panultihon nga nagaingon, “Kon isagol ang gamay nga patubo diha sa harina ug masahon kini, motubo ang kinatibuk-ang minasa.” Busa kuhaa ninyo ang inyong daan nga mga sala nga daw sama sa patubo, aron mahimo na kamong hinlo ug bag-o. Ang tinuod, luwas na kamo gikan niining patubo, kay si Cristo gihalad na alang kanato. Sama siya sa karnero nga gihalad sa panahon sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa saulogon nato kini nga pista, ug mokaon kita sa pan nga walay naandang patubo, nga ang buot ipasabot talikdan na nato ang atong daang mga sala ug mga daotang binuhatan, ug magkinabuhi kita nga hinlo na sa sala, ug magmatinud-anon na gayod sa atong pagsunod sa kamatuoran. Sa una kong sulat nga gipadala kaninyo, nagaingon ako nga dili kamo makig-uban sa mga nakighilawas gawas sa kaminyoon. Ang gipasabot nako dili ang mga tawo nga wala pa makaila sa Dios nga nakighilawas gawas sa kaminyoon o mga hakog ug mga mangingilad, o mga nagasimba sa mga dios-dios. Kay kon sila inyong likayan, kinahanglan nga mohawa kamo niining kalibotana. Ang akong gipasabot mao kadtong mga tawo nga nagapaila nga mga igsoon usab nato sa Ginoo apan nakighilawas gawas sa kaminyoon, hakog, nagasimba sa mga dios-dios, mapasipalahon, palahubog, ug mangingilad. Dili kamo angay makig-uban kanila bisan sa pagpangaon. Kon ang usa kaninyo adunay reklamo batok sa iyang isigka-tumutuo, nganong ipaabot pa man niya kini ngadto sa husgado nga wala makaila sa Dios? Nganong dili man niya kini dad-on ngadto sa mga tumutuo aron husayon? Dili ba nga sa kaulahiang mga adlaw kitang mga tumutuo mao ang mohukom sa mga tawo nga wala motuo sa Dios? Busa kon kamo ang mohukom sa mga tawo niining kalibotan, nganong dili man kamo makahimo sa paghusay nianang gamay lang nga husayonon? Dili ba nga bisan gani ang mga anghel atong pagahukman? Nan mahimo usab ninyo nga husayon ang mga kaso niining kinabuhia. Busa kon kamo adunay mga sumbong batok sa usag usa, nganong dad-on pa man ninyo kana ngadto sa mga tawo nga wala gani ilha sa mga tumutuo? Angay kamong maulaw! Ngano, wala ba gayod diha kaninyoy maalam nga mahibalong mohusay sa inyong giawayan? Managsama kamong mga tumutuo, apan kamo usab mismo ang nagsinumbongay, ug didto pa gayod atubangan sa mga dili tumutuo. Kanang inyong pagsinumbongay nagpakita lang sa inyong kapildihan. Maayo pa nga pasagdan na lang ninyo ang nagabuhat ug daotan ug nanglimbong kaninyo. Apan sa inyong gibuhat, kamo mismo ang nanglimbong ug nagbuhat ug daotan ngadto sa inyong mga igsoon sa pagtuo. Dili ba nga ang tawo nga nagabuhat ug daotan dili makapanunod sa gingharian sa Dios? Busa ayaw ninyo limbongi ang inyong kaugalingon! Kay dili gayod makapanunod sa gingharian sa Dios ang mga makighilawas gawas sa kaminyoon, ang mga nagasimba sa mga dios-dios, ang mga mananapaw, ang mga lalaki nga nagabaligya sa ilang dungog, ang mga lalaki nga makighilawas sa sama nilang lalaki, ang mga kawatan, ang mga hakog, ang mga palahubog, ang mga mapasipalahon, ug ang mga mangingilad. Ang uban kaninyo sama niini kaniadto. Apan nahinloan na kamo sa inyong mga sala, gigahin na kamo sa Dios nga mahimong iya, ug gipakamatarong na tungod kang Ginoong Jesu-Cristo ug tungod sa Espiritu sa atong Dios. Tingali adunay moingon, “Mahimo ko ang pagbuhat sa bisan unsa.” Tinuod kana, apan dili tanan makaayo. Bisan kon tugotan ako sa pagbuhat sa bisan unsa, dili gayod ako magpaulipon sa bisan unsa. Tingali adunay moingon nga, “Ang pagkaon gibuhat alang sa tiyan ug ang tiyan gibuhat alang sa pagkaon.” Tinuod kana, apan moabot ang adlaw nga ang tiyan ug ang pagkaon walaon sa Dios. Apan dili tinuod nga ang lawas sa tawo gibuhat alang sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, kondili gibuhat kini alang sa Ginoo; ug ang Ginoo mao ang nagaatiman niini. Ug sa kaulahian, kining atong lawas banhawon sa Dios pinaagi sa iyang gahom, sama sa gibuhat niya sa atong Ginoo. Dili ba nga kitang mga tumutuo kabahin man sa lawas ni Cristo? Mao kana nga ang atong lawas nga kabahin sa lawas ni Cristo dili nato mahimong gamiton sa pagpakighilawas sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog. Dili ba nga kon ang lalaki makighilawas sa babaye nga sama niana, silang duha mahimong usa na lang ka lawas? Kay ang Kasulatan nagaingon, “Silang duha mahimong usa.” Apan, kon kita nakighiusa kang Ginoong Jesu-Cristo nausa na kita kaniya sa espiritu. Busa likayi ninyo ang pagpakighilawas gawas sa kaminyoon. Ang ubang mga sala nga gibuhat sa tawo walay kalabotan sa lawas, apan ang tawo nga nakighilawas gawas sa kaminyoon nakasala batok sa iyang kaugalingong lawas. Dili ba ang Espiritu Santo nga gihatag sa Dios nagapuyo sa atong lawas isip iyang templo? Busa kining atong lawas dili ato kondili iya sa Dios. Kay mahal ang iyang pagpalit kanato. Busa gamita ninyo ang inyong lawas sa pamaagi nga madayeg ang Dios. Karon, ania ang akong tubag mahitungod sa mga pangutana nga inyong gisulat kanako. Maayo unta alang sa usa ka tawo nga dili maminyo. Apan tungod kay daghan ang matintal nga makighilawas gawas sa kaminyoon, pagminyo na lang kamo aron malikayan ninyo kini. Ang bana kinahanglan mohimo sa iyang katungdanan ngadto sa iyang asawa, ug ang asawa kinahanglan usab mohimo sa iyang katungdanan ngadto sa iyang bana. Kay ang lawas sa asawa iya na sa bana, ug ang lawas sa bana iya na usab sa asawa. Busa ayaw ninyo pagdid-i ang inyong asawa o bana kon gusto niyang buhaton ang naandan nga gibuhat sa managtiayon, gawas lang kon magkasabot kamo nga dili lang una kamo magbuhat sa ingon, tungod kay gusto ninyo nga gamiton ang inyong panahon alang sa pag-ampo. Apan pagkahuman sa inyong kasabotan, ibalik ninyo ang inyong naandan nga gibuhat ingon nga managtiayon, kay basin kon sa kaulahian dili na kamo makapugong sa inyong pagbati, ug tintalon kamo ni Satanas. Wala ako magsugo kaninyo nga magminyo kondili gitugotan ko kamo kon gusto ninyo. Gusto ko unta nga ang tanan mahisama kanako nga walay asawa. Apan dili kita managsama tungod kay lain-lain ang hiyas nga gihatag kanato sa Dios. Kamo nga mga wala pay asawa o bana apil ang mga biyuda, mas maayo pa kon magpadayon kamo sa pagkinabuhi nga mag-inusara sama kanako. Apan kon dili kamo makapugong sa inyong pagbati, pagminyo na lang kamo. Kay mas maayo pa kana kaysa mag-antos kamo sa inyong pagbati nga daw dili mapugngan. Ang akong sugyot ngadto sa uban mao kini (ako lang kini, kay walay gisulti ang Ginoo mahitungod niini): kon ang tumutuo adunay asawa nga dili tumutuo apan miuyon nga mopuyo gihapon uban kaniya, dili niya kini angayng bulagan. Ug kon ang tumutuo adunay bana nga dili tumutuo apan miuyon gihapon nga mopuyo uban kaniya, dili usab niya kini angayng bulagan. Kay ang dili tumutuo nga bana gidawat na sa Dios tungod sa tumutuo nga asawa ug ang dili tumutuo nga asawa gidawat na usab sa Dios tungod sa tumutuo nga bana. Kay kon dili ingon niini, hangtod ang ilang mga anak dili usab dawaton sa Dios. Apan ang tinuod, gidawat na sila sa Dios. Apan kon gusto sa asawa o kaha sa bana nga dili tumutuo nga makigbulag, tugoti siya. Gawasnon siya nga makigbulag kaniya, kay gitawag kita sa Dios sa pagkinabuhi nga malinawon. Kay bisan kon pugngan mo ang imong asawa o bana nga dili mobulag kanimo, masiguro mo ba nga maluwas mo siya? Ang matag usa kinahanglan nga magkinabuhi sumala sa kahimtang nga gihatag sa Ginoo kaniya, ug sa kahimtang sa dihang gitawag siya sa Dios. Mao kini ang pagtulon-an nga akong gitudlo sa mga tumutuo sa bisan asang lugar. Pananglitan kon adunay lalaki nga natuli nang daan sa dihang gitawag siya sa Dios, dili na angay nga paninguhaon niya nga ilisan kini. Ug niadtong wala matuli sa dihang gitawag siya sa Dios, dili na kinahanglan nga magpatuli pa. Kay dili mahinungdanon kon ang tawo natuli o wala. Ang mahinungdanon mao ang pagtuman sa mga kasugoan sa Dios. Busa magpadayon ang matag usa diha sa iyang kahimtang sa dihang gitawag siya sa Dios. Kon ikaw usa ka ulipon sa dihang gitawag ka sa Dios, ayaw kana igsapayan. Apan kon may kahigayonan nga makalingkawas ka sa pagkaulipon, pahimusli kana. Kay ang tawo nga ulipon sa dihang gitawag siya diha sa Ginoo, nahimo na siya karong gawasnon sa mata sa Ginoo. Ug ang tawo nga dili ulipon sa dihang gitawag siya, ulipon na ni Cristo. Mahal ang pagpalit sa Dios kanato, busa kon dili kita ulipon sa dihang gitawag kita sa Ginoo dili kita angay nga magpaulipon sa mga tawo. Busa mga igsoon ko kang Cristo, angay nga ang matag usa kaninyo magpadayon sa pagpakighiusa sa Dios sa samang kahimtang sa dihang gitawag kamo. Bahin sa mga dili minyo wala akoy sugo gikan sa Ginoo. Apan ania ang akong tambag ingon nga tawong kasaligan tungod sa kalooy sa Dios. Tungod sa mga kalisdanan niining panahona, mas maayo pa kon magpabilin na lang kita sa atong kahimtang. Busa kon may asawa ka na, ayaw siya bulagi. Ug kon wala ka pay asawa, ayaw na lang pangasawa. Apan kon mangasawa ka man gayod, dili kana sala. Ug kon ang dalaga mamana dili usab kana sala. Nagaingon ako nga dili na lang unta kamo magminyo tungod kay gusto ko nga malikay kamo sa mga kalisdanan sa kinabuhing minyo. Gusto ko unta nga malikay kamo sa mga kabalaka niining kalibotana. Ang walay asawa walay laing gikabalak-an kondili ang buluhaton sa Ginoo ug kon sa unsang pamaagi siya makahatag ug kalipay kaniya. Apan ang lalaki nga adunay asawa nagakabalaka sa mga butang dinhi sa kalibotan kon unsaon niya paghatag ug kalipay sa iyang asawa. Mao kana nga mabahin kanunay ang iyang hunahuna. Ug mao usab ang mga babaye. Ang babaye nga walay bana walay lain nga gikabalak-an kondili ang pag-alagad sa Ginoo, ug gusto niya nga ihalad ang iyang tibuok nga kinabuhi sa pag-alagad. Apan ang babaye nga adunay bana nagakabalaka sa mga butang dinhi sa kalibotan kon unsaon niya paghatag ug kalipay sa iyang bana. Gisulti ko kini alang sa inyong kaayohan. Wala ko kamo did-i nga magminyo kondili gusto ko lang nga hapsay ug walay babag ang inyong pag-alagad sa Ginoo. Karon, mahitungod sa mga managtrato: kon sa hunahuna sa lalaki nagabuhat siya sa dili angay ngadto sa iyang trato, ug dili na siya makapugong sa iyang pagbati, ug sa iyang hunahuna angay na nga magminyo sila, maayo pa nga magpakasal na lang sila. Dili kana sala. Apan kon desidido ang usa ka lalaki nga dili magminyo sa iyang trato, ug alang kaniya wala kinahanglana ang pagminyo kay mapugngan ra niya ang iyang kaugalingon, maayo ang iyang gibuhat. Busa maayo ang gibuhat sa nakigminyo sa iyang trato; apan mas maayo pa gayod ang dili mangasawa. Ang babaye nahigot ngadto sa iyang bana samtang buhi pa ang iyang bana. Kon patay na ang iyang bana mahimo na siyang magminyo pag-usab. Apan kinahanglan tumutuo ang iyang pilion. Apan kon akoy pabut-on, mas magmalipayon siya kon dili na siya magminyo pag-usab. Kini hunahuna ko lang, apan nagatuo ako nga ang Espiritu sa Dios nga ania kanako mao ang nagatudlo niini kanako. Karon, mahitungod na usab sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios, kon makakaon ba kita o dili: bisan makaingon kita nga taas na ang atong kahibalo, hinumdoman nato nga ang kahibalo sa tawo usahay mao ang hinungdan sa iyang pagkamapasigarbohon. Mas mahinungdanon nga kita mahigugmaon, kay kini makapalig-on sa uban. Ang tawo nga naghuna-huna nga maalamon na siya nagapaila lang nga kulang pa gayod ang iyang kahibalo. Apan ang tawo nga nagahigugma sa Dios mao ang giila sa Dios nga iyaha. Busa kon mahitungod sa mga pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios, nasayod kita nga ang mga dios-dios dili gayod tinuod nga dios, kay adunay usa lang gayod ka Dios. Bisan pag nagaingon ang uban nga adunay mga dios sa langit ug sa yuta, ug bisan pag daghan ang gitawag nga “mga dios” ug “mga ginoo,” apan alang kanato adunay usa lang ka Dios, ang atong Amahan nga nagbuhat sa tanang mga butang, ug nagkinabuhi kita alang kaniya. Ug may usa lang gayod ka Ginoo, si Jesu-Cristo. Pinaagi kaniya, nahimo ang tanang butang ug pinaagi usab kaniya kita may kinabuhi. Apan adunay mga tumutuo nga wala masayod niini nga kamatuoran. Ug tungod kay kaniadto nagsimba sila sa mga dios-dios, mao kana nga hangtod karon kon mokaon sila sa pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios, sa ilang hunahuna sama ra nga nakig-uban gihapon sila sa pagsimba sa mga dios-dios. Busa nagapakasala sila sa ilang konsensya, tungod kay kulang pa ang ilang nahibaloan, kay alang kanila sala ang ilang gibuhat. Hinuon, ang pagkaon walay kalabotan sa atong relasyon sa Dios. Kon mokaon man kita sa mga hinalad o dili, kini dili makapabag-o sa pagtan-aw sa Dios kanato. Apan bisan tuod gawasnon kamong mokaon sa bisan unsa, pagmatngon kamo, kay basin kon mao kana ang mahimong hinungdan nga makasala ang mga tawo nga huyang ug pagtuo. Pananglitan may kauban ikaw nga wala pa makasabot, ug ikaw nga nakasabot na nakita niyang nagakaon didto sa templo sa mga dios-dios, dili ba makaaghat kini kaniya nga mokaon usab sa pagkaon nga gihalad ngadto sa mga dios-dios bisan pa sa iyang pag-ila nga kini sala? Busa tungod sa imong “kahibalo” malaglag ang imong igsoon nga huyang ug pagtuo nga usa usab sa gipakamatyan ni Cristo. Niini nga pamaagi nakasala ka kang Cristo, tungod kay nakasala ka sa imong igsoon nga huyang ug pagtuo tungod sa imong gibuhat nga nakapaaghat kaniya sa paghimo sa butang nga supak sa iyang konsensya. Busa kon ang akong gikaon mahimong hinungdan nga makasala ang akong igsoon, dili na lang ako mokaon ug karne bisan kanus-a, aron dili makasala ang akong igsoon tungod kanako. Dili ba gawasnon man ako? Dili ba apostol man ako? Dili ba nga nagpakita man mismo kanako si Jesus nga atong Ginoo ug kamo nahimo mang mga tumutuo sa Ginoo tungod kanako? Bisan kon alang sa uban dili ako usa ka apostol, apostol gayod ako alang kaninyo tungod kay kamo mismo pruweba man, kay pinaagi kanako kamo anaa na sa Ginoo. Mao kini ang akong ikatubag sa mga tawo nga dili motuo nga apostol ako. Sa among pagka-apostol, wala ba kamiy katungod sa pagdawat sa pagkaon ug ilimnon gikan sa mga tawo nga nakadawat sa among pagpanudlo? Ug wala ba kamiy katungod sa pagpauban sa asawa nga tumutuo sa among mga pagbiyahe sama sa gibuhat sa mga igsoon sa Ginoo, ni Pedro ug sa ubang mga apostoles? Unsa ba diay, kami lang ba ni Barnabas ang kinahanglan nga maghago aron dunay panginabuhian? May sundalo ba nga siya ra mismo ang nagsuhol sa iyang kaugalingong panerbisyo? May nagatanom ba nga dili makapahimulos sa bunga sa iyang gitanom? Ug may nagaalima ba ug mga mananap nga walay bahin? Kining akong gipanulti dili iya sa tawhanon nga panghunahuna, kondili mao usab kini ang gitudlo sa Kasugoan. Kay nahisulat sa Kasugoan ni Moises, “Ayaw busali ang baka nga nagagiok.” Ug dili kita maghunahuna nga baka lang ang buot ipasabot sa Dios niini. Kay apil usab kami sa iyang buot ipasabot. Ang mga tawo magdaro ug mangani, tungod kay nagpa-abot sila nga makadawat ug bahin sa abot niini. Nagpugas kami diha kaninyo ug espirituhanong mga binhi; bug-at na ba alang kaninyo kon magpaabot kami nga inyong hatagan sa mga butang nga among gikinahanglan sa matag adlaw? Kon ang uban nga mga magtutudlo adunay katungod sa pagpaabot niini gikan kaninyo, labaw na gayod kami. Apan bisan kon may katungod kami sa pagpaabot ug tabang gikan kaninyo, wala namo pahimusli ang maong katungod. Hinuon gipalabi namo nga antuson ang tanan aron dili mababagan ang pagpakaylap sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo. Dili ba nasayod man kamo nga ang mga nagaalagad diha sa templo diha usab mokuha sa ilang pagakan-on? Ug ang mga nagaalagad diha sa halaran mokuha usab sa ilang bahin sa mga gihalad diha sa halaran. Sa samang pamaagi, nagsugo ang Ginoo nga ang mga nakadawat sa Maayong Balita angay nga motabang sa paghatag sa mga panginahanglan sa mga magwawali sa Maayong Balita aron sila mabuhi. Apan wala ko pahimusli ang maong katungod. Ug wala usab ako magsulat karon sa pagpamasin nga hatagan ninyo. Maayo pa nga mamatay na lang ako kaysa himuon ko kini. Sigurohon ko nga walay bisan kinsa nga makakuha niining akong gipasigarbo. Wala ko ipasigarbo ang akong pagwali sa Maayong Balita, kay mao kini ang akong katungdanan. Dili mahimo nga dili ko kini buhaton tungod kay alaot ako kon dili ko iwali ang Maayong Balita. Kon nagwali ako tungod kay mao kini ang akong gipili nga trabaho, magpaabot unta ako ug suhol. Apan ang tinuod, gituman ko lang ang akong katungdanan nga magwali tungod kay mao kini ang gitugyan kanako sa Dios. Unsa karon ang balos nga akong mapaabot? Ang giisip ko nga balos mao ang kalipay nga sa akong pagwali sa Maayong Balita wala ako magpasuhol, bisan tuod ug may katungod ako nga magpasuhol sa akong paghago sa pagsangyaw sa Maayong Balita. Bisan walay nagaulipon kanako nagapaulipon ako sa tanan aron daghan pa gayod ang akong makabig ngadto kang Cristo. Mao kana nga kon kauban ko ang mga Judio nagakinabuhi ako sama sa Judio, aron makabig ko sila ngadto kang Cristo. Busa bisan dili ako sakop sa kasugoan sa mga Judio, gisunod ko kini aron makabig ko sila sa atong pagtuo. Ug mao usab kon kauban ko ang mga dili Judio. Wala ko sunda ang kasugoan nga alang sa mga Judio kondili gisunod ko ang pagkinabuhi sa mga dili Judio aron makabig ko sila ngadto kang Ginoong Jesus. Wala kini magpasabot nga wala ko sunda ang mga sugo sa Dios, kay ang tinuod gisunod ko ang mga sugo ni Cristo. Nakig-angay ako sa mga tumutuong maluya pa ug pagtuo aron mapalig-on ko sila diha sa Ginoo. Nakig-angay ako sa tanan bisan unsa ang ilang kahimtang, aron sa bisan unsa nga pamaagi maluwas ko ang uban kanila. Gihimo ko kining tanan tungod kay gusto ko nga makaambit sa mga panalangin uban sa mga nakadawat sa Maayong Balita. Sa atong pagsunod sa Ginoo sama kita sa mga magdadagan. Sa lumba, dili ba daghan man ang moapil apan usa lang kanila ang makadawat ug ganti? Busa ayoha ninyo ang inyong pagdagan aron makadawat kamo ug ganti. Ang matag magdadagan nagabansay gayod ug maayo inubanan ug disiplina sa iyang kaugalingon aron makadawat siyag ganti. Apan ang ganti nga iyang madawat lumalabay lamang. Kita nga mga tumutuo naningkamot usab sa atong pagsunod sa Ginoo aron makadawat ug ganti. Apan ang ganti nga atong madawat dili gayod mawala. Mao kana nga sa akong pag-alagad sa Ginoo diretso gayod ang akong pagdagan paingon sa dag-anan. Ug kon sa boksing pa, wala ako nagasumbag sa hangin. Busa kon adunay dili maayo nga pangandoyon ang akong lawas, gipaningkamotan ko gayod nga pugngan kini kay basin kon human ko matudloi ang uban, ako pa unya ang dili makadawat ug ganti gikan sa Dios. Mga igsoon, gusto ko nga masayran ninyo ang nahitabo sa among mga katigulangan nga kauban ni Moises. Gitultolan sila sa Dios pinaagi sa panganod ug gitabangan niya sila sa ilang pagtabok sa Pulang Dagat. Pinaagi sa maong panganod ug dagat sama ra nga nabautismohan silang tanan isip mga sumusunod ni Moises. Silang tanan mikaon sa samang balaang pagkaon nga gikan sa Dios. Ug silang tanan miinom sa samang balaang tubig nga iyang gihatag, kay nanginom sila sa tubig nga gikan sa Bato nga gipatubod sa Dios. Kadtong Bato nga nagauban-uban kanila mao si Cristo mismo. Apan bisan ug gitabangan sila sa Dios, ang kadaghanan kanila wala gayod magbuhat sa husto nga makapalipay sa Dios. Tungod niini namatay sila ug ang ilang mga patayng lawas nagkatag didto sa kamingawan. Kadtong mga nahitabo kanila nagapasidaan kanato aron dili kita magtinguha sa pagbuhat ug mga daotan sama sa ilang gibuhat. Ayaw kamo pagsunod sa gihimo sa uban kanila nga nagsimba sa mga dios-dios. Kay sumala sa Kasulatan, “Ang mga tawo nanagkombira, nanag-inom, ug nanagsayaw sa ilang pagsimba sa dios-dios.” Ug dili gayod kita mosunod sa uban kanila nga nakighilawas gawas sa kaminyoon. Mao nga gisilotan sila sa Dios, ug 23,000 ang nangamatay sa usa lang ka adlaw. Dili usab nato sundon ang uban kanila nga mihimo sa pagsulay sa Ginoo, maong gipapaak niya sila sa mga halas ug nangamatay sila. Ayaw kamo pagsunod sa gihimo sa uban kanila nga nagbagulbol. Mao nga gipapatay sila sa Dios pinaagi sa Anghel sa Kamatayon. Kining tanan nahitabo aron masayran nato nga wala kadto ikalipay sa Dios. Ug gisulat kadto nga mga panghitabo aron sa pagpasidaan kanato nga nagakinabuhi sa panahon nga hapit na gayod moabot ang kataposan. Busa kon naghuna-huna kamo nga ang inyong pagtuo lig-on na, pagbantay kamo kay basin kon makasala usab kamo. Walay pagsulay nga moabot kaninyo nga wala usab nagaabot sa ubang mga tawo. Apan kasaligan ang Dios sa iyang saad nga dili niya tugotan nga sulayan kamo labaw sa inyong maantos. Ug kon moabot ang mga pagsulay kaninyo, maghatag siyag pamaagi aron maantos ninyo kini. Busa, mga hinigugma ko, ayaw gayod kamo pagsimba sa mga dios-dios. Nagasulti ako kaninyo ingon nga mga tawo nga dunay salabotan. Busa timbang-timbanga ninyo ang akong gisulti kaninyo. Kon magtigom kita aron sa paghinumdom sa kamatayon ni Cristo, may gi-inom kita nga atong gipasalamatan sa Dios, ug may pan usab kita nga atong gipikas-pikas ug gi-kaon. Dili ba nga pinaagi niini nakig-ambit kita sa dugo ug sa lawas ni Cristo? Kitang tanan, bisan daghan, usa lang ka lawas tungod kay usa lang ka pan ang atong gipanag-ambitan. Tan-awa ra gud ninyo ang katawhan sa Israel. Ang mga nangaon sa mga halad nakig-ambit sa buluhaton sa halaran. Buot ko bang ipasabot nga ang mga dios-dios ug ang pagkaon nga gihalad ngadto kanila dunay bili? Dili! Ang buot kong ipasabot mao nga ang mga gihalad sa mga tawong wala makaila sa Dios, gihalad ngadto sa daotang mga espiritu ug dili ngadto sa Dios. Busa dili ko gusto nga makig-ambit kamo sa daotan nga mga espiritu. Dili mahimo nga moinom kamo sa tasa sa Ginoo ug sa tasa sa daotang mga espiritu. Ug dili mahimo nga mokaon kamo sa kan-anan sa Ginoo ug sa kan-anan sa daotang mga espiritu. Unsa, gusto ba nato nga mangabugho ang Ginoo? Nasayod kita nga kon masuko na siya, dili gayod kita makalikay sa iyang silot. Gitugot kanato ang pagbuhat sa bisan unsa, apan dili tanan makatabang o makapalig-on sa uban. Ayaw kamo paghunahuna sa kaugalingon lang ninyo nga kaayohan, kondili hunahunaa usab ninyo ang kaayohan sa uban. Kan-a ninyo ang bisan unsang baligya sa baligyaanan sa karne sa walay pupangutana kon kana gihalad ba ngadto sa mga dios-dios o wala, aron dili kamo makonsensya. Kay ang Kasulatan nagaingon, “Ang kalibotan ug ang tanan nga anaa niini iya sa Ginoo.” Kon adunay dili tumutuo nga mangimbitar kaninyo nga mokaon sa ila ug gusto usab ninyong moadto, kan-a ninyo ang bisan unsa nga giandam alang kaninyo sa walay pupangutana kon kana gihalad ba ngadto sa mga dios-dios o wala, aron nga dili kamo makonsensya. Apan kon adunay moingon kaninyo nga kanang pagkaona gihalad ngadto sa mga dios-dios, ayaw ninyo kaona tungod ug alang sa tawo nga nagaingon kaninyo, ug aron walay konsensya nga mahasol. Dili ang inyong kaugalingong konsensya ang akong buot ipasabot kondili ang konsensya niadtong tawo nga nagsulti kaninyo. Karon tingalig moingon kamo, “Nganong pugngan ko ang akong gusto tungod sa konsensya sa uban? Kon gipasalamatan ko sa Dios ang akong gikaon, nganong isipon man akong daotan tungod sa pagkaon nga akong gipasalamatan?” Kini ang akong tubag kaninyo: bisan unsa ang inyong buhaton, bisan mokaon o moinom, buhata ninyo ang tanan sa katuyoan nga madayeg ang Dios. Ayaw gayod kamo pagbuhat ug bisan unsa nga mahimong kapandolan sa mga Judio o sa mga dili Judio, o sa inyong isigka-tumutuo. Sunda ninyo ang akong gibuhat: kanunay akong nangita ug pamaagi nga matabangan ko ang tanang mga tawo sa tanan kong gibuhat. Wala ako mangita sa akong kaugalingong kaayohan kondili ang kaayohan sa uban aron maluwas sila. Busa sunda ninyo ako, kay gisunod ko usab si Cristo. Gidayeg ko kamo, kay kanunay ninyo akong gihinumdoman ug gituman ninyo ang mga gitudlo ko kaninyo. Karon gusto ko nga masayran ninyo nga si Cristo mao ang ulo sa matag lalaki, ug ang lalaki mao ang ulo sa babaye, ug ang Dios mao ang ulo ni Cristo. Busa sa inyong panagtigom, kon ang lalaki mag-ampo o magsulti sa pulong sa Dios nga may pandong ang iyang ulo, gipakaulawan niya ang iyang ulo nga mao si Cristo. Ug kon ang babaye mag-ampo o magsulti sa pulong sa Dios nga walay pandong ang iyang ulo, gipakaulawan niya ang iyang ulo nga mao ang lalaki ug sama ra nga nagpaupaw siya. Kon ang babaye dili magpandong sa iyang ulo, maayo pa nga magpaputol na lang siya sa iyang buhok. Apan tungod kay makauulaw man alang sa babaye kon siya magpaputol ug buhok o magpaupaw, angay niyang pandongan ang iyang ulo. Ang lalaki dili angay magpandong sa iyang ulo, kay pinaagi kaniya gipadayag ang gahom ug dungog sa Dios ug gibuhat siya nga kaanggid sa Dios. Apan ang babaye gibuhat sa Dios alang sa kadungganan sa lalaki. Kay ang lalaki wala buhata gikan sa babaye, kondili ang babaye mao ang gibuhat gikan sa lalaki. Ug wala usab buhata ang lalaki alang sa babaye, kondili ang babaye gibuhat alang sa lalaki. Mao kana nga ang babaye kinahanglan gayod magpandong sa iyang ulo, aron bisan ang mga anghel masayod nga nagapasakop siya sa lalaki. Apan angay usab natong hinumdoman nga sa atong pagkinabuhi diha sa Ginoo, gikinahanglan sa babaye ang lalaki ug gikinahanglan usab sa lalaki ang babaye. Kay ang una nga babaye gibuhat gikan sa lalaki, ug karon ang lalaki natawo gikan sa babaye. Apan ang tanan nagagikan sa Dios. Timbang-timbanga ninyo kini: angay ba sa usa ka babaye nga mag-ampo ngadto sa Dios nga walay pandong ang iyang ulo? Natural sa lalaki nga mubo ang iyang buhok, kay makauulaw kon taas kini. Apan kadungganan sa usa ka babaye ang taas nga buhok. Kay gihatagan siya sa Dios ug taas nga buhok nga pangtabon sa iyang ulo. Apan kon adunay gustong mosupak niining among gitudlo, ang ikasulti ko lang mao nga wala kami laing nabatasan gawas niini. Ug mao usab kini ang gisunod sa mga tumutuo sa Dios sa bisan asang lugar. May buot akong hisgotan kaninyo karon ug niining bahina dili ko kamo madayeg tungod kay ang inyong panagtigom wala nagadalag kaayohan, kondili kadaotan. Kay nakadungog ako nga kon magtigom kamo, nagkabahin-bahin kamo, ug medyo makatuo ako nga may pagkatinuod kini. Tingali kinahanglan nga mahitabo kana diha kaninyo aron masayran kon kinsa gayod kaninyo ang tinuod nga tumutuo. Kon nagatigom kamo aron pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo, ang inyong gibuhat sayop, tungod kay wala kamo magdungan sa pagpangaon. Ang uban kaninyo busog ug hubog na kaayo samtang ang uban gigutom. Nganong dili man kamo mokaon una ug moinom didto sa inyong kaugalingong balay? Kay nianang inyong gibuhat, gipakaulawan ninyo ang mga kabos, ug lakip ang tanang mga tumutuo gitamay ninyo. Unsa ba ang akong isulti kaninyo? Dayegon ko ba kamo nianang inyong gibuhat? Dili gayod! Mao kini ang gitudlo kanako sa Ginoo, ug gitudlo ko usab kaninyo: nga ang Ginoong Jesus, niadtong gabii nga gibudhian siya, mikuha ug pan, ug human niya pasalamati sa Dios, gipikas-pikas niya kini ug miingon, “Mao kini ang akong lawas nga gihatag alang kaninyo. Buhata ninyo kini sa paghandom kanako.” Pagkahuman nila ug kaon sa pan, mikuha siya ug kopa nga may ilimnon ug gipasalamatan usab niya kini, ug miingon, “Kini nga ilimnon mao ang bag-ong kasabotan nga palig-onon pinaagi sa akong dugo. Buhata ninyo kini sa paghandom kanako.” Sa matag kaon ninyo niining pan ug inom niining ilimnon, gimantala ninyo ang kamatayon sa Ginoo hangtod sa iyang pagbalik. Busa si bisan kinsa nga mokaon niining pan ug moinom niining ilimnon sa Ginoo sa pamaagi nga dili takos makasala batok sa lawas ug dugo sa Ginoo. Kinahanglan magsusi una ang matag usa sa iyang kaugalingon sa dili pa siya mokaon sa pan ug moinom sa ilimnon. Kay kon mokaon siya ug moinom nga wala niya hunahunaa pag-ayo ang kahulogan mahitungod sa lawas sa Ginoo, makahatag lang kinig silot sa iyang kaugalingon. Mao kana nga daghan kaninyo ang luyahon ug masakiton, ug ang uban gani nangamatay. Apan kon susihon una nato ang atong kaugalingon kon ato bang nasabtan ang kahulogan mahitungod sa lawas sa Ginoo, dili kita silotan sa Dios. Kon kitang mga tumutuo gisilotan sa Dios, gitudloan niya kita aron dili kita malakip sa paghukom sa mga tawo dinhi sa kalibotan nga wala nagatuo kaniya. Busa, mga igsoon ko kang Cristo, kon magtigom kamo sa pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo, paghinulatay kamo sa pagpangaon. Kon adunay gigutom, mokaon una siya didto sa iyang balay aron dili kamo silotan sa Ginoo tungod sa inyong gibuhat kon nagatigom na kamo. Ang mahitungod sa uban nga mga butang, hisgotan ko na lang sa akong pag-abot diha. Mga igsoon ko kang Cristo, gusto ko nga masabtan gayod ninyo ang mahitungod sa mga hiyas nga gihatag sa Espiritu Santo. Nasayod kamo nga sa wala pa kamo nakaila sa Dios gipahisalaag kamo aron mosimba sa mga dios-dios nga dili makasulti. Busa gusto ko nga masayran ninyo nga walay tawo nga gigamhan sa Espiritu sa Dios nga makapanghimaraot kang Jesus. Ug wala usay tawo nga makaingon nga si Jesus ang Ginoo kon wala siya gamhi sa Espiritu Santo. Aduna kitay nagkalain-laing mga hiyas, apan usa lang ka Espiritu ang gigikanan niining tanan. Nagkalain-lain ang pamaagi sa pag-alagad, apan usa lang ka Ginoo ang atong gi-alagaran. Nagkalain-lain ang gipabuhat sa Dios kanato, apan usa lang ka Dios ang nagagahom kanatong tanan aron mabuhat nato kini. Ang matag usa gihatagan ug hiyas nga nagapakita nga ang Espiritu Santo anaa kaniya, aron makatabang siya sa iyang isigka-tumutuo. Ang uban gihatagan sa Espiritu Santo ug hiyas sa pagsugilon mahitungod sa kaalam sa Dios, ug ang uban gihatagan sa Espiritu Santo ug hiyas sa pagpasabot niana. Adunay gihatagan ug dako gayod nga pagtuo ug adunay gihatagan ug hiyas sa pagpang-ayo sa mga masakiton, ug kining tanan gikan sa Espiritu Santo. Ang uban gihatagan sa Espiritu Santo ug gahom sa paghimo ug mga milagro; ang uban, hiyas sa pagsugilon sa pulong sa Dios; ug ang uban, hiyas sa pag-ila kon ang nagagahom sa usa ka tawo mao ba ang Espiritu Santo o dili. May gihatagan usab ug hiyas sa pagsulti sa uban nga mga pinulongan nga wala nila sukad matun-i, ug adunay gihatagan ug hiyas sa paghubad sa kahulogan niadto nga mga pinulongan. Apan usa lang gayod ka Espiritu ang nagahatag niining tanan, ug giapod-apod niya kini sa matag usa sumala sa iyang kabubut-on. Ang lawas adunay daghang mga bahin. Apan ang mga bahin niini kabahin sa usa lang ka lawas. Sama usab niini ang mga tumutuo. Bisan nagkalain-lain ang mga hiyas nga gihatag sa matag usa kanato, kita usa lang ka lawas diha kang Cristo. Kay kitang tanan, Judio man o dili, ulipon man o gawasnon, gibautismohan diha sa usa lang ka Espiritu aron mahimong usa ka lawas. Ug usa usab ka Espiritu ang ania kanatong tanan. Ang lawas sa tawo usa lang apan adunay daghang mga bahin. Kon moingon ang tiil, “Tungod kay ako dili kamot, dili ako bahin sa lawas,” dili kana basihanan nga dili siya kabahin sa lawas. Ug kon moingon ang dalunggan, “Tungod kay ako dili mata, dili ako bahin sa lawas,” dili usab kana basihanan nga dili siya kabahin sa lawas. Kay kon ang tibuok nga lawas sa tawo pulos lang mata, unsaon niya pagkadungog? Ug kon ang tibuok nga lawas pulos lang dalunggan, unsaon niya pagsimhot? Apan wala kita buhata sa Dios nga sama niana, kondili gipahimutang niya ang nagkalain-lain nga bahin sa atong lawas sumala sa iyang kabubut-on. Kon ang lawas adunay usa lang ka bahin, dili na kana matawag nga lawas. Ang tinuod, daghan ang mga bahin sa atong lawas, apan usa lang gayod ka lawas. Mao kana nga ang mata dili makaingon sa kamot, “Wala ko ikaw kinahanglana,” ug ang ulo dili usab makaingon sa tiil, “Wala ko ikaw kinahanglana.” Ang tinuod, ang mga bahin sa lawas nga giisip natong luya kinahanglanon gayod nato. Ang mga bahin sa lawas nga giisip natong dili kaayo importante ato gihapong gi-ampingan pag-ayo; ug ang mga bahin nga morag law-ay tan-awon ato usab gihapong gipatahom. Apan dili na nato kini kinahanglang buhaton pa sa mga bahin nga matahom nang daan. Mao kini ang gibuhat sa Dios sa atong lawas, aron mahatagan ug pagtagad ug dungog ang mga bahin nga morag dili kaayo importante. Gibuhat sa Dios ang mga bahin sa atong mga lawas aron magtinabangay, ug dili aron magkabahin-bahin. Busa kon ang usa ka bahin mag-antos, ang tanan nga bahin mag-antos usab. Ug kon ang usa ka bahin dayegon, ang tanan nga bahin malipay usab. Ang buot kong ipasabot mao kini: kitang mga tumutuo mao ang lawas ni Cristo, ug ang matag usa kanato kabahin sa iyang lawas. Ug niini nga lawas ang matag tumutuo gihatagan sa iyang buluhaton. Una sa tanan mga apostoles; ikaduha, mga propeta; ikatulo, mga magtutudlo; dayon ang mga nagahimo ug mga milagro, mga nagaayo sa mga masakiton, mga nagatabang sa mga nanginahanglan, mga magtatambag, ug mga nagasulti sa pinulongan nga wala nila matun-i. Nasayod usab kamo nga dili kitang tanan mga apostoles. Dili usab kitang tanan mga propeta sa Dios, o mga magtutudlo. Dili usab ang tanan nagahimog mga milagro. Dili ang tanan nakaangkon ug gahom sa pag-ayo sa mga masakiton, o nakaangkon sa hiyas sa pagsulti sa pinulongan nga wala matun-i. Ug dili usab ang tanan nakaangkon sa hiyas sa paghubad sa kahulogan niadto nga mga pinulongan. Apan paningkamoti ninyo nga makadawat kamo gikan sa Dios sa mga mahinungdanon gayod nga mga hiyas. Ug karon itudlo ko kaninyo ang labi pang maayo sa tanan. Bisan makasulti ako sa nagkalain-laing mga pinulongan sa mga tawo ug sa mga anghel, apan kon wala akoy gugma sa akong isigka-tawo, sama lang ako sa agong nga saba o piyangpiyang nga nagtagingting. Ug bisan makasugilon ako sa pulong sa Dios ug makasabot sa tanang tinagong mga kamatuoran ug sa tanang kahibalo, ug bisan mapabalhin ko ang bukid tungod sa akong dakong pagtuo, kon wala akoy gugma wala gayod akoy kapuslanan. Bisan iapod-apod ko pa sa mga kabos ang tanan kong mga kabtangan, ug bisan ihalad ko ang akong lawas aron sunogon, kon wala akoy gugma, wala gihapon akoy kapuslanan. Ang tawo nga nagahigugma, mapailubon, maayo sa iyang isigka-tawo, dili masinahon, dili hambogiro o garboso, dili bastos, dili hakog, dili ulitan, dili madinumtanon, dili malipay sa daotan kondili sa matarong, sa kanunay mainantuson, sa kanunay may pagsalig ug paglaom, ug sa kanunay molahutay. May kataposan ang mga pagsugilon sa pulong sa Dios, ug ang mga pagsulti sa mga pinulongan nga wala matun-i, ug ang kahibalo, apan ang gugma wala gayoy kataposan. Kay ang mga butang nga atong nasayran ug ang atong pagpasabot sa pulong sa Dios dili pa gayod kompleto. Apan kon moabot na ang adlaw nga mahingpit na ang tanan mawala na ang pagkadili-hingpit. Sa bata pa ako, ang akong pagsulti, ang akong pagsabot, ug ang akong hunahuna binata. Apan sa dihang may buot na ako, gibiyaan ko ang binata nga paggawi. Karon mora kitag nagtan-aw sa salamin nga hanap; apan moabot ang adlaw nga maklaro gayod ang tanan. Karon tipik lamang ang atong nasayran; apan moabot ang adlaw nga masayran nato ang tanan, sama sa pagkasayod sa Dios kanato. Tulo ka butang ang magpadayon ug kining tulo mao ang pagsalig, paglaom, ug ang gugma. Apan ang gugma mao gayod ang labing mahinungdanon. Busa paningkamoti gayod ninyo nga maghigugma, apan paninguhaa usab ninyo nga mahatagan kamo ug mga hiyas nga gikan sa Espiritu Santo, labi na gayod ang pagsugilon sa mensahe sa Dios. Ang tawo nga nagasulti sa pinulongan nga wala niya matun-i wala nagasulti ngadto sa mga tawo kondili ngadto sa Dios, tungod kay ang mga tawo dili makasabot kaniya. Ang Espiritu Santo mao ang nagapasulti kaniya, ug ginasulti niya ang mga butang nga wala masayri sa uban. Apan ang nagasugilon sa pulong sa Dios nagasulti sa mga tawo aron sa pagtabang, pagdasig, ug paglipay kanila. Ang tawo nga nagasulti sa pinulongan nga wala niya matun-i nagpalig-on sa iyang kaugalingon, apan ang nagasugilon sa pulong sa Dios nagpalig-on sa mga tumutuo. Gusto ko unta nga kamong tanan makasulti sa pinulongan nga wala ninyo matun-i, apan mas maayo gayod kon makasugilon kamo sa pulong sa Dios. Tungod kay ang tawo nga nagasugilon sa pulong sa Dios mas mahinungdanon pa kaysa tawo nga nagasulti sa pinulongan nga wala niya matun-i, gawas lang kon mapasabot usab niya ang kahulogan sa iyang gipanulti aron mapalig-on ang mga tumutuo. Unsa kaha ang inyong makuha, mga igsoon ko, kon moanha ako diha kaninyo ug mosulti sa pinulongan nga dili ninyo masabtan? Siyempre wala gayod! Kinahanglan may mensahe ako kaninyo nga gikan sa Dios, o may itambag ako nga kamatuoran, o may ibalita ako nga pulong sa Dios, o may itudlo ako. Bisan ang mga instrumento nga walay kinabuhi sama sa plawta o gitara, kon ang pagpatingog sa mga nota dili klaro, unsaon pagkahibalo sa naminaw kon unsa ang kanta nga gitukar? Ug bisan ang pagpatingog sa trumpeta ngadto sa mga sundalo, kon dili maklaro ang tingog walay mangandam alang sa gira. Mao usab kini kaninyo, unsaon pagkasabot sa naminaw kanimo kon magsulti ka sa pinulongan nga dili masabtan? Sama lang nga nagasulti ka sa hangin. Daghan ang mga pinulongan dinhi sa kalibotan ug ang matag usa adunay kahulogan. Apan kon dili ko masabtan ang gipanulti sa usa ka tawo ug dili usab ako niya masabtan, wala kamiy makuha sa usag usa. Busa, tungod kay naninguha kamo nga makadawat sa mga hiyas nga gikan sa Espiritu Santo, paningkamoti ninyo nga madawat ang mga hiyas nga makapalig-on sa mga tumutuo. Busa ang tawo nga nagasulti sa pinulongan nga wala niya matun-i kinahanglan mag-ampo nga hatagan usab siya ug hiyas nga makapasabot kon unsa ang kahulogan sa iyang gipanulti. Kay kon mag-ampo ako sa pinulongan nga wala ko matun-i, bisan tinuod ug nagaampo ang akong espiritu, ang akong hunahuna dili makasabot niini. Busa unsa ang angay kong buhaton? Mag-ampo ug mag-awit ako sa akong espiritu bisan dili ko kini masabtan, apan mag-ampo ug mag-awit usab ako nga masabtan sa akong hunahuna. Kon magpasalamat ka sa Dios sa imong espiritu lang, ug dili kini masabtan, unsaon pag-ingon sa uban “Amen” kon wala man gani sila makasabot kon unsa ang imong gipanulti? Bisan maayo ang imong pagpasalamat sa Dios, apan kon ang uban dili makasabot, dili ka makatabang kanila. Nagapasalamat ako sa Dios nga makasulti ako sa mga pinulongan nga wala matun-i labaw kay kaninyo. Apan sa mga panagtigom sa mga tumutuo mas maayo pa nga magsulti ako ug lima lang ka pulong nga masabtan aron matudloan ko sila, kaysa magsulti ako sa linibo ka mga pulong sa pinulongan nga dili masabtan. Mga igsoon, kon mahitungod niining mga butanga, dili ko gusto nga sama kamo sa bata kon maghunahuna. Pagpakasama kamo kainosente sa bata kon daotan maoy hisgotan. Apan kon sa paggamit sa inyong panghunahuna, pagpakahingkod kamo. Nahisulat sa Kasugoan nga ang Ginoo nagaingon: “Mosulti ako niining mga tawhana pinaagi sa nagkalain-lain nga mga pinulongan ug pinaagi sa mga taga-laing dapit, apan dili gayod sila maminaw kanako.” Busa ang pagsulti sa pinulongan nga wala matun-i dili timailhan alang sa mga tumutuo kondili alang sa mga dili tumutuo. Apan ang pagsugilon sa pulong sa Dios timailhan alang sa mga tumutuo, ug dili alang sa mga dili tumutuo. Busa kon magtigom kamong mga tumutuo ug tanan kamo magsulti sa mga pinulongan nga wala ninyo matun-i, ug adunay mga nanambong nga dili tumutuo nga wala masayod kon unsay inyong gipangbuhat, dili kaha sila makaingon nga nangabuang kamo? Apan kon tanan kamo magsugilon sa pulong sa Dios ug adunay motambong nga dili tumutuo nga wala masayod kon unsa ang inyong gipangbuhat, moila siya sa iyang kaugalingon nga usa ka makasasala ug masayod siya sa tinuod niya nga kahimtang. Madayag ang mga sekreto nga iyang gihunahuna. Unya moluhod siya nga maghinulsol ug mosimba sa Dios. Ug moingon siya nga tinuod gayod nga ang Dios anaa kaninyo. Busa, mga igsoon, mao kini ang angay ninyong buhaton kon magtigom kamo: ang uban mag-awit, ang uban magtudlo, ang uban magsugilon sa mensahe sa Dios, ang uban magsultig pinulongan nga wala niya matun-i, ug ang uban magpasabot sa kahulogan niini. Buhata ninyo kining tanan alang sa pagpalig-on sa mga tumutuo. Kon adunay mosultig pinulongan nga wala niya matun-i, kinahanglan duha o tulo lang ang mosulti, apan dili magdungan, ug kinahanglan adunay magpasabot kon unsa ang kahulogan sa ilang gipanulti. Apan kon wala gayoy makapasabot, kinahanglan maghilom sila ug magsulti na lang sa ilang kaugalingon ug sa Dios. Kon aduna kaninyoy may hiyas sa pagsugilon sa pulong sa Dios, tugoti ninyo nga mosulti ang duha o tulo. Ug ang uban maminaw ug magtimbang-timbang kon husto ba o dili ang ilang gipanulti. Kon diha sa mga naminaw adunay gihatagan sa Dios ug mensahe, kinahanglan mohilom ang nagasulti aron makasulti usab siya. Sa ingon niini nga pamaagi, tanan kamong tigsugilon sa pulong sa Dios makapuli-puli ug sulti, aron ang tanan makakat-on ug madasig. Ang tigsugilon sa pulong sa Dios makapugong sa iyang kaugalingon. Kay ang Dios wala nagahatag ug kasamok kondili kalinaw. Kon mahitungod sa mga babaye, sunda ninyo ang mga tumutuo sa tanang lugar; nga kon magtigom kamo, ang mga babaye kinahanglan maghilom tungod kay wala sila tugoti sa pagsulti. Kinahanglan magpasakop sila sa mga lalaki sumala sa gi-ingon sa Kasugoan. Kon ang babaye adunay pangutana, didto na siya sa ilang balay mangutana sa iyang bana, tungod kay makauulaw nga ang babaye magsulti diha sa panagtigom sa mga tumutuo. Unsa, naghuna-huna ba kamo nga ang Maayong Balita naggikan kaninyo? O kamo lang ang nakadawat niini? Kon aduna kaninyoy naghuna-huna nga siya tigsugilon sa pulong sa Dios o gitultolan siya sa Espiritu Santo, kinahanglan ilhon niya nga ang akong mga gisulat kaninyo sugo gayod sa Ginoo. Ug kon adunay dili motagad niining akong gisulti, ayaw usab siya tagda. Busa mga igsoon ko kang Cristo, paninguhaa gayod ninyo nga makasugilon sa pulong sa Dios, ug ayaw ninyo pugngi ang pagsulti sa mga pinulongan nga wala matun-i. Apan buhata ninyo ang tanan sa husto ug maayo nga pamaagi. Mga igsoon, gusto kong ipahinumdom kaninyo ang Maayong Balita nga akong giwali kaninyo. Kini gidawat ninyo ug hangtod karon inyong gibarogan. Pinaagi niining Maayong Balita maluwas kamo, kon huptan ninyog maayo ang akong giwali kaninyo. Kon dili, mahimong walay pulos ang inyong pagtuo. Gitudlo ko kaninyo ang labing mahinungdanon nga mga butang nga akong natun-an: nga si Jesu-Cristo namatay aron maluwas kita sa silot tungod sa atong mga sala. Ug kini sumala sa Kasulatan. Gilubong siya ug nabanhaw sa ikatulo ka adlaw, sumala usab sa Kasulatan. Nagpakita siya una kang Pedro ug unya sa uban pa sa 12 ka mga apostoles. Pagkahuman nagpakita usab siya sa kapin 500 ka mga sumusunod nga nagtigom. Ug kadaghanan kanila buhi pa apan ang uban patay na. Nagpakita usab siya kang Santiago ug dayon sa tanang mga apostoles. Sa kataposan nagpakita usab siya kanako. Daw sama ako sa usa ka bata nga natawo sa dili insakto nga panahon. Ako ang labing ubos sa mga apostoles ug dili gani ako takos nga tawgon nga apostol, tungod kay gilutos ko ang mga tumutuo sa Dios. Apan tungod sa grasya sa Dios kanako, karon apostol na ako. Ug walay makaingon nga walay pulos ang grasya sa Dios kanako, tungod kay ang tinuod, mas labaw ang akong paghago kon itandi sa akong kaubang mga apostoles. Apan kana dili tungod sa akong kaugalingon, kondili tungod sa grasya ug tabang sa Dios. Apan walay kalainan kon ako o sila ang nagatudlo, ang mahinungdanon nga pareho ang among giwali ug pareho usab ang inyong gituohan. Kon among giwali kaninyo nga gibanhaw si Cristo, nganong ang uban kaninyo nagaingon nga walay pagkabanhaw sa mga patay? Kon tinuod nga walay pagkabanhaw sa mga patay nagkahulogan nga si Cristo wala usab mabanhaw. Ug kon wala mabanhaw si Cristo, walay kapuslanan ang among pagwali, ug wala usay kapuslanan ang inyong pagtuo. Dili lang kana, mogawas nga bakak ang among gisulti mahitungod sa Dios, kay nagasulti man kami nga gibanhaw niya si Cristo. Apan kon walay pagkabanhaw sa mga patay, wala siya mabanhaw. Ug kon wala mabanhaw si Cristo, ang inyong pagtuo walay kapuslanan ug wala pa kamo mapasaylo sa inyong mga sala. Ug magkahulogan usab nga ang mga tumutuo ni Cristo nga nangamatay na, wala usab maluwas. Kon ang atong paglaom isip Kristohanon alang lang sa atong kinabuhi dinhi sa kalibotan, kita gayod ang labing makalulooy sa tanan. Apan ang tinuod, nabanhaw si Cristo gikan sa kamatayon ug mao kini ang nagapamatuod nga banhawon gayod ang mga patay. Tungod sa usa ka tawo nga si Adan ang kamatayon miabot sa tanang mga tawo. Ug tungod usab sa usa ka tawo nga si Cristo ang mga patay mabanhaw. Kon tanan kita mamatay tungod sa atong relasyon kang Adan, tungod usab sa atong relasyon kang Cristo kitang tanan mabanhaw. May iya-iya nga panahon ang pagkabanhaw. Ang una gayod nga nabanhaw mao si Cristo. Pagkahuman, pagbalik niya dinhi sa kalibotan, mabanhaw usab ang iyang katawhan. Ug dayon moabot ang kataposan. Walaon niya ang tanan nga paghari, pagdumala, ug paggahom, ug itugyan niya ang paghari ngadto sa Dios nga Amahan. Kay si Cristo kinahanglan pa nga maghari hangtod nga mapildi niya ang tanan nagabatok kaniya. Ang kataposang kaaway nga walaon mao ang kamatayon. Ang Kasulatan nagaingon nga si Cristo gipahari sa Dios sa tanan. Hinuon wala kini magkahulogan nga apil ang Dios nga maoy naghatag ug katungod kang Cristo sa paghari sa tanan. Kondili, kon ang tanan anaa na ilalom sa paggahom ni Cristo, si Cristo nga Anak sa Dios magpasakop usab sa Dios nga maoy naghatag kaniyag katungod sa paghari sa tanan, aron ang Dios mao na ang mogahom sa tanan. Adunay mga tawo nga nagpabautismo alang sa mga namatay. Unsay kapuslanan sa ilang gibuhat kon ugaling ang mga patay dili banhawon? Ug unsay among makuha sa kanunayng pagbutang sa among kinabuhi sa kakuyaw. Kon unsa ka tinuod nga gipasigarbo ko kamo sa atong paghiusa kang Cristo Jesus nga atong Ginoo, mao usab ka tinuod nga giatubang ko kada adlaw ang kakuyaw sa kamatayon. Nalisdan gayod ako dinhi sa Efeso, tungod kay ang mga tawo nga nagabatok kanako sama sa mabangis nga mga mananap. Busa kon ang mga patay dili banhawon, unsa may akong makuha sa mga pag-antos nga sama niini? Kon ang mga patay dili banhawon, mas maayo pa nga sundon na lang nato ang panultihon nga nagaingon, “ Magpagusto kita, mangaon kita ug mag-inom, kay basin ug mamatay na kita ugma.” Ayaw kamo pagtuo niana, kay kana nga panultihon panglingla lang. Hinuon, tuohi ninyo ang panultihon nga nagaingon, “Makadaot sa maayong pamatasan ang pagpakig-uban sa mga tawo nga daotan.” Pagtinarong na kamo ug biyai na ninyo ang pagpakasala. Gisulti ko kini kaninyo aron maulaw kamo kay ang uban kaninyo sayop ang pag-ila sa Dios. Kon adunay mangutana kon unsaon pagkabanhaw sa mga patay ug kon unsang matang sa lawas ang ilang maangkon, ania ang akong tubag nianang tawo nga wala gayoy nahibaloan: kon magtanom kita ug usa ka binhi sa yuta, kana nga binhi madunot una ayha motubo. Ug bisan unsa nga binhi ang imong itanom, kon motubo na gani, lahi na ang hitsura niini kaysa dihang imo kining gitanom. Ang hitsura niini sumala man sa pagbuot sa Dios. Ug ang matag matang sa binhi adunay kaugalingon nga hitsura kon motubo. Mao man usab ang lawas sa tanang dunay kinabuhi, kay ang mga lawas dili managsama. Lahi ang lawas sa tawo ug lahi usab ang sa mga mananap, lahi ang lawas sa mga langgam, ug lahi pa gayod ang sa mga isda. Nagkalain-lain ang gibuhat sa Dios dinhi sa yuta ug didto sa langit, ug ang tanan nga iyang gibuhat matahom. Apan managlahi ang ilang katahom. Ang katahom sa mga butang didto sa langit lahi sa katahom sa mga butang dinhi sa yuta. Lahi ang katahom sa adlaw, ug lahi usab ang katahom sa bulan. Ang mga bitoon may kaugalingon usab nga katahom. Ug bisan pa gani ang mga bitoon may nagkalain-lain nga katahom. Ingon niana kon banhawon na ang mga patay. Ang atong lawas karon madunot, apan kon mabanhaw na, dili na gayod kini madunot bisan kanus-a. Ang atong lawas karon huyang ug dili makahatag ug dungog, apan kon banhawon na, kini mahimong lig-on ug dungganon. Ang atong lawas karon yutan-on, apan kon banhawon na, kini mahimo nang langitnon. Tungod kay kon may yutan-on nga lawas may langitnon usab nga lawas. Kay ang Kasulatan nagaingon, “Ang una nga tawo nga si Adan gihatagan ug kinabuhi.” Apan ang ulahi nga Adan nga mao si Cristo gihatagan sa espiritu nga nagahatag ug kinabuhi. Dili ang langitnon nga lawas ang nauna kondili ang yutan-on nga lawas, ug dayon mosunod ang langitnon nga lawas. Ang unang tawo nga si Adan yutan-on. Gibuhat siya gikan sa yuta. Apan ang ikaduhang tawo nga mao si Cristo gikan sa langit. Ang mga lawas nga yutan-on sama gayod sa lawas sa tawong gibuhat gikan sa yuta, apan ang mga lawas nga langitnon sama gayod sa lawas niadtong naggikan sa langit. Busa ingon nga ang atong lawas nahisama sa lawas ni Adan nga gikan sa yuta, moabot gayod ang adlaw nga ang atong lawas mahisama usab kang Cristo nga gikan sa langit. Mga igsoon, ang buot kong ipasabot mao kini: kining atong lawas nga yutan-on dili mahimo nga makapanunod sa Gingharian sa Dios. Ug kining lawas nga madunot dili makapanunod sa kinabuhi nga walay kataposan. Paminaw kamo kay sultihan ko kamo niini nga tinago: dili kitang tanan mamatay, apan tanan kita, ang atong lawas, bag-ohon sa Dios. Kini kalit kaayo nga mahitabo, sama kakalit sa usa ka pagpamilok. Kay sa pagtingog sa kataposang trumpeta, ang mga patay banhawon dayon ug hatagan sa lawas nga dili na madunot. Ug kita nga buhi pa, bag-ohon usab ang atong mga lawas. Tungod kay kining lawas nga madunot ug mamatay kinahanglan nga ilisan sa lawas nga dili na madunot ug dili na mamatay. Busa kon kining lawas nga madunot mailisan na sa dili madunot, ug kon kining lawas nga mamatay mailisan na sa dili mamatay, matuman na ang gi-ingon sa Kasulatan, “Giwagtang na sa Dios ang kamatayon!” “Gipildi na ang kamatayon, ug wala nay gahom.” Ang kamatayon may gahom lang kanato tungod sa sala, ug may gahom ang sala tungod kay may Kasugoan. Apan salamat sa Dios tungod kay pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo gihatagan niya kita ug kadaogan nianang mga butanga. Busa, mga hinigugma ko nga mga igsoon kang Cristo, pagpakalig-on kamo ug dili gayod matarog sa inyong pagtuo. Pagmakugihon kamo sa buluhaton nga gihatag kaninyo sa Ginoo, kay nasayod kamo nga may kapuslanan gayod ang inyong mga paghago alang sa Ginoo. Bahin sa inyong pagtabang sa mga tumutuo sa Judea, buhata usab ninyo ang akong gipabuhat sa mga tumutuo sa Galacia. Kada Dominggo, ang matag usa kaninyo maggahin ug kantidad gikan sa inyong kinitaan. Tigoma ninyo kini aron sa pag-abot ko diha maandam na ang inyong hinabang. Inig-abot ko diha ipadala ko sa Jerusalem ang mga tawo nga inyong gipili nga modala sa inyong mga hinabang ug ang akong sulat nga magpaila kanila. Apan kon kinahanglanon gayod nga moadto usab ako didto sa Jerusalem, mouban na lang sila kanako. Molahos ako diha sa Corinto pagkagikan ko sa Macedonia, tungod kay moagi ako didto. Ug posibleng magdugay ako diha uban kaninyo. Basin kon diha pa ako magpalabay sa tingtugnaw aron matabangan ako ninyo sa akong mga kinahanglanon sa akong pagbiyahe kon asa man ako moadto. Dili ko gusto nga kadiyot lang ako diha. Gusto ko nga magdugay ako diha sa inyo, kon itugot sa Ginoo. Apan karon magpabilin una ako dinhi sa Efeso hangtod sa adlaw sa Pentecostes, tungod kay daghan dinhi ang gustong maminaw sa Maayong Balita, ug nagatuo ako nga daghan ang motuo dinhi bisan tuod ug daghan ang nagabatok. Kon moabot diha si Timoteo, abi-abiha ninyo siya aron dili siya mataha, tungod kay sama man usab siya kanako nga nagaalagad sa Ginoo. Tahora ninyo siya. Ug kon mobiya na siya diha, tabangi usab ninyo siya sa iyang mga kinahanglanon sa iyang paglakaw aron makabalik siya dinhi kanako. Magpaabot ako kaniya kuyog sa uban pa nga mga igsoon kang Cristo. Bahin sa atong igsoon nga si Apolos, gihangyo ko gayod siya nga mobisita diha kaninyo kuyog sa uban nga mga igsoon kang Cristo. Apan dili pa kuno siya makaanha karong mga panahona. Moanha siya kon may higayon. Pagbantay kamo kanunay ug barogi ang inyong pagtuo kang Jesu-Cristo. Pagmaisogon ug pagmalig-on, ug bisan unsa ang inyong buhaton, buhata ninyo kini nga may paghigugma. Mga igsoon, nasayran ninyo nga ang unang mga Kristohanon diha sa Acaya walay lain kondili si Estefanas ug ang iyang pamilya. Gihalad nila ang ilang kaugalingon sa pag-alagad sa mga tumutuo. Mao kana nga nagahangyo ako kaninyo nga magpasakop kamo kanila ug sa tanang sama kanila nga nagahago alang sa Ginoo. Nalipay gayod ako sa pag-anhi nilang Estefanas, Fortunato, ug Akaicus. Kay bisan wala kamo, ania sila puli kaninyo. Nakahatag silag kadasig kanako ug ingon man kaninyo. Ang mga tawo nga sama kanila angayng pasidunggan. Ang mga tumutuo dinhi sa probinsya sa Asia nangumusta kaninyo. Si Aquila ug si Priscila ug ang mga tumutuo nga nagatigom sa ilang balay nangumusta gayod kaninyo tungod kay managsama kamo nga anaa sa Ginoo. Nangumusta usab kaninyo ang tanang mga tumutuo dinhi. Pagkumustahay kamo isip managsoon kang Cristo. Karon, ako mismo si Pablo ang nagasulat niini nga pagpangumusta: Kumusta kaninyong tanan. Hinaut nga silotan sa Dios si bisan kinsa nga wala mahigugma kaniya. Ginoo, balik na! Hinaut nga panalanginan kamo ni Ginoong Jesus. Gihigugma ko kamong tanan sa atong pagkahiusa kang Cristo Jesus. Amen. Ako si Pablo nga nahimong apostol ni Cristo Jesus tungod sa kabubut-on sa Dios. Ako ug ang atong igsoon nga si Timoteo nangumusta kaninyo nga mga tumutuo sa Dios diha sa Corinto, ug sa tanang mga katawhan sa Dios diha sa tibuok probinsya sa Acaya. