Pa citendekelo Lesa abumbile umulu ne sonde. Isonde lyalifye icimfulumfulu, kabili tamwali kantu nelyo kamo. Imfifi yakupile pali bemba uwashika no mupashi wakwa Lesa waleshinguluka pa mulu wa menshi. Elyo Lesa atile, “Nakube ulubuuto,” awe no kubuuta kwabuuta. Lesa amona nokuti ulubuuto lwawama. Elyo Lesa alekanya ulubuuto ne mfifi. Lesa ainika ulubuuto, “Akasuba,” imfifi yena ainika, “Ubushiku.” Kabili bwaila elyo bwaisaca, e bushiku bwakubalilapo. Kabili Lesa atile, “Nakube ulwelele ulwakulekanya amenshi pakati, pakuti yapatulukane pabili.” Lesa apanga ulwelele ulwakulekanya amenshi, yamo yaba pesamba, yambi pa mulu wa lwelele. Kanshi efyo cali. Lesa ainika ulwelele “Umulu.” Kabili bwaila, elyo bwaisaca, e bushiku bwalenga shibili. Kabili Lesa atile, “Amenshi ya mwisamba lya mulu nayalongane mu ncende imo, pakuti kube umushili uwauma.” Kanshi efyo cali. Lesa ainike umushili uwauma ati, “Umulundu.” Elyo amenshi ayalongene mu ncende imo ati, “Bemba.” Lesa amona nokuti naciwama. Kabili Lesa atile, “Umulundu naupuuke ifimena ifya misango yonse, ifilimwa ifitwala imbuto mu misango yafiko, ne miti ya pesonde iyitwala ifitwalo fya mikoli mu misango yafiko.” Kanshi efyo cali. Elyo pa mulundu papuuka ifimena ifya misango yonse, ifilimwa ifitwala imbuto mu misango yafiko, elyo ne miti ya pesonde iyitwala ifitwalo fya mikoli mu misango yafiko. Elyo Lesa amona nokuti naciwama. Kabili bwaila, elyo bwaisaca, e bushiku bwalenga shitatu. Kabili Lesa atile, “Mu mulu namube ifisaniko ifyakulekanya akasuba no bushiku, fibe ifyakwishibilako imyaka, inshita shalekana lekana mu myaka, elyo ne nshiku, kabili fibe ifisaniko mu mulu ifyakuleta ulubuuto pesonde.” Kanshi efyo cali. Lesa epakupanga ifisaniko fibili ifikalamba. Icisaniko cakulilepo cakuteeka akasuba, elyo icacepelepo cakuteeka ubushiku. Elyo apanga ne ntanda. Ifisaniko Lesa afibika mu mulu pakuti fileleta ulubuuto pesonde, fileteeka akasuba no bushiku, kabili filelekanya ulubuuto ne mfifi. Elyo Lesa amona ukuti naciwama. Kabili bwaila, elyo bwaisaca, e bushiku bwalenga shine. Kabili Lesa atile, “Mu menshi namulesenya ifibumbwa fyabumi, ne fyuni nafilepupuka mu lwelele pa mulu we sonde.” Kanshi Lesa epakubumba ifibumbwa ifyabumi ifikalamba nganshi ifyaba muli bemba, ne fyabumi ifya misango yonse ifikala mu menshi ne fyuni ifya misango yonse. Elyo Lesa amona nokuti naciwama. Lesa afipaala, asosa ati, “Fyalaneni, mufule, mwisule bemba, ne fyuni nafisande fifule pesonde.” Kabili bwaila, elyo bwaisaca, e bushiku bwalenga shisano. Kabili Lesa atile, “Pesonde napabe ifibumbwa fyabumi mu misango yafiko, ifitekwa, ifikulaika pa mushili ne nama sha mpanga imisango yonse.” Kanshi efyo cali. Lesa epakupanga inama sha mpanga mu misango yashiko, ifitekwa nafyo mu misango yafiko, elyo na fyonse ifikulaika pa mushili mu misango yafiko. Elyo Lesa amona nokuti naciwama. Elyo Lesa atile, “Natupange umuntu mu cata cesu, uwakupalana na ifwe. Baleteeka isabi lya mu menshi, ifyuni fya mu lwelele, ifitekwa, elyo ne fikulaika pa mushili fyonse.” Kanshi Lesa epakubumba umuntu mu cata cakwe. Amubumba mu cata cakwe. Ababumba umwaume no mwanakashi. Lesa abapaala, elyo asosa ati, “Fyalaneni, mufule, mwisule pesonde no kupanasha. Muleteeka isabi lya mu menshi, ifyuni fya mu lwelele ne fyabumi fyonse ifyenda pa mushili.” Elyo Lesa atile, “Namupeela ifilimwa fya mbuto fyonse pano isonde ne miti yonse iya fitwalo umwaba inseke, efili nokuba ifyakulya fyenu. Kabili ku finama fya mpanga fyonse ifya pano isonde, ifyuni fya mu lwelele fyonse, ifikulaika pa mushili ne fyaba no bumi fyonse, nafipeela ifyani na mabula ya miti efyo fyakulalya.” Kanshi efyo cali. Lesa amona ifintu fyonse ifyo apangile ukuti nafiwama nganshi. Kabili bwaila, elyo bwaisaca, e bushiku bwalenga mutanda. Kanshi efyo umulu ne sonde ne fintu fyonse ifyabamo fyapwililile ukupangwa. Pa bushiku bwalenga cine lubali Lesa ninshi napwisha imilimo alebomba. Kanshi pa bushiku bwalenga cine lubali Lesa alituushishe, aleka imilimo yakwe yonse. Elyo Lesa apaala ubushiku bwalenga cine lubali, kabili abucita ukuba ubwamushilo. Pantu pali ubu bushiku epo atuushishe ku milimo yonse iya bubumbo. Ubu e butantiko bwa ntendekelo ya mulu ne sonde ilyo fyapangilwe. Ilyo Yawe Lesa abumbile umulu ne sonde, pesonde tapali icimpusa nelyo cimo kabili tapali nelyo cimo icamenenepo, pantu Yawe Lesa ali talalokeshapo imfula pesonde. Elyo takwali umuntu uwakulima umushili. Lelo kwali amenshi ayalefuma mu mushili no kulatapilila umushili mpanga yonse. Elyo Yawe Lesa abumba umuntu ukufuma ku lukungu lwa kwiloba. Kabili amuputilisha umupu wabumi mu myona no muntu aba umumi. Kabili Yawe Lesa alima ibala lwa ku kabanga mu Edeni. Elyo mulya mwine abikamo no muntu uo abumbile. Yawe Lesa amesha pa mushili imiti iya misango yonse, imiti iyisuma mukumoneka, kabili iya fitwalo ifyawama ukulyako. Pakati ke bala pali umuti wabumi no muti wakwishiba ifisuma ne fibi. Mu Edeni mwafumine umumana uwakutapilila ibala. Ukufuma mulya walekene mu milonga ine. Ishina lya mumana wakubalilapo ni Pishoni. Uyu mumana wapita uwashokana mu calo conse ica Hafila umusangwa golide. Kabili golide wa muli cilya calo musuma. Elyo mulasangwa ne finyamuti ifyanunka ubusaka na mabwe ya onikisi. Ishina lya mumana walenga ibili ni Gihoni. Uyu mumana wapita uwashokana mu calo conse ica Kushi. Ishina lya mumana walenga itatu ni Tigilisi. Uyu wena wapita lwa ku kabanga ka musumba wa Ashuri. Elyo umumana walenga ine ni Yufurate. Yawe Lesa abuulile umuntu amubika na mwibala lya Edeni pakuti alelimamo no kulalisunga. Elyo Yawe Lesa akonkomesha umuntu ati, “Kuti walyako ku miti yonse iya mwibala, lelo umuti wakwishiba ifisuma ne fibi, wena wikalyako, pantu ubushiku ukalyakofye ninshi ukafwa.” Elyo Yawe Lesa asosele ati, “Taciweme ukuti umuntu abe eka. Nalamubumbila uwakumwafwa uumulingile.” Kanshi Yawe Lesa abumbile ukufuma ku mushili inama shonse isha mu mpanga ne fyuni fyonse ifya mu lwelele. Elyo afitwala fyonse ku muntu pakuti amone amashina alefinika. Kanshi ishina lintu aitile conse icabumi, elyali e shina lyaciko. Kanshi umuntu epakwinika amashina ifitekwa fyonse, ifyuni fyonse ifya mu lwelele, elyo ne nama sha mpanga shonse. Lelo pali ifi fyonse tapali cakwafwa Adamu icamulingile. Kanshi Yawe Lesa epakulenga umuntu apone mu tulo utwingi. Ilyo umuntu acili mu tulo, Yawe Lesa afumya ulubafu lumo ku muntu, abwesesha no munofu apo alufumishe. Ku lubafu afumishe ku muntu umwaume, Yawe Lesa abumbako umwanakashi, amutwala na ku mwaume. Elyo umwaume asosa ati, “Kanshi uyu nomba e fupa lyafuma ku mafupa yandi, e munofu wafuma ku munofu wandi. Akulaitwa ‘umwanakashi’ pantu afuma ku mwaume.” Kanshi eco umwaume ashiila wishi na nyina auminkana no mukashi wakwe, elyo aba babili baba umubili umo. Umwaume no mukashi wakwe bali ubwamba, lelo tabaleumfwa insoni. Nomba insoka yali incenjeshi nganshi ukucila pa nama shonse isha mpanga isho Yawe Lesa apangile. Elyo yaipusha umwanakashi aiti, “Bushe cine cine Lesa atile mwilalyako ku muti onse uwa mwibala?” Umwanakashi ayasuka insoka ati, “Kuti twalya ifitwalo fya muti onse uwa mwibala, lelo Lesa atile, ‘Tamufwile ukulyako ifitwalo fya muti waba pakati ke bala, kabili tamufwile na kwikatako, pantu mukafwa.’” Insoka yayasuka umwanakashi aiti, “Awe cinefye tamwakafwe nakalya. Pantu Lesa alishiba ukuti ilyo mukalyako, amenso yenu yakesuka elyo mukaba nga Lesa, mukeshiba ifisuma ne fibi.” Ilyo umwanakashi amona ukuti ifitwalo fya muti fisuma ukulya, ifyayemba mukumoneka kabili kuti fyafwaikwa pakukwata amano, asabako ifitwalo fimo alya. Elyo fimbi apeelako umulume uo bali nankwe, nao alya. Elyo bonse babili amenso yabo yaisuka, baishiba nokuti bali ubwamba. Kanshi epakubilinkanya amabula ya mukunyu, eyo bafwala. Cilya caba ku cungulo umwaume no mukashi wakwe baumfwa uko Yawe Lesa aleenda mwibala. Batiina Yawe Lesa babelama mu miti ya mwibala. Lelo Yawe Lesa epakwita umwaume ati, “Bushe uli kwi?” Umwaume ayasuka ati, “Nacumfwa uko uleenda mwibala, elyo nakwata umwenso, ico ndi ubwamba, epakubelama.” Elyo Yawe Lesa amwipusha ati, “Nga nani akwebele ati uli ubwamba? Bushe naulya icitwalo ca muti ico nakuleseshe ukulyako?” Umwaume ayasuka ati, “Umwanakashi wampeele ukuba nankwe kuno, eumpeele icitwalo ca muti, na ine nalya.” Elyo Yawe Lesa aipusha umwanakashi ati, “Nga ici ucitile cinshi?” Umwanakashi ayasuka ati, “Ni nsoka eimbepele, na ine elyo nalya.” Elyo Yawe Lesa aebele insoka ati, “Pa mulandu wa ici cintu ucitile, Walapishiwa pa fitekwa fyonse na pa nama sha mpanga shonse. Wakulakulaikafye pefumo lyobe, kabili inshiku shonse isha bumi bobe, wakulalya ulukungu. Nkabika ukupatana pakati ka iwe no mwanakashi, kabili na pakati ka bufyashi bobe no bufyashi bwa mwanakashi. Akashonaula umutwe obe, elyo iwe ukamusuma ku citende cakwe.” Ku mwanakashi atile, “Nkakufushisha amacushi nganshi pakupaapa umwana. Ukalaumfwa ubukali pakupaapa abana. Ukalakabila umulume obe, elyo nao akalakuteeka.” Kuli Adamu atile, “Pantu wacumfwila umukashi obe, elyo walya na ku muti nakukonkomeshe ukuti, ‘Taufwile ukulyako,’ “Walapishiwa umushili pa mulandu wa iwe. Inshiku shonse isha bumi bobe wakulacula pakumona icakulya cakulafumamo. Umushili wakulamesha imyunga na bacilasa, kabili ukalalyafye ifilimwa fya mwibala. Kwilibe lya pa mpumi yobe eko ukalamwena icakulya, mpaka ukabwelele kwiloba apo eko wafumine. Pantu uli lukungu kabili ku lukungu kwine eko ukabwelela.” Adamu ainike umukashi wakwe ishina lya Efa, pantu e nyina wa bantu bonse. Yawe Lesa epakupangila Adamu na Efa ifyakufwala ifyampapa, elyo abafwika no kubafwika. Elyo Yawe Lesa asosele ati, “Umuntu ali kwati ni umo pali ifwe, kukwishiba ifisuma ne fibi. Kanshi tewakuleka ukuti akasabe ifitwalo ku muti upeela ubumi akalye kabili akabelele umumi.” Kanshi Yawe Lesa epakutamfya umuntu mwibala lya Edeni pakuti alelima umushili uo amufumisheko. Panuma yakutamfyamo umuntu, Yawe Lesa abika mwibala lya Edeni ku kabanga bakerubi elyo no lupanga ulwalebilima umulilo, ulwaleyafye konse konse pakulesha umuntu ukuya ku muti wabumi. Adamu akumene no mukashi wakwe Efa, nao aimita elyo apaapa umwana ishina lyakwe ni Kaini. Efa epakusosa ati, “Ku bwafwilisho bwakwa Yawe nimpokelela umwana umwaume.” Panuma Efa afyele umwana umwaume Abeli, munyina kwa Kaini. Abeli aleteka ifitekwa, Kaini ena ali mulimi. Mu kuya kwa nshiku, Kaini aletele ifisabo fya mwibala lyakwe ngo mutuulo kuli Yawe. Lelo Abeli ena aletele ifyamafuta ya mabeli ya fitekwa fyakwe atuula kuli Yawe. Yawe asekelele muli Abeli no mutuulo wakwe, lelo tasekelele muli Kaini no mutuulo wakwe. Kanshi Kaini epakufulwa nganshi, aponya ne cinso. Elyo Yawe epakweba Kaini ati, “Cinshi ufulilwe? Cinshi icinso cobe ciponene? Bushe nga wacita icilungeme tekuti upokelelwe? Nomba nga taucitile icilungeme, ninshi ububi nabukulalilila pa mwinshi obe, bulefwaya iwe, lelo ufwile ukubucimfya.” Elyo Kaini aebele munyina Abeli ati, “Natuleya mu mpanga.” Ilyo bacili mu mpanga, Kaini afukukila munyina amwipaya. Elyo Yawe aipusha Kaini ati, “Bushe munonko Abeli ali kwi?” Kaini ayasuka ati, “Nshishibe iyoo! Bushe nine kasunga wakwa munyinane?” Yawe amweba ati, “Cinshi ucitile? Umfwa! Umulopa wakwa munonko ulepunda kuli ine ukufuma ku mushili. Nomba walapishiwa, kabili watamfiwa pa mushili upokelele umulopa wakwa munonko iminwe yobe isumishe. Ilyo wakulalima umushili, tawakulakupa ifisabo. Tawakulatuusha, wakulalulumbafye pesonde.” Kaini epakweba Yawe ati, “Uku kukandwa kwankosela nganshi. Ilelo wantamfya pa calo, kabili nshili na kumonekela pa cinso cobe. Nakulalulumbafye ukwabula ukutuusha pesonde, na onse uukankumanya akanjipaya.” Lelo Yawe amwasuka ati, “Awe iyoo. Nga cakuti umuntu aipaya Kaini, akacula ku cilandushi candi imiku cine lubali.” Kanshi Yawe epakubika icishibilo pali Kaini pakuti onse uwamukumanya tamwipeye. Kaini epakufuma pa cinso cakwa Yawe, aya ikala mu calo ca Nodi ku kabanga ka Edeni. Kaini akumene no mukashi wakwe, nao aimita, elyo apaapa no mwana ishina lyakwe ni Enoki. Elyo Kaini akuula umusumba awinika ne shina lyakwa mwane Enoki. Enoki ewafyele Iradi. Elyo Iradi e wishi wakwa Meuyaeli. Meuyaeli nao e wishi wakwa Metushaeli, elyo Metushaeli e wishi wakwa Lameki. Lameki aupile abanakashi babili, umo ni Ada elyo umbi ni Sila. Ada ewafyele Yabali. Yabali ali e cikolwe ca bantu abateka ifitekwa, kabili bekala mu matenti. Munyina kwa Yabali, ishina lyakwe ni Yuba. Yuba e cikolwe ca bakalisha we seese no mutolilo. Sila ewafyele Tuba Kaini. Tuba Kaini ewalefula ifibombelo fyalekana lekana ifya fyela no mukuba. Nkashi yakwa Tuba Kaini ali ni Naama. Lameki aebele abakashi bakwe ati, “Ada na Sila kutikeni kuli ine, mwe bakashi bakwa Lameki umfweni amashiwi yandi. Nalipaya umuntu uwancenene, umulumendo uwankusulwile. Nga cakuti icilandushi pali Kaini miku cine lubali, ninshi icilandushi ca pali Lameki miku amakumi cine lubali na cine lubali (77).” Adamu akumene no mukashi wakwe nakabili, elyo Efa apaapa umwana umwaume amwinika ne shina lya Seti nokutila, “Lesa nampeelelapo umwana umwaume umbi pali Abeli uo Kaini aipeye.” Seti nao afyele umwana umwaume amwinika ne shina lya Enoshi. Ni pa nshita ine ilya elyo abantu batampile ukupepa Yawe. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Adamu. Ilyo Lesa abumbile umuntu, amubumbile mu cata cakwe. Ababumbile umwaume no mwanakashi elyo abapaala. Ilyo ababumbile abetile nokuti, “Bantu.” Ilyo Adamu aikele imyaka umwanda umo na makumi yatatu (130) elyo afyele umwana umwaume uwamupala, uwaba mu cata cakwe, amwinika ne shina lya Seti. Panuma ya kufyalwa kwakwa Seti, Adamu aikele imyaka imyanda cine konse konse (800), kabili alifyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo Adamu aikele umumi yali imyanda pabula na makumi yatatu (930), elyo afwa. Ilyo Seti aikele imyaka umwanda umo na isano (105) elyo afyele Enoshi. Kabili panuma yakufyala Enoshi, Seti aikele umumi imyaka imyanda cine konse konse na cine lubali (807), afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo Seti aikele yali imyanda pabula ne kumi limo na ibili (912), elyo afwa. Ilyo Enoshi aikele imyaka amakumi pabula (90), afyele Kenani. Kabili panuma yakufyala Kenani, Enoshi aikele imyaka imyanda cine konse konse ikumi limo na isano (815), afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo Enoshi aikele yali imyanda pabula na isano (905), elyo afwa. Ilyo Kenani aikele imyaka amakumi cine lubali (70), elyo afyele Mahalale. Kabili panuma yakufyala Mahalale, Kenani aikele imyaka imyanda cine konse konse na makumi yane (840), afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo Kenani aikele yali imyanda pabula ne kumi limo (910), elyo afwa. Ilyo Mahalale aikele imyaka amakumi mutanda na isano (65), afyele Yaledi. Kabili panuma yakufyala Yaledi, Mahalale aikele imyaka imyanda cine konse konse na makumi yatatu (830), afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo Mahalale aikele umumi yali imyanda cine konse konse amakumi pabula na isano (895), elyo afwa. Ilyo Yaledi aikele imyaka umwanda umo amakumi mutanda na ibili (162), afyele Enoki. Kabili panuma yakufyala Enoki, Yaledi aikele imyaka imyanda cine konse konse (800), afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo Yaledi aikele yali imyanda pabula amakumi mutanda na ibili (962), elyo afwa. Ilyo Enoki aikele imyaka amakumi mutanda na isano (65), afyele Metusela. Kabili panuma yakufyala Metusela, Enoki aendele na Lesa pa myaka imyanda itatu (300), kabili afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo iyo Enoki aikele yali imyanda itatu amakumi mutanda na isano (365). Enoki aendele na Lesa, elyo alekele ukulamoneka, ico Lesa alimusendele. Ilyo Metusela aikele imyaka umwanda umo amakumi cine konse konse na cine lubali (187), afyele Lameki. Kabili panuma yakufyala Lameki, Metusela aikele imyaka imyanda cine lubali amakumi cine konse konse na ibili (782), kabili afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo iyo Metusela aikele yali imyanda pabula amakumi mutanda na pabula (969), elyo afwa. Ilyo Lameki aikele imyaka umwanda umo amakumi cine konse konse na ibili (182), afyele umwana umwaume. Amwinike ishina lya Noa, asosa ati, “Uyu eukatuletela icitalaliko mu macushi yakubomba ne minwe yesu apo Yawe alilapisha umushili.” Panuma ya kufyala Noa, Lameki aikele imyaka imyanda isano amakumi pabula na isano (595), kabili afyele na bambi abana abaume na banakashi. Imyaka yonse pamo iyo Lameki aikele yali imyanda cine lubali na makumi cine lubali na cine lubali (777), elyo afwa. Panuma Noa ali ne myaka imyanda isano (500), afyele Shemu, Hamu na Yafeti. Ilyo abantu batendeke ukulafula pesonde, kabili balafyala na bana abanakashi, abana baume bakwa Lesa bamona ukuti abana banakashi aba bantu bali abayemba. Kanshi epakulaupa onse uo umwine alefwaya. Elyo Yawe atile, “Umupashi wandi tauli nakubelelela ukucushanya no muntu pantu mwinakufwa. Umuntu inshiku shakwe shili nokubafye imyaka umwanda umo na makumi yabili (120).” Banefilimu bali pesonde mu nshiku shilya elyo na panuma ilyo abana baume bakwa Lesa baleupa abana abanakashi ba bantu kabili bafyalamo na bana. Bali ni mpalume sha pakale, abantu abalumbwike nganshi. Yawe amona ukuti bwafulisha ububi bwa muntu pano isonde, elyo ne mitontonkanishishe mu mutima wakwe nayo ilolelefye lyonse ku bubi. Yawe alanguluka pali ico abumbile umuntu pesonde, no mutima wakwe wakalipa. Elyo Yawe asosa ati, “Ndi nokulofya ukufuma pano isonde umuntu uo nabumbile pamo pene ne nama, ifikulaika pa mushili ne fyuni fya mu lwelele. Pantu ninanguluka pakufibumba.” Lelo Noa asanga ukusekelelwa pa cinso cakwa Yawe. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Noa. Noa ali umuntu umololoke, uwakaele pa bantu ba pali ilya nshita, kabili aleenda na Lesa. Noa ali na bana abaume batatu, Shemu, Hamu na Yafeti. Nomba isonde lyalubana pa cinso cakwa Lesa kabili pesonde paiswilefye icimfulunganya. Lesa amona ifyo isonde lyalubana, pantu abantu bonse pesonde balubana mu mibeele yabo. Kanshi Lesa epakweba Noa ati, “Ine nalaonaula abantu bonse, pantu isonde liswilemo icimfulunganya pa mulandu wabo. Icine cine ndebonaula bonse pamo ne sonde line. Iwe uipangile icibwato ica mbao isha miti iyakosa iya saipulasi. Mukati ka cibwato upangemo imiputule. Elyo ushingule amanenekela mukati na kunse ya cibwato. Ifi efyo uli nokupanga icibwato. Cili nokuba amakubiti imyanda itatu (300) mubutali, mubufumo mwena amakubiti amakumi yasano (50) elyo mukusumbuka namo amakubiti amakumi yatatu (30). Ukapangilepo umutenge pa cibwato. Elyo mupepi no mutenge ukashemo insolokoto iyilepele kubiti umo ukushinguluka ubwato. Umwinshi ukaubike mu mbali ya cibwato. Ukapange icibwato ica fiputulwa fitatu ifyatuntikana, cimo panshi, cimo pakati elyo na cimo pamulu. Nalaleta ilyeshi pano isonde kukonaula conse icabumi pesamba lya mulu, conse icibumbwa icipema. Icintu conse pesonde cikaloba. Nomba iwe nkapangana nobe icipangano candi. Iwe uli nokwingila mu cibwato pamo na bana bobe abaume, umukashi obe na bakashi ba bana bobe. Uli nokwingisha mu cibwato ifyabumi fyonse fibili fibili, icilume ne cikota, pakuti ukafisunge ifituntulu. Fibili pa misango yonse iya fyuni, fibili pa misango yonse iya nama elyo na fibili fibili pa fibumbwa ifikulaika pa mushili fikesa kuli iwe, uli nokufisenda mu cibwato pakuti fikekale ifituntulu. Ukasende imisango yonse iya fyakulya fyonse ifili nokuliwa, ukafitutile nge fyakulya fyenu elyo nefyo mukaba nafyo.” Noa epakucita fyonse ifyo Lesa amukonkomeshe. Kabili Yawe aebele Noa ati, “Ingila mu cibwato, iwe pamo no lupwa lobe lonse pantu ninkusanga ukuba umololoke muli ino nkulo. Pa nama ishishakowela ubuule pali cila musango washiko ishilume cine lubali ne shikota nasho cine lubali. Pa nama ishakowela ubuule pali cila musango washiko inama shibili, iyilume ne ikota. Kabili pa misango yonse iya fyuni, ubuule pali cila musango wafiko ifilume cine lubali ne fikota cine lubali. Uli nokucita ifi pakufisunga ifituntulu cila musango wafiko pesonde lyonse. Kwashala inshiku cine lubali elyo nkalokesha imfula pesonde pa nshiku amakumi yane, ikalaloka akasuba no bushiku. Efyo nkonaula ifintu fyonse mpanga yonse pano isonde ifyo nabumbile.” Kabili Noa acitile fyonse ifyo Yawe amukonkomeshe. Noa ali ne myaka imyanda mutanda (600) ilyo ilyeshi lyaishile pesonde. Noa, abana bakwe abaume, umukashi wakwe na bakashi ba bana bakwe baingile mu cibwato pakupusuka ku menshi ye lyeshi. Inama shibili shibili ishishakowela ne shakowela, ifyuni ne fikulaika pa mushili fibili fibili mu musango wafiko, icilume ne cikota, fyaisa kuli Noa, fyaingila mu cibwato ngefyo Lesa akonkomeshe Noa. Kabili panuma ya nshiku cine lubali (17) ne lyeshi lyaisa pesonde. Mu mwaka Noa afikile pa myaka imyanda mutanda (600), pa bushiku bwalenga ikumi limo na cine lubali (17) mu mweshi wabubili, pali bulya bushiku epo utumfukumfuku twa bemba washika twalepwike elyo ne fipunda fyonse mu mulu fyaisuka. Kabili imfula epakuloka pesonde akasuba no bushiku, inshiku amakumi yane (40). Pali bulya bwine bushiku Noa, abana bakwe abaume Shemu, Hamu na Yafeti, no mukashi wakwe na bakashi ba bana bakwe batatu baingile mu cibwato. Baingilemo ne misango yonse iya nama sha mpanga, imisango yonse iya fitekwa, imisango yonse iya fikulaika pa mushili, imisango yonse iya fyuni, elyo ne misango yonse iya fyakwata amapindo. Kanshi fyonse ifyabumi fibili fibili, icilume ne cikota fyaingile na Noa mu cibwato. Kanshi inama ishaingile mu cibwato shali ishilume ne shikota mu misango yonse iya fyabumi ngefyo Lesa akonkomeshe Noa. Elyo Yawe amwisalila mu cibwato. Pa nshiku amakumi yane, amenshi yakonkenyepofye ukufulilako pesonde. Kabili ilyo amenshi yasuka yafula, yaimya icibwato calaelela pamulu. Amenshi yalafulilako ukwimina pa mulu we sonde ne cibwato calaelela pa menshi. Kanshi amenshi yaima icine cine pa mulu we sonde icakuti ne mpili shonse ishalepa pesamba lya mulu shasukile shaibila. Amenshi yakonkenyepofye ukwima yasukile yacila pa mpili ishaibile mu menshi amakubiti ikumi limo na yasano (15). Kanshi ifintu fyonse ifyabumi ifyenda pesonde fyaloba, ifyuni, ifitekwa, inama sha mpanga, fyonse ifikulaika pa mushili na bantu bonse. Ifintu fyonse ifikala ku mulundu, ifipemena mu myona umupu wabumi fyafwa. Kanshi Lesa aonawile pesonde ifintu fyonse ifyaba no bumi, umuntu, inama, ifikulaika pa mushili ne fyuni fya mu lwelele, fyonse alifyonawile pesonde. Abashelepofye ni Noa nabo ali nabo mu cibwato. Ilyeshi lyaiswile pesonde inshiku umwanda umo na makumi yasano (150). Lelo Lesa aibukishe Noa ne nama shonse isha mpanga ne fitekwa fyonse ifyali nankwe mu cibwato. Elyo aimya icimwela calapupa pesonde, na menshi yalacepa. Pali iyi nshita utumfukumfuku twali muli bemba washika ne fipunda fya mu mulu fyacilikwa, ne mfula yaleka ukuloka ukufuma mu mulu. Amenshi pesonde yalakama buce buce. Panuma ya nshiku umwanda umo na makumi yasano (150) amenshi yasuka yacepa. Pa bushiku bwalengele ikumi limo na cine lubali (17), mu mweshi walenga cine lubali, elyo icibwato caya ikala pa mpili sha Ararati. Amenshi yakonkenyepo ukukama mpaka na mu mweshi walenga ikumi. Elyo pa bushiku bwakubalilapo mu mweshi walenga ikumi, pa mulu wa mpili patampa ukumoneka. Panuma ya nshiku amakumi yane (40), Noa aisula insolokoto apangile mu cibwato, elyo atuma mwankole, alapupukafye, aleti aya kabili abwela mpaka nelyo amenshi yakamine pa mushili. Kabili Noa atuma inkunda pakuti imone amenshi nga nayakama pa mushili. Nomba inkunda yafilwa ukusanga apakwikala, pantu amenshi ninshi yalifye mpanga yonse pesonde. Kanshi inkunda epakubwelela kuli Noa mu cibwato. Noa nao epakutambika ukuboko, aikata inkunda, aingisha na mu cibwato umo ali. Noa apembelako na shimbi inshiku cine lubali elyo nakabili atuma inkunda ukufuma mu cibwato. Ilyo inkunda yabwela mu cungulo, moneni ku mulomo waiko yabwela ili no lulembelya lwa miolifa! Elyo Noa aishiba ukuti kanshi amenshi nayakama pesonde. Kabili Noa apembelako inshiku na shimbi cine lubali elyo nakabili atuma inkunda, lelo uyu muku wena tayabwelele iyoo. Kanshi amenshi yakamine pesonde pa bushiku bwakutampa umweshi mu mweshi wakubalilapo ilyo Noa ali ne myaka imyanda mutanda na umo (601). Elyo Noa afumyapo umutenge pa cibwato, amona nokuti umushili nauma. Pa bushiku bwalenga amakumi yabili na cine lubali (27) mu mweshi walenga ibili, lyena umushili waumafye ndi. Elyo Lesa aebele Noa ati, “Fuma mu cibwato, iwe no mukashi obe, abana bobe abaume na bakashi babo. Fumya mu cibwato fyonse ifyabumi ifyo uli nafyo, ifyuni, inama na fyonse ifikulaika pa mushili, pakuti filefyalana, fisande, fifule nganshi pesonde.” Kanshi Noa epakufuma mu cibwato pamo na bana bakwe abaume, umukashi wakwe na bakashi ba bana bakwe. Inama shonse na fyonse ifikulaika pa mushili, ifyuni fyonse na fyonse ifyenda pesonde fyafuma mu cibwato mu misango yafiko. Elyo Noa akuulile Yawe ubulambo, abuulapo inama shimo pa shishakowela ne fyuni ifishakowela, afituula nge lambo lyakoca pa bulambo. Yawe aumfwa ukuti cena icisuma icakusekesha, asosa mu mutima wakwe ati, “Nshakatale nakabili ndapisha umushili pa mulandu wa muntu, nangu imitontonkanishe ya mu mutima wakwe yabipa ukufuma ku bwaice bwakwe. Kanshi nshakatale mbwekeshapo nakabili ukonaula ifyabumi fyonse ngefi ncitile. “Inshita yonse ilyo isonde likabako, lyonsefye takwakatale akupwa inshita yakubyala ne nshita yakulobolola, impepo no kukaba, pamwela no lusuba, akasuba no bushiku.” Elyo Lesa apaalile Noa na bana bakwe abaume, abeba ati, “Fyalaneni, mufule, mwisushe isonde. Inama shonse isha mpanga, ifyuni fyonse ifya mu lwelele, ifyabumi fyonse ifikulaika pa mushili ne sabi lyonse ilya muli bemba, fyakulamukwatila umwenso no kulamutiina. Ifi fyonse nafilubwila mu minwe yenu. Fyonse ifyabumi ifyenda fikaba ifyakulya kuli imwe. Namupeela fyonse nga filya fine namupeele imisalu. Lelo tamufwile ukulya inama umuli umulopa, pantu mu mulopa emwaba ubumi. Kabili pa mulopa wenu uwabumi nkafwaya ukulubwililapo. Na pa mulopa wa nama wine nkafwaya ukulubulwilapo. Kabili nkalandula pa muntu onse uwasumya umulopa mukwipaya umuntu munankwe. “Uyo onse uwasumya umulopa wa muntu, nao umuntu ali nokusumya umulopa wakwe, pantu Lesa abumbile umuntu mu cata cakwe. “Nomba imwe, fyalaneni, musande, mufule nganshi pesonde no kufulilapo.” Kabili Lesa aebele Noa na bana bakwe abaume ali nabo ati, “Na ine nomba nalapangana na imwe icipangano pamo na ba mu ndupwa shenu abakafyalwa kuntanshi, na ku fyabumi fyonse ifyo muli nafyo, ifyuni, ifitekwa, inama sha mpanga shonse, fyonse ifyo ufumine nafyo mu cibwato, na fyonse ifyabumi pesonde. Ine napangana na imwe icipangano ukuti, ifyaba no bumi fyonse tafyakatale afyonaulwa ku menshi ye lyeshi nakabili. Kabili takwakatale akuba ilyeshi ilyakonaula isonde.” Elyo Lesa atile, “Ici e cishibilo ca cipangano nalapangana na imwe na fyonse ifyabumi ifyo muli nafyo, icipangano cakulabako lyonse umukonkanina inkulo. Nabika umukolamfula wandi mu makumbi, ewakulaba icishibilo ca cipangano ico napangana ne sonde. Ilyo lyonse nalonganika amakumbi pa mulu we sonde, no mukolamfula wamoneka mu makumbi, nakulaibukisha icipangano candi napangana na imwe ne misango yonse iya fyabumi. Amenshi tayakabale nakabili ayaba ilyeshi ilyakonaula ifintu fyonse ifyabumi. Ilyo lyonse umukolamfula ukalamoneka mu makumbi, ine nkalaumona no kwibukisha icipangano icakubelelela Lesa apangana ne misango yonse iya fyabumi pesonde.” Elyo Lesa aeba Noa ati, “Ici e cishibilo ca cipangano ico ine napangana ne fyabumi fyonse pesonde.” Abana baume bakwa Noa abo afumine nabo mu cibwato ni Shemu, Hamu na Yafeti. (Hamu e wishi wakwa Kenani). Aba ebali abana baume batatu abakwa Noa, ni kuli bena ekwatuntuka abantu bonse abasalanganina pesonde. Noa ali mulimi, kabili ewabalilepo ukulima ibala lya myangashi. Ilyo anweneko umwangashi, alikolelwe, elyo alala ubwamba mwitenti lyakwe. Hamu wishi wakwa Kenani amwene ukuti wishi ali ubwamba, elyo aebako bamunyina babili abali panse. Shemu na Yafeti bena epakubuula insalu babika pa mabeya yabo. Elyo balaya cimfutyanuma, baya fimba na wishi uwali ubwamba. Amenso baloseshe kumbi pakukanamona wishi uwali ubwamba. Ilyo Noa umwangashi wamukololoka, elyo aumfwa nefyo umwana wakwe uwacepeshepo mu myaka amucitile, Noa epakutila, “Kenani alapishiwa! Akalaba umusha walekeleshako kuli bamunyina.” Noa kabili atile, “Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa Shemu! Kenani ena akaleba umusha wakwa Shemu! Lesa engalundako impanga ku calo cakwa Yafeti. Yafeti engalaikala mu matenti yakwa Shemu. Kabili Kenani akaleba umusha wakwe.” Panuma ya lyeshi, Noa aikele umumi imyaka imyanda itatu na makumi yasano (350). Imyaka yonse pamo iyo Noa aikele yali imyanda pabula na makumi yasano (950), elyo afwa. Ubu e butantiko bwa ndupwa sha bana baume bakwa Noa: Shemu, Hamu na Yafeti. Panuma ya lyeshi bamwana Noa nabo balifyele abana abaume. Bamwana Yafeti abaume ni Gomeri, Magogi, Madai, Yafani, Tubali, Mesheki na Tirasi. Bamwana Gomeri abaume ni Ashikenasi, Rifati na Togama. Bamwana Yafani abaume ni Elisha, Tashishi, abena Kitimu na bena Rodanimu. Ukufuma muli aba bantu emwatuntunka abasalanganina mu lulamba lwa bemba mu mipaka yabo, mu mikowa yabo na mu mishobo yabo, bonse umwabela indimi shabo. Bamwana Hamu abaume ni Kushi, Misraimu, Puti na Kenani. Bamwana Kushi abaume ni Seba, Hafila, Sabuta, Rama na Sabuteka. Bamwana Rama abaume ni Sheba na Dedani. Kushi ali e wishi wakwa Nimurodi. Nimurodi ewabalilepo ukuba icita icamaka pano isonde. Nimurodi ali ni fundi uwamaka pa cinso cakwa Yawe. Kanshi ekwatula ne nsonselo yakuti, “Nga Nimurodi, fundi uwamaka pa cinso cakwa Yawe!” Imisumba iyo Nimurodi abalilepo ukuteeka ni Babiloni, Ereki, Akadi na Kaline. Iyi misumba yonse ya mu calo ca Shina. Ilyo afumine muli ici calo ca Shina, aile ku Asiria, uko aile kuula umusumba wa Ninife, Rehoboti Iri na Kala, elyo na Reseni, uwabela pakati ka Ninife na Kala, e musumba ukalamba. Misraimu e cikolwe ca bena Ludi, abena Anamu, abena Lehabu, abena Nafutu, abena Patulusi na bena Kaselu ukwatuntuka Abafilisiti elyo na bena Kafuto. Kenani ewali wishi wakwa Sidoni, ibeli lyakwe, kabili ewali icikolwe ca bena Hiti, abena Yebusi, abena Amoli, abena Girigashi, abena Hifi, abena Aki, abena Sini, abena Afadi, abena Semari na bena Hamati. Panuma imikowa ya bena Kenani yalisa salangana. Kabili imipaka ya bena Kenani yatampile ukufuma ku Sidoni ukulola ku Gela ukufika na ku Gasa. Elyo kabili ukulola ku Sodoma, Gomora, Adima na Seboimu, ukufikafye na ku Lasha. Aba e bana baume bakwa Hamu mu mikowa yabo na mu ndimi shabo, mu mipaka na mu mishobo yabo. Shemu umukalamba wakwa Yafeti nao alifyele abana abaume. Kabili Shemu e cikolwe ca bana baume bakwa Eberi. Abana abaume abakwa Shemu ni Elamu, Ashuri, Afakisadi, Ludi na Aramu. Abana abaume abakwa Aramu ni Usi, Huli, Geteri na Mesheki. Afakisadi ewafyele Shela, elyo Shela nao afyele Eberi. Eberi afyele abana abaume babili. Umo ishina lyakwe ni Pelegi, pantu ni mu nshita yakwe emo bayakenye isonde. Munyina ali ni Yokitani. Yokitani afyele Alumodadi, Shelefu, Hasalimafeti, Yera, Hadoramu, Usali, Dikila, Obali, Abimaeli, Sheba, Ofiri, Hafila na Yobabu. Aba bonse bana abaume abakwa Yokitani. Bonse aba baleikala mu citungu ca mpili icabelele ku kabanga ukufuma ku Mesha ukulola ku Sefali. Aba e bana baume bakwa Shemu mu mikowa na mu ndimi shabo, mu mipaka na mu mishobo yabo. Iyi e mikowa ya bana baume bakwa Noa ukukonka ifyo batantama mukufyalwa na mu mishobo yabo. Ni kuli aba bantu ekwafuma imishobo yasalanganina pano isonde panuma ya lyeshi. Pesonde ponse palelandwafye ululimi lumo, kabili na mashiwi yalebomfiwa yamo yene. Ilyo abantu baselele no kulola lwa ku kabanga, basangile iwanga mu calo ca Shina, emo baikala. Balalanshanya abati, “Iseni tutame amatafwali tuyoce na bwino.” Kanshi babomfeshe amatafwali mu nshita yakubomfya amabwe. Elyo babomfeshe amanenekela mu nshita yakubomfya indaka. Elyo batile, “Iseni tuikuulile fwe bene umusumba no lupungu mukati ulwakuti lukafike na ku mulu pakuti tukalumbuke, kabili twikasalanganina pesonde lyonse.” Lelo Yawe epakwika kukwisa mona umusumba no lupungu abantu balekuula. Elyo Yawe atile ati, “Moneni, nga cakuti aba bantu bali umutundu umo, kabili balelanda ululimi lumo batendeka ukucita ici, lyena pafyo bengatontonkanya tapakabe nelyo cimo ico bakafilwa ukucita. Iseni, natwike tuye fulunganya ululimi lwabo pakuti belaumfwa umulolele ifyo umunankwe alelanda.” Kanshi ukufuma kuli ilya ncende Yawe epakubasalanganishisha pesonde lyonse, baleka no kukuula umusumba. Eco uyu musumba balewitila Babele, pantu ni muli uyu musumba emo Yawe afulunganishishe ululimi lwe sonde lyonse. Ukufuma muli uyu musumba, Yawe abasalanganishishe pesonde lyonse. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Shemu. Imyaka ibili panuma ye lyeshi, ilyo Shemu ali ne myaka yakufyalwa umwanda umo (100), afyele umwana umwaume ishina lyakwe ni Afakisadi. Kabili panuma yakufyala Afakisadi, Shemu aikele imyaka imyanda isano (500), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Afakisadi ali ne myaka amakumi yatatu na isano (35), afyele Shela. Kabili panuma yakufyala Shela, Afakisadi aikele imyaka imyanda ine na itatu (403), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Shela ali ne myaka amakumi yatatu (30), afyele Eberi. Kabili panuma yakufyala Eberi, Shela aikele imyaka imyanda ine na itatu (403), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Eberi ali ne myaka amakumi yatatu na ine (34), afyele Pelegi. Kabili panuma yakufyala Pelegi, Eberi aikele imyaka imyanda ine na makumi yatatu (430), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Pelegi ali ne myaka amakumi yatatu (30), afyele Reu. Kabili panuma yakufyala Reu, Pelegi aikele imyaka imyanda ibili na pabula (209), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Reu ali ne myaka amakumi yatatu na ibili (32), afyele Serugi. Kabili panuma yakufyala Serugi, Reu aikele imyaka imyanda ibili na cine lubali (207), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Serugi ali ne myaka amakumi yatatu (30), afyele Naho. Kabili panuma yakufyala Naho, Serugi aikele imyaka imyanda ibili (200), alifyele na bambi abana abaume na banakashi. Ilyo Naho ali ne myaka amakumi yabili na pabula (29), afyele Tera. Kabili panuma yakufyala Tera, Naho aikele imyaka umwanda umo ikumi limo na pabula (119), alifyele abana na bambi abaume na banakashi. Ilyo Tera ali ne myaka amakumi cine lubali (70), afyele Abramu, Naho na Harani. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Tera. Tera afyele Abramu, Naho na Harani. Harani nao ewafyele Loti. Harani afwilile mu Uri mu musumba afyalilwemo mu calo ca Kaludea, ninshi na wishi Tera acili umumi. Abramu na Naho bonse babili balyupile. Abramu aupile Sarai. Naho nao aupile Milika mwana Harani. Uyu Harani ewafyele Milika na Isika. Lelo Sarai takwete mwana, pantu ali ni ŋumba. Tera abuulile umwana wakwe Abramu, umwishikukulu wakwe Loti mwana Harani na nafyala Sarai, muka Abramu umwana wakwe, elyo bonse pamo bafumine mu musumba wa Uri mu calo ca Kaludea baile na ku calo ca Kenani. Nomba ilyo bafikile ku musumba wa Harani uko eko bacitile icifulo. Tera ali ne myaka imyanda ibili na isano (205) ilyo afwilile mu musumba wa Harani. Yawe aebele Abramu ati, “Fuma mu calo cobe, ku bantu bobe na ku ba mu ŋanda yakwa wiso, uye na ku calo nkakulanga. “Nkalenga ukuti ukabe umushobo uukalamba kabili nkakupaala. Nkalenga ishina lyobe likalumbuke nganshi, kabili ukaba ipaalo Nkapaala abo abakakupaala, Kabili na onse uukakulapisha nkamulapisha. Kabili na bantu bonse aba pano isonde bakapaalilwa muli iwe.” Kanshi Abramu epakuya ngefyo Yawe amwebele. Loti nao aile nankwe. Abramu ali ne myaka amakumi cine lubali (75) ilyo afumine ku Harani. Abramu asendele umukashi wakwe Sarai na Loti mwana munyina. Asendele ifyuma fyonse anonkele mu Harani na basha bonse akwete. Bonse baima ukulaya ku calo ca Kenani, kabili basuka bafika. Ilyo bafikile mu calo ca Kenani, Abramu apitile pakati ka cilya calo aya fika ukwabela icimuti icakosa ica oki ica More mu Shekemu. Pali ilya nshita abena Kenani ebali muli cilya calo. Yawe amonekele kuli Abramu amweba ati, “Nkapeela ici calo ku bufyashi bobe.” Kanshi Abramu epakukuulila Yawe uwamumonekele ubulambo pa ncende ine iyo. Ilyo Abramu afumine pali iyo ncende, aile lwa ku calo ca mpili ku kabanga ka musumba wa Betele, eko acitile inkambi yakwe, ninshi Betele ali ku masamba, elyo Ai ku kabanga. Uku nako alikuulileko Yawe ubulambo no kupepa Yawe. Kabili Abramu epakwima akonkanyapo ubulendo ukulaya ku matololo ya Negebu. Nomba icipowe caliponene mu calo, Abramu epakuya ku Egupto aya ikalako ngo mweni pantu icipowe calibipishe. Ilyo ali mupepi no kwingila mu Egupto, aebele umukashi wakwe Sarai ati, “Nalishiba ukuti uli mwanakashi uwayemba. Ilyo abena Egupto baleya kumona, baleya tila, ‘Uyu mukashi wakwe.’ Elyo ine bakanjipaya, lelo iwe bakakusha umumi. Ubebe auti, uli nkashi yandi, epakuti balensunga bwino kabili tabanjipaye pa mulandu wa iwe.” Ilyo Abramu afikile mu Egupto, abena Egupto bamwene ukuti Sarai mwanakashi uwayemba nganshi mukumoneka. Ilyo bacilolo bakwa Farao bamumwene, baya takisha ukuyemba kwakwe kuli Farao, elyo baisa bamutwala na kwisano lyakwe. Farao alasunga Abramu bwino pa mulandu wakwa Sarai. Kabili apeela Abramu impaanga, iŋombe, bapunda, ababomfi abaume na banakashi ne ngamila. Lelo Yawe aletele Farao na ba mu ŋanda mumwakwe amalwele ayabipisha pa mulandu wakwa Sarai muka Abramu. Kanshi Farao epakwita Abramu, amwipusha ati, “Cinshi ici wacita kuli ine? Cinshi ushanjebele ukuti mukashi obe? Cinshi wanjebele auti, ‘Ni nkashi yandi,’ walenga nokuti mubuule abe umukashi wandi? Kanshi nomba umukashi obe uyu, mubuule, uleya no kuya.” Elyo Farao akonkomesha abantu bakwe pali Abramu. Nabo bamushindika, aya no mukashi wakwe na fyonse ifyo akwete. Kanshi ilyo Abramu afumine mu Egupto abwelele ku matololo ya Negebu, ali no mukashi wakwe na fyonse ifyo akwete, kabili Loti aile nankwe. Abramu aba umukankala nganshi, akwata ifitekwa, silifa na golide. Ukufuma ku Negebu, apitile mu ncende ishalekana lekana, asuka afika na ku Betele pa ncende imo pakati ka Betele na Ai, apo kale acitile inkambi yakwe, kabili apo akuulile ubulambo bwantanshi. Pali iyi incende epo Abramu apepele Yawe. Nomba Loti uwaleendauka na Abramu nao alikwete imikuni ya mpaanga, imbushi ne ŋombe pamo na matenti. Lelo impanga baleikalapo yacepa ilyo bali pamo pantu icuma bakwete califulishe icakuti bafilwa no kwikala pamo. Bakacema ba fitekwa fyakwa Abramu balaumana na bakacema ba fitekwa fyakwa Loti. Pali iyo nshita ninshi abena Kenani na bena Perisi nabo bene baleikala muli ici calo. Elyo Abramu aebele Loti ati, “Tatufwile ukulaumana iwe na ine, nangu bakacema bobe na bakacema bandi, pantu tuli ba mu lupwa lumo. Bushe icalo conse ici tekuti cibe cobe? Natupatulukane, iwe nga uleya ku kuso, ine ninshi ndeya ku kulyo. Elyo nga cakuti iwe uleya ku kulyo, ine ninshi ndeya ku kuso.” Loti ainuna amenso amona iwanga lyonse ilya Yordani ukuti mwaliba amenshi kwatifye ni mwibala lyakwa Yawe, nangu kwati mushili wa mu Egupto ukulola ku Soari. Ili cali ilyo Yawe ali talaonaula Sodoma na Gomora. Kanshi aba bantu babili epakupatulukana. Loti asalapo umwine iwanga lyonse ilya Yordani, aima alungama na ku kabanga. Abramu ashala aleikala mu calo ca Kenani elyo Loti aleikala mu musumba wa mwiwanga, kabili acitile inkambi yakwe mupepi no musumba wa Sodoma. Nomba abantu ba mu Sodoma bali ababi kabili balebifya nganshi kuli Yawe. Panuma yakupatukana kwakwa Loti na Abramu, Yawe aebele Abramu ati, “Inuna amenso, uloleshe ukufuma apo pene wiminine, ku kapinda ka kuso, ku kapinda ka kulyo, ku kabanga na ku masamba. Icalo conse ici ulemona, nkacipeela kuli iwe na bana bobe. Nkalenga ukuti abana bobe bakafule kwati lukungu lwa pano isonde. Nga cakuti umuntu kuti apenda ulukungu, ninshi lyena kuti apenda na bana bobe. Ima, wende ukuya mubutali na mu bwipi bwa calo, pantu ni kuli iwe ndecipeela.” Kanshi Abramu epakusesha inkambi yakwe aya ikala mupepi ne miti ikulu iya oki iyakwa Mamure ku Hebuloni, kulya kwine eko akuulile Yawe ubulambo. Mu nshiku shilya Amurafeli imfumu ya ku Shina, Arioki imfumu ya ku Elasari, Kedolaomeri imfumu ya ku Elamu na Tida imfumu ya ku Goimu, baile mukulwisha Bera imfumu ya ku Sodoma, Berisha imfumu ya ku Gomora, Shinabu imfumu ya ku Adima, Shemeberi imfumu ya ku Seboimu ne mfumu ya ku Bela, emukutila Soari. Ishi mfumu shonse ishakonkapo shisano shalyumfwene no kulonganya ifita fyashiko mwishika lya Sidimu, emukutila Bemba wa Mucele. Pa myaka ikumi limo na ibili (12) ishi mfumu shateekelwe na Kedolaomeri, lelo mu mwaka walenga ikumi limo na itatu (13) shalimusangukile. Mu mwaka walenga ikumi limo na ine (14) Kedolaomeri pamo ne mfumu aleumfwana nasho baile cimfya abena Refaimu mu Ashitaloti Kanaimu, abena Susi mu Hamu, abena Emi mu Shafe Kiriataimu, elyo na bena Hori mu calo ca mpili ica mu Seiri, ukufikafye na ku Elu Parani mupepi na ku matololo. Elyo bayaluluka, baya na ku Eni Mishipati, (emukutila ni Kadeshi), kabili bacimfishe icalo conse ica bena Amaleki na bena Amoli abaleikala mu Hasasoni Tama. Elyo imfumu ya mu Sodoma, imfumu ya mu Gomora, imfumu ya mu Adama, imfumu ya mu Seboimu, ne mfumu ya mu Bela (emukutila Soari), balimine no kuya tantamika ifita fyabo mwishika lya Sidimu kukulwisha Kedolaomeri imfumu ya mu Elamu, Tida imfumu ya mu Goimu, Amurafeli imfumu ya mu Shina na Arioki imfumu ya mu Elasari. Kanshi emukutila imfumu shine (4) shalelwisha imfumu shisano (5). Nomba mwishika lya Sidimu mwali ifilindi ifingi ifya manenekela. Ilyo imfumu ya ku Sodoma ne ya ku Gomora shafulumwike, shawilile mu filindi, lelo shimbi shena shafulumukile ku mpili. Imfumu shilya shimbi shine (4) epakutapa ifyuma fyonse ne fyakulya fyonse ifya mu Sodoma na Gomora, shaya no kuya. Kabili shasendele Loti, mwana munyina Abramu ne fyuma fyakwe, pantu aleikala mu Sodoma. Elyo umo uwapusunswikeko aisa shimikilako Abramu Umuhibulu. Abramu aleikala mupepi ne miti ikulu iya oki iyakwa Mamure umwina Amoli, munyina wakwa Eshikoli na Aneri, elyo aba bonse balipangene ukulaafwana na Abramu. Ilyo Abramu aumfwile ukuti Loti lupwa lwakwe nabamusenda bunkole, Abramu aimishe ababomfi imyanda itatu ikumi limo na cine konse konse (318), abafyalilwe mu ŋanda yakwe, abasambilile ifyabulwi, basupila bashamfumu ukufika ku Dani. Mu nshita ya bushiku Abramu ayakenye abantu bakwe pakubalwisha, babacimfya no kubasupila mpaka na ku Hoba, lubali lwa ku kapinda ka kuso ka Damasiko. Apokolwele ifyuma fyonse batapile abwesha na lupwa lwakwe Loti ne fyuma fyakwe, pamo pene na banakashi na bantu bambi. Ilyo Abramu abwelulwike kukucimfya imfumu Kedolaomeri ne shamfumu shali nankwe, imfumu ya mu Sodoma yaishile mukumukumanya mwishika lya Shafe ilyo batila ishika lya mfumu. Elyo Melikisedeki imfumu ya ku Salemu aletele umukate no mwangashi. Ali shimapepo wakwa Lesa Umupulami. Apaalile Abramu ati, “Apaalwe Abramu kuli Lesa Umupulami, Kabumba wa mulu ne sonde. Kabili napaalwe Lesa Umupulami, uwaposele abalwani bobe mu minwe yobe.” Elyo Abramu apeela Melikisedeki icintu cimo pekumi ica fintu fyonse. Elyo imfumu ya mu Sodoma yaebele Abramu aiti, “Ifintu fyonse ifyo utapile sunga, lelo mbwesesha abantu.” Lelo Abramu aebele imfumu ya mu Sodoma ati, “Naimya ukuboko kwandi kuli Yawe, Lesa Umupulami, Kabumba wa mulu ne sonde, kabili nalilapa ukuti pa fintu fyobe fyonse ine nshakabuulepo nelyo cimo nangufye bushishi nangufye ni ntambo sha ndyato shobe. Epakuti wikatala ausosa ati, ‘Nine nalenga ukuti Abramu abe umukankala.’ Ine nshabuulepofye nelyo cimo kanofye ifyo abantu bandi balile elyo ne cakaniko ca bantu naile nabo Aneri, Eshikoli na Mamure. Leka babuulepo icakaniko cabo.” Panuma ya ifi fintu, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Abramu mu cimonwa aliti, “Abramu witiina, Nine nkwela yobe, nine icilambu cobe icikulu nganshi, kabili nkakulambula apakalamba nganshi.” Lelo Abramu ayaswike ati, “We Mfumu Yawe, cinshi wingampeela apo nshakwata mwana, elyo uukapyana icuma candi ni Eliese umwina Damasiko?” Kabili Abramu atile, “Mona tawampeela abana. Kanshi mushafye uwa mu ŋanda mumwandi eukaba impyani yandi.” Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Abramu aliti, “Uyu muntu takabe impyani yobe, lelo umwana uo ukaifyalila eukaba impyani yobe.” Elyo Yawe amufumisha panse alamweba ati, “Lolesha mu mulu, upende intanda nga kuti washipenda.” Elyo Yawe amweba nokuti, “Ifi fine efikaba na bana bobe.” Abramu atetekele Yawe, na Yawe pali ici amumwene ukuti mololoke pa cinso cakwe. Yawe amwebele nokuti, “Nine Yawe uwakufumishe mu musumba wa Uri uwa bena Kaludea pakuti nkupeele ici calo cibe cobe.” Nomba Abramu ayaswike ati, “We Mfumu Yawe, nga ine kuti naishiba shani ukuti ici calo cikaba candi?” Kanshi Yawe epakumweba ati, “Ndetela umusepela wa ŋombe ikota iya myaka itatu, imbushi ikota iya myaka itatu, sukusuku uwa myaka itatu, pamo pene ne cipele cimo na kabondo ka nkunda.” Abramu epakuya letela Yawe ifi fyonse, afiputula pakati, cila cipandwa acibika icalolenkana ne cibiye. Ifyuni fyena tafiputwile pakati. Elyo amakubi yawila pa fitumbi fya nama ne fyuni, lelo Abramu afitamfyapo. Ilyo akasuba kaba mukuwa, Abramu apona mu tulo utwingi, elyo imfifi ikalamba kabili iyakutiina yamukupa. Elyo Yawe amweba ati, “Wishibe icine cine ukuti aba mu lupwa lobe bakaba abeni mu calo icishili cabo. Muli ico calo bakaba abasha, kabili bakabacusha nganshi pa myaka imyanda ine (400). Lelo nkakanda uyo mushobo ukabateeka ubusha. Elyo panuma bakafumamo nabasenda ifyuma ifingi. Lelo iwe ukaya mu cibote ukwaba ifikolwe fyobe, kabili bakakushiika mu bukote bwine bwine. Mu nkulo yalenga shine, elyo aba mu lupwa lobe bakabwelela muli cino calo pantu ububi bwa bena Amoli tabulati bubipishe ukufikapo.” Ilyo akasuba kawa no kufiita kwafiita, elyo kwamoneka inongo umulefuuka icushi no lubingu lulebilima, fyapita pakati ka fipande fya nama. Pali ubo bwine bushiku Yawe apangene icipangano na Abramu, asosa ati, “Aba mu lupwa lobe ebo napeela ici calo, ukufuma ku mumana wa mu Egupto ukufika na ku mumana ukalamba Yufurate, icalo ca bena Keni, ica bena Kenasi, ica bena Kadimo, ica bena Hiti, ica bena Perisi, ica bena Refaimu, ica bena Amoli, ica bena Kenani ica bena Girigashi ne ca bena Yebusi.” Nomba Abramu takweteko mwana ku mukashi wakwe Sarai. Lelo Sarai alikwete umukashana umusha ishina lyakwe ni Haga umwina Egupto. Kanshi Sarai aebele Abramu ati, “Mona, Yawe alintana ubufyashi, kanshi kabiye usendame no musha wandi umukashana, nalimo kuti amfyalilako abana.” Abramu nao asuminisha ifyalandile Sarai. Panuma Abramu aikala imyaka ikumi limo (10) mu Kenani, elyo Sarai abuulile umusha wakwe umukashana Haga umwina Egupto, amupeela na kuli wiba Abramu pakuti abe umukashi wakwe. Abramu epakusendama na Haga nao aba na pabukulu. Ilyo Haga amwene ukuti ali pabukulu, ayamba ukusuula nakulu. Elyo Sarai aebele Abramu ati, “Iyi misuula Haga ankwatile ibe pali iwe. Nine nakupeele uyu musha wandi umukashana, lelo apo amwene ukuti ali pabukulu nansuula. Yawe engapingula pakati ka iwe na ine.” Abramu epakweba Sarai ati, “Umusha obe ali mu minwe yobe, umucitile conse ico ulemona ukuti nacilungama.” Kanshi Sarai epakulacusha Haga, elyo Haga nao amufulumuka. Malaika wakwa Yawe asangile Haga mu matololo mupepi na kamfukumfuku akabelele mu mbali ya musebo walolele ku Shuri. Malaika epakusosa ati, “Haga we musha wakwa Sarai, ni kwi wafuma kabili uleya kwi?” Haga amwasuka ati, “Ndefulumuka kuli mama Sarai.” Elyo Malaika wakwa Yawe amweba ati, “Bwelelamo kuli nokokulu, ulemupetamina.” Malaika alundapo ukumweba ati, “Nkasandulula nganshi aba mu lupwa lobe, takwakabe wakubapenda ku bwingi.” Kabili malaika wakwa Yawe amweba nokuti, “Nomba uli pabukulu, ukapaapa umwana umwaume. Elyo ukamwinike ne shina lya Ishimaeli, pantu Yawe naumfwa ukulilishika kobe. Umwana obe akaba nga punda wa mpanga. Ukuboko kwakwe kukalwisha umuntu onse, nao ukuboko kwa muntu onse kukamulwisha. Akekala umulwani kuli bamunyina bonse.” Elyo Haga ainika Yawe uwalandile nankwe ishina ati, “Niwe Lesa uumona ine,” pantu atile, “Nimona Lesa uumona.” Kanshi eico bainikila icishima icabela pakati ka Kadeshi na Beredi abati Bere Lai Roi, emukutila “Icishima ca Wabumi uumona ine.” Kanshi Haga asukile afyalila Abramu umwana umwaume, nao Abramu ainika umwana Haga afyele ishina lya Ishimaeli. Abramu ali ne myaka amakumi cine konse konse na mutanda (86) ilyo Haga amufyalile Ishimaeli. Ilyo Abramu afikile pa myaka amakumi pabula na pabula (99), Yawe alimumonekele, amweba ati, “Nine Lesa Umwine wa maka yonse. Uleenda pa cinso candi nokuba uwabula icilubo. Nkafikilisha icipangano candi pakati ka iwe na ine, kabili nkafusha ubufyashi bobe nganshi.” Abramu awa ubukupeme, elyo Lesa asosa ati, “Kanshi ici e cipangano candi na iwe, icakuti ukaba icikolwe ca mishobo iyingi. Nomba tawakulaitwa Abramu, ishina lyobe nomba niwe Abrahamu pantu ninkucita icikolwe ca mishobo iyingi. Nkakupeelesha ubufyashi. Kuli iwe kukafuma imishobo iyingi, kabili kuli iwe kukafuma na bashamfumu.” “Icipangano nkapangana nobe na ba mu lupwa lobe abakakonkapo umukonkanina inkulo, cikaba cakubelelela. Nkaba Lesa obe kabili nkalaba Lesa wa ba mu lupwa lobe abakakonkapo pali iwe. Icalo conse ica Kenani umo ucili umweni, nkacipeela kuli iwe na ku ba mu lupwa lobe abali nokukukonkapo, cikabe cenu pe. Elyo na ine nkaba Lesa wabo.” Kabili Lesa aebele Abrahamu ati, “Elyo na imwe, mufwile ukusunga icipangano candi, iwe na ba mu lupwa lobe abakakonkapo umukonkanina inkulo. Ici e cipangano candi na iwe na ba mu lupwa lobe abakakonkapo. Icipangano mwakulasunga nici, umwaume onse uo muleikala nankwe ali nokusembululwa. Mukalesembulula inkanda ya ku mpela ya bwaume, ici cikaba e cishibilo ca cipangano pakati ka ine na imwe. Kanshi umukakonkanina inkulo shenu, umwaume onse uwikala pakati kenu, nga aba ne inshiku cine konse konse (8) apo afyalilwa, ali nokusembululwa. Cibe umwana obe umwaume nangu umubomfi onse umwaume uwafyalilwa mu ŋanda yobe nangu uwakuti wamushitafye ku benafyalo, te wa mu lupwa lobe, bonse bali nokusembululwa. Umubomfi umwaume uwafyalwa mu ŋanda yobe nangu wakushitafye ne ndalama shobe, bonse bafwile ukusembululwa. Icipangano candi ku mibili yenu cili nokuba icipangano ca pe. Umwaume onse uushasembululwa, uo bashasembulula inkanda ya ku mpela ya bwaume, wakutamfyafye afume ku bantu bandi. Pantu naonaula icipangano candi.” Kabili Lesa aebele Abrahamu ati, “Palwakwa Sarai umukashi obe, nomba tawakulamwita Sarai, ishina lyakwe lili nokuba ni Sara. Ine nkapaala Sara, kabili nkalenga Sara akakufyalile umwana umwaume. Ine nkamupaala pakuti akabe nyina wa mishobo. Bashamfumu ba bantu bakafuma muli ena.” Abrahamu awa ubukupeme, alaseka, ayipusha ati, “Bushe umuntu kuti afyala umwana ilyo ali ne myaka umwanda umo (100)? Bushe Sara akafyala umwana ilyo ali ne myaka amakumi pabula (90)?” Kanshi Abrahamu epakweba Lesa ati, “Shi mwingalekafye Ishimaeli aleba uwapaalwa pa cinso cenu!” Lelo Lesa amweba ati, “Awe iyoo, umukashi obe Sara akakufyalila umwana umwaume na iwe ukamwinika ishina lya Isaki. Kabili nkapangana nankwe icipangano icakubelelela na ba mu lupwa lwakwe abakamukonkapo. Niŋumfwa nefyo walanda pali Ishimaeli. Cine cine nkamupaala. Kabili nkamupeelesha ubufyashi, na ba mu lupwa lwakwe bakafula nganshi. Akaba wishi wa bakateeka ikumi limo na babili (12). Nkalenga no lupwa lwakwe ukuba umushobo uukalamba. Lelo nkapangana icipangano candi na Isaki uo Sara akakufyalila uyu mwaka uleisa pa nshita ino ine.” Ilyo Lesa apwa ukulanda na Abrahamu, afumapo. Pali bulya bwine bushiku, Abrahamu abuulile umwana wakwe Ishimaeli, umwaume onse uwa mu ŋanda yakwe, abasha bafyalilwe mumwakwe nangu abo ashitile ne ndalama, abasembulula inkanda ya ku mpela ya bwaume, ngefyo Lesa amwebele. Abrahamu asembulwilwe ilyo ali ne myaka amakumi pabula na pabula (99). Elyo mwane Ishimaeli ena asembulwilwe ilyo ali ne myaka ikumi limo na itatu (13). Abrahamu no mwana wakwe Ishimaeli bonse babili basembulwilwefye ubushiku bumo bwine. Abaume bonse aba mu ŋanda yakwa Abrahamu, abasha abafyalilwe mumwakwe nabo bonse abo ashitile ku beni, basembulwilwe ubushiku bumo pamo na Abrahamu. Yawe amonekele kuli Abrahamu mupepi ne miti ikulu iya oki iyakwa Mamure ilyo aikele pa mwinshi we tenti lyakwe ninshi akasuba nakabalikisha nganshi. Cilya ainuna amenso, amona abaume batatu beminine mupepi napo ali. Ilyo abamona afuma ulubilo pa mwinshi we tenti lyakwe aya kukubakumanya, elyo akontamina panshi, asosa ati, “We mfumu napapata, nga cingamusekesha, wipitafye pa mubomfi obe. Lekeni balete utumenshi utwakusamba ku makasa yenu, elyo mutuusheko mwisamba lya muti. Lekeni muleteleko utwakulya, pakuti mubweshe amaka, lyena elyo mukonkanyepo ubulendo bwenu, pantu mwaisa pita pa mubomfi wenu.” Nabo bamwasuka abati, “Cisuma, cita ifyo fine walanda.” Kanshi Abrahamu aile bwangu bwangu mwitenti kuli Sara, amweba ati, “Endesha, buula ifikopo fitatu ifya bunga ubwapeleka bwino, ukasawile elyo upangeko imikate.” Elyo abutukila ukwali iŋombe, asalapo iciponti icisuma kabili icanakilila, acipeela na ku mubomfi. Umubomfi nao bwangu bwangu acipekanya. Elyo Abrahamu abuula umukaka uwatimba no wasongoloka ne nama apekenye, afiteka napo bali. Ilyo balelya Abrahamu aiminine mupepi nabo mwisamba lya muti. Abo bantu bamwipushe abati, “Bushe Sara umukashi obe ali kwi?” Abrahamu abasuka ati, “Ali mwitenti.” Elyo umo pa beni bakwe asosa ati, “Icine cine uyu mwaka uleisa nga pa nshita ino ine nkesa kupempula, kabili umukashi obe Sara akaba no mwana umwaume.” Kanshi Sara ali pa mwinshi we tenti ilyali kunuma yakwa Abrahamu alekutika. Abrahamu na Sara bali abakote ne myaka iyingi nganshi. Sara nao inshita yakufyala ninshi yalipita. Kanshi Sara epakuseka uko ali eka, pantu aletontonkanya ati, “Ilyo ninakuka na shikulu nao mukote, bushe nine ningaibika nakabili mu fyakuisansamusha!” Elyo Yawe aebele Abrahamu ati, “Cinshi ico Sara asekela no kusosa ukuti, ‘Bushe cine cine nine ningakwata umwana nomba ilyo ndi umukote?’ Bushe kwaliba icintu ico Yawe engafilwa? Uyu mwaka uleisa pa nshita ilya nandilepo nkabwela nakabili, elyo Sara akaba no mwana umwaume.” Sara ico aumfwa umwenso, abepa ati “Awe ine nshaciseka.” Lelo Yawe amweba ati, “Ee waciba nuseka.” Ilyo balya bantu baimine ukuti baleya, ico bali apasansama, baloleshe lwa panshi ku Sodoma. Abrahamu nao aya alebashindika. Elyo Yawe asosa ati, “Bushe mfise kuli Abrahamu ifyo nalacita? Pantu Abrahamu akaba umushobo ukalamba kabili uwamaka. Kabili imishobo yonse iya pano isonde ikapaalilwa muli ena. Pantu nalimusala pakuti akalange abana bakwe na ba mu ŋanda yakwe abakamukonkapo ukulakonka inshila yakwa Yawe, mukucita ifyalungama no kuba no mulinganya, pakuti Yawe akacitile Abrahamu ifyo amulaya.” Elyo Yawe atila, “Ukuilishanya kwa pali Sodoma na Gomora nakukulisha nganshi, no bubifi bulimo nabubipisha nganshi, eco nalailako kukumona ifyo bacita nga nafibipa ukulingana no kuilishanya kwafika kuli ine. Elyo nga teifyo, ndeya ishiba.” Elyo balya bantu bapilibuka, balaya lwa ku Sodoma, lelo Abrahamu ena ashala naiminina pa cinso cakwa Yawe. Elyo Abrahamu apalama, aipusha Yawe ati, “Bushe cine cine walaonaula abalungami pamo na babifi? Bushe nga cakuti mu musumba mulimo abantu abalungami amakumi yasano (50), bushe uleonaula umusumba? Bushe tekuti uleke ube pa mulandu wa aba bantu abalungami abalimo amakumi yasano (50)? Nacitaluke kuli iwe ukucita ica musango uyu, ukwipaya abalungami pamo na babi, teti ucitile abalungami cimo cine na babi. Nacitaluke kuli iwe! Bushe kapingula we sonde lyonse tali nakucita mulinganya?” Yawe amwasuka ati, “Nga nasanga mu musumba wa Sodoma muli abantu abalungami amakumi yasano (50), nshaye onaula musumba pa mulandu wabo.” Abrahamu asosele nakabili ati, “Ine ne ulifye ulukungu, kabili imito, nine napama ukulanda ku Mfumu, bushe nga cakuti pa balungami amakumi yasano (50) pabulilafye basano, bushe kuti waonaula umusumba pa mulandu wakuti pabulila abantu abalungami basano?” Yawe ayasuka ati, “Iyoo tekuti ngonaule musumba nga nasangamo abantu abalungami amakumi yane na basano (45).” Abrahamu asosa nakabili ati, “Nga cakuti mwasangamofye amakumi yane (40)?” Yawe ayasuka ati, “Tekuti ngonaule musumba pa mulandu wa makumi yane (40).” Kabili Abrahamu ati, “We Mfumu wifulwa, nalalanda nakabili. Nga cakuti mwasangwafye amakumi yatatu (30)?” Yawe amwasuka ati, “Tekuti ngonaule musumba nga cakuti nasangamo amakumi yatatu (30).” Abrahamu asosa ati, “Apo nomba nimpama ukulanda ku Mfumu, nga cakuti mwasangwafye amakumi yabili (20)?” Yawe amwasuka ati, “Pa mulandu wa abo amakumi yabili (20) tekuti ngonaule musumba.” Kabili Abrahamu asosa ati, “Nga cakuti Imfumu tayafulwe, kanjipushekofye umuku umo uwakulekelesha, nga cakuti mwasangwafye ikumi limo epela?” Yawe amwasuka ati, “Pa mulandu wa abo ikumi limo tekuti ngonaule musumba.” Cilya Yawe apwa ukulanda na Abrahamu, aya no kuya, Abrahamu nao abwelamo kumwakwe. Bamalaika balya babili bafikile icungulo mu Sodoma, Loti aikele pa mpongolo ya musumba. Cilya abamona, Loti aima, aya na kukubakumanya, abafukamina, akontamina panshi. Loti abeba ati, “Mwe mfumu shandi, shimwingesa ku ŋanda ya mubomfi wenu, eko musendame, musambe na ku makasa. Elyo mailo lucelocelo kuti mwatola ubulendo bwenu mwalaya.” Nabo bayasuka abati, “Awe, ifwe tulesendamafye panse.” Lelo Loti apamfya nganshi icakuti basuka baya nankwe kabili baingila na mu ŋanda yakwe. Elyo abapekanishisha icakulya, abapangila imikate iyabulamo intutumushi, nabo balya. Ilyo abeni tabalati baye na kukusendama, abaume bonse ukufuma mu fitungu fyonse ifya musumba wa Sodoma, abaice na bakalamba, baisa shinguluka iŋanda. Elyo balabilikisha kuli Loti abati, “Bushe abantu beshile kumobe muno bushiku bali kwi? Balete pano panse uleke tubembuke nabo.” Loti epakufumina panse kukubakumanya, asha aisalako ne ciibi. Abeba ati, “Iyoo bane, mwicita icabipa ifyo. Moneni ninkwata abana bandi babili abakashana abashatala abakuma ku mwaume. Kanshi lekeni ebo muletele, elyo mwe bene mubacite ico mulefwaya. Lelo mwicita nelyo cimo kuli aba baume, pantu beni bandi na ine ndi nokubasunga bwino.” Nabo bayasuka abati, “Fumako!” Kabili batile, “Uyu muntu aisafye kuno ngo mweni, elyo nomba alefwaya no kulatupingula! Tulekucita icabipisha ukucila na pa beni bobe.” Elyo balasunkila Loti kunuma, basuka baba mupepi nokuti bapankule iciibi. Lelo balya bantu babili abali mukati, bafumya amaboko batintila Loti mu ŋanda, baisalako ne ciibi. Kabili baleta akafifi pa menso ya bantu abali pa mwinshi wa ŋanda, abaice na bakalamba, icakuti bafilwa no kusanga apali iciibi. Balya bantu babili baebele Loti abati, “Bushe nukwatamo abantu bobe bambi muli uno musumba, basofyala, nangu abana bobe abaume na banakashi, nangu aba mu lupwa lobe bambi? Bafumyemo muli uno musumba pantu twalaonaula ino ncende. Ukuilishanya pa bantu ba mu musumba uyu kuli Yawe nakukula, eico Yawe atutumine kukonaula umusumba.” Kanshi Loti epakufuma, ayalanda na bashifyala abakobekele bamwane, abeba ati, “Endesheni, fumeni muno musumba, pantu Yawe alaonaula uno musumba.” Lelo bashifyala bena balatontonkanya ukuti alesekafye. Ilyo cafikile ku macaca, bamalaika balacincisha Loti abati, “Ala endesha! Senda umukashi obe na bamwano babili abakashana abali pano, epali na imwe mwalobela kumo ilyo umusumba walakandwa.” Ilyo alashingashinga, balya bantu babili epakwikata Loti no mukashi wakwe na bamwane babili abakashana pa maboko babafumisha na kunse ya musumba, pantu Yawe alibomfwilile uluse. Ilyo babafumisha kunse ya musumba, umo pali balya abeba ati, “Butukeni mwalafwa! Tecakwesha ukucebukila kunuma, nangu ukwiminina pa ncende imo mwiwanga! Butukilenifye ku mpili, epali na imwe mwalobelamo.” Loti wena abasuka ati, “Iyoo, mwe mfumu shandi napapata! Umubomfi wenu nasanga uluse pa cinso cenu kabili namunanga icikuku icikalamba pakupususha ubumi bwandi. Lelo ku mpili kwena teti mbutukileko, pantu ndefwa nshilafikako nge cinkunka ici cafika. Moneni umusumba uyu mupepi, eko mbutukile, kabili musumba uunono. Lekeni eko mbutukile, kamusumbafye akanono, teifyo fine? E mulandu betila aka kamusumba Sowa. Lyena ninshi ndepusuka.” Umo pali balya amwasuka ati, “Cisuma kanshi, neci cine walomba nakusuminisha. Akamusumba walandapo kena nshakonaule iyoo. Kanshi endesha eko ubutukile. Pantu ine nshacite nelyo cimo kanofye ilyo wafikako.” Loti afikile mu Sowa ninshi akasuba nakatula, Elyo Yawe alokesha pali Sodoma na Gomora umulilo wa fyanunka nga maluti. Fyafumine kuli Yawe ku mulu. Efyo Yawe aonawile iyi misumba, iwanga lyonse, abantu bonse abaleikala muli iyi misumba, elyo na fyonse ifyamenene mu mushili. Lelo muka Loti acebukila kunuma, kabili asanguka impinda ya mucele. Ubushiku bwakonkelepo, lucelocelofye, Abrahamu aima aya ku ncende iyo aimininepo pa cinso cakwa Yawe. Alolesha mwisamba lwa ku Sodoma na ku Gomora ne calo conse ice wanga, amona uko icushi cilefutumuka kwati cushi cilefuma mwilungu lya mulilo. Kanshi ilyo Lesa aonawile imisumba ya mwiwanga, aibukishe Abrahamu, afumya na Loti mu busanso ubwaonawile imisumba Loti aleikalamo. Loti ali no mwenso wakwikala mu Sowa. Kanshi epakufuma mu Sowa, aya ikala ku mpili mu lucengo pamo na bamwane babili abanakashi. Ubushiku bumo uwamukalamba aebele uwamwaice ati, “Batata nabakota, elyo mu calo conse tamuli umwaume nangu umo uwakutuupa ngefyo caba mu fyalo fyonse. Kanshi leka tunwenshe batata umwangashi, elyo tulale nabo pakuti ulupwa lwesu lukatwalilile ukupitila muli batata.” Kanshi cilya bwaila balenga shibo ukukolwa umwangashi. Elyo uwamukalamba epakuya lala na wishi. Lelo wishi taishibe ilyo aishile lala nangu ilyo afuminepo. Ubushiku bwakonkelepo, uwamukalamba aebele uwamwaice ati, “Mailo ubushiku nalilala na batata. Kanshi na lelo ubushiku tubanwenshe umwangashi bakolwe, elyo na iwe uleya lala nabo pakuti ulupwa lwesu lukatwalilile ukupitila muli batata.” Kanshi ilyo caba ubushiku, balenga wishi ukukolwa umwangashi. Elyo uwamwaice nao aya lala na wishi. Lelo wishi taishibe ilyo aishile kukulala nangu ilyo afuminepo. Kanshi bamwana Loti bonse babili epakwimita kuli shibo. Uwamukalamba asuka apaapa umwana umwaume, amwinika ne shina lya Moabu. Moabu e cikolwe ca bantu abo na lelo beta abena Moabu. Uwamwaice nao asuka apaapa umwana umwaume, amwinika ne shina lya Ben Ami, nao e cikolwe ca bantu abo na lelo beta abena Amoni. Abrahamu afumine kulya ku Mamure aya ku citungu ca matololo ya Negebu. Aile ikala pakati ka Kadeshi na Shuri. Aikele mu Gerari ngo mweni. Ilyo Abrahamu ali mu Gerari, pali Sara umukashi wakwe atile, “Ni nkashi yandi.” Kanshi Abimeleki imfumu ya mu Gerari epakutuma abakuya buula Sara no kumuleta kumwakwe. Lelo ubushiku bumo Lesa amonekele Abimeleki mu ciloto, amweba ati, “Iwe walafwa pa mulandu wa uyu mwanakashi ubuulile, pantu alyupwa.” Abimeleki kwena ali talati akumane na Sara. Kanshi Abimeleki epakusosa ati, “Bushe we Mfumu kuti walofya abantu ababula umulandu? Bushe Abrahamu umwine tewanjeba ati, ‘Sara ni nkashi yandi?’ Bushe Sara umwine tewanjeba ati, ‘Abrahamu ni ndume yandi?’ Ine ncitile ici no mutima usuma, kabili ukwabula icilubo.” Elyo Lesa amwasuka mu ciloto ati, “Ninjishiba ukuti ucitile ici no mutima usuma. E mulandu wine na ine nengele ukuti wikumana na Sara, pantu nga naubifya kuli ine Kanshi bwesesha Sara ku mulume wakwe pantu ni kasesema, nao alekupepelako kabili uleba umumi. Lelo nga taumubweseshemo, wishibe ukuti iwe na bantu bobe bonse cine cinefye mukafwa.” Kanshi lucelocelo ubushiku bwakonkelepo Abimeleki alongenye ababomfi bakwe. Elyo abashimikilako no mulandu onse nabo baikatwa no mwenso nganshi. Abimeleki epakwita Abrahamu, amweba ati, “Cinshi watucitila ifi? Cinshi nabifya kuli iwe pakuti ulete ishamo lyakula ifi pali ine ne calo candi? Ifintu wancita tafifwile ukucitika.” Kabili Abimeleki aipusha Abrahamu ati, “Mulandu nshi wacitila ifi?” Abrahamu ayasuka ati, “Ine naletontonkanya ukuti, kuno abantu tekuti bakwate akatiina kuli Lesa, kabili kuti banjipaila pa mukashi wandi. Kwena cacine ni nkashi yandi, batata ebamufyele lelo bamayo tebamufyala. Kanshi ine nalimuupa, mukashi wandi. Kanshi ilyo Lesa amfumishe kumwesu no kunenga ukuti ndelulumba mu fyalo, naebele Sara ukuti, ‘Ifi efyo wingalanga ukuntemwa, konse uko twakulaya, uleeba abantu auti, ine ndi ndume yobe.’” Kanshi Abimeleki epakubuula impaanga ne ŋombe, abasha abaume na banakashi, apeela Abrahamu elyo amubwesesha na Sara umukashi wakwe. Kabili Abimeleki aebele Abrahamu ati, “Mona conse ici calo candi, kuti waikala konse uko ulefwaya.” Kuli Sara, Abimeleki atile, “Mona napeela ndume yobe indalama sha mashekeli ya silifa ikana limo (1,000). Ubu bupe bwakulanga abantu bonse abo muli nabo ukuti tapali nelyo cimo ico walufyanya. Kanshi nomba bonse baishiba ukuti uli wakaele.” Elyo Abrahamu apepa kuli Lesa nao aposha Abimeleki no mwina mwakwe na basha bakwe abanakashi pakuti balekwata abana nakabili, pantu Yawe alisele ubufyashi ku banakashi bonse abali mu ŋanda yakwa Abimeleki, pali ico Abimeleki abuulile Sara, muka Abrahamu. Kanshi Yawe alangulukile Sara pamo ngefyo asosele. Kabili Yawe epakucitila Sara ico amulaile. Sara epakuba pabukulu, pa nshita ine ilya Lesa alaile epo Sara afyalile Abrahamu umwana umwaume ninshi Abrahamu mukote. Abrahamu nao epakwinika umwana umwaume uo Sara amufyalile ishina lya Isaki. Ilyo ubushiku bwalenga cine konse konse apo Isaki afyalilwe bwafikile, Abrahamu amusembulula ukukonka nefyo Lesa amukonkomeshe. Abrahamu ali ne myaka yakufyalwa umwanda umo (100) ilyo mwane Isaki afyelwe. Sara epakusosa ati, “Lesa nandetela inseko, elyo na onse uukomfwako akaseka pamo na ine.” Kabili alundapo nokuti, “Nga nani ali nokweba Abrahamu ukuti Sara akonshapo abana? Lelo mu bukote bwakwe nimufyalila umwana.” Umwana asuka akula, asumuka. Ubushiku Isaki asumwike, Abrahamu acitile imitebeto iyikalamba. Lelo Sara amwene ukuti umwana wakwa Haga umwina Egupto uo afyele kuli Abrahamu, alayangala pamo na Isaki, elyo Sara aeba Abrahamu ati, “Tamfya uyu mwanakashi umusha pamo no mwana wakwe, pantu uyu mwana wa musha tekuti akapokeko ifyuma ukasha pamo no mwana wandi Isaki.” Ifi fyasosele Sara fyacushishe Abrahamu, pantu mwana Haga nao wine ali mwana wakwe. Lelo Lesa aebele Abrahamu ati, “Wileka aya mashiwi pa mwaice no musha obe Haga yakucushe. Umfwa fyonse ifyo Sara akwebele pantu ni kuli Isaki eko ukakwatila abantu ba mu lupwa lobe. Umwana wa musha nao nkalenga ukuti akabe umushobo uukalamba, pantu nao wine mwana obe.” Ubushiku bwakonkelepo, lucelocelofye Abrahamu abuula icakulya ne nyambi umwali amenshi apeela Haga. Afibika pa kubeya kwakwa Haga, amweba no kuya pamo no mwana. Elyo Haga afumapo, aya alelulumba mu matololo ya Beresheba. Ilyo amenshi yapwa mu nyambi, Haga asha alalika umwaice mu cimpusa. Elyo afumapo aya ikala apataliko, pantu mu mutima wakwe aleti, “Nshilefwaya kumonako uko umwaice alefwa.” Elyo ati ekale nga filya, atampa ukulalila. Lesa alyumfwile uko umwaice alelila. Elyo malaika wakwa Lesa abilikisha Haga ukufuma ku mulu amweba ati, “Haga cinshi cilekucusha? Witiina nelyo cimo. Lesa naumfwa ukulila kwa mwaice palya alele. Ima, buula umwaice umutalalike, pantu nkalenga ukuti akabe umushobo ukalamba.” Elyo Lesa aisula amenso yakwa Haga nao amona icishima ca menshi. Kanshi elyo ayako, aisusha amenshi mu nyambi, apeela no mwaice anwa. Lesa alesunga umwaice ilyo alekula. Aleikala mu matololo, kabili ali fundi uwacenjela ukwipaya inama mukubomfya ubuta ne mifwi. Ilyo aleikala mu matololo ya Parani, nyina amufwaila umwanakashi umwina Egupto, eo aupa. Pa nshita ilya Abimeleki no mukalamba wa fita fyakwe Fikoli baishile kuli Abrahamu, bamweba abati, “Iwe Lesa aba nobe muli fyonse ifyo ucita. Kanshi nomba lapa pa cinso cakwa Lesa ukuti, iwe tawakancenjeshe ine nelyo abana bandi nangu aba mu lupwa lwandi. Ulange uluse kuli ine na ku calo cino uleikalamo ngo mweni ngefyo ine nakulanga.” Abrahamu epakusosa ati, “Ee, nalapa.” Elyo Abrahamu ailishenye kuli Abimeleki pa mulandu wa cishima ca menshi ico ababomfi bakwa Abimeleki bamupokele ku maka. Lelo Abimeleki asosa ati, “Ine nshishibe abantu abacita ifyo. Iwe tawanjebako ici cintu. Ni lelofye naumfwa pali ici cintu.” Elyo Abrahamu abuula impaanga ne ŋombe apeela Abimeleki. Aba bantu babili epakupangana icipangano. Elyo Abrahamu apatula pa mukuni wa fitekwa utwana twa mpaanga utukota cine lubali. Elyo Abimeleki aipusha Abrahamu ati, “Bushe walosha mwi pakupatula utwana twa mpaanga utukota cine lubali no kutubika tweka?” Abrahamu amwasuka ati, “Iwe buula utu twana twa mpaanga twandi utukota cine lubali, etwakwiminina bukambone ukuti nine naimba ici cishima.” Kanshi eico iyi ncende baita Beresheba, pantu eko aba bantu babili balapile umulapo. Ilyo bapwile ukupangana icipangano ku Beresheba, Abimeleki no mukalamba wa fita fyakwe Fikoli babwelelemo ku calo ca Bafilisiti, Abrahamu ena alimbile umuti wa tamarisiki mu Beresheba, epo alapepela Yawe, Lesa wa pe na pe. Kabili Abrahamu aikele ngo mweni inshita iikalamba mu calo ca Bafilisiti. Nomba panuma ya ifi fintu, Lesa aeseshe Abrahamu. Lesa amwitile ati, “Abrahamu!” Abrahamu nao ayasuka ati, “Epo ndi!” Elyo Lesa amweba ati, “Buula mwano, umwana obe umo mpo, Isaki, uo watemwa, uye ku citungu ca Moriya. Uli nokuya muleka nge lambo lyakoca kulya kwine pa lupili lumo ulo nkakulanga.” Ilyo bwaishileca, lucelocelofye, Abrahamu ateyenye punda wakwe. Elyo abuula ababomfi bakwe babili na mwane Isaki. Ilyo aputaula inkuni ishingalinga ukocela ilambo, elyo aima alaya na ku ncende Lesa amulangilile. Pa bushiku bwalenga shitatu, Abrahamu alinwine amenso amona ilya ncende bamulangilile apatali. Elyo Abrahamu aebele ababomfi bakwe ati, “Imwe shaleni pano na punda. Ine no mwaice twaya kulya, tuye pepa elyo tulebwelela kuno kwine.” Abrahamu abuula inkuni shakocela ilambo, atwika na mwane Isaki. Umwine ena asenda umulilo no mwele. Kabili bonse babili baima balaya. Isaki elyo aipusha wishi Abrahamu ati, “Tata!” Abrahamu ayasuka ati, “Ni shani mwana wandi?” Isaki amweba ati, “Umulilo ne nkuni fyena epo fili, nga nomba umwana wa mpaanga uwakuleka ilambo lyakoca ali kwi?” Abrahamu amwasuka ati, “Mwana wandi, Lesa umwine aletupeela umwana wa mpaanga uwakuleka ilambo lyakoca.” Bonse babili bakonkanyapo ukulaya. Cilya bafika ku ncende Lesa amulangilile, Abrahamu akuulapo ubulambo, abikapo ne nkuni bwino bwino. Elyo akaka mwane Isaki, amulalika na pa mulu wa nkuni pa bulambo. Elyo afungulula ukuboko, abuula umwele pakuti epaye mwane. Lelo malaika wakwa Yawe amwita ukufuma ku mulu ati, “Abrahamu, Abrahamu!” Abrahamu ayasuka ati, “Epo ndi!” Malaika amweba ati, “Wiyipaya mwaice, wimucita nelyo cimo. Nomba naishiba ukuti walikwatila Lesa akatiina, pantu taukene ukundekela mwano, nao uwabafye umo mpo.” Abrahamu ati acebukile kunuma, amona sukusuku naikatwa ku nsengo mwiteshi, eko alungama aya mubuula, eo alekela Lesa ilambo lyakoca pa malo yakwa mwane. Kanshi Abrahamu epakwinika ilya ncende ishina ilyakuti, “Yawe alapeela.” Eico ukufika na lelo bapetila abati, “Pa lupili lwakwa Yawe alapeela.” Kabili malaika wakwa Yawe aita Abrahamu ukufuma ku mulu umuku wabubili, amweba ati, “Yawe asosa ati, nalapa napo ndi, apo wacita ici cintu, taukene kundekela mwano, uwabafye umo mpo, cine cinefye nkakupaala. Nkasandulula aba mu lupwa lobe, bakafula kwati ni ntanda sha mu mulu, kabili kwati musensenga wa pa lulamba lwa bemba. Aba mu lupwa lobe bakacimfya no kupoka imisumba ya balwani babo. Pantu iwe naubeela amashiwi yandi, imishobo yonse pano calo ikapaalilwa mu bufyashi bobe.” Elyo Abrahamu abwelela ku babomfi bakwe, bonse pamo babwelelamo ku Beresheba no kwikala eko aisa ikala. Panuma ya ifi fintu, Abrahamu aumfwile amashiwi yakuti, “Milika alikwata abana abaume kuli munonko Naho. Usi e beli, uwakonkapo ni Busi, elyo ni Kemueli wishi wakwa Aramu, elyo ni Kesedi, Haso, Pilidashi, Yidilafu na Betueli.” Uyu Betueli e wishi wakwa Rebeka. Aba bana abaume cine konse konse, e bana Milika afyele kuli Naho munyina kwa Abrahamu. Elyo muli Reuma umukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga, Naho afyelemo abana abaume, Teba, Gahamu, Tahashi na Maaka. Sara aikele pano calo imyaka umwanda umo na makumi yabili na cine lubali (127). Afwilile ku Kiriati Aba, emukutila ku Hebuloni mu calo ca Kenani. Elyo Abrahamu aingile mukuloosha Sara, alalila umukashi wakwe. Elyo Abrahamu aimine, asha icitumbi ca mukashi wakwe, aya kukulanda na bena Hiti. Abeba ati, “Ine kuno ndi mweni naisakofye. Kanshi nshitisheniko impanga kuno iyakuti ibe inshinshi umwakuti nje shiika umukashi wandi.” Abena Hiti bayasuka Abrahamu abati, “Shikulu! Umfwa kuli ifwe. Iwe uli kanabesa wamaka pakati kesu. Kanshi salapofye inindi iyiwamishe emo ushiike umuntu obe uyo afwile. Pali ifwe tapali nelyo umo uulekulesha ukushiika mu nindi yakwe uyo muntu obe afwile.” Elyo Abrahamu aima, akontamina abekalacalo abena Hiti. Abeba ati, “Kanshi umfweni nga mulefwaya ukuti nshiike umukashi wandi kuno, ninshi munandileko kuli Efuloni mwana Sohari pakuti anshitishe ulucengo lwakwe ulwa ku Makipela, ulwabela ku mpela ya mpanga yakwe. Mumwipushe ukuti anshitishe pa cinso cenu pa mutengo uulingene ne mpanga, pakuti na ine njikwatile inshinshi pakati kenu.” Kanshi Efuloni umwina Hiti ali palya pene pa bantu bakwe. Elyo ayasuka Abrahamu ninshi na bena Hiti bonse abaishile ku mpongolo ya musumba wakwe baleumfwako. Amweba ati, “Iyoo shikulu, umfwa kuli ine, nalakupeela ilya mpanga pamo pene no lucengo lwine ululimo. Nakupeela ilya mpanga pa cinso ca bantu bandi, kanshi shiikamo umuntu obe uufwile.” Nakabili Abrahamu akontamina abekalacalo, elyo aeba Efuloni ninshi abantu baleumfwako ati, “Nkutikeni nga kuti mwatemwa. Nalalipila umutengo impanga ili nokushitwapo. Iwe suminafye ukupoka indalama, pakuti ine nshiikemo umuntu wandi uufwile.” Efuloni epakwasuka Abrahamu ati, “Shikulu umfwa kuli ine, umutengo wa mpanga ni ndalama amashekeli ya silifa imyanda ine (400). Nomba pakati kesu, ngesho ndalama ni cinshi? Kashiikefye umuntu obe uufwile.” Kanshi Abrahamu epakusuminisha umutengo Efuloni alandile. Amupimina indalama, umutengo alandile ninshi na bena Hiti baleumfwako. Amupimina amashekeli ya silifa imyanda ine ukukonka icipimo abamakwebo balebomfya pali ilya nshita. Efyo kanshi impanga yakwa Efuloni ku Makipela, iyalungatene na Mamure, yayalwike impanga yakwa Abrahamu. Emukutila impanga no lucengo lwalimo, elyo ne miti yonse iyali mukati ka mipaka ya mpanga, fyonse fyayalwike ifintu fyakwa Abrahamu pa cinso ca bena Hiti na bantu bonse abaliko pa mpongolo ya musumba. Ilyo ifi fyapwa, Abrahamu epakushiika umukashi wakwe Sara mu lucengo ulwa mu mpanga ya Makipela ukulungatana na Mamure, uwabela ku Hebuloni, mu calo ca Kenani. Kanshi impanga no lucengo ulwalimo ifya bena Hiti, fyayaluka fyaba fyakwa Abrahamu umwakuti aleshiika abantu bakwe. Abrahamu asukile akula, akota nganshi. Yawe nao alimupaalile muli fyonse. Ubushiku bumo Abrahamu aebele umukalamba wa babomfi bakwe, mushika wa fyuma fyakwe fyonse, ati, “Pisha iminwe yobe pesamba lye tanta lyandi. Ndefwaya ulape kuli Yawe, Lesa wa mulu na pano isonde ukuti tawakafwaile umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa pa bakashana ba muno calo ndeikalamo, abena Kenani. Lelo uli nokuya ku calo candi uko natula na kuli ba lupwa lwandi, eko ukaye buulila umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa.” Umubomfi nao amwipusha ati, “Nga kanshi cikaba shani nga cakuti umwanakashi talefwaya ukwisa na ine kuli cino calo? Bushe ninshi nkaba nokubweseshamo mwano ku calo uko wafumine?” Abrahamu amwasuka ati, “Tecakwesha ukubwesesha umwana wandi kuli cilya calo! Yawe, Lesa wa mu mulu uwamfumishe mu ŋanda ya batata na mu calo nafyalilwemo, uwalandile no kundaya no mulapo ati, ‘Cino calo nkacipeela ku ba mu lupwa lobe.’ Yawe akatangisha malaika wakwe ku ntanshi yobe epakuti kulya kwine eko ukaye buula umwanakashi uwakuti umwana wandi akoope. Lelo ngo mwanakashi talefwaya ukwisa nobe, lyena ninshi tapali mulandu wakusungila uyu umulapo. Lelo umwana wandi wena wikamubweseshamo kulya.” Kanshi umubomfi epakupisha iminwe yakwe pesamba lye tanta lyakwa shikulu wakwe Abrahamu, alapa no mulapo wakucita ifyo Abrahamu amwebele. Elyo umubomfi abuulilepo ikumi limo pa ngamila shakwa shikulu wakwe Abrahamu aya no kuya. Asendele ne fintu ifyalekana lekana ifyawamishepo pa fintu shikulu wakwe akwete. Aima aya ku Aramu Naharaimu elyo alola na ku musumba wa Naho. Cilya afika, aleka ingamila shafukama mupepi ne cishima, kunse ya musumba. Ilyo ninshi cali cungulo inshita abanakashi baya kukutapa amenshi. Elyo alapepa ati, “We Yawe, Lesa wakwa shikulu Abrahamu, shi wingancitila lelo ico nyendele. Langa uluse kuli shikulu Abrahamu. Mona, ine njiminine kuno ku cishima, na bakashana ba mu musumba balaisa kukutapa amenshi. Kanshi cibe ukuti umukashana uo ndeisa eba nati, ‘Sendamika umutondo obe uleke nwemo amenshi,’ nao nga aleisa sosa ati, ‘Nwamo, kabili nalapeela ne ngamila shobe nasho shine amenshi,’ ninshi eo nabe uo wasalila umubomfi obe Isaki. Kuli ici, eko ndeishibila ukuti naulanga uluse kuli shikulu wandi.” Kutifye talati apwe no kupepa, Rebeka aisa, nasenda no mutondo pa kubeya. Uyu mukashana ali ni mwana Betueli, uo Naho munyina kwa Abrahamu afyele muli Milika umukashi wakwe. Umukashana ali uwayemba nganshi kabili nacisungu, uushatala akuma ku mwaume. Rebeka atentemukila ku cishima, atapila amenshi mu mutondo elyo alabweluluka. Elyo umubomfi wakwa Abrahamu abutukilako amukumanya. Aeba Rebeka ati, “Napapata leka nwemo utumenshi mu mutondo obe.” Rebeka ati, “Aleni kanshi shikulu nabanwemo.” Awe bwangu bwangu aisha umutondo, amwikatila, no mubomfi anwamo. Panuma ya kumupa amenshi yakunwa, Rebeka asosa ati, “Kanje ntapileko ingamila shenu nasho amenshi mpaka shipwe ukunwa.” Bwangu bwangu aitulwila na menshi yali mu mutondo mu mulimba. Elyo abutukila nakabili ku cishima kukutapa amenshi. Atapafye ayengi ayakunwa ingamila shonse. Umubomfi wena ninshi alifye tondolo alelolekesha umukashana pakuti amone nga cine cine Yawe amucitila ico aendele. Ilyo ingamila shapwa ukunwa amenshi, umubomfi elyo abuula imbalaminwe ya ku myona iya golide iya citika wa shekeli, afwika umukashana ku myona. Elyo amufwika na makosa yabili aya golide ku maboko aya mashekeli ikumi. Elyo aipusha umukashana ati, “Bushe niwe mwana ani? Napapata njebako. Bushe ku ŋanda kwa bawiso, kuti kwabako incende ukwakuti twaisa sendamako ubushiku bwa lelo?” Umukashana ayasuka ati, “Nine mwana Betueli uwafyelwe kuli Naho muli Milika.” Kabili umukashana alundapo nokuti, “Natukwata ifyakuti ingamila shalya ne cani cakuti shalalapo. Elyo natukwata ne ncende ukwakuti na imwe mwalala ubushiku bwa lelo.” Elyo umubomfi akontamina panshi alapepa Yawe. Asosa ati, “Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa shikulu wandi Abrahamu, uushileka kulanga uluse ne cishinka cakwe kuli shikulu wandi. Kabili na ine wine ni Yawe euntungulwile muli ubu bulendo bwa kwisa ku ŋanda yakwa munyina kwa shikulu wandi.” Umukashana elyo abutwike ulubilo aya shimikila nyina na ba mu ŋanda ifyacitike. Nomba Rebeka alikwete ndume yakwe ishina lyakwe ni Labani. Elyo Labani afuma bwangu bwangu mukukumanya ulya muntu ku cishima. Ilyofye Labani amwene ukuti Rebeka ali ne mbalaminwe ya mu myona, nafwala na makosa ku maboko, aumfwa na Rebeka ifyo ashimika ifintu umuntu amwebele, ilyo ayako, asanga umubomfi eminine ne ngamila shakwe mupepi ne cishima. Amweba ati, “Natuleya ku ŋanda, imwe mwe bapaalwa na Yawe. Nga cinshi ico mwiminine kuno kunse? Nimpekanya iŋanda ne ncende ya ngamila.” Kanshi umubomfi wakwa Abrahamu epakuya ku ŋanda. Labani ena akakula ifipe pa ngamila, ashanshila ifyani, ashipeela ne fyakulya. Elyo aleta amenshi pakuti umubomfi wakwa Abrahamu na bantu ali nabo basambe ku makasa. Elyo baleta icakulya, lelo umubomfi wakwa Abrahamu asosa ati, “Ine nshalye mpaka ntale nande umulandu nyendele.” Labani ati, “Kanshi nabalande.” Nao asosa ati, “Ine ndi mubomfi wakwa Abrahamu. Yawe alipaala shikulu apakalamba nganshi, amulenga nokuti abe umukankala wa fyuma. Alimupeela imikuni ya mpaanga, imbushi ne ŋombe, silifa na golide, ababomfi abaume na banakashi, ingamila na bapunda. Kabili Sara muka shikulu Abrahamu, alimufyalila umwana umwaume mu bukote. Uyu mwana eo shikulu Abrahamu apeela ifyuma fyakwe fyonse. Kabili shikulu wandi alengele nokuti ndape umulapo. Anjebele ati, ‘Wikafwaila umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa pa bakashana abena Kenani aba muno calo ndeikalamo. Lelo uli nokuya ku ba mu ŋanda yakwa tata, ba lupwa lwandi, eko ukaye buulila umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa.’ Elyo ine naipwishe shikulu wandi nati, ‘Bushe cikaba shani nga cakuti umwanakashi akaana ukwisa na ine kuno?’ Nao shikulu anjaswike ati, ‘Yawe uwaishiba ifyo ine nyenda pa cinso cakwe, akakutumina malaika wakwe uwakuba nobe, pakuti akakucitile ico ukendela. Epakuti ukasange umwanakashi ukufuma kuli ba lupwa bakwa tata, ba lupwa lwandi, uwakuti umwana wandi akese upa. Lelo nga waya kuli ba lupwa lwandi ninshi umulapo wapwa, nangu abene nga ebakaana ukuti umulete ninshi nalyo line umulapo wapwa.’ “Ilyo nacifika ilelo pa cishima, nacisosa nati, ‘We Yawe, Lesa wakwa shikulu Abrahamu, shi wingancitila ico nyendele pali luno lwendo. Mona, njiminine mupepi ne cishima ca menshi, nga cakuti umukashana umo aisa kukutapa amenshi, na ine mwebe nati napapata leka nweko amenshi mu mutondo obe, nao nga aisa ayasuka ati nwamo, ne ngamila shobe nasho nalashitapilako amenshi, ninshi uyo mukashana abe eo Yawe asalila umwana wakwa shikulu wandi.’ Ilyo nshilapwa ukupepa mu mutima wandi, Rebeka aisa, nasenda no mutondo pa kubeya kwakwe. Atentemukila pa cishima, atapa na menshi. Na ine namweba nati, ‘Napapata mpeelako amenshi nwe.’ Bwangu bwangu aisha umutondo pa kubeya ati nokuti, ‘Nweni, nalaya tapila ne ngamila shenu amenshi shinwe.’ Nanwa, elyo apeela ingamila amenshi shanwa. Elyo namwipusha nati, ‘Bushe niwe mwana ani?’ Nao ayasuka ati, ‘Nine mwana Betueli umwana mwaume wakwa Naho uo Milika afyele kuli ena.’ Elyo namufwika imbalaminwe ya ku myona na makosa ku maboko yakwe. Elyo nakontamina panshi nalapepa Yawe. Nalumbanya Yawe, Lesa wakwa shikulu wandi Abrahamu, uuntungulwile mu nshila iyalungama kukwisa buulila umwishikulu wakwa munyina shikulu wandi ukuti abe umukashi wa mwana wakwe. Kanshi nomba nga mulelanga icitemwiko no bufumacumi kuli shikulu wandi, njebeni, elyo nga teifyo naco cine njebeni epakuti njishibe ifyakucita.” Labani na Betueli bamwasuka abati, “Ici cintu ni kuli Yawe cafuma, kanshi ifwe tekuti tukwate icakulandapo. Rebeka uyu, mubuule, umusende, uleke akaye ba umukashi wa mwana wakwa sokulu, ngefyo Yawe alandile.” Cilya umubomfi wakwa Abrahamu aumfwa ifyo balanda, akontamina panshi alapepa Yawe. Elyo umubomfi wakwa Abrahamu abuula ifisamo ifyakuiyemfya ifya golide na silifa ne fyakufwala apeela Rebeka. Kabili apeelako ndume yakwa Rebeka na nyina ifyabupe ifyamutengo nganshi. Elyo umubomfi wakwa Abrahamu pamo na bantu ali nabo balalya no kunwa, no kusendama basendama uko kwine. Ilyo babuka ulucelo, umubomfi wakwa Abrahamu abeba ati, “Lekeni mbwelelemo kuli shikulu.” Lelo ndume yakwa Rebeka na nyina basosa abati, “Lekeni umukashana ekaleko inshiku ikumi limo nangu ukucilapo, elyo ninshi akaleya.” Umubomfi nao asosa ati, “Mwileka nkokole kuno, apo Yawe nafikilisha ico naendele, lekenifye ndeya kuli shikulu.” Elyo basosa abati, “Kanshi katwite umukashana, tumfwe ifyo alaisa sosa.” Elyo baita Rebeka, bamwipusha abati, “Bushe bati uleya noyu muntu?” Nao ayasuka ati, “Ee ndeya.” Kanshi epakuleka nkashi yabo Rebeka no muleshi wakwe ukuti baleya no mubomfi wakwa Abrahamu na bantu bakwe. Elyo bapaala Rebeka no kumweba abati, “We nkashi yesu ukasanduluke, amakana na makana. Kabili aba mu lupwa lobe bengalacimfya impongolo sha balwani babo.” Elyo Rebeka na bakashana balemubombela baima, banina pa ngamila bakonka no mubomfi wakwa Abrahamu. Kanshi efyo umubomfi asendele Rebeka no kuya aya. Mu nshita iyo, Isaki ninshi alifuma ku cishima ca Bere Lai Roi, aleikala mu matololo ya Negebu. Ubushiku bumo cilya akasuba kalasumbila kukuwa, Isaki aya aletandala mwibala. Elyo ati enune amenso, amona ingamila shileisa. Rebeka nao ati enune amenso amona Isaki, elyo aika pa ngamila aipusha umubomfi wakwa Abrahamu ati, “Bushe ulya muntu aleisa mwibala kukutukumanya nani?” Umubomfi amwasuka ati, “Ni shikulu wandi.” Elyo Rebeka abuula insalu afimba pa menso. Umubomfi epakushimikila Isaki fyonse ifyo acitile. Isaki epakwingisha Rebeka mwitenti lyakwa nyina Sarah, amubuula ukuba umukashi wakwe. Efyo Rebeka asangwike umukashi wakwe. Isaki alitemenwe Rebeka, no mutima wakwe watalala ukufuma apo nyina afwilile. Abrahamu alyupile umwanakashi umbi, ishina lyakwe ni Ketura. Ketura afyele kuli Abrahamu abana aba, Simurani, Yokishani, Medani, Midiani, Ishibaki na Shua. Yokishani afyele Sheba na Dedani. Abena Ashurimu, abena Letushi na bena Leumimu bonse ba mu lupwa lwakwa Dedani. Abana bakwa Midiani bena ni Efah, Eferi, Hanoki, Abida na Eluda. Aba bonse ba mu lupwa lwakwa Ketura. Abrahamu apeele ifyuma fyonse fintu akwete kuli Isaki. Lelo ilyo acili umumi, Abrahamu apeele ifyabupe ku bana abaume aba mu bakashi bakwe abashaupilwe mu bwinga no kubatuma ukuya ikala mu calo ca ku kabanga pakuti bataluke ku mwana wakwe Isaki. Abrahamu aikele umumi pano calo imyaka yonse pamo umwanda umo na makumi cine lubali na isano (175). Abrahamu asukile aleka umweo. Afwa mu bukote bufwaikwa, umukote uwa myaka iyingi. Epakuya lala ku fikolwe fyakwe. Abana bakwe abaume Isaki na Ishimaeli bamushiikile mu lucengo lwa Makipela, mu mpanga yakwa Efuloni mwana Sowa umwina Hiti, lwa ku kabanga ka Mamure. Iyi e mpanga Abrahamu ashitile ku bena Hiti. Kabili umu mwine emo Abrahamu no mukashi wakwe Sara bashiikilwe. Ilyo Abrahamu afwile, Lesa apaalile umwana wakwe Isaki. Isaki nao epakwikala ku Bere Lai Roi. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Ishimaeli umwana umwaume uo Abrahamu afyele muli Haga umwina Egupto, umusha mwanakashi wakwa Sara. Aya e mashina ya bana abaume bakwa Ishimaeli umo bakonkanine ukufyalwa. Ibeli ni Nebaiyoti, elyo pakonka Keda, Adibeli, Mibisamu, Mishima, Duma, Masa, Hadadi, Tema, Yetu, Nafishi na Kedema. Kanshi aba e bamwana Ishimaeli. Kabili aya e mashina ya bakateeka ba mikowa yabo ikumi limo na ibili (12) ayo bainikeko imishi yabo ne nkambi shabo. Ishimaeli aikele umumi imyaka yonse pamo umwanda umo na makumi yatatu na cine lubali (137). Elyo aleka umweo no kufwa afwa, aya no kwalala ifikolwe fyakwe. Aba mu lupwa lwakwa Ishimaeli baleikala mu calo ca pakati ukufuma ku Hafila ukufika na ku Shuri, mupepi no mupaka wa Egupto ukulola ku Asiria. Ishimaeli tabaleumfwana na bamunyina bonse. Kanshi ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Isaki mwana Abrahamu. Wishi wakwa Isaki ni Abrahamu. Isaki ali ne myaka amakumi yane (40) ilyo aupile Rebeka. Wishi wakwa Rebeka ali ni Betueli umwina Aramu mu Padani Aramu. Ndume yakwa Rebeka ali ni Labani umwina Aramu. Isaki alepepelako umukashi wakwe kuli Yawe, pantu Rebeka ali ni ŋumba. Yawe alyumfwile ipepo lyakwe, na Rebeka umukashi wakwe epakuba pabukulu. Lelo ilyo abana bacili mwifumo balakusana. Elyo Rebeka asosa ati, “Nga cinshi calancitikila ifi?” Kanshi Rebeka epakuya kukumfwa ifyo Yawe alesosapo. Yawe nao amweba ati, “Mwifumo lyobe muli imishobo ibili. Ukafyala abantu babili abakapusana. Umo akakwata amaka ukucila umubiye. Umukalamba eukatumika umwaice.” Ilyo inshita yafikile iyakupaapa, mwifumo lyakwa Rebeka mwali bampundu abaume beka beka. Uwabalilepo ukufyalwa, ali uwakashika na mapipi umubili onse kwati ni nsalu ya mafufu. Kanshi epakumwinika ishina lya Esau. Panuma munyina nao afyalwa, ekete ku citende cakwa Esau. Kanshi nao bamwinika ishina lya Yakobo. Isaki ali ne myaka amakumi mutanda (60) ilyo Rebeka afyele aba bampundu. Ilyo aba bana bakulile, Esau aishile ba umubamfi uwine wine uwa nama, umuntu uwakusabantafye mu mpanga. Yakobo wena ali umuntu uwapetama, atemenwe ukwikala pa mushi. Isaki, uwalefwaya inama sha mpanga atemenwe Esau. Lelo Rebeka atemenwe Yakobo. Ubushiku bumo Yakobo aleipika ifyakulya, Esau nao afuma mu mpanga ali ne nsala nganshi. Esau aebele Yakobo ati, “Endesha, mpeelako ndye ifyo fyakulya ifyakashika, pantu insala yansuma nganshi.” (Eico Esau bamwinikile ne shina lya Edomu.) Yakobo amwasuka ati, “Pakubala nshitisha insambu sha bubeli bobe.” Esau amweba ati, “Mona ine ndi pakufwa, nga kanshi insambu sha bubeli shikamombela nshi?” Yakobo amweba ati, “Pakubala lapa kuli ine.” Esau alapa na kuli Yakobo, ashitisha ne nsambu sha bubeli bwakwe kuli Yakobo. Elyo Yakobo amupeelako umukate no muto we landa. Esau alya umukate anwa no muto we landa, elyo aima alaya noko aleya. Kanshi efyo Esau asuulile insambu sha bubeli bwakwe. Kanshi mu calo mwaliponene icipowe na cimbi nga cilya caponene kale mu nshita yakwa Abrahamu. Isaki epakuya ku Gerari kuli Abimeleki imfumu ya Bafilisiti. Elyo Yawe amonekela kuli Isaki, amweba ati, “Wikaya ku Egupto, ukekale mu calo ndekweba ukwikalamo. Pa nshita ino ikala muli cino cine calo ngo mweni, kabili nakulaba nobe, no kupaala nkakupaala. Kabili ni kuli iwe na ba mu lupwa lobe eko nkapeela ifi fyalo fyonse, efyo nkafikilisha umulapo nalapile kuli wiso Abrahamu. Nkasandulula aba mu lupwa lobe nge ntanda sha mu mulu, kabili ebo nkapeela ifi fyalo fyonse. Elyo imishobo yonse pano calo ikapaalilwa mu ba mu lupwa lobe, pantu Abrahamu alembeela kabili alebaka ifyo mfwaya, amafunde yandi, ifipope fyandi elyo ne fyebo fyandi.” Kanshi Isaki epakwikala mu Gerari. Nomba ilyo abantu ba kuli ilya ncende bamwipwishe pa mukashi wakwe, Isaki abebele ati, “Ni nkashi yandi.” Asosele ukuti ni nkashi yandi ico aletiina ukulanda ati “Mukashi wandi.” Atontonkenye ukuti, “Abantu ba ino ncende kuti banjipaya pa mulandu wakwa Rebeka pantu aba uwayemba.” Cilya aikalako inshiku ishingi, ubushiku bumo Abimeleki imfumu ya Bafilisiti yalolesha pa nsolokoto, yamona Isaki alecenya umukashi wakwe Rebeka. Kanshi Abimeleki epakwita Isaki, amweba ati, “Rebeka cine cine mukashi obe. Nga cinshi wasosele auti, ‘Rebeka ni nkashi yandi?’” Isaki amwasuka ati, “Pantu natontonkenye ukuti nalimo kuti banjipaila pa mulandu wakwa Rebeka.” Elyo Abimeleki asosa ati, “Cinshi ico wacitila ici kuli ifwe? Umwaume nga cakuti aile sendama no mukashi obe, ninshi nga niwe watuletele umulandu.” Kanshi Abimeleki epakupeela icipope ku bantu bonse ati, “Umuntu onse uukacusha uyu muntu nangu umukashi wakwe akepaiwa.” Isaki alibyelemo imbuto muli cilya calo. Kabili muli uyo wine mwaka asombwelemo imbuto ishingi, imiku umwanda umo pafyo abyele. Yawe alipaalile Isaki, eico Isaki aba nomba umukankala ne fyuma fyakwe fyalafulilakofye, asuka aba umukankala nganshi. Akwata imikuni iyingi iya mpaanga ne mbushi ne ya ŋombe na babomfi abengi, icakuti Abafilisiti bamufimbila. Kanshi Abafilisiti baisushamo iloba mu fishima ababomfi bakwa wishi baimbile ninshi Abrahamu wishi acili umumi. Elyo Abimeleki aebele Isaki ati, “Fuma kuno mwesu, pantu naukwatisha amaka ukutucila.” Kanshi Isaki epakufumako aya cita inkambi mwishika lya ku Gerari, eko no kwikala aikala. Isaki afukula ifishima ifyaimbilwe ninshi Abrahamu wishi epo acili, ifyo Abafilisiti bashiikile panuma ya mfwa yakwa Abrahamu. Isaki afinika na mashina ayo yene wishi afinike. Kabili ababomfi bakwa Isaki balimbile icishima mwishika, basangamo na kamfukumfuku ka menshi. Lelo bakacema ba mu Gerari balaumanya bakacema bakwa Isaki, balabeba abati, “Aya menshi yesu.” Kanshi Isaki epakwinika icishima ishina lya Eseki, pantu abena Gerari balepusaninapo nankwe. Kabili ababomfi bakwa Isaki baimba icishima cimbi, lelo naco cine balaumaninapo. Kanshi Isaki epakucinika ishina lya Sitina. Kanshi epakufumako kulya, aya imba icishima cimbi. Pali ici cena tapali nelyo umo uwalemumanya, acinika ne shina lya Rehoboti, asosa ati, “Nomba Yawe natupeela incende iyifungulwike, kanshi tukasanduluka muli ici calo.” Ukufuma uko, Isaki aile ku Beresheba. Ubo bwine bushiku, mu nshita ya bushiku, Yawe amumonekela, amweba ati, “Nine Lesa wakwa wiso Abrahamu. Witiina nelyo cimo, pantu ndi nobe. Nkakupaala, kabili nkasandulula no lupwa lobe, pa mulandu wa mubomfi wandi Abrahamu.” Isaki epakukuulako ubulambo, elyo alapepa Yawe. Uku kwine acitile inkambi yakwe, na babomfi bakwe baimbako icishima. Kanshi Abimeleki na Ahusati uwalemupandako amano, elyo na Fikoli umukalamba wa fita fyakwe, afumine ku Gerari aisa kuli Isaki. Isaki abepusha ati, “Cinshi mwaishila kuli ine apo mwalimpata, kabili mwalintamfya na kumwenu?” Bamwasuka abati, “Natumonafye bwino bwino ukuti Yawe aba na iwe. Kanshi twatile, ‘Pafwile ukuba umulapo wakusuminishanya pakati kesu,’ pakati kesu na iwe. Kanshi leka tupangane na iwe ukuti tawakatucite nelyo cimo icabipa, nga filya ifwe tatwacitile nelyo cimo icakukucusha. Lelo ifwe twalekusungafye bwino no kuleka ukuti ufume kumwesu umutende. Nomba Yawe nakupaala.” Isaki elyo abapekanishisha imitebeto, balya no kunwa banwa. Ubushiku bwakonkelepo ulucelocelo, cila muntu alapa umulapo ku mubiye. Isaki epakubaleka baya, nabo bafumako umutende. Pali ubo bwine bushiku ababomfi bakwa Isaki baishile mushimikila pa cishima baimbile. Bamweba abati, “Natusanga amenshi.” Isaki acinika ishina lya Shiba. Eico ukufika na lelo umusumba witwa Beresheba. Ilyo Esau afikile pa myaka amakumi yane (40), aupile Yuditi mwana Beri umwina Hiti, elyo na Basemati mwana Eloni, nao umwina Hiti. Aba banakashi baleleta isakamika kuli Isaki na Rebeka. Ilyo Isaki akotele, na menso yakwe yanakuka icakuti alafilwa no kumona, aitile umwana mwaume mukalamba Esau, amweba ati, “We mwana wandi!” Nao mwane ayasuka ati, “Epo ndi.” Isaki amweba ati, “Mona, nomba ninkota, kabili nshishibe no bushiku ningafwa. Kanshi nomba buula ifyanso fyobe, imifwi yobe no buta bobe, uye mu mpanga mukulunga, unjipaileko inama. Elyo wise umpekanishisheko icakulya icanunkila, cilya natemwa, ulete njise ndye. Epakuti nkupaale ilyo nshilafwa.” Kanshi Rebeka aleumfwako ilyo Isaki alelanda kuli mwane Esau. Ilyo aile mu mpanga mukulunga inama nokuti alete, Rebeka aeba mwane Yakobo ati, “Mona, naumfwako ifyo bawiso bacilaeba munonko Esau, baleti, ‘Undetele inama elyo umpekanishishe icakulya icanunkila icakuti ndye, uleke nkupaale pa cinso cakwa Yawe ilyo nshilafwa.’ Kanshi we mwana wandi, umfwa bwino kuli ine, ucite nefyo ndekweba. Kabiye ku mukuni wa mbushi, undeteleko utwana twa mbushi tubili utusuma pakuti njise mpekanishishe bawiso icakulya icanunkila umusango bacitemenwamo. Elyo wise utwalile bawiso balye pakuti bakupaale ilyo bashilafwa.” Lelo Yakobo aebele nyina Rebeka ati, “Munyinane Esau muntu uwamapipi, lelo ine ndi muntu wa mubili uwatelela. Nga cakuti batata baya mpampanta, cileya moneka kwati ndebomfya ubucenjeshi. Lyena ninshi te paalo ndeya poka, lelo kuiletelelafye ukulapishiwa.” Nyina amweba ati, “We mwana wandi, leka uko kulapishiwa kukese pali ine. Iwe citafye ifyo nandile. Kabiye, kandetele utwana twa mbushi.” Kanshi Yakobo epakuya buula utwana twa mbushi, atuleta kuli nyina. Nyina nao epakupekanya icakulya icanunkila mu musango wishi atemenwe. Elyo Rebeka abuula ifyakufwala ifyawamishe ifyali mu ŋanda ifya mwana mukalamba Esau, afwika no mwana wakwe mwaice Yakobo. Elyo apomba impapa sha twana twa mbushi ku maboko yakwa Yakobo na mu mukoshi umushali mapipi. Apeela mwane Yakobo mu minwe icakulya icanunkila no mukate apangile. Yakobo aya kuli wishi, asosa ati, “Tata wandi!” Wishi nao ayasuka ati, “Epo ndi. Niwe ani we mwana wandi?” Yakobo ayasuka wishi ati, “Nine Esau ibeli lyenu. Nincita ifyo mwacinjeba. Aleni imeni mulyeko inama yandi, pakuti mumpeele ipaalo lyenu.” Isaki aipusha mwane ati, “We mwana wandi, apa pene epo wasanga inama?” Yakobo ayasuka ati, “Ni Yawe, Lesa wenu uwampeela ishuko.” Elyo Isaki aebele Yakobo ati, “Palama kuno mwana wandi uleke nkupampante, pakuti njishibe nga cine niwe mwana wandi Esau nangu iyoo.” Yakobo epakupalama kuli wishi Isaki. Wishi nao alamupampanta elyo asosa ati, “Ishiwi lyena lishiwi lyakwa Yakobo, lelo amaboko yena maboko yakwa Esau.” Isaki taishibe ukuti ni Yakobo pantu amaboko yakwe yali na mapipi kwati yakwa Esau munyina. Kanshi Isaki epakupaala Yakobo. Lelo Isaki amwipusha ati, “Bushe cine cine niwe mwana wandi Esau?” Yakobo ayasuka ati, “Ee nine wine.” Elyo Isaki asosa ati, “Mwana wandi, ndetelako inama wipeye mukulunga, uleke ndye, pakuti nkupaale.” Yakobo epakumuletela inama no kulya alya. Amuletelako no mwangashi, nao anwa. Elyo Isaki wishi amweba ati, “Palama kuno mwana wandi untomone pakumposha.” Kanshi Yakobo epakuya tomona Isaki pakumuposha. Cilya Isaki aumfwa icena ca nsalu shakwe, alamupaala, no kusosa ati, “Eya! Icena ca mwana wandi caba kwati cena ca mwibala ilyo Yawe apaala. Lesa engakupeela umume wa ku mulu, no mushili uwafunda, ne fisabo ifingi no mwangashi upya. Imishobo ingalakutumika na bantu bonse balekunakila. Niwe ube imfumu ya bamunonko, na bana abaume bakwa noko bengalakunakila. Abo abakulapisha nabo balapishiwe, na bakupaala nabo bapaalwe.” Atilefye cilya Isaki apwa ukupaala Yakobo, na Yakobo afuma pali wishi, Esau munyina nao abwela kukulunga. Esau nao apekanya icakulya icanunkila, atwala na kuli wishi. Elyo aeba wishi ati, “Tata wandi, imeni mulyeko inama njipeye kukulunga pakuti mumpeele ne paalo lyenu.” Isaki wishi amwipusha ati, “Bushe niwe ani?” Nao ayasuka ati, “Nine mwana wenu, ibeli lyenu Esau.” Isaki epakulakanka no mwenso ukalamba ati, “Nga kanshi uwacibamba inama no kundetela nani? Nalyafye ili line ninshi taulaisa elyo nimupaala, kabili nalala napaalwa.” Cilya Esau aumfwa ifyo wishi alanda, alila umusowa uukalamba kabili uukali, alaeba wishi ati, “Mpaaleni, na ine, tata wandi!” Lelo Isaki amweba ati, “Munonko acisa mu bucenjeshi, napoka ne paalo lyobe.” Esau epakusosa ati, “Bushe tacalungama ukumwinika ishina lya Yakobo? Nomba ancenjesha imiku ibili. Alimpokele insambu sha bubeli bwandi. Kabili apoka ne paalo.” Elyo aipusha ati, “Bushe tamunshilileko ipaalo?” Isaki ayasuka Esau ati, “Mona nimusonta ukuba imfumu yobe, kabili nimupeela ba lupwa lwakwe bonse ukuba ababomfi bakwe. Elyo nimupeela ifyakumusunga, ifisabo elyo no mwangashi upya. Kanshi finshi fimbi ningakucitila mwana wandi?” Esau aebele wishi ati, “Bushe tata mwakwatafye ipaalo limo epela? Tata wandi mpaaleniko na ine wine!” Elyo Esau asansula ishiwi lyakwe alalila. Isaki wishi epakwasuka mwane ati, “Icifulo cobe cikaba ukutali na ku mushili uwafunda, cikaba ukutali na ku mume wa mu mulu. Ni ku lupanga eko ukamwena ukwikala umumi. Kabili ukalatumika munonko. Lelo ilyo ukalwisha, lyena elyo ukafuma mwikoli lyakwe.” Kanshi Esau nomba alipatile Yakobo, pa mulandu we paalo wishi amupeele. Alaisosha umwine ati, “Inshiku shakuloosha batata shilifye mupepi. Elyo ninshi nkepaya munyinane Yakobo.” Ilyo Rebeka bamwebeleko ifyo umwana mukalamba Esau alandile, Rebeka epakutuma abakwita Yakobo umwana mwaice. Amweba ati, “Mona munonko Esau aleitalalika umutima ne pange lya kukwipaya. Kanshi nomba we mwana wandi, cita ifyo nalakweba, fulumukila kuli ndume yandi Labani ku Harani. Uye ikala nankwe pa nshita ino mpaka munonko icipyu cikapwe. Ilyo munonko akaleka ukukufulilwa kabili akalabe nefyo wamucita, elyo nkakutumina amashiwi ukabwelulukeko. Nga cinshi ningalekela ukuti ndufye abana bandi bonse babili mu bushiku bumo bwine?” Kabili Rebeka aebele Isaki ati, “Ine nintendwa ukuba umumi pa mulandu wa aba banakashi abena Hiti. Nga cakuti Yakobo nao aupa umwanakashi umo pa banakashi ba muli cino calo pali aba abena Hiti, ine ninshi no kufwa kwawama.” Kanshi Isaki aitile Yakobo no kumupaala, amukonkomesha ati, “Iwe wikopa umwanakashi umwina Kenani. Ima akuya ku calo ca Padani Aramu kwa Betueli, sokulu uwafyala banoko. Uli nokuupa umo pa bakashana bamwana Labani ndume ya banoko. Lesa Umwine wa maka yonse engakupaala, akakupeele ubufyashi, akakusandulule, mpaka ukabe ibumba lya mishobo ya bantu. Lesa engakupeela iwe pamo na ba mu lupwa lobe ipaalo apeele Abrahamu, pakuti cino calo umo nomba wikala ngo mweni, ukacipoke cikabe calo cobe.” Elyo Isaki aleka Yakobo ukuya, nao aya ku calo ca Padani Aramu, kuli Labani mwana Betueli umwina Aramu, ndume yakwa Rebeka, nyina wakwa Yakobo na Esau. Nomba Esau aumfwile ukuti Isaki alipaala Yakobo kabili alimutuma ku Padani Aramu pakuti eko akaye upila. Kabili aumfwile nokuti, ilyo amupaalile, alimukonkomeshe ati, “Wikopa umwanakashi umwina Kenani” elyo nokuti Yakobo nao alibeela wishi na nyina aliya na ku Padani Aramu. Esau epakushininkisha ukuti wishi Isaki tatemwa abanakashi abena Kenani. Kanshi Esau ekuya kuli Ishimaeli mwana Abrahamu, aupa na Mahalati mwana Ishimaeli, nkashimbiye kwa Nebaiyoti, ukulunda pa bakashi akwete kale. Yakobo afumine ku Beresheba, alungama ku Harani. Ilyo afikile pa ncende imo, ico akasuba kawa, epo asendama ubo bushiku. Abuulapo ilibwe limo epo asaila, alala nokulala. Alota iciloto umo amwene umutanto ushimpile panshi, kabili ufikile na mu mulu. Elyo bamalaika bakwa Lesa balenina no kwika pa mutanto. Pa mulu wauko, amona Yawe naiminina. Elyo amweba ati, “Nine Yawe, Lesa wakwa wiso Abrahamu kabili Lesa wakwa Isaki. Ici calo ulelepo niwe nkapeela pamo na ba mu lupwa lobe. Aba mu lupwa lobe bakafula kwati lukungu lwa pano isonde. Mukasalangana ukufika na ku masamba, ku kabanga, ku kapinda ka kuso na ku kapinda ka kulyo. Kabili imishobo yonse iya pano isonde ikapaalilwa muli iwe no lupwa lobe. Mona, ine naba nobe lyonse, nakulakusunga konse uko wakulaya. Kabili nkakubwesesha kuli cino cine calo. Nshakakulekeleshe mpaka nkacite fyonse ifyo nakulaya.” Cilya Yakobo abuuka mu tulo, asosa ati, “Cine cine pano pantu Yawe epo ali, na ine nshacishiba.” Yakobo epakumfwa umwenso, asosa nokuti, “We ncende nobe ulakatama! Iyi ncende teyafye, ni ŋanda yakwa Lesa! Iyi e mpongolo ya ku mulu.” Ubushiku bwakonkelepo lucelocelo, Yakobo abuula ilibwe asailepo, alimika pakuti libe icakwibukishishako. Elyo aitila amafuta pa mulu we libwe. Yakobo ainika iyo ncende ishina lya Betele, nangu uyu musumba kale waleitwa Lusi. Elyo Yakobo alaya icilayo ati, “Nga cakuti Lesa akulaba na ine, no kunsunga pali ulu lwendo ndipo, no kulampeela ifyakulya ne fyakufwala, pakuti nkabwelele na ku ŋanda ya batata umutende, ninshi Yawe ewakulaba Lesa wandi. Kabili ilibwe njiminike lyakulaba e ŋanda yakupepelapo Lesa. Kabili pali fyonse ifyo ukampeela, nkalabuulapo cimo pekumi no kukupeela.” Kanshi Yakobo alikonkenyepo ulwendo lwakwe, asuka afika na ku calo ca bantu babela ku kabanga. Mu mpanga iyo amona icishima ca menshi ne mikuni ya mpaanga itatu ilele mupepi ne cishima, pantu muli ici cishima baletapa amenshi ayakuti imikuni inwe. Icilibwe balecilika pa cishima cali icikalamba. Baleti cilya imikuni ya fitekwa yalongana, bakacema bakunkulusha bafumyapo icilibwe balecilika pa cishima, elyo batapa amenshi yakuti ifitekwa finwe. Kabili elyo balebwekesha icilibwe cakucilika pa cishima pa ncende yaciko. Elyo Yakobo aipwishe bakacema ati, “Mwe bamunyinane bushe ni kwi mwafuma?” Nabo bamwasuka abati, “Twafuma mu Harani.” Abepusha ati, “Bushe mwalishiba Labani, umwishikulu wakwa Naho?” Nabo bamwasuka abati, “Ee twalimwishiba.” Yakobo abepusha ati, “Bushe ali umutende?” Nabo bayasuka abati, “Ee alifye umutende, no mwana wakwe umukashana Rakeli, uyu aleisa ali ne mpaanga.” Elyo Yakobo abeba ati, “Moneni akasuba kacili katuntulu. Ino taili nshita yakulonganika ifitekwa. Imwe fipeelenifye amenshi finwe, elyo mufibwekeshemo kukulya.” Nabo bamwasuka abati, “Teti tucite ifyo kano imikuni yonse yalongana ne cilibwe bacilika pa cishima bacikunkulushapo. Lyena elyo tulenwesha ifitekwa amenshi.” Ilyo acili alelanda nabo, awe Rakeli aisa ali ne mpaanga shakwa wishi, pantu ali ni kacema mwanakashi. Cilya Yakobo amona Rakeli mwana Labani nalume, ali ne mpaanga shakwa Labani, awe Yakobo aya kunkulushapo icilibwe balecilika pa cishima. Apeela na menshi ku mpaanga shakwa nalume, shanwa. Elyo Yakobo atomona Rakeli pakumuposha, atendeka nokulila, aleikatisha. Alaeba Rakeli ati, “Ine ndi lupwa lwa bawiso, nine mwana Rebeka.” Kanshi Rakeli epakubutuka aya ebako wishi. Cilya Labani aumfwa ifyo Rakeli amweba ukuti ni Yakobo mwana nkashi yakwe, Labani abutuka kukumukumanya. Awe amukukutila, kabili amutomona pakumuposha, elyo amusenda kumwakwe. Yakobo nao epakumushimikilako ifi fintu fyonse. Labani epakumweba ati, “Iwe uli lupwa lwandi pakatifye.” Yakobo aikele na Labani umweshi umo utuntulu. Labani epakumweba ati, “Bushe iwe ico uli lupwa lwandi, eco wingamombelafye ukwabula kulipilwa? Awe njebafye amalipilo ulefwaya.” Labani ali na bana abakashana babili. Ishina lya wamukalamba ni Leya, elyo uwamwaice ni Rakeli. Leya ali na menso ayafuuka, lelo Rakeli ali no mubili uusuma kabili uwayemba. Yakobo atemenwe Rakeli. Kanshi aebele Labani ati, “Nkamubombela pa myaka cine lubali pa mwana wenu umukashana Rakeli umwaice bantu.” Labani nao asosa ati, “Cena ico cawamapo ukuti namupeela kuli iwe ukucila ku muntu umbi. Iwe ikalafye kuno kwine kumwandi.” Kanshi Yakobo abombele imyaka cine lubali pakuti bamupeele Rakeli. Lelo iyo myaka yamonekefye kwati ni nshiku shampendwa ico atemenwe Rakeli. Elyo Yakobo aebele Labani ati, “Mpeeleni umukashi wandi. Inshita mwapimine naipwa ndefwaya tulelala nankwe.” Kanshi Labani epakulonganika abantu bonse aba kulya kwine, atebeta ne mitebeto. Lelo cilya caba icungulo, Labani abuula mwane Leya amutwala kuli Yakobo, na Yakobo asendama nankwe. Kabili Labani apeela mwane Leya umwanakashi uwakumubombela, umukashana umusha wakwe, Silipa. Kutifye cilya bwaca, Yakobo asanga ukuti ni Leya! Elyo aebele Labani ati, “Ngeco mwancitila ifi cinshi? Ine ilyo nalemubombela, nalefwaya Rakeli, bushe teifyo? Bushe kanshi cinshi mwancenjesesha?” Labani amwasuka ati, “Ifwe kuno tatwaba na lutambi ulwakuufya umwaice ilyo umukalamba wakwe talati opwe. Kanshi tala pwisha umulungu wakusefya ubwinga, lyena elyo tukakupeela no mwaice bantu wine, lelo ukamombela imyaka na imbi cine lubali.” Yakobo nao acita ifyo Labani asosele. Apwisha umulungu wakusefya ubwinga ali na Leya, elyo Labani amupeela mwane Rakeli ukuba umukashi wakwe. Labani apeela mwane Rakeli umwanakashi uwakumubombela, umukashana umusha wakwe, Bilua. Yakobo epakulasendama na Rakeli wine. Lelo Yakobo atemwishishepo Rakeli ukucila Leya. Kanshi alundilepo ukubombela Labani na imbi imyaka cine lubali. Ilyo Yawe amwene ukuti Yakobo tatemenwe Leya, apeele Leya ubufyashi, lelo Rakeli wena ali ŋumba. Leya epakuba pabukulu apaapa no mwana umwaume. Amwinika ne shina lya Rubeni, pantu asosele ati, “Nico Yawe namona ubulanda bwandi. Nomba umulume wandi cine cine akantemwa.” Awe Leya aba nakabili pabukulu, apaapa no mwana umwaume, asosa ati, “Nico Yawe alyumfwa ukuti nshatemwikwa, eico ampeelela umwana na umbi.” Kanshi epakumwinika ishina lya Simeoni. Leya nakabili aba pabukulu, apaapa no mwana umwaume. Lyena asosa ati, “Nomba ino nshita umulume wandi akansakamana, pantu nimufyalila abana abaume batatu.” Kanshi epakumwinika ishina lya Levi. Nakabili Leya aba pabukulu, apaapa no mwana umwaume. Elyo asosa ati, “Lino lyena ndelumbanya Yawe.” Kanshi epakwinika umwana ishina lya Yuda. Awe Leya atala aiminina mu bufyashi. Ilyo Rakeli amwene ukuti tafyalile Yakobo umwana nelyo umo, afimbila nkashimbiye Leya. Kanshi alaeba Yakobo ati, “Mpeela abana, nga teifyo ndi nokufwa!” Yakobo asuka amufulilwa, amweba ati, “Bushe ine ndi Lesa uushakupeela bufyashi bwakufyala abana?” Elyo Rakeli amweba ati, “Bilua uyu, umusha wandi umwanakashi, usendame nankwe, pakuti akamfyalileko abana, na ine nkakwate abana kuli uyu.” Kanshi Rakeli epakubuula Bilua, amupeela kuli Yakobo ukuti abe umukashi wakwe. Yakobo epakusendama na Bilua. Awe Bilua aba pabukulu, amufyalila no mwana umwaume. Elyo Rakeli asosa ati, “Lesa nancitila umulinganya. Naumfwa ukupapata kwandi, nampeela no mwana umwaume.” Na pa mulandu wa ici epakumwinika ishina lya Dani. Nakabili Bilua umusha wakwa Rakeli aba pabukulu, afyalila Yakobo umwana umwaume uwalengele babili. Rakeli epakusosa ati, “Natulwishanya nganshi na nkashi nandi, no kucimfya nine ncimfishe.” Kanshi epakumwinika ishina lya Naftali. Ilyo Leya amwene ukuti aleka ukufyala abana, abuula umusha wakwe Silipa, amupeela kuli Yakobo ukuti abe umukashi wakwe. Elyo Silipa umusha wakwa Leya afyalila Yakobo umwana umwaume. Leya epakutila, “Yangu we shuko busuma!” Kanshi Leya epakwinika umwana ishina lya Gadi. Kabili Silipa umusha wakwa Leya epakufyalila Yakobo umwana mwaume uwabubili. Lyena Leya epakutila, “Yangu ifyo nasansamuka! Abanakashi bakalanjita, insansa.” Kanshi Leya epakumwinika ishina lya Asheri. Pa nshita yakuseepa iŋanu, Rubeni aile ku mabala. Ku mabala asangako ifimpusa fya mandarake aletela nyina Leya. Rakeli epakweba Leya ati, “Napapata mpeelako tumishila twa mandarake tumo twa mwana obe.” Lelo Leya amwasuka ati, “Bushe ukumpoka umulume wandi kwalicepa icakuti ulefwaya upoke na mandarake wa mwana wandi?” Rakeli epakusosa ati, “Cisuma nga wampeelako mandarake wa mwana obe, ninshi lelo ubushiku kuti wasendama na Yakobo.” Kanshi icungulo ilyo Yakobo abwela ku mabala, Leya aya kukumukumanya, amweba ati, “Lelo uleisa sendama na ine. Ine nindipila pali iwe na mandarake wa mwana wandi.” Kanshi Yakobo nao epakusendama na Leya ubo bushiku. Lesa nao aumfwa imipapatile yakwa Leya. Leya epakuba pabukulu, afyalila na Yakobo umwana umwaume uwalengele basano. Elyo Leya asosa ati, “Lesa anambula pakupeela umusha wandi ku mulume wandi.” Kanshi Leya epakwinika umwana ishina lya Isaka. Leya nakabili aisa ba pabukulu, afyalila na Yakobo umwana umwaume uwalengele mutanda. Leya epakusosa ati, “Lesa nampeela ubupe ubukankala. Ili lyena umulume wandi akulancindika, pantu nimufyalila abana abaume mutanda.” Kanshi Leya epakwinika umwana ishina lya Sebuloni. Panuma Leya afyele umwana umwanakashi, wena amwinika ishina lya Dina. Elyo Lesa aibukisha Rakeli, aumfwa nefyo alepapata, epakumupeela ubufyashi. Rakeli aba pabukulu, apaapa no mwana umwaume, epakusosa ati, “Lesa namfumya insoni pa mubili.” Kanshi Rakeli epakwinika umwana ishina lya Yosefu. Kabili asosa nokuti, “Cawama nga Yawe enganundilapo umwana umwaume na umbi.” Panuma Rakeli afyele Yosefu, Yakobo aebele Labani ati, “Nomba lekeni ndeya, mbwelelemo ku calo kumwesu. Mpeeleni abakashi bandi na bana, pantu ni pa mulandu wa aba bantu eco nalemubombela. Kanshi lekenifye ndeya. Namwishiba imilimo namubombela.” Lelo Labani aebele Yakobo ati, “Nga cingamusekesha, namupapata mwikale kuno kwine. Ni mukupendula emo naishibila ukuti Yawe alimpaala pa mulandu wa iwe.” Elyo Labani alundapo nokuti, “Iwe njebafye amalipilo ulefwaya, na ine nalakulipila.” Yakobo amweba ati, “Imwe namwishiba imilimo namubombela, nefyo ifitekwa fyenu fisandile ico nine mfisunga. Ilyo nshilaisa kuno mwakwete ifitekwa ifinono, nomba nafisanda nganshi. Kabili konse uko naleba Yawe alemupaala. Nga nomba ine, ni lilali nkatampa ukubombela aba mu ŋanda yandi?” Labani epakwipusha Yakobo ati, “Bushe finshi ndi nokukupeela?” Yakobo amwasuka ati, “Awe mwimpeela nelyo cimo. Lelo nga mwancitila ici cintu cimofye, lyena ndekonkanyapo ukucema ifitekwa fyenu no kulafisunga. Kanshi lekeni lelo mpite mu fitekwa fyenu fyonse no kufumyamo impaanga shonse isha fisemba nangu isha mabala, utwana twa mpaanga tonse utwafiita, ne mbushi shonse isha mabala nangu isha fisemba, efili nokuba amalipilo yandi. No bufumacumi bwandi bukamonekela kuntanshi, ilyo lyonse mukalaisa mukupituluka mu malipilo mwandipila. Imbushi yonse iyo nkakwata nga taili na fisemba nelyo amabala nangu akana ka mpaanga konse akashili kafiita ninshi kuti mwatila fyaibwafye.” Labani asuminisha ati, “Cisuma natulecita ifyo fine walanda.” Ubo bwine bushiku, Labani wena afumyapo imbushi shonse ishilume isha mindoloshi nangu isha mabala, imbushi shonse ishikota isha fisemba nangu isha mabala (shonse ishakwete ifisemba fyabuuta), elyo no twana twa mpaanga tonse utwafiita. Apeela na bana bakwe abaume ukuti ebo baleshisunga. Elyo ashitalusha kuli Yakobo ubulendo bwa nshiku shitatu. Mu nshiku isho Yakobo wena ashele alecema ifitekwa fyakwa Labani fyonse ifyashelepo. Elyo Yakobo abuulile imisambo ibishi iya muti wa popula, uwa alumondi no wa pulane. Asukulako ifipapa fya misambo apangamo ifisemba ifyabuuta no kusha icimuti ca mukati cilemoneka. Kanshi imisambo yalamoneka iya fisemba ifyabuuta. Elyo Yakobo abika iyi misambo asukwileko mu milimba pakuti fibe intanshi ilyo ifitekwa fileisa kukunwa amenshi. Alecita ifyo pantu ni pakwisa kukunwa amenshi elyo ishilume shaletamfya ishikota. Kanshi ico ifitekwa fyaletamfya pantanshi ya misambo iyo asukwileko, epakulafyala utwana utwa mindoloshi nangu utwa fisemba nangu utwa mabala. Elyo Yakobo apatulapo utwana twa mpaanga twaba tweka, lelo alenga ishashele shonse shiloleshanye ne mpaanga shakwa Labani isha mindoloshi ne shafiita. Mukucita ifi alesunga ifitekwa fyakwe fyeka, kabili taleleka ukuti fisankane ne fyakwa Labani. Ilyo lyonse ifitekwa filume ifyatuuluka fyaletamfya ifitekwa ifikota ifyatuuluka, Yakobo alebika imisambo ya fisemba mu milimba pantanshi ya fitekwa ilyo filetamfiwa, pakuti fitamfiwe ilyo fili mu mupepi ne misambo ya fisemba Lelo nga fitekwa ifyanakuka, awe lyena Yakobo talebika misambo mu milimba. Kanshi mukucita ifyo, Labani akwatafye ifitekwa ifyanakuka, elyo Yakobo wena ifyatuuluka. Ni muli uyu musango Yakobo asukile aba umukankala nganshi. Akwata imikuni ikalamba iya fitekwa, ababomfi abaume na banakashi, ingamila na bapunda. Yakobo aumfwile ukuti bamwana Labani balesosa abati, “Yakobo nabuula ifyuma fyonse shifwe akwete. Kabili ubukankala buntu akwete, abufumishe ku fintu fyakwa shifwe.” Elyo Yakobo amona ukuti Labani talemulolesha bwino nga kale. Yawe epakweba Yakobo ati, “Bwelelamo ku calo ca fikolwe fyobe na ba mu lupwa lobe, elyo na ine nakulaba na iwe.” Kanshi Yakobo atumine amashiwi kuli Rakeli na Leya ukuti bese mu mpanga ukwali ifitekwa fyakwe. Elyo abeba ati, “Nimona ukuti bawiso tabandolesha bwino nga filya cali kale. Lelo Lesa wa batata aba na ine. Imwe namwishiba ukuti nalibombela bawiso na maka yandi yonse, lelo bawiso balincenjesha pakwalula amalipilo yandi imiku ikumi. Lelo Lesa tabaleka ukuti bancitile icakungonawila umutende. Nga cakuti basosa abati, ‘Ifitekwa ifya mabala efikaba amalipilo yobe, lyena ninshi ifitekwa fyonse fyalafyala utwana utwa mabala.’ Kabili nga cakuti basosa abati, ‘Ifitekwa fya mindoloshi efikaba amalipilo yobe,’ nalyo ninshi ifitekwa fyonse fyalafyala utwana utwa mindoloshi. Kanshi Lesa napokolola bawiso ifitekwa, nomba afipeele kuli ine. “Pa nshita inama shitamfyanya, limo nalilotele iciloto. Muli ici ciloto namwene ukuti basawe baletamfya bali aba mindoloshi, bamo aba fisemba, bambi nabo abamabala. Kabili muli ici ciloto malaika wakwa Lesa anjeba ati, ‘Yakobo!’ Na ine nayasuka nati, ‘Epo ndi.’ Malaika epakunjeba ati, ‘Inuna amenso, mona basawe bonse abaletamfya, bamo ba mindoloshi, bamo ba fisemba, elyo bambi ba mabala. Ncitile ifi pantu nalimona ifyo Labani akucitila. Nine Lesa uwakumonekele ku Betele, kulya waimike ilibwe waitilapo amafuta, elyo wandaya ne cilayo. Kanshi nomba fuma muli cino calo bwangu, ubwelele ku calo kumwenu.’” Elyo Rakeli na Leya bamwaswike abati, “Bushe ifwe tucili natukwata ifyakupokako pa fyuma fya cishilano fya batata? Bushe ifwe tata tatumonafye nga benafyalo? Alitushitishafye kabili alilya ne mpango apokele pali ifwe. Cine cine ifyuma Lesa apoka batata, nomba fyuma fyesu na bana besu. Eico citafye ifyo Lesa akwebele.” Elyo Yakobo aninika abakashi bakwe na bamwane pa ngamila, atangisha pantanshi ifitekwa fyakwe fyonse, pamo pene ne fyuma fyonse anonkele mu Padani Aramu, epakulabwelelamo kuli wishi Isaki mu calo ca Kenani. Ilyo Labani aile kukubeya impaanga, Rakeli ashele aiba utulubi utwali e milungu yakwa wishi iya pa ŋanda yakwe. Yakobo nao acenjelela Labani umwina Aramu, afyuka ukwabula ukumwebako. Kanshi afyukile asenda ne fintu fyonse ifyo akwete, ayabuka no mumana wa Yufurate, alungama ku calo ca mpili isha mu Gileadi. Pa bushiku bwalenga shitatu baisa eba Labani ukuti Yakobo alifyuka. Labani epakusenda ba lupwa lwakwe, bakonka Yakobo pa nshiku cine lubali, bamusanga mu calo ca mpili isha mu Gileadi. Elyo ubushiku, Lesa amonekela Labani umwina Aramu mu ciloto, amweba ati, “Ucenjele, wiesha kulanda kuli Yakobo nelyo cimo, icisuma nangu icibi.” Labani asangile Yakobo ninshi acita inkambi mu calo ca mpili sha mu Gileadi. Elyo Labani na ba lupwa lwakwe nabo bacita inkambi uko kwine. Labani epakweba Yakobo ati, “Bushe cinshi ucitile ifi? Walincenjesha, kabili wasenda na bana bandi abanakashi kwati ni bankole ba mu nkondo. Bushe cinshi wafyukile mu bumfisolo no kuncenjesha wancenjesha? Bushe cinshi ushanjebeleko? Ala nga nalikufishapo ne nsansa, tuleimba no kulisha insombo na maseese. Tawalekele nokuti ntomone abeshikulu bandi na bana bandi abanakashi pakubafishapo. Tamwali mano muco wacitile. Ine ninkwata amaka yakukucitapo cimo icibi, lelo Lesa wakwa wiso anjebele ubushiku ati, ‘Ucenjele, wiesha kulanda kuli Yakobo nelyo cimo, icisuma nelyo icibi.’ Kwena ico ufumineko nico walefuluka ukubwelela ku ŋanda yakwa wiso. Nomba cinshi waibile imilungu yandi?” Yakobo ayasuka Labani ati, “Nali no mwenso, pantu naletontonkanya ukuti limbi kuti mwampoka abana benu abanakashi ku makafye. Lelo nga cakuti mwasanga umo ali ne milungu yenu, wena wakwipayafye. Kanshi fwayeni mwe bene pa cinso ca ba lupwa lwesu nga palipo icintu cenu cimo ico nsendele. Elyo nga epo cili, mucibuule.” Yakobo taishibe ukuti ni Rakeli ewaibile imilungu yakwa Labani. Kanshi Labani epakuya mwitenti lyakwa Yakobo, na mwitenti lyakwa Leya, na mwitenti lya basha banakashi babili, lelo monse tatusangilemo iyoo. Ilyo afuma mwitenti lyakwa Leya, elyo aingila mwiteni lyakwa Rakeli. Kanshi Rakeli ninshi nafumya tulubi ele tubika mu cakwikalapo pa ngamila kabili no kwikala ninshi epo ekele. Labani afwaya mu fipe fyonsefye, awe nokuti atusange nakalya. Elyo Rakeli aebele wishi ati, “Mukwai mwimfulilwa ico nafilwa ukwiminina pa cinso cenu, ala nico ndi kumpepo.” Labani wena abikapofye ukulafwaya, lelo nokuti asange imilungu yakwe nakalya. Yakobo afulwa, alaebaula Labani. Aipusha Labani ati, “Bushe mulandu nshi nacita? Bushe bubifi nshi nacita pakuti mulenunga nge nama? Nomba apo mwafwaya mu fipe fyandi fyonse, bushe cipe cenu nshi musangilemo? Cibikeni pa cinso ca ba lupwa lwenu na ba lupwa lwandi uleke bapingule pali ifwe babili. Twikele nenu imyaka amakumi yabili (20). Impaanga shenu ishikota ne mbushi shenu ishikota tashaleponya mafumo, kabili nshalilepo sukusuku nangu sawe nelyo umo pa mikuni yenu. Ilyo ifiswango fyaleipayapo icitekwa cenu cimo, nshaleleta iyo nama ifwile kuli imwe, lelo nalepyanikishapofye icitekwa candi ne mwine. Kabili mwalenjeba no kufutilapo inama abantu baleiba akasuba nangu ubushiku. Kanshi akasuba nalepya ku cipuki, elyo ubushiku kututumafye ku mpepo ukwabula ukumona utulo. Ifi efyali ubumi bwandi. Pa myaka yonse iyi amakumi yabili (20) twaikele na imwe, efyo ubumi bwandi bwali. Namubombele imyaka ikumi limo na ine (14) pa bana benu abanakashi babili. Kabili namucemene ifitekwa fyenu pa myaka mutanda (6), lelo mwabikilepofye ukwalula amalipilo yandi imiku ikumi limo. Ukwabula ukuti Lesa wakwa tata, Lesa wakwa Abrahamu, Lesa uo tata Isaki atiina, abe na ine, awe ukwabula no kutwishika, nga mwantamfyafye nja iminwe nkutwa. Lelo Lesa alimona ifyo nacula nefyo nabombesha na maboko yandi, eico lelo ubushiku acimukalipilila.” Labani ayasuka Yakobo ati, “Aba banakashi bana bandi, abana nabo bana bandi, elyo ne fitekwa fine nafyo fitekwa fyandi. Fyonse ifi ulemona fyandi. Nomba kwena finshi lelo ningacitila abana bandi nangu aba bana bafyala? Ale nomba, iwe na ine natucite icipangano pakuti cibe e cakushinina pakati kesu.” Elyo Yakobo abuula ilibwe aliminika pakuti libe icakwibukishishako. Kabili aeba ba lupwa lwakwe ati, “Longanyeni amabwe,” nabo babuula amabwe bayatulika umwina. Elyo balya icakulya mupepi no mwina wa mabwe. Labani awinika ishina lya Yega Saduta, Yakobo wena awinika ishina lya Galedi. Elyo Labani asosa ati, “Uyu mwina wa mabwe ewaba lelo icakutushinina iwe na ine.” Kanshi eico uyu mwina waleitilwa Galedi. Kabili apa pene paleitwa Misipa pantu Labani asosele ati, “Yawe engalatubebeta, iwe na ine ilyo tukaleka ukwikala pamo. Elyo kabili nga walacusha abana banakashi bandi nangu waupilapo abanakashi na bambi, nangu tapali umbi na ifwe, uli nokwibukisha ukuti kambone wesu pali iwe na ine ni Lesa.” Labani alundapo ukweba Yakobo nokuti, “Mona umwina wa mabwe, mona ne libwe ili, ifi njiminike pakati ka iwe na ine. Uyu mwina wa mabwe e kambone ne libwe ili e kambone ukuti ine nshakacile uyu mwina ukwisa uko uli kukukucusha, elyo na iwe tawakacile uyu mwina neli libwe ukwisa uko ndi kukuncusha. Lesa wakwa Abrahamu na Lesa wakwa Naho, Lesa wa fikolwe fyabo akatupingule ifwe bonse babili.” Yakobo nao epakulapa mwishina lyakwa Lesa uo wishi Isaki atiina. Yakobo atuula ne lambo kulya kwine ku calo ca mpili, kabili aitako na ba lupwa lwakwe ku mitebeto. Panuma yakulya, basendama uko kwine ubo bushiku. Lucelocelo cilya bwaca, Labani atomona abeshikulu bakwe na bamwane pakubashalikapo, kabili abapaala elyo aima, abwelelamo na kumwakwe. Yakobo nao alimine ukuya noko alungeme. Elyo bamalaika bakwa Lesa bamukumanya. Ilyo abamona, asosa ati, “Iyi e nkambi ya fita fyakwa Lesa.” Kanshi epakwinika iyo ncende ishina lya Mahanaimu. Yakobo atangisha inkombe kuli Esau munyina mu mpanga ya Seiri, mu calo ca Edomu. Ashikonkomesha ati, “Ifi efyo muli nokulanda kuli shikulu Esau amuti, ‘Umubomfi obe Yakobo asosa ukuti, naleikala na Labani ngo mweni, kabili ili lyonse ukufika na nomba eko naleikala. Nalikwata iŋombe na bapunda, impaanga ne mbushi, abasha abaume na banakashi. Kanshi natuma aya mashiwi kuli iwe shikulu wandi, pakuti unsekelele bwino.’” Ilyo inkombe shabwelele kuli Yakobo shasosa ashiti, “Twaile fika kuli munonko Esau. Kabili alifye mu nshila mukwisa kukumanya, ali na baume imyanda ine (400).” Yakobo umwenso wamwikata, kabili asakamana. Kanshi ayakanya abantu mu mabumba yabili, impaanga ne mbushi ne ŋombe ne ngamila nasho acita ifyo fine. Yakobo aletontonkanya ukuti, “Nga cakuti Esau aisa lwisha ibumba limo, ninshi ibumba libiye kuti lyapusuka.” Elyo Yakobo apepele ati, “We Lesa wakwa tata Abrahamu, we Lesa wakwa tata Isaki, we Yawe we wanjebele auti, ‘Bwelelamo ku calo kumwenu, na kuli ba lupwa lobe, ine nkamona ukuti fyonse fyakuwamina.’ Ine nshilingile uluse lonse ulu wankwatile, no bufumacumi bonse ubo walanga ku mubomfi obe. Ilyo nayabwike uyu mumana wa Yordani, nalifye ne nkonto epela, lelo nomba ndi na mabumba yabili. Napapata, wingampususha kuli munyinane Esau. Pantu ine ndetiina, kuti aisa ndwisha, elyo aipaya banyina na bana babo. Lelo walandile auti, ‘Ine nkamona ukuti fyonse fyakuwamina, elyo nkalenga nokuti aba mu lupwa lobe bakabe kwati musensenga wa kuli bemba, uo umuntu ashingapenda.’” Yakobo ubo bushiku alele pali iyo ine ncende. Elyo pa fintu akwete, asalapo fimo ifyakupeela Esau munyina. Abuulapo imbushi shikota imyanda ibili (200) na basawe amakumi yabili (20), impaanga ishikota imyanda ibili (200) na basukusuku amakumi yabili (20), ingamila ishaleonsha no twana twashiko amakumi yatatu (30), iŋombe ishikota amakumi yane (40) na bacilume wa ŋombe ikumi limo, elyo na bapunda abakota amakumi yabili (20) na bapunda abalume nabo ikumi limo. Elyo abikako ababomfi bakwe abakusunga cila mukuni. Kabili abeba ati, “Imwe tangileniko, muleshapo incende pakati ka mukuni umo no mukuni ubiye.” Akonkomesha no mubomfi wali pantanshi ati, “Ilyo Esau munyinane akukumanya, akwipusha nokuti, ‘Bushe iwe uli muntu wakwa ani? Ni kwi uleya? Bushe nani umwine ishi nama shili pantanshi yobe?’ Elyo uli nokusosa auti, ‘Ishi ni nama sha mubomfi obe Yakobo. Ishi nama e bupe atuma kuli iwe, we mfumu yandi Esau, kabili ali panuma aleisa.’” Efyo akonkomesha no mubomfi wabubili no wabutatu na bonse bambi abalecema imikuni ya fitekwa ati, “Muli nokulanda amashiwi yamo yene kuli Esau, ilyo mwamukumanya. Kabili mushininkishe ukusosa amuti, ‘Umubomfi obe Yakobo ali panuma yesu aleisa.’” Pantu Yakobo aletontonkanya ukuti, “Ku bupe ubu ndetangisha, nkamunasha ku mutima. Elyo kuntanshi ilyo tukamonana nankwe, lyena nalimo kuti ampokelela.” Kanshi ubupe bwakwa Yakobo epakutangila, lelo umwine ashala asendama ubo bushiku mu nkambi. Ubo bwine bushiku Yakobo aima, abuula abakashi bakwe babili, abasha bakwe abanakashi babili na bana bakwe abaume ikumi limo na umo (11), elyo ayabuka umumana wa Yaboku. Aleka bonse bayabuka umumana, panuma elyo ayabusha ifintu fyonse ifyo akwete. Kanshi Yakobo epakushala eka. Elyo bashashala no muntu mpakafye na ku macaca. Ilyo uyo muntu amona ukuti teti anshe Yakobo, uyo muntu epakuma Yakobo pa mfyufyu ya lutungu, awe no lutungu lwafyutuka ninshi bacili balelwishanya. Elyo uyo muntu aebele Yakobo ati, “Leka ndeya, pantu nomba caba ku macaca.” Lelo Yakobo amwasuka ati, “Awe nshakuleke uye, kano ninshi ushe wampaala.” Uyo muntu aipusha Yakobo ati, “Bushe ishina lyobe niwe ani?” Yakobo ayasuka ati, “Nine Yakobo.” Elyo uyo muntu asosa ati, “Nomba tawakulaitwa ishina lya Yakobo, lelo Israeli, pantu naulwishanyana na Lesa na bantu, kabili naubansha.” Yakobo amweba ati, “Napapata njebako ishina lyobe.” Nao amwasuka ati, “Cinshi uleipushisha ishina lyandi?” Awe apopene apaala na Yakobo. Kanshi Yakobo epakwinika iyo ncende ishina lya Penieli. Asosa ati, “Pantu natushimpana na Lesa amenso, elyo kabili ncili umumi.” Yakobo afumine pa Penieli cilya akasuba kasansuka, kabili alesunta pakwenda ku mulandu wa lutungu lwakwe. Kanshi ukufika na lelo abena Israeli tabalya mushipa washinta mu mfyufyu ya lutungu, pantu ni pa mushipa wa mfyufyu ya lutungu epo Yakobo auminwe. Ilyo Yakobo ainwine amenso, amwene Esau aleisa ali na bantu bakwe imyanda ine (400). Kanshi Yakobo epakupatulula abana. Bamo abatwala kuli Leya, bambi kuli Rakeli na ku basha bakwe abanakashi babili. Abika abasha bakwe abanakashi na bana babo pantanshi, elyo akonkeshapo Leya na bamwane, elyo Rakeli na Yosefu bena panuma. Yakobo umwine ena abatangilila bonse. Cilya aya alepalama kuli munyina, afukama no kukontamina panshi imiku cine lubali (7). Lelo Esau abutuka ulubilo kukumanya munyina. Amufukatila kabili amukumbatila no kumutomona pakumuposha. Na bonse babili balalila. Elyo Esau ainuna amenso amona abanakashi na bana babo, aipusha Yakobo ati, “Nga aba muli nabo ni bani?” Yakobo ayasuka ati, “Aba, bana abo Lesa, ku luse lwakwe, apeela umubomfi obe.” Elyo abasha banakashi babili na bana babo bapalama kuli Esau, bakontamina panshi. Elyo pakonka Leya na bamwane, nabo baisa mufukamina no kukontamina panshi. Pakulekelesha Yosefu na Rakeli nabo baisa fukamina Esau no kukontamina panshi. Elyo Esau aipwishe Yakobo ati, “Bushe cinshi ulefwaya ukucita ne mikuni ya fitekwa filya nkumenye?” Yakobo amwasuka ati, “Ala shikulu ndefwaya ukuti munsekelele.” Lelo Esau amweba ati, “Awe munyinane ine nalikwata ifitekwa ifingi. Iwe sungafye ifitekwa fyobe.” Yakobo nao ati, “Iyoo, napapata, nga cakuti naunsekelela, poka ubupe bwandi. Pantu ine, pakumona impumi yobe, cili kwati ndemona impumi yakwa Lesa, pali ifi wampokelela bwino. Kanshi napapata pokelela ubupe bakuletele, pantu Lesa ku luse lwakwe alimpeela fyonse ifyo nkabila.” Elyo Yakobo abikapofye ukupapata, asuka Esau apoka ubupe. Elyo Esau asosa ati, “Ale kanshi natutampeko ubulendo bwesu, twalaendela pamo.” Lelo Yakobo amweba ati, “Shikulu nawishiba ukuti abana tabalakosa, kabili ine nine ndi nokusunga impaanga, imbushi ne ŋombe ishileonsha utwana. Elyo nga cakuti bashensha lunkwa lunkwa akasuba konse nangufye pa bushiku bumo, inama shonse ninshi shikafwa. Kanshi shikulu, natangilekofye, na ine ne mubomfi wenu nakulaisa buce buce ukulingana napo ifitekwa fili pantanshi na bana bandi bakulaendela, mpaka nkese fika kuli iwe shikulu ku Seiri.” Esau epakusosa ati, “Kanshi leka nkushileko abantu bamo abakwenda nabo.” Yakobo ayasuka ati, “Nga ico ulecitila ifyo cinshi? Ine ico ndefwayafye cakuti iwe shikulu unsekelele.” Kanshi pali ubo bwine bushiku, Esau aima abwelelamo ku Seiri. Lelo Yakobo wena aya ku Sukoti, eko aikuulila iŋanda, kabili akuulako ne misakuta umwakwikala ifitekwa fyakwe. Kanshi eco betila ilya ncende Sukoti. Panuma ilyo Yakobo abwelele ukufuma ku Padani Aramu, afikilefye umutende ku musumba wa Shekemu mu calo ca Kenani. Acita ne nkambi mupepi no musumba. Iyi mpanga acitilepo inkambi ashitile pa ndalama isha silifa umwanda umo (100) kuli bamwana Hamori wishi wakwa Shekemu. Muli iyi ncende, emo akuula ubulambo, abwinika ne shina lya Eli Elohe Israeli. Nomba Dina umwana umukashana uo Yakobo afyele muli Leya, aile alepempula abanakashi ba muli cilya calo. Shekemu mwana Hamori umwina Hifi uwaleteeka iyo ncende, ati amone umukashana amwikata, alala nankwe ku makafye. Kanshi umutima wakwa Shekemu walifye pali Dina mwana Yakobo. Atemwa nganshi umukashana, kabili alalanda nankwe amashiwi yakumunashanasha. Elyo Shekemu aebele wishi Hamori ati, “Tata mbuulileniko uyu mukashana ukuba umukashi wandi.” Ilyo Yakobo aumfwile ukuti mwane Dina nabamubifya, bamwane abaume bali mu mpanga balecema ifitekwa, kanshi tacitilepo nelyo cimo mpaka ilyo babwelele ku mushi. Elyo Hamori wishi wakwa Shekemu afumine kukuya landa na Yakobo. Nomba bamwana Yakobo ilyo baumfwile ifyacitike, apopenefye bafuma mu mpanga babwela. Baumfwile ubulanda nganshi no kufulwa apakalamba, pantu Shekemu acitile icintu icamusebanya nganshi ku bena Israeli pakulala no mwana umwanakashi wakwa Yakobo. Acitile icintu icishifwile kucitika. Lelo Hamori abeba ati, “Umwana wandi Shekemu aposele umutima wakwe pa mwana wenu umukashana. Ndemupapata mupeeni umukashana abe umukashi wakwe. Lekenifye tuleupana. Imwe muleufya abana benu abanakashi kuli ifwe, na ifwe tuleufya abana besu abanakashi kuli imwe. Kuti mwaikala na ifwe konse uko mulefwaya muli cino calo. Muleikalamo kabili kuti mwakwata ne cuma pamo ne mpanga.” Elyo Shekemu aebele wishi kwa Dina na bandume yakwe ati, “Nga cingamusekesha, ine nkamupeela conse ico mukalomba. Mpingwilenifye impango pa mukashana, elyo no bukulu bwa bupe ndi nokuleta apo mutemenwe. Ine fyonse ifyo mulenjeba ndelipila, cikulufye mumpeele umukashana abe umukashi wandi.” Pa mulandu wakuti Shekemu alibifishe nkashi yabo Dina, bamwana Yakobo bayasuka Shekemu na Hamori wishi mu bucenjeshi. Babeba abati, “Awe ifwe teti tucite ica musango uyo. Ifwe tekuti tupeele nkashi yesu ku muntu uushasembululwa. Ico kuti caba icamusebanya nganshi kuli ifwe. Ifwe pakuti twingasumina ukulaupana na imwe, kano bonse abaume benu balasembululwa. Lyena tukalaufya abakashana besu kuli imwe, na ifwe tukalaupa abakashana benu. Elyo ninshi tukalaikala na imwe, tukabe umutundu umo na imwe. Lelo nga mwakaana ukusembululwa, ninshi twalasenda nkashi yesu, tuleya.” Amashiwi bamwana Yakobo abaume balandile yalisansamwishe Hamori na mwane Shekemu. Umulumendo wena, bwangu bwangu acita nefyo bamwana Yakobo abaume balandile, pantu alitemenwe umukashana mwana Yakobo. Uyu mulumendo ewacindamishe pali bonse pa ba mu ŋanda yakwa Hamori wishi. Kanshi Hamori na mwane Shekemu balimine baya na ku mpongolo ya musumba kukushimikila abantu baleikala nabo mu musumba. Babeba abati, “Aba bantu, baliba bwino kuli ifwe. Natubaleke bekale mu calo cesu no kukwatamo icuma, pantu icalo cesu cikulu. Elyo kuti twalaupa abana babo abanakashi nabo balaupa abana besu abanakashi. Lelo aba bantu bakasuminisha ukuti tuleikala nabo ngo mutundu umo, kulila abaume besu bonse basembululwa nga filya bena basembululwa. Bushe ninshi ifitekwa fyabo, ifyuma fyabo ne nama shabo shonse, tafikaba fintu fyesu fyonse? Kanshi natusuminishanye nabo, lyena bakulaikala na ifwe.” Awe abaume bonse aba mu musumba basuminisha Hamori na mwane Shekemu, na baume bonse aba mu musumba basembululwa no kusembululwa. Ilyo papitile inshiku shitatu, ninshi abaume bacili balekalipwa ku filonda fyakusembululwa, abana bakwa Yakobo abaume babili, Simeoni na Levi bandume yakwa Dina, babuula impanga shabo, baingila mu musumba, ninshi aba mu musumba tabenekele iyoo, baipaya na baume bonse. Baipaya Hamori no mwana wakwe Shekemu ku lupanga. Elyo bafumya Dina mu ŋanda yakwa Shekemu baya no kuya. Panuma yakwipaya aba bantu, abana bambi abakwa Yakobo baisa tapa umusumba uo babifishemo nkashi yabo. Basenda impaanga shabo ne mbushi, iŋombe shabo na bapunda, elyo ne fintu fyabo fyonse bakwete mu musumba na mu mabala. Basendafye ifyuma fyabo fyonse na bakashi babo na bana babo, elyo batapa na fyonse ifyali mu mayanda. Elyo Yakobo aebele Simeoni na Levi ati, “Imwe, mwandetelelafye. Aba bantu bekala muli cino calo abena Kenani na bena Perisi bakampata nganshi. Ifwe tulifye abampendwa, elyo nga cakuti baikatana pamo, bandwisha, ine na ba mu ŋanda yandi tukaloba.” Lelo bamwane, bamwasuka abati, “Bushe bali nokucita nkashi yesu kwati ni cilende?” Elyo Lesa aebele Yakobo ati, “Akuya ku Betele eko uye ikala. Kulya kwine eko uli nokukuulila Lesa ubulambo, uwakumonekele ilyo walefulumuka munonko Esau.” Kanshi Yakobo epakweba aba mu ŋanda mumwakwe na bonse abali nankwe ati, “Poseni utulubi twa milungu ya benafyalo uto muli nato, kabili muisangulule, mufwale ne fyakufwala ifisuma. Elyo twalaima tuninike ukuya ku Betele eko nkaya kuulila Lesa ubulambo. Lesa alengafwako lyonse ilyo nali mu mafya, kabili konse uko naleya aleba na ine.” Kanshi nabo epakuleta kuli Yakobo utulubi twabo utwa benafyalo elyo no tumipeto twa ku matwi. Yakobo afishiika mwisamba lya cimuti ca oki ica ku Shekemu. Elyo batendeka ukuya. Lelo takwali nelyo umo uwakubasupila, pantu umwenso ukufuma kuli Lesa waishile pa bantu abali mu misumba iyabashingulwike. Yakobo na bantu bonse abali nankwe basuka bafika ku Lusi, e Betele wine mu calo ca Kenani. Uku kwine eko Yakobo akuula ubulambo. Kabili ainika iyi ncende ishina lya Eli Betele pantu ni pali iyo ine ncende Lesa aisokolwelele kuli ena ilyo alefulumuka kuli munyina Esau. Elyo Debora umuleshi wakwa Rebeka afwa. Batentemuka bamushiika mwisamba lya cimuti ca oki ica ku Betele. Kanshi epakwinika iyi ncende Aloni Bakuti. Ilyo Yakobo abwelele ukufuma ku calo ca Padani Aramu, Lesa nakabili alimumonekele, no kupaala alimupaalile. Lesa amwebele ati, “Ishina lyobe niwe Yakobo, lelo nomba tabakulakwita Yakobo, bakulakwita ishina lya Israeli. ” Kanshi Lesa epakumwinika ishina lya Israeli. Kabili Lesa amwebele ati, “Nine Lesa Umwine wa maka yonse. Mube no bufyashi, musanduluke nganshi. Umushobo ne mishobo iyingi ikafuma muli iwe kabili iwe ukafyala ne shamfumu. Icalo napeele Abrahamu na Isaki, niwe wine napeela, kabili nkacipeela na ku ba mu lupwa lobe abakakukonkapo.” Elyo Lesa afumapo, asha Yakobo pa ncende ine iyo alandile nankwe. Yakobo wena abuulile ilibwe lyakwibukishishako, aliminika pa ncende ine iyo Lesa alandile nankwe. Elyo aitila pa libwe umutuulo wa fyakunwa, kabili aitilapo na mafuta. Yakobo ainike incende Lesa alandilepo nankwe ishina lya Betele. Yakobo na bantu ali nabo balifumine ku Betele. Ilyo baile balepalama ku Efulati, Rakeli akomwa ne fumo kabili lyalamucusha nganshi. Kabili ilyo acili alecula nganshi pakupaapa, nacimbusa aebele Rakeli ati, “Witiina, pantu walapaapa umwana umwaume na umbi.” Kanshi ilyo alaleka umweo, pantu ali pakufwa, ainika umwana wakwe ishina lya Beni Oni. Lelo wishi wena amwinike ishina lya Benjamini. Kanshi Rakeli afwa, bamushiika na mupepi ne nshila ya ku Efulati, e Betelemu wine. Yakobo aiminike pa luputa lwakwa Rakeli ilibwe ilyakwibukishishako. Kabili ukufika na lelo, ili libwe ecakwishibilako uluputa lwakwa Rakeli. Elyo Israeli akonkenyepo ulwendo lwakwe, acitile inkambi yakwe ukucila pa lupungu lwa Ederi. Ilyo Israeli aleikala muli iyo mpanga, Rubeni aile lala na Bilua umukashi wakwa wishi uo ashaupile mu bwinga. Elyo Israeli alyumfwileko pali uyu mulandu. Bamwana Israeli abaume bali ikumi limo na babili (12). Bamwana Leya, ni Rubeni ibeli lyakwa Yakobo, elyo Simeoni, Levi, Yuda, Isaka, na Sebuloni. Bamwana Rakeli ni Yosefu na Benjamini. Bamwana Bilua umusha wakwa Rakeli ni Dani na Naftali. Bamwana Silipa umusha wakwa Leya, ni Gadi na Asheri. Aba e bana abaume abo Yakobo afyele ilyo ali mu calo ca Padani Aramu. Kabili Yakobo alimine abwelelamo kumwabo kuli wishi Isaki ku Mamure, mupepi na Kiriati Aba, kabili e Hebuloni wine, uku Abrahamu na Isaki baleikala nga beni. Isaki aikele umumi pano calo imyaka umwanda umo na makumi cine konse konse (108). Isaki epakuleka umweo. Afwa nokufwa ninshi ali umukote uwa myaka iyingi, epakuya ukwalala ifikolwe fyakwe. Elyo bamwane abaume Esau na Yakobo bamushiika. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Esau, ishina limbi ni Edomu. Esau aupile abanakashi abena Kenani. Aupile Ada mwana Eloni umwina Hiti, na Olibama mwana Ane, kabili umwishikulu wakwa Sibeoni umwina Hifi. Aupile na Basemati mwana Ishimaeli, kabili e nkashimbiye wakwa Nebaiyoti. Ada afyele kuli Esau, Elifasi. Basemati nao afyele Reueli, elyo Olibama afyele Yeushi, Yalamu na Kora. Aba e bana abaume Esau afyele mu calo ca Kenani. Elyo Esau asendele abakashi bakwe, abana abaume na banakashi na bonse aba mu ŋanda mumwakwe, elyo ne fitekwa fyakwe ne nama shonse shimbi ne fintu fyonse anonkele mu calo ca Kenani. Esau epakuya ku calo cimbi icatalwike no kwali Yakobo munyina. Ifintu bakwete fyalifulishe nganshi icakuti bafilwa ukulaikala pamo. Icalo baleikalamo casuka cacepa ku mulandu wa fitekwa fyabo. Kanshi Esau, ishina limbi ni Edomu, epakuya ikala mu calo ca mpili isha mu Seiri. Ulu e lupwa lwakwa Esau, icikolwe ca bena Edomu, abaleikala mu calo ca mpili isha mu Seiri. Aya e mashina ya bana baume bakwa Esau: Ni Elifasi, umwana umwaume uo Esau afyele mu mukashi wakwe Ada, elyo na Reueli, umwana umwaume uo afyele mu mukashi wakwe Basemati. Abana abaume abakwa Efasi, ni Temani, Oma, Sefo, Gatamu na Kenasi. Elifasi mwana Esau alikwetepo no mukashi uo ashaupile mu bwinga, ishina lyakwe ni Timuna umo afyele Amaleki. Aba e beshikulu abaume abakwa Ada muka Esau. Abana abaume abo Reueli afyele ni Nahati, Sera, Shamaya na Misa. Aba e beshikulu bakwa Basemati muka Esau. Abana abaume abo Esau afyele mu mukashi wakwe Olibama mwana Ane, kabili mwishikulu wakwa Sibeoni ni Yeushi, Yalamu na Kora. Aba ebali ifikolwe fya mikowa pa ba mu lupwa lwakwa Esau. Pa bana abaume bakwa Elifasi, ibeli lyakwa Esau, abali fikolwe fya mikowa ni Temani, Oma, Sifo, Kora, Gatamu na Amaleki. Aba ebali ifikolwe fya mikowa mu lupwa lwakwa Elifasi mu Edomu. Kabili bali beshikulu bakwa Ada. Pa bana abaume abakwa Reueli mwana Esau, abali fikolwe fya mikowa ni Nahati, Sera, Shamaya na Misa. Aba ebali ifikolwe fya mikowa mu lupwa lwakwa Reueli mu Edomu. Kabili aba bali beshikulu bakwa Basemati muka Esau. Pa bana abaume abo Esau afyele mu mukashi wakwe Olibama, abali ifikolwe fya mikowa ni Yeushi, Yalamu na Kora. Aba ebali ifikolwe fya mikowa ifya mu lupwa lwakwa Olibama muka Esau, kabili Olibama ali umwana umwanakashi wakwa Ane. Aba bonse bali ba mu lupwa lwakwa Esau, ishina limbi Edomu, kabili bali e fikolwe fya mikowa yabo. Aba e bana abaume abakwa Seiri umwina Hori, abaleikala muli cilya calo ni Lotani, Shobali, Sibeoni, Ane, Dishoni, Eseri na Dishani. Aba bonse ni bamwana Seiri abaleikala mu Edomu, e fikolwe fya mikowa ya bena Hori. Bamwana Lotani abaume ni Hori na Homamu. Nkashi yakwe ena ali ni Timuna. Bamwana Shobali abaume bali ni Alifani, Manaati, Ebali, Shefo na Onamu. Bamwana Sibeoni abaume ni Aia na Ane. Uyu Ane eulya wasangile utumfukumfuku twa menshi yakaba mu matololo ilyo alecema bapunda bakwa Sibeoni wishi. Bamwana Ane bena ni Dishoni na Olibama umwana mwanakashi wakwa Ane. Bamwana Dishoni abaume ni Hemudani, Eshibani, Itirani na Kerani. Bamwana Eseri abaume ni Biluani, Safani na Akani. Bamwana Dishani abaume ni Usi na Arani. Elyo abali fikolwe fya mikowa ya bena Hori ni Lotani, Shobali, Sibeoni, Ane, Dishoni, Eseri na Dishani. Aba bantu e fikolwe fya mikowa yabo ukukonka ifyo bayakanikene mu calo ca Seiri. Ishi e mfumu ishateekelepo mu calo ca Edomu lintu mu Israeli tamulati mube imfumu nangu imo. Bela umwana umwaume wakwa Beori ali imfumu mu calo ca Edomu. Ishina lya musumba wakwe ni Dinaba. Ilyo Bela afwile, Yobabu mwana Sera uwafumine ku Bosira ewamupyene pa bufumu. Ilyo Yobabu afwile, Hushamu uwafumine ku calo ca bena Temani ewamupyene pa bufumu. Ilyo Hushamu afwile, Hadadi mwana Bedadi uwacimfishe abena Midiani mu calo ca Moabu ewamupyene pa bufumu. Ainike umusumba wakwe ishina lya Afiti. Ilyo Hadadi afwile, Samula uwafumine ku Masireka, ewamupyene pa bufumu. Ilyo Samula afwile, Shauli uwafumine ku Rehoboti umusumba uwali pa mumana ewamupyene pa bufumu. Ilyo Shauli afwile, Bali Hanani mwana Akibo ewamupyene pa bufumu. Ilyo Bali Hanani mwana Akibo afwile, Hadadi ewamupyene pa bufumu. Ishina lya musumba wakwe ni Pau. Elyo ishina lya mukashi wakwe ni Metabeli, mwana Matiredi, kabili umwishikulu wakwa Mesabu. Abali ifikolwe fya mu lupwa lwakwa Esau ukulingana na mashina ya mikowa yabo ne fitungu fyabo ni Timuna, Alifa, Yeteti, Olibama, Elaya, Pinoni, Kenasi, Temani, Mibisa, Magidieli na Iramu. Kanshi aba e fikolwe fya mikowa ya mu Edomu ukulingana ne fifulo fyabo mu calo baikelemo. Esau wena e cikolwe ca bena Edomu bonse. Yakobo wena aleikala mu calo ca Kenani umo wishi aikele ngo mweni kale. Ubu e butantiko bwa lupwa lwakwa Yakobo. Ilyo Yosefu ali akalumendo aka myaka ikumi limo na cine lubali (17), alecema ifitekwa pamo na bamunyina abaume bamwana Bilua na bamwana Silipa abakashi bakwa wishi. Kabili Yosefu aleisa kukushimikila shibo ifintu ifibi bamunyina balecita. Israeli alitemenwe Yosefu ukucila pali bamwane abaume bonse pantu amufyele mu bukote. Eico amubilile umwingila uwayemba, kabili uwa maboko ayatali. Ilyo bamunyina bamwene ukuti eo shibo atemenwe ukucila pali bonse, awe bamupata, kabili tekumusosha ne shiwi lisuma iyoo. Ubushiku bumo, Yosefu alilotele iciloto. Ilyo ashimikileko bamunyina, awe bena elyo bacilileko ukumupata. Abebele ati, “Umfweniko iciloto ndotele. Twaciba tulekaka imyanshi ya ŋanu mwibala. Awe umwanshi wandi waima, waiminina. Elyo imyanshi yenu yashinguluka umwanshi wandi, yawinamina.” Bamunyina bamweba abati, “Bushe iwe niwe ukaba imfumu yesu? Bushe iwe niwe ukalatuteeka mwa?” Kanshi bena epakumupata nganshi, pa mulandu wa ciloto cakwe na pafyo alandile. Nakabili Yosefu alilotelele iciloto ashimikilako na bamunyina. Abeba ati, “Umfweniko, nacilota iciloto na cimbi. Ili lyena akasuba no mweshi ne ntanda ikumi limo na lumo fyacilanjinamina.” Ilyo ashimikilako wishi na bamunyina, wishi alamukalipila ati, “Bushe canshi ico ciloto ulotele, bushe cine cine ine na noko na bamunonko, nifwe tukese kukukwinamina?” Bamunyina bena bamufimbila, lelo wishi ena aletontonkanyapo lyonse pali uyu mulandu. Bamunyina kwa Yosefu baile ku Shekemu, eko balecemena ifitekwa fyakwa shibo. Elyo Israeli aebele Yosefu ati, “Nawishiba ukuti bamunonko balecemena ifitekwa mupepi na ku Shekemu. Kanshi isa nkutumeko.” Yosefu nao ayasuka ati, “epo ndi.” Israeli amweba ati, “Kanshi kabiyeko uye mona nga bamunonko bali umutende ne fitekwa nga fili bwino, elyo ukabwele ukese nshimikilako.” Israeli ali mwishika lya Hebuloni ilyo amutumine. Awe Yosefu asukile afika ku Shekemu. Umuntu umo amusanga alelulumba mu mabala. Uyo muntu amwipusha ati, “Bushe finshi ulefwaya?” Yosefu amwasuka ati, “Ni bamunyinane ebo ndefwaya. Bushe kuti mwanjebako uko balecemena ifitekwa?” Umuntu ayasuka ati, “Kuno balifumako. Naumfwile balesosa abati, ‘Natuleya ku Dotani.’” Kanshi Yosefu epakuya ukwaile bamunyina, abasanga na ku Dotani. Awe bamumona akatalamukila ilyo talati afike apo bali, bapangana ukumwipaya. Balaebana abati, “Ala kalota wa filoto ulya aleisa. Aleni natumwipaye, tumupose na mu cilindi cimo pali ifi, elyo tukalande ukuti, ciswango e camulile. Lyena tukamona ifyo ifiloto fyakwe fikatumbula.” Ilyo Rubeni aumfwile ifi, aesha ukupususha Yosefu kuli bamunyina. Abeba ati, “Awe ukumwipaya kwena iyoo. Twilofya bumi bwakwe. Muposenifye mu cilindi ici kuno mu matololo, lelo mwimucita cibi nelyo cimo.” Rubeni ico asosele ifyo, nico alefwaya ukumupusushako, elyo amubweseshe kuli wishi. Kanshi cilya Yosefu afika kuli bamunyina, bamufuula umwingila uwayemba kabili uwa maboko ayatali uo afwele. Elyo bamusenda baya muposa mu cilindi. Ico cilindi cali icauma, tamwali amenshi. Ilyo baikele balelya icakulya, elyo bamona ibumba lya bena Ishimaeli abamakwebo balefuma ku Gileadi. Ingamila shabo shasendele ifipe ifyafina umwali ifinyamuti ifyanunka ubusaka, amafuta yakupangilako umuti, elyo ne finyamuti ifyanunka ubusaka muri ifyo balefitwala ku Egupto. Yuda epakweba bamunyina ati, “Finshi tukamwenamo nga twaipaya munyinefwe, twafisa nokuti natumwipaya? Kanshi natumushitishefye ku bena Ishimaeli, twimucita cibi nelyo cimo, kabili kwena ni munyinefwe, mulopa wesu.” Awe bamunyina bamusuminisha. Kanshi cilya abena Midiani abamakwebo balepita, bamunyina bafumya Yosefu mu cilindi, bamushitisha pa ndalama sha silifa amashekeli amakumi yabili (20) ku bena Ishimaeli, nabo epakumusenda ku Egupto. Ilyo Rubeni abwelelemo ku cilindi asanga ukuti Yosefu talimo. Kanshi alepaula insalu shakwe. Elyo abwelelamo kuli bamunyina abeba ati, “Umwaice talimo mu cilindi! Bushe ine ndecita shani?” Elyo baipaya imbushi, babuula no mwingila wakwa Yosefu, batumpika na mu mulopa. Babuula umwingila uwayemba uwa maboko ayatali bautwala kuli shibo. Bamweba abati, “Natusanga uyu mwingila. Ceceteni mumone nga mwingila wa mwana wenu?” Israeli nao awishiba, ati, nokuti, “Ee mwingila wa mwana wandi! Iciswango cimo icikali nacimwipaya no kumulya nacimulya. Cine cinefye iciswango nacilepaula Yosefu.” Elyo Yakobo alepula ifyakufwala fyakwe, afwala insalu shabulanda. Kabili amuloosha pa nshikufye ishingi. Abana bakwe bonse abaume na banakashi baisa kukumutalalika umutima, lelo akaana ukutalalikwa. Abeba ati, “Ndekeni, nakulalooshafye mpaka nkaye ku calo ca bafwa, nkaye ku mwana wandi.” Kanshi efyo wishi alooseshe mwane Yosefu. Mu nshita iyo, ninshi abena Midiani balishitisha Yosefu mu Egupto kuli Potifa cilolo umo uwakwa Farao uwali kangalila wa fita fyakulonda kwisano. Pa nshita ilya, Yuda alifumine kuli bamunyina, atentemuka aya kukwikala no muntu umo umwina Adulamu, ishina lyakwe ni Hira. Kulya kuntu eko Yuda amwene umukashana mwana Shua umwina Kenani. Awe amuupa no kulala balala nankwe. Umukashana asuka aba pabukulu, afyala no mwana umwaume. Yuda amwinika ne shina lya Ere. Kabili muka Yuda aba pabukulu, afyala no mwana umwaume. Wena amwinika ishina lya Onani. Nakabili aisa fyala na umbi umwana umwaume, wena amwinika ishina lya Shela. Uyu mwana afyalilwe mu Kesibu. Yuda afwaile Ere ibeli lyakwe umwanakashi wakuupa, ne shina lya mwanakashi ni Tama. Lelo Ere ibeli lyakwa Yuda alibifya pa cinso cakwa Yawe, kanshi Yawe epakumulenga ukuti afwe. Elyo Yuda epakweba Onani ati, “Kabiye kuli bukwe bobe upyane munonko, pakuti ufikilishe umulimo obe uwakufyalilako munonko abana.” Onani ico aishiba ukuti abana tabakabe abana bakwe kanshi lyonse ilyo alala na muka munyina alapemena panshi pakuti ekafyalila munyina bana. Ici cintu alecita tacasansamwishe Yawe. Kanshi Yawe epakumulenga ukuti nao afwe. Yuda epakweba Tama nafyala ati, “Kanshi kuti waikala nga mukamfwilwa ifyo fine kumwenu kuli bawiso, mpaka umwana wandi Shela akakule.” Alandile ifyo, ico aletiina ukuti nalimo nao kuti afwa nga bamunyina, kanshi Tama epakuya aya ikala kuli bawishi. Panuma ya nshita itali muka Yuda mwana Shua aisa fwa. Cilya inshita yakuloosha yapwa, Yuda epakwima aya ku Timuna ku bantu abalebeya impaanga shakwe amasako. Aile na cibusa wakwe Hira umwina Adulamu. Ilyo abantu baeba Tama abati, “Sofyala alaya ku Timuna kukubeya impaanga shakwe,” Tama afuula insalu shabumukamfwilwa, aifimba ne citambala pakuti eishibikwa. Elyo aikala pa mpongolo ya ku Enaimu iyabela ku musebo walola ku Timuna, pantu Tama alimwene ukuti nangu Shela nomba nakula, lelo Yuda tamuufishe kuli Shela pakuti abe umukashi wakwe. Ilyo Yuda amwene Tama, wena alatontonkanya ukuti ni cilende, pantu Tama alifimbile ku menso yakwe. Awe Yuda aya ukwali Tama mumbali ya musebo, pantu taishibe ukuti ni nafyala. Yuda amweba ati, “Ale, ndefwaya tulale nobe.” Nao Tama amwipusha ati, “Finshi ulempeela pakulala nobe?” Yuda amwasuka ati, “Ndeya kutumina akana ka mbushi pa fitekwa fyandi.” Tama amwasuka ati, “Bushe tawampeeleko icintu cimo icakuba icikatilo, mpaka ukatume akabushi?” Yuda ati, “Bushe cikatilo nshi ndekupeela?” Tama ayasuka ati, “Ni nshimbi yobe iyakufwatikilako no mwando waiko, elyo ne nkonto iyo mu minwe yobe.” Yuda apeela ifi fyonse kuli Tama, elyo alala nankwe. Kanshi Tama epakwimita pa mulandu wakulala na Yuda. Elyo aimapo aya nokuya. Afuula icitambala cakwe, afwala nakabili insalu shabumukamfwilwa. Yuda alibuulile akana ka mbushi akapeela kuli cibusa wakwe umwina Adulamu pakuti aye mupokela ku mwanakashi ifyo ashile nge cikatilo, lelo tamusangile. Elyo aipusha abantu ba kulya kuntu ali ati, “Bushe ulya cilende wa ku mfuba aciba mu mbali ya musebo pa mpongolo ya ku Enaimu ali kwi?” Nabo bamwasuka abati, “Awe kuno takwaba cilende wa ku mfuba.” Kanshi cibusa wakwe abwelela kuli Yuda amweba ati, “Awe nshimusangile. Kabili na bantu bekala kulya kwine basosele abati ‘Kuno takwaba cilende wa ku mfuba.’” Elyo Yuda asosa ati, “Kafisunge pantu kuti twasebaninapofye. Kabili nacimutumina akana ka mbushi, lelo tawacimusangakofye.” Papitile nalimo imyeshi itatu, elyo baishile eba Yuda abati, “Nokofyala Tama ni cilende. Kabili ali ne fumo lya mu bulalelale.” Yuda epakusosa ati, “Mufumisheni panse mumoce afwe.” Cilya balamufumisha panse Tama atuma amashiwi kuli shifyala Yuda ati, “Ili fumo ndi nalyo, lyafuma ku mwine wa ifi fintu. Moneni nga kuti mwamwishiba umwine wa nshimbi yakufwatikilako no mwando waiko elyo ne nkonto.” Awe Yuda afishiba, asosa nokuti, “Tama nalungika ukucila ine, pantu nshamupeela mwana wandi Shela ukuti amuupe.” Kanshi tatalile alala na Tama nakabili. Ilyo inshita yakupaapa yafikile, mwifumo lyakwa Tama mwali abana abaume babili, bampundu. Ilyo acili pakupaapa, mpundu umo afumisha ukuboko panse. Nacimbusa abuula ubushishi ubwakashika cee akaka ku kuboko elyo asosa ati, “Uyu ewabalilapo ukufyalwa.” Lelo umwana abweseshamo ukuboko na munyina ewaisa fuma. Nacimbusa epakusosa ati, “Yangu efyo waipekela apakufumina!” Kanshi epakumwimika ishina lya Peresi. Elyo munyina uwali no bushishi bwakashika cee ku kuboko nao afyalwa, wena bamwinika ishina lya Sera. Ilyo basendele Yosefu ku Egupto, Potifa umwina Egupto e wamushitile ku bena Ishimaeli abamuletele kulya. Potifa ali umo pa babomfi bakwa Farao, kabili ali kangalila wa fita fyalelonda kwisano. Yawe aleba na Yosefu, elyo ali uwashuka muli fyonse alebomba. Kabili aleikala mu ŋanda yakwa shikulu wakwe umwina Egupto. Shikulu wakwe alimwene ukuti Yawe ali na Yosefu, kabili nokuti ni Yawe alemupeela ishuko muli fyonse alebomba. Kanshi Yosefu epakusanga ukutemwikwa pa cinso cakwa shikulu wakwe, amucita no mutumishi wakwe. Potifa amusonta ukuba kangalila wa ŋanda yakwe, amupa na maka yakusunga ifintu fyonse akwete. Ukufumafye pa nshita Potifa abikile Yosefu ukuba kangalila wa ŋanda ne fintu fyonse Potifa akwete, Yawe apaala iŋanda ya mwina Egupto pa mulandu wakwa Yosefu. Ipaalo lyakwa Yawe lyali pa fintu fyonse Potifa akwete, mu ŋanda elyo na mu mabala. Potifa asuka abika fyonse ifyakwete mu maboko yakwa Yosefu. Apo Yosefu ewalefisunga, wena talesakamana nelyo cimo, kanofye icakulya alelya. Yosefu ali no mubili usuma, kabili uwayemba pa menso. Awe umuila inshiku, muka shikulu wakwe alakumbwa Yosefu. Asuka amweba ati, “Isa tulale nobe.” Lelo Yosefu akaana. Aeba muka shikulu wakwe ati, “Shikulu tasakamana ku cintu nelyo cimo pa ŋanda apo ine epo ndi. Fyonse ifyo akwata abika mu maboko yandi. Takuli wakwata maka muli ino ŋanda ukucila ine. Kabili shikulu takaanya nelyo cimo, kanofye iwe, pantu iwe uli mukashi wakwe. Nga kanshi kuti nacita shani icintu icabipa ifyo elyo no kubifya kuli Lesa?” Lelo nangu muka Potifa abikilepofye ukulansha Yosefu cila bushiku, Yosefu wena alekaana ukulala nankwe nangufye ukuba nankwe. Nomba ubushiku bumo Yosefu aile mu ŋanda kukubombamo imilimo yakwe, elyo mu ŋanda tamwali mubomfi nelyo umo pa babomfi balebombamo. Muka Potifa epakwikata Yosefu ku cakufwala, amweba ati, “Ale isa, tulale nobe.” Lelo Yosefu amusha ne cakufwala mu minwe, abutukila panse. Ilyo muka Potifa amona ukuti Yosefu afulumukila panse, lelo asha icakufwala mu minwe yakwe, muka Potifa aita ababomfi abalebomba mu ŋanda, alabeba ati, “Moneni, uyu Muhibulu bamuleta kuno kukutusebanya. Acisa muno pakuti tulale nankwe, na ine elyo napunda. Ilyo aumfwa uko napundisha, elyo abutukila panse asha ne cakufwala cakwe apo ndi.” Muka Potifa asungile icakufwala cakwa Yosefu mpaka nelyo shikulu wakwe abwelele kumwakwe. Elyo umukashi amushimikila umulandu onse ati, “Ulya Muhibulu umusha waleta, acisa uko naciba kukunsebanya. Lelo ilyo acumfwa uko napundisha, abutukila panse, asha ne cakufwala cakwe apo naciba.” Ilyo shikulu wakwa Yosefu aumfwile ifyo umukashi amushimikile ati, “Ifi efyo umusha obe ancitile,” afulwa nganshi. Shikulu wakwa Yosefu amuposa mu cifungo, mu ncende umo balefungila abafungwa ba mfumu. Awe nao emo alaikala. Lelo Yawe ali na Yosefu kabili amukwatila icitemwiko icishipwa. Alenga nokuti atemwikwe ku cinso cakwa kasunga wa bafungwa. Kanshi nomba kasunga wa bafungwa apeela Yosefu umulimo wakulaangalila bonse abali mu cifungo, kabili ewalemona pali fyonse ifyalecitika mulya. Kasunga wa bafungwa aleka no kulasakamana pa milimo iyo apeele Yosefu ukulabomba, pantu Yawe ali na Yosefu, kabili alemupeela ishuko muli fyonse ifyo alebomba. Ilyo papitile inshita, katumika wa lukombo lwa mfumu ya mu Egupto no walepanga umukate balilufyenye kuli shikulwibo Farao, imfumu ya mu Egupto. Farao epakufulilwa aba babomfi babili, umukalamba wa bakatumika ba lukombo lwa mfumu, no mukalamba wa balepangila imfumu umukate. Kanshi epakubaposa mu cifungo mu ŋanda ya waleyangalila ifita fyalelonda kwisano, nakabili umo mwine emo na Yosefu afungilwe. Kangalila wa bamalonda apeela Yosefu umulimo wakubasunga, no kubatumika ewalebatumika. Elyo kabili balikokwelemo mu cifungo. Ubushiku bumo, katumika wa lukombo lwa mfumu no walepangila imfumu imikate, abali mu cifungo, cila umo alilotele iciloto pa bushiku bumo bwine. Kabili cila ciloto cali nomo calolele. Ulucelo cilya Yosefu aingilamo asanga ukuti bali abasakamana. Kanshi aipusha ababomfi bakwa Farao abo ali nabo mu cifungo mu ŋanda yakwa shikulu wakwe ati, “Cinshi ico mwalamonekela bulanda bulanda lelo?” Bamwasuka abati, “Nico ifwe bonse babili natulota ifiloto, lelo tapali nelyo umo uwakutwilwilako.” Elyo Yosefu abeba ati, “Bushe ukwilula ifiloto te mulimo wakwa Lesa? Aleni njebeniko ifiloto fyenu.” Kanshi umukalamba wa bakatumika aebele Yosefu iciloto cakwe. Amweba ati, “Mu ciloto candi, nacimona umwangashi pantanshi yandi, uyu mwangashi waciba ne misambo itatu. Cilya amabula yafuma, apopene na maluba yabalula yatwala ne fisansangu fya myangashi iyapya. Ulukombo lwakwa Farao lwaciba mu minwe, elyo nabuula imyangashi nakamina mu lukombo lwakwa Farao, nabika no lukombo mu minwe yakwe.” Yosefu amweba ati, “Nalakwilwila iciloto cobe. Imisambo iyo itatu, ni nshiku shitatu. Mu nshikufye shitatu, Farao akakufumya mu cifungo, akakubwesha na ku mulimo walebomba. Ukabika ulukombo mu minwe yakwa Farao, nga filya fine walecita ilyo walebomba umulimo wa bukatumika wa lukombo lwa mfumu. Lelo ilyo ukekala bwino, wikandabako, ukankwatile uluse. Ukansoseleko kuli Farao pakuti akamfumye muno mu cifungo. Pantu ine bamfumishefye ku maka mu calo ca Bahibulu, elyo na kuno kwine nshacitapo mulandu uwakumposela mu cifungo.” Ilyo umukalamba wa balepanga imikate amona ukuti Yosefu ailwila umunankwe ifyakumuwamina, aeba Yosefu ati, “Na ine ninkwata iciloto. Nacilota ninsenda pa mutwe imiseke itatu iya mikate. Mu museke waciba pamulu, mwaciba ifyakulya fya misango yonse ifyaocewa ifyakutwalila Farao. Lelo ifyuni fyacilalya mu museke wine nsendele pa mutwe.” Yosefu amweba ati, “Nalakwilwila iciloto cobe. Iyo miseke itatu, ni nshiku shitatu. Mu nshiku shitatu, Farao akakufumya mu cifungo, akakuputuleko umutwe no kukukulika ku cimuti. Elyo ifyuni fikesa lya iminofu yobe.” Nomba ubushiku bwalengele shitatu bwali e bushiku Farao afyelwemo. Kanshi Farao acitila ababomfi bakwe imitebeto. Afumya mu cifungo, pa cinso ca babomfi bakwe bonse, umukalamba wa bakatumika ba lukombo lwa mfumu no mukalamba wa balepangila imfumu imikate. Umukalamba wa bakatumika ba lukombo lwa mfumu amubwesesha ku mulimo wakwe, pakuti nakabili abike ulukombo mu minwe yakwa Farao. Lelo umukalamba wa balepanga imikate wena, alimukulikile nga mulya mwine Yosefu abelwilile ifiloto fyabo. Umukalamba wa bakatumika ba lukombo lwa mfumu wena taibukishe kuli Yosefu iyoo, amulabako. Ilyo papitile imyaka ibili iyituntulu Farao alotele iciloto. Alotele eminine pa lulamba lwa mumana wa Nailo. Awe iŋombe ishikota cine lubali ishatuuluka kabili ishaina ubusaka shafuma mu mumana, elyo shalalya icani ca mu lulamba lwa mumana. Kabili panuma, mu mumana wa Nailo mwafuma iŋombe ishikota cine lubali ishaonda kabili ishibi. Nasho shaya iminina apali ishibiye pa lulamba lwa mumana. Elyo iŋombe isho ishibi kabili ishaonda shalya iŋombe ishatuuluka kabili ishaina ubusaka. Awe Farao ashibuka mu tulo. Kabili Farao apona mu tulo, alota iciloto na cimbi. Awe amona imisonso cine lubali iyaisulamo inseke ishisuma ishatuuluka ilemena pa lupimbili lumofye. Elyo panuma ulupimbili lwatwala imisonso imbi cine lubali, iyi yena yali iyapapa iyauminina ku mwela uwakaba uwa ku kabanga. Imisonso iyapapa yamina imisonso cine lubali iya nseke ishatuuluka ishisuma. Farao elyo ashibuka mu tulo, aishiba ukuti aciba alelotafye. Ulucelo Farao alifye uwasakamana. Kanshi epakwita abalecita amalele na bamano bonse mu Egupto. Farao abebako ifiloto alotele, lelo tapali nelyo umo uwakuti amwilwile. Elyo umukalamba wa bakatumika ba lukombo lwa mfumu aebele Farao ati, “Ilelo naibukisha ifyo nalufyanya. Limo Farao alifulilwe ababomfi bakwe, aposa ine no mukalamba wa balepanga imikate mu cifungo mu ŋanda yakwa kangalila wa fita ifilonda kwisano. Cila umo pali ifwe babili alilotele iciloto pa bushiku bumo bwinefye. Cila ciloto cali nomo calolele. Twalimo no mulumendo umo Umuhibulu, umusha wakwa kangalila wa bamalonda. Twalyebeleko uyo mulumendo ifiloto fyesu. Alitwilwilile filoto fyesu, cila umo amwilwila umwalolele iciloto cakwe. Kabili ifintu fyaishile citikafye ngomo mwine atwilwilile. Ine nalibwelele pa mulimo wandi, lelo umunandi wena alikulikwe.” Kanshi Farao alitumine abakwita Yosefu. Baya mufumya mu cifungo bamuletafye bwangu bwangu. Yosefu atala abeya, afwala ne fyakufwala fimbi elyo aisa pa cinso cakwa Farao. Farao aebele Yosefu ati, “Ine nalilota iciloto, lelo tapali nelyo umo uwakunjilwilako. Lelo nalyumfwa uko balanda pali iwe ukuti, nga umo akweba ifyo alotele, kuti wamwilwila.” Yosefu amwasuka ati, “Teine ndeilula, lelo ni Lesa euleilwila Farao ifyakumuwamina.” Elyo Farao aebele Yosefu ati, “Ine nalotele ninjiminina pa lulamba lwa mumana wa Nailo. Elyo mu mumana mwafuma iŋombe ishikota cine lubali ishatuuluka kabili ishaina ubusaka, shalalya ne cani ca mu lulamba lwa mumana. Elyo panuma ya ishi, mu mumana mwafuma iŋombe shimbi ishikota cine lubali ishapampauka, ishibi nganshi kabili ishaonda. Nshatala mona iŋombe ishabipa ngesho mu calo conse ca Egupto. Isho iŋombe ishaonda kabili ishibi shalya iŋombe cine lubali ishaina, ishabalilepo ukufuma mu mumana. Lelo panuma yakulya iŋombe ishaina, nalyo line shashalafye ishibi nga kale. Umuntu nelyo umo tekuti eshibe ukuti nashilya iŋombe shaina. Elyo nabuuka. Kabili mu ciloto candi namona imisonso ya ŋanu cine lubali iyaisulamo inseke ishisuma ishatuuluka, naimena ku lupimbili lumofye. Elyo panuma lwatwala imisonso imbi cine lubali, iyi yena yali iyapapa kabili iyauminina ku mwela uwakaba uwa ku kabanga. Iyo misonso iyapapa yamina imisonso cine lubali iya nseke ishisuma. Nalishimikila abacita amalele ifi filoto, lelo tapaba uwakuti anjilwileko.” Elyo Yosefu aebele Farao ati, “Ifiloto fyakwa Farao filolelefye ku cintu cimo cine. Lesa nasokolwela Farao ifyo alaswa acite. Isho ŋombe ishikota ishisuma cine lubali myaka cine lubali, elyo ne misonso iyisuma iya ŋanu, nayo myaka cine lubali. Kanshi ifi filoto fyonse filolelefye ku cintu cimo cine. Elyo ne ŋombe ishikota isho cine lubali ishaonda kabili ishibi ishafumine mu mumana panuma, nasho myaka cine lubali. Elyo ne misonso iyapapa cine lubali iyauminina ku mwela wa ku kabanga uwakaba, e myaka cine lubali iya cipowe. Kanshi efilya nacilanda kuli Farao ukuti, Lesa nalanga Farao ifyo alaswa acite. Imyaka cine lubali iyalaisa, mukaba ifyakulya ifingi nganshi mu calo conse ica Egupto. Lelo panuma, pakakonka imyaka cine lubali iya cipowe. Abantu bakalaba nokuti mwali ifyakulya ifingi mu calo ca Egupto, pantu icipowe cikonaula icalo. Abantu tabakebukishe ukuti mu calo mwali ifyakulya ifingi, pantu icipowe cikakonkapo, cikabipisha nganshi. Umulandu Farao alotele iciloto cimo cine imiku ibili, nico Lesa cine cine napanga ukucita ici cintu, kabili takokole ukucicita.” “Kanshi nomba Farao nafwaye umuntu uwacenjela kabili uwamano, amupeele amaka yakwangalila icalo conse ica Egupto. Farao nasonte na bakangalila mu calo abakupoka icipande ca fisabo cimo pa fipande fisano fya fisabo bakalasombola mu myaka cine lubali ilyo kukaba ifisabo ifingi. Farao abapeele amaka yakulonganika ifyakulya fya myaka iyi isuma no kututila iŋanu mu misumba umo bakalasungila ifyakulya. Ifi fyakulya fyakubika mu matala ya misumba, fyakwisa mukubomfya mu myaka cine lubali iya cipowe ico cikapona pa calo ca Egupto. Epakuti icalo cikonaulwa ku cipowe.” Aya matontonkanyo yamoneke bwino kuli Farao na babomfi bakwe bonse. Elyo Farao asosele ku babomfi bakwe ati, “Bushe ni kwi twingasanga umuntu uwaba ngoyu, umwaba umupashi wakwa Lesa?” Farao epakweba Yosefu ati, “Apo ni Lesa uulengele ukuti wishibe ifi fyonse, tapali muntu nelyo umo uwacenjela kabili uwamano nga iwe. Kanshi niwe wine walaba cilolo mukalamba we sano lyandi, na bantu bandi bonse bakulabeela ifyo wabakonkomesha. Ninefye nakulakucilako ico ine ndi mfumu.” Elyo Farao aebele Yosefu ati, “Kanshi nomba, ine niwe nasonta ukuba cilolo mukalamba wa calo conse ica Egupto.” Farao epakufuula imbalaminwe yakwe iyabufumu iyakufwatikilako, afwika na Yosefu ku munwe. Amufwika ne nsalu ishabuuta ubusaka kabili amufwika no munyololo wa golide mu mukoshi. Amuninika mwiceleta lyakwe ilyabubili nge nkonkani yakwe, na bantu bali pantanshi yakwe balepunda abati, “Mufukamineni!” Kanshi efyo amupeele amaka yakuba cilolo mukalamba wakwe uwa calo conse ica Egupto. Elyo Farao aebele Yosefu ati, “Ine nine Farao imfumu, lelo mu calo conse ica Egupto tamwakabe nelyo umo uwakucita cimo, ukwabula ukuti iwe usuminishe.” Farao ainika Yosefu ishina lya Sefenati Panea. Kabili apeela Yosefu umukashana Asenati umwana wakwa Potifera shimapepo wa ku Oni ukuti abe umukashi wakwe. Yosefu nao aya alepitana mu calo conse ica Egupto. Yosefu ali ne myaka amakumi yatatu (30) ilyo atampile ukulabombela Farao imfumu ya calo ca Egupto. Yosefu epakusha Farao aya aletandala mu calo conse ica Egupto. Mu myaka ilya cine lubali iya fisabo ifingi, umushili wameseshe ifisabo ifingi nganshi. Yosefu alongenye ifyakulya fyonse ifyasombwelwe mu Egupto muli iyo myaka ya fisabo ifingi, afitutila mu misumba. Muli cila musumba atutilamo ifyakulya basombwele mu mabala yashingulwike uyo musumba. Yosefu atutile iŋanu ishingi nganshi, shafulilefye kwati musensenga wa muli bemba. Shalifulishe icakuti aleka no kupenda ku mulandu wa bwingi. Ilyo imyaka ya cipowe tailaisa, Yosefu afyele abana babili abaume muli Asenati mwana Potifera, shimapepo wa ku Oni. Yosefu ainike ibeli lyakwe ishina lya Manase nokusosa ati, “Pantu Lesa nalenga ukuti ndabe amacushi yandi yonse na kuli bonse aba mu ŋanda yakwa tata.” Cikonkebeli wena amwinike ishina lya Efulemu, nokusosa ati, “Pantu Lesa nalenga ukuti nsanduluke mu calo umo nalecula.” Cilya imyaka cine lubali iya fyakulya ifingi yapita, elyo imyaka cine lubali iya cipowe nayo yatampa ngefyo Yosefu asosele. Mu fyalo fyonse fimbi mwapona icipowe, lelo mu calo conse ica Egupto mwena ifyakulya emo fyali. Cilya abena Egupto bonse batampa ukumfwa icipowe, abantu balalomba Farao ukuti abapeeleko ifyakulya. Elyo Farao aeba abena Egupto bonse ati, “Kabiyeni kuli Yosefu, mucite ifyo alemweba.” Cilya icipowe cakumana icalo conse elyo Yosefu aisula amayanda yonse batutilemo iŋanu, alashitisha na ku bena Egupto pantu mu calo conse mwaponene icipowe icibi. Abantu mu fyalo fyonse nabo balaisa kukushita iŋanu kuli Yosefu pantu icipowe icibi caponene pesonde lyonse. Ilyo Yakobo aumfwile ukuti mu Egupto mwena iŋanu emo shali, aebele bamwane abaume ati, “Bushe cinshi mwikalile muleloleshanyafye? Ine nalyumfwa ukuti mu Egupto mwena iŋanu emo shili. Kanshi eko muye, mukaye tushitilako shimo, epakuti tukabe abomi twikafwa ku nsala.” Kanshi bamunyina kwa Yosefu ikumi limo epakwima balaya ku Egupto kukushita iŋanu. Lelo Yakobo talekele Benjamini, umwaice wakwa Yosefu, ukuti aye na bamunyina. Aletiina ukuti epali icibi cimo camuponena. Kanshi bamwana Israeli pamo na bantu bambi balile kukushita iŋanu, pantu na mu Kenani mwine mwaliponene icipowe. Nomba Yosefu ewapeelwe amaka yakuteeka icalo conse ica Egupto. Kanshi ewaleshitisha iŋanu ku bena Egupto bonse. Awe bamunyina kwa Yosefu ilyo bafika, bamufukamina, bakontamina panshi. Cilya Yosefu abamona, abeshiba apopene, lelo acita kwati tabeshibe iyoo. Abalansha bukali bukali, abepusha ati, “Bushe imwe mwafuma kwi?” Bamwasuka abati, “Twafuma ku calo ca Kenani, twaisa kukushita ifyakulya.” Nangu Yosefu wena aishibe bamunyina, bena tabamwishibe iyoo. Elyo Yosefu aibukisha ifiloto alotele pali bena, elyo abeba ati, “Muli nengu imwe! Mwishilefye kukulengula apakusanshila icalo cesu.” Nabo bamwasuka abati, “Iyoo shikulu, ifwe fwe babomfi bobe twishilefye kukushita ifyakulya. Kabili ifwe bonse pano tuli bana ba muntufye umo. Fwe babomfi bobe tuli bantu bacishinka, tatuli nengu iyoo.” Yosefu wena abeba ati, “Awe iyo! Muli nengu mwishilefye mukumona umo mwingasanshila icalo cesu.” Bamwasuka abati, “Fwe babomfi bobe tuli bamunyina. Twaba ikumi limo na babili, abana abaume aba muntufye umo uwikala mu calo ca Kenani. Kasuli ena ali na shifwe, lelo umbi ena tabapo.” Yosefu abeba ati, “Ala nifyo fine nandile ukuti imwe muli nengu. Kabili muleeshiwa muli ici cintu. Napali Farao umumi! Imwe tamwakafume kuno kano kasuli wenu akese kuno. Tumenipo umo pali imwe uwakuya buula munyinenwe. Imwe bonse mulesungwa mu cifungo epakuti tumone nga ifyo mulelanda cine cine fyacishinka, lelo nga teifyo na pali Farao ninshi muli nengu.” Elyo ababika mu cifungo pa nshiku shitatu. Pa bushiku bwalengele shitatu Yosefu abeba ati, “Citeni ici nga mube abomi, pantu ine naliba na katiina kuli Lesa. Imwe nga muli bantu bacishinka, lekeni munyinenwe umo ashale kuno mu cifungo. Elyo imwe bambi bonse mubwelelemo, mutwale iŋanu ku ndupwa shenu ishili mu cipowe. Lelo muli nokuleta kasuli wenu kuli ine pakuti nkashininkishe amashiwi yenu, no kufwa ninshi tamwakafwe.” Awe nabo efyo bacita. Balalanshanya abati, “Cine cine tulekandilwa pa mulandu wakwa munyinefwe. Twalimwene ifyo ali no bulanda ilyo aletupapata ukuti twimulofya, lelo ifwe tatwamumfwile nakalya. E mulandu wine ili shamo litwishile.” Rubeni epakubeba ati, “Bushe nshamwebele ukuti mwicita mwaice cibi nelyo cimo? Lelo tamwateseshe nakalya. Awe nomba tuli nokukandwa pa mulandu wakumwipaya.” Bamunyina bena tabaishibe ukuti Yosefu aletesha ifyo balelanda umo filolele, pantu pali uwalemwalwila ifyo balanda. Yosefu afuma apo bali, aya mukulila. Elyo kabili abwela uko bali, alalanda nabo. Afumya Simeoni apo bali, amukaka ninshi balemonako. Yosefu akonkomeshe ukwisusha iŋanu mu mifuko ya bamunyina, no kubwesesha cila umo indalama shabo mu mufuko wakwe. Kabili akonkomesha ukubapeelako ifyakulya fya pa bulendo. Awe fyonse ifyo fyalicitilwe. Bamunyina kwa Yosefu bakakila imifuko ya ŋanu pali bapunda babo, balaya nokuya. Apo basendeme, umo pali bamunyina akakula umufuko wakwe pakuti abuulemo ifyakulisha punda wakwe, elyo amona indalama shakwe pa mulu wa ŋanu. Aebele bamunyina ati, “Ine nabambwesesha indalama shandi, ishi shili pamulu mu mufuko.” Awe imitima yafuma, balaipushanya balekankafye ku mwenso abati, “Cinshi ici ico Lesa atucitila ifi?” Ilyo bafikile kuli shibo Yakobo mu calo ca Kenani, bamushimikileko fyonse ifyabacitikile. Bamweba abati, “Umuntu uteeka icalo ca Egupto alandile kuli ifwe bukali bukali, atucitile kwati ifwe tuli nengu sha calo. Lelo ifwe twamwebele twati, ‘Ifwe tuli bantu bacishinka, tatuli nengu iyoo. Tuli bamunyina ikumi limo na babili (12) na shifwe umofye. Umo wena tabapo, elyo kasuli ali na shifwe mu calo ca Kenani.’ Elyo uyo muntu ateeka icalo ca Egupto atweba ati, ‘Pakuti njishibe ukuti muli bantu bacishinka, mulenshila munyinenwe kuno, elyo bambi musende iŋanu ku ndupwa shenu ishili mu cipowe, nokuya muleya. Lelo muli nokuleta kuli ine munyinenwe kasuli wenu, lyena elyo nkeshiba ukuti tamuli nengu, muli bantu bacishinka. Elyo na ine nkamubwesesha munyinenwe, lyena kuti mwacita amakwebo muli cino calo.’” Ilyo batampile ukufukumuna iŋanu mu mifuko yabo, cila muntu asangamo akafunda ka ndalama shakwe mu mufuko wakwe. Cilya shibo na bamwane bamona utufunda twa ndalama, awe baikatwa no mwenso. Shibo Yakobo abeba ati, “Imwe namumpwila abana bandi. Yosefu tabapo, elyo na Simeoni nao talipo, kabili nomba mulefwaya ukusenda Benjamini. Fyonse nafimbipila!” Elyo Rubeni aeba wishi ati, “Ine nga nshibweseshe Benjamini kuli imwe, ninshi mukepaye abana bandi abaume babili. Mubikeni mu minwe yandi, nkamubwesha kuli imwe.” Lelo Yakobo abeba ati, “Umwana wandi wena tamwakaye nankwe. Munyina alifwa, elyo uyu wine eka ewashalapo. Pantu nga aponena mu busanso pa bulendo bwenu ninshi nimwe mukalenga nkaya ku calo ca bafwa ne cikonko mu bukote bwandi.” Nomba icipowe calibipile nganshi mu calo ca Kenani. Kanshi ilyo bapwile ukulya iŋanu baile shita ku Egupto, shibo Yakobo abebele ati, “Kabiyeni nakabili, muye tushitilako utwakulya na tumbi.” Lelo Yuda amweba ati, “Ulya muntu alitukonkomeshe ati, ‘Tatwakamonane na imwe nga tamwishile na munyinenwe.’ Kanshi nga cakuti mwaleka munyinefwe aye na ifwe, lyena tuleya kukumushitilako icakulya. Lelo nga tamulekele ukuti aye na ifwe, awe ninshi na ifwe tatwaye. Pantu ulya muntu atwebele ati, ‘Tatwakese monana na imwe, kano mwaisa na munyinenwe.’” Israeli epakubepusha ati, “Nga cinshi mwambikila mu bucushi pakweba uyo muntu ukuti mwalikwata munyinenwe na umbi?” Bamwasuka abati, “Ala uyo muntu, mwinefye wabikilepo ukutwipusha pali ifwe bene na pa lupwa lwesu. Atwipwishe ati, ‘Bushe shinwe epo acili? Bushe mwalikwatapo na munyinenwe na umbi?’ Kanshi ifwe twayaswikefye ifyo atwipwishe. Bushe nga kuti twaishiba shani ukuti aletweba ati, ‘Mukalete munyinenwe kuno?’” Elyo Yuda aeba Israeli wishi ati, “Lekeni kanshi nine nsende umwaice, kabili twalaimafye nombaline, pakuti imwe na ifwe na bana besu tube abomi, twifwa ku cipowe. Ine ne mwine nkasakamana ukusunga ubumi bwakwe. Muli nokubika umulandu wa pali Benjamini pali ine. Nga nshimubweseshe kuli imwe, no kumuteka apa pa cinso cenu, ninshi nkaba no mulandu kuli imwe inshiku shonse isha bumi bwandi. Atukanashingashinga nga twaliyako no kubwelako imiku ibili.” Elyo shibo Israeli abeba ati, “Kanshi nga nifyo cili nokuba, ninshi mucite ifi. Mubuule ifintu ifyawamisha ifyo twakwata muli cino calo kuno, mubike mu mifuko yenu. Elyo mukafitwale ngo bupe kuli uyo muntu. Mukasende utumafuta twakupangilako umuti, utubuci, ifinyamuti ifyanunka ubusaka, amafuta yalesha ifitumbi ukubola muri, ne nseke sha kamuti ka pisitakio na ka alumondi. Musende indalama ishakushitamo, elyo ne shakubweseshamo pali shilya babikile mu mifuko yenu, limbi balufyenyefye. Sendeni na munyinenwe muleya nombaline ukuli uyo muntu. Lesa Umwine wa maka yonse enganasha uyo muntu ku mutima akamukwatile uluse, akaleke mukabwele na ulya munyinenwe umbi elyo na Benjamini. Kwena nga efyo ndi nokufwilwa, kacikabe ifyo fine.” Kanshi bamwana Yakobo balisendele ifyabupe, indalama shakushitamo ne shakubweseshamo, kabili basendele na Benjamini wine. Baima balaya ku Egupto, baya ituula na kuli Yosefu. Cilya Yosefu amona ukuti Benjamini ali nabo, aeba kasunga wa ŋanda yakwe ati, “Senda aba bantu kumwandi. Wipayepo inama imo wipike. Aba bantu tulelya nabo akasuba.” Awe umubomfi acita ngefyo Yosefu amwebele, atwala na bantu ku ŋanda kwa Yosefu. Kanshi abo bantu epakwikatwa no mwenso ico babatwala ku ŋanda kwa Yosefu. Bena balatontonkanya abati, “Ico batuletela kuno, mulandu wa ndalama shilya babikile mu mifuko yesu pa bulendo bwakubalilapo. Alefwaya ukuti atucimfye, atwikate, atucite abasha bakwe, elyo abuule na bapunda besu.” Kanshi epakuya kuli kasunga wa ŋanda yakwa Yosefu, balanda nao ilyo bacili pa mwinshi wa ŋanda. Bamweba abati, “Twapapata mukwai, ifwe twalishile kuno kale kukushita ifyakulya. Lelo apo twasendeme, ilyo twakakwile imifuko yesu, cila muntu asangile indalama shakwe shonse apo shapelele mu mufuko wakwe pa mulu wa ŋanu. Kanshi natushibwesha, tuli nasho. Kabili natwisa na shimbi ishakushitamo icakulya. Tatwaishiba uwabikile indalama shesu mu mifuko yesu.” Umubomfi wakwa Yosefu ati, “Tekeni imitima, mwitiina. Lesa wenu, Lesa wakwa shinwe, ewamupeele isho ndalama mu mifuko yenu. Ine nalipokele indalama mwampeele.” Elyo aya fumya Simeoni amuleta kuli bamunyina. Kasunga wa ŋanda abuulile abo bantu no kubengisha mu ŋanda yakwa Yosefu. Abapeela amenshi yakusamba amakasa, elyo apeela bapunda babo icakulya. Bamunyina bapekanya ubupe bwabo ubwakwisa peela Yosefu nga aisa ilyo akasuba kaba pakati ka mutwe. Pantu balyumfwile ukuti bali nokulya kulya kwine. Cilya Yosefu aisa mumwakwe, bamunyina bamupeela ifyabupe ifyo baishile nafyo mu ŋanda, elyo bamukontamina no kumukontamina. Yosefu abepusha nga bali umutende, elyo atila, “Nga shinwe umukote mwanjebeleko, bushe ali umutende? Bushe ali umumi?” Nabo bamwasuka abati, “Ee, shifwe umubomfi wenu acili umumi kabili ali umutende.” Awe bamukontamina nganshi pakulanga umucinshi. Ilyo alebalolesha, amona Benjamini munyina uo afyelwe nao inda imo. Abepusha ati, “Bushe uyu e munyinenwe kasuli, ulya mwanjebeleko?” Elyo aeba Benjamini ati, “Lesa akupaale mwana wandi.” Ico amona munyina, Yosefu aumfwa icikonko, bwangu bwangu afumapo aya alefwaya incende ukwakulilila. Awe aya ku muputule wakwe eko alalilila. Panuma yakusamba pa menso, afuma ashipikisha, asosa nokuti, “Leteni icakulya.” Yosefu bamutwalila ifyakulya eka, na bamunyina nabo beka, na bena Egupto abalelya nankwe nabo babatwalila icakulya beka, pantu abena Egupto tabafwaya nelyo panono kulya pamo na Bahibulu, cintu ico bapata. Bamunyina babateka pantanshi yakwa Yosefu. Baikala ukukonka umo bafyalilwe, ukufuma kwibeli ukufika na kuli kasuli. Elyo bamunyina baloleshanya, bapapa pakumona ifyo baikala. Icakulya balabapeela ukufuma kwitebulo lyakwa Yosefu. Ifyakulya bapeele Benjamini fyali ifingi imiku isano ukucila umuntu onse umbi. Kanshi balya no kunwa, basansamuka pamo na Yosefu. Elyo Yosefu akonkomeshe kasunga wa ŋanda yakwe ati, “Buula imifuko ya aba bantu, wisushemo ifyakulya ukulingana na papelele amaka yabo ayakufisenda. Kabili ubike indalama shakwa cila muntu lwa pa mulu wa fyakulya mu mufuko wakwe. Elyo ubike ulukombo lwandi, lulya ulwa silifa, mu mufuko wakwa kasuli. Ulubike lwa pa mulu wa fyakulya pamo ne ndalama shakwe ishakushitamo iŋanu.” Nao acita fyonse ngefyo Yosefu amwebele. Cilya bwaca ulucelo babaleka balaya na bapunda babo. Kutifye cilya baya, tabalati bafike ukutali no musumba, Yosefu aeba kasunga wa ŋanda yakwe ati, “Ima konka balya bantu nombalinefye. Ilyo ulebasanga ubebe auti, ‘Bushe cinshi mwancitila ifibi pa fisuma mucitile? Cinshi mwaibila ulukombo lwandi ulwa silifa? Bushe lulya lukombo telo shikulu wandi anwenamo no kupendwilamo? Ici cintu mwacita cibi.’” Kanshi ilyo umubomfi abasangile nao abebele aya yene mashiwi. Nabo bamweba abati, “Shikulu bushe cinshi mwalandila ifyo? Awe cakaana, ababomfi benu tekuti bacite ica musango uyo! Moneni, twaendele ukufuma ku Kenani twamubwesesha indalama twasangile pa mulu wa ŋanu mu mifuko. Bushe cinshi ico twingebila silifa nangu golide mu ŋanda ya basokulu? Kanshi nga cakuti umo pali ifwe, fwe babomfi benu, nga asangwa nakwata ulukombo ninshi ali nokufwa. Elyo na ifwe bonse tukaba abasha bakwa shikulu.” Kasunga wa iŋanda yakwa Yosefu asosa ati, “Cisuma kacibe ifyo fine mwalanda. Lelo uo ndesanga no lukombo, euleba umusha wandi, bambi bonse tababe na mulandu.” Bwangu bwangu cila muntu atuula umufuko wakwe panshi, no kukakula akakulapo. Elyo kasunga wa ŋanda yakwa Yosefu atampa ukulafwailisha, atampilapo umufuko wa mukalamba pali bonse alekeleshako umufuko wakwa kasuli. Asanga ulukombo mu mufuko wakwa Benjamini. Pakumona ifi bamunyina balepula insalu shabo. Elyo babike ifipe pali bapunda babo, babwelela na ku musumba. Ilyo Yuda na bamunyina babwelele ku ŋanda, basangile Yosefu acili mu ŋanda. Awe bonse balambalala panshi pa cinso cakwe. Yosefu abepusha ati, “Cinshi ici mwacita? Bushe tamwishibe ukuti umuntu uuli nga ine kuti aishiba mukupendula.” Yuda ayasuka ati, “Nga finshi twingalanda shikulu? Finshi twingasosapo? Nga kuti twatila tatuli na cilubo shani? Lesa nasokolola icilubo ca babomfi benu. Ifwe bonse nomba tuli basha benu, ifwe bene bonse noyu wine basangileko ulukombo.” Lelo Yosefu ayasuka ati, “Awe ico cena ine tekuti ncicite! Umuntu wine uyo uo basangile nakwata ulukombo, ewalaba umusha wandi. Imwe bambi bonse bwelelenimo kuli shinwe umutende.” Elyo Yuda aile palama kuli Yosefu amweba ati, “Napapata shikulu kutikeni bwino kufyo umubomfi wenu alalanda. Mwifulilwa mubomfi wenu, nangu imwe mwalinganafye na Farao umwine wine. Shikulu nimwe mwaipwishe ababomfi benu amuti ‘Bushe mwalikwata shinwe nangu munyinenwe umbi?’ Elyo ifwe twayaswike atuti, ‘Twalikwata shifwe, nomba mukote, elyo na munyinefwe umbi umwaice umwaume uo shifwe afyele mu bukote. Munyina wa uyu mwaice alifwa nomba ashalapofye eka pali bamunyina abaume afyelwe nabo inda imo. Kabili wishi alimutemwa nganshi.’ Kabili nimwe mwaebele ababomfi benu amuti, ‘Mukamulete kuli ine pakuti na ine nkese mumona.’ Elyo ifwe shikulu twamwebele atuti, ‘Uyo mwaice tekuti afume pali bawishi, pantu nga afumapo kuti bawishi bafwa.’ Lelo mwaebele ababomfi benu amuti, ‘Nga cakuti tamwishile na munyinenwe kasuli ninshi tatwakamonane na imwe nakabili.’ Ilyo twabwelelemo kuli shifwe, umubomfi wenu, twaile mushimikilako ifyo imwe shikulu mwalandile. “Kabili shifwe aishile tweba ati, ‘Bwelelenimo muye shitako na tumbi utwakulya.’ Lelo ifwe twamwebele ukuti, ‘Awe iyoo, tekuti tuyeko, kanofye ninshi nga tuli na munyinefwe kasuli, lyena tuleyako. Pantu tatwakaye monana na ulya muntu kanofye tuli na munyinefwe kasuli.’ Kabili umubomfi wenu, shifwe atwebele ati, ‘Namwishiba ukuti umukashi wandi amfyalilefye abana abaume babili epela. Umo tatwaba nankwe aliya. Ine nasosele nati cine cine ciswango ca mpanga ecimulepawile. Ukufuma ilyo line nshatala mumona. Nga cakuti nao mwamusenda, elyo aponena mu busanso, ninshi nimwe mukalenga nkaya ku calo ca bafwa ne cikonko mu bukote bwandi.’ “Kanshi nomba nga cakuti nabwelelemo kuli batata umubomfi wenu no mwaice tatuli nankwe, kabili nga cakuti batata bakamona ukuti tatuli na mwaice, ninshi bakafwafye apopene. Pantu batata no mwaice balikatana nganshi mu bumi bwabo, ninshi ifwe fwe babomfi benu tukalenga shifwe akaye ku calo ca bafwa ne cikonko mu bukote bwakwe. Ne mubomfi wenu nalaile kuli batata ukuti te cakutwishika nkabwesha umwaice umumi. Nasosele nati, ‘Nga cakuti nshimubweseshe kuli imwe, ninshi nkaba no mulandu kuli imwe tata wandi inshiku shonse isha bumi bwandi.’ Eico nomba napapata, lekeni ne mubomfi wenu nshale umusha wenu shikulu mu cifulo ca mwaice pakuti wena abwelelemo na bamunyina. Nga ine kuti nabwekelamo shani kuli batata nga nshili na mwaice? Awe iyoo! Mwikaleka nkamoneko ubulanda bukeshila batata.” Kanshi Yosefu asukile afilwa ukushipikisha pa cinso ca bantu abalemubombela. Elyo aikatisha ishiwi ati, “Bonse abali muno bafumemo.” Kanshi tamwali nelyo umo na Yosefu ilyo aisokolwele kuli bamunyina. Kabili alikatishe nganshi pakulila icakuti na bena Egupto balyumfwile uko alelila. Neci cintu casukile caumfwika na kwisano kwa Farao. Elyo Yosefu aeba bamunyina ati, “Nine Yosefu! Bushe batata bacili abomi?” Lelo bamunyina baikatwa no mwenso pakumumona, bafilwa nokumwasuka. Elyo Yosefu aeba bamunyina ati, “Palameni kuno.” Awe bamupalama. Elyo asosa ati, “Nine Yosefu munyinenwe uo mwashitishe ku Egupto. Nomba mwiba na bulanda, kabili mwiifulilwa mwe bene pali ico mwanshitishe bandeta kuno, pantu ni Lesa ewantangishe pakuti mpusushe ubumi bwa bantu. Nomba imyaka yaba ibili iya cipowe mu calo, kabili kushele imyaka imbi isano iyo kushakabe kulima nelyo ukusombola. Lelo Lesa antumine ukumutangilila pakumupusushishako ku cipowe abakashala pano isonde, elyo no kupususha ubumi bwenu apakalamba. Kanshi teimwe mwandetele kuno iyoo, ni Lesa. Lesa alincita cilolo wakupanda Farao amano, mushika wa kwisano lyakwe lyonse na kateeka wa calo conse ica Egupto. “Kanshi kabiyeni bwangu bwangu kuli batata, muli nokuya beba amuti, ‘Umwana wenu Yosefu aleti, Lesa alincita kateeka wa calo conse ica Egupto. Kanshi mwise kuno ndi, mwikokola. Mukesa ikala mu mpanga ya Gosheni. Kabili mukabafye mupepi na ine, imwe bene, abana benu na beshikulu benu, impaanga ne mbushi shenu, iŋombe shenu na fyonsefye ifyo mwakwata. Nine wine nkalamufwaila ifyakulya mu Gosheni pantu kucili na imbi imyaka isano iya cipowe iyili nokwisa. Pantu nga teifyo ninshi imwe na bantu muli nabo ne fitekwa fyenu fyonse mukaponena mu bupina.’ “Awe mwaimwena mwe bene, na iwe munyinane Benjamini waimwena, ukuti icine cine nine Yosefu ne ulelanda na imwe. Mukaye shimikila batata umucinshi bampeela muno Egupto, elyo na fyonse ifyo mumwene. Kabili mukendeshe ukuleta batata kuno.” Elyo Yosefu akumbatila Benjamini munyina alalila no kulila. Benjamini nao akumbata Yosefu, alalila. Kabili Yosefu alatomona bamunyina pakubaposha, ninshi alelila nokulila. Panuma ya ifi elyo bamunyina balanda nankwe. Ilyo ilyashi lyafikile kwisano kwa Farao ukuti bamunyina bakwa Yosefu nabesa, Farao na bacilolo bakwe bonse balisansamwike. Farao epakweba Yosefu ati, “Webe bamunonko auti, ‘Mucite ifi. Twikeni inama shenu ifipe mubwelelemo ku calo ca Kenani. Mukaye buula bawiso ne ndupwa shenu, mukabalete kuno. Ine nkesa mupeela impanga yawamisha muno mu Egupto elyo mukaleipakisha ku fisabo ifisuma fya muno calo.’ Kabili ubakonkomeshe nokuti, ‘Sendeni amaceleta ya muno Egupto pakusendelamo abana benu na bakashi benu. Kabili mukasende shinwe nokwisa kuno. Mwikasakamana pa fipe fyenu mukasha, pantu fyonse ifyawamisha mu calo conse ica Egupto fikaba fyenu.’” Kanshi bamwana Israeli nabo efyo bacitile. Yosefu abapeele amaceleta ngefyo Farao akonkomeshe. Kabili abapeele ne fyakulya pa bulendo. Yosefu apeele cila muntu icakufwala icipya, lelo Benjamini wena amupeele indalama sha silifa imyanda itatu (300) ne fyakufwala ifipya fisano. Wishi ena amutumine bapunda ikumi limo abamusendele ifintu ifyawamisha ifya mu calo ca Egupto, elyo na bapunda abakota ikumi abasendele iŋanu, imikate ne fyakulya fimbi ifya pa bulendo. Elyo Yosefu abaleka ukuti baleya. Cilya balaya abeba ati, “Mwilaumana mu nshila!” Kanshi balimine bafuma mu Egupto baisa kuli shibo Yakobo mu calo ca Kenani. Elyo baeba shibo abati, “Ala Yosefu epo acili umumi! Kabili euteeka ne calo conse ica Egupto.” Yakobo asunguka, afilwa nokusumina ifyo bamweba. Lelo ilyo bamweba fyonse ifyo Yosefu abebele, kabili amona na maceleta Yosefu atumine ayakumutwala ku Egupto, lyena umutima wakwa shibo Yakobo waikala. Elyo Israeli asosa ati, “Nashininkisha kanshi! Umwana wandi Yosefu acili umumi. Ndifye nokuya mumona ilyo nshilafwa.” Kanshi Israeli alimine asenda na fyonse ifyo akwete. Ilyo afikile ku Beresheba atuula amalambo kuli Lesa wakwa Isaki wishi. Elyo ubushiku mu cimonwa Lesa alandile kuli Israeli ati, “Yakobo, Yakobo!” Nao ayasuka ati, “Epo ndi.” Lesa amweba ati, “Nine Lesa, Lesa wakwa wiso. Witiina ukuya ku Egupto, pantu eko nkakulenga ukabe umushobo ukalamba. Ine nkaya nobe ku Egupto kabili nine wine nkakubwesesha muli cino calo. Elyo kabili ni Yosefu wine eukakonga pakufwa.” Elyo Yakobo afumine ku Beresheba. Bamwana Israeli abaume baninika Yakobo na bana babo na bakashi babo mu maceleta Farao atumine kukwisa basenda. Basendela kumo ne fitekwa fyabo ne fyuma banonkele mu calo ca Kenani. Yakobo epakuya ku Egupto pamo no lupwa lwakwe lonse. Akukile ku Egupto pamo na bamwane abaume na beshikulu abaume, abana bakwe abanakashi na beshikulu abanakashi, kanshi emukuti ulupwa lwakwe lonsefye. Aya e mashina ya bena Israeli, Yakobo no lupwa lwakwe, abakukile ku Egupto. Ibeli lyakwa Yakobo ni Rubeni. Abana abaume abakwa Rubeni, ni Hanoki, Palu, Hesroni na Kami. Bamwana Simeoni abaume ni Yemueli, Yamini, Ohadi, Yakini, Sohari na Shauli uo Simeoni afyele mu mwanakashi umwina Kenani. Bamwana Levi abaume ni Geshoni, Koati na Merari. Bamwana Yuda abaume ni Ere, Onani, Shela, Peresi na Sera, (Lelo Ere na Onani bena bafwilile mu calo ca Kenani). Abana abaume bakwa Peresi ni Hesroni na Hamuli. Bamwana Isaka abaume, ni Tola, Pua, Yashubu na Shimuroni. Bamwana Sebuloni abaume ni Seredi, Eloni na Yaleeli. Aba e bana abaume abo Leya afyele kuli Yakobo ilyo bali mu calo ca Padani Aramu, ukubikapo na Dina umwana umwanakashi. Kanshi bonse pamo aba mu lupwa lwakwa Yakobo na Leya abaume na banakashi bali amakumi yatatu na batatu (33). Bamwana Gadi abaume, ni Sefoni, Hagi, Shuni, Esiboni, Eri, Arodi na Areli. Bamwana Asheri abaume ni Imina, Ishifa, Ishifi na Beriya, elyo nkashi yabo ni Sera. Beriya ali na bana abaume babili, Heberi na Matikieli. Aba e bana na beshikulu abakwa Yakobo na Silipa. Silipa eulya musha Labani apeele kuli mwane Leya. Bonse pamo bali ikumi limo na mutanda (16). Yosefu na Benjamini e bana abaume bakwa Rakeli umukashi wakwa Yakobo. Mu calo ca Egupto, Yosefu afyele abana abaume babili, Manase na Efulemu muli Asenati mwana Potifera shimapepo wa ku Oni. Bamwana Benjamini abaume, ni Bela, Bekeri, Ashibeli, Gera, Namani, Ehi, Roshi, Mupimu, Hupimu na Adi. Aba e bana abaume na beshikulupo abakwa Rakeli na Yakobo. Bonse pamo bali ikumi limo na bane (14). Mwana Dani umwaume, ni Hushimu. Bamwana Naftali abaume, ni Yaseeli, Guni, Yesa na Shilemu. Aba e bana abaume na beshikulu abakwa Yakobo na Bilua. Bilua eulya musha Labani apeele kuli mwane Rakeli. Bonse bali pamo cine lubali. Kanshi aba mu lupwa lwakwa Yakobo, emukuti bamwane na beshikulu bakwe abo aile nabo ku Egupto ukwabula ukupendelako abakashi ba bana bakwe, bali bonse pamo amakumi mutanda na mutanda (66). Yosefu afyele abana abaume babili mu Egupto. Kanshi bonse pamo, ba lupwa lwakwa Yakobo abaile ku Egupto, bali amakumi cine lubali (70). Nomba Yakobo atangishe Yuda kuli Yosefu pakuti abatangilile mu nshila ya ku Gosheni. Ilyo bafikile mu mpanga ya Gosheni, Yosefu apekanye iceleta lyakwe, aima kukwisa kumanya wishi Israeli ku Gosheni. Kutifye cilya afika pali wishi, Yosefu akumbatila wishi, alalila no kulila pa nshita ikalamba. Israeli aeba Yosefu ati, “Awe nomba kuti nafwa, apo naimwena ukuti ucili umumi.” Elyo Yosefu aebele bamunyina na ba mu ŋanda yakwa wishi ati, “Ine nalaya kuli Farao nje mweba nati, ‘Bamunyinane na ba mu ŋanda ya batata, abaleikala mu calo ca Kenani, nabesa kuli ine. Aba bantu ni bakacema balateka ifitekwa. Kanshi beshile ne mpaanga ne mbushi, iŋombe na fyonse fintu bakwata.’ Ilyo Farao akamwita, nga aipusha ati, ‘Mulimo nshi mubomba?’ Mukasuke amuti, ‘Ukufumafye ku bwaice ababomfi bobe bateka ifitekwa ngefyo ifikolwe fyabo fyalecita.’ Elyo lyena akamusuminisha ukwikala mu mpanga ya Gosheni. Pantu bakacema bonse balipatwa ku bena Egupto.” Kanshi Yosefu aile kuli Farao amweba ati, “Batata na bamunyinane nabesa ukufuma ku calo ca Kenani. Beshile ne mikuni ya mpaanga, imbushi ne ŋombe pamo ne fintu fyabo fyonse. Bali nomba ku Gosheni.” Elyo Yosefu abuulapo bamunyina basano (5) abatwala kuli Farao. Farao aipusha bamunyina Yosefu ati, “Mulimo nshi mubomba?” Nabo bayasuka Farao abati, “Ababomfi bobe ni bakacema, pamofye nge fyali ifikolwe fyesu.” Kabili bamweba nokuti, “Twishile kukwikala kuno nga beni, pantu mu Kenani muli icipowe icabipisha, na babomfi benu tabakwete kwakucemena ifitekwa. Kanshi twapapata lekeni ababomfi benu bekaleko mu Gosheni.” Farao epakweba Yosefu ati, “Bawiso na bamunonko beshile kuli iwe. Cino calo ca Egupto calo cobe, kanshi kuti waleka bawiso na bamunonko baikala mu mpanga iyawamishapo. Leka bekale mu Gosheni mwine. Kabili nga nawishiba ukuti palipo bamo abacenjela mukusunga ifitekwa, ubebe balensungilako ifitekwa fyandi.” Kabili Yosefu aile buula wishi, amutwala kuli Farao. Elyo Yakobo apaala Farao. Farao aipusha Yakobo ati, “Bushe uli ne myaka inga?” Yakobo ayasuka Farao ati, “Imyaka yandi iyakuseuluka ngo mweni pano isonde ili umwanda umo na makumi yatatu (130), nayo inono kabili iya macushi. Tekuti ilingane ne myaka iyakuseuluka kwa fikolwe fyandi.” Elyo Yakobo apaala Farao, afumako, aya nokuya. Kanshi Yosefu epakulanga wishi na bamunyina apakwikala mu calo ca Egupto. Ukulingana ne fyakonkomeshe Farao, Yosefu abapeela impanga iyawamishepo mu calo ca Egupto, abaputwila mu citungu ca Ramesesi. Kabili Yosefu alapeela ifyakulya kuli wishi na bamunyina na ba lupwa bonse abakwa wishi ukulingana no bwingi bwa bana bakwete. Nomba ifyakulya mu calo conse tamwali pantu icipowe calikulishe nganshi. Abantu mu calo ca Egupto na mu calo ca Kenani amaka yalacepelakofye ku mulandu wa cipowe. Yosefu alelonganika indalama isho abantu ba mu Egupto na ba mu Kenani baleshitamo iŋanu. Kabili aletwala ishi ndalama kwisano kwa Farao. Ilyo indalama abena Egupto na bena Kenani shapwile, abena Egupto bonse epakwisa kuli Yosefu, bamweba abati, “Tupeeleko ifyakulya. Bushe cinshi twingafwila na iwe ulemonako? Ifwe indalama nashipwa.” Yosefu abasuka ati, “Apo indalama shipwile, kanshi akuleteni ifitekwa fyenu, twakulakabushanya ifitekwa fyenu ne fyakulya.” Kanshi abantu nabo balaleta ifitekwa fyabo kuli Yosefu, bakabalwe, impaanga, imbushi, iŋombe na bapunda, elyo nao alebapeelelapo ifyakulya. Kanshi uyo mwaka onse wena alebapeela ifyakulya mukukabushanya nabo ne fitekwa fyabo. Ilyo uyo mwaka wapwile, umwaka wakonkelepo abantu balishile kuli Yosefu, bamweba abati, “Shikulu tekuti tukufise, indalama ifwe shalipwa ne fitekwa fyesu niwe wakwata. Kanshi ifwe shikulu, tatukwete nelyo cimo icishele kanofye ifwe bene na mabala yesu. Cinshi twingalobela pamo na mabala yesu, na iwe ulemonako? Kanshi tushite na mabala yesu pa fyakulya uletupeela elyo ifwe tukaba abasha bakwa Farao na mabala yesu nao yakaba yakwe. Tupeeleko imbuto pakuti tube abomi twikafwa ku nsala na mabala yesu yelasapilwafye.” Kanshi efyo Yosefu ashitile Farao amabala yonse mu calo ca Egupto. Umwina Egupto onse alishitishe amabala yakwe pantu icipowe calibipishe nganshi. Awe casuka icalo conse caba cuma cakwa Farao. Abantu bena Yosefu abacita abasha, ukutula ku mupaka umo wa Egupto ukufika na ku ubiye. Amabala ya bashimapepo yena Yosefu tayashitile iyoo, pantu bashimapepo balepoka indalama bali nokupoka kuli Farao. Kanshi emo baleshita ifyakulya balekabila. Eico bashimapepo bena tabashitishe mabala yabo. Elyo Yosefu aebele abantu ati, “Kanshi lelo nimushita pamo na mabala yenu, eico nomba muli bakwa Farao. Imbuto ishi mubyale mu mabala yenu. Lelo ukulobolola nga kwaisa, mukabuula umufuko umo pa mifuko isano iya fisabo no kupeela kuli Farao. Lelo ifyo fisabo mukashala nafyo fyenu, fikabe e mbuto shakubyala mu mabala elyo kabili efikaba fyakulya fyenu mwe bene ne ndupwa shenu na bana benu.” Abantu bamwasuka abati, “Awe namupususha ubumi bwesu. Shikulu, nga twingasanga uluse pa cinso cenu, ifwe tukabafye abasha bakwa Farao.” Kanshi Yosefu epakupanga ifunde ilyabako ukufika na lelo ilyo abena Egupto bali nokulakonka. Ili funde lyakuti umwina Egupto onse ali nokupeela kuli Farao icipande cimo pa fipande fisano fya fisabo fyonse alobolola. Amabala ya bashimapepo yena eyashasangwike amabala yakwa Farao. Abena Israeli baikele mu Egupto mu mpanga ya Gosheni. Muli iyi mpanga abena Israeli balinonkelemo ifyuma, kabili basanda, bafula nganshi. Yakobo aikele mu calo ca Egupto imyaka ikumi limo na cine lubali (17), kabili ali ne myaka yakufyalwa umwanda umo na makumi yane na cine lubali (147). Ilyo inshita ya kufwa kwakwa Israeli yapaleme, aitile mwane Yosefu, amweba ati, “Nga cingakusekesha, pisha ukuboko kobe mwisamba lye tanta lyandi ulape ukuti ukankwatila uluse ne cishinka. Wikanshiika muno Egupto. Ilyo nkaya lala ukwalala ifikolwe fyandi, mukamfumye muno mu Egupto mukaye nshiika ukwashiikwa ifikolwe fyandi.” Yosefu amweba ati, “Nkacita ngefyo mwalanda.” Israeli amweba ati, “Kanshi lapa.” Awe Yosefu nao alapa. Elyo Israeli akontamina ku mitwe ya busanshi bwakwe. Pati papite inshita elyo baishile eba Yosefu abati, “Bawiso balwele.” Elyo Yosefu abuula bamwane babili abaume, Manase na Efulemu, aya nabo. Cilya baeba Yakobo abati, “Mwano Yosefu aisa kukukumona,” Israeli aikoselesha aikala na pa busanshi. Elyo Yakobo alaeba Yosefu ati, “Lesa Umwine wa maka yonse alimonekele ku Lusi mu calo ca Kenani, elyo no kumpaala alimpaalile. Kabili anjebele nokuti, ‘Nkakulenga ukusanda no kufula. Nkakulenga ukuba ibumba lya mishobo iyingi. Kabili nkapeela ici calo ku bana bobe abali nokukukonkapo ukuti cikaleba icalo cabo lyonsefye.’ Kanshi abana benu abaume babili abo wafyele muno Egupto nshilati njise kuno, nabo nomba bana bandi. Efulemu na Manase bakulaba abana bandi kwati nifi fyaba abana bandi Rubeni na Simeoni. Lelo abana bambi abo wafyala panuma ya aba, bena bana bobe. Abo bena bakapokela ifyacishilano mu mashina ya bamunyina, Efulemu na Manase. Pantu naliketwe no bulanda ilyo nalefuma ku calo ca Padani Aramu. Ni pali ubo bulendo elyo Rakeli afwile ninshi tulifye mupepi na ku Efulata. Kanshi namushiikile kulya kwine mumbali ya musebo uwalola ku Efulata, e Betelemu wine.” Ilyo Israeli amwene bamwana Yosefu abaume, aipwishe ati, “Nga aba ni bani?” Yosefu aeba wishi ati, “Aba bana bandi Lesa ampeela kuno.” Elyo Israeli asosa ati, “Balete kuno uleke mbapaale.” Nomba Israeli alefifitilafye ku mulandu wa bukote, alemonafye panono. Kanshi Yosefu aleta bamwane abapalamika kuli wishi. Wishi nao abatomona pakubaposha, kabili abafukatila. Elyo Israeli aeba Yosefu ati, “Nshalesubila nelyo panono ukumona icinso cobe nakabili, lelo nomba Lesa nalenga ukuti mone na bamwano bene.” Elyo Yosefu afumya bamwane mu ceni cakwa Israeli, akontamina panshi. Kabili Yosefu alibuulile bamwane bonse babili. Efulemu amupisha ku kulyo kwakwe pakuti alungatane no kuboko kwa kuso ukwakwa Israeli. Manase nao amupisha ku kuso kwakwe, pakuti alungatane no kuboko kwa kulyo ukwakwa Israeli. Elyo abapalamika kuli Israeli. Lelo Israeli apusanya amaboko yakwe. Kanshi epakubika icisansa cakwe ica ku kulyo pa mutwe wakwa Efulemu, nangu ali e mwaice bantu. Elyo icisansa cakwe ica ku kuso cena acibika pa mutwe wakwa Manase nangu Manase ali e beli. Elyo apaala Yosefu ati, “Lesa uo ifikolwe fyandi Abrahamu na Isaki baletumika, Lesa uwaba kacema wandi mu bumi bwandi bonse ukufika na lelo, Malaika uwampususha ku fikali fyonse, engapaala aba baice. Ishina lyandi na mashina ya fikolwe fyandi Abrahamu na Isaki yengakonkanyapo ukwishibikwa muli aba baice. Bengasanduluka, bafule nganshi pesonde.” Ilyo Yosefu amwene ukuti wishi abikile icisansa cakwe ica ku kulyo pa mutwe wakwa Efulemu, tacamusansamwishe iyoo. Kanshi epakwikata ukuboko kwakwa wishi ukuti akufumye pa mutwe wakwa Efulemu, elyo akubike pa mutwe wakwa Manase. Yosefu aeba wishi ati, “Iyoo tata, uyu e beli, eo mubike pa mutwe wakwe icisansa cenu ica ku kulyo.” Lelo wishi akaana ati, “Ninjishiba mwana wandi, ala ninjishiba. Manase nao wine akaba umushobo, kabili uukulu. Lelo kwena, uwamwaice Efulemu akacindamapo ukucila uwamukalamba. Kabili aba mu lupwa lwakwe bena bakaba imishobo iyingi.” Kanshi epakubapaala ubo bwine bushiku ati, “Abena Israeli bakalabomfya ishina lyobe pakupaala abati, ‘Lesa engalenga ube kwati ni Efulemu na Manase.’” Kanshi efyo Israeli abikile Efulemu ukuba umukalamba pali Manase. Elyo Israeli aebele Yosefu ati, “Mona ine ndi mupepi nokufwa, lelo Lesa akulaba na imwe, kabili akamubweseshamo ku calo ca fikolwe fyenu. Lelo pafyo bamunonko bapoka, iwe nakulundilapo icalo ca lupili ico napokele ku lupanga lwandi no buta bwandi ku bena Amoli.” Elyo Yakobo aitile bamwane abaume, abeba ati, “Palameni kuno pakuti mwebeko ifili nokumufikila mu nshiku ishileisa. “Mwe bamwana Yakobo, longaneni, mumfwe, kutikeni kuli shinwe Israeli. “Rubeni, niwe beli lyandi, niwe maka yandi, niwe mwamonekele pakubala amaka yandi. Niwe wacila bonse ukucindama, niwe wacila bonse amaka. Usunkana nga menshi pali bemba, lelo teiwe ukacindamisha, pantu waile ku busanshi bwakwa wiso, wakowesha no musengele wandi. “Simeoni na Levi bana ba mano yamo yene, impanga shabo fyanso fya misoka. Ine tekuti njibike mu mapange yabo. Ine tekuti nsangwe ku kulongana kwabo. Pantu baipeye abantu ku cipyu cabo, balemanike bacilume wa ŋombe umo batemenwe. Ubukali bwabo nabulapishiwa pantu bwacilamo, ne cipyu cabo pantu ca buluku. Ine nkabapashila mu bantu bakwa Yakobo, nkabasalanganisha mu bena Israeli. “Yuda, bamunonko bakalakutasha. Abalwani bobe ukalabakama pa mukoshi. Bamunonko bakalakukontamina. We Yuda, uli mwana wa nkalamo, utila waipaya, wabwelulukako we mwana wandi. Ulalalilila, ulelambalala kwati ni nkalamo ilume, kwati ni nkalamo ikota, nga ni nani engapama ukumusunkamo? Yuda tapakabe wakukupoka ubufumu, nelyo inkonto yabufumu ukufuma kuli iwe, mpaka umwine waiko akese, uo imishobo yonse ikalabeela. Akalakakila umusepela wa punda wakwe ku mwangashi, no mwana wa punda wakwe ku myangashi iyawamisha. Akalasamba ifyakufwala fyakwe mu mwangashi, ne mingila yakwe mu mulopa wa mwangashi. Amenso yakwe yakakashikapo pa mwangashi, na meno yakwe yakabuutapo pa mukaka. “Sebuloni akalaikala mu lulamba lwa bemba, kabili akaba icabu icisuma ica mato ayakalamba. Umupaka wa calo cakwe ukafika ku Sidoni. “Isaka ni punda uwakosa, uubwandatala pakati ka mitumba ibili iya fipe. Ilyo amona ukuti ni ncende isuma apakutuushisha, ne calo camuwamina, lyena atotobela panshi pakuti bamutwike ifipe fyafina, aba umusha wakubomba umulaasa. “Dani akapingwila abantu bakwe, kwatifye luko lumo mu bena Israeli. Dani akaba ni nsoka ya mumbali ya musebo, ni nsoka yabusungu mumbali ya nshila, iyisuma kabalwe mu nkolokoso ukuti no unininepo aponene panshi ubuseneme. “Ine mpembela ipusukilo lyobe, we Yawe. “Gadi, ibumba lya bapupu likamusansa, Lelo akabalwisha no kubakonka lunkwa lunkwa. “Asheri, ifyakulya fyakwe fikaba ifyanona, akalapekanya ifyakulya ifyakuti ne mfumu yalyako. “Naftali, ni nsebula iyiyendelafye, ifyala utwana utwayemba. “Yosefu mwangashi uutwalisha, mwangashi uutwalisha uwaba mupepi na kamfukumfuku, ne misambo yauko itabilila na ku cibumba. Aba mata bamulwishishe bukali bukali bamulashile imifwi mu lupato. Lelo ubuta bwakwe tabuteletenta, amaboko yakwe yantu yakosa, ayasalapuka, ku maka yakwa Lesa wamaka yonse uwakwa Yakobo, ku maka yakwa Kacema kabili Icilibwe cakwa Israeli. Pantu ni Lesa wakwa wiso eukwafwako iwe, pantu Umwine wa maka yonse ni Lesa wa maka yonse eukupaala iwe, ne paalo lya ku mulu, ne paalo lya panshi ye tenga, ne paalo lye bele ne fumo. Amapaalo yakwa wiso yamaka ukucila amapaalo ya mpili shakale na kale, ukucila no bukankala bwa mpili sha pe na pe. Aya mapaalo yonse yengekila pa mutwe wakwa Yosefu, pa mpumi ya uo Lesa aipatwila pali bamunyina. “Benjamini, mumbulu ukali. Ulucelo asantaula ico ekete, icungulo aleakanya ifyo atapile.” Kanshi aba bonse e fikolwe fya nko ikumi limo na shibili (12) isha bena Israeli. Kabili aya e mashiwi shibo Yakobo abebele ilyo alebapaala. Cila muntu apaalilwe ne paalo ilyamulingile. Elyo Yakobo akonkomeshe bamwane ati, “Ine nomba nalaya ukwaba ifikolwe fyandi. Mukanshiike ukwalala ifikolwe fyandi mu lucengo ulwaba mwibala lyakwa Efuloni umwina Hiti. Ulu lucengo lwaba mwibala lya Makipela mupepi na ku Mamure, mu calo ca Kenani. Abrahamu ashitile ulu lucengo pamo ne bala line kuli Efuloni umwina Hiti, pakuti akwate incende ya nshinshi. Eko bashiika Abrahamu no mukashi wakwe Sara, kabili ekwashiikwa Isaki no mukashi wakwe Rebeka. Elyo na ine kulya kwine eko nashiika Leya. Ibala no lucengo lwabamo fyashitilwe ku bena Hiti.” Cilya Yakobo apwa ukukonkomesha bamwane, abwesesha amakasa yakwe pa busanshi, aleka no mweo, aya ukwalala ifikolwe fyakwe. Elyo Yosefu akumbatile wishi alelila, amutomona pakuloosha. Kabili Yosefu akonkomesha bashiŋanga abalemubombela ukuti bomike icitumbi cakwa wishi. Kanshi efyo bashiŋanga baumike icitumbi cakwa Israeli. Bashiŋanga pakumika icitumbi cakwa Israeli bapwile inshiku ishituntulu amakumi yane (40), pantu e nshiku balepwa pakumika icitumbi. Abena Egupto nabo bapwile inshiku amakumi cine lubali (70) balooshafye Israeli. Ilyo inshiku shakuloosha Israeli shapwile, Yosefu aebele ababomfi ba kwisano kwa Farao ati, “Nga cingamusekesha, munandileko kuli Farao. Napapata, mumwebe amuti, ‘Batata banengele ukuti ndape umulapo. Basosele ukuti, “Ine ndi mupepi nokufwa, kanshi ukanshiike mu nindi naimbile ne mwine, mu calo ca Kenani.” Kanshi lekeni nje nkaye shiika batata, elyo nkabwele.’” Farao ayasuka ati, “Kanshi kabiye uye shiika bawiso, ngefyo walapile kuli bawiso.” Yosefu kanshi alimine nokulaya kukushiika wishi. Ababomfi bonse bakwa Farao, bacilolo ba kwisano na bacilolo bonse aba mu Egupto balimine baya na Yosefu. Aba mu ŋanda yakwa Yosefu na bamunyina na bonse aba mu ŋanda yakwa Yakobo nabo baile nankwe. Abashele mu Gosheni bana babo, impaanga ne mbushi shabo ne ŋombe shabo. Abantu ba maceleta na baninine pali bakabalwe nabo bene baile na Yosefu. Kanshi lyali ibumba ilikalamba nganshi. Ilyo bafikile pa lubansa lwa Atadi ulo balepuminapo iŋanu ulwali mupepi na ku mumana wa Yordani, bateka icililo, baloosha apakalamba no kulila nganshi. Yosefu ateka icililo ca nshiku cine lubali pakuloosha wishi. Ilyo abena Kenani abaleikala kulya bamona icililo batekele mu lubansa lwa Atadi ulwakupuminapo iŋanu, balasosa abati, “Abena Egupto nabateka icililo icikalamba nganshi.” Kanshi eico bainikile iyi ncende ishina lya Abeli Misraimu. Kanshi bamwana Yakobo bacitile fyonse ngefyo shibo abakonkomeshe. Balisendele icitumbi cakwe ku calo ca Kenani. Bacishiika na mu lucengo lwa mwibala lya Makipela mupepi na ku Mamure. E lucengo pamo pene ne bala Abrahamu ashitile kuli Efuloni umwina Hiti pakuti akwate incende ya nshinshi. Panuma yakushiika wishi, Yosefu alibwelelemo ku Egupto pamo pene na bamunyina na bantu bambi bonse abaile nankwe kukushiika wishi. Ilyo bamunyina kwa Yosefu bamwene ukuti shibo afwa, balalanda abati, “Cikaba shani nga cakuti Yosefu atupata, alafwaya no kuilandula pa fibi twamucitile?” Kanshi bamunyina epakutuma amashiwi kuli Yosefu abati, “Bawiso ilyo bashilafwa, batukonkomeshe ukuti, mukebe Yosefu amuti, ‘Nakupapata belela bamunonko uluse pa filubo bakulufyenye na pa bubi bacitile kuli iwe.’ Kanshi twapapata belela uluse ababomfi bakwa Lesa wa bawiso ububi bwabo.” Ilyo Yosefu apokelele aya mashiwi, awe alalila no kulila. Elyo bamunyina baishile kuli Yosefu baiposa panshi, bamweba abati, “Ifwe tuli basha bobe.” Lelo Yosefu abeba ati, “Iyoo, mwitiina. Bushe ine kuti naba pa malo yakwa Lesa? Kwena imwe mwali na mapange yakuncita icibi, lelo Lesa wena ali na mapange yakucita icisuma ukupususha ubumi bwa bantu abengi ngefi fine cilecitika nomba. Kanshi mwilatiina nelyo cimo. Nine wine nakulamufwaila ifyakulya imwe na bana benu.” Efyo Yosefu abatekele imitima mukubalandila amashiwi ayasuma. Yosefu aikele mu Egupto pamo pene na bonse ba lupwa lwakwa wishi. Aikele umumi imyaka umwanda umo ne kumi limo (110). Yosefu amwene abana bakwa Efulemu na beshikulu bakwa Efulemu bene. Ilyo bamwana Makiri umwana wakwa Manase balefyalwa, Yosefu alebapokelela no kubateka pa molu yakwe. Kabili Yosefu aebele bamunyina ati, “Ine nomba ndi mupepi nokufwa. Lelo Lesa cine cine akesa mupempula. Elyo akamufumya muli cino calo, akamutwale na ku calo alaile no mulapopo kuli Abrahamu, Isaki na Yakobo.” Kabili Yosefu aebele bamwana Israeli ati, “Lapeni umulapo ukuti cine cine Lesa nga amupempula mukasenda amafupa yandi ukufuma kuno.” Kanshi Yosefu afwile ninshi ali ne myaka umwanda umo ne kumi limo (110). Elyo panuma yakumika icitumbi cakwe, bacibikile mu mbokoshi ye libwe mu Egupto mwine. Aya e mashina ya bamwana Israeli abaume pamo ne ndupwa shabo shonse, abakonkele shibo Yakobo ku calo ca Egupto. Rubeni, Simeoni, Levi, Yuda, Isaka, Sebuloni, Benjamini, Dani, Naftali, Gadi na Asheri. Bonse pamo aba mu lupwa lwakwa Yakobo bali amakumi cine lubali (70). Yosefu mwana Yakobo wena iyo nshita ninshi ali mu Egupto. Nomba Yosefu na bamunyina bonse na ba muli ilya nkulo bonse balifwile. Lelo abena Israeli bali no bufyashi, kabili no kufula bafulileko nganshi. Bafulishe icakuti bakumenefye konse mu Egupto, kabili bali abamaka nganshi. Nomba imfumu imbi iyishaishibe Yosefu, yatampile ukuteeka mu Egupto. Elyo iyi mfumu yaebele abantu baiko aiti, “Mwamona, aba bantu abena Israeli nabafulisha nganshi, kabili baliba abamaka nganshi ukutucila. Kanshi natubacenjelele epali balafulilako. Kabili nge nkondo yabuka kuti baisa twalukila, baba pamo na balwani besu, batulwisha, bafuma na mu calo baya.” Kanshi elyo basontele abakwangalila abasha. Balebapeela incito ishakosa pakubacusha. Bakuulile imfumu Farao imisumba ya matala Pitomu na Ramesesi. Lelo nangu babikilepofye ukubacusha nganshi, abena Israeli bena balefulilakofye no kusalangana mu calo conse. Kanshi abena Egupto batampile kulatiina abena Israeli nganshi, no kulababomfya buluku buluku. Balengele ubumi bwabo ukubipa nganshi pa mulandu wa milimo ya lucu mukukandila iloba, mukutama amatafwali, ne milimo yonse iyalekana lekana iya mu mpanga. Mu milimo yabo yonse abena Egupto balebabomfya buluku buluku. Elyo imfumu ya Egupto yaebele banacimbusa babili Abahibulu Shifura na Pua ukuti, “Ilyo muleyafwilisha banamayo Abahibulu ukupaapa, pa cakupaapilapo cine nga mwamona mwaume mumwipaye, nga mwanakashi mwimwipaya.” Lelo aba banacimbusa baletiina Lesa, tabaleipaya abana baume, tabalecita ifyo imfumu ya mu Egupto yabebele. Elyo imfumu yaitile banacimbusa, yalabepusha aiti, “Cinshi mwalecitila ifi? Cinshi mushaleipaila abana baume?” Nabo bayasuka Farao abati, “We mfumu, banamayo Abahibulu tababa nga banamayo abena Egupto. Bena baba abakosa, bapaapa ilyo banacimbusa tabalafikako.” Lesa nao epakulenga banacimbusa ukushuka. Abena Israeli bena elyo bacililako ukufula kabili baba abamaka nganshi. Pa mulandu wakutiina Lesa, nao Lesa alipeele banacimbusa abana. Elyo Farao akonkomeshe abantu bakwe bonse ukuti, “Muleposa umwana mwaume onse uwafyalwa mu mumana wa Nailo. Lelo abana banakashi bena mwilabepaya iyoo.” Umuntu umo uwa mu luko lwakwa Levi aupile umwanakashi wa mu luko lwakwe ulwa bwina Levi. Uyu mwanakashi alimite, afyala no mwana umwaume. Pakumona ifyo umwana ali uwayemba, nyina amufishile pa myeshi itatu. Nomba ilyo afililwe ukutwalilila ukufisa umwana, abuulile ulupe lwa matete, ashingwilako amanenekela na mapula. Emo abika umwana, ayabika no lupe mu matete mu lulamba lwa mumana. Nkashi wa mwana aiminina akatalamukila pakuti amone ifyalamucitikila. Nomba umwana wakwa Farao umwanakashi aishile ku mumana kukowa. Ababomfi bakwe abakashana balatandala mu lulamba lwa mumana. Awe ati amone ulupe mu matete, atuma umubomfi wakwe umo mukashana ukuya luleta. Cilya akupukulapo, amonamo umwana umwaume alelila. Uluse lwamwikata, asosa ati, “Uyu mwana, mwana wa muntu umo pa Bahibulu.” Elyo nkashi ya ulya mwana aipusha mwana Farao umwanakashi ati, “Bushe nje mufwailako umwanakashi Umuhibulu uwakumonseshako umwana?” Nao amwasuka ati, “Ale kabiye.” Awe umukashana aya senda na nyina kwa mwana. Mwana Farao umwanakashi amweba ati, “Senda uyu mwana uye mukulaŋonseshako, na ine nakulakulipila.” Kanshi umwanakashi epakusenda umwana, aya mukulamonsha. Panuma ilyo umwana akulileko, umwanakashi amubweseshe kuli mwana Farao umwanakashi. Nao umwana wa mfumu Farao amucitile umwana wakwe. Amwinike ne shina lya Mose, ati, “Pantu namwabwile mu menshi.” Ilyo Mose akulile, ubushiku bumo aile ku bantu bakwe Abahibulu. Aya mona ifyo baleculisha mukubombesha. Kabili Mose amona uko umwina Egupto aleuma Umuhibulu munankwe. Ilyo Mose aceba ceba, amona tapali muntu nelyo umo, aipaya umwina Egupto amufisa na mu musensenga. Ubushiku bwakonkelepo abwelelako, amona Abahibulu babili abaume balelwa. Elyo aeba uubalile umubiye ati, “Cinshi uleumina Umuhibulu mubiyo?” Nao amwasuka ati, “Nga uwakucita kateeka na kaputula wa milandu yesu nani? Bushe ulefwaya ukunjipaya nga filya waipeye umwina Egupto?” Elyo Mose umwenso wamwikata, alatontonkanya nokuti, “Cine cinefye abantu nabeshiba ifyo nacitile.” Farao pakumfwa uyu mulandu, alafwaya ukwipaya Mose, lelo Mose afulumuka Farao, aya ikala ku Midiani. Eko aikala panshi mupepi ne cishima ca menshi. Nomba shimapepo wa ku Midiani ali na bana abanakashi cine lubali, awe baisa kukutapa amenshi no kwisusha amenshi mu milimba yakunweseshamo ifitekwa fyakwa shibo. Elyo kwaisa na bakacema bamo baisa batamfyapo. Lelo Mose aima abapokololako, apeela ne fitekwa fyabo amenshi. Ilyo abakashana babwelela kuli shibo Reueli, nao abepusha ati, “Bushe cinshi mwabwelela bwangu lelo?” Nabo bamwasuka abati, “Umwina Egupto umo ewacitupokololako kuli bakacema. Kabili acitutapilako amenshi no kupeelako ifitekwa fyesu amenshi.” Elyo shibo aipusha bamwane abakashana ati, “Ngoyo muntu ali kwi? Cinshi mwamushila? Mwiteni ese alye icakulya.” Mose epakusumina ukulaikala noyo muntu, nao uyo muntu amufya umwana wakwe umukashana Sipora. Sipora afyala no mwana umwaume, nao Mose amwinike ishina lya Geshomu, asosele ati, “Ine ndi mweni muli cino calo ca bene.” Mu nshita itali ine iyo emo imfumu ya mu Egupto yafwilile. Lelo abena Israeli bena balelilishika nganshi ukucula mu busha bwabo, balelilila kuli Lesa ukuti abatuule, no kulilishika kwabo pa mulandu wa busha bwabo kwafikile kuli Lesa. Lesa aumfwile ukulila kwabo, aibukisha ne cipangano ico apangene na Abrahamu, Isaki na Yakobo. Kanshi Lesa alolesha abena Israeli, aishiba no bucushi bwabo. Nomba Mose alecema ifitekwa fyakwa shifyala Yeturo, shimapepo wa ku Midiani. Asenda ifitekwa, acilinganya mu matololo, afika na ku Holebu, ku lupili lwakwa Lesa. Kulya eko malaika wakwa Yawe amumonekele mu lubingu lwa mulilo ulwalebilima ukufuma mu cimpusa. Mose amona ukuti icimpusa cilebilima lelo tacilepya iyoo. Elyo atontonkanya ati, “Kampalameko, uleke ndoleshe icakupapusha ici namona, ico icimpusa cishipilile.” Ilyo Yawe amona ukuti Mose alapalama kukumona icimpusa, Lesa amwita ukufuma mu cimpusa ati, “Mose, Mose!” Nao ayasuka ati, “Epo ndi.” Lesa amweba ati, “Wipalama kuno. Fuula insapato shobe pantu incende wimininepo ni ncende yamushilo.” Elyo amweba nokuti, “Nine Lesa wakwa wiso, Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki kabili Lesa wakwa Yakobo.” Elyo Mose afimba pa menso pantu aletiina ukulolesha Lesa. Elyo Yawe asosa ati, “Ninjimwena ne mwine ifyo abantu bandi balecula nganshi mu Egupto. Niŋumfwa no kulila kwabo pa mulandu wa bakangalila wabo, kabili ninjishiba amacushi yabo. Eico ninjika kukubapususha ku bena Egupto no kubafumya muli ici calo, mbatwale ku calo icafunda, icikalamba, icifumfumukamo umukaka no buci. Abekalamo bena Kenani, abena Hiti, abena Amoli, abena Perisi, abena Hifi na bena Yebusi. Niŋumfwa nomba ukulila kwa bena Israeli, nimona nefyo balebacusha ku bena Egupto. Eico nomba isa nkutume kuli Farao kukufumya abantu bandi abena Israeli mu calo ca Egupto.” Elyo Mose ayaswike Lesa ati, “Nga ine nine ani, uwakuti nje kuli Farao kukufumya abena Israeli mu Egupto?” Lesa amwasuka ati, “Nkalaba na iwe. Kabili ici cikaba e cishibilo kuli iwe icakuti nine nkutumine. Ilyo ukafumya abantu mu Egupto mukapepela Lesa pali luno lupili.” Mose aebele Lesa ati, “Nga naya ku bena Israeli no kubeba ati, ‘Lesa wa fikolwe fyenu nantuma kuli imwe,’ nabo banjipusha abati, ‘Nge shina lyakwe ni nani?’ Bushe nkabasuka shani?” Lesa ayasuka Mose ati, “Nine UWABAPO. Ukebe abena Israeli auti, ‘UWABAPO euntumine kuli imwe.’” Lesa aeba Mose nakabili ati, “Webe abena Israeli auti, ‘Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu, Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki kabili Lesa wakwa Yakobo euntumine kuli imwe.’ Ili e shina lyandi ilya pe na pe ilyo inkulo shonse shikalanjibukishishako. “Kabiye kalonganike abakalamba ba bena Israeli ubebe auti, ‘Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu, Lesa wakwa Abrahamu, Isaki na Yakobo amonekele kuli ine, anjebele nokuti, “Nalisa mupempula namona nefyo abena Egupto bamucita. Kabili nimpingula ukumufumya mu Egupto umo balemucusha, no kumutwala mu calo icifumfumukamo umukaka no buci. Abekalamo bena Kenani, abena Hiti, abena Amoli, abena Perisi, abena Hifi na bena Yebusi.” ’ Abakalamba bakomfwa ifyo ukabeba. Elyo iwe na bakalamba ba bena Israeli mukaye ku mfumu ya Egupto, mukayebe ati, ‘Yawe, Lesa wa Bahibulu, alitukumanya. Eico nomba shi lekeni tuye ulwendo lwa nshiku shitatu mu matololo kukulekela Yawe Lesa wesu amalambo.’ Lelo kwena ninjishiba kuti, imfumu ya Egupto tayakasumine ukuti muye ukwabula ukupatikishiwa no kuboko kwamaka nganshi. Nomba nkabomfya ukuboko kwandi ukwamaka nganshi, nkakanda abena Egupto ku fipeshamano fintu nkacita pakati kabo. Lyena panuma imfumu ikamulekamo mukaleya. “Kabili nkalenga ukuti mukatemwikwe ku bena Egupto, epakuti ilyo mukalaya mwikaya iminwe nkutwa. Umwanakashi onse umwina Israeli akalombe umwina mupalamano umwina Egupto na onse umwanakashi ekala nankwe mu ŋanda yakwe, ifya silifa na golide ne fyakufwala. Mukafwike abana benu abaume na banakashi. Kanshi efyo mukatapa ifyuma fya bena Egupto.” Mose ayaswike ati, “Nga cakuti bakaana ukunsumina nelyo ukumfwa kuli ine, kabili basosa nokuti, ‘Yawe tamoneke kuli iwe?’” Yawe amwipusha ati, “Cinshi ico wikete mu minwe yobe?” Nao Mose ayasuka ati, “Ni nkonto.” Yawe amweba ati, “Posa inkonto panshi.” Mose aposa inkonto panshi, nayo yasanguka insoka. Mose abutukako. Elyo Yawe amweba ati, “Tambika ukuboko kobe uikate ku busolo.” Mose atambika ukuboko kwakwe aikata na ku busolo. Insoka nayo kabili yasanguka inkonto mu minwe yakwe. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Ukacite ifi pakuti bakasumine ukuti Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo, Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki kabili Lesa wakwa Yakobo alikumonekele.” Kabili Yawe aeba Mose ati, “Pisha icisansa mu mwingila obe.” Mose apishamo. Cilya afumyamo icisansa cakwe amona cikumenefye fibashi, cibuutile na tuutu ngo bunga bwa mfula. Lesa amweba nakabili ati, “Pisha icisansa cobe mu mwingila.” Apisha. Cilya acifumyamo, amona nacipola cilifye bwino ngo mubili wakwe onse. Yawe asosa ati, “Nga bakaana ukukusumina nangu ukutetekela icisungusho cantanshi, ninshi kuti basumina ici icabubili. Nga bakaana ukusumina pa mulandu wa ifi fisungusho fibili, kabili bakaana no kumfwa ifyo ulebeba, ninshi ukatape amenshi mu mumana wa Nailo ukayetile panshi pa mushili uwauma. Amenshi yakasanguka umulopa panshi.” Elyo Mose aeba Yawe ati, “We Mfumu, ine nshaishiba bwino ukulanda, ukutulafye ku kale nangufye ukutula apo mulelandila na ine. Ine nalifina ululimi kabili ndalubantika pakulanda.” Yawe nao amwasuka ati, “Bushe uwapeela umuntu akanwa nani? Nani alenga umuntu ukuti abe nkomamatwi nangu cibulu? Nani amulenga ukuti alemona nangu ukuti abe mpofu? Bushe teine, ne Yawe? Kanshi nomba kabiye! Na ine nakulakwafwa ukulanda kabili nakulakweba nefyo uli nokulanda.” Lelo Mose ayasuka ati, “We Mfumu, napapata tumeniko umbi.” Elyo Yawe afulilwa Mose nganshi, amweba ati, “Bushe tapali munonko Aroni umwina Levi? Nalishiba ukuti wena alalanda bwino. Kabili mona aleisa mukukukumanya. Akasansamuka nganshi pakukumona. Kanshi eo ukalaeba amashiwi ali nokulanda. Nkalamwafwako bonse babili ukulanda, kabili nkalamulanga ne fyakucita. Aroni eukalakulandilako ku bantu, eukaba kwati e kanwa kobe, elyo iwe ukaba kwati niwe Lesa wakwe. Nomba senda inkonto iyo wikete mu minwe, eyo ukalacitilako ifisungusho.” Kabili Mose alibwelele kuli Yeturo shifyala, amweba ati, “Napapata, lekeni mbwelelemo ku bantu bandi mu Egupto, njemona nga bacili abomi.” Yeturo amweba ati, “Kabiye, wende umutende.” Ilintu Mose acili mu Midiani, Yawe amweba ati, “Bwelelamo ku Egupto pantu abo bonse balefwaya ukukwipaya balifwa.” Kanshi Mose epakubuula umukashi wakwe na bana bakwe abaume abaninika na pali punda, aya nabo ku Egupto. Kabili asenda ne nkonto yakwa Lesa mu minwe yakwe. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Ukaye cita ifisungusho fyonse nkupeele amaka yakucita pa cinso cakwa Farao nga wabwelelamo ku Egupto. Lelo nkalenga umutima wakwe ukumalala kabili takaleke na bantu ukuti baleya. Elyo ukebe Farao auti, ‘Yawe nasosa ati, Umwana wandi umwaume Israeli e beli lyandi. Ninkweba nati, shileka umwana wandi umwaume aleya kukumpepa, nomba naukaana. Eico nomba na ine ndi nokwipaya ibeli lyobe ilyaume.’” Yawe afwaile ukwipaya Mose pa ndo apo amukumenye. Lelo Sipora abuula ilibwe ilyatwa asembulwilako ne nkanda ya ku mpela ya mubili wakwa mwane umwaume, akumya ne nkanda pa makasa yakwe no kweba Mose ati, “Cine cine uli mulume wandi uwa ku mulopa.” Elyo Yawe alekamo Mose. Kabili umukashi wakwe amweba no kumweba ati, “Pa mulandu wakusembululwa, uli mulume wandi uwa ku mulopa.” Elyo Yawe aeba Aroni ati, “Kabiye uye ukumanye Mose mu matololo.” Nao Aroni aima aya mukumanya pa lupili lwakwa Lesa, amutomona pakumuposha. Elyo Mose ashimikilako Aroni ifintu fyonse ifyo Yawe amutumine kukubeba, ne fisungusho fyonse ifintu amukonkomeshe ukuya cita. Mose na Aroni epakwima baya longanika abakalamba ba bena Israeli bonse. Elyo Aroni abashimikila fyonse ifyo Yawe aebele Mose. Kabili Mose acita ne fisungusho fyonse pa cinso ca bantu. Abantu nabo basumina. Kabili pakumfwa ukuti Yawe nabasakamana no kumona ifyo balecululuka, bonse bakontama balapepa no kupepa. Panuma ya ifi Mose na Aroni baile kuli Farao bamweba abati, “Yawe, Lesa wa bena Israeli nasosa ati, ‘Leka abantu bandi baleya pakuti bakaye ncitila inshikunkulu mu matololo.’” Farao ayasuka ati, “Nga Yawe ni nani uo ndi nokubeela no kuleka abena Israeli baleya? Nshimwishibe uyu Yawe, elyo nshaleke na bena Israeli ukuti baleya.” Nabo bayasuka abati, “Lesa wa Bahibulu alitukumanya. Shi tusuminisheni ukuya ulwendo lwa nshiku shitatu mu matololo kukulekela Yawe, Lesa wesu, ilambo, epali atwipaya ku cikuko nangu ku lupanga.” Lelo imfumu ya calo ca Egupto yabeba ati, “Mose na Aroni, cinshi mulefumisha aba bantu ku milimo yabo? Bweleleni ku milimo yenu!” Kabili Farao atila, “Moneni abantu mu calo nabafulisha, elyo na imwe mulebalesha ukubomba!” Mu bushiku ubo bwine imfumu Farao yakonkomeshe bakangalila ba bena Israeli pamo na bakalamba babo pa milimo aiti, “Mwilabapeela impimbili shakubomfya pakupanga amatafwali, muleleka baleifwaila abene. Lelo impendwa ya matafwali iyakutama cila bushiku yena mwicefyako, ibefye ilya ine iyakale. Banaŋani eco balecitila icongo abati, ‘Tulekeni tuye lekela Lesa wesu ilambo.’ Lekenifye aba bantu imilimo ibakosele, pakuti baleikalilafye ukubomba nganshi. Lyena tabakulakutika ku fyabufi.” Elyo bakangalila ba bena Israeli na bakalamba babo pa milimo baya eba abena Israeli abati, “Farao asosa ati, ‘Ine naleka ukumupeela impimbili shakubomfya. Kabiyeni muye ifwaila impimbili konse uko mwingashisanga, lelo icikongwani cenu cena tacili nakucefeshiwako nakalya.’” Kanshi abantu epakusalangana mpanga yonse mu calo ca Egupto mukutolelesha impimbili. Bakangalila balabapatikisha abati, “Mupwishe icikongwani ca cila bushiku, filya mwalecita ilyo pali impimbili.” Bakangalila bakwa Farao balepuma abakalamba ba milimo abena Israeli abo basalile, balebeba abati, “Cinshi ico mailo na lelo mushipwishishishe ukutama impendwa ya matafwali nga filya mwalecita kale?” Elyo abakalamba ba milimo abena Israeli baya mukuilishanya kuli Farao abati, “Cinshi fwe babomfi bobe watucitila ifi? Ababomfi benu tababapeela impimbili, lelo baletweba ukutama amatafwali! Kabili ababomfi benu baboma no kuboma, lelo ici cilubo ca bantu benu.” Farao nao abasuka ati, “Muli banaŋani, e cine cine muli banaŋani! Tamufwaya kubomba e mulandu mulesosela amuti, ‘Leka tuye kukulekela Yawe ilambo.’ Kanshi nomba bwelelenimo ku milimo yenu! Tabakulamupeela impimbili, lelo mwakulatama impendwa ine ilya bamupimina iya matafwali.” Abakalamba ba milimo abena Israeli baishiba ukuti bali mu bwafya pakubeba ati, “Lelo impendwa ya matafwali cila bushiku tayakacefeshiweko nakalya.” Pakufumako kuli Farao basanga Mose na Aroni balebalolela. Elyo abakalamba ba mulimo abena Israeli baeba Mose na Aroni abati, “Yawe engamulolekesha no kumukanda! Pantu nimwe mulengele ukuti Farao na bacilolo bakwe batupate. Nimwe mubikile ulupanga lwakutwipailako mu minwe yabo.” Elyo Mose aya kuli Yawe nakabili, asosa ati, “We Yawe, cinshi ulecushisha aba bantu? Bushe ici eco wantumine kuno? Ukutulafye apo nailile kuli Farao kukumweba ifyo wantumine, Farao ena acushafye aba bantu. Na iwe tawalubula abantu bobe iyoo!” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Nomba ulemona ifyo ndecita kuli Farao. Pantu ku maka yandifye nkalenga ukuti akabaleke baleya. Pantu ku maka yandifye nkalenga ukuti akabatamfye mu calo cakwe.” Kabili Lesa aebele Mose ati, “Nine Yawe. Nine namonekele kuli Abrahamu, kuli Isaki na kuli Yakobo nga Lesa Umwine wa maka yonse, lelo nshabeshibishe ukuti ishina lyandi nine Yawe. Elyo kabili napangene nabo icipangano. Nabalaile ukubapeela icalo ca Kenani umo baleikala nga beni. Elyo kabili niŋumfwa ukuilishanya kwa bena Israeli abo abena Egupto bateeka ubusha, kabili ninjibukisha ne cipangano twapangene nabo. “Eico kanshi kebe abena Israeli auti, ‘Ine nine Yawe. Ndi nokumulubula ku milimo yabuluku iya bena Egupto kabili nkamufumya na mu busha. Nkamulubula no kuboko kwandi ukwamaka, kabili nkabakanda nganshi. Nkamucita abantu abandi, na ine nkaba Lesa wenu. Elyo mukeshiba ukuti nine Yawe Lesa wenu uwamulubula ku milimo yabuluku iya bena Egupto. Nkamutwala na mu calo ico nalapile ukupeela kuli Abrahamu, kuli Isaki na kuli Yakobo. Nkacipeela kuli imwe cikabe icacishilano. Ine nine Yawe.’” Mose aisa eba abena Israeli aya mashiwi, lelo balikene ukumumfwa ico bafupwike pa mulandu wakuculisha mu busha. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Kabiye kebe Farao imfumu ya Egupto ukuti ileke abena Israeli bafume mu calo caiko.” Mose ayasuka Yawe ati, “Apo abena Israeli balikaana ukuŋumfwa, nga wena Farao kuti aŋumfwa shani, ine ne ushaishiba na kulanda bwino?” Elyo Yawe alandile kuli Mose na Aroni pa mulandu wa bena Israeli na Farao imfumu ya mu Egupto, no kubakonkomesha ukufumya abena Israeli mu Egupto. Ifi e fikolwe fya ndupwa shabo. Abana baume bakwa Rubeni, ibeli lyakwa Israeli, ni aba: Anoki, Palu, Hesroni na Kami. Aba e bakalamba ba ndupwa sha mu luko lwakwa Rubeni. Abana abaume bakwa Simeoni ni aba: Yemueli, Yamini, Ohadi, Yakini, Sohari na Shauli, umwana wa mu mwanakashi umwina Kenani. Aba e bakalamba ba ndupwa sha mu luko lwakwa Simeoni. Aya e mashina ya bamwana Levi abaume ukukonka umo bafyalilwe, ni Geshomu, Koati na Merari. Levi aikele pano calo imyaka umwanda umo na makumi yatatu na cine lubali (137). Abana baume bakwa Geshomu ukulingana ne ndupwa sha mu luko lwabo, ni Libini na Shimei. Abana baume bakwa Koati bali ni Amuramu, Isa, Hebuloni na Usieli. Koati aikele pano calo imyaka umwanda umo na makumi yatatu na itatu (133). Abana baume bakwa Merari bali ni Mali na Mushi. Aba e bakalamba ba ndupwa sha mu luko lwakwa Levi ukukonka umo bafyalilwe. Amuramu aupile Yokobedi nasenge, afyelemo Aroni na Mose. Amuramu aikele pano calo imyaka umwanda umo na makumi yatatu na cine lubali (137) Abana baume bakwa Isa bali ni Kora, Nefegi na Sikiri. Abana abaume bakwa Usieli ni Mishaeli, Elisafani na Sitiri. Aroni aupile Elisheba, mwana Aminadabu nkashi yakwa Nashoni. Afyelemo Nadabu, Abihu, Eleasa na Itama. Abana baume bakwa Kora bali ni Ashili, Elikana na Abiasafu. Aba e bakalamba ba ndupwa sha mu mukowa wakwa Kora. Eleasa, mwana Aroni, aupile umwana mwanakashi umo uwakwa Putieli. Afyelemo na Fineasi. Aba e bakalamba ba ndupwa sha mu luko lwakwa Levi, ukukonka umo bafyalilwe. Ni aba bene Mose na Aroni ebo Yawe aebele ati, “Kafumyeni indupwa shonse ne mikowa yonse iya bena Israeli mu Egupto mu mpuka shabo.” Ni Mose na Aroni ebaebele Farao imfumu ya Egupto ukuti ileke abena Israeli bafume mu Egupto. Ilyo Yawe alandile kuli Mose mu calo ca Egupto, amwebele ati, “Ine nine Yawe. Webe Farao imfumu ya calo ca Egupto ifintu fyonse ifyo ndekweba.” Lelo Mose ayaswike Yawe ati, “Apo ine nshaishiba kulanda bwino, nga kanshi Farao kuti aumfwa shani kuli ine?” Yawe nao aeba Mose ati, “Mona ndekucita nga Lesa kuli Farao, munonko Aroni nao ndemucita kasesema obe. Wakulaeba Aroni fyonse ifyo nakukonkomesha, nao Aroni munonko euli nokweba Farao ukuti aleke abena Israeli bafume mu calo cakwe. Lelo nkalenga umutima wakwa Farao ukumalala, kabili nangu nkacita ifisungusho ifingi ne finjelengwe ifingi mu Egupto, takamumfwe nakalya. Lelo nkabika ukuboko kwandi ukwamaka pali Egupto, kabili nkacita ifintu ifikali nganshi pakufumya impuka sha bantu bandi abena Israeli mu Egupto. Ilyo nkakanda abena Egupto no kufumya abena Israeli mu calo cabo, elyo abena Egupto bakeshiba ukuti ine ndi Yawe.” Awe Mose na Aroni baya cita nefyo Yawe abebele. Ilyo baile kukulanda kuli Farao, Mose ali ne myaka amakumi cine konse konse (80), Aroni nao ali ne myaka amakumi cine konse konse na itatu (83). Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Farao nga amweba ati, ‘Citeni icisungusho,’ ukebe Aroni akabuule inkonto no kuiposa panshi pa cinso cakwa Farao, nayo ikasanguka insoka.” Kanshi Mose na Aroni baya kuli Farao bacita nefyo Yawe abebele. Aroni aposa inkonto yakwe panshi pa cinso cakwa Farao na bacilolo bakwe, awe nayo yasanguka insoka. Farao nao aita abantu bakwe abamano na bakabuka, na bamalele nabo bacita ifyo fine. Cila umo aposa inkonto yakwe panshi, nasho shasanguka insoka. Lelo inkonto yakwa Aroni yaminaula inkonto shabo shonse. Nomba umutima wakwa Farao walifye uwaumalala, akaana no kumfwa kuli Mose na Aroni, nga filya fine Yawe asosele. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Umutima wakwa Farao ucili uwaumalala, alekaana nokuti abantu baye. Ukaye ulucelo kuli Farao ilyo aleya kwifwe. Ukasende ilya nkonto mu minwe yobe, ilya yasangwike insoka, ukalemulolela pa lulamba lwa mumana wa Nailo. Elyo ukamwebe Farao auti, ‘Yawe, Lesa wa Bahibulu, antumine kukukweba ati, leka abantu bandi baleya pakuti bakaye mpepa mu matololo. Nomba iwe ukufika na nomba walikaana ukumfwa.’ Ifi efyo Yawe asosele, ‘Ni kuli ici, eko iwe walanjishibila ukuti nine Yawe.’ Mona, pa menshi nalauma iyi nkonto njikete mu minwe, na menshi ya mu mumana wa Nailo yalasanguka umulopa. Isabi lyalafwa mu mumana wa Nailo, no mumana wakulanunka na bena Egupto bakulafilwa ukuya nwamo amenshi.” Yawe aeba Mose ati, “Eba Aroni auti, ‘Buula inkonto yobe, utambalike ukuboko kobe pa menshi yonse ayaba mu Egupto, aya mu mimana, aya mu mifolo, aya mu fishiba na ya mu fishima. Umulopa ukaba konsefye mu calo conse ca Egupto, mu mitondo ya fimuti na mu mitondo ya mabwe.’” Mose na Aroni bacita ifyo fine Yawe abebele. Aroni aimisha inkonto yakwe mu mulu, auma na pa menshi ya mu mumana wa Nailo, ninshi Farao na bacilolo bakwe baleloleshako. Awe na menshi yonse yasanguka umulopa. Isabi lyonse ilya mu mumana wa Nailo lyafwa, na menshi yalanunka nganshi icakuti abena Egupto balafilwa no kunwa amenshi ya mu Nailo. Umulopa wakumanafye mpanga yonse mu Egupto. Abamalele ba mu Egupto nabo bacita cimo cine ku malele yabo. Umutima wakwa Farao walifye uwaumalala, akaana no kumfwa kuli Mose na Aroni nga filya fine Yawe asosele. Nomba Farao afumapo abwelela na kwisano kumwakwe, ukwabula ukusakamana nelyo cimo. Elyo abena Egupto bonse balaimba ifishima mu lulamba lwa mumana umwakuti basange amenshi yakunwa, pantu balifililwe ukunwa amenshi ya mu mumana. Papitile nshiku cine lubali ukutula apo Yawe ayalwile amenshi ya mu mumana wa Nailo ukuba umulopa. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Kabiye kuli Farao umwebe auti, ‘Yawe asosa ati, leka abantu bandi baleya, pakuti bakaye mpepa. Nga tawabaleke ukuti baye, ndeleta icinkunka ca fyula, fikawa mu calo cobe conse. Mu mumana wa Nailo mukesulafye ifyula paa. Kabili fikalafumamo no kuya kwisano lyobe na mu muputule usendamamo, na pa busanshi bobe, na mu mayanda ya bacilolo bobe, na pa bantu bobe, na mu mabuku yakocelamo umukate na mu fyakukasawilamo umufuba. Fyakulatobaukila pali iwe, pa bantu bobe elyo na pali bacilolo bobe bonse.’” Kabili Yawe aeba Mose ati, “Eba Aroni atambalike ukuboko kwakwe ne nkonto yakwe pa mimana, pa mifolo na pa fishiba, uleke ifyula fiwe mu calo ca Egupto.” Nao Aroni atambalika ukuboko kwakwe pa menshi ya mu calo ca Egupto, awe ifyula fyafuma fyakumanafye icalo conse. Lelo abamalele nabo bacitile ifyo fine ku malele yabo, balenga ifyula ukwisa pa calo. Farao epakwita Mose na Aroni abeba ati, “Pepeni kuli Yawe afumye ifyula pali ine na pa bantu bandi, na ine nalaleka abantu benu baye kukulekela Yawe amalambo.” Mose aeba Farao ati, “Cisuma, unjebe inshita ulefwaya ukuti nkakupepeleko iwe, bacilolo bobe na bantu bobe, pakuti ifyula fifume pali imwe na mu mayanda yenu, fikashalefye mu mumana wa Nailo mweka.” Farao amwasuka ati, “Mailo.” Mose amweba ati, “Cisuma cikabe ngefyo fine wasosa. Ukeshiba ukuti takwaba uwaba nga Yawe, Lesa wesu. Ifyula fikataluka kuli iwe, kuli bacilolo bobe, ku bantu bobe na ku mayanda yenu. Fikashalafye mu mumana wa Nailo.” Ilyo Mose na Aroni bafuma kuli Farao, Mose alakuuta Yawe ukuti afumyepo ifyula aletele pali Farao. Yawe acitile ifyo Mose alombele. Ifyula ifyali mu mayanda, mu mansa na mu mpanga fyafwa. Abena Egupto bafilonganya mu mina, ne calo canunka pipi. Ilyo Farao amwene ukuti ifyula fyafwa, apemwina, umutima wakwe watwalilila ukumalala, akaana no kumfwa kuli Mose na Aroni nga filya fine Yawe asosele. Kabili Yawe aebele Mose ati, “Eba Aroni ukuti atambike inkonto, ome panshi, no lukungu lonse ulwa mu calo ca Egupto lwalasanguka bamuŋwiŋwi.” Nabo bacita ifyo fine. Aroni atambalika ukuboko kwakwe ne nkonto yakwe, auma panshi, na bamuŋwiŋwi baisa pa bantu na pa nama. Kanshi ulukungu lonse ulwa pa mushili mu Egupto lwasanguka bamuŋwiŋwi. Abamalele nabo baesha ukuleta bamuŋwiŋwi ku malele yabo, lelo bafilililwafye. Bamuŋwiŋwi balabuba abantu ne nama. Abamalele epakweba Farao abati, “Aya yena maka yakwa Lesa!” Lelo umutima wakwa Farao wali uwaumalala, akaana no kumfwa kuli Mose na Aroni nga filya fine Yawe asosele. Kabili Yawe aebele Mose ati, “Ukeme lucelocelo ukaye mukulolela Farao ilyo akalaya ku mumana, ukamwebe auti, ‘Yawe asosa ati, leka abantu bandi baleya pakuti bakaye mpepa. Nga taulekele ukuti abantu bandi baleya, nkakutumina utusembele utwingi utwakububa iwe, bacilolo bobe na bantu bobe, kabili tukengila na mu mayanda yobe. Mu mayanda ya bena Egupto mukesula utusembele na pa mushili ponse apo baba. Nomba muli ubo bushiku, mu mpanga ya Gosheni umwaikala abantu bandi mwena tamwakabe tusembele. Nkacita ifi pakuti ukeshibe ukuti ine ne Yawe naba muli cino calo. Nkalekanya pa bantu bandi na bantu bobe. Icisungusho ici cikacitika mailo.’” Yawe acitile ifyo fine. Kwaishile amabumba ya tusembele utwingi nganshi, twaya ingila mwisano lyakwa Farao na mu mayanda ya bacilolo bakwe. Mu calo conse ca Egupto utusembele twaonawile impanga. Elyo Farao aitile Mose na Aroni abeba ati, “Kabiyeni mukulekela Lesa wenu amalambo muno mwine mu calo.” Mose nao amwasuka ati, “Ico cena tacilungeme pantu inama shintu tulekela Yawe Lesa wesu ilambo, abena Egupto bena balishipata. Kanshi nga bamona tulelekela Lesa wesu ilambo lya nama isho bapata, bushe tabakatwipaye mukutulasa amabwe? Tufwilefye ukuya ulwendo lwa nshiku shitatu mu matololo kukutuula Yawe, Lesa wesu, amalambo ukulingana nefyo atukonkomeshe.” Farao nao amweba ati, “Ndemuleka muye kukulekela Yawe, Lesa wenu, amalambo ku matololo cikulu tamwile kutali. Nomba mumpapatileko.” Mose nao amwasuka ati, “Cisuma nalafuma pano, nalaya papata Yawe ukuti mailo utusembele tukafume pali Farao, na pali bacilolo bakwe na bantu bakwe. Nomba Farao ekesha ukubepa ubufi nakabili, elesha abantu ukuya lekela Yawe amalambo.” Mose atifye ashifuma pali Farao, alapapata Yawe. Nao Yawe aumfwa ukupapata kwakwe, afumya utusembele pali Farao, na pali bacilolo bakwe na pa bantu bakwe. Tapashele akasembele nelyo kamo. Lelo nalyo line umutima wakwa Farao wali uwaumalala, akaana no kuleka abantu baleya. Kabili Yawe aebele Mose ati, “Kabiye kuli Farao umwebe ukuti ifi efyo Yawe, Lesa wa Bahibulu, asosa ati, ‘Leka abantu bandi baleya, pakuti baye mpepa. Nga wabakaanya ukuti baleya kabili watwalilila no kubasunga, ukuboko kwakwa Yawe kukaleta icinkunka pa fitekwa fyenu, pali bakabalwe, bapunda, ingamila, iŋombe, impaanga ne mbushi. Lelo Yawe akalekanya pakati ka fitekwa fya bena Israeli na bena Egupto, lyena tapakafwe fitekwa nelyo fimo pa fya bena Israeli.’” Yawe napingula inshita, kabili atile, “Ni mailo elyo nkacita ici mu calo.” Ubushiku bwakonkelepo Yawe acitile ifyo asosele. Ifitekwa fya bena Egupto fyonse fyalifwile lelo ifitekwa fya bena Israeli fyena tapafwile nelyo cimo. Ilyo Farao atumine abantu kukumona ifyacitike. Nabo bamwebele ukuti tapali inama nangu imo iya mwina Israeli iyifwilepo. Lelo umutima wakwa Farao walifye waumalala, akaana nokuti aleke abantu baleya. Kabili Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Kafokotoleni imito mwilungu mwisushe indupifye, elyo Mose aye ulwila mu mwela pa cinso cakwa Farao. Imito ikaba e lukungu pa calo conse ca Egupto. Kabili icalofye conse imito ikalenga abantu ne fitekwa ukulwala ifipute ifikalasanguka ifilonda fya mafina.” Kanshi epakubuula imito ukufuma mwilungu, baya iminina pa cinso cakwa Farao. Mose aululwila imito mu mwela. Awe ifipute fyatumbile pa mibili ya bantu ne ya fitekwa, kabili fyasanguka ifilonda fya mafina. Abamalele bafililwe ukwisa kuli Mose pantu nabo bene ifipute fyalibatumbile nga filya fine fyatumbile bonse abena Egupto. Lelo Yawe alengele ukumalala umutima wakwa Farao, kabili nga filya fine Yawe asosele, Farao akene ukumfwako kuli Mose na Aroni. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Mailo ulucelocelo ukaye kuli Farao ukamwebe auti, ‘Ifi efyo Yawe, Lesa wa Bahibulu, asosa ati, leka abantu bandi baleya pakuti baye mpepa. Pantu ino nshita ndetuma ifikuko ifyabipisha nganshi pali iwe na bacilolo bobe, na pa bantu bobe. Elyo uleishiba nokuti takwaba nelyo umo uwaba nga ine mwisonde lyonsefye. Kwena nga cakuti ine njimya ukuboko kwandi no kukanda iwe na bantu bobe ku cinkunka, nga mwalilobelelafye kale. Ni pakukulanga amaka yandi eco nakubikila pa bufumu, kabili nokuti ishina lyandi lishibikwe isonde lyonse. Ucili uleitutumuna pa bantu bandi, ulebakanya nokuti baleya. Kanshi mu bushiku bwa mailo pa nshita nga ino ine nkalokesha imfula yacitalawe iya mabwe iyishatala ailoka mu Egupto ukutulafye apo ici calo catendekele ukufika na nomba. Kanshi ubile imbila iyakutila ifitekwa fyenu fyonse ne fintu fimbi fyonse ifyaba mu mpanga mukafilete mu ncende umwakuuba imfula. Pantu umuntu onse ne nama yonse ifikaba mu mpanga ukwabula ukufileta umwakuuba imfula yacitalawe iya mabwe fikafwa.’” Bacilolo bakwa Farao, abo abaikatwa no mwenso pa mulandu we shiwi Yawe asosele, bayangufyanya ukuleta abasha babo ne fitekwa fyabo umwakuuba imfula. Lelo abo abashaposeleko mano kwishiwi Yawe asosele, bashile abasha babo ne fitekwa fyabo mu mpanga. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Imisha ukuboko kobe mumulu, pakuti imfula yacitalawe iya mabwe ilokeshe mu calo conse ica Egupto. Yalalokela pa bantu, pa fitekwa elyo na pa filimwa fyonse mu mabala ya mu Egupto.” Cilya Mose aimisha inkonto yakwe mumulu, Yawe aleta ukupanta ne mfula yacitalawe iya mabwe, ne nkuba yalaponena panshi. Awe Yawe alokeshe imfula ya mabwe mu calo ca Egupto. Amabwe ya mfula yalapona, ne myele ya nkuba yalabyata. Takwatalile akuloka imfula yabipisha muli uyu musango mu calo conse ica Egupto ukutulafye apo umushobo wabo watendekele ukubako. Imfula ya mabwe yaonawile ifintu fyonse ifyali mu mpanga mu calo conse ica Egupto, abantu ne nama kumo. Imfula ya mabwe yaonawile ifilimwa mu mabala, yakobaula ne fimuti mu mpanga. Incendefye imfula ya mabwe ishalokelemo ni mu Gosheni umwaleikala abena Israeli. Elyo Farao aitile Mose na Aroni aisa beba ati, “Uno muku wena nimbifya, Yawe nalungika, ine na bantu bandi nifwe tubifishe. Papateni kuli Yawe pantu ukupanta ne mfula ya mabwe fyatucusha pafula. Na ine ndemulekako muleya kabili tamwaikale kabili muno iyoo.” Mose nao amweba ati, “Nga nafumafye muno musumba, nalaya imya amaboko yandi pakupepa kuli Yawe. Ukupanta kuleleka ne mfula ya mabwe ilepwa, epakuti wishibe ukuti umwine we sonde lyonse ni Yawe. Lelo ninjishiba ukuti iwe na bacilolo bobe tamulati mukwate akatiina kakwa Yawe Lesa nakalya.” Imfula yacitalawe iya mabwe yaonawile utumiti twa kolokondwe ne mbuto sha bale, pantu bale alitwele, na kolokondwe nao alibalwile. Lelo iŋanu na masaka fyena tafyaonaike pantu tafipakula bwangu. Elyo Mose afumine kuli Farao, aya kunse ya musumba. Ayansa maboko yakwe pakupepa kuli Yawe. Awe ukupanta ne mfula ya mabwe fyaleka, kabili ne mfula yalekelelafye ukuloka pa calo. Ilyo Farao amona ukuti imfula ya mabwe no kupanta fyaleka, abwekeshapo ukubifya nakabili. Farao na bacilolo bakwe imitima yabo yaumalala. Awe umutima wakwa Farao waumalala, alesha na bena Israeli ukuti baleya nga filya fine Yawe aebele Mose. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Kabiye kuli Farao, pantu ninenga umutima wakwe ne mitima ya bacilolo bakwe ukumalala pakuti ncite ifipeshamano uko bali. Epakuti ukaleshimikilako abana bobe na beshikulu bobe ifyo nafulwile abena Egupto ilyo nalecita ifipeshamano uko bali, pakuti mwishibe ukuti ine ndi Yawe.” Kanshi Mose na Aroni baile kuli Farao bamweba abati, “Ifi efyo Yawe, Lesa wa Bahibulu, asosa ati, ‘Bushe iwe ukaleka lilali ukukanaicefya pali ine? Leka abantu bandi baleya, pakuti baye mpepa. Nga wabalesha ukuti baleya, mailo nkaleta makanta mu calo cobe. Makanta akakupafye ponse pa mushili icakuti no mushili tawakalemoneka. Akesa lya fyonse ifyapuswikeko ku mfula ya mabwe, akesa lya ne miti yonse iyilepuka mu mabala. Akesula mwisano lyobe na mu mayanda ya bacilolo bobe na mu mayanda ya bena Egupto bonse. Ici cena bashinwe ne fikolwe fyenu tabacimonapo apo baishile pesonde lino ukufika na lelo.’” Awe Mose apilibuka alaya asha Farao. Bacilolo bakwa Farao bamweba abati, “Bushe uyu muntu akaleka lilali ukulatucusha? Shilekafye abantu baleya pakuti baye bapepe Yawe, Lesa wabo. Bushe taumwene ifyo icalo ca Egupto conaike?” Elyo babweseshe Mose na Aroni kuli Farao, nao abeba ati, “Kabiyeni kukupepa Yawe, Lesa wenu. Nomba bushe abaleya ni bani?” Mose ayasuka ati, “Tuleya na baice na bakote besu, abana besu abaume na banakashi, tulesenda ne mpaanga, imbushi ne ŋombe shesu pantu tuleya kukucitila Yawe inshikunkulu.” Farao abatumfya ati, “Yawe abe na imwe, nga cakuti ndemuleka muye na banakashi benu na bana benu! Ninshi cine cine muli na mapange ayabi. Awe iyoo! Abaumefye beka ebo baye kukupepa Yawe pantu efyo mwalelomba.” Awe batamfya Mose na Aroni ukufuma ku cinso cakwa Farao. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Tambalikila ukuboko kobe pa calo ca Egupto pakuti makanta ese pa calo. Aleisa lya fyonse ifilepuka mu mabala ne fyapuswike ku mfula ya mabwe.” Awe Mose atambalikila inkonto pa calo ca Egupto. Yawe nao aimya umwela ku kabanga walapupa pa calo ca Egupto akasubafye konse no bushikufye bonse. Cilya buleca ulucelo ninshi umwela waleta makanta, akupafye icalo conse ca Egupto. Kabili makanta asalanganinefye mpanga yonse mu calo. Awe takwatalile akuba makanta uwafula ifi, kabili takwakatale akuba uwafula fi. Akupile pa mushili ponse pasuka pafiita na fititi. Alya fyonse ifyapuswike ku mfula ya mabwe. Alya fyonse ifyalepuka mu mabala ne fitwalo fya ku miti. Mu calo conse ca Egupto tamwashele ibula nelyo limo ku miti nangu ku fimena panshi fyonse. Elyo Farao aitile Mose na Aroni bwangu bwangu, abeba ati, “Nimbifya kuli Yawe, Lesa wenu, elyo na kuli imwe bene. Mbeleleniko uluse uno winefye muku, mumpapatileko na kuli Yawe, Lesa wenu, afumye pali ine ici cinkunka cabipisha.” Elyo Mose afuma pali Farao alapapata Yawe. Yawe nao epakwalula umwela walapupa na maka nganshi ukufuma ku masamba. Awe waulula makanta onse no kumutwala muli Bemba Wakashika. Tamwashele makanta nelyo umo mu calo ca Egupto. Lelo Yawe alengele umutima wakwa Farao ukumalala, akaana nokuleka abana bakwa Israeli ukuti baleya. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Imisha ukuboko kobe mu mulu, ne mfifi yalakupa icalo conse ca Egupto, imfifi iyakuti umuntu aipampanta.” Mose nao aimisha ukuboko kwakwe mu mulu, awe ne mfifi iyafitisha fititi yakupa ne calo ca Egupto conse pa nshiku shitatu. Abena Egupto balafilwa ukumona ababiye, balafilwa no kufuma apo bali pa nshiku shitatu. Lelo ku bena Israeli kwena kwali ulubuuto, takwali mfifi iyoo. Elyo Farao aitile Mose, amweba ati, “Kabiyeni muye mupepe Yawe. Musende na banakashi na bana, lelo impaanga ne mbushi ne ŋombe shena shishale kuno.” Lelo Mose nao ayasuka ati, “Uli nokutulekafye tusende inama shakulekela Yawe, Lesa wesu, ilambo ne sha mutuulo wakoca. Awe tuli nokuya ne fitekwa fyesu fyonse, tapakashale nelyo cimo. Tukabomfyapo fimo pakupepa Yawe, Lesa wesu. Nomba teti twishibe ifyo tukabomfya pakupepa ilyo tushilafika kulya.” Yawe alengele umutima wakwa Farao ukumalala, kabili akaana no kubaleka baleya. Farao aebele Mose ati, “Fuma pano! Kabili ucenjele! Ninkatala nkumona nakabili! Ubushiku nkakumona, ukafwa.” Mose nao ayasuka ati, “Ifyo fine wasosa, ine nshakatale moneka ku cinso cobe nakabili.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Nalaleta icinkunka na cimbi icakulekelesha pali Farao na pa calo ca Egupto. Panuma ya ifyo lyena akaleka mukafume kuno. Ilyo akacita ifyo, akamutamfyamofye bonse. Kanshi eba abena Israeli, abaume na banakashi bena ukuti balombe ifintu fya silifa ne fya golide ku bena mupalamano babo.” Kabili Yawe alengele abena Egupto ukukwatila abena Israeli umucinshi. Mose nao ali umuntu mucindami nganshi mu calo ca Egupto, abantu na bacilolo bakwa Farao balimucindike. Elyo Mose aebele Farao ati, “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Ubushiku pakati, ndepitana mu calo conse ca Egupto. Amabeli yonse ayaume mu calo ca Egupto yalefwa. Ukutendekelafye pebeli lyakwa Farao, ilili nokumupyana pa cipuna cabufumu, ukufika na kwibeli lya musha umwanakashi uupela ubunga, na mabeli ya fitekwa yonse yali nokufwa. Kabili mu calo conse ica Egupto mukaba ukuloosha ukukalamba ukushatala akubamo kabili takwakatale akubamo. Lelo mu bena Israeli mwena nangufye ni mbwa tayakabosele pa muntu nelyo umo nelyo pa citekwa.’ Elyo mukeshiba ukuti Yawe alalekanya pakati ka bena Egupto na bena Israeli. Kabili bacilolo bobe bonse bakesa kuli ine no kumfukamina, bakasosa nokuti, ‘Kabiye, iwe na bantu bobe bonse abakukonka.’ Panuma ya ifyo ninshi nkaya.” Awe Mose afuma ne cipyu pali Farao. Yawe aebele Mose ati, “Farao takakumfwe nakalya epakuti nkacite ifisungusho ifingi mu calo ca Egupto.” Mose na Aroni bacitile ifisungusho ifi fyonse pa menso yakwa Farao. Lelo Yawe aumike umutima wakwe, nao akaana no kuleka abena Israeli ukuti bafume mu calo cakwe. Yawe aebele Mose na Aroni mu calo ca Egupto ati, “Uno mweshi ewakulaba kuli imwe uwakubalilapo, umweshi wakutendeka mu mwaka wenu. Mwebe ulukuta lonse ulwa bena Israeli amuti, pa bushiku ubwalenga ikumi ubwa uno wine mweshi, umwaume onse akafwaile aba mu lupwa lwakwe umwana wa mpaanga umo pali cila ŋanda. Aba mu ŋanda imo nga bacepa icakuti bafilwa ukupwa umwana wa mpaanga, bali nokwakana no mwina mupalamano, ukulingana ne mpendwa ya bantu ba mu ŋanda yakwe. Muli nokupima impaanga ilefwaikwa ukulingana umo cila umo engaliila. Inama muli nokusala shili nokuba ishilume isha mwaka umo, ishabula akalema. Muli nokushibuula pa mpaanga nangu pa mbushi. Mukashisunge mpaka no bushiku ubwalenga ikumi na shine (14) ubwa uno mweshi. Elyo ulukuta lwa bena Israeli lonse lukashipaye lilya akasuba kaba kukuwa. Elyo abantu bakabuulepo umulopa umo, bakashinge mumbali elyo na pa mulu wa filu fya pa mwinshi wa mayanda bakalaliilamo. Mu nshita ya bushiku bwine ubo bakoca inama pa mulilo no kuilila pamo ne mikate iyishatutumuka ne misalu iyalula. Mwikalya inama iyibishi nangu iyaipikwa lelo mukalyefye yonse iyaocewa, umutwe, imyendo ne fya munda fyonse. Kabili mwikaleka nelyo cimo cikafike ku lucelo. Ifikashalapo fyonse ukufika ulucelo mukoce. Kanshi ifi efyo muli nokulya iyi nama namupimpa insalu shenu mushifyantike mu mushipi, namufwala ne ndyato shenu kabili namwikata ne nkonto shenu mu minwe. Mulye mukwangufyanya pantu lipasaka lyakwa Yawe. Pali bulya bwine ubushiku, nkapita mu calo conse ica Egupto mu nshita ya bushiku no kwipaya amabeli yonse aya bantu ne nama. Kabili nkakanda imilungu yonse iya bena Egupto. Nine Yawe. Umulopa eukaba icishibilo cenu pa mayanda umo muli. Nkalacilila nga namona umulopa. Imwe icinkunka tacakamonaule ico nkaponesha pa bena Egupto. “Mukaleibukisha ubu bushiku mu nkulo shenu shonse. Mukalebusefya nge nshikunkulu yakwa Yawe. Ili lifunde lyakubelelela. Pa nshiku cine lubali mukalelya imikate iyabulamo intutumushi. Pa bushiku bwakubalilapo mukafumye intutumushi yonse mu mayanda yenu. Nga cakuti umo alya icilimo intutumushi mu nshiku ishi cine lubali, wakutamfyafye mu bena Israeli. Mukakwata ukulongana kwamushilo pa bushiku bwakubalilapo elyo na pa bwalenga cine lubali. Mwikalabombamo umulimo nelyo umo muli ishi nshiku, kanofye ukupekanya icakulya ca muntu onse. Muli nokulasefya inshikunkulu ya Mikate Ishatutumuka pantu ni pali ubu bushiku nafumishe impuka shenu shonse mu calo ca Egupto. Mukalasefya ubu bushiku mu nkulo shenu shonse, ili lifunde lyakubelelela. Mu mweshi wakubalilapo, ukufuma icungulo ca bushiku ubwalenga ikumi limo na shine (14) ukufika pa cungulo ca bushiku bwalenga amakumi yabili na bumo (21) cungulo, mukalelya umukate ushabamo intutumushi. Muli ishi nshiku cine lubali, intutumushi taili nakusangwa mu mayanda yenu. Noyo onse uukalya icintu umuli intutumushi, wakutamfyafye mu lukuta lwa bena Israeli, nangu abe umweni nangu mwana calo. Mwikalya cintu nangu cimo umuli intutumushi. Konse uko muli, mukalelya umukate umwabula intutumushi.” Elyo Mose aitile abakalamba bonse aba mu bena Israeli abeba ati, “Kabiyeni nombaline, muye salila indupwa shenu inama, mwipaye umwana wa mpaanga wa pe Pasaka. Mubuule utumisambo twa hisopo mutumpike mu mulopa uuli mu lunweno, mushinge pamulu elyo na mumbali ya filu fya pa mwinshi wa ŋanda. Kwikaba nelyo umo uwakufumina panse mpaka ulucelo. Ilyo Yawe akalapita mu calo conse ica Egupto kukwipaya abena Egupto, akalacilila nga amona umulopa ku filu fya pa mwinshi na pa mulu wa ciibi. Yawe akalesha malaika wa mfwa ukwingila mu ŋanda yenu no kumwipaya. Mukalebaka ifi fyonse mwebele nge funde lyakubelelela kuli imwe ne ndupwa shenu. Nga mwafika mu calo Yawe alaya ukumupeela, mukalebaka ifi fyonse mwebele. Ilyo abana benu bakamwipusha abati, ‘Ngefi fyonse filolele mwi?’ Mukalebeba mwati, ‘Lilambo lye Pasaka lyakwa Yawe uwacilile amayanda ya bena Israeli mu calo ca Egupto no kupususha abana besu, lelo aipeye abena Egupto.’” Awe abantu bafukama balapepa. Abena Israeli baya cita ifyo Yawe akonkomeshe Mose na Aroni. Pakati ka bushiku, Yawe aipeye amabeli yonse mu calo ca Egupto, ukutendekelafye kwibeli lyakwa Farao uwaleikala pa cipuna cabufumu, ukufika na kwibeli lya mufungwa uwali mu cifungo, na mabeli ya fitekwa fyonse aliyepeye. Farao na bacilolo bakwe bonse na bena Egupto bonse balibukile ubushiku. Awe mwali misowa iyikalamba mu calo ca Egupto, pantu takwali ŋanda nangu imo umushafwile muntu. Ilyo line ubushiku Farao aita Mose na Aroni abeba ati, “Imeni, fumeni mu bantu bandi imwe na bena Israeli! Kabiyeni mukupepa Yawe nga filya fine mwalombele. Pamo ngefyo mwasosele, musende impaanga, imbushi ne ŋombe shenu muleya. Elyo na ine mumpaaleko.” Abena Egupto balapamfya abena Israeli ukuti bafume mu calo bwangu bwangu abati, “Pantu limbi bonse kuti twafwa.” Kanshi abena Israeli babikile umufuba uwabulamo intutumushi mu fyakukashilamo, bafipomba mu nsalu, basenda na pa mabeya yabo. Kabili abena Israeli bacitile ifyo Mose abebele, balombele ku bena Egupto ifintu fya silifa ne fya golide elyo ne fyakufwala. Kabili Yawe alengele abena Egupto ukukwatila abena Israeli umucinshi, kabili babapeele ne fintu fyonse ifyo balebalomba. Kanshi efyo abena Israeli batapile ifyuma fya bena Egupto. Abena Israeli baendele ukufuma ku Ramesesi, ukuya ku Sukoti. Abaume beka beka aba pa makasa bali amakana imyanda mutanda (600,000) ukwabula ukupendelako abanakashi na baice. Kabili ibumba ilikalamba ilya bantu bambi lyaile nabo pamo ne fitekwa, impaanga, imbushi ne ŋombe. Bapangile imikate iyishatutumuka ku mufuba untu bafumine nao mu Egupto. Mu mufuba tamwali ntutumushi iyoo, pantu babatamfishefye mu calo ca Egupto, tabakwete na nshita yakupekanya ifyakulya fya pa lwendo nakalya. Inshita abena Israeli baikele mu calo ca Egupto yali imyaka imyanda ine na makumi yatatu (430). Pali ubo bwine bushiku bwakupwa kwa myaka imyanda ine na makumi yatatu (430), impuka shonse shakwa Yawe shafumine mu calo ca Egupto. Pali ubo bushiku Yawe alolele bushiku bonse pakuti abafumye mu Egupto. Kanshi, pali ubu bushiku abena Israeli bali nokulalolamo pakucindika Yawe mu nkulo shabo shonse ishikakonkapo. Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Amafunde yakukonka aye Pasaka inshikunkulu ya Cakucilila ni aya. Umwinafyalo onse tafwile kulyako Ipasaka. Lelo umusha onse uo washita kuti alyako nga cakuti walimusembulula. Lelo umweni na uyo waingisha incito, bena tabafwile kulyako iyoo. Mufwile ukuliilafye inama yonse mu ŋanda imo, tekwesha ukufumisha umupusa wa nama panse. Kabili tekwesha ukutoba ifupa nelyo limo. Ulukuta lwa bena Israeli lonse lukalesefya inshikunkulu ye Pasaka, Umwinafyalo onse uwaikala na imwe nga alefwaya ukulyako Ipasaka lyakucindika Yawe, afwile ukusembulula abaume bonse aba mu ŋanda yakwe. Lyena kuti alalyako nga bakaya mu calo. Lelo umwaume onse uushasembululwa wena tali nakulyako. Umwana calo no mweni mwikala nao bonse bali nokusunga ifunde limo line.” Abena Israeli bonse bacitile fyonse ifyo Yawe akonkomeshe Mose na Aroni. Kabili muli bulya bwine bushiku Yawe afumishe abena Israeli bonse mu calo ca Egupto mu mpuka mu mpuka shabo. Yawe aebele Mose ati, “Usangulule ibeli lyonse ilyaume. Ibeli lyonse ilya mwifumo mu bena Israeli lyandi, libe lya muntu nangu ilya nama.” Elyo Mose aebele abantu ati, “Mukaleibukisha buno bushiku ubo mwafuminemo mu calo ca Egupto umo mwali abasha. Pantu Yawe ewamufumishemo ku kuboko kwakwe ukwamaka. Kanshi mwilalyamo icintu conse icabamo intutumushi. Mu bushiku bwa lelo ubwa mu mweshi Abibu, mwalafuma mu calo ca Egupto. Ilyo Yawe akamufisha mu calo ca bena Kenani, abena Hiti, abena Amoli, abena Hifi na bena Yebusi, icalo alaile ifikolwe fyenu, icalo icifumfumukamo umukaka no buci. Mukalesefyamo iyi nshikunkulu muli uno mweshi. Mwikalalya mikate iyabamo intutumushi pa nshiku cine lubali. Elyo pa bushiku bwalenga cine lubali epo mukalesefya inshikunkulu yakucindika Yawe. Mukalelya imikate iyabulamo intutumushi pa nshiku cine lubali, kabili pakati kenu tapafwile kumoneka intutumushi nangufye mu calo cenu conse. Pali ubo bushiku ukebe umwana obe umwaume auti, ‘Ico ndecitila ifi ni pa mulandu wa fintu Yawe ancitile ilyo nalefuma mu calo ca Egupto.’ Ukusefya iyi nshikunkulu kukaba kuli imwe kwati cishibilo ca pa kuboko kwenu nangu kwati cakwibukishishako pa mpumi shenu, epakuti amafunde yakwa Yawe yaleba pa tunwa twenu. Pantu Yawe amufumishe mu calo ca Egupto no kuboko kwakwe ukwamaka. Muli nokusunga ili funde cila mwaka pa nshita iyasontwa.” “Ilyo Yawe akamufisha mu calo ca bena Kenani, ico alaile no mulapo kuli imwe ne fikolwe fyenu ukuti akamupeela, mufwile mukaletuula na mabeli yonse kuli Yawe. Kabili amabeli yonse ayalume aya fitekwa fyenu yakwa Yawe. Pebeli lyonse ilyakwa punda, muli nokupyanikishapo umwana wa mpaanga. Pakulilubula nga tamupyanikishepo umwana wa mpaanga pali punda ninshi mukamufune umukoshi. Mukalelubula abana benu bonse abaume amabeli. Nomba mu nshiku sha kuntanshi ngo mwana obe umwaume akwipusha umo cilolele, ukamwebe auti, ‘Yawe atufumishe no kuboko kwamaka mu calo ca Egupto umo twali abasha. Ilyo Farao akaanininefye ukuleka fwe bena Israeli ukuti tuye, Yawe aipeye amabeli yonse mu Egupto, aya bantu naya nama. E mulandu wine ndekela amabeli yonse ayalume ilambo kuli Yawe, lelo ibeli lyonse pa bana bandi abaume ndalilubula.’ Ukusefya iyi nshikunkulu kukaba kuli imwe kwati cishibilo ca pa kuboko nangu icakukakila pa mpumi shenu. Pantu Yawe ewamufumishe mu calo ca Egupto no kuboko kwakwe ukwamaka.” Ilyo Farao alekele abena Israeli ukuti baleya, Lesa tabatungulwile mu nshila yakupita mu calo ca Bafilisiti, nangu yena yali iyipi. Pantu Lesa atile, “Nga cakuti kwaba inkondo, abantu kuti bayalula amano, babwelelamo na ku Egupto.” Eico Lesa atungulwile abantu mu nshila iyashokela mu matololo ukulola kuli Bemba Wakashika. Abena Israeli bali abaipangasha ku bulwi ilyo bafumine mu calo ca Egupto. Mose alisendele amafupa yakwa Yosefu. Pantu Yosefu alengele abana bakwa Israeli ukulapa umulapo. Abebele ati, “Lesa cine cinefye akamwafwako. Lyena mukasende amafupa yandi pakufuma kuno.” Abena Israeli bafumine ku Sukoti, baya cita inkambi pa Etamu mupepi na kumpela ya matololo. Mu nshita ya kasuba Yawe alebatangilila mu ntumba ye kumbi pakubalanga inshila. Mu nshita ya bushiku alebatangilila mu lubingu lwa mulilo pakubasanikila pakuti baleenda akasuba no bushiku. Intumba ye kumbi akasuba nelyo ulubingu lwa mulilo ubushiku, tafyalefuma pa ntanshi ya bantu. Kabili Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli ukuti babwelelemo bacite inkambi ukulungatana na Pi Hairoti, pakati ka Migidoli na Bemba Wakashika. Bacite inkambi ukulungatana na Baali Sefoni. Farao akatontonkanya ukuti abena Israeli balelulumbafye mu calo, pantu amatololo nayabacilikila. Nkalenga umutima wakwa Farao ukumalala, nao akabasupila. Na ine nkailenga ukucindama pakucimfya Farao ne fita fyakwe. Elyo na bena Egupto bakeshiba ukuti nine Yawe.” Kanshi abena Israeli bacitile umo babebele. Nomba ilyo baebele imfumu ya calo ca Egupto ukuti abena Israeli nabafyuka, Farao na bacilolo bakwe bayalula amano pa bena Israeli. Kabili balaipushanya abati, “Cinshi ici twacita? Twaleka abena Israeli baya, baleka no kutubombela!” Kanshi Farao epakupekanya iceleta lyakwe, asenda ne fita fyakwe. Asendele amaceleta ayawamisha imyanda mutanda (600) na maceleta yonsefye aya mu Egupto, elyo cila celeta pali icita. Yawe alenga umutima wakwa Farao ukumalala, nao epakusupila abena Israeli abaleya kupama kupama. Abena Egupto emukutila bakabalwe bonse abakwa Farao, amaceleta, ifita fyonse fya pali bakabalwe ne fita fya pa makasa basupila abena Israeli. Babasanga apo bacitile inkambi pa lulamba lwa Bemba Wakashika mupepi na Pi Hairoti apalungatana na Baali Sefoni. Ilyo Farao apaleme, abena Israeli bati baloleshe, bamona abena Egupto balebakonka panuma. Awe, baiketwe no mwenso ukalamba, balakuuta na kuli Yawe. Balailishanya kuli Mose abati, “Bushe mu Egupto tamwali inindi, e mulandu watuletela mu matololo ukuti emo twise tufwile? Finshi watucitila pakutufumya mu calo ca Egupto! Bushe tatwakwebele ilyo twali mu Egupto ukuti utulekefye tulebombela abena Egupto? Ifwe cawamishapo ukubombela abena Egupto ukucila ukufwila muno mu matololo.” Mose nao ayasuka abantu ati, “Mwitiina! Shipeni, mwalamona uko Yawe alemupususha lelo. Aba bena Egupto mwamona ilelo tamwakatale amubamona nakabili. Yawe ewalamulwishishako. Imwe mwikalefye.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Cinshi ulekuutila kuli ine? Eba abena Israeli ukuti baleya kuntanshi. Imya inkonto yobe, tambalika ukuboko kobe pali bemba pakuti amenshi yakanike, pakuti abena Israeli bapite muli bemba pa mushili uwauma. Na ine ndelenga imitima ya bena Egupto ukumalala nabo bengilemo kukubasupila pakuti babakonke panuma. Kabili na ine ndeilenga ukucindama pakucimfya Farao ne fita fyakwe fyonse, amaceleta yakwe ne fita fyakwe ifya pali bakabalwe. Nga nailanga ukucindama pakucimfya Farao, amaceleta yakwe ne fita fyakwe ifya pali bakabalwe, lyena abena Egupto bakeshiba ukuti nine Yawe.” Elyo malaika wakwa Lesa uwaletungulula ifita fya bena Israeli afumine kuntanshi no kuselela kunuma. Kabili ne ntumba ye kumbi nayo yafuma kuntanshi yaselela kunuma, yaisa ba pakati ka fita fya bena Egupto ne fita fya bena Israeli. Ubushiku bonse yaletele mfifi, lelo ulubali lubiye yaletele ulubuuto. Kanshi ubushiku bonse bwapitilefye ukwabula ukuti ifita fipalamane. Elyo Mose atambalikile ukuboko kwakwe pali bemba. Yawe alenga umwela wa ku kabanga uwakosa ukupupila pali bemba ubushiku bonse. No mwela waseshapo amenshi, pashala apauma. Awe na menshi yayakanikana. Kanshi na bena Israeli epakupita muli bemba pa mushili uwauma. Amenshi yali kwati cibumba ku kulyo na ku kuso kwabo. Abena Egupto pamo na bakabalwe bakwa Farao, amaceleta yakwe ne fita fya pali bakabalwe basupile abena Israeli no kubakonka muli bemba. Cilya bwalaya kukuca Yawe, mu lubingu lwa mulilo ne ntumba ye kumbi, aloleshe panshi pa fita fya bena Egupto no kufifulunganya. Yawe alengele imipeto ya maceleta yabo ukukanaenda bwino, balecushiwa pakwenda. Elyo abena Egupto batile, “Natufulumuke abena Israeli! Pantu Yawe eulebalwilako pakulwisha Egupto.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Tambalikila ukuboko kobe pali bemba, pakuti amenshi yabwele yabunshe abena Egupto, amaceleta yabo ne fita fyabo ifya pali bakabalwe.” Mose atambalikila ukuboko kwakwe pali bemba. Kabili cilya cabafye ku macaca, awe na menshi yabwelela umo yalepita. Abena Egupto cilya bati bafulumukeko, Yawe nao abaposa mu menshi. Amenshi yabwela umo yalepita, yabunsha na maceleta ne fita fya pali bakabalwe ne fita fyonse ifyakwa Farao ifyakonkele abena Israeli muli bemba. Awe tapapuswike nangu umo nakalya. Lelo abena Israeli bena bapitile muli bemba pa mushili uwauma, amenshi yali kwati cibumba ku kulyo na ku kuso kwabo. Muli ubo bushiku Yawe apuswishe abena Israeli mu minwe ya bena Egupto. Na bena Israeli bamwene ifitumbi fya bena Egupto mu lulamba lwa bemba. Abena Israeli pakumona ifyo Yawe akwatisha amaka yantu alangile pakucimfya abena Egupto, abantu bakwatile Yawe akatiina, kabili bacetekele Yawe na Mose umubomfi wakwe. Elyo Mose pamo na bena Israeli baimbile Yawe ulwimbo abati, “Kanyimbile Yawe pantu nacimfya apakalamba. Kabalwe no wendelepo nabebisha muli bemba. Yawe e maka yandi, kabili e lwimbo lwandi. Kabili nasanguka ipusukilo lyandi. Yawe e Lesa wandi, na ine eo nakulalumbanya, ni Lesa wakwa tata, na ine eo nakulatatakula. Yawe cita ca bulwi, Yawe e shina lyakwe. “Yawe naposa muli bemba amaceleta yakwa Farao ne fita fyakwe, Bakangalila ba fita abacenjela nabanwena muli Bemba Wakashika. Amatenga ayashika nayabebisha. Bebile panshi ya matenga kwati libwe. “We Yawe ukuboko kobe kwa ku kulyo maka ayakupapisha, We Yawe ukuboko kobe kwa ku kulyo nakushonaula abalwani. Ku kucindamisha kobe eko ucimfisha abalwani bobe, Watuma icipyu cobe icikali caboca kwati ni mpimbili. Wafumya umupu mu myona yobe na menshi yatuntumana, amenshi yaiminina kwati cibumba. Amenshi ya panshi yetenga lya bemba yakosa ndi. Umulwani epakutila, ‘Kambasupile, ndebasanga. Ndeyakanya ne fitapo, no mutima wandi ulefikuta. Ndesomona ulupanga lwandi, ukuboko kwandi kulebonaula.’ Lelo, we Yawe, ilyo wabaputa umupu obe, awe bemba abebisha. Baponena mu menshi yakali ngo mutofwe. Nani, we Yawe, uwaba nga iwe pa milungu yonse? Nani uwaba nga iwe ku bucindami bwamushilo, uwakutiina ku fintu ifikankala acita na ku fyakupapa acita? Watambalike ukuboko kobe kwa ku kulyo no mushili wabamina. Ku citemwiko cobe icishipwa watangilila abantu abo walubula. Ku maka yobe ubatungulula ku cifulo cobe icamushilo. Imitundu ya bantu yaumfwa, yalatutuma ku mwenso, Abafilisiti baikatwa no mwenso ukalamba nganshi. Imfumu sha bena Edomu shatiina nganshi. Intungulushi sha bena Moabu shalakankafye ku mwenso. Abena Kenani bafwa umutombo ku mwenso. Baikatwa no mwenso uukalamba no kutiinisha nganshi. Ku maka ya kuboko kobe babafye tondolo nge libwe, mpaka we Yawe abantu bobe bapita, mpaka abantu bobe abo walubula bapita. Ulebengishamo nokuleka bekale pa lupili lobe, pa ncende we Yawe iyo wacita ukuba icifulo cobe, icifulo camushilo ico we Mfumu wakuula ne minwe yobe. We Yawe ukateeka imyaka ne myaka pe.” Abena Israeli bapitile muli bemba pa mushili uwauma. Lelo Yawe abweseshe amenshi no kwibisha bakabalwe bakwa Farao na maceleta ne fita fya pali bakabalwe ilyo baile muli bemba. Elyo kasesema mwanakashi Miriamu nkashi yakwa Aroni abuula insombo alalisha, na banakashi bonse balamukonka panuma balelisha insombo, balecinda nokucinda. Miriamu asamuna no lwimbo ati, “Imbileni Yawe pantu nacimfya apakalamba. Kabalwe no wendelapo nabebisha muli bemba.” Elyo Mose atungulwile abena Israeli ukufuma kuli Bemba Wakashika, baya mu matololo ya Shuri. Baendele mu matololo inshiku shitatu ukwabula ukusanga amenshi. Ilyo bafikile ku Mara, amenshi ayali kulya yali ayalula. Kanshi bafililwe no kuyanwa. Ici ecalengele palya bapenike ishina lya Mara. Elyo abantu balailishanya kuli Mose ati, “Bushe nomba tulenwa nshi?” Elyo Mose akuutile kuli Yawe, elyo Yawe nao amulanga icimuti cimo. Mose aciposa mu menshi, na menshi yaba ayasuma ayakunwa. Palya pene epo Yawe abapeele icipope na mafunde, kabili no kubesha epo abeseshe. Abebele ati, “Nga cakuti mwaba ne cumfwila kwishiwi lyakwa Yawe, ine ne Yawe Lesa wenu, nga mwalacita ifyalungama pa cinso cakwe, kabili mwalakonka na mafunde yakwe, no kusunga ifipope fyakwe fyonse, ninshi na ine nshakamuletele malwele yalya naletele abena Egupto, pantu nine Yawe uumundapa.” Elyo baile ku Elimu, ukwali utumfukumfuku twa menshi ikumi na tubili (12) no tuncindu amakumi cine lubali (70). Kulya eko bacitile inkambi mupepi na menshi. Ulukuta lonse ulwa bena Israeli lwafumine ku Elimu lwafika ku matololo ya Shini pa bushiku bwalengele ikumi na shisano ubwa mu mweshi wabubili, ukutula apo bafumine mu Egupto. Amatololo ya Shini yaba pakati ka Elimu na Sinai. Awe, ulukuta lonse lwa bena Israeli lwalailishanya kuli Mose na Aroni mu matololo. Lwalabeba ati, “Kanshi Yawe nga atwipailefye mu Egupto. Pantu mwena twaleikala apali inongo sha nama no kulya ifyakulya ifingi apo tulefwaila. Nomba moneni mwatuleta muno mu matololo pakuti ibumba lyonse lifwe ku nsala.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Nakulaponya icakulya ukufuma ku mulu nge mfula. Abantu bali nokulafumina kunse ya nkambi cila bushiku no kulonganya ifyakulya ifilingile ukulya pa bushiku bumo. Ifi efyo ndefwaya ukubesha, pakumona nga bakakonka amafunde yandi. Pa bushiku bwalenga mutanda pena bakalelonganika ifyakulya fya nshiku shibili.” Kanshi Mose na Aroni baebele abena Israeli bonse abati, “Icungulo mwalaishiba ukuti ni Yawe ewamufumishe mu calo ca Egupto. Mailo ulucelo mukamona ubucindami bwakwa Yawe, pantu naumfwa ifyo muleilishanya kuli ena. Nga ifwe tuli bani abakuti mwailishanyako?” Kabili Mose abeba nokuti, “Mukeshiba ukuti ni Yawe, nga amupeela inama yakulya icungulo elyo ulucelo akamupeela umukate onse mukafwaya pa mulandu wakuti Yawe naumfwa ukuilishanya kwenu kuli ena. Nga ifwe tuli bani? Ala, tekuli ifwe muleilishanya lelo ni kuli Yawe.” Elyo Mose aebele Aroni ati, “Eba ulukuta lwa bena Israeli lonse utile, ‘Iseni pa cinso cakwa Yawe, pantu naumfwa ifyo muleilishanya.’” Cilya Aroni acili alelanda ku lukuta lwa bena Israeli lonse, ulukuta lwalolesha ku matololo, awe apopene lwamona ubucindami bwakwa Yawe mwikumbi. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Niŋumfwa ifyo abena Israeli baleilishanya. Ubebe auti, ‘Icungulo mulelya inama elyo ulucelo mukalya umukate mukekuta. Elyo mukeshiba ukuti nine ne Yawe Lesa wenu.’” Mu cungulo, inkwale shingi shaisa shakumana inkambi yonse, kabili ulucelocelo kwawile umume washinguluka inkambi yonse. Ilyo umume wakuntika, pa mushili mu matololo pamoneke utuntu utwapapatala utwabuuta tuutu kwati bunga bwa mfula. Ilyo abena Israeli bamwene ifi, balaipushanya abati, “Nga utu nato ni tunshi? Pantu tatwishibe.” Mose epakubeba ati, “Uyu e mukate Yawe amupeela ukuti mulye. Ifi efyo Yawe akonkomeshe, ‘Umuntu onse ali nokukungubapo ukulingana no kulya kwakwe. Mulekunguba icipimo ca omeri umo icaisula ica cila muntu mwikala nao mwitenti lyenu.’” Awe, abena Israeli balacita ifyo babebele, bamo balakunguba ifingi elyo bambi utunono. Nomba cilya bapima mu cipimo ca omeri, basanga abacikunguba ifingi tafyaleshalapo, elyo abacikunguba utunono nabo bene tabalebulisha. Umuntu onse alekunguba ukulingana no kulya kwakwe. Kabili Mose abebele ati, “Peba uwakushako nangu tumo ukufika mailo lucelo.” Lelo bamo bakeene ukumfwila Mose. Bashilepo fimo ukufika ulucelo, lelo mwali mititi fyatampile no kulanunka. Kanshi Mose epakubafulilwa. Cila muntu alekunguba cila lucelo ukulingana no kulya kwakwe, lelo akasuba kaleti nga kakaba fyasunguluka. Pa bushiku bwalenga mutanda pena balekunguba ifyakulya fya nshiku shibili, cila muntu icipimo ca baomeri babili. Elyo intungulushi sha lukuta lwa bena Israeli shaisa shimikilako Mose uyu mulandu. Nao Mose asheba ati, “Ifi efyo Yawe akonkomeshe ukuti ubushiku bwa mailo bwakutuusha, Lisabata lyamushilo lyakwa Yawe. Kanshi mupange imikate intu mulefwaya ukupanga kabili mwipike nefyo mulefwaya ukwipika. Panuma yakulya musunge fyonse ifileshalapo mpaka mailo.” Kanshi nabo bashilepo ifyakulya fimo mpaka ulucelo ngefyo Mose abakonkomeshe, ne cakulya tacalenunka nelyo ukubamo imititi. Mose epakubeba ati, “Ilelo nifi efyo mulelya pantu Lisabata lyakwa Yawe. Kanshi ilelo tamwasangeko nangu cimo pa mushili. Mu nshiku mutanda mukalekunguba ifyakulya, lelo pa bushiku bwalenga cine lubali pe Sabata takwakaleba nelyo cimo.” Nomba pa bushiku bwalenga cine lubali abantu bamo bafumine kunse ya nkambi kukukunguba ifyakulya, lelo tabafisangileko iyoo. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Bushe mukaleka lilali ukukanasunga amafunde yandi nefyo ndemukonkomesha? Moneni! Yawe namupeela Isabata, e mulandu wine pa bushiku bwalenga mutanda akulamupeela icakulya ca nshiku shibili. Kanshi pa bushiku bwalenga cine lubali umuntu onse ali nokuba apo ali. Kabili takuli nangu umo uwakufuma pamwakwe iyoo.” Eico kanshi abantu baletuusha pa bushiku ubwalenga cine lubali. Abena Israeli bainike cakulya cilya balelya ishina lya maana. Maana ali uwabuuta ngo tuseke twa kolianda, kabili mu kanwa waleumfwika uwalowa kwati tumikate twapapatala uto pakupanga babikamo ubuci. Mose elyo abeba ati, “Yawe nakonkomesha ati, ‘Mubuule icipimo ca omeri umo uwa maana, musungilemo maana ya bana benu abakalafyalwa kuntanshi, epakuti nabo bakalemona icakulya ico nalemupeela ukuti mulelya mu matololo ilyo namufumishe mu calo ca Egupto.’” Kanshi Mose aebele Aroni ati, “Buula umutondo, ubikemo icipimo ca omeri umo wa maana, elyo uuteke na pa cinso cakwa Yawe pakusungila abana benu kuntanshi.” Ngefyo Yawe akonkomeshe Mose, pakusunga maana Aroni abika umutondo pantanshi ya Mbokoshi ya Cipangano. Abena Israeli balile maana pa myaka amakumi yane (40) mpaka nelyo bafikile mu calo umwali abantu. Balile maana mpaka nelyo bafikile ku mupaka wa calo ca Kenani. Omeri umo aleingila ikumi limo mu cipimo ca efa. Ulukuta lwa bena Israeli lonse lwafumine mu matololo ya Shini. Lwaleti lwafuma pali iyi ncende lwaya kuli imbi ukulingana ngefyo Yawe alelutungulula. Lwacitile inkambi pa Refidimu, nomba palya tapali menshi ayakuti abantu banwe. Balaumanya Mose abati, “Tupeele amenshi yakunwa.” Mose nao abasuka ati, “Cinshi mulengumanishisha? Cinshi muleesesha Yawe?” Nomba abantu baiketwe ne cilaka nganshi kulya, kanshi balailishanya na kuli Mose abati, “Cinshi watufumishe mu Egupto? Bushe ni kukwisa twipaila pamo na bana besu ne fitekwa fyesu ku cilaka?” Elyo Mose akuuta kuli Yawe ati, “Bushe ncite shani naba bantu? Aba bantu balantoba amabwe.” Yawe aebele Mose ati, “Tangilila abantu. Usendepo na bakalamba ba mu bena Israeli bamo, kabili usende mu minwe yobe ne nkonto ilya waumine pa mumana wa Nailo elyo uleya. Na ine ndeiminina ku ntanshi yobe pa cilibwe ca Holebu. Ume mu cilibwe, na menshi yakuti abantu banwe yalefumamo.” Awe Mose nao acita ifyo fine ilyo abakalamba ba bena Israeli balemonako. Mose ainike pa ncende palya Masaya na Meriba pantu palya epo abana bakwa Israeli bailishenye, kabili epo baeseshe Yawe ilyo batile, “Bushe Yawe aba na ifwe nangu iyoo?” Elyo abena Amaleki baishile ku Refidimu kukulwisha abena Israeli. Mose aebele Yoshua ati, “Salapo abaume bamo abakuti mukaye nabo kukulwa na bena Amaleki. Na ine mailo nkaya iminina pa lupili ninjikata inkonto yakwa Lesa mu minwe yandi.” Kanshi Yoshua nao acitile ifyo Mose amukonkomeshe, alwisha na bena Amaleki. Mose, Aroni na Huri nabo banina pa mulu wa lupili. Nomba Mose alati nga aimya amaboko yakwe mumulu, abena Israeli balacimfya abena Amaleki. Elyo nga aponya amaboko yakwe, abena Amaleki nabo ninshi balacimfya. Ilyo amaboko yakwa Mose yanaka, Aroni na Huri babuula ilibwe balibika apo ali, epo aikala. Elyo baimya amaboko yakwe umo lubali lumo umbi lubali lubiye. Kanshi amaboko yakwe yashele ifyo fine mpaka akasuba kasuka kawa. Kanshi efyo Yoshua acimfishe abena Amaleki ku lupanga. Elyo Yawe aebele Mose ati “Lemba ici cacitika mu citabo icipombwa pakuti bakalecibukisha, kabili ushininkishe ukuti Yoshua aumfwako pantu nkalofya abena Amaleki kabili tabakatale abebukishiwa pano isonde.” Mose epakukuulapo ubulambo abwita nokuti, “Yawe e luunga lwandi.” Pantu atile “Ukuboko kwandi kuli pa luunga lwakwa Yawe. Yawe ewakulalwisha pe abena Amaleki umukalakonkanina inkulo.” Yeturo shifyala Mose, shimapepo wa ku Midiani, aumfwile ifintu fyonse ifyo Lesa acitile Mose na bena Israeli nefyo Yawe abafumishe mu Egupto. Panuma, Mose alekele umukashi wakwe Sipora ukubwelelamo kuli wishi Yeturo. Yeturo nao apokelela mwane pamo na bana bakwe abaume. Mose ainike umwana wakwe umo ishina lya Geshomu, pantu atile, “Ndi mweni mu calo ca bene.” Umbi nao amwinike shina lya Eliese pantu atile, “Lesa wakwa tata ewangafwile no kumpususha ku lupanga lwakwa Farao.” Yeturo shifyala Mose aishile kuli Mose pamo na bamwana Mose na muka Mose, abakumenye mu matololo umo acitile nkambi mupepi no lupili lwakwa Lesa. Yeturo alilaishe amashiwi kuli Mose ati, “Ine Yeturo ne sofyala ndi mu nshila, ndeleta umukashi obe na bamwano bonse babili.” Kanshi Mose afuma mukusengela shifyala, amufukamina no kumutomona pakumuposha. Cilya bapwa ukuposhanya baingila na mwitenti. Mose ashimikila shifyala fyonse ifyo Yawe acitile Farao na bena Egupto pa mulandu wa bena Israeli. Kabili amushimikila na mafya yonse abantu bapitilemo mu nshila elyo nefyo Yawe abapuswishe. Yeturo asansamwike nganshi pakumfwa ifisuma fyonse fintu Yawe acitile abena Israeli pakubapokololako mu minwe ya bena Egupto. Yeturo asosa nokuti, “Napaalwe na matotelo Yawe uwamupokolwele mu minwe yakwa Farao kabili uwamupokolwele na mu minwe ya bena Egupto! Awe nomba naishiba ukuti kanshi Yawe alicila imilungu yonse pantu acitile ici ku balesunga abena Israeli buluku buluku.” Elyo Yeturo shifyala Mose aleta ifye lambo lyakocela Lesa ne fya malambo yambi ayakulekela Lesa. Aroni nao aisa na bakalamba aba mu bena Israeli kukulya icakulya pamo na shifyala Mose pa cinso cakwa Lesa. Ubushiku bwakonkelepo Mose aikele pa cipuna cakupingwilapo abantu, na bantu baiminine ukumushinguluka ukutula ulucelo mpaka ne cungulo. Ilyo Yeturo shifyala Mose amona ifyo Mose alebombela abantu, amwipusha ati, “Cinshi ulecitila ifi ku bantu? Mulandu nshi wikalilefye weka ulepingula ilyo abantu bonse aba beminine nabakushinguluka ukutula ulucelo mpaka ne cungulo?” Nao Mose ayasuka shifyala ati, “Pantu abantu besa kuli ine kukubepushishako ubufwayo bwakwa Lesa. Ilyo babikana ifikansa, besa kuli ine, na ine ndabaputwila ifikansa, kabili nenga nokuti beshibe ifipope na mafunde yakwa Lesa.” Elyo Yeturo shifyala Mose amwebele ati, “Umusango ulebombelamo tauweme iyoo. Iwe pamo na bantu abaleisa kuli iwe mwakulanaka nganshi. Uyu mulimo untu wakosa, teti ubombe weka iyoo. Umfwa nomba kuli ine, nalakupandako amano, na Lesa engalaba na iwe. Iwe ufwile uleimininako abantu pa cinso cakwa Lesa no kubatwalilako imilandu yabo kuli Lesa. Kabili ulebafunda ifipope na mafunde, no kubalanga ifyo bali nokwikala nefyo bali nokulacita. Lelo usalepo pa bantu bonse abaume bamo abamano, kabili abakatiina kuli Lesa, abacishinka, abashifwaya na mafisakanwa. Aba ebo upeele umulimo wakutungulula abantu mu makana, mu myanda, mu makumi yasano elyo bambi nabo mu makumi. Ebo uleke baleputula imilandu ya bantu lyonse, lelo abaisa ne milandu iyakosa balebaleta kuli iwe. Imilandu yonse iyanguka yena abene balepingula. Umulimo obe uyu uwakosa lyena ukangukako ukuubomba pantu bakulakwafwako. Nga wacita ifi, kabili efyo Lesa akukonkomesha, tawakulanakisha nganshi, elyo na bantu aba bonse bakulabwelelamo kumwabo nabasansamuka.” Awe Mose alyumfwile ifyamwebele shifyala Yeturo, no kuficita fyonse ifyo amwebele. Asalilepo abaume bamo abamano pa bena Israeli bonse no kubacita intungulushi sha bantu, isha pa makana, isha pa myanda, isha pa makumi yasano elyo ne sha pa makumi. Intungulushi shalaputwila na bantu imilandu yabo. Imilandu iyakosa shalatwala kuli Mose, lelo iyinono yena shalapingula ishine. Elyo Yeturo ashalikepo shifyala Mose, abwelelamo na ku calo kumwabo. Mu mweshi walenga itatu apo abena Israeli bafumine ku Egupto, ubushiku bwine ubo bafikile ku matololo ya Sinai. Ilyo bafumine ku Refidimu baingile mu matololo ya Sinai no kucita inkambi mulya mwine apalungatene no lupili lwa Sinai. Elyo Mose aninine aya kuli Lesa. Yawe uko ali ku lupili nao aita Mose amweba ati, “Ifi efyo uli nokulanda ku ba ŋanda yakwa Yakobo, kabili efyo uli nokweba abena Israeli, ‘Imwe mwe bene mwalimwene ifyo nacitile ku bena Egupto, kabili nefyo namusendele kwati ni pa mapindo yakwa kapumpe no kumuleta uko ndi. Nomba nga cakuti mwalanakila, mwalasunga ne cipangano candi, ninshi pa mishobo yonse nimwe mukaba abantu bandi abo nacindamika, nangu isonde lyonse lyaba lyandi. Imwe mukaba uluko lwa bantu abatumika ine nga bashimapepo, kabili umushobo wamushilo kuli inefye.’ Aya e mashiwi ayo uli nokuya eba abana bakwa Israeli.” Kanshi Mose abwelelamo alonganya na bakalamba ba bena Israeli, abeba na mashiwi yonse Yawe amukonkomeshe ukusosa. Elyo abantu bonse bayasuka capamo abati, “Twakulacita fyonse ifyo Yawe atweba.” Nao Mose epakuya fisha ifyo bayaswike kuli Yawe. Yawe aebele Mose ati, “Ndeisa kuli iwe mwikumbi ilyafiita fititi, pakuti abantu bese mukumfwa ilyo ndelanda nobe, pakuti lyonse iwe bakalekucetekela.” Elyo Mose nao aeba Yawe ifyo abantu bayaswike, Yawe nao amweba ati, “Kabiye ku bantu uye ubasangulule ilelo elyo na mailo. Ubebe bacape ifyakufwala fyabo. Elyo pa bushiku ubwalenga shitatu bakaiteyanye, pantu pali ubu bushiku epo Yawe akekila pa lupili lwa Sinai pa cinso ca bantu bonse. Ukacite umwakupelela abantu ukushingulusha ulupili. Ukabebe auti, ‘Mucenjele, mwinina lupili nangufye ukulukumya mwisamba. Umuntu onse uukakumya ku lupili ninshi wakwipayafye. Uyo muntu ali nokulaswa amabwe nangu ukulaswa imifwi. Umuntu nelyo umo tali nakumwikatamo. Cibe muntu nangu ni nama kwipayafye.’ Kanofye ilyo ipenga lya lusengo lwa sukusuku lyalila ukutantalila lyena abantu kuti banina ulupili.” Elyo Mose atentemwike ulupili aya no kwali abantu. Wene abasangulula, nabo bacapa ne fyakufwala fyabo. Kabili Mose abebele ati, “Muiteyanye ku bushiku bwalenga shitatu. Mwikumana no mwanakashi.” Ulucelo pa bushiku bwalenga shitatu, kwali ukupanta ne nkuba, ne kumbi ilyafiita fititi lyali pa lupili. Kabili kwali ne ciunda icikalamba ice penga. Abantu bonse abali mu nkambi balatutumafye ku mwenso. Elyo Mose afumisha abantu kunse ya nkambi kukukumana na Lesa, nabo baya iminina mwisamba lya lupili. Ulupili lwa Sinai lonse lwakumanafye icushi pantu Yawe epo aikile mu mulilo. Icushi calefutumukako cali kwati ca mwilungu lya mulilo, no lupili lonse lwatenkana nganshi. Ilyo iciunda ce penga caleya cilekulilakofye, Mose alelanda, nao Lesa alemwasukila mwishiwi lyakupanta. Awe Yawe aikila pa mulu wa lupili lwa Sinai, aita na Mose pa mulu wa lupili, na Mose epo aya. Elyo Yawe amweba ati, “Tentemuka ulupili uye usoke abantu beciluka mupaka umwakupelela kukwisa kukuntamba ne Yawe, pantu ninshi abengi baleloba. Na bashimapepo bene abapalama kuli Yawe baisangulule abene epali Yawe abakanda.” Mose ayasuka Yawe ati, “Abantu teti banine ulupili lwa Sinai pantu mwalitusokele ukuti tucite umwakupelela abantu ukushinguluka ulupili no kulupatula ukuba ulwamushilo.” Yawe amwasuka ati, “Tentemuka ulupili, uye buula Aroni mwise nankwe kuno. Lelo bashimapepo na bantu bena beesha ukwisa kuli Yawe, pantu ninshi alebakanda.” Kanshi Mose epakutentemukila ku bantu, abeba nefyo Yawe asosele. Kabili Lesa asosele amashiwi yonse aya ati, “Nine Yawe, Lesa obe, uwakufumishe mu calo ca Egupto umo wali umusha. “Wilaba ne milungu imbi kanofye ine. “Wilaipangila kalubi, nangu icintu conse icakupashanya icaba mu mulu umutali nangu icaba pano isonde nangu icaba mu menshi pesamba lya calo. Wilafukamina utulubi nangu ukutupepa. Pantu ine ne Yawe, Lesa obe, ndi Lesa wabufuba. Nkanda abana pa bubifi bwa bashibo ukufika na ku nkulo yalenga butatu ne yalenga bune iya bampata. Lelo ndalanga icitemwiko icishipwa ku nkulo amakana na makana isha bantu abantemwa, abasunga na mafunde yandi. “Wilalumbula ishina lyakwa Yawe Lesa obe apafye pantu Yawe takalekepofye uyo onse uulumbula ishina lyakwe apafye. “Uleibukisha ubushiku bwe Sabata no kubusunga ubwamushilo. Ulebomba mu nshiku mutanda kabili emo ulebomba imilimo yobe yonse, lelo ubushiku bwalenga cine lubali bwena Lisabata lyakwa Yawe, Lesa obe. Wilabombamo mulimo uuli onse, we mwine, nelyo bamwano abaume na abanakashi, nelyo ababomfi abaume atemwa abanakashi, nelyo ifitekwa fyobe, nelyo umweni wikala nankwe. Pantu mu nshiku mutanda emo Yawe apangile umulu ne sonde, bemba na fyonse ifyabamo, lelo atuushishe pa bushiku bwalenga cine lubali. Eico Yawe apaalile ubushiku bwe Sabata no kubucita ubwamushilo. “Ulecindika wiso na noko, pakuti uleikala inshiku ishingi mu calo ico Yawe, Lesa obe, alekupeela. “Wilaipaya. “Wilacita bucende. “Wilaiba. “Wilapeela bunte bwabufi pa mubiyo. “Wilakumbwa ŋanda ya mubiyo. Wilakumbwa muka mubiyo, nangu umusha wakwe umwaume nelyo umusha wakwe umwanakashi, nangu iŋombe yakwe nangu punda wakwe, nangu icintufye conse ico mubiyo akwata.” Ilyo abantu baumfwile ukupanta, bamona no kubyata kwa nkuba, baumfwa ne ciunda ce penga, kabili bamona no lupili lulefutumuka icushi, balatutumafye ku mwenso. Awe bataluka na ku lupili. Elyo baeba Mose abati, “Niwe akulanda kuli ifwe, na ifwe twakulaumfwa. Lelo wileka Lesa eo alelanda kuli ifwe pantu ninshi tulefwa.” Mose aeba abantu ati, “Mwitiina, Lesa eshilefye kukumwesha pakuti akatiina ka kuli Lesa kabe muli imwe, muleke no kulabifya.” Lelo abantu bena tabapaleme iyoo, baimininefye filya fine akatalamukila, elyo Mose eka ewaile mupepi ne kumbi ilyafiita fititi umwali Lesa. Elyo Yawe alandile kuli Mose ati, “Eba abena Israeli ukuti namuimwena ifyo ine ne Yawe nandile kuli imwe ukufuma ku mulu. Mwilaipangila imilungu ya silifa nangu imilungu ya golide, iyakulinganya kuli ine. Munkuulile ubulambo bwe loba apakuti mulekele amalambo yakoca na yakwampana, impaanga ne mbushi shenu ne ŋombe shenu. Pa ncende ponse apo ine nkasonta ukuti epo mulempepela apopene epo nkalaisa kukumupaalila. Nga mwabomfya amabwe pakunkuulila ubulambo mwilabomfya amabwe ayabaswa, pantu nga mwabomfya icakubashilako ninshi ubulambo bukakowela. Kabili pakuya ku bulambo mwilanina pa matabo, epali mwamoneka ubwamba.” Aya e mafunde yakuti ubebe. “Nga washita umusha Umuhibulu, afwile ukukubombela imyaka mutanda. Lelo mu mwaka walenga cine lubali ninshi alubuka mu busha apabula ukufutapo nelyo cimo. Nga cakuti aisa mu busha talaupa, ninshi pakuya akaya eka. Lelo nga ali no mukashi pakwisa ninshi akaya nankwe. Nga cakuti shikulu wakwe ewamupeele umwanakashi wakuupa, nao amufyalila na bana abaume nangu abanakashi, umwanakashi na bana ninshi bakwa shikulu wakwe. Umwaume akayafye eka. Lelo umusha nga ewatila, ‘Awe, ine nalitemwa shikulu pamo no mukashi wandi na bana bandi, nshilefwaya kulubuka mu busha,’ lyena shikulu wakwe akamulete pa cinso cakwa Lesa akamwiminike pa mwinshi nangu lwa pa cilu ca pa mwinshi, elyo akamutule ukutwi ku musumbo. Lyena akaba umusha wakwe mu bumi bwakwe bonse. “Umuntu nga ashitisha umwana wakwe umwanakashi mu busha, pakulubuka mu busha wena teti alubuke nga filya abasha abaume balubuka. Nga cakuti tasansamwishe shikulu uwamusalile ukuti abe umukashi wakwe, kuti amuleka alubuke lelo te ku benafyalo pantu namufyenga. Nga cakuti asalila umwana wakwe umwaume uyu mwanakashi umusha, ninshi ali nokumupeela insambu shakuba ngo mwana wakwe umwanakashi. Nga cakuti aupilapo umwanakashi na umbi, tafwile kuleka ukulapeela umukashi wantanshi ifyakulya, ifyakufwala ne nsambu sha ku cupo. Nga cakuti talecita ifi fintu fitatu, umwanakashi kuti alubuka ukwabula ukufuta indalama nangu shimo.” “Uyo onse uwauma umuntu no kumwipaya, nao wine ali nokufwa. Lelo nga tacipanga ukumwipaya, nomba Lesa ewalenga ukuti cicitike, ninshi ali nokufulumukila ku ncende uko ine nkasonta. Lelo umuntu nga apangila umunankwe no kumwipaya ku mumbo, ninshi mufumyenifye na ku bulambo bwandi no kumwipaya. “Uyo onse uwauma wishi nangu nyina afwile ukwipaiwa. “Uyo onse uwaikata no kwiba umuntu, nangu amushitisha nangu ilyo bamwikata bamusanga acili noyu muntu, afwile ukwipaiwa. “Uyo onse uwalapisha wishi nangu nyina afwile ukwipaiwa. “Abantu nga baleumana elyo umo atoba umunankwe ilibwe nelyo amuma ikofi nomba tafwile lelo aba wakulalafye pa musengele, uwamutobele teti apeelwe umulandu nga cakuti uwatobelwe aima alaendaukako ne nkonto panse. Lelo ali nokufuta uwacenenwe pa nshita amonawilile, no kumusakamana mpaka apolelelafye. “Nga cakuti umuntu auma umusha wakwe umwaume nangu umwanakashi ku nkonto, no kufwa afwa apopene, uyo muntu afwile ukukandwa. Nomba nga cakuti papita ubushiku bumo nangu shibili umusha tafwile ninshi umwine wa musha tafwile kukandwa, pantu umusha cuma cakwe. “Nga cakuti abaume abalelwa bapunka umwanakashi uuli pa bukulu ne fumo lyapona, lelo tacenekwe, ninshi ulya amupunkile afwile afuta fyonse ifyo umulume apingula ne cilye nga casuminisha. Lelo umwanakashi nga nacenekwa lyena ubupingushi ninshi bumi pa bumi, ilinso pa linso, ilino pa lino, ukuboko pa kuboko, ulukasa pa lukasa, ukoca pa koca, icilonda pa cilonda, icikwebululwa pa cikwebululwa. “Nga cakuti umuntu auma umusha wakwe umwaume nangu umwanakashi pa linso nalyo lyatulika, afwile ukuleka umusha abe umuntungwa pakumufuta pa linso lyakwe. Elyo nga akuula ilino lya musha wakwe umwaume nangu umwanakashi, afwile ukuleka umusha abe umuntungwa pakumufuta pa lino lyakwe.” “Nga cakuti iŋombe ilume nga yatunkula umuntu umwaume nangu umwanakashi ku nsengo no kufwa afwa, iyo ŋombe ifwile ukulaswa amabwe mpaka yafwa, kabili teyakulyako inama yaiko. Lelo umwine wa iyo ŋombe ilume tafwile kupeelwa mulandu. Nomba nga cakuti iyo ŋombe ilatunkula abantu ku nsengo, kabili no mwine wa ŋombe balimusokapo, lelo tasakamana kulaisungila mwitanga, elyo yaipaya umwaume nangu umwanakashi, iyo ŋombe ifwile ukulaswa amabwe mpaka yasuka yafwa, no mwine wa ŋombe wine afwile ukwipaiwa. Nomba nga cakuti bamweba ukuti kupeela icifuta mulandu pakuti alubule umweo wakwe, lyena afwile ukupeela fyonse ifyo bamupingula. Ili funde limo line lili nokukonkwa nga cakuti iŋombe yatunkula ku nsengo umulumendo nangu umukashana. Nga cakuti iŋombe ilume yatunkula ku nsengo umusha umwaume nangu umwanakashi, umwine wa ŋombe afwile ukufuta umwine wa musha indalama sha mashekeli ya silifa amakumi yatatu (30), ne ŋombe ifwile ukulaswa amabwe mpaka yafwa. “Nga cakuti umuntu asha icilindi icacenama nangu aimba icilindi elyo acisha icacenama, elyo mwawila iŋombe nangu punda, umwine wa cilindi afwile ukufuta pa citekwa. Afwile ukufuta umwine wa citekwa indalama, elyo nao asende inama iyafwa ibe yakwe. “Nga cakuti cilume wa ŋombe acena cilume mubiye uwa mwine no kufwa afwa, abene ba isho ŋombe babili bafwile bashitisha iyo ŋombe ipeye iyinankwe no kwakana indalama elyo ne ŋombe iyifwile. Nomba nga cakuti calishibikwa ukuti iyo ŋombe ilatunkula ku nsengo, lelo umwine tasakamana kulaisungila mwitanga, lyena umwine afwile ukufuta iŋombe pa ŋombe. Elyo iŋombe iyifwile ibe yakwe.” “Nga cakuti umuntu aiba iŋombe nangu impaanga, elyo aipaya nangu aishitisha, afwile ukufutilapo iŋombe shisano pa ŋombe imo, ne mpaanga shine pa mpaanga imo. “Nga cakuti umupupu asangwa aletoba iŋanda elyo uwamusanga amupuma mpaka afwa, uwamwipaya tafwile kupeelwa mulandu wamisoka. Lelo nga cakuti amwipaya ilyo akasuba katula, lyena akaba wamisoka. “Umupupu afwile ukufuta pafyo ebile. Lelo nga cakuti takwete ifyakufuta, afwile ukushitishiwa pakulipila pafyo aibile. “Nga cakuti icitekwa ebile casangwa ukuti acili naco icabula ukufwa, nga ni ŋombe nangu punda nangu impaanga, afwile ukufutilapo inama shibili. “Nga cakuti umuntu alecemena ifitekwa fyakwe mu cilime nangu mwibala lya myangashi, nomba aleka fyafumamo fyaya lya mwibala lya mwine, uyo muntu afwile ukufutilapo ifisabo ifyawamisha pa fya mu cilime cakwe nangu pa fya mwibala lyakwe ilya myangashi. “Nga cakuti umuntu aoca umulilo nomba waya ulepya mu mpanga, waoca ne ŋanu batutila nangu isho bashilaseepa nangu ibala lyonse, uyo uocele umulilo afwile ukufutilapo fyonse. “Nga cakuti umuntu apeela umwina mupalamano indalama nangu ifipe kukumusungilako, elyo umupupu aisa fiba mu ŋanda ya muntu apeele ukumusungilako, uyo mupupu nga aishibikwa afwile ukubweseshapo fibili pali cimo. Umupupu nga tamoneke, umwine wa ŋanda afwile ukuletwa pa cinso cakwa Lesa pakwisa mona nga ewabuulila umunankwe ifipe. “Abantu nga baleumanina icintu cimo icili nge ŋombe, punda, impaanga, icakufwala nangu icintu conse icaluba, elyo atila ati ici cintu candi, ninshi bonse babili bali nokuleta umulandu wabo pa cinso cakwa Lesa. Uo Lesa akasanga ali no mulandu, afwile ukubwesesha umwina mupalamano fibili pali cila cintu. “Nga cakuti umuntu apeela umwina mupalamano punda nangu iŋombe nangu impaanga nangu icitekwa cimbi pakuti amusungileko, elyo ico naco cafwa nangu cacenwa nangu bacifyusha ukwabula ukuti umuntu amoneko. Mukuputula uyu mulandu, uuli ne citekwa ali nokulapa kuli Yawe ukuti taibile munankwe icuma cakwe. Umwine wa citekwa ali nokusumina umulapo, kabili no kufuta takuli nokubako iyoo. Lelo nga ewaibila umwina mupalamano icitekwa ninshi ali nokumufuta. Nga cakuti icitekwa caiketwe ku ciswango, uwalecisunga ninshi afwile ukuleta ifisheleko pakushininkisha, nokufuta tafwile kufutilapo pa citekwa bepeye ku ciswango. “Nga cakuti umuntu ayashima icitekwa ca mwina mupalamano, naco cacenekwa nangu cafwa ilyo umwine waciko taliko, uwayashime afwile ukufutilapo cimbi. Lelo nga cakuti cacitika ilyo umwine wa citekwa epo ali, ninshi uwayashime tafwile kulipila. Nga cakuti icitekwa cakwe cali cakwashima ninshi indalama alipile pakwashima eshikaba ishakufutilapo. “Nga cakuti umwaume asembeleka umukashana nacisungu uushilakobekelwa no kusendama nankwe, afwile ukulipila impango elyo no kumuupa. Lelo nga cakuti wishi wa mukashana akaanininafye ukuti amuupe, lyena uyo muntu afwile ukulipilafye impango balipila pali nacisungu. “Mwilaleka umwanakashi umuloshi ekale umumi. “Umuntu onse uwalala ne nama afwile ukwipaiwa. “Ni Yawe eka eo uli nokulekele lambo. Uyo onse uwaleke lambo ku mulungu uuli onse, ninshi wakupeela kukonaulwafye. “Mwilacusha umweni nangu ukulamufyengelesha, pantu na imwe mwali abeni mu calo ca Egupto. Mwilacusha mukamfwilwa nangu umwana wanshiwa onsefye. Nga cakuti mwalabacusha nabo bakuuta kuli ine, na ine nkomfwa inkuuta shabo. Kabili nkamufulilwa nganshi no kumwipaya ku lupanga. Abakashi benu bakaba bamukamfwilwa kabili abana benu nabo bakabe abana banshiwa. “Nga cakuti wakongwesha indalama ku mulanda umo uwa pa bantu bandi, wilacita filya balya abakongwesha indalama bacita. Wilamweba ukulalundapo insonsela. Nga cakuti wapoka umubiyo icakufimbana pakuti cibe e cikatila umulandu, ufwile ukumubwesesha ilintu akasuba takalati kawe, pantu e cakufimbana akwatafye. Cinshi cimbi engafimbana pakulala? Ilyo akuuta kuli ine nkomfwa pantu ndi waluse. “Wilasaalula Lesa, nangu ukulapisha uyo onse uuteeka abantu bobe. “Mwilashingashinga ukutuulapo iŋanu shenu mwaseepa ishingi, na pa mafuta yenu ya miolifa no mwangashi. “Ufwile ukumpeela amabeli pa bana bobe baume. Uli nokucita cimo cine ku ŋombe shobe ne mpaanga shobe. Amabeli ayalume yakabe kuli banyina inshiku cine lubali, elyo pa bwalenga cine konse konse mukayapeele kuli ine. “Muli nokuba abantu abaituula kuli ine. Eico kanshi mwilalya inama ishaipaiwa ne fiswango, muleshiposelafye imbwa.” “Wilasabankanya amashiwi yabufi. Wilaafwilisha umuntu mubi pakuba kambone wabufi. Wilakonkelela cintubwingi mukucita ifyabipa. Nga walapeela bukambone pakulubulula wilapondamika icishinka mukukonkelela icintubwingi. Wilawililila ku mulanda pakumulubulwisha umulandu wakwe. “Nga cakuti wasanga iŋombe nangu punda wa mulwani obe nafiluba, ufwile ukufibwesesha ku mwine. Nga cakuti wamona punda wa muntu uwakupata nawa panshi ku mulandu wakufina kwa cipe cakwe, taufwile kumusha apo pene lelo ufwile ukumwafwako ukumwimya. “Wilafulunganya bupingushi mukulubulwisha umulanda. Uletaluka ku bupingushi bwalufyengo. Kabili wilaipaya muntu wakaele nangu umololoke, pantu uucita ifi ine nshakamubelele luse. Wilapoka mafisakanwa, pantu amafisakanwa yalapofwisha no kulesha ukumona bwino kabili yalabifya ne milandu ya bantu abakaele. “Wilacusha mweni. Mwalishiba ifyo ubweni bwaba, pantu na imwe mwali abeni mu calo ca Egupto.” “Imyaka mutanda ukalelima amabala yobe no kulasombola. Nomba mu mwaka walenga cine lubali mwena wikalalima ibala lyobe pakuti likalalefye. Epakuti abalanda mu bantu bobe bakalekwatamo ifyakulya, elyo ifikashalamo inama sha mpanga shikalelya. Efyo ukalecita na ku mabala yobe yene aya myangashi ne miolifa. “Ukalebomba imilimo yobe mu nshiku mutanda, lelo pa bushiku bwalenga cine lubali pena ukaletuusha pakuti iŋombe yobe na punda obe fikaletuusha, elyo no musha uwafyalilwa mu ŋanda yobe no mweni bakalebwesha amaka. “Uleyangwa mukucita fyonse ifyo nkwebele. Wilapepa milungu imbi, kabili wilaleka nangufye amashina yatuko yaleumfwika pa kanwa kobe.” “Mu mwaka umo ukalesefyamo inshikunkulu shitatu pakuncindika. Mukalesefya inshikunkulu ya Mikate Ishatutumuka. Pa nshiku cine lubali mulelya umukate umwabula intutumushi ukulingana nefyo nakukonkomeshe. Mulecita ici pa nshita yasontwa mu mweshi wa Abibu, pantu muli uyu mweshi eo mwafuminemo mu calo ca Egupto. Kabili pekalaba nangu umo uwakumonekela kuli ine iminwe nkutwa. “Mukalesefya inshikunkulu yakulobolola ne fisabo fyantanshi mwabyele mu mabala yenu. “Mukalecita ne nshikunkulu yakulobolola iya pa kupwa kwa mwaka, ilyo mwafumya ifyakulya mu mabala. Imiku itatu pa mwaka abaume bonse bakalamonekela pa cinso ca Mfumu Yawe. “Wilatuula mulopa we lambo kuli ine pamo pene na conse icilimo intutumushi. Kabili wikalaleka mafuta ya nama ishikalatuulwa kuli ine pali ishi nshikunkulu, yashale mpaka ukufika na ku lucelo. “Ukaleleta ifisabo fyantanshi ifyawamishapo ifya mu mabala yobe ku ŋanda yakwa Yawe, Lesa obe. “Wikalaipikila akana ka mbushi mu mukaka wakwa nyina.” “Mona, ine ndetuma malaika uwakukutangilila kuntanshi mu nshila no kulakucingililako, elyo no kuya kufisha ku cifulo cintu napekanya. Ulemunakila no kucita fyonse ifyo alekweba. Wilamutalamina pantu nine mutumine. Tali nokukubelela uluse nga wamutalamina, pantu ishina lyandi lili muli ena. Nga walanakila ifyo alesosa, walacita nefyo ine ndesosa, awe lyena ninshi abalwani bobe bakalaba abalwani bandi, na ine wine nkalalwisha na bakakulwisha. Malaika wandi akulakutangilila kuntanshi, akaya kufisha na mu calo ca bena Amoli, abena Hiti, abena Perisi, abena Kenani, abena Hifi na bena Yebusi kabili nkabalofyafye bonse. Wilakunkwila imilungu yabo nelyo ukulaipepa, kabili wikakonkelela micitile yabo. Ufwile ukonaula imilungu yabo, kabili ukatobaule na mabwe bemika aya milungu yabo. Mulepepa Yawe, Lesa wenu, lyena amapaalo yakwe yakaba pa fyakulya fyenu na menshi yenu. Nkatalusha na malwele yonse uko muli. Mu calo cenu tamwakabe umwanakashi uwakuponye fumo kabili tamwakabe ŋumba iyoo. Nkamulenga ukufikisha inshiku shonse isha bumi bwenu. “Nkalenga umwenso wakutiina ine ukalekutangilila. Kabili nkalafulunganya abantu abo ukalalwisha. Nkalenga nokuti abalwani bonse balekufulumuka. Nkatuma amalonda kuntanshi yobe kukufulumuna abena Hifi, abena Kenani na bena Hiti mu nshila yobe. Lelo te mu mwakafye umo nkabatamfyamo iyoo, epali icalo casanguka amatololo, ne nama sha mpanga shasanduluka shamufulila nganshi. Nomba nkabafulumunamo panono panono mpaka mukafule icakuti mukapoke icalo conse. Kabili nkabika umupaka wa calo cobe ukutampila kuli Bemba Wakashika ukufika na kuli bemba wa Bafilisiti, kabili ukufuma ku matololo ukuya shinta ku mumana wa Yufurate. Nkalubwila mu minwe yobe abantu ba muli ici calo kabili ukabafulumunamo. Wikapangana nabo icipangano nangu kupangana ne milungu yabo. Wikabaleka bakekale mu calo cobe, epali bakulenga ukubifya kuli ine. Pantu nga walapepa imilungu yabo awe ninshi ukaibika mu citeyo.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Nina ulupili wise kuli ine pamo na Aroni, Nadabu na Abihu na bakalamba ba bena Israeli amakumi cine lubali, mulempepa akatalamukila. Lelo Mose eka eo apalame kuli Yawe, bambi bena beisa mupepi, kabili na bantu bene benina nankwe.” Ilyo Mose aile eba abantu amashiwi na mafunde yonse ayakwa Yawe, abantu nabo bayasukila capamo bonse abati, “Fyonse ifyo Yawe asosele twakulacita.” Mose nao epakulemba fyonse ifyo Yawe asosele. Ubushiku bwakonkelepo abuka lucelocelo akuula ubulambo mwisamba lya lupili, aimikako na mabwe ikumi limo na yabili (12) ukulingana ne nko sha bena Israeli ikumi limo na shibili (12). Elyo atuma abalumendo abena Israeli, nabo batuula amalambo yakoca, kabili baipaya ne fiponti fya ŋombe shilume ishakutuula kuli Yawe amalambo yakwampana pamo. Mose abuula umulopa wa nama awakanya pakati, umo aubika mu nweno elyo uubiye akana ku bulambo. Kabili abuula icitabo ca cipangano alabelengela abantu. Abantu nabo bayankula abati, “Twakulacita fyonse ifyo Yawe atweba ukulacita, kabili twakulabeela.” Elyo Mose nakabili abuula umulopa aukana pa bantu abeba ati, “Uyu e mulopa wa cipangano ico Yawe apangana na imwe ukulingana na mashiwi yonse aya.” Mose, Aroni, Nadabu, Abihu na bakalamba ba bena Israeli amakumi cine lubali banina ulupili, bamona na Lesa wa bena Israeli. Apo anyantile palemoneka kwati pantu pakubatilwe na mabwe ya safile, ayalengama ngo mulu. Nomba Lesa taonawile ishi ntungulushi sha bena Israeli. Shalimwene Lesa, kabili shaliliile no kunwena pamo. Yawe aebele Mose ati, “Nina ulupili wise kuli ine, eko utale wikale. Nalaisa kupeela amabwe yabili ayapapatala apo nembele amafunde nefyo nkonkomeshe ifyakufunda abantu.” Kanshi Mose epakwima na kafwa wakwe Yoshua, kabili Mose aya nina no lupili lwakwa Lesa. Mose epakweba abakalamba ati, “Shaleni muletulolela pano pene mpaka napo tukabwelela kuli imwe. Muleshala na Aroni na Huri, kanshi onse uwapusana no mubiye afwile ukutwala umulandu kuli bena.” Ilyo Mose aninine ulupili, awe ikumbi lyakupa ulupili. Kabili no bucindami bwakwa Yawe bwaisa ikala pa lupili lwa Sinai. Ikumbi lyakupile ulupili pa nshiku mutanda. Kabili pa bushiku bwalenga cine lubali Yawe mukati ke kumbi aita Mose. Abena Israeli balemona ubucindami bwakwa Yawe kwati mulilo ulepya pa mulu wa lupili. Mose anina ulupili aingila na mwikumbi. Aikele pa lupili inshiku amakumi yane (40), akasuba no bushiku. Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli bansangwile umusangulo. Umpokele umusangulo ku muntu onse uyo uuli no mutima wakupeela. Uyu e musangulo ufwile ukumpokela kuli bena: ni golide, silifa no mukuba, no bushishi ubwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee, ne nsalu ishabuuta ubusaka, amasako ya mbushi, ne mpapa sha basukusuku ishatumpwa mu muti uwakashika, ne mpapa ishisuma ishatelela, ne mbao sha muti wa akasia, na mafuta ya miolifa ayakusanika mu cisaniko, ne fya cena cisuma ifyakubika mu mafuta yakusuba na mu bubani ubwanunka ubusaka, no tumabwe twa onikisi, no tumabwe twamutengo tumbi utwakubilila pa cakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi na pali tumba wa pa cifuba. Kabili bakapange icifulo camushilo pakuti ndeikala nabo. Mukapange Itenti lyakwa Lesa ne fipe fyaliko ukulingana nefyo nkakulanga.” Bakapange Imbokoshi ya Cipangano ku cimuti ca akasia. Mubutali ikalepe amakubiti yabili na citika, mubwipi kubiti umo na citika elyo ukuya mumulu namo kubiti umo na citika. Ukalambatike golide wine wine mukati na kunse ya mbokoshi kabili ukabikeko no mushingo wa golide ukushinguluka. Ukapange imikobelo ine kuli golide uwalopolwa, kabili ukayengelele na ku mikonso ine iya Mbokoshi ya Cipangano, ulubali lumo ibili no lubali lubiye nalo ibili. Elyo ukabase ifimuti fyakupingilako ku cimuti ca akasia, ukalambatikeko na golide. Ukapishe ifimuti fyakupingilako mu mikobelo ya ku mbali ya Mbokoshi ya Cipangano pakupingilako Imbokoshi. Ifimuti fyakupingilako fikaleba mu mikobelo ya Mbokoshi ya Cipangano, mwikalafifumyamo iyoo. Mu Mbokoshi ukabikemo amabwe yabili ayapapatala apalembwa icipangano nkakupeela. “Ukapangilepo ne Nkupiko ya golide wine wine, apakufutilwa ifyabubifi. Inkupiko mubutali ikabe amakubiti yabili na citika, elyo mubufumo namo kubiti umo. Ukafulilepo na bamalaika babili aba golide abetwa bakerubi ku mpela shonse shibili sha nkupiko. Ukapangilepo kerubi ku mpela imo, elyo na umbi ku mpela ibiye ya Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi. Ukengelele kerubi umo ku mpela imo umbi nao ku mpela ibiye iya Nkupiko pakuti fikabefye cimo. Bakerubi bakabe na mapindo ayayansa ukulola mumulu ayacinga pa Nkupiko. Bakerubi bakaloshanye amenso, bakalelolesha pa Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi. Mu Mbokoshi ya Cipangano ukabikemo amabwe ya cipangano yabili ayapapatala ayo nkakupeela, elyo ukakupikepo ne Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi. Palya pene pa Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi, pakati ka bakerubi babili ababa pa Mbokoshi ya Cipangano, epo tukalakumanina nobe, epo nkalakupeelela amafunde yandi yonse ayakweba abena Israeli.” “Ukapange itebulo ku cimuti ca akasia. Mubutali likabe amakubiti yabili, mubufumo namo kubiti umo, elyo ukuya mumulu namo kubiti umo na citika. Ukalambatikeko na golide wine wine kabili ukabikeko no mushingo wa golide ukushinguluka. Mu mpela ye tebulo ukashingulushemo imbao ishapapatala mubufumo ngo lupi lwa muntu. Ku mbao ukashingulusheko umushingo wa golide. Kabili ukapange imikobelo ya golide ine, ukakake na ku matungi apabela imikonso ye tebulo. Imikobelo yakupishamo ifimuti fyakupingilako itebulo ilingile ukubela mupepi ne mbao yapapatala. Ukabase ifimuti fyakupingilako itebulo ku cimuti ca akasia, kabili ukalambatikeko na golide efyo mukalapingilako itebulo. Ukapangilepo ne mbale elyo ne misambilo, inkunku ne nweno shakwitulwilako imituulo ya fyakunwa. Ifipe fyonse ifi ukafipange kuli golide wine wine. Ukalebika imikate yakuba pa cinso candi pali ili tebulo pakuti ikaleba pa cinso candi inshita yonse.” “Ukapange icakutekapo ifisaniko ica golide wine wine. Icikalilo caciko pamo no mukonso waciko ukafifule ku nondo. Tukapu utwapala amaluba ya alumondi, ifitutu na mabula ye luba line fili nokuba icintu cimo ne cikalilo. Mu cakutekapo ifisaniko mukafuma imisambo mutanda, ku lubali lumo itatu ku lubali lubiye nako itatu. Ku musambo umo kuli nokuba tukapu tutatu utwapala amaluba ya alumondi ayakwata ifitutu na mabula ye luba line. Elyo na pa musambo wakonkapo ukacita ifyo fine. Kabili na ku misambo mutanda iya cakutekapo ifisaniko napo ukacite ifyo fine. Pa cakutekapo ifisaniko pali nokuba tukapu tune utwapala amaluba ya alumondi ayakwata ifitutu na mabula ye luba line. Kabili ifitutu fye luba limo fili nokuba mwisamba lya misambo ibili iyapakubala, fimbi mwisamba lya misambo ibili iyakonkapo elyo fimbi mwisamba lya misambo ibili iyacitatu ngo mwabela imisambo mutanda iya cakutekapo ifisaniko. Ifitutu ne misambo fili nokuba icintu cimofye ne cakutekapo ifisaniko ifyo bafula ku nondo ukufuma kuli golide wine wine. Kabili ukapange ifisaniko cine lubali no kufibika pa cakutekapo ifisaniko pakuti fikalesanikila lwa pantanshi. Ukapange ifyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto pamo no tubale utwasenama kuli golide wine wine. Ukabomfye golide wine wine uwe talanta limo pakupanga icakutekapo ifisaniko ne fibombelo fyaciko fyonse. Kabili mona ukafipange ukulingana nefyo nakulangile pa lupili.” “Ukapange Itenti lyakwa Lesa ku nsalu ikumi limo ishabuuta ishapikulwa ubusaka no bushishi bwacifufya no bwakashikila no bwakashika cee. Kabili pali isho nsalu ukapikwilepo bakerubi ku muntu uwacenjela nganshi ukupikula. Insalu shonse shikalingane mubutali na mubwipi. Mubutali shikabe amakubiti amakumi yabili na cine konse konse (28) elyo mubwipi namo amakubiti yane. Ukalundinkanye insalu shisano elyo na shimbi shisano nasho shine ukashilundinkanye. Ku mpela ya nsalu ubalilepo ukulundinkanya ukabikeko imikobelo yacifufya konse konse mumbali yafiko lwa mubwipi, efyo ukacite na ku mpela ya nsalu shimbi ukalundinkanya. Ku nsalu wacibalilapo ukulundinkanya ukabikeko imikobelo amakumi yasano (50), elyo na ku ibiye nako ukabikeko amakumi yasano (50), ne mikobelo ya fipande fyonse fibili ibe iyalungatana. Elyo ukapanga no twakukofyamo twa golide amakumi yasano pakulunda ifyo fipande fibili, epakuti Itenti lyakwa Lesa lyaba icintu cimofye. “Kabili ukapikule insalu ikumi na imo (11) ku masako ya mbushi ishakufimba kwi Tenti lyakwa Lesa. Insalu shonse ikumi na imo (11) shikabe ishalingana mubutali na mubwipi. Mubutali shikabe amakubiti amakumi yatatu (30) elyo mubwipi namo amakubiti yane. Ukalundinkanye insalu shisano shikabe cimo, elyo na shimbi mutanda nasho shikabe cimo. Ukapete insalu iyakulenga mutanda pabili kuntanshi ye Tenti lyakwa Lesa. Ukabike imikobelo amakumi yasano (50) ku mpela ya nsalu ulundinkenye, efyo ukacite na ku mpela ya nsalu shimbi ulundinkenye. Kabili ukapange utwakukofyamo utwa mukuba amakumi yasano (50) pakulunda Itenti lyakwa Lesa ukuba icintu cimofye. Icipande pakati ica nsalu she Tenti ishikalepapo cena ukacikopwele panuma ye Tenti lyakwa Lesa. Kabili insalu she Tenti mu mbali shonse shikapulako kubiti umo, kanshi icipande icikashalako mukacikopwele mu mbali ye Tenti lyakwa Lesa pakulifimba. Ukapange icakufimba pe Tenti ku mpapa sha basukusuku, ukatumpe na mu muti uwakashikafye. Kabili ukapangilepo icakufimbapo na cimbi ku mpapa ishisuma ishatelela.” “Ukapange impanda sha cimuti ca akasia ishakwimikilako Itenti lyakwa Lesa. Cila lupanda luli nokulepa amakubiti ikumi limo elyo mubufumo namo kubiti umo na citika. Ku mpela ya cila lupanda ukabaseko utuntu tubili utwakulundinkanishishako ku lupanda lunankwe. Ifi efyo uli nokupanga impanda shonse isha kwi Tenti lyakwa Lesa. Ku kapinda ka ku kulyo ke Tenti lyakwa Lesa ukapangileko impanda amakumi yabili (20). Kabili ukapange utwakwimikamo impanda amakumi yane (40) utwa silifa, kuli cila lupanda tubili emukuti kamo kali nokuba pesamba lya kakulundinkanishishako. Ku lubali lubiye ku kapinda ka ku kuso ke Tenti lyakwa Lesa ukapangileko impanda amakumi yabili (20), elyo no twakwimikamo impanda utwa silifa amakumi yane (40), emukuti tubili pesamba lya cila lupanda. Ku numa ye Tenti lyakwa Lesa lwa ku masamba ukapangileko impanda mutanda, elyo mu matungi ya kunuma yabili aye Tenti lyakwa Lesa ukapangilemo impanda shibili. Impanda sha mu matungi aya yabili shikabe shapapikana ukufuma panshi ukufika na pamulu pa mukobelo umo uwakushikasha. Efyo impanda sha mu matungi yonse yabili shikabe. Kanshi kukaba ne mpanda cine konse konse, no twakushimikamo utwa silifa ikumi na mutanda (16), emukuti tubili pesamba lya cila lupanda. “Kabili ukapange imyalo ku cimuti ca akasia. Isano ikabe ya ku lubali lumo ku mpanda sha kwi Tenti lyakwa Lesa. Imyalo imbi isano ikabe ku mpanda sha ku lubali lubiye, elyo na imbi isano ikabe ku mpanda sha ku numa ye Tenti lyakwa Lesa ku masamba lubali. Umwalo wa pakati ka mpanda uli nokufuma ku lutwe lumo ukufika ku lubiye. Ku mpanda ukalambatikeko golide, kabili ukapangileko ne mikobelo ya golide iyakwikasha imyalo. Ku myalo nako kwine ukalambatikeko golide. Ukapange Itenti lyakwa Lesa nga fintu nakulangile pa lupili. “Ukapange icisalu ku nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka na ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee. Umuntu uwacenjela nganshi akapikwilepo na bakerubi. Ukakobeke ico cisalu ku mikofyo ya golide ku nceshi sha fimuti fya akasia ifyalambatikwako na golide. Kabili ukashimike mu twakushimikamo utwa silifa tune. Ukakobeke ico cisalu ku mikofyo, elyo ukabike Mbokoshi ya Cipangano ku numa ya cisalu. Icisalu ecikalekanya Umuputule wamushilo ku Muputule wamushilo icine cine. Pa Mbokoshi ya Cipangano ukabikepo Inkupiko apakufutilwa ifyabubifi. Iyi Mbokoshi ikabe mu Muputule wamushilo icine cine. Ukabike itebulo kunse ya cisalu lubali lwa ku kapinda ka kuso ke Tenti lyakwa Lesa, elyo lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo ke Tenti ukabikeko icakutekapo ifisaniko ukulungatana ne tebulo. “Pa mwinshi wakwingililapo mwi Tenti ukapangilepo icisalu ku nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka na ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee ifyapikulwa ku muntu uwacenjela nganshi. Ukapange ne mikofyo ya ku cisalu iya golide, kabili ukabase ne nceshi shisano isha cimuti ca akasia ukalambatikeko na golide. Ukapange ne fyakwimikamo inceshi shisano ku mukuba uwalopolwa.” “Ukapange ubulambo ku cimuti ca akasia. Bukabe ubwalingana mubutali na mubufumo. Bukabe amakubiti yasano mubutali na mubufumo, elyo ukuya mumulu namo amakubiti yatatu. Ku matungi yane aya bulambo ukabikeko cile tungi ulusengo lumo, lelo insengo no bulambo fikabaswe ku cimuti cimo pakuti fikabe icintu cimofye. Kabili ku bulambo ukalambatikeko no mukuba. Ukapange ifyakubomfya ku bulambo fyonse ku mukuba. Inongo shakukushilapo imito ya mafuta, bafosholo, inweno, imitunkwilo ne fyakubikapo umulilo. Ukapangilepo ica mukuba icafipunda ngo lunyungo. Ukapange ne mikobelo ya mukuba ine iyakwikasha ku matungi ya capikulwa. Kabili ukabike icafipunda ngo lunyungo pesamba lye tabo lya bulambo pakuti cikafike pakati. Ukabase ifimuti fya akasia ifyakupingilako ubulambo, ukalambatikeko no mukuba. Ukalepisha ifyo fimuti fyakupingilako mu mikobelo ya ku mbali shibili sha bulambo pakubusenda. Ukapange ubulambo bwa mbao ubwacenama pamulu nga fintu nakulangile pa lupili.” “Ukabikeko ulupango ku lubansa lwa kwi Tenti lyakwa Lesa. Ulubali lwa ku kapinda ka ku kulyo lukabe amakubiti umwanda umo (100) mubutali, kabili ukakupeko insalu ishabuuta ishapikulwa ubusaka. Kukabe ne nceshi amakumi yabili isha mukuba ne fyakushimikamo ifya mukuba amakumi yabili (20), lelo imikofyo no tufyela twa ku nceshi fikabe ifya silifa. Ulubali lwa ku kapinda ka ku kuso nako kwine lukabe amakubiti umwanda umo (100) mubutali, kabili ukakupeko insalu ishabuuta ubusaka. Kukabe ne nceshi sha mukuba ne fyakushimikamo fya mukuba amakumi yabili, lelo imikofyo no tufyela twa ku nceshi fikabe ifya silifa. Ulubali lwa ku masamba ya lupango lwa lubansa lukabe amakubiti amakumi yasano (50) mubwipi, kabili ukakupeko insalu ishabuuta ishapikulwa ubusaka. Kukabe ne nceshi ikumi limo ne fyakushimikamo ikumi limo. Lwa ku kabanga ukutulila akasuba ulupango lwa lubansa lukabe amakubiti amakumi yasano (50) mubwipi. Ku lubali lumo ulwa pa mwinshi wa lupango lwa lubansa kukaba ne nsalu yakukupako iyalepa amakubiti ikumi limo na yasano (15). Kukabe ne nceshi shitatu ne fyakushimikamo nafyo fitatu. Kabili ku lubali lubiye nako kwine kukabe inceshi shitatu ne fyakushimikamo nafyo fitatu ne nsalu yakukupako ilyalepa amakubiti ikumi limo na yasano (15). Pa mwinshi wa lupango lwa lubansa ukabikepo icisalu icalepa amakubiti amakumi yabili (20) icabuuta ubusaka icapikulwa ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee ku muntu uwacenjela nganshi ukupikula. Cili nokukobekwa ku nceshi shine, ishaimikwa mu fyakushimikamo fine. Inceshi sha lupango lwa lubansa shonse shikakwate utufyela twa ku nceshi utwa silifa ne mikobelo ya silifa elyo ne fyakushimikamo ifya mukuba. Ulupango lwa lubansa lukabe amakubiti umwanda umo (100) mubutali, mubwipi namo amakubiti amakumi yabili na batatu (23) elyo ukuya mumulu namo amakubiti yasano. Kabili lukabe ne nsalu shakukupako ishabuuta ishapikulwa ubusaka elyo ne fyakwimikamo ifya mukuba. Ifipe fyonse ifyakubomfya mwi Tenti lyakwa Lesa ku milimo iyalekana lekana yonse fikabe ifya mukuba, kumo kwine ne mpopo she Tenti ne sha lupango lwa lubansa.” “Ukakonkomeshe abena Israeli ukuleta amafuta ya miolifa ayalengama ayakusanika pakuti ifisaniko fikaleyakafye lyonse. Aroni na bana bakwe abaume bakabike ifisaniko mwi Tenti Lyakukumaninamo, fikaleyaka ukufuma icungulo ukufika ulucelo pa cinso candi ne Yawe. Fikaba kunse ya cisalu icikabela pantanshi ya Mbokoshi ya Cipangano. Ili lifunde lyakubelelela ku bena Israeli ilyo bali nokubaka mu nkulo shabo shonse ishikakonkapo.” “Leka bakuletele munonko Aroni na bana bakwe abaume Nadabu, Abihu, Eleasa na Itama ukufuma mu bena Israeli pakuti balemombela umulimo wa bushimapepo. Ukabilile munonko Aroni ifyakufwala fyamushilo ifyakumucindamika no kumuyemfya. Ukebe abacenjela ukubila ifyakufwala bonse abo napeela amano yakubomba uyu mulimo ukuti bakabilile Aroni ifyakufwala pakumutuula pakuti alemombela umulimo wa bushimapepo. Ifi efyo bakamubilile: tumba wakufwala pa cifuba, icakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi, umwingila, ilaya ilitali ilyapikulwapo busaka busaka, insalu yakupomba ku mutwe elyo ne lamba lya nsalu. Bakabilile Aroni na bana bakwe abaume ifyakufwala ifi ifyamushilo pakuti bakalemombela umulimo wa bushimapepo. Abacenjela muli uyu mulimo bakabomfye ubushishi bwa golide no bwacifufya no bwakashikila no bwakashika cee ne nsalu iyabuuta ubusaka.” “Bakabile efodi icakufwala pa mulu wa mwingila wakwa shimapepo ku bushishi bwa golide no bwacifufya no bwakashikila no bwakashika cee elyo ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka ku muntu uwacenjela nganshi ukupikula. Cikabe ne mikobelo ku mpela shibili iyakupisha pa mabeya pakucikaka. Umushipi ukabe nga efodi uwapikulwa ubusaka ku bushishi bwa golide no bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee elyo ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka, kabili uwalundinkana kuli efodi. Ukabuule amabwe ya onikisi yabili, ukafukulepo amashina ya bamwana Yakobo abaume ikumi limo na babili (12). Ukayafukule ukulingana nomo bakonkanine mukufyalwa, pa libwe limo ukalembepo amashina mutanda, pa libiye napo mutanda. Nga filya uwakufukula pa mabwe afukula ifilembo pa cifwatiko efyo na iwe ukafukule, ukalembe amashina ya bamwana Israeli pali ayo mabwe yabili. Elyo ukabikeko amabwe no twapikulwa na waya ya golide. Elyo ukekashe aya mabwe pa mishipi ya pa mabeya ya cakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi, yabe mabwe yakwibukishishako bamwana Israeli. Ifi efyo Aroni akalasenda amashina yabo pa mabeya yakwe pa cinso cakwa Yawe pakuyebukisha. Kabili ukapange utwapikulwa na waya ya golide, ne minyololo ibili iya golide wine wine iyakoswa ngo mwando, elyo ukaikashe ku tupapatu twa twapikulwa na waya ya golide.” “Ukabile tumba wa pa cifuba uwakwishibilako pakupingula. Umuntu uwacenjela nganshi eo akapikule. Tumba akabe nga efodi uwapikulwa ku bushishi ubwa golide no bwacifufya no bwakashikila no bwakashika cee elyo ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka. Tumba nga apetwa pakati akalingana ukulepa monse mubutali na mubwipi, akalepe icisansa cimo monse monse. Ukekashepo utumabwe twamutengo imitande ine. Mu mutande wantanshi muli nokuba akalibwe ka rubi na ka topasi na ka bereli, Mu mutande wabubili muli nokuba akalibwe ka tokisi na ka safile na ka emeradi. Mu mutande wabutatu muli nokuba akalibwe ka yasinti na ka agate na ka amefisiti, na mutande wabune muli nokuba akalibwe ka kirisaliti na ka onikisi na ka yasipeli. Uto tumabwe ukatubikeko no twapikulwa na waya ya golide. Utumabwe tukabe ikumi na tubili (12). Pali cila kalibwe pakabe ishina lyakwa mwana Israeli limo, pakafukulwe kwati cifwatiko ishina limo ilya pa nko ikumi limo na shibili (12), Ukapange utuminyololo twa golide wine wine utwapyatwa ngo mwando utwa kuli tumba wa pa cifuba. Kabili ukapangileko imikobelo ibili iya golide elyo ukaikashe ku mpela shibili isha tumba wa pa cifuba. Elyo ukakakile uto tuminyololo twa golide tubili ku mikobelo ya ku mpela sha tumba wa pa cifuba. Impela shimbi shibili isha tuminyololo ukashikakile ku fyapikulwa na waya ya golide. Kabili ukashikakile lwa pantanshi ku mishipi ibili iya pa mabeya ya cakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi. Elyo ukapange imikobelo ya golide ibili. Ukaikashe na ku mpela shibili ishabela lwa mukati ka tumba mupepi ne cakufwala ca efodi. Ukapange imikobelo ya golide na imbi ibili. Ukaikashe mwisamba lya mishipi ibili iya pa mabeya iyabela pantanshi ya efodi, mupepi na lwa pamulu apalundinkanina efodi no mushipi wapikulwa bwino. Ukakakile imikobelo ya tumba wa pa cifuba ku mikobelo ya efodi no mwando wa bushishi ubwacifufya ukulundinkanya na tumba wa pa cifuba, pakuti akalebela lwa pa mulu wa mushipi, pakulenga tumba ukuti elasela pali efodi. “Ilyo lyonse Aroni akalaingila mu Muputule wamushilo, akalasendela amashina ya bamwana Israeli abaume pa mutima ayalembwa pali tumba uwakwishibilako pakupingula pakuti yakaleibukishiwa lyonse pa cinso cakwa Yawe. Muli tumba wa pa cifuba uwakwishibilako pakupingula ukabikemo Urimu na Tumimu, pakuti fikaleba lwa pa mutima wakwa Aroni ilyo lyonse akalaisa pa cinso cakwa Yawe. Kanshi, Aroni akalasenda lyonse pa mutima wakwe ifibombelo ifyakubomfya pakupingula abena Israeli pa cinso cakwa Yawe. “Ukabile umwingila wakufwala mukati ka efodi ku nsalu yacifufyafye. Mu mwingila ukashemo icipunda icakupishamo umutwe. Pa cipunda apakupisha umutwe ukapikulepo ukushinguluka pakulesha umwingila ukulepuka. Ku mufukilo wa mwingila ukapikwilemo ifitwalo ifyapala amateke ku bushishi bwacifufya no bwakashikila elyo no bwakashika cee. Pakati ka fitwalo ifyapala mateke ukekashepo utunyenjele twa golide. Ukafikonkanye ukushinguluka umufukilo wa mwingila onse utunyenjele twa golide ne teke ifyo fine. “Aroni akalefwala umwingila uyu pakubomba umulimo wa bushimapepo. Ukulila kwa tunyenjele kukalaumfwika nga aingila mu Muputule wamushilo pa cinso cakwa Yawe na pakufumamo, pakuti tafwile. “Ukapange akalilata ka golide wine wine, ukafukulepo ne filembo nga pa cifwatiko ifikatila ‘Uwamushilo kuli Yawe.’ Ukakakakilile akatambo kacifufya ku nsalu yakupomba ku mutwe. Kakalebela lwa pa mpumi ku nsalu yakupomba ku mutwe. Kakalebela pa mpumi yakwa Aroni, kabili eukalasenda ifilubo fyonse ifikalaba mu mituulile ya mituulo yamushilo iyili yonse abena Israeli basangulula. Akalilata ka golide kali nokuba lyonse pa mpumi yakwa Aroni pakuti Yawe akalepokelela imituulo bakalatuula. “Ukapikule ilaya ku bushishi ubwabuuta ubusaka, ne nsalu yakupomba ku mutwe nayo ku bushishi ubwabuuta ubusaka. Ilamba lyena likapikulwe ku muntu uwacenjela nganshi. “Bamwana Aroni nabo ukababilile imingila, amalamba ne nsalu yakupomba ku mutwe, pakuti bakalemoneka abacindama kabili abayemba. Ilyo ukapwisha ukufwika munonko Aroni na bana bakwe abaume ifyo fyakufwala, elyo ukabasube amafuta no kubapeela bushimapepo. Ukabasangulule pakuti balemombela umulimo wa bushimapepo. Kabili ukababilile bakaputula ba mukati aba nsalu ishabuuta abakufuma mu musana ukufika na mu matanta pakuti bekalashala ubwamba. Aroni na bana bakwe abaume bakalefwala bakaputula ilyo lyonse balaingila mwi Tenti Lyakukumaninamo nangu ilyo balapalama ku bulambo kukubomba umulimo wa bushimapepo mu Muputule wamushilo, epakuti tabacitile icilubo, nokufwa bafwa. Ili likaba lifunde lyakubelelela kuli Aroni na ba lupwa lwakwe.” “Ifi efyo uli nokucita kuli Aroni na bana bakwe abaume pakubasangulula pakuti bakalemombela umulimo wa bushimapepo. Ukabuule iciponti na basukusuku babili ababula akalema. Kabili ku bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ukapangeko imikate iyabulamo intutumushi. Elyo ukapangeko utumikate utwasakanishiwamo na mafuta, no tumikate utwapapatala utwashingwako amafuta, tonse umwabula intutumushi. Ukaibike mu museke no kuletela pamo ne ciponti na basukusuku babili. “Elyo ukalete Aroni na bana bakwe abaume pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo no kubasamba na menshi. Ukabuule ne fyakufwala, ukafwike Aroni ilaya, umwingila wakufwala mukati ka efodi wine, icakufwala ca efodi, na tumba wa pa cifuba. “Ukamukake mu musana umushipi wa efodi uwapikulwa ubusaka. Ukamupombe ne nsalu ya ku mutwe, ukakambatikepo na kalilata kamushilo. Ukabuule amafuta yakumusuba pakuba shimapepo, ukayapongolwele pa mutwe wakwe pakumusuba. “Ukalete na bana bakwe abaume, nabo ukabafwike imingila. Kabili ukabafwike amalamba ya mu musana no kubapomba insalu ku mitwe. Bushimapepo bwabo bukaba ukukonkana umwabela ifunde lyakubelelela. Muli uyo musango emo ukapeelela Aroni na bana bakwe abaume bushimapepo. “Ukalete ne ciponti pa ntanshi ye Tenti Lyakukumaninamo, elyo Aroni na bana bakwe abaume bakatambalikila amaboko yabo pa mutwe wa ciponti. Mukacipaile pa cinso cakwa Yawe pa mwinshi wakwingilila mwi Tenti Lyakukumaninamo. Ukabuule umulopa umo uwa ciponti icilume ukaushinge ku nsengo sha bulambo ku munwe. Umulopa ukashalapo onse ukawitile mwisamba lya bulambo. Elyo ukabuule amafuta ayaba ku fya munda, fyonse ifyalambatila ku libu, ne mfyo shonse shibili na mafuta ayabako, elyo ukafyoce pa bulambo. Lelo umunofu wa ciponti icilume, umukupo na fyonse ifili mu cifu na mu mala fyena ukaye fyocela kunse ya nkambi. E mutuulo wakwelelwa pa bubifi. “Ukabuulepo sukusuku umo, na Aroni na bana bakwe abaume bakatambalikepo amaboko yabo pa mutwe wakwe. Elyo ukamwipaye, ukabuule no mulopa wakwe, ukaukane ku mbali shonse isha bulambo. Ukaputaule sukusuku fipimfya fipimfya, ukasamfye ne fya munda ne myendo, ukafibike pa fibiye pamo no mutwe. Elyo ukoce sukusuku onse pa bulambo. Ili e lambo ilyakocela Yawe, ilya cena cisuma icimusekesha, umutuulo wa cakoca kuli Yawe. “Ukabuule sukusuku na umbi, Aroni na bana bakwe abaume bakatambalikepo amaboko yabo pa mutwe wakwe. Ukamwipaye, ukabuule no mulopa wakwe umo, ukashinge Aroni na bana bakwe abaume pa tulebelebe twa matwi ya ku kulyo kwabo, pa fikumo fya ku kulyo kwabo, na pa fikondo fikalamba fya ku kulyo. Elyo ukakane umulopa ukashalapo ku mbali shonse isha bulambo. Elyo ukabuulepo umulopa umo uuli pa bulambo, na mafuta yamo ayakubasuba pakuba bashimapepo, ukakane pali Aroni na pa fyakufwala fyakwe, elyo na pa bana bakwe ne fyakufwala fyabo. Ninshi Aroni na bana bakwe pamo ne fyakufwala fyabo batuulwa kuli Lesa. “Kabili kuli sukusuku uyu ukabuuleko amafuta, umucila, amafuta ya mu fya munda, fyonse ifyalambatila ku libu, ne mfyo shonse shibili na mafuta yabako elyo no mwendo wa ku kulyo. Mu museke wa mikate iyabulamo intutumushi iyili pa cinso cakwa Yawe ukabuulemo umukate umo na kamukate kamo akasakanishiwamo amafuta elyo na kamukate akapapatala. Ifyakulya fyonse ifyo ukafibike mu minwe yakwa Aroni na bana bakwe abaume, nabo bakafimishe mumulu ngo mutuulo wakutambika ukuti nafipeelwa kuli Yawe pa cinso cakwe. Elyo kabili ukafibuule mu minwe, ukafyocele na pa bulambo pa mulu we lambo lyakoca. Ili e lambo lyakocela Yawe lya cena cisuma icimusekesha, umutuulo wa cakoca kuli Yawe. “Ukabuule icisao cakwa sukusuku uo ukepaya pakupeela Aroni bushimapepo, ukacimishe mumulu ngo mutuulo wakutambika pa cinso cakwa Yawe, elyo cikabe icakaniko cobe. Ukasangulule icisao no mwendo ifyakwa sukusuku ifikemishiwa mumulu ngo mutuulo wakutambika pakupeela bushimapepo, ukafituule pantu fyakwa Aroni na bana bakwe abaume. Ifi e fipande fili nokuba icakaniko cakwa Aroni na bana bakwe abaume ifyo bali nokulapoka lyonse ku bena Israeli. E bupe ubukalafuma ku bena Israeli pafyo bakalatuula kuli Yawe, ukufuma pa mituulo yabo iyakwampana. “Aroni nga afwa, ifyakufwala fyakwe ifyamushilo fikapeelwe ku bana bakwe abaume, efyakusubilwamo amafuta no kupeelelwamo bushimapepo. Umwana uwamupyana pali bushimapepo, akalefwala ifyo ifyakufwala pa nshiku cine lubali pakuya mwi Tenti Lyakukumaninamo mukubomba mu Muputule wamushilo. “Ukabuule inama ya sukusuku iyakupeelelapo bushimapepo no kuipikila mu cifulo camushilo. Aroni na bana bakwe bakalile inama ya sukusuku pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo pamo no mukate ukaba mu museke. Bakalye ifyo fintu babomfeshe pakufuta pa bubifi bwabo ilyo balepeelwa amaka ya bushimapepo kabili no kusangululwa. Umuntu umbi nelyo umo tafwile kulyako kuli ifi pantu fyamushilo. Lelo nga cakuti inama ya sukusuku iyakupeelelapo bushimapepo nangu umukate fyashalapo ukufika ulucelo, mukafyocefye. Tamufwile kufilya, pantu fyamushilo. “Ukabombe umulimo wakupeela Aroni na bana bakwe abaume bushimapepo ukulingana ngefyo nakukonkomesha. Ukubapeela bushimapepo kukapwe inshiku cine lubali. Cila bushiku ukaleleka cilume wa ŋombe ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi pakufuta pa fyabubifi. Ukasangulule ubulambo ku mutuulo wa pa bubifi pakufuta pa fyabubifi. Kabili ukabusube amafuta pakubutuula. Pa nshiku cine lubali ukaleleka pa bulambo ilambo lyakufuta pa fyabubifi no kubusangulula. Elyo ubulambo bukaba ubwamushilo nganshi, elyo na conse icakumyako cili nokuba icamushilo.” “Ifi efyo uli nokutuula pa bulambo cila bushiku, lyonsefye ukaletuula ilambo lya bana ba mpaanga babili abali no mwaka umo. Ukaletuula umwana wa mpaanga umo ulucelo elyo umbi nao icungulo. Pakutuula umwana wa mpaanga uwakubalilapo, ukatuulile pamo ne capekumi cimo ca cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwakasawilwamo amafuta ya miolifa ayalingana na pakati ka citika wa hini umo. Kabili ukatuule icipimo ca pakati ka citika wa hini uwa mwangashi, umutuulo wa fyakunwa. Ukaletuula ilambo lya mwana wa mpaanga uwabubili icungulo mu musango umo wine ngo lucelo pamo no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. E lambo lyakocela Yawe ilya cena cisuma icimusekesha. Mu nkulo shenu shonse mukaleleka ili lambo lyakoca inshita yonse pa cinso cakwa Yawe pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Apopene epo ine nkalamukumanya no kulalanda na imwe. Apo pene kabili epo nkalakumanya abena Israeli, no bucindami bwandi bukalenga icifulo kuba icamushilo. Nkalenga Itenti Lyakukumaninamo pamo pene no bulambo ukuba ifyamushilo kabili nkalenga Aroni na bana bakwe ukuba abamushilo, pakuti bakalemombela umulimo wa bushimapepo. Elyo nkacita icifulo candi pakati ka bena Israeli kabili nkaba Lesa wabo. Bakeshiba nokuti nine Yawe, Lesa wabo, uwabafumishe mu calo ca Egupto pakuti nkacite icifulo candi pakati kabo. Nine Yawe, Lesa wabo.” “Ukapange ubulambo bwakocelapo ububani ku mbao sha cimuti ca akasia. Ubulambo bufwile ukuba ubwalingana monse monse mubutali na mubwipi kubiti umo, elyo ukufuma panshi ukufika pamulu bukalepe amakubiti yabili. Insengo sha ku bulambo shikabaswe ku cimuti cimo cine pakuti fikabe icintu cimofye. Ukalambatikeko pamulu ponse, mumbali monse na ku nsengo sha bulambo golide wine wine. Ukapangileko no mushingo wa golide ukushinguluka. Ukapangileko ne mikobelo ya golide ibili iyakusendelako. Pesamba lya mushingo ku mbali shibili isha bulambo ishalolenkana, ukekasheko umukobelo umo umo umwakupisha ifimuti fyakupingilako. Ukabase ifimuti fyakupingilako ku muti wa akasia, ukalambatikeko na golide. Ukabike ubo bulambo pa ntanshi ya cisalu cakucinga ukuli Mbokoshi ya Cipangano, pa ntanshi ya Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi iyili pa mulu wa Mbokoshi ya Cipangano, apo tukalakumanina. Inshiku shonse ulucelo Aroni afwile akaleoca pa bulambo ububani ubwanunka ubusaka, ilyo aisa mukuwamya ifisaniko. Kabili afwile akaleoca ububani ubwanunka ubusaka na mu cungulo, ilyo abwela mukusanika ifisaniko. Kanshi ukoca ububani kukalebako lyonse pa cinso cakwa Yawe mu nkulo shenu shonse. Tekwesha ukocelapo pali buno bulambo ububani ubwaleshiwa nangu ilambo lyakoca nangu umutuulo wa cabunga. Kabili tekwesha ukwitilapo mutuulo onse uwa fyakunwa. Umuku umo cila mwaka Aroni akalefutila pa nsengo sha bulambo. Uku kufuta pa fyabubifi ukwa cila mwaka kufwile ukucitwa no mulopa wa mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ku nkulo shonse ishikakonkapo. Ubu bulambo bwamushilo nganshi kuli Yawe.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Ilyo ukalapenda abena Israeli pakwishiba impendwa yabo, cila muntu akapeele icifuta mulandu kuli Yawe icakulubwilapo umweo wakwe ilyo apendwa, epakuti bekaponenwa ne cinkunka ilyo ukalabapenda. Umuntu onse uwapitila ku bapendelwe afwile ukupeela citika wa ndalama ya shekeli iyapimwa ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Shekeli imo yafina amagera amakumi yabili. Citika wa iyi ndalama, mutuulo wa kuli Yawe. Uyo onse uwapitila ku bapendelwe uuli ne myaka amakumi yabili nangu ukucilapo, ali nokupeela umutuulo kuli Yawe. Umukankala tali nakupeela ukucisha pa cipimo ca citika wa shekeli, elyo umupina nao tali nakupeela utunono utwabula ukufika pa cipimo, pakupeela umutuulo kuli Yawe uwakufutila imyeo yabo. Ukapoke isho ndalama ku bena Israeli ishakufuta pa fyabubifi, no kuubomfya ku milimo ya mwi Tenti Lyakukumaninamo. Isho ndalama shikabe icakwibukisha abena Israeli pa cinso cakwa Yawe, eshakulubwilapo imyeo yabo.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Ukapange umusambilo wa mukuba elyo ne cakutekapo ica mukuba umwakusambila. Ukaciteke pakati ke Tenti Lyakukumaninamo no bulambo, ukabikemo na menshi. Aroni na bana bakwe abaume bakalesamba muli aya menshi ku maboko na ku makasa. Bakalesamba aya menshi ilyo lyonse balaingila mwi Tenti Lyakukumaninamo nelyo balapalamina ku bulambo kukubomba umulimo wakupeela umutuulo wakoca kuli Yawe, pakuti bekafwa. Bakalesamba amaboko na makasa pakuti bekafwa. Ili likaba e funde lyakubelelela kuli Aroni na ba lupwa lwakwe ku nkulo shabo shonse ishikakonkapo.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Ukabuule ifi ifyakwata akacena kasuma: muri wa menshi uwafina amakilo mutanda (6kg), kinamoni uwanunka ubusaka uwafina amakilo yatatu, na kane uwanunka ubusaka amakilo yatatu (3kg), elyo na kasia uwafina amakilo mutanda. Fyonse fikafine ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Elyo kabili na mafuta ya miolifa icipimo ca hini umo. Kuli ifyo ukapangeko amafuta yamushilo ayakusuba ayasakanishiwa ubusaka no muntu wacenjela ukusakanya ifyanunka ubusaka. Yakaba mafuta ayamushilo ayakusuba. Elyo mukaleyabomfya mukusuba Itenti Lyakukumaninamo, Imbokoshi ya Cipangano, itebulo ne fibombelo fyaliko fyonse, icakutekapo ifisaniko pamo pene ne fibombelo fyaciko, ubulambo bwakocelapo ububani, ubulambo bwakocelapo amalambo pamo pene ne fibombelo fyabuko fyonse, elyo na ku musambilo ne cakutekapo cauko. Ukafisangulule, nafyo fikaba ifyamushilo nganshi, na conse icafikumyako cikaba icamushilo. Ukasube Aroni na bana bakwe abaume amafuta no kubasangulula pakuti bakalemombela umulimo wa bushimapepo. Ukebe abena Israeli auti, ‘Aya yakaba amafuta yandi ayamushilo ayakusuba mu nkulo shenu shonse ishikakonkapo. Tekwesha ukuyetila pa mubili wa muntu kabili tekwesha ukupanga amafuta ayapalako ayasakanishiwamo ne fintu fimo fine mu musango umo wine. Yena mafuta yamushilo, yakaleba ayamushilo na kuli imwe bene. Onse uyo uukapanga amafuta ayapala nga aya, noyo uukasuba umuntu uushili shimapepo, wakutamfyafye mu bantu bandi.’” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Buula ifintu ifyanunka ubusaka, ifinyamuti fya sitakite, ifya onika, ifya galibanumu ne cinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka, fyonse fikalingane ubwingi. Ifi efyo ukafisakanye. Ukapangemo ububani nga filya ficita umuntu uwacenjela ukusakanya ifyanunka ubusaka. Mu bubani ukabikemo umucele, bukabe ubwasangululwa kabili ubwamushilo. Ukabuulepo ububani bumo ukabupele ngo bunga, ukabubike na pa ntanshi ya Mbokoshi ya Cipangano mwi Tenti Lyakukumaninamo umo nkalakukumanya. Ubu bubani bukaba kuli imwe ubwamushilo nganshi. Tekwesha ukupanga ububani bwenu ubwapalako ubwasakanishiwamo ne fintu fimo fine mu musango umo wine. Bwena mukabucite ububani bwamushilo kuli Yawe. Onse uyo uukapanga ububani ubwapala nga bulya, pakuti aleumfwa ifyo bwanunkila ubusaka, wakutamfyafye mu bantu bandi.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Mona ninsala Besaleli mwana Uri, umwishikulu wakwa Huri, uwa mu luko lwakwa Yuda. Nimwisushamo Umupashi wakwa Lesa kabili nimupeela ukucenjela, amano yakwishiba ifyakupanga panga ifya misango yonse. Akalaelenganya bwino mukupanga ifya golide ne fya silifa ne fya mukuba, ukuputula amabwe no kuyekasha, ifyakubasa ifimuti, ne fyakupanga panga pakuti bakapange ifya misango yonse. Kabili ninsonta na Oliabu umwana mwaume wakwa Aisamaki uwa mu luko lwakwa Dani, uwakwafwa Besaleli. Kabili nimpeela ukucenjela ku baishiba ifyakupanga panga pakuti bakapange ifintu fyonse nkukonkomeshe. Bali nokupanga Itenti Lyakukumaninamo, Imbokoshi ya Cipangano ne Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi elyo ne fipe fyonse fimbi ifya mwi Tenti, itebulo ne fibombelo fyaliko, icakutekapo ifisaniko ca golide wine wine ne fibombelo fyaciko fyonse, ubulambo bwa bubani, ubulambo bwakocelapo amalambo yakoca ne fibombelo fyabuko, umusambilo ne cakuutekapo. Elyo kabili bakapikule ifyakufwala ifyamushilo fyakwa Aroni shimapepo ne fya bana bakwe abaume fintu bakalafwala nga balabomba umulimo wa bushimapepo. Bakapange na mafuta yakusuba no bubani ubwanunka ubusaka ubwa mu Muputule wamushilo. Ifi fyonse bakafipange ukulingana nomo nakonkomeshe.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Ukebe abena Israeli auti, ‘Muli nokubaka Amasabata yandi pantu ici e cishibilo kuli ine na kuli imwe ne nkulo shenu shonse ukuti nine Yawe uumulenga kuti mube abamushilo. Mulebaka ubushiku bwe Sabata pantu bushiku bwamushilo kuli imwe. Uyo onse uushilicindika, akepaiwe. Uyo onse uukabomba umulimo uuli onse pali ubu bushiku, wakutamfyafye mu bantu bandi. Mukalebomba imilimo mu nshiku mutanda, lelo ubwalenga cine lubali bwena bushiku bwe Sabata ubwakutuushamofye ubwamushilo kuli Yawe. Uyo onse uukabombapo umulimo uuli onse pe Sabata akepaiwe. Abena Israeli bakalebaka ubushiku bwe Sabata, bakalebusefya mu nkulo shabo shonse ishikakonkapo nge cipangano ca pe. Ubushiku bwe Sabata bukaba e cishibilo ca pe kuli ine na ku bena Israeli. Pantu mu nshiku mutanda emo Yawe acitile umulu ne sonde, elyo pa bushiku ubwalenga cine lubali epo alekele ukubomba atuusha.’” Ilyo Lesa apwile ukulanda na Mose pa lupili lwa Sinai, amupeele amabwe yabili ayapapatala aya cipangano, ayo Lesa alembelepo ku munwe wakwe. Ilyo abantu bamwene ukuti Mose akokola nganshi pa lupili ukwabula ukubwela, baile longana kuli Aroni balamweba abati, “Ale tupangile imilungu yakuti iletutangilila, pantu tatwishibe icaponena ulya Mose uwatufumishe mu Egupto.” Aroni abaswike ati, “Fuuleni amasikiyo aya golide ku bakashi benu, ku bana benu abaume na banakashi, mulete kuli ine.” Awe abantu bonse epakufuula ku matwi amasikiyo aya golide, batwala na kuli Aroni. Aroni nao afibuula afyengulula, apangamo icapala iciponti ca ŋombe. Elyo abantu basosa ati, “Iyi e milungu yobe we Israeli iyakufumishe mu Egupto!” Ilyo Aroni amwene ifi, akuulile no bulambo pa ntanshi ya ciponti ca ŋombe ica golide, abila ne mbila ati, “Mailo kukabe inshikunkulu yakucindika Yawe.” Ubushiku bwakonkelepo abantu baimine ulucelocelo, balaleka amalambo yakoca, batuula ne mitulo yakwampana. Kabili baikele panshi balalya no kunwa elyo baima balayangala bubi bubi. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Tentemukila ku bantu bobe wafumishe mu calo ca Egupto pantu nabalubana. Nabaluka bwangu bwangu ukufuma kufyo nabakonkomeshe, nabaipangila akalubi mu cipasho ca ciponti ca ŋombe. Balekafukamina no kukocela amalambo baleti nokuti, ‘Iyi e milungu yobe we Israeli iyakufumishe mu Egupto.’” Yawe kabili aebele Mose ati, “Nimona, aba bantu ni bankosa mitwe. Kanshi nomba ndekafye, nimbafulilwa nganshi ndebalofya. Elyo iwe nkakucita umushobo ukalamba.” Lelo Mose apapete Yawe, Lesa wakwe, ati, “Bushe cinshi we Yawe wafulilwa nganshi abantu bobe abo wafumishe mu calo ca Egupto ku bulamba bobe no kuboko kobe ukwamaka? Bushe abena Egupto teti batile, akwete amapange yabi eco abafumishe mu Egupto, pakuti akaye bepaila ku mpili no kubalofya mpanga yonse pano isonde lyonse? Ala bwesha umutima, wileta ne cinkunka ico upangile ukucita abantu bobe. Ibukisha ababomfi bobe Abrahamu, Isaki na Israeli abo walaile no mulapo we mwine auti, ‘Nkalenga aba mu lupwa lobe ukufula nganshi nge ntanda sha mu mulu. Nkapeela na bana benu icalo conse cilya nabalaile, kabili cikaba e calo ca cishilano cabo pe.’” Awe Yawe abweseshe umutima, kabili akaana no konaula abantu bakwe ngefyo apangile ukucita. Mose apilibwike alatentemuka no lupili ninshi nasenda mu minwe yakwe amabwe yabili ayapapatala aya cipangano, apalembelwe amafunde ku mbali shonse shibili, kunuma elyo na kuntanshi. Ni Lesa ewabashile amabwe ayapapatala, ne filembo ni Lesa ewafilembelepo, afifukwile pa mabwe. Ilyo Yoshua aumfwa uko abantu balecita icongo, aeba Mose ati, “Ndeumfwa icongo ca lubuli mu nkambi.” Mose ayasuka ati, “Ico congo tecakusefya ukucimfya iyoo, nangu icakucimba, congofye cakwimba eco ine ndeumfwa.” Nomba ilyo Mose apaleme ku nkambi no kumona iciponti ca ŋombe na balecinda, afulwa nganshi. Awe aposa na mabwe asendele mu minwe, ayatobaula no kutobaula lwa mwisamba lya lupili. Kabili abuula iciponti ca ŋombe ico bapangile, acoca mu mulilo. Elyo acipela caba ngo lukungu, anyunya pa menshi, anwesha na bena Israeli. Elyo aipusha Aroni ati, “Bushe cinshi ico abantu bakucitile epakuti uleke bacite ububifi ubwakula ifi?” Aroni nao ayaswike ati, “Ala we mfumu yandi wifulwa. Iwe walishiba ifyo aba bantu baobelwa kukubifya. Banjebele abati, ‘Tatwishibe icaponena ulya Mose atufumishe mu Egupto. Kanshi tupangile imilungu iyakuti iletutangilila.’ Eco kanshi nabebele nati, ‘Onse uukwete ifisamo ifyakuiyemfya ifya golide afuule. Awe nabo bampeela, na ine nafiposa mu mulilo elyo mwafuma neci ciponti ca ŋombe.’” Mose amwene ukuti abantu nabafulungana, no walekele ukuti bafulungane ni Aroni, kabili na balwani babo balebaseka. Mose epakuya iminina pa mpongolo ya nkambi, asosa ati, “Bonse abo abali ku lubali lwakwa Yawe nabese kuli ine.” Awe na bena Levi bonse balongana uko ali. Nao abeba ati, “Yawe, Lesa wakwa Israeli, nasosa ati, ‘Umwaume onse apikile ulupanga, elyo mucilinganye inkambi ukufuma ku lutwe lumo muye fika ku lubiye no kubweluluka cila umo epaye munyina, icibusa cakwe elyo no mwina mupalamano wakwe.’” Awe abena Levi nabo bacitile ngefyo Mose abakonkomeshe, na mu bushiku bulya mwafwile abantu ni cikanga amakana yatatu (3,000). Elyo Mose asosa ati, “Imwe mu bushiku bwa lelo mwapatwilwa kuli Yawe, pantu namwipaya abana benu abaume na bamunyinenwe abaume kanshi eco Yawe amupaalila ubushiku bwa lelo.” Ubushiku bwakonkelepo Mose aebele abantu ati, “Namubifya apakalamba nganshi. Nomba ine nalaya nina ulupili kuli Yawe, nalimo kuti naya mufutilako pa kubifya kwenu.” Kanshi Mose epakubwelela kuli Yawe amweba ati, “Iyee, aba bantu nababifya apakalamba nganshi. Nabaipangila abene imilungu ya golide. Lelo nomba napapata, babeleleniko uluse pa bubifi bwabo. Lelo nga teifyo, ninshi ufuute ishina lyandi mu citabo walilemba.” Yawe nao ayasuka Mose ati, “Awe, uo ndefuuta mu citabo candi ni uyo onse uumbifishe. Ale nomba kabiye katungulule abantu ku ncende nakwebele, na malaika wandi alekutungulula. Lelo ilyo inshita yakuti ine nkabakande ikafika, nkabakandilapo pali ubu bubifi bwabo.” Elyo Yawe aponeshe icikuko pa bantu pa mulandu wa fintu bacitile ku ciponti ca ŋombe cintu Aroni apangile. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Fumeni pali ino ncende iwe pamo na bantu abo wafumishe mu calo ca Egupto. Kabiyeni ku calo ico nalaile no mulapo kuli Abrahamu, Isaki na Yakobo ukuti nkacipeela ku ba mu lupwa lwenu. Nkatuma malaika uwakumutangilila elyo nkatamfya abena Kenani, abena Amoli, abena Hiti, abena Perisi, abena Hifi elyo na bena Yebusi. Kabiyeni ku calo icifumfumukamo umukaka no buci. Lelo ine nshaye na imwe, pantu muli bankosa mitwe epali namulofesha mu nshila.” Ilyo abantu baumfwile aya mashiwi ayakali, bapumapo imisowa, kabili tapali nangu umo uwafwele nelyo cimo icakumuyemfya. Pantu Yawe aebele Mose ukweba abena Israeli ati, “Imwe muli bankosa mitwe, nga twaendele na imwe nangufye akashita akanono, ine kuti namulofya. Kanshi nomba fuuleni ifyakumuyemfya fyenu na ine ndepingula ifyakumucita.” Kanshi abena Israeli epakufuula ifyakubayemfya fyabo pa lupili lwa Holebu, kabili tababalile abafifwala. Nomba Mose alefumishe tenti kunse ya nkambi akatalamukila, eko alelimika. Aleita ili tenti “Itenti Lyakukumaninamo.” Uyo onse uulefwaya ukwipusha fimo kuli Yawe, eko aleya kuli ili Itenti Lyakukumaninamo ilyali kunse ya nkambi. Ilyo lyonse Mose alefuma mwitenti, abantu bonse baleima baiminina pa minshi ya matenti yabo balelolesha Mose mpakafye aingila na mwitenti. Ilyo Mose aingila mwitenti, intumba ye kumbi yaisa cinga na pa mwinshi we tenti ilyo Yawe alelanda na Mose. Ilyo lyonse abantu bamona intumba ye kumbi yacinga pa mwinshi we tenti, baleiminina bonse cila umo pa mwinshi we tenti lyakwe no kupepa. Yawe alelanda na Mose, ninshi nabaloshanya amenso, nga filya umuntu alanda na cibusa wakwe. Ilyo Mose alebwelela ku nkambi, umulumendo Yoshua mwana Nuni kalume wakwe wena aleshala mwitenti. Mose aebele Yawe ati, “Ulenjeba auti, ‘Tungulula aba bantu,’ lelo tawanjeba uo ukatuma tukaye nankwe. Kabili naulanda ukuti walinjishiba ne shina elyo nokuti ine nalikusekesha. Kanshi ine nga nalikusekesha, nsambilisha imibeele yobe pakuti nkwishibe no kukusekesha. Wilaba nokuti uyu mushobo wa bantu bobe.” Yawe ayasuka ati, “Ukubapo kwandi kwakulaya nobe kabili nakulakupeela ukutuusha.” Elyo Mose amweba ati, “Nga cakuti ukubapo kobe takwakulaya na ifwe ninshi witufumya pano. Bushe umuntu onse kuti aishiba shani ukuti ine nalikusekesha pamo na bantu bobe, kanofye nga cakuti twalaya na iwe? Ukubapo na ifwe kwena kukalalanga ukuti ine na bantu bobe twaliba abaibela ku bantu bambi bonse mpanga yonse pano isonde lyonse.” Yawe nao aebele Mose ati, “Nkacita ico cine cintu iwe unombele ukucita, pantu iwe walinsekesha kabili nalikwishiba ne shina.” Elyo Mose epakweba Yawe ati, “Napapata shi wingananga ubucindami bobe.” Kabili Yawe amwasuka ati, “Nalaleka ubusuma bwandi bonse bupite pa cinso cobe, kabili ndebila ne shina lyandi pa cinso cobe ukuti nine Yawe. Ine mbelela uluse uo ndefwaya ukubelela uluse, nangulukila uo ndefwaya ukulangulukila.” Lelo Yawe amweba ati, “Teti iwe umone icinso candi, pantu takuli uwingamona ine no kuba umumi.” Kabili Yawe atila, “Mona, pano ine ndi pali incende mupepi apo wingeminina pa cilibwe. Ilyo ubucindami bwandi bwalaisa mukupita, ine ndeisa kubika mu lucengo lwa cilibwe, ndeisa kufimba no lupi lwandi mpaka mpitepo. Elyo ndeisa fumyapo ulupi lwandi, pakuti wise umonekofye inuma yandi. Lelo icinso candi cena tacifwile ukumonwa.” Yawe aebele Mose ati, “Basa amabwe yabili ayapapatala ayapala yalya yene ayantanshi, na ine nkalembapo amashiwi yalya yene yali pa mabwe yantanshi yantu watobele. Ukaipekanye mailo ulucelo, kabili ukanine ulupili lwa Sinai mailo ulucelo, ukese kuli ine palya pene pa mulu wa lupili. Wikaleka muntu nangu umo akakukonke nangu ukumonekela apali ponse pa lupili. Ne fitekwa fine ifinono ne fikulu fikalaliila mupepi no lupili.” Kanshi Mose epakubasa amabwe yabili ayapapatala ayali nga yalya yene ayantanshi. Kabili ulucelocelo aya nina no lupili lwa Sinai nga fintu Yawe amukonkomeshe, nasenda na mabwe yabili mu minwe yakwe. Yawe nao aikile mwikumbi, aisa iminina nankwe apo ali, abila ne shina lyakwe ati nine Yawe. Kabili Yawe apitile pantanshi yakwa Mose alebilikisha ati, “Nine Yawe, nine Yawe, Lesa uwaluse ne cikuku, uushifulwa bwangu, uwacitemwiko icishipwa, kabili uwacishinka. Ntwalilila ukulanga icitemwiko icishipwa ku makana na makana ya bantu, no kubabelela uluse pali bucisanguka, bumpulamafunde no bubifi. Lelo nshilekafye bampulamafunde ukwabula ukukandwa, ndakanda abana babo na beshikulu babo ukufika ku nkulo yalenga butatu ne yalenga bune, pa mulandu wa bubifi bwa bashibo.” Awe Mose ilyo line afukama akontama panshi, alapepa ati, “We Mfumu nga cingakusekesha, shileka tuleya nobe. Nangu bali bankosa mitwe, we Mfumu, utubeleleko uluse pa fibi fyesu na pa fyabubifi fyesu, utubuule nge cuma cobe ca cishilano.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Ine napanga icipangano na iwe. Pa menso ya bantu bobe bonse epo ndi nokucitila ifipeshamano ifishatala aficitwa mu mushobo nangu umo uwa pano isonde. Abantu mwikala nabo bonse bakamona imilimo yakutiinya intu ine ne Yawe nkamucitila. Mulesunga ifyo namukonkomesha mu bushiku bwa lelo. Ine nkamufulumwina abena Amoli, abena Kenani, abena Hiti, abena Perisi, abena Hifi na bena Yebusi. Mukabe abacenjela, mwikalacita icipangano na bakaya ba mu calo muleyamo, pantu bakesa ba iciteyo kuli imwe. Mukabongolole ifibumbili fya malambo fyabo, mukatobolole na mabwe yabo bacindikisha, mukaputaule ne nceshi sha Ashera, umulungu wabo. Tecakwesha ukulapepa umulungu umbi, pantu ishina lyakwa Yawe ni Bufuba, ni Lesa wabufuba. “Mukabe abacenjela, mwikalacita icipangano na bakaya ba mu calo, pantu ilyo bacita bucilende bwa mukutuula amalambo ku milungu yabo kuti bamo bamwitako kabili mwalyako ku malambo yabo. Kabili ilyo mwabuula abana babo abanakashi no kubofya ku bana benu abaume, elyo abo bana babo abanakashi balacita bucilende bwa mukupepa imilungu yabo, bakalenga na bana benu abaume ukulacita bucilende bwa mukupepa imilungu yabo. “Mwilapanga imilungu iyaengwa ku cela. “Mukalesefya inshikunkulu ya Mikate Ishatutumuka. Pa nshiku cine lubali mukalelya umukate umushaba intutumushi ngefyo namukonkomeshe. Mukalecita ici pa nshita yasontwa mu mweshi wa Abibu, pantu ni muli uyu mweshi mwafumine mu calo ca Egupto. “Conse icabalilapo ukufyalwa kuli nyina candi, pamo pene na mabeli yonse ayalume ya fitekwa fyonse aya ŋombe nangu impaanga. Ibeli lyakwa punda mukalilubule pakuleka umwana wa mpaanga. Nga tamulilubwile ninshi mukalifune umukoshi. Mukalelubula abana benu bonse abaume amabeli. “Kabili pekalaba muntu nelyo umo uwakumonekela pa cinso candi iminwe nkutwa. “Ulebomba mu nshiku mutanda shonse, lelo pa bushiku bwalenga cine lubali pena ufwile ukutuusha. Nangufye ni mu nshita yakulima nangu ukulobolola ufwile ukutuusha. “Ukalesefya inshikunkulu ya milungu mukutuula iŋanu shantanshi mwalobolola, ukalesefya ne nshikunkulu yakulonganika ifisabo pa kupwa kwa mwaka. Imiku itatu cila mwaka abaume benu bonse bafwile ukwisa monekela pa cinso ca Mfumu Yawe, Lesa wakwa Israeli. Nkafulumunamo imishobo ku cinso cenu no kukushako icalo cenu. Ilyo mukalaya mukumonekela ku cinso candi ne Yawe Lesa wenu imiku itatu pa mwaka, takwakabe umuntu nangu umo uwakumupokolola icalo cenu. “Wilantuula mulopa we lambo pamo pene na conse icilimo intutumushi. Kabili wikalaleka icipande ca nama ye lambo ye Pasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, cishale mpaka ukufika na ku lucelo. “Ukaleleta ifisabo fyantanshi ifyawamishapo ifya mu mabala yobe ku ŋanda yakwa Yawe Lesa obe. “Wikalaipikila akana ka mbushi mu mukaka wakwa nyina.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Lemba aya mashiwi pantu ukulingana na ya mashiwi natupanga nobe icipangano pamo na bena Israeli bene.” Mose ali kulya pamo na Yawe inshiku amakumi yane (40) akasuba no bushiku, ukwabula ukulya umukate nangu ukunwa amenshi. Kabili alembele pa mabwe ayapapatala amashiwi ya cipangano, amafunde ikumi limo. Ilyo Mose atentemwike ulupili lwa Sinai, ninshi nasenda amabwe ya cipangano yabili mu minwe yakwe, taishibe ukuti impumi yakwe ilebengeshima pantu acilanda na Lesa. Aroni na bena Israeli bonse pakumona impumi yakwa Mose ilebengeshima, baiketwe no mwenso bafilwa no kumupalama. Lelo Mose epakubeta. Kanshi Aroni ne ntungulushi sha mu lukuta epakuya mupalama, nao alalanda nabo. Panuma abena Israeli bonse baisa mupalamina, elyo abapeela amafunde yonse Yawe amwebele pa lupili lwa Sinai. Ilyo Mose apwa ukulanda nabo, abuula insalu afimba na pa mpumi yakwe. Lelo lyonse ilyo Mose aingila mwi Tenti pa cinso cakwa Yawe kukulanda nankwe, lyena alefimbulapo insalu mpaka afumamo. Kabili aleti nga afumamo aleeba ulukuta lwa bena Israeli ifyo bamukonkomeshe. Abena Israeli nabo balemona impumi yakwe nakabili ilebengeshima. Eco Mose alefimba pa mpumi yakwe mpaka ilyo akaya mukulanda na Yawe. Mose alongenye ulukuta lonse ulwa bena Israeli pamo, abeba ati, “Ifi efyo Yawe amukonkomesha ukulacita. Mukalebomba imilimo mu nshiku mutanda, lelo ubushiku ubwalenga cine lubali bwena bukaleba ubwamushilo, Isabata lyakwa Yawe ilyakutuushamo. Uyo onse uukabombamo umulimo uuli onse akepaiwe. Mwikalakosha mulilo konse uko muleikala pa bushiku bwe Sabata.” Mose aeba ulukuta lonse ulwa bena Israeli ati, “Ifi efyo Yawe akonkomesha. Ukufuma pafyo mwakwata musangwilepo Yawe umutuulo. Uyo onse uuli no mutima wakupeela kuli Yawe umutuulo kuti aleta golide, silifa no mukuba, kabili ubushishi ubwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee, insalu ishabuuta ubusaka, amasako ya mbushi, impapa sha basukusuku ishatumpwa mu muti uwakashika, impapa ishisuma ishatelela, ne mbao sha muti wa akasia, elyo na mafuta ya miolifa ayakusanika mu cisaniko, ne fya cena cisuma ifyakubika mu mafuta yakusuba na mu bubani ubwanunka ubusaka, kabili no tumabwe twa onikisi elyo no tumabwe tumbi utwamutengo utwakubilila pa cakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi na pakati ka tumba wa pa cifuba.” “Abo bonse muli imwe abacenjela mukupanga ifintu, bali nokwisa panga ifintu fyonse ifyo Yawe akonkomesha. Bakapange Itenti lyakwa Lesa, itenti line ne cakufimbako, imikofyo, impanda, imyalo, inceshi elyo no twakwimikamo impanda, kabili Imbokoshi ya Cipangano ne fimuti fyakuipingilako ne Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi ne cisalu cakucingako, elyo itebulo kumo kwine ne fimuti fyakulipingilako, ifibombelo fyaliko fyonse ne mikate yakuba pa cinso cakwa Lesa, icakutekapo ifisaniko fyakupeela ulubuuto ne fibombelo fyaciko fyonse, ifisaniko kumo kwine na mafuta ya mu fisaniko, kabili no bulambo bwakocelapo ububani ne fimuti fyakubupingila, amafuta yakusuba, ububani ubwanunka ubusaka ne cisalu ca pa mwinshi we Tenti lyakwa Lesa, elyo no bulambo bwakulekelapo amalambo yakoca ne ca mukuba icafipunda ngo lunyungo, pamo ne fimuti fyakubupingilako ne fibombelo fyabuko fyonse, umusambilo wa mukuba ne cakuutekapo, insalu shakukupa ku lupango lwa lubansa, inceshi no twakushimikamo, elyo ne cisalu ca pa mwinshi wa lupango lwa lubansa, impopo sha kwi Tenti lyakwa Lesa ne sha ku lupango lwa lubansa ne myando yashiko, insalu ishapikulwa ubusaka shakwa shimapepo ishakufwala ilyo alebomba mu Muputule wamushilo, shonse pamo ne nsalu shamushilo shakwa Aroni shimapepo ne sha bana bakwe abaume shakubombelamo umulimo wa bushimapepo.” Elyo ulukuta lwa bena Israeli lonse lwafumine apali Mose. Kabili uyo onse uwaipeelesha, uwali no mutima wakupeela, aletele umutuulo kuli Yawe uwakukuulila Itenti Lyakukumaninamo, ifintu fyakubomfya mu mapepo ne fyakupikwila insalu shamushilo. Abo bonse abali no mutima wakupeela, abaume na banakashi cimo cine, baletele ifisamo ifyakuiyemfya ifya golide ifyalekana lekana: Imikofyo, amasikiyo, imbalaminwe elyo ne fyakuiyemfya. Umuntu onse kabili afipeele ngo mutuulo wa golide uwa cakutambika kuli Yawe. Onse uwakwete ubushishi ubwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee, ne nsalu ishabuuta ubusaka, amasako ya mbushi, ne mpapa sha basukusuku ishatumpikwa mu muti uwakashika, ne mpapa ishisuma ishatelela aliletele. Abo abakwete silifa nangu mukuba baliletele ngo mutuulo wakwa Yawe, kabili nabo bene abakwete imbao sha muti wa akasia ishingabomba ku mulimo uuli onse baliletele. Abanakashi bonse abacenjela ukupyata ubushishi ku minwe baletele ubushishi bapyatile ubwacifufya, ubwakashikila, ubwakashika cee no bwabuuta ubusaka. Elyo abanakashi bonse abali no mutima wakubomba kabili abacenjela nganshi bapyatile amasako ya mbushi. Intungulushi nasho shaletele utumabwe twa onikisi no tumabwe twamutengo tumbi utwakwikasha pali efodi na pali tumba wa pa cifuba. Kabili shaletele ifya cena icisuma na mafuta ya miolifa yakusanika mu cisaniko no kubika mu mafuta ya kusuba no kubika mu bubani ubwanunka ubusaka. Abena Israeli, abaume na banakashi, bonse abali no mutima wakupeela baletele kuli Yawe imituulo yakuitemenwa iyakubomfya ku milimo yonse Yawe akonkomeshe ukupitila muli Mose. Elyo Mose aebele abena Israeli ati, “Moneni, Yawe alisonta Besaleli mwana Uri, mwishikulu Huri uwa mu luko lwakwa Yuda. Kabili alimwisushamo Umupashi wakwa Lesa, ukucenjela, ukwishiba elyo na mano yakupanga ifya misango yonse. Akalaelenganya ifyakupanga bwino ifya golide ne fya silifa ne fya mukuba, elyo ne fyakuputula amabwe no kuyekasha, ifyakubasa ifimuti ne fyakupanga panga ifya misango yonse. Kabili Yawe alipeela bonse babili Besaleli na Oliabu mwana Aisamaki uwa mu luko lwakwa Dani amano yakufundako bambi. Yawe alibesushamo amano ayakubomba imilimo iya misango yonse, ayakupanga panga ifintu, na ya belenganya umwakucitila ifintu, na ya bacenjela nganshi mu fyakupikula no bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee, na ya baishiba ifyakupikula ne nsalu ishabuuta ubusaka. Aba bonse e bantu abacenjela mu fyakupanga panga na mukwelenganya umwakucitila ifintu.” “Eico Besaleli, Oliabu na bantu abo Yawe apeela amano no kucenjela mukubomba umulimo wakupanga icifulo camushilo, bakabombe uyu mulimo ukulingana ngefyo Yawe akonkomesha.” Elyo Mose aitile Besaleli, Oliabu na bantu bonse abacenjela abo Yawe apeele aya mano, abali no mutima wakuipeelesha kukwisa bomba umulimo. Mose abapeele umutuulo abena Israeli baletele uwakubomfya ku mulimo wakupanga icifulo camushilo. Awe abena Israeli abali no mutima wakupeela bakonkenyepofye ukuleta imituulo yakuitemenwa cila lucelo. Kanshi balya bantu bonse abacenjela mu fyakupanga panga, abalebomba umulimo wakupanga icifulo camushilo, bashile imilimo yabo no kuya kuli Mose bamweba abati, “Ifintu abantu baleleta naficila pa filefwaikwa ku mulimo Yawe akonkomeshe.” Elyo Mose akonkomeshe abantu, nabo basalanganya amashiwi mu nkambi yonse abati, “Kwiba umwaume nangu mwanakashi onse uwakupeela ifyamutuulo na fimbi ifyakupangila icifulo camushilo.” Abantu kanshi epakuleka ukulatwalilapo na fimbi, pantu ifyo bapeele kale fyalicilile pa fyalefwaikwa ku mulimofye onse. Abantu bonse abacenjeleseshe pali abo abalebomba, bapangile Itenti lyakwa Lesa ku nsalu ikumi ishabuuta ishapikulwa ubusaka no bushishi bwacifufya no bwakashikila no bwakashika cee, kabili shapikwilwepo na bakerubi ku muntu uwacenjela nganshi ukupikula. Insalu shonse shali ishalingana mubutali na mubwipi. Mubutali shalepele amakubiti amakumi yabili na cine konse konse (28) elyo mubwipi namo amakubiti yane. Insalu shisano balishilundinkenye, elyo na shimbi shisano bashilundinkanya. Elyo ku mpela ya nsalu babalilepo ukulundinkanya bapangileko imikobelo yacifufya konse konse mumbali yafiko lwa mubwipi, kabili efyo bacitile na ku mpela ya nsalu shimbi isho balundinkenye. Ku nsalu babalilepo ukulundinkanya babikileko imikobelo amakumi yasano (50), elyo na ku ibiye nako babikileko imikobelo amakumi yasano (50). Imikobelo ya fipande fyonse fibili yali iyalungatana. Kabili bapangile no twakukofyamo twa golide amakumi yasano (50), eto babomfeshe pakulundinkanya ifyo fipande fibili, epakuti Itenti lyakwa Lesa libe icintu cimofye. Bapikwile ne nsalu ikumi na imo (11) ku masako ya mbushi ishakufimba kwi Tenti lyakwa Lesa. Insalu shonse ikumi na imo shali ishalingana mubutali na mubwipi. Mubutali shali amakubiti amakumi yatatu (30) elyo mubwipi namo amakubiti yane. Insalu shisano balundinkanya ukuba cimo, elyo na shimbi mutanda nasho balundinkanya cimo. Kabili bapangileko imikobelo amakumi yasano (50) kumpela ya nsalu babalilepo ukulundinkanya, elyo bacitile na kumpela ya nsalu shimbi balundinkenye. Bapangile utwakukofyamo utwa mukuba amakumi yasano (50) utwakulundinkanya ifipande fibili pakuti Itenti libe icintu cimofye. Kabili bapangile icakufimba pe Tenti ku mpapa sha basukusuku no kushitumpa mu muti uwakashikafye. Kabili bapangilepo icakufimbapo na cimbi ku mpapa ishisuma ishatelela. Bapangileko impanda sha cimuti ca akasia ishakwimikilako Itenti lyakwa Lesa. Cila lupanda lwalepele amakubiti ikumi limo, elyo mubufumo namo kubiti umo na citika. Ku mpela ya cila lupanda babashileko utuntu tubili utwakulundinkanishishako ku lupanda lunankwe. Ifi efyo babashile impanda shonse ishe Tenti lyakwa Lesa. Ku kapinda ka ku kulyo ke Tenti lyakwa Lesa babashileko impanda amakumi yabili. Kabili bapangilemo no twakwimikamo impanda utwa silifa amakumi yane. Kuli cila lupanda tubili, emukuti kamo kali nokuba pesamba lya kakulundinkanishishako. Ku kapinda ka ku kuso ke Tenti lyakwa Lesa ku lubali lubiye babashileko impanda amakumi yabili (20). Kabili bapangile no twakwimikamo impanda utwa silifa amakumi yane (40), emukuti tubili pesamba lya cila lupanda. Kunuma ye Tenti lwa ku masamba babashileko impanda mutanda, elyo mu matungi ya kunuma yabili ye Tenti lyakwa Lesa namo babashilemo impanda shibili. Impanda sha mu matungi aya yabili shali ishapapikana ukufuma panshi ukufika na pamulu pa mukobelo uwakushikasha. Impanda sha mu matungi yonse yabili efyo shali. Kanshi kwali ne mpanda cine konse konse no twakushimikamo utwa silifa ikumi limo na mutanda (16), tubili pesamba lya cila lupanda. Kabili babashile imyalo ku cimuti ca akasia. Isano yali lubali lumo ku mpanda sha kwi Tenti lyakwa Lesa. Imyalo imbi isano yali ku lubali lubiye ulwe Tenti lyakwa Lesa, elyo na imbi isano yali ku mpanda sha kunuma ye Tenti lyakwa Lesa lwa ku masamba. Bapanga umwalo wa pakati uwakucilinganya pa mpanda ukufuma ku lutwe lumo no kufika ku lubiye. Ku mpanda shonse balambatikeko golide, kabili bapangile ne mikobelo ya golide umwakupisha imyalo, elyo na ku myalo iyine balambatikeko golide. Bapikwile ne cisalu icakucingako ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee elyo ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka. Umuntu uwacenjela ukupikula apikwilemo na bakerubi. Bacipangile inceshi shine ku cimuti ca akasia kabili balambatikeko na golide. Bapangileko ne mikofyo ya golide, kabili baengele no twakushimikamo utwa silifa tune. Pa mwinshi wakwingililapo mwi Tenti, apikwililapo icisalu ku nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka na ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee. Umuntu uwacenjela nganshi ukupikula ewabombele. Kabili babashile inceshi shisano, bapangileko ne mikofyo. Pa mulu wa nceshi balambatikepo golide elyo na ku tufyela twa ku nceshi. Bapangile ne fyakwimikamo inceshi shisano ifya mukuba. Besaleli apangile Imbokoshi ya Cipangano ku cimuti ca akasia. Mubutali yali amakubiti yabili na citika, mubufumo kubiti umo na citika elyo ukuya mumulu namo kubiti umo na citika. Alambatikeko na golide wine wine mukati na kunse, abikileko no mushingo wa golide ukushinguluka. Apanga imikobelo ine kuli golide uwalopolwa no kuyengelela ku mikonso ine, ulubali lumo ibili no lubali lubiye nalo ibili. Elyo abashile ifimuti fyakupingilako ku cimuti ca akasia kabili alambatikeko na golide. Apishishe ifi fimuti mu mikobelo ya ku mbali ya Mbokoshi ya Cipangano pakupingilako Imbokoshi. Apangilepo ne Nkupiko ya golide wine wine apakufutilwa ifyabubifi. Mubutali yali amakubiti yabili na citika, elyo mubufumo namo kubiti umo. Elyo afulilepo na bakerubi babili aba golide ku mpela shonse isha Nkupiko. Umo amwengelele ku mpela imo elyo na umbi ku mpela ibiye. Abengelele ku mpela shibili isha Nkupiko pakuti bakerubi babefye cimo ne nkupiko. Bakerubi bali na mapindo ayayansa ukulola mumulu ayacinga pa Nkupiko. Bakerubi baloshenye amenso, bali kwati balelolesha pa Nkupiko apakufutilwa ifyabubifi. Besaleli kabili apangile itebulo ku cimuti ca akasia. Mubutali lyali amakubiti yabili, mubufumo namo kubiti umo, elyo ukuya mumulu namo kubiti umo na citika. Elyo alambatikeko na golide wine wine, kabili ashingulwisheko no mushingo wa golide. Mu mpela ye tebulo ashingulwishemo imbao ishapapatala mubufumo ngo lupi lwa muntu. Ku mbao ashingulwishisheko umushingo wa golide. Kabili apangile imikobelo ine kuli golide uwalopolwa, ayengelela na ku matungi apabela imikonso ye tebulo. Imikobelo yakupishamo ifimuti fyakupingilako itebulo yabelele mupepi ne mbao yapapatala. Abashile ifimuti fyakupingilako itebulo ku cimuti ca akasia, kabili alambatikeko na golide. Kabili apangile ifipe fyakubomfya kwitebulo, imbale, utubale utwasenama, inkunku ne nweno ifyakwitulwilako imituulo ya fyakunwa. Ifipe fyonse ifi afipangile kuli golide wine wine. Apangile ne cakutekapo ifisaniko ica golide wine wine. Icikalilo caciko pamo no mukonso waciko afifulilefye ku nondo. Tukapu utwapala amaluba ya alumondi ayakwata ifitutu na mabula ye luba line fili nokuba icintu cimofye ne cikalilo. Icakutekapo ifisaniko cali ne misambo mutanda, ku lubali lumo itatu ku lubali lubiye nako itatu. Ku musambo umo kwali tukapu tutatu utwapala amaluba ya alumondi ayakwata ifitutu na mabula ye luba line. Elyo na pa musambo wakonkelepo acita ifyo fine. Kabili na ku misambo mutanda iya cakutekapo ifisaniko napo acitile ifyo fine. Pa cakutekapo ifisaniko pali tukapu tune utwapala amaluba ya alumondi ayakwata ifitutu na mabula ye luba line. Kabili ifitutu fye luba limo fyali mwisamba lya misambo ibili iyapakubala, fimbi mwisamba lya misambo ibili iyakonkapo elyo fimbi mwisamba lya misambo ibili iyacitatu ngo mwabele imisambo mutanda iya cakutekapo ifisaniko. Ifitutu pamo pene ne misambo fyali icintu cimofye ne cakutekapo ifisaniko ifyafulwa ku nondo kuli golide wine wine. Apangile ifisaniko cine lubali pamo ne fyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto no tubale utwasenama kuli golide wine wine, Apangile ne cakutekapo ifisaniko ne fibombelo fyaciko fyonse kuli golide wine wine uwe talanta limo. Apangile ubulambo bwakocapo ububani ku cimuti ca akasia. Bwali ubwalingana monse monse mubutali na mubwipi kubiti umo, elyo ukufuma panshi ukufika pamulu bwali amakubiti yabili. Insengo no bulambo fyabashilwe ku cimuti cimo cine pakuti fibe icintu cimofye. Alambatikeko golide wine wine pamulu ponse, mumbali monse na ku nsengo sha bulambo. Apangileko no mushingo wa golide ukushinguluka. Apangileko ne mikobelo ya golide ibili. Pesamba lya mushingo ku mbali shibili sha bulambo ishalolenkene aikesheko imikobelo ibili umwakupisha ifimuti fyakupingilako. Abashileko ne fimuti fyakupingilako ku cimuti ca akasia, alambatikeko na golide. Apangile na mafuta yamushilo ayakusuba, no bubani ubwanunka ubusaka, ubwasakanishiwa ubusaka nga ku muntu uwacenjela ukusakanya ifyanunka ubusaka. Besaleli apangile no bulambo bwa malambo yakoca ku cimuti ca akasia. Bwali ubwalingana mubutali na mubufumo amakubiti yasano, elyo ukuya mumulu namo amakubiti yatatu. Apangile insengo mu matungi yane ya bulambo, cila lutungi no lusengo, afipanga ku cimuti cimo pakuti insengo no bulambo fikabe icintu cimofye. Kabili ku bulambo alambatikeko no mukuba. Apangile ne fyakubomfya ku bulambo fyonse ku mukuba: Inongo, bafosholo, inweno, imitunkwilo ne fyakubikapo umulilo. Kabili apangile ica mukuba icafipunda ngo lunyungo, acibikile pa lubango ulwa pakati ka bulambo ukufuma pamulu. Apangile ne mikobelo ine ku mukuba uwalopolwa, ayengelele mu matungi yane ya pa cafipunda ngo lunyungo umwakupisha ifimuti fyakupingilako. Abashile ifyakupingilako ku cimuti ca akasia, alambatikeko no mukuba. Apishishe ne fimuti fyakupingilako mu mikobelo pakuti fileba mumbali ya bulambo pakubusenda. Apangile ubulambo bwa mbao ubwacenama. Kabili Besaleli apangile umusambilo ne cakuutekapo ifyakufuma ku milolani ya mukuba iya banakashi balebombela pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Kabili apangileko no lubansa ku cipango ce Tenti lyakwa Lesa. Ulubali lwa ku kapinda ka ku kulyo lwalepele amakubiti umwanda umo (100). Abikileko ne nsalu shabuuta ishapikulwa ubusaka. Abikileko ne nceshi amakumi yabili (20) isha mukuba ne fyakushimikamo ifya mukuba amakumi yabili, ne mikofyo no tufyela twa ku nceshi ifya silifa. Lubali lwa ku kapinda ka ku kuso nako kwine lwalepele amakubiti umwanda umo (100). Kwali ne nceshi amakumi yabili isha mukuba ne fyakushimikamo ifya mukuba amakumi yabili, ne mikofyo no tufyela twa ku nceshi ifya silifa. Lubali ku masamba lwalepele amakubiti amakumi yasano (50). Kabili lwakupilweko ne nsalu, kwali ne nceshi ikumi limo ne fyakushimikamo ikumi limo, ne mikofyo no tufyela twa ku nceshi ifya silifa. Lwa ku kabanga ukutulila akasuba, nako kwine lwalepele amakubiti amakumi yasano (50). Ku lubali lumo ulwa ku mwinshi wa lupango lwa lubansa kwali nceshi shitatu ne fyakushimikamo nafyo fitatu ne nsalu yakupileko iyalepele amakubiti ikumi limo na yasano (15). Kabili ku lubali lubiye lwa lupango lwa lubansa pa mwinshi kwali inceshi shitatu ne fyakushimikamo fitatu, ne nsalu yakupileko iyalepele amakubiti ikumi limo na yasano (15). Insalu shakupile ku lupango lwa lubansa shonse shali ishabuuta ishapikulwa ubusaka. Ifyakwimikamo inceshi fyali ifya mukuba. Imikofyo no tufyela twa ku nceshi twali utwa silifa, elyo pa mulu wa nceshi alambatikepo silifa. Kanshi inceshi shonse isha ku lupango lwa lubansa shali no tufyela twa silifa. Icisalu ca pa mwinshi wa lupango lwa lubansa capangilwe ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila, ubwakashika cee ne nsalu yabuuta iyapikulwa ubusaka, cintu cabombelwe ku muntu uwacenjela ukupikula. Mubutali calepele amakubiti amakumi yabili (20) elyo, nge nsalu sha lupango lwa lubansa, cali amakubiti yasano ukulola mumulu. Cakwete ne nceshi shine ne fyakushimikamo ifya mukuba nafyo fine. Imikofyo no tufyela twa ku nceshi fyali ifya silifa, elyo pa mulu wa nceshi alambatikepo silifa. Impopo shonse isha kwi Tenti lyakwa Lesa pamo pene ne sha ku lubansa lwa ku cipango ukushinguluka shali isha mukuba. Ifi e fintu fyonse babomfeshe pakupanga Itenti lyakwa Lesa, Itenti ilya cipangano. Mose akonkomeshe abena Levi ukufipenda, no walebangalila ni Itama mwana Aroni shimapapepo. Besaleli mwana Uri umwishikulu wakwa Huri, uwa mu luko lwakwa Yuda, ewapangile ifintufye fyonse Yawe akonkomeshe Mose ukupanga. Besaleli ali na Oholiabu mwana Aisamaki uwa mu luko lwakwa Dani uwacenjela mu fyakupanga panga no kwelenganya umwakucitila ifintu, kabili uwacenjela mu fyakupikula no ubushishi bwacifufya, ubwakashikila, ubwakashika cee elyo ne nsalu yabuuta ubusaka. Golide onsefye uo babomfeshe mu mulimo wakukuulila icifulo camushilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo, afinine amatalanta amakumi yabili na pabula (29) pamo na mashekeli imyanda cine lubali na makumi yatatu (730). Abantu bapeele uyu golide ngo mutuulo wa cakutambika. Silifa balonganike ukufuma ku ba lukuta abapendelwe afinine amatalanta umwanda umo (100) na mashekeli ikana limo imyanda cine lubali na makumi cine lubali na yasano (1,775) ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Umuntu apeele indalama beka umo, ekutila citika we shekeli iyapiminwe ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo iyo bonse abo abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo bali nokupeela nga bapendwa. Abaume abapendelwe bali amakana imyanda mutanda na makana yatatu, imyanda isano na makumi yasano (603,550). Besaleli abomfeshe silifa uwafina amatalanta umwanda umo (100) pakwenga utwakwimikamo inceshi umwanda umo isha cifulo camushilo ne sha ku cisalu cakucinga. Ku kakwimikamo kamo alebomfya silifa uwafina italanta limo. Kuli silifa uwashelepo uwafinine amashekeli ikana limo imyanda cine lubali na makumi cine lubali na yasano (1,775) apangileko imikofyo ya ku nceshi, alambatikeko na pa mulu wa nceshi, kabili apangileko no tufyela twa ku nceshi. Umukuba uwafumine ku mutuulo wa cakutambika wafinine amatalanta amakumi cine lubali (70) na mashekeli amakana yabili ne myanda ine (2,400). Abomfeshe umukuba kukupanga utwakwimikamo inceshi sha ku mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo no bulambo bwa mukuba, icafipunda ngo lunyungo ica ku bulambo ica mukuba ne fibombelo fya ku bulambo fyonse, elyo ne fyakwimikamo inceshi sha ku lupango lwa lubansa ne sha pa mwinshi wa lupango lwa lubansa ne mpopo sha kwi Itenti lyakwa Lesa shonse ne sha ku lubansa lonse ulwa cipango. Kabili Besaleli abilile ne fyakufwala ifyapikulwa no bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee ifyakubomfya ilyo balebomba mu Muputule wamushilo. Babilile ne fyakufwala fyamushilo fyakwa Aroni, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Apangile efodi icakufwala pa mulu wa mwingila ku bushishi bwa golide, ubwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee elyo ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka. Bafulile utumalata twa golide utwayangukisha, elyo atusantaula twaba ngo bushishi. Batupikwila kumo no bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee mu nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka ku muntu uwacenjele nganshi ukupikula. Kuli efodi babilileko ne mikobelo ku mpela shibili iyakupisha pa mabeya pakucikakanya. Umushipi wali nga efodi uwapikulwa ubusaka ku bushishi bwa golide, ubwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka, kabili baulundinkenye kuli efodi pakuti fibefye ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Babikile ku mabwe ya onikisi utwapikulwa na waya ya golide kabili afukwilepo amashina ya bamwana Israeli abaume, kwati ni filya afukula ifilembo pa cifwatiko. Elyo aikeshe aya mabwe pa mishipi ya pa mabeya ya efodi pakuti yaleba ayakwibukishishapo bamwana Israeli, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Besaleli apikwile na tumba wa pa cifuba ku muntu uwacenjela nganshi ukupikula. Tumba amupikwile nga efodi ku bushishi bwa golide no bwacifufya no bwakashikila no bwakashika cee mu nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka. Tumba nga apetwa ali uwalingana mubutali na mubwipi, alepele icisansa cimo monse monse. Kabili baikeshe pali tumba utumabwe twamutengo mu mitande ine. Mu mutande wantanshi babikilemo akalibwe ka rubi na ka topasi na ka bereli. Mu mutanda wabubili babikilemo akalibwe ka tokisi na ka safile na ka emeradi. Mu mutande wabutatu abikilemo akalibwe ka yasinti, aka agate na ka amefisiti. Mu mutande wabune babikilemo akalibwe ka kirisaliti, aka onikisi na ka yasipeli. Uto tumabwe batubikileko no twapikulwa na waya ya golide. Utumabwe twali ikumi limo na tubili (12). Kabili pali cila kalibwe pali ishina limo ilyakwa mwana Israeli. Cila kalibwe pafukwilwe kwati cifwatiko ishina limo pa nko ikumi limo na shibili (12) isha bena Israeli. Bapangile no tuminyololo twa golide wine wine utwapyatwa ngo mwando utwa kuli tumba wa pa cifuba. Bapangile utwapikwilwe na waya ya golide tubili ne mikobelo ya golide ibili, no kwikasha imikobelo ku mpela shibili sha tumba wa pa cifuba. Elyo bakakilile uto tuminyololo twa golide tubili ku mikobelo ya ku mpela sha tumba. Impela shibili isha tuminyololo bashikakilile ku mikobelo ibili iya ku twapikwilwe na waya ya golide, kabili bashikakile lwa pantanshi ku mishipi ya pa mabeya iya efodi. Elyo bapangile imikobelo ya golide ibili, baikeshe na ku mpela shimbi shibili ishabela lwa mukati ka tumba mupepi na efodi. Kabili bapangile imikobelo ya golide na imbi ibili. Baikeshe mwisamba lya mishipi ya pa mabeya ya efodi lwa pantanshi mupepi na pa mulu wa palundikanina efodi no mushipi wapikulwa bwino. Bakakile imikobelo ya tumba wa pa cifuba ku mikobelo ya efodi no mwando wa bushishi ubwacifufya pakuti tumba wa pa cifuba alebela pa mulu wa mushipi, talesela pali efodi, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Besaleli apangile no mwingila wakufwala mukati ka efodi uo bapikwile ku bushishi bwacifufya bweka bwekafye. Pa cipunda cakupishishamo umutwe alipikwilepo ukushinguluka pakulesha umwingila ukulepuka. Mu mufukilo wa mwingila bapikwililemo ifitwalo ifyapala amateke ku bushishi bwacifufya no bwakashikila elyo no bwakashika cee, na ku nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka. Kabili bapangile no tunyenjele twa golide wine wine batwikasha na pakati ka fitwalo ifyapala amateke ukushinguluka umufukilo wa mwingila. Ukushingulukafye umufukilo wa mwingila wakufwala pakubomba umulimo wa bushimapepo balepushanya apa kanyenjele apa icapala amateke ukushinguluka, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kabili bapangile Aroni na bana bakwe abaume imingila ku nsalu ishabuuta ubusaka, ne nsalu yakupomba ku mutwe, ifisote fya nsalu ishabuuta ubusaka, pamo na bakaputula bamukati ku nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka. Ilamba lyapikwilwe ku nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka na ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Bapangile akalilata ka golide wine wine akamushilo, bafukwilepo ne filembo nga pa cifwatiko ukuti, “Uwamushilo kuli Yawe” Elyo bakakakile ku katambo kacifufya no kukekasha ku nsalu yakupomba ku mutwe, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kanshi imilimo yonse iyakupanga Itenti lyakwa Lesa ilyakukumaninamo yalipwile. Abena Israeli bacitilefye fyonse ukulingana ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kabili baletele kuli Mose Itenti lyakwa Lesa, itenti line pamo ne fibombelo fyaliko fyonse, imikofyo yaliko yonse, impanda, imyalo, inceshi no twakwimikamo, icakufimba pe tenti ica mpapa sha basukusuku ishatumpwa mu muti uwakashika, ne ca mpapa ishisuma ishatelela, elyo ne cisalu ca pa mwinshi, Imbokoshi ya Cipangano, ifimuti fyakupingilako fyaiko ne Nkupiko yaiko apakufutilwa ifyabubifi, itebulo ne fibombelo fyaliko fyonse elyo ne mikate yakuba pa cinso cakwa Lesa, icakutekapo ifisaniko ica golide wine wine ne fisaniko fyaciko, ifibombelo fyaciko fyonse elyo na mafuta yakusanika, ubulambo bwa golide, amafuta yakusuba, ububani ubwanunka ubusaka elyo ne cisalu ca pa mwinshi we Tenti, ubulambo bwa mukuba ne cafipunda ngo lunyungo cabuko ica mukuba, ifimuti fyakubupingilako ne fibombelo fyabuko fyonse, umusambilo elyo ne cakuutekapo, insalu sha ku lupango lwa lubansa, inceshi shaluko ne fyakushimikamo, icisalu ca pa mwinshi wa lupango lwa lubansa, imyando ne mpopo sha ku lupango lwa lubansa, elyo ne fintu fyonse ifyakubomfya mwi Tenti lyakwa Lesa, Itenti lyakukumaninamo, insalu ishapikulwa ubusaka shakufwala pakubomba mu Muputule wamushilo, pamo pene ne nsalu shamushilo ishakwa Aroni shimapepo ne sha bana bakwe abaume, ishakubombelamo umulimo wa bushimapepo. Abena Israeli balibombele imilimo yonse ukulingana ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Elyo Mose alondele imilimo yonse amwene nokuti bacitile fyonse ngefyo umwine Yawe akonkomeshe. Kanshi nao Mose epakubapaala. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Ukemike Itenti lyakwa Lesa Ilyakukumaninamo, pa bushiku bwakubalilapo ubwa mweshi wakubalilapo. Ukabikemo ne Mbokoshi ya Cipangano elyo ukacingeko icisalu ku Mbokoshi ya Cipangano. Ukaletelemo itebulo kabili ukabikepo ne fibombelo fyaliko. Elyo ukaletelemo ne cakutekapo ifisaniko, ukabikepo ne fisaniko. Ukabikemo no bulambo bwa golide bwakufutumwinapo ububani lwa pantanshi ya Mbokoshi ya Cipangano. Ukacinge ne nsalu pa mwinshi we Tenti lyakwa Lesa. Ubulambo bwakocelapo amalambo yakoca ukabubike mwi Tenti lyakwa Lesa pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Umusambilo ukaubike pakati, uku ubulambo bwakocelapo amalambo elyo uku nako Litenti Lyakukumaninamo. Ukabikemo na menshi. Ukashingulusheko no lupango lwa lubansa, ukakobekepo ne cisalu pa mwinshi. “Elyo ukabuule amafuta yakusuba, ukasube Itenti lyakwa Lesa na fyonse ifyabamo. Efyo ukantuula Itenti na fyonse ifyabamo, nalyo likaba ilyamushilo. Kabili ukasube amafuta ku bulambo bwakocelapo amalambo na ku fibombelo fyabuko fyonse. Efyo ukantuula ubulambo nabo bukaba ubwamushilo icine cine. Ukasube no musambilo ne cakuutekapo no kufintuula. “Elyo ukalete Aroni na bana bakwe abaume pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo ukabasambe na menshi. Ukafwike Aroni insalu shamushilo, ukamusube amafuta no kumutuula pakuti akalemombela umulimo wa bushimapepo. Ukalete na bana bakwe abaume, ukabafwike ne mingila. Nabo bene ukabasube amafuta nga filya wasubile shibo pakuti bakalemombela umulimo wa bushimapepo. Nga basubwa bakaba na bushimapepo bwa pe mu nkulo shabo shonse.” Awe Mose epakucita fyonse ngefyo Yawe amukonkomeshe. Pa bushiku bwapakubala mu mweshi wakubalilapo mu mwaka wabubili, baimike Itenti lyakwa Lesa. Mose aimike Itenti, abika utwakwimikamo, aimika impanda, abikako ne myalo, aimika ne nceshi. Elyo akupa insalu pe Tenti lyakwa Lesa, kabili pamulu afimbapo ne tenti lyakunse ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Abuula na mabwe ya Cipangano yabili ayabika na mu Mbokoshi ya Cipangano. Apishisha ne fimuti fyakupingilako mu mikobelo ya Mbokoshi. Akupikapo ne Nkupiko ya kufutilwapo ifyabubifi. Elyo aleta ne Mbokoshi ya Cipangano mwi Tenti lyakwa Lesa, akobeka ne cisalu cakucingako, elyo cacingilila ne Mbokoshi ya Cipangano ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kabili Mose abika ne tebulo mwi Tenti Lyakukumaninamo, lubali lwa ku kapinda ka ku kuso kwe Tenti lyakwa Lesa, kunse ya cisalu cakucingako. Abikapo ne mikate yakuba pa cinso cakwa Yawe, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Abikile ne cakutekapo ifisaniko mwi Tenti Lyakukumaninamo, ukulungatana ne tebulo lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo kwe Tenti lyakwa Lesa. Abikapo ne fisaniko pa cinso cakwa Yawe, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Abika no bulambo bwa golide wine wine mwi Tenti Lyakukumaninamo lwa pantanshi ya cisalu cakucingako. Kabili afutumwinapo no bubani ubwanunka ubusaka ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Elyo akobeka ne cisalu ca pa mwinshi we Tenti lyakwa Lesa. Abika no bulambo bwakocelapo amalambo mwi Tenti lyakwa Lesa mupepi no mwinshi wa pe Tenti Lyakukumaninamo. Alekelapo ilambo lyakoca, atuulapo no mutuulo wa cabunga, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Abika no musambilo pakati, uku ubulambo elyo uku Itenti Lyakukumaninamo. Abikamo na menshi yakusamba. Umu emo Mose na Aroni na bana bakwa Aroni balesamba iminwe na makasa. Lyonse pakwingila mwi Tenti Lyakukumaninamo na pakupalama ku bulambo baletala basamba, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Elyo Mose acitile ulupango lwa lubansa ukushingulusha Itenti lyakwa Lesa no bulambo, kabili pa mwinshi wa lupango abikapo ne cisalu. Kanshi ifi efyo Mose apwishishishe imilimo yonse. Elyo ikumbi lyakupile Itenti Lyakukumaninamo, no bucindami bwakwa Yawe bwaisula Itenti lyakwa Lesa. Awe Mose afilwa no kwingila mwi Tenti Lyakukumaninamo pantu ikumbi lyalikelepo, elyo no bucindami bwakwa Yawe bwaiswile mwi Tenti lyakwa Lesa. Abena Israeli mu nyendo shabo shonse, ilyo ikumbi lyalefuma pe Tenti lyakwa Lesa elyo baleima nokulaya. Nomba ikumbi nga talifuminepo tabaleima no kulaya mpakafye no bushiku likafumapo. Ikumbi lyakwa Yawe lyaleba pe Tenti lyakwa Lesa mu nshita ya kasuba, elyo mu nshita ya bushiku mwikumbi mwaleba umulilo, na ba mu ŋanda yakwa Israeli bonse baleumona mu nyendo shabo shonse. Yawe aitile Mose ukufuma mwi Tenti Lyakukumaninamo, alamupeela ifikomo ati, “Sosa ku bena Israeli utile, ‘Umuntu onse ilyo aleleta umutuulo kuli Yawe, nabuulepo ica mu fitekwa fyakwe, iŋombe, impaanga nangu imbushi.’ “Ngo mutuulo uli lilambo lyakoca ilya ŋombe, afwile apeela iyilume iyabula akalema. Ali nokuileta pa mpongolo ye Tenti Lyakukumaninamo, lyena elyo Yawe ali nokupokelela. Kabili natambalike ukuboko kwakwe pa mutwe we lambo lyakoca, elyo lyena lili nokupokelelwa nge cakufutilwako pa bubifi bwakwe. Elyo panuma yakwipaya cilume wa ŋombe pa cinso cakwa Yawe, bashimapepo bamwana Aroni abaume babuule umulopa no kulakana mu mbali shonse isha bulambo ku mpongolo ye Tenti Lyakukumaninamo. Uuletele inama ye lambo lyakoca, afwile ukufunda no kuiputaula mu fipimfya finono finono. Bamwana Aroni shimapepo abaume bali nokukosha umulilo pa bulambo no kupekanya inkuni shakukoseshapo. Bamwana Aroni abaume bashimapepo bali nokubikapo ifipimfya elyo no mutwe ne fya mafuta pa cininkwa ca mulilo wa nkuni icili pa bulambo. Kabili ifya munda fyonse pamo pene na molu afisamfye no kufyocela pamo pa bulambo kuli shimapepo. Nili line ilambo lyakoca, e mutuulo wa cakoca kuli Yawe, uwa cena cisuma icisekesha Yawe. “Ngo mutuulo alepeela uli lilambo lyakoca ilyafuma pa mukuni wa mpaanga, nangu ukufuma pa mbushi, ifwile yaba iyilume iyabula akalema. Uuletele nama ye lambo afwile aipaila ku kapinda ka ku kuso ka bulambo pa cinso cakwa Yawe. Bashimapepo bamwana Aroni abaume bali nokukana umulopa waiko mu mbali shonse isha bulambo. Ilyo uyu muntu apwisha ukuputaula iyi nama, shimapepo ali nokubika ifipimfya fyonse pa cininkwa ca mulilo wa nkuni icili pa bulambo, kumo kwine no mutwe na mafuta. Kabili ifya munda fyonse, pamo pene na molu afisambe na menshi, elyo shimapepo afilonganike pamo no kufyocela pa bulambo. Nili line ilambo lyakoca, e mutuulo wa cakoca kuli Yawe, uwa cena cisuma icisekesha Yawe. “Ngo mutuulo alepeela kuli Yawe uli lilambo lyakoca ilya cuni, alingile ukutuula icipele nangu utubondo twa nkunda. Shimapepo ali nokucileta ku bulambo, acinyongotola no kucocela pa bulambo. Umulopa waciko auleke ukonkolokele mumbali ya bulambo. Uyu shimapepo, nafumye icituka na fyonse ifilimo elyo na masako no kufiposa ku kabanga ka bulambo uko betila imito. Kabili ali nokucipansa pakati, tekufumyako amapindo iyoo. Lyena shimapepo ali nokucoca pa mulilo wa bulambo. Ili e lambo lyakoca, e mutuulo wa cakoca, uwa cena cisuma icisekesha Yawe.” “Umuntu nga alefwaya ukuleta umutuulo wa cabunga kuli Yawe, umutuulo wakwe ufwile ukuba ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino. Pa bunga alingile ukwitilapo amafuta, apupilepo ne cinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka. Kabili atwale ifi fyonse kuli bashimapepo bamwana Aroni abaume. Elyo shimapepo ali nokubuula ulupi lwa bunga bwa ŋanu, na mafuta ne cinyamuti ca fulankinisenshi conse no kufyocela pamo pa bulambo mukuba icibukisho ca mutuulo wa cakoca, uwa cena cisuma icisekesha Yawe. Umutuulo wa cabunga onse uwashalapo wakwa Aroni na bana bakwe abaume. Uyu mutuulo, wamushilo nganshi uwakupeela kuli Yawe uwa cakoca. “Nga uletuula umutuulo wa cabunga uwaocewa mwibuku, ufwile ukupangila no bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino no kupangako imikate umushaba citutumushi, umwasanshiwafye na mafuta ya miolifa, nangu ukupangako utumikate tunono utwapapatala utwashingwako na mafuta. Nga ulepanga umukate wa mutuulo wa cabunga mukubomfya ilata lyakocelapo, ulingile ukupangila ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ishasanshiwamo na mafuta ya miolifa, kabili umushaba icitutumushi. Mokaula uyu mukate no kwitilapo amafuta. Uyu e mutuulo wa cabunga. Ngo mutuulo wa cabunga upangilwe mu cakupangilamo, ufwile wapangwa no bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino umwasanshiwa na mafuta. Uli nokuleta kuli Yawe umutuulo wa cabunga uwapekanishiwa muli uyu musango. Ukese leta kuli shimapepo elyo ena euli nokutwala ku bulambo. Shimapepo ali nokubuulapo akaputulwa pa mutuulo wa cabunga ukuba e cibukisho, no kocela pa bulambo ngo mutuulo wa cakoca, uwa cena cisuma icisekesha Yawe. Umutuulo wa cabunga onse uwashalapo, wakwa Aroni na bana bakwe abaume. Uyu mutuulo wamushilo nganshi uwaletuulwa kuli Yawe, uwa cakoca. “Mu mutuulo wa cabunga onse uo muletuula kuli Yawe, tamufwile kubikamo icitutumushi, pantu tamwakatale amocela icitutumushi no buci mu mutuulo mutuula kuli Yawe uwa cakoca. Ifi mulefileta kuli Yawe ngo mutuulo wa fisabo fyakubalilapo lelo fyena tafili fyakutuula pa bulambo nge cakusekesha ku cena cisuma. Mu mutuulo wa cabunga onse, ulebikamo umucele. Tecakwesha ukulaba ukubika uyu mucele wa cipangano cakwa Lesa obe mu mutuulo obe uwa cabunga. Kabili lundapo umucele pa mutuulo obe onse. “Nga mutuulo wa fisabo fyakubalilapo kuli Yawe uwa fya nseke, tuuleni inseke ishasokolwa nangu imitwe ya nseke ishaocewa. Sansheniko amafuta pamo pene ne cinyamuti icanunka ubusaka ica fulankinisenshi. Uyu e mutuulo wa cabunga. Elyo shimapepo ali nokocapo icipande ca cibukisho ica ŋanu icapeleka bwino na mafutamo, elyo no kubikamo icinyamuti conse ica fulankinisenshi nge ca mutuulo kuli Yawe uwa cakoca.” “Umuntu nga alepeela umutuulo wakwampana, elyo atuula icitekwa ca pa mukuni wakwe, nalimo cilume nangu cikota, ico ali nokutuula kuli Yawe cifwile caba icabula akalema. Natambalike ukuboko kwakwe pa mutwe wa nama ya mutuulo wakwe nokuipaila pa mwinshi wa mpongolo ye Tenti Lyakukumaninamo. Elyo bamwana Aroni abaume bashimapepo bali nokukana umulopa mu mbali shonse isha bulambo. Kabili atuule icipande ce lambo lyakwampana ukuba umutuulo wacakoca kuli Yawe, emukutila amafuta yonse ayalambatila ku fya munda pamo na yonse ayaba munda, imfyo shonse shibili na mafuta yabako mupepi no musana na fyonse ifyalambatila ku libu, efyo ali nokukambatwila pamo ne mfyo. Bamwana Aroni abaume bali nokocela fyonse ifi pa bulambo, pa mulu we lambo lyakoca ilili pa cininkwa ca mulilo wa nkuni, ngo mutuulo wa cakoca uwa cena cisuma icisekesha Yawe. “Nga cakuti umuntu atuula impaanga nangu imbushi imo iya mu mukuni wakwe ukuba umutuulo wakwampana kuli Yawe, alingile atuula iyilume nelyo iyikota iyabula akalema. Nga atuula umwana wa mpaanga, alingile amupalamika ku cinso cakwa Yawe. Ali nokutambalika ukuboko kwakwe pa mutwe wa mutuulo no kuipaila pantanshi ye Tenti Lyakukumaninamo. Elyo bamwana Aroni abaume bakane umulopa wa mwana wa mpaanga mu mbali shonse isha bulambo. Ukufuma ku mutuulo uwakwampana, nabuuleko umutuulo wakwa Yawe uwa cakoca. Nabuuleko ica mafuta, ne camucila icishainonena ico baputulako apo calundana ku musana, na mafuta yonse ayalambatila ku fya munda pamo na yonse ayaba munda, imfyo shonse shibili na mafuta yabako mupepi no musana na fyonse ifyalambatila ku libu, efyo ali nokukambatwila pamo ne mfyo. Shimapepo ali nokoca fyonse pa bulambo nge cakulya ce lambo lyakoca icatuulwa kuli Yawe. “Nga cakuti umutuulo wakwe ni mbushi, afwile aleta pa cinso cakwa Yawe. Ali nokutambalika ukuboko kwakwe pa mutwe wa mbushi nokuipaila pantanshi ye Tenti Lyakukumaninamo. Elyo bamwana Aroni abaume bakane umulopa waiko mu mbali shonse isha bulambo. Ukufuma ku mutuulo uyu, eko akafumya icakupeela umutuulo ice lambo lyakoca kuli Yawe: amafuta yonse ayalambatila ku fya munda na mafuta yonse ayaba munda, imfyo shonse shibili na mafuta yabako mupepi no musana na fyonse ifyalambatila ku libu, efyo ali nokufifumisha pamo ne mfyo. “Shimapepo ali nokoca pa bulambo nge cakulya ce lambo lya cakoca icakusekesha ku cena cisuma. Lelo fyonse ifyamafuta, fyakwa Yawe. “Ili lifunde ilyamuyayaya ilili nokukonkwa umukakonkanina inkulo shonse ishili nokulakonkapo, uko konse mukaba. Mwikalalya amafuta nangu umulopa.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Eba abena Israeli ukuti, ‘Ngo muntu umo abifya mukukanaishiba, acita ifyo Yawe alesha mu mafunde yakwe, mukalekonka ifi. “‘Nga ni shimapepo uwasubwa ewacita ubu bubifi no kulenga na bambi abantu balebifya, alingilefye ukuleta iciponti kuli Yawe no kufuta umulandu onse. Alingile ukuleta icabula akalema ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi acita. Nalete uyu cilume wa ŋombe ku mpongolo ye Tenti Lyakukumaninamo pa cinso cakwa Yawe. Ali nokutambalika ukuboko kwakwe pa mutwe wa ciponti no kucipaila pa menso yakwa Yawe. Elyo shimapepo uwasubwa na mafuta, ali nokusendako umulopa umo uwa cilume wa ŋombe nokutwala mwi Tenti Lyakukumaninamo. Natumpike umunwe mu mulopa no kukana imiku cine lubali pa cinso cakwa Yawe kuntanshi ya cisalu icicinga ku cifulo camushilo. Elyo shimapepo akashinge umulopa ku nsengo sha bulambo bocelapo ububani ubwanunka ubusaka, ubwaba mwi Tenti Lyakukumaninamo pa cinso cakwa Yawe. Kabili umulopa onse uwashalapo uwakwa cilume wa ŋombe, shimapepo ali nokuwitila mwisamba lya bulambo bwe lambo lyakoca pa mpongolo iye Tenti Lyakukumaninamo. Ali nokufumya yonse amafuta kuli cilume wa ŋombe ya mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo na mafuta ayatabilila ifya munda, nangufye conse icakambatilako kuli fyene, imfyo shonse shibili na mafuta yabako mupepi no musana, elyo na fyonse ifyalambatila ku libu, nafyo fine ali nokufifumisha kumo kwine ne mfyo, pamo ngefyo bafumya amafuta ku mutuulo wa ŋombe yaocewa uwakwampana. Elyo shimapepo ali nokufyocela pa mulu wa bulambo bwe lambo lyakoca. Nomba umukupo wakwa cilume wa ŋombe ne minofu yakwe, pamo pene no mutwe na molu yene, ifya munda pamo ne cifulu, emukutila fyonse ifyashala kuli uyu cilume wa ŋombe, afibuule no kufifumisha kunse ya nkambi, ku cifulo icasangululwa, ico betilako imito no koca mu cininkwa ca mulilo pa mwina wa mito.’ “Nga cakuti ulukuta lonse ulwa bena Israeli lwacita icabubifi cimo mukukanaishiba ico Yawe alesha mu mafunde yakwe, nangufye ulukuta talwishibe umo umulandu ulolele, nalyo line mulandu. Ilyo ububifi bacitile bwaishibikwa, ulukuta luli nokuletafye iciponti ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Bali nokumuleta kwi Tenti Lyakukumaninamo. Abakalamba ba lukuta bali nokutambalika amaboko yabo pa mutwe wakwa cilume wa ŋombe pa cinso cakwa Yawe elyo nokumwipaya. Elyo shimapepo uwasubwa ali nokusendapo umulopa umo uwa cilume wa ŋombe mukati ke Tenti Lyakukumaninamo. Atumpike umunwe mu mulopa no kukana imiku cine lubali pa cinso cakwa Yawe kuntanshi ya cisalu icicinga ku muputule wamushilo. Umulopa umbi aushinge ku nsengo sha bulambo pa cinso cakwa Yawe mwi Tenti Lyakukumaninamo. Kabili umulopa uwashalapo ali nokuwitila mwisamba lya bulambo bwe lambo lyakoca pa mpongolo ye Tenti Lyakukumaninamo. Shimapepo, ali nokufumya amafuta yonse kuli cilume wa ŋombe no kuyocela pa bulambo. Ifi efyo alingile ukucita kuli cilume wa ŋombe uyu, nga fintu engacita kuli cilume wa ŋombe uwa mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Iyi e nshila shimapepo ali nokutuulilamo ilambo lyakufuta pa fyabubifi fyabo, nabo bakelelwa. Elyo shimapepo ali nokufumisha cilume wa ŋombe kunse ya nkambi no kumoca nga fintu aocele cilume wa ŋombe uwantanshi. Kanshi uyu e mutuulo wakwelelwa pa bubifi bwe bumba lyonse. “Nga ni ntungulushi yabifya mukukanaishiba, yacita ifyo Yawe, Lesa wakwe alesha mu mafunde yakwe, ili no mulandu. Eico kanshi ngoyu mulandu acita waishibikwa kuli ena, ali nokuleta umutuulo wa mbushi iyilume iyabula akalema. Ali nokutambalika ukuboko kwakwe pa mutwe wa mbushi no kuipaila pa cinso cakwa Yawe pa ncende ye lambo lyakoca. Uyu e mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili shimapepo ali nokutumpika umunwe wakwe mu mulopa wa mutuulo wakwelelwa pa bubifi, nokushinga ku nsengo sha ku bulambo bwe lambo lyakoca no kwitila umulopa uushele mwisamba lya bulambo. Ifi efyo alingile ukucita ukoca amafuta yonse pa bulambo pamo nga fintu engacita ku mafuta ya mutuulo wakwampana. Iyi e nshila shimapepo ali nokutuulilamo umutuulo wakwelelwa pa bubifi pa mulandu wa bubifi bwa iyi ntungulushi, nayo ikelelwa. “Nga cakuti umuntu umo umwikalacalo abifya mukukanaishiba no kucita ifyo Yawe alesha mu mafunde yakwe, ali no mulandu. Uyu muntu nga aishibishiwa ukuti nabifya, alingile ukuleta umutuulo wa pa bubifi acitile, imbushi iyikota iyabula akalema. Ali nokutambalika ukuboko kwakwe pa mutwe wa mutuulo wakwelelwa pa bubifi no kwipaila pa ncende iyo bepailapo ilambo lyakoca. Elyo shimapepo ali nokubuulapo umulopa ku munwe no kushinga ku nsengo sha bulambo bwe lambo lyakoca, kabili ali nokwitila umulopa ushelepo mwisamba lya bulambo. Ali nokufumyako yonse amafuta, pamo ngefyo amafuta yafumishiwa ku mutuulo wakwampana, elyo shimapepo ali nokufyoca pa bulambo ngo mutuulo uwa cena cisuma icisekesha Yawe. Iyi e nshila shimapepo ali nokutuulilamo umutuulo wakwelelwa pa bubifi pa mulandu wa cabubifi cakwe, nao akelelwa. “Kabili nga aleta umwana wa mpaanga ukuba umutuulo wakwelelwa pa bubifi, alingile ukuleta iyikota iyabula akalema. Ali nokutambalika ukuboko kwakwe pa mutwe wa mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo ali nokuipaila pa ncende iyo bepailapo ilambo lyakoca. Elyo shimapepo ali nokubuulapo umulopa pa mutuulo wakwelelwa pa bubifi ku munwe no kushinga ku nsengo sha ku bulambo bwe lambo lyakoca. Umulopa washalapo ali nokuwitila mwisamba lya bulambo. Ali nokufumyako yonse amafuta, pamo ngefyo amafuta ya mwana wa mpaanga yafumishiwa ku mutuulo wakwampana, elyo shimapepo ali nokufyocela pa bulambo pamo ne mituulo ya kuli Yawe. Iyi e nshila shimapepo ali nokutuulilamo umutuulo wakwelelwa pa bubifi acitile, ninshi uyu muntu akelelwa.” “Umuntu nga abifya pakukanapeela bukambone ukulingana no mulandu aumfwile, nangu paco amwene, ninshi ali no mulandu kabili ali nokukandwa. “Nangu umuntu akumya ku fyakowela, nalimo ni nama ya mpanga iyaifwila, citekwa icaifwila, conse icikulika pa mushili, nangu cibefye teshibe, nao wine ninshi aba uwakowela kabili ali no mulandu. “Nangu umuntu akumya ku fyakowela fyabumuntu na kuli conse icingamulenga ukuba uwakowela, nangu cibefye teshibe, lelo nga aisa ishiba, uyu muntu ali nokuba no mulandu. “Nangu uyu muntu mukuilekelesha mukulanda, alapa umulapo kukubomba icintu cimo, na pamo icibi nangu icisuma, mu nshilafye yonse iyo mu kuilekelesha kwakwe engalapilamo, nangu cibefye teshibe, muli iyi micitile yena ilyo lyonse aishiba, ali nokuba no mulandu. “Ilyo lyonse umuntu acita umulandu umo pali iyi tulumbwile, alingile ukuisosela umwine ububifi acitile. Uyu muntu pa bubifi acitile, ali nokuleta kuli Yawe akana ka mpaanga akakota nangufye imbushi ukufuma pa mukuni wakwe ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi acitile. Shimapepo ali nokumutuulilako umutuulo wakufuta pa bubifi. “Nga cakuti umuntu takwete umwana wa mpaanga ali nokuleta utupele tubili nangu utubondo twa nkunda tubili kuli Yawe icifuta mulandu pa bubifi acita. Kamo ka mutuulo wakwelelwa pa bubifi acitile elyo na kambi ke lambo lyakoca. Ali nokuleta kuli shimapepo tonse uuli nokututuula, abalilepo kamo ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Shimapepo ali nokunyongotolafye umukoshi, ukwabula ukufumyako umutwe. Umulopa wa uyu mutuulo wakwelelwa pa bubifi, shimapepo ali nokuukana mu mbali ya bulambo, elyo umbi uwashala uli nokupongolwelwa mwisamba lya bulambo. Uyu e mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Elyo nomba shimapepo ali nokutuula akapele nangu akabondo kashele nge lambo lyakoca ukulingana na mafunde. Shimapepo ali nokumutuulilako umutuulo wakufuta pa bubifi, nao akelelwa. “Nga cakuti umuntu afilwa ukumona utupele tubili nangu utubondo twa nkunda tubili, ninshi alingile ukuleta icapekumi ca cipimo ca efa umo ica bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Tafwile kusanshako amafuta nangu icinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka, pantu uyu mutuulo wa kulapila pa bubifi. Alingile nokuleta kuli shimapepo, nao ali nokubuulapofye mu lupi kukuba icipande ca cibukisho, elyo ali nokubocela pa bulambo pamo ne mituulo yakoca iya kuli Yawe. Uyu mutuulo wakwelelwa pa bubifi. “Ifi efyo shimapepo ali nokumutuulilako umutuulo wakufuta pa bubifi, ninshi uyu muntu akelelwa. Umutuulo uwashalapo, uli nokuba uwakwa shimapepo nga filya ciba pa mutuulo wa cabunga.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Ilyo lyonse umuntu alufyanya acita ne cabubifi mukukanaishiba muli fyonse ifyamushilo ifyakwa Yawe, ali nokuleta kuli Yawe icifuta mulandu pamo nga sukusuku wa pa mukuni wakwe, uushaba na kalema, kabili uwalingana no mutengo wa kufina kwa silifa pa cipimo ca shekeli wa cifulo camushilo. Uyu mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Uyu muntu ali nokubwekeshapo ifyo ashatuulile kabili alundepo cimo muli cila fisano ukulingana ne cipimo casuminishiwa no kupeela kuli shimapepo. Shimapepo ali nokumutuulilako sukusuku ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi, ninshi uyu muntu akelelwa. “Nga cakuti umuntu abifya no kucita ifyo Yawe ashifwaya mu mafunde yakwe, nangufye acitile mukukanaishiba, nalyo line ninshi ali no mulandu kabili ali nokukandwa. Ali nokuleta kuli shimapepo sukusuku wa pa mukuni wakwe, uwabula akalema, uwamutengo uwalingango mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Iyi e nshila shimapepo ali nokumufutilako pa cilubo acitile mukukanaishiba, ninshi uyu muntu akelelwa. “Uyu e mutuulo wakufuta pa fyabubifi pantu uyu muntu aliba no mulandu pakucita icilubo kuli Yawe.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Umuntu nga abifya mukukanaba uwacishinka kuli Yawe kufyo acenjesha umunankwe pa fintu asekesheko nangu ukumusungilako nangu ukumwibila, nangu amubepa. Nangu ngo muntu umo atola icintu icilubile nomba akaana ati teutolele, nangu alapa umulapo wabufi, nangu acita ifyabubifi ifyo abantu bengacita, nangu abifya muli uyu musango uwa bucenjeshi, alingile ukubwesha ifi fintu aibile nangu asendele mu bucenjeshi nangufye ni filya fine umunankwe asekesheko, na filya fine atolele, elyo na conse ico alapilepo umulapo wabufi. Fyonse ifyo asendele alingile ukubwesha no kulundapo cimo pali cila fisano no kubwesesha ku mwine pa bushiku bumo bwine ali nokutuula umutuulo wakufuta pa fyabubifi. Nge cifuta mulandu alete kuli shimapepo, emukutila kuli Yawe, umutuulo wakufuta pa bubifi, ukufuma pa mukuni wakwe, sukusuku uwabula akalema, uwa mutengo uwalinga. Na muli iyi nshila, shimapepo ali nokufutilako uyu muntu kuli Yawe ninshi lyena akabelelwa uluse pa fintu fyonse acita ifyalenga abe no mulandu.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Eba Aroni na bana bakwe abaume ifyebo ifi, pakuti efyo balekonka ilyo lyonse baleka ilambo lyakoca. Ilambo lyakoca lili nokubafye pa bulambo ubushiku bonse pa cininkwa ca mulilo mpaka bwaca. Elyo Shimapepo ali nokufwala umwingila wa nsalu iyatelela elyo na kaputula wa nsalu iyatelela mukati ka mwingila no kukusa imito ye lambo lyakoca ilipiile ku bulambo no kuibika mu mbali ya bulambo. Elyo ali nokufuula ifi fyakufwala no kufwala fimbi pakutwala imito kunse ya nkambi ku ncende iyasangululwa. Umulilo wa pa bulambo uli nokulaaka lyonse, taufwile kushima iyoo. Ulucelo lyonse shimapepo ali nokubikapo inkuni no kupekanya ilambo lyakoca pa mulilo no kocapo amafuta ya mutuulo wakwampana. Umulilo wena ufwile ukulayaka lyonse pa bulambo, taufwile kushima iyoo. “Aya nayo e mafunde yakukonka pakutuula umutuulo wa cabunga. Bamwana Aroni abaume, ebakulaleta uyu mutuulo ku cinso cakwa Yawe kuntanshi ya bulambo. Elyo Shimapepo ali nokubuulapo ulupi lwa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino na mafutamo, pamo pene ne cinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka conse, pamo pene no kufyocela pamo pa bulambo nge cipande ca cibukisho ica cena cisuma icisekesha Yawe. Ifyashalapo, Aroni na bana bakwe abaume bali nokulya, lelo bafwile ukulya umwabula intutumushi mu ncende yamushilo. Bafwile ukuliila mu lubansa lwe Tenti Lyakukumaninamo. Pakupanga umukate tabafwile ukubikamo intutumushi. Nabapeela ifi ifya pa mituulo yandi iya cakoca cibe cabo. Ifi filyo, ala, fyamushilo nganshi pamo ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi elyo no mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Umwaume onse uwa mu lupwa lwakwa Aroni ali nokulyako. Ici e cipande cakwe pa mutuulo kuli Yawe uwa cakoca icili nokutwalilila ku nkulo shonse. Na conse icili nokukumyako, cili nokuba icamushilo.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Uyu e mutuulo Aroni na bana bakwe abaume bafwile ukutuula kuli Yawe pa bushiku bwakusubwa. Bali nokulatuula icapekumi cimo ca cipimo ca efa ca bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino pamo ngo mutuulo wa cabunga uo batuula lyonse. Bali nokubwakanya pakati no kutuula bumo ulucelo, na bumbi nabo icungulo. Bali nokusankanya ubunga na mafuta pakukandawila no koca pelata lyakocelapo no kutuula ngo mutuulo wa cabunga uwa cena cisuma icisekesha Yawe. Umwana mwaume onse uwakwa Aroni uuli nokupyana nga shimapepo uwasubwa, euli nokupekanya uyu mutuulo kuli Yawe lyonsefye. Onsefye umutuulo, wakocela Yawe epela. Umutuulo wa cabunga onse uo shimapepo atuula, ulingile ukuocafye umupwilapo. Tecakwesha ukulyako.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Sosa kuli Aroni pamo na bana bakwe abaume, utile, aya e mafunde yakukonka pakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi ukalaipailwa pa ncende apo bepaila ilambo lyakoca kuli Yawe. Ili lilambo lyamushilo nganshi. Shimapepo uuli nokutuula uyu mutuulo e ulifye no kulyako. Afwile aliila mu ncende iyamushilo iya mu lubansa lwe Tenti Lyakukumaninamo. Na conse icili nokukumya ku munofu waciko cili nokuba icamushilo. Kabili umulopa nga watonena ku cakufwala, ufwile ukucisamfya mu ncende iyamushilo. Inongo umwipikilwe iyi nama, ifwile ukutobwa, kanofye nga epikile mu mupika wa mukuba, wena naukuuswe no kusambwa na menshi bwino bwino. Umwaume onse uwa muli bashimapepo euli nokulyako uyu mutuulo, wamushilo nganshi. Lelo ilyo umulopa wa mutuulo wakwelelwa pa bubifi waletwa kwi Tenti Lyakukumaninamo mukufuta pa bubifi mu Muputule wamushilo, tecakwesha ukulyako. Uyu mutuulo ufwilefye ukocewa.” “Aya e mafunde yakukonka pakutuula umutuulo wakufuta pa fyabubifi, icili icamushilo nganshi. Umutuulo wakufuta pa fyabubifi uli nokwipaiwa pa ncende iyo bepailapo ilambo lyakoca. Elyo umulopa wena bali nokuukana mu mbali shonse isha bulambo. Yonse amafuta yali nokutuulwa, aya ku mucila na yatabilila ku fya munda, imfyo shonse shibili na mafuta yabako mupepi no musana na fyonse ifyalambatila ku libu, fyonse fili nokufumishiwa pamo pene ne mfyo. Shimapepo ali nokocela fyonse pa bulambo ngo mutuulo wacakoca kuli Yawe. Uyu e mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Umwaume onse uwa muli bashimapepo euli nokulyako uyu mutuulo. Lelo bali nokuuliila mu ncende imo iyamushilo, pantu uyu mutuulo wamushilo nganshi. “Ifunde limo line e lyakukonka pa mutuulo wakwelelwa pa bubifi elyo no mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Umutuulo washalapo pakubafutilako wakwa shimapepo. Umukupo uushele ku nama ye lambo lyakoca ilya uuli onse, uli nokuba wakwa shimapepo wine. Umutuulo onse uwa cabunga uo baoca mwibuku nangu basalula pali pani, nangu baocela pelata lyakocelapo, fyonse fyakwa shimapepo uulebomba ku bulambo. Kabili umutuulo wa cabunga onse uwasakaniwamo na mafuta, nangu wauma, fyonse fya bana baume bakwa Aroni cila umo ukulingana ngo munankwe.” “Aya e mafunde yakukonka pakutuula umutuulo wakwampana uo umuntu onse ali nokutuula kuli Yawe. “Umuntu nga atuula umutuulo wakulanga ukutotela, afwile atuulila capamo ne mituulo yakutotela iya mikate umwabula intutumushi lelo utwashingwako na mafuta, kabili ne mikate iyapapatala umwakandawilwa na mafuta, kabili ne mikate iyapangwa no bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino umwasanshiwafye na mafuta. Ukukonka pa mutuulo wakwampana uwakutotela, ali nokulundapo umutuulo wa mikate iyatutumuka. Ali nokutuulapo cila umo ngo musangulo kuli Yawe. Uyu musangulo wakwa shimapepo uukana umulopa wa mituulo yakwampana ku bulambo. Inama ya mutuulo wakwampana kabili iyakutotela, ifwile ukuliwa mu bushiku bwine ubo ipeelelwepo ngo mutuulo we lambo. Tafwile kushako nelyo kamo mpaka ukufika ulucelo. “Nga cakuti umutuulo we lambo lya muntu wa cilayo nangu wakuitemenwafye, ninshi uyo mutuulo we lambo ufwile ukuliwafye ubo bwine bushiku wapeelelwapo. Lelo nga cakuti pashala fimo, kuti fyaliwa ubushiku bwakonkapo. Umunofu wa nama nga washalako ku mutuulo mu bushiku bwalenga shitatu, wakocafye. Nga cakuti uyu mutuulo wakwampana waliwa mu bushiku bwalenga shitatu, umutuulo wa muntu uyu teti Yawe aupokelele. Elyo tawakapendelwe ukuba ku mulingo wakwe, lelo untu wakowela, no muntu uukalyako akakandwa. “Umunofu wa nama onse uwakumya ku cintu icakowela, tewakwesha ukulya, wena wakocafye. Lelo inama imbi umuntu onse uwasangululwa wena kuti alyako iyo inama. Nga cakuti umuntu uushasangululwa alyako ku nama ya mutuulo wakwampana uwakwa Yawe, uyo muntu wakutamfyafye mu mushobo wa bantu bakwe. Kabili umuntu onse uwakumya ku cintu icili conse icakowela ica muntu nangu inama iyakowela nangufye icintu icili conse icakowela, nomba aisa lyako inama ya mutuulo wakwampana uwakwa Yawe, ninshi uyu muntu wakutamfyafye mu mushobo wa bantu bakwe.” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Eba abena Israeli utile, ‘Imwe mwilalya conse ica mafuta ya nama ya ŋombe, impaanga nangufye ya mbushi. Kabili tecakwesha ukulya mafuta ya nama yonsefye iyaifwila, nangufye iyaikatwa ku finama fya mpanga, lelo kuti yabomfeshiwa ku milimo imbi. Umuntu onse uwalya amafuta ya nama iyo batuulile kuli Yawe iya cakoca, wakutamfyafye mu mushobo wa bantu bakwe. Konsefye uko mukekala, tecakwesha ukulalya umulopa wa cuni icili conse nangufye uwa nama iyili yonse. Umuntu onse uwalya umulopa, uyu wena wakutamfyafye mu mushobo wa bantu bakwe.’” Kabili Yawe asosele kuli Mose ati, “Eba abena Israeli utile, ‘Uyo onse uuletuula umutuulo wakwampana kuli Yawe, alingile ukuleta iciputulwa ca nama ye lambo kuli Yawe. Alingile ukuiletelafye umwine uyu mutuulo wa cakoca kuli Yawe. Ali nokuleta ifyamafuta pamo ne cisao elyo atambike icisao kuli Yawe ngo mutuulo wa cakutambika. Shimapepo ali nokoca amafuta pa bulambo, lelo icisao cena cakwa Aroni na bana bakwe abaume. Ku mutuulo we lambo lyakwampana, umwendo wa ku kulyo uli nokupeelwa kuli shimapepo ngo musangulo. Mwana Aroni umwaume uwatuula umulopa na mafuta nge fya mutuulo wakwampana, afwile apeelwa umwendo wa ku kulyo nge cipande cakwe. Ukufuma ku mutuulo wakwampana wa bena Israeli, nabuulako inama ya cisao icitambikwe, no mwendo uupeelwe no kufipeela kuli Aroni shimapepo na bana baume bakwe nge fipande fyabo ifya nshiku shonse ukufuma ku mutuulo wa bena Israeli.’ “Ici cili cipande ca mutuulo wa cakoca icipeelwa kuli Yawe ico Aroni na bana bakwe abaume bapeelwe mu bushiku bapalamikwemo mukutumika Yawe nga bashimapepo. Pa bushiku basubilwe, Yawe akonkomeshe ukuti abena Israeli babapeele ifi nge fipande fyabo ukulingana nomo inkulo sha bantu ba mu Israeli shili nokukonkanina.” Kanshi aya, e mafunde yakukonka ilyo ilambo lyakoca liletuulwa, na pa mutuulo wa cabunga, na pa mutuulo wakwelelwa pa bubifi, na pa mutuulo wakufuta pa fyabubifi, na pa mutuulo wa pakusubwa bushimapepo elyo na pa mutuulo wakwampana. Yawe ewapeele Mose aya mafunde pa lupili lwa Sinai, pa bushiku akonkomeshe abena Israeli ukulatuula umutuulo kuli Yawe mu matololo ya Sinai. Yawe asosele kuli Mose ati, “Leta Aroni na bana bakwe abaume, ifyakufwala fya bashimapepo, amafuta yakusuba, iciponti ica mutuulo wakwelelwa pa bubifi, basukusuku babili elyo no museke umo uwa mikate iyishatutumuka. Kabili ulonganike ulukuta lonse pa mwinshi wa mpongolo kwi Tenti Lyakukumaninamo.” Awe Mose acitilafye umo Yawe amukonkomeshe, ne bumba lya bantu balongene pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, Mose alaeba ulukuta ati, “Ifi efyo Yawe ankonkomeshe ukucita.” Elyo Mose apalamika Aroni na bana bakwe abaume kuntanshi no kubasamba na menshi. Mose afwika Aroni ilaya, amukaka ilamba mu musana. Amufwika umwingila, elyo amufwika ne cakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi, acikakila mu musana no mushipi uwapikulwa busaka busaka. Amufwika na tumba pa cifuba, abikamo no tumabwe, Urimu na Tumimu. Akaka ne nsalu ku mutwe wakwa Aroni, akakilapo na kalilata ka golide wine wine akamushilo pamo ngefyo Yawe amukonkomeshe. Elyo Mose abuula amafuta yakusuba no kusuba Itenti lyakwa Lesa ne fipe fyonse ifyalimo pakuti fibe ifyamushilo. Kabili akana amafuta yamo ku bulambo imiku cine lubali, asuba amafuta ku bulambo pamo pene na ku fibombelo fyonse na ku musambilo neco bakatekapo, epakulenga fibe fyamushilo. Epakubuula amafuta yakusuba no kwitulwila pa mutwe wakwa Aroni no kumusuba pakuti abe uwamushilo. Elyo Mose apalamike bamwana Aroni abaume, abafwika imingila, abakaka na malamba mu misana, abapomba insalu ku mitwe, pamo ngefyo Yawe amukonkomeshe. Kabili Mose aleta iciponti ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi. Elyo Aroni na bana bakwe abaume batambalika amaboko yabo pa mutwe wa ciponti ca ŋombe. Elyo Mose nao aipaya iciponti ca ŋombe, abuulapo no mulopa elyo atumpa umunwe wakwe mu mulopa, aushinga na ku nsengo sha pa bulambo pa kusangulula ubulambo. Umulopa washala aupongolwela mwisamba lya bulambo. Ifi efyo Mose asangulwile ubulambo pakufutilako pa bubifi. Mose kabili abuula amafuta yonse ayatabilila ifya munda na fyonse ifyalambatila ku libu lya ciponti, ne mfyo shonse shibili na mafuta yabako, no kufyocela pamo pa bulambo. Abuula fyonse ifyashala, impapa, iminofu ne fya mu mala fine, aya fyocela kunse ya nkambi, pamo ngefyo Yawe amukonkomeshe. Kabili apalamika sukusuku uwe lambo lya cakoca, nao Aroni na bana abaume batambalikilapo amaboko pa mutwe wakwa sukusuku. Nao Mose epakwipaya uyu sukusuku no kukana umulopa mu mbali shonse isha bulambo. Aputaula inama fipimfya fipimfya, no koca umutwe, ifipimfya fyonse pamo na mafuta. Asamfya ifya munda ne myendo na menshi no kocela sukusuku onse pa bulambo nge lambo lyakoca, ilya cena cisuma icakusekesha ngo mutuulo wa cakoca kuli Yawe, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Elyo kabili Mose abuula sukusuku wacibili, uyu wena ali mutuulo wa pakusubwa, na Aroni na bana bakwe abaume batambalikilapo amaboko yabo pa mutwe. Mose nao aipaya uyu sukusuku no kubuula umulopa umo, aushinga ku kalebelebe ka kutwi kwa ku kulyo kwakwa Aroni na ku cikumo ca ku kulyo, elyo na ku cikondo icikalamba ica lukasa lwa ku kulyo. Mose elyo apalamika abana baume bakwa Aroni, nabo bene abashinga umulopa ku tulebelebe twa matwi yabo aya ku kulyo, ku fikumo fyabo ifya ku kulyo na ku fikondo fikalamba ifya ku kulyo kwa makasa yabo. Kabili akana no mulopa uwashelepo mu mbali shonse isha bulambo. Abuula amafuta no mucila uwanona, elyo na mafuta yonsefye aya fya munda, fyonse ifyatabilila ku libu, imfyo shonse shibili na mafuta yabako elyo no mwendo wa ku kulyo. Ukufuma mu museke uwa mikate iyishatutumuka, uwali ku cinso cakwa Yawe, abuulamo umukate umo na kamukate kamo akasakanishiwamo amafuta elyo na kamukate akapapatala, afibika pa mafuta kabili pa mwendo wa ku kulyo uwakwa sukusuku. Mose abuula fyonse ifi, abika mu minwe yakwa Aroni na bana bakwe abaume nabo bakafimishe mumulu ngo mutuulo wa cakutambika kuli Yawe. Elyo Mose afipoka ukufuma ku maboko yabo no kufyocela fyonse pa bulambo pa mulu we lambo lyakoca ngo mutuulo wa cakoca kuli Yawe, umutuulo uwakusubwa uwa cena cisuma icimusekesha. Elyo kabili Mose abuula inama ya cisao, icipande cakwe kuli sukusuku, kabili aimisha mumulu ngo mutuulo wakutambika pa cinso cakwa Yawe pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Elyo kabili Mose abuula amafuta yakusuba no mulopa umo ukufuma pa bulambo, afikana pali Aroni ne fyakufwala fyakwe elyo na pa bana bakwe abaume na ku fyakufwala fyabo. Kanshi efyo Aroni ashishiwe pamo ne fyakufwala fyakwe na bana bakwe abaume ne fyakufwala fyabo. Mose kabili epakweba Aroni na bana bakwe abaume ukuti, “Ipikileni inama pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo no kuiliilafye palya pene ne mikate ukufuma mu museke wa mituulo iyipeelwa pakusubwa bushimapepo, pamo ngefyo nakonkomesha ukuti, ‘Aroni na bana bakwe abaume, efyo bafwile ukulya.’ Elyo inama no mukate ifyashalapo moce. Mwilafuma, pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo pa nshiku cine lubali mpakafye inshiku sha kusubwa shenu shikapwe pantu ukusubwa kwenu kukapwa inshiku cine lubali. Icacitwa lelo, ni Yawe akonkomeshe pakumufutilako pa bubifi. Mufwilefye ukwikala pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, akasuba no bushiku pa nshiku cine lubali, no kukonka ifyo Yawe afwaya lyena tamwakafwe, pantu ifi efyo bankonkomeshe.” Awe Aroni na bana bakwe abaume bacitile fintu fyonse ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Nomba pa bushiku bwalenga cine konse konse, Mose aita Aroni na bana bakwe abaume elyo na bakalamba ba bena Israeli. Mose asosa kuli Aroni ati, “Buula iciponti nge lambo lya pa bubifi bobe elyo na sukusuku nge lambo lyobe lyakoca, fyonse ifyabula akalema, no kutuula kuli Yawe. Elyo eba abena Israeli auti, ‘Buulenipo sawe umo ukuba umutuulo wakwelelwa pa bubifi, iciponti ca ŋombe no mwana wa mpaanga fyonse ifyakumanya umwaka umo umo ifyabula akalema fibe ifye lambo lyakoca. Kabili buulenipo cilume wa ŋombe na sukusuku ngo mutuulo wakwampana uwe lambo kuli Yawe, pamo no mutuulo wa cabunga uwasanshiwamo na mafuta. Pantu ilelo line, Yawe alemoneka kuli imwe.’” Elyo baleta ifintu fyonse ifyo Mose akonkomeshe kuntanshi ye Tenti Lyakukumaninamo, no lukuta lonse lwapalama lwaiminina na ku cinso cakwa Yawe. Mose alabeba ati, “Ici eco Yawe ankonkomeshe ukuti mulecita, pakuti mumone ubucindami bwakwa Yawe.” Kabili Mose aeba Aroni ati, “Palama ku bulambo no kuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi bobe, pamo ne lambo lyakoca, pakuti ufute pa bubifi bobe nobwa bantu. Uleke ilambo lya pa bantu no kubafutilako ngefyo Yawe akonkomeshe.” Awe Aroni apalama ku bulambo, aipaya ne ciponti ca ŋombe kukuba umutuulo wakwelelwa pa bubifi bwakwe. Abana bakwe abaume epakumuletela umulopa, nao atumpikamo umunwe wakwe, ashinga na ku nsengo sha bulambo. Onse umulopa washala, awitila mwisamba lya bulambo. Pa bulambo aocelapo na mafuta, imfyo shonse shibili na fyonse ifyatabilila ku libu. Fyonse ifi fyafumine pa mutuulo wakwelelwa pa bubifi ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Lelo inama yonse kumo kwine ne mpapa, fyena aya fyocela kunse ya nkambi. Elyo kabili Aroni aipaya ne nama ya mutuulo we lambo lyakoca. Abana bakwe abaume bamutambika umulopa, nao aukanawila ku mbali shonse isha bulambo. Kabili batambika kuli ena icipimfya cimo cimo ice lambo lyakoca, ukubikapo ne camutwe no kufyocela fyonse pamo pa bulambo. Awe asamfya fyonse ifya munda ne myendo no kufyocela pa mulu we lambo lyakoca pa bulambo. Aroni nomba aleta umutuulo wali nokuba uwa pa bantu. Abuula imbushi ukuba umutuulo wakwelelwa pa bubifi bwa bantu, aipaya, aituula ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi nga filya fine acicita pakubala. Kabili aleta inama ye lambo lyakoca no kutuula ukulingana ne nshila yakulilekelamo. Aletele kabili umutuulo wa cabunga, abuulapo ulupi lumo pa fya mutuulo wine, aocela pa bulambo ukulunda pelambo lyakoca ilya cila lucelo. Aipaya na cilume wa ŋombe elyo na sukusuku, atuulila na bantu ngo mutuulo wakwampana. Abana bakwe abaume bamupeela umulopa, nao aukanawila mu mbali shonse isha bulambo. Aroni abuula amafuta yakwa cilume wa ŋombe na sukusuku, imicila iyanona, ne fya mafuta ayalambatila ku fya munda ne mfyo shonse na fyonse ifyalambatila ku mabu. Ifi fyonse afibika pa mulu wa cisao elyo Aroni aocela amafuta pa bulambo. Elyo Aroni atambika icisao no mwendo wa ku kulyo kuli Yawe ngo mutuulo wa cakutambika kuli Yawe, ngefyo Mose akonkomeshe. Elyo nomba Aroni atambalika amaboko yakwe pa bantu no kubapaala. Panuma ya kutuula umutuulo wakwelelwa pa bubifi, ilambo lya cakoca elyo no mutuulo wakwampana, aikila na panshi. Elyo Mose na Aroni nomba baya ingila na mwi Tenti Lyakukumaninamo. Cilya bafumamo, bapaala abantu, no bucindami bwakwa Yawe bwamoneka ku bantu bonsefye. Awe apopene, kwafuma no mulilo ku cinso cakwa Yawe waoca ilambo pamo pene na mafuta ayali pa bulambo. Abantu bonse pakumona ifi, balapunda ne nsansa, bawa bonse panshi ubukupeme. Bamwana Aroni abaume Nadabu na Abihu babuula cila muntu icifukilisho cakwe, babikamo umulilo, basanshamo no bubani, baya tuula umulilo uushasuminishiwa kuli Yawe ukupusana nefyo abakonkomeshe. Awe apopene, kwafuma no mulilo ku cinso cakwa Yawe waboca, bafwila na palya penefye pa cinso cakwa Yawe. Mose epakweba Aroni ati, “Umu emo Yawe aloseshe ilyo atile, ‘Muli abo abampalama, nkailanga uwamushilo, pa cinso ca bantu bonse nkaba nokucindikwa.’” Aroni aikalafye tondolo. Elyo Mose aita Mishaeli na Elisafani, abana baume bakwa Usieli nalume wakwa Aroni no kubeba ati, “Iseni kuno sendeni imibili ya bafyala benu, muitwale kunse ya nkambi, ukutaluka ku ntanshi ya cifulo camushilo.” Nabo baisa no kusenda iyi mibili ya bafwa, ninshi icili mu mingila, baitwala na panse ya nkambi, pamo ngefyo Mose abebele. Kabili Mose aeba Aroni na bana bakwe abaume, Eleasa na Itama ati, “Tecakwesha ukulekelesha imishishi yenu mukukanasakula, kabili tecakwesha ukulepaula ifyakufwala fyenu. Nga efyo mwacita, ninshi muli nokufwa, na Yawe alefulilwa ulukuta lonse. Lelo indupwa shenu shonse ne ŋanda yonse ya bena Israeli, ebali nokuloosha abo Yawe ocele ku mulilo atumine. Imwe tecakwesha ukufuma pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, epali mwafwa, pantu amafuta yakusuba ayakwa Yawe mwasubwa mucili nayo.” Awe nabo bakonkafye ifyo Mose abeba. Kabili Yawe aeba Aroni ati, “Iwe na bana bobe abaume tecakwesha ukunwa umwangashi nangufye conse icikola lyonse ilyo mwaingila mwi Tenti Lyakukumaninamo, nga mwacita ifyo mukafwa. Ici e cipope camuyayaya icili nokukonkwa umukakonkanina inkulo. Mufwile no kulalekanya ku fintu fyamushilo elyo ne fishili fyamushilo, pakati ka fintu ifishasangululwa elyo ne fyasangululwa. Kabili mufwile ukufunda abena Israeli amafundefye yonse ayo ine ne Yawe napeele ukupitila muli Mose.” Mose aeba Aroni na bana bakwe abaume abashalapo, Eleasa na Itama, ati, “Buuleni umutuulo wa cabunga uwashalapo ku mutuulo wakwa Yawe uwa cakoca, mupekanye umwabula intutumushi no kuuliila pa mbali ya bulambo, pantu wena wamushilo nganshi. Muuliilefye mu ncende yamushilo pantu iwe na bana bobe abaume, e ciputulwa mwapeelwa ku fya mutuulo wakwa Yawe uwa cakoca. Ifi efyo Yawe ankonkomesha. Nomba iwe, abana bobe abaume na bana bobe abanakashi, kuti mwalyakofye icisao icitambikwe no mwendo ku fyamutuulo. Muleliilafye mu ncende iyasangululwa. Nafipeelwa kuli iwe na bana bobe bonse nge ciputulwa ca mutuulo wakwampana wa bena Israeli. Umwendo uwacituulwa ne cisao icacitambikwa, fifwile ukuletwa pamo na mafuta ya mutuulo wacakoca fitambikwe kuli Yawe ngo mutuulo wa cakutambika. Ici cili nokulacitika lyonse kukuba icakaniko cobe pamo na bana bobe, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose.” Elyo kabili Mose aipusha palwa mbushi ya mutuulo wakwelelwa pa bubifi, awe asanga ukuti nabayoca kale. Epakufulilwa Eleasa na Itama, abana baume bakwa Aroni abashelepo, elyo aipusha ati, “Bushe cinshi mushililile umutuulo wakwelelwa pa bubifi mu cifulo camushilo? Ala uyu mutuulo wamushilo nganshi. Wapeelwe kuli imwe ukusendelako imilandu ya lukuta lwa bena Israeli ukubafutilako pa cinso cakwa Yawe. Apo umulopa wa ili lambo tautwelwe mukati ka cifulo camushilo, nga mwaciliilafye iyi mbushi mu cifulo camushilo, pamo ngefyo nakonkomesha.” Lelo Aroni ayasuka Mose ati, “Wamona ilelo line abantu bacilekela Yawe umutuulo wakwelelwa pa bubifi bwabo elyo ne lambo lyakoca, kabili ifi fine efintu fincitikile ine. Nomba ine ndya umutuulo wakwelelwa pa bubifi ilelo, bushe Yawe nga acitemwa?” Ilyo Mose aumfwa ifi, camuwamina. Yawe aeba Mose na Aroni ati, “Soseni ku bena Israeli mutile, ‘Pa nama shonse ishikala ku mulundu, isho mwingalya nishi. Mulelya inama ishapwililika ukupanduka ifibondo, elyo ishibukula ifyakulya.’ “Kuli inama shimo ishibukula nangu ishapanduka ifibondo isho mushilingile ukulalya. Ingamila nangu ibukula ifyakulya tayaba na fibondo ifyapanduka. Iyi yena, tayasangululwa kuli imwe, teti mulye. Imbi inama iyibukula ifyakulya, ni pati nao wine tapanduka ifibondo. Nayo teyakulya pantu intu yakowela. Kalulu nangu abukula ifyakulya tapanduka ifibondo, nao wine alikowela. Inkumba nangu yaba ne fibondo ifyapanduka, teyakulya intu yakowela pantu taibukula. Tamufwile ukulya ishi nama nangufye ukukumya ku fitumbi fyashiko, shena shintu shakowela. “Pali fyonse ifikala mu menshi muli babemba ne mimana kuti mwalaya fyonse ifyakwata utulebelebe na mamba. Lelo conse icishili na tulebelebe nangu amamba ica mu menshi mu mimana nangu muli bemba, nangufye cintu conse icisenya icamweo muli fyonse ifya mu menshi, fyena ifi talukeniko. Kanshi apo mwakulataluka kuli ifi fintu, tecakwesha ukulyako umunofu wafiko, ne fitumbi fyafiko muletalukako. Icintu conse icisangwa mu menshi icamweo icishakwata tulebelebe na mamba cena mufwile ukutalukako. “Kabili ifi e fyuni mufwile ukutalukako no kukanalya. Ifyakutalukako nifi: kapumpe, ikubi likalamba ne kubi ilyafiita, akapata makanga na bapungwa abali bonse na bamwankole ba misango yonse, imbuni, akambasa, isela ne nkoshi sha misango yonse, akapululu kanono, inondo, icipululu, swelelele, intitimushi, ikubi lyabuuta, icipansankola, inkoba isha misango misango na pupute elyo na kasusu. “Kabili ifishishi fyonse ifipupuka no kwendela ku molu yane, fyena imwe muletalukako. Kwena eko fili fimo ifyakwata amapindo ifyendela ku molu yonse yane ifyo mwingalya. Ifi fyena fyalikwata amolu ya mpingu ayakutolokelako pa mushili. Muli ifi, ifyo mwakulalya mu misango yonse ni makanta, inyense na kapuma ne nshonkonono. Lelo utushishi tonse utwakwata na molu yane, imwe muletalukako. “Eico na imwe mukaikowesha kuli ifi nga mwalaikatako. Uyo onse ukakumya ku fyafwa fyonse, nao akaba uwakowela ukufika ne cungulo. Kabili uyo onse uukasenda icafwa, afwile asamba insalu shakwe, kabili ali nokuba uwakowela ukufika ne nshita ya cungulo. “Kabili inama shonse ishapanduka ifibondo ukwabula ukupwililika, nangu ishishibukula fyakulya, shintu shakowela kuli imwe. Eico uyo onse uwaikatakofye kuli yonse iyafwa, nao akaba uwakowela. Muli ishi nama shonse ishendela ku molu yane, isho ishendela ku fisansa, shena shintu shakowela kuli imwe. Eico uyo onse uwaikatakofye ku fitumbi akakowela ukufika ne nshita ya cungulo. Kabili uyo onse uwasenda ifitumbi fyashiko, afwile asamba insalu shakwe, nao akakowela ukufika ne nshita ya cungulo. Fyonse nafyo fine fintu fyakowela kuli imwe. “Ku nama shonse ishenda pa mushili, isho ishakowela kuli imwe nishi: Imfuko, impuku, ne mbulo shonse mu misango yashiko, kolokombwa, insamba, mulinso, lufwinyemba. Kuli ifi fyonse ifikulika pa mushili, fyena fintu fyakowela. Uyo onse uwaikatako ku citumbi caciko, ali nokuba uwakowela ukufika ne nshita ya cungulo. Ilyo lyonse cimo pali ifi fyafwa caponena pa cintu cimo, ico umusango cibombelamo cibe cintu capangwa ku cikutulo, ku cimuti, insalu, ku mukupo, ico cipe mucibike mu menshi, ici cipe cintu cakowela ukufikafye ne nshita ya cungulo, elyo cilesangululwa. Lelo cimo pali ifi nga caponena ku cipe ce bumba, ninshi fyonse ifilimo nafyo fine fyakowela, ici cipe ce bumba cakutobafye. Icakulya conse icikwete amenshi ayafumine muli ico cipe ce bumba, naco cine cintu cakowela. Ne cakunwa cine icafumamo, naco cintu cakowela. Ponsefye apo ifitumbi fyaponena napo pene ninshi pakowela, pabe ni pebuku, na pamo ni pa nongo yakwipikapo. Fifwile ukufitoba fyonse, pantu fyasanguka ifyakowela, kabili nomba fyaba ifyakowela kuli imwe. Lelo kwena akamfukumfuku ka menshi nangu icishima ca menshi, fyena fintu fyasangululwa. Nomba uyo onse uwaikata ku fitumbi wena ninshi akowela. Nga cakuti icitumbi caponena pa mbuto shakubyala, shena shileshala ishasangululwa. Lelo nalyo line nga cakutila namwitilapo amenshi pa mbuto, elyo paponena icitumbi nalyo line kuli imwe, shintu shakowela. “Inama imo pasho mulya nga yaifwila, uyo onse uwaikatako ku citumbi caiko wena ninshi akowela mpaka ukufika ne cungulo. Na uyo onse uwalyakofye ku nama iyaifwila, afwile asamba insalu shakwe kabili ali nokuba uwakowela mpaka inshita ya cungulo. Na uyo onse uwasenda icitumbi afwile ukusamba insalu shakwe, kabili ali nokuba uwakowela mpaka ne cungulo. “Icintu conse icisenya pa mushili cena cakutalukako, tecakwesha ukulyako. Mwilalya ne cintu conse icikulika, nangufye cikulikila pefumo nangu icenda na molu yane nangu icakwatafye amolu ayengi, fyena fyakutalukako. Mwilaikowesha mwe bene kuli ifi fintu. Mwiilenga ukuba abakowela mwe bene kuli ifi fintu, nangu fyena ukumukowesha. Ine nine Yawe Lesa wenu. Eico kanshi isangululeni no kuba abamushilo, pantu ine ndi wamushilo. Kabili mwilaikowesha mwe bene ku cikulika conse pa mushili. Ine nine Yawe uwamufumya imwe mu Egupto no kuba Lesa wenu. Eico kanshi beni abamushilo pantu ine ndi wamushilo. “Kanshi aya e mafunde yakukonka palwa nama, ifyuni ne fintu fyonse ifyabumi ifikala mu menshi ne fintu fyonse ifikulika pa mushili. Mulelekanya pa fintu ifyakowela ne fishili fyakowela, pa fintu ifyabumi ifyo muli nokulalya nefyo mushifwile ukulya.” Yawe aeba Mose ati, “Sosa ku bena Israeli auti, ‘Umwanakashi nga aba pa bukulu no kupapa umwana umwaume, ninshi aba uwakowela pa nshikufye cine lubali, nga filya fine ciba nga aba kumpepo. Na pa bushiku bwalenga cine konse konse, umwana ali nokusembululwa. Elyo umwanakashi ali nokupembela pa nshiku amakumi yatatu na shitatu (33), pakuti asangululwe no mulopa wakwe uwamishiwe. Talingile ukwikata ku cintu nelyo cimo icili icamushilo, nangufye kwingila mu cifulo camushilo mpakafye inshiku shakusangululwa shapwa. Lelo nga cakuti apapa umwana umwanakashi, lyena cili nokusendafye imilungu ibili umwanakashi alifye uwakowela, nga filya fine aba nga ali kumpepo. Elyo ali nokupembela pa nshiku amakumi mutanda na mutanda (66), pakuti asangululwe no mulopa wakwe uwamishiwe.’ “Inshiku shakwe ishakusanguluka nga shapwa isho apapilepo umwana umwaume nangu umwanakashi, alingile ukuleta kuli shimapepo pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo umwana wa mpaanga uwa mwaka umo nge lambo lya cakoca, ukubikapo na kabondo ka nkunda nangu icipele ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Shimapepo ali nokumutuulilako kuli Yawe pakumufutilako, elyo lyena ali nokuba uwasanguluka kukufumishiwa kwa mulopa. Aya e mafunde ya pa mwanakashi onse uwapapa umwana umwaume nangu umwanakashi. “Nga cakuti umwanakashi uyu takwete umwana wa mpaanga, ninshi afwile ukuletafye utubondo twa nkunda tubili, nangu utwana twa fipele tubili, kamo ke lambo lya cakoca, kambi nako ka mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Iyi e nshila shimapepo ali nokutuulilamo ilambo lyakufuta pa fyamukowesha, nao lyena akasangululwa.” Yawe aeba Mose na Aroni ati, “Umuntu umo nga alafimba, nangu akwata utupumba twalamufuluma pa mubili, nangu pa nkanda yakwe palasebeka ifiletwala ku fibashi ifyambukila, afwile aletwa kuli shimapepo Aroni nangufye kuli umo uwa mu bana bakwe abaume, uuli ni shimapepo. Shimapepo ali nokupima icilonda bwino bwino kuli uyu muntu. Nga asanga no kumona ukuti amapipi ayali pa cilonda nayabuuta, ne cilonda nacipitilila mu nkanda, ninshi bulwele bwankanda ubwambukila. Shimapepo nga apwa ukupima bwino bwino uyu muntu, ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Nga cakuti pa nkanda apalesebeka pabuuta nomba icilonda tacipitilile mu nkanda, na mapipi nayo ayalipo tayalwike ayabuuta, shimapepo ali nokutalusha uyu muntu umulwele ku babiye pa nshikufye cine lubali. Shimapepo kabili panuma ya nshiku cine lubali, ali nokumupima bwino bwino. Nga asanga ukuti ifilonda fya uyu muntu filifye umo fyabela, kabili tafilundulukile mu nkanda yakwe, ali nokumusunga ifi fine pa nshiku na shimbi cine lubali. Elyo kabili panuma ya nshiku na shimbi cine lubali, shimapepo ali nokumupima uyu muntu. Lelo nga asanga nalyo line ubulwele tabulundulwike nabucepa, lyena shimapepo ali nokusosa ukuti alifye bwino, takowela, tupumbafye twamufulwime. Uyu muntu afwile asamba ifyakufwala fyakwe, ninshi asangululwa. Nomba panuma yakwa shimapepo ilyo amweba ati nasangululwa, utupumba twafulwime twalalunduluka, afwile kabili aya kuli shimapepo. Shimapepo ali nokumupima bwino bwino nakabili. Nga cakuti asanga ubulwele nabulunduluka mu nkanda, shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Ubulwele bwakwe bulambukila. “Ngo muntu umo alwala ubulwele ubwambukila ubwankanda, ali nokutwalwa kuli shimapepo. Shimapepo nao ali nokumupima bwino bwino. Nga asanga ukuti pa nkanda apafimbile napabuuta elyo na mapipi nayo nayabuuta, no kumona ukuti pali icilonda apafimbile, awe ubu bulwele bwankanda ubushiputuka, na shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Kabili talingile no kumusunga eka pa nshiku shakulolela iyoo, pantu ninshi wena alikowela nakale. “Nga cakuti ubulwele bwakumana umubili onse, ukutendekela ku makasa ukufika na ku mutwe, shimapepo ali nokuya no kumuceceta nakabili. Nga asanga ukuti cine cine ubulwele nabukumana umubili onse, ninshi shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nasanguluka apo ubulwele tabuli bwa lwambu. Pa mulandu wakuti inkanda ya mubili wakwe onse nayaluka iyabuuta, kanshi nomba uyu muntu untu asanguluka. Nomba ilyo lyonse icilonda icipya capuka pa mubili wakwe, uyu muntu aba uwakowela. Kabili ilyo lyonse shimapepo amona ici cilonda icipya icamupuka, ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Pantu icilonda akwata camukowesha, kabili bulwele ubwambukila. Lelo ici cilonda icibishi nga cayaluka icabuuta, uyu muntu afwile aya kuli shimapepo kabili. Elyo shimapepo ali nokumuceceta bwino bwino. Nga amona icilonda cine cine cili icabuutuluka, shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nasanguluka. Tali nomba uwakowela iyoo. “Nga cakuti umuntu umo icipute capuka pa mubili wakwe no kupola capola, elyo apo pene apali icipute pafimba, no kubuutuluka pabuutuluka, nangu pakashikila no kubuuta paba no tupumba, uyu muntu ali nokuya kuli shimapepo. Shimapepo nao ali nokumuceceta. Nga asanga ukuti ubulwele bwalingila kale mu mubili no bupipi nabubuutuluka, shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Ubulwele ubwa lwambu ubo akwete bufuminefye pantu pali icipute. Lelo nga cakuti ilyo shimapepo amuceceta, asanga tapali ubupipi ubwabuuta, kabili icilonda tacili icakashika lelo naceluka, lyena shimapepo ali nokumusunga eka mu cifulo pa nshiku cine lubali. Nomba nga cakuti ubulwele bwalalundulukilakofye, lyena shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Ubulwele bwakwe bwa lwambu. Icilonda nga tacilundulwike no kukumana monse monse mu mubili, awe ninshi cibalafye ca cipute, na shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nasanguluka. “Nga cakuti umuntu umo apya umulilo, elyo apo apya pakashikila no kubuutulukila, nangu pabuutuluka no kutukuma, shimapepo ali nokuceceta uyu muntu. Nga asanga ukuti amapipi yalipo nayabuuta, kabili napatobonkela, lyena ninshi bulwele ubwambukila ebufumine apo acipya. Shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Ubulwele akwete bwankanda ubwambukila. Nomba amapipi ayalipo nga tayali ayabuuta no kutobonkela nako tapatobonkele ne cilonda naco naceluka, lyena shimapepo ali nokusunga uyu muntu eka mu cifulo pa nshiku cine lubali. Panuma ya nshiku cine lubali, shimapepo ali nokuceceta uyu muntu. Nga amona ukuti ubulwele bwakwe bulesalangana mu mubili onse, shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Ubulwele bwakwe ubu ubwankanda, bwa lwambu. Lelo, kwena icilonda nga cilifye umo cabela, no bulwele tabulundulwike lelo cabako bwino, kabili apacipya tapafimbile, lyena shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nasanguluka. Ico akwete, cibalafye ca cilonda icakupya ku mulilo. “Nga cakuti umwaume nangu umwanakashi ali ne cilonda mu mutwe, nangu ku kalefulefu, shimapepo ali nokuceceta ici cilonda. Nga camoneka ukuti apo apali ici cilonda napatobonkela, elyo no bupipi nabo buli ubwa mutuntula kabili ubwaswaluluka, shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela. Ici ciseseya, kabili ca bulwele ubwambukila ubwa ku mutwe na ku kalefulefu. Lelo shimapepo ali nokuceceta ici cilonda, nga amona ifyo tacitobonkele no bupipi bwafiita tacikwete, lyena shimapepo ali nokubika uyu mulwele eka pa nshiku cine lubali. Na pa bushiku bwalenga cine lubali nga bwafika, shimapepo kabili ali nokuceceta ici cilonda. Nga ici ciseseya tacilundulwike no bupipi nabo tabusangwike ubwa mutuntula no kutobonkela nga tacitobonkele, uyu mulwele ninshi bali nokumubeya umushishifye onse ukushinguluka icilonda ukushafye pa cilonda peka. Elyo shimapepo ali nokusunga uyu mulwele eka pa nshiku na shimbi cine lubali. Kabili ishi nshiku nga shapwa, ali nokuceceta no kumona bwino bwino ici cilonda ifyo cili. Nga tacilundulwike no kutobonkela, lyena shimapepo ali nokusosa ukuti uyu mulwele nasanguluka. Kabili alingile nokusamba insalu shakwe no kusangululwa ninshi asanguluka. Nomba nga cakuti icilonda calunduluka ilyo naebwa kale ati, nasangululwa, ninshi shimapepo ali nokumuceceta nakabili. Icilonda nga cakuti calilundulukako, shimapepo tali nakubika amano kukumona imishishi ya mutuntula. Uyu muntu alikowelafye. Nga cakuti nalimo shimapepo amona ifyo icilonda tacilundulwike cilifye umo cabela, elyo no mushishi uwafiita naumenapo, ninshi icilonda nacipola. Nao wine umulwele ninshi asanguluka, elyo shimapepo ali nokusosa ukuti nomba uyu muntu nasanguluka. “Ngo mwaume napamo umwanakashi akwata ubulwele bwa cisongo pa mubili wakwe, shimapepo alingile ukumuceceta bwino bwino. Nga amona ukuti ifibala fili eyefilyako mukubuutulukila, ubu bulwele ninshi tabulaba na busanso, tupumbafye etulemutumba pa mubili. Uyu muntu, untu wasangululwa. “Ngo muntu umushishi wapwa ukunukuka ukushinguluka umutwe wakwe, ashala ne pala, ninshi untu wasangululwa. Nga cakuti umushishi waseseka lwa ku mpumi eko ili ipala lyabelafye, nalyo line ninshi untu wasangululwa. Lelo nga cakuti uyu umuntu pepala palemoneka icilonda icakashikila no kubuutuluka nangu ni pa mpumi pene, awe ninshi ali no bulwele ubwa lwambu ubwa fibashi. Shimapepo ali nokumuceceta uyu muntu. Kabili nga amona ukuti icilonda icifimbile mu mutwe wakwe nangu pa mpumi cili icakashikila no kubuutuluka nga ca bulwele bwambukila ubwankanda, uyu muntu mulwele, kabili untu wakowela. Shimapepo ali nokusosa ukuti uyu muntu nakowela, pantu mu mutwe wakwe muli ifilonda. “Umuntu uulwele ubu bulwele ubwambukila wena ali nokufwalafye insalu ishalepauka. Imishishi yakwe mu mutwe taili nakusakulwa, ali nokufimba pa kanwa no kulapunda ati, ‘Uushasangululwa! Uushasangululwa!’ Uyu muntu ali nokuba uushasangululwa mpakafye apo ubulwele bwakwe bukapolela. Kabili ali nokwikalafye ku nse ya nkambi.” “Nga cakuti insalu isho umulwele afwala shili ishakowela no kufufuma, nangu shibe sha butonge, nangu shibe ishatelela, yonse insalu iyapikulwa nangu ibe iyabilwa no kutelela bwino nangufye ya butonge, yonse impapa iyanyukwa bwino, nangufye icili conse icapangilwa ne mpapa, nga cakuti icisemba mu fyakufwala, nangufye ni mpapa, nangufye icapikulwa, nangufye icabilwa bwino no kutelela, nangufye conse icapangilwa ne mpapa, icili icakatapa katapa nangu ukukashikila, ala ninshi ubulwele ubu bwankanda, bulingile ukulanga shimapepo. Shimapepo ali nokuceceta no kumona ifyo cifufwime no kucifumya pa fibiye ukucibika ceka pa nshiku cine lubali. Ubushiku bwa cine lubali nga bwafika, ali nokuciceceta, nga amona ukuti ukufufuma kucili kuletwalilila ku fyakufwala, nangu ku capikulwa no kubilwa bwino, icampapa, nangufye icibomfeshiwa mu nshila shimbi, awe ici cintu cena bonaushi bwa kufufuma kwa bulwele bwambukila. Ici cipe cena cintu cakowela. Kanshi shimapepo afwile ukucocafye ici cakufwala, nangufye conse icapikulwa no kubilwa bwino, conse ica butonge icatelela, ica mpapa yanyukwa bwino, lelo caba icakowela pa mulandu wakufufuma, cena cifwilefye ukocewa. “Nomba nga cakuti shimapepo aceceta ici cintu, asanga ukufufuma takupitilile ku fyakufwala, nangu ku cilifye conse icapikulwa no kubilwa nangu ni mpapa iyanyukwa, shimapepo ali nokupeela icipope cakuti ici cintu icakowela cifwile ukucapwa no kucisunga ceka pa nshiku cine lubali. Elyo panuma ya nshiku cine lubali, ali nokuciceceta. Nga asanga ukuti ukufufuma takwalwike mu mimonekele, nelyo tacipitilile mukufufuma, nalyo line cicili icakowela. Coceni no mulilo, nangufye ulubali lumo elufufwime nelyo cisempe ku lubali lubiye. Lelo nga ilyo shimapepo aceceta ici cintu, asanga ukuti ukufufuma takutwalilile panuma yakusamba ici cipe, lyena ali nokulepulapo ici citatilo pa cakufwala cakwe, nangu ni pa mpapa yanyukwa nangufye ni pa cintu conse icapikulwa no kubilwa bwino. Nomba nga cakuti ukufufuma kwa cakufwala kwayamba nakabili, nangu ni ku fyapikulwa bwino no kubilwa, nangu cipe ca mpapa iyanyukwa, elyo nafyo fine fyatampa ukutwalilila ukufufuma, awe fyonse fyakocafye mu mulilo. Icakufwala, insalu shapikulwa ne shabilwa bwino nangufye cipe ca mpapa iyanyukwa, ico bacapile no kufufuma nakupwa, nakabili fifwile ukubwekeshapo ukuficapa, lyena ninshi fyasangululwa.” Kanshi aya e mafunde yakukonka pa mulandu wa fyakufwala nga fyalafufuma. Nangufye cibe cakufwala capikulwa na masako, nangu insalu iyatelela bwino bwino nga nafikwata ifisemba fyakufufuma nangu ku cipe conse icapangilwa ne mpapa iyanyukwa, fibe fintu fyasangululwa nangufye ifyakowela. Yawe aeba Mose ati, “Aya e mafunde yakukonka umulwele walwala amalwele yankanda ayambukila ilyo lyonse aleleka umutuulo wakusangululwa kuli shimapepo. Eico, shimapepo ali nokuya kunse ya nkambi ukuli uyu mulwele no kumuceceta bwino bwino. Nga cakuti amona ukuti napolafye bwino bwino ku bulwele bwankanda ubwambukila, shimapepo ali nokukonkomesha umulwele uyu ukupeela ifyuni fibili ifyamweo ifishakowela, icimuti icalepesha ica keda na kasalu akaba no bushishi ubwakashikila, elyo no tumisambo twa hisopo. Ifi fyonse efyo umulwele afwile atuula pakuti asangululwe. Elyo shimapepo ali nokukonkomesha uyu uwikete ifyuni ukuti epaile cimo pa mbale ye bumba umuli amenshi ayasuma. Ali nokusenda ici coni icituntulu icishelepo, icimuti icalepesha ica keda, akasalu akakashikila no tumisambo twa hisopo no kufitumpika mu mulopa wa coni bacipaila pa menshi ayasuma. Elyo shimapepo akane umulopa pa muntu uyu uulesangululwa imiku cine lubali no kusosa ukuti uyu muntu nasangululwa ku bulwele bwankanda ubwambukila. Shimapepo epakuleka icuni icituntulu ukuti cileya mu mpanga. Umuntu uulesangululwa ali nokusamba ifyakufwala fyakwe, ali nokubeya umushishi no kowa, lyena ninshi asangululwa. Na panuma yakucita ifi fyonse, lyena ninshi kuti abwelela mu nkambi, lelo tali nakwingila mwi tenti lyakwe mpaka pa nshiku cine lubali. Pa bushiku bwalenga cine lubali, uyu muntu ali nokubeya umushishi nakabili. Umushishifye onse ku mutwe, umwefu, inkopyo ku menso shonse, elyo no bupipi umubilifye onse ali nokufibeya. Kabili ali nokucapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse, lyena ninshi aba uwasangululwa. “Pa bushiku bwalenga cine konse konse, uyu muntu uwasangululwa ali nokuleta utwana twa mpaanga tubili utulume na kakota kamo aka mwaka umo utushaba na kalema. Afwile abikapo ne fyapekumi fitatu fya cipimo ca efa umo ifya bunga ubwapeleka bwino bwino ubwa ŋanu kabili ubwasanshiwamo na mafuta, ukuba umutuulo wa cabunga. Aya mafuta yafwile yaisula umusukupala umo. Shimapepo uusangile uyu muntu ukuti nasangululwa, ali nokutwala uyu muntu ne mituulo yakwe no kufituula kuli Yawe pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Elyo shimapepo ali nokubuulapo akana ka mpaanga kamo akalume aka mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Ali nokubikapo no musukupala umo uwa mafuta, elyo no kuya fituula kuli Yawe ngo mutuulo wa cakutambika. Shimapepo ali nokwipaila akana ka mpaanga pa ncende iyamushilo apo bepaila inama sha mutuulo wakwelelwa pa bubifi ne lambo lyakoca. Umutuulo wakufuta pa fyabubifi cimo nge fyaba umutuulo wakwelelwa pa bubifi, ifi fyonse fyakwa shimapepo. Kabili fintu ifyamushilo nganshi. Shimapepo ali nokubuulapo umulopa umo uwa kana ka mpaanga akali nokutuulwa ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi, ali nokushinga uyu muntu uuli nokusangululwa ku kalebelebe ka ku kutwi kwa ku kulyo. Kabili umbi nao aushinge ku cikumo cakwe ica ku kuboko kwa kulyo, elyo na ku cikondo cikalamba ica ku lukasa lwakwe ulwa ku kulyo. Kabili shimapepo ali nokubuulamo amafuta mu musukupala no kwitulwila pa lupi lwakwe ulwa ku kuboko kwa ku kuso. Elyo shimapepo atumpike umunwe wakwe uwa ku kulyo uyu wakonkapo icikumo mu mafuta ayali pa lupi. Umulopa uli ku munwe, aukane imiku cine lubali pa cinso cakwa Yawe. Kabili ali nokubuulapo amafuta yamo pa yashele pa lupi lwakwe no kuyashinga ku kalebelebe ka ku kutwi kwa ku kulyo ukwa uyu muntu uulesangululwa. Yambi amafuta ali nokuyashinga ku cikumo ca kuboko kwa ku kulyo, elyo na ku cikondo cikalamba ca lukasa lwa ku kulyo. Aya mafuta afwile ukubika pa mulu wa mulopa wa mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Amafuta yonse ayashala pa lupi lwakwa shimapepo, yali nokubikwa pa mutwe wa muntu uulesangululwa. Ici ecilenga ukuwikishanya pakati ka muntu uulesangululwa na Yawe. “Elyo kabili shimapepo ali nokuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Uyu mutuulo wakwimininako umuntu uyu uwakowela pakuti abe uwasangululwa ku fyamukowesha. Na panuma ya ifi, shimapepo ali nokwipaya inama ye lambo lyakoca, no kuyatuula pa bulambo, pamo pene no mutuulo wa cabunga, kukulenga uyu mulwele abe uwasangululwa. “Nga cakuti uyu muntu mulanda, takwete ifi fyonse, ninshi alifye nokuleta akana ka mpaanga kamo akalume ngo mutuulo wakutambika pakufuta pa fyabubifi, eko ali nokutuula ilambo ilikankala kuli Yawe. Kabili uyu muntu, ali nokubikapo icapekumi cimo ca cipimo ca efa icabunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, kabili ubwasanshiwamo na mafuta no kutuula uyu mutuulo wa cabunga pamo no musukupala umo uwa mafuta, no twana twa fipele tubili nangu utubondo twa nkunda tubili ifyo engakwatapo, kamo ka mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo kambi nako ke lambo lyakoca. “Pa bushiku bwalenga cine konse konse uyu muntu alingile aleta ifi fyonse kuli shimapepo kukumusangulwilako pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo ku cinso cakwa Yawe. Shimapepo ali nokubuula umwana wa mpaanga wa mutuulo wakufuta pa fyabubifi, pamo pene no musukupala wa mafuta, nokufimisha mumulu ngo mutuulo wa cakutambika kuli Yawe. Shimapepo ali nokwipaya akana ka mpaanga akakutuula umutuulo wakufuta pa fyabubifi no kubuulako umulopa umo no kuushinga ku kalebelebe ka ku kutwi kwa kulyo ukwa muntu uuli nokusangululwa. Kabili nao aushinge ku cikumo ca kuboko kwa ku kulyo elyo na ku cikondo cikalamba ca lukasa lwa ku kulyo. Elyo kabili abike amafuta mu lupi lwakwe ulwa ku kuso, elyo mukubomfya umunwe wakonkapo icikumo uwa ku kulyo, atumpike umunwe mu mafuta no kukana imiku cine lubali pa cinso cakwa Yawe. Amafuta yamo ayali mu lupi ali nokusuba umo mwine acisuba pakubala umulopa uwa mutuulo wakufuta pa fyabubifi, ku kalebelebe ka ku kutwi kwa ku kulyo ku muntu uulesangululwa, na ku cikumo ca ku kuboko kwa ku kulyo, elyo na ku cikondo cikalamba ca lukasa lwa ku kulyo. Amafuta yonse ayashala mu lupi, shimapepo ali nokuyabika pa mutwe wa muntu uulesangululwa pakumufutilako kuli Yawe. Elyo nomba shimapepo ali nokutuulapo akana kamo ka cipele, nangu akabondo ka nkunda, ngeto akwetepofye. Elyo ukulingana napo akwatile, kamo ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo kambi nako nge lambo lyakoca, pamo pene no mutuulo wa cabunga. Iyi e nshila shimapepo ali nokufutilako uulesangululwa pa cinso cakwa Yawe.” Kanshi aya e mafunde yakukonka ku muntu onse uwalwala ubulwele ubwambukila ubwankanda, nga takwete mutuulo wakuti bamusangulwilepo. Yawe aeba Mose na Aroni ati, “Ilyo mukengila mu calo ca Kenani, ico ine nalamupeela ukuba icuma cenu, kabili nga nabika ukufufuma ukulunduluka mu mayanda yenu, umwine wa ŋanda iyi ali nokweba shimapepo ukuti, ‘Ine nimona ifilemoneka kwati kufufuma mu ŋanda yandi.’ Shimapepo ilyo talati aye kukumona ifyo iyi ŋanda ifufwime, ali nokukonkomesha ukuti bafumyemo ifipe ifili ifyafufuma muli iyi ŋanda, epali bafilumbula ukuba ifyakowela nga bafileka umo mwine. Eico na panuma ya ifi, shimapepo ali nokuya kuli iyi ŋanda nokumona ifyo ili. Ali nokumona bwino ifyo icibumba cifufwime. Nga amona icibumba cili icakatapa katapa nangu icakashikila umo citobonkele ukucila ifyo icibumba cili nokuba kunse, ninshi shimapepo ali nokufumina panse ya ŋanda, no kusha aisala ilya ŋanda pa nshiku cine lubali. Pa bushiku bwalenga cine lubali, shimapepo ali nokubwelelamo no kuya mona bwino bwino ifili iyi ŋanda. Nga amona ukufufuma nakulunduluka ku cibumba konse, ali nokubakonkomesha ukufumya amabwe yonse ayafufwime no kuyaposa kunse ya musumba uko baposa ifyakowela fyonse. Afwile ukumona ukuti icibumba conse ica mukati ka ŋanda capalwa, na fyonse ifimaloba ifyo bapalile, bafwile ukuya fiposa ku ncende uko baposako ifyakowela kunse ya musumba. Elyo bali nokubuula amabwe yambi no kuyapyanikishapo elintu bashingule cipya cipya icibumba. “Nga cakuti ukufufuma takupwile muli iyi ŋanda panuma yakufumyako amabwe no kupala kwa cibumba elyo no kushingwililako iloba limbi, shimapepo ali nokuya mona elyo nga cakuti ukufufuma nakulunduluka mu ŋanda, ninshi kufufuma kwabonaushi. Iyi ŋanda naikowela. Iyi ŋanda ili nokuba yakubongololafye yonse, elyo amabwe yaiko, imbao elyo ne loba lyonse bamashileko iyi ŋanda bali nokufifumisha kunse ya musumba, no kuya fiposa ku ncende iyakowela. Kanshi umuntu onse uwaingila muli iyi ŋanda ilyo icili iyaisalwa, ali nokukowela mpakafye inshita ya cungulo. Kabili no muntu onse uwasendamamo nangufye ukulilamo ifyakulya, afwile ukuya capa ifyakufwala fyakwe. “Lelo nga cakuti shimapepo ayamona iyi ŋanda ukuti ilifye bwino, ukufufuma takutwalilile panuma yakuishingula cipya cipya, ali nokusosa ukuti iyi ŋanda naisangululwa, pantu ukufufuma nakupwa. Pakusangulula iyi ŋanda shimapepo ali nokubuula ifyuni fibili, icimuti icalepesha ica keda, akasalu akakashikila elyo no tumisambo twa hisopo. Shimapepo ali nokwipaila icuni cimo pa nongo ye bumba umuli amenshi ayalengama. Elyo ali nokubuula ulukuni lwa keda, utumisambo twa hisopo, ubushishi bwakashika ce elyo ne cuni icili no mweo no kufitumpika mu mulopa wa cuni bacipaya na mu menshi ayalengama elyo nokukana ku ŋanda imiku cine lubali. Shimapepo ali nokusangulula iŋanda ku mulopa wa cuni, amenshi ayalengama, icuni icamweo, ulukuni lwa keda, utumisambo twa hisopo elyo no bushishi bwakashika ce. Panuma ya ifi fyonse shimapepo nomba ali nokuleka icuni icili icituntulu cileya mu mpanga. Na muli uyu musango, emo shimapepo ali nokufutilako iyi ŋanda, nayo ninshi yasangululwa.” Kanshi aya e mafunde yakukonka palwa malwele ya nkanda ayambukila, ifiseseya, ukufufuma kwa nsalu nangu iŋanda, nangu ukulafimba, ifipumba pa mubili, nangu ukusebeka pa nkanda, pakulangilila ukuti icintu calisangululwa nangu cintu cakowela. Aya e mafunde palwa malwele ya nkanda ayambukila elyo no kufufuma. Yawe aeba Mose na Aroni ati, “Ebeni abena Israeli no kutila kuli bena, ‘Umwaume onse nga ku mubili wakwe kulepompa, ninshi ukupompa kwakwe kuntu kwakowela. Umubili wakwe nangufye utwalilile ukupompa, nangufye wacilika nalyo line ninshi untu wakowela. Ifi efyo ukupompa kwa mubili wakwe kuli nokumulenga ukuba uwakowela.’ “Ubusanshi bonse ubo uyu muntu uulepompa asendamapo, nabo bwine buli nokuba ubwakowela, ne cipuna conse ico ekalapo naco cine cintu cakowela. Umuntu onse uwaikata ku busanshi bwakwe afwile acapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. Kabili uyo onse uwaikala apo uyu muntu uulepompa acikala, nao wine afwile acapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. “Umuntu onse uwaikata kuli uyu muntu uo umubili wakwe ulepompa, afwile acapa ifyakufyala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. Nalimo nga cakuti umuntu uo umubili wakwe ulepompa asaka umuntu umo amate, uyu muntu asakile amate nga ali uwasangululwa, ninshi uyu muntu aba uwakowela. Afwilefye ukucapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpakafye icungulo. “Icintu conse ico uyu muntu uo umubili wakwe ulepompa aikalapo pa lwendo naco cine ninshi cakowela. Kabili uyo onse uwaikata kuli ico uyu muntu acikalapo, aba uwakowela mpaka icungulo. Elyo noyo onse uwasenda icintu conse ico acikalapo, afwile acapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. “Uyo onse uo umuntu umubili wakwe ulepompa, nga aikata umuntu ukwabula ukusamba ku minwe yakwe na menshi, afwile ukucapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. “Inongo ye bumba iyaikatwako no muntu uo umubili wakwe ulepompa, ifwile ukutobwa. Kabili icipe conse icapangilwa ne cimuti, cifwile ukucisamba bwino bwino. “Nga cakuti uyu muntu uo umubili wakwe ulepompa apola, ali nokulolela pa nshiku cine lubali, epakusangululwa ku bulwele bwakwe. Lyena ali nokusamba ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi ayalepita, ninshi aba uwasangululwa. Na pa bushiku bwalenga cine konse konse, afwile abuula utupele tubili nangu utubondo twa nkunda no kwisa pa cinso cakwa Yawe, pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, no kufipeela kuli shimapepo. Shimapepo nao ali nokufituula ilambo, icuni cimo ukuba umutuulo wakwelelwa pa bubifi, cimbi naco ce lambo lyakoca. Iyi e nshila shimapepo ali nokufutilako uyu muntu kuli Yawe pa mulandu wa kupompa kwa mubili wakwe. “Umuntu onse umwaume nga apemena panshi, afwile acapafye fyonse ifyakufwala na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. Eico kanshi, icintu consefye ica nsalu nangu ica mpapa ico uyu muntu apemenepo, cifwile ukucapwa na menshi, kabili cili icakowela mpaka icungulo. Kabili nga cakuti umwaume nga asendama no mwanakashi, kabili apema no kupema, bonse babili bafwile ukusamba na menshi. Aba bantu ninshi baba abakowela mpaka icungulo. “Umwanakashi nga aba kumpepo, ukukowela kwakwe kuli nokuba inshiku cine lubali, kabili noyo onse uwamwikatamo ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. “Icintu conse ico uyu mwanakashi alalapo ilyo acili kumpepo naco cine ninshi cakowela, kabili na conse icintu ico aikalapo, naco cine ninshi cakowela. Eico kanshi, uyo onse uwaikata ku busanshi bwakwe, acape ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. Noyo onse uwaikata ku cintu ico ekelepo, afwile acapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. Nangu cibefye busanshi nelyo icintu conse ico ekelepo, ilyo lyonse umbi umuntu aikatako, ninshi akowela mpakafye icungulo. “Eico kanshi, umwaume onse nga asendama nankwe ilyo acili kumpepo, nao wine ninshi aba uwakowela pa nshiku cine lubali. Ubusanshi bonse ubo asendamapo ninshi bwakowela. “Umwanakashi nga alapompa pa nshiku ishingi pa nshita ashili kumpepo nangu ukupompa kwakwe kwapitilila ilyo aba kumpepo, ali nokuba uwakowela lintu atwalilila ukupompa, nga filya fine ciba lyonse ilyo aba kumpepo. Ubusanshi bonse asendamapo ilyo ukupompa kwatwalilila, ninshi buntu bwakowela nga filya fine ubusanshi bwakwe buba ilyo ali kumpepo. Na conse icintu aikalapo, ninshi cakowela nga filya fine ciba ilyo ali kumpepo. Umuntu onse uwaikata kuli ifi fintu, nao wine ninshi akowela. Afwile ukusamba ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo. “Ilyo uyu mwanakashi asanguluka, ukupompa kwapwa, ali nokulolela pa nshiku cine lubali. Panuma ya ifyo uyu mwanakashi ninshi aba uwasangululwa. Pa bushiku bwalenga cine konse konse, uyu mwanakashi ali nokubuula utupele tubili nangu utubondo twa nkunda tubili no kutwala kuli shimapepo pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Shimapepo nao ali nokutuulapo kamo, ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi, kambi nako nge lambo lya cakoca. Na muli uyu musango emo shimapepo ali nokufutilako uyu mwanakashi kuli Yawe pa mulandu wa kukowela kwakwe palwa kupompa. “Kanshi muli nokutalusha abena Israeli ku fintu ifingabalenga ukuba abakowela, epakuti tabafwilile mu kukowela kwabo pakukowesha Itenti lyandi ilyaba pakati kabo.” Aya e mafunde yakukonka ku mwaume uo umubili wakwe ulepompa, onse uwakowela pakupemena panshi, ku mwanakashi uuli kumpepo, umwaume nangu umwanakashi uo umubili wakwe ulepompa na ku mwaume uwasendama no mwanakashi uwakowela. Yawe aebele Mose panuma ya mfwa ya bana baume bakwa Aroni ilyo bapalamine ku cinso cakwa Yawe ati, “Eba munonko Aroni ukuti elaisa mu muputule wamushilo icine cine pa nshita iyo umwine alefwailapo ukwishila kunuma ya cisalu cacingako pa ntanshi ya Nkupiko apakufutilwapo ifyabubi iyaba pa mulu wa Mbokoshi ya Cipangano, limbi kuti afwa. Pantu ine nakulamonekela mwikumbi pa mulu wa Nkupiko ya Mbokoshi apakufutilwapo ifyabubifi. “Ifi efyo Aroni afwile ukulaingila mu cifulo camushilo. Ali nokuleta iciponti ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi elyo na sukusuku nge lambo lya cakoca. Ali nokufwala umwingila wamushilo uwatelela na kaputula wa nsalu iyatelela mukati. Ali nokukaka ilamba lya nsalu iyatelela mu musana no kupomba insalu iyatelela ku mutwe. Fyonse ifi ifyakufwala, fyamushilo. Eico intanshi talafwala, alingile ukowa umubili onse na menshi. Kabili ku lukuta lwa bena Israeli kuli nokufuma imbushi ishilume shibili isha mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo na sukusuku umo we lambo lya cakoca. “Aroni nao ali nokutuula cilume wa ŋombe ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi, pakuifutila umwine na ba ŋanda yakwe. Eico kanshi, ali nokubuula imbushi shibili no kutuula kuli Yawe pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Elyo apendule no kumona ifyo ishi mbushi shibili shili nokwakanishiwa. Ukupendula kumo kube kwakwa Yawe elyo kumbi nako kuli Asaseli. Aroni ali nokuleta imbushi iyo ukupendula kwawila kuli Yawe no kuileka ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Lelo imbushi iyo ukupendula kwawila kuli Asaseli, yena ali nokuileta iyituntulu ku cinso cakwa Yawe, mukufutilako pa fyabubifi no kuitamfisha mu matololo kuli Asaseli. “Aroni ali nokuleka cilume wa ŋombe umutuulo wakwelelwa pa bubifi bwakwe mukuifutila kuli Yawe umwine pamo pene na ba ŋanda yakwe. Kabili ali nokwipaya uyu cilume wa ŋombe ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Ali nokubuula icifukilisho icaisulapo amalasha ya mulilo ukufuma pa bulambo pa cinso cakwa Yawe no bubani indupi shibili no kutwala kunuma ya cisalu icacingako umuputule wamushilo icine cine. Ali nokubika ububani pa mulilo ukuba icakusekesha Yawe. Elyo nomba icushi ca bubani cili nokufisa Inkupiko apakufutilwapo ifyabubifi iyili pa Mbokoshi ya Cipangano, epakuti tafwile. Aroni ali nokutumpika umunwe wakwe mu mulopa wakwa cilume wa ŋombe no kuukana pa Nkupiko ya Mbokoshi apakufutilwapo ifyabubifi. Elyo na umbi ali nokuukana imiku cine lubali pantanshi ya Nkupiko apakufutilwapo ifyabubifi. “Elyo lyena Aroni ali nokwipaya imbushi ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi bwa bantu no kutwala umulopa waiko kunuma ya cisalu icicingako Imbokoshi ya Cipangano, kabili umulopa wine uyu ali nokuubomfya filya fine acibomfya umulopa wakwa cilume wa ŋombe. Ali nokuukana ku Nkupiko ya Mbokoshi ya Cipangano elyo na kuntanshi kwine. Kanshi na mu nshila iyi, emo ali nokufutilako icifulo camushilo icine cine pa mulandu wa kukowela na bucisanguka bwa bena Israeli mu musango onse uo babifishamo. Aroni ali nokucita cimo cine na kwi Tenti Lyakukumaninamo ilyaba pakati ka nkambi yabo ilyo bakowela. Takuli muntu nelyo umo uwakuba mwi Tenti Lyakukumaninamo pa nshita Aroni aingilamo mukufuta mu cifulo camushilo, kanofye ilyo afumamo panuma yakuifutilako umwine eka elyo na ba ŋanda yakwe pamo pene no lukuta lonse lwa bena Israeli. “Kabili ali nokufuma no kuya ku bulambo pa cinso cakwa Yawe no mulopa umo uwakwa cilume wa ŋombe na umo uwa mbushi no kuushinga ku nsengo shonse isha bulambo pakubusangulula. Elyo atumpike umunwe mu mulopa no kukana ku bulambo imiku cine lubali ukuti busangululwe ukufuma ku kukowela kwa bena Israeli bonse. “Ilyo Aroni apwisha ukufutilako Umuputule wamushilo icine cine, Itenti Lyakukumaninamo pamo pene no bulambo, ali nokuleta nomba imbushi iyituntulu. Aroni ali nokutambalikilapo amaboko yakwe pa mutwe wa mbushi iyituntulu no kulumbula ifibi fyonse na bucisanguka bwa bena Israeli, ububifi bwabo bonse, no kufitulika fyonse pa mutwe wa mbushi. Elyo nomba panuma ya ifi fyonse, ali nokubuula iyi mbushi nokuitamfisha mu matololo ku muntu umo uwasontwa ukubomba uyu mulimo. Imbushi ine iyi eili nokusenda ububifi bonse mu ncende umushaba bantu, na uyu muntu uwasalwa ukusenda iyi mbushi ali nokuileka ukuya mu matololo. “Elyo Aroni ali nokuya mwi Tenti Lyakukumaninamo no kufuula ifyakufwala fya bushimapepo, ifyo acifwala pakwingila mu Muputule wamushilo icine cine, no kufisha mulya mwine mwi Tenti. Aroni ali nokowa umubili onse na menshi mu ncende yamushilo elyo nokufwala ifyakufwala fyakwe. Nga apwisha ukufwala, ali nokuya panse mukuleka ilambo lyakoca ilyakwefye umwine ne lambo lyakoca ilya bantu bonse, mukuifutilako umwine elyo na bantu bonse. Kabili ali nokoca aya mafuta pa bulambo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi. “Uyu muntu uwasendele imbushi no kuya ileka ileya kuli Asaseli, ali nokucapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi. Elyo nomba kuti aingila mu nkambi. Cilume wa ŋombe pamo pene ne mbushi ifyalekelwe ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi, no mulopa wafiko watwalwa mu Muputule wamushilo icine cine nga ifyakuifutilako kuli Yawe, fifwile ukufifumisha kunse ya nkambi. Imikupo yafiko, iminofu ne fya mu mala fyonse fili nokocewa. Umuntu uwaoca ifi fyonse afwile ukucapa ifyakufwala fyakwe no kowa umubili onse na menshi. Elyo nomba panuma kuti aingila mu nkambi.” Kabili Yawe akonkomesha ukuti, “Ili e funde mufwile mulekonka lyonsefye. Pa bushiku bwalenga ikumi limo mu mweshi walenga cine lubali, mufwile ukuikanya no kukanabombamo imilimo yonse, imwe mwe bene, umwikalacalo nangu umweni uo mwikala nankwe. Pantu pa bushiku bwine ubu, ebo muli nokufutilwako kuli Yawe pa bubifi bwenu pakuti musangululwe. Muli iyi nshila muli nokuba abasangululwa ku cinso cakwa Yawe, ukufuma ku bubifi bwenu bonse. Ubu bushiku bwe Sabata ubwakutuusha no kuikanya, bwakuishishamo mwe bene. Ici e cipope camuyayaya ico mufwile ukulakonka. Shimapepo uwasubwa kabili uwalashikwa kukuba shimapepo, uwapeelwa na maka ayakuba pa malo yakwa wishi, eulifye nokufutilako abantu bonse kuli Yawe. Ali nokufwala ifyakufwala fya bushimapepo, no kufutilako icifulo camushilo, Itenti Lyakukumaninamo, pamo pene no bulambo, na bashimapepo bonse, elyo na bantu bonse aba lukuta. “Ili lili nokuba e funde ilyamuyayaya kuli imwe, ilyakufutilako umuku umo mu mwaka pa bubifi bonsefye ubwa bena Israeli.” Kabili ifyo Yawe akonkomeshe Mose, efyo acitile. Yawe atile kuli Mose, “Eba Aroni na bana bakwe abaume na bonse abena Israeli nokutila kuli bena, ‘Ifi efyo Yawe akonkomeshe ifyakutila, onse umwina Israeli uwaipaya iŋombe nangu impaanga nangu imbushi, mu nkambi nangu kunse ya nkambi, ukwabula ukuti ailete pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo no kupeela ngo mutuulo kuli Yawe, pantanshi ye Tenti lyakwa Lesa, uyo muntu ninshi ali no mulandu wakusumya umulopa. Nasumya umulopa, eico ena uyu wakutamfyafye mu bantu bandi. Ifi emukutila abena Israeli baleke ukuleta inama isho bepaile kumbi ukuba ishe lambo, lelo baleleta inama she lambo lyakwa Yawe pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo kuli shimapepo no kwisa fituula nge lambo lya mutuulo wakwampana. Shimapepo nao ali nokukana umulopa ku bulambo bwakwa Yawe, pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, no koca amafuta ukuba umutuulo wa cena icisuma icisekesha Yawe. Ifi ni pakuti tabafwile kabili ukutuula imituulo imbi iya malambo ku tulubi twa mbushi uto baicitileko bucilende pakutukonka. Ili e funde lyamuyayaya kuli bena na ku nkulo shonse ishili nokukonkapo.’ “Sosa kuli bene auti, ‘Uyo onse umwina Israeli nangufye mwinafyalo uo mwikala nankwe, nga atuula ilambo lyakoca, nangu ilambo limbifye, nomba nga taletele ifi ku mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo no kutuula ili lambo kuli Yawe, uyo muntu wakutamfyafye mu bantu bandi.’ “Uyo onse umwina Israeli nangufye mwinafyalo uo mwikala nankwe uulya umulopa onse, Yawe ali nokumupeela umulandu pakulya umulopa kabili ena wakutamfyafye mwibumba lya bantu bakwe. Pantu ubumi bwa cibumbwa conse bwaba mu mulopa, kabili eico ngupeelela kuli imwe ukuba icakumufutilako pa bulambo. Ala mulopa eufutilako ubumi bwa muntu. Eico ndeeba abena Israeli ukuti, ‘Takuli umuntu nelyo umo uufwile ukulya umulopa, nangu umwinafyalo uo mwikala nankwe.’ “Umwina Israeli onse, nangufye mwinafyalo uo mwikala nankwe, uwaipaya inama nangufye icuni ico abantu balya, afwile asumisha umulopa panshi no kushiikapo ne loba. Pantu ubumi bwa cintu conse icamweo bwaba mu mulopa. Uyu wine e mulandu naebela abana ba Israeli ukuti, ‘Tamufwile ukulya umulopa wa camweo conse, pantu ubumi bwa cintu conse bwaba mu mulopa.’ Eico na onse uwalya umulopa, wakutamfyafye mwibumba lya bantu bakwe. “Uyo onse umwikalacalo nangufye mwinafyalo uwalya inama iyaifwila, nangu iyaikatwa ku fiswango, afwile acapa insalu shakwe no kowa umubili onse na menshi, kabili ali nokuba uwakowela mpaka icungulo, elyo ninshi engaba uwasangululwa. Nga cakuti tacapile ifyakufwala fyakwe elyo no kowa umubili onse, awe ali nokupeelwa umulandu.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Eba abana ba Israeli nokutila kuli bena, ‘Nine Yawe Lesa wenu. Imwe nomba mwilacita nga filya ficita abena Egupto kulya mwaikele, kabili tecakwesha ukulacita ifintu nga filya bacita mu calo ca Kenani uko ndemutwala. Mwilakonka imicitile yabo. Mufwilefye ukulabeela amafunde yandi no kucita ifyo mfwaya. Nine Yawe Lesa wenu. Mulebaka ifyo ine mfwaya na mafunde yandi yonse, pantu umuntu uubeela aya mafunde, ni ku mafunde akekalila umumi. Nine Yawe.’ “Umuntu onse talingile ukusendama no wa mu lupwa lwakwe nelyo umo. Nine Yawe. “Tecakwesha ukusebanya wiso mukusendama na noko. Uyu wena ni noko. Wiyesha ukusendama nankwe. “Tecakwesha ukusendama na bambi bamukawiso, ninshi wasebanya bawiso. “Tecakwesha ukusendama na nkashi yobe fumamfume, nangufye mwana wa bawiso nangu mwana wa banoko nangu afyalilwe mu ŋanda ine iyo nangu kumbi. “Tecakwesha ukusendama no mwishikulu obe umwana wa mwana obe umwaume, nangufye mwishikulu obe umwana wa mwana obe umwanakashi. Ici cikaleta umusebanya kuli iwe. “Tecakwesha ukusendama no mwana umwanakashi wa bamukawiso, pantu nao wine ni nkashi yobe. “Tecakwesha ukusendama na banokosenge ba nkashi ya bawiso. Uyu wena ni munyina bawiso uwacine cine. “Tecakwesha ukusendama na bamunyina ba banoko. Aba bena nabo e bamunyina ba banoko icine cine. “Tecakwesha ukusendama na bamuka bamunyina wa bawiso. Ala aba bena nabo, ni banoko. “Tecakwesha ukusendama na nokofyala, umukashi wa mwana obe umwaume. Ala uyu wena mukashi wa mwana obe umwaume, tecakwesha ukusendama nankwe. “Tecakwesha ukusendama no mukashi wakwa munonko bukwe bobe. Ici cikaleta umusebanya kuli munonko. “Tecakwesha ukusendama no mwanakashi pamo no mwana wakwe. Kabili tecakwesha ukusendama no mwana umwanakashi uwafyalwa ku mwana wakwe umwaume, nangufye umwana mwanakashi uwafyalwa muli uyu wine mwane. Aba bena bonse lupwa ulwacine cine ulwa mupepi nankwe. “Tecakwesha ukubuula munyina wa mukashi obe, bukwe bobe, ukuba umukashi umbi no kusendama nankwe ilyo umukashi obe acili umumi. “Tecakwesha ukusendama no mwanakashi ilyo acili uwakowela pa nshita ilyo ali kumpepo. “Tecakwesha ukusendama na muka mubiyo umwina mupalamano, no kuikowesha na ena. “Tecakwesha ukubuula abana benu ukuti ebo muletuulilapo umulungu Moleki ilambo, pantu tamufwile kusebanya ishina lyakwa Lesa wenu. Ine nine Yawe. “Tecakwesha ukulasendama no mwaume mubiyo ngefyo mwingasendama no mwanakashi. Ici camakankamike. “Tecakwesha umuntu onse umwaume ukusendama ne nama no kuikowesha umwine kuco acita. E cimo cine no mwanakashi onse tafwile kusendama ne nama, camusebanya nganshi. “Tecakwesha ukuikowesha mu nshila sha misango iyi. Pantu iyi ine e misango iyakoweseshe imishobo ya bantu bonse, abo ndetamfya ku cinso cenu. Kanshi ne calo casangwike icakowela, eico nacikandile pa mulandu wa bubifi bwaciko. Kabili ici calengele nokuti ne calo cine cibakaane no kubatamfya. Nomba imwe mufwile mulebaka amafunde yandi ne fipope fyandi. Tamufwile kucita ifyamakankamike, imwe bonse abafyalilwa mu calo pamo pene na beni abo mwaikala nabo. Ifi fintu fyonse fyacitilwe na bantu abaikele mu calo ici ilyo imwe tamulaisamo. Ici calo elyo cakowelele. Eico na imwe nga mwakowesha ici calo, na imwe bene cikamukaana ngefyo cakeene imishobo iyaikelemo. “Umuntu onse uwacitapo cimo pali ifi ifyamakankamike, uyu muntu wakutamfyafye mu bantu bandi. Eico kanshi imwe mufwilefye ukucita ifyo ine mfwaya. Tecakwesha ukukonkelela intambi ishamuselu ishalekonkwa ilyo tamulaisa. Kabili tecakwesha ukuikowesha mwe bene kuli ifi. Nine Yawe Lesa wenu.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Eba ulukuta lonse ulwa bena Israeli ukutila kuli bena, ‘Muleisunga mukuba abamushilo, pantu ine, ne Yawe Lesa wenu, ndi wamushilo.’ “Onsefye uwa muli imwe afwile ukulacindika nyina pamo na wishi, kabili afwile ukulabaka ne nshiku shandi ishe Sabata. Nine Yawe Lesa wenu. “Tecakwesha nangu panono ukufuma ku cinso candi no kuya mukupepa utulubi utwaengwa ne fyela, imilungu mwaipangila mwe bene. Nine Yawe Lesa wenu. “Ilyo mwalatuula umutuulo we lambo lyakwampana kuli Yawe, mulingile ukutuula mu musango namukonkomeshe ukutuulilamo ilambo lyakwampana, pakuti ilambo lyenu libe ilyapokelelwa. Ubushiku bwine ilambo lyatuulilwapo elyo mufwile ukulya, nangu mu bushiku bwakonkapo. Ilambo lyonse ilyashalapo ukufika pa bushiku bwakulenga shitatu, lifwilefye ukocewa. Lelo nga cakuti mwalyako kamo pali ubu bwine bushiku bwacitatu, awe ninshi ili lambo lyaba ilyakowela, no kupokelelwa teti lipokelelwe. Eico uyo onse uwalyako, ali nokuba no mulandu wakusaalula icamushilo icituulilwe kuli Yawe. Uyu muntu wakutamfyafye mu bantu bandi. “Ilyo lyonse mwalasombola ifilyo mu mabala yenu, tecakwesha ukusombola ukufika na mu mpela ya mabala yenu, nangufye ukusolosota tonse mu busomboshi bwenu. Tecakwesha ukuya mwibala lya myangashi umuku wacibili mukutola no kusaba ifitwalo fya myangashi ifyashele. Ifi fyonse filekeleni abalanda pamo na benafyalo. Nine Yawe Lesa wenu. “Mwilaiba. “Mwilabepa bufi. “Mwilacenjeshanya. “Mwilalapa mwishina lyandi umulapo wabufi no kusebanya ishina lyakwa Lesa wenu. Nine Yawe. “Wilaliila umunobe pa mutwe nangu ukumwibila. “Wilasunga malipilo ya muntu uwakubombela ukushinta na ku bushiku bwakonkapo. “Wilalapisha nkomamatwi, nangu ukubika icakuipununako kuntanshi ya mpofu, lelo ube uwakatiina kuli Lesa obe. Nine Yawe. “Wilaba na lufyengo mu bupingushi. Wilawililila ku lubali lwa mulanda nangufye ukutiina umukankala no kumusekesha, lelo ubupingushi bobe ku mubiyo bube ubwalinga. “Wilaamba munobe mukusabankanya ifyabufi. Kabili tecakwesha ukucita icintu cimo icakuleta ubusanso ku bumi bwa mubiyo. Nine Yawe. “Wilakwatila munonko impatila mu mutima obe. Ulingilefye ukukalipila munonko ukwabula ukupita mumbali, pakuti bonse tamuwilile mu kubifya kumo kwine. “Wilalandula pa cintu conse icabipa, nangufye ukutwalilila ulupato mu mutima obe ku bantu bobe bonsefye. Lelo uletemwa umubiyo ngefyo waitemwa we mwine. Nine Yawe. “Mulebaka amafunde yandi. “Mwilalenga ifitekwa fibili ifya misango iyapusana kutamfyanya. “Tecakwesha ukubyala imbuto sha misango ibili mwibala limo. “Tecakwesha ukufwala insalu yapikulwa no bushishi bwa misango ibili. “Nga cakuti umwaume umo asendama no mwanakashi uucili umusha, uo balaya ku mwaume umbi, lelo uyu mukashana talati alubulwe nangu ukuba umuntungwa, balingile ukupeelwa umulandu no kukandwa. Lelo nangu cibe ifi, tabalingile ukupingulwa ukufwa iyoo, pantu uyu mukashana umusha talaba umuntungwa. Lelo umwaume afwile ukuleta sukusuku pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi kuli Yawe. Elyo shimapepo ali nokubuula sukusuku wa mutuulo wakufutila pa fyabubifi nokufutilako uyu muntu pafyo acita kuli Yawe. Elyo no bubifi bwakwe bukelelwa. “Ilyo mukengila mu calo ca Kenani no kulimba umuti uuli onse uwa fitwalo, mukamone ukuti ifitwalo fyauko fintu fyabindwa kuli imwe. Pa myaka itatu fikaba ifyabindwa. Tamulingile ukulyako iyoo. Mu mwaka walenga bune, fyonse ifitwalo fili nokuba ifyamushilo, ifya mutuulo wakutashishako Yawe. Lelo mu mwaka walenga busano, lyena na imwe muli nokulyako ifitwalo. Na muli uyu musango ubusomboshi bwenu buli nokufulilako. Nine Yawe Lesa wenu. “Tecakwesha ukulya inama iyicilimo no mulopa. Tecakwesha ukulabuka nangufye ukulowa. “Tecakwesha ukubeya mu mbali ya mutwe, nangufye ukuputulako ku mpela ya myefu yenu. “Tecakwesha ukulatetaula imibili yenu umuntu nga afwa, nangu ukuikomaula inembo pa mubili. Nine Yawe. “Tecakwesha ukusebanya abana benu abanakashi mukubacita bacilende, pantu nga mwacita ifyo icalo cikesulamo bacilende beka beka no bubifi. “Mulingile ukulasunga no kucindika inshiku shandi she Sabata. Mulecindika ne cifulo candi icamushilo. Nine Yawe. “Tecakwesha ukuya kuli bakabuka nangu ababomba ne mipashi. Nga efyo mwalacita, ninshi muli nokuba abakowela. Nine Yawe Lesa wenu. “Mufwile lyonse ukuicefya apali abakalamba. Langeni umucinshi ku bamucilile no kukwatila Lesa wenu akatiina. Nine Yawe. “Ilyo lyonse muleikala no mweni mu calo cenu, tecakwesha ukubasunga ubuluku. Umweni uo muleikala nankwe aleba ngo wafyalilwa mu calo mumwenu. Mulemutemwa ngefyo mwaitemwa, pantu na imwe bene mwali abeni mu calo ca Egupto. Nine Yawe Lesa wenu. “Mwilacita bucenjeshi ilyo mulepimina abanenu ifintu mu ntamfu, mukufina na mu bwingi. Bomfyeni ifipimo fyacine cine ne fyakupiminako ifyacishinka. Efa uwacishinka na hini uwacishinka. Nine Yawe Lesa wenu, uwamufumishe mu calo ca Egupto. Bakeni amafunde yandi yonse ne fipope fyandi fyonse, no kufikonka. Nine Yawe.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli utile, ‘Umwina Israeli onse nangufye umwinafyalo onse uwikala mu Israeli uwatuula umwana wakwe ku mulungu Moleki, afwile ukwipaiwa. Ibumba lya bantu lili nokumutobaula amabwe. Nkafutatila uyu muntu, kabili nkamutamfya na pebumba lya bantu bakwe. Pakutuula umwana wakwe ku mulungu Moleki, asebanya icifulo candi ne shina lyandi ilyamushilo. Nga cakuti ibumba lya bantu lyasuula umulandu uo uyu muntu acita pakutuula umwana wakwe kuli Moleki no kufilwa ukuti bamwipaye, ine nkamufutatila pamo no lupwa lwakwe, elyo nkamutamfya pebumba lya bantu bakwe bonse, pamo pene na bonse abakonkelela bucilende bwakupepa kuli Moleki.’ “Nkafutatila uyo onse uukangalukila no kuya kuli bakabuka nangu ababomba ne mipashi, no kucita nabo bucilende bwakukonka ifyo bacita, kabili ndi nokumutamfya pebumba lya bantu bakwe. Muleba abasanguluka no kuba abamushilo, pantu nine Yawe Lesa wenu. Mulebaka amafunde yandi no kuyakonka. Nine Yawe ne umulenga ukuba abamushilo. “Nga cakuti umuntu alapisha wishi nangufye ni nyina, wena uyo afwile ukwipaiwa. Pa mulandu wakuti nalapisha wishi nangu nyina, umulopa wakwe ukaba pa mutwe wakwe. “Kabili umuntu umwaume nga acita ubucende na muka mwine, nangu muka mwina mupalamano, bonse aba bacilende bafwile ukwipaiwa. “Umwaume onse uwasendama na muka wishi, ninshi asebanya wishi. Eico bonse umwaume no mwanakashi wine, bafwile ukwipaiwa. Umulopa wabo ukaba pa mitwe yabo. “Umwaume onse uwasendama na nafyala, umukashi wa mwana wakwe, bonse babili bafwile ukwipaiwa. Pantu icintu bacita, lishiku. Umulopa wabo ukaba pa mitwe yabo. “Kabili umwaume nga asendama no mwaume mubiye, ifyo balala no mwanakashi, bonse babili ninshi bacita icamuselu. Eico bonse bafwile ukwipaiwa. Umulopa wabo ukaba pa mitwe yabo. “Umwaume nga aupa umwanakashi kabili aupa na nyinafyala kumo, ninshi ici acita cabubifi. Bonse umwaume elyo na banakashi bene bafwile ukocewa mu mulilo, epakuti ubu bubifi bwikatwalilila pakati kenu. “Umwaume onse uwasendama ne citekwa, afwilefye ukwipaiwa. Kabili ici citekwa cifwile naco ukucipaya. “Umwanakashi onse nga apalama ku citekwa conse kukusendama naco, ipayeni umwanakashi pamo pene ne citekwa. Umulopa uli nokuba pa mutwe wa muntu ne citekwa cine. “Nga cakuti umwaume aupa nkashi yakwe, umwana wakwa wishi nangu uwakwa nyina, kabili asendama nankwe, awe ici cena camusebanya. Aba bantu bonse bafwilefye ukubatamfya ku cinso ca bantu babo. Noyu mwaume ninshi asebanya inkashi yakwe kabili apeelwa umulandu. “Umwaume onse nga cakuti asendama no mwanakashi uuli kumpepo, uyu mwaume ninshi afimbula pa ntulo ya mulopa wakwe, umwanakashi nao ninshi naifimbulapo. Aba bonse babili bakutamfyafye mu bantu babo. “Tecakwesha ukusendama na bamunyina banoko nangufye ni banokosenge, pantu ici kuti casebanya uwa mu lupwa. Eico bonse babili bali nokupeelwa umulandu. “Umwaume onse uwasendama na muka nalume, ninshi asebanya nalume. Bonse bali nokupeelwa umulandu. Aba bena bakafwafye ukwabula umwana. “Kabili umwaume onse uwaupa muka munyina acita icakowela, asebanya munyina. Aba bena tabakakwate bana. “Mulebaka amafunde yandi yonse ne fipope fyandi fyonse no kufikonka, epakuti icalo ico ndemutwalamo ciikaya mutamfya. Tecakwesha ukukonkelela intambi ne mikalile ya mitundu ndetamfya muli ici calo muli nokuyamo, pantu aba bantu balecita ifi fintu balimfisha ku mukoshi. “Lelo ine namwebele ukuti, ‘Muli nokubuula icalo cabo. Nkacipeela kuli imwe kukuba icuma cenu, icalo icifumfumukamo umukaka no buci.’ Nine Yawe Lesa wenu, elyo nine namupatula ukufuma ku mitundu imbi. “Eico kanshi mufwile ukulalekanya inama ishasangululwa ne shakowela, kabili ne fyuni ifyasangululwa ne fyakowela. Tecakwesha ukuikowesha ku nama yonse, nangu icuni, nangufye icintu conse icisenya pa mushili, emukutila fyonse ifyo napatula ukuti fintu ifishasangululwa kuli imwe. Mufwile ukuba abamushilo kuli ine pantu ine ne Yawe ndi wamushilo, kabili nalimupatula ukufuma ku mitundu imbi pakuti mubefye abantu bandi. “Umwaume onse nangu umwanakashi onse uubuka nangu uubomba ne mipashi afwile ukwipaiwa. Mulingile ukubatobafye amabwe. No mulopa wabo uli nokuba pa mitwe yabo.” Yawe atile kuli Mose, “Eba bashimapepo, abana baume bakwa Aroni, no kutila kuli bena, ‘Shimapepo tafwile ukuikowesha umwine eka pakupalama ku citumbi ca muntu wakwe uwafwa. Kanofye nga wa mu lupwa, pamo nga nyina, wishi, umwana wakwe umwaume nangu umwanakashi, ndumenankwe nangu nkashi yakwe uo bafyalwa nankwe kabili uushatala opwapo uo asunga, kuli aba wena kuti aikowesha. Tafwile ukuikowesha umwine pakuya ku cililo ca ba mu lupwa lwa uko aupila pantu kuti aba uwakowela.’ “Bashimapepo bonse tabafwile kubeya imishishi ya mu mitwe yabo, nelyo ukubeya umwefu ukushinguluka akanwa, nelyo ukuitetaula umubili onse. Bafwile ukuba abamushilo kuli Lesa wabo kabili tabafwile kusebanya ishina lyakwa Lesa wabo iyoo. Pantu batuula umutuulo wacakoca kuli Yawe, icakulya cakwa Lesa wabo, eico bafwile baba abamushilo. “Bashimapepo tabalingile ukuupa abanakashi abakoweshiwa muli bucilende nangu abanakashi abo balekapo, pantu bashimapepo bamushilo kuli Lesa wabo. Bamoneni ukuti bamushilo, pantu ebatuula icakulya cakwa Lesa wenu. Eico bamoneni abamushilo pantu nine Yawe ne umulenga ukuba abamushilo pantu ndi wamushilo. “Mwana shimapepo umwanakashi nga cakuti ailenga ukukanaba uwamushilo mukuba cilende, ninshi asebanya wishi. Uyu mwana wena, afwilefye ukocewa mu mulilo. “Shimapepo mukalamba umo pali bamunyina, uwasubwa pakwitilwa amafuta pa mutwe, kabili uwatambalikilwapo amaboko pakuti alefwala ifyakufwala fya bushimapepo, tafwile kuleka umushishi mu mutwe wakwe ukwabula ukusakula, nangufye ukulepaula ifyakufwala fyakwe pakulanga ukuti ali ne cililo. Tafwile ukufika apali umuntu wafwa. Tafwile ukuikowesha umwine iyoo, nangu cibefye ni wishi nangu nyina ebafwile. Kabili tafwile nakufuma mu cifulo camushilo cakwa Lesa wakwe nangu ukucikowesha, pantu uyu shimapepo untu watuulwa ku mulimo wakwa Lesa wakwe mukusubwa amafuta. Nine Yawe. “Shimapepo mukalamba afwile ukuupa umwanakashi uushatala asendamapo no mwaume. Kabili tafwile kuupa mukamfwilwa, nangu uwalekwapo ku mwaume umbi, nangufye umwanakashi uwaikowesha muli bucilende, lelo ali nokubafye uushakuma ku mwaume, uwa mu bantu bakwe. Lyena takakoweshe abana bakwe mu bantu bakwe. Nine Yawe, ne ulenga ukuti abe uwamushilo.” Kabili Yawe atile kuli Mose, “Eba Aroni no kutila, ‘Umukonkanina inkulo, tapali umuntu nelyo umo nga cakuti aba na kalema uwakupalama mukutuula icakulya cakwa Lesa wakwe. Tapali nelyo umo uwakwisa mupepi uwakwata akalema: Impofu, icilema, uwaonaika pa menso nangu uwalemana mu nshila iyili yonse, uwalemana ulukasa nangu ukuboko, uwaŋongo nangu intuse, uwalemana ilinso, uwafilonda fifuma amenshi nangu mutungwi. Tapali uwa mu lupwa lwakwa Aroni uuli na kalema uwakupalama no kutuula umutuulo wa cakoca kuli ine ne Yawe. Ali na kalema, eico tafwile ukupalama kuli Lesa wakwe no kupeela umutuulo wa cakulya cakwa Lesa wakwe. Lelo kuti alya icakulya icamushilo nganshi icakwa Lesa wakwe pamo pene ne camushilofye. Pa mulandu wakuti wena muntu wakalema, tafwile ukupalama ku cisalu icacingako nangu ku bulambo pantu kuti asaalula icifulo camushilo. Nine Yawe ne ulenga ukuti babe abamushilo.’” Awe Mose epakweba Aroni ifi fyonse pamo na bana bakwe abaume na bena Israeli bonse. Yawe atile kuli Mose, “Eba Aroni na bana bakwe abaume ukuti balesunga no mucinshi imituulo yonse iyamushilo iyo abena Israeli bantuula ne Yawe ukuti tabasebenye ishina lyandi ilyamushilo. Nine Yawe. Bebe auti, ‘Mu nkulo ishili nokukonkapo, umuntu onse uwa mu lupwa lwenu nga tali uwasangululwa elyo aisa palama mupepi ne mituulo yamushilo iyo abena Israeli batuula kuli Yawe, uyu muntu wakutamfyafye ku cinso candi. Nine Yawe.’ “Umuntu onse uwa mu luko lwakwa Aroni nga alilwala ubulwele bwankanda ubwambukila, nangu uupompa, uyu wena tafwile ukulya ifilyo fya mutuulo wamushilo, mpakafye ilyo asangululwa. Kabili akaba uwakowela nga aikata ku cikoweshiwe ne citumbi nangu ku mwaume onse upemene panshi. Akaba uwakowela nga akumya ku cikulika panshi conse, nangufye akumya ku muntu onse uwingamulenga ukuba uwakowela, mu musango onse uo icamukowesha cingabelamo. Umuntu uwakumyako kuli ifi, ali nokuba uwakowela mpaka inshita ya cungulo. Tafwile kulyako mutuulo wamushilo mpaka asamba umubili onse na menshi. Ilyo akasuba kawa, uyu muntu ninshi asangululwa. Na panuma yakusangululwa lyena ali ne nsambu yakulyako umutuulo wa fyakulya fyamushilo, pantu nomba fyaba fyakulya fyakwe. Tafwile kulya icaifwila, nelyo inama iyaipaiwa ne finama fibiye ifya mpanga. Nga acita ifyo ninshi aikowesha umwine pa mulandu wakulyako. Nine Yawe. “Bashimapepo bonse bali nokucita ifyo nabakonkomesha epakuti bekaba mu milandu no kufwila mu cifulo camushilo pa mulandu wakusuula amafunde yandi. Nine Yawe uubalenga ukuba abamushilo. “Umuntu onse uushili wa mu lupwa lwa bushimapepo tali nakulyako umutuulo wamushilo. Nangufye mweni wine uwakwa shimapepo no mubomfifye wakwe wine tali nakulyako. Lelo shimapepo nga cakuti ashita umusha no lupiya lwakwefye, nangu nga cakuti mu ŋanda mumwakwe emo umusha afyalilwa, uyu musha wena kuti alyako ifyakulya fyakwe. Umwana umwanakashi uwakwa shimapepo nga aupwa ku mwaume uushili shimapepo, tali nakulyako ku musangulo wamushilo onse. Lelo uyu mwana umwanakashi wakwa shimapepo nga aba mukamfwilwa, nangu nga bamulekafye nomba takwete bana, elyo abwelela kuli wishi mukwikala nga lilya ali umusepela, awe lyena kuti ayamba ukulyako ifilyo fyakwa wishi. Lelo umuntu uushasuminishiwa kulyako uyu mutuulo wa fyakulya fyamushilo, wena tafwile ukulyako. “Umuntu uuli onse nga cakuti alya icakulya ca mutuulo icamushilo mukukanaishiba, afwile ukubwesesha shimapepo uyo mutuulo wamushilo alile. Kabili ali nokulundapo icacisano pa cintu conse ico alile. Bashimapepo tabafwile ukusaalula imituulo yamushilo iyo abena Israeli batuula kuli Yawe pakusuminisha abantu ukulalya kuli iyi mituulo yamushilo, no kulenga ukuti bakwatilapo imilandu iyo bali nokufutilapo. Nine Yawe, ne ulenga ukuti babe abamushilo.” Kabili Yawe atile kuli Mose, “Eba Aroni na bana bakwe abaume na bena Israeli bonse utile kuli bena, ‘Nga cakuti umo uwa pali imwe, abe umwina Israeli nangu umweni uo mwikala nankwe mu calo ca Israeli, nga apeela icabupe ce lambo lyakoca kuli Yawe, ilambo lyakufikilisha umulapo nangu ilyakuitemenwafye umwine, afwile ukupeela inama iyilume iyabula akalema ukufuma pa mukuni wakwe uwa ŋombe, impaanga nangu imbushi pakuti fipokelelwe mukumwimininako. Tecakwesha ukuleta conse icili na kalema, pantu tacakapokelelwe mukumwimininako. Ilyo lyonse umuntu aleta ice lambo lyakwe ukufuma pa mukuni wa ŋombe nangu impaanga kukuba umutuulo wakwampana kuli Yawe, kukufikilisha umulapo nangu umutuulo wakuitemenwa, ninshi inama ya mutuulo we lambo ifwile ukuba iyabula akalema akali konse pakuti ipokelelwe. Tecakwesha ukutuula inama ye lambo iyishimona, iyacenwa nangu iyafunika, yonse iyakwata ifipumba, iya filonda ifyatukila nangu ifilesuma. Tecakwesha ukubika ishi nama pa bulambo nge lambo lya cakoca kuli Yawe. Nalimo kuti mwatuula inama ye lambo lyakuitemenwa iŋombe nangu impaanga iyatusa, atemwa iyalemana mu musango uli onse lelo talili nakupokelelwa nge cakufikilishapo umulapo. Tecakwesha ukutuula kuli Yawe inama ilume iyo intoyo shakwebululwa, ishatinaulwa, ishalepulwa nangu ukuputulwa. Tamufwile ukucita ifi mu calo cenu. Kabili tamufwile kulapoka inama sha musango uyu ukufuma ku benafyalo no kushituula ngo mutuulo wa fyakulya kuli Lesa wenu. Tafyakapokelelwe mukumwimininako pantu fyalibamo no bulema.’” Yawe aebele Mose ati, “Ilyo lyonse iŋombe, impaanga, nangu imbushi yafyalwa, ifwile ukuba na nyina pa nshiku cine lubali. Elyo ukufuma pa bushiku bwa cine konse konse no kuya kuntanshi, awe lyena naisuminishiwa ukuba umutuulo we lambo lya cakoca kuli Yawe. Tecakwesha ukwipaya iŋombe atemwa impaanga no twana twashiko mu bushiku bumo bwine. “Ilyo lyonse muletuula umutuulo wakutotela kuli Yawe, utuuleni mu nshila yakuti ukapokelelwe mukumwimininako. Ufwile ukuliwa pa bushiku bwine ubo mwautuula. Tewakushako nangu kamo mpaka ulucelo. Nine Yawe. “Mulebaka amafunde yandi nokuyakonka. Nine Yawe. Tecakwesha ukusebanya ishina lyandi ilyamushilo. Mfwile ukwishibikwa kuli imwe mwe bena Israeli ukuti ine ndi wamushilo. Nine Yawe, ne ulenga ukuti mube abamushilo, kabili uwamufumishe mu calo ca Egupto no kuba Lesa wenu. Nine Yawe.” Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli nokutila kuli bena, ‘Ishi ni nshikunkulu shakwa Yawe ishasontwa mukulongana kwamushilo.’ Neshi nshiku shaba ifi: “Kwabafye inshiku mutanda isho mwingabombamo imilimo, lelo ubushiku bwalenga cine lubali bwena bushiku bwe Sabata ubwakutuusha, ubushiku bwa kulongana kwamushilo. Tamufwile kubombamo umulimo nelyo umo. Konsefye uko mwaikala, bushiku bwe Sabata kuli Yawe. “Ishi ni nshikunkulu ishasontwa ishakwa Yawe, isha kulongana kwamushilo, isho mulingile ukulabila pa nshita ishasontwa. “Ipasaka lyakwa Yawe, inshikunkulu ya Cakucilila, litendeka cilya akasuba kawa pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14), mu mweshi wantanshi. Lelo mu bushiku bwalenga ikumi limo na shisano (15), mu mweshi wine uyo, e bushiku bwakutendekelapo inshikunkulu yakwa Yawe iya mikate iyishatutumuka. Eico mu nshiku cine lubali mufwile ukulalya imikate iyishatutumuka. Pa bushiku bwantanshi mukakwata ukulongana kwamushilo, kabili mwikalabombapo imilimo ya cila bushiku. Mu nshiku cine lubali mukaletuula umutuulo we lambo lya cakoca no mulilo kuli Yawe. Na pa bushiku bwalenga cine lubali mukakwata ukulongana kwamushilo, kabili mwikalabombapo imilimo ya cila bushiku.” Yawe aebelele Mose ati, “Eba abena Israeli nokutila kuli bena, ‘Ilyo mukengila mu calo ico ine ndi nokumupeela, no kwamba ukulobolola iŋanu, mukalete kuli shimapepo umwanshi wa ŋanu mukabalilapo ukulobolola. Shimapepo ali nokutambika uyu mwanshi kuli Yawe pakuti upokelelwe mukumwimininako. Shimapepo ali nokuutambika pa bushiku ilyo Isabata lyapita. Pa bushiku bwakutuula umwanshi, mufwile ukutuula nge lambo lyakoca kuli Yawe umwana wa mpaanga uwa mwaka umo uwabula akalema. Mufwile ukuutuula pamo pene no mutuulo wa cabunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwa twapekumi tubili twa ku cipimo ca efa, kabili ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa, umutuulo we lambo lya cakoca ica cena cisuma icakusekesha Yawe. Kabili umutuulo wa cakunwa ufwile ukuba icipimo ca pakati ka citika wa hini wa mwangashi. Tecakwesha ukulya umukate uuli onse, nangufye iŋanu ishasalulwa nangu ishipya, mpaka pali bulya bwine bushiku mukaleta uyu mutuulo kuli Lesa wenu. Ili lifunde lyamuyayaya ilili nokukonkwa umukakonkanina inkulo, uko konse mukekala.’” Yawe akonkenyepo nokuti, “Kabili ukufuma pa bushiku bwe Sabata nga bwapita, ubushiku mwaletele no kutuula umwanshi wa ŋanu ngo mutuulo wa cakutambika, mufwile ukupenda imilungu ituntulu cine lubali. Kabili mukapende inshiku amakumi yasano (50) ukufika pa bushiku bukakonkapo panuma ye Sabata lyalenga cine lubali, elyo nomba mulete umutuulo wa cabunga bupya kuli Yawe. Ukufumafye konse uko mukekala, cila muntu alingile ukuleta imikate ibili iyapangilwa no bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwapangilwa ku twapekumi tubili utwa ku cipimo ca efa, kabili umwaba intutumushi. Uyu e mutuulo wakutambika uwa fisabo fyantanshi kuli Yawe. Ukulunda pa mikate, muli nokutuula impaanga ishilume cine lubali ishili no mwaka umo ishabula ubulema, ne ciponti na basukusuku babili. Ifi fyonse fili nokuba umutuulo we lambo lyakoca kuli Yawe, pamo pene no mutuulo wabo uwa cabunga no mutuulo wa fyakunwa, umutuulo wa cakoca uwa cena cisuma icisekesha Yawe. Kabili muli nokutuula sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi, no twana twa mpaanga tubili utwa mwaka umo ngo mutuulo wakwampana. Shimapepo ali nokutambika utwana twa mpaanga tubili kuli Yawe, pamo pene no mukate wa fitwalo fyantanshi, ngo mutuulo wakutambika. Ifi fyonse mutuulo wamushilo kuli Yawe uwakwa shimapepo. Pali bulya bwine bushiku muli nokubilisha ukulongana kwamushilo kabili takuli nakubombamo imilimo ya cila bushiku. Ili lifunde lyamuyayaya ilili nokukonkwa umukakonkanina inkulo, uko konse mwikala. “Ilyo lyonse mwalasombola ifilyo mu mabala yenu, tecakwesha ukusombola ukufika na mu mpela ya mabala yenu, nangufye ukusolosota tonse mu busomboshi bwenu. Mukaleshamo ifyakuba ifisabo fya balanda na benafyalo. Nine Yawe, Lesa wenu.” Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli utile, ‘Pa bushiku bwakutampa umweshi walenga cine lubali, mufwile ukulatuushamo no kukwatamo ukulongana kwamushilo, na mapenga yali nokulalila pakusefya. Tecakwesha ukulabombamo imilimo ya cila bushiku, kanofye ukutuula ilambo lya cakoca kuli Yawe.’” Yawe aebele Mose ati, “Ubushiku bwalenga ikumi limo mu mweshi walenga cine lubali, e bushiku bwakufuta pa fyabubifi. Mulingile ukukwata ukulongana kwamushilo no kuikanya. Mutuule ilambo lya cakoca kuli Yawe. Tecakwesha ukubomba umulimo nelyo umo pali ubu bushiku, pantu ubu bushiku bwakufuta pa fyabubifi, ilyo bamufutilako kuli Yawe Lesa wenu. Umuntu onse uushikanya umwine pa bushiku ubu, wakutamfyafye mu bantu bandi. Ndi nokonaula umuntu onse uwa mu bantu bakwe uyo uwabomba umulimo pali ubu bushiku. Tamulingile kubombapo umulimo nangufye panono. Ili lifunde lyamuyayaya ilili nokukonkwa umukakonkanina inkulo, uko konse mukekala. Ubu bukaba bushiku bwenu bwakutuusha bwe Sabata, kabili mufwile no kuikanya mwe bene. Cili nokubafye ukufuma icungulo pa bushiku bwalenga pabula ubwa mweshi wine uyu ukufika na ku cungulo icili nokukonkapo, mufwile ukubaka ili Sabata lyenu.” Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli utile, ‘Pa bushiku bwe kumi limo na shisano (15) mu mweshi wa cine lubali ninshi inshikunkulu ya Nsakwe kuli Yawe yatampa kabili ili nokupwisha inshiku cine lubali. Ubushiku bwakutampilapo, bushiku bwa kulongana kwamushilo. Muli ubu bushiku tecakwesha ukulabombamo imilimo ya cila bushiku. Pa nshiku cine lubali mukaletuula kuli Yawe ilambo lya cakoca. Kabili pa bushiku bwalenga cine konse konse mukalekwata ukulongana kwamushilo no kutuula kuli Yawe ilambo lya cakoca. Uku kuli nokuba ekulongana kwa kwisalila. Tecakwesha ukubombapo umulimo wa cila bushiku nangu umo.’ “Kanshi ishi e nshikunkulu isho Yawe asonta, isho mulingile ukubila ngo kulongana kwamushilo. Pakulongana muleleta kuli Yawe imituulo yakoca, amalambo ya cakoca, imituulo ya cabunga, amalambo ne fyakunwa nge mituulo iyifwaikwa cila bushiku. Iyi mituulo yonse, yakulundafye pa mituulo ituulwa kuli Yawe pa nshiku sha Masabata, kabili ukulunda pa fyabupe fyenu, na pali conse ico mwalaya pamo pene no mutuulo wakuitemenwa uo mutuula kuli Yawe. “Eico ukwamba pa bushiku bwe kumi limo na shisano (15) mu mweshi wa cine lubali, panuma yakusombola ifilyo mu mabala, mulesefya iyi nshikunkulu yakwa Yawe pa nshiku cine lubali. Ubushiku bwakubalilapo, bushiku bwakutuusha, kabili ubushiku bwa cine konse konse nabo bwine bushiku bwakutuushamo. Pa bushiku bwine bwakubalilapo, mukalesaba ifitwalo ifyawamisha ukufuma ku fimiti. Mukaleteta utuncindu, amabula ya miti iyafumba ne misambo ya miti ya ku mumana, no kulasansamuka pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu pa nshiku cine lubali. Mukalesefya ici nge nshikunkulu kuli Yawe pa nshiku cine lubali cila mwaka. Ili lifunde lyamuyayaya ilili nokukonkwa umukakonkanina inkulo. Eico mulesefya mu mweshi wa cine lubali. Kabili muli nokulaikala mu nsakwe pa nshiku cine lubali. Abena Israeli bonse bali nokwikala mu nsakwe, epakuti abana benu abakamukonkapo bakeshibe ukuti nine nalengele abena Israeli ukwikala mu nsakwe, ilyo nabafumishe mu calo ca Egupto. Nine Yawe Lesa wenu.” Kanshi efyo Mose aebele abena Israeli pa nshikunkulu shasontwa ishakwa Yawe. Yawe aebele Mose ati, “Konkomesha abena Israeli pakuti baleleta amafuta kuli iwe ayo bengulula ku miolifa ayalengama, pakuleka ulubuuto lwa fisaniko lutwalilile ukulayaka. Kunse ya cisalu cakucinga ku Mbokoshi ya Cipangano mwi Tenti Lyakukumaninamo, Aroni akalamona ukuti ifisaniko fili nokutwalilila ukwaka ifyo fine pa cinso cakwa Yawe ukufuma icungulo mpakafye ulucelo. Ili lifunde lyamuyayaya ilili nokukonkwa umukakonkanina inkulo shenu. Ifi fisaniko ifyaba pa cakutekapo ica golide wine wine pa cinso cakwa Yawe, fifwile ukusungwa bwino no kulayaka pe mukutwalilila.” Yawe aebele Mose ati, “Buula ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino no kupangako imikate ikumi limo na ibili. Cila mukate ulebomfya utwapekumi tubili ku cipimo ca efa utwa bunga. Iyi mikate mukalebika mu mitande ibili pamulu we tebulo ilyapangilwa na golide wine wine pa cinso cakwa Yawe. Cila mutande muleba imikate mutanda. Pa mutande onse ulebikapo icinyamuti ca fulankinisenshi icisuma icine cine, nge ciputulwa ca cibukisho cakwimininako umukate, kabili kukuba umutuulo wakutuula kuli Yawe uwa cakoca. Uyu mukate Aroni ali nokuubika pa cinso cakwa Yawe lyonsefye cila bushiku bwe Sabata, mukwimininako abena Israeli nge cipangano camuyayaya. Ifi fyonse fili nokuba ifyakwa Aroni na bana bakwe abaume lyonsefye, kabili bali nokufilila mu ncende iyamushilo. Cili nokuba ifi pantu fyamushilo nganshi pa fyakaniko fyonse ifyo bapeelwa pa mituulo iyituulwa kuli Yawe iya fyakoca.” Nomba kwali umwaume, nyina ali umwina Israeli, wishi nao ali umwina Egupto. Afumine mu ŋanda yakwe pakati ka bana ba Israeli no kuya mukulwa no mwina Israeli mukati ka nkambi. Elyo uyu mwana wa mwanakashi umwina Israeli asaalwile Yawe icine cine ilyo atukile ishina lyakwe. Awe abantu bamutwele kuli Mose. Ishina lyakwa nyina ni Shelomiti, umwana mwanakashi wakwa Dibili uwa mu luko lwakwa Dani. Elyo bamubikile mukulindwa mpaka bakomfwe ifyo Yawe akabeba ukucita. Yawe aeba Mose ati, “Fumyeni uyo muntu wamusaalula kunse ya nkambi. Kabili lekeni onse uumfwileko ku musaalula atambike amaboko yakwe pa mutwe wakwe no kuleka nomba ulukuta lonse lumutobe amabwe. Elyo webe na bena Israeli utile, ‘Umuntu onse uwatuka Lesa wakwe, alifye nokupeelwa umulandu. Umuntu onse uwasaalula ishina lyakwa Yawe afwilefye ukwipaiwa. Ulukuta lonse luli nokumulasa amabwe. Nelyo abefye umweni nangufye umwina Israeli, ali nokufwa nga cakuti asaalula ishina lyakwa Yawe.’ “Umuntu uuli onse nga cakuti aipaya umuntu munankwe, nao wine bafwile ukumwipaya. Uyo onse uwaipaya icitekwa ca munankwe, afwile ukupyanikishapo cimbi. Umweo pa mweo. “Umuntu uuli onse nga cakuti acena umunankwe, ifyo fine acita ku munankwe efyo nao afwile bamucitila. Nga akontwele umunankwe ifupa, nao wine bali nokumukontola ifupa, nga linso nao wine ninshi linso line, nga lino nao wine ninshi lino line. Ifyo fine umusango acenenamo umunankwe, efyo nao wine bali nokumucena. Umuntu onse uwaipaya icitekwa ca mwine, afwilefye ukupyanikishapo cimbi, lelo uyo onse uwaipaya umuntu munankwe wena nao bafwile ukumwipaya. Ala mufwilefye ukukwata ifunde limo line, umweni wa mu calo no mwina Israeli wine. Nine Yawe Lesa wenu.” Eico Mose aebele abena Israeli ifi, nabo basenda uyu muntu uwamusaalula kunse ya nkambi no kumutobaula amabwe. Abena Israeli bacitile ifyo Yawe akonkomeshe Mose. Yawe alandile kuli Mose pa lupili lwa Sinai ati, “Eba abena Israeli nokutila kuli bena, ‘Ilyo mukengila mu calo ico ndepeela kuli imwe, icalo conse cifwile ukutuusha mukusunga Isabata lyakwa Yawe. Pa myaka mutanda mulebyala imbuto mu mabala yenu. Kabili pa myaka mutanda ine, mufwile ukutungwila ifimuti fya myangashi mu mabala yenu no kusombola ifisabo fyenu. Lelo mu mwaka walenga cine lubali, icalo cifwile ukukwata ukutuusha umwaka onse uwe Sabata, nge Sabata lyakwa Yawe. Tecakwesha ukubyala amabala yenu, nangufye ukutungwila ifimuti fya myangashi yenu. Tecakwesha no kusombola icintu nelyo cimo icikaimenenafye icine, nangu ukulobolola imyangashi iyo mushatungwilile. Pantu ukaba mwaka wakutuusha kwa mpanga. Conse icaimenena mu mabala yenu mu mwaka wakutuusha uwe Sabata, ecikaba icilyo cenu bonse, ababomfi benu abaume na babomfi benu abanakashi, na ku babomfi bamalipilo, pamo pene na ku mweni uo mwikala nankwe. Kabili na ku fitekwa fyenu fine pamo pene na ku nama sha mu mpanga yenu, conse icikafuma muli iyi mpanga ecikaba icakulya cenu.’” Yawe aeba Mose ati, “Ukalependa Amasabata cine lubali aya myaka, emukutila imyaka cine lubali imiku cine lubali, epakuti amasabata cine lubali yakalingane ne myaka amakumi yane na pabula (49). Lyena ubushiku bwalenga ikumi mu mweshi walenga cine lubali, mukalishe ipenga, likomfwike konse konse. Pa bushiku ubu ubwakufuta pa fyabubifi, mukalishe ipenga mpangafye yonse mu calo cenu. Mukaleshisha umwaka walenga amakumi yasano no kulashimikila icebo cakulubuka mu calofye conse ku bekashi abekalamo. Uyu uli nokuba e mwaka wakusefya kuli imwe. Onsefye umuntu ali nokubwelelamo ku mpanga ya fikolwe fyakwe kabili na ku lupwa lwakwe. Umwaka walenga amakumi yasano kuli imwe wakusefya. Muli uyu mwaka tecakwesha ukubyalamo nangu ukusombola fyonse ifilyo ifyaimenena ifine, nangu ukusaba ku myangashi mushatungwilile. Pantu umwaka walenga amakumi yasano uwakusefya, mwaka wamushilo kuli imwe. Mufwile ukulyafye ifisabo ifili nokufuma mu mabala. “Muli uyu mwaka wakusefya, umuntu onsefye ali nokubwelelamo ku mpanga ya fikolwe fyakwe. “Nga cakutila washita impanga ku mwikalacalo munobe, nangu washitisha kuli ena, tecakwesha ukufyengana. Uli nokushita iyi mpanga ku mubiyo pakumona imyaka yapitapo ilyo umwaka walenga amakumi yasano uwakusefya wapitile. Kabili ali nokushitisha iyi mpanga pakumona imyaka iyashalako iyakulobololamo ifisabo mu mabala. Nga cakuti imyaka yashalako ingi, ufwile lyena walundako umutengo. Kabili nge myaka yashalako inono, ufwile nalyo line ukucefyako umutengo, pantu icintu ico uyu muntu alekushitisha te mpanga iyoo, lelo fisabo ifyo akakushamo pa myaka yashalako. Tecakwesha ukulafyengana, lelo mulekwata akatiina kuli Lesa wenu. Nine Yawe Lesa wenu. “Mulingile ukukonka amafunde yandi no kusakamana ukubeela ifipope fyandi fyonse, lyena elyo mukekala umutelelwe mu calo. No mushili wabamo ukalatwala ifitwalo fisuma, mukalalya no kwikuta kabili mukalaikala umutelelwe mu calo. “Limo kuti mwaipusha, ‘Nga tukalalya nshi muli uyu mwaka walenga cine lubali, nga cakutila tatubyele mbuto nangu ukulobolola ifisabo?’ Ine, ne Yawe, nkapaala icalo ici pa myaka mutanda pakuti cikakwate ifilyo ifingi pa myaka itatu. Ilyo mukalabyala ifisabo mu mwaka walenga cine konse konse, mukalalya ifyo mwasombwele mu mwaka walenga mutanda, mpakafye ilyo mukakwata ukulobolola mu mwaka walenga pabula.” Kabili Yawe aeba Mose ati, “Tecakwesha ukushitisha impanga ukuba iya umbi pe, pantu iyi mpanga yandi, imwe mulifye abeni abasuminishiwa ukwikalamofye. Impanga yonse iyo mwapeelwa nge cikwatwa, mufwile ukupekanya ifyakulubula iyi mpanga. Nga cakuti umwina Israeli munenu umo aba umulanda elyo ashitishako impanga yakwe, uwa mu lupwa uupaleme afwile aisa lubula iyi mpanga. Nga cakuti nalimo takwetepo nelyo umo uwakumwafwilisha mukulubula iyi mpanga, lelo umwine eka nga aisa ba ne cuma icakuti ailubwilamo, ali nokupenda imyaka iyo impanga yali nokushala mu minwe ya washitile. Kabili ali nokulipila indalama ukulingana ne myaka iyashala ku mwaka wakusefya. Awe lyena uyu uwali e mwine wa mpanga kale, kuti abwelela mu mpanga yakwe. Lelo nga cakuti, takwete ifyuma fyakulubwilamo impanga iyi, awe ili nokubafye mu minwe ya uyu wine muntu uwaishitile mpaka umwaka walenga amakumi yasano wakusefya ukafike. Impanga ili nokubwelela ku mwine mu mwakafye wakusefya, elyo uyu muntu uwashitishe akabwelela mu mpanga yakwe. “Nga cakuti umuntu ashitisha iŋanda iyaba mwilinga lya musumba, ali nokukwata insambu yakuilubula umwaka umo uutuntulu nga wapwa ukufuma apo aishitishishe. Mu nshita ilya ine, lyena kuti alubula iyi ŋanda. Nomba nga cakuti talubwile iyi ŋanda, ilyo uyu mwaka utuntulu taulapita, iyi ŋanda iyaba mwilinga lya musumba ili nokuba nomba iyakwa kashita no lupwa lwakwe umukakonkanina inkulo, ninshi capwa. Tali nakuibwesesha ku mwine nangufye umwaka walenga amakumi yasano uwakusefya ukafike. Lelo amayanda aya mu mishi ukushashinguluka amalinga, yena yali nokulolekeshiwapo nga yaba mu mpangafye ya calo. Yonse aya mayanda yali nokulubulwa. Yonse aya mayanda kuti yalubulwa, kuti yabwelela ku bene mu mwaka walenga amakumi yasano uwakusefya. Lelo abena Levi nabakwata insambu shakulubula amayanda yabo mu misumba yabo yonse iyo bapeelwa. Eico kanshi icuma ca mwina Levi cena calisuminishiwa ukucilubula, emukutila iŋanda iyashitishiwa mu musumba uuli onse untu bapeelwa ili nokubweseshiwa mu mwaka walenga amakumi yasano uwakusefya, pantu amayanda ayaba mu misumba ya bena Levi fyuma fyabo ifyaba pakati ka bana ba Israeli. Lelo incende shakucemenamo ifitekwa ishashinguluka imisumba yabo tashifwile kushitishiwa, pantu shena fyuma fyabo ifya pe na pe.” “Nga cakuti umwina Israeli munenu umo aba umulanda kabili afilwa ukuisunga umwine pakati kenu, mwafweniko ngefyo mwafwilisha umwinafyalo uwikala pakati kenu, pakuti nao atwalilile ukwikala pakati kenu. Tecakwesha ukupoka ukufuma kuli ena nsonsela iyili yonse, lelo mube na katiina ka kuli Lesa pakuti uyu mwikalacalo munenu atwalilile ukwikala pakati kenu. Tecakwesha ukumukongwesha indalama pakuti akalundepo kansonsela ilyo akabwesha, nangufye ukumushitisha ifyakulya pakuti mumwenepo akantu kamo. Nine Yawe Lesa wenu, uwamufumya mu calo ca Egupto no kumupeela impanga ya calo ca Kenani nokuti mbe Lesa wenu.” “Nga cakuti umo pa bekalacalo banenu aba umulanda pakati kenu, kabili aishitisha umwine kuli imwe, tecakwesha ukumuleka ukubomba ngo musha. Mufwilefye ukumubomfya ngo mubomfi wa malipilo, nangu filya mubomfya umweni uo mwikala nankwe. Ali nokulamubombela mpakafye mu mwaka walenga amakumi yasano (50) uwakusefya. Lyena uyu muntu pamo na bana bakwe ali nokulekelwako no kubwelelamo ku ba lupwa ku mpanga sha bashibo. Pantu abena Israeli babomfi bandi, abo nafumishe mu calo ca Egupto, tabafwile kushitishiwa nga basha iyoo. Tecakwesha ukulabasunga buluku buluku, lelo mube na katiina kuli Lesa wenu. “Abasha benu abaume na banakashi abo mwingakwata, kuti bafuma ku mishobo iyo iyamushinguluka iyishaishiba Lesa. Uko eko mwingashita abasha abaume na abanakashi. Kabili kuti mwashita abasha bamo ukufuma mu benafyalo abo mwikala nabo, pamo na ba mu lupwa lwabo abafyalilwa mu calo cenu. Aba bene ebengaba ifyuma fyenu. Kabili kuti mwabashila na ku bana benu nge fyuma fyacishilano no kubacita abasha mpaka ne mfwa yabo. Lelo tamufwile kusunga buluku buluku abena Israeli banenu. “Umwinafyalo uo mwikala nankwe nga aisa ba umukankala, elyo umo umwina Israeli munenu aisa ba umulanda no kuishitisha ku mwinafyalo uo mwikala nankwe, nangufye kuli lupwa lwa aba benafyalo, uyu muntu ali ne nsambu yakuilubula umwine panuma yakuishitisha umwine. Na umo uwa muli bamunyina kuti amulubula, nangu ni nalume, umufyala wakwe nangufye onse lupwa lwakwe uwa mu mukowa wakwe kuti amulubula. Nga cakuti umwine akwata ifyakuilubwilapo, afwile ailubula umwine. Umwine no wamushitile bakapende imyaka ukufuma apo aishitishe ukufika ku mwaka walenga amakumi yasano (50) uwakusefyamo. Umutengo wakulubwilwamo uli nokulingana na malipilo ya mubomfi uwacibalo, ukukonka ne myaka ine iyo. Nga cakuti imyaka yashalako yafula, uyu muntu afwilefye ukulipila ifyuma ukulingana ne myaka yashalako pakuti alubulwe. Lelo nga cakuti imyaka yashalako inono apo mwaka wakusefya taulafika, alifye nokulinganya umutengo wakuilubula ne myaka yashalako. Alingile ukusungwa ngo mubomfi wamalipilo cila mwaka. Mushininkishe ukuti shikulu wakwe talemusunga buluku buluku. Nangu cingati uyu muntu talubwike muli ishi nshila shonse, wena pamo na bana bakwe bafwilefye ukulekelwako mu mwaka wakusefya nga wafika, pantu abena Israeli babomfi bandi. Bena, babomfi bandi abo nafumishe ku calo ca Egupto. Nine Yawe Lesa wenu.” “Tecakwesha ukulapanga utulubi, nangu ukwimika icintu conse ukuba icimpashanya, nangu ukusangula ilibwe ukuba ilyamushilo. Kabili tecakwesha ukwimika ilibwe ilyabaswa bwino mu calo cenu no kulifukamina mukulipepa. Nine Yawe Lesa wenu. “Mulebaka Amasabata yandi, kabili mulecindika icifulo candi icamushilo. Nine Yawe. “Nga mwalakonka amafunde yandi no kulabeela ifipope fyandi, ine nkalamutumina imfula pa nshita iyalinga no kuleka umushili ukakwate ifisabo fisuma ne miti ikaletwala ifisabo ifisuma. Ukusokola kwenu ukwa ŋanu kuli nokutwalilila mpaka inshita yakusombola umwangashi, nako ukusombola kwa mwanganshi kuli nokutwalilila mpaka ilyo mukatampa ukubyala amabala yenu. Elyo mukalalya icilyo conse mukalafwaya ukulya, no kwikala umutelelwe mu calo cenu. “Ine, ne Yawe nkaleka mukaleikala umutende mu calo cenu, kabili mukalasendama utulo ukwabula ico mukalatiina. Ine nkafumya shonse inama ishabipa mu calo cenu, kabili tamwakatale amuba ubulwi. Imwe mukalafulumuna abalwani benu, kabili mukalabepaya no kubacimfya. Basano muli imwe bakafulumuna abali umwanda umo (100). Abali umwanda umo (100) bakafulumuna abali imyanda ikumi limo (1,000). Elyo abalwani benu mukalabepaya no kubacimfya. “Ine nkamutulanyako ku balwani benu no kumulenga ukuti mukasandane no kufula mu mpendwa. Kabili ine nkabaka icipangano candi na imwe. Mukalalya ifilyo mwatutile umwaka wapita ilyo mukalafitutulula mu matala yenu no kusha incende ya busomboshi ubupya. Elyo nkabika ne cifulo candi pakati kenu, kabili nshakamutendwe nakalya. Lyonse nkalaba na imwe no kuba Lesa wenu, na imwe mukaba abantu bandi. Nine Yawe Lesa wenu uwamufumishe mu calo ca Egupto pakuti mwiba abasha nakabili ku bena Egupto. Nine naputawile ifikakilo fya makoli ya busha bwenu no kulenga ukuti muleyendelafye. “Nomba nga cakuti mwakaana ukumbeela no kukonka amafunde yandi yonse aya namukonkomesha, elyo nga cakuti mwakaana no kunakila amafunde yandi, mwasuula ne fyebo pamo ne fipope fyandi no konaula icipangano candi, lyena ine nkacita ifi kuli imwe. Nkamuponesha amasakamika ayakumupulikisha, amalwele ayabipisha, impepo iyakumupofwisha amenso no kumulenga ukondoloka mpaka imfwa. Fyonse ifyo mukalabyala mu mushili mukalaicushafye, pantu abalwani benu ebakafilya. Nkamwalukila pakuti abalwani benu bakamucimfye. Abamupata ebakalamuteeka. Kabili mukalaibutukilafye nangu tapali nelyo umo uulemubutusha. “Nga cakuti na panuma yakucita ifi fyonse tamunakile, lyena ndi nokumukanda pa bubifi bwenu pa miku ukucila cine lubali. Ine, ne Yawe nkamupwisha icilumba. Kabili nkalenga umulu ukuba kwati cela, no mushili nao ukukosa ngo mukuba kukuuma. Amaka mukalabomfya mu milimo yenu yakaba yakuicushafye, pantu umushili wenu tawakatale aumesha ifisabo fyauko, nangufye ifimiti fya mu mpanga tafyakatwale. “Nalyo line imwe nga mwatwalililafye ukutalama no kukanaumfwa, ndi nokulundapo na fimbi ifikuko imiku cine lubali ukucilapo ukulingana no bubifi bwenu. Nkatuma ifiswango fya mpanga ukumwimina, ifili nokwisa ipaya abana benu elyo nokonaula ifitekwa fyenu. Fili nokulenga ukuti mukacepe mu mpendwa icakuti ne misebo yenu tamwakabe bakupitamo. “Nalyo line ifi fyonse nga tafimwalulwile, lelo mwatwalililafye mukuntalamina, na ine wine nomba ndi nokumutalamina, nkamwalukila no kumukanda pa bubifi bwenu imiku cine lubali ukucilapo. Kabili nkaleta pali imwe ulupanga ulwacilandushi pa mulandu wakonaula icipangano candi. Elyo nga mukalabutukila mu misumba yenu kukupusuka, namo mwine nkamutumina ifikuko no kumuposa mu minwe ya balwani. Ilyo ndi nokucefyako impendwa ya mikate mulya, banamayo ikumi limo bakabomfya ibuku limo pakupanga umukate. Bakalamupimina umukate wakupoka pakuti nga mwalya tamwikwite. “Nalyo line ine nga nacita ifi fyonse tamuŋumfwile, lelo mwatwalililafye ukuntalamina, lyena nkamutalamina kabili nkamukanda pa bubifi bwenu pa miku cine lubali ukucilapo. Mukaba ne cipowe icikalamba icakuti mukalelya imibili ya bana benu abaume ne mibili ya bana benu abanakashi. Ndi nokonaula incende shenu ishakupepelamo isho mwacindamika no kubongolola ifibumbili fya malambo fyenu ifyakufutumwinapo ububani. Nkatulika ifitumbi fyenu pa mulu wa tulubi twenu utushipema, kabili nkamusuula. Nkalenga imisumba yenu ukuba ifibolya no konaula ififulo fyenu ifyamushilo, kabili nshakatale mpokelela icena canunka ubusaka ica mituulo yenu. Nkonaula icalo cenu, icakuti abalwani benu abakesa ikalamo bakalepapafye. Ine nkamulenga ukusalanganina mu mishobo iyalekana lekana. Kabili nkaleta pali imwe ulupanga no kumulimuna bonse. Icalo cenu cikonaulwa, ne misumba yenu yonse ili nokusangulwa ifibolya. Elyo lyena icalo cikashala cilesekela mu Masabata imyaka yonse mu nshita cikashala icatalalilwa, ilyo na imwe mukaba mu calo ca balwani benu. Ili elyo icalo cikekala no kubaka Amasabata yaciko. Pantu pa nshita yonse ilyo icalo cikatalalilwa, cikatuusha mu Masabata mu musango tacatalile acituusha ilyo mwaikelemo. “Bonse abakashalapo aba muli imwe, nkabalenga ukuba no mwenso mu mitima yabo ilyo bali mu calo ca balwani babo, icakuti nga baumfwafye umwela waponya ibula ku cimuti, balaibutukilafye. Bali nokubutuka kwati bantu bapusuka ku lupanga. Kabili bali nokulaiwilafye nangu tapali muntu nelyo umo uulebatamfya. Bakalainyantaulafye no kuipununa kwati balefulumuka ku lupanga, nangu tapali uulebabutusha. Eico pali iyi nshita mukafilwa no kulwisha abalwani benu. Ala kwena, mukalobelelafye pakati ka mishobo. Mu calo ca balwani benu emo mukalobelela, no kushiikwa. Pali imwe abakapusunsukako mu calo ca balwani benu bakaloba pa mulandu wa bubifi bwabo na pa mulandu wa bubifi bwa bashibo. “Lelo nga cakuti bakayebelela no kupapata pa bubifi bwabo, na pa bubifi bwa bashibo ubo bacitile ubwa kunsangukila no kuntalamina, icalengele na ine mbatalamine no kubatuma mu calo ca balwani babo, nga cakuti bayalula imitima yabo no kubwelulukila kuli ine no kufuta pa bubifi bwabo, awe na ine lyena nkebukisha icipangano candi ico nacitile kuli Yakobo, Isaki na Abrahamu. Kabili ndi nokwibukisha ne calo cenu cine. Icalo cena cili nokushala pakuti cikasekele Amasabata pantu cikaba amatololo. Bali nokukandwa pa mulandu wakusangukila amafunde yandi ne Yawe, pamo pene no kusuula ifipope fyandi. Lelo nangu cibe ifyo fine, ilyo aba bantu bacili mu calo ca balwani babo nshakabalekeleshe iyoo, nangufye ukubonaula umupwilapo, ninshi naonaula icipangano candi ico napangene nabo. Nine Yawe Lesa wabo. Kabili pa mulandu wabo wine, ndi nokwibukisha ne cipangano nacitile kuli bashibo, abo nafumishe mu calo ca Egupto pa cinso ca mishobo, pakuti mbe Lesa wabo. Nine Yawe.” Kanshi aya e mafunde, ifipope kabili ne fikomo ifyo Yawe abikile pakati kakwe na bena Israeli ukupitila muli Mose ku lupili lwa Sinai. Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli nokutila kuli bena, ‘Nga cakuti umuntu alaya icilayo icaibela icakutuula abantu babiye kuli Yawe, mukupeela icintu cimo ico umutengo waciko ulingene nowo bengashitilapo umuntu. Umwaume uuli pakati ka myaka amakumi yabili (20) nokufika pa myaka amakumi mutanda (60), indalama shili nokuba amashekeli amakumi yasano (50) sha silifa ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Lelo nga cakuti mwanakashi, umutengo wakwe wena kumulinganyafye ne ndalama amashekeli amakumi yatatu (30). Nga cakuti umuntu ali pakati ka myaka isano no kufika pa myaka amakumi yabili (20), umwaume umutengo wakwe ni ndalama amashekeli amakumi yabili (20), elyo umwanakashi nao ni pa ndalama amashekeli ikumi limo (10). Kabili nga cakuti mwana mwaume uwa mweshi umo ukufika pa myaka isano, umutengo wakwe ni ndalama amashekeli yasano ya silifa. Kabili umutengo wa mwanakashi nao ni ndalama amashekeli yatatu ya silifa. Elyo nga muntu uuli pakati ka myaka amakumi mutanda no kucilapo, umutengo wa mwaume onse ni ndalama amashekeli ikumi limo na yasano (15). Lelo nga mwanakashi wena, ni ndalama amashekeli ikumi limo.’ “Nga cakuti umuntu uwalaya icilayo mulanda nganshi kabili teti alipile icipendo capimwa, afwile ukutwala umuntu alaile kuli shimapepo uuli nokubika umutengo wakupeela, ukulingana nefyo umuntu uwalaya icilayo engapeela. “Nga cakuti uyu muntu alaya ukupeela icitekwa ca nama icingasuminishiwa ngo mutuulo kuli Yawe, iyi inama iyapeelwa kuli Yawe ninshi yaba iyamushilo. Tafwile kukabusha no kutwalilamo inama imbi iyoo, nangu kukabulamo imbi iyibi no kumupeela iyisuma nangu iyisuma no kupeelelamo iyibi. Nga acita ifyo, ninshi inama shonse shibili shaba shamushilo. Kabili ico alaya nga cintu icakowela icishingapokelelwa ngo mutuulo kuli Yawe, iyo nama ifwile ukutwalwa kuli shimapepo. Shimapepo nao euli nokupima iyi nama nga isuma nangu ibi. Umutengo onse shimapepo engapingula, uyo wine euli nokushitilwapo iyi nama. Lelo nga cakuti umwine uwatuula alefwaya ukulubula iyi nama, alingile ukulundapo na kansonsela ka ndalama imo muli cila shisano pa mutengo bali nokushitishishapo inama. “Umuntu nga apeela iŋanda yakwe kuli Yawe ukuba iyamushilo, shimapepo euli nokupima iyi ŋanda nga isuma nangu ibi. Umutengo onse shimapepo ali nokubika, euyo winefye. Lelo nga cakuti umuntu uupeele iyi ŋanda alefwaya ukubwesha, alingile ukulundapo kansonsela ka ndalama imo muli cila shisano pa mutengo bali nokushitishishapo iyi ŋanda, lyena kuti yabwelela kuli ena. “Umuntu nga apeelako iciputulwa cimo ica mpanga ya lupwa lwakwe kuli Yawe, umutengo wa iyi mpanga uli nokulingana ne mbuto sha bale shingabyalwamo, emukutila indalama amashekeli amakumi yasano isha silifa pali homeri imo pa mbuto sha bale. Nga cakuti apeela kuli Yawe mu mwaka wakusefya, umutengo wa ili ibala uo bapingula uli nokuba ifyo fine ukwabula ukuutelusha. Lelo nga cakuti apeela ibala lyakwe kuli Yawe panuma ya mwaka wakusefya, lyena shimapepo ali nokupingula umutengo ukulingana ne myaka yashalako mpaka umwaka wakusefya ukafike, kabili ali nokucefyako umutengo. Lelo umuntu uwapeele ibala nga alefwaya ukulibwesha, alingile ukulundapo kansonsela ka ndalama imo muli cila shisano pa mutengo bali nokushitishishapo ibala, elyo nomba ili ibala lili nokubwelela kuli ena. Uyu muntu nga cakuti takwete icakulubwilako ili ibala, nangufye ashitisha ku muntu umbi, ili ibala talyakatale alilubulwa alibwesha no kuba ibala lyakwe ninshi capwa. Eico ili ibala ilyo likalubulwa mu mwaka wakusefya nga wafika, lili nokuba ilyamushilo. Likaba libala lyakwa Yawe, kabili likapeelwa na kuli bashimapepo nge cuma cabo. “Nga cakuti umuntu apeela ibala kuli Yawe ilyo ashita, ilishili ibala lya ciputulwa ca mpanga ya lupwa, shimapepo ali nokupingula umutengo ukulingana ne myaka yashalako kukusefya umwaka walenga amakumi yasano. Kabili umuntu uuleshita ali nokuleta indalama shonse pali ubu bwine bushiku, nge cintu cimo icamushilo kuli Yawe. Mu mwaka walenga amakumi yasano uwakusefya, ibala lili nokubwelela ku mwine uwashitishe, uwali umwine wa mpanga pakubala. “Imitengo yonse ilingile ukuba nge mitengo ya mashekeli ya mu cifulo camushilo, amagera amakumi yabili (20) kuli shekeli imo. “Takuli umuntu nangu umo uufwile ukupeela amabeli ya fitekwa fya nama, pantu ifi fyena fyakwa Yawe. Nangu fingaba ukuti ni ŋombe nangufye impaanga, fyonse fyakwa Yawe. Lelo nga citekwa icakowela, cena umwine kuti acibwesha pa mutengo uwasuminishiwa no kulundapo indalama imo muli cila shisano. Lelo nga takwete impiya shakulubwila, lyena cili nokushitishiwa pa mutengo uwasuminishiwa. “Takuli icintu nelyo cimo pafyo umuntu akwata nangu ico apeela kuli Yawe kukucilofya icingashitishiwa nangu ukulubulwa, cibefye nangu muntu wine, nangu inama, nangu impanga ya lupwa. Conse icapeelwa kukonaulwa, cena camushilo nganshi kuli Yawe. Takuli umuntu nelyo umo uyo uwapeelwa kukonaulwa uwingalubulwa, lelo afwile ukwipaiwafye. “Icapekumi conse ica mu busomboshi bonse, nalimo ni mbuto ishikafuma mu mabala yenu, nangu ifisabo fya ku miti, fyena fyonse mutuulo kuli Yawe. Kabili fyamushilo kuli Yawe. Nga cakuti umuntu alubula icintu conse icapekumi, ali nokulundapo kansonsela ka ndalama imo muli cila shisano ukulingana no mutengo bali nokushitishishapo. Kabili icapekumi conse pa mukuni wa ŋombe no wa mpaanga, inama yonse iyalenga ikumi limo, iyo iyapita mwisamba lya nkonto ku mucemi, ili nokuba iyamushilo kuli Yawe. Umwine wa fitekwa talingile kupatulula ifitekwa pakuti asalepo icisuma ukufuma pa fishili bwino elyo apyanikishepo iyisuma. Nga cakuti apyanikishapo cimbi, fyonse ifi ifitekwa tafili nakulubulwa, nomba fyonse fyaba ifyamushilo kuli Yawe.” Ifi fyonse e fipope ifyo Yawe apeele Mose ku lupili lwa Sinai, pakuti efyo abena Israeli bakalekonka. Pa bushiku bwakutampa umweshi wabubili, mu mwaka wacibili apo abena Israeli bafumine mu calo ca Egupto, Yawe aebele Mose mwi Tenti Lyakukumaninamo mu matololo ya Sinai ati, “Penda ulukuta lonse lwa bena Israeli mu mikowa na mu ndupwa shabo. Mulembe amashina ya baume bonse, umo umo, abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abengalinga ukulwa inkondo. Iwe na Aroni uli nokubapendela mu mpuka mu mpuka bonse abaume abena Israeli. Kuli cila luko mukabuuleko umwaume umo umukalamba wa lupwa lwakwe uwakumwafwako. Na mashina ya baume abakumwafwilishako ni aya. Ku luko lwakwa Rubeni, ni Elisuri mwana Shedeuri. Ku luko lwakwa Simeoni, ni Shelumieli umwana wakwa Sulishadai. Ku luko lwakwa Yuda, ni Nashoni mwana Aminadabu. Ku luko lwakwa Isaka, ni Netaneli mwana Suali. Ku luko lwakwa Sebuloni, ni Eliabu mwana Eloni. Ku bana bakwa Yosefu ni aba. Ku luko lwakwa Efulemu, ni Elishama mwana Amiudi. Ku luko lwakwa Manase, ni Gamalieli mwana Pedasuri. Ku luko lwakwa Benjamini, ni Abidani mwana Gideoni. Ku luko lwakwa Dani, Aiesa mwana Amishadai. Ku luko lwakwa Asheri, ni Pagieli mwana Okirani. Ku luko lwakwa Gadi, ni Eliasafu mwana Deueli. Ku luko lwakwa Naftali, ni Aila mwana Enani.” Aba e baume basalilwe ukufuma ku lukuta, ebali intungulushi sha mikowa ya fikolwe. Ebali abakalamba ba ndupwa sha fikolwe fya bena Israeli. Mose na Aroni babuulile amashina ya aba bantu basontelwe, elyo balonganya ulukuta lwa bena Israeli bonse pamo, pa bushiku bwakutampa umweshi wabubili. Kabili balemba na bantu bonse mu mikowa na mu ndupwa shabo. Balembele na mashina ya baume bonse abali ne myaka amakumi yabili (20) no kucilapo, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kanshi efyo Mose apendele abantu mu matololo ya Sinai. Ukufuma mu luko lwakwa Rubeni, ibeli lyakwa Yakobo, abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Rubeni, bali amakana amakumi yane na mutanda ne myanda isano (46,500). Mu luko lwakwa Simeoni, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Simeoni, bali amakana amakumi yasano na pabula ne myanda itatu (59,300). Mu luko lwakwa Gadi, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Gadi, bali amakana amakumi yane na yasano ne myanda mutanda na makumi yasano (45,650). Mu luko lwakwa Yuda, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Yuda, bali amakana amakumi cine lubali na yane ne myanda mutanda (74,600). Mu luko lwakwa Isaka, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Isaka, bali amakana amakumi yasano na yane ne myanda ine (54,400). Mu luko lwakwa Sebuloni, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Sebuloni, bali amakana amakumi yasano na cine lubali ne myanda ine (57,400). Ku bana bakwa Yosefu ni aba. Mu luko lwakwa Efulemu, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Efulemu, bali amakana amakumi yane ne myanda isano (40,500). Mu luko lwakwa Manase, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Manase, bali amakana amakumi yatatu na yabili ne myanda ibili (32,200). Mu luko lwakwa Benjamini, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Benjamini, bali amakana amakumi yatatu na yasano ne myanda ine (35,400). Mu luko lwakwa Dani, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Dani, bali amakana amakumi mutanda na yabili ne myanda cine lubali (62,700). Mu luko lwakwa Asheri, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Asheri, bali amakana amakumi yane na limo ne myanda isano (41,500). Mu luko lwakwa Naftali, bapendele abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, babalemba amashina umo umo ukulingana ne mikowa ne ndupwa shabo. Mu luko lwakwa Naftali, bali amakana amakumi yasano na yatatu ne myanda ine (53,400). Kanshi efyo bali abaume Mose na Aroni balembele. Babombele pamo ne ntungulushi sha bena Israeli ikumi limo na babili (12) ishaiminineko indupwa shashiko. Abena Israeli bonse pamo abaume abalembelwe mu ndupwa, abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abalingile ukulwa inkondo, bonse pamo bali amakana imyanda mutanda na itatu ne myanda isano na makumi yasano (603,550). Nomba aba mu luko lwa bena Levi tabapendelwe pamo ne nko shimbi iyoo. Pantu Yawe aebele Mose ati, “Wikapendelako uluko lwakwa Levi nangu ukusansha ku mpendwa ya nko shimbi isha bena Israeli. Lelo, abena Levi bena ubapeele umulimo wakusunga Itenti lya cipangano, kumo kwine ne fibombelo ne fipe fyonse ifyabamo. Bali nokulalisenda pamo ne fibombelo fyaliko no kulalisunga, kabili bakalacita ne nkambi shabo ukushinguluka Itenti lyakwa Lesa. Ilyo lyonse mwasesha inkambi, abena Levi ebakalapangulula Itenti lyakwa Lesa, kabili ebakalalimika ilyo mwaya cita inkambi kumbi. Uyo onse uushili mwina Levi uwapalamina kwi Tenti lyakwa Lesa wena akepaiwefye. Abena Israeli bakemike amatenti yabo mu mpuka mu mpuka, no muntu onse ali nokuba mwibumba lya mpuka ya luko lwakwe, apali uluunga lwakwe. Lelo abena Levi bena bali nokwimika amatenti yabo ukushinguluka Itenti lya cipangano, pakuti balelicingilila kabili pakuti ubukali tabuponene pa lukuta lwa bena Israeli. Abena Levi ebali no mulimo wakusunga Itenti lya cipangano pa bena Israeli.” Kanshi abena Israeli bacitile fyonse ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Abena Israeli bali nokulaimika amatenti yabo ukushinguluka Itenti Lyakukumaninamo pa nkambi, lelo bafwile ukutalushako amatenti yabo. Umuntu onse akabe mwibumba lya mpuka ya luko lwakwe akabike icishibilo ca luunga lwa luko pe tenti lyakwe. “Ku kabanga kulya kutulila akasuba, kukaba iciputulwa ca nkambi cakwa Yuda no luunga lwabo. Cikaba mu mpuka mu mpuka sha mikowa yabo. Intungulushi ya bena Yuda ni Nashoni mwana Aminadabu. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi cine lubali na yane ne myanda mutanda (74,600). “Uluko lwakwa Isaka elukabakonkapo. Intungulushi ya bena Isaka ni Netaneli mwana Suari. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yasano na yane ne myanda ine (54,400). “Uluko lwakwa Sebuloni elukakonkapo. Intungulushi ya bena Sebuloni ni Eliabu mwana Eloni. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yasano na cine lubali ne myanda ine (57,400). Abaume bonse abapendelwe mu ciputulwa ca nkambi icakwa Yuda, mu mpuka mu mpuka, bali amakana umwanda umo na makumi cine konse konse na mutanda ne myanda ine (186,400). Aba bantu ebafwile ukuba pantanshi nga bafuma pa nkambi balipo. “Ku kapinda ka ku kulyo lubali kukaba iciputulwa ca nkambi icakwa Rubeni no luunga lwabo. Cikaba mu mpuka mu mpuka sha mikowa yabo. Intungulushi ya bena Rubeni ni Elisuri mwana Shedeuri. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yane na mutanda ne myanda isano (46,500). “Uluko lwakwa Simeoni elukabakonkapo. Intungulushi ya bena Simeoni ni Shelumieli mwana Surishadai. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yasano na pabula ne myanda itatu (59,300). “Uluko lwakwa Gadi elukakonkapo. Intungulushi ya bena Gadi ni Eliasafu mwana Reueli Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yane na yasano ne myanda mutanda na makumi yasano (45,650). Abaume bonse abapendelwe mu ciputulwa ca nkambi icakwa Rubeni, mu mpuka mu mpuka, bali amakana umwanda umo na makumi yasano na limo ne myanda ine na makumi yasano (151,450). Aba ebali nokukonka pa bantanshi nga bafuma pa nkambi balipo. “Elyo abena Levi pakusenda Itenti Lyakukumaninamo bali nokulaendela pakati, kuntanshi kube amabumba yabili na kunuma nako kube amabumba yabili. Mulya mwine bakonkanina ukwikala mu nkambi, emo na pakwenda bali nokukonkanina. Impuka yonse ili nokuba pa ncende apali uluunga. “Ku masamba ekukaba iciputulwa ca nkambi icakwa Efulemu no luunga lwabo. Cikaba mu mpuka mu mpuka sha mikowa yabo. Intungulushi ya bena Efulemu ni Elishama mwana Amiudi. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yane ne myanda isano (40,500). “Uluko lwakwa Manase elukabakonkapo. Intungulushi ya bena Manase ni Gamalieli mwana Pedasuri. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yatatu na yabili ne myanda ibili (32,200). “Uluko lwakwa Benjamini elukakonkapo. Intungulushi ya bena Benjamini ni Abidani mwana Gideoni. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yatatu na yasano ne myanda ine (35,400). Abaume bonse abapendelwe mu ciputuluwa ca nkambi icakwa Efulemu, mu mpuka mu mpuka, bali amakana umwanda umo na cine konse konse no mwanda umo (108,100). Aba bantu ebafwile ukuba abacitatu nga bafuma pa nkambi balipo. “Ku kapinda ka ku kuso lubali ekukaba iciputulwa ca nkambi icakwa Dani no luunga lwabo. Cikaba mu mpuka mu mpuka sha mikowa yabo. Intungulushi ya bena Dani ni Ahieseri mwana Amishadai. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi mutanda na yabili ne myanda cine lubali (62,700). “Uluko lwakwa Asheri elukabakonkapo. Intungulushi ya bena Asheri ni Pagieli mwana Okirani. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yane na limo ne myanda isano (41,500). “Uluko lwakwa Naftali nao elukakonkapo. Intungulushi ya bena Naftali ni Aira mwana Enani. Impendwa ye bumba lyakwe, bantu amakana amakumi yasano na yatatu ne myanda ine (53,400). Abaume bonse abapendelwe mu ciputulwa ca nkambi icakwa Dani, mu mpuka mu mpuka, bali amakana umwanda umo na makumi yasano na cine lubali ne myanda mutanda (157,600). Aba bantu ebali nokulaba abakulalekeleshako nga bafuma pa nkambi mu mikowa yabo pa ncende apali uluunga lwabo.” Aba e bena Israeli bonse abapendelwe mu ndupwa shabo. Bonse aba bali mu fiputulwa fya nkambi mu mpuka mu mpuka kabili ne mpendwa yabo yali amakana imyanda mutanda na yatatu ne myanda isano na makumi yasano (603,550). Nga filya fine Yawe akonkomeshe Mose, abena Levi bena tabapendelwe pamo na bena Israeli bambi. Kanshi abena Israeli bacitile fyonse ifyo Yawe akonkomeshe Mose. Baikele mu nkambi mu mpuka mu mpuka. Kabili na pakufuma pa nkambi cila muntu aleba mu mukowa wakwe ukulingana no lupwa lwakwe. Ifi efyali ulupwa lwakwa Aroni na Mose pa nshita Yawe alandile na Mose pa lupili lwa Sinai. Bamwana Aroni abaume bali Nadabu, e beli, Abihu, Eleasa na Itama. Aya e mashina ya bamwana Aroni, ebasubilwe amafuta no kupeelwa bushimapepo. Lelo Nadabu na Abihu bafwilile pa cinso cakwa Yawe mu matololo ya Sinai, ilyo batuulile Yawe umulilo ushasuminishiwe. Tabakwete abana baume, kanshi Eleasa na Itama ebalebomba umulimo wa bushimapepo ilyo shibo Aroni ali talafwa. Yawe aebele Mose, ati, “Palamika aba luko lwa bena Levi no kubapeela kuli Aroni shimapepo, balemwafwako imilimo. Bafwile ukulaafwa Aroni imilimo ya mwi Tenti Lyakukumaninamo pamo ne milimo ya lukuta lonse mwi Tenti lyakwa Lesa. Bali nokulasunga ifipe fyonse ifya mwi Tenti Lyakukumaninamo, kabili no kulabombelako na bena Israeli bonsefye imilimo bali nokubomba mwi Tenti lyakwa Lesa. Ukalubwile abena Levi kuli Aroni na bana bakwe abaume. Bena e bena Israeli bapeelwafye onse kuli ena. Usonte Aroni na bana bakwe abaume kukubomba imilimo ya bushimapepo. Umuntu umbifye nga apalama ku milimo iyi wena akepaiwe.” Kabili Yawe aebele Mose, ati, “Pa bena Israeli nimbuulapo abena Levi kukuba abandifye pa malo ye beli lyonse ilyaume ilyafyalwa mu bena Israeli. Bena aba baleba bandifye. Pantu abana abaume bonse amabeli ala bandi. Ilyo naipeye amabeli yonse aya mu calo ca Egupto, elyo naipatwilile kuli ne mwine ibeli lyonse ilya mu Israeli, ilya muntu ne lya citekwa, yonse yandi. Ine nine Yawe.” Elyo Yawe aebele Mose mu matololo ya Sinai, ati, “Penda abena Levi mu ndupwa na mu mpuka shabo. Penda abaume bonse ukutampila pa bali no mweshi umo no ukucilapo.” Mose nao aya bapenda ukulingana ne shiwi Yawe amukonkomeshe. Levi ali na bana abaume batatu, Geshoni, Koati na Merari. Geshoni ali na bana abaume babili, ni Libini na Shimei. Koati ali na bana abaume bane, ni Amuramu, Ishali, Hebuloni na Usieli. Merari ali na bana abaume babili, ni Mali na Mushi. Ishi e ndupwa sha bena Levi umwabelele amayanda ya bashibo. Mu lupwa lwakwa Geshoni emwatuntuka abena Libini na bena Shimei. Ishi e ndupwa shakwa Geshoni. Impendwa yonse pamo iya baume abapendelwe, ukutampila pa bali no mweshi umo nangu ukucilapo, yali amakana cine lubali ne myanda isano (7,500). Indupwa shakwa Geshoni shali nokwikalila ku masamba kunuma ye Tenti lyakwa Lesa. Intungulushi ya bena Geshoni ni Eliasafu mwana Laeli. Imilimo abena Geshoni balebomba mwi Tenti Lyakukumaninamo: Kusunga Itenti lyakwa Lesa, icisalu cakukupa mukati ne cakunse, icakucinga pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, ifisalu fyakucingilila ulubansa ulwashinguluka Itenti lyakwa Lesa no bulambo, icisalu cakucinga pa mwinshi wa lubansa, imyando elyo na fyonse ifyakumine kuli iyi milimo. Mu lupwa lwakwa Koati emwatuntuka abena Amuramu, abena Isirahiya, abena Hebuloni na bena Usieli. Ishi e ndupwa shakwa Koati. Impendwa yonse pamo iya baume abena Koati abalebomba umulimo wakusunga icifulo camushilo, abapendelwe ukutampila pa bali no mweshi umo no kucilapo, yali amakana cine konse konse ne myanda mutanda (8,600). Indupwa shakwa Koati shali nokwikala ku kapinda ka ku kulyo ake Tenti lyakwa Lesa. Intungulushi ya bena Koati ni Elisafani, mwana Usieli. Imilimo abena Koati balebomba, kusunga Imbokoshi ya Cipangano, itebulo, icakutekapo ifisaniko, ifibumbili fya malambo, ifipe bashimapepo balebomfya mu cifulo camushilo, icisalu na fyonse ifyakumine ku milimo balebomba. Eleasa mwana shimapepo Aroni ewali intungulushi nkalamba ya bena Levi. Ewasontelwe uwakwangalila abalebomba umulimo wakusunga icifulo camushilo. Mu lupwa lwakwa Merari emwatuntuka abena Mali na bena Mushi. Ishi eshali ndupwa sha bena Merari. Impendwa yonse pamo iya baume, abapendelwe ukutampila pa bali no mweshi umo nangu ukucilapo, yali amakana mutanda ne myanda ibili (6,200). Indupwa sha bena Merari eshali nokwikalila ku kapinda ka ku kuso ake Tenti lyakwa Lesa, na Surieli mwana Abihaili ewali ntungulushi ya ishi ndupwa. Ishi e ndupwa shasontelwe ukusunga impanda she Tenti lyakwa Lesa, imyalo, inceshi no twakushimpamo impanda, elyo ne fyakubomfya fyonse ne milimo yonse iyakumine ku mibomfeshe ya ifi fipe, ukusunga inceshi sha cakucinga ulubansa lwe Tenti, ifyakukwikamo impanda, impopo ne myando. Mose na Aroni na bana bakwe abaume bena mu nkambi bali nokulaikalila lwa ku kabanga ke Tenti lyakwa Lesa, pa ntanshi ye Tenti Lyakukumaninamo ku kabanga lubali. Ebali nokubomba umulimo wakusunga icifulo camushilo, ukubombelako abena Israeli. Umuntu umbi uwapalama ku cifulo camushilo akepaiwe. Impendwa yonse pamo iya bena Levi abaume abapendelwe ngefyo Yawe akonkomeshe Mose na Aroni ukubapendela mu ndupwa, abaume bonse ukutampila pa bali no mweshi umo nangu ukucilapo, yali amakana amakumi yabili (22,000). Elyo Yawe aebele Mose, ati, “Penda amabeli ya bena Israeli bonse abaume, ukutampila pa bali no mweshi umo no kucilapo, kabili ulembe na mashina yabo. Na pa malo ya bana baume bonse abena Israeli amabeli ubikepo abena Levi ukuba abandi. Kabili naibuulila ifitekwa fya bena Levi pa malo ya mabeli yonse ya fitekwa ifya bena Israeli. Nine Yawe!” Awe Mose epakupenda amabeli abaume bonse ngefyo Yawe amukonkomeshe. Impendwa yonse pamo iya baume amabeli abali no mweshi umo nangu ukucilapo, bali amakana amakumi yabili na yabili, imyanda ibili na makumi cine lubali na batatu (22,273). Kabili Yawe aeba Mose ati, “Nomba bika abena Levi pa malo ya mabeli yonse abaume abena Israeli, na pa mabeli ya fitekwa fya bena Israeli ubikepo ifya bena Levi. Ine, nine Yawe. Apo kanshi abana abaume amabeli ya bena Israeli bacilako abena Levi imyanda ibili na makumi cine lubali na batatu (273), iwe Mose ulingile pakubalubula ukuleka impiya amashekeli yasano pali cila umo ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo icafina amagera amakumi yabili. Kabili isho mpiya shakulubula abo bena Israeli abapulilepo upeele Aroni na bana bakwe abaume.” Mose nao apokele impiya kuli balya bapulile pa mpendwa yalubwilwe na bena Levi. Apokele impiya isha mashekeli ikana limo ne myanda itatu na makumi mutanda na shisano (1,365) ukufuma ku mabeli ya bena Israeli, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Neshi mpiya shakulubwila amabeli ashipeela kuli Aroni na bana bakwe abaume, ukulingana ne shiwi Yawe akonkomeshe Mose. Yawe aebele Mose na Aroni, ati, “Pendeni abena Koati aba mu luko lwakwa Levi, mubapendele mu ndupwa na mu mayanda yabo. Mupende abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abesa mukubombela mwi Tenti Lyakukumaninamo. Umulimo wa bena Koati mwi Tenti Lyakukumaninamo wakusunga ifintu ifyamushilo nganshi. “Ilyo mwalasela pa nkambi, Aroni na bana bakwe abaume baleingila mwi Tenti Lyakukumaninamo no kukobola icisalu icacingako Imbokoshi ya Cipangano. Balefimba Imbokoshi ya Cipangano icisalu cine ici. Elyo kabili bafwile ukufimbapo ne cakufimbapo na cimbi ica mpapa ishisuma ishatelela, ne nsalu yacifufya pamulu, elyo babikeko ne fimuti fyakupingilako. “Petebulo lya mikate yakuba pa cinso candi, baleansapo insalu iyacifufya, elyo babikepo imbale, inweno shakubikamo ububani ne nweno sha mituulo ne mitondo ya mituulo ya fyakunwa. Imikate yakubapo inshita yonse petebulo yena taifwile ukubulwapo. Pali ifi balefimbapo insalu iyakashika pamulu, elyo kabili balefimbapo ne cakufimbapo na cimbi ica mpapa ishisuma ishatelela, elyo babikeko ne fimuti fyakupingilako. “Balebuula insalu yacifufya, balefimba pa cakutekapo ifisaniko, kumo kwine ne fisaniko, ifyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto ne mbale sha mito. Kabili na pali fyonse ifisungilwamo amafuta yakusanikila. Elyo balepomba icakutekapo ifisaniko pamo pene ne fibombelo fyonse mu cakufimbapo ica mpapa ishisuma ishatelela, elyo babike na pa mitembo yakusendelapo. “Pa bulambo bwa golide balefimbapo insalu yacifufya, balefimbapo ne cakufimbapo na cimbi ica mpapa ishisuma ishatelela, elyo babikeko ne fimuti fyakupingilako. Balebuula ne fipe fyonse ifyo babomfya mu cifulo camushilo, no kufipomba mu nsalu yacifufya. Kabili balefimbako ne cakufimbapo na cimbi ica mpapa ishisuma ishatelela, babike na pa mitembo yakusendelapo. Bali nokukusa imito pa bulambo bwa mukuba no kwansapo insalu iyakashikila. Nga bayanshikapo, elyo babikapo ifipe fyonse ifyo babomfya ku bulambo, ifyakubikapo umulilo ne mitunkwilo na bafosholo ne misambilo. Elyo bali nokufimbapo ne cakufimbapo ica mpapa ishisuma ishatelela, elyo babikeko ne fimuti fyakupingilako. Ilyo Aroni na bana bakwe abaume bapwisha umulimo wakukupilisha bwino icifulo camushilo pamo pene ne fipe fya mu cifulo camushilo, ninshi na bonse mwaipekanya ukukuuka pa nkambi, elyo abena Koati bali nokwisa fisenda. Lelo nabo bene tabafwile kwikata ku fipe fyamushilo, epali bafwa. Awe abena Koati ebakulasenda ifya mwi Tenti Lyakukumaninamo. “Eleasa mwana Aroni shimapepo, ewakulamona pa mafuta ya mu fisaniko, ububani ubwanunka ubusaka, imituulo ya fyabunga na mafuta yakusuba. Ewakulamona pe Tenti lyakwa Lesa pamo ne filimo, icifulo camushilo pamo pene ne fibombelo fyamushilo ifisangwamo.” Yawe aebele Mose na Aroni, ati, “Mwikaleka aba mu ndupwa shakwa Koati ukuti bakalobe ukufuma ku bena Levi. Kanshi pakuti aba bantu tabafwile ilyo bapalama ku fipe fyamushilo, lelo bakekala abamweo, ifi efyo muli nokubacitila. Aroni na bana bakwe abaume ebakulatangila pakwingila mu cifulo camushilo nokulangilila cila muntu umulimo ali nokubomba neco ali nokusenda. Lelo aba mu ndupwa shakwa Koati tabafwile kwingila mu cifulo camushilo kukumona uko bashimapepo balelonga ifipe fyamushilo, nangu pa nshitafye inono, pantu kuti bafwa.” Yawe aebele Mose ati, “Penda abena Geshoni aba mu luko lwakwa Levi, ubapendele mu ndupwa na mu mayanda yabo. Upende abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abalingile ukulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo. Iyi e milimo abena Geshoni bakalabomba pamo no kulasenda ifipe. Ebakalasenda ifisalu fyakucinga kwi Itenti lyakwa Lesa, Itenti Lyakukumaninamo ne cakufimbako icamukati ne cakufimbapo cakunse ica mpapa ishisuma ishatelela, pamo pene ne fyakufimba pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Ebakalasenda ne fisalu fyakucinga ulubansa lwa kwi Tenti lyakwa Lesa no bulambo, icisalu cakucinga pa mwinshi wakwingililapo mu lubansa, imyando na fyonse ifibombelo ifyakubomfyafye muli iyi milimo. Abena Geshoni ebali nokubomba fyonse ifilefwaikwa kuli ifi fintu. Imilimo bakalabomba yonse, cibe yakusenda ifipe nangu yakubombafye, Aroni na bana bakwe abaume ebo bakalebakonkomesha. Uli nokubalanga fyonse ifyo bali nokusenda. Iyi e milimo bakalabomba mwi Tenti Lyakukumaninamo aba mu ndupwa shakwa Geshoni. Itama mwana shimapepo Aroni ewakulabangalila mu milimo yabo.” Yawe aebele Mose, ati, “Penda abena Merari, ubapendele mu ndupwa na mu mayanda yabo. Upende abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abalingile ukulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo. Abena Merari ebakalabomba umulimo wakusenda impanda shakwimikila Itenti Lyakukumaninamo ne myalo, inceshi no twakwimikamo impanda shakwimikila Itenti lyakwa Lesa. Kabili ebakalasenda ne nceshi shakucinga ulubansa, ifyakwimikamo inceshi, impopo ne myando ne fipe fyakubomfya kuli uyu mulimo. Cila mwaume mumupeelele kabela ifipe ali nokusenda. Iyi e milimo indupwa sha bena Merari shili nokulabomba mwi Tenti Lyakukumaninamo. Itama mwana shimapepo Aroni ewakulabangalila mu milimo yabo.” Kanshi Mose na Aroni ne ntungulushi sha lukuta lwa bena Israeli epakupenda abena Koati, mu ndupwa na mu mayanda yabo. Abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abalingile ukulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo, impendwa yabo mu ndupwa mu ndupwa shabo yali amakana yabili ne myanda cine lubali na makumi yasano (2,750). Kanshi iyi eyali e mpendwa ya bantu ba mu ndupwa sha bena Koati bonse, ababomba mwi Tenti Lyakukumaninamo, abo Mose na Aroni bapendele ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Abena Geshoni nabo bapendelwe mu ndupwa na mu mayanda yabo. Abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abalingile ukulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo, impendwa mu ndupwa mu ndupwa shabo yali amakana yabili ne myanda mutanda na amakumi yatatu (2,630). Kanshi iyi eyali e mpendwa ya bantu bonse aba mu ndupwa sha bena Geshoni, abalebomba mwi Tenti Lyakukumaninamo, abo Mose na Aroni bapendele ngefyo Yawe abakonkomeshe. Abena Merari nabo bapendelwe mu ndupwa na mu mayanda yabo. Abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abalingile ukulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo, impendwa yabo mu ndupwa mu ndupwa shabo yali amakana yatatu ne myanda ibili (3,200). Kanshi iyi eyali e mpendwa ya bantu bonse aba mu ndupwa sha bena Merari, abo Mose na Aroni bapendele ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kanshi Mose na Aroni ne ntungulushi sha bena Israeli bapendele bonsefye abena Levi, mu ndupwa na mu mayanda yabo. Abaume bonse abali ne myaka amakumi yatatu (30) ukufika na ku makumi yasano (50), abalingile ukulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo no kusenda ifipe, impendwa yabo yali amakana cine konse konse ne myanda isano na makumi cine konse konse (8,580). Ngefyo Yawe akonkomeshe Mose, umuntu onse alipeelwe umulimo wakubomba ne cipe icakusenda. Awe bonse balipendelwe ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Yawe aebele Mose ukuti, “Konkomesha abena Israeli ukulatamfya umuntu onse mu nkambi uwalwala ubulwele bonse ubwambukila pa nkanda, nangu uo umubili wakwe upompa amafina mu musangofye onse, nangu umuntu onse uwakowela mukukumya ku citumbi ca muntu. Muletamfya aba bantu bonse abakowela abaume na banakashi mu nkambi, epakuti belakowesha nkambi yabo, umo ine njikala pakati kenu.” Abena Israeli balyumfwilile no kutamfya bonse abakowela ukufuma pa nkambi. Bacitilefye umo mwine Yawe akonkomeshe Mose. Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli ukuti, umwaume nangu umwanakashi onse nga abifya ku mubiye mu nshila iyili yonse pakukanaba uwacine kuli ine ne Yawe, ala ninshi aba no mulandu kuli ine. Uyu muntu afwile ukuyebelela no kufuta pa bubifi acitile. Afwile kabili alundepo cimo ica pali fisano pali ifyo alefuta ifyakupeela umuntu abifishe. Lelo uyo muntu babifishe nga cakuti afwa elyo takwete ba lupwa bakufutako, ninshi umuntu uwabifya ali nokufuta kuli Yawe, ali nokupeela icakufuta kuli shimapepo, pamo pene na sukusuku uwakuleka ilambo lyakufuta pa fibi fyakwe. Onse umutuulo wamushilo untu abena Israeli baleta kuli shimapepo wakulaba wakwe. Ifyabupe fyamushilo fyonse ifyo umuntu atuula fyakwe, nomba ifyo apeela shimapepo fyena fyakwa shimapepo.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli no kubeba ukuti ngo mwanakashi apondokela umulume wakwe no kukanaba uwacishinka, alala no mwaume umbi mu bumfisolo, kabili ifyo acita tafishibikwe ku mulume, no kukowela kwakwe takwishibikwe ico kushali bakambone abamusangilishe, nga cakuti umwaume aikatwa no bufuba, alatunganya no mukashi, elyo kabili caba icacine nangu limbi tecacine tabembuka, kanshi umwaume uyo ali nokutwala umukashi wakwe kuli shimapepo. Pakuya kuli shimapepo, ali nokusenda ubunga bwa mutuulo bwa bale icapekumi cimo ca ku cipimo ca efa, ubwa pa mulandu wa mukashi. Lelo tafwile ukwitilapo amafuta nangu ukubikapo icinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka pa bunga, pantu mutuulo wa cabunga uwa mulandu wa bufuba kabili mutuulo wa cabunga uwa cibukisho pakuti icishinka cishibikwe. “Shimapepo nao ali nokubuula uyu mwanakashi no kumwiminika pa cinso cakwa Yawe. Elyo shimapepo akabuule amenshi yamushilo no kuyabika mu mutondo we bumba, kabili akabikemo no lukungu lwa mukati ke Tenti lyakwa Lesa. Ilyo shimapepo aiminika umwanakashi pa cinso cakwa Yawe, ali nokukakula umushishi wa uyo mwanakashi, no kubika ubunga bwa mutuulo bwa cibukisho mu minwe ekate, ekutila umutuulo wa cabunga wa pa bufuba. Shimapepo nao ninshi naikata ulunweno lwa menshi ayakantuka ayaleta ukulapishiwa. Elyo shimapepo akalenga umwanakashi ukulapa nokutila kuli ena, ‘Iwe nga cakuti tawapondweke no mwaume umbi talala nobe, nga tawabembwike no kuikowesha ilyo waliba no mulume obe, aya menshi ayakantuka ayaleta ukulapishiwa tayakuletele ubwafya nangu bumo. Lelo, nga walipondoka walala no mwaume umbi no kuikowesha ilyo waliba no mulume obe, Yawe nalenge abantu bonse bakulapishe no kukuseluka. Nalenge icisa cabufyashi cobe cisalwe ne fumo lyobe lifimbe. Amenshi aya ayaleta ukulapishiwa nayengile mu mubili obe, ne fumo lyobe lifimbe ne cisa cabufyashi cobe cisalwe.’ Umwanakashi nao pakwasuka atile, ‘Ameni, cibe ifyo fine.’ “Elyo shimapepo afwile ukulemba ishi ntipu mu citabo icipombwa, kabili akasambile amalembo alembele mu menshi ayakantuka. Shimapepo akapeela umwanakashi amenshi yakantuka ayaleta ukulapishiwa, nayo yakamuletele ukukalipwa munda nganshi. Shimapepo ali nokupoka ubunga ku mwanakashi ubwa mutuulo wa bufuba, abutambike kuli Yawe no kubuleta ku bulambo. Elyo abuulepo ulupi lumo ulwa bunga ngo mutuulo wacibukisho no kubocela pa bulambo, panuma ya ifi aleke umwanakashi anwe amenshi. Nga cakuti aliikowesha no kukanaba uwacishinka nga anwa amenshi ayaleta ukulapishiwa, lyena yakamulenga ukukalipwa nganshi, ifumo lyakwe likafimba ne cisa cakwe cikesalika. Uyu mwanakashi akaba uwalapishiwa mu bantu bakwe. Nomba nga cakuti uyu mwanakashi wakaele, no kuikowesha taikowesha, amenshi tayali nakumucita nangu kamo, cikalangwa ukuti wakaele, akafyala na bana. “Kanshi ili e funde lya pa bufuba, ngo mwanakashi uwaupwa abembuka no kuikowesha ilyo aba no mulume, nangu umwaume alatunganya umukashi wakwe no kuba no bufuba. Umwanakashi ali nokwimikwa pa cinso cakwa Yawe, na shimapepo ali nokucita kuli ena fyonse ukulingana ne funde ili line. Umwaume tali nakukwata mulandu nangu panono, nomba umwanakashi nga euli no mulandu wa bubifi, ena alingile ukukandwa pa bubifi bwakwe.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli no kubeba ukuti, umwaume nangu umwanakashi onse nga apanga icilayo icakuipatwila kuli Yawe ngo Munasiliti, afwile ukuleka ukunwa ubwalwa bwa mwangashi ne cakunwa conse icikola. Elanwa icakunwa nangu cimo icakantuka icakamwa ku myangashi nangu icikola ca fintu fimbi. Tafwile kunwa icakunwa ca fitwalo fya myangashi nangu kulya imyangashi iyauma nangu iyishauma. Apofye acili Munasiliti, talingile kulya icili conse icafuma ku mwangashi, inseke nangufye ifipapa. “Uyu muntu pa nshiku shonsefye isha cilayo cakwe icakuipatula, tafwile ukubeya ku mutwe, umushishi nangu imyefu. Afwile ukuba wamushilo mpaka inshiku alaile ishakuipatwila kuli Yawe shapwa. Alingile ukuleka umushishi ne myefu yakwe yalakulafye. Inshita yonse iyo aipatwila kuli Yawe tali nakupalama ku citumbi ca muntu. Nangufye cakwa wishi nangu nyina, nangu indume yakwe nangu inkashi yakwe nga ebafwile, tafwile kuikowesha pa mulandu wabo. Pantu icishibilo cakumwishibilako ukuti aliipatwila kuli Lesa caba pa mutwe wakwe. Yonse inshita iyo ailubwila kuli Yawe aba uwamushilo. “Kabili nga cakuti umuntu afwa imfwa yakupumikishafye pa menso ya Munasiliti, ninshi umushishi alubwila kuli Yawe wakowela. Alingile ukubeya umushishi ne myefu pa bushiku bwalenga cine lubali bwa kusangulula kwakwe. Elyo pa bushiku bwalenga cine konse konse ali nokuleta utubondo twa nkunda tubili nangu utupele tubili kuli shimapepo pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Shimapepo nao ali nokuleka kamo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi, elyo kambi nako ilambo lyakoca pakufuta pa fyabubifi fyakwe, pantu alikowela pakuba apali icitumbi ca muntu. Pali bulya bushiku bwine, ali nokusangulula umushishi wakwe nakabili. Afwile ailubwila umwine kuli Yawe inshita yonse ilya aipatula, kabili afwile ukuleta na kana ka mpaanga akalume aka mwaka umo aka mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Inshiku aipatwile kale tashakabe nelyo cimo pantu aisa kowela panuma yakuipatula. “Nomba ili e funde lyakukonka Umunasiliti inshita yakwe iyakuipatwila nga yapwa. Bafwile ukumuleta pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Palya epo ali nokupeelela imituulo yakwe iyi kuli Yawe: Akana ka mpaanga akalume aka mwaka umo akabula akalema akakuleka ilambo lyakoca, akana ka mpaanga akakota aka mwaka umo akabula ubulema aka mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo na sukusuku umo uwabula ubulema uwakutuula umutuulo wakwampana pamo. Alundepo umutuulo wa cabunga no wa cakunwa, umuseke umo uwa mikate yabulamo intutumushi, no tumikate twapangwa ku bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa, elyo no tumikate twapapatala utwasubwako amafuta ya miolifa, pamo no mutuulo wa cabunga no wa cakunwa. “Shimapepo ali nokutuula fyonse ifi pa cinso cakwa Yawe kabili atuulile umutuulo wakwelelwa pa bubifi ne lambo lyakoca. Ali nokutuula umutuulo wakwampana pamo no kutuula ilambo lya sukusuku kuli Yawe, umuseke umo uwa mikate iyabula intutumushi, umutuulo wa cabunga no wa cakunwa. Elyo pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo Umunasiliti abeye imishishi apatwilile kuli Yawe no kuiposa mu mulilo apalepya umutuulo wakwampana pamo. “Umunasiliti nga apwisha ukubeya umushishi wakuipatwilapo, shimapepo ali nokubuula ukuboko kwakwa sukusuku uwaipikwa, elyo na mu museke namo abuulemo umukate umo uwatikama na kamukate kamo akapapatala, fyonse umwabula intutumushi, no kupeela Umunasiliti pakuti eo ekate. Shimapepo ali nokutambika ifi fyonse kuli Yawe ngo mutuulo wa cakutambika. Fyena fyamushilo ifyo shimapepofye eka ewingasendako pamo ne cisao icatambikwa ne tanta ilituulilwe. Panuma ya ifi, Umunasiliti kuti anwa umwangashi. “Kanshi ili e funde lya Munasiliti uwalaya icilayo kuli Yawe ukulingana no kupatulwa kwakwe, ukucilapo pafyo umwine engaitemenwa ukupeela. Afwile ukufikilisha ifyo alaile ukulingana ne funde lya bunasaliti.” Yawe aebele Mose ati, “Webe Aroni na bana bakwe abaume ukuti, aya e mashiwi balebomfya pakupaala abena Israeli, baletila, “Yawe alemupaala no kumubaka. Yawe alenge icinso cakwe cimusanikile, kabili amukwatile ne cikuuku. Yawe namulange icinso cakwe kabili amupeele no mutende. “Ifi efyo bakalalumbula ishina lyandi, ilyo balepaala abena Israeli, na ine kabili nkabapaala.” Pa bushiku Mose apwile ukwimika Itenti lyakwa Lesa, alisuba amafuta no kulilubwila kuli Yawe pamo ne fipe fyonse ifyabamo. Mose kabili asubile no bulambo pamo ne fibombelo fyabuko fyonse no kufilubwila kuli Yawe. Elyo abakalamba ba nko sha bena Israeli, intungulushi sha mayanda ya bashibo pamo nabo abaleangalila bonse abapendelwe, batuulile umutuulo. Baletele nge mituulo yabo pa cinso cakwa Yawe amaceleta mutanda ayafimbwa pamo ne ŋombe ikumi limo na shibili (12) ishilume. Intungulushi shibili shibili shaletele iceleta limo limo, elyo shaleta ne ŋombe imo imo. Ishi ŋombe shatuulilwe lwapantanshi ye Tenti lyakwa Lesa. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Pokelela ifyo batuula fyonse, pakuti balefibomfya mu mulimo wa mwi Tenti Lyakukumaninamo. Fipeele ku bena Levi balefibomfya ukulingana no mulimo cila umo ali nokubomba.” Kanshi Mose epakubuula iŋombe na maceleta afipeela na ku bena Levi. Abena Geshoni abapeele iŋombe shine na maceleta yabili, ukulingana ne fyalefwaikwa mu milimo yabo. Abena Merari abapeele amaceleta yane ne ŋombe cine konse konse, ukulingana ne fyalefwaikwa mu milimo yabo. Uwalebangalila bonse ni Itama mwana Aroni shimapepo. Lelo Mose tapeeleko abena Koati nangu kamo pa maceleta ne ŋombe, pantu bena ebalesenda ifipe fyamushilo pa mabeya ngo mulimo wabo. Ilyo ubulambo bwasubilwe amafuta elyo intungulushi shatwala umutuulo pantanshi yabuko pakubulubwila kuli Yawe. Yawe epakweba Mose ati, “Cila bushiku intungulushi imo ileleta umutuulo uwakulubwilapo kuli Yawe ubulambo.” Uwaishile tuula umutuulo pa bushiku bwantanshi ni Nashoni mwana Aminadabu uwa mu luko lwakwa Yuda. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo umo uwa silifa uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina tumashekeli ikumi limo iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile na sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi, Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Nashoni, umwana umwaume wakwa Aminadabu. Pa bushiku bwacibili uwaishile tuula umutuulo ni Netaneli mwana Suari, intungulushi ya luko lwakwa Isaka. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo umo wa silifa uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile na sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Netaneli mwana Suari. Pa bushiku bwacitatu uwaishile tuula umutuulo ni Eliabu mwana Eloni, intungulushi ya luko lwakwa Sebuloni. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo umo uwa silifa wafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile na sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Eliabu mwana Eloni. Pa bushiku bwacine uwaishile tuula umutuulo ni Elisuri mwana Shedeuri intungulushi ya luko lwakwa Rubeni. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika no musambilo umo wa silifa uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Elisuri mwana Shedeuri. Pa bushiku bwacisano uwaishile tuula umutuulo ni Shelumieli mwana Surishadai uwa mu luko lwakwa Simeoni. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo umo uwa silifa uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Shelumieli mwana Surishadai. Pa bushiku bwa mutanda uwaishile leta umutuulo ni Eliasafu mwana Deweli, intungulushi ya luko lwakwa Gadi. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo umo uwa silifa uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Eliasafu mwana Deweli. Pa bushiku bwa cine lubali uwaishile tuula umutuulo ni Elishama mwana Amiudi intungulushi ya mu luko lwakwa Efulemu. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo wa silifa umo uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Elishama mwana Amiudi. Pa bushiku bwa cine konse konse uwaishile tuula umutuulo ni Gamalieli mwana Pedasuri intungulushi ya mu luko lwakwa Manase. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo wa silifa umo uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Gamalieli mwana Pedasuri. Pa bushiku bwa pabula uwaishile tuula umutuulo ni Abidani mwana Gideoni intungulushi ya luko lwakwa Benjamini. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo wa silifa umo uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Abidani mwana Gideoni. Pa bushiku bwe kumi limo uwaishile tuula umutuulo ni Ahieseri mwana Amishadai intungulushi ya mu luko lwakwa Dani. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo wa silifa umo uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo na sukusuku umo, na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Ahieseri mwana Amishadai. Pa bushiku bwe kumi limo na bumo (11) uwaishile tuula umutuulo ni Pagieli mwana Okirani intungulushi ya mu luko lwakwa Asheri. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo wa silifa umo uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide iyafina amagramu umwanda umo ne kumi limo, iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Pagieli mwana Okirani. Kabili pa bushiku bwe kumi limo na shibili (12) uwaishile tuula umutuulo ni Ahira mwana Enani intungulushi ya mu luko lwakwa Naftali. Umutuulo atuulile ni mbale ya silifa iyafina kilo umo na citika, no musambilo wa silifa umo uwafina ukucila citika wa kilo, ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Fyonse fibili fyaleba ifyaisulamo ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ngo mutuulo wa cabunga. Elyo atuulile ne mbale imo iya golide tumashekeli ikumi limo iyaisulamo ububani. Atuulile ne ciponti cimo, sukusuku umo na kana ka mpaanga kamo akalume akalifye no mwaka umo, ifyakuleka ilambo lyakoca. Atuulile sawe umo uwakuleka umutuulo wakwelelwa pa bubifi. Kabili pakupeela umutuulo wakwampana, atuulile iŋombe shibili ishilume, basukusuku basano, basawe basano no twana twa mpaanga utulume tusano utuli no mwaka umo. Kanshi uyu ewali umutuulo wakwa Ahira mwana Enani. Iyi e mituulo intu intungulushi sha bena Israeli shatuulile pakulubwila Yawe ubulambo, ilyo babusubile amafuta. Batuulile imbale sha silifa ikumi limo na shibili (12), imisambilo ya silifa ikumi limo na ibili (12) ne mbale sha golide nasho ikumi limo na shibili (12). Cila mbale ya silifa yafinine kilo umo na citika, elyo cila musambilo wafinine ukucila citika wa kilo. Fyonse pamo ifya silifa fyafinine amakilo amakumi yabili na cine konse konse (28), ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Cila mbale ya golide iyaisula ububani yafinine amagramu umwanda umo ne kumi limo ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo. Imbale shonse ikumi limo na shibili isha golide shafinine ukucila panono pali kilo umo. Impendwa ya nama she lambo lyakoca yali ifiponti fya ŋombe ishilume ikumi limo na fibili (12), basukusuku ikumi limo na babili (12), utwana twa mpaanga utwa mwakafye umo umo utulume ikumi limo na tubili (12) pamo pene ne fyamituulo fya cabunga. Basawe ikumi limo na babili (12) bali ba mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi. Impendwa ya nama shakoca ilambo lyakwampana yonse yali amakumi yabili na shine (24) aya bacilume wa ŋombe, basukusuku bali amakumi mutanda (60), basawe amakumi mutanda (60), utwana twa mpaanga ishilume isha mwaka umo umo nato twali amakumi mutanda (60). Iyi yali e mituulo yakulubwila ubulambo kuli Yawe panuma babusubile amafuta. Ilyo Mose aingila mwi Tenti Lyakukumaninamo kukulanda na Yawe, aleumfwa ishiwi lyakwa Yawe lilelanda kuli ena ukufuma pa mulu wa Nkupiko ya Mbokoshi ya Cipangano apakufutilapo ifyabubifi, pakati ka bakerubi babili. Yawe aebele Mose ati, “Landa na Aroni, umwebe auti, nga wateka ifisaniko cine lubali, ulefiteka apakuti ulubuuto lulesanikila kuntanshi ya cakutekapo ifisaniko.” Aroni nao efyo acitile. Atekele ifisaniko apakuti filesanikila pantanshi ya cakutekapo ifisaniko ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Ifi efyo icakutekapo ifisaniko capangilwe. Capangilwe na golide iyo bafulila ku nondo, ukufumafye pamulu apafulilwe amaluba no kufika na panshi. Icakutekapo ifisaniko capangilwe ukulingana nefyo Yawe alangile Mose. Yawe aebele Mose ati, “Buula abena Levi no kubapatula ku bena Israeli bonse, ubasangulule no kubasangulula. Ucite ifi pakubasangulula. Ubasanse amenshi yakubasangulwila, bali nokubeya umubili onse elyo bacape ne fyakufwala fyabo, lyena ninshi baisangulula. Babuule iciponti cimo, pamo no mutuulo wa cabunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo amafuta. Elyo babuule ne ciponti cabubili icakutuula umutuulo wakufuta pa bubifi. Ukeminike abena Levi pa ntanshi ye Tenti Lyakukumaninamo no kulonganika ulukuta lonse ulwa bena Israeli bonse. Ukalete abena Levi pa cinso cakwa Yawe, kabili na bena Israeli bakatambalikepo amaboko yabo pa mitwe yabo. Aroni akalubwile abena Levi kuli ine ne Yawe ngo mutuulo wakutambika untu abena Israeli bantuula. Epakuti balebomba imilimo yakwa Yawe. Abena Levi nga batambalika amaboko pa mitwe ya bacilume wa ŋombe babili, umo ali nokutuulwa kuli Yawe ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi, elyo umbi nao nge lambo lyakoca ilyakufuta pa fyabubifi fya bena Levi. “Leka abena Levi beminine pantanshi yakwa Aroni na bana bakwe abaume no kubatuula ngo mutuulo wakutambika kuli Yawe. Ifi efyo ukapatula abena Levi ukufuma ku bena Israeli bambi, na bena Levi bakaba bandi. Nga wapwisha ukusangulula abena Levi no kubatuula ngo mutuulo wakutambika, elyo bakaleisa mukubomba umulimo wabo mwi Tenti Lyakukumaninamo. Bena mu bena Israeli ebafwile ukupeelwa onse kuli ine. Nalibacita abandi pa malo ya mabeli ya bana abaume aba mwanakashi onse umwina Israeli. Ibeli lyonse ilyaume mu Israeli, umuntu nangu inama, lyandi. Ilyo naipeye amabeli yonse mu Egupto, nalibapatwila kuli ne mwine. Lelo nalibuula abena Levi pa malo ya bana abaume bonse amabeli ya bena Israeli. Pali bonse abena Israeli napeela abena Levi kuli Aroni na bana bakwe abaume ngo bupe, pakuti balebombela abena Israeli umulimo wa mwi Tenti Lyakukumaninamo. Kabili ebo balebafutilako pa filubo, pakutila icinkunka tacibaponene nga bapalama mupepi ne cifulo camushilo.” Mose, Aroni no lukuta lonse ulwa bena Israeli bonse nabo bacitile abena Levi ngefyo Mose bamukonkomeshe kuli Yawe. Abena Levi nabo baisangulula, bacapa ne fyakufwala fyabo. Elyo Aroni abatuula ngo mutuulo wakutambika ku cinso cakwa Yawe. Kabili abafutilako na pa filubo pakuti basangululwe. Panuma ya ifi, abena Levi baingila mwi Tenti Lyakukumaninamo mukubomba imilimo yabo. Abalebangalila ni Aroni na bana bakwe abaume. Ngefyo Yawe akonkomeshe Mose, efyo bacitile abena Levi. Yawe aebele Mose ati, “Ifi efyo cili nokuba ku bena Levi. Abaume abali ne myaka amakumi yabili na isano (25) no kucilapo ebali nokulabombela mwi Tenti Lyakukumaninamo. Lelo bakalaleka ukubomba imilimo ya mwi Tenti Lyakukumaninamo nga bafisha imyaka amakumi yasano (50). Nga baleka, kuti baleafwako abena Levi banabo ukulabomba imilimo ya mwi Tenti Lyakukumaninamo, lelo tabafwile ukubomba iyi milimo, bena kwafwakofye. Kanshi ifi efyo wakulaakanya abena Levi imilimo.” Mu matololo ya Sinai mu mweshi wakubalilapo, mu mwaka walenga bubili apo abena Israeli bafumine mu calo ca Egupto, Yawe aebele Mose ati, “Uleke abena Israeli basefye Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, pa nshita yapimwa, Mukasefye pa nshita iyalinga pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) mu mweshi wine uyu, ukutendekafye lilya akasuba kawa. Mukakonke amafunde ne fipope fya pa nshikunkulu ye Pasaka.” Kanshi Mose epakweba abantu ukuti basefye inshikunkulu ye Pasaka. Abena Israeli epakusefya inshikunkulu ye Pasaka mu matololo ya Sinai lilya akasuba kawa, pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine mu mweshi wakubalilapo. Abena Israeli bacitilefye fyonse ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Lelo abaume bamo tabasefesheko Ipasaka pali ubo bushiku pantu bali abakowela ico bakumishe ku citumbi ca muntu. Kanshi abo bantu epakuya kuli Mose na Aroni pa bushiku bwine bulya no kumweba abati, “Ifwe tuli abakowela pantu natukumya ku citumbi ca muntu, nomba bushe cinshi batulesesha ukutuula umutuulo kuli Yawe pamo na bena Israeli banensu pa nshita yapimwa?” Mose abasuka ati, “Pembeleni muleke ŋumfwe ifyo Yawe alalanda pali imwe.” Elyo Yawe aebele Mose ati, “Eba abena Israeli ati, umo pali imwe nangu pa bana benu nga aikowesha ico akumishe ku citumbi ca muntu, nangu ico ali kumbi pa bulendo, kuti nalyo line basefya inshikunkulu yakwa Yawe iye Pasaka. Mu mweshi wabubili emo bafwile ukusefya pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) cilya akasuba kawa. Bali nokulya umwana wa mpaanga, kumo ne mikate ishatutumuka ne misalu iyalula. Beshapo nelyo kamo akakuti kafika ku ulucelo, nangu ukutoba amafupa ya nama tabafwile kutoba iyoo. Ilyo balesefya inshikunkulu ye Pasaka bakonke amafunde yonsefye. Nomba umuntu nga ali uwasanguluka, kabili tali pa bulendo, lelo akaanafye ukusefya inshikunkulu ye Pasaka, uyo muntu wakutamfyafye mu bantu bandi, pantu akaana ukutuula umutuulo kuli Yawe pa nshita yapimwa. Uyo muntu ailetelelafye umwine ku bubifi bwakwe. Ngo mwinafyalo uo mwikala nankwe nao alefwaya ukusefyako inshikunkulu yakwa Yawe iye Pasaka, nasefyeko, lelo akonke amafunde ne fipope fya nshikunkulu yonsefye. Amafunde yakukonka mukakwate yamo yene ku muntu onse, nangu abe umwinafyalo nangu umukaya.” Ubushiku Itenti lyakwa Lesa ilya Cipangano lyapwile ukwimikwa, ikumbi lyaishile likupa. Ukufuma icungulo ukufika ulucelo, ikumbi lyakupile Itenti lyalemoneka ngo mulilo. Efyo kanshi catwalilile ukuba, akasuba ikumbi lyalelikupa elyo bushiku lyalemoneka ngo mulilo. Lyonsefye ilyo ikumbi lyaima pe Tenti lyakwa Lesa, abena Israeli nabo balefuma pali ilya nkambi, kabili apo ikumbi lyaiminina, nabo epo bacita inkambi. Abena Israeli balekuuka pa nkambi ilyo Yawe abeba ukukuuka, kabili ilyo abeba ukucita inkambi balecita. Tabalefuma pa nkambi ikumbi nga nalikupa Itenti lyakwa Lesa. Ikumbi nga lyaikala pe Tenti lyakwa Lesa pa nshita itali, abena Israeli nabo baleikalafye pali iyo nkambi mukunakila ifyo Yawe abakonkomeshe. Limo limo ikumbi lyaleikala pamulu we Tenti lyakwa Lesa inshiku ishinonofye. Yawe nga abakonkomesha ukuti bacite inkambi ninshi kucita, elyo kabili nga atila bafume pa nkambi ninshi kufumapo. Inshita shimo ikumbi lyaleikalafye ukufuma icungulo ukufika ulucelo, kabili ilyo lyaima mu lucelo nabo baleima ukufuma pali iyo nkambi. Cibe bushiku nangu akasuba, inshita yonse ikumbi lyaima nabo ninshi kwima. Ikumbi nga lyaikala pamulu we Tenti lyakwa Lesa inshiku shibili, nangu umweshi umo, nangu umwaka umo na bena Israeli nabo ninshi baleikala apo pene pa nkambi ukwabula ukuselapo. Nomba nge kumbi lyaima, nabo ninshi kufumapo. Balenakila ifyo Yawe abeba ukupitila muli Mose. Yawe nga abakonkomesha ukuti bacite inkambi ninshi kucita, elyo kabili nga Yawe abakonkomesha ukufuma pa nkambi ninshi kufumapo. Yawe aebele Mose ati, “Panga amapenga yabili aya silifa ayo bafulila ku nondo ayakwitilako ulukuta lonse ulwa bena Israeli pamo no kubeshibishako pakufuma pa nkambi. Nga balisha amapenga yonse yabili, ulukuta lwa bena Israeli lonse ninshi kwisa longana pantanshi yobe pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Nga limofye elyalila, ninshi intungulushi, abakalamba ba nko sha bena Israeli, eshili nokulongana pantanshi yobe. Likalati ipenga nga lyalila, ninshi inko shacitile inkambi ku kabanga kwima ukufuma pa nkambi. Ilyo kabili ipenga lyabubili lyalila inko shacitile inkambi shabela ku kapinda ka ku kulyo nasho shili nokufuma pa nkambi. Kanshi ukulisha kwe penga kukaba e cishibilo cakufuma pa nkambi. Pakwita abantu bonse pamo mulelisha amapenga, lelo likalalila umusowa umo wine. Bamwana Aroni abaume, bashimapepo, ebafwile ukulisha amapenga. Ili e funde muli nokukonka umukakonkanina inkulo shenu shonse. Ilyo mwalalwa inkondo no mulwani wenu uukalamucusha mu calo cenu, mukaleikatisha ukulisha amapenga, na Yawe Lesa wenu akamwibukisha no kumupususha ku balwani benu. Kabili mukalelisha amapenga na pa nshita shenu ishakusansamuka, pa nshikunkulu ishasontwa, na pa nshikunkulu yakutampa umweshi upya. Mukalelisha amapenga pakuleka amalambo yakoca na pakupeela umutuulo wakwampana. Ifi fikaba ifyakumwibukishako kuli Yawe Lesa wenu. Nine Yawe Lesa wenu.” Pa bushiku bwalenga amakumi yabili (20), mu mweshi wabubili, mu mwaka walenga bubili, ikumbi lyalimine ukufuma pe Tenti lyakwa Lesa ilya Cipangano. Abena Israeli nabo epakwima ukufuma pa nkambi ya mu matololo ya Sinai, balati bafuma apa baya pambi mpaka ikumbi lyaiminina mu matololo ya Parani. Baimine no kuya umuku wakubalilapo ukulingana nefyo Yawe akonkomeshe Mose. Aba mu ciputulwa ca nkambi yakwa Yuda ebabalilepo ukwima no luunga lwabo, baleba mu mpuka mu mpuka. Uwalebatungulula ni Nashoni mwana Aminadabu. Netaneli mwana Sua, nao ewaletungulula impuka ya luko lwakwa Isaka, kabili Eliabu mwana Eloni, nao aletungulula impuka ya luko lwakwa Sebuloni. Elyo bapangulula Itenti lyakwa Lesa, abena Geshoni na bena Merari abalelisenda nabo baima. Abalekonkapo ukwima ba mu ciputulwa ca nkambi yakwa Rubeni no luunga lwabo, mu mpuka mu mpuka. Uwalebatungulula ni Elisuli mwana Shedeuri. Shelumieli mwana Sulishadai, ewaletungulula impuka ya luko lwakwa Simeoni, kabili Eliasafu mwana Deweli, nao ewaletungulula impuka ya luko lwakwa Gadi. Elyo abena Koati baima, basenda ifyamushilo. Itenti lyakwa Lesa bali nokusanga naliimikwa kale libe tabalafika. Abalekonkapo ukwima ba mu ciputulwa ca nkambi yakwa Efulemu no luunga lwabo, mu mpuka mu mpuka. Uwalebatungulula ni Elishama mwana Amiudi. Gamalieli mwana Pedasuri, ewaletungulula impuka ya luko lwakwa Manase, kabili Abidani mwana Gideoni, nao alatungulula impuka ya luko lwakwa Benjamini. Na pakulekelesha abaleshalila kunumafye ya bonse, ba mu ciputulwa ca nkambi yakwa Dani no luunga lwabo, nabo baima mu mpuka mu mpuka. Uwalebatungulula ni Aiesa mwana Amishadai. Pafieli mwana Okirani, ewaletungulula impuka ya luko lwakwa Asheri, kabili Aila mwana Enani, nao aletungulula impuka ya luko lwakwa Naftali. Kanshi ifi efyo impuka sha bena Israeli shalekonkana pakwenda nga shafuma pa nkambi. Elyo Mose aebele Hobabu mwana Reueli umwina Midiani shifyala wakwa Mose ati, “Ifwe nomba twalaima ukuya ku ncende iyo Yawe atile, ‘Nkaipeela kuli imwe.’ Natuleya bonse na ifwe tukaya kucitila ubusuma, pantu Yawe alaya Israeli ifintu ifisuma.” Hobabu nao ayaswike ati, “Awe, ine nshakonke, nalabwelelamofye ku calo candi, kabili ku bantu bandi.” Lelo Mose nao atile, “Napapata wiya utushe iyoo. Niwe wishibe apo twingacita inkambi mu matololo, kabili iwe kuti waba amenso yesu. Nga cakuti iwe twaya nobe, ninshi ifwe tukaya kwakanyako ifisuma fyonse ifyo Yawe akatupeela.” Kanshi elyo baimine ukufuma pa lupili lwakwa Yawe, baendele inshiku shitatu. Muli ishi nshiku, Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe lyonse eyaleba pantanshi, pakufwaya incende iyo bengacitapo inkambi. Ikumbi lyakwa Yawe lyali pa mulu wabo mu nshita ya kasuba ilyo baimine ukufuma pa nkambi. Ilyo lyonse Imbokoshi ya Cipangano yaleima Mose alesosa ati, “Ima, we Yawe! Abalwani bobe bengapasangana, na bakupata leka bafulumuke ku cinso cobe.” Kabili lyonsefye ilyo baletula Imbokoshi ya Cipangano, Mose alesosa ati, “Bwela, we Yawe ku mintapendwa ya makana yakwa Israeli.” Kabili abantu bailishenye kuli Yawe mu matwi yakwe pa mulandu wa kucula kwabo. Nao Yawe pakumfwa, afulwa nganshi. Elyo umulilo ukufuma kuli Yawe wapile pali bena no koca imbali shimo isha ku mpela ya nkambi. Elyo abantu balila mutuule kuli Mose. Nao Mose apepa kuli Yawe, awe no mulilo washima. Eco ilya ncende baitile Tabera, pantu umulilo wafumine kuli Yawe no kuboca. Nomba abenafyalo abali mu bena Israeli balafwaisha ifyakulya fimbi. Abena Israeli nabo nakabili balalila abati, “Yangu ukwakumona inama shakulya! Twaibukisha isabi twalelya ilishili lyakushita, kabili ne fibimbi, amameloni, amaliki, kanyense na galiki ifyo twalelya. Nomba ifwe kwalifita na ku mukoshi, tatumona nangu cimo kanofye maana inshiku shonse!” Maana ali nge nseke sha kolianda, kabili alemoneka nge cinyamuti. Abantu baleya mukukusa, elyo bapela nangu ukutwa mwibende. Balemwipika mu nongo no kupangako imikate. Mukulya, aleumfwika ngo mukate bapangile ku mafuta ya miolifa. Ilyo umume wawila pa nkambi ubushiku, elyo maana nao alepona. Mose aumfwile uko abantu balelila, cila lupwa pa mwinshi we tenti lyabo. Yawe abafulilwa nganshi, na Mose asakamana apakalamba. Aipusha Yawe ati, “Bushe cinshi waletela ubu bwafya pa mubomfi obe? Bushe cinshi ncitile icishikusekeshe, pakuti untwike icisendo icakula ifi ica bantu bonse aba? Bushe nine naimite aba bantu bonse? Bushe nine nabafyele? Nga kanshi cinshi ico ulenjebela ukuti ndebasenda mu maboko yandi, nga filya umuleshi asenda akanya, ku calo ico walaile ifikolwe fyabo no mulapo? Bushe ni kwi ningafumya inama shakulisha abantu bonse aba? Balelilila kuli ine abati, ‘Tupeele inama tulye!’ Ine nekafye teti mbasende abantu bonse aba, icisendo cafinisha kuli ine! Ifi nga efyo ukalancita, ninshi unjipayefye nombaline. Nga waŋumfwilako uluse, uleke mfwefye, pakuti nipita mu bubi ubwakuti bungonaule.” Yawe aebele Mose ati, “Nonganikila abakalamba ba bena Israeli amakumi cine lubali (70), abo waishiba ukuti e ntungulushi sha bantu kabili babomfi babo. Ubalete kwi Tenti Lyakukumaninamo eko bese beminine pamo nobe. Ine ndeika kukulanda na iwe kulya, kabili ndeisa buulapo amaka yamo aya Mupashi uo nabika pali iwe no kuyabika na pali bena. Ebakulakwafwako ukusenda icisendo ca bantu abo uli nabo, epakuti wilasenda ici cisendo weka. Kebe abantu auti, muisangulule mwe bene pakuipekanya ku bushiku bwa mailo ilyo mukalya inama. Yawe alyumfwile ilyo mwalilile amuti, ‘Yangu nani aletupeela inama yakulya! Twali bwino mu Egupto!’ Nomba Yawe alamupeela inama iyakuti mulye. Tamwakalyefye pa bushiku bumo, nangu pa nshiku shibili nangu shisano, nangu pa nshiku ikumi, nangu pa nshiku amakumi yabili, lelo umweshi umo uutuntulu, mpakafye inama shikalefumina na mu myona yenu, kabili shikamutendushe. Pantu imwe namusuula Yawe uwikala na imwe, kabili mwailishenye pa cinso cakwe amuti, ‘Bushe cinshi twafumine ku Egupto?’” Mose nao aebele Yawe ati, “Pano ndi pakati ka bantu amakana imyanda mutanda (600,000) abaleenda pa makasa, elyo na iwe watila uli nokubapeela inama shakulyafye umweshi umo uutuntulu! Bushe kuti baipaya iŋombe, imbushi ne mpaanga ishingabakumana bonse aba? Bushe nga babepaila isabi lyonse lya muli bemba kuti lyabakumana bonse aba?” Yawe ayaswike Mose ati, “Bushe ukuboko kwakwa Yawe kwalipipisha? Nomba uli nokumona ico nalanda nga cili nokuba icishinka kuli iwe!” Elyo Mose afumine no kuya eba abantu ifyo Yawe amwebele. Akolonganya ne ntungulushi amakumi cine lubali (70), no kubemika ukushinguluka Itenti. Kanshi Yawe nao aikila mwikumbi no kulanda na Mose, abuula no Mupashi uwali pali Mose, aubika na pa ntungulushi amakumi cine lubali (70). Ilyo Umupashi waikala pali shena, shalasesema, lelo tashatalile ashisesema nakabili. Lelo kwashele abaume babili mu nkambi, amashina yabo ni Elidadi na Medadi. Nabo bene bali pa mpendwa ya ntungulushi, nomba bena tabaile kwi Tenti. Nomba mulya mwine mu nkambi nabo Umupashi waishile pali bena, no kulasesema balasesema. Umulumendo umo aile ulubilo kukweba Mose ati, “Elidadi na Medadi balesesema mu nkambi.” Elyo Yoshua mwana Nuni, kafwilisha wakwa Mose mu milimo ukufumafye mu bulumendo bwakwe, alanda no kusosa ati, “Mose, we mfumu yandi, baleshefye!” Nao Mose amwasuka ati, “Bushe iwe uli no bufuba palwa ine? Ala kuti natemwa bonse abantu bakwa Yawe baba bakasesema nga Yawe kuti abika Umupashi wakwe pali bena!” Kanshi Mose ne ntungulushi sha bena Israeli epakubwelelamo ku nkambi. Elyo Yawe atumine umwela ukufuma pali bemba, wasenda inkwale ukushileta ku nkambi. Shashinguluka inkambi konse konse ukufika napo umuntu engenda ubushiku bumo uku noku, kabili ukuya mu mulu ukufuma pa mushili mita umo. Kanshi akasuba konse no bushiku bonse kabili no bushiku bwakonkelepo abantu baile baleikatafye inkwale. Takwali uwafililwe ukulonganika inkwale ukufika pa cipimo ca bahomeri ikumi limo. Elyo bashikanika na mu mbali ya nkambi. Ilyo inama shali tashilapwa isho balelya, Yawe alibafulilwe abatumina icikuko icibi nganshi. Nabo epakwinika ilya ncende ishina ukuti ni pa Kibroti Hatafa, pantu palya pene epo bashiikile abantu abalefwa ku cikasha. Ukufuma ku Kibroti Hatafa abena Israeli baile cita inkambi ku Haseloti eko baikala. Miriamu na Aroni baleisosha pali Mose pa mulandu wakuupa umwanakashi umwina Kushi, pantu ca cine aupile umwina Kushi. Balalanda abati, “Bushe Yawe alandila muli Mose ekafye? Bushe talandila na muli ifwe bene?” Kabili Yawe nao aumfwa ifyo balelanda. Nomba Mose ali umuntu uwafuuka nganshi ukucila abantu bonse mpanga yonse pano isonde lyonse. Apopene Yawe aebele Mose, Aroni na Miriamu ati, “Imwe bonse batatu iseni kunse kwi Tenti Lyakukumaninamo.” Elyo bonse batatu baya. Elyo Yawe epakwikila mu ntumba ye kumbi pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, epo aiminina no kwita Aroni na Miriamu. Ilyo bonse babili baile lwa pantanshi, Yawe alabeba ati, “Nomba, umfweni amashiwi yandi! Nga kasesema wakwa Yawe ali pakati kenu, ndaisokolola kuli ena mu fimonwa, ndalanda nankwe mu filoto. Nomba caibela ku mubomfi wandi Mose, wena wacishinka mu ŋanda yandi yonse. Eico wena pakulanda nankwe tulamonana, tulanda apabuuta tuutu kabili te mu mapinda. Ena alimona ne cata candi ine ne Yawe! Nomba imwe cinshi mushatiinine ukuisosha pa mubomfi wandi Mose?” Yawe epakubafulilwa nganshi, kabili afumapo. Ilyo ikumbi lyafuma pa mulu we Tenti Lyakukumaninamo, Miriamu apo aiminine alwala ifibashi, abuutapo na tuutu ngo bunga bwa mfula. Aroni ati aloleshe Miriamu, amumona ne fibashi. Aroni aeba Mose ati, “We mfumu yandi, napapata, witukanda pantu natubifya mu bupuba bwesu. Wileka abe nga kapopo kafyalwa mwifumo lyakwa nyina no mubili uwaliwa lubali.” Elyo Mose epakulilila kuli Yawe ati, “We Lesa, napapata muposhe!” Yawe ayaswike ati, “Nga cakuti wishi amufwishile amate pa menso, bushe Miriamu nga tasebene inshiku cine lubali? Kanshi mwisalileni kunse ya nkambi pa nshiku cine lubali, na panuma elyo bakamubweshe.” Elyo Miriamu baya mwisalila kunse ya nkambi pa nshiku cine lubali, na bena Israeli tabafumine pa nkambi mpaka Miriamu bamubwesha. Panuma ya ifyo, elyo bafuma ku Haseloti, bayacita inkambi mu matololo ya Parani. Yawe aebele Mose ati, “Salamo intungulushi imo imo ukufuma muli cila cikolwe ca luko, kabili ushitume nge nengu shiye lengula icalo ca Kenani, ico ndi nokupeela ku bena Israeli.” Mose acita ngefyo Yawe amukonkomeshe, atuma intungulushi ukufuma ku matololo ya ku Parani. Bonsefye bali ni ntungulushi sha bena Israeli. Amashina yashiko ni aya. Shamua mwana Sakuri, uwa mu luko lwakwa Rubeni. Shafati mwana Hori, uwa mu luko lwakwa Simeoni. Kalebu mwana Yefune, uwa mu luko lwakwa Yuda. Igali mwana Yosefu, uwa mu luko lwakwa Isaka. Hoshea mwana Nuni, uwa mu luko lwakwa Efulemu. Paliti mwana Rafu, uwa mu luko lwakwa Benjamini. Gadieli mwana Sodi, uwa mu luko lwakwa Sebuloni. Gadi mwana Susi, uwa mu luko lwakwa Yosefu, e luko lwakwa Manase wine. Amieli mwana Gemali, uwa mu luko lwakwa Dani. Seturi mwana Mikaeli, uwa mu luko lwakwa Asheri. Nabi mwana Fofisi, uwa mu luko lwakwa Naftali. Geueli mwana Maki, uwa mu luko lwakwa Gadi. Aya e mashina ya bantu Mose atumine kukulengula icalo ca Kenani. Mose elyo ainika Hoshea mwana Nuni, ishina lya Yoshua. Pakubatuma kukulengula icalo ca Kenani, Mose abebele ati, “Muye mwingilile ku matololo ya Negebu, elyo muye na mu calo ca mpili. Muye mona ifyo icalo caba, na bantu bekalamo nga balikosa nangu tabakosa, nga balifula nangu tabafula. Bushe calo ca musango nshi baikalamo? Cisuma nangu cibi? Misumba ya musango shani baikalamo? Bushe, misumba ya malinga nangu iyoo? Ngo mushili waba shani? Untu wafunda nangu iyoo? Nge miti, emo yaba nangu iyoo? Muyeshipafye, na pakubwela mukaleteko ne fisabo fimo ifikula muli cilya calo.” Cali pa nshita ifisabo fyantanshi ifya myangashi fitendekelapo ukufiluka. Aba bantu baile no kulengula icalo ukutendekalafye ku matololo ya Sini no kuya shintafye na ku Rehobu, mupepi na ku Lebo Hamati. Baingilile ku matololo ya Negebu elyo baisa na ku musumba wa Hebuloni, uko Ahimani, Sheshai na Talimai aba mu lupwa lwakwa Anaki baleikala. Umusumba wa Hebuloni wakuulilwe imyaka cine lubali ninshi umusumba wa Soani uwa mu calo ca Egupto taulakulwa. Ilyo bafikile mwishika lya Eshikoli, eko bateta umusambo wa cisansangu ca myangashi icafina nganshi. Abantu babili ebacipinga pakucisenda ku mutembo. Basendako na mateke na makunyu. Ico cine calenga nokuti iyi ncende bainike ne shina lye shika lya Eshikoli, pantu eko abena Israeli batetele icisansangu cilya ica myangashi. Ilyo papwile inshiku amakumi yane (40), inengu shabweluluka kukulengula icalo. Elyo baisa kuli Mose na Aroni, na ku lukuta lonse ulwa bena Israeli ku Kadeshi mu matololo ya Parani nokubashimikila ifyo bamwene. Babalanga ne fisabo baleteleko ukufuma kuli cilya calo. Bashimikila Mose abati, “Twaile lengula icalo ico watutumineko, kabili cine cine mufumfumuka umukaka no buci, nefi e fisabo fyaciko. Lelo abantu bekalamo, bena bamaka nganshi ne misumba yabo nayo ikalamba icine cine kabili ya malinga ayakosa. Kabili twamweneko na ba mu lupwa lwakwa Anaki. Abena Amaleki ebekala mu Negebu, elyo abena Hiti, abena Yebusi na bena Amoli bekala mu calo ca mpili. Kabili abena Kenani bena bekalila mu lulamba lwa bemba na ku lulamba lwa mumana wa Yordani.” Kalebu atalalike abantu pa cinso cakwa Mose, “Tufwile ukuya poka cilya calo no kwikalamo pantu natukwata amaka yakuya cimfya.” Lelo abantu abaile na Kalebu batile, “Ifwe tatukwete maka yakuya lwisha balya bantu. Abantu abekala muli cilya calo bamaka ukutucila.” Elyo basalanganya ilyashi lyabufi ku bena Israeli pa mulandu wa calo cintu baile lengula. Batile, “Icalo twaile lengula, calo iconaula abantu bekalamo. Abantu bonse abo twamwene muli ici calo, bantu abalunduka nganshi. Kabili twalimweneko na Banefilimu (Abana bakwa Anaki e bamo aba mu mutundu wa Banefilimu). Ifwe twalemonekafye kwati fipaso mu menso yesu, nabo bene efyo baletumona.” Ulukuta lonsefye ulwa bena Israeli lwapuminemo imisowa, lwalilile ubushiku bonse. Bonsefye abena Israeli balailishanya kuli Mose na Aroni, abati, “Nga caliweme atufwila mu calo ca Egupto, nangu ukufwila muno mwine mu matololo! Cinshi ico Yawe aletutwalila muli cilya calo kukufwilafye mu nkondo? Abakashi besu na bana bakabekata bunkole. Bushe teti ciwame ukuti ifwe twabwelelamo ku Egupto?” Kabili balasoshanya abati, “Natusale intungulushi tubwelelemo na ku Egupto!” Elyo Mose na Aroni bawile ubukupeme pa cinso ca lukuta lonse ulwa bena Israeli ulwalongene. Elyo Yoshua mwana Nuni na Kalebu mwana Yefune abali pa baile kukulengula icalo, balepaula ifyakufwala fyabo, baeba no lukuta lonsefye ulwa bena Israeli abati, “Icalo twapitilemo kukulengula cisuma nganshi. Yawe nga asansamukila muli ifwe, akatutwala muli cilya calo no kucipeela kuli ifwe, icalo umufumfumuka umukaka no buci. Nomba, mwisangukila Yawe. Kabili mwitiina balya bantu bekalamo pantu bena tukabaminafye. Icakubacingilila nacifuma pali bena, lelo Yawe ali na ifwe. Eico mwibatiina iyoo.” Lelo ulukuta lwa bena Israeli lonse lwalelanda pakubatoba amabwe. Elyo apopenefye abena Israeli bonse bamona ubucindami bwakwa Yawe pamulu we Tenti Lyakukumaninamo. Yawe aebele Mose ati, “Bushe aba bantu bakaleka lilali ukunsuula? Bushe ni lilali bakaleka ukukanancetekela, nangu nabacitile ifipeshamano ifingi? Ine nkabaponesha icikuko no kubaposafye, lelo iwe nkakucita umushobo ukalamba, kabili uwamaka nganshi ukubacila.” Lelo Mose asosele kuli Yawe ati, “Nomba abena Egupto bali nokumfwa pali ici! Pantu ni ku maka yobe wafumishe aba bantu kuli bena! Kabili bakebako abekala muli ici calo pali ici. Balya bantu balyumfwa kale ukuti iwe we Yawe waba naba bantu, ulamoneka ku cinso cabo, ne kumbi lyobe liba pa mulu wabo. Ulabatangilila mu ntumba ye kumbi akasuba, elyo ubushiku ubatangilila mu ntumba ya mulilo. Nomba nga waipaya aba bantu bonse pa nshita imo, imitundu yonse iyaumfwa ululumbi lobe ikatila, ‘Yawe nafilwa ukufisha abantu mu calo abalaile no mulapo ukubapeela, eco abepaila mu matololo.’ Kanshi nomba shilanga amaka yobe ukulingana ngefyo wasosele ilyo watile, Yawe tafulwa bwangu, kabili alikwatisha icitemwiko icishipwa. Abelela uluse pa bubifi na bucisanguka. Lelo tafilwa ukukanda abamilandu, akanda abana pa bubifi bwa bashibo ukufikafye na ku nkulo yalenga butatu elyo ne yalenga bune. Kanshi ukulingana ne citemwiko icishipwa wakwatisha, belelako aba bantu uluse pa bubifi bwabo. Nga filya fine wababelela uluse ukutula apo bafumina ku Egupto ukufika na nomba.” Yawe epakwasuka ati, “Ine nababelela uluse ngefyo walomba. Nomba, mu cine cine napalifye ne Mumi, no bucindami bwandi ne Yawe ubwakumana icalo conse, pali aba bantu tapali nelyo umo uwamona ubucindami bwandi ne fipeshamano nacitile mu Egupto na mu matololo, lelo tabambeela kabili banjesha imiku ikumi limo, tapali nelyo umo uukamona icalo nalaile no mulapo kuli bashibo. Onse uwansuula takacimone iyoo. Kanofye umubomfi wandi Kalebu, uwaba no mutima uwaibela kabili alambeela no mutima onse. Ine nkamufisha mu calo aile lengula, na ba mu lupwa lwakwe bali nokubuula cilya calo cikabe icacishilano. Nomba apo abena Amaleki na bena Kenani ebekala mu mawanga, mukabwelulukeko mailo no kulola ku matololo, mukalungame mu nshila yalola kuli Bemba Wakashika.” Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Bushe ulu lukuta lubi lukaleka lilali ukuilishanya palwa ine? Ine niŋumfwa ifintu abena Israeli baleilishanyapo! Kanshi mubebe amuti, ‘mu cine cine, napalifye ine ne Mumi, efyasosa Yawe, ndemucitilafye fyonse ukulingana ngefyo ŋumfwile musosele. Bonsefye imwe mwe bali ne myaka yakufyalwa amakumi yabili (20) no kucilapo mwe bapendelwe, kabili mwe bailishenye pali ine, mukafwila muli yano matololo. Tapakabe nangu umo pali imwe uukengila mu calo ico naimishepo ukuboko pakulapa ukumupeela kanofye Kalebu mwana Yefune na Yoshua mwana Nuni. Abana benu abo mwatila bali nokusendwa ifitapwa, ebo ine nkafisha mukuipakisha muli ici calo ico imwe mwasuula. Lelo imwe mukafwila mu matololo. Abana benu bakaba bakacema mu matololo pa myaka amakumi yane (40). Bakulaculila pa mulandu wa bucintomfwa bwenu, mpaka no wakulekelesha muli imwe akafwile mu matololo. Pa myaka amakumi yane (40), cila mwaka ukulingana ne nshiku amakumi yane (40) isho mwapwile pakulengula icalo, mwakulacula pa mulandu wa bubifi bwenu, kabili elyo mukeshiba ifyo ukunsangukila kwaba.’ Nine Yawe nasosa, kabili mu cine cinefye efyo ndi nokucita kuli mwe lukuta lubi ulwaikatana pamo mukuilishanya pali ine. Bonsefye bakafwila muno mwine mu matololo, eikaba e mpela yabo.” Abantu abo Mose atumine kukulengula icalo, ababwelele no kulenga ulukuta lonse ulwa bena Israeli ukulaisosha kuli Yawe pakusalanganya ilyashi ukuti icalo cibi, pa bufi bwabo balifwile ku cikuko pa cinso cakwa Yawe. Pa baile kukulengula icalo ikumi limo na babili (12), abapuswikekofye ni Yoshua mwana Nuni na Kalebu mwana Yefune. Ilyo Mose aebele abena Israeli bonse aya mashiwi, balilile icibi nganshi. Kacelocelo ubushiku bwakonkelepo, baimine ukulola ku calo ca mpili. Basosa abati, “Cisuma natubifya! Kanshi natuleyafye ku cifulo Yawe atulaya.” Mose nao epakubeba ati, “Nga cinshi ico mulekaanina ukubeela Yawe? Muli nokufilwa! Mwiya nako pantu Yawe tali na imwe iyoo. Abalwani benu balemucimfya. Pantu abena Amaleki na bena Kenani baleya mulwisha no kumucimfya ku lupanga ico mwalisangukila Yawe. Apo Yawe tali na imwe, muleya fwa ku lupanga.” Nomba bena babikilepofye ukuya ku calo ca mpili, lelo Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe yashele mu nkambi pamo na Mose. Elyo abena Amaleki na bena Kenani abaleikala muli cilya calo ca mpili, babekilila no kubasansa, babapumaula no kubatentemusha ulupili ukufikafye na ku Homa. Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli, ubebe auti, nga mwaingila mu calo ndi nokumupeela pakuti emo mukaleikala, mukaletuula Yawe amalambo yakoca ukufuma pa ŋombe nangu pa mukuni, ukuba icena cisuma icakusekesha Yawe, nangu umutuulo wakoca nangu amalambo ya pa mulandu wa filayo nangu aya bupe bwakuitemenwa, nangu imituulo ya pa nshikunkulu shenu. Elyo uyo onse uwatuula umutuulo kuli Yawe, ali nokubikapo umutuulo wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino icapekumi cimo ca ku cipimo ca efa, ubwasanshiwamo ne cipimo ca pakati ka citika wa hini wa mafuta ya miolifa. Atuule ne cipimo ca pakati ka citika wa hini wa mwangashi ngo mutuulo wa cakunwa ukulunda pa mutuulo na pelambo lyakoca ilya cila mwana wa mpaanga. Pali sukusuku umo muli nokutuula umutuulo wa cabunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino utwapekumi tubili twa ku cipimo ca efa, ifyasanshiwamo ne cipimo mupepi na citika wa hini wa mafuta ya miolifa. Atuule no mwangashi icipimo mupepi na citika wa hini ngo mutuulo wa cakunwa. Fituulwe ukuba icena cisuma icakusansamusha Yawe. Nga mwapekanya iŋombe ilume ngo mutuulo wa cakoca nangu ilambo, pa mulandu wa mulapo nangu mutuulo wakwampana kuli Yawe, pa ŋombe muli nokulundapo umutuulo wa cabunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino utwapekumi tutatu twa ku cipimo ca efa, ubwasanshiwamo ne cipimo ca citika wa hini wa mafuta ya miolifa. Kabili ali nokuleta umutuulo wa cakunwa icipimo ca citika wa hini wa mwangashi pakuba umutuulo wakoca pa mulilo kukuba icena cisuma icakusansamusha Yawe. Kanshi uyu e musango wakupekanishishamo cila iŋombe, sukusuku na kana ka mpaanga nangu aka mbushi. Inama shakutuula ilambo nangu shingafula shani, mukalecita ifyo fine kuli cila imo. Onsefye umukaya umwina Israeli ali nokucita ifi fintu pakuleta umutuulo wakoca pa mulilo, kukuba icena cisuma icakusansamusha Yawe. Pa mulandu wa nkulo shikesa, ilyo umwinafyalo nangu uuli onse uwikala na imwe atuula umutuulo wakoca pa mulilo, uwakuba icena cisuma icakusansamusha Yawe, nao wine afwilefye ukucita cimo cine ifyo na imwe mucita. Mwe bena Israeli, pamo pene na benafyalo abo mwikala nabo, ili lifunde lyamuyayaya ilyo mukalakonka mu nkulo shikakonkapo. Imwe na benafyalo, mukabafye cimo cine pa cinso cakwa Yawe. Amafunde ne fipope fikaba fimo fine kuli imwe na ku benafyalo abo mwikala nabo.” Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli no kubeba auti, nga mwaingila mu calo ico ndi nokumutwalamo, kabili nga mwalalya icakulya ca muli ici calo, mukalefumyapo fimo ifyamutuulo kuli Yawe. Ku bunga bwenu ubwantanshi mukalepangako umukate no kuutuula nga filya fine mutuula umutuulo wa pa kupwa kwa kusokola iŋanu. Mu nkulo shenu shonse ishikakonkapo, mukaletuula umutuulo kuli Yawe ku mukate mukabalilapo ukupanga. “Nomba nga mwafilwa mukukanaishiba ukusunga ifi fipope fyonse fintu Yawe apeela Mose, icipope conse ico Yawe apeele Mose ukufuma pa bushiku Yawe abapeele ukupita na mu nkulo shonse ishikakonkapo, nga mwacita mukukanaishiba, no lukuta lonse talwishibe, lyena ninshi ulukuta lonse luli nokutuula iciponti ngo mutuulo wakoca uwakuba icena cisuma icakusekesha Yawe. Kabili mubikepo ne fifwaikwa pa mutuulo wa cabunga no wa cakunwa, elyo na sawe uwa mutuulo wa pa fyabubifi. Shimapepo ali nokufutilako ulukuta lonse ulwa bena Israeli pa bubifi bwabo pakuti lubelelwe uluse, pantu ulukuta talwabifishe ku mufulo iyoo. Kabili batuula kuli Yawe umutuulo wakoca no wakwelelwa pa fyabubifi fyabo. Ulukuta lonse ulwa bena Israeli pamo na benafyalo abekala nabo bakabelelwa uluse, pantu bonsefye balibifishe ukwabula ukwishiba. “Lelo ngo muntufye umo ewabifishe mukukanaishiba, ali nokutuula akabushi akakota aka mwaka umo, ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Shimapepo ali nokufutilako uyo muntu pa cinso cakwa Yawe, pakuti abelelwe uluse pa fyabubifi fyakwe acitile mukukanaishiba. Kanshi nga bamufutilako, lyena ali nokubelelwa uluse. Ili line funde limo line e lyakukonka umuntufye onse uwabifya mukukanaishiba, abe mwina Israeli umukaya nangu mwinafyalo uo mwikala nankwe. “Nomba onse uwabifya ku mufulo, abe mukaya nangu mwinafyalo, ninshi asaalula Yawe. Uyu muntu wakutamfyafye mu bantu bandi. Pantu asuula ishiwi lyakwa Yawe kabili apula amafunde ku mufulofye, uyo muntu cine cine mutamfyenifye, pantu ububi bwakwe buli pali ena.” Ilyo abena Israeli bacili mu matololo, basangile umuntu umo aleteba inkuni pa bushiku bwe Sabata. Na bamusangile aleteba inkuni bamutwala kuli Mose, Aroni na ku lukuta lonse. Elyo bamusunga mukulolela ukupingulwa pantu tabaishibe icakumucita. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Uyu muntu wakwipayafye. Ulukuta lonse lumutobaule amabwe kunse ya nkambi.” Kanshi ulukuta lwamufumisha kunse ya nkambi no kumutobaula amabwe afwa nokufwa, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli utile, ‘Ku fisempe fya nsalu shenu mulebililako insenkebele, kabili ku lusenkebele lumo lumo mulebikako umwando wacifufya, efyo mukalecita na mu nkulo shenu shonse ishikakonkapo. Ilyo mukalamona insenkebele, shikalamwibukishako amafunde yakwa Yawe pakutila mukaleyakonka. Kabili epakuti mwikalakonkelela ulunkumbwa lwa ku mitima yenu nolwa menso yenu. Elyo mukalaibukisha no kulakonka amafunde yandi yonse, kabili mukalabafye abamushilo kuli Lesa wenu. Nine Yawe Lesa wenu, uwamufumishe mu calo ca Egupto kukuba Lesa wenu. Nine Yawe Lesa wenu.’” Kora mwana Isa, mwana Koati, mwana Levi, pamo na Datani na Abiramu bamwana Eliabu na Oni mwana Peleti, abantu ba mu luko lwa bena Rubeni, batalama, elyo baimina Mose. Baima pamo ne ntungulushi imyanda ibili na makumi yasano (250) isha bena Israeli, ishaishibikwa ku lukuta, ishasontelwe ukulasangwa ku cilye. Elyo balongana ibumba pali Mose na Aroni babakaanya abati, “Nomba mwacilamo! Ulukuta lonse lwamushilo, na onse uulimo, na Yawe ali pakati kabo. Nga cinshi ico muisansabalikila pebumba lya bantu bakwa Yawe?” Ilyo Mose aumfwile ifi, awa panshi ubukupeme. Elyo aeba Kora ne bumba lyonse ali nalyo ati, “Yawe mailo ulucelo akatulanga umuntu wakwe, kabili uwamushilo. Akalenga nokuti uyo muntu apalame mupepi na ena. Umuntu akasala eo akapalamika kuli ena Iwe Kora ne bumba lya bantu bobe mukacite ifi. Mukabuule ififukilisho, na mailo ulucelo mukalapwilemo umulilo, mukabikemo ububani pa cinso cakwa Yawe. Umuntu uo Yawe akasala, eukaba uwamushilo. Imwe, mwe bena Levi namucilamo!” Mose kabili aebele Kora ati, “Nomba umfweni mwe bena Levi! Bushe kanshi tamwasekelamo ico Lesa wakwa Israeli amupatula ku lukuta lwa bena Israeli, pakuti mupalame uko ali mukubomba umulimo wakwa Yawe mwi tenti lyakwe, kabili no kwiminina ku lukuta no kutumika pakati kabo? Lesa alimupalamika uko ali, iwe pamo na bena Levi banobe. Nomba kabili mulefwaya mupokolole na bushimapepo bwine! Pantu ni Yawe eo mwalonganina pamo iwe ne bumba lyobe mukuilishanyapo. Bushe Aroni nani uo mufwile ukuilishanyapo?” Elyo Mose aitile Datani na Abiramu, bamwana Eliabu. Lelo nabo bamwasuka abati, “Ifwe tatwaiseko iyoo! Bushe tawasekelamo pakutufumya mu Egupto mu calo icifumfumukamo umukaka no buci, pakuti twise tufwile muno mu matololo? Kabili na nomba uleumya no bukalamba pali ifwe? Kabili tawatutwala mu calo icifumfumukamo umukaka no buci nangu ukutupeela ifishilano fya filime na mabala ya myangashi. Bushe ulefwaya ukufimba aba bantu pa menso. Ifwe tatwaiseko iyoo!” Awe Mose afulwa nganshi, elyo aeba Yawe ati, “Wipokelela mutuulo wabo. Ine nshapokololapo nangufye ni punda ku muntu nelyo umo, kabili nshabifyapo muntu nelyo umo.” Mose aebele Kora ati, “Iwe ne bumba lyobe lyonse, mukamonekela ku cinso cakwa Yawe mailo, iwe wine, ibumba lyobe elyo na Aroni. Cila umo umo akasende icifukilisho cakwe no kubikamo ububani, fyonse fikabe imyanda ibili na makumi yasano (250) no kuleta pa cinso cakwa Yawe. Iwe wine na Aroni mukailetele icifukilisho cila muntu.” Kanshi bonse umo umo epakubuula icifukilisho cakwe, alapwilamo no mulilo, abikamo no bubani. Epakwiminina pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo na Mose pamo na Aroni. Ilyo Kora alongana no lukuta lonse mukukaanya Mose na Aroni pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, ubucindami bwakwa Yawe bwamonekela ulukuta lonse. Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Talukeni ku lukuta ulu, pakuti mbalofye nombaline.” Lelo Mose na Aroni bena epakuwa ubukupeme balapapata abati, “We Lesa, Lesa wa mipashi ya bantu bonse, bushe kuti wafulilwa ulukuta lwa bantu bonse, umo nga ewabifya?” Kabili Yawe aeba Mose ati, “Eba ulukuta lutaluke ku matenti yakwa Kora, Datani na Abiramu.” Elyo Mose aimine aya kuli Datani na Abiramu, ne ntungulushi sha bena Israeli shamukonka. Elyo asoka ulukuta ati, “Talukeni ku matenti ya aba bantu ababi! Kabili mwikumya na ku cipe cabo nelyo cimo. Epali mwaisa sendelwa pamo pa mulandu wa bubi bwabo.” Awe ibumba epakutaluka ku matenti yakwa Kora, Datani na Abiramu. Datani na Abiramu epakufumina panse baiminina pa mwinshi wa matenti yabo, pamo na bakashi na bana babo no twaice. Elyo Mose atila, “Muli ici emo mwalaishibila ukuti Yawe ewantuma kukubomba ifintu fyonse ifi, kabili mwishibe ukuti te ku mano yandi mombela iyoo. Nga cakuti aba bantu bafwafye imfwa Lesa, ngefyo abantu bonse bafwa, awe ninshi Yawe tewantuma nakalya. Lelo nga cakuti Yawe acita icintu cimo icipya icishatala acicitikapo, no mushili walepuka no kubamina pamo pene ne fintu fyabo fyonse, kabili baya abomi ku calo ca bafwa, ninshi muli nokwishiba ukuti aba bantu nabasuula Yawe.” Ilyo apwile ukusosa fyonse ifi, umushili apo baiminine walepuka, kabili wacenama no kubamina pamo pene ne ndupwa shabo, bonse abantu bakwa Kora ne fipe fyonse. Baile abomi ku calo ca bafwa, pamo pene ne fipe fyabo fyonse. Umushili wabelikisha, baloba no kufuma pebumba. Abena Israeli pakumfwa inkuuta shabo, bonse abali mumbali, bafulumuka no kupunda balepunda abati, “Naifwe bene umushili kuti watumina!” Kabili umulilo wafumine kuli Yawe no koca abaume imyanda ibili na makumi yasano (250) abaletuula ububani. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Eba Eleasa mwana Aroni shimapepo ukuti afumye ififukilisho mu mito ya bantu abapile, apose imifito ukutali, pantu ififukilisho fyamushilo, ififukilisho fya bantu abafwilile pa bubifi bwabo. Kanshi ufule ififukilisho ku nondo fipapatale ngo tumalata, mufimbe pa bulambo pantu fyacituulwa pa cinso cakwa Yawe kanshi fyamushilo. Ici cibe e cishibilo ca bena Israeli.” Kanshi shimapepo Eleasa epakubuula filya fifukilisho fyaletele abantu abapile, bafulamo utumalata, bafimba na pa bulambo, ngefyo Yawe amukonkomeshe ukupitila muli Mose. Kanshi ici cakwibukishako abena Israeli ukuti uushili shimapepo, kabili uushili uwa mu lupwa lwakwa Aroni, tali nakupalama no kocela Yawe ububani, epali afwa nga filya fyafwile Kora na bantu bakwe bonse. Ubushiku bwakonkelepo, ulukuta lonse ulwa bena Israeli lwailishenye kuli Mose na Aroni aluti, “Abantu bakwa Yawe nimwe mwabepeye.” Nomba ilyo ulukuta lwalongana mukukaanya Mose na Aroni, bena bapilibukila kwi Tenti Lyakukumaninamo, apopenefye bamona ikumbi lyakupapo no bucindami bwakwa Yawe bwamoneka. Elyo Mose na Aroni baya kuntanshi ye Tenti Lyakukumaninamo. Kabili Yawe aeba Mose ati, “Talukeni kuli ulu lukuta, pakuti mbalofye nombaline!” Kabili Mose na Aroni bawa panshi ubukupeme. Elyo Mose aebele Aroni ati, “Buula icifukilisho cobe, ulapwilemo no mulilo wa pa bulambo, ubikemo no bubani. Endesha, uye ne cifukilisho ku lukuta, kabafutileko pa fya bubifi bwabo! Yawe nafulwa nganshi ne cikuko nacitendeka.” Kanshi Aroni nao acita nefyo Mose amwebele, abutukila mukati ke bumba lya bantu ninshi icikuko nacitendeka kale mu bantu. Lelo Aroni apekenye icifukilisho no bubanimo, abafutilako pa bubifi bwabo. Kabili aiminine pakati ka bantu abashele abomi elyo na bafwile, ne cikuko ilyo linefye capwa no kupwa. Nomba abantu bafwile ku cikuko bali amakana ikumi limo na yane ne myanda cine lubali (14,700), ukulunda ku mpendwa ya bafwile pa mulandu wa kutalama kwakwa Kora. Elyo Aroni abwelela kuli Mose pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, pantu icikuko calipwile. Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli, bakuletele inkonto ikumi limo na shibili, imo imo ukufuma ku ntungulushi ya luko lwa cila cikolwe. Ulembe ishina lya muntu pa mulu wa nkonto yakwe. Pa nkonto ya bena Levi ulembepo ishina lyakwa Aroni. Pantu kufwile ukuba inkonto imo iya ntungulushi ya luko lwa cila cikolwe. Isho nkonto ulingile ukushibika mwi Tenti Lyakukumaninamo, pantanshi ya Mbokoshi ya Cipangano, palya nkumana na iwe. Kabili inkonto ya muntu nkasala, ikalemuka. Elyo nkapwisha ukuilishanya kwa bena Israeli pali iwe.” Awe Mose alandile na bena Israeli. Intungulushi shabo shamuletela inkonto ikumi limo na shibili, imo imo ukulingana ne nko sha fikolwe fyabo, iyakwa Aroni nayo epo yali. Mose nao epakubika inkonto shonse pa cinso cakwa Yawe mwi Tenti lya cipangano. Ubushiku bwakonkelepo Mose aingile mwi Tenti lya cipangano, elyo amona inkonto yakwa Aroni iya ŋanda ya bena Levi nailemuka. Tekulemuka kwekafye, lelo no kufumya ululembelya no kubalula, naitwala ne fitwalo fya alimonde. Kanshi Mose epakubuula inkonto shonse pa cinso cakwa Yawe, ashifumisha panse ku bena Israeli. Nabo bashimona, elyo cila muntu epakubuulapo inkonto yakwe. Yawe aeba Mose ati, “Bwekeshamo inkonto yakwa Aroni pantanshi ya Mbokoshi ya Cipangano, pakuti ibe cibukisho ca basanguka. Elyo neci cikapwisha ukuisosha kwabo pali ine pakuti no kufwa bekafwa.” Awe Mose nao acita ifyo fine ngefyo Yawe amukonkomeshe. Elyo abena Israeli baebele Mose abati, “Tuli nokufwa! Twaloba, natulobelelafye bonse! Nga cakuti umuntu umo apalama kwi Tenti lyakwa Yawe, ali nokufwa. Bushe bonse tuli nokufwa?” Yawe aebele Aroni ati, “Iwe, abana bobe abaume na ba mu lupwa lwakwa wiso, mukaba no mulandu nga mwafulunganya fimo mu cifulo camushilo. Iwe pamo na bamwano abaume mweka mukaba no mulandu nga mwafulunganyapo fimo muli bushimapepo. Ulete abena Levi banobe ukufuma mu luko lwa cikolwe cobe ukuba na iwe, pakuti balekwafwilishako ilyo iwe na bamwano muletumika pantanshi ye Tenti lya cipangano. Bali nokukutumika, kabili bali nokubomba imilimo yonse iya mwi Tenti lya cipangano. Lelo tabali nakupalama ku fipe ifyaba mu cifulo camushilo, nangu ku bulambo. Nga bacita ifyo, ninshi bonse iwe na bena mukafwa. Bakulabomba na imwe, kabili bali nokulasunga Itenti Lyakukumaninamo no kubomba imilimo yonse iye Tenti. Kabili umuntu nangu umo talingile kupalama mupepi napo muli. Muli nokubaka icifulo camushilo pamo no bulambo, epakuti nikafulilwa abena Israeli nakabili. Nine winefye nasala aba mu lupwa lwa bena Levi banobe ukufuma pa bena Israeli nge cabupe kuli iwe. Kabili nabalubwila kuli Yawe, pakuti balebomba mwi Tenti Lyakukumaninamo. Lelo iwe pamo na bana bobe abaume, nimwe mwakulabomba imilimo yonse iyabushimapepo iya ku bulambo na mukati ka cisalu cakucingako. Ala nine nakupeela umulimo wa bushimapepo ngo bupe. Umuntu umbi uwaisa no kupalama ku cifulo camushilo afwilefye ukwipaiwa.” Yawe aebele Aroni ati, “Nine wine nakupeela insambu shakumona pa fyamutuulo upeelwa kuli ine. Imituulo yamushilo yonse abena Israeli bantuula nakupeela pamo na bana bobe abaume ukuba e ciputulwa cenu ico bakulamwakanyako lyonse. Pa mituulo yamushilo icine cine iyo mushocele pa mulilo, imwe mwakulakwatapo iciputulwa. Pa fyabupe fyonse ifyo bandetela ngo mutuulo wamushilo icine cine, cibe imituulo ya cabunga, nangu imituulo yakwelelwa pa bubifi, nangu imituulo yakufuta pa fyabubifi, fyena ifi fyobe pamo na bana bobe abaume. Mulelya ifi fintu nge fyamushilo icine cine. Kabili baumefye balingile ukulyako. Mufwile ukufimona nge fyamushilo. “Fimbi nafyo pa fyabupe ne mituulo nakupeela nifi. Icilifye conse icapatulwapo pa mutuulo wakutambika uwa bena Israeli, napeela ici ku bana bobe abaume na banakashi, nge ciputulwa cenu ica lyonse. Umuntu onse uwa mu ŋanda yobe nga ali uwasangululwa, kuti alyako. “Ine nakupeela amafuta ya miolifa ayawamisha no mwangashi uwawamisha ne ŋanu, ifisabo fyabo fyantanshi ifyo bapeela kuli Yawe. Fyonsefye ifisabo fyantanshi ifyo batuula Yawe fili nokuba fyobe. Umuntu onse uwa mu ŋanda yobe nga ali uwasangululwa, kuti alyako. “Ifintufye fyonse ifyo balubwilile Yawe mu calo ca Israeli fyobe. “Abana amabeli ne nama amabeli, ifyo batuula Yawe, fyobe. Lelo ukalubule ibeli lya mwana umwaume nelyo inama ishilume ishakowela. Abana bakulalubulwa ilyo baba no mweshifye umo pa mutengo wapimwa, indalama amashekeli yasano aya silifa ukulingana ne cipimo ca mu cifulo camushilo icafina amagera amakumi yabili. Lelo amabeli ya ŋombe, impaanga nangu imbushi, shena teshakwesha kulubula, pantu shamushilo. Wakulakana umulopa washiko ku bulambo. Kabili amafuta yashiko wakulaocela pa bulambo, ngo mutuulo wa cena cisuma icisekesha Yawe. Iminofu yashiko yena yobe pamo nge cisao ca mutuulo wakutambika no mwendo wa ku kulyo. “Ifyashalako ku mituulo yamushilo yonse iyo abena Israeli bakalatuula ine ne Yawe, napeela kuli iwe pamo na bana bobe abaume na banakashi, nge cakumwakanyako lyonse. Kanshi ici e cipangano ca pe ica mucele pa cinso cakwa Yawe kuli iwe na ku bana bobe abakakonkapo.” Yawe aebele Aroni ati, “Iwe tawakakwatemo cacishilano mu calo cabo. Nangufye icakaniko tawakalekwatako pakati kabo. Pantu ine wine, nine cakaniko cobe ne cacishilano cobe pakati ka bena Israeli.” “Ine napeela ku bena Levi ifintu fyonse ifyapekumi ifya mu Israeli nge fyacishilano fyabo ukuba amalipilo pa milimo babomba mwi Tenti Lyakukumaninamo. Ukufumafye nombaline, abena Israeli tabafwile kulapalama mupepi na kwi Tenti Lyakukumaninamo, epali baiposa mu bwafya bwa bubifi no kufwa. Abena Levi ebakulabomba mwi Tenti Lyakukumaninamo kabili ebakulaba no mulandu pali conse icalubanamo. Ili e funde lya pe umukakonkanina inkulo. Tabakaikwatile fyacishilano mu Israeli iyoo. Lelo, ine napeela abena Levi nge cacishilano ifyapekumi ifyo abena Israeli batuula kuli Yawe. E mulandu wine nalandila pali bena nati, ‘Tabali nakukwata icacishilano mu Israeli.’ ” Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Levi ubebe auti, ilyo mwapokelela icekumi ukufuma ku bena Israeli ico namupeela nge cacishilano, mufwile ukubuulapo icapekumi no kutuula kuli Yawe. Umutuulo wenu uli nokubafye nga filya shibulimi atuula iŋanu shipya bafumya pa lubansa batwila, nangu umwangashi upya untu bafumya mu cikamino. Kanshi muli uyu wine musango emo na imwe mwakulatuulilamo kuli Yawe, ukufuma pa capekumi conse ico mwakulapoka ku bena Israeli. Ukufumya pa fya capekumi, mufwile ukupeela Yawe iciputulwa cakwe kuli Aroni Shimapepo. Ifyabupe fyonse bamupeela, mufumyepo iciputulwa icawamisha kabili icamushilo icine cine ukuba icakwa Yawe. Kabili eba abena Levi auti, ilyo lyonse mwapeela iciputulwa icawamisha, ninshi cikamoneka nge cafuma pa lubansa batwila, nangu ku cikamino ca mwangashi. Iwe na ba ŋanda yobe kuti mwalya ifyashalapo konse uko muli, pantu e fya malipilo yenu pa mulimo mubomba mwi Tenti Lyakukumaninamo. Tamwakabe no mulandu nga mwatuula iciputulwa iciwamishepo. Epakuti mwikasaalula mituulo yamushilo iya bena Israeli, kabili tamwakafwe iyoo.” Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Ici ecilefwaikwa mwifunde ilyo Yawe akonkomesha. Ebeni abena Israeli ukuleta umusepela wa ŋombe iyikota uwakashika uwabula akalema nangu akabi kabili uushatala ausendapo ikoli. Mupeele kuli Eleasa shimapepo. Ufumishiwe kunse ya nkambi no kuipaya pa menso yakwe. Elyo Eleasa shimapepo atumpike umunwe mu mulopa wauko, aukane imiku cine lubali ya kuntanshi ye Tenti Lyakukumaninamo. Ilyo Eleasa shimapepo alemonako, boce uyo musepela wa ŋombe kumo kwine ne mpapa no munofu no mulopa ne fya mu mala. Shimapepo abuule ulusansu lwa cimuti icalepesha ica keda no tumisambo twa hisopo ne nsalu iyakashika cee, elyo afipose apalepya umusepela wa ŋombe. Panuma ya ifyo, shimapepo acape ifyakufwala fyakwe, elyo nokowa na pa mubili wakwe na menshi. Lyena elyo ali nokubwelela ku nkambi. Lelo ali nokuba uwakowela ukufikafye ne cungulo. Uyo muntu uuleoca umusepela wa ŋombe nao ali nokucapa ifyakufwala fyakwe, elyo no kowa pa mubili na menshi, kabili nao wine ali nokuba uwakowela ukufikafye ne cungulo. Kabili umuntu uwasangululwa akuse imito ya musepela wa ŋombe, no kuya ibika mu ncende iyasanguluka kunse ya nkambi. Eko yakulasungilwa, pakuti ulukuta lwa bena Israeli luleibika mu menshi yakubomfya pakusangulula ifintu. Ici e cakusangulwilako ububifi. No muntu uwakusa imito ya musepela wa ŋombe, ali nokucapa ifyakufwala fyakwe, kabili nao wine ali uwakowela ukufikafye ne cungulo. Ili likaba lifunde lyamuyayaya kuli bonse abena Israeli na benafyalo abo bakalaikala nabo.” “Uyo onse uwakumya ku citumbi ca muntu uuli onse, akaba uwakowela pa nshiku cine lubali. Afwile ukuisangulula na menshi pa bushiku bwalenga shitatu no bwalenga cine lubali. Elyo akaba uwasangululwa. Lelo nga taisangulwile pa bushiku bwalenga shitatu no bwalenga cine lubali, akabafye uwakowela. Uyo onse uwakumya ku citumbi ca muntu uuli onse, nomba afilwa ukuisangulula, ninshi uyo muntu wakutamfyafye mu bena Israeli pantu akowesha Itenti lyakwa Yawe. Ashala uwakowela pantu tabamusansa amenshi yalya ayakumusangulula. Kanshi ukukowela kwakwe kucili pa mubili wakwe. “Ili e funde lili nokukonkwa umuntu nga afwila mwi tenti. Uyo onse uwaingila mwi tenti na onse uuli mwi tenti, ali nokuba uwakowela pa nshiku cine lubali. Kabili icipe conse icili apabula icakukupikapo, ninshi naco cine cili nokuba icakowela. Onse uuli kunse uwakumya ku muntu baipaila ku lupanga, nangu uwafwafye ku mfwa Lesa, nangu kuli onse uwakumya kwifupa lya muntu, nangu uluputa lwa muntu, akaba uwakowela pa nshiku cine lubali. Ku muntu uwakowela, babuulepo imito ya ulya musepela wa ŋombe uwakashika bacoca pakufuta pa fyabubifi babike mu nongo elyo betilepo amenshi ayasuma. Elyo umuntu uwasangululwa abuule utumisambo twa hisopo, atumpike mu menshi no kusansa kwi tenti na ku fipe fyonse, na bantu bonse abalimo. Kabili afwile ukusansa no wakumishe kwifupa lya muntu, nangu ku muntu baipeyefye, nangu ku wafwile imfwa Lesa nangu ku luputa lwa muntu. Umuntu wasanguluka euli nokusansa uwakowela amenshi pa bushiku bwalenga shitatu na pa bushiku bwalenga cine lubali. Kanshi pa bushiku bwalenga cine lubali bwine amusangulula. Elyo umuntu uulesangululwa afwile ukucapa ifyakufwala fyakwe no kowa mu menshi. Na mu cungulo cine ico ninshi asangululwa. “Lelo umuntu wakowela nga akaana ukuisangulula, uyo muntu wakutamfyafye mwibumba, pantu akowesha icifulo camushilo cakwa Yawe. Apo menshi yakumusangulula tayasanshilwe pa mubili wakwe, ninshi ashala uwakowela. Ili e funde lyabo ilyamuyayaya. Umuntu uulesansa amenshi yakusangululwa, nao wine afwile ukucapa ifyakufwala fyakwe. Elyo na onse uwaikata muli ayo menshi yakusangulula, ali nokuba uwakowela ukufikafye ne cungulo. Icintu conse ico uwakowela aikatako, ninshi naco cakowela. Kabili na onse uwakumyako akowela ukufikafye ne cungulo.” Ulukuta lonse lwa bena Israeli lwafikile mu matololo ya Sini mu mweshi wantanshi, bakuula ne nkambi pa Kadeshi epo baikala. Kulya kwine ekwafwila na Miriamu no kushiikwa eko ashiikwa. Nomba kulya kuntu takwali menshi yakunwa. Elyo ulukuta lwalongana mukuilishanya pali Mose na Aroni. Awe balaumanya Mose abati, “Kanshi nga caliwemepo ukufwila pamo na bamunyinefwe abafwile pa cinso cakwa Yawe! Bushe cinshi mwaletele ibumba lya bantu bakwa Yawe muno mu matololo, ukuti emo ifwe pamo ne fitekwa fyesu twise tufwile? Bushe cinshi mwatufumisha mu calo ca Egupto no kutuleta muli ino ncende iyabipisha ifi? Muno tamwaba ŋanu na makunyu ne fitwalo fya myangashi na mateke. Kabili na menshi yakunwa nayo tamuli!” Elyo Mose na Aroni epakufuma pebumba baya pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, bawa panshi ubukupeme, elyo ubucindami bwakwa Yawe bwamonekela kuli bena. Yawe aebele Mose ati, “Buula inkonto, iwe na munonko Aroni mulonganike no lukuta lonse pamo. Pa menso yabo ulande ku cilibwe cilya, naco calafumfumuna amenshi. Walafumya amenshi mu cilibwe pakuti ulukuta lunwe pamo ne fitekwa fyabo.” Kanshi Mose epakubuula inkonto iyali pa cinso cakwa Yawe ngefyo amukonkomeshe. Mose na Aroni balonganike ibumba pantanshi ya cilibwe, elyo Mose abeba ati, “Umfweni imwe mwe bacisanguka! Bushe tumufumishe amenshi mu cilibwe ici?” Elyo Mose aimya inkonto mu mulu no kuma pa cilibwe imiku ibili. Amenshi yafumfumuka, no lukuta lwalanwa pamo ne fitekwa fyabo. Nomba Yawe aebele Mose na Aroni ati, “Pantu tamwacincetekela ukufikapo no kuncindika ngo wamushilo pa cinso ca bena Israeli, imwe tamwakengishe ibumba ili mu calo ico nabalaya ukubapeela.” Aya e menshi ya ku Meriba, ku ncende kulya abena Israeli bailishenye pa cinso cakwa Yawe, kulya nao ailangile ukuti wamushilo pakati kabo. Mose atumine inkombe ku mfumu ya bena Edomu, ukufuma ku Kadeshi, ukuya sosa ati, “Ifi efyo munonko Israeli asosa. Aleti mwalishibafye bwino amacushi yonse ayo twapitamo. Ifikolwe fyesu fyaile ku Egupto uko twaikele imyaka iyingi. Abena Egupto balecusha ifikolwe fyesu, nefwe bene baletucusha. Ilyo na ifwe twakuutile kuli Yawe, nao alyumfwile inkuuta shesu, no kututumina malaika uwakutufumya mu Egupto. Nomba tuli pano pa Kadeshi, umusumba waba mu mupaka wa calo cobe. Twapapata tusuminisheni tupitekofye mu calo cenu. Ifwe tatwakapite mu filime, nangu mu mabala ya ŋanu, nangu ukunwa amenshi mu cishima icili conse. Tukakonkafye umusebo wa mfumu, ukwabula ukupasukila lwa ku kulyo nangufye lwa ku kuso mpaka tukafume mu calo cenu.” Elyo Edomu abasuka ati, “Tamuli nakupita muno iyoo! Nga mwaesha ukupitamo, ifwe tukema ne fita no kwisa mulwisha ku lupanga.” Kabili abena Israeli bayaswike abati, “Ala mukwai ifwe tukakonkafye umusebo ukalamba, elyo ifwe nangu ifitekwa fyesu nga fyanwa amenshi yenu mu fishima, ifwe bene ala ninshi tukalipila. Ico tulelombakofye kupita mu calo cenu pa makasa, te cimbi iyoo.” Kabili bayasuka abati, “Tamuli nakupita muno iyoo!” Kanshi Edomu epakubemina ne bumba lya fita ilikalamba kabili ifyamaka nganshi. Ico Edomu akaanya ukusuminisha Israeli ukupita mu calo cakwe, Israeli ayalulukako ukufuma kuli bena. Ulukuta lwa bena Israeli lonsefye lwalifumine mu musumba wa Kadeshi no kuya ku lupili lwa Hori. Elyo Yawe aebele Mose na Aroni pa lupili lwa Hori, mupepi no mupaka wa Edomu, ati, “Aroni ali nokuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Takengile mu calo napeela abena Israeli, apo bonse imwe babili mwasangukile icebo candi ku menshi ya Meriba. Kanshi senda Aroni no mwana wakwe Eleasa, muye nabo pa mulu wa lupili lwa Hori. Uye fuula Aroni ifyakufwala fya bushimapepo no kufifwika ku mwana wakwe umwaume Eleasa, pantu Aroni ali nokuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Kabili akafwila kulya kwine.” Mose nao acita ifyo Yawe amukonkomeshe. Baya na pa mulu wa lupili lwa Hori, ninshi no lukuta lonse lulemonako. Awe Mose afuula Aroni ifyakufwala fya bushimapepo, afwika no mwana wakwe umwaume Eleasa. Palya pene pa mulu wa lupili epo Aroni afwila no kufwila. Elyo Mose na Eleasa batentemuka ulupili bafumako. Ilyo ulukuta lonse lwateseshe ukuti Aroni nafwa, iŋanda yonse iya bena Israeli yamulooseshe pa nshiku amakumi yatatu (30). Ilyo imfumu ya bena Kenani iya ku Aradi, iyaleikala mu matololo ya Negebu, yaumfwile ukuti abena Israeli baleisa mu musebo walola ku Atarimu, yaya balwisha, yaikatapo na bamo bunkole. Elyo abena Israeli balaile kuli Yawe abati, “Nga wapeela aba bantu mu minwe yesu, na ifwe tukapeela imisumba yabo kukonaulwa.” Yawe abomfwa, abapeela na bena Kenani mu minwe yabo. Nabo abena Israeli balofeshe abena Kenani no konaula imisumba yabo. Eico icifulo ici cainikwa ne shina lya Homa. Abena Israeli bafumine ku lupili lwa Hori, balaya inshila yaya kuli Bemba Wakashika pakuti balambe icalo ca Edomu. Nomba abantu basuka batendwa, balaisosha kuli Lesa na Mose abati, “Cinshi mwatufumisha mu Egupto, pakuti twise tufwile mu matololo? Tamwaba mukate! Tamwaba na menshi yene! Kabili tatulefwaya ici cakulya cabuwelewele!” Elyo Yawe abatumina insoka shabusungu, nasho shabasumaula, na bena Israeli abengi bafwa. Elyo abantu baisa kuli Mose balamweba abati, “Twalibifishe ilyo twailishenye kuli Yawe na kuli iwe. Kanshi iwe papata kuli Yawe pakuti afumye insoka kuli ifwe.” Mose nao epakupapatilako abantu kuli Yawe. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Panga insoka ya mukuba no kuibika pa cimuti, pakuti onse uwasumwa nga aloleshapo aba no bumi.” Kanshi Mose epakupanga insoka ya mukuba, aibika na pa cimuti. Kanshi nomba ilyo insoka yasuma umuntu, nao alolesha pa nsoka ya mukuba, aba umumi. Abena Israeli bakonkenyepo ulwendo, baya cita inkambi ku Oboti. Ilintu bafuma ku Oboti, baya cita inkambi mu Iye Abarimu, mu matololo yalolenkana na Moabu lwa ku kabanga. Ukufuma palya baya cita inkambi mwishika lya Seredi. Ilyo bafumapo, kabili bayacita inkambi lubali lwa kwishilya lya Alinoni, mu matololo yabela mu mupaka wa calo ca bena Amoli. Alinoni e mupaka wa Moabu, waba pakati ka Moabu ne calo ca bena Amoli. E mulandu wine icitabo ca Nkondo shakwa Yawe catila, “Wahebu uwa mu Sufa, kabili mu mikonko ya mu Alinoni, na mu mikonko ya mimana, iyalola ku musumba wa Ari, ukulola na ku mupaka wa Moabu.” Kabili ukufuma apo balitwalilile basuka bafika na ku Bere, pa cishima apo Yawe aebele Mose ukuti, “Longanika abantu pamo, nalabapeela amenshi.” Elyo abena Israeli baimbile ulwimbo ulu abati, “Fukauka amenshi, we cishima! Imbeni ulwimbo palwa cishima. Icishima icaimbwa na bashamfumu, ico bacilolo ba bantu baimba. Caimbwa ku nkonto yabufumu ne mitambu benda nayo.” Elyo bafuma mu matololo baya ku Matana. Ukufuma ku Matana baya ku Nalieli, kabili ukufuma ku Nalieli baya na ku Bamoti. Kabili ilyo bafuma ku Bamoti baya kwishika lya Moabu, uko ulupili lwa Pisiga lwalolenkana na matololo. Abena Israeli batumine inkombe ku mfumu Sihoni iya bena Amoli abati, “Twapapata tusuminisheni tupitekofye mu calo cenu. Tatwakapasukile nangu kumo, kabili tatwakapite mu filime, nangu mu mabala ya ŋanu, nangu ukunwa amenshi mu cishima icili conse. Tukakonkafye umusebo wa mfumu, mpaka tukafume mu calo cenu.” Lelo Sihoni akaana ukusuminisha abena Israeli ukupita mu calo cakwe. Alonganya ifita fyakwe fyonse, aya na mu matololo kukulwisha abena Israeli. Ilyo afika ku Yahasi, alwisha na bena Israeli. Lelo abena Israeli bamulwisha ku lupanga no kumupokolola icalo ukutendekela ku mumana wa Alinoni ukufikafye na ku Yaboku, ukupelelafye na ku mupaka wa calo ca bena Amoni, pantu umupaka wa calo ca bena Amoni wali uwacingililwako. Abena Israeli bapoka imisumba yonse iya bena Amoli, kumo kwine na Heshiboni ne mishi yonse iya mumbali, no kwikala emo balaikala. Heshiboni wali musumba wa mfumu Sihoni iya bena Amoli, iyalwishishe imfumu ya bena Moabu no kupoka icalo caiko conse ukufika na ku Alinoni. E mulandu wine iŋomba shimbila ashiti, “Iseni ku Heshiboni, lekeni akuulwe cipya cipya. Lekeni umusumba wakwa Sihoni ube nga filya wali kale. Umulilo wafuma mu Heshiboni, ulubingu lwafuma mu musumba wa Sihoni. Fyaonaula Ari mu calo ca Moabu, fyaonaula abekashi ba pa mulu wa mpili sha Alinoni. Owe, akalanda kuli Moabu! Mwaloba, mwe bena Kemoshi! Napeela abana abaume ukuba imbutushi, na bana abanakashi ukuba muli bunkole, ku mfumu Sihoni iya bena Amoli. Nomba twapoka ubufumu bwabo, Heshiboni aonaulwa ukuya fika na ku Diboni. Natubapwisha ukufikafye na ku Nofa, mpaka na ku Medeba.” Kanshi abena Israeli baikele mu calo ca bena Amoli. Panuma elyo Mose atumine inengu ku Yaseri. Abena Israeli bapokolwele imishi ya mumbali, no kufulumunamo abena Amoli abaleikalamo. Elyo kabili abena Israeli bayaluluka, balaya no musebo walola ku Bashani. Kanshi Ogi imfumu ya ku Bashani ne fita fyaiko fyonse, yaya kukubakumanya mukubalwisha ku Edurei. Yawe aeba Mose ati, “Wimutiina Ogi. Pantu nimupeela mu minwe yobe, kumo kwine ne fita fyakwe fyonse pamo ne calo cakwe cine. Umucite filya wacitile Sihoni imfumu ya bena Amoli, uwaleteeka mu Heshiboni.” Abena Israeli baipaya Ogi na bana bakwe abaume, ne fita fyakwe fyonse. Takwapuswike nangu umo. Elyo bapoka ne calo cakwe. Elyo abena Israeli bakonkenyepo ulwendo lwabo baya ku mawanga ya ku Moabu, bacitako inkambi ukukonka ululamba lwa mumana wa Yordani, ukulolenkana na Yeriko. Nomba Balaki mwana Sipori amona ifyo abena Israeli bacitile abena Amoli. Abena Moabu baikatwa no mwenso ukalamba pantu abena Israeli balifulishe. Kanshi abena Moabu balatiina abena Israeli nganshi. Abena Moabu baeba intungulushi sha bena Midiani abati, “Uyu cinkupiti wa bantu, alaonaula ifintu fyonse ifyo twakwata, nga filya iŋombe ilume ifulaula icani mu mpanga.” Kanshi Balaki mwana Sipori uwali mfumu ya bena Moabu pa nshita ilya, atuma inkombe shakuya ita Balamu mwana Beori uwaleikala mu Peto, mupepi no mumana wa Yufurate, uko Balamu afyalilwe. Balaki ati, “Umutundu wa bantu nawisa ukufuma ku Egupto, ukumene mpanga yonse pano calo lino kabili bekele mupepi na ine. Nomba isa undapishisheko aba bantu pantu nabancila amaka. Lyena nalimo ine kuti nabacimfya no kubafulumuna mu calo. Pantu ine nalishiba ukuti abantu abo iwe wapaala ninshi bapaalwa, nabo iwe walapisha ninshi balapishiwa.” Intungulushi sha bena Moabu na bena Midiani shaima, shaya nashisenda ne fyakulipila pakubuka. Ilyo shafika kuli Balamu, shamweba ifyo Balaki asosele. Nao Balamu asheba ati, “Sendameni kuno, elyo mailo nkamweba ifyo Yawe alenjeba.” Kanshi intungulushi sha bena Moabu epakwikala na Balamu. Lesa aishile kuli Balamu no kumwipusha ati, “Bushe aba bantu uli nabo ni bani?” Nao ayasuka Lesa ati, “Balaki mwana Sipori, imfumu ya ku Moabu euntumine amashiwi yakuti, ‘Umutundu wa bantu nawisa ukufuma ku Egupto, bakumene mpanga yonse pano calo. Nomba isa ubandapishisheko. Lyena nalimo ine kuti nabacimfya, nabafulumuna na mu calo cesu.’” Lelo Lesa aeba Balamu ati, “Iwe wiesha kuya nabo. Kabili tecakwesha ukutipwila abo bantu pantu balipaalwa.” Ulucelo lwakonkapo Balamu ashibuka, aya eba intungulushi shakwa Balaki ati, “Bwekelenimo ku calo cenu, pantu Yawe nandesha ukuti tuleya bonse.” Kanshi intungulushi sha bena Moabu epakubwelelamo, shaya eba Balaki ashiti, “Balamu nakaana ukwisa na ifwe.” Elyo Balaki atuma na shimbi intungulushi ishingi nganshi, kabili ishicindami ukucila ishantanshi. Shaya kuli Balamu, shamweba ashiti, “Ifi efyo Balaki mwana Sipori asosa aleti, wileka nangu cimo cikuleshe ukwisa kuli ine. Pantu nkakulambula ifikankala, kabili nkacita ne fintu fyonse ukanjeba. Napapata isa undapishisheko aba bantu.” Lelo Balamu abasuka ati, “Nangufye Balaki engampeela isano lyakwe ilyaisulamo silifa na golide, teti ncite icintu nelyo cimo, icikulu nangu icinono, ukucila pafyo Yawe Lesa wandi ankonkomesha. Nomba na imwe bene sendameni ngefyo abanenu bacitile, pakuti ŋumfwilepo fimbi ifyo Yawe alenjeba.” Bulya bushiku bwine, Yawe aishile kuli Balamu amweba ati, “Apo aba bantu beshile mukukwita, ima kabiye nabo, lelo ulecitafye ifyo nakweba.” Ulucelo Balamu anina punda wakwe, akonka ne ntungulushi sha bena Moabu. Lelo Lesa alifulilwe nganshi ico akonkele. Na malaika wakwa Yawe aisa iminina mu musebo pakuti amuleshe ukupita. Balamu aninine pali punda wakwe, na babomfi bakwe babili nabamushindika. Cilyafye punda amona malaika wakwa Yawe eminine mu musebo, ninshi naikata ulupanga mu minwe, afuma mu musebo no kuya mu mpanga. Balamu ena alauma punda pakuti abwelele pa musebo. Elyo malaika wakwa Yawe aya iminina apo inshila yacepele, pakati ka mabala ya myangashi ayali na malinga ya mabwe konse konse. Ilyo punda amona malaika wakwa Yawe, aikusa kwilinga, afyenenkesha no lukasa lwakwa Balamu kwilinga. Balamu nao abwekeshapo ukuma punda. Elyo malaika wakwa Yawe aselela pantanshi apacepeshe, apashali ne ncende ya kwalukilapo ku kulyo nangu ku kuso. Ilyo punda amona malaika wakwa Yawe, alala panshi mwisamba lyakwa Balamu. Nao Balamu afulwa nganshi, alafupaula punda ne nkonto yakwe. Kanshi Yawe epakwisula akanwa kakwa punda, nao asosa kuli Balamu ati, “Bushe cinshi ico ine nkucitile pakuti ungume ifi imiku itatu?” Balamu epakwasuka punda ati, “Pantu iwe ulentumfya! Nkwata ulupanga mu minwe yandi nga nakwipaya nombalinefye.” Punda aeba Balamu ati, “Ine bushe nshili punda obe, uo iwe uninapo ukushinta na lelo? Bushe naliba mu musango wakucitapo ifi nacita kuli iwe?” Nao atile, “Iyoo.” Elyo Yawe ashibula Balamu amenso no kuleka amone. Elyo amona malaika wakwa Yawe naiminina mu musebo no lupanga mu minwe. Balamu akontama, awa na panshi ubukupeme. Malaika wakwa Yawe aipusha Balamu ati, “Bushe cinshi ico waumina ifi punda obe imiku itatu? Ine nine naisa kuno kukukulesha ukuya, pantu inshila yobe tailungeme pa cinso candi. Punda ena acimona, ayaluluka mukutiina ine imiku yonse iyi itatu. Akaana kwaluluka, ine cine cine nga ninkwipaya, punda wena nga nashala.” Balamu aeba malaika wakwa Yawe ati, “Ine nimbifya. Nshacishiba ukuti nimwe mwiminine mu musebo pakundesha ukuya. Nomba imwe nga tamulefwaya ukuti njeko, nalabwelelamofye.” Malaika wakwa Yawe aeba Balamu ati, “Akuya na bantu, nomba wikasosa kantu nelyo kamo, kanofye ico nakweba ukusosa.” Awe Balamu epakuya ne ntungulushi shakwa Balaki isho amutumine. Ilyo Balaki aumfwile ukuti Balamu ali mu nshila, aima amukonkela ku musumba wa bena Moabu, uwabela mu lulamba lwa mumana wa Alinoni, pa mpela ya mupaka wa calo cakwe. Balaki aeba Balamu ati, “Bushe nshatumine amashiwi ayakukwita pakuti wise bwangu? Cinshi tawaishile uko ndi? Bushe cine cine teti nkulambule?” Balamu amwasuka ati, “Ala kwena nomba ninjisa. Bushe kuti nalandafye icili conse? Ine nakulalandafye ifyo Lesa anjeba ukulanda.” Elyo Balamu na Balaki baima baya ku musumba wa Kiriati Husoti. Kanshi eko Balaki alekela amalambo ya ŋombe ne mpaanga, apeelako na Balamu ne ntungulushi isho ali nasho. Bwaisaca ulucelo Balaki alisendele Balamu ku Bamoti Baali, uko amwene bamo abena Israeli. Elyo Balamu asosele ati, “Nkuulileni ifibumbili fya malambo pano cine lubali no kupekanya iŋombe ishilume cine lubali, na basukusuku nabo cine lubali.” Balaki acita ifyo Balamu amwebele, elyo bonse babili baleka ilambo lya ŋombe imo imo na sukusuku umo umo pali cila bulambo. Elyo Balamu aeba Balaki ati, “Iminina pano pene mupepi no mutuulo obe uwe lambo lyakoca, ine nalabala mfumepo. Limbi Yawe alefwaya ukunkumanya. Fyonse ifyo aleya njeba ndeisa kwebako.” Kanshi Balamu epakuya pa lupili apashali nelyo kamo. Lesa akumana na Balamu, elyo Balamu amweba ati, “Nimpekanya ifibumbili fya malambo cine lubali, na pali cila bulambo nintuulapo ilambo lya ŋombe imo na sukusuku umo.” Yawe afunda Balamu amashiwi yakuti aye alande, elyo amweba nokuti, “Bwelelamo kuli Balaki pakuti uye mweba aya mashiwi.” Balamu abwelela kuli Balaki, amusanga naiminina mupepi no mutuulo wakwe uwe lambo lyakoca ne ntungulushi sha bena Moabu shonse. Balamu epakutampa ukusesema ati, “Balaki imfumu ya bena Moabu eyandeta ukufuma ku Aramu, icalo caba ku mpili sha ku kabanga. Atile ‘Isa undapishisheko Yakobo, isa unduulileko abena Israeli.’ Nga ine kuti nalapisha shani abo Lesa ashalapisha? Nga ine kuti naluula shani abo Yawe ashaluula? Pa mulu wa mpili apatali ndebamona, ukufuma apasansama ndebalolesha. Namona abantu abekala beka, abashiimona ukuba nga bantu bambi. Nani engapenda ulukungu lwakwa Yakobo? Nangu nani engapenda iciputulwa calenga fine ica bena Israeli? Lekafye mfwe imfwa ya wakaele, pakuti impela yandi ibe nga bena.” Elyo Balaki aeba Balamu ati, “Cinshi iwe wancitila ine? Ico nkwitile kwisa lapisha abalwani bandi, lelo iwe taucitile nangu cimo. Ico wacitafye kubapaala epela!” Balamu ayasuka ati, “Ine ndi nokulandafye ifyo Yawe anjeba ukulanda.” Kanshi Balaki atile kuli Balamu, “Twende bonse ku ncende imbi uko walaya bamwena. Kanshi walamonafye abanono te bonse iyoo. Kulya kwine eko uleya bandapishishako.” Amusenda kwibala lya Sofimu, pa mulu wa lupili lwa Pisiga. Akuulapo ne fibumbili fya malambo cine lubali, elyo pali cila bulambo atuulapo cilume wa ŋombe umo na sukusuku umo. Kabili Balamu aeba Balaki ati, “Imininina pano pene mupepi no mutuulo obe uwe lambo lyakoca, ilyo naya mukumonana na Yawe palya.” Yawe bakumene na Balamu, amufunda amashiwi ayakuti aye alande, elyo amweba nokuti, “Bwelelamo kuli Balaki pakuti uye mweba aya mashiwi.” Balamu abwelelemo, asanga Balaki ninshi eminine mupepi no mutuulo wakwe uwe lambo lyakoca ne ntungulushi sha bena Moabu. Balaki aipusha Balamu ati, “Finshi Yawe acilanda?” Elyo Balamu alanda ubusesemo bwakwe, “Balaki, ima kabili umfwa kuno, umfwa ifyo ndelanda, iwe mwana Sipo. Lesa te muntu uwakuti abepe, nangu ena taba ngo mwana wa muntu, uwakuti apilibule ifyo apangile. Bushe alalanda kabili afilwa ukubomba? Bushe alalaya kabili afilwa ukufikilisha? Ine nimpokelela icebo cakupaala. Lesa napaala, kanshi ine teti njalule. Tamwenemo ishamo muli Yakobo, kabili tasangilemo ububi mu bena Israeli. Yawe Lesa wabo alaba nabo. Eo balumbanya ukuti e Mfumu yabo. Lesa ewabafumya mu calo ca Egupto. Baba na maka nge mboo. Takuli bwanga bwakulowa Yakobo, nangu ukupendula pa mulandu wa bena Israeli. Nomba bakalasosa pali Yakobo na Israeli abati, ‘Moneni ifyo Lesa acita!’ Aba bantu bema nge nkalamo ikota, Bafukukila nge nkalamo ilume, iyishifwaya kutuusha kanofye yalepaula inama ikete, no kunwa umulopa wayo ipeye.” Elyo Balaki aebele Balamu ati, “Cisuma wibalapisha, nangu ukubapaala iyoo!” Balamu nao ayasuka ati, “Bushe nshakwebele ukuti ine ndi nokucitafye ifyo Yawe asosa?” Elyo Balaki aebele Balamu ati, “Isa, leka nkutwale ku ncende imbi. Nalimo kwena calasansamusha Lesa pakuti akusuminishe ukundapishishako abena Israeli ukufuma kuli ilya ncende.” Elyo Balaki asenda Balamu amutwala pa mulu wa lupili lwa Peori, ukulungatanafye ne ciswebebe. Balamu aeba Balaki ati, “Nkuulilako ifibumbili fya malambo cine lubali pano pene, mpekanishishako ne ŋombe ishilume cine lubali na basukusuku nabo cine lubali.” Balaki nao acitila umo mwine Balamu asosele. Atuula ilambo lya ŋombe ilume imo na sukusuku umo pali cila bulambo. Nomba ilyo Balamu amwene ukuti nacisekesha Yawe ukuti apaale Israeli, taile kukufwaya ukubuka nga fintu acitile intanshi. Lelo alungamafye ku ciswebebe. Balamu ainuna amenso no kumona abena Israeli uko bacitile inkambi shabo mu luko mu luko. Elyo Umupashi wakwa Lesa waisa pali ena. Kabili alanda ubusesemo bwakwe ati, “Ubusesemo bwakwa Balamu mwana Beori, ubusesemo bwa muntu uwatwa amenso, Ubusesemo bwa muntu uumfwa amashiwi yakwa Lesa, uumona icimonwa ukufuma ku Wamaka yonse, uuwa ubukupeme, kabili uo amenso yakwe yaba ayaisuka. Yangu ifyo amatenti yobe yawama we Yakobo, nomo wikala ifyo mwawama we Israeli. Fyaba nga mashika ayatantalila, nga mabala yatantama mu lulamba lwa mumana, nga amatembusha ayo Yawe alimba, atemwa nge fimuti ifyalepesha ifya keda ifyalimbwa mu mbali ya mumana. Amenshi yakapongoloka ukufuma mu mbeketi shabo. Ne mbuto shabo tashakabulwe menshi. Kabili imfumu yabo ikacindama ukucila Agagi. Kabili ubufumu bwabo bukasansabalikwa. Lesa ewabafumya mu calo ca Egupto. Bakwata amaka nge mboo. Balepaula imishobo ilwani no kutobaula amafupa yabo. Balasaula abalwani babo ku mifwi. Uyu mutundu waba nge nkalamo ilume iyitambala no kulala, kabili nge nkalamo ikota, nani uwingaubusha? Babe abapaalwa abo abakupaala, kabili abakulapisha nabo balapishiwe!” Elyo Balaki afulilwe Balamu. Aumanya indupi, aeba Balamu ati, “Nakwitile ukwisa lapisha abalwani bandi, lelo iwe ulebapaalafye uyu e muku walenga butatu. Nombalinefye akuya kumobe! Ine natile nkakulambula bwino, lelo Yawe ewakutanisha icilambu.” Balamu ayasuka Balaki ati, “Bushe nshaebele inkombe watumine nati, ‘Nangufye Balaki engampeela isano lyakwe ilyaisulamo silifa na golide, ine teti ncite icintu nelyo cimo palwandi, icisuma nelyo icibi, icakucila peshiwi lyakwa Yawe. Ine mfwile ukulandafye ifyo Yawe alanda.’” “Nomba nalabwelelamo ku bantu bandi, lelo isa, leka nkusokeko ifyo abena Israeli bali nokucita abantu bobe mu nshiku ishileisa.” Elyo Balamu alanda ubusesemo bwakwe ati, “Ubusesemo bwakwa Balamu mwana Beori, ubusesemo bwa muntu uwatwa amenso, ubusesemo bwa muntu uumfwa amashiwi yakwa Lesa, uwapeelwa amano ukufuma kuli Lesa Mukulu, uwamona icimonwa cafuma ku Wamaka yonse, uuwa ubukupeme, kabili uo amenso yaba ayaisuka. Ndemumona, lelo te nomba, ndemulolesha, lelo te mupepi. Ulutanda lukafuma muli Yakobo. Inkonto yabufumu ikema muli Israeli. Akonaula intungulushi sha bena Moabu. Akatoba no tupanga twa bana baume bakwa Seti. Edomu akacimfiwa, no mulwani wakwe Seiri akacimfiwa, lelo Israeli akakwatilapo amaka. Kateka akafuma muli Yakobo no konaula abakashalapo mu misumba.” Kabili Balamu amona Amaleki, elyo alanda ubusesemo bwakwe ati, “Amaleki ewali uwantanshi pakati ka mishobo yonse, lelo pakulekelesha akaloba.” Elyo Balamu amona abena Keni no kulanda ubusesemo bwakwe ati, “Isano lyobe lintu lyacingililwa, icisansala cobe cabikwa mwilibwe. Lelo mwe bena Keni muli nokonaulwa ilyo Ashuri akamusenda bunkole.” Kabili akonkanyapo ukulanda ubusesemo bwakwe ati, “Iye, nga nani engaba umumi nga Lesa acita ifi? Amato yakafuma ku lulamba lwa Kitimu, yakacimfya Ashuri na Eberi, lelo nabo bene bakaloba.” Balamu aima abwelelamo na kumwakwe, na Balaki nao aya no kuya. Ilyo abena Israeli baikele mu Shitimu, abaume bamo batendeke ukulacita ubulalelale na banakashi abena Moabu, abaleita abaume ku malambo ayo baletuula imilungu yabo. Abantu balelyako ifyelambo, balepepako ne milungu. Kanshi abena Israeli nabo epakuwila mukupepa Baali wa ku Peori. Yawe epakufulilwa Israeli. Yawe aeba Mose ati, “Buula intungulushi shonse isha aba bantu, ushipaye pa lwalala pa cinso cakwa Yawe, pakuti icipyu icikali icakwa Yawe cifume pa bena Israeli.” Mose aeba abapingushi ba mu Israeli ati, “Umupingushi onse ali nokwipaya abo bonse abaume bakwe abailundanya mukupepa Baali wa ku Peori.” Elyo umwina Israeli umwaume aishile no mwanakashi umwina Midiani ku lupwa lwakwe, ninshi Mose no lukuta lonse ulwa bena Israeli balelila pa mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo. Ilyo Fineasi umwana umwaume wakwa Eleasa umwana umwaume uwakwa Aroni shimapepo amona ifi, ena afuma pa lukuta, abuula ifumo mu minwe yakwe, akonka no mwina Israeli mwi tenti. Abapulinkanya ifumo bonse babili, lyapula mu mwaume umwina Israeli lyalasa no mwanakashi. Awe apopene ne cikuko caleka no kuleka icaleipaya abena Israeli. Lelo abafwile ku cikuko bali amakana amakumi yabili na yane (24,000). Elyo Yawe aebele Mose ati, “Fineasi umwana mwaume wakwa Eleasa umwana mwaume wakwa Aroni shimapepo, atalusha ubukali bwandi pa bena Israeli. Pantu napamfiwa nga ne mwine wine pakuncindika pa kati kabo, epakuti mu kupamfiwa kwandi nibalofya. Eico kanshi mwebeni ukuti ine nalapangana nankwe icipangano camutende. Umwine pamo na ba mu lupwa lwakwe abakamukonkapo, bakakwata icipangano cakuba bashimapepo ba pe na pe, pantu alipamfiwe ukucindika Lesa wakwe, kabili ewafutila abena Israeli pa bubifi bwabo.” Ishina lya mwina Israeli baipeye pamo no mwanakashi umwina Midiani, ni Simuri mwana Salu, intungulushi ya mu lupwa lwakwa Simeoni. Kabili no mwanakashi umwina Midiani untu bakomene nao ali ni Kosibi mwana Suli, uwali intungulushi imo mu lupwa lwa bena Midiani. Yawe aebele Mose ati, “Lwisheni abena Midiani nga balwani benu no kubepaya. Pantu nabo bamucitile nga balwani benu pakumubepa pa fyali kuno ku Peori, pa mulandu wakwa nkashi yabo Kosibi, umwana umwanakashi wa ntungulushi ya bena Midiani, uo baipeye ilyo kwali icikuko kuno ku Peori.” Panuma ya cikuko Yawe aebele Mose na Eleasa umwana mwaume wakwa Aroni shimapepo ati, “Pendeni ulukuta lwa bena Israeli lonse mu ndupwa shabo. Bonse abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, abengalinga ukuba ifita mu Israeli.” Kanshi Mose na Eleasa shimapepo balanda nabo mu mawanga ya Moabu mupepi na Yordani, apalungatana na Yeriko, abati, “Pendeni abaume abali ne myaka amakumi yabili nangu ukucilapo, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose.” Aba e bena Israeli abafumine ku Egupto. Aba mu luko lwakwa Rubeni, ibeli lyakwa Israeli, mwali aba. Muli Hanoki mwali abena Hanoki. Muli Palu mwali abena Palu. Muli Hesroni mwali abena Hesroni. Muli Kami mwali abena Kami. Aba e ba mu luko lwakwa Rubeni, abapendelwe bali amakana amakumi yane na yatatu ne myanda cine lubali na makumi yatatu (43,730). Mwana Palu umwaume ali ni Eliabu. Bamwana Eliabu bali ni Nemueli, Datani na Abiramu. Aba bene Datani na Abiramu ebali intungulushi sha lukuta abasangukile Mose na Aroni, bawila na kuli Kora ne bumba lyakwe lilya lyasangukile Yawe. Umushili waliceneme no kubamina pamo pene na Kora, na bambi abalemukonka bene bafwile ilyo umulilo waipeye abantu imyanda ibili na makumi yasano (250). Kabili aba bantu bali cilangililo cakubasoka. Lelo bamwana Kora tabafwile bonse iyoo. Aba mu luko lwakwa Simeoni, mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Nemueli mwali abena Nemueli. Muli Yamini mwali abena Yamini. Muli Yakini mwali abena Yakini. Muli Sera mwali abena Sera. Muli Shauli mwali abena Shauli. Aba e ba mu luko lwakwa Simeoni, abapendelwe bali amakana amakumi yabili na yabili ne myanda ibili (22,200). Aba mu luko lwakwa Gadi, mu ndupwa bali nifi. Muli Sefoni mwali abena Sefoni. Muli Hagi mwali abena Hagi. Muli Shuni mwali abena Shuni. Muli Osini mwali abena Osini. Muli Eli mwali abena Eli. Muli Arodi mwali abena Arodi. Muli Areli mwali abena Areli. Aba e ba mu luko lwakwa Gadi, abapendelwe bali amakana amakumi yane ne myanda isano (40,500). Ere na Onani bali abana abaume abakwa Yuda, lelo bafwilile mu calo ca Kenani. Aba mu luko lwakwa Yuda mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Shela mwali abena Shela. Muli Peresi mwali abena Peresi. Muli Sera mwali abena Sera. Aba mu lupwa lwakwa Peresi bali nifi. Muli Hesroni mwali abena Hesroni. Muli Hamuli mwali abena Hamuli. Aba e ba mu luko lwakwa Yuda, abapendelwe bali amakana amakumi cine lubali na mutanda ne myanda isano (76,500). Aba mu luko lwakwa Isaka, mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Tola mwali abena Tola. Muli Pua mwali abena Pua. Muli Yashubu mwali abena Yashubu. Muli Shimuroni mwali abena Shimuroni. Aba e ba mu luko lwakwa Isaka, abapendelwe bali amakana amakumi mutanda na yane ne myanda itatu (64,300). Aba mu luko lwakwa Sebuloni, mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Seredi mwali abena Seredi. Muli Eloni mwali abena Eloni. Muli Yaleeli mwali abena Yaleeli. Aba e ba mu luko lwakwa Sebuloni, abapendelwe bali amakana amakumi mutanda ne myanda isano (60,500). Abana bakwa Yosefu, mu ndupwa shabo bali ni Manase na Efulemu. Aba mu luko lwakwa Manase mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Makiri mwali abena Makiri. (Makiri e wishi wakwa Gileadi). Muli Gileadi mwali abena Gileadi. Aba mu lupwa lwakwa Gileadi bali nifi. Muli Ieseri mwali abena Ieseri. Muli Heleki mwali abena Heleki. Muli Asirieli mwali abena Asirieli. Muli Shekemu mwali abena Shekemu. Muli Shemida mwali abena Shemida. Muli Heferi mwali abena Heferi. (Selofeadi mwana Heferi takwete abana abaume, akwetefye abana abanakashi, amashina yabo ni Mala, Noa, Hogila, Milika na Tirisa). Aba e ba mu luko lwakwa Manase, abapendelwe bali amakana amakumi yasano na yabili ne myanda cine lubali (52,700). Aba mu luko lwakwa Efulemu mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Shutela mwali abena Shutela. Muli Bekeri mwali abena Bekeri. Muli Tahani mwali abena Tahani. Aba mu lupwa lwakwa Shutela bali nifi. Muli Erani mwali abena Erani. Aba e ba mu luko lwakwa Efulemu, abapendelwe bali amakana amakumi yatatu na yabili ne myanda isano (32,500). Aba e ba mu lupwa lwakwa Yosefu mu mikowa yabo. Aba mu luko lwakwa Benjamini, mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Bela mwali abena Bela. Muli Ashibeli mwali abena Ashibeli. Muli Ailamu mwali abena Ailamu. Muli Shufamu mwali abena Shufamu. Muli Hufamu mwali abena Hufamu. Aba mu lupwa lwakwa Bela, ukupitila muli Adi na Namani bali nifi. Muli Adi mwali abena Adi. Muli Namani mwali abena Namani. Aba e ba mu luko lwakwa Benjamini, abapendelwe bali amakana amakumi yane na yasano ne myanda mutanda (45,600). Aba mu luko lwakwa Dani, mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Shuhamu mwali abena Shuhamu. Ishi e ndupwa shakwa Dani. Bonse bali abena Shuhamu, abapendelwe bali amakana amakumi mutanda na yane ne myanda ine (64,400). Aba mu luko lwakwa Asheri, mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Imuna mwali abena Imuna. Muli Ishifi mwali abena Ishifi. Muli Beriya mwali abena Beriya. Kabili ukupitila mu ndupwa shakwa Beriya bali nifi. Muli Heberi mwali abena Heberi. Muli Malikieli mwali abena Malikieli. Asheri alikwete umwana umwanakashi, ishina lyakwe ni Sera. Aba e ba mu luko lwakwa Asheri, abapendelwe bali amakana amakumi yasano na yatatu ne myanda ine (53,400). Aba mu luko lwakwa Naftali mu ndupwa shabo bali nifi. Muli Yaseeli mwali abena Yaseeli. Muli Guni mwali abena Guni. Muli Yeseri mwali abena Yeseri. Muli Shilemu mwali abena Shilemu. Aba e ba mu luko lwakwa Naftali, abapendelwe bali amakana amakumi yane na yasano ne myanda ine (45,400). Kanshi impendwa ya baume bonse pamo abena Israeli yali amakana imyanda mutanda na limo ne myanda cine lubali na makumi yatatu (601,730). Yawe aebele Mose ati, “Ukakanye icalo kuli bonse ukulinganafye ne mpendwa ya mashina, pakuti cikabe icuma cabo icacishilano. Ku luko lukalamba, ubapeele icalo icikulu. Kabili na ku luko lunono, ubapeele icalo icinono. Cila luko luli nokupoka icalo ukulingana ne mpendwa ya balembwa. Uli nokushininkisha ukuti pakupeela icalo mupendule. Bali nokupeelwa icalo cabo ukulingana na mashina aya nko sha fikolwe fyabo. Cila calo bali nokupendula pakucakanya pakati ka mpendwa ikalamba ne inono.” Abena Levi, abapendelwe mu ndupwa shabo ni aba. Muli Geshoni mwali abena Geshoni. Muli Koati mwali abena Koati. Muli Merai mwali abena Merai. Indupwa sha bena Levi shimbi nishi, abena Libini, abena Hebuloni, abena Mali, abena Mushi na bena Kora. (Koati ali ni wishi wakwa Amuramu) Ishina lyakwa muka Amuramu ni Yokebedi, uwa mu lupwa lwakwa Levi, uwafyalilwe mu luko lwa bena Levi mu Egupto. Yokebedi kuli Amuramu afyeleko abana abaume bali ni Aroni na Mose, elyo na nkashi yabo Miriamu. Aroni ali na bana abaume bane, ni Nadabu, Abihu, Eleasa na Itama. Lelo Nadabu na Abihu balifwile ilyo batuulile Yawe umulilo uushili wamushilo. Abena Levi bonse abaume abali no mweshi umo nangu ukucilapo, abapendelwe bali amakana amakumi yabili na yatatu (23,000). Aba bena tabapendelwe pamo na bambi abena Israeli, pantu mu calo tabakwetemo ciputulwa pakuti cingaba e cuma cabo ica cishilano. Kanshi ishi e nko shonse ishapendelwe na Mose na Eleasa shimapepo, ilyo bapendele abena Israeli mu mawanga ya ku Moabu, mwishilya lya Yordani, ukulungatana na Yeriko. Pa bena Israeli abo Mose na Aroni shimapepo bapendele mu matololo ya Sinai, tapashele nangu umo mwibumba ili. Pantu Yawe alyebele balya bena Israeli ukuti bonse bakafwila mu matololo kabili takwali nangu umo uwashele, kanofye Kalebu mwana Yefune na Yoshua mwana Nuni. Abana abanakashi bakwa Selofeadi umwana mwaume wakwa Eferi, umwana mwaume wakwa Gileadi, umwana mwaume wakwa Makiri, umwana mwaume wakwa Manase, bali ba mu mikowa yakwa Manase umwana mwaume wakwa Yosefu. Amashina ya bana abanakashi bali ni Mala, Noa, Hogila, Milika na Tirisa. Baya iminina pantanshi yakwa Mose, Eleasa shimapepo na ku ntungulushi na ku lukuta lonse ku mwinshi we Tenti Lyakukumaninamo, basosa nokuti, “Batata bafwilile mu matololo, tabashilepo abana abaume nakalya. Tabali mwibumba lyakwa Kora lilya lyasangukile Yawe, lelo bafwililefye pa mulandu wa bubifi bacitile abene beka. Bushe ico batata tabakwetepo abana abaume, eco ishina lingalobela mu lupwa lwabo? Tupeniko na ifwe icuma ukufuma pafyo mwapeela bamunyina batata.” Mose ena epakutwala umulandu wabo kuli Yawe, elyo Yawe asosa kuli Mose ati, “Ifilesosa bamwana Selofeadi abanakashi fyacine. Ufwile ukushininkisha ukuti wabapeela icuma nge ca cishilano cabo, ngefi fine wapeela bamunyina kwa shibo. Kabili nabo ubapeele icuma ica cishilano cakwa shibo. Kabili landa ku bena Israeli ukuti, ‘Umuntu umo nga afwa takwetepo umwana umwaume, umwana wakwe umwanakashi kuti abuula icuma ca cishilano cakwe. Nga takwete umwana umwanakashi, ninshi peeleni icuma ca cishilano kuli bamunyina abaume. Nga takwete bamunyina abaume, ninshi peeleni icuma ca cishilano kuli bamunyina abaume abakwa wishi. Nga wishi nao takwete bamunyina abaume, peeleni icuma ca cishilano kuli umo uwa mu lupwa, mu mukowa umo wine, nge cuma cakwe. Ili e funde lya bena Israeli ne cipope icakulakonkwa, ngefyo Yawe akonkomeshe Mose.’” Yawe aebele Mose ati, “Kabiye pa mulu wa lupili lwa Abarimu, umone icalo ico mpeele abena Israeli. Panuma yakucimona, na iwe wine uli nokuya lala ukwalala ifikolwe fyobe pamo nga munonko Aroni. Pantu ilyo ulukuta lwansangukile pa menshi mu matololo ya Sini, imwe bonse babili mwakene ukubeela ifyo namukonkomeshe ngo wamushilo pa menso yabo.” (Aya yali menshi ya ku Meriba Kadeshi mu matololo ya ku Sini). Mose aebele Yawe ati, “Kanshi Yawe, Lesa wa mipashi ya bantu bonse, asonte umuntu pa lukuta ulu, alebatangilila pakuya na pakubweluluka, umo uwakuti alebatungulula pakuya no kubabwesha, pakuti ulukuta lwa bantu bakwa Yawe lwiba nge mpaanga ishabula kacema.” Elyo Yawe aeba Mose ati, “Buula Yoshua umwana mwaume uwakwa Nuni, umuntu uwabamo Umupashi, umutambalikilepo ukuboko kobe. Elyo uye mwiminika pantanshi yakwa Eleasa shimapepo no lukuta lonse, elyo umupeelele imilimo yobe pa menso yabo. Umupeele amaka yobe yamo pakuti ulukuta lonse ulwa bena Israeli lulemubeela. Kabili akalaiminina ku cinso cakwa Eleasa shimapepo, uuli no kwipusha ifya bupingushi mukubomfya Urimu pa cinso cakwa Yawe. Mu kukonkomesha kwakwe, ena no lukuta lonse ulwa bena Israeli bali nokufuma, kabili mu kukonkomesha kwakwe bakabweluluka.” Mose nao acita ngefyo Yawe amukonkomeshe. Abuula Yoshua amwimika pantanshi yakwa Eleasa shimapepo no lukuta lonse. Elyo amutambalikilapo amaboko yakwe no kumupeela imilimo yakwe pamo ngefyo Yawe aebele Mose. Yawe aebele Mose ati, “Peela icebo ici ku bena Israeli kabili ulande kuli bena auti, mulemona ukuti pa nshita yasontwa yonse mulentuula imituulo ya fyakulya fyakoca, iya cena cisuma icinsekesha. Ulande kuli bena utile, uyu e mutuulo wa cakoca muli nokutuula kuli Yawe, utwana twa mpaanga tubili utwa mwaka umo umo, utwabula akalema, nge lambo lyakoca cila bushiku. Mulepekanya akana ka mpaanga kamo ulucelo, kambi nako icungulo, pamo pene ne capekumi cimo ca ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo ne cipimo ca pakati ka citika wa hini umo ukufuma ku cikamino ca miolifa. Ili e lambo lyakoca ilya cila bushiku, ilyatendekele pa lupili lwa Sinai, ngo mutuulo wacakoca uwa cena cisuma icisekesha Yawe. Umutuulo wakulundapo uwa fyakunwa, cipimo ca pakati ka citika wa hini umo uwa fyakunwa ifyakantuka pali cila kana ka mpaanga. Muleitila umutuulo wa cakunwa kuli Yawe mu cifulo camushilo. Mulepekanya akana ka mpaanga akabiye mu nshita ya cungulo, no kucita umusango umo wine ngo lucelo, pamo no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Uyu mutuulo we lambo lyakoca uwa cena cisuma icisekesha Yawe. “Pa bushiku bwe Sabata, tuuleni utwana twa mpaanga tubili utuli no mwaka umo umo utwabula akalema, no bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino utwapekumi tubili twa ku cipimo ca efa ubwasanshiwamo na mafuta aya miolifa, no mutuulo wa fyakunwa. Ili e lambo lyakoca ilya pali cila Sabata, ukulunda pelambo lya cila bushiku, pamo no mutuulo wa fyakunwa. “Pa bushiku bonse ubwakutampa umweshi mukaletuula Yawe ilambo lyakoca ilya fiponti fya ŋombe ifilume fibili, sukusuku umo no twana twa mpaanga utulume cine lubali utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pali cila cilume wa ŋombe mukalentuulilapo utwapekumi tutatu twa ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali sukusuku ifipimo fibili pekumi ifya efa wa bunga ubwapeleka bwino, ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali cila kana ka mpaanga muli nokutuula icipimo pekumi ica efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Ifi fya malambo yakoca, umutuulo wa cena icisuma icisekesha Yawe. Pali cila cilume wa ŋombe onse pafwile ukuba umutuulo wa fyakunwa, imisukupala ibili iya mwangashi. Pali sukusuku umusukupala umo uwa mwangashi. Pali cila kana ka mpaanga konse, citika wa musukupala umo uwa mwangashi. Uyu e mutuulo we lambo lyakoca cila mweshi, uuli nokucitwa cila mweshi upya mu mwaka onse. Elyo pelambo lyakoca ilya nshiku shonse pamo no mutuulo wa fyakunwa, mulelundapo sawe ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi kuli Yawe. “Pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) mu mweshi wantanshi, pali nokulaba inshikunkulu ya Cakucilila, Ipasaka lyakwa Yawe. Kabili pa bushiku bwalenga ikumi limo na shisano (15) mu mweshi wine uyu, kuli nokulaba inshikunkulu. Pa nshiku cine lubali mulelyafye imikate iyishatutumuka. Pa bushiku bwakubalilapo mulekwata ukulongana kwamushilo, kabili tebwakwesha kubombamo imilimo ya cila bushiku. Muli nokutuula Yawe ilambo lyakoca ilya fiponti fya ŋombe ifilume fibili, sukusuku umo no twana twa mpaanga utulume cine lubali utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pali cila cilume wa ŋombe onse pekanyenipo utwapekumi tutatu utwa ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ifyasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali sukusuku pekanyenipo utwapekumi tubili utwa ku cipimo ca efa wa bunga. Kabili pali cila kana ka mpaanga pa twana twa mpaanga cine lubali, pekanyenipo icapekumi cimo ica efa wa bunga. Kabili mulundepo na sawe umo uwe lambo lya pa fyabubifi pakumufutilako. Mwakulapekanya ifi ukulunda pa mutuulo we lambo lyakoca uwa cila lucelo. Muli iyi nshila pa nshiku cine lubali mulepekanya icakulya ca mutuulo wakoca cila bushiku, umutuulo wa cena cisuma icisekesha Yawe. Mulecita ifi pakulunda pa mutuulo wakoca no wa fyakunwa uwa lyonse. Pa bushiku bwalenga cine lubali kuleba ukulongana kwamushilo, kabili tebwakwesha kubombamo imilimo ya cila bushiku. “Pa bushiku bwa fisabo fyantanshi ilyo muletuula kuli Yawe umutuulo wa cabunga ubupya pa nshikunkulu ya milungu, kuleba ukulongana kwamushilo, kabili tekwesha kubombamo imilimo ya cila bushiku. Muletuula ilambo lyakoca ilya fiponti fya ŋombe ifilume fibili, sukusuku umo no twana twa mpaanga utulume cine lubali utwa mwaka umo umo ngo mutuulo wa cena cisuma icisekesha Yawe. Pali cila cilume wa ŋombe paleba umutuulo wa cabunga utwapekumi tutatu utwa ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali sukusuku paleba utwapekumi tubili twa ku cipimo ca efa wa bunga ubwapeleka bwino. Elyo pali cila kana ka mpanga pa twana twa mpaanga cine lubali, capekumi cimo ica efa wa bunga. Kabili mulundepo sawe umo uwakumufutilapo. Mulepekanya ifi fyonse pamo no mutuulo wa fyakunwa, mukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku, no mutuulo wa cabunga. Mushininkishe bwino ukuti inama shonse tashikwete akalema.” Pa bushiku bwantanshi mu mweshi walenga cine lubali kuleba ukulongana kwamushilo, kabili tekwesha kubombamo imilimo ya cila bushiku. Bushiku bwenu ubwakulishamo amapenga. Ngo mutuulo wa cena cisuma icisekesha Yawe, pekanyeni ilambo lyakoca ilya ciponti ca ŋombe cimo icilume, sukusuku umo no twana twa mpaanga utulume cine lubali utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ilume, pekanishishenipo utwapekumi tutatu twa ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali sukusuku paleba utwapekumi tubili twakuli efa wa bunga. Elyo pali cila kana ka mpanga pa twana twa mpaanga cine lubali, cipimo cimo pekumi ica efa wa bunga. Mulundepo na sawe umo uwakumufutilapo. Ifi fyonse fyakulundapofye pa malambo yakoca aya cila mweshi naya cila bushiku pamo no mutuulo wa cabunga no mutuulo wa fyakunwa ngefyo fyatantikwa. Ifi fyonse, mituulo yakoca iyakuletela Yawe iya cena cisuma icimusekesha. Pa bushiku bwalenga ikumi limo mu mweshi walenga cine lubali kuleba ukulongana kwamushilo. Mufwile ukuikaanya, mwilabombamo imilimo. Kabili muli nokutuula ilambo lyakoca ilya cena icisuma icisekesha Yawe, iciponti cimo, sukusuku umo no twana twa mpaanga utulume cine lubali utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ilume, pekanishishenipo utwapekumi tutatu utwa ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali sukusuku paleba utwapekumi tubili twa kuli efa wa bunga. Elyo pali cila kana ka mpanga pa twana twa mpaanga cine lubali, cipimo cimo pekumi ica efa wa bunga. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi, ukulunda pa mutuulo wakufuta pa fyabubifi, ilambo lyakoca ilyacila bushiku pamo pene no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga ikumi limo na shisano (15) mu mweshi walenga cine lubali, kukaleba ukulongana kwamushilo, kabili mwikabombamo imilimo ya cila bushiku. Mulesefya inshikunkulu pa nshiku cine lubali pakucindika Yawe. Muli nokutuula Yawe ilambo lyakoca ilya cena icisuma icakumusekesha. Ilambo lya fiponti fya ŋombe ifilume ikumi limo na fitatu (13), basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pali cila ŋombe ilume pa ŋombe ishilume ikumi limo na shitatu (13) mupekanishishepo utwapekumi tutatu twa ku cipimo ca efa wa bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino ubwasanshiwamo na mafuta ya miolifa. Pali basukusuku babili, mupekanishishepo cila umo utwapekumi tubili twa kuli efa wa bunga. Elyo pali cila kana ka mpaanga, pa twana twa mpaanga ikumi limo na tune (14), mupekanishishepo icipe cimo pekumi ica efa wa bunga. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi, ukulunda pelambo lyakoca ilyacila bushiku pamo pene no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga shibili, mupekanye ifiponti fya ŋombe ifilume ikumi limo na fibili (12), basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula ubulema. Pa ŋombe ishilume, basukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo imituulo ya cabunga ne ya fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku pamo pene no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga shitatu, mupekanye iŋombe ishilume ikumi limo na imo (11), basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ishilume, basukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo imituulo ya cabunga ne ya fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga shine, muli nokutuula iŋombe ishilume ikumi limo, basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ishilume, basukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo imituulo ya cabunga ne ya fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga shisano, mupekanye iŋombe ishilume pabula, basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ishilume, basukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo umutuulo wa cabunga no wa fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga mutanda mupekanye ŋombe ishilume cine konse konse, basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ishilume, basukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo umutuulo wa cabunga no wa fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga cine lubali, mupekanye iŋombe ishilume cine lubali, basukusuku babili no twana twa mpaanga utulume ikumi limo na tune (14) utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula akalema. Pa ŋombe ishilume, basukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo umutuulo wa cabunga no wa fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Pa bushiku bwalenga cine konse konse kuleba ukulongana kwamushilo mulelongana mukupepa, kabili mwikabombamo imilimo ya cila bushiku. Muli nokutuula ilambo lyakoca lya cena cisuma icisekesha Yawe, ilya ŋombe ilume imo, sukusuku umo no twana twa mpaanga utulume cine lubali utwa mwaka umo umo, fyonse ifyabula ubulema. Pa ŋombe iyilume, sukusuku no twana twa mpaanga mupekanishishepo umutuulo wa cabunga ne fyakunwa ukulingana ne mpendwa yapimwa. Mubikepo na sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa fyabubifi ukulunda pelambo lyakoca ilya cila bushiku no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Mukulunda pa filayo mwalaya ne mituulo yakuitemenwafye, mulepekanishisha Yawe fyonse ifi pa nshikunkulu shasontwa, ilyo muletuula amalambo yakoca, imituulo ya cabunga ne ya fyakunwa ne yakwampana. Kanshi Mose aebele abena Israeli ifintu fyonse ifyo Yawe amukonkomeshe. Mose aebele intungulushi sha nko sha bena Israeli ati, “Ifi efyo Yawe akonkomeshe. Ilyo umuntu alaya icilayo kuli Yawe nangu alapa ukucita cimo, tali nakufutuka ishiwi lyakwe, lelo conse ico alaile na kanwa kakwe, alingilefye ukucita. “Umukashana nga alaya kuli Yawe, nangu alapa ukucita icintu cimo, ilyo acili aleikala mu ŋanda yakwa wishi, na wishi aumfwa ico alaile nangu ico alapile ukucita, nomba wishi tamwebele nangu cimo, ninshi fyonse ifilayo nangu umulapo ube wa musango shani, ali nokufikilisha. Lelo wishi ilyo aumfwa nga amukaanya, ninshi ifilayo fyonse alaile ne fintu fyonse alapile ukucita, tali nakuficita iyoo. Yawe akamubelela uluse ico wishi eumukenye. Nga cakuti aupwa panuma ya kulaya icilayo nangu alapa ukwabula ukuti atale atontonkanye bwino, kabili elyo umulume wakwe aumfwako, lelo tasosele nangu cimo, ninshi ifilayo fyonse alaile nangu ifyo alapile ukucita, ali nokufikilisha. Nomba umulume ilyo aumfwa amulesha no kumulesha, ninshi akaanya icilayo ico alaile nangu umulapo alapile ukwabula ukutontonkanya bwino, na Yawe akamubelela uluse. “Mukamfwilwa, nangu umwanakashi uo wiba aleka, nga alaya icilayo nangu alapa, ena alingilefye ukusunga umulapo alapa. “Nga cakuti umwanakashi uwaupwa, alaya icilayo nangu alapa ukucita icintu cimo, kabili umulume aumfwako lelo tasosele nangu cimo kabili tamuleseshe, ninshi ifilayo fyonse alaile nangu ifyo alapile ukucita, ali nokufikilisha. Nomba umulume nga ewamukaanya lintu aumfwa umulapo nangu ifilayo fyakwe, ninshi tapali icikakonkwa. Pantu umulume wakwe ewamukaanya, kabili Yawe ali nokumubelelako uluse. Umulume wakwe nakwata amaka yakusuminisha nangu ayakukaanya umulapo atemwa icilayo cakuikaanya. Lelo ngo mulume wakwe nga aumfwa umulapo, nga talandile nangu cimo ku mukashi wakwe ukufuma pa bushiku aumfwa, ninshi umulume wakwe nasuminisha icilayo atemwa umulapo, pantu talandilepo nangu kamo pa bushiku aumfwile. Nomba nga cakuti umulume aisa kaana ilyo ubushiku aumfwililepo umulapo bwalipita, ninshi umulume eukaba no mulandu wa mukashi wakwe.” Aya e mafunde Yawe apeele kuli Mose, pa mulandu wa mulume no mukashi kabili na pa mulandu wakwa wishi no mwana umukashana uwikala mu ŋanda yakwa wishi. Yawe aebele Mose ati, “Citila abena Israeli icilandushi pa bena Midiani. Panuma ya ifi elyo uli nokuya lala ukwalala ifikolwe fyobe.” Elyo Mose aebele abantu ati, “Peeleni ifita fimo ifyanso tuleya ku nkondo kukulwisha abena Midiani, tuye cita icilandushi cakwa Yawe pali bena. Cila luko lwa bena Israeli musalemo abakuya ku nkondo ikana limo limo (1,000).” Kanshi abena Israeli epakusala abantu abakuya ku nkondo, ikana limo limo ukufuma kuli cila luko, bonse pamo bali amakana ikumi limo na yabili (12,000). Elyo Mose abatuma ku nkondo, ikana limo limo ukufuma kuli cila luko pamo na Fineasi umwana mwaume wakwa Eleasa shimapepo, aya nasenda ne fipe fya cifulo camushilo na mapenga ayakulisha pakubeshibisha. Baimina abena Midiani ngefyo Yawe akonkomeshe Mose, baipaya na baume bonsefye. Kabili baipaila kumo ne mfumu shisano isha bena Midiani, Efi, Rekemu, Suri, Huri na Reba. Kabili baipaya Balamu umwana mwaume wakwa Beori ku lupanga. Abena Israeli basenda na banakashi abena Midiani muli bunkole na bana babo. Basenda ifyakutapa fyonse, iŋombe, imikuni ya mpaanga ne mbushi, ne fyuma. Baoca imisumba yonse iya bena Midiani kumo kwine ne nkambi baleikalamo shonse. Elyo basenda ifitapwa fyonse nefyo baonawile, pamo pene na bantu ne nama. Elyo batwala bankole, ifyo baikete nefyo batapile, kuli Mose na Eleasa shimapepo no lukuta lwa bena Israeli pa nkambi yabo, mu mawanga ya Moabu mupepi na Yordani ukulungatana na Yeriko. Mose, Eleasa shimapepo ne ntungulushi sha lukuta shonse bafumine kunse ya nkambi kukukumanya ifita. Mose afulilwa bakangalila ba fita, abakalamba ba fita amakana na bakalamba ba fita imyanda ababwelele ku nkondo. Abepusha ati, “Bushe namuleka bonse abanakashi ukuba abomi? Banakashi bene ebakonkelele ifyo Balamu asosele, kabili ebalengele nokuti abena Israeli basangukile Yawe ku fyacitike ku Peori, pakuti kube ne cikuko pa lukuta lwa bantu bakwa Yawe. Kanshi nomba ipayeni bonse abana abaume. Kabili mwipaye umwanakashi onse uwasendemapo no mwaume, lelo muishilepofye abakashana abashatala abasendamapo na baume. Bonse imwe mwe baipeyepo umuntu, nangu ukukumyakofye ku citumbi ca muntu uo bepeye, mwikalefye kunse ya nkambi pa nshiku cine lubali. Pa bushiku bwacitatu no bwa cine lubali muli nokuisangulula mwe bene pamo na bankole benu. Muli nokusangulula ifyakufwala fyonse, ne fyapangwa ku mpapa fine fyonse, amasako ya mbushi nangu ifyapangwa ku cimuti.” Elyo Eleasa shimapepo aeba ifita ifyaile ku nkondo ati, “Ifi efifwaikwa mu mafunde ayo Yawe apeele Mose. Golide, silifa, umukuba, icela, icikopo, mutofwe, na conse icishingapya mu mulilo, muli nokufipisha mu mulilo, elyo fili nokusangululwa kukukowela. Lelo nafyo fine fili nokuposwa mu menshi yakusangulula. Elyo ifintu fyonse ifingapya mu mulilo muli nokufipisha mu menshi yalya yene. Pa bushiku bwalenga cine lubali, mukacape ifyakufwala fyenu, lyena mukasangululwa. Elyo nomba mukabwelela mu nkambi.” Yawe aebele Mose ati, “Iwe na Eleasa shimapepo ne ntungulushi sha ndupwa sha lukuta, muli nokupenda abantu bonse ne nama ishatapilwe. Akanyeni ifitapwa ku fita fyaile ku nkondo, elyo ifyashala mupeele ulukuta. Ukufuma ku fita fyalwile inkondo, mupatwileko Yawe umutuulo icintu cimo pa fintu imyanda isano, cibe ni pa bantu, iŋombe, bapunda, impaanga nangu imbushi. Mubuuleko ku cakaniko ca fita no kupeela Eleasa shimapepo, ukuba ciputulwa cakwa Yawe. Ukufuma ku cakaniko ca lukuta lwa bena Israeli, salenipo cimo pa fintu amakumi yasano, cibe ni pa bantu, iŋombe, bapunda, impaanga, imbushi nangu inama shimbi. Mupeele abena Levi, ababombela mwi Tenti lyakwa Yawe.” Kanshi Mose na Eleasa shimapepo epakucitila umo Yawe akonkomeseshe Mose. Ifyashele ukufuma ku fitapwa ifyo ifita fyaile ku nkondo fyasendele, fyali impaanga amakana imyanda mutanda, na makana amakumi cine lubali na yasano (675,000), iŋombe shali amakana amakumi cine lubali na yabili (72,000), bapunda bali amakana amakumi mutanda ne kana limo (61,000), elyo abanakashi abashatalile abasendamapo no mwaume nabo bali amakana amakumi yatatu na yabili (32,000). Citika wa ciputulwa catapilwe ico bapeele ifita fyaile ku nkondo, cali impaanga amakana imyanda itatu na makana amakumi yatatu na cine lubali ne myanda isano (337,500). Ishakutuula Yawe shali impaanga imyanda mutanda na makumi cine lubali na shisano (675). Ifita bafipeele iŋombe amakana amakumi yatatu na makanapo mutanda (36,000). Ishakutuula Yawe babuulilepo iŋombe amakumi cine lubali na shibili (72). Ifita bafipeele bapunda amakana amakumi yatatu ne myanda isano (30,500). Abakutuula Yawe babuulilepo bapunda amakumi mutanda na umo (61). Ifita bafipeele abantu amakana ikumi na mutanda (16,000). Abakutuula Yawe babuulilepo abantu amakumi yatatu na babili (32). Mose epakupeela Eleasa shimapepo umutuulo wakwa Yawe ngefyo Yawe amukonkomeshe. Citika wa bena Israeli, uo Mose abapatwililepo ukufuma pa fita fyaile ku nkondo, citika wa fyapeelwe ku lukuta ali impaanga amakana imyanda itatu na makumi yatatu na cine lubali ne myanda isano (337,500), iŋombe shali amakana amakumi yatatu na makana mutanda (36,000), bapunda bali amakana amakumi yatatu ne myanda isano (30,500), elyo abantu bali amakana ikumi na mutanda (16,000). Ukufuma pali citika wa fyapeelwe ku lukuta lwa bena Israeli, Mose abuulapo umuntu umo pali cila makumi yasano aya bantu na pa nama napo imo, ngefyo Yawe amukonkomeshe, elyo apeela ku bena Levi, abalebombela mwi Tenti lyakwa Lesa. Elyo abakalamba abali pakati ka fita fya nkondo, abakalamba ba fita amakana na bakalamba ba fita imyanda, baile kuli Mose, balamweba abati, “Fwe babomfi bobe natupenda ifita twaletungulula tapali nangu umo uulubile. Kanshi natuleta kuli Yawe umutuulo wa tuntu twa golide uto cila umo anonkele, amakosa, insambo, imbalaminwe na masikiyo, mukuifutilako pa fya bubifi bwesu pa cinso cakwa Yawe.” Mose na Eleasa shimapepo bapoka kuli bena golide na conse icabashilwe. Golide onse ukufuma ku bakalamba ba fita amakana na bakalamba ba fita imyanda uo Mose na Eleasa shimapepo batuulile kuli Yawe, afinine amashekeli amakana ikumi limo na mutanda ne myanda cine lubali na makumi yasano (16,750). Cila cita caliibuulilepo icitapwa caciko. Kanshi Mose na Eleasa shimapepo bapoka golide ku bakalamba ba fita amakana na bakalamba ba fita imyanda batwala mwi Tenti Lyakukumaninamo, kukuba icibukisho ca bena Israeli pa cinso cakwa Yawe. Abena Rubeni na bena Gadi, abakwete iŋombe ne mpaanga ishingi, bamwene ifyalo fya ku Yaseri na Gileadi ukuti fisuma nganshi ukutekelamo ifitekwa. Elyo baya kuli Mose na Eleasa shimapepo ne ntungulushi sha lukuta, babeba abati, “Ataroti, Diboni, Yaseri, Nimura, Heshiboni, Eleale, Sebamu, Nebo na Beoni, icalo ico Yawe apokolwele pa cinso ca lukuta lwa bena Israeli nacilinga ukutekelamo ifitekwa, na babomfi benu nabakwata ifitekwa.” Batile, “Nga cakuti mwatulangulukilako, lekeni cino calo cipeelwe ku babomfi benu pakuti cibe icuma cesu. Mwituleka twabuke Yordani.” Mose atile ku bena Gadi na bena Rubeni, “Bushe mulefwaya ukushala no kwikala kuno ilyo abanenu baleya ku nkondo? Bushe cinshi ico muletompwela imitima ya bena Israeli pakuti beya mu calo Yawe abapeela? Ifi fine efyo na bashinwe bacitile, ilyo nabatumine ukufuma ku Kadeshi Banea kukuya lengula icalo. Panuma yakuya fika kwishika lya Eshikoli no kumona icalo, babwelele no kutompola imitima ya bena Israeli mukukanaingila mu calo Yawe abapeele. Yawe alifulilwe nganshi, ubo bushiku alapa noyu mulapo ati, ‘Pantu aba bantu tabankonkele ne mitima yabo yonse, tapali nangu umo umwaume uuli ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, uwafumine mu Egupto, uukamona icalo nalaile mukulapa ukupeela Abrahamu, Isaki na Yakobo. Tapali nangu umo kanofye Kalebu mwana Yefune umwina Kenasi na Yoshua mwana Nuni, pantu bena balikonkele Yawe ne mitima yabo yonse.’ Yawe afulilwe abena Israeli, abalenga no kululumba mu matololo pa myaka amakumi yane, mpakafye inkulo ya balya bonse abacitile ifyabipa pa cinso cakwe yasuka yapwa. Kabili moneni, mwe luko lubifi, mwaibika pa fifulo fya bashinwe, no kulenga Yawe alundepo ukufulilwa Israeli. Nga cakuti mwataluka ukumfwila Yawe, nakabili line akabalekako aba bantu bonse mu matolo, kabili nimwe mukalenga ukuti bonaike.” Elyo bapalamine kuli ena abati, “Tulefwaya tukuule amacinka ya fitekwa fyesu, ne misumba ya banakashi besu na bana. Lelo tuli abaipekanya mukuipangasha fwe bene no kuba pantanshi ya bena Israeli, mpakafye tukabafishe mu cifulo cabo. Lelo pali ino nshita abanakashi besu na bana nababale bekale mu misumba ya malinga, pakubacingililako ku bekashi ba calo. Tatwakabwelele ku mayanda yesu, mpakafye umwina Israeli onse akapokelele ica cishilano cakwe. Ifwe tatwakapokeko icacishilano pamo nabo mwishilya lya mumana wa Yordani, pantu ifwe ica cishilano cesu caba kuno bushilya ku kabanga ka Yordani.” Elyo Mose atile kuli bena, “Kuti mwabwelelamofye nga cakuti mwacita ici. Mwaipangasha mwe bene pa cinso cakwa Yawe ukuya ku bulwi, kabili nga abaipangasha bonse mwaya abuka Yordani pa cinso cakwa Yawe, mpaka akafulumunemo abalwani bakwe no kucimfya cilya calo pa cinso cakwe, lyena kuti mwabwelelamo no kuba abakaele kuli Yawe na ku bena Israeli. Kabili ici calo cikaba cuma cenu pa cinso cakwa Yawe. Lelo nga mwafilwa ukucita ico mwalaya, ninshi mwabifya kuli Yawe. Elyo muli nokushininkisha ukuti ububifi bwenu buli nokuba pali imwe. Kuuleni imisumba ya banakashi benu na bana, na macinka ya fitekwa, lelo mucite ico mulaile!” Abena Gadi na bena Rubeni batile kuli Mose, “Ifwe fwe babomfi bobe tuli nokucita ifyo wakonkomesha we mfumu yesu. Abana besu na bakashi, imikuni yesu ya mpaanga ne imbushi ne ŋombe, fikashala mu misumba ya Gileadi. Lelo ababomfi benu, umwaume onsefye uipangeshe ku bulwi, ali no kwabuka mukulwisha pa cinso cakwa Yawe, pamo ngefyo wasosa we mfumu yesu.” Elyo Mose apeele ifipope pali bena kuli Eleasa shimapepo na Yoshua mwana Nuni ne ntungulushi sha ndupwa sha nko sha bena Israeli. Atile kuli bena, “Nga cakuti abena Gadi na bena Rubeni, umwaume onsefye uuipangeshe ku bulwi, ayabuka Yordani na imwe pa cinso cakwa Yawe, lyena ilyo mwapoka icalo, nemwe muli nokubapeela icalo ca Gileadi nge cuma cabo. Lelo nga tababwike mumana nabaipangasha na imwe pamo, bafwilefye ukukwatako icitungu mu calo ca Kenani.” Abena Gadi na bena Rubeni bayaswike abati, “Ababomfi benu bali nokucita ifyo Yawe alandile. Tuli nokwabuka umumana ukuya mu calo ca Kenani pa cinso cakwa Yawe natuipangasha, lelo icuma ca cishilano cesu cikaba nici kuno kwishilya lya Yordani.” Elyo Mose apeele ku bena Gadi, abena Rubeni na citika wa luko lwakwa Manase mwana Yosefu icalo cakwa Sihoni imfumu ya bena Amoli, ne calo cakwa Ogi imfumu ya bena Bashani. Icalo conse kumo kwine ne misumba yabamo, ne citungu ca mpanga yonse iyabashingulwike. Abena Gadi bakuulile Diboni, Ataroti, Aroeli, Atiroti Shofani, Yaseri, Yogebea, Beti Nimura na Beti Harani, nge misumba yakuulililwako amalinga no kukuula amacinka ya fitekwa fyabo. Abena Rubeni nakabili bakuula Heshiboni, Eleale na Kiriataimu, pamo pene na Nebo, Baali Meoni (aya mashina baliyalwile) na Sibuma. Imisumba imbi bakuulile baliinike amashina. Aba mu lupwa lwakwa Makiri mwana Manase baile ku Gileadi, bapoka icalo no kufulumunamo abena Amoli abaleikalamo. Elyo Mose apeela Gileadi ku bena Makiri, aba mu lupwa lwakwa Manase, kabili eko balaikala. Yairi uwa mu lupwa lwakwa Manase apokolola imishi yabo no kulaita ati Hafoti Yairi, Kabili Noba nao apokolola Kenati ne mishi yali mumbali, no kulaita ati Noba, pamo nga fintu balemwita. Ifi efyo ukukonkana kwa lwendo lwa bena Israeli kwali ilyo bafumine mu Egupto impuka ne mpuka mukutungululwa na Mose elyo na Aroni. Mukukonkomeshiwa na Yawe, Mose alelemba ififulo baletuushamo mu lwendo lwabo. Kanshi ulwendo lwabo ukukonkana nomo baletuusha lwali ngefi. Abena Israeli bafumine mu Ramesesi pa bushiku bwalenga ikumi limo na shisano (15) mu mweshi wantanshi, pa bushiku bwakonka pe Pasaka, inshikunkulu ya Cakucilila. Bafumine ne cilumba ilyo abena Egupto balemonako, ninshi bena baleshiika amabeli yabo yonse ayo Yawe aipeye pakati kabo. Pantu Yawe ninshi naleta ubupingushi pa milungu yabo. Abena Israeli bafuma mu musumba wa Ramesesi no kuya cita inkambi ku Sukoti. Ilyo bafuma pa Sukoti, bacita inkambi ku Etamu, pa mpela ya matololo. Ilyo bafuma ku Etamu, bayalulukila ku Pi Hairoti ku kabanga ka Baali Sefoni, no kucita inkambi mupepi na Migidoli. Bafuma ku Pi Hairoti bapita muli Bemba Wakashika baya mu matololo. Kabili ilyo baendele inshiku shitatu mu matololo ya Etamu, bacita inkambi pa Mara. Ilyo bafuma ku Mara no kuya ku Elimu, uko ukwali utumfukumfuku ikumi limo na tubili (12) ne miti ya tuncindu amakumi cine lubali (70), kabili eko bacita inkambi. Ilyo bafuma ku Elimu, bacita inkambi mupepi na Bemba Wakashika. Ilyo bafuma kuli Bemba Wakashika, baya cita inkambi mu matololo ya Shini. Ilyo bafuma ku matololo ya Shini, bacita inkambi ku Dofuka. Ilyo bafuma ku Dofuka, bacita inkambi ku Alushi. Ilyo bafuma ku Alushi, bacita inkambi ku Refidimu, ukushali menshi yakunwa abantu. Ilyo bafuma ku Refidimu, bacita inkambi mu matololo ya Sinai. Ilyo bafuma ku matololo ya Sinai, baya cita inkambi ku Kibroti Hatafa. Ilyo bafuma ku Kibroti Hatafa, baya cita inkambi ku Haseloti. Ilyo bafuma ku Haseloti, baya cita inkambi ku Ritima. Ilyo bafuma ku Ritima, baya cita inkambi ku Rimoni Peresi. Ilyo bafuma ku Rimoni Peresi, baya cita inkambi ku Libina. Ilyo bafuma ku Libina, baya cita inkambi ku Risa. Ilyo bafuma ku Risa, baya cita inkambi ku Keelata. Ilyo bafuma ku Keelata, bacita inkambi ku lupili lwa Shefa. Ilyo bafuma ku lupili lwa Shefa, baya cita inkambi ku Harada. Ilyo bafuma ku Harada, baya cita inkambi ku Makeloti. Ilyo bafuma ku Makeloti, baya cita inkambi ku Tahati. Ilyo bafuma ku Tahati, baya cita inkambi ku Tera. Ilyo bafuma ku Tera, baya cita inkambi ku Mitika. Ilyo bafuma ku Mitika, baya cita inkambi ku Hashimona. Ilyo bafuma ku Hashimona, baya cita inkambi ku Moseroti. Ilyo bafuma ku Moseroti, baya cita inkambi ku bena Yaakani. Ilyo bafuma ku bena Yaakani, bacita inkambi ku Hagidigadi. Ilyo bafuma ku Hagidigadi, bacita inkambi ku Yotibata. Ilyo bafuma ku Yotibata, bacita inkambi ku Aburona. Ilyo bafuma ku Aburona, bacita inkambi ku Esioni Geberi. Ilyo bafuma ku Esioni Geberi, bacita inkambi ku Kadeshi, mu matololo ya Sini. Ilyo bafuma ku Kadeshi, bacita inkambi ku lupili lwa Holi mu mupaka wa calo ca Edomu. Yawe akonkomeshe Aroni shimapepo ukuya pa mulu wa lupili lwa Holi, epo aile fwila pa bushiku bwakutampa umweshi walenga isano, mu mwaka walenga amakumi yane apo abena Israeli bafumine ku Egupto. Aroni ali ne myaka umwanda umo na makumi yabili na itatu (123), ilyo afwile pa lupili lwa Holi. Imfumu ya ku Aradi, iya bena Kenani iyaleikala ku matololo ya Negebu, yaumfwa ukuti abena Israeli baleisa. Ilyo bafuma ku lupili lwa Holi, bacita inkambi ku Salimona. Ilyo bafuma ku Salimona, bacita inkambi ku Punoni. Ilyo bafuma ku Punoni, bacita inkambi ku Oboti. Ilyo bafuma ku Oboti, bacita inkambi ku Iye Habarimu mu mupaka wa Moabu. Ilyo bafuma ku Iye Habarimu, bacita inkambi ku Diboni Gadi. Ilyo bafuma ku Diboni Gadi, bacita inkambi ku Alimoni Dibilataimu. Ilyo bafuma ku Alimoi Dibilataimu, bacita inkambi mu mpili sha Habarimu mupepi na Nebo. Ilyo bafuma ku mpili sha Habarimu, bacita inkambi mu mawanga ya Moabu mupepi no mumana wa Yordani, ukulungatana no musumba wa Yeriko. Kulya kwine mu mawanga ya Moabu bacita inkambi mu lulamba lwa mumana wa Yordani ukufuma ku Beti Yeshimoti ukufika na ku Abeli Shitimu. Mu mawanga ya Moabu mu lulamba lwa Yordani, ukulungatana no musumba wa Yeriko, Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli utile kuli bena, ‘Nga mwayabuka umumana wa Yordani, mwaya mu Kenani, mufwile ukufulumunamo bonse abekalamo ku cinso cenu. Kabili monaule utulubi utwabaswa no twabumbwa, elyo mubongolole ne ncende shonse shakupepelamo isho bacindika. Pokeni icalo, muleikalamo pantu nimupeela icalo ukuba cenu. Pakwakana icalo mukalependula ukulingana ne nko shenu. Uluko ulukalamba mukalupeele impanga iyikalamba, no luko ulunono mukalupeele impanga inono. Conse icasuminishiwa pakupendula cikaba e cipande ca mpanga yabo. Yakaneni ukulingana ne nko sha fikolwe fyenu. Lelo nga mwafilwa ukufulumunamo bonse abekalamo mu calo, abo mukashamo bakaba fyakumusonkola mu menso yenu, kabili nge myunga mu mbafu shenu. Bakalamucusha mu calo umo mukekala. Elyo nomba na ine nkamucitila ifyo napanga ukubacitila.’” Yawe aebele Mose ati, “Konkomesha abena Israeli utile kuli bena, ilyo mukengila mu Kenani, icalo mwalapeelwa nge ca cishilano, imipaka ikaba nifi. Ukufuma ku kapinda ka ku kulyo, umupaka ukalundako na matololo ya Sini, ukukonkafye umwapakanina icalo ca Edomu. Ku kabanga, umupaka wa ku kapinda ka ku kulyo ukutendekela ukufuma ku mpela ya Bemba Wamucele, ukwabukila ku kapinda ka ku kulyo ka mupokapoka wa Sikopioni, ukuya ku Sini no kuya fika ku kapinda ka kulyo ka Kadeshi Banea. Elyo ukalola ku Hasa Ada, no kuya fika ku Asimoni, uko ukabweluluka, mukukuminkanya akamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto no kupelela kuli Bemba. “Mupaka wenu uwa ku masamba uli nokuba lulamba lwa Bemba Mukalamba. Uyu e mupaka wenu ku masamba. “Ku kapinda ka ku kuso kwenu umupaka ukakonka ukufuma kuli Bemba Mukalamba, ukufika ku lupili lwa Hori, kabili ukufuma ku lupili lwa Hori mpaka ku Lebo Hamati. Elyo umupaka uli nokutwalilila ukufika na ku Sedadi, na ku Sifuroni, no kuya pwila ku Hasa Enani. Uyu e mupaka wenu ku kapinda ka ku kuso. “Ku kabanga umupaka ukakonka ukufuma ku Hasa Enani, ukufika ku Shefamu. Umupaka uli nokutentemuka ukufuma ku Shefamu mpaka ku Ribula, ku kabanga ka Aini no kutwalilila no mutentemuko ku kabanga ka bemba wa Kinereti. Elyo umupaka uli nokutentemukila ku mumana wa Yordani no kupelela kuli Bemba Wamucele. Iyi eili nokuba impanga yenu, ne mipaka ya calo konse konse.” Mose akonkomeshe abena Israeli ati, “Penduleni pakwakana ici calo nge ca cishilano. Yawe nalanda ukucipeela ku nko pabula na citika, pantu indupwa sha luko lwakwa Rubeni no luko lwakwa Gadi no luko citika ulwakwa Manase, nabapoka ica cishilano cabo. Ishi nko shibili na citika nashipoka ica cishilano cabo lwa ku kabanga ukutulila akasuba ku Yordani na Yeriko.” Yawe aebele Mose ati, “Aya e mashina ya baume bali nokwakanya icalo nge ca cishilano, Eleasa shimapepo na Yoshua umwana mwaume wakwa Nuni. Elyo sontapo intungulushi imo muli cila luko iyakwafwilisha ukwakanya icalo. Aya e mashina yabo, Kalebu umwana mwaume wakwa Yefune, uwa mu luko lwakwa Yuda. Shemueli umwana mwaume wakwa Amiudi, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Simeoni. Elidadi umwana mwaume wakwa Kisiloni, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Benjamini. Buki umwana mwaume wakwa Yogili, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Dani. Hanieli Amieli umwana mwaume wakwa Efodi, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Manase umwana mwaume wakwa Yosefu. Kemueli umwana mwaume wakwa Shipitani, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Efulemu umwana mwaume wakwa Yosefu. Elisafani umwana mwaume wakwa Panaki, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Sebuloni. Palitieli umwana mwaume wakwa Asani, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Isaka. Ahiudi umwana mwaume wakwa Shelomi, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Asheri. Pedaheli umwana mwaume wakwa Amiudi, intungulushi ukufuma mu luko lwakwa Naftali.” Aba e baume Yawe akonkomeshe ukwakanya icalo ca cishilano ku bena Israeli mu calo ca Kenani. Mu mawanga ya Moabu, mupepi no mumana wa Yordani ukulungatana na Yeriko, Yawe aebele Mose ati, “Konkomesha abena Israeli ukupeelako abena Levi imisumba iyakwikalamo mu ca cishilano bali nokupeelwa. Kabili muli nokubapeela ne fitungu fyakucemenamo ifitekwa fyabo ukushinguluka imisumba. Elyo bakakwata imisumba iyakwikalamo, pamo ne fitungu bakalacemenamo iŋombe, impaanga ne fitekwa fyabo fimbi. Ifitungu fyakucemenamo ifitekwa fyabo, ifyashinguluka imisumba iyo mulepeela abena Levi, fili nokutendekelafye kunse ye linga, monse monsefye fili nokulepa bamita imyanda ine na makumi yasano (450). Kunse ya musumba, mukapime bamita imyanda pabula (900) lubali ku kabanga, bamita imyanda pabula (900) lubali ku kulyo, bamita imyanda pabula (900) lubali ku masamba, bamita imyanda pabula (900) lubali ku kuso, ukubika umusumba pakati. Bakakwata ici citungu ngo mwakucemena ifitekwa fya muli iyi misumba. “Imisumba mutanda muli nokupeela abena Levi ikaba misumba yakufisamamo nga cakuti umuntu aipaya umuntu mubiye. Kabili mukalundepo ne misumba imbi amakumi yane na ibili (42). Yonse pamo iyo muli nokupeela abena Levi ili nokuba amakumi yane na cine konse konse (48), kumo kwine ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa. Imisumba iyo muli nokupeela abena Levi, ukufuma ku mpanga ya calo ca bena Israeli, ili nokulinganafye no bukulu bwa citungu ico cila luko lukwete. Pokeniko imisumba iyingi ku nko ishikwete ikulu, lelo abakwete inono, muli nokufumyako inono.” Kabili Yawe aebele Mose ati, “Landa ku bena Israeli utile kuli bena. Ilyo mukabuka umumana wa Yordani no kuya mu calo ca Kenani, mukasale imisumba imo, imisumba umwakufisama umuntu nga aipaya umuntu mubiye ukushili ku mufulo, eko afulumukila. Shikaba ni ncende shakufisamamo ukufuma ku wacilandushi, pakuti umuntu uuli no mulandu wakwipaya umuntu mubiye bemwipaya kano batala bamulubulwisha pa cinso ca lukuta. Iyi misumba mutanda iyikapeelwa, ikaba misumba yenu iyakufisamamo, Mukapeele imisumba itatu kwishilya lya Yordani, elyo imbi itatu ikabe mu calo ca Kenani nge misumba yakufisamamo. Iyi misumba mutanda ikaba ni ncende shakufisamamo abena Israeli, abenafyalo na bantu bambi mwikala nabo pakuti umuntu, uwaipaya umubiye ukushili ku mufulo, kuti abutukila kulya kwine. “Nomba, nga cakuti umuntu akoma umubiye ne cela pakuti afwe, ni ntalamisoka. Ntalamisoka afwile ukupingwilwa ukwipaiwa. Nangu nga cakuti umuntu ali ne libwe mu minwe yakwe ilingepaya umuntu, ilyo atoba umuntu afwa, ninshi ni ntalamisoka. Ntalamisoka afwile ukwipaiwa. Nangu nga cakuti umuntu ali ne cimuti mu minwe yakwe icingepaya umuntu, ilyo abola umuntu afwa, ninshi ni ntalamisoka. Ntalamisoka afwile ukwipaiwa. Kalandula wa mulopa euli nokwipaya ntalamisoka. Nga amukumanya ali nokumwipaya. “Nga cakuti umuntu umo alipata umubiye, elyo amusunka nangu amusukushila icintu cimo ku mufulo pakuti afwe, nangu amuma ikofi mu lupato pakuti afwe, ulya muntu ali no kwipaiwa pantu ni ntalamisoka. Kalandula wa mulopa ali nokwipaya ntalamisoka ilyo akamukumanya. “Lelo nga cakuti ukwabula ulupato umuntu asunka umubiye mukupumikisha, nangu amusukushila icintu cimo, nangu tamumwene, nga amulasa ilibwe ilingamwipaya no kufwa afwa, nomba ico tali mulwani wakwe, kabili tafwaile kumucena, ulukuta lufwile ukupingula umulandu pakati kakwe na kalandula wa mulopa ukukonka na mafunde aya. Ulukuta luli nokucingilila uwapeelwa umulandu wakwipaya umubiye kuli kalandula wa mulopa, no kumubweseshamo ku musumba wakufisamamo uko abutukile. Afwilefye ukwikalilila uko kwine mpaka shimapepo mukalamba alipo uwasubwa amafuta yamushilo akafwe. Lelo uuli no mulandu nga afuma mu mipaka ya musumba abutukileko, elyo na kalandula wa mulopa amukumanya kunse ya musumba, kalandula wa mulopa kuti amwipaya, apabula ukukwata umulandu wakwipaya umuntu. Uwamulandu afwile ukwikala mu musumba afisamamo, mpakafye napo shimapepo mukalamba akafwila, lyena kuti abwelelamo ku mpanga yakwe. Aya e mafunde yenu ne fipope ifyo mwakulakonka umukakonkanina inkulo, konsefye uko mukalaikala. “Umuntu onse uwaipaya mubiye, ali nokwipaiwa nge ntalamisoka bakambone nga bamushinina. Lelo kambone nga alifye umo, tabali na kumwipaya iyoo. Tecakwesha ukusumina ukupoka icakulubwilapo ntalamisoka uulingile ukufwa. Uyu ena mu cinefye afwile ukwipaiwa. Tecakwesha kusumina ukupoka icakulubwilapo onse uwafulumukila mu musumba wakufisamamo, pakuti asuminishiwe ukubwelelamo ku mpanga yakwe no kuya ikala ilyo shimapepo mukalamba uulipo talati afwe. Tecakwesha kukowesha icalo muleikalamo. Ukusumya umulopa kulakowesha icalo, no kufutilako pa bubifi teti ficitike pali ici calo apo umulopa usumine, kanofye pa mulopa wa muntu uwasumishe umulopa. Tecakwesha kukowesha calo umo mwikala, kabili emo na ine njikala. Pantu ine ne Yawe, njikala pakati ka bena Israeli.” Abakalamba ba lupwa lwa mu mikowa yakwa Gileadi, umwana mwaume wakwa Makiri, umwana mwaume wakwa Manase, abafumine mu luko lwakwa Yosefu, baile no kulanda kuli Mose ne ntungulushi na bakalamba ba ndupwa sha bena Israeli. Batile, “Ilyo Yawe akonkomeshe imfumu yandi ukupeela icalo nge cuma ca cishilano ku bena Israeli mukupendula, amukonkomeshe ukupeela icuma ca cishilano cakwa munyinefwe Selofeadi ku bana bakwe abanakashi. Nomba nga cakuti baupwa ku baume ba mu nko sha bena Israeli shimbi, lyena ninshi ifyuma fyabo fyafuma mu fyuma fya cishilano fya fikolwe fyesu no kusanshiwa ku fyuma fya luko bakopilwako. Emukutila icuma ca cishilano icapeelwe kuli ifwe cili nokupokwa. Ilyo umwaka wakusefya ku bena Israeli ukafika, ifyuma fya cishilano fikalundwa ku fyuma fya nko bakopilwako, kabili ninshi capokwa ukufuma ku luko lwa fikolwe fyesu.” Kanshi ukulingana ne shiwi Yawe amukonkomeshe, Mose nao apeela ici cipope ku bena Israeli. Atila, “Ifyo aba ndupwa sha luko lwakwa Yosefu balanda filifye bwino. Ifi efyo Yawe akonkomesha pa mulandu wa bana banakashi abakwa Selofeadi, bafwile ukuupwa ku muntu onse uo batemenwe, cikulufye wa mu mukowa wa luko lwakwa shibo. Ifyuma fya cishilano mu bena Israeli, tafili nakufuma mu luko ulu no kuya mu luko lubiye, pantu umwina Israeli onse ali nokusunga impanga ya luko lwakwe iyo apeelwa ukufuma ku fikolwe fyakwe. Umwana umwanakashi onse uwapeelwa impanga mu luko lonse ulwa bena Israeli, afwile ukuupwa ku wa mu mukowa wa luko lwakwa wishi, pakuti bonse abena Israeli bakakwateko icuma ca cishilano ca bashibo. Takuli icuma ca cishilano icikafuma ku luko ulu no kuya kuli lumbi iyoo. Pantu cila luko lwa bena Israeli lwakulaikwatilafye impanga bapeelwa ukuba iya cishilano.” Kanshi abana banakashi bakwa Selofeadi epakucita ifyo Yawe akonkomeshe Mose. Abana banakashi bakwa Selofeadi, Mala, Tirisa, Hogila, Milika na Noa, baupile abafyala babo aba ku lubali lwa bashibo. Baupilwa mu luko lwa ndupwa shakwa Manase umwana mwaume wakwa Yosefu, ne fyuma fyabo ifyacishilano fyaikalafye mu luko lwakwa shibo no mutundu wakwe. Aya e mafunde ne fipope Yawe apeele Mose ku bena Israeli mu mawanga ya Moabu ku Yordani ukulungatana na Yeriko. Aya e mashiwi Mose aebele abena Israeli bonse, ilyo bali mu matololo mu Araba ku kabanga ka mumana wa Yordani. Bali mwiwanga lya Yordani mupepi na Sufu, pakati ka Parani na Tofeli, Labani, Haseloti na Disahabu. Ubulendo ukufuma ku Holebu no kuya ku Kadeshi Banea ukupita umusebo wa ku lupili lwa Seiri, lwendo lwa nshiku ikumi limo na bumo (11). Pa bushiku bwakutampa umweshi uwalenga ikumi limo na umo (11), mu mwaka walenga amakumi yane (40) elyo Mose aebele abena Israeli fyonse ifyo Yawe amukonkomeshe pali bena. Apa ninshi ni panuma yakucimfya imfumu Sihoni iya bena Amoli, iyaleteeka mu Heshiboni. Kabili pa Edilei acimfishepo Ogi, imfumu ya calo ca Bashani iyaleteeka mu Ashitaroti. Ku kabanga ka mumana wa Yordani mu calo ca Moabu eko Mose atendekele ukulondolola amafunde. Alasosa ati, “Yawe Lesa wesu atwebele pa lupili lwa Holebu ati, ‘Namwikalisha nganshi pali ulu lupili. Kulululeni inkambi. Akuyeni mulungame mu calo ca bena Amoli, na mu ncende shonse isha bena mupalamano babo mu Araba, na mu mpili, na ku kapinda ka ku kuso, mu matololo ya Negebu, na mu lulamba lwa bemba, ukufika na mu calo ca bena Kenani na ku Lebanoni, ukufikafye na ku mumana uukalamba uwa Yufurate. Moneni, nimupeela ici calo. Akuyeni mucipoke, pantu e calo Yawe alapile ukuti ali nokupeela ifikolwe fyenu Abrahamu, Isaki na Yakobo, na ku ba mu ndupwa shabo abakakonkapo.’ “Na pa nshita ilya namwebele nati, ‘Cangafya ukulamutungulula nekafye. Yawe Lesa wenu, namusandulula icakuti ilelo mufulile nge ntanda sha mu mulu. Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu, amuleke musanduluke imiku ikana limo (1,000), kabili amupaale ngomo alaile! Nomba bushe kwena kuti nasenda shani amafya yenu ne fisendo fyenu, elyo no kupusana kwenu, ine nekafye? Kanshi saleni ukufuma mu nko shenu shonse lumo lumo abantu bamo abacenjela, abacindikwa, kabili abamano, pakuti ebo ncite bacilolo benu.’ Na imwe mwanjaswike amuti, ‘Ico walanda ukucita, ala cintu icisuma nganshi.’ Kanshi na ine epakubuula intungulushi sha nko shenu ishamano kabili ishacindikwa, esho nasonta ukulamutungulula. Shimo shalatungulula abantu amakana, shimbi abantu mu myanda, shimbi abantu mu makumi yasano, shimbi nasho abantu mu makumi. Elyo nasonta na bacilolo bambi abakumona pa nko shenu shonse lumo lumo. Napali ilya nshita, ine natile ku ntungulushi shenu, ‘Muleumfwa imilandu ilecitika pakati ka bamunyinenwe, elyo mulepingula bwino no mulinganya. Nangufye umulandu uli pakati ka bena Israeli beka beka nangufye ni pakati ka mwina Israeli no mwinafyalo. Tecakwesha kuba na mucishacinani pakupingula umulandu. Bonse mulebalinganya nangu abe shani. Tekwesha kutiina muntu nelyo umo, pantu ubupingushi bwaba na Lesa. Muleleta umulandu onsefye uwamwansha kuli ine, naisa umfwa umo ulolele.’ Kabili na pa nshita ilya, nalimwebele fyonse ifyo mwali nokulacita. “Nomba ngefyo Yawe Lesa wesu atukonkomeshe, twafumine ku Holebu no kuya ukulungatana ne calo ca mpili ica bena Amoli, mu matololo ayakalamba kabili ayakutiina icibi no kuya fika na ku Kadeshi Banea. Elyo natile kuli imwe, ‘Nomba mwafika mu calo ca mpili ica bena Amoli, ico Yawe Lesa wesu aletupeela. Moneni, Yawe Lesa wenu namupeela ici calo. Kabiyeni, mucipoke nga fintu Yawe Lesa wa fikolwe fyenu amukonkomeshe. Mwitiina nangu ukutompoka.’ “Elyo imwe bonse mwaishile kuli ine no kusosa amuti, ‘Leka tutale tutume inengu, pakuti bakese twebako amashiwi palwa nshila iyingalinga ukupitamo, na palwa misumba ilimo, iyo tuli nokuyamo.’ Ine nacimwene ukuti naciwama, eico kanshi na ine nasalile abantu ikumi limo na babili (12) ukufuma kuli cila luko lwenu umuntu umo. Nabo epakuya ku calo ca mpili, kabili baya fika na kwishika lya Eshikoli no kulengula. Elyo basendako ne fisabo fya muli cilya calo batuletelako, baisa tweba nokuti, ‘Icalo ico Yawe Lesa wesu aletupeela, cintu cafunda nganshi.’ “Lelo imwe tamwalefwaya ukuya muli cilya calo, mwasangukile ifyo Yawe Lesa wenu amukonkomeshe. Mwaleisosha mu matenti yenu amuti, ‘Yawe alitupatafye, ico atufumishishe mu Egupto ni kukwisa tuposa mu minwe ya bena Amoli, pakuti batulofye. Bushe ni kwi twingaya? Awe ifwe natwikatwa no mwenso. Bamunyinefwe nabatufuupula imitima, batile, “Abantu abekala muli cilya calo, bamaka kabili batali ukutucila. Bena bekala mu misumba iyikalamba iyakuulwa na malinga ayafika na mu mulu. Twamweneko na bena Anaki, ifipokapoka fya bantu.” ’ “Nomba ine namwebele nati, ‘Mwibatiina, kabili mwitutuma. Yawe Lesa wenu ewakulamutungulula, kabili ewakulamulwilako, nga filya fine mwaimwenene na menso yenu ifyo acitile mu calo ca Egupto. Kabili nga filya fine mwayimwenene mu matololo ifyo Yawe Lesa wenu amusendele, nga filya wishi asenda umwana wakwe umwaume, mu nshilafye yonse mwaendelemo, mpaka ukwisa fika na pali cino cifulo.’ Nomba nangu cali ifyo, nalyo line imwe tamwatetekele Yawe Lesa wenu, uwalemutangilila pa bulendo bwenu, mu nshita ya bushiku mu ntumba ya mulilo, elyo akasuba nalyo mwikumbi, pakuti amufwaile icifulo apakucita inkambi no kumulanga umwakuya. “Ilyo Yawe aumfwile ukuilishanya kwenu, nao alifulilwe. Epakulapa ati, ‘Tapali nangu umo pali aba bantu ba nkulo ibi uukengila mu calo icisuma ico nalaile ifikolwe fyenu. Kanofye Kalebu mwana Yefune, ena eukengilamo. Nkamupeela pamo na ba mu lupwa lwakwe icalo ico aile lengula, pantu alikonka Yawe no mutima wakwe onse.’ Pa mulandu wa imwe, Yawe alinkalipile na ine wine no kutila, ‘Na iwe wine Mose tawakengilemo muli cilya calo. Lelo kafwa obe, Yoshua mwana Nuni, ena eukengilamo. Mukoseleshe, pantu eukatungulula abena Israeli kukupoka icalo. Kabili abana benu abanono, abashilaishiba ifibi ne fisuma, abo mwatile bakabasenda bunkole, ebakengila mu calo, ebo nkapeela icalo no kucipoka ebakacipoka. Nomba imwe alulukeni no kubwelelela mu matololo, konkeni umusebo walola kuli Bemba Wakashika.’ “Elyo imwe mwanjaswike amuti, ‘Natubifya kuli Yawe. Tuli nokuyafye ku bulwi, ngefyo Yawe Lesa wesu atukonkomeshe.’ Kanshi onse uwa muli imwe aipangeshe ne fyanso fyakwe nokuya ku bulwi, mwaleti cintu cayanguka ukunina mu calo ca mpili. Nomba Yawe epakunjeba ati, ‘Bebe beyanina kukulwa, pantu ine nshabe na imwe. Baleya mucimfya ku balwani benu.’ Ine nalimwebele ifyo Yawe anjebele, lelo imwe mwalikene ukumfwa. Mwatalamine ifunde lyakwa Yawe. Na ku cilumba cenu mwaya ingila na mu calo ca mpili. Elyo abekalacalo ca mu Amoli bamwishilila nge nshimu, no kumukunkunika, kabili bamupumaula ukumufumya ku Seiri mpaka ku Homa. Kanshi na imwe mwabwelele no kulilila kuli Yawe, lelo taumfwile kulila kwenu, nangufye ukukutika kuli imwe iyoo. “Eico kanshi, ecalengele ukuti mwikale ku Kadeshi Banea inshiku ishingi, pa nshita iyitali mwaikele kulya.” Kabili Mose atile, “Kanshi na ifwe twalyalulwike no kulakonkafye umusebo wa mu matololo walola kuli Bemba Wakashika, ngefyo Yawe anjebele. Pa nshita iyitali twalelulumbafye mu calo ca mpili ica Seiri. Elyo Yawe anjebele ati, ‘Namukokola ukululumba mu calo ca mpili, nomba alukileni ku kapinda ka ku kuso.’ Yawe anjeba ukukonkomesha abantu ukuti, ‘Mwalapita mu calo ca bamunyinenwe aba mu lupwa lwakwa Esau, abaikala mu calo ca Seiri. Bali nokumutiina, lelo mube abacenjela nganshi. Tecakwesha kubalwisha, pantu ine nshakamupeele calo cabo, nangu pakunyantafye ulukasa. Pantu icalo ca mpili sha Seiri napeela kuli Esau ukuti cibe cakwe. Ifyakulya na menshi fyena mukaleshita ne ndalama sha silifa.’ Yawe Lesa wenu alimupaala muli fyonse ifyo mwabomba. Yawe alamusakamana ilyo mululumba mu matololo ayashaikulila nganshi. Pa myaka amakumi yane (40) iyi, Yawe Lesa wenu aba na imwe, elyo mulakwata na fyonse ifyo mukabila. Kanshi na ifwe epakuya, twasha na bamunyinefwe aba mu lupwa lwakwa Esau, abaleikala mu Seiri. Twalola ukufuma mu musebo walola ku Araba, uwafuma ku Elati na Esioni Geberi, twalola mu matololo ya mu musebo wa Moabu. Elyo Yawe anjeba ati, ‘Tecakwesha kulwisha abena Moabu nangu ukubacusha, pantu ine nshakamupeele calo cabo. Pantu umusumba wa Ari napeela ku ba mu lupwa lwakwa Loti.’ ” (Abena Emi ebaleikala kulya. Bali fipokapoka kabili abengi. Elyo bali abatali nga bena Anaki. Nga bena Anaki nabo bene baleitwa abena Refaimu, nomba abena Moabu baleita abena Anaki ati bena Emi. Abena Hori kale ebaleikala mu calo ca Seiri, nomba aba mu lupwa lwakwa Esau babatamfyamo. Babalofya ukufuma pa cinso cabo, balaikala namo nga filya fine abena Israeli bafulumwine abalwani babo mu calo Yawe abapeele.) “Elyo Yawe atile, ‘Nomba imeni no kwabuka ishika lya Seredi.’ Elyo twayabuka ishika nga fintu Yawe atukonkomeshe. Na panuma ya myaka amakumi yatatu na cine konse konse (38) ukutuula apo twaimine ku Kadeshi Banea ukushinta napo twayabukile ishika lya Seredi, ninshi ne nkulo yamalamba ya baume bonse ababulwi balipwa ukufwa pa nkambi nga mulya mwine Yawe alapile. Ukuboko kwakwa Yawe kwali pali bena mpaka abalofyafye bonse mu nkambi. “Nomba ilyo amalamba ya bantu babulwi yapwile ukufwa, Yawe epakunjeba ati, ‘Ilelo mulepita mu citungu ca Moabu ku Ari. Ilyo mukapalama ku bena Amoni, tecakwesha ukubalwisha nangu ukubacusha, pantu ine nshakamupeele icalo cabo, ici calo nacipeela ku ba mu lupwa lwakwa Loti.’ (Ici calo naco caishibikwe ukuti ca bena Refaimu, pantu ebaleikalamo kale, lelo abena Amoni balebeta abati bena Samusumimu. Bali abengi nganshi, abamaka kabili abatali nga bena Anaki. Nomba Yawe alibalofeshe ukufuma pa cinso ca bena Amoni, nabo babafulumuna mu calo ebalaikalamo. Efyo Yawe acitile na bena Edomu aba mu lupwa lwakwa Esau, abaleikala mu Seiri, ilyo alofeshe abena Holi ukufuma pa cinso cabo. Nabo abena Edomu bafulumuna abena Holi mu calo, ebalaikalamo ukufika na lelo. Elyo palwa bena Afimu abaleikala mu mishi ukufikafye na ku Gaza, abena Kafito abafumine ku Kafito, ebabalofeshe baikala na mu calo cabo.) ‘Nomba imeni, mwabuke no mukonko wa Alinoni. Moneni, nimbika mu maboko yenu Sihoni umwina Amoli, imfumu ya mu Heshiboni, pamo pene ne calo cakwe. Muwililileni, mutampeko ukupoka icalo. Ukutampa lelo ndelenga imishobo yonse pano calo ilemutiina no kumukwatila umwenso. Bonse bakulaitutuminafye no kulilishika ilyo baumfwa ululumbi lwenu.’ “Ukufuma mu matololo ya Kedemoti, natumine inkombe ku mfumu Sihoni iya ku Heshiboni ishakuya mweba palwa cibote ukuti, ‘Leka tupitemo mu calo cobe, twakulakonkafye inshila, tatwakapatukile ku kulyo nelyo ku kuso. Muletushitishafye ifilyo twakulalya na menshi twakulanwa pa mutengo wa silifa. Lekafye tupite mu calo cobe pa makasa, pamo ngefyo aba mu lupwa lwakwa Esau abekala mu calo ca Seiri na bena Moabu abekala mu calo ca Ari, batusuminishe ukupita mu fyalo fyabo mpakafye twayabuka umumana wa Yordani, ukuya mu calo ico Yawe Lesa wesu ali nokutupeela.’ Nomba imfumu Sihoni iya ku Heshiboni atukaanya ukupitamo mu calo cakwe. Pantu Yawe Lesa wenu amukoseshe amano no kumutalamika umutima, pakuti amupose mu minwe yenu ngefi fine acita na nomba. Elyo Yawe epakunjeba ati, ‘Mona, nintendeka ukukulubwila Sihoni pamo ne calo cakwe. Kanshi nomba tendekeni ukupoka icalo cibe cenu.’ Ilyo Sihoni ne fita fyakwe fyonse baishile kukutulwisha mupepi no musumba wa Yahasi, Yawe Lesa wesu amuposele mu minwe yesu. Twamucimfya, pamo na bamwane ne fita fyakwe fyonse. Pali iyo nshita, twapoka imisumba yakwe yonse no kuipeela kukonaulwa, twaipaulula na bantu abalimo, abaume, abanakashi na baice. Takwali wapuswike nakalya. Kanofye ifitekwa ne fitapwa fya mu misumba iyo twapokele, efyo twaibuulile nokusenda fwe bene. Yawe Lesa wesu ewalengele tupoke imisumba yonse ukutampila ku Aroeli ukukonka no mukonko wa Alinoni. Ukufuma ku musumba wa mukonko ukushinta na ku Gileadi, takwali musumba nangu umo uwatwanshishe. Lelo ku calo ca bena Amoni kwena tamwapalemeko, nangu ku lulamba lwa mumana wa Yaboku, nangufye imisumba iyaba mu calo ca mpili nangu kumbi konse uko Yawe Lesa wesu atukonkomeshe ukukanafikako.” Kabili Mose atile, “Kabili twalyalulwike, twakonka no musebo walola ku Bashani. Kanshi imfumu Ogi iya ku Bashani ne fita fyaiko fyonse, baisa mukutulwisha ilyo batukumenye ku Edelei. Yawe epakunjeba ati, ‘Wimutiina, pantu nimupeela mu minwe yobe, kumo kwine ne fita fyakwe fyonse, pamo ne calo cakwe cine. Umucite filya wacitile Sihoni imfumu ya bena Amoli uwaleteeka mu Heshiboni.’ “Kanshi Yawe Lesa wesu nao epakutupeela Ogi imfumu ya ku Bashani ne fita fyakwe fine fyonse. Twabepaya bonsefye, ukwabula ukushapo nangu umo uwakupusuka. Pa nshita ilya twapokele ne misumba yakwe yonsefye. Takwashele musumba nelyo umo uo tushapokele pa misumba amakumi mutanda (60) ne citungu conse ica Agobu ico imfumu Ogi iya mu Bashani yaleteeka. Yonse iyi misumba yali na malinga ayatali ne mpongolo ne mipilikisho yakwisalilako, kabili kwali ne mishi imbi iyingi iyishakwete malinga. Elyo na ifwe epakupeela imisumba yonse kukonaulwa, nga filya twacitile Sihoni imfumu ya Heshiboni. Twaonaula imisumba yonse no kwipaya abantu balimo abaume, abanakashi na baice. Lelo ifitekwa ne fitapwa ukufuma mu misumba yabo fyena twalifisendele fwe bene. “Kanshi pa nshita ilya efyo twapokele ifyalo fya shamfumu ishi shibili isha bena Amoli lubali lwa ku kabanga ka mumana wa Yordani, ukutendeka ku mukonko wa Alinoni ukushinta na ku lupili lwa Hemoni.” (Abena Sidoni beta ulupili lwa Hemoni ukuti lupili lwa Sirioni, abena Amoli nabo balwita ukuti lupili lwa Seni.) “Twapoka ne misumba yonse iya mu calo cabatama, na Gileadi yonse, Bashani onse no kuya fikafye ku Saleka na ku Edelei, imisumba ya mu calo cakwa Ogi mu Bashani.” (Ogi eka, imfumu ya Bashani, ewashelepo pa bena Refaimu. Ne mbokoshi ya citumbi cakwe yali iye libwe, na mubwipi yali bamita babili, elyo mubutali bamita bane na citika. Ukushinta na lelo epo icili mu musumba wa bena Amoni mu Laba.) “Pa calo twapokele pa nshita ilya, napeele ku bena Rubeni na bena Gadi icitungu ukutendekela mu musumba wa Aroeli ku kapinda ka ku kuso mupepi no mukonko wa Alinoni, no kulundako iciputulwa ca calo ca mpili ica Gileadi, kumo kwine ne misumba yaciko. Citika wa luko lwakwa Manase naupeele icitungu icasheleko ku calo ca Gileadi, nabikapo ne calo conse icakwa Ogi imfumu ya Bashani.” (Icalo conse ica Agobu mu Bashani caishibikwe ukuti e calo ca bena Refaimu. Yaili, uwa mu lupwa lwakwa Manase, apokele icalo conse ica Agobu, ukuya fika na mu mupaka wa bena Geshuri no wa bena Maaka. Ici calo conse cainikwe ishina lyakwe, ukufika na lelo citwa Hafoti Yairi.) “Kabili napeele Gileadi kuli Makiri. Lelo napeele ku bena Rubeni na bena Gadi icitungu ukutendekela ku Gileadi ukuya shinta na ku mukonko wa Alinoni, umupaka wabela pakati ka mukonko, elyo no kufika ku mumana wa Yaboku, uwapakanya na bena Amoni. Ku masamba umupaka wali mumana wa Yordani mu Araba, ukufuma ku Kinereti ukufika kuli bemba wa Araba, bemba wa Mucele, ukuya shintafye mwisamba lya lupili lwa Pisiga. “Elyo pa nshita ine ilya namukonkomeshe nati, ‘Yawe Lesa wenu namupeela ici calo ukuti cibe cenu. Nomba abaume bonse amalamba nabaipangashe ifyanso fyabulwi, babukile kwishilya lya mumana wa Yordani, batangilile bamunyinenwe bambi abena Israeli. Kanofye abakashi benu na bana benu ebali nokushala mu misumba namupeela pamo ne fitekwa fyenu, (ninjishiba namukwata ifitekwa ifingi), mpakafye Yawe akapeele na bamunyinenwe ukutuusha pamo nga imwe. Bakaikwatile nabo icalo ico Yawe Lesa wenu akabapeela kwishilya lya mumana wa Yordani. Lyena elyo mukabwelela cila umo ku citungu cakwe ico namupeela.’ “Elyo pa nshita ilya nakonkomeshe Yoshua nati, ‘Nauimwena na menso yobe we mwine fyonse ifyo Yawe Lesa obe acitile kuli shilya mfumu shibili. Yawe akalacita cimo cine ku shamfumu shonse isha uko muleya. Tecakwesha kushitiina, pantu Yawe Lesa obe e ukalakulwishishako.’ “Kabili pali ilya nshita napapete Yawe nati, ‘We Mfumu Yawe, walitampa ukulanga umubomfi obe ubulamba bobe na maka ya kuboko kobe. Bushe mulungu nshi umbi mu mulu na pano isonde uwingacita ifyabulamba ifyo iwe ucita? Leka njabuke umumana nje moneko icalo cisuma icili kwishilya lya Yordani, icalo cisuma ica mpili na Lebanoni.’ Pa mulandu wa imwe Yawe alimfulilwe, kabili tewakumfwa ifyo nalelanda, ati nokuti, ‘Walanda fyafula. Kabili wibwekeshapo kulanda pali uyu umulandu! Kabiye pa mulu wa lupili lwa Pisiga, ulolekeshe ku kapinda ka ku kuso, na ku kapinda ka ku kulyo, ku kabanga na ku masamba. Ulolekeshe bwino ifyo uleya mona, pantu iwe tawayabuke mumana wa Yordani. Kanshi upeele Yoshua imilimo, umukoseleshe no kumucincisha, pantu euli nokutungulula aba bantu pakwabuka, kabili eukalenga nokuti bakapoke cilya calo, ico iwe walatamba.’ “Kanshi ifwe epakwikala mwishika mupepi no musumba wa Beti Peori.” Elyo Mose alaeba abantu ati, “Nomba mwe bena Israeli, umfwikisheni ifipope na mafunde ndemufunda. Mulekonka fyonse pakuti mukaleyenda abomi, mukengile, mukapoke ne calo ico Yawe, Lesa wa bashinwe ali mukumupeela. Pafyo ine ndemukonkomesha, tecakwesha kulundapo nelyo ukufumyapo fimo. Lelo mulesunga amafunde yakwa Yawe Lesa wenu ayo ndemupeela. Mwalimwene na menso yenu mwe bene ifyo Yawe acitile pa Baali Peori. Yawe Lesa wenu alilofeshe bonse abapepeleko umulungu Baali wa ku Peori. Nomba mwe bapetamine Yawe Lesa wenu mucili abomi ukufika na lelo. “Moneni, nimufunda ifipope na mafunde ngefyo umwine Yawe Lesa wandi ankonkomeshe. Pakuti mukaleyakonka mu calo ico mwalaingilamo pakuti mucipoke. Mukaleyasunga bwino bwino, pakuti aba mishobo ya benafyalo bakalemona ukuti imwe muli bamano kabili abacumfwila. Abakomfwako fyonse ifi, bakalatila, ‘Cine cine uyu mushobo ukalamba wamano kabili uwacumfwila!’ “Bushe mushobo nshi na umbi, nangu wingakula shani, uwaba ne milungu mupepi ngefi ifwe Yawe Lesa wesu atupalama ilyo tumwita? Kabili mushobo nshi na umbi, nangu wingakula shani, uwakwata ifipope na mafunde ayalungama ngaya namupeela ilelo? Kanshi mulecenjela no kuisunga bwino pakuti mwikalaba ifintu mwamona na menso yenu nangu ukuleka fifume mu mitima ilyo muli abomi pano calo. Mukasambilisheko abana benu na bana babo abakakonkapo. Ibukisheni ubushiku mwaiminine pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu ku Holebu, lilya anjebele ati, ‘Longanika abantu pa cinso candi pakuti bomfwe amashiwi yandi, basambilile ukunkwatila akatiina ilyo bacili abomi pano calo no kusambilishako abana babo.’ “Na imwe mwalipaleme, mwaiminina mwisamba lya lupili ulwalebilima umulilo uwalefika na ku mulu, ulu lupili lwakupilwe ne ntumba ya cushi icafiita fititi. Kanshi Yawe epakulanda kuli imwe ukufuma mu mulilo. Mwaumfwile uko alelanda amashiwi, lelo tamwamumwene mu musango uuli onse. Mwaumfwilefye ishiwi epela. Alimwebele icipangano ico mwapangene nankwe, ifi e fyebo ikumi ifyo amukonkomeshe ukulakonka, kabili afilemba na pa mabwe ayapapatala yabili. Kabili Yawe ankonkomeshe pali ilya nshita ukuti mfunde ifipope na mafunde muli nokulakonka mu calo ico mwalapoka nga mwayabuka Yordani.” “Ubushiku Yawe alandile na imwe ukufuma mu mulilo pa lupili lwa Holebu, tamwamumwene mu musango uuli onse. Kanshi cenjeleni, muleisunga bwino pakuti tamuilufyenye no kuipangila akalubi, icimpashanya ca musango onse, cibe icapala umwaume nangu umwanakashi, nangu icapala inama yonse pano calo, nangu icuni icipupuka mu lwelele, nangu icibumbwa icikulika panshi, nangu isabi lya mu menshi. Kabili nga mwapunamina mu mulu, mwamona akasuba, umweshi ne ntanda, ifitafye fyonse ifyaba mu mulu, mwilatunkwa ukufifukamina nangu ukupepa ifintu ifyo Yawe Lesa wenu ayakanya abantu ba mishobo yonse iyaba pano calo. Lelo imwe ni Yawe ewamubuulile no kumufumya mwilungu lya mulilo, mu Egupto, pakuti mube abantu bakwe ngefi fine mwaba ukushinta na lelo. Nomba ni pa mulandu wenu Yawe amfulilwe, alapa nokuti nshakabukeko umumana wa Yordani no kwingila muli cilya calo cisuma Yawe Lesa wenu alemupeela nge cacishilano cenu. Ine ndefwila muli cino calo, nshakabuke mumana wa Yordani. Lelo imwe muli mukwabuka, mukaya poka na cilya calo cisuma. Kanshi muleisunga, mwikalaba ne cipangano cakwa Yawe Lesa wenu, ico apangana na imwe. Tecakwesha kuipangila akalubi mu cipasho icili conse Yawe Lesa wenu amulesha. Pantu Yawe Lesa wenu, mulilo uoca fyonse, kabili ni Lesa uwabufuba. “Panuma yakukwata abana na beshikulu, mwakokola muli cilya calo, nga cakuti mwailufyanya no kupanga akalubi akali konse, ukucita icabipa pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu no kulenga akalipe, naita umulu ne calo nga bakambone pali imwe mu bushiku bwe lelo ukuti mukalobe bwangu ukufuma mu calo ico muleyabukila umumana wa Yordani mukuya cipoka. Tamwakekalemo inshita iyitali lelo mukalobelelafye. Yawe akamusalanganishisha mu bantu bambi, elyo pali imwe pakashalafye impendwa inono mu mishobo Yawe akamutwalamo. Kulya kwine mukalapepa imilungu iyo abantu bapanga ku fimuti na ku mabwe, iyishimona, nangu ukumfwa nangu ukulya, nangu ukununsha. Lelo kulya kwine nga eko mwatendekela ukufwaya Yawe Lesa wenu ne mitima yenu ne myeo yenu yonse, lyena mukamusanga. Ilyo mukaba mu macushi na fyonse ifi nga fyamufikila, elyo pakulekelesha mukabwelela kuli Yawe Lesa wenu no kumupetamina. Pantu Yawe Lesa wenu ena ni Lesa waluse. Takamulekeleshe nangu ukumulofya nangu ukulaba icipangano ico apangene ne fikolwe fyenu no mulapo. “Nomba ipusheni pa nshiku shakale ilyo tamulabako, ukufuma pa bushiku ilyo Lesa abumbile umuntu pano isonde, ipusheni ukufuma ku mpela ya mulu ukufika na ku mpela ibiye. Bushe kwalitala akucitika icintu nangu cimo icacindama ifi? Bushe kwatala akumfwika icintu ca uyu musango? Bushe bantu nshi abaumfwa ishiwi lya mulungu uko ulelanda ukufuma mu mulilo, nga filya imwe mwaumfwile, nomba mucili abomi? Bushe kwalitala akuba mulungu uwaeshako ukuibuulila umushobo umo ukufuma mu mushobo umbi ku fyakwesha, ku fishibilo fyakupapa ne fipeshamano, ku nkondo, ku kuboko kwabulamba no kuboko ukwatambalala nangu ne fyakutiinya ifikalamba nge fintu fyonse ifyo Yawe Lesa wenu acitile pa menso yenu mu Egupto? Mwalangilwe ifi fyonse pakuti mwishibe ukuti Yawe e Lesa ekafye, takwaba na umbi iyoo. Alekele nokuti mumfwe ishiwi lyakwe ukutula ku mulu, epakuti amufunde. Pano isonde napo amulekele ukuti mumone umulilo wakwe, kabili mwaumfwile amashiwi yakwe ukufuma mu mulilo. Pa mulandu wakutemwa ifikolwe fyenu no kusala indupwa shabo ishakonkelepo, amufumishe mu Egupto mukuba na imwe na ku maka yakwe ayakalamba. Kabili pakumutemwa atamfishe imishobo iyikalamba iyamaka ukumucila, pakuti amwingishe mu calo cabo no kumupeela nge cacishilano ngefi fine cili nomba. Eico mucishibe ilelo, mucibike na mu mitima yenu icakuti Yawe e Lesa ekafye uwa mu mulu na pano isonde, takwaba na umbi iyoo. Mulesunga ifipope na mafunde yonse ayo namupeela lelo pakuti cikamuwamine imwe na bana benu, elyo mukatwalilila ukwikala pe mu calo Yawe Lesa wenu ali mukumupeela pakuti cibe cenu pe.” Kanshi Mose asontele imisumba itatu ku kabanga ka Yordani, iyakubutukilako nga cakuti umuntu aipaya umuntu mubiye ukushili ku mufulo. Kuti abutukila ku musumba wa musango uyu, pakupususha umweo wakwe. Abena Rubeni babapeela umusumba wa Beseri, uwaba mu matololo yabatama, abena Gadi babapeela umusumba wa Ramoti uwa mu Gileadi, elyo abena Manase babapeela umusumba wa Golani uwaba mu Bashani. Aya e mafunde Mose apeele abana bakwa Israeli. Abapeele amafunde, ifipope ne fyebo, ilyo abana bakwa Israeli bafumine ku Egupto, ninshi bacili ku kabanga ka mumana wa Yordani, mwishika lyalungatana no musumba wa Beti Peori, mu calo ca mfumu Sihoni, iyaleteeka abena Amoli mu Heshiboni. Mose na bana bakwa Israeli balimucimfishe ilyo bafumine ku Egupto. Bapokele icalo cakwe ne calo cakwa Ogi imfumu ya Bashani. Ishi mfumu shibili isha bena Amoli shaleikala lwa ku kabanga ka Yordani. Bapokele icalo ukufuma mu musumba wa Aroeli, uwaba mu lulamba lwa mukonko wa Alinoni, ukufika na ku lupili lwa Sirioni, (ulu e lupili lwa Hemoni), ukubikapofye ne citungu ca Araba ku kabanga ka Yordani, ukushinta na kuli bemba wa Araba, mwisamba lya lupili lwa Pisiga. Mose aitile abena Israeli bonse, elyo asosa ati, “We Israeli umfwa ifipope na mafunde nalakweba ayo walaumfwa ilelo, uyeshibe kabili uleyasunga. Yawe Lesa wesu apangene na ifwe icipangano pa lupili lwa Holebu. Te fikolwe fyeka Yawe apangene nabo icipangano, lelo na ifwe bene, na bonse fwe bacili abomi ilelo. Yawe alandile na imwe pa lupili, ukufuma mu mulilo, ninshi namuloshanya amenso. Pali ilya nshita naiminine pakati, uku ni Yawe na imwe lubali lumbi, pakuti ndemweba ifilelanda Yawe. Pantu imwe tamwaile pa mulu wa lupili ico mwaletiina umulilo. “Kabili Yawe atile, ‘Nine Yawe Lesa wenu, uwamufumishe mu calo ca Egupto umo mwali abasha. “‘Wilaba ne milungu imbi kanofye ine. “‘Wilaipangila kalubi nangu icintu conse icakupashanya icaba mu mulu umutali, nangu icaba pano isonde, nangu icaba mu menshi pesamba lya calo. Wilafukamina utulubi nangu ukutupepa. Pantu ine ne Yawe Lesa obe, ndi Lesa wabufuba, nkanda abana pa bubifi bwa bashibo ukufika na ku nkulo yalenga butatu ne yalenga bune iya bampata. Lelo ndalanga icitemwiko icishipwa ku nkulo amakana na makana isha bantu abantemwa, abasunga na mafunde yandi. “‘Wilalumbula ishina lyakwa Yawe Lesa obe apafye, pantu Yawe takalekepofye uyo onse uulumbula ishina lyakwe apafye. “‘Ulebaka ubushiku bwe Sabata no kubusunga ubwamushilo, ngefyo Yawe Lesa obe akukonkomeshe. Ulebomba mu nshiku mutanda kabili emo ulebomba imilimo yobe yonse, lelo ubushiku bwalenga cine lubali bwena Lisabata lyakwa Yawe Lesa obe. Wilabombamo mulimo uuli onse, we mwine, nelyo bamwano abaume na banakashi, nelyo ababomfi abaume atemwa na banakashi, nelyo iŋombe nangu kabalwe nangufye icitekwa icili conse, nelyo abenafyalo wikala nabo, pakuti umubomfi umwaume no mwanakashi batushe pamo nga iwe wine. Uleibukisha ukuti wali umusha mu Egupto, kabili nokuti Yawe Lesa obe ewakufumishemo ku kuboko kwabulamba no kuboko ukwatambalala. E mulandu Yawe Lesa obe akukonkomeshe ukubaka ubushiku bwe Sabata. “‘Ulecindika wiso na noko, ngefyo Yawe Lesa obe akukonkomeshe. Lyena ukekala inshiku ishingi kabili cikakuwamina mu calo Yawe Lesa obe alakupeela. “‘Wilaipaya. “‘Wilacita bucende. “‘Wilaiba. “‘Wilapeela bunte bwabufi pa mubiyo. “‘Wilakumbwa muka mubiyo. Wilakumbwa ŋanda ya mubiyo, nangu impanga yakwe, nangu umusha wakwe umwaume nelyo umwanakashi, nangu iŋombe yakwe, nangu punda wakwe, nangufye icili conse ico akwata.’ “Aya e mafunde Yawe abilile ne shiwi likalamba kwibumba lyonse palya pa lupili ukufuma mu mulilo, mwikumbi na mu mfifi iyafiita fititi. Apeele aya mafunde ukwabula ukulandapo na yambi. Elyo alemba na mafunde pa mabwe ayapapatala yabili no kumpeela. “Ilyo ulupili lwalebilima umulilo ne shiwi lyaleumfwika ukufuma mu mfifi, intungulushi shenu na bakalamba ba nko shenu baishile kuli ine. Kabili mwanjebele amuti, ‘Yawe Lesa wesu natulanga ifwe ubucindami no kupulama kwakwe, kabili natuyumfwila ishiwi lyakwe ililefuma mu mulilo! Ilelo twaimwena ukuti umuntu kanshi kuti aba umumi nangu Lesa alanda nankwe. Nga nomba cinshi twalafwila? Uyu mulilo ushaikulila uletulofya, kabili nga cakuti twatwalilila ukumfwa ishiwi lyakwa Yawe Lesa wesu tulefwa. Bushe kwatala akuba umuntunse uwaumfwapo uko Lesa umumi alelanda ukufuma mu mulilo, nga ifwe, kabili ashala umumi? Kabiye mupepi uye umfwikishe fyonse ifyo Yawe Lesa wesu alelanda. Elyo wise utwebe fyonse ifyo Yawe Lesa wesu aleya kweba. Kabili na ifwe tuleisa umfwa no kukonka twakulakonka.’ “Yawe alimumfwile ilyo mwalandile kuli ine, elyo anjeba ati, ‘Niŋumfwa ifyo abantu balandile kuli iwe. Fyonse fintu balandile nabalungika. Iyee, nga kuti cawama bakwata imitima yakuntiina no kubaka amafunde yandi inshiku shonse pakuti cikabawamine pamo na bana babo bene pe na pe! Kabiye, uye beba babwelele ku matenti yabo. Nomba iwe, shala kuno na ine, pakuti nkupeele amafunde yonse, amalango ne fipope ifyakuya bafunda, pakuti bakalefikonka mu calo ico nkabapeela ukupoka.’ “Kanshi cenjeleni mukucita ifyo Yawe Lesa wenu amukonkomesha. Tecakwesha ukupilibukila ku kulyo nangu ku kuso. Muleendela mu nshila shonse isho Yawe Lesa wenu amukonkomeshe pakuti mukabe abomi, cikamuwamine, mukekale ne nshiku ishingi mu calo ico mukaya poka.” Kabili Mose atile, “Aya e mafunde, amalango ne fipope ifyo Yawe Lesa wenu ankonkomeshe ukumufunda, ukuti mukaleyabaka mu calo ico mwalaswa mwabukilemo mwishilya lya Yordani pakucipoka. Ndemufunda pakuti imwe pamo na bana benu na bana babo mukaleba na katiina kuli Yawe Lesa wenu, mukubaka ifipope na mafunde ayo namupeela pakuti mukekale ne nsansa inshita iyitali. Umfwa we Israeli, kabili ucenjele ukubeela pakuti cikuwamine kabili epakuti mukasande nganshi mu calo icifumfumukamo umukaka no buci. Nga mulya mwine Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu amulaile. “Umfwa we Israeli! Yawe Lesa wesu, e Yawe ekafye. Uletemwa Yawe Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, na maka yobe yonse. Aya mafunde nakupeela lelo uleyabaka. Uleyafunda na ku bana bobe. Muleyakomailapo ilyo mwikele pamyenu, kabili nelyo muleenda pa musebo, na pakusendama, kabili na lintu mwabuka mu tulo. Muleyakakila pakuyafwala pa mpumi shenu na pa maboko yenu, pantu e cishibilo cakumwibukishako. Mukayalembe na pa filu fya minshi ya mayanda yenu, na pa mpongolo shenu. “Kabili Yawe Lesa wenu akamufisha mu calo alaile ifikolwe fyenu Abrahamu, Isaki na Yakobo, ukuti akamupeela imwe icalo ca misumba ikalamba, kabili iyikankala, iyo imwe mushakuula. Akamupeela amayanda ayaisulamo ifintu ifisuma fyonse ifyo imwe mushabikamo, ifishima ifyo imwe mushaimba, amabala ya myangashi na ya miolifa ayalimwa ayo imwe mushalimba. Nomba ilyo mukalalya nokwikuta mwaikuta, cenjeleni, tecakwesha ukulaba Yawe, uwamufumishe mu calo ca Egupto umo mwali abasha. Muleba na katiina kuli Yawe Lesa wenu, eo mulebombela ekafye, kabili mukalelapafye mwishina lyakwe epela. Mwikalakonka milungu imbi, iya bantu bambi abakaba mumbali. Pantu Yawe Lesa wenu, uo mwaba nankwe ni Lesa wabufuba, no bukali bwakwe bukamwishila ngo mulilo, kabili akamulofya mpanga yonse pano isonde lyonse. “Mwilaesha Yawe Lesa wenu nga filya mwacitile ku Masa. Mumone ukuti mwabaka amafunde, ifyebo ne fipope ifyo Yawe Lesa wenu amupeela. Mulecita ifisuma kabili ifyalungama pa menso yakwa Yawe, pakuti lyena cikamuwamine. Elyo mukengile no kuya poka icalo icisuma ico Yawe alapile ku fikolwe fyenu, mukufulumunamo abalwani pa cinso cenu nga mulya mwine Yawe asosele. “Mu nshiku sha kuntanshi umwana obe nga akwipusha ati, ‘Bushe calola mwi ici Yawe Lesa wesu amukonkomeshe ukulakonka amafunde, ifyebo ne fipope fyakwe?’ Kuti mwamweba ati, ‘Ifwe twali abasha bakwa Farao mu Egupto, nomba Yawe atufumishe mu Egupto ku kuboko kwakwe ukwabulamba. Twalimwene na menso yesu uko Yawe alecita ifipeshamano ne finjelengwe ifikalamba kabili ifyabipisha pa bena Egupto na Farao kumo na ba ŋanda yakwe yonse. Lelo atufumyako no kutuleta kuno, atupeela na cino calo alaile no mulapo ku fikolwe fyesu. Yawe alitukonkomeshe ukulabeela ifipope ifi fyonse, no kukwatila Yawe Lesa wesu akatiina pakuti cikatuwamine lyonse, tuleenda abomi, ngefi fine cili ilelo. Kabili nga twalabeela amafunde aya pa cinso cakwa Yawe Lesa wesu ngefyo atukonkomesha, cikaba e bololoke bwesu.’” Kabili Mose atile, “Ilyo Yawe Lesa wenu akamutwala mu calo ico mukengilamo kukucipoka, akatamfyamo imishobo ya bantu iyingi. Akatamfyamo imishobo cine lubali iyikalamba kabili iyamaka ukumucila imwe, abena Hiti, abena Girigashi, abena Amoli, abena Kenani, abena Perisi, abena Hifi na bena Yebusi. Kabili nga Yawe Lesa wenu abaposa mu minwe yenu no kubacimfya mwabacimfya, mukapeela bonsefye kukonaulwa. Tecakwesha kupangana nabo bucibusa, kabili takuli kubabelela luse. Mwikalaupana nabo. Mwikalaleka abana benu abanakashi bakaleupilwako, nangu abana benu abaume bakaleupilako. Pantu bakafumya abana benu mukulankonka no kuya mukutumika imilungu imbi. Ninshi ubukali bwakwa Yawe bukamwimina no kumulofya bwangu. Ifi efyo muli nokubacita. Mukabongolole ifibumbili fya malambo fyabo, mukatobolole na mabwe yabo bacindikisha, mukaputaule ne nceshi sha Ashera umulungu wabo, elyo mukoce no tulubi twabo mu mulilo. Pantu imwe muli bantu bamushilo abakwa Yawe Lesa wenu. Yawe Lesa wenu, alimupatula ku bantu bonse mpanga yonse pano isonde lyonse, nimwefye aisalila ukuba abantu bakwe abo acindamika. “Yawe tamutemenwe no kumusala pantu mwacilile abantu ba mu mishobo imbi ku bwingi, lelo nimwe mwacepeshepo pa mishobo ya bantu yonse. Lelo nico Yawe alimutemwa, alisunga no mulapo alaile ku fikolwe fyenu, ecalenga ukuti amupusushe ku kuboko kwa bulamba bwakwe, amulubule mu calo ca busha, amufumye na mu minwe yakwa Farao imfumu ya mu Egupto. Kanshi mwishibe ukuti Yawe Lesa wenu, e Lesa eka, uwacishinka, alasunga icipangano no kulanga icitemwiko icishipwa ku bantu abamutemwa, abakonka na mafunde yakwe, ukufikafye na ku nkulo ikana limo. Nomba “abamupata akabalambula ukuloba pa cinso cabo. Takakokole ukubalambula pa cinso cabo bonse abamupata. “Kanshi mulebaka amafunde, amalango ne fipope ifyo namupeela ilelo.” “Nga mwaumfwila aya mafunde kabili nokuyasunga bwino bwino, lyena Yawe Lesa wenu akalasunga icipangano no kulanga icitemwiko icishipwa kuli imwe ngefyo alaile ifikolwe fyenu. Akamutemwa no kumupaala, kabili akalenga mukasande. Akalapaala na bana mukafyala, ne fisabo fya mu mushili wenu, iŋanu shenu, umwangashi upya na mafuta ya miolifa, iŋombe, impaanga ne fitekwa fyonse mu calo ico alaile ifikolwe fyenu ukuti akamupeela. Mukapaalwa ukucila abantu bonse. Tapakabe umwaume nangu umwanakashi uushakakwate ubufyashi, nangufye ifitekwa fyenu ifishakakwate abana. Yawe akatalusha ubulwele bonse uko muli. Takaleke amalwele ayabipisha yakamwishile nga yalya mwamwene ku Egupto, lelo yena eyo akaletela abalwani benu bonse. Mufwile ukulofya abantu bonsefye abo Yawe Lesa wenu aposa mu minwe yenu. Mwikalabakwatila luse, mwikalapepa milungu yabo pantu cikaba citeyo kuli imwe. “Limbi kuti mwasosa amuti, ‘Iyi mishobo naitucila amaka ifwe. Nga kuti twabatamfya shani mu calo?’ Lelo tecakwesha kubatiina, mwibukishe bwino ifyo Yawe Lesa wenu acitile Farao na bantu bakwe bonse mu Egupto. Mwaimwenene na menso yenu amacushi ayakalamba, ifishibilo fyakupapa, ifipeshamano, ukuboko kwakwe ukwabulamba no kuboko kwakwe ukwatambala uko Yawe Lesa wenu abomfeshe pakumufumya mu Egupto. Yawe Lesa wenu akacita cimo cine ku bantu bonse abo mutiina nomba. Kabili Yawe Lesa wenu akatuma amalonda pakati kabo, mpakafye na bakashalapo abakaya mukubelama bakalobe. Mwikalabatiina aba bantu, pantu Yawe Lesa wenu, uwaba na imwe, ena mukulu kabili ni Lesa wakutiina. Yawe Lesa wenu akalatamfya iyi mishobo pa ntanshi yenu panono panono. Tamwakasuminishiwe ukulofya bonse pa mukufye umo, pantu nga mwacita ifyo, ifinama fya mpanga fikasanda no kulamucusha. Nomba Yawe Lesa wenu akabaposa uko muli, akabafulunganya amano mpakafye bakalobe. Akaposa ne mfumu shabo mu minwe yenu, na imwe mukalofya amashina yabo pa calo. Takwakabe nelyo umo uwakumucimfya, mukabalofyafye bonse. Mukaleoca ifimpashanya fya milungu yabo mu mulilo. Mwikalakumbwa silifa nangu golide uo bakambatikako. Tecakwesha kuusenda. Nga mwacita ico, ninshi mwaibika mu citeyo. Pantu Yawe Lesa wenu alifipata. Kabili mwikengisha icintu icapatwa mu mayanda yenu, pantu imwe pamo nga cena mukapatulwa kukonaulwa. Kanshi na imwe bene muli nokucipatafye pantu capatwilwa kukonaulwa.” Kabili Mose atile, “Mulecenjela pakukonka amafunde yonse ndemupeela ilelo pakuti muleenda abomi, mulesanda, mukengile no kupoka icalo ico Yawe alaile no mulapo ku fikolwe fyenu. Muleibukisha ifintu Yawe Lesa wenu amutungulwile pa lwendo ulutali mu matololo pa myaka amakumi yane (40) pakuti amunashe, amweshe, eshibe ifili mu mitima yenu no kumona nga kuti mwabaka amafunde yakwe. Alimunashishe, amuleka ukuti mumfwe insala elyo kabili amupeela na maana, icakulya ico imwe ne fikolwe fyenu mushaishibe, pakuti amulange ukuti te cakulya ceka cilenga umuntu aleenda umumi, lelo lishiwi lyonse ilifuma ku kanwa kakwa Yawe. Pa myaka iyi amakumi yane (40) ifyakufwala fyenu tafyalesapuka, na makasa yenu nayo tayalefimba nakalya. Mwishibe kanshi mu mitima yenu ukuti, Yawe Lesa wenu alamufunda nga filya umuntu afunda umwana wakwe umwaume. Mulebaka amafunde yakwa Yawe Lesa wenu, mulekonka mu nshila shakwe no kulamucindika. Pantu Yawe Lesa wenu alemwingisha mu calo icisuma umwaba imimana, ifishiba fya menshi no tumfukumfuku twa menshi ayapita mu mawanga na mu mpili. Icalo umwaba iŋanu, bale, imyangashi, imikunyu, amateke, amafuta ya miolifa no buci. Icalo umushakatale amubula icakulya kabili umo mushakakabile kantu nelyo kamo. Icalo umo amabwe yaba aya fyela kabili na mu mpili kuti mwaimbamo umukuba. Ilyo mukalalya no kulaikuta, mukalepaala Yawe Lesa wenu na matotelo pa mulandu wa busuma bwa calo ico amupeela. “Mulecenjela epali mwalaba Yawe Lesa wenu, mwafilwa ukulakonka amafunde, ifyebo ne fipope ifyo namupeela ilelo. Pantu limbi ilyo mwalya no kwikuta, mwakuula na mayanda ayasuma, mwaikala na bwino, kabili ilyo imikuni ya ŋombe ne mbushi ne mpaanga shenu shafulisha, silifa na golide wenu yafulilako, elyo na fyonse ifyo mwakwata fyafulilako, lyena imitima yenu ikaba ne cilumba, mukalaba kuli Yawe Lesa wenu uwamufumishe mu calo ca Egupto umo mwali abasha. Ewamutungulwile muli yalya matololo ayakalamba kabili ayakutiina, cilya calo ca cilaka umushali amenshi, umwali nsoka shabusungu na bakaliŋongo. Emo amufumishe amenshi mu cilibwe icakosa. Amupeele maana mu matololo pakuti mulye, icakulya ico ifikolwe fyenu fishaishibe. Pakumunasha no kumwesha, alefwaya ukuti pakulekelesha cikamuwamine. Limbi kuti mwasosa ati, ‘Amaka yandi no bulamba bwa kuboko kwandi efyandetela ubu bukankala.’ Nomba muleibukisha Yawe Lesa wenu, pantu ewamupeela amaka ayakumona ubukankala. Ico acitila ifyo ni pakuti abe uwacishinka palwa cipangano apangene ne fikolwe fyenu, ngefyo cili ilelo. Nga cakuti mwalaba Yawe Lesa wenu, mwakonka ne milungu imbi, mwalaipepa no kuifukamina, ndemusokako ine lelo ukuti cine cine muli nokuloba. Nga mwakaana ukubeela Yawe Lesa wenu, na imwe bene mukalobafye nge mishobo imbi ilya Yawe alofeshe mu menso yenu.” Kabili Mose atile, “Nomba umfwa we Israeli, uli mupepi no kwabuka umumana wa Yordani no kuya poka icalo umwikala imishobo iyikalamba, kabili iyamaka ukucila iwe, iyaba ne misumba ikalamba na malinga ayatali ayalola na mumulu. Abantu babamo batali kabili abamaka, abena Anaki! Mwalibeshiba no kumfwa ifyo casoswa ukuti, ‘Nga nani engalwisha abena Anaki?’ Kanshi mwishibe ilelo ukuti Yawe Lesa wenu eumutangilila ngo mulilo wabonaushi. Akabacimfya no kubalofya, na imwe mukabatamfya no kubalofya mukwangufyanya, ngefyo Yawe amulaile. “Ilyo Yawe Lesa wenu atamfyamo aba bantu pa ntanshi yenu, mwikalasosa ati, ‘Yawe atuleta kuno kukwisa poka cino calo, pa mulandu wa bulungami bwesu.’ Awe, ni pa mulandu wa bubifi bwa iyi mishobo, eco Yawe akabatamfisha. Te pa mulandu wa bulungami bwenu nangu bucishinka bwenu eco mwalapokela icalo, lelo Yawe Lesa wenu akatamfyamo iyi mishobo pa ntanshi yenu pa mulandu wa bubifi bwabo pakufikilisha icilayo ico alaile ifikolwe fyenu Abrahamu, Isaki, na Yakobo. Kanshi mwishibe nomba ukuti, te pa mulandu wakuba abalungami eco Yawe Lesa wenu alemupeelela icalo icisuma ukucipoka, pantu na imwe bene muli nkosamitwe. “Muleibukisha no kukanalaba ifyo mwalengele Yawe Lesa wenu akalipe mu matololo. Ukutulafye pa bushiku mwafumine mu Egupto mpaka nelyo mwafikile pano, mwabafye abatalamina Yawe. Na ku Holebu mwalengele Yawe akalipe nganshi kwempefye no kumulofya. Ilyo naile pa mulu wa lupili kukupoka amabwe ayapapatala apalembelwe icipangano ico Yawe apangene na imwe, naikelepo inshiku amakumi yane (40), akasuba no bushiku, nshalelya nangu kamo nangu ukunwa amenshi. Yawe epakumpeela amabwe ayapapatala yabili apalembele ukuboko kwakwa Lesa. Pa mabwe ayapapatala palembelwe ifyebo fyonse ifyo Yawe abilile kuli imwe ukufuma mu mulilo pa bushiku mwalongene ku lupili. Panuma ya nshiku amakumi yane (40), akasuba no bushiku, Yawe epakumpeela amabwe ayapapatala yabili apalembelwe icipangano. Elyo Yawe anjeba ati, ‘Endesha ukubwelelamo nombalinefye, pantu abantu bobe abo wafumishe mu Egupto nabalubana. Tabakokwele kupatuka mufyo nabakonkomesha, nabaipangila akalubi ka cela.’ “Kabili Yawe epakunjeba ati, ‘Nimona ukuti aba bantu ni bankosa mitwe icine cine! Ndekafye mbalofye pakuti mfuute ne shina lyabo pano calo. Elyo iwe nkakulenga ukaba umushobo uwamaka kabili uukalamba ukubacila.’ “Kanshi na ine epakupilibuka natentemuka ulupili, ninsenda na mabwe ayapapatala yabili aya cipangano mu minwe yandi, ilyo ninshi ulupili lulebilimafye umulilo. Ilyo naloleshe, namwene ukuti namubifya kuli Yawe Lesa wenu. Mwaipangile icilubi ca ciponti ca ŋombe ica golide. Tamwakokwele kupula mwifunde ilyo Yawe amukonkomeshe. Na ine epakubuula amabwe ayapapatala yabili ayali mu minwe yandi nayaposa, nayatobaula no kutobaula na pa cinso cenu. Elyo kabili nawa ubukupeme pa cinso cakwa Yawe, nshalelya cakulya nangu ukunwa amenshi. Napwile inshiku amakumi yane (40), akasuba no bushiku. Ico nacitile ifyo ni pa mulandu wabubifi mwacita pakucita ifyabipa pa cinso cakwa Yawe no kulenga akalipe. Ine natiinine ubukali ne cipyu cakwa Yawe, pantu alikalipe nganshi, kwempefye no kumulofya. Lelo nakabili Yawe aliŋumfwile. Kabili Yawe alifulilwe Aroni nganshi kwempefye no kumulofya, lelo pa nshita ine ilya nao wine nalimupapatileko. Kanshi na ine epakubuula icabubifi cenu, iciponti mwaipangile, nacoca mu mulilo. Elyo nacishonaula cabafye ulukungu, nayaposa no lukungu mu kamana kalefuma pa mulu wa lupili. “Kabili mwalengele Yawe akalipe ilyo mwali ku Tabera, na ku Masa, na ku Kibroti Hatafa. Kabili na ku Kadeshi Banea ilyo Yawe amutumine amwebele ati, ‘Kabiyeni muye poka icalo namupeela.’ Nako kwine mwalitalamine ifyo Yawe Lesa wenu amukonkomeshe. Tamwamucetekele nangu ukumubeela. Mulatalamina Yawe ukufumafye apo namwishibila. “Kanshi nalele ubukupeme pa cinso cakwa Yawe pa nshiku amakumi yane (40), akasuba no bushiku, pantu Yawe atile ali nokumulofya. Ine nalepapata Yawe nati, ‘We Mfumu Yawe, napapata wilofya abantu bobe abacishilano abo walubula no kubafumya mu calo ca Egupto ku maka yobe no kuboko kobe ukwabulamba. Ibukisha ababomfi bobe, Abrahamu, Isaki na Yakobo. Wilolesha pali bucintomfwa bwa aba bantu na ku bubi bwabo na kufyo babifishe. Epali abena Egupto balasosa abati, “Pantu Yawe alifilwa ukubatwala mu calo abalaile, kabili alibapata, eco abasendele mu matololo pakuti abepaye.” Lelo aba bantu bena, bobe abacishilano abo wafumya mu calo ca Egupto ku maka yobe ayakalamba no kuboko kobe ukwatambalala.’” “Na pa nshita ilya Yawe anjebele ati, ‘Pekanya amabwe ayapapatala yabili nga yalya ayapakubala, elyo wise kuli ine pa mulu wa lupili. Kabili upange ne mbokoshi iya fimuti. Nkalemba pa mabwe amashiwi nga yalya nalembele pa mabwe yapakubala ayo watobele. Elyo ukayabike na mu mbokoshi.’ Kanshi na ine epakupanga imbokoshi ya mbao ya cimuti ca akasia, napekanya na mabwe ayapapatala yabili nga yalya ayapakubala. Nanina no lupili na mabwe ayapapatala yabili mu minwe yandi. Kanshi Yawe epakulemba pali yalya mabwe amashiwi yamo yene nga yakubalilapo, e fyebo ikumi limo ifyo amupeele ilyo alebila kuli imwe ukufuma mu mulilo, bulya bushiku mwalongene ku lupili. Elyo Yawe ayapeela kuli ine. Kabili na ine epakwaluluka, natentemuka no lupili no kubika na mabwe ayapapatala mu mbokoshi intu napangile. Umo yacili na nomba, ngefyo Yawe ankonkomeshe.” (Abena Israeli balifumine ku fishima fya bena Yaakani, baya na ku Mosera. Kulya kwine eko Aroni aya fwila, no kushiika eko bamushiikile. Umwana wakwe Eleasa ewamupyene pali bushimapepo. Ukufuma kulya baya ku Gudigoda, kabili batwalilila no kuya ku Yotibata, icalo icabamo utumana utwingi. Pa nshita ilya Yawe aipatwilile aba mu luko lwa bena Levi ukulasenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe no kulabomba nga bashimapepo pa cinso cakwa Yawe no kulapaala amapaalo mwishina lyakwe. Ukufika na lelo ebabomba uyu mulimo. E mulandu wine abena Levi bashapeelelweko icakaniko nangu icishilano pakati ka bamunyina. Yawe e cishilano cabo, ngefyo Yawe Lesa wenu abebele.) “Kanshi napwile inshiku amakumi yane (40) pa lupili, akasuba no bushiku, nga filya nacitile pakubala, nalyo line Yawe aliŋumfwile. Tacali bufwayo bwakwe ukumulofya. Elyo Yawe anjeba ati, ‘Kabiye, kabili ubatungulule mu nshila, pakuti bakengile no kupoka icalo ico nalaile ifikolwe fyabo ukubapeela.’” “Kanshi nomba we Israeli, cinshi Yawe Lesa obe afwaya ulecita? Ala, kuba na katiina kuli Yawe Lesa obe, ukwenda mu nshila shakwe, ukumutemwa, ukutumika Yawe Lesa obe no mutima obe onse no mweo obe onse, no kubaka amafunde ne fipope fyakwa Yawe ifyo ndekweba ilelo nga cikakuwamine. Nangu umulu pamo pene ne myulu ya mumulu, isonde na fyonse ifyabamo, fyonsefye fyakwa Yawe Lesa obe. Nomba Yawe abikile umutima pa fikolwe fyenu no kufitemwa, epakumusala imwe mwe ba mu ndupwa shabo, ukucila aba mishobo imbi ngefyo cili ukushinta ilelo. Kanshi imwe mulebeela Yawe, kabili mwilaba bankosa mitwe. Pantu Yawe, Lesa wenu, ni Lesa wa milungu kabili ni Mfumu ya shamfumu, Lesa Mukulu, uwamaka, uwakukwatila akatiina, taba na mucishacinani, kabili tapoka mafisakanwa. Acita umulinganya kuli bakashiwa na bamukamfwilwa, alitemwa na beni, eubapeela ifyakulya ne fyakufwala. Kabili na imwe bene mulingile ukutemwa abeni, pantu na imwe mwali abeni mu Egupto. Muleba na katiina kuli Yawe Lesa wenu, kabili eo muletumika. Mulekonena kuli ena no kulapa mulelapila mwishina lyakwe. Mulemulumbanya, ni Lesa wenu, uwamucitile ifintu ifikalamba, ifipapwa fyakutiinya ifyo mwaimwenene na menso yenu. Ifikolwe fyenu ifyaile ku Egupto fyalifye amakumi cine lubali (70) fyonse pamo. Nomba Yawe Lesa wenu namusandulula, mulifye nge ntanda sha mu mulu ku bwingi.” Kabili Mose atile, “Muletemwa Yawe Lesa wenu, mulekonka ifyo afwaya, amafunde, ifipope ne fyebo fyakwe. Mwibukishe ilelo ukuti te bana benu bamwene no kwishiba ukusambilisha kwakwa Yawe Lesa wenu, ubucindami bwakwe, ukuboko kwakwe ukwabulamba no kuboko kwakwe ukwatambalala, ne fisungusho acitile, na fyonse ifyo acitile mukati ka calo ca Egupto, kuli Farao imfumu ya mu Egupto na ku calo cakwe conse. Mwibukishe ifyo Yawe acitile ifita fya bena Egupto, kumo kwine na bakabalwe babo na maceleta yabo, ifyo banwenene muli Bemba Wakashika ilyo bamusupile panuma, nefyo Yawe abalofya mpaka na lelo. Te bana benu bamwene ifyo Yawe amucitile mu matololo ilyo tamulati mwise pali ino ncende. Mwibukishe ifyo acitile kuli Datani na Abiramu, abana abaume bakwa Eliabu, uwa luko lwakwa Rubeni, ilyo umushili waceneme no kubamina kumo kwine ne ndupwa shabo, amatenti yabo na fyonse ifyo bakwete mu menso ya bena Israeli. Lelo menso yenu yaimwenene ifintu fyonse ifyakupapa ifyo Yawe acita.” “Mulekonka amafunde yonse ayo nalamupeela ilelo, pakuti mukabe na maka ayakupoka icalo ico mwalaswa mwingilemo ilyo mwalayabuka Yordani. Kabili epakuti mukaye ikala inshita iyitali mu calo ico Yawe alaile ukupeela ifikolwe fyenu pamo na ba mu ndupwa shabo, icalo icifumfumukamo umukaka no buci. Icalo mwalayabukilamo no kucipoka, tacili nge calo ca Egupto ico mwafumako, uko mwalebyala imbuto no kushitapilila nganshi kwati ni mwibala lya musalu. Nomba icalo mwalayabukilamo no kucipoka calo ca mpili na mawanga, umuloka imfula ukufuma mu mulu. Calo ico Yawe Lesa wenu asunga. Amenso yakwa Yawe Lesa wenu lyonse epo yalolesha ukufuma ku kutampa kwa mwaka mpaka na ku mpela. “Kanshi imwe nga mukalakonka amafunde bwino bwino ayo namupeela ilelo, ayakutemwa Yawe Lesa wenu no kulamubombela ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse, lyena ninshi nkalamutumina imfula mu calo cenu ilyo ilekabilwa, pa mibundo na mu mainsa, pakuti mukalesombola iŋanu, umwangashi upya, na mafuta ya miolifa. Nkamesha ifyani mu mabala ifyakuti iŋombe shenu shikalelya, kabili na imwe mukalalya no kwikuta. Muleba abacenjela epali mwasangukila Yawe no kulapepa imilungu imbi no kulaifukamina. Nga mukalacita ifyo, lyena ubukali bwakwa Yawe bukamwishila. Akesala ne myulu pakuti akaleshe imfula ukulaloka, no mushili ukakaane no kumesha ifisabo. Ninshi nemwe bene tamwakakokole ukuloba muli cilya calo cisuma Yawe akamupeela. “Kanshi bikeni amashiwi yandi aya mu mitima yenu na mu mano yenu. Muleyakakila na ku maboko yenu, no kuyafwala pa mpumi shenu, nge fishibilo fyakwibukishishako. Muleyasambilisha na ku bana benu. Muleyakomailapo ilyo mwikele pa mayanda yenu, na lintu muletandala mu misebo, na pakusendama kabili na lintu mwabuka mu tulo. Muleyalemba na pa filu fya minshi ya mayanda yenu, na pa mpongolo shenu, pakuti lyena inshiku shenu pamo ne sha bana benu shikabe ishingi ishakwikala muli cilya calo, ico Yawe alapile ukupeela ifikolwe fyenu, ukushinta napo umulu ukekalila pa mulu wa calo. “Nga mwalabaka amafunde yonse namupeela, ukutemwa Yawe Lesa wenu, mukwenda mu nshila shakwe shonse kabili no kukonena kuli ena, lyena Yawe akafulumuna imishobo iyi yonse pa ntanshi yenu, kabili mukapokolola ifyalo ku mishobo ikalamba, iyamaka ukucila imwe. Impanga yonse umo mukalanyanta ikalaba yenu. Icalo cenu cikalunduluka ukufuma ku matololo ukufika na ku Lebanoni, kabili ukufuma ku mumana wa Yufurate ukuya fika na kuli bemba wa ku masamba. Takwakabe uwakumwansha imwe, konsefye uko mukalaya. Yawe Lesa wenu akalenga abantu bonse ukulamutiina, ngefyo amulaile. “Moneni, nabika ilelo pa ntanshi yenu ipaalo atemwa ukulapishiwa. Lipaalo, nga cakuti mwabeela amafunde yakwa Yawe Lesa wenu ayo namupeela ilelo. Kulapishiwa, nga tamulebeela amafunde yakwa Yawe Lesa wenu, kabili no kufuma mufyo ndemukonkomesha ilelo mukukonka imilungu imbi iyo mushatala amwishiba. Ilyo Yawe Lesa wenu akamufisha mu calo ico mwalaingilamo mukupoka, mukabile ipaalo pa lupili lwa Gerisimu, elyo ukulapisha nako pa lupili lwa Ebali. Mwalishiba ukuti ishi mpili shibili shabela mwishilya lya mumana wa Yordani ku masamba ya musebo ukuwila akasuba, mupepi na ku miti ikalamba iya More mu calo ca balya abena Kenani abekala mu Araba apalungatana na Giligali. Muli mupepi no kwabuka umumana wa Yordani, kukwingila no kupoka icalo ico Yawe Lesa wenu alemupeela. Nga mwacipoka no kulaikalamo, mukalesakamana ukubeela amafunde ne fipope ifyo ndemupeela ilelo.” “Kabili aya e mafunde ne fipope ifyo muli nokubaka bwino bwino mu calo ico Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu amupeela ukupoka, ilyo lyonse mukalaikalamo. Mukonaule incende shonse ishaba pa mpili ishitali, pa tupili na pesamba lya cimuti conse icayandalala umo imishobo mupokolweleko icalo yalepepela imilungu yaiko. Mukabongololemo ifibumbili fya malambo fyabo, mukatobaule amabwe yabo bacindikisha kabili mukoce inceshi sha Ashera, umulungu wabo, mu mulilo. Mukakomaule ifimpashanya fya milungu yabo, kabili mukalofye na mashina yatuko pali isho ncende. “Tecakwesha kulapepa Yawe Lesa wenu mu musango bapepelamo. Lelo mukafwayepo incende Yawe Lesa wenu ali nokusalapo pa nko shenu apo akabika Ishina lyakwe nge cifulo cakwikalamo. Kuli ilya incende eko mufwile ukuya. Kuli ilya ncende eko mukalaleta amalambo yakoca, imituulo, ifya pa cekumi, ifyabupe fimbi ifyaibela, ifyabupe ifyo mukalalaya Yawe, ifyabupe ifyakuitemenwafye, amabeli ya ŋombe na ya mbushi ne mpaanga shenu. Palya pene pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu, epo imwe ne ndupwa shenu mukalelya no kusansamuka pa fintu fyonse ifyo mwabomba ne minwe yenu pantu Yawe Lesa wenu alimupaala. “Mwikalacita ngefi tucita kuno ilelo, cila muntu acitafye icamuwamina, apo tamulati mufike mu cifulo cakutuushamo icikaba icacishilano, ico Yawe Lesa wenu ali nokumupeela. Lelo muli nokwabuka umumana wa Yordani no kwikala mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela nge cacishilano, kabili akalenga mukatushe ku balwani benu abamushinguluka bonse epakuti mukekale umutelelwe. Kanshi ku ncende Yawe Lesa wenu akasala nge cifulo cakwikalamo Ishina lyakwe, kulya eko mukalatwala fyonse ifyo namukonkomesha, amalambo ya cakoca, imituulo, ifyapekumi, ifyabupe fimbi ifyaibela na fyonse ifyo mwalaya ukupeela Yawe. Kabili kulya kwine eko mukalesansamuka pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu, imwe, abana benu abaume na banakashi, ababomfi benu abaume na banakashi, na bena Levi abakalaikala mu misumba yenu, abashakwata icitungu nangu icacishilano cabo. Tecakwesha kulekela amalambo yenu ayakoca pa ncendefye yonse iyo mwatemwa. Mukalalekelafye amalambo yakoca pa ncende imofye iya ba mu luko lwenu lumo iyo Yawe akasala, kulya kwine eko mukalekonka fyonse ifyo namukonkomesha. “Lelo kuti mwaipaya inama shenu mu musumba uuli onse, no kulya apo mulefwaila nga filya fine mulelya insebula nangu impombo ukulingana na mapaalo umo Yawe Lesa wenu amupeelela. Bonse abashasangululwa na basangululwa kuti balyako. Nomba mwilalya mulopa, wena mukalewitila panshi nga menshi. Mwilalya mu misumba yenu icapekumi ca ŋanu shenu, umwangashi upya na mafuta, nangu na mabeli ya ŋombe na ya mbushi ne mpaanga shenu nangu conse ico mwalaya ukupeela ne fyabupe fyenu ifyakuitemenwa, nangu ifyabupe fimbi. Lelo mukalelya fyonse pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu pa ncende apo Yawe Lesa wenu ali nokusala. Mukalelya pamo, imwe, abana benu abaume na banakashi, ababomfi benu abaume na banakashi, na bena Levi abaikala mu misumba yenu. Muli nokusansamuka pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu pa fintu fyonse mwabomba ne minwe yenu. Tecakwesha kulekelesha abena Levi pa nshita yonse mukekala mu calo cenu. “Ilyo Yawe Lesa wenu akalundako icalo cenu ngefyo amulaile, elyo na imwe mwaumfwa icikasha kabili mwasosa amuti, ‘tulefwaya inama,’ lyena kuti mwalya inama umo mulefwaila. Nga cakuti incende iyo Yawe Lesa wenu asala nge cifulo cakwikalamo Ishina lyakwe ili ukutali nganshi, kuti mwaipayapo iŋombe nangu impaanga Yawe amupeela. Kabili ngefyo amukonkomeshe, mukalelya mu misumba yenu umo mulefwaila. Bonsefye abashasangululwa na basangululwa kuti balyako isho nama, nga filya fine mulya insebula nangu impombo. Lelo tecakwesha kulya kumo no mulopa pantu ubumi bwaba mu mulopa. Mwikalalya ubumi kumo ne nama. Kanshi mwilalya mulopa. Wena mukalewitila panshi nga menshi. Mwikalalya mulopa pakuti ifintu fikamuwamine imwe pamo na bana benu. Pantu ninshi mukalacita icalungama pa cinso cakwa Yawe. Nomba ifintu ifyamushilo na fyonse mwalaya ukupeela, mulefisenda ku ncende imofye iyo Yawe akasala. Mukalalekela amalambo yakoca pa bulambo bwakwa Yawe Lesa wenu, fyonse inama no mulopa. Umulopa wa malambo yenu wena mukalewitila lubali lwa bulambo bwakwa Yawe Lesa wenu, lelo inama yena mukalelya.” Mukalebeela bwino amafunde aya yonse ndemupeela pakuti ifintu fikamuwamine, imwe pamo na bana benu, pantu mukalacita icisuma kabili icalungama pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu. “Yawe Lesa wenu akonaula imishobo pa ntanshi yenu iyo mwalaya lwisha no kucimfya kabili mukabafulumunamo no kwikala mu calo cabo. Lelo panuma yakulofya imishobo pa ntanshi yenu, imwe mukacenjele mukukanawila mu citeyo cakwipusha pa milungu yabo, amuti, ‘Bushe iyi mishobo ipepa shani imilungu yaiko, pakuti na ifwe efyo tulecita?’ Imwe tecakwesha kulapepa Yawe Lesa wenu mu musango wabo, pantu mukupepa imilungu yabo, bena balacita ifintu ifingi ifyamuselu ifyo Yawe apata. Bena baloca na bana babo abaume na banakashi pakutuula amalambo ku milungu yabo. “Muleshininkisha ukuti mulekonka fyonse ifyo namukonkomesha, mwilalundapo atemwa ukufumyapo fimo.” “Nga cakuti kasesema nangu kalota wa filoto umo aisa mwebako icishibilo cimo atemwa icisungusho cimo, kabili nga icishibilo nangu icisungusho ico asoselepo caisa citika, elyo atila, ‘Kanshi nomba natulekonka imilungu imbi,’ iyo imwe mushatala amwishiba, kabili atila, ‘Natulepepa iyi ine milungu.’ Tecakwesha kumfwako kuli ayo mashiwi ya uyo kasesema nangu uyo kalota wa filoto. Ala ni Yawe Lesa wenu eulemwesha pakuti amone nga mwalimutemwa ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse. Mulekonkafye Yawe Lesa wenu, kabili mulemukwatila akatiina. Mulemumfwila no kulasunga amafunde yakwe, mulemupepa no kukonena kuli ena. Uyo kasesema nangu kalota wa filoto muli nokumwipaya, pantu alemweba ukutalamina Yawe Lesa wenu, uwamufumishe mu Egupto kabili ewamulubwile ukumufumya mu calo ca busha. Uyo muntu alefwaya ukumutalusha mu nshila iyo Yawe Lesa wenu amukonkomesha ukukonka. Kanshi mufwile ukufumya ububi pakati kenu. “Nga cakuti ni munonko, nangu umwana obe umwaume nangu umwanakashi nangu umukashi uo watemwa, nangu cibusa obe uo mwaampana nankwe, ewaisa kukutunka mu bumfisolo ati, ‘Natuleya kukupepa imilungu imbi,’ (imilungu iyo imwe nangu bashinwe bashatalile abeshiba, imilungu ya bantu abamushinguluka nangu abali ukutali, ukufuma uko icalo catampila, ukufika noko capela.) Tecakwesha kusumina nangu ukumfwako. Tewakukwatila luse nangu ukumulekafye nangu ukumucingilila. Cine cine mufwile ukumwipayafye! Iwe niwe wine ubalilepo ukumupola ilibwe, elyo na bambi nabo balemupolaula. Wakwipayafye ku mabwe, pantu alefwaya ukumutalusha kuli Yawe Lesa wenu, uwamufumishe mu calo ca Egupto umo mwali abasha. Ilyo abena Israeli bonse bakomfwako, bakaba no mwenso. Takwakabe nangu umo uukabwekeshapo nakabili ukucita ico cintu icabipa. “Nga mwaumfwa calandwa ukuti umusumba umo pa misumba yenu iyo Yawe Lesa wenu alemupeela ukwikalamo, ukuti abantu babi nabema pakati kenu no kulenga abantu aba mu musumba wabo ukupondoka no kusosa abati, ‘Natuleya kukupepa imilungu imbi, (imilungu iyo mushatala amwishiba),’ ninshi mukalefwailisha bwino bwino umulandu. Kabili nga cacine ukuti ici cintu calicitika icishaibipila pakati kenu, mukalemona ukuti bonse abekala muli uyo musumba baipaiwa. Onauleni umusumba nakalya nakalya, pamo pene na bantu ne fitekwa. Ifitapwa fyonse ifya muli uyo musumba mukalefikolonganika pamo pakati ka lubansa lwa mu musumba, elyo no koca umusumba onse ne fitapwa fyonse mukufipeela kuli Lesa kukonaulwa. Ukashalafye ifitantala ifishakakuulwe nakabili. Tecakwesha kusangwa ne fintu ifili nokonaulwa mu minwe yenu, pakuti Yawe akaleke ubukali nokumubelela uluse. Ku luse lwakwe akalenga mukasande, ngefyo alaile ifikolwe fyenu, nga cakuti mulebeela Yawe Lesa wenu mukubaka amafunde ayo ndemupeela ilelo no kulacita ifyalungama pa cinso cakwe.” Kabili Mose atile, “Imwe muli bana bakwa Yawe Lesa wenu. Tecakwesha ukuitetaula mwe bene, nangu ukubeya inkuso, pa mulandu waufwile, pantu imwe muli bantu bamushilo abakwa Yawe Lesa wenu. Yawe alimusala ukufuma mu bantufye bonse mpanga yonse pano isonde lyonse ukuba abantu bakwe abo acindamika. “Tecakwesha ukulya conse icamuselu. Ishi e nama mulingile ukulya, iŋombe, impaanga, imbushi, insebula, nasele, impombo, mula, icibushi mabwe, inkonshi ne mpelembe. Kuti mwalya inama ishapwililika ukupanduka ifibondo, elyo ishibukula ifyakulya. Nomba pa nama ishibukula nangu ishapanduka ifibondo, pamo nga ingamila, kalulu nangu pati, mwilalya. Ishi nelyo shibukula, tashapanduka fibondo, nasho shintu shakowela kuli imwe. Mwilalya nkumba, pantu intu yakowela nangu yapanduka ifibondo, nomba taibukula ifyakulya iyoo. Tecakwesha kulya inama yaiko nangu ukukumya ku citumbi caiko. “Pali fyonse ifipema ifyaba mu menshi, kuti mwalya conse icakwata utulebelebe na mamba. Lelo consefye icishakwata tulebelebe na mamba tecakwesha kulya pantu cintu cakowela kuli imwe. “Kuti mwalya icuni conse icishakowela. Lelo ifi e fyuni ifyo mushili nakulya, kapumpe, ikubi likalamba ne kubi ilyafiita, bapungwa abali bonse, pumbwa, akapata makanga imisango yonse, mwankole imisango yonse, imbuni, akambasa, isela ne nkoshi sha misango yonse, akapululu kanono, icipululu, swelelele, intitimushi, ikubi lyabuuta, inondo, icipansankola, inkoba isha misango misango na pupute elyo na kasusu. “Ifishishi fyonse ifipupuka, fintu fyakowela kuli imwe, tecakwesha ukulya. Lelo ifipema fimbi ifyakwata amapindo ifishili fyakowela, fyena kuti mwalya. “Mwilalya fyonse mwasanga nafiifwila. Ifi fyena kuti mwapeela abenafyalo muleikala nabo mu musumba uuli onse, bena kuti balya, nangu kuti mwashitisha ku benafyalo. Pantu imwe muli bantu bamushilo abakwa Yawe Lesa wenu. “Mwilaipikila akana ka mbushi mu mukaka wakwa nyina.” “Cila mwaka pafyo mukalasombola mu mabala yenu, mukalebuulapo icekumi pekumi limo. Mukalelya icapekumi ca ŋanu shenu, umwangashi upya na mafuta, kabili ne beli lya ŋombe ne fitekwa fyenu fyonse pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu pa ncende akasala nge cifulo ce shina lyakwe, pakuti mukasambilile ukukwatila Yawe Lesa wenu akatiina inshita yonse. Nomba nga ilya ncende yaba ukutali noko mwikala, icakuti mwafilwa no kusenda ifyekumi pafyo Yawe Lesa wenu amupaala, (pantu incende iyo Yawe Lesa wenu akasala nge cifulo ce shina lyakwe ili ukutali nganshi), lyena mulekabula ifyapekumi ne ndalama, elyo mukalesenda isho ndalama no kuya nasho ku ncende iyo Yawe Lesa wenu akasala. Isho shine indalama esho mukalebomfya ukushitamo fyonse ifyo mulefwaya pamo nge ŋombe, impaanga, umwangashi nangu icakunwa icikola, nangu fimbi ifyo mwingatemwa. Kulya kwine pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu, imwe pamo na ba mu ŋanda yenu eko mukalelya no kusansamuka. Nomba mwikalaba kubaka abena Levi mukalaikala nabo mu misumba yenu, pantu tabaikwatila citungu nangu icacishilano cabo. “Pa mpela ya mwaka walenga butatu, mukaleleta icipande ca pa fyekumi fyonse pa fintu mwasombwele mu mwaka wine uyo, mukatutile na mu misumba yenu, pakuti abena Levi abashaikwatila citungu nangu icacishilano cabo, abenafyalo, bakashiwa na bamukamfwilwa abakalaikala mu misumba yenu baleisa mukupokako icakulalya conse balekabila epakuti Yawe Lesa wenu akalemupaala muli fyonse ifyo mukalabomba.” Kabili Mose atile, “Kabili pa mpela ya mwaka walenga cine lubali, uwakusuula ku nkongole. No musango wakusuulilamo ni uyu, umuntu onsefye uwakongwesha umwina Israeli munankwe tali nakupoka nkongole iyoo. Tali na kulipilwa ku mwina Israeli munankwe nangu ni ndume yakwe, pantu ni Yawe apingwile ukusuulako ku nkongole pali iyo nshita. Umwinafyalo ena kuti wamupinda, lelo ufwile ukusuulako ku nkongole munonko akongola. “Yawe Lesa wenu akalamupaala nganshi mu calo ico ali nokumupeela kukuba icacishilano cenu. Eico pali imwe tapafwile ukuba umulanda nga cakuti mwalabeela Yawe Lesa wenu no kukonka bwino amafunde yonse ayo ndemupeela ilelo. Yawe Lesa wenu akalamupaala nga mulya mwine alaile. Nimwe mukalakongwesha imishobo iyingi, lelo imwe tamwakalekongola nangu kumo iyoo. Mukalateeka imishobo iyingi, lelo tapakabe mushobo nangu umo uwakumuteeka. “Nga cakuti mu musumba wenu umo uwa calo ico Yawe Lesa wenu alamupeela muli uulekabila, mwilaumya mitima nangu ukutunkanika amaboko kuli munyinenwe. Mukalefungulula amaboko, kabili mukuitemenwa, mukalemwashimisha fyonse ifyo alekabila. Cenjeleni mukukanakwata itontonkanyo lyabipa ilyakuti, ‘Umwaka wa cine lubali, umwaka wakusuula ku nkongole naupalama,’ epakuti tamulangile umutima wabipa kuli munyinenwe uulekabila, mwakaana no kumupa nangu kamo. Kuti akuuta kuli Yawe pa mulandu wenu, na imwe mukasangwa no mulandu wa bubifi. Mukalemupeelafye ukwabula ukuilishanya mu mitima yenu, lyena pa mulandu wa ifi, Yawe Lesa wenu akalamupaala muli fyonse ifyo mukalabomba na fyonse mwaikatako. Lyonsefye mu calo mukalaba na balanda. Kanshi e mulandu wine namukonkomesesha imwe ukulafungulula amaboko kuli bamunyinenwe, abalanda na bakabila mu calo cenu.” “Nga cakuti Umuhibulu munobe, umwaume nangu umwanakashi, aishitisha ubusha kuli iwe, akubombela na pa myaka mutanda, mu mwaka walenga cine lubali ufwile ukumulekako abe umuntungwa. Kabili ilyo wamuleka ukuti abe umuntungwa, wikaleka aye iminwe nkutwa. Ukamupeele ifyabupe ukwabula ukusalulula ukufuma pafyo Yawe Lesa obe akupaalilapo, impaanga, iŋanu no mwangashi. Mwibukishe ukuti na imwe bene mwali abasha mu calo ca Egupto, kabili Yawe Lesa wenu amulubula. Kanshi e mulandu wine na ine namupeelela ili funde ilelo. “Nomba nga cakuti umusha obe asosa kuli iwe ati, ‘Nshilefwaya kuya,’ pantu alikutemwa, atemwa no lupwa lobe lwine, kabili ekala uwasansamuka, lyena ukabuule akakutulilako ukutwi, ukamushintilikishe ku cibi ca ŋanda no kumutula ukutwi kwakwe kumo. Ninshi aba umusha obe wape. Kabili no musha obe umwanakashi, nao wine efyakumucita. Wikalacimona ukwafya ukuleka umusha obe abe umuntungwa. Pantu imilimo akubombela pa myaka mutanda (6), kuti yalingana no muntu wancito uwingakubombela pa myaka itatu. Kanshi na iwe nga wacita ifi, lyena Yawe Lesa obe akakupaala mu fintufye fyonse ifyo ukalabomba. “Amabeli yonse ayalume aya ŋombe shenu na ya fitekwa fyenu muleyapatwila Yawe Lesa wenu. Kanshi isho ŋombe mwikalaesha kushibomfya ku milimo, kabili ne mpaanga nasho mwikalashibeya masako. Cila mwaka imwe pamo na ba mu lupwa lwenu, mukaleshilya pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu pa ncende iyo akasala. Nomba nga cakuti inama nga yalikwata akalema, nangu yalitulika amenso, nangu ilasunta, nangu yaba na kalema kambi akabipisha nganshi, yena tamuli nakulekela Yawe Lesa wenu ilambo. Inama ya musango uyo muli nokuilya mu misumba yenu. Bonse abasangululwa na bashasangululwa kuti balyako iyo nama, nga filya fine balya impombo nangu insebula. Nomba mwikalalya kumo no mulopa, wena mukalewitila panshi nga menshi.” Kabili Mose atile, “Mukalebaka umweshi wa Abibu no kusefya Ipasaka lyakwa Yawe Lesa wenu, inshikunkulu ya Cakucilila, pantu Abibu e mweshi amufumishemo mu calo ca Egupto pa nshita ya bushiku. Mukaleleka ilambo nge Pasaka kuli Yawe Lesa wenu ilya nama ukufuma pa mpaanga nangu imbushi shenu pa ncende iyo Yawe akasala nge cifulo ce shina lyakwe. Mwikalalya iyo nama kumo ne mikate iyatutumuka, lelo mukalelya imikate iyishatutumuka pa nshiku cine lubali, e mikate ya mu bucushi, pantu mwafumine mu lubilo mu calo ca Egupto, epakuti inshiku shonse isha bumi bwenu mukaleibukisha inshita mwafumine mu Egupto. Pa nshiku cine lubali mwikalasangwa intutumushi mu calo cenu conse. Mwikalaleka inama mwalekela ilambo pa bushiku bwakubalilapo icungulo ishaleko mpaka ulucelo. “Mwikalalekela ilambo lye Pasaka mu musumba uuli onse Yawe Lesa wenu alemupeela, kanofye pa ncende iyo Yawe Lesa wenu akasala nge cifulo ce shina lyakwe. Epantu mukalalekela ilambo lye Pasaka mu cungulo, ilyo akasuba kawa, pakwibukisha inshita ilya ine mwafuminepo mu Egupto. Muli nokoca inama no kuilya pa ncende ine Yawe Lesa wenu akasala. Elyo akacelo mwabwelelamo ku matenti yenu. Pa nshiku mutanda mukalelya imikate iyishatutumuka, nomba pa bushiku bwalenga cine lubali mukalelongana pamo pakucindika Yawe Lesa wenu, kabili mwikalabombapo imilimo iyoo.” “Mukalependa imilungu cine lubali ukufuma ubushiku mwatampa ukulobolola iŋanu. Elyo mukalesefya inshikunkulu ya milungu, iyakucindikilamo Yawe Lesa wenu, pakumuletela umutuulo wakuitemenwafye ukulingana ne paalo ilyo amupaala. Kabili mukalesansamuka pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu, pa ncende iyo Yawe Lesa wenu akasala nge cifulo ce shina lyakwe. Mukalesansamukila pamo imwe, abana benu abaume na banakashi, ababomfi benu abaume na banakashi, na bena Levi abaikala mu misumba yenu, kabili na benafyalo, bakashiwa, na bamukamfwilwa abo mwikala nabo. Muleibukisha ukuti mwali abasha mu calo ca Egupto, kanshi mulekonka bwino aya mafunde.” “Mulesefya inshikunkulu ya Nsakwe pa nshiku cine lubali ilyo mwapwisha ukututila iŋanu, elyo no kukama ifitwalo fya myangashi. Mukalesansamuka mu nshikunkulu shenu, imwe, abana benu abaume na banakashi, ababomfi benu abaume na banakashi, abena Levi, abenafyalo, bakashiwa na bamukamfwilwa abekala mu misumba yenu. Pa nshiku cine lubali mukalesefya inshikunkulu mukucindika Yawe Lesa wenu, pa ncende iyo Yawe akasala. Pantu Yawe Lesa wenu akamupaala mu busomboshi bwenu ne milimo ya maboko yenu, elyo ne nsansa shenu shikaba ishapwililika. “Abaume benu bonse bali nokuya monekela pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu imiku itatu pa mwaka pa ncende iyo akasala, emukuti, Inshikunkulu iyakulyamo Imikate Iyishatutumuka, Inshikunkulu ya Milungu elyo ne nshikunkulu ya Nsakwe. Takuli mwaume wakumonekela pa cinso cakwa Yawe iminwe nkutwa. Cila muntu ali nokusenda icabupe ukulingana ngefyo Yawe Lesa wenu amupaala.” “Mukasonte abapingushi na bacilolo ba cila luko mu misumba Yawe Lesa wenu akamupeela, ebakalapingwila abantu no mulinganya. Bekalacita lufyengo pakupingwila, bekalacita mucishacinani, kabili bekalapoka mafisakanwa. Pantu amafisakanwa yapofwisha abamano amenso, kabili no kupondamika amashiwi ya balungami. Mukalecita umulinganya, umulinganya wekafye, epakuti muleenda abomi, mukapoke ne calo Yawe Lesa wenu alemupeela.” “Nga mwakuulila Yawe Lesa wenu ubulambo, tecakwesha kushimpa mumbali uluceshi lwa cimuti ulwa mulungu Ashera. Kabili mwikalakuulapo luceshi lwa mabwe bacindikisha, pantu fyonse ifi Yawe Lesa wenu alifipata. “Mwilalekela Yawe Lesa wenu ilambo lya ŋombe nangu impaanga iyalemana nangu iyaba na kalema akali konse, pantu fintu fyapatwa kuli Yawe. “Nga cakuti umwaume umo nangu umwanakashi umo, uwikala mu musumba uuli onse Yawe alamupeela, asangwa mukucita icabipa pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu pakonaula icipangano, elyo mukukanakonka amafunde yandi apepa imilungu imbi, alatufukamina, nangu alapepa akasuba, umweshi nangu intanda sha mu mulu. Ilyo ici caishibikwa kuli imwe, lyena mukalefwailisha bwino umulandu. Nga cakuti cacine ico cintu cabipa calicitika mu Israeli, mukafumishe kunse ya mpongolo yenu uyo mwaume nangu umwanakashi, mukamulase amabwe mpakafye akafwe. Umuntu pakumwipaya kano bakambone bali babili nangu batatu ebamushinina, nomba nga kambone ali umofye lyena takuli kumwipaya. Bakambone ebafwile ukubalilapo ukumupola amabwe pakumwipaya, elyo bonse abantu bakakonkepo. Kanshi efyo mufwile ukufumya ububi pakati kenu. “Nga cakuti kwaba imilandu iyaletwa ku filye fyenu iyingamukosela ukupingula, kuti yaba yakwipaya umuntu, nangu palwa cuma ca muntu kumo ne nsambu shakwe, nangu palwa kucenana ifilonda, mukaletwala iyi milandu ku ncende iyo Yawe Lesa wenu akasala. Mukaleya kuli bashimapepo abena Levi na kuli kapingula uukabapo pali iyo nshita. Mukalebepusha, nabo bakalamweba ubupingushi. Mukalecita ukulingana nefyo ubupingushi buli pa ncende iyo Yawe akasala. Mube abacenjela mukucita fyonse ifyo bamwebele. Mukalecita ifintu ukulingana na mafunde bamufunda kabili no kukonka bwino ubupingushi. Mwikalafuma kufyo bamweba, ukuya ku kulyo nangu ku kuso. Umuntu onse uwacita imisuula pakukanaumfwila bakapingula nangu shimapepo uuletumika Yawe Lesa wenu, wena wakwipayafye. Kanshi efyo mufwile ukufumya ububi mu Israeli. Abantu bonse bakomfwako no kutiina, lyena tabakacite imisuula nakabili.” “Ilyo mukengila mu calo ico Yawe Lesa wenu alemupeela, kabili mwacipoka, mwalaikalamo, elyo mukatile, ‘Katuikwatile imfumu iyakututeeka pamo nge mishobo imbi iyatushinguluka.’ Mukaleshininkisha ukuti umuntu uo mwasonta ukuba imfumu yakumuteeka ni Yawe Lesa wenu eumusalile. Afwile afuma muli bamunyinenwe. Tecakwesha kubuula umwinafyalo ukumuteeka uushili mwina Israeli. Iyo mfumu taili nakuikwatila bakabalwe abengi nganshi, kabili taili nakutuma abantu ku Egupto kukufwailapo bakabalwe na bambi. Pantu Yawe alimweba ati, ‘Mwikatala amubwelelako nakabili.’ Iyo mfumu taifwile kukwata abakashi abengi, pantu kuti yatalama. Kabili taifwile kukwata silifa na golide uwingi nganshi. Ilyo aba pa bufumu, ali nokuilembela umwine mu citabo aya mafunde. Akayambule ukufuma mu citabo cisungwa na bashimapepo abena Levi. Imfumu ikabe naco, kabili ikalecibelengamo inshiku shonse isho ikekala pa calo. Epakuti ikasambilile ukuba na katiina kuli Yawe Lesa waiko, ikalekonka bwino amashiwi ya aya mafunde nefi fipope fyonse. Kabili ici cikalenga iyo mfumu ukukanaitutumuna pali bamunyina abena Israeli, no kufuma ku mafunde ukuya ku kulyo nangu ku kuso. Lyena iyo mfumu pamo na ba mu lupwa lwaiko bakalateeka pa bufumu bwa bena Israeli inshita ntali.” Kabili Mose atile, “Bashimapepo abena Levi, emukuti uluko lwakwa Levi lonse, bena tabakakwatemo citungu nangu icacishilano mu Israeli. Bena bakalalyafye imituulo na malambo yakoca ifikatuulwa kuli Yawe. Pantu ici e cacishilano cabo. Tabakakwate icacishilano muli bamunyina, lelo Yawe e cacishilano cabo. “Ici e cakaniko cili nokupeelwa kuli bashimapepo ukufuma ku bantu abaleka cilume wa ŋombe nangu impaanga, ukuboko, inshetelo elyo ne fyamumala. Mukalebapeela ifisabo fyantanshi ifya ŋanu shenu no mwangashi upya na mafuta ya miolifa, elyo na masako ya mpaanga ayakubalilapo. Pantu Yawe Lesa wenu alibasala pamo ne ndupwa shabo ukufuma mu nko shenu shonse pakuti baleiminina no kubomba mwishina lyakwa Yawe inshiku shonse. “Ngo mwina Levi afuma mu musumba wenu umo uwa mu Israeli umo ekala, aisa mukuitemenwa umwine ku ncende iyo Yawe akasala, kuti abomba umulimo wa bushimapepo mwishina lyakwa Yawe Lesa wakwe nga bena Levi bambi ababombela kulya kwine pa cinso cakwa Yawe. Ali nokupeelwako ifyakaniko ukulinganafye na bashimapepo bambi, nangu engapokelela ulupiya lwafuma mukushitisha ifyuma fya lupwa.” “Ilyo mukafika mu calo ico Yawe Lesa wenu alemupeela, mwikalakonkelela imicitile iyapatwa iya mishobo ya kulya. Pekasangwa nangu umo pakati kenu uwakuleka umwana wakwe umwaume nangu umwanakashi nge lambo lyakoca mu mulilo, ababuka imbuko, abakuuta imipashi, abapendula, abaloshi, abalanda amashiwi ya filayi, abepusha abawilwa nangu imipashi, atemwa abepusha imipashi ya bafwa. Onse uucita ifi fintu ifyamakankamike alipatwa kuli Yawe. Ni pa mulandu wa iyi micitile yamuselu, Yawe Lesa wenu akafulumwina ilya mishobo pa ntanshi yenu. Kanshi imwe mufwile ukuba abapwililika pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu.” “Imishobo iyo imwe mwalapokolola icalo yumfwila ku bakuuta imipashi na kuli bakabuka wa mbuko. Nomba imwe, Yawe Lesa wenu alimubinda ukulacita ifi fintu. Kanshi Yawe Lesa wenu akamwimisha kasesema nga ine ukufuma pali bamunyinenwe. Mukalemumfwila uyo wine. Pantu ici eco mwalombele kuli Yawe Lesa wenu ku Holebu ubushiku mwalongene ilyo mwatile, ‘Tekuti tumfwe ishiwi lyakwa Yawe Lesa wesu nangufye ukumona umulilo ukalamba nakabili, pantu kuti twafwa.’ “Kanshi Yawe epakunjeba ati, ‘Ifyo abo bantu balanda nafilungama. Ine nkabemisha kasesema nga iwe ukufuma pali bamunyinabo. Ine nkalamweba ifyakulanda, kabili eukalaeba abantu fyonsefye ifyo nkalakonkomesha. Nga cakuti umo akaana ukumfwila amashiwi kasesema akalanandilako, uyo muntu wena ine nkamupeela umulandu. Lelo kasesema nga apamafye ukulanda mwishina lyandi ifyo ine nshimukonkomeshe ukulanda, nangu kasesema uwalandila mwishina lya milungu imbi, afwile ukwipaiwa.’ “Limbi kuti mwasosa mwe bene amuti, ‘Kuti twaishiba shani amashiwi ayashisoselwe na Yawe?’ Nga cakutila kasesema alandila mwishina lyakwa Yawe elyo ifyo asosele taficitike nangu tafifikilishiwe, ninshi te mashiwi yakwa Yawe ayo alandile. Kasesema uyo aitendekefye. Tecakwesha kumutiina iyoo.” Kabili Mose atile, “Ilyo Yawe Lesa wenu akalofya imishobo ya bene ba calo ali nokumupeela, kabili ilyo mukabafulumunamo no kwikala mu misumba yabo na mu mayanda yabo, mukapatulepo imisumba itatu iyaba pakati ka calo Yawe Lesa wenu ali nokumupeela ukucipoka. Mukapangileko imisebo, kabili mukakanya mu fiputulwa fitatu icalo Yawe Lesa wenu ali nokumupeela nge cacishilano. Epakuti onse uwaipaya umuntu mubiye eko abutukila. Ili e funde pa muntu uwaipaya umuntu mubiye ukwabula umufulo kabili ukwabula impatila yakale, elyo abutukila kuli iyi misumba pakupususha ubumi bwakwe. Tutile, abantu babili nga baya mu mpanga mukuteta ifimuti, elyo pakusunsha isembe lilya aletema, lyasokoka, lyakoma no munankwe, afwa no kufwa. Uyo muntu kuti abutukila mu musumba wa musango uyu, lyena ninshi apusuka. Epali kalandula wa mulopa amukonka mu cipyu, amusanga pantu umusumba wakubutukilako uli ukutali nganshi, kabili amwipaya, nelyo ashilingile kufwa, nangu ulya muntu aipeye umunankwe ukwabula impatila yakale. E mulandu wine namukonkomesha ukuti mukwatepo imisumba itatu iyakubutukilako. “Lesa akamupeela icalo conse ico alaile ifikolwe fyenu nga mwalakonka bwino amafunde yonse aya namukonkomesha ilelo, ukutemwa Yawe Lesa wenu no kulaenda lyonse mu nshila shakwe. Nomba nga Yawe Lesa wenu akushishako icalo cenu, ngefyo alaile no mulapo ku fikolwe fyenu, lyena mukapatulepo imisumba na imbi itatu. Mukalecita ici pakuti umulopa wakaele wikalasuma mu calo cenu, ico Yawe Lesa wenu ali nokumupeela nge cacishilano. Kabili epakuti mwikakwata mulandu wakusumya umulopa. “Nomba nga cakuti umuntu alipata umubiye, kabili amubelamina, amusansa, amwipaya no kumwipaya, elyo abutukila ku musumba umo pali ilya itatu, lyena abakalamba ba mu musumba wakwe bakatume abakuya mubwesha kuli ulya musumba no kwisa mulubwila kuli kalandula wa mulopa, pakuti nao amwipaye. Mwikalamukwatila luse. Kanshi mufwile ukufumya umulandu wakusumya umulopa wakaele mu Israeli, epakuti cikalemuwamina. “Mwikalasesha amabwe ya mipaka ya banenu, iyapiminwe kale na bantu babalilepo mu calo ico Yawe Lesa wenu ali nokumupeela ukucipoka.” “Kambone umo tekuti ashinine umuntu uupeelwe umulandu uuli onse nangu icilubo ico nalimo acicita. Pakuti kube ukupeela umulandu, kano kwaba bakambone babili nangu batatu abakushininkisha. Nga cakuti kambone walufyengo aiminina pakubepesha umuntu umulandu, bonse babili abali mu mulandu bali nokwiminina pa cinso cakwa Yawe pantanshi ya bashimapepo na bakapingula abakabapo pali iyo nshita. Bakapingula bakafwailishe umulandu bwino. Kabili nga basanga ukuti kambone wabufi, alebepesha umunankwe, ninshi uyo kambone wabufi mumucitile ifyo acilafwaya umunankwe bamucitile. Kanshi efyo mufwile ukufumya ububi pakati kenu. Ilyo bonse bakomfwako, bakalatiina, kabili takwakabe nangu umo uukabwekeshapo ukucita nakabili icintu icabipa ifyo pakati kenu. Mwikalakwata luse iyoo. Mukalelinganyafye ubumi pa bumi, ilinso pa linso, ilino pa lino, icisansa pa cisansa, ulukasa nalo pa lukasa.” Kabili Mose atile, “Ilyo mukalaya ku nkondo kukulwisha abalwani benu, elyo mwamona bakabalwe na maceleta ne bumba lya fita ilikulu ukumucila, tecakwesha kubatiina. Pantu Yawe Lesa wenu, uwamufumishe mu Egupto, akalaba na imwe. Ilyo tamulati mutendeke ukulwa, shimapepo akaleisa kukulanda ne fita. Akalesosa ati, ‘Umfweni, mwebena Israeli! Ilelo muleya ku nkondo kukulwisha abalwani benu. Tecakwesha kubatiina nangu ukufupuka, mwikwata umwenso nangu ukutunsha imitima pa menso ya balwani benu. Pantu Yawe Lesa wenu muleya nankwe, akulamulwishishako kabili aleya lenga ukuti muye cimfya.’ “Elyo bakangalila ba fita fyankondo bakalanda ku fita ati, ‘Bushe palipo umuntu uukuulile iŋanda ipya, lelo tailapaalwa? Nabwelele kumwakwe, epali aya fwila mu nkondo, elyo no muntu umbi eo akalenge ikapaalwe. Bushe palipo umuntu uulimbile imyangashi mwibala, iyo talatampa kulyako? Nabwelele kumwakwe, epali aya fwila mu nkondo, elyo no muntu umbi eo akashale alelyako. Bushe palipo umuntu uwakobekela umwanakashi, uo ashilaupa? Nabwelele kumwakwe, epali aya fwila mu nkondo, elyo no muntu umbi eo akashale amuupa.’ “Kabili bakangalila ba fita fyankondo bakalakonkanyapo ukweba ifita ati, ‘Bushe pano tuli palipo umuntu uuletiina nangu ukufupuka? Nga epo ali nabwelele kumwakwe, epali aya fupula abanankwe.’ Nga bakangalila ba fita fyankondo bapwa ukulanda ku fita, bafwile ukusonta abakalamba ba fita. “Nga mwalaya kukulwisha umusumba, abena musumba kuti mwabatumina amashiwi yakubepusha nga balefwaya icibote. Nga cakuti basumina, baisula ne mpongolo shabo, bonse bali nokubafye abasha benu, kabili bali nokulabombela imwe umulaasa. Nomba nga bakaana icibote, babusha ne nkondo, ninshi mushinguluke uyo musumba. Ilyo Yawe Lesa wenu alenga ukuti mupoke uyo musumba, imwe mukaleipaya bonse abaume ababamo. Nomba kuti mwaisendelamo abanakashi, abaice ne fitekwa, elyo na fyonse ifyaba muli uyo musumba nge fitapwa. Kuti mwalabomfya ifintu fyonse ifyo mwatapa ku balwani benu, pantu ni Yawe Lesa wenu ewamupeele. Ifi efyo mukalecita ku misumba yonse iyikaba ukutali na imwe, iyishili ya mishobo imbi mupepi. “Nomba mu misumba iyaba mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela nge cacishilano, mukaleipayamo fyonse ifipema. Mukapeele bonsefye kukonaulwa, abena Hiti, abena Amoli, abena Kenani, abena Peresi, abena Hifi na bena Yebusi, ngefyo Yawe Lesa wenu amukonkomeshe. Pantu limbi, kuti bamusambilishako ukukonka imisango yabo yonse iyabipisha iyakupepelamo imilungu yabo. Na imwe ninshi mwabifya kuli Yawe Lesa wenu. “Ilyo mwashinguluka umusumba pa nshita iyitali, mwalwisha pakuti muupokolole, mwikalaonaula miti mukukomaulamo amasembe, pantu kuti mwalyako ifitwalo fyauko. Mwikalaitema iyoo. Bushe imiti ya mu mabala bantu abakuti mushinguluke? Lelo kuti mwatema imiti iyo mwishibe ukuti teyafitwalo, kuti mwaibomfya ilyo muleshinga umusumba mulelwisha mpakafye mwaupoka.” Kabili Mose atile, “Nga cakuti mwasanga umuntu nabamwipaya, alele mu mpanga, mu calo ico Yawe Lesa wenu alemupeela ukucipoka, nomba uwamwipaya teshibikwe. Intungulushi shenu na bakapingula bali nokuya pima ubutali ukufuma apabelele icitumbi ukuya fika na ku misumba iyili mupepi. Kanshi intungulushi sha mu musumba uupalamishe pa ncende pali icitumbi shikabuule umusepela wa ŋombe iyikota, uushatala aubombapo nangu ukufwala ikoli mu mukoshi. Bakaleutwala mwishika umushatala amulimwa nangu ukubyalwamo kabili ukuli umumana uulepisha amenshi. Mwishika mwine mulya emo bakafunine uyo umusepela wa ŋombe umukoshi. Bashimapepo, abana baume bakwa Levi bakapalame, pantu Yawe Lesa wenu alibasala pakuti ebo balebomba no kulapaala amapaalo mwishina lyakwa Yawe no kupingula imilandu yonse palwa fikansa na palwa kucenana. Elyo intungulushi shonse isha mu musumba uupalamishe pa ncende pali icitumbi, shili nokusamba iminwe pa mulu wa musepela wa ŋombe uyo bafunine umukoshi mwishika, no kulasosa ashiti, ‘Te minwe yesu yasumishe uyu mulopa, kabili na menso yesu tayamwene uko calecitika. Belela uluse abantu bobe abena Israeli abo walubula, we Yawe, elyo witupeelelapo mulandu pa mfwa ya muntu wakaele.’ Kabili no mulopa ukafutila pa fyabubifi. Kanshi efyo mukafumya pakati kenu umulandu wa kusumya konse ukwa mulopa wakaele, pantu namucita icalungama pa cinso cakwa Yawe.” “Ilyo mwaya kukulwisha abalwani benu, na Yawe Lesa wenu alenga ukuti mucimfye mu nkondo no kusenda bankole. Nga wamonapo nkole umo umwanakashi umusuma nganshi uo watemwa, kuti wamubuula ukuba umukashi obe. Uyo mwanakashi umusende kumobe, abeye ne mishishi, asembe ne ngala, elyo afuule ifyakufwala fya bunkole. Panuma yakwikala mu ŋanda umweshi utuntulu no kuloosha wishi na nyina, lyena kuti wamuupa waba umulume nao aba umukashi. Nomba nga takusekeshe, lyena muleke aye konse uko engatemwa ukuya. Tauli na kumushitisha, nangu ukumucita ngo musha, pantu wamupatikishafye pakulasendama nankwe. “Nga cakuti umwaume umo ali na bakashi babili, atemwapo umo umbi iyoo, elyo bonse babili bamufyalila abana abaume. Elyo ibeli lyafyalwa mu mukashi ashatemwa. Ilyo uyo muntu alefwaya ukwakanya ifyuma ku bana, tafwile nakuba na mucishacinani, tafwile kupeela ifyuma fye beli ku mwana uwa mukashi uo atemwa. Pakupeela umwana wakwe uwe beli fyuma, alingile ukucishapo imiku ibili pali munyina. Nangu line tali mwana wa mu mukashi uo atemwisha. Pantu ibeli elyo ailangilepo amaka. Kanshi insambu ne cuma cine icabubeli, cakwe. “Nga cakuti umuntu umo alikwata umwana uwatalama kabili cintomfwa, umwana uushumfwila bafyashi bakwe, nangufye bamukande shani. Abafyashi bakwe, wishi na nyina bali nokumutwala ku ntungulushi sha mu musumba pa mpongolo ya musumba wakwe. Abafyashi balaeba intungulushi abati, ‘Uyu mwana wesu ni cintomfwa, kabili alitutalamina. Takonka nefyo tumweba kabili ni cakolwa.’ Elyo abaume bonse aba mu musumba wenu bamupole amabwe imfwila. Lyena mukalapwisha ubo bubi pakati kenu. Umuntu onse mu calo ca Israeli ilyo akomfwako akalatiina.” “Umuntu nga acita umulandu ukulu nganshi, bamwipailapo, bakulikila icitumbi cakwe na ku muti, icitumbi cakwe tacili nakulala ku cimuti iyoo. Mufwile ukucishiika ubo bwine bushiku, pantu umuntu uwakulikwa pa cimuti ninshi alitipwa kuli Lesa. Mukaleshiika ifitumbi epakukanakowesha icalo Yawe Lesa wenu ali mukumupeela. “Nga wamona iŋombe atemwa impaanga iya mwina Israeli mubiyo ileendaukafye icende ende, wiilekafye, ulingile ukumutwalila. Ngo mwine teshibikwe atemwa ekala ukutali, uli nokuitwala kumobe. Ilyo umwine aisa alefwaya fwaya, uli nokumupeela. Efyo uli nokucita nga wasanga punda, nangu icakufwala nangu icili conse ico umwina Israeli mubiyo alufishe. Wilasuulakofye iyoo. “Nga wamona punda atemwa iŋombe ya mwina Israeli mubiyo naiwa pa musebo. Wilasuulakofye iyoo. Ulingile ukumwafwilishako ukuimya. “Abanakashi bekalafwala fyakufwala fya baume, abaume nabo bekalafwala fyakufwala fya banakashi. Pantu uyo onse uucita ifya uyu musango, camuselu pa menso yakwa Yawe Lesa wenu. “Nga wasanga icisansala ca cuni mumbali ya musebo, nangu ku muti nangu panshi, na nyina nafukatila amani nangu utwana. Wikasenda nyina pamo no twana. Kuti wasendapofye utwana, nyina ena wamulekafye aya, epakuti cikakuwamine kabili ukaleikala inshiku ishingi. “Ilyo wakuula iŋanda iyipya, mumbali mukalekuulamo icibumba icakucingililako umutenge. Lyena umuntu nga apona no kufwa afwa, awe iwe tawakakwatilepo mulandu. “Wikalabyalamo mwibala lyobe imbuto sha misango ibili. Nga cakuti wacita ifi ninshi ifilimwa fya kuli ishi mbuto pamo pene ne fitwalo fyonse fya mwibala ili fili nokukowela. “Pakulima, wikalima na pulao naukakila punda ne ŋombe mwikoli limo line. “Wikalafwala nsalu iyapikulwa no bushishi bwa misango ibili ubwa masako no bwa butonge. “Ku fisempe fyonse fine ifya nsalu shobe ukalebikako insenkebele.” “Nga cakuti umwaume aupa umwanakashi, kabili panuma yakusendama nankwe amupata, elyo amubepesha mufyo ashacita no kumutunganya ukukanaba nacisungu, ati, ‘Naupile uyu mukashana, lelo ilyo nasendeme nankwe, nshasangile icishininkisho ca bunacisungu bwakwe.’ Ifi nga efyo caba, lyena wishi na nyina ba mukashana bali nokuleta icishininkisho ca bunacisungu bwakwe ku ntungulushi sha mu musumba pa mpongolo. Wishi kwa mukashana ali nokulanda ku ntungulushi ati, ‘Ine naufishe umwana wandi kuli uyu mwaume nomba namupata. Elyo namutunganya no kusosa ukuti, “Ine nshasangile umwana wenu ukuba nacisungu.” Lelo ici e cakushininkishishako icisungu ca mwana wandi.’ Elyo abafyashi bakwe bakafungulule insalu pa cinso ca ntungulushi sha mu musumba. Elyo intungulushi sha mu musumba shikabuule uyu mwaume no kumukanda. Bakalipilishe umwaume amashekeli ya silifa umwanda umo (100), bakapeele wishi kwa mukashana. Pantu asebanya umukashana umwina Israeli pa lwalala. Kabili umwaume tali nakuleka ulya mukashana, mukashi wakwe mpaka imfwa. “Nomba, nga cakuti cacine, kabili takuli na cakushininkishishako ukuti umukashana ali ni nacisungu, lyena kuti batwala uyo mukashana pa mwinshi wa ŋanda yakwa wishi, epo abaume ba mu musumba wakwe bakamulase amabwe mpaka akafwe. Pantu nacita icamusebanya mu Israeli pakusendama no mwaume ilyo talati opwe, acili mu ŋanda yakwa wishi. Efyo mufwile ukufumya ububi pakati kenu. “Nga cakuti mwasangilisha umwaume nasendama na muka mwine, bonse babili, umwaume uwasendama no mwanakashi elyo no mwanakashi wine bafwile ukufwa. Efyo mufwile ukufumya ububi pakati ka Israeli. “Nga cakuti mu musumba umwaume akumanya nacisungu uwakobekelwa, elyo asendama nankwe, bonse babili mukalebatwala pa mpongolo ya musumba no kubalasaula amabwe mpaka bafwa. Pantu umukashana ali mu musumba, kabili tapundile mutuule, nao umwaume pantu aonaula icupo ca mwine. Efyo mufwile ukufumya ububi pakati kenu. “Nomba nga cakuti umwaume mu mpanga emo akumanya umukashana uwakobekelwa, amwikata pa bukangalume no kulala nankwe, lyena umwaume eka uwacita ici euli nokufwa. Umukashana ena mwimucita nangu cimo, pantu tacitile bubifi ubwakumwipailapo. Uyu mulandu uli kwati muntu uwaimina umuntu mubiye no kumwipaya. Uyu mwaume asangile umukashana mu mpanga. Nangu line uyu umukashana uwakobekelwa apundile, takwali uwakumupokololako. “Nga cakuti umwaume akumanya nacisungu uushakobekelwa, amwikata ku bukangalume, alala nankwe elyo babasangilisha, ali nokulipila wishi kwa mukashana amashekeli ya silifa amakumi yasano (50). Afwile ukuupa umukashana pantu namonaula pakusendama nankwe. Kabili umwaume tafwile ukumuleka mpaka imfwa. “Umwaume tafwile ukuupa muka wishi. Tafwile kusebanya busanshi bwakwa wishi.” Kabili Mose atile, “Umuntu onse uo batungula nangu uo baputula ubwaume tafwile kulongana mu lukuta lwa bantu bakwa Yawe. “Umwana wa mu cupo icishasuminishiwa nangu aba mu lupwa lwakwe tabali nakulongana mu lukuta lwa bantu bakwa Yawe ukufika na pa nkulo iyalenga ikumi limo. “Takufwile ukuba umwina Amoni nangu umwina Moabu, nangu umukakonkanina aba mu nkulo shabo ukufika na pa nkulo iyalenga ikumi limo, abakasuminishiwa ukulongana mu lukuta lwakwa Yawe. Pantu tabamusengele ne filyo na menshi mu bulendo bwenu ilyo mwafumine ku Egupto. Kabili mu calo ca Mesopotamia balipile Balamu mwana Beori, umwina Peto, pakuti amutipwile. Nomba Yawe Lesa wenu taumfwile kuli Balamu, ena epakwalula ukulapisha ukuba amapaalo, pantu Yawe Lesa wenu alimutemwa. Tecakwesha kupangana nabo icibusa inshiku sha bumi bwenu. “Mwikalapata umwina Edomu pantu ni munyinenwe. Kabili mwikalapata umwina Egupto pantu mwaikele nga benafyalo mu calo cakwe. Abana babo bakafyalwa ukufuma pa nkulo yalenga butatu, bena kuti balalonganako mu lukuta lwa bantu bakwa Yawe.” “Pa nshita ya nkondo na balwani benu, ilyo mukalaba mu nkambi, mukaletaluka kuli fyonse ifyakowela. Nga cakuti umo pa baume akowela pa mulandu wakupemena panshi ku tulo ubushiku, alingile ukufumina kunse ya nkambi eko aya ikala. Ilyo caba icungulo ali nokowa, akasuba cilya kawa lyena kuti abwelela ku nkambi. “Mukasale incende imo kunse ya nkambi eko mukaleya ku cimbusu. Pa fibombelo fyenu mulekwatapo icakwimbilako. Kabili ilyo mwayafwilisha, mukaleimba icilindi umwakushiika ubusali bwenu. Pantu Yawe Lesa wenu alendauka mu nkambi pakumucingilila no kuposa abalwani benu mu minwe yenu. Inkambi yenu ili nokuba iyamushilo, pakuti Yawe elamona pakati kenu icintu conse icansoni icingalenga ukumutaluka.” “Nga cakuti umusha abutukila kuli imwe mwimubweseshamo kuli shikulu wakwe. Mulekeni ekale na imwe konse uko atemwa kabili mu musumba umwine alasala. Mwikalamucusha iyoo. “Kwikalaba umwaume nangu umwanakashi umwina Israeli uwakuba cilende wa ku mfuba. Ulupiya ulo cilende umwaume nangu umwanakashi akwila telwakwesha kutwala mu ŋanda yakwa Yawe Lesa wenu pakufuta pafyo balaile, pantu Yawe Lesa wenu alibapata bonse babili. “Wikalafwaya kulundapo pafyo munonko akongola pa ndalama, ifyakulya nangu pa fintu fimbi ifyo wingamwenapo nga wakongwesha. Umwinafyalo ena kuti alundapo pafyo akukongola, nomba umwina Israeli mubiyo ena iyoo, pakuti Yawe Lesa wenu akalemupaala muli fyonse ifyo mukalacita mu calo mwalaingilamo mukucipoka. “Nga cakuti walaya kuli Yawe Lesa obe, wikalashingashinga pakucita ico walaya. Pantu Yawe Lesa obe mu cinefye akacifwaya, kabili ninshi ukaba no mulandu wabubifi. Lelo nga cakuti wakaana ukulaya, ninshi taukwete mulandu. Conse ico walanda, ushininkishe ukuti wacicita. Pantu walaile ukwabula ukupatikishiwa kuli Yawe Lesa obe, walandile na kanwa kobe. “Nga cakuti waingila mwibala lya myangashi ilya mwina Israeli mubiyo, kuti walyamo ifitwalo fya myangashi apo utemenwe, nomba tecakwesha kulonga fimo mu cipe. Nga cakuti waingila mwibala lya ŋanu ilya mubiyo, kuti watimpulamo imisonso iyo ulefwaya ku minwe walya. Lelo tecakwesha kuseepa iŋanu ku cikwakwa.” Kabili Mose atile, “Nga cakuti umwaume aupa umwanakashi uushimusekeshe pantu amonamo kamo akabi, elyo alemba kalata wakumulekelapo, apeela no mwanakashi, amutamfya na mu ŋanda yakwe. Kabili nga cakuti afuma mu ŋanda yakwe aya upwa ku mwaume umbi, no mulume wacibili nao amupata, kabili amulembela na kalata wakumulekelapo, amupeela, amutamfya na mu ŋanda yakwe, nangu nga cakuti uyu mulume wacibili afwa, lyena ninshi umwaume wapakubala uwamutamfishe tasuminishiwe ukumubwesha nakabili. Pantu balimukowesha. Elyo nga amubwesha, cintu cabipa mu menso yakwa Yawe. Mwikalaleta ububifi pa calo Yawe Lesa wenu ali mukumupeela nge cacishilano.” “Nga cakuti umwaume elyo opile, tafwile kuya ku nkondo nangu ukupeelwa umulimo umbi. Pa mwaka umo ali nokulaikalafye pa ŋanda pamwakwe, alesansamusha umukashi wakwe uo opile. “Tecakwesha kubuula impelo shonse shibili nangu umwana wa mpelo ukuba icikatilo ca pa nkongole, pantu cimo no kubuula ubumi bwa muntu ukuba icikatilo. “Nga cakuti umuntu asangwa mukwiba umwina Israeli munankwe no kumucita umusha, nangu ukumushitisha, uwamwibile wakwipayafye. Efyo mufwile ukulapwisha ububi pakati kenu. “Nga ni pa mulandu wa malwele ya fibashi, mukalesakamana ukulacita ngefyo bashimapepo abena Levi bakulamweba. Mufwile ukukonka bwino ifyo nabakonkomesesha. Muleibukisha ifyo Yawe Lesa wenu acitile kuli Miriamu mu nshila ilyo mwafumine mu Egupto. “Ilyo wakongwesha umubiyo icili conse, tecakwesha kuya ingila mumwakwe mu ŋanda kukuya buulamo ico alefwaya ukukupeela nge cikatila mulandu. Iwe iminina panse no kulolela umwine uo wakongwesha eo ese akupeele. Nga cakuti umuntu mulanda, wikaya kukusendama ilyo ucili ne cikatila mulandu. Umubweseshe icakufimbana cakwe lintu akasuba takalawa pakuti akwate icakufimbana. Lyena akakutotela. Kabili umulimo ukamoneka uwalungama pa cinso cakwa Yawe Lesa obe. “Wikalacenjelela mubomfi uo waingisha incito umulanda kabili uukabila, nangu engaba mwina Israeli mubiyo, nangufye umwinafyalo uwikala mu musumba wenu umo. Cila bushiku ilyo akasuba takalawa uli nokumulipila, pantu mulanda alekabila ayo malipilo yene. Nga taulemulipila kuti akulilila kuli Yawe, nobe ninshi ukakwatilapo umulandu. “Bashibo ba bana tabali nakufwila pa milandu iyacita abana babo. Na bana nabo bene tabali nakufwila pa milandu iyacitwa na bashibo. Cila umo ali nokufwila pa bubifi acita umwine eka. “Mwikalapoka abenafyalo nangu bakashiwa insambu, nangu ukupokolola mukamfwilwa icakufimbana, pakuba icikatila mulandu. Mukaleibukisha ukuti nemwe bene mwali abasha mu Egupto, kabili Yawe Lesa wenu ewamulubwile no kumufumyamo. E mulandu wine namukonkomesesha ukulacita ici. “Ilyo mulelobolola ifisabo mwibala lyenu, nomba mwalaba umwanshi, mwikabwelelamo kukuya buula. Ifyo fisabo mukalefishila abenafyalo, bakashiwa na bamukamfwilwa pakuti Yawe Lesa wenu akalemupaala mu fintu fyonse ifyo mukalabomba. Ilyo mulelukusha imiolifa yenu umuku wakubalilapo mwikalabwelela ku misambo ukuyalukusha umuku wabubili no tusheleko. Utusheleko twena mukalelekela abenafyalo, bakashiwa na bamukamfwilwa. Ilyo mwapwisha ukusaba ifitwalo fya myangashi mwibala lyenu, mwikalabwelelako no kuya saba utusheleko. Utusheleko twena mukalelekela abenafyalo, bakashiwa na bamukamfwilwa. Mukaleibukisha ukuti nemwe bene mwali abasha mu Egupto. E mulandu wine namukonkomesesha ukulacita ici. “Ilyo abantu babili bafilwa ukumfwana, bali nokutwala uyu umulandu ku cilye, na bakapingula bali nokuputula uyu umulandu. Uushili na mulandu bali nokumweba ukuti wakaele, umbi ena ali nokupeelwa umulandu. Uwamulandu nga bali nokumuma ifikoti, kapingula ali nokulalika uyo muntu panshi pakumuma ifikoti pa cinso cakwe, impendwa ukulingana no mulandu acitile. Nomba tabali nakumuma ifikoti ukucila pa makumi yane (40). Nga fyacilapo kuti munyinenwe asebanina pa menso yenu. “Wilakaka ŋombe ku kanwa ilyo ilenyantaula iŋanu pakushisokola.” “Nga cakuti bamunyina bekala pamo, elyo umo afwa ukwabula ukufyalapo umwana umwaume, mukamfwilwa talingile kupwa ku muntu umbi uushili wa mu lupwa lwakwa wiba. Munyina wa mulume ali nokumusenda ukuba umukashi wakwe, alebomba ne milimo munyina alebomba. Umwana wantanshi umwaume uo umwanakashi akafyala, ali nokulaitwa ishina lya uyo uwafwa, munyina kwa wishi, pakuti ishina lyakwe likaloba mu Israeli. Nomba, nga cakuti munyina akaana ukupa uyo mwanakashi, ali nokuya ku bakalamba pa mpongolo ya musumba no kuya beba ati, ‘Munyina kwa mulume wandi nakaana ukubuula ishina lyakwa munyina mu Israeli. Taalemombela ifyo munyina alemombela.’ Abakalamba ba musumba bakete uyu munyina no kulanshanya nankwe. Nga cakuti atwalilila ukusosa ukuti, ‘Nshilefwaya ukumuupa,’ mukamfwilwa akamupalamina pa cinso ca bakalamba, akamufule ulusapato lumo, elyo akamufwishile amate ku menso no kusosa ati, ‘Ifi efyo bacita umwaume uwakaana ukulundulula ulupwa lwakwa munyina.’ Mu calo ca Israeli ishina lya ulo lupwa lwa mwaume bakalalwita abati, ‘Ulupwa Lwakwa Mufulwa Lusapato.’ ” “Nga cakuti abaume babili balelwa, elyo muka umo pa balelwa aisa kukupokolola umulume wakwe ku ulemuma, aikata ku fyamfwalo fya uyo umbi, uyo mwanakashi mufwile ukumuputulako icisansa, tecakwesha kumubelela luse. “Mwikalakwata fipimino fibili mu mufuko wenu, icafina ne cayanguka. Mwikalakwata mu ŋanda yenu ifipimo fya misango ibili, icikulu na kanono. Mukalekwata ifipimo ifyalingana kabili ifyacishinka, pakuti mukekale inshiku ishingi mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela. Pantu Yawe Lesa wenu alipata umuntu onse uucita ifi fintu mu bucenjeshi bwa uyu musango. “Mukaleibukisha ifintu abena Amaleki bamucitile mu nshila lilya mwafumine mu Egupto. Ilyo mwali abanaka no kufwa ulushile bamukumenye pa bulendo bwenu, balimuwililile kabili baipeye na bonse abali kunuma. Tabali na katiina kuli Lesa. Kanshi ilyo Yawe Lesa wenu akamulenga ukutuusha ku balwani benu bonse abakamushinguluka mu calo alemupeela ukucipoka cibe icacishilano, muli nokulofya abena Amaleki bonsefye, epakuti kwikaba wakubebukishako pano calo. Tecakwesha kulaba!” Kabili Mose atile, “Ilyo mukengila mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela nge cacishilano, kabili mwacipoka nokulaikalamo, mukabuule ifisabo fyantanshi fimo pafyo mukasombola mu mushili wa mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela. Kabili mukafilonge na mu museke mukafitwale ku ncende Yawe Lesa wenu akasala nge cifulo ce shina lyakwe. Elyo mukatile kuli shimapepo alipo pali iyo nshita, ‘Ine ilelo nasosa kuli Yawe Lesa wandi ukuti ninjisa mu calo ico Yawe alapile ku fikolwe fyesu ukuti akatupeela.’ “Shimapepo akapoka umuseke mu minwe yenu no kuubika pa ntanshi ya bulambo bwakwa Yawe Lesa wenu. Elyo mukasose amashiwi aya pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu amuti, ‘Tata ali mwina Aramu, uwalelulumbafye. Kabili aile kukwikala ku Egupto na bantu abanono, basuka basanduluka baba umushobo uukalamba, uwamaka. Lelo abena Egupto baletusunga buluku buluku no kulenga ukuti tucule kukubomba imilimo yacibe. Kanshi na ifwe epakulilila kuli Yawe Lesa wa fikolwe fyesu, na Yawe aumfwa ishiwi lyesu, kabili amona no bucushi bwesu, ukutitikishiwa ne milimo yacibe. Kanshi Yawe epakutufumya mu Egupto ku maka yakwe ayabulamba no kuboko kwakwe ukwatambalala, ku fipeshamano ne finjelengwe, na kufyakutiinya ifikalamba. Ewatuleta kuli cino cifulo kabili atupeela na cino calo icifumfumukamo umukaka no buci. Eico nomba nakuletela ifisabo fyantanshi ifya mu mushili uo we Yawe wampeela.’ Ukateke umuseke pa cinso cakwa Yawe Lesa obe elyo ukamupepe no kumupepa. Kanshi iwe na bena Levi na benafyalo abo mwikala nabo mukasansamukile capamo pa fintu ifisuma ifyo Yawe Lesa obe akupeela pamo na ba mu ŋanda yobe. “Ilyo mwapwisha ukufumyapo icapekumi pafyo mukasombola fyonse mu mwaka wabutatu, umwaka wa pa cekumi, mukalepeela abena Levi, abenafyalo, bakashiwa na bamukamfwilwa pakuti bakalelya no kwikuta mu misumba yenu. Elyo ukasose kuli Yawe Lesa obe auti, ‘Ine nimfumya mu ŋanda yandi icipande camushilo kabili nincipeela ku bena Levi, ku benafyalo, bakashiwa na kuli bamukamfwilwa, ukulingana ngefyo wakonkomesha. Nshipulile amafunde yobe nangu ukulabapo ifunde limo. Ine nshalyapo nelyo kamo pa cipande camushilo ilyo naleloosha, nangu ukufumyapo kamo ilyo nali uwakowela, nangu ukutuulapo kamo ku bafwa. Nalibeela Yawe Lesa wandi. Nalicita na fyonse ifyo wankonkomesha. Lolesha ukufuma ku mulu, icifulo cobe icamushilo uko waikala, kabili upaale na bantu bobe abena Israeli no mushili uo watupeela ngefyo walaile ku fikolwe fyesu no mulapo, icalo icifumfumukamo umukaka no buci.’ “Ubushiku bwe lelo Yawe Lesa wenu amukonkomesha ukulakonka amafunde ne fipope ifi. Mulefibaka bwino ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse. Namuisosela ilelo ukuti Yawe e Lesa wenu, mwakulaenda mu nshila shakwe, mwakulasunga ifyebo, ifipope na mafunde yakwe nokuti mwakulamubeela. Kabili Yawe nao nasosa ilelo ukuti muli bantu bakwe abo acindamika, nokuti muli nokulasunga amafunde yakwe yonse. Yawe nasosa ukuti akamucita ukuba abalulumbi, abatashiwa kabili abacindami ukucila imishobo yonse iyo apanga, kabili nokuti mukaba abantu bamushilo abakwa Yawe Lesa wenu ngefyo alaile.” Mose pamo na bakalamba ba mu Israeli bakonkomeshe abantu ati, “Mulebaka amafunde yonse ayo namupeela ilelo. Ilyo mukaabuka Yordani no kwingila mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela, mukemike amabwe yamo ayakulu, elyo mukayamase. Mukalembepo pa mabwe amashiwi ya mafunde aya ilyo mukaabuka pakwingila mu calo Yawe Lesa wenu alemupeela, icalo umufumfumuka umukaka no buci ngefyo Yawe Lesa wa fikolwe fyenu amulaile. Kanshi ilyo mukaabuka Yordani, mukemike aya mabwe pa lupili lwa Ebali, ngefyo namukonkomesha ilelo, kabili nokuyamasa Mukakuule palya pene ubulambo bwakwa Yawe Lesa wenu ubwa mabwe. Mwikabomfya icibombelo ca cela pali aya mabwe. Mukakuule ubulambo bwakwa Yawe Lesa wenu na mabwe ayashaputulwa ayatuntulu, epo mukatuulile amalambo yakocela Yawe Lesa wenu. Palya pene epo mukalekele amalambo yakwampana, ukuyalya no kusansamuka pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu. Pali ayo mabwe mukemika, mukalembepo bwino bwino amashiwi ya mafunde aya.” Elyo Mose na bashimapepo abena Levi baebele Israeli onse ati, “Ikala tondolo, we Israeli, kabili umfwe! Imwe nomba mwaba abantu bakwa Yawe Lesa wenu. Mulebeela Yawe Lesa wenu no kulakonka amafunde ne fipope ifyo namupeela ilelo.” Pa bushiku bwine bulya, Mose akonkomeshe abantu ati, “Ilyo mukaabuka Yordani, ishi nko shikeminine pa lupili lwa Gerisimu no kupaala abantu. Ne nko ni ishi: Abena Simeoni, abena Levi, abena Yuda, abena Isaka, abena Yosefu na bena Benjamini. Kabili ishi nko shena shikeminine pa lupili lwa Ebali pakulapisha abantu. Ne nko ni ishi: abena Rubeni, abena Gadi, abena Asheri, abena Sebuloni, abena Dani na bena Naftali. Abena Levi bakekatishe pakwankula aya mashiwi, bakebe abena Israeli bonse abati, “‘Abe uwalapishiwa umuntu uubasa icakupashanya nangu ukwenga akalubi, akapangwa na maboko ya bantu, elyo no kulakapepa mu bumfisolo, icintu ico Yawe apata.’ “Elyo abantu bonse bakaasuke abati, ‘Ameni! ’ “‘Abe uwalapishiwa umuntu uukasuula wishi na nyina.’ “Elyo abantu bonse bakaasuke abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukasesha ilibwe lya mupaka wa mubiye.’ “Elyo abantu bonse bakaasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa umuntu uukalenga impofu ukuluba inshila.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukalafyengelesha abenafyalo, bakashiwa nangu bamukamfwilwa.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukasendama na bamuka wishi pantu asebanya ubusanshi bwakwa wishi.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukasendama ne nama iyili yonse.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukasendama na nkashi yakwe uwafyalwa kuli wishi nangu kuli nyina.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukasendama na nyinafyala.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukepaya umubiye nangu ni mu bumfisolo.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukapoka amafisakanwa pakuti epailepo umuntu uwakaele.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’ “‘Abe uwalapishiwa uukakaana ukubika umutima ku mafunde aya yonse no kukanayakonka.’ “Elyo abantu bonse bakasuka abati, ‘Ameni!’” “Kabili nga cakuti mukalaumfwila Yawe Lesa wenu no kulakonka bwino amafunde yakwe yonse ayo ine namupeela ilelo, Yawe Lesa wenu akamucita umushobo ukalamba ukucila imishobo yonse iya pano isonde. Amapaalo yonse aya yakesa pali imwe, kabili mukalaba nayo nga mwalapetamina Yawe Lesa wenu. “Mukapaalwa mu musumba kabili mukapaalwa na mu mpanga. “Ubufyashi bwa mwifumo lyenu bukaba ubwapaalwa pamo ne fisabo fya mu mushili wenu, abana ba fitekwa fyenu, abana ba ŋombe shenu elyo na bana ba mpaanga shenu. “Imiseke yenu ne fyakukashilamo imifuba fili nokupaalwa. “Muli nokupaalwa ilyo mukalaingila, nelyo mukalafuma. “Yawe akamupeela amaka yakucimfya abalwani benu nga bamwimina. Pakumulwisha bakatula ku ntungafye imo, lelo pakufulumuka lyena bakalasalanganina mu ntunga cine lubali. “Yawe akatuma ipaalo pa matala yenu na pa cintu conse ico mukekatako ne minwe yenu. Yawe Lesa wenu akamupaala mu calo alamupeela. “Yawe akamucita abantu bakwe abamushilo, ngefyo alaile no mulapo, nga mwalasunga amafunde yakwa Yawe Lesa wenu no kulaenda mu nshila shakwe. Elyo abantu bonse pano isonde bakamona ukuti mwaitwa kwishina lyakwa Yawe, elyo nokutiina bakalamutiina. Yawe akamupeela ubukankala nganshi mu bufyashi bwa mwifumo lyenu, ifitekwa fyenu na mu fisabo fya mu mushili wenu mu calo alaile ifikolwe fyenu ukumupeela. Yawe akamwiswila umulu, umo atutila ifya bukankala bwakwe. Akalatuma imfula pa nshita yaiko, kabili akapaala ne milimo ya maboko yenu. Mukalaashimishako imishobo iyingi ifintu, lelo imwe tamwakaashime kantu ku mushobo nangu umo. Yawe akamucita ukuba imitwe, te micila iyoo. Mukalaba aba pamulu, tamwakaleba aba pesamba iyoo. Lelo kwena cikulu mukalekonka bwino amafunde yakwa Yawe Lesa wenu no kuyasunga yonse, ayo ine namupeela lelo. Kanshi tecakwesha kupulapo ifunde nangu limo payo namupeela ilelo, ukwalukila ku kulyo nangu ku kuso mukukonka imilungu imbi no kuitumika. “Nomba nga cakuti mwakaana ukulaumfwila Yawe Lesa wenu, kabili mwakaana no kulakonka bwino amafunde ne fipope fyakwe fyonse ifyo ine ndemupeela ilelo, ukulapisha konse uku kukamwishila no kumucimfya. “Mukalapishiwa mu musumba, kabili mukalapishiwa mu mpanga. “Imiseke yenu ne fyakukasawilamo umufuba fili nokulapishiwa. “Ubufyashi bwa mwifumo lyenu bukalapishiwa pamo ne fisabo fya mushili wenu, abana ba ŋombe shenu elyo na bana ba mpaanga shenu. “Muli nokulapishiwa ilyo mukalaingila nelyo mukalafuma. “Yawe akatuma pali imwe ukulapishiwa, icimfulunganya elyo no kukalipilwa muli fyonse ifyo mukalacita ne minwe yenu, mpakafye mukonaike no kuloba bwangu pa mulandu wa bubi mwacita ubwakusuula Yawe. Yawe akamuletela icikuko ca malwele mpakafye akamulofye mu calo mwalaingila mukucipoka. Yawe akamulwalika amalwele ya ntandabwanga, cifimba ne mpepo. Akaleta ne cilala icikali no kukabisha no bulwele bwakukonkotanika amabula no kufufuma. Ifikuko fikaba pali imwe mpaka mukalobe. Umulu ukakosa ngo mukuba, no mushili uo ukanyantapo ukaba nge cela. Yawe akaalula imfula ya calo cenu ukuba ulukungu no lufukutu, efikalafuma mu mulu mpakafye mukalobe. Yawe akalenga abalwani benu ukumucimfya. Pakuya kukubalwisha mukalatula ku ntungafye imo, lelo pakufulumuka lyena mukalasalanganina mu ntunga cine lubali. Kabili aba mu bufumu bonse ubwa pano isonde bakapapa no kumfwa umwenso. Ifitumbi fyenu fikaba ifyakulya fya fyuni fya mu lwelele ne fiswango fya mu mpanga. Kabili takwakaleba nangu umo uwakufitamfyapo. Yawe akamulwalika ifipute fya ku Egupto elyo na bamumena, ifilonda fya pa nkanda ne fiseseya, amalwele ayashakaleposhiwa. Yawe akalamulwalika ubushilu, ubupofu no kufulungana kwa mano. Nangu akasuba kali pakati ka mutwe, imwe mukalapulumpunta nge mpofu mu mfifi. Tamwakaleba ne shuko mu cintufye conse ico mukalacita. Cila bushiku, bakalamufyenga no kulamwibilafye pe, lelo takwakaleba nelyo umo uwakumupokololako. “Mukalakobekela abakashana bakuupa, lelo ni bambi bakababuula no kusendama nabo ku maka. Mukalakuula amayanda, lelo tamwakaleikalamo. Mukalabyala imyangashi, lelo tamwakatale amulyako fisabo fyaiko. Bakalaipaila iŋombe shenu pa cinso cenu, lelo imwe tamwakalelyako. Bakalasenda bapunda benu ku maka no kubabwesha iyoo. Bakalapeela abalwani benu impaanga shenu, lelo takwakaleba uwakushipokololako. Abana benu abaume na banakashi, bakalabapeela ku mushobo umbi, elyo cila bushiku mukalakalifyafye amenso pakuti mumone uko abana benu balebwela, lelo mukabulwa amaka yakucitapo cimo. Abantu abo mushaishiba ebakalalya ifisabo ifikafuma mu mushili na mu maka yenu, lelo imwe mukalapelwapofye no kulaculilapo buluku buluku cila bushiku. Ifintu ifyo mukalamona fikamupenya. Yawe akalamulwalika ifipute ifikali ku molu na mu makufi ifishakaleposhiwa ukufuma ku makasa ukushinta na ku mutwe. “Yawe akamutwala, imwe pamo ne mfumu mukasonta, ku mushobo umbi uo imwe nangu ifikolwe fyenu fishatala afishiba. Kulya eko mukalapepa imilungu imbi, iyapangwa ku fimuti na ku mabwe. Abakalamona bakapapa no kumfwa umwenso. Bakalamuwela nokumuseka ku mishobo yonse uko Yawe akamufulumwina. “Mukalabyala imbuto ishingi mu mabala, lelo mukalasombola utunono pantu makanta akalya ifisabo fyenu. Mukalima amabala ya myangashi no kuyasekwila, lelo tamwakanweko mwangashi nangu ukusombolako ifisabo, pantu ifinsenda fikalya. Mukakwata imiti ya miolifa mu calo cenu conse, lelo tamwakengeko mafuta no kuyabomfya, pantu imiolifa ikalukuta. Mukalakwata abana abaume na banakashi, lelo tamwakabe nabo pantu bakasendwa muli bunkole. Makanta akonaula imiti yenu yonse ne filimwa fya mu mushili wenu onse. “Abenafyalo abo muleikala nabo mu calo cenu bakalacindaminakofye, elyo imwe mwakulabwelelafye kunuma. Bena ebakalamukongwesha, lelo imwe tamwakalebakongwesha. Bena bakaba imitwe, lelo imwe mukaba imicila. “Ukulapisha konse uku kukesa pali imwe, kukamukonka no kumusanga mpaka mukalobe, pantu mwakene ukubeela Yawe Lesa wenu nokulakonka amafunde ne fipope amupeele. Efikaba icakwishibilako ne cisungusho kuli imwe na ba mu ndupwa shenu pe na pe. Yawe alimupaalile muli fyonse, nomba imwe mwalifililwe ukumubombela ne mitima yenu yonse ne nsansa mu nshita ya bukankala. Eico nomba mukalabombela abalwani Yawe akamutumina abakumulwisha, kabili ni mu nsala ne cilaka, mukusapula ne cipowe icishaibipila. Akamukulikila ikoli lya cela mu mikoshi mpaka akamulofye. Yawe akamuletela umushobo wakumulwisha ukufuma ukutali, ukufuma ku mpela ye sonde, nga kapumpe afukukila icintu, abantu abo mukafilwa ukutesha ululimi lwabo. Mushobo wa bantu abakatama ifinso, uwabula umucinshi ku bakalamba kabili uwabula uluse ku baice. Ebakesa onaula utwana twa fitekwa fyenu ne fisabo fya mu mushili wenu mpakafye mukalobe. Tabakamushileko iŋanu, nangu umwangashi upya, nangu amafuta nangu abana ba ŋombe nangu impaanga pa fitekwa fyenu, mpakafye na imwe bene mukalobelele. Bakashinguluka imisumba yenu yonse mu calo cenu mpaka amalinga ayashailepela ayo mwacetekelamo yakabongoloke. Bakashinguluka imisumba yonse mu calo Yawe Lesa wenu alamupeela. “Pa mulandu wa bucushi abalwani benu bakamuletela ilyo bakamushinguluka, mukalalya abana ba mwifumo lyenu, umunofu wa bana benu abaume na banakashi abo Yawe Lesa wenu amupeela. Kabili no mwaume wamutembo nganshi kabili uwanakilila pakati kenu, takakwatile munyina wakwe inkumbu nangufye umukashi wakwe uo atemwisha, nangu abana bakwe bashelepo. Kabili takapeleko nangu umo umunofu wa bana abo alelya. Pantu e cakulya akashalafye naco, pa mulandu wa balwani abakashinguluka imisumba no bucushi bakamuletela. Umwanakashi wamutembo nganshi kabili uwanakilila pakati kenu, icakuti tekuti anyante akatende kakwe panshi, takaakanyeko umulume wakwe uo atemwa no mwana wakwe umwaume, nangu umwanakashi, icisa cabufyashi icikafuma mwifumo lyakwe na bana akafyala. Pantu akafwaya ukufilya mu bumfisolo ilyo abalwani bakashinguluka imisumba yenu no bucushi bakamuletela. “Nga cakuti tamulekonka bwino amashiwi ya mu mafunde aya, ayalembwa muli ici citabo, kabili tamulecindika ishina lyalulumbi ilyakupapa ilyakwa Yawe Lesa wenu, ninshi Yawe akamuletela ifikuko ifyakutiinya, imwe pamo na ba lupwa lwenu, ifinkunka ifyabipisha kabili ifishakapwe, amalwele ayabi kabili ayashakapole. Akamuletela amalwele yonse aya ku Egupto, ayo mwatiinine, kabili tayakatale ayapwa. Yawe akamuletela amalwele ya misango misango ne finkunka ifishatala afilembwa muli ici citabo ca mafunde, mpakafye mukalobelele. Imwe mwe bafulisha nge ntanda sha mu mulu, banono bakashalapo abampendwafye. Pantu mwalikene ukumfwila Yawe Lesa wenu. Nga filya fine casekeshe Yawe ukuti mube abakankala no kumufusha mu mpendwa, kanshi efyo cikamusekesha ukumulofya no kumonaula. Mukanukulwa mu calo mwalaingilamo kukucipoka. “Elyo Yawe akamusalanganishisha pakati ka mishobo yonse, ukufuma ku mpela ya calo ukufika na ku mpela ibiye. Kulya kwine eko imwe mukalapepa imilungu imbi, imilungu iyabaswa ku fimuti na ku mabwe, uto imwe nangu ifikolwe fyenu fishatala afishiba. Ilyo mukaba pakati ka mishobo imbi tamwakamone kutuusha, kabili na makasa yenu tayakakwate pakunyanta na pakutuusha. Kabili kulya kwine, eko Yawe akamupeela amano aye sakamiko, amenso ayanakuka ukupembelela no mutima uwabula isubilo. Imikalile yenu ikaba iyakutwishika lyonse. Mukaba no mwenso akasuba no bushiku, ukwabula ukushininkisha palwa bumi bwenu. Imitima yenu ikalaba iyabebuka ku fintu ukalatiina, na menso ku fintu yakalamona. Ulucelo mukalati, ‘Kanshi nga caciba icungulo,’ kabili icungulo naco amuti, ‘Kanshi nga caciba ulucelo!’ Yawe akalamubweseshamo ku Egupto mu mato, ubulendo ubo ine namuleseshe. Kulya kwine imwe eko mukalaishitisha mwe bene ku balwani benu pakuti mube abasha babo abaume na banakashi, lelo takwakabe nangu umo uukafwaya ukumushita.” Aya e mashiwi ya cipangano Yawe akonkomeshe Mose ukupangana na bena Israeli mu calo ca Moabu, ukulunda pa cipangano ico apangene nabo ku Horebu. Mose alonganika abena Israeli bonse, alabeba ati, “Amenso yenu yalimwene fyonse ifyo Yawe acitile mu Egupto kuli Farao, bacilolo bakwe bonse elyo na ku calo cakwe conse. Na menso yenu mwalimwene ifyamesho ifikalamba, ifishibilo fyacipeshamano ne fisungusho ifikalamba. Nomba ukushinta na pa bushiku bwa lelo, Yawe tamupeela amano yakwishiba nangu amenso ayamona nangu amatwi ayomfwa. Pa myaka amakumi yane (40) iyo namutungulula mu matololo, ifyakufwala fyenu tafyalepukapo nangu indyato shenu nasho tashalepukapo. Tamwalyapo mukate nangu ukunwa umwangashi nangu conse icikola. Nacitile ifi pakuti mwishibe ukuti nine Yawe Lesa wenu. Ilyo twafikile pali ino ncende, imfumu Sihoni iya ku Heshiboni ne mfumu Ogi iya Bashani, balishile kukutulwisha, nomba twalibacimfishe. Twabapoka ne calo, twacipa nge cacishilano ku bena Rubeni, na ku bena Gadi, na kuli citika wa luko lwakwa Manase. Mulebaka bwino amashiwi ya cipangano ici, epakuti mukabe abakankala mu fintu fyonse mwakulacita. “Imwe bonse ilelo namwiminina pa cinso cakwa Yawe Lesa wenu, intungulushi shenu na bashimucindikwa, abakalamba, bacilolo na bantufye bambi bonse abena Israeli, pamo pene na bana benu, abakashi benu, na benafyalo abekala mu nkambi shenu, abamutebela inkuni no kumutapilako amenshi. Namwiminina pano pakuti mupangane icipangano na Yawe Lesa wenu, icipangano Yawe alepangana na imwe no kucikaka no mulapo, pakuti amusuminishe ilelo ukuba abantu bakwe, ukuti abe Lesa wenu ngefyo alaile ifikolwe fyenu Abrahamu, Isaki, na Yakobo. Ndepangana ici cipangano no mulapo waciko tekuli imwe mweka mwe beminine pano na ifwe ilelo pa cinso cakwa Yawe Lesa wesu, lelo na bashili pano ilelo. “Imwe mwe bene mwalishiba ifyo twaleikala mu Egupto nefyo twapitile mu fyalo ilyo twaleisa kuno. Mwalimwene pakati kabo ifimpashanya fyabo ifyapatwa no tulubi twa fimuti na mabwe, utwa silifa na golide. Muleshininkisha ukuti tapali mwaume nangu umwanakashi, umukowa nangu uluko pali imwe mwe bali pano ilelo, uwakutalusha umutima wakwe ukufuma kuli Yawe Lesa wesu nokuya mukulapepa imilungu ya mishobo ilya. Mushininkishe ukuti peba mushila pakati kenu uufumya ubusungu ubwalula filya. Ilyo uyu umuntu aumfwa aya mashiwi ya uyu mulapo, elyo aipaala umwine kabili alatontonkanya ukuti, ‘Nkabafye umutende nangu ningatwalilila ukulakonka inshila yandi.’ Ici cikaleta ifinkunka pa mushili uwatapililwa na pa mushili uwauma wine. Yawe takatale afwaya ukubelela umuntu wa musango uyu uluse. Ubukali bwakwe ne cipyu fikemina uyu muntu. Ukulapisha konse ukwalembwa muli ici citabo kukamuponena, na Yawe akalofya ishina lya uyo muntu pano calo. Yawe akamusobolola ukufuma mu nko shonse isha bena Israeli pakumuletela ifinkunka, ukulingana no kulapishiwa kwa cipangano kwalembwa muli ici citabo ca mafunde. “Mu nkulo sha kuntanshi, abana benu abakamukonkapo elyo na benafyalo bakafuma mu fyalo fyakutali bakamona ifinkunka ifikapona pa calo na malwele ayo Yawe akacushishako icalo. Icalofye conse cikaba mito ya mucele na salufa, tapakabe cakubyalamo, tapakabe icakumenamo, kabili tamwakakule fimuti fya mpanga. Cikaba ngo konaika kwa Sodoma na Gomora, Adima na Seboyimu, imisumba Yawe aonawile ilyo akalipe nganshi. Elyo imishobo yonse ikepusha aiti, ‘Bushe cinshi Yawe acitile ifi kuli ici calo? Ngeci cifukushi cabukali cilolele mwi?’ Ubwasuko bwa bantu bukaba nifi, ‘Ni pa mulandu wakuti aba bantu baonawile icipangano cakwa Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo. Icipangano apangene nabo ilyo abafumishe mu calo ca Egupto. Baleitumika no kupepa imilungu imbi, kabili no kuifukamina, iyo bashatalile abeshiba, imilungu Yawe ashabapeele. Kanshi ecalengele icipyu cakwa Yawe cimine ici calo, icakuti aleta nokulapisha konse ukwalembwa muli ici citabo. Mu kukalipa kwakwe ukukalamba, kabili na mu cipyu cakwe, Yawe alibafumya mu calo cabo, abatamfisha mu calo cimbi, ngefi fine cili na nomba.’ “Ifyankaama fyonse fyakwa Yawe Lesa wesu, lelo ifyo atusokolwela fyesu ifwe na bana besu pe na pe, pakuti tulekonka amashiwi yonse aya mafunde aya.” Kabili Mose atile, “Ilyo aya mapaalo yonse no kulapisha konse uko mbikile pali imwe nga kwamufikila, elyo mukaleibukisha mu mitima yenu konse ku mishobo uko Yawe Lesa akamupashila. Kabili imwe na bana benu kuti mwabwelela kuli Yawe Lesa wenu, no kulamubeela ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse ukulingana na fyonse ifyo namukonkomesha ilelo. Elyo Yawe Lesa wenu akamukwatila uluse no kumubwesesha ishuko lyenu, elyo nokumubwesha ukufuma mu mishobo amupashilemo. Nangufye cakuti mwasalanganina ukwapelela isonde pesamba lya kasuba, ukufuma kulya Yawe Lesa wenu akamubwesha no kumukolonganya pamo. Yawe Lesa wenu akamubwesha mu calo icali ca fikolwe fyenu no kucipoka cikabe cenu. Kabili akamulenga ukuba abakankala no kusanda ukucila pa fikolwe fyenu. Yawe Lesa wenu akasembulula imitima yenu, ne mitima ya ndupwa shenu, pakuti mukalemutemwa ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse, elyo mukaba no bumi. Yawe Lesa wenu akalwila ukulapisha konse pa balwani benu abamupata no kumucusha. Nakabili imwe mukalaumfwila no kulakonka amafunde yakwe yonse ayo nalamupeela ilelo. Elyo Yawe Lesa wenu akamulenga ukuba abakankala mu fintu fyonse mukalabomba ne minwe yenu na mu bufyashi bwa mu mafumo yenu, abana ba fitekwa fyenu elyo ne fisabo fya mushili wenu. Yawe Lesa wenu akasekela muli imwe no kumulenga ukuba abakankala ngefyo asekele mu fikolwe fyenu, nga cakuti mwalabeela Yawe Lesa wenu no kulasunga ifyebo ne fipope ifyalembwa mu citabo ca mafunde no kubwelela kuli Yawe Lesa wenu ne mitima yenu yonse ne myeo yenu yonse. “Nomba ico ndemukonkomesha ilelo te funde lingamwafya kabili talili ukutali na imwe. Talili mu mulu, icakuti mwingepusha amuti, ‘Bushe nani enganina mu mulu aye apoke no kwisa twebako, uleke tulelibeela?’ Kabili talili kwishilya lya bemba, icakuti mwingepusha amuti, ‘Bushe nani aleyabuka bemba, aye apoke no kwisa twebako pakuti tulelibeela?’ Iyoo, ishiwi lilifye mupepi na imwe. Lili mu kanwa kenu na mu mitima yenu pakuti mulelibeela. “Moneni, nabika ku cinso cenu ilelo ubumi no bukankala, ukuloba ne mfwa. Pantu ilelo namukonkomesha ukutemwa Yawe Lesa wenu, ukulaenda mu nshila shakwe kabili no kulasunga amafunde yakwe, amalango yakwe ne fipope fyakwe. Lyena mukaba no bumi, kabili mukasanduluka, na Yawe Lesa wenu akamupaala mu calo mwalaingilamo no kucipoka. Lelo nga cakuti imitima yenu yatalama, mwakaana no kulabeela, kabili nga cakuti mwalakonkelela ukulafukamina no kupepa imilungu imbi, ine ndemweba ilelo ukuti cine cine mukaloba. Tamwakakokolemo muli cilya calo mwalaabukila Yordani ukwingilamo no kucipoka. Ilelo naita umulu ne calo ukuba bakambone bandi pali imwe ukuti nabika pa cinso cenu ubumi ne mfwa, amapaalo no kulapisha. Nomba salenipo ubumi pakuti imwe na bana benu mukabe abomi. Muletemwa Yawe Lesa wenu, muleumfwa kwishiwi lyakwe kabili eo mulekonenamo. Pantu Yawe e bumi bwenu, kabili akamupeela ukwikala imyaka iyingi mu calo ico alaile ifikolwe fyenu, Abrahamu, Isaki, na Yakobo.” Elyo Mose aile landa ku bena Israeli bonse amashiwi aya ati, “Ine nomba ndi ne myaka umwanda umo na makumi yabili (120) kabili nshikwete maka yakumutungulula. Yawe nanjeba ukuti, ‘Tawakabuke mumana wa Yordani.’ Yawe Lesa wenu umwine eukamutangilila pakwabuka. Akalofya iyi mishobo ili ku ntanshi yenu, kabili mukapoka ne calo cabo. Yoshua nao eukamutangilila ukwabuka ngefyo Yawe asosele. Kabili Yawe akabacita ngefyo acitile kuli Sihoni na Ogi, imfumu sha bena Amoli, abo alofeshe pamo ne calo cabo. Yawe akabaposa mu minwe yenu, elyo muli nokubacita ngefyo namukonkomeshe. Mukose kabili mushipe. Mwitiina nangu ukukwata umwenso pa mulandu wabo, pantu Yawe Lesa wenu akulaba na imwe, takamushe nangu ukumulekelesha.” Elyo Mose aita Yoshua pa cinso ca bena Israeli bonse alamweba ati, “Kosa kabili ushipe, pantu ufwile ukuya na aba bantu mu calo ico Yawe alapile ku fikolwe fyabo ukubapeela. Kabili ufwile ukucakanya pakati kabo nge cacishilano cabo. Yawe umwine ewakulakutangilila, kabili akulaba nobe. Takakushe nangu ukukulekelesha. Tecakwesha kutiina kabili tecakwesha kunenuka iyoo.” Kanshi Mose epakulemba aya mafunde kabili ayapeela kuli bashimapepo, bamwana Levi abaume, abalesenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, elyo na ku bakalamba bonse aba mu Israeli. Elyo Mose abakonkomesha ati, “Pa mpela ya cila mwaka walenga cine lubali, mu mwaka wakusuula ku nkongole, pa nshikunkulu ya Nsakwe, ilyo abena Israeli bonse baisa mukumonekela ku cinso cakwa Yawe Lesa wenu, pa ncende iyo akasala, mukalebelenga aya mafunde pa cinso cabo ilyo balekutika. Mukalekolonganika abantu, abaume, abanakashi na bana, pamo na benafyalo abekala mu misumba yenu, pakuti bakaleumfwa no kusambilila ukukwatila Yawe Lesa wenu akatiina, kabili bakalekonka bwino na mashiwi yonse aya mafunde aya. Abana babo abashaishiba aya mafunde bafwile baleyomfwako pakuti basambilile ukulatiina Yawe Lesa wenu pa nshitafye yonse mukalaikala mu calo ico mwalayabukila Yordani mukucipoka.” Yawe aebele Mose ati, “Mona shapalama inshiku shobe ishakufwa, ita Yoshua, mwise kwi Tenti Lyakukumaninamo, uko ndi nokumupeelela imilimo.” Kanshi Mose na Yoshua epakuya iminina kwi Tenti Lyakukumaninamo. Elyo Yawe nao epakumonekela pe Tenti mu ntumba ye kumbi, elyo intumba ye kumbi yaiminine lwa pa mwinshi we Tenti. Elyo Yawe aebele Mose ati, “Iwe uli nokuya lala ukwalala ifikolwe fyobe. Lelo aba bantu tabakakokole balampondokela mukuikowesha muli bucilende bwakupepa imilungu ya benafyalo iya mu calo balaingilamo. Bali nokumpondokela nokonaula icipangano ico twapangene nabo. Pali ubo bushiku ine nkabafulilwa no kubasuulako. Nkafisa icinso candi uko bali, elyo bakaloba. Ifinkunka ifingi fikabaponena, na mafya ayengi yakabeshila, kabili pa bushiku bulya bakepusha abati, ‘Bushe ifi finkunka tafitufikile pa mulandu wakuti Lesa natusenguka?’ Mu cinefye nkafisa icinso candi pali bulya bushiku pa mulandu wa kubifya kwabo ukwakupilibukila ku milungu imbi. “Nomba ilembeleni ulu lwimbo mwe bene. Kabili iwe Mose, ulusambilishe na ku bena Israeli elyo balwimbe no kulwimba pakuti lukabe e lukambone lwandi pali bena. Ilyo nkabatwala mu calo umufumfumuka umukaka no buci, icalo nalaile no mulapo ku fikolwe fyabo, kabili ilyo balya baikuta no kwina baina, bakapilibukilila ku milungu imbi no kuipepa, bakankaana, bakonaula ne cipangano candi. Kabili ilyo ifinkunka na mafya fikabeshila, ulu lwimbo lukabashinina, pantu aba mu ndupwa shabo tabakalulabe. Neli line nshilati mbengishe mu calo nabalaile no mulapo ukubapeela, ninjishiba ifintu baletontonkanya ukucita.” Kanshi Mose ubo bwine bushiku epakulemba ulu lwimbo no kulusambilisha ku bena Israeli. Yawe akonkomesha Yoshua mwana Nuni ati, “Iwe shipa, kabili ukose pantu niwe ukatungulula abana bakwa Israeli mu calo nabalaile no mulapo, kabili ine wine nkalaba na iwe.” Panuma Mose apwile ukulemba amashiwi mu citabo ca mafunde aya, ukufuma kukwamba mpaka na kumpela, akonkomeshe abena Levi abalesenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe ati, “Sendeni ici citabo ca mafunde, muye cibika lubali lwa Mbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe Lesa wenu. Palya pene epo cikalaikala nga cikambone icakumushinina. Pantu nalishiba bucisanguka na bunkosamitwe bwenu. Nga cakuti kuti mwasangukila Yawe ilyo ncili umumi kabili pamo na imwe, palibufi nga nafwa! Longanikeni pa cinso candi abakalamba bonse aba nko shenu na bacilolo bonse, pakuti nande aya mashiwi ninshi balekutika elyo njite umulu ne calo fibe efyakubashinina. Pantu ninjishiba ukuti pa numa ya mfwa yandi namwishiba bwino ifyo mukailufyanya kabili no kufuma kufyo namukonkomesha. Mu nshiku ishikesa, ifinkunka fikamuponena pantu mukacita ifyabipa pa menso yakwa Yawe no kumulenga akalipe pa mulandu wa ifyo iminwe yenu yapanga.” Elyo Mose asosele amashiwi ya lwimbo ulu ukufuma pakwamba mpaka pa mpela, ninshi ibumba lyonse ilya bena Israeli lilekutika. Umfweni mwe myulu, na ine nalalanda, umfwa we calo, amashiwi ya mu kanwa kandi. Lekeni ukufunda kwandi kuloke nge mfula, na mashiwi yandi yalewa ngo mume, ngo kumima kwa mfula pa mulemfwe, nge mfula iyingi ileloka pa lulembelya. Ine nkalasabankanya ishina lyakwa Yawe. Mulelondolola ubulumbwa bwa bucindami bwakwa Lesa wesu! Ena e cilibwe, ne milimo yakwe yaba iyapwililika, kabili ne nshila shakwe shintu shalungama. Lesa wacishinka uushicita cilubo, mololoke kabili wamulinganya. Bena bacitile ifyalubana ku nsoni shabo, tabali nomba bana bakwe, lelo bantu baulungana kabili inkulo yabucenjeshi. Bushe uyu e musango mwingatashishamo Yawe, mwe fipumbu kabili mwe mpelwamano sha bantu? Bushe te Shinwe, Kabumba wenu, uwamupanga no kumubumba? Ibukisheni inshiku shakale ishapita, tontonkanyeni pa nkulo shapita kale, ipusheni bashinwe nabo balamweba, abakalamba benu, nabo balemulondolwela. Ilyo Lesa Mukulu apeele imishobo ifyacishilano fyabo, ilyo apatulwile abantu bonse, ewapakenye imipaka ku bantu ukulingana ne mpendwa ya bana baume bakwa Lesa. Pantu icakaniko cakwa Yawe bantu bakwe, Yakobo e cishilano cakwe. Mu calo ca matololo emo asangile Yakobo, mu ciswebebe kabili umwakungulika ku cimwela ca lukungu. Amucingilila no kumusunga. Alamusunga nge imboni ya linso lyakwe, kwati ni kapumpe uulesunga icisansala cakwe no kulelemba pali bamwane, ayansa amapindo yakwe pakubaanka kabili abasenda pa mapindo yakwe. Yawe ekafye ewamutungulwile, takwali mulungu wa benafyalo uwali nankwe. Alenga Yakobo ukunina pa ncende ishasansuka pa calo, no kumulisha ifisabo fya mu mabala. Amulisha no buci bwa mu mabwe, na mafuta ku miolifa ya mu nsakalabwe, no mukaka uwatikama no wasongoloka uwalefuma ku fitekwa, imbushi ne mpaanga ishaina, na basukusuku abasalwa aba ku Bashani, pamo ne mitwe ya ŋanu ishisuma. Wanwene no mwangashi uwabila. Yeshuruni aliinine, elyo alaitutumuna, ilyo aleikuta ifyakulya, atuluka no kutelela. Asangukile Lesa uwamubumbile no kusuule Cilibwe, Umupusushi wakwe. Balengele Yawe ukuba no bufuba pa mulandu wa milungu yabo iya benafyalo, kabili balimukalifye pa mulandu wa tulubi twabo utushaibipila. Baletuula amalambo ku mipashi iyakowela, iyishali imilungu, imilungu bashatalile abeshiba, imilungu iyalifye iyipya, imilungu ifikolwe fyenu fishatalile afitiina. Mwasuulile Icilibwe, icali Shinwe. Mwalabile Lesa intulo ya bumi bwenu. Ilyo Yawe amwene ifi, abakaana, pantu balimukalifye umutima abana bakwe abaume na banakashi. Epakusosa ati, “Nkafisa icinso candi uko bali, elyo nkamona impela yabo ifyo ikaba. Pantu ni nkulo iyaulungana, abana ababula icishinka. Banengele ukuba no bufuba pa mulandu wa cishili umulungu, kabili bankalifye ku tulubi twabo utwaciwelewele. Nkalenga ukuti bakabe no mufimbila ku bantu abashaba mushobo wine wine, Nkalenga ukuti bakafulwe ku mushobo wa fiwelewele fya bantu. Pantu umulilo naukoshiwa ku bukali bwandi, uwaka ukufika na ku calo ca bafwa, Ukonaula icalo no busomboshi bwaciko, kabili ukoca napo impili shaiminina. “Nkatulika ifinkunka pali bena, kabili nkapwisha imifwi yandi pali bena. Nkabaletela icipowe icakubapwa icinkunka cakubonaula ne cikuko icikali. Nkabaletela ameno ya fiswango, no busungu bwa nsoka ishikulaika mu lukungu. Panse ulupanga lukalenga ukufwilwa abana, mu mayanda mukalaletesha umwenso. Abalumendo na bakashana bakafwa, utwa ku mabele na bakote abaume bakafwila kumo. Ine natile nkabapasa, pakuti bekalaibukishiwa ku bantu, Lelo natiinine ukusonsomba kwa balwani, epali umulwani afilwa ukumfwa, elyo asosa ati, ‘Ukuboko kwesu nakucimfya. Yawe teucitile ifi, iyoo!’ ” Umushobo uyu tawakwata mano, Tamwaba kwiluka muli bena. Nga cakutilafye bali bamano kabili kuti baishiba umo cilolele ici no kwiluka pafyo impela yabo ingaba! Bushe umuntu umo kuti afulumuna shani abantu ikana limo (1,000), nangu abantu babili kuti babutusha shani abantu abali amakana ikumi (10,000)? Kanofye ninshi Icilibwe cabo nacibashitisha, kanofye ninshi Yawe nabasuulako. Pantu ilibwe lyabo talyaba nge Cilibwe cesu, apo na balwani besu balisumina. Umwangashi wabo ufuma ku mwangashi wa ku Sodoma, kabili ufuma mu mabala ya mu Gomora. Ifitwalo fyaiko fyaisulamo ubusungu, kabili ifisansangu fyaiko fintu fyalula. Umwangashi wabo busungu bwa nsoka, ubusungu ubukali ubwa bangoshe. “Bushe nshabika ifi mu butala, kabili no kufimashilila mu cipao? Ne mwine wacilandushi nine, kabili nkabakanda. Inshita ikafika ilyo amakasa yabo yakashelela, ubushiku bwabo ubwa finkunka nabupalama, kabili ne shamo lileisa ulubilo pali bena.” Yawe akapokolola abantu bakwe, kabili akakwatila ababomfi bakwe uluse ilyo akamona ukuti nomba amaka yabo nayapwa, kabili tapali nangu umo uushelepo, umusha nangu umuntungwa. Elyo Yawe akatila, “Nomba imilungu yabo ili kwi, iyi balebutukilako nge cilibwe cakubacingililako? Imilungu ili kwi iyalelya amafuta ya malambo yabo, kabili iyalenwa umwangashi wa mutuulo wa fyakunwa? Lekeni eyo ime imwafweko! Lekeni eyo imucingilile! “Moneni nomba ukuti ine wine nine Lesa. Takwaba umulungu umbi ukucila pali ine. Ndepaya kabili ndabusha ku bafwa, ndacena kabili ndaposha, kabili takwaba nangu umo uwingapokolola ukufuma mu minwe yandi. Naimya ukuboko kwandi mu mulu no kusosa ukuti, apofye ine ndi Lesa Umumi wape, ilyo nanona ulupanga lwandi ulwabeka, kabili no kuboko kwandi kwalwikata pakupingula, nkacita icilandushi pa balwani bandi, nkakanda na balya abampata. Nkalenga imifwi yandi ikaletona imilopa, ilyo ulupanga lwandi lulesantaula iminofu, umulopa wa baipaiwa no wa bankole, imitwe ya ntungulushi sha balwani.” Sansamukeni, mwe mishobo pamo na bantu bakwe. Pantu akalandula umulopa wa babomfi bakwe. Ali nokucita icilandushi pa balwani bakwe, elyo akafutileko icalo na bantu bakwe. Mose baishile na Yoshua mwana Nuni no kulanda amashiwi yonse aya ulu lwimbo ninshi abantu baleumfwa. Ilyo Mose apwile ukusosa amashiwi yonse aya ku bena Israeli bonse, atile kuli bena, “Mulebika mu mitima amashiwi yonse ayo nasosa mu cine ilelo, pakuti mulekonkomesha abana benu ukulabeela bwino amashiwi yonse aya mafunde aya. Te mashiwi yafyefye kuli imwe, e bumi bwenu. Muli yena emo mukekala inshiku ishingi mu calo mwalayabukila Yordani mukucipoka.” Pa bushiku bumo bwine Yawe aebele Mose ati, “Nina ulupili lwa Nebo, ulwa mu mpili sha Abarimu, mu calo ca Moabu, ukulungatana no musumba wa Yeriko, utambe icalo ca Kenani, ico ine nalapeela abena Israeli ukuba icuma cabo. Pali lulya lwine lupili walanina epo uleya fwila no kuya lala ukwalala abantu bobe, nga filya fine munonko Aroni afwilile pa lupili lwa Hori no kuya lala ukwalala abantu bakwe. Pantu imwe bonse babili tamwancetekele pa cinso ca bena Israeli pa cishima ca ku Meriba Kadeshi mu matololo ya Sini, kabili pantu tamwalangile ukuti ndi wamushilo pa cinso ca bena Israeli. Eico ulemonakofye cilya calo akatalamukila, tawakengilemo mu calo ndepeela abena Israeli.” Ili e paalo Mose umuntu wakwa Lesa apaalile abana bakwa Israeli ilyo talafwa. Atile, “Yawe afumine ku lupili lwa Sinai, kabili asanikile pali bena ukufuma ku Seiri, abengeshime ukufuma pa lupili lwa Parani. Aishile na bamushilo amakana na makana, ukufuma ku kapinda ka kulyo, ku mukunkuluko wa lupili lwakwe. Cine cine niwe we watemwa abantu, abamushilo bonse baba mu kuboko kobe. Pa nkasa shobe epo bonse bafukama, kabili ni kuli iwe eko bapoka amafunde, amafunde ayo Mose atupeela, icuma ce bumba lyakwa Yakobo. Ewali Imfumu mu Yeshuruni, ilyo intungulushi sha bantu shalongene, pamo pene ne nko sha bena Israeli.” “Lekeni Rubeni abe umumi kabili efwa, nangu abantu bakwe abaume babe abanono.” Kabili ifi efyo alandile pali Yuda, “Umfwa, we Yawe inkuuta shakwa Yuda, mubweseshe ku bantu bakwe. Ni ku maboko yakwe eko aicingilila. Ube kafwa wakwe ku balwani bakwe.” Palwakwa Levi atile, “Utumabwe twa Tumimu na Urimu tuntu twa muntu uwakupetamina we Lesa. Walimweseshe ku Masa, walimumenye pa menshi ya ku Meriba. Palwakwa wishi na nyina atile, ‘Ine nshabakwatila mucinshi.’ Akeene bamunyina, kabili asuulile abana bakwe, lelo asungile ishiwi lyobe, no kubaka icipangano cobe. Eufunda ifipope fyobe kuli Yakobo na mafunde yobe kuli Israeli. Eukufutumwina no bubani pa cinso cobe kabili eukulekela amalambo yakoca pa bulambo bobe. We Yawe, paala ukucenjela kwakwe konse, kabili usekele mu milimo ya maboko yakwe. Ushonaule imisana ya balwani bakwe abamwimina. Sansa ifipondo fyakwe mpakafye fiikema nakabili.” Palwakwa Benjamini atile, “Lekeni umutemwikwa wakwa Yawe atusheko mu bucingo bwakwe, pantu Yawe eumucingililako inshiku shonse, kabili uyo Yawe atemwa alamusunsa pa mabeya yakwe.” Palwakwa Yosefu atile, “Yawe apaala icalo cakwe ku mume uusuma ukufuma ku mulu, na ku menshi ayaba pesamba, ku fyawamisha ifileta akasuba ne fimena cila mweshi, ku fisabo ifyawamisha ifya mu mpili shakale, kabili no bwingi bwa fisabo fya mu tupili twape, ku fyabupe ifyawamisha ifya mu calo na fyonse ifyaisulamo, kabili no kutemwikwa kwa kuli uyo uwikele mu cimpusa icalebilima umulilo. Lekeni fyonse ifi fibe pa mutwe wakwa Yosefu, uwapatilwe pali bamunyina. Mu bucindami ali kwati libeli lya cilume wa ŋombe, insengo shakwe shaba nge nsengo sha mboo. Esho apunkilako imishobo, neyo ine iyabafye ku mpela ye sonde. Bena e makana imintapendwa yakwa Efulemu. Bena makana yakwa Manase.” Palwakwa Sebuloni atile, “Ulesansamuka, Sebuloni mu nyendo shobe na iwe Isaka mu matenti yobe. Bakalaita abantu ku mpili, uko bakalalekela amalambo ya bulungami, bakalalya ifingi ifya muli bemba, na mu fyuma fyafisama mu musensenga.” Palwakwa Gadi atile, “Alipaalwa uwakusha icalo cakwa Gadi! Gadi ekala kulya nge nkalamo, iyilesantaula ukuboko nangu umutwe. Ena aisalilepo icalo cawamisha, bamusungile iciputulwa ca ntungulushi. Ilyo abakalamba ba bantu balongene, acitile ififwaya Yawe, acita no bupingushi bwakwa Yawe pali Israeli.” Palwakwa Dani atile, “Dani ena mwana wa nkalamo, uufwampuka ukufuma mu calo ca Bashani.” Palwakwa Naftali atile, “Ukutemwa kwakwa Yawe kwalifulisha pali Naftali, kabili aisulamofye amapaalo yakwe, icishilano cakwe cikatampila ku kapinda ka kulyo ukuya shinta kuli bemba.” Palwakwa Asheri atile, “Asheri e wapaalwa nganshi ukucila pa bana bonse, naletemwikwa kuli bamunyina, nalesamba amakasa yakwe mu mafuta. Ifyakukakila impongolo fikaba fya fyela no mukuba, elyo na maka yobe yakalingana ne nshiku shobe.” “Takwaba nangu umo uwaba nga Lesa wa ku Yeshuruni, uwenda mu lwelele pakumwafwa elyo na mu makumbi mu bucindami bwakwe. Lesa wa pe na pe e cubo cobe, kabili na mwisamba lyobe e muli amaboko ya pe na pe. Akalafulumuna umulwani obe pa cinso cobe, akasosa ati, ‘Mulofyeni!’ Kanshi Israeli akaikalila umutelelwe umwine ekafye. Akamfukumfuku kakwa Yakobo kalicingililwa mu calo ca ŋanu no mwangashi upya, uko imyulu ilosha umume. Walishuka iwe we Israeli! Nani uwaba nga iwe, abantu abo Yawe apususha? Ena e nkwela yobe kabili e kafwa obe, ena e lupanga lobe ulwalulumbi. Abalwani bobe bakalacimba kuli iwe, kabili ukanyantaula incende bapepelamo isho bacindika.” Elyo Mose aninine ulupili lwa Nebo ukufuma ku mawanga ya Moabu ukufikafye na pa mulu wa lupili lwa Pisiga, ukulungatana no musumba wa Yeriko. Kulya kwine eko Yawe amulangile icalo conse, ukutendekela ku Gileadi no kufika ku Dani, icalo conse icakwa Naftali, ne fitungu fyakwa Efulemu na Manase, icalo conse icakwa Yuda ukuya fikafye na kuli bemba wa ku masamba, ku matololo ya Negebu ne citungu conse ukufuma kwishika lya Yeriko, umusumba wa Tuncindu, no kufika ku Sowa. Elyo Yawe aeba Mose ati, “Ici e calo nalaile no mulapo kuli Abrahamu, Isaki, na Yakobo ilyo natile nkacipeela ku ndupwa shabo. Nkulengele ukuti iwe ucimonekofye na menso yobe, lelo tawakaabukilemo no kwingilamo.” Kanshi Mose umubomfi wakwa Yawe, epakufwila mulya mu Moabu, nge shiwi Yawe asosele. Yawe nao amushiika mu Moabu, mwishika ukulungatana na Beti Peori. Lelo ukushinta na nomba tapaba uwaishiba apabela uluputa lwakwe. Mose ali ne myaka umwanda umo na makumi yabili (120) ilyo afwile, lelo amenso yakwe tayanakwike nangu amaka yakwe ukupwa. Abena Israeli bamulooseshe mu mawanga ya Moabu inshiku amakumi yatatu (30), mpakafye inshita yakuloosha no kulila yapwa. Nomba Yoshua mwana Nuni aisushiwa no Mupashi wamano, pantu Mose alimutambalikilepo amaboko. Kanshi abena Israeli epakulaumfwila Yoshua, kabili nao alecitafye ifyo Yawe akonkomeshe Mose. Ukufuma lilya line, takwatala akuba kasesema nangu umo mu Israeli uwaba nga Mose uo Yawe aishibe no kuloleshanya nankwe amenso. Kabili takwatala akuba uwacitile ifipeshamano ne finjelengwe nga filya Yawe atumine Mose ukuti aye acite mu Egupto, kuli Farao na kuli bacilolo bakwe, kabili na ku calo cakwe consefye. Kabili takwaba kasesema nangu umo uwatala acita ifintu ifyamaka kabili ifyakutiinya nga filya Mose alecita pa cinso ca bena Israeli bonse. Panuma ya mfwa yakwa Mose, umubomfi wakwa Yawe, Yawe aebele Yoshua umwana mwaume wakwa Nuni, kafwa wakwa Mose, ati, “Umubomfi wandi Mose nafwa. Eico kanshi nomba ima, iwe na bantu aba bonse, ipekanyeni mwabuke umumana wa Yordani no kuya mu calo ico nalapeela abena Israeli. Ndi nokumupeela icifulo conse apo mukanyanta amakasa yenu, pamo ngefyo nalaile Mose. Icalo cenu cikatampila ukufuma ku matololo ukufika na ku Lebanoni, kabili ukufuma ku mumana ukalamba uwa Yufurate, ne calo conse ca bena Hiti, mpaka no kufika kuli bemba mukalamba uwabela ku kapinda ka ku masamba. Takuli nangu umo uukaba na maka yakukulwisha, mu nshiku shonse isha mweo obe. Pamo nga filya fine naleba na Mose, efyo nakulaba na iwe. Nshakatale nkusha weka nangufye panono, lelo nkalaba na iwe lyonsefye. Ube uwakosa kabili uwashipa, pantu uli nokutungulula aba bantu kukukwata icalo ico nalapile kuli bashibo kukubapeela. Eico, kosafye kabili ushipe nganshi, ulekonka no kubeela bwino bwino amafunde yonse ayo umubomfi wandi Mose akukonkomeshe. Tecakwesha ukubwelela inuma, nangufye ukwalukila ku kulyo nangu ku kuso, epakuti ukaleshuka muli fyonse ifyo ukalacita konse uko waya. Tecakwesha ukulaba icitabo ca Mafunde ukuti cikalefuma pa kanwa kobe. Lelo ukaletontonkanyapo akasuba no bushiku, epakuti ulekonka bwino fyonse ifyalembwamo. Elyo lyena ukashuka mufyo ukalabomba no kufikilisha bwino mu milimo ukalabomba. Bushe nshikukonkomeshe? Iwe ukosefye kabili ube uwashipa? Tecakwesha ukuba no mwenso. Kabili tecakwesha ukubwelela inuma, pantu Yawe Lesa obe akulaba na iwe konse uko wakulaya.” Elyo Yoshua apeele icipope kuli bacilolo ba bantu ati, “Pitaneni monse mu nkambi no kweba abantu bonse ukuti, ‘Mupekanye ifyakulya, pantu kwashalafye inshiku shitatu ninshi mwayabuka umumana wa Yordani no kuya poka icalo ico Yawe Lesa wenu amupeela ukuba icalo cenu.’” Lelo ku bena Rubeni na bena Gadi kabili na citika wa luko lwa bena Manase, Yoshua atile, “Ibukisheni amashiwi ayo Mose umubomfi wakwa Yawe amukonkomeshe ayakuti, ‘Yawe Lesa wenu, nimwe akapeela iyi mpanga no kutuusha emo mukalatuusha.’ Abakashi benu, abana benu ne fitekwa fyonse fili nokushala mu mpanga iyo Mose apeele kuli imwe iya ku kapinda ka ku kuso ka mumana wa Yordani. Lelo kuli imwe bonse mwe babulwi abaume, mwe baipangasha ifyanso fyakulwilako, nimwe mufwile ukubalilapo ukwabuka umumana, ilyo bamunyinenwe tabalati babuke. Nimwe mufwile ukubafwilishako, mpakafye nabo bene Yawe akabapeele ukutuusha, ngefyo acita kuli imwe. Nabo bene bakapoke icalo ico Yawe Lesa wenu ali nokubapeela. Elyo panuma ya ifyo, muli nokubwelelamo no kuya ikala mu calo cenu, ico Mose umubomfi wakwa Yawe amupeele lwa ku kabanga ka mumana wa Yordani, ukufumina akasuba.” Nabo bayasuka Yoshua abati, “Conse ico watukonkomesha ukucita, twakulacita, kabili konse uko watutuma ukuya twakulaya. Twakulakubeela pamo ngefyo twalebeela Mose. Cikulufye, Yawe Lesa obe aleba na iwe nga filya fine aleba na Mose. Kabili umuntu onse uwatalamina amashiwi yobe elyo nokukanabeela ifyo wakonkomesha, ali nokwipaiwa. Iwe, kosafye kabili ushipe!” Kabili Yoshua umwana mwaume wakwa Nuni atumine mu bumfisolo inengu shibili ukufuma mu Shitimu no kusheba ati, “Kabiyeni, mumone icalo, makamaka ku musumba wa Yeriko.” Nabo baliile no kuya fikilila pa ŋanda ya mwanakashi umo uwali cilende ishina lyakwe Rahabu, epo balaikala. Imfumu ya mu musumba wa Yeriko baliyebele abati, “Mona! Abantu bamo abena Israeli nabesa kuno mu bushiku mukwisa lengula cino calo.” Elyo imfumu ya mu Yeriko yatuma amashiwi kuli Rahabu ayakutila, “Fumisha panse abaume beshile kumobe abaleikala mu ŋanda yobe, pantu abo bantu baisa kuno mukulengula icalo cesu conse!” Lelo uyu mwanakashi abuulile aba bantu babili no kubafisa. Elyo atile, “Ee, abaume aba baishile kuli ine, nomba ine nshaishibe uko bafumine. Elyo lilya paya palefitulukila, mupepi ne nshita yakwisalilapo umwinshi wa mpongolo, aba bantu elyo baile. Eico nshishibe ne nshila beleko. Kanshi angufyanyeni bwangu mubakonke, limbi kuti mwabasanga.” Kanshi ninshi uyu mwanakashi abafishile pa mutenge mwisamba lya mwina wa bukonge uo alongele palya pa mutenge. Kanshi abaume abo imfumu yatumine epakukonka inengu mu musebo uwalola ku cabu ca mumana wa Yordani. Elyo cilyafye abakukonka inengu bafuma, baisala na pa mwinshi wa mpongolo. Ilyo inengu tashilati shisendame, Rahabu aya apo bali pa mutenge wa ŋanda, no kubeba ati, “Ine nalishiba ukuti Yawe alimupeela icalo ici, kabili tulemutiina nganshi. Eico na bonse abekashi ba muli cino calo baleitutuminafye ku mwenso pa mulandu wenu. Twalyumfwa ifyo Yawe akamishe amenshi muli Bemba Wakashika, ilyo mwafumine mu calo ca Egupto. Twalyumfwa nefyo mwacitile kuli Sihoni pamo na Ogi, imfumu shibili isha bena Amoli, kwishilya lya mumana wa Yordani, abo imwe mwapeele kukonaulwa mukubalofya nakalya nakalya. Eico ilyo twaumfwile ifi, awe ne mitima yesu yalifumine, kabili pali ifwe tapali nelyo umo uwashele uwashipa. Pantu Yawe, Lesa wenu, e Lesa mu mulu na pano isonde ponse. Eico kanshi, ndemupapata ukuti mulaye kuli ine muli Yawe ukuti muli nokulanga uluse ku ba lupwa lwandi, pamo ngefyo na ine nangile uluse kuli imwe. Mpeeleni icishibilo cacine cine, icakuti muli nokupususha imyeo ya batata, bamayo, bandume yandi pamo na bankashi nandi. Kabili mukapususha ne ndupwa shesu shonse, no kupususha imyeo yesu ku mfwa!” Inengu epakumwasuka ati, “Iwe nga wafwa, na ifwe bene kufwa.” Kabili shatile, “Icikulu tausokolwele umulandu twaisa mukucita, ifwe tuli nokwisa kusunga ilya nshita ilyo Yawe akatupeela icalo cino.” Elyo Rahabu afumishe inengu ku ntambo pa windo, pantu iŋanda yakwe iyo aleikalamo yasuntinkene ne cibumba ce linga lya musumba. Abeba nokuti, “Lungamenifye ku mpili epakuti aba bantu balemufwaya bemusanga. Muye fisama kulya kwine pa nshiku shitatu mpaka aba bantu bakabwele, elyo lyena kuti mwakonkanyapo ubulendo.” Elyo inengu shaeba Rahabu ashiti, “Uyu mulapo watwebele ukulaya tukafikilishafye nga cakuti, ilyo tukafika mu calo cino ukakake uyu mwando wakashika watwishisheko pa windo, kabili elyo ukalete bawiso na banoko, bandume yobe na balupwa bobe bonse bakese muno ŋanda yobe. Elyo cikaba ukuti umuntu umo nga afumina panse ya ŋanda yobe no kuya mu musebo, umulopa wakwe uli nokuba pa mutwe wakwe umwine. Tawakabe mulandu wesu nakalya. Lelo kuli uyo onse uuli mu ŋanda yobe pamo na iwe, umulopa wakwe uli nokuba pa mitwe yesu nga cakuti kwaba abamwipaya. Lelo nga cakuti wasokolola icintu twaishila kuno, ninshi lyena twalubuka ku mulapo watulenga ukuti tulape.” Rahabu asumina ati, “Ee, nacibe ifyo fine mwasosa.” Elyo abalekele no kuya baya. Kabili asha akaka no mwando wakashika pa windo. Ilyo baile balungeme ku mpili, eko baya ikala inshiku shitatu, mpakafye abantu abalebafwaya babwelelamo ilyo banakile ukubafwaya monse mu misebo ukwabula ukubamona. Elyo ishi inengu shibili shatentemwike ulupili no kwabuka umumana ukubwelelamo kuli Yoshua mwana Nuni no kumweba fyonse ifyabacitikile. Shamwebele ashiti, “Icine cine Yawe napeela icalo conse mu maboko yesu, pantu abantu ba mu calo ici, baleitutuminafye pa mulandu wakutiina ifwe.” Awe ulucelocelo Yoshua na bena Israeli bonse bafumine mu Shitimu no kulungama ku Yordani, uko baile cita inkambi ilyo tabalayabuka umumana wa Yordani. Panuma ya nshiku shitatu, abakalamba ba fita bapitana mu nkambi monse, balaeba abantu ifyebo abati, “Ilyo lyonse mwamona bashimapepo abena Levi nabasenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe Lesa wenu, mufwile na imwe bonse mukeme no kukonka. Ili lyena elyo mukeshiba inshila muli nokuyamo, pantu tamwatala amwishiba iyi inshila kale. Lelo mu kwenda kwenu mufwile ukubelako apatali ukulingana ne ntamfu ikana limo pakufika apabelele Imbokoshi ya Cipangano. Tecakwesha ukuba mupepi ne Mbokoshi ya Cipangano.” Elyo Yoshua aebele abantu ukutila, “Isangululeni mwe bene, pantu mailo Yawe ali nokucita ifipeshamano pakati kenu.” Kabili Yoshua aebele bashimapepo ukuti, “Sendeni Imbokoshi ya Cipangano no kutangilila abantu kuntanshi.” Ifi fine efyo bacitile, basendele Imbokoshi ya Cipangano no kutangilila abantu kuntanshi. Elyo Yawe aeba Yoshua ati, “Ilelo line ine ndetampa ukukucindamika pa cinso ca bena Israeli bonse, pakuti beshibe ukuti ine nakulaba na iwe lyonse ngefyo naleba na Mose. Ukonkomeshe bashimapepo abalesenda Imbokoshi ya Cipangano ukuti, ‘Ilyo mwalafika mu lulamba lwa mumana wa Yordani muye iminina mu menshi ya mumbali ya mumana.’” Kabili Yoshua aeba abena Israeli ati, “Iseni kuno mukwisa umfwa amashiwi yakwa Yawe Lesa wenu. Kabili ifi efyo mwalaishibilako ukuti Lesa wamweo ali pakati kenu, kabili kuntanshi yenu ali nokutalusha abena Kenani, abena Hiti, abena Hifi, abena Perisi, abena Girigashi, abena Amoli na bena Yebusi. Moneni ukuti Imbokoshi ya Cipangano ca Mfumu ye sonde lyonse ili nokubalilapo ukwabuka umumana wa Yordani. Eico kanshi, saleni abaume ikumi limo na babili ukufuma muli cila luko. Kabili ilyo linefye bashimapepo bakusenda Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe, Imfumu ye sonde lyonse, balanyanta inkasa shabo mu mumana wa Yordani, na menshi ayatentemukila ukwasuluka ukufuma ku mulundu yaleleka ukwenda no kupanga umwina kwati lupili.” Kanshi ilyo abantu bapangulwile amatenti yabo no kuya kukwabuka umumana wa Yordani, ninshi bashimapepo abasenda Imbokoshi ya Cipangano nabatangilila abantu. Nomba iyi yali ni nshita umumana wisula no kupoosa amenshi, mu nshiku shakulobolola. Elyo cilya abakusenda Imbokoshi bafika ku Yordani, banyanta na mu menshi mu mbali ya mumana, amenshi yonse ayalefuma ku mulundu, ku mulu wa mumana, yalekele ukupita. Awe yatulumanafye umwina ukulolafye ukutali ku musumba uo beta Adamu, uwali mupepi na Saretani, yapatulukana na yaleya kwisamba lya Bemba Wamucele, bemba wa Araba. Kanshi abantu bayabukile apalungatene no musumba wa Yeriko. Bashimapepo abalesenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, baiminina apauma ndi pakati ka mumana wa Yordani, ilyo abena Israeli balepitafye mpaka umushobo onsefye wapwa ukwabuka apauma. Ilyo umushobo onse wapwile ukwabuka umumana wa Yordani, Yawe asosele kuli Yoshua ati, “Sala abaume ikumi limo na babili. Muli cila luko usalemo umuntu umo. Elyo ubakonkomeshe auti, ‘Kabiyeni pakati ka mumana wa Yordani, palya pene peminine bashimapepo. Cila umo aye abuulepo ilibwe limo. Musende muye nayo ku nsakwe uko muleya sendama.’” Elyo Yoshua aitile abantu abaume ikumi limo na babili abo asalile ukufuma muli cila luko lwa bena Israeli, alabeba ati, “Kabiyeni ku ntanshi ya Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe Lesa wenu, pakati ka mumana wa Yordani. Elyo cila muntu abuule ilibwe no kusenda pa kubeya kwakwe, ukulingana ne mpendwa ya nko sha bena Israeli. Aya mabwe yakaba icishibilo pakati kenu. Eico ilyo abana benu bakalamwipusha abati, ‘Nga aya mabwe yanshi?’ Mukalabasuka amuti, ‘Amenshi ya mumana wa Yordani yalipatulwilwe pa mulandu wa Mbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe. Ilyo yayabwike umumana wa Yordani, amenshi yalekele ukupita, mwabafye umwauma.’ Eico kanshi, aya mabwe yaba ya cibukisho ku bena Israeli pe na pe.” Kanshi abena Israeli epakucita ifyo Yoshua abakonkomeshe. Bailebuula amabwe ikumi limo na yabili pakati ka mumana wa Yordani, ukulingana ne mpendwa ya nko sha bena Israeli, pamo ngefyo Yawe aebele Yoshua. Nabo epakuyasenda baya nayo ku nkambi, no kuya yabika panshi. Elyo Yoshua kabili aimike amabwe na yambi ikumi limo na yabili pakati ka mumana wa Yordani, palya penefye apo bashimapepo abasendele Imbokoshi ya Cipangano baiminine. Aya mabwe na lelo linefye epo yaba. Nomba bashimapepo bena abalesenda Imbokoshi ya Cipangano bashele nabeminina palya pene pakati ka mumana wa Yordani, mpakafye fyonse ifyo Yawe akonkomeshe Yoshua abantu baficita, mu nshila iyo Mose akonkomeseshemo Yoshua. Awe abantu bayangufyanya pakwabuka umumana. Ilyo abantu bonse bapwile ukwabuka umumana, Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe pamo pene na bashimapepo, nabo bayabuka baisa tangilila na bantu. Abaume abena Rubeni, abena Gadi na citika wa luko lwakwa Manase nabo bayabuka ninshi abena Israeli tabalayabuka, elyo bena ninshi nabaipangasha ne fyanso fya bulwi, ukulingana nefyo Mose abebele. Abayabwike umumana bali amakana amakumi yane (40,000) ninshi nabasenda ne fyanso fya bulwi pa cinso cakwa Yawe. Balungeme ku mawanga ya musumba wa Yeriko ku bulwi. Pali ubu bwine bushiku, Yawe asumbwile Yoshua pa cinso ca bena Israeli bonse. Kabili apeelwe umucinshi nganshi mu nshiku shonse isha mweo wakwe, pamofye ngefyo bacindike Mose. Kabili Yawe aebele Yoshua ati, “Konkomesha bashimapepo abasenda Imbokoshi ya Cipangano ukufuma mu mumana wa Yordani.” Nao Yoshua akonkomeshe bashimapepo ati, “Fumenimo mu mumana wa Yordani.” Elyo bashimapepo bafuma mu mumana nabasenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe. Tapapitile ne nshita, batilefye bashifumya inkasa shabo mu mumana wa Yordani, amenshi yayamba no kulapita umo yalepita, no mumana wapoosa no kupoosa ngefyo wali nakale. Pa bushiku bwalenga ikumi limo ubwa mweshi wakubalilapo elyo abantu bafumine pa mumana wa Yordani no kuya cita inkambi ku Giligali ku mupaka ku kabanga ka Yeriko. Kabili amabwe yalya ikumi limo na yabili yantu bafumishe ku mumana wa Yordani, Yoshua ayemike ku Giligali. Elyo aebele abena Israeli ati, “Umuya inshiku ilyo abana benu bakalaipusha bashibo abati ‘Nga aya mabwe yanshi?’ Mukalabasuka amuti, ‘Abena Israeli bayabwike umumana wa Yordani apauma.’ Pantu Yawe Lesa wenu akamishe amenshi yonse mu mumana wa Yordani kuntanshi yenu, mpakafye mwayabuka, nga filya fine acitile kuli Bemba Wakashika ilyo akamishe amenshi pantanshi yesu, mpakafye bonse twayabuka. Ala Yawe acitile ifi pakulenga abantu bonse aba pano isonde beshibe ukuti ukuboko kwakwe kwamaka nganshi, elyo na imwe bene muleba abakatiina lyonsefye kuli Yawe Lesa wenu.” Nomba caishile ba ukuti ishamfumu shonse isha bena Amoli ishaleikala lwa ku masamba ya mumana wa Yordani, ne shamfumu shonse isha bena Kenani ishabela mu lulamba lwa bemba, shaumfwile ukuti Yawe alikamishe umumana wa Yordani pantanshi ya bena Israeli, mpakafye ifwe bonse twayabuka. Na pakumfwa ifyo, awe imitima yashiko yatompoka, kabili tashali na maka yakushipa mukuya lwisha abena Israeli. Pali ilya inshita Yawe aebele Yoshua ati, “Panga imyele ya mabwe no kusembulula abena Israeli abashasembululwa.” Awe Yoshua acitile ifyo aebelwe no kupanga imyele ya mabwe, kabili asembulwile abena Israeli ku Gibeati Haaraloti. Umulandu walengele Yoshua ukubasembulula wali wakuti, bonse abo abafumine mu calo ca Egupto, bonse abaume abengalwa inkondo, bafwilile mu nshila mu matololo panuma yakufuma mu Egupto. Pantu abafumine mu Egupto bonse, abaume balisembulwilwe. Lelo abantu bonse abaume abafyalilwe mu nshila mu matololo bena bali tabalasembululwa. Eico abena Israeli baleendauka mu matololo pa myaka amakumi yane mpakafye bonse abaume abengalwa inkondo bafwila mu matololo, panuma yakusangukila Yawe. Ni kuli aba Yawe alapile no kubeba ukuti tabakatale abamona icalo cabulayo ico alaile ukupeela kuli bashibo, icalo icifumfumukamo umukaka no buci. Eico Yoshua apyanikishepo abana babo mu fifulo fyabo. Aba bene abana babo ebo Yoshua asembulwile. Ico abasembulwilile, nico ilyo bali mu matololo bali tabalasembululwa. Panuma yakupwa ukusembulula abali nokusembululwa bonse, baikele palya pene pa nkambi mpakafye ifilonda fyapola. Elyo Yawe aebele Yoshua ati, “Ilelo line nimfumya pali imwe umusebanya mwafuma nao mu calo ca Egupto.” Eico ilya ncende itilwa Giligali ukufika na lelo. Ilyo abena Israeli baikele ku Giligali mu mawanga ya ku Yeriko basefeshe inshikunkulu ya Cakucilila iye Pasaka, pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) mu nshita ya cungulo. Elyo pali ubo bwine bushiku ubwakonkelepo epo balile ifisabo fimo ifya mu calo cilya, pamo ngo mukate uushatutumuka elyo ne fyakusalula. Ukutulafye ilyo line balile ifilyo fya mu calo ici, elyo na maana yalekele ukupona. Kabili maana tayabalile aipona ku bena Israeli, lelo pa mwaka onse balelyakofye ifyakulya fya mu calo ici ica Kenani. Ilyo Yoshua ali mupepi na Yeriko, ainwine amenso no kumona umuntu naiminina ku ntanshi yakwe naikata ulupanga mu minwe yakwe. Yoshua nao epakumulungama aya mwipusha ati, “Bushe iwe uli muntu wesu, nangu uli wa ku balwani besu?” Nao ayasuka ati, “Iyoo, lelo ine naisa ngo mukalamba wa fita fyakwa Yawe.” Elyo Yoshua awa panshi ubukupeme no mucinshi uukalamba, no kumwipusha ati, “Bushe mashiwi nshi Imfumu ikwete ku mubomfi waiko?” Nao umukalamba wa fita fyakwa Yawe amweba ati, “Fuula insapato shobe, pantu icifulo wimininepo camushilo.” Na Yoshua acitile ifyo aebelwe. Nomba umusumba wa Yeriko wali uwaisalwa nganshi pa mulandu wakutiina abena Israeli. Takwali muntu nelyo umo uwakufumamo, kabili takwali muntu nelyo umo uwakwingilamo. Elyo Yawe aebele Yoshua ati, “Mona, ine nimpeela Yeriko mu maboko yobe, elyo ne mfumu ine pamo pene ne mpalume sha baume ba bulwi bonse. Kanshi iwe ne fita fyankondo fyonse mwakulaenda ukushinguluka umusumba umuku umo. Mukacite ifi pa nshiku mutanda. Mulingile ukuba na bashimapepo cine lubali bakatangilile Imbokoshi ya Cipangano, balelisha amapenga ya nsengo sha basukusuku. Elyo pa bushiku bwalenga cine lubali mukashinguluke umusumba imiku cine lubali, ninshi bashimapepo balelisha amapenga. Ilyo bakaputa mu lusengo lwakwa sukusuku, nga mwaumfwa no kutwalilila kwa ciunda ca kulisha kwa mapenga, elyo lyena abantu bonse bakapundishe apakalamba. Apopenefye ne linga lya musumba likaiwilafye iline, na bantu bonse bakeme apalungatene na cila muntu no kwingila mu musumba.” Kanshi Yoshua mwana Nuni epakwita bashimapepo no kubeba ati, “Sendeni Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, kabili bashimapepo cine lubali batangile ku ntanshi ya Mbokoshi yakwa Yawe balelisha na mapenga.” Elyo kabili aeba abantu ati, “Akwendeni! Muleshinguluka umusumba, ifita fyankondo fibe pa ntanshi ya Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe.” Cilyafye Yoshua apwisha ukulanda ku bantu, bashimapepo cine lubali abasendele amapenga ya nsengo sha basukusuku pa cinso cakwa Yawe batangila, balelisha na mapenga yabo, elyo pakonka na basendele Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe. Ifita fyankondo fyena efyali pa ntanshi ya bashimapepo abalelisha amapenga elyo abalinshi nabo ebaleshalila balekonka panuma ya balesenda Imbokoshi ya Cipangano, ninshi bashimapepo batwalililefye ukulisha amapenga. Lelo Yoshua akonkomesha abantu ati, “Tecakwesha ukupunda ishiwi lya bulwi, tecakwesha ukwimya amashiwi yenu, tecakwesha ukusosa ishiwi nelyo limo mpakafye pa bushiku ilyo nkamweba ukupunda, elyo lyena mukapunda!” Kanshi Yoshua epakuleka bashimapepo basenda Imbokoshi yakwa Yawe bashinguluka nayo umusumba umuku umo. Elyo babwelela ku nkambi eko basendama. Yoshua abuuka ulucelo, elyo na bashimapepo nabo basenda Imbokoshi yakwa Yawe. Bashimapepo cine lubali aba mapenga ya nsengo sha basukusuku ebaletangilila Imbokoshi yakwa Yawe, mukwenda kwabo balelisha na mapenga. Elintu ninshi ifita fyankondo nafyo fili kuntanshi, elyo abalinshi nabo ebaleshalila balekonka panuma ya balesenda Imbokoshi yakwa Yawe, ninshi batwalililefye ukulisha amapenga. Elyo pa bushiku bwalenga shibili baile baleenda ukushinguluka umusumba umuku umo no kubwelela ku nkambi. Bacitile ifi pa nshiku mutanda. Nomba pa bushiku bwalenga cine lubali, baima lucelocelo no kwenda ukushinguluka umusumba imiku cine lubali mu musango umo wine. Nomba ni ubu bwine bushiku bweka bashingulwike umusumba imiku cine lubali. Pa muku walenga cine lubali bashimapepo balisha amapenga, na Yoshua aeba abantu ati, “Pundeni, pantu Yawe namupeela umusumba. Nomba umusumba na fyonse ifilimo fili nokupeelwa kuli Yawe ukuti fyonaulwe. Kanofye Rahabu cilende, pamo nabo ekala nabo mu ŋanda yakwe eukaba no mweo. Pantu afishile inengu isho twatumine. Eico kanshi imwe muisunge bwino ku fintu ifyapeelwa kukonaulwa, epakuti tamuiletelele no konaulwa pakuibuulilapo icintu conse mwe bene. Pantu limbi kuti mwalenga inkambi ya bena Israeli ukonaika, kabili nokuleta ubusanso ku nkambi. Lelo silifa na golide yonse ne fipe ifya mukuba ne fya fyela fyena fyamushilo kuli Yawe, kabili fifwile ukufibika mu cipao cakwa Yawe.” Kanshi abantu epakuwelesha, elyo bashimapepo nabo balisha amapenga. Nomba lilya iciunda ca mapenga caumfwika, abantu epakuwelesha apakalamba ne cibumba ce linga lya musumba capona panshi. Kanshi umuntu uuli onse aninine apalungatene nankwe no kwingila mu musumba mpaka baupoka. Bapeela kuli Yawe umusumba onse kukuonaula, baonaula ku lupanga fyonse ifyali mu musumba, abaume na banakashi, abakalamba na baice, iŋombe, impaanga pamo na bakabalwe. Kabili Yoshua aebele abaume babili abali inengu sha calo ici ati, “Kabiyeni mu ŋanda yakwa cilende no kuya mufumyamo pamo pene na bantu bakwe, ukulingana no mulapo mwacitile kuli ena.” Awe aba balumendo inengu baingile mu ŋanda no kufumya Rahabu, wishi na nyina, bandume yakwe elyo na bonse abo ali nabo. Bonsefye babasenda no kuya babika mu cifulo cimbi, kunse ya nkambi sha bena Israeli. Elyo baoca no musumba onsefye, pamo pene na fyonse ifyalimo. Bapuswishekofye silifa, golide ne fipe ifya mukuba ne fya fyela, fyena bafibika mu cipao ca mu ŋanda yakwa Yawe. Lelo Rahabu uwali cilende elyo na ba mu ŋanda yakwa wishi na bonse abo ali nabo Yoshua tafyonawile. Eico ukushinta na pa bushiku bwe lelo, abantu bakwa Rahabu baikala mu calo ca bena Israeli pa mulandu wakuti ewafishile inengu batumine ku Yeriko. Pa nshita ilya Yoshua alanda umulapo wakuti, “Abe uwalapishiwa pa cinso cakwa Yawe umuntu onse uukesha ukukuula uyu musumba wa Yeriko. “Onsefye uukemba umufula wakukuulapo nakabili, akafwilwa umwana wakwe umwaume ibeli. Kabili pakubikako impongolo, akafwilwa umwana wakwe umwaume uwakulekelesha.” Kanshi lyonsefye Yawe ali na Yoshua, elyo no lulumbi lwakwe lwakumene icalo conse. Lelo abena Israeli bakene ukumfwa ifyo Yawe akonkomeshe ifyakukanasenda icintu nelyo cimo ukufuma mu musumba pa fintu ifyapeelwa kukonaulwa. Nomba Akani umwana mwaume wakwa Kami, umwishikulu wakwa Sabidi, nao uwali mwana Sera uwa mu luko lwakwa Yuda, ena ewabuulilepo ifintu fimo pa fyapeelwa ukonaulwa. Ecalengele ukuti Yawe afulilwe abena Israeli. Nomba Yoshua epakutuma abaume bamo ukufuma ku Yeriko no kuya ku Ai, iyaba mupepi na Beti Afeni iyaba ku kabanga ka Betele, no kubeba ukuti, “Kamoneni icalo pamo nge nengu.” Kanshi nabo baliile no kuya mona icalo ici nge nengu mu Ai. Ilyo inengu shabwelelemo kuli Yoshua shamwebele ashiti, “Wileka abantu bonse baye mukulwisha abena Ai, iyoo, lelo tumenikofye abaume amakana yabili (2,000) nangu yatatu (3,000) abakuya lwisha abena Ai. Kabili mwicusha bantu bonse ukuyako, pantu kulifye abantu abanono mu musumba.” Kanshi epakutumako abaume amakana yatatu (3,000). Lelo baile bafulumuna ku bena Ai. Kabili abena Ai baipeyepo na bantu ukulingana na makumi yatatu na mutanda (36). Babatamfishe ukufumafye pa mpongolo ya musumba no kuya bafisha ku fimabwe fya ku mapili, uku kwine eko baile bakomawila pa nshila yakutentemuka. Awe ne mitima ya bena Israeli yatompweke no kutalala tondolo nga menshi. Elyo Yoshua alepwile ifyakufwala fyakwe, kabili awile panshi ubukupeme ku cinso ca Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe ukushinta ne nshita ya cungulo. Ena pamo na bacilolo ba bena Israeli nabo bacitile cimo cine. Bena ninshi nabaikuba no lukungu mu mitwe yabo. Elintu Yoshua atile, “Iye, we Mfumu Lesa, cinshi ico wayabushishe aba bantu umumana wa Yordani no kutuleta ku minwe ya bena Amoli mukutulofya? Iye, ala nga fwe bene catulingile ukwikala kulya kwine lubali lwa mumana wa Yordani! Owe, we Mfumu yandi, nga kanshi cinshi ine ningasosa, pantu nomba abena Israeli nababafulumuna ku balwani babo? Abena Kenani na bantu bambi aba mu calo ilyo bakomfwa uyu mulandu, nabo bene bakatwimina no kutulofya. Kabili ne shina lyesu lili nokufumishiwa pano isonde. Bushe nomba we Mfumu ukacitapo shani pa mulandu wa bucindami bwe shina lyobe?” Yawe nao atile, “Iminina! Cinshi ico ulalile ubukupeme? Israeli nabifya no kupula mu cipangano ico nabakonkomeshe ukusunga. Nababuulapo ifintu fimo pa fyapeelwa kukonaulwa, nabafiiba, nababepa no bufi kabili bafifisa na mu fipe fyabo. Uyu e mulandu ulengele ukuti abena Israeli babacimfye ku balwani babo, eco bakulafutatila abalwani babo no kubutuka pantu nabailetelela ukuti bonaulwe. Na ine nomba nshakatale mba na imwe nakabili iyoo, kanofye mukonaule ifintu fyonse mucili nafyo ifyo namwebele ukonaula. Ima kabiye usangulule abantu no kubeba ukuti, ‘Isangululeni mwe bene mukuipekanya pa fya bushiku bwa mailo,’ pantu ifi efyasosa Yawe, Lesa wa bena Israeli ukuti, ‘Mukati kenu imwe mwe bena Israeli muli ifintu fimo ifyapeelwa kukonaulwa. Muli nokufilwa ukulwa na balwani benu nga cakuti tamonawile ifi fintu no kufifumya pakati kenu.’ Eico ulucelo mukaleisa cila luko kuli ine. Uluko ulo Yawe akasonta, lukaleisa cila lupwa kuntanshi. No lupwa ulo Yawe akasonta lukaleisa cila ŋanda. Elyo cila ŋanda iyo Yawe akasonta ikaleisa kuntanshi umuntu no muntu. Nomba uyo onse uwaikatwa ne fintu ifyapeelwa kukonaulwa, ali nokocewafye mu mulilo pamo pene ne fintu fyonse ifyo akwata. Pantu uyu muntu alyonaula icipangano cakwa Yawe, kabili alicita icamusebanya mu Israeli.” Ulucelo lwakonkelepo, Yoshua aeba abena Israeli ukulaisa kuntanshi uluko no luko. Awe uluko lwakwa Yuda elwasontelwe ukwisa kuntanshi. Elyo indupwa shakwa Yuda eshaishile kuntanshi no lupwa lwakwa Sera elwasontelwe. Elyo ulupwa lwakwa Sera elwalaisa cila ŋanda, na Sabidi elwasontelwe. Kabili Yoshua apalamike aba mu ŋanda yakwe kuntanshi umuntu no muntu, elyo Akani umwana mwaume wakwa Kami, nao mwana Sabidi, nao uwali umwana wakwa Sera uwa mu luko lwakwa Yuda, ewasalilwe. Elintu Yoshua aeba Akani ati, “We mwana wandi, nakulomba ulepeela umucinshi kuli Yawe, Lesa wa bena Israeli, kabili ulemulumba. Eico kanshi, njeba ifyo wacitile. Tecakwesha ukumfisa akantu nelyo kamo.” Nao Akani ayaswike ati, “Ee icine cine, nine nabifishe kuli Yawe, Lesa wa bena Israeli. Nefyo nacitile nifi. Ilyo namwene mu fyakutapa umwingila usuma uwa ku Shina ne ndalama sha silifa amashekeli imyanda ibili elyo ne cipimfya ca golide icafina ukucilako citika wa kilo, elyo nafikumbilwe no kubuula. Fyonse ifi fintu, nafifishile mwi tenti lyandi, emo nafishiika panshi, pamo pene na silifa ewaba panshi ya fibiye.” Awe Yoshua epakutumako inkombe nabo bailefye ulubilo kwi tenti. Elyo cine cine umwingila usuma, pamo pene na silifa panshi, fyafishilwe mwi tenti lyakwe. Basendele fyonse ifyali mwi tenti, bafileta na kuli Yoshua na bena Israeli bonse, elyo no kufilangisha pa cinso cakwa Yawe. Awe Yoshua na bena Israeli bonse, babuulile Akani, umwana mwaume wakwa Sera, silifa, umwingila, ifipimfya fya golide, abana bakwe abaume na banakashi, iŋombe shakwe, bapunda, pamo pene ne mpaanga, itenti lyakwe elyo ne fintu fyonse akwete bafisenda kwishika lya Ako. Elyo Yoshua aebele Akani ati, “Kanshi cinshi ico iwe uletele ubusanso ubushaibipila pali ifwe? Yawe nao nomba alakuletela ubusanso ilelo linefye.” Elyo bonse abena Israeli bamutobele amabwe. Kabili panuma yakubatobaula amabwe, baboca na mu mulilo. Elyo pali Akani batulikapo no mwina wa mabwe uukalamba, uyo uucilipo na pa bushiku bwa lelo bwine. Panuma ya ifi, Yawe aleka no bukali. E mulandu wine betila palya pantu ukuti “ishika lya Ako ” ukufika na ku nshita ine ino. Elyo Yawe aebele Yoshua ati, “Tecakwesha ukuba no mwenso kabili tecakwesha ukunenuka. Buulafye ifita fyonse no kuya bonse ku musumba wa Ai. Pantu ine, ne Yawe nimpeela mu maboko yobe imfumu ya mu musumba wa Ai, abantu bakwe, umusumba pamo pene ne calo cakwe conse. Ifyo uli nokucita ku musumba wa Ai ne mfumu yauko ni filya fine wacitile ku musumba wa Yeriko ne mfumu yauko. Lelo uno muku, kuti mwasenda fyonse ifintu mukatapa pamo ne fitekwa ukuti fikabe fyenu. Bika ifita fyakulalilila kunuma ya musumba.” Kanshi Yoshua pamo pene ne fita epakwima, balungama na ku Ai ku bulwi. Yoshua asalilepo impalume sha fita ishaswangana amakana amakumi yatatu (30,000) no kubatuma pakati ka bushiku. Elyo abakonkomesha ati, “Umfweni bwino bwino. Muye ibelamina ku numa ya musumba pakuti muupoke. Tecakwesha ukutaluka ku musumba. Kabili imwe bonse mufwile ukuba abaiteyanya. Ine pamo na bonse abo tuli nabo twakulapalamina ku musumba. Nomba ilyo abalwani bakesa tufumina, pamo ngefyo bacitile intanshi, ifwe tuli nokubafulumuka. Nabo bali nokutukonka mpakafye tukasuke atubatalusha ukufuma ku musumba. Elyo bena bakatila, ‘Batubutuka, nga filya fine bacitile intanshi.’ Eico ilyo tukafulumuka, elintu nomba na imwe mukeme apo mukabelama no kupoka umusumba. Na Yawe Lesa wenu ali nokuupeela mu maboko yenu. Ilyo mukapoka umusumba, mukaoce. Mufwilefye ukucita ukulingana ne cebo cakwa Yawe. Nefi fine efyo mukacite pantu nine nkonkomeshe.” Kanshi Yoshua epakubatuma baya ku ncende yakubelaminapo mukupembela iyali pakati ka Betele na Ai, lwa ku masamba ya Ai. Lelo Yoshua ali na bantu pa nkambi ubushiku bulya bwine. Ubushiku bwakonkelepo, Yoshua abuuka kacelocelo alonganika na bantu. Elyo pakuya ku Ai, umwine na bacilolo ba bena Israeli ebatangila pantanshi. Fyonse ifita ifyali pamo na Yoshua fyaya fileenda kabili fyafikile mupepi no musumba no kupitila kuntanshi yauko. Elyo fyacitile ne nkambi ku kapinda ka ku kuso ka musumba wa Ai, apali no mupokapoka pakati kabo elyo no musumba. Elyo Yoshua abuulapo ifita ni cikanga na makana yasano (5,000) abafisa pakati ka Betele na Ai, ku masamba ya musumba. Elyo abantu bacitile inkambi yabo ku kapinda ka ku kuso ka musumba, abafiseme nabo bali ku masamba yauko. Ninshi balifye abaipekanya nganshi. Yoshua mu bushiku bulya ashele alinda mu mupokapoka. Ilyo imfumu ya mu musumba wa Ai yaumfwile ifi, yena pamo na bantu bonse aba mu musumba basakatuka lucelocelo no kwima mukukumanya abena Israeli kukulwa, pa cifulo icalungatene na matololo ya Araba pantanshi ye wanga. Nomba imfumu ya mu musumba tayaishibe ukuti ifita fimo nafiibelamina ku numa ya musumba. Elyo Yoshua na bena Israeli bonse bacita kwati bafulumuka, na balwani babo babakonka panuma. Nabo bafulumukila ku nshila ya ku matololo. Abekala musumba bonse bakutene no kukunkunika abena Israeli no kubatamfishafye ukutali ukufuma ku musumba wa Ai. Kanshi ilyo balebutusha Yoshua na bantu bakwe, kanshi ninshi ekutaluka baletaluka ku musumba. Mu misumba Ai na Betele tamwashele umwaume nelyo umo uushafumine mukukunkunika abena Israeli. Umusumba wa Ai, washelefye uwaisuka ilyo bonse bakunkunike abena Israeli. Elyo Yawe aeba Yoshua ati, “Sonta ifumo ilili mu minwe yobe ku musumba wa Ai, pantu nalaupeela mu minwe yobe.” Awe nao Yoshua epakucita ifyo Yawe amwebele. Bwangu bwangu cilyafye aimya ukuboko, ifita ifyafiseme fyaima napo fyafiseme no kubutukila mu musumba. Fyaingila no kuupoka elyo mukwangufyanya fyaoca no koca. Abena Ai bati baloleshe kunuma, bamona umusumba ulefutumuka icushi. Awe abena Ai ukwakubutukila kwabula, pantu abena Israeli abo balebutusha ukuya ku matololo nabo bayaluluka mukukumanya abalwani babo. Ilyo Yoshua na bantu bonse bamwene ukuti abanabo abafiseme nabapoka umusumba, kabili no musumba ulefutumuka icushi, epakubweluluka baisa ipaya abena Ai. Kabili ifita fimo pa fyafiseme ifyali mu musumba, fyafumine no kuya lwisha abena Ai pakuti bababike pakati ka bena Israeli, bambi uku, bambi nabo uku. Awe abena Israeli bakomawile abena Ai bonse, takwashele nelyo umo. Lelo kwashelefye imfumu yabo iyo baikete no kuitwala kuli Yoshua. Ilyo abena Israeli bapwishishe ukwipaya abena Ai abali mu mapanga na mu matololo umo babutukile, no kumona ukuti tapali nelyo umo uwashele, elyo abena Israeli bonse babwelele ku musumba wa Ai no kuya pwililisha abashelemo. Abantu bonse abaume na banakashi abafwile mu musumba wa Ai bali bonse pamo amakana ikumi limo na yabili (12,000). Pantu Yoshua nao aikatililefye ifumo mu kuboko kwakwe, umo mwinefye asontele ku musumba wa Ai, mpaka apeela abantu bonse abaleikala mu Ai kukonaulwa. Lelo abena Israeli balisendele iŋombe ne fyapeelwe ukutapwa muli ulya musumba ukulingana ne shiwi Yawe akonkomeshe Yoshua. Kanshi Yoshua epakoca umusumba wa Ai no kuucita umwina wa citantala camuyayaya, icifulo icabafye ceka ifyo fine ukufika no bwa lelo line. Kabili Yoshua akulika imfumu ya Ai ku cimuti, no kumusha eko amushile mpakafye ku nshita ya cungulo. Ilyo akasuba kawa, Yoshua aeba abantu ukukulukula icitumbi ku cimuti no kuciposa panshi pa mwinshi wakwingilila mu musumba. Batulikapo no mwina wa mabwe uukalamba, uucilipo na mu bushiku bwa lelo line. Kabili nomba Yoshua akuulile pa mulu wa lupili lwa Ebali ubulambo bwakwa Yawe, Lesa wakwa Israeli, pamo ngefyo Mose umubomfi wakwa Yawe akonkomeshe abena Israeli. Akuulile ukulingana nefyo calembwa mu citabo ca Mafunde yakwa Mose ukuti, “Icibumba ca bulambo cifwile ukukuulilwa na mabwe ayashakomaulwamo ne cela, yalingile yabafye ayatuntulu.” Apa epo baletuulila umutuulo we lambo lya cakoca kuli Yawe kabili no mutuulo we lambo lyakwampana. Elyo kabili Yoshua, pa cinso ca bena Israeli, ayambwilile pa mabwe amafunde yantu Mose alembele. Abena Israeli bonse, abeni pamo pene na bakaya, abakalamba babo, bacilolo elyo na bakaputula wa milandu babo, baiminine ku mbali shonse isha Mbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, baloseshe amenso kuli bashimapepo abena Levi abalesenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe. Citika wa bamo baiminine pantanshi ya lupili lwa Gerisimu, bambi nabo pantanshi ya lupili lwa Ebali ngefyo Mose umubomfi wakwa Yawe akonkomeshe kale ukucita pakupaala abena Israeli. Na pa numa ya ifi fyonse, Yoshua abelengele yonse amashiwi ya Mafunde, amashiwi ya mapaalo elyo na mashiwi ya kulapisha ngefyo calembwa mu citabo ca Mafunde. Kwena takwashele ishiwi mu mashiwi yonse ayo Mose akonkomeshe yantu Yoshua tabelengele ku lukuta lwa bena Israeli, ukusanshakofye na banamayo na bana bonse, elyo na ku beni abaleikala pakati kabo. Nomba ilyo imfumu shonse ishaleikala kwishilya lya mumana wa Yordani, ne shaleikala mu calo ca mpili ne shaleikala mwisamba elyo na mu lulamba lwa Bemba Mukulu no kushintafye na ku Lebanoni shaumfwile ifi, shonse shaikatene pamo. Ishi shamfumu sha bena Hiti, abena Amoli, abena Kenani, abena Perisi, abena Hifi elyo na bena Yebusi shali no mutima umo mukulwisha Yoshua na bena Israeli. Lelo ilyo abena Gibeoni baumfwile ifyo Yoshua acitile ku Yeriko na ku Ai, bacita ubucenjeshi. Baya kuli Yoshua nga batuminwe, balonga pali bapunda babo imifuko ikote iya fyakulya, elyo ne nyambi sha myangashi ishalepauka kabili ne milundo yakubilabila. Bafwele ifisamu elyo ne ndyato ishafikamba fikamba ku makasa yabo. Umukate onse untu basendele wali uwakosa, kabili uwamokaulwa. Elyo baya kuli Yoshua ku nkambi ya ku Giligali, balamweba pamo na bena Israeli abati, “Ifwe tufumine ku calo ca kutali. Kanshi panga icipangano na ifwe.” Elyo abena Israeli batile ku bena Hifi ati, “Limbi imwe mwikalafye mupepi na ifwe, nga kanshi kuti twacita shani icipangano na imwe?” Nabo baeba Yoshua abati, “Ala ifwe tuli babomfi bobefye.” Nomba Yoshua nao abepusha ati “Bushe nimwe bani kabili ni kwi mufumine?” Nabo bayaswike abati, “Mukwai ababomfi benu bafumine ku calo ca kutali nganshi pa mulandu wakumfwa ululumbi lwakwa Yawe, Lesa wenu. Twalyumfwa na pali fyonse ifyo acitile mu calo ca Egupto. Kabili na fyonse fintu acitile ku mfumu shibili isha bena Amoli abekala kwishilya lya Yordani, kuli Sihoni imfumu ya bena Heshiboni na kuli Ogi imfumu ya bena Bashani, uwaleikala mu Ashitaloti. Kanshi eico abakalamba besu elyo na bonse abekala mu calo cesu batile kuli ifwe, ‘Musende ifyakulya fya pa bulendo bwenu no kuya kumanya abanensu, kabili mukayetila kuli bena, “Ifwe tuli babomfi benu. Eico tupange icipangano pakati kesu.” ’ Uyu mukate wesu wali uwakaba ilyo twalelonga ku mushi pa bushiku twaleisa kuno kuli imwe. Nomba pali ino inshita, shi moneni ifyo umine, kabili uli uwaonaika. Kabili ilyo twabikile imyangashi no kwisusha ishi inyambi, awe shalifye ishipya, nomba shi moneni ifyo inyambi shilepawike. Kabili ifyakufwala fyesu nafyo pamo ne ndyato shine, nafilepauka pa mulandu wa bulendo ukulepesha.” Abena Israeli epakuibuulilapo ifilyo abene ukwabula ukwipusha ukulanda kwakwa Yawe. Yoshua epakucita icipangano camutende na ba bantu abena Gibeoni no kulaikala nabo pamo, kabili abakalamba be bumba lya bantu bonse babikapo no mulapo. Cilya papitafye inshiku shitatu apo bapangile icipangano na bena Gibeoni, awe mukwai abena Israeli baumfwa ifyo kanshi aba bantu bena mupalamanofye, bekala mupepifye nabo. Elyo abena Israeli epakwima, baenda inshiku shitatu, bafika na ku misumba yabo iya Gibeoni, Kefira, Beroti na Kiriati Yarimu. Lelo abena Israeli tababalwishishe iyoo, pantu abakalamba ba lukuta balibikilepo umulapo kuli Yawe Lesa wa bena Israeli. Elintu ulukuta lwayambile ukuilishanya ku bakalamba babo. Elyo abakalamba nabo babasuka ukuti, “Twalipangana nabo, kabili no kulapa kuli Yawe Lesa wakwa Israeli, eico kanshi tatufwile ukubekatamo pali ino nshita. Ifi efyo tuli nokucita pali kano kashita kuli bena, tuli nokubalekafye baleikala, pakuti ubukali bwakwa Lesa bwikaba pali ifwe bonse mukonaula umulapo twalapile kuli bena.” Kabili abakalamba balundilepo no kubeba ati, “Ala nabekalefye, lelo ebakulatebela ibumba lya bantu inkuni elyo nokulatapila abantu bonse amenshi.” Kanshi abantu bonse epakusuminisha ifyo abakalamba babebele. Elyo Yoshua atumine abakuya ita abena Gibeoni, nao aisa beba ati, “Bushe cinshi mwatubepele nokutila, ‘Twikala ukutali nganshi ukutaluka kuno,’ ilyo imwe mwikalafye mupepi na ifwe? Ala nomba imwe mwalapishiwa. Tamwakatale amuleka ukuba abasha abakulatapa amenshi no kulateba inkuni mu ŋanda yakwa Lesa wandi.” Abena Gibeoni nabo bayasuka Yoshua abati, “Ababomfi benu balyumfwilefye bwino bwino ifyo Yawe, Lesa wenu, akonkomeshe umubomfi wakwe Mose ukuti akamupeela icalo conse no kwipaya bonse abekashi ba muli ici calo ilyo talamufishamo. Eico na ifwe twatiinine ukwisa fwa, e mulandu wine twacitile ifi fyonse. Eco nomba ifwe, tulifye mu maboko yenu. Tucitileni ico conse mwamona ukuti cisuma, kabili icalungama ku cinso cenu.” Kanshi Yoshua nao epakubapususha ku bena Israeli, no kubepaya tababepeye. Ukufumafye pali bulya bwine bushiku Yoshua apeele abena Gibeoni umulimo wakutebela abena Israeli inkuni, elyo nokulabatapila amenshi. Kabili abebele nokulateba inkuni sha pa bulambo no kulatapa amenshi pa cifulo ico bali nokusonta icakwa Yawe. Ifi fine efyo baba na mu bushiku bwa lelo line. Nomba Adoni Sedeki imfumu ya mu Yerusalemu yaumfwile ukuti Yoshua napoka umusumba wa Ai no kuonaula, elyo naipaya ne mfumu yauko pamo ngefyo acitile ku musumba wa Yeriko ne mfumu yauko. Nomba omfwile ukuti abantu ba mu musumba wa Gibeoni nabapanga icipangano ca kwikala umutende na bena Israeli, kabili nokuti bakulaikala mu calo cabo. Elyo natiina apakalamba pali ici cicitike, pantu Gibeoni wali umusumba uukalamba, kabili uukankala. Uyu musumba walifye kwati ni umo pa misumba umwaleikala imfumu. Kabili walicilile pa musumba wa Ai ku bukulu, na bantu bauko bonse bali abaume babulwi icine cine. Eico Adoni Sedeki imfumu ya mu Yerusalemu yatumine inkombe ku mfumu shibiye, Hoamu imfumu ya mu Hebuloni, Piramu imfumu ya mu Yamuti, Yafiya imfumu ya mu Lakishi elyo na kuli Debi imfumu ya mu Egiloni. Abebele ati, “Mwe, ala iseni kuno mungafweko ukulwisha Gibeoni. Pantu baliya panga umutende na Yoshua pamo na bena Israeli.” Awe imfumu shisano isha bena Amoli, pamo pene ne mfumu sha mu Yerusalemu, Hebuloni, Yamuti, Lakishi elyo na Egiloni basankanya ifita fyabulwi. Baimina pamo bonse ne fita fyabulwi fyabo no kuya shinguluka umusumba wa bena Gibeoni no kubalwisha. Awe abena Gibeoni batumine amashiwi kuli Yoshua kuntu ali ku nkambi ya ku Giligali abati, “Mukwai, mwitulekelesha ifwe fwe babomfi benu! Isenifye bwangu mutwafwilisheko nokutupususha pantu imfumu shonse isha bena Amoli ishaikala ku calo ca mpili bonse bali pamo ne fita fyabulwi nabatwimina!” Awe Yoshua epakwima ku Giligali pamo pene ne fita fyabulwi, alundapo ne fita ifyacenjela nganshi kukulwa. Elyo Yawe aebele Yoshua ati, “Tecakwesha ukubatiina. Ine, nimbapeela mu maboko yobe. Takuli nelyo umo uuleya kwansha.” Panuma yakwenda ubushiku bonse ukufuma ku Giligali, Yoshua alibapumikishe. Elyo Yawe nao abafulungenye amano ku cinso ca bena Israeli, alenga babacimfya no kubepaya ku Gibeoni. Abena Israeli batamfishe abalwani babo ukulungama umusebo walola ku Beti Horoni no kubakomaula nganshi inshila yonse ukuya fikafye na ku Aseka na ku Makeda. Ilyo balefulumuka abena Israeli, pakutentemukila mu musebo uwafuma ku Beti Horoni ukuya ku Aseka, Yawe abaletele imfula yacitalawe, iya mabwe ayakulu ukufuma ku mulu, yaipaya abengi nganshi ukucila nabo baipeye ku bulwi bwa ku lupanga lwa bena Israeli. Mu bushiku bwine bulya Yawe apeele abena Amoli mu maboko ya bena Israeli, Yoshua asosele kuli Yawe pa cinso ca bena Israeli ati, “We kasuba, imininafye apo pene pa Gibeoni! Nobe we mweshi imininafye apo pene peshika lya Aiyaloni.” Ne cacine akasuba kaimininafye, no mweshi nao waleka ukulasela, mpaka umushobo wa bena Israeli wacimfya abalwani babo. Bushe ifi tefyo calembwa na mu citabo cakwa Yasha? Akasuba kalekele ukwenda pakati ka mutwe, kaimininafye mu nshita ya kasuba yonse. Ukufumafye ku kale takwatalile akuba ubushiku ngobu ubo Yawe aumfwilile umuntu, nangufye ukubako inshita imbi ukutula pali iyi nshita. Nico pali ubu bushiku Yawe alelwilako abena Israeli. Elyo Yoshua pamo na bena Israeli bonse babwelelamo ku nkambi ku Giligali. Nomba imfumu ishi shisano shabutwike no kuya fisama mu ninga ya ku Makeda. Lelo ilyo baebele Yoshua ukuti imfumu ishi shisano nabashisanga uko shibeleme mu ninga ya ku Makeda, nao atile, “Cilikeni ifimabwe ifikulu pa mwinshi wa ninga no kubikapo abantu abakulonda. Lelo imwe mwileka ukusupila abalwani benu, mulingilefye ukubasansa mukupitila kunuma ya misumba yabo. Mwileka baleingila mu misumba yabo pantu Yawe Lesa wenu nabapeela mu maboko yenu.” Eico Yoshua na bena Israeli ilyo bakomawile abalwani babo mupepi no kubapwisha. Bamo bamo ebashele baile fika ku misumba yabo, ne fita fyonse fyabwelele kuli Yoshua ku nkambi ya ku Makeda umutende. Takwali umuntu nelyo umo uwasoselepo ishiwi ilibi pa bena Israeli. Panuma ya ifi elyo Yoshua atile, “Kesuleni umwinshi wa ninga no kufumya shilya mfumu shisano no kushileta kuli ine.” Awe nabo bafumishe imfumu shisano ukufuma mu ninga, imfumu sha bena Yerusalemu, Hebuloni, Yamuti, Lakishi elyo na Egiloni. Ilyo bafishishe ishi mfumu kuli Yoshua, nao aitile bonse abana baume ba bena Israeli nokutila ku bakalamba ba fita abo ali nabo, “Iseni kuno pakuti mwise munyante amakasa yenu pa mikoshi ya ishi mfumu.” Nabo baile kuntanshi no kuya nyanta amakasa yabo pa mikoshi yabo. Kabili Yoshua abebele ati, “Tecakwesha ukuba no mwenso, kabili mwinenuka. Mubefye abashipa kabili abakosa. Pantu ifi fine efyo Yawe ali nokucitila bonse abalwani benu.” Elyo Yoshua akomaula ishi mfumu, ashipaya no kushikulikila ku fimuti fisano no kubasha ifyo fine balepelela ku fimuti mpakafye ne nshita ya cungulo. Cilya akasuba kawa, Yoshua aeba abantu ukubasamuna ku fimuti no kuya baposa mu ninga umo baile fisama. Pa mwinshi wa ninga bacilikapo ifimabwe ifikulu, ifyo ificilipo no bwa lelo. Pa bushiku ubo bwine, Yoshua apokele Makeda no kwikata imfumu ya uyu musumba no kumwipaya ku lupanga. Apwishishisha ukonaula umusumba onse na bantu bonse abaleikalamo. Tamwali uwashelemo. Acitile imfumu ya ku Makeda ngefyo acitile ku mfumu ya musumba wa Yeriko. Kabili panuma ya ifi fyonse, Yoshua pamo na bena Israeli bonse baimine ukufuma ku musumba wa Makeda no kuya ku musumba wa Libina mukuya balwisha. Kabili Yawe apeela uyu musumba pamo ne mfumu yauko mu maboko ya bena Israeli. Kabili Yoshua aonawile umusumba no kwipaya abaleikalamo bonse ku lupanga. Tamwali uwashelemo nangu umo. Acitile kuli iyi imfumu ya musumba wa Libina pamo ngefyo acitile ku mfumu ya musumba wa Yeriko. Yoshua nakabili pamo na bena Israeli bonse bafuma mu musumba wa Libina no kuya ku musumba wa Lakishi. Baya ushinguluka no kuulwisha. Kabili Yawe abalwishishako no kupeela uyu musumba mu maboko ya bena Israeli, elyo baupoka pa bushiku bwalenga shibili. Aonaula umusumba, aipaya na baleikalamo bonse ku lupanga pamo ngefyo acitile na ku musumba wa Libina. Elintu Holamu imfumu ya musumba wa Gesa aisa mukutulanyako umusumba wa Lakishi lelo Yoshua alimucimfishe pamo pene ne fita fyakwe. Tapashele nelyo umo. Yoshua nakabili pamo na bena Israeli bonse bafuma mu musumba wa Lakishi no kuya ku musumba wa Egiloni, baya ushinguluka no kuulwisha. Bapokele uyu musumba pali ubu bwine bushiku, baipaya ku lupanga bonse abaleikalamo. Yoshua apeele bonse kukonaulwa pamo ngefyo acitile ku musumba wa Lakishi. Yoshua nakabili pamo na bena Israeli bonse bafuma ku Egiloni baya ku Hebuloni no kuya lwisha uyu musumba. Awe nao wine baliupokele no kwipaya abantu bonse ku lupanga, pamo pene ne mfumu yabo, na baleikala mu mishi ya mupepi bonse balifwile. Tamwali uwashelemo nangu umo. Califye kwati ni filya fine cacitike ku Egiloni, umusumba onsefye walyonawilwe pamo pene na baleikalamo bonse. Yoshua nakabili pamo na bena Israeli bonse balungama no kuya lwisha umusumba wa Debi. Bapoka uyu musumba pamo ne mfumu yauko ne mishi yauko, no kwipaya bonse abantu abalimo ku lupanga. Tamwali uwashelemo nangu umo. Bacitile kuli uyu musumba wa Debi ne mfumu yauko, pamo ngefyo bacitile ku musumba wa Libina ne mfumu yauko elyo na ku musumba wa Hebuloni. Kanshi efyo Yoshua acimfishe icalo conse, ukulundako ne calo cabelele ku mpili, ku matololo ya Negebu, ku masamba ya tupili, na ku calo cabela mu mutentemuko wa lupili, ukubikapofye ne mfumu shabo shonse. Tamwali uwashelemo nangu umo, lelo aonawile umuntu onsefye uupeema. Bonse balyonawilwe pamo ngefyo Yawe, Lesa wa bena Israeli, akonkomeshe. Yoshua abacimfishe ukufuma ku Kadeshi Banea ukufikafye na ku Gasa. Kabili ukufuma ku calo conse ica Gosheni ukufikafye na ku Gibeoni. Yoshua acimfishe shonse imfumu no kupoka ifyalo fyashiko pa nshita imo ine. Pantu Yawe, Lesa wa bena Israeli, ewalwilileko abena Israeli. Elyo Yoshua na bena Israeli bonse babwelela na ku nkambi ya ku Giligali. Nomba ilyo Yabini imfumu ya musumba wa Hasoli aumfwile ifyacitike, atumine inkombe kuli Yobabu imfumu ya ku Madoni, ku mfumu ya ku Shimuroni, elyo na ku mfumu ya ku Akishafu. Kabili atumine inkombe ku mfumu sha ku kapinda ka ku kuso, abali mu fyalo fya mpili, ku sha mu calo ca Araba ku kapinda ka ku kulyo ka Kinereti, ku sha mu calo ca mwishika, kabili na ku sha mu lulamba lwa Nafoti Dori ku masamba. Elyo kabili atumine inkombe ku bena Kenani ba ku kabanga na ba ku masamba, ku bena Amoli, ku bena Hiti, ku bena Perisi elyo na ku bena Yebusi aba mu calo ca ku mpili, kabili na ku bena Hifi, mwisamba lya Hemoni mu calo ca Misipa. Imfumu shonse shaishile ne mpuka ya fita fyashiko, kabili na bakabalwe impendwa iyikulu nganshi, pamo na maceleta. Kabili ubwingi bwa fita fya nkondo bwali kwati musensenga wa ku lulamba lwa bemba. Shonse ishi mfumu shasankenye pamo ifita fyabo no kucita inkambi imo pa menshi ya Meromu pakuti balwishe bwino abena Israeli. Elyo Yawe aeba Yoshua ati, “Tecakwesha ukubatiina, pantu mailo pa nshita nga ino ine ndi nokupeela bonse abalwani bobe mu minwe ya bena Israeli, ninshi balifye ifitumbi. Bakabalwe babo ukabalemanike no koca amaceleta yabo.” Awe Yoshua ne fita fyonse bafika uko bali nokubapumikisha mu bulwi pa menshi ya Meromu. Na Yawe nao abapeela mu maboko ya bena Israeli. Nabo bacimfya no kubabutusha bonse ku nshila yaya ku Sidoni Mukulu, na ku Misirefoti Maimu elyo na kwishika lya Misipa ku kabanga, mpakafye babapwisha. Takwali uwashelepo nangu umo. Na Yoshua acitile ngefyo Yawe amwebele. Alemanika bakabalwe babo, elyo aoca na maceleta yabo yonse. Pa nshita ilya ine, Yoshua abwelulwike no kupoka Hasoli no kwipaya imfumu yauko ku lupanga. Pantu uyu Hasoli ewali musumba uukalamba untu yonse imisumba yashintilemo. Onsefye umuntu uwali muli uyu musumba, balimwipeye ku lupanga. Apeela bonsefye kukonaulwa, tamwali uwashelemo uwamweo nangu umo. Kabili aoca no musumba wa Hasoli wine. Yoshua acimfya no kupoka yonse imisumba ne mfumu yashiko, kabili aipaya bonse ku lupanga. Aonaulafye bonse ukulingana nefyo Mose umubomfi wakwa Yawe akonkomeshe. Nangu cali ifi, abena Israeli tabaocele umusumba nelyo umo uo bakuulile pa milundu ye loba lyabo, kanofye umusumba wa Hasoli, eo Yoshua aocele. Abena Israeli balisendele abene fyonse ifyo batapile, pamo ne fitekwa fya muli iyi misumba, lelo abantu bonsefye bena balibepeye ku lupanga mpaka bonse bapwililika. Tapali nangu umo uwashelepo uwamweo. Pamo ngefyo Yawe akonkomeshe umubomfi wakwe Mose, efyo Mose nao akonkomeshe Yoshua kabili nao efyo acitile. Tashilepo nangu kamo akabula ukubombwa pali fyonse ifyo Yawe akonkomeshe Mose. Kanshi Yoshua epakupokafye icalo conse cilya. Icalo ca mpili, amatololo yonse aya Negebu, impangafye yonse iya calo ca Gosheni, icalo cabela pesamba, icalo ca Araba, icalo ca mpili sha bena Israeli ne mpanga ya mwishika. Kabili alipokele ne calo conse ukufuma ku lupili lwa Halaki, ulwanina ukulola ku sili, na ku Bali Gadi mwishika lya Lebanoni mwisamba lya lupili lwa Hemoni. Yoshua aikete imfumu shonse ashikomaula no kushipaya. Yoshua alwishishe ishi mfumu pa nshita iyitali. Takwali umusumba nelyo umo uwacitile icipangano ca cibote na bena Israeli, kanofye abena Hifi abaleikala mu Gibeoni. Imisumba imbi yonse baipokele mu bulwi. Pantu ni Yawe umwine ewabakoseshe imitima pakulwisha abena Israeli pakuti bonaulwe no kwipaiwa, no kuloba balobelele ukwabula uluse pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Kabili mu nshita ilya ine, Yoshua aile no kulofya abena Anakimu abaleikala mu calo ca mpili na ba mu Hebuloni, na ba mu Debi na mu Anabu, na bonse aba mu calo ca mpili conse ica bena Yuda, kabili no kufuma ku calo conse ica mpili sha bena Israeli. Yoshua apeele bonsefye kukonaulwa abantu pamo pene ne misumba yabo yonse. Takwali umwina Anakimu uwasheleko mu calo ca bena Israeli, kanofye mu Gasa na mu Gati elyo na mu Ashidodi emwashelefye bamo bamo. Kanshi Yoshua epakupoka icalo conse, ukulingana nefyo Yawe aebele Mose ukucita. Elyo acipeela ku bena Israeli ukuba icuma cabo umwabela impuka shabo cila luko. Awe ne calo conse catuushishe ku bulwi, caikalafye tondolo. Kanshi ishi e mfumu sha mu calo isho abena Israeli bacimfishe, kabili isho icalo cabo bapokele icabela kwishilya lya Yordani, ukufumafye ku mukonko wa Alinoni no kufika ku lupili lwa Hemoni, ukulundako ne ncende yonse iyabela lwa ku kabanga ka Araba. Sihoni imfumu ya bena Amoli, uwaleteeka mu Heshiboni, ateekele ukufuma ku lulamba lwa mumana wa Aroeli ukufika ku mukonko wa Alinoni, kabili ukufuma pakati nankati ka mukonko ukufikafye na ku mumana wa Yaboku, uwapakana na bena Amoni. Kabili alundilepo ukufika pakati nankati ka calo ca Gileadi. Kabili ateekele no lubali lwa ku kabanga ka Araba ukufika kuli bemba wa Kinereti lwa ku kabanga elyo no kufika kuli bemba wa Araba wine, Bemba Wamucele no kushinta na ku Beti Yeshimoti no kulungamafye ku kapinda ka ku kulyo, mwisamba lya mutentemuko wa Pisiga. Na umbi uwasheleko ni Ogi, imfumu ya mu musumba wa Bashani, e umo uwa mu bena Refaimu uwaleteeka mu Ashitaroti elyo na mu Edelei. Ewaleteeka no lupili lwine lwa Hemoni, Saleka, elyo na mu Bashani monse, mpakafye na ku mupaka wa bena Geshuri na Maakati, elyo no kufika pakati ka calo ca Gileadi no kuya fika ku mupaka wa Sihoni, imfumu ya bena Heshiboni. Mose umubomfi wakwa Yawe pamo na bena Israeli ebacimfishe isho mfumu. Kabili Mose umubomfi wakwa Yawe apeele ne calo cabo ku bena Rubeni, ku bena Gadi na kuli citika wa luko lwa bena Manase, baba e bene. Kanshi ishi e mfumu isho Yoshua na bena Israeli bacimfishe ishaleikala kwishilya lya mumana wa Yordani ukufuma ku musumba wa Baali Gadi kwishika lya Lebanoni ukufika ku lupili lwa Halaki, ulwaiminina ukufika ku Seiri. Ifyalo fyabo ifyo Yoshua apeele abena Israeli, ukulingana na cila luko umo babelele, nifi: Icalo ca mpili, icalo ca mwishika, icalo ca Araba, icalo ca mu mutentemuko wa mpili, icalo ca mu matololo elyo neca Negebu, ifyalo fya bena Hiti, abena Amoli, abena Kenani, abena Perisi, abena Hifi na bena Yebusi. Imfumu ya mu Yeriko imo, imfumu ya mu Ai mupepi na Betele imo. Imfumu ya mu Yerusalemu imo, imfumu ya mu Hebuloni imo. Imfumu ya mu Yamuti imo, imfumu ya mu Lakishi imo. Imfumu ya ku Egiloni imo, imfumu ya ku Gesa imo. Imfumu ya ku Debi imo, imfumu ya ku Geda imo. Imfumu ya ku Homa imo, imfumu ya ku Aradi imo. Imfumu ya ku Libina imo, imfumu ya ku Adulamu imo. Imfumu ya ku Makeda imo, imfumu ya ku Betele imo. Imfumu ya ku Tapua imo, imfumu ya ku Heferi imo. Imfumu ya ku Afeki imo, imfumu ya ku Lasharoni imo. Imfumu ya ku Madoni imo, imfumu ya ku Hasoli imo. Imfumu ya ku Shimuroni Meroni imo, imfumu ya ku Akishafu imo. Imfumu ya ku Tanaki imo, imfumu ya ku Megido imo. Imfumu ya ku Kadeshi imo, imfumu ya ku Yokineamu mu Kameli imo. Imfumu ya ku Dori mu Nafoti Dori imo, imfumu ya ku Goyimu mu Giligali imo. Imfumu ya ku Tirisa imo. Shonse pamo shali amakumi yatatu na imo (31). Ilyo Yoshua akotele nganshi, akwata imyaka iyingi, Yawe amwebele ati, “Naukota ne myaka naifula, kabili nakushala incende ya calo iyikulu nganshi, iyo ishilapokwa. Iyi e ncende iyisheleko: Yonsefye impanga ya bena Filisiti elyo na bena Geshuri, itulilefye ku mumana wa Shihori ku kabanga ka calo ca Egupto ukuya fika na ku mupaka wa Ekironi ku kapinda ka ku kuso, icalo ico baletila ca bena Kenani. Intungulushi isha Bafilisiti ishaleteeka ici calo shali shisano. Imo yaleteeka mu Gasa, imbi mu Ashidodi, imbi mu Ashikeloni, imbi mu Gati elyo imbi mu Ekironi. Imbi ncende iyisheleko ni mpanga ya bena Afi, iya ku kapinda ka ku kulyo, na yonse impanga ya bena Kenani, elyo na Meara icalo ca bena Sidoni no kufikafye ku Afeki, ku mupaka wa bena Amoli. Elyo incende yonse iya bena Gebali, na yonse mpanga ya bena Lebanoni ukuyafye lwa ku kabanga ukufuma ku Baali Gadi mwisamba lya lupili lwa Hemoni ukuyafye mpaka ku Lebo Hamati. Bonse abekala mu calo ca mpili ukufumafye ku Lebanoni ukufika ku Misilefoti Maimu, bonsefye abena Sidoni, Ine wine ne mwine nkabafulumuna ukufuma pa ntanshi ya bena Israeli. Umone ukuti ici calo cayakanishiwa bwino ku bena Israeli nge cacishilano, pamo ngefyo nakwebele ukucita. Eico nomba cakanye ku nko pabula kukuba icakaniko ca cishilano cashiko, elyo na citika wa luko lwakwa Manase nalo ulupeeleko.” Elyo umbi citika wa luko lwakwa Manase, abena Rubeni na bena Gadi bapeelwe iciputulwa cimbi kwishilya lya Yordani ku kabanga ngefyo Mose umubomfi wakwa Yawe abapeele kukuba icakaniko ca cishilano cabo. Abashilile icalo ukufuma ku Aroeli icaba mu lulamba lwa mukonko wa Alinoni, no musumba pakati nankati ka mukonko no kubikako, ne calo conse icabatama ica Medeba no kuya shinta na ku Diboni. Kabili abashilile ne misumba yonse iyo Sihoni imfumu ya bena Amoli, uwali imfumu ya mu Heshiboni ukuya fikafye na ku mupaka wa bena Amoni. Elyo kuli ici cine calo, kwalundilwe na Gileadi ne calo ca bena Geshuri na bena Maakati, bonse aba ku lupili lwa Hemoni, ne calo ca Bashani ukushinta na ku Saleka. Kwalundilweko icalo conse ica mfumu Ogi ku Bashani, uwaleteeka mu Ashitaroti na mu Edelei, kabili ewashelepofye ku bena Refaimu. Pantu Mose alibacimfishe bonse no kupoka icalo cabo. Lelo abena Israeli tabafulumwinemo abena Geshuri na bena Maakati, bena batwalililafye ukulaikala pamo na bena Israeli ukufika no bushiku bwa lelo. Kanofye uluko lwakwa Levi lwena Mose talupeeleko icakaniko ca cishilano ca calo. Pantu abena Levi bena imituulo ye lambo iyakoca iyo baletuula kuli Yawe, Lesa wa bena Israeli, yena eyali icakaniko cacishilano cabo, pamo ngefyo Lesa abalaile. Ifi efyo Mose ayakenye icalo ku luko lwakwa Rubeni, umwabelele imikowa yabo: Icalo cafumine ku Aroeli iyabela mu lulamba lwa mukonko wa Alinoni, no musumba pakati nankati ka mukonko no kubikako ne calo conse icabatama ica Medeba, ukufika ku Heshiboni ne misumba yonse iyaciko iyaba apabatama, ukusanshako Diboni, Bamoti Baali, Beti Baali Meoni, Yahasi, Kedemoti, Mefati, Kiriataimu, Sibuma, Sereti Shaha pa lupili lwa mwishika, Beti Peori, imitentemuko ya Pisiga, na Beti Yeshimoti. Ekutila misumba yonse iyaba apabatama, elyo ne calo conse cakwa Sihoni imfumu ya bena Amoli, uwali imfumu mu Heshiboni, ulya Mose acimfishe pamo pene na bashamfumu ba bena Midiani, Efi, Rekemu, Suri, Huri na Reba, na bashamfumu banono abaleikala muli cilya calo. Ukusansha kubo baipeye mu bulwi ku bena Israeli, pali Balamu umwana mwaume wakwa Beori, uwali ŋanga iyalebuka. Umumana wa Yordani ewali e mupaka wa calo ca bena Rubeni. Imisumba pamo ne mishi yabo eyali e cishilano ca bena Rubeni, mu ndupwa shabo umo babelele. Ifi efyo Mose ayakenye icalo ku luko lwakwa Gadi, umwabelele indupwa shabo: Icalo ca Yaseri, ne misumba yonse iya mu Gileadi, elyo na citika wa calo ca bena Amoni ukufikafye na ku Aroeli iyabeela mupepi na ku Raba. Kabili ukufuma ku Heshiboni ukufikafye na ku Ramati Misipa na Betonimu. Elyo kabili ukufuma ku Manaimu ukufikafye na ku mupaka wa calo ca Debi. Elyo na mwishika Beti Haramu, Beti Nimura, Sukoti na Safoni elyo ne calo icasheleko ica Sihoni imfumu mu Heshiboni, umumana wa Yordani ewali umupaka wa calo consefye ukufika na ku mpela ya bemba wa Kinereti uwali kwishilya. Kanshi ici calo kumo kwine ne misumba ne mishi yaciko, efyali cakaniko ca cishilano ca bena Gadi, umwabelele indupwa shabo. Ifi efyo Mose ayakenye icalo kuli citika wa luko lwakwa Manase, nabo ecali icakaniko ca citika wa bana bakwa Manase umwabelele indupwa shabo: Icalo catendekelefye ukufuma ku Manaimu ukubikako icitungu conse ica Bashani ne calo conse icakwa Ogi imfumu ya ku Bashani, ne misumba iyakwa Yairi mu Bashani mwine amakumi mutanda, elyo citika wa calo ca Gileadi, Ashitaroti elyo na Edelei, imisumba yakwa Ogi imfumu ya mu Bashani. Ici e calo capeelwe kuli bamwana Makiri, uwali umwana mwaume wakwa Manase. Capeelwe kuli citika wa bamwana Makiri, umwabelele indupwa shabo. Ifi e fyalo ifyo Mose ayakenye ukuba icishilano ilyo ali mu mawanga ya Moabu, kwishilya lya Yordani, ku kabanga ka Yeriko. Lelo uluko lwa bena Levi, Mose talupeeleko icakaniko ca cishilano nakalya, pantu Yawe, Lesa wa bena Israeli, ena e cishilano cabo, pamo ngefyo Lesa umwine abalaile. Nomba ishi e ncende ishapeelwe ku bena Israeli nge cakaniko ca cishilano cabo mu calo ca Kenani, ico Eleasa shimapepo, Yoshua umwana mwaume wakwa Nuni ne ntungulushi sha ndupwa sha nko sha bena Israeli bayakenye. Ifyakaniko fya cishilano cabo fyapeelwe ukulingana no kupendula ku nko pabula elyo na citika wa luko lumo, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe Mose. Inko shibili na citika wa luko lumo, Mose abapeele icakaniko ca cishilano icalo icabela kwishilya lya Yordani, lelo abena Levi bena tabakenyeko ici cakaniko ca cishilano ca calo pakati kabo. Pantu abana bakwa Yosefu abaume bali inko shibili, ulwakwa Manase no lwakwa Efulemu. Abena Levi tabapokeleko icakaniko ca mpanga, kanofye imisumba yakwikalamo ne fitungu fyakucemenamo imikuni ya ŋombe, imbushi ne mpaanga shabo. Kanshi abena Israeli epakwakana icalo ukulingana nomo Yawe akonkomeshe Mose. Nomba abantu aba mu luko lwakwa Yuda baile kuli Yoshua ku Giligali, elyo Kalebu mwana Yefune umwina Kenasi atile kuli ena, “Nawishiba ifyo Yawe aebele Mose umuntu wakwa Lesa ku Kadeshi Banea pa mulandu obe elyo na ine. Ine nali ne myaka amakumi yane iyakufyalwa lintu Mose umubomfi wakwa Yawe antumine ukufuma ku Kadeshi Banea mukufwailisha no kulengula icalo. Elyo na ine ilyo nabwelulwikeko, namuletele akasebo ukulingana nefyo naile sanga. Nomba bamunyinane abo naile nabo, banenwine abantu nokulenga baba no mwenso. Lelo ine nakonkelefye no mutima onse ifyo Yawe Lesa wandi anjebele ukucita. Eico kanshi pali bulya bushiku bwine, Mose alapile umulapo kuli ine ati, ‘Icalo ico waile nyantamo amakasa yobe cili nokuba icakaniko ca cishilano cobe pamo pene na bana bobe pe na pe. Pantu walikonka no mutima obe onse ifyo Yawe Lesa wandi afwaya.’ Eico nomba, pamo ngefyo wamona, Yawe ansunga ukuba uwamweo pa myaka amakumi yane na isano (45) ukufuma inshita Yawe asosele ifi kuli Mose. Cali lintu abena Israeli baleendauka mu matololo. Eico mona ine ilelo ndi ne myaka amakumi cine konse konse na isano (85)! Na lelo line ine ncili uwamaka nga filya fine nali mu bushiku Mose antuminemo. Na ndakai line ncili na maka yakuya ku bulwi no kubwela, ngefyo nali pali ilya inshita. Eico kanshi nomba mpeela ici calo ca ku mpili ico Yawe andaile pa bushiku bulya. Pantu walyumfwile we mwine pali ilya inshita ukuti abena Anaki eko bacili, kabili imisumba yabo ikalamba nganshi, iya malinga. Ndecetekela Yawe alengafwa, mbafulumunemo, pamo ngefyo asosele.” Awe Yoshua epakupaala Kalebu umwana mwaume wakwa Yefune no kupeela icalo ca Hebuloni ukuba icakaniko ca cishilano cakwe. Eico icalo ca Hebuloni ukushinta na pali lelo ecaba icishilano cakwa Kalebu, umwana mwaume wakwa Yefune, umwina Kenasi, pa mulandu wakuti akonkele amashiwi yakwa Yawe Lesa wa bena Israeli no mutima onse. Ishina lyakale ilya Hebuloni ni Kiriati Ariba, pantu Ariba ali umuntu uwacindamisha pakati ka bena Anakimu. Kabili mu calo ubulwi bwalipwile, mwabafye tondolo. Icitungu icapendwilwe capeelwe ku ba mu luko lwakwa Yuda, umwabelele ndupwa shabo, caile shintafye na ku mupaka wa Edomu na ku matololo ya Sini mupepi pepifye na kapinda ka ku kulyo. Uyu mupaka wabo uwa ku kapinda ka ku kulyo, watampile ukufuma pa mpela ya Bemba Wamucele, ukutampa petenga lya bemba uwa ku kapinda ka ku kulyo. Waile abukila ku kapinda ka ku kulyo pa mupaka wa Akilabimu ukutwalilila ukufika na ku Sini. Kabili wayafye na ku kapinda ka ku kulyo ka Kadeshi Banea. Elyo uyu mupaka wapitilila Hesroni ukwisa ku Adali no kushokela ku Kaka. Kabili waile na ku Asimoni no kusuntinkana na kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto, ukuya pelela kuli bemba. Uyu ewali e mupaka wabo uwabelele ku kapinda ka ku kulyo. Ku kabanga nako umupaka ni Bemba Wamucele, ukuya fikafye napo umumana wa Yordani wawila muli bemba. Elyo umupaka wa ku kapinda ka ku kuso nao wayambile ukufuma pa musoso wa bemba pa mawilo ya mumana wa Yordani. Uyu mupaka nao walipitilile mpakafye na ku Beti Hogula no kufika ku kapinda ka ku kuso ka Beti Araba ku Cilibwe cakwa Boani mwana Rubeni. Kabili umupaka waya ku Debi ukufuma kwishika lya Ako no kushokela ku kapinda ka ku kuso ku Giligali, uwalungatana no mupokapoka wa Adumimu uwabela ku kapinda ka ku kulyo ka mukonko. Kabili umupaka wapitilila ukuya ku tumfukumfuku twa menshi twa Eni Shemeshi ukuya pelela pa Eni Rogeli Elyo kabili umupaka wanina ukufuma mu mupokapoka wa Beni Hinomu ukukonka ku kapinda ka ku kulyo mwisamba lya lupili lwa musumba wa Yebusi, emukutila Yerusalemu. Ukufuma kulya, umupaka waisa ninika pa mulu wa lupili lwa ku masamba ya mupokapoka wa Hinomu, ku mpela ye shika lya Refaimu, lwa ku kapinda ka ku kuso. Elyo kabili ukufuma pa mulu wa lupili, umupaka washokela ku kamfukumfuku ka menshi ya Nefutoa, ukwisa fumina ku misumba ya lupili lwa Efuloni no kupitilila ukuya ku Bala, emukutila ku Kiriati Yarimu. Kabili ukufuma ku Bala, washokela ku masamba ku lupili lwa Seiri, elyo no kulambata mu mbali ya lupili lwa Yelimu, emukutila Kesaloni, ku kapinda ka ku kuso no kutwalilila ukuya ku Beti Shemeshi, ukwabukila ku Timuna. Umupaka kabili waya ku mutentemuko wa lupili lwa Ekironi ku kapinda ka ku kuso no kwalukila ku Shikeroni no kucilinganya ulupili lwa Bala no kuya fika ku Yabineli. Uyu mupaka wapelele muli bemba. Umupaka wa ku masamba wali lulamba lwa Bemba Mukulu wine. Iyi e mipaka iyashingulwike abantu bakwa Yuda ukulingana ne ndupwa shabo. Ukulingana nefyo Yawe akonkomeshe Yoshua, icipande cimo ica calo cakwa Yuda calipeelwe kuli Kalebu umwana mwaume wakwa Yefune. Amupeele Kiriati Ariba, emukutila Hebuloni. Ariba ali ni wishi wakwa Anaki. Kabili Kalebu afulumwine ukufuma ku Hebuloni bamwana Anaki batatu: Sheshai, Aimani elyo na Talimai. Kabili aimine no kuya lwisha abantu abaleikala mu Debi, kale uyu musumba waleitwa Kiriati Sefe. Elyo Kalebu atile “Nkapeela umwana wandi umwanakashi Akisa kukuba umukashi ku mwaume onse uukalwisha no kupoka umusumba wa Kiriati Sefe.” Awe Otinieli umwana mwaume wakwa Kenasi, munyina wakwa Kalebu wine, ewapokele uyu musumba. Nao Kalebu epakumupeela umwana wakwe umwanakashi Akisa ukuba umukashi wakwe. Ubushiku ilyo Akisa akuukile, Otinieli amupamfya ukulombako wishi incende yakulimamo. Awe ilyo aikilafye pali punda, Kalebu wishi amwipusha ati, “Bushe cinshi ulefwaya nkucitile?” Nao mwane ayasuka ati, “Tata ndefwaya mumpeeleko icilambu cimo icikankala. Apo ni mu matololo ya Negebu mwampeela impanga, mpeeleniko no tumfukumfuku twa menshi.” Nao wishi Kalebu epakumupeela utumfukumfuku twa pa mulu wa lupili elyo no twa mwishika. Kanshi ici e cakaniko ca cishilano ca ba nko sha bena Yuda, umwabelele indupwa shabo. Imisumba iyabelele ku kapinda ka ku kulyo iya bena Yuda mu calo ca Negebu lwa ku mupaka wa Edomu yali niyi: Kabiseli, Eda, Yaguri, Kina, Dinona, Adada, Kadeshi, Hasoli, Itinani, Sifu, Telemu, Bealoti, Hasoli Hadata, Kerioti Hesroni, emukutila Hasoli, Amami, Shema, Molada, Hazali Gada, Heshiboni, Betipeleti, Hasa Shuali, Beresheba, Bisiotiya Baala, Imu, Esemu, Elitoladi, Kesili, Homa, Sikilagi, Madimana, Sansana, Labaoti, Shilihimu, Aini, pamo na Rimoni, yonse imisumba ne mishi yabo yali amakumi yabili na pabula (29). Imisumba yabela lwa pesamba lya mpili nayo yali niyi: Eshitaoli, Sola, Ashina, Sanoa, Eni Ganimu, Tapua, Enamu, Yamuti, Adulamu, Sokoyo, Aseka, Shaaraimu, Aditaimu, Gedera pamo pene na Gederotaimu, yonse imisumba pamo pene ne mishi yabo yali ikumi limo na ine. Imisumba na imbi ni Senani, Hadashah, Migidoli Gadi, Dileani, Misipa, Yokiteli, Lakishi, Bosikati, Egiloni, Kaboni, Lamamu, Kitilishi, Gedaloti, Beti Dagoni, Nama, elyo na Makeda, yonse imisumba ne mishi yabo yali ikumi limo na mutanda (16). Imisumba na imbi ni Libina, Eta, Ashani, Ifuta, Ashina, Nesibi, Keila Akisibi na Malesha, yonse imisumba ne mishi yabo yali pabula. Na imbi misumba ni Ekironi, amaboma ne mishi yauko, ukufuma ku masamba ya Ekironi, ukulola kuli bemba na yonse incende ya Ashidodi, ukulundako ne mishi yauko. Imisumba na imbi ni Ashidodi, amaboma ne mishi yauko, Gasa, amaboma ne mishi yauko ukuya fikafye na ku kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto no kukonka ululamba lwa Bemba Mukulu. Mu calo ca mpili namo mwali imisumba na imbi: Shami, Yati, Soko, Dana, Kiriati Sana, emukutila Debi, Anabi, Eshitemo, Animu, Gosheni, Holoni na Gilo, yonse imisumba ne mishi yabo yali ikumi limo na umo (11). Kabili mwali na Alabu, Duma, Eshani, Yanimu, Beti Tapua, Afeka, Humita, Kiriati Ariba, emukutila Hebuloni, na Siori, yonse imisumba ne mishi yabo yali pabula. Kabili mwali na Maoni, Kameli, Sifu, Yuta, Yesireli, Yokideamu, Sanoa, Kaini, Gibea na Timuna, yonse imisumba ne mishi yabo yali ikumi limo. Na imbi imisumba yali ni Halihuli, Beti Suli, Gedori, Malati, Beti Anoti na Elitekoni, yonse imisumba ne mishi yabo yali mutanda. Umusumba wa Kiriati Bali, uo batila, Kiriati Yelimu na Raba, yonse imisumba ne mishi yabo yali ibili. Mu matololo namo mwali imisumba na imbi, Beti Araba, Midini, Sekaka, Nibushani, Umusumba wa mucele, na Eni Gedi, yonse imisumba ne mishi yabo yali mutanda. Nomba abena Yuda balifililwe ukutamfya abena Yebusi, abaleikala mu Yerusalemu. Eico ukufika no bushiku bwa lelo, abena Yebusi bacili baleikala na bena Yuda mu Yerusalemu mwine. Umupaka wa citungu capeelwe ku bana bakwa Yosefu wayambile ku mumana wa Yordani ku Yeriko, lwa ku kabanga ku menshi ya Yeriko, no kuninika ukufuma kulya ukupita mu matololo ukuya ku calo ca mpili sha Betele. Uyu mupaka watwalilile ukufuma ku Betele, emukutila Lusi, ukwabukila ku calo ca bena Aki mu Ataloti. Kabili watentemukile lwa ku masamba ku mupaka wa calo ca bena Yafuleti no kuya fikafye na ku mupaka wa mwishika lya Beti Haloni no kushinta ku Gesa, wayapelela na muli bemba. Kanshi ici e calo Manase na Efulemu bamwana Yosefu bapokelele ukuba icakaniko ca cishilano cabo. Kanshi ici ecali icalo ca bamwana Efulemu, umwabelele indupwa shabo. Umupaka wa cakaniko ca cishilano cabo watendekele ku Ataloti Ada ku kabanga ukuya pa mulu wa Beti Oloni, no kupitilila ukuya fika kuli bemba. Kabili ukufuma ku Mikimetati lubali lwa ku kapinda ka ku kuso no kushokela ku kabanga walungama ku Tanati Shilo, ukupita lubali ku Yanoa lwa ku kabanga. Elyo kabili watentemukile ukufuma ku Yanoa ukuya ku Ataloti na ku Nala, mpaka ukufika ku Yeriko no kwisa tuntukila ku Yordani. Ukufuma ku Tapua, umupaka waile ku masamba ku mumana wa Kana no kuya shinta kuli bemba. Ici e cakaniko ca cishilano ica luko lwa bana bakwa Efulemu, umwabelele indupwa shabo. Elyo kabili kwalundilwe ne misumba yonsefye ne mishi yabo iyali mu mbali iyapatwililwe ku bena Efulemu mukati ka cakaniko ca cishilano ca bena Manase. Na muli ici calo tabatamfishemo abena Kenani abaleikala mu Gesa. Na mu bushiku bwe lelo bwine abena Kenani bekalafye pakati ka bena Efulemu, lelo baba mukubomba umulaasa. Kabili ici ecali icitungu icapeelwe ku luko lwakwa Manase, nge beli lyakwa Yosefu, kuli Makiri nao uwali ibeli lyakwa Manase kabili cikolwe ca bena Gileadi. Bapeelwe icalo ca Gileadi ne ca Bashani pa mulandu wakuti abena Makiri bali fita fyabulwi nganshi. Kanshi abana abaume bambi abakwa Manase nabo bapeelwe impanga umwabela indupwa shabo: Abana bakwa Abiesa, na bakwa Heleki, na bakwa Asirieli, na bakwa Shekemu, na bakwa Heferi pamo pene na bakwa Shemida. Aba e bana baume bakwa Manase mwana Yosefu ukulingana ne ndupwa shabo. Nomba Selofeadi umwana mwaume wakwa Heferi mwana Gileadi, mwana Makiri, nao uwali umwana mwaume wakwa Manase, wena takwetepo abana abaume lelo alifye na bana abanakashi beka beka. Aba bana abanakashi amashina yabo yali ni Mala, Nao, Hogila, Milika elyo na Tisa. Awe bonse baile kuli shimapepo Eleasa na Yoshua mwana Nuni elyo na ku ntungulushi no kuyatila, “Yawe alikonkomeshe Mose ukutupeelako icakaniko ca cishilano pamo na bandume shesu.” Eico Yoshua nao alibapeele icakaniko ca cishilano ukulinganafye na bandume shabo muli wishi umo, ukulingana ngefyo Yawe akonkomeshe. Kanshi abena Manase bapeelwe ifiputulwa ikumi limo ifya calo ukwabula ukubikako icalo ca Gileadi ne ca Bashani ifyabela kwishilya lya mumana wa Yordani. Pantu bamwana Manase abanakashi aba mu luko lwakwe balipeelweko icakaniko ca cishilano pamo ne ndume shabo. Eico kanshi icalo ca Gileadi icasheleko naco cali ca bana bambi abasheleko abakwa Manase. Icalo cakwa Manase catampile ukufuma ku Asheri no kuya fika ku Mikimetati icali ku kabanga ka Shekemu. Umupaka walalenye ukufuma ku kapinda ka ku kuso ukuya kuminkanyako na bekashi ba mu Eni Tapua. Manase akwete icalo ca Tapua, lelo umusumba wine uwa Tapua mu mupaka wakwa Manase wali wa bena Efulemu. Elyo kabili umupaka watwalilile ukulola ku kapinda ka kulyo ku mumana wa Kana. Uku nako kwaliko imisumba iya bena Efulemu iyashintene ne misumba ya bena Manase, lelo umupaka wa bena Manase wakonkele ku kapinda ka ku kuso aka mumana no kuya pelela kuli bemba. Ku kapinda ka ku kulyo kwali icalo cakwa Efulemu, ku kapinda ka ku kuso nako kwali icalo cakwa Manase. Icalo cakwa Manase cashintilefye na muli bemba no kuba e mupaka pakati ka Asheri ku kapinda ka ku kuso elyo ku kabanga nako ni Isaka. Mu calo cakwa Isaka na Asheri, Manase namo alikwetemo Beti Shani ne mishi yauko, Ibuleamu ne mishi yauko, abantu abaleikala mu Dori ne mishi yauko. Elyo akwete na bantu baleikala mu Eni Dori na mu mishi yauko, na baleikala mu Tana na mu mishi yauko, na ba mu Megido na mu tumishi twauko elyo no walenga itatu ni Nafoti. Lelo abena Manase balifililwe ukupoka iyi misumba, pantu abena Kenani bakoselepofye ukulaikala muli cilya calo. Eico, ilyo abena Israeli bakosele nganshi, babikile abena Kenani kukubomba umulimo wa mulaasa. Nalyo line tababatamfishe nangu panono. Elyo ulupwa lwakwa Yosefu baebele Yoshua abati, “Bushe cinshi watupeelela iciputulwa cimofye ica cakaniko ca cishilano panuma yakupendula? Ifwe tuli bengi nganshi kabili Yawe alitupaala.” Nao Yoshua epakubasuka ati, “Imwe nga cakuti muli bengi nganshi, ne calo cakwa Efulemu ica mu mpili naco nacicepesha kukwikalamo, imwe mufwilefye ukuya mu mutengo no kwamba ukuwamya mwe bene apakwikala mu calo ca bena Perisi na bena Refaimu.” Elyo ulupwa lwakwa Yosefu nalo lwayaswike aluti, “Awe mukwai, icalo ca mpili ifwe teti citukumane, kabili abantu bonse abena Kenani abekala mu cinika bonse balikwata amaceleta ya fyela bonse abekala mu Beti Shani na mu mishi yauko mumbali, elyo na bonse abaikala mwishika lya Yesireli.” Elyo Yoshua aebele aba ŋanda yakwa Yosefu ukufika ku ba ŋanda yakwa Efulemu na Manase ati, “Icine cine imwe muli bengi nganshi kabili aba maka nganshi. Tamwakakwatefye iciputulwa icapendwilwe cimo iyoo, lelo icalo ica mpili naco cili nokuba cenu. Nangu cabamo imiti nomba ciwamyenifye, cili nokuba icakaniko ca cishilano cenu, ukufika na ku mipaka yakutali, cikaba cenu nangufye abena Kenani bengakwata amaceleta ya fyela no kuba abakosa. Kuti mwabatamfyamo.” Kabili ulukuta lonse ulwa bena Israeli lwalongene ku Shilo no kwimika Itenti lyakukumaninamo kulya kwine, pantu icalo cali mu maboko yabo. Kuli ilya ncende kwashele aba nko cine lubali isha bena Israeli abashali tabalapeelwako icakaniko ca cishilano cabo. Eico Yoshua atile ku bena Israeli, “Bushe mukafika lilali mukupembela ilyo mukatampa ukupoka icalo ico Yawe, Lesa wa bashinwe, amupeela? Kanshi saleni ukufuma muli cila luko abantu batatu, pakuti mbatume bakaye pitana mu calo conse mukuya lemba ifyo caba nefyo bali nokucakana. Elyo nomba bali nokubwelela kuli ine. Mulingile ukwakanya icalo mu fiputulwa cine lubali. Icalo cakwa Yuda cili nokushala filya fine ku kapinda ka ku kulyo, elyo aba ŋanda yakwa Yosefu nabo bakaba mu calo cabo icabela ku kapinda ka ku kuso. Panuma yakulemba bwino bwino iyi mipaka cine lubali ya ici calo, mukalete kuli ine elyo na ine nkamupendwilako pa cinso cakwa Yawe Lesa wesu. Pantu abena Levi bena tabakapeelweko iciputulwa ca muli ici calo cenu, pa mulandu wakuti bena icakaniko ca cishilano cabo, ca bushimapepo bwakubombela Yawe. Kabili Gadi, Rubeni, elyo na citika wa luko lwakwa Manase bena balipokelela kale icakaniko ca cishilano cabo ku lubali lwa ku kabanga ka mumana wa Yordani. Mose umubomfi wakwa Yawe ewabapeele ici calo.” Awe abaume baya mukulengula icalo ico Yoshua abebele ukuyako ati, “Kabiyeni no kuya pitana mu calo elyo no kulemba ifyo muli nokuya sanga muli ici calo. Elyo mukabwele kuli ine. Kabili ine nkalamupendwilako kuno kwine ku Shilo pa cinso cakwa Yawe.” Nabo abantu epakwima no kulapitana mu calo conse. Kabili balembele mu citabo fyonse ifyo basangile mu musumba no musumba, mu fiputulwa cine lubali. Babwelelemo na kuli Yoshua ku nkambi ku Shilo Yoshua nao epakubapendwilako mu Shilo pa cinso cakwa Yawe. Elyo ayakenye ne calo ku bena Israeli ukulingana nomo inko shabo shabelele. Icitungu icakubalilapo icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Benjamini, umwabelele indupwa shabo. Icalo babapeele cali pakati ka nko sha Bayuda ne shakwa Yosefu. Ku kapinda ka ku kuso umupaka watampila ku mumana wa Yordani, wapitilila ukuya ku kapinda ka ku kuso ku mutentemuko wa Yeriko no kulola ku masamba ku calo ca mpili, kabili waisa tuntukila ku matololo ya Beti Afeni. Ukufuma uku, umupaka wayabukila ku kapinda ka ku kulyo no kutentemukila ku Lusi, emukutila Betele, no kuya lwa panshi ku Ataloti Ada elyo na ku lupili lwa ku kapinda ka ku kulyo mwishika lya Beti Horoni. Ukufuma pa lupili ulwalungatana na Beti Horoni lwa ku kapinda ka ku kulyo, umupaka washokele ku kapinda ka ku kuso lwa ku masamba no kutuntukila ku Kiriati Bali, emukutila Kiriati Yarimu, umusumba wa bana bakwa Yuda. Kanshi e lubali lwa ku masamba. Lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo, umupaka watampile pa mpela ya Kiriati Yarimu, ukuya ku masamba. Kabili umupaka waisa tuntukila ku kamfukumfuku ka menshi ya Nefutoa. Umupaka kabili waikila ku mutentemuko wa lupili ukulungatana no mupokapoka wa Beni Hinomu, ku kapinda ka ku kuso kwishilya lye shika lya Refaimu. Kabili watwalilile ukuya panshi ya mupokapoka wa Hinomu, ukukonkafye umutentemuko wa musumba wa Yebusi no kuya shinta ku Eni Rogeli. Walola ku kapinda ka ku kuso no kuya ku Eni Shemeshi, watuntukila ku Geliloti iyalungatana no mupokapoka wa Adumimu no kupitilila ukuya ku Cilibwe cakwa Boani, mwana Rubeni. Kabili walambata Beti Araba ku kapinda ka ku kuso no kutentemukila panshi ku Araba. Elyo kabili umupaka walolele ku mutentemuko wa ku kapinda ka ku kuso kwa Beti Hogila no kutuntukila kuli Bemba Wamucele ku kapinda ka ku kuso, pa mawilo ya mumana wa Yordani ku kapinda ka ku kulyo. Uyu ewali umupaka wa calo cabo uwa ku kapinda ka ku kulyo. Umumana wa Yordani nao ewali e mupaka lubali lwa ku kabanga. Iyi e mipaka ya luko lwakwa Benjamini umwabela indupwa shabo ukulingana no mwapelele imipaka ukushinguluka. Nomba imisumba ya luko lwakwa Benjamini umwabelele ndupwa shabo yali ni Yeriko, Beti Hogila, Emeki Kesis, Beti Araba, Semaraimu, Betele, Afimu, Pala, Ofala, Kefa Amoni, Ofini na Geba. Imisumba yali ikumi limo na ibili ne mishi yaiko. Kabili Gibeoni, Rama, Beloti, Misipa, Kefila, Mosa, Rekemu, Ilipeli, Tala, Sela, Aelefa, no musumba wa Yebusi, emukutila Yerusalemu, Gibea na Kiriati. Imisumba yali ikumi limo na ine, elyo ne mishi yaiko. Ici ecali icakaniko ca cishilano ca bamwana Benjamini ne mikowa yabo. Icitungu cabubili icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Simeoni, umwabelele indupwa shabo. Icalo ca cakaniko ca cishilano cabo cali pakati ka calo ca bamwana Yuda. Casanshisheko na Beresheba, nangu Sheba, Molada, Hasa Shuali, Bala, Esemu, Elitoladi, Betihuri, Homa, Sikilagi, Beti Makaboti, Hasa Susa, Beti Labaoti na Shaluheni. Imisumba yali ikumi limo na itatu (13) pamo ne mishi yaiko. Imisumba na imbi ni Aini, Rimoni, Eta na Ashani. Imisumba yali ine, pamo ne mishi yaiko. Elyo imishi yonsefye iyashinguluka iyi misumba ukufikafye na ku Baalati Bele na Rama mu Negebu. Kanshi ici e cakaniko ca cishilano ca luko lwakwa Simeoni umwabelele indupwa shabo. Icalo ca cakaniko ca cishilano ca bamwana Simeoni caputwilwe ukufuma ku calo ca bana bakwa Yuda, pantu icalo ca bana bakwa Yuda calicilile kufyo bali nokukwata. Eico abana bakwa Simeoni bapeelwe icakaniko cabo mulya mwine mukati ka calo cakwa Yuda. Icitungu cabutatu icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Sebuloni, umwabelele indupwa shabo. Umupaka wa cakaniko ca cishilano cabo waile fikafye na ku Salidi. Ukuya lwa ku masamba, umupaka wailefika ku Malala wayaikata Dabesheti no kupalamina mupepi no mumana wa Yokineamu. Waishile yalukila na ku kabanga, ukufuma ku Salidi uko akasuba katulila ukuya fika ku calo ca Kisiloti Tabo no kupitilila ukuya ku Dabelati ukufikafye na ku Yafiya. Kabili watwalilile ukuya ku kabanga, mpakafye na ku Gati Heferi ku Eti Kasini, uyu mupaka watuntukile Palimoni no kwalukila ku Nea. Kulya nako umupaka washokela ku kapinda ka ku kuso ku Hanatoni, wapelela na kwishilya lya Ifitaeli. Imisumba iyalundilweko ni Katati, Nahalali, Shimuroni, Idala elyo na Betelemu. Kwali ne misumba ikumi limo na ibili pamo ne mishi yaiko. Iyi misumba ne mishi yaiko eyali e cakaniko ca cishilano ca bana bakwa Sebuloni, umwabelele indupwa shabo. Icitungu cabune icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Isaka umwabelele indupwa shabo. Icalo cabo cafikile ku Yesireli elyo no kulundapo na imbi misumba yabikilweko ni Kesuloti, Shunemu, Afalaimu, Shioni, Anahalati, Rabiti, Kishioni, Ebesi, Remeti, Eni Ganimu, Eni Hada na Beti Pasesi. Umupaka wapitile ku Tabo, Shahasuma na Beti Shemeshi no kuya pelela ku mumana wa Yordani. Muli ici calo mwali imisumba ikumi limo na mutanda (16) pamo ne mishi yaiko. Neyi misumba pamo ne mishi yaiko efyali e cakaniko ca cishilano ca luko lwakwa Isaka, umwabela indupwa shabo. Icitungu cabusano icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Asheri, umwabelele indupwa shabo. Icalo cabo calundilweko ne misumba na imbi: Helikati, Hali, Beteni, Akishafu, Alameleki, Amadi elyo na Mishali. Ku masamba umupaka wafikile ku Kameli na mu mumana wa Shioli Libinati. Kabili umupaka washokele ku kabanga ku Beti Dagoni, waya fika ku Sebuloni na kwishika lya Ifitaeli no kulungama ku kapinda ka ku kuso ukulungatana na Beti Emeki na Neyele, ukupitilila pa Kabuli iyabela ku kuso. Umupaka wapitilile no kuya ku Ebuloni, Rehobi, Hamoni elyo na Kana no kuya shintafye na ku Sidoni Mukulu. Kabili uyu mupaka wabwelulukile ku Rama no kuya ku musumba we linga lya Turi no kushokela ku Hosa, waya tuntukila kuli bemba. Mu mupaka mwali na Mahalebu, Akisibi, Uma, Afeki na Rehobi. Imisumba yali amakumi yabili na ibili (22) pamo ne mishi yaiko. Iyi misumba ne mishi yaiko eyali e cakaniko ca cishilano ca luko lwakwa Asheri, umwabelele indupwa shabo. Icitungu ca mutanda icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Naftali, umwabelele indupwa shabo. Umupaka wa calo cabo wafumine ku Helefi na pa cimuti icikulu nganshi ica oki icali mu Sananimu, wapita mu Adami Nekebi na Yabineli ukufika ku Lakumu no kuya shinta ku mumana wa Yordani. Umupaka walungeme ku masamba ukupita mu Asinoti Tabo no kutuntukila ku Hukoki. Waisa lambata Sebuloni ku kapinda ka ku kulyo, Asheri nao ku masamba, waisa pelela pa Yuda lwa ku mumana wa Yordani wabela ku kabanga. Elyo imisumba ya malinga nayo yali ni Sidimu, Seli, Hamati, Rakati, Kinereti, Adama, Rama, Haso, Kedeshi, Edilei, Eni Haso, Iloni, Migidali Eli, Horemu, Beti Anati elyo na Beti Shemeshi. Imisumba yali ikumi limo na pabula (29) pamo ne mishi yaiko. Iyi misumba ne mishi yaiko yali e cakaniko ca cishilano ca luko lwakwa Naftali, umwabelele indupwa shabo. Icitungu calenga cine lubali icapendwilwe capeelwe ku luko lwakwa Dani, umwabelele indupwa shabo. Icalo ca cakaniko ca cishilano cabo calundilweko ne misumba na imbi: Sora, Eshitaoli, Ili Shemeshi, Shalabini, Aiyaloni, Yefila, Eloni, Timuna Ekironi, Eliteke, Kibetoni, Baalati, Yehudi, Bene Beraki, Gati Rimoni, Me Yakoni na Rakoni, ne ncende yonse iyalungatene na Yopa. Nomba abena Dani balishombweke pakupoka icalo cabo, eico baile lwisha Leshemu baipaya na bantu abalimo, no kwikala emo balaikala. Baikele muli uyu musumba no kwalula ishina lya uyu musumba bawinika na Dani, nge shina lya kwibukishishapo Dani icikolwe cabo. Iyi e misumba ne mishi yaiko iyali e cakaniko ca cishilano ca luko lwakwa Dani, umwabelele indupwa shabo. Ilyo bapwile ukwakanya icalo mufitungu mufitungu, abena Israeli bapeele Yoshua mwana Nuni icakaniko ca cishilano pakati kabo, pamo ngefyo Yawe abakonkomeshe ukucita. Bamupeele umusumba uo umwine aipwishe. Noyu musumba wali ni Timunati Sera, mu calo ca mpili ca bena Efulemu, emo akuulile umusumba alaikalamo. Kanshi ifi e fyalo ifyo Eleasa shimapepo, Yoshua mwana Nuni ne ntungulushi sha ndupwa sha nko sha bena Israeli bayakenye ifitungu mu Shilo, panuma yakupendula pa cinso cakwa Yawe pa mwinshi we Tenti lyakukumaninamo. Kabili apa pene epapwilile ukwakanya icalo ici. Elyo Yawe aebele Yoshua ati, “Eba abena Israeli ukuti basale imisumba yakufisamamo pamo ngefyo namukonkomeshe ukupitila muli Mose. Emukutila umuntu onse uwaipaya umuntu munankwe mukukanaishiba nangu mukupumbilafye, eko ali nokufulumukila kukupusuka ku bantu abalefwaya icilandushi ca mulopa. Ilyo uyu muntu afulumukila kuli umo uwa muli iyi misumba, alingile aya iminina pa mpongolo ya musumba no kutuula umulandu onse kuli bacilolo ba musumba. Elyo lyena bali nokumusuminisha ukwingila mu musumba wabo no kumupeela icifulo apo ali nokulaikala nabo. Lelo uwacilandushi ca mulopa nga amusupila nalyo line bacilolo tabafwile kumulekelamo, pantu aipeye umwina mupalamano wakwe mukukanaishiba, kabili tapali lupato pakati kabo iyoo. Uyu muntu ali nokwikala mu musumba mpaka ilyo icintubwingi cikamupingula. Nga cakuti asangwa uwakaele, afwile ukwikalafye muli ulya musumba mpaka ukufika ku mfwa yakwa shimapepo mukalamba uukabapo pali ilya nshita. Panuma lyena uyu muntu uwaipaya umunankwe ali nokubwelelamo ku musumba wa kumwabo, uko afulumwike.” Kanshi epakusonta umusumba wa Kedeshi mu Galile mu calo ca mpili cakwa Naftali, Shekemu mu calo ca mpili cakwa Efulemu, na Kiriati Ariba emukutila Hebuloni mu calo ca mpili cakwa Yuda. Lubali lwa ku kabanga ka mumana wa Yordani apalungatana na Yeriko basonteleko umusumba wa Besa uwaba mu matololo mu calo cabatama uwa mu luko lwakwa Rubeni, Ramoti mu Gileadi mu luko lwakwa Gadi, na Golani mu Bashani mu luko lwakwa Manase. Kanshi umuntu onse umwina Israeli nangufye umwinafyalo uo baleikala pamo nabo, uwaipaya umuntu mukukanaishiba, afwile afulumukila kuli iyi ine misumba yasontwa pakuti bemwipaya ku bantu abalefwaya ukulandula pa muntu wabo uo aipeye, kabili akwate ne nshita yakwiminina kukupingulwa ne cintubwingi. Elyo intungulushi sha ndupwa shakwa Levi shaile kuli shimapepo Eleasa, Yoshua mwana Nuni na ku ntungulushi sha ndupwa sha nko sha bena Israeli. Baya ku Shilo mu Kenani no kutila kuli bena, “Yawe akonkomeshe ukupitila muli Mose ukuti, ‘Muli nokutupeelako imisumba yakwikalamo, umuli ifitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyesu, nge cakaniko ca cishilano cesu.’” Kanshi abena Israeli epakupeelako abena Levi imisumba elyo ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa ukufuma mu fyakaniko fyabo ngefyo Yawe akonkomeshe. Icantanshi bacitile, bapendwile pakwishiba ifitungu bali nokupeela abena Koati, umwabelele indupwa shabo. Abena Levi abali balupwa bakwa Aroni shimapepo bapeelwe icitungu ca misumba ikumi limo na itatu, ukufumya ku nko shakwa Yuda, Simeoni na Benjamini. Lelo bonse aba lupwa lwakwa Koati abasheleko, bena bapeelwe ifitungu fya misumba ikumi limo, ukufumya ku mikowa ya nko shakwa Efulemu, Dani elyo na kuli citika wa luko lwakwa Manase. Aba lupwa lwakwa Geshoni nabo bapeelwe ifitungu fya misumba ikumi limo na itatu, ukufumya ku mikowa ya nko shakwa Isaka, Asheri, Naftali, elyo na kuli citika wa luko lwakwa Manase mu Bashani. Ku ba lupwa lwakwa Melali nabo, umwabelele indupwa shabo, bapeelwe imisumba ikumi limo na ibili ukufumya ku nko shakwa Rubeni, Gadi na Sebuloni. Kanshi ifi efyo abena Israeli bapeele ifitungu fya misumba ku bena Levi pamo pene ne fitungu fyakucemenamo ifitekwa fyabo, ngefyo Yawe akonkomeshe ukupitila muli Mose. Ukufumafye ku nko shakwa Yuda na Simeoni bapeele ifitungu fya misumba iyi mu mashina. Iyi misumba yapeelwe ku ba lupwa lwakwa Aroni, abafumine ku mikowa yakwa Koati uwa mu bena Levi, pantu ukupendula kwantanshi ebo kwawilile. Babapeele Kiriati Ariba, emukutila Hebuloni, pamo ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo mu calo ca mpili icakwa Yuda. Ariba ali e wishi wakwa Anaki. Lelo amabala ne mishi iyashingulwike umusumba, fyena fyapeelwe kuli Kalebu mwana Yefune ukuti cibe icuma cakwe. Eico kanshi aba lupwa lwakwa shimapepo Aroni nabo bapeelwe Hebuloni umusumba wakufisamamo ku muntu uo batila naipaya umubiye, pamo na Libina, Yatiri, Eshitemoa, Holoni, Debi, Aini, Yuta elyo na Beti Shemeshi, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Imisumba yali pabula ukufumya kuli ishi nko shibili. Ukufuma ku luko lwakwa Benjamini nako babapeeleko Gibeoni, Geba, Anatoti elyo na Alimoni, ukusanshako ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Kanshi imisumba yonse iya bashimapepo, aba lupwa lwakwa Aroni, yali ikumi limo na itatu, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Kabili imikowa iyasheleko iyakwa Koati iya bena Levi yapeelwe ifitungu fya misumba fyapendwilwe ukufuma ku ncende ya luko lwakwa Efulemu. Mu calo ca mpili icakwa Efulemu, bapeelwemo umusumba wa Shekemu, umusumba wakufisamamo ku muntu uo batila naipaya umubiye, elyo na Gesa, Kibisaimu na Beti Horoni, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Kabili ukufuma ku luko lwakwa Dani bapeelwe Eliteke, Gibetoni, Aiyaloni na Gati Rimoni pamo ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Ukufuma kuli citika wa luko lwakwa Manase bapeelwe Tanaki na Gati Rimoni, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ibili. Kanshi yonse imisumba iyi ikumi limo ne fitungu fyonse ifyakucemenamo ifitekwa fyabo yalipeelwe ku mikowa iyasheleko iyakwa Koati. Kabili imikowa ya bena Levi abakwa Geshoni nabo bapeelwe ukufuma kuli citika wa luko lwakwa Manase, Golani mu Bashani, umusumba wakufisamamo ku muntu uo batila naipaya umubiye, na Beshitera, pamo pene ne fitungu fyonse ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ibili. Ukufuma ku luko lwakwa Isaka nako bapeelweko Kishoni, Dabelati, Yamuti na Eni Ganimu, pamo pene ne fitungu fyonse ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Ukufuma ku luko lwakwa Asheri nako bapeelweko Mishali, Abidoni, Helikati na Rehobi, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Ukufuma ku luko lwakwa Naftali nako bapeelweko Kedeshi wa ku Galile, umusumba wakufisamamo ku muntu uo batila naipaya umubiye, Hamoti Dori elyo na Katani, pamo pene ne fitungu fyonse ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali itatu. Kanshi imisumba yonse iya mikowa yakwa Geshoni yali ikumi limo na itatu, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Kabili imikowa ya bena Melali iyasheleko ku bena Levi nayo yapeelwe ukufuma ku luko lwakwa Sebuloni imisumba ya Yokineamu, Kata, Dimuna elyo Naalali, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Ukufuma ku luko lwakwa Rubeni, nako bapeelweko imisumba ya Besa, Yahasi, Kedemoti na Mefati, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali ine. Ukufuma ku luko lwakwa Gadi, nako bapeelweko Ramoti mu Gileadi, umusumba wakufisamamo ku muntu uo batila naipaya umubiye, Manaimu, Heshiboni na Yaseri, pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Iyi misumba yali yonse pamo ine. Yonse imisumba iyapeelwe ku mikowa yakwa Melali abasheleko ku bena Levi yali imisumba ikumi limo na ibili. Eico kanshi, imisumba ya bena Levi iyali mu calo ca bena Israeli yali yonse pamo amakumi yane na cine konse konse (48), pamo pene ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo. Cila musumba waliikwatile incende iyashinguluka iyakucemenamo ifitekwa. Kanshi ifi fine efyo cali ku misumba iyi yonse. Efyo Yawe apeele icalo conse ku bena Israeli, ico alapile ukupeela kuli bashibo, kabili nabo balibuulile ici calo no kulaikalamo. Kabili Yawe alekele ukuti baletuusha mu nshilafye shonse, pamo ngefyo alapile kuli bashibo. Takwatalile akuba umuntu nangu umo uwa mu balwani babo uwakubemina, pantu Yawe alipeele bonse abalwani babo mu minwe yabo. Pa fintu fyonse ifisuma ifyo Yawe alaile aba ŋanda yakwa Israeli tapashele nangu cimo icishafikilishiwe. Fyonse fyalifikilishiwe. Elyo Yoshua aitile abena Rubeni, abena Gadi elyo na citika wa luko lwakwa Manase, no kubeba ati, “Imwe namubomba bwino fyonse ifyo Mose umubomfi wakwa Yawe amukonkomeshe, kabili mwalinakila ine muli fyonse ifyo namukonkomeshe ukucita. Pa nshita iyitali nganshi, ukufika na pa kalelo line, tamwatala amulekelesha bamunyinenwe, lelo imwe mwalebombafye imilimo Yawe, Lesa wenu, apeele kuli imwe. Nomba Yawe, Lesa wenu, napeela bamunyinenwe ukutuusha pamo ngefyo alaile. Eico nomba bweleleni kumwenu mu calo ico Mose umubomfi wakwa Yawe amupeele kwishilya lya mumana wa Yordani. Lelo mube abakusunga ifipope na mafunde Mose umubomfi wakwa Yawe amupeele. Muletemwa Yawe Lesa wenu no kwenda mu nshila yakwe lyonse, no kulabeela ifipope fyakwe no kwikatisha ukumubombela no mutima wenu onse no mweo wenu onse.” Elyo Yoshua abapaalile no kubeba ukuti baleya, awe nabo baile na kumwabo. Kabili kuli citika wa luko lwakwa Manase, Mose apeele icalo cabo mu Bashani, elyo kuli citika ubiye Yoshua apeele icalo icabela ku masamba ya mumana wa Yordani muli bamunyina. Ilyo Yoshua abebele ukuti baleya, alibapaalile nokutila kuli bena, “Imwe bwelelenimo kumwenu ne fyuma ifingi nganshi, ifitekwa fya mikuni ya ŋombe, silifa, golide, umukuba, ifyela ifyamutengo elyo ne mitumba ya nsalu iyingi nganshi, elyo mwakanyeko bamunyinenwe ifintu fyonse ifyo mwatapile ku balwani benu.” Awe abena Rubeni, abena Gadi elyo na citika wa luko lwakwa Manase bashile abena Israeli banabo ku Shilo mu calo ca Kenani no kubwelelamo ku Gileadi, ku calo cabo ico banonkele ukulingana nefyo Yawe akonkomeshe ukupitila muli Mose. Ilyo bafikile ku Geliloti mupepi no mumana wa Yordani mu calo ca Kenani, abena Rubeni, abena Gadi na citika wa luko lwakwa Manase bakuulile ubulambo ubukulu nganshi mu lulamba lwa mumana wa Yordani. Nomba ilyo abena Israeli baumfwile ukuti, abena Rubeni, abena Gadi na citika wa luko lwakwa Manase nabakuula ubulambo mu mupaka wa calo ca Kenani ku Gililoti mupepi no mumana wa Yordani, ku lubali lwa bena Israeli banabo, lyonse ibumba lya bena Israeli lyalongene ku Shilo pakuti baye mukubalwisha. Elintu abena Israeli batumine Fineasi mwana Eleasa, shimapepo, ku calo ca Gileadi ku bena Rubeni, ku bena Gadi elyo na kuli citika wa luko lwakwa Manase. Batumine pamo ne ntungulushi ikumi limo, intungulushi imo imo ukufuma mu ba nko sha bena Israeli. Awe ilyo baile ku Gileadi ku bena Rubeni, ku bena Gadi elyo na kuli citika wa luko lwakwa Manase, batile kuli bena, “Lonse ulukuta lwakwa Yawe nalututuma mukumweba ukuti, ‘Bushe imwe, ubu busangu bwakusangukila Lesa wakwa Israeli bwalola mwi? Bushe kuti mwabwelela shani kunuma ukufuma kuli Yawe no kuikuulila mwe bene ubulambo bwakusangukila Lesa ilelo? Bushe ububifi twabifishe ku Peori ubo tatulaisangululako ukufika no bwa lelo, tebukulu? Nelyo kwaliponene icikuko pa lukuta lwakwa Yawe, bushe na imwe ilelo muletaluka kukukonka Yawe? Nga mwasangukila Yawe ilelo, mailo ubukali bwakwe buli nokuba pa lukuta lonse ulwa bena Israeli. Nga cakutila icalo mwakwata cintu cakowela, isenifye tuleikala nenu bonse pamo mu calo umwaba Itenti lyakwa Yawe. Lelo tamufwile ukusangukila Yawe nangu nifwe bene, mukuikuulila ubulambo, ukucila pa bulambo bwakwa Yawe, Lesa wesu. Ilyo Akani mwana Sera akeene ukubeela icipope cakwa Yawe, acitile ifishifwaya Yawe ilyo aibile ifyapeelwe kukonaulwa, bushe ubukali bwakwa Yawe tabwaishilefye pa lukuta lonse ulwa bena Israeli? Talifye eka uwafwile pa bubifi bwakwe iyoo.’” Elyo abena Rubeni, abena Gadi na citika wa luko lwakwa Manase bayaswike no kweba intungulushi sha nko shakwa Israeli abati, “Uwamakafye, Lesa, Yawe! Uwamakafye, Lesa, Yawe! Alishiba! Kabili na Israeli wine lekeni eshibe! Nga cakutifye twacitile ifi mukusangukila Yawe, nangu mukukanabeela Yawe, awe mwishapofye nangu umo, tulofyeni bonse ilelo line. Nga cakutila twaikuulila ubu bulambo mukufuma ku cinso cakwa Yawe no kulatuula umutuulo wa cakoca nangu mituulo ya cabunga, nangu umutuulo wakwampana, nangu umutuulo wamutende, natukande. Iyo, ifwe twakuulile ubulambo mukutiina ukuti bushiku bumo indupwa shenu bali nokwipusha indupwa shesu ukuti, ‘Bushe lubali nshi mwakweteko kuli Yawe, Lesa wa bena Israeli? Yawe apanga umumana wa Yordani, ukuba umupaka pakati kesu elyo na imwe, imwe mwe bena Rubeni na bena Gadi! Ala imwe tamukwete icakaniko muli Yawe.’ Eico indupwa shenu imwe kuti shaisa lenga indupwa shesu ukuleka ukukwata akatiina kuli Yawe. Kanshi ici cine, ecalengele twasosele ukuti, ‘Natuipekanye, natukuule ubulambo.’ Ubu bulambo tabwali bwafye lambo lya cakoca, nangu amalambo yambi iyoo. Lelo ku lubali lumbi kuti twatila, ici cili nokuba e kambone wa pakati kesu na imwe, elyo ne nkulo ishili nokulatukonkapo. Nokuti ifwe tuli nokulapepafye Yawe mwi Tenti lyakwe na malambo ya cakoca, amalambo yambi elyo no mutuulo wakwampana. Elyo lyena kuntanshi indupwa shenu tashakabe ishakusosa ku ndupwa shesu ukuti, ‘Imwe tamukwete icakaniko kuli Yawe.’ Eico twatile, ‘Nga cakuti baisa sosa ifi kuli ifwe, nangufye ku ndupwa shesu ishikatukonkapo, tuli nokubasuka ukutila, “Moneni ici cikulwa ca bulambo bwakwa Yawe, ico bashifwe bakuulile, teca mutuulo wa cakoca nangu amalambo, lelo nga cikambone pakati kesu elyo na imwe.” ’ Cakutali nganshi ukufuma kuli ifwe ukusangukila Yawe no kubwelela inuma mu bushiku bwa lelo mukukuula ubulambo bwa malambo ya cakoca, imituulo ya cabunga elyo na malambo yambi, ukucila pa bulambo bwakwa Yawe Lesa wesu, ubwaba mu cifulo camushilo mwi Tenti lyakwe.” Nomba ilyo Fineasi shimapepo na bacilolo ba lukuta lwa bena Israeli abali e ntungulushi mu mikowa ya bena Israeli baumfwile ifyo abena Rubeni, abena Gadi elyo na citika wa luko lwakwa Manase basosele, awe balitemenwe. Kabili Fineasi mwana Eleasa, shimapepo, atile ku bena Rubeni, ku bena Gadi na ku bena Manase, “Ilelo twaishiba ukuti Yawe ali pakati kesu, pantu imwe tamwasangukila Yawe mu micitile yenu. Moneni nomba namupususha abena Israeli ku bukali bwakwa Yawe.” Elyo Fineasi mwana Eleasa shimapepo pamo ne ntungulushi babwelele ku Kenani ukufuma uko baile kukumona abena Rubeni na bena Gadi ku Gileadi no kuya fisha akasebo ku bena Israeli. Awe balitemenwe nganshi pakumfwa aka akasebo, kabili batashishe Lesa. Takwali kulandapo nakabili pa mulandu wa kubalwisha no kupoka icalo ico abena Rubeni na bena Gadi baleikalamo. Elyo abena Rubeni na bena Gadi bapeele ishina lya bulambo bakuulile abati, “Ni Bukambone pakati kesu ukuti Yawe e Lesa wine.” Palipitile inshita iyitali apo Yawe apeelele abena Israeli ukutuusha ukufuma ku balwani babo bonse ababashingulwike. Yoshua pali iyi nshita ninshi nakota, ne myaka yalisenselele nganshi. Elyo Yoshua alonganike abena Israeli bonse, abakalamba pamo ne ntungulushi shabo, bakapingula wa milandu babo elyo na bashimucindikwa, no kubeba ati, “Ine ninkota kabili ninsenselela nganshi mu myaka. Imwe mwe bene mwaliimwena na menso yenu ifintu fyonse ifyo Yawe, Lesa wenu, acita ku mishobo iyi yonse pa mulandu wenu. Ala ni Yawe, Lesa wenu, e walemulwilako. Ibukisheni ukuti nimwakanya ifyalo ifi ifisheleko nge cakaniko ca cishilano ca nko shenu, pamo ne mishobo yonse intu nacimfishe ukufumafye ku mumana wa Yordani ukufika kuli Bemba Mukulu uwabela ukuwila akasuba. Ala Yawe, Lesa wenu umwine ali nokubafulumuna ukufuma kuli imwe. Lesa ali nokubatalusha ku cinso cenu, epakuti mukapoke icalo cabo, pamo ngefyo Yawe Lesa wenu amulaile. Kanshi mube abakosa nganshi. Mube abasakamana nganshi ukubeela fyonse ifyalembwa mu citabo ca mafunde yakwa Mose, ukwabula ukwalukila lubali lwa ku kulyo nangu lwa ku kuso. Tecakwesha ukulaampana neyi mishobo iyo mwashala nayo pakati kenu. Tecakwesha nangufye panono ukulalumbula amashina ya milungu yabo, nangufye ilyo mulelapa. Tamufwile ukulaibombela, nangufye ukulaifukamina. Lelo mufwilefye ukushangila kuli Yawe Lesa wenu, pamo ngefyo mwaba na nombaline. Pantu Yawe alifulumuna ku ntanshi yenu imishobo iyikalamba nganshi kabili iyamaka, ukufika nobwa lelo takwatala akuba nelyo umo uwamwansha. Umo pali imwe kuti alwisha abalwani ikana limo, pantu Yawe Lesa wenu eumulwishishako, pamo ngefyo alaile. Eico kanshi mufwilefye ukusakamana nganshi ukutemwa Yawe Lesa wenu. Lelo nga mwayalukila kumbi no kwampana na aba bantu abashala kuli iyi mishobo, nangu ukulaupana nabo, awe mulingile ukwishiba bwino ukuti Yawe, Lesa wenu, takatale afulumuna iyi mishobo kuntanshi yenu. Na mukukanacita ifyo, iyi mishobo ili nokuba inkose kabili ifiteyo fyenu, amembya yakumulopawilako mu numa shenu, kabili imyunga ya mu menso yenu, mpakafye mukasuke mukalobe ukufuma muli ici calo icisuma, ico Yawe Lesa wenu amupeela. “Nomba ine ndi mupepi no kuya mu nshila iyiyamo aba pano isonde bonse. Imwe namwishiba bwino mu mitima yenu kabili na mu bumi bwenu ukuti tapali nangufye cimo pa fintu ifisuma fyalaile Yawe, Lesa wenu, ifyo apeele kuli imwe icishafikilishiwa. Ubulayo bonsefye bwalifikilishiwe. Tapaba nangu cimo icafilikwa. Pamo ngefyo ifisuma fyonse Yawe Lesa wenu alaile fyaba ifyacine, efyo Yawe ali nokuleta pali imwe ububifi ubo amusokeleko, mpaka mukalobe bonse ukufuma muli ici calo icisuma apeela kuli imwe. Naco nga mwaonaula icipangano cakwa Yawe, Lesa wenu, ico amukonkomeshe ukusunga, no kuya mukubombela imilungu imbi no kulaifukamina, lyena ubukali bwakwa Yawe buli nokumoca, kabili mukalobafye bwangu bwangu ukufuma mu calo ici icisuma ico amupeela.” Elyo Yoshua alongenye inko shonse isha bena Israeli ku Shekemu. Aitile abakalamba, intungulushi, bakapingula ba mulandu elyo na bacilolo ba bena Israeli no kwisa ituula abene ku cinso cakwa Lesa. Awe Yoshua aeba abantu bonse ati, “Ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli, asosa ati, ‘Ukufumafye kale na kale, ifikolwe fyenu, ukubikakofye na Tera wishi wakwa Abrahamu na Naho, baikele kwishilya lya mumana wa Yufurate, kabili fyalepepa imilungu imbi. Lelo ine nabuulile shinwe Abrahamu, namufumya kwishilya lya mumana wa Yufurate no kumutungulula monse mu calo ca Kenani no kumupeela ulupwa ulwingi. Namupeela no mwana Isaki, na Isaki nao namupeele abana bakwe Yakobo na Esau. Kabili napeele Esau icalo ca mpili ica Seiri, lelo Yakobo wena na bana baume bakwe baile ku calo ca Egupto. Elyo natumine Mose na Aroni no kucusha abena Egupto ku finkunka ifyo nacitile mulya, na panuma nalimufumishemo. Ilyo nafumishe ifikolwe fyenu mu Egupto, mwaishile kuli bemba. Abena Egupto basupile abafyashi benu na maceleta yabo, pamo na bali pali bakabalwe no kuya bafisha kuli Bemba Wakashika. Nabo bakuutile kuli Yawe pakuti abafwe, Yawe abikile imfifi pakati kenu elyo na bena Egupto. Elyo aletele amenshi pali bene no kubebisha. Kabili imwe mwaliimwenene na menso yenu ifyo nacitile ku bena Egupto. Na imwe mwaikele mu matololo pa nshita ikalamba. “‘Ine namuletele ku calo ca bena Amoli abaikele ku kabanga ka mumana wa Yordani. Bena balemulwisha, lelo ine nabapeele mu maboko yenu. Nalibonawile pakubapeela kuli imwe, elyo na imwe mwabuula ifyuma pamo ne calo cabo. Ilyo Balaki mwana Sipo, imfumu ya mu calo ca Moabu, atendeke ukulaiteyanya palwa kulwisha abena Israeli, atumine amashiwi kuli Balamu mwana Beori pakuti ese amulapishe. Lelo ine nshaumfwile kuli Balamu, nao epakumupaala, na ine namupokolola na ku maboko yakwe. Elyo mwayabwike umumana wa Yordani no kufika ku Yeriko. Abekashi ba mu musumba wa Yeriko balimulwishishe, pamo nge fyacitile abena Amoli, abena Perisi, abena Kenani, abena Hiti, abena Girigashi, abena Hifi na bena Yebusi, lelo nalyo line nabapeele mu maboko yenu. Nine natumine amalonda kukumutangilila, ayafulumwine imfumu shibili isha bena Amoli. Tamwailwishishe mwe bene ku lupanga lwenu nangu buta. Eico ine, nalimupeele icalo ico mushaculile pamo pene ne misumba iyo mushaikuulile. Kabili emo mwikala no kulalya ifisabo fya myangashi, ne fya miolifa, ifyo mushalimbile.’” “Eico nomba beeleni Yawe akatiina no kumubombela umupwilapo na muli bucishinka bwenu. Fumyeni amano ku milungu, iyo ifikolwe fyenu fyalepepa ilyo fyali kwishilya lya mumana wa Yordani na mu Egupto mwine. Imwe mwambe ukulabombela Yawe. Lelo ngo kubombela Yawe camoneka ukukosa kuli imwe, kanshi saleni mwe bene buno bwine ubushiku untu muli nokulabombela, nampo nga milungu ya fikolwe fyenu iyo fyabombele ilyo fyali kwishilya lya mumana wa Yordani nangu imilungu ya bena Amoli, abo nomba imwe muleikala mu calo cabo. Lelo ine na ba mu ŋanda yandi, tulifye nokulabombela Yawe.” Elyo abantu nabo bayaswike abati, “Awe, ifyo tefyo! Tatwakatale atusuula Yawe no kubombela imilungu imbi, nakalya! Pantu ni Yawe Lesa wesu umwine ewatufumishe pamo ne fikolwe fyesu mu calo ca Egupto, mu calo ca busha, kabili ewacitile ne fishibilo ifikulu nganshi ifyo twaimwenene na menso yesu. Ni Yawe ewaletucingilila pa lwendo lwesu lonse na mu mishobo yonse intu twalepitamo mu lwendo lwesu. Kabili Yawe afulumwine yonse imishobo kuntanshi yesu, ukusanshakofye na bena Amoli, abali abene ba calo. Eico na ifwe bene tulifye nokulabombela Yawe, pantu ena e Lesa wesu.” Elyo Yoshua aeba abantu ati, “Imwe mukafilwa ukubombela Yawe, pantu ena ni Lesa wamushilo. Ni Lesa wabufuba. Wena takamubelele uluse nga mwamusangukila no kulacita ububifi. Kanshi imwe nga mwasuula kuli Yawe no kwamba ukubombela imilungu imbi, Yawe ali nokumubwesesha ifinkunka kabili eikaba e mpela yenu, nangu kunuma uku ali umusuma kuli imwe.” Nomba abantu nabo epakweba Yoshua abati, “Awe! Ifwe twakulabombelafye Yawe.” Elyo Yoshua nao atile, “Nimwe mwe bene mwaibela bukambone ukuti namusala ukulabombela Yawe.” Nabo bamwasuka abati, “Ee tuli bakambone fwe bene.” Elyo Yoshua abeba ati, “Kanshi nomba poseni ukutali imilungu imbi iyo mwaba nayo no kwimya imitima yenu kuli Yawe, Lesa wakwa Israeli.” Nabo abantu batile kuli Yoshua, “Ifwe tuli nokulabombelafye Yawe, Lesa wesu, kabili twakulamubeela.” Na pa bushiku bwine bulya Yoshua acitile icipangano na bantu, kabili kulya kwine ku Shekemu apeele kuli bena ifipope elyo na mafunde. Elyo Yoshua alembele aya mashiwi mu citabo ca mafunde yakwa Lesa. Epakubuula icilibwe icikulu nganshi acimika mwisamba lya cimuti ca oki, mupepi ne cifulo camushilo icakwa Yawe. Elyo Yoshua aebele abantu bonse ati, “Moneni! Ili ilibwe lili nokuba e kambone pakati kesu. Pantu ili libwe, nalyumfwa amashiwi yonsefye ayo Yawe asosele kuli ifwe. Lili nokuba likambone pakati kenu pakuti tamufumine kuli Lesa wenu.” Elyo Yoshua aeba abantu ukuya, cila muntu ku calo cakwe icacishilano. Panuma ya ifi fintu, Yoshua mwana Nuni, umubomfi wakwa Yawe, alifwile ilyo ali ne myaka umwanda umo ne kumi limo. Elyo bamushiikile na mu calo cakwe icacishilano, ku Timunati Sera mu calo ca mpili shakwa Efulemu, ku kapinda ka ku kuso ka lupili lwa Gashi. Abena Israeli babombele Yawe mu nshiku shonse ishakwa Yoshua, ne nshiku shonse isho intungulushi ishashele panuma ya mfwa yakwe shaikele pa calo, kabili ishaishibe bwino ifyo Yawe acitile abena Israeli. Nomba amafupa yakwa Yosefu, ayo abena Israeli bafumishe ku Egupto, bayashiikile ku Shekemu mu mpanga iyo Yakobo ashitile ukulingana ne ndalama umwanda umo isha silifa, ukufuma kuli bamwana Hamori, wishi wakwa Shekemu. Ici nomba cali e cakaniko ca cishilano ca lupwa lwakwa Yosefu. Kabili Eleasa mwana Aroni nao alifwile no kuya mushiika ku Gibea, ku musumba uwapeelwe ku mwana wakwe Fineasi, mu calo ca mpili cakwa Efulemu. Panuma ya mfwa yakwa Yoshua, abena Israeli baipwishe Yawe abati, “Bushe ni bani abali nokubalilapo ukuya lwisha abena Kenani.” Elyo Yawe ayaswike ati, “Bena Yuda ebalabalilapo. Pantu Ine nimpeela icalo mu maboko yabo.” Elyo abena Yuda baeba abena Simeoni bamunyinabo abati, “Natuleya bonse mu calo twapeelwa no kuya lwisha abena Kenani. Elyo panuma na ifwe tukamwafwako ukuya lwisha mu calo cenu ico mwapeelwa.” Awe abena Simeoni epakuya nabo. Ilyo abena Yuda baile mukulwa, Yawe apeele mu minwe yabo abena Kenani na bena Perisi, kabili baipeye abantu ukulingana ne mpendwa amakana ikumi limo (10,000) ku Beseki. Ni uku kwine ku Beseki eko basangile imfumu Adoni Beseki nao bamulwisha, elyo bacimfya na bena Kenani na bena Perisi. Lelo Adoni Beseki wena alifulumwike, nomba balimukonkele no kuya mwikata, elyo bamuputaula ifikumo pamo pene ne fikondo. Elyo Adoni Beseki atile, “Bakateeka amakumi cine lubali (70), abaali ne fikumo fyabo elyo ne fikondo fyabo ifikulu ifyaputulwako, ebaletola ifyakulya mwisamba lye tebulo lyandi. Nomba cakupapa pafyo Lesa nao ancita, pantu abwesesha kuli ine ifyo nacitile kuli bena.” Awe balimusendele no kumutwala ku Yerusalemu, no kufwa eko aile fwila. Kabili abena Yuda balwishishe umusumba wa Yerusalemu no kuupoka. Baipeye abantu ku lupanga, basha baoca no musumba. Panuma ya ifyo, abena Yuda baile kabili mukulwisha abena Kenani abaleikala mu calo ca mpili, ku matololo ya Negebu na bali mwishika lya mpili. Kabili batwalilile mu bulwi bwabo ku bena Kenani abaleikala mu musumba wa Hebuloni, uyu musumba kale waleitwa ati, “Kiriati Aba,” no kucimfya imfumu Sheshai na bantu baiko, imfumu Aimani na bantu baiko elyo ne mfumu Talimai na bantu baiko. Ukufuma kulya, batwalilile mukulwisha abekashi ba mu Debi, uyu musumba kale waleitwa ukuti, “Kiriati Sefe.” Elyo Kalebu atile, “Ine ndi nokupeela umuntu onse uuli nokucimfya Kiriati Sefe ukuti eo akope umwana wandi umwanakashi Akisa.” Awe Otinieli mwana Kenasi, umwaice wakwa Kalebu, ewacimfishe. Elyo na Kalebu abuulile umwana wakwe umwanakashi Akisa no kumupeela aba umukashi wakwe. Ilyo Akisa akuukile ku mulume wakwe, Otinieli aile mupamfya ukuti aye alombeko ibala kuli Kalebu wishi. Cilya Akisa aikila pali punda, wishi Kalebu amwipusha ati, “Bushe cinshi ulefwaya nkucitile?” Nao ayaswike ati, “Tata ndefwaya mumpeeleko icilambu cimo icikankala. Apo ni mu matololo ya Negebu mwampeela impanga, mpeeleniko no tumfukumfuku twa menshi.” Elintu Kalebu wishi amupeeleko utumfukumfuku twa pa mulu wa lupili elyo no twa mwishika lya lupili. Balupwa bakwa shifyala wakwa Mose, umwina Keni, bafumine mu musumba wa Tuncindu pamo na bantu bakwa Yuda no kuya ikala na bantu ba mu matololo yakwa Yuda aya mu Negebu mupepi na Aradi. Elyo abena Yuda na bena Simeoni bamunyinabo baile bonse no kuya sansa abena Kenani abaleikala mu Sefati, baonaula no musumba onsefye. Elyo bainike noyu musumba abati ni Homa. Abena Yuda kabili bapokolwele ne misumba itatu, Gasa, Ashikeloni elyo na Ekironi, ukubikapo ne fyalo fya cila musumba. Awe Yawe alyafwilishe abena Yuda kabili balicimfishe no kupokolola icalo ca ku mpili. Lelo balifililwe ukufulumuna abantu abaikala mu mawanga pa mulandu wa maceleta ayo bakwete yali aya fyela. Pamo ngefyo Mose alaile, Hebuloni yapeelwe kuli Kalebu, elyo nao afulumunamo bamwana Anaki batatu. Abena Benjamini balifililwe ukutamfya abena Yebusi abaleikala mu Yerusalemu, eico ukufika na lelo line abena Yebusi bacili baleikala pamo na bena Benjamini. Nomba aba ŋanda yakwa Yosefu baile sansa umusumba wa Betele, kabili Yawe alibafwilisheko. Aba mu ŋanda yakwa Yosefu batumine inengu ku Betele, uyu musumba kale waleitwa ukuti Lusi. Ilyo inengu shamwene umuntu umo alefuma mu musumba, shamweba ashiti, “Tulangeko ifyo twingengila mu musumba, elyo na ifwe tuli nokulanga uluse kuli iwe.” Nao epakubalangilila bwino ifyakwingila. Elyo baipeye abantu bonse mu musumba ku lupanga, no kushamofye uyu wine muntu pamo no lupwa lwakwe lonse. Awe uyu muntu aile na ku calo ca bena Hiti, uko aile kuula umusumba no kuwinika ati ni Lusi. Kabili ifi fine efyo ucili uleitwa na lelo line. Kabili abena Manase balifililwe ukufulumuna abena Beti Shani, nangu abena Tanaki, nangu abena Dori, nangu abena Ibileamu nangu abena Megido, pamo pene ne mishi iyabashingulwike. Pantu abena Kenani bakoselepofye ukulaikala muli cilya calo. Lelo ilyo abena Israeli bakosele, batitikishe abena Kenani ukulabomba imilimo ya mulaasa, lelo ukubatamfya tababatamfishe iyoo. Nangufye abena Kenani abaleikala mu musumba wa Gesa, abena Efulemu tababafulumwinemo muli uyu musumba, lelo batwalililefye ukwikala nabo. Nangu na bena Sebuloni bene tabafulumwine abena Kenani abaleikala mu Kitiloni, nangu mu Naaloli, abo abashele pakati kabo, lelo babapeelefye umulimo wakubomba umulaasa. Abena Asheri nabo tabafulumwinemo abaleikala mu Ako, nangu aba mu Sidoni, nangu mu Alabu, nangu mu Akisibu, nangu mu Eliba, nangu mu Afeki kabili nangu mu Reobu. Na pa mulandu wa ici abena Asheri baikele pamo na bena Kenani, abali abakaya ba calo. Abena Naftali nabo bene tabafulumwine abo bonse abaleikala mu Beti Shemeshi nangu mu Beti Anati, lelo baikele pamo na bena Kenani abali abakaya ba calo. Nomba bonse abaleikala mu Beti Shemeshi na mu Beti Anati, bena babapatikishe ukulabomba umulaasa kuli bena. Kabili abena Amoli batamfishe abena Dani ku calo ca mpili no kubalesha ukulaisa ku mawanga. Awe abena Amoli bena bakonkenyepofye ukulaikala mu fyalo fya mpili ifya Heresi, Aiyaloni na Shalibimu. Lelo ilyo aba ŋanda yakwa Yosefu baishile kwatisha amaka, babapatikisha no kulabomba umulaasa kuli bena. Umupaka wa bena Amoli watulile pa mupokapoka wa Akarabimu, ukuya fika ku Sela elyo no kucilapo. Nomba malaika wakwa Yawe afumine ku Giligali aya ku Bokimu no kuya landa ati, “Ine, nine namufumishe mu calo ca Egupto no kumuleta ku calo ico nalaile ukupeela kuli bashinwe. Kabili natile, ‘Nshakatale mfumyapo icipangano candi ico napangene nenu. Kabili na imwe bene, tecakwesha ukucita icipangano na bantu ba muli ici calo. Mukabongolole ifibumbili fya malambo fyabo.’ Lelo imwe mwalifilwa ukubaka amafunde yandi. Nomba moneni ico mwacita! Eico nomba namweba ukuti, ‘Ine nshakafulumune iyi mitundu ku ntanshi yenu. Iyi mitundu ikaba imyunga iyikalamulasa mu mbalifye shonse, kabili imilungu yabo nayo eikaba iciteyo kuli imwe.’” Ilyo malaika wakwa Yawe apwile ukulanda ifi fyonse ku bena Israeli bonse, awe abantu baikatishe amashiwi balalila. Kabili bainike apa pa cifulo ati, “Bokimu”. Kabili apa pene epo batuulile kuli Yawe amalambo. Panuma ilyo Yoshua asalangenye abantu, abena Israeli bonse baile mukubuula impanga shabo ishapeelwe ukuba icakaniko ca cishilano cabo. Awe abantu babombele Yawe mu nshiku sha bumi bwakwa Yoshua, na mu nshiku sha bakalamba abatwalilile ukubomba panuma ya mfwa yakwe. Pantu aba bakalamba bena baliimwenene na menso yabo ifintu fyonse ifikalamba nganshi ifyo Yawe acitile ku bena Israeli. Yoshua mwana Nuni, umubomfi wakwa Yawe, afwile ilyo ali ne myaka umwanda umo elyo ne kumi limo (110). Kabili bamushiikile mu calo cakwe icacishilano ku Timinati Heresi, mu calo ca mpili shakwa Efulemu, ku kapinda ka ku kuso ka lupili lwa Gashi. Ilyo aba nkulo ilya bonse bapwile ukufwa, baya no kwalala ifikolwe fyabo, imbi inkulo iyakonkelepo yena tayaishibe Yawe nangu ifyo acitiile abena Israeli. Elyo abena Israeli bayambile ukulacita ifyabubifi ku cinso cakwa Yawe no kwamba ukulabombela imilungu ba Baali. Basuulile Yawe, Lesa wa bashibo, uwabafumishe mu calo ca Egupto. Batendeka no kulakonkelela imilungu imbi iyo abantu abaleikala mumbali balepepa. Abena Israeli balengele Yawe ukukalipa. Bacitile imisuula kuli Yawe no kwamba ukubombela imilungu ba Baali elyo ne milungu iyanakashi ba Ashitaroti. Eico Yawe afulilwe abena Israeli icalengele nokuti abapeele mu minwe ya balwani babo, ababatapile ifyuma fyabo. Kabili Yawe abaposele na mu minwe ya balwani babo mu nshilafye shonse, balafilwa no kulabacimfya. Eico ilyo lyonse baya ku bulwi, ukuboko kwakwa Yawe takwalebacingililako nakalya pakuti bengaba abakucimfya, ukulingana nga filya fine Yawe abasokele no kulapa kuli bena. Kanshi abena Israeli bali mu bulanda ubukulu nganshi. Elintu Yawe abemishe abapingushi, abayambile ukubapokololako ukufuma mu maboko ya baletapa ifyuma fyabo. Lelo nalyo line, balifililwe ukumfwa ku bapingushi babo, bena batwalililefye ukulacita bucilende bwabo ku milungu imbi no kulaipepa. Bena bafumine bwangu bwangu ku mbela ya fikolwe fyabo ifyalekonka amafunde yakwa Yawe. Balifililwe no kukonka mu mbela yafiko. Pantu ilyo lyonsefye Yawe aimishe abapingushi mukubafwa, ena aleba na ulya umupingushi. Kabili Yawe alebapususha ukufuma mu maboko ya balwani babo, ilyo lyonse umupingushi ali umumi pano calo. Pantu Yawe alebalangulukilako ilyo lyonse bali no bulanda kuli abo abalebacusha no kubatitikisha. Nomba icalecitika, umupingushi uwalebatungulula nga afwa, abantu balebwelela ku misango iyabipisha ukucila na pa misango bashibo bacitileko iyakukonka imilungu imbi imbi, mukuibombela no kuipepa. Balefilililwafye ukuleka imicitile ya bubifi bwabo nangu imibeele imbi iyakumalala. Eico kanshi ubukali bwakwa Yawe bwacilileko nganshi ku bena Israeli kabili asosa no kutila, “Pantu aba bantu nabafilwa ukubaka icipangano ico nacitile kuli bashibo kabili nabaleka ukumfwa kuli ine, ine nshakatale mfulumuna ku ntanshi yabo umushobo nangufye umo untu Yoshua ashile ilyo talafwa. Ine ndi nokubomfya aba bantu kukwesha abena Israeli no kumona nga cakutila bali nokukonka inshila yakwa Yawe no kwendamo ngefyo bashibo bacitile.” Eico Yawe nao alekele neyi mishobo ikale. Tabatamfishemo pali ilya ine nshita mukubapeela mu maboko yakwa Yoshua iyoo. Iyi e mishobo Yawe ashile iyakweseshako bonse abena Israeli abo abashabalile abalwako inkondo mu calo ca Kenani. Yawe acitile ifi pakusambilisha indupwa sha bena Israeli ishishaishibe ifyakulwa inkondo. Neyi imishobo yali ni bakateeka basano bonse aba bena Filisiti, bonse abena Kenani, abena Sidoni na bena Hifi abaleikala ku mpili sha ku Lebanoni ukufuma ku lupili lwa Baali Hemoni ukufika ku Lebo Hamati. Aba bonse babashile mukwesha abena Israeli pakumona nga cakuti kuti banakila ifipope fyakwa Yawe ifyo akonkomeshe kuli bashibo, ukupitila muli Mose. Kanshi abena Israeli baleikala pakati ka bena Kenani, abena Hiti, abena Amoli, abena Perisi, abena Hifi elyo na bena Yebusi. Baleupa abana banakashi ba iyi mitundu kabili no kuufya abana babo abanakashi ku bana abaume ba iyi mitundu, kabili balapepa ne milungu yabo. Abena Israeli bacitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe no kulaba kuli Yawe Lesa wabo, no kulabombela utulubi tu Baali na tu Ashera. Ecalengele ubukali bwakwa Yawe ukwisa pa bena Israeli, icakuti abaposa na mu maboko yakwa Kushani Rishataimu imfumu ya mu Aramu Naraimu, uko bateekelwe ubusha pa myaka cine konse konse. Lelo ilyo abena Israeli balilile kuli Yawe, nao abemishe uwakubalubula, Otinieli, mwana Kenasi umwaice wakwa Kalebu, uyo uwabalubwile. Umupashi wakwa Yawe waishile pali ena elyo nao atendeka no kulapingula pa bena Israeli. Aile na ku nkondo, kabili Yawe apeele Kushani Rishataimu imfumu ya mu Aramu mu maboko yakwa Otinieli, uyo uwamucimfishe. Kanshi icalo conse caikele mu cibote pa myaka amakumi yane mpaka ilyo Otinieli mwana Kenasi afwile. Kabili abena Israeli balibwekeshepo ukucita ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, na pa mulandu wa ifi fintu bacitile, Yawe abapeele mu maboko ya mfumu Egiloni, uwa mu Moabu. Egiloni bauminkene pamo na bena Amoli elyo na bena Amaleki, baya lwisha no kucimfya abena Israeli, kabili bapokolwele no musumba wa Tuncindu. Abena Israeli bateekelwe ubusha ku mfumu Egiloni iya mu Moabu pa myaka ikumi limo na cine konse konse (18). Lelo ilyo abena Israeli balilile kuli Yawe, nao abemishe uwakubalubula, Ehudi, uyo uwalebomfya ukuboko kwa ku kuso, mwana Gera umwina Benjamini. Uyu wine eo abena Israeli batumine ukubatwalila umusonko ku mfumu ya bena Moabu. Nomba Ehudi alifulile ulupanga ulwatwa konse konse, ulwalepa mupepi na citika wa mita umo, alukakila ku lutungu lwakwe kwitanta lya ku kulyo mukati ka fyakufwala. Awe atwele umusonko kuli Egiloni imfumu ya mu Moabu. Iyi mfumu yali iyaina nganshi. Cilya Ehudi apwisha ukutuula umusonko, aeba abantu abasendele uyu musonko ukubwelelamo. Nomba ena abweluluka ilyo bafikafye ku tulubi twa mabwe mupepi na ku Giligali, nokwisa eba imfumu Egiloni ati, “Ine ndi ne lyashi lyankaama ilyakulanda nobe we Mfumu.” Nayo imfumu epakweba abantu aiti, “Lekeni icongo.” Awe na babomfi ba kwisano bonse abali nankwe, bafuma baya. Elyo Ehudi aya umo imfumu yaikele yeka mu muputule wa pamulu uwakupupwamo umwela, nokutila, “Ine ndi ne lyashi ilifumine kuli Lesa ukuti nkwebe.” Kanshi imfumu epakwima na pa cipuna yaikele. Elyo Ehudi abuulila ulupanga ku kuboko kwakwe ukwa kuso ukufuma mu lutungu lwe tanta lya ku kulyo, no kulasa imfumu mu lufumo. Icitubo ca lupanga naco cine caliingile pamo ne cilimi. Amafuta yacilikapo, kabili Ehudi tasomwene ulupanga. Ubusali nabo bwafumina na kunse. Kanshi Ehudi epakufumina kunuma ya ŋanda, ninshi nasha naisala no kufunga ifiibi fyonse ifya pa muputule wa pamulu. Panuma ninshi naya, ababomfi ba mfumu baisa sanga ifiibi fya muputule wa pamulu nafikomwa. Nabo batile, “Imfumu ifwile ili mu cimbusu ileyafwilisha.” Kanshi epakwikala balapembela pa nshitafye iyitali mpaka cabapesha amano. Lelo ilyo bamwene ukuti teswileko ku ciibi ca muputule, babuulile imfungulo no kwisulako iciibi. Awe bamwene imfumu yabo naiwa panshi, naifwa. Ehudi afyukile ninshi bena bacili balepembela, aya acila na pa tulubi twa mabwe, afyukila na ku Seira. Na lintu afikile kulya, aya lisha ipenga mu calo ca mpili icakwa Efulemu, kabili abena Israeli baile pamo nankwe ukufuma mu calo ici ica mpili. Ehudi ewali e ntungulushi pakati kabo. Elyo abeba ati, “Nkonkeni, pantu Yawe napeela abena Moabu, abalwani benu, mu maboko yenu.” Eico nabo balimukonkele, no kuyapokolola ifyabu fya mumana wa Yordani ifyalebomfya abena Moabu. Tabalesuminisha umuntu nelyo umo ukwabuka nakalya. Pali iyo ine nshita baipeye ifita fyabulamba, ifyamaka fyeka fyeka, ifya bena Moabu ukulingana na makana ikumi limo (10,000), tapashele nelyo umo uwakufyuka. Pali bulya bwine bushiku abena Israeli bacimfishe abena Moabu bonse. Kabili ukutula pali ilya nshita, icalo caikele mu cibote imyaka amakumi cine konse konse (80). Panuma yakwa Ehudi pakonkele Shamuga mwana Anati, uyo uwaipeye abena Filisiti imyanda mutanda (600). Abepeye ku musokofyo wakusokwelako iŋombe pakuti shileendesha. Nao wine alipuswisheko abena Israeli. Panuma ya mfwa yakwa Ehudi, abena Israeli nakabili balibwekeshepo ukucita ifyabipa ifyo Yawe ashalefwaya pa cinso cakwe. Eico kanshi Yawe nao abapeele mu maboko yakwa Yabini, imfumu ya bena Kenani, uwaleteeka ku Hasoli. Kabili umukalamba wa fita ali ni Sisera, uwaleikala mu Harosheti Ha Goimu. Pa mulandu wakuti alikwete amaceleta ya fyela imyanda pabula (900), no kucusha alecusha abena Israeli nganshi pa myaka amakumi yabili (20), nabo balilile kuli Yawe pakuti abafwe. Debora, kasesema mwanakashi, muka Lapidoti ewalepingula abena Israeli pa nshita ilya. Wena aleikala mwisamba lya kancindu kakwa Debora pakati ka Rama na Betele mu Calo ca mpili icakwa Efulemu. Kabili abena Israeli baleya kuli ena kukupingulwa. Ubushiku bumo atumine abakuya ita Baraki mwana Abinoamu, ukufuma ku Kedeshi mu Naftali, no kumweba ati, “Yawe, Lesa wa bena Israeli, nakukonkomesha iwe ukuti, ‘Kabiye, usende abaume amakana ikumi limo (10,000), abena Naftali na bena Sebuloni, ubatungulule ku lupili lwa Tabo. Ine ndi nokulenga Sisera umukalamba wa fita fya bena Yabini pamo na maceleta elyo ne fita fyakwe ukukwimina ku mumana wa Kishoni, lelo ndi nokufipeela mu maboko yobe.’” Elyo Baraki atile kuli ena, “Cisuma nga cakuti twaya na iwe, na ine lyena ndi nokuya. Lelo nga cakuti wakaana ukuya ninshi na ine wine nshakayeko.” Elyo Debora nao amwasuka ati, “Cisuma, ine tuli nokuya bonse. Nomba wishibe ukuti umucinshi wa bulendo ubu tauli nokuba obe, pantu Yawe ali nokupeela Sisera mu maboko ya mwanakashi.” Awe Debora na Baraki baima baya ku Kedeshi. Elyo Baraki aitile abena Sebuloni elyo na bena Naftali ifita amakana ikumi limo (10,000) ukwisa ku Kadeshi. Kabili na Debora wine ali nankwe. Nomba elyo Heberi umwina Keni apatwike ukufuma ku babiye abena Keni, aba lupwa lwa bena Hobabu shifyala kwa Mose, aimike Itenti lyakwe mu cimuti icikulu nganshi ica oki ku Sananimu mupepi na ku Kedeshi. Ilyo baebele Sisera ukuti Baraki mwana Abinoamu ali ku lupili lwa Tabo, Sisera nao epakulonganika pamo amaceleta yakwe imyanda pabula (900) aya fyela, elyo na bantu bonse ukufuma ku Harosheti Ha Goimu ukufika ku mumana wa Kishoni. Elyo Debora aebele Baraki ati, “Kabiye! Pantu ni mu bushiku bwa lelo Yawe apeele Sisera mu maboko yobe. Kabili mona Yawe nakutangilila.” Awe Baraki atentemwike ulupili lwa Tabo, ne fita amakana ikumi limo (10,000) nabamukonka panuma. Kutifye cilya Baraki apalama, Yawe acimfya Sisera na maceleta yakwe yonse pamo ne fita fyakwe fyonse ku lupanga. Awe Sisera epakusha iceleta lyakwe no kufulumuka ulubilo panshi. Baraki asupile amaceleta ne fita mpakafye na ku Harosheti Ha Goimu. Ifita fyakwa Sisera fyonse fyalifwile ku lupanga, tapashele nangu umo. Sisera ena afulumukile ulubilo panshi kwitenti lyakwa Yaeli, muka Heberi umwina Keni, pantu pali ukumfwana pakati kakwa Yabini imfumu ya mu musumba wa Haso elyo no mukowa wakwa Heberi umwina Keni. Awe Yaeli afumine panse mukukumanya Sisera no kumweba ati, “Iseni, we mfumu yandi, iseni muno mukati ke tenti. Witiina nelyo cimo.” Awe nao aingile mwitenti, amufimbilisha ne cisalu. Elyo Sisera atile, “Nafwa ku cilaka, napapata mpeelako amenshi.” Nao aiswile inyambi umwali umukaka, awe amupeela anwa, kabili amufimbilikisha ne cisalu. Elyo amweba ukuti, “Iminina pa mwinshi we tenti. Nga cakuti umo aisa kwipusha ati, ‘Bushe tamuli muntu muno?’ Utile, ‘iyoo.’” Lelo Yaeli, muka Heberi abuulile ulupopo lumo ulwe tenti ne nondo, no kuya alebendelela panono kuli Sisera, ninshi nalala mu tulo pantu alinakile. Awe amupopela ulupopo pa nsense ya kutwi nalo lwapulinkanya lwashimpa na panshi, no kufwa afwa. Cilya Baraki apalama ninshi eshile alesupila Sisera, Yaeli afumina panse mukuya mukumanya. Elyo atile, “Iseni, pakuti mulange umuntu uo imwe mulefwaya.” Nao epakwingila nankwe mwitenti, asanga Sisera nalala panshi nafwa, no lupopo nalushimpa pa nsense ya kutwi. Na pali bulya bwine bushiku Lesa alengele Yabini imfumu ya bena Kenani ukucimba ku bena Israeli. Elyo abena Israeli baile balekoselakofye mukulwisha Yabini, imfumu ya bena Kenani, mpakafye bamwipaya. Na pali bulya bwine bushiku Debora pamo na Baraki mwana Abinoamu baimbile ulwimbo ulu ulwakuti, “Paaleni Yawe na matotelo! Pantu intungulushi nashitungulula Israeli, kabili abantu mukuitemenwa nabaipeelesha abene beka. Umfweni ifi, imwe mwe shamfumu! Kutikeni, imwe mwe bakateeka! Ine ni kuli Yawe eko ndeimbila. Ine ndi nokulumbanya Yawe, Lesa wa bena Israeli. “Mwe Yawe, ilyo mwafumine ku Seiri, lintu mwaendele ukufuma ku calo ca Edomu, isonde lyalitenkene, imyulu yaisuka, elyo amakumbi nayo yaloka imfula. Impili shalisunkene pa cinso cakwa Yawe, umwine wa Sinai, no kutenta pa cinso cakwa Yawe, Lesa wakwa Israeli. “Mu nshiku shakwa Shamuga mwana Anati, mu nshiku shakwa Yaeli, imisebo yalibumine, na balendo balashokoloka mu tushila twa mumbali. Ukwikala mu mishi kwalipwile, kwalipwile mu Israeli, mpaka ukwisa kwakwa Debora, ilyo aishile nga nyina wakwa Israeli. Ilyo basalile imilungu iyipya, elyo kwali ubulwi ku mpongolo ya musumba. Kabili takwali nelyo umo uwakwete inkwela nangu lifumo pakati ka bantu amakana amakumi yane (40,000) mu Israeli. Umutima wandi naupilibukila ku bakalamba ba fita fya mu Israeli, abaipeeleshe abene pakati ka bantu. Paaleni Yawe na matotelo! “Imbeni imwe mwe bendela pali bapunda ababuuta, mwe bekala pa matanda ya bakankala, elyo na imwe mwe benda mu misebo panshi. Kutikeni ku bemba ne nsansa ku mbali ya fishima fya menshi. Pantu eko bena balondolola ifyo Yawe aba kacimfya, ukucimfya kwa bekalamushi ba mu Israeli. “Elyo na bantu bakwa Yawe batentemukila ku mpongolo. ‘Buka, buka, iwe Debora! Buka, buka, amba ukwimba ulwimbo! Baraki ima, utwale bankole bobe, iwe we mwana wakwa Abinoamu.’ “Elyo abantu abasheleko batentemukile ku bacindami, abantu bakwa Yawe baishile kuli ine pamo nge mpalume shabulwi. Bafumine muli Efulemu, abo intuntuko yabo yali muli Amaleki. Munonko Benjamini nao ali na bantu bobe. Ukufuma kuli Makiri ekwafumine bakangalila ba fita, na bakalamba ba fita nabo bafumine kuli Sebuloni. Intungulushi sha bena Isaka ebali pamo na Debora. Ee, ifyali Isaka efyali na Baraki, balemubutushisha ukulola kwishika. “Pakati ka nko shakwa Rubeni epo abantu balepandanina amano. Bushe mulandu nshi wikalile mu macinka, kukumfwa ku minsoli abacemi balishisha ifitekwa fyabo? Mukati ka mpuka sha bena Rubeni emwali ukulapandana amano nganshi. Gileadi aikele kwishilya lya Yordani. Kabili Dani, bushe mulandu nshi ekalile mu mato? Asheri nao ashele naikala mu lulamba lwa mumana, kabili pa fyabu fyabo epo ekele. Abantu bakwa Sebuloni tabatiinine mfwa, pamo nga bena Naftali, abali pa mulundu apasansama. “Imfumu shalishile, shatantama ku bulwi. Lyena imfumu sha bena Kenani shalwa, bali pa bulwi ku Tanaki ku mumana wa Megido, lelo tabatapileko silifa nelyo umo. Ukufuma mu mulu intanda nasho shalalwisha, ukufuma umo shipita shalwile na Sisera. Umukuku wa mumana wa Kishoni walibasendele, uyu mumana wakale nakale, umumana wa Kishoni. We mutima wandi shipafye no kukosa! Elyo inshindo sha bakabalwe shanyantaula umushili, baya balebutuka pakuya ku babulamba babo. “Malaika wakwa Yawe asosa ati, ‘Lapisheni Merosi, lapisheni pa maka abantu abekalamo, pa mulandu wakufilwa ukwafwilisha Yawe, ukwafwilishako Yawe mukulwisha ifita fyamaka.’ “Abe uwapaalwa ukucila mu banakashi bonse, Yaeli muka Heberi umwina Keni, abe uwapaalwa ukucila abanakashi bonse abekala mu matenti. Sisera alombele amenshi yakunwa, nomba ena amupeela umukaka, amupeele umukaka uwatikama mu lukombo ulusuma ulunwenako bashimucindikwa. Atambika ukuboko kwakwe ukwa kuso pakwikata ulupopo lwe tenti, no kuboko kwakwe ukwa ku kulyo aikatilako inondo ya mubomfi. Apampamina Sisera, amutobaula umutwe, amupulinkanya na pa nsense ya kutwi. Pa makasa yakwa Yaeli epo abotelele, awile no kulambalala. Pa makasa yakwa Yaeli epo abotelele, apo abotelele palya pene awile, epo afwilile. “Nyina wakwa Sisera alengele pa nsolokoto, kunuma ya fipunda fyaliko, no kupunda ati, ‘Bushe cinshi iceleta lyakwe lyakokwela ukwisa? Bushe cinshi amaceleta ya bakabalwe yacelelwa ifi?’ Abacenjeleshepo pa bakashana bakwe nabo bamwasuka ati, cacine aleilandilafye umwine, aleti, ‘Bushe tabasangile no kulaakanya ifyakutapa? Umukashana umo umo nangu babili babili ku mwaume umo. Kabili bacili balesalila Sisera insalu shisuma ishabalala, icitambala icapikulwa bwino ica mu mukoshi wakwe ukufuma pa fyakutapa.’ “Eico kanshi shilengeni bonse abalwani benu balobelele, mwe Yawe! Lelo shilengeni bonse abamutemwa babe nga kasuba akalefuma mu maka yakako.” Elyo na mu calo mwali icibote pa myaka amakumi yane (40). Nakabili abena Israeli balibwekeshepo ukucita ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, icalengele nokuti abapeele mu maboko ya bena Midiani pa myaka cine lubali. Pantu abena Midiani bali na maka nganshi ayakucusha abena Israeli. Na pa mulandu wa ici abena Israeli balipekenye incende ishakuya belamako ishali mu mpili, mu mimba na mu ncengo. Ilyo lyonse abena Israeli babyala imbuto mu mabala yabo, abena Midiani, abena Amaleki na bantu bambi abaleikala lwa ku kabanga baleisa mukubasansa no kubapokolola icalo. Balekuula inkambi shabo mulya mwine no kubonawila ifilime fyabo fyonse mpakafye na ku Gasa. Kabili takwaleba icitekwa nelyo cimo ico balesha ica bena Israeli, cibe ni mpaanga, nangu iŋombe, nangu ni bapunda. Pantu abene baleisa ne fitekwa fyabo na matenti yabo, kwati ni makanta ku bwingi. Kabili cali icayafya nganshi ukwishiba impendwa ya bantu pamo ne ngamila shabo, pantu baleisa mu calo mukuconaula. Kanshi abena Midiani efyo baposele abena Israeli mu bulanda ubukalamba, elyo nabo balilile kuli Yawe pakuti abafwe. Ilyo abena Israeli balilile kuli Yawe pakucushiwa na bena Midiani, Yawe nao alibatumine kasesema, uyo uwatile, “Ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli asosa, atila, ‘Nine namufumishe mu calo ca Egupto umo mwali abasha. Nine namupokolwele ukufuma ku maka ya bena Egupto, na ku maboko ya bonse abalemucusha. Nine nabafulumwine ku ntanshi yenu, no kumupeela icalo cabo.’ Nalimwebele nati, ‘Ine nine Yawe, Lesa wenu, tecakwesha ukulapepa imilungu ya bena Amoli, abo mwaikala mu calo cabo. Lelo tamwaumfwile kufyo namwebele.’” Elyo malaika wakwa Yawe aisa ikala mwisamba lya cimuti ca oki icali ku Ofira, no wali umwine wa ici cimuti ali ni Yoashi umwina Abiesa. Iyi nshita ninshi Gideoni umwana wakwe alesokola iŋanu mu ncende bakamina imyangashi pakuti apususheko iŋanu shimo ku bena Midiani. Ilyo malaika wakwa Yawe amonekele kuli Gideoni, amwebele ati, “Yawe ali na iwe, we mpalume yabulamba.” Elyo Gideoni ayaswike ati, “Nomba kanabesa, nga cakuti Yawe ali na ifwe, mulandu nshi ifi fyonse filecitikila kuli ifwe? Bushe fili kwi ifipeshamano fyakwe fyonse ifyo bashifwe batushimikile, ilyo batile, ‘Bushe te Yawe atufumishe mu calo ca ku Egupto?’ Lelo nomba Yawe natulekelesha no kutubika mu maboko ya bena Midiani.” Elyo Yawe apilibukile kuli ena no kutila, “Ima kabiye mu maka ukwete, no kuya pususha abena Israeli ukufuma mu maboko ya bena Midiani. Bushe teine ndekutuma?” Elyo nao Gideoni aipwishe ati, “Nomba kanabesa, ine kuti napususha shani abena Israeli? Ine umukowa wandi eushakwatisha amaka mu bena Manase, kabili ine, nine winefye wakulekelesha mu lupwa lwandi.” Yawe amweba ati, “Ine, ndi nokuba na iwe, kabili uli nokucimfya abena Midiani kwati nalimo alifye umuntu umo.” Gideoni ayaswike ati, “Nga cakuti ninsanga ububile mu menso yenu, ncitileniko icishibilo icakulanga ukuti icine cine nimwe mulelanda kuli ine. Napapata, mwifuma pano mpaka mbwele no kuleta umutuulo wandi, uwakuti ntuule ku cinso cenu.” Nao Yawe atile, “Cisuma, ine nalapembela mpaka ubweluluke.” Awe Gideoni aingile mu ŋanda, apekenya akana ka mbushi kabili abuula no bunga bwa ŋanu ubwa cipimo ca efa emo apanga umukate ushatutumuka. Abika inama mu cipe, no muto waiko nao mu lunweno, atwala fyonse no kuya tuula kuli ena mwisamba lya cimuti ca oki. Elyo Malaika wakwa Lesa aebele Gideoni ati, “Twala inama pamo no mukate uushatutumuka, ufibike pa mulu wa cilibwe, elyo witilepo no muto.” Nao Gideoni acitile ifyo bamwebele. Elyo Malaika wakwa Yawe abuulile inkonto iyo akwete mu minwe yakwe, aishimpa pa nama elyo na pa mukate uushatutumuka. Awe apopenefye umulilo wafuma na mu cilibwe, waoca inama ne mikate. Kabili na malaika wakwa Yawe aongoloka no kuluba aluba. Elyo Gideoni ailwike ukuti aciba ni malaika wakwa Yawe, nao atile, “Yangu mwe Mfumu Yawe! Ine, nimona Malaika wakwa Yawe impumi ne mpumi!” Lelo Yawe nao atile kuli ena, “Umutende ube na iwe! Tecakwesha ukuba no mwenso. Iwe tauli nakufwa iyoo.” Awe Gideoni akuulile Yawe ubulambo pali ilya ncende no kulabwita ati, “Yawe wamutende.” Ubu ubulambo epo bucili ukufikafye na ku bushiku bwa lelo mu musumba wa Ofira uwa bena Abiesa. Muli bulya bwine bushiku, Yawe atile kuli ena, “Buulapo cilume wa ŋombe uwabubili pa mukuni wakwa wiso, uulifye ne myaka cine lubali. Kabili uye bongolola no bulambo bulya wiso alepepelapo Baali. Uye uputaule no luceshi ulwa mulungu Ashera ulwabela pa mbali ya bulambo. Elyo iwe nomba ukakuulepo ubulambo bwakwa Yawe Lesa obe ubusuma pa mulu wa ciputu pene. Ulingile ukubomfya inkuni sha luceshi ukaputaula ulwa mulungu Ashera mukutuula ilambo lyakwa cilume wa ŋombe uwacibili nge lambo lyakoca.” Elyo Gideoni abuulile ababomfi bakwe ikumi limo, no kubomba ifyo Yawe amwebele. Nomba pa mulandu wakutiina aba mu lupwa lwakwe, elyo na bekashi ba mu musumba, abombele uyu mulimo ubushiku, ukucila mu kasuba. Ubushiku bwakonkelepo mu nshita ya lucelo, ilyo abekala musumba babuukile, bamonafye ubulambo bwakwa Baali nabubongoloka! Kabili no luceshi ulwali mumbali nalo naluputaulwa, na cilume wa ŋombe uwacibili natuulwa ilambo pa bulambo ubwakuulilwe ubupya! Awe cila umo aipusha umunankwe ati, “Bushe ni nani uucitile ici cintu?” Na panuma yakufwailisha ifishinka fyonse, baumfwa ukuti ni Gideoni mwana Yoashi eucitile ici cintu. Elintu abantu bonse aba mu musumba baile kuli Yoashi abati, “Fumya mwano. Ifwe tulemwipaya pantu naonaula ubulambo bwakwa Baali, aputaula no luceshi lwakwa Ashera ulwaimikwe kumbali.” Elyo nao Yoashi epakwasuka abamushingulwike ati, “Bushe nimwe muli nokulandilako Baali? Kabili bushe nimwe muli nokumulubulwilako? Uyo onse uulefwaya ukulandilako Baali ali nokwipaiwafye ilyo tabulaca na kuca! Nga cakuti Baali ni lesa, mumuleke umwine aipokolole pantu bulambo bwakwe bubongolweke.” Elyo Gideoni pali bulya bwinefye bushiku bayambile ukulamwita ati ni Yerubibaali, emukutila, “Lekeni Baali aipokolole umwine,” pantu naonaula ubulambo bwakwa Baali. Elyo nomba bonse abena Midiani, abena Amaleki elyo na bekashi ba ku kabanga balongene pamo, no kwabuka umumana wa Yordani, bacita nkambi shabo mwishika lya Yesireli. Awe Umupashi wakwa Yawe waishile pali Gideoni, nao alisha ipenga pakwita abena Abiesa pakuti bamukonke. Atumine ne nkombe ku bena Manase iyakubeta pakuti nabo bamukonke ku bulwi. Kabili aita na bena Asheri, abena Sebuloni na bena Naftali, pakuti nabo bese mukwafwilisha ukulwisha abalwani. Elyo Gideoni atile kuli Lesa, “Pakuti mone ukuti uli nokupususha Israeli ukupitila mu maboko yandi pamo ngefyo walaile, mona, ine nalayansa impapa iyanyukwa pa lubansa lwakutwilapo. Nga cakuti ulucelo umume wabafye pa mpapa peka, elyo ulubansa lonse lwaba ulwauma, awe lyena ndi nokwishiba ukuti uli nokupususha Israeli ukupitila mu maboko yandi pamo ngefyo we mwine usosele.” Kanshi ifi fine, efyo cali. Ubushiku bwakonkelepo ulucelocelo Gideoni abuuka, atampile ukulakama impapa, no kulakamina umume mu nsupa nayo yaisula. Elyo Gideoni atile kuli Lesa, “Wimfulilwa. Lekafye nkwipusheko nakabili. Nsuminisha mbwekeshepo njeshe ukwanshika impapa iyanyukwa pa lubansa. Iyi yena inshita, uleke pa mpapa iyanyukwa peka epo pabe apauma, lelo pa lubansa epo pakumane umume weka weka.” Awe Lesa nao, efyo acitile. Pa mpapa iyanyukwa peka epali apauma. Ulubansa lonsefye lwakumene umume weka weka. Lucelocelo Yerubibaali (emukutila Gideoni) ne fita fyakwe fyonse baile cita inkambi yabo pa kamfukumfuku kakwa Harodi. Elyo inkambi ya bena Midiani nayo yali ku kapinda ka ku kuso kwabo, mwishika mupepi no lupili lwa More. Elyo Yawe aebele Gideoni ati, “Iwe uli ne fita ifingi nganshi, kabili tecalalenga ukuti mpeele abena Midiani mu maboko yabo. Pantu abena Israeli kuti bashala baleitakisha kuli ine ati maka yabo eyalengele bapusuke. Eico bila imbila ku fita fyonse utile, ‘Umuntu onse uuli no mwenso no kututuma nabwelelemo ku ŋanda, afumeko kuno ku lupili lwa Gileadi.’” Awe ifita amakana amakumi yabili na yabili (22,000) babwelelemo kumyabo. Abashelepo nabo bali amakana ikumi limo (10,000). Kabili Yawe atile kuli Gideoni, “Awe na nombaline ifita ficili nafifulisha nganshi. Batwalefye ku menshi, eko nalaya kupatulwilako bamo. Nga cakuti natila, ‘Uyu ena afwile aya na iwe,’ uli nokuya nankwe. Lelo nga natila, ‘Uyu ena tafwile kuya na iwe, tauli nokuya nankwe.’” Awe Gideoni atwele ifita ku menshi. Elyo Yawe atile kuli ena, “Upatulule abantu abo bonse abalekabawila amenshi ku lulimi lwabo kwati ni mbwa ubabike ku lubali lumo, elyo abantu abo abalefukama panshi ilyo bakulanwa amenshi nabo ubabike ku lubali lumbi.” Abantu ukulingana ne myanda itatu (300) ebaletapwila amenshi ku lupi lwabo pakunwa. Lelo bonse abashala bafukeme panshi na makufi pakunwa amenshi. Elyo Yawe atile kuli Gideoni, “Ku bantu imyanda itatu (300) abacilakabawila amenshi pakunwa eko ndi nokumupusushishako, no kupeela Midiani mu maboko yenu. Leka bonse abashala babwelelemo, cila muntu ku cifulo cakwe.” Gideoni abweseshemo bonse abashele abena Israeli ku matenti yabo, lelo asungilepofye ifita imyanda itatu (300) abo bene Yawe asalile. Bena bapoka ne filyo pamo na mapenga yashile abanabo. Nomba ninshi inkambi ya bena Midiani yalifye pesamba lyakwe mwishika. Mu nshita ine ilya iya bushiku, Yawe atile kuli Gideoni, “Ima, kabiye kasanse inkambi yabo, pantu ninjipeela mu maboko yobe. Lelo nga cakuti uletiina ukusansa, kabiye ku nkambi no mubomfi obe Pura, pantu panuma yakuya umfwa ifyo balelanda, lyena uleya koseleshiwa no kusansa inkambi.” Elyo ena na Pura umubomfi wakwe baile apasangwa abalinshi ba nkambi. Abena Midiani, abena Amaleki na bonse abekashi ba ku kabanga balongene mwishika nabakupa kwati ni makanta. Ne ngamila shabo teshakupenda ku bwingi, shafulile ngo munsensenga wa mu lulamba lwa bemba. Ilyo Gideoni afikile, asangile umuntu umo aleeba umunankwe ifyo alotele, no kutila, “Ine nacilota umukate wa bale uwabulungana uleisa ulekunkulukila mu nkambi ya bena Midiani. Uyu mukate waciya punka mwitenti na maka nganshi icakuti ne tenti lyawa lyapilibuka no kubongoloka.” Elyo umunankwe ayasuka ati, “Ici te cimbi iyoo ukucila pa lupanga lwakwa Gideoni mwana Yoashi, umwina Israeli. Lesa napeela abena Midiani ne nkambi yonse mu maboko yakwe.” Ilyo Gideoni aumfwile ici ciloto no musango umunankwe acilondolwelelemo, awile panshi ubukupeme no kupepa Yawe. Awe abwelele na ku nkambi ya bena Israeli no kubilisha ati, “Imeni! Ala Yawe napeela abena Midiani mu maboko yenu.” Kabili ayakenye abantu imyanda itatu (300) mu mpuka shitatu. Elyo apeele amapenga mu maboko yacila umo ne mitondo umwabula amenshi elyo mukati ka mitondo emwali ifisaniko. Kabili atile kuli bena, “Moneni kuli ine. Mulenkonka mufyo ndecita efyo na imwe mulecita. Ilyo nafika ku mpela ya nkambi mufwile ukucita ifyo finefye nakulacita. Ilyo ine pamo na bonse abo tuli nabo twalisha amapenga yesu, elyo na imwe bonse ukushinguluka inkambi, mulishe amapenga yenu no kubilikisha amuti, ‘Fyakwa Yawe kabili fyakwa Gideoni.’” Awe Gideoni na bantu bakwe umwanda umo (100) abo ali nabo, bafikile ku mpela ya nkambi ku kwambafye kwa bushiku pakati, panuma ya balinshi ukupokeshanya pakulinda inkambi. Elyo balishishe amapenga yabo nokutobaula imitondo iyali mu minwe yabo. Kabili ilyo linefye aba mu mpuka shitatu balilishishe amapenga yabo no kutobaula imitondo. Baikete ifisaniko mu minwe yabo iya ku kuso elyo amapenga yakulisha mu maboko ya ku kulyo, no kubilikisha abati, “Ulupanga lwakwa Yawe no lupanga lwakwa Gideoni!” Kabili cila umo aiminine pa ncende apo ali, ukushinguluka inkambi yonse. Na bena Midiani bayamba ukufulumuka no kuya balelila ninshi balebutuka. Kabili ilyo balishishe amapenga imyanda itatu (300), Yawe alengele abantu mu nkambi yonse ukwalukila cila umo umo no kulakomana ku mpanga shabo. Neci calengele ifita ukufulumukila ku Beti Shita, ukulola ku Serera, ukufika na ku mupaka wa Abeli Mehola mupepi na Tabati. Kabili abena Israeli mu nko shonse baitilwe ukufuma ku bena Naftali, abena Asheri, elyo na bonse abena Manase balongene pamo no kukunkunika abena Midiani. Gideoni epakutuma inkombe monse mu calo ca mpili ica bena Efulemu, no kutila, “Iseni, tentemukeni twise tulwishe abena Midiani no kubacilikila ku menshi yonse aya Yordani ilyo tabalafikako, ukushinta ku Beti Bara.” Awe bonse abantu abena Efulemu balishile, kabili batebelele incende yonse iya mumana wa Yordani, ukufikafye na ku Beti Bara. Kabili baiketepo ne ntungulushi sha fita shibili isha bena Midiani, Orebu elyo na Seebu. Baipaile Orebu pa cilibwe cakwa Orebu, elyo Seebu nao bamwipaile pa cifulo bakamina umwangashi, icakwa Seebu. Awe basupile abena Midiani kabili baletele ne mitwe yakwa Orebu na Seebu kuli Gideoni uwali kwishilya lya Yordani. Elyo abena Efulemu baipwishe Gideoni abati, “Bushe cinshi watucitila ifi? Mulandu nshi ushatwitileko ilyo mwaile mukulwisha abena Midiani?” Awe balimwebawile icabipisha. Nao Gideoni alibaswike ati, “Nga ine ico ncitile ni cinshi icakupalanya kufyo imwe mwacita? Bushe ukutolelesha kwa myangashi yakwa Efulemu takuwemepo ukucila ubusomboshi bonse ubwa myangashi yakwa Abiesa? Ala ni Lesa ewamupeele Orebu na Seebu, intungulushi sha fita isha bena Midiani, mu maboko yenu. Bushe ine, cinshi ningacita mukupalanya kufyo imwe mwacitile?” Awe pakumfwa aya mashiwi, babwesha imitima. Gideoni na bantu bakwe imyanda itatu (300), nelyo banakile batwalilile ukukunkunika abalwani babo, mpaka bafika ku mumana wa Yordani no kwabuka. Elyo atile ku bantu ba mu musumba wa Sukoti, “Mpeeleleniko ifita fyandi imikate, pantu nabanakisha ku nsala, elyo ncili ndekunkunika Seba na Salimuna, imfumu sha ku Midiani.” Nomba bacilolo ba mu musumba wa Sukoti batile, “Bushe Seba na Salimuna naubekata kale bali mu minwe yobe pakuti ifwe tupeele imikate ku fita fyobe fya nkondo?” Elyo Gideoni ayaswike ati, “Cisuma, nomba ilyo Yawe akapeela Seba na Salimuna mu maboko yandi, ine ndi nokwisa cenaula imibili yenu na membya ya myunga ya mu matololo na kuli nkololo.” Awe alifuminepo aile ku Penieli, kabili nako kwine aile landa cimo cine, lelo nabo bene bayaswike ngefyo abantu ba ku Sukoti bayaswike. Eico kanshi asosele ku bena Penieli ati, “Ilyo nkabweluluka panuma yakucimfya, nkesa bongolola ulu lupungu lwenu no kuluwisha panshi.” Nomba Seba na Salimuna bali mu Kakori pamo ne fita fya nkondo ukulingana na makana ikumi na yasano (15,000), bonse pamo abashele ku fita fyafumine ku bantu ba ku kabanga. Kanshi ifita fyonse ifyafwile ku lupanga fyali amakana umwanda umo na makumi yabili (120,000). Awe Gideoni aile alekonka inshila iyalambata amatololo, ku kabanga ka Noba na Yogibea ukwaleikala abantu abaleikala mu matenti, elyo kulya kwine ayasansa ifita mukubapulikishafye. Ishi mfumu shibili Seba na Salimuna isha ku Midiani shalifulumwike, nomba alibakonkele no kuyabekata, ne fita fyabo fyasalangana fyayafye nsale nsale. Ilyo ubulwi bwapwile, Gideoni mwana Yoashi abwelele ukufuma ku bulwi ukupitilila ku mupokapoka wa Heresi. Mu nshila aikete umulumendo umwina Sukoti no kumwipusha, elyo umulumendo alembele panshi amashina amakumi cine lubali na cine lubali (77) aya bakalamba na bacilolo ba musumba wa Sukoti. Elyo Gideoni aile ku bena Sukoti no kutila, “Moneni Seba na Salimuna aba, abo mwansuliilepo no kutila, ‘Bushe Seba na Salimuna naubekata kale, bali mu minwe yobe pakuti ifwe tupeele imikate ku fita fyobe ifitembwike?’ ” Elyo abuulile abakalamba ba mu musumba wa Sukoti no kuboma ifikoti ku membya ya myunga ya mu matololo na kuli nkololo. Elyo abongolwele ulupungu lwa Penieli no kwipaya bonse abaume ba mu musumba. Kabili Gideoni aipwishe Seba na Salimuna ati, “Bushe abantu mwaipeye ku Tabo bali ba musango shani?” Nabo bayaswike abati, “Balifye nga iwe wine ukupalana, cila umo bonsefye balemoneka ngo mwana wa mfumu.” Elyo Gideoni abaswike no kutila, “Abo bali ni bamunyinane, abo twafyelwe nabo inda imo. Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, nalimo amubaleka amukanabepaya, na ine wine nga nshimwipeye.” Elintu apilibukile ku mwana wakwe ibeli, Yeta, no kutila, “Bepaye.” Nomba Yeta pa mulandu wakuti ali umwaice afilwa ukusomona ulupanga lwakwe, kabili ali no mwenso. Elyo Seba na Salimuna batile, “Isafye, utwipaye we mwine. Pantu ifyaba umwaume, efyo na maka yakwe yaba.” Awe Gideoni aimine no kubepaya kabili abuulile ne fyakubayemfya ifyo bakobeke mu mikoshi ya ngamila shabo. Na panuma ya ifi fyonse ifyacitike, abena Israeli batile kuli Gideoni, “Ututeeke niwe, no mwana obe pamo pene no mwishikulu obe, pantu niwe utupuswishe ifwe ku maboko ya bena Midiani.” Lelo Gideoni abaswike ati, “Ine teti ndemuteeka imwe iyoo, nangufye mwana wandi wine takamuteeke iyoo, lelo Yawe umwine eukalamuteeka.” Kabili atile, “Ine ndipofye ne cintu cimo ico ndelomba kuli imwe, icakuti umuntu no muntu ampeeleko icisamiko ca ku matwi ica golide, ukufuma pafyo mwatapa.” Ulu elwali ulutambi lwa bena Ishimaeli ulwakufwala amasikiyo aya golide. Awe nabo balyaswike batile, “Mu cinefye twalakupeela.” Elyo bayanshika icisalu epo cila umo aleposa amasikiyo yakwe ayo afumishe pafyo batapile. Kabili ukufina kwa aya masikiyo aya golide Gideoni alombele kwafikile amashekeli ikana limo ne myanda cine lubali (1,700) ukwabula ukupendelako ifyakuyemfya, ifisamo fyakufwala ku mukoshi ne nsalu ishakashikila ishalefwala imfumu sha mu Midiani nangu iminyololo iyo balefwika ingamila shabo mu mukoshi. Awe Gideoni afibuulile, apangile icakufwala ca bushimapepo ica efodi no kucibika mu musumba wa Ofira, umusumba wakwe. Elyo bonse abena Israeli eko bakumukile no kulacipepa, bafumya na mano yabo kuli Yawe. Kabili ici cintu ecaishileba iciteyo kuli Gideoni pamo na ba mu ŋanda yakwe. Kanshi ifi efyo abena Midiani babacimfishe ku bena Israeli, kabili tabatalile abasalapuka nakabili. Eico kanshi mu bumi bwakwa Gideoni icalo caikele mu cibote pa myaka amakumi yane. Panuma ya ifi Yerubibaali mwana Yoashi abwelelemo ku mushi kumwabo kukwikala. Gideoni akwete abana abaume amakumi cine lubali (70), abana bakwefye pantu aupile abanakashi abengi. Mu mukashi uo ashaupile mu bwinga, uwaleikala ku Shekemu, namo alikwetemo umwana mwaume, uo ainike ishina lya Abimeleki. Awe Gideoni mwana Yoashi afwile pa myaka isuma nganshi iya mu bukote bwakwe. Kabili ashiikilwe mu nindi yakwa wishi Yoashi mu musumba wa Ofira uwa bena Abiesi. Awe tapapitile inshita apo Gideoni afwilile, abena Israeli kabili babwekeshepo ukulacita bucilende mukukonka imbela sha milungu ba Baali, icakuti bacita na Baali Beriti ukuba umulungu wabo. Balilabile ukwibukisha Yawe, Lesa wabo, uyo uwabapuswishe ukufuma mu maboko ya balwani babo bonse mu mbali shonse. Kabili bafililwe no kulanga ukutasha ku lupwa lwakwa Yerubibaali, emukutila Gideoni, pa fintu ifisuma fyonse ifyo acitile abena Israeli. Abimeleki mwana Yerubibaali aile kuli ba lupwa lwakwa nyina ku Shekemu, no kuya beba pamo na ba mu mukowa wakwa nyina bonse ati, “Shisoseni nokuti bomfwe abekashi bonse aba mu Shekemu mutile, ‘Bushe cinshi cawamapo kuli imwe ukuleka bonse bamwana Yerubibaali amakumi cine lubali (70) balemuteeka, nangu ukuteekwafye ku muntu umo?’ Ibukisheni, ine ndi wa mu mubili wenu, kabili umulopa wenu.” Aba mu lupwa lwakwa nyina epakulanda amashiwi yonse no kumfwika ku ntungulushi sha mu Shekemu icakuti na bonse imitima yabo yapilibukila kuli ena, balanda no kutila, “Ni munyinefwe.” Awe bamupeele indalama ukulingana na mashekeli amakumi cine lubali (70) isha silifa ukufuma mwitempele lyakwa Baali Beliti. Neshi ndalama Abimeleki ashibomfeshe mukukunkumba abantu abawelewele kabili abaonaika abasumine ukulamukonka. Elyo aile ku mushi kuli wishi Yerubibaali ku Ofira no kuya ipaya bamunyina amakumi cine lubali (70) pelibwe limo line. Lelo Yotamu, kasuli wakwa Yerubibaali, ewapuswike pantu aile fisama. Elyo intungulushi shonse isha mu Shekemu na mu Beti Milo shalongene pa mbali ya cimuti ca oki pa luceshi lwa mu Shekemu kukuya sonta Abimeleki ukuba imfumu yabo. Ilyo Yotamu bamwebele pali uyu mulandu aninine pa mulu wa lupili lwa Gerisimu no kubilikisha ne shiwi ilikalamba ati, “Umfweni kuli ine, mwe bekashi ba mu Shekemu pakuti Lesa nao engomfwa kuli imwe. “Ubushiku bumo imiti yaile kukuya sonta imfumu yaiko. Elyo yaebele umuti wa miolifa aiti, ‘Tulefwaya ube imfumu yesu.’ “Nao umuolifa watile, ‘Bushe ine kuti naleka ukupanga amafuta yandi ayo bonse abantu ne milungu bancindikilako, pa mulandu wakubafye imfumu ya fimiti?’ “Icakonkelepo imiti yaebele umukunyu aiti, ‘Isa pakuti ube imfumu yesu.’ “Nao umukunyu watile, ‘Bushe ine kuti naleka ukutwala ifitwalo ifisuma, kabili ifyalowa no kuba imfumu ya fimiti finandi?’ “Elyo imiti yatile ku mwangashi, ‘Isa pakuti ube imfumu yesu.’ “Nao umwangashi watile, ‘Bushe ine kuti nasha umulimo wandi uwakupanga umwangashi uusekesha yonse imilungu elyo na bantu, no kuya ba imfumu ya fimiti finandi?’ “Elyo pakulekelesha imiti yonse yatile ku cimuti ca myunga, ‘Isa pakuti ube imfumu yesu.’ “Naco icimuti ca myunga cayaswike imiti imbi aciti, ‘Nga cine cine mulefwaya ine mbe imfumu yenu, iseni mwikale mu cintelelwe candi. Lelo nga mwakaana, umulilo walafuma mu cimuti ca myunga no kwisa oca ifimuti ifyalepesha ifya keda ifyaba mu Lebanoni.’ “Nomba nga cakuti ni mu cishinka kabili mu bufumacumi mwasontele Abimeleki ukuba imfumu, no kucita icalungama kuli Yerubibaali no lupwa lwakwe, no kumucitila icilingene nefyo abombele, tontonkanyeni ifyo tata amulwishishe. Apeele umweo wakwe kukumupususha ukufuma ku maboko ya bena Midiani. Nomba imwe ilelo namusangukila ulupwa lwakwa tata, mwamwipaila abana bakwe abaume amakumi cine lubali (70) pa cilibwe cimo cine, no kusonta Abimeleki, umwana uwafyalwa mu mukashana umusha, no kuba imfumu pa bena Shekemu, pantufye ni munyinenwe. Kanshi ifyo mwacita ilelo nga fyacishinka kabili mu bufumacumi kuli Yerubibaali no lupwa lwakwe, ninshi Abimeleki abe ni nsansa shenu, kabili aleba uwakumusansamusha na imwe bene pamo. Lelo nga teifyo, lekeni umulilo ufume kuli Abimeleki no kwisa moca, mwe bena Shekemu na Beti Milo, kabili no koca Abimeleki wine.” Elyo Yotamu afulumwike, afyukila ku Bere. Aile ikala kulya kwine pakutiina munyina Abimeleki. Abimeleki ateekele Israeli pa myaka itatu. Lesa atumine umupashi ubifi pakati kakwa Abimeleki ne ntungulushi sha mu Shekemu, uwalengele ukuti shisangukile Abimeleki. Lesa acitile ifi pakuti akande Abimeleki pa lufyengo acitile pamo na bena Shekemu abamwafwile ukwipaya bamwana Yerubaali amakumi cine lubali (70). Epakuti umulopa wabo ulandulwe pali munyinabo na bena Shekemu. Pa mulandu wa fyacitike, intungulushi sha mu Shekemu shatumine abaume pa mulu wa lupili no kufisamina Abimeleki elyo balapokolola abantu ifintu fyonse balesenda. Kabili aya mashiwi yonse baleyafisha kuli Abimeleki. Nomba ilyo Gali mwana Ebedi pamo na bamunyina bakuukile ku Shekemu, intungulushi sha mu Shekemu shalimucetekele nganshi. Nomba Gali na bamunyina baile mu mabala yabo no kuyaswamo ifitwalo fya myangashi, bakama no kukama, elyo bacita umutebeto mwitempele lya mulungu wabo. Baletipwila Abimeleki ilyo bacili balelya no kunwa. Elyo Gali mwana Ebedi atile, “Bushe Abimeleki ni nani, kabili fwe bena Shekemu tuli ba nani abakuti ifwe tulemubombela? Bushe uyu te mwana Yerubibaali, elyo Sebuli teo e cilolo wakwe? Nomba twingalabombela abaume bakwa Hamo, wishi wakwa Shekemu, lelo mulandu nshi twingalabombela Abimeleki? Nga cakutifye aba bantu bapeelwe mu maboko yandi, awe Abimeleki nga nalimufumyapo. Kuti naebafye Abimeleki nati, ‘Longanika fyonse ifita fyobe, wise kuno tulwe!’” Awe ilyo Sebuli kateeka wa musumba aumfwile ifyasosele Gali mwana Ebedi, alifulilwe nganshi. Mukuicingililako atumine inkombe kuli Abimeleki ku Aruma no kutila, “Gali mwana Ebedi na bamunyina nabesa kuno ku Shekemu, uko bambile ukutunka abena musumba ukukusangukila. Eico kanshi, iwe na bantu bobe mwime ubushiku no kuya babelamina ku mabala. Elyo ulucelocelo pa kutula kwa kasuba, mukeme no kushinguluka umusumba. Ilyo Gali pamo ne fita fyakwe bakema ukwisa mukumulwisha, awe ukacite conse ico amaboko yobe yali nokubacitila.” Kanshi nao Abimeleki pamo ne fita fyakwe fyonse epakwima ubushiku no kushinguluka umusumba, babelamina Shekemu mu mpuka shine. Ilyo Gali mwana Ebedi afumine no kuya iminina pa mwinshi wa mpongolo ya musumba, Abimeleki ne fita fyakwe basokolweke pa cifulo apo bafiseme. Cilyafye Gali ati abamone, atile kuli Sebuli, “Mona, abantu balya baletentemuka ukufuma pa mulu wa mpili.” Nao Sebuli amwaswike no kutila, “Iwe wapumbilafye, te bantu iyoo, lelo finshingwa fya mpili efilemoneka nga bantu.” Kabili Gali abwekeshepo ukulanda ati, “Mona, abantu balya baletentemuka ukufuma pa mupokapoka wa mpili. Kabili impuka imbi ilefuma ku lubali lwa nshila yafuma ku cimuti ca bakabuka.” Elyo Sebuli atile kuli ena, “Ngo kuitakisha kobe kuli kwi? Bushe teiwe watile Abimeleki ni nani uwakuti ifwe tulemubombela? Bushe ifi te fita wasuulile? Eico kabiye nomba uye ubalwishe.” Kanshi Gali epakwimya intungulushi sha mu Shekemu no kulwisha Abimeleki. Lelo Gali alifulumwike, na Abimeleki alimukonkele. Kabili abantu abengi balibepeye ilyo tabalafika na ku mwinshi wa mpongolo. Elyo Abimeleki abwelelemo ku Aruma no kwikala kulya kwine. Sebuli nao atamfya Gali na bamunyina ukufuma mu Shekemu. Ubushiku bwakonkelepo abekashi ba mu musumba wa Shekemu balifumine baya mu mabala, elyo akasebo kaile fika kuli Abimeleki, nao Abimeleki aimya ifita fyakwe, afyakanya mu mpuka shitatu, no kuya fisama mu mabala. Ilyo amwene abantu baleisa ukufuma mu musumba, alibemine no kubepaya. Nomba Abimeleki ne mpuka imo babutuka bwangu bwangu baya ikala pa mwinshi wa mpongolo, elyo impuka shimbi shibili shaimina abali mu mabala shabasansa no kubepaya bonse. Abimeleki wena akasuba konsefye, aikalile ukulwisha abekashi ba mu musumba mpaka abacimfya no kubepaya bonse. Elyo abongolwele umusumba no kukubapo umucele. Ilyo abekashi ba ku lupungu lwa Shekemu baumfwile icacitike, bonse baile mu muputule wa panshi we tempele lyakwa Eli Beriti. Lintu Abimeleki aumfwile ukuti eko belelongana, ena pamo ne fita fyakwe baile ku lupili lwa Salimoni. Abuulile isembe no kutetelako imisambo ya fimiti, iyo asendele pa kubeya kwakwe. Aebele ne fita fyakwe ati, “Yangufyanyeni, citeni ifyo ine nacita!” Cila muntu pa fita fyakwe atetele imisambo ya fimiti, no kumukonka. Babikile umwina onse uwa fimuti pa mwinshi wa muputule we tempele no kukoshapo umulilo ilyo abantu bacili mukati. Kanshi abantu bonse abali muli ulu lupungu lwa Shekemu, abali ikana limo (1,000) abaume na banakashi, bonse bafwilile mulya mwine. Icakonkelepo, Abimeleki aile ku musumba wa Tebeshi no kuushinguluka mpaaka aupoka. Nomba mukati ka musumba mwali ulupungu ulwakosa, uko abantu bonse abaume na banakashi elyo ne ntungulushi sha mu musumba bafulumukile. Baisala pa mwinshi no kunina pa mulu wa lupungu. Abimeleki ilyo aile ku lupungu, atendeke ukulwisha, mpaka afika pa mwinshi wa lupungu pakuti oce no mulilo. Nomba umwanakashi umo amuponesha umwana wa mpelo pa mutwe no kumutobaula akapanga ka mutwe. Bwangu bwangufye aitile uwalesenda ifyanso fyakwe, nokumweba ati, “Somona ulupanga lobe umpwililishe, epakuti bekasosa abati, ‘Mwanakashi ewamwipeye.’” Elyo kasenda wa fyanso fyakwe amupulinkenye ulupanga, no kufwa afwa. Abena Israeli pakumona ukuti Abimeleki afwa, bonse balibwelelemo kumyabo. Kanshi ifi efyo Lesa alandwile pa bubi ubo Abimeleki acitile kuli wishi, pakwipaya bamunyina amakumi cine lubali (70). Kabili Lesa abweseshe ububi bonse ubwa bena Shekemu pa mitwe yabo. Icitipu cakwa Yotamu mwana Yerubibaali caishile pali bena. Panuma yakwa Abimeleki kwaimine Tola mwana Pua, uwali nao mwana Dodo umwina Isaka, mukupususha abena Israeli. Aikele mu Shamiri, mu calo ca mpili icakwa Efulemu. Atungulwile abena Israeli pa myaka amakumi yabili na itatu, no kufwa afwa. Kabili ashiikilwe ku Shamiri kwine. Elyo pakonkele Yairi umwina Gileadi, nao atungulwile abena Israeli pa myaka amakumi yabili. Yairi ali na bana amakumi yatatu (30) abaleendela pali bapunda amakumi yatatu (30). Aba bana baleyangalila imisumba amakumi yatatu (30) mu Gileadi, iyo mu nshiku sha lelo bayeta ati Hafoti Yairi. Ilyo Yairi afwile ashiikilwe mu Kamoni. Kabinge abena Israeli babwekeshepo ukubifya ku cinso cakwa Yawe. Batendeke ukulabombela imilungu ba Baali na ba Ashitoreti, elyo ne milungu ya bena Aramu, imilungu ya bena Sidoni, imilungu ya bena Moabu, imilungu ya bena Amoni elyo ne milungu ya Bafilisiti. Kanshi efyo balabile kuli Yawe, baleka no kumupepa, Ici calengele Yawe ukufulilwa abena Israeli icakuti abaposa na mu maboko ya Bafilisiti pamo na bena Amoni. Muli ulya mwaka balipeye no kucusha nganshi abana bakwa Israeli. Pa myaka ikumi limo na cine konse konse balicushishe abena Israeli abaleikalila ku kabanga ka mumana wa Yordani, mu calo ca bena Amoli icaba mu Gileadi. Abena Amoni nabo bayabwike umumana wa Yordani kukulwisha abena Yuda, na bena Benjamini, pamo na ba mu ŋanda yakwa Efulemu. Awe ubulanda bwalikulile nganshi ku bena Israeli. Elyo abena Israeli balilile kuli Yawe abati, “Ifwe natubifya nganshi pakusuula Lesa wesu no kulabombela imilungu ba Baali.” Nao Yawe aebele abena Israeli ati, “Bushe teine namulubwile ukufuma mu maboko ya bena Egupto, abena Amoli, abena Amoni na Bafilisiti? Elyo abena Sidoni, abena Amaleki elyo na bena Maoni nabo balimutitikishe. Nalyo line mwalilile kuli ine pakuti mwafweko no kumulubula ukufuma mu maboko yabo. Nomba imwe namunsuula no kulabombela imilungu imbi eico kanshi na ine nshakatale mupususha nakabili. Kabiyenifye mukulilila ku milungu iyo mwe bene mwasala. Iyo ine eyo nomba muleke ilemupususha mu mafya yonse mwakulakwata.” Elyo abena Israeli batile, “Ifwe natulufyanya. Tucitilenifye conse ico mwamona ukuti eciweme, nomba twapapata tupusushenikofye pali nomba.” Elyo bafumishe amano ku milungu ya benafyalo pakati kabo no kwamba ukulapepa Yawe, icakuti nao abomfwila ubulanda ifyo balecula. Kabili abena Amoni balikutene ku bulwi no kucita inkambi mu Gileadi, elyo abena Israeli nabo balilongene pamo no kucita inkambi pa Misipa. Intungulushi sha bantu abena Gileadi batile kuli cila umo “Uyo onse uuleya tampilapo ukulwisha abena Amoni euli nokuba umutwe wa bonse abekashi ba mu Gileadi.” Nomba kwali umushilika uwapambana nganshi, ishina lyakwe ni Yefuta umwina Gileadi. Wishi ali ni Gileadi. Kabili nyina ali ni cilende. Muka Gileadi nao alikwete abana abaume. Ilyo bakulile, balitamfishe Yefuta no kumweba abati, “Iwe tawakabuuleko icakaniko ca cishilano mu lupwa lwesu pantu iwe wafyalwa mu mwanakashi umbi.” Yefuta epakufulumuka ukufuma kuli bamunyina no kuya ikala mu calo ca Tobi. Kulya kwine aile ikala eko alonganike abantu abengi ifiwelewele abo ayambile ukubomba nabo mukutapa icuma. Ilyo papitile inshita, abena Amoni balwile na bena Israeli. Ilyo abena Amoni baimine ukulwisha abena Israeli, abakalamba ba mu Gileadi baile mukubuula Yefuta ukufuma ku calo ca Tobi. Baya mweba ukuti, “Isa, natuleya pakuti ukaye ba umukalamba wa fita, epakuti tukalwishe abena Amoni bwino bwino.” Elyo nao Yefuta atile kuli bena, “Bushe teimwe mwampatile no kuntamfya mu ŋanda yakwa tata? Nga cinshi ico mwishile kuli ine nomba, ilyo mwakwata ubwafya?” Nabo bacilolo batile kuli ena, “Uyu wine e mulandu twishile kuli iwe nomba. Ala natuleya bonse kukulwisha abena Amoni, pantu nomba iwe niwe uleya ba intungulushi pakati kesu fwe bekashi ba mu Gileadi.” Yefuta epakweba abakalamba ba bena Gileadi ati, “Nga cakuti imwe mwansenda kukulwisha abena Amoni, na Yawe abapeela mu maboko yandi, bushe cacine nine nkaba intungulushi pakati kenu?” Bacilolo nabo batile, “Ala Yawe e kambone wesu. Ifwe cine cinefye tuli nokucita ifyo fine wasosa.” Elyo nomba Yefuta aile na bakalamba ba bena Gileadi. Kabili abekalamushi bamucitile ukuba intungulushi yabo, no kuba mukalamba wa fita pakati kabo. Kabili Yefuta abwekeshepo ukusosa amashiwi yonse pa cinso cakwa Yawe, ilyo ali mu Misipa. Elyo Yefuta atumine inkombe ku mfumu ya bena Amoni mukuya ipusha ukuti, “Bushe cinshi ulefwaya kuli ifwe pakuti iwe usanse icalo cesu?” Nayo imfumu ya bena Amoni yayaswike inkombe shakwa Yefuta, aiti, “Ilyo abena Israeli bafumine mu Egupto balipokolwele icalo candi, ukufumafye ku Alinoni ukufika na ku Yaboku ukuya shinta na ku mumana wa Yordani. Nomba ndetila, ubweshe ifyalo ifi mu mutende.” Kabili Yefuta abwekeshepo ukutuma inkombe ku mfumu ya bena Amoni no kuyeba ati, “Ifi efyo Yefuta asosa ati, ala abena Israeli tabapokelepo icalo ca Moabu iyoo, nangufye calo ca bena Amoni. Ilyo abena Israeli bafumine mu Egupto, baile pita ku matololo ya kuli Bemba Wakashika, baya fika na ku Kadeshi. Elyo batumine inkombe ku mfumu ya bena Edomu no kutila, ‘Tulelomba ulusa lwakupita mu calo cobe,’ lelo imfumu ya bena Edomu yalibakenye. Kabili baile ku mfumu ya bena Moabu, nayo yine yalibakenye. Eico abena Israeli epakulaikalafye ku Kadeshi. “Icakonkelepo, abena Israeli baimine ukupita mu matololo no kulambata icalo ca Edomu na Moabu, ukupitila lubali lwa ku kabanga ka calo ca Moabu, no kucita inkambi kwishilya lya Alinoni. Abena Israeli tabaingile mu mpanga ya bena Moabu, pantu umumana wa Alinoni ewali e mupaka. Elyo abena Israeli batumine inkombe ku mfumu Sihoni iya bena Amoli uwaleteeka ku Heshiboni no kutila kuli ena, ‘Tulelomba ulusa lwakupita mu calo cobe, no kuya ku cifulo cesu.’ Sihoni ena tamwenemo icishinka mu bena Israeli mukubaleka bapite mu mpanga yabo. Kanshi ena epakulonganika abantu bakwe bonse no kuya cita inkambi ku Yahasi, kukulwisha abena Israeli. Elyo Yawe, Lesa wa bena Israeli, apeele Sihoni pamo na bantu bakwe bonse mu maboko ya bena Israeli no kuleka babacimfye. Awe abena Israeli bapokele conse icalo ca bena Amoli abaikele muli ilya mpanga. Kanshi efyo abena Israeli bapokele no kwikala mu calo conse ica bena Amoli ukufuma ku Alinoni no kufika na ku Yaboku, kabili ukufuma ku matololo no kufika na ku Yordani. “Apo nomba Yawe, Lesa wa bena Israeli, nafulumuna abena Amoli ku ntanshi ya bantu bakwe abena Israeli bushe ni nsambu nshi iwe ukwete iyakucipokolola? Bushe tekuti upokolole ico umulungu wenu Kemoshi wapeela ukuba icikwatwa kuli imwe? Ngefyo na ifwe, bushe te nsambu shesu ukupoka conse ico Yawe Lesa wesu atupokolwela? Bushe iwe waliwamapo ukucila Balaki mwana Sipo imfumu ya bena Moabu? Bushe ena alibalile aumanapo na bena Israeli, nangu ukulwa nabo? Napapita imyaka imyanda itatu (300) apo abena Israeli baikalila mu Heshiboni na mu Aroe na mu mishi iya bashinguluka, elyo ne misumba yonse iya mu lulamba lwa mumana wa Alinoni. Bushe cinshi mushabapokele iyi mpanga lilya line? Ine nshamulufyanyapo icintu nelyo cimo, lelo iwe wine niwe ulendufyanya mukulenga ukulwa na ine. Ala lekafye Yawe, umupingushi, eo apingule icakucita mu bushiku bwa lelo pakati ka bena Israeli elyo na bena Amoni.” Lelo imfumu ya bena Amoni yakaana ukuposako amano ku mashiwi Yefuta amutumine. Elyo Umupashi wakwa Yawe waishile pali Yefuta. Apitana monse mu bena Gileadi na bena Manase, apitana na mu Misipa ya ku Gileadi mpaka ukufika na ku bena Amoni. Kabili Yefuta acitile umulapo kuli Yawe ati, “Nga cakutifye wampeela mu maboko yandi abena Amoni, conse icikafuma mu ŋanda yandi no kwisa mukunkumanya ilyo nkabwela, ninshi nincimfya abena Amoni, cikaba cakwa Yawe. Kabili ine nkacituula nge lambo lya cakoca kuli Yawe.” Elyo Yefuta ayabukile mukulwisha abena Amoni, na Yawe abapeele mu maboko yakwe. Abacimfishe ku maka ayakalamba no kubapokolola imisumba amakumi yabili ukufuma ku Aroe ukufikafye na ku Miniti mpaka na ku Abeli Kalamini. Abena Israeli balyanshishe abena Amoni, no kubacefya nganshi. Elyo Yefuta abwelelamo kumwakwe ku Misipa, ne cacitike cakuti umwana wakwe umukashana ewafumine mukumusengela, alecinda nokulisha insombo! Ali e mwanafye wakwe. Takwetepo umwana umukashana nangu umwaume umbi. Bwangu bwangufye ilyo amumwene, alepawile ifyakufwala fyakwe atampa no kulila ati, “Iye! We mwana wandi umukashana ee! Iwe wanenga ukuba no bulanda, kabili niwe cibe ifi! Ine nalilapa na kanwa kandi kuli Yawe nakabili teti ndapuluke amashiwi nalapilepo nakalya!” Umwana nao alyaswike wishi no kutila, “Tata wandi ee, iwe walilapa kuli Yawe. Ala citafye icintu conse ico walaya, pantu nomba moneni ukuti ni Yawe eukulandwilileko ku balwani benu, abena Amoni.” Kabili aebele wishi ati, “Nsuminisheniko icintu cimo nalalomba,” elyo atile, “Taleni ndekeni nje ndeendauka mu mpili pa myeshifye ibili no kulila pamo na banandi pantu ine nshakatale ngupwapo.” Awe wishi atile, “Cisuma kuti waya.” Kabili amulekele aya pa myeshi ibili. Kanshi umukashana na banankwe baile ku mpili no kulila pantu takatale opwapo. Panuma ya myeshi ibili abwelele kuli wishi, kabili wishi acitile ifintu alapile kuli Yawe. Awe umukashana afwilefye ukwabula ukuupwapo. Kanshi apa pene epafuma no lutambi lwa bena Israeli ulwakuti, cila mwaka abana abakashana bafwile ukuya mu mpanga inshiku shine mukulila umwana mwanakashi wakwa Yefuta umwina Gileadi. Kabili abena Efulemu balongenye ifita fyabo, bayabukile na ku Safoni, no kuya eba Yefuta abati, “Nga kanshi cinshi wailile mukulwisha abena Amoni ukwabula ukuti utwiteko pakuti tuye bonse? Nomba ifwe twalakocela iŋanda pamo pene nobe.” Elyo Yefuta atile kuli bena, “Ine pamo na bantu bandi twali no mulimo ukalamba nganshi uwakukankabula na bena Amoni. Kabili ilintu namwitile na imwe tamwaishile mpusushako ku maboko yabo. Eico ilyo namwene ukuti imwe mwakaana ukungafwa, nshasakamene umweo wandi lelo nayabukile kukulwisha abena Amoni. Kabili Yawe nao ampeela amaka yakubacimfya. Kanshi nomba cinshi ico mwaishila ilelo mukuti mundwishe?” Elyo Yefuta nao alonganike abena Gileadi mukulwisha abena Efulemu. Elyo abena Gileadi bacimfishe abanabo pantu abena Efulemu batile, “Imwe mwe bena Gileadi mwafyukilefye mukati ka bena Efulemu na bena Manase.” Abena Gileadi epakuya pokolola ifyabu fya mumana wa Yordani ifyakwabukilapo pakuya ku bena Efulemu. Kabili uyo onse uwapusuka wa mu bena Efulemu nga atila, “Ndefwaya ukwabuka.” Nabo abena Gileadi bali nokumwipusha ukuti, “Bushe iwe uli mwina Efulemu?” Elyo nao nga cakuti ayasuka atila, “Awe,” elyo bali nokutila, “Cisuma sosa utile, ‘Shiboleti.’” Elyo nga asosa atila, “Siboleti,” pa mulandu wakukanalumbula bwino ili ishiwi, bali nokumwikata no kumwipaila palya pene pa fyabu fya mumana wa Yordani. Kanshi abantu ukulingana ne mpendwa amakana amakumi yane na yabili (42,000) aya bena Efulemu ebafwile pa nshita ilya inefye. Yefuta ali mupingushi wa bena Israeli pa myaka mutanda. Elyo Yefuta uwali umwina Gileadi afwile, bamushiika na mu musumba wa Misipa mu Gileadi. Panuma ya mfwa yakwa Yefuta, Ibisani umwina Betelemu ewakonkelepo ukutungulula abena Israeli. Akwete abana abaume amakumi yatatu (30), elyo na bana abanakashi amakumi yatatu (30) nabo bene. Aufishe abana bakwe abanakashi ku baume abashali ba mu mukowa wakwe. Abana bakwe abaume nabo abafwaile abakashana abashali ba mu mukowa wakwe amakumi yatatu (30) ebo baupile. Awe nao Ibisani atungulwile abena Israeli pa myaka cine lubali. Ibisani ilyo afwile, ashiikilwe mu Betelemu. Kabili uwamukonkelepo ni Eloni umwina Sebuloni, ewali mupingushi wa bena Israeli pa myaka ikumi limo (10). Elyo Eloni afwile, ashiikilwe mu musumba wa Aiyaloni mu calo cakwa Sebuloni. Kabili uwamukonkelepo ni Abidoni mwana Hileli, ukufuma ku Piratoni, ewatungulwile Israeli. Abidoni ali na bana amakumi yane (40) abaume, kabili abeshikulu nabo bali amakumi yatatu (30). Aba bonse baleendela pali bapunda amakumi cine lubali (70). Nao atungulwile abena Israeli pa myaka cine konse konse. Ilyo nao Abidoni mwana Hileli umwina Piratoni afwile, ashiikilwe ku Piratoni mu calo cakwa Efulemu mu mpili sha calo ca bena Amaleki. Kabinge abena Israeli babwekeshepo ukubifya ku cinso cakwa Yawe, na Yawe epakubapeela mu maboko ya Bafilisiti pa myaka amakumi yane (40). Mu Sora mwali umuntu umo uwe shina lya Manoa, uwa mu luko lwa bena Dani. Manoa alyupile umwanakashi uwali iŋumba. Takwetepo mwana nelyo umo. Elyo malaika wakwa Yawe amonekele ku mwanakashi no kumweba ati, “Nangu iwe waba iŋumba kabili tawatala aukwatapo umwana, nomba uli nokwimita no kukwata umwana umwaume. Eico nomba mona ukuti wilanwa umwangashi nangufye icikola conse. Kabili tecakwesha ukulya icakowela, pantu iwe nomba uli nokwimita kabili ukafyala umwana umwaume. Tecakwesha ukumubeya ku mutwe wakwe, pantu uyu mwana akaba Munasiliti, emukutila uwapatulwa na Lesa ukufuma ku kufyalwa kwakwe. Kabili akatendeka ukufumya abena Israeli mu maboko ya Bafilisiti.” Elyo umwanakashi epakuya ku mulume wakwe no kuya mweba ati, “Umuntu umo uwakwa Lesa acisa kuli ine, elyo acilamoneka kwati ni malaika wakwa Lesa, uwakutiina nganshi. Ine nshacimwipusha uko acifuma kabili nao tacinjeba ne shina lyakwe. Nomba acinjeba ukuti, ‘Iwe uli nokwimita kabili ukafyala umwana umwaume. Eico nomba tecakwesha ukunwa umwangashi, nangu ukunwa icikola icili conse. Pantu uyu mulumendo akaba Umunasiliti wakwa Lesa ukufumafye ku kufyalwa kwakwe ukufika na ku bushiku bwa mfwa yakwe.’” Elyo Manoa apepele kuli Yawe no kutila, “Napapata mwe Yawe, ine ndemulomba ukuti lekeni umuntu wakwa Lesa untu mwatumine kuli ifwe ese atufunde ifyo tuli nokucita pakusunga uyu mwana ali nokufyalwa.” Lesa nao alyumfwile ukupapata kwakwa Manoa. Kabili na malaika wakwa Lesa alishile ku mwanakashi ilyo acili ku mabala. Manoa umulume wakwe ninshi talipo. Awe umwanakashi bwangu bwangufye abutwike no kuya eba umulume no kutila, “Ala ulya muntu amonekele kuli ine pali bulya bushiku naisa!” Manoa nao alimine no kukonka umukashi. Ilyo afikile kuli uyu muntu, atile kuli ena, “Bushe niwe waishile landa no mukashi wandi?” Nao atile, “Ee nine wine.” Elyo Manoa atile kuli ena, “Nomba ilyo amashiwi yobe yakesa fikilishiwa, cikaba shani ku musango no bumi bwa uyu mwana, kabili ni finshi akalacita?” Elyo Malaika wakwa Yawe atile, “Conse ico naebele umukashi obe, eco afwilefye ukulacita. Tafwile ukulalya icintu conse icili nokufuma ku myangashi, nangufye ukunwa umwangashi uulifye onse, nangu icikola conse nangu conse icakowela. Afwilefye ukulacita fyonse ifyo namukonkomeshe.” Elyo Manoa atile kuli malaika wakwa Yawe, “Ifwe kuti twatemwa ukuti utale ulolele mpaka tukupekanishishe akana ka mbushi.” Nao malaika wakwa Yawe atile, “Ala nangufye imwe mwanteka, ine tekuti ndye icakulya cenu. Lelo nga mulefwaya ukupekanya umutuulo wa cakoca, utuuleni kuli Yawe.” Pantu Manoa ena taishibe ukuti ulya ali ni malaika wakwa Yawe. Elyo Manoa aipwishe malaika wakwa Yawe ati, “Bushe ishina lyobe niwe nani? Pantu tulefwaya ilyo ishiwi lyobe likafikilishiwa tukakucindike.” Malaika wakwa Yawe nao atile, “Bushe mulandu nshi uleipushisha ishina lyandi? Ala lishina ilyankaama.” Elyo Manoa abuulile akabushi, pamo pene no mutuulo wa fyabunga, kabili apeele ilambo kuli Yawe mukufyocela pa mulu we libwe. Kabili Yawe nao acitile icipeshamano ninshi Manoa no mukashi wakwe balemona. Awe kutifye cilya ulubingu lwa mulilo lwalafuma pa bulambo no kulaya mumulu, malaika wakwa Yawe nao aninine mu lubingu lwa mulilo ukuya mumulu. Na pakumona ici, Manoa no mukashi wakwe bawile ubukupeme, bafisha ne mpumi shabo panshi. Awe ukufuma palya penefye malaika wakwa Yawe tabalile amonekela kuli Manoa no mukashi wakwe. Elyo Manoa ashininkishe ukuti kanshi ni malaika wakwa Yawe. Elyo Manoa atile ku mukashi wakwe, “Ifwe tuli nokufwa, pantu natumona Lesa.” Elintu umukashi wakwe atile, “Nga cakuti Yawe alefwaya ukutwipaya, awe nga tapokelele ilambo lyakoca no mutuulo wa cabunga ukufuma ku maboko yesu, kabili nga tatulangile ifintu fyonse ifi nangu ukutweba ifi fyonse batwebele.” Awe asukile umwanakashi apapa umwana umwaume, kabili amwinike ishina lya Samsoni. Umwana alakula, na Yawe amupaala. Elyo Umupashi wakwa Yawe watampile ukumucincisha ilyo acili aleikala mu Mane Dani pakati ka Sora na Eshitaoli. Inshita imo Samsoni aile ku Timuna no kumona kulya kwine umukashana Umufilisiti. Ilyo abwelulwikeko, atile kuli wishi na nyina, “Ine ninja mona umukashana Umufilisiti mu Timuna. Eico nomba, kamubuuleni pantu eo ndefwaya ukuba umukashi wandi.” Wishi na nyina batile, “Bushe mu lupwa lobe nangu pakati ka bantu bobe tapengaba umwanakashi uo wingopa? Cinshi ico wingaila ku Bafilisiti abashasembululwa eko waya fwaila umwanakashi wakuupa?” Lelo Samsoni atile kuli wishi, “Kamubuuleni pantu uyu wine eo ntemenwe ne mwine.” Abafyashi bakwe bena tabaishibe ukuti ifi fyonse fyali bupekanyo ukufuma kuli Yawe, uwalefwaya inshila imo iyakulwishishamo Abafilisiti. Pantu pali ilya nshita ebaleteeka abena Israeli. Elyo Samsoni pamo na wishi na nyina bonse pamo baile ku Timuna. Ilyo bafikile mupepi na ku mabala ya myangashi ya Timuna, ilyo linefye umusepela wa nkalamo wamubulumina. Elyo Umupashi wakwa Yawe waishile na maka pali Samsoni, icakuti alepawile inkalamo tupimfya tupimfya ku mabokofye, kwati ni filya engalepaula akana ka mbushi. Lelo taebeleko wishi nangu nyina ico acitile. Awe Samsoni alitentemwike no kuya landa no mwanakashi, no kumutemwa. Ilyo papitilepo inshiku shimo shimo, alibweleleko no kuya upa umukashana. Ilyo aile shoka mukumona icitumbi ca ilya nkalamo, asangile ukuti mu citumbi muli umwina wa nshimu no buci! Atapwilemo ubuci abika pa lupi no kuya alelya. Ilyo abwelele kuli wishi na nyina, alibapeeleko bumo, kabili nabo baliliile. Lelo tabebele ukuti afumishe mu citumbi ca nkalamo. Elyo wishi kwa Samsoni aile mukumona umwanakashi. Kabili Samsoni acitile amatebeto kulya kwine, pamo ngo lutambi ulo abalumendo abaleupa balecita. Ilyo Samsoni aile monekela kulya, balimupeele abanankwe amakumi yatatu (30) abakwikala nankwe. Elyo Samsoni abebele ati, “Lekeni mwebeko ubwile. Nga cakuti kuti mwanjeba ifyo cilepilibula mu nshikufye cine lubali isha mutebeto, ine nkamupeela insalu isha kolokondwe amakumi yatatu (30) ne nsalu shakufwala pa nshikunkulu nasho amakumi yatatu (30). Lelo nga cakuti tamunjebele ifyo cilepilibula, nimwefye nomba mufwile ukumpeela insalu sha kolokondwe amakumi yatatu (30) elyo ne nsalu shakufwala pa nshikunkulu nasho amakumi yatatu (30).” Elyo nabo batile, “Ale nomba twebe ubwile bobe tumfwe!” Samsoni nao atile, “Mu cintu icilya ifibiye, mulafuma icakulya. Kabili mu cintu icamaka, kulafuma icalowa.” Awe baeseshe ukupituluka muli ubu bwile pa nshiku shitatu, bafilwa ukwishiba ifyo calepilibula. Elyo pa bushiku bwalenga shine, batile kuli muka Samsoni, “We shisembeleka umulume obe pakuti atulondolweleko ifyo ubu bwile bulepilibula. Nga wakaana, tuli nokukoca pamo pene no lupwa lwakwa wiso, mukafwa. Bushe mwatwitile kuno mukwisa twibila?” Elyo muka Samsoni akobwela umukoshi wakwe ku mulume no kulalila, no kutila, “Iwe kanshi walimpata! Iwe kanshi tawantemwa mu cine cine. Iwe walyeba abantu bandi ukwilula ubwile lelo ine tawanjeba ubwasuko.” Nao Samsoni atile, “Apo ine nshalondolwelako batata nangu bamayo, kanshi cinshi ico ine ningalondolwela ubu ubwile kuli iwe?” Awe umukashi nao abikilepofye ukulamulilila pa nshiku cine lubali isha mutebeto. Elintu pali ubu bwine bushiku bwakulenga cine lubali elyo amulondolwelele umo ubwile bwalolele, pantu alimupatikishe nganshi. Kabili nao elyo aile londolwela abantu bakwe umo ubwile bwalolele. Ilyo akasuba kali takalawa pa bushiku bwalenga cine lubali bwine, abekashi ba mu musumba batile kuli Samsoni, “Bushe cinshi icalowesha ukucila ubuci? Bushe cinshi icamaka nganshi ukucila inkalamo?” Samsoni nao atile, “Imwe amubula kulimina ku musepela wa ŋombe yandi, awe nga tamulondolwele ubu ubwile bwandi.” Elyo Umupashi wakwa Yawe waishile na maka pali Samsoni. Awe aile na ku Ashikeloni, aya ipayako abantu amakumi yatatu (30) no kupokololako ifyuma fyabo. Abuulile ne fyakufwala fyabo no kutwalila balya bantu abailwile ubwile bwakwe. Kabili ninshi acili nafulwa nganshi, abwelele na ku ŋanda yakwa wishi. Kabili umukashi wakwa Samsoni bamupeele na ku mubiye cibusa uwamupalamine pa bwinga bwakwe. Panuma ya ifi fyonse ifyacitike, pa nshita yakusombola iŋanu, Samsoni abuulile akana ka mbushi no kuya mukutandalila umukashi wakwe. Elyo atile, “Kanje ingila ku muputule wa mukashi wandi.” Lelo shifyala amukanya ukuya ingilamo. Shifyala atile, “Ine naishibe ukuti naumukaana umukashana, ecalengele no kutila ine mupeele ku mubiyo. Bushe umwaice wakwe tacilapo ukuwama? Bushe cinshi teti eo ubuule abe umukashi obe?” Elyo Samsoni atile kuli ena, “Ino nshita pa cilandushi conse ico nkacita ku Bafilisiti nshakakwate umulandu.” Kanshi Samsoni epakuya mu mpanga no kuya ikata bamumbwe imyanda itatu (300), no kubakaka imicila babili babili. Kabili abikile icisaniko pakati ka micila iyo akakile ibili ibili. Ilyo ayashishe ifisaniko no kuleka bamumbwe baleya mu mabala ya ŋanu ya Bafilisiti, aocele imyanshi bakakile iya ŋanu yonse iyaiminine, pamo pene na mabala ya myangashi, ne fimiti fya miolifa, fyonse fyapilile kumo. Elyo Abafilisiti batile, “Bushe nani umuntu uucitile ica musango uyu?” Elyo babeba ukuti, “Ni Samsoni shifyala wa mwina Timuna, pantu asangile umukashi wakwe balimupeela ku munankwe.” Elyo Abafilisiti baile no kocelela umwanakashi pamo pene na wishi, no kufwa bafwa. Elyo Samsoni epakubeba ati, “Apo imwe mwacita ica musango uyu, ine nalapa nshakaleke mpakafye nkalandule kuli imwe.” Awe alibasanshile bukali bukali no kwipaya abengi. Elyo atentemukile mwishika lya lupili no kuya ikala mu lucengo lwa cilibwe ca Etamu. Elyo Abafilisiti baile cita inkambi mu calo ca bena Yuda, no kuya sansa abena Leyi. Elyo abaume ba mu Yuda batile, “Bushe cinshi ico mwaishila mukutulwisha?” Nabo batile, “Ifwe twishile mukwikata Samsoni no kumukaka, pakuti tumucitile ifyo nao atucitile.” Elyo abaume abena Yuda amakana yatatu (300) baile no kutentemukila ku lucengo lwa cilibwe ca Etamu, no kuya eba Samsoni abati, “Bushe iwe emukuti na nomba taulaishiba ukuti Abafilisiti ebatuteeka? Bushe finshi iwe ucitile ifi kuli ifwe?” Samsoni atile, “Ine nacitile kuli bena ifyo bacitile kuli ine.” Nabo batile kuli ena, “Ifwe twishile kuno pakuti tukukake elyo tukupeele mu maboko ya Bafilisiti.” Elyo Samsoni nao atile, “Lapeni kuli ine ukuti temwe mulenjipaya mwe bene.” Nabo batile, “Iyoo, ifwe tulekukakafye no kukupeela mu maboko yabo. Ifwe tatwakwipaye.” Elyo bakakile Samsoni ne myando ibili iyipya, no kumufumya na mu lucengo mu cilibwe. Cilya bafika ku Leyi, Abafilisiti baishile ne nsansa mukukumanya Samsoni. Elintu Umupashi wakwa Yawe waishile na maka pali Samsoni. Awe ne myando iyali ku maboko yakwe yali kwati bushishi bwa kolokondwe ubwapya ku mulilo. Kabili na fyonse ifikakilo fyaliponene ifine fyeka ukufuma ku maboko yakwe. Samsoni epakubuula icifupa ca meno icakwa punda icibishi, eco abomfya ukwipailako abantu abali ikana limo (1,000). Elyo Samsoni asosa ati, “Ku cilifupa cakwa punda eko natulumanikila imina ya bantu. Ku cilifupa cakwa punda eko njipaile abantu ikana limo (1,000).” Ilyo Samsoni apwile ukusosa ifi, aposele icilifupa cakwa punda ukutali. Kabili neci cifulo cainikwe ishina lya Ramati Leyi. Elyo Samsoni aiketwe ne cilaka nganshi, alilila na kuli Yawe no kutila, “We Mfumu niwe ulengele umubomfi obe ukucimfya apakalamba. Bushe ine nomba mfwefye ku cilaka, no kulenga mponene mu maboko ya bantu abashasembululwa?” Kanshi Lesa nao epakulepula incende imo apafonkele mu Leyi, na menshi yafuma. Kabili ilyo Samsoni anwene, amaka yalibwelele muli ena, no kupuputuka. Ecalengele aka kamfukumfuku ukwinikwa ishina lya Eni Hakore, kabili ukufikafye na kuli nomba, emo kaba mu Leyi mwine. Kanshi Samsoni ali mupingushi wa bena Israeli pa myaka amakumi yabili (20), mu nshiku sha Bafilisiti. Mu bushiku bumo Samsoni alile ku Gasa, uko aile mona umwanakashi umo cilende. Alimukonkele no kuya sendama nankwe. Ilyo abekashi ba mu Gasa babebele ukuti, “Samsoni ali kuno! Elyo bashingulwike incende, no kumulalilila mukumupembela ubushiku bonse pa mpongolo ya musumba. Takwali nelyo umo uwaselele mu nshita ya bushiku, bonse batilefye, ‘Ku maca elyo tuli nokumwipya.’ ” Lelo Samsoni asendeme ukufikafye inshita ya bushiku pakati. Elintu aishile ima no kwikata ifiibi fya ku mpongolo pamo pene ne nceshi shibili, no kufinukula fyonse kumo ne mipilikisho. Afisenda pa mabeya yakwe no kufitwala pa mulu wa lupili ulwalungatana na Hebuloni. Ilyo papitile inshita, Samsoni batemwanene no mwanakashi umo uwaleikala mwishika lya Soreki, ishina lyakwe ali ni Delila. Elyo bakateeka ba Bafilisiti baile kuli ena nokutila, “Umone nga kuti wamusembeleka, akakulange inkaama ya maka yakwe nefyo twingamwansha pakuti twamukaka no kumupwisha. Elyo na ifwe cila muntu ali nokukupeela indalama amashekeli ikana limo no mwanda umo (1,100) isha silifa.” Awe nao Delila atile kuli Samsoni, “Shinjebako icalenga ukuti ukwate amaka ayakula ifi, kabili nefyo bengakukaka no kukucimfya.” Elyo Samsoni atile kuli Delila, “Nga cakuti umuntu uuli onsefye ankaka ne nshinga ishibishi cine lubali, ishishilauma, awe lyena kuti amaka yapwa nabafye ngo muntu uuli onse.” Elyo bakateeka ba Bafilisiti baletele inshinga ishibishi cine lubali kabili ishishauma kuli Delila, nao esho abomfya ukumukakilako, ilyo ninshi Delila ali na baume bamo ababeleme mu muputule wa mukati ka mu ŋanda. Elyo atile kuli Samsoni, “Ala, Abafilisiti bakwishila!” Awe Samsoni aputwile inshinga kwati bushishi ubwakumya ku mulilo. Eico inkaama ya maka yakwe tayaishibikwe. Elyo Delila atile kuli Samsoni, “Iwe kanshi untumfyafye no kumbepafye. Shi nomba njebafye ifyo bengakukaka.” Samsoni atile, “Nga cakuti umuntu uuli onsefye ankaka bwino bwino ku myando iyipya iyishabala aibomfiwapo, awe lyena ine kuti nanaka no kuba ngo muntu uuli onse.” Awe Delila abuulile imyando iyipya no kumukakilako. Ninshi Delila ali na baume bamo abafiseme mu muputule wa mukati ka ŋanda. Elyo atile kuli Samsoni, “Ala Abafilisiti bakwishila!” Awe Samsoni aputwile imyando ukufuma ku maboko yakwe kwati bushishifye. Elyo Delila atile kuli Samsoni, “Bushe na nomba ucili ulembepafye no kuntumfya? Ala, ine ndefwayafye unjebe ifyo bengakukaka.” Nao alyaswike no kutila, “Nga cakuti walukamo ifikuti mu mushishi wa mu mutwe wandi imiku cine lubali, no kufikosha elyo wafikakila ku lupopo, awe lyena ine kuti nanaka no kuba ngo muntu uulifye onse.” Nomba ilyo acili mu tulo, Delila abuulile ifikuti apikwile mu mutwe wakwe, afipikanya nge sumbu no kufikasha elyo afipopela na ku lupopo. Elyo Delila atile kuli Samsoni, “Ala, Abafilisiti bakwishila!” Awe nao abukile mu tulo no kunukula akalupopo, no mushishi waishalilafye kwati tawapikwilwe. Elyo Delila atile kuli ena, “Nga kanshi kuti watila shani ukuti ‘walintemwa!’ ilyo umutima obe tawaba kuli ine? Uyu waba e muku walenga itatu uo umbepa no kumfisa ukunjeba inkaama yobe, uko wafumya amaka yakula ifi.” Awe Delila mu kupatikisha kwakwe akonkenyepofye ubushiku no bushiku ukulaipusha Samsoni, mpaka icifukushi caishile kuli Samsoni, alafwaisha no kufwa. Na pakulekelesha Samsoni mu cifukushi asukile asokolwela Delila inkaama yonsefye. Samsoni atile, “Ine mu mutwe wandi tamwatala amupita icibeyo apo nafyalilwa. Pantu ine ndi Munasiliti uwapatulwa wakwa Lesa ukufuma ku kufyalwa kwandi. Nga cakuti mu mutwe wandi mwapita icibeyo, lyena amaka yandi kuti yapwa. Kabili kuti nabafye uwanaka ngo muntu uuli onse.” Ilyo Delila amwene ukuti nomba namweba inkaama yonse, atumine amashiwi kuli bakateeka ba Bafilisiti no kutila, “Ala iseni nakabili, pantu Samsoni nomba nanjeba inkaama yonse.” Elyo nabo bakateeka ba Bafilisiti babwelulwike nabasenda ne ndalama sha silifa mu maboko yabo. Elyo Delila alengele Samsoni asendama mu tulo pa makufi yakwe. Aitapo umwaume umo no kumweba ukuti abeye Samsoni umushishi untu apikwile cine lubali, na maka yakwe yayamba ukucepa. Elyo atendeka no kumucusha mpaka amaka yakwe yapwa. Elyo Delila atile kuli Samsoni, “Ala Abafilisiti bakwishila!” Abukile mu tulo no kutontonkanya ukuti, “Na lelo line ndeya nga filya fine ciba kale no kuipukumunafye ukwabula ubwafya.” Lelo taishibe ukuti Yawe namusha. Kabili Abafilisiti balimwikete no kumutonkola amenso, elyo bamutwala na ku Gasa. Baya bomfya iminyololo ya mukuba kukumukakilako, no kumubika kukulashingulusha icilibwe cakupelelako mu cifungo. Lelo umushishi wa mu mutwe wakwe watendeke ukulamena, panuma ya kumubeya. Nomba bakateeka ba Bafilisiti balongene mukutuula ilambo ilikankala ku mulungu wabo Dagoni elyo nokuti basangalale, pantu balandile ukuti, “Umulungu wesu nautupeela Samsoni, umulwani wesu, mu maboko yesu.” Nomba ilyo abantu bamwene Samsoni, batendeke ukutasha umulungu wabo no kutila, “Umulungu wesu nautupeela umulwani wesu mu maboko yesu, umuntu umo uwaonaula icalo cesu no kufusha imfwa mu kwipaulula kwa bantu besu.” Ilyo imitima yabo ninshi icili ne nsansa ishingi nganshi, batampile ukupunda abati, “Kaleteni Samsoni ese atusansamusheko.” Awe nabo baitile Samsoni ukufuma mu cifungo no kwisa mukwangala ku ntanshi yabo. Kabili bamwiminike pakati ka nceshi. Elyo Samsoni aebele umubomfi uwamwikete pa kuboko kwakwe ati, “Ntwala pa ncende apabela inceshi ishaikasha itempele, pakuti eko nshintilile.” Nomba mwitempele mwali cinkupiti wa bantu, abaume na banakashi. Bakateeka bonse ba Bafilisiti nabo emo bali, elyo pa mutenge we tempele pali abantu ukulingana amakana yatatu (3,000), abaume na banakashi abaletamba kufyo Samsoni aleyangala. Elyo Samsoni apepele kuli Yawe no kutila, “Mwe Mfumu Yawe, njibukisheniko. Mwe Lesa napapata nkoseleshenikofye uno wine muku. Kabili nengeni ukuti nandule ku Bafilisiti pa menso yandi yabili aya bantonkola.” Elyo Samsoni apalamine ku nceshi shibili isha pakati ishaikeshe ili tempele. Aikete ukuboko kwa kulyo kuli lumo elyo no kuboko kwa kuso kuli lumbi kabili ashintililako na maka ayakalamba nganshi. Atile, “Lekeni nomba mfwile pamo na Bafilisiti!” Elyo asunkile na maka nganshi, ne tempele lyabongolokele pali bakateeka na bantu bonse abali mukati. Eico abafwilile pamo nankwe balifulishe ukucila abo aipeye ilyo ali umumi. Awe bamunyina pamo no lupwa lonse ulwakwa wishi baile kukusenda icitumbi cakwe. Baciletele no kucishiika pakati ka musumba wa Sola na Eshitaoli mu nindi yakwa wishi Manoa. Samsoni atungulwile abena Israeli pa myaka amakumi yabili. Nomba kwali umuntu umo uwe shina lya Mika, uwaleikala mu calo ca mpili icakwa Efulemu. Kabili atile kuli nyina, “Pa mulandu wa ndalama ikana limo no mwanda umo (1,100) isha silifa isho bakwibile, kabili isho naumfwile ukuti walelapisha, ngefyo na ine wine nayumfwilile ne mwine, ala ine isho ndalama sha silifa, ndi nasho. Nine wine nasendele.” Elyo nyina atile, “Ipaalo lyakwa Yawe libe pali iwe, mwana wandi.” Ilyo abweseshe ishi indalama amashekeli ikana limo no mwanda umo (1,100) isha silifa kuli nyina, nao atile, “Ine ndelaya mu cine no kutambika indalama shandi isha silifa kuli Yawe pa mulandu wa mwana wandi, pakuti apangemo icimpashanya icakubasa ne caengwa. Kabili ine ndi nokucibwesesha kuli imwe.” Eico kanshi, ilyo abweseshemo ishi ndalama sha silifa kuli nyina, nao nyina abuulilepo indalama amashekeli ya silifa imyanda ibili (200), no kushipeela kuli Kafula wa fyela fya silifa, nao panuma yakwengulula, apangamo icimpashanya icabaswa ne caengwa no kufibika mu ŋanda yakwa Mika. Nomba uyu wine muntu Mika alikwete ne ŋanda yakupepelamo utulubi. Kabili alipangile icakufwala ca bushimapepo ica efodi no tulubi twakupendwilako pa ŋanda, elyo abuula no mwana wakwe umwaume umo amucita ukuba shimapepo. Pantu mu nshiku shilya, abena Israeli tabakwete imfumu. Kanshi umuntu onse umwine aleicitilafye icili conse ico amona ukuti nacimulinga. Kwali no mulumendo uwafumine ku Betelemu mu calo cakwa Yuda, kabili ali wa mu luko wakwa Yuda. Uyu ali mwina Levi, umweni uwaleikala kulya. Uyu muntu ashile icifulo cakwe mu Betelemu mu calo ca Yuda no kuya alefwaya fwaya icifulo cimbi icakwikalapo. Ilyo acili pa lwendo, atulile pa ŋanda yakwa Mika mu calo ca mpili icakwa Efulemu. Awe Mika atile kuli ena, “Bushe iwe wafuma kwi?” Nao atile, “Ine ndi mwina Levi wa ku Betelemu, mu calo cakwa Yuda. Kabili ine njishile mukufwaya icifulo apakuti ndeikala.” Elyo Mika atile kuli ena, “Twakulaikala bonse no kuba tata wandi kabili shimapepo wandi. Ndi nokulakupeela indalama amashekeli ya silifa ikumi limo pa mwaka. Nkalakufwika no kukuliisha.” Awe nao umwina Levi alisumine ukwikala nankwe. Kabili uyu mulumendo asangwikefye kwati ni umo uwa pa bana bakwe abaume. Elyo Mika asontele uyu umwina Levi ukuba shimapepo wakwe, no kulaikala nankwe mu ŋanda mumwakwe Kabili Mika atile, “Nomba ine naishiba ukutila Yawe ali nokumpaala, apo nakwata uyu umwina Levi ukuba shimapepo wandi.” Mu nshiku shilya abena Israeli tabakwete imfumu. Kabili mu nshiku shilya uluko lwa bena Dani lwalefwaya fwaya icifulo icingaba icabofye icakulaikalamo. Pantu bena tabali tabalapeelwa icifulo ca cakaniko ca cishilano pakati ka nko sha bena Israeli. Eico abena Dani batumine abantu basano abakalabana ukufuma pa mpendwa ya bantu babo ku Sora na ku Eshitaoli mukaya lengula icalo no kucifwailisha. Babebele ukuti, “Kabiyeni, kafwailisheni ici icalo!” Awe nabo baingilile ku calo ca mpili icakwa Efulemu no kufika ku ŋanda yakwa Mika, eko basendeme. Ninshi bali mupepi ne ŋanda yakwa Mika, baumfwile ishiwi lya mulumendo ukuti lya mwina Levi. Awe bashokele kuntu ali nokumwipusha abati, “Nga nani uwakuleta kuno? Kabili cinshi ico ulecita kuli cino cifulo? Mulimo nshi waishila kuno?” Nao atile kuli bena, “Mika alincitila ifingi, ndi mubomfi wakwe uwa malipilo, kabili ndi shimapepo wakwe.” Nabo batile kuli ena, “Twapapata twipushisheko kuli Lesa twishibe nga cakuti ulwendo lwesu luli nokuba ulweshuko.” Shimapepo nao atile, “Cisuma mwende umutende. Ulwendo lwenu luli ulwasuminishiwa kuli Yawe.” Elyo aba bantu basano baimine no kuya ku Laishi, no kuya sanga ukuti abantu baleikalafye mu mutelelwe, nga aba mu musumba wa Sidoni, abashitungwa kabi, abacingililwa bwino kabili abashalekabila icintu nangu cimo pano calo. Balitalwike ku bena Sidoni, kabili tabaleampana nangu umo. Kabili ilyo aba bantu basano babwelelemo ku Sora na ku Eshitaoli, bamunyinabo batile kuli bena, “Bushe mwasangile shani ifyo ifintu fili?” Nabo batile, “Iseni pakuti tukaye balwisha! Pantu natumona ukuti icalo cisuma nganshi. Bushe mwalaikalafye tamwacitepo nelyo cimo? Ala mwikokola ukuti tuye mukupokolola cilya icalo. Kabili ilyo mukafika kulya, mukaya sanga abantu abashili bamutunganya. Icalo naco cikulu ico Lesa apeele mu maboko yenu. Mu calo umushaba ukukabila kantu nelyo kamo.” Elyo abaume imyanda mutanda (600) aba mu luko lwakwa Dani, abaipangeshe ne fyanso fya bulwi, bafumine ku Sora na ku Eshitaoli no kuya ku bulwi. Ilyo bacili mu nshila bacitile inkambi pa Kiriati Yarimu mu calo cakwa Yuda. Uyu wine e mulandu ici cifulo icabela ku masamba ya Kiriati Yarimu bacitila Mane Dani ukufika no bushiku bwa lelo line. Kabili ukufuma kulya, batwalilile no kuya ku calo ca mpili cakwa Efulemu no kufika ku ŋanda yakwa Mika. Elyo balya bantu basano abaile mukulengula icalo ca Laishi batile kuli bamunyina, “Bushe imwe mwalishiba ukuti pali aya mayanda palibapo imo umwaba icakufwala ca bushimapepo ca efodi, utulubi twakupendwilako pa ŋanda, icimpashanya icabaswa ne cimpashanya icaengwa? Eico nomba tontonkanyenipo ico mwalacita.” Kanshi nabo epakwaluluka palya pene, no kuya ku ŋanda ya mulumendo umwina Levi ku cifulo cakwa Mika no kuya muposhapo. Ninshi abaume imyanda mutanda (600) abaipangeshe ku bulwi nabo beminine pa mwinshi wa mpongolo. Balya abaume basano abaile lengula icalo baingile mu ŋanda no kusenda icimpashanya icabaswa ne cakufwala ca bushimapepo ca efodi, utulubi twakupendwilako pa ŋanda ne cimpashanya icaengwa, ninshi shimapepo na bantu imyanda mutanda (600) abaipangeshe ne fyabulwi beminine pa mwinshi wa mpongolo. Ilyo aba bantu baingile mu ŋanda mwa Mika no kubuulamo icimpashanya icabaswa ne cakufwala ca bushimapepo ca efodi, utulubi twakupendwilako pa ŋanda ne cimpashanya icaengwa, elyo shimapepo atile kuli bena, “Bushe ni finshi imwe mulecita?” Nabo batile, “Iwe talalafye tondolo! Tecakwesha ukusosa ishiwi nelyo limo. Tuleyafye bonse, no kuba tata kabili shimapepo wesu. Bushe te cisuma ukuti ulebombela uluko no lupwa lwa mu bena Israeli nga shimapepo, ukucila ukulabombela iŋanda ya muntu umo?” Awe shimapepo nao alitemenwe nganshi. Abuulile icakufwala ca bushimapepo ca efodi, utulubi twakupendwilako pa ŋanda elyo ne cimpashanya icabaswa no kukonka aba bantu abena Dani. Elyo bayalulwike, no kutendeka ukuya. Batangisha abaice, ifitekwa ne fyuma fyabo pa ntanshi yabo. Kutifye cilya baendako panono ukufuma pa ŋanda yakwa Mika, abaume abaleikala mupepi ne ŋanda yakwa Mika balongene pamo no kusupila abena Dani. Elyo babilikisha abena Dani, nabo bapilibuka no kutila kuli Mika, “Bushe cinshi calenga ukuti mwise no mulongo wa bantu abafula ifi?” Mika nao atile, “Imwe namusenda imilungu iyo ne mwine naipangila, kabili namunsendela na shimapepo wandi, nomba ine ndeshala na cinshi? Nga kuti mwalaipusha shani ukuti, ‘Cinshi ico mwaishila no mulongo wa bantu abafula ifi?’” Elyo abena Dani batile kuli ena, “Iwe wilatalikana na ifwe, pantu limbi abantu nga bafulwa bwangu kuti bakulwisha, icakuti iwe no lupwa lobe kuti mwalufya ne myeo yenu.” Awe abena Dani bakonkenyepo ulwendo lwabo. Kabili ilyo Mika abamwene ukuti nabakwatisha amaka ukumucila, ayalulwikeko no kubwelelamo kumwakwe. Ilyo abena Dani basendele ifyo Mika apangile, pamo pene na shimapepo, baile ku Laishi ku bulwi ku bantu baikele umutende, kabili abashaletunganya nelyo cimo, no kuya basansa no kubepaya ku lupanga, babocela no musumba wabo. Takwali umuntu nelyo umo uwakubatulako, pantu baleikala ukutali nganshi ukufuma ku Sidoni, kabili tabakwete na cumfwano na bantu ba ku Aramu. Umusumba wabo wali mwishika ilya ku Beti Rehobu. Abena Dani bakuulile umusumba cipya cipya, no kwikala emo balaikala. Uyu musumba bawinike Dani, ishina lya cikolwe cabo uwafyelwe kuli Israeli, nangu uyu umusumba kale waleitwa Laishi. Awe abena Dani baimike ne cilubi icabaswa pakuti balecipepa. Elyo babuulile Yonatani mwana Geshomu, uwali mwana Mose pamo na bana bakwe abaume ukuba bashimapepo pakati ka luko lwa bena Dani ukufika na pa nshita babasendele muli bunkole. Kanshi batwalilile ukulabomfya utulubi uto Mika abashilile inshitafye yonse ilyo iŋanda yakwa Lesa yali mu Shilo. Mu nshiku shilya, abena Israeli tabakwete imfumu. Nomba eko ali umwina Levi umo uwaikele mu calo ca mpili icakwa Efulemu ukutali nganshi, abuulile umwanakashi umwina Betelemu mu calo cakwa Yuda, ukuba umukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga. Lelo uyu mukashana tali uwacetekelwa ku mulume wakwe iyoo. Ashile umulume wakwe no kubwelelamo kuli wishi ku Betelemu ku calo cakwa Yuda, no kuya ikala kulya imyeshi ine. Elyo umulume wakwe amukonkela kukumupapata pakuti engabweluluka. Ilyo aileko, ali no mubomfi wakwe na bapunda babili. Ilyo amumona, uyu mukashana amutwala mu ŋanda yakwa wishi. Kabili ilyo wishi amumona, amupokelela ne nsansa nganshi. Elyo shifyala, wishi wa mukashana, amupapatila ukuti ekale. Kanshi nao epakwikala nabo inshiku shitatu, balalya elyo no kunwa, kabili alaikala na kulya kwine. Pa bushiku bwalenga shine, bonse babuukile lucelocelo elyo umwina Levi atendeka no kuipekanya pakuti aleya. Lelo wishi wa mukashana aeba shifyala ati, “Awe ubale ulye pakuti nga wakwata amaka, elyo lyena walaya.” Kanshi bonse babili epakwikala balalya no kunwena pamo. Na panuma wishi wa mukashana atile, “Nakupapata ukuti wiya, lelo usendame pakuti usansamuke we mwine.” Kanshi ilyo uyu muntu aipekanya ukuti eme aleya, shifyala kabili amunakilisha, nao abwela no kusendama. Ulucelocelo ubushiku bwalenga shisano, ilyo atile nomba kandeya, wishi wa mukashana nakabili amweba ati, “Awe ubale ulye. Kabili upembele akasuba kalukeko!” Kabili bonse babili baikala balalya nokunwena pamo. Kabili ilyo uyu muntu no mukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga, no mubomfi wakwe, bati beme no kuya, kabili wishi wa mukashana abeba ati, “Nomba shimona akasuba kalaba ku cungulo, sendamenifye kuno kwine. Pantu nakawa kale akasuba elyo no bushiku buno nabupita. Ikalafye no kusangalala. Ulucelocelo mailo kuti waima no kuba pa lwendo lobe ulwakuya kumwenu.” Lelo tasumine ukusendama nakabili, aiminefye ukulungama ku Yebusi, emukutila ku Yerusalemu, pamo na bapunda ba fipe babili, no mukashi wakwe. Ilyo bafika mupepi no musumba wa Yebusi ilyo akasuba kaba kukuwa, umubomfi atile kuli shikulu wakwe, “Natupasuke tulole kulya ku musumba wa bena Yebusi, eko tusendame.” Lelo shikulu wakwe akaana ati, “Iyoo. Tekuti tuye mu musumba umbi umbifye, uo abantu babamo te bena Israeli. Twalayafye mpaka ukuya fika ku Gibea.” Elyo amweba nokuti, “Kosafye pakuti tweshe ukuya fika ku Gibea nangu ku Rama, no kuya sendama mu cifulo cimo kulya kwine.” Kanshi epakutwalililafye no lwendo lwabo, mpaka na kasuba kashima ilyo bapalama mupepi no musumba wa Gibea mu calo cakwa Benjamini. Kulya eko baiminine no kusendama. Baile no kuya ikala mu lubansa ulwabelele pakati ka musumba, lelo takwali umuntu nelyo umo uwabasendele kukuya sendama ku ŋanda kumwakwe. Mu cungulo cine cilya, umuntu umo umukote alefuma ku milimo ya mu mabala. Afumine ku calo ca mpili icakwa Efulemu, nomba aleikala mu musumba wa Gibea. Emukutila abekashi ba muli ici cifulo bali bena Benjamini. Ilyo amwene abalendo pakati ka lubansa lwa musumba aile no kuya bepusha ati, “Bushe imwe, muleya kwi? Kabili ni kwisa mufumine?” Nao umulendo ayasuka ati, “Ifwe tuli pa bulendo ukufuma ku Betelemu wa mu calo ca Yuda, tuleya ukutali ku calo ca mpili icakwa Efulemu, eko twikala kabili eko nafumine na pakuya ku Betelemu mu calo ca bena Yuda. Nomba tuli pa lwendo lwakubwelelamo kumwesu lelo takuli umuntu nelyo umo uutusendeleko kukuya sendama kumwakwe. Natukwatafye fyonse, impimbili ne fyakulya fya bapunda besu, no mukate no mwangashi, ifya ifwe fwe bene fwe babomfi benu, ine, umukashana no mulumendo untu tuli nankwe. Takuli icintu nelyo cimo, ico tulekabila.” Elyo umuntu umukote atile, “Umutende ube na imwe, mwapokelelwa ku ŋanda yandi, kabili ndemupeela fyonse ifyo mulekabila. Nombafye, tecakwesha ukusendama pakati ka lubansa lwa musumba.” Elyo abasenda mu ŋanda yakwe no kuliisha bapunda babo. Kabili panuma yakusamba amakasa yabo, balya elyo no kunwa. Ilyo bacilifye balesansamuka, ifiwelewele fimo ifya baume fyafumine mu musumba no kushinguluka iŋanda. Bayambile ukulapumaula ku ciibi, no kulabilikisha ku mukote uwali umwine wa ŋanda no kutila, “Fumya uyo umwaume uwishile mumobe pakuti tulale nankwe.” Awe umukote asukile afumina panse, no kubeba ukuti, “Iyoo, mwe bacibusa bandi, tecakwesha ukucita ici cintu icabipa ifyo. Pantu uyu muntu mulendo wandi, te cisuma ukucita icamusebanya! Moneni, ine ninkwata umwana wandi umukashana nacisungu, elyo no mukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga, ebo lekeni mupeele pakuti mucite mwe bene fintu mulefwaya, lelo kuli uyu mwaume tecakwesha ukucitako icintu icamusebanya!” Lelo ifi fibantu ifyaume fyalikene ukumfwa kuli uyu umukote. Elyo uyu umwina Levi abuulile umukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga no kumufumisha panse kuli bena, nabo basendeme nankwe kumaka no kumwangasha ubushiku bonse, mpaka bwaca ku macaca elyo bamulekele ukuya. Ilyo bwacele ulucelo uyu mwanakashi elyo abwelele ku ŋanda ukwali shikulu wakwe, no kuya wa pa mwinshi wa ŋanda no kulala palya pene mpakafye ilyo akasuba kabalike. Ilyo shikulu wakwe abukile ulucelo, no kwisulako iciibi pakuti atampeko kulaya ulwendo lwakwe, amwene umukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga nalala, nawa mu mwinshi wa ŋanda natambalika na maboko yakwe mu mwinshi. Elyo amweba ukuti, “Ima, natuleya!” Lelo takwali bwasuko. Elyo amubikile pali punda wakwe, aima no kuya fika kumwakwe. Ilyo bafikile kumwabo abuulile umwele no kuputaula umukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga mu fipimfya fipimfya ukulingana ikumi limo na fibili (12), no kufituma mu ncende shonse isha bena Israeli. Lelo abantu bonse abamweneko batile, “Awe icintu ca musango uyu tacabala acimoneka nangu ukucitika, nelyofye lintu abena Israeli bafumine mu calo ca Egupto. Tontonkanyeni! Pandishanyeni amano pali ici cintu pakuti twishibe ifyakucita.” Elyo abena Israeli bonse baimine ukufuma kuli Dani ukufikafye na ku Beresheba, kabili ukulundakofye ne calo ca Gileadi. Baishile pamo ngo muntu umo no kulongana pa cinso cakwa Yawe ku Misipa. Intungulushi shonse isha bantu aba nko sha bena Israeli, nasho epo shali pali ici cilonganino ca bantu bakwa Lesa. Kabili ifita ifyaipangeshe impanga fyali amakana imyanda ine (400,000). Awe abena Benjamini baumfwile ukuti abena Israeli nabaya ku Misipa. Elyo abena Israeli batile ku mwina Levi, “Twebeni ifyo ubu bubifi bwacitike.” Umwina Levi umulume wa mwanakashi baipeye, atile, “Ine no mukashi wandi uo nshaupile mu bwinga twaishile ku Gibea mu calo ca Benjamini twati eko tuye sendama. Na mu nshita ya bushiku, abaume ba mu Gibea balinjimine no kushinguluka iŋanda nafikililemo, mukufwaya ukunjipaya. Elyo babuulile umwanakashi wandi no kusendama nankwe kumaka no kumwangashafye bushiku bonse mpaka no kufwa afwa. Ine nalisendele uyu mwanakashi wandi, no kumuputaula mu fipimfya fipimfya, no kufituma kuli cila ncende shonse isha cakaniko ca cishilano ca bena Israeli, pantu aba bantu bacitile ishiku kabili icamusebanya ku bena Israeli. Eico nomba, imwe bonse mwe bena Israeli, muletipo shani, kabili pinguleni pano pene ifyakucita.” Awe abantu bonse baimine capamo nga bana aba ŋanda imo no kutila, “Tapabe nangu umo uwa pali ifwe uuleya kwitenti lyakwe. Kabili tapabe nangu umo uwa pali ifwe uuli nokubwelelamo ku ŋanda kumwakwe. Nomba ifi efyo tuli nokucita ku bena Gibea, ifwe tuli nokuya ku bulwi pamo ngefyo ulubuko lwatulangilila. Tuli nokubuulapo abantu ikumi limo ukufuma pali cila mwanda umo (100) uwa nko sha bena Israeli. Elyo umwanda umo (100) ukufuma pekana limo (1,000). Kabili ikana limo (1,000) ukufuma pa makana ikumi limo (10,000) abakulaleta ifyakulya ku fita fya nkondo. Kanshi ilyo ifita fikafika ku Gibea mu calo ca Benjamini, fikaya landula ukulingana no musebanya bacitile ku bena Israeli.” Eico bonse abaume abena Israeli balongene pamo nga ba ŋanda imo, balifye pa cintu cimo icakuya lwisha uyu musumba. Elyo aba nko sha bena Israeli batumine abantu mu calo conse ica mutundu wakwa Benjamini no kutila, “Ngobu bubifi bwa musango nshi ubucitike pakati kenu? Eico nomba tupeeleni ifyo ifiwelewele fya bantu ifya bena Gibea, pakuti tubepaye no kufumya ububifi mukati ka bena Israeli.” Lelo abena Benjamini tebakumfwa ku babwananyina banabo abena Israeli iyoo. Nabo abena Benjamini balonganike abantu pamo ukufuma mu misumba yabo yonse, no kwisa ku Gibea mukulwisha abena Israeli. Pali ubu bwine bushiku, abena Benjamini balongenye ifita ifyaishiba ukulwa ku lupanga amakana amakumi yabili na mutanda (26,000) ukufuma mu misumba yabo. Neyi mpendwa yakukanapendelako abena Gibea. Pali ifi fine ifita fyonse pali imyanda cine lubali (700) abaume abasalilwe, abo abalebomfya amaboko yabo aya ku kuso. Cila muntu aletifye nga apima umushishi umo ku mutwe wa muntu ne lekeni, talepusa nakalya. Abena Israeli, ukufumyako abena Benjamini, nabo bali amakana imyanda ine (400,000) ifita fyacenjelesha kukulwa ku lupanga, bonsefye bali abaume babulwi. Elyo abena Israeli baile ku Betele kukuya ipusha kuli Lesa abati, “Bushe ni nani uwa pali ifwe uuleba uwantanshi kukuya lwa na bena Benjamini?” Nao Yawe atile, “Abena Yuda ebalabalilapo ukuya”. Awe ulucelo abena Israeli balimine no kuya cita inkambi mupepi no musumba wa Gibea. Elyo abena Israeli baile kukulwisha abena Benjamini no kutantika ifita fyabo ifyabulwi ukulungatana no musumba wa Gibea. Awe ifita fya bena Benjamini nafyo fyafumine mu musumba wa Gibea no kusansa abena Israeli no kwipaya ifita amakana amakumi yabili na yabili (22,000) pali bulya bushiku. Lelo abena Israeli baikoselesha umuntu no muntu. Kabili babwekeshepo ukutantika ifita fyabulwi umo fyatanteme pakabala ntanshi pa bushiku bayambile ukulwa. Elyo abena Israeli baile no kuya lila pa cinso cakwa Yawe mpakafye icungulo. Kabili baipwishe Yawe no kutila, “Bushe nakabili kuti twaya ku bulwi kukulwisha abena Benjamini, bamunyinefwe?” Nao Yawe atile, “Kabiyeni mubalwishe.” Kabili abena Israeli bafikile mupepi na bena Benjamini mu bushiku bwalenga shibili. Abena Benjamini nabo baishile ukufuma ku Gibea pa bushiku bwalenga shibili kukubakumanya, baipeyepo na bambi abena Israeli ukulingana amakana ikumi limo na cine konse konse (18,000), abo abaipangeshe bonse ne mpanga. Abena Israeli bonse baile ku Betele, kabili kulya kwine baile mukulila pa cinso cakwa Yawe. Pali bulya bwine bushiku tabalile nelyo kamo mpakafye icungulo. Batuulile kuli Yawe amalambo ya cakoca, elyo no mutuulo wakwampana. Kabili abena Israeli baipwishe Yawe pantu mu nshiku shilya Imbokoshi ya Cipangano cakwa Lesa eko yali. Pantu mu nshiku shilya Fineasi mwana Eleasa, nao mwana Aroni, ewaletungulula amapepo pa ntanshi ya mbokoshi, elyo atile, “Bushe nakabili tuleya ku bulwi na bena Benjamini bamunyinefwe nangu twiyako?” Nao Yawe atile, “Kabiyeni, pantu mailo lyena nkabapeela mu maboko yenu.” Elyo abena Israeli babelamike ifita fyabulwi ukushinguluka umusumba wa Gibea. Awe pa bushiku bwalenga shitatu abena Israeli baile sansa abena Benjamini nabatantika ifita fyabulwi ukulungatana no musumba wa Gibea pamo ngefyo bacitile pakutendeka. Ilyo nabo abena Benjamini bafumine mukuya bakumanya, babatwele ukutali, ukubatalusha ku musumba. Nga filya cali ku nshita sha kunuma, bayambile ukulaipaulula abena Israeli mu misebo, umbi uwalola ku Betele elyo umbi ku Gibea. Bambi abena Israeli babepaile mu mpanga ukufika pa mpendwa ya makumi yatatu (30). Abena Benjamini batampile ukutontonkanya ukuti, “Kwena twabacimfya ngefyo twacitile intanshi.” Lelo abena Israeli baletila, “Natufulumuke no kubatwala ukutali ku misebo ukufuma ku musumba.” Bonse abena Israeli bafumine pa cifulo cakulwilapo no kuya tantama ku Bali-Tama. Elyo abena Israeli ababelamine abanabo basokoloka lubali lwa ku masamba ya Gibea. Elyo ifita ifyasalilwe amakana ikumi limo (10,000) pa bena Israeli fyasanshile icabipisha abena Benjamini ku Gibea. Awe ubu bulwi bwalibipishe nganshi, icakuti na bena Benjamini bene tabaishibe nokuti icinkunka calabaponena. Awe Yawe acimfishe abena Benjamini pa cinso ca bena Israeli. Kabili pali bulya bwine bushiku, abena Israeli baipeye abena Benjamini ukufika na ku mpendwa ya makana amakumi yabili na yasano no mwanda umo (25,100). Bonse bali babulwi bwa mpanga. Elyo abena Benjamini epakumona ukuti nabacimfiwa. Nabo abena Israeli epakufuntukako ku bena Benjamini pantu balishibe bwino ukuti nabakwata ifita fyabulwi ifyabeleme mupepi no musumba wa Gibea. Ifita ifyabeleme nafyo fyapumikishe ukwingila mu musumba wa Gibea, no kuushinguluka. Fyaipaya na bantu bonse ku lupanga. Abena Israeli ababulwi balyumfwene ne fita ifyabeleme ukuti, bali nokufutumuna ikumbi ilikalamba nganshi ilya fyushi ukufuma mu musumba, elyo nomba ifita fyabulwi ifya bena Israeli fili nokupilibuka no kwamba ukulwa. Na pali iyi nshita ninshi abena Benjamini balyambileko ukulaipaulula abena Israeli ukufikafye na pa bantu amakumi yatatu (30). Pantu batontonkenye ukuti, “Ifwe tuli nokubacimfya ngefyo twabacimfishe ku bulwi bwantanshi.” Lelo ilyo intumba ya cushi yatampile ukwimina mu mulu ukufuma mu musumba, abena Benjamini bapilibwike, kabili bamwene ne cushi cikumenefye umusumba onse, cilefutumukila mu mulu. Elyo nomba nabo abena Israeli bayalulwike mukusansa abalwani babo. Kabili abena Benjamini calibapeseshe amano, pantu baishibe ukuti nomba icinkunka nacibafikila. Kanshi ici ecalengele bafulumuke ku cinso ca bena Israeli no kulungama ku matololo. Lelo nalyo line ubulwi tabwapwile iyoo, pantu abena Israeli abalefuma ku misumba balekumanya abena Benjamini no kubepaya. Bashingulwike abena Benjamini no kubabutusha ulubilo no kubasangila apalungatene no musumba wa Gibea, lwa ku kabanga epo babakomawilile. Kanshi ifita fyacenjele icine cine ifya bena Benjamini ifyo baipeye fyali amakana ikumi limo na cine konse konse (18,000). Awe nelyo bayalulukile lwa ku matololo mu kufulumuka kwabo pakuti baye fisama ku cilibwe ca Limoni, nalyo line abena Israeli baipeyepo abantu amakana yasano (5,000), abo baleipaila mu misebo. Kabili batwalililefye ukukonka abena Benjamini mpaka na ku Gidomu. Kabili bakonkeshepo ukwipaya na bambi amakana yabili (2,000). Kabili pali bulya bwine bushiku amakana amakumi yabili na yasano (25,000) aya fita fya bena Benjamini ifyacenjela nganshi ku bulwi bwa mpanga efyo baipeye mu bulwi. Nomba abaume imyanda mutanda (600) ebabwelulwike no kufulumukila mu matololo ku cilibwe ca Rimoni, uko baile ikala imyeshi ine. Elyo abena Israeli babwelulukile abena Benjamini no kwipaya bonse abantu ba mu misumba ukubomfya impanga. Kabili takwashele citekwa nelyo cimo, nangufye akantu konse ako basangile balikonawile. Imishi yonse umo balepita, baleyoca no mulilo. Ilyo abena Israeli balongene ku Misipa, balilapile ukuti, “Takwakabe umuntu nelyo umo, uwa muli ifwe, uuli nokuufya umwana umwanakashi ku mwaume umwina Benjamini.” Elyo abantu baya ku Betele, eko baya ikala akasuba konse pa cinso cakwa Lesa mpaka icungulo. Basanswile amashiwi yabo no kulilishika ukukalamba. Batile, “Mwe Yawe, Lesa wa bena Israeli, bushe cinshi cabela ifi icakuti ilelo pabe uluko lumo ulushilipo ku bena Israeli?” Ulucelo pa bushiku bwakonkelepo, abantu bakuulile ubulambo, no kutuula umutuulo we lambo lyakoca no wakwampana. Elyo abena Israeli bayambile ukwipushanya abati, “Bushe ni bani abashishile kukulongana pa ba mu nko sha bena Israeli ku cilonganino icili ku cinso cakwa Yawe?” Pantu balilapile umulapo icine cine ukuti uyo onse ushakese kukulongana pa cinso cakwa Yawe ku Misipa, afwilefye ukwipaiwa. Eico nomba abena Israeli balangulukile bamunyinabo aba mu luko lwa bena Benjamini. Elyo batile, “Awe ilelo linefye uluko lumo ulwa bena Israeli naluputulwako. Bushe twalacita shani pakusanga abanakashi abakuti bakoope kuli aba abashalapo? Apo ifwe twalilapa umulapo kuli Yawe uwakuti tatwakapeele abana abakashana besu kukuupwa ku bena Benjamini.” Kabili bayambile ukwipushanya abati, “Bushe palipo umuntu umo ukufuma mu nko sha bena Israeli uushishileko kuli ici cilonganino ku cinso cakwa Yawe ku Misipa?” Elyo basangile ukuti ku ba ku Yabeshi Gileadi emushali umuntu nelyo umo uwaishile ku nkambi kukulongana. Pantu ilyo bapendele abantu, basangile ukuti tapali umuntu nelyo umo uwa mu bekashi ba bena Yabeshi Gileadi uwalipo. Eico kanshi icilonganino catumine ifita amakana ikumi limo na yabili (12,000), abaswangana nganshi, no kubeba ati, “Kabiyeni ku bena Yabeshi Gileadi no kubepaya ku lupanga, ukubikakofye na banakashi pamo pene na bana bonse. Ifi efyo mulingile muye mucite. Muye peela umwaume onse kukonaulwa pamo no mwanakashi onse uushili nacisungu.” Elyo baile sanga pa bekashi ba mu Yabeshi Gileadi abanakashi banacisungu imyanda ine (400) abashatala abalalapo no mwaume. Awe babasendele ku nkambi ku Shilo mu calo ca Kenani. Elyo icilonganino catumine amashiwi yakulenga icibote pakati ka bena Benjamini abali ku cilibwe ca Rimoni. Kanshi abena Benjamini nabo epakubweluluka pa nshita ine ilya elyo baisa bapeela abanakashi abashelepo ilyo baipeye abantu ba ku Yabeshi Gileadi. Lelo aba abanakashi tabakumanine kuli bonse iyoo. Awe abantu balangulukile abena Benjamini apakalamba, pantu Yawe asha icipunda icikalamba mu nko sha bena Israeli. Elyo abakalamba ba cilonganino batile, “Calaba shani pakuti tufwaile abanakashi bakuupa ku bena Benjamini abashelepo, pantu abanakashi bonse mu bena Benjamini balipwa?” Kabili batile, “Abena Benjamini abashalapo bafwile bakwata impyani pakuti uluko lwabo lwikalobelela mu bena Israeli. Lelo ifwe tatwingapeela abana besu abanakashi mukuupwa kuli bena, apo ifwe fwe bena Israeli twalicita umulapo uwakuti, ‘Abe uwalapishiwa umuntu onse uuli nokupeela umwanakashi wakuupa ku bena Benjamini.’ Nomba moneni, kuli nokuba inshikunkulu yakwa Yawe ku Shilo, ku kapinda ka ku kuso ka Betele, kabili ku kabanga ka musebo wafuma ku Betele ukuya ku Shekemu, na ku masamba ya Lebona.” Kabili bakonkenyepo ukweba abena Benjamini abati, “Kabiyeni no kuya fisama mu mabala ya myangashi, no kulolela. Kabili ilyo abakashana ba bena Shilo baisa no kwamba ukucinda, elyo nomba na imwe mukasokoloke mu mabala ya myangashi, elyo cila umo akaikatilepo umwanakashi wakuupa pa bakashana ba bena Shilo no kuya ku calo ca bena Benjamini. Lelo ilyo bashibo nangu bandume shabo bakesa mukulailishanya kuli ifwe, tuli nokubebafye ukuti, ‘Ala tubelelenikofye uluse kabili musuminishe, pantu tatwabasendele abanakashi bakuupa ilyo twali ku bulwi. Kabili imwe mulifye abakaele pantu teimwe mwe bene mwabapeele abana benu abakashana.’” Kanshi nabo abena Benjamini bacitile umo mwine baebelwe. Ilyofye abakashana bayambile ukucinda, cila umo aiketepo umo no kumusenda mukuba umukashi wakwe. Elyo babwelele na ku cifulo ca cishilano cabo no kukuula imisumba no kwikala emo balaikala. Na pa nshita ilya ine, abena Israeli basalanganine na mu fifulo fyabo, cila luko no mukowa wabo baile ku fifulo fya cishilano cabo. Kabili pa nshita ilya, abena Israeli tabakwete imfumu. Eico cila muntu alecitafye icamuwamina mu menso yakwe. Muli shilya nshiku abapingushi bateekele icalo ca Israeli, mu calo mwali icipowe. Eico umuntu umo afumine ku Betelemu mu calo cakwa Yuda, pamo no mukashi wakwe na bana babili abaume, baile mukulebela mu calo ca Moabu. Ishina lya uyu muntu ni Elimeleki, ne shina lya mukashi wakwe ni Naomi, elyo amashina ya bana bakwe babili abaume bali ni Maloni na Kilioni. Bali abena Efulati ukufuma ku Betelemu, mu calo cakwa Yuda. Kabili baile ku Moabu no kwikala kulya kwine. Nomba Elimeleki, umulume wakwa Naomi, aisa fwa no kusha umukashi wakwe na bana babili abaume. Aba bana baume baupile abanakashi abena Moabu. Umwanakashi umo ishina lyakwe ni Opa no mubiye nao ali ni Ruti. Panuma yakwikala kulya pa myaka nalimo ikumi limo, bonse babili Maloni na Kilioni wine nabo balifwile. Eico kanshi, Naomi ashelefye ukwabula abana bakwe abaume pamo pene no mulume wakwe. Ilyo Naomi aumfwile ku Moabu ukuti Yawe naisa kukwafwilisha abantu bakwe mukubapeela ifyakulya, Naomi alipekenye ukubwelelamo kumwakwe ukufuma ku Moabu pamo na banafyala bakwe bonse babili. Kanshi ena pamo na banafyala bonse babili epakutendeka ubulendo bwakufuma ku cifulo kulya baleikala no kwamba ukubwelelamo, balungama umusebo walola ku calo cakwa Yuda. Elyo Naomi atile kuli banafyala bonse babili, “Mwe, ala bwelelenimo, cila umo aleya uko afuma ku mushi wakwa nyina. Kabili Yawe akamukwatile uluse, pamo ngefyo na imwe mwakwatile uluse abayashi abali abena mwenu pamo pene na ine. Kabili Yawe engamwafwako pakuti mukasange ubwikalo ubusuma, cila umo mu ŋanda ya mulume wakwe umbi.” Elyo Naomi abatomona pakubashalikapo, nabo bayambile ukulila nganshi. Elyo nabo baeba nafyala abati, “Awe ifwe tulebwelelafye na iwe ku bantu bobe.” Lelo Naomi abasuka ati, “Awe bakashana, mwe bana bandi, bwelelenimofye ku mushi, nga cinshi ico mulefwaila ukunkonkela? Bushe ine nkatala nkwatapo na bambi abana abaume, abo abengesa ba abalume benu? Bwelelenimofye ku mushi mwe bakashana bana bandi. Ine nomba ninkota uwakukwata na umbi umulume. Nangufye cingaba cakuti naba no mulume no kuba na bana abaume, bushe kuti mwapembela mpaka nabo bakakule elyo bakese muupa? Bushe mukekala ifyo fine ukwabula ukuupwa? Awe iyoo bakashana, mwe bana bandi. Ici cintu nacafya nganshi kuli ine ukucila kuli imwe. Pantu ukuboko kwakwa Yawe kuli pali ine nakundetela ubucushi.” Kabili nabo babwekeshapofye ukulalila. Elyo Opa ena atomona nafyala abwelelamo na kumwabo, lelo Ruti wena alambatilafye kuli nyinafyala. Elyo Naomi atile kuli Ruti, “Mona cufi mubiyo abwelelamo ku bantu bakwe na ku milungu yakwe. Awe na iwe wine kabiyefye nankwe.” Ruti nao atile, “Mwimpapata pakuti mushe mweka nangu ukubwelelamo ukufuma kuli imwe. Ala konse uko muleya, eko na ine ndeya. Kabili uko mukekala, eko na ine nkekala. Abantu benu, ebakaba abantu bandi. Kabili Lesa wenu eukaba e Lesa wandi. Uko imwe mukafwila, eko na ine nkafwila, kabili uko kwine eko bakanshiika. Ine Yawe akancitile icibi icili conse nga cakutifye imfwa teikalekanya imwe na ine.” Naomi ilyo amona ukuti Ruti ali uwashangila mukuya nankwe, alekele ukulamupapata ukubwelelamo. Eico bonse babili batendeke ukuya, mpaka no kuya fika ku Betelemu. Ilyo bafikile mu Betelemu, umusumba onse wakaba na see pa mulandu wabo. Elintu abanakashi ba mu musumba balaipushanya abati, “Bushe uyu kuti aba e Naomi?” Naomi nao alebeba ati, “Mwilanjita Naomi, mulenjita Mara, pantu Umwine wa maka yonse nanenga ukuba uwabulanda mu mweo wandi. Ine nafumine kuno umukankala, nomba Yawe ambweseshe ukwabula nangu cimo. Nga ni cinshi ico mulenjitila ati Naomi, apo Yawe nanshinina, kabili Umwine wa maka yonse nambika na mu macushi.” Kanshi ifi efyo Naomi abwelelemo ukufuma ku Moabu, ali na nafyala wakwe Ruti umwina Moabu. Bafikile na mu Betelemu pa nshita yakwamba ukulobolola imbuto sha bale. Nomba Naomi alipo na umo uwa mu lupwa lwa mulume uwa mu mukowa wakwa Elimeleki, uwali umukankala nganshi, ishina lyakwe ali ni Boasi. Elyo Ruti umwina Moabu atile kuli Naomi, “Shilekeni njeko ku mabala no kutolatolako imisonso ya bale iyo umuntu umo aleshamo ilyo alesombola, nga cakuti aya nsuminisha.” Nao Naomi atile kuli ena, “Ee kabiye mwana wandi.” Awe Ruti aliile no kwamba ukusotasota imbuto mu mabala mukukonka panuma ya balesombola. Elyo cabafye nkuma aisanga alebomba mwibala lyakwa Boasi. Boasi ali wa mu mukowa wakwa Elimeleki. Kabili ilyo linefye, elyo Boasi afikile ukufuma ku Betelemu no kuposha bonse abasomboshi no kutila, “Yawe abe na imwe.” Nabo bayaswike ati, “Yawe akupaale.” Elyo Boasi aipwishe umubomfi wakwe uwaleyangalila abasomboshi ati, “Bushe uyu mukashana wakwani?” Kangalila wa basomboshi nao atile, “Uyu mukashana, mwina Moabu uwabwelele ukufuma ku calo ca Moabu pamo na Naomi. Ena acisa lomba ati, ‘Napapata lekeni nsotasotemo imisonso ya bale iyileshala no kukaka imyanshi, ndekonka umulesombola abasomboshi benu.’ Kanshi ukufumafye ulucelo ilyo aciya mwibala, acibafye alebomba ukufika na nombaline, elyo acituushakofye pa nshita inono mu cintelelelwe.” Elyo Boasi atile kuli Ruti, “We mwana wandi umwanakashi, umfwa kuli ine. Tecakwesha ukuya mukusotasota mwibala limbi kabili wiya kumbi ukufuma pano. Lelo wikalefye pano pene na bakashana bandi. Uposeko amano no kwishiba ibala ilyo balesombolamo, elyo na iwe ulekonka abakashana panuma yabo. Ine ninjeba abaume ukuti tabalingile ukukwikatamo. Kabili ilyo lyonse waumfwa icilaka, ufwile ukuya nwa amenshi ukufuma mu mitondo iyo abaume batapile.” Ruti ilyo aumfwile aya mashiwi, awa ubukupeme no kushimpa impumi yakwe panshi. Elyo atile, “Bushe cinshi ico ine nasangila ukusekelelwa pa cinso cenu elyo no kunsakamana inefye ne mwinafyalo?” Boasi atile, “Ine, nabanjebafye fyonse ifyo wacita kuli nokofyala ukutulafye apo umulume obe afwila. Ifyo washile abafyashi bobe bawiso na banoko, nefyo washa ne calo cobe umo wafyalilwe no kwisa mukwikala na bantu abo ushaishibe kale. Yawe engakulambwilapo pali fyonse ifyo wacita. Kabili Yawe Lesa wa bena Israeli akakupeelelepo icilambu icituntulu, uyo wishile mukuuba mu mapindo yakwe.” Elyo Ruti asosele ati, “Lekeni nkonkanyepo ukusanga ukusekelelwa pa cinso cenu mwe mfumu yandi, pantu mwampeela icikoselesho no kulanda ifisuma kuli ine ne mubomfi wenu, nangu ine nshilingene na babomfi benu abanakashi nelyo umo.” Awe pa nshita yakulya Boasi atile kuli Ruti, “Palama mupepi, wise ulyeko umukate, uutumpikeko na mu mwangashi uwasasamina.” Elyo Ruti aikele mupepi na basomboshi, na Boasi amupeelako imbuto ishasalulwa. Ruti nao alilafye apo alefwaila no kushapo shimo. Ilyo Ruti aimine ukuya mukusotasota imbuto mwibala, Boasi apeele ifipope ku baume bakwe ukutila, “Nangufye mwamona ukuti alesotasota na mu myanshi mwine, tecakwesha ukumulenga insoni iyoo. Kabili mulesomonamo imbuto shimo mu myanshi no kushisha pakuti ilyo aleisa alesotasota, aleshibuula, kabili tecakwesha ukumukalipila iyoo.” Eico kanshi, Ruti alesotasota mwibala casuka caba icungulo. Ilyo apumine fyonse ifyo alesotasota ifya mbuto sha bale, afumishemo ifyafika ku cipimo ca efa umo. Alisendele no kubwelelamo ku musumba, alanga na nyinafyala ifyo alesotasota. Elyo Ruti nao afumishe icakulya icashelepo ilyo aikwite, apeela na nyinafyala. Nao nyinafyala atile kuli wene, “Waciba ulesotasota kwi? Kabili ni kuli ani wacibombela? Abe uwapaalwa umuntu uyo uukulangulukileko!” Awe Ruti nao aebele nyinafyala umuntu ne cifulo kuntu aile bombela. Atile, “Ishina lya muntu naciya bombelako ilelo ni Boasi.” Naomi atile kuli nafyala, “Abe uwapaalwa kuli Yawe! Pantu Yawe taleka ukulanga uluse ku bamweo na ku bafwa.” Kabili akonkeshepo no kutila, “Uyo muntu ni lupwa lwesu. E umo uwa pali bandubulwila besu.” Elyo Ruti umwina Moabu atile, “Ulya muntu acinjeba nokutila, ‘Wikaleka ukubomba pamo na babomfi bandi mpakafye bakapwishe ukusombola imbuto shandi shonse.’ ” Nao Naomi atile kuli Ruti nafyala, “Ee cisuma iwe we mwana wandi ukuti ulebomba na bakashana bakwa Boasi, pantu mwibala lya muntu umbi kuti bakusanshilamo.” Awe Ruti epakulaba mupepi na babomfi abakashana bakwa Boasi mukusombola imbuto, mpakafye imbuto sha bale ne ŋanu fyapwa ukusombolwa. Kabili pali iyi nshita yonse, aleikala na nafyala wakwe Naomi. Ubushiku bumo Naomi nafyala wakwa Ruti amwebele ati, “We mwana wandi umwanakashi, bushe tekuti nkufwaile iŋanda yobe iyakuti ukaikalile ne nsansa we mwine? Nomba mona Boasi untu walebomba na bakashana bakwe bushe te muntu wesu? Ilelo icungulo akulasokola imbuto sha bale pa cipulilo ca pa lubansa lwakwe. Eico kanshi, usambe bwino bwino no kusuba amafuta ya cena cisuma kabili ufwale ne fyakufwala fyobe ifisuma nganshi. Elyo uye no kutententemukila ku cipulilo ca pa lubansa lwakwe. Nomba wileka eshibe ati uli kulya, mpakafye ilyo alepwisha ukulya no kunwa. Ilyo aleya sendama, umone bwino icifulo uko alesendama. Elyo nomba uye no kumufimbula ku ntabalilo eko usendame. Awe nao euleya kweba ifyakucita.” Ruti atile, “Nalaya ncite fyonse ifyo mwanjeba.” Awe Ruti aile ku cipulilo cakwa Boasi ica bale no kucita fyonse ifyo nyinafyala amwebele. Ilyo Boasi apwile ukulya no kunwa, no mutima wakwe wasansamuka, aima aya mukusendama apali akatalamukila ku mpela ya mwina wa mbuto sha bale. Elyo Ruti nao ayako alebendela, aya mufimbula ku ntambalilo eko asendama. Nomba pakati ka bushiku Boasi acilimuka no kupilibuka, elyo apulikilwafye umwanakashi nasendama ku ntambalilo yakwe! Elyo Boasi atile, “Bushe niwe nani?” Nao atile, “Nine Ruti umubomfi wenu, mfimbeniko icisempe ca nsalu yenu apo imwe muli bandubulwila.” Nao Boasi atile, “Yawe akupaale, we mwana wandi umwanakashi. Ukupetama kobe kwakula nganshi ukucila uko walangile intanshi. Pantu tawakonkelela abalumendo, nangu abakankala nangu abapina. Kanshi nomba mwana wandi witiina. Ine nkakucitilafye conse ico uli nokunjeba. Ala bonse abena musumba banandi balishibafye bwino ukuti uli mwanakashi wacishinka. Kwena nangu cacine cine ukuti ndi wa mu lupwa lobe, eko ali umbi ndubulwila uupaleme nganshi ku lupwa ukucila ine. Lelo ikala kuno kwine muno cungulo mpaka ulucelo, nga cakuti ulya muntu uukwete insambu alefwaya kuti akulubula, ninshi cikawama. Nomba nga cakuti akaana ukukulubula, lyena ninshi mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, nine wine nkakulubula. Sendama kuno kwine mpaka ulucelo.” Elyo Boasi aebele Ruti ukusendama ku ntambalilo yakwe mpaka ulucelo. Lelo abuukile bwangu ukwabula umuntu nangu umo ukwishiba, pantu Boasi atile, “Wileka cikeshibikwe ukuti umwanakashi aliisa ku cipulilo ca lubansa lwandi.” Kabili Boasi amweba ati, “Leta kuno insalu iyo ufwele no kuifungulula.” Ilyo afungulula, amwitililamo imbuto sha bale ukulingana ne miseke mutanda, no kumutwika. Awe Ruti abwelelemo ku musumba. Ilyo Ruti afikile kuli nyinafyala, Naomi amwipusha ati, “Nge fintu fyaenda shani uko wile we mwana wandi?” Nao epakumweba fyonse ifyo Boasi amucitile. Elyo Ruti alundapo nokuti, “Acimpeela iyi miseke mutanda iya mbuto sha bale, no kunjeba ati, ‘Awe tekuti ubwelelemo kuli banokofyala iminwe nkutwa.’” Elyo Naomi atile, “Tekafye umutima we mukashana, we mwana wandi, pakuti wishibe ifyalacitika, pantu tatuushe nangu panono, mpaka uyu mulandu upwe lelo linefye.” Mu nshita ilya ine, Boasi aile ku mpongolo ya musumba no kwikala kulya kwine. Elyo tapapitile ne nshita, ndubulwila Boasi asosele nao aisa ninshi alifye mukupita. Boasi amwita ati, “Isa kuno we munandi, ikala apa.” Nao aile ikala. Kabili Boasi aitile abakalamba ikumi limo aba mu musumba no kutila, “Ikaleni pano,” awe nabo baikala. Elyo aeba ndubulwila uwali ne nsambu ati, “Naomi nabweluluka ukufuma ku Moabu, kabili alefwaya ukushitisha ibala lyakwa munyinefwe Elimeleki. Ine ntontonkenye ukuti cawama ukukwishibisha pali uyu mulandu. Kabili nga cakuti ulefwaya ukushita ushitile pa menso ya bantu aba bekele pano elyo na ya bakalamba ba bantu bandi. Nga ulefwaya ukulilubula, ulilubule. Lelo nga taulefwaya, kuti wanjeba pakuti njishibe. Pantu tapali nelyo umo ukucila iwe uuli ne nsambu shantanshi ishakulubula ibala ili, kano iwe, elyo ine ndi uwacibili kuli iwe emo twatantamina.” Nao atile, “Awe ine wine, nalalilubula.” Elyo Boasi asosele ati, “Mu bushiku ukashite impanga iyi ukufuma kuli Naomi, ukashite na Ruti wine ulya namfwilwa umwina Moabu, pakuti ishina lya muyashi likaloba pa cifulo cacishilano cakwe.” Ilyo ndubulwila uwali ne nsambu aumfwile ifi, atile, “Awe ine nafilwa ukulilubula, pantu limbi kuti naonaula ifyacishilano fyandi. Kanshi iwe wine lilubulefye. Ine nafilwa tekuti ndilubule.” Nomba uyu ewali musango wakale mu bena Israeli uwakuti, pakushininkisha ifilecitika, umuntu nga alefwaya ukulubula icintu nangu ukukaushanya icipe cimo, umo ali nokufuula indyato no kupeela umunankwe. Uyu e umusango baleshininkishishamo umulandu pa cinso ca bakambone mu Israeli. Eico ilyo ndubulwila atile kuli Boasi, “Niwe wine shita.” Kanshi ewafuulile ne ndyato no kumupeela. Elyo Boasi epakusabankanya amashiwi ku bakalamba na ku bantu bonse ukutila, “Ilelo imwe bonse nimwe bakambone abamonako ukuti ine nashita ukufuma kuli Naomi conse icuma cakwa Elimeleki, Kilioni na Maloni. Kabili ninshitila kumo na Ruti umwina Moabu, mukamfwilwa wakwa Maloni, ukuba umukashi wandi pakuti ishina lyawafwa likabelele pa ncende ya cishilano cakwe. Neci ni pa mulandu wakuti ishina lyakwe likalobelela pakati ka lupwa nangu ukulisesha mu fyalembwa mu filembelo ifyaba ku musumba. Ecalenga, ilelo imwe bonse muli bakambone!”. Elyo abakalamba na bantu bonse abali pa mpongolo batile, “Ee ifwe tuli bakambone. Nacibefye ukuti Yawe akalenge umwanakashi uwalaisa mu ŋanda yobe akabe nga Rakeli na Lea abo babili abakulile iŋanda yakwa Israeli. Ala nauleba uwabulamba mu Efulata no kuba uwalumbuka mu Betelemu. Kabili ukupitila mu bana abo Yawe ali nokukupeela muli uyu mukashana, shibengaba nga ba mu ŋanda yakwa Peresi, balya Tama afyele kuli Yuda.” Awe Boasi epakubuula Ruti no kuba umukashi wakwe. Na panuma yakuupana, Yawe alengele Ruti ukwimita no kukwata umwana umwaume. Elyo abanakashi batile kuli Naomi, “Napaalwe na matotelo kuli Yawe uyo mu bushiku bwa lelo takushilefye ukwabula ndubulwila. Kabili ne shina lyakwe likabe ilyalumbuka konsefye mu calo ca Israeli. Uyu mwana ali nokuba katalalika obe, kabili uwakukulela mu bukote bobe. Pantu nokofyala uwakutemwisha, kabili umusuma kuli iwe ukucila abana baume cine lubali, eukufyalile uyu mwana.” Elyo Naomi abuulile umwana, amupakatila no kulamulela pakuti abe umwana wakwe. Elyo abanakashi abena mupalamano bakwe batile, “Naomi nakwata umwana umwaume.” Epakumwinika ishina lya Obedi, uyo uwaishile ba wishi wakwa Yese, elyo nao aisa fyala Davidi. Kanshi, ifi efyo ulupwa lwakwa Peresi lwatantama. Peresi ali ni wishi wakwa Hesroni. Hesroni nao ali ni wishi wakwa Ramu. Ramu nao ali ni wishi wakwa Aminadabu. Aminadabu ali ni wishi wakwa Nashoni, Nashoni nao ali ni wishi wakwa Salimoni. Salimoni ali ni wishi wakwa Boasi, Boasi nao ali ni wishi wakwa Obedi. Obedi ali ni wishi wakwa Yese, kabili Yese nao ali ni wishi wakwa Davidi. Nomba kwali umuntu umo umwina Sufu uwafumine ku musumba wa Ramataimu Sofimu mu calo ca mpili cakwa Efulemu, uwe shina lya Elikana umwana wakwa Yerohamu, umwana wakwa Eliyu, mwana Tohu, umwana wakwa Sufu, umwina Efulemu. Uyu Elikana ali na bakashi babili. Umukashi umo ishina lyakwe ni Hana, elyo umbi nao ali ni Penina. Penina wena alikwete abana lelo Hana wena takwete umwana nangu umo. Nomba cila mwaka, uyu muntu Elikana aleya ukufuma ku musumba wakwe kukupepa no kutuula ilambo kuli Yawe umwine wa fita ku Shilo, uko bamwana Eli babili Hofini na Fineasi ebali bashimapepo bakwa Yawe. Ilyo lyonse ubushiku bwakupelelapo ilambo bwafika, Elikana alepeela imipusa ya nama ku mukashi wakwe Penina na ku bana bonse abaume na banakashi. Lelo Hana ena alemupeela imipusa ibili pantu alimutemenwe nganshi, nangu Yawe amwisalile ubufyashi. Pa mulandu wakuti Yawe alimwisalile ubufyashi, umukashi mubiye alemusonsomba no kumukalifya umutima nganshi. Ifi efyo alecita cila mwaka. Ilyo lyonse Hana aleya ku ŋanda yakwa Yawe kukupepa, umukashi mubiye Penina alemukalifya umutima mpakafye alalila icakuti afilwa no kulya. Elikana umulume wakwe atile kuli ena, “Hana bushe cinshi ico ulelila? Kabili bushe cinshi ico ukanine ukulalya? Bushe cinshi ico wikalile ubulanda? Bushe ine nshakuwamina ukucila abana baume ikumi limo?” Ubushiku bumo ilyo bapwile ukulya no kunwa mu Shilo, Hana alimine no kuya ituula ku cinso cakwa Yawe. Nomba Eli wena nga shimapepo, aleikala mu cipuna ca bushimapepo mupepi no luceshi lwapa mwinshi we tempele lyakwa Yawe. Hana mu kushikitika kwa mutima wakwe, alilile nganshi no kupepa kuli Yawe. Kabili acitile umulapo nokutila, “We Yawe umwine wa fita, nga cakuti walolesha pa bulanda bwa mubomfi obe no kunjibukisha, kabili ukwabula ukulaba umubomfi obe, wamupeelako umwana umwaume, elyo na ine nkamupeela kuli iwe we Yawe mu nshiku shonse isha mweo wakwe. Kabili mu mutwe wakwe takabeyemo nangu limo.” Ilyo Hana atwalilile ukupepa kuli Yawe, shimapepo Eli alelolekesha ku kanwa kakwe. Hana ninshi nao alepepafye mu mutima wakwe. Kanshi imilomo yakwe eyaletentafye, lelo ishiwi lyena talyaleumfwika. Ecalengele Eli atontonkanye ukuti Hana nakolwa. Eico Eli epakumweba ati, “Bushe uli nokwikalilila muli bucakolwa ukufika lilali? Shileka ukukolwa kwa mwangashi obe kupwe.” Lelo Hana nao amwasuka ati, “Awe tefyo cili, we mfumu yandi, ine ndi mwanakashi uwaisulamo amafya ayengi nganshi mu mutima wandi. Awe ine nshinwene mwangashi nangufye ubwalwa. Ine nacilalondololafye ifili mu mweo wandi kuli Yawe. Mwintunganya ine ne mubomfi wenu ukuba umwanakashi iciwelewele. Ine nacilapepa kuli Yawe pa mulandu wa masakamika ayakalamba nkwete elyo no kushikitika kwa mutima wandi.” Eli nao atile, “Kabiye wende umutende, kabili na Lesa wakwa Israeli engakupeela conse ico wipwishe kuli ena.” Hana nao ayasuka ati, “Shilekeni umubomfi wenu asange ububile mu menso yenu.” Elyo Hana aile kumwakwe aya lya no kunwa, ne mpumi yakwe yayaluka yabafye iyansansa. Mu lucelo lwakonkelepo, Elikana no lupwa lwakwe babuuka, no kupepa kuli Yawe, elyo babwelelamo na kumwabo ku Rama. Awe Elikana akumene no mukashi wakwe Hana, asuka Yawe amwibukisha. Eico mu kuya kwa nshiku Hana alimite no kukwata umwana umwaume. Uyu mwana Hana amwinike ishina lya Samwele, pantu atile, “Namulombele kuli Yawe.” Kanshi lyonse uyu muntu Elikana no lupwa lwakwe lonse baleya kukutuula ilambo lya pa mwaka kuli Yawe no kufikilisha umulapo wakwe alapile. Lelo Hana wena taileko. Atile ku mulume wakwe, “Panuma ngo mwana asumuka, ine elyo nkamutwala no kumutuula kuli Yawe. Kabili kulya kwine eko akekalilila lyonse.” Elyo Elikana umulume wakwe atile, “Cisuma cita conse ico uletontonkanya ukuti eciweme. Wikale kuno kwine mpaka ilyo ukasumuna umwana. Kabili Yawe nakabe uwakufikilisha ishiwi lyakwe.” Awe umwanakashi epakushala no kulaonsha umwana mpakafye napo asumukile. Ilyo umwana asumwike, aile nankwe ninshi acili akanya. Asenda ne ŋombe iyilume iya myaka itatu, ubunga bwa ŋanu ubwa cipimo ca efa umo ne nyambi ya myangashi, elyo amutwala na ku ŋanda yakwa Yawe ku Shilo. Elyo baipaya cilume wa ŋombe, bapalamika no mwana kuli shimapepo Eli. Elyo Hana atile kuli Eli, “We mfumu yandi, icine cine apo uli umumi, ine, nine mwanakashi waiminine pano lubali na iwe no kupepa kuli Yawe. Ine napepele no kulomba uyu mwana, elyo Yawe nao nampeela ico namulombele. Eico kanshi na ine nomba namupeela kuli Yawe. Mu bumi bwakwe bonse ubwa pano calo namupeela kuli Yawe.” Elyo kulya kwine apepa na kuli Yawe. Elyo Hana apepele kuli Yawe ati, “Umutima wandi wayangila muli Yawe, amaka yandi yacindamikilwa muli Lesa wandi. Calenga nokuti akanwa kandi kaitakishe pa balwani bandi, pantu nasansamukila mwipusukilo lyenu. “Takwaba uwamushilo nelyo umo, uwaba nga Yawe, takwaba nelyo umo uwacila imwe. Takwaba icilibwe icakosa icaba nga Lesa wesu. Tecakwesha nakabili ukulanda ifyakuitakisha, nangu ukuleka akanwa kobe ukulanda ifyacilandelande. Pantu Yawe ni Lesa uwaishiba fyonse, kabili wena eupituluka muli fyonse ificitwa. “Amata ya bamaka nayakontaika, lelo abashaba na maka bena balepeelwa amaka. Abo abalelya no kwikuta, ebatendeke ukubombela ifyakulya, lelo abali ne nsala bena nabaleka ukumfwa insala. Umwanakashi uwali iŋumba, aba na bana cine lubali, lelo umwanakashi uwali na bana abaume abengi, ashalafye ukwabula nangu umo. “Yawe eulenga ukufwa, kabili eulenga ukuba no mweo, eupingula abakuya ku calo ca bafwa elyo no kubusha abafwa. Yawe eulenga ubupina, kabili eupeela ubunonshi, eucefya elyo no kupuulamika. Ewimya abapina ukubafumya mu mito. Ewimya umulanda ukufuma mu lukungu, no kulenga ukuti bekale pamo ne shamfumu, no kubaleka ukwikala pa fipuna fyabukankala. Pantu imifula ye sonde lyonse yakwa Yawe, kabili apa pene epo aimika ne calo conse. “Yawe ali nokubaka abamushilo bakwe, lelo abawelewele bena bakaposwa mu mfifi. Pantu te ku bulamba bwa muntu umwine engabela uwakucimfya. Bonse abapinkana na Yawe bena bakonaulwa. Akabatumina iciunda cakubulukuta ukufuma mu mulu. Yawe akapingula abantu bonse aba pano isonde. Eukapeela imfumu amaka yakwe, kabili akasumbula amaka ya wasubwa wakwe.” Elyo Elikana abwelelamo kumwabo ku Rama, lelo akalumendo ka Samwele kena kashala mukubombela Yawe, kaleyafwilishako Eli shimapepo. Nomba abana baume bakwa Eli bali ifiwelewele, bena tabasakamene ukwishiba Yawe, nangu ukwishiba imilimo ya bashimapepo iyo bali nokubomba pakati ka bantu. Nomba cali lutambi lwa bashimapepo ulwakuti inshita yonse ilyo umuntu aletuula ilambo, ninshi nabepika inama ilepya, umubomfi wakwa shimapepo ali nokusenda umutunkwilo wa mpanda shitatu mu minwe yakwe. Uyu mubomfi ali nokulasa muli conse ico bepikemo inama, cibe ni mu nongo, muli pani, mu mupika nangu mu kalongo. Kanshi conse ico umutunkwilo walasa ninshi shimapepo alesenda. Ifi efyo balecita kuli onse umwina Israeli uwaleisa ku Shilo. Kabili balecita ifi ukuti ilyo tabalaoca amafuta, umubomfi wakwa shimapepo ali nokwisa no kusosa ku muntu uuleleka ilambo ati, “Peelapo shimapepo inama yakoca, pantu tasumine ukupoka inama iyaipikwa ukufuma kuli iwe kanofye iyibishi.” Lelo uyu muntu nga atila kuli ena, “Shileka batale boce amafuta, elyo lyena walasendapo conse ico ulefwaya.” Lelo umubomfi wena kwasuka ati, “Iyoo, mpeelafye nombaline, pantu nga wakaana ukumpeela ninshi nalapokelafye ku maka.” Kanshi ububifi bwa bana baume bakwa Eli bwali ubukalamba nganshi pa cinso cakwa Yawe. Pantu tabapeele umucinshi kuli conse icaletuulwa kuli Yawe. Umulumendo Samwele alefwala insalu isha kolokondwe pakubomba imilimo pa cinso cakwa Yawe. Elyo cila mwaka nyina nao alemubilila umwingila unono, no kumutwalila ilyo baleya na balume kukutuula ilambo lya pa mwaka. Awe Eli alepaala Elikana no mukashi wakwe mu mashiwi ayakuti, “Shi, Yawe engakupeela abana muli uyu mwanakashi, abengaba abakukonka pali uyu alombele mwipepo, kabili untu aisa peela kuli Yawe.” Elyo na panuma ya ifi balebwelelamo kumwabo. Awe Yawe akwatile Hana icikuuku, nao aimita no kufyala abana abaume batatu, na banakashi nabo babili. No mulumendo Samwele atwalililafye ukulakula pa cinso cakwa Yawe. Nomba Eli alikotele nganshi, elyo aumfwa fyonse ifyo abana bakwe abaume balecita ku bena Israeli bonse. Kabili aumfwa nefyo balesendama na banakashi abalebomba pa mwinshi we tenti lyakukumaninamo. Eli epakweba abana bakwe ati, “Bushe cinshi ico mulecitila ifintu fyonse ifi ndeumfwa? Ine ndeumfwa ukufuma ku bantu bonse pa mulandu wa ubu buwelewele bwenu mucita. Iyoo, mwe bana bandi abaume, kwena te cintu icisuma icili muli aka kasebo ako ndeumfwa, akasalangene monse mu bantu bakwa Yawe. Ala nga cakuti umuntu abembukila umuntu munankwe, umbi kuti amupapatilako kuli Yawe. Lelo nga cakuti umuntu abembukila Yawe, nani engamupapatilako?” Awe abana bakwe abaume, nangu cali ifi, tabaumfwile ku kukalipilwa kwakwa wishi pantu bwali bufwayo bwakwa Yawe ukuti bakepaiwe. Kabili umulumendo Samwele, alitwalilile ukulakula mu cimo no kulatemwikwa kuli Yawe pamo pene na ku bantu. Nomba umuntu wakwa Lesa umo aishile kuli Eli no kumweba ati, “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Bushe ine nshaisokolwele bwino bwinofye ne mwine ku ba ŋanda yakwa wiso ilyo bali mu busha bwakwa Farao mu calo ca Egupto? Nine nasalile wiso ukufuma pa nko shonse isha bena Israeli ukuti abe shimapepo wandi, uwakubomba pa bulambo bwandi, no kulafutumuna ububani bwa cena cisuma, elyo no kulafwala icakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi pa cinso candi. Kabili napeele ku ba ŋanda yakwa wiso fyonse ifyo bacitile ifya mituulo iyakoca, iyo abena Israeli batuulile. Bushe cinshi ushulukila ifye lambo fyandi ne fya mutuulo wandi ifyo nakonkomesha abantu ukulantuula ku cifulo candi? Bushe mulandu nshi wacindikila abana bobe abaume ukucila ine mukulalya ifisuma pakuti muleina mwe bene mweka, pakusala ifipande balefwaya ifya mutuulo we lambo ukufuma pafyo abantu bandi abena Israeli batuula?’ Eico kanshi Yawe Lesa wa bena Israeli, asosa ati, ‘Ine nakulaile nati, iŋanda yobe, ne ŋanda yakwa wiso, nimwe muli nokulantumika umuyayaya.’ Nomba Yawe alandile ukuti, ‘Cibefye ukutali kuli ine, pantu nshakacicite! Kuli abo bonse abancindika, na ine ebo nkacindika. Lelo kuli abo bonse abansuula, bali nokusaalulwa.’ “Mona, inshita ileisa ilyo ine ndi nokuputula amaka yobe pamo pene na maka ya ŋanda yakwa wiso, pakuti kwikalaba umuntu umwaume nelyo umo mu lupwa lwenu uwakufika ku bukote. Mukucucutika ukalalolesha no lunkumbwa mu menso yobe pa kushuka konse uko ndi nokupeela abena Israeli. Elyo na mu lupwa lobe tamwakatale amuba umuntu umwaume uwakufika ku bukote. No muntu obe onse uo nshakaleshe ukufika ku bulambo bwandi, wena akashala pakulenga amenso yakwe yanakuke no kuleka umutima wakwe wikatwe no bulanda. Kabili na bonse aba mu lupwa lobe bali nokufwila ku lupanga. Kabili ici ecikaba icishibilo kuli iwe icili nokuponena abana bobe babili abaume, Hofini na Fineasi, bonse babili bali nokufwa mu bushiku bumo bwinefye. Ine ne mwine nkaifwaila shimapepo uwacishinka, uyo ukalabomba ukulingana nefyo umutima wandi na mano yandi fifwaya. Ine nkalenga aba mu ŋanda yakwe ukwiminina, kabili inshiku shonse akalatumika uwasubwa wandi. Elyo umuntu onse uukashalako mu lupwa lobe akesa mufukamina no kumulomba indalama sha silifa nangu umukate elyo no kulanda ati, ‘Shi napapata mpeeleniko umulimo wa bushimapepo pakuti na ine ndekwatako akapande ka mukate akakulya.’” Kanshi Eli shimapepo ewatendeke ukulangilila Samwele imilimo yakubombela Yawe. Na mu nshiku shilya, ishiwi lyakwa Yawe talyasekele. Kabili takwali ne fimonwa ifingi iyoo. Nomba ubushiku bumo Eli, uyo amenso yakwe yaile yalenakuka icakuti tekuti amone bwino bwino, alilambaleleko mu cifulo cakwe muntu aletuushisha lyonse. Awe ne cisaniko cakwa Lesa cali tacilaleka ukwaka, ninshi Samwele nao nalambalala mwi tempele lyakwa Yawe, umwali Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa. Elyo Yawe aitile ati, “Samwele! Samwele!” Nao ayasuka ati, “Epo ndi.” Awe nao abutwike no kuya kuli Eli nokutila, “Epo ndi. Mwacilanjita.” Lelo Eli nao amwasuka ati, “Awe teine nacilakwita. Bwelelamo, kabiye uye ulale.” Awe abwelelamo no kuya lala. Kabili Yawe abwekeshapo ukwita ati, “Samwele!” Kabili aima no kuya kuli Eli nokutila, “Epo ndi. Mwacilanjita.” Lelo Eli nao amwasuka ati, “We mwana wandi, teine ndekwita. Kabiye bwelelamo no kuya lala.” Nomba Samwele ena aali talaishiba Yawe, elyo ne shiwi lyakwa Yawe lyali talilasokolwelwa kuli ena. Kabili Yawe abwekeshepo ukwita Samwele umuku walenga itatu. Nao aima no kuya kuli Eli ayatila, “Epo ndi. Mwacilanjita.” Elyo Eli ailwike ukuti ni Yawe euleita umulumendo. Eico Eli aebele Samwele ati, “Bwekelamo kabiye ulale, nomba nga cakuti waumfwa bakwita, usose auti, ‘Soseni mwe Yawe, pantu umubomfi wenu aleumfwa.’” Samwele epakuya lala nakabili mu cifulo cakwe. Elyo Yawe aishile no kwiminina pantu ali, alamwita nga filya fine cali intanshi, nokutila, “Samwele! Samwele!” Nao Samwele ayasuka ati, “Soseni pantu umubomfi wenu aleumfwa.” Elyo Yawe aeba Samwele ati, “Mona, ine ndi nokucita icintu cimo ku bena Israeli icikalenga na matwi ya uyo onse uukomfwako yakawele. Napali bulya ubushiku epo ine nkafikilisha fyonse ifyo nalandile pa ba ŋanda yakwa Eli no lupwa lwakwe, ukufuma apo yatendekele ukufika na ku mpela. Pantu nalimwebele nati, ine nomba nalafikilishapo ukupingula aba mu ŋanda yakwe umupwilapo. Pantu ena alishibe ububifi bwa bana bakwe abaume ubo balecita ubwakusaalula Lesa, nokuti abakalipile iyoo. Eico nalilapile palwa ŋanda yakwa Eli ukuti ububifi bwa ŋanda yakwa Eli tabwakabale abufutilwapo kwilambo nangu umutuulo mpaka umuyayaya.” Samwele epakulala palya pene mpaka ulucelo, elyo aisa isulako ifiibi fya mu ŋanda yakwa Yawe. Nomba alitiinine ukwebako Eli icimonwa amwene. Nomba Eli amwita no kumweba ati, “Samwele we mwana wandi.” Nao ayasuka ati, “Epo ndi.” Elyo Eli amwipusha ati, “Bushe finshi bacikweba? Tecakwesha ukumfisa nelyo kamo, pantu nga wafisa conse ico akwebele, Lesa alekucitapo cimo, nelyofye cingabipisha kuti cakucitikila.” Elyo Samwele nao amushimikilafye fyonse ukwabula ukufisapo nelyo kamo kuli wena. Nao Eli epakusosa ati, “Ala ni Yawe, nacite conse ico umwine amwene ukuti nacilungama.” Awe Yawe ali na Samwele mu kukula kwakwe, kabili talekele amashiwi yakwe ukonaika iyoo. Ecalengele ukufumafye ku calo cakwa Dani ukufika na ku Beresheba, bonse abena Israeli baishibe ukuti Samwele ni kasesema wakwa Yawe uwacishinka. Kabili Yawe alitwalilile ukulamonekela ku Shilo. Elyo kulya kwine eko Yawe aisokolwele umwine eka kuli Samwele ukupitila mu mashiwi yakwe. Kabili amashiwi yakwa Samwele yaumfwike kuli bonse abena Israeli. Muli shilya nshiku abena Israeli baile kukulwisha Abafilisiti. Abena Israeli bacitile inkambi pa Ebenesa, elyo nabo Abafilisiti pa Afeki. Abafilisiti batantike ifita fyabo kukukumanya abena Israeli. Ilyo batendeke ukulwa, abena Israeli balibacimfishe ku Bafilisiti, abaipeye abantu ukulingana na makana yane (4,000) apo pene pa cibansa ca bulwi. Ilyo ifita fyabwelelamo ku nkambi, bacilolo ba bena Israeli batile, “Bushe cinshi ico Yawe alekela Abafilisiti ukuti batucimfye pa bushiku bwa lelo? Natuye buula Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe ku Shilo pakuti tuleendafye nayo, elyo iletupusushako ukufuma na ku maboko ya balwani besu.” Abantu epekutuma abaume ku Shilo mukuya buula Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe umwine wa fita, uyo waikala pakati ka bakerubi. Kabili bamwana Eli shimapepo bonse babili, Hofini na Fineasi, nabo bene eko bali pamo ne Mbokoshi ya Cipangano cakwa Lesa. Ilyo bafishishe Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe mu nkambi, abena Israeli bonse baliweleshe ukuwelesha ukukalamba icakuti no mushili watenta. Pakumfwa ukuwelesha kwa congo icikalamba nganshi, Abafilisiti batile, “Bushe kuwelesha kwa musango nshi uko mu nkambi ya Bahibulu?” Ilyo baishibe ukuti Imbokoshi yakwa Yawe naisa mu nkambi, Abafilisiti baikatwa umwenso, balanda nokuti, “Umulungu nawisa mu nkambi,” kabili balanda nokuti, “Awe nomba twaba mu bwafya, pantu icintu ca musango uyu tacabala acicitika! Akalanda kuli ifwe! Bushe nani akatupokololako ukufuma ku maboko ya iyi milungu iyamaka yonse? Eiyi ine milungu yakomawile abena Egupto ku fikuko ifyalekana lekana mu matololo. Eico kanshi kosenifye mwe Bafilisiti! Mube abaume, epali mwaba abasha ku bahibulu, pamo ngefyo baba abasha kuli imwe. Mubefye abaume, no kulwisha!” Kanshi Abafilisiti balilwishishe no kucimfya abena Israeli, icakuti cila muntu afulumukila kumwakwe. Awe ukwipaiwa kwali ukukalamba nganshi. Abena Israeli balofeshe imyeo ukulingana na makana amakumi yatatu (30,000) aya fita ifyaleenda pa makasa. Awe bapokolola ne Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa. Kabili bonse babili abana baume bakwa Eli, Hofini na Fineasi, nababepaya. Pa bushiku bumo bwine umwina Benjamini umo afulumwike ukufuma kuntu balelwila, no kuya ku Shilo, ninshi ifyakufwala fyakwe nafilepauka no lukungu ku mutwe onse. Ilyo afikilefye, amona Eli naikala pa cipuna cakwe mumbali ya musebo, alekutika, pantu umutima wakwe waletutuma pa mulandu wa Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa. Eico ilyofye uyu muntu afikile mu musumba no kushimika ifyacitike, abantu bonse mu musumba basowesha mukulila imisowa. Ilyo Eli nao aumfwa ukupunda kwa misowa, aipusha abantu ati, “Nga ici icongo cakula ifi camusango nshi?” Elyo uyu muntu nao mukwangufyanya aya shimikila Eli. Pali iyi nshita Eli ali ne myaka amakumi pabula na cine konse konse (98). Kabili na menso yakwe ninshi nayanaka, yalefilwa no kulamona. Uyu muntu epakweba Eli ati, “Ala ine, nombaline nafuma ku bulwi. Mfulumwikeko ilelo linefye.” Nao Eli amwipusha ati, “Nga finshi ficitikeko uku kuntu we mwana wandi?” Umuntu uwaletele ilyashi nao atile, “Abena Israeli nabafulumuka ukufuma ku Bafilisiti. Kabili ifita ifingi nafifwa ifya bena Israeli. Elyo bonse babili abana bobe abaume Hofini na Fineasi nabo bene na babepaya. Kabili Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa nayo ine nabapokolola.” Awe ilyofye alumbula palwa Mbokoshi yakwa Lesa, Eli apona pa cipuna cakwe ubuseneme, lubali lwa ku mpongolo. Umukoshi wakwe wafunika, no kufwa afwa. Pantu kwena ali mwaume umukote kabili uwafina. Atungulwile abena Israeli pa myaka amakumi yane (40). Elyo muka Fineasi, nafyala wakwa Eli, ali pabukulu elyo ne nshita yakupapa nayo yali mupepi. Ilyo aumfwile ilyashi lyakuti Imbokoshi ya Cipangano cakwa Lesa nabapokolola, elyo nokuti bashifyala elyo no mulume wakwe nabo bonse nabafwa, awe alikomenwe ne fumo no kufyala umwana, pantu ubukali bwa kukomwa kwe fumo bwalicililemo. Elyo na pa nshita yakufwa, umwanakashi uwalemusunga atile, “Witiina, naupapa umwana umwaume.” Lelo wena tayaswike, nangufye ukuposako amano. Ainike umwana ishina lya Ikabodi, ilyalola mukutila, “Ubucindami bwa bena Israeli nabupwa,” pantu Imbokoshi yakwa Lesa naipokololwa, elyo na pa mulandu wa mfwa yakwa shifyala no mulume wakwe. Uyu mwanakashi muka Fineasi atile, “Ubucindami nabupwa ku bena Israeli, pantu Imbokoshi yakwa Lesa naipokololwa.” Ilyo Abafilisiti bapokele Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa, baifumishe ku Ebenesa no kuitwala ku Ashidodi. Elyo basendele Imbokoshi yakwa Lesa no kuitwala mu ŋanda balepepelamo umulungu wabo Dagoni, no kuya ibika ku lubali lwakwa Dagoni. Ilyo abena Ashidodi babukile ulucelo mu bushiku bwakonkelepo, basanga Dagoni nawa panshi ubukupeme ku ntanshi ya Mbokoshi yakwa Yawe. Awe baimishe Dagoni no kumubika pa cifulo cakwe. Lelo ilyo babukile ulucelo ubushiku bwakonkelepo, kabili nalyo basanga Dagoni nawa panshi ubukupeme ku ntanshi ya Mbokoshi yakwa Yawe. Kabili umutwe wakwe na maboko nafiputukako, filele na pa mwinshi kushelefye icitimbatimba ceka. Uyu e mulandu wine na pa bushiku bwa lelo, caba ukuti nangufye ni bashimapepo bakwa Dagoni, nangu bonse abengila mu ŋanda ya mapepo yakwa Dagoni ku Ashidodi, bashinyantila pa mwinshi wakwa Dagoni. Awe ukuboko kwakwa Yawe kwatitikishe nganshi abantu ba mu Ashidodi, na bonse abali mu pepi nabo. Kabili abalengele ukuti babe no mwenso ukalamba nganshi, no kubalwalika ifipute. Ilyo abena Ashidodi bamwene ifyalebacitikila, batile, “Imbokoshi ya mulungu wa bena Israeli tailingile kwikala kuno na ifwe, pantu ukuboko kwauko nakufinisha pali ifwe kabili na pali Dagoni umulungu wesu.” Ecalengele ukuti balonganike bonse bakateeka ba Bafilisiti no kubepusha ukutila, “Bushe ifwe nomba tuli nokucita shani neyi Mbokoshi ya mulungu wa bena Israeli?” Nabo batile, “Lekeni Imbokoshi ya mulungu wa bena Israeli tuitwale ku Gati.” Kanshi epakutwala Imbokoshi yakwa Lesa wa bena Israeli ku Gati. Lelo panuma ya kutwala iyi Mbokoshi ku Gati, ukuboko kwakwa Yawe kwaimiine uyu musumba, abantu bonse baiketwe no mwenso ukalamba. Yawe alwalike abantu bonse mu musumba, abaice na bakalamba, bonse bakumenefye ifipute. Kabili babuula Imbokoshi yakwa Lesa wa bena Israeli baitwala ku Ekironi. Ilyofye Imbokoshi yakwa Lesa yaingile mu Ekironi, abantu ba mu musumba wa Ekironi balaipundilafye abene abati, “Cinshi batuletela Imbokoshi ya mulungu wa bena Israeli kukwisa twipaya pamo na bantu besu?” Eico balonganike bonse bakateeka ba Bafilisiti no kubeba ukuti, “Bweseshenimo Imbokoshi ya mulungu wa bena Israeli. Muibweseshe ku cifulo caiko, epali limbi kuti yatwipaya pamo na bantu besu.” Balandile ifi pantu imfwa yatiinishe abantu bonse mu musumba. Kabili ukuboko kwakwa Lesa kwatitikishe abantu nganshi. Abapuswike ku mfwa bena balwele ifipute, icakuti no kupunda kwa bantu aba mu musumba kwasukile kwaumfwika na ku mulu. Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe yali mu calo ca Bafilisiti imyeshi cine lubali. Abafilisiti baita bashimapepo na bakabuka babo no kutila kuli bena, “Twalacita shani ku Mbokoshi yakwa Yawe? Twebeni ifyo twinga ibweseshamo ku ncende yaiko.” Nabo bayasuka abati, “Nga cakuti mwabweseshamo Imbokoshi ya mulungu wa bena Israeli, mwikaibweseshamo umwabula nelyo cimo, lelo mu nshilafye yonse mukabikemo no mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Lyena muli nokupola elyo nokulubuka kabili muli nokwishiba neco ukuboko kwakwe takwafumine pali imwe.” Abafilisiti baipusha abati, “Bushe mutuulo nshi uwakufuta pa fyabubifi tuli nokutuma kuli ena?” Nabo bayasuka abati, “Ifimpashanya ifyapala ifipute ifya golide fisano ne fimpashanya ifyapala bakwindi ifya golide fisano, ukulingana ne mpendwa sha bakateeka ba Bafilisiti, pantu icikuko cimo cine icili pali imwe bonse ecili na pa ntungulushi shenu. Kanshi eico pangeni ifyapala ifipute ne fyapala bakwindi ifileonaula icalo, efyo mucindikilepo umulungu wa bena Israeli. Nalimo kuti afumya ukuboko kwakwe pali imwe, pa milungu yenu elyo na pa calo cenu. Bushe cinshi mwalafwaila ukukosha imitima yenu nga filya abena Egupto pamo na Farao bacitile? Panuma yakubaletela ubucushi, bushe telyo balekele abena Israeli ukufuma nokuti baleya? Nomba kanshi pekanyeni iceleta ilipya, iŋombe shibili ishileonsha kabili isho bashatala abakakapo amakoli. Ishi iŋombe mushikakile kwiceleta, no kubweseshamo utwana kwitanga no kutwisalila. Mubuule Imbokoshi yakwa Yawe no kuibika pa mulu we celeta kabili mu fyakusendelamo fya mumbali mubikemo ifipe ifya golide mule mutumina ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi. Elyo mulitume no kuleka lileya. Lelo mulelimona ilyo lileya. Nomba nga cakuti lyalaya ku calo caliko, ukulungama ku Beti Shemeshi, ninshi Yawe ewaleta ici cinkunka icikalamba pali ifwe. Lelo nga cakuti talilungemeko, elyo tuli nokwishiba ukuti te kuboko kwakwe kwatuletele ici, lelo catuponenefye epela.” Awe nabo bacita ifyo fine babebele. Babuula iŋombe shibili no kushikakila kwiceleta elyo bayaisalila no twana twashiko mwitanga. Babika ne Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe pa mulu we celeta, elyo mu fyakusendelamo ifya mumbali babikamo ifya golide ifyapala bakwindi ne fya golide ifyapala ifipute. Iŋombe shalungamafye ku Beti Shemeshi, ukukonkafye umusebo umo wine shile shilelila pakwenda, ukwabula ukupasukila ku kulyo nangu ku kuso. Intungulushi sha Bafilisiti shaya nashikonka panuma mpakafye na ku mupaka wa ku Beti Shemeshi. Nomba abantu ba mu Beti Shemeshi baleseepa iŋanu shabo mwishika. Cilya bati benuke bamona Imbokoshi ya Cipangano, awe epakutemwa nganshi pakuya ipokelela. Iceleta lyaisa na mwibala lyakwa Yoshua umwina Beti Shemeshi no kwiminina ku mbali ya cilibwe icikalamba. Abantu balepaula inkuni ukufuma kwiceleta no kutuula iŋombe shine kuli Yawe nge lambo lyakoca. Elyo abena Levi baisha Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe, pamo ne fyakusendelamo ifyali mumbali umwali ifintu ifya golide, no kufibika pa mulu wa cilibwe icikalamba. Pa bushiku ubu epo abantu ba mu Beti Shemeshi batuulile umutuulo wakoca no kuleka amalambo kuli Yawe. Ilyo intungulushi shisano isha Bafilisiti shamwene ifi fyonse, pa bushiku bwine bulya shabwelelamo na ku Ekironi. Aba e bagolide abapala ifipute abo Abafilisiti batumine ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi kuli Yawe. Umo kuli Ashidodi, Gasa, Eshikeloni, Gati elyo na Ekironi. Kabili impendwa ya golide iyapala bakwindi, ili nokuba ukulingana ne mpendwa ya misumba ya Bafilisiti iya ntungulushi shisano iyamalinga pamo pene ne mishi yabo iya mu calo iyishacingililwa. Icilibwe cikalamba ico babikilepo Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, e kambone mu bushiku bwa lelo mwibala lyakwa Yoshua umwina Beti Shemeshi. Lelo aba mu lupwa lwakwa Yekonia bena tabasekelele capamo na bena Beti Shemeshi, ilyo kwali ukupokelela Imbokoshi yakwa Yawe. Kanshi Yawe epakwipayapo abantu abali amakumi cine lubali (70) pa mulandu wakulengela mu Mbokoshi ya Cipangano. Abantu epakuloosha apakalamba nganshi pa bwingi bwa bantu Yawe aipeye. Elyo abaume abena Beti Shemeshi baipusha abati, “Nani wingeminina ku cinso cakwa Yawe, uyu mulungu uwamushilo? Ni kuli nani Imbokoshi ya Cipangano yalaya pakuti tumufumye pano?” Elyo batuma inkombe ku bantu ba ku Kiriati Yarimu nokutila, “Abafilisiti nababwesha Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe. Iseni, mwise musende Imbokoshi muitwale ku ncende kumwenu.” Elyo abaume ba ku Kiriati Yarimu baishile no kusenda Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe, baleta ku ŋanda yakwa Abinadabu iyabelele pa lupili. Kabili bacita umwana wakwe umwaume Eleasa abe uwapatulwa pakuti alelinda Imbokoshi yakwa Yawe. Palipitile inshita iyitali ukulingana ne myaka amakumi yabili (20) yonse pamo, apo Imbokoshi ya Cipangano yaikalile ku Kiriati Yarimu, icalengele na bena Israeli bonse ukulaloosha no kufwaisha ukulakonka Yawe. Elyo Samwele epakusosa ku ba ŋanda yakwa Israeli yonse ati, “Nga cakuti mulebwelela kuli Yawe ne mitima yenu yonse, italusheni ku milungu ya benafyalo na ku ba Ashitoreti, no kuipeelesha mwe bene kuli Yawe no kulamubombela ekafye, lyena nao akamupususha ku minwe ya Bafilisiti.” Kanshi abena Israeli epakutaluka ku milungu ba Baali na ba Ashitoreti, no kwamba ukulabombela Yawe eka. Elyo Samwele atile, “Longaneni mwe bena Israeli bonse ku Misipa pakuti ine mupapatileko kuli Yawe.” Kanshi abantu bonse epakulongana ku Misipa, batapa na menshi no kwitila panshi ku cinso cakwa Yawe. Na pa bushiku ubo, bafunga ukulya balanda nokuti, “Natubifya kuli Yawe.” Kabili Samwele ewali umupingushi wa bena Israeli ku Misipa. Kabili ilyo Abafilisiti baumfwile ukuti abena Israeli nabalongana ku Misipa, bacilolo ba Bafilisiti balimine no kuya kukubalwisha. Lelo ilyo abena Israeli baumfwile, batiinine nganshi Abafilisiti. Elyo abena Israeli baebele Samwele abati, “Wileka ukutupapatila kuli Yawe Lesa wesu, pakuti atupusushe ukufuma ku kuboko kwa Bafilisiti.” Elyo Samwele abuula akana ka mpaanga akashilasumuka no kukatuula nge lambo lyakoca kuli Yawe. Alilile kuli Yawe, mukupapatilako abena Israeli, elyo Yawe nao amwasuka. Mu nshita ine ilya Samwele acili aletuula ilambo lyakoca kuli Yawe, Abafilisiti bapalama kukulwisha abena Israeli. Lelo pali bulya bushiku, Yawe abulukuta nge mfula kwishiwi ilikalamba no kubafulunganya icakuti bafulumuka ukufuma ku cinso ca bena Israeli. Abena Israeli epakufuma mu Misipa no kukunkunika Abafilisiti, baya balebakomaula nshila yonse mpakafye ku mutentemuko wa Beti-Kari. Elyo Samwele abuula ilibwe, alibika pakati ka Misipa na Yeshana, alinika ne shina lya Ebenesa, elyo atile, “Ukufika na pano Yawe ewatwafwile.” Kanshi Abafilisiti epakucimba, kabili tababwekeshepo ukufwaya ukupokolola icalo ca bena Israeli nakabili. Elyo na pa nshita ya bumi bwakwa Samwele, ukuboko kwakwa Yawe kwalifye ukwafina pa Bafilisiti. Ne misumba Abafilisiti bapokolwele ku bena Israeli ukufuma ku Ekironi ukufika ku Gati, yalibweshiwe. Abena Israeli bapokolola ne ncende shabo ishapalamineko ukufuma ku maka ya Bafilisiti. Elyo kwaba umutende pakati ka bena Israeli na bena Amoli. Samwele atwalilile ngo mupingushi pakati ka bena Israeli mu nshiku shonse isha bumi bwakwe. Cila mwaka aleenda ukufuma ku Betele, Giligali na ku Misipa, mukupingula abena Israeli mu ncende shonse ishi. Aleti nga apwisha elyo alebwelelamo ku Rama ukwali iŋanda yakwe, kabili nako kwine alepingula abena Israeli. Elyo akuula no bulambo bwakwa Yawe kulya kwine. Ilyo Samwele akotele, asontele abana bakwe abaume ukuba abapingushi ba bena Israeli. Umwana wakwe ibeli ishina lyakwe ali ni Yoeli, kabili ishina lya cikonkebeli ali ni Abiya, ebali abapingushi ku Beresheba. Lelo abana bakwe bafilwa ukulakonka ukwenda mu nshila shakwe, bayalukila mu nshila shakufwaisha indalama no kulasumina amafisakanwa no kupingwila imilandu mu bubifi. Elyo bonse abakalamba ba bena Israeli balongana pamo no kwisa kuli Samwele ku Rama. Cilya bamusanga, bamweba abati, “Mona, iwe naukota, elyo abana bobe abaume tabalekonka mu nshila shobe, kanshi tusontele imfumu iyakuti iletutungulula pamo ngefyo imishobo yonse yacita.” Nomba ilyo batile, “Tupeeleni imfumu iyakututungulula,” Samwele tatemenwe. Elyo Samwele apepa kuli Yawe. Yawe nao amweba ati, “Umfwila ku fintu abantu bonse balekweba, pantu teiwe basuulile, nine basuulile nge mfumu yabo. Ifi fine efyo bacita na kuli ine, ukufuma pa bushiku nabafumishe mu calo ca Egupto ukufika mu bushiku bwa lelo, ifyakunsangukila no kulatumikila imilungu imbi, kanshi ifi fine eifi balecita na kuli iwe wine. Nomba iwe bomfwilefye, lelo ubasoke na maka, no kubebukisha ifyo imfumu iyo balefwaya ikalacita pali bena.” Samwele nao epakulondolwela abantu abaishile mukumwipusha palwa kukwata imfumu amashiwi yonse ayakwa Yawe. Abeba ati, “Ifi efyo imfumu iyili nokumuteeka ili nokulacita. Ili nokulasenda abana benu abaume no kubapeela imilimo yakubomba ku maceleta yaiko, na pali bakabalwe, elyo bambi bakalabutuka pa ntanshi ya maceleta yaiko. Bamo akabalenga ukuba intungulushi sha pa fita amakana (1,000), elyo na pa fita amakumi yasano (50). Bambi nabo ukulima umushili no kusombola ifisabo fyaiko, kabili bambi nabo ukupanga ifyanso fya nkondo, no kupanga ifibombelo fya maceleta yaiko. Ali nokusenda abana benu abanakashi ukuba bakenga wa mafuta yanunka ubusaka, abakwipika, elyo na bakupanga imikate. Ali nokumupoka amabala yenu ayasuma, amabala ya myangashi elyo na ya miolifa ayawamisha, no kufipeela ku babomfi bakwe. Ali nokubuulapo cimo pa capekumi cenu pa fisabo na pa fya myangashi no kupeela kuli bacilolo elyo na babomfi bakwe. Ababomfi benu abaume na banakashi, iŋombe shenu ishawamisha na bapunda, akafibuula fikaba fibombelo fyakwe. Ali nokubuulapo cimo pa capekumi ca fitekwa fyenu, elyo imwe mwe bene muli nokuba abasha bakwe. Ilyo bulya bushiku bukafika, mukakabila Yawe ukumupususha ukufuma kuli iyi mfumu muisalile mwe bene, lelo Yawe nao takamwasuke muli bulya bushiku.” Lelo abantu bakaanininafye ukumfwa kwishiwi lyakwa Samwele, nokutila, “Iyoo! Ifwe tulefwayafye imfumu iyakututeeka, pakuti na ifwe tukabe nge mishobo imbi. Tulefwaya na ifwe tukwate mfumu yakututungulula kabili nokututangilila pakufuma ilyo tulelwa ubulwi.” Ilyo Samwele aumfwa fyonse ifyo abantu basosele, aya fisosa nakabili kuli Yawe. Yawe nao ayasuka ati, “Umfwila amashiwi yabo no kubapeela imfumu.” Elyo Samwele aeba abaume abena Israeli ukubwelelamo ku cifulo cila umo afumako. Mu bena Benjamini mwali umuntu umo ishina lyakwe ni Kishi umwana mwaume wakwa Abieli, umwana mwaume wakwa Serori, umwana mwaume wakwa Bekorati, umwana mwaume wakwa Afia umwina Benjamini umukankala nganshi. Alikwete umwana umwaume uwe shina lya Saulo, umulumendo uwayemba bwino. Mu bena Israeli tamwali uwalingene nankwe ukuwama. Kabili tamwali nelyo umo uwalepele ukumucila, bonse balepelafye pa mabeya yakwe. Nomba bapunda bakwa Kishi wishi wakwa Saulo balilubile. Elyo Kishi aeba umwana wakwe Saulo ati, “Senda umubomfi umo, muye nankwe no kuya mukufwaya bapunda.” Kanshi nabo epakulalanya icalo ca mpili ica bena Efulemu elyo apulinkanya na mu calo ca Shalisha, no kubasanga iyoo. Kabili apulinkanya na mu calo ca Shalimu noko kwine tabaliko. Elyo atwalilila ukufwaya, alalanya icalo ca bena Benjamini, nako kwine tabaliko. Ilyo bafikile ku Sufi, Saulo aeba umubomfi uo bali nankwe ati, “Tuleya tubwelelemo, pantu batata kuti baleka ukutontonkanya pali bapunda no kwamba ukusakamana pali ifwe.” Elyo umubomfi amwasuka ati, “Moneni muli uno musumba mwaliba umuntu wakwa Lesa uwacindikwa nganshi, kabili conse ico asosa cilaba cacishinka. Kanshi natuleyako nomba, nalimo kuti atwebako inshila twingayamo.” Elyo Saulo ayaswike umubomfi wakwe ati, “Nga cakuti twayako ni cinshi ico tuleya peela uyu muntu? Pantu ifilyo nafipwa mu mifuko yesu. Tatukwete icabupe icakutwala ku muntu wakwa Lesa. Bushe cinshi tukwetepo?” Umubomfi abwekeshapo ukwasuka Saulo nakabili ati, “Moneni ine ninkwatapo akandalama kamo aka silifa, efyo ndeya peela ku muntu wakwa Lesa pakuti aye tulanga bwino inshila tuli nokuyamo.” Mu nshita shakale mu Israeli umuntu nga aya kukwipusha fimo kuli Lesa, alesosa ati, “Iseni, tuleya kuli kamona.” Pantu ino nshita uwitwa kasesema, kale aleitwa ukuti ni kamona. Saulo atile ku mubomfi wakwe, “Cawama walanda bwino, isa tuleya.” Epakwima baya na ku musumba ukwali umuntu wakwa Lesa. Ilyo baleninika ulupili pakuya ku musumba, bakumanya abakashana bamo abaleisa mukutapa amenshi, elyo babepusha abati, “Bushe kamona eko ali?” Nabo bayasuka abati, “Ee uyo ali ku ntanshi yenu. Angufyanyeni nombaline pantu lelo line elyo eshile muno musumba wesu. Kabili e bushiku abantu baletuula amalambo pa ncende iyakupepelapo. Nga mwaingilafye mu musumba, mulemusanga ilyo talaya pamulu pa ncende yakupepelapo kukulya. Abantu tekuti batampe ukulya ilyo talafika. Pantu euli nokupaala ifya malambo, elyo abo bonse abetilwe bali nokwamba ukulya. Kabiyeni nineni pamulu nombaline, pa nshita ino kuti mwamusanga.” Elyo baile ku musumba, kabili ilyo baleingila mu musumba bamwene Samwele nao ali mu nshila aleisa kuli bena, aleya ku ncende yakupepelapo. Nomba mu bushiku bwa kunuma ilyo Saulo talaisa, Yawe alisokolwele ici kuli Samwele ati, “Mailo pa nshita nga ino ine, nkakutumina umwaume umo ukufuma ku calo cakwa Benjamini. Ukamusube amafuta yakuba kateeka wa pa bantu bandi abena Israeli. Akapususha abantu bandi ukufuma ku kuboko kwa Bafilisiti, pantu nimona ukucula kwabo, no kulilishika kwabo nakufika kuli ine.” Ilyo Samwele amwene Saulo, Yawe atile kuli wena, “Uyu e muntu nakwebele ukuti euli nokuba kateeka wa bantu bandi.” Elyo Saulo apalamina kuli Samwele mukati ka mpongolo nokutila, “Shi napapata, nangeniko uko iŋanda yakwa kamona yabela?” Elyo Samwele ayasuka Saulo ati, “Nine wine kamona. Tangila unine ku ncende yakupepelapo, pantu niwe ilelo tulelila pamo na ine. Elyo ulucelo nkaleka ukaleya kabili nkakweba fyonse ifili mu mutima obe. Lelo pa mulandu wa bapunda balya baluba pali ishi nshiku shitatu shapita, wiposako mano yobe, bonsefye nabamoneka. Kabili ni kuli nani ukukabila konse ukwa bena Israeli kuli nokuya, nga cakuti tekuli iwe na ku ba ŋanda ya bashinwe?” Saulo ayasuka ati, “Bushe ine nshili umwina Benjamini, uwa mu luko ulwacepesha mu bena Israeli? Kabili no lupwa lwandi elwacepesha pa ndupwa shonse isha nko sha bena Benjamini. Nga cinshi wasosela icintu ici kuli ine?” Elyo Samwele asenda Saulo no mubomfi wakwe mu ŋanda ya maliila, abateeka kuntashi ya balalikwe abali mu mpendwa nalimo amakumi yatatu (30). Samwele atile ku waleipika, “Leta icipande ca nama nacikupeela, ico nacitila ucibike ceka.” Uwaleipika nao abuula umwendo na fyonse ifyaliko no kufipalamika ku ntanshi yakwa Saulo. Elyo Samwele atile, “Ifi efyo bacikubikila, lya, pantu fyapeelwa pa nshita iyasontwa pakuti ulile pamo na bashimucindikwa.” Elyo Saulo alile pamo na Samwele pali bulya bushiku. Ilyo babwelele ukufuma ku ncende yakupepelapo ukwisa ku musumba, Samwele alanshenye na Saulo pa mulu wa ŋanda yakwe epo bamupekanishisha na pakusendama. Bonse babuka lucelocelo, elyo Samwele aitile Saulo uwali pa mutenge ati, “Ima uipekanye pakuti nkuleke uleya.” Ilyo Saulo aipekanya ena na Samwele bafumina panse bonse. Cilyafye bafika lwa ku mpela ya musumba, Samwele aeba Saulo ati, “Eba umubomfi obe atangile ku ntanshi yesu. Elyo nga atangila, iwe ubale ushaleko pano pene panono, pakuti nkwebe ishiwi ukufuma kuli Lesa.” Elyo Samwele abuulile umusukupala wa mafuta no kwitila pa mutwe wakwa Saulo elyo amutomona, amweba nokuti, “Ala niwe Yawe asubile ukuba intungulushi pakati ka bantu bakwe abena Israeli. Niwe uli nokuteeka abantu bakwa Yawe no kubapususha ku kuboko kwa balwani babo ababashinguluka. Icishibilo cakwishibilako ukuti ni Yawe eukusontele ukuba intungulushi ya bacishilano bakwe nici. Ilyo walaya ukufuma kuli ine ilelo, uleya kumanya abantu babili abaume mupepi na pa nshinshi yakwa Rebeka, ku Selisa mu calo ca bena Benjamini. Baleyatila kuli iwe, ‘Bapunda waile mukufwaya nabamoneka. Eico nomba bawiso nabaleka ukutontonkanya pali bapunda, nomba basakamene pa mulandu wa iwe wine. Batendeke no kwipusha ati, bushe cinshi ndi nokucita pa mulandu wa mwana wandi?’ Elyo uli nokutwalilila ukuya ukufuma palya mpaka ukafike ku cimuti icikalamba ica oki ica Tabo. Abantu batatu abaume abalenina mukuya tuula amalambo kuli Lesa ku Betele ebali nokukukumanya palya pene. Umo ninshi nasenda utwana twa mbushi tutatu, umbi nao imikate itatu, elyo umbi nao inyambi ya mwangashi. Bali nokuya kuposha no kukupeela imikate ibili iyo uli nokupokelela ukufuma kuli bena. “Elyo panuma ya ifyo, uleya fika ku lupili lwakwa Lesa uko Abafilisiti babika inkambi ya fita. Nga walapalamina ku musumba, uli nokukumanya umulongo wa bakasesema baletentemuka ku ncende yakupepelapo ninshi balelisha insango, insombo, imitolilo na maseese ku ntanshi yabo, ninshi bonse balesesema. Umupashi wakwa Yawe uli nokwisa pali iwe mu maka elyo na iwe uleisa yamba ukulasesema pamo nabo. Kabili uli nokusanguka umuntu umbi. Elyo ifi fishibilo nga fyaba pali iwe, lyena ucite conse ico iminwe yobe ili nokubomba, pantu Lesa ali na iwe. Kabili wambeko utangile ukuya ku Giligali, na ine nkesa kusanga kulya kwine kukutuula umutuulo wakoca no wakwampana. Lelo ulingile ukulolela pa nshiku cine lubali mpaka nkese no kukweba ifyo uli nokucita.” Ilyo Saulo apilibwike ukufuma kuli Samwele, Lesa apilibwile umutima wakwa Saulo, no kuleka ifi fishibilo fyonse fifikilishiwe pali bulya bushiku. Ilyo bafikile pa Gibea, bakasesema umulongo balimukumenye, no mupashi wakwa Lesa waishile na maka pali wena nao ayamba no kusesema nga bena. Ilyo bonse abo ali nabo kale abamwishibe bamwene alesesema pamo na bakasesema, baipushanya abati, “Bushe ni cinshi icacitika kuli mwana Kishi? Bushe Saulo nao ni umo pali bakasesema?” Elyo umuntu umo uwaleikala kulya ayankula ati, “Nga kanshi shibo ni nani?” Eico cayalwike ipinda icakusosa ati, “Bushe Saulo nao ali pakati ka bakasesema?” Ilyo Saulo alekele ukusesema aile fika ku ncende yakupepelapo. Nomba nalume wakwa Saulo alimwipwishe pamo no mubomfi wakwe ati, “Bushe ni kwi waciba?” Nao atile, “Kukufwaya bapunda. Nomba ilyo twacifilwa ukubamona twaciya kwa Samwele.” Nalume kwa Saulo atile, “Njebako ifyo Samwele acisosa kuli iwe.” Saulo atile, “Cacine bapunda nabamoneka.” Lelo taebele nalume ifyo Samwele asosele pa mulandu wa fyabufumu. Panuma ya ifi Samwele alonganike abena Israeli kuli Yawe ku Misipa, elyo atile kuli bena, “Ifi efyo Yawe Lesa wa bena Israeli asosa. Nine nafumishe Israeli mu Egupto, kabili nine namupokolwele ukufuma ku maka ya bena Egupto pamo no kumupokolola kuli bashamfumu bonse abalemucusha. Nomba imwe ilelo mwakaana Lesa wenu, uumupususha mu macushi yenu yonse elyo na mu masakamika yenu yonse. Kabili mwalanda nokuti, ‘Iyoo, ifwe tupeelefye imfumu iyakututeeka.’ Eico kanshi nomba iseni mumonekele ku cinso cakwa Yawe, umo mwabela mu nko ne mikowa yenu.” Elyo Samwele apalamike aba nko sha bena Israeli mupepi, na ba luko lwa bena Benjamini ebasalilwe mukubomfya ukupendula. Elyo apalamika kuntanshi aba luko lwa bena Benjamini, mu ndupwa shabo, elyo aba mu lupwa lwakwa Matiri ebasalilwe mukubomfya ukupendula. Pakulekelesha Saulo mwana Kishi ewasalilwe. Lelo ilyo balemufwaya tabamusangile. Ecalengele bepushe kuli Yawe nakabili abati, “Bushe uyu muntu naisako kuno?” Elyo Yawe nao abasuka ati, “Ee, nomba nafisama mu fipe.” Elyo babutuka no kuya musenda. Nomba ilyo aiminine pakati ka bantu, alepele ukucila bonse ukufuma pa mabeya mpaka ku mutwe. Samwele atile ku bantu bonse, “Bushe mwamumona umuntu uo Yawe asalile? Tapali uuli kwati ena pakati ka bantu bonse.” Elyo abantu baweleshe abati, “Imfumu naibe no bumi pe!” Samwele alondolwele abantu insambu elyo ne milimo yaba pa bufumu. Epakulemba fyonse mu citabo no kubika pa cinso cakwa Yawe. Elyo Samwele asalanganya abantu, cila muntu ukuya kumwakwe. Saulo nao aile kumwakwe ku Gibea, na bantu ababulamba abo Lesa anashishe ku mitima bamushindika. Lelo bamo bantalamisoka batile, “Bushe kuti uyu atupususha shani?” Balimusushishe nganshi kabili tabamupeeleko nangu fyabupe. Lelo Saulo atalelefye tondolo. Panuma ya mweshi umo, Nahashi umwina Amoni aishile no kwisa pokolola Yabeshi Gileadi. Elyo abantu bonse aba mu Yabeshi batile kuli ena, “Cita icipangano na ifwe, elyo na ifwe twakulakubombela.” Lelo Nahashi umwina Amoni ayaswike ati, “Ine kuti napanga icipangano na imwe nga twasuminishanya ukuti ine nkatonkole cila umo ilinso lya ku kulyo pakuti nkalete umusebanya pali Israeli onse.” Abakalamba ba mu Yabeshi epakumweba abati, “Tupeeleko inshiku cine lubali pakuti tutume inkombe ku bena Israeli bonse, elyo nga cakuti takuli nangu umo uwakwisa tupususha, lyena tuli nokucimba kuli iwe.” Ilyo inkombe shaishile ku Gibea umushi wakwa Saulo no kutula umulandu onse ku bantu, bonse batendeke ukulila imisowa iyikalamba. Califye ilyo Saulo alebwela ukufuma ku mabala, ninshi nakonka iŋombe shakulima panuma, elyo aipwishe ati, “Bushe cinshi cilubene ku bantu? Ni cinshi ico balelila?” Abantu epakumulondolwela ifyo abaume ba ku Yabeshi basosele. Ilyo Saulo aumfwile amashiwi yabo, umupashi wakwa Lesa waishile pali ena na maka, icakuti aikatwa no bukali. Abuulile iŋombe shibili ishakuliminako ashiputaula mu fipimfya, no kutumina bonse abena Israeli mu ncende shonse. Atuma inkombe ishakuyalanda ukuti, “Ifi efyo cili nokucitika ku ŋombe iyilima iya muntufye onse uushakonke Saulo na Samwele.” Elyo umwenso wakwa Yawe waishile pa bantu bonse, nabo baima capamo ngo muntu umo. Ilyo Saulo abalongenye abantu ku Beseki, abaume ba mu Israeli bali amakana imyanda itatu (300,000) elyo na baume bakwa Yuda amakana yatatu (30,000). Baebele inkombe ishaishile abati, “Kabiyeni kasoseni ku baume ba ku Yabeshi Gileadi amuti, ‘Mailo ilyofye akasuba kakabalikisha, ninshi mwalubulwa.’” Ilyo inkombe shaile no kuyatula ilyashi ili ku baume ba ku Yabeshi, nabo balisaminwe. Kanshi abaleikala ku Yabeshi epakweba abena Amoni ati, “Mailo tuli nokucimba kuli imwe elyo na imwe kuti mwatucitilafye conse icingaba icisuma kuli imwe.” Ubushiku bwakonkelepo Saulo ayakanya abaume bakwe mu fipani fitatu. Elyo ulucelo ku macaca baingilile abena Amoni mu nkambi yabo no kubakomaula mpaka ukufika na pa nshita akasuba kabalikishe. Kabili bonse abapusunswikeko balisalangene icakuti nangufye babili tabashele pamo iyoo. Abantu epakwipusha Samwele abati, “Nga ni bani abaipwishe ati, ‘Bushe Saulo ewingateeka ifwe? Baleteni kuli ifwe pakuti tubepaye.’” Lelo Saulo atile, “Takwabe nangu umo uuli nokwipaiwa mu bushiku bwa lelo, pantu ubushiku bwa lelo Yawe napususha Israeli.” Elyo Samwele aeba abantu ati, “Iseni, natuleya ku Giligali kabili kulya kwine eko tuleya lumbula cipya cipya ifyabufumu.” Kanshi abantu bonse epakuya ku Giligali no kuya bilisha Saulo nge mfumu pa cinso cakwa Yawe. Kulya kwine eko baile tuula imutuulo yakwampana pa cinso cakwa Yawe, elyo Saulo na bena Israeli bonse basansamuka nganshi. Elyo Samwele aebele abena Israeli bonse ati, “Ine nalyumfwa fyonse ifyo mwasosa kuli ine kabili nalimupeela ne mfumu iyakumuteeka. Moneni, ala nomba ni mfumu eyakulamutungulula. Pantu nomba ine ninkota kabili ndi ne mfwi, lelo abana bandi abaume bena muli nabo. Ine nali intungulushi yenu ukufuma ku bulumendo bwandi ukufika na ku bushiku bwa lelo. Ine naiminina pano, nshinineni pa cinso cakwa Yawe elyo na ku wasubwa wakwe. Bushe nani nasendelapo iŋombe iyilima? Ni punda wakwa nani ine nasendapo? Ninani uo nacenjeshapo? Nani uo nafyengelepo? Bushe ni ku minwe yakwa nani nafumishe amafisakanwa pakulenga amenso yandi yashibate? Nga cakuti nalicitapo cimo pali ifi, ine ndi nokumubwesesha.” Nabo abantu bayaswike abati, “Tawatala autucenjesha nangu ukutufyenga. Kabili tawatala aupoka akantu ku minwe ya muntu nangu umo.” Samwele atile kuli bena, “Yawe e kambone pali imwe kabili no musubwa wakwe wine ni kambone mu bushiku bwa lelo ukuti tamusangilepo akantu nangu kamo mu minwe yandi.” Nabo batile, “Ni kambone.” Elyo Samwele atile ku bantu, “Yawe e kambone uwasalile Mose na Aroni kabili afumya ne fikolwe fyenu mu calo ca ku Egupto. Eico nomba palameni bonse pakuti mwebe ifishinka pa cinso cakwa Yawe pali fyonse ifya bulungami bwakwa Yawe, ifyo amucitila pamo na bashinwe. “Ilyo Yakobo aingile mu Egupto, na bena Egupto bayamba ukubacusha, ifikolwe fyenu fyalilile kuli Yawe ukuti abafwe. Elyo Yawe epakutuma Mose na Aroni abafumishe ifikolwe fyenu muli cilya calo, no kubaleta ukuti baleikala mu cifulo cino. Lelo bena balaba kuli Yawe Lesa wabo, nao epakubashitisha mu minwe yakwa Sisera umukalamba wa fita fya mfumu Yabini uwa ku Hasoli, elyo na mu minwe ya Bafilisiti, kabili na mu minwe ya mfumu ya ku Moabu ababalwishishe. Elyo balilile kuli Yawe nokutila, ‘Natubifya pantu natusangukila Yawe no kulabombela imilungu ba Baali na ba Ashitoreti. Lelo nomba, tupokololeniko ku minwe ya balwani besu, elyo na ifwe twakulamubombela.’ Elyo Yawe atumine Yerubibaali, Baraki, Yefuta na Samwele abamupokolwele ukufuma mu minwe ya balwani benu mu ncendefye shonse, pakuti mwikale umutende. “Lelo imwe ilyo mwamwene Nahashi imfumu ya bena Amoni aisa mukumusansa, mwatile kuli ine, ‘Iyoo ifwe tulefwaya imfumu iyakuti iletuteeka,’ nangu pali ilya nshita Yawe Lesa wenu ewali mfumu yenu. Nomba moneni, imfumu iyi iyo mwasalile, iyo mwe bene mwalombele. Eico Yawe naimika imfumu pali imwe. Eico nomba nga cakuti muli nokuba na katiina kuli Yawe, mulemubombela no kumubeela elyo no kukanasangukila amafunde yakwe. Kabili nga cakuti imwe bonse pamo pene ne mfumu yakulamuteeka mwakulakonka Yawe Lesa wenu, ninshi cili nokumuwamina! Lelo nga cakuti mwakaana ukubeela ishiwi lyakwa Yawe, kabili mwasangukila na mafunde yakwa Yawe, lyena ninshi ukuboko kwakwa Yawe kuli nokuba pali imwe elyo na pa mfumu yenu ngefyo cali pali bashinwe. “Eico nomba, iminineni ifyo fine no kumona icintu icikalamba ico Yawe alacita mu menso yenu! Bushe ino te nshita yakusombola iŋanu? Ine nalalomba kuli Yawe alete ukubulukuta ne mfula. Kabili muli nokushininkisha no kwishiba ukuti cintu icibi mwacita ku cinso cakwa Yawe icakwipusha ukumupeela imfumu.” Elyo Samwele alombele kuli Yawe, na pa bushiku bwine bulya Yawe atumine ukubulukuta ne mfula, icakuti abantu bonse baiketwe no mwenso uukalamba uwa kuli Yawe na Samwele. Elyo abantu bonse batile kuli Samwele, “Pepeleniko fwe babomfi benu kuli Yawe Lesa wenu pakuti twifwa, pantu natulundapo pa bubifi bumbi bonse twacita, ububifi bwakwipusha ukutupeela imfumu.” Samwele nao atile kuli bena, “Mwitiina. Imwe mwalicita ububifi bonse ubu, nomba mwileka ukukonka Yawe, lelo mulemutumika ne mitima yenu yonse. Mwiyalukila ukukonka ifyaciwelewele ifilubi ifishingamwafwa. Tafibomba busuma nakalya, nangu ukumupususha teti fimupusushe, pantu fyaciwelewele. Pa mulandu we shina lyakwe ilicindami, Yawe takalekeleshe abantu bakwe, pantu Yawe alitemenwe ukumucita abantu bakwe. Elyo palwa ine, nshingatemwa nangu panono icakuti nkabe uwakubifya kuli Yawe mukufilwa ukumupepelako. Kabili ndi nokumufunda inshila isuma kabili iyalungama. Lelo imwe mukwatilefye Yawe akatiina no kulamubombela mu cishinka ne mitima yenu yonse. Mufwile ukuba abakwibukisha ifintu ifikankala ifyo amucitila. Nomba nga cakuti mwakonkanyapo ukulabifya, bonse imwe pamo ne mfumu yenu mukaloba.” Saulo ali ne myaka amakumi yatatu (30) ilyo bamusontele pa bufumu, kabili ateekele abena Israeli pa myaka amakumi yane na ibili (42). Saulo asalile abaume amakana yatatu (3,000) ukufuma mu Israeli. Amakana yabili (2,000) yali nankwe ku Mikimashi na mu calo ca mpili sha Betele, elyo ikana limo (1,000) lyali na Yonatani ku Gibea wa mu Benjamini. Abantu bonse abashelepo ababweseshamo ku ncende sha kumwabo uko bafumine. Yonatani acimfishe impuka ya Bafilisiti abali pa nkambi ya ku Geba, na Bafilisiti bonse baumfwako icacitike. Elyo Saulo alishishe ipenga mu calo conse nokutila, “Lekeni Abahibulu bomfwe!” Kanshi bonse abena Israeli balyumfwile amashiwi yonse ayakuti Saulo nasansa inkambi ya Bafilisiti elyo nomba Israeli asangwike umulwani wa Bafilisiti. Kabili abantu balongene mukuba pamo na Saulo ku Giligali. Abafilisiti nabo balongana pamo pakulwisha abena Israeli, bali na maceleta amakana amakumi yatatu (30,000) na aba pali bakabalwe amakana mutanda (6,000) elyo ne fita ifingi kwati munsensenga wa kuli bemba. Baile no kuya cita inkambi ku Mikimashi, ku kabanga ka Beti Afeni. Ilyo abaume abena Israeli bamwene ukuti bakwata ubwafya ubushaibipila, kabili nokuti ifita fyabo fyacilikilwa, bafisama mu ncengo na mu filindi, mu mateshi, mu mabwe elyo na mu mendo ya mabwe. Bamo Abahibulu balyabwike umumana wa Yordani ukuya mu calo ca Gadi na Gileadi. Saulo ashele ku Giligali ne mpuka shonse isha fita isho ali nasho shilekankafye ku mwenso. Apembele pa nshiku cine lubali, ukulingana ne nshita Samwele apimine. Lelo Samwele taishileko ku Giligali! Abantu bakwa Saulo batampile no kusalangana. Eico Saulo atile, “Leteni kuli ine ilambo lyakoca elyo ne mituulo yakwampana.” Elyo Saulo atuulile ilambo lyakoca. Kanshi cilya apwafye ukupeela ilambo lyakoca, na Samwele afika, kabili Saulo aile mukumusengela no kumuposha. Samwele aipusha ati, “Bushe cinshi wacita?” Saulo ayasuka ati, “Ilyo nacimona ukuti abantu balasalangana kabili nokuti tawishile pa nshita wapimine, elyo Abafilisiti nabo balelongana ku Mikimashi, eco nasosele nati, ‘Nomba Abafilisiti balanjishilila ine wine ku Giligali, kabili nshilalomba nokuti Yawe ansekelele. Kanshi epakuipatikisha mukutuula ilambo lyakoca.’” Samwele epakweba Saulo ati, “Ucitilefye nge mbulwamano. Taubakile ifunde Yawe Lesa obe akupeela. Aucita ifyo akukonkomesha, nga nakosha ubufumu bobe pali Israeli ukuba ubwa pe na pe. Lelo nomba ubufumu bobe tabwatwalilile. Yawe nafwaya umuntu uwa mibeele iyisansamusha umutima wakwe, kabili eo asontele ukuba intungulushi ya bantu bakwe, pantu iwe taubakile ifunde lyakwa Yawe.” Elyo Samwele afumine ku Giligali no kuya ku Gibea wa muli Benjamini. Elyo Saulo apendele abaume abashele nankwe asanga ati bali nalimo imyanda mutanda (600). Saulo no mwana wakwe umwaume Yonatani na baume bali nabo baikele mu Geba wakwa Benjamini, ninshi Abafilisiti nabo bacitile inkambi ku Mikimashi. Elyo ibumba lya bantu abonaushi lyafumine ku nkambi ya Bafilisiti mu mpuka shitatu. Impuka imo yalungeme ku Ofira mu calo cakwa Shuali, imbi yalungeme ku Beti Horoni elyo iyacitatu nayo yalolele ku mpanga ya mupaka walungatana ne shika lya Seboyimu ukulolenkana ku matololo. Nomba takwali uwakufula ifyela mu calo conse ica Israeli, pantu Abafilisiti batile, “Epali Abahibulu bayamba ukufula impanga nangu amafumo!” Kanshi bonse abena Israeli baleya ku Bafilisiti mukunonesha inkasu sha ŋombe, bapiki, amasembe, elyo ne fikwakwa. Umutengo wakunonesha inkasu sha ŋombe na bapiki wali ukucila citika wa shekeli umo, elyo pakunona amasembe elyo na pa kolola kwa misumbo kwine wali mupepi na citika wa shekeli. Kanshi pa bushiku bwa bulwi takwasangilwe mu fita fyakwa Saulo na Yonatani uwali no lupanga nangu ifumo mu minwe yakwe, kanofye Saulo no mwana wakwe umwaume Yonatani ebakwete. Nomba impuka imo iya Bafilisiti yaile ku mupokapoka wa ku Mikimashi. Ubushiku bumo Yonatani umwana mwaume wakwa Saulo atile ku mulumendo uwalesenda ifyanso fyakwe, “Isa, tuleya twabukile kulya kwishilya ku nkambi ya Bafilisiti.” Lelo taebele wishi. Saulo aleikala kunse ya Gibea mwisamba lya cimuti ca mateke mu Migironi. Ali ne fita ukulingana nalimo imyanda mutanda (600), apo apali na Ahiya uwalefwala icakufwala cabushimapepo ica efodi. Ali mwana mwaume wakwa Aitubu munyina Ikabodi uwali mwana Fineasi, nao mwana Eli, shimapepo wakwa Yawe mu Shilo. Takwali muntu uwaishibe ukuti Yonatani naya. Ku mbali shonse isha mupokapoka apo Yonatani alefwaya ukwabukila ukufika ku nkambi ya Bafilisiti kwali ifimabwe ifyacenjemana, cimo icilibwe balecita Basosi elyo na cimbi Sena. Icilibwe cimo icacenjemana cabelele ku kapinda ka ku kuso ku ntanshi ya ku Mikimashi, elyo cimbi naco ku kapinda ka ku kulyo ku ntanshi ya ku Gibea. Elyo Yonatani atile ku mubomfi uwalesenda ifyanso, “Isa tuleya twabukile kwishilya ku nkambi ya balya bantu abashasembululwa. Limbi Yawe kuti atwafwilishako. Takuli icintu nangu cimo icingalesha Yawe ukupususha ku bengi nangu ku banono.” Umubomfi walesenda ifyanso fyakwe atile, “Citeni conse icili mu mutima wenu, ine ndi na imwe mu mutima na ku mupashi.” Yonatani atile, “Kanshi isa twabukile kulya pakuti balya bantu batumone. Nga cakuti batweba abati, ‘Pembeleni apo pene mpaka nifwe twise kuli imwe,’ tuli nokwikala pamo pene kabili tatufwile ukuya kuntu bali iyoo. Lelo nga cakuti batila, ‘Iseni ninikeni kuli ifwe,’ lyena tuli nokuninika ukuya pamulu pantu ninshi cili ukuba icishibilo kuli ifwe icakuti Yawe nabapeela mu minwe yesu.” Bonsefye babili baisokolwele ku nkambi ya Bafilisiti. Abafilisiti batile, “Moneni! Abahibulu bayamba ukufuma mu mendo bafisama.” Abantu ba pa nkambi ya Bafilisiti bapundile kuli Yonatani no mubomfi walesenda ifyanso fyakwe ati, “Iseni pano pakuti twise tumufundeko icintu cimo.” Elyo Yonatani atile ku mubomfi walesenda fyanso fyakwe, “Nina ulenkonka pantu Yawe napeela aba bantu mu minwe ya bena Israeli.” Yonatani pakunina ukuya pamulu, alebomfya iminwe na makasa ninshi umubomfi uwalesenda ifyanso fyakwe namukonka panuma. Abafilisiti bayambile ukuiwilafye pa cinso cakwa Yonatani, elyo umubomfi walesenda ifyanso nao ninshi nakonka panuma alebepaya. Muli uku kusansa kwantanshi Yonatani no mubomfi walesenda ifyanso fyakwe baipeye nalimo abantu amakumi yabili (20) mu ncende iyinono ukulingana na citika wa ekare (0:5 acre). Kabili umwenso waikata ifita fyonse ifyali mu nkambi, ne fyali mu mpanga elyo na bantu bonse. Waikata ne fita ifyalelonda ifyanso elyo ne fita ifyaya kukusansa icakuti no mushili walatenta. Ici cabaletele umwenso uukalamba nganshi Inengu shakwa Saulo mu Gibea wa mu Benjamini shaletamba uko ifita filesalanganina mu ncendefye shonse. Elyo Saulo aebele ifita ali nafyo ati, “Pendeni ifita pakuti mumone abafuminepo.” Ilyo bapwile ukupenda, basangile ukuti ni Yonatani no mubomfi walesenda ifyanso fyakwe ebashalipofye. Saulo aebele Ahiya ati, “Leta kuno Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa.” Pa nshita ilya calesungwa na bena Israeli. Ilyo Saulo acili alelanda kuli shimapepo, icongo mu nkambi ya Bafilisiti ninshi cilekulilakofye nganshi. Saulo epakweba shimapepo ati, “Fumyako ukuboko kobe.” Elyo Saulo na bantu bonse abo ali nabo balongana no kuya ku bulwi. Basangile Abafilisiti mu cimfulunganya icikalamba, balekomanafye abene beka ne mpanga shabo. Nomba icacitike cakuti Abahibulu bamo abali kale ku lubali lwa Bafilisiti kabili abaile ikala na ku nkambi yabo, bayalukile ku bena Israeli abali na Saulo pamo na Yonatani. Kabili, ilyo bonse abena Israeli abafiseme mu calo ca mpili icakwa Efulemu baumfwile ukuti Abafilisiti nabafulumuka, nabo baliponenemo mukubalwisha no kubasupila. Kanshi Yawe alipuswishe Israeli mu bushiku bulya, kabili ubulwi bwalilundulwike ukucila Beti Afeni. Nomba muli bulya bushiku abaume abena Israeli baliculile nganshi, pantu Saulo akakile abantu ku mulapo ati, “Alapishiwe umuntu onse uuli nokulya icilyo ilyo icungulo tacilafika, lintu nshilalandula ne mwine pa balwani bandi!” Kanshi takwali impuka nangu imo iyasondele icakulya. Elyo ifita fyonse fyaingile mu mpanga iyamutengo, no kuya sangamo ubuci panshi. Ilyo bafikile apali ubuci, bamona ubuci bulefumya uluto kunse, lelo takwali nelyo umo uwakomfwele umunwe wakwe no kutwala pa kanwa kakwe, pantu abantu batiinine umulapo. Nomba Yonatani taumfwileko ukuti wishi ebakakile abantu ku mulapo, kanshi ena epakupisha impela ya nkonto yakwe iyali mu minwe no kutumpa mu cipepe ca buci. Aimya iminwe yakwe no kutwala pa kanwa kakwe elyo amenso yakwe yacelebwike. Elyo umo uwa mu fita atile kuli ena, “Bawiso bacikaka ifita icine cine ku mulapo uwakuti, ‘Abe uwalapishiwa umuntu onse uuli nokulya icilyo mu bushiku bwa lelo!’ Uyu e mulandu wine abantu bafwilile ulushile.” Yonatani atile, “Batata nabacita icabipa mu calo. Moneni ifyo amenso yandi yacelebwike ilyofye nsondelepo utubuci tunono. Bushe nga tacaciwama icakuti abantu abalyapo ifitapwa fimo ilelo ifyo bafumishe ku balwani babo? Nga cakuti abalya, bushe aba Bafilisiti nga tatubepeye ukucilapo?” Pa numa ya bena Israeli ukwipaya Abafilisiti pali bulya ubushiku, ukufuma ku Mikimashi ukufika ku Aiyaloni, ifita fyalinakile nganshi. Kanshi ifita epakomokela pa fitapwa, fyabuula impaanga, iŋombe no twana twa ŋombe, no kwipaila pa lwalala panshi elyo balalya pamo pene no mulopa kumo. Elyo baebele Saulo abati, “Mona abantu balebifya kuli Yawe pakulya inama iyili no mulopa.” Abaswike ati, “Namulufya icisumino. Kunkulusheni icilibwe pano nombaline.” Saulo epakubeba ati, “Salanganeni mu bantu no kubeba amuti, ‘Cila umo alete iŋombe nangu impaanga yakwe no kwisa yipaila pano pene epo alile, pakuti mwibifya kuli Yawe mukulalya inama iyicilimo no mulopa mukati kaiko.’” Kanshi ifita epakuleta iŋombe ishilima mu cungulo cine cilya no kushipaila kulya kwine. Elyo Saulo akuulile ubulambo bwakwa Yawe. E bulambo bwantanshi ubo akuulile Yawe. Saulo atile, “Natuleya tutentemuke tukonke Abafilisiti mu nshita ya bushiku no kubatapa mpaka ulucelo, kabili peshala nelyo umo umumi.” Nabo batile, “Citeni conse icilemoneka icisuma mu menso yenu.” Lelo shimapepo atile, “Natubale twipushe Lesa kuno kwine.” Kanshi Saulo aipwishe Lesa ati, “Bushe kuti natentemuka nakonka Abafilisiti? Bushe mulebapeela mu minwe yakwa Israeli?” Lelo Lesa tamwaswike pali bulya bushiku iyoo. Saulo epakulanda ati, “Iseni kuno bonse imwe mwe ntungulushi sha fita pakuti tufwailishe ububifi tucitile mu bushiku bwa lelo. Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo uupususha imyeo ya bena Israeli, nangufye cileba ukuti umwana wandi umwaume Yonatani, afwile ukufwa.” Lelo tapali umuntu nangu umo uwasoselepo ishiwi. Saulo elyo aebele bonse abena Israeli ati, “Imwe, mwalaiminina ulubali lumo, elyo ine na Yonatani umwana wandi umwaume twalaiminina ulubali lumbi.” Elyo abantu bamwasuka ati, “Citeni conse icilemoneka icisuma mu menso yenu.” Elyo Saulo apepele kuli Yawe Lesa wakwa Israeli ati, “Mpeeleni ubwasuko ubusuma.” Kabili Yonatani na Saulo babacitile ulubuko, lelo abantu bali abakaele. Saulo atile, “Penduleni pakati ka ine elyo no mwana wandi umwaume Yonatani.” Awe cawilile Yonatani. Elyo Saulo atile kuli Yonatani, “Njebako ico ucitile.” Elyo Yonatani amwebele ati, “Nacisondakofye utubuci tunono ku mpela ya nkonto yandi, eico kanshi nomba mfwilefye ukufwa.” Saulo atile, “Lesa nankandefye ine wine no kulundapo nga cakuti iwe Yonatani taufwile.” Elyo abantu batile kuli Saulo, “Bushe Yonatani kuti afwa, uulengele Israeli ukucimfya apakalamba ifi? Awe, ifyo tefyo! Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, takuli mushishi wa ku mutwe wakwe uuleponena panshi, pantu abombele uyu mulimo ilelo mukwafwiwa na Lesa.” Kanshi abantu bapuswishe Yonatani kabili tabamwipeye iyoo. Elyo Saulo alekele no ukusupila Abafilisiti, kabili Abafilisiti balekele ubulwi no kubwelelamo ku calo cabo. Panuma lintu Saulo ayambile ukuteeka Israeli, alwishishe abalwani bakwe mu mbali shonse, abena Moabu, abena Amoni abena Edomu, ishamfumu sha ku Soba elyo na Bafilisiti. Konsefye uko ayalukile alecimfya. Alwishishe no bulamba no kucimfya abena Amaleki, elyo afumishe abena Israeli mu minwe ya abo abalebatapa ifyuma. Abana abaume abakwa Saulo bali ni Yonatani, Ishifi elyo na Malikishua. Ishina lya mwana wakwe umwanakashi umukalamba lyali ni Merabu ne shina lya mwaice lyali ni Mikali. Ishina lya mukashi wakwa Saulo lyali ni Ainoamu umwana mwanakashi wakwa Aimasi. Ishina lya mukalamba wa fita fyakwe lyali ni Abune umwana mwaume wakwa Neri, uwali nalume wakwa Saulo. Wishi wakwa Saulo ali ni Kishi. Elyo wishi wakwa Abune ni Neri uwali umwana mwaume wakwa Abieli. Inshiku shonse ishakwa Saulo shali isha bulwi bwabipisha na Bafilisiti. Kanshi ilyo lyonse Saulo amona umwaume uwamaka nganshi nangu uwashipa, alemulunda ku fita fyakwe. Elyo Samwele aebele Saulo ati, “Yawe atumine ine ukwisa kusuba ukuba imfumu pa bantu bakwe abena Israeli. Eico nomba umfwa amashiwi ukufuma kuli Yawe. Ifi efyo Yawe umwine wa fita asosa ukuti, ‘Ine nkakanda abena Amaleki pafyo bacitile ku bena Israeli ilyo balebalwisha mu nshila pakufuma mu calo ca Egupto.’ Eico nomba kabiye kalwishe abena Amaleki kabili uye peela ifintu fyonse ifyo bakwata kukonaulwa. Tecakwesha ukushapo nangu umo. Wipaye abaume na banakashi, abaice na bana abacili baleonka, iŋombe ne mpaanga, ingamila na bapunda.” Saulo aitile abantu no kubapenda mu Telaimu, ifita fya pa makasa amakana imyanda ibili (200,000), elyo ifita ukufuma ku bena Yuda amakana ikumi limo (10,000). Saulo aile ku musumba wa bena Amaleki, no kuya babelamina mwishika. Elyo Saulo aebele abena Keni ati, “Kabiyeni, fumeni mu bena Amaleki pakuti nimonawila pamo, pantu mwali no luse ku bena Israeli bonse ilyo balefuma mu Egupto.” Kanshi abena Keni epakufuma mu bena Amaleki. Elyo Saulo alwishishe abena Amaleki inshila yonse ukufuma ku Hafila ukufika na ku Shuri, na ku kabanga ka ku Egupto. Asendele Agagi imfumu ya bena Amaleki ukwabula ukumwipaya lelo apeele abantu bonse kukonaulwa ku lupanga. Lelo Saulo pamo ne fita bashako Agagi, elyo ne mpaanga, iŋombe, inama ishaina elyo no twana twa mpaanga utwaina pamo na conse icalemoneka icisuma. Ifi tabalefwaya kufyonaula iyoo, nomba fyonse ifishali bwino ku menso yabo fyena balipeele kukonaulwafye. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Samwele aliti, “Ningumfwa ububi pakubika Saulo pa bufumu, pantu nanjalukila kabili nafilwa no kukonka amafunde yandi.” Samwele epakufulwa nganshi, kabili aikele ubushiku bonse bulya alekuta peshina lyakwa Yawe. Samwele abukile akacelocelo mukuya kumanya Saulo, nomba baya mweba abati, “Saulo naya ku Kameli. Kulya kwine eko aikuulila umwine icakumwibukishishako, elyo pakubwela alepitila ku Giligali.” Ilyo Samwele afikile apali Saulo, Saulo amweba ati, “Yawe akupaale! Ine nalicita ifyo Yawe ankonkomeshe.” Elyo Samwele amweba ati, “Nga kanshi uko kulila kwa mpaanga kuleumfwika mu matwi yandi, no kulila kwa ŋombe uko ndeumfwa kwatula kwi?” Saulo ayaswike ati, “Ifita efyaletele ukufuma ku bena Amaleki, ebashilepo impaanga pamo ne ŋombe ishawamisha ifyakutuula ilambo kuli Yawe Lesa obe, lelo fimbi fyena fyonse twalionaula umupwilapo.” Samwele atile kuli Saulo, “Leka no kulanda! Umfwafye nkwebe ifyo Yawe anjebele pa bushiku bwafumineko.” Saulo atile, “Njeba.” Samwele atile, “Nangu mu nshita shimo uimona umunono mu menso yobe, bushe teiwe Yawe abika pa nko sha bena Israeli? Yawe ewakusubile ukuba imfumu pa bena Israeli. Nomba Yawe alikutumine kukubomba umulimo wakwe ilyo akwebele ati, ‘Kabiye, kapeele abo bantu imbifi abena Amaleki kukonaulwa umupwilapo, uye ubalwishe mpakafye bakalobelele.’ Nga kanshi cinshi ico wafililwe ukumfwila Yawe? Mulandu nshi waiposelefye pa fitapwa no kucita icabubifi pa menso yakwa Yawe?” Saulo atile kuli Samwele ati, “Kwena ine nalicita ifyo Yawe anjebele, naliya bomba umulimo wakwa Yawe untu ampeele. Naliya peela abena Amaleki kukonaulwa umupwilapo, nasendelekofye Agagi imfumu yabo. Ifita efyasendele impaanga ne ŋombe ukufuma pa fitapwa ifyawamisha ifyo ifyali nokonaulwa, pakuti fibe ilambo kuli Yawe Lesa obe ku Giligali.” Lelo Samwele ayaswike ati, “Bushe Yawe asekelela mu malambo yakoca ne mituulo, ukucila pakumfwila ishiwi lyakwe? Ukumfwila kwaliwama ukucila ilambo elyo ukunakila kwaliwama ukucila amafuta ayanona aya basukusuku. Bucisanguka cimo ngo bubifi bwakubuka, no kutalama ngo bubifi bwakupepa utulubi. Pa mulandu wakukaana ishiwi lyakwa Yawe, Yawe nao nakukaana ukuti ube imfumu.” Elyo Saulo aebele Samwele ati, “Nimbifya pakusuula amafunde yakwa Yawe pamo nefyo wanjebele, pa mulandu wakutiina abantu nokubomfwila. Eico nomba ndekupapata, unjeleleko pa bubifi bwandi kabili nakulomba ukuti tuye bonse iwe na ine pakuti nje mpepe kuli Yawe.” Lelo Samwele amwebele ati, “Ine teti nje na iwe, elyo pa mulandu wakuti walikaana ishiwi lyakwa Yawe, Yawe nao alikukaana ukuba imfumu pa bena Israeli!” Ilyo Samwele apilibwike ukuti aleya, Saulo aikete ku mpela ya mwingila wakwe elyo walepuka. Samwele epakumweba ati, “Iwe ilelo line, Yawe nakupoka ubufumu bwakuteeka Israeli no kupeela kuli umbi umubiyo uukucilile. Lesa uwaba umucindami wakwa Israeli tabepa kabili tapilibula amano iyoo. Pantu te muntunse uwakupilibula amano yakwe iyoo.” Saulo ayaswike ati, “Nimbifya. Lelo napapata ncindikenikofye pa cinso ca bakalamba ba bantu bandi elyo na pa cinso ca bena Israeli. Kanshi natubwelelemo bonse pakuti umpapatileko kuli Yawe Lesa obe.” Elyo Samwele epakubweluluka akonka na Saulo, elintu Saulo nao ayapepa kuli Yawe. Elyo Samwele atile, “Muleteni kuno Agagi imfumu ya bena Amaleki.” Agagi aile kuli ena alesubila ukuti nalimo ubutanshi bwa mfwa bwalipita. Lelo Samwele atile, “Ifyo ulupanga lobe lwalenga abanakashi ukube iŋumba, efyo na noko ali nokuba iŋumba pakati ka banakashi.” Kabili Samwele aipeye Agagi pa cinso cakwa Yawe ku Giligali. Elyo Samwele aile ku Rama, lelo Saulo ena aya ku ŋanda yakwe ku Gibea umshi wakwe. Ukufikafye na pa bushiku Samwele afwililepo, tatalile amonanapo na Saulo, lelo Samwele aiketwe no bulanda ubukalamba pali Saulo. Nomba Yawe alilangulwike pakubika Saulo pa bufumu bwa bena Israeli. Yawe aebele Samwele ati, “Bushe ukafika pa nshita nshi ukumfwa ubulanda pa mulandu wakwa Saulo, apo ine nalimukaana ukuba imfumu pali Israeli? Isusha ulusengo lobe amafuta, wambeko ukuya ubulendo. Nalakutuma kuli Yese umwina Betelemu. Ninsalapo umo ne mwine pa bana bakwe abaume ukuba imfumu.” Elyo Samwele ayaswike ati, “Bushe ndi nokuya mu musango nshi? Pantu Saulo nga aumfwa, ali nokunjipaya.” Yawe atile, “Usende umusepela wa ŋombe iyikota no kuyatila, ‘Naisa kukuleka ilambo kuli Yawe.’ Ukete Yese kwilambo elyo na ine nkakulanga ifyakucita. Mukunjimininako, uli nokusuba amafuta pali uyo nkakusontela.” Awe Samwele acitile ifyo Yawe asosele. Ilyo afikile ku Betelemu, abakalamba ba mu musumba balaitutuminafye pakumukumanya. Bamwipwishe abati, “Bushe waisa mu cibote?” Samwele nao ayaswike ati, “Ee, naisa mu cibote. Njishile kukutuula ilambo kuli Yawe. Isangululeni mwe bene, kabili tuleyeni bonse mukutuula ilambo.” Elyo asangulwile Yese na bana bakwe abaume no kubasenda ukuya ba nabo kwilambo. Ilyo bafikile, Samwele amwene Eliabu elyo atontonkanya ukutila, “Ca cine umusubwa wakwa Yawe euyu aiminina pa cinso cakwa Yawe.” Lelo Yawe aebele Samwele ati, “Tecakwesha ukulolesha imimonekele yakwe nangu icimo, pantu nimukaana. Yawe tamona ifyo umuntunse amona. Umuntunse aloleshafye ifimoneka kunse epela, lelo Yawe amona mukati ka mutima.” Kanshi Yese aitile Abinadabu kabili nao amupishishe na ku ntanshi yakwa Samwele. Lelo Samwele atile, “Noyu wine teo Yawe asalile.” Yese kabili apisha Shamaya ku ntanshi yakwa Samwele, nalyo line Samwele atile, “Noyu wine nao teo Yawe asalile.” Yese apishishe abana cine lubali ku cinso cakwa Samwele, lelo Samwele atile kuli wena, “Tapali nangu umo uo asalile pali aba.” Elyo Samwele aipusha Yese ati, “Bushe abana bobe bonse abaume epo bali pano?” Yese atile, “Kushelefye umwaice pali bonse, nomba ena ali kukucema impaanga.” Samwele atile, “Tuma uwakuya mubuula. Tatwaikale panshi mpaka ese.” Elyo Yese atumine uwakuya mubuula kabili bamuleta mukati. Ali uwakashikila, ne mimonekele iyayemba kabili umusuma mukumoneka. Nomba Yawe atile, “Ima umusube amafuta, pantu euyu wine.” Kanshi Samwele abuulile ulusengo lwa mafuta no kumusuba pa cinso ca bamunyina, elyo ukufuma pali ubu bwine bushiku ukuya kuntanshi Umupashi wakwa Yawe waishile pali Davidi na maka. Elyo Samwele afumapo aya na ku Rama. Nomba Yawe afumishe Umupashi wakwe pali Saulo, elyo amupeelelapo umupashi ubi uwatendeke ukumucusha. Elyo ababomfi bakwa Saulo bamwebele abati, “Mona umupashi ubi ukufuma kuli Lesa eulekucusha. Eico peelafye icipope ku babomfi aba pano pesano ukuti bafwaye umuntu uwacenjela ukulisha iseese, pakuti aleti ilyo umupashi ubi ukufuma kuli Lesa waisa, ayamba ukulisha, lyena wakulaumfwafye bwino.” Kanshi Saulo epakweba ababomfi bakwe ati, “Fwayenipo umo uwacenjela bwino kukulisha iseese mumulete kuli ine.” Umubomfi wakwe umo ayasuka ati, “Nimona umwana mwaume wakwa Yese uwa ku Betelemu uwacenjela ukulisha iseese. Untu washipa nganshi kabili mushilika wa nkondo, uwacenjela mukulanda kabili uwayemba mukumoneka. Elyo Yawe aba na ena.” Elyo Saulo atumine inkombe shakwe kuli Yese nokutila, “Tuma kuli ine umwana obe umwaume Davidi, ulya uucema impaanga.” Yese epakubuula punda uo batwikile imikate, kabili abuula ne nyambi umwali umwangashi, no mwana wa mbushi, elyo atuma Davidi umwana wakwe umwaume ukutwalila Saulo. Davidi afikile kuli Saulo no kwamba imilimo yakwe. Saulo alimutemenwe nganshi, kabili amucitile ukuba umo uwa bakusenda ifyanso fyakwe. Elyo Saulo atumine ishiwi kuli Yese nokutila, “Suminisha Davidi ukuti ambe ukulabomba imilimo kuno, pantu nacinsekesha ukuba nankwe.” Ilyo lyonse umupashi ubi uwalefuma kuli Lesa waleisa pali Saulo, Davidi alebuula iseese lyakwe no kulisha, lyena Saulo aleumfwako bwino, ku mutima kwalebwela kabili no mupashi ubi wafuma pali ena. Kabili Abafilisiti baitile ifita fyabo ku bulwi no kufilonganika ku Sokoyo iyali ncende ya ku Yuda. Bacitile inkambi ku Efesi Damimu, pakati ka Sokoyo na Aseka. Saulo na bena Israeli balongene pamo no kucita inkambi mwishika lya Elaya, elyo batantama mu mpuka mukukumanya Abafilisiti. Abafilisiti balongene ku lubali lumbi ulwa lupili elyo abena Israeli nabo balongana ku lubali lubiye, ne shika lyali pakati kabo. Elyo kwafumine ipaka lya mushilika limo ilyacilile ababiye amaka mu nkambi ya Bafilisiti uwe shina lya Goliati umwina Gati. Ukuya pamulu alepele ukucila pali bamita batatu. Ali ne cisote ca mukuba ku mutwe elyo afwele ne laya lya mukuba ilyatikama pa cifuba ilyafinine amakilo amakumi mutanda (60). Ku molu yakwe afwele ifyakucingilila imikonso ifya mukuba, napindika ne fumo lya mukuba pa mabeya yakwe. Umusako we fumo lyakwe wali kwati mulando wakwa kapikula wa nsalu, elyo icilimi ce fumo ica cela cafinine mupepi na makilo cine lubali. Kasenda wa nkwela yakwe ewalemutangilila kuntanshi. Elyo Goliati aiminine no kulabilikisha ku bena Israeli abali mu milongo yabo aletila, “Cinshi mufumine ukwisa ku bulwi? Bushe ine nshili Mufilisiti elyo na imwe bushe tamuli babomfi bakwa Saulo? Salenipo umuntu umo mwe bene muleke ese kuli ine. Nga cakuti alekwata amaka yakulwa na ine no kunjipaya, ninshi ifwe tuli nokuba ababomfi benu. Lelo nga namucimfya no kumwipaya, ninshi nimwe muli nokuba ababomfi besu no kulatubombela.” Elyo Umufilisiti alundilepo nokutila, “Ubushiku bwa lelo ine nasusha ifita fya bena Israeli! Mpeeleni umuntu pakuti tulwe nankwe.” Pakumfwa amashiwi ya Mufilisiti, Saulo na Israeli onse balinakwike no kukwata umwenso ukalamba nganshi. Nomba Davidi ali umwana mwaume wakwa Yese umwina Efulati uwa ku Betelemu mu calo ca Yuda. Yese ali na bana abaume cine konse konse. Kabili mu nshita yakwa Saulo ali umukote ne myakafye iyingi. Abana bakwa Yese batatu abaume abakalamba baile na Saulo ku bulwi. Uwali ibeli ni Eliabu. Uwacibili ni Abinadabu elyo uwacitatu ali ni Shamaya. Davidi ewali umwaice pali bonse. Elyo batatu abali abakalamba ebakonkele Saulo, lelo Davidi aleya no kubwelelamo ukufuma kuli Saulo mukucema impaanga shakwa wishi ku Betelemu. Pa nshiku amakumi yane (40), Umufilisiti aleisa ulucelo ne cungulo no kwiminina apo aleiminina. Nomba Yese atile ku mwana wakwe Davidi, “Endesha utwalile bamunonko ku nkambi nseke ishasalulwa isha cipimo ca efa umo neyi mikate ikumi limo. Elyo utwalileko no mukalamba wabo uwa pa fita ikana limo uyu mukaka uwakosa ikumi limo. Uye mona nefyo bamunonko bali, no kuletako icishibilo cimo ukufuma kuli bena. Nomba Saulo na bamunonko elyo na bantu bonse abena Israeli bali mwishika lya Elaya, emo balelwisha Abafilisiti.” Davidi abuukile lucelocelo no kushila umukuni kuli kacema, alongele ifipe no kuya, pamo ngefyo Yese wishi amukonkomeshe. Afikile ku nkambi ilyo ifita fyalefuma ukuya mu ncende shabo isha bulwi, filepunda na mashiwi ya bulwi. Abena Israeli na Bafilisiti batanteme imilongo yabo iyakulwilamo nabalungatana. Davidi ashile ifyakulya mu minwe ya walesunga ifyakulya, abutukila ku milongo ya fita fyabulwi no kuya posha bamunyina. Ilyo acili alelanda na bamunyina, Goliati, Umufilisiti ilamba ilyafumine ku Gati, afuma mu milongo ya Bafilisiti elyo apunda ngefyo lyonse alecita. Davidi aumfwako ifyo alelanda. Ilyo abena Israeli bonse bamwene uyu muntu, balibutwike ukufuma kuntu ali, ninshi nabekatwa umwenso uukalamba nganshi. Abena Israeli balalanda abati, “Bushe mwamumona uyu muntu aisa apa? Ico eshile ni mukusebanya Israeli. Imfumu ili nokupeela ifyuma ifingi nganshi ku muntu onse uuli nokumwipaya. Kabili ili nokumupeela no mwana waiko umwanakashi ukuba umukashi wakwe no kuleka ulupwa lwakwa wishi ukukanasonka umusonko mu calo ca Israeli.” Elyo Davidi aipwishe abaume abaiminine mupepi nankwe ati, “Bushe ni finshi bakacitila umuntu uuli nokwipaya uyu Mufilisiti no kufumya umusebanya pali Israeli? Bushe uyu Mufilisiti uushasembululwa ni nani uwakuti alesebanya ifita fyakwa Lesa uwamweo?” Abantu babwekeshapo ukusosa kuli ena fintu baciba balesosa intanshi, elyo bamweba nokuti, “Ifi efili nokucitika ku muntu onse uuli nokumwipaya.” Ilyo Eliabu umukalamba wakwa Davidi aumfwile alelanda na bantu, afulilwe Davidi nganshi no kumwipusha ati, “Cinshi wishile kuno? Kabili ni nani ushilile ukusunga impaanga ishishafula na kufula mu matololo? Ine nalishiba ukuimona kobe ifyo kwaba nefyo ububi bwa mutima obe bwaba. Iwe icikuletele kuno ni mukutamba ulubuli.” Elyo Davidi atile, “Nomba ine cinshi nacita? Ine naciba ndeipushafye.” Elyo apilibuka ukufuma kuli ena aya ku muntu umbi uwaibelele no kumweba umulandu umo wine. Kabili abantu bamwaswikefye ngefyo bacisosa intanshi. Ilyo amashiwi yalandile Davidi yaumfwikike, baile yafisha ku mfumu Saulo, elyo Saulo atuma abakuya mwita. Davidi epakweba Saulo ati, “Peba umuntu nangu umo uwakuti akwate umwenso pa mulandu wa uyu Mufilisiti, ine ne mubomfi wenu nalaya lwisha uyu Umufilisiti.” Saulo alyaswike ati, “Taufikile pa mushinku wakuti uye mukulungatana noyu Mufilisiti kukulwa nankwe. Iwe ucilifye akalumendo elyo wena muntu wa bulwi ukufumafye ku bulumendo bwakwe.” Lelo Davidi atile kuli Saulo, “Umubomfi obe eusunga umukuni wa mpaanga shakwa wishi. Kanshi ilyo lyonse inkalamo nangu iciswango ca bea caisa ikatapo impaanga imo ukufuma pa mukuni, ndacikonka mpaka naya cikomaula no kupokolola impaanga ukufuma ku kanwa kaciko. Nga cakuti canjimina bwangu bwangu ncikatafye ku mwefu waciko, elyo nacikomaula no kucipaya. Umubomfi obe alipayapo fyonse fibili, inkalamo elyo ne ciswango ca bea. Kanshi noyu wine Mufilisiti uushasembululwa cili nokubafye cimo cine nga fyena, pantu nasebanya ifita fyakwa Lesa uwamweo. Yawe uwampuswishe ku maka ya nkalamo na ku maka ya cibea, ali nokumpususha ukufuma mu minwe ya uyu Mufilisiti.” Saulo nao atile kuli Davidi, “Kabiye, na Yawe abe na iwe.” Elyo Saulo afwikile Davidi ifyakufwala fyabulwi. Amufwika icisote ca mukuba ku mutwe, elyo amufwika ne cililaya icatikama ku mubili. Davidi akakile ulupanga lwakwa Saulo ku fyakufwala fyakwe elyo aesha ukuti ende, nomba afilwa pantu tafibeleshe. Elyo aeba Saulo ati, “Tekuti nyende muli ifi fintu, pantu nshabelela ukwenda nafyo.” Kanshi Davidi epakufifula. Elyo asendele inkonto yakwe mu minwe, asala na mabwe yasano ayatelela ukufuma mu kamana, ayabika mu nyambi yakwe iyabukacema, elyo ne lekeni mu minwe yakwe, alapalamina na ku Mufilisiti. Umufilisiti nao ayamba ukupalamina ukwali Davidi, ninshi uwalesenda ifyanso fyakwe ali pa ntanshi yakwe. Ilyo Umufilisiti alolekesha Davidi, amusuula pa mulandu wakuti alifye umulumendo, uwakashikila kabili umusuma mukumoneka. Elyo Umufilisiti aeba Davidi ati, “Bushe ndi mbwa ine pakuti wise kuli ine ne nkonto?” Elyo Umufilisiti alapisha Davidi ku milungu yakwe. Umufilisiti aeba Davidi ati, “Isa kuno, pakuti mpeele umubili obe ku fyuni fya mu lwelele kabili na ku finama fya mu mpanga!” Davidi nao aeba Umufilisiti ati, “Iwe waisa kuli ine no lupanga elyo ne fumo, lelo ine naisa kuli iwe mwishina lyakwa Yawe umwine wa fita, Lesa wa fita fya nkondo fya bena Israeli, untu iwe wasebanya. Buno bwine bushiku Yawe alakupeela mu minwe yandi, elyo na ine ndekulimuna no kuputulako umutwe obe. Ilelo line ndepeela ifitumbi fya fita fya Bafilisiti ku fyuni fya mu lwelele na ku finama fya pano sonde, kabili ne calo conse cikeshiba ukuti mwaliba Lesa mu Israeli. Na bonse abalongene pano balaishiba ukuti te ku lupanga nangu ifumo eko Yawe apusushisha iyoo. Pantu Yawe e mwine wa bulwi kabili alapeela imwe mu minwe yesu.” Nomba ilyo Umufilisiti apalamina kukumulwisha, Davidi bwangu bwangu abutukila pa ncende yakulwilapo pakuti akumanye Umufilisiti. Davidi apisha iminwe muli tumba wakwe, abuula ilibwe abika mwilekeni, asukushila Umufilisiti elyo lyamutoba pa mpumi. Ilibwe lyaingila mu mpumi yakwe elyo awa ubukupeme panshi. Davidi acimfishe Umufilisiti kwilekeni ne libwe, efyo abomfeshe ukumwipailako. Ena Davidi takwete lupanga mu minwe yakwe. Davidi abutuka, aya iminina pa Mufilisiti, abuula no lupanga lwa Mufilisiti alusomona mu citubo elo amwipailako. Elyo panuma yakumwipaya, amuputulako umutwe ku lupanga. Kabili ilyo Abafilisiti bamwene ukuti impalume yabo yafwa, bonse bafulumuka ulubilo. Elyo ifita fya bena Israeli pamo na bena Yuda baimine no kusowesha apakalamba, elyo bakunkunika Abafilisiti mpaka ku cipata ca ku Gati na ku mpongolo sha ku Ekironi. Abalefwa bonse baleshalafye inshila yonse mu musebo walola ku Sharaimu mpaka na ku Gati elyo na ku Ekironi. Elyo abena Israeli babwelele ukufuma kukutamfya Abafilisiti, no kwisa tapa inkambi yabo. Davidi asendele umutwe wa Mufilisiti no kuutwala ku Yerusalemu, elyo abika ne fyanso fya Mufilisiti mwitenti lyakwe. Ilyo Saulo amwene Davidi uko aleya kukukumanya Umufilisiti, atile kuli Abune, umukalamba wa fita, “Abune, bushe mwana mwaume wakwani uyu mulumendo?” Abune ayaswike ati, “Ica cine cine napo uli umumi we mfumu, ine nshishibe.” Imfumu yatile, “Fwailishafye pakuti njishibe umwine wa uyu mwana mwaume.” Ilyofye Davidi abwelele ukufuma mukwipaya Umufilisiti, Abune amusendele no kumutwala kuli Saulo ninshi Davidi acili naikata umutwe wa Mufilisiti. Saulo aipusha ati, “Bushe iwe mulumendo niwe mwana wakwa nani?” Davidi nao atile, “Ndi mwana wa mubomfi wenu Yese wa ku Betelemu.” Ilyo Davidi apwile ukulanda na Saulo, umutima wakwa Yonatani wasuntinkene no mutima wakwa Davidi mu mupashi kabili alimutemenwe pamo ngefyo aitemenwe umwine. Ukufuma bulya bwine ubushiku, Saulo abuulile Davidi no kulaikala nankwe, talefwaya nokuti abwelelemo ku ŋanda kuli wishi. Elyo Yonatani apangile icipangano na Davidi pantu alimutemenwe pamo ngefyo aitemenwe umwine. Yonatani afulile umwingila alefwala no kuupela kuli Davidi, abikapo ne laya lyakwe, no lupanga lwakwe, ubuta bwakwe elyo no mushipi wakwe. Davidi aleya konse uko Saulo alemutuma no kuya bombafye bwino, icakuti Saulo amupeela ne cifulo icikalamba pa fita. Abantu bonse balisekelele nganshi pamo na bacilolo bakwa Saulo. Ilyo abantu balebwela ku mushi panuma Davidi aipeye Umufilisiti, abanakashi baishile ukufuma mu misumba yonse iya bena Israeli mukukumanya imfumu Saulo. Baleimba inyimbo no kucinda, elyo balelisha insombo ne nsango. Lintu balecinda batendeke ukwimba ulwimbo abati, “Saulo epeye abalwani bakwe amakana na makana, elyo Davidi epeye amakana amakumi na makumi.” Saulo epakufulwa nganshi, pa mulandu wakuti aya mashiwi tayamusekeshe nangu panono. Elyo alanda ati, “Davidi bamulumbanya ukwipaya abantu amakana amakumi ayengi, nomba ine banumbanya ukwipaya abantu amakanafye. Bushe ni finshi fingashalako ukucila pakumpoka ubufumu?” Kanshi ukufumafye pali ilya nshita ukuya na kuntanshi, Saulo ali uwabufuba pali Davidi. Ubushiku bwakonkelepo umupashi ubi ukufuma kuli Lesa waishile na maka pali Saulo, nao alesesema mu ŋanda yakwe, ninshi Davidi alelisha iseese pamo ngefyo alecita lyonse. Saulo ali ne fumo mu minwe yakwe, elyo asukusa ifumo, ninshi aletontonkanya ukuti, “Ndemupulinkanyafye ifumo, limushintilishe na ku cibumba.” Lelo Davidi aleuka ifumo imiku ibili. Kanshi Saulo epakwamba ukutiina Davidi pantu Lesa ali na Davidi, lelo muli Saulo mwena alifuminemo. Elyo Saulo atalusha Davidi pa cinso cakwe, amupeela ukuba umukalamba wa fita ikana limo (1,000). No kufuma pali iyi nshita, Davidi ewatendeke ukutungulula impuka ya fita konse uko fileya na pakubwela. Muli conse ico alecita ali uwashuka mukubomba bwino pantu Yawe ali nankwe. Ilyo Saulo amwene ukuti Davidi aba uwashuka mu kubomba kwakwe, alimukwatile akatiina. Lelo abena Israeli na bena Yuda bonse balitemenwe Davidi pantu ewaletungulula ifita konse uko fileya na pakubwela. Elyo Saulo aebele Davidi ati, “Uyu e mwana wandi umwanakashi umukalamba Merabi, ndi nokumupeela kuli iwe ukuba umukashi obe nga cakuti washangila mukumombela, na mukulwa ubulwi bwakwa Yawe.” Pantu Saulo atontonkenye ati, “Ine nshakemye iminwe yandi pali ena, kano Abafilisiti ebo bakacite ici!” Davidi nao ayaswike Saulo ati, “Bushe ine nine ani, kabili balupwa bandi ni bani nangu umukowa wakwa tata finshi uli mu Israeli, pakuti ine mbe shifyala wa mfumu?” Lelo ilyo inshita yafikile iyakwa Merabi umwana mwanakashi wakwa Saulo ukuti apeelwe kuli Davidi, bamuufishe kuli Adirieli umwina Meholati. Nomba Mika umwana umwanakashi wakwa Saulo atemenwe Davidi elyo baebele Saulo pali ici, nao alisansamwike nganshi. Atontonkenye ati, “Nkamupeelafye Mika, pakuti eo akabe citeyo kuli ena, epakuti iminwe ya Bafilisiti ikabe pali ena.” Saulo epakweba Davidi ati, “Nomba wakwata ishuko lyacibili ilyakuba lumbwe wandi.” Elyo Saulo akonkomeshe ababomfi bakwe ati, “Landeni na Davidi mu nkaama nokutila, ‘Mona, imfumu yaliba iyasansamuka pali iwe, na babomfi bakwe bonse balikutemwa. Kanshi ubefye lumbwe wa mfumu.’” Ababomfi babwekeshepo ukulanda amashiwi yamo yene aya mu nkaama kuli Davidi. Davidi nao atile kuli bena, “Bushe muletontonkanya ukuti uyu mulandu unono ukuba shifyala wa mfumu? Ine ndi muntu umupina kabili naishibikwafye panono.” Ilyo ababomfi bakwa Saulo baebele Saulo ifyo Davidi asosele, Saulo ayaswike ati, “Ebeni Davidi amuti imfumu tailefwaya impango shimbi pa mwana, kanofye inkanda sha pa mpela ya bwaume bwa Bafilisiti umwanda umo (100) pakulandula ku balwani bakwe.” Amapange yakwa Saulo yali yakuti Davidi awile mu minwe ya Bafilisiti. Kanshi ilyo ababomfi bakwa Saulo baebele Davidi ifi fyonse, ali uwasansamuka nganshi pakuba lumbwe wa mfumu. Ilyo inshita apeelwe tailapwa, Davidi na bantu bakwe baimine no kuya ipaya Abafilisiti imyanda ibili (200). Aletele inkanda shabo isha pa mpela ya bwaume no kutuula impendwa yonse ku mfumu pakuti nomba abe lumbwe wa mfumu. Elyo Saulo amupeele umwana wakwe umwanakashi Mika kukuba umukashi wakwe. Nomba ilyo Saulo aishibe ukuti Yawe ali na Davidi, nokutila umwana mwanakashi Mika alitemwa Davidi, lyena Saulo alundilepo ukutiina Davidi no kumucita umulwani wakwe mu nshiku shakwe shonse. Elyo abakalamba ba fita fya Bafilisiti baishile ku bulwi, kabili lyonse ilyo balelwa Davidi alebacimfya ukucila bonse abakalamba ba fita fyakwa Saulo. Elyo ne shina lyakwa Davidi lyaishibikwe nganshi. Saulo aebele umwana wakwe umwaume Yonatani elyo na bonse ababomfi ukuti bepaye Davidi. Lelo Yonatani alitemenwe Davidi nganshi. Elyo amucenjeshako ati, “Batata ba Saulo balefwaya inshila yakuti bakakwipailemo. Kanshi mailo ulucelo ukaisunge bwino. Ukaye fisama kabili ukekale noko kwine. Ine ndi nokuya iminina pamo na batata mwibala umo ukafisama. Ndi nokulanda na batata pa mulandu obe kabili nkakweba fyonse ifikacitika.” Yonatani asosele ifisuma palwakwa Davidi kuli Saulo wishi nokutila kuli ena, “We mfumu wicita icabipa ku mubomfi obe Davidi, pantu takwaba ico Davidi alufyanya kuli iwe, elyo ifyo acita fyalikwafwa apakalamba nganshi. Tatiinine ukulufya umweo wakwe ilyo aipeye Umufilisiti, na Yawe alengele abena Israeli ukucimfya apakalamba. Na we mwine waliimwene no kuba uwasangalala. Nga nomba cinshi wingacitila icabipa ku muntu wakaele nga Davidi mukumwipaya apabula umulandu?” Nao Saulo alyumfwile ifyasosele Yonatani. Elyo acitile no mulapo atila, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, Davidi tali nakufwa.” Kanshi Yonatani epakwita Davidi no kumweba ilyashi lyonse. Amuletele na kuli Saulo. Kabili Davidi alamutumika ngefyo alecita kale. Ilyo inkondo nakabili yatampile, Davidi alile no kulwisha Abafilisiti. Abakomaula nganshi pa maka icakuti bamufulumukafye. Elyo umupashi ubi ukufuma kuli Yawe waishile pali Saulo ninshi naikala mu ŋanda yakwe ne fumo lyakwe mu minwe. Nomba ilyo Davidi acili alelisha iseese, Saulo alefwaya ukulasa Davidi ifumo ilyakuti amushintilishe ku cibumba, lelo Davidi amuleuka icakuti Saulo alasafye ifumo lyakwe mu cibumba. Mu bushiku bulya Davidi alipuswike no kubutuka. Saulo atumine abaume abakuya mukulinda iŋanda yakwa Davidi pakuti bakamwipaye ulucelo. Lelo Mika umukashi wakwa Davidi amucenjeshako amweba ati, “Nga cakuti taubutwike buno bwine ubushiku mukupususha ubumi bobe, mailo uli nokufwa.” Elyo Mika aishisha Davidi panshi ukupitila pa windo nao afulumuka pakuti apusuke. Elyo Mika abuula icilubi icakupangafye no kucilalika pa busanshi, acifimba ne nsalu, elyo abika no musamino wapikulwa na masako ya mbushi ku mutwe. Ilyo Saulo atumine abantu abakuya ikata Davidi, Mika atile, “Nalwala.” Kabili Saulo abwekeshepo ukutuma abantu kukumona Davidi abeba nokuti, “Muye muleta mu busanshi bwakwe pakuti njise mwipaye.” Lelo ilyo aba bantu baingile mu ŋanda, baya monafye icilubi icakupangafye ecilele pa busanshi, na ku mutwe kulifye amasako ya mbushi. Elyo Saulo atile kuli Mika, “Cinshi wancenjesesha muli uyu musango no kuleka umulwani wandi apusuke?” Mika nao atile kuli ena, “Acinjeba ukuti, ‘Leka ine mfumepo. Cinshi ine ningakwipaila?’” Ilyo Davidi afulumwike pakuti apusuke, aile kuli Samwele ku Rama no kusosa fyonse Saulo acitile kuli ena. Elyo ena na Samwele baile ku Naioti eko baya ikala. Saulo aishile umfwa ukuti, “Davidi ali mu Naioti ku Rama.” Kanshi Saulo epakutuma abantu abakuya mwikata. Lelo ilyo bamwene bakasesema balesesema, Samwele nao naiminina palya pene nge ntungulushi yabo, umupashi wakwa Lesa waishile pa bantu atumine nabo bene balasesema. Ilyo bamwebele Saulo pa fyacitike, elyo atumine abantu bambi nabo bene baya sesema. Saulo talekele, kabili atumine na bambi umuku wacitatu, awe nabo bene baile sesema. Pakulekelesha, Saulo umwine ailile ku Rama no kufika pa cishima cikalamba ku Seku. Elyo aipusha ati, “Bushe Samwele na Davidi bali kwi?” Umo atile, “Moneni mu Naioti ku Rama.” Lelo Umupashi wakwa Lesa waishile pali ena nao wine no kuya alesesema ilyo aleenda mpaka ku Naioti. Afumisheko ifyakufwala fyakwe ifyabufumu ayamba no kusesema pa cinso cakwa Samwele. Alele panshi muli kalya kasuba no bushiku bonse. E mulandu wine abantu basosela abati, “Bushe Saulo nao ali uwa muli bakasesema?” Elyo Davidi afyukile ukufuma mu Naioti ku Rama no kuya kuli Yonatani mukwipusha ukutila, “Bushe cinshi nacita? Nangu mulandu nshi ncitile? Ni finshi nalufyanya kuli bawiso icakuti balefwaya ukunjipaya?” Yonatani epakumweba ati, “Awe, ifyo tefyo! Tauli nokwipaiwa! Mona, batata tabacita icintu icikalamba nangu icinono ukwabula ukunjeba. Cinshi ico bengamfishila ici cintu? Awe, tefyo cili!” Lelo Davidi alapile umulapo nokutila, “Bawiso balishibafye bwino ifyo nasanga ububile mu menso yobe, eico abene batilafye, ‘Yonatani tali nakwishiba ici cintu epali aba no bulanda.’ Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ngefyo na iwe uli uwamweo, kulifye ulutampulo lumo pakati ka ine elyo ne mfwa.” Yonatani atile kuli Davidi, “Ico conse ico ulefwaya ukukucitila, ine ndi nokukucitila.” Davidi epakweba Yonatani ati, “Mona, mailo bushiku ubupya ubwa mweshi ubwakusefya, kabili ine mfwile ukuya ikala no kulila pamo ne mfumu. Lelo undeke ndeya no kufisama mwibala mpaka icungulo mu bushiku bukakonkapo. Bawiso nga bamona nshilipo, mukabebe amuti, ‘Davidi alipoka ulusa ulwakuti aye bwangu ku Betelemu, umusumba wakwe, pantu ekukabela ukupeelela umutuulo we lambo lya pa mwaka ilya mukowa wabo.’ Nga cakuti batila, ‘Cisuma,’ lyena ninshi umubomfi obe apusuka. Lelo nga cakuti baisa fulwa, ukeshibe bwino ukuti baba na mapange ayankucitila ububi. Eico iwe langafye uluse ku mubomfi obe, pantu niwe wandetele mu cipangano cakwa Yawe kuli iwe. Kanshi nga cakuti ndi no mulandu, awe we mwine unjipaye! Cinshi ico wingamposela mu minwe ya bawiso?” Yonatani atile, “Awe iyoo! Nga cakuti ine nalishiba ukuti batata balikosapo ukufwaya ukukwipaya bushe nga nshakweba?” Davidi nao amwipwishe ati, “Bushe nani enganjeba nga cakuti bawiso balekwasuka bukali bukali?” Elyo Yonatani amweba ati, “Isa, tuleya mwibala.” Kanshi baile kulya bonse. Kabili Yonatani aeba Davidi ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, Lesa wakwa Israeli, ine mu cine cine nkafumya umupu nga naishiba amatontonkanyo ya batata mu bushiku bukakonkapo! Nga cakuti bacili abakusekelela, bushe nshakatume ishiwi kuli iwe no kuleka wishibe? Lelo nga cakuti batata bakonenafye mukuti bakucitile ububi, kwena Yawe nakankande ine wine, nangu cikabe icakuti calola ku bubi, nga cakuti nshikwishibishe no kukuleka ukuya umutende. Yawe naleba na iwe pamo ngefyo aleba na batata. Lelo unkwatile uluse nga lulya ulwakwa Yawe ilyo ncili umumi, pakuti nshipaiwe. Kanshi tecakwesha ukuleka ukutemwa aba mu lupwa lwandi, nangufye Yawe engalofya abalwani bakwa Davidi mpanga yonse pano isonde lyonse.” Kanshi Yonatani epakupanga icipangano na ba mu ŋanda yakwa Davidi icakuti, “Yawe engeta no kulubulwisha abalwani bakwa Davidi.” Elyo Yonatani aeba Davidi ukubwekeshapo umulapo wakwe uwa pa citemwiko amukwatile pantu alimutemenwe pamo ngefyo aitemenwe umwine. Elyo Yonatani aebele Davidi ati, “Mailo ni nshikunkulu ya mweshi upya. Cikeshibikwa ukuti taulipo, pantu pa cipuna cobe tapakabe nangu umo. Pa bushiku bukalenga shitatu ilyo ciletwala mu cungulo, ukaye ku ncende uko wafiseme ilyo ubu bwafya bwayambile no kulolela pa mbali ya libwe Eseli. Na ine nkalasa imifwi itatu kulya kwine ku ncende, kwati nalimo ndi pa candamali. Elyo ndi nokutuma umulumendo nokumweba ati, ‘Kabiye, kafwaye imifwi.’ Nga cakuti nasosa kuli ena nati, ‘Mona imifwi ili kuli ulubali lobe, itole undetele,’ ninshi kuti waisa, pantu mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, uli nokupusuka. Kabili no busanso ninshi tapali. Lelo nga cakuti nasosa ku mulumendo natila, ‘Mona, imifwi ili ku ntanshi yobe,’ elyo ulingile ukuya, pantu ninshi ni Yawe eukutumine ukuti ufumepo. Kabili pa mulandu uo iwe na ine twalanshenyepo, ibukisha ukuti Yawe e kambone pakati kobe na ine pe na pe.” Kanshi Davidi epakuya fisama mwibala. Kabili ilyo inshikunkulu ya mweshi upya yafikile, imfumu yaikele kwitebulo kukulya. Ukulingana no lutambi imfumu yaikele mu cifulo caiko lwa ku cibumba, ukulungatana na Yonatani, elyo Abune ena aikala mupepi na Saulo, lelo pa cifulo cakwa Davidi tapali nangu umo. Saulo tasosele nangu cimo pali bulya bushiku, pantu aletontonkanya ukuti, “Pali cimo icicitikile Davidi mukumulenga abe uwakowela. Kwena nakowela.” Lelo mu bushiku bwakonkelepo, ubushiku bwacibili mukwamba kwa mweshi, pa cifulo cakwa Davidi nalyo line tapali nangu umo. Elyo Saulo aipusha umwana wakwe umwaume Yonatani ati, “Bushe mulandu nshi umwana wakwa Yese teshile ku malila, nangufye bushiku bwapitile na lelo line tamoneke?” Yonatani ayasuka ati, “Davidi mu cinefye alipwishe kuli ine ukumupeelako ulusa lwakuya ku Betelemu. Atile, ‘Uleke ndeya, pantu ulupwa lwesu luletuula ilambo mu musumba wesu. Kanshi munyinane nanjita ukuti nsangweko. Nga cakuti ndi uwatemwikwa ku menso yobe, unsuminisheko nkaye mona bamunyinane.’ Uyu e mulandu ashishile kwitebulo lya mfumu.” Saulo epakufulilwa Yonatani apakalamba nokutila kuli wena, “We mwana wa mpulumushi ya mwanakashi! Bushe nshaishiba ukuti iwe waba ku lubali lwakwa mwana Yese kukuiletela insoni elyo no kuletela insoni kuli banoko abakufyele? Iwe, pa nshita yonse iyo mwana Yese ali nokuba umumi pano isonde, tawakamone mutende nangu ukuba pa bufumu. Nomba tuma abakuya mwita ese kuli ine, pantu afwilefye ukwipaiwa!” Elyo Yonatani aipusha wishi ati, “Bushe cinshi ico ali nokufwila? Ni cinshi ico acitile?” Elyo Saulo asumbula ifumo lyakwe pakuti amulase Yonatani. Neci ecalengele Yonatani ukuti eshibe ati caliba mapange yakwa wishi ukufwaya ukwipaya Davidi. Awe Yonatani aima afuma kwitebulo nafulwa nganshi. Na pali bulya bushiku bwacibili ubwa mweshi talilepo akantu nelyo kamo, pantu ali uwaikatwa no bulanda pafyo wishi acitile ifyansoni kuli Davidi. Ulucelo, ubushiku bwakonkelepo, Yonatani aya ku mabala mukukumanya Davidi pamo ngefyo baumfwene. Ali na kalumendo kakumutumika. Elyo atile ku kalumendo, “Butuka no kuya fwaya imifwi mposele.” Ilyo akalumendo kacili kalebutuka, Yonatani aposa umufwi ku ntanshi yakwe. Ilyo akalumendo kafikile pa ncende apo umufwi wakwa Yonatani wali, Yonatani amubilikisha ati, “Bushe te mufwi uyo uuli ku ntanshi yobe?” Elyo abilikisha na maka ati, “Endesha! Kabiye bwangu bwangu! Wiiminina iyoo!” Awe akalumendo katola umufwi no kubwelela kuli shikulu wakwe. Akalumendo takaishibepo nangu cimo pali ifi, kanofye Yonatani na Davidi ebaishibe. Elyo Yonatani apeela ifyanso fyakwe ku kalumendo nokutila, “Kabiye, fisende fyonse no kubwelela ku musumba.” Panuma ninshi akalumendo kaya, Davidi aima ukufuma umo abeleme mwilibwe lwa ku kapinda ka ku kulyo no kukontamina panshi ku cinso cakwa Yonatani imiku itatu, nalosha impumi yakwe panshi. Elyo bonse balatomoshanya no kulalila ifilamba. Lelo Davidi ewacililemo ukulila nganshi. Yonatani aeba Davidi ati, “Kabiye umutende, pantu twalilapa umulapo muli bucibusa bwesu mwishina lyakwa Yawe nokutila, ‘Yawe e kambone pa kati kobe elyo na ine, kabili pa kati ka lupwa lobe elyo no lupwa lwandi pe na pe.’” Awe Davidi aima aya, Yonatani nao abwelelamo ku musumba. Elyo Davidi aile ku Nobu, kuli shimapepo Aimeleki. Aimeleki alatutuma ilyo akumanya Davidi no kumwipusha ati, “Nga cinshi waishila weka? Cinshi ico taubelelepo no muntu umo uwakuba na iwe?” Davidi atile kuli Aimeleki shimapepo, “Kateeka alimpeela umulimo no kutila kuli ine, ‘Takuli umuntu nangu umo uulingile ukwishiba icintu nelyo cimo pa mulandu wa mulimo obe pamo ne fipope fyobe.’ Lelo abantu bandi bena, mbebele ukuti tukumane nabo pa ncende imo. Nomba, bushe ni finshi ukwete? Mpeelako imikate isano, nangu consefye icingasangwa.” Nomba shimapepo ayasuka Davidi ati, “Kwena nshikwete umukate uwafyefye mupepi na ine. Lelo umukate ulipofye pano untu wasangululwa. Nomba te mulandu, icikulufye abaume uli nabo babe abantu abaitalusha abene ukufuma ku banakashi.” Davidi ayasuka ati, “Cine cine abanakashi balaba abatalushiwa kuli ifwe, ngefyo ciba pe lyonse ilyo mba pa lwendo. Imibili ya baume yena yamushilo nangufye ilyo tuli pa milimo iyishili yamushilo. Pali bufi ilelo tanacicilapo ukuba ifyamushilo!” Kanshi shimapepo epakumupeela umukate uwasanguluka, pantu tapali umukate wakulya kanofye umukate wa pa cinso cakwa Yawe, uyo uufumishiwapofye ilyo kwaba ukupyanikishapo umukate uwakaba mu bushiku baleufumyapo. Nomba umubomfi wakwa Saulo umo alisangilwepo pali ubu bushiku uwalindikwe kuli Yawe. Ishina lyakwe ni Doegi umwina Edomu, umukalamba wa pa bacemi bakwa Saulo. Elyo Davidi aipusha Aimeleki ati, “Bushe taukwetepo ifumo nangu ulupanga pano? Pantu ine nshishile no lupanga lwandi nangufye icanso cimbi pantu umulimo wakwa kateeka wacimpamfya.” Shimapepo ayasuka ati, “Pano palifye ulupanga lwakwa Goliati Umufilisiti, ulya waipaile mwishika lya Elaya, nalupombwa bwino mu nsalu. Luli ku numa ya cakufwala ca pa mulu wa mwingila wakwa shimapepo ica efodi. Nga cakuti ulelufwaya, senda.” Nao Davidi asosa ati, “Apo takuli lumbi ululi nga ulu, mpeelafye ulo lwine.” Mu bushiku bwine bulya, Davidi afulumukile kuli Akishi imfumu ya ku Gati ukufuma kuli Saulo. Lelo ababomfi bakwa Akishi bamweba abati, “Bushe teuyu wine Davidi imfumu ya calo? Bushe teuyu uo bembapo mu kucinda kwabo abati, ‘Saulo aipaya abalwani bakwe amakana na makana, elyo Davidi ena aipaya amakana amakumi na makumi?’” Davidi abikile aya mashiwi mu mutima no kuba no mwenso kuli Akishi imfumu ya ku Gati. Kanshi Davidi aicita kwati untu wafulungana pa cinso cabo. Elyo ne nshita yonse iyo aikele nabo, aicitile ukuba ngo wapena, aleipamaula ku fiibi fya pa mpongolo no kuponya ululenda ku myefu yakwe. Elyo Akishi atile ku babomfi bakwe, “Moneni uyu umuntu untu wapena! Wanshi mwaleta kuli ine? Bushe ine nshikwete abaume abapena pakuti mundetele noyu muntu kuno alepena na ku ntanshi yandi? Bushe uyu muntu ali nokwisa mu ŋanda yandi?” Elyo Davidi afumine ku Gati no kufyukila ku lucengo lwa Adulamu. Ilyo bamunyina pamo na ba mu ŋanda ya bantu bonse bakwa wishi baumfwile pali ifi fintu, balimukonkele kulya kwine. Bonse abantu abakwete ubulanda, nangu abakwete nkongole nangu abali ne cikonko, baya longana apo ali. Elyo nao aba intungulushi yabo. Nalimo bali imyanda ine (400) abali nankwe. Ukufuma kulya Davidi aile ku musumba wa ku Misipa mu Moabu no kuya eba imfumu ya ku Moabu ati, “Bushe teti muleke batata na bamayo bese no kwikala na imwe mpaka nkeshibe ifyo Lesa afwaya ukuncitila?” Kanshi epakubasha ku mfumu ya mu Moabu, eko bashala baleikala pa nshiku shonse Davidi ali mwilinga. Lelo kasesema Gadi atile kuli Davidi, “Wiyikala mwilinga, kabiyefye mu calo cakwa Yuda.” Elyo Davidi afuma aya na ku mutengo wa Hereti. Nomba Saulo alyumfwile ukuti Davidi na bantu bakwe nababasanga. Kabili Saulo ninshi ali ne fumo mu minwe yakwe naikala mwisamba lya cimuti ca Tamarisiki pa lupili lwa Gibea, na bacilolo bakwe bonse nabeminina ukumushinguluka. Elyo Saulo aeba bacilolo bakwe ati, “Umfweni, mwe baume bakwa Benjamini! Bushe mwana Yese akamupeela imwe bonse amabala elyo ne myangashi? Bushe bonse imwe akamucita ukuba abakalamba ba fita pa makana elyo na pa myanda? Bushe ifi fine e fintu filengele imwe mumfwane mukunsangukila? Pantu takwaba nangu umo uwanjeba ilyo umwana wandi acita icipangano no mwana wakwa Yese. Pali imwe, tapali nangu umo uwasakamene ukunjeba ati umwana wandi eutunkile umubomfi wandi ukundalilila, ngefyo cili mu bushiku bwa lelo.” Elyo Doegi umwina Edomu, uwaiminine pamo na bacilolo bakwa Saulo atile, “Nacimona umwana wakwa Yese aisa kuli Aimeleki mwana Ahitubu ku Nobu. Aimeleki acimwipushishako kuli Yawe. Elyo amupeele ne mpao no lupanga lwakwa Goliati Umufilisiti.” Elyo imfumu yatuma uwakwita shimapepo Aimeleki mwana Ahitubu elyo no lupwa lwakwa wishi lonse, bashimapepo abali mu Nobu, elyo bonse baisa ukwali mfumu. Saulo abeba ati, “Umfwa nomba we mwana wakwa Ahitubu.” Nao ayasuka ati, “Epo ndi shikulu.” Saulo atile kuli wena, “Bushe cinshi ico unsangukile, iwe elyo na mwana Yese, wamupeela umukate elyo no lupanga no kumwipushishako kuli Lesa pakuti anjimine no kundalilila, pamo ngefyo cili mu bushiku bwa lelo?” Aimeleki ayaswike imfumu ati, “Nani uwa pa babomfi bobe bonse uuli uwacishinka kwati ni Davidi lumbwe wa mfumu umukalamba wa fita ifikulinda, kabili uwacindikwa nganshi mu ŋanda yobe? Bushe bulya bushiku ebwali ubwantanshi namwipushisheko kuli Lesa? Cacinefye teifyo iyoo! Mwileka imfumu ipeele umulandu umubomfi waiko, nangu umo uwa mu lupwa lwakwa wishi, pantu umubomfi wenu teshibepo nelyo cimo pali ifi fyonse.” Lelo imfumu yatile, “Icine cinefye uli nokufwa, Aimeleki iwe, no lupwa lonse ulwakwa wiso.” Elyo imfumu yaeba abalinshi abali ku lubali lwaiko aiti, “Pilibukeni no kwipaya bashimapepo bakwa Yawe, pantu nabo bene bali ku lubali lwakwa Davidi. Balishibe ati ali nokumfulumuka, lelo tabanjebeleko.” Lelo bacilolo ba mfumu tabafwaile ukwimya amaboko yabo mukwipaya bashimapepo bakwa Yawe. Elyo imfumu yaebele Doegi aiti, “Iwe pilibuka nokwipaya bashimapepo.” Kanshi Doegi umwina Edomu epakupilibuka no kubepaya bonse. Muli bulya bushiku aipeye bashimapepo amakumi cine konse konse na basano (85) abafwele ifyakufwala fya pa mulu wa mwingila ifyabuuta ubusaka ifya efodi. Kabili mu musumba wa Nobu umwaleikala bashimapepo, aya ipayamo abaume na banakashi, abaice elyo na bana, pamo pene ne ŋombe ishabamo, bapunda elyo ne mpaanga. Lelo Abiyata umwana wakwa Aimeleki mwana Ahitubu, abutuka no kufulumukila ukwali Davidi. Abiyata aya eba Davidi ukuti Saulo naipaya bashimapepo bakwa Yawe. Elyo Davidi atile kuli Abiyata, “Bulya bushiku ilyo Doegi umwina Edomu ali kulya, nalishibefye bwino ukuti ali nokweba Saulo. Nine wine nalenga ne mfwa sha lupwa lonse ulwakwa wiso. Ikala na ine wine. Umuntu uyo uulefwaya ubumi bobe ninshi alefwaya no bumi bwandi bwine. Uli nokubafye uwasungwa bwino mukwikala na ine.” Nomba baebele Davidi ukuti, “Mona, Abafilisiti balelwisha Keila kabili baletapa ne filyo fya pa mansa batwilapo.” Eico Davidi aipwishe kuli Yawe nokutila, “Bushe kuti naya no kulwisha aba Bafilisiti?” Yawe ayasuka ati, “Kabiye, kalwishe Abafilisiti no kupususha Keila.” Lelo abantu bakwa Davidi batile kuli ena, “Moneni ifwe muno mu Yuda tulifye aba mwenso. Bushe tacili nokucililakofye nga cakuti twaile ku Keila no kuyalolenkana ne fita fya Bafilisiti!” Kabili Davidi abwekeshapo ukwipusha Yawe, na Yawe ayasuka ati, “Kabiye utentemukile ku Keila, pantu ndepeela Abafilisiti mu minwe yobe.” Kanshi Davidi na bantu bakwe epakuya ku Keila. Balalwisha Abafilisiti no kusenda ifitekwa fyabo. Davidi acimfya Abafilisiti apakalamba no kupususha abena Keila. Nomba ilyo Abiyata mwana Aimeleki afulumukile kuli Davidi ku Keila nasenda ne cakufwala ca pa mulu wa mwingila wa bushimapepo ica efodi. Saulo alyumfwile ukuti Davidi ali ku Keila, elyo atile, “Lesa namupeela mu minwe yandi, pantu naifunga umwine pakwingila mu musumba wa mpongolo ne fyakwisalila.” Elyo Saulo aita fyonse ifita fyakwe ku bulwi, kukutentemukila ku Keila kukushinga Davidi na bantu bakwe. Ilyo Davidi aishibe ukuti Saulo alemupangila, aebele Abiyata shimapepo ati, “Leta kuno icakufwala ca mwingila ica efodi.” Elyo Davidi atile, “We Yawe, Lesa wakwa Israeli, umubomfi obe naumfwa mu cine cinefye ifyo Saulo alefwaya ukwisa ku Keila kukonaula umusumba pa mulandu wandi. Bushe abekashi ba mu Keila bakampeela mu minwe yakwe? Bushe Saulo ali nokwisa kuno ukulingana nefyo umubomfi obe omfwile? Mwe Yawe, Lesa wakwa Israeli, ebeni umubomfi wenu eshibe.” Elyo Yawe atile, “Ee ali nokwisa.” Kabili Davidi aipusha ati, “Bushe abantu ba mu Keila bakampeela mu minwe yakwa Saulo pamo na bantu bandi?” Elyo Yawe atile, “Bali nokumupeela mu minwe yabo.” Elyo Davidi na bantu bakwe ukulingana ne mpendwa imyanda mutanda (600), bafumine ku Keila no kwamba ukwenda ukufuma pa cifulo ne cifulo. Ilyo Saulo bamwebele ukuti Davidi nafyuka ukufuma ku Keila, nao taileko kulya ku Keila. Davidi aikele mu ncengo sha mu matololo, elyo na mu matololo ya mu mpili sha Sifu. Kanshi cila bushiku Saulo alefwaya fwayafye Davidi, lelo Lesa tamupeele ku minwe yakwe iyoo. Davidi ilyo ali ku matololo ya Sifu, aumfwile ukuti Saulo naisa mukufwaya ukumwipaya. Elyo Yonatani mwana Saulo aya kuli Davidi ku Horeshi no kumukoselesha pakuti abe uwashipa muli Lesa. Amwebele ati, “Witiina. Tata Saulo takakwipaye iyoo. Ala niwe uli nokuba imfumu ya bena Israeli elyo na ine nkaba inkonkani yobe. Na tata wine Saulo alishibafye bwino pali ici.” Bonse babili bacitile icipangano pa cinso cakwa Yawe. Elyo Yonatani aile kumwakwe, lelo Davidi wena ashele ku Horeshi. Elyo abena Sifu baile kuli Saulo ku Gibea no kuya mweba ati, “Bushe te Davidi uufiseme mu ncengo ku Horeshi, pa lupili lwa Hakila, ku kapinda ka ku kulyo ka Yeshimoni? Nomba we mfumu nga wasanga cakusekesha kuti waisa, na ifwe tuleisa mona ukuti waba mulimo wesu uwakumupeela kuli imwe.” Elyo Saulo ayasuka ati, “Yawe amupaale pakunsakamana ine. Kabiyeni no kuyashininkisha bwino. Muye ishiba uko Davidi lyonse aya kabili ni nani uwamumonapo kulya kwine. Balinjeba ukuti Davidi muntu uwacenjela nganshi. Muye fwailisha bwino incende shonse isho abomfya elyo mukabweluluke ne cishinka icine cine kuli ine. Lyena tuli nokwisa ya na imwe. Nga cakuti ali mu ncende ine iyi, ninshi ndi nokufwailisha monsefye mu mikowa yakwa Yuda.” Kanshi epakuya, batangilila Saulo ku Sifu. Nomba Davidi na bantu bakwe bali mu matololo ya Maoni mu Araba ku kapinda ka ku kulyo ka Yeshimoni. Saulo na bantu bakwe bayambile ukufwayafwaya. Kabili ilyo Davidi aumfwile pali ici, aile ingila mu cilibwe no kwikala mu matololo ya Maoni. Nao Saulo ilyo aumfwile ifi, aile ku matololo ya Maoni mukufwaya Davidi. Saulo alefwaila ku lubali lumbi ulwa lupili, elyo Davidi nao na bantu bakwe ulubali lubiye. Davidi aleendesha ukuti Saulo emumona, lelo Saulo ne fita fyakwe balepalamina mukuti bekate Davidi na bantu bakwe. Nomba pali ilya ine nshita kwaishile inkombe imo kuli Saulo nokutila, “Iseni bwangu! Abafilisiti balapokolola icalo.” Elyo Saulo alekele ukufwaya Davidi no kubwelulukako aya mukukumanya Abafilisiti. Uyu e mulandu wine betila icifulo ici ukuti ni Sela Hamalekoti. Kabili Davidi alifumineko kulya no kuya ikala mu ncengo sha Eni Gedi. Ilyo Saulo abwelele ukufuma mukukunkunika Abafilisiti, bamwebele abati, “Davidi ali mu matololo ya Eni Gedi.” Saulo epakusenda abaume amakana yatatu (3,000) abasalilwe ukufuma mu Israeli yonse no kuya mukufwaya ukwali Davidi na bantu bakwe mupepi na Mabwe ya ku Mbushi sha Mpanga. Saulo afikile pa ncende apali macinka ya mpaanga ayali mu mbali ya nshila, asanga ulucengo, elyo Saulo aingilamo mukuya yafwilisha. Kanshi ninshi Davidi na bantu bakwe bali muli ulu lwine lucengo kukati nankati. Abantu bakwa Davidi bamweba abati, “Ala buno e bushiku Yawe alandile ati, ‘Nkalubwila umulwani obe mu maboko yobe no kumucita ico ulefwaya.’” Elyo Davidi aongoloka ukwabula ukuti abantu beshibe, aya putulako icisempe ca mwingila wakwa Saulo. Davidi panuma yakucita ifi, alalanguluka ico aputwilile icisempe ca mwingila wakwa Saulo. Atile ku bantu bakwe, “Yawe naleshe ukuti ine mbe uwakucita icintu ici ku mfumu yandi, kabili umusubwa wakwa Yawe, nangu ukuti njimye ukuboko kwandi pali ena. Pantu untu wasubwa wakwa Yawe.” Ilyo apwa ukulanda aya mashiwi, Davidi akalipila na bantu bakwe ukuti becita icabipa kuli Saulo. Elyo Saulo afuma mu lucengo aya noko aleya. Panuma Davidi nao epakufuma mu lucengo no kubilikisha Saulo ati, “We mfumu kanabesa ee!” Ilyo Saulo acebukila kunuma, Davidi akontamina mpumi yakwe panshi amutotela. Davidi atile kuli Saulo, “Bushe cinshi umfwila ku bantu abakweba ukuti, ‘Davidi afwaya ukukucitapo icibi?’ Buno bushiku nauimwena we mwine ifyo Yawe akulubwilile mu maboko yandi mu lucengo. Bamo abantu bacinjeba abati, ‘Mwipayefye,’ lelo ine nakaana ukuti nciteco, nakulekafye. Nacitila, ‘Ine nshakemye ukuboko kwandi pali shikulu, pantu musubwa wakwa Yawe.’ Mona tata wandi, lolesha ku cisempe ca mwingila obe icili mu minwe yandi! Naciputula pa lutwe lwa tambatamba yobe, lelo nshikwipeye. Nomba ishiba kabili umone ukuti apa tapali bubi ncitile nangufye ukukusangukila. Ine nshikubifishe, lelo iwe ulenunga kukulofya ubumi bwandi. Shi Yawe nabe kapingula pakati kobe na ine. Kabili Yawe nalandule ububifi bonse wacita kuli ine, lelo amaboko yandi tayakatale ayakwikatamo. Pamo ngefyo insoselo shakale shitila, ‘Ku babifi, kufuma ububifi,’ kanshi amaboko yandi tayakakwikatemo iyoo. Bushe ni kukulwisha nani imfumu ya Israeli yafumina? Nani uo mulekonka umusango uyu? Bushe ni mbwa iyafwa? Bushe lupantila? Lekeni Yawe umwine eo abe kapingula pakati ka iwe na ine. Umwine eo akashininkishe pa mulandu wandi no kuncitila umulinganya wakumfumya mu minwe yobe.” Ilyo Davidi apwile ukusosa ifi, Saulo aipwishe ati, “Bushe ilyo lishiwi lyobe Davidi we mwana wandi?” Elyo Saulo apumunapo umusowa uukalamba. Saulo aeba Davidi ati, “Iwe uli mololoke ukuncila. Pantu iwe nauncitila icisuma nomba ine nkucitilafye ifyabipa. Mona wanjeba ifisuma ifyo wancitila nombaline. Yawe ewacimpeela mu maboko yobe, lelo iwe tawacinjipaya. Ilyo lyonse umuntu asanga umulwani wakwe, bushe alaleka aya ukwabula ukucenekwa? Shi Yawe engakulambula bwino pa busuma uncitile pa bushiku ubwa lelo. Ine ninjishibafye bwino bwino nomba ukuti iwe uli nokuba imfumu, no bufumu bwa bena Israeli buli nokuba mu maboko yobe. Nomba lapa kuli ine muli Yawe ukuti tawakonaule abana bandi nangu ukulofya ishina lyandi ukufuma mu lupwa lwakwa tata.” Davidi epakucita umulapo kuli Saulo. Elyo Saulo abwelelamo kumwabo, lelo Davidi wena pamo na bantu bakwe baninike ukuya kwilinga. Nomba ilyo Samwele afwile, abena Israeli bonse balongene mukumuloosha. Kabili bamushiikile ku ŋanda yakwe mu Rama. Elyo Davidi aimine atentemukila ku matololo ya Maoni. Umuntu umo uwa mu Maoni, uwakwete umulimo wa bunonshi kulya ku Kameli, ali uwanonka nganshi. Akwete imbushi ikana limo (1,000) elyo impaanga nasho amakana yatatu (3,000) isho alebeya mu Kameli. Ishina lyakwe ali ni Nabali. Elyo ishina lya mukashi wakwe ali ni Abigaili. Ali umwanakashi uwashilimuka nganshi kabili uwayemba mukumoneka, lelo umulume wakwe umwina Kalebu ali umukali kabili inkakashi mu micitile yakwe. Ilyo Davidi acili mu matololo, aumfwa ati Nabali alebeya impaanga shakwe mu Kameli. Atuma abalumendo ikumi limo no kubeba ati, “Kabiyeni ninikeni muye kuli Nabali ku Kameli no kuya muposesha mwishina lyandi. Mutile kuli wena, ‘Ubumi bobe nabutantalile! Kube umutende kuli iwe pamo na ba ŋanda yobe! Kabili kube umutende kuli conse ico wakwata! Nomba ningumfwa ukuti pali ino nshita ulebeya impaanga. Ilyo bakacema bobe bali na ifwe, tatwabasungile buluku buluku. Kabili inshita yonsefye ilyo bali ku Kameli, takwali icintu nangu cimo ico balufishepo. Ipusha ababomfi bobe, nabo balakweba. Eico kanshi lekeni abalumendo bandi basange ukusekelelwa pa cinso cenu, pantu twaisa mu bushiku ubwansansa. Napapata peeleniko ababomfi benu elyo no mwana wenu Davidi ico mwamona ukuti nacilinga kuli bena.’” Ilyo abantu bafikile, bapeele Nabali aya mashiwi mwishina lyakwa Davidi. Elyo balapembela. Nabali pakwasuka ababomfi bakwa Davidi atile ati, “Nga uyu wine Davidi nani? Nga uyu wine mwana Yese nani? Muli shino inshiku, kuli ababomfi abengi abalefyuka ukufuma kuli bashikulu wabo. Bushe mulandu nshi ningalasendela umukate wandi pamo na menshi elyo ne nama njipeye ishakupeela bakabeya wandi, no kupeela ku bantu abo nshishibe uko bafumine?” Elyo abantu bakwa Davidi bapilibwike no kubwelelamo. Ilyo bafikile basosa yonse amashiwi kuli Davidi. Kabili Davidi nao atila ku bantu bakwe, “Pikileni cila muntu ulupanga lwakwe!” Kanshi nabo epakupikila impanga shabo, na Davidi apikila ulupanga lwakwe. Nalimo ukulingana ne myanda ine (400) iya bantu ebaile na Davidi, elyo imyanda ibili (200) bashele nga bakalinda wa fipe. Nomba umubomfi umo uwakwa Nabali aebele Abigaili muka Nabali ati, “Davidi acituma inkombe ukufuma ku matololo kukuleta umutende kuli shikulu, lelo ena acisa shitukaulafye no kushotokela. Nomba aba bantu bena bali abasuma nganshi kuli ifwe. Tabatalile abatucushapo nelyo limo pa nshita yonse twaleya mu mabala mupepi na bena, elyo takwali ne cintu nelyo cimo icalubile. Bali e linga lyesu ubushiku na kasuba ilyo lyonse twalecema impaanga mupepi nabo. Nomba tontonkanyenipo bwino no kumona ifyo mwingacitapo, pantu icinkunka cili pali shikulu elyo ne ŋanda yakwe yonse. Shikulu aba uwaotoka uo nangu umo teti alande nankwe.” Awe Abigaili taposele inshita. Abuulile imikate imyanda ibili (200), inyambi sha mwangashi shibili, impaanga shisano ishapekanishiwa, iŋanu ishasalulwa amatepe yasano, ifisansangu fya myangashi iyauma umwanda umo (100) ne myanda ibili (200) iya cikati ca makunyu ayakamwa, elyo afilonga pali bapunda. Elyo aeba ababomfi bakwe ati, “Tangileni na ine nalamukonka panuma.” Lelo taebele umulume Nabali. Ilyo acili nanina pali punda wakwe aletentemuka ulupili, elyo amona Davidi na bantu bakwe nabo baletentemuka ku lubali lubiye. Elyo Abigaili abakumanya. Pali iyi nshita, ninshi Davidi nasosa ati, “Kanshi kwali kuicushafye ku mulimo nabombele uwakusungila icuma ca uyu muntu mu matololo, elyo tapaba nangu cimo icipe cakwe icalubapo. Nomba ewambweshesha ububi pa busuma. Nalapa ukuti Lesa nakacitile Davidi icili conse, nga cakuti mailo akacelo kukashala umuntu umwaume nangu umo ukufuma mu lupwa lwakwe nangufye uwa mu lupwa lwa babomfi bakwe.” Ilyo Abigaili amwene Davidi, bwangu bwangu aika pali punda wakwe no kukontamina panshi ku cinso cakwa Davidi. Awa pa makasa yakwe elyo atile, “We mfumu yandi, shilekafye ububi bube pali ine wine. Napapata lekafye umubomfi obe alande kuli iwe. Kutika kufyo umubomfi obe ali nokusosa. Ala we mfumu yandi wiposa amano kuli ilya mbifi ya muntu Nabali. Ulya muntu abafye ngefyo ishina lyakwe lipilibula. Ishina lyakwe lipilibula ukuti cipuba, kabili ubupumbu bwendela pamo nankwe. Lelo ine ne mubomfi obe, nshacibamona ababomfi bobe ilyo wacibatuma. Nomba apo Yawe alikupokolola, we shikulu, kukusumya umulopa kabili kukulandula na maboko yobe we mwine, mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo ngefyo na iwe we mfumu uli uwamweo, shi abalwani bobe kabili bonse abafwaya ukonaula shikulu wandi babe kwati Nabali. Kanshi nomba lekeni ubu bupe ubo umubomfi aletele kuli shikulu wandi, bupeelwe ku bantu aba uli nabo. Napapata belela kanakashi obe uluse pa bubi ubuli bonse, pantu Yawe mu cine cine ali nokupeela iŋanda yakubelelela kuli shikulu, pa mulandu wakuti shikulu alwisha ubulwi bwakwa Yawe. Wileka ububi nelyo bumo busangwe muli iwe ilyo ucili umumi. Nangufye kube umuntu uulefwaya ukukwipaya, ubumi bwakwa shikulu buli nokusungwa bwino pamo na babumi bakwa Yawe Lesa obe. Lelo imyeo ya balwani bobe ali nokuifwinta nge libwe ilyafuma mwilekeni. Ilyo Yawe akafikilisha ukucita ifi fyonse kuli shikulu, conse icisuma ico amulaya kabili alimusala ukuba intungulushi pali Israeli, shikulu wandi takabe na matontokanyo yakulanguluka icisendo cakusumya umulopa apabula umulandu, nangu icakuilandula we mwine. Kabili ilyo Yawe akaletela shikulu ubusuma elyo ukanjibukishe ne mubomfi obe.” Elyo Davidi atile kuli Abigaili, “Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa Israeli, uwacikutuma kukunkumanya mu bushiku bwa lelo. Naube uwapaalwa pa bupingushi bobe ubusuma elyo na pakundesha ukusumya umulopa muli buno bushiku, na pakukana bomfya iminwe yandi ku cilandushi. Pantu mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, Lesa wakwa Israeli uundeseshe ukucita icabipa, aubula ukwisa bwangu kukunkumanya, nga takwashele umwaume nangu umo uwabumi mu ŋanda yakwa Nabali mu kuca kwa mailo.” Elyo Davidi apokelele ukufuma ku maboko yakwa Abigaili ifyo amuletele, elyo amweba nokuti, “Kabiye ku mushi umutende. Ine ningumfwa amashiwi yobe no kusumina ubwipusho bobe.” Ilyo Abigaili afikikile kuli Nabali, amusangile mu ŋanda alecita umutebeto ngo wa mfumu. Asangile Nabali ali uwasansamuka nganshi pantu ali uwakolwa. Kanshi Abigaili tamwebele nangu cimo mpakafye ku macaca. Elyo ulucelo, ilyo Nabali akololweke, umukashi wakwe epakumushimikila ifintu fyonse. Kabili umutima wakwe wafililwe ukubomba bwino elyo aumalalafye aba kwati libwe. Panuma ya nshiku ikumi limo Yawe apuma Nabali, no kufwa afwa. Ilyo Davidi aumfwile ukuti Nabali nafwa, atile, “Napaalwe na matotelo Yawe uwanandwilako Nabali pa musebanya acitile. Yawe ewalenga ukuti umubomfi wakwe ataluke kukucita icabipa. Kabili nalenga ububi bwakwa Nabali bube pa mutwe wakwe wine.” Elyo Davidi atumine ishiwi kuli Abigaili ukumwipusha ukuti akabe umukashi wakwe. Ababomfi bakwa Davidi baya na ku Kameli ukwali Abigaili nokutila, “Davidi atutuma kuli iwe mukukusenda mukuba umukashi wakwe.” Awe Abigaili aima akontamina panshi nokutila, “Epo ndi ne mubomfi obe, ninjipekanya ukukubombela elyo no kusamba amakasa ya babomfi bakwa shikulu bene.” Abigaili bwangu bwangu anina pali punda. Ababomfi bakwe abanakashi basano bamukonka. Awe nao akonka inkombe shakwa Davidi no kuya ba umukashi wakwe. Davidi ninshi alyupa Ainoamu uwa ku Yesireli kabili bonse baba abakashi bakwe. Lelo Saulo ninshi alipeela umwana wakwe umwanakashi Mika, muka Davidi, kuli Paliti mwana Leishi uwafumine ku Galimu. Abena Sifu baile kuli Saulo ku Gibea nokutila, “Bushe Davidi tabelama pa lupili lwa Hikila, ulwalolenkana na Yeshimoni?” Kanshi Saulo epakwima, aya ku matololo ya Sifu, ninshi nasenda abashilika amakana yatatu (3,000) abasalilwe ukufuma mu bena Israeli, kukuya mukufwaya Davidi kulya kwine. Saulo acitile inkambi lubali lumbi ulwa musebo pa lupili lwa Hakila ukulolenkana na Yeshimoni. Lelo Davidi aikele mu matololo. Ilyo amona ukuti Saulo amukonka na kulya kwine, atuma inengu kabili nasho shashininkisha ukuti Saulo cine cinefye nafika. Elyo Davidi aima no kuya uko Saulo acitile inkambi. Davidi amona apo Saulo na Abune umwana wakwa Neri, umukalamba wa fita, balele. Saulo wena alele mukati ka nkambi, ne fita nafimushinguluka. Elyo Davidi aipwishe Aimeleki umwina Hiti elyo na Abishai umwana wakwa Seruiya, munyina Yoabu ati, “Bushe ni nani twalaya nankwe mu nkambi umuli Saulo?” Abishai atile, “Ine, twalaya na iwe.” Kanshi Davidi na Abishai epakuya ku fita ubushiku, na Saulo ali kulya kwine, nalala mu tulo mukati ka nkambi, ne fumo lyakwe nashimpa panshi mupepi na ku mitwe. Abune pamo ne fita nabo balele mu mbali yakwe. Elyo Abishai atile kuli Davidi, “Ilelo Lesa nakupeela umulwani obe mu maboko yobe. Nomba leka palya pene alele panshi mushimpe ifumofye limo, ine nshamulase imiku ibili iyoo.” Lelo Davidi atile, “Awe wimonaula! Ala takuli nangu umo uwingabika ukuboko kwakwe pa musubwa wakwa Yawe no kuba uwabula umulandu.” Kabili Davidi asosa nokutila, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, Yawe umwine euli nokumwipaya. Ilyo inshita yakwe ikafika, ali nokufwa, nangu ilyo akaya ku bulwi eko akalobela. Yawe alindesha ukutambalika ukuboko pa wasubwa wakwe. Nomba kanshi buula ifumo ilili ku mutwe no lukunku lwa menshi ululi mupepi na ku mutwe wakwe, tufumeko tuleya.” Kanshi Davidi epakubuula ulukunku lwa menshi ne fumo mupepi no mutwe wakwa Saulo elyo baya. Tapali umuntu nangu umo uwamwene nangu uwaishibe pali ici, nelyo uwabukile mu tulo. Bonsefye balisendeme, pantu Yawe ewabalalike mu tulo utukalamba. Elyo Davidi ayabukila bushilya bubiye no kwiminina pa mulu wa lupili akatalamukila. Pali intamfu iyikalamba pa kati kabo. Davidi abilikisha ku fita na kuli Abune mwana Neri ati, “Bushe cinshi tauleyasukila iwe Abune?” Elyo Abuna ayasuka ati, “Bushe niwe nani we uleita imfumu?” Davidi atile, “Bushe tauli mwaume? Kabili ni nani uwaba nga iwe mu Israeli? Nga cinshi ico mufililwe ukulinda imfumu kateeka wenu? Pantu kwacisa umuntu umo kukonaula shikulu imfumu yenu. Ico mucitile te cisuma iyoo. Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, iwe elyo na bantu bobe mufwilefye ukufwa pantu tamwacilinda shikulu wenu, uwasubwa wakwa Yawe. Lolesheni konse konse. Bushe ni kwi ukuli ifumo elyo no lukunku lwa menshi ifya mfumu ifyaciba mupepi na ku mutwe waiko?” Awe Saulo aishiba ishiwi lyakwa Davidi, elyo asosa ati, “Bushe ilyo lishiwi lyobe, Davidi mwana wandi?” Davidi ayasuka ati, “Ee, lishiwi lyandi we shikulu imfumu yandi.” Kabili alundapo nokutila, “Bushe cinshi imfumu ilekonkela mukufwaya umubomfi waiko? Kabili mulandu nshi uo ncitile? Nomba shi lekeni shikulu imfumu yandi yumfwe ku mashiwi ya mubomfi wakwe. Nga cakuti ni Yawe ewamulenga ukuti munjimine, lyena engaba uwakupokelela umutuulo uyu. Lelo nga cakuti cafumafye ku bantu, awe kwena nababe abalapishiwa ku cinso cakwa Yawe! Pantu nabantamfya nomba na ku cakaniko ca cishilano cakwa Yawe, elyo balanda nokuti, ‘Kabiye ukaye mukubombela imilungu imbi.’ Nomba wileka umulopa wandi witikile panshi ukutalwike ku cinso cakwa Yawe. Imfumu ya bena Israeli naifuma ilefwaya ine ngo lupantila, pamo ngefyo umuntu alunga inkwale mu mpili.” Elyo Saulo atile, “Ine nimembuka. Bwela we mwana wandi Davidi. Pantu naucindikisha ubumi bwandi ilelo, ine nshakatale mfwaya ukukwipaya nakabili! Icine cine nacitile kwati cipuba kabili nalilufyenye nganshi.” Davidi ayasuka ati, “Ifumo lya mfumu ili kuno. Shilekeni umo uwa balumendo benu ese no kulipoka. Ala Yawe apeela icilambu ukulingana no bulungami elyo ne cisumino ca muntu. Yawe acikupeela mu maboko yandi ilelo, nomba nshakatale ntambalika ukuboko kwandi pa musubwa wakwa Yawe. Ala mu cine ngefyo nacipeela umucinshi ku bumi bobe ilelo, shi Yawe nao nacindamike ubumi bwandi no kumpususha ku mafya yonse.” Elyo Saulo atile kuli Davidi, “Shi naube uwapaalwa we mwana wandi Davidi. Ukacita ifintu ifikankala kabili mu cinefye ukacimfya.” Kanshi Davidi aile inshila yakwe, elyo Saulo nao abwelelamo ku mushi. Elyo Davidi atontonkanya mu mutima wakwe ati, “Ubushiku bumo ndi nokonaulwa ku maboko yakwa Saulo. Icintufye icisuma ico ningacita cakufyukila ku calo ca Bafilisiti. Elyo Saulo ali nokuleka ukumfwaya mu calo conse ica Israeli, na ine nkapusuka ukufuma mu maboko yakwe.” Kanshi Davidi pamo na bantu imyanda mutanda (600) abali nankwe baima nokuya kuli Akishi mwana Maoki imfumu ya ku Gati. Davidi pamo na bantu bakwe epakwikala mu Gati kuli Akishi. Cila muntu aikele no lupwa lwakwe. Elyo Davidi nao ali na bakashi bakwe babili Ainoamu uwa ku Yesireli elyo na Abigaili uwa ku Kameli, uwafwililwe umulume Nabali. Ilyo bamwebele Saulo ukuti Davidi nafyukila ku Gati, alekele no kumufwaya fwaya. Elyo Davidi aebele Akishi ati, “Nga cakuti ninsanga ukusekelelwa mu menso yenu, mumpeeleko incende imo mu mushi umo uwa mu calo cenu, umwakuti ndeikala. Nga mulandu nshi umubomfi wenu engekalila mu musumba wa mfumu umo na imwe mwikala?” Kanshi pa bushiku bwine ubu, Akishi amupeela Sikilagi. Kanshi e mulandu wine Sikilagi abela ku mfumu sha bena Yuda ukufumafye na pakale. Davidi aikele mu calo ca Bafilisiti umwaka umo ne myeshi ine. Elyo Davidi na bantu bakwe bafumine baya sansa abena Geshuri, abena Girisi na bena Amaleki. Pantu ukufuma ku nshita yakale aba bantu baleikala mu calo icasuntinkene ku Shuri elyo na ku Egupto. Kanshi lyonse ilyo Davidi alesansa incende, taleshako umuntu nelyo umo umwaume nangu umwanakashi umumi. Lelo alesenda impaanga, iŋombe, bapunda, ingamila elyo ne fyakufwala, elyo abwelelamo ku Akishi. Ilyo lyonse Akishi amwipusha ati, “Bushe ni ncende nshi wile sansa ilelo?” Davidi aleyasuka ati, “Ni ku matololo ya ku Yuda nangu ku matololo ya ku Yerameli nangu ku matololo ya ku bena Keni.” Davidi tapuswishepo nangu umo umwaume nangu umwanakashi umutuntulu uwakusenda ku Gati, pantu aletontonkanya ati, “Pantu limbi kuti baya tusoselela, nokulanda ati, ‘Ifi efyo Davidi acita.’” Kabili ifi efyo Davidi alecita mu nshiku shonse isho aikele mu calo ca Bafilisiti. Akishi alicetekele Davidi, elyo atile, “Davidi nabamupata ku bantu bakwe abena Israeli, eico kanshi ali nokuba umubomfi wandi pee.” Mu nshiku shilya Abafilisiti balongenye ifita fyabo kukulwisha abena Israeli. Akishi atile kuli Davidi, “Ufwile ukwibukisha ukuti iwe na bantu bobe muli nokunshindika ku bulwi.” Davidi nao atile, “Nomba muli nokuimwena mwe bene ifyo umubomfi wenu ali nokucita.” Elyo nao Akishi ayasuka ati, “Wawamya nganshi, kanshi ine ndi nokukucita ukuba uwakuninda inshiku pe.” Nomba Samwele alifwile, na bena Israeli bonse balimulooseshe, bamushiika na mu mushi wakwe ku Rama. Saulo ninshi natamfya bakabuka elyo na babomba ne mipashi bonse ukufuma mu calo. Abafilisiti balongene pamo mukucita inkambi ku Shunemu, ninshi Saulo nao nalonganya abena Israeli bonse no kucita inkambi ku Giliboa. Ilyo Saulo amona impuka ya Bafilisiti, atiina. Umwenso waikete umutima wakwe, alatutuma nganshi. Saulo epakwipusha Yawe, lelo Yawe akaana ukumwasuka mu filoto nangu muli Urimu nangu muli bakasesema. Elyo Saulo atile ku babomfi bakwe, “Mfwaileniko umwanakashi umo uwaishiba ukubuka pakuti eko nje mukwipusha.” Elyo batila, “Moneni, eko aba umo umwanakashi ku Eni Dori uubuka.” Kanshi Saulo epakuifulunganya afwala insalu shimbi. Elyo ubushiku, wena na bantu babili baima baya na ku mwanakashi. Saulo amweba ati, “Njipushishako ku mipashi, elyo undetelepo umuntu uo nalakweba ishina.” Lelo umwanakashi atile kuli ena, “Icine cine walishibafye bwino ifyo Saulo acita. Uyu muntu alitamfya bonse bakabuka na babomba ne mipashi mu calo cakwe. Nga cinshi uletele iciteyo pa bumi bwandi icingandetela imfwa?” Saulo epakulapa kuli ena muli Yawe ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, iwe tawakapeelelwepo umulandu pali ici cintu.” Elyo umwanakashi aipusha ati, “Bushe ni nani uo ndekwimisha ku bafwa?” Nao atile “Ndefwaya Samwele.” Ilyo umwanakashi amwene Samwele, alilile umusowa uukalamba nokutila kuli Saulo, “Bushe cinshi umbepele? Ilyo niwe Saulo!” Elyo imfumu yatile ku mwanakashi, “Witiina. Bushe cinshi wamona?” Umwanakashi ati, “Namona umulungu ulefuma mu mushili.” Asosa ku mwanakashi ati, “Bushe ulemoneka shani?” Nao atile, “Ulemoneka kwati mwaume umukote uufwele umwingila alefumina pamulu.” Nomba Saulo elyo aishiba ukuti ni Samwele, elyo akontamina panshi amupakata. Samwele epakutila kuli Saulo, “Bushe mulandu nshi wamfulunganishisha ukutuusha pakumbusha?” Saulo atile, “Ine ndi ne sakamika ilikalamba. Abafilisiti bali pa bulwi na ine, kabili Lesa nao naleka ukunjasuka nangu kupitila muli bakasesema nangu ni mu filoto. E mulandu wine njishile kuli iwe pakuti unjebeko ifyo ningacita.” Samwele nao atile, “Nomba mulandu nshi uleipushisha ine, ilyo Yawe nakufutatila nasanguka no mulwani obe? Yawe ena nabomba ifyo asobele ukupitila muli ine. Yawe napokolola ubufumu mu maboko yobe no kubupeela kuli umo umwina mupalamano obe, kuli Davidi. Pa mulandu wakukanabeela ifyo Yawe akwebele, elyo wakaana nokucita icifukushi cabukali bwakwe pali Amaleki, Yawe nacita ici kuli iwe mu bushiku bwa lelo. Yawe ali nokupeela bonse abena Israeli pamo na iwe mu maboko ya Bafilisiti. Kabili mailo iwe pamo na bana bobe muli nokuba pamo na ine. Yawe kabili ali nokupeela ifita fya bena Israeli ku Bafilisiti.” Awe bwangu bwangu Saulo awa panshi atambalala ku mwenso ukalamba, pa mulandu wa mashiwi Samwele amwebele. Amaka yapwa kuli Saulo, pantu akasuba konse talile elyo no bushiku bwine. Ilyo umwanakashi aishile kuli Saulo no kumona ifyo ali uwacushiwa nganshi, amweba ati, “Mona, umubomfi obe umwanakashi nakubeela. Nshacisakamana kufwa iyoo, nati awe kancitefye ifyo unjebele. Nomba napapata umfwa ku mubomfi obe no kuleka nkupeelekofye utwakulya tumo, pakuti ulye no kukwata amaka uko uleya mu nshila yobe.” Nao alikene ati, “Nshalye.” Lelo ababomfi bakwe no mwanakashi bamupatikisha, elyo asumina ifyo balemweba. Awe aima panshi no kwikala pa busanshi. Umwanakashi ali ne ciponti icaina pa ŋanda pamwakwe, aya bwangu bwangu acipaya. Asenda no bunga ubwakandawilwa no kupangako umukate uushitutumuka. Elyo apalamika kuli Saulo pamo na babomfi bakwe, nabo balya. Bulya bwine bushiku baima no kuya. Abafilisiti balongenye ifita fyonse ku Afeki, elyo abena Israeli nabo bacitile inkambi pa kamfukumfuku ka mu Yesireli. Ilyo bakateeka wa Bafilisiti baleenda mu milongo, mu mpuka mu myanda elyo mu makana na makana, Davidi na bantu bakwe baleenda mu milongo panuma bali na Akishi. Elyo abakalamba ba fita ba Bafilisiti baipusha abati, “Nga aba, Abahibulu banshi?” Akishi ayasuka ati, “Bushe uyu te Davidi, uwali umubomfi wakwa Saulo imfumu ya bena Israeli? Aikala na ine no mwaka umo naupwa, elyo ukufuma ubushiku ashile Saulo ukushinta na nomba, ine nshasangamo ububi nangu bumo muli Davidi.” Lelo abakalamba ba Bafilisiti bakalipa nokutila, “Bweseshamo uyu muntu ku ncende wamupeele. Tafwile kutukonka ku bulwi, limbi kuti atupilibukila ilyo tucili tulelwa. Bushe kuti atemwikwa shani kuli shikulu wakwe, te lintufye amutwalila imitwe ya bantu besu aba? Bushe teuyu wine Davidi bemba na mu lwimbo ilyo balecinda ulwakuti, ‘Saulo aipaya abalwani bakwe amakana na makana, elyo Davidi ena aipaya amakana amakumi na makumi.’” Kanshi Akishi epakwita Davidi nokutila kuli wena, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, uli muntu wacishinka kabili ine kuti natemwa ukubomba na iwe mu bulwi. Pantu ukufumafye pa bushiku waishile ukufika na nomba, ine nshasangamo ububi muli iwe Davidi, lelo bakateeka bena tabakusuminishe. Kanshi nomba bwelelamo kabili wende umutende. Tecakwesha ukucita icintu nelyo cimo icishingasekesha bakateeka ba Bafilisiti!” Davidi atile, “Nomba bushe cinshi ncitile? Cinshi teti njile nokulwisha abalwani bakwa shikulu, imfumu yandi?” Akishi ayasuka Davidi ati, “Kuli ine walibafye uwakunsekesha mu menso yandi kwati ni malaika wakwa Lesa. Nomba ifita fikalamba fya Bafilisiti efitile, ‘Tafwile ukuya na ifwe ku bulwi.’ Eico mailo mukeme bwangu bwangu pamo na babomfi bakwa sokulu abaisa na iwe, mukabwelelemo ku ncende namupeela ukwikalamo. Mukacelele lilyafye kwalabuuta” Kanshi Davidi na bantu bakwe baimine lucelocelo babwelelamo ku calo ca Bafilisiti. Abafilisiti nabo baimine baya ku Yesireli. Davidi na bantu bakwe bafikile ku Sikilagi mu bushiku bwalenga shitatu. Nomba ninshi abena Amaleki nabesa sansa mu matololo ya Negebu elyo na mu Sikilagi. Basansa Sikilagi elyo baoca no musumba. Kabili basenda na bankole abanakashi na bonse abali mu mushi, bonse abaice na bakote. Tabaipeyepo nangu umo, lelo babasendafye ilyo baleya uko balungeme. Ilyo Davidi na bantu bakwe baishile ku Sikilagi basanga umusumba naocewa ku mulilo. Elyo abakashi babo, abana babo abaume elyo na bakashana bonse nababasenda muli bunkole. Kanshi Davidi na bantu bakwe balalooshafye apakalamba mpaka na maka yakuloosha yapwa. Na bakashi bonse babili abakwa Davidi balibasendele muli bunkole, Ainoamu wa ku Yesireli elyo na Abigaili, mukamfwilwa uwali muka Nabali wa ku Kameli. Davidi aumfwile ubulanda nganshi pantu abantu balalanda pakumulasaula amabwe. Cila muntu ali uwakalipwa pa mulandu wa bana babo abaume elyo na bakashana. Lelo Davidi asangile amaka muli Yawe Lesa wakwe. Elyo Davidi aebele Abiyata shimapepo mwana Aimeleki ati, “Shindetelako icakufwala ca pa mulu wa mwingila efodi.” Abiyata nao amuletela. Kabili Davidi aipusha Yawe ati, “Bushe nkonke mukufwaya aba abatapile ifyuma? Bushe ndebasanga?” Yawe amweba ati, “Bakonke uye bafwaya. Icine cine ulebasanga nokuya lubula abantu bonse.” Davidi elyo na bantu imyanda mutanda ali nabo bafikile ku kamana ka Beso, pa ncende apo baishile shapo bamo. Pantu imyanda ibili (200) iya bantu balinakile sana bafilwa no kwabuka umumana. Lelo Davidi na bantu imyanda ine (400) batwalilila ukuya balebafwaya. Awe basanga umwina Egupto umo mwibala bamuleta kuli Davidi. Bamupeelako amenshi yakunwa ne fyakulya. Bamupeelako akacipande ka mukate wa mukunyu uwakamwa, elyo ne mikate ibili iya fisansangu fya myangashi iyauma. Awe alya elyo akwata amaka, pantu talilepo kantu nelyo kamo nangufye kunwa amenshi pa nshiku shitatu, akasuba no bushiku. Elyo Davidi atampa ukumwipusha ati, “Bushe uli muntu wakwa nani? Kabili ni kwi wafuma?” Nao atile, “Ine ndi mwina Egupto, umusha wa mwina Amaleki. Shikulu nao alinsha pantu nali umulwele pa nshiku shitatu ishapita. Twasanshile aba mu matololo ya Negebu wa ku Kereti elyo ne calo ca bena Yuda na Negebu wakwa Kalebu. Elyo twasha twaoca na Sikilagi.” Davidi amwipusha ati, “Bushe kuti wantungulula ku mpuka iyo iyaishile sansa?” Ayasuka ati, “Icikulu ulape kuli ine pa cinso cakwa Lesa ukuti tauli nakunjipaya nangu ukumpeela mu maboko yakwa shikulu elyo lyena nalakutwala uko bali.” Elyo atungulula Davidi uko baile. Ilyo bafikile, basangile basalangenefye mpanga yonse, balelya, balenwa nokusansamuka pa mulandu wa bwingi bwa fitapwa bafumishe mu calo ca Bafilisiti elyo ne calo cakwa Yuda. Davidi abalwishishe ukufuma ulucelo mpaka ukufika na ku cungulo ca bushiku bwakonkelepo. Kanshi tapali nelyo umo pali bena uwafulumwike kanofye abalumendo imyanda ine (400) abaninine pa ngamila no kufulumuka. Davidi apokolwele icintu conse ico abena Amaleki basendele, ukulundapofye na bakashi bakwe bonse babili. Tapali icintu nelyo cimo icabulilepo, icinono nangu icikalamba, umulumendo nangu umukashana, icitapwa nangu icintufye conse pafyo basendele. Davidi abweseshefye fyonse. Davidi apokolwele ifitekwa ne ŋombe shonse isho batangishe ukucema pantanshi ya fitekwa fibiye, elyo balelanda nokuti, “Ifi e fitapwa fyakwa Davidi.” Elyo Davidi afikile pa bantu imyanda ibili (200) abanakile nganshi mukumukonka, abo ashile kunuma ku kamana ka Beso. Nabo bafumine kukumukumanya pamo na bantu ali nabo. Ilyo Davidi na bantu bakwe bapalama, abaposha. Lelo abantu imbifi kabili abawelewele bonse abo bali nabo kabili abakonkele Davidi batila, “Pantu tatwaile pamo nabo, ifwe tatwabakenyeko ifitapwa twile sanga. Lelo umwaume onse kuti asenda umukashi elyo na bana bakwe, no kuya aleya.” Elyo Davidi ayasuka ati, “Awe, mwe bamunyinane mwicita ifyo pali ifi fintu Yawe atupeele. Yawe alitucingilila no kupeela mu maboko yesu abalwani aba abaishile tusansa. Nga kanshi, ni bani bengamusuminisha kufyo mwasosa pali ifi? Pantu icakaniko ca bantu bashele balelinda ifipe efyo ne cakaniko ca baile ku bulwi cili nokuba cimo cinefye. Bonse bali nokwakanafye cimo cine.” Kanshi Davidi acitile ici ukuba ifunde ne cebo ku bena Israeli, ukufumafye pali bulya bwine ubushiku ukufika na pali lelo. Ilyo Davidi afikile mu Sikilagi, atumine ifitapwa fimo ku bakalamba ba bena Yuda, abali abanankwe asosa nokuti, “Ubu e bupe kuli imwe ubo nafumya pa fitapwa fya balwani bakwa Yawe.” Awe afituma na ku bali ku Betele, Ramoti wa mu Negebu, elyo na ku bena Yatiri. Kabili atuma na ku Aroeli, Sifimoti, Eshitemoa, elyo na ku Rakali. Kabili atuma na kuli bonse abaleikala mu misumba ya bena Yerameli na ku bena Keni. Atuma na ku bali mu Homa, Borashani, na ku Ataki, elyo na ku Hebuloni. Kabili atuma na kuli bonse abali mu fifulo fimbi uko Davidi na bantu bakwe baendawike. Nomba ilyo Abafilisiti balwile na bena Israeli, abena Israeli balifulumwike. Elyo na bengi babepaile pa lupili lwa Giliboa. Abafilisiti bakonkele Saulo pamo na bana bakwe abaume pa maka nganshi. Kabili baipaya abana bakwe Yonatani, Abinadabu na Malikishua. Awe ubulwi bwabipisha nganshi pali Saulo. Elyo abamata basuka bamusanga no kumucena bubi bubi. Elyo Saulo aeba kasenda wa fyanso fyakwe ati, “Somona ulupanga lobe umpwishishishe, epali aba bantu abashasembululwa ebo bese banjipaye babikepo no kunseka.” Lelo kasenda wa fyanso aba no mwenso, akaana ukumucita ifyo aebelwe. Kanshi Saulo epakubuula ulupanga lwakwe no kuwilapo. Ilyo kasenda wa fyanso fyakwe amona ukuti Saulo afwa, nao epakuwila pa lupanga lwakwe no kufwila pamo nankwe. Kanshi Saulo, abana bakwe abaume batatu, kasenda wa fyanso fyakwe elyo na bantu bakwe bonse bafwilile pamo muli bulya bwine ubushiku. Ilyo abena Israeli abali ku lubali lumbi ulwe shika na bonse abalungatene na Yordani bamona ukuti ifita fya bena Israeli fyafulumuka, nokuti Saulo na bana bakwe abaume nabafwa, awe nabo basha imisumba yabo no kufulumuka. Elyo na Bafilisiti baishile no kwamba ukulaikala muli iyi imisumba. Ubushiku bwakonkelepo, ilyo Abafilisiti baishile kukutapa ifintu ku bafwile, elyo basanga Saulo na bana bakwe batatu abaume nabafwa pa lupili lwa Giliboa. Baputula umutwe wakwa Saulo no kumufuula ifyanso fyakwe elyo batuma intumi mu calo conse ica Bafilisiti mukubila imbila mu matempele ya tulubi twabo, elyo na ku bantu bonse. Babika ifyanso fyakwe mwitempele lyakwa Ashitoreti, elyo bapampamina icitumbi cakwe ku cibumba ca Beti Shani. Nomba ilyo abantu ba ku Yabeshi Gileadi baumfwile ifyo Abafilisiti bacitile kuli Saulo, abantu babo bonse ababulamba balimine no kwenda ubushiku bonse ukuya ku Beti Shani. Basenda ifitumbi fyonse ifyakwa Saulo elyo ne fya bana bakwe abaume ukufuma ku cibumba ca Beti Shani no kuya ku Yabeshi, eko baya fyocela. Elyo basendele amafupa yabo no kuya yashiika mwisamba lya cimuti ca Tamarisiki ku Yabeshi. Kabili bafungile ukulya pa nshiku cine lubali. Panuma ya mfwa yakwa Saulo, Davidi abwelele ukufuma uko aile lwisha no kucimfya abena Amaleki no kuya ikala mu Sikilagi inshiku shibili. Ubushiku bwalenga shitatu, umuntu umo aisa ukufuma ku nkambi yakwa Saulo, ninshi ne nsalu shakwe nashilepauka no lukungu luli ku mutwe wakwe. Ilyo afika pali Davidi, alambalala panshi mukupeela umucinshi. Elyo Davidi amwipusha ati, “Bushe ni kwisa wafuma?” Nao ayasuka ati, “Ine nafyukafye ukufuma ku nkambi ya bena Israeli.” Davidi amwipusha ati, “Cinshi cicitike? Njeba.” Nao ayasuka ati, “Abashilika abengi nabafulumuka ukufuma ku bulwi, elyo kabili abengi nabo nabafwa, na Saulo no mwana wakwe Yonatani nabo nabafwa.” Elyo Davidi atile ku mulumendo uwamuletele ilyashi, “Bushe iwe wishibe shani ukuti Saulo elyo no mwana wakwe Yonatani nabafwa?” Umulumendo ayasuka ati, “Ine naciba pa mulu wa lupili lwa Giliboa elyo namona Saulo ninshi ifumo nalimulasa elyo aba maceleta na benda pali bakabalwe balepalamina apo ali. Ilyo acipilibuka amona, elyo acinjita. Na ine nacasuka nati, ‘Ndi pano mukwai.’ Elyo anjipusha ati, ‘Bushe niwe ani?’ Na ine nayasuka nati, ‘Ndi mwina Amaleki.’ Epakunjeba ati, ‘Isa pano ndi, wise unjipaye! Ine ndifye mu mfwa, nelyo ncili umumi.’ Kanshi efyo naciya palama pali ena no kumwipaya, pantu nacishiba ukuti filya aciwa, teti abuuke no kuba no mweo. Elyo nabuula icisote icali ku mutwe wakwe, ne kosa ilyali ku kuboko no kufileta kuno kwine kuli shikulu wandi.” Awe Davidi na bantu bakwe bonse abo ali nabo babuula ifyakufwala fyabo no kulepaula. Baloosha no kulila elyo bafunga ukulya mpaka icungulo, pali Saulo na Yonatani umwana wakwe, pa fita fyakwa Yawe elyo na pa ŋanda yakwa Israeli pantu bafwile ku lupanga. Elyo Davidi aipusha umulumendo uwamuletele ilyashi ati, “Bushe ni kwi ufumine?” Nao ayasuka ati, “Ine ndi mwana wa mwinafyalo umwina Amaleki.” Elyo Davidi amwipusha ati, “Bushe mulandu nshi tawacikwatila umwenso wakwimya ukuboko kobe mukonaula umusubwa wakwa Yawe?” Elyo Davidi aita umo pa bantu bakwe nokutila, “Kabiye, umukome!” Kanshi epakumukoma, mpaka afwa. Elyo Davidi amweba ati, “Umulopa obe, ube pa mutwe obe. Pantu akanwa kobe ekakushinine ilyo usosele auti, ‘Ine nine njipeye umusubwa wakwa Yawe.’” Elyo Davidi aimbile ulwimbo lwa cililo pali Saulo no mwana wakwe Yonatani. Kabili akonkomeshe abena Yuda ukuti bafwile ukusambilisha ulu lwimbo lwakufwa ku buta, ngefyo calembwa mu citabo cakwa Yasha ukuti, “Ubucindami bobe we Israeli bwaipailwa pa mpili shobe. Iye impalume ifyo shafwa! Tecakwesha ukucilandapo mu Gati, nangu ukubilisha mu misebo ya mu Ashikeloni, pantu abana banakashi ba Bafilisiti kuti basamwa, elyo na bana abanakashi ba bashasembululwa kuti basansamuka. “Imwe mwe mpili sha Giliboa, shi umume nangu imfula fikatala afiloka pali imwe, nangufye ni mu mabala umufuma umutuulo wa cabunga. Pantu kulya eko inkwela ya mpalume yakoweshiwe, inkwela yakwa Saulo tayakalesubwa amafuta nakabili. Ukufuma ku mulopa wa abo baipeye, na ku mafuta ya mpalume, ubuta bwakwa Yonatani tabwabwelele, nangu ulupanga lwakwa Saulo ukubwelako ibusha. “Saulo na Yonatani abatemwikwa kabili abantu abasuma, mu bumi bwabo elyo na pa kufwa kwabo tabapatukene. Bali abayanguka pakwima ukucila kapumpe, no kukwata amaka ukucila inkalamo. “Imwe mwe bana banakashi bakwa Israeli loosheni Saulo, uwamufwikile insalu ishakashika cee ne shatelela bwino, uwabikile ifyabengeshima fya golide pa mingila yenu. “Yangu ifyo impalume shafwila mu bulwi ee! Yonatani alala uwafwa pa mulu wa mpili shenu. Ndi no bulanda pa mulandu wa iwe Yonatani we munyinane. Wali umusuma nganshi kuli ine. Icitemwiko cobe kuli ine cali icawamisha, ukucila na pa citemwiko ca banakashi. “Yangu ifyo impalume shafwa ee! Ne fyanso fyabulwi nafiloba.” Nomba panuma ya ifi Davidi aipwishe Yawe ati, “Bushe kuti nayako ku musumba umo uwaba mu Yuda?” Yawe nao atile, “Kabiye.” Elyo Davidi ati, “Bushe ni kwi ndi nokuya?” Nao Yawe atile, “Kabiye ku Hebuloni.” Kanshi Davidi epakusenda abakashi bakwe bonse babili, Ainoamu umwina Yesireli elyo na Abigaili, mukamfwilwa wakwa Nabali umwina Kameli. Elyo Davidi na bantu ali nabo, cila umo no lupwa lwakwe, baima no kuya ikala mu misumba ya ku Hebuloni. Elyo abantu bakwa Yuda baya ku Hebuloni, no kuya suba Davidi ukuba imfumu ya ba mu ŋanda yakwa Yuda. Nomba panuma ya nshita ilyo Davidi bamweba ukuti abashiikile Saulo bantu ba ku Yabeshi Gileadi, atumine inkombe ku bantu ba ku Yabeshi Gileadi no kubeba ati, “Yawe amupaale pa luse mwalangile kuli Saulo imfumu yenu pakumushiika. Nacibe ukuti Yawe amulange icitemwiko icishipwa na bucishinka bwakwe, na ine wine ndi nokucita cimo cine kuli imwe pa mulandu wafyo mwacitile. Kanshi nomba beni abakosa kabili abashipa apo Saulo imfumu yenu alifwa. Kabili iŋanda yakwa Yuda nainsuba ukuba imfumu pali bena.” Lelo Abune mwana Neri, umukalamba wa fita fyakwa Saulo ena asendele Ishi Bosheti mwana Saulo no kumutwala ku Manaimu. Aya cita Ishi Bosheti ukuba imfumu pa bena Gileadi, Ashuri na Yesireli kabili na pa bena Efulemu, Benjamini elyo na bonse abena Israeli. Ishi Bosheti mwana Saulo ali ne myaka amakumi yane (40) ilyo aishile ba imfumu ya bena Israeli kabili ateekelepofye imyaka ibili. Nomba aba mu ŋanda yakwa Yuda bena bakonkele Davidi. Inshita iyo Davidi aikele pa bufumu mu Hebuloni pa ba ŋanda yakwa Yuda yakumene imyaka cine lubali na citika. Nomba Abune mwana Neri na babomfi bakwa Ishi Bosheti mwana Saulo bafuma ku Manaimu no kuya ku Gibeoni. Elyo Yoabu mwana Seruiya na babomfi bakwa Davidi nabo bafuma no kuya bakumanya pa cishiba ca Gibeoni. Akabungwe kamo kaikala bushilya bumo ubwa cishiba, elyo akabungwe kambi nako lubali lubiye. Elyo Abune atile kuli Yoabu, “Shi natubuulepo abalumendo bamo tuleke balwe pa ntanshi yesu.” Yoabu nao asumina ati, “Cisuma, nabacite ifyo fine.” Kanshi abalumendo epakwima no kubapenda. Abakwa Benjamini na Ishi Bosheti bali ikumi limo na babili (12), elyo na babomfi bakwa Davidi bali nabo bene ikumi limo na babili (12). Cila umo aikata umulwani wakwe mu mutwe no kulasa ulupanga mu lubafu lwa mubiye no kuwa panshi bonse bafwa. Kanshi eco palya pa cifulo ca mu Gibeoni petilwa Helikati Hasulimu. Ubulwi pa bushiku bulya bwali ubwabipisha. Abune na bantu bakwe abena Israeli babacimfya ku bantu bakwa Davidi. Nomba abana batatu abakwa Seruiya eko bali Yoabu, Abishai na Asaeli. Nomba uyu Asaeli amolu yali ayayanguka nge nama ya mu mpanga. Asaeli epakukunkunika Abune, amutamfishe ukwabula ukwalukila nangufye ni ku kulyo nangu ku kuso. Elyo Abune alolesha kunuma nokutila kuli ena, “Bushe niwe Asaeli?” Nao ayasuka ati, “Nine wine.” Elyo Abune amweba ati, “Pilibukila ku kulyo nangu ku kuso kobe, eko wikateko umulumendo umo no kumupoka ifyanso fyakwe.” Lelo Asaeli akaana ukuleka ukumubutusha. Kabili Abune asoka Asaeli ati, “Leka ukumbutusha! Mulandu nshi ningakwipaila? Bushe kuti namoneka shani ku menso yakwa munonko Yoabu?” Nalyo line Asaeli akaanininafye ukuleka ukumukonka. Kanshi Abune epakulasa coco we fumo lyakwe cimfutyanuma mwifumo lyakwa Asaeli, lyafumina napanuma. Awe awa na panshi no kufwa. Kanshi umuntu onse uwafika apawilile Asaeli, talepitilila aleiminina. Lelo Yoabu na Abishai bena bakonkanyapofye ukukunkunika Abune. Kabili akasuba ilyo kalaba mukuwa, bafika ku lupili lwa Ama kuntanshi ya Gia mu nshila ya ku matololo ya Gibeoni. Elyo abantu bakwa Benjamini balongana kunuma yakwa Abune bapanga akabungwe no kuya iminina abene pa mulu wa lupili. Abune abilikisha kuli Yoabu ati, “Bushe cine cine ulupanga lwakulakomaulafye lyonse? Bushe tawishibe ukuti ici cintu cikaba icabipa pakulekelesha? Bushe cikafika ku nshita nshi ilyo ukeba abantu bobe ukuleka ukukunkunika bamunyinabo?” Yoabu ayasuka ati, “Mu cishinka cakwa Lesa wamweo, aubula ukulanda, abantu nga bacitwalililafye ukukunkunika bamunyinabo ukufika na ku lucelo.” Elyo Yoabu alisha ipenga, na bonse abantu baiminina shika. Baleka ukukunkunika abena Israeli, no bulwi bwine bwapwa. Abune na bantu bakwe baenda bushiku bonse nokulalanya Araba, baya abuka no mumana wa Yordani, ukupula mu Bitironi yonse elyo baya ku Manaimu. Elyo Yoabu abwelulwike kukukunkunika Abune, no kulonganika abantu bakwe bonse. Panuma yakulonganika abantu, elyo asanga ukuti abantu ikumi limo na pabula (19) tabalipo ukwabula ukupendelako Asaeli. Lelo abantu bakwa Davidi ninshi nabepayapo imyanda itatu elyo na makumi mutanda (360) abena Benjamini abali na Abune. Basenda icitumbi cakwa Asaeli no kuya mushiika mu nshinshi yakwa wishi ku Betelemu. Elyo Yoabu na bantu bakwe baenda nabatantama bushiku bonse nokuya fika ku Hebuloni ilyo bwaca. Ubulwi bwalitantalile pakati ka ŋanda yakwa Saulo ne yakwa Davidi. Davidi wena alekoselakofye nganshi, ilyo iŋanda yakwa Saulo yena yaile ilepwafye amaka. Davidi atendeke ukukwata abana abaume ilyo ali ku Hebuloni, ne beli lyali ni Amunoni, nyina ali ni Ainoamu umwina Yesireli. Uwali uwacibili ni Kileabu nyina ali ni Abigaili mukamfwilwa wakwa Nabali umwina Kameli. Uwabutatu ni Abusalomu, nyina ali ni Maka umwana mwanakashi wakwa Talimai imfumu ya ku Geshuri. Umwana uwakulenga bune ni Adoniya nyina ali ni Hagiti. Uwalenga busano, ni Shefatiya, nyina ali ni Abitali. Elyo uwalenga mutanda ni Itilemu, nyina ali ni Egila muka Davidi. Aba e bana bafyalilwe mu Hebuloni abakwa Davidi. Mu nshita ya bulwi pakati ka ŋanda yakwa Saulo ne ŋanda yakwa Davidi, Abune akonkenyepo ukuba uwamaka mu ŋanda yakwa Saulo. Nomba Saulo ali no mukashi uo ashaupile mu bwinga, ishina lyakwe ni Risipa umwana umwanakashi wakwa Aia. Elyo Ishi Bosheti aeba Abune ati, “Bushe cinshi ico wasendamina no mukashi wakwa tata ulya ashaupile mu bwinga?” Awe Abune afulwa nganshi pafyo Ishi Bosheti amwebele, elyo amwasuka ati, “Bushe ine ndi mutwe wa mbwa wa ku lubali lwakwa Yuda? Ukufika pa bushiku bwa lelo, ine naliba uwanakila iŋanda yakwa wiso Saulo, ulupwa lwakwe elyo na ku banankwe. Nshakulubwila na mu minwe yakwa Davidi. Lelo iwe wampela umulandu pali uyu umwanakashi! Shi Lesa nacitepo cimo pali Abune, nangu cibefye icibi, nga cakuti nshicitile Davidi ifyo Yawe alapile ukumucitila. Alapile ukusesha ubufumu ukufuma ku ŋanda yakwa Saulo, no kushimpa icipuna cabufumu icakwa Davidi pali Israeli na Yuda, ukufumafye ku Dani ukufika na kuli Beresheba.” Ishi Bosheti afilwa ukuti alandeko amashiwi na yambi kuli Abune, pantu alemutiina. Elyo Abune atuma inkombe kuli Davidi ati, “Bushe umwine calo nani? Cita icipangano na ine, elyo nkakwafwa ukuleta Israeli yonse kuli iwe.” Nao Davidi atila, “Cisuma, ndi nokucita icipangano na iwe. Lelo kuli icintu cimo ndefwaya kuli iwe. Tecakwesha ukwisa ku cinso candi, lelo icantanshi kano ukalete Mikali umwana umwanakashi wakwa Saulo ilyo ukesa mukumona.” Elyo Davidi atuma inkombe kuli Ishi Bosheti, mwana Saulo ati, “Mpeeleni umukashi wandi Mikali, uo nakobekele ne mwine pa mutengo wa mwanda umo (100) uwankanda sha pa mpela ya mibili ya Bafilisiti.” Kanshi Ishi Bosheti epakutuma abakuya mupokolola ukufuma ku mulume wakwe Paliteli mwana Laishi. Lelo umulume wakwe akonkele panuma alelila nshila yonse mpaka ku Bahurimu. Elyo Abune atila kuli ena, “Bwelelamo ku mushi!” Kanshi nao epakubwelelamo. Elyo Abune aebele abakalamba ba mu Israeli nokutila, “Mu nshita yonse iyapita mwalefwaya ukubuula Davidi ukuba imfumu yenu. Eico nomba citeni ici cintu! Pantu Yawe ewalaile Davidi ukutila, ‘Ni muli Davidi umubomfi wandi ndi nokulubwila abantu bandi abena Israeli ukufuma mu maboko ya Bafilisiti, elyo na mu maboko ya bonse abalwani babo.’” Abune umwine aebako na bena Benjamini kabili aya na ku Hebuloni kukwebako Davidi fyonse ifyo abena Israeli ne ŋanda yonse iyakwa Benjamini balefwaya ukucita. Elyo Abune uwakwete abantu amakumi yabili (20) afikile kuli Davidi ku Hebuloni, Davidi amupekanishisha umutebeto pamo na bantu bakwe. Elyo Abune atila kuli Davidi, “Shileka nje bwangu no kulonganika abena Israeli bonse kuli shikulu imfumu yandi, pakuti bengacita icipangano na iwe kabili pakuti nomba niwe ukabe niwe mfumu pali bonse abo umutima obe utemenwe.” Kanshi Davidi epakulekako Abune ukuti aleya, nao aile umutende. Tapapitile nshita, abantu bakwa Davidi abaile na Yoabu babwela ukufuma kukutapa ifyuma, kabili baishile ne fitapwa ifingi. Lelo Abune wena ninshi tali na Davidi mu Hebuloni pantu ninshi alimulekeleko, no kuya aile umutende. Ilyo Yoabu ne fita fyonse ali nafyo bafika, bamweba ati Abune mwana Neri acisa ku mfumu elyo imfumu nayo yamulekako ukuya kabili aciyafye umutende. Kanshi Yoabu epakuya ku mfumu nokutila, “Bushe cinshi ucitile? Mona, Abune acisa kuli iwe, ngeco wacimulekelako pakuti aye cinshi? Walimwishiba Abune mwana Neri, ukuti acisa mukukubepa no kumona imyendele yobe, kabili nokufwailisha muli fyonse ulebomba.” Ilyo Yoabu afumine kuli Davidi, atumine inkombe panuma yakwa Abune mukuya mubwesha ukufuma ku cishima ca Sira. Lelo Davidi taishibepo nangu cimo. Nomba ilyo Abune abwelele ku Hebuloni, Yoabu amusenda pambali ya mpongolo, kwati alefwaya ukulanda nankwe mu nkaama. Kanshi kulya kwine Yoabu epakumulasa mwifumo, no kufwa afwa pakulandula umulopa wakwa munyina Asaeli. Panuma ilyo Davidi aumfwile pali ici, asosa ati, “Ine pamo no bufumu bwandi tuli bakaele umuyayaya pa cinso cakwa Yawe pa mulandu wa mulopa wakwa Abune mwana Neri. Shi umulopa wakwe wingapongolokela pa mutwe wakwa Yoabu na pali bonse aba mu ŋanda yakwa wishi! Shi mu ŋanda yakwa Yoabu mwikalabula muntu ushikwete ifilonda ififumwa mafina nangu ifibashi, uwendela ku nkonto, abakukomwa ku lupanga nangu uwabula ifilyo.” Yoabu na munyina Abishai baipeye Abune pa mulandu wakuti nao aipeye Asaeli munyinabo mu bulwi bwa ku Gibeoni. Elyo Davidi aebele Yoabu na bantu bonse abo ali nabo ati, “Lepauleni ifyakufwala fyenu no kufwala insalu shabulanda no kuloosha pa mfwa yakwa Abune.” Imfumu Davidi nayo ninshi ilekonka panuma ya citumbi. Abune bamushiikile mu Hebuloni, ne mfumu yalilile umusowa uukalamba pa nshinshi yakwa Abune, pamo pene na bantu bonse nabo balilile nganshi. Imfumu epakwimba ulwimbo lwa malilo pali Abune ulwakuti, “Cinshi Abune afwila ngo muntu umuwelewele? Amaboko yobe tayakakilwe, nangu amakasa yobe ukuba mu minyololo. Wawile nga filya umuntu awa pa cinso ca bantu ababifi.” Elyo na bantu bonse babwekeshapo ukumuloosha. Elyo abantu bonse baishile nokupapata Davidi pakuti alye icakulya ilyo akasuba kaciliko. Nomba Davidi nao epakulapa ati, “Shi Lesa nancitepo cimo, cibe nangufye icintu icabipisha nga cakuti nalya umukate nangu icintufye conse ilyo akasuba takalawa!” Awe abantu bonse baishiba no kutemwa icine cine ngefyo conse ico imfumu yacitile calibasekeshe. Kanshi pali bulya bushiku abantu bonse, pamo na bena Israeli bonse baishibe ukuti imfumu yena tayakwetemo ulubali mukwipaya Abune mwana Neri. Elyo imfumu yaebele abantu baiko ati, “Bushe tamwishibe ukuti umwana wa mfumu kabili umukalamba wa bena Israeli eufwile ilelo? Ilelo nshikwete amaka, nangu ndi imfumu iyasubwa, pantu aba bantu, abana baume bakwa Seruiya, bantu bakosa nganshi ukuncila. Shi Yawe engabwesesha ububi ku uucita ububi ukulingana ne micitile yakwe iyabubifi!” Ilyo Ishi Bosheti mwana Saulo aumfwile ukuti Abune nafwa mu Hebuloni, anenuka, na bena Israeli bonse pamo basakamikwa. Nomba uyu umwana wakwa Saulo umwaume ali na bantu babili abali intungulushi sha mpuka ishalesansa. Umo ni Baanaya umbi nao ni Rekabu. Bonse aba, bali bamwana Rimoni umwina Beroti ukufuma mu luko lwakwa Benjamini, pantu Beroti nao apendelwa ku ciputulwa cakwa Benjamini. Pantu abantu ba mu Beroti bafulumukile ku Gitaimu no kuya ikala kulya kwine nga beni ukufika na mu bushiku bwa lelo. Nomba Yonatani mwana Saulo ali no mwana umwaume uwalemene amolu yonse. Ali ne myaka isano ilyo ilyashi lyakufwa kwakwa Saulo na Yonatani lyaishile ukufuma ku Yesireli. Umuleshi wakwe amusendele no kufulumuka, nomba lintu ali mukufulumuka, umwana apona elyo aba icilema. Ishina lyakwe ali ni Mefibosheti. Nomba Rekabu na Baanaya bamwana Rimoni umwina Beroti, baimine no kuya ku ŋanda yakwa Ishi Bosheti, baya fika kulya ilyo akasuba kaba pakati ka mutwe, ninshi nalala aletuusha mu nshita ya kasuba. Baile mukati nankati ka ŋanda kwati nalimo balefwaya ukubula iŋanu shimo, elyo bamulasa mu lufumo afwa. Elyo Rekabu na ndume nankwe Baanaya baongoloka baya no kuya. Nomba ilyo baingile mu ŋanda, basangile nalala pa musengele mu muputule wakwe, epakumulasa bamwipaya, bamuputulako no mutwe. Basenda umutwe baenda bushiku bonse mu nshila ya bena Araba. Awe bafisha umutwe wakwa Ishi Bosheti kuli Davidi ku Hebuloni nokutila ku mfumu, “Moneni umutwe wa mulwani wenu Ishi Bosheti mwana Saulo, uwafwaile ubumi bwenu. Muli buno bushiku Yawe nalandwilako imfumu kateeka wandi kuli Saulo elyo na bana bakwe.” Elyo Davidi epakwasuka Rekabu na ndume nankwe Baanaya bamwana Rimoni umwina Beroti ati, “Awe Mu cishinkafye cakwa Yawe wamweo uwampuswishe mu mafya ayengi, ilyo umuntu umo anjebele ukuti, ‘Saulo nafwa,’ ninshi wena aletontonkanya ukuti aletele imbila isuma, nalimwikete nokumwipaila mu Sikilagi. Ici cali e cilambu namupeele pa mbila yakwe! Pali bufi ilyo ababifi ba bantu nga imwe baipaya umuntu uwakaele mu ŋanda yakwe kabili pa musengele wakwe, bushe nomba tekuti nombe umulopa wakwe ukufuma mu maboko yenu elyo no kumonaula ukufuma pano isonde?” Elyo Davidi apeela icipope ku bantu bakwe, nabo babepaya. Babaputaula amaboko yabo na molu elyo batanika imibili yabo pa cishiba ca mu Hebuloni. Lelo umutwe wakwa Ishi Bosheti wena baya ushiika mu nshinshi yakwa Abune ku Hebuloni. Elyo inko shonse isha bena Israeli shaishile kuli Davidi ku Hebuloni no kumweba ati, “Ifwe tuli munofu obe kabili umulopa obe. Mu nshita shapita, ilyo Saulo ali imfumu pali ifwe, iwe niwe waletungulula Israeli mu bulwi bwabo. Kabili Yawe atile kuli iwe, ‘Iwe uli nokucema abantu bandi abena Israeli, kabili ukaba kateeka wabo.’” Elyo abakalamba ba bena Israeli bonse baishile kuli Davidi ku Hebuloni, imfumu nayo epakucita icipangano nabo ku Hebuloni pa cinso cakwa Yawe. Elyo basuba Davidi amafuta yakuba imfumu ya bena Israeli. Davidi ali ne myaka amakumi yatatu (30) ilyo aishile pa bufumu, no kuteeka ateekelepo imyaka amakumi yane (40). Mu Hebuloni ateekele icalo ca Yuda imyaka cine lubali na citika. Elyo mu Yerusalemu ateekele Israeli pamo na Yuda pa myaka amakumi yatatu na itatu (33). Elyo imfumu Davidi na bantu baiko baile ku Yerusalemu kukulwisha abena Yebusi, abaleikala muli ici calo. Abena Yebusi baebele Davidi ati, “Iwe muno tawaingilemo. Pantufye impofu nangu abalemana amolu ebalekutamfya.” Bena baletontonkanya ukuti, “Davidi tekuti engilemo.” Lelo Davidi apokolwele ilinga lya Sioni, nomba uwitwa umusumba wakwa Davidi. Pali bulya bushiku, Davidi atile, “Uyo onse uuli nokucimfya abena Yebusi, afwile ukubomfya umufolo umupita amenshi pakufika kuli abo abalemana ne mpofu ababa abalwani bakwa Davidi.” E mulandu wine basosela abati, “Impofu na balemana tabali na kwingila kwisano lya mfumu.” Awe Davidi epakuya ikala mukati ke linga nokulaita umusumba ukuti wakwa Davidi. Akuulamo umusumba ukushinguluka, ukufuma ku fibumbili ifyakwikasha ilinga ukufika na mukati. Kabili amaka yakwa Davidi yaleya yalecililakofye, pantu Yawe Lesa umwine wa fita aleba nankwe. Nomba Hiramu imfumu ya ku Turi yatumine inkombe kuli Davidi, nabasenda imilando ya fimuti ifyalepesha ifya keda, bakabasa wa mbao elyo na bakasona wa mabwe mukukuulila Davidi isano. Elyo nao Davidi aishiba nokuti Yawe namusuminisha ukuba imfumu pa bena Israeli kabili nasansabalika ubufumu bwakwe pa mulandu wa bantu bakwe abena Israeli. Panuma, ilyo afumine mu Hebuloni no kwisa ku Yerusalemu, Davidi aupilepo na bambi bakashi basano, kabili alundapo na bakashi abo ashaupile mu bwinga. Kabili afyalilapo abana abaume na banakashi na bambi. Aya e mashina ya bana abo afyele kulya: Shamua, Shobabu, Natani, Solomoni, Ibihali, Elishua, Nefegi, Yafiya, Elishama, Eliada elyo na Elifeleti. Ilyo Abafilisiti baumfwile ukuti nabasuba Davidi ukuba imfumu ya bena Israeli, baima na maka nganshi ukuya balemufwaya. Lelo Davidi ilyo aumfwa ukuti balemufwaya, aya ingila kwilinga. Nomba Abafilisiti baisa no kusalanganina mwishika lya Refaimu. Elyo Davidi epakwipusha Yawe ati, “Bushe kuti naya no kulwisha Abafilisiti? Bushe ulebapeela mu maboko yandi?” Elyo Yawe amwasuka ati, “Kabiyefye pantu icine cine ndepeela Abafilisiti mu maboko yobe.” Kanshi Davidi epakuya ku Baali Perasimu no kuya bacimfya kulya kwine. Asosa nokuti, “Ngefyo amenshi yapongoloka, Yawe napongolokela pa balwani bandi pa cinso candi.” Kanshi eco betila icifulo cilya ukuti Baali Perasimu. Awe Abafilisiti basha no tulubi twabo kulya kwine, elyo Davidi na bantu bakwe batusenda. Kabili Abafilisiti babwekeshapo ukwisa tantama mwishika lya Refaimu. Kanshi Davidi epakwipusha Yawe, nao ayasuka ati, “Wibalungama pakunina pamulu, lelo ushinguluke ku numa yabo no kubasanshila ku ntanshi ya fimuti fya basamu. Eico bwangu bwangu nga waumfwa inshindo pa mulu wa fimuti fya basamu, wangufyanye pantu ninshi ni Yawe ewile pantanshi yobe kukulwisha ifita fya Bafilisiti.” Davidi nao epakucita ifyo Yawe amukonkomeshe. Davidi aipeye Abafilisiti inshila yonse ukufuma ku Gibeoni ukufikafye na ku Gesa. Kabili Davidi alonganike pamo ifita ifyasalilwe ukufuma mu bena Israeli amakana amakumi yatatu (30,000). Elyo Davidi na bantu bonse abasalilwe baima ukufuma ku Baala wa mu calo cakwa Yuda kukuya buula ukufuma kulya Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa, iyo beta peshina lyakwa Yawe umwine wa fita, uwaikala apasansama pakati ka bakerubi ababa pa mulu wa Mbokoshi ya Cipangano. Babika Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa peceleta ilipya pakupekanya ukuifumya mu ŋanda yakwa Abinadabu iyali pa mulu wa lupili. Usa na Ahio abana baume bakwa Abinadabu ebaletungulula ili celeta. Bafumisha iceleta panse ukufuma mu ŋanda yakwa Abinadabu iyali pa mulu wa lupili ninshi Imbokoshi yakwa Lesa ili pamulu. Elyo Ahio ewaletangila ku ntanshi ye celeta. Davidi ne ŋanda yonse iya bena Israeli ninshi bena balesefya na maka yabo yonse pa cinso cakwa Yawe, baleimba inyimbo, balelisha amaseese, insango, insombo, ifisekese elyo ne miwaya. Ilyo bafikile ku lubansa batwilapo iŋanu ulwakwa Nakoni, Usa atambalika ukuboko no kwikatilila Imbokoshi ya Cipangano cakwa Lesa, pantu iŋombe shapene ukuwa. Awe Yawe afulilwa nganshi Usa, pa mulandu wa milimo acitile iyakutambika ukuboko aikata ku Mbokoshi yakwa Lesa. Kanshi Lesa nao epakumwipaya palya pene pa mbali ya Mbokoshi. Elyo Davidi nao afulwa pa mulandu wa cipyu cakwa Yawe pali Usa. Kanshi ukufika na mu bushiku bwa lelo cilya cifulo eco citilwa Peresi Usa. Davidi muli bulya bushiku atiinine Yawe nokutila, “Bushe kuti Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe yaisa shani kuli ine?” Davidi tasuminisha ukuti Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe ifike kuli ena mu musumba wakwa Davidi. Lelo aitwalafye ku ŋanda yakwa Obedi Edomu umwina Gati. Imbokoshi yakwa Yawe yashele mu ŋanda yakwa Obedi Edomu umwina Gati pa myeshi itatu. Awe Yawe nao epakumupaala pamo na ba ŋanda yakwe bonse. Nomba imfumu Davidi yaumfwile ukuti, “Yawe napaala aba mu ŋanda yakwa Obedi Edomu na fyonse ifyo akwata pa mulandu wa Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa.” Kanshi Davidi epakuya senda Imbokoshi yakwa Lesa ukufuma ku ŋanda yakwa Obedi Edomu, atwala mu musumba wakwa Davidi no kusekelela. Kanshi epakutila ati lyonse ilyo abakusenda Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe nga batampula intampulo mutanda, Davidi aipaya cilume wa ŋombe elyo ne ciponti ca ŋombe icaina ifye lambo lyakwa Yawe. Davidi ninshi afwele icakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi, alecinda pa cinso cakwa Yawe na maka yakwe yonse. Kanshi Davidi na ba ŋanda yakwa Israeli yonse, pakuleta Imbokoshi yakwa Yawe, balepunda no kulisha amapenga. Nomba ilyo baleingisha Imbokoshi yakwa Yawe mu musumba wakwa Davidi, Mikali umwana mwanakashi wakwa Saulo ninshi alelengela pa nsolokoto. Nomba ilyo amona imfumu Davidi ilecilauka no kucinda pa cinso cakwa Yawe, awe amususha mu mutima wakwe. Ifi efyo baletele Imbokoshi yakwa Yawe no kuibika mu cifulo mukati ke tenti lintu Davidi aimike umwakwisa ifikilisha. Elyo Davidi acitile amalambo ya cakoca ne mituulo yakwampana pa cinso cakwa Yawe. Elyo panuma yakupwisha ukutuula amalambo ya cakoca ne mituulo yakwampana, Davidi apaala abantu mwishina lyakwa Yawe umwine wa fita. Elyo apeela umukate umo umo, icimamantwa ca tuncindu cimo cimo elyo ne cimamantwa ca myangashi cimo cimo kuli cila muntu mwibumba lyonse ilya bena Israeli, bonse abaume na banakashi. Elyo abantu bonse epakubwelelamo cila umo kumwabo. Nomba ilyo Davidi abwelele kukupaala aba mu ŋanda yakwe, Mikali umwana umwanakashi wakwa Saulo aisa fuma kukumukumanya nokutila, “Yangu ifyo imfumu ya bena Israeli yaicindamika ilelo, yaifuula iyine pa cinso ca basha banakashi aba babomfi bakwe kwatifye ni umo uwa mu bawelewele engacita!” Davidi atile kuli Mikali, “Ni pa cinso cakwa Yawe uwansala, ambika na pa cifulo apali wiso, elyo na pali bonse aba mu ŋanda yakwe no kumpeela ubufumu pa bantu bakwa Yawe abena Israeli epo nacilacindila. Ndi nokubafye uwaicefya nganshi ukucila pali fino ndi. Kabili ndi nokuba uwasuulwa nganshi mu menso yandi ne mwine. Lelo kuli aba banakashi abasha ulandilepo, ine ndi nokucindikwa kuli bena.” Mikali nao umwana umwanakashi wakwa Saulo takwetepo abana ukufika na pa bushiku bwa mfwa yakwe. Panuma ya ifi, imfumu yaikele bwino mwisano lyaiko kabili Yawe amulengele ukutuusha ku balwani bakwe bonse aba mushingulwike. Elyo Davidi atile kuli Natani kasesema, “Nomba mona, ine njikele mwisano lya fimuti fya keda, ilyo Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa yena ilifye mukati ke tenti.” Elyo Natani atile ku mfumu, “Conse ico uli naco mu mano kacitafye, pantu Yawe ali na iwe.” Lelo bulya bwine bushiku, ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli Natani, nokumweba ati, “Kabiye kebe umubomfi wandi Davidi, utile, ‘Ifi efyasosa Yawe ati, bushe niwe uli nokunkuulila iŋanda iyakwikalamo? Ine nshatala njikala mu ŋanda ukutula pa bushiku nafumishe abena Israeli mu Egupto ukushinta pa bushiku bwa lelo. Ine naikalilafye ukwendauka, ukufuma pali ici cifulo no kuya pa cifulo cimbi mwitenti nge cakwikalamo. Monse umo nyendauka pamo na bena Israeli bonse, bushe nalitala nsosa kuli kateeka nangu umo uo nakonkomesha ukucema abantu bandi abena Israeli ukuti, bushe ico mushankuulila iŋanda ya fimuti fya keda cinshi?’” “Eico nomba, eba umubomfi wandi Davidi utile, ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, ‘Nakusendele ukufuma mu mpanga ya mulemfwe, na mukukonka umukuni wa mpaanga kukwisa ba kateeka pa bantu bandi abena Israeli. Lyonse mbafye na iwe konse uko wapitila, kabili nalipwisha abalwani bonse pa cinso cobe. Nomba ndi nokulenga ishina lyobe ukuba ilyalulumbi, kwati mashina ya bantu abacindami aba mwisonde. Kabili nkapekanya incende iya bantu bandi abena Israeli, iyakuti emo nkababike pakuti bakaikwatile icifulo cabo umo bashakalebasunkanya. Abantu imbifi tabakatale ababacusha nakabili, ngefyo balecita kukutendeka. Cili nokuba ukufumafye pa nshita nasontele abapingushi pakati ka bantu bandi abena Israeli. Kabili ndi nokulenga ukakwate ukutuusha ukufuma ku balwani bobe bonse. Kabili Yawe nasosa kuli iwe ati, Yawe umwine ali nokukukuulila iŋanda. Ilyo inshiku shobe shikapwa kabili waya lala ukwalala ne fikolwe fyobe, ine ndi nokubuula umwana obe ukuba impyani yobe. Na ine nkakosha ubufumu bwakwe. Uyu wine euli nokukuula iŋanda iye shina lyandi, kabili ndi nokukosha icipuna ca bufumu bwakwe pe na pe. Ine nkaba wishi, elyo na ena akaba umwana wandi. Ilyo lyonse acita icilubo, ine ndi nokumukanda ne nkonto ya bantu bandi, mukumupuma ne mpumo shipuma abantu. Lelo icitemwiko candi cena tacakatale acifuma pali ena, pamo ngefyo nacifumishe pali Saulo, uo nafumishe pa cinso cobe. Iŋanda yobe elyo no bufumu fili nokubelelela pe na pe pa cinso candi. Icipuna cabufumu cobe cili nokukoshiwa pe na pe.’” Awe Natani epakuya sosa amashiwi aya yonse kuli Davidi no kumulondolwela ubusokololo bonse. Elyo imfumu Davidi yaingile mukati no kwikala ku cinso cakwa Yawe, yasosa aiti, “Bushe ine nine ani, we Mfumu Yawe, kabili ulupwa lwandi luli cintu nshi pakuti undete apalepa fino? Kabili kwati ifi fyacepa mu kumona kobe we Mfumu Yawe, walanda na pa mulandu wa mikalile ya kuntanshi iya ŋanda ya mubomfi obe. Bushe iyi e mibeele ubombelamo ku muntu uuli onse, we Mfumu Yawe? “Bushe finshi fimbi ificilile apa Davidi engasosa kuli iwe? Pantu umubomfi obe walimwishiba, we Mfumu Yawe. Pa mulandu we shiwi lyobe elyo ukulingana no bufwayo bobe, naucita icintu ici icikankala no kulenga cishibikwe na ku mubomfi obe. “Kwena uli mukulu we Mfumu Yawe! Takuli umbi uwalingana na iwe. Kabili takuli Lesa umbi lelo kanofye iwe, pamo ngefyo twayumfwila fwe bene na matwi yesu. Kabili ni bani ababa nga bantu bobe abena Israeli pano isonde? Bushe kwaliba umushobo na umbi uo Lesa wabo aile lubula nga bantu abakwe umwine, no kucindamika ishina lyakwe? Bushe kwaliba bambi abo Lesa wabo alecitila ifipeshamano ifikulu elyo ne fyakutiinya mukutamfya imishobo pamo ne milungu yabo ku cinso ca bantu bobe, abo walubula ukufuma ku Egupto? Pantu naushimpa abantu bobe abena Israeli nga bantu bobefye pe na pe. Kabili niwe Yawe waisa ba Lesa wabo. “Nomba kabili, we Yawe Lesa, ubake pe na pe icilayo ico walaya palwa mubomfi obe pamo ne ŋanda yakwe. Ucite ukulingana no kulaya kobe, pakuti ishina lyobe licindamishe pe na pe. Elyo abantu bakatila, ‘Yawe umwine wa fita ni Lesa wa bena Israeli!’ Kabili iŋanda ya mubomfi obe Davidi ili nokubelelela pa cinso cobe. “We Yawe umwine wa fita, Lesa wa bena Israeli, wasokolola ifi ku mubomfi obe mukutila, ‘Ine nkakukuulila iŋanda.’ Kanshi umubomfi obe nao nasanga ukushipa pakupepa kuli iwe ili ipepo. We Mfumu Yawe, iwe uli Lesa! Amashiwi yobe yacishinka. Kabili naulaya umubomfi obe ifintu ifisuma. Nomba ube uwasekela mukupaala iŋanda ya mubomfi obe, pakuti itwalilile pe na pe pa cinso cobe. Pantu niwe we Mfumu Yawe ulandile, elyo ne paalo lyobe pa ŋanda ya mubomfi obe ili nokuba iyapaalwa pe na pe.” Nomba panuma ya ifi fyonse, Davidi aishile cimfya Abafilisiti no kubanasha. Elyo apokolola na Metegi Ama ukufuma mu maboko ya Bafilisiti. Kabili Davidi acimfya na bena Moabu. Abalalika panshi mu milongo, elyo alabapima na ku mwando. Abali mu mitande ibili abapingula ukwipaiwa. Elyo abo bonse abali mu mutande wacitatu basuminishiwa ukuba abomi. Kanshi abena Moabu epakusanguka ababomfi bakwa Davidi no kwamba ukulaleta umutuulo. Kabili Davidi alwishishe no kucimfya Hadadesa mwana Reobu imfumu ya ku Soba, ilyo aile kukubweshapo ubufumu bwakwe mu ncende iyakonka umumana wa Yufurate. Davidi amupokolola amaceleta yakwe ikana limo (1,000), bakensha ba maceleta amakana cine lubali (7,000), elyo ifita fya pa makasa nafyo amakana amakumi yabili (20,000). Kabili Davidi alemanika bakabalwe ba maceleta bonse, ashapofye umwanda umo (100). Ilyo abena Aramu ba ku Damasiko baishile kukwafwilisha Hadadesa imfumu ya ku Soba, Davidi aipeyepo abashilika babo amakana amakumi yabili na yabili (22,000). Davidi epakubika utwamba twa bashilika bakwe mu calo ca bena Aramu wa ku Damasiko. Elyo abena Aramu nabo baba ababomfi bakwa Davidi, bayamba no kulasonka umusonko. Yawe alengele Davidi ukucimfya konse uko aya. Davidi apokolwele inkwela sha golide isha bakangalila ba fita bakwa Hadadesa no kushileta ku Yerusalemu. Ukufuma ku Beta na Berotai, imisumba iyali iyakwa Hadadesa, imfumu Davidi yapokeleko umukuba uwingi nganshi. Kabili ilyo imfumu Toi iya ku Hamati yaumfwile ukuti Davidi nacimfya ifita fyonse ifyakwa Hadadesa, yatuma umwana wakwe Yoramu ku mfumu Davidi mukumuposha no kumutasha pa kucimfya kwakwe mu bulwi na Hadadesa, pantu inshita ishingi alelwa na Toi. Yoramu amuletela ifipe umwali silifa, golide elyo no mukuba. Elyo imfumu Davidi afituulile kuli Yawe, pamo ngefyo acitile kuli silifa na golide yafumine ku mishobo yonse intu acimfishe. Yafumine ku bena Edomu na bena Moabu, ku bena Amoni na ku Bafilisiti elyo na ku bena Amaleki. Kabili atuulile ne fitapwa afumishe kuli Hadadesa umwana wakwa Reobu, imfumu ya Soba. Kanshi Davidi epakuba uwaishibikwa nganshi panuma yakubwela ukufuma kukulwisha abena Edomu amakana ikumi limo na cine konse konse (18,000) mwi Shika Lyamucele. Awe Davidi abikile utwamba twa bashilika mu ncende ishalekana lekana mu Edomu monse. Elyo na bonse abena Edomu baba ababomfi bakwa Davidi. Yawe alengele Davidi ukucimfya konse uko aya. Davidi ateekele icalo ca bena Israeli conse mu mulinganya. Alecita ubupingushi ubwacishinka ku bantu bakwe bonse. Yoabu umwana wakwa Seruiya ali e mukalamba wa fita. Yehoshafati umwana wakwa Ailudi ewali kalemba wa fyalecitika mu calo. Sadoki umwana wakwa Aitubu elyo na Aimeleki umwana wakwa Abiyata ebali bashimapepo. Seraya nao ali ni kalemba wa milandu. Benaya umwana wakwa Yehoiyada ali e ntungulushi ya bena Kereti elyo na bena Peleti. Elyo bamwana Davidi nabo bali ni bampandamano ba mfumu. Elyo Davidi aipwishe ati, “Bushe pacili na nomba uusheleko uwa mu ŋanda yakwa Saulo, uo ningalangilako uluse pa mulandu wakwa Yonatani?” Nomba kwaliko umubomfi umo uwa mu ŋanda yakwa Saulo, ishina lyakwe ni Siba. Awe epakuya mwita ukuti amonane ne mfumu Davidi. Elyo imfumu yatila kuli ena, “Bushe eiwe Siba?” Nao ayasuka ati, “Nine, umubomfi wenu.” Kabili imfumu yaipwishe ati, “Bushe nakabili kuti kwaba uusheleko uwa mu ŋanda yakwa Saulo, uo ningalangilako uluse lwakwa Lesa?” Elyo Siba ayasuka imfumu ati, “Kuciliko umo umwana wakwa Yonatani, uwalemana amakasa yonse.” Imfumu aiti, “Nga ali kwi?” Siba ayasuka ati, “Ali ku ŋanda yakwa Makiri umwana wakwa Amieli mu Lo Deba.” Kanshi imfumu Davidi epakutuma abakumubuula ukufuma mu ŋanda yakwa Makiri umwana wakwa Amieli. Ilyo Mefibosheti umwana wakwa Yonatani, mwana Saulo, aishile kuli Davidi, akontama pakumuposha no mucinshi. Elyo Davidi atila, “Bushe eiwe Mefibosheti!” Nao ayasuka ati, “Nine mubomfi wenu.” Elyo Davidi amweba ati, “Witiina! Pantu mu cine cine ine ndekubelela uluse pa mulandu wakwa wiso Yonatani. Ine ndi nokukubwesesha impanga yonse iyali iyakwa sokulu Saulo, kabili inshiku shonse wakulalya petebulo lyandi.” Elyo Mefibosheti akontama amupeela umucinshi nokusosa ati, “Bushe ne mubomfi wenu nine ani, pakuti musakamane imbwa iyafwa nga ine?” Elyo imfumu yaitile Siba, umubomfi wakwa Saulo no kusosa kuli ena ati, “Ine nimpeela conse icali cakwa sokulu na ku ba lupwa lwakwe ku mwishikulu wakwe. Kanshi iwe pamo na bana bobe abaume elyo na babomfi bobe mwakulamulimina no kumuletela ifisabo pakuti umwishikulu wakwa sokulu elabulwa icakulya. Nomba Mefibosheti ena, inshiku shonse akulalya petebulo lyandi.” Nomba Siba ali na bana baume ikumi limo na basano (15), elyo na babomfi amakumi yabili (20). Elyo Siba epakwasuka imfumu ati, “Umubomfi wenu ali nokulacita conse ico shikulu imfumu yandi yakonkomesha.” Kanshi Mefibosheti epakulalya petebulo lyakwa Davidi, kwatifye ni umo uwa mu bana ba mfumu. Mefibosheti alikwetepo umwana umwaume umwaice uwe shina lya Mika. Elyo bonse abaleikala ku ŋanda kwa Siba balifye ababomfi bakwa Mefibosheti. Kabili Mefibosheti aikele mu Yerusalemu, pantu lyonse ena alelya petebulo lya mfumu. Elyo ali uwalemana amakasa yonse yabili. Ilyo ifi fyonse fyapitile, imfumu ya bena Amoni yafwa, elyo umwana waiko Hanuni apyana wishi pa bufumu. Elyo Davidi atontonkanya ati, “Kanange uluse kuli Hanuni umwana wakwa Nahashi pamo ngefyo wishi na ena alangile uluse kuli ine.” Kanshi Davidi epakutuma inkombe kuli Hanuni kukulanga icililishi cakuloosha wishi. Ilyo abantu bakwa Davidi bafikile mu calo ca bena Amoni, bacilolo ba bena Amoni basosa kuli Hanuni abati, “Bushe muletontonkanya ukuti Davidi alecindika wiso mukutuma abantu bakwe kuli imwe mukulanga icililishi cakuloosha? Bushe Davidi tabatuminefye mukulengula umusumba no kufwailisha bwino pakuti bakese tulwisha no kuupoka?” Kanshi Hanuni epakwikata abantu bakwa Davidi, ababeya lubali citika wa myefu, aputula na malaya yabo pakati pa matako no kubabweseshamo. Ilyo Davidi bamwebele pa fyacitike, atumine inkombe shakuya bakumanya, pantu abantu bakwa Davidi balilengelwe insoni nganshi. Imfumu epakusosa aiti, “Ikalenifye ku Yeriko mpaka imyefu yenu ikakule elyo mukabwele.” Ilyo abena Amoni bamona ukuti nabaleta ulupato pakati kabo na Davidi, bayashima ifita fya pa nkasa amakana amakumi yabili (20,000) ku bena Aramu ukufuma ku Beti Rehobu na ku Soba, elyo ne mfumu ya ku Maaka na bantu ikana limo (1,000), elyo nakabili na bantu amakana ikumi limo na yabili (12,000) ukufuma ku Tobi. Ilyo Davidi aumfwa ifi, Davidi atumako Yoabu ne fita fyonse ifya baume babulwi ababulamba. Abena Amoni nabo epakufuma mu nkambi no kutantama mu mpuka shakulwilamo pa mpongolo ya musumba wabo. Lelo abena Aramu ba ku Soba na ku Rehobu na bantu ba ku Tobi elyo na Maaka, bena balifye abene beka mu mpanga pa lwalala. Ilyo Yoabu amona ukuti kuli imilongo yabulwi kuntanshi elyo na ku numa yakwe, asalapo fimo ifita ifyacenjela nganshi mu Israeli no kufitantamika ukulungamana na bena Aramu. Ifita fimbi ifyashala apeela mu maboko yakwa munyina Abishai kukufyangalila. Kabili afitantika ukulungamana na bena Amoni. Elyo Yoabu asosa ati, “Nga cakuti abena Aramu bancila amaka, awe lyena uli nokwisafye mukumpokololako. Lelo nga cakuti abena Amoni bakucila amaka, elyo ndi nokwisa mukukupokololako. Natube abakosa kabili abashangila pakuti tulwileko na maka abantu besu pamo ne misumba yakwa Lesa wesu. Shi Yawe nacitepo icilewama mu menso yakwe.” Kanshi Yoabu na bashilika ali nabo bafuma mukulwisha abena Aramu, awe nabo bafulumuka ukufuma pantanshi yabo. Cilya abena Amoni bamona ukuti abena Aramu balafulumuka, nabo bene bafulumuka pa cinso cakwa Abishai, kabili baya ingila na mu musumba. Kanshi Yoabu epakubwela ukufuma kukulwisha abena Amoni, baisa na ku Yerusalemu. Panuma ilyo abena Aramu bamwene ukuti babacimfya ku bena Israeli, balonganika ifita nakabili. Hadadesa aita abena Aramu abaleta ukufuma kwishilya lya mumana wa Yufurate. Baya ku Helamu, na Shobaki umukalamba wa fita fyakwa Hadadesa ewalebatungulula. Ilyo Davidi bamwebele pali ici, alongenye abena Israeli bonse, bayabuka Yordani no kuya ku Helamu. Abena Aramu batantamika imilongo ya fita fyabo mukukumanya Davidi mu bulwi, bayamba no kumulwisha. Lelo abena Aramu bafulumuka pantanshi ya bena Israeli. Kabili Davidi nao epakwipaya abali pa maceleta yabo imyanda cine lubali (700) elyo ifita fyabo ifya pa makasa amakana amakumi yane (40,000). Kabili bacena Shobaki umukalamba wa fita fya nkondo, nao afwila na palya pene. Ilyo imfumu shonse ishali ishinono kuli Hadadesa shamona ukuti nabacimfiwa ku bena Israeli, bapanga umutende na bena Israeli mukuba ababomfi babo. Eico abena Aramu baletiina ukulayafwako abena Amoni nakabili. Kabili pakwaluka kwa mwaka pa nshita ilya imfumu shifuma ukuya ku nkondo, Davidi atumine Yoabu pamo na bacilolo bakwe elyo ne fita fyonse ifya bena Israeli. Nabo baya ipaulula abena Amoni no kupokolola umusumba onse uwa Raba. Lelo Davidi wena ninshi nashala mu Yerusalemu. Icungulo cimo Davidi aima pa busanshi bwakwe no kwamba ukwendauka pa mutenge wa ŋanda ye sano. Lintu acili pa mutenge, alolesha panshi amona umwanakashi aleowa. Uyu mwanakashi ali umusuma nganshi. Elyo Davidi atuma uwakwipusha pali uyu mwanakashi. Umwaume asosa ati, “Bushe uyu, te Batisheba, umwana umwanakashi wakwa Eliamu kabili umukashi wakwa Uria umwina Hiti?” Elyo Davidi atuma abakuya mubuula. Awe nao aisa kuli Davidi no kulala nankwe. Pali iyi nshita ninshi Batisheba ali uwasanguluka ku kukowela kwakwe. Elyo abwelela kumwakwe. Umwanakashi uyu, aimita elyo atuma amashiwi kuli Davidi atila, “Ine ninjimita.” Davidi kanshi epakutuma amashiwi kuli Yoabu ati, “Ntumina Uria umwina Hiti.” Nao Yoabu atuma Uria kuli Davidi. Ilyo Uria afikile kuli Davidi, amwipusha umutende wakwa Yoabu ifyo uli, ifyo ifita fili elyo nefyo inkondo ileenda. Elyo Davidi aeba Uria ati, “Kabiye, tentemukila ku ŋanda yobe no kusamba amakasa yobe.” Awe Uria afuma mwisano aya. Kabili imfumu yamukonkesha icabupe ukufuma kwisano kwine. Lelo Uria taile kumwakwe ngefyo bamwebele, asendeme pa mwinshi wa mpongolo pamo pene na bonse ababomfi bakwa shikulu wakwe. Ilyo Davidi aumfwa ukuti Uria taciya ku ŋanda, amwipusha ati, “Bushe taufumine pa lwendo ulutali? Cinshi ico tawailile ku ŋanda?” Uria atile kuli Davidi, “Imbokoshi ya Cipangano, abena Israeli elyo na bena Yuda bonse bekala mu matenti. Kabili shikulu Yoabu elyo na babomfi bakwa shikulu nabo bacita inkambi mu mpanga, pa lwalala. Nga ine kuti naya shani ku ŋanda yandi kukulya, kukunwa elyo no kulala no mukashi wandi? Icine cine apo iwe uli no bumi, teti ncite icintu ica musango ngoyu!” Elyo Davidi atila kuli ena, “Cisuma ikala pano pene ubushiku bwa lelofye, mailo nkakuleka ukubwelelamo.” Kanshi Uria epakushala mu Yerusalemu pali bulya bushiku elyo nobwakonkelepo. Elyo Davidi aita Uria kukulya no kunwa nankwe, amulenga no kukolwa. Lelo mu cungulo Uria aya mukusendama pa butanda bwakwe pamo na babomfi bakwa shikulu wakwe. Kumwakwe ku ŋanda kwena taileko iyoo. Ubushiku bwakonkelepo ulucelo, Davidi alemba inkalata kuli Yoabu no kupeela Uria ukusenda. Muli kalata alemba atila, “Bika Uria apo ubulwi bulumishe mu mulongo wantanshi. Elyo mubwelele kunuma yakwe pakuti bamukome no kufwa.” Kanshi cilya Yoabu aba pakushinguluka uyu musumba, alishibe apali ifita ifyakosa nganshi mukucingilila uyu musumba, epo abika Uria. Ilyo abantu ba mu musumba bafuma mukulwisha Yoabu, bamo abaume bakwa Davidi abali ifita fyakwe baipaiwa pamo pene na Uria umwina Hiti nao afwila kumo. Elyo Yoabu atumine kuli Davidi amashiwi yonse aya pa mulandu wa bulwi. Akonkomesha kapaso ati, “Ilyo uleya pwisha ukusosa imilandu yonse iyi iya bulwi ku mfumu, limbi aya mashiwi kuti yaimya ubukali ku mfumu, kabili kuti yakwipusha aiti, ‘Nga mulandu nshi mwapalamineko ku musumba kukulwa? Bushe tamwaishibe ukuti aba pa cibumba kuti bamilasa imifwi? Nga uwaipaye Abimeleki mwana Yerubesheti nani? Bushe te mwanakashi amulashile impelo ye libwe ukufuma pelinga pakuti afwe mu Tebeshi? Mulandu nshi mwaikalile mupepi ne linga?’ Nga cakuti yakwipusha pali ici, elyo utile kuli yena, ‘No mubomfi wenu Uria umwina Hiti nao nafwa.’” Awe inkombe yalile, elyo ilyo yafika, yaeba Davidi amashiwi yonse bamutumine ukusosa. Inkombe yaeba Davidi aiti, “Abantu balitucila amaka no kwisa mukutulwisha pa lwalala. Lelo kwena twali bafulumuna mpakafye na ku mwinshi wakwingilila pa mpongolo ya musumba. Elyo abali na mata balashile ababomfi benu ne mifwi ukufuma pa cibumba no kwipayapo bamo abantu ba mfumu. Nakabili no mubomfi wenu Uria umwina Hiti nao nafwa.” Elyo Davidi aeba inkombe ati, “Eba Yoabu utile, ‘Ici, ciikusakamika, ulupanga lwena lwipaya uyu elyo noyu wine. Ikatishafye ukulwisha umusumba no kuonaula. Umwebe Yoabu ifi pakumukoselesha.’” Ilyo muka Uria aumfwile ukuti umulume wakwe nafwa, alaloosha umulume wakwe. Na panuma ya nshita yakuloosha, Davidi atuma abakuya leta muka Uria ku ŋanda kumwakwe. Awe nao aisa ba umukashi wakwe. Kabili amufyalila umwana umwaume. Lelo ici cintu Davidi acitile tacasekeshe Yawe. Elyo Yawe atuma Natani kuli Davidi. Ilyo afika kuli ena, amweba ati, “Kwali abantu babili mu musumba umo, umo umukankala elyo umbi nao umupina. Umukankala alikwete iŋombe ne mpaanga ishingi. Lelo umupina takwetefye nangu cimo kanofye akakota ka mpaanga ako ashitile. Alekakusha bwino no kukulila pamo nankwe elyo na bana bakwe. Kalepeelwako ifilyo fimo fine, ukunwena ku lukombo lumo lwine nankwe elyo kabili kalelala mu maboko yakwe. Awe kalifye kwati mwana umwanakashi kuli ena. “Nomba kwaishile umulendo ku mukankala lelo umukankala afilwa ukubuulapo imo impaanga nangu iŋombe iyakuti apekanishishepo umulendo uwamufikilile. Mu nshita yakubuula impaanga yakwe, asenda akapaanga ka mupina no kupekanya icakulya ca mweni uwamufikile.” Elyo Davidi aikatwa no bukali kuli uyu muntu, no kweba Natani ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, umuntu uyu uucitile ici wena alingilefye ukufwa! Afwilefye ukubweseshapo impaanga shine pa kapaanga akakota kamo pa mulandu wa ici acitile, pantu no luse takwete.” Elyo Natani atile kuli Davidi, “Uyu muntu niwe! Ifi efyo Yawe, Lesa wakwa Israeli asosa ati, ‘Nine nakusuba ukuba imfumu pa bena Israeli, kabili nine nakupokolola ukufuma mu minwe yakwa Saulo. Nine napeela iŋanda yakwa sokulu kuli iwe pamo pene na bakashi bakwa sokulu mu maboko yobe. Nine nakupeele iŋanda yakwa Israeli ne yakwa Yuda. Kanshi nga cakuti ifi fyonse naficepesha, nga nalikupeelelapo na fimbi. Bushe cinshi wasuulile ishiwi lyakwa Yawe nokucita icabubifi pa cinso cakwe? Iwe walipaya Uria umwina Hiti no kusenda umukashi wakwe, aba umukashi obe. Wamwipaya ku lupanga lwa bena Amoni. Nomba ecalenga ulupanga talwakatale alufuma mu ŋanda mumobe pantu walinsuula no kusenda muka Uria umwina Hiti mukuba umukashi obe?’ “Ifi efyo Yawe asosele, ‘Ukufuma mu ŋanda yobe mwinefye, ine ndi nokukuletela icimfulunganya. Mu mensofye yobe ine nkabuula abakashi bobe no kubapeela ku mubiyo uo waishiba nganshi, nao akalala nabo pakabalika. Iwe wacitile mu bumfisolo, lelo Ine nkacita pakabalika kabili pa cinso ca bena Israeli bonse.’” Elyo Davidi aeba Natani ati, “Ine nincita ububifi kuli Yawe.” Nao Natani amwasuka ati, “Yawe nakubelela uluse pa bubifi bobe. Tauli nakufwa iyoo. Nomba pa mulandu wakuti naucita ici, naulenga abalwani bakwa Yawe bamupontele, umwana uo wafyala ali nokufwa.” Panuma ilyo Natani aile kumwakwe, Yawe aumine no kulwalika umwana mwaume untu muka Uria afyele kuli Davidi. Davidi nao epakupapata kuli Lesa pa mulandu wa mwana. Afungile ukulya no kuya mu ŋanda yakwe, alambalala panshi inshiku ishingi. Elyo abakalamba ba mwisano lyakwe baisa iminina mu mbali yakwe pakuti bamwimye panshi, awe akanininafye. Akaana no kulya pamo nabo icakulya. Pa bushiku bwalenga cine lubali, umwana afwa. Elyo ababomfi bakwa Davidi baba no mwenso uwakumweba ukuti umwana nafwa, pantu batontonkenye abati, “Lintu umwana acili umumi, twalelanda na Davidi, lelo taletumfwa iyoo. Nomba kuti twamweba shani ati umwana nafwa? Awe limbi kuti acitapo icabipa.” Davidi amona ukuti ababomfi bakwe baletotoshanya elyo ailuka ukuti umwana nafwa. Aipusha ati, “Bushe umwana nafwa?” Nabo bayasuka abati, “Ee, nafwa.” Awe Davidi aima ukufuma panshi. Panuma yakowa, asuba na mafuta no kufwala ifyakufwala fimbi, aya ingila na mu ŋanda yakwa Yawe mukupepa. Cilya afuma aipusha ababomfi bakwe ukumupeelako icakulya nao alya. Ababomfi bakwe epakumwipusha abati, “Nga cinshi ulecitila umusango uyu? Ilyo umwana acili umumi, walifungile ukulya, kabili waleloosha. Lelo nomba ilyo umwana afwa, waima no kulya!” Davidi ayasuka ati, “Ilyo umwana ali umumi, nalefunga ukulya no kuloosha. Ine naletontonkanya nati, ‘Bushe nani eshibe? Yawe nalimo kuti ambelela uluse no kuleka umwana abe umumi.’ Lelo nomba apo nafwa, cinshi ningafungila ukulya? Bushe kuti namubwesha nakabili. Ine nkaya kuli ena, lelo ena takabwelele kuli ine iyoo.” Elyo Davidi alakoselesha umukashi wakwe Batisheba, kabili aya kuli ena no kulala nankwe. Awe nao afyala umwana umwaume, bamwinika ishina lya Solomoni. Yawe amutemwa nganshi. Pantu Yawe amutemwa nganshi, atuma ishiwi ukupitila muli Natani kasesema mukumwinika ishina lya Yedidiya. Kabili Yoabu ali pa bulwi ku Raba umusumba ukalamba ku bena Amoni no kupokolola uyu musumba wa mfumu. Elyo Yoabu atuma inkombe kuli Davidi nokutila, “Ine nindwisha Raba ne fishima fya menshi nimpokolola. Nomba longanikeni impuka ya fita fyonse no kwisa shinguluka, umusumba no kuupoka. Pantu ine nga naupoka kuti nawinika ishina lyandi”. Elyo Davidi alonganika impuka ya fita fyonse no kuya ku Raba kukulwisha no kupokolola umusumba. Abuula ne cisote cabufumu ukufuma ku mutwe wa mfumu yabo. Ukufina kwaciko kwali italanta lya golide limo, kabili mukati mwali no tumabwe utwauma umutengo. Baisa cibika pa mutwe wakwa Davidi. Kabili abuula ifitapwa ifingi nganshi ukufuma mu musumba. Elyo afumya abantu abali mu musumba, abatwala kukubomba imilimo yakubomfya ifyakuputwilako imbao, bancinde elyo na masembe. Kabili abapeela imilimo yakutama matafwali. Ifi efyo acitile na ku misumba yonse iya bena Amoni. Elyo Davidi ne fita fyakwe fyonse babwelelamo ku Yerusalemu. Ilyo ifi fyonse fyapitile, Amunoni mwana Davidi alitemenwe Tama uwali umusuma nganshi. Ali ni nkashi yakwa Abusalomu umwana wakwa Davidi. Awe Amunoni tepakucululuka mu mutima, icakuti camufisha na mukulwala pa mulandu wakwa nkashi yakwe Tama. Pa mulandu wakuti Tama ali ni nacisungu, calikosele kuli Amunoni ukuti acite ico alefwaya kuli Tama. Nomba Amunoni alikwetepo umunankwe ishina lyakwe ni Yonadabu umwana wakwa Shimeya, munyina wakwa Davidi. Yonadabu ali umucenjeshi nganshi. Awe aipusha Amunoni ati, “Bushe mulandu nshi iwe, we mwana wa mfumu, ulemonekela uwabulanda cila lucelo? Bushe teti unjebeko?” Amunoni atile kuli ena, “Ine nalitemwa Tama, inkashi yakwa munyinane Abusalomu.” Elyo Yonadabu amweba ati, “Kabiye ku busanshi bobe usendame kwati naulwala. Ilyo bawiso baleisa kukukumona, ubebe ati, ‘Ndefwaya nkashi yandi Tama ese apekanye icakulya pa cinso candi ilyo ndemonako, pakuti ese andisheko ukufuma mu minwe yakwe.’” Awe Amunoni aya lambalala pa musengele apashanya kwati mulwele. Ilyo imfumu yaisa mukumumona, Amunoni asosa ku mfumu ati, “Kuti natemwa nkashi yandi Tama aisa mpangilako utumikate utwawamisha pa cinso candi pakuti ndye ku filefuma ku minwe yakwe.” Elyo Davidi atumine ishiwi kuli Tama kwisano ati, “Kabiye ku ŋanda yakwa ndume yobe Amunoni uye mupekanishako ifyakulya fimo.” Awe Tama epakuya ku ŋanda yakwa ndume yakwe Amunoni, uko asendeme. Abuula umufuba umo, aukasawila, apangamo umukate ninshi Amunoni alemonako, elyo afumbika. Epakubuula pani afumyapo umukate nokupeela Amunoni ukuti alye, nao akaana ukulya. Elyo asosa ati, “Fumya abantu bonse kuno.” Abantu bonse epakufumamo bamusha baya. Elyo Amunoni aeba Tama ati, “Ndetela ifyakulya kuno ku muputule wandi uwakusendamako pakuti undisheko ne minwe yobe.” Tama nao abuula umukate acipekanya no kutwala kuli ndume yakwe Amunoni ku muputule wakwe uwakusendamako. Lelo ilyo atwala kuli ena ukuti alye, Amunoni amufukukila nokutila, “Isa tulale na iwe, we nkashi yandi.” Nao Tama atila kuli Amunoni, “Tecakwesha we ndume yandi! Wimpatikisha. Pantu ica musango uyu tacatala acicitika mu bena Israeli! Wicita ici cintu icabipa. Nomba ine, ni kwi nkatwala uyu musebanya wandi? Na iwe, uli nokubafye iciwelewele ca muntu mu bena Israeli. Nakupapata landafye ku mfumu pantu tekuti ikaanye ine ukupwa kuli iwe.” Lelo Amunoni akaana ukumfwa kuli Tama, nomba ico icakuti ali na maka ukumucila, asuka amunasha, asendama nankwe kumupatikisha. Elyo Amunoni apata Tama nganshi, kabili impatila yakwe kuli Tama yacilile pafyo amutemenwe. Amunoni aeba Tama ati, “Ima, no kufuma uleya!” Tama nao akaana, nokutila kuli ena, “Iyoo nshaye! Ala ukuntamfya calabipishapo nganshi ukucila nefyo ucitile kale kuli ine.” Lelo Amunoni wena akaanininafye ukumfwa kuli Tama. Amunoni epakwita umubomfi wakwe nokumweba ati, “Shifumya uyu mwanakashi muno elyo wisalisheko ku ciibi panuma nga afuma.” Awe umubomfi wakwe amufumya elyo aisalako ne ciibi panuma ilyo Tama afuma. Tama afwele umwingila wa maboko ayatali uwamutengo, pantu efyakufwala abana ba mfumu abanakashi banacisungu balefwala. Tama epakuisuba imito mu mutwe no kulepula insalu ya mwingila wakwe afwele. Abika na maboko pa mutwe wakwe, aya aleloosha apakalamba ilyo aleya. Elyo ndume yakwe Abusalomu asosele kuli Tama ati, “Bushe ni Amunoni ndume yobe ewakubifya? Nomba talala we nkashi yandi. Ala ni ndume yobe. Tecakwesha ukubika ici cintu ku mutima.” Elyo Tama aikala na mu ŋanda yakwa ndume yakwe Abusalomu, umweo uwa nkumbabulili. Ilyo imfumu yaumfwile fyonse ifi, yalifulilwe nganshi. Nomba imfumu yalifililwe ukumucita icintu nelyo cimo pantu uyu ewali umwana wakwe ibeli, elyo alimutemenwe nganshi. Lelo Abusalomu tatalile alanda ishiwi nangu limo kuli Amunoni, ilibi nangu ilisuma, pantu alimupatile pakupatikisha ukusendama na nkashi yakwe. Panuma ya myaka ibili, ilyo bakabeya ba mpaanga shakwa Abusalomu bali ku Baali Hasori mupepi no mupaka wa ku Efulemu, Abusalomu aitile bonse abana ba mfumu abaume. Abusalomu epakuya ku mfumu nokutila, “Umubomfi obe aisa na bakabeya ba mpaanga. Bushe imfumu na bacilolo baiko kuti batemwa ukwisa sangwako?” Imfumu yamwasuka aiti, “Iyoo mwana wandi. Ifwe bonse tekuti tuyeko, epali twakucushafye.” Awe Abusalomu aesha ukupatikisha imfumu, nalyo line yakaana ukuyako lelo yamupeelafye ipaalo. Elyo Abusalomu atile, “Nga cakuti teifyo, napapata kanshi lekeni tuleyafye na munyinane Amunoni.” Nayo imfumu epakumwipusha aiti, “Bushe mulandu nshi ulefwaila ukuya nankwe?” Nomba mu mupatikisha wakwa Abusalomu, imfumu epakuleka Amunoni pamo na bana ba mfumu abaume bonse ukuya nankwe. Elyo Abusalomu apeela icipope ku babomfi bakwe ati, “Umfweni! Ilyo mwalaisa mona Amunoni asansamuka panuma yakunwa umwangashi, na ine naisa mweba ati, ‘Ipayeni Amunoni,’ mwitiina, mumwipayefye. Bushe teine mpeele ici cipope? Mubefye abakosa kabili abashipa.” Eico kanshi ababomfi bakwa Abusalomu bacitile ifyo Abusalomu abakonkomeshe ukucita kuli Amunoni. Elyo abana ba mfumu abaume bonse baima, banina cila muntu pali punda wakwe no kufulumuka. Ilyo bacili mu nshila baleya, kwafika akasebo kuli Davidi akakutila, “Abusalomu naipaya bonse abana ba mfumu abaume, tapali nangu umo pali bena uushelepo.” Awe imfumu yaima apo yaikele no kulepaula ifyakufwala fyaiko no kulambalala panshi. Kabili bonse ababomfi baiko abaiminine pantu yali, nabo balepaula ifyakufwala fyabo. Lelo Yonadabu mwana Shimeya, munyina wakwa Davidi asosa ati, “Mwe shikulu mwitila amuti ni bonse abana ba mfumu bepeye iyoo, ni Amunoni eufwilefye. Ifi fyalimoneke kuli Abusalomu ukuti eyali amapange yakwe nakale, ukutulafye pa bushiku Amunoni alele na nkashi yakwe Tama kumaka. Mwe shikulu wandi, cimusakamika ku kasebo kakutila abana ba mfumu abaume nabafwa. Ni Amunoni ekafye eufwile.” Ninshi pali iyi nshita Abusalomu nafulumuka. Nomba umulinshi umo uwaiminine ainuna amenso lwa pamulu elyo amona abantu abengi bali mu musebo, lwa ku masamba yakwe baleisa mu mbali ya lupili. Elyo umulinshi aya eba imfumu ukutila, “Ine namona abantu ku ntunga ya ku Horonaimu, mu mbali ya lupili.” Yonadabu nao asosa ku mfumu ati, “Moneni abana ba mfumu abaume aba pano, neci cacitikafye pamo ngefyo umubomfi wenu asosele.” Ilyofye apwa ukulanda, awe abana ba mfumu abaume baingila, balalila imisowa mukwikatisha. Imfumu nayo pamo na babomfi baiko, balaloosha apakalamba. Lelo Abusalomu afulumwike no kuya kuli Talimai mwana Amihudi, imfumu ya Geshuri. Lelo imfumu Davidi yena yalalooshafye umwana waiko inshiku shonse. Panuma yakufulumuka kwakwa Abusalomu aile ikala ku Geshuri pa myaka itatu. Kabili umupashi wa mfumu Davidi walefuluka ukuya kuli Abusalomu, pantu balimukoselesheko pa mulandu wa mfwa yakwa Amunoni. Nomba Yoabu umwana wakwa Seruiya alishibe ukuti mu mutima wa mfumu muli ukufuluka Abusalomu. Kanshi Yoabu epakutumapo umuntu umo ku Tekoa no kuya letako umwanakashi uwamano ukufuma kulya kwine, amweba ati, “Umoneke kwati uli ne cililo. Ufwale ifyakufwala fya malilo, kabili tecakwesha ukubomfya amafuta yakukuyemfya iyoo. Umonekefye kwati mwanakashi uupwile inshiku ishingi mu bulanda bwakuloosha uwafwa. Elyo nomba uye ku mfumu no kuya landa aya mashiwi.” Elyo Yoabu epakumweba amashiwi yakuya landa. Ilyo umwanakashi uwafumine ku Tekoa aile ku mfumu, alambalala panshi ubukupeme, ashimpa ne mpumi yakwe panshi mukupeela umucinshi nokusosa ati, “Ngafweni, mwe mfumu!” Elyo imfumu yamwipusha aiti, “Bushe cinshi cilekucusha?” Nao ayasuka ati, “Ine icine cine ndi mukamfwilwa. Umulume wandi alifwa. Ine ne mubomfi wenu nali na bana baume babili nomba ilyo bali mu mpanga balelwa no wakubalamununa tapali. Umo akomene umunankwe no kumwipaya. Nomba ulupwa lonse lwaimina umubomfi wenu, nokutila, ‘Tufumisheni uwaipeye munyina, pakuti na ifwe tumwipaye pa bumi bwakwa munyina uo aipaya. Nangu calaba ukuti tulofye mpyani yakwe pamo pene.’ Nomba nga bacita ifi, bakashimya umusolilo wandi uwashala, no kulenga ishina lya mulume wandi pamo na bana nangu abakukonkapo bonse mpanga yonse pano isonde lyonse bakalobelele.” Elyo imfumu yatile ku mwanakashi, “Kabiye ku ŋanda yobe na ine nalapeela amafunde aya pa mulandu obe.” Lelo umwanakashi uwafumine ku Tekoa nao atila kuli ena, “Mwe shikulu imfumu yandi, shi lekenifye umulandu ube pali ine wine pamo no lupwa lwakwa tata. Kabili shi lekeni imfumu pamo ne cipuna caiko ibe iyakaele.” Elyo imfumu nayo yayaswike aiti, “Nga cakuti kwaba umuntu uwakwisa sosa icintiinya kuli iwe, umulete kuli ine, pantu takabwekeshepo ukukucusha.” Elyo umwanakashi asosa ati, “Kanshi shi lekeni imfumu ibukishe Yawe, Lesa waiko, ukuti acingilile kalandula wa mulopa ukufuma ku bonaushi na bumbi, pakuti umwana wandi eonaulwa.” Imfumu nayo yasosa aiti, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, takuli umushishi nangufye umo uwa ku mutwe wa mwana obe uukaponena panshi.” Elyo umwanakashi asosa ati, “Shilekeni umubomfi wenu asosepo ishiwi limo kuli shikulu imfumu yandi.” Imfumu nayo yayasuka aiti, “Landa.” Umwanakashi atile, “Bushe cinshi nomba imfumu yacitile icilubo camusango ifi pa bantu bakwa Lesa? Pantu pakupingula muli iyi nshila, imfumu yaipeela icilubo iyine, pakukanabwesha umwana waiko, uko abutukile? Pantu tuli benakufwa, twapala nga menshi ayetikila panshi ayashingalonganikwa pamo nakabili. Lelo Lesa tasenda ubumi, ena alafwaya inshila yakubweseshamo umuntu uo batamfya ukuti etaluka kuli ena. “Kanshi nomba ninjisa kuli imwe mwe shikulu imfumu yandi ukuti nsose ici, pantu abantu nabanenga ukutiina. Kanshi umubomfi wenu epakutontonkanya ati, ‘Kankaye landafye ku mfumu, nalimo kuti yamona ifyo ingacita pafyo umubomfi waiko alomba. Pantu imfumu yalaumfwa, no kulubula umubomfi waiko ukufuma ku maboko ya muntu uulefwaya ukonaula bonse ine elyo no mwana wandi umwaume ku cuma cacishilano Lesa atupeela.’ “Eico nomba umubomfi wenu atontonkenye ukuti, ‘Ishiwi lyakwa shikulu imfumu yandi lilendetela ukutuusha.’ Pantu shikulu imfumu yandi aba kwati ni malaika wakwa Lesa mukwishiba ifisuma ne fyabipa. Shi Yawe Lesa wenu abe na imwe.” Elyo imfumu yatile ku mwanakashi, “Tecakwesha ukufisa nangu kamo ukufuma kufyo nalakwipusha.” Umwanakashi nao ayasuka ati, “Lekeni shikulu imfumu yandi ilande.” Elyo imfumu yaipusha aiti, “Bushe te Yoabu waibikamo muli ifi fyonse?” Umwanakashi ayasuka ati, “Icine cinefye napo imwe muli abomi mwe shikulu imfumu yandi, takwingaba nangu umo uwingapilibukila ku kulyo nangufye ni ku kuso, ukufuma ku cintu conse ico shikulu imfumu yandi ilesosa. Ee cacine, mubomfi wenu Yoabu uwanjebele ukuti ncite ifi. Kabili ewabikile na mashiwi yonse aya mu kanwa ka mubomfi wenu. Umubomfi wenu Yoabu ewacitile ifi pakuti umulandu ubele mu musango umbi. Shikulu wandi alikwata amano kwati ni malaika wakwa Lesa. Aleshiba conse icilecitika mu calo conse.” Elyo imfumu yatila kuli Yoabu, “Cisuma, nalacita ico walanda. Kabiye, kabweshe umulumendo Abusalomu.” Yoabu alambalala panshi ubukupeme panshi mukupeela umucinshi, elyo apaala imfumu. Yoabu epakutila, “Ilelo umubomfi wenu aishiba ukuti asangwa uwatemwikwa ku menso yenu, mwe shikulu imfumu yandi pantu imfumu yacita ico umubomfi waiko alombele.” Elyo Yoabu aile ku Geshuri nokuya buula Abusalomu ukumubwesesha ku Yerusalemu. Lelo imfumu yasosa aiti, “Afwile ukuyafye ku ŋanda kumwakwe. Tafwile ukumoneka ku cinso candi iyoo.” Kanshi Abusalomu epakuya ku ŋanda kumwakwe. Kabili tamwenepo icinso ca mfumu nakalya. Kanshi mu calo conse ica bena Israeli, tamwali umuntu uo balelumbanya pakuyemba pamo nga Abusalomu. Ukufumafye pa mulu wa mutwe wakwe ukufika na ku katende ka lukasa lwakwe, takwali kalema nelyo kamo muli ena. Inshita yonse ilyo amona ukuti umushishi wa ku mutwe wakwe wafulisha, aleya mukuubeya. Aleupimisha, kabili ukufina kwauko kwaleba amashekeli pa cipimo ca mfumu imyanda ibili (200). Abusalomu afyele abana batatu elyo no mwanakashi umo. Ishina lya mwana umwanakashi ali ni Tama. Tama ali umusuma nganshi mukumoneka. Abusalomu aikele imyaka ibili mu Yerusalemu ukwabula ukumonanapo ne mfumu. Elyo Abusalomu aita Yoabu pakuti engamutuma ku mfumu. Lelo Yoabu akaana ubwite bwakuya kuli ena. Kabili epakutumako intumi na imbi iyacibili, nalyo line akaana ku bwite. Elyo asosa ku babomfi bakwe ati, “Moneni, ibala lyakwa Yoabu lyasuntinkana ne bala lyandi, elyo alilimamo na bale mulya mwine. Kabiyeni no kulyoca ku mulilo.” Kanshi ababomfi bakwa Abusalomu epakuya oca ibala ku mulilo. Elyo Yoabu aima aya ku ŋanda yakwa Abusalomu nokutila kuli ena, “Mulandu nshi ababomfi baocela ibala lyandi ku mulilo?” Abusalomu ayasuka ati, “Mona nalituma ishiwi kuli iwe nati isa kuno pakuti ningesa kutuma ku mfumu, kukwipusha ukuti, ‘Bushe mulandu nshi nafumina ku Geshuri? Nga caliwemefye ne mwine nga cakuti na nomba njikala kulya kwine!’ Elyo nomba, ine ndefwaya ukumonana ne mfumu kanshi nga cakuti nasangwa no mulandu uli onse, lekenifye injipaye.” Kanshi Yoabu epakuya ku mfumu no kuyeba ici. Elyo imfumu yaita Abusalomu, nao aingila, akontamina panshi mukupeela umucinshi pakuiposha. Imfumu nayo yatomona Abusalomu pakumuposha. Ilyo ifi fyonse fyapitile, Abusalomu aipekanishishe umwine iceleta, bakabalwe elyo na bantu amakumi yasano (50) abakutangila pa ntanshi yakwe. Abusalomu aleima ulucelo no kwiminina pa mbali ya musebo uwaya ku mpongolo. Ilyo lyonse umuntu aisa na kasebo akakutwala ku mfumu kukupingulwa, Abusalomu amwita no kumwipusha ati, “Bushe ni ku musumba nshi ufumine?” Nao ali nokwasuka ati, “Umubomfi wenu afumine mu luko lumo lwa nko sha bena Israeli.” Elyo Abusalomu ali nokusosa kuli ena ati, “Mona, umulandu obe ulifye bwino kabili uwatambalala, lelo tapali nangu umo pa bemininako imfumu uwingakumfwa.” Abusalomu alundapo nokutila, “Nga cakuti nine bacitile umupingushi mu calo, umuntu onse uwamulandu nangu uwakuilishanya kuti aisa kuli ine, na ine kuti namona ukuti apingulwa mu mulinganya.” Elyo kabili umuntu onse ilyo aya kuli ena ukuti amukontamine pakumuposha, Abusalomu ena aletambikafye ukuboko kwakwe no kumwikata, elyo amutomona. Abusalomu efyo alecita ku bena Israeli bonse, abaleya ku mfumu kukufwaya ubwafwilisho bwa bupingushi bwamulinganya. Ifi efyo Abusalomu alesembeleka imitima ya baume ba bena Israeli. Nomba pa mpela ya myaka ine, Abusalomu atile ku mfumu, “Shilekeni nje ku Hebuloni no kuya fikilisha icilayo nacitile kuli Yawe. Ilyo umubomfi wenu aleikala ku Geshuri mu Aramu, acitile icilayo cakutila, ‘Nga cakuti Yawe ambweseshamo ku Yerusalemu, ndi nokulapepela Yawe mu Hebuloni.’” Elyo imfumu yamweba ati, “Kabiye umutende.” Kanshi Abusalomu epakuya na ku Hebuloni. Elyo Abusalomu mu nkaama atuma inkombe monse mu nko sha bena Israeli mukusosa ati, “Ilyo lyonse muli nokumfwa ukulila kwa mapenga, elyo mukalebilisha amuti, ‘Abusalomu ali ni mfumu mu Hebuloni.’” Kanshi abantu imyanda ibili (200) ebashindike Abusalomu ukufuma ku Yerusalemu. Aba bonse ebalalikwe nga bashimucindikwa. Kabili bena bali abakaele abashaishibe nangufye kamo pali uyu mulandu. Ilyo Abusalomu acili aletuula amalambo, atuma uwakwita Aitofeli umwina Giloni, cilolo wakwa Davidi, ukufuma ku Gilo umusumba wakwe. Kabili ukwikatana pamo kwakosa nganshi, na balekonka Abusalomu balafulilakofye. Kabili kwaishile umo uwakweba Davidi ukuti, “Imitima ya bena Israeli nayalukila kuli Abusalomu.” Elyo Davidi aeba ababomfi bakwe abo ali nabo mu Yerusalemu ati, “Iseni! Tufulumukefye, pantu takuli nangu umo uuli nokupusuka ukufuma kuli Abusalomu. Nombalinefye tufwile ukuya, epali ayangufyanya ukulwisha no kucimfya elyo atonaula, aonaula no musumba ku lupanga.” Elyo bacilolo ba mfumu bamwasuka abati, “Ababomfi benu bali abaipekanya ukucitafye conse ico shikulu imfumu yesu isalile.” Awe imfumu epakufuma na baŋanda bonse bamukonka. Lelo ashakofye abakashi bakwe abo asaupile mu bwinga ikumi limo kukusunga isano lya mfumu. Kanshi imfumu epakufuma na bantu bonse bamukonka. Elyo baya iminina pa ŋanda yakulekelesha. Abantu bonse baleenda balemupita mumbali, ninshi bali pamo bonse na bena Kereti, abena Peleti, elyo na bonse imyanda mutanda (600) iya bena Gati abamushindike ukufuma ku Gati baleenda ukupita pa cinso ca mfumu. Elyo imfumu yasosa kuli Itai umwina Gati aiti, “Bushe cinshi ico na iwe walatukonkela? Bwelelamo uye ikala ne mfumu Abusalomu. Ala iwe uli mwinafyalo, uli mweni uwafuma ku calo ca kumwenu. Iwe ni mailo waishilefye. Elyo ilelo wati tube abakwendauka bonse, ilyo ine nshishibe uko ndi nokuya? Bwelelamo, elyo usende na bamunonko. Shi uluse ne cishinka fileba na iwe.” Elyo Itai ayasuka imfumu ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, kabili apofye shikulu wandi imfumu yandi yabumi, uko konsefye shikulu imfumu yandi ili nokuba cibe ni mu bumi nangu ni mfwa, eko no mubomfi wenu ali nokuba.” Elyo Davidi aeba Itai ati, “Cisuma tuleya, tangila.” Awe Itai umwina Gati epakuya pamo na bantu bakwe bonse ne ndupwa shintu ali nasho. Abantu bonse mu calo bapumunapo imisowa ikalamba balalila ilyo balepita. Awe imfumu nayo epakwabuka umukonko wa Kidironi, elyo abantu bonse bena balepitililafye ukulungama ku matololo. Abiyata epo ali pamo na Sadoki, na bonse abena Levi abalesenda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Lesa. Elyo babika Imbokoshi yakwa Lesa panshi na Abiyata atuulapo na malambo mpakafye abantu bonse bapwa ukufuma mu musumba. Elyo imfumu yaeba Sadoki aiti, “Bwesesha Imbokoshi yakwa Lesa mu musumba. Nga cakuti nasanga uluse ku cinso cakwa Yawe, ali nokumbwesha no kunenga kabili ukuimona pamo ne cifulo cakwe icakwikalamo. Lelo nga cakuti atila, ‘Ine nshisekelele muli iwe,’ awe lyena ine ndifye uwaipekanya ukuti acite conse kuli ine ico atemenwe.” Imfumu nayo epakusosa kuli Sadoki shimapepo aiti, “Bushe iwe, teiwe kamona iyoo? Bwelelamo umutende ku musumba, no mwana obe umwaume Aimasi elyo na Yonatani mwana Abiyata. Iwe na Abiyata sendeni abana benu babili abaume. Ndi nokuya mukulolela mu mawanga ya mu matololo mpaka ishiwi likafume kuli imwe mukanjebe.” Kanshi Sadoki na Abiyata epakusenda Imbokoshi yakwa Lesa no kuibwesesha ku Yerusalemu. Kabili eko baikala no kwikala. Lelo Davidi atwalilila ukunina ulupili lwa Miolifa. Ilyo alenina ulupili ninshi aleya alelila nokulila. Ku mutwe wakwe kwalifimbilwe kabili aleendafye ukwabula indyato ku makasa. Bonse abantu abo ali nabo, ku mitwe yabo kwalifimbilwe. Elyo nabo bene ilyo balenina ulupili baile balelila. Nomba Davidi bamweba ukuti, “Aitofeli nao ali pamo na bekatene na Abusalomu.” Elyo Davidi apepa ati, “We Yawe, bwesheni Aitofeli ku mano yaciwelewele.” Ilyo Davidi afikile pa mulu wa lupili, apo abantu balepepela Lesa, Hushai umwina Aki epo ali kukumusengela, ninshi nalepula umukansu wakwe, na ku mutwe wakwe kuli ulukungu. Davidi asosa kuli ena ati, “Nga cakuti waile na ine, uli nokubafye icisendo kuli ine. Lelo nga cakuti wabwelelamo ku musumba no kusosa kuli Abusalomu auti, ‘Ine ndi nokuba umubomfi wenu, mwe mfumu. Ine nali umubomfi wakwa wiso mu nshita yapita, lelo nomba ndi nokuba umubomfi wenu.’ Elyo lyena kuti mwangafwilisha kukufulunganya bumpandamano bwakwa Aitofeli. Bushe bashimapepo Sadoki na Abiyata tabakabe na iwe kulya? Ulebeba conse ico uli nokumfwa mwisano lya mfumu. Abana babo abaume babili, Aimasi mwana Sadoki na Yonatani mwana Abiyata nabo bali kulya kwine pamo nabo. Ulebatuma kuli ine, na conse ico umfwile.” Kanshi Hushai umunankwe wakwa Davidi, afika ku Yerusalemu ilyofye Abusalomu aleingila mu musumba. Ilyo Davidi acilile panono pa mulu wa lupili apo balepepela, akumanya Siba, kangalila wakwa Mefibosheti alepembela ukumukumanya, ali na bapunda nakakilapo ne fyakwikalapo. Kabili pali ne mipusa ya mikate imyanda ibili (200), ifisansangu fya myangashi umwanda umo (100) elyo ne nyambi ya mwangashi imo. Elyo imfumu yaipusha Siba aiti, “Bushe cinshi waletela ifi?” Siba nao ayasuka ati, “Bapunda aba, ba mu ŋanda ya mfumu abakuninapo. Elyo umukate ne fisabo fyakulya fya bashilika. No mwangashi wakunwa abanakuka mu matololo.” Elyo imfumu yaipusha aiti, “Ngo mwishikulu wakwa sokulu ali kwi?” Siba epakumwasuka ati, “Ala ekala mu Yerusalemu, pantu atontonkanya ukuti ubushiku bwa lelo iŋanda yakwa Israeli ili nokumubwesesha ubufumu bwakwa shikulu wakwe.” Elyo imfumu yasosa kuli Siba aiti, “Ala fyonse ifyo Mefibosheti akwata nomba fyobe.” Siba nao asosa ati, “Mwe shikulu imfumu yandi, ine ndi panshi no kuicefya. Shi lekeni nsange ukutemwikwa ku cinso cenu.” Ilyo imfumu Davidi yafikile ku Bahurimu, umuntu umo uwa mu mukowa umo wine no lupwa lwakwa Saulo, ishina lyakwe ni Shimei mwana Gera, aishile alelapisha ninshi aleisa. Shimei aleposela Davidi pamo na bacilolo ba mfumu bonse amabwe, nangu ifita fyonse na bakumulinda balifye ku mbali shonse, ku kulyo na ku kuso. Ilyo Shimei alelapisha alesosa ati, “Fuma muno, fuma muno we ntalamisoka we, we cinangwa camuntu! Yawe nakulandula pa mulopa onse wasumya mu ŋanda yakwa Saulo, mu cifulo cakwe umo wateeka. Yawe nao napeela ubufumu ku mwana obe Abusalomu. Kabili mona, wailetelela pantu uli ntalamisoka!” Elyo Abishai mwana Seruiya atile ku mfumu, “Bushe mulandu nshi iyi mbwa iyafwa ilelapishisha shikulu imfumu yandi? Shileka njeko no kumuputulako umutwe wakwe.” Lelo imfumu yasosa aiti, “Bushe imwe na ine cinshi tuli naco cimo mu mano, imwe mwe bana baume bakwa Seruiya? Nga cakuti aletipwila pantu Yawe eumwebele ati, ‘Lapisha Davidi,’ tapali uwingamulesha ukutila, ‘Cinshi ulecitila ifi?’” Elyo Davidi atile kuli Abishai na bacilolo bakwe bonse, “Umwana, umwaume wa munofu wandifye, eulefwaya ukunjipaya. Nomba palibufi kuti caba shani kuli uyu umwina Benjamini! Mulekeni umwine. Lekeni alelapisha, pantu ni Yawe eumwebele ukucita ifi. Nalimo kuti Yawe alolesha pa bulanda bwandi no kunambwilapo ubusuma pakulapishiwa ndepokelela ilelo.” Awe Davidi na bantu bakwe bakonkanyapo ukulaya mu musebo, ninshi Shimei nao aleya, alekonka ulupili mumbali, nabalungatana na Davidi, aleya alelapisha, alemuposela na mabwe elyo no kumufukwila ulukungu. Imfumu na bantu yali nabo bonse bafika pa cifulo cakulalapo ninshi nabanaka nganshi. Kabili apa epo atuushishe. Nomba Abusalomu na bantu bakwe bonse aba mu Israeli baile ku Yerusalemu, elyo Aitofeli nao ali pamo nankwe. Elyo Hushai umwina Aki, umubiye wakwa Davidi, aya kuli Abusalomu nokutila kuli ena, “Shi ubumi nabutwalilile we mfumu!” Elyo Abusalomu aipusha Hushai ati, “Bushe kanshi ici e citemwiko ulanga ku mubiyo? Cinshi ico ushaila pamo no munobe?” Hushai asosa kuli Abusalomu ati, “Iyoo, umuntu uusalilwe na Yawe, na bantu aba elyo na bonse abena Israeli, eo ine ninshi nkaba uwakwe. Uyu wine eo nkashala pamo nankwe. Elyo kabili, bushe ni ani uo ndi nokubombela? Bushe teti mombele umwana? Ifyo, nabombele wiso efyo ndi nokulakubombela na iwe wine.” Elyo Abusalomu atile kuli Aitofeli, “Tupandeko amano yobe. Bushe tuli nokucita shani?” Aitofeli ayasuka ati, “Usendame na bakashi abo ashaupile mu bwinga bonse abakwa wiso, abo asha mukulinda isano. Elyo lyena Israeli yonse ikomfwa ukutila cine cine nausebanya wiso. Ici cikalenga iwe na bonse abakukonka ukuba abamaka nganshi.” Kanshi abantu epakwanshika itenti lyakwa Abusalomu pa mulu wa mutenge. Elyo nao Abusalomu alalala na bakashi abashaupilwe mu bwinga abakwa wishi mu menso ya bena Israeli bonse. Nomba mu nshiku shilya bumpandamano Aitofeli apeele bwali kwati muntu umo uuleipusha kuli Lesa. Ifi efyo bonse Davidi na Abusalomu balemona fyonse ifya bumpandamano bwakwa Aitofeli. Elyo Aitofeli atile kuli Abusalomu, “Ine ndi nokusala abantu amakana ikumi na yabili (12,000), no kuya ilelo line ubushiku mukukunkunika Davidi. Ndeya mulwisha ilyo acili uwatompoka no kunaka. Kabili ndeya mutiinya. Elyo abantu bakwe nabo bali nokufulumuka. Elyo ndi nokukoma imfumu yekafye, kabili nkabwesesha na bantu bonse kuli iwe. Imfwa ya muntu uo ufwaya ikalenga ukubwela kwa bonse. Abantu bonse bakaba umutende.” Ubupekanyo ubu bwaba busuma kuli Abusalomu pamo na bakalamba bonse aba mu Israeli. Lelo Abusalomu asosele ati, “Shi iteni na Hushai mwana Aki, pakuti twise umfwa nao ifyo engasosapo.” Ilyo Hushai aisa kuli ena, Abusalomu atila, “Ni Aitofeli eutupandile aya mano. Bushe kuti twacita ifi asosele? Nga teifyo, twebeko amatontonkanyo yobe.” Nao Hushai epakwasuka Abusalomu ati, “Bumpandamano bwakwa Aitofeli uno muku tebusuma.” Kabili atila, “Bawiso walibeshiba, pamo na bantu babo, ukuti babulwi kabili bakutiina nganshi kwatifye cinama ca mu mpanga cibea ico bafyushisha utwana. Elyo na cimbi cakutila, wiso untu wasalapuka nganshi ku bulwi. Ena tasendame apalelala ifita fyakwe. Moneni na nombaline wena nafisama mu lucengo nangu ku ncende imbi. Nga cakuti Davidi na bantu bakwe ebabalilapo ukusansa ifita fyobe, uyo onse uwaumfwa pali ici, kuti asosa atila, ‘Ifita fyakwa Abusalomu nabafipaulula.’ Ici cikalenga ukuti ne cita conse icashipa nganshi, icaba no mutima kwati mutima wa nkalamo, awe cili nokusunguluka ku mwenso. Pantu Israeli yonse yalishiba ukuti wiso wa bulwi, kabili bonse abo aba nabo bantu abashipa. Kanshi ine ndekupanda amano yakutila, ‘Leka Israeli yonse ukufuma ku Dani ukufika ku Beresheba, abafulisha ngo musensenga wa ku lulamba lwa bemba, bakalongane kuli iwe. Na iwe wine we mwine niwe ukabe katungulula wabo mu bulwi.’ Nomba ilyo tukamusansa konse uko akasangwa, elyo tuli nokumuwililila ngefyo umume uwa pa mushili. Nangu ni ena, nangufye ni onse uwa mu bantu bakwe uukashala umumi, bonse bakepaiwa. Nga cakuti abutukila mu musumba umo, elyo Israeli yonse ikaleta imyando ku musumba ulya, tukaukulila ku mukonko, mpaka tapakashale nangufye kalibwe akacepesha.” Abusalomu na bantu bonse abena Israeli epakusosa abati, “Bumpandamano bwakwa Hushai umwina Aki, bwawamapo ukucila ubwakwa Aitofeli.” Pantu Yawe napanga ukufulunganya bumpandamano bwakwa Aitofeli mukuleta icinkunka pali Abusalomu. Elyo Hushai aebele Sadoki na Abiyata bashimapepo ati, “Aitofeli e mpandamano wakwa Abusalomu na bakalamba ba mu Israeli kukucita cakuti elyo na cakuti, lelo ine nimbapandako amano ayakucita ifyaibela. Eico nombalinefye tuma ishiwi no kweba Davidi auti, ‘Wisendama mu fyabu fya mu matololo, lelo wabukile kwishilya ukwabula ukufilwa.’ Pantu limbi imfumu na bantu bonse ili nabo baleisa ipaiwa.” Nomba Yonatani na Aimasi baleikala ku Eni Rogeli. Awe umubomfi umukashana eko aleya no kubeba, kabili nabo baleya no kweba imfumu Davidi, pantu cali icayafya nganshi ukumonekela uko baleingila mu musumba. Lelo akalumendo kamo kena kabamona no kweba Abusalomu. Kanshi bonse babili baima bwangu no kuya ku ŋanda ya umo mulumendo mu Bahurimu. Uyu muntu alikwete icishima mu lubansa lwa ŋanda yakwe, emo baingila. Awe umukashi epakubuula icakukupika pa cishima, akupikapo, ayanikapo ne mbuto. Kanshi tapali nelyo umo uwaishibe pali ici. Ilyo abantu bakwa Abusalomu baisa pa ŋanda ya uyu mwanakashi, baipusha abati, “Bushe bali kwi Aimasi na Yonatani?” Umwanakashi nao abasuka ati, “Nababuka umulonga.” Awe nabo abantu bafwayafwaya, lelo tabasangilepo nangu umo nakalya, kanshi epakubwelelamo ku Yerusalemu. Panuma ya aba bantu ilyo baya, Aimasi na Yonatani bafuma mu cishima no kuya eba imfumu Davidi abati, “Ima bwangu wabuke umumana. Pantu ifi efyo Aitofeli apandile amano pali iwe.” Kanshi Davidi na bantu bonse abalemukonka baima no kwabuka umumana wa Yordani. Elyo na pakuca ulucelo, takwashele nelyo umo uushayabwike umumana wa Yordani. Nomba Aitofeli ilyo amona ukuti tabakonkele ifyo abapandile amano, akaka icikakilo pali punda wakwe no kwima ukuya ku ŋanda yakwe, ku musumba wakwe. Apekanya bwino iŋanda yakwe elyo aikulika afwa, na bantu bamushiika mu nshinshi yakwa wishi. Davidi aile ku Mahanaimu, ilyo Abusalomu ayabwike umumana wa Yordani pamo pene na bena Israeli bonse. Elyo Abusalomu abikile Amasa ukuba umukalamba wa fita mu cifulo cakwa Yoabu. Amasa ali mwana wa muntu umo uo baleita ishina lya Yete umwina Israeli. Yete aupile Abigaili, umwana umwanakashi wakwa Nahashi, inkashi yakwa Seruiya nyina wakwa Yoabu. Abena Israeli na Abusalomu bacita inkambi mu calo ca bena Gileadi. Ilyo Davidi aishile ku Mahanaimu, Shobi umwana wakwa Nahashi wa ku Raba wa bena Amoni, kabili Maki umwana wakwa Amieli wa ku Lo Deba, na Basilai umwina Gileadi wa ku Rogelimu, baleta ifyakusendamapo, ifyakufimbana, imbale ne nongo. Kabili baleta iŋanu, bale, ubunga, imbuto ishasalulwa, cilemba, elyo ne landa. Baletele ubuci, umukaka uwasasamina, impaanga elyo no mukaka uwatikama ukufuma ku mukaka wa ŋombe kuli Davidi na bantu bakwe pakuti balye. Pantu batile, “Abantu bali ne nsala, nabanaka kabili bali ne cilaka mu matololo.” Elyo Davidi alonganike abantu ali nabo, no kusontapo abakalamba ba pa makana (1,000) elyo na bakalamba ba pa myanda (100). Awe Davidi epakwakanya impuka sha fita patatu. Impuka imo abika mu minwe yakwa Yoabu, impuka imbi mu minwe yakwa Abishai munyina wakwa Yoabu umwana wakwa Seruiya, elyo imbi nayo mu minwe yakwa Itai umwina Gati. Elyo imfumu yaeba ifita aiti, “Icine cinefye na ine wine, tuleya bonse pamo.” Lelo abantu batile, “Tecakwesha ukuti iwe we mfumu uye. Pantu nga cakuti ifwe twatitikishiwa, twafulumuka, tabakatusakamane ifwe iyoo. Nangufye nalimo citika wa pali ifwe afwa, nalyo line tabakatusakamane. Pantu iwe we mfumu naucila pali ifwe nangu tube amakana ikumi limo (10,000). Iwe cawama ukuti ube mu musumba pakuti uletutuminako ubwafwilisho.” Elyo imfumu nayo yayasuka aiti, “Ine ndifye nokucita conse icamoneka icisuma kuli imwe.” Awe imfumu epakwiminina pa mbali ya mpongolo ilyo abantu bonse balefuma mu mpuka mu mpuka sha myanda elyo na mu makana. Elyo imfumu yakonkomesha Yoabu, Abishai na Itai aiti, “Pa mulandu wa ine, namulomba munsungileko umulumendo Abusalomu.” Elyo ne mpuka shonse shalyumfwile ifyo imfumu yakonkomeshe pa mulandu wakwa Abusalomu kuli cila mukalamba wa fita. Kabili ifita fyakwa Davidi fyaile mu mpanga mukulwisha abena Israeli. Elyo ubulwi bwabelele mu mutengo wa Efulemu. Abena Israeli babacimfya ku bantu bakwa Davidi. Kabili kwali impendwa iyikulu nganshi iya bantu abo baipeye ukulingana na bantu amakana amakumi yabili (20,000). Ubulwi bwasalangenefye mu calo conse. Elyo umutengo nao waipeye abantu abengi ukucila na bafwile ku lupanga. Awe cabafye nkuma, Abusalomu ninshi nanina pa mfalashi, yayapita mwisamba lya misambo ya cimuti cikulu ica oki, umutwe wakwa Abusalomu wakofya mu cimuti. Elyo ashala alepelelafye mu lwelele, ninshi imfalashi anininepo yena ileyafye. Ilyo umuntu umo amona ici, aeba Yoabu ati, “Nimona Abusalomu alepelela mu cimuti ca oki.” Yoabu nao asosa ku muntu uumwebele ifi ati, “Watila shani! Wacimumona? Cinshi ico ushacimukomawila palya pene, aponena na panshi? Lyena nga nakupeela indalama amashekeli ya silifa ikumi limo no mushipi wa mpalume.” Nao umuntu ayasuka Yoabu ati, “Nangufye wingampeela indalama amashekeli ikana limo (1,000) no kuyapima na mu lupi lwandi, awe ine teti njimye ukuboko kwandi no kwipaya umwana wa mfumu. Pantu bonse ala twacilayumfwila ilyo imfumu yacilakonkomesha iwe na Abishai na Itai ati, ‘Munsungileko bwino umulumendo Abusalomu.’ Kanshi ine ncita icabipa mu bumi bwandi no kumwipaya, pantu takwaba icintu nelyo cimo icifiswa ku mfumu, na iwe wine nga nauntaluka.” Elyo Yoabu atila, “Ine nshikwete nshita yakonawila kuli iwe ngefi.” Abuula amafumo yatatu mu minwe yakwe no kuyalasa pa cifuba cakwa Abusalomu ilyo ninshi acili umumi ku cimuti ca oki. Elyo bakasenda wa fyanso fyakwa Yoabu bashinguluka Abusalomu, bamulasa no kumwipaya. Elyo Yoabu epakulisha ipenga, ne fita fyaleka ukukunkunika abena Israeli pakuleshiwa na Yoabu. Epakubuula Abusalomu, bamuposa mu cilindi icikalamba mu mutengo, no kutulikapo umwina ukulu uwa mabwe. Mu nshita iyi ninshi abena Israeli nabafulumuka cila umo ku ŋanda yakwe. Ilyo Abusalomu acili umumi, aliimikile umwine ilibwe lya cibukisho cakwe mu mukonko wa mfumu. Pantu atontonkenye ukuti, “Ine nshakwatapo umwana umwaume uwakulenga ishina lyandi ukwibukishiwa.” Ainike ici cibukisho ce libwe ishina lyakwe, ukushinta na lelo line bacita Icibukisho cakwa Abusalomu. Elyo Aimasi mwana Sadoki atile, “Shilekeni mbutukileko no kutwala ilyashi ku mfumu ukuti Yawe nakulubula ukufuma mu minwe ya balwani bobe.” Lelo Yoabu amweba ati, “Telelo uli nokutwala ilyashi ku mfumu. Uli nalimo ukutwala ili lyashi inshita imbi, lelo teti ucite ifi mu bushiku bwa lelo iyoo, pantu umwana wa mfumu nafwa.” Elyo Yoabu aeba umo umwina Kushi ati, “Kabiye kebe imfumu ifyo wamona.” Umwina Kushi nao epakukontamina panshi pakupeela umucinshi kuli Yoabu elyo abutuka. Aimasi umwana wakwa Sadoki atile kuli Yoabu, “Nangu cibe shani, napapata ndekafye na ine nkonke ulubilo pa numa ya mwina Kushi.” Lelo Yoabu ayasuka ati, “Mwana wandi cinshi ico na iwe ulefwaila ukukonkela? Iwe taukwete ilyashi nangu limo ilingapeelelwapo icilambu kuli iwe.” Nao Aimasi atile, “Nangu cibe shani, ndebutuka nkonke.” Kanshi Yoabu epakumweba ati, “Butuka.” Elyo Aimasi akonka ulubilo mu mbali ya nshila ye wanga no kucilawila umwina Kushi. Davidi acili ekele pakati ka mpongolo shibili, umulinshi anina pa mulu wa mutenge wa mpongolo pa cibumba. Ilyo ainuna amenso, amona umuntu umwaume alebutuka eka. Umulinshi apunda ku mfumu no kuyeba pali ici. Elyo imfumu yatila, “Nga cakuti alifye eka afwile ali ne lyashi ilisuma.” Nao umuntu esafye no kupalamina. Kabili umulinshi amona umuntu na umbi alebutuka, elyo aita umulinshi wa pa mpongolo ati, “Mona umuntu na umbi alebutuka eka!” Elyo imfumu yatile, “Nao wine afwile aleletafye ilyashi ilisuma.” Elyo umulinshi atila, “Namona ine kwati muntu wantanshi ukubutuka kwakwe kupalile Aimasi mwana Sadoki.” Imfumu yatila, “Muntu umusuma uuli ne lyashi lisuma.” Awe Aimasi akuuta ku mfumu nokutila, “Fyonse filifye bwino!” Pakuposha imfumu akontamina panshi nokutila, “Napaalwe na matotelo Yawe Lesa wenu pakulubula abantu abaimishe amaboko yabo kuli shikulu imfumu yandi.” Elyo imfumu yaipwishe aiti, “Bushe umulumendo Abusalomu ali umutende?” Nao ayasuka ati, “Namwene icimfulunganya icikalamba mu nshitafye ilyo Yoabu ali nokuntuma ne mubomfi wenu. Elyo na ine ne mubomfi wenu, kwena nshishibe ifyo cali.” Nayo imfumu yamweba aiti, “Iminina kumbali no kulolela pano pene.” Kabili nao umwina Kushi afika no kusosa ati, “Mwe shikulu imfumu yandi, umfweni ilyashi ilisuma! Yawe namulubula imwe ilelo ukufuma kuli bonse abamwimine.” Elyo imfumu yaipusha umwina Kushi aiti, “Bushe umulumendo Abusalomu ali umutende?” Umwina Kushi nao ayasuka ati, “Shi abalwani bakwa shikulu imfumu yandi, na bonse abakwimina kukucita ububi bengaba ngo mulumendo uyu.” Awe capapwishe imfumu. Yaile pa muputule wa pamulu ukupitila ku mwinshi wa mpongolo no kulalila. Ilyo yaile, yatile, “Iye we mwana wandi Abusalomu! Mwana wandi Abusalomu! Cawama nga cakuti nine mfwile ukucila iwe. Iwe Abusalomu, umwana wandi, umwana wandi!” Elyo Yoabu aishile umfwa ukuti, “Imfumu ilelilafye no kuloosha Abusalomu.” Kabili ukucimfya kwa fita fyonse pali bulya bushiku kwasangwike ukuloosha ku bantu bonse, pantu ifita fyonse fyaumfwa ukuti pa bushiku bulya imfumu ilelilishika pa mwana waiko. Awe abantu basokelele mu musumba pali bulya bushiku kwati ni filya abantu basokelela ne nsoni nga bafuma ku bulwi. Imfumu yafimbile ku menso no kulila umusowa uukalamba ileti, “We mwana wandi Abusalomu! We Abusalomu, mwana wandi!” Awe Yoabu aingila mu ŋanda umwali mfumu nokutila, “Ilelo walenga abantu bobe bonse insoni abapuswishe ubumi bobe ne myeo ya bana bobe abaume elyo na bakashi bobe pamo na bakashi bobe abo washaupile mu bwinga. Pantu iwe watemwa abakupata elyo wapata abakutemwa. Ilelo walanga apabuuta ukuti abakalamba ba fita na bantu babo tabali cintu kuli iwe. Ine namona ukuti iwe nga wacisansamuka ilelo, Abusalomu eo aba umumi na ifwe bonse atufwa. Nomba kabiye, fuma no kuya koselesha abantu bobe. Ine nalapa napalifye Yawe ukuti iwe nga taufumine nokuya, takwabe umuntu nangu umo uuleshala na iwe pakuti buce. Ici cili nokukubipila nganshi ukucila na pa mashamo yakuponena ukufuma ku bulumendo bobe ukufika na nomba.” Kanshi imfumu epakwima no kwikala pa cipuna caiko pa mpongolo. Ilyo baeba abantu ukuti, “Imfumu ikele pa mpongolo,” awe bonse baisa longana ku cinso caiko. Pa nshita imo ine, abena Israeli ninshi nabafulumukila cila umo ku ŋanda yakwe. Mu ncendefye monse umwali inko sha bena Israeli, abantu bonse balaumana abene beka, balasosa abati, “Imfumu eyatulubwile mu maboko ya balwani besu. Kabili eyatupuswishe ukufuma mu maboko ya Bafilisiti. Lelo nomba moneni, naifulumuka mu calo pa mulandu wakwa Abusalomu. Nomba Abusalomu, uo twasuba ukututeeka, nao nafwa mu bulwi. Nomba cinshi mushilelandilapo palwa kubwesha imfumu?” Imfumu Davidi epakutuma ishiwi kuli Sadoki na Abiyata bashimapepo ati, “Landeni ku bakalamba ba bena Yuda mutile, ‘Bushe mulandu nshi imwe mwabela abakushalikisha kukubwesha imfumu kwisano lyaiko? Pantu conse icasoswa calyumfwika na ku mfumu uko ikala. Imwe nimwe bamunyinane, umunofu wandifye kabili umulopa wandi. Kanshi ico mwingabela abakushalikisha mukubwesesha imfumu kwisano cinshi?’ Kabili sosa kuli Amasa auti, ‘Bushe iwe tauli munofu wandifye kabili umulopa wandi? Shi Lesa mukulu nancitile conse ico engafwaya, nangufye ici cililepo, nga cakuti ukufuma pali nomba ukuya kuntanshi, nga cakuti tauli nokuba umukalamba wa fita fyandi mu cifulo cakwa Yoabu.’” Awe Amasa epakwalula imitima ya bantu bonse abena Yuda kwatifye mutima wa muntu umo. Elyo batuma ne shiwi ku mfumu abati, “Bweleni, imwe na bantu benu bonse.” Elyo imfumu nayo yabwelela no kuya lwa ku Yordani. Abena Yuda nabo bonse eko baya mukukonkela imfumu ku Giligali no kuileta ku Yordani. Shimei umwana wakwa Gera, umwina Benjamini uwa mu Bahurimu, ewayangufyanya ukutentemukila pamo na bantu bakwa Yuda kukukumanya imfumu Davidi! Kabili ali na bena Benjamini ikana limo (1,000). Siba nao epo ali nga kangalila wa ŋanda yakwa Saulo, abana bakwe abaume ikumi limo na basano (15) elyo na babomfi amakumi yabili (20). Awe bayangufyanya ukuya ku Yordani, ilyo imfumu tailafikako. Elyo bonse bayabuka kukwabusha abana ba mfumu elyo no kubomba fyonse ifyo yalekabila. Ilyo Shimei umwana wakwa Gera ayabwike Yordani awile panshi ku cinso ca mfumu, nokutila kuli ena, “Shi mwe shikulu wandi mwimpeela mulandu. Mwiibukisha ifyo umubomfi wenu acitile pa bushiku shikulu imfumu yandi yafumine mu Yerusalemu. Shi imfumu nga ingacifumya mu mutima waiko. Pantu ine ngo mubomfi wenu nalishiba ukuti nalibifya, lelo mu bushiku bwa lelo, ine ninjileta kuno ngo wakubalilapo pali bonse aba ŋanda yakwa Yosefu ukwisa no kukumanya shikulu imfumu yandi.” Elyo Abishai umwana wakwa Seruiya atile, “Bushe Shimei talingile ukwipaiwa pali ici? Alilapishe umusubwa wakwa Yawe.” Elyo Davidi nao ayaswike ati, “Bushe imwe na ine, cinshi tuli naco cimo mu mano icakuti imwe mwe bana baume bakwa Seruiya mu bushiku bwe lelo musanguke abalwani bandi? Bushe mu bushiku bwe lelo ebo bengepayamo umuntu mu Israeli? Bushe ine muleti nshishibe ukuti ilelo nine imfumu ya bena Israeli?” Kanshi imfumu epakutila kuli Shimei, “Tauli nakufwa.” Ne mfumu epakumulaya mu mulapo. Mefibosheti, umwishikulu wakwa Saulo nao alishile mukwisa kumanya imfumu. Talesunga bwino amakasa yakwe nangufye ukubeya umwefu, talecapa ifyakufwala ukufuma ubushiku imfumu yaile no kufika ubushiku yabwelele mu cibote. Ilyo afikile ukufuma ku Yerusalemu ukukonkela imfumu, imfumu yamwipusha aiti, “Bushe cinshi calengele ukuti ukaane ukunkonka, Mefibosheti?” Nao ayasuka ati, “Mwe shikulu imfumu yandi, apo ine ne mubomfi wenu ndi cilema, natile ndi nokuikakila icikakilo pali punda elyo ndi nokuninapo, nkaye pamo ne mfumu. Lelo Siba umubomfi wandi ewambepele ati ali nokucita. Kabili nabepesha no mubomfi wenu kuli shikulu imfumu yandi. Shikulu imfumu yandi aba kwati ni malaika wakwa Lesa, kanshi citeni icalamuwamina mu menso yenu. Pantu ulupwa lwakwa tata lonse lwalingilefye ukuti shikulu imfumu yandi ilwipaye. Lelo mwapeele umubomfi wenu incende pali abo abalya petebulo lyenu. Bushe ni nsambu nshi ndi nasho ishakupapata ku mfumu nakabili?” Elyo imfumu yatila kuli ena, “Cinshi ico ulesosa nakabili? Ine napingula ukuti iwe na Siba muli nokwakana impanga.” Nao Mefibosheti atile ku mfumu, “Shilekeni abuulefye fyonse, apo imfumu nomba naifika kwisano umutende.” Basilai umwina Gileadi, nao alitentemwike ukufuma ku Rogelimu mukwabusha imfumu umumana wa Yordani elyo no kuilangilila inshila ukufuma palya. Nomba Basilai ali mukote nganshi, ali ne myaka amakumi cine konse konse (80). Ewalepeelako imfumu ifyakulya, ilyo yaleikala mu Mahanaimu, pantu ali muntu umukankala nganshi. Elyo imfumu epakweba Basilai aiti, “Isa twabuke bonse no kuya ikala bonse mu Yerusalemu. Kabili nakulakupeela fyonse ifyo ulekabila.” Lelo Basilai nao ayasuka imfumu ati, “Bushe imyaka yandi ishele iyakwikala umumi ni inga pakuti ningaya ku Yerusalemu pamo ne mfumu? Ine nomba ndi ne myaka cine konse konse (80). Bushe ine kuti naishiba ukulekanya pakati kakuti ici cisuma nangu ukuti ici naco cibi? Bushe umubomfi obe kuti asonda icilyo ico ndyako neco nwako? Bushe na nombaline ncili ndeumfwa amashiwi ya bakemba abaume nangu abanakashi? Cinshi umubomfi wenu engabela icakufinya shikulu imfumu yandi? Umubomfi wenu alifye nokwabuka ne mfumu umumana wa Yordani intamfu iyinono. Nomba mulandu nshi imfumu inganambwila no kumpeela icilambu muli uyu musango? Shi umubomfi wenu lekeni abwelelemofye, pakuti nkafwilefye mu musumba wandi mupepi ukuli inshinshi yakwa tata na mayo. Lelo shi moneni umubomfi wenu Kimuamu, eo mulekeni abuke umumana pamo na shikulu imfumu yandi. Kanshi mumucitile conse icingawama mu menso yenu.” Elyo imfumu yatile, “Kimuamu ali nokwabuka pamo na ine, elyo na ine, ndi nokumucitila conse icingakusekesha ku cinso cobe. Kabili na conse ico utemenwe ukuti ndi nokukucitila lyena nkacita.” Kanshi abantu epakwabuka no mumana wa Yordani, elyo imfumu nayo yayabuka. Imfumu epakutomona Basilai no kumupaala. Elyo Basilai abwelelamo kumwakwe ku ŋanda. Ilyo imfumu yayabukila ku Giligali, Kimuamu ayabwike nankwe pamo. Impuka shonse ishakwa Yuda elyo na citika wa mpuka shonse isha bena Israeli bayafwilishe bonse mukwabusha imfumu umumana. Kabili moneni bwangu bwangu abantu bonse abena Israeli baleisa ku mfumu no kulasosa kuli yena abati, “Bushe mulandu nshi bamunyinefwe abena Yuda basendela imfumu no lupwa no kubabusha umumana wa Yordani pamo pene na bantu bakwe bonse?” Elyo abantu bonse abena Yuda bayasuka abena Israeli abati, “Tucitile ici pantu imfumu muntu uupalamine na ifwe nganshi. Nomba ico mwingafulwa cinshi? Bushe ifwe tulya icili conse icifuma ku mfumu? Bushe natusendapo icintu nangu cimo ukuba icesu?” Elyo abena Israeli bayasuka abena Yuda abati, “Ifwe natukwata icakaniko ukulingana ne kumi limo mu mfumu. Kabili na cimbi nici, ifwe natukwatapo insambu ishingi pali Davidi ukucila isho imwe mukwete. Kanshi cinshi ico mwatusuulila? Bushe teifwe twali abantanshi abakulanda palwa kubwela kwakwa Davidi imfumu?” Lelo abena Yuda bayasuka bukali bukali ukucila abena Israeli. Elyo kwali intalamisoka yamuntu, ishina lyakwe ni Sheba umwana wakwa Bikiri, umwina Benjamini. Alilishishe ipenga no kulapunda ati, “Ifwe tatuli na cakaniko muli Davidi, tatukwetemo ne cishilano muli mwana Yese! Mwe bena Israeli bonse kabiyeni cila umo kumwakwe!” Kanshi bonse abena Israeli epakusha Davidi nokulakonka Sheba umwana wakwa Bikiri. Lelo abena Yuda bena mu cishinka bashala ne mfumu yabo, ukufuma ku Yordani mpaka ku Yerusalemu. Ilyo Davidi abwelele kwisano lyakwe mu Yerusalemu, abuula abakashi balya abo ashaupile mu bwinga ikumi, abo ashile mukusunga isano, ababika mu ŋanda yakubalindilamo. Alabapeela fyonse ifyo balekabila, lelo talekumana nabo iyoo. Basungilwe bucitente mpaka ubushiku bwa mfwa yabo. Baikele kwati ni bamukamfwilwa. Elyo imfumu yasosa kuli Amasa ati, “Njitila abena Yuda bonse bese kuli ine mu nshiku shitatu, na iwe wine ulingile ukuba kuno kwine.” Lelo ilyo Amasa aya mukwita Yuda, akokola ukucila pa nshita imfumu yamupimine. Elyo Davidi atila kuli Abishai, “Nomba Sheba umwana wakwa Bikiri ali uwabonaushi ububi kuli ifwe, ukucila ububi bwakwa Abusalomu. Iwe buula abantu bakwa sokulu no kumukonka lunkwa lunkwa, epali asanga imisumba ya malinga no kupusukilamo ukufuma kuli ifwe.” Kanshi abantu bakwa Yoabu, abena Kereti, abena Peleti elyo na shonse impalume shabulamba, shafuma shaya ukulingana no kukonkomeshiwa kwakwa Abishai. Awe bafuma mu Yerusalemu mukukonka lunkwa lunkwa Sheba umwana wakwa Bikiri. Ilyo bacili pa cilibwe icikalamba icaba mu Gibeoni, Amasa aisa mukubakonkela. Yoabu afwele tumba yakwe iyabulwi, napikila mu musana ulupanga, ulwali mu citubo. Ilyo apalaminako, ulupanga lwasolomoka ukufuma mu citubo lwawa panshi. Elyo Yoabu asosa kuli Amasa ati, “Bushe we munyinane, uli shani?” Nao Yoabu aikata Amasa ku mwefu ku kuboko kwa ku kulyo kukumutomona. Nomba Amasa tamwene ukuti Yoabu ali no lupanga mu minwe yakwe. Yoabu epakumulasa mwifumo, na mala yapongolokela panshi. Kabili tabwekeshepo ukumulasa nakabili, Amasa afwa no kufwa. Elyo Yoabu na Abishai munyina, epakukonka lunkwa lunkwa Sheba umwana wakwa Bikiri. Awe umo uwa mu bantu bakwa Yoabu aiminina pambali ya citumbi cakwa Amasa nokusosa ati, “Uyo onse uwatemwa Yoabu, kabili uuli uwakwa Davidi, nakonke Yoabu!” Ninshi icitumbi cakwa Amasa cilefuntaukafye mu mulopa waciko mukati ka musebo. Uyu muntu amona nokuti fyonse ifita fyaimiminafye palya pene. Ilyo amona ukuti onse umuntu naiminina, epakusesha icitumbi ukucifumya mu musebo, amulalika mu mpanga, amufimba ne cakufwala. Na panuma ilyo Amasa aseshiwa mu musebo, abantu bonse batwalilila pamo na Yoabu ukukonka lunkwa lunkwa Sheba umwana wakwa Bikiri. Uyu Sheba ninshi napita kale mu nko shonse isha bena Israeli ukufika na ku Abeli Beti Maka no kupitilila ukuya ku mpanga yonse iya bena Beri, bonse epakulongana no kumukonka. Bonse abantu pamo na Yoabu bashinguluka umusumba wa Abeli Beti Maka umwali Sheba. Batulumanika imina ya fisoso fya maloba ukufika ku musumba, ukulinganafye ne linga lyabelele kunse, elyo batampa ukubolaula icibumba pakuti baciwishe. Umwanakashi wamano uwali mu musumba alabilikisha ati, “Umfweni! Umfweni! Shi ebeni Yoabu ese kuno pakuti njise nande nankwe.” Nao aya kuli ena elyo amwipusha ati, “Bushe iwe niwe Yoabu?” Nao atila, “Nine wine.” Umwanakashi ati, “Umfwa kufyo umubomfi obe alesosa.” Nao Yoabu ayasuka ati, “Ndeumfwa.” Awe umwanakashi atwalilila mukusosa ati, “Mu nshiku shakale abantu balesosa abati, ‘nga ulefwaya ubwasuko busuma kabiye ku Abeli, elyo ukapwisha umulandu.’ Ifwe tuli aba mutende kabili aba cishinka mu Israeli. Imwe mulefwayafye ukonaula umusumba uuli e nyina mu Israeli. Cinshi ico mulefwaila ukumina icuma ca cishilano cakwa Yawe?” Yoabu nao epakwasuka ati, “Awe nacitaluke kuli ine icakumina nangu ukonaula umusumba! Uyo teo e mulandu iyoo. Umuntu uwe shina lya Sheba umwana wakwa Bikiri ukufuma ku calo ca mpili ica Efulemu, eubifishe ku mfumu Davidi. Mpeni uyu wine umuntu eka, na ine nalafumako ku musumba.” Elyo umwanakashi ayasuka Yoabu ati, “Umutwe wakwe twalauposa kuli imwe pa mulu wa cibumba.” Elyo umwanakashi aya ku bantu bonse no kubalondolwela amano yakwe. Nabo epakuputula umutwe wakwa Sheba umwana wakwa Bikiri no kuuposela kuli Yoabu. Kanshi nao epakulisha ipenga, na bantu bakwe basalangana ukufuma mu musumba, cila muntu abwelelamo ku ŋanda kumwakwe. Yoabu nao abwelelamo ku mfumu mu Yerusalemu. Yoabu ali e mukalamba wa fita fyonse ifya bena Israeli. Benaya umwana wakwa Yehoiyada ali nao e mukalamba pa bena Kereti na bena Peleti. Adoramu nao ali kangalila wa bamulaasa. Yehoshafati umwana wakwa Ailudi nao ali ni kalemba wa fyalecitika mu calo. Shefa ali ni kalemba wa milandu. Sadoki na Abiyata bali ni bashimapepo. Elyo Ira umwina Yairi nao ali shimapepo wakwa Davidi. Mu nshiku sha kuteeka kwakwa Davidi, kwali icipowe pa myaka itatu, calebako cila mwaka. Kanshi Davidi epakwipusha Yawe. Nao Yawe amwasuka ati, “Saulo no lupwa lwakwe bacili no mulandu wakusumya umulopa, pantu balipaya abena Gibeoni.” Awe imfumu epakwita abena Gibeoni no kulanda nabo. Nomba abena Gibeoni tabali ba mu bena Israeli iyoo, lelo bena bali bena Amoli abasheleko, abo abena Israeli balapilepo umulapo ukuti bena bakabasha. Lelo Saulo mukutemwisha abena Israeli na bena Yuda, eco alefwaila ukwipaya abena Gibeoni. Davidi epakwipusha abena Gibeoni ati, “Bushe ico mulefwaya ukuti mucitile cinshi? Kabili nalacita shani pakuti ningawamya pa bubifi mukuleka mukapaale icuma ca cishilano cakwa Yawe?” Abena Gibeoni nabo bamwasuka abati, “Ifwe tatwakwata nsambu shakwipusha silifa nangu golide ukufuma kuli Saulo nangu ku lupwa lwakwe. Kabili tecansambu kuli ifwe ukubuula umo umwina Israeli no kumwipaya.” Davidi akonkeshapo ukubepusha nakabili ati, “Cinshi ico mulefwaya ine ukumucitila?” Nabo kabili bayasuka imfumu ati, “Pamo ngo muntu uwatonawile kabili uwapangile no kutulofya pakuti twibako nangu ukukwatamo incende mu calo ca bena Israeli, shi tulubwilenifye abana abaume bakwe cine lubali tukabepaye no kubatwala pa lwalala mukubakulikila pa cinso cakwa Yawe ku Gibea icifulo cakwa Saulo uo Yawe asalile.” Nayo imfumu epakusumina aiti, “Cisuma ndi nokubalubwila kuli imwe.” Lelo imfumu yalangulukila Mefibosheti umwana wakwa Yonatani mwana Saulo pa mulandu wa mulapo bacitile pa cinso cakwa Yawe, uwali pakati kakwa Davidi elyo na Yonatani umwana wakwa Saulo. Lelo imfumu epakubuula Amoni, Mefibosheti, abana abaume babili abakwa Risipa umwana mwanakashi wakwa Aia, abo afyele kuli Saulo, pamo pene na bana abaume basano abo Merabi umwana umwanakashi wakwa Saulo afyele kuli Adirieli umwana wakwa Basilai umwina Meholati. Aba bonse imfumu Davidi yabalubwila na mu maboko ya bena Gibeoni, nabo babepaya no kubatwala pa lwalala epo babakulikila pa cinso cakwa Yawe. Bonsefye cine lubali bafwilefye pamo. Baipaiwa mu nshiku shantanshi isha bulobololo bwa fisabo, pakutendeka ubulobololo bwa bale. Risipa umwana umwanakashi wakwa Aia abuula insalu shabulanda no kuyanshikila icakwikalapo pa mwalala. Ukufuma pa kwamba kwa kusombola mpaka imfula yaloboka ukufuma ku mulu yalokela na pa fitumbi, Risipa talekele ifyuni fya mu lwelele fiwepo akasuba nangufye finama fya mpanga mu bushiku. Baebele Davidi ifyo Risipa umwana wakwa Aia acitile, uwali umukashi wakwa Saulo uo ashaupile mu bwinga. Ilyo Davidi aumfwileko, aimine aya senda amafupa yakwa Saulo pamo no mwana wakwe Yonatani ukuyafumya ku bakalamba abekalacalo ba mu Yabeshi Gileadi. Aba ebayafyushishe mu bumfisolo ukufuma mu lubansa lwa cintubwingi ulwa Beti Shani, uko Abafilisiti babakulikile, panuma yakwipaya Saulo pa Giliboa. Davidi epakuleta amafupa yakwa Saulo no mwana wakwe Yonatani ukuyafumya kulya, na mafupa ya bantu balya abo baipeye mukukulikwa pa lwalala, bayalonganya pamo. Bashiikile amafupa yakwa Saulo na yakwa Yonatani umwana wakwe mu nshinshi yakwa Kishi, wishi wakwa Saulo ku Sela mu calo cakwa Benjamini. Kabili bacitile fyonse ifyo imfumu ya bakonkomeshe. Elyo na panuma ya ifyo, Lesa epakwasuka amapepo, alangulukila ne calo. Kabili kwali ubulwi pakati ka Bafilisiti na bena Israeli. Davidi atentemwike na bantu bakwe kukulwisha Abafilisiti. Davidi alinakile nganshi pali ubu bulwi. Elyo Ishibi Benobu, umo uwa pa lupwa lwakwa Rafa, uo ifumo lya mukuba lyakwe lyafinine amashekeli imyanda itatu (300) kabili uwaipangeshe no lupanga ulupya, atile, “Ndi nokwipaya Davidi.” Lelo Abishai mwana Seruiya epakwisa kuli Davidi kukumupususha. Awe alasapo Umufilisiti uyo, amwipaya. Elyo abantu bakwa Davidi balapa pa cinso cakwe abati, “Tecakwesha nakabili ukuya na ifwe ku bulwi, epakuti icisaniko ca bena Israeli cikashima.” Nomba umuyila inshiku, ubulwi na bumbi bwabako na Bafilisiti, ku Gobu. Muli ubu bulwi Sibekai umwina Hushati aipeye Safa, uwali uwa mu lupwa lwakwa Rafa. Nakabili kwali ubulwi na Bafilisiti ku Gobu, Elianani umwana wakwa Yaare Oregimu umwina Betelehemu nao aipeye Goliati umwina Gati, uwali ne fumo lya musako kwati mulando wakupikwilapo insalu. Nakabili ku bulwi na bumbi ubwacitike ku cifulo ca Gati, kwaliko icimuntu icalunduka nganshi. Cali ne minwe mutanda kuli cila cisansa, kabili cali ne fikondo mutanda kuli cila lukasa, fyonse pamo fyali amakumi yabili na fine (24). Nao wine ali uwa mu lupwa lwakwa Rafa. Kanshi ilyo ena asebenye abena Israeli, Yonatani mwana Shimeya, munyina Davidi alimwipeye. Aba bonse bane bali ba mu lupwa lwakwa Rafa mu Gati, kabili bonse bafwile ku minwe yakwa Davidi na bantu bakwe. Davidi aimbile amashiwi ya muli ulu lwimbo kuli Yawe, ilyo Yawe amupokolwele ku balwani bakwe bonse na ku kuboko kwakwa Saulo. Davidi atile, “Yawe e cilibwe candi, ilinga lyandi kabili kapokolola wandi. Lesa wandi e cilibwe candi, umo ine nguba, ni nkwela yandi kabili e lusengo lwe pusukilo lyandi. Ena e maka yandi, icubo candi, kabili ipusukilo lyandi ukufuma ku bantu abalufyengo, abo mumpusushako. Ndekuuta kuli Yawe uwalinga ukulumbanya, lyena napususka na ku balwani bandi. “Pantu amatamba ya mfwa yalinshingulwike, ne mikuku yabonaushi yalintiinishe. Imyando ya ku calo ca bafwa yalimpombele. Elyo ne fiteyo fya mfwa fyali pa ntanshi yandi. Mu kupelelwa kwandi nalilile kuli Yawe, kuli Lesa wandi eko nalilile. Ukufuma mwi Tempele emo aumfwilile ishiwi lyandi. Umusowa wandi waumfwika na mu matwi yakwe. “Isonde lyalitenkene no kusunkana, imifula ya myulu yasunkana. Fyalitenkene pantu alikalipe. Mu myona yakwe mwafumine icushi. Mu kanwa kakwe mwafumine umulilo uoca, na kuli ena kwafuma umusolilo. Afumine ku mulu no kwisa ikila pano panshi, imfifi ikulu nganshi yali panshi ya makasa yakwe. Kabili aninine na pali kerubi no kupupuka. Amonekele ninshi ali pa mapindo ya mwela. Alengele imfifi ukumushinguluka monse monse, na makumbi ayatikama kwati kutulumana kwa menshi. Ukufuma mu lubuuto lwa pa ntanshi yakwe, amafito yayamba ukwaka umulilo. Yawe abulukuta nge mfula mu mulu, ne shiwi lya Wapulamo lyaumfwika. Aposa imifwi no kusalanganya abalwani, aponya ukubyata kwa nkuba no kubafulunganya. Kabili panshi ya bemba palamoneka, elyo ne mifula ye sonde yashala pa mbilibili, pa mulandu wa kukalipa kwakwa Yawe, na ku maka ya kupema kwa mu myona yakwe. “Elyo atambalike ukuboko kwakwe ukufuma mu mulu, anjikata no kunsenda. Angabwile ukufuma mu menshi ayengi. Ampokolwele ku balwani bandi abamaka, ku bampata kabili abancila amaka nganshi. Banjimine mu bushiku bwa cinkunka candi, lelo Yawe ali e shintililo lyandi. Amfumishemo no kumbika apapabuka, andubula no kundubula pa mulandu wakuti alintemwa ine. “Yawe nancitila ukulingana no bulungami bwandi. Ukulingana na bukaele bwa maboko yandi, Yawe nanambula. Pantu ine ndacita ififwaya Yawe, kabili nshabala nsangukila Lesa wandi. Nshafumako ku mafunde yakwe yonse ayaba ku ntanshi yandi, kabili ku fipope fyakwe nshatalukako. Kanshi ine ndi uwabula akalema ku cinso cakwa Yawe, naliitalusha ne mwine ku bubifi. Eico Yawe nanambula ukulingana no bulungami bwandi. Kabili ukulingana no bukaele ubo amona muli ine pa cinso cakwe. “Ku wacishinka, na iwe we mwine ulailanga uwacishinka. Kabili ku bakaele, na iwe we mwine ulailanga uwakaele. Kuli abo abapwililika, na iwe we mwine ulailanga ukuba uwapwililika. Lelo kuli abo abapondama, na iwe we mwine ulailanga uwacenjela. Iwe upususha abaicefya, lelo amenso yobe yalola pa bacilumba pakuti ubanashe. Mu cinefye ala niwe cisaniko candi, we Yawe. Kabili Lesa wandi ewalula imfifi yandi ukuba ulubuuto. Ku maka yobe kuti nasansa impuka ya mulalo, kabili nga cakuti ndi na Lesa, kuti nawisha ilinga. Lelo Lesa ena, inshila yakwe yalilungama, ne shiwi lyakwa Yawe lyacishinka. Ena ni nkwela kuli bonse abafisama muli ena. “Nga Lesa umbi nani, uwingacila pali Yawe? Kabili uwakosa nge cilibwe nani, ukucila pali Lesa wesu? Ala ni Lesa eumpangasha amaka, kabili eulenga inshila yandi ukuwama. Eulenga makasa yandi ukuba nga makasa ya nsebula, eungafwa ukwiminina apasansama pa mpili. Alasambilisha ne minwe yandi ku bulwi, no kukosha amaboko yandi pakukana ubuta bwa mukuba. Kabili walimpeela inkwela ye pusukilo. Elyo ukwafwilisha kobe kuli ine ekwalenga ukuti njishibikwe. Kabili walikusha inshila umwakupita intampulo shandi, na makasa yandi tayashetuka. Nakunkunike abalwani bandi no kubonaula, kabili nshapilibukile kunuma mpaka nabapwisha. Napwishishefye bonse umupwilapo, icakuti bafilwa ukwima, bawa na pa nkasa shandi. Pantu walimpangeshe amaka yakulwilako, walenga na balwani bandi ukukontama pa nkasa shandi. Walengele na balwani bandi bamfutatile inuma shabo pakufulumuka, kabili abampata bena nabonaula. Bafwaile uwakubafwa, lelo takwali nangu umo uwakubapususha. Balilile kuli Yawe, nao teti abasuke nakalya. Nalibonawile baba ngo lukungu lwa panshi. Kabili nabanyantaula no kubakandawila baba kwati matipa ya mu musebo. “Walimpuswishe ukufuma ku bantu bandi abansangukila. Wansungilile kwati nine mukalamba wa mishobo. Abantu abo nshaishiba, ebalemombela. Abenafyalo baisa mukumpakata. Ilyo lyonse baumfwa cimo kuli ine, banakila. Bena bonse baba abatompoka imitima, besa baletutuma ukufuma mu malinga yabo. “Nakalebalika kuli Yawe! Napaalwe na matotelo Icilibwe candi! Asumbulwe Lesa Icilibwe ce pusukilo lyandi! E Lesa uunandwilako, uulenga imishobo ukuba pa nkasa shandi. Kabili uumpususha ku balwani bandi. We Yawe nimwe unsumbula mu mulu ukucila abalwani bandi. Wandubula ukufuma ku balwani bandi abafimfulunganya. “Eico kanshi ine ndifye nokulalumbanya iwe we Yawe pakati ka mishobo ya benafyalo. Ine ndifye no kulakwimbila ishamalumbo ishe shina lyobe. Ulalenga imfumu yobe ukucimfya, kabili ulalanga uluse ulushipwa ku wasubwa obe, kuli Davidi pamo na ku bufyashi bwakwe pe na pe.” Aya e mashiwi yakulekelesha ayakwa Davidi. “Ubusesemo bwakwa Davidi mwana Yese, ubusesemo bwa muntu uwasansabalikwa no Wapulamo. Umuntu umusubwa wakwa Lesa wakwa Yakobo, kabili kemba wa nyimbo sha bena Israeli. “Umupashi wakwa Yawe ulandila muli ine. Kabili amashiwi yakwe yabafye pa lulimi lwandi. Lesa wakwa Israeli nalanda, Icilibwe cakwa Israeli casosa kuli ine aciti, ‘Umuntu uuteeka abantu mukulungika, kabili uuteeka mukatiina kakwa Lesa, aba kwati lubuuto lwa kacelo, kwati ilyo akasuba katula ukushili na makumbi, icilenga umulemfwe ukubengeshima pesonde.’ “Bushe iŋanda yandi tayaba ifi kuli Lesa? Pantu alipangana na ine icipangano ca pe na pe? Alicilondolola bwino muli fyonse kabili icakosa. Bushe takalete ipusukilo lyandi no kucita conse ico mfwaya? Lelo abantu babifi bena baba nge myunga ya mu matololo iyakuposafye, iyishingakuswa ne minwe. Elyo umuntu onse pakuikatako, afwile ukubomfya icela nangu umusako we fumo, lyena kuti ayocela apo pene ibelele.” Aya e mashina ya mpalume shabulwi shakwa Davidi: Yoshebu Basebeti umwina Takemoni, umukalamba wa baume bene bene batatu. Aimishe ifumo lyakwe mukulwisha abantu imyanda cine konse konse (800), abo aipeye pa muku umofye. Kabili uwamukonkelepo pali bumpalume ali ni Eleasa umwana umwaume wakwa Dodo umwina Ahoyi. Pamo nga umo uwali pa mpalume shitatu, ali na Davidi ilyo baile sonsomba Abafilisiti uko balongene ku bulwi ku Pasi Damimu. Elyo abena Israeli bafulumuka. Awe Eleasa wena ashipa, alaipaya na Bafilisiti mpakafye amaboko yakwe yanakuka, ne minwe yalambatila ku lupanga. Nao Yawe alenga nokuti bacimfye apakalamba pa bushiku bulya. Awe ne fita fyonse fyabwelela na kuli Eleasa, kukubuulako ifitapwa ku bafwa. Uwakonka pali Eleasa ni Shamaya umwana mwaume wakwa Age umwina Harari. Ilyo Abafilisiti balongene pamo mu mpuka shabo pa cifulo cimo apali ibala lye landa, abena Israeli balifulumwikepo. Lelo Shamaya wena ashipa, aiminina na pakati ke bala. Alicingilila, elyo aipaya Abafilisiti. Awe Yawe nao alengele ukuti bacimfye apakalamba. Elyo batatu pa ntungulushi amakumi yatatu (30), batentemwike baisa kuli Davidi ku lucengo lwa Adulamu, mu nshiku shabulobololo, ninshi impuka ya Bafilisiti nabacita inkambi mwishika lya Refaimu. Pa nshita ilya Davidi ali mwilinga, elyo akamba ka bashilika ba Bafilisiti nako kaleikala mu Betelemu. Awe Davidi nao alefwaisha amenshi elyo asosa ati, “Yangu ifyo ningatemwa nga cakuti umo andetelako amenshi yakunwa ukufuma mu cishima ca mupepi ne mpongolo ya ku Betelehemu.” Awe impalume shitatu shaima, shalalanya pakati ka mipaka ya Bafilisiti, shatapa na menshi ukufuma mu cishima caba mupepi ne mpongolo ya Betelehemu no kusenda ukutwala kuli Davidi. Lelo Davidi akaana ukunwa amenshi. Mu cifulo cakunwa Davidi ayetila kukuyatuula ku cinso cakwa Yawe. Atile ati, “Yawe nampusushe, nacibe ukutali ici cintu! Bushe uku tekunwa umulopa wa bantu abaile nabashitika ubumi bwabo abene kukufwa?” Kanshi Davidi akaana ukunwa. Efyo ishi mpalume shitatu shacitile. Abishai munyina wakwa Yoabu umwana mwaume wakwa Seruiya ewali umukalamba pali ishi mpalume shitatu. Ena ewaimishe ifumo lyakwe alasaula abalwani imyanda itatu (300) no kubepaya. Elyo aisa ba ne shina ilyalumbuka nga aba bene batatu. Bushe ena tewalumbwike nganshi ukucila pali batatu? Icakuti aisa ba no mukalamba wabo, nangu cali ukuti tapendelwe pakati kabo. Benaya umwana mwaume wakwa Yehoiyada, umwina Kabiseli, ali ni mpalume yapilikita kukulwa, umuntu uwacitile ifintu ifingi ifyabulamba. Aipeye abantu abapambana abena Moabu. Elyo kabili atentemukila mu cilindi ninshi kuli na menshi makasa, no kwipayamo inkalamo. Kabili aipaya no mwina Egupto uwalunduka nganshi. Nangu umwina Egupto akwete ifumo mu minwe yakwe, Benaya nao aile kuli ena ne nkontofye. Amusompola ifumo mu minwe, amwipaila na kwifumo lyakwe line. Efintu ifyo Banaya umwana mwaume wakwa Yehoiyada acitile. Uyu nao wine ishina lyakwe lyali ilyaishibikwa kwati ni mpalume shitatu isha bantu. Ali uwacindikwa nganshi ukucila pali onse uwa pa makumi yatatu (30), nomba tapendelwe pali balya batatu. Elyo Davidi epakumucita ukuba kangalila wa bakalinda wakwe. Impalume shimbi isha mu ba makumi yatatu (30) ni aba: Asaeli munyina wakwa Yoabu, Elianani umwana mwaume wakwa Dodo umwina Betelemu, Shamaya umwina Harodi, Elika umwina Harodi Helesi umwina Paliti, Ira umwana mwaume wakwa Ikeshi umwina Tekoa, Abiesa umwina Anatoti, Mebunayi umwina Hushati, Salimoni umwina Ahoyi, Maharayi umwina Netofa, Helebu umwana mwaume wakwa Baanaya umwina Netofa, Itai umwana mwaume wakwa Ribai umwina Gibea wa ku Benjamini, Benaya umwina Piratoni, Hidayi wa ku tumimana twa ku Gashi, Abi Aliboni umwina Aribati, Asimafeti umwina Baharumi, Eliaba umwina Shaaliboni abana baume bakwa Yesheni, Yonatani umwana mwaume wakwa Shamaya umwina Harari, Ahiamu umwana mwaume wakwa Sharari umwina Harari, Elifeleti umwana mwaume wakwa Ahasibai umwina Maakati, Eliamu umwana mwaume wakwa Aitofeli umwina Gilo, Hesiro umwina Kameli, Palai umwina Aliba, Igali umwana mwaume wakwa Natani umwina Soba, umwana mwaume wakwa Hagiri, Seleki umwina Amoni, Naharai umwina Beroti, kasenda wa fyanso fyakwa Yoabu umwana mwaume wakwa Seruiya, Ira umwina Itira, Garebu umwina Itira elyo na Uria umwina Hiti. Bonse pamo bali amakumi yatatu na cine lubali (37). Kabili ubukali bwakwa Yawe bwabwekeshepo ukwisa pa bena Israeli. Awe aluminisha Davidi pakuti abaletelele, amweba ati, “Ima kabiye uye penda abena Israeli elyo na bena Yuda.” Elyo Davidi epakweba Yoabu ne ntungulushi sha fita fyali nankwe ati, “Ima kabiyeni piteni mu nko shonse isha bena Israeli ukufuma ku Dani ukufika ku Beresheba no kupenda abantu pakuti njishibe bali banga.” Lelo Yoabo nao ayasuka imfumu ati, “Shi Yawe Lesa obe engafushishako impuka, ukuti shibe imiku umwanda umo (100). Kabili epakulenga na menso yakwa shikulu imfumu yamone ici. Nomba cinshi shikulu imfumu yandi ilefwaila ukucitila ici cintu?” Awe imfumu yapatikisha Yoabu ne ntungulushi sha fita, baima baya mukupenda abantu bonse aba mitundu ya bena Israeli. Panuma yakwabuka umumana wa Yordani, bacita inkambi mupepi na Aroeli, ku musumba uwabela ku kapinda ka ku kulyo, uwabela pakati ka mukonko, elyo bayapita ku Gadi no kutwalilila ukuya ku Yaseri. Elyo baya ku Gileadi na ku calo ca Talitimu Hodishi, na ku Dani Yani no kushingulukila na ku Sidoni. Kabili baile ukulungama ku musumba we linga wa Turi elyo na kuli yonse imisumba ya bena Hifi na bena Kenani. Mukulekelesha elyo baile ku Beresheba mu matololo ya Negebu mu calo ca bena Yuda. Cilya bapwa ukupitana mu calo conse pa myeshi pabula ne nshiku amakumi yabili (20) babwelelamo ku Yerusalemu. Yoabu nao apeela ku mfumu impendwa ya bantu abo bapendele. Mu bena Israeli ababulamba bali amakana imyanda cine konse konse (800,000), abena Yuda nabo bali amakana imyanda isano (500,000) abengabomfya ulupanga. Davidi aumfwile umutima wakunta panuma yakupenda abantu ababulamba. Elyo asosa kuli Yawe ati, “Ine nimbifya apakalamba paco ncitile. Nomba we Yawe, nakupapata, fumya umulandu uyu pa mubomfi obe, pantu ico ncitile cabuwelewele.” Ilyo Davidi ashibwike mu lucelo lwakonkelepo, kwafuma ishiwi kuli Yawe ukweba Gadi kasesema, kamona wakwa Davidi aliti, “Kabiye kebe Davidi auti, ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Nalakupeela ifya kusalapo fitatu. Salapo cimo ico ulefwaya, ico mfwile ukucita kuli iwe.’” Kanshi nao Gadi epakuya kuli Davidi no kumweba ati, “Bushe ulefwaya pa myaka itatu kukese icipowe mu calo? Nangu pa myeshi itatu ukalefulumukafye abalwani bobe ilyo bakukonka lunkwa lunkwa? Nangu ukuti icikuko pa nshiku shitatu cikese onaula icalo cobe? Kanshi nomba tontonkanya, unjebe icakuya eba uuntumine.” Elyo Davidi ayasuka Gadi ati, “Awe kwena ndi uwacucutika nganshi. Shi katuibikefye mu minwe yakwa Yawe, pantu uluse lwakwe lukalamba nganshi. Lelo mwileka mponene mu minwe ya bantunse.” Kanshi Yawe epakutuma icikuko pa bena Israeli, ukufuma pali lulya lucelo ukushinta na pakupwa kwa nshita iyapiminwe. Abantu abafwile ukufuma ku Dani ukufika na ku Beresheba bali amakana amakumi cine lubali (70,000). Lelo ilyo malaika atambalike ukuboko pa Yerusalemu kukuonaula, Yawe nao epakulangulukila abantu pa mulandu wa macushi. Aeba malaika uwaleipaya abantu ati, “Capwa! Bwesha ukuboko kobe.” Ninshi malaika wakwa Yawe ali pa lubansa lwakutwilapo ulwakwa Arauna umwina Yebusi. Ilyo Davidi amona malaika uwaleipaya abantu, asosa kuli Yawe ati, “Ala ne wabifishe nine no kulufyanya. Lelo aba ni mpaangafye. Ni finshi bacitile? Uleke ukuboko kobe kube pali ine no lupwa lwandi.” Pa bushiku bwine ubu, Gadi aile kuli Davidi nokutila kuli ena, “Ima kabiye mukukuulila Yawe ubulambo pa lubansa lwakutwilapo ulwakwa Arauna umwina Yebusi.” Davidi nao epakuya, pamo ngefyo Yawe akonkomeshe ukupitila muli Gadi. Ilyo Arauna alolesha no kumona imfumu na bantu baiko baleisa kuli ena, afumina panse no kukontama pa cinso ca mfumu, ashimpa ne mpumi panshi. Elyo Arauna asosa ati, “Mulandu nshi shikulu imfumu yaishila ku mubomfi wenu?” Davidi nao ayasuka ati, “Naisa kukushita ulubansa lobe ulwakutwilapo, apakuti tukuulile Yawe ubulambo, pakuti icikuko cipwe ku bantu.” Awe Arauna ayasuka Davidi ati, “Shi, shikulu imfumu yandi naibuule icaisekesha no kutuula kuli Yawe. Moneni iŋombe ishilume ishi, ishakutuula ilambo lya cakoca. Kabili moneni imilando yakutwilako elyo na makoli ya ŋombe aya, e nkuni. Moneni fyonse ifi, mwe mfumu, Arauna apeela kuli imwe.” Elyo kabili asosa ati “Shi Yawe Lesa obe engapokelela ilambo lyobe.” Lelo imfumu yayasuka Arauna aiti, “Iyoo ine ndefwayafye ukushita. Ine nshilefwaya ukutuula ku mfumu Lesa wandi amalambo yakoca ayo nshishitile iyoo.” Kanshi Davidi epakushita ulubansa lwakutwilapo. Ashita ne ŋombe ishilume no kulipila indalama amashekeli amakumi yasano (50) aya silifa pali fyonse. Davidi akuulile Yawe ubulambo kulya no kutuula amalambo ya cakoca na yakwampana. Elyo Yawe aumfwile amapepo mwipunda lya calo, ne cikuko pa bena Israeli capwa. Imfumu Davidi yakota no kuba ne myaka iyingi icakuti yalakaana no kumfwa icikabilila nangu baifimba ifyakufimbana. Eico ababomfi baiko batila kuli ena, “Natufwaye umukashana uushatala opwa uwakuti aleikala nankwe, alebomba umulimo wa kusunga imfumu. Ena akulasendama kumbali pakuti imfumu ileumfwako icikabilila.” Elyo bafwailisha mu calo conse ica Israeli mpaka basanga umukashana umusuma nganshi uwe shina lya Abishagi, umwina Shunemu, eo basenda no kuleta ku mfumu. Uyu mukashana ali umusuma nganshi kanshi ewayambile ukulabomba umulimo wakusunga imfumu, lelo imfumu tayamwishibe mu nshila ya cupo. Nomba Adoniya, uyo nyina ali ni Hagiti, aima no kulanda ati, “Nine nalaba imfumu.” Epakuiteyanishisha amaceleta na bakabalwe elyo na bantu abaume amakumi yasano (50) abakutangila pa ntanshi yakwe. Lelo wishi tatalile amwipusha ukuti, “Nga kanshi cinshi ulecitila ifi?” Ali umwana uwayemba nganshi elyo ewakonkelepo Abusalomu mukufyalwa. Adoniya ayambile ukumfwana na Yoabu mwana Seruiya elyo na shimapepo ishina lyakwe ni Abiyata. Aba ebamupeele icikoselesho. Lelo shimapepo uwe shina lya Sadoki, Benaya mwana Yehoiyada, kasesema uwe shina lya Natani, Shimei elyo na Rei pamo pene ne mpalume shabulwi sha imfumu Davidi, bena tabamukonkele Adoniya. Elintu Adoniya atuula ilambo lya mpaanga, iŋombe elyo ne fiponti ifyaina pa cilibwe ca Soheleti mupepi na ku Eni Rogeli. Aitako na bamunyina bonse abana ba mfumu abaume, na baume bonse aba mu calo ca Yuda ababomfi ba kwisano. Nomba Natani kasesema, Benaya, impalume shabulwi ishakulinda imfumu elyo na munyina Solomoni bena tabetileko. Elyo Natani aipwishe Batisheba no kumweba ati, “Bushe tawishibe iwe ukuti Adoniya, mwana Hagiti, naibika pa bufumu ukwabula ukuti imfumu Davidi ishibe? Eico nomba leka nkupandeko amano pakuti upusushe umweo obe elyo no mweo wa mwana obe Solomoni. Kabiye ku mfumu Davidi uye wipushe auti, ‘Kanabesa we mfumu yandi bushe tekuli ine ne musha obe walapile auti, umwana obe Solomoni eukapyana pa bufumu kabili eukekala pa cipuna candi? Nga kanshi Adoniya aba shani imfumu?’ Na ine nalaisa lingafye lilya line ucili ulelanda ne mfumu elyo nyingile nokwisa suminisha fyonse ifyo ulelanda.” Nao Batisheba epakwingila mu muputule umwali imfumu umo umukashana Abishagi alesungila imfumu. Pali iyi nshita ninshi yalikota nganshi. Ilyo aingila Batisheba afukama no kutota ku mfumu. Elyo imfumu yamwipusha aiti, “Cinshi ico ulefwaya?” Nao ayasuka ati, “We mfumu yandi, niwe walapile kuli Yawe Lesa obe ukuti, ‘Solomoni umwana wandi eukapyana pa bufumu kabili eukekala pa cipuna candi.’ Nomba moneni, Adoniya euli pa bufumu ilyo iwe we mfumu tawishibepo nelyo cimo. Adoniya natuula ne lambo lya ŋombe ishingi, ne fiponti ifingi ifyaina elyo ne mpaanga ishingi. Na ku mitebeto naitako abana ba mfumu bonse abaume, shimapepo Abiyata, Yoabu umukalamba wa fita, lelo tetilekofye umwana obe Solomoni. Kanabesa we mfumu yandi, icalo conse ica Israeli ciposele amenso pali iwe pakuti cishibe uuli nokupyana pa bufumu. Pantu, ilyo shikulu we mfumu yandi ukaya lala ukwalala ifikolwe fyobe, ine no mwana wandi Solomoni bakatucita ngo tupondo.” Ilyo Batisheba acili alelondolwela imfumu amashiwi, kasesema Natani nao afika mwisano. Elyo ababomfi baeba imfumu abati, “Natani kasesema aisa.” Natani aingila umwali imfumu elyo atota ninshi nakontamike cinso. Natani elyo asosa ati, “Kanabesa we mfumu yandi, bushe niwe upeele cipope cakuti Adoniya eo apyane pa bufumu, kabili eo akabe no wakwikala pa cipuna cobe? Lelo line acima no kuya tuula ilambo lya ŋombe ishingi, ifiponti ifyaina elyo ne mpaanga. Naitako na bana ba mfumu abaume bonse, abakalamba ba fita fya nkondo elyo na shimapepo Abiyata. Na ino ine nshita ndelanda elyo balelya no kunwa pamo pene nankwe, balelanda na mashiwi yakuti, ‘Ube no mweo wamuyayaya we mfumu Adoniya.’ Lelo ine ne musha wenu, Sadoki shimapepo, Benaya mwana Yehoiyada elyo no mubomfi obe Solomoni bena tapali uo betileko kuli uyu umutebeto. Bushe ici cintu niwe kanabesa we mfumu ucitile ukwabula ukwishibisha ababomfi bobe umuntu uuli nokwikala pa cipuna cobe we mfumu?” Elyo imfumu Davidi yatila, “Njitileniko Batisheba.” Nao aisa nokwisa ingila umwali imfumu aiminina pa cinso caiko. Elyo imfumu yalanda amashiwi yamulapo aiti, “Mu cishinkafye cakwa Yawe umumi, uwampususha no kumfumya mu mafya yonse, ine pa bushiku bwa lelo nalafikilishapo ifyo nakulaile mwishina lyakwa Yawe, Lesa wakwa Israeli ukuti, ‘Solomoni umwana obe euli nokumpyana pa bufumu kabili euli nokwisa ikala na pa cipuna cino cine.’” Awe Batisheba akontamika icinso cakwe panshi, afukama na pa cinso ca mfumu alanda nokuti, “Ube no mweo wamuyayaya kanabesa we mfumu Davidi.” Elyo imfumu Davidi yatila, “Njitileniko Sadoki shimapepo, Natani kasesema elyo na Benaya mwana Yehoiyada.” Ilyo baingila apali imfumu, elyo yabeba aiti, “Buuleni ababomfi bandi bonse, muye nabo mubike no mwana wandi Solomoni pali punda wandi mumutwale ku Gihoni. Kulya eko Sadoki shimapepo na Natani kasesema baye musuba ukuba imfumu ya bena Israeli. Muye lisha ne penga no kupunda amuti, ‘Abe no mweo wamuyayaya imfumu Solomoni.’ Na pakwisa mwise nankwe pakuti eo ese ekale pa cipuna candi no kwamba ukuteeka. Nimusonta ukuti abe mfumu ya calo ca Israeli elyo na Yuda.” Benaya mwana Yehoiyada ayasuka imfumu ati, “Ameni! Lekeni Yawe, Lesa wakwa kanabesa imfumu yandi, asuminishe icacitwa. Ngefyo Yawe ali na kanabesa imfumu yandi efyo abe na kuli Solomoni, no kulenga icipuna cakwe cikwatishe amaka ukucila na pa cipuna cakwa kanabesa imfumu Davidi.” Awe Sadoki shimapepo, Natani kasesema, Benaya mwana Yehoiyada, abena Kereti na bena Peleti baima baya bika Solomoni pali punda wa mfumu Davidi bamushindika na ku Gihoni. Sadoki shimapepo epakubuula amafuta ayali mu lusengo ukufuma mwitenti lyakwa Lesa no kusuba Solomoni. Elyo baisa lisha ne penga na bantu bonse baisa punda abati, “Abe no mweo uwamuyayaya imfumu Solomoni.” Elyo na bantu bonse baima bayamba no kumukonka, balelisha imitolilo no kusekelela ukukalamba icalengele nokuti umushili usunkane pa mulandu wa ciunda. Cilyafye baba mukupwa ukulya, Adoniya na bantu bonse abo aitile ku mutebeto baumfwa ificitike. Nomba Yoabu pakumfwa iciunda ce penga epakwipusha ati, “Bushe icongo conse icileumfwika mukati ka musumba cilolele mwi?” Lintu Yoabu talapwisha no kulanda, Yonatani mwana Abiyata shimapepo afika apo bali. Adoniya amupokelela amweba ati, “Ingila, pantu umuntu umucindami nga iwe afwile aleta amashiwi ayasuma nganshi.” Yonatani ayasuka ati, “Awe iyoo! Icilipo kutila kanabesa imfumu Davidi isontele Solomoni ukuba imfumu. Imfumu itumine pamo nankwe Sadoki shimapepo, Natani kasesema, Benaya mwana Yehoiyada, abena Kereti elyo na bena Peleti, ebaciya nankwe, nabamuninika na pali punda wa mfumu. Elyo Sadoki shimapepo na Natani kasesema nabaya musuba ukuba imfumu ku Gihoni. Ukufuma uko euko beshile baleyaula utupundu, na bantu bonse mu musumba nabaponenamo. Kanshi e ico congo muleumfwa. Ne cikulishepo nomba cakuti Solomoni naya ikala na pa cipuna cabufumu. Elyo na bacilolo bonse aba kwisano nabesa mukutasha kanabesa imfumu Davidi abati, ‘Cawama Lesa obe alenga ne cipuna cakwa Solomoni cikwatishe amaka ukucila icipuna cobe.’ Nayo imfumu yakontamika icinso ninshi ili pa musengele yatampa ukupepa. Akonkanyapo no kupepa ati, ‘Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa Israeli, uwasuminisha ukuti amenso yandi yamone uwakwikala pa cipuna candi ilelo.’” Pakumfwa ifi fyonse abantu bonse abo Adoniya aitile baikatwa no mwenso, na bonse epakwima basalangana. Lelo Adoniya pa mulandu wakutiina Solomoni, aima ayakonena ku nsengo sha ku bulambo. Elyo Solomoni baisa mweba abati, “Munonko alekutiina pakuba imfumu. Ena nabutuka ele konena na ku nsengo shabulambo eko ekele. Alandile nokutila, ‘Ndefwaya imfumu Solomoni ilape kuli ine ukuti tayanjipaye ku lupanga.’” Solomoni epakwasuka ati, “Nga cakuti ali nokuilanga ukuba umuntu wine wine, takwakafume umushishi nangu umo ku mutwe wakwe ukuponena panshi, lelo nga cakuti ububifi bwasangwa muli ena ninshi lyena ali nokufwa.” Elyo imfumu Solomoni yatumine abantu, nabo baya musenda bamuleta ukufuma ku bulambo. Adoniya epakwisa ku mfumu Solomoni aisa kontamika umutwe no kutota. Nao Solomoni epakumweba ati, “Kabiye kumobe.” Ilyo Davidi apalamine ku nshita yakufwa aitile umwana wakwe Solomoni no kumweba amashiwi aya ati, “Ine nomba napalamina ukuya ku nshila iyilolako ifikolwe fyonse. Eico ndefwaya ube umuntu uwakosa kabili umwaume uwashipa. Ufwile ukuba umuntu uwakucita ifintu fyonse ifyo Yawe Lesa obe afwaya. Uleenda mu nshila shakwe no kubaka amafunde yakwe ne fyebo fyakwe ne fipope fyakwe, na fyonse ifyo amafunde yafwaya ngefyo calembwa mu mafunde yakwa Mose. Ici cikalenga ukuti ukalepaalwa muli fyonse ifyo ulecita na konse uko uleya. Kabili ni pakuti Yawe akabe uwakufikilisha ubulayo bwakwe kuli ine, ukulingana nefyo alandile ukuti, ‘Abana bobe nga batekanya mu bwikashi bwabo, na pa cinso candi bakaleenda abapetama ne mitima yabo elyo na mano yabo yonse, ninshi tawakatale aubulisha umwana mwaume uwakwikala pa bufumu mu Israeli.’ “Nomba iwe walishiba bwino ifintu ifyo Yoabu mwana Seruiya acitile kuli ine ilyo aipeye abakalamba ba fita fya nkondo ifya bena Israeli babili, Abune mwana Neri na Amasa mwana Yete. Alibepeye no kusumya umulopa wabo pa nshita ya mutende kwati ni nshita ya nkondo. Abuulile no mulopa wabo ashinga ku mushipi uo afwele mu musana elyo na ku ndyato shali ku makasa yakwe. Eico ukamucitile umwabela amano yobe, icikulufye wikaleka akaifwile imfwa yamutende. “Lelo ukalange uluse kuli bamwana Basilai uwa ku Gileadi, no kubalenga ukuti bakalelyafye nobe petebulo lyobe. Bena balingafwile pali ilya nshita nafulumwike kuli munonko Abusalomu. “Eico ibukisha Shimei mwana Gera umwina Benjamini uwa ku Baharumi ulya uwantukile insele ishingi nganshi bulya bushiku naile ku Manaimu ukuti epo acili. Ilyo aishile mukunkumanya pa mumana wa Yordani, ine nalilapile kuli ena peshina lyakwa Yawe ukuti tali nakufwa ku lupanga. Lelo nomba wimulinga ukuba uwakaele. Iwe uli muntu uwamano nganshi eico uli nokwishiba ifya kumucitila. Ukamonefye ukuti akengile mu calo ca bafwa ku mfwa yakusuuma umulopa.” Elyo Davidi afwile no kuya lala ukwalola ifikolwe fyakwe, ashiikilwe mu musumba wakwa Davidi. Ateekele icalo ca Israeli pa myaka amakumi yane (40). Imyaka cine lubali yali mu Hebuloni elyo imyaka amakumi yatatu na itatu (33) ateekele mu Yerusalemu. Efyo Solomoni abuulile amalo yakwa wishi Davidi no buteeko bwakwe bwakwata amaka nganshi. Nomba Adoniya, umwana wakwa Hagiti, alimine aya kuli Batisheba, nyina wakwa Solomoni. Elyo Batisheba amwipusha ati, “Bushe waisa mu mutende?” Nao ayasuka ati, “Ee ni mu mutende.” Elyo amweba ati, “Ninkwatako utumashiwi utwakulanda na iwe.” Batisheba ayasuka ati, “Landa.” Asosa ati, “Ukulingana ngefyo waishiba, nine nali nokuba imfumu ya bena Israeli, na bonse balesubilafye ukuti nine ndi nokuba imfumu yabo. Nomba ifintu fyapilibuka, no bufumu nomba bwile kuli munyinane pantu Yawe eumusalile. Lelo ine ninkwatakofye icintu cimo ico ndelomba ukufuma kuli iwe, wintana iyoo.” Batisheba amweba ati, “Lomba.” Nao akonkanyapo ati, “Napapata kanombeleko ku mfumu Solomoni, pantu iwe takukaanine, ukuti ampeele Abishagi umwina Shunemu ukuba umukashi wandi.” Batisheba nao ayasuka ati, “Cisuma, nalaya nkulandileko ku mfumu.” Batisheba nao aya na ku mfumu Solomoni mukuya landilako Adoniya. Ilyo afika, imfumu yaima pa cipuna yaisa mukumanya, yakontamiko mutwe elyo yaya ikala pa cipuna. Elyo yaeba na bakuleta icipuna apakwisa ikala nyina, baciteka na ku kuboko kwa kulyo kwa cipuna ca mfumu. Batisheba nyina alanda ati, “Kuli icintu cimo ico ndefwaya ukulomba kuli iwe, wintana iyoo.” Imfumu yayasuka aiti, “Lombeni mayo ine nshakaane.” Elyo Batisheba nyina ati, “Suminisha ukuti Abishagi umwina Shunemu opwe kuli munonko Adoniya.” Imfumu Solomoni yayasuka nyina aiti, “Nga cinshi waipushisha Abishagi umwina Shunemu ukuti opwe kuli Adoniya? Ici cena calangafye ukuti no bufumu bwine kuti wamulombela apofye mukalamba wandi elyo kabili na Abiyata shimapepo, na Yoabu mwana Seruiya bawila kuli ena.” Elyo imfumu Solomoni yalapa peshina lyakwa Yawe ati, “Lesa ancitile icili conse nangufye icakuleta ishamo nga cakuti Adoniya taleke umweo pa mashiwi asosa. Eico mu cishinkafye cakwa Yawe umumi uwambika bwino pa cipuna cakwa tata Davidi kabili ampeela ne ŋanda ngefyo alaile, lelo line Adoniya alafwa.” Apopene imfumu Solomoni yapeela ne cipope kuli Benaya mwana Yehoiyada ukuya ipaya Adoniya, nao aya mwipaya. Elyo imfumu yaebele Abiyata shimapepo ukuti, “Bwelelamo kumwenu ku Anatoti. Iwe ulingile ukufwa, lelo nshakwipaye pali ino nshita pantu walibombele umulimo wakusenda Imbokoshi ya Cipangano iya Mfumu Yawe pa cinso cakwa tata Davidi no kupita nankwe pamo mu macushi.” Elyo imfumu Solomoni yafumya Abiyata pa milimo ya bushimapepo bwakwa Yawe mukufikilisha amashiwi yakwa Yawe ayasoselwe ku Shilo palwa ŋanda yakwa Eli. Ilyo amashiwi ya fyacitike yafika kuli Yaobu, pakuba uwasuminishe Adoniya nangu tasuminisheko ifyakwa Abusalomu, ena epakubutukila mwi Tenti lyakwa Yawe no kuya konena ku nsengo sha bulambo. Baisa eba imfumu Solomoni ukuti Yoabu nabutukila mwi Tenti lyakwa Yawe emo ekele kumbali ya bulambo. Elyo imfumu Solomoni yapeela icipope kuli Benaya mwana Yehoiyada ukuti, “Kabiye uye umwipaye.” Benaya epakuya, aya ingila mwi Tenti lyakwa Yawe no kweba Yoabu ati, “Imfumu itile, ‘Fumina panse.’” Yoabu nao ayasuka ati, “Awe ine nshafume, ndefwilafye muno mwine.” Benaya epakuya eba imfumu Solomoni amashiwi yasosele Yoabu. Elyo imfumu yapeela Benaya icipope cakuti, “Iwe kacite ifyo asosele. Kamukome, umwipaye no kumushiika, pakuti ufumye pali ine na pa ŋanda yakwa tata umulandu wa mulopa wakaele ulya Yoabu asumishe apabula umulandu. Yawe euli nokumukanda pa mulopa asumishe pantu, ukwabula ukuti tata Davidi eshibe, aimine no kusansa abantu babili no kubepaya ku lupanga. Aba babili, ni Abune mwana Neri uwali umukalamba wa fita fya nkondo fya bena Israeli, na Amasa mwana Yete umukalamba wa fita fya nkondo fya bena Yuda. Aba bali abantu abacishinka ukucila pali ena. No mulandu wa mulopa wa pali aba bantu uli nokutulumana pa mutwe wakwa Yoabu na ba mu lupwa lwakwe pe na pe. Lelo pali Davidi na ba mu lupwa lwakwe, pa ba ŋanda yakwe na pa cipuna cakwe, pena palebafye umutende wakwa Yawe pe na pe.” Elyo Benaya mwana Yehoiyada aile no kuya koma Yoabu no kumwipaya, no kuya mushiika mu mpanga iyakwe iyali mu matololo. Imfumu yabika Benaya mwana Yehoiyada ukuba umukalamba wa fita fya nkondo pa malo yakwa Yoabu elyo yabika na Abiyata ukuba shimapepo pa cifulo cakwa Sadoki. Elyo imfumu yaita Shimei no kumweba ukuti, “Kuule iŋanda mu Yerusalemu nokuti uleikala mu musumba mwine wikatala aufumamo no kuya ku ncende kumbi. Pantu ilyo lyonse ukafuma mu musumba no kwabuka umukonko wa Kidironi, wishibefye ukuti ukafwa no mulandu wa mulopa ukaba pa mutwe obe.” Shimei ayasuke imfumu ati, “Kanabesa, cabafye bwino. Umusha wenu ali nokucita ifyo imfumu kanabesa yalanda.” Na Shimei aikele mu Yerusalemu pa nshita iyitali. Cilya papitafye imyaka itatu, abasha babili abakwa Shimei babutuka no kuya kuli Akishi mwana Maaka, imfumu ya ku Gati. Awe bashimikila Shimei ukuti, “Abasha bobe nababutuka, bele ku Gati.” Pakumfwa ifi apekanya kabalwe wakwe anina aya na kuli Akishi ku Gati mukufwaya abasha bakwe. Shimei aimine aya, mpaka aya senda abasha bakwe ukufuma ku Gati. Ilyo Solomoni bamweba ukuti Shimei nafuma mu Yerusalemu no kuya ku Gati elyo no kubwela, imfumu epakutuma abakuya ita Shimei no kumweba ati, “Bushe iwe nshakulengele ukulapa kuli Yawe elyo no kusosa ukuti, ‘Pa bushiku ubuli bonse ukafuma muno no kuya kumbi ukeshibefye ati uli nokufwa?’ Napali ilya nshita iwe wayaswike ukuti ifyo nalanda fyabafye bwino, ‘Ndi no kubeela.’ Nga kanshi cinshi wafililwa ukusunga umulapo obe kuli Yawe elyo no kukanabeela icipope nakupeele?” Imfumu yakonkanyapo ukweba Shimei aiti, “Iwe nawishiba na mu mutima obe ifilubo fyonse ifyo wacitile kuli tata Davidi. Eico nomba Yawe alakukanda pa bubi bobe. Imfumu Solomoni ili no kwikala iyapaalwa, ne cipuna cakwa Davidi icabufumu cili no kwikalilila pa cinso cakwa Yawe umuyayaya.” Imfumu epakupeela icipope kuli Benaya umwana umwaume wakwa Yehoiyada nao afuma aya koma Shimei no kumwipaya. No bufumu bwaikala na maka mu minwe yakwa Solomoni. Solomoni ayambile ukumfwana na Farao imfumu ya mu calo ca Egupto icakuti aupa no mwana wakwe. Amuleta ukulaikala mu musumba wakwa Davidi mpaka ilyo apwile ukukuula isano lyakwe, iŋanda yakwa Yawe, elyo ne linga lyacingilila umusumba wa Yerusalemu. Lelo abantu bena pali ilya nshita balepeelela amalambo mu ncende shakupepelapo isho balecindika, pantu iŋanda yali tailakuulwa iya peshina lyakwa Yawe. Solomoni alangile ukutemwa Yawe ukupitila mukwendela mu fipope fyakwa wishi Davidi, nomba nao wine aletuulila amalambo no koca ububani mu ncende shakupepelapo. Imfumu elyo yaima no kuya ku Gibeoni mukutuula amalambo, pantu eyali incende yakupepelapo iyikalamba nganshi iyakutuulilako amalambo, kanshi eko Solomoni aile tuula amalambo ya cakoca ikana limo (1,000) pa bulambo. Ni ku Gibeoni eko Yawe amonekele kuli Solomoni mu ciloto pa nshita ya bushiku no kumweba ati, “Lomba icintu conse ico ulefwaya ukuti nkupeele.” Solomoni ayasuka ati, “Walilanga uluse ulukalamba nganshi ku mubomfi obe Davidi, tata wandi, ukulingana nefyo aendele pa cinso cobe mu cishinka, mu bulungami elyo na mu bololoke bwa mutima. Nakabili ucili uletwalilila ukulanga ulu luse ulukalamba kuli ena pantu naumupeela umwana uwakupyana pa cipuna cakwe ukufika na pali lelo. Apo iwe we Yawe Lesa wandi, naulenga ine ne mubomfi obe ukuba imfumu mu cifulo cakwa tata Davidi, nomba ine ncilifye umwana umunono elyo nshishibe ne fyakufikilishapo ukubomba bwino imilimo. Ine ne mubomfi obe ndi pano pakati ka bantu abo waisalila, abantu abengi abakufilwa no kupenda. Eico ine nalomba ukuti umpeeleko ne mubomfi obe umutima uwamano pakuti ndeteeka bwino kabili ndeiluka ukulekanya ububi no busuma. Pantu nani uwingabomba umulimo wakutungulula aba bantu bobe abashaicindamina?” Ici casekeshe Yawe icakuti Solomoni alomba amano. Na Lesa atile kuli ena, “Apo walomba amano, taulombele icuma nangu umweo wa pe nangu ukulomba ukuti wipaye abalwani bobe, lelo umutima uwamano yakupingula pa butungulushi, na ine nalakucitila ukulingana nefyo ulombele. Nalakupeela umutima uwamano no kwiluka ifyo umuntu nelyo umo tatala akwatako elyo kabili takwakabe uukakwatako. Na ine nomba nalakulundilapo nefyo ushacilomba. Nalakupeela icuma no kucindama icakuti mu nshiku sha bumi bobe takwakabe imfumu iyikalingana nobe. Kabili nga cakuti walaenda mu nshila shandi no kubaka ifipope fyandi na mafunde yandi ngefyo Davidi wiso acitile, nkalenga ukekale inshiku ishingi pano isonde.” Elyo Solomoni abuuka, aishiba nokuti aciba alelota. Awe abwelela ku Yerusalemu aya iminina na ku cinso ca Mbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, eko aya tuulila ne lambo lyakoca ne lyakwampana pamo. Elyo atebeta ababomfi bakwe. Elyo kwaishile bacilende babili baisa iminina ku cinso ca mfumu. Umo asosa ati, “Kanabesa, uyu umwanakashi pamo na ine wine twikala mu ŋanda imo. Nalifyele umwana ninshi acili aleikala na ine. Panumafye ya nshiku shitatu ukutula apo umwana wandi afyalilwe, uyu mwanakashi nao akwata umwana. Twalifye fweka babili, tamwali umuntu umbi mu ŋanda. Pa nshita ya bushiku umwana wa uyu mwanakashi acifwa pantu acimwilikisha. Elyo aisa ima pakati ka bushiku no kwisa senda umwana wandi apo ine nacilala ne musha wenu. Acibuula umwana wandi amulalika pa cifuba cakwe no kubuula umwana wakwe uwafwa amulalika pa cifuba candi. Ilyo nacibuka ulucelo ukuti ŋonshe umwana, nacisanga ukuti nafwa. Nomba ilyo nacimulolekesha bwino ku lubuuto lwa kacelo, nacisanga ukuti te mwana wandi ulya nafyele.” Umwanakashi umbi nao ayasuka ati, “Awe, umwana wandi ine ni uyu umutuntulu, teuyu uwafwa.” Lelo umwanakashi wapakutampa akomailapofye ati, “Ala iyoo, ine uyu uwafwa te mwana wandi, umwana wandi ni uyu umutuntulu.” Ilyo line bayamba no kuumana pa cinso ca mfumu. Imfumu yasosa aiti, “Cila umo alelanda ukuti, ‘Uyu ufwile te mwana wandi, ine umwana wandi mutuntulu.’” Elyo imfumu yalanda aiti, “Ndeteleni ulupanga.” Awe baleta ulupanga ku mfumu. Nayo imfumu epakupeela icipope aiti, “Buuleni umwana umutuntulu mu muputule pakati, mubuule ciputulwa cimo mupeele umo elyo ne ciputulwa cimbi mupeele ku munankwe.” Nyina afyele umwana uyo uwali umutuntulu aumfwila umwana wakwe uluse epakulanda ku mfumu ati, “Napapata kanabesa mwiipaya umwana, mubuulenifye mumupeele kuli uyu.” Lelo uyu mwanakashi umbi ena asosafye ati, “Takuli uwakusenda uyu mwana, nabamuputulefye pakati.” Elyo imfumu yapingula ukuti, “Peeleni umwana uyo umutuntulu kuli uyo mwanakashi wantanshi pantu e nyina, mwimwipaya iyoo.” Ilyo Israeli yonse yaumfwile ubupingushi bwa mfumu, bapeela imfumu umucinshi pantu bamwene bonse ukuti ilebomfya amano ukufuma kuli Lesa mukupingula imilandu. Kanshi imfumu Solomoni yateekele icalo conse ica Israeli. Na aba ebali bacilolo bakalamba: Asariya umwana umwaume wakwa Sadoki ewali shimapepo. Eliolefu na Ahiya bamwana Shisha ebali bakalemba ba milandu. Yehoshafati mwana Ailudi ewali kalemba wa fyalecitika mu calo. Benaya mwana Yehoiyada ewali umukalamba wa fita fya nkondo. Sadoki na Abiyata ebali bashimapepo. Asariya mwana Natani ewali umukalamba wa bacilolo balesunga imisumba. Sabudi mwana Natani nga shimapepo kabili nga cibusa wa mfumu. Aisha nga kangalila mukalamba uwa kwisano. Adoniramu mwana Abuda nga kangalila wa bamulaasa Solomoni alikwete na bantu ikumi limo na babili (12) abo asontele ukuba abalashi bafitungu mu calo conse ica Israeli kukubomba umulimo wakuleta ifyakulya fya mfumu ne fya kwisano. Cila umo ali nokuleta ukufuma ku citungu cakwe ifyakulya ifya mweshi umo cila mwaka. Na aya e mashina yabo: Beni Huri ewali umulashi wa ku calo ca mpili icakwa Efulemu Beni Dekeli ewali umulashi wa misumba ya Makasi, Shalibimu, Beti Shemeshi na ku Eloni Beti Hanani. Beni Hesedi ewali umulashi wa misumba ya Aruboti, Sokoyo elyo ne citungu conse ica ku Heferi cali cakwe. Beni Abinadabu ewali umulashi wa ku calo ca Nafoti Dori. Uyu wine ewaupile Tafati mwana Solomoni. Baana mwana Ailudi, ewali umulashi wa misumba ya Tanaki, ku Megido na ku ncende yonse iya ku Beti Shani mupepi na ku Saretani pesamba lya Yesireli, ukufumafye ku Beti Shani ukushinta ku Abeli Mehola no kucilinganya mpaka ku Yokimeamu. Beni Geberi ewali umulashi wa musumba wa Ramoti Gileadi, e ncende shonse ishaleikalamo Yairi mwana Manase mu Gileadi yali yakwe, no musumba wa Agobu uwaba mu Bashani pamo pene ne misumba imbi amakumi mutanda (60) iyashingulwikeko amalinga ne fisalilo fya pa mpongolo ifya mukuba. Ainadabu mwana Ido ewali umulashi wa ku calo ca Manaimu. Aimasi ewali umulashi wa ku calo ca Naftali, kabili ewaupile Basemati mwana Solomoni. Baana mwana Hushai ewali umulashi wa ku calo ca Asheri elyo na ku Aloti. Yehoshafati mwana Palua ewali umulashi wa ku calo ca Isaka. Shimei mwana Ela ewali umulashi wa ku calo ca Benjamini. Geberi mwana Uri ewali umulashi wa calo ca ku Gileadi icaleteeka Sihoni imfumu ya bena Amoli elyo ne calo cakwa Ogi imfumu ya ku Bashani. Geberi ewalifye umulashi eka muli uyu musumba. Abena Yuda na bena Israeli basandana bafula baba kwati musensenga wa pali bemba. Balalya no kunwa elyo no kusansamuka nganshi. Kabili Solomoni aba kateeka pa shamfumu shonse sha fyalo ukufuma ku mumana wa Yufurate ukushintafye na ku calo ca Bafilisiti kabili mpaka ku mupaka wa calo ca bena Egupto. Ifyalo fyonse ifi fyalasonka kuli Solomoni, na bantu baba bakwe mu nshiku shonse isha bumi bwakwe pano calo. Ifyaletuulwa cila bushiku ku mfumu Solomoni fyali amatepe umwanda umo na makumi yasano (150) aya bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino elyo na matepe ya ŋanu nayo imyanda itatu (300). Baletuula iŋombe ishaina ikumi limo, iŋombe ishilya umulemfwe amakumi yabili (20), impaanga ne mbushi umwanda umo (100) pamo pene ne nsebula, basele, bacisongo ne fyuni ifyaina. Pantu ateekele ishamfumu shonse ishali kwisamba lya mumana wa Yufurate ukufuma ku Tifisa ukushinta ku Gasa kabili aikele umutende ne fyalo fyonse ifya mumbali. Mu nshiku shonse isha bumi bwakwa Solomoni, abena Yuda na bena Israeli baikele umutende ukufumafye ku Dani ukufika ku Beresheba, na cila muntu alikwete ibala lya myangashi ne mikunyu. Solomoni akwete amacinka amakana amakumi yane (40,000) umwaleikala bakabalwe abakutinta amaceleta elyo na makana ikumi limo na yabili (12,000) bakabalwe bakuninapo abantu. Bacilolo ba mu misumba, cila umo mu mweshi wakwe aleleta ifyakulya ku mfumu Solomoni pamo ne fya bantu bonse abali kwisano. Kabili balashininkisha no kumona ukuti takuli nangu fimo ifibulileko. Baleleta ku ncende ya fitekwa cila muntu icipimo cakwe ica bale elyo ne cani icakuliisha bakabalwe bonse. Lesa apeela Solomoni amano, no kwiluka ukukalamba nganshi. Amupeela no kwishiba ukwacipeshamano ukwafula ngo musensenga wa muli bemba. Ukufula kwa mano yakwa Solomoni kwacila pa mano yakwete abaume ba ku kabanga no kucila na pa mano yonse aya bena Egupto. Akwatisha amano ukucila umuntu onse ukucila na pali Etani umwina Esra, ukucilafye na pali Hemani, Kalikoli na Dada bamwana Maoli. Kabili ululumbi lwakwe lwasalangana na mu nko shonse ishali mumbali. Solomoni ashikile amapinda ayafikile pa makana yatatu (3,000) ne nyimbo nasho ikana limo na shisano (1,005). Alondolola na palwa fimuti ukutulafye pa cimuti icalepesha ica keda wa ku Lebanoni ukufika na ku tumisambo twa hisopo tulya utumena mu fibumba. Asambilisha na pa mulandu wa nama, ifyuni, ifikulika elyo na pesabi. Bashibantu ukufuma mu nko shonse balaisa mukumfwa ku mano yakwa Solomoni, abaletumwa ne shamfumu shonse isho ishaumfwile pa mano yakwa Solomoni. Ilyo Hiramu imfumu ya ku Turi yaumfwa ukuti Solomoni nasubwa ukuti eo apyane pa bufumu bwakwa wishi Davidi, atumako bacilolo bakwe kuli Solomoni pa mulandu wakuti Hiramu ali ni cibusa wakwa Davidi. Solomoni nao abweseshamo amashiwi aya kuli Hiramu ati, “Iwe nawishiba ukuti pa mulandu wa nkondo shalwile tata Davidi ukufuma ku mbali shonse, tata asuka afilwa ukuti akuulile Yawe Lesa wakwe iŋanda umwakwikala ishina lyakwe, mpakafye Yawe amulenga ukucimfya abalwani bakwe. Lelo Yawe Lesa wandi nampeela umutende ukufuma ku mbali shonse, takuli na balwani nangu ifinkunka. Eico nomba ndefwaya ukuti nkuulile Yawe Lesa wandi iŋanda umwakwikala ishina lyakwe ukulinganafye ngefyo umwine Yawe aebele tata Davidi ilyo atile, ‘Umwana obe uo ndi nokupyanika pa cipuna cobe euli nokukuula iŋanda umwakwikala ishina lyandi.’ “Eico iwe konkomesha abantu ukuti baye ntemenako ifimuti ifyalepesha ifya keda wa ku Lebanoni. Ndi nokutuma abantu abakwisa bomba na bantu bobe elyo kabili ndi nokulipila abantu bobe amalipilo yonse ayo uli nokupingula. Nawishiba ukuti ifwe tatwakwata abantu abacenjela ukuputula ifimuti nga bena Sidoni.” Ilyo Hiramu aumfwa amashiwi yakwa Solomoni, yamusekesha nganshi alanda no kuti, “Napaalwe na matotelo Yawe pa bushiku bwa lelo, pantu apeela Davidi umwana uwamano uwakuteeka pali ici calo icacindama.” Hiramu epakutuma amashiwi aya kuli Solomoni ukuti, “Nimpokelela amashiwi untumine na ine nalabomba ukulingana nefyo ulefwaya ukukuletela ifimuti ifyalepesha ifya keda elyo ne milando ya fimuti fya paini. Abantu bandi ebakulakulula imilando ukufuma ku Lebanoni ukutwala kuli bemba, elyo no kulafiponesha pa menshi pakuti fileisa fileelela mpaka ukufika ku ncende ukasonta. Kuli iyo ncende eko nkalafipatulula pakuti ukalesenda. Kabili na iwe ukapeele iŋanda yandi ifyakulya ukulingana nefyo nkakweba.” Muli iyi nshila Hiramu akonkenyepo ukupeela Solomoni imilando yonse iyalefwaikwa iya fimuti ifyalepesha ifya keda ne fimuti fya paini. Solomoni nao alapeela Hiramu imingolo ya ŋanu iyafinine amakilo imintapendwa ibili (2,000,000 kg) pakuleka aliishe aba mu ŋanda yakwe, elyo ne mingolo ya miolifa balita amakana imyanda ine na makumi yane (44,000). Ifi efyo Solomoni alepeela Hiramu cila mwaka. Yawe epakupeela Solomoni amano ukulingana nefyo amulaile. Paba no kumfwana ukwamutende pakati kakwa Solomoni na Hiramu icakuti bapangana ne cipangano. Imfumu Solomoni yalemba na bantu abakubomba umulaasa amakana amakumi yatatu (30,000) ukufuma mu calo conse ica Israeli. Imfumu yalabatuma ku Lebanoni mu mabumba ya bantu amakana ikumi limo (10,000) cila mweshi pakuti umweshi utuntulu umo baikala ku Lebanoni elyo imyeshi ibili baikala pa mushi. Adoniramu bamupeela ukuba mushika wa bamulaasa. Imfumu Solomoni yali na bakasenda wa fipe amakana amakumi cine lubali (70,000) elyo na bantu amakana amakumi cine konse konse (80,000) abakusona amabwe mu mpili. Elyo akwata na bantu bambi amakana yatatu ne myanda itatu (3,300) abali bakangalila abakutungulula imilimo ya bantu. Imfumu yapeela icipope icakushula amabwe ayakulu ukufuma ku mpili elyo ayabaswa ubusaka ayakukuulila mu mufula wa ŋanda. Ababomfi bakwa Solomoni na bakwa Hiramu elyo na baume ba ku Gebali ebaleputaula imbao no kupekanya amabwe yakukuulile iŋanda yakwa Yawe. Mu mwaka walenga imyanda ine na makumi cine konse konse (480) ukufuma apo abena Israeli bafumine mu Egupto, uyu wine e mwaka wakulenga bune ukutula apo Solomoni atendekele ukuteeka icalo ca Israeli, umweshi wabubili, emukutila umweshi washinde, Solomoni atendeka ukukuula iŋanda yakwa Yawe. Iŋanda iyo imfumu Solomoni yakuulile Yawe yalepele icipimo amakubiti amakumi mutanda (60) mubutali, mubwipi amakubiti amakumi yabili (20) elyo amakubiti amakumi yatatu (30) ukulola mumulu. Umuputule wakwingililapo mu ŋanda walepele amakubiti amakumi yabili (20) mukucilinganya, elyo mubwipi amakubiti ikumi limo ukufuma pa mwinshi we Tempele. Pa mawindo ya mu ŋanda apangilapo ifyakwikashapo ifyapikulwa. Ashintilishe ku cibumba ce Tempele icikuulwa cimbi icakwete utumiputule utunono utwa mumbali. Umuputule wa panshi mukucilinganya walepele icipimo amakubiti yasano, uwapakati wali amakubiti mutanda elyo uwa pa mulu wali amakubiti cine lubali. Ukushinguluka kunse ya ŋanda yakwa Yawe alicefeshe icibumba pakuti takuli icintu icingashimpwa mu cibumba ca ŋanda. Pakukuula ŋanda yakwa Yawe balebomfya amabwe ayabashilwa libela kuntu yalefuma, kabili takwali nangu ni nondo, nangu lisembe nangu conse icibombelo ca cela icakumfwika pa ŋanda pa nshita yakukuula. Umwinshi wakwingilila mu muputule wa panshi uwabelele ku kapinda ka ku kulyo, pali amatabo yakunininapo ukuya pa muputule wapakati, na yambi ukufuma pali uyu muputule ukuya fika pa walenga butatu. Efyo akuulile iŋanda yakwa Yawe no kulipwishishisha. Abomfya imilando ne mbao sha cimuti icalepesha ica keda pakupalika umutenge. Kabili akuula no tumiputule utunono ukushingulusha iŋanda. Ubutali bwacila kamo ukulola mumulu kali amakubiti yasano. Imilando ya fimuti fya keda eyaletusuntinkanya ku ŋanda. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli Solomoni aliti, “Pali iyi ŋanda ulekuula, nga cakuti uli nokukonka ifipope fyandi, no kucita amafunde yandi elyo no kusunga ifyebo fyandi no kufibaka, ndi nokufikilishapo ubulayo nalaile kuli wiso Davidi. Kabili ndi nokwikala pakati ka bana bakwa Israeli elyo nshakabapose aba bantu bandi abena Israeli.” Efyo Solomoni akuulile iŋanda yakwa Yawe no kuipwisha. Apopele mukati ka cibumba imbao sha cimuti icalepesha ica keda ukufuma panshi ya mu ŋanda no kufika mu mutenge, elyo akupa imbao shimbi isha paini panshi mukati ka ŋanda. Apaatulako umuputule umbi lwa mukati kunuma ya ŋanda yakwa Yawe uwalepele amakubiti amakumi yabili. Aimika imbao sha cimuti icalepesha ica keda mukati ka uyu umuputule ukufuma panshi mpaka mu mutenge. Uyu ewali Umuputule wamushilo icine cine. Incende ya kuntanshi ka uyu muputule yalepele amakubiti amakumi yane ubutali. Mukati ka ŋanda mwali imbao sha cimuti ca keda ishabaswapo inkombo na maluba ayabalula. Incende yonse yalifye imbao sha fimuti fya keda, tapali apalemoneka ilibwe. Apekanya bwino Umuputule uwamushilo icine cine mukati ka ŋanda umwakubika Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe. Umuputule uwamushilo cine cine mukati wali amakubiti amakumi yabili mubutali, mukucilinganya amakubiti amakumi yabili no kulola mu mulu amakubiti amakumi yabili. Mukati monse ashingulamo golide wine wine kabili ashingula na ku bulambo bwa fimuti fya keda. Solomoni ashingula golide wine wine ku fibumba fyonse ifya mukati ka ŋanda, elyo atantika no tuminyololo twa golide kuntanshi yonse iya Muputule wamushilo uo ashingwilemo golide. Elyo mukati monse ashingulamo golide, pakuti iŋanda yonse ibe iyawama. Ashingula golide na ku bulambo bonse ubwa mu Muputule wamushilo icine cine. Mukati ka Muputule wamushilo icine cine apangilamo bakerubi babili ku cimuti ca miolifa abalepele amakubiti ikumi limo ukulola mumulu. Ipindo limo kuli Kerubi wantanshi lyalepele amakubiti yasano ne pindo libiye nalyo amakubiti yasano, emukutila amakubiti ikumi limo ukufuma pa mpela ye pindo limo ukufika kwipindo libiye. Kerubi wacibili nao alepa amakubiti ikumi limo pantu bonse babili bakerubi bali abapalana mu cipimo na mu nshiki. Kerubi umo alepele amakubiti ikumi limo ukulola mu mulu, kabili ifi fine efyali na Kerubi mubiye. Ateka bakerubi bonse babili mukati ka Muputule wamukati ka ŋanda, elyo atambalika na mapindo yabo pakuti ipindo lya umo lileshimpa mu cibumba nelya mubiye ku cibumba cibiye. Elyo amapindo yambi yasuntikana pakati ka Muputule. Kuli bakerubi ashingulako golide. Ku fibumba fyonse ifya mukati na kunse abashilako ifilengwa fya bakerubi, utuncindu na maluba ayabalula. Elyo panshi ya mu ŋanda yakwa Yawe na panshi lwa kunse ya ŋanda napo ashingulapo golide. Pa mwinshi wakwingilila mu Muputule wamushilo icine cine apangilapo ifiibi ifya mbao sha cimuti ca miolifa ne fimuti fya maingwe fisano. Kabili pa fiibi fibili ifya mbao sha miolifa akambatikapo bakerubi ababaswa, utuncindu elyo na maluba ayabalula, kabili ashinga golide kuli bakerubi na ku tuncindu. Mu nshila imo ine apanga amaingwe aya mbali shine aya ku fimuti fya miolifa pa mwinshi wa mu muputule ukalamba. Apanga ifiibi fibili ifya mbao sha ku fimuti fya paini cila cimo cali mu fipande fibili ifyapapikana nga baisula. Abashilapo bakerubi, utuncindu elyo na maluba ayabalula elyo ashingulako golide iyaengululwa bwino. Kabili akuula ulubansa lwa mukati mu mitande itatu ku mabwe ayabaswa bwino no mutande umo ku milando iyasukulwa iya cimuti icalepesha ica keda. Umufula wa ŋanda yakwa Yawe wapangilwe mu mwaka walenga bune mu mweshi wabubili ekutila umweshi washinde. Mu mwaka walenga ikumi limo na umo (11) mu mweshi wa lusuba lunono emukutila umweshi walenga cine konse konse, emo bapwishishe ukukuula iŋanda muli fyonse ukulingana nefyo yapekanishiwe. Apwilepo imyaka cine lubali pakuti apwishe ukukuula. Solomoni aposelepo imyaka ikumi limo na itatu (13) pakuti apwishe ukukuula isano lyakwe. Elyo akuulile isano ilyaitilwe “Umutengo wa ku Lebanoni,” mubutali yalepele amakubiti umwanda umo (100), mubwipi amakubiti amakumi yasano (50) elyo ukulola mumulu amakubiti amakumi yatatu (30). Elyo imitande ine iya nceshi sha fimuti fya keda eyatungilile imyalo ya mutenge. Umutenge wapangilwe ne mbao sha fimuti fya keda ishaikele pa mulu wa milando iyashintilile pa cibumba iyali amakumi yane na isano (45), iyaleikala ikumi limo na isano (15) mu mutande. Amawindo yaiko yabikilwe mumulu mu mitande itatu, kuli cila cibumba ayaloshanya. Iminshi yonse yakwete inceshi isha matungi yane. Eyabikilwe yatatu yatatu ku ntanshi ya ŋanda kabili yaleloleshanya. Elyo akuula no muputule wa nceshi sheka sheka mubutali uwalepele amakubiti amakumi yasano (50) elyo mubwipi wali amakubiti amakumi yatatu (30). Kuntanshi abikako ulukungu ulwafimbwa no mutenge uwatungililwa ne nceshi. Akuulile umuputule umwakwikala icipuna ca mfumu, apo ali nokwikala pakupingula imilandu. Akambatikamo imbao sha fimuti fya keda ukufuma panshi ukufika mu mutenge. Iŋanda ye sano iyakwe yali kunuma ya iyi ŋanda iyalimo icipuna cakwe, kabili yakulilwe mu musangofye umo. Solomoni akuula isano limbi ilya musango umo wine umwakwikala mwana Farao ulya aupile. Aya yonse amayanda, ukufuma mu mufula ukufika mu mutenge yapangilwe na mabwe ayalingana mukuputaula ukufumafye kunse ukufika mu lubansa, kabili yali ayakuswa bwino mukati na kunse. Mu mufula wayako mwapangilwe na mabwe ayakulu kabili ayasuma ayalepele amakubiti ikumi limo, yambi amakubiti cine konse konse. Pamulu napo pali amabwe ayapekanishiwa bwino, ayalingana mukuputaula elyo ne milando ya fimuti fya keda. Ku lubansa lukalamba bashingulwisheko icibumba ica mitande itatu iya mabwe ayabaswa bwino elyo no mutande umo uwa milando iyasukulwa iya fimuti fya keda, filya fine bapangile umuputule wa mukati uwa ŋanda yakwa Yawe pamo pene no lubansa. Elyo imfumu Solomoni yatumine abakuya ita Hiramu umwina Turi elyo yaisa mupokelela. Uyo nyina ali ni namfwilwa uwa mu luko lwakwa Naftali elyo wishi ali mwina Turi kafula wa mukuba. Hiramu ali umuntu uwaishibishe imilimo kabili uwacenjela nganshi mu milimo yonse iya pa mukuba. Aishile ku mfumu Solomoni no kwisa bomba bwino imilimo yonse iyo apeelwe. Aengele inceshi shibili isha mukuba, cila luceshi lwalepele amakubiti ikumi limo na cine konse konse (18) ukulola mu mulu elyo amakubiti ikumi limo na yabili ukushinguluka. Kabili apanga ne mitwe ibili ku mukuba uwayengululwa iyakubika pa mulu wa nceshi. Cila mutwe wali amakubiti yasano ukulola mumulu. Apanga ne minyololo iyapikulwa nge citabataba aipomba ku mitwe iyali pa mulu wa nceshi. Cila mutwe wakwete iminyololo cine lubali. Apanga amateke mu mitande ibili ukushinguluka icapikulwa cimo cimo ifyakuwaminisha imitwe iyali pa mulu wa nceshi. Acita cimo cine kuli cila mutwe. Imitwe iyali pa mulu wa nceshi sha mu lukungu yali kwati maluba ayalepa amakubiti yane. Pa mitwe yonse iyali pa nceshi pa ncende yapangilwe kwati ni nongo mupepi ne fyapikulwa epali amateke mu mitande ukushinguluka. Ashimpile inceshi pa lukungu lwe Tempele. Uluceshi lwali ku kapinda ka ku kulyo alwinike ishina lya Yakini elyo lwa ku kapinda ka ku kuso alwinike ishina lya Boasi. Imitwe pamulu yali mu musango wa maluba. Efyo imilimo ya pa nceshi yapwile. Apangile icishiba icaengululwa ku fyela, icashinguluka, icalepele amakubiti ikumi limo ukufuma mu mushingo umo ukufika ku unankwe elyo calepele ukucilako amakubiti yasano ukulola mu mulu. Pakucipima mukushinguluka pamulu kano babomfya umwando uulepele amakubiti amakumi yatatu (30). Pesamba lyaciko ashingulushapo inkombo ikumi limo kuli cila cipimo kubiti. Inkombo shatantikwa mu mitande ibili iyo bengelela lintu balepanga icishiba. Icishiba caikele pali bacilume ba ŋombe ikumi limo na babili (12). Batatu baloleshe ku kapinda ka ku kuso, bambi batatu ku masamba, bambi batatu ku kapinda ka ku kulyo elyo na bambi batatu ku kabanga. Pa mulu wa ŋombe epaikala icishiba ne numa shashiko shakumanina pakati. Ukutikama kwaciko kwali ngo lupi lumo, no mulomo waciko wapala umulomo wa lukombo, uwapala iluba ilyabalula. Mu cishiba mwalaba amenshi ayakumana balita amakana amakumi yane na yane (44,000). Apangile impanda isha mukuba ikumi limo ishakusesha. Cila lupanda lwalepele amakubiti yane, yane mubwipi, elyo kubiti umo na citika ukulola mumulu. Ifi efyo impanda shapangilwe, shakwete imbao sha mumbali apakwikala ishalola mumulu. Pali ishi mbao, pakati ka shalolele mumulu, pali inkalamo, iŋombe ishilume elyo na bakerubi. Elyo pa nceshi shonse ishalolele mumulu na pesamba lya nkalamo ne ŋombe apangilapo ifyanyongana. Cila lupanda lwakwata imipeto ya mukuba ine ne misomali ya mukuba elyo cila lupanda lwakwata ne cakusambilamo icaikele pa fyakucifikilila fine ifyaengwa. Ku lubali lwa mukati lwa cakutekapo paba icipunda icashinguluka ukufika apalepele kubiti umo mukushika. Ici icipunda cali icashinguluka elyo ne cakutekapo calepele mupepi na kubiti umo na citika. Ukushinguluka mu mbali ya cipunda mwali ifyabaswa. Amolu ya cakutekapo yali ayapapatala monse monse, tayali ayashinguluka. Imipeto yonse ine yali mwisamba lya molu, ne misomali ya ku mipeto yakakilwa ku molu. Ubutali bwakufuma ku mupeto umo ukufika ku unankwe paba kubiti umo na citika. Imipeto yapangwa kwati mipeto ye celeta. Imisomali, ifingolongolo, amashipoko elyo na maabu fyonse fyali fya mukuba uwalopolwa. Icakutekapo conse cakwete ifyakwikatilako fine, cila cimo caikalila lubali nacikambatila ku cakutekapo. Pa mulu wa cakutekapo pali umushingo uwashinguluka uwali citika wa kubiti ukulola mumulu. Ifyakutungilila elyo ne mikonso fyakakilwa pa mulu pa cakutekapo. Abasa bakerubi, inkalamo elyo no tuncindu pa mulu wa cakwikatilako elyo na pa mulu wa mikonso ponse apaba incende apangilapo ifyanyongana. Ifi efyo apanga ifyakutekapo ikumi limo. Fyonse fyataminwe mu fikombola fimo fine elyo fyaba ifyapalana mu bukulu na mu musango. Apangile ifyakusambilamo ikumi limo ifya mukuba. Cila musambilo walesunga amenshi ayali balita imyanda cine konse konse na makumi cine konse konse (880). Cila musambilo walepele amakubiti yane, na cila musambilo walikwete icakutekapo Abika ifyakutekapo fisano ku kapinda ka ku kulyo aka ŋanda yakwa Yawe kabili fisano ku kapinda ka ku kuso. Abika icishiba ku lubali lwa ku kulyo lwa ku kabanga ka ŋanda. Kabili apanga ne misambilo, bafosholo ne fyakusanshilako amenshi. Hiramu nao abomba no kupwisha imilimo yonse yamupeele imfumu Solomoni iya mu ŋanda yakwa Yawe: Inceshi shibili, Imitwe ibili iyapala inweno pa mulu wa nceshi, iminyololo ibili iyapikulwa nge citabataba iyakuwaminisha imitwe ibili iyapala inweno iya pa mulu wa nceshi, Amateke imyanda ine (400) aya ku minyololo ibili iyapikulwa, cila capikulwa imilongo ibili iya mateke iyakuwaminisha imitwe iyapala inweno pa mulu wa nceshi, Ifyakutekapo ikumi ne misambilo nayo ikumi, Icishiba na bacilume ba ŋombe ikumi limo na babili (12) pesamba lyaciko. Inongo, bafosholo elyo ne fya kwitililako amenshi. Ifi fipe fyonse ifyo Hiramu apangile imfumu Solomoni ifyakubika mu ŋanda yakwa Yawe fyapangilwe ku mukuba uwawamishiwa bwino. Ifi fyonse imfumu yafyengulwile kwibumba lya mwiwanga lya Yordani pakati ka Sukoti na Saretani. Solomoni ashile ifi fipe ukwabula ukuti afipime pa mulandu wa bwingi bwafiko. Eico no kufina kwa mukuba takwaishibikwe. Solomoni apangile ne fipe fyonse ifyakubomfya mu ŋanda yakwa Yawe: Ubulambo bwa golide, Itebulo lya golide apakwikala imikate ya ku cinso cakwa Yawe, Ifyakutekapo ifisaniko ifya golide iyaengwa bwino (fisano fyali ku kulyo kabili fimbi fisano ku kuso kuntanshi ya Muputule wamushilo icine cine), Amaluba ya golide, ifisaniko elyo ne fyakumanikilako, Ifisambilo ifya golide wine wine, Ifyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto, Ifyakusanshilako amenshi, imbale sha bubani ne fipande fyakulapwilapo umulilo, Utwa golide utwakushimpamo ifiseko fya fiibi fya muputule wa mukati ne fya ku Muputule wamushilo icine cine, elyo kabili na ku fiibi fya ku muputule ukalamba uwa mwi Tempele. Ilyo imilimo yonse imfumu Solomoni abombele pakukuula iŋanda yakwa Yawe yapwile, aisa ingishamo ne cuma conse ico wishi Davidi atuulile. Aletelamo silifa, golide elyo ne fibombelo fyonse no kwisa fibika fyonse mu matala ya ŋanda yakwa Yawe. Elyo imfumu Solomoni yaitile kwisano ku Yerusalemu abakalamba bonse aba mu Israeli, intungulushi sha nko shonse elyo na bakalamba ba ndupwa sha bena Israeli ukuti baye senda Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe ukufuma ku Sioni, umusumba wakwa Davidi. Abaume bonse abena Israeli baisa longana pamo ku mfumu Solomoni pa nshita ya nshikunkulu mu mweshi uwalenga cine lubali ekutila umweshi wa Etanimu. Ilyo abakalamba bonse aba mu Israeli bafikile, elyo bashimapepo baimishe Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe no kuleta Imbokoshi ya cipangano cakwa Yawe, Itenti lyakukumaninamo ne fipe fyonse ifyamushilo ifyali mukati. Bashimapepo na bena Levi ebasendele. Imfumu Solomoni no lukuta lonse ulwa bena Israeli abalongene kulya ali, batangila pa ntanshi ya Mbokoshi no kutuula impaanga ne ŋombe ishingi isho bashingebukisha nangu ukupenda. Bashimapepo epakuleta Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe pa cifulo caiko mu Muputule wa mukati ka ŋanda uwamushilo icine cine no kuiteeka mwisamba lya mapindo ya bakerubi. Amapindo ya bakerubi yayanshile pa mulu wa Mbokoshi icakuti yafimbilikisha kumo ne fimuti fyakupingilako fyaiko. Ifi fimuti fyali ifitali icalengele nokuti impela yafiko ilemoneka ku bali mu Muputule wamushilo, lwa kuntanshi ya Muputule wamushilo icine cine, nomba tashalemoneka ku bali kumbi iyoo. Kabili eko fyaba ukufika na nomba. Tamwali cintu cimbi mu Mbokoshi kanofye amabwe ayapapatala yabili ayo Mose abikilemo pa ncende ya ku Holebu palya Yawe apangile icipangano na bena Israeli ukutula apo bafumine mu Egupto. Ilyo bashimapepo bafumine mu Muputule wamushilo elyo ikumbi lyaishile isula mu ŋanda yakwa Yawe. Na pa mulandu we kumbi ili bashimapepo bafilwa no kubomba imilimo yabo pantu ubucindami bwakwa Yawe bwaisula mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo Solomoni atila, “Yawe alilanda ukuti akulaikala mwikumbi ilyafiita. Ine ninkukuulila iŋanda iyacindama, incende iyakuti iwe uleikalamo pe na pe.” Ninshi ulukuta lwa bena Israeli lucili nalwiminina palya pene, imfumu yapilubuka no kulupaala. Elyo yalanda aiti, “Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa Israeli, uyo ku maka ya kuboko kwakwe afikilisha ubulayo alaile kwishiwi lyakwe kuli Davidi, tata. Pantu atile, ‘Ukufumafye pa bushiku nafumishe abantu bandi abena Israeli ukufuma mu calo ca ku Egupto, nshatala nsalapo umusumba nangu umo uwa nko sha bena Israeli umwakukuula iŋanda umwakwikala ishina lyandi, lelo nalisala Davidi ukuteeka abantu bandi abena Israeli.’ Cali pa mutima wakwa tata Davidi ukukuula iŋanda umwakwikala ishina lyakwa Yawe, Lesa wakwa Israeli. Nomba Yawe atile kuli tata Davidi, ‘Pa mulandu wakuti cali mu mutima obe ukuti ukuule iŋanda umwakwikala ishina lyandi, na iwe wacitile icawama pakuba neci mu mutima obe. Nomba teiwe uli nokukuula iŋanda, lelo umwana obe umwaume uwakuifyalila uwa mulopa obe, kabili umubili obe, euli nokukuula iŋanda umwakwikala ishina lyandi.’ “Yawe nafikilisha ubulayo alaile. Nine napyana Davidi tata kabili nine naikala na pa cipuna ca bufumu bwa bena Israeli, ngefyo Yawe alaile. Kabili ninkuula Iŋanda umwakwikala ishina lyakwa Yawe, Lesa wakwa Israeli. Nimpekanya ne ncende ya Mbokoshi iyabamo icipangano Yawe apangene ne fikolwe fyesu ilyo abafumishe mu Egupto.” Elyo Solomoni aiminine ku cinso ca bulambo bwakwa Yawe kuntanshi ukwalongene abena Israeli, asumbwila amaboko mu mulu, nokutila, “Iwe Yawe Lesa wakwa Israeli, takwaba umbi Lesa uwaba nga iwe mu mulu nangu pano isamba lya calo uusunga icipangano cobe icacitemwiko na babomfi bobe abo abekalilila mu nshila shobe ne mitima yacishinka. Naufikilisha ubulayo walaile umubomfi obe Davidi tata. Ku kanwa kobe eko walaile elyo ku kuboko kobe wafikilishapo nga fino fine caba ilelo. “Lelo iwe Yawe Lesa wakwa Israeli, sungila umubomfi obe tata Davidi ifyo wamulaile ilyo wasosele auti, ‘Tawakatale aufilwa ukukwata umwana uwakwisa ikala pa cinso candi pa bufumu bwa bena Israeli ubwaba ku cinso candi. Ifi fikacitika nga cakuti abana bobe abaume bapetama muli fyonse ifyo bakulacita ngefyo iwe wacitile.’ Eico nomba, we Lesa wakwa Israeli, leka ishiwi walaile umubomfi obe Davidi tata lifikilishiwe. “Nomba bushe Lesa kuti aikala pano calo? Apofye imyulu nangufye imyulu ya pamulu teti imukumane, bushe iyi ŋanda nkuulile eingamukumana? Lelo kutika kwipepo lya mubomfi obe na ku kupapata kwakwe ukwakubelelwa uluse, we Yawe Lesa wandi. Kutika ku nkuuta na kwipepo mubomfi obe alepepa ku cinso cobe muli buno bushiku. Shileka amenso yobe yesukile no kulalolesha pali iyi ŋanda ubushiku na kasuba, pali ino ncende walanda ukuti, ‘Epo ishina lyandi likaba,’ pakuti uleumfwa amapepo ya musha obe aya pali ino ncende. Umfwa ukupapata kwa mubomfi obe nokwa bantu bobe abena Israeli ilyo bapepa pali ino ncende. Shi wingalaumfwa ukufuma ku mulu uko waikala kabili ilyo waumfwa ulebelela uluse. “Umuntu nga abifya umwina mupalamano wakwe kabili alefwaikwa ukwisa lapa, elyo aisa lapa umulapo pa ntanshi ya bulambo muli iyi ŋanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu no kucita icilefwaikwa. Ulepingula pakati ka babomfi bobe no kupeela umulandu ku ulubile, no kuleta pa mutwe wakwe ububi acitile. Ulefumya uwakaele mu mulandu, no kubalambula pali bucishinka bwabo. Ilyo abantu bobe abena Israeli babacimfya ku balwani babo pa mulandu wa bubifi bwabo kuli we Yawe, kabili babwela no kulumbula ishina lyobe, bapepa no kupapata kuli iwe muli ino ŋanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu no kubelela abantu bobe abena Israeli uluse pa fyabubifi fyabo. Kabili ukababweshe na ku calo wapeele ifikolwe fyabo. “Ilyo imyulu yaisalika ne mfula yaleka ukuloka pantu abantu bacita ifyabubifi kuli iwe, nabo baisa pali ino ncende mukupepa no kulumbula ishina lyobe no kupilibuka ukufuma ku fibi fyabo lintu wabakanda, elyo uleumfwa ukufuma ku mulu no kubelela ababomfi bobe abena Israeli uluse pa fyabubifi fyabo. Elyo ukabafunde ne mbela isuma iyakwikalilamo, no kutuma imfula pa calo wapeele abantu bobe ukuba icuma cacishilano. “Ilyo icipowe nangu icikuko caisa pa calo, nangu ukukunkutana kwa mabula nangu ukufufuma, makanta nangu ifipaso, nangu abalwani babashinguluka mu musumba uuli onse, ifinkunka ifili fyonse nangu ubulwele nga bwaisa, kabili ilyo abantu bobe abena Israeli bapepa no kupapata, na cila umo nashininwa mu mutima wakwe, kabili atambalika na maboko yakwe kuli ino ŋanda, elyo ukaleumfwa ukufuma ku mulu, incende waikalako. Ulebomba umulimo wakubelela uluse no kucitila cila umo umwabela imibeele yakwe, apo iwe walishiba umutima wakwe, pantu niwe weka waishiba imitima ya bantu bonse. Ulecita ifi pakuti balekutiina ne nshita yonse iya bumi bwabo mu calo wapeele ifikolwe fyesu. “Na pa mulandu wa mweni uushili mu bantu bobe abena Israeli, lelo afuma ku calo ca kutali pa mulandu wa kucindama kwe shina lyobe, pantu abantu bali nokumfwa ubukulu bwe shina lyobe na maka ya kuboko kobe nefyo kwatambalala. Ilyo aba bantu baisa pali ino ŋanda mukupepa, nalyo line uleumfwa ukufuma ku mulu, incende waikalako, no kucita conse ico umwinafyalo alomba, pakuti abantu bonse aba pano isonde bakeshibe ishina lyobe no kukutiina, nge ficita abantu bobe abena Israeli kabili bakeshibe nokuti ino ŋanda nkuulile mwikala ishina lyobe. “Ilyo abantu bobe baya ku nkondo mukulwisha abalwani babo, mu musango onse uo wabatuminamo, elyo bapepa kuli Yawe pali uno musumba wasala na pa ŋanda nkuulile umwakwikala ishina lyobe, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu amapepo yabo no kupapata kwabo elyo no kubapeela ukucimfya. “Abantu nga bakubifya, pantu takwaba umuntu nangu umo uushibifya, na iwe wabafulilwa no kubapeela mu minwe ya balwani babo, nabo babasenda bunkole ku calo cabo, kube ukutali nelyo mupepi, kabili nga cakuti bapilibula imitima ilyo bali muli cilya calo muli bunkole, elyo balapila no kupapata kuli iwe ninshi bacili mu calo babasendamo bunkole no kutila, ‘Natucita ububifi, natulufyanya, natucita icabipa,’ elyo bapilibukila kuli iwe ne mitima yabo yonse ne myeo yabo mu calo ca balwani ababasenda bunkole, kabili bapepa kuli iwe pali cino calo wapeele ifikolwe fyabo pali uno musumba wasala na pa ŋanda iyi nkuulile umwakwikala ishina lyobe, elyo uleumfwa ukufuma ku mulu incende waikalako, uleumfwa amapepo no kupapata kwabo no kubafwa. Kabili ulebelela abantu bobe uluse abacitile ifyabubifi kuli iwe, ulebabelela uluse pali bumpulamafunde bonse ubo bacitile kuli iwe, no kulenga abalwani babo babakwatila uluse, pantu bantu bobe kabili abacishilano cobe, abo wafumishe mu calo ca Egupto umwali nga mwilungu lya mulilo. “Uleke amenso yobe yesuke ku kupapata kwa babomfi bobe na ku kupapata kwa bantu bobe abena Israeli, no kulabomfwa inshita yonse bakuuta kuli iwe. Pantu walibapatula ukufuma mu nko shonse isha pano isonde kukuba abacishilano cobe ngefyo wakonkomeshe ukupitila mu mubomfi obe Mose ilyo iwe we Mfumu Yawe, wafumishe ifikolwe fyesu ukufuma mu Egupto.” Ilyo Solomoni apwile ukupepa no kulomba kuli Yawe, elyo aiminina kuntanshi ya bulambo bwakwa Yawe pa ncende pene aciba afukeme ninshi nasumbula amaboko yakwe ku mulu. Aiminina no kupaala ibumba lyonse ilya bena Israeli mwishiwi ilikalamba no kutila, “Napaalwe na matotelo Yawe, uupele ukutuusha ku bantu bakwe abena Israeli ukulingana nefyo alaile. Tapaba ishiwi nangu limo ilyafilwa ukufikilishiwapo pa fisuma fya bulayo bonse ubo apeele ukupitila mu mubomfi wakwe Mose. Yawe Lesa wesu abe na ifwe ngefyo ali ne fikolwe fyesu, kabili ekatusha nangu ukutuposa. Alenge imitima yesu ukupilibukila uko ali, no kulaenda mu nshila shakwe shonse, no kulasunga ifyebo fyakwe, ifipope elyo na mafunde wapeele ifikolwe fyesu. Kabili na mashiwi yonse ndelanda, ayo nabomfya pakupepa kuli Yawe, yapalame kuli Yawe Lesa wesu akasuba no bushiku pakuti afikilishepo inshila ya mubomfi wakwe no kufikilisha iya bantu bakwe abena Israeli iyo iya cila bushiku, pakuti na bantu bonse aba pano isonde beshibe ukuti Yawe ni Lesa kabili takwaba na umbi. Lelo imitima yenu ifwile ukuba iyacishinka kuli Yawe Lesa wesu, mukulaikala mu fipope fyakwe no kubeela amafunde yakwe nga fino cili nomba.” Elyo imfumu na bena Israeli bonse abalipo batuulile amalambo pa cinso cakwa Yawe. Solomoni atuula amalambo yakwampana kuli Yawe, iŋombe amakana amakumi yabili na makana yabili (22,000) elyo impaanga ne mbushi amakana umwanda umo na makana amakumi yabili (120,000). Ifi efyo imfumu na bena Israeli bonse balubwile iyo iŋanda kuli Yawe. Pa bushiku bwine bulya, imfumu yasangulula incende ya pakati ka lubansa ulwali ku ntanshi ya ŋanda yakwa Yawe, epo atuulila amalambo yakoca, umutuulo wa cabunga na mafuta ya mituulo yakwampana, pantu ubulambo bwa mukuba ubwakwa Yawe bwali ubunono ubwakutuulilapo amalambo yakoca, imituulo ya cabunga na mafuta ya mituulo yakwampana. Kanshi Solomoni na bena Israeli bonse ali nabo pali ilya nshita epakusefya inshikunkulu. Abantu bali abengi abafumine ukutendekela ku Lebo Hamati ukufika na ku kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto. Basefeshe iyi nshikunkulu pa cinso cakwa Yawe Lesa wesu pa nshiku cine lubali ukulundapo na shimbi cine lubali, shonse pamo ikumi limo na shine (14). Pa bushiku bwakonkelepo asalanganya abantu bonse. Abantu nabo batasha imfumu, babwelela ku mayanda yabo abasansamuka no kusekelela mu mitima pa fisuma fyonse Yawe acitile umubomfi wakwe Davidi na bantu bakwe Abena Israeli. Ilyo imfumu Solomoni yapwile ukukuula iŋanda yakwa Yawe ne sano lyaiko, kabili yasekela na muli fyonse ifyo yakabile ukucita, Yawe amonekele kuli Solomoni umuku wacibili, mu musango amonekelemo ku Gibeoni. Yawe atile kuli ena, “Niŋumfwa ipepo no kupapata upeele kuli ine, ninsangulula iyi ŋanda ukuulile no kubikamo ishina lyandi umuyayaya. Amenso yandi no mutima wandi fyakulabamo lyonse. Nomba iwe, nga cakuti walaenda pa cinso candi no mutima uwacishinka kabili uwatambalala, ngefyo wiso Davidi acitile, no kucita fyonse ifyo nakukonkomesha kabili no kubaka ifipope na mafunde yandi, ninshi nkalenga icipuna ca bufumu bobe pali Israeli ukubapo umuyayaya ngefyo nalaile Davidi wiso ilyo natile, ‘Tawakabulwe ukukwata umwaume uwakuba pa cipuna ca bufumu bwakwa Israeli.’ “Lelo iwe nangu abana bobe nga mwafuma ku cinso candi kabili mwakaana ukubaka amafunde ne fipope nkupeele, kabili mukambe ukulabombela imilungu imbi no kulaipepa, ninshi nkatamfya abena Israeli ukufuma mu calo mbapeele kabili nkakaana ne ŋanda ine ino iyo nasangulula umwakuba ishina lyandi. Israeli akabakofye mu lushimi kabili icintu icakuseka abantu bonse. Kabili nangu iŋanda ino nshita ilemoneka iyapulama, bonse abakalapitapo bakasunguka no kulaipusha abati, ‘Bushe cinshi calenga Yawe ukucita icintu ca musango uyu kuli cino calo na kuli iyi ŋanda?’ Abantu bakalaasuka abati, ‘Ni pa mulandu wakusuula imfumu Lesa wabo, uyo uwafumishe ifikolwe fyabo mu Egupto, no kwalukila ku milungu imbi eyo balapepa no kuitumika, ecalenga Yawe aletela ifinkunka fyonse ifi pali bena.’” Panuma ya myaka amakumi yabili (20), inshita iyo Solomoni akuulilemo ifikulwa ifi fibili, iŋanda yakwa Yawe ne ŋanda ye sano, imfumu Solomoni yapeela Hiramu imfumu ya ku Turi imisumba amakumi yabili (20) mu calo ca Galile pa mulimo Hiramu abombele uwakumupeela imbao sha fimuti ifyalepesha ifya keda, imilando ya paini elyo na golide afwaile. Nomba ilyo Hiramu aile ukufuma ku Turi mukuya mona imisumba Solomoni amupeele, ayakaana ukusekelamo. Elyo atila kuli Solomoni, “Nga misumba ya musango nshi iyi umpeele we munyinane?” Elyo ainika cilya calo ati, “calo ca Kabuli,” ishina ilyo beta ukushinta na lelo. Lelo Hiramu ninshi alituma kale ku mfumu amatalanta ya golide umwanda umo na makumi yabili (120). Ifi efyo cali pa bamulaasa abo imfumu Solomoni yalembele pakukuula iŋanda yakwa Yawe, iŋanda yakwe iye sano, ifibumbili fyakwikasha ifikulwa, ilinga lya mu Yerusalemu na Hasoli, Megido na Gesa. Farao imfumu ya ku Egupto yalisanshile no kupoka umusumba wa Gesa no kuoca. Aipaya na bena Kenani abaikalamo elyo aupeela na kuli mwane muka Solomoni nge cabupe ca pa bwinga. Elyo Solomoni akuula cipya cipya umusumba wa Gesa. Akuula na Beti Horoni wa pesamba, Baalati na Tadimo wa mu matololo ya mukati ka calo, pamo pene ne misumba yakututilamo ifipe, imisumba ya maceleta ne ya bakabalwe, elyo na conse ico akabile ukukuula mu Yerusalemu, mu Lebanoni na mu ncende shonse umo ateekele. Kwaliko abantu bambi abashele mu calo abo abashali abena Israeli pamo nga bena Amoli, abena Hiti, abena Perisi, abena Hifi na abena Yebusi. Aba bali ba mu ndupwa shabo abashele mu calo abo abena Israeli bafilwa ukupeela kukonaulwa. Kanshi Solomoni epakubabuula abacita abasha bamulaasa ngefyo caba ukufika na pa bushiku bwa lelo. Lelo Solomoni tacitilepo umwina Israeli nangu umo ukuba umusha. Bena abacitafye abashilika ba nkondo, ababomfi babuteko, abatumishi bakwe, abakutungulula abashilika na bakalamba ba fita fya maceleta na bakabalwe. Ebaba bacilolo bakalamba abakumona pa milimo yakwa Solomoni. Bonse bali bacilolo imyanda isano na makumi yasano (550) abakwangalila abaume abalebomba imilimo. Panuma mwana Farao akukile ukufuma ku musumba wakwa Davidi ukwisa kwisano Solomoni amukuulile kulya, alundileko ifibumbili fyakwikasha ifikulwa. Imiku itatu cila mwaka Solomoni aletuula amalambo yakoca ne mituulo yakwampana pa bulambo akuulile Yawe, no koca ububani pa cinso cakwe. Pa nshita imo ine elyo afikilisha ne fyalefwaikwa ukucita mu ŋanda yakwa Yawe. Imfumu Solomoni akuulile amato ayakalamba pa Esioni Geberi iyaba mupepi na Elati iya mu calo ca Edomu pa lulamba lwa Bemba Wakashika. Elyo Hiramu atuma abantu bakwe abamato abaishiba bemba ukubombela pamo na bantu bakwa Solomoni. Baya na mato ku Ofiri no kuya senda golide amatalanta imyanda ine na makumi yabili (420) baleta ku mfumu Solomoni. Ilyo namfumu wa ku Sheba aumfwile ululumbi pali Solomoni ifyo acindamike ishina lyakwa Yawe, aishile mukumwesha ku mepusho ayayafya. Aisa fika mu Yerusalemu no mulongo ukalamba uwa babomfi ne ngamila ishasendele ifya cena cisuma, golide uwingi nganshi no tumabwe utwa mutengo uukalamba. Afika kuli Solomoni no kulandishanya nankwe fyonse ifyali mu mano yakwe. Solomoni nao ayasuka amepusho yakwe yonse, tapali ico afililwe ukulondolwela uyu namfumu. Ilyo namfumu wa ku Sheba amona amano yakwa Solomoni elyo ne sano akuulile, ifyakulya ifyali petubulo lyakulilapo, imikalile ya bacilolo bakwe, imitumikile ya babomfi ne fyakufwala fyabo, bakatumika ba lukombo lwa mfumu elyo no mutuulo wakoca atuulile pa ŋanda yakwa Yawe, ena calimupapwishe nganshi. Elyo atile ku mfumu, “Akasebo naumfwile ilyo ncili mu calo candi pafyo wabomba elyo na pa mano yobe kanshi fyacine. Lelo nshasumine ifi fintu fyonse mpaka ili naisa imwena na menso yandi. Mu cine ifyo naumfwile tafipaleme na pali citika wa fintu ukwete. Iwe, ku mano na ku cuma wakwata, walicila pa lulumbi naumfwile. Yangu ifyo bashuka abaume bobe! Yangu ifyo bashuka bacilolo bobe abeminina ku cinso cobe cila nshita no kumfwa ku mano yobe. Napaalwe na matotelo Yawe Lesa obe, uwasekela muli iwe no kukubika pa cipuna ca bufumu bwa bena Israeli. Pa mulandu wa kutemwa kwa pe na pe uko Yawe akwatila abena Israeli, akulenga ukuba imfumu pakuti uleputula imilandu mu bulungami.” Elyo apeele imfumu amatalanta ya golide umwanda umo na makumi yabili (120), ifya cena cisuma, no tumabwe twa mutengo uukalamba. Kabili takwatalile akuletwa ifya cena cisuma ku mfumu Solomoni ifyakulingana ne fyaletele namfumu wa ku Sheba. Amato yakwa Hiramu eyaletele golide ukufuma ku Ofiri, kabili kulya kwine eko yaleta ne miti iya aligumi elyo no tumabwe utwa mutengo uukalamba. Imfumu yabomfya imiti iyalukula ukupangamo inceshi shakwikasha iŋanda yakwa Yawe elyo ne ŋanda ye sano, elyo no kupangilamo amaseese ne nsango ifya bakemba. Iyi miti iyakosa iya mikula tayatala aimoneka nangu ukuletwa ukushinta na pa bushiku bwa lelo. Imfumu Solomoni apeele namfumu wa ku Sheba conse ico afwaile kabili ico alombele, ukulunda pafyo umwine amupeelefye ukufuma pa bunonshi bwa kwisano. Elyo namfumu abwelelemo ku calo kumwakwe pamo na babomfi bakwe. Ukufina kwa golide Solomoni alepoka cila mwaka kwali amatalanta imyanda mutanda na makumi mutanda na mutanda (666), ukwabula ukupendelako iyalefuma ku musonko wa bamakwebo yakalamba na bashitisha ifipe elyo no kufuma ku mfumu shonse isha ku Arabia elyo na ku balashi ba mu calo. Imfumu Solomoni apangile inkwela ishikulu imyanda ibili (200) kuli golide uwakufula. Cila nkwela mwalebomba golide uwafina amakilo yatatu na citika (3.5kg). Kabili apanga inkwela na shimbi ishinono imyanda itatu (300) kuli golide uwafulwa. Na muli cila nkwela mwalebomba golide uwafina mupepi na makilo yabili. Imfumu yasungila inkwela mwisano ilyaleitwa “Umutengo wa ku Lebanoni.” Elyo imfumu yapangile icipuna icikulu ica meno ya nsofu kabili yalambatikako golide umusuma. Icipuna cakwete amatabo mutanda, elyo kunuma yaciko cali icashinguluka pamulu. Mu mbali yaciko mwaba apakushintilisha amaboko uku noku, ne nkalamo shibili ishaiminina ku mbali ya fyakushintilishapo amaboko. Inkalamo shimbi ikumi limo na shibili (12) shaiminina mu matabo mutanda, imo pa mpela ya cile tabo. Takwaba icipuna ca ifi icatala acipangwa mu bufumu ubuli bonse. Ifipe fyonse ifyakunwenamo ifya mfumu Solomoni fyali ifya golide, kabili ifipe fyonse ifya mu ŋanda ye sano iyaleitwa “Umutengo wa ku Lebanoni” fyali fya golide wine wine. Tamwali icapangilwe kuli silifa pantu silifa tayali iyacindama mu nshiku shakwa Solomoni. Imfumu yakwete amato aya ku Tashishi ayengi pali bemba ayali pamo na yakwa Hiramu. Umuku umo panuma ya myaka itatu yalebwela nayasenda golide, silifa, ameno ya nsofu, bakolwe bakalamba elyo na bapikoko. Imfumu Solomoni yalicilile imfumu shonse isha pano isonde mu bunonshi na mu mano. Aba pano isonde bonse balafwaya ukumonana na Solomoni pakuti bomfweko amano Lesa abikile mu mutima wakwe. Cila mwaka, umuntu onse uwaisa aleta ifipe fya silifa na golide, imingila, ifyanso fya nkondo, ifinyamuti ifyanunka ubusaka muri pamo na fimbi ifya cena icisuma, bakabalwe ne mfalashi. Solomoni alonganika amaceleta na bakabalwe. Akwete amaceleta ikana limo ne myanda ine (1,400) elyo na bakabalwe amakana ikumi limo na yabili (12,000) afibika mu misumba ya maceleta elyo fimbi aba nafyo mu Yerusalemu. Imfumu yalenga silifa ukufula mu Yerusalemu nga mabwe, ne fimuti ifyalepesha ifya keda ubwingi kwati mikunyu ya mwisamba lya mpili. Bakabalwe bakwa Solomoni babashitile mu calo ca ku Egupto na ku Kuwe. Bashimakwebo ba mfumu ebaleshita ukufuma ku Kuwe. Bashitile iceleta ukufuma ku Egupto pa ndalama imyanda mutanda (600) isha mashekeli ya silifa elyo kabalwe umo pa ndalama amashekeli umwanda umo na makumi yasano (150). Bashimakwebo bakwa Solomoni nabo baleshitisha ku shamfumu shonse isha bena Hiti na bena Aramu. Lelo Imfumu Solomoni yalitemenwe abanakashi na bambi ukucila pali mwana Farao. Alyupilepo na banakashi ba ku Moabu, aba ku Amoni, abena Edomu, abena Sidoni na bena Hiti. Bali ba ku mitundu iyo Yawe aebele abena Israeli ukuti, “Tamufwile ukulaupana nabo, pantu bakapilibula imitima yenu ukwamba ukulakonka imilungu yabo.” Lelo Solomoni akonenafye mukubatemwa. Akwata abakashi imyanda cine lubali (700) aba ku bufumu elyo na bakashi bakwe abo ashaupile mu bwinga nabo imyanda itatu (300). Na bakashi bakwe bayalula umutima wakwe. Ilyo Solomoni akota, abakashi bakwe balenga umutima wakwe ukupilibukila ku milungu imbi, no mutima wakwe waleka ukuba uwacishinka kuli Yawe Lesa wakwe, ngefyo umutima wakwa wishi Davidi wali. Alakonka Ashitoreti umulungu uwanakashi wa bena Sidoni, na Moleki umulungu uwakowela uwa bena Amoni. Solomoni asuka acita ifyabipa mu menso yakwa Yawe, aleka ukulakonka Yawe umupwilapo ngefyo Davidi wishi acitile. Pa lupili ku kabanga ka musumba wa Yerusalemu, Solomoni akuula incende yakupepelapo akalubi ka Kemoshi umulungu uwakowela uwa bena Moabu. Acita cimo cine kabili akuulila akalubi ka Moleki, umulungu uwakowela uwa bena Amoni. Ifyo fine efyo acitila ne milungu ya bakashi bakwe bonse abafumine kumbi. Balafukilisha ububani no kulatuula amalambo ku milungu yabo. Yawe afulilwe Solomoni pafyo umutima wakwe wafumine kuli Yawe Lesa wakwa Israeli uwamonekele kuli ena imiku ibili. Nangu Solomoni bamuleseshe kuli Lesa ukukonka imilungu imbi, Solomoni tasungile amafunde yakwa Yawe. Eico Yawe aebele Solomoni ati, “Apo iyi e mbela yobe kabili wafilwa no kubaka icipangano candi ne fipope fyandi ifyo nakukonkomeshe, nalasesha ubufumu ukufuma kuli iwe no kubupeela kuli umo pa babomfi bobe. Lelo, pa mulandu wakwa Davidi wiso, nshakacite ici mu nshita ya bumi bobe. Ndi no kwisa sesha ubufumu ukufuma ku mwana obe. Nalyo line nshakaseshe ubufumu bonse ukufuma kuli ena. Ndi nokumupeelako uluko lumo pa mulandu wakwa Davidi umubomfi wandi na pa mulandu wa Yerusalemu umusumba uo nasala.” Elyo Yawe aimisha Solomoni umulwani Hadadi umwina Edomu, ukufuma ku bufumu bwa bena Edomu. Kunuma ilyo Davidi alelwisha abena Edomu, Yoabu umukalamba wa fita fya nkondo ilyo aile mukushiika abafwa, aile ipaya abaume bonse mu Edomu. Yoabu na bonse abena Israeli baile ikala kulya pa myeshi mutanda mpaka balofyafye bonse abaume ba mu Edomu. Nomba Hadadi ninshi acilifye akalumendo abutukile ku Egupto pamo na bacilolo bamo aba mu Edomu ababomfi bakwa wishi. Pakubutuka, bafumine ku Midiani baya ku Parani. Lilya basendako abantu ku Parani baya ku Egupto kuli Farao imfumu ya ku Egupto. Farao amupeela iŋanda ne ncende elyo amupeela ne fyakulya. Farao atemwa nganshi Hadadi icakuti amupeela na mulamu wakwe, nkashi nankwe wakwa namfumu Tapenesi ukuba umukashi wakwe. Kuli nkashi nankwe yakwa Tapenesi, Hadadi afyalako umwana umwaume amwinika ishina lya Genubati. Tapenesi akushishe uyu mwana kwisano, eko alakulila pamo na bamwana Farao. Lintu acili mu Egupto, Hadadi aumfwile ukuti Davidi nafwa no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, kabili aumfwa nokuti Yoabu umukalamba wa fita fya nkondo nao nafwa. Elyo Hadadi aebele Farao ati, “Leka ndeya pakuti mbwelelemo ku calo ca kumwesu.” Farao amwasuka ati, “Finshi ifyo uculila ifyalenga ukuti ufwaye ukubwelela ku calo kumwenu?” Hadadi ati, “Tapaba, lelo leka ndeya.” Kabili Lesa aimishe Solomoni na umbi umulwani, Resoni mwana Eliada uwabutwike ukufuma kuli shikulu wakwe Hadadesa imfumu ya ku Soba. Alonganika impuka ya bantu abakumukonka ababulwi elyo aba ne ntungulushi ya bacisanguka. Pali ilya nshita Davidi aleonaula abashilika bakwa Soba, bacisanguka baile ku Damasika eko baya ikala. Babika na Resoni ukuba imfumu yabo. Resoni ali umulwani wa bena Israeli pa nshita yonse iya bumi bwakwa Solomoni, alunda na ku bubi bonse Hadadi alecita. Kanshi Resoni ateekele mu Aramu kabili ali cipondo ca bena Israeli. Yeroboamu nao, mwana Nebati, apondokele imfumu. Ali umo pali bacilolo bakwa Solomoni. Ali umwina Efulemu uwa ku Sereda, kabili nyina ali ni namfwilwa ishina lyakwe Serua. Umfweni icalengele ukuti apondokele imfumu. Solomoni alikuulile ifibumbili fyakwikasha ifikulwa no kucilika umupokapoka mu cibumba ca musumba wakwa Davidi wishi. Nomba Yeroboamu aba umwaume uwamaka, kabili ilyo Solomoni amona ifyo uyu mulumendo alebomba imilimo yakwe bwino, amubika ukuba umukalamba wa babomfi bamulaasa ku ŋanda yakwa Yosefu. Pa nshita ine ilya Yeroboamu aima ubulendo ukuya ku Yerusalemu, elyo pa nshila akumanya Ahiya kasesema wa ku Shilo, nafwala umwingila upya. Bonse babili babafye beka mu mpanga, na Ahiya abuula umwingila upya afwele no kuulepaula mu tupimfya ikumi limo na tubili (12). Elyo asosa kuli Yeroboamu ati, “Buulapo utupimfya ikumi limo tube tobe, pantu ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli alanda ukuti, ‘Mona, nalaputula ubufumu ukufuma mu maboko yakwa Solomoni no kukupeelako inko ikumi limo. Lelo pa mulandu wa mubomfi wandi Davidi, na pa mulandu wa musumba wa Yerusalemu uo nasala ukufuma mu nko shonse isha bena Israeli, ali nokushalapo no luko lumo. Nalacita ifi pa mulandu wakuti nabansha no kwamba ukupepa Ashitoreti umulungu wa bena Sidoni, Kemoshi umulungu wa bena Moabu elyo na Moleki umulungu wa bena Amoni. Kabili bafilwa no kwenda mu nshila shandi nangu ukucita ifintu ifyalungama pa cinso candi, nangu ukubaka ifipope fyandi na mafunde yandi ngefyo Davidi wishi wakwa Solomoni acitile. “‘Nomba nshafumye ubufumu bonse mu maboko yakwa Solomoni. Nalimubika ukuba imfumu mu nshiku shonse isha mweo wakwe pa mulandu wa mubomfi wandi Davidi, uo nasalile elyo kabili uwabakile ifikomo na mafunde yandi. Ndi nokufumya ubufumu ukufuma mu minwe ya mwana wakwe no kukupeelapo inko ikumi limo. Nkapeela uluko lumo ku mwana wakwe pakuti umubomfi wandi inshita yonse akakwate icisaniko pa cinso candi mu Yerusalemu, mu musumba umo nasalile ukubika ishina lyandi. Lelo palwa iwe, nkakubuula kabili uli nokuba imfumu pali Israeli yonse. Iwe nga wacita fyonse ifyo nakukonkomesha, no kwenda mu nshila shandi no kucita ifyalungama mu menso yandi mukubaka ifipope na mafunde yandi ngefyo Davidi umubomfi wandi acitile, ninshi ndi nokuba nobe. Nkakukuulila ubufumu ubwamaka, kwati ni bulya nakuulile Davidi, no kupeela icalo ca Israeli kuli iwe. Nkapetamika aba mu ŋanda yakwa Davidi pa mulandu uyu, nomba te nshiku shonse.’” Solomoni afwaile ukwipaya Yeroboamu, nomba nao abutukila ku Egupto kuli Shishaki imfumu eko aya ikala mpaka ilyo Solomoni afwile. Palwa milandu imbi iya bufumu bwakwa Solomoni, fyonse ifyo acitile na mano akwete, bushe tafyalembwa fyonse mu citabo ca milandu yakwa Solomoni? Solomoni aikele mu Yerusalemu no kuteeka icalo conse ica Israeli pa myaka amakumi yane (40). Ilyo afwile, bamushiikile ku ncende ukwalala ifikolwe fyakwe mu musumba wakwa Davidi wishi. Kabili Reoboamu umwana wakwe umwaume ewamupyene pa bufumu. Reoboamu aile ku Shekemu pantu abena Israeli bonse eko baile mukuya mubika pa bufumu. Ilyo Yeroboamu mwana Nebati aumfwa ifi ninshi acili mu Egupto, mu calo abutukilemo ilyo afulumwike ukufuma kuli Solomoni. Pakumfwa lyena epakubwela ukufuma ku Egupto. Abena Israeli baita Yeroboamu, elyo ena na bena Israeli bonse baya kuli Reoboamu bamweba abati, “Wiso alilumike nganshi ikoli pali ifwe. Nomba iwe utwangushisheko imibombele yacibe ne koli ilyafina wiso abikile pali ifwe, na ifwe twalaba abakukubombela.” Reoboamu abasuka ati, “Taleni kabiyeni, panuma ya nshiku shitatu elyo mukabwele kuli ine.” Na bantu bafumapo baya. Elyo imfumu Reoboamu alandishanya na bakalamba abalebomba na wishi Solomoni ilyo alipo. Abepusha ati, “Bushe mano nshi mwalampandako ayakwisa asukilamo aba bantu?” Bamwasuka abati, “Nga cakuti ilelo walaicita umubomfi wa aba bantu no kubabombela no kulabasuka bwino, nabo bali nokuba ababomfi bobe lyonse.” Lelo Reoboamu akaana amano yamupandileko abakalamba, elyo aya ipusha amano ukufuma ku baice banankwe abo akulile nabo kabili abalemubombela. Abepusha ati, “Imwe kuti mwatipo shani? Aba bantu kuti twabasuka shani abatile kuli ine ati, ‘Unashe ikoli wiso abikile pali ifwe.’” Na balumendo abo akulile pamo nankwe bamwasuka abati, “Eba aba bantu basosele kuli iwe ati, ‘Wiso abikile ikoli lyafina pali ifwe, nomba iwe utwangushisheko ikoli,’ ubebe bonse auti, ‘Umunwe wandi unono untu waina ukucila umusana wa batata. Tata abikile pali imwe ikoli ilyafina, lelo ine nalalundapo ukufina. Tata alemuma ku fikoti, nomba ine nakulamumina kuli bakaliŋongo.’” Panuma ya nshiku shitatu Yeroboamu na bantu bonse baisa kuli Reoboamu, ngefyo imfumu yasosele ati, “Mukabwele kuli ine panuma ya nshiku shitatu.” Imfumu yayasuka abantu bukali bukali, yakaana na mano abakalamba baipandileko, yakonka amano yafumine ku balumendo baiko no kulanda aiti, “Tata abikile pali imwe ikoli lyafina, ine ndi nokucishapo. Tata alemumina ku fikoti, ine nakulamumina kuli bakaliŋongo.” Imfumu yafilwa ukumfwa ku bantu pantu ukucitika kwa ifi fyonse kwafumine kuli Yawe, pakufikilisha ishiwi lyakwa Yawe ilyalandilwe kuli Yeroboamu mwana Nebati ukupitila muli Ahiya umwina Shiloni. Ilyo abena Israeli bamona ukuti imfumu yakaana ukubomfwa, bayasuka imfumu abati, “Cakaniko nshi twakwata muli Davidi, cipande nshi muli mwana Yese? Bwekeleni ku matenti yenu, mwe bena Israeli. Nobe Davidi, ulesakamana iŋanda yobe we mwine!” Kanshi abena Israeli epakubwekela ku mayanda yabo. Lelo ku bena Israeli abaikele mu misumba ya mu Yuda, Reoboamu ewali mfumu. Imfumu Reoboamu yatumine Adoniramu, uwali umukalamba pa milimo ya mulaasa, nomba abena Israeli baisa mupola amabwe mpaka afwa. Imfumu Reoboamu yena yaendesha ukunina mwiceleta no kufyukila ku Yerusalemu. Kanshi efyo abena Israeli baba abasangukila iŋanda yakwa Davidi ukufika ne lelo. Ilyo abena Israeli baumfwile ukuti Yeroboamu nabwela, elyo bamwitile uko balongene, baisa mubika ukuba imfumu ya bena Israeli. Uluko lwakwa Yuda elwashelefye ku bufumu bwa ŋanda yakwa Davidi. Ilyo Reoboamu afikile mu Yerusalemu, alonganike aba mu ŋanda yakwa Yuda bonse na ba mu luko lwakwa Benjamini abaume babulwi amakana umwanda umo na makana amakumi cine konse konse (180,000) ukuti balwe na ba mu ŋanda yakwa Israeli, pakuti bapokolole no kubwesesha ubufumu kuli Reoboamu mwana Solomoni. Nomba kwaisa ishiwi lyakwa Yawe kuli Shemaiya umuntu wakwa Lesa ilyakuti, “Landa kuli Reoboamu mwana Solomoni imfumu ya mu Yuda, ku ŋanda yonse iyakwa Yuda na Benjamini na ku bantufye bonse. Ifi efyo Yawe alanda ati, ‘Mwiya mukulwisha bamunyinenwe, abena Israeli. Kabiyeni ku mayanda yenu cila umo onse pantu nine ncitile ifi.’” Nabo baumfwila ishiwi lyakwa Yawe babwelelamo ku mayanda yabo ngefyo Yawe apeele icipope. Elyo Yeroboamu akuulile ilinga ilyakosa nganshi ku Shekemu mu mpili sha ku Efulemu eko aikala. Kulya eko afumine pakuya kuula Penieli. Yeroboamu atontonkanya mu mano yakwe ati, “Ubufumu kuti bwasuka bwabwelela mu ŋanda yakwa Davidi, nga cakuti aba bantu batwalilila ukulaya mukutuula amalambo ku ŋanda yakwa Yawe mu Yerusalemu. Kabili bakatampa ukunakila shikulwibo Reoboamu imfumu ya bena Yuda. Bali nokunjipaya bakabwelele na ku mfumu Reoboamu.” Panuma ilyo atontonkanyapo, imfumu yapangile ifiponti fibili ifya golide. Yaeba na bantu aiti, “Mulimo uukalamba nganshi uwakuti lyonse muleyafye ku Yerusalemu. Iyi e milungu yenu mwe bena Israeli iyamufumishe mu calo ca ku Egupto.” Umulungu umo aubika mu Betele elyo na ubiye mu Dani. Kabili ici acitile caba icabubifi. Abantu balayafye ukufika na ku Dani mukupepa umulungu uwaliko. Yeroboamu akuula amayanda yakupepelamo apasansama, asontelamo na bashimapepo ukufuma mu bantu abalekana lekana, abo abashali na bena Lefi. Abika inshikunkulu pa bushiku bwalenga ikumi limo na shisano (15) mu mweshi walenga cine konse konse ukulingana ne nshikunkulu yaleba ku Yuda elyo atuula na malambo ya pa bulambo. Acite ifi mu Betele, ukutuula ku mulungu uo apangile. Kabili pa Betele asontelapo bashimapepo pa mayanda ya mapepo akuulile. Pa bushiku bwalenga ikumi limo na shisano (15) mu mweshi walenga cine konse konse, umweshi uo umwine aisalilefye, atuulile amalambo pa bulambo akuulile pa Betele. Efyo abikile inshikunkulu ya bena Israeli kabili anina na ku bulambo mukuya tuula imituulo. Lintu Yeroboamu aiminine ku bulambo mukutuula umutuulo, umuntu wakwa Lesa uwafumine ku Yuda aishile ku Betele peshiwi lyakwa Yawe. Na peshiwi lyakwa Yawe asesema pali ubu bulambo ati, “We bulambo, we bulambo, umfwa ifyo Yawe alanda, ‘Kuli nokufyalwa umwana umwaume mu ŋanda yakwa Davidi, uo bakalaita Yosaya. Pali iwe epo ali nokwipaila bashimapepo aba ncende shakupepelamo imilungu abesa mukutuula imituulo pano, na mafupa ya bantu yali nokupiila pali iwe.’” Pa bushiku bwine ubu, umuntu wakwa Lesa apeele icishibilo, “Ici e cishibilo Yawe alapeela. Ubulambo bwalabongoloka ne mito ilipo yalaitika.” Ilyo imfumu Yeroboamu aumfwa ifyo umuntu wakwa Lesa aseseme pa bulambo ubu ku Betele, afumya ukuboko ku bulambo nokutila, “Mwikateni.” Nomba ukuboko asonteleko uyu muntu kwatunkana icakuti afilwa no kukubwesha. Elyo ubulambo nabo bwabongoloka ne mito yaitika ukulingana ne cishibilo capeele umuntu wakwa Lesa mukukonke shiwi lyakwa Yawe. Elyo imfumu yatila ku muntu wakwa Lesa, “Mpapatilako kuli Yawe Lesa obe no kumpepelako pakuti ukuboko kwandi kufunguluke.” Kanshi umuntu wakwa Lesa epakupapata kuli Yawe, no kuboko kwa mfumu kwafunguluka no kubafye ifyo kwaba na kale. Imfumu yaeba umuntu wakwa Lesa aiti, “Tuleya ku ŋanda kumwandi uye lyako ifyakulya, na ine njekupeelako ne cabupe.” Lelo umuntu wakwa Lesa ayasuka imfumu ati, “Nangufye cingaba ukuti ulempeela icalo cobe pakati, teti nje na iwe nangu ukulya umukate no kunwa amenshi kuno. Pantu Yawe alinkonkomeshe kwishiwi lyakwe ati, ‘Taufwile ukulya umukate nangu ukunwa amenshi nangufye ukubwelela inshila wapitilemo.’” Kanshi epakupita inshila imbi, akaana ukubwelela mu nshila apitile pakwisa ku Betele. Nomba kwali kasesema uwakale uwaleikala ku Betele, uyo abana bakwe baishile londolwela fyonse ifyo umuntu wakwa Lesa acitile pali bulya bushiku. Elyo baeba wishi ifyo uyu muntu aebele imfumu. Wishi abepusha ati, “Ni nshila nshi elemo?” Kabili abana bakwe epakumulangilila inshila umo umuntu wakwa Lesa uwafumine ku Yuda elemo. Ena aeba abana bakwe ati, “Mpekanishisheniko kabalwe.” Kabili ilyo bapwisha ukupekanya kabalwe, aisa ninapo. Elyo akonka ukwaile umuntu wakwa Lesa, mpaka aya musanga naikala mwisamba lya cimuti ca oki. Elyo amwipusha ati, “Bushe niwe muntu wakwa Lesa uwafumine ku Yuda?” Nao ayasuka ati, “Nine.” Elyo kasesema amweba ati, “Tuleya ku ŋanda uye lyako icakulya.” Umuntu wakwa Lesa ayasuka ati, “Teti mbwelele kunuma ukukonka iwe, nangu ukulya umukate nangu ukunwa amenshi muli ino ncende. Yawe alinkonkomesha kwishiwi lyakwe ukukanalyako umukate, nangu ukunwa amenshi, nangu ukubwelela mu nshila naishilemo.” Kasesema wakale ayasuka ati, “Na ine wine ndi kasesema nga iwe. Ni malaika eunjebele kwishiwi lyakwa Yawe ati, ‘Kamubweseshe, ku ŋanda yobe pakuti ese alye umukate no kunwa amenshi.’” Ninshi kanshi alemubepafye. Kanshi umuntu wakwa Lesa epakubwelela nankwe aya lya no kunwa mu ŋanda yakwe. Lilya bacili nabekala petebulo, ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli kasesema wakale uwamulengele ukubwela. Abilikisha ku muntu wakwa Lesa uwafumine ku Yuda ati, “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Pa mulandu wakuti wasuula ishiwi lyakwa Yawe kabili wafilwa ukubaka ishiwi ilyo Yawe Lesa obe akukonkomeshe, lelo wabwelela kunuma no kwisa lya umukate no kunwa amenshi muli ino ncende umo akwebele ukukanalyamo umukate nangu ukunwamo amenshi, kanshi nomba umubili obe tawakashiikwe ukwashiikwa ifikolwe fyobe.’” Ilyo umuntu wakwa Lesa apwishishe ukulya no kunwa, kasesema uwamubweseshe amupekanishisha kabalwe wakwe. Lilya acili mukuya, inkalamo yamukumanya pa musebo no kumwipaya. Yaposa no mubili wakwe pa musebo. Elyo kabalwe aiminina ku lubali lumbi ulwa citumbi ne nkalamo nayo ulubali lumbi. Abantu abalepita basanga icitumbi nacilala mu musebo ne nkalamo naiminina mumbali, elyo baya eba aba mu musumba umwaleikala kasesema wakale. Ilyo kasesema uwamubweseshe pa lwendo lwakwe aumfwile, alandile ati, “Ni ulya umuntu wakwa Lesa uwafililwe ukubeela ishiwi lyakwa Yawe. Yawe eumupeele ku nkalamo iyacimwikata no kumwipaya ngefyo icebo cakwa Yawe casokele.” Kasesema aeba abana bakwe ati, “Mpekanishisheni kabalwe,” nabo efyo bacita. Elyo aima aya sanga icitumbi nacitambalala pa musebo ne nkalamo naimininina pa mbali. Inkalamo tayalile icitumbi nangu ukwikata kabalwe. Elyo kasesema aimya icitumbi ca muntu wakwa Lesa abika na pali kabalwe, acileta na ku musumba wakwe kukwisa muloosha no kumushiika. Aya lalika icitumbi mu nshinshi yakwe elyo bamuloosha no kulanda ati, “Iye we munyinefwe.” Panuma ya kumushiika elyo aeba abana bakwe ati, “Ine nga nafwa, mukanshiike mu cilindi ici cine twashiikamo umuntu wakwa Lesa. Mukabike amafupa yandi pa mbali ya mafupa yakwe. Pantu imbila abilile kwishiwi lyakwa Yawe pa mulandu wa bulambo mu Betele na pa mayanda yonse ya ku ncende shakupepelapo imilungu isha mishi ya mu Samaria ili nokufikilishiwa.” Lelo na panumafye ya fyonse ifi, Yeroboamu tafumine ku nshila shakwe ishabubifi, lelo nakabili abwekeshapo ukusonta bashimapepo ku ncende shakupepelapo imilungu ukufuma ku bantu abalekana lekana. Onsefye uwafwaya ukuba shimapepo amusuminisha, amupeela ne ncende yakupepelapo. Ici ecali icabubifi ico iŋanda yakwa Yeroboamu yacitile, icalengele no bufumu ukuwa elyo no konaika mpanga yonse pano isonde lyonse. Pa nshita ine ilya, Abiya mwana Yeroboamu alilwele, na Yeroboamu aeba umukashi wakwe ati, “Kabiye, uilufyanye pakuti bekwishiba ukuti niwe muka Yeroboamu. Elyo uye ku Shilo. Ahiya kasesema eko ali, ulya uwanjebele ukuti ndi nokuba imfumu ya aba bantu. Usende mikate ikumi limo, umukate uwanaka bwino no lukunku lwa buci elyo uye kuli ena. Alaya kweba ifili nokucitika ku mwana.” Eico muka Yeroboamu acita ifyo mulume amwebele aya ku ŋanda yakwa Ahiya ku Shilo. Nomba Ahiya alilekele ukumona pa mulandu wakukota. Lelo Yawe alyebele Ahiya ukuti, “Muka Yeroboamu ali mukwisa kukwipusha palwa mwana wakwe umulwele. Eico nga afika, wise umwasuke ifi nefi. Ilyo alefika aleisa icita kwati muntu umbi.” Kanshi ilyofye Ahiya aumfwa inshindo pa mwinshi atila, “Ingila muka Yeroboamu. Cinshi ico uleilufyanishisha. Nintumwa ukuleta amashiwi ayabi kuli iwe. Kabiye, kebe Yeroboamu ukuti ifi efyo Yawe Lesa wakwa Israeli alanda, ‘Nakwimishe ukufuma mu bantufye no kwisa kubika pa bufumu bwa bantu bandi abena Israeli. Napatwile ubufumu ukufuma kuba mu ŋanda yakwa Davidi, napeela kuli iwe. Nomba naufilwa ukuba ngo mubomfi wandi Davidi, uwabakile amafunde yandi no kuyakonka no mutima wakwe, na lyonse ukulacita ifyalungama mu menso yandi. Naucita icabipa ukucila pali bonse abakutangilile. Nauyipangila imilungu yobe we mwine, ifimpashanya ifyaengululwa, naunkalifya umutima no kumposa ku numa yobe. “‘Pa mulandu wa ici, nalaponya icinkunka pa ŋanda yakwa Yeroboamu. Ndi no kuputula ukufuma kuli Yeroboamu umwaume onse uwakulekelesha mu Israeli, umusha nangu uwakaele. Ndi nokoca iŋanda yakwa Yeroboamu, ngefyo boca amafi, mpaka yalokota. Imbwa shikalya bonse aba mu ŋanda yakwa Yeroboamu abakafwila mu musumba, elyo ifyuni fya mu lwelele nafyo fikalya abakafwila mu mpanga.’ Yawe efyo alanda. “Nomba iwe bwelelamo kumobe. Ilyo walaya ingila mu musumba umwana alaya fwa. Abena Israeli bonse bali nokumuloosha kabili no kumushiika. Ena e umofye paba mu ŋanda yakwa Yeroboamu uo Yawe, Lesa wakwa Israeli asangilemo ubusuma. “Yawe umwine ali nokufwailapo imfumu imbi pa bena Israeli iyo iyili no kwisa onaula iŋanda yakwa Yeroboamu. Buno bwine e bushiku, nga cinshi? Ee ni nombalinefye. Kabili Yawe ali nokupunganya abena Israeli ukuba kwati litete lilepungana mu mulonga wa menshi. Ali nokushimpula Israeli ukufuma muli cilya calo icisuma ico apeele ifikolwe fyabo, no kubasalanganishisha kwishilya lya mumana, pantu nabakalifya Yawe umutima pakupanga inceshi sha mulungu Ashera. Kabili ali nokubasha pa mulandu wa pa bubifi ubo Yeroboamu acitile no kulenga abena Israeli nabo ukubifya.” Elyo muka Yeroboamu aimine afuma no kuya ku Tirisa. Lilya line afikafye pa lubansa lwa ŋanda, no mwana afwa. Bamushiika elyo na bena Israeli bonse bamuloosha nge shiwi Yawe asosele ukupitila mu mubomfi wakwe Ahiya. Imilimo imbi iyo Yeroboamu acitile mu nshiku shakwe ishabufumu, ubulwi alwile, ifyo ateekele, fyonse fyalilembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Israeli. Ali imfumu pa myaka amakumi yabili na ibili (22) elyo afwa ayalala ukwalala ifikolwe fyakwe. No mwana wakwe Nadabu ewamupyene ukuba imfumu. Reoboamu mwana Solomoni ali imfumu mu Yuda. Ali ne myaka amakumi yane na umo (41) ilyo aishile ba imfumu. Kabili aikele pa bufumu imyaka ikumi limo na cine lubali (17) mu Yerusalemu, umusumba uo Yawe asalile ukufuma mu nko shonse isha bena Israeli umwakwikala ishina lyakwe. Ishina lyakwa nyina ni Nama, umwina Amoni. Abena Yuda bacitile icabipa mu menso yakwa Yawe. Ukucila na pa fyabubifi ifikolwe fyabo fyacitile. Baikuulila ne ncende shakupepelamo imilungu yabo, baimika amabwe ne nceshi sha mulungu Ashera pa mulu wa mpili shonse ishitali na pesamba lya cimuti conse icafumba. Mwaba na bacilende ba ku mfuba abaume mu calo. Abantu bonse baiposa mukucita ifyamakankamike ifyalecita abantu abo Yawe atamfishe ku cinso ca bena Israeli. Mu mwaka walenga isano iya bufumu bwakwa Reoboamu, Shishaki imfumu ya ku Egupto yasansa umusumba wa Yerusalemu. Asenda icuma conse icali mu ŋanda yakwa Yawe ne cuma ca mu ŋanda ye sano. Asendafye fyonse, asendela kumo ne nkwela sha golide isho Solomoni apangile. Kanshi imfumu Reoboamu epakupanga shimbi inkwela isha mukuba ishakupyanikishapo, yashipeela na ku bakalamba ba bashilika abalelonda pa mpongolo ya kwisano. Ilyo lyonse imfumu yaya ku ŋanda yakwa Yawe, abashilika baya nabafwala, elyo pakubwela bashibwesesha mu muputule wakushisungilamo. Palwa fintu fimbi ifyakwa Reoboamu, ifyo acitile pa bufumu, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Paali ukulwishanya ukwatwalilila pakati kakwa Reoboamu na Yeroboamu. Kabili Reoboamu ilyo afwa aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, aya shiikwa pamo nabo mu musumba wakwa Davidi. Nyina ishina lyakwe ni Nama umwina Amoni. Elyo Abiya umwana wakwe amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga ikumi limo na cine konse konse (18) uwa bufumu bwakwa Yeroboamu mwana Nebati, Abiya ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Yuda. Kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka itatu. Nyina ishina lyakwe ali ni Maaka mwana Abishalomu. Acitile ifyabubifi fyonse ifyo wishi acitileko. Umutima wakwe tawaipeele kuli Yawe Lesa wakwe ngefyo umutima wa cikolwe cakwe Davidi wali. Lelo pa mulandu we shina lyakwa Davidi, Yawe Lesa wakwe amupeela ulubuuto mu Yerusalemu pakwimya mwane ukumupyana elyo no kulenga umusumba wa Yerusalemu ukukosa. Pantu Davidi alicitile icisuma pa cinso cakwa Yawe elyo no kubaka amafunde yakwa Yawe inshiku shonse isha mweo wakwe ngefyo bamukonkomeshe, kanofye pa mulandu wakwa Uria umwina Hiti. Paleba ukulwa pakati kakwa Abiya na Yeroboamu mu nshiku shonse isha mweo wakwa Abiya. Palwa fintu fimbi ifyakwa Abiya ifyo acitile pa bufumu, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Paleba ukulwa pakati kakwa Abiya na Yeroboamu. Elyo Abiya afwa, aya lala no kwalala ifikolwe fyakwe, baya mushiika mu musumba wakwa Davidi. Elyo Asa umwana wakwe amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga amakumi yabili (20) uwa bufumu bwakwa Yeroboamu imfumu ya bena Israeli, Asa ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Yuda, kabili ateekele mu Yerusalemu imyaka amakumi yane na umo (41). Nakulu ishina lyakwe ali ni Maaka mwana Abishalomu. Asa acitile ifintu ifyalungama pa menso yakwa Yawe, ngefyo Davidi wishi acitile. Atamfya mu calo bonse bacilende ba ku mfuba abaume, aonaula no tulubi tonse ifikolwe fyakwe fyapangile. Afumya Maaka nakulu pa cifulo cakwe ica bunyina wakwa namfumu, pantu alipangile icamuselu ca luceshi lwa mulungu uwanakashi Ashera ku cimuti. Asa atema icimuti panshi aya cocela na mu mukonko wa Kidironi. Nangu tafumishe incende shakupepelako isho balecindika, umutima wakwa Asa wali uwaituula nganshi kuli Yawe mu bumi bwakwe bonse. Aletele mu ŋanda yakwa Yawe silifa, golide ne fipe fyonse ifyo ena na wishi batuulile. Asa balelwa inkondo na Baasha imfumu ya ku bena Israeli mu nshita yonse iya bufumu bwabo. Baasha imfumu ya bena Israeli yaima mukulwisha Yuda kabili ashingulusha ilinga kuli Rama pakulesha ukuti kwiba nangu umo uwakufuma nangu ukwingila mu calo cakwa Asa imfumu ya bena Yuda. Asa elyo abuula silifa na golide onse uwashele mu cipao ca mu ŋanda yakwa Yawe ne ya kwisano, afibika mu minwe ya babomfi bakwe abatuma na kuli Beni Hadadi mwana Taburimoni, umwana wakwa Hesioni imfumu ya ku Aramu, uwaleteeka mu Damasiko. Ayeba ati, “Leka pabe icipangano pakati ka iwe na ine, nga filya cali kuli batata na kuli bawiso. Mona, ine nakutumina ifyabupe silifa na golide. Nomba pangulula icipangano wapangana na Baasha imfumu ya ku Israeli pakuti antaluke.” Beni Hadadi asumine amashiwi ya mfumu Asa elyo atuma na bakalamba ba fita fya nkondo ukuya sansa imisumba ya mu Israeli. Acimfya imisumba ya Iyoni, Dani, Abeli Beti Maaka na ku calo ca ku Kinereti konse ukulundapo ne calo ca Naftali. Ilyo Baasha aumfwa ifi, aleka ukukuula ilinga ku Rama elyo abwelela ku Tirisa. Elyo Imfumu Asa yapeela icipope kuli bonse abena Yuda, takwashele nangu umo. Elyo bayamba ukutunta ukufuma ku Rama amabwe ne mbao isho Baasha alebomfya kulya. Ifi efyo imfumu Asa abomfya ukukuulila Geba wa ku Benjamini elyo na Misipa. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Asa, na pali fyonse ifyo abombele, fyonse ifyo acitile elyo ne misumba akuulile, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha mu Yuda? Mu nshiku shakwe ishabukote, amakasa yakwe yalishile kwata ubulwele. Elyo Asa afwa no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, eko ashiikwa mu musumba wakwa Davidi wishi. Kabili Yehoshafati umwana wakwe umwaume ewamupyana pa bufumu. Nadabu mwana Yeroboamu ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa mu Israeli mu mwaka wabubili uwa bufumu bwakwa Asa imfumu ya bena Yuda, kabili ateekele icalo ca bena Israeli pa myaka ibili. Acitile ifibi pa cinso cakwa Yawe, ena akonkelelafye mu fyabubifi ifyalecitako wishi ifyo aposelemo na bena Israeli ukucita. Baasha mwana Ahiya uwa mu luko lwakwa Isaka amwimina no kuya mwipaya ku Gibetoni, umusumba wa Bafilisiti, ninshi Nadabu na bena Israeli bonse bali pakuupoka. Baasha aipeye Nadabu mu mwaka wabutatu uwa bufumu bwakwa Asa imfumu ya bena Yuda, amupyana na pa bufumu. Ilyo atampafye ukuteeka, aipaya aba mu ŋanda yakwa Yeroboamu bonse. Tashilepo nangu umo uwamweo pa bakwa Yeroboamu, lelo alofyafye bonse pakukonka ishiwi lyakwa Yawe ilyapeelwe ukupitila mu mubomfi wakwe Ahiya umwina Shiloni. Ifi fyacitike pa mulandu wa fyabubifi Yeroboamu acitile, no kuwikishamo abena Israeli ukuficita kabili alenga nokuti Yawe Lesa wakwa Israeli akalipe. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Nadabu, elyo na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Paleba ukulwa pakati kakwa Asa na Baasha imfumu ya bena Israeli mu nshita yonse iya bufumu bwabo. Mu mwaka wabutatu uwa bufumu bwakwa Asa imfumu ya bena Yuda, Baasha ewatendeke ukuteeka icalo conse ica Israeli mu Tirisa, kabili aikele pa bufumu imyaka amakumi yabili na ine (24). Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, akonkafye mu nshila yakwa Yeroboamu na mu fyabubifi fyakwe ifyo aposelemo na bena Israeli ukuficita. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yehu mwana Hanani palwakwa Baasha. “Nakwimishe ukufuma ku lukungu no kukubika pa butungulushi bwa bantu bandi abena Israeli. Lelo iwe waenda mu nshila shakwa Yeroboamu no kulenga abantu bandi abena Israeli ukubifya, kabili walenga nokuti nkalipe pa bubifi bwabo. Eico naba mupepi no kulofya Baasha pamo na ba mu ŋanda yakwe, kabili ndi nokulenga iŋanda yobe ukuba nge yakwa Yeroboamu mwana Nebati. Imbwa shikalya bonse aba mu ŋanda yakwa Baasha abakafwila mu musumba, elyo ne fyuni fya mu lwelele nafyo fikalya abakafwila mu mpanga.” Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Baasha, ifyo acitile nefyo abombele, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Baasha ilyo afwile alele ukwalala ifikolwe fyakwe, kabili ashiikilwe ku Tirisa. Elyo Elaya umwana wakwe ewamupyana pa bufumu. Ne calengele ishiwi lyakwa Yawe ukwisa ukupitila muli kasesema Yehu mwana Hanani kuli Baasha na ba mu ŋanda yakwe, ni pa mulandu wa fyabubifi acitile pa cinso cakwa Yawe, no kumulenga ukuti akalipe pa fintu acitile, no kusanguka kwati ni ŋanda yakwa Yeroboamu, na pa mulandu wakuyonaula. Mu mwaka walenga amakumi yabili na mutanda (26) uwa bufumu bwakwa Asa imfumu ya bena Yuda, Elaya mwana Baasha ewatendeke ukuteeka mu calo ca bena Israeli. Kabili aikele pa bufumu imyaka ibili mu Tirisa. Simuri, umo pali bacilolo bakwe, uwaleyangalila icipani cimo ica maceleta amukwatila amapange ayabi. Elaya ninshi ali ku Tirisa pali iyi nshita alekolwa ubwalwa mu ŋanda yakwa Alusa, uwali umukalamba wa kwisano ku Tirisa. Simuri aisa ingilafye, akoma Elaya no kumwipaya mu mwaka walenga amakumi yabili na cine lubali (27) uwakwa Asa imfumu ya bena Yuda. Elyo amupyana na pa bufumu. Cilya ayamba ukuteeka, kabili aikala na pa cipuna cabufumu, aipayafye bonse aba mu ŋanda yakwa Baasha. Tashilemo umwaume nangu umo, nangu uwa mu lupwa nangu icibusa. Efyo Simuri alofeshe ulupwa lonse ulwa ŋanda yakwa Baasha umwasoselwe ishiwi lyakwa Yawe palwakwa Baasha ukupitila muli kasesema Yehu, pa mulandu wa fyabubifi Baasha no mwana wakwe Elaya bacitile. Kabili balenga na bena Israeli ukubifya, icalengele nokuti Yawe Lesa wa bena Israeli akalipe pa mulandu wakupepa utulubi. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Elaya, nefyo acitile, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Mu mwaka walenga amakumi yabili na cine lubali (27) uwakwa Asa ukuba imfumu ya bena Yuda, Simuri ateekele ku Tirisa inshiku cine lubali. Abashilika bacitile nkambi mupepi na Gibetoni, umusumba wa Bafilisiti. Ilyo abena Israeli abali pa nkambi baumfwa ukuti Simuri aliimina imfumu no kuyipaya, basala Omuri, umukalamba wa fita fya nkondo, ukuba imfumu ya bena Israeli ubushiku bulya bwine ninshi bacili pa nkambi. Elyo Omuri na bena Israeli abali nankwe bafuma ku Gibetoni no kuya shinguluka umusumba wa Tirisa. Ilyo Simuri amona ukuti umusumba wapokwa, aya ingila mu muputule we sano, asonteka umulilo ayocela mukati no kufwa emo afwila. Ici cacitike pa mulandu wa fyabubifi acitile, ukubifya pa cinso cakwa Yawe no kulaenda mu nshila shakwa Yeroboamu, na mu fyabubifi acitile no kulenga abena Israeli ukubifya. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Simuri, na bucisanguka acitile, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Elyo abantu ba mu Israeli bapatukene pabili, abantu bamo bawilile kuli Tibuni mwana Ginati ukuti abe mfumu, kabili bambi nabo bawila kuli Omuri. Nomba abakwa Omuri bakwatishapo amaka ukucila abakwa Tibuni mwana Ginati. Efyo Tibuni afwile na Omuri aba imfumu. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na umo (31) uwakwa Asa imfumu ya bena Yuda, Omuri ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa mu Israeli. Ateekelemo imyaka ikumi limo na ibili (12), kabili pa myaka mutanda aikele mu Tirisa. Ashita ulupili lwa Samaria kuli Shemeri pa matalanta ya silifa yabili, epo akuula umusumba pa mulu wa lupili no kuwita Samaria, pantu Shemeri elyali ishina lya mwine wa lupili. Nomba Omuri acita ifyabipa pa cinso cakwa Yawe kabili abifya ukucila na pali bonse abamutangilile. Alaendafye mu nshila shonse ishakwa Yeroboamu mwana Nebati na mu fyabubifi fyakwe, ifyo aposelemo na Israeli ukuficita, icalengele ukusonsomba Yawe, Lesa wakwa Israeli, ukuti akalipe pa mulandu wa tulubi twabo. Pa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Omuri, ifyo acitile elyo ne fya bulamba bwakwe, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Omuri ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe kabili ashiikilwe mu Samaria. Elyo Ahabu umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga amakumi yatatu (30) uwa bufumu bwakwa Asa imfumu ya bena Yuda, Ahabu mwana Omuri ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa mu Israeli, kabili ateekele icalo ca Israeli mu musumba wa Samaria pa myaka amakumi yabili na ibili (22). Ahabu mwana Omuri ena acilapo ukubifya pa cinso cakwa Yawe ukucila pali bonse abamutangilile. Ena tamwenemo no bubi mukucitako ifyabubifi fyacitile Yeroboamu mwana Nebati, kabili alundapo ukuupa Yesebele umwana mwanakashi wakwa Etibaali imfumu ya bena Sidoni, no kulatumika Baali no kumupepa. Aimika ubulambo bwakwa Baali mwitempele lyakwa Baali ilyo akuulile mu Samaria. Ahabu aimika uluceshi lwa mulungu Ashera no kucitafye ifintu ifyakusonsomba Yawe, Lesa wakwa Israeli, ukuti akalipe ukucila na pafyo imfumu shonse ishamutangilile isha mu Israeli shacitile. Mu nshiku shakwa Ahabu, Hieli uwa ku Betele akuula cipya cipya umusumba wa Yeriko. Ena pakupanga umufula alekelapo umweo wa mwana wakwe umwaume Abiramu, kabili pakukuula impongolo alekelapo umweo wakwa kasuli wakwe Segubu, ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe ilyasosele Yoshua mwana Nuni. Nomba Eliya umwina Tishibe uwafumine ku Tishibe mu calo ca Gileadi aebele Ahabu ati, “Napali Yawe, Lesa wakwa Israeli uwamweo uyo mombela, takwakatale akube mfula no mume mu myaka ileisa kanofye peshiwi lyandi.” Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli Eliya aliti, “Fuma kuno, kabiye ku kabanga uye ubelame mu lulamba lwa mumana wa Keriti uwaba ku kabanga ka Yordani. Wakulanwa amenshi mu mumana elyo ninkonkomesha bamwankole ukulakupeela ifyakulya uko kwine.” Eliya acita ifyo Yawe amwebele. Aya ku mumana wa Keriti, ku kabanga ka Yordani eko aya ikala. Bamwankole balamuletela umukate ne nama ulucelo, kabili umukate ne nama mu nshita ya cungulo elyo alanwa amenshi ukufuma mu mumana. Ilyo papite nshita umumana wakama pa mulandu wakuti tamwali imfula mu calo. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli Eliya aliti, “ Ima nombaline kabiye ku Sarepati iya ba ku Sidoni eko uye wikale. Ninkonkomesha namfwilwa wa kuli ilya ncende ukuya kupeelako ifyakulya.” Kanshi Eliya epakuya ku Sarepati. Ilyo afika pa mpongolo ya musumba, aya sanga namfwilwa aleteba inkuni. Elyo amwita no kumweba ati, “Mpeelako amenshi mu lukombo ayakuti nwe?” Cilya aima ukuya mukubuula amenshi, kabili amubilikisha ati, “Napapata undeteleko na kamukate.” Namfwilwa ayasuka ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe Lesa obe uwamweo, ine nshikwete umukate nangu umo. Nkwetefye utubunga utunono mu mpakwilo no tumafuta utunono mu musukupala. Ndeteba inkuni, ntwale ku ŋanda ishakuya ipikila utwakuti ine no mwana wandi umwaume tulye, elyo tufwe.” Eliya amweba ati, “Witiina iyoo. Kabiye ku ŋanda no kuya cita ifyo walanda. Nomba icantanshi upange akamukate akanono aka ine ukufuma pali uto twine ukwete no kuleta kuli ine, elyo upange iya iwe no mwana obe umwaume. Pantu ifi efyo Yawe Lesa wa bena Israeli asosa ati, ‘Ubunga tabwakapwe mu mpakwilo elyo na mafuta tayali nakupwa mu musukupala obe ukushintafye na pa bushiku Yawe akalokesha imfula muno calo.’” Namfwilwa aya no kuya cita ifyo Eliya amwebele. Kanshi cila bushiku kwalaba ifyakulya fyakwa Eliya, ifyakwa namfwilwa na ba mu ŋanda yakwe. Kabili ubunga tabwatalile abupwa mu mpakwilo, elyo na mafuta tayatalile ayapwa mu musukupala ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe ilyasosele Eliya. Panuma ya nshita iyitali, umwana umwaume wa mwine ŋanda alwala. Ubulwele bwakoselako, na pakulekelesha umwana afwa. Elyo umwine ŋanda aeba Eliya ati, “Finshi wamfulilwa, we muntu wakwa Lesa? Bushe wacisa mukuncinkula pa fyabubifi fyandi eco waipaila umwana?” Eliya amweba ati, “Mpeela umwana obe,” Amubuula ukufuma mu minwe yakwe, amusenda ku muputule wa pamulu umo aleikala, elyo amulalika pa musengele wakwe. Elyo alomba kuli Yawe ati, “We Yawe, Lesa wandi, bushe niwe uletele ubu busanso pali uyu namfwilwa ndeikalako, pakulenga umwana wakwe ukufwa?” Elyo Eliya alambalala pa citumbi ca mwana imiku itatu, nakabili alomba kuli Yawe ati, “We Yawe, Lesa wandi, suminisha umweo wa uyu mwana ubwelelemo muli ena.” Yawe aumfwa ukulila kwakwa Eliya, no mweo wa mwana wabwelela muli ena, aba umutuntulu, Eliya aimya umwana amusenda, batentemukila mu muputule wa panshi. Amupeela kuli nyina elyo atila, “Mona umwana obe mutuntulu.” Elyo umwanakashi aeba Eliya ati, “Nomba naishiba ukuti uli muntu wakwa Lesa, kabili nokuti ishiwi lyakwa Yawe ilifuma mu kanwa kobe lyacishinka.” Panuma ya nshita iyitali, mu mwaka walenga itatu, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Eliya no kumweba ati, “Kabiye uye monekela kuli Ahabu, kabili ndi nokutuma imfula pa calo.” Kanshi Eliya epakuya monekela kuli Ahabu. Lelo mu Samaria mwali icipowe icabipa nganshi. Kanshi Ahabu nao epakwita Obadia uwaleyangalila abalebomba kwisano. Uyu Obadia ali umuntu uwacisumino icikulu muli Yawe. Lintu Yesebele acili aleipaya bakasesema bakwa Yawe, Obadia alifyushishepo bakasesema umwanda umo (100) no kuya bafisa mu ncengo shibili, cila lucengo mwali bakasesema amakumi yasano (50), elyo no kubapeela ifyakulya na menshi yakunwa. Ahabu alyebele Obadia ukuti, “Pitana mukati ka calo monse, umone ukuliko imilonga nangu inika ukwakuti tusangeko icani icakulya bakabalwe na bapunda pakuti twiipaya inama nangu imo.” Kanshi epakwakana incende shakuya mukufwailishako, Ahabu aya ku ncende imo na Obadia ku ncende ibiye. Ilyo Obadia acili mukuya, Eliya amukumanya. Obadia amwishiba, akontamina panshi no kumweba ati, “Bushe cine niwe shikulu Eliya?” Eliya amwasuka ati, “Ee, kabiye kebe sokulu auti, ‘Eliya ali kuno.’” Obadia amweba ati, “Nga cinshi ico nakulufyanya icakuti utume ine ne musha obe kuli Ahabu ukuti aye njipaya? Mu cishinkafye cakwa Yawe Lesa obe uwamweo, tapaba icalo nangu ubufumu uko shikulu tatuma umuntu uwakukufwaya. Kabili konse uko icalo nangu ubufumu balanda ukuti tawafikako, alebalenga ukulapa ukuti tabakusangile. Nomba, iwe ulenjeba ukuti nje kuli shikulu nokuya mweba ati, ‘Eliya ali kuno.’ Ine nshaishibe noko Umupashi wakwa Yawe ulekusenda nga nakusha. Nga cakuti naya eba Ahabu elyo ese asange taulipo ninshi alenjipaya. Lelo ine ne mubomfi obe ukutulafye ku bwaice bwandi lyonse mpepa Yawe. Bushe shikulu, tawaumfwa ifyo nacitile ilyo Yesebele aleipaya bakasesema bakwa Yawe? Ine nafishile bakasesema bakwa Yawe umwanda umo (100) mu ncengo shibili, muli cila lucengo balimo amakumi yasano (50), kabili no kubapeela ifyakulya elyo na menshi yakunwa. Elyo nomba unjebe ukuya kuli shikulu nje mwebe ati, ‘Eliya ali kuno!’ Ena aleya njipayafye.” Eliya asosa ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, umwine wa fita, uo ntumika, nalaya monekele kuli Ahabu ilelo.” Awe Obadia aile kumanya Ahabu no kumweba, na Ahabu nao aimine no kuya kumanya Eliya. Ilyo amona Eliya amweba ati, “Bushe niwe, we ucusha Israeli?” Eliya ayasuka ati, “Nshacitapo nangu cimo icakucusha Israeli. Lelo iwe ne ŋanda yakwa wiso nimwe mwalenga. Mwalifutuka ku mafunde yakwa Yawe no kukonka aya milungu ba Baali. Nomba longanika abantu bonse aba mu Israeli twise tukumane nabo pa lupili lwa Kameli. Kabili ulete na bakasesema bonse imyanda ine na makumi yasano (450) abakwa Baali, elyo na bakasesema bonse imyanda ine (400) aba mulungu Ashera abaliila petebulo limo pamo na Yesebele.” Elyo Ahabu atuma imbila mu calo conse ica Israeli no kulonganika bakasesema bonse pa lupili lwa Kameli. Eliya aiminina ku cinso ca bantu no kubeba ati, “Bushe ni lilali mukekalilila abatangalikwa no bupingushi bubili? Nga cakuti Yawe e lesa, eo mukonke, lelo nga cakuti Baali e lesa, eo mukonke.” Lelo abantu batalala tondolo. Elyo Eliya abeba ati, “Ninefye neka pali bakasesema bakwa Yawe uushele, lelo Baali ali na bakasesema imyanda ine na makumi yasano (450). Tufwaileniko bacilume wa ŋombe babili. Kabili bakasesema bakwa Baali baisalilepo iyo balefwaya, baiputaule mu fipimfya fipimfya bafibike na pa mulu wa nkuni, lelo besontekapo umulilo. Na ine ndebuule iŋombe ishele njibike pa mwina wa nkuni lelo nshasontekepo umulilo. Elyo imwe mukuute peshina lya mulungu wenu, na ine ndeisa kuuta peshina lyakwa Yawe. Elyo umulungu uuleisa asuka ku mulilo, e Lesa.” Na abantu bonse batila, “Ico cena wasosa cawama.” Eliya aeba bakasesema bakwa Baali ati, “Salenipo iŋombe imo mubalilepo ukupekanya, apo imwe muli abengi nganshi. Mukuute na peshina lya mulungu wenu, lelo mwisonteka umulilo pa nkuni.” Kanshi epakubuula iŋombe iyo basalile no kupekenya. Elyo bakuuta peshina lyakwa Baali ukufuma ulucelo ukufika akasuba pakati ka mutwe, balekuuta ati, “We Baali twasuke.” Nomba takwali ubwasuko, nangufye umo uwakwasuka. Elyo balacinda ukushinguluko ubulambo bapangile. Lilya akasuba kafika pakati ka mutwe Eliya ayamba ukubaseka ati, “Pundisheni, kabili ni ku mulungu. Nalimo ucili uletontonkanya, nalimo naupasuka, nalimo uli ne fiupamfishe, nalimo uli pa lwendo, nalimo uli mu tulo ulefwaikwa ukuubusha.” Epakupunda ishiwi likalamba, baitetaula pa mibili ne mpanga na mafumo umwabelele ulutambi lwabo mpaka umulopa wasuuma. Ilyo akasuba kapita pakati ka mutwe, nabo bakonkanyapofye amapepo yakusabaila mpaka inshita yakutuula ilambo lya cungulo, nomba takwali ubwasuko, nangu umo uwayaswike, nangu ukumfwa. Elyo Eliya aeba abantu bonse ati, “Palameni kuli ine.” Bonse baisa uko ali, elyo awaminisha ubulambo bwakwa Yawe ubwali ubwabongoloka. Eliya abuula amabwe ikumi limo na yabili (12), cila libwe limo lyaimininako uluko lumo ukulingana na bana bakwa Yakobo, kuli uyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile no kulanda ati, “Ishina lyobe likaba ni Israeli.” Kuli aya yene mabwe akuulilako ubulambo mwishina lyakwa Yawe. Aimbako ne cilindi ukushinguluka icikulu ico bengabikamo imbuto ukucila petepe limo. Ateba ne nkuni, aputaula na cilume wa ŋombe mu fipimfya fipimfya no kubika pa mulu wa nkuni. Elyo abeba ati, “Isusheni amenshi mu mitondo ine, mwitile pa bulambo elyo na pa nkuni.” Kabili abeba ati, “Bwekeshenipo.” Nabo babwekeshapo. Kabili abeba ati, “Bwekeshenipo umuku wacitatu.” Nabo babwekeshapo umuku wacitatu. Amenshi yakonkoloka mu mbali shonse isha bulambo no kwisula mu cilindi icashingulwikeko. Pa nshita yakutuula ilambo, Eliya kasesema aisa iminina pantanshi no kupepa ati, “We Yawe, Lesa wakwa Abrahamu, Isaki na Israeli, lekeni cishibikwe ilelo ukuti niwe Lesa wakwa Israeli, kabili ukuti ine ndi mubomfi obe, kabili ncita ifintu fyonse ifi ukukonka ishiwi lyobe. Unjasuke we Yawe, unjasuke, pakuti abantu aba beshibe ukuti we Yawe niwe Lesa, kabili nokuti walabwesha imitima yabo kuli iwe we mwine.” Elyo Yawe atuma umulilo wakwe no koca ilambo, inkuni, amabwe elyo no mushili no kumika amenshi mu cilindi. Ilyo abantu bamona ifi, bawa panshi ubukupeme no kulila abati, “Yawe ni Lesa, Yawe ni Lesa.” Elyo Eliya apeela icipope ati, “Ikateni bonse bakasesema bakwa Baali. Mwileka nangu umo abutuke.” Epakubekata bonse kabili Eliya abasenda no kubaleta kwishika lya Kishoni eko abepaila. Kabili Eliya aeba Ahabu ati, “Kabiye uye ulye no kunwa, pantu naumfwa iciunda ca mfula iyingi nganshi.” Kanshi Ahabu epakuya mukulya na mukunwa, lelo Eliya ena anina pa mulu wa lupili lwa Kameli, akontamina panshi ya mushili abika umutwe pakati ka makufi. Aeba umubomfi wakwe ati, “Kabiye uye uloleshe kuli bemba.” Umubomfi aya nokuya lolesha, elyo asosa ati, “Takuli nangu cimo kulya.” Pa miku cine lubali Eliya alemwebafye ati, “Bwelelamo” Pa muku walenga cine lubali umubomfi alanda ati, “Namona akalikumbi akanono akali kwati cisansa ca kuboko kwa muntu kaleima ukufuma muli bemba” Elyo Eliya atila, “Ima kebe Ahabu auti pekanye celeta lyobe wendeshe ukuya lintu imfula tailakucilikila.” Pa nshita ine ilya, umulu wafiita fititi ku makumbi, icikuku naco caima, ne mfula iyingi nganshi yalaloka, elyo Ahabu anina iceleta aya ku Yesireli. Amaka yakwa Yawe yaisa pali Eliya, akakilila umwingila mu mushipi elyo abutukisha ukucilila Ahabu pakuya ku Yesireli. Nomba Ahabu aya eba Yesebele fyonse ifyo Eliya acitile nefyo aipeye bakasesema bonse ku lupanga. Kanshi Yesebele epakutuma amashiwi kuli Eliya ati, “Imilungu ikancitile icili conse, nangu cikabipa shani, nga cakuti mailo pa nshita nga ino ine nshicitile cimo cine umweo obe ukuba nga umo pali abo wipeye.” Eliya aumfwa umwenso, abutuka ukutiina ukufwa. Ilyo afika ku Beresheba mu Yuda, eko asha umubomfi wakwe, nomba ena aya mu matololo pa lwendo lwa bushiku bumo. Afika apali icimuti, aikala mwisamba apepa nokuti cawama afwe. Alanda nokuti, “Nacula pafula we Yawe. Njipayafye, pantu ine nshacila ifikolwe fyandi ubusuma.” Elyo alala mwisamba lya cimuti, apona na mu tulo. Pa nshita ine ilya malaika amwikata no kumweba ati, “Buka ulye.” Lilya aceba ceba, elyo amona umukate lwa ku mitwe uwapangilwe pa mabwe ayakaba, elyo no lukombo lwa menshi. Alya elyo anwa na menshi, abwela alala nakabili. Malaika wakwa Yawe abwela umuku wacibili aisa mwikata elyo amweba ati, “Ima, ulye pantu ulwendo ulu nalukukosela.” Elyo aima, alya no kunwa. Cilya ifyakulya fyamupa amaka, aima ubulendo ubwakwendapo inshiku amakumi yane (40) akasuba no bushiku mpaka aya fika ku Holebu, ulupili lwakwa Lesa. Aya ingila mu lucengo emo asendama. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ena no kutila, “Finshi ulecita kuno, Eliya?” Ayasuka ati, “Naliba uwapimpa mukubombela Yawe, Lesa umwine wa fita. Abena Israeli balikaana icipangano cobe, balitobaula ifibumbili fya malambo fyobe, no kwipaya bakasesema bobe bonse ku lupanga. Ninefye neka nshele elyo kabili na ine wine balefwaya ukunjipaya.” Yawe amweba ati, “Kabiye uye wiminine pa lupili pa cinso cakwa Yawe, pantu Yawe alefwaya ukupita.” Elyo icimwela icikulu capupa no kulepula ulupili pakati pa cinso cakwa Yawe, lelo Yawe talimo mu mwela. Panuma ya cimwela, kwaisa icinkukuma, lelo Yawe talimo mu cinkukuma. Panuma ya cinkukuma kwaisa umulilo, lelo Yawe talimo mu mulilo. Panuma ya mulilo elyo kwaisa ishiwi ilyakutotosha. Ilyo Eliya aumfwa ishiwi, afimba umwingila pa menso, afumina panse aiminina pa mwinshi wa lucengo. Elyo ishiwi lyamweba ati, “Finshi ulecita pano Eliya?” Ayasuka ati, “Naliba uwapimpa mukubombela Yawe, Lesa umwine wa fita. Abena Israeli balikaana icipangano cobe, balitobaula ne fibumbili fya malambo fyobe, no kwipaya bakasesema bobe bonse ku lupanga. Ninefye neka nshele, elyo kabili na ine wine balefwaya ukunjipaya.” Yawe amweba ati, “Bwekelamo uye mu nshila wafumininemo, uye ku matololo ya ku Damasiko. Nga wafika kulya, uye suba Hasaeli ukuba imfumu ya bena Aramu. Kabili uye suba Yehu umwana umwaume wakwa Nimushi, ukuba imfumu ya bena Israeli. Kabili usube na Elisha umwana umwaume wakwa Shafati ukufuma ku Abeli Mehola ukukupyana pali bukasesema. Yehu ali nokwipaya umuntu onse uukapusumuka ku lupanga lwakwa Hasaeli, na Elisha ali nokwipaya umuntu onse uukapusumuka ku lupanga lwakwa Yehu. Lelo ninsungapo abantu amakana cine lubali (7,000) mu Israeli abo amakufi yabo tayatala ayafukamina Baali, kabili abo imilomo yabo tayatala aimutomona.” Elyo Eliya afumine kulya, aya sanga na Elisha umwana mwaume wakwa Shafati. Ali mwibala, balelima ne ŋombe ikumi limo na shibili (12), umwine alelima na shibili ishalekelesheko. Eliya amupalamina amuposela umwingila wakwe wamukupa. Elisha elyo asha iŋombe shakwe akonka Eliya. Elisha alanda ati, “Ndeka nje nshalikepo batata na bamayo elyo njise nkukonke.” Eliya amweba ati, “Bwelelamo, nga ine finshi ncitile kuli iwe.” Elisha epakufumako no kubwelako. Aya buula ne ŋombe shakwe ishabulimi aipaya. Abuula ifibombelo fyakulimina efyo akoseshako umulilo, aipikilapo inama apeela na bantu bakwe, no kulya balya. Elyo aimine akonka Eliya, aba umubomfi wakwe. Nomba Beni Hadadi imfumu ya bena Aramu alonganike ifita fyakwe fyonse. Afwaya ne mfumu ishakumwafwa amakumi yatatu na shibili (32) ishali na bakabalwe na maceleta, efyo aile no kuya shinguluka no kusansa Samaria. Atuma inkombe mu musumba ku mfumu Ahabu iya bena Israeli ati, “Ifi efyo Beni Hadadi alanda ukuti, ‘Silifa na golide yobe nomba yandi elyo na bakashi bobe bonse na bana abasuma bandi.’” Imfumu ya bena Israeli yayasuka ati, “Nacibe ifyo fine usosele we mfumu. Ine wine, na fyonse ifyo nkwete fyaba fyobe.” Inkombe shaya bwela nakabili no kusosa ashiti, “Ifi efyo Beni Hadadi alanda ati, ‘Nacituma amashiwi yakufwaya silifa na golide, abakashi bobe na bana bobe. Lelo mailo, inshita nga ino ine, nkatuma bacilolo bandi ukwisa sokota mu ŋanda yobe iye sano na mayanda ya bacilolo bobe. Bali nokwisa pokolola fyonse ifyacindama no kusenda.’” Imfumu ya bena Israeli yaita abakalamba bonse aba mu calo no kubeba aiti, “Shimoneni uyu muntu ifyo alefwaya ifyongo. Ilyo acituma amashiwi yakumpoka abakashi na bana bandi, silifa na golide, nshacimukaanina.” Abakalamba na bantu bonse bayasuka ati, “Wisumina nangu ukumfwila ifyo alefwaya.” Elyo aeba inkombe shakwa Beni Hadadi ati, “Kebeni imfumu kanabesa amuti, ‘Umusha wenu naipeelesha ukucita fyonse ifyo wacibalilapo ukufwaya, nomba ici ica muku wabubili cena nafilwa.’” Inkombe shabwekelamo no kuya eba Beni Hadadi. Elyo Beni Hadadi atuma amashiwi na yambi kuli Ahabu ati, “Ala imilungu incitile icili conse nangufye cintu icabubi ubuli bonse, nga cakuti mukashala ulukungu mu Samaria ulwakupeela abantu ndi nabo cila muntu ulupi lumo.” Imfumu ya bena Israeli yayasuka aiti, “Kamwebeni ukuti, ‘Umuntu uwafwala inkwela talingene no wafuula.’” Beni Hadadi aumfwa amashiwi aya pa nshita ena ne mfumu ali nasho balenwa mu matenti yabo, elyo aeba abashilika bonse ati, “Ipekanyeni ukuya sansa.” Nabo bonse baya ipekanya ukusansa umusumba. Nomba pa nshita ine ilya kwaishile kasesema kuli Ahabu imfumu ya bena Israeli no kwisa landa ati, “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Bushe namumona uyu mulongo uukalamba uwa bashilika? Nalaupeela mu minwe yobe ilelo, kabili uli nokwishiba ukuti nine Yawe.’” Ahabu aipusha ati, “Nga abalacita ifi ni bani?” Kasesema ayasuka ati, “Ifi efyo Yawe alanda ati, ‘Balumendo ba balashi bafitungu aba mu calo ebalacita ifi.’” Ahabu kabili aipusha ati, “Nga baleyamba ulubuli ni bani?” Kasesema ayasuka ati, “Nimwe bene.” Ahabu epakwita abalumendo ba balashi bafitungu abaume imyanda ibili na makumi yatatu na babili (232). Elyo alonganika na bena Israeli bonse amakana cine lubali (7,000). Bafuma ninshi akasuba kali pakati ka mutwe ilyo Beni Hadadi ne mfumu shimbi amakumi yatatu na babili (32) abalemutungilila bacili mu matenti balenwa. Abalumendo ba balashi bafitungu ebabalilapo ukufuma. Nomba Beni Hadadi alitumine inengu, elyo shabwela no kumweba ati, “Abantu abaume nabafuma mu Samaria bali mukwisa.” Ena asosa ati, “Nga baishila umutende, mubekate abatuntulu. Nangu nga baishila ukulwa inkondo, nalyo line mubekate abatuntulu.” Abalumendo ba balashi bafitungu babalilapo ukufuma mu musumba, na bashilika bakonka panuma, elyo cila umo alakoma umulwani wakwe. Pa mulandu wa ici abena Aramu babutuka, babakunkunika ku bena Israeli. Lelo Beni Hadadi imfumu ya bena Aramu yapusumuka yanina pali kabalwe pamo na bashilika ba pali bakabalwe. Imfumu ya bena Israeli yakonkanyapo ukufuma no kuya cimfya abamaceleta na ba pali bakabalwe, no kwipaya abalwani abengi abena Aramu. Panuma yakulwa, kasesema aisa ku mfumu ya bena Israeli no kusosa ati, “Ukoshe icifulo cobe elyo kabili utontonkanye bwino ifyo ufwile ukucita pantu uyu mwaka imfumu ya bena Aramu ili nokwisa kusansa kabili.” Pali ilya ine nshita, bacilolo ba mfumu ya bena Aramu bapanda imfumu amano abati, “Imilungu ya balya bantu milungu ya mu mpili, eco bakwatile amaka ukutucila. Lelo nga twabalwisha mu mawanga, lyena tuli nokukwatapo amaka ukubacila. Kanshi iwe ucite ici, fumya imfumu shonse mukucincisha ifita no kupyanikishapo abakalamba ba fita. Ukemye ifita fya nkondo nga filya fine fyalobele, ifyakuti kabalwe na kabalwe elyo iceleta peceleta, pakuti tukaye lwisha abena Israeli mu mawanga. Lyena cacine tuli nokubacila amaka.” Awe abasuminisha no kucita ukulingana na fyonse. Mu mwaka wakonkelepo Beni Hadadi alonganike abena Aramu, no kunina aya ku Afeki mukulwisha abena Israeli. Abena Israeli nabo balongana, bapeelwa ne fyakulya elyo baima ukuya bakumanya. Abena Israeli bacita inkambi shibili ukulungatana nabo, epo baikala kwati tumabumba twa mbushi ninshi abena Aramu beswilefye mpanga yonse. Umuntu wakwa Lesa aisa no kwisa eba imfumu ya bena Israeli ati, “ifi efyo Yawe alanda ukuti, ‘Pantu abena Aramu baletontonkanya ukuti Yawe e mulungu wa mpili, lelo te mulungu wa mawanga, nalapeela umulongo wa bashilika bonse aba mu minwe yenu, pakuti na imwe mwishibe ukuti nine Yawe.’” Pa nshiku cine lubali baikele nabalungatana, elyo na pa bushiku bwalenga cine lubali bakumana mukulwa. Abena Israeli baipaya abena Aramu amakana umwanda umo (100,000) uwa fita fya pa makasa mu bushiku bumo. Abashelepo bapusumuka baya ku musumba wa Afeki, nako ilinga lyaya wila pa bantu amakana amakumi yabili na makana cine lubali (27,000). Elyo Beni Hadadi abutukila mu kati ka musumba abelama mu muputule wa mu kati. Bacilolo bakwe bamweba abati, “Mona, natumfwa ukuti imfumu ya ŋanda yakwa Israeli yaluse. Leka tuye ku mfumu ya bena Israeli natufwala insalu shabulanda mu misana yesu, no kupomba imyando ku mitwe yesu. Nalimo kusuka yakwelela.” Bafwala insalu shabulanda mu misana yabo no kupomba intambo ku mitwe yabo, baya ku mfumu ya bena Israeli no kuya yeba ati, “Umusha obe Beni Hadadi atile, ‘Napapata mwinjipaya.’” Imfumu yaasuka aiti, “Bushe acili umutuntulu? Ni munyinane.” Abantu batontonkanya ukuti ici cena caba lishuko, bayangufyanya no kubuula amashiwi yakwe abati, “Ca cine Beni Hadadi ni munonko.” Imfumu yatila, “Kabiyeni kamuleteni.” Ilyo Beni Hadadi asokoloka, Ahabu amuninika mwiceleta lyakwe emo amusendela. Beni Hadadi apeela ubulayo ati, “Ndi nokubwesha imisumba yonse tata apokolwele kuli wiso. Kabili kuti wakuula amayanda yobe aya makwebo mu Damasiko nga filya tata acitile mu Samaria.” Ahabu asosa ati, “Pali uku kusuminishanya, nalakulekako.” Elyo basuminishanya, amulekako aya. Ukulingana nefyo Yawe akonkomeshe, umwana umo umwaume uwa bakasesema aebele umunankwe ati, “Nkoma ku lupanga lobe.” Lelo umunankwe akaana. Elyo kasesema alanda ati, “Pantu wafilwa ukumfwila Yawe, ilyofye walafuma pano inkalamo yalaya kwipaya.” Kabili cilya umuntu afumapofye aya, inkalamo yamusanga no kumwipaya. Kabili kasesema asanga umuntu umbi elyo amweba ati, “Napapata nkoma” elyo umuntu amukoma no kumucena. Elyo kasesema aya iminina mu mbali ya musebo alalolela imfumu. Aifungushanya, akaka ne citambala ku mutwe cakopokela pa menso. Cilya imfumu yalapita, kasesema abilikisha imfumu ati, “Umubomfi obe aciya ingila mu kati ka bulwi, umushilika umo acileta umulwani uwiketwe, elyo anjeba ati, ‘Sunga uyu muntu, nga aluba, cili nokuba umweo obe pa mweo wakwe, nangu ufwile ukufuta italanta limo ilya silifa.’ Ilyo umubomfi obe acipamfiwa kuli ifi na kuli filya, uyu muntu aongoloka aluba.” Imfumu ya bena Israeli yasosa aiti, “Ubo bwine e bupingushi bobe, waipingula we mwine.” Elyo kasesema bwangu bwangu afimbula icisalu pa menso, ne mfumu ya bena Israeli yamwishiba ukuti ni umo pali bakasesema. Aeba imfumu ati, “Ifi efyo Yawe asosa, ‘Naukakula no kuleka umuntu uo nalefwaya ukuti afwe. Eico calaba ukuti umweo obe pa mweo wakwe, abantu bobe pa bantu bakwe.’” Imfumu ya bena Israeli yafumapo, yaya kwisano ku Samaria iyafitwa ku mutima kabili iyafulwa. Panuma ya nshita iyitali kwacitike umulandu uwakumine kwibala lyakwa Naboti umwina Yesireli. Ili bala lyali mu Yesireli, mupepi ne sano lyakwa Ahabu, imfumu ya bena Samaria. Ahabu aeba Naboti ati, “Nimpe bala lyobe pakuti ndelimamo umusalu, pantu ili bala nalipalama kwisano lyandi. Mukukabushanya, na ine ndi nokukupeelelapo ibala ilisuma, nangu nga ulefwaya nkulipile icuma conse ico ulepingula.” Lelo Naboti ayasuka ati, “Yawe aleshe ukuti nkupeele icacishilano ca fikolwe fyandi.” Elyo Ahabu aya ku ŋanda, nafitwa ku mutima kabili uwafulwa pantu Naboti umwina Yesireli acimweba ati, “Nshakupeele icacishilano ca fikolwe fyandi.” Alala pa musengele wakwe aletontonkanya, afilwa nokulya. Umukashi wakwe Yesebele aingila amwipusha ati, “Cinshi wafitilwa ku mutima icakuti wafilwa no kulya?” Ayasuka umukashi ati, “Nico naceba Naboti umwina Yesireli nati, ‘Nshitisha ibala lyobe, nangu nga ulefwaya nkupeelelepo ibala limbi pali lyena.’ Lelo acasuka ati, ‘Nshakupeele ibala lyandi.’” Yesebele umukashi wakwe asosa ati, “Bushe ifi efyo ufwile ukucita nge mfumu ya bena Israeli? Ima ulye. Sansamuka pantu ine ndekupokela ibala lyakwa Naboti umwina Yesireli.” Yesebele alemba inkalata mwishina lyakwa Ahabu, aumapo inshimbi ya mfumu no kushituma ku bakalamba na basambashi abaleikala nankwe mu musumba wakwa Naboti. Muli ishi nkalata alembamo ukutila, “Pekanyeni ubushiku bwakufunga, elyo muteke Naboti pa cipuna icacindama pakati ka bantu. Lelo muteke abaume babili ifinangwa fya bantu pa menso yakwe abakuti bamubepeshe abati natuka Lesa kabili natuka ne mfumu. Elyo mumusende no kuya mutobaula amabwe afwe.” Elyo abakalamba na basambashi abaikele mu musumba wakwa Naboti bacita ifyo Yesebele abebele mu nkalata abalembele. Bapekanya ubushiku bwakufunga baisa teka Naboti pa ncende iyicindami pakati ka bantu. Elyo ifinangwa fibili fyaisa ikala kuntanshi yakwe fyalabepesha Naboti pa cinso ca bantu filetila, “Naboti natuka Lesa pamo ne mfumu.” Epa kumwimya bamusenda kunse ya musumba bamupolaula amabwe afwa. Elyo batuma amashiwi kuli Yesebele abati, “Naboti nabamupola amabwe nafwa.” Yesebele panuma yakumfwa ukuti Naboti nabamupola amabwe nafwa, aeba Ahabu ati, “Ima uye poka ibala Naboti umwina Yesireli akene ukukushitisha. Pantu Naboti tali mumi, nafwa.” Ilyo Ahabu aumfwa ukuti Naboti nafwa, aima aya pokolola ibala lyakwa Naboti. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Eliya umwina Tishibe aliti, “Kabiye uye eba Ahabu imfumu ya bena Israeli uuteeka mu Samaria. Pali ino nshita ali mwibala lyakwa Naboti ilyo endele ukuya pokolola. Umwebe auti, ‘Ifi efyo Yawe alanda ati, bushe tawipeye umuntu no kumupokolola icipe cakwe?’ Elyo umwebe auti, ‘Ifi efyo Yawe alanda ati, pa ncende apo imbwa shacimyanga umulopa wakwa Naboti epo imbwa shili nokumyanga umulopa obe na iwe wine, ee, umulopa uobe.’” Ahabu aeba Eliya ati, “Kanshi wansanga we mulwani wandi?” Eliya ayasuka ati, “Ee nakusanga, pantu nauipeelesha mukucita ifibi pa cinso cakwa Yawe. Nalaleta icinkunka pali iwe. Nalalofya uluko lobe elyo nalaonaula mu ŋanda yakwa Ahabu umwaume onse uwakulekelesha uwa bena Israeli umusha nangu umuntungwa. Nalalenga iŋanda yobe ukuba nge yakwa Yeroboamu umwana umwaume wakwa Nebati kabili nge yakwa Baasha umwana mwaume wakwa Ahiya, pantu naunsonsomba ukuti nkalipe kabili walenga na bena Israeli ukucita ububifi. “Elyo pa mulandu wakwa Yesebele, Yawe asosa ati, ‘Imbwa shili nokulya Yesebele mukati ke linga lya ku Yesireli.’ “Imbwa shili nokulya bonse abakwa Ahabu abakafwila mu musumba ne fyuni ifipupuka fikalya bonse abakafwila mu mpanga.” Tapatalile apaba umuntu uwapala Ahabu ukuiposaika mukucita ububifi pa cinso cakwa Yawe, kabili uwalesembeleka Ahabu no kumutunka ni Yesebele umukashi wakwe. Ahabu alikwete umulandu pa fintu acitile ifyakwamba ukupepa utulubi tumbi, kwati bena Amoli abo Yawe atamfishe pantanshi ya bena Israeli. Ilyo Ahabu aumfwa amashiwi aya, alepula ifyakufwala fyakwe, afwala insalu shabulanda elyo afunga. Alala nafwala insalu shabulanda kabili aima no kwenda bulanda bulanda. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Eliya umwina Tishibe aliti, “Bushe naumona ifyo Ahabu aicefeshe pa cinso candi? Pa mulandu wakuti aicefya, nshalete icinkunka mu nshiku shakwe, lelo ndi nokucileta pa ŋanda yakwe mu nshiku sha mwana wakwe umwaume.” Pa myaka itatu tapatalile apaba inkondo pakati ka bena Aramu na bena Israeli. Lelo mu mwaka walenga itatu Yehoshafati imfumu ya bena Yuda yaima yaya mukupempula imfumu ya bena Israeli. Imfumu ya bena Israeli yalyebele bacilolo baiko aiti, “Bushe tamwaishiba ukuti Ramoti Gileadi yesu? Nomba ifwe tatwacitapo nangu cimo icakulenga tupoke iyi ncende ukufuma ku mfumu ya bena Aramu.” Elyo aipusha Yehoshafati ati, “Bushe teti ungafweko ukuya lwisha Ramoti Gileadi?” Yehoshafati ayasuka imfumu ya bena Israeli ati, “Ine ndifye cimo cine na iwe. Abantu bandi, bantu bobe, na bakabalwe bandi ni bakabalwe bobe,” lelo Yehoshafati kabili alanda ku mfumu ya bena Israeli ati, “Utale wipushe kuli Yawe.” Elyo imfumu ya bena Israeli yalonganika bakasesema bonse abaume abali imyanda amakumi yane (400) no kubepusha ati, “Bushe kuti naya lwisha Ramoti Gileadi nangu ndeke?” Nabo bayasuka imfumu abati, “Kabiye, pantu Yawe ali nokucipeela mu minwe yobe.” Lelo Yehoshafati epakwipusha ati, “Bushe pano tapali kasesema wakwa Yawe uwakuti twipusheko?” Imfumu ya bena Israeli yayasuka Yehoshafati aiti, “Kwena kuciliko umuntu na umbi uwakuti atwipushisheko kuli Yawe, nomba nalimupata pantu tatala asesema icisuma nangu cimo palwa ine, kanofye ifibi. Uyu muntu ni Mikaiya mwana Imula.” Yehoshafati ayasuka ati, “Imfumu taifwile kulanda ifyo.” Elyo imfumu ya bena Israeli yaita umo pali bacilolo baiko no kumweba ati, “Kalete Mikaiya mwana Imula nombaline.” Imfumu ya bena Israeli na Yehoshafati imfumu ya bena Yuda baikele pa fipuna fyabo ifyabufumu pa lubansa lwakutwilapo mupepi ne mpongolo yakwingililapo mu Samaria, ninshi nabafwala ifyakufwala fyabufumu kabili na bonse bakasesema balesesema pa cinso ca shamfumu. Nomba Sedekia umwana umwaume wakwa Kenana alipangile insengo sha fyela elyo asosa ati, “Ifi efyo Yawe alanda ukuti, ‘Kuli ishi nsengo eko uli nokupunkila abena Aramu mpaka ukabonaule.’” Bakasesema bonse bambi balesesema cimo cine abati, “Usanse Ramoti Gileadi kabili uli nokuucimfya, pantu Yawe ali nokucipeela mu minwe ya mfumu.” Inkombe batumine kuli Mikaiya yamweba ati, “Mona, abanobe bonse nabasesema ukuti imfumu ili nokucimfya. Kanshi na iwe ulekefye amashiwi yobe yabe nga yabo, kabili ulande ifisuma.” Lelo Mikaiya asosa ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ine nalamwebafye ifyo Yawe alenjeba.” Ilyo afika, imfumu yamwipusha aiti, “Mikaiya bushe kuti twaya lwisha Ramoti Gileadi nangu ndeke?” Amwasuka ati, “Kalwishe no kuya cimfya, pantu Yawe ali nokucipeela mu minwe yobe.” Imfumu yamweba aiti, “Bushe miku inga nkakulenga ukulapa ukuti wilanjeba ifintu fimbi kanofye icine mwishina lyakwa Yawe?” Elyo Mikaiya ayasuka ati, “Namona abena Israeli nabasalangana bonse mu mpili nge mpaanga ishabula kacema, na Yawe atila, ‘Aba bantu tabakwata shikulu wabo. Eico lekeni cila muntu abwelele ku ŋanda mu cibote.’” Imfumu ya bena Israeli yaeba Yehoshafati aiti, “Bushe nshacikweba nati tasesema ifisuma nangu fimo palwa ine kanofye ifibi fyeka?” Mikaiya akonkanyapo ati, “Eico umfwa kwishiwi lyakwa Yawe. Nimona Yawe ekele pa cipuna cabufumu ne fita fyonse ifya mu mulu nafiminina ukushinguluka ku lubali lwa ku kulyo no lwa ku kuso. Kabili Yawe alanda ati, ‘Ninani alaya tunka Ahabu mukuya lwisha Ramoti Gileadi pakuti kulya ekwakuti aye afwile?’ Pakwasuka uyu alanda ici, umbi nao alanda ici. “Elyo pakulekelesha, umupashi waisa iminina pantanshi yakwa Yawe walanda auti, ‘Nalaya mutunka.’ “Yawe aipusha ati, ‘Ni mu nshila nshi?’ “Nao wayasuka auti, ‘Nalaya no kuya ba umupashi wabufi mu tunwa twa bakasesema bakwe bonse.’ “Yawe asosa ati, ‘Walaya munasha mukumutunka, kabiye uye ubombe.’ “Nomba mona, Yawe nabika umupashi wakubepa ubufi mu tunwa twa bonse aba bakasesema bobe. Yawe napingula icinkunka pali iwe.” Elyo Sedekiya umwana mwaume wakwa Kenana aima aya toba Mikaiya ulupi pa menso. Amwipusha ati, “Ni nshila nshi umupashi wakufuma kuli Yawe wilemo ilyo wacifuma kuli ine ukwisa landa kuli iwe?” Mikaiya amwasuka ati, “Uli nokushininkisha pa bushiku ukaya belama mu muputule wamukati.” Elyo imfumu ya bena Israeli yapeela icipope aiti, “Sendeni Mikaiya mumutwale kuli Amoni, kateeka wa musumba, na kuli Yoashi umwana wa mfumu. Muye mweba ati, ‘Ifi efyo imfumu yasosa aiti, bikeni uyu muntu mu cifungo kabili tecakwesha ukumupeela icintu nangu cimo, kanofye umukate na menshi mpaka ilyo nkabwela umutende.’” Mikaiya alanda ati, “Nga cakuti uli nokubwela umutende, ninshi Yawe talandile ukupita muli ine.” Alundapo nokuti, “Mwe bantu bonse, mumfwe amashiwi aya nalanda.” Kanshi imfumu ya bena Israeli na Yehoshafati imfumu ya bena Yuda epakuya ku Ramoti Gileadi. Imfumu ya bena Israeli yaeba Yehoshafati aiti, “Ine nalaifungushanya pakwingila mu bulwi, lelo iwe ufwale ifyakufwala fyabufumu.” Elyo imfumu ya bena Israeli yaifungushanya pakwingila mu bulwi. Nomba imfumu ya bena Aramu yalipeele icipope ku bakalamba ba bashilika ba maceleta amakumi yatatu na babili (32) ukutila, “Imwe mwilwisha umuntu umbi, abe umunono nangu umucindami, kanofye imfumu ya bena Israeli.” Ilyo abakalamba ba maceleta bamona Yehoshafati, batila, “Cacine uyu wine e mfumu ya bena Israeli.” Epakumwalukila ukuti bamusanse, lelo ilyo Yehoshafati apunda, abakalamba ba bashilika ba maceleta bamona ukuti te mfumu ya bena Israeli, elyo baleka ukumukunkunika. Nomba umo abuula ubuta aposa umufwi icilaselase, waya lasa imfumu ya bena Israeli pakati ka filundilo fya cakucinga icifuba cakwe. Imfumu yaeba uwaleensha iceleta aiti, “Alushe celeta umfumye mukulwa, nabancena.” Akasuba konse inkondo yakoselakofye ninshi imfumu ikelefye mwiceleta, naishintilila kwiceleta mukati yalosha amenso ukwali abena Aramu. Umulopa walefuma pa cilonda cakwe walasumina panshi ya mwiceleta, mpaka mu nshita ya cungulo yafwa no kufwa. Ilyo akasuba kaya mukuwa, imbila yapita mu bashilika bonse ukuti, “Umuntu onse abwelele ku musumba wakwe, umuntu onse ku calo cakwe.” Kanshi imfumu ilyo yafwile, baletele icitumbi ku Samaria, eko baisa shiika. Baya samfya iceleta pa cishiba mu Samaria (apalesamba bacilende) elyo imbwa shaisa mukumyanga umulopa wakwe ukulingana nefyo ishiwi lyakwa Lesa lyasosele. Palwa fintu fimbi ifya bufumu bwakwa Ahabu, na fyonse ifyo acitile, isano akuulile, ne misumba acingileko amalinga, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya mfumu sha bena Israeli? Ahabu aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Na Ahasia umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Yehoshafati umwana mwaume wakwa Asa aishile ba imfumu ya bena Yuda mu mwaka walenga ine ilyo Ahabu ali imfumu ya bena Israeli. Yehoshafati ali ne myaka amakumi yatatu na isano (35) ilyo apyene pa bufumu, kabili ateekele mu musumba wa Yerusalemu pa myaka amakumi yabili na isano (25). Nyina ishina lyakwe ali ni Asuba umwana umwanakashi wakwa Shili Muli fyonse alaendafye mu nshila shakwa wishi Asa, kabili tatalile afumamo. Acitile ifintu ifyalungama pa cinso cakwa Yawe. Nomba incende shakupepelamo isho balecindika taonawile, na mulya mwine emo na bantu bakonkenyepo ukulatuula amalambo no kocelamo ububani. Kabili Yehoshafati aikele umutende ne mfumu ya bena Israeli. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehoshafati, ifintu fyonse ifyo abombele ne nkondo alwile, bushe tafyalembwa mwibuku lya milandu ya mfumu sha bena Yuda? Alifumishe mu calo bacilende ba ku mfuba abaume bonse, nabashele panuma yakuteeka kwakwa wishi Asa. Mu Edomu tamwali imfumu, inkonkani eyateekele. Nomba Yehoshafati alipangile amato ya makwebo ayengi nganshi ayakuya ku Ofiri mukusenda golide. Nomba yafilwa ukwenda pa menshi, yaonaikila pa Esioni Geberi. Pali ilya ine nshita Ahasia umwana mwaume wakwa Ahabu aeba Yehoshafati ati, “Leka abantu bandi baye pamo na bantu bobe mu mato,” nomba Yehoshafati akaana. Elyo Yehoshafati afwa ayalala ukwalala ifikolwe fyakwe, baya mushiika mu musumba wakwa Davidi wishi elyo Yehoramu umwana wakwe umwaume amupyana. Ahasia umwana umwaume wakwa Ahabu aishile ba imfumu ya bena Israeli mu Samaria mu mwaka walenga ikumi limo na cine lubali (17) ilyo Yehoshafati ali imfumu ya bena Yuda. Kabili ateekele icalo ca Israeli pa myaka ibili. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, pantu akonkele mu nshila shakwa wishi na nyina, elyo na mu nshila shakwa Yeroboamu umwana umwaume wakwa Nebati, uwaposele na Israeli mukucita ububifi. Aletumika no kupepa Baali kabili asonsomba Yawe, Lesa wakwa Israeli, ukukalipa ngefyo wishi acitile. Panuma ya mfwa yakwa Ahabu, abena Moabu basangukile abena Israeli. Nomba Ahasia aliponene pa ncende yakutuushishamo iyali pa mutenge wa ŋanda ya kwisano, iyali mu Samaria, no kuicena nganshi. Elyo atuma inkombe nokusheba ati, “Kabiyeni muye buka kuli Baali Sebubu, umulungu wa ku Ekironi, pakuti mwishibe nga ndi nokupola kuli ifi naicena.” Lelo malaika wakwa Yawe aeba Eliya umwina Tishibe ati, “Ima uye kumanya inkombe sha mfumu ya ku Samaria. Uye bepusha auti, ‘Bushe tamwaba Lesa mu Israeli pakuti muye mukubuka kuli Baali Sebubu, umulungu wa ku Ekironi?’ Kanshi ifi efyo Yawe alanda ati, ‘Iwe tauli no kwima pa musengele ulelepo, ulifye no kufwa.’” Eliya aima aya no kuya. Ilyo inkombe shabwelele ku mfumu, yalibepwishe aiti, “Cinshi ico mwabwelela?” Bayasuka abati, “Umuntu aciisa tukumanya no kutweba ati, ‘Bwelelenimo ku mfumu imutumine, muye yeba amuti, ifi efyo Yawe alanda ifyakuti, bushe tamwaba Lesa mu Israeli eco watumina abakuya buka kuli Baali Sebubu, umulungu wa ku Ekironi? Eico tawaime pa musengele ulelepo. Ulifye nokufwa!’” Imfumu yabepusha aiti, “Bushe aciba muntu wa musango nshi uyo uwaciisa mukumanya no kumweba aya mashiwi?” Bayasuka abati, “Aciba muntu umwaume nafwala ne cakufwala icamasako. Afwele no mushipi wa mpapa mu musana wakwe.” Imfumu aiti, “Ni Eliya umwina Tishibe.” Elyo imfumu yatuma umukalamba wa bashilika pamo na bashilika bakwe amakumi yasano (50). Umukalamba wa bashilika aya fika kuli Eliya, amusanga naikala pa mulu wa lupili no kumweba ati, “We muntu wakwa Lesa, imfumu ilekwita ika!” Lelo Eliya ayasuka umukalamba wa bashilika ati, “Nga cakuti ndi muntu wakwa Lesa, umulilo naufume ku mulu no koca iwe pamo na bashilika bobe amakumi yasano (50).” Elyo umulilo waponene ukufuma ku mulu no koca umukalamba wa bashilika pamo na bashilika bonse. Pa numa ya ifi, imfumu yatuma nakabili umukalamba wa bashilika na bashilika bakwe amakumi yasano (50) kuli Eliya. Umukalamba wa bashilika amweba ati, “We muntu wakwa Lesa umfwa ifyo imfumu yasosa ukutila, ika nombalinefye.” Eliya ayasuka ati, “Nga cakuti ndi muntu wakwa Lesa, umulilo naufume ku mulu no koca iwe pamo na bashilika uli nabo amakumi yasano (50).” Elyo umulilo wapona ukufuma ku mulu no koca umukalamba wa bashilika pamo na bashilika ali nabo amakumi yasano (50). Imfumu pa muku walenga butatu, yatuma umukalamba wa bashilika na bashilika amakumi yasano (50). Uyu mukalamba wa bashilika uwalenga butatu ena ilyo afika afukama pa cinso cakwa Eliya no kupapata ati, “We muntu wakwa Lesa, napapata umfwila uluse umweo wandi ne myeo ya bantu aba amakumi yasano (50) ababomfi bobe. Mona, umulilo naufuma ku mulu no koca abakalamba babili aba bashilika abacintangilila ukwisa kuno pamo na bashilika baciba nabo. Nomba umfwila uluse umweo wandi.” Elyo Malaika wakwa Yawe aeba Eliya ati, “Kabiyeni nankwe, wimutiina iyoo.” Kanshi Eliya epakwima aya nankwe ku mfumu. Aya eba imfumu ati, “Ifi efyo Yawe alanda ifyakutila, ‘Bushe tamwaba Lesa mu Israeli pakuti wambe ukubuka nga filya wacituma inkombe shakuya mukubuka kuli Baali Sebubu umulungu wa ku Ekironi? Pa mulandu wakucita ici, tauli nakufuma mu musengele ulelepo. Ala ulifye no kufwa!’” Elyo afwa, ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe ilyo Eliya asosele. Pa mulandu wakuti Ahasia takwete umwana mwaume, Yoramu munyina ewamupyene pa bufumu mu mwaka walenga bubili uwa pa bufumu bwakwa Yehoramu umwana mwaume wakwa Yehoshafati imfumu ya bena Yuda. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Ahasia, elyo nefyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Ilyo inshita yafikile mupepi iyakuti Yawe asende Eliya ku mulu muli kankungwe, Eliya na Elisha bali pa lwendo lwakufuma ku Giligali. Elyo Eliya aeba Elisha ati, “Ikala pano pantu Yawe nantuma ku Betele.” Lelo Elisha ayasuka ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ngefyo na iwe wine uli uwamweo, nshakushe iyoo.” Kanshi epakuya bonse ku Betele. Impuka ya bakasesema ba ku Betele baishile ukwali Elisha bamwipusha ati, “Bushe nawishiba ukuti Yawe ilelo alesenda sokulu ukufuma kuli iwe?” Elisha ayasuka ati, “Ee ninjishiba, lelo lekeni ukulandapo.” Elyo Eliya aeba Elisha ati, “Ikala pano Elisha pantu ine Yawe nantuma ku Yeriko.” Nao ayasuka ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ngefyo na iwe wine uli uwamweo, nshakushe iyoo.” Kanshi epakuya bonse ku Yeriko. Impuka ya bakasesema ba mu Yeriko baya ukwali Elisha bamwipusha abati, “Bushe nawishiba ukuti Yawe ilelo alesenda sokulu ukufuma kuli iwe?” Elisha ayasuka ati, “Ee ninjishiba, lelo lekeni ukulandapo.” Elyo Eliya amweba ati, “Ikala pano pantu Yawe nantuma ku Yordani.” Nao ayasuka ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ngefyo na iwe wine uli uwamweo, nshakushe iyoo.” Kanshi bonse babili bakonkanyapo ukuya. Impuka ya bakasesema amakumi yasano (50) bakonka baya iminina akatalamukila ukulolesha ku ncende ukwaiminine Eliya na Elisha pa lulamba lwa mumana wa Yordani. Eliya epakubuula umwingila wakwe aupomba elyo auma pa menshi. Amenshi yayakanika pakati yatulumana uku noku elyo bonse babili bayabuka pa mushili uwauma. Ilyo bayabuka, Eliya aeba Elisha ati, “Njeba, bushe finshi ulefwaya nkucitile pa nshita tabalansenda ukufuma kuli iwe.” Elisha ayasuka ati, “Napapata nsuminisha pakuti mpyane ifipande fibili ifya mupashi obe.” Eliya amweba ati, “Walomba icintu icayansha, lelo nga cakuti uleisa monako ilyo balensenda ukufuma kuli iwe, cileisa ba ifyo fine ulombele, nga teifyo lyena iyoo.” Lilya bacili mukuya balelanda ilyashi, mukupumikisha kwaisa iceleta lya mulilo ilyo bakabalwe abamulilo baletinta no kwisa bapatulula, na Eliya asendwa mu mulu muli kankungwe. Elisha pakumonako apunda ati, “Tata wandi, tata wandi ee! Amaceleta ya mu Israeli na ba pali bakabalwe.” Ukufumapo Elisha tatalile amumona nakabili. Elyo abuula ifyakufwala fyakwe afilepula pakati. Abuula umwingila Eliya aponeshe asenda abwelelamo uko afumine, aya iminina pa lulamba lwa Yordani. Elyo abuula umwingila uwaponene kuli Eliya auma pa menshi. Aipusha nokuti, “Bushe nomba ali kwi Yawe, Lesa wakwa Eliya?” Elyo auma pa menshi, yayakanika pakati, yambi yaba ku kulyo yambi ku kuso epo ayabukila. Impuka ya bakasesema abafumine ku Yeriko abaletamba ifilecitika basosa abati, “Umupashi wakwa Eliya waikala pali Elisha.” Elyo baya mukumukumanya kabili bakontamika imitwe yabo pa cinso cakwe. Bamweba ukuti, “Mona, ifwe fwe babomfi bobe natukwata abaume abamaka amakumi yasano (50). Leka baye balefwaya sokulu. Pantu limbi kuti Umupashi wakwa Yawe wacimusenda nauya musha ku ncende ya ku mpili nangu mwishika.” Elisha abasuka ati, “Iyoo, mwibatuma.” Lelo bena bamupatikisha nganshi, icakutila aumfwa ne nsoni ukuti akaane. Nao abeba ati, “Batumeni.” Elyo batuma abaume amakumi yasano (50), abaile pwa inshiku shitatu balefwayafye, lelo bafilwa ukumusanga. Ilyo babwelele kuli Elisha ninshi ekala mu Yeriko, abeba ukuti, “Bushe nshamuleseshe ukuya?” Abaume ba mu musumba baebele Elisha abati, “Moneni mwe shikulu, uno musumba wakuulwa apasuma, ngefyo mulemona lelo amenshi yaba ayabi no mushili taukwata ifyakulya.” Abeba ati, “Leteni imbale ipya, elyo mubikemo no mucele.” Nabo bamuletela. Elyo aima aya ku mulonga, abuula no mucele aposamo, alanda nokuti, “Ifi efyo Yawe alanda ati, ‘Nimposha aya menshi. Tayakatale ayaleta imfwa nangu ukulenga umushili ukukanakwata ifyakulya.’” Na menshi yabafye ayasuma ukufika na kuli buno bushiku, ukulingana ne shiwi Elisha asosele. Ukufuma kulya Elisha aile ku Betele. Lilya acili mukuya mu musebo, abana bacilumendo baisa ukufuma mu musumba bayamba ukumuwela abati, “Kabiye ube cilipala, kabiye ube cilipala.” Elyo apilibuka abalolesha no kulanda icitipu pali bena mwishina lyakwa Yawe. Elyo ifiswango fibili fibea fyafuma mu mpanga no kwipayapo abana amakumi yane na babili (42). Kabili aima aya ku lupili lwa Kameli elyo ukufuma kulya abwelela na ku Samaria. Yoramu umwana mwaume wakwa Ahabu, ayambile ukuteeka pa bufumu bwa mu Israeli, mu musumba wa Samaria, mu mwaka walenga ikumi limo na cine konse konse (18) ilyo Yehoshafati ali imfumu ya bena Yuda. Kabili ateekelemo imyaka ikumi limo na ibili (12). Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, lelo tacali nge fyacitile wishi na nyina. Ena alibongolwele uluceshi lwa mabwe ulwamapepo ulwakwa Baali ulo wishi akuulile. Nomba alitwalilile mu fyabubifi ifyo Yeroboamu umwana mwaume uwakwa Nebati aletelele na bena Israeli ukubifyako. Tapilibwike ukufumako. Nomba Mesha imfumu ya bena Moabu alikwete umwine umulimo alebomba uwakuteeka impaanga, kabili aletuula ku mfumu ya bena Israeli utwana twa mpaanga amakana umwanda umo (100,000), na masako ya basukusuku amakana umwanda umo (100,000). Lelo panuma ya mfwa yakwa Ahabu, imfumu ya ku Moabu yasangukila imfumu ya bena Israeli. Kanshi pali ilya nshita imfumu Yoramu yaima ukufuma ku Samaria no kulonganika abashilika ba mu Israeli bonse. Atuma na mashiwi aya kuli Yehoshafati imfumu ya bena Yuda ati, “Imfumu ya ku Moabu nainsangukila. Bushe kuti wanshindika kukuya lwisha abena Moabu?” Yehoshafati ayasuka ati, “Nalakushindika, pantu ine cimo cine na iwe. Abantu bandi cimo na bantu bobe, elyo bakabalwe bandi cimo na bakabalwe bobe.” Kabili aipusha nokuti, “Bushe tukabomfya nshila nshi pakuya balwisha?” Yoramu ayasuka ati, “Ukupitila mu matololo ya ku Edomu.” Kanshi imfumu ya bena Israeli yaima pamo ne mfumu ya bena Yuda elyo ne ya bena Edomu. Panuma yakwenda inshiku cine lubali ulwendo lwakushinguluka, amenshi yakunwa abashilika pamo ne nama bakwete fyapwa. Imfumu ya bena Israeli epakuilishanya aiti, “Cinshi, bushe Yawe alonganikila fwe mfumu shitatu pamo, icakuti nomba ese atupeelefye mu minwe ya bena Moabu?” Lelo Yehoshafati epakwipusha ati, “Bushe takuli kuno kasesema wakwa Yawe pakuti eo atwipushisheko kuli Yawe.” Cilolo umo uwa mfumu ya bena Israeli ayasuka ati, “Epo ali Elisha umwana mwaume wakwa Shafati, uwaleitila amenshi pa minwe yakwa Eliya.” Yehoshafati asosa ati, “Ulya wine euli ne shiwi lyakwa Yawe.” Kanshi imfumu ya bena Israeli na Yehoshafati ne mfumu ya bena Edomu epakuya kuli ena. Elisha aeba imfumu ya bena Israeli ati, “Bushe ni finshi twingabombela pamo iwe na ine? Kabiye kuli bakasesema bakwa wiso na bakasesema bakwa noko.” Lelo imfumu ya bena Israeli yayasuka aiti, “Iyoo, pantu ifwe bonse imfumu shitatu ni Yawe atulonganike ukuti atupeele mu minwe yakwa Moabu.” Elisha asosa ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe umwine wa fita uwamweo, uyo ine ntumika, mbula ukuba no mucinshi kuli Yehoshafati imfumu ya bena Yuda, nga nshikusakamene nangu ukukulolesha. Nomba ndeteleniko kalisha we seese.” Cilya kalisha we seese alelisha, ukuboko kwakwa Yawe kwaisa pali Elisha. Elyo alanda ati, “Ifi efyo Yawe alanda ifyakuti, ‘Imbeni ifishima ifingi muli lino ishika.’ Pantu ifi efyo Yawe asosa ukuti, ‘Tamwamone umwela nangu imfula, lelo amenshi yalaisula mu mpanga yonse iya mwishika, kabili imwe, iŋombe shenu elyo ne fitekwa fyenu fimbi eyo muli nokunwa.’ Ici, cintu cayanguka nganshi pa cinso cakwa Yawe, kabili ali nokupeela Moabu kuli imwe. Muli nokupokolola imisumba yonse iya malinga pamo ne mishi iyikalamba. Muli nokutema umuti onse uusuma, ukucilika intulo shonse isha mimana, elyo no konaula ibala lyonse ilisuma ku mabwe.” Ulucelo lwakonkelepo, ukulingana ne nshita yakutuulilapo ilambo, bamona amenshi yatelemuka ukufuma ku lubali lwa ku Edomu. Kabili impanga yonse yaisulamo amenshi. Nomba bonse abena Moabu ilyo baumfwile ukuti ishamfumu nashima ukwisa mukubalwisha, baimishe umwaume onse, umwaice nangu umukote uwingalwa ulubuli, baisa mwimika ku mupaka. Ilyo babuuka ulucelo, basanga akasuba nakasanika pa menshi. Ku lubali lwa bena Moabu amenshi yalemoneka ayakashika kwati mulopa. Elyo basosa abati, “Mulopa ulya, ni shilya imfumu shifwile nashilwa no kwipayana. Mwe bena Moabu twendeni mukutapa icuma.” Lelo ilyo abena Moabu baisa fika pa nkambi ya bena Israeli, abena Israeli babemina no kubalwisha mpaka bafulumuka. Kabili abena Israeli bakumana mpanga yonse no kwipaya abena Moabu. Baonaula imisumba, na cila muntu aposapo ilibwe pebala ilisuma mpaka lyafimbwa. Bacilika utumfukumfuku twa menshi no kutemaula imiti iyisuma yonse. Kanofye Kiri Hareseti eo bashilekofye na mabwe yonse umo yaikalila. Nomba abaume abali na malekeni baushinguluka no kuusansa nao wine. Ilyo imfumu ya ku Moabu yamona ukuti ulubuli lwaikosela, yaima yasenda abaume abalwila ku lupanga imyanda cine lubali (700) ukwesha ukupatikisha ukuti ifike ku mfumu ya ku Edomu, nomba yafilwa. Elyo yabuula umwana wakwe ibeli umwaume, uwali nokuipyana pa bufumu, yamutuula ilambo pelinga lya musumba. Abena Moabu epakufulilwa abena Israeli icine cine, baima babwelela na ku calo cabo. Umukashi wa mwaume umo ukufuma mu mpuka ya bakasesema aliliile kuli Elisha ati, “Umwina mwandi uwali umubomfi obe alifwa, elyo walishiba ukuti ali na katiina kuli Yawe. Lelo uo akongweleko ali mukwisa senda abana abaume babili ukuti bakabe abasha bakwe.” Elisha amwasuka ati, “Nalakwafa shani? Njeba, ni finshi ukwete mu ŋanda yobe?” Umwanakashi asosa ati, “Umusha wenu takwete icintu nangu cimo, kanofye utumafuta utunono.” Elisha amweba ati, “Endauka wipushe abena mupalamano bonse washimeko imisukupala umushili fintu. Wiyashima utunono. Elyo wingile mu ŋanda, muisalile iwe pamo na bana bobe abaume mukati ka ŋanda. Wambe ukulaminsulwila amafuta mu misukupala yonse, elyo umo nga waisula wauseshapo waubika lubali.” Umwanakashi afumapo aya ingila mu ŋanda aisalako ne ciibi, ena na bana bakwe abaume. Baleta imisukupala kuli ena, nao ayamba ukwitilamo amafuta. Ilyo imisukupala yonse yaisula, umwanakashi aeba umwana wakwe umwaume ati, “Ndetelako na umbi umusukupala.” Lelo ayasuka ati, “Tapali umusukupala nangu umo uushelepo.” Elyo amafuta yaleka ukupongoloka. Umwanakashi aima aya eba umuntu wakwa Lesa, nao amweba ati, “Kabiye uye ushitishe amafuta elyo uye lipila inkongole. Iwe na bana bobe abaume mwakulaliila pa yaleshalapo.” Ubushiku bumo Elisha aile ku Shunemu, uko ailesanga umwanakashi umucindami nganshi, uyo uwamulombele ukuti ekale pakuti alyeko icakulya. Kanshi alatifye nshita yonse ilyo apita mupepi, ashokelapo mukulya. Elyo umwanakashi aeba umwina mwakwe ati, “Ninjishiba ukuti uyu muntu uwisa mukutupempula lyonse muntu uwashila uwakwa Lesa. Natupange umuputule uunono pa mulu wa ŋanda. Tubikemo no musengele apakulala, ne tebulo, umupando elyo ne lampi ifyakuti alebomfya. Pakuti emo aleikala nshita yonse ilyo atupempula.” Ubushiku bumo ilyo Elisha aishile, aile ingila mu muputule wakwe no kulambalala panshi mulya mwine. Elyo aeba umubomfi wakwe Gehasi ati, “Ita umwanakashi umwina Shunemu.” Elyo amwita, nao aisa iminina pa cinso cakwe. Elisha aeba umubomfi ati, “Mwebe uyu mwanakashi auti, ‘Nautuculila nganshi. Nomba ni finshi twingakucitilako? Bushe kuti twakulandilako ku mfumu nangu ku mukalamba wa fita fyankondo?’” Umwanakashi ayasuka ati, “Ine nalikwata fyonse kabili njikala na bantu bandi.” Elisha aipusha ati, “Bushe ni finshi twingamucitila?” Gehasi ayasuka ati, “Ala takwata umwana mwaume elyo no mulume wakwe mukote.” Elyo Elisha asosa ati, “Mwite umwanakashi.” Amwita, nao aisa iminina mu mwinshi. Elisha amweba ati, “Pa nshita nga ino ine iya uyu mwaka uleisa, uli nokulela umwana mwaume mu maboko yobe.” Umwanakashi akaana ati, “Iyoo we shikulu, wibepa umusha obe we muntu wakwa Lesa.” Lelo umwanakashi aisa kwata ifumo, na mu mwaka wakonkelepo pa nshita nga ilya ine aisa kwata umwana mwaume ukulingana nefyo Elisha amwebele. Umwana cilya akula, elyo ubushiku bumo aya kuli wishi, ninshi ali ku baleseepa. Aeba wishi ati, “Nafwa umutwe, nafwa umutwe ee.” Wishi aeba umubomfi ati, “Mutwale kuli nyina.” Panuma yakumwimya, umubomfi amusenda amutwala kuli nyina. Uyu mwana aya ikalafye pa molu yakwa nyina mpaka akasuba kafika pakati ka mutwe, no mwana afwa. Umwanakashi aya ingila mu muputule wa pamulu no kuya bika umwana uwafwa pa musengele wa muntu wakwa Lesa, afumamo aisalako ne ciibi. Umwanakashi aita umulume wakwe amweba ati, “Ntumineniko umubomfi umo elyo na kabalwe pakuti nje ku muntu wakwa Lesa bwangu bwangu no kubwelako.” Umulume aipusha ati, “Ngeco walailako ubushiku bwa lelo cinshi? Apo buno tebushiku bwa mweshi upya nangu ubwe Sabata.” Umwanakashi amwasuka ati, “Wisakamana” Anina pali kabalwe elyo aeba no mubomfi wakwe ati, “Tangila tecakwesha ukunasha ukwenda pa mulandu wa ine kano nakweba.” Epakwima mpaka aisa fika ku muntu wakwa Lesa ku lupili lwa Kameli. Ilyo amumona akatalamukila, umuntu wakwa Lesa aeba umubomfi wakwe Gehasi ati, “Mona, umwanakashi wa ku Shunemu uyo aisa. Butuka kamukonkele umukumanye no kumwipusha auti, ‘Bushe ulifye bwino? Ngo mulume obe ali bwino? Ngo mwana obe ali bwino?’” Umwanakashi ayasuka ati, “Fyonse filifye bwino.” Lelo ilyo afika apali umuntu wakwa Lesa pa mulu wa lupili, aya mwikata ku makasa. Gehasi aisa ukuti ese amusunke, lelo umuntu wakwa Lesa asosa ati, “Muleke abe. Uyu mwanakashi nakwata ubucushi sana, lelo Yawe namfisa uyu mulandu nakaana no kunjeba ifyo cili.” Umwanakashi asosa ati, “Bushe nine shikulu nakulombele umwana mwaume? Bushe nshakwebele ukuti winkubulafye umutima?” Elisha aeba Gehasi ati, “Kaka umushipi pa mwingila, buula inkonto yandi usende mu minwe yobe wambefye ulubilo. Nga wakumanya uuli onse, tecakwesha ukumuposha, nangufye umuntu nga akuposha, wimwasuka. Uye lalika inkonto pa mulu wa mwana.” Nomba nyina kwa mwana asosa ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ngefyo na iwe wine uli uwamweo, nshakushe iyoo.” Nao epakwima akonka umwanakashi. Gehasi ena ninshi nabatangilila aya lalika inkonto pa mwaice, lelo takwali ishiwi nangu icishibilo cabumi. Elyo Gehasi ena abwelelamo ukuya konkela Elisha no kuya mweba ati, “Umwaice tabuukile.” Ilyo Elisha afika ku ŋanda, asanga umwaice uwafwa nabamulalika na pa musengele wakwe. Aingila mu ŋanda aisalako iciibi, asha abo babili aishile nabo, elyo apepa kuli Yawe. Elyo anina pa musengele no kulambalala pa mulu wa mwaice. Ashintilisha akanwa kakwe pa kanwa ka mwaice, amenso yakwe pa ya mwaice, na maboko yakwe pa ya mwaice. Lilya alambalelepo, umubili wa mwaice wayamba ukukabilila. Elisha aimapo pa musengele ayamba ukwendauka mukati ka muputule elyo abwelela pa musengele no kulambalala pa mwaice nakabili. Umwaice atesemuna imiku cine lubali, aisula na menso alalolesha. Elisha aita Gehasi amweba ati, “Ita umwanakashi umwina Shunemu.” Nao aya mwita. Ilyo aisa, amweba ati, “Senda umwana obe.” Umwanakashi aingila, afukama pa nkasa shakwe akontamika umutwe panshi. Elyo abuula umwana wakwe umwaume amusenda. Ilyo Elisha abwelela ku Giligali asanga ukuti kwali icipowe kuli ilya ncende. Elyo pa nshita acili alelanshanya ne mpuka ya bakasesema, aeba umubomfi wakwe ati, “Tekapo inongo iyo iyikalamba wipikilepo abantu aba icakulya.” Umo pali bena afuma aya mu mpanga, aya mukusaba umusalu. Elyo asanga umwangashi wa mpanga, asabako ifitwalo fyauko aupomba na mu mwingila wakwe. Ilyo abwela, aisa putawila mu nongo ya fyaipikwe, nangu cali cakuti tapali uwaishibe ifi fintu. Icakulya caisa pekanishiwa no kupeelwa ku bantu, nomba cilya bayamba ukulya, balila abati, “Iwe we muntu wakwa Lesa, muli imfwa mu nongo.” Na bantu bafilwa ukulya. Elisha asosa ati, “Leteni ubunga.” Abika ubunga mu nongo alanda nokuti, “Peela abantu uleke balye.” Elyo takwali nangu cimo icakulola ku bubi. Umwaume umo aishile ukufuma ku Baali Shalisha, nasenda imikate ya bale amakumi yabili (20) ukuletela umuntu wakwa Lesa iyapangilwa ku fisabo fyantanshi, pamo pene ne mitwe ya nseke shipya. Elisha amweba ati, “Peela abantu balye.” Umubomfi wakwe aipusha ati, “Bushe iyi ine mikate kuti naipeela shani ku bantu umwanda umo (100)?” Lelo Elisha ayasuka ati, “Peelafye abantu balye. Pantu ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Balelya kabili paleba ne fyakushalapo.’” Afipeela kuli bena, nabo balya, kabili bashapo nokusha ukulingana ne shiwi Yawe asosele. Nomba Namani ewali umukalamba wa fita fyankondo fya mfumu ya bena Aramu. Ali umuntu uwacindama mu menso yakwa shikulu wakwe elyo no kutemwikwa pantu kupitila muli ena Yawe apeele abena Aramu ukucimfya abalwani babo. Ali umushilika uwacenjela nganshi, nomba alilwele ifibashi. Nomba abena Aramu ilyo baile mukusansa, ku calo ca bena Israeli baiketeko akamukashana kamo ukuba umusha wakubombela muka Namani. Elyo umukashana aeba nakulu ati, “Nga cakuti cingawama shikulu amona kasesema uwaba mu Samaria, kuti aisa posha ubu bulwele bwa fibashi.” Namani epakuya ku mfumu no kuya sosa ifyo umukashana wa ku Israeli alandile. Imfumu ya ku Aramu yayasuka aiti, “Mu nshila iyili yonse kabiye, nalatuma kalata ku mfumu ya ku Israeli.” Kanshi Namani epakuya, asenda amatalanta ya silifa ikumi limo, indalama sha golide amashekeli amakana mutanda (6,000) ne fyakufwala ifisuma ikumi. Kalata asendele ku mfumu ya ku Israeli yalembelwe ukuti, “Pali iyi nkalata epo natumina umubomfi wandi Namani kuli iwe ukuti umuposhe ubulwele bwa fibashi.” Panumafye yakubelenga kalata, imfumu ya ku Israeli yalepula insalu shabufumu no kusosa aiti, “Bushe ndi Lesa? Bushe kuti naipaya kabili napeela ubumi? Cinshi ena antumina umuntu ukuti njise muposha ifibashi? Moneni ifyo alefwaya ukwamba ukuumana na ine!” Ilyo Elisha umuntu wakwa Lesa aumfwa ukuti imfumu ya bena Israeli nailepula ifyakufwala, aitumina amashiwi yakuti, “Cinshi ico walepwila ifyakufwala? Leka uyo muntu ese kuli ine, ena alaisa ishiba ukuti mwaliba kasesema mu Israeli.” Kanshi Namani epakusenda bakabalwe bakwe na maceleta, aya iminina pa mwinshi wa ŋanda yakwa Elisha. Elisha atuma inkombe yakuya mweba ati, “Kabiye usambe imiku cine lubali mu mumana wa Yordani, no mubili obe walabwelela ifyo wali kale elyo walasanguluka nakabili.” Nomba Namani afulwa, afumapo icipyu, alanda ati, “Ine nacilatontonkanya ukuti alafuma ese kuli ine elyo eminine no kukuuta peshina lyakwa Yawe Lesa wakwe, atambike no kuboko kwakwe apali ubulwele no kumposha ku bulwele bwa fibashi. Bushe Abana na Fapa te mimana iyaba mu Damasiko iyawama ukucila amenshi yonse aya mu Israeli? Bushe tekuti nsambe muli iyi mimana no kusangululwa?” Kanshi epakupilibuka afumapo ne cipyu, aya. Ababomfi bakwa Namani baya kuli ena no kumweba ati, “Mwe tata, nga cakuti kasesema akweba ukucita icintu icikulu, bushe tekuti ucicitefye? Pali bufi apo akwebafye ati, ‘Kabiye usambe mu mumana, walasanguluka?’” Elyo aima ayasamba imiku cine lubali mu mumana wa Yordani, ukulingana ne shiwi umuntu wakwa Lesa acimweba, no mubili wakwe wabwelela ifyo wali kale, no kusanguka kwati wa kamwana akanono. Elyo Namani pamo na babomfi bakwe babwelela ku muntu wakwa Lesa. Aiminina pa cinso cakwe alanda no kuti, “Nomba naishiba ukuti takwaba Lesa muli lino isonde lyonse kanofye mu Israeli. Nakupapata sumina icabupe ukufuma ku musha obe.” Kasesema ayasuka ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe umumi, uo ntumika, nshapoke icintu nangu cimo.” Kabili Namani aesha ukumupatikisha, lelo akaana. Namani asosa ati, “Nga wakaana, kanshi nsuminisha ukuti ine ne mubomfi obe bampeele umushili uwingi uwakuti imfalashi shibili shisende, pantu umubomfi obe takatale atuula amalambo yakoca ku mulungu uuli onse kanofye kuli Yawe. Nomba Yawe engalabelela umubomfi obe uluse pa cintu cimo. Neci cintu cakutila ilyo nashindika shikulu pakuya mukupepa mwitempele lya mulungu wakwe Rimoni, ninshi ena nashintilila pa kuboko kwandi, nga akontama elyo na ine nakontama, ndelomba ukuti Yawe engabelela umubomfi obe uluse pali ici.” Elisha amweba ati, “Kabiye uleenda umutende.” Lelo panuma ilyo Namani aenda intamfu iyalingafye, Gehasi, umubomfi wakwa Elisha umuntu wakwa Lesa ashala atontonkanya umwine ati, “Shikulu alekelesha Namani uyu umwina Aramu ukubwelelamo ne fintu acileta ukwabula ukupoka. Nomba kwena ine, mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, nalamukonka ulubilo nje mpokeko fimo kuli ena.” Kanshi Gehasi epakukonka Namani. Ilyo Namani amumona eshile alebutukila uko ali, aikila ukufuma mwiceleta amukonkela. Amwipusha ati, “Bushe kwaba ifyalubana?” Gehasi ayasuka ati, “Takuli icilubene. Ni shikulu ewantuma ukwisa sosa ati, ‘Abalumendo babili ukufuma mu mpuka ya bakasesema ebaisa kuli ine ukufuma mu calo ca mpili ca ku Efulemu. Napapata bapeko italanta lya silifa limo elyo ne misango ibili iya fyakufwala.’” Namani ayasuka ati, “Cilifye bwino, buula amatalanta ya silifa aya yabili.” Akoselesha Gehasi ukuti ekaana elyo akaka na matalanta ya silifa yabili mu mifuko ibili, pamo ne misango ibili iya fyakufwala. Aipeela na ku babomfi bakwe babili, nabo basenda nabatangila pantanshi yakwa Gehasi. Ilyo Gehasi afika ku lupili, apoka ifipe ukufuma ku babomfi aya bika mu ŋanda. Aeba na babomfi ukuya, nabo baya. Elyo aingila mu ŋanda no kuya iminina pa cinso cakwa shikulu wakwe Elisha. Elisha amwipusha ati, “Ni kwisa waciba iwe Gehasi?” Gehasi ayasuka ati, “Umubomfi obe tele nangu kumo.” Lelo Elisha amweba ati, “Bushe umupashi wandi tawaciba na iwe ilyo ulya muntu acifuma mwiceleta ukwisa kukonkela? Bushe ino ni nshita yakupoka indalama, nangu ukupoka ifyakufwala, nangu amabala ya miolifa, nangu amabala ya myangashi, nangu impaanga, nangu iŋombe nangu ababomfi abaume na babomfi abanakashi? Ifibashi fyakwa Namani fili nokulambatila kuli iwe na ku bana aba mu ŋanda yobe lyonsefye.” Elyo Gehasi afuma pa cinso cakwa Elisha ninshi nalwala ifibashi, abuutile tuutu kwati bunga bwa mfula. Impuka ya bakasesema yaebele Elisha aiti, “Mona incende ilya twikalamo, naicepa kuli ifwe. Natuleya ku mumana wa Yordani, ukwakuti cila umo aye temako icimuti icakukuulile iŋanda iyakuti tuleikalamo.” Elisha abeba ati, “Kabiyeni.” Umo pali bena asosa ati, “Bushe teti utemwe ukwisa pamo na babomfi bobe?” Elisha ati, “Nalakonka.” Aima aya nabo. Baya fika ku mumana wa Yordani, batampa no kutema ifimuti. Lilya umo aletema icimuti, isembe lyasokoka lyaponena na mu menshi. Elyo akuuta ati, “Iye mwe mfumu yandi, lisembe lyakwashima.” Umuntu wakwa Lesa aipusha ati, “Liponene pesa?” Ilyo amulanga incende, Elisha akontola akamuti aposa pa ncende ine, ne sembe lyaibuka lyalaelela. Amweba ati, “Limye.” Elyo umuntu atambika ukuboko kwakwe alibuula. Nomba imfumu ya bena Aramu yalelwisha abena Israeli. Panuma yakulandishanya na bacilolo ba fita, yalanda ati, “Nalacita inkambi pali ilya ncende na pali ilya.” Umuntu wakwa Lesa atuma amashiwi ku mfumu ya bena Israeli ati, “Ucenjele nganshi pakupita kuli ilya ncende pantu abena Aramu epo balekwikalila.” Kanshi imfumu ya bena Israeli epakutumako abakulengula ilya ncende yalandile umuntu wakwa Lesa. Elyo cila nshita Elisha alasoka imfumu pakuti ibe iyaipekanya muli shilya ncende. Imfumu ya ku Aramu yafulwa nganshi ifyalacitika. Yaita na bacilolo no kubepusha aiti, “Bushe tamwanjebe uyo umo pakati kesu uwawila ku mfumu ya bena Israeli?” Umo pali bacilolo ayasuka ati, “Tapali nangu umo pali ifwe kanabesa we mfumu, lelo ni Elisha kasesema uwa bena Israeli eweba imfumu ya bena Israeli amashiwi yalya iwe ulandila mu muputule obe wakukati.” Imfumu yakonkomesha bacilolo aiti, “Kabiyeni mufwailishe uko ali pakuti ntumeko abakuya mwikata.” Baya bwesha amashiwi ukuti, “Ali ku Dotani.” Elyo atuma bakabalwe na maceleta ne mpuka ya bashilika iyamaka. Baya ubushiku no kuya shinguluka umusumba onse. Ilyo uwaletumika umuntu wakwa Lesa ashibuka ulucelo lwakonkelepo, afumina panse, elyo asanga abashilika na bakabalwe na maceleta nabashinguluka umusumba. Elyo aipusha ati, “Iye mwe shikulu, bushe twalacita shani?” Kasesema ayasuka ati, “Witiina, pantu abali na ifwe nabacila pabo bali nabo.” Elyo Elisha apepa ati, “We Yawe, isula amenso ya uyu muntu pakuti amone.” Elyo Yawe aisula amenso ya mubomfi, nao alolesha amona impili ishaisulamo bakabalwe na maceleta aya mulilo nayashinguluka Elisha. Cilya abalwani balapalamina uko ali, Elisha apepa kuli Yawe ati, “Shi wingesala amenso ya aba bantu baleke ukumona.” Nao Yawe aisala amenso yabo baleka ukumona ngefyo Elisha alombele. Elisha abeba ati, “Inshila ino teyo, no musumba uno teo. Twendeni munkonke, nalamutwala ku muntu mulefwaya.” Elyo abaleta ku Samaria. Panuma yakwingila mu musumba, Elisha alanda ati, “We Yawe, shi wingesula amenso ya aba bantu pakuti bambe ukumona.” Elyo Yawe abesula amenso bayamba ukumona. Elyo baishiba nokuti bali mu Samaria. Ilyo imfumu ya bena Israeli yabamona, yaipusha Elisha aiti, “Bushe mbepaye mwe tata? Bushe mbepaye?” Elisha ayasuka ati, “Wibepaya, bushe kuti waipaya abantu abo wikete kale ku lupanga lobe na ku mufwi? Bapeeleko icakulya ubapeko na menshi pakuti balye no kunwa pakuti babwelelemo kuli shikulwibo.” Elyo abapekanishisha ifyakulya ifingi, na panuma yakupwisha ukulya no kunwa abeba no kuya, nabo babwelela kuli shikulwibo. Ne mpuka sha bashilika ba mu Aramu shaleka ukwisa mukulwisha abena Israeli mu calo cabo. Elyo papitile inshita, Beni Hadadi imfumu ya bena Aramu yalonganika ifita fyonse no kwima fyaya shinguluka umusumba wa Samaria. Mwapona insala iyikalamba mu musumba, pantu ukushingulukwa kwaposele inshita iyitali icakutila umutwe wakwa kabalwe walashitwa indalama amashekeli amakumi cine konse konse aya silifa, no lukombo lumo ulwa matotoli ya nkunda indalama amashekeli yasano aya silifa. Lilya imfumu ya bena Israeli ilepita lwapa cibumba ce linga lya musumba, umwanakashi umo amulilila ati, “Ngafweniko, kanabesa mwe mfumu.” Imfumu yayasuka ati, “Nga Yawe akaana ukukwafwa, kuti ine nafumya kwi ifyakukwafwako? Bushe ni ku fili pa lubansa lwakutwilapo? Nangu ifili apakukamina umwangashi?” Elyo amwipusha ati, “Bwafya nshi ukwete?” Umwanakashi ayasuka imfumu ati, “Uyu, umwanakashi munandi apa, anjebele ati, ‘Leta umwana obe umwaume eo tulye ilelo, elyo mailo tukalye umwana wandi.’ Kanshi efyo twaipike umwana wandi no kumulya. Ubushiku bwakonkelepo namweba nati, ‘Leta umwana obe pakuti tumulye,’ nomba ena nafisa umwana wakwe.” Ilyo imfumu yaumfwa amashiwi ya mwanakashi, yalepula insalu shabufumu. Cilya aleenda mumbali ye linga, abantu bamona ukuti mukati afwele insalu shabulanda pa mubili wakwe. Elyo asosa ati, “Lekeni Lesa akancite ine icili conse mu bukali bwaciko, nga cakuti umutwe wakwa Elisha umwana mwaume wakwa Shafati uleba pa mabeya yakwe muli buno bushiku.” Nomba Elisha ninshi naikala mu ŋanda yakwe, na bakalamba ninshi nabekala nankwe. Imfumu yatangisha inkombe, nomba lintu inkombe tailafika, Elisha aeba abakalamba ati, “Bushe tamulemona uko ici cipondo catuma umuntu kukwisa mputulako umutwe? Moneni, nge nkombe yaisa, mwisaleko iciibi kabili mwikatishe pakuti cimwisalile. Bushe isho te nshindo shakwa shikulu wakwe shimukonkele panuma?” Lintu acili alelanda nabo, inkombe yafika apo ali. Elyo imfumu yasosa aiti, “Ici cinkunka ca cipowe cafuma kuli Yawe. Cinshi ico nakulalolela kuli Yawe nakabili?” Lelo Elisha asosele ati, “Umfweni ishiwi lyakwa Yawe. Ifi efyo Yawe alanda ifyakuti, ‘Inshitafye nga ino ine mailo, icipimo cabunga bwa mukate bukalashitikwa pa ndalama shekeli umo, ne fipimo fibili ifya bale nafyo pa ndalama shekeli umo pa mpongolo ya mu Samaria.’” Cilolo uyo imfumu yashintililepo ukuboko aeba umuntu wakwa Lesa ati, “Mona, nangufye Yawe engesulako iminshi ya ku mulu, bushe ico ulelanda kuti cacitika?” Elisha amwasuka ati, “Uli nokuimwena na menso yobe, lelo tauli nakulyako nangu cimo.” Nomba kwali abantu abaume bane abakwete ifibashi pa mpongolo yakwingilila mu musumba. Balandishanya abati, “Cinshi ico twakulaikalila pano mpaka ukufwa? Nga twati, ‘Natuleya mu musumba,’ icipowe emo cili, ninshi tuli nokufwa. Kabili nga twati, ‘Natwikale muno’ namo mwine tuli nokufwa. Kanshi ifwe natuleyafye ku nkambi ya bena Aramu no kuya cimba. Nga batulekako, tatwafwe. Nga batwipaya ninshi kufwafye.” Cilya akasuba kawa, baima baya na ku nkambi ya bena Aramu. Ilyo bafika ku mpela ya nkambi, basanga ukuti takuli umuntu nangu umo. Ici cacitike pa mulandu wakuti Yawe alilengele abena Aramu ukumfwa iciunda ca maceleta na bakabalwe elyo no mulongo uukalamba uwa fita, icalengele nokuti balande cila umo ku mubiye abati, “Moneni, imfumu ya bena Israeli nailomba imfumu sha bena Hiti na bena Egupto ukwisa tulwisha.” Kanshi epakwima no kubutuka mu nshita ya cungulo icakuti basha amatenti pamo na bakabalwe elyo na bapunda. Bashe inkambi umo yabela, bafulumuka pakupusushako ubumi bwabo. Abaume bafibashi bafika pa mpela ya nkambi, baingila na mwitenti limo. Balya no kunwa ifyo basangilemo, basendamo silifa, golide ne fyakufwala elyo baya fifisa. Babwela baisa ingilila mwitenti limbi, namo basendamo ifintu, nafyo baya fisa. Elyo balandishanya abati, “Ifi tulecita tefisuma iyoo. Buno bushiku bwa lyashi ilisuma nganshi nomba nifwefye fweka tulisungilile. Nga cakuti twaikala mpaka bwaisaca bali nokutukanda. Natuleyafye nombaline mukwishibisha aba kwisano.” Kanshi epakuya bilikisha kuli bakalinda wa mpongolo ya musumba abati, “Twaciya ku nkambi ya bena Aramu elyo twasanga ukuti tamushele umuntu nelyo umo, nangu ciunda ca muntu kanofye bakabalwe na bapunda abakakilwe elyo na matenti yashelefye umo yabela.” Bakalinda wa mpongolo basalanganya amashiwi, kabili mukwangufyanya yafika na kwisano. Imfumu yabuuka ubushiku no kweba bacilolo aiti, “Nalamweba ico abena Aramu bacitile ifyo. Nabeshiba ukuti ifwe tuli ne cipowe, kanshi bafuminepofye pa nkambi nabaya belama mu mpanga, pantu batontonkenye ukuti cacine tuleisa fuma mu musumba pakuti bese batwikate abatuntulu elyo baye ingilamo.” Cilolo umo ayasuka ati, “Salenipo abaume bamo basendepo bakabalwe basano pa bashelepo mu musumba. Apo aba abashelepo bali nokuculafye mu musango umo wine ngo wa bantu bonse abaloba kale, eico natubatume baye shininkisha ificitike.” Kanshi epakusala amaceleta yabili na bakabalwe bayako, ne mfumu yabatuma kukukonka ifita fya bena Aramu. Yakonkomesha bakensha wa maceleta ukuti, “Kabiyeni muye fwailisha ificitike.” Nabo bakonka ukuya shinta na ku mumana wa Yordani, kabili basanga ukuti umusebo onse nabaponaishamo ifyakufwala ne fipe ifyo abena Aramu baleposa pakubutuka. Kanshi inkombe epakubwela no kwisa eba imfumu. Elyo abantu bonse baima baya tapa ifipe mu nkambi ya bena Aramu. Kanshi icipimo ca bunga bwa mikate calashitwa pa ndalama shekeli umo, ne fipimo fibili ifya bale nafyo pa ndalama shekeli umo, ngefyo shiwi lyakwa Yawe lyalandile. Nomba imfumu yabikile cilolo ulya yashintilishe pa kuboko kwakwe ukuba umukalamba wa pa mpongolo. Elyo abantu pakupita baisa munyantaula mpaka afwa, ukulingana nefyo umuntu wakwa Lesa asobele ilyo imfumu yaile ku ŋanda kumwakwe. Na mu cine, cacitike umo umuntu wakwa Lesa aebele imfumu ati, “Mailo pa nshita nga ino ine, icipimo ca bunga bwa mikate bukalashitikwa pa ndalama shekeli umo, ne fipimo fibili ifya bale nafyo pa ndalama shekeli umo pa mpongolo ya mu Samaria.” Cilolo aebele umuntu wakwa Lesa ati, “Mona, nangufye Yawe engesulako iminshi yonse iya ku mulu, bushe iwe ico walanda kuti cacitika?” Umuntu wakwa Lesa ayaswike ati, “Uli nokuimwena na menso yobe, lelo tauli nakulyako nangu cimo.” Kabili ifi fine efyacitike kuli ena, pantu abantu bamunyantawilile pa mwinshi wa mpongolo, epo afwila. Nomba Elisha alyebele umwanakashi ulya apepele umwana ukubuuka ku bafwa ati, “Fuma muno, kabiye no lupwa lobe no kuya ikala konse uko wingafwaya pa kashita akalinga, pantu Yawe alatuma icipowe muli cino calo icili nokupwa imyaka cine lubali.” Umwanakashi acitile ukulingana nefyo umuntu wakwa Lesa amwebele. Ena no lupwa lwakwe bafuma baya ikala mu calo ca Bafilisiti pa myaka cine lubali. Panuma ya myaka cine lubali abwelele ukufuma ku calo ca Bafilisiti elyo aya ku mfumu no kwipusha pakuti bamubweseshe iŋanda ne bala lyakwe. Nomba imfumu yalelanda kuli Gehasi, umubomfi wa muntu wakwa Lesa, kabili yalemweba aiti, “Njeba palwa fintu fyonse ifikulu ifyo Elisha acita.” Ilyo Gehasi acili alelondolwela imfumu ifyo Elisha abushishe umuntu ukufuma ku bafwa, umwanakashi umwine wa mwana ulya Elisha abushishe ukufuma ku bafwa afika mukulomba ku mfumu ukumubweshesha iŋanda ne bala lyakwe. Gehasi asosa ati, “Umwanakashi wine ni uyu kanabesa we mfumu yandi. Noyu e mwana wakwe Elisha abushishe ukufuma ku bafwa.” Imfumu yaipusha umwanakashi pali ifi, nao alondolola. Elyo aeba cilolo umo ukuti amone pa mulandu wakwe, amweba nokuti, “Ushininkishe ukuti bamubwesesha ifipe fyakwe fyonse ukubikapo ne cuma icafuma mwibala lyakwe ukufumafye pa bushiku afumine muno calo ukushinta na nomba.” Elisha aile ku Damasiko, kabili pa nshita ilya Beni Hadadi imfumu ya ku Aramu ali umulwele. Ilyo baeba imfumu ukuti, “Umuntu wakwa Lesa naenda ukwisa fika kuno,” imfumu epakweba Hasaeli aiti, “Senda icabupe, uye ukumanye umuntu wakwa Lesa. Uleke ena akwipushisheko kuli Yawe amashiwi yakuti, ‘Bushe ine ndi nokupola ukufuma kuli ubu bulwele?’” Hasaeli aima aya mukukumanya Elisha, nasenda mu minwe yakwe nge cabupe ifipe ifyakusenda ingamila amakumi yane (40) ifintu ifikankala fyonse ifya mu Damasiko. Aingila no kuya iminina pa cinso cakwa Elisha no kusosa ati, “Umwana obe Beni Hadadi imfumu ya ku Aramu nantuma ukwisa ipusha ukuti, ‘Bushe ine ndi nokupola ukufuma kuli ubu bulwele?’” Elisha ayasuka ati, “Kabiye kamwebe utile, ‘Cacine uli nokupola.’ Lelo Yawe nansokolwela ukuti ena ali nokufwa.” Elyo Elisha atontafye amenso pamo pene ne mpumi yakwe yakashika mpakafye Hasaeli aumfwa insoni. Elyo umuntu wakwa Lesa atampa ukulila. Hasaeli aipusha ati, “Cinshi ico we shikulu watampila ukulila?” Amwasuka ati, “Pantu ninjishiba ububi bonse uli nokucita ku bena Israeli. Uli nokoca incende shonse ishacingililwa, ukepaya abalumendo bonse ku lupanga, ukafwantaula utunya twabo pa mushili kabili ukatumbula amafumo ya banakashi abali pabukulu.” Hasaeli asosa ati, “Nga ine ne mubomfi obe, ne mbwafye, kuti nacita shani icintu cakula mu musango uyo?” Elisha ayasuka ati, “Yawe nananga ukuti uli nokuba imfumu ya bena Aramu.” Elyo Hasaeli afuma pali Elisha abwelela kuli shikulu wakwe. Ilyo Beni Hadadi aipusha ati, “Finshi Elisha akwebele?” Hasaeli ayasuka ati, “Acinjeba ukuti mu cacine uli nokupola.” Lelo ubushiku bwakonkelepo abuula icisalu icatikama, acibomfya mu menshi noku cifimba pa menso ya mfumu, aititila mpaka yafwa. Elyo amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga isano uwakwa Yoramu umwana mwaume wakwa Ahabu ilyo ali imfumu ya bena Israeli, Yehoshafati nao ewali imfumu ya Bena Yuda. Elyo Yehoramu umwana mwaume wakwa Yehoshafati ewamupyene pa bufumu bwa bena Yuda. Ali ne myaka amakumi yatatu na ibili (32) ilyo aishileba imfumu, kabili aikele pa bufumu imyaka cine konse konse mu Yerusalemu. Aendele mu nshila shaleendamo imfumu shonse isha bena Israeli ngefyo aba mu ŋanda yakwa Ahabu bacitile, pantu na mu kuupa kwakwe aupile umwana wakwa Ahabu. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Lelo Yawe tafwaile ukonaula abena Yuda pa mulandu wa mubomfi wakwe Davidi. Yawe alilaile ukumusungila icengelo pamo na bana bakwe umushinsanshiku. Mu nshita shakwa Yehoramu, abena Edomu basangukile ubufumu bwa bena Yuda no kuikwatila imfumu yabo abene. Kanshi Yehoramu epakuya kuli Sairi asenda na maceleta yonse. Abena Edomu bamushinguluka pamo ne fita fikalamba ifya maceleta, nomba mu nshita ya bushiku Yehoramu aima ailwishisha inshila yakupusukilamo lelo abashilika bakwe bena babutuka babwelela kumwabo. Ukushinta ne lelo abena Edomu baikala abasangukila abena Yuda. Abena Libina nabo bapondweke pa nshita imo ine. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehoramu, na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Yehoramu asuka afwa no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Bamushiika pamo nabo mu musumba wakwa Davidi. Kabili Ahasia umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga ikumi limo na ibili (12) uwakwa Yoramu umwana wakwa Ahabu imfumu ya bena Israeli, Ahasia umwana mwaume wakwa Yehoramu imfumu ya bena Yuda ewatendeke ukuteeka. Ahasia ali ne myaka amakumi yabili na ibili (22) ilyo ayambile ukuteeka pa bufumu. Kabili ateekele pa bufumu umwaka umo mu musumba wa Yerusalemu. Nyina ishina lyakwe ali ni Ataliya, umwanakashi umwishikulu wakwa Omuri imfumu ya mu Israeli. Akonkelele imicitile ya ba mu ŋanda yakwa Ahabu no kucita ifyabipa pa cinso cakwa Yawe ngefyo aba mu ŋanda yakwa Ahabu bacitile, pantu ali ni shifyala wakwa Ahabu. Ahasia aya ku nkondo pamo na Yoramu umwana mwaume wakwa Ahabu mukulwisha Hasaeli imfumu ya bena Aramu ku Ramoti Gileadi. Abena Aramu bacena Yoramu. Kanshi imfumu Yoramu epakubwelela ku Yesireli mukundapwa ifilonda abena Aramu bamucenene ku Ramoti lintu balelwa na Hasaeli imfumu ya bena Aramu. Elyo Ahasia umwana mwaume wakwa Yehoramu imfumu ya ku Yuda aya ku Yesireli mukupempula Yoramu mwana Ahabu, pantu ninshi ali uwacenwa. Kasesema Elisha aitile umuntu umo ukufuma pa mpuka ya bakasesema nokumweba ati, “Kaka umushipi pa cakufwala, usende umusukupala wa mafuta uye ku Ramoti Gileadi. Ilyo uleya fika kulya uye ufwaye ukuli Yehu, mwana umwaume wakwa Yehoshafati, mwana Nimushi. Uye kuli ena, uye umufumye pa banankwe uye mwingisha mu muputule wa mukati. “Elyo uye ubuule umusukupala uminsulwile amafuta pa mutwe wakwe elyo ulande auti, ‘Ifi efyo Yawe asosa ati, nakusuba ukuba imfumu ya bena Israeli.’ Elyo wisuleko iciibi ufume nokubutuka, wishingashinga.” Kanshi umulumendo kasesema epakuya ku Ramoti Gileadi. Ilyo afika, asanga abashilika nabekala pamo. Asosa ati, “Ninkwata amashiwi aya pali iwe we mukalamba wa fita fya nkondo.” Yehu aipusha ati, “Ninani pali ifwe?” Nao ayasuka ati, “Yobe iwe we mukalamba wa fita.” Yehu aima aya ingila mu ŋanda. Elyo kasesema aminsulwila amafuta pa mutwe wakwa Yehu, alanda nokuti, “Ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli, asosa ati, ‘Nakusuba ukuba imfumu pa bantu bakwa Yawe abena Israeli. Uli nokulofya iŋanda yakwa Ahabu sokulu, pakuti nkalandule pa umulopa wa babomfi bandi bakasesema na pa mulopa wa babomfi bonse abakwa Yawe abo Yesebele aipeye. Iŋanda yonse iyakwa Ahabu ili nokuloba. Ndi nokuputula ukufumya kuli Ahabu umwana mwaume onse uwalekeleshako mu bena Israeli, umusha nangu umuntungwa. Ndi nokulenga iŋanda yakwa Ahabu ukuba nge ŋanda yakwa Yeroboamu umwana mwaume wakwa Nebati, kabili nge yakwa Baasha umwana mwaume wakwa Ahiya. Nomba Yesebele ena, imbwa eshili nokumulya mu ncende ilya iya mu Yesireli, kabili takwakabe no wakumushiika.’” Elyo aisulako iciibi abutuka no lubilo. Ilyo Yehu afuma abwelela kuli bacilolo banankwe aba fita, umo pali bena aipusha ati, “Bushe ifintu fili bwino? Cinshi lilye shilu lyacilafwaya kuli iwe?” Yehu ayasuka ati, “Iwe walimwishiba umuntu ulya no musango wa fintu alanda.” Bonse bayasuka abati, “Ubo bufi, iwe twebefye icishinka.” Yehu epakubeba ati, “Acinjeba ukuti, ‘Ifi efyo Yawe alanda ifyakuti nakusuba ukuba imfumu ya bena Israeli.’” Ukwabula ukuposa inshita, babula imingila yabo bayansa pa makasa yakwe pa matabo pene. Elyo balisha ipenga bapunda nokuti, “Yehu e mfumu.” Kanshi Yehu umwana mwaume wakwa Yehoshafati, umwishikulu wakwa Nimushi, alipangila Yoramu. Nomba Yoramu na bena Israeli bonse ninshi balecingilila Ramoti Gileadi kuli Hasaeli imfumu ya bena Aramu, lelo imfumu Yoramu yalibwelele ku Yesireli kukundapwa ifilonda abena Aramu bamucenene mu nkondo balelwa na Hasaeli imfumu ya bena Aramu. Yehu asosa ati, “Ifi ngefyo uleumfwa, wileka umuntu nangu umo afulumuke mu musumba ukuya sosa ifi fintu ku Yesireli.” Elyo anina mwiceleta lyakwe aya ku Yesireli pantu Yoramu eko aikele aletensha ifilonda, elyo na Ahasia imfumu ya bena Yuda eko aile mukumumona. Ilyo malonda uwali pamulu we linga lya mu Yesireli amona ifita fyakwa Yehu fileisa, akuuta aiti, “Namona ifita fileisa.” Yoramu apeela icipope ati, “Tumeniko umushilika wa pali kabalwe, mumutume aye abakumanye pa nshila no kubepusha ati, ‘Bushe mwaisa mu cibote?’” Umushilika wa pali kabalwe epakuya kumanya Yehu, amweba ati, “Ifi efyo imfumu yalanda ukuti, ‘Bushe waisa mu cibote?’” Yehu ayasuka ati, “Bushe mulandu obe nga cakuti takuli mutende? Ingila kunuma ya mu mulongo wandi.” Kanshi malonda alanda ku mfumu ukuti, “Inkombe naiya fika nomba tailebweluluka.” Elyo imfumu yatuma umuntu wacibili uwa pali kabalwe. Nao aya bakumanya, abeba ati, “Imfumu yasosa aiti, ‘Bushe waisa mu cibote?’” Yehu ayasuka ati, “Bushe mulandu obe nga cakuti takuli mutende? Ingila kunuma ya mu mulongo wandi.” Nakabili malonda asosa ati, “Inkombe naiya fika, nomba tailebweluluka nayo ine. Imyendele ili kwati yakwa Yehu mwana Nimushi pantu aleenda kwati lishilu.” Yoramu apeela icipope ati, “Pekanyeni iceleta lyandi.” Elyo panuma yakupekanya, Yoramu imfumu ya mu Israeli elyo na Ahasia imfumu ya bena Yuda banina mu maceleta bafuma cila umo mwiceleta lyakwe, baya mukukumanya Yehu. Baya mukumanya pa ncende apali ibala lyakwa Naboti umwina Yesireli. Ilyo Yoramu amona Yehu amwipusha ati, “Bushe waisa mu cibote Yehu?” Yehu ayasuka ati, “Kuti kwaba shani umutende ilyo kucili ubulalelale, no buloshi bwakwa noko Yesebele bucili buletwalililafye!” Yoramu epakupilibuka abutuka, abilikisha kuli Ahasia ati, “Uyo ni cisanguka, iwe Ahasia.” Elyo Yehu abuula ubuta no kulasa umufwi pakati ka mabeya yakwa Yoramu. Umufwi waya lasa mu mutima, aponena na panshi mwiceleta lyakwe. Yehu aeba Bidika, cilolo wakwe uwe celeta ati, “Mwimye uye umupose mwibala lilya ilyali lyakwa Naboti umwina Yesireli. Wibukishe ifyo iwe na ine twaleensha amaceleta panuma yakwa Ahabu wishi ilyo Yawe apeele ubusesemo ubu palwa ena. Yawe alanda ukuti, ‘Ubushiku bwafumineko ubwa mailo, namwene umulopa wakwa Naboti no mulopa wa bana bakwe abaume. Eico na ine nkamona ukuti nkaulandwila pali lino line ibala.’ Eico nomba mwimye uye umupose pali ilya ine ncende ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe.” Ilyo Ahasia imfumu ya bena Yuda amona ifyacitika, abutuka akonka umusebo waya ku Beti Hagani. Yehu amukunkunika, alepunda ati, “Mwipayeni nao wine.” Bamucena mukati ke celeta lyakwe ninshi ali mukuya ku Suri mupepi na ku Ibileamu, lelo abutukila ku Megido eko aya fwila. Ababomfi bakwe bamusendela mwiceleta ku Yerusalemu no kuya mushiika pamo ne fikolwe fyakwe mu nshinshi yakwe mu musumba wakwa Davidi. Mu mwaka walenga ikumi limo na umo (11) uwa bufumu bwakwa Yoramu mwana Ahabu, elyo Ahasia atendeka ukuba imfumu ya bena Yuda. Elyo Yehu aile ku Yesireli. Ilyo Yesebele aumfwa palwa ifi, apenta pa menso yakwe, awamya imishishi yakwe, elyo afumya umutwe pa windo. Lilya Yehu aingila pa mpongolo, uyu mwanakashi aipusha ati, “Bushe waisa mu cibote, Simuri we wakomene sokulu?” Yehu ainwina umutwe ku windo elyo abilikisha ati, “Bushe uuli ku lubali lwandi ni nani?” Elyo bamutungwi babili nangu batatu bamulolesha. Elyo asosa ati, “Muposeni panshi.” Nabo bamuposa panshi, no mulopa wakwe wasabukila ku cibumba na kuli bakabalwe lintu balemunyantaula panshi. Yehu aingila mu ŋanda alya no kunwa anwa. Elyo asosa ati, “Sungeni uyo mwanakashi watipwa, elyo no kumushiika pantu ali mwana wa mfumu.” Lelo ilyo baile kukumushiika, basanga tapali icitumbi. Pashelefye icipanga, amakasa elyo ne minwe. Babwelelamo mukuya eba Yehu, nao atila, “Ili lishiwi lyakwa Yawe ilyo alandile mu mubomfi wakwe Eliya umwina Tishibe ilyakuti pa mushili wa ncende ya ku Yesireli epo imbwa shikalila umubili wakwa Yesebele. Umubili wakwa Yesebele ukaba kwati ni citindi pa mushili wa ncende ya mu Yesireli, pakuti pekaba nelyo umo uwakumwishiba ukuti, ‘Uyu ni Yesebele.’” Mu Samaria mwali abana abaume bakwa Ahabu amakumi cine lubali (70). Kanshi Yehu epakulemba amakalata nokuyatuma ku Samaria kuli bacilolo ba mu Yesireli, ku bakalamba na ku balesunga abana bakwa Ahabu. Mu nkalata atile, “Apo abana bakwa shikulu wenu muli nabo, elyo na imwe namukwata na maceleta na bakabalwe, no musumba wenu untu wacingililwa ne linga elyo ne fyanso, eico salenipo uwawama kabili uwalinga pali bamwana shikulu wenu eo mubike pa cipuna cakwa wishi, elyo mulecingililako na ba ŋanda yakwa shikulu wenu.” Nomba bonse batiina nokulanda abati, “Nga cakuti imfumu shibili shafilwa ukumulwisha, nga ifwe kuti twamulwisha shani?” Elyo kangalila wa kwisano, no mulashi wa musumba, pamo pene na bakalamba na balesunga abana batuma amashiwi kuli Yehu ayakuti, “Ifwe tuli babomfi bobe kabili tuli nokucita icintu conse ico watweba. Tatwakasale nangu umo ukuba imfumu. Citafye conse ico uli nokumona ukuti cisuma.” Elyo Yehu abalembela kalata wabubili alandamo amashiwi ayakuti, “Nga cakuti muli ku lubali lwandi elyo kabili muli abaipekanya ukuŋumfwila, mwipaye nokundetela imitwe ya bana abaume abakwa shikulu wenu kuno ku Yesireli nga ino ine nshita mailo.” Nomba abana ba mfumu bonse amakumi cine lubali (70) bali ku bakankala ba mu musumba ebalebasunga. Ilyo inkalata yaisa, aba abantu basenda abana ba mfumu bonse amakumi cine lubali (70) babepaya. Babaputulako imitwe baibika na mu miseke no kutuma kuli Yehu ku Yesireli. Ilyo inkombe shafika kuli Yehu, baya mweba ati, “Nabaleta imitwe ya bana ba mfumu.” Elyo Yehu ayasuka ati, “Katulikeni imiina ibili iya iyi mitwe pa mwinshi wa mpongolo mpaka mailo ulucelo.” Ubushiku bwakonkelepo Yehu aisa fuma. Aiminina pa cinso ca bantu bonse no kubeba ati, “Imwe muli bakaele. Nine nafimbile shikulu nokumwipaya, nomba ni bani baipeye bonse aba? Eico ishibeni ukuti tapakabe ishiwi lyakwa Yawe nangu limo ilyalandwa pa ŋanda yakwa Ahabu ili shakafikilishiwe. Yawe nacita ifyo alaile ukupitila mu mubomfi wakwe Eliya.” Kanshi Yehu epakwipaya bonse mu Yesireli abashelemo aba mu ŋanda yakwa Ahabu, pamo pene na bonse abacindami bakwe, bacibusa bakwe elyo na bashimapepo. Kabili tashilepo uwamweo nangu umo. Yehu afuma alola lwa ku Samaria. Ilyo ali mu nshila pa Beti Ekedi wa bakacema, akumanya aba lupwa lwakwa Ahasia imfumu ya bena Yuda nokubepusha ati, “Nga imwe nimwe bani?” Nabo bayasuka abati, “Nifwe ba lupwa lwakwa Ahasia kabili twishile mukuposha ulupwa lwa mfumu elyo no lwakwa nyina wakwa namfumu.” Apeela icipope ati, “Bekateni abatuntulu!” Elyo babasenda abatuntulu baya bepaila ku lulamba lwa cishima ca ku Beti Ekedi. Bonse pamo bali amakumi yane na babili (42). Tashilepo nangu umo. Panuma yakufuma kulya, akumanya Yehonadabu umwana mwaume wakwa Rekabu, uwali mu lwendo lwakwisa mukumanya. Yehu amuposha elyo amweba ati, “Bushe uli ku lubali lwandi, ngefyo ine ndi na iwe?” Yehonadabu ayasuka ati, “Ndi na iwe.” Yehu amweba ati, “Tambika ukuboko kobe.” Cilya atambika, Yehu amwikata amuninika mwiceleta. Yehu amweba ati, “Tuleya bonse, pakuti uye mona ukucincila kwandi mukubombela Yawe.” Kanshi epakumusenda mwiceleta lyakwe. Ilyo Yehu afika mu Samaria, aipayafye bonse abashele aba mu lupwa lwakwa Ahabu. Abalofya ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe ilyalandilwe muli Eliya. Elyo Yehu alonganya abantu bonse no kubeba ati, “Ahabu aletumika Baali panono, nomba Yehu ali nokumutumika apakalamba. Eico nomba, iteni bonse bakasesema bakwa Baali, ababomfi bakwe bonse pamo na bashimapepo bakwe bonse. Mumone ukuti tapashele nangu umo, pantu ndefwaya ukutuula ilambo ilikalamba nganshi kuli Baali. Onse uyo uwafilwa ukwisako takekale no mweo.” Lelo Yehu alelanda ifi mu bucenjeshi pakuti epaye ababomfi bakwa Baali. Yehu alanda ati, “Longanikeni abantu pakupeela umucinshi kuli Baali.” Nabo bacita ifyo fine. Elyo atuma amashiwi mu calo conse ica bena Israeli, na babomfi bonse abakwa Baali baisa. Takwali uwashele. Bonse baingila balongana mwitempele lyakwa Baali mpakafye lyaisula ukufuma ku mpela ukufika ku mpela ibiye. Elyo Yehu aeba kasunga wa fyakufwala ati, “Leta imingila ya aba bonse ababomfi bakwa Baali.” Nao afumya imingila abaletela. Elyo Yehu na Yehonadabu mwana Rekabu baingila mwitempele lyakwa Baali. Yehu aeba ababomfi bakwa Baali ati, “Lolekesheni, mumone ukuti tamuli babomfi bakwa Yawe pakati kenu, kanofye ababomfi bakwa Baali.” Kanshi efyo baingila mukutuula amalambo elyo na ya cakoca. Nomba Yehu ninshi naimika abaume amakumi cine konse konse (80) panse ye tempele no kubeba ati, “Nga cakuti umo pali imwe aleka umuntu pali aba abutuka, ali nokulekelapo umweo wakwe.” Panumafye ilyo Yehu apwisha ukutuula umutuulo wa cakoca, apeele icipope kuli bakalinda na bamushika ati, “Ingileni mubepaye, mwileka nangu umo abutuuke.” Nabo baingila no kubakomaula ku lupanga. Bakalinda na bamushika balaposa ifitumbi panse elyo baya ingila na mu ncende yacindama iye tempele lyakwa Baali. Bafumisha panse uluceshi lwa mabwe ulo balepepelapo Baali no kulonaula. Babongolola no bulambo bwakwa Baali no kutobolola itempele lyakwa Baali na bantu epo basangula icimbusu ukushinta ne lelo. Kanshi Yehu epakonaula amapepo yakwa Baali mu Israeli. Lelo nao wine tafumine ku fyabubifi fyakwa Yeroboamu mwana Nebati, kufyo aletelele na bena Israeli ukucitako, ifyakupepa utulubi emukuti ifiponti fya golide babikile ku Betele na ku Dani. Yawe aeba Yehu ati, “Pantu wawamya mukucita icisuma pa cinso candi kabili wacitila iŋanda yakwa Ahabu fyonse ifyo nalefwaya ukucita mu mano yandi, aba mu ŋanda yobe bali nokulaikala pa cipuna cabufumu ukufikafye na ku nkulo yalenga shine.” Lelo Yehu tasakamene ukulabeela ifyebo fyakwa Yawe Lesa wa bena Israeli no mutima wakwe onse. Alifililwe ukufuma ku fyabubifi fyakwa Yeroboamu ifyo aleteleleko abena Israeli ukucitako. Muli shilya nshiku Yawe ayamba ukucefya ubukulu bwa calo ca bena Israeli. Hasaeli acimfya abena Israeli monsefye mu calo cabo, ku kabanga ku mumana wa Yordani, mu mpanga yonse iya ku Gileadi (incende ya bena Gadi, Rubeni elyo ne yakwa Manase), ukufuma ku Aroeli lubali lwa ku mukonko wa Alinoni ukucilinganya mu Gileadi mpaka ku Bashani. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehu, fyonse ifyo acitile na fyonse ifyo abombele, bushe tafyalembwa mu citabo ca shamfumu sha bena Israeli? Yehu ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiika mu Samaria. Na Yehoahasi umwana wakwe ewamupyana pa bufumu. Inshita Yehu ateekele pa bufumu bwa bena Israeli mu Samaria yakumene imyaka amakumi yabili na cine konse konse (28). Ilyo Ataliya nyina kwa Ahasia amwene ukuti umwana wakwe afwa, atendeke ukwipaya ulupwa lwa mfumu lonse. Nomba Yehosheba, umwana mwanakashi wa mfumu Yehoramu, uwali nkashi yakwa Ahasia, abuula Yoashi umwana mwaume wakwa Ahasia elyo amwiba ukufuma pa bana ba mfumu abo bali nokuti bepaye. Aya mubika pamo no walemulela mu muputule wakusendamamo pakumufisa kuli Ataliya. Kanshi efyo ashele ukwabula ukwipaiwa. Aikelefye uwafiswa pamo no walemusunga mu ŋanda yakwa Yawe pa myaka mutanda ilyo Ataliya ateekele icalo. Mu mwaka walenga cine lubali Yehoiyada aitile intungulushi sha cila fita umwanda umo (100), ishaletungulula abena Kari pamo ne ntungulushi sha bakalinda bonse babaleta mu ŋanda yakwa Yawe. Apanga icipangano nabo nokubeba ukulapa mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo abalanga umwana wa mfumu. Abakonkomesha nokuti, “Ifi efyo muli nokucita mwe bonse mwe bali mu fipani fitatu ifikaba pa ncito pa bushiku bwa pe Sabata. Icipani cabumo cikaba kwisano mukulonda. Icipani cimbi icacibili cikaba pa mpongolo ya Suri, ne cipani cimbi icabutatu pa mpongolo iyaba panuma ya bakalinda abo abapeeleshanya inshita pakulinda iŋanda yakwa Yawe. Elyo na imwe mwe ba mu fipani fimbi fibili ifishibomba pe Sabata muli nokubombela imfumu mukulinda iŋanda yakwa Yawe. Mwikale abashinguluka imfumu, cila muntu ne fyanso fyakwe mu minwe yakwe. Onse umuntu uwapalama apo mutantamine mufwile ukumwipaya. Muleba mupepi nganshi ne mfumu konsefye uko yaya.” Abakalamba ba fita umwanda umo (100) bacita fyonse ifyo Yehoiyada shimapepo akonkomeshe. Cila umo asenda abantu bakwe bonse abali nokubomba pa bushiku bwe Sabata elyo na bonse abashali nokubomba pa bushiku bwe Sabata nokwisa kuli Yehoiada shimapepo. Elyo shimapepo apeela abakalamba ba fita amafumo ne nkwela ifyali fya mfumu Davidi kabili ifyalesungwa mu ŋanda yakwa Yawe. Bakalinda, cila umo ne fyanso mu minwe yakwe, baikala ukushinguluka imfumu mupepi nobulambo mu ŋanda ukufuma ku kapinda ka ku kulyo ukufika ku kapinda ka ku kuso ka ŋanda yakwa Yawe. Yehoiada elyo afumya umwana wa mfumu, amufwika icisote cabufumu, amupeela ne citabo ca mafunde ya calo no kumubika pa bufumu. Bamusuba na mafuta yakumupeela ubufumu. Awe abantu bonse balatota no kupunda abati, “Kalebalika kanabesa we mfumu.” Ilyo Ataliya aumfwa icongo capangile bakalinda elyo na bantu bonse, aima aya ku ŋanda yakwa Yawe umwalongene abantu. Alolesha elyo amona imfumu naiminina mupepi no luceshi ukulingana nefyo ulutambi lwali. Bacilolo na bakalisha wa mapenga nabo bali mu mbali ya mfumu, na bantu bonse abekalacalo baleyanga no kulisha amapenga. Elyo Ataliya alepula insalu shakwe apunda nokuti, “Bucisanguka, bucisanguka!” Yehoiyada shimapepo apeela icipope ku bakalamba ba fita umwanda umo (100) abalemona pa bashilika ati, “Muleteni mumwimike pakati ka milongo ya bashilika kabili mwipaye onse uulemukonka.” Pantu shimapepo acilanda ukuti, “Mwimwipaila mu ŋanda yakwa Yawe.” Nabo epakumwikata, cilyafye afika pa ncende apo bakabalwe bengilila mu lubansa lwa mwisano epo bamwipaila. Yehoiyada elyo apanga icipangano pakati kakwa Yawe ne mfumu elyo na bantu ukuti abantu bali nokuba abantu bakwa Yawe. Kabili apanga na cimbi icipangano ica pakati ka mfumu na bantu. Abantu bonse aba mu calo baya ku ŋanda ya mulungu Baali no kuya ibongolola. Batobaula ne fibumbili fya malambo no tulubi mu tupimfya tupimfya no kwipaya Matani, shimapepo wakwa Baali, kuntanshi ya fibumbili fya malambo. Elyo Yehoiada shimapepo atuma bakalinda ku ŋanda yakwa Yawe. Asenda abakalamba ba fita umwanda umo (100), abena Kari, bakalinda na bantu bonse abekala mu calo elyo bafumya imfumu mu ŋanda yakwa Yawe baya ingila na mwisano, baingilila ku mpongolo ya bakalinda. Elyo imfumu yaya ikala pa cipuna cabufumu, na bantu bonse abekalacalo basekela. Kabili na mu musumba mwaba icibote, pantu Ataliya bamwipaile ku lupanga pesano. Yoashi ali ne myaka cine lubali ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu. Mu mwaka walenga cine lubali uwakwa Yehu, elyo Yoashi atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu musumba wa Yerusalemu imyaka amakumi yane (40). Nyina ishina lyakwe ali ni Sibia. Uyu mwanakashi afumine ku Beresheba. Yoashi acitile ifintu ifyawama pa cinso cakwa Yawe pa myaka yonse iyo Yehoiyada shimapepo alemutungulula. Lelo incende shakupepelamo isho balecindika tashaonawilwe. Abantu batwalililefye ukutuula amalambo no koca ububani muli shilya shine ncende. Yoashi aeba bashimapepo ati, “Longanikeni indalama shonse isho besa mukutuula mu ŋanda yakwa Yawe, indalama isho cila muntu apingwilwa ukutuula mu ŋanda yakwa Yawe, elyo nesho abantu baituulilafye abene. Lekeni shimapepo uuli onse apoke indalama ukufuma kuli cila kasunga wandalama, elyo no kuleka shibombe umulimo wakuwamisha iŋanda apali ponse apalefwaikwa ukuwamya.” Lelo ukufikafye na mu mwaka walenga amakumi yabili na itatu (23) uwa pa bufumu bwakwa Yoashi, bashimapepo bali bacili tabalawamya ifyaonaike mu ŋanda. Eico imfumu Yoashi epakwita Yehoiyada shimapepo elyo na bashimapepo bambi nokubepusha ati, “Nga cinshi ico mushiwamisha ifyaonaika fyonse mu ŋanda yakwa Yawe? Lekeni ukupoka indalama ukufuma kuli bakasunga wandalama, lelo shonse ishileisa mushitwale mukuwamisha iŋanda.” Bashimapepo basumina ukuleka ukupoka indalama ukufuma ku bantu, elyo kabili bena tebali nokuwamya iyo ŋanda. Yehoiyada shimapepo epakufwaya imbokoshi elyo atula icipunda pa nkupiko yaiko. Aibika pambali ya bulambo lubali ku kulyo kwa muntu uwaingila mu ŋanda yakwa Yawe. Bashimapepo abalelinda pa mwinshi ebalebika mu mbokoshi indalama shonse isho baleleta mu ŋanda yakwa Yawe. Ilyo lyonse bamona ukuti mwaba indalama ishingi mu mbokoshi, lyena kalemba wa kwisano elyo na shimapepo mukalamba bali nokwisa penda indalama shonse ishituulilwe mu ŋanda yakwa Yawe elyo nokushilonga mu mifuko. Ilyo bapima no kulemba indalama shituulilwe, elyo bashipeela ku bantu abaume abasalilwe ukwangalila imilimo ya ŋanda. Nabo bashibomfya mukulipila bakabasa wa mbao na bakukuula abalebomba pakuwamya iŋanda yakwa Yawe, elyo na ku babomfya amabwe pakukuula na kuli bakabasa wa mabwe. Balashitamo imbao na mabwe ayabaswa ayakuwamisha iŋanda yakwa Yawe. Balipila ne ndalama shonse ishalefwaikwa mu milimo yakuwamya iŋanda. Lelo indalama shonse ishaleisa tashabombele mukupangilamo imbale, ifyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto, inweno, amapenga nangu ifipe fimbi ifya golide nangu silifa ya mu ŋanda yakwa Yawe. Shalelipilwa ku babomfi abaleshibomfya mukuwamisha mu ŋanda yakwa Yawe. Kabili takwali ukusakamana ukwishiba nga cakuti abalepoka indalama balelipila ababomfi, pantu bena bali bacishinka nganshi mu mibombele yabo. Indalama shakufuma ku mutuulo wakufuta pa fyabubifi no wakwelelwa pa bubifi shena tabashitwele mu ŋanda yakwa Yawe, pantu shali sha bashimapepo. Pa nshita ilya ine Hasaeli imfumu ya bena Aramu aima aya sansa icifulo ca Gati nokucipoka, kabili aipekanya nokuya mukusansa Yerusalemu. Nomba Yoashi imfumu ya bena Yuda epakubuula fyonse ifyamushilo ifyatuulilwe ne fikolwe fyakwe, Yehoshafati, Yehoramu na Ahasia imfumu sha bena Yuda, elyo ne fyabupe fyonse ifyo atuulile elyo na golide yonse iyo asangile mu cipao ca ŋanda yakwa Yawe neca kwisano, atumina Hasaeli imfumu ya bena Aramu nao epakufuma na mu Yerusalemu. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yoashi, elyo na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Bacilolo bakwa Yoashi bamupingila, bamwimina mpaka bamwipaya. Baisa mwipaila ku Beti Milo ninshi ali mukuya ku Sila. Bacilolo abamwipeye ni Yosabada umwana mwaume wakwa Shimeati na Yehosabadi umwana mwaume wakwa Shoma. Ilyo afwile baya mushiika na ku fikolwe fyakwe mu musumba wakwa Davidi. Elyo Amasiya umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga amakumi yabili na itatu (23) uwa buteko bwakwa Yoashi umwana wakwa Ahasia imfumu ya bena Yuda, Yehoahasi umwana wakwa Yehu ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Israeli mu Samaria. Kabili ateekele pa myaka ikumi limo na cine lubali (17). Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe mukukonka inshila ya fya bubifi bwakwa Yeroboamu umwana mwaume wakwa Nebati, mufyo aletelele na bena Israeli ukuti bacite ifyabubifi. Ena alifililwe nokuti afumemo mu fyabubifi. Kanshi Yawe epakufulilwa abena Israeli icakuti ukwabula no kuposa inshita, abaposa mu minwe yakwa Hasaeli imfumu ya bena Aramu na Beni Hadadi umwana wakwa Hasaeli. Elyo Yehoahasi apapata kuli Yawe, nao Yawe amumfwa, pantu alimwene ubuluku ubo imfumu ya bena Aramu yalecushishamo abena Israeli. Yawe epakupekanya uwakulubula abena Israeli, elyo balubuka ukufuma ku maka yakwa Aramu. Na bena Israeli bayamba ukwikala mu mayanda yabo ngefyo baikele kale. Lelo tabafumine kukucita ububifi ubo Yeroboamu aletelele abena Israeli ukucita icakuti nabo efyo bashala balecita. Kabili no luceshi lwa mulungu Ashera lwashelefye nalwiminina mu Samaria. Takwashele ifita ifingi ifyakwa Yehoahasi, kwashelefye abashilika ba pali bakabalwe amakumi yasano (50), amaceleta ikumi limo, na bashilika ba pa makasa amakana ikumi limo (10,000). Pantu imfumu ya bena Aramu yalyonawile bonse no kubalenga babe kwati lukungu lwa pa nshita yakutwa. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehoahasi, ifintu fyonse ifyo acitile nefyo abombele, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Yehoahasi ilyo afwile, aya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiika mu musumba wa Samaria. Elyo Yehoashi umwana mwaume ewamupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na cine lubali (37) uwakwa Yoashi imfumu ya bena Yuda, Yehoashi umwana mwaume wakwa Yehoahasi ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Israeli mu Samaria, kabili ateekele imyaka ikumi limo na mutanda (16). Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Kabili talekele ifyabubifi fyonse ifyo Yeroboamu umwana mwaume wakwa Nebati acitile, ifyo aletelele abena Israeli ukucitako. Kabili atwalilifye no kulaendamo. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehoashi, na fyonse ifyo acitile nefyo abombele, ukulundapo ne nkondo alwile na Amasiya imfumu ya bena Yuda, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Yehoashi ilyo afwile aya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, na Yeroboamu amupyana pa bufumu. Yehoashi ashiikilwe mu Samaria pamo ne mfumu sha bena Israeli. Nomba Elisha alilwele ubulwele ubo ubwaishile fika na kukumwipaya. Yehoashi imfumu ya bena Israeli alileko mukuya mupempula, elyo alila ifilamba apunda ati, “Tata wandi, tata wandi ee, Amaceleta ya mu Israeli na ba pali bakabalwe.” Elisha asosa ati, “Fwayeni ubuta ne mifwi.” Nao acita ifyo fine. Aeba imfumu ya bena Israeli ati, “Buula ubuta mu maboko yobe.” Ilyo abuula mu maboko yakwe, Elisha abika amaboko yakwe pa maboko ya mfumu. Asosa ati, “Isule windo lya ku kabanga,” nayo imfumu yaisula. Elisha aeba imfumu ati, “Lasa umufwi,” nayo yalasa. Elisha elyo alanda ukuti, “Uyu mufwi wakucimfya kwakwa Yawe, umufwi wakucimfya abena Aramu. Uuli nokulofya abena Aramu umupwilapo pa Apeki.” Kabili alanda ati, “Buula imifwi ulase panshi.” Imfumu yabuula imifwi nokulasa panshi imiku itatu elyo yaleka. Umuntu wakwa Lesa epakufulilwa imfumu no kuyeba ati, “Aulasa pa mushili imiku isano nangu imiku mutanda, nga waliba uwakucimfya abena Aramu no kubalofya. Nomba uli nokubacimfyafye imiku itatu.” Awe Elisha afwa, nokumushiika bamushiika. Nomba abena Moabu baleisa mukusansa icalo cila mwaka. Pa nshita imo ninshi abena Israeli baleshiika umuntu, nomba mukupumikisha ekwisa mona ibumba lya balesansa. Kanshi epakuposa icitumbi mu nindi yakwa Elisha. Nomba icitumbi caya kumya ku mafupa yakwe, noyu umuntu abuuka ukufuma ku bafwa aima aiminina na makasa yakwe. Hasaeli imfumu ya bena Aramu yaikalilafye ukucusha abena Israeli pa nshita ya bufumu bwakwa Yehoahasi. Lelo ukusenamina kwakwa Yawe kwali pali bena kabili alibakwatile uluse no kulanga ukubasakamana nganshi pa mulandu wa cipangano cakwa Abrahamu, Isaki na Yakobo. Ukushinta na pa bushiku bwalelo tafwaya ukubonaula nangu ukubafumya ku cinso cakwe. Hasaeli imfumu ya bena Aramu afwa, elyo umwana mwaume wakwe Beni Hadadi amupyana pa bufumu. Elyo Yehoashi umwana mwaume wakwa Yehoahasi apokolola imisumba ukufuma kuli Beni Hadadi mwana wakwa Hasaeli, iyo apokele mukulwa ukufuma kuli wishi Yehoahasi. Pa miku itatu Yehoashi amucimfishe epo apokele ne misumba ya bena Israeli. Mu mwaka walenga ibili uwa pa bufumu bwakwa Yoashi imfumu ya bena Israeli, elyo Amasiya umwana mwaume wakwa Yoashi uwa ku Yuda, atendeke ukuteeka pa bufumu. Ali ne myaka amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka amakumi yabili na pabula (29). Nyina ishina lyakwe ali ni Yehoadini umwina Yerusalemu. Acitile ifyawama pa cinso cakwa Yawe, nomba tacali ngefyo icikolwe cakwe Davidi acitile. Ena muli fyonse alakonkafye mu mbela yakwa wishi Yoashi. Lelo incende shakupepelamo isho balecindika shena taonawile. Abantu bakonkenyepofye ukutuula amalambo nokoca ububani muli shilya shine ncende. Panuma yakumona ukuti ubufumu bwakosa mu minwe yakwe, aipaya bacilolo bonse abaipeye imfumu wishi. Lelo taipeye abana ba bantu abaipeye wishi, ukulingana ne fyalembwa mu citabo ca mafunde yakwa Mose umo Yawe akonkomeshe ati, “Bashibo tabali nokufwila pa milandu iyacita abana babo. Na bana nabo bene tabali nakufwila pa milandu iyacitwa na bashibo. Lelo cila muntu ali nokufwila pa fyabubifi fyakwe.” Ni ena uwacimfishe abena Edomu amakana ikumi limo (10,000) mwi Shika Lyamucele no kupoka Sela mu bulwi. Acinika ne shina lya Yokiteli, ishina ilyo baciita ukushinta ne lelo. Elyo Amasiya atuma inkombe kuli Yehoashi umwana mwaume wakwa Yehoahasi, mwana Yehu, imfumu ya bena Israeli na mashiwi yakuti, “Wise twise tulwe!” Nomba Yehoashi imfumu ya bena Israeli yabwesha amashiwi kuli Amasiya imfumu ya bena Yuda aiti, “Icimpusa ica myunga ica mu Lebanoni catumine amashiwi ku cimuti icalepesha ica keda wa mu Lebanoni aciti, ‘Peela umwana obe umwanakashi pakuti bopane no mwana wandi umwaume!’ Elyo icinama ca mu mpanga ica mu Lebanoni caisa nyantaula umunga. Iwe panuma yakucimfya abena Edomu, nawamba ukuyumfwa. Sekelela mukucimfya kobe, nomba ikalafye kumobe. Nga cinshi ulefwaila ifyongo no kufwaya ukuti uyonaule elyo nokonaula abena Yuda?” Lelo Amasiya akaana ukumfwa, icalengele ukuti Yehoashi imfumu ya bena Israeli amusanse. Ena na Amasiya balwilile ku Beti Shemeshi mu calo ca Yuda. Abena Yuda babapuma ku bena Israeli na cila muntu abutukila ku ŋanda kumwakwe. Yehoashi imfumu ya bena Israeli yaikata Amasiya imfumu ya bena Yuda, umwana mwaume wakwa Yoashi uwali mwana Ahasia, pa Beti Shemeshi amutwala na ku Yerusalemu. Kulya Yehoashi aya bongolola ilinga lya musumba, ukufumafye pa mpongolo yakwa Efulemu ukufika ku mpongolo ya pa cinshoko incende iyalepele amakubiti imyanda ine (400). Asenda golide yonse na silifa ne fipe fyonse ifya mu ŋanda yakwa Yawe ne fyuma fyonse ifya kwisano. Asendako na bantu bacikatilo, abwelela na ku Samaria. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehoashi, ifyo acitile ne milimo abombele, ukulundapo no bulwi alwile na Amasiya imfumu ya bena Yuda, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Yehoashi ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiika mu Samaria ku ncende ya mfumu sha mu Israeli. Elyo Yeroboamu umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Amasiya mwana Yoashi imfumu ya bena Yuda yaikele imyaka ikumi limo na isano (15) panuma ya mfwa yakwa Yehoashi mwana Yehoahasi imfumu ya bena Israeli. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Amasiya, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shafumu sha bena Yuda? Abantu bamupangila mu Yerusalemu, elyo abutukila ku Lakishi, lelo batuma abantu abaile musanga no kumwipaya. Icitumbi cena balicibweseshe pali bakabalwe, baisa cishiika mu Yerusalemu pamo ne fikolwe fyakwe mu musumba wakwa Davidi. Elyo abantu bonse aba mu Yuda babuula Asariya, uwalifye ne myaka yakufyalwa ikumi limo na mutanda (16) eo babika pa bufumu apyana wishi Amasiya. Ena ewakuulile umusumba wa Elati cipya cipya no kuubwesesha ku bena Yuda panuma ya mfwa yakwa Amasiya, ilyo aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Mu mwaka walenga ikumi limo na isano (15) uwakwa Amasiya mwana Yoashi imfumu ya bena Yuda, Yeroboamu mwana Yehoashi imfumu ya bena Israeli ewatendeke ukuteeka pa bufumu mu Samaria, kabili ateekele imyaka amakumi yane na umo (41) pa bufumu. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, talekele imisango iyabipa iyo imfumu Yeroboamu mwana Nebati alecita no kuletelela abena Israeli nabo ukubifya. Yeroboamu ewabwekeshepo imipaka ya calo ca Israeli, ukufuma ku Lebo Hamati ukufika kuli bemba wa Araba, ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli, ilyasoselwe ukupitila mu mubomfi wakwe Yona mwana Amitai, kasesema ukufuma ku Gati Hefa. Yawe namona ubucushi bulecula umuntu onse mu Israeli, abe umuntungwa nangu umusha elyo takuli no wakubafwa. Lelo Yawe talefwaya ukulofya ishina lya bena Israeli ukufuma pano isonde, abapususha ukupitila mu kuboko kwakwa Yeroboamu mwana Yehoashi. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yeroboamu, fyonse ifyo acitile, ne milimo yonse iya bulwi iyo abombele, ukulundapo nefyo alubwile imisumba ya bena Israeli, Damasiko na Hamati, iyali yakwa Yaudi, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Yeroboamu ilyo afwile, aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe imfumu sha bena Israeli. Elyo Sakaria umwana wakwe amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga amakumi yabili na cine lubali (27) uwakwa Yeroboamu imfumu ya bena Israeli, Asariya umwana mwaume wakwa Amasiya imfumu ya bena Yuda ewatendeke ukuteeka abena Yuda. Ali ne myaka ikumi limo na mutanda (16) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka amakumi yasano na ibili (52). Nyina ishina lyakwe ali ni Yekolia umwina Yerusalemu. Acitile ifyalungama pa cinso cakwa Yawe, ngefyo wishi Amasiya acitile. Nomba incende shakupepelamo isho balecindika shena tashonawile iyoo. Abantu bakonkenyepofye ukoca amalambo no bubani mulya mwine. Yawe epakulwalika imfumu ifibashi mpaka no bushiku yafwile. Kabili yaleikalafye yeka mu ŋanda yaiko. Yotamu umwana wakwe ewalateeka abantu ba mu calo. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Asariya, na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Asariya ilyo afwile, aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile mupepi nabo mu musumba wakwa Davidi. Elyo Yotamu umwana wakwe amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na cine konse konse (38) uwakwa Asariya imfumu ya bena Yuda, Sakaria umwana mwaume wakwa Yeroboamu ewatendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Israeli. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, ngefyo wishi acitile. Talekele imisango yabipa iyo imfumu Yeroboamu mwana Nebati alecita no kuletelela abena Israeli ukubifyako. Shalumu umwana mwaume wakwa Yabeshi apangila Sakaria. Amusansa pa cinso ca bantu no kumwipaya elyo amupyana na pa bufumu. Ifintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Sakaria fyalilembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli. Elyo ishiwi lyakwa Yawe ilyalandilwe kuli Yehu lyafikilishiwe ilyakuti, “Aba mu lupwa lobe ebakekala pa cipuna ca bufumu bwa bena Israeli ukufika ku nkulo yalenga shine.” Shalumu umwana mwaume wakwa Yabeshi atendeke ukuteeka pa bufumu mu mwaka walenga amakumi yatatu na pabula (39) uwakwa Usia imfumu ya bena Yuda. Kabili ateekele mu Samaria umweshi umo. Elyo Menahemu mwana Gadi afuma ku Tirisa aya ku Samaria. Aya sansa Shalumu mwana Yabeshi mu Samaria, amwipaya. Elyo amupyana na pa bufumu. Ifintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Shalumu, nefyo asangukile Sakaria, fyonse fyalilembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli. Pa nshita ine ilya, Menahemu afuma mu Tirisa aya sansa ku Tifisa pamo no muntu onse mu musumba elyo ne mipaka yauko, pa mulandu wakuti bakeene ukumwiswila impongolo. Aonaula Tifisa elyo atumbula na banakashi bonse abali pabukulu. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na pabula (39) uwakwa Asariya imfumu ya bena Yuda, Menahemu mwana Gadi ewatendeke ukuteeka pa bufumu mu Israeli, kabili ateekele imyaka ikumi limo mu Samaria. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Pa nshita yakwe yonse iya pa bufumu tapilibwike ukufuma ku fyabubifi fyakwa Yeroboamu mwana Nebati ifyo aletelele na bena Israeli ukubifyako. Puli imfumu ya ku Asiria aisa sansa icalo ca bena Israeli. Elyo Menahemu epakumupeela amatalanta ya silifa ikana limo (1,000) pakuti amwafwilisheko ukukosha ubufumu bwakwe. Menahemu indalama apeele Puli afumishe ku bena Israeli. Cila mukankala asonkele silifa indalama amashekeli amakumi yasano iyakupeela imfumu ya ku Asiria. Puli epakubwelelamo kumwakwe. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Menahemu, elyo na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Menahemu ilyo afwile, aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Elyo Pekaya umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga ikumi limo na isano (50) uwakwa Asaria imfumu ya bena Yuda, Pekaya umwana mwaume wakwa Menahemu ewatampile ukuteeka pa bufumu bwa bena Israeli mu Samaria, kabili ateekele pa myaka ibili. Pekaya acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Tapilibwike ukufuma ku fyabubifi fyakwa Yeroboamu mwana Nebati ifyo aletelele na bena Israeli ukubifyako. Peka uwali umukalamba wa bacilolo wakwe, umwana mwaume wakwa Remaliya, epakwimina imfumu. Asenda abantu abaume amakumi yasano (50) abena Gileadi, aya ipaya Pekaya pamo pene na Agobu elyo na Arie mu lukungu lwa kwisano mu Samaria. Panuma Peka aipaya Pekaya elyo amupyana pa bufumu. Ifintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Pekaya, na fyonse ifyo acitile, fyalilembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli. Mu mwaka walenga amakumi yasano na ibili (52) iyakwa Asaria imfumu ya bena Yuda, Peka umwana mwaume wakwa Remaliya ewatampile ukuteeka pa bufumu bwa bena Israeli mu Samaria, kabili ateekele pa myaka amakumi yabili (20). Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Tapilibwike ukufuma ku fyabubifi fyakwa Yeroboamu mwana Nebati ifyo aletelele na bena Israeli ukubifyako. Mu nshita yakwa Peka imfumu ya bena Israeli, Tigilati Pilese imfumu ya bena Asiria yaisa pokolola imisumba ya ku Iyoni, Abeli-Beti-Maka, Yanoa, Kedeshi na Hasoli. Apoka Gileadi na Galile, ukulundapo ne mpanga yonse iya ku Naftali elyo atamfisha na bantu ku Asiria. Elyo Hoshea umwana mwaume wakwa Elaya apangila Peka mwana Remaliya. Amusansa no kumwipaya. Elyo amupyana pa bufumu mu mwaka walenga amakumi yabili (20) uwakwa Yotamu mwana Usia. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Peka, nefyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli? Mu mwaka walenga ibili uwakwa Peka mwana Remaliya imfumu ya bena Israeli, Yotamu umwana mwaume wakwa Usia mfumu ya bena Yuda ewatendeke ukuteeka pa bufumu. Ali ne myaka amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka, kabili ateekele mu Yerusalemu imyaka ikumi limo na mutanda (16). Nyina ishina lyakwe ali ni Yelusha umwana umwanakashi wakwa Sadoki. Acitile ifisuma pa cinso cakwa Yawe, ngefyo wishi Usia acitile. Lelo incende shakupepelamo isho balecindika taonawile. Abantu batwalililefye ukutuula amalambo nokoca ububani mulya mwine. Yotamu akuula cipya cipya impongolo ya pamulu iya mu ŋanda yakwa Yawe. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yotamu, nefyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Mu nshiku shilya Yawe ayamba ukutuma Resini imfumu ya bena Aramu na Peka mwana Remaliya ukucusha Yuda. Yotamu ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe no kumushiika bamushiikile pamo pene nabo mu musumba wakwa Davidi wishi. Elyo Ahasi umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga ikumi limo na cine lubali (17) uwakwa Peka umwana mwaume uwakwa Remaliya, Ahasi mwana Yotamu imfumu ya bena Yuda ewatendeke ukuteeka pa bufumu. Ahasi ali ne myaka amakumi yabili (20) ilyo atendeke ukuteeka, kabili ateekele mu Yerusalemu imyaka ikumi limo na mutanda (16). Tali nga Davidi wishi, wena tacitile ifyawama pa cinso cakwa Yawe Lesa wakwe. Alepashanya imyendele ya mfumu sha bena Israeli. Abuula no mwana wakwe umo umwaume amupisha mu mulilo no kumupeela ilambo mukukonkelela imisango yabipisha iyalecita imishobo imbi ilya Yawe afulumwine pa cinso ca bena Israeli. Aletuula amalambo no koca ububani mu ncende shakupepelamo imilungu pa mulu wa mpili elyo na pesamba lya cimuti icafumba conse. Elyo Resini imfumu ya bena Aramu na Peka mwana Remaliya imfumu ya bena Israeli baima ukuya lwisha umusumba wa Yerusalemu, lelo bafilwa ukumucimfya Ahasi. Pa nshita ine ilya, Resini imfumu ya bena Edomu yapokolola Elati yabwesesha ku bena Edomu panuma yakutamfyamo abaume abena Yuda. Abena Edomu epakukukila mu Elati kabili emo baikala ukushinta ne lelo. Ahasi epakutuma inkombe ukuya eba Tigilati Pilese imfumu ya bena Asiria ati, “Ndi mubomfi obe kabili umwana obe. Isa umpokololeko ukufuma mu minwe ya mfumu ya bena Aramu elyo na mu minwe ya mfumu ya bena Israeli abansanshile.” Elyo Ahasi abuula silifa na golide iyali mu ŋanda yakwa Yawe ne yali ku ŋanda ye sano atumina imfumu ya ku Asiria nge cabupe. Imfumu ya ku Asiria yamumfwila, yaya sansa no musumba wa Damasiko no kuupoka. Yatamfisha abekalamushi bonse ku Kiri elyo yaipaya Resini. Elyo imfumu Ahasi yaile ku Damasiko mukuya kumanya Tigilati Pilese imfumu ya ku Asiria, yaya mona ubulambo ifyo bwali mu Damasiko elyo yatuma amashiwi kuli Uria shimapepo aya pa fipimo fya bulambo ne filangililo fyabuko pakukuula. Kanshi Uria shimapepo epakukuula ubulambo ukulingana ne filangililo fyabuko ifyo imfumu Ahasi yatumine ukufuma ku Damasiko, elyo nokupwisha ukukuula ilintu imfumu Ahasi tailabweluluka. Ilyo imfumu yabwela ukufuma ku Damasiko no kwisa mona ubulambo, yapalama mupepi elyo yapeelelapo ilambo. Yatuulilapo ilambo lyakoca elyo no mutuulo wa cabunga, aitilapo no mutuulo wa cakunwa, elyo akana no mulopa wa mutuulo wakwampana pa bulambo. Afumya ku ntanshi ya ŋanda ubulambo bwa mukuba ubwali pa cinso cakwa Yawe, ukufuma pakati ka bulambo bupya mu ŋanda yakwa Yawe, elyo abubika ku lubali lwa ku kapinda ka ku kuso ka bulambo bupya. Elyo imfumu Ahasi yapeela ifi fipope kuli Uria shimapepo ukuti, “Pali ubu bulambo ubukulu ubupya, epakutuulila ilambo lyakoca ilya lucelo, no mutuulo wa cabunga uwa cungulo, ilambo lyakoca ilya mfumu elyo no mutuulo wa cabunga, ne lambo lyakoca ilya bantu bonse abekalacalo, no mutuulo wa cabunga pamo pene no wa cakunwa. Ulekana pa bulambo umulopa onse uwa kwilambo lyakoca na malambo yambi. Lelo ndi no kubomfya ubulambo bwa mukuba kukulabukilapo.” Kabili Uria shimapepo acita fyonse umo imfumu Ahasi yamukonkomeseshe. Imfumu Ahasi yapangulula imbao sha mumbali elyo yafumyapo ne mbale shakusambilamo ukufuma pa mpanda shakusesha. Afumya icakusambilamo ca mukuba ukufuma pa ŋombe sha mukuba ishacikoseshe, no kuya bika pa libwe. Afumya insaka ye Sabata iyo bakuulile mu ŋanda yakwa Yawe, elyo afumya incende ya panse ya ŋanda iyapangilwe apakwingilila imfumu, pa mulandu wakusekesha imfumu ya ku Asiria. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Ahasi, nefyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya mfumu sha bena Yuda? Ahasi ilyo afwile, aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiika pamo pene nabo mu musumba wakwa Davidi. Na Hesekia umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu mwaka walenga ikumi limo na ibili (12) uwakwa Ahasi imfumu ya bena Yuda, Hoshea mwana Elaya ewatampile ukuteeka pa bufumu bwa bena Israeli mu Samaria, kabili ateekele pa myaka pabula. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, lelo tali nge mfumu sha bena Israeli ishamutangilile. Shalimaneseri imfumu ya bena Asiria yaisa mukulwisha Hoshea, nao acimba kuli Shalimaneseri, alasonka no musonko wa cila mwaka. Nomba imfumu ya ku Asiria yasangile ukuti Hoshea ali ncenjeshi, pantu alitumine inkombe kuli So imfumu ya ku Egupto, kabili aleka no kusonka umusonko ku mfumu ya bena Asiria ngefyo alecita cila mwaka. Kanshi Shalimaneseri epakumwikata amubika na mu cifungo. Imfumu ya ku Asiria yaishile sansa icalo conse, yafikafye na ku Samaria no kuushinguluka pa myaka itatu. Mu mwaka walenga pabula uwakwa Hoshea, imfumu ya ku Asiria yapoka umusumba wa Samaria, yatamfyamo na bena Israeli baya na ku Asiria. Aya bapeela ukwikala mu Hala, mu Gosani mu lulamba lwa mumana wa Habori na mu misumba inono iya ku Medesi. Fyonse ifi fyacitike pa mulandu wakuti abena Israeli bacitile ifyabubifi kuli Yawe Lesa wabo, uwabafumishe ku Egupto mu minwe yakwa Farao imfumu ya bena Egupto. Bakwete umulandu wakupepa imilungu imbi, elyo nokukonka imbela sha mishobo Yawe atamfishe pa ntanshi yabo, pamo pene ne mbela isho imfumu sha bena Israeli shabalangile. Abena Israeli balacita mu bumfisolo ifishali fyacishinka kuli Yawe Lesa wabo. Ukutula pa lupungu lwa balinshi ukufika ku musumba we linga, bakuula incende ishakupepelamo mu misumba yabo. Bakuula inceshi sha mabwe ishakupepelapo ne nceshi sha mulungu Ashera pa mulu wa mpili ishitali na mwisamba lya cimuti icafumba. Pali cila ncende yakupepelapo epo balaocela ububani ngefyo imishobo ilya Yawe atamfishe pantanshi yabo yalecita. Bacitile ifintu ifibi ifyakuti fyalenga na Yawe ukukalipa. Balapepa utulubi, nangu Yawe abebele ati, “Mwikatala amucita ica musango uyu.” Yawe alisokele abena Israeli na bena Yuda ukupitila muli bakasesema na bakamona ukuti, “Pilibukeni no kufuma mu nshila shibi. Mulebaka amafunde yandi ne fipope fyandi, ukulingana na mafunde yonse ayo nakonkomeshe ifikolwe fyenu ukulabeela kabili ayo napeele kuli imwe ukupitila mu babomfi bandi bakasesema.” Nomba bafilwa ukumfwa elyo batalamika imitima nge fikolwe fyabo, abashacetekele Yawe Lesa wabo. Bakaana ifipope fyakwe ne cipangano apangene ne fikolwe fyabo, elyo nokubasoka abasokele. Balakonkelela ifilubi ifyabuwelewele icakuti nabo bene baba abawelewele. Balapalanyafye imishobo iyabashingulwike nangu Yawe abakonkomeshe ati, “Mwilacita ifyo bena bacita.” Nomba bena batwalililafye ukulacita ifintu fyonse ifyo Yawe abaleseshe ukucita. Basuula mafunde yonse ayakwa Yawe Lesa wabo, elyo baipangila ifilubi fibili ifyalengwa mu cipasho ca fiponti fya ŋombe elyo no luceshi lwa mulungu Asher. Balapepa ne fita fyonse fya mu mulu no kushinshimuna umulungu Baali. Balapisha abana babo abaume na banakashi mu mulilo. Balabuka no kupanda ubwanga elyo no kuiposaika mukubifya pa cinso cakwa Yawe, bamulenga no kukalipa. Kanshi Yawe epakufulilwa abena Israeli apakalamba, abafumya na ku cinso cakwe. Uluko lwa bena Yuda elwashelefye. Elyo na bena Yuda bene balifililwe ukubaka amafunde yakwa Yawe Lesa wabo. Balakonkelela imisango iyo abena Israeli batendeke. Ecalengele Yawe akaane umutundu wa bena Israeli onse, abacusha no kubapeela mu minwe ya bantalamisoka mpaka abafumya pa cinso cakwe. Ilyo apatula abena Israeli ukufuma ku ŋanda yakwa Davidi, bena babuulile Yeroboamu mwana Nebati bamucita imfumu. Yeroboamu ena epakutunka abena Israeli ukufuma kukukonka Yawe no kubalenga ukuti babifye nganshi. Abena Israeli batwalililafye mu fyabubifi fyonse ifyo Yeroboamu acitile icakuti bafilwa no kulekako, mpakafye Yawe afika na pakubafumya pa cinso cakwe, nga filya fine asokele ukupitila mu babomfi bakwe bonse bakasesema. Eico abena Israeli babafumishe mu calo cabo no kuya muli bunkole mu calo ca Asiria, eko baikala ukushinta ne lelo. Imfumu ya ku Asiria yaleta abantu ukufuma ku Babiloni, ku Kuta, ku Afa, ku Hamati na ku Sefafaimu no kubateka mu mishi iya mu Samaria ukupyana abena Israeli, basuka bapokolola Samaria baikala na mu mishi. Ilyo batampile ukwikala mulya mwine tabalepepa Yawe, eco atumine inkalamo pakati kabo nasho shaipayapo abantu bamo bamo. Elyo baeba imfumu ya ku Asiria ukuti, “Abantu watwele nokuya bateka mu mishi ya mu Samaria tabaishiba ifyo umulungu wa muli cilya calo ufwaya. Nautuma inkalamo pakati kabo ishambile ukubepaya, pantu abantu tabaishiba ifyo umulungu wa muli cilya calo ufwaya.” Elyo imfumu ya ku Asiria yapeela icebo ukuti, “Buulenipo shimapepo umo pali balya mwasendele bunkole ukufuma ku Samaria abwelelemo mukuya ikala kulya elyo akaye funda abantu ifyo umulungu wa muli cilya calo wafwaya.” Kanshi umo shimapepo uwafumine ku Samaria muli bunkole aisa mukwikala mu Betele, alabafunda ifyakupepa Yawe. Lelo cila mushobo waicitila imilungu wauko mu misumba baikelemo no kuubika mu mayanda yakupepelamo ayo abantu ba mu Samaria bakuulile mu ncende ishasansama. Abaume ba ku Babiloni bapanga umulungu wa Sukoti Benoti, abaume ba ku Kuta bapanga uwa Negali, elyo na baume ba ku Hamati bapanga uwa Ashima. Abena Afi bapanga umulungu wa Nibihasi na Tataki, elyo abena Sefafaimu bena balaoca abana babo mu mulilo nga malambo kuli Adarameleki na Anameleki, imilungu ya bena Sefafaimu. Balapepa Yawe, nomba basonta abantu babo icisontesonte abakulabomba nga bashimapepo mu mayanda yakupepelamo pa ncende isho bacindika. Lelo ilyo bayambile ukupepa Yawe, nomba mu misango imbi balebombela imilungu yabo ukulingana ne ntambi sha mishobo iyo babafumishemo. Ukufika na pa bushiku bwa lelo bacili batwalililafye mu micitile yakale. Tabapepa Yawe nangu ukumfwila ifipope elyo ne fikomo, amafunde elyo ne fyebo ifyo Yawe apeela aba mu lupwa lwakwa Yakobo abo ainika abena Israeli. Ilyo Yawe apangile icipangano na bena Israeli, alibakonkomeshe ati, “Mwilapepa imilungu imbi nangu ukutucindika, ukutubombela nangu ukulatutuulila amalambo. Lelo Yawe uwamufumishe mu Egupto ku maka ayengi no kuboko ukwatambalala ena ekafye eo mulepepa. Kuli ena eko muletuula amalambo elyo no kumucindika. Mufwile ukuba abatekanya lyonse no kubaka ifipope, ifikomo, amafunde ne fyebo ifyo amulembela. Mwilapepa imilungu imbi. Mwikalaba icipangano napangile na imwe, kabili mwilapepa imilungu imbi. Lelo mulepepafye Yawe Lesa wenu, pantu ni ena euli nokumupokolola ukufuma mu minwe ya balwani benu.” Nabo bakaana ukumfwa, batwalililafye mu micitile yabo iyakale. Nelyo aba bantu balepepa Yawe, lelo balitwalilile mukulabombela imilungu yabo. Ukufika na pa bushiku bwa lelo, abana babo na beshikulu babo balitwalililafye ukucita ifyo ifikolwe fyabo fyalecita. Mu mwaka walenga itatu uwakwa Hoshea umwana mwaume wakwa Elaya imfumu ya bena Israeli, Hesekia mwana Ahasi imfumu ya bena Yuda ewatendeke ukuteeka pa bufumu. Ali ne myaka yakufyalwa amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu. Kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka amakumi yabili na pabula (29). Nyina ishina lyakwe ali ni Abiya umwana umwanakashi wakwa Sakaria. Acitile ifyalungama pa cinso cakwa Yawe, ukulingana nefyo wishi Davidi acitile. Aonaula incende shakupepelamo isho balecindika, abongolola inceshi sha mabwe balepepelapo elyo atema no luceshi lwa mulungu Asher. Atobaula ne nsoka ya mukuba intu Mose apangile. Pantu ukushinta pali ilya nshita abena Israeli balecifukilisha no bubani. Balecita ishina lya Nebushitani pakucicindika. Hesekia acetekele Yawe, Lesa wa bena Israeli. Pa mfumu shonse isha bena Yuda ishabalilepo, pali ena nangu ishakonkelepo, tapalifye nangu imo iyalingene nankwe. Hesekia alebeela Yawe, tatalile amusangukila nakalya. Ena alesunga amafunde yonse ayo Yawe apeele Mose. Na Yawe aleba nankwe, kabili aleba uwapaalwa mu cintu conse ico alecita. Asangukila imfumu ya ku Asiria, akaana nokuti aleibombela. Ukutampa pa lupungu lwa bakalinda ukufika ku musumba we linga, acimfya Abafilisiti ukuya fikafye ku Gasa ne calo conse. Mu mwaka walenga bune uwakwa Hesekia, uyo uwali uwakulenga cine lubali kuli Hoshea mwana Elaya imfumu ya bena Israeli, Shalimaneseri imfumu ya bena Asiria yaima no kusansa umusumba wa Samaria no kuushinguluka. Panuma ya myaka itatu abena Asiria baupoka. Kanshi Samaria baipokele mu mwaka walenga mutanda uwakwa Hesekia, uyo uwali umwaka walenga pabula kuli Hoshea imfumu ya bena Israeli. Imfumu ya bena Asiria epakutamfisha abena Israeli ku Asiria no kuya bapeela ukwikala ku Hala, ku Gosani mu lulamba lwa mumana wa Habori elyo na mu misumba iyinono iya bena Media. Ifi fyacitike pa mulandu wakuti bakeene ukumfwila Yawe Lesa wabo, lelo baonawile icipangano na fyonse ifyo Mose umubomfi wakwa Yawe abakonkomeshe. Balikeene ukumfwa amafunde nangu ukuyakonka. Mu mwaka walenga ikumi limo na ine (14) uwa pa bufumu bwakwa Hesekia, Senakeribu imfumu ya bena Asiria yasansa imisumba ya malinga yonse iya mu calo ca Yuda, no kuicimfya yaicimfya. Kanshi Hesekia imfumu ya bena Yuda epakutuma amashiwi ku mfumu ya bena Asiria iyali ku Lakishi aiti, “Ine nindufyanya. Fuma kuli ine ubwelelemo, elyo ine nalalipila conse ico walafwaya kuli ine.” Imfumu ya ku Asiria yafwaya amatalanta ya silifa imyanda itatu (300) na ya golide amakumi yatatu (30). Kanshi Hesekia epakumupeela silifa yonse iyali mu ŋanda yakwa Yawe elyo ne yali mu ŋanda ya kwisano. Pali iyi nshita Hesekia imfumu ya bena Yuda asapulula golide yonse iyo ashingwilile ku fiibi na ku maingwe ya mwi Tempele lyakwa Yawe no kupeela imfumu ya ku Asiria. Imfumu ya ku Asiria yatuma umukalamba wa fita fyonse ifya nkondo, umukalamba wa bacilolo na Rabushake umukalamba wa mpuka ikalamba iya fita pamo ne bumba likalamba ilya fita fya nkondo, ukufuma ku Lakishi ukuya ku mfumu Hesekia ku Yerusalemu. Baisa fika mu Yerusalemu elyo baiminina mupepi no mulonga wa cishiba ca pamulu, icaba pa musebo wakuya kwi Bala lyakwa Kasamba ukwalebombela abantu abalecapa insalu. Ilyo baita imfumu, uwaishile fuma ni Eliakimu umwana mwaume wakwa Hilikiya uwali mushika wa kwisano, na Shebina kalemba mukalamba wa kwisano elyo na Yoa umwana mwaume wakwa Asafu kalemba wa fyalecitika mu calo, baya mukukumanya abaishile. Uyu Rabushake asosa ati, “Eba Hesekia ukuti, ifi efyo imfumu nkalamba, imfumu ya bena Asiria yasosa ukuti, “‘Bushe ni pali cinshi ushintilishe icicetekelo cobe? Bushe iwe uletontonkanya ukuti ukulandaukafye amashiwi yeka yeka auti e mano nangu maka yakulwa inkondo, mwa? Bushe nani uyo wine washintililamo pakuti iwe unsangukile? Mona, iwe ushintilile pali Egupto, uwaba nge nkoto ye tete iyalepauka iyakuti lilya umuntu ashintililako, yamucena mu minwe. Ifi efyo Farao imfumu ya bena Egupto aba. Kabili efyo acita na kuli bonse abashintilila kuli ena. Kabili nga wasosa kuli ine auti, “Ifwe tucetekele pali Yawe Lesa wesu,” bushe teuyo incende shakwe mu tupili ishakupepelamo elyo ne fibumbili fyakwe ifya malambo imfumu Hesekia aonawile? Elyo yaeba abena Yuda na bena Yerusalemu aiti, “Muli nokulapepelafye pali ubu bulambo bwa mu Yerusalemu?” “‘Kanshi isa nomba upangane na shikulu, imfumu ya ku Asiria. Ndi nokukupeela bakabalwe amakana yabili (2,000) nga wakwata abantu abakumanina abakuninapo! Kuti wafulumuna shani cilolo umo uwacepesha pali bacilolo bakwa shikulu, ilyo washintilila pa bena Egupto ku maceleta na bashilika ba pali bakabalwe? Kabili bushe ine muleti njishile mukonaula ino ncende ukwabula ishiwi ukufuma kuli Yawe? Yawe umwine eunjebele ukwimina cino calo no kuconaula.’” Elyo Eliakimu mwana Hilikiya, Shebina na Yoa baeba uyu Rabushake abati, “Twapapata, landa kuli ifwe fwe babomfi bobe mu cilimi ca Ciaramaiki pantu tulomfwa. Wilanda kuli ifwe mu Cihibulu pantu balya bonse abali pelinga ni kuno balekutika.” Lelo uyu Rabushake ayasuka ati, “Bushe imwe kumo kwine ne mfumu yenu muleti nimwefye mweka imfumu yandi intumineko pakwisa landa iyi milandu yonse, batini? Ala iyoo, ine ndeeba balya bantu bali pelinga, abo pamo na imwe muli nokulya amafi yenu no kunwa imisu yenu.” Elyo uyu Rabushake aiminina aololoka no kubilikisha mu Cihibulu ati, “Umfweni ishiwi lya mfumu nkalamba, imfumu ya ku Asiria! Ifi efyo imfumu yasosa aiti, ‘Imwe mwileka Hesekia amubepe. Teti amupokolole ukufuma mu kuboko kwandi. Mwileka Hesekia amusembeleke ukutetekela muli Yawe nga alanda ukuti, “Yawe aletupokolola, uno musumba tawapeelwe mu minwe ya mfumu ya ku Asiria.” ’ “Mwimumfwila Hesekia. Ifi efyo imfumu ya ku Asiria yasosa ifyakuti, ‘Lekeni tumfwane mu mutende, mwise mucimbefye kuli ine. Awe ninshi, na cila umo pali imwe ali nokulya kwibala lyakwe lya myangashi ne mikunyu, no kunwa amenshi ukufuma mu cishima cakwe, mpaka nkese mubuula no kumutwala mu calo icabafye nge calo cenu, icalo ica ŋanu no mwangashi upya. Icalo ica mikate na mabala ya myangashi. Icalo ica miti ya miolifa ne ca buci. Saleni umweo ukucila imfwa!’ “Mwiumfwila Hesekia, pantu alemulufyanya nga asosa ati, ‘Yawe aletupokolola!’ Bushe kwalibako umulungu wa mushobo uuli onse uwapokololako icalo cauko ukufuma ku kuboko kwa mfumu ya bena Asiria? Nge milungu ya ku Hamati na ku Apadi ili kwi? Nge milungu ya ku Sefafaimu, ku Hena na ku Ifa ili kwi? Bushe yalipokolola Samaria ukufuma mu kuboko kwandi? Bushe mulungu nshi pa milungu ya fyalo ifi fyonse walitala aupusushako icalo cauko kuli ine? Nga nomba imwe cinshi ico muleelenganishisha ukuti Yawe akapusushako Yerusalemu ku kuboko kwandi?” Lelo abantu baikalafye tondolo ukwabula ukuti bamwasuke, pantu imfumu yalikonkomeshe bonse aiti, “Mwimwasuka.” Elyo Eliakimu mwana Hilikiya uwali mushika wa kwisano, Shebina kalemba mukalamba wa kwisano na Yoa mwana Asafu kalemba wa fyalecitika mu calo, baya kuli Hesekia nabalepula insalu shabo, no kumulondolwela ifyo uyu Rabushake aciba alelanda. Ilyo imfumu Hesekia yaumfwile ifi, yalepwile ifyakufwala fyaiko, yafwala insalu shabulanda elyo yaya ingila mu ŋanda yakwa Yawe. Kabili yabuula Eliakimu mushika wa kwisano, na Shebina kalemba mukalamba wa kwisano, na bakalamba ba bashimapepo, yabatuma na kuli kasesema Esaya mwana Amosi, ninshi bonse nabafwala insalu shabulanda. Bamweba ati, “Ifi efyo Hesekia alanda ifyakuti, ‘Buno bushiku, bushiku bwakuculamo, bushiku bwakushobolwamo no bwakumfwamo insoni. Ifwe tulifye ngo mwanakashi uushikwete maka yakupapa ilyo inshita yakupapilapo imufikile. Limbi kuti caba ukuti Yawe Lesa obe naumfwa amashiwi yonse aya uyu Rabushake uo shikulu wakwe imfumu ya ku Asiria itumine kukutuka Lesa uwamweo. Elyo na pakuti Yawe Lesa obe akalipe pa mashiwi aya omfwile. Eico pepelako abashele abacili abomi.’” Ilyo bacilolo ba mfumu Hesekia bafika kuli Esaya, nao Esaya ababweseshamo ati, “Kebeni shikulwinwe ukuti ifi efyo Yawe alanda ifyakuti, ‘Wikwata umwenso pafyo umfwile, palwa mashiwi yakuntuka ayo ababomfi ba mfumu ya bena Asiria bakwebele. Umfwa, ine ndebika umupashi muli yena uulelenga ukuti yumfwepo fimo ifyamaŋwiŋwi, ifyalalenga nokuti ibwelelemo ku calo caiko, no kuleka eko nkaleka bakaye mwipaila ku lupanga.’” Ilyo uyu Rabushake aumfwa ukuti imfumu yabo naifuma ku Lakishi, abwelelamo no kuya sanga imfumu ilelwa no musumba wa ku Libina. Nomba Senakerubi apokelela amashiwi ayakuti Tiraka imfumu ya bena Kushi naifuma mukwisa mulwisha. Kanshi epakutuma nakabili inkombe kuli Hesekia na mashiwi yakuti, “Mwebe Hesekia imfumu ya bena Yuda ukuti, ‘Wileka umulungu washintililamo ukubepe nga watila Yerusalemu tayapeelwe mu minwe ya mfumu ya bena Asiria.’ Mu cacine walyumfwa ifyo imfumu sha ku Asiria shacita ku fyalo fyonse, ukonaulafye fyonse. Elyo bushe iwe niwe walapusuka? Nge milungu ya mishobo iyo iyaonawilwe ku fikolwe fyandi bushe yalibapokolweleko? Imilungu ya Gosani, Harani, Resefu na bantu ba ku Edeni abali mu Teli Asari. “Ili kwi imfumu ya ku Hamati, imfumu ya ku Apadi, imfumu ya ku musumba wa Sefafaimu nangu uwa ku Hena nangu Ifa?” Hesekia apokele kalata ukufuma ku nkombe nokubelenga. Elyo aya ku ŋanda yakwa Yawe, abuula na kalata, yafungulula, yabika na pa cinso cakwa Yawe. Elyo Hesekia apepa kuli Yawe ati, “We Yawe, Lesa wakwa Israeli, we waikala pakati ka bakerubi. Iwe weka niwe Lesa pa bufumu bonse ubwa pano calo. Niwe wabumbile umulu ne calo. Teya ukutwi, we Yawe, kabili umfwa. Isula amenso yobe, we Yawe, no kumona. Umfwa ku mashiwi Senakeribu atumine ayakutuka Lesa uwamweo. “Cacine we Yawe ukuti imfumu sha bena Asiria shalyonaula imishobo yonse iyi ne fyalo fyaiko. Shaliposa imilungu yabo mu mulilo no kuonaula. Nangu cali ukuti tafyali milungu, lelo fyalifye ifya fimiti na mabwe fintu fyapangwa ne minwe ya bantu. Nomba we Yawe, Lesa wesu, twapapata, tupokololeko ukufuma mu minwe yakwe, pakuti ne shamfumu shonse pano calo shishibe ukuti iwefye weka we Yawe, niwe Lesa.” Elyo Esaya mwana Amosi atuma amashiwi kuli Hesekia ati, “Ifi efyo Yawe Lesa wakwa Israeli asosa ukuti, ‘Niŋumfwa ipepo lyobe pa mulandu wakwa Senakeribu imfumu ya bena Asiria.’ Ili e shiwi Yawe alandile pali ena ilyakuti, “‘Nacisungu mwana Sioni akususha no kukutumfya. Umwana mwanakashi wa Yerusalemu apukunya umutwe panuma yobe. Ninani uo watukile no kupontela? Nani uo waotokele no kutulumwina amenso? Cine ni ku Wamushilo wakwa Israeli. Ukupitila mu nkombe shobe emo utukile Imfumu insele shingi. Kabili usosele auti, “Ku maceleta yandi ayashaifulila eko ninine pa mulu wa mpili na pa mulu wa mpili sha Lebanoni. Nintema imiti iyalepesha iya keda ne miti iyawamisha iya paini. Nafika na ku mpela ya ncende ishitali na ku mitengo iyawamisha. Ninyimba ifishima mu fyalo fya kutali, no kunwa amenshi kulya kwine. Ninkamya imimana yonse iya mu Egupto, ku fitende fya makasa yandi.” “‘Bushe tawaumfwa ukuti nacipekenye ukufuma kale? Mu nshiku shakale emo napekenye ifi, na ine wine ndecifikilisha na pali nomba, pakuti ulelenga imisumba ya malinga ukuba ifitantala fya mabwe. Abantu babo amaka nayapwamo, nabafupuka no kulengwa insoni. Basanguka nge filimwa fya mu mabala, ngo mulemfwe uuteku, kwati cani icilemena pa mutenge, fintu ifyuma ku kasuba lintu tafilakula. “‘Lelo nalishiba uko wikala, naishiba ukwisa kobe, no kufuma kobe, ala iwe ulaitutumuna pali ine. Apo iwe waliitutumuna pali ine, no musaalula obe naufika ku matwi yandi, nalabika ubulobo mu myona yobe, elyo no mukobelo wandi mu kanwa kobe. Kabili nalalenga ubwelelemo inshila waishilemo.’ “Ici ecikaba icishibilo cobe, we Hesekia. Uno mwaka uli nokulya ifyaimenenafye, kabili umwaka wakonkapo ifikatwalako. Lelo mu mwaka walenga itatu ukabyale no kusombola, ukabyale imyangashi no kulya ifisabo fyaiko. Kabili abakashalapo mu ŋanda yakwa Yuda, bakengishe imishila panshi nokwisa twala ifisabo pamulu. Pantu mu Yerusalemu emukafuma abantu abakashalamo abomi, na pa lupili lwa Sioni pakafuma abakapusuka. Ukupimpa kwakwa Yawe umwine wa fita ekukacita ici. “Eico ifi efyo Yawe alanda palwa mfumu ya ku Asiria. “‘Tayakengilemo muli uno musumba nangu ukulasamo umufwi muno. Tayakapalame naikata inkwela ku musumba, nangu ukutulamikako imiina ya maloba pakuushinga. Inshila yaishilemo eyo ikabwelelamo. Muli uno musumba mwena tayaingilemo nakalya.’ Efyalanda Yawe. ‘Ndecingilila uno musumba no kuupususha, pa mulandu wandi na pa mulandu wa cilayo ico ine nalaile umubomfi wandi Davidi.’” Awe, malaika wakwa Yawe aya na mu nkambi ya fita fya bena Asiria, aipayamo ifita amakana umwanda umo na makana amakumi cine konse konse na yasano (185,000). Kutifye ulucelo cilya bwaca, awe abantu bamonafye ifitumbi fya bantu filelefye ntangali ntangali. Kanshi Senakeribu imfumu ya bena Asiria epakufuma mu nkambi nokubwelelamo. Abwelela ku Ninife eko aya ikala. Ubushiku bumo ninshi alepepa mwitempele lya mulungu wakwe Nisroki, abana bakwe abaume, Adarameleki na Sharesa, bamukoma ku lupanga, elyo babutukila ku calo ca ku Aralati. Elyo Esahadoni umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu nshiku shine shilya, Hesekia alwala ubulwele ubwafwaile ukumwipaya. Kasesema Esaya mwana Amosi aya kuli ena amweba ati, “Ifi efyo Yawe alanda ati, ‘Ubangililile uipekanye bwino pantu ulefwa, tauli nakupola.’” Hesekia nao epakupilibukila ku cibumba, alapapata kuli Yawe ati, “Nakulomba we Yawe, ibukisha ifyo nyenda pa cinso cobe mu cishinka na mu bololoke bwa mutima no kucita ifyawama pa cinso cobe.” Elyo kabili Hesekia alalila nganshi, tepakulila mwe. Lintu Esaya talati afume mu lubansa lwa mukati, ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli ena aliti, “Bwelela kuli Hesekia intungulushi ya bantu bandi, no kuya mweba ukuti Yawe aletila ati, ‘Ine ne Yawe Lesa wa cikolwe cobe Davidi, niŋumfwa ukupapata kobe, kabili nimona ne filamba fyobe. Cisuma, ine nalakuposha. Pa bushiku bwalenga shitatu ukutula nomba, uli nokuya na ku ŋanda yakwa Yawe. Nalalunda imyaka ikumi limo na isano (15) ku bumi bobe. Kabili ine nkalakupokololako, no kupokololako uno musumba, ku kuboko kwa mfumu ya calo ca Asiria. Nkacingilila na uno wine umusumba pa mulandu wandi na pa mulandu wa cilayo ico ine nalaile umubomfi wandi Davidi.’” Elyo Esaya asosa ati, “Pekanya icimamantwa ca makunyu.” Nabo bacita ifyo fine elyo bashinga pa cipute nao apola. Hesekia alitalile aipusha Esaya ati, “Bushe ni cinshi icakwishibilako ukuti Yawe alemposha kabili ndi nokukwata amaka yakwenda no kuya ku ŋanda yakwa Yawe pa bushiku bwalenga shitatu ukufuma nomba?” Esaya ayasuka ati, “Ici e cishibilo cakwa Yawe kuli iwe icakuti Yawe ali nokufikilisha ifyo alaya ukuti, ‘Bushe cintu cayanguka icinshingwa ukulola kuntanshi intampulo ikumi, nangu ukushalila kunuma intampulo ikumi?’” Hesekia asosa ati, “Cintu icayanguka icinshingwa ukulola kuntanshi intampulo ikumi, nomba leka cilole kunuma intampulo ikumi.” Elyo kasesema Esaya apepa kuli Yawe. Elyo nao Yawe alenga icinshingwa ukulola kunuma intampulo ikumi umusango cacitikilemo pa matabo yakwa Ahasi. Pali ilya nshita Merodaki Baladani umwana mwaume wakwa Baladani imfumu ya ku Babiloni yatumine Hesekia amakalata elyo ne cabupe, pantu alyumfwile ukulwala kwakwe. Hesekia ilyo apokelela ishi nkombe, ashilangilila fyonse ifyali mu matala yakwe, silifa, golide ne fyanunka ubusuka, amafuta ayasuma, iŋanda ya fyanso fyakwe elyo na fyonse ifyali mu ŋanda yakutulilamo ifyuma. Mwisano lyakwe na mu calo cakwe conse tamwashele nelyo kamo ako Hesekia ashalangile inkombe. Elyo Esaya kasesema aya ku mfumu Hesekia no kumwipusha ati, “Ni finshi balya bantu bacisosa, kabili ni kwisa bafumine?” Hesekia ayasuka ati, “Bafumine ukutali ku calo ca ku Babiloni.” Kasesema aipusha ati, “Ni finshi bacimona mu ŋanda yobe iya mwisano?” Hesekia ayasuka ati, “Nabamona fyonse ifya mwisano lyandi. Tapashele nangu cimo pa cuma natutila mu matala ico nshibalangile.” Elyo Esaya aeba Hesekia ati, “Umfwa ishiwi lyakwa Yawe. Inshita ileisa ilyo ifintu fyonse mu ŋanda yobe iye sano, na fyonse ifyo ifikolwe fyenu fyatutile ukushinta ilelo fili nokusendwa ku Babiloni. Ala takwakashale nangu kamo, efyasosa Yawe. Kabili na pa ba mu lupwa lobe, aba mubili no mulopa obe, abo waifyalila we mwine, bakasendapo bamo no kuya bacita bamutungwi abakubombela imfumu ya ku Babiloni kwisano lyaiko.” Hesekia ayasuka ati, “Ishiwi lyakwa Yawe ilyo walanda lisuma.” Pantu atontonkenye ati, “Bushe emukuti takwakatale akuba umutende no kucingililwa mu nshita ya bumi bwandi?” Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Hesekia, fyonse ifyo abombele, kabili ifyo apangile icishiba nefyo aimbile umufolo wakuleta amenshi mu musumba, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Hesekia ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Elyo Manase umwana wakwe amupyana pa bufumu. Manase ali ne myaka ikumi limo na ibili (12) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Yuda, kabili ateekele mu Yerusalemu imyaka amakumi yasano na isano (55). Nyina ishina lyakwe ali ni Hefisiba. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, akonkelele imicitile yabipa iyalecita imishobo Yawe atamfishe ku cinso ca bena Israeli. Akuula cipya cipya incende shakupepelamo isho Hesekia wishi aonawile. Apangila Baali ifibumbili fya malambo elyo abasa no luceshi lwa mulungu Asher, ngefyo Ahabu imfumu ya bena Israeli yacitile. Alacindika ifita fyonse ifya mu mulu, no kufipepa. Akuula ifibumbili fya malambo mu ŋanda yakwa Yawe umo Yawe asosele ati, “Mu Yerusalemu emukaba ishina lyandi.” Mu mansa shonse shibili isha mu ŋanda yakwa Yawe, akuulila ifita fyonse ifya mu mulu ifibumbili fya malambo. Atuula ilambo lyakupisha umwana wakwe umwaume mu mulilo, alacita ubuloshi, ayamba nokulabuka, no kubomba ne mipashi ya bafwa elyo ne ngulu. Acita ububifi ubwingi pa cinso cakwa Yawe icakuti amukalifya umutima. Abuula uluceshi ulwa mulungu Ashera, abika mu ŋanda umo Yawe aebelepo Davidi no mwana wakwe Solomoni ukuti, “Muli ino ŋanda na muno mu Yerusalemu, incende iyo nsalile ukufuma mu nko shonse isha bena Israeli, emukaba ishina lyandi umuyayaya. Nshakaleke nakabili ukuti amakasa ya bena Israeli yakaleendauka ukufuma mu calo napeele ifikolwe fyabo, nga cakuti batekanya mukucita ifintu fyonse ifyo mbakonkomeshe elyo nokubaka amafunde yonse ayo umubomfi wandi Mose abapeele.” Lelo abantu tabaumfwile. Manase alibafulungenye, icakuti bacita ububifi ubwingi ukucila na pa mishobo Yawe afulumwine pa ntanshi ya bena Israeli. Yawe epakulanda ukupitila mu babomfi bakwe bakasesema ati, “Manase imfumu ya bena Yuda nacita ifyamakankamike. Nacita ububifi ubwakucila na pa bena Amoli abamutangilile, no kuposa Yuda mukubifya pa mulandu wa tulubi twakwe. Kanshi ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli asosa ati, ‘Ndi nokuleta icinkunka pali Yerusalemu na Yuda icakuti amatwi ya onse ayakomfwa yakawelesha. Ndi nokupima Yerusalemu ku mwando napimineko Samaria, ne cakupiminako nabomfeshe pa ŋanda yakwa Ahabu. Nkasamba Yerusalemu filya basamba imbale no kuikupika baikupika. Nkaposa abantu bandi abakashalapo no kubapeela mu minwe ya balwani babo. Bakabasansa no kutapa ifyuma fyabo fyonse, pantu nabacita ifyabipa pa cinso candi no kunenga ukukalipa, ukufumafye pa bushiku ifikolwe fyabo fyafumine mu Egupto ukushinta ne lelo.’” Na cimbi cakuti Manase alisumya umulopa wakaele uwingi uwakwisula mu Yerusalemu ukufuma ku mpela ukufika na ku mpela imbi, ukwabula ukubikako ifyabubifi ifyo atweleko abena Yuda ukucitako, ukubalenga ukubifya nganshi pa cinso cakwa Yawe. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Manase, na fyonse ifyo acitile, ukulundapo ne fyabubifi acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Manase ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe kabili bamushiikile mwibala lye sano lyakwe ilyakwa Usa. Elyo umwana wakwe Amoni amupyana pa bufumu. Amoni ali ne myaka amakumi yabili na ibili (22) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka ibili. Nyina ishina lyakwe ali ni Meshulemeti umwana umwanakashi wakwa Harusi. Afumine ku Yotiba. Amoni acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, ngefyo wishi Manase acitile. Aendele mu nshila shonse ishakwa wishi, no kulapepa utulubi tonse uto wishi alepepa nokutucindika. Asangukila Yawe, Lesa wa fikolwe fyakwe, elyo afilwa no kwenda mu nshila shakwa Yawe. Bacilolo bakwa Amoni bamupangila, baya mwipaila mu ŋanda ye sano lyakwe. Elyo abekalacalo epakwipaya bonse abaimine nokwipaya imfumu Amoni. Elyo babuula umwana wakwe Yosaya eo bapyanikisha pa bufumu. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Amoni nefyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Bamushiikile mu nshinshi yakwe ya mwibala lyakwa Usa. Elyo Yosaya umwana wakwe amupyana pa bufumu. Yosaya ali ne myaka cine konse konse ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka amakumi yatatu na umo (31). Nyina ishina lyakwe ali ni Yedida umwana umwanakashi wakwa Adaia. Ali umwina Bosikati. Yosaya acitile ifyawama pa cinso cakwa Yawe no kwendela mu nshila shonse ishakwa wishi Davidi ukwabula ukulayalukila ku kulyo nangu ku kuso. Mu mwaka walenga ukumi limo na cine konse konse (18) uwa pa bufumu, Yosaya atumine Shafani kalemba wa milandu uwali mwana Asaliya, nao umwana wakwa Meshulamu ku ŋanda yakwa Yawe na mashiwi yakuti, “Kabiye kuli Hilikiya shimapepo mukalamba no kuya mweba ukuti alonganike indalama shonse isho abantu baleta ku ŋanda yakwa Yawe, shilya bakalinda wa pa mwinshi bapoka ukufuma ku bantu. Muye mumwebe apeele ishi indalama ku bantu abangalila umulimo wakuwamisha Yawe iŋanda. Kabili muye mona nokuti aba bantu nabo balipila ababomfi abawamya iŋanda yakwa Yawe, ekutila ku bapala imbao, abakuula elyo na bakasona wa mabwe. Kabili mumone ukuti bashita imbao elyo na mabwe ayabaswa aya kuwamisha iŋanda. Lelo tacilefwaikwa ukubepusha pafyo babomfeshe indalama pantu balikwata icishinka mu mibombele yabo.” Hilikiya shimapepo mukalamba aeba Shafani uwali kalemba ati, “Ninsanga icitabo ca mafunde mu ŋanda yakwa Yawe.” Acipeela kuli Shafani pakuti abelenge. Elyo Shafani uwali kalemba aya ku mfumu no kuya eba imfumu ati, “Bacilolo bobe nabaya folesha indalama ishaciba mu ŋanda yakwa Yawe, bacishiila ababomfi elyo na bakangalila wa milimo ya pa ŋanda.” Elyo Shafani uwali kalemba aeba imfumu ati, “Hilikiya shimapepo nampeela icitabo.” Elyo abelengela imfumu ifyali mu citabo. Ilyo imfumu yaumfwa amashiwi ya mu citabo ca mafunde, yalepaula ifyakufwala fyaiko. Imfumu epakupeela ifipope ifi kuli Hilikiya shimapepo, Ahikamu mwana Shafani, Akibo mwana Mikaiya, Shafani uwali kalemba elyo na Asaiya uwali mushika wa mfumu aiti, “Kabiyeni mwishina lyandi nelya bantu nelya Yuda yonse, muye twipushishako pali aya mashiwi yalembwa muli ici citabo basangile. Pantu ubukali bwakwa Yawe nabukulisha nganshi pali ifwe pa mulandu wakuti ifikolwe fyesu fyalifilwa ukubeela amashiwi ya muli ici icitabo. Balifilwa ukucita ifintu fyonse bwino umo fyalembelwe palwa ifwe.” Hilikiya shimapepo, Ahikamu, Akibo, Shafani elyo na Asaiya baya mukuya landishanya na kasesema mwanakashi Hulida, uwali umukashi wakwa Shalumu mwana Tikifa, uwali umwana wakwa Harasi, kasunga wa fyakufwala. Uyu mwanakashi aleikala mu Yerusalemu, mu ciputulwa cabubili. Kasesema mwanakashi abeba ati, “Ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli asosa ati, kebeni uyu muntu amutumine kuli ine amuti, Yawe alanda ati, ‘Nalaleta icinkunka pali ino incende na pa bantu baiko, ukulingana na pa fyalembwa mu citabo ico imfumu ya bena Yuda ibelengele. Pa mulandu wakuti balinsangukila no kocela ububani imilungu imbi elyo no kunenga ukuti nkalipe pa mulandu wa tulubi uto bapanga ne minwe yabo, ubukali bwandi buli nokuba pali ino ncende kabili tabuli nakutalalikwa.’ Kebeni imfumu ya bena Yuda iyacimutuma ukwisa ipusha kuli Yawe ukuti, ‘Ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli asosa pa mulandu wa mashiwi umfwile ukuti, pantu umutima obe naulanguluka elyo no kuicefya pa cinso cakwa Yawe ilyo wacumfwa ifyo Yawe acilanda palwa ino ncende na bantu baiko, ukuti bali nokulapishiwa elyo nokuposwa, nomba iwe walepula ifyakufwala fyobe no kulila pa cinso candi. Eico na ine ninkumfwa, efyo Yawe asosa. Kanshi iwe ndi nokukutwala ukwalala ifikolwe fyobe, kabili bali nokukushiika mu cibote. Amenso yobe tayali nakumonako ifinkunka fyonse ndi nokuleta pali ino ncende.’” Nabo epakubwelela kuli Yosaya, baya mweba na mashiwi yene aya. Elyo imfumu Yosaya yaitile abakalamba bonse aba mu Yuda na mu Yerusalemu. Aya ku ŋanda yakwa Yawe pamo na bena Yuda abaume, na bantu ba mu Yerusalemu, bashimapepo na bakasesema na bantufye bonse ukufuma ku twaice ukufika ku bakulu. Elyo Yosaya abelengela abantu pakuti bomfwe amashiwi yonse aya mu citabo ca cipangano ico basangile mu ŋanda yakwa Yawe. Imfumu Yosaya yaiminina mupepi no luceshi elyo yabukulusha icipangano pa cinso cakwa Yawe, icakulaenda mu nshila shakwa Yawe no kubaka amalango yakwe ne fipope fyakwe na mafunde yakwe no mutima waiko onse elyo no mweo waiko onse, mukufikilisha amashiwi ya cipangano ayalembwa muli ici citabo. Elyo na bantu bonse epakulaya ukuti bakulasunga icipangano. Imfumu yapeela icipope kuli Hilikiya shimapepo mukalamba, na bashimapepo abamukonkelepo na bakalinda wa pa mwinshi ukuti bafumye mwi Tempele lyakwa Yawe ifipe fyonse ifyo balebomfya mukupepa imilungu Baali na Ashera elyo na mukupepa ifita fyonse fya mu mulu. Afyocela kunse ya Yerusalemu mu mabala ayaba mu mukonko wa Kidironi, asenda ne mito ku Betele. Atamfya bashimapepo babufi abo imfumu sha bena Yuda shasontele ukulaoca ububani pa ncende shakupepelapo isha mu misumba ya mu Yuda na kuli shonse ishashinguluka Yerusalemu. Bonse abalefukilisha ububani kuli Baali, ku kasuba, ku mweshi, na ku ntanda ne fita fyonse fya mumulu. Afumya uluceshi lwa mulungu Ashera mu ŋanda yakwa Yawe, alusenda kunse ya musumba ku mukonko wa Kidironi eko aya locela. Eko alushonaula mpaka lwasanguka imito, elyo asenda aya isansa pa nshinshi sha bantu abafwile. Atobaula na mayanda ya bacilende ba ku mfuba abaume ayali mu ŋanda yakwa Yawe, umo abanakashi balepikwila insalu sha mulungu Ashera. Yosaya abwesha bashimapepo bonse ukufuma mu misumba ya mu Yuda elyo aonaula incende shonse balepepelamo, ukufuma ku Geba ukufika ku Beresheba uko bashimapepo balefukilisha ububani. Abongolola ne ncende shakupepelamo isha pa mpongolo, ishi ncende shali pa mwinshi wa mpongolo yakwa Yoshua uwali umulashi wa musumba iyali ku kapinda ka ku kuso ka mpongolo ya mu musumba. Nangu cali ukuti aba bashimapepo ba ishi ncende shakupepelamo, tabalebombako imilimo ya ku bulambo bwakwa Yawe mu Yerusalemu, lelo balelyako umukate uushatutumuka pamo na bashimapepo banabo. Aonaula ne ncende ya Tofeti iyali mu mupokapoka wa Beni Hinomu, pakuti pelaba nangu umo uwakuibomfya ukulekela kuli Moleki umwana wakwe umwaume nangu umwana wakwe umwanakashi nge lambo lyakoca. Afumya pa mwinshi wa ŋanda yakwa Yawe bakabalwe abo imfumu sha bena Yuda shatuulile ku kasuba. Aba bakabalwe bali mu lukungu ulwali mupepi no muputule wakwa cilolo ishina lyakwe ni Natani Meleki. Yosaya aoca na maceleta ayo balebomfya pakupepa akasuba. Abongolola ifibumbili fya malambo imfumu sha bena Yuda shakuulile pa mutenge mupepi no muputule wa pamulu uwakwa Ahasi, elyo ne fibumbili fya malambo Manase akuulile mu mansa shibili isha ŋanda yakwa Yawe. Afumyapo apo fyali, no kufitobaula mu tupimfya utunono no kuposa ubufungau mu mukonko wa Kidironi. Imfumu yatobaula incende shakupepelamo isho balecindika ishali ku kabanga ka Yerusalemu lwa ku masamba ya Lupili lwa Bonaushi isho Solomoni imfumu ya bena Israeli yakuulile Ashitoreti, umulungu uwanakashi wa bena Sidoni, Kemoshi umulungu wa bena Moabu, elyo na Meleki umulungu uwamuselu uwa bena Amoni. Yosaya atobaula inceshi sha mabwe balepepelapo, atemaula ne nceshi sha mulungu Ashera, elyo abikapo na mafupa ya bantu abafwa pali shilya ncende. Kabili aonaula no bulambo bwa ku Betele, ne ncende yakupepelamo iyapangile Yeroboamu mwana Nebati, uwaletelele abena Israeli ukucita ifyabubifi. Abongolola bulya bwine ubulambo ne ncende yakupepelamo iyo balecindika. Aocapo umulilo no kushonaula fyonse ukuba ulukungu, elyo aoca no luceshi lwakwa Ashera. Yosaya acebuka elyo amona inshinshi ishali pa ncende ya lupili. Aya buulamo amafupa aisa yocela pa bulambo pakuti abukoweshe, ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe ilyalandilwe no muntu wakwa Lesa uwasobele fyonse ifi. Imfumu yaipusha aiti, “Nga lilya ilibwe lya pa nshinshi namona lya finshi?” Abantu ba mu musumba bayasuka abati, “Lilangilila uluputa lwa muntu wakwa Lesa uwafumine ku Yuda uwaishile sesema pali ifi fine ulecita palwa bulambo bwa ku Betele.” Imfumu yabeba ati, “Lekeni abe, mwiikatako, mwileka nangu umo ekate ku mafupa yakwe.” Kanshi epakuleka amafupa yakwe pamo na yakwa kasesema uwafumine ku Samaria. Nga filya fine acitile ku Betele, Yosaya aonaula kabili akowesha na mayanda yonse aya mu ncende shakupepelamo isho imfumu sha mu Israeli shakuulile mu misumba ya mu Samaria ishalengele nokuti Yawe afulwe. Yosaya aya ipaila pa fibumbili fya malambo bashimapepo bonse aba mu ncende shonse ishakupepelamo, aocelapo na mafupa ya bantu. Elyo abwelelamo ku Yerusalemu. Imfumu epakupeela ici cipope ku bantu bonse icakuti, “Sefyeni Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, pakucindika Yawe Lesa wenu, ngefyo calembwa mu Citabo ca Cipangano.” Takwatalile akuba ukusefya inshikunkulu ye Pasaka ngeyi ukufumafye mu nshiku abapingushi batungulwile icalo ca Israeli ukufika mu nshita sha mfumu sha bena Israeli ne mfumu sha bena Yuda. Lelo mu mwaka walenga ikumi limo na cine konse konse (18) uwakwa Yosaya, iyi nshikunkulu baisefeshe mukucindika Yawe mu Yerusalemu. Yosaya akonkanyapo ukufumya imilimo ya mipashi ya bafwa no kubuka. Afumyamo ne milungu iyo balependwilako pa mayanda, utulubi elyo na fyonse ifyamakankamike balebomfya mu Yuda na mu Yerusalemu. Ifi fyacitilwe pakufikilisha ififwaikwa