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Dalaygon gayod ang Dios ug Amahan ni Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Maluloy-on siya nga Amahan, ug Dios siya nga kanunayng nagadasig kanato. Gidasig niya kita sa tanan natong mga kalisdanan, aron nga pinaagi sa pagdasig niya kanato madasig usab nato ang uban nga anaa sa kalisdanan. Kay bisan pa ug daghan ang atong naambitan nga mga pag-antos ni Cristo, daghan man usab nga mga pagdasig ang atong nadawat pinaagi kaniya. Kon nagaantos man kami, kini alang sa pagdasig kaninyo ug sa inyong kaluwasan. Ug kon gidasig kami, kini alang usab sa paghatag ug kadasig kaninyo aron maantos ninyo ang mga kalisdanan nga sama sa among giantos. Busa dako ang among paglaom diha kaninyo, tungod kay nasayod kami nga sa inyong pag-ambit sa among mga pag-antos, makaambit usab kamo sa pagdasig sa Dios kanamo. Mga igsoon diha kang Cristo, gusto namo nga masayod kamo nga lisod kaayo ang among nasinati didto sa probinsya sa Asia. Kay morag dili na gayod kami makaantos niadtong panahona, ug daw ikamatay na namo. Gipakaingon namo nga mao na kadto ang among kataposan. Apan nahitabo diay kadto aron makatuon kami nga dili magsalig sa among kaugalingon, kondili sa Dios nga mao ang nagbanhaw sa mga patay. Giluwas niya kami sa katalagman sa kamatayon, ug luwason pa gayod niya kami. Siya lang gayod ang among ginasaligan nga magpadayon sa pagluwas kanamo samtang gitabangan ninyo kami pinaagi sa inyong mga pag-ampo. Ug tungod sa mga panalangin nga among madawat gikan sa Dios ingon nga tubag niya sa pag-ampo sa daghang mga tawo, daghan usab ang magapasalamat kaniya. Mao kini ang among ikapasigarbo: nagkinabuhi kami nga matarong ug wala gayoy ikasaway sa among pagtagad ngadto sa mga tawo, ug labi na gayod kaninyo. Nahimo namo kini tungod sa tabang sa Dios ug dili sa among kaugalingon nga kaalam. Gipamatud-an sa among konsensya nga tinuod gayod kining among gipasigarbo. Tungod niining akong pagsalig, nagplano ako kaniadto nga mobisita una kaninyo aron nga sa ikaduha nga higayon makatabang kamo. Nagplano ako nga mohapit una diha kaninyo kon moadto na ako sa Macedonia, ug sa akong pagbalik gikan sa Macedonia mohapit ako pag-usab diha aron matabangan na usab ninyo ako sa akong pag-adto sa Judea. Mao unta kadto ang akong plano. Apan tungod kay wala kami makadayon, nagkahulogan ba kini nga dili masaligan ang akong gisulti? Basin makaingon kamo nga sama usab ako sa uban nga mga tawo dinhi sa kalibotan nga nagaplano ug naghuna-huna alang lang gayod sa ilang kaugalingong kaayohan. Nagaingon sila “Oo,” apan kadto nagkahulogan diay nga “Dili.” Apan ang tinuod mao kini: ingon nga ang Dios kasaligan, masaligan usab ninyo ang among gisulti kaninyo. Kami ni Silas ug ni Timoteo nagwali kaninyo mahitungod sa Anak sa Dios nga si Jesu-Cristo. Ug nasayran ninyo nga si Cristo masaligan sa iyang gisulti. Dili mahimo nga dili niya buhaton ang iyang gisaad. Pinaagi kaniya ang tanang gisaad sa Dios natuman. Busa makaingon kamo nga kasaligan gayod ang Dios, ug pinaagi niini madayeg siya. Ang Dios mao ang nagpalig-on kanato sa atong pagpakig-uban kang Cristo. Gipili niya kita nga mag-alagad kaniya. Gimarkahan niya kita ingon nga iya pinaagi sa pagpapuyo niya sa Espiritu Santo diha sa atong kasingkasing, nga mao usab ang kalig-onan nga madawat nato ang iyang mga saad. Nasayod ang Dios nga nagasulti ako sa tinuod. Ang hinungdan kon nganong wala ako nakadayon sa pag-anha diha kaninyo sa Corinto mao nga dili ko gusto nga malain ang inyong buot kanako. Wala kami magmando kaninyo mahitungod sa inyong pagtuo, kay lig-on na man kamo. Gusto lang unta namo kamong tabangan aron magmalipayon kamo. Busa naghunahuna ako nga dili na lang ako moanha diha kaninyo kon masakit ko lang pag-usab ang inyong pagbati. Kay kon masakit ko kamo, kinsa na man lang unya ang makalipay kanako? Wala na! Mao kana ang hinungdan kon nganong nagsulat una ako kaninyo, aron nga kon moanha ako diha, dili ako mapaguol sa mga tawo nga mao unta ang makalipay kanako. Kay nagatuo ako nga kon malipay ako, malipay usab kamo. Niadtong una ko nga pagsulat kaninyo nahasol ug nasubo gayod ako ug naghilak pa gani. Dili nako tuyo nga sakiton ang inyong pagbati, kondili gusto ko lang nga masayran ninyo nga gimahal ko gayod kamo. Karon, kon mahitungod sa tawo diha nga nakasala, dili lang ako ang iyang gihatagan ug kaguol kondili may kaguol usab nga iyang gihatag kaninyong tanan. Nagaingon ako nga “may” kaguol usab kay dili ko gustong palabihan. Apan igo na ang silot nga inyong gihatag kaniya. Busa pasayloa na ninyo siya ug dasiga usab, kay basin ug dag-on siya sa hilabihan nga kaguol. Ug nanghangyo usab ako kaninyo nga ipakita ninyo kaniya nga gimahal pa ninyo siya. Mao gani kini ang hinungdan nga nagsulat ako kaninyo, kay gusto kong masayran kon kasaligan ba kamo sa pagtuman sa tanan nga akong gisulti kaninyo. Kon pasayloon ninyo ang nakasala, pasayloon ko usab siya. Kay kon may nakasala kanako gipasaylo ko na siya sa atubangan ni Cristo alang kaninyo. Angay nato kining buhaton aron dili kita madaog ni Satanas, kay nasayran nato kon unsa ang iyang mga pamaagi. Pag-abot ko didto sa Troas aron magwali sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, nakita ko nga giandam nang daan sa Ginoo ang ilang mga kasingkasing sa pagpaminaw kanako. Apan wala ako mahimutang kay wala didto si Tito nga atong igsoon kang Cristo. Busa nanamilit ako sa mga tumutuo ug miadto sa Macedonia. Salamat sa Dios kay kanunay siya nga nagauna kanato sa parada sa pagdaog. Gibuhat niya kini tungod kay anaa na kita kang Cristo. Sama sa pahumot gigamit niya kami sa pagpaila kaniya sa bisan asang lugar. Kay sama kami sa mahumot nga halad ni Cristo ngadto sa Dios nga mapanimahoan sa mga tawo nga nangaluwas ug bisan sa mga nangawala. Sa mga tawo nga nangawala, ang among gipakaylap nga kamatuoran sama sa baho sa patay nga nagadala ug kamatayon; apan sa mga tawo nga nangaluwas, sama kini sa pahumot sa mga buhi nga nagadala ug kinabuhi. Kinsa man kaha ang makahimo niini nga buluhaton? Apan gipadala kami sa Dios. Ug tungod kay siya nagtan-aw kanamo ug kami anaa kang Cristo, matinud-anon kami sa pagsangyaw sa mensahe sa Dios. Dili kami sama sa uban nga gihimo lang nila nga panapi ang pagwali sa mensahe sa Dios. Basin maghunahuna kamo nga gidayeg na usab namo ang among kaugalingon. Dili kami sama sa uban nga nagkinahanglan pa ug mga sulat sa pagpaila aron dawaton ninyo, ug unya mangayo na usab kaninyo ug laing sulat sa pagpaila aron dawaton sila sa laing lugar. Wala kami magkinahanglan ug mga sulat sa pagpaila, kay kamo mismo ang among sulat nga napatik sa among kasingkasing, tungod kay ang inyong pagkinabuhi sama sa sulat nga makita ug mabasa sa tanan. Klaro nga kamo sama sa sulat ni Cristo nga gisulat pinaagi kanamo. Ang gigamit sa pagsulat dili tinta kondili ang Espiritu sa Dios nga buhi, ug wala usab kini isulat sa mga bato nga sulatanan kondili sa kasingkasing sa mga tawo. Makasulti kami niini tungod sa gihimo ni Cristo pinaagi kanamo ug tungod sa among pagsalig sa Dios. Kay kon kami lang dili kami makahimo niini nga buluhaton, apan gitabangan kami sa Dios. Siya ang naghatag kanamo ug katakos aron masaysay namo ang bag-o nga pamaagi nga iyang gibuhat aron kita makaduol kaniya. Kining bag-o nga pamaagi dili pinaagi sa gisulat nga Kasugoan kondili pinaagi sa Espiritu Santo. Kay ang Kasugoan nagadala sa silot nga kamatayon, apan ang Espiritu Santo nagahatag ug kinabuhi nga walay kataposan. Sa paghatag sa Dios kang Moises sa Kasugoan nga iyang gisulat sa mga bato, ang mga Israelinhon dili na makatutok sa nawong ni Moises kay nasulawan gayod sila. (Apan kadtong kahayag sa iyang nawong hinay-hinay lang nga nawala.) Karon kon ang Dios nagpakita sa iyang gahom sa Kasugoan nga nagadala ug kamatayon, mas labaw pa niini ang iyang ipakita nga gahom kon ang Espiritu Santo na ang maglihok. Kay kon gipakita sa Dios ang iyang gahom sa paghatag niya sa Kasugoan nga nagdala ug silot, dili ba nga mas labaw pa gayod ang iyang ipakita nga gahom kon isipon na niya nga matarong ang tawo? Ang tinuod, ang gahom sa Kasugoan kaniadto bale-wala lang gayod kon itandi sa gahom niining bag-o nga pamaagi. Kay kon may gahom nga gipakita ang Dios niadtong Kasugoan nga lumalabay lang, mas labaw pa ang gahom nga iyang ipakita niining bag-o nga pamaagi nga molungtad sa walay kataposan. Ug tungod kay mao kini ang among gilaoman, wala kamiy kahadlok sa pagsugilon sa pulong sa Dios. Dili kami sama kang Moises nga nagtabon sa iyang nawong aron dili makita sa sama niya nga mga Israelinhon ang hinay-hinay nga pagkahanaw sa kahayag sa iyang nawong. Sa pagkatinuod, wala makasabot ang mga Israelinhon kon unsa ang kahulogan niadto kay gitaptapan ang ilang hunahuna. Ug bisan gani karon may nakataptap gihapon sa ilang hunahuna kon basahon nila ang daan nga kasabotan. Kay wala nila masabti nga kon kita anaa na kang Cristo, kadtong daan nga pamaagi nawala na. Oo, hangtod gani karon kon magbasa sila sa mga sinulat ni Moises dili gihapon sila makasabot, kay may nakataptap sa ilang hunahuna. Apan kanang nakataptap makuha kon ang tawo modangop sa Ginoo. Karon, ang giingon dinhi nga Ginoo mao ang Espiritu Santo, ug kon ang Espiritu sa Ginoo mao ang anaa sa tawo, gawasnon na siya. Ug tungod kay wala nay nakataptap sa atong hunahuna, makita na nato ang gahom sa atong Ginoo. Ug kining gahom nga gikan sa Ginoo, nga mao ang Espiritu Santo, nagapadayon sa pagbag-o kanato aron nga sa ngadto-ngadto mahisama kita kaniya. Tungod sa kalooy sa Dios gipili niya kami nga magsangyaw niining bag-ong pamaagi nga mahimong matarong ang mga tawo, busa wala kami nagamaluya. Gisalikway namo ang mga makauulaw nga binuhatan nga ginahimo sa sekreto. Dili kami malimbongon sa mga tawo ug wala namo tuisa ang pulong sa Dios. Nasayran gayod sa mga tawo nga dayag ang among pagsugilon sa kamatuoran, ug nakita usab kini sa Dios. Apan kon may mga tawo nga dili makasabot sa Maayong Balita nga among gisaysay, kana mao ang mga tawo nga nangawala. Dili sila motuo sa Maayong Balita tungod kay ang ilang mga hunahuna gibutaan ni Satanas nga mao ang nagpakadios niining kalibotana. Gibutaan niya sila aron dili nila makita ang kahayag sa Maayong Balita bahin sa gahom ni Cristo, siya nga mao gayod ang hulagway sa Dios. Wala kami nagawali mahitungod sa among kaugalingon kondili mahitungod kang Jesu-Cristo, nga siya mao ang Ginoo. Nagaalagad kami kaninyo tungod ug alang kang Jesus. Ang Dios nga nagaingon, “Gikan sa kangitngit modan-ag ang kahayag,” mao usab ang naghatag ug kahayag sa among hunahuna aron masabtan namo kon unsa ang gahom nga iyang gipakita pinaagi kang Cristo. Kami sama lang sa kolon nga gisudlan niining mahalon nga butang, aron masayran sa mga tawo nga ang gahom nga dili matupngan nga ania sa among mga lawas nga maluya dili gikan kanamo, kondili gikan sa Dios. Sa among pagsangyaw kanunay kaming gipaantos, apan wala gayod kami mapildi sa mga nagabatok kanamo. Usahay maglibog na kami, apan wala gayod kami kawad-ig paglaom. Daghan ang nagtinguha sa pagpatay kanamo, apan wala kami pasagdi sa Dios. Tinuod nga gidagmalan nila kami, apan sa kalooy sa Dios buhi pa gihapon kami. Kanunay kaming nahimutang sa kakuyaw sa kamatayon sama sa nahitabo kang Jesus, aron nga pinaagi sa among kinabuhi makita sa tanan ang kinabuhi ni Jesus. Ang among kinabuhi kanunay nga nahimutang sa kakuyaw tungod sa among pag-alagad kang Jesus, aron nga pinaagi niining lawas namo nga may kamatayon makita sa tanan ang kinabuhi ni Jesus. Busa tungod kay giwali namo si Cristo mahimong patyon kami, apan mao usab kini ang pamaagi nga makaangkon kamo sa kinabuhi nga walay kataposan. Ang Kasulatan nagaingon, “Nagtuo ako sa Dios, busa nagsugilon ako.” Ug mao usab kini ang among gibuhat, gisugilon namo ang among gituohan. Kay nasayran namo nga ang Dios nga nagbanhaw kang Ginoong Jesus mao usab ang magabanhaw kanamo, sama sa iyang pagbanhaw kang Jesus, ug dalhon niya kami uban kaninyo sa iyang atubangan. Ang tanan namong mga pag-antos alang sa inyong kaayohan, aron samtang nagadaghan ang mga tawo nga nagadawat sa kalooy sa Dios, modaghan usab ang mga tawo nga magpasalamat kaniya, ug niini madayeg siya. Mao kana ang hinungdan nga wala kami magmaluya sa pag-alagad sa Dios. Bisan kining among mga lawas nagaanam na ug kaluya, ang among espiritu nagapadayon sa paglig-on matag adlaw. Ang mga kalisdanan nga among giantos dinhi sa kalibotan dili bug-at ug lumalabay lang. Ug tungod sa among mga pag-antos, may nindot kaayo nga balos nga gitagana ang Dios kanamo, ug kini walay kataposan ug dili gayod matupngan. Kay wala namo ipalabi ang mga butang nga among makita dinhi sa kalibotan, kondili gipalabi namo ang mga butang nga dili makita. Kay ang mga butang nga makita lumalabay lang, apan ang mga butang nga dili makita molungtad sa walay kataposan. Kining atong lawas karon nahisama sa balay nga atong ginapuy-an samtang ania pa kita sa kalibotan. Dili nato igsapayan kon mamatay ang atong lawas. Kay nasayran nato nga may ihatag ang Dios kanato nga bag-ong lawas nga atong pagapuy-an didto sa langit. Kini dili binuhat sa tawo kondili sa Dios, ug dili na gayod mamatay bisan kanus-a. Sa pagkakaron nagaagulo kita kay nangandoy kita nga makapuyo na nianang lawasa didto sa langit, aron nga kon masul-ob na nato kanang lawasa dili hikaplagan nga hubo ang atong kalag. Samtang ania pa kita nagapuyo niining lawas nga yutan-on nagaagulo kita tungod sa kalisdanan. Dili tungod kay gusto nato nga mamatay, kondili gusto nato nga masul-oban sa lawas nga langitnon, aron kining lawas nga may kamatayon mailisan sa wala na gayoy kamatayon. Ang Dios mao ang nagaandam kanato aron madawat nato kining bag-o nga lawas. Ug gihatagan niya kita sa Espiritu Santo aron masiguro nato nga kini buhaton gayod niya. Busa dili kita magmaluya bisan nasayran nato nga samtang ania pa kita niini nga lawas layo kita sa puloy-anan sa Ginoo. Kay sa pagkakaron nagakinabuhi kita pinaagi sa pagtuo ug dili sumala sa atong makita. Wala kami maluya, bisan pa ug gusto unta namo nga biyaan na kining lawasa ug mopauli didto sa Ginoo. Busa bisan ania pa kami dinhi o didto na kaniya gusto namo nga malipay ang Dios kanamo. Kay kitang tanan kinahanglan gayod nga moatubang kang Cristo sa kaulahian aron hukman niya. Ug ang tagsa-tagsa kanato magdawat sa balos basi sa atong binuhatan dinhi sa kalibotan, maayo man o daotan. Busa tungod sa kahadlok namo sa Ginoo, gipaningkamotan namo nga makabig ang mga tawo nga motuo kaniya. Nasayran sa Dios ang among pagkatawo, ug nagasalig ako nga kini nasayran usab ninyo. Kini dili sa pagdayeg na usab sa among kaugalingon, kondili buot lang namo kamong hatagan ug hinungdan nga ikapasigarbo ninyo kami, aron aduna usab kamoy ikatubag sa mga tawo nga nagadayeg lang sa mga butang nga makita ug dili ang anaa sa kasingkasing. Kon mora kamig buang, kana tungod ug alang sa Dios; ug kon husto ang among panghunahuna, kana tungod ug alang kaninyo. Kay tungod sa gugma ni Cristo kanamo wala nay lain namong mahimo gawas sa pagtuman kaniya. Kay nasayod kami nga si Cristo namatay alang sa tanan, busa sama ra nga namatay usab ang tanan. Namatay siya alang sa tanan, aron nga ang mga tawo nga buhi karon dili na magkinabuhi alang sa ilang kaugalingon kondili alang kaniya nga namatay ug nabanhaw alang kanila. Busa karon, dili na kami maghukom sa tawo pinaagi sa tawhanong basihanan. Kaniadto nanghukom usab kami kang Cristo pinaagi sa tawhanong basihanan apan karon dili na. Si bisan kinsa nga anaa kang Cristo bag-o na. Wala na ang iyang daan nga pagkatawo, kay bag-o na siya. Ang Dios mao ang nagbuhat niini. Siya ang nagpasig-uli kanato ngadto kaniya pinaagi kang Cristo. Ug gihatagan niya kami ug buluhaton sa pagbalita nga gipasig-uli na niya ang mga tawo ngadto kaniya. Mao kini ang among gibalita, nga gipasig-uli na sa Dios ang iyang mga tawo ngadto kaniya pinaagi kang Cristo. Wala na niya isipa ang ilang mga sala. Ug kami mao ang iyang gitugyanan sa pagpakaylap niini nga balita. Busa nagasugilon kami ingon nga mga pinadala ni Cristo, ug pinaagi kanamo nanghangyo ang Dios kaninyo nga mobalik na kamo kaniya! Si Cristo wala gayoy sala, apan siya mao ang gipasilotan sa Dios tungod sa atong mga sala, aron nga kon anaa kita kang Cristo, ipakamatarong kita sa Dios. Tungod kay kami mga katabang sa Dios, nanghangyo gayod kami kaninyo nga dili ninyo isipon nga walay kapuslanan ang grasya nga inyong nadawat gikan kaniya. Kay nagaingon ang Dios, “Sa husto nga panahon gipatalinghogan ko ikaw, ug sa panahon sa kaluwasan gitabangan ko ikaw.” Busa paminaw kamo! Karon gayod ang husto nga panahon nga luwason kita sa Dios. Wala kami nagabuhat sa bisan unsa nga mahimong hinungdan sa pagkapandol sa mga tawo, aron dili ikasaway ang among pag-alagad sa Dios. Sa tanan namong gibuhat gipakita namo nga kami mga alagad gayod sa Dios. Bisan labihan kalisod ang among mga nasinati, giantos gayod namo. Gilatos kami, gipriso ug gipasipad-an sa mga tawo. Usahay hilabihan gayod ang among paghago ug usahay wala kamiy tulog ug kaon. Gipamatud-an usab namo ngadto sa mga tawo nga tinuod kami nga mga alagad sa Dios pinaagi sa among hinlo nga pagkinabuhi ug pinaagi sa among kaalam. Nahimo kaming mainantuson ug maayo sa among isigka-tawo. Nasayran usab sa mga tawo nga ang Espiritu Santo mao ang nagatultol kanamo, ug ang among paghigugma sa among isigka-tawo kinasingkasing gayod. Wala kamiy lain nga ginawali kondili ang kamatuoran, ug gitabangan kami sa Dios pinaagi sa iyang gahom. Ang among pagkamatarong mao ang among hinagiban sa pag-asdang sa among mga kaaway ug pagpanalipod sa among kaugalingon. Isip mga alagad sa Dios, usahay dayegon kami sa mga tawo ug usahay insultohon. May mga tawo nga nagsulti ug daotan batok kanamo, apan may nagsulti usab ug maayo. May nagaingon nga kami kuno mga bakakon, apan ang tanan nga among ginasugilon tinuod gayod. Wala kami tagda sa uban, apan ang tinuod nailhan kami sa tanan. Kanunay kaming nahimutang sa kakuyaw sa kamatayon, apan buhi pa gihapon kami. Gidisiplina kami sa Dios apan wala patya. May mga gihimo kanamo aron maguol kami apan sa gihapon malipayon kami. Kabos lang kami, apan daghan ang mga tawo nga among gipadato. Kon mahitungod sa mga butang dinhi sa kalibotan, wala kamiy matawag nga amoa, apan ang tinuod, kami ang tag-iya sa tanan. Mga minahal nga mga taga-Corinto, walay lipodlipod ang among pagsulti kaninyo, kay hilabihan gayod ang among paghigugma kaninyo. Wala kami magkulang sa among paghigugma kaninyo. Kamo mao ang nagkulang sa inyong paghigugma kanamo. Giisip ko kamo nga akong mga anak. Busa higugmaa ninyo ako sama sa akong paghigugma kaninyo. Ayaw gayod kamo pakighiusa sa mga dili tumutuo. Kay maingon nga ang kahayag ug ang kangitngit dili mag-uban, ang maayo ug ang daotan dili usab angay nga mag-uban. Ug maingon nga si Cristo ug si Satanas dili magkauyon, ang tumutuo ug ang dili tumutuo dili usab magkauyon. Ug kita mao ang templo sa Dios nga buhi! Dili mahimo nga iipon ang mga dios-dios sa templo nga gipuy-an sa Dios. Kay ang Dios nagaingon: “Magapuyo ako ug magauban kanila. Ako mahimong ilang Dios, ug sila mahimong akong katawhan. Busa, angay kamong magpalayo ug mobulag sa mga tawo nga wala motuo kanako. Ayaw kamo paghilabot sa bisan unsang mahugaw, ug dawaton ko kamo. Ako mahimong inyong Amahan, ug kamo mahimong akong mga anak. Mao kini ang giingon sa Ginoo nga makagagahom.” Mga hinigugma, tungod niini nga mga saad sa Dios kanato, biyaan na nato ang tanang nakapahugaw sa atong tibuok nga kinabuhi, ug tinguhaon nato nga mahimong hinlo ang atong kinabuhi nga may pagtahod sa Dios. Kon mahimo, hatagi kami ninyog luna sa inyong kasingkasing. Wala kami magbuhat ug daotan kang bisan kinsa kaninyo. Wala usab kami mangdaot o mamintaha kaninyo. Wala ako mosulti niini sa paghukom kaninyo. Kay sama sa akong giingon kaniadto, gihigugma gayod namo kamo ug bisan unsay mahitabo, buhi man o patay, mag-inunongay gayod kita. Dako ang akong pagsalig kaninyo ug gipasigarbo ko gayod kamo. Bisan daghan nga kalisod ang among nasinatian, hilabihan ang akong kalipay sa dihang nakadungog ako mahitungod kaninyo. Kay bisan sa pag-abot namo sa Macedonia, wala gayoy pahulay ang among lawas tungod kay bisan asa nagaantos kami. Giaway kami sa mga nagbatok kanamo, ug nabalaka usab kami tungod sa kahimtang sa mga tumutuo. Apan ang Dios nga nagadasig sa mga masulob-on mao ang nagdasig kanamo pinaagi sa pag-abot ni Tito. Dili lang ang iyang pag-abot ang nakahatag ug kadasig kanamo, kondili ang iya usab nga gisugilon nga gidasig ninyo siya. Gisuginlan niya kami nga gimingaw kamo kanako ug naguol kamo sa nahitabo, ug gilabanan ninyo ako. Busa malipayon gayod ako karon. Bisan ug nakapasubo kadtong akong sulat kaninyo, wala ako nagbasol nga gisulat ko kadto. Sa sinugdan, tinuod nga nagbasol ako kay nakita ko nga nasubo kamo, bisan sa makadiyot lang. Apan karon malipayon ako, dili tungod kay nasubo kamo, kondili tungod kay mao kadto ang nahimong hinungdan nga naghinulsol kamo. Kay gipasubo kamo sumala sa kabubut-on sa Dios, busa wala maghatag ug kadaot kaninyo kadtong among gisulat. Kay ang kasub-anan nga sumala sa kabubut-on sa Dios nagahatod sa tawo ngadto sa paghinulsol ug kana nagaresulta sa kaluwasan—ug kini dili angay pagabasolan. Apan ang kasubo sa mga tawo nga wala moila sa Dios nagadala kanila ngadto sa kamatayon. Tan-awa ninyo ang resulta niadtong kasubo nga miabot kaninyo sumala sa kabubut-on sa Dios. Nahimo kamong desidido sa pagpakita kanamo nga hinlo kamo gikan niadtong sala nga akong giingon kaninyo. Nasuko gayod kamo sa nakabuhat niadto nga sala, ug nahadlok kamo kon unsa ang mahimong sangpotanan niadto. Gusto gayod ninyo nga mobalik pag-usab ang atong daan nga relasyon. Gisilotan pa gayod ninyo ang nakahimo niadto. Ug sa tanang butang gipakita ninyo nga kamo wala gayoy tulubagon niadto nga sala. Busa kadtong akong sulat dili lang alang sa nakabuhat ug daotan o sa gibuhatan ug daotan, kondili labi na gayod alang kaninyong tanan aron sa atubangan sa Dios mapadayag gayod ninyo ang inyong pagkamatinud-anon kanamo. Ug pinaagi niini nadasig kami. Ug dili kay kana lang, nadugangan pa gayod ang among kadasig sa dihang nakita namo nga nalipay si Tito, kay wala na siyay kabalaka mahitungod kaninyo. Gidayeg ko kamo ngadto kang Tito sa dihang nagsultihanay kami bahin kaninyo. Ug wala ako maulawi kay namatud-an niya nga tinuod ang among gisugilon kaniya. Ug kada mahinumdoman ni Tito nga nagsunod kamong tanan sa iyang gisulti ug dako ang inyong pagtahod kaniya, nagadugang pa gayod ang iyang paghigugma kaninyo. Ug malipayon usab ako kay masaligan ko gayod kamo. Mga igsoon, gusto namong isugilon kaninyo ang gibuhat sa mga tumutuo didto sa Macedonia pinaagi sa grasya sa Dios kanila. Bisan daghan ang ilang nasinatian nga mga pagsulay, malipayon gihapon kaayo sila. Mao kana nga manggihatagon kaayo sila bisan labihan sila kakabos. Makapamatuod ako kaninyo nga ang ilang paghatag dili lang sumala sa ilang makaya kondili labaw pa niini, ug kinabubut-on nila kining gibuhat. Kay sila gayod ang nanghangyo kanamo nga kon mahimo hatagan sila ug kahigayonan nga makatabang usab sila sa mga katawhan sa Dios nga nagka-lisod didto sa Jerusalem. Ug dili kay kana lang, kondili una sa tanan gitugyan nila ang ilang kaugalingon sa Ginoo ug kanamo sumala sa kabubut-on sa Dios. Wala gayod kami magdahom nga makabuhat sila niadto. Tungod sa ilang maayong gibuhat, gidasig namo si Tito sa pagbalik diha kaninyo ug padayonon ang nasugdan na niya nga buluhaton sa pagtigom sa inyong mga hinabang alang sa mga nagka-lisod sa Jerusalem. Kamo diha sa Corinto wala magkulang sa tanan: lig-on ang inyong pagtuo sa Dios, maayo kamo motudlo, ug daghan ang inyong nahibaloan. Kugihan kamo sa inyong pag-alagad sa Dios, ug hilabihan ang inyong paghigugma kanamo. Busa gusto namo nga ipakita ninyo nga wala usab kamo nagakulang sa paghatag. Wala ko kamo sugoa sa paghatag, kondili gisugilon ko lang kaninyo ang pagkamatinabangon sa uban aron mapamatud-an usab ninyo nga ang inyong paghigugma tinuod gayod. Nasayod usab kamo sa gibuhat sa atong Ginoong Jesu-Cristo, nga bisag adunahan siya didto sa langit nagpakakabos siya pinaagi sa iyang pagpakatawo tungod sa iyang kalooy kanato, aron mahimo kitang adunahan. Busa mao kini ang akong tambag: maayo kon padayonon ninyo ang paghatag nga inyo nang nasugdan sa miaging tuig. Kamo gayod ang una nga naghatag ug kamo usab ang una nga nakahunahuna nga magbuhat niini. Busa padayona ninyo kini. Tinguhaa ninyo nga mahuman ang giplano ninyong buhaton, ug paghatag kamo sumala sa inyong mahimo. Kay kon tinguha gayod ninyo nga mohatag, dawaton sa Dios ang inyong ikahatag. Wala siya nagapaabot nga mohatag kamo sa dili ninyo makaya. Dili ko tuyo nga maglisod kamo tungod lang sa pagpasayon ninyo sa kahimtang sa uban, kondili aron nga managsama ang atong kahimtang. Sa pagkakaron maayo ang inyong pagkabutang, busa angay lang nga motabang kamo sa mga nagkinahanglan. Ug kon sa panahon nga kamo na usab ang magkinahanglan, ug sila ang maayo ug pagkabutang, sila na usab ang motabang kaninyo. Sa ingon niini nga pamaagi mahimong managsama ang pagkabutang sa matag usa. Dili ba sama man niana ang giingon sa Kasulatan: “Siya nga nagtigom ug daghan wala masobrahi, ug siya nga nagtigom ug gamay wala makulangi.” Nagapasalamat kami sa Dios nga gibutang niya sa kasingkasing ni Tito ang sama sa among kahangawa alang kaninyo. Kay wala lang siya mosugot sa among hangyo, kondili siya mismo ang may tinguha nga moanha diha kaninyo. Paubanon namo kaniya ang atong igsoon nga dinayeg sa mga tumutuo sa bisan asa tungod sa iyang pagsangyaw sa Maayong Balita. Siya mao gayod ang gipili sa mga tumutuo sa nagkalain-laing mga lugar nga mouban kanamo sa among paghatod niining hinabang alang sa mga nanginahanglan. Gibuhat namo kini aron madayeg ang Ginoo ug aron ikapakita sa mga tawo nga gusto gayod namo nga motabang. Paubanon namo kini nga igsoon kang Tito tungod kay dili namo gusto nga sa among pag-apod-apod niining dako nga hinabang madudahan kami. Kay ang among tumong mao ang pagbuhat sa maayo, dili lang sa atubangan sa Dios kondili sa katawhan usab. May usa pa gayod ka tumutuo nga paubanon namo kanila. Kini nga tawo makadaghan na namo nasulayi sa nagkalain-laing pamaagi ug napamatud-an na namo nga may tinguha gayod siya sa pagtabang, ug labi na gayod karon tungod kay dako ang iyang pagsalig kaninyo. Bahin kang Tito, kauban ko siya sa pagtabang kaninyo. Bahin usab niining duha ka mga kaigsoonan nga mouban kaniya, sila ang mga pinadala sa mga tumutuo gikan sa nagkalain-laing mga lugar. Ang ilang kinabuhi nagapasidungog kang Cristo. Busa, ipakita ang inyong pagkamahigugmaon kanila aron masayran nila nga tinuod gayod ang among mga pagdayeg kaninyo, ug pinaagi kanila, masayran usab kini sa mga tumutuo sa ubang lugar. Dili na kinahanglan nga sulatan ko pa kamo bahin sa inyong pagtabang sa mga tumutuo didto sa Judea, tungod kay nasayran ko nga buot gayod usab kamo nga motabang. Gipasigarbo ko pa gani kamo sa mga taga-Macedonia. Nagaingon ako kanila nga kamo diha sa Acaya andam na nga motabang sukad pa sa miaging tuig. Sa pagkadungog nila niadto, natandog gayod ang kadaghanan kanila sa paghatag. Busa gipauna ko diha sila si Tito aron matabangan kamo sa pagpangandam sa inyong hinabang aron mapamatud-an ang among pagpasigarbo mahitungod kaninyo nga andam na kamo. Kay basin kon may mga taga-Macedonia nga mouban sa akong pag-anha diha ug makita nila nga wala pa man diay kamo makaandam sa inyong ihatag. Kon mao kini ang mahitabo maulawan kami, kay gipasigarbo namo kamo tungod kay dako ang among pagsalig kaninyo. Ug labaw pa kamong maulawan. Busa nakahunahuna ako nga kinahanglan kong dasigon kini nga mga igsoon nga mouna diha aron nga sa dili pa ako moabot, matigom na nila ang inyong gisaad nga hinabang. Sa ingon niini nga pamaagi mapamatud-an nga naghatag kamo tungod kay gusto ninyo ug dili tungod kay napugos lang kamo. Hinumdomi ninyo kini: ang panig-ingnan sa atong paghatag sama sa pagpugas. Kon gamay lang ang atong binhi nga gipugas, gamay lang usab ang atong maani. Apan kon daghan ang atong binhi nga gipugas, daghan usab ang atong maani. Ang matag usa kinahanglan mohatag sa kinasingkasing gayod; dili nga mapugos lang o bug-at sa buot, kay gihigugma sa Dios ang mga nagahatag nga malipayon. Ug ang Dios makahatag kaninyo labaw pa sa inyong gikinahanglan, aron dili kamo kulangon ug kanunay kamong makatabang sa uban. Sumala sa giingon sa Kasulatan: “Nanghatag siya sa mga nanginahanglan; kining matarong niya nga binuhatan dili gayod hikalimtan bisan kanus-a.” Ug ang Dios nga nagahatag ug binhi ngadto sa mag-uuma aron makakaon, mao usab ang Dios nga maghatag kaninyo sa inyong mga kinahanglanon. Ug sa ingon niini magadugang pa gayod ang inyong pagtabang sa uban. Panalanginan niya kamo sa madagayaon gayod aron makatabang kamo kanunay sa uban. Ug daghan ang magpasalamat sa Dios tungod sa inyong hinabang nga gipadala pinaagi kanamo. Mag-ampo sila alang kaninyo uban sa gugma tungod sa dili matupngan nga panalangin sa Dios kaninyo. Busa magpasalamat kita sa Dios tungod sa iyang gasa kanato nga dili matukib. Bisan tuod tawhanon kami, apan sa among pagpakiggira sa mga nagasupak sa kamatuoran, wala kami nagasalig sa among kaugalingon nga kusog, Karon, kon makita namo nga nagatuman na gayod kamo sa hingpit, ang wala nagatuman silotan namo. Hunahunaa ninyo pag-ayo. Kon may nagatuo nga siya iya ni Cristo, angay niyang hunahunaon nga kami iya usab ni Cristo. Bisan morag sobra na ang akong pagpasigarbo bahin sa gahom nga gihatag kanako sa Ginoo, wala ako maulaw, kay kini nga gahom wala ko gamita aron sa pagdaot sa inyong pagtuo, kondili sa pagpalig-on niini. Dili ko buot nga maghunahuna kamo nga gihulga ko kamo sa akong pagsulat kaninyo. Kay ang uban diha kaninyo nagaingon nga isog lang ako kon sa sulat, apan kon nagaatubang na gani huyang ako ug walay bili ang akong mga gipanulti. Angay masayod ang mga nagasulti niana nga kon unsay among giingon sa sulat, mao usab kana ang among buhaton kon anaa na kami diha. Dili kami mangahas nga itandi o ipakasama ang among kaugalingon sa uban diha nga labihan ang pagdayeg sa ilang kaugalingon. Mga wala silay buot, kay nanag-indigay sila ug nanagtandiay sa ilang kaugalingon nga kaayo. Apan kami dili magpalabi sa pagpasigarbo, kondili kutob lang sa buluhaton nga gihatag sa Dios kanamo, ug lakip niini ang among buluhaton diha kaninyo. Kon wala kami makaanha diha kaninyo, mahimo nilang ingnon nga sobra na ang among pagpasigarbo. Apan ang tinuod, kami ang una nga nakaanha diha nga nagdala sa Maayong Balita bahin kang Cristo. Busa dili sobra ang among pagpasigarbo, kay wala kami mangangkon ug magpasigarbo sa hinagoan sa uban. Masaligon kami nga samtang magdugang ang inyong pagtuo, mas daghan pa gayod ang among mahimo diha kaninyo sumala sa gipabuhat sa Dios kanamo. Ug human diha sa inyo, madala usab dayon namo ang Maayong Balita ngadto sa uban nga mga lugar unahan sa inyo. Kay dili namo gusto nga angkonon ang hinagoan sa uban ug unya ipasigarbo. Sama ba sa gi-ingon sa kasulatan, “Kon may magpasigarbo, magpasigarbo siya sa gibuhat sa Ginoo.” Kay ang Ginoo dili malipay sa tawo nga nagadayeg sa iyang kaugalingon, kondili sa tawo nga iyang gidayeg. Kon sa akong pagpasigarbo karon isipon ninyo nga nabuang ako, hinaut nga magpailob lang kamo kanako. Kay gibati ko ang diosnon nga pangabugho kaninyo. Nahisama kamo sa usa ka dalagang putli nga akong gisaad nga ipakasal sa usa ka pamanhonon nga mao si Cristo. Apan nahadlok ako nga basin kon malimbongan kamo, sama kang Eva nga gilimbongan sa bitin, ug mawala ang inyong matinud-anon nga tinguha sa pagsunod kang Cristo. Kay gidawat man ninyo si bisan kinsa nga nagaanha diha kaninyo nga nagawali ug Jesus nga lahi sa among giwali kaninyo. Ug gidawat usab ninyo ang lahi nga espiritu ug ang ilang gi-ingon nga maayong balita nga lahi kaysa inyong nadawat gikan kanamo. Sa akong hunahuna, dili gayod ako maiwit sa mga nagaingon nga sila gayod ang labing maayo nga mga apostoles. Posible nga dili ako maayong mosulti, apan daghan usab ang akong nasayran bahin sa kamatuoran. Ug nasayran ninyo kana kay nakakita man gayod kamo nga tinuod kana sa tanan namo nga pagpanudlo. Wala ako magpasuhol kaninyo sa akong pagwali sa Maayong Balita nga gikan sa Dios, kondili nagsakripisyo ako alang sa inyong kaayohan. Daotan ba kadtong akong gibuhat? Samtang naghago ako diha kaninyo, ang mga tumutuo sa ubang mga lugar mao ang naghatag sa akong mga kinahanglanon. Mora akog nangawat kanila aron lang ako makatabang kaninyo. Sa dihang nakulangan ako sa akong mga kinahanglanon wala usab ako mangayo ug tabang kang bisan kinsa kaninyo. Ang atong mga igsoon kang Cristo sa Macedonia mao ang naghatag kanako sa akong mga kinahanglanon. Kutob sa akong mahimo gilikayan ko ang paghasol kaninyo, ug mao gayod kini kanunay ang akong buhaton. Kining akong gipasigarbo dili gayod maundang tungod kay dili gayod ako mangayo ug tabang gikan kaninyo o sa mga lugar sa inyong palibot nga sakop sa probinsya sa Acaya. Ug tungod kay si Cristo ania kanako, ang akong ginasulti tinuod gayod. Apan basig moingon kamo nga wala ako mangayo ug tabang gikan kaninyo tungod kay wala ko kamo higugmaa. Sayop kana. Gihigugma ko gayod kamo ug kana nasayran sa Dios. Apan barogan ko ang akong gisulti nga dili ako mangayo ug tabang gikan kaninyo, aron nga ang mga tawo nga nagpakaapostoles dili makaingon nga sila nagahago sama kanamo. Kana nga mga tawo dili tinuod nga mga apostoles, kondili mga limbongan ug nagpakaaron-ingnon lang nga sila mga apostoles ni Cristo. Hinuon, dili kana katingad-an. Kay bisan gani si Satanas nagpakaaron-ingnon man nga anghel sa Dios nga nagahatag ug kahayag. Busa dili katingad-an kon ang iyang mga ginsakopan nagpakaaron-ingnon usab nga mga alagad sa pagkamatarong. Apan moabot ang adlaw nga silotan sila sumala sa ilang binuhatan. Sama sa akong gisulti kaniadto, ayaw kamo paghunahuna nga buang-buang ako; apan kon mao kanay inyong hunahuna kanako, dili ko igsapayan, basta tugotan lang ninyo ako nga magpasigarbo bisan gamay lang. Hinuon, kon magpasigarbo ako sa akong kaugalingon, dili kana gikan sa Ginoo, ug daw sa buang-buang ako. Apan tungod kay daghan diha kaninyo ang nagpasigarbo sama sa mga tawo sa kalibotan, ako magpasigarbo usab. Nagahunahuna kamo nga maalam kamo, apan sugot lang kamo nga mandoan sa mga buang-buang. Gibuhat nila kamong mga ulipon, gikuha nila ang inyong mga kabtangan, gilimbongan nila kamo, gipakaubos ug gipakaulawan. Bisan mao kana ang ilang gibuhat, gipasagdan lang gayod ninyo. Makauulaw nga angkonon namo nga luya kami, apan dili namo mahimo ang ilang gibuhat. Kon may mangahas nga magpasigarbo sa bisan unsa, ako mangahas usab; bisan tuod nga niining akong pagpasigarbo mora lang akog buang-buang. Kon sila nagpasigarbo nga mga Judio sila ug mga kaliwat ni Israel ug ni Abraham, mao man usab ako. Kon nagaingon sila nga mga alagad sila ni Cristo, mas maayo ako nga alagad ni Cristo kay kanila. Nasayod ako nga niining akong mga pagpasigarbo mora akog buang, apan ang tinuod, mas maayo gayod ako nga alagad kay kanila tungod kay mas daghan ang akong kahago kon itandi sa ila. Ug mas makadaghan pa ako napriso. Dili maihap ang pagbunal kanako, ug sa makapila ka higayon anaa ako sa kakuyaw sa kamatayon. Sa lima ka higayon gibunalan ako sa akong mga isigka -Judio sa tag-39 ka lapdos. Sa tulo ka higayon ako gilatigo sa mga Romanhon. Ug makausa ako gibato sa mga Judio. Katulo ako nakasinati nga nalunod ang akong gisakyan, ug sa usa niadto ka higayon, usa ka adlaw ug usa ka gabii ang akong paglutaw-lutaw sa lawod. Sa akong pagbiyahe sa nagkalain-laing lugar, ang akong kinabuhi kanunayng nahimutang sa kakuyaw. Nahimutang ako sa kakuyaw sa akong mga paglabang sa mga suba, sa mga tulisan, sa akong mga isigka-Judio, sa mga dili Judio, diha sa siyudad, sa kamingawan, sa dagat, ug sa mga tawong nagapakaaron-ingnon nga sila mga kaigsoonan usab diha sa Ginoo. Nasinati ko usab ang mga kalisdanan tungod sa akong buluhaton, ug usahay wala gani akoy tulog. Usahay dili ako makakaon, ug usahay wala gayod akoy makaon ug bisan gani mainom. Nasinati ko usab ang katugnaw ug kakulang sa bisti. Gawas sa akong mga kasinatian nga wala ko mahisgoti, matag adlaw nagakabalaka pa ako sa kahimtang sa tanang mga iglesia. Kon may huyang sa pagtuo, bation ko ang kaguol. Ug kon may magpakasala, labihan gayod ang akong kasubo. Kon ugaling kinahanglan gayod nga magpasigarbo ako, ang ikapasigarbo ko mao lang ang akong kaluyahon. Wala ako mamakak ug kana nasayran sa Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesus. Dalaygon siya sa walay kataposan. Sa dihang didto ako sa Damascus gipabantayan sa gobernador nga sakop ni haring Aretas ang pultahan sa siyudad aron dakpon ako. Apan gisulod ako sa akong mga kauban sa bukag ug gitunton sa luyo sa paril, busa nakaikyas ako. Nasayod ako nga walay kapuslanan kon magpasigarbo ako bahin sa akong kaugalingon, apan napugos ako. Karon isaysay ko kaninyo ang mga gipakita ug gipadayag sa Ginoo kanako. Kadtong akong kasinatian mao ang akong ipasigarbo. Apan kon bahin sa akong kaugalingon, dili ako magpasigarbo gawas lang kon bahin sa akong mga kaluyahon. Hinuon, kon ipasigarbo ko man gayod ang akong kaugalingon dili ako mahimong buang-buang kay magsugilon man ako sa kamatuoran. Apan dili ako magpasigarbo kay basin kon magsobra ang ilang pag-ila kanako. Gusto ko nga ang ilang pag-ila kanako basi lang sa ilang nakita ug nadunggan ngari kanako. Aron dili nako mapalabian ang pagpasigarbo tungod sa kahibulongan nga mga gipadayag sa Dios kanako, gitugotan niya si Satanas nga hatagan ako ug deperensya sa lawas. Gipasagdan sa Dios nga paantuson ako ni Satanas niining akong deperensya aron dili ako magpasigarbo. Sa tulo gayod ka higayon gipangayo ko sa Ginoo nga kuhaon niya kini kanako. Apan wala niya kuhaa. Hinuon miingon siya, “Ang akong tabang mao lang ang imong gikinahanglan. Kay makita gayod ang akong gahom diha sa imong kaluyahon.” Busa malipayon gayod ako sa pagpasigarbo bahin sa akong mga kaluyahon, aron bation ko kanunay ang gahom ni Cristo kanako. Busa malipayon ako karon sa akong mga kaluyahon, sa mga pagpasipala kanako, sa mga kalisdanan, sa mga paglutos, ug sa mga kakulian tungod sa akong pagsunod kang Cristo. Kay kon nagmaluyahon ako, lig-onon ako sa Dios. Gipugos ninyo ako nga magpasigarbo sama sa buang-buang. Kay angay unta nga gidayeg ninyo ako ngadto sa mga nagpakaaron-ingnon nga mga apostoles, apan wala ninyo ako dayega. Bisan nasayran ko nga sa akong kaugalingon wala akoy ikapasigarbo, dili man ako malupigan nianang mga tawo nga mga labing maayo kuno nga mga apostoles. Sa diha pa ako kaninyo, makadaghan ako maghimog mga milagro ug mga kahibulongan bisan pag may mga kalisdanan nga miabot kanako. Ug kini nagapamatuod sa akong pagka-apostol. Ang akong gibuhat diha kaninyo sama usab sa akong gibuhat sa mga tumutuo sa ubang mga lugar, gawas lang sa wala ko paghasol kaninyo pinaagi sa pagpangayo ug tabang. Kon nianang paagiha nakasala ako kaninyo, pasayloa lang ninyo ako. Karon andam na ako nga moanha diha kaninyo ug kini mahimong ikatulo na ka higayon. Dili gihapon ako mangayo ug tabang kaninyo, tungod kay dili man ang inyong kabtangan ang akong giapas kondili kamo mismo. Kay mora ko kamo ug mga anak, ug dili ang mga anak maoy magbuhi sa ilang mga ginikanan kondili ang mga ginikanan maoy magbuhi sa ilang mga anak. Ang tinuod, malipayon pa gani ako kon makahatag ako kaninyo, ug bisan pa ang akong kinabuhi ihatag ko kon gikinahanglan aron makatabang ako kaninyo. Apan ngano ba nga bisan dako ang akong paghigugma kaninyo, gamay lang ang inyong paghigugma kanako? Kamo mismo makapamatuod nga wala ako magpabuhi kaninyo. Apan basin kon may mag-ingon kaninyo nga limbongan ako ug gitunto ko kamo. Apan sa unsang pamaagi? Kay nasayran man ninyo nga wala gayod ako nanguwarta kaninyo pinaagi kang bisan kinsa nga akong gipadala diha. Gihangyo ko usab si Tito nga moanha diha ug gipauban ko usab kaniya ang usa pa gayod ka igsoon kang Cristo. Dili kamo makaingon nga namintaha si Tito kaninyo; dili mahimo nga tuntohon niya kamo kay nakita man ninyo nga managsama ang among paggawi ug katuyoan. Basin kon dugay na kamong naghunahuna nga nagsige lang kamig panalipod sa among kaugalingon diha kaninyo. Mga hinigugma, kami nga anaa kang Cristo nagaingon kaninyo sa atubangan sa Dios nga wala kamiy laing katuyoan sa tanan nga among gisulti kondili ang pagpalig-on lang sa inyong pagtuo. Nahadlok ako, kay basin kon sa pag-abot ko diha, makita ko nga ang inyong gibuhat lahi kaysa akong gipaabot kaninyo. Ug kon mahitabo kana, makita usab ninyo nga lahi ako kaysa inyong gipaabot kanako. Nahadlok ako, kay basin kon maabtan ko kamo nga nagainawayay, nagsinahay, nagsinuk-anay, naghinakog, naglinibakay, nagtabi-tabi, nagpasigarbo, ug nagkagubot. Nahadlok usab ako, kay basin kon sa pag-abot ko diha maulawan usab ako sa Dios tungod kaninyo. Ug tingalig maguol lang ako tungod kay daghan kaninyo ang nagpakasala kaniadto ug hangtod karon wala pa maghinulsol sa ilang mga hugaw nga binuhatan sama sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon ug mga malaw-ay nga buhat. Mao kini ang akong ikatulo nga pag-anha diha kaninyo. Sumala sa Kasulatan, “Kon may sumbong ang usa batok sa usa, kinahanglan pamatud-an sa duha o tulo ka mga testigo.” Karon, gusto kong pasidan-an ang mga nakasala kaniadto, ug ingon man usab ang tanan, nga ang akong gipanulti niadtong ikaduha ko nga pag-anha diha sublion ko karon—nga sa akong pagbalik diha wala gayoy makalingkawas sa akong pagdisiplina. Buhaton ko kini sa pagpamatuod kaninyo nga ang akong gipanulti gikan kang Cristo, kay mao man kini ang inyong gipangita. Gamhanan siya ug dili huyang sa iyang pagpanglihok diha sa inyong kinabuhi. Tinuod nga gilansang si Cristo sa krus tungod kay siya nagmapainubsanon, apan karon buhi siya tungod sa gahom sa Dios. Ug tungod kay anaa kami kang Cristo nagmapainubsanon kami sama kaniya. Apan sa among pag-alagad kaninyo makita ninyo nga ang gahom sa Dios ania kanamo kay siya uban namo. Susiha ninyo ang inyong kaugalingon kon tinud-anay ba ang inyong pagtuo kang Cristo. Dili ba nasayran na man ninyo nga si Cristo Jesus anaa kaninyo?—gawas kon dili kamo tinuod nga mga tumutuo. Nagalaom ako nga makita ninyo nga kami tinuod gayod nga mga apostoles ni Cristo. Nagaampo kami sa Dios nga dili kamo magbuhat ug bisan unsa nga daotan. Wala kami mag-ampo niini aron makita sa mga tawo nga gisunod ninyo ang among mga gitudlo kaninyo, kay bisan dili ninyo kami ilhon nga mga apostoles ni Cristo, ang mahinungdanon mao nga magbuhat kamo ug maayo. Kay dili kami makabuhat sa bisan unsa nga supak sa kamatuoran, kondili ang alang lang gayod sa kamatuoran. Malipayon kami, kay sa pagpaubos namo sa among kaugalingon nalig-on kamo sa inyong pagtuo. Among pag-ampo nga wala gayoy ikasaway kaninyo. Ang hinungdan nga nagsulat ako niini kaninyo samtang wala pa ako diha aron nga sa pag-anha ko, dili na kinahanglan nga mosulti pa akog masakit agig paggamit sa akong katungod. Kay gihatag kanako sa Dios kini nga katungod aron lig-onon kamo, ug dili aron gub-on. Dinhi lang kutob ang akong sulat kaninyo. Sa kataposan, mga igsoon, nanghangyo ako nga tarungon ninyo ang inyong pagkinabuhi. Sunda ninyo ang akong mga tambag. Paghiusa kamo. Kinahanglan maayo ang inyong relasyon sa usag usa. Ug kon buhaton ninyo kini, ang Dios nga tinubdan sa gugma ug kalinaw magauban kaninyo. Pagkumustahay kamo isip managsoon kang Cristo. Ang tanang katawhan sa Dios dinhi nangumusta kaninyo. Hinaut pa nga anaa kaninyong tanan ang panalangin sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang gugma sa Dios, ug ang pagpakig-uban sa Espiritu Santo. Ako si apostol Pablo. Ang akong pagka-apostol dili gikan sa tawo o pinaagi sa tawo, kondili pinaagi kang Jesu-Cristo ug sa Dios nga Amahan nga nagbanhaw kaniya gikan sa kamatayon. Ako ug ang tanan dinhi nga mga igsoon kang Cristo nangumusta kaninyo nga mga tumutuo diha sa mga lungsod sa Galacia. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Gihalad ni Cristo ang iyang kaugalingon aron mapasaylo kita sa atong mga sala, ug aron maluwas niya kita sa kadaotan nga nagahari dinhi sa kalibotan. Gibuhat niya kini tungod kay mao kini ang plano sa atong Dios ug Amahan. Dalaygon ang Dios sa walay kataposan! Amen. Natingala gayod ako nga sayon ra kaayo alang kaninyo ang pagtalikod gikan sa Dios nga nagtawag kaninyo pinaagi sa grasya ni Cristo ug ang pagtuo sa lain nga gi-ingon nilang maayong balita. Ang tinuod wala nay lain pa nga maayong balita. Nahisgotan ko kini tungod kay may mga tawo diha nga nagasamok kaninyo, kay gusto nila nga tuison ang Maayong Balita bahin kang Cristo. Apan hinumdomi ninyo kini: bisan pag anghel nga gikan sa langit o bisan pag kami ang mosangyaw ug maayong balita nga lahi kaysa una namong gisangyaw kaninyo, tunglohon sa Dios! Nagaingon na kami kaniadto, ug karon sublion ko, nga si bisan kinsa nga nagatudlo kaninyo ug maayong balita nga lahi kaysa inyong nadawat gikan kanamo, tunglohon sa Dios. Ayaw kamo paghunahuna nga gusto ko lang nga dayegon ako sa tawo. Dili! Gusto ko nga ang Dios mao ang modayeg kanako. Ayaw usab kamo paghunahuna nga gusto ko lang magpauyon-uyon sa gusto sa mga tawo, kay kon mao kana ang akong gibuhat, dili ako tinuod nga alagad ni Cristo. Gusto ko nga masayran ninyo mga igsoon, nga ang Maayong Balita nga akong gisangyaw kaninyo dili binuhat-buhat lang sa tawo. Wala ko kini madawat gikan sa tawo, ug walay tawo nga nagtudlo niini kanako, kondili si Jesu-Cristo gayod ang nagpadayag niini kanako. Nadunggan ninyo ang akong mga gibuhat sa dihang nagasunod pa ako sa relihiyon sa mga Judio. Gilutos ko sa walay kalooy ang mga tumutuo sa Dios, ug gipaningkamotan ko nga laglagon silang tanan. Ug kon bahin sa pagtuman sa among mga tulumanon sa relihiyon sa mga Judio, nalabwan ko ang kadaghanan sa akong kaedad nga mga Judio, kay gipaningkamotan ko gayod nga tumanon ang mga tulumanon sa among mga katigulangan. Apan gikaloy-an ako sa Dios, kay sa wala pa ako matawo gipili na niya akong daan ug gitawag nga moalagad kaniya. Ug sa dihang gipadayag sa Dios kanako ang iyang Anak nga si Jesu-Cristo aron iwali siya ngadto sa mga dili Judio, wala ako magpatambag kang bisan kinsa. Wala usab ako moadto sa Jerusalem aron makigkita sa mga apostoles nga nauna kanako; hinuon, miadto dayon ako sa Arabia, ug pagkahuman mibalik ako sa Damascus. Pagkahuman sa tulo ka tuig, miadto ako sa Jerusalem aron makigkita kang Pedro. Duha ako ka semana uban kaniya. Wala akoy lain nga nakita didto nga mga apostoles gawas lang kang Santiago nga igsoon sa Ginoo. Tinuod ang tanan kong ginasugilon niini nga sulat, ug nasayod ang Dios nga wala ako magbakak. Unya miadto ako sa probinsya sa Syria ug Cilicia. Niadtong higayona wala pa ako makita sa mga tumutuo sa Judea. Nabalitaan lang nila nga ang naglutos kanila kaniadto, nagasangyaw na karon mahitungod sa pagtuo nga kaniadto gipaningkamotan niya nga walaon. Busa gidayeg nila ang Dios tungod sa gibuhat niya kanako. Paglabay sa 14 ka tuig, mibalik ako sa Jerusalem. Kauban ko si Barnabas, ug gidala ko usab si Tito. Mibalik ako tungod kay nagpadayag ang Dios kanako nga kinahanglan moadto ako didto. Nakigkita ako sa mga tigdumala sa mga tumutuo, ug sa dihang kami-kami na lang, gisaysay ko kanila kon unsa ang Maayong Balita nga akong giwali sa mga dili Judio. Gibuhat ko kadto kay dili ko buot nga mahimong walay kapuslanan ang akong mga paghago kaniadto ug hangtod karon. Nasabtan ko nga uyon sila sa akong giwali, kay bisan dili Judio si Tito nga kauban nako, wala sila mamugos nga tulion siya sumala sa Kasugoan ni Moises. Ang mga tawo lang nga nagpakaaron-ingnon nga mga tumutuo ang nagaingon nga kinahanglan siya nga tulion. Kadto nga mga tawo mitipon lang sa mga tumutuo aron panid-an ang atong kagawasan gikan sa Kasugoan ni Moises, nga naangkon nato pinaagi kang Cristo Jesus. Kay gusto nila kitang pugson sa pagsunod sa maong mga sugo. Apan wala gayod kami mosunod sa ilang gusto bisan gamay lang, aron maampingan namo alang kaninyo ang kamatuoran nga gitudlo sa Maayong Balita. Ang mga kadagkoan sa mga tumutuo didto sa Jerusalem wala gayoy gidugang sa akong gitudlo. (Hinuon walay bali kanako kon kinsa gayod sila, tungod kay sa Dios managsama lang kami.) Imbis nga modugang sila sa akong gitudlo, giila nila nga ako mao ang gitugyanan sa Dios sa pagtudlo sa Maayong Balita ngadto sa mga dili Judio, sama usab kang Pedro nga gitugyanan sa pagtudlo ngadto sa mga Judio. Kay ang Dios nga naghimo kang Pedro nga apostol alang sa mga Judio mao usab ang naghimo kanako nga apostol alang sa mga dili Judio. Busa pagkahibalo sa mga ginaila nga mga tigdumala sa mga tumutuo, nga mao sila si Santiago, Pedro, ug Juan, nga gihatagan ako sa Dios niini nga buluhaton, gidawat nila kami ni Barnabas isip ilang mga kauban sa pagtudlo sa Maayong Balita. Ug nagkauyon kami nga kami ni Barnabas magsangyaw sa mga dili Judio ug sila sa mga Judio. Ang ila lang gihangyo kanamo mao nga tabangan namo ang kabos nga mga tumutuo didto sa Jerusalem. Ug mao usab kana ang akong gustong buhaton. Unya, sa dihang didto si Pedro sa Antioquia gibadlong ko siya tungod kay sayop ang iyang gibuhat. Mao kini ang nahitabo: sa dihang wala pa moabot ang mga tawo ni Santiago, nagakaon si Pedro kauban sa mga dili Judio nga mga tumutuo. Apan pag-abot sa mga tawo ni Santiago, mibulag siya ug dili na siya mokaon uban sa mga dili Judio, kay nahadlok siya nga basin badlongon siya sa Judio nga mga tumutuo nga nagaingon nga ang tanan nga nagatuo kang Cristo kinahanglan mosunod sa Kasugoan ni Moises. Lakip ang uban nga Judio nga mga tumutuo didto sa Antioquia misunod usab kang Pedro bisan nasayran nila nga dili daotan ang mokaon uban sa mga dili Judio. Bisan gani si Barnabas nadala usab sa ilang pagpakaaron-ingnon. Sa dihang nakita ko nga wala sila mosunod sa kamatuoran nga gitudlo sa Maayong Balita, gisultihan ko si Pedro atubangan sa tanan. Miingon ako kaniya, “Nganong gibuhat mo kadto? Sama ra nga gipugos mo ang mga dili Judio sa pagsunod sa mga kasugoan sa mga Judio. Ikaw gani mismo nga Judio wala man mosunod sa mga kasugoan sa mga Judio, kondili nagakinabuhi ingon nga usa ka dili Judio.” Natawo kami nga mga Judio, ug lahi kami sa mga dili Judio nga giisip namo kaniadto nga mga makasasala. Apan karon nasayran na namo nga gipakamatarong sa Dios ang tawo pinaagi sa iyang pagtuo kang Cristo Jesus ug dili sa pagtuman sa Kasugoan ni Moises. Busa kami usab nga mga Judio mituo kang Cristo Jesus aron pakamatarungon kami sa Dios tungod sa among pagtuo ug dili tungod sa among pagtuman sa Kasugoan. Kay wala gayoy tawo nga pakamatarungon sa Dios pinaagi sa iyang pagtuman sa Kasugoan. Karon, kon sa among tinguha nga pakamatarungon kami sa Dios pinaagi sa among pagpakighiusa kang Cristo makita nga kami makasasala, nagkahulogan ba kini nga si Cristo nagatukmod sa pagbuhat ug sala? Dili gayod! Apan kon balikan ko na usab ang pagsalig sa Kasugoan nga akong gibiyaan, ako na ang nagapamatuod nga makasasala ako tungod kay gilapas ko ang Kasugoan. Ang tinuod, pinaagi sa Kasugoan nasayran ko nga dili nako maangkon ang pagkamatarong pinaagi sa akong pagtinguha sa pagsunod niini. Ug karon nga dili na ako ilalom sa Kasugoan, gawasnon na ako nga magkinabuhi sa Dios. Namatay ako kauban ni Cristo sa krus. Dili na ako ang nagakinabuhi karon, kondili si Cristo na ang nagakinabuhi kanako. Ug kining kinabuhi nga akong ginakinabuhi karon mao ang resulta sa akong pagtuo sa Anak sa Dios nga nahigugma kanako ug naghalad sa iyang kinabuhi alang kanako. Wala ko gipakawalay pulos ang kalooy sa Dios. Kay kon ang pagtuman sa Kasugoan mao ang pamaagi nga pakamatarungon sa Dios ang tawo, nan walay kapuslanan ang kamatayon ni Cristo. Kamo nga mga taga-Galacia, kulang ang inyong panabot! Nganong nagatuo kamo sa mga tawo nga nagalimbong kaninyo nga sundon gayod ninyo ang Kasugoan ni Moises? Klaro ang akong giingon kaninyo kon unsa ang kahulogan sa kamatayon ni Cristo sa krus. Dili ba nga nadawat na ninyo ang Espiritu Santo pinaagi sa inyong pagpaminaw ug pagtuo sa Maayong Balita, ug dili tungod sa inyong pagtuman sa Kasugoan? Tinuod gayod nga kulang ang inyong panabot. Kay sa pagsugod ninyo sa inyong pagtuo kang Cristo misalig kamo sa tabang sa Espiritu Santo, apan karon naghuna-huna kamo nga mahimo kamong hingpit pinaagi sa inyong kaugalingong paningkamot. Unsa, wala bay pulos ang inyong nasinatian? Dili mahimo nga wala lang kadtoy pulos. Dili ba nga gihatagan kamo sa Dios sa Espiritu Santo ug pinaagi kaniya nagabuhat kamo ug mga milagro? Ug dili ba nga nadawat ninyo kini pinaagi sa inyong pagpaminaw ug pagtuo sa Maayong Balita, ug dili tungod sa inyong pagtuman sa Kasugoan? Sama sa nahitabo kang Abraham. Sumala sa Kasulatan, “Nagtuo siya sa Dios, ug tungod sa iyang pagtuo gipakamatarong siya sa Dios.” Busa klaro nga ang mga tawo nga nagatuo sa Dios mao ang tinuod nga mga kaliwat ni Abraham. Kaniadto pa nagaingon na ang Kasulatan nga pakamatarungon sa Dios ang mga dili Judio tungod sa ilang pagtuo kaniya. Sumala sa Kasulatan, kining Maayong Balita gipahayag sa Dios kang Abraham. Nagaingon siya, “Panalanginan ko ang tanang mga tawo pinaagi kanimo.” Mituo si Abraham sa pulong sa Dios ug nadawat niya ang panalangin. Busa ang tanan nga nagatuo sa Dios ginapanalanginan usab sama kang Abraham. Apan ang mga tawo nga nagasalig sa ilang pagtuman sa Kasugoan tinunglo na sa Dios. Kay sumala sa Kasulatan tinunglo ang wala nagatuman sa tanan nga gipatuman sa Kasugoan. Klaro nga wala gayoy tawo nga pakamatarungon sa Dios tungod sa iyang pagtuman sa Kasugoan. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Ang tawo nga gipakamatarong sa Dios tungod sa iyang pagtuo magakinabuhi sa walay kataposan.” Ang Kasugoan walay labot sa pagtuo, kay nagaingon ang Kasulatan, “Ang tawo makaangkon sa kinabuhi kon matuman niya ang tanan nga gi-ingon sa Kasugoan.” Gitunglo kita sa Dios tungod kay dili nato matuman ang tanan nga gi-ingon sa Kasugoan. Apan gitubos kita ni Cristo gikan niining tunglo. Siya mao ang nahimong tinunglo sa Dios alang kanato. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Tinunglo sa Dios si bisan kinsa nga bitayon sa kahoy.” Mao kini ang gibuhat sa Dios, aron pinaagi kang Cristo Jesus, ang panalangin nga iyang gihatag kang Abraham mahatag usab niya sa mga dili Judio; aron nga pinaagi sa atong pagtuo madawat nato ang Espiritu Santo nga iyang gisaad. Mga igsoon, hatagan ko kamo ug usa ka panig-ingnan. Dili mahimo nga isalikway o dugangan ang kasabotan nga gipirmahan na. Sama usab sa mga saad sa Dios kang Abraham. Misaad ang Dios kaniya ug sa iyang kaliwat. Wala siya moingon nga may saad siya sa mga kaliwat ni Abraham nga ang buot ipasabot daghang mga tawo, kondili ang giingon niya, “Ug sa imong kaliwat.” Ang iyang gitumong usa lang ka tawo; ug kini walay lain kondili si Cristo. Ang buot kong ipasabot mao kini: may gisaad ang Dios kang Abraham. Ug kadto nga saad gihimo sa wala pa ang Kasugoan, tungod kay mga 430 pa ka tuig ang milabay una pa gihatag sa Dios ang Kasugoan. Busa kadtong gisaad sa Dios dili mahimo nga gubaon o wad-an ug bili sa Kasugoan. Kay kon kinahanglan pa unta nga matuman una ang Kasugoan una pa niya ihatag ang iyang saad, wala nay kapuslanan ang iyang saad kang Abraham. Apan ang tinuod nagsaad na ang Dios kang Abraham sa wala pa ang Kasugoan. Kon mao kini, nganong gihatag pa man gayod ang Kasugoan? Ang Kasugoan gidugang sa Dios aron masayran sa mga tawo nga nagapakasala sila. Ug kini milungtad hangtod lang sa panahon nga miabot ang kaliwat ni Abraham nga gitumong sa Dios sa iyang saad. Gihatag sa Dios ang Kasugoan pinaagi sa iyang mga anghel, ug sila ang naghatag niini sa mga tawo pinaagi sa tigpataliwala. Apan ang saad dili ingon niana. Wala kini ihatag sa Dios pinaagi sa tigpataliwala o uban sa mga anghel, kondili nagainusara lang siya. Karon, basig maghunahuna kamo nga ang Kasugoan supak diay sa mga saad sa Dios. Dili! Kay kon gihatag ang Kasugoan aron makahatag ug kinabuhi nga walay kataposan, kana na lang unta ang pamaagi sa Dios aron pakamatarungon niya kita. Apan ang Kasulatan nagaingon hinuon nga ang tanang mga tawo naulipon sa sala. Busa ang mga nagatuo kang Jesu-Cristo mao lang ang makaangkon sa gisaad sa Dios. Sa dihang wala pa ang gitawag nga pagtuo kang Cristo, nahisama kita sa piniriso. Ang Kasugoan mao ang nagpriso kanato hangtod nga miabot si Cristo ug mituo na kita kaniya. Ang Kasugoan nahisama sa usa ka yaya nga nagaatiman kanato hangtod sa pag-abot ni Cristo, aron pinaagi sa atong pagtuo kaniya pakamatarungon kita. Ug tungod kay anaa na ang gitawag nga pagtuo, dili na kita ilalom sa pag-atiman sa yaya nga mao ang Kasugoan. Kamong tanan mga anak na sa Dios tungod sa inyong pagtuo kang Cristo Jesus. Ug gibautismohan kamo isip timailhan nga kamo anaa na kang Cristo. Kon sa bisti pa, gisul-ob na ninyo si Cristo. Karon managsama na lang ang mga Judio ug ang mga dili Judio, ang mga ulipon ug ang mga dili ulipon, ang mga lalaki ug ang mga babaye. Kitang tanan managsama na lang tungod kay kita anaa na kang Cristo Jesus. Ug tungod kay kamo iya na ni Cristo, mga kaliwat kamo ni Abraham, ug kon unsa ang gisaad sa Dios kang Abraham madawat usab ninyo. Samtang bata pa ang manununod, sama lang siya sa ulipon bisan tinuod nga siya ang tag-iya sa tanan nga kabtangan. May mga tawo nga gisaligan nga mag-atiman kaniya ug sa iyang mga kabtangan hangtod sa panahon nga gitagal sa iyang amahan. Kita sama usab niana kaniadto sa wala pa kita masayod bahin sa pagtuo. Giulipon kita sa kalibotanon nga mga gawi. Apan pag-abot sa panahon nga gitagal sa Dios, gipadala niya dinhi sa kalibotan ang iyang anak. Gipakatawo siya sa usa ka babaye ug nagkinabuhi ilalom sa Kasugoan aron tuboson ang tanan nga anaa ilalom sa Kasugoan, aron kita mahimong anak sa Dios. Ug tungod kay kita mga anak man sa Dios, gipadala niya ang Espiritu sa iyang Anak nganhi sa atong mga kasingkasing. Mao kana nga makatawag na kita sa Dios ug “Amahan.” Busa karon, dili na kita mga ulipon kondili mga anak sa Dios. Ug tungod kay kita mga anak na sa Dios, manununod kita sa iyang gisaad nga mga panulondon. Sa dihang wala pa kamo makaila sa Dios, mga ulipon kamo sa mga dios-dios. Apan karon nga naila na ninyo ang Dios (o mas maayo siguro kon moingon ako, karon nga naila na kamo sa Dios ingon nga iyang mga anak ), nganong gusto pa man ninyong mobalik sa mga tulumanon nga walay kapuslanan? Nganong gusto na usab ninyong magpaulipon niini? May pinasahi pa kamong mga adlaw, mga bulan, mga panahon ug mga tuig! Nabalaka ako nga basig ang tanan ko nga paghago diha kaninyo mahimong walay kapuslanan. Mga igsoon, nagapakilooy ako kaninyo nga sundon ninyo ako, kay bisan Judio ako, gisalikway ko ang pagtuman sa Kasugoan sa mga Judio ug gisunod ko kamong mga dili Judio. Wala kamoy nahimo nga daotan batok kanako. Nasayod gayod kamo nga tungod sa akong pagsakit nakasangyaw ako sa Maayong Balita diha kaninyo sa unang higayon. Ug bisag gingil-aran kamo sa deperensya sa akong panglawas wala ninyo ako isalikway. Gidawat ninyo ako ingon nga usa ka anghel gikan sa Dios. Gidawat ninyo ako sama nga si Cristo Jesus ang inyong gidawat. Malipayon gayod kamo kaniadto. Apan unsa ang nahitabo kaninyo karon? Ako mismo makapamatuod nga kaniadto kon mahimo pa lang, bisan ang inyong mga mata lukaton ninyo aron ihatag kanako. Apan karon giisip ninyo ako nga kaaway tungod kay gisugilon ko kaninyo ang kamatuoran. May mga tawo diha nga nagapakita nga sila nabalaka kaninyo, apan dili maayo ang ilang katuyoan. Gusto lang nila nga mabugnaw kamo kanako aron sila ang inyong dapigan. Dili daotan kon ang ubang tawo magpakita nga sila nabalaka kaninyo bisan wala ako diha, kon maayo lang ang ilang katuyoan. Minahal ko nga mga anak kang Cristo, samtang naghulat ako nga ang kinabuhi ni Cristo makita diha kaninyo, sama ako sa manganakay nga nagabati. Dako ang akong tinguha nga makig-uban kaninyo karong mga panahona aron makasulti ako pag-ayo kaninyo, kay nabalaka ako kaninyo! May ipangutana ako kaninyong mga buot magpasakop sa Kasugoan. Wala ba kamo makadungog kon unsa ang gi-ingon sa Kasugoan? Giingon didto nga si Abraham may duha ka anak nga lalaki; ang usa sa iyang ulipon nga si Hagar, ug ang usa sa iyang asawa nga si Sara. Ang iyang anak sa ulipon natawo sa tawhanon nga pamaagi, apan ang anak niya sa iya gayong asawa natawo sumala sa saad sa Dios. Kining duha ka babaye panig-ingnan sa duha ka kasabotan. Si Hagar mao ang panig-ingnan sa kasabotan nga gihatag sa Dios kang Moises sa Bukid sa Sinai. Kini walay lain kondili ang Kasugoan. Ang iyang mga anak natawo nga mga ulipon. Busa si Hagar, mao ang tukmang hulagway sa Bukid sa Sinai sa Arabia. Sa ato pa, sama siya sa siyudad sa Jerusalem karon, tungod kay ang mga tawo sa Jerusalem pareho sa mga ulipon sa ilang pagtuman sa Kasugoan. Apan si Sara dili ulipon ug siya ang panig-ingnan sa langitnon nga Jerusalem. Ug siya ang atong inahan tungod kay dili kita ulipon sa Kasugoan. Kay nagaingon ang Kasulatan: “Paglipay, babaye nga dili makaanak! Singgit sa kalipay, ikaw nga wala pa gayod makaagi ug kasakit sa pagpanganak. Tungod kay bisan gibiyaan ka sa imong bana, mobalik siya kanimo, ug mas daghan pa ang imong mahimong anak kaysa babaye nga nagapuyo uban sa iyang bana.” Mga igsoon, mga anak na kamo sa Dios sumala sa iyang saad, sama kang Isaac nga natawo tungod kay siya gisaad sa Dios. Kaniadto, ang anak ni Abraham nga natawo sa tawhanon nga pamaagi naglutos sa anak ni Abraham nga natawo pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo. Ug mao usab kini ang nagakahitabo karon kanato, gilutos kita sa mga tawo nga nagapasakop sa Kasugoan. Apan unsa man ang gisulti sa Dios diha sa Kasulatan? “Hinginli ang ulipon nga babaye ug ang iyang anak, tungod kay ang anak sa ulipon walay bahin sa panulondon sa anak sa babaye nga dili ulipon.” Busa mga igsoon, dili kita sama sa anak sa babaye nga ulipon kondili sa babaye nga dili ulipon. Gihatagan kita ni Cristo ug kagawasan aron dili na kita maulipon sa Kasugoan. Busa magmalig-on kita sa atong pagtuo ug dili na kita magpaulipon pa pag-usab. Hinumdomi ninyo kini, ug ako mismo, si Pablo, ang nagasulti niini kaninyo. Kon magpatuli pa kamo isip pagtuman sa Kasugoan, gibale-wala ninyo ang gibuhat ni Cristo aron maluwas kamo. Ug moingon ako pag-usab nga ang mga tawo nga nagatuo nga kinahanglan nga magpatuli aron maluwas, kinahanglan nga tumanon usab nila ang tanan nga anaa sa Kasugoan. Kon nagasalig kamo nga pakamatarungon kamo sa Dios pinaagi sa inyong pagtuman sa Kasugoan, kini nagkahulogan lang nga nahimulag kamo kang Cristo, ug wala na kamo mahilakip sa kalooy sa Dios. Apan kita nga anaa kang Cristo nagasalig ug nagapaabot nga pakamatarungon kita pinaagi sa atong pagtuo ug sa gahom sa Espiritu Santo. Tungod kay kon anaa na kita kang Cristo Jesus, dili na importante kon tinuli kita o dili. Ang atong pagtuo mao ang importante, ang pagtuo nga makita pinaagi sa atong paghigugma sa atong isigka-tawo. Maayo ang inyong gibuhat kaniadto. Kinsa man ang misanta kaninyo sa pagsunod sa kamatuoran? Dili mahimo nga ang Dios nga nagtawag kaninyo mao usab ang misanta kaninyo sa pagsunod sa kamatuoran. Kanang mga tawo nga nahisalaag kaninyo sama sa patubo nga bisag gamay lang, makapatubo na sa tibuok nga minasang harina. Apan may pagsalig gayod ako sa Ginoo nga ang akong gitudlo kaninyo mao ang inyong sundon. Ug kana nga mga tawo nga anaa diha nga nagasamok kaninyo, bisan kinsa pa kana sila, silotan sila sa Dios. May nagaingon nga nagatudlo kuno ako nga ang tawo kinahanglang tulion aron maluwas. Mga igsoon, ayaw kamo pagtuo niana. Tungod kay kon tinuod kana, nganong ginalutos pa nila ako? Ug kon nagatudlo ako niana, wala untay kapuslanan ang akong pagtudlo nga ang tawo maluwas pinaagi sa kamatayon ni Cristo sa krus, nga alang sa uban binuang lang. Maayo pa nga ang mga tawo nga nagasamok kaninyo pinaagi sa pagtudlo nga kinahanglan kamong magpatuli dili lamang magpatuli kondili kapnon gayod nila ang ilang kaugalingon! Mga igsoon, gitawag kamo sa Dios aron mahimong gawasnon. Apan dili kamo maghunahuna nga gawasnon na kamo karon sa pagtuman sa inyong lawasnong kinaiya. Ang angay ninyong buhaton, maghigugmaay kamo ug magtinabangay. Tungod kay ang tibuok nga Kasugoan natingob sa usa lang ka sugo: “Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon.” Apan kon manggiaway kamo sama sa mabangis nga mga mananap, pagbantay kamo kay basig maguba ninyo ang pagtuo sa usag usa. Ang akong buot ipasabot, sunda ninyo ang Espiritu Santo aron dili ninyo mabuhat ang daotan nga tinguha sa inyong tawhanon nga kinaiya. Tungod kay ang tinguha sa atong tawhanon nga kinaiya supak sa tinguha sa Espiritu Santo, ug ang tinguha sa Espiritu Santo supak usab sa tinguha sa atong tawhanon nga kinaiya. Kining duha nagakasumpaki, busa dili nato mahimo ang atong gusto nga buhaton. Ug kon nagapasakop kita sa Espiritu Santo, dili kita ilalom sa Kasugoan. Ang mga tawo nga nagasunod lamang sa ilang tawhanon nga kinaiya maila gayod pinaagi sa ilang binuhatan: nagapakighilawas sila gawas sa kaminyoon, hugaw ug malaw-ay ang ilang mga binuhatan, nagasimba sila sa mga dios-dios, mga mambabarang, madinumtanon, palaaway, abughoan, masuk-anon, hakog, hinungdan sa pagbahin-bahin ug pagpundok-pundok, masinahon, palahubog, mahigugmaon sa mga kalibotanon nga kalipay, ug uban pang gibuhat nila nga mahugaw. Giingnan ko na kamo kaniadto ug karon pasidan-an ko kamo pag-usab, nga ang mga tawo nga nagabuhat niini dili makapanunod sa gingharian sa Dios. Apan kini ang makita sa kinabuhi sa tawo kon ang Espiritu Santo mao ang nagagahom kaniya: mahigugmaon siya, malipayon, may kalinaw, mainantuson, maayo sa iyang isigka-tawo, manggihatagon, kasaligan, buotan ug makapugong sa iyang kaugalingon. Kon mao kini ang atong buhaton dili nato malapas ang mga sugo sa Dios kanato. Gilansang na sa mga tawo nga iya na ni Cristo Jesus ang ilang tawhanon nga mga kinaiya ug tinguha didto sa krus. Ug tungod kay gihatagan na kita ug bag-o nga kinabuhi sa Espiritu Santo, kinahanglan nga mosunod kita kaniya. Dili kita magpasigarbo o makig-away; ug likayan nato ang pagsinahay. Karon, mga igsoon, kon may usa kaninyo nga nahulog sa pagpakasala, kamo nga ginatultolan sa Espiritu Santo angay motabang kaniya aron mahibalik siya sa husto nga pagkinabuhi. Apan kinahanglan buhaton ninyo kini sa malumo nga pamaagi. Ug pagbantay usab kamo sa inyong kaugalingon kay basin kon kamo makasala usab. Pagtinabangay kamo sa inyong mga problema. Tungod kay kon mao kini ang inyong buhaton matuman ninyo ang sugo ni Cristo. Kon may usa kaninyo nga naghuna-huna nga importante siya, nga ang tinuod wala siyay hinungdan, ginalimbongan lang niya ang iyang kaugalingon. Ang matag usa kinahanglan gayod magsusi sa iyang kaugalingon. Ug kon makita niya nga maayo ang iyang gibuhat, malipay siya. Apan dili niya angay nga itandi ang iyang kaugalingon sa uban. Kay ang matag usa may kaugalingong tulubagon sa iyang gibuhat. Ang nagdawat sa Kristohanon nga mga pagtulon-an angay motabang ug mohatag sa nagatudlo kaniya. Ayaw ninyo limbongi ang inyong kaugalingon. Walay tawo nga makalimbong sa Dios. Kay kon unsa ang gipugas sa tawo mao usab ang iyang anihon. Kon sundon nato ang atong kaugalingong gusto, madawat nato ang silot nga walay kataposan. Apan kon sundon nato ang gusto sa Espiritu Santo, madawat nato gikan kaniya ang kinabuhi nga walay kataposan. Busa dili kita angayng pul-an sa pagbuhat ug maayo, kay kon magpadayon kita, moabot gayod ang panahon nga madawat nato ang ganti. Busa kon may kahigayonan, dili nato palabyon ang pagbuhat ug maayo ngadto sa tanang mga tawo, ug labi na gayod sa atong mga igsoon sa pagtuo. Sa kataposan nga bahin niining akong sulat, ako na mismo si Pablo ang nagasulat. Tan-awa ninyo kon unsa kadagko ang mga litra. Ang mga tawo nga nagapugos kaninyo nga magpatuli gusto lang nga magpasigarbo ngadto sa ilang isigka-Judio nga nagasunod sila sa ilang mga seremonya. Kay nahadlok sila nga lutoson kon itudlo nila nga ang kamatayon lang gayod ni Cristo mao ang makaluwas sa tawo. Bisan gani sila mismo nga nagpatuli wala usab nagatuman sa Kasugoan. Gusto lang nila nga magpatuli kamo aron ikapasigarbo nila nga nagasunod kamo nianang ilang seremonya. Apan alang kanako, wala akoy lain nga ikapasigarbo kondili ang kamatayon sa krus sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Kay tungod sa iyang kamatayon sa krus, ang mga butang dinhi sa kalibotan wala nay bili alang kanako, ingon nga ako walay bili sa kalibotan. Dili mahinungdanon kon natuli kita o wala, ang labing mahinungdanon mao nga kita gibag-o na sa Dios. Hinaut nga ang tanang mga tawo nga pinili sa Dios ug nagatuman niining akong gitudlo makadawat sa kalinaw ug kalooy. Sukad karon, ayaw na kamo paghatag kanako ug kasamok. Ang mga uwat sa akong lawas nagapamatuod nga gisunod ko ang mga sugo ni Jesus. Mga igsoon, hinaut nga panalanginan kamo sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Amen. Ako si Pablo nga nahimong apostol ni Cristo Jesus sumala sa kabubut-on sa Dios. Nangumusta ako kaninyo nga mga katawhan sa Dios diha sa Efeso, kamong mga matinumanon sa pagsunod kang Cristo Jesus. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Dalaygon gayod ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo! Tungod kay kita anaa kang Cristo, gihatagan niya kita sa tanang mga panalangin nga espirituhanon. Kini nga mga panalangin gikan sa langit. Bisan sa wala pa buhata ang kalibotan, gipili na kitang daan sa Dios nga mahimong balaan ug walay ikasaway sa iyang atubangan pinaagi sa atong paghiusa kang Cristo. Tungod sa gugma sa Dios kanato, giplano na niyang daan nga kita mahimong iyang mga anak pinaagi kang Jesu-Cristo. Kini sumala sa iyang kagustohan ug kabubut-on. Dayegon ta ang Dios tungod sa iyang kahibulongang grasya nga gihatag kanato pinaagi sa iyang hinigugmang Anak! aron masabtan nato ang iyang tinago nga plano nga buot niyang buhaton pinaagi kang Cristo kon moabot na ang panahon nga iyang gitagal. Sumala sa iyang plano, gusto niya nga usahon ang tanan nga anaa sa langit ug sa yuta ug ipasakop sa pagdumala ni Cristo. Ang tanang mga butang gibuhat sa Dios sumala sa iyang plano ug kabubut-on. Ug sumala sa iyang plano gikan pa kaniadto, gipili na niya kaming daan nga mahimong iya pinaagi sa among pagkahiusa kang Cristo, aron nga kami nga unang naglaom kang Cristo magdayeg kaniya. Ug kamo usab nahimong anaa kang Cristo sa dihang nadungog ninyo ang kamatuoran, ang Maayong Balita nga si Cristo diay mao ang makaluwas kaninyo. Sa dihang mituo kamo kaniya, gihatagan kamo sa Dios sa Espiritu Santo nga iyang gisaad timailhan nga kamo iya na. Kining Espiritu Santo mao ang kasigurohan nga madawat nato isip iyang mga anak ang saad sa Dios nga maangkon nato ang hingpit nga kaluwasan. Tungod niini pagadayegon siya. Busa sa dihang nadungog ko ang mahitungod sa inyong pagtuo kang Ginoong Jesus ug sa inyong paghigugma sa tanang mga katawhan sa Dios, dako gayod ang akong pagpasalamat sa Dios tungod kaninyo. Ug giampo ko kamo kanunay. Giampo ko ngadto sa Dios sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ang Amahan nga makagagahom, nga ang Espiritu Santo mohatag kaninyo sa kaalam ug magpadayag kaninyo sa kamatuoran mahitungod sa Dios aron nga mailhan gayod ninyo siya. Giampo ko usab nga lamdagan niya ang inyong hunahuna aron masayran ninyo kon unsa ang atong paglaom sa iyang pagtawag kanato nga mahimong iyang mga anak, ug aron masayran usab ninyo kon unsa kadako ug kamaayo sa panulondon nga iyang gisaad alang sa iyang mga katawhan. Giampo ko usab nga masayran ninyo ang dili matupngan nga gahom sa Dios alang kanato nga nagatuo kaniya. Kini nga gahom mao usab ang gahom nga iyang gigamit sa pagbanhaw ug pagpalingkod kang Cristo diha sa iyang tuong dapit didto sa langit. Busa anaa ubos sa gahom ni Cristo ang tanan nga may gahom sa pagdumala ug sa pagpangulo. Ang katungdanan nga gihatag kang Cristo dili gayod matupngan karon o bisan pa sa umaabot. Gipailalom sa Dios ang tanan sa gahom ni Cristo, ug gihimo niya siya nga pangulo sa tanan aron matabangan niya ang mga tumutuo nga mao ang iyang lawas, ang kahingpitan niya nga mao usab ang naghingpit sa tanan. Patay kamo kaniadto sa atubangan sa Dios tungod sa inyong mga kalapasan ug kasal-anan. Gisunod ninyo ang daotan nga kinaiya sa mga tawo niining kalibotana. Kaniadto, sakop kamo ni Satanas nga mao ang hari sa mga espiritu nga nagagahom dinhi sa kalibotan. Ug siya usab ang espiritu nga nagagahom sa mga tawo nga masinupakon sa Dios. Kaniadto, sama usab kita kanila; nagkinabuhi kita sumala sa atong tawhanon nga kinaiya. Ang tinguha sa atong hunahuna ug sa atong lawas mao lang ang atong gisunod. Ug niadto nga kahimtang nato, malakip unta kita kanilang tanan nga angay silotan. Apan maluloy-on gayod ang Dios, ug dako ang iyang paghigugma kanato. Bisan patay kita sa iyang atubangan tungod sa atong mga sala, gibuhi niya kita uban kang Cristo. (Busa pinaagi sa grasya sa Dios naluwas kita.) Ug tungod sa atong pagkahiusa kang Cristo Jesus gibanhaw kita uban kaniya ug maghari uban kaniya sa langitnon nga gingharian. Gibuhat niya kini aron ikapakita sa tanan, sa umaabot nga mga adlaw, ang dili matupngan nga grasya ug kaayo nga iyang gihatag kanato pinaagi kang Cristo Jesus. Gibuhat kita sa Dios; ug sa atong pagkahiusa kang Cristo Jesus gihatagan niya kita ug bag-o nga kinabuhi, aron mahimo nato ang maayo nga mga buhat. Sukad pa kaniadto mao kini ang giplano sa Dios nga atong pagabuhaton. Hinumdomi ninyo ang inyong kahimtang kaniadto. Natawo kamo nga dili mga Judio; ug matod pa sa mga Judio wala kamoy relasyon sa Dios tungod kay dili kamo sama kanila nga mga tinuli. (Apan kadto nga pagtuli sa lawas lang.) Hinumdomi usab ninyo nga kaniadto wala pa kamo makaila kang Cristo. Wala kamo maapil sa nasod sa Israel, ug wala kamo maapil sa mga kasabotan sa Dios nga pinasikad sa iyang mga saad ngadto sa iyang mga katawhan. Nagkinabuhi kamo niini nga kalibotan nga walay paglaom ug walay Dios. Apan tungod kay anaa na kamo kang Cristo Jesus, kamo nga kaniadto halayo sa Dios, karon haduol na pinaagi sa dugo ni Cristo. Ug pinaagi sa iyang kamatayon, giguba niya ang paril nga nagaulang ug nahimong hinungdan sa panag-away sa mga Judio ug sa mga dili Judio. Busa siya mao ang naghiusa kanato. Gihiusa niya ang mga Judio ug mga dili Judio. Ang paril nga iyang giguba mao ang Kasugoan sa mga Judio nga nagalakip sa mga sugo ug mga tulumanon. Gibuhat niya kini aron mahiusa diha kaniya ang mga Judio ug ang mga dili Judio, ug aron maundang ang ilang panag-away. Busa karon, ingon nga usa na ka lawas ang mga Judio ug mga dili Judio pinaagi sa kamatayon ni Cristo sa krus, giwala na niya ang atong pagdinumtanay ug gipasig-uli na niya kita sa Dios. Miabot dinhi si Cristo ug gisangyaw niya ang Maayong Balita nga naghatag ug kalinaw kaninyo nga mga dili Judio nga kaniadto halayo sa Dios, ug kanamo usab nga mga Judio nga haduol sa Dios. Pinaagi kang Cristo, kitang tanang mga Judio ug mga dili Judio makaduol na sa Amahan pinaagi sa usa ka Espiritu Santo. Busa karon, kamong mga dili Judio dili na mga langyaw o mga dumuduong, kondili mga katagilungsod na sa mga katawhan sa Dios ug mga sakop na sa iyang pamilya. Kitang mga tumutuo sama sa balay nga bato ang patukoranan. Ug si Cristo mao ang bato nga patukoranan. Ang mga apostoles ug mga propeta sa Dios mao ang mga haligi. Kamo mao ang uban nga mga bahin sa balay. Pinaagi kang Cristo ang tanan nga bahin sa balay gipasibo aron mahimong balaan nga templo alang sa Ginoo. Ug tungod kay kamo anaa kang Cristo, naapil usab kamo niining gibuhat nga balay nga ginapuy-an sa Dios pinaagi sa iyang Espiritu. Ako, si Pablo, gibilanggo tungod kay nagaalagad ako kang Cristo pinaagi sa pagsangyaw nga kamong mga dili Judio nahiapil usab sa pagpanalangin sa Dios. Sigurado gayod nga nadunggan ninyo nga pinaagi sa grasya sa Dios iya akong gisaligan nga mahimong magwawali alang sa inyong kaayohan. Gipadayag sa Dios kanako ang iyang tinago nga plano alang kaninyo nga mga dili Judio. (Nakasulat na akog mubo bahin niini. Kon basahon ninyo ang akong gisulat, masayran ninyo nga nasabtan ko gayod ang plano sa Dios alang kaninyo pinaagi kang Cristo.) Kaniadto wala ibutyag sa Dios ngadto sa mga tawo ang bahin niini nga plano, apan karon gipadayag na niya sa iyang mga apostoles ug mga propeta pinaagi sa Espiritu Santo. Ug mao kini ang iyang plano: nga pinaagi sa Maayong Balita bahin kang Cristo, ang mga dili Judio mahimong mga manununod sa mga saad sa Dios uban sa mga Judio, ug mahimo silang sakop sa usa ka lawas tungod kay sila anaa na usab kang Cristo Jesus. Tungod sa gasa sa Dios ug pinaagi sa iyang gahom nahimo akong magsasangyaw sa Maayong Balita. Ako ang labing ubos sa tanang mga katawhan sa Dios, apan gihatagan ako sa Dios ug pribilihiyo sa pagsangyaw sa mga dili Judio sa Maayong Balita mahitungod sa dili matugkad nga panalangin nga gikan kang Cristo. Ang Dios nga nagmugna sa tanang mga butang wala magsugilon kang bisan kinsa kon unsa ang iyang tinago nga plano. Apan karon gisugo niya ako sa pagpadayag sa tanan kon sa unsa nga pamaagi niya gituman kadto nga plano, aron pinaagi sa mga tumutuo ikapakita niya karon sa mga pangulo ug sa mga may gahom sa kalangitan kon unsa gayod ang iyang kaalam nga iyang gipadayag sa nagkalain-lain nga pamaagi. Mao na kini ang iyang plano bisan pa kaniadto, ug natuman na niya kini pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Tungod sa atong pagtuo kang Cristo ug tungod kay kita anaa na kaniya, makaduol na kita sa Dios nga walay kahadlok o kataha. Busa hangyoon ko kamo nga dili kamo magmaluya tungod sa akong mga pag-antos, kay kini alang man sa inyong kaayohan. Makagagahom gayod siya. Busa nagaampo ako kaniya nga hatagan niya sa gahom ug kusog ang inyong espirituhanong kinabuhi pinaagi sa iyang Espiritu, aron si Cristo magpuyo sa inyong kasingkasing tungod sa inyong pagtuo. Giampo ko usab nga mogamot kamo ug molig-on sa gugma sa Dios, Dayegon ta ang Dios, tungod kay pinaagi sa iyang gahom nga nagalihok sulod kanato, ang iyang mahimo labaw pa kaysa atong mapangayo o mahunahuna. Dayegon ta siya sa kahangtoran tungod sa mga kaayohan nga iyang gihimo kanato nga mga tumutuo nga anaa kang Cristo Jesus. Amen. Isip binilanggo tungod sa akong pag-alagad sa Ginoo, nanghangyo ako kaninyo sa pagkinabuhi nga angay sa mga tinawag sa Dios. Pagmapainubsanon kamo ug himoa nga malumo ang inyong kasingkasing. Paghigugmaay, pagpinasayloay, ug pagpailob kamo sa kakulangon sa usag usa. Paningkamoti ninyo nga magpadayon ang inyong panaghiusa nga gikan sa Espiritu Santo pinaagi sa inyong maayo nga panag-uban. Kay kita nga mga tumutuo usa lang ka lawas, ug may usa lang ka Espiritu Santo nga nagapuyo kanato. Usa ang atong paglaom, kay managsama man kitang tanan nga nagahulat sa iyang gisaad sa dihang gitawag niya kita. May usa kita ka Ginoo, usa ka pagtuo, ug usa ka bautismo. May usa lang kita ka Dios ug siya mao ang Amahan sa tanan. Siya ang nagahari, nagalihok, ug nagapuyo kanatong tanan. Apan bisan usa kita ka lawas, may nagkalain-lain kita nga mga buluhaton nga gihatag ni Cristo sa tagsa-tagsa kanato sumala sa iyang pagbuot. Sama sa gi-ingon sa Kasulatan: “Sa dihang mikayab siya ngadto sa langit daghang mga binihag ang iyang gidala. Ug gihatagan niya ug nagkalain-lain nga mga gasa ang mga tawo.” (Karon, unsa man ang kahulogan sa giingon nga, “Mikayab siya ngadto sa langit?” Kini nagkahulogan nga mikunsad una siya dinhi sa yuta. Ug siya nga mikunsad mao usab ang mikayab sa ibabaw pa sa kalangitan aron mapuno niya ang tanan.) Ang uban gihimo niya nga mga apostoles, ang uban mga propeta, ang uban mga magsasangyaw sa Maayong Balita, ug ang uban mga pastor ug mga magtutudlo. Gibuhat niya kini aron maandam ang mga katawhan sa Dios sa pag-alagad, ug aron motubo sila ug mahimong malig-on isip lawas ni Cristo. Pinaagi niini magkahiusa kita sa pagtuo ug pag-ila sa Anak sa Dios, aron kita mahimong hamtong sa atong paggawi ug mahisama kita kang Cristo. Ug kon mahitabo kini kanato, dili na unya kita mahisama sa bata nga madani sa nagkalain-laing mga pagpanudlo sa mga tawo nga nagalimbong ug nagatuis sa kamatuoran. Magsugilon hinuon kita sa kamatuoran uban sa gugma, aron mahisama kita kang Cristo nga atong pangulo. Pinaagi sa iyang pagdumala, ang tibuok nga lawas nga mao ang mga tumutuo nagakahiusa, ug ang kada bahin niini nga nagkadugtong nagatinabangay. Ug kon husto ang gibuhat sa kada bahin tungod sa gugma sa usag usa, ang tibuok nga lawas mag-tubo ug malig-on. Busa sa ngalan sa Ginoo, gipahimangnoan ko kamo nga dili gayod kamo magkinabuhi nga sama sa mga wala makaila sa Dios. Ang ilang mga hunahuna walay pulos tungod kay nangitngitan ang ilang pangisip sa pagsabot sa espirituhanon nga mga butang. Nahimulag sila sa kinabuhi nga gihatag sa Dios tungod kay ignorante man sila, kay labihan man sila kagahig ulo. Wala na silay ulaw. Busa malaw-ay ang ilang binuhatan, ug nagpatuyang sila sa pagbuhat sa kahugaw. Apan dili sama niana ang inyong natun-an bahin kang Cristo. Dili ba nga nasayran man ninyo ang bahin kang Jesus, ug tungod kay kamo anaa kaniya, gitudloan kamo sa kamatuoran nga anaa kaniya? Busa biyai na ninyo ang inyong daan nga kinaiya kay kini iya sa daan ninyo nga kinabuhi. Kining daan nga kinaiya mao ang nagalaglag kaninyo pinaagi sa daotan nga mga tinguha nga nagalimbong kaninyo. Bag-oha ninyo ang inyong kasingkasing ug hunahuna. Ipakita ninyo nga gibag-o na kamo sa Dios ug gihatagan sa kinabuhi nga sama kaniya, ang tinuod nga kinabuhi nga matarong ug balaan. Busa ayaw na kamo pamakak. Ang tagsa-tagsa mosulti sa matuod ngadto sa iyang igsoon kang Cristo, kay kitang tanan mga sakop na sa usa ka lawas. Kon masuko kamo, pagbantay nga dili kamo makasala. Ug ayaw ninyo palungtara ang inyong kasuko sa tibuok adlaw. Ayaw ninyo hatagi ug higayon si Satanas nga motintal kaninyo sa pagpakasala. Ang kawatan kinahanglan dili na mangawat, kondili manginabuhi siya sa maayo nga pamaagi, aron makahatag usab siya sa mga kabos. Ayaw kamo pagsulti ug daotan, kondili ang makatabang lang sa inyong isigka-tawo ug ang motukma usab sa higayon, aron makahatag kamo ug kaayohan sa mga nakadungog. Ayaw ninyo pagpasub-a ang Espiritu Santo sa Dios. Kay siya mao ang ilhanan nga kamo iya sa Dios, ug ang kasigurohan sa pagtubos kaninyo sa umaabot nga adlaw sa paghukom. Isalikway ninyo ang tanan nga kaligutgot, kapungot, ug kasuko. Ayaw na kamo pamalikas, o pagsultig daotan batok sa usag usa, o pagdinumtanay. Hinuon, magminaayo ug magmalumo kamo sa usag usa, ug magpinasayloay kamo sama sa pagpasaylo sa Dios kaninyo pinaagi kang Cristo. Tungod kay kamo mga hinigugma nga anak sa Dios, sundoga ninyo siya. Kinahanglan makita kanunay sa inyong kinabuhi nga gihigugma ninyo ang uban sama sa paghigugma ni Cristo kanato. Kay gihatag pa gani niya ang iyang kinabuhi alang kanato isip mahumot nga halad ngadto sa Dios. Tungod kay mga katawhan na kamo sa Dios, dili maayong paminawon nga hisgotan kamo nga nagbuhat sa mga malaw-ay sama sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon o pagkahakog. Ug dili na maayong paminawon nga magsulti kamo sa mga binastos, o magsulti sa walay pulos nga mga estorya ug malaw-ay nga komedya. Hinuon, magsulti kita ug mga pagpasalamat sa Dios. Timan-i gayod ninyo nga dili makasulod sa gingharian ni Cristo ug sa Dios ang mga tawo nga nagapakighilawas gawas sa kaminyoon, ang mga tawo nga mahugaw ug binuhatan, ug ang mga hakog. (Kay ang kahakog usa man ka pamaagi sa pagsimba sa mga dios-dios.) Tungod niini nga mga binuhatan sa mga tawo, silotan sila sa Dios kay wala sila nagatuman kaniya. Busa ayaw kamo patunto sa uban nga nagaingon nga kanang mga butanga dili daotan. Ayaw usab kamo pakig-uban niining mga tawhana. Kaniadto ang inyong hunahuna anaa pa sa kangitngit, apan karon tungod kay anaa na kamo sa Ginoo, anaa na kamo sa kahayag. Busa ipakita ninyo sa inyong pagkinabuhi nga kamo anaa na sa kahayag. (Kay kon ang tawo anaa na sa kahayag, masayran mo tungod kay ang iyang binuhatan maayo, matarong, ug gisunod niya ang kamatuoran.) Tinguhaa nga masayran ninyo kon unsa ang makapalipay sa Ginoo. Ayaw kamo pag-apil-apil sa mga binuhatan nga walay pulos nga gibuhat niadtong anaa sa kangitngit. Hinuon, ipakita ninyo kanila nga daotan ang ilang gibuhat. (Makauulaw bisan gani ang paghisgot sa ilang mga gibuhat sa tago.) Kon pasabton ninyo sila sa ilang mga gibuhat, masayran nila nga sayop sila. Kay mahayagan ang tanan kon madan-agan na sa kamatuoran. Busa may gi-ingon: “Pagmata, ikaw nga natulog, bangon gikan sa mga patay, ug hayagan ka ni Cristo.” Busa pagmatngon kamo sa inyong pagkinabuhi. Ayaw kamo pagkinabuhi sama sa mga wala makasabot, kondili pagkinabuhi kamo isip mga tawo nga nakasabot sa kabubut-on sa Dios. Ayaw ninyo usiki ang inyong panahon, kondili gamita ninyo kini sa pagbuhat ug maayo, tungod kay daotan kining mga adlawa. Ayaw kamo pagpakabuang, kondili sabta ninyo kon unsa ang kabubut-on sa Ginoo alang kaninyo. Ayaw kamo paghubog-hubog, kay kini pagpatuyang lang sa inyong kinabuhi. Hinuon, pagpapuno kamo sa Espiritu Santo. Sa inyong panagtigom, gamita ninyo ang mga salmo ug uban pa nga mga awit mahitungod sa pagdayeg sa Ginoo. Ug pag-awit kamo nga kinasingkasing gayod. Pagpasalamat kamo kanunay sa Dios nga Amahan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo alang sa tanang mga butang. Pagpasakop kamo sa usag usa agig pagtahod kang Cristo. Kamo nga mga asawa, pagpasakop kamo sa inyong bana, sama sa inyong pagpasakop sa Ginoo. Kay ang bana mao ang ulo sa iyang asawa sama usab nga si Cristo mao ang ulo sa mga tumutuo nga mao ang iyang lawas, ug siya usab ang Manluluwas. Busa, ingon nga ang mga tumutuo nagapasakop kang Cristo, ang mga asawa kinahanglan usab nga magpasakop sa ilang mga bana. Kamo nga mga bana, higugmaa ninyo ang inyong asawa sama usab sa paghigugma ni Cristo sa mga tumutuo. Tungod sa iyang paghigugma kanato gihalad niya ang iyang kinabuhi aron dawaton kita sa Dios, human kita mahinloi pinaagi sa pagbautismo nga inubanan sa pulong. Gibuhat niya kini aron kita nga mga tumutuo madawat niya isip iyang pangasaw-onon nga matahom kaayo, balaan, ug walay ikasaway; sama sa pangasaw-onon nga walay depekto o kunot o unsa pa nga mga apan. Busa ang mga bana kinahanglan gayod maghigugma sa ilang asawa sama sa ilang paghigugma sa ilang kaugalingon nga lawas, tungod kay ang magtiayon usa ra. Ang nagahigugma sa iyang asawa nagahigugma sa iyang kaugalingon. Walay tawo nga wala mahigugma sa iyang kaugalingon nga lawas, hinuon pakan-on ug atimanon gayod niya kini. Mao usab kini ang gibuhat ni Cristo kanato nga nagatuo kaniya, tungod kay kita mga bahin sa iyang lawas. Nagaingon ang Kasulatan nga ang magtiayon usa ra. “Ang lalaki mobulag sa iyang amahan ug inahan, ug makighiusa sa iyang asawa. Ug silang duha mahimong usa.” Kahibulongan kining kamatuoran nga gipadayag, ug makaingon ako nga mao kini ang panig-ingnan sa relasyon ni Cristo sa tanan nga nagatuo kaniya. Busa kamong mga bana, higugmaa ninyo ang inyong asawa sama sa inyong kaugalingon. Ug kamong mga asawa, tahora ninyo ang inyong bana. Kamong mga kabataan, tumana ninyo ang inyong mga ginikanan, kay mao kini ang angay nga buhaton sa tinuod nga Kristohanon. “Tahora ang imong amahan ug inahan.” Mao kini ang una nga sugo nga may saad; ug mao kini ang saad, “Aron mahimong maayo ang imong umaabot ug lugwayan ang imong kinabuhi dinhi sa kalibotan.” Kamong mga ginikanan, ayaw ninyo hagita nga masuko ang inyong mga kabataan, kondili amumaha hinuon ninyo sila sa pagdisiplina ug pagtudlo nga gikan sa Ginoo. Kamong mga ulipon, tumana ninyo ang inyong mga agalon dinhi sa yuta nga may pagtahod ug kahadlok. Pagtrabaho kamo nga kinasingkasing, ug pag-alagad kamo kanila sama nga si Cristo ang inyong gialagaran. Busa pagtrabaho kamo nga kinasingkasing ingon nga mga ulipon ni Cristo, nga nagabuhat sa kabubut-on sa Dios ug dili nagapakita-kita lang aron malipay sila. Tumana ninyo ang inyong buluhaton sa maayong kabubut-on ingon nga mga ulipon. Isipa ninyo nga ang Ginoo mao ang inyong gialagaran ug dili ang tawo lamang. Hinumdomi ninyo nga ang Ginoo mao ang mobalos sa matag usa sumala sa iyang gibuhat nga maayo, ulipon man siya o dili. Ug kamong mga agalon, sa sama nga pamaagi ayoha ninyo pagdala ang inyong mga ulipon. Ayaw ninyo sila hulgaa, kay nasayod kamo nga kamo ug ang inyong mga ulipon may usa lang ka agalon sa langit ug wala siyay pinalabi. Agig panapos, ipahimangno ko kaninyo nga magmalig-on kamo diha sa Ginoo pinaagi sa iyang gahom. Gamita ninyo ang Isul-ob ninyo ang tanang kahimanan sa gubat aron makasukol kamo sa mga paglipat-lipat ni Satanas. Kay ang atong kaaway dili mga tawo, kondili ang mga daotan nga espiritu nga nangulo ug anaa sa gahom. Kini sila nagahari sa kadaotan nga anaa sa kalibotan, ug anaa usab sila sa kawanangan. Busa gamita ninyo ang tanang kahimanan sa gubat nga gihatag sa Dios, aron makasukol kamo sa panahon nga moabot ang kadaotan; ug sa pagkahuman niini magpabilin gihapon kamong lig-on. Busa sukol kamo. Isul-ob ninyo ang kamatuoran ingon nga bakos. Gamita ninyo ang pagkamatarong ingon nga taming sa imong dughan. Ug isul-ob ninyo ingon nga sapatos ang pagka-kanunayng andam sa pagsugilon sa Maayong Balita mahitungod sa kalinaw nga gihatag sa Dios. Gawas niana, gamita usab ninyo sa tanan nga panahon ang inyong pagtuo ingon nga taming, aron dili kamo madutlan sa mga pagsulay ni Satanas nga sama sa nagadilaab nga mga pana. Ug gamita ninyo ingon nga “kalo” ang nahuptan ninyong kaluwasan. Gamita usab ninyo ingon nga espada ang pulong sa Dios nga gihatag sa Espiritu Santo aron ikasukol batok sa kaaway. Ug pag-ampo kamo kanunay nga tabangan kamo sa Dios pinaagi sa Espiritu Santo. Ayaw gayod kamo pagpasagad, kondili pagpadayon hinuon kamo sa pag-ampo ug ayaw ninyo kalimti sa pag-ampo ang mga katawhan sa Dios. Ug iampo usab ninyo ako nga tabangan ako sa Dios kon unsa ang akong angay isulti. Ug iampo ninyo nga dili ako mahadlok sa pagsulti mahitungod sa Maayong Balita nga wala isugilon kaniadto. Kay gipadala ako sa Dios aron magsangyaw niining Maayong Balita. Ug tungod sa akong pagsangyaw ania ako dinhi karon sa bilanggoan. Busa kon mahimo, iampo ninyo ako nga may kaisog ako sa pagsulti sumala sa angay kong buhaton. Si Tiquico mao ang mosugilon kaninyo mahitungod sa akong kahimtang ug buluhaton dinhi. Hinigugma siya nga igsoon ug kasaligan nga alagad sa Ginoo. Gipadala ko siya diha aron masuginlan niya kamo mahitungod sa among kahimtang dinhi ug aron madasig kamo. Mga igsoon, hinaut nga madawat ninyo gikan sa Dios nga Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo ang pakigdait ug ang dugang nga pagtuo ug paghinigugmaay sa usag usa. Hinaut nga panalanginan sa Dios ang tanan nga nahigugma sa atong Ginoong Jesu-Cristo sa walay kataposan nga gugma. Ako si Pablo ug ang akong kauban nga si Timoteo mga alagad ni Cristo Jesus. Nangumusta kami kaninyo diha sa Filipos, kamong mga katawhan sa Dios nga anaa kang Cristo Jesus, uban usab sa mga nagadumala kaninyo ug sa ilang mga katabang sa buluhaton sa Dios. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Nagapasalamat ako sa Dios sa matag higayon nga maghandom ako kaninyo. Malipayon ako matag ampo ko alang kaninyong tanan, tungod kay kauban ko kamo sa pagpakaylap sa Maayong Balita gikan pa sa pagdawat ninyo sa akong gitudlo kaninyo hangtod karon. Nasiguro ko nga ang maayong buhat nga gisugdan sa Dios diha kaninyo padayonon gayod niya hangtod sa adlaw nga mobalik si Cristo Jesus. Angay lang nga ingon niini ang akong hunahuna ug pagbati alang kaninyong tanan tungod kay gihigugma ko gayod kamo. Nahimo ko kamong katabang sa buluhaton nga gihatag sa Dios kanako, bisan pa karon nga ania ako sa bilanggoan nga nagapamatuod ug molaban sa Maayong Balita batok sa mga nagasupak niini. Makapamatuod ang Dios nga hilabihan ang akong kamingaw kaninyo; kay gihigugma ko gayod kamo sama sa paghigugma ni Cristo Jesus. Nagaampo ako nga madugangan pa gayod ang inyong paghigugma sa usag usa inubanan sa hustong kaalam ug igong panabot, aron makapili kamo kon unsa ang labing maayo ug aron mahimong hinlo ug walay ikasaway sa inyong kinabuhi hangtod sa pagbalik ni Cristo. Hinaut nga pinaagi kang Jesu-Cristo mahimong matarong ang tanan ninyong buhaton aron madayeg ang Dios. Mga igsoon ko kang Cristo, gusto kong masayran ninyo nga ang mga nahitabo kanako nakatabang gayod sa pagpakaylap sa Maayong Balita. Kay nasayran na sa tanang mga guwardya sa palasyo ug sa uban pang mga tawo dinhi nga nabilanggo ako tungod kay ako sumusunod ni Cristo. Ug tungod usab niining akong pagkabilanggo, misamot kalig-on ang pagtuo sa kadaghanan sa atong mga igsoon ngadto sa Ginoo. Busa misamot ang ilang kaisog sa pagsangyaw sa Maayong Balita. Tinuod nga ang uban nagasangyaw lang bahin kang Cristo tungod kay nasina sila kanako ug gusto nila akong malabwan. Apan ang uban maayo ang ilang katuyoan. Nagasangyaw sila tungod kay gihigugma nila ako ug gusto nila nga motabang kanako, kay nasayran nila nga gibutang ako dinhi aron sa pagpanalipod sa Maayong Balita. Ang mga nasina kanako dili matinud-anon sa ilang pagwali bahin kang Cristo, kay ang ilang katuyoan alang lang sa ilang kaugalingon. Abi nila ug madugangan nila ang akong pag-antos dinhi sa bilanggoan pinaagi sa ilang gibuhat. Apan wala kini sapayan kanako. Nalipay gihapon ako bisan unsa ang ilang katuyoan sa pagwali, maayo man o dili, basta giwali lang si Cristo. Magpadayon ang akong kalipay, kay nasayod ako nga pinaagi sa inyong mga pag-ampo ug sa tabang sa Espiritu ni Jesu-Cristo makagawas ako dinhi. Dako kaayo ang akong tinguha ug paglaom nga dili gayod ako maulawan, ug unta sama kaniadto, mag-padayon gihapon ako nga magmaisogon aron nga pinaagi sa akong kinabuhi, o sa akong kamatayon, madayeg si Cristo. ug aron kon makabalik na ako diha uban kaninyo, mosamot pa gayod kadako ang inyong hinungdan sa pagdayeg kang Cristo Jesus tungod kanako. Makabisita man ako kaninyo o dili, ang mahinungdanon nga ang inyong paggawi pinasikad sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo, aron madunggan ko nga lig-on kamong nagkahiusa sa inyong pagpakigbisog alang sa hustong pagtuo nga pinasikad sa Maayong Balita. Ayaw gayod kamo kahadlok sa mga nagasupak kaninyo. Kay kini timailhan kanila nga sila silotan sa Dios ug kamo luwason. Kay ang gihatag kaninyo dili lang pribilihiyo nga motuo kamo kang Cristo kondili pribilihiyo usab nga mag-antos kamo alang kaniya. Karon kauban na kita nga nagaantos tungod sa Maayong Balita. Mao kini ang mga pag-antos nga inyong nakita nga akong naagian kaniadto, ug hangtod karon nadunggan ninyo nga nagaantos pa gihapon ako. Dili ba tungod kay anaa na kamo kang Cristo lig-on kamo? Dili ba malipayon man kamo tungod kay nasayran ninyo nga ginahigugma kamo ni Cristo? Ug dili ba may pakighiusa kamo sa Espiritu Santo, ug maaghop kamo ug maluloy-on sa usag usa? Busa nanghangyo ako kaninyo: aron mahingpit gayod ang akong kalipay paghigugmaay kamo ug paghiusa. Hinaut nga magkahiusa ang inyong mga hunahuna ug katuyoan. Ayaw kamo pagbuhat ug bisan unsa tungod lang sa kahakog o sa pagkamapahitas-on; kondili pagpaubos kamo ug hunahunaa ninyo nga mas maayo pa ang uban kay kaninyo. Dili lang ang inyong kaayohan ang inyong hunahunaon kondili ang kaayohan usab sa uban. Batoni ninyo kini nga panghunahuna nga iya usab ni Cristo Jesus: Bisan ang kinaiya sa Dios anaa kaniya, wala niya hunahunaa ang iyang pagkatupong sa Dios. Kondili gipakaubos niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagsul-ob sa kinaiya sa usa ka ulipon. Nagpakatawo siya sama sa mga tawo. Sa dihang nahimo siyang usa ka tawo, gipaubos niya ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagtuman sa Dios hangtod sa kamatayon, bisan pa ang kamatayon didto sa krus. Tungod niini gipasidunggan siya sa Dios ug gihatagan ug gahom nga labaw sa tanang mga gahom. Aron nga ang tanan nga anaa sa langit ug sa yuta, bisan ang anaa sa ilalom sa yuta, mangluhod ug mosimba kaniya. Ug ang tanan moila nga si Jesu-Cristo mao ang Ginoo, ug pinaagi niini madayeg ang Dios nga Amahan. Mga hinigugma kong mga igsoon, sa diha pa ako uban kaninyo nagmatinumanon na kamo kanako. Ilabi na gayod karon nga wala na ako diha, paningkamoti ang inyong kaluwasan nga may pagtahod ug kahadlok sa Dios. Kay ang Dios mao ang nagahatag kanato ug tinguha ug katakos sa pagbuhat sa iyang kabubut-on. Buhata ninyo ang mga buluhaton nga walay pagbagulbol o paglalisay, aron mahimo kamong hingpit nga mga anak sa Dios, hinlo ug walay ikasaway sa inyong pagkinabuhi niining kalibotan nga gipuy-an sa mga tawo nga daotan ug makasasala. Angay nga kamo mahisama sa mga suga nga nagadan-ag kanila sa inyong pagsugilon sa pulong sa Dios nga nagahatag sa kinabuhi nga walay kataposan. Ug kon sama kamo niini, may ikapasigarbo ako sa pagbalik ni Cristo tungod kay may kapuslanan ang akong paghago diha kaninyo. Ang inyong pagtuo sama sa halad alang sa Dios. Sa pagkatinuod kon kinahanglan nga iula ko ang akong dugo alang sa inyong pagtuo, ikalipay ko. Ug dili lang ako ang malipay kondili kamo usab. Busa paglipay kamo uban kanako tungod niini. Nagasalig ako kang Ginoong Jesus nga sa dili madugay mapaanha ko diha kaninyo si Timoteo, aron malipay usab ako kon masuginlan niya ako bahin sa inyong kahimtang. Siya lang ang akong nasayran nga nagahandom alang sa inyong kaayohan sama kanako. Kay ang uban, ang ila lang kaugalingon nga kaayohan ang ilang gihunahuna ug dili ang kabubut-on ni Jesu-Cristo. Apan nasayran ninyo ang maayong pamatasan ni Timoteo. Gipakasama ko siya nga akong anak sa iyang pagtabang kanako sa pagsangyaw sa Maayong Balita. Nagalaom ako nga mapaanha ko dayon siya diha kaninyo kon masayran ko na ang resulta sa akong kaso. Ug nagasalig gayod ako sa Ginoo nga sa dili madugay makaanha usab ako diha. Nahunahuna ko nga kinahanglan pabalikon ko diha sa inyo ang atong igsoon nga si Epafroditus nga inyong gisugo aron sa pagtabang kanako. Kauban ko siya sa pagpangalagad sa Dios ug paglaban sa kamatuoran. Papaulion ko siya diha tungod kay gimingaw na siya kaninyong tanan, ug dili na siya mahimutang dinhi sa kabalaka tungod kay nakabalita man kamo nga nagsakit siya. Tinuod nga nagsakit siya ug hapit gani mamatay. Apan gikaloy-an siya sa Dios, ug dili lang siya kondili ako usab, kay nalikay ako sa dako nga kaguol. Busa gusto ko na gayod nga pabalikon siya diha, aron nga kon makita ninyo siya pag-usab malipay kamo, ug dili na ako mabalaka. Ug dawata ninyo siya sa tumang kalipay isip igsoon diha sa Ginoo. Ang mga tawo nga sama kaniya angay pasidunggan. Kay hapit siya mamatay tungod sa iyang pag-alagad kang Cristo. Nahimutang ang iyang kinabuhi sa kakuyaw aron lamang matabangan niya ako isip inyong representante. Karon, mga igsoon ko kang Cristo, paglipay kamo diha sa Ginoo! Dili ako pul-an sa paghisgot pag-usab niini kaninyo, kay alang man kini sa inyong kaayohan. Pagbantay kamo sa mga Judio nga mamugos nga magpatuli kamo. Sama sila sa mga iro, mga tawo nga nagabuhat ug daotan. Apan kita ang may tinuod nga ilhanan nga mga sumusunod kita sa Dios, tungod kay nagasimba kita kaniya pinaagi sa Espiritu Santo ug malipayon kita sa atong pagkahiusa kang Cristo Jesus. Wala kita magsalig sa mga tulumanon o sa atong mga binuhatan aron kita maluwas. Sa laing bahin, kon may moingon nga siya maluwas tungod sa iyang pagtuman sa mga tulumanon, labaw na ako. Tungod kay sa walo pa lang ako ka adlaw gituli na ako. Israelinhon ako. Sakop ako sa tribo ni Benjamin. Busa kon ang pagka-Judio ang hisgotan, Judio gayod ako. Kon bahin sa pagtuman sa Kasugoan sa mga Judio, gituman ko gayod kay Pariseo ako kaniadto. Kon kakugi ang hisgotan, labaw ako, kay gilutos ko pa man gani ang mga tumutuo kang Cristo. Ug kon bahin sa pagtuman sa Kasugoan, walay ikasaway kanako. Kining tanan giisip ko kaniadto nga mahinungdanon, apan karon kini walay kapuslanan tungod kang Cristo. Tinuod gayod nga ang tanan walay kapuslanan kon itandi sa akong pag-ila kang Cristo Jesus nga akong Ginoo. Tungod kaniya gisalikway ko ang tanan, ug giisip ko kini nga basura, aron maako si Cristo, ug maanaa ako kaniya. Wala na ako magsalig nga mahimong matarong pinaagi sa akong kaugalingon nga paningkamot sa pagtuman sa Kasugoan. Gipakamatarong ako sa Dios tungod sa iyang gibuhat ug pinaagi sa akong pagtuo kang Cristo. Ang akong pangandoy karon mao nga maila ko pa gayod si Cristo, nga masinati ko ang gahom sa iyang pagkabanhaw ug makaambit ako sa iyang mga pag-antos hangtod nga mahisama ako kaniya sa iyang kamatayon, aron nga pinaagi niini mahimong mabanhaw usab ako. Wala ako mag-ingon nga natuman ko na ang tanan, o hingpit na ako. Apan nagapadayon ako sa pagpaningkamot nga makab-ot ko kini, kay mao kini ang katuyoan ni Cristo Jesus kon nganong gipili niya ako. Mga igsoon ko kang Cristo, wala ako maghunahuna nga nakab-ot ko na ang hingpit nga pagkinabuhi. Apan ang akong gihimo karon mao ang paghikalimot sa mga nangagi, ug ang pagpaningkamot nga makab-ot ko ang akong gitinguha. Nagapadayon gayod ako sa pagpaningkamot nga makab-ot ko ang akong gitinguha, aron madawat ko ang ganti. Kini nga ganti mao ang pagtawag sa Dios kanato pinaagi kang Cristo Jesus nga magpuyo kita didto sa langit. Ingon unta niini ang angay natong tinguhaon isip mga hamtong na sa pagtuo. Apan kon dili kamo uyon, pasabton kamo sa Dios niini. Kinahanglan lang gayod nga padayonon nato ang pagsunod sa kamatuoran nga atong nakat-onan. Mga igsoon, sunda ninyo ang akong pagkinabuhi. May mga tawo nga sama usab kanamo ang ilang pagkinabuhi. Sunda usab ninyo sila. Kay daghan ang nagasunod kunohay kang Cristo apan makita sa ilang kinabuhi nga nagabatok sila sa mga pagtudlo bahin sa kamatayon ni Cristo sa krus. Kapila ko na kamo sultihi bahin niining mga tawhana, ug karon nagahilak ako sa pagpahinumdom pag-usab niini kaninyo. Ang dangatan niini nga mga tawo mao ang kalaglagan, kay ang ilang tiyan mao ang ilang gipakadios. Gipasigarbo pa nila ang mga butang nga angay unta nilang ikaulaw. Ang ginahunahuna nila mao lang ang mga butang dinhi sa kalibotan. Apan alang kanato, ang langit mao ang atong tinuod nga pinuy-anan, ug didto gikan ang atong gipaabot nga Manluluwas nga si Ginoong Jesu-Cristo. Pag-abot niya dinhi, bag-ohon niya kining atong lawas nga may kamatayon aron mahisama sa iyang lawas nga langitnon, pinaagi sa iyang gahom nga makapahimo kaniya sa paghari sa tanan. Busa mga hinigugma kong mga igsoon, magmalig-on kamo sa inyong pagtuo sa Ginoo. Gihigugma ko kamo ug gimingaw na ako kaninyo. Kamo ang akong kalipay ug ganti sa akong pagpangalagad. Gihangyo ko si Eudia ug si Sintique nga dili na mag-away kay magsoon sila diha sa Ginoo. Gihangyo ko usab ikaw, ingon nga masaligan ko nga kauban sa pagpangalagad, nga tabangan mo kini nga mga babaye, tungod kay kauban ko sila nga nangalagad ug maayo sa pagpakaylap sa Maayong Balita, uban ni Clemente ug sa uban pang mga kauban ko nga nangalagad kansang mga ngalan nahisulat na sa libro nga listahanan sa mga tawo nga may kinabuhi nga walay kataposan. Paglipay kamo kanunay diha sa Ginoo. Sublion ko, paglipay kamo! Ipakita ninyo ang inyong kaaghop sa tanang mga tawo. Hapit na ang pagbalik sa Ginoo. Ayaw kamo kabalaka sa bisan unsa, pangayoa hinuon sa Dios ang inyong mga gikinahanglan pinaagi sa pag-ampo nga may pagpasalamat. Ug kon buhaton ninyo kini, hatagan kamo sa Dios ug kalinaw diha sa inyong kasingkasing ug hunahuna tungod kay kamo anaa kang Cristo Jesus, ug ang kalinaw nga gikan kaniya dili gayod nato matugkad. Gawas niana, mga igsoon, hunahunaa ninyo kanunay ang mga butang nga maayo ug dinayeg: ang matuod, halangdon, matarong, putli, matahom, ug dalaygon. Sunda ninyo ang tanan nga inyong natun-an sa akong pagpanudlo ug mga binuhatan. Ug ubanan gayod kamo sa Dios nga nagahatag ug kalinaw. Dako gayod ang akong kalipay diha sa Ginoo tungod kay nahinumdoman ninyo ako pag-usab. Nasayod ako nga kanunay kamong naghunahuna alang kanako, apan wala lang kamo makahigayon sa pagpakita niana kanako. Wala ako mag-ingon niini aron sa pagpasabot nga may gikinahanglan ako. Kay nakakat-on ako nga makontento bisan unsa ang akong kahimtang. Makahibalo akong magkinabuhi diha sa kawad-on o diha sa kadagaya. Kining tanan natun-an ko aron bisan unsa ang akong kahimtang, busog man o gutom, madagayaon man ang akong panginabuhi o dili, kontento gihapon ako. Mahimo ko ang pag-atubang sa bisan unsa nga kahimtang pinaagi sa tabang ni Cristo nga nagpalig-on kanako. Apan salamat gayod sa inyong pagtabang kanako, sa akong mga kalisdanan. Kamo nga mga Taga-Filipos nasayod nga sa pagsugod ko ug wali sa Maayong Balita, paggikan ko sa Macedonia, kamo lang gayod ang mitabang sa akong mga kinahanglanon ug wala nay lain. Bisan didto ako sa Tesalonica makapila kamo nagpadala ug mga hinabang kanako. Gihisgotan ko kini dili tungod kay nangandoy ako nga makadawat pag-usab gikan kaninyo, kondili nangandoy ako nga kamo makadawat usab ug balos tungod kay kamo nagahatag. Karon abunda ako, ug sobra pa gani. Ang tanan nga akong gikinahanglan ania na ug wala gayoy kulang, tungod kay gidala na dinhi ni Epafroditus ang inyong gipadala nga hinabang. Kini nga tabang sama sa humot nga halad nga ginahalad ngadto sa Dios, nga iyang gidawat nga may kalipay. Ug tungod kay kamo anaa kang Cristo Jesus, ang akong Dios maghatag kaninyo sa tanan ninyong gikinahanglan gikan sa kadagaya sa iyang bahandi. Dayegon nato ang atong Dios ug Amahan sa walay kataposan. Amen. Ipangumusta kami sa tanang mga tumutuo kang Cristo Jesus. Ang atong mga igsoon nga kauban ko dinhi nangumusta usab kaninyo. Nangumusta usab kaninyo ang tanang mga tumutuo dinhi, labi na gayod ang mga sakop sa palasyo sa Emperador. Hinaut nga panalanginan kamo sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Ako si Pablo nga nahimong apostol ni Cristo Jesus tungod sa kabubut-on sa Dios. Ako ug si Timoteo nga atong igsoon kang Cristo nangumusta kaninyo diha sa Colosas, kamong mga katawhan sa Dios ug matinumanon nga mga igsoon diha kang Cristo. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan. Sa matag ampo namo alang kaninyo, kanunay kaming nagapasalamat sa Dios nga Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Kay nabalitaan namo nga lig-on ang inyong pagtuo kang Cristo Jesus ug dako ang inyong paghigugma sa tanang katawhan sa Dios. Ingon kamo niini tungod kay nagapaabot man kamo sa inyong gilaoman nga gitagana alang kaninyo didto sa langit. Kining inyong gilaoman nadunggan na ninyo kaniadto sa dihang gisangyaw kaninyo ang kamatuoran, nga mao ang Maayong Balita. Kining Maayong Balita nagapadayon pagkaylap sa tibuok kalibotan, ug daghan ang nakadawat sa bag-ong kinabuhi nga sama usab sa inyong nadawat sa dihang nasabtan ninyo ang kamatuoran mahitungod sa grasya sa Dios. Gitudlo kini ni Epafras kaninyo. Pinangga namo siya ug sama usab siya kanamo nga alagad ni Cristo. Gipaanha namo siya diha isip puli kanamo, ug kasaligan siya nga alagad. Siya mao ang nagsugilon kanamo mahitungod sa inyong pagkamahigugmaon tungod sa gugma nga gihatag kaninyo sa Espiritu Santo. Busa sa pagkasayod namo niini, kanunay kaming nagaampo alang kaninyo. Nagahangyo kami sa Dios nga ang iyang Espiritu mohatag kaninyo sa tanang kaalam ug pagsabot aron masayran ninyo sa hingpit kon unsa ang iyang kabubut-on alang kaninyo. Pinaagi niini, makakinabuhi kamo nga maangayan sa Ginoo, nga makahatag ug kalipay kaniya. Ug mahimo usab ninyo kanunay ang maayo, ug madugangan pa gayod ang inyong kahibalo mahitungod sa Dios. Kay lig-onon kamo sa Dios pinaagi sa iyang kahibulongang gahom, aron nga bisan unsa ang mahitabo makalahutay kamo nga adunay kalipay. Ug makapasalamat kamo sa Amahan tungod kay gihimo niya kamo nga takos sa pagdawat sa panulondon nga alang sa iyang mga katawhan, ang panulondon nga anaa sa kahayag. Giluwas niya kita gikan sa gahom sa kangitngit ug gipahiluna didto sa gingharian sa iyang pinanggang Anak. Pinaagi sa iyang Anak gitubos niya kita. Kini nagpasabot nga gipasaylo na niya ang atong mga sala. Si Cristo mao gayod ang hulagway sa dili makita nga Dios, ug siya ang makagagahom sa tanan. Kay pinaagi kaniya ug alang kaniya gibuhat sa Dios ang tanan nga anaa sa langit ug dinhi sa yuta, ang makita ug ang dili makita, sama sa mga espiritu nga may kagahom o katungod, mga espiritu nga nangulo o nagahari. Sa wala pa ang bisan unsa nga butang, si Cristo anaa nang daan, ug pinaagi kaniya nahimutang ug nahiusa ang tanan sa ilang hustong dapit. Siya ang ulo sa mga tumutuo nga mao ang iyang lawas. Siya ang sinugdanan, ang una nga nabanhaw aron mapaila nga siya mao gayod ang una sa tanan. Kay buot sa Dios nga Amahan nga ang kinatibuk-an sa iyang pagka-Dios makita tanan diha kang Cristo. Ug pinaagi kang Cristo napasig-uli sa Dios ang iyang maayong relasyon sa tanan niyang binuhat, sa langit ug dinhi sa yuta. Gihimo niya kini pinaagi sa dugo ni Cristo sa krus. Kaniadto layo kamo sa Dios, ug nahimo niya kamong mga kaaway tungod sa inyong daotang mga hunahuna ug mga binuhatan. Apan karon napasig-uli na kamo sa Dios sa iyang kaugalingon pinaagi sa kamatayon sa tawhanong lawas ni Cristo. Karon madala na niya kamo sa iyang presensya nga walay sala, hinlo, ug walay ikasaway. Apan kinahanglan nga magpadayon kamong lig-on sa inyong pagtuo ug dili matarog sa paglaom nga inyong nahuptan sa dihang nadunggan ninyo ang Maayong Balita nga giwali ngadto sa tibuok kalibotan. Ug ako, si Pablo, nahimong alagad aron magwali niining Maayong Balita. Karon malipayon ako sa akong mga pag-antos alang kaninyo. Kay pinaagi sa mga pag-antos sa akong lawas, makatabang ako nga mahingpit ang mga pag-antos ni Cristo alang sa kaayohan sa iyang lawas nga mao ang mga tumutuo. Gihimo ako sa Dios nga alagad alang sa mga tumutuo, ug ang buluhaton nga iyang gihatag kanako mao ang pagsugilon kaninyong mga dili Judio sa kinatibuk-an sa iyang pulong. Ang iyang pulong mao ang iyang tinago nga plano nga wala niya isugilon kaniadto, apan karon gibutyag na niya kanato nga iyang katawhan. Buot niya nga masayod na kita karon kon unsa katahom ang plano nga giandam niya alang sa tanang katawhan. Ug kining tinago nga plano mao nga si Cristo anaa kaninyo. Ug tungod kay si Cristo anaa na kaninyo may paglaom kamo nga mahimong nindot kaayo ang inyong kahimtang sa umaabot. Busa gi-sangyaw namo si Cristo sa tanang katawhan. Gipahimangnoan namo ug gitudloan ang tanan sa kamatuoran aron mahimo namo silang iatubang sa presensya sa Dios nga hingpit sa ilang pakighiusa kang Cristo. Naghago gayod ako aron mahimo ko kini, ug ang gahom ni Cristo mao ang nagpalig-on kanako. Gusto ko nga masayran ninyo nga labihan gayod ang akong paghago alang kaninyo ug sa mga taga-Laodicea, ingon man usab sa uban nga wala pa makakita kanako. Gihimo ko kini aron madasig kamo ug lakip usab sila. Gitudloan ko kamo nga may paghigugma, ug gipaabot ko nga masabtan gayod ninyo ug masayran ang tinago nga plano sa Dios bahin kang Cristo. Si Cristo mao ang tinubdan sa tanan nga kaalam ug pagsabot. Gisugilon ko kini kaninyo aron dili kamo matunto sa ilang madanihon nga mga pulong. Kay bisan wala ako diha uban kaninyo, kanunay ko kamong gihandom, ug nalipay ako kaayo tungod kay maayo ang inyong panag-uban ug lig-on gayod ang inyong pagtuo kang Cristo. Tungod kay giila na ninyo si Cristo Jesus ingon nga Ginoo, padayon kamo diha kaniya. Panggamot kamo kaniya ug pagtubo. Pagmalig-on kamo diha sa pagtuo nga gitudlo kaninyo, ug pagpasalamat usab kamo kanunay sa Dios. Pagbantay sa mga tawo nga buot modala kaninyo sa ilang grupo sa pinilusopo nga pamaagi ug malimbongon nga mga pagtulon-an. Kini nga mga pagtulon-an dili gikan kang Cristo kondili napanunod lang nila sa mga katigulangan ug sa mga kalibotanon lang nga pamaagi. Ang tinuod, si Cristo nahimong tawo, apan bisan pa niini, anaa gihapon kaniya ang iyang pagka-Dios. Ang madagayaon nga kinabuhi anaa kaninyo tungod kay kamo anaa kang Cristo nga mao ang nagagahom sa tanan nga espiritu nga nagahari ug may gahom. Tungod kay kamo anaa kang Cristo, natuli na kamo. Apan dili sama sa pagtuli sa mga Judio nga adunay ilang kuhaon sa lawas sa tawo, kondili ang gikuha ni Cristo mao ang daotang mga tinguha sa inyong lawas nga makasasala. Kay ang pagbautismo kaninyo nagkahulogan nga gilubong kamo uban ni Cristo. Ug tungod kay anaa na kamo kang Cristo, gibanhaw usab kamo uban kaniya, kay nagasalig kamo sa gahom sa Dios nga nagbanhaw kaniya. Kaniadto, kamong mga dili Judio patay atubangan sa Dios tungod sa inyong makasasala nga kinabuhi. Apan karon gihatagan kamog kinabuhi sa Dios uban ni Cristo. Gipasaylo niya ang tanan natong mga sala. May tulubagon unta kita sa Dios tungod kay wala nato matuman ang iyang mga kasugoan. Apan pinaagi sa pagpalansang ni Cristo sa krus gipapas sa Dios ang listahan sa atong mga sala, ug karon dili na kita silotan. Didto usab sa krus gipildi sa Dios ang mga espiritu nga nagahari ug may gahom, ug gipakita niya sa tanan nga sila nabihag na niya. Busa ayaw pasagdi nga diktahan kamo ni bisan kinsa kon unsa ang angay ninyo nga kaonon o imnon, o unsa ang angay ninyong buhaton sa mga pista sa pagsubang sa bulan o sa Adlaw nga Igpapahulay. Kini nga mga tulumanon anino lang sa mga gipaabot kaniadto nga mao si Cristo. May mga tawo usab nga nagapasigarbo nga nakakita kuno sila ug mga panan-awon, ug buot nilang pugson ang uban nga magpakaubos ug mosimba sa mga anghel. Ayaw kamo pagpadaog niana nga mga tawo. Walay kapuslanan ang ilang pagpasigarbo, kay tawhanon lang kana nga mga panghunahuna. Dili nila gusto nga magpasakop kang Cristo nga atong ulo nga mao ang nagahatag kanato nga iyang lawas sa mga kinahanglanon pinaagi sa nagkadugtong nga mga bahin, ug pinaagi niini nagatubo kita sumala sa kabubut-on sa Dios. Namatay na kamo uban kang Cristo ug naluwas na gikan sa mga walay kapuslanan nga pamaagi niining kalibotan. Busa nganong nagakinabuhi pa man kamo nga sama sa mga tawo niining kalibotana? Nganong nagasunod pa man kamo sa mga tulumanon sama sa: “Ayaw pagkupot niini,” “Ayaw pagtilaw niana,” o “Ayaw paghikap niana”? Kining mga tulumanon nga gitudlo sa mga tawo binuhat lang nila ug mahitungod lang sa mga butang nga mawala human makaon. Kon hunahunaon nato, morag husto ang ilang mga gitudlo mahitungod sa pagsimba nga uyon sa ilang pamaagi, sa pagpaubos ug sa pagdagmal sa ilang lawas. Apan ang tinuod, kining tanan dili gayod makatabang sa pagpugong sa atong lawasnon nga kaibog. Busa tungod kay kamo nabanhaw man uban ni Cristo, tinguhaa ninyo ang mga butang nga atua sa langit, ang dapit diin nagalingkod si Cristo sa tuo sa Dios. Isentro ninyo ang inyong mga hunahuna sa mga butang nga langitnon, dili sa mga butang nga kalibotanon. Kay namatay na kamo diha sa inyong daan nga kinabuhi, ug ang inyong bag-o nga kinabuhi ginatago na diha sa Dios uban ni Cristo. Si Cristo mao ang inyong kinabuhi; ug sa pag-abot sa adlaw nga ipadayag siya, ipadayag usab kamo uban kaniya nga may gahom ug dungog. Busa isalikway na ninyo ang inyong lawasnong mga tinguha. Ayaw kamo pagpakighilawas gawas sa kaminyoon ni magbuhat sa bisan unsa nga malaw-ay. Ayaw kamo pagsunod sa daotang mga tinguha sa inyong lawas ni maghunahuna mahitungod niini. Ayaw usab kamo paghinakog, kay ang pagkahakog sama usab sa pagsimba sa mga dios-dios. Tungod niining mga binuhatan sa mga tawo silotan sila sa Dios, [kay wala sila nagatuman kaniya.] Ang tinuod mao usab kini ang inyong gibuhat kaniadto sa dihang nagkinabuhi pa kamo sumala sa inyong lawasnon nga mga tinguha. Apan karon kinahanglan isalikway na ninyo kining tanan: ang kapungot, ang kasuko, ang pagdumot, ang pagbutang-butang, ug ang pagsulti sa mga malaw-ay nga mga pulong. Ayaw kamo pagbakak sa usag usa, tungod kay gihukas na nato ang atong daan ug daotan nga kinaiya. Ug karon nagsul-ob na kita sa bag-o nga kinaiya. Ug kini padayon nga ginabag-o kanunay sa Dios nga magbubuhat niini, aron mahisama kita kaniya, ug aron mailhan gayod nato siya. Sa ingon niini walay kalainan, Judio man o dili Judio, tinuli man o dili tinuli, mga luog o bisan pa ang labing ubos kanila, mga ulipon o dili ulipon, kay si Cristo mao ang tanan ug anaa siya kanatong tanan. Kamo mga pinili sa Dios. Gihigugma niya kamo ug gilain alang sa iyang kaugalingon. Busa kinahanglan nga magmaluloy-on kamo, magmatinabangon, magmapainubsanon, magmalulot, ug magmapailubon. Magpasensyahanay kamo sa usag usa, ug magpinasayloay kon kamo may pagdumot sa usag usa, kay kamo gipasaylo na man sa Dios. Ug labaw sa tanan maghinigugmaay kamo, kay ang gugma mao ang mobugkos niining tanan, aron mahimong matahom ug hingpit ang inyong kinabuhi. Paharia sa inyong kasingkasing ang kalinaw nga gihatag ni Cristo. Kay alang niini gitawag kamo sa Dios isip mga miyembro sa usa lang ka lawas. Ug magmapasalamaton usab kamo kanunay kaniya. Hinaut nga isilsil gayod ninyo sa inyong alimpatakan ang mga pulong ni Cristo. Magtinambagay kamo ug magpahinumdomay sa usag usa sumala sa kaalam nga gikan sa Dios. Pag-awit kamo sa mga salmo ug uban pa nga mga awit mahitungod sa pagdayeg sa Dios sa kinasingkasing nga pagpasalamat kaniya. Ug bisan unsa ang inyong himuon o isulti, himoa sa pamaagi nga maangayan ni Ginoong Jesus, ug magpasalamat kamo sa Dios nga amahan pinaagi kaniya. Kamong mga asawa, magpasakop kamo sa inyong bana, kay mao kini ang angay ninyong buhaton isip mga Kristohanon. Kamong mga bana, higugmaa ninyo ang inyong asawa ug ayaw ninyo sila pasakiti. Ug kamong mga kabataan, tumana ninyo kanunay ang inyong mga ginikanan, kay mao kini ang kabubut-on sa Ginoo. Mga ginikanan, ayaw ninyo palabihi ang pagsilot sa inyong kabataan, kay basin unyag mawala ang ilang tinguha nga mobuhat ug maayo. Kamong mga ulipon, tumana ninyo kanunay ang inyong mga agalon dinhi sa kalibotan, dili lang kon nagtan-aw sila kaninyo aron dayegon nila kamo, kondili sa kinasingkasing tumanon ninyo sila tungod sa inyong pagtahod sa Ginoo. Bisan unsay inyong himuon, himoa ninyo sa kinasingkasing, ingon nga kamo nagaalagad sa Ginoo ug dili sa tawo. Nasayran usab ninyo nga may panulondon nga ihatag ang Ginoo kaninyo isip inyong ganti. Kay si Cristo nga atong Ginoo mao ang inyong gi-alagaran. Ang nagabuhat ug daotan silotan sumala sa iyang nahimong kasaypanan, bisan kinsa pa siya, tungod kay walay pinalabi ang Dios. Kamong mga agalon, ayoha ninyo pagdumala ang inyong mga ulipon. Hinumdomi ninyo nga may agalon usab kamo sa langit. Pag-ampo kamo kanunay nga may pagpasalamat, ug samtang nagaampo kamo bantayi ninyo ang inyong panghunahuna. Iampo usab ninyo kami nga hatagan kami sa Dios ug kahigayonan nga makasugilon sa pagtulon-an mahitungod kang Cristo nga gitago kaniadto. Mao kini ang hinungdan nga nabilanggo ako, kay gisugilon ko ang mahitungod kaniya. Ug iampo usab nga mapadayag ko ang Maayong Balita sumala sa angay kong buhaton. Pagmatngon kamo sa inyong mga paggawi taliwala sa mga dili tumutuo. Ug pahimusli ninyo ang tanang kahigayonan nga kamo makasugilon mahitungod sa inyong pagtuo. Kon mosulti kamo kanila, gamita ninyo ang mga makadani nga mga pulong aron maminaw sila kaninyo, ug angay nga mahibalo kamo kon unsaon pagtubag sa pangutana ni bisan kinsa. Bahin sa akong kahimtang dinhi, ang atong pinalanggang igsoon nga si Tiquico mao ang mosugilon kaninyo. Siya kasaligan nga katabang ug kauban diha sa pag-alagad sa Ginoo. Gipadala ko siya diha aron ibalita niya kaninyo ang among kahimtang dinhi, aron dili kamo mabalaka kanamo. Kauban usab niya ang atong pinalanggang igsoon nga si Onesimo. Kasaligan usab siya, ug inyo gayong katagilungsod. Sila ang mosugilon kaninyo sa tanan nga nahitabo kanamo. Ang akong kauban dinhi sa bilanggoan nga si Aristarkus nangumusta kaninyo. Nangumusta usab kaninyo si Marcos nga ig-agaw ni Barnabas. (Gisultihan na kamong daan kon unsa ang inyong buhaton kon moabot si Marcos, busa dawata ninyo siya inig-abot niya.) Si Jesus nga gitawag usab ug Justo nangumusta usab kaninyo. Kini silang tulo mao na lang ang mga Judio nga kauban ko dinhi nga nangalagad alang sa gingharian sa Dios. Nakadasig sila kanako. Nangumusta usab ang inyong katagilungsod nga si Epafras. Usa usab siya sa mga alagad ni Cristo Jesus. Kanunay siyang nagaampo ug hugot alang kaninyo nga magpabilin kamong lig-on, hingpit, ug kumbinsido sa tanan nga kabubut-on sa Dios. Ako mismo makapamatuod nga si Epafras nangalagad gayod alang sa inyong kaayohan ug sa kaayohan sa atong mga igsoon sa Laodicea ug sa Hierapolis. Si Demas ug ang atong pinalanggang doktor nga si Lucas nangumusta usab kaninyo. Ipaabot usab ninyo ang among pagpangumusta ngadto sa atong mga igsoon sa Laodicea, ug kang Nimfas, ug sa mga tumutuo nga magtigoman sa iyang balay. Kon mahuman na ninyo ug basa kining sulat, ipabasa usab ninyo kini sa mga tumutuo sa Laodicea. Ug basaha usab ninyo ang akong sulat nga gipadala alang sa Laodicea. Ingna ninyo si Arkipus nga humanon niya ang buluhaton nga gitugyan kaniya sa Ginoo. Ako mismo si Pablo ang nagsulat niini nga pagpangumusta: kumusta sa inyong tanan. Ug palihog hinumdomi usab ninyo ako dinhi sa bilanggoan sa inyong mga pag-ampo. Hinaut nga panalanginan gayod kamo sa Dios. Ako si Pablo, uban ni Silas ug ni Timoteo nangumusta kaninyong mga tumutuo diha sa Tesalonica, kamo nga anaa sa Dios nga Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw. Kanunay kaming nagapasalamat sa Dios tungod kaninyong tanan ug kanunay usab namo kamong gihinumdoman sa among mga pag-ampo. Nagapasalamat kami kaniya kay nahinumdoman namo ang inyong ginahimo nga maayo tungod sa inyong pagtuo kaniya, ang inyong maabtikon nga pagtabang sa uban tungod sa inyong gugma, ug ang inyong mapinadayonon nga pagpangalagad tungod sa inyong hugot nga pagsalig nga si Jesu-Cristo nga atong Ginoo mobalik. Kining tanan gibuhat ninyo sa atubangan sa Dios nga atong Amahan. Mga igsoon nga hinigugma sa Dios, nagapasalamat usab kami kay nasayran man namo nga kamo iyang pinili. Nasayran namo kini tungod kay gidawat ninyo ang Maayong Balita nga among gitudlo. Gidawat ninyo kini dili lang tungod kay gisulti namo, kondili gipakita gayod sa Espiritu Santo nga may gahom ang among gitudlo, busa may kasigurohan gayod nga tinuod ang among gitudlo kaninyo. Ug nasayod man kamo kon giunsa namo pagkinabuhi sa dihang diha pa kami uban kaninyo, ug kadto alang sa inyong kaayohan. Gisunod ninyo ang pagkinabuhi namo ug sa atong Ginoo, kay gidawat ninyo ang pulong sa Dios bisan pa ug nagaantos kamo. Luyo niining pag-antos, malipayon gihapon kamo kay naghatag kaninyo ug kalipay ang Espiritu Santo. Busa nahimo kamong panig-ingnan sa tanang mga tumutuo sa Macedonia ug sa Acaya. Kay gikan diha kaninyo mikaylap ang mensahe sa Ginoo. Ang inyong pagtuo sa Dios nadunggan dili lang sa Macedonia ug sa Acaya kondili sa bisan asa nga dapit. Busa dili na kinahanglan nga mosulti pa kami sa mga tawo bahin sa inyong pagtuo. Kay sila na mismo ang nanugilon kon giunsa ninyo kami sa pag-atiman sa dihang mibisita kami diha kaninyo, ug gipanugilon nila nga gisalikway ninyo ang inyong mga dios-dios aron makaalagad kamo sa tinuod ug buhi nga Dios. Gipanugilon usab nila nga nagahulat kamo sa pagbalik sa iyang Anak nga si Jesus gikan sa langit. Siya iyang gibanhaw gikan sa kamatayon ug mao ang nagaluwas kanato sa umaabot nga silot. Mga igsoon diha kang Cristo, nasayod gayod kamo nga wala makawang ang among pag-anha diha kaninyo. Nasayran ninyo nga sa dihang didto kami sa Filipos gisakit kami ug gipakaulawan. Apan gihatagan kami sa atong Dios ug kaisog sa pagsulti kaninyo sa Maayong Balita nga gikan kaniya bisan pa sa daghang mga pagsupak nga among nasinati. Sa among pagwali kaninyo dili namo tuyo nga tudloan kamo ug sayop, o mohimo kamig daotan o manlimbong; apan ang tinuod, nakita sa Dios nga masaligan kami nga motudlo sa Maayong Balita, ug mao gayod kini ang among gihimo, dili aron malipay ang mga tawo kanamo kondili aron malipay ang Dios nga nasayod sa among mga hunahuna. Nasayod usab kamo nga wala kami mogamit sa mga binulak-bulakan nga mga pulong aron makombinse kamo, ug wala kami magtudlo aron panguwartahan kamo. Ang Dios mismo mao ang among saksi. Wala usab kami magpaabot ug pagdayeg gikan sa mga tawo, gikan kaninyo o kang bisan kinsa. Isip mga apostoles ni Cristo, may katungod unta kami nga magpaabot sa inyong mga tabang ug pagdayeg. Apan nahimo kaming malumo diha kaninyo sama sa usa ka inahan nga nagaatiman sa iyang mga anak. Ug tungod sa among paghigugma kaninyo, dili lang ang Maayong Balita sa Dios ang among gihatag kaninyo, kondili bisan pa ang among kinabuhi; kay dako gayod ang among paghigugma kaninyo. Makahinumdom usab kamo mga igsoon nga labihan gayod ang among paghago sa diha pa kami uban kaninyo. Kay sa dihang nagatudlo kami kaninyo sa Maayong Balita sa Dios, adlaw ug gabii kaming nagtrabaho aron dili kamo mabug-atan sa pag-atiman kanamo. Kamo, ingon man ang Dios among mga saksi nga ang among paggawi diha uban kaninyo nga mga tumutuo hinlo, matarong ug walay ikasaway. Nasayod usab kamo nga ang pagtagad namo sa matag usa kaninyo sama sa pagtagad sa usa ka amahan ngadto sa iyang mga anak. Gidasig namo kamo ug gipalig-on, ug giaghat nga magkinabuhi nga matarong atubangan sa Dios nga mipili kaninyo nga mahimong kabahin sa iyang gingharian ug kadungganan. Kanunay kaming nagapasalamat sa Dios tungod kay sa dihang gidawat ninyo ang pulong sa Dios nga among giwali kaninyo, gidawat ninyo kini dili ingon nga iya sa tawo kondili ingon nga iya gayod sa Dios, ug kini nga pulong padayon nga nagalihok diha kaninyo nga nagatuo. Mga igsoon, ang nahitabo kaninyo sama usab sa nahitabo sa mga iglesia sa Dios nga nagatuo kang Cristo Jesus didto sa Judea. Kon unsa ang inyong pag-antos tungod sa paglutos sa inyong mga katagilungsod, mao usab ang nasinati nila, tungod kay gilutos usab sila sa ilang mga katagilungsod nga mga Judio. Ang mga Judio mao ang nagpatay sa mga propeta sa Dios kaniadto ug sila usab ang nagpatay kang Ginoong Jesus. Kining mga tawhana mao usab ang naglutos kanamo. Wala gayod malipay ang Dios sa ilang gibuhat. Nakigbatok sila sa tanang mga tawo, tungod kay gipaningkamotan gayod nila nga pugngan ang among pagtudlo sa mga dili Judio bahin sa pulong sa Dios nga makaluwas kanila. Busa hangtod karon misamot pa ang pagpakasala sa mga Judio. Apan ang Dios may giandam na nga silot alang kanila. Karon mga igsoon, kon bahin kanamo, gibati na kamig kamingaw kaninyo, bisan bag-o pa lang kaming nakaanha diha. Wala gayod kami malimot kaninyo, gani dako gayod ang among handom ug tinguha sa pagpakigkita na usab kaninyo. Buot namong mobalik diha kaninyo. Ilabi na gayod ako, si Pablo, dili lang kay makausa ako nagtinguha sa pagbalik diha kaninyo. Apan wala kami mahinayon kay gibabagan man kami ni Satanas. Buot namong mobalik diha kaninyo tungod kay kamo ang among kalipay ug may pagsalig kami kaninyo. Ug kon moabot na ang atong Ginoong Jesus, makapasigarbo kami bahin kaninyo. Kay kamo ang among garbo ug kalipay. Sa dihang dili na namo maantos ang among kamingaw kaninyo nakahukom kami nga mas maayo nga magpabilin na lang kami sa Atenas ug si Timoteo ang paanhaon namo diha kaninyo. Ato siyang igsoon ug kauban namo nga nagaalagad sa Dios pinaagi sa pagpanudlo sa Maayong Balita mahitungod kang Cristo. Gipaanha namo siya kaninyo aron madasig kamo ug malig-on ang inyong pagtuo, aron nga dili kamo matarog sa mga paglutos nga inyong nasinati. Kay nasayod man kamo nga masinati gayod nato kini. Sa diha pa kami uban kaninyo, nagpasidaan na kaming daan nga lutoson gayod kita. Ug karon nasayran na ninyo nga mao gayod kini ang nahitabo. Mao nga gipaanha ko diha si Timoteo aron masayran ko ang kahimtang sa inyong pagtuo. Dili gayod ako mahimutang, kay nabalaka ako nga basig napildi na kamo ni Satanas ug ang among pagtudlo kaninyo mahimong walay kapuslanan. Karon nahibalik na dinhi si Timoteo ug maayo ang iyang gibalita kanamo. Nagsugilon siya nga ang inyong pagtuo sa Dios lig-on pa gihapon ug nagahigugmaay kamo sa usag usa. Gisuginlan usab niya kami nga kanunay kamong malipayon sa inyong paghinumdom kanamo, ug nangandoy kamo nga makigkita kanamo sama sa among pagpangandoy nga makigkita kaninyo. Busa mga igsoon, bisan daghan ang among giantos, nadasig kami tungod sa inyong pagtuo. Nahimutang na kami, kay nasayran namo nga ang inyong pagtuo sa Ginoo lig-on pa gihapon. Hilabihan ang among pagpasalamat sa Dios sa kalipay nga iyang gihatag kanamo tungod sa inyong pagtuo. Adlaw ug gabii nagaampo gayod kami nga magkita kita pag-usab aron makatudlo pa kami kaninyo ug madugangan ang unsa man nga kulang sa inyong pagtuo. Hinaut nga ang Dios nga atong Amahan ug ang atong Ginoong Jesus mohatag kanamo sa kahigayonan nga makaanha kami diha kaninyo. Ug hinaut nga tabangan kamo sa Ginoo nga magdugang pa gayod ang inyong paghigugma sa usag usa ug sa tanan nga katawhan sama sa among paghigugma kaninyo. Sa ingon niini nga pamaagi mapalig-on niya ang inyong mga kasingkasing, ug mahimo niya kamong matarong ug walay ikasaway atubangan sa atong Dios nga Amahan sa adlaw nga ang Ginoong Jesus mobalik dinhi uban sa tanan niya nga mga pinili. Mga igsoon, gitudloan namo kamo kon unsaon pagkinabuhi nga makahatag ug kalipay sa Dios, ug mao na gani kini ang inyong gibuhat. Apan hangyoon namo kamo, pinaagi sa katungod nga gihatag kanamo ni Ginoong Jesus, nga dugangan pa gayod ninyo ang inyong gibuhat. Kay nasayran na man ninyo ang among pahimangno kaninyo nga naggikan kang Ginoong Jesus. Kabubut-on sa Dios nga ang inyong kinabuhi hinlo, busa likayi ninyo ang pagpakighilawas gawas sa kaminyoon. Kamong mga lalaki, kon magminyo kamo, himoa kini sa diosnon nga pamaagi ug dili salawayon. Ayaw kamo pagsunod sa inyong unodnon nga mga pagbati sama sa gibuhat sa mga wala nakaila sa Dios, aron dili kamo makalapas sa katungod o makapanglimbong sa inyong isigka-tawo pinaagi sa pagpanapaw sa iyang asawa. Gisulti na namo kini kaninyo kaniadto ug gipahimangnoan gayod namo kamo nga ang nagabuhat niini silotan sa Ginoo. Kay gitawag kita sa Dios aron mahimong hinlo ang atong kinabuhi, ug dili sa pagbuhat ug daotan. Busa kon diha kaninyo anaay dili mosunod niini, dili ang akong pagtudlo ang iyang gisalikway kondili iya sa Dios nga nagahatag kaninyo sa Espiritu Santo. Karon, kon mahitungod sa paghigugmaay ingon nga managsoon diha kang Cristo, dili na kinahanglan nga sulatan pa kamo, kay ang Dios ang nagtudlo kaninyo nga maghigugmaay kamo. Ug mao na gani kini ang inyong gibuhat sa tanang kaigsoonan diha sa tibuok nga Macedonia. Apan hangyoon namo kamo nga dugangan pa ninyo ang inyong paghigugma. Tinguhaa ninyo nga magkinabuhi diha sa kalinaw. Ayaw ninyo hilabti ang kinabuhi sa uban, ug sama sa among giingon kaninyo kaniadto, ang matag usa kaninyo kinahanglang magtrabaho aron may kaugalingon siya nga panginabuhian. Kon mao kini ang inyong buhaton, dili na kinahanglan nga magsalig pa kamo sa uban alang sa inyong panginabuhian, ug tahoron kamo sa mga dili tumutuo. Mga igsoon, buot namo nga masayran ninyo ang tinuod mahitungod sa mga nangamatay na, aron dili kamo maguol sama sa uban nga walay paglaom. Nagatuo kita nga si Jesus namatay ug nabanhaw. Busa nagatuo usab kita nga mao kini ang mahitabo sa mga nangamatay nga mituo kaniya. Pagbalik dinhi ni Jesus dad-on sila sa Dios uban kaniya. Isugilon namo kaninyo ang gitudlo sa Ginoo: nga kitang mga buhi pa sa pagbalik niya dili mag-una niadtong nangamatay na. Nianang panahona ang Ginoo mismo ang mokanaog gikan sa langit nga nagamando. Madunggan nato ang pagtawag sa pangulong anghel ug ang tingog sa trumpeta sa Dios. Ug ang tanan nga nangamatay nga mituo kang Cristo banhawon ug una; ug dayon, kitang mga buhi pa nianang panahona kalit lang nga kuhaon uban kanila didto sa kapanganoran sa pagsugat sa Ginoo. Ug makig-uban na kita sa Ginoo sa walay kataposan. Busa dasiga ninyo ang usag usa pinaagi niini nga mga pagtulon-an. Mga igsoon, dili na kinahanglan nga sulatan ko pa kamo kon kanus-a kini mahitabo. Kay nasayod na kamo nga ang pagbalik sa Ginoo mahisama sa pag-abot sa kawatan panahon sa kagabhion nga walay masayod kon kanus-a. Mahitabo kini samtang ang mga wala motuo moingon, “Malinawon ang tanan ug walay katalagman.” Apan sa kalit lang moabot kanila ang kalaglagan, sama sa pagbati sa babayeng nagbati, ug wala gayoy makaikyas kanila. Apan kamo mga igsoon, wala mangitngiti ang inyong mga hunahuna mahitungod niini. Busa kon moabot ang Ginoo nga sama sa pag-abot sa usa ka kawatan, dili na kamo makalitan. Kay kitang tanan nalamdagan na sa kamatuoran. Wala na kita sa kangitngit. Busa dili nato sundon ang uban nga nagakatulog, hinuon magbantay kita ug magpugong sa pagbuhat sa dili maayo. Kay ang mga tawo nga nangitngitan wala nagabantay ug kanunay lang nga nagakatulog ug nagahubog-hubog. Apan tungod kay nalamdagan na kita, magbantay kita ug magpugong sa pagbuhat sa dili maayo. Gamiton nato isip panagang sa dughan ang atong pagtuo sa Dios ug ang atong paghigugma sa uban. Ug gamiton nato isip “kalo” ang atong paglaom nga luwason kita sa Dios. Kay wala kita pilia sa Dios aron silotan kondili aron maluwas sa silot pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Namatay siya alang kanato aron nga bisan kita buhi pa o patay na sa iyang pag-abot, mabuhi kita uban kaniya. Busa padayon kamo sa pagdinasigay sa usag usa, sama sa inyong gibuhat karon. Karon, mga igsoon, nanghangyo kami kaninyo nga tahoron ninyo ang mga tawo sa Dios nga nagaalagad kaninyo. Gipili sila sa Ginoo nga modumala ug motudlo kaninyo. Busa tahora gayod ninyo sila ug higugmaa tungod sa ilang katungdanan. Pagkinabuhi kamo nga maayo ang inyong relasyon sa usag usa. Naghangyo usab kami kaninyo nga pasidan-an ninyo ang mga tapolan. Dasiga ninyo ang mga mahadlokon ug tabangi ang mga maluya sa ilang pagtuo. Ug pagmapailubon kamo sa tanan. Siguroha gayod ninyo nga dili kamo mobalos ug daotan sa nagbuhat kaninyo ug daotan, kondili maningkamot kamo nga magbuhat ug maayo sa usag usa ug ngadto sa tanang mga tawo. Ayaw ninyo santaa ang buhat sa Espiritu Santo; ug ayaw ninyo tamaya ang mensahe nga gikan sa Dios. Apan kinahanglan susihon ninyo ang tanan kon tinuod nga naggikan kini sa Dios. Hupti ninyo ang maayo, ug likayi ang tanan nga daotan. Hinaut nga ang Dios nga naghatag kanato sa kalinaw magputli sa inyong kinabuhi aron nga walay makita nga sala diha kaninyo, ug hinaut nga bantayan ug huptan niya kamo nga walay mantsa sa sala sa inyong tibuok nga pagkatawo— sa inyong espiritu, kalag, ug lawas—aron nga sa pag-abot ni Jesu-Cristo nga atong Ginoo walay ikasaway diha kaninyo. Ang Dios nga nagtawag kanato nga motuo kaniya kasaligan, busa nasayod kami nga buhaton gayod niya kining among gi-ingon. Mga igsoon, iampo ninyo kami. Isip managsoon kang Cristo, kumustaha ninyo ang tanang kaigsoonan diha. Sa ngalan sa Ginoo nagasugo ako kaninyo nga basahon gayod ninyo kini nga sulat ngadto sa tanang kaigsoonan. Hinaut nga panalanginan kamo ni Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Ako si Pablo, uban ni Silas ug ni Timoteo nangumusta kaninyo nga mga tumutuo diha sa Tesalonica, kamo nga nahiusa sa atong Dios nga Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Mga igsoon kang Cristo, nagapasalamat kami kanunay sa Dios tungod kaninyo. Ug angay gayod nga magpasalamat kami kanunay kaniya, kay nagadugang ang inyong pagtuo kang Cristo ug ang inyong paghinigugmaay sa usag usa. Busa gipasigarbo namo kamo sa mga tumutuo sa ubang mga dapit. Ginasugilon namo kanila nga giantos ninyo ang bisan unsa nga paglutos ug kalisod, ug nagapadayon gihapon kamo sa inyong pagtuo. Kini nagapamatuod nga matarong ang paghukom sa Dios, tungod kay ang inyong mga pag-antos tungod ug alang sa iyang gingharian gamiton niya sa pagpamatuod nga kamo angayan gayod nga mosulod sa iyang gingharian. Kay kon unsa ang matarong mao gayod ang buhaton sa Dios. Paantuson niya ang mga nagapaantos kaninyo. Ug kamo nga nagaantos papahulayon niya uban kanamo. Mahitabo unya kini sa pagbalik ni Ginoong Jesus gikan sa langit uban sa iyang gamhanang mga anghel. Sa iyang palibot may nagadilaab nga kalayo, ug silotan niya ang mga tawo nga wala moila sa Dios ug wala motuman sa Maayong Balita mahitungod sa atong Ginoong Jesus. Silotan sila sa walay kataposang kalaglagan, ug mahimulag sila sa Ginoo ug dili gayod nila makita ang iyang kahibulongang gahom. Kini mahitabo unya sa adlaw nga moabot ang Ginoo. Ug pagadayegon si Jesus sa iyang mga katawhan nga mao ang tanan nga nagtuo kaniya. Kamo usab mahimong kauban nila, kay nagtuo man kamo sa pulong sa Dios nga among giwali kaninyo. Mao kini ang hinungdan nga nagaampo kami kanunay alang kaninyo. Giampo namo sa Dios nga tabangan niya kamo nga mahimong takos ingon nga iyang mga tinawag. Ug giampo usab namo nga pinaagi sa iyang gahom mahimo ninyo ang tanang maayo nga gitinguha ninyong buhaton tungod sa inyong pagtuo kaniya. Kay pinaagi niini, madayeg ang atong Ginoong Jesus tungod kaninyo, ug kamo madayeg usab tungod kaniya. Kini mahitabo tungod sa kalooy sa atong Dios ug ni Ginoong Jesu-Cristo. Karon mga igsoon, mahitungod sa pagbalik sa atong Ginoong Jesu-Cristo ug sa atong panagtigom sa pagtagbo kaniya, nagapakilooy kami kaninyo nga dili kamo malibog o mabalaka tungod sa mga tawo nga nagaingon nga ang Ginoo miabot na. Bisan pag moingon sila nga mao kadto ang gisulti sa Espiritu Santo kanila, o bisan pag moingon sila nga nadunggan nila, o nabasahan nila ang among sulat, ayaw gayod kamo pagtuo kanila. Ayaw gayod kamo pagpalimbong kanila bisan unsa pa ang ilang isulti. Tungod kay sa dili pa moabot ang Ginoo, ang mga tawo mosupak sa Dios ug motungha ang tawong daotan nga daan nang gitakda nga laglagon. Batokan niya ang tanan nga giila o gisimba sa mga tawo ingon nga dios. Ug ipaila niya ang iyang kaugalingon nga siya ang labaw sa tanan. Molingkod siya sa sulod sa templo sa Dios ug moingon nga siya ang Dios. Dili ba gisultihan ko na man kamo niini kaniadto sa diha pa ako uban kaninyo? Ug nasayod usab kamo kon unsa ang nakapugong kaniya karon sa pagtungha. Apan moabot gayod siya kon panahon na niya. Tinuod nga karon may mga nagasupak na sa Dios, apan kon unsa gayod ang buhaton niadtong tawong daotan wala pa kini masayri karon. Kon unsa man ugaling ang iyang buhaton dili pa kini mahitabo hangtod dili pa makuha ang nakapugong sa iyang pag-anhi. Apan kon makuha na kini, magpakita na siya. Apan sa pag-abot ni Ginoong Jesus laglagon niya kining tawong daotan. Puohon niya kini pinaagi lang sa iyang huyop. Kon mopakita na kining tawong daotan, gamiton niya ang gahom ni Satanas. Ug maghimo siya sa tanang matang sa mga milagro ug mga buhat nga kahibulongan nga morag gikan sa Dios, ug gamiton niya ang uban pa nga pamaagi aron malimbongan ang mga nangawala. Mao kini ang ilang dangatan tungod kay dili sila mohigugma sa kamatuoran nga mao unta ang makaluwas kanila. Tungod niini gipasagdan sa Dios nga malimbongan sila aron nga motuo sila sa bakak, aron masilotan silang tanan nga nagasalikway sa kamatuoran ug nalipay sa pagpakasala. Mga igsoon, nagapasalamat kami kanunay sa Dios tungod kaninyo nga mga gihigugma sa Ginoo. Ug angay kaming magpasalamat kaniya tungod kay gipili na kamong daan sa Dios nga maluwas pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo nga nagahinlo sa inyong kinabuhi ug pinaagi sa inyong pagtuo sa kamatuoran. Gitawag kamo sa Dios pinaagi sa Maayong Balita nga among gisangyaw kaninyo, ug aron nga makaambit kamo sa kadungganan sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Busa mga igsoon, pagmalig-on kamo ug ampingi ninyo ug maayo ang among mga gitudlo sa dihang diha pa kami uban kaninyo, lakip ang among gihisgotan sa among sulat kaninyo. Karon, mga igsoon, pag-ampo kamo alang kanamo, nga ang pulong sa Ginoo mokaylap sa uban pa nga mga dapit ug dawaton sa mga tawo uban ang pagpasalamat sa Dios sama sa inyong gibuhat. Iampo usab ninyo nga ilikay kami sa Dios sa mga tawong daotan; tungod kay dili ang tanan nagatuo sa among giwali. Apan kasaligan ang Ginoo. Lig-onon niya kamo ug panalipdan aron dili kamo mahilabtan ni Satanas. Tungod sa Ginoo, nagasalig kami nga gituman ninyo ang among mga gisugo kaninyo ug mag-padayon kamo sa pagbuhat niini. Hinaut nga tultolan kamo sa Ginoo nga makita kaninyo ang gugma sa Dios ug ang pagkamainantuson ni Cristo. Mga igsoon, sumala sa gahom nga gihatag kanamo ni Ginoong Jesu-Cristo, nagasugo kami kaninyo nga dili kamo makig-uban sa atong mga igsoon nga tapolan ug wala magsunod sa among gitudlo kaninyo. Nasayran na ninyo nga kinahanglan sundon ninyo ang among gibuhat. Sa diha pa kami kaninyo wala kami magtinapolan. Wala kami modawat ug pagkaon gikan kaninyo nga wala namo bayri. Adlaw ug gabii naghago kami aron dili kamo mabug-atan sa pag-atiman kanamo. Gibuhat namo kini, dili tungod kay wala kamiy katungod sa pagpangayo ug tabang gikan kaninyo alang sa among mga kinahanglanon, kondili gusto namo nga mahimong inyong panig-ingnan. Sa diha pa kami uban kaninyo, nagaingon kami nga si bisan kinsa nga dili motrabaho, dili pakan-on. Gipahinumdom namo kini tungod kay nakabalita kami nga may mga tapolan diha kaninyo nga walay laing gibuhat kondili ang pagpanghilabot sa uban. Busa sumala sa katungod nga gihatag kanamo ni Ginoong Jesu-Cristo, sugoon namo kanang mga tapolan nga mangita sa ilang kaugalingon nga panginabuhian, ug dili na manghilabot sa uban. Ug kamo, mga igsoon, ayaw kamo kaluya sa pagbuhat sa maayo. Kon adunay dili motuman sa among gisugo pinaagi niining sulat, timan-i ninyo siya ug ayaw kamo pakig-uban kaniya, aron masayran niya nga dili husto ang iyang gibuhat. Apan ayaw ninyo siya isipa nga kaaway, hinuon pahimangnoi siya isip igsoon kang Cristo. Ang Ginoo nga tinubdan sa kalinaw mao gayod ang mohatag kanunay kaninyog kalinaw sa bisan unsa ninyong kahimtang. Ug hinaut nga ubanan niya kamong tanan. Karon, ako si Pablo mao na mismo ang nagsulat niining panghinaut. Ingon niini ang akong pamaagi sa tanan kong mga sulat. Panalanginan kamo ni Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Ako si Pablo nga apostol ni Cristo Jesus sumala sa sugo sa Dios nga atong Manluluwas ug ni Cristo Jesus nga mao ang atong paglaom. Nagpangumusta ako kanimo, Timoteo, isip akong tinuod nga anak sa pagtuo. Hinaut nga madawat mo ang grasya, kalooy ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Buot ko nga kon mahimo diha ka lang una sa Efeso. Dili ba mao man kini ang akong gihangyo kanimo sa dihang nagpadulong ako ngadto sa Macedonia? Kay may mga tawo diha nga sayop ang gitudlo ug kinahanglan nga paundangon nimo sila. Ingna sila nga dili sila mag-usik sa ilang panahon diha sa mga tinumotumong sugilanon sa mga katigulangan ug sa pagsubay kon kinsa ang ilang mga kagikan. Mao kini ang hinungdan kon nganong nagalantugi ang mga tawo, ug dili kini makatabang sa paghibalo sa kabubut-on sa Dios. Kini masayran lang nato pinaagi sa pagtuo. Ang katuyoan niining akong sugo kanila mao nga maghigugmaay sila. Ug kini mahimo lang nila kon limpyo ang ilang kasingkasing ug konsensya ug tinuoray ang ilang pagtuo. Ang uban diha kaninyo wala na mosunod niini ug nagsige na lang ug lantugi sa mga butang nga walay kapuslanan. Buot sila nga mahimong magtutudlo sa Kasugoan sa Dios, apan wala gani sila masayod kon unsa ang ilang gipanulti o gipamugos nga tuohan. Nasayod kita nga ang Kasugoan maayo kon husto ang paggamit niini. Angay usab natong hinumdoman nga ang Kasugoan wala himoa alang sa mga matarong, kondili gihimo kini alang sa mga malapason, sa mga gahig ulo, sa mga walay kahadlok sa Dios, sa mga makasasala, sa mga dili diosnon o dili relihiyoso, sa mga mamumuno sa ilang amahan o inahan ug sa ilang isigka-tawo, sa mga nagapakighilawas gawas sa kaminyoon, sa mga nagapakighilawas sa ilang kapareho nga lalaki, sa mga nangidnap, sa mga bakakon, sa mga nanumpa ug bakak, ug ni bisan kinsa nga nagabatok sa matuod nga pagtulon-an sumala sa Maayong Balita, ang Maayong Balita mahitungod sa makagagahom ug bulahan nga Dios, nga gitugyan kanako aron itudlo ngadto sa mga tawo. Nagapasalamat ako kang Cristo Jesus nga atong Ginoo nga naghatag kanako ug kabaskog aron makapangalagad kaniya, kay giila niya ako nga masaligan. Busa gipili niya ako nga moalagad kaniya, bisan tuod nga kaniadto nagsulti ako ug daotan batok kaniya. Gawas pa niana, gilutos ko ug gipakaulawan ang mga nagatuo kaniya. Apan gikaloy-an ako sa Dios, kay wala pa man ako motuo kaniadto, busa wala ako masayod kon unsa ang akong gibuhat. Dako gayod ang grasya sa atong Ginoo kanako kay gihatagan niya ako sa pagtuo ug paghigugma, nga anaa kanatong mga anaa kang Cristo Jesus. Kining akong isulti tinuod ug angay gayod nga dawaton ug tuohan sa tanan: si Cristo Jesus mianhi sa kalibotan aron pagluwas sa mga makasasala. Ug nasayod ako nga ako mao gayod ang labing makasasala sa tanan. Apan gikaloy-an ako aron mapakita ni Cristo Jesus ang iyang pagkamapailubon, nga walay makasasala nga dili mapasaylo. Ang gibuhat ni Cristo kanako nagsilbi nga panig-ingnan ngadto sa ubang motuo kaniya ug modawat sa kinabuhi nga walay kataposan. Hinaut nga pasidunggan ug dayegon kanunay ang Hari nga walay kataposan ug walay kamatayon—ang dili makita ug bugtong nga Dios. Amen. Timoteo, giisip ko ikaw nga akong anak, busa mao kini ang akong pahimangno kanimo: Hinumdomi ang gipanulti sa mga propeta kaniadto mahitungod kanimo, aron pinaagi niini makasukol ka sa mga masinupakon sa kamatuoran. Ampingi ang imong pagtuo ug siguroha nga ang imong konsensya hinlo kanunay. Ang uban wala maminaw sa ilang konsensya, busa nawala ang ilang pagtuo sama kang Himeneo ug kang Alexander. Kini sila gitugyan ko na kang Satanas aron sila masayod nga dili maayo ang magsulti ug daotan batok sa Dios. Una sa tanan, nanghangyo ako kaninyo nga iampo ninyo ang tanang mga tawo. Dad-a ninyo sa Dios ang inyong mga hangyo alang kanila uban ang pagpasalamat. Iampo ninyo ang mga hari ug ang tanan nga may taas nga katungdanan sa gobyerno aron nga mahimong hapsay ang atong pagpuyo ug gawasnon kita sa pagsunod sa Dios subay sa husto nga pamatasan. Maayo kini nga buhaton ug malipay ang Dios nga atong Manluluwas. Kay buot niya nga ang tanang mga tawo maluwas ug masayod sa kamatuoran. Kay may usa lang ka Dios ug may usa lang ka tigpataliwala tali sa Dios ug sa mga tawo. Kini walay lain kondili ang tawo nga si Cristo Jesus, nga mitugyan sa iyang kaugalingon aron sa pagtubos sa tanang mga tawo. Mao kini ang nagapamatuod nga buot luwason sa Dios ang tanan, ug kini gipadayag niya sa panahon nga iyang gitakda. Busa gipadala niya ako isip apostol ug magtutudlo sa mga dili Judio aron iwali ang mahitungod sa pagtuo ug kamatuoran. Nagasulti ako kaninyo sa tinuod ug wala ako mamakak. Buot ko nga ang mga lalaki mag-ampo nga may hinlo nga hunahuna sa ilang pagbayaw sa ilang mga kamot, nga wala gayoy kasuko o panaglalis. Bahin sa mga babaye, buot ko nga magmaligdong sila. Magsul-ob sila ug bisti nga dili law-ay tan-awon, dili sobra sa ilang pagpangarte sa ilang buhok, o sa paggamit sa mga alahas nga bulawan o perlas, o sa pagsul-ob sa mahalon nga mga bisti, hinunoa magbuhat sila ug maayo nga maoy angay sa mga babaye nga nagpaila nga sila nagatuo sa Dios. Ug kon may magtudlo, kinahanglan ang mga babaye maminaw lang nga may pagpaubos. Dili ako motugot nga ang mga babaye motudlo o modumala sa mga lalaki. Kinahanglan maghilom lang sila. Kay una nga gibuhat sa Dios si Adan ug sunod lang si Eva. Ug dili si Adan ang nalimbongan ni Satanas, kondili ang babaye maoy nalimbongan ug nakalapas sa sugo sa Dios. Apan ang mga babaye maluwas pinaagi sa pagpanganak, kon sila magpadayon sa pagtuo, sa paghigugma, sa pagkadiosnon, ug sa ilang maayo nga pamatasan. Tinuod ang gi-ingon nga kon may buot nga mahimong tigdumala sa mga tumutuo, maayo nga katungdanan ang iyang gitinguha. Kinahanglan nga ang tigdumala sa mga tumutuo, lalaki kansang kinabuhi walay ikasaway, usa lang ang iyang asawa, makapugong sa iyang kaugalingon, maayo motimbang-timbang, tinahod, maabiabihon sa mga dumuduong, ug mahibalong motudlo. Kinahanglan dili siya palahubog, dili mapasipalahon, ug dili palaaway, kondili maluloy-on. Kinahanglan dili siya hakog ug kuwarta. Bahin sa iyang panimalay, kinahanglan maayo siya modumala, gitahod, ug ginatuman siya sa iyang mga anak. Kay unsaon man niya pagdumala sa mga tumutuo kon siya gani dili makahibalo modumala sa iyang kaugalingon nga panimalay? Kinahanglan dili siya bag-ong tumutuo, kay basin unya ug magpasigarbo siya ug tungod niini silotan siya sama kang Satanas. Kinahanglan usab nga tinahod siya bisan sa mga dili tumutuo aron dili siya maulawan ug mahulog sa laang ni Satanas. Bahin sa mga diyakono sa iglesia, kinahanglan tinahod sila, masaligan ang ilang gipanulti, dili magpalabig inom ug bino, dili hakog, ug ginahuptan nila nga may hinlo nga konsensya ang kamatuoran mahitungod sa pagtuo kang Cristo, nga wala isugilon sa Dios kaniadto. Kinahanglan susihon una ang ilang batasan, ug kon walay ikasaway kanila, makaalagad na sila isip diyakono. Ang ilang asawa kinahanglan tinahod usab, dili libakira, mahibalong mopugong sa ilang kaugalingon, ug masaligan sa tanang butang. Kinahanglan usa lang ang ilang asawa, ug maayo usab sila modumala sa ilang mga anak ug sa ilang tibuok panimalay. Ang mga diyakono sa iglesia nga maayo moalagad tahoron sa mga tawo ug makabaton sila ug dugang kaisog sa pagsulti mahitungod sa ilang pagtuo kang Cristo Jesus. Nagplano ako nga moanha diha sa dili madugay aron makigkita kanimo. Apan gisulat ko gayod kini, aron nga kon malangan ako, masayod ka na kon unsaon paggawi sa mga tumutuo isip pamilya sa Dios. Kita nga mga tumutuo mao ang iglesia sa buhi nga Dios, ang iyang gisaligan nga magbarog ug maglaban sa kamatuoran. Dili ikalalis nga kahibulongan gayod ang mga kamatuoran sa atong relihiyon: Nagpadayag siya ingon nga tawo, gipamatud-an sa Espiritu Santo nga siya matarong, nakita siya sa mga anghel, giwali ngadto sa kanasoran, gituohan sa mga tawo, ug gibayaw ngadto sa langit. Klaro ang gi-ingon sa Espiritu Santo nga sa kaulahiang mga adlaw ang uban mobiya sa ilang pagtuo sa Dios. Mamati sila sa mga pagtulon-an sa bakakon ug daotan nga mga espiritu. Kini nga mga pagtulon-an gitudlo niadtong mga tawong limbongan ug bakakon nga wala hasola sa ilang konsensya tungod kay gigamhan sila ni Satanas. Gitudlo nila nga daotan ang pagminyo, ug may mga pagkaon pa sila nga ginadili. Apan kini nga mga pagkaon gibuhat sa Dios aron kaonon nga may pagpasalamat niadtong mga tawong nagatuo ug nakahibalo gayod sa kamatuoran. Ang tanan nga gibuhat sa Dios maayo. Busa walay butang nga angay balibaran kon dawaton nga may pagpasalamat. Kay gihinloan kini pinaagi sa pulong sa Dios ug sa pag-ampo. Maayo ka nga alagad ni Cristo Jesus kon itudlo mo kini diha sa atong mga igsoon. Ug samtang nagatudlo ka kanila, mamatuto mo usab ang imong kaugalingon pinaagi sa mga kamatuoran mahitungod sa atong pagtuo, ug sa tinuod nga pagtulon-an nga imong gisunod. Apan likayi ang mga pagtulon-an nga wala maggikan sa Dios kay kana binuhat-buhat lang sa mga tawo. Bansaya ang imong kaugalingon sa diosnon nga pagkinabuhi. May kapuslanan ang pagpaugnat sa kusog, apan mas mahinungdanon gayod nga bansayon nato ang atong kaugalingon diha sa espirituhanon nga mga butang, tungod kay kon mao kini ang atong buhaton, magmapuslanon gayod ang atong kinabuhi karon ug sa umaabot. Tinuod kini ug angay gayod nga paminawon ug tuohan sa tanan. Mao kanay hinungdan nga manlimbasog gayod kita ug maningkamot nga matudlo kini ngadto sa mga tawo, tungod kay nagasalig kita sa buhi nga Dios nga mao ang Manluluwas sa tanang mga tawo, labi na gayod niadtong mga nagatuo. Itudlo ug ipatuman kini. Ayaw pasagdi nga tamayon ka tungod sa imong pagkabatan-on, hinuon paningkamoti nga mahimo kang panig-ingnan sa mga tumutuo ni Cristo: sa pagsulti, sa pamatasan, sa paghigugma, sa pagtuo, ug sa hinlo nga pagkinabuhi. Samtang wala pa ako diha, gamita ang imong panahon sa pagbasa sa Kasulatan ngadto sa mga panagtigom sa katawhan, sa pagwali, ug sa pagpanudlo. Ayaw pasagdi ang hiyas nga gihatag kanimo sa Espiritu Santo sumala sa panagna sa mga kadagkoan sa iglesia sa dihang gipandong nila ang ilang mga kamot kanimo. Buhata kini kanunay aron makita sa tanan ang imong pag-uswag. Pagmatngon sa imong kaugalingon nga kinabuhi ug sa imong gitudlo. Padayona ang pagbuhat niana aron maluwas ka ingon man ang naminaw kanimo. Ayaw pasakiti ug sulti ang mga tigulang nga lalaki kondili dasiga sila nga sama rag imo silang amahan. Dasiga ang mga batan-on nga lalaki nga sama rag imo silang mga igsoon, ug ang mga tigulang nga babaye nga sama rag imo silang inahan. Dasiga usab ang mga batan-on nga babaye nga sama rag imo silang mga igsoon aron nga wala gayoy daotan nga ikasulti ang mga tawo batok kanimo. Tahora ug tabangi ang mga biyuda nga wala na gayoy gisaligan. Apan kon ang balo may mga anak o mga apo, sila ang angay moatiman kaniya. Kay kon sila diosnon, ang una nila nga obligasyon mao ang pagbalos ug pag-atiman sa ilang mga katigulangan. Kay kini makahatag ug kalipay sa Dios. Ang biyuda nga wala na gayoy gisaligan nagasalig na lang sa Dios. Adlaw ug gabii nagaampo siya ug nagapangayog tabang sa Dios. Apan ang biyuda nga nagapatuyang sa kalibotanon nga kalipay patay na sa panan-aw sa Dios bisan buhi pa siya. Ipatuman kining mga butanga sa mga tumutuo aron walay ikasulti nga daotan batok kanila. Si bisan kinsa nga tumutuo nga wala nagaatiman sa iyang mga paryente, labi na gayod sa iyang pamilya, nagapaila lang nga gipakawalay-bili niya ang iyang pagtuo sa Dios, ug mas daotan pa siya kaysa dili tumutuo. Ang mga biyuda nga inyong tabangan mao kadtong nagaedad ug 60 pataas, wala siya manglaki, giila nga maayo ang ilang mga binuhatan, maayo moatiman sa ilang mga anak, maabiabihon sa mga dumuduong, maalagaron sa katawhan sa Dios, matinabangon sa mga anaa sa kalisod, ug kugihan mohimo sa tanan nga maayo. Apan ayaw ninyo iapil sa mga balo nga tabanganan ang mga balo nga batan-on pa. Kay kon moabot ang ilang gusto nga magminyo pag-usab, mapasagdan na nila ang pag-alagad kang Cristo. Busa makasala sila tungod kay ipakawalay-bili nila ang ilang gisaad nga moalagad lang kang Cristo. Gawas niana, magtinapolan na lang unya kining mga balo nga batan-on ug magsige na lang ug panumbalay. Ang daotan pa gayod, magtabi-tabi ug manghilabot sila sa uban, ug mangestorya sa mga butang nga dili angay iestorya. Busa kon sa ako lang, kon mao man lang kini ang mahitabo, maayo pa nga kining mga batan-on nga balo magminyo na lang pag-usab ug manganak, ug mag-atiman sa ilang pamilya, aron nga walay ikasaway ang mga tawo nga nagabatok kanato. Nakaingon ako niini tungod kay ang uban nga mga balo mibiya na gani sa pag-alagad ug si Satanas na ang ilang gisunod. Kon adunay babayeng tumutuo nga may paryente nga mga balo, siya na lang ang angay nga moatiman kanila aron dili na mabug-atan ang iglesia sa pagsuporta kanila, ug maatiman pa sa iglesia ang ubang mga balo nga wala na gayoy kapaingnan. Bahin sa mga kadagkoan sa mga tumutuo nga maayong modumala, kinahanglan sweldohan sila ug husto, labi na gayod kon nagahago sila sa pagwali ug pagtudlo. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Ayaw busali ang baka samtang gipagiok kini.” Ug nagaingon pa gayod, “Ang nagatrabaho angay gayod nga suholan.” Ayaw tagda ang mga sumbong batok sa mga pangulo, gawas kon may duha o tulo ka testigo nga makapamatuod niini. Apan badlonga sa atubangan sa mga tumutuo ang nagapakasala aron mahadlok ang uban sa pagpakasala. Atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus ug sa iyang mga anghel giawhag ko ikaw sa pagtuman gayod niini nga mga sugo nga walay gidapigan. Kinahanglan gayod nga sa tanan mong ginahimo, patas ang imong pagtagad sa tanan. Ayaw pagdali-dali sa pagpandong sa imong kamot kang bisan kinsa aron paghatag kaniya sa katungdanan sa pagdumala sa mga tumutuo, kondili pagbantay nga dili ka madalahig sa mga sala sa uban. Pagmatngon nga walay ikasaway kanimo mahitungod niini. Tungod kay kanunay ka lang magsakit, gawas sa tubig, inom usab ug diotay nga bino alang sa imong tiyan. May mga tawo nga ang ilang mga sala nasayran nang daan bisan wala pa sila mahukmi. Apan ang mga sala sa uban sa kaulahian na masayran. Sama usab sa maayo natong binuhatan. May mga binuhatan kita nga maayo nga masayran dayon, ug adunay dili masayran dayon apan sa kaulahian masayran ra gayod. Bahin sa mga tumutuo nga ulipon, angay silang motahod sa ilang mga agalon, aron nga walay mopasipala sa Dios ug sa atong mga pagtulon-an. Ug kon ang ilang mga agalon tumutuo usab ug managsoon na sila diha kang Cristo, angay gihapon silang motahod kanila. Angay pa gani nga moalagad silag maayo kay ang makapahimulos sa ilang kahago mga tumutuo usab nga ginahigugma sa Dios. Itudlo kini kanila ug ingna sila nga tumanon gayod nila kini. Kon may magtudlo ug lahi nga pagtulon-an ug wala magsubay sa hustong mga pagtulon-an nga gikan sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ingon man sa mga pagtulon-an mahitungod sa pagsunod sa Dios, kana nga tawo hambogiro apan walay nahibaloan. Gusto lang niya nga makiglantugi sa walay kapuslanang mga butang. Ug mao kini ang sinugdanan sa kasina, panag-away, pag-ininsultohay, pagdudahay, ug walay undang nga kagubot. Mao kana ang batasan sa mga tawo nga walay hustong panghunahuna ug dili na makahibalo kon unsa ang matarong. Nagahunahuna sila nga maadunahan sila pinaagi sa ilang pagkadiosnon. Hinuon, kon ang tawo diosnon ug kontento sa iyang kahimtang, labaw pa siya sa adunahan. Ang tinuod, sa pagkatawo nato dinhi sa kalibotan wala kitay gidala, ug kon mamatay kita, wala usab kitay madala gikan sa kalibotan. Busa, kon may pagkaon kita ug may bisti, makontento na kita. Apan ang mga tawo nga gustong maadunahan mapukan sa mga pagsulay. Malit-agan sila sa mga walay pulos ug daotan nga mga tinguha nga mao ang makapadaot ug makadala kanila ngadto sa kalaglagan. Kay kon palabihon nato ang kuwarta, magagikan niini ang tanang matang sa kadaotan. Ang uban nga mga tawo, sa sobra nga tinguha sa kuwarta, nahimulag na sa pagtuo ug napuno sa kaguol ang ilang kasingkasing. Apan ikaw, isip alagad sa Dios, likayi kanang mga butanga. Paningkamoti ang pagkinabuhi nga matarong ug diosnon. Tun-i ang husto nga pagtuo ug paghigugma. Magmainantuson ka ug magmalumo ngadto sa imong isigka-tawo. Sama sa lumba, buhata gayod ang imong mahimo tungod ug alang sa imong pagtuo sa Dios. Niana madawat mo ang kinabuhi nga walay kataposan, kay nianang kinabuhia gitawag ka sa Dios sa dihang gisugilon mo atubangan sa daghang mga tawo nga ikaw nagatuo na kang Cristo. Sa atubangan sa Dios nga nagahatag sa kinabuhi sa tanan, ug sa atubangan ni Cristo Jesus nga nagsugilon sa kamatuoran ngadto kang Poncio Pilato, ania ang akong pahimangno kanimo: tumana ang gibilin kanimo nga sugo ug siguroha nga husto gayod ang imong pagtuman, nga walay ikasaway kanimo hangtod moabot ang atong Ginoong Jesu-Cristo. Bahin sa pag-abot ni Jesu-Cristo, ang Dios nga makagagahom ug bulahan mao ang mopadayag kang Jesu-Cristo kon moabot na ang gitakda nga panahon. Ang Dios mao ang Hari nga labaw sa tanang mga hari ug Ginoo nga labaw sa tanang mga ginoo. Kaniya lang ang kinabuhi nga walay kamatayon. Didto siya nagapuyo sa masulaw nga kasanag nga dili maduolan. Wala gayoy tawo nga nakakita kaniya ug wala gayoy makakita. Dayegon ta ang Dios nga makagagahom sa walay kataposan. Amen! Bahin sa mga adunahan dinhi sa kalibotan, ingna sila nga dili sila magpasigarbo o magsalig sa ilang bahandi nga daling mahanaw. Kinahanglan nga ibutang nila ang ilang pagsalig ngadto sa Dios nga maoy nagahatag kanato sa tanan aron magmalipayon kita. Tudloi sila sa paghimo ug maayo aron maadunahan sila sa maayo nga mga buhat. Tudloi usab sila nga magmatinabangon ug andam sa pagpaambit sa ilang mga kabtangan. Kon mao kini ang ilang buhaton, nagatigom sila ug bahandi didto sa langit nga dili gayod mawala, ug madawat nila ang tinuod gayod nga kinabuhi. Timoteo, ampingi ang mga pagtulon-an nga gitugyan kanimo sa Dios. Likayi ang mga pagtulon-an nga walay pulos ug wala maggikan sa Dios, bisan ang mga panaglalis mahitungod sa gi-ingon sa uban nga kaalam apan dili tinuod. Ang uban nagaingon nga aduna sila niini nga kaalam, apan tungod sa ilang gi-ingon nga “kaalam,” nahisalaag sila gikan sa husto nga pagtuo sa Dios. Hinaut nga panalanginan ka sa Dios. Ako si Pablo nga nahimong apostol ni Cristo Jesus sumala sa kabubut-on sa Dios. Gipadala niya ako aron ibalita ang mahitungod sa kinabuhi nga iyang gisaad nga madawat sa mga anaa kang Cristo Jesus. Nangumusta ako kanimo, Timoteo, isip akong hinigugmang anak sa pagtuo. Hinaut nga madawat mo ang grasya, kalooy, ug kalinaw gikan sa Dios nga Amahan ug kang Cristo Jesus nga atong Ginoo. Nagapasalamat ako sa Dios nga gialagaran sa atong mga katigulangan ug mao usab ang akong gialagaran nga may limpyo nga konsensya. Nagapasalamat ako kaniya sa akong paghinumdom kanimo kanunay diha sa akong pag-ampo adlaw ug gabii. Kon mahinumdoman ko ang imong paghilak sa akong paggikan, mingawon ako kanimo. Gusto ko nga magkita kita pag-usab aron malipay ako pag-ayo. Dili ko malimtan ang imong matinud-anon nga pagtuo, sama sa pagtuo sa imong lola nga si Loida ug sa imong inahan nga si Eunice nga unang nagtuo kay kanimo, ug nasiguro ko nga anaa usab kanimo ang maong pagtuo. Mao kana nga gusto ko ikaw nga pahinumdoman nga magmakugihon ka sa paggamit sa hiyas nga gihatag sa Dios kanimo sa dihang gipandong ko sa imong ulo ang akong mga kamot. Kay ang Dios wala maghatag kanato sa iyang Espiritu aron maulaw kita sa pag-atubang sa mga tawo, kondili aron sa paglig-on kanato ug pagtabang nga mahigugma kita sa uban ug makapugong sa atong kaugalingon. Busa ayawg kaulaw sa pagsugilon sa uban mahitungod sa atong Ginoo. Ug ayaw usab ikaulaw nga napriso ako dinhi tungod kaniya. Hinuon pakig-ambit sa mga pag-antos tungod sa Maayong Balita pinaagi sa tabang sa gahom sa Dios. Gitawag niya kita ug giluwas aron mahimong iya. Wala niya kini buhata kay maayo ang atong mga binuhatan, kondili tungod sa iyang kaugalingon nga katuyoan ug grasya. Sa wala pa ang kalibotan, gihatag na niya kini nga grasya kanato pinaagi kang Cristo Jesus. Apan karon lang kini gipadayag kanato sa pag-abot ni Cristo Jesus nga atong Manluluwas. Giwala niya ang gahom sa kamatayon ug gipadayag kanato pinaagi sa Maayong Balita nga makaangkon kita sa kinabuhi nga walay kataposan. Ug gihimo ako sa Dios nga apostol ug magtutudlo aron magsangyaw niining Maayong Balita. Mao kini ang hinungdan nga nagaantos ako karon. Apan wala ko ikaulaw kining nahitabo kanako tungod kay nailhan ko si Cristo nga akong ginasaligan, ug nasiguro ko gayod nga makahimo siya sa pagbantay sa iyang gitugyan kanako hangtod sa adlaw nga siya mobalik. Ang husto nga pagtulon-an nga imong natun-an gikan kanako mao ang imong angayng itudlo, nga may pagtuo sa Dios ug may paghigugma sa imong isigka-tawo, tungod kay mao kini ang angay natong buhaton ingon nga mga anaa na kang Cristo Jesus. Pinaagi sa tabang sa Espiritu Santo nga nagapuyo kanato, ampingi ang maayo nga pagtulon-an nga gitugyan diha kanimo. Nasayod ka nga halos tanang mga tumutuo sa probinsya sa Asia misalikway kanako, lakip si Figelus ug si Hermogenes. Apan hinaut nga kaloy-an gayod sa Dios si Onesiforo ug ang iyang pamilya, kay kanunay niya akong gipalig-on. Wala niya ako ikaulaw bisan napriso ako. Gani sa pag-abot niya sa Roma, gipangita dayon niya ako hangtod nga iya akong nakit-an. Ug nasayod ka usab kon unsa ang iyang pagtabang kanako sa dihang didto pa ako sa Efeso. Hinaut nga kaloy-an siya sa Ginoo kon moabot na ang adlaw sa paghukom. Ikaw Timoteo, nga giisip ko nga akong anak, pagpakalig-on pinaagi sa tabang sa Dios. Kini nga tabang madawat mo tungod kay ikaw anaa na kang Cristo Jesus. Ang pagtulon-an nga nadunggan mo nga akong gitudlo sa kadaghanan itudlo usab sa mga tawo nga masaligan, nga makatudlo usab sa uban. Pakig-ambit sa mga pag-antos isip maayo nga sundalo ni Cristo Jesus. Ug kinahanglang mahisama ka sa sundalo nga naa sa serbisyo; wala kini laing gibuhat, gawas sa pagtuman sa mga sugo sa iyang opisyal. Kinahanglan mahisama ka usab sa magdudula; dili siya makadawat sa premyo kon dili siya magsunod sa mga balaod sa dula. Kon kugihan ka, makadawat ka ug ganti gikan sa Ginoo. Sama sa mag-uuma nga naghago, dili ba siya man ang unang makapulos sa iyang abot? Hunahunaa ug maayo kining akong mga gi-ingon. Ang Ginoo motabang kanimo aron masabtan mo kining tanan. Hinumdomi ang Maayong Balita nga akong gitudlo mahitungod kang Jesu-Cristo nga nabanhaw, nga kaliwat ni David. Tungod sa akong pagwali sa Maayong Balita nagaantos ako ug kinadenahan pa ako sama sa kriminal. Apan ang pulong sa Dios dili makadenahan. Busa giantos ko ang tanan alang sa mga pinili sa Dios, aron maluwas usab sila pinaagi kang Cristo Jesus ug makaangkon sa maayo ug walay kataposan nga kinabuhi. Tinuod gayod ang gi-ingon nga: “Kon namatay kita uban ni Cristo, sigurado gayod nga mabuhi usab kita uban kaniya. Kon magpadayon kita sa pag-antos sa mga kalisod, sigurado gayod nga maghari usab kita uban kaniya; apan kon ilimod nato siya, ilimod usab niya kita. Kon dili kita masaligan, siya masaligan sa gihapon, kay dili mahimo nga dili niya tumanon ang iyang gisulti.” Sa atubangan sa Dios, pahinumdomi ang imong mga katawhan mahitungod niini, ug pahimangnoi usab sila nga likayan nila ang walay kapuslanan nga mga panaglalis. Wala silay makuha niana, madaot lang hinuon ang pagtuo sa mga naminaw. Buhata ang kutob sa imong mahimo aron malipay ang Dios kanimo, sama sa nangalagad nga walay angay ikaulaw sa iyang mga gibuhat. Itudlo sa husto nga pamaagi ang pulong sa Dios nga mao ang kamatuoran. Likayi ang mga pagtulon-an nga walay pulos ug dili iya sa Dios, kay kana magpahilayo lang sa mga tawo gikan sa Dios. Kana nga mga pagtulon-an sama sa sakit nga kanser nga molamay ug modaot sa tibuok nga lawas. Kauban sa mga tawo nga nagatudlo niana mao si Himeneo ug si Filetus. Mibiya sila sa kamatuoran. Nagaingon sila nga ang atong pagkabanhaw nahitabo na ug wala nay umaabot pa. Busa gilibog nila ang pagtuo sa uban. Apan bisan pa niana, lig-on gihapon ang patukoranan nga gipahimutang sa Dios, tungod kay may nahisulat nga nagaingon, “Nailhan sa Ginoo ang iyang katawhan.” Ug “Ang matag usa nga nagaingon nga siya iya sa Ginoo angay gayod nga mobiya sa bisan unsa nga daotan.” Diha sa mga dagko nga balay may nagkalain-lain nga mga gamit. May mga hinimo gikan sa bulawan, plata, kahoy, ug yuta. Ang mga gamit nga hinimo gikan sa bulawan ug plata gamiton diha sa mga pinasahi nga okasyon, apan ang mga gamit nga hinimo gikan sa kahoy ug yuta alang lang sa inadlaw-adlaw nga paggamit. Si bisan kinsa nga maglikay sa mga daotang binuhatan maisip nga mga gamit nga mahalon nga gilain aron gamiton ug mapuslan sa Ginoo, ug mahimo niyang gamiton sa paghimo ug maayo sa bisan unsa nga oras. Busa likayi gayod ang mga daotan nga tinguha sa pagkabatan-on. Tinguhaa nga mahimo kang matarong, masaligan, mahigugmaon, ug maayo ang imong relasyon ngadto sa uban, kauban sa mga tawo nga nagdangop sa Ginoo uban sa hinlo nga kasingkasing. Likayi ang walay pulos ug binuang nga mga panaglalis tungod kay nasayod ka nga ang sangpotan niana mao ang panag-away. Dili angay nga mangaway ang alagad sa Ginoo, kondili kinahanglan magmaaghop siya sa tanan, mahibalong motudlo, ug dili madinumtanon. Kinahanglan nga malumo siya sa iyang pagtudlo niadtong mga nagbatok kaniya, kay basin na lang sa ingon niana nga pamaagi hatagan sila sa Dios ug kahigayonan nga maghinulsol aron masayran nila ang kamatuoran. Ug mahayagan ang ilang mga hunahuna ug makaikyas sila sa laang ni Satanas nga mibihag kanila aron sila mosunod sa iyang gusto. Timan-i kini: mahimong malisod gayod ang kataposang mga adlaw. Kay ang mga tawo mahimong mapalabilabihon, mahigugmaon sa kuwarta, hambogiro, mapahitas-on, magsulti ug daotan batok sa ilang isigka-tawo ug sa Dios, dili motuman sa ilang mga ginikanan, dili mapasalamaton, ug dili diosnon. Gawas pa niana wala silay kalooy sa ilang isigka-tawo; dili sila makighusay sa ilang kaaway; daoton nila ang dungog sa uban; dili sila makapugong sa ilang kaugalingon, mabangis, ug supak sa bisan unsa nga maayo. Mabudhion sila, mapasagaron, ug mapasigarbohon. Palabihon pa nila ang mga kalibotanong kalipay kaysa Dios. Magpakaaron-ingnon sila nga diosnon apan isalikway nila ang gahom sa Dios. Likayi ang mga tawo nga sama kanila. Ang uban kanila mangita ug pamaagi nga makasulod sa mga balay aron linglahon ang mga babaye nga huyang ug baroganan nga nagalunang na sa pagpakasala ug ulipon sa nagkalain-lain nga kailibgon nga daotan. Kini nga mga babaye kanunayng nagatuon apan dili sila makasabot sa kamatuoran. Ang mga lalaki nga nagatudlo kanila sa sayop nga pagtulon-an nagabatok sa kamatuoran sama sa pagbatok ni Janes ug ni Jambres kang Moises kaniadto. Nadaot ang ilang panghunahuna, ug ang ilang gi-ingon nga pagtuo walay pulos. Apan dili sila makapadayon nianang ilang gibuhat tungod kay makita man sa tanan ang ilang kabuang, pareho sa nahitabo kang Janes ug Jambres. Apan ikaw Timoteo, nahibaloan mo ang akong mga pagtulon-an, ang akong pamatasan, ug ang akong tumong sa kinabuhi. Naobserbahan mo usab ang akong pagtuo sa Dios, ang akong pagpailob ug paghigugma sa mga tawo, ug kon giunsa ko pag-antos ang mga kalisdanan. Nasayran mo ang akong mga pag-antos sa dihang didto ako sa Antioquia, sa Iconium, ug sa Listra, ug kon giunsa ko pag-antos ang mga paglutos. Apan giluwas ako sa Ginoo gikan niadtong tanan. Ang tinuod, ang tanan nga gustong magkinabuhi nga diosnon isip sumusunod ni Cristo Jesus makasinati gayod sa mga paglutos. Apan ang mga tawong daotan ug tigpakaaron-ingnon mosamot pa gayod kadaotan. Manlingla sila ug linglahon usab sila. Apan ikaw Timoteo padayon gayod sa mga kamatuoran nga imong natun-an ug gituohan, tungod kay nailhan mo man kon kinsa ang mga nagtudlo niini kanimo. Sukad sa imong pagkabata nasayran mo na nga ang Balaan nga Kasulatan maoy makahatag kanimo ug kaalam aron maangkon ang kaluwasan pinaagi sa pagtuo kang Cristo Jesus. Ang tibuok nga Kasulatan gisulat pinaagi sa gahom sa Dios, ug mapuslanon kini sa pagtudlo sa kamatuoran, sa pagbadlong, sa pagtul-id sa sayop, ug sa pagtudlo sa matarong nga pagkinabuhi, aron nga ang tawo nga nagaalagad sa Dios maandam sa pagbuhat sa tanang maayong buhat. Busa sa atubangan sa Dios ug ni Cristo Jesus nga mobalik ug mohari, ug mohukom sa tanan, buhi man o patay, awhagon ko ikaw nga iwali mo ang pulong sa Dios. Pagmakugihon sa pagsugilon niini ngadto sa mga tawo sa bisan unsa nga sitwasyon. Kumbinsiha ug badlonga ang mga tawo, ug lig-ona ang ilang pagtuo pinaagi sa pagtudlo nga may pagpailob. Kay moabot ang panahon nga ang mga tawo dili na maminaw sa tinuod nga mga pagtulon-an, kondili ang ilang gusto mao lang gayod ang ilang sundon. Mangita silag mga magtutudlo nga maghisgot lang sa mga gusto nilang madunggan. Dili na sila maminaw sa kamatuoran, kondili sa mga pagtulon-an nga tinumotumo lang. Apan ikaw, Timoteo, bantayi ang imong kaugalingon kanunay. Kon moabot ang kalisod, agwantaha lang. Tumana ang imong katungdanan isip magwawali sa Maayong Balita, ug buhata ang tanan nga gipabuhat sa Dios kanimo. Bahin kanako, miabot na ang panahon nga ang akong kinabuhi ihalad na, tungod kay hapit na ako mobiya niini nga kalibotan. Gibuhat ko kutob sa akong mahimo ang pagpakiglumba ug nahuman ko na kini. Giampingan ko ang akong pagtuo. Ug karon, may gitagana ang Dios kanako nga ganti sa pagkamatarong nga iyang ihatag kanako sa adlaw nga siya maghukom sa tanan, ug ang iyang paghukom matarong. Dili lang ako ang gitagan-an niana nga ganti kondili ang tanan usab nga nagpaabot sa iyang pagbalik. Paningkamoti gayod nga sa labing madali makaanhi ka dinhi kanako, kay si Demas tua na sa Tesalonica. Gibiyaan niya ako kay nawili siya sa mga butang dinhi sa kalibotan. Si Cresens wala na dinhi karon kay miadto sa Galacia, ug si Tito usab miadto sa Dalmacia. Si Lucas na lang ang akong kauban dinhi. Busa inig-anhi nimo dad-a si Marcos tungod kay dako gayod ang iyang ikatabang sa akong buluhaton. Bahin kang Tiquico, gipaadto ko siya sa Efeso. Kon moanhi ka na dinhi, dad-a usab ang akong bisti alang sa tingtugnaw nga akong gibilin kang Carpus didto sa Troas. Dad-a usab ang akong mga libro, labi na gayod ang akong mga papeles. Labihan kadaotan ang mga gibuhat kanako ni Alexander nga platero. Ang Ginoo na lang ang mobalos sa iyang mga gibuhat. Magbantay ka kaniya tungod kay supak gayod siya sa atong gitudlo. Sa una kong pag-atubang sa hukmanan aron pagpanalipod sa akong kaugalingon wala gayoy mitabang kanako. Gipasagdan ako nilang tanan. Hinaut nga pasayloon sila sa Dios. Apan bisan pa ug mao kadto ang nahitabo wala gayod ako pasagdi sa Ginoo. Gihatagan pa hinuon niya ako ug kusog aron isugilon ko ang tanan mahitungod sa Maayong Balita ngadto sa mga dili Judio. Mao nga naluwas ako sa kamatayon. Ug nasayran ko nga luwason pa gayod ako sa Ginoo gikan sa tanan nga kadaotan, ug dili ako maunsa hangtod sa panahon nga dad-on niya ako sa iyang gingharian sa langit. Dalaygon siya sa walay kataposan. Amen! Ipangumusta na lang ako kang Priscila ug kang Aquila, ug sa pamilya ni Onesiforo. Si Erastus nagpabilin sa Corinto, ug si Trofimo gibilin ko didto sa Mileto kay nagsakit man siya. Tinguhaa gayod nga makaabot ka dinhi sa dili pa ang tingtugnaw. Nangumusta kanimo si Eubulus, Pudente, Linus, Claudia, ug ang tanan natong mga igsoon dinhi. Hinaut nga ubanan ka kanunay sa Ginoo. Ug hinaut nga panalanginan niya kamo. Gibilin ko ikaw sa Crete aron padayonon mo ang atong buluhaton nga wala pa mahuman ug aron makapili ka ug mga tigdumala alang sa mga tumutuo sa matag lungsod. Ayaw kalimti ang akong gipanugon kanimo nga ang angay mong pilion mao ang mga tawo nga dili salawayon, usa lang ang ilang asawa, ug kinahanglan nga ang ilang mga kabataan mga tumutuo usab ug dili kapasanginlan nga nagapatuyang lang sa ilang kinabuhi. Ang tigdumala sa mga tumutuo mao ang gitugyanan sa buluhaton sa Dios, busa kinahanglan gayod nga dili salawayon, dili garboso, dili daling masuko, dili palahubog, dili palaaway, ug dili hakog ug kuwarta. Kinahanglan maabiabihon siya sa mga bisita, gustong mobuhat ug maayo, makatimbang-timbang kon unsa ang maayo o dili, matarong, diosnon, ug makapugong sa iyang kaugalingon. Kinahanglan nga kuptan niya pag-ayo ang matuod nga pagtulon-an aron makadasig siya sa uban pinaagi niini ug makabadlong siya sa mga nagasupak niini. Kay daghan ang dili motuo sa matuod nga mga pagtulon-an, labi na gayod kadtong mga tawo nga gikan sa relihiyon sa mga Judio. Gilimbongan nila ang uban pinaagi sa mga pagtulon-an nga walay kapuslanan. Kinahanglan gayod nga santaon sila sa ilang gibuhat, kay gisamok nila ang mga panimalay pinaagi sa ilang mga pagtulon-an nga dili angayng itudlo, ug ang ilang katuyoan makauulaw tungod kay nanapi lamang sila. Usa sa ilang mga propeta nga taga-Crete mismo ang nagaingon, “Ang mga taga-Crete mga bakakon ug mga daotan sama sa mabangis nga mga mananap, mga tapolan ug gusto lang mokaon.” Tinuod gayod ang iyang gi-ingon, busa angay nga badlongon mo sila sa walay lipodlipod aron malig-on ang ilang pagtuo, ug aron dili na sila motagad sa mga tinumotumo nga pagtulon-an sa mga Judio ug sa mga sugo nga binuhat lang sa mga tawo nga nagsalikway sa kamatuoran. Alang sa mga tawong limpyo ug hunahuna, ang tanang butang limpyo, apan alang sa mga tawong hugaw ug hunahuna ug walay pagtuo sa Dios, ang tanan hugaw, tungod kay hugaw man ang ilang konsensya ug hunahuna. Nagaingon sila nga nakaila sila sa Dios, apan dili kini makita diha sa ilang binuhatan. Talamayon sila! Masupilon! Dili sila makahimo ug bisan unsa nga maayo. Apan ikaw Tito, kinahanglan nga magtudlo ka sumala sa husto nga pagtulon-an. Tudloi ang hamtong nga mga lalaki sa pagpugong sa ilang kaugalingon. Kinahanglan nga mahimo silang talahuron, makatimbang-timbang sila kon unsa ang maayo o dili, lig-on ang ilang pagtuo, mahigugmaon sa ilang isigka-tawo, ug mainantuson sa tanan nga higayon. Ug tudloi usab ang hamtong nga mga babaye nga kinahanglan nga maayo ang ilang paggawi isip mga tumutuo sa Dios. Kinahanglan nga dili sila mga libakira o palainom. Kinahanglan nga itudlo nila ang maayo, aron makatuon ang mga batan-on nga mga babaye kon unsaon nila paghigugma ang ilang mga bana ug mga kabataan, ug kon unsaon nila pagtimbang-timbang kon unsa ang maayo o dili, ug aron sila makatuon sa pagkinabuhi nga putli, sa pag-atiman sa panimalay, sa pagbinuotan, ug sa pagpasakop sa ilang bana, aron nga walay makasulti ug daotan batok sa pulong sa Dios nga atong gitudlo. Dasiga usab ang mga batan-on nga mga lalaki nga magtimbang-timbang kon unsa ang maayo o dili. Kinahanglan nga mahimo ka nilang panig-ingnan sa pagbuhat ug maayo. Pagmatinud-anon ka ug pagseryoso sa imong pagtudlo. Siguroha nga ang imong gipanulti husto ug dili masaway, aron ang mga tawo nga nakigbatok kanato maulawan, ug wala silay ikasulti nga daotan mahitungod kanato. Tudloi usab ang mga ulipon nga kinahanglang magmatinumanon sila kanunay aron malipay ang ilang mga agalon. Dili sila magsupak-supak o magtubag-tubag. Ingna usab sila nga dili mangawat sa butang sa ilang agalon, hinuon magpakita nga sila maayo ug kasaligan, aron nga pinaagi sa tanan nilang mga gibuhat moingon ang mga tawo nga maayo gayod ang atong mga pagtulon-an mahitungod sa Dios nga atong Manluluwas. Kay gipakita na sa Dios sa tanang matang sa katawhan ang iyang grasya nga nagahatag ug kaluwasan. Ug kini nga grasya nagatudlo kanato nga kinahanglang isalikway na nato ang pagkinabuhi nga dili diosnon ug ang mga kalibotanon nga mga pang-ibog. Kinahanglan magkinabuhi kita dinhi niining kalibotan nga mahibalo motimbang-timbang kon unsa ang maayo o dili. Ug kinahanglan nga matarong ug diosnon ang atong binuhatan samtang nagahulat kita sa malipayon nga adlaw nga atong gilaoman nga mao ang kahibulongang pagbalik ni Jesu-Cristo nga atong Manluluwas ug makagagahom nga Dios. Gitugyan niya ang iyang kaugalingon aron maluwas kita gikan sa tanan natong mga sala, ug aron mahimo kitang iyang katawhan, nga hinlo ug madasigon gayod sa pagbuhat ug maayo. Itudlo kini nga mga butang kanila, ug gamita ang imong katungod samtang ginadasig mo ug ginabadlong ang mga nagapaminaw kanimo. Ayaw buhata ang bisan unsa nga mahimong hinungdan nga tamayon ka sa uban. Pahinumdomi ang mga tumutuo nga magpasakop sila ug motuman sa gobyerno ug sa mga opisyal. Kinahanglan nga andam sila kanunay sa pagbuhat sa bisan unsa nga maayo. Ingna usab sila nga dili mangaway o mosulti ug daotan batok kang bisan kinsa, hinuon magbinuotan sila ug magmaluloy-on kanunay sa tanang mga tawo. Kay kaniadto, wala man kita masayod sa kamatuoran mahitungod sa Dios ug dili kita matinumanon. Gipahisalaag kita ug nahimong ulipon sa mga kailibgon ug tanang matang sa kahilayan. Naghari kanato ang daotan nga mga tinguha ug kasina. Gidumtan kita sa uban ug kita usab nagdumot kanila. Apan miabot ang panahon nga gipakita sa Dios nga atong Manluluwas ang iyang kaayo ug gugma kanato. Giluwas niya kita dili tungod sa atong maayong binuhatan, kondili tungod sa iyang kalooy kanato. Ug gibuhat niya kini pinaagi sa Espiritu Santo nga naghugas kanato ug naghatag ug bag-o nga kinabuhi. Madagayaong gihatag kanato sa Dios ang Espiritu Santo pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Manluluwas, aron pinaagi sa iyang grasya nga nagpakamatarong kanato, maangkon nato ang kinabuhi nga walay kataposan nga mao ang atong gilaoman. Kini nga mga pagtulon-an tinuod gayod. Buot ko nga itudlo mo gayod kining mga butanga aron nga ang mga motuo sa Dios magtinguha gayod sa pagbuhat ug maayo. Maayo gayod kini ug mapuslanon alang sa mga tawo. Apan likayi ang walay kapuslanan nga mga panaglalis, ang pagsubay kon kinsa ang inyong mga kagikan, ang mga paglantugi ug panag-away mahitungod sa Kasugoan. Kini nga mga butang walay kapuslanan kay wala gayod kamoy makuha niini. Kon adunay usa kaninyo nga maoy mahimong hinungdan sa pagkabahin-bahin, angay mo siyang pahimangnoan. Apan human sa ikaduha nga pahimangno, kon dili pa gayod siya maminaw, isalikway ninyo siya. Kay nasayod ka nga kanang tawhana daotan, tungod kay bisan nasayod na siya nga sayop ang iyang gibuhat nagapadayon pa gayod siya. Inigpadala ko diha kanimo kang Artemas o kaha kang Tiquico, adto dayon sa Nicapolis ug pakigkita kanako, kay nakahukom ako nga didto lang una magpabilin sa panahon sa tingtugnaw. Tabangi gayod ang abogado nga si Zenas ug si Apolos aron makagikan na sila. Siguroha nga dili sila kulangon sa ilang mga kinahanglanon. Tudloi ang atong mga igsoon diha nga maninguha sa pagtrabaho ug tarong aron dili sila kulangon sa ilang mga kinahanglanon. Niini nga pamaagi dili sila magakinabuhi nga walay kapuslanan. Nangumusta kanimo ang akong mga kauban dinhi. Ipaabot usab ang among mga pagpangumusta sa atong kauban sa pagtuo diha nga nagahigugma kanamo. Hinaut nga panalanginan kamong tanan sa Dios. Ako si Pablo nga binilanggo tungod kang Cristo Jesus. Ako ug si Timoteo nga atong igsoon diha kang Cristo nangumusta kanimo Filemon isip pinalangga namo nga igsoon ug kauban sa pagpangalagad. Nangumusta usab kami kang Apia nga atong igsoon, kang Arkipus nga atong kauban nga sundalo ni Cristo, ug sa tanang mga tumutuo nga nagatigom diha sa imong balay aron sa pagsimba sa Dios. Hinaut nga madawat ninyo ang grasya ug kalinaw gikan sa Dios nga atong Amahan ug kang Ginoong Jesu-Cristo. Mapasalamaton ako kanunay sa Dios sa matag ampo ko alang kanimo, tungod kay nadungog ko nga lig-on ang imong pagtuo kang Ginoong Jesus ug mahigugmaon ka sa tanang katawhan sa Dios. Giampo ko nga ang imong pagkamanggihatagon nga bunga sa imong pagtuo mopalambo sa imong pagsabot ug kasinatian sa matag panalangin nga nahimong ato tungod kay anaa kita kang Cristo. Minahal ko nga igsoon, tungod sa imong paghigugma sa mga katawhan sa Dios nadasig sila, ug kini nakapalipay ug nakapadasig usab kanako. nanghangyo ako kanimo alang kang Onesimo, nga kon mahimo pasayloon mo siya. Giisip ko siya nga akong anak tungod kay nakabig ko siya sa pagtuo kang Cristo samtang ania ako dinhi sa bilanggoan. Kaniadto wala siyay kapuslanan alang kanimo, apan karon duha na kita nga makapahimulos kaniya. Karon pabalikon ko diha kanimo ang akong minahal nga si Onesimo. Gusto ko unta nga magpabilin na lang siya uban kanako aron pinaagi kaniya matabangan mo ako samtang ania pa ako sa bilanggoan tungod sa akong pagwali sa Maayong Balita. Apan dili ko kini buhaton nga walay pagtugot gikan kanimo, aron dili pinugos ang pagtabang mo kanako. Gusto ko nga kon motabang ka man gayod, motabang ka nga kinasingkasing. Pagbuot tingali sa Dios nga mahilayo una si Onesimo kanimo, aron nga sa pagbalik niya dili na gayod kamo magkabulag hangtod sa hangtod. Karon dili na siya ulipon lamang, kondili imo pang minahal nga igsoon. Gimahal ko siya, apan mas labaw mo siyang mahalon tungod kay karon dili lang siya imong ulipon, kondili imo usab nga igsoon diha sa Ginoo. Busa, kon giila mo ako nga imong kauban sa pagtuo, dawata siya sama sa imong pagdawat kanako. Kon nakasala siya o nakautang kanimo ako ang mobayad niana. Ako si Pablo ang nangunay sa pagsulat niini. Ako ang mobayad kon may utang siya kanimo. Hinuon nasayod ka man nga may dako ka usab nga utang kanako, kay pinaagi kanako nadawat mo ang kaluwasan. Busa Filemon, tumana kining akong gihangyo kanimo tungod kay managsama kita nga nagatuo sa Ginoo. Lipaya ako isip imong igsoon kang Cristo. Dako ang akong pagsalig nga tumanon mo ang akong gihangyo, mao nga nagasulat ako kanimo. Ug nagtuo ako nga labaw pa gayod niining akong gihangyo ang imong buhaton ngadto kaniya. May ihangyo pa gayod ako kanimo. Kon mahimo andami ako sa akong kasak-an, kay nagasalig ako nga pinaagi sa inyong mga pag-ampo makaanha ako diha kaninyo. Ang akong kauban nga si Epafras nga nabilanggo usab tungod kang Cristo Jesus nangumusta kanimo. Nangumusta usab ang akong mga kauban sa pagpangalagad nga sila si Marcos, Aristarkus, Demas, ug Lucas. Hinaut nga panalanginan kamo sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Sa unang panahon, daghang higayon nga misulti ang Dios ngadto sa atong mga katigulangan pinaagi sa mga propeta ug sa nagkalain-lain nga pamaagi. Apan niining ulahing mga adlaw, nagsulti siya kanato pinaagi sa iyang Anak. Pinaagi kaniya, gimugna sa Dios ang tibuok kalibotan ug siya usab ang iyang gipili nga manag-iya sa tanan. Diha kaniya makita ang nagsidlak nga gahom sa Dios, ug kon unsa ang Dios mao usab siya. Siya mao ang nagabuot sa tanang mga butang sa tibuok kalibotan pinaagi sa iyang gamhanan nga pulong. Sa dihang nahinloan niya kita sa atong mga sala, milingkod siya sa tuong dapit sa Makagagahom nga Dios didto sa langit. Busa mas gamhanan ang Anak sa Dios ug mas halangdon ang iyang ngalan kaysa mga anghel. Kay wala gayoy anghel nga giingnan sa Dios nga, “Ikaw ang akong Anak, Ug karon ipaila ko nga ako ang imong Amahan.” Ug wala usab moingon ang Dios bahin kang bisan kinsa nga anghel nga, “Ako mahimong iyang Amahan, Ug siya mahimong akong Anak.” Ug sa dihang ipadala na sa Dios ang iyang bugtong nga Anak dinhi sa kalibotan miingon siya, “Ang tanang mga anghel sa Dios kinahanglan mosimba kaniya.” Mao kini ang giingon sa Dios bahin sa mga anghel, “Ang mga anghel akong mga sulugoon, ug mahimo ko silang buhaton nga sama sa hangin o sama sa kalayo nga nagadilaab.” Apan ngadto sa iyang Anak, nagaingon siya, “Ang imong gingharian, O Dios, wala gayoy kataposan, ug matarong ang imong pagdumala niini. Nalipay ikaw sa mga buhat nga matarong, apan gikaligutgotan mo ang mga buhat nga daotan. Busa gipili ka sa Dios, nga imong Dios, ug gihatagan ka ug kalipay nga labaw pa kaysa gihatag niya sa imong mga kauban.” Ug midugang siya pag-ingon ngadto sa iyang Anak, “Ikaw, Ginoo, mao ang nagmugna sa kalibotan, ug ang langit gibuhat usab sa imong mga kamot. Kining tanan mahanaw, apan ikaw mag-padayon sa gihapon. Ang tanan magabok sama sa mga bisti. Ug sama usab sa mga bisti, pil-on mo kining tanan ug imo dayong ilisdan. Apan ikaw magpabilin nga mao gihapon, dili mausab hangtod sa kahangtoran.” Bisan kanus-a, wala gayoy anghel nga giingnan sa Dios nga, “Lingkod dinhi dapit sa akong tuo, hangtod mapailalom ko kanimo ang imong mga kaaway.” Dili ba nga ang mga anghel mga espiritu lang nga ginasugo sa Dios nga motabang sa mga tawo nga modawat sa kaluwasan? Busa kinahanglan gayod nato nga tipigan ug maayo ang mga kamatuoran nga atong nadungog aron dili kita mahisalaag. Ang Kasugoan nga gipadala pinaagi sa mga anghel napamatud-an nga tinuod gayod, ug ang matag usa nga wala mosunod o wala motuman niini, gisilotan sumala sa iyang nahimo nga sala. Busa dili gayod kita makalingkawas sa silot kon dili nato hatagan ug pagtagad kining kaluwasan nga wala gayoy sama. Ang Ginoo mismo mao ang una nga nagbutyag niini nga kaluwasan, ug gipamatud-an kini kanato sa mga tawong nakadungog kaniya. Ug gipamatud-an usab kini sa Dios pinaagi sa nagkalain-laing mga milagro, mga timailhan, mga kahibulongang buhat, ug sa paghatag sa nagkalain-laing mga hiyas pinaagi sa Espiritu Santo sumala sa iyang kabubut-on. Karon, kon bahin sa umaabot nga kalibotan nga among gihisgotan, dili ang mga anghel ang ibutang sa Dios nga modumala niini. Tungod kay mao kini ang nahisulat sa Kasulatan: “ O Dios, unsa ba gayod ang tawo nga gihatagan mog pagtagad? Tawo lamang siya, nganong imo gayod siyang giatiman? Sa hamubo nga panahon gibuhat mo siya nga ubos sa mga anghel. Apan gipasidunggan mo siya nga sama sa hari. Ug gipasakop mo kaniya ang tanan.” Ang gi-ingon sa Kasulatan nga maapil sa tawo ang tanan nagkahulogan nga moabot ang adlaw nga wala gayoy dili maapil sa tawo. Apan sa pagkakaron nasayod kita nga dili pa kontrolado sa tawo ang tanang mga butang. Apan kon bahin kang Jesus, nasayod kita nga sa mubong panahon gihimo siya sa Dios nga ubos sa mga anghel, aron nga pinaagi sa grasya sa Dios, mamatay siya alang sa tanang mga tawo. Ug karon gipasidunggan siya isip hari tungod sa iyang giantos nga kamatayon. Gibuhat sa Dios ang tanan nga butang, ug kini gibuhat niya alang sa iyang kaugalingon. Busa angay lang gayod nga gitugot niya nga mag-antos si Jesus, aron maagian ni Jesus ang tanan nga kinahanglan niyang maagian, ug pinaagi niini daghang mga tawo ang mahimong iyang mga anak nga iyang pasidunggan. Kay si Jesus mao gayod ang tinubdan sa ilang kaluwasan. Si Jesus ang naghinlo sa atong mga sala. Ug ang iyang Amahan mao usab ang atong Amahan. Mao kini ang hinungdan nga wala siya maulaw sa pagtawag kanato nga iyang mga igsoon. Mao kini ang iyang giingon sa iyang Amahan, “Ipaila ko ikaw sa akong mga igsoon; ug mag-awit ako ug pagdayeg kanimo taliwala sa tanan nga nagasimba kanimo.” Ug midugang siya sa pag-ingon, “Mosalig gayod ako sa Dios.” Ug miingon usab siya, “Ania ako uban sa mga anak sa Dios nga iyang gihatag kanako.” Ug tungod kay ang gitawag niya nga mga anak sa Dios mga tawo nga may lawas ug dugo, si Jesus mismo nagpakatawo usab aron ihalad ang iyang kaugalingon alang kanila, kay pinaagi sa iyang kamatayon mapildi niya si Satanas nga mao ang gigikanan sa kamatayon sa mga tawo. Sa mao nga pamaagi giluwas niya ang tanan nga naulipon sa kahadlok sa kamatayon sa tibuok nilang kinabuhi. Busa klaro gayod kaayo nga dili ang mga anghel ang gitabangan ni Jesus, kondili ang mga kaliwat ni Abraham. Mao kana nga kinahanglang magpakatawo si Jesus, sama gayod sa iyang mga igsoon sa tanang pamaagi, aron mahimo siyang maluloy-on ug kasaligan nga pangulong pari nga makahalad ngadto sa Dios aron mapasaylo ang mga sala sa mga tawo. Siya mismo nakaagi sa mga pag-antos sa dihang gitintal siya, busa makatabang siya sa mga tawo nga ginatintal. Busa mga igsoon ko nga mga katawhan sa Dios, ug sama nakong mga tinawag sa Dios nga mahimong kauban niya sa langit, hinumdomi ninyo si Jesus. Siya ang apostol ug pangulong pari sa patuo nga atong ginakuptan. Gisunod niya ang mga gisugo sa Dios kaniya, sama sa pagsunod ni Moises sa mga gisugo sa Dios kaniya sa iyang pagdumala sa pamilya sa Dios. Apan giisip sa Dios si Jesus nga mas labaw kang Moises, kay kon sa balay pa, mas pasidunggan ang naghimo sa balay kaysa balay. Kay nasayran nato nga kon may balay, may nagpatukod niini, ug ang naghimo sa tanan walay lain kondili ang Dios. Si Moises kasaligan isip alagad sa Dios, sa iyang pag-atiman sa pamilya sa Dios. Ug ang iyang gibuhat usa ka hulagway sa mga mahitabo sa umaabot. Apan si Cristo kasaligan isip Anak nga tinugyanan sa pamilya sa Dios. Ug kita ang pamilya sa Dios, kon magpadayon kita nga mahugtanon sa atong paglaom nga atong ginapasigarbo. Busa sama sa gi-ingon sa Espiritu Santo: “Kon madunggan ninyo karon ang tingog sa Dios, ayaw patig-aha ang inyong mga kasingkasing sama sa gibuhat sa inyong mga katigulangan kaniadto. Kay sa dihang didto sila sa kamingawan gisupak nila ug gisulayan ang Dios. Miingon ang Dios: ‘Bisan nakita na nila ang akong gibuhat sulod sa 40 ka tuig, gisulayan pa gihapon nila ako kon hangtod asa gayod ang akong pagpailob sa ilang gibuhat nga daotan. Busa nasuko gayod ako niadto nga henerasyon. Ug miingon ako: kanunay gayod silang mahisalaag, ug dili gayod nila sundon ang akong gitudlo kanila. Sa akong kasuko nanumpa ako nga dili gayod nila madawat ang kapahulayan nga gikan kanako.’ ” Mga igsoon ko kang Cristo, pagbantay kamo nga dili kamo magbaton ug daotan sulod sa inyong kasingkasing nga mao ang makaluya sa inyong pagtuo hangtod nga mahilayo kamo sa buhi nga Dios. Ang angay ninyong buhaton, magdinasigay kamo matag adlaw samtang may panahon pa, aron dili kamo pahisalaagon sa sala nga makapatig-a sa inyong kasingkasing. Kay kita kauban ni Cristo kon lig-on kita nga naghupot sa atong pagsalig kaniya hangtod sa kataposan. Dili ba nagaingon man ang Kasulatan: “Kon madunggan ninyo karon ang tingog sa Dios, ayaw patig-aha ang inyong mga kasingkasing sama sa gibuhat kaniadto sa inyong mga katigulangan sa dihang gisupak nila ang Dios.” Kinsa bang mga tawhana ang nakadungog kaniadto sa tingog sa Dios apan misupak kaniya? Dili ba kadtong tanan nga gipangulohan ni Moises pagawas sa Ehipto? Ug kinsa bay nasuk-an sa Dios sulod sa 40 ka tuig? Dili ba kadtong mga tawo nga nagpakasala ug nangamatay didto sa kamingawan? Ug kinsa ba ang gitumong sa Dios sa iyang pagpanumpa nga dili gayod sila makadawat sa kapahulayan nga gikan kaniya? Dili ba mao kadtong mga tawo nga wala mosunod kaniya? Busa klaro kanato nga wala sila makadawat sa kapahulayan tungod kay wala sila motuo sa Dios. Apan bisan mao kadto ang nahitabo, nagapabilin sa gihapon ang saad sa Dios nga makadawat kita sa kapahulayan nga gikan kaniya. Busa magbantay gayod kita kay basin kon duna kanatoy dili makadawat niini. Kay sama kanila nakadungog usab kita sa Maayong Balita. Apan wala nila mapusli ang ilang nadunggan tungod kay wala sila motuo. Kita nga nagtuo mao ang makadawat sa kapahulayan nga gikan sa Dios. Apan ang wala motuo dili makadawat niini, tungod kay nagaingon ang Dios, “Sa akong kasuko, nanumpa ako nga dili gayod nila madawat ang kapahulayan nga gikan kanako.” Wala kini magkahulogan nga wala pa ang kapahulayan, tungod kay ang tinuod, anaa na kining daan sukad sa iyang pagbuhat sa kalibotan. Dili ba nga mao kini ang gi-ingon sa Kasulatan mahitungod sa ikapito nga adlaw: “Sa ikapito nga adlaw mipahulay ang Dios sa tanan niyang mga buhat.” Ug gi-ingon usab, “Dili gayod nila madawat ang kapahulayan nga gikan kanako.” Klaro nga gituyo sa Dios nga may makadawat niadto nga kapahulayan, apan ang mga nakadungog kaniadto sa Maayong Balita wala makadawat tungod kay wala sila mosunod sa Dios. Busa nagahatag pa gayod ang Dios ug kahigayonan karon, tungod kay sa paglabay sa daghang mga katuigan nagsulti siya pinaagi kang David, sama sa nahisgotan na: “Kon madunggan ninyo karon ang tingog sa Dios, ayaw patig-aha ang inyong mga kasingkasing.” Kay kon tinuod nga nadala ni Josue ang mga tawo kaniadto sa kapahulayan, wala na unta magsulti ang Dios nga may lain pa gayod nga adlaw nga ang mga tawo hatagan niya ug kapahulayan. Busa may kapahulayan pa gayod nga gitagana ang Dios alang sa iyang katawhan, ug kini nga kapahulayan sama sa pagpahulay sa Dios sa ikapito nga adlaw. Kay si bisan kinsa nga makadawat sa kapahulayan nga gikan sa Dios makapahulay na sa iyang mga buluhaton, sama nga ang Dios mipahulay human niya nabuhat ang tanan. Busa tinguhaon gayod nato nga ang kapahulayan atong madawat. Dili gayod kita mosundog sa mga tawo kaniadto nga wala magsunod sa Dios, kay basin kon dili usab kita makadawat ug kapahulayan sama kanila. Kay ang pulong sa Dios buhi ug gamhanan, ug mas hait pa kaysa espada nga duhay sulab. Modulot kini sa kinahiladman sa kalag ug sa espiritu, ug hangtod sa mga lutalutahan ug sa utok sa bukog. Nasayran niya ang mga butang nga ginahunahuna ug ginapangandoy sa mga tawo. Walay makatago gikan sa Dios; ang tanan makita niya ug dayag gayod sa iyang panan-aw, ug kaniya kita mohatag ug husay sa atong mga binuhatan. Busa kuptan gayod nato ang atong ginatuohan, tungod kay may gamhanan kita nga pangulong pari nga atua na didto sa langit. Ug kini walay lain kondili si Jesus nga Anak sa Dios. Ang atong pangulong pari makabati usab sa atong mga kaluyahon, kay ang tanang mga pagsulay nga nagaabot kanato naagian usab niya, apan wala gayod siya makasala. Busa dili kita magpanuko sa pagduol sa trono sa maluloy-on nga Dios, aron madawat nato ang kalooy ug tabang sa oras sa atong panginahanglan. Ang matag pangulong pari gipili gikan sa mga tawo aron mag-alagad sa Dios alang kanila. Katungdanan niya ang paghalad ngadto sa Dios ug mga mananap ug uban pa nga mga halad alang sa kapasayloan sa mga sala. Ang pangulong pari tawo lang usab nga may kaluyahon sama kanato. Busa masinabuton siya sa mga tawong wala masayod nga sila nakasala. Ug tungod kay makasala man usab siya, kinahanglan nga maghalad usab siya alang sa iyang kaugalingong mga sala, ug dili lang alang sa mga sala sa mga tawo. May dungog isip pangulong pari. Apan walay makatuboy sa iyang kaugalingon aron mahimong pangulong pari. Kay ang Dios mao lang ang magapili. Sama sa pagpili niya kang Aaron kaniadto. Ug sama usab kang Cristo, dili siya ang nagpasidungog sa iyang kaugalingon nga mahimong pangulong pari, kondili ang Dios. Kay nagaingon ang Dios kaniya, “Ikaw ang akong Anak, ug karon ipaila ko nga ako ang imong Amahan.” Ug nagaingon usab siya sa ubang bahin sa Kasulatan, “Pari ikaw sa walay kataposan, sama sa pagkapari ni Melkizedek.” Sa dihang dinhi pa si Jesus sa kalibotan, nagaampo siya ug naghilak gayod nga nagpakilooy sa Dios nga makaluwas kaniya gikan sa kamatayon. Ug tungod kay siya mapainubsanon ug matinumanon, gitubag sa Dios ang iyang pag-ampo. Ug bisan Anak siya mismo sa Dios, nakat-onan niya ang pagkamatinumanon pinaagi sa mga pag-antos nga iyang nasinati. Human niya naagian ang tanan nga kinahanglan niyang masinati, nahimo siyang manluluwas sa tanan nga nagatuman kaniya, aron hangtod sa hangtod, luwas na sila gikan sa silot sa ilang mga sala. Ug gihimo siya sa Dios nga pangulong pari sama sa pagkapari ni Melkizedek. Daghan pa unta ang among isulti kaninyo mahitungod sa pagkapari ni Melkizedek ug ni Jesus, apan lisod kining ipadayag kaninyo tungod kay lisod kamong pasabton. Mga magtutudlo na unta kamo karon kay dugay na kamo sa pagtuo. Apan hangtod karon kinahanglan pa gayod kamong tudloan sa unang mga pagtulon-an mahitungod sa pulong sa Dios. Sama gihapon kamo sa mga batang masuso nga nagakinahanglan pa ug gatas tungod kay dili pa kamo makakaon sa gahi nga mga pagkaon. Ang mga nabuhi sa gatas mga batang masuso nga wala kahibalo kon unsa ang maayo ug daotan. Apan ang gahi nga mga pagkaon alang sa mga hamtong nga nasayod na kon unsa ang maayo ug daotan. Busa tungod kay dugay na kita nga nagtuo, kinahanglan biyaan na nato ang unang mga pagtulon-an bahin kang Cristo, ug magpadayon kita sa pagtuon sa mga laglom nga mga pagtulon-an. Dili na nato balik-balikon ang mahitungod sa paghinulsol ug pagbiya sa walay pulos nga binuhatan ug ang mahitungod sa pagtuo sa Dios, ang mga pagtulon-an mahitungod sa bautismo, mahitungod sa pagpandong sa kamot sa ulo, sa pagbanhaw sa mga patay, ug sa paghukom sa Dios sa kada tawo kon unsa ang iyang mahimong kahimtang sa walay kataposan. Ang atong buhaton, kon itugot sa Dios, magpadayon kita sa pagtuon sa laglom nga mga pagtulon-an Nahisama kita sa yuta nga gipanalanginan sa Dios, nga human maulani nagapatubo kini sa mga tanom nga mapuslan sa nagtrabaho niini. Apan kon ang nagatubo niini pulos lang tunokon nga mga tanom, nan wala kanay kapuslanan; busa tunglohon lang sa Dios, ug sa kataposan sunogon. Mga hinigugma, bisag ingon niini ang among gipanulti, nasiguro namo nga maayo ang inyong kahimtang kon mahitungod sa inyong kaluwasan. Matarong ang Dios, ug dili gayod niya mahimong kalimtan ang inyong mga maayong binuhatan ug ang inyong gugma kaniya nga inyong gipakita ug padayon nga ginapakita pinaagi sa pagtabang sa susama ninyong katawhan sa Dios. Buot namo nga ang kada usa kaninyo magpadayon nga mahugtanon sa inyong paglaom sa Dios hangtod sa kataposan, aron madawat ninyo ang inyong gilaoman. Dili kamo magtinapolan, kondili sunda hinuon ninyo ang panig-ingnan sa mga tawo nga pinaagi sa ilang pagtuo ug pagkamainantuson nagadawat sa mga saad sa Dios. Tan-awa ninyo si Abraham: sa dihang misaad ang Dios kaniya, wala siya mogamit sa uban nga ngalan aron pamatud-an niya ang iyang gisaad, hinuon gigamit niya ang iyang kaugalingon nga ngalan tungod kay wala nay makalabaw pa kaniya. Miingon siya, “Isaad ko nga panalanginan ko gayod ikaw ug padaghanon ko gayod ang imong kaliwat.” Unya mapailubon nga naghulat si Abraham, busa nadawat niya ang gisaad sa Dios. Kon manumpa ang tawo gamiton niya ang ngalan sa Dios nga mas labaw pa kaniya aron tuohan siya ug aron wala nay panaglalis. Mao usab ang gibuhat sa Dios kaniadto sa iyang pagpanumpa ngadto sa mga tawo nga iyang gisaaran. Gipakita niya kanila pinaagi sa iyang pagpanumpa nga tumanon gayod niya ang iyang saad. Ug kining duha, ang saad ug ang panumpa, dili gayod mausab, tungod kay dili gayod mamakak ang Dios. Busa kita nga nakadangop na kaniya may lig-on na gayod nga paglaom nga tumanon gayod niya ang iyang gisaad kanato. Kini nga paglaom mao ang nagahatag ug kasigurohan sa atong kinabuhi, ug midangat gayod kini ngadto sa Labing Balaang Dapit diin atua si Jesus nga nagauna alang kanato. Siya ang atong walay kataposan nga pangulong pari sama sa pagkapari ni Melkizedek. Si Melkizedek hari kaniadto sa Salem ug pari sa Labing Halangdong Dios. Samtang nagpauli na si Abraham gikan sa pagpakiggira diin iyang gipamatay ang mga hari, gisugat siya ni Melkizedek ug gipanalanginan. Pagkahuman, gihatag ni Abraham kang Melkizedek ang ikanapulo nga bahin sa tanan nga iyang nakuha sa gira. Ang kahulogan sa ngalan nga Melkizedek, “Hari sa Pagkamatarong.” Ug tungod kay hari siya sa Salem, nagkahulogan usab kini nga siya “Hari sa Kalinaw.” Wala gayoy kasulatan nga naghisgot kon kinsa ang iyang amahan ug inahan o ang iyang mga katigulangan. Ug walay kasulatan nga naghisgot mahitungod sa iyang pagkatawo o kamatayon. Sama siya sa Anak sa Dios; ang iyang pagkapari walay kataposan. Hunahunaa ninyo kon unsa kagamhanan si Melkizedek. Kay bisan gani si Abraham nga mao ang nagtukod sa atong nasod naghatag kaniya sa ikanapulo nga bahin sa tanan nga iyang nakuha sa gira. Kon mahitungod sa mga pari nga Judio nga mga kaliwat ni Levi, sumala sa Kasugoan nga gibilin kanila ni Moises, alang kanila ang ikanapulo nga bahin sa kabtangan sa ilang mga isigka-Judio, bisan tinuod nga silang tanan pareha nga mga kaliwat ni Abraham. Apan si Melkizedek, bisan dili siya kaliwat ni Levi, gihatagan siya ni Abraham sa iyang ikapulo, ug si Melkizedek pa hinuon ang naghatag ug panalangin kang Abraham, bisan pa nga si Abraham mao ang gisaaran sa Dios. Ug nasayran ta nga ang nagpanalangin mas labaw pa kaysa gipanalanginan. Bahin sa mga pari nga mga kaliwat ni Levi nga nagadawat sa ikapulo, mga tawo lang sila nga may kamatayon. Apan nagapamatuod ang Kasulatan nga si Melkizedek nga gihatagan ni Abraham sa iyang ikapulo buhi sa gihapon. Ug makaingon kita nga bisan si Levi, kansang mga kaliwat mao ang nagadawat sa ikapulo, naghatag usab sa iyang ikapulo kang Melkizedek pinaagi kang Abraham; kay sa paghatag ni Abraham sa iyang ikapulo ngadto kang Melkizedek, si Levi wala pa matawo ug anaa pa sa lawas ni Abraham. Karon, nasayran nato nga sa dihang naghatag ang Dios sa Kasugoan ngadto sa mga Judio, may kalabotan niini ang pagkapari sa linya ni Levi. Kon mahimong matarong ang mga tawo pinaagi sa gibuhat sa mga pari, wala na unta kinahanglana ang lain pa nga pari sama sa pagkapari ni Melkizedek nga lahi sa pagkapari ni Aaron. Apan kon ilisan ang pagkapari, kinahanglan nga ilisan usab ang Kasugoan. Klaro gayod nga giilisan na ang mga pari nga kaliwat ni Levi, tungod kay may lain na karon nga pari nga sama kang Melkizedek. Siya nahimong pari dili tungod sa kaliwatan nga pinasikad sa Kasugoan, kondili pinasikad sa iyang gamhanan nga kinabuhi nga walay kataposan. Kay nagaingon ang Kasulatan mahitungod kaniya, “Pari ikaw sa walay kataposan, sama sa pagkapari ni Melkizedek.” Busa ang daan nga Kasugoan giilisan na sa Dios tungod kay wala kini kapuslanan ug dili makatabang kanato. Kay dili kita mahimong hingpit sa panan-aw sa Dios pinaagi sa atong paningkamot sa pagsunod sa Kasugoan. Mao kana nga gihatagan kita karon sa mas maayo ug kasaligan nga pamaagi, ug pinaagi niini makaduol na kita sa Dios. Kining bag-o nga pamaagi mas maayo ug kasaligan tungod kay sa dihang gihimo sa Dios nga pari ang mga kaliwat ni Levi wala gayod siya manumpa. Apan sa dihang gihimo sa Dios nga pari si Jesus nanumpa siya. Kay may nahisulat sa Kasulatan nga nagaingon: “Nanumpa ang Ginoo, Pari ka sa walay kataposan. Ug dili gayod mausab ang iyang hunahuna.” Busa si Jesus ang kasigurohan sa mas maayo nga kasabotan sa Dios ngadto sa iyang katawhan. Kaniadto daghan ang mga pari tungod kay kon may usa nga mamatay mapulihan dayon kini ug lain aron makapadayon ang buluhaton nilang mga pari. Apan si Jesus walay kamatayon, mao kana nga ang iyang buluhaton isip pari wala ibalhin ngadto sa uban. Busa makahimo gayod siya pagluwas kang bisan kinsa nga moduol sa Dios pinaagi kaniya ug mahimo niya kini bisan unsang orasa. Kay buhi man siya sa walay kataposan aron sa pagpakilooy sa Dios alang kanila. Busa si Jesus mao gayod ang pangulong pari nga atong gikinahanglan. Balaan siya; wala siya magbuhat ug daotan ug wala gayod siyay sala. Gilain siya gikan sa mga tawo nga makasasala ug gibayaw ngadto sa kalangitan. Lahi siya sa uban nga mga pangulong pari nga kinahanglang maghalad matag adlaw, una alang sa ilang kaugalingon nga sala, ug pagkahuman alang sa mga sala sa katawhan. Apan si Jesus kausa lang gayod naghalad. Gihalad niya ang iyang kaugalingon didto sa krus ug wala na gayod niya kini usba pa. Ang mga tawo nga gihimong mga pangulong pari pinasikad sa Kasugoan ni Moises mga tawo lang usab nga makasasala. Apan sumala sa gipanumpa sa Dios, nga iyang gisulti human sa Kasugoan, ang iyang Anak mismo mao ang iyang gipili nga mahimong pangulong pari hangtod sa hangtod. Kay nahuman na niya ang tanan niyang angay maagian, nga mao ang katuyoan sa Dios. Mao kini ang buot namong ipasabot sa among ginasulti: kita karon may pangulo na nga pari nga atua didto nagalingkod sa tuo sa trono sa Makagagahom nga Dios sa langit. Kon dinhi pa siya sa yuta, dili gayod siya mahimong pari tungod kay sukad pa kaniadto may mga pari na dinhi nga nagahalad pinasikad sa Kasugoan. Ang ilang gibuhat nga mga paghalad hulagway lamang sa mga butang nga nagakahitabo didto sa langit. Nasayran nato kini tungod kay niadtong ipatindog na ni Moises ang Tolda nga Simbahan miingon ang Dios kaniya, “Siguroha nga ipahimo mo kining tanan sumala gayod sa plano nga gipakita ko kanimo dinhi sa bukid.” Apan ang buluhaton ni Jesus isip pangulong pari labi pang maayo kaysa buluhaton niadtong mga pari. Ug ang bag-o nga kasabotan karon nga iyang gipatigayon labi pang maayo kon itandi sa una nga kasabotan. Tungod kay ang bag-o nga kasabotan pinasikad sa labing maayo nga mga saad sa Dios. Kon walay kulang ang una nga kasabotan dili na unta kini kinahanglan nga ilisan pa. Apan nakita sa Dios ang kakulangon sa mga tawo nga nagsunod niadtong nauna nga kasabotan. Busa miingon siya: “Moabot ang adlaw nga maghimo ako ug bag-o nga kasabotan sa mga taga-Israel ug sa mga taga-Juda, ug kini dili na sama niadtong kasabotan nga akong gihatag sa ilang mga katigulangan kaniadto sa dihang giagak ko sila pagawas sa Ehipto. Wala nila tumana ang unang kasabotan nga gihatag ko kanila. Mao nga gipasagdan ko na lang sila.” Miingon usab ang Ginoo: “Ang bag-o nga kasabotan nga akong ihatag sa mga taga-Israel sa umaabot nga mga adlaw mao kini: Isilsil ko ang akong mga sugo sa ilang alimpatakan, ug itisok ko kini sa ilang kasingkasing. Mahimo ako nga ilang Dios, ug mahimo sila nga akong katawhan. Wala nay mosulti sa iyang katagilungsod o sa iyang igsoon, ‘Ilha ang Ginoo.’ Tungod kay silang tanan makaila kanako, gikan sa labing ubos hangtod sa labing dungganon. Kay pasayloon ko sila sa ilang mga daotan nga binuhatan, ug dili ko na hinumdoman pa ang ilang mga sala.” Ug tungod kay nagaingon ang Dios nga may bag-o na nga kasabotan, klaro nga ang una nga kasabotan karaan na, ug ang karaan dili na magamit ug mahanaw lang. Karon, ang una nga kasabotan may mga tulumanon mahitungod sa pagsimba ug may simbahan nga gibuhat sa mga tawo. Kadtong Tolda nga Simbahan nga ilang gipatindog may duha ka kuwarto. Ang una nga kuwarto gitawag nga Balaang Dapit. Didto nahimutang ang suga, ang lamisa, ug ang mga pan nga halad ngadto sa Dios. Ang ikaduha nga kuwarto nga atua sa luyo sa tabil mao ang gitawag nga Labing Balaang Dapit. Atua didto ang bulawan nga halaran nga sunoganan sa insenso, ug ang sudlanan sa Kasabotan nga hinaklapan usab ug bulawan. Didto sa kahon nasulod ang bulawan nga tibod nga gisudlan sa manna, ug ang sungkod ni Aaron nga nanalingsing. Atua usab ang lagpad nga mga bato nga gisulatan sa kasugoan sa Dios. Didto sa ibabaw sa kahon may mga gitawag nga kerubin. Nagpaila kini nga atua didto ang Dios. Ang pako sa mga kerubin nagapandong ibabaw sa dapit diin ginapasaylo sa Dios ang mga sala sa mga tawo. Apan dili pa namo mapasabot kining tanan kaninyo karon. Ingon niini ang hulagway didto sulod sa Tolda nga Simbahan. Ug kada adlaw gayod mosulod ang mga pari didto sa unang kuwarto aron himuon ang ilang katungdanan. Apan sa Labing Balaang Dapit, ang pangulong pari lang gayod ang makasulod didto, ug kausa lang gayod sa usa ka tuig. Ug kon mosulod siya didto magdala gayod siya ug dugo nga ihalad ngadto sa Dios alang sa iyang kaugalingon nga mga sala ug alang usab sa mga sala sa katawhan nga wala masayod nga sala ang ilang gihimo. Pinaagi niini gitudloan kita sa Espiritu Santo nga ang yano nga mga tawo dili gayod makasulod sa Labing Balaang Dapit samtang nagbarog pa ang daang Tolda nga Simbahan. Kini nga simbahan hulagway lang sa atong panahon karon. Tungod kay ang tinuod, ang tanang mga halad lakip ang mga mananap nga ilang gihalad sa Dios dili gayod makahinlo sa konsensya sa mga nagasimba sa maong pamaagi. Ang ilang gipangbuhat pulos mahitungod sa mga pagkaon ug ilimnon, ug mahitungod sa paghinlo sa lawas. Kini nga mga regulasyon panggawas lang ug hangtod lang sa panahon nga bag-ohon sa Dios ang tanan. Sumala sa Kasugoan, kon ang tawo mahugawan tungod kay miduol siya sa patay nga tawo, kinahanglan wisikan siyag dugo sa kanding ug sa torong baka ug sa abo sa sinunog nga nating baka aron mahinloan siya sa iyang pagkahugaw. Karon, kon kana gani makahinlo, mas labi pa gayod nga makahinlo ang dugo ni Cristo. Kay pinaagi sa walay kataposang Espiritu Santo gihalad ni Cristo ang iyang kaugalingon ingon nga hingpit nga halad ngadto sa Dios. Ang iyang dugo maoy maghinlo sa atong kasingkasing ug hunahuna aron talikdan nato ang atong gibuhat nga walay pulos ug alagaron nato ang Dios nga buhi. Busa si Cristo mao ang tigpataliwala tali kanato ug sa Dios sa bag-o nga kasabotan. Kay pinaagi sa iyang kamatayon gitubos niya ang mga tawo nga naglapas sa una nga kasabotan. Mao kana nga ang mga gitawag sa Dios makadawat na sa mga butang nga iyang gisaad nga maangkon nila sa walay kataposan. Mao kana nga bisan ang una nga kasabotan nagkinahanglan usab ug dugo aron mapalig-on. Kay human sa pagtudlo ni Moises sa mga tawo sa tanang mga sugo sa Kasugoan, nagkuha siya ug dugo sa mga lating baka ug sa mga kanding ug gisagolan kini niya ug tubig. Human niini, giwisikan niya ang gisulatan sa Kasugoan ug ang mga tawo. Ang iyang gigamit sa pagwisik balhibo sa karnero nga gitina ug pula ug gihigot diha sa isopo nga tanom. Dayon miingon si Moises sa mga tawo, “Mao kini ang dugo nga nagpalig-on sa kasabotan nga gihatag sa Dios aron inyong tumanon.” Ug giwisikan usab niya ang Tolda nga Simbahan lakip ang tanan nga galamiton sa pagsimba sa Dios. Sumala sa Kasugoan, halos tanan hinloan pinaagi sa dugo. Ug kon walay dugo nga giula isip halad ngadto sa Dios walay kapasayloan ang sala. Busa kinahanglan nga hinloan sa mao nga pamaagi ang mga butang nga atua sulod niadtong simbahan nga hulagway lang sa mga butang nga atua sa langit. Apan ang mga butang nga atua sa langit nagakinahanglan ug mas maayo pang halad. Kay si Cristo wala mosulod sa balaan nga lugar nga hinimo lang sa tawo nga hulagway lang sa atua sa langit kondili sa langit mismo siya misulod. Ug karon atua siya didto nangatubang sa Dios alang kanato. Ang pangulong pari sa mga Judio nagasulod sa Labing Balaang Dapit kada tuig nga nagadala ug dugo sa mga mananap. Apan si Cristo kausa lang gayod naghalad sa iyang kaugalingon, ug wala na gayod niya kini usba pa. Tungod kay kon kinahanglan pa nga usab-usabon, nan kadaghan na unta siya nagaantos sukad pa sa pagmugna sa kalibotan. Apan kausa lang gayod siya mianhi dinhi sa kalibotan aron sa pagwagtang sa atong mga sala pinaagi sa iyang paghalad sa iyang kaugalingon. Kini gibuhat niya niining kataposang panahon. Ang tawo kausa lang gayod mamatay, ug pagkahuman hukman siya sa Dios. Busa si Cristo kausa lang gayod namatay isip halad aron makuha ang mga sala sa mga tawo. Tinuod nga mobalik siya pag-usab dinhi sa kalibotan, apan dili aron sa paghalad pag-usab aron makuha ang atong mga sala, kondili aron sa pagluwas sa mga tawo nga nagahulat kaniya. Ang kasugoan anino lang sa mga kaayohan nga umaabot. Ang Kasugoan mismo dili makapamatarong sa mga tawo nga moduol sa Dios pinaagi sa ilang mga ginahalad kada tuig. Kay kon napasaylo na sila pinaagi sa mga halad, wala na unta nila batia nga sila may sala pa, ug dili na kinahanglan nga maghalad pa sila. Apan kadto nga mga halad nagapahinumdom pa hinuon matag tuig sa mga tawo mahitungod sa ilang mga sala. Tungod kay ang tinuod, ang dugo sa mga torong baka ug sa mga kanding nga ilang gihalad dili gayod makawagtang sa ilang mga sala. Mao kana nga sa pag-anhi ni Cristo dinhi sa kalibotan miingon siya sa Dios: “Wala mo magustohi ang mga mananap nga ginahalad kanimo, hinuon gihatagan mo ako ug lawas aron akong ihalad. Kay wala ka malipay sa mga mananap nga ilang gisunog ug gihalad sa halaran alang sa ilang mga sala. Busa miingon ako kanimo, ‘Ania ako sa pagtuman sa imong kabubut-on, O Dios, sumala sa nahisulat diha sa Kasulatan bahin kanako.’ ” Una, miingon si Cristo nga wala magustohi ug wala ikalipay sa Dios ang nagkalain-lain nilang mga halad ngadto kaniya alang sa ilang mga sala. Gisulti niya kini bisan tinuod nga kining tanan gihalad pinasikad sa Kasugoan. Dayon miingon siya sa Dios, “Ania ako aron sa pagtuman sa imong kabubut-on.” Tungod niini nasayran nato nga giilisan na sa Dios ang karaan nga mga paghalad ug ang halad ni Cristo mao ang iyang gipuli. Ug tungod kay gituman ni Jesu-Cristo ang kabubut-on sa Dios, nahinloan kita gikan sa atong mga sala. Nahitabo kini pinaagi sa iyang paghalad sa iyang kaugalingon nga lawas sa makausa lang gayod. Ang mga pari, kada adlaw gayod ang ilang pag-alagad didto sa simbahan aron sa paghalad sa Dios. Ugaling ang ilang mga halad nga nagabalik-balik lang dili gayod makakuha sa mga sala sa mga tawo. Apan si Cristo kausa lang gayod naghalad alang sa atong mga sala ug dili na gayod kinahanglan nga usbon pa. Ug unya, milingkod siya sa tuo sa Dios. Ug karon atua na siya didto nagahulat hangtod sa panahon nga ang iyang mga kaaway mapailalom kaniya. Busa pinaagi sa usa ka halad, gihingpit niya sa walay kataposan kadtong gihinloan sa sala. Ang Espiritu Santo mismo nagapamatuod kanato bahin niini, kay miingon siya: “Miingon ang Ginoo, ‘Mao kini ang kasabotan nga akong buhaton kanila sa umaabot nga mga adlaw: Itisok ko ang akong mga sugo sa ilang kasingkasing, ug isilsil ko kini sa ilang alimpatakan.’ ” Ug midugang siya sa pag-ingon, “Dili ko na gayod hinumdoman ang ilang mga sala ug ang ilang daotang binuhatan.” Busa tungod kay ang atong mga sala napasaylo na, dili na kinahanglan nga magsige pa kitag halad alang sa atong mga sala. Makagagahom ang atong pari nga nagadumala sa balay sa Dios. Busa, sa kinasingkasing gayod ug sa walay pagduhaduha moduol kita sa Dios. Kay nasayran nato nga gihinloan na ang atong mga kasingkasing gikan sa atong sad-an nga konsensya pinaagi sa dugo ni Jesus, ug ang atong lawas nahugasan na sa hinlo nga tubig. Magmahugtanon kita sa atong paglaom ug dili kita magduhaduha, tungod kay ang Dios nga nagsaad masaligan gayod sa pagtuman sa iyang mga gisaad kanato. Ug paningkamotan ta nga mapukaw ang pagbati sa kada usa nga mahigugma sa iyang isigka-tawo ug maghimog maayo. Dili gayod nato undangon ang atong nabatasan nga panagtigom, sama sa gibuhat sa uban, kondili magdinasigay kita sa usag usa, ilabi na gayod karon nga makita na nato nga haduol na ang pagbalik sa Ginoo. Kay kon nakahibalo na kita sa kamatuoran apan padayon pa gihapon kita sa pagpakasala, wala nay halad nga mahimong ihalad aron mapasaylo ang atong mga sala. Ang tawo nga nagapakasala nagapaabot na lang sa makahahadlok nga paghukom ug sa nagdilaab nga kalayo nga giandam sa Dios alang sa mga misupak kaniya. Kaniadto, ang tawo nga makalapas sa Kasugoan ni Moises patyon sa walay kalooy kon mapamatud-an sa duha o tulo ka tawo nga siya tinuod nga nakasala. Kon mao kana, sigurado gayod nga mas grabe pa ang silot ngadto sa tawo nga nagtamay sa Anak sa Dios ug wala mohatag ug bili sa dugo nga nagpalig-on sa kasabotan sa Dios, nga mao ang naghinlo sa iyang mga sala. Mas grabe pa ang buhaton ngadto sa tawo nga sama niana, kay giinsulto niya ang maluloy-on nga Espiritu Santo. Kay nailhan nato ang Dios nga nagaingon, “Ako ang manimalos. Ako ang bahala nga mosilot.” Ug may nahisulat pa gayod nga nagaingon, “Hukman sa Ginoo ang iyang katawhan!” Ug makahahadlok gayod kon ang Dios nga buhi mao ang mosilot. Hinumdomi ninyo ang nanglabay nga mga adlaw sa dihang bag-o pa lang kamo nga nahayagan. Daghang mga kalisod ug pagsulay ang inyong naagian, apan giagwanta lang ninyo kini ug wala kamo magpadaog. Usahay gipakaulawan kamo ug gisakit atubangan sa mga tawo. Ug usahay bisan dili kamo ang gibuhatan sa ingon niini kondili ang inyong mga kauban, nagaantos gihapon kamo tungod sa inyong kalooy kanila. Nalooy usab kamo sa inyong isigka-tumutuo nga gipriso. Ug bisan giilogan kamo sa inyong mga kabtangan gidawat ninyo kini nga may kalipay tungod kay nasayran ninyo nga aduna pa kamoy gikuptan nga mas maayo ug molungtad sa walay kataposan. Busa ayaw ninyo wad-a ang inyong pagsalig sa Dios, kay may dako kini nga balos alang kaninyo. Kinahanglan nga magmainantuson kamo aron matuman ninyo ang kabubut-on sa Dios ug madawat ninyo ang iyang gisaad. Tungod kay miingon ang Dios diha sa Kasulatan, “Ang inyong gipaabot hapit na gayod moabot, dili siya maglangan. Ug ang tawo nga akong gipakamatarong tungod sa iyang pagtuo magakinabuhi sa walay kataposan. Apan kon motalikod siya kanako dili ako malipay kaniya.” Kita dili sama sa mga tawo nga motalikod sa Dios ug unya mangalaglag; hinuon hugot ang atong pagtuo kaniya, busa maluwas kita. May pagtuo kita kon hugot ang atong pagsalig nga madawat nato ang atong mga gilaoman, ug bisan wala pa nato makita ang mga gisaad sa Dios, nasiguro nato nga madawat gayod nato kini. Tungod sa pagtuo sa atong mga katigulangan gikahimut-an sila sa Dios. Tungod sa pagtuo, nasayran nato nga ang kalibotan gimugna pinaagi sa pagsulti sa Dios. Busa ang mga butang nga atong makita gibuhat gikan sa dili makita. Tungod sa pagtuo, naghalad si Abel ngadto sa Dios ug mas maayong halad kaysa kang Cain. Ug tungod sa iyang pagtuo giisip siya sa Dios nga matarong, kay gidawat sa Dios ang iyang halad. Busa bisan patay na si Abel may pagtulon-an gihapon siya nga gibilin kanato tungod sa iyang pagtuo sa Dios. Tungod sa pagtuo, wala mamatay si Enoc, hinuon gidala siya sa Dios didto sa laing kinabuhi. “Wala na siya makita dinhi sa yuta tungod kay gilalin siya sa Dios.” Ug sumala sa Kasulatan, gilalin siya tungod kay nalipay ang Dios kaniya. Ang tawo nga walay pagtuo dili gayod makapalipay sa Dios. Tungod kay si bisan kinsa nga moduol sa Dios kinahanglang motuo nga adunay Dios ug motuo usab nga siya ang mohatag ug ganti ngadto sa mga nagapangita kaniya. Tungod sa pagtuo, naminaw si Noe sa pahimangno sa Dios kaniya mahitungod sa mga mahitabo bisan wala pa niya kini makita. Busa nagbuhat siya ug arka aron maluwas siya ug ang iyang pamilya. Ug tungod sa pagtuo ni Noe napamatud-an nga makasasala ang tibuok katawhan, apan siya giisip sa Dios nga matarong. Tungod sa pagtuo, gituman ni Abraham ang gisulti sa Dios nga moadto siya sa lugar nga gisaad kaniya. Gibiyaan niya ang iyang lugar bisan wala siya makahibalo kon asa gayod ang lugar nga gisaad kaniya. Bisan atua na siya didto sa gisaad nga lugar, ug nagapuyo lang sila sa mga tolda nga sama sa langyaw, nagtuo gihapon siya sa Dios nga mapanag-iya nila ang maong lugar. Bisan gani ang iyang anak nga si Isaac ug ang iyang apo nga si Jacob, nga sama usab kaniya nga nagbaton sa samang saad sa Dios, nagpuyo man lang usab didto sa mga tolda. Kay ang tinuod, ang siyudad nga gipaabot ni Abraham walay lain kondili ang siyudad nga lig-on gayod, nga giplano ug gitukod sa Dios. Tungod usab sa pagtuo ngadto sa Dios, nakaanak pa si Abraham ug Sara bisag tigulang na kaayo sila, kay nagtuo si Abraham sa gisaad sa Dios kaniya. Busa gikan kang Abraham, nga wala na gayoy paglaom nga makaanak pa, naggikan ang mga kaliwat nga sama kadaghan sa mga bitoon sa langit ug sama usab sa balas sa baybayon nga dili maihap. Kining tanang mga tawo nangamatay nga may pagtuo. Wala nila madawat ang gisaad sa Dios sa dihang buhi pa sila, apan nasiguro nila nga moabot ang adlaw nga madawat gayod nila ang ilang gipaabot. Giangkon nila nga sila mga langyaw lang ug dumuduong niini nga kalibotan. Ang mga tawo nga nagasulti sa ingon nagapaila lang nga sila nangita sa lugar nga mahimong ila gayod. Wala na nila handoma ang lugar nga ilang gigikanan, tungod kay kon gihandom pa nila, may kahigayonan sila sa pagbalik didto. Apan ang ilang gibuhat, gipalabi gayod nila ang mas maayo nga lugar, ug kini walay lain kondili ang siyudad nga atua gayod sa langit. Busa wala ikaulaw sa Dios nga tawgon nila siya nga ilang Dios, kay giandaman niya sila ug usa ka siyudad. Kay nagtuo siya nga kon mamatay man gayod si Isaac banhawon ra usab kini sa Dios. Busa sama ra nga nabanhaw si Isaac gikan sa kamatayon ug nahibalik kang Abraham. Tungod sa pagtuo ni Isaac ngadto sa Dios, ug sa pagtuo nga may maayong umaabot, gipanalanginan niya ang iyang mga anak nga si Jacob ug si Esau. Tungod sa pagtuo, sa dihang hapit na mamatay si Jacob, gipanalanginan niya ang iyang mga apo nga mga anak ni Jose. Ug misimba siya sa Dios samtang nagaakbo sa iyang sungkod. Tungod sa pagtuo, miingon si Jose sa hapit na siya mamatay, nga ang mga Israelinhon mobiya sa Ehipto, ug nanugon siya nga dad-on nila ang iyang mga bukog kon mobiya na sila. Tungod sa pagtuo, ang mga ginikanan ni Moises wala mahadlok sa pagsupak sa sugo sa hari, tungod kay sa dihang nakita nila nga guwapo ang ilang anak gitago nila kini sulod sa tulo ka bulan. Ug tungod sa pagtuo, si Moises sa dihang hamtong na, midumili nga tawgon pa siya nga anak sa prinsesa nga anak sa hari sa Ehipto. Iya hinuong gipalabi ang pag-antos uban sa katawhan sa Dios kaysa maglipay diha sa sala sa hamubo lang nga panahon. Gihunahuna niya nga mas daghan nga panalangin ang iyang madawat kon mag-antos siya sa mga pagyubit tungod kang Cristo kaysa maangkon niya ang tanang bahandi sa Ehipto. Kay gilantaw niya nga may ganti siya nga madawat. Ug tungod sa pagtuo, mibiya si Moises sa Ehipto, ug wala siya mahadlok sa kasuko sa hari kaniya. Giantos niya ang kalisod nga iyang nasinati ug wala gayod siya mobalik didto tungod kay sama ra nga nakita niya ang dili makita nga Dios. Tungod sa iyang pagtuo, gisugdan niya ang pagsaulog sa “Pista sa Paglabay sa Anghel.” Giingnan niya ang tanan nga Israelinhon nga wisikan nila ug dugo sa karnero ang ilang mga pultahan, aron nga kon moagi ang anghel sa Dios nga mopatay sa mga kamagulangan, molabay lang kini ug dili niya ilakip ang ilang mga kamagulangan. Tungod sa pagtuo, milatas ang mga Israelinhon sa Pulang Dagat nga sama sa naglakaw lang sila sa malang yuta. Apan ang mga Ehiptohanon nga migukod kanila nangalumos. Tungod sa pagtuo, nalumpag ang paril sa Jerico human kini libot-liboti sa mga Israelinhon sulod sa usa ka semana. Tungod sa pagtuo, si Rahab nga nagbaligya sa iyang dungog wala mamatay uban sa mga taga-Jerico nga wala magtuman sa Dios, kay gidawat niya sa iyang balay ang mga espiya nga gisugo ni Josue. Dinhi na lang kutob ang akong isulti kaninyo mahitungod sa mga tawo nga nagtuo sa Dios, tungod kay wala nay igong panahon sa paghisgot mahitungod kanila ni Gideon, Barak, Samson, Jefta, David, Samuel ug ang mga propeta kaniadto. Tungod sa ilang pagtuo gipildi nila ang mga gingharian, nagdumala sila nga matarong, ug nadawat nila ang mga gisaad sa Dios kanila. Tungod sa ilang pagtuo wala sila tukba sa mga liyon, wala sila mapaso sa nagdilaab nga kalayo, ug nakalingkawas sila sa kamatayon pinaagi sa espada. Ang uban kanila luya na kaayo apan gipabaskog sila. Nahimo silang maisog sa pagpakiggira ug napildi nila ang mga sundalo sa uban nga lungsod. May mga babaye usab nga tungod sa ilang pagtuo sa Dios, ang ilang mga anak nga namatay nabuhi pag-usab. Ang uban nga nagtuo sa Dios gisakit hangtod nga namatay, tungod kay nagdumili sila sa pagdawat sa kagawasan sa kondisyon nga talikdan nila ang ilang pagtuo. Kay nasayran nila nga moabot ang adlaw nga banhawon sila sa Dios ug madawat nila ang mas maayo pa nga kinabuhi. Ang uban kanila gibugalbugalan ug gilatos, ug ang uban gipanggapos ug gipangpriso. Ang uban gibato hangtod nga namatay, ang uban gigabas hangtod naputol, ug ang uban pa gayod gipamatay pinaagi sa espada. Ang uban kanila nagbisti na lang ug panit sa karnero ug kanding. Labihan sila kakabos, ug gilutos ug gipasipad-an sa mga tawo. Napugos sila sa pagtago sa kamingawan, sa kabukiran, sa mga langub, ug sa mga bangag diha sa yuta. Apan ang tinuod kining kalibotan dili angay alang kanila. Silang tanan gidayeg tungod sa ilang pagtuo. Apan sa ilang panahon wala nila madawat ang gisaad sa Dios kanila. Kay may mas maayo pa nga plano ang Dios alang kanato, tungod kay gusto niya nga kita makauban kanila kon tumanon na niya ang iyang gisaad kanila. Karon, bahin kanato, kita sama sa nagadagan sa lumba nga gilibotan sa daghang mga tawo nga mao ang mga nagpamatuod sa ilang pagtuo sa Dios. Busa biyaan nato ang mga sala nga nagahawid kanato, ang tanang nagababag sa atong pagdagan. Padayonon ta gayod ang atong pagdagan hangtod sa kataposan. Isentro nato ang atong hunahuna kang Jesus nga mao ang gisandigan sa atong pagtuo sukad pa sa sinugdan hangtod sa kataposan. Giantos niya ang paglansang kaniya sa krus ug wala niya igsapayan ang kaulaw, tungod kay gihunahuna niya ang kalipay nga madawat niya unya. Ug karon atua na siya nagalingkod sa tuo nga dapit sa trono sa Dios. Aron dili kamo maluya ug dili mawala ang inyong pagtuo, hunahunaa ninyo kanunay kon unsa ang mga pag-antos ni Jesus sa mga makasasala nga nakigbatok kaniya. Ang tinuod, wala pay gipatay kaninyo tungod sa inyong pagbatok sa sala. Tingali nalimtan na ninyo ang tambag sa Dios kaninyo isip iyang mga anak. Dili ba ang Kasulatan nagaingon, “Anak ko, paminaw kon disiplinahon ka sa Ginoo. Ug kon badlongon ka ayawg kaluya. Kay disiplinahon sa Ginoo ang iyang ginahigugma, ug kastigohon niya ang tanan nga giisip niya nga iyang mga anak.” Busa antosa ninyo ang mga kalisdanan nga nagaabot kaninyo, kay kana pagdisiplina sa Dios kaninyo tungod kay giisip niya kamo nga iyang mga anak. Dili ba nga wala may anak nga wala disiplinaha sa iyang amahan? Kon wala kamo disiplinaha sa Dios sama sa naagian sa tanan niya nga mga anak, dili kamo niya tinuod nga mga anak. Dili ba gidisiplina kita sa atong mga tawhanon nga amahan? Ug niana gitahod nato sila? Nan, labaw pang dawaton nato ang pagdisiplina kanato sa atong espirituhanon nga Amahan aron makabaton kita ug kinabuhi. Ang atong mga amahan dinhi sa yuta nagdisiplina kanato sa hamubo lang nga panahon, ug sumala lang sa ilang mahunahunaan nga makaayo kanato. Apan ang Dios nagadisiplina kanato alang gayod sa atong kaayohan, aron mahimo kitang matarong sama kaniya. Sa panahon nga disiplinahon kita, dili kita malipay; hinuon maguol kita. Apan sa kaulahian kini nga pagdisiplina makahatag kanato ug kalinaw sa atong kinabuhi tungod kay pinaagi niini matul-id ang atong pamatasan. Busa pagmalig-on kamo. Padayona ninyo ang pagsubay sa tul-id nga dalan aron dili mosamot kaluya ang pagtuo sa inyong mga kauban, kondili malig-on hinuon. Paningkamoti ninyo nga maayo ang inyong relasyon ngadto sa tanang mga tawo, ug paningkamoti usab ninyo nga matarong ang inyong kinabuhi. Kay kon dili matarong ang inyong kinabuhi dili kamo makakita sa Dios. Pagbantay kamo nga walay usa kaninyo nga mahimulag sa grasya sa Dios, ug walay usa kaninyo nga maghimog kasamok ug modalahig sa kadaghanan. Pagbantay usab nga walay usa kaninyo nga makighilawas gawas sa kaminyoon o mosunod kang Esau nga nagbale-wala lang sa mga butang nga espirituhanon. Kay ang iyang katungod isip kamagulangan gibaylo niya sa usa lang ka kaonan. Nasayran ninyo nga sa kaulahian gusto niya nga maangkon ang panalangin alang sa kamagulangan apan wala siya hatagi. Kay dili na niya mabakwi ang iyang gibuhat bisan gihilakan pa niya. Ang inyong pagduol ngadto sa Dios dili sama sa pagduol sa mga Israelinhon ngadto sa Dios. Miduol sila sa bukid nga ilang nakita, ang Bukid sa Sinai diin may nagdilaab nga kalayo, may makahahadlok nga kangitngit, ug may kusog nga huros sa hangin. May nadungog silang tingog sa trumpeta ug may nagasulti. Sa pagkadungog nila niadtong tingog sa nagasulti nagpakilooy sila nga kon mahimo dili na sila padunggon sa maong tingog. Kay nahadlok kaayo sila sa gipamulong niini nga, “ Si bisan kinsa, bisan mananap, nga makahikap sa bukid kinahanglan nga batohon hangtod mamatay.” Makahahadlok kaayo ang ilang nakita didto, bisan gani si Moises miingon nga nagkurog siya sa kahadlok. Ang inyong pagduol sa Dios dili sama niadto. Kay ang inyong giduolan mao ang tinuod nga Bukid sa Zion, ang siyudad sa Dios nga buhi, ang langitnon nga Jerusalem nga may linibo ka mga anghel. Miduol kamo sa malipayong panagtigom sa mga giisip nga kamagulangan nga mga anak sa Dios, kansang mga ngalan nasulat na didto sa langit. Miduol kamo sa Dios nga mao ang mohukom sa tanan. Didto usab sa inyong giduolan may mga espiritu sa mga tawo nga gipakamatarong sa Dios ug wala na gayoy sala. Miduol kamo kang Jesus nga mao ang tigpataliwala diha sa bag-o nga kasabotan. Ang iyang dugo nga giula nagapamatuod nga gipasaylo na kita sa atong mga sala, ug mas maayo kini kaysa dugo ni Abel nga nagapangayo ug panimalos. Busa pagbantay kamo ug ayaw pagpabungol-bungol sa ginasulti sa Dios kaninyo. Ang mga tawo kaniadto nga wala nagtuo sa nagsulti kanila dinhi sa yuta wala makalikay sa silot. Busa unsaon man nato paglikay sa silot kon dili kita motuo sa nagasulti nga gikan sa langit? Kaniadto natay-og ang yuta tungod sa tingog sa Dios. Apan karon nagsaad siya nga sa umaabot nga mga adlaw tay-ogon niya kini pag-usab, ug lakip na ang langit. Ang pulong “pag-usab” nagkahulogan nga walaon na niya ang tanang binuhat nga matay-og, ug ang dili matay-og mao ang mahibilin. Busa magpasalamat kita sa Dios tungod kay sakop na kita sa iyang gingharian nga dili matay-og. Magsimba kita kaniya sa pamaagi nga iyang ikalipay, nga may pagtahod ug kahadlok. Kay kon mosilot ang atong Dios sama kini sa kalayo nga makaugdaw. Padayon kamo sa paghigugmaay isip mga managsoon diha kang Cristo. Ayaw ninyo kalimti ang pag-abiabi sa mga dumuduong. May mga tawo kaniadto nga nagbuhat niana, ug wala sila masayod nga kadtong ilang mga bisita mga anghel diay. Hunahunaa ninyo ang inyong mga isigka-tumutuo nga anaa sa prisohan, ug ang mga gipasipad-an, ug batia ninyo ang ilang kahimtang. Ang kada usa kinahanglang maghatag ug bili sa kaminyoon. Busa dili gayod kamo manapaw tungod kay silotan sa Dios ang mga tawo nga nagapakighilawas gawas sa kaminyoon. Likayi ninyo ang paghigugma sa kuwarta. Hinuon pagkontento kamo sa unsa lay anaa kaninyo, tungod kay nagaingon ang Dios, “Dili ko gayod kamo biyaan, ug dili ko gayod kamo pasagdan.” Busa magmaisog kita sa pag-ingon, “Ang Ginoo mao ang akong magtatabang, busa dili ako mahadlok. Unsa may mahimo sa tawo kanako?” Hunahunaa ninyo ang inyong mga tigdumala nga nagtudlo kaninyo sa pulong sa Dios. Palandonga ang ilang pagkinabuhi ug pagkamatay nga nagatuo sa Dios. Awata ninyo ang ilang pagtuo. Si Jesu-Cristo dili gayod mausab: siya mao gihapon kaniadto, karon, ug sa walay kataposan. Ayaw kamo pagpadala sa nagkalain-lain nga mga pagtulon-an nga lahi sa kamatuoran nga inyong nadawat. Mas maayo nga lig-onon nato ang atong pagtuo pinaagi sa tabang sa Dios, ug dili sa pagsunod sa mga tulumanon bahin sa mga pagkaon. Wala gayoy kaayohan nga makuha ang nagasunod niana nga mga tulumanon. Kita nga mga tumutuo may halaran, ug ang mga Judio nga nagahalad diha sa ilang simbahan dili mahimo nga mokaon diha sa atong halaran. Kay ang dugo sa mga mananap nga ihalad alang sa mga sala sa mga tawo gidala sa pangulong pari didto sa Labing Balaang Dapit, apan ang lawas niadto nga mga mananap gidala sa gawas sa lungsod ug didto gisunog. Sama usab niini ang nahitabo kang Jesus tungod kay didto usab siya gipatay sa gawas sa lungsod, aron pinaagi sa iyang dugo mahinloan niya ang mga tawo sa ilang mga sala. Busa adtoon nato si Jesus didto sa gawas sa lungsod ug makig-ambit kita sa iyang mga giantos nga kaulawan. Kay wala kitay permanente nga lungsod dinhi sa kalibotan, kondili nagahulat kita sa permanente nga lungsod nga umaabot. Busa maghalad kita kanunay sa mga pagdayeg ngadto sa Dios pinaagi kang Jesus. Kini mao ang mga halad nga mga pulong nga maggikan sa atong baba ug magpaila kon kinsa siya. Ayaw kamo kalimot pagbuhat ug maayo, ug pagtinabangay kamo, kay mao kini ang mga halad nga makahatag ug kalipay sa Dios. Tumana ninyo ang mga tumutuo nga nangulo kaninyo ug pagpasakop kamo kanila, tungod kay sila mao ang nagaatiman sa inyong espirituhanon nga kahimtang. Ug nasayod sila nga moabot ang adlaw nga manubag sila sa Dios bahin sa ilang pag-atiman kaninyo. Kon tumanon ninyo sila, mag-alagad sila nga may kalipay, apan kon dili, masubo sila ug dili kini makahatag ug kaayohan kaninyo. Iampo ninyo kami kanunay, kay nasiguro namo nga limpyo ang among konsensya tungod kay naningkamot kami kanunay sa pagbuhat ug maayo. Labi na gayod nga iampo ninyo nga pabalikon ako sa Dios diha kaninyo sa labing madali. Ug nagaampo usab ako sa Dios alang kaninyo, sa Dios nga nagahatag ug kalinaw. Siya ang nagbanhaw sa atong Ginoong Jesus, nga mao ang Makagagahom nga Magbalantay kanato ingon nga iyang mga karnero. Kay pinaagi sa iyang dugo gipalig-on niya ang walay kataposan nga kasabotan. Hinaut nga ihatag sa Dios kaninyo ang tanan ninyo nga mga kinahanglanon aron mahimo ninyo ang iyang kabubut-on. Ug hinaut nga pinaagi kang Jesu-Cristo buhaton niya kanato ang iyang gusto. Dayegon nato siya sa walay kataposan. Amen. Mga igsoon, nanghangyo ako nga paminawon ninyo pag-ayo ang akong mga gitambag, kay hamubo ra man kining akong sulat kaninyo. Gusto ko nga masayran ninyo nga ang atong igsoon nga si Timoteo gipagawas na sa prisohan. Kon moabot dayon siya, ubanon ko siya sa akong pag-anha diha kaninyo. Ipangumusta na lang ako sa inyong mga tigdumala diha ug sa tanang mga katawhan sa Dios. Nangumusta usab kaninyo ang atong mga igsoon nga taga-Italia. Hinaut nga panalanginan kamong tanan sa Dios. Ako si Santiago nga alagad sa Dios ug ni Ginoong Jesu-Cristo. Nangumusta ako kaninyong tanan nga katawhan sa Dios nga nagkatibulaag sa tibuok kalibotan. Mga kaigsoonan ko kang Cristo, pagmalipayon kamo kon moabot kaninyo ang nagkalain-lain nga mga pagsulay. Kay nasayod kamo nga ang mga pagsulay sa inyong pagtuo mamunga ug pagkamainantuson. Busa antosa ninyo ang tanang mga kalisdanan aron mahimo kamong matarong, hingpit, ug walay ikasaway diha kaninyo. Kon aduna kaninyoy kulang sa kaalam, mangayo siya sa Dios, ug ang Dios mohatag niini kaniya nga walay pagpugong-pugong ug pagpamuyboy. Apan kon mangayo kamo, kinahanglan mosalig kamo sa walay pagduhaduha nga ihatag niya ang inyong gipangayo. Kay kon magduhaduha kamo, sama kamo sa balod nga gihuyop ug gipalid sa hangin. Ang mga kaigsoonan diha kang Cristo nga kabos angay nga malipay sa pagpasidungog sa Dios kanila. Ang mga adunahan angay usab nga malipay sa pagpaubos kanila sa Dios. Kay sama sa mga bulak sa sagbot, ang adunahan dili usab molungtad. Sa naglagiting nga kainit sa adlaw malaya ang sagbot, unya malarag ang iyang bulak ug mawala ang iyang katahom. Sama usab niini ang adunahan, mamatay samtang nagkapuliki siya sa iyang buluhaton. Bulahan ang tawo nga mobarog taliwala sa mga pagsulay, kay human niya madaog ang mga pagsulay, makadawat siya sa kinabuhi nga walay kataposan ingon nga ganti nga gisaad sa Dios alang sa mga nahigugma kaniya. Kon may mga pagtintal nga moabot kanato, dili kita moingon nga gitintal kita sa Dios. Ang Dios dili matintal sa paghimo ug daotan, ug dili usab siya motintal kang bisan kinsa. Matintal ang tawo kon dag-on siya sa daotan niyang tinguha. Ug kon tumanon niya ang daotan niyang tinguha, ang sangpotanan niini mao ang pagpakasala; ug kon magpadayon siya sa pagpakasala, ang iyang padulngan mao ang kamatayon. Busa mga minahal kong mga kaigsoonan, ayaw kamo palingla sa inyong kaugalingon. Kay ang tanan nga maayo ug hingpit nga gasa naggikan man sa Dios. Siya mao ang naghimo sa tanan nga atua sa langit nga naghatag ug kahayag dinhi sa kalibotan. Ug bisan mausab ang ilang kahayag ug mabalhin ang ilang landong, ang Dios dili gayod mausab. Sumala sa iyang kabubut-on, gihimo niya kita nga iyang mga anak pinaagi sa atong pag-ila sa kamatuoran, aron molabaw kita sa tanan niyang binuhat. Mga minahal ko nga kaigsoonan, timan-i ninyo kini: kinahanglan andam kita sa pagpaminaw, dili magpataka ug sulti ug dili daling masuko. Kay ang kasuko sa tawo dili gayod makatabang kaniya nga mahimong matarong atubangan sa Dios. Busa biyai ninyo ang tanang mahugaw ug daotan nga binuhatan. Dawata ninyo nga may pagpaubos ang pulong sa Dios nga gitisok diha sa inyong mga kasingkasing, nga mao ang makaluwas kaninyo. Dili kay maminaw lang kamo sa iyang mga pulong kondili tumana ninyo kini. Kon maminaw lang kamo, ug dili motuman gilimbongan ninyo ang inyong kaugalingon. Si bisan kinsa nga maminaw apan dili motuman sa pulong sa Dios, sama sa tawo nga nanamin, ug human motan-aw sa iyang hitsura, milakaw lang dayon ug nalimtan na dayon niya kon unsay iyang hitsura. Apan ang magsusi pag-ayo sa hingpit nga Kasugoan nga maoy makahatag ug kagawasan sa mga tawo, ug dili kay maminaw lang ug unya malimot ra dayon, kondili magpadayon gayod sa pagtuman niini, panalanginan sa Dios sa iyang mga ginahimo. Kon may naghuna-huna nga siya relihiyoso apan walay pagpugong sa iyang dila, ang iyang relihiyon walay pulos, ug gilimbongan lamang niya ang iyang kaugalingon. Alang sa Dios nga Amahan, ang relihiyon nga putli ug walay ikasaway mao ang pagtabang sa mga ilo ug sa mga biyuda sa ilang mga kalisod, ug ang paglikay sa tanang kadaotan niini nga kalibotan. Mga kaigsoonan ko, ingon nga mga tumutuo sa atong makagagahom nga Ginoong Jesu-Cristo, kinahanglan wala kitay pinalabi sa atong isigka-tawo. Pananglit may duha ka tawo nga motambong sa inyong panagtigom: ang usa adunahan nga may singsing nga bulawan ug may bisti nga mahalon, ug ang usa kabos nga may bisti nga gision. Kon palabihon ninyo ang tawo nga nagsul-ob sa mahalon nga bisti ug hatagan ninyo siya sa maayong lingkoranan, apan ang kabos patindogon lang ninyo, o kaha palingkoron lamang sa salog, nan may pinalabi kamo ug gihukman ninyo ang mga kabos tungod sa daotan ninyong hunahuna. Paminaw kamong mga hinigugma ko nga mga kaigsoonan! Gipili sa Dios ang mga kabos dinhi sa kalibotan aron maadunahan sila sa pagtuo ug mahimong manununod sa gingharian nga iyang gisaad sa mga nahigugma kaniya. Apan sa inyong gihimo, gipakaubos ninyo ang mga kabos. Dili ba nga ang mga adunahan man maoy nanglupig ug nagsumbong kaninyo? Dili ba nga sila mao man usab ang nagpasipala sa talahuron nga ngalan ni Jesu-Cristo diin niana nga ngalan kamo naila? Apan kon gisunod ninyo ang Kasugoan sa Hari, nga nahisulat sa Kasulatan nga nagaingon, “Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon,” maayo ang inyong gihimo. Apan kon may pinalabi kamo, nakasala kamo ug sumala sa Kasugoan kinahanglan kamong silotan, kay gilapas ninyo kadto nga sugo. Si bisan kinsa nga nagtuman sa tibuok nga Kasugoan apan nakasupak bisan sa usa lang ka bahin niini, nakalapas na sa tibuok nga Kasugoan. Kay ang Kasugoan nga nagaingon, “Ayaw panapaw,” mao usab ang nagaingon, “Ayaw pagpatay.” Bisan tuod wala ka manapaw, apan kon nakapatay ka, gilapas mo ang Kasugoan. Busa pagbantay kamo sa inyong pagsulti ug pagkinabuhi, tungod kay ang kasugoan nga nagahatag kaninyo ug kagawasan mao usab ang maghukom kaninyo. Kay sa paghukom sa Dios, dili gayod siya malooy sa tawo nga walay kalooy. Apan ang maluloy-on walay angay kahadlokan sa adlaw sa paghukom. Mga kaigsoonan ko, unsa may kapuslanan kon moingon ang usa ka tawo “May pagtuo ako,” apan ang iyang mga binuhatan wala magpamatuod nga siya may pagtuo? Makaluwas ba kaniya ang mao nga pagtuo? Pananglit may igsoon kita nga nagkinahanglan ug bisti ug pagkaon, ug ang usa kaninyo moingon kaniya, “Hinaut nga panalanginan ka sa Dios, ayaw pagpatugnaw ug ayaw pagpagutom,” apan wala man lang gani niya kini hatagi sa iyang mga gikinahanglan, nan, unsa may maayo nga nahimo niana? Mao usab ang pagtuo; kon dili inubanan sa maayong binuhatan, kana nga pagtuo walay kapuslanan. Apan basin aduna kaninyoy moingon, “May pagtuo ako ug ikaw may maayong binuhatan.” Ang tubag ko mao kini, sa unsang pamaagi ko makita ang imong pagtuo sa Dios kon wala kay maayong binuhatan? Apan ipakita ko kanimo nga may pagtuo ako pinaagi sa akong maayong binuhatan. Nagatuo ka nga usa lang ang Dios. Maayo! Apan ang mga demonyo nagatuo usab ug nagakurog pa gani sa kahadlok sa Dios. Buang-buang ka! Gusto mo ba nga pamatud-an ko kanimo nga ang pagtuo nga walay maayong binuhatan walay kapuslanan? Sa unsang pamaagi gipakamatarong sa Dios ang atong amahan nga si Abraham? Dili ba pinaagi sa iyang mga binuhatan? Sa iyang pagtuman sa Dios, gihalad niya ang iyang anak nga si Isaac sa halaran. Busa klaro kaayo nga ang iyang pagtuo inubanan sa buhat. Nahingpit ang iyang pagtuo pinaagi sa iyang mga binuhatan. Napamatud-an ang gi-ingon sa Kasulatan, “Mituo si Abraham sa Dios, ug tungod sa iyang pagtuo, giisip siya sa Dios nga matarong.” Gitawag pa gani siya nga higala sa Dios. Busa nakita nato nga ang tawo gipakamatarong sa Dios tungod sa iyang mga binuhatan ug dili lang tungod sa iyang pagtuo. Mao usab kini ang nahitabo kang Rahab nga nagbaligya sa iyang dungog. Gidawat niya ang mga espiya nga Israelinhon ug gitagoan sa iyang balay. Gitudloan pa niya sila sa laing agianan aron makaikyas sila. Busa tungod sa iyang gihimo gipakamatarong siya sa Dios. Ang lawas nga walay espiritu patay; mao usab ang pagtuo nga walay binuhatan, walay kapuslanan. Mga kaigsoonan ko, unta ang kadaghanan kaninyo dili mohandom nga mahimong magtutudlo, kay nasayran ninyo nga mas higpit ang paghukom sa Dios kanamo ingon nga mga magtutudlo. Tinuod nga kitang tanan makadaghan masayop. Apan ang tawo nga dili masayop sa iyang pagpanulti, hingpit siya ug makapugong sa iyang kaugalingon. Ang mga kabayo rendahan nato aron mosunod kon asa nato gusto paadtoon. Ug tan-awa usab gani ninyo ang barko: bisan dako ug gipadagan sa kusog nga hangin, kontrolado kini sa gamay nga timon. Busa bisan asa paadtoon sa timonil ang sakayan, didto kini moadto. Mao man usab ang atong dila. Gamay lamang kini nga bahin sa atong lawas apan makapanghinambog ug dagkong mga butang. Hunahunaa ninyo kon unsa kalapad nga kakahoyan ang masunog sa gamay lang nga kalayo. Ang dila sa tawo sama usab sa kalayo. Daghang daotan nga pulong ang mahaling sa dila, ug modalahig sa atong tibuok nga pagkatawo. Ang mga daotan nga pulong sa atong dila sama sa kalayo nga gikan sa impiyerno ug mao ang nagaguba sa tibuok natong pagkinabuhi. Ang tanang matang sa mga mananap: ang nagalakaw, ang nagalupad, ang nagakamang ug ang nagapuyo sa tubig, mahimong anaron sa tawo. Apan wala gayoy tawo nga makapugong sa iyang dila. Ang dila daotan ug dili mapugngan, ug puno sa hilo nga makapatay. Ang atong dila gigamit nato sa pagpasalamat sa atong Ginoo ug Amahan, apan mao usab ang atong gigamit sa pagdaot sa atong isigka-tawo nga gilalang nga susama sa Dios. Pagpasalamat ug pagpangdaot ang nagagawas sa usa lang ka baba. Mga igsoon ko, dili kini angay mahitabo. Dili mahimo nga mogawas ang tubig nga tab-ang ug parat sa usa lang ka tuboran. Ug ang kahoy nga igos dili mahimong mamunga ug olibo, ug ang tanom nga ubas dili mahimong mamunga ug igos. Dili ka usab makakuha ug tubig nga tab-ang diha sa dagat. Aduna ba kaninyoy maalam ug masinabuton? Ipakita niya kini pinaagi sa iyang maayo nga pagkinabuhi nga may pagpaubos. Ang tawo dili maalam kon dili siya mapainubsanon. Apan kon may kasina kamo ug hinakog nga tinguha, ayaw kamo pagpasigarbo nga maalam kamo, kay gipanghimakak lang ninyo ang kamatuoran. Kana nga matang sa kaalam wala maggikan sa Dios kondili kalibotanon lang. Iya kana ni Satanas ug dili iya sa Espiritu Santo. Kay kon asa gani ang kasina ug pagkahakog atua usab ang kaguliyang ug ang tanang matang sa kadaotan. Apan kon may kaalam kita nga gikan sa Dios, una sa tanan, putli ang atong kinabuhi, ug unya maabiabihon kita, maaghop, maminaw sa katarungan, maluloy-on kaayo, maayo ang atong binuhatan, wala kitay pinalabi ug dili tigpakaaron-ingnon. Ang tawo nga nagapugas ug kalinaw moani ug pagkamatarong ug maayo nga relasyon sa usag usa. Unsa ba ang hinungdan sa inyong mga away ug mga kasamok? Dili ba tungod man sa inyong daotan nga mga tinguha nga nagasamok sa inyong hunahuna? May mga butang nga inyong gipangandoy, apan dili ninyo maangkon, busa gusto ninyong mopatay sa inyong isigka-tawo. May mga butang nga naibgan gayod ninyo ug kon dili ninyo maangkon, mangaway kamo. Dili ninyo kadto maangkon tungod kay wala man kamo mangayo sa Dios. Ug kon mangayo kamo, dili kamo hatagan kay daotan man ang inyong katuyoan. Ang mga butang nga inyong gipangayo alang lang sa inyong kaugalingon nga kalipay. Dili kamo matinud-anon sa Dios. Sama kamo sa babayeng mananapaw. Wala ba kamo masayod nga kon palabihon ninyo ang mga butang dinhi sa kalibotan, kaaway kamo sa Dios? Busa gihimo ninyo ang inyong kaugalingon nga kaaway sa Dios kon gipalabi ninyo ang mga butang dinhi sa kalibotan. Ayaw kamo paghunahuna nga walay pulos ang gi-ingon sa Kasulatan, “Uban sa pagpangabugho gipangandoy sa Dios ang espiritu nga gipapuyo niya kanato.” Apan gikaloy-an gayod kita sa Dios. Mao kana nga nagaingon ang Kasulatan, “Gisumpo sa Dios ang mapahitas-on, apan kaloy-an niya ang mapainubsanon.” Busa pagpasakop kamo sa Dios. Sukli ninyo si Satanas ug magpahilayo siya kaninyo. Duol kamo sa Dios, ug ang Dios moduol kaninyo. Kamo nga mga makasasala, pagkinabuhi na kamo nga hinlo! Ug kamo nga maduhaduhaon, hinloi ninyo ang inyong mga kasingkasing. Pagsubo kamo, paghilak sa hilabihan tungod sa inyong mga sala. Inay nga mokatawa kamo ug maglipay, pagsubo hinuon kamo. Pagpaubos kamo diha sa Ginoo, ug iya kamong pasidunggan. Mga igsoon, ayaw kamo pagsulti ug daotan batok sa usag usa. Ang nagasulti ug daotan batok sa iyang igsoon, o nagahukom kaniya, nagasulti batok sa Kasugoan, ug nagahukom usab niini. Busa kon ikaw na ang nagahukom sa Kasugoan, wala ka na magtuman niini kay ikaw na man ang nahimong maghuhukom. Apan ang Dios ang naghatag sa Kasugoan, busa siya lang gayod ang maghuhukom. Siya lang gayod ang makaluwas o makasilot sa tawo. Busa, kinsa ka man nga mohukom sa imong isigka-tawo? Pamati kamo kanako, kamo nga nagaingon, “Karon o ugma moadto kami sa usa ka siyudad, ug didto kami mopuyo sa usa ka tuig. Magnegosyo kami ug magtigom ug daghang kuwarta.” Ang tinuod, wala gani kamo masayod kon unsa ang mahitabo kaninyo ugma. Kay ang atong kinabuhi sama lang sa gabon nga makita karon, ug sa dili madugay mawala. Mao hinuon kini ang angay ninyong isulti, “Kon itugot sa Ginoo, ug buhi pa kami, mao kini o mao kana ang among buhaton.” Apan karon, nagapasigarbo hinuon kamo ug nagpadayeg. Ang tanang mga pagpasigarbo nga sama niana daotan. Kon nasayran sa tawo kon unsa ang maayo nga angay unta niyang buhaton, apan wala niya kini buhata, nakasala siya. Kamo nga mga adunahan, paminaw kamo! Panghilak kamo sa hilabihan tungod sa mga kalisod nga modangat kaninyo. Mangadunot ang inyong bahandi ug pangutkuton sa gagmayng mananap ang inyong bisti. Gipangtagoan lang ninyo ang inyong kuwarta, busa gipangtaya ug dili mapuslan. Sa kaulahiang mga adlaw silotan kamo didto sa impiyerno tungod sa inyong kahakog sa kuwarta nga wala ninyo gamita sa kaayohan. Kaanugon lang sa inyong pagtigom kay ang kalibotan hapit na gayod matapos. Pamatia ninyo ang mga reklamo sa mga tawo nga inyong gipatrabaho sa inyong kaumahan apan wala ninyo suholi. Angay ninyong masayran nga ang mga paghilak sa inyong mga mag-aani nadunggan sa Dios nga Makagagahom. Nagpatuyang kamo sa inyong kinabuhi dinhi sa kalibotan. Sama lang nga gipatambok ninyo ang inyong kaugalingon ug gitagana alang sa adlaw sa pag-ihaw. Gihukman ninyo ug gipamatay ang mga tawo nga walay sala, bisan wala sila makasukol kaninyo. Mga igsoon, pagmapailubon kamo hangtod sa pag-abot sa Ginoo. Tan-awa ninyo ang mga mag-uuma, mapailubon sila nga naghulat sa unang ulan. Pagkahuman nila ug tanom, mapailubon gihapon sila sa paghulat sa mosunod nga ulan ug sa ilang abot. Busa pagmapailubon usab kamo. Ayaw kamo pagpakawala sa paglaom, kay hapit na gayod moabot ang Ginoo. Mga igsoon, ayaw kamo pagbinasolay, aron dili kamo silotan sa Dios. Ang magahukom kanato hapit na gayod moabot. Buhata ninyo nga panig-ingnan ang pagpailob sa mga propeta nga gisugo sa Dios nga mosulti alang kaniya. Dili ba nga giisip man nato nga bulahan ang mga tawo nga nagaantos? Nadunggan ninyo ang mahitungod sa mga pag-antos ni Job, ug nasayran usab ninyo kon giunsa siya pagtabang sa Dios sa kaulahian. Kay ang Ginoo maayo ug maluloy-on. Mga igsoon, labaw sa tanan ayaw gayod kamo panumpa nga mag-ingon, “Saksi ang langit,” o “Saksi ang yuta,” o ang uban pa nga mga butang. Ingna lang nga “oo” kon tinuod gayod nga uyon kamo, ug “dili” kon tinuod nga dili kamo uyon, aron dili kamo silotan sa Dios. Kon may nagaantos diha kaninyo kinahanglan mag-ampo siya sa Dios. Kon may malipayon, pakantaha siya ug mga pagdayeg ngadto sa Dios. Kon may magsakit kaninyo, magtawag siya sa mga kadagkoan sa iglesia aron mag-ampo sila alang kaniya ug dihogan siya ug lana sa ngalan sa Ginoo. Ang pag-ampo nga may pagtuo sa Ginoo mao ang makaayo sa nagsakit. Pabangonon siya sa Ginoo ug pasayloon sa iyang mga sala kon nakasala siya. Pagsuginlanay kamo sa inyong mga sala ug pag-inampoay aron mangaayo kamo. Kay dako ang mahimo sa pag-ampo sa tawo nga matarong, sama kang Elias nga propeta. Siya tawo usab nga sama kanato. Kinasingkasing siyang nagaampo nga dili moulan, ug wala moulan sulod sa tulo ka tuig ug tunga. Pagkahuman niadto nagaampo na usab siya nga moulan, ug natuman kini. Unya midaghan ang ani sa yuta. Mga igsoon ko, kon may usa kaninyo nga nagpalayo sa kamatuoran, ug may usa usab kaninyo nga mopabalik kaniya, angay ninyong masayran nga ang magpabalik sa makasasala gikan sa iyang daotan nga paggawi maoy magluwas sa kalag niadtong makasasala gikan sa silot nga kamatayon, ug mapasaylo ang daghang mga sala. Ako si Pedro nga apostol ni Jesu-Cristo. Nagpangumusta ako kaninyong tanang mga pinili sa Dios nga nagkatag ug nagapuyo sa Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, ug Bitinia. Gipili kamo sa Dios nga amahan gikan pa kaniadto sa katuyoan nga himuon niya kamo nga iyang mga anak pinaagi sa Espiritu Santo, aron magmasinugtanon kamo kang Jesu-Cristo ug mahinloan sa inyong mga sala pinaagi sa iyang dugo. Hinaut nga madawat ninyo ang dugang pa nga grasya ug kalinaw. Ug pinaagi sa inyong pagtuo, panalipdan kamo sa gahom sa Dios samtang naghulat kamo sa kaluwasan nga giandam nang daan sa Dios nga ipadayag sa kataposang adlaw. Tungod niini maglipay kamo bisan may miabot karon nga nagkalain-lain nga mga pagsulay. Kay kini nga mga pagsulay lumalabay lang, ug kinahanglan nga masinati ninyo aron masulayan ang inyong pagtuo, sama sa bulawan nga gisulayan sa kalayo aron masayran kon tinuod o dili. Apan mas mahinungdanon ang atong pagtuo kaysa bulawan nga mawala lang. Busa kon mapamatud-an nga ang inyong pagtuo tinuod gayod, dayegon niya kamo ug pasidunggan sa adlaw nga si Jesu-Cristo moabot. Bisan wala kamo makakita kaniya gihigugma ninyo siya, ug nagatuo kamo kaniya bisan wala pa ninyo siya makita hangtod karon. Mao kana nga dili matukib ang inyong kalipay, tungod kay madawat ninyo ang bunga sa inyong pagtuo nga mao ang inyong kaluwasan. Kini nga kaluwasan gisusi pag-ayo sa mga propeta kaniadto. Sila mao ang nagtagna bahin niini nga grasya sa Dios kanato. Gipahibalo na silang daan sa Espiritu ni Cristo nga anaa diha kanila nga mag-antos siya ug pagkahuman niana pasidunggan siya. Busa ang mga propeta kaniadto nagpadayon sa ilang pagsusi kon kanus-a ug sa unsa nga pamaagi kini mahitabo. Gipahibalo usab sila sa Dios nga ang ilang gipanulti dili alang sa ilang kaayohan kondili alang kanato. Ug karon ang ilang mga panagna nadungog na ninyo gikan sa mga nagasangyaw sa Maayong Balita. Nagsulti sila kaninyo pinaagi sa gahom sa Espiritu Santo nga gipadala kanila gikan sa langit. Ug bisan ang mga anghel gusto nga makasabot niining Maayong Balita nga gisulti kaninyo. Busa pangandam kamo kanunay sa pagsunod sa kabubut-on sa Dios. Pagmalig-on kamo, ug salig sa hingpit nga madawat ninyo ang panalangin nga ihatag kaninyo inig-abot na ni Jesu-Cristo. Isip mga matinumanong mga anak sa Dios, ayaw kamo pagpadala sa daotan nga mga tinguha nga naggahom kaninyo sa wala pa kamo nakaila sa Dios. Balaan ang Dios nga nagtawag kaninyo, busa angay usab nga magpakabalaan kamo sa tanan ninyong buhaton. Kay nagaingon ang Dios sa Kasulatan, “Magpakabalaan kamo, tungod kay ako balaan.” Ang Dios walay pinalabi. Nagahukom siya sa tanan nga tawo sumala sa ilang binuhatan. Busa kon gitawag ninyo siya nga Amahan diha sa inyong mga pag-ampo, tahora ninyo siya samtang ania pa kamo sa kalibotan. Nasayran usab ninyo kon unsa ang gibayad aron maluwas kamo gikan sa pagkinabuhing walay pulos nga inyong napanunod sa inyong mga katigulangan. Ang gitubos kaninyo dili mga butang nga mawala, sama sa bulawan o plata, kondili ang bililhong dugo ni Cristo. Sama si Cristo sa karnero nga hinlo ug walay deperensya nga gihalad ngadto sa Dios. Sa wala pa mamugna ang kalibotan, gipili na sa Dios si Cristo nga mahimong atong Manluluwas. Karon lang niining ulahing mga adlaw siya gipaila sa Dios. Gibuhat niya kini alang kaninyo. Ug pinaagi kang Cristo nagatuo kamo sa Dios nga mao ang nagbanhaw ug nagpasidungog kaniya. Busa ang inyong pagtuo anaa sa Dios ug nagalaom kamo kaniya nga kamo banhawon ug pasidunggan usab niya. Ug tungod kay nagasunod na kamo sa kamatuoran, gihinloan kamo gikan sa inyong mga sala aron nga magmatinud-anon kamo sa paghigugma sa inyong mga igsoon kang Cristo. Hinaut unta nga maghigugmaay kamo sa kinasingkasing gayod, kay natawo na kamo pag-usab. Ug kini nga pagkatawo dili pinaagi sa inyong ginikanan nga may kamatayon, kondili pinaagi sa pulong sa Dios nga buhi ug walay kataposan. Nagaingon ang Kasulatan, “Ang kinabuhi sa tanang mga tawo sama sa sagbot, ug ang ilang kabantog sama sa bulak niini. Ang sagbot malaya ug ang iyang bulak mahulog, apan ang pulong sa Ginoo magpadayon sa gihapon.” Ug mao kini ang Maayong Balita nga giwali kaninyo. Tungod kay natawo na kamo pag-usab, biyai na ninyo ang tanang matang sa pagkadaotan. Ayaw kamo pamakak o pagpakaaron-ingnon. Ayaw kamo kasina o pagsulti ug daotan batok sa inyong isigka-tawo. Sama sa batang masuso nga nangandoy sa gatas sa iyang inahan, pangandoya usab ninyo ang lunsayng gatas nga espirituhanon aron motubo kamo hangtod madawat ninyo ang hingpit nga kaluwasan, karon nga nasinati na ninyo nga ang Ginoo maayo gayod. Siya ang buhing bato nga gisalikway sa mga tawo, apan gipili sa Dios ug bililhon alang kaniya. Ug samtang nagaduol kamo kaniya, kamo ingon nga mga buhing bato ginapatindog usab sa Dios isip usa ka espirituhanong balay. Ug isip mga pari nga pinili sa Dios, nagahalad kamo kaniya sa espirituhanong mga halad nga makapahimuot kaniya tungod kay gihalad kini pinaagi kang Jesu-Cristo. Kay nagaingon ang Dios sa Kasulatan: “May gipili ako nga magahari sa Zion. Sama siya sa bililhon nga bato nga akong gihimong patukoranan. Ang nagatuo kaniya dili gayod maulawan.” Busa kamo nga nagatuo pasidunggan sa Dios. Apan sa mga wala motuo matuman ang Kasulatan nga nagaingon, “Ang bato nga gisalikway sa mga panday mao ang nahimong patukoranan nga bato.” Ug nagaingon pa gayod kini, “Mao kini ang bato nga makapapandol sa mga tawo, ug makapadagma kanila.” Napandol sila kay wala sila motuo sa pulong sa Dios. Mao kini ang kabubut-on sa Dios alang kanila. Apan kamo mga pinili, mga pari sa Hari, ug mga katawhan sa Dios. Nahimo kamong iya aron magmantala sa iyang kahibulongan nga mga binuhatan. Siya ang nagtawag kaninyo gikan sa kangitngit ngadto sa iyang kahibulongan nga kahayag. Kaniadto dili kamo mga katawhan sa Dios, apan karon iya na kamo. Kaniadto wala kamo kaloy-i sa Dios, apan karon gikaloy-an na niya kamo. Mga hinigugma, ang kalibotan dili ninyo tinuod nga puloy-anan. Mga dumuduong lang kamo dinhi. Busa nagapakilooy ako kaninyo nga biyaan ninyo ang daotan nga mga tinguha sa inyong lawas nga nagasupak sa inyong espiritu. Ipakita ninyo kanunay sa mga tawo nga wala motuo sa Dios ang inyong maayo nga paggawi. Kay kon nagaingon sila nga nagahimo kamo ug daotan, apan makita nila sa kaulahian nga maayo diay ang inyong gihimo, dayegon nila ang Dios sa adlaw sa iyang pag-anhi. Tungod sa Ginoo, pagpasakop kamo sa tanang mga tawo nga nangulo sa lungsod, mahimong sa hari nga mao ang may labaw nga gahom, o sa mga gobernador nga mao ang iyang gihatagan sa gahom nga mosilot sa mga naghimo ug daotan ug mopasidungog sa mga naghimo ug maayo. Kay mao kini ang kabubut-on sa Dios, aron kon maghimo kamo ug maayo walay ikasulti ang mga tawong buang-buang nga wala pa makasabot sa kamatuoran. May kagawasan na kamo, apan wala kini magkahulogan nga may kagawasan na kamo sa paghimo ug daotan; kondili magkinabuhi kamo isip mga ulipon sa Dios. Tahora ninyo ang tanang mga tawo, ug higugmaa ninyo ang inyong mga igsoon kang Cristo. Pagkinabuhi kamo nga may kahadlok sa Dios, ug tahora ninyo ang hari. Kamo nga mga ulipon, tumana ninyo ang inyong mga agalon nga may kahadlok sa Dios, dili lang ang buotan nga agalon kondili hasta usab ang mangil-ad ug batasan. Kay panalanginan kamo sa Dios kon maantos ninyo ang mga kasakit bisan ug wala kamoy sayop nga nahimo, tungod ug alang sa inyong pagtuman sa kabubut-on sa Dios. Unsa may dungog nga inyong maangkon kon mag-antos kamo sa silot sa inyong sala? Apan kon mag-antos kamo tungod sa paghimo ug maayo, kaloy-an kamo sa Dios. Ang pag-antos ni Cristo alang kanato mao ang panig-ingnan nga angay natong sundon. Ug mao kini ang katuyoan kon nganong gitawag kita, aron masunod ta ang kinabuhi ni Cristo. Wala siya makasala, ug wala mamakak. Giinsulto siya, apan wala siya mobalos ug insulto. Gisilotan siya, apan wala gayod siya manghulga. Nagsalig siya sa Dios nga mao ang nagahukom sa matarong. Si Cristo mao gayod ang miangkon sa atong mga sala sa dihang gilansang siya didto sa krus, aron dili na kita magpakasala kondili magkinabuhi na kita nga matarong. Tungod sa iyang mga samad naayo kita. Kaniadto sama kita sa mga karnero nga nahisalaag, apan karon nahibalik na kita sa Ginoo nga Tig-atiman ug Magbalantay sa atong kinabuhi. Ug karon, kamong mga asawa, kinahanglan magpasakop kamo sa inyong mga bana, aron nga kon ang inyong mga bana wala motuo sa pulong sa Dios, madala ninyo sila sa Ginoo pinaagi sa inyong maayong pamatasan bisan dili na ninyo sila sultihan. Kay makita nila nga nagatahod kamo sa Dios ug ang inyong pamatasan dili salawayon. Kon gusto ninyo nga mahimong matahom, kini dili pinaagi sa pagpangarte sa inyong buhok nga butangan sa mahalon nga mga alahas, o pagsul-ob sa mahalon nga bisti, kondili patahomon ninyo ang sulod sa inyong kasingkasing, sa maayo nga pamatasan nga dili gayod mausab. Magmalumo kamo ug magbinuotan. Mao kini ang bililhon alang sa Dios. Ug mao kini ang gibuhat kaniadto sa mga diosnong babaye nga nagsalig sa Dios. Nagpatahom sila pinaagi sa ilang pagpasakop sa ilang mga bana. Sama ni Sara, gituman niya si Abraham ug giisip niya nga iyang agalon. Kamo karon mga anak na ni Sara, busa kinahanglan maayo ang inyong binuhatan ug dili kamo mahadlok sa bisan unsa. Kamo usab nga mga bana, sabta ninyo ang inyong mga asawa sumala sa inyong nasayran isip Kristohanon. Tahora ninyo sila isip mga babaye nga mas mahuyang kay kanato. Kay gihatagan usab sila sa Dios ug kinabuhi nga walay kataposan sama kanato. Kon dili kini ninyo buhaton, dili tubagon sa Dios ang inyong mga pag-ampo. Karon, ania ang akong tugon kaninyong tanan: kinahanglan maghiusa kamo sa inyong hunahuna ug magbinatiay sa usag usa. Paghinigugmaay kamo isip managsoon. Pagmaluloy-on kamo ug pagmapainubsanon sa usag usa. Ayaw ninyo balosi ug daotan ang nagbuhat ug daotan kaninyo, ug ayaw usab ninyo insultoha ang nanginsulto kaninyo. Ang angay ninyong buhaton, mag-ampo kamo nga kaloy-an sila sa Dios, tungod kay gipili kamo sa Dios sa pagbuhat niini, aron kaloy-an usab niya kamo. Kay nagaingon ang Kasulatan, “Si bisan kinsa nga nagtinguha sa malipayon ug maayo nga kinabuhi kinahanglan nga magpugong sa pagsulti ug daotan ug sa pagpamakak. Kinahanglan biyaan niya ang daotan, ug magbuhat siya ug maayo. Paningkamotan niya nga mahimong malinawon kanunay ang iyang pagpakig-uban sa iyang isigka-tawo. Kay bantayan sa Ginoo ang mga matarong ug tubagon niya ang ilang mga pag-ampo. Apan kasilagan niya ang mga nagahimo ug daotan.” Kinsa bay mopasipala kaninyo kon gusto gayod ninyo magbuhat kanunay ug maayo? Apan kon mag-antos kamo tungod sa inyong pagbuhat ug maayo, bulahan kamo. Busa ayaw kamo kahadlok o kabalaka kon unsay ilang buhaton kaninyo. Hinumdomi ninyo nga si Cristo mao ang angay ninyong tahoron ug sundon. Ug mag-andam kamo kanunay sa pagtubag kang bisan kinsa nga mangutana kaninyo bahin sa inyong paglaom. Tubaga ninyo sila sa malumo nga pamaagi ug may pagtahod. Siguroha ninyo nga kanunayng hinlo ang inyong konsensya, aron maulawan ang mga tawo nga nagapakadaotan sa inyong maayo nga mga binuhatan isip mga sumusunod ni Cristo. Mas maayo pa nga mag-antos kamo tungod sa inyong gibuhat nga maayo, kon mao kana ang kabubut-on sa Dios, kaysa mag-antos kamo tungod kay nakabuhat kamo ug daotan. Kay si Cristo gani gipatay bisan wala siya makabuhat ug daotan. Ug kausa lang siya namatay aron mapasaylo ang atong mga sala. Siya nga walay sala gipatay alang kanato nga mga makasasala aron madala niya kita sa Dios. Tinuod gipatay siya sa iyang lawasnon nga kahimtang, apan gibuhi siya sa espirituhanon nga kahimtang. Kini nga tubig mao ang panig-ingnan sa pagbautismo kanato. Ug kini nga bautismo mao ang nagaluwas kanato pinaagi sa pagkabanhaw ni Jesu-Cristo. Dili kini paghugas sa mga hugaw sa atong lawas, kondili nagasaad kita sa Dios nga dili na kita magbuhat sa mga butang nga atong nasayran nga dili niya gusto. Si Jesu-Cristo atua na karon sa langit, sa tuo sa Dios, ug gipasakop kaniya ang tanang mga anghel ug ang tanang mga espiritu nga may gahom. Tungod kay si Cristo nagaantos sa iyang lawasnon nga kahimtang, kinahanglan andam usab kamo nga mag-antos. Kay ang tawo nga nagaantos mihunong na sa pagpakasala. Dili na siya mosunod sa iyang daotan nga pamatasan kondili mosunod na siya sa kabubut-on sa Dios. Igo na ang panahon nga inyong gigugol kaniadto sa pagbuhat sa mga butang nga hilig buhaton sa mga tawong wala makaila sa Dios. Kaniadto nagpatuyang kamo sa malaw-ay nga pagkinabuhi ug sa inyong daotan nga mga tinguha. Naghubog-hubog kamo. Nagtigom-tigom aron mag-inom ug magbuhat sa makauulaw nga mga butang. Ug diha sa inyong pagsimba sa inyong dios-dios bisan unsa na lang ang inyong gibuhat nga daotan. Apan karon ang mga tawo nga wala makaila sa Dios natingala kaninyo kon nganong wala na kamo mouban sa ilang mapatuyangon nga pagkinabuhi. Mao nga nagsulti sila ug daotan batok kaninyo. Apan manubag sila sa Dios sa ilang gibuhat, kay ang Dios mohukom sa tanang mga tawo, buhi man o patay. Mao kini ang hinungdan kon nganong gisangyaw ang Maayong Balita ngadto sa mga tawo nga patay na karon, aron nga bisan kon patay na sila karon sa ilang lawasnon nga kahimtang, (kay mao man kini ang hukom sa Dios sa tanang mga tawo), mabuhi sila sa ilang espirituhanong kahimtang ingon nga ang Dios espiritu man. Hapit na ang kataposan sa kalibotan. Busa pagbaton kamo ug abtik nga panghunahuna ug pagpugong kamo sa inyong kaugalingon aron walay mahimong babag sa inyong pag-ampo. Ug labaw sa tanan, paghinigugmaay kamo sa kinasingkasing gayod. Kay kon may paghigugma ka sa imong isigka-tawo, mapasaylo mo siya bisan daghan ang iyang sala. Pagmaabiabihon kamo sa usag usa sa walay pagbagulbol. Matag usa kanato gihatagan sa Dios ug gasa. Gamiton nato kini alang sa kaayohan sa matag usa isip maayo nga sinaligan niining nagkalain-lain nga mga gasa. Ang gihatagan sa gasa sa pagwali kinahanglan magwali sa pulong sa Dios. Ug ang gihatagan sa gasa sa pagtabang sa uban, kinahanglan motabang sumala sa iyang makaya nga gihatag sa Dios, aron madayeg ang Dios pinaagi kang Jesu-Cristo sa tanan ninyo nga binuhatan. Gamhanan siya ug dalaygon hangtod sa kahangtoran. Amen. Mga hinigugma, ayaw kamo katingala sa masakit nga pagsulay nga moabot kaninyo. Ayaw ninyo isipa nga kahibulongan ang nahitabo kaninyo. Hinuon paglipay kamo, kay nakaambit kamo sa mga pag-antos ni Cristo. Ug mahingpit na gayod ang inyong kalipay kon ipakita na niya ang iyang gahom sa tanan. Busa kon pakaulawan kamo tungod kay mga sumusunod kamo ni Cristo, bulahan kamo kay kini nagpasabot nga anaa kaninyo ang makagagahom nga Espiritu, nga mao ang Espiritu sa Dios. Kon silotan kamo, hinaut nga dili tungod kay nakapatay kamo ug tawo, o nangawat, o nagbuhat ug daotan, o nanghilabot sa kinabuhi sa uban. Apan kon silotan kamo tungod kay kamo Kristohanon dili kamo angay maulaw, kondili magpasalamat hinuon sa Dios tungod kay gitawag kamo niana nga ngalan. Kay nagaabot na ang panahon sa paghukom sa Dios, ug kini mosugod una sa iyang mga anak. Ug kon kini mosugod man gani kanato nga iyang mga anak, unsa pa kaha ang dangatan sa mga wala mosunod sa Maayong Balita sa Dios? Sama sa gi-ingon sa Kasulatan, “Kon ang mga matarong halos dili gani maluwas, unsa pa kaha ang mahitabo sa mga makasasala ug wala moila sa Dios?” Busa kamo nga nagaantos karon tungod kay mao kini ang kabubut-on sa Dios alang kaninyo, padayon kamo sa pagbuhat ug maayo. Itugyan ninyo ang inyong kaugalingon sa Dios nga nagbuhat kaninyo, kay dili gayod kamo niya pasagdan. Kamong mga tigdumala sa mga tumutuo, may isulti ako kaninyo. Isip usa usab ka tigdumala sa mga tumutuo, nga nakakita gayod sa mga pag-antos ni Cristo ug makaambit usab unya sa iyang gahom ug dungog kon moabot na siya, nagapakilooy ako kaninyo nga atimanon ninyo ug maayo ang mga katawhan sa Dios nga gisalig kaninyo. Sama sila sa mga karnero ug kamo mao ang mga magbalantay. Kinahanglan nga sa kaugalingon ninyong kabubut-on ang pag-atiman kanila kay mao kini ang kabubut-on sa Dios, dili kay napugos lang kamo o may gipaabot kamo nga suhol, kondili gusto gayod ninyo nga makatabang kanila. Dili kamo maghari-hari sa mga tumutuo nga gisalig kaninyo, kondili mahimo hinuon kamong ilang panig-ingnan. Ug sa pag-abot ni Cristo nga mao ang Pangulo nga Magbalantay, madawat ninyo ang ganti nga maanindot gayod ug dili mawala hangtod sa hangtod. Kamo usab nga mga batan-on, pagpasakop kamo sa mga tigulang. Ug kamong tanan nga tumutuo, magpaubos kamo ug mag-alagad sa usag usa, kay nagaingon ang Kasulatan, “Sumpoon sa Dios ang garboso, apan kaloy-an niya ang mapainubsanon.” Busa pagpasakop kamo sa gahom sa Dios, kay moabot ang adlaw nga pasidunggan niya kamo. Itugyan ninyo kaniya ang inyong mga gikabalak-an kay may kabalaka siya kaninyo. Pagbantay ug pagtukaw kamo! Kay ang inyong kaaway nga si Satanas nagalibot-libot sama sa liyon nga nagngulob ug nangitag tukbonon. Lig-ona ninyo ang inyong pagtuo sa Dios ug sukli ninyo si Satanas. Hinumdomi ninyo nga dili lang kamo ang nagaantos kondili hasta usab ang tanang mga igsoon ninyo kang Cristo dinhi sa kalibotan. Kining mga pag-antos nga angay makompleto nasinati usab nila. Hamubo lang ang panahon sa inyong pag-antos. Pagkahuman niana ang Dios motabang kaninyo aron wala nay makulang sa inyong kinabuhi, ug siya ang mopalig-on kaninyo. Kay siya ang tinubdan sa tanang panalangin, ug gipili kamo niya aron makaambit usab kamo sa iyang walay kataposang gahom ug dungog pinaagi sa inyong pagkahiusa kang Cristo. Gamhanan siya hangtod sa kahangtoran. Amen. Gihimo ko kining hamubo nga sulat alang kaninyo pinaagi sa tabang ni Silvano. Igsoon ta siya kang Cristo ug masaligan gayod. Hinaut unta nga pinaagi niini nadasig ko kamo ug napamatud-an ko ang kaayo sa Dios kanato. Pabilin kamo sa iyang kaayo. Ang mga tumutuo sa Babilonia nangumusta kaninyo. Sila sama usab kaninyo nga pinili sa Dios. Si Marcos nga giisip ko nga akong anak nangumusta usab kaninyo. Pagkumustahay kamo isip managsoon kang Cristo. Ang kalinaw maanaa kaninyong tanan nga anaa kang Cristo. Ako si Simon Pedro nga alagad ug apostol ni Jesu-Cristo. Nangumusta ako kaninyo nga nagatuo kang Jesu-Cristo nga atong Dios ug Manluluwas. Ug tungod kay siya matarong, ang iyang gihatag kaninyo nga pagtuo sama usab kabililhon sa iyang gihatag kanamo nga pagtuo. Hinaut nga madawat ninyo ang dugang pa gayod nga grasya ug kalinaw sa inyong padayon nga pag-ila sa Dios nga mao si Jesus nga atong Ginoo. Ang gahom sa Dios naghatag kanato sa tanan natong kinahanglanon sa pagkinabuhi nga diosnon pinaagi sa atong pag-ila kaniya nga nagtawag kanato. Gitawag niya kita pinaagi sa iyang kahibulongan nga gahom. Ug pinaagi usab niini, gihatagan niya kita ug bililhon gayod nga mga saad, aron pinaagi niini nga mga saad malikayan nato ang mga kailibgon dinhi sa kalibotan nga makadaot kanato, ug makaambit kita sa diosnon nga kinaiya. Busa, paningkamoti gayod ninyo nga ikadugang sa inyong pagtuo ang maayong pamatasan; sa inyong maayong pamatasan, ang kaalam; sa kaalam, ang pagpugong sa kaugalingon; sa pagpugong sa kaugalingon, ang pagkamainantuson; sa pagkamainantuson, ang pagkadiosnon; sa pagkadiosnon, ang paghigugma sa atong mga igsoon kang Cristo; sa paghigugma sa atong mga igsoon kang Cristo, ang paghigugma sa tanan. Kon kining tanang hiyas anaa kaninyo ug nagadagaya, mapuslanon ang inyong mga binuhatan sa inyong pag-ila sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Apan si bisan kinsa nga wala niining mga hiyasa, buta sa kamatuoran; nalimtan niya nga gihinloan na siya sa Dios sa iyang mga sala kaniadto. Busa mga igsoon ko kang Cristo, paningkamoti gayod nga masiguro ninyo nga kamo tinuod nga mga tinawag ug mga pinili sa Dios. Kay kon buhaton ninyo kining mga butanga dili gayod kamo mapukan, kondili mahimong bukas ang pagdawat kaninyo ngadto sa walay kataposan nga gingharian sa atong Ginoo ug Manluluwas nga si Jesu-Cristo. Mao kana nga kanunay ko kamong pahinumdoman bahin niining mga butanga, bisan nasayran na ninyo kini ug lig-on na kamo diha sa kamatuoran nga inyong nadawat. Alang kanako, angay gayod nga pahinumdoman ko kamo kanunay samtang buhi pa ako. Kay nasayran ko nga dili na gayod ako magdugay niining kalibotana, tungod kay gipahibalo gayod kini sa atong Ginoong Jesu-Cristo kanako. Busa paningkamotan ko nga bisan kon wala na ako, mahinumdoman pa gihapon ninyo kining akong gitudlo. Ang among gisulti kaninyo bahin sa gahom sa atong Ginoong Jesu-Cristo sa dihang dinhi pa siya sa kalibotan dili tinumotumo lang nga mga sugilanon, kondili nasaksihan gayod namo ang iyang gahom nga gikan sa Dios. Kay sa dihang gidayeg ug gipasidunggan si Jesu-Cristo sa Dios nga Amahan, nadunggan namo ang tingog sa makagagahom nga Dios nga nagkanayon, “Mao kini ang akong hinigugma nga Anak. Nalipay gayod ako kaniya.” Kining tingog nga gikan sa langit nadunggan namo sa dihang kami kauban ni Jesus didto sa balaan nga bukid. Mao kini ang hinungdan nga nadugangan pa gayod ang among pagtuo sa mga pagtulon-an nga gitudlo sa mga propeta. Busa angay ninyong patalinghogan ang ilang gitudlo, tungod kay sama kini sa usa ka suga nga nagadan-ag sa mangitngit nga dapit hangtod sa adlaw nga moabot si Cristo. Sama siya sa kabugwason nga molamdag sa inyong hunahuna. Labaw sa tanan timan-i gayod ninyo kini: ang tanan nga nahisulat sa Kasulatan dili kinaugalingon nga pagsabot sa mga propeta. Tungod kay wala sila magsulti sumala sa ilang kaugalingon nga hunahuna, kondili gigamhan sila sa Espiritu Santo sa pagsulti sa pulong sa Dios. Apan kaniadto may mini usab nga mga propeta diha sa katawhan sa Israel. Sama usab niini ang mahitabo kaninyo: may mini nga mga magtutudlo nga motungha diha kaninyo. Magdala sila sa pagtulon-an nga maoy makaguba sa inyong pagtuo sa Dios. Isalikway gani nila ang Ginoo nga nagtubos kanila. Busa sa madali silotan sila sa Dios. Daghan ang mosunod sa ilang makauulaw nga binuhatan. Ug tamayon sa mga tawo ang kamatuoran nga atong ginasunod tungod kanila. Kining mini nga mga magtutudlo maghimo ug mga tinumotumo nga sugilanon aron panapian kamo nila. Wala sila masayod nga dugay na sila nga hinukman sa Dios, ug hapit na silang malaglag. Wala gani kaloy-i sa Dios ang mga anghel nga nagpakasala kaniadto. Gipriso hinuon sila sa lawom ug mangiob nga bung-aw, ug atua sila didto hangtod sa adlaw sa paghukom. Wala gani niya kaloy-i ang mga tawo kaniadto nga dili diosnon, gipalunopan hinuon niya ang kalibotan ug nangamatay silang tanan. Apan giluwas niya si Noe nga nagsangyaw sa pagkamatarong ug ang pito niya ka kauban. Agig silot gisunog sa Dios ang mga siyudad sa Sodoma ug Gomora aron ipakita kon unsa ang mahitabo sa mga tawo nga dili diosnon. Dinhi makita nato nga ang Ginoo makahimo pagluwas sa mga diosnon kon moabot kanila ang mga pagsulay, ug pagsilot sa mga daotan hangtod sa adlaw sa paghukom, ilabi na gayod niadtong mga tawo nga dili magpasakop kaniya ug nagsunod lang sa ilang mahugaw nga mga tinguha. Kining mini nga mga magtutudlo nga akong gihisgotan mga mapangahason ug mapahitas-on, ug wala silay kahadlok nga motamay sa gamhanan nga mga binuhat. Bisan gani ang mga anghel nga mas kusgan ug mas gamhanan pa niining mga mini nga magtutudlo wala magtamay sa gamhanan nga mga binuhat sa dihang ilang gisulti ang gipakanaog nga hukom sa Dios alang kanila. Apan kining mga tawhana nagtamay sa mga butang nga wala gani nila masabti. Sama sila sa mga mananap nga walay paghunahuna kon unsay ilang gibuhat, ug walay lain nga dangatan kondili dakpon ug patyon. Laglagon gayod kining mga tawhana. Mao kini ang balos sa ilang gibuhat nga daotan ngadto sa uban. Ang ilang giisip nga kalipay mao ang pagbuhat sa mga makauulaw nga binuhatan nga ilang nagustohan bisan adlawng dako. Mao kining mga tawhana ang nagabuling ug nagahatag ug kaulawan kaninyo kon makita sila uban sa inyong panagtigom, kay ang ilang tinuod nga katuyoan sa ilang pag-uban kaninyo sa pagpangaon mao lang ang paglimbong kaninyo. Kon motan-aw sila sa mga babaye maghunahuna dayon sila sa pagpamaye. Wala sila pul-i sa pagpakasala ug ginatintal pa gayod nila ang mga huyang sa pagtuo aron magpakasala. Nabatasan na nila ang pagkahakog. Tinunglo na sila sa Dios! Gibiyaan nila ang matarong nga mga pagtulon-an, busa nahisalaag sila. Gisunod nila ang gibuhat sa anak ni Beor nga si Balaam nga misugot nga suholan sa pagbuhat ug daotan. Ug tungod kay gilapas niya ang sugo sa Dios, gibadlong siya pinaagi sa asno nga misulti sama sa tawo, busa napugngan siya sa iya untang binuang nga pagabuhaton. Kining mini nga mga magtutudlo nahisama sa mga tuboran nga nahubsan ug sa mga panganod nga ginapalid sa kusog nga hangin. Busa gitagana na sa Dios alang kanila ang lugar nga mangitngit kaayo. Ginagamit nila ang makadani nga mga pulong, apan walay pulos ang ilang ginasulti. Pinaagi sa ilang pagtudlo nga dili kuno daotan ang pagsunod sa lawasnon nga kailibgon, ginatintal nila ang mga tawo nga bag-o pa lang mibulag sa mga tawo nga nagpakasala. Gisaad nila ang kagawasan ngadto sa mga mosunod kanila, apan sila mismo malaglag tungod sa sala nga nagaulipon kanila. Kay ang tawo ulipon sa bisan unsa nga nagagahom kaniya. Ang mga tawo nga nakaila na kang Ginoong Jesu-Cristo nga atong Manluluwas gawasnon na sa daotan nga mga kinaiya nga nagagahom sa katawhan dinhi sa kalibotan. Apan kon mobalik sila sa ilang daotan nga kinaiya ug mahimo na usab silang ulipon sa ilang mga sala, mas daotan pa gayod unya ang ilang dangatan kaysa ilang kahimtang kaniadto sa wala pa sila motuo kang Cristo. Maayo pa kon wala na lang sila masayod sa pagpakamatarong sa Dios, kaysa nasayod sila apan human niini motalikod sila sa mga sugo sa Dios ngadto kanila. Ang ilang gibuhat sama gayod sa gi-ingon sa panultihon nga, “Ang iro mokaon sa iyang gisuka,” ug “Ang baboy nga bag-o lang gikaligoan molunang pagbalik sa lapok.” Mga hinigugma, ikaduha ko na kini nga sulat kaninyo. Niining duha ka mga sulat gipaningkamotan ko nga pukawon ang inyong hinlo nga panghunahuna pinaagi sa pagpahinumdom kaninyo mahitungod sa pipila ka mga butang. Buot ko nga hinumdoman ninyo kanunay ang giingon sa mga balaang propeta kaniadto ug ang sugo sa atong Ginoo ug Manluluwas nga iyang gihatag pinaagi sa mga apostoles nga gipadala kaninyo. Una sa tanan, kinahanglang masayran ninyo nga sa kataposang mga adlaw motungha ang mga bugalbugalon nga magbuhat sa bisan unsa nga gusto nilang buhaton. Mag-ingon sila, “Dili ba nagsaad man si Cristo nga mobalik siya? Karon, asa na man siya? Ang among mga ginikanan nangamatay na, apan mao lang gihapon ang kahimtang sa tanan sukad pa sa pagmugna sa kalibotan.” Gituyo niining mga tawhana nga kalimtan ang kamatuoran nga pinaagi sa pulong sa Dios nabuhat ang langit. Ug pinaagi usab sa iyang pulong nabuhat ang yuta gikan sa tubig. Ug pinaagi usab sa tubig gipalunopan niya ug gilaglag ang daan nga kalibotan. Pinaagi usab sa pulong sa Dios, ang langit ug ang yuta nga atong makita karon gitagana na nga sunogon sa adlaw nga ang daotang mga tawo pagahukman ug pagalaglagon. Apan mga hinigugma, ayaw ninyo kalimti nga alang sa Ginoo walay kalainan ang usa ka adlaw ug ang usa ka libo ka tuig. Alang kaniya kini managsama ra. Ang uban naghunahuna nga gilangay-langay sa Ginoo ang pagtuman sa iyang saad. Apan ang tinuod, wala siya maglangay-langay kondili nagahulat siya nga maghinulsol ang mga tawo sa ilang mga sala, tungod kay dili niya buot nga may mawala. Mobalik gayod ang Ginoo, ug kanang adlawa moabot sama sa pag-abot sa kawatan nga dili mo masayran kon kanus-a. Madunggan dayon nga naay magdahunog, ug mawala ang langit. Masunog ang yuta, ug ang tanan nga anaa sa yuta mawala. Tungod kay ang tanan mawala man sa ingon niini nga pamaagi, kinahanglan nga magkinabuhi kita nga balaan ug diosnon, samtang nagapaabot kita sa adlaw nga siya mobalik, ug samtang gibuhat nato ang kutob sa atong mahimo aron mapadali nato ang iyang pagbalik. Nianang adlawa, sunogon ang langit ug mawala kini, ug mangatunaw sa kainit ang tanan nga anaa sa yuta. Apan nagahulat kita sa gisaad sa Dios kanato nga bag-o nga langit ug bag-o nga yuta, diin anaa ang pagkamatarong. Busa mga hinigugma, samtang nagapaabot kamo niana, paningkamoti ninyo nga magkinabuhi nga hinlo ug dili salawayon atubangan sa Dios, ug kinahanglan maayo ang inyong relasyon kaniya. Hinumdomi ninyo nga ang atong Ginoo nagahatag pa ug kahigayonan ngadto sa mga tawo aron maluwas sila. Mao kini ang hinungdan nga wala pa siya mobalik. Dili ba mao man kini ang mga gihisgotan sa atong pinalanggang igsoon nga si Pablo diha sa iyang sulat kaninyo, sumala sa kaalam nga gihatag sa Dios kaniya? Ug mao usab kini ang iyang gihisgotan sa tanan niya nga mga sulat. Hinuon may mga lisod sabton sa iyang mga sinulat. Busa may mga tawo nga huyang sa pagtuo ug wala masayod sa kamatuoran nga nagahatag ug sayop nga kahulogan niining mga sinulat ni Pablo. Ug mao usab kini ang ilang gibuhat sa uban nga bahin sa Kasulatan. Busa sila mismo ang nagadala ug kalaglagan sa ilang kaugalingon. Apan mga hinigugma, dugay na ninyo kining nasayran. Busa pagbantay kamo aron dili kamo madala sa sayop nga mga pagtulon-an niining mga tawo nga walay mga baroganan. Kay kon mosunod kamo kanila, mawala ang inyong pagkalig-on diha sa Dios. Ang inyong buhaton, magpadayon kamo sa pagtubo diha sa kaalam nga gihatag ni Jesu-Cristo nga atong Ginoo ug Manluluwas. Siya ang angay natong dayegon karon ug sa panahon nga walay kataposan! Amen. Siya nga anaa nang daan sa wala pa mamugna ang bisan unsa nga butang nadunggan ug nakita namo, ug nakagunit pa gani kami kaniya. Siya mao ang Pulong sa Dios nga naghatag ug kinabuhi nga walay kataposan. Siya nga tinubdan sa kinabuhi nga walay kataposan gipadayag, ug nakita namo. Gipamatud-an ug gisangyaw namo siya kaninyo. Uban siya sa Amahan, apan karon nagpakita siya kanamo. Gisugilon namo kaninyo ang among nakita ug nadungog aron aduna kitay panag-ambitay sa usag usa, ug sa Dios nga Amahan ug kang Jesu-Cristo nga iyang Anak. Busa gisulat namo kini kaninyo aron mahingpit ang atong kalipay. Mao kini ang among nadunggan nga gitudlo ni Jesu-Cristo ug mao usab kini ang among gisangyaw kaninyo, nga ang Dios kahayag ug wala gayoy kangitngit diha kaniya. Busa kon moingon kita nga nakighiusa kita sa Dios, apan nagakinabuhi kita diha sa kangitngit, namakak kita, tungod kay wala kita nagakinabuhi sumala sa kamatuoran. Apan kon nagakinabuhi kita diha sa kahayag, ingon nga ang Dios kahayag, may panaghiusa kita, ug ang dugo ni Jesus nga Anak sa Dios nagahinlo kanato sa tanan natong mga kasal-anan. Kon moingon kita nga wala kitay sala, gilimbongan lang nato ang atong kaugalingon, ug wala kanato ang kamatuoran. Apan kon isulti nato sa Dios ang atong mga sala, kasaligan siya nga mopasaylo kanato sa atong mga sala ug sa paghinlo kanato sa tanan natong mga kalapasan. Buhaton niya kini tungod kay matarong siya. Kon moingon kita nga wala kita makasala, gihimo natong bakakon ang Dios, ug wala kanato ang iyang pulong. Gisulatan ko kamo nga akong mga anak, aron dili kamo magpakasala. Apan kon may makasala, may magpakilooy sa Amahan alang kanato, ug siya mao si Jesu-Cristo nga mao ang matarong. Ang iyang kaugalingon mismo ang iyang gihalad isip bayad alang sa atong mga sala aron mapasaylo kita, ug dili lang alang kanato kondili alang usab sa mga sala sa mga tawo sa tibuok kalibotan. Masiguro gayod nato nga nakaila kita sa Dios kon tumanon nato ang iyang mga sugo. Ang nagaingon nga nakaila siya sa Dios apan wala magtuman sa iyang mga sugo bakakon, ug wala kaniya ang kamatuoran. Apan ang tawo nga nagatuman sa pulong sa Dios, tinuod nga nahingpit diha kaniya ang gugma sa Dios. Ug sa ingon niini masiguro nato nga kita anaa gayod sa Dios: ang nagaingon nga siya anaa sa Dios kinahanglan nga magkinabuhi sama kang Jesu-Cristo. Mga hinigugma, dili bag-o nga sugo kining gisulat ko kaninyo nga maghigugmaay kamo. Daan na kini nga sugo nga nadungog ninyo ug nahibaloan sukad nga kamo mituo. Apan makaingon usab kita nga kini nga sugo bag-o, kay ang kangitngit nagakahanaw na ug ang tinuod nga kahayag nagasidlak na, ug ang kamatuoran mahitungod niini makita na diha sa kinabuhi ni Cristo ug diha usab kaninyo. Ang nagaingon nga siya anaa sa kahayag, apan wala nagahigugma sa iyang igsoon, kana nga tawo anaa pa sa kangitngit. Ang tawo nga nagahigugma sa iyang igsoon nagapadayon sa pagkinabuhi diha sa kahayag, ug walay bisan unsa diha sa iyang kinabuhi nga mahimong hinungdan sa pagpakasala sa uban. Apan ang tawo nga wala nagahigugma sa iyang igsoon anaa sa kangitngit. Nagalakaw siya sa kangitngit ug wala masayod kon asa siya padulong, kay gibutaan siya sa kangitngit. Nagasulat ako kaninyo, mga anak, kay gipasaylo na kamo sa Dios sa inyong mga sala tungod kang Cristo. Nagasulat ako kaninyo, mga amahan, tungod kay nailhan na ninyo siya, nga anaa nang daan sukad pa sa sinugdanan. Nagasulat usab ako kaninyo, mga batan-on nga lalaki, kay napildi na ninyo si Satanas. Nagasulat ako kaninyo, mga anak, kay nailhan na ninyo ang Dios nga Amahan. Nagasulat ako kaninyo, mga amahan, tungod kay nailhan na ninyo siya, nga anaa nang daan sukad pa sa sinugdanan. Nagasulat usab ako kaninyo, mga batan-on nga lalaki, kay lig-on kamo sa inyong pagtuo. Ginatuman ninyo ang pulong sa Dios ug napildi na ninyo si Satanas. Ayaw ninyo higugmaa ang kalibotan o ang kalibotanon nga mga butang. Kon ginahigugma ninyo ang kalibotan, wala kamo nagahigugma sa Amahan. Kay ang tanan nga kalibotanon, nga ginapangandoy sa tawhanong pagbati, nga ginakaibgan sa mga mata, ug ginapasigarbo sa mga tawo, dili gikan sa Amahan kondili iya sa kalibotan. Ang kalibotan ug ang tanang mga butang niini nga ginatinguha sa mga tawo mahanaw, apan ang nagatuman sa kabubut-on sa Dios nagakinabuhi sa walay kataposan. Mga anak, nakadungog na kamo nga moabot ang anti-Cristo. Ug kon moabot na siya, haduol na kita sa kataposan nga mga adlaw. Bisan gani karon daghan na ang mga anti-Cristo, busa nahibaloan nato nga haduol na kita sa kataposan nga mga adlaw. Bisan uban sila kanato kaniadto, dili nato sila tinuod nga mga kauban. Kay kon tinuod pa nato silang kauban, wala unta sila mobiya kanato. Apan mibiya sila, ug kini nagapaila nga dili nato sila tinuod nga mga kauban. Apan kamo gihatagan ni Cristo sa Espiritu Santo. Busa nasayod kamong tanan sa kamatuoran. Nagasulat ako kaninyo, dili tungod kay wala kamo masayod sa kamatuoran, kondili tungod kay kamo nahibalo na, ug nahibaloan usab ninyo nga walay bakak nga naggikan sa kamatuoran. Kinsa ang bakakon? Siya nga nagaingon nga si Jesus dili mao ang Cristo. Mao kini ang anti-Cristo, ang naglimod sa Amahan ug sa Anak. Ang naglimod sa Anak wala diha kaniya ang Amahan, apan ang nagaila sa Anak anaa diha kaniya ang Amahan. Busa ayaw gayod ninyo kalimti ang mga gitudlo kaninyo sukad nga kamo mituo. Kon ginatuman ninyo kini, magapabilin kamo sa panaghiusa diha sa Anak ug sa Amahan. Ug ang gisaad ni Cristo kanato mao ang kinabuhi nga walay kataposan. Nagasulat ako kaninyo bahin niini tungod sa mga tawo nga gustong magpahisalaag kaninyo. Apan kamo, ang Espiritu nga nadawat ninyo gikan kang Cristo nagapabilin kaninyo, busa dili na kinahanglan nga tudloan pa kamo sa uban nga mga tawo. Kay ang iyang Espiritu mao ang nagatudlo kaninyo sa tanang mga butang, ug ang iyang gitudlo tinuod ug dili bakak. Busa, sama sa iyang giingon kaninyo, pabilin kamo kang Cristo. Mga anak, pabilin kamo kaniya, aron dili kita mahadlok o magtago tungod sa kaulaw kon moabot na siya. Nahibaloan ninyo nga si Cristo matarong, busa makasiguro gayod kamo nga ang tanang mga tawo nga nagabuhat ug matarong mga anak sa Dios. Hunahunaa ninyo kon unsa kadako ang paghigugma sa Amahan kanato! Gitawag niya kita nga iyang mga anak, ug tinuod gayod kini. Wala makaila kanato ang mga tawo dinhi sa kalibotan tungod kay wala man sila makaila sa Dios. Mga hinigugma, karon mga anak na kita sa Dios. Apan wala pa mapadayag kon unsa kita sa kaulahian. Nahibaloan nato nga kon moabot na si Cristo mahisama kita kaniya, kay makita gayod nato siya sa iyang pagka-siya. Busa ang matag usa nga may paglaom nga sama niini diha kang Cristo kinahanglan nga hinlo ug kinabuhi ingon nga si Cristo hinlo. Si bisan kinsa nga nagapakasala nagalapas sa mga sugo sa Dios, kay ang sala mao ang pagkamalapason sa mga sugo sa Dios. Nahibaloan ninyo nga si Cristo nga wala gayoy sala mianhi dinhi sa kalibotan sa pagpapas sa atong mga sala. Busa ang mga tawo nga nagakinabuhi diha kang Cristo dili magpadayon sa pagpakasala. Apan si bisan kinsa nga magpadayon sa pagpakasala wala gayod makakita o makaila kaniya. Mga anak, ayaw kamo pagtugot nga pahisalaagon kamo ni bisan kinsa! Ang tawo nga nagabuhat ug matarong nagpaila nga siya matarong, ingon nga si Cristo matarong. Apan ang tawo nga nagapadayon sa pagpakasala, iya ni Satanas, kay si Satanas nagpakasala sukad pa sa sinugdanan. Tungod niana, ang Anak sa Dios mianhi dinhi aron sa pagguba sa binuhatan ni Satanas. Ang tawo nga nahimong anak sa Dios dili magpadayon sa pagpakasala, kay ang kinaiya sa Dios anaa na kaniya. Ug tungod kay ang Dios mao ang iyang Amahan, dili na siya mahimong magpadayon sa pagpakasala. Sa ingon niini maila kon kinsa gayod ang mga anak sa Dios ug kon kinsa ang mga anak ni Satanas: ang tawo nga wala nagabuhat ug matarong o wala nagahigugma sa iyang igsoon dili anak sa Dios. Mao kini ang pagtulon-an nga inyong nadunggan sukad nga kamo mituo: kinahanglan gayod nga maghinigugmaay kita. Dili kita angay nga mahisama kang Cain. Sakop siya ni Satanas, busa gipatay niya ang iyang igsoon. Apan nganong gipatay man gayod niya ang iyang igsoon? Tungod kay ang iyang mga binuhatan daotan—ug sa iyang igsoon matarong. Busa mga igsoon ko kang Cristo, ayaw katingala kon dumtan kamo sa mga tawo sa kalibotan. Nahibaloan nato nga nakalatas na kita sa kamatayon ngadto sa kinabuhi tungod kay nahigugma kita sa atong mga igsoon. Ang wala mahigugma anaa pa sa kamatayon. Ang tawo nga wala mahigugma sa iyang igsoon mamumuno. Ug nahibaloan ninyo nga walay mamumuno nga makaangkon ug kinabuhi nga walay kataposan. Nagpakamatay si Cristo alang kanato ug pinaagi niini nahibaloan nato ang tinuod nga paghigugma. Busa kita angay usab nga magpakamatay alang sa atong mga igsoon. Kon hamugaway ang atong kinabuhi apan wala kita motabang bisan nakita nato nga naglisod ang atong igsoon, makaingon ba kita nga ang gugma sa Dios ania kanato? Mga anak, dili lang kita magsulti nga nahigugma kita, kondili ipakita nato sa atong mga binuhatan nga tinuod ang atong paghigugma. Sa ingon niini, mahibaloan nato nga anaa kita sa kamatuoran, ug takos na kita nga moatubang sa Dios nga walay kahadlok bisan kon sa atong hunahuna angayan gayod unta kita nga silotan. Kay nahibaloan nato nga ang Dios labaw pa sa atong hunahuna, ug nahibaloan niya ang tanan. Mga hinigugma, kon wala na kita hasola sa atong konsensya, wala kitay kahadlok nga moduol sa Dios. Kay bisan unsa ang atong pangayoon kaniya madawat nato, kay ginatuman man nato ang iyang mga sugo ug gibuhat ang iyang gusto. Mao kini ang iyang sugo: motuo kita sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo, ug maghigugmaay kita sumala sa iyang sugo kanato. Ang tawo nga nagatuman sa mga sugo sa Dios nagakinabuhi diha sa Dios, ug ang Dios nagakinabuhi diha kaniya. Nahibaloan nato nga ang Dios nagakinabuhi diha kanato pinaagi sa iyang Espiritu nga iyang gihatag kanato. Mga hinigugma, ayaw kamo pagtuo dayon sa mga tawo nga moingon nga ang ilang gitudlo gikan sa Espiritu Santo, kondili susiha una ninyo kon tinuod ba nga ang ilang gitudlo gikan gayod sa Dios. Kay daghan nang mga mini nga propeta ang midagsang sa kalibotan. Ang pamaagi nga mahibaloan ninyo kon anaa gayod kanila ang Espiritu sa Dios mao kini: kon moila sila nga si Jesu-Cristo nagpakatawo, ang Dios mao ang nagsugo kanila. Apan ang wala moila nga si Jesus nagpakatawo, ang nagsugo kaniya dili mao ang Dios kondili ang espiritu sa anti-Cristo. (Nadunggan na ninyo nga moabot kini ug ania na kini sa kalibotan.) Apan mga anak ko, kamo iya sa Dios, ug gidaog na ninyo ang dili tinuod nga mga propeta; kay ang Espiritu Santo nga anaa kaninyo mas gamhanan pa kay kang Satanas nga nagagahom sa mga tawo sa kalibotan. Kining mga mini nga propeta iya sa kalibotan, busa ang mga butang nga iya sa kalibotan mao ang ilang gisugilon, ug ang mga tawo sa kalibotan naminaw kanila. Apan kita mga anak sa Dios. Ang mga nagaila sa Dios nagapatalinghog sa atong gitudlo, apan ang wala moila sa Dios dili magpatalinghog kanato. Busa sa ingon niini nga pamaagi mahibaloan nato kon kinsa ang nagtudlo sa kamatuoran nga gikan sa Espiritu sa Dios ug kon kinsa ang nagtudlo sa bakak nga gikan sa lain nga espiritu. Mga hinigugma, maghigugmaay kita kay ang gugma naggikan sa Dios. Ang nahigugma, anak sa Dios ug nakaila sa Dios. Ang wala mahigugma, wala makaila sa Dios, kay ang Dios gugma man. Gipakita sa Dios ang iyang gugma kanato pinaagi sa iyang pagpadala sa iyang bugtong nga Anak dinhi sa kalibotan, aron nga pinaagi kaniya makaangkon kita sa kinabuhi nga walay kataposan. Mao kini ang tinuod nga paghigugma, dili tungod kay kita ang nahigugma sa Dios, kondili tungod kay ang Dios mao ang nahigugma kanato, busa gipadala niya ang iyang Anak aron pinaagi sa paghalad kaniya mapasaylo ang atong mga sala. Mga hinigugma, kon mao kini ang paghigugma sa Dios kanato, kinahanglan usab nga kita maghigugmaay. Wala pa gayoy tawo nga nakakita sa Dios. Apan kon maghigugmaay kita, ang Dios magpabilin dinhi kanato ug ang iyang gugma mahingpit dinhi kanato. Nasiguro nato nga anaa kita sa Dios ug ang Dios ania kanato, kay gihatag niya kanato ang iyang Espiritu. Nakita namo ug nanugilon kami nga gipadala sa Amahan ang iyang Anak isip Manluluwas sa kalibotan. Si bisan kinsa nga moingon nga si Jesus Anak sa Dios, ang Dios anaa kaniya, ug siya anaa sa Dios. Nahibalo na kita ug nagtuo nga gihigugma kita sa Dios. Ang Dios gugma. Ug ang nagakinabuhi nga may paghigugma, anaa sa Dios, ug ang Dios anaa kaniya. Kini nga gugma gihingpit dinhi kanato aron dili na kita mahadlok sa adlaw nga ang Dios maghukom, kay ang atong pagkinabuhi dinhi sa kalibotan sama sa pagkinabuhi ni Cristo. Walay kahadlok diha sa gugma. Ang hingpit nga gugma nagakuha sa tanan nga kahadlok. Ang tawo nahadlok tungod kay may gipaabot siya nga silot, kay wala pa gayod niya mahibaloi ang paghigugma sa Dios kaniya. Nahigugma kita sa Dios tungod kay siya mao ang una nga nahigugma kanato. Ang moingon nga nahigugma siya sa Dios, apan wala mahigugma sa iyang igsoon, kanang tawhana bakakon. Kay kon ang iyang igsoon mismo nga iyang makita wala gani niya higugmaa, unsaon niya paghigugma sa Dios nga wala niya makita? Busa mao kini ang sugo nga gihatag ni Cristo kanato: ang tawo nga nahigugma sa Dios kinahanglan usab nga mahigugma sa iyang igsoon. Si bisan kinsa nga nagatuo nga si Jesus mao ang Cristo, anak sa Dios. Ug si bisan kinsa nga nagahigugma sa ginikanan nagahigugma usab sa iyang anak. Ug nahibaloan nato nga ginahigugma nato ang mga anak sa Dios kon nahigugma kita sa Dios ug nagatuman sa iyang mga sugo. Kay nahigugma kita sa Dios kon nagatuman kita sa iyang mga sugo. Ug ang iyang mga sugo dili lisod tumanon. Kay gipildi sa matag anak sa Dios ang kalibotan. Gipildi niya kini pinaagi sa pagtuo. Busa kinsa ba ang makapildi sa kalibotan? Ang tawo nga nagatuo nga si Jesus mao ang Anak sa Dios. Ang mianhi nga si Jesu-Cristo gipamatud-an nga mao gayod ang Anak sa Dios pinaagi sa tubig sa dihang siya nagpabautismo ug pinaagi usab sa iyang dugo nga giula. Kini dili lang pinaagi sa tubig kondili pinaagi sa tubig ug dugo. Ug kini ginapamatud-an usab sa Espiritu Santo kanato, ug nahibaloan nato nga tinuod ang iyang ginasulti kay siya ang kamatuoran. Busa may tulo nga nagapamatuod bahin kang Jesus: ang Espiritu Santo, ang tubig sa iyang pagpabautismo, ug ang iyang dugo sa iyang kamatayon. Ug kining tulo nagakahiusa. Nagatuo kita sa pagpamatuod sa mga tawo. Apan mas masaligan pa gayod ang pagpamatuod sa Dios, ug siya gayod ang nagpamatuod nga si Jesus iyang Anak. Ang nagatuo sa Anak sa Dios nagatuo sa pagpamatuod sa Dios. Apan ang wala motuo sa pagpamatuod sa Dios, gihimo niya ang Dios nga bakakon, kay wala siya motuo sa pagpamatuod sa Dios bahin sa iyang Anak. Ug mao kini ang pagpamatuod sa Dios: nga kita gihatagan niya ug kinabuhi nga walay kataposan, ug kining kinabuhia anaa sa iyang Anak. Si bisan kinsa nga anaa diha kaniya ang Anak, may kinabuhi nga walay kataposan. Apan kon wala diha kaniya ang Anak sa Dios wala siyay kinabuhi nga walay kataposan. Gisulat ko kini kaninyo, kamo nga nagatuo sa Anak sa Dios, aron mahibaloan ninyo nga may kinabuhi kamo nga walay kataposan. Ug makasalig kita nga makaduol sa Dios kay nagatuo kita nga paminawon niya ang bisan unsa nga atong iampo sumala sa iyang kabubut-on. Ug kon nahibaloan nato nga nagapaminaw ang Dios kanato kon mangayo kita kaniya, nahibaloan usab nato nga madawat na nato ang bisan unsa nga atong gipangayo kaniya. Kon makita ninyo ang inyong igsoon kang Cristo nga nagabuhat ug sala nga dili mosangpot sa kamatayon, iampo ninyo siya ug ang Dios mohatag kaniya ug kinabuhi. Kini alang lang sa mga nakabuhat ug sala nga dili ikamatay. May sala nga mosangpot gayod sa kamatayon. Wala ako mag-ingon nga iampo ninyo ang tawo nga nakabuhat niini nga sala. Ang tanan nga buhat nga dili matarong sala. Apan adunay sala nga dili mosangpot sa kamatayon. Nahibaloan nato nga walay tawo nga nahimong anak sa Dios nga magpadayon sa pagpakasala, kondili ampingan siya sa Anak sa Dios, busa dili siya matandog ni Satanas. Kining tibuok kalibotan anaa sa ilalom sa gahom ni Satanas, apan nahibaloan nato nga kita iya na sa Dios. Ug nahibaloan usab nato nga mianhi dinhi sa kalibotan ang Anak sa Dios, ug gihatagan niya kita ug panabot aron maila nato ang tinuod nga Dios. Ug anaa kita diha sa tinuod nga Dios, sa iyang Anak nga si Jesu-Cristo. Siya mao ang tinuod nga Dios ug ang kinabuhi nga walay kataposan. Busa mga anak, likayi ninyo ang mga dios-dios. Ako nga tigdumala sa mga tumutuo nangumusta kanimo, kanimo nga sama sa usa ka babayeng pinili sa Dios, ug ngadto usab sa imong mga anak. Gihigugma ko gayod kamo, ug dili lang ako kondili ang tanan usab nga nakaila sa kamatuoran. Gihigugma namo kamo tungod sa kamatuoran nga atong nadawat, ug kana nga kamatuoran magpabilin dinhi kanato hangtod sa kahangtoran. Hinaut nga magpabilin dinhi kanato ang grasya, kalooy, ug kalinaw nga gikan sa Dios nga Amahan ug kang Jesu-Cristo nga iyang Anak samtang nagakinabuhi kita sumala sa kamatuoran ug gugma. Nalipay gayod ako sa akong pagkasayod nga may mga anak ka nga nagasunod sa kamatuoran, ingon sa gisugo kanato sa Dios nga Amahan. Busa, nanghangyo ako kanimo nga maghigugmaay kitang tanan. Kining akong gisulat kanimo dili bag-o nga sugo. Mao kini ang sugo nga gihatag na kanato sukad nga kita mituo. Ang gugma makita dinhi kanato kon tumanon nato ang mga sugo sa Dios. Ug ang iyang sugo nga inyong nadunggan sukad nga kamo mituo mao kini: kinahanglan magkinabuhi kamo nga may paghigugma. Mahinungdanon kini, kay daghan na nga mga malimbongon ang midagsang sa kalibotan. Kining mga tawhana wala moila nga si Jesu-Cristo nagpakatawo. Sila mao ang mga tigpahisalaag ug ang mga anti-Cristo. Busa pagbantay gayod kamo aron dili mawala ang inyong gihagoan, kondili makadawat hinuon kamo sa tibuok nga ganti. Ang wala magsunod sa mga pagtulon-an ni Cristo, apan nagatudlo hinuon ug dugang pagtulon-an mahitungod niini, wala kaniya ang Dios. Apan ang nagasunod sa mga pagtulon-an ni Cristo, anaa kaniya ang Amahan ug ang Anak. Busa kon may moanha kaninyo nga dili magtudlo sa mga pagtulon-an ni Cristo, ayaw ninyo siya pasudla sa inyong balay, ug ayaw abi-abiha. Kay ang moabiabi kaniya makaambit sa iyang daotang binuhatan. Daghan pa unta ang akong isulti kaninyo, apan dili ko na lang kini isulat, kay nagalaom ako nga makabisita diha ug makigsulti kaninyo aron magmalipayon gayod kita. Nangumusta kanimo ang mga anak sa imong igsoong babaye nga usa usab ka pinili sa Dios. Ako nga tigdumala sa mga tumutuo nangumusta kanimo Gayo, nga akong hinigugma nga igsoon diha kang Cristo. Hinaut nga anaa ka sa maayong panglawas ug maayong kahimtang, sama nga nasayran ko nga maayo ang imong espirituhanon nga kahimtang. Nalipay gayod ako sa pag-abot dinhi sa pipila nato ka mga igsoon nga nagsulti mahitungod sa imong pagkamatinumanon sa kamatuoran, sama sa nasayran ko nga ikaw nagakinabuhi sumala niini. Wala nay laing makahatag kanako ug labaw pa nga kalipay kondili ang madunggan ko nga ang akong mga anak sa pagtuo nagakinabuhi sumala sa kamatuoran. Hinigugma ko nga Gayo, tinuod gayod nga kasaligan ka, kay ginaatiman mo ang atong mga igsoon nga nahiagi diha bisan pa ug dili mo sila kaila. Gisultihan nila ang mga tumutuo dinhi mahitungod sa imong paghigugma nga gipakita kanila. Kon mahimo, inig-abot nila diha kaninyo, tabangi sila sa pamaagi nga malipay ang Dios, aron nga makapadayon sila sa ilang lakaw. Kay nanglakaw sila aron sa pagtudlo mahitungod kang Cristo, ug wala gayod sila modawat ug tabang gikan sa mga dili tumutuo. Busa kita nga mga tumutuo angay nga motabang sa mga tawo nga sama kanila aron nga may bahin usab kita sa ilang paghago alang sa kamatuoran. Gisulatan ko ang mga tumutuo diha, apan si Diotrefes nga gustong mangulo kaninyo dili maminaw kanamo. Busa inig-abot ko diha isulti ko kaninyo ang tanan niyang gibuhat. Labihan kadaotan ang iyang mga pagbutang-butang kanamo. Ug dili kay kana lang, ang atong mga igsoon kang Cristo nga nagaagi diha dili usab niya dawaton. Ginapugngan pa niya ang gustong modawat kanila ug gipapahawa sa iglesia. Hinigugma ko nga Gayo, ayaw sunda ang daotan nga gibuhat niining tawhana. Sunda ang maayo. Ang nagabuhat ug maayo iya sa Dios, apan ang nagabuhat ug daotan wala makaila sa Dios. Tan-awa si Demetrio. Ang tanang mga tumutuo nagasulti nga maayo siya, ug makita sa iyang pagkinabuhi nga nagasunod siya sa kamatuoran. Kami nagapamatuod usab nga maayo siya, ug nasayod ka nga tinuod ang among gisulti. Daghan pa unta ang akong isugilon kanimo, apan dili ko na lang isulat. Hisgotan na lang unya nato kini kon moabot ako diha kay may plano ako nga makigkita kanimo sa labing madaling panahon. Hinaut nga anaa ka sa maayo nga kahimtang. Ang imong mga higala dinhi nangumusta kanimo. Ipaabot usab ang akong pagpangumusta ngadto sa matag usa nato ka higala diha. Ako si Judas, igsoon ni Santiago ug alagad ni Jesu-Cristo. Nangumusta ako kaninyong mga tinawag sa Dios, kamo nga gihigugma sa Dios nga Amahan ug giampingan ni Jesu-Cristo. Hinaut nga madawat ninyo ang dugang pa gayod nga kalooy, kalinaw ug gugma sa Dios. Mga hinigugma, gusto ko gayod unta nga magsulat kaninyo bahin sa kaluwasan nga atong nadawat, apan nahunahunaan ko nga mas kinahanglan gayod nga sulatan ko kamo nga magmaisogon sa pagpakigbatok sa mga tawo nga buot motuis sa mga pagtulon-an mahitungod sa atong pagtuo. Kini nga mga pagtulon-an walay pagkausab ug gihatag kini sa Dios sa iyang mga katawhan sa tanang kapanahonan. Gisulatan ko kamo niini tungod kay may mga tawo nga sa hilom miipon diha kaninyo. Dili sila diosnon ug tuison nila ang tinuod nga mga pagtulon-an mahitungod sa grasya sa atong Dios aron makapatuyang sila sa pagbuhat ug malaw-ay. Gilimod nila si Jesu-Cristo nga mao lamang ang atong Agalon ug Tag-iya. Nahisulat nang daan kaniadto pa nga kini sila silotan. Bisan nasayod na kamo, gusto ko pa gihapon kamong pahinumdoman nga giluwas sa Ginoo ang mga Israelinhon sa Ehipto, apan sa kaulahian gipamatay niya ang uban kanila tungod kay wala sila motuo kaniya. Hinumdomi usab ninyo ang mga anghel nga wala magpabilin sa ilang naandang katungdanan, ug mibiya hinuon sa ilang puloy-anan. Mao kadto nga gipagapos sila sa Dios sa mga kadena nga dili mabugto ug gibilanggo sa lawom ug mangiob nga dapit hangtod nga moabot ang adlaw nga hukman sila sa Dios. Hinumdomi usab ninyo ang mga tawo sa Sodoma ug Gomora ug ang kasikbit nga mga lungsod niini. Nagpakasala usab sila sama niadtong mga anghel. Kay gusto sa mga tawo sa Sodoma ug Gomora nga makighilawas sa dili nila asawa o bana o bisan gani sa sama nilang lalaki o babaye. Kadtong kalayo nga gisilot kanila pasidaan ngadto sa mga daotan nga sa ulahing mga adlaw may silot nga walay kataposan diha sa kalayo nga walay pagkapalong. Ingon usab niini nga mga tawo ang gi-ingon ko nga miipon sa hilom diha kaninyo. May mga panan-awon sila nga nagatukmod kanila sa pagpakasala sa ilang kaugalingon nga lawas. Ug tungod usab niining ilang mga panan-awon, dili sila magpasakop sa Ginoo ug ginatamay nila ang gamhanan nga mga binuhat. Bisan gani si Miguel nga pangulong anghel wala maghimo ug sama niana. Kay paglalis nila ni Satanas kon kinsa kanila ang mokuha sa patayng lawas ni Moises, wala siya mangahas nga hukman si Satanas nga silotan tungod sa iyang pagpasipala kang Moises. Ang giingon lang niya, “Ang Ginoo ang mobadlong kanimo!” Apan kana nga mga tawo nagtamay sa mga butang nga wala nila masabti. Sama sila sa mga mananap nga walay hunahuna, kay wala silay lain nga ginasunod kondili ang ilang naandan nga mga ginabati, nga maoy maglaglag kanila. Alaot sila! Kay gisunod nila ang batasan ni Cain. Ug gisunod usab nila si Balaam, kay bisan nasayran nila nga daotan ang ilang gibuhat nagpadayon pa gihapon sila tungod sa ilang kahakog sa kuwarta. Sama usab sila kang Kora nga nagrebelde sa Dios, busa silotan usab sila sama kaniya. Kana nga mga tawo nagadaot sa inyong panagtigom sa pagpangaon isip managsoon diha kang Cristo. Kay nagapatuyang lang silag kaon ug inom ug wala silay kaulaw. Ang ila lang kaugalingon ang ilang gihunahuna. Sama sila sa panganod nga walay dalang ulan ug gipalid sa hangin. Sama usab sila sa kahoy nga wala mamunga bisag panahon sa tingpamunga. Gipangibot sila ug patay na gayod. Sama sila sa kusog nga balod, ug ingon nga makita ang bula nga mogawas sa mga balod, makita usab ang ilang mga makauulaw nga binuhatan. Sama sila sa mga bitoon nga nahisalaag. Busa may lugar nga mangitngit kaayo nga gitagana ang Dios alang kanila. Ug didto sila sa walay kataposan. Si Enoc nga ikaunom nga kaliwat ni Adan nanagna na bahin kanila. Miingon siya, “Moabot ang Ginoo kauban sa iyang linibo ka mga anghel sa paghukom sa tanan, ug sa pagsilot sa mga dili diosnon tungod sa ilang daotan nga mga binuhatan, ug tungod sa mga daotan nga mga pulong nga gisulti nila batok kaniya.” Kana nga mga tawo mga bagulbolan. Dili sila kontento sa ilang kahimtang, ang ila lang kaugalingon nga mga tinguha ang ilang gipalabi, mga hambogiro sila, ug giulog-ulogan nila ang uban aron makuha nila ang ilang gusto. Apan mga hinigugma, hinumdomi ninyo ang giingon kaninyo kaniadto sa mga apostoles sa atong Ginoong Jesu-Cristo. Miingon sila, “Sa ulahing mga adlaw motungha ang mga tawong magbiaybiay kaninyo, ug ang ilang sundon mao lang ang ilang daotan nga mga tinguha.” Mao kana nga mga tawo ang maghimog pamaagi nga kamong mga tumutuo magkabahin-bahin. Gigamhan sila sa ilang tawhanong kinaiya. Wala kanila ang Espiritu Santo. Apan kamo mga hinigugma, paglig-onay kamo sa inyong balaan nga ginatuohan. Pag-ampo kamo nga giniyahan sa gahom sa Espiritu Santo. Pabilin gayod kamo diha sa gugma sa Dios samtang nagahulat kamo sa kinabuhi nga walay kataposan nga ihatag sa atong Ginoong Jesu-Cristo tungod sa iyang kalooy. Kaloy-i ninyo ang mga nagaduhaduha. Tabangi ninyo sila aron maluwas sila gikan sa silot, sama nga nagasakmit kamo sa usa ka butang nga hapit nang masunog. Kaloy-i ninyo bisan ang mga tawo nga daotan ug binuhatan, apan kapungti ninyo ang ilang mga binuhatan. Pagbantay kamo kay bisan gani ang ilang mga bisti hugaw atubangan sa Dios. Ang Dios makahimo sa pagbantay kaninyo aron dili kamo mahulog sa pagpakasala, ug madala niya kamo nga walay ikasaway ug malipayon gayod ngadto sa iyang presensya! Dalaygon gayod siya! Siya lang gayod ang Dios ug atong Manluluwas pinaagi kang Jesu-Cristo nga atong Ginoo. Kaniya ang kadungganan, pagkahalangdon, gahom, ug katungod sukad pa sa sinugdan, karon, ug sa walay kataposan! Amen. Kini nga sulat mahitungod sa mga butang nga gipadayag ni Jesu-Cristo nga mahitabo sa dili madugay. Gisugilon kini sa Dios ngadto kang Cristo aron siya na usab ang mopadayag niini ngadto sa mga nagaalagad sa Dios. Busa gipadayag kini ni Cristo kanako nga iyang alagad pinaagi sa iyang gisugo nga anghel. Ako si Juan ug gisugilon ko ang tanan nga akong nakita mahitungod sa plano sa Dios nga gipamatud-an ni Jesu-Cristo. Bulahan ang nagabasa ug ang mga nagapaminaw niini nga sulat, kon tumanon nila ang nahisulat dinhi. Kay ang mga panagna dinhi hapit nang mahitabo. Gihimo niya kita nga mga hari ug mga pari alang sa pag-alagad sa Dios nga iyang Amahan. Iya ang kadungganan ug ang gahom nga walay kataposan. Amen. Pangandam kamo! Moanhi si Jesu-Cristo uban sa mga panganod. Ang tanang mga tawo makakita kaniya ingon man ang mga tawo nga mipatay kaniya. Ug ang mga tawo sa tanang lungsod sa kalibotan manghilak tungod sa ilang kahadlok nga silotan na niya sila. Tinuod gayod kini! Ang Ginoong Dios ang makagagahom sa tanan. Kon unsa siya karon, mao usab siya kaniadto, ug mao usab sa umaabot. Busa nagaingon siya, “Ako ang sinugdanan ug ang kataposan sa tanan.” Ako si Juan nga inyong igsoon nga kauban usab ninyo sa kalisdanan, sa paghari, ug sa pag-antos tungod kay kita anaa kang Jesus. Gidala ako ngadto sa isla sa Patmos tungod sa akong pagwali sa pulong sa Dios nga gitudlo ni Jesus. Sa adlaw nga Dominggo, gigamhan ako sa Espiritu Santo, ug nadunggan ko ang makusog nga tingog nga daw trumpeta dapit sa akong likod nga nagaingon, “Isulat mo ang imong makita, ug ipadala dayon niining pito ka mga iglesia: Efeso, Smirna, Pergamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, ug Laodicea.” Pagkadungog ko niadto, milingi dayon ako aron tan-awon kon kinsa ang nakigsulti kanako. Ug nakita ko ang pito ka suga nga bulawan. Taliwala sa mga suga may nagatindog nga morag tawo. Taas ang iyang bisti kutob sa iyang tiil, ug sa iyang dughan may bakos nga bulawan. Ang iyang buhok puti kaayo, ug ang iyang mga mata daw sa nagadilaab nga kalayo. Ang iyang mga tiil nagasidlak nga sama sa bronsi nga gitunaw sa kalayo ug gipasinaw. Ang iyang tingog nagadahunog sama sa busay. May gikuptan siyang pito ka bitoon sa iyang tuong kamot, ug sa iyang baba may nagagawas nga mahait nga espada nga duha ang sulab. Ang iyang nawong labihan kasulaw sama sa adlaw sa udtong tutok. Pagkakita ko kaniya, natumba ako nga mora nag patay diha sa iyang tiilan. Gipatong dayon niya kanako ang iyang tuong kamot ug miingon, “Ayaw kahadlok! Ako ang sinugdanan ug ang kataposan sa tanan. May kinabuhi ako nga walay kataposan. Namatay ako, apan tan-awa, buhi ako, ug dili na gayod mamatay. Ilalom sa akong gahom ang kamatayon ug ang dapit sa mga patay. Busa isulat ang mga butang nga akong gipakita kanimo, ang mga nagakahitabo karon ug ang mahitabo sa kaulahian. Mao kini ang kahulogan sa pito ka bitoon nga imong nakita sa akong tuong kamot ug ang pito ka suga nga bulawan: ang pito ka bitoon mao ang pito ka anghel nga nagabantay sa pito ka iglesia, ug ang pito ka suga nga bulawan mao ang pito ka iglesia.” “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Efeso: “Mao kini ang giingon sa nagakupot sa pito ka bitoon sa iyang tuong kamot ug nagalakaw taliwala sa pito ka suga nga bulawan: Nasayod ako sa inyong mga binuhatan ug sa inyong mga paghago ug pagkamainantuson. Nasayod usab ako nga dili ninyo maantos ang daotang mga tawo. Giusisa ninyo ang mga nagapakaaron-ingnon nga apostoles, ug nakaplagan ninyo nga mga bakakon diay sila. Giantos ninyo ang mga kalisdanan tungod sa inyong pagtuo kanako, ug wala gayod kamo maluya. Apan ang akong ikasaway kaninyo mao kini: ang inyong paghigugma kanako karon dili na sama kaniadto. Hunahunaa ninyo kon nganong nabugnaw kamo. Paghinulsol kamo ug buhata ninyo pag-usab ang inyong gibuhat kaniadto. Kon dili, moanha ako ug kuhaon ko ang inyong suga. Apan mao kini ang maayo nga gibuhat ninyo: gikasilagan ninyo ang mga gibuhat sa mga Nicolaita nga ako usab nga gikasilagan. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia. “Ang mga nagmadinaugon tugotan ko nga mokaon sa bunga sa kahoy nga nagahatag ug kinabuhi, ug kini nga kahoy atua sa Paraiso sa Dios. “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Smirna: “Mao kini ang gi-ingon niya nga mao ang sinugdanan ug ang kataposan sa tanan, nga namatay apan nabuhi pag-usab: Nasayod ako sa inyong mga pag-antos. Nasayod usab ako nga kabos kamo, apan sa langitnon nga mga butang dato kamo. Nasayod usab ako nga gibutang-butangan kamo sa mga tawo nga nagaingon nga sila mga Judio, apan ang tinuod mga sakop sila ni Satanas. Ayaw kamo kahadlok sa mga umaabot nga alantuson. Timan-i ninyo: ang uban kaninyo ibalhog ni Satanas sa bilanggoan aron sulayan kamo. Mag-antos kamo sulod sa napulo ka adlaw. Apan pagmatinumanon kamo bisan magkahulogan kini sa inyong kamatayon, ug gantihan ko kamog kinabuhi nga walay kataposan. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia. “Ang mga nagmadinaugon dili silotan sa ikaduha nga kamatayon. “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Pergamo: “Mao kini ang giingon sa nagakupot sa mahait nga espada nga duha ang sulab: Nasayod ako nga bisan nagapuyo kamo sa dapit nga ginaharian ni Satanas, padayon gihapon kamo sa pagsunod kanako. Kay wala gayod kamo motalikod sa inyong pagtuo kanako bisan pa niadtong panahon nga si Antipas nga akong sinaligan nga saksi, gipatay diha sa inyong dapit nga ginapuy-an ni Satanas. Apan ania ang pipila ka butang nga akong ikasaway kaninyo: may pipila diha kaninyo nga nagasunod sa mga pagtulon-an ni Balaam. Kini si Balaam nagtudlo kang Balak kon unsaon sa pagtintal ang mga Israelinhon sa pagpakasala pinaagi sa pagkaon sa mga kalan-on nga gihalad ngadto sa mga dios-dios ug pinaagi sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon. Ug may pipila usab diha kaninyo nga nagasunod sa mga pagtulon-an sa mga Nicolaita. Busa paghinulsol kamo sa inyong mga sala! Kay kon dili, anhaon ko kamo sa labing madali nga panahon, ug makig-away ako sa mga tawo nga nagabuhat ug sama niadto, pinaagi sa espada nga mogawas sa akong baba. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia. “Ang mga nagmadinaugon hatagan kog pagkaon nga akong ginatagana didto sa langit. Ang kada usa kanila hatagan ko usab ug puti nga bato, diin gisulat ang usa ka ngalan nga walay laing masayod gawas lang sa makadawat niini. “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Tiatira: “Mao kini ang giingon sa Anak sa Dios kansang mga mata daw sa nagadilaab nga kalayo ug kansang mga tiil daw sa gipasinaw nga bronsi: Nasayod ako sa inyong mga binuhatan. Nasayod ako nga mahigugmaon kamo, matinumanon, kugihan sa pag-alagad ug mainantuson. Nasayod usab ako nga mas daghan pa ang inyong gibuhat karon kaysa kaniadto. Apan ang akong ikasaway kaninyo mao kini: ginapasagdan lang ninyo ang babaye nga si Jezebel nga nagapakaaron-ingnon nga propeta. Ginapasagdan lang ninyo siya nga motudlo ug mopahisalaag sa akong mga alagad. Nagaingon siya nga dili daotan ang pagpakighilawas gawas sa kaminyoon ug ang pagkaon sa mga pagkaon nga gihalad sa mga dios-dios. Gihatagan ko siyag panahon nga maghinulsol sa iyang pagkamakihilawason, apan wala gayod siya maghinulsol. Busa hatagan ko siya ug balatian aron dili na siya makabangon gikan sa iyang higdaanan, ug ang mga tawo nga nakighilawas kaniya silotan ko sa hilabihan gayod, kon dili sila maghinulsol sa ilang gibuhat nga daotan. Pamatyon ko ang iyang mga sumusunod, aron masayran sa tanang mga tumutuo nga nasayod ako sa mga hunahuna ug mga pangandoy sa mga tawo. Balosan ko ang matag usa kaninyo sumala sa inyong mga binuhatan. “Apan ang uban kaninyo diha sa Tiatira wala gayod mosunod sa mga pagtulon-an ni Jezebel. Wala kamo mag-apil-apil nianang ilang gi-ingon nga ‘laglom nga mga pagtulon-an ni Satanas.’ Busa dili ko na dugangan ang mga tulumanon nga kinahanglan ninyong tumanon. Padayona lang ninyo ang inyong maayong binuhatan hangtod sa akong pagbalik. Ihatag ko usab kanila ang kabugwason. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia. “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Sardis: “Mao kini ang giingon sa nagakupot sa pito ka bitoon ug anaa usab kaniya ang pito ka Espiritu sa Dios: Nasayod ako sa inyong mga binuhatan. Daghan ang nagaingon nga lig-on ang inyong pagtuo kanako, apan ang tinuod sama kamo sa mga patay. Busa pagmata kamo, ug lig-ona ninyo ang inyong himalatyon nga pagtuo. Tungod kay nakaplagan ko nga ang inyong mga binuhatan dili pa hingpit atubangan sa akong Dios. Busa hinumdomi ninyo ang pagtulon-an nga inyong gidawat. Tumana ninyo kini ug hinulsoli ang inyong mga sala. Kon magpasagad pa kamo, moanha ako sa takna nga wala ninyo damha. Ang akong pag-abot sama sa pag-abot sa kawatan, nga walay masayod kon kanus-a. Apan may pipila diha kaninyo sa Sardis nga wala gayod matakdi sa daotang binuhatan sa uban. Magauban sila kanako nga magbisti ug puti, tungod kay takos sila. Ang mga nagmadinaugon bistihan ug puti ug dili ko papason ang ilang mga ngalan diha sa libro nga gilistahan sa mga nakaangkon ug kinabuhi nga walay kataposan. Ipaila ko sa akong Amahan ug sa iyang mga anghel nga sila akong mga katawhan. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia. “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Filadelfia: “Mao kini ang giingon sa balaan ug kasaligan. Siya mao ang nagahari sama sa paghari ni David kaniadto. Ug siya lang ang nagakupot sa yabi sa iyang gingharian. Busa kon moabli siya sa pultahan aron makasulod ang tawo sa iyang gingharian, walay makasirado niini. Ug kon sirad-an niya, wala usay makaabli.— Nasayod ako sa inyong mga binuhatan. Nasayod usab ako nga bisan maluya kamo, nagatuman gihapon kamo sa akong mga pagtulon-an ug wala gayod kamo motalikod kanako. Busa may giablihan ako nga pultahan alang kaninyo nga wala gayoy makasirado. Apan mahitungod niadtong mga tawo nga sakop ni Satanas, nga mga bakakon ug nagapakaaron-ingnon nga mga Judio, paludhon ko sila diha sa inyong atubangan, ug masayran nila nga gihigugma ko kamo. May umaabot nga mga kalisdanan sa tibuok kalibotan aron sulayan ang tanang mga tawo. Apan tungod kay gituman ninyo ang akong sugo nga magmainantuson kamo, ilikay ko kamo sa mga kalisdanan nga moabot. Hapit na akong moabot. Busa padayon kamo sa pagsunod sa mga butang nga inyong nasayran nga maayo ug tinuod aron walay makailog sa ganti nga gitagana alang kaninyo. Ang mga nagmadinaugon buhaton ko nga mga haligi sa puloy-anan sa akong Dios, ug magpabilin gayod sila didto. Markahan ko sila sa ngalan sa akong Dios, ug sa ngalan sa siyudad sa akong Dios, ang bag-o nga Jerusalem nga ipakanaog sa akong Dios gikan sa langit. Markahan ko usab sila sa bag-o kong ngalan. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia. “Isulat kini alang sa anghel nga nagabantay sa iglesia sa Laodicea: “Mao kini ang giingon sa gitawag nga Amen, ang kasaligan ug matuod nga saksi. Siya ang tinubdan sa tanang mga gimugna sa Dios.— Nagaingon kamo nga dato kamo, nga gipanalanginan kamo ug wala nay nakulang kaninyo. Apan wala kamo masayod nga makalulooy gayod kamo, tungod kay kabos kamo diha sa pagtuo, buta sa kamatuoran, ug hubo atubangan sa Dios. Busa, tambagan ko kamo nga mopalit gikan kanako ug bulawan nga gipaagi sa kalayo aron mahimo kamong dato. Palit usab kamo gikan kanako ug puti nga bisti aron matabonan ninyo ang inyong makauulaw nga pagkahubo. Ug palit usab kamo gikan kanako ug tambal nga ihaplas sa inyong mata aron makakita kamo sa kamatuoran. Ang tanan nga akong gihigugma gibadlong ko ug gidisiplina. Busa paghinulsol kamo ug ayoha gayod ninyo ang inyong pamatasan. Nagatindog ako sa pultahan ug nagatuktok. Kon adunay makadungog sa akong pagtawag ug mopadayon kanako sa iyang balay, mosulod ako, ug mag-uban kami sa pagpangaon. Ang mga nagmadinaugon palingkoron ko tapad kanako sa akong trono, sama kanako nga nagmadinaugon usab ug karon nagalingkod tapad sa akong Amahan diha sa iyang trono. “Ang naminaw kinahanglan nga maghunahuna kon unsa ang gi-ingon sa Espiritu Santo ngadto sa mga iglesia.” Human niadto, may gipakita pa gayod kanako. Nakita ko ang pultahan sa langit nga naabli. Ug nadungog ko pag-usab ang makusog nga tingog nga daw trumpeta. Miingon kini kanako, “Saka dinhi kay ipakita ko kanimo kon unsa ang mahitabo sa umaabot.” Diha-diha gigamhan ako sa Espiritu Santo. Ug nakita ko didto sa langit ang usa ka trono ug may nagalingkod niini. Ang nagalingkod niini nagadan-ag sama sa mahalon nga mga bato nga haspe ug kornalina. Ug sa palibot sa trono may bangaw nga ang iyang kolor sama sa bato nga esmeralda. Sa palibot sa trono, may lain pang 24 ka mga trono nga gilingkoran sa 24 ka mga pangulo. Kini nga mga pangulo nagabistig puti ug ang matag usa kanila may korona nga bulawan. Ug gikan didto sa trono may pagpangilat ug pagdalogdog ug nagkalain-lain pa nga pagdahunog. Atubangan sa trono may pito ka suga nga nagasiga. Mao kadto ang pito ka Espiritu sa Dios. Didto usab sa atubangan sa trono adunay morag dagat nga tin-aw sama sa kristal. Sa palibot sa trono, sa matag kilid, may upat ka nilalang nga nalukop ug mga mata sa atubangan ug sa likod. Ang una nga nilalang morag liyon; ang ikaduha morag lating baka; ang ikatulo morag tawo ang hitsura; ug ang ikaupat morag agila nga nagalupad. Ang matag usa kanila may unom ka mga pako ug nalukop sa mga mata ang ilang tibuok nga lawas. Adlaw-gabii wala silay hunong sa ilang pagkanta nga nagaingon, “Balaan! Balaan! Balaan ang atong Ginoong Dios nga makagagahom sa tanan. Siya mao ang Dios kaniadto, karon ug sa umaabot.” Kanunay ang ilang pagdayeg, pagpasidungog ug pagpasalamat kaniya nga nagalingkod didto sa trono, siya nga nagakinabuhi sa walay kataposan. Ug samtang gibuhat nila kini, ang 24 ka mga pangulo nagaluhod ug nagasimba kaniya nga nagalingkod didto sa trono, siya nga nagakinabuhi sa walay kataposan. Ug gibutang nila ang ilang mga korona sa atubangan sa trono ug nagaingon: “Ikaw ang among Ginoo ug Dios, takos ikaw nga modawat sa pagpasidungog, pagtahod, ug gahom. Kay gimugna mo ang tanang mga butang. Gibuhat mo sila sumala sa imong kabubut-on.” Human niadto, may nakita akong linukot nga basahon sa tuong kamot niadtong nagalingkod sa trono. Kini nga basahon gisulatan sa sulod ug sa gawas ug gibutangan ug pito ka mga selyo. Ug may nakita dayon ako nga usa ka gamhanan nga anghel nga nagpanawag sa makusog nga tingog, “Kinsa ba ang takos nga motangtang sa mga selyo sa linukot nga basahon aron maablihan ug mabukhad?” Apan wala gayoy bisan usa sa langit, sa yuta, o kaha sa ilalom sa yuta nga takos makaabli ug makabasa sa nakasulat sa linukot nga basahon. Busa mihilak ako pag-ayo tungod kay wala gayoy bisan usa nga nakaplagan nga takos moabli ug mobasa niini nga basahon. Unya, usa sa mga pangulo miingon kanako, “Ayaw paghilak, tungod kay si Jesus nga midaog nga gitawag nga Leon, nga gikan sa tribo ni Juda ug kaliwat ni David, makatangtang sa pito ka mga selyo sa linukot nga basahon aron mabukhad kini.” Unya nakita ko ang usa ka Karnero nga nagatindog duol sa trono, nga gilibotan sa upat ka nilalang ug sa mga pangulo. Sa akong tan-aw, morag miagi kini ug kamatay. May pito kini ka sungay ug may pito usab ka mata nga mao ang pito ka Espiritu sa Dios nga gipadala ngadto sa tibuok kalibotan. Nagpaduol ang Karnero sa trono ug gikuha niya ang basahon sa tuong kamot niadtong naglingkod didto. Sa dihang gikuha niya ang basahon, ang upat ka nilalang ug ang 24 ka mga pangulo nangluhod sa pagsimba sa Karnero. Ang matag usa kanila may panaksan nga bulawan nga puno sa insenso nga mao ang mga pag-ampo sa mga katawhan sa Dios. May harpa usab ang matag usa kanila nga ilang gipatugtog, ug nagakanta silag usa ka bag-o nga alawiton nga nagaingon: “Ikaw ang takos nga makakuha sa linukot nga basahon ug sa pagtangtang sa iyang mga selyo, tungod kay gipatay ikaw, ug pinaagi sa imong dugo gitubos mo alang sa Dios ang mga tawo, nga gikan sa matag tribo, pinulongan, kaliwat ug nasod. Gihimo mo silang mga hari ug mga pari sa pag-alagad sa atong Dios. Ug padumalahon mo sila sa kalibotan.” Unya nakita ko ug nadungog ang linibo ug minilyon nga mga anghel nga nagatigom palibot sa trono, sa upat ka mananap, ug sa mga pangulo. Ug nagaawit sila sa makusog: “Ang Karnero nga gipatay takos nga modawat sa gahom, bahandi, kaalam, kusog, pagtahod, pagpasidungog, ug pagdayeg!” Ug nadungog ko nga nagaawit usab ang tanang binuhat nga anaa sa langit, sa yuta, sa ilalom sa yuta, ug sa dagat: “Ihatag nato sa nagalingkod sa trono ug sa Karnero ang pagdayeg, pagtahod, pagpasidungog ug paggahom sa walay kataposan!” Mitubag dayon ang upat ka nilalang, “Amen!” Ug ang mga pangulo nangluhod ug misimba. Unya nakita ko nga gitangtang sa Karnero ang una sa pito ka mga selyo sa linukot nga basahon. Ug nadungog ko ang tingog nga morag dalogdog gikan sa usa sa upat ka mga nilalang nga nagaingon, “Dali ngari!” Sa akong pagtan-aw nakita ko ang usa ka kabayo nga puti. Ang nagasakay niini may gikuptan nga pana. Gikoronahan siya ug gipadagan dayon niya ang iyang kabayo ug nagpadayon siya sa pagpangdaog. Human niadto, gitangtang sa Karnero ang ikaduha nga selyo sa basahon. Ug nadungog ko nga nagaingon ang ikaduha nga nilalang, “Dali ngari!” Ug migawas ang kabayo nga pula. Ang nagasakay niini gihatagag dakong espada, ug gihatagan usab siyag gahom sa pagdala ug gira sa kalibotan, aron magpinatyanay ang mga tawo. Sa pagtangtang sa Karnero sa ikatulo nga selyo, nadungog ko ang ikatulo nga nilalang nga nagaingon, “Dali ngari!” Ug nakita ko ang kabayo nga itom. Ang nagasakay niini may gikuptan nga timbangan. Ug may nadungog ako nga morag tingog nga gikan sa upat ka nilalang nga nagaingon, “ Pamahala ang ilang pagkaon. Ang bili sa tulo ka salmon nga harina sa trigo balig usa ka adlaw nga suhol, ug ang usa ka gantang nga harina nga barley balig usa usab ka adlaw nga suhol. Apan ayaw hilabti ang mantika ug ang bino!” Human niadto gitangtang sa Karnero ang ikaupat nga selyo ug nadungog ko ang ikaupat nga nilalang nga nagaingon, “Dali ngari!” Ug nakita ko ang kabayo nga luspad. Ang nagasakay niini ginganlag Kamatayon, ug ang Hades nagasunod kaniya. Gihatagan silang duha ug gahom aron pamatyon ang ikaupat nga bahin sa mga tawo sa kalibotan pinaagi sa gira, gutom, mga balatian, ug mabangis nga mga mananap sa kalibotan. Gitangtang sa Karnero ang ikalima nga selyo. Ug nakita ko sa kinaubosang bahin sa halaran ang mga kalag niadtong mga tawo nga gipamatay tungod sa ilang pagsangyaw sa pulong sa Dios. Naninggit silag kusog, “Ginoo nga Makagagahom, balaan ug kasaligan! Kanus-a mo pa ba hukman ug silotan ang mga tawo sa kalibotan tungod sa ilang pagpatay kanamo?” Ang matag usa kanila gihatagag tag-as nga bisting puti, ug giingnan sila nga maghulat-hulat lang una hangtod makompleto ang gidaghanon sa ilang mga isigka-tumutuo ug kauban nga mga alagad sa Dios nga pamatyon usab sama kanila. Unya, ang ikaunom na nga selyo ang gitangtang sa Karnero. Diha-diha milinog ug kusog. Miitom ang adlaw sama sa itom nga panapton, ug mipula ang bulan sama sa dugo. Nangahulog sa yuta ang mga bitoon sa langit nga daw sama sa mga ulahi nga bunga sa kahoy nga igos nga mangahulog kon huypon sa kusog nga hangin. Nawala ang langit sama sa papel nga gilukot, ug nangabalhin ang mga bukid ug mga isla sa ilang nahimutangan. Ug unya nanago sa mga langub ug sa ilalom sa dagkong mga bato sa mga bukid ang mga hari sa kalibotan, ang mga pangulo, ang mga opisyal sa kasundalohan, ang mga adunahan, ang mga gamhanan, ug ang tanang matang sa tawo, ulipon o dili. Nagaingon sila sa mga bukid ug sa mga bato, “Tumpagi ninyo kami ug taboni aron dili kami makita sa nagalingkod sa trono ug aron makalingkawas kami gikan sa silot sa Karnero. Kay miabot na ang adlaw nga silotan nila ang mga tawo, ug wala gayoy makasugakod niini.” Human niadto, aduna akoy nakita nga upat ka anghel nga nagatindog sa upat ka kanto sa kalibotan. Gipugngan nila ang upat ka hangin sa kalibotan aron walay hangin nga mohuros sa yuta, o sa dagat o kaha sa bisan unsa nga kahoy. Ug nakita ko usab ang laing anghel nga gikan sa sidlakan. Aduna siyay dalang igmamarka nga iya sa buhi nga Dios. Misinggit siyag kusog ngadto sa upat ka anghel nga gihatagan sa Dios ug gahom sa pagdaot sa yuta ug sa dagat. Miingon siya, “Ayaw una ninyo daota ang yuta, o ang dagat o ang mga kahoy samtang wala pa nato mamarkahi ang agtang sa mga alagad sa atong Dios.” Sumala sa gisugilon kanako, 144,000 ang gimarkahan sa marka sa Dios gikan sa tanang mga tribo sa Israel. 12,000 gikan sa tribo ni Juda; 12,000 gikan sa tribo ni Reuben; 12,000 gikan sa tribo ni Gad; 12,000 gikan sa tribo ni Asher; 12,000 gikan sa tribo ni Naftali; 12,000 gikan sa tribo ni Manase; 12,000 gikan sa tribo ni Simeon; 12,000 gikan sa tribo ni Levi; 12,000 gikan sa tribo ni Isacar; 12,000 gikan sa tribo ni Zebulun; 12,000 gikan sa tribo ni Jose; 12,000 gikan sa tribo ni Benjamin. Human niadto, nakita ko ang mga tawo nga dili maihap ang gidaghanon. Naggikan sila sa tanan nga nasod, tribo, kaliwatan ug pinulongan. Nagatindog sila atubangan sa trono ug sa Karnero. Nagabisti silag tag-as ug pulos puti, ug may gikuptan sila nga mga dahon sa palmera. Naninggit sila nga nagaingon, “Dalaygon ang Dios nga nagalingkod sa trono, ug dalaygon usab ang Karnero, kay giluwas nila kami gikan sa silot!” Nagatindog ang tanang mga anghel sa palibot sa trono ug sa mga pangulo, ug sa upat ka nilalang. Ug nangluhod dayon sila atubangan sa trono ug misimba sa Dios. Miingon sila, “Tinuod gayod nga ang atong Dios angayan nga dayegon, pasidunggan, pasalamatan ug tahoron. Nasayod siya sa tanan, ug ang tanang gahom ug kusog anaa kaniya. Dayegon siya sa walay kataposan! Amen!” Unya, nangutana kanako ang usa sa mga pangulo, “Nasayod ka ba kon kinsa kanang mga tawo nga nagbistig puti, ug kon asa sila gikan?” Mitubag ako, “Sir, wala ako masayod. Suginli ako!” Miingon siya kanako, “Mao kana ang mga tawo nga nakaagig hilabihang paglutos. Ang ilang mga bisti gilabhan nila ug gipaputi sa dugo sa Karnero. Mao kana ang hinungdan nga diha sila nagatindog atubangan sa trono sa Dios, ug adlaw ug gabii ang ilang pag-alagad kaniya diha sa iyang templo. Ug ang Dios mismo nga nagalingkod sa trono mao ang nagaatiman kanila. Dili na gayod sila gutomon o uhawon. Ug dili na sila mainitan o masunog sa kainit sa adlaw. Kay ang Karnero nga anaa sa trono mao na ang magabantay kanila. Dad-on niya sila ngadto sa mga tuboran nga nagahatag ug kinabuhi, ug pahiran sa Dios ang tanang mga luha sa ilang mga mata.” Sa pagtangtang sa Karnero sa ikapito nga selyo may kahilom sa langit sulod sa mga tunga sa oras. Nakita ko dayon ang pito ka anghel nga nagatindog atubangan sa Dios. Ug ang matag usa kanila gihatagan ug trumpeta. May lain pang anghel nga miduol sa halaran. Aduna siyay gikuptan nga bulawan nga sudlanan sa insenso. Gihatagan siyag daghang insenso aron iuban sa mga pag-ampo sa tanan nga katawhan sa Dios ug ihalad didto sa halaran nga bulawan nga anaa sa atubangan sa trono. Gikan sa kamot sa anghel nga nagatindog atubangan sa Dios mipaibabaw ang aso sa gisunog nga insenso uban sa mga pag-ampo sa katawhan sa Dios. Ug unya gikuha sa anghel ang sudlanan sa insenso ug gipuno niya kinig kalayo gikan sa halaran ug gilabay niya ngadto sa yuta. Diha-diha, nagpangilat, midahunog ang dalogdog, ug may nagkalain-lain pa nga dahunog, ug naglinog. Unya, ang pito ka anghel nga may pito ka trumpeta nangandam na sa pagpatingog sa ilang mga trumpeta. Gipatingog sa unang anghel ang iyang trumpeta, ug miulan ug ice ug kalayo nga may sagol nga dugo. Ug nasunog ang ikatulong bahin sa yuta, ang ikatulong bahin sa mga kahoy, ug ang tanan nga sagbot. Unya ang ikaduhang anghel mipatingog usab sa iyang trumpeta, ug adunay nahulog sa dagat nga morag usa ka dakong bukid nga nagdilaab. Ug ang ikatulong bahin sa dagat nahimong dugo, ang ikatulong bahin sa tanan nga anaa sa dagat nangamatay, ug ang ikatulong bahin sa tanang mga barko nangaguba. Ang ikatulo na usab nga anghel ang mipatingog sa iyang trumpeta, ug adunay dakong bitoon nga nagdilaab nga morag suga nga nahulog gikan sa langit ug mitugpa sa ikatulo nga bahin sa mga suba ug mga tuboran. Ang ngalan niadtong bitoon “Pait.” Busa ang ikatulo nga bahin sa mga tubig mipait, ug daghang mga tawo ang nangamatay tungod sa pag-inom nila niini. Ug ang ikaupat nga anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug ang nahitabo, naigo ang ikatulong bahin sa adlaw, ang ikatulong bahin sa bulan, ug ang ikatulong bahin sa mga bitoon, ug nawala ang ikatulong bahin sa ilang kahayag. Busa mingitngit ang ikatulong bahin sa adlaw ug ang ikatulong bahin sa gabii. Human niadto may nakita akong agila nga nagalupad sa kahanginan. Nadungog ko kining misinggit sa makusog, “Pagka-alaot! Pagka-alaot gayod sa mga nagapuyo sa kalibotan kon mopatingog pa ang nahibiling tulo ka mga anghel sa ilang mga trumpeta.” Ug ang ikalima nga anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug nakita ko ang usa ka bitoon nga nahulog sa yuta gikan sa langit. Kining bitoon gihatagag yabi alang sa kinahiladman sa yuta. Giablihan sa bitoon ang kinahiladman sa yuta, ug dayon migawas ang aso nga morag gikan sa dakong hurnohan. Mingitngit ang kalibotan tungod kay ang sidlak sa adlaw nasalipdan sa aso nga gikan sa bung-aw nga dili matugkad. Ug dili kay kana lang, gikan sa aso may nanggawas nga mga dulon nga mitugpa sa yuta, ug gihatagan silag gahom sa pagpanakit sama sa tanga. Gisultihan sila nga dili pasipad-an ang mga sagbot, ang mga kahoy, ug uban pa nga mga tanom. Ang mga tawo lang nga walay marka sa Dios diha sa ilang mga agtang ang ilang pasipad-an. Gitugotan ang mga dulon nga sakiton kadto nga mga tawo sulod sa lima ka bulan, apan wala sila tugoti sa pagpatay kanila. Ang kasakit sa ilang pinaakan sama sa pinaakan sa tanga. Busa sulod sa lima ka bulan, mangandoy ang mga tawo nga mamatay na, apan dili sila mamatay. Bisan gusto na gayod nilang mamatay, dili gayod sila mangamatay. Ang hitsura niadtong mga dulon morag mga kabayo nga andam na sa pagpakiggira. Diha sa ilang ulo may gitungtong nga morag korona nga bulawan ug ang ilang nawong morag nawong sa tawo. Ang ilang buhok morag buhok sa babaye, ug ang ilang mga ngipon morag ngipon sa liyon. Ang ilang mga dughan gitabonan sa morag taming nga puthaw, ug ang tingog sa ilang mga pako morag haguros sa daghang karwaheng giguyod sa mga kabayo paingon sa pagpakiggira. Ang ilang ikog sama sa ikog sa tanga nga malala, ug maoy ilang gamiton aron sakiton ang mga tawo sulod sa lima ka bulan. Adunay hari nga nagadumala kanila. Kini mao ang anghel nga miabre sa kinahiladman sa yuta. Ang iyang ngalan sa pinulongan nga Hebreo si Abadon, sa Griego si Apolyon, nga ang buot ipasabot Tiglaglag. Human na ang unang makahahadlok nga hitabo, apan may lain pang duha nga moabot. Unya ang ikaunom nga anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug nadungog ko nga may misulti gikan sa mga eskina sa halaran nga bulawan nga nagaatubang sa Dios. Miingon ang tingog sa ikaunom nga anghel nga may trumpeta, “Buhii na ang upat ka anghel nga gigapos didto sa dako nga suba sa Eufrates!” Busa gipangbuhian sila. Giandam na silang daan alang gayod nianang higayona, aron pamatyon nila ang ikatulong bahin sa tanang mga tawo. Gisuginlan ako nga ang gidaghanon sa ilang mga sundalo nga tigkabayo 200,000,000. Ug sumala sa gipakita kanako, mao kini ang hitsura sa mga kabayo ug sa mga nagasakay niini: may mga taming sa dughan ang mga tigkabayo, ug ang kolor sa ilang mga taming pula sama sa kalayo, asul sama sa sapiro, ug dalag sama sa asupre; ang ulo sa mga kabayo morag ulo sa liyon, ug sa baba niini may nagagawas nga kalayo, aso, ug asupre. Ug pinaagi niining tulo ka katalagman nga mao ang kalayo, aso, ug asupre nga nagagawas sa baba sa mga kabayo, nangamatay ang ikatulong bahin sa mga tawo. Ang gahom sa mga kabayo gikan sa ilang baba ug sa ilang ikog. Ang ilang ikog morag bitin nga malala, ug mao kini ang ilang gigamit sa pagpasakit sa mga tawo. Apan ang mga tawo nga nahibilin, nga wala mangamatay pinaagi niining tulo ka mga katalagman, wala pa gayod mobiya sa mga dios-dios nga ilang gibuhat. Nagpadayon pa gihapon sila sa pagsimba sa mga demonyo ug sa mga rebulto nga bulawan, plata, bronsi, bato, ug kahoy. Kini nga mga rebulto dili makakita, dili makadungog, ug dili makalakaw. Wala usab sila maghinulsol sa ilang pagpamatay, pagsalamangka, pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, ug pagpangawat. Human niadto, may nakita na usab akong anghel nga gamhanan nga nanaog gikan sa langit. Naputos siya sa panganod, ug may nagalibot nga bangaw sa iyang ulo. Nagasidlak ang iyang nawong sama sa adlaw, ug ang iyang mga tiil sama sa nagadilaab nga kalayo. May gikuptan siyang gamay nga basahon nga nabukhad. Pag-abot niya sa kalibotan, gitunob niya ang iyang tuong tiil sa dagat ug ang iyang walang tiil sa yuta, ug misinggit siya. Ang iyang tingog sama sa ngulob sa liyon. Human niyag singgit, mitubag ang pito ka dalogdog. Isulat ko na unta ang gisulti sa pito ka dalogdog, apan aduna koy nadungog nga tingog gikan sa langit nga nagaingon, “Ayaw pag-isugilon ang gisulti sa pito ka dalogdog. Ayaw kini isulat.” Unya, ang anghel nga nakita ko nga nagatindog sa dagat ug sa yuta mibayaw sa iyang tuong kamot sa langit ug nanumpa sa ngalan sa Dios, ang Dios nga walay kamatayon, nga naghimo sa langit, yuta, dagat, ug sa tanang mga butang nga anaa niini. Miingon ang anghel, “Ayaw na paglangan, kay kon magpatingog na ang ikapito nga anghel sa iyang trumpeta, buhaton na sa Dios ang iyang tinago nga plano sumala sa iyang gisugilon sa iyang mga alagad nga mga propeta.” Miingon kanako pag-usab ang tingog nga gikan sa langit, “Adtoi ang anghel nga nagatindog sa dagat ug sa yuta, ug kuhaa ang basahon nga binukhad diha sa iyang kamot.” Busa miadto ako sa anghel ug gipangayo ko kaniya ang gamayng basahon. Miingon siya kanako, “Ania, kuhaa ug kaona. Morag dugos kini katam-is kon diha pa sa imong baba, apan pag-abot sa imong tiyan mopait kini.” Gikuha ko ang basahon sa iyang kamot ug gikaon ko dayon. Daw dugos tinuod ang iyang katam-is sa akong baba, apan pagtulon ko na, mipait na sa akong tiyan. Ug dayon may miingon kanako, “Kinahanglan iwali mo pag-usab ang gipasulti sa Dios mahitungod sa nagkalain-lain nga mga nasod, kaliwat, pinulongan, ug mga hari.” Unya gihatagan akog sukdanan nga morag sungkod. Miingon ang naghatag kanako, “Sige, sukda ang templo sa Dios ug ang halaran, ug ihapa kon pila ang nagasimba didto. Apan ang gawas sa templo ayaw na lang iapil pagsukod kay alang kana sa mga tawong wala makaila sa Dios. Sila mao ang magaguba sa balaan nga siyudad sa Jerusalem sulod sa 42 ka bulan. Ug nianang mga adlawa ipadala ko ang akong duha ka saksi nga magbistig sako. Ug magawali sila sa akong ipawali kanila sulod sa 1,260 ka adlaw.” Kining duha ka saksi mao ang duha ka kahoyng olibo ug duha ka suga nga nagatindog atubangan sa Ginoo, ang Ginoo sa tibuok kalibotan. Kon adunay magtinguha sa pagpasakit kanila, mogawas ang kalayo gikan sa ilang baba ug molamoy sa ilang mga kaaway. Si bisan kinsa nga buot mopasakit kanila kinahanglan gayod nga mamatay. Aduna usab silay gahom sa pagpugong sa ulan aron dili moulan samtang magwali sila sa pulong sa Dios. Aduna usab silay gahom nga ang tubig sa mga tuboran mahimo nila nga dugo. Ug dili kay kana lang, may gahom pa gayod sila sa pagdala sa bisan unsang matang sa kadaot sa tibuok kalibotan sa bisan unsang panahon nga gusto nila. Kon mahuman na sila pagsangyaw sa pulong sa Dios, bugnoon sila sa bangis nga mananap nga mogawas gikan sa kinahiladman sa yuta. Kining duha ka saksi mapildi ug patyon sa mananap. Ang ilang patayng lawas magbuy-od lang sa karsada diha sa inila nga siyudad, diin ang ilang Ginoo gilansang sa krus. Kini nga siyudad nagasimbolo sa Sodoma o Ehipto. Sulod sa tulo ka adlaw ug tunga ang ilang patayng lawas sa karsada tan-awon sa mga tawo nga gikan sa nagkalain-lain nga kaliwat, tribo, pinulongan ug nasod. Ug dili sila motugot nga ipalubong kini. Malipay gayod ang mga tawo sa kalibotan tungod kay patay na kadtong duha ka saksi. Magsaulog sila ug maghinatagay ug gasa tungod kay patay na ang duha ka propeta sa Dios nga nagdalag daghan nga kasakit sa mga tawo sa kalibotan. Apan paglabay sa tulo ka adlaw ug tunga, ang ilang mga patayng lawas gibuhi sa Dios. Nanindog sila ug nangahadlok ang tanan nga nakakita kanila. Ug kining duha ka saksi nakadungog sa kusog nga tingog gikan sa langit nga nagaingon, “Saka kamo dinhi sa langit!” Ug samtang nagtan-aw ang ilang mga kaaway, mikayab sila sa panganod paingon sa langit. Sa mao usab nga oras milinog ug kusog. Naguba ang ikanapulo nga bahin sa siyudad, ug 7,000 ka tawo ang nangamatay. Nangalisang ang mga tawo nga wala mangamatay, ug midayeg sila sa Dios sa langit. Nahuman na ang ikaduha nga makalilisang nga hitabo, apan may mosunod pa nga ikatulo. Ang ikapito nga anghel mipatingog sa iyang trumpeta, ug may makusog nga mga tingog didto sa langit nga nagaingon, “Karon ang atong Ginoo ug ang iyang pinili nga si Cristo mao na ang maghari sa kalibotan. Ug ang iyang paghari walay kataposan!” Ug ang 24 ka mga pangulo nga nagalingkod sa ilang mga trono sa atubangan sa Dios nangluhod dayon ug misimba sa Dios, nga nagaingon: “Ginoong Dios nga makagagahom sa tanan, ikaw ang Dios kaniadto, ug ikaw usab ang Dios karon. Nagapasalamat kami kanimo tungod kay gigamit mo na ang imong gahom, ug nagsugod ka na sa paghari sa kalibotan. Hilabihan gayod ang kasuko sa mga tawo nga wala nagaila kanimo. Kay miabot na ang panahon nga silotan mo sila, Ug ang mga patay hukman mo na. Mao na kini ang panahon nga hatagan mo ug ganti ang imong mga sulugoon, ang mga propeta, ang imong katawhan, ug ang tanan nga nagatahod kanimo, inila man o dili. Panahon na nga pamatyon mo ang mga tawo nga nagaguba sa kalibotan.” Unya naabli ang templo sa Dios didto sa langit, ug sa sulod niini nakita ang sudlanan sa Kasabotan sa Dios. Nagpangilat, may mga tingog ug pagdalogdog. Naglinog ug nagaulan ug dagkong tipak sa ice. Adunay kahibulongang butang nga nagpakita sa langit. Nakita ko ang usa ka babaye nga nagabistig adlaw, ug ang bulan anaa ubos sa iyang mga tiil. Ug sa iyang ulo adunay korona nga adunay 12 ka bitoon. Manganakay na ang babaye, ug nagatiyabaw tungod kay nagabati na siya. Unya, nanganak ang babaye ug lalaki ang iyang anak. Kining bataa mao ang magdumala sa mga nasod, ug walay makabatok kaniya. Busa pagkatawo sa bata wala kini makaon sa dragon, tungod kay kalit lang kini gikuha ug gidala ngadto sa Dios didto sa iyang trono. Ang babaye nga nanganak miikyas didto sa kamingawan diin may lugar nga giandam nang daan sa Dios alang kaniya, aron didto siya atimanon sulod sa 1,260 ka adlaw. Human niadto, nagsugod ang gira didto sa langit. Nakig-away si Miguel ug ang iyang kauban nga mga anghel batok sa dragon. Nakig-away usab ang dragon ug ang iyang sakop nga mga anghel. Apan napildi ang dragon ug gipapahawa uban sa iyang mga anghel gikan sa langit. Giabog ngadto sa gawas ang dako nga dragon. Siya mao kadtong halas kaniadto nga gitawag nga Yawa o Satanas, nga nagpahisalaag sa mga tawo sa tibuok kalibotan. Gihulog siya dinhi sa kalibotan lakip ang iyang sakop nga mga anghel. Human niadto, nadungog ko ang kusog nga tingog didto sa langit nga nagaingon, “Karon miabot na ang panahon nga ang mga tawo luwason na sa Dios! Gipadayag na niya karon ang iyang gahom ingon nga Hari ug ang gahom ni Cristo nga iyang pinili! Kay gipalayas na gikan sa langit ang tigpasangil sa atong mga igsoon sa pagtuo. Walay hunong ang iyang pagpasangil batok kanila ngadto sa atong Dios. Apan gipildi siya sa atong kauban nga mga tumutuo pinaagi sa dugo sa Karnero, ug pinaagi sa kamatuoran nga ilang gisangyaw. Ug wala sila mahadlok nga motahan sa ilang kinabuhi tungod sa ilang pagtuo. Busa paglipay kamo, kamo nga nagapuyo sa langit. Apan alaot kamong mga nagapuyo sa yuta ug sa dagat, tungod kay mikanaog na si Satanas diha kaninyo. Nasuko siya pag-ayo tungod kay nahibaloan niya nga mubo na lang gayod ang iyang panahon nga nahibilin.” Sa dihang nakamatngon ang dragon nga gihulog na siya sa yuta, gigukod dayon niya ang babaye nga nanganak ug lalaki. Apan gihatagan ang babaye ug duha ka pako nga sama kadako sa pako sa dakong agila, aron makalupad siya paingon sa iyang dapit didto sa kamingawan nga kon asa pagaatimanon siya sulod sa tulo ka tuig ug tunga, ug dili siya mapasipalahan sa dragon. Mibuga dayon ang dragon ug daghang tubig nga morag baha paingon didto sa babaye aron anuron siya. Apan gitabangan sa yuta ang babaye. Miabre ang yuta ug gisuyop ang tubig nga gibuga sa dragon. Ug misamot pa gayod ang kapungot sa dragon ngadto sa babaye, busa ang iyang gibuhat, nakiggira siya sa uban pang mga kaliwat sa babaye. Sila mao ang tanan nga nagatuman sa mga sugo sa Dios ug nagasunod sa kamatuoran nga gitudlo ni Jesus. Ug ang dragon mitindog sa baybayon. Unya may nakita akong mananap nga mitungha gikan sa dagat. May pito kini ka ulo ug napulo ka sungay. Matag sungay adunay korona, ug sa matag ulo adunay nahisulat nga ngalan nga nagapasipala sa Dios. Ang mananap nga akong nakita morag leopardo. Ang iyang tiil morag tiil sa mananap nga oso, ug ang iyang baba morag baba sa liyon. Ug gihatag sa dragon ang iyang gahom ug ang iyang trono sa mananap aron modako ang gahom niini sa paghari. Ang usa sa mga ulo sa mananap may grabe nga samad nga morag ikamatay, apan naayo kini. Natingala gayod ang mga tawo sa tibuok kalibotan niining mananapa, ug nagsunod sila kaniya. Gisimba nila ang dragon tungod kay siya mao ang naghatag ug gahom sa mananap. Gisimba usab nila ang mananap. Miingon sila, “Walay sama niini nga mananap ug walay makabatok kaniya.” Gitugotan sa Dios nga mosulti ang mananap ug daotan kaayo nga mga pulong batok kaniya ug mogahom sulod sa 42 ka bulan. Gipasipalahan niya ang Dios, ang ngalan sa Dios, ang puloy-anan sa Dios, ug ang tanan nga nagapuyo sa langit. Gitugotan usab siya nga girahon ug pildihon ang mga katawhan sa Dios. Ug gihatagan usab siyag gahom nga maghari sa tanan nga tawo sa kalibotan gikan sa bisan unsa nga tribo, kaliwatan, pinulongan, ug kanasoran. Kini nga mananap simbahon sa tanang mga tawo sa kalibotan kansang mga ngalan wala malista sa libro nga gilistahan sa mga may kinabuhi nga walay kataposan. Sa wala pa matuga ang kalibotan, ang ngalan niining mga tawhana daan nang wala nahisulat niadtong libro nga gikuptan sa Karnero nga gipatay. Busa kamo nga naminaw angay gayod nga maghunahuna pag-ayo! Si bisan kinsa nga gitakda nga dakpon, dakpon gayod. Ug si bisan kinsa nga gitakda nga patyon sa espada, patyon gayod sa espada. Busa ang mga katawhan sa Dios kinahanglan nga magmainantuson ug may hugot nga pagtuo sa Dios. Human niadto, nakita ko ang lain na usab nga mananap nga migula gikan sa yuta. Kini nga mananap may duha ka sungay nga sama sa sungay sa karnero, apan kon mosulti kini morag dragon. Gigamit niya ang gahom sa unang mananap aron mapugos niya ang tanang mga tawo sa kalibotan nga magsimba sa unang mananap nga may samad nga ikamatay nga naayo na. Daghang mga milagro ang gihimo niining ikaduha nga mananap, sama sa pagpaulan ug kalayo gikan sa langit. Gihimo niya kini nga mga milagro aron makita sa mga tawo nga gamhanan siya. Busa pinaagi sa mga milagro nga gipabuhat kaniya sa unang mananap, nalimbongan niya ang mga tawo sa kalibotan. Gisugo niya ang mga tawo nga buhatan ug rebulto ang una nga mananap aron simbahon. Ang una nga mananap gitigbas sa espada apan nabuhi pa. Ang ikaduha nga mananap gitugotan sa paghatag ug kinabuhi sa rebulto sa una nga mananap aron makasulti ang rebulto ug makapamatay sa mga tawo nga dili mosimba kaniya. Ug dili kay kana lang, gipugos niya ang tanang mga tawo, inila ug dili, dato ug kabos, ulipon ug dili ulipon, nga magpamarka diha sa ilang tuong kamot o kaha diha sa ilang mga agtang. Ug si bisan kinsa nga dili magpamarka sa ngalan sa mananap o kaha sa numero sa iyang ngalan dili makapalit o kaha makabaligya. Kinahanglan gayod ang kaalam aron masayran kon unsa ang kahulogan sa numero sa mananap, kay kini simbolo sa ngalan sa tawo. Ug mao kini ang numero: 666. Human niadto, nakita ko ang Karnero nga nagatindog didto sa Bukid sa Zion. Kauban niya didto ang 144,000 ka mga tawo. Sa ilang agtang nahisulat ang ngalan sa Karnero ug sa iyang Amahan. Unya aduna akoy tingog nga nadungog gikan sa langit nga sama sa dahunog sa busay o sama sa kusog nga dalogdog; kini sama usab sa tukar gikan sa daghang mga tawo nga nagtugtog ug mga harpa. Ang 144,000 ka mga tawo nagaawit atubangan sa trono, sa upat ka nilalang, ug sa mga pangulo. Ug giawit nila ang bag-o nga awit nga walay laing nakahibalo kondili sila ra nga 144,000 nga mga tinubos gikan sa kalibotan. Sila mao ang mga tawo nga wala gayod makighilawas sa mga babaye ug wala gayod magminyo. Nagasunod sila sa Karnero bisan asa siya moadto. Sila ang mga tinubos gikan sa katawhan aron mahimong una nga mga halad ngadto sa Dios ug sa Karnero. Walay makaingon nga nakapamakak sila, ug wala gayoy ikasaway kanila. Ug nakita ko ang usa pa ka anghel nga nagalupad sa kahanginan. Dala niya ang walay pagkabalhin nga Maayong Balita. Gisangyaw niya kini sa mga tawo sa kalibotan, sa tanan nga nasod, tribo, pinulongan, ug kaliwatan. Miingon siya sa makusog nga tingog, “Kahadloki ninyo ang Dios ug dayega siya, tungod kay miabot na ang panahon nga hukman niya ang tanang mga tawo. Simbaha ninyo ang Dios nga naghimo sa langit, sa yuta, sa dagat, ug sa mga tuboran sa tubig.” May ikaduhang anghel nga misunod ug miingon, “Nagun-ob! Nagun-ob na ang inila nga siyudad sa Babilonia. Kay ang iyang mga lumulupyo mao ang nagtintal sa mga tawo sa tibuok kalibotan nga mosunod sa ilang mga daotang binuhatan nga gikayugtan sa Dios.” May ikatulong anghel nga misunod usab ug miingon sa makusog nga tingog, “Ang tanan nga nagasimba sa mananap ug sa iyang rebulto ug nagpamarka sa marka sa mananap diha sa ilang agtang o sa ilang kamot makatagamtam gayod sa kapungot sa Dios. Ug silotan gayod sila pinaagi sa nagadilaab nga asupre samtang nagtan-aw ang mga anghel sa Dios ug ang Karnero. Ang aso sa kalayo nga mopaantos kanila magapaibabaw sa walay kataposan. Adlaw ug gabii wala gayoy hunong ang pag-antos niadtong mga nagasimba sa mananap ug sa iyang rebulto, ug nagpamarka sa ngalan sa mananap.” Busa kamong mga katawhan sa Dios, nga nagatuman sa iyang mga sugo ug nagatuo kang Jesus, kinahanglan nga magmainantuson kamo. Human niadto, may nadungog ako nga tingog gikan sa langit nga nagaingon, “Isulat kini: Sukad karon, bulahan ang mga nangamatay nga anaa sa Ginoo!” Ug mitubag ang Espiritu Santo, “Tinuod kini, makapahulay na sila sa ilang mga paghago ug kasakit, kay madawat na nila ang ganti sa ilang mga binuhatan nga maayo.” Unya may nakita akong puti nga panganod, ug may nagalingkod didto nga morag tawo. Aduna siyay korona nga bulawan sa iyang ulo ug aduna siyay gikuptang hait nga galab. Ug may usa pa gayod ka anghel nga migula gikan sa templo ug misinggit ngadto sa nagalingkod sa panganod, “Gamita na ang imong galab kay ting-ani na, hinog na ang alanihon sa kalibotan.” Busa gigalab niadtong nagalingkod sa panganod ang anihonon sa kalibotan. Ug may nakita usab akong anghel nga migula gikan sa templo didto sa langit ug may galab usab siya nga hait. Ug didto sa halaran may anghel usab nga migula. Siya ang anghel nga nagaatiman sa kalayo didto sa halaran. Misinggit siya ngadto sa anghel nga adunay galab nga hait, “Gamita na ang imong galab ug pamutla ang mga ubas sa kalibotan kay hinog na kini.” Busa gipamutol niya ug gitapok dayon didto sa dako nga pug-anan. Kini nga pug-anan nagasimbolo sa kapungot sa Dios. Gipuga ang mga ubas didto sa gawas sa siyudad ug gikan sa pug-anan mibaha ug dugo nga may gilay-on nga mga 300 ka kilometro, ug mga usa ka dupa ang kalawomon. Unya may nakita na usab akong kahibulongan kaayo nga talan-awon sa langit. Aduna didtoy pito ka anghel nga nagdala ug pito ka katalagman. Mao na kini ang kataposang mga katalagman nga ipadala sa Dios sa pagsilot sa mga tawo. Ug nakakita akog morag dagat nga tin-aw sama sa kristal ug morag may kalayo niini. Ug nakakita usab akog mga tawo nga nagmadaogon batok sa mananap ug sa iyang rebulto. Wala gayod sila magpamarka sa numero sa mananap. Kini sila didto sa dagat nga nagakupot sa mga harpa nga gihatag sa Dios kanila. Nagaawit sila sa awit sa alagad sa Dios nga si Moises, nga awit usab sa Karnero. Mao kini ang ilang awit: “Ginoong Dios nga makagagahom sa tanan, kahibulongan ang imong mga binuhatan! Hari sa tanang mga nasod, matarong ug matuod ang imong mga pamaagi! Kinsa ba Ginoo ang dili mahadlok kanimo ug dili modayeg sa imong ngalan? Ikaw lang gayod ang balaan. Ang tanang mga tawo moduol ug mosimba kanimo, tungod kay nakita nila ang imong matarong nga mga binuhatan.” Human niini, nakita ko nga naabli ang templo sa langit, ang Tolda nga Simbahan diin gibutang ang Kasugoan. Ug gikan didto sa templo migawas ang pito ka anghel nga nagadala sa pito ka katalagman. Nagabisti silag puti nga panapton nga sinaw ug diha sa ilang dughan may bakos nga bulawan. Unya, ang usa sa upat ka nilalang mihatag ngadto sa pito ka anghel ug pito ka yahong nga bulawan, nga puno sa silot sa Dios nga walay kamatayon ngadto sa mga tawo nga nagpamarka sa ilang agtang. Nalukop ang templo sa aso tungod kay atua didto ang Dios ug ang iyang gahom. Ug walay makasulod didto sa templo samtang wala pa mahuman ang pito ka katalagman nga gikan sa pito ka anghel. Unya adunay kusog nga tingog nga akong nadungog gikan sa templo nga nagsulti ngadto sa pito ka anghel, “Sige, ibubo na ninyo sa kalibotan kanang pito ka yahong nga gisudlan sa kapungot sa Dios.” Busa milakaw ang unang anghel ug gibubo niya ang sulod sa iyang yahong didto sa yuta. Ang nahitabo, nahiagom sa makalilisang nga kabahong ang tanan nga nagpamarka sa marka sa mananap ug nagsimba sa rebulto niini. Gibubo dayon sa ikaduhang anghel ang sulod sa iyang yahong didto sa dagat, ug ang tubig sa dagat nahimong sama sa dugo sa patay nga tawo. Ug nangamatay ang tanan nga anaa sa dagat. Unya gibubo sa ikatulong anghel ang sulod sa iyang yahong didto sa mga suba ug sa mga tuboran, ug ang tanan nga tubig niini nahimong dugo. Dayon nadungog ko ang anghel nga tinugyanan sa tubig nga miingon, “Matarong ka gayod, ikaw nga mao karon ug mao usab kaniadto. Balaan gayod ikaw, kay husto kining mga silot nga imong gipahamtang sa mga tawo. Gipaagas nila ang dugo sa katawhan sa Dios ug sa mga propeta, busa karon dugo usab ang imong ipainom kanila. Kay mao kini ang angay kanila.” Ug may nadungog akong tingog gikan sa halaran nga nagaingon, “Ginoong Dios nga makagagahom sa tanan, husto ug matarong gayod ang mga silot nga imong gipahamtang sa mga tawo!” Unya, gibubo sa ikaupat nga anghel ang sulod sa iyang yahong didto sa adlaw, ug midilaab kini sa tumang kainit ug nangapaso ang mga tawo. Apan bisan pag nangapaso na ang mga tawo wala gihapon sila maghinulsol ug magdayeg sa Dios, gipasipalahan pa hinuon nila ang Dios nga mao ang adunay gahom sa mga katalagman nga miabot kanila. Gibubo usab sa ikalima nga anghel ang sulod sa iyang yahong didto sa trono sa mananap. Ug mingitngit ang tibuok niyang gingharian. Tungod sa kasakit nga giantos sa mga tawo, gipaak na lang nila ang ilang mga ngabil. Wala gihapon sila maghinulsol sa ilang daotan nga mga binuhatan, gipasipalahan pa hinuon nila ang Dios sa langit tungod sa mga kabahong ug sa kasakit nga ilang giantos. Gibubo sa ikaunom nga anghel ang sulod sa iyang yahong sa dako nga suba sa Eufrates. Mihubas ang suba aron makaagi didto ang mga hari gikan sa sidlakan. Ug may nakita akong tulo ka daotan nga espiritu, nga morag mga baki. Nanggawas sila gikan sa baba sa dragon, sa baba sa mananap, ug sa baba sa mini nga propeta. Kini sila mga demonyo nga nagabuhat ug mga milagro. Nangadto sila sa mga hari sa tibuok kalibotan aron tigomon sila alang sa pagpakiggira sa Dios pag-abot sa dakong adlaw sa Dios nga makagagahom sa tanan. Unya, gibubo sa ikapitong anghel ang sulod sa iyang yahong didto sa kahanginan. Ug nadungog ko nga adunay misinggit gikan sa trono didto sa templo, nga nagaingon, “Human na ang tanan!” Ug nagpangilat, nagdahunog, nagdalogdog ug naglinog ug kusog kaayo. Wala pa gayoy linog nga sama niadto kakusog gikan sa pagbuhat sa tawo. Mao gayod kadto ang pinakakusog nga linog! Ang inilang siyudad napikas sa tulo ka bahin, ug ang mga siyudad sa tanang nasod nagun-ob. Gituman sa Dios ang iyang saad ngadto sa mga tawo nga nagapuyo sa siyudad sa Babilonia. Mao kadto nga gipatagamtam kanila ang iyang kasuko ug silot. Nangahanaw ang tanang mga isla ug wala nay bukid nga makita. Ug dili kay kana lang, giulanan pa gayod ang mga tawo ug ice nga motimbang ug mga 50 ka kilo ang matag usa. Ug gipasipalahan sa mga tawo ang Dios tungod nianang katalagman nga hilabihan gayod. Unya, miduol kanako ang usa niadtong pito ka anghel nga nagdalag mga yahong. Miingon siya, “Dali, ipakita ko kanimo kon unsaon sa pagsilot ang inilang babayeng nagabaligya sa iyang dungog, nga didto nagalingkod sa daghan nga tubig. Nakighilawas kaniya ang mga hari sa kalibotan pinaagi sa pagsunod sa iyang pagtulon-an, ug ang mga tawo sa kalibotan nangahubog tungod sa iyang gipanudlo nga pulos daotan.” Unya, gigamhan ako sa Espiritu Santo ug gidala ako sa anghel sa kamingawan. Didto aduna akoy nakitang babaye nga nagasakay sa pula nga mananap. Pito ang ulo sa mananap ug napulo ang iyang sungay, ug sa tibuok niyang lawas adunay nakasulat nga mga ngalan nga nagapasipala sa Dios. Ang babaye nagsul-ob ug panapton nga pulahon ug mahalon. Nagsul-ob usab siyag bulawan, mahalong mga bato, ug mga perlas. Aduna siyay gikuptang tasa nga bulawan nga puno sa law-ay ug hugaw nga mga butang nga bunga sa iyang pagpakighilawas. Adunay nakasulat nga ngalan diha sa iyang agtang nga may tinagong kahulogan. Mao kini ang nakasulat, “Ang inila nga siyudad sa Babilonia nga mao ang inahan sa tanan nga nagabaligya sa ilang dungog ug inahan usab sa tanang kangil-aran sa tibuok kalibotan.” Ug nakita ko usab nga nahubog siya sa dugo sa katawhan sa Dios nga iyang gipamatay tungod sa ilang pagsunod kang Jesus. Natingala gayod ako sa pagkakita ko kaniya. Apan miingon ang anghel kanako, “Ayaw katingala. Suginlan ko ikaw sa tinago nga kahulogan sa babaye lakip sa mananap nga iyang gisakyan nga may pito ka ulo ug napulo ka sungay. Ang mananap nga imong nakita buhi kaniadto, apan patay na karon. Hapit na siyang mogawas gikan sa kinahiladman sa yuta, apan paggawas niya laglagon siya. Makita siya sa mga tawo sa kalibotan kansang mga ngalan wala malista diha sa libro nga gilistahan sa mga nakaangkon ug kinabuhi nga walay kataposan. Kini nga libro nahuman nang daan sa wala pa matuga ang kalibotan. Ug kon makita nila ang mananap, matingala gayod sila, tungod kay kaniadto buhi kini, ug namatay, apan nabuhi pag-usab. “Kinahanglan gayod ang kaalam aron masabtan kon unsa ang kahulogan niini. Ang pito ka ulo mao ang pito ka bukid nga gilingkoran sa babaye. Ug kini nagkahulogan usab sa pito ka hari. Ang lima sa pito ka hari patay na, ang usa nagahari pa karon, ug ang usa wala pa moabot. Kon moabot na siya, dili na pod siya molungtad ug dugay. Ang mananap nga buhi kaniadto, apan patay na karon, mao ang ikawalo nga hari. Sama usab siya sa pito ka hari, ug laglagon usab siya. “Ang napulo ka sungay nga imong nakita mao ang napulo ka hari nga wala pa magsugod sa ilang paghari. Kini sila hatagan ug gahom sa paghari uban sa mananap, apan sa mubo lang nga panahon. Kining napulo ka hari may usa lang ka katuyoan, ug ihatag nila ang ilang gahom ug katungod sa mananap. Makig-away sila sa Karnero, apan pildihon sila tungod kay ang Karnero mao ang Ginoo nga labaw sa tanang mga ginoo ug Hari nga labaw sa tanang mga hari. Uban sa Karnero ang mga matinumanon nga gipili ug gitawag.” Miingon usab kanako ang anghel, “Ang mga tubig nga imong nakita, nga gilingkoran sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog, mao ang mga tawo gikan sa nagkalain-laing kaliwatan, nasod ug pinulongan. Ang napulo ka sungay nga imong nakita ug ang mananap magdumot sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog. Kuhaon nila ang tanan niyang kabtangan ug huboan nila siya ug wala gayoy mabilin kaniya. Unya kaonon nila ang iyang unod ug sunogon dayon nila ang nahibilin niini. Ipabuhat kini kanila sa Dios aron mahitabo ang iyang katuyoan. Magkasabot ang mga hari nga ipasakop sa mananap ang ilang gahom sa pagdumala hangtod nga matuman ang gisulti sa Dios. “Ang babaye nga imong nakita mao ang inila nga siyudad nga nagahari sa mga hari sa kalibotan.” Human niadto, nakita ko ang lain na usab nga anghel nga mikunsad gikan sa langit. Gamhanan kini nga anghel ug nahayagan ang tibuok kalibotan sa iyang kasulaw. Misinggit siyag kusog, “Nagun-ob na! Ang inila nga Babilonia nagun-ob na! Karon nahimo na kining puloy-anan sa mga demonyo o mga daotang espiritu, ug sa tanang matang sa langgam nga daotan ug hugaw. Nahitabo kini sa Babilonia tungod kay ang iyang mga lumulupyo mao ang nagtintal sa mga tawo sa tibuok kalibotan nga mosunod sa ilang mga daotang binuhatan nga gikayugtan sa Dios. Ang mga hari sa kalibotan nakighilawas sa Babilonia. Ug ang mga negosyante sa kalibotan nangadato tungod kay diha siya kanila namalit sa iyang mga kinahanglanon aron makapatuyang sa iyang mga bisyo.” Ug may nadungog akong lain usab nga tingog gikan sa langit nga nagaingon: “Kamo nga akong katawhan, gawas kamo gikan nianang siyudad, aron dili kamo makasunod sa iyang daotang buhat, ug aron dili kamo malakip sa silot nga alang kaniya. Kon tapukon ang iyang mga sala sangko na kini sa langit, kay daghan kaayo ang iyang mga gibuhat nga daotan. Ug dili gayod kini kalimtan sa Dios. Kon unsa ang iyang gibuhat nga daotan ngadto sa uban mao usab ang buhaton diha kaniya, ug doble pa gayod ang balos kaniya. Kon unsa ang iyang gisilot sa uban, doblehon pa kana isip balos kaniya. Kon giunsa niya pagpasigarbo ug pagpatuyang sa iyang bahandi, mao usab ang ibalos nga kalisod ug kasubo kaniya. Nagtuo siya nga rayna siya ug dili gayod magsubo sama sa mga biyuda. Tungod niini, moabot kaniya ang mga katalagman: mga kasakit, mga kasubo ug kagutom, sulod lang sa usa ka adlaw. Human niini, sunogon siya, tungod kay gamhanan ang Ginoong Dios nga nagahukom kaniya. “Ang mga hari sa kalibotan nga nakighilawas kaniya ug nagpatuyang lang sa iyang bahandi manghilak kon makita nila ang aso sa iyang pagkasunog. Magalantaw sila sa halayo tungod kay mahadlok sila nga maapil sa silot nga alang kaniya. Moingon sila, ‘Pagka-anugon! Pagka-anugon sa inila ug gamhanan nga siyudad sa Babilonia. Kay sa hamubo ra nga panahon nasilotan siya!’ “Mohilak ug maguol ang mga negosyante sa tibuok kalibotan tungod sa nahitabo niadto nga siyudad, kay wala nay mopalit sa ilang mga baligya. Wala nay mopalit sa ilang bulawan, plata, mahalong mga bato, ug mga perlas; ug sa ilang mahalon nga mga panapton nga puti, pulahon o seda. Wala nay mopalit sa ilang kahoy nga humot, sa ilang galamiton nga hinimo gikan sa bangkil sa elepante, sa mga mahalon nga kahoy, sa bronsi, sa puthaw, ug sa marmol. Ug wala nay mopalit sa ilang mga baligya nga mga pahumot nga sama sa cinamon, insenso, mira, ug uban pa. Wala nay mopalit sa ilang bino, lana, harina ug trigo; sa ilang mga baka, karnero, kabayo, ug karwahe; ug bisan sa ilang mga ulipon. Moingon ang mga negosyante sa siyudad sa Babilonia, ‘Ang tanang mga butang nga imong gipanghandom nga maangkon nangawala na. Ang tanan mong mga bahandi ug kabtangan nga gipasigarbo nawala, ug kining tanan dili mo na makita pag-usab!’ Ang mga negosyante nga nangadato tungod sa ilang negosyo niadtong siyudad manindog didto sa halayo tungod kay mahadlok sila nga maapil sa silot nga alang kaniya. Mohilak sila ug maguol, ug moingon, ‘Pagka-anugon! Pagka-anugon nianang inila nga siyudad! Kaniadto ang mga tawo diha nagsul-ob ug mahalon nga mga panapton nga puti ug pulahon, ug nagsul-ob usab silag bulawan, mahalong mga bato, ug mga perlas! Apan sa hamubo lang nga panahon nawala ang tanan niya nga bahandi!’ “Molantaw sa halayo ang mga kapitan sa mga barko ug ang ilang mga tripulante, hasta ang mga pasahero ug ang tanan nga nanginabuhi diha sa dagat. Samtang naglantaw sila sa aso tungod sa pagkasunog sa siyudad mosinggit sila, ‘Wala gayoy siyudad nga sama niana kainila nga siyudad!’ Tungod sa ilang kasubo sabwagan nilag abog ang ilang mga ulo ug manghilak nga mag-ingon, ‘Pagka-anugon! Pagka-anugon nianang inila nga siyudad! Tungod sa iyang bahandi nangadato ang tanan nga adunay mga sakyanan sa dagat! Apan sa hamubo lang nga panahon nawala ang tanan!’ “Busa kamong tanan nga anaa sa langit, paglipay kamo tungod sa nahitabo niadtong siyudad. Paglipay usab kamong mga propeta, mga apostoles, ug mga katawhan sa Dios, tungod kay gihukman na siya sa Dios sa iyang gipangbuhat kaninyo!” Unya, may usa ka anghel nga gamhanan nga mipunit ug bato nga ang gidak-on sama sa dako nga galingan, ug gilabay ngadto sa dagat ug miingon, “Sama niini ang pagkawala sa inila nga siyudad sa Babilonia, kay dili na gayod kini makita pa pag-usab. Dili na gayod madungog sa maong siyudad ang mga tugtog sa mga mag-aalpa, mga magpaplawta, mga magtutrumpeta, ug tingog sa mga mag-aawit. Dili na usab makita nga adunay nagatrabaho sa bisan unsa nga matang sa trabaho. Ug wala nay madungog didto nga nagagaling. Wala na gayoy suga nga makita. Wala nay madungog nga tingog sa mga bag-ong kinasal. Gisilotan ang Babilonia tungod kay ang iyang mga negosyante hilabihan ka mapahitas-on, ug ang mga salamangkiro nanglimbong sa mga tawo sa tibuok kalibotan. “Ug dili kay kana lang, sila usab ang sad-an sa pagpatay sa mga propeta, sa mga katawhan sa Dios, ug ingon man niadtong tanang mga tawo nga gipamatay sa tibuok kalibotan.” Pagkahuman niadto, nadungog ko ang daw tingog sa daghan kaayo nga mga tawo didto sa langit. Nagaingon sila sa makusog, “Dayegon ta ang Ginoo! Dayegon ta ang atong Dios nga makagagahom sa tanan, kay siya ang nagluwas kanato! Matuod ug matarong ang iyang paghukom! Gihukman niya ang inilang babayeng nagabaligya sa iyang dungog, kay gidalahig niya ang mga tawo sa kalibotan sa iyang law-ay nga binuhatan. Gisilotan siya sa Dios tungod kay gipamatay niya ang mga alagad sa Dios.” Nagaingon sila pag-usab, “Dayegon ta ang Ginoo! Ang aso niadtong gisunog nga siyudad moulbo sa walay kataposan!” Ug ang 24 ka mga pangulo ug ang upat ka mananap nangluhod ug misimba sa Dios nga nagalingkod sa trono. Miingon sila, “Amen! Dayegon ta ang Ginoo!” Unya may tingog ako nga nadungog gikan sa trono nga nagaingon, “Dayega ninyo ang atong Dios, kamong tanan nga nagaalagad ug nagatahod kaniya, inila man o dili!” Human niadto, nadungog ko ang daw tingog sa daghan kaayo nga mga tawo nga ang kakusog daw dahunog sa busay, ug daw sa kusog nga dalogdog. Nagaingon sila, “Dayegon ta ang Ginoo! Kay ang Ginoo nga atong Dios nga makagagahom sa tanan nagahari na. Maghugyaw kita ug magkalipay, ug dayegon ta siya. Kay miabot na ang panahon sa kasal sa Karnero. Ang iyang pangasaw-onon andam na. Gibistihan siyag puti nga limpyo kaayo ug nagsinaw pa.” (Ang maong bisti nga linen nagkahulogan sa matarong nga mga binuhatan sa katawhan sa Dios.) Unya miingon ang anghel kanako, “Isulat kini: bulahan ang mga tawo nga giimbitar sa kombira sa kasal sa Karnero.” Miingon pa gayod siya, “Tinuod kini nga mga pulong sa Dios.” Miluhod dayon ako sa atubangan sa anghel sa pagsimba kaniya. Apan miingon siya kanako, “Ayaw pagsimba kanako. Ang Dios lang ang angay nimong simbahon. Sulugoon lamang ako nga sama kanimo ug sa imong mga igsoon nga nagasugilon sa kamatuoran mahitungod kang Jesus.” (Kay ang kamatuoran mahitungod kang Jesus mao usab ang gisulti ug gisulat sa mga propeta.) Unya nakita ko nga naabli ang langit, ug didto adunay puti nga kabayo. Ang nagasakay sa kabayo gitawag ug Kasaligan ug Tinuod. Matarong ang iyang paghukom ug pagpakiggira. Ang iyang mga mata sama sa kalayo nga nagadilaab, ug adunay daghang mga korona diha sa iyang ulo. Adunay ngalan nga nakasulat diha kaniya. Apan wala gayoy nasayod kon unsa ang kahulogan niini gawas kaniya. Nagsul-ob siyag bisti nga gituslob sa dugo. Gitawag siya nga “Pulong sa Dios.” May nagasunod kaniya nga mga sundalo nga gikan sa langit, nga nagasakay usab sa puti nga mga kabayo, ug ang ilang bisti linen nga limpyo ug puti. Nagagawas sa iyang baba ang hait nga espada nga mao ang iyang gamiton sa pagpildi sa tanang mga nasod, ug walay makabatok sa iyang pagdumala. Ipakita gayod niya ang hilabihang kasuko sa makagagahom nga Dios ngadto kanila. Diha sa iyang bisti ug sa iyang paa nakasulat ang mga pulong nga, “Hari nga labaw sa tanang mga hari ug Ginoo nga labaw sa tanang mga ginoo!” Unya nakita ko ang usa ka anghel nga nagatindog diha sa adlaw. Misinggit siya sa tanang mga langgam nga nagalupad sa kahanginan, “Dali kamo ug pagtigom alang sa dako nga kombira sa Dios! Dali kamo ug kan-a ninyo ang unod sa mga hari, mga heneral, mga sundalo, mga tigkabayo, lakip ang unod sa ilang mga kabayo. Kan-a ninyo ang unod sa tanang mga tawo, ulipon o dili ulipon, inila o dili inila!” Unya nakita ko ang mananap ug ang mga hari sa kalibotan ug ang ilang mga sundalo nga nagtigom aron sa pagpakiggira sa nagasakay sa puti nga kabayo ug sa iyang mga sundalo nga gikan sa langit. Nadakpan ang mananap. Nadakpan usab ang mini nga propeta nga nagbuhat ug mga milagro sa iyang pag-alagad sa mananap. Pinaagi sa mga milagro, nalimbongan niya ang mga tawo nga adunay marka sa mananap ug nagasimba sa rebulto niini. Silang duha gitambog nga buhi ngadto sa linaw nga kalayo nga may nagadilaab nga asupre. Ang ilang mga sundalo gipamatay pinaagi sa espada nga nagagawas sa baba sa nagasakay sa puti nga kabayo. Ug nakapatuyang ug kaon ang mga langgam sa ilang unod. Human niadto, may nakita akong anghel nga nagakunsad gikan sa langit. May gikuptan siyang yabi alang sa kinahiladman sa yuta, ug may dako usab siya nga kadena. Gidakop niya ang dragon, nga mao ra usab kadtong bitin kaniadto, nga mao usab ang Yawa o si Satanas. Gigapos niya kini sulod sa 1,000 ka tuig, ug gihulog sa kinahiladman sa yuta; gikandadohan dayon ug giselyohan pa niya ang taklob aron walay makaabli niini. Mao kini ang gibuhat ngadto sa dragon aron dili na kini makahimo sa pagpanglimbong sa mga tawo sa nagkalain-lain nga mga nasod sulod sa 1,000 ka tuig. Human nianang panahona buhian siya sa mubo lang nga panahon. Unya aduna akoy nakita nga mga trono. Ang nagalingkod niining mga trono gihatagan ug katungod sa paghukom. Ug nakita ko usab ang mga kalag sa mga tawo nga gipangpunggotan ug ulo tungod sa ilang pagsugilon sa pagtulon-an ni Jesus ug sa pulong sa Dios. Kini sila wala magsimba sa mananap o sa iyang rebulto. Wala usab sila magpamarka sa marka sa mananap diha sa ilang agtang o sa ilang mga kamot. Gipangbanhaw sila, ug gipadumala kauban ni Cristo sulod sa 1,000 ka tuig. Mao kini ang unang pagbanhaw. (Ang uban nga nangamatay wala banhawa samtang wala pa mahuman ang 1,000 ka tuig.) Bulahan kining katawhan sa Dios nga maapil sa una nga pagbanhaw. Wala nay gahom kanila ang ikaduha nga kamatayon. Mahimo silang mga pari sa Dios ug ni Cristo. Ug maghari sila uban ni Cristo sulod sa 1,000 ka tuig. Human sa 1,000 ka tuig, buhian si Satanas gikan sa gibilanggoan kaniya. Mogawas siya aron limbongan ang mga nasod sa tibuok kalibotan, nga gitawag ug Gog ug Magog. Tigomon sila ni Satanas aron makig-away sa mga katawhan sa Dios. Ang iyang matigom nga mga tawo mahimong sama kadaghan sa balas sa baybayon nga dili maihap. Adtoon nila ang tanang dapit sa kalibotan. Libotan nila ang kampo sa katawhan sa Dios, nga mao ang siyudad nga gimahal sa Dios. Apan paulanan sila sa Dios ug kalayo nga gikan sa langit ug mangamatay silang tanan. Ug si Satanas nga nanglimbong kanila, itambog ngadto sa linaw nga kalayo nga may nagadilaab nga asupre, diin didto usab gitambog ang mananap ug ang mini nga propeta. Didto sakiton sila adlaw ug gabii sa walay kataposan. Unya aduna akoy nakita nga dakong trono nga puti, ug may nagalingkod didto. Giwala niya ang langit ug ang yuta, ug dili na kini makita pag-usab. Nakita ko usab ang mga nangamatay, inila man o dili, nga nagatindog sa atubangan sa trono. Gipang-ablihan ang mga libro, lakip ang libro nga gilistahan sa mga nakaangkon ug kinabuhi nga walay kataposan. Gihukman ang mga patay sumala sa ilang mga binuhatan nga nasulat didto sa maong mga libro. Nanggawas ang mga kalag niadtong nangamatay sa dagat o sa yuta gikan sa dapit sa mga patay. Ug silang tanan gihukman sumala sa ilang mga binuhatan. Human niadto, nakita ko ang bag-o nga langit ug ang bag-o nga yuta, tungod kay ang daan nga langit ug ang daan nga yuta apil ang dagat nawala na. Ug nakita ko ang Balaan nga Siyudad, ang bag-o nga Jerusalem, nga gipakanaog sa Dios gikan sa langit. Kini nga siyudad andam na gayod, sama sa kaslonon nga babaye nga nakabistig pangkasal ug andam na sa pagsugat sa iyang pamanhonon. Unya, aduna akoy nadungog nga kusog nga tingog gikan sa trono nga nagaingon, “Karon, ang puloy-anan sa Dios anaa na sa mga tawo! Magpuyo siya uban kanila, ug sila mahimong iya nang mga tawo. Ang Dios mismo mahimong ilang kauban [ug ilang Dios]. Pahiran niya ang ilang mga luha. Wala nay kamatayon, kasubo, paghilak, o kasakit tungod kay ang daan nga mga butang nanglabay na.” Unya miingon ang nagalingkod didto sa trono, “Karon, gibag-o ko na ang tanang mga butang!” Ug miingon siya kanako, “Isulat kini nga mga pulong tungod kay tinuod kini ug masaligan.” Ug midugang siya sa pag-ingon, “ Ang tanan natuman na! Ako ang Alpha ug ang Omega, nga ang buot ipasabot, ang sinugdanan ug ang kataposan sa tanan. Kon adunay giuhaw, paimnon ko siya nga walay bayad, sa tubig nga gikan sa tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. Ang mga nagmadinaugon buhaton ko nga akong mga anak ug ako mahimong ilang Dios. Apan ang mga nangahadlok nga mosunod kanako, ang mga wala nagatuo kanako, ang mga nagabuhat ug malaw-ay, ang mga mamumuno, ang mga nakighilawas gawas sa kaminyoon, ang mga salamangkiro, ang mga nagasimba sa mga dios-dios, ug ang tanang mga bakakon—ang lugar nga alang kanila mao ang linaw nga nagadilaab ug kalayo nga may asupre. Mao kini ang gitawag nga ikaduhang kamatayon.” Unya, miduol kanako ang usa niadtong pito ka anghel nga nagdalag mga yahong nga gisudlan sa pito ka kataposan nga mga katalagman. Miingon siya, “Dali, ipakita ko kanimo ang babaye nga pangasaw-onon sa Karnero.” Unya gigamhan ako sa Espiritu Santo ug gidala sa anghel sa kinatumyan sa taas kaayong bukid. Ug gipakita niya kanako ang Jerusalem, ang Balaan nga Siyudad, nga gipakanaog sa Dios gikan sa langit. Silaw kining tan-awon tungod sa gahom sa Dios, ug migilak sama sa mahalong bato nga haspe, nga sama katin-aw sa kristal. Gilibotan ang siyudad sa taas ug lig-on nga paril, nga adunay 12 ka pultahan, ug sa matag pultahan may usa ka anghel nga nagabantay. Nakasulat usab didto sa mga pultahan ang mga ngalan sa 12 ka tribo sa Israel. May tulo ka pultahan sa matag kilid sa paril: tulo sa sidlakan, tulo sa amihan, tulo sa habagatan ug tulo sa kasadpan. Ang paril sa siyudad gipatindog sa 12 ka patukoranan nga gisulatan sa mga ngalan sa 12 ka mga apostoles sa Karnero. Ang anghel nga nagsulti kanako adunay dala nga sukdanan nga bulawan aron isukod sa siyudad lakip ang iyang mga pultahan ug ang iyang mga paril. Kwadrado gayod ang siyudad, managsama ang iyang katas-on ug ang iyang gilapdon. Gisukod sa anghel ang siyudad, ug ang katas-on niini bali 2,400 ka kilometro, ug ang iyang kalapdon ug ang iyang katas-on sama usab sa iyang kahabugon. Gisukod usab sa anghel ang paril, ug bali 64 ka metros ang iyang kabag-on. (Ang gigamit sa anghel nga sukdanan mao usab ang ordinaryo nga sukdanan nga gigamit natong mga tawo.) Ang paril bato nga haspe, ug ang siyudad mismo puro bulawan ug tin-aw sama sa kristal. Ang mga bato nga patukoranan sa paril gidayandayanan sa tanang matang sa mahalong mga bato. Ang una nga patukoranan bato nga haspe, ang ikaduha sapiro, ang ikatulo kalsedonia, ang ikaupat esmeralda, ang ikalima sardonika, ang ikaunom kornalina, ang ikapito krisolito, ang ikawalo berilo, ang ikasiyam topasio, ang ikanapulo krisopraso, ang ika-11 hasinto, ang ika-12 amatista. Ang 12 ka pultahan perlas, kay ang matag pultahan gibuhat gikan sa usa ka dakong perlas. Ang karsada sa siyudad purong bulawan ug tin-aw sama sa kristal. Wala akoy nakita nga templo sa siyudad tungod kay ang iyang templo mao ang Ginoong Dios mismo nga makagagahom ug ang Karnero. Wala usab kinahanglana ang adlaw ug ang bulan niini nga siyudad, tungod kay ang gahom sa Dios nagasidlak didto, ug ang Karnero mao ang iyang suga. Mahayagan ang mga tawo sa kalibotan sa iyang suga, ug dad-on sa mga hari sa tibuok kalibotan ang ilang bahandi didto. Kanunayng abli ang pultahan sa siyudad; dili na gayod sirad-an kay wala nay gabii didto. Dalhon diha sa siyudad ang mga maanindot ug mahalon nga mga butang sa mga nasod. Apan dili makasulod didto ang bisan unsa nga dili hinlo sa atubangan sa Dios, si bisan kinsa nga nagabuhat sa makauulaw nga mga binuhatan, ug ang mga bakakon. Ang makasulod lang didto mao ang mga tawo kansang ngalan nahisulat sa libro sa Karnero, nga gilistahan sa mga nakaangkon ug kinabuhi nga walay kataposan. Gipakita usab kanako sa anghel ang suba nga ang iyang tubig nagahatag ug kinabuhi. Nagagilak-gilak kini sama sa kristal, ug nagagikan sa trono sa Dios ug sa Karnero, ug midagayday kini sa tunga sa karsada sa siyudad. Sa isigka-daplin sa maong suba adunay kahoy nga nagahatag ug kinabuhi ug nagapamunga ug 12 ka higayon sulod sa usa ka tuig, kausa matag bulan. Ug ang mga dahon niini gigamit nga tambal alang sa tanang mga tawo. Wala nay bisan unsa nga tinunglo sa Dios nga makita niadto nga siyudad. Atua didto ang trono sa Dios ug sa Karnero, ug ang iyang mga alagad magsimba kaniya. Makita na nila ang iyang panagway, ug ang iyang ngalan isulat diha sa ilang mga agtang. Wala nay gabii didto, busa dili na nila kinahanglanon ang mga suga o ang kahayag sa adlaw, kay ang Ginoong Dios mao na ang ilang kahayag. Ug magdumala sila isip mga hari sa walay kataposan. Miingon ang anghel kanako, “Kini nga mga pulong tinuod ug masaligan. Ang Ginoong Dios nga nagsulti sa iyang mga propeta kon unsa ang mahitabo sa umaabot mao ang nagpadala sa iyang anghel aron sa pagpakita sa iyang mga alagad sa mga panghitabo nga hapit na moabot.” Miingon si Jesus, “Hapit na ako moabot! Bulahan ang mga tawo nga nagatuman sa mga gipang-ingon sa Dios nga nasulat dinhi niini nga libro.” Ako, si Juan, ang nakadungog ug nakakita gayod niining mga butanga nga akong gipangsulat dinhi. Human ko kini makita ug madungog, miluhod ako sa pagsimba sa anghel nga nagpakita kanako niining mga butanga. Apan miingon siya kanako, “Ayaw pagsimba kanako. Alagad lang usab ako sa Dios nga sama kanimo ug sa imong mga isigka-propeta, ug sa tanan nga nagatuman sa mga gi-ingon dinhi niini nga libro. Ang Dios lang ang angay nimong simbahon!” Midugang pa gayod siya sa pag-ingon kanako, “Ayaw itago sa katawhan ang mga panagna nga nasulat dinhi niini nga libro, tungod kay hapit na kining tanan mahitabo. Ang mga daotan magpadayon pa sa pagbuhat ug daotan, ug ang mga mahugawg hunahuna magpadayon pa sa paghunahuna ug mahugaw. Apan ang mga tawo nga matarong ug hinlo sa atubangan sa Dios magpadayon pa gihapon sa paghimo ug maayo.” Miingon si Jesus, “Paminaw kamo, sa dili madugay mobalik na ako! Ug dad-on ko ang ganti nga alang sa matag usa sumala sa iyang mga binuhatan. Ako ang Alpha ug ang Omega, nga ang buot ipasabot, ang kinaunahan ug ang kinaulahian, ang sinugdanan ug ang kataposan sa tanan. “Bulahan ang nagahinlo sa ilang mga bisti tungod kay tugotan sila nga mosulod sa mga pultahan sa siyudad ug mokaon sa bunga sa kahoy nga nagahatag ug kinabuhi. Apan mahibilin sa gawas ang daotang mga tawo, ang mga salamangkiro, ang mga nakighilawas gawas sa kaminyoon, ang mga mamumuno, ang mga nagasimba sa mga dios-dios ug ang tanang mga bakakon. “Ako, si Jesus, nagsugo sa akong anghel aron isugilon kanimo kini nga mga hitabo alang sa mga tumutuo sa Dios sa nagkalain-lain nga mga lugar. Kaliwat ako ni David ug ako ang mahayag nga kabugwason.” Miingon ang Espiritu Santo ug ang babaye nga kaslonon, “Dali!” Ug ang tanan nga naminaw moingon usab nga, “Dali!” Si bisan kinsa nga giuhaw ug gustong moinom moduol ug modawat sa tubig nga nagahatag ug kinabuhi. Wala kini bayad. Ako, si Juan, nagapasidaan gayod sa matag usa nga naminaw sa mga panagna nga gisulat dinhi. Si bisan kinsa nga magdugang sa mga gisulat dinhi, idugang usab sa Dios sa iyang silot ang mga katalagman nga nakasulat dinhi niining libro. Ug ang magkuha sa mga panagna nga gisulat dinhi niini, kuhaon sa Dios ang iyang bahin sa bunga sa kahoy nga nagahatag ug kinabuhi, ug dili siya pasudlon didto sa Balaan nga Siyudad, nga gipanghisgotan dinhi niini nga libro. Si Jesus mao ang nagapamatuod sa tanan nga nakasulat dinhi. Miingon siya, “Tinuod gayod nga hapit na ako mobalik.” Miingon usab ako, “Hinaut pa. Ginoong Dios, balik na.” Hinaut nga tanan kamo [nga mga katawhan sa Dios] panalanginan ni Ginoong Jesus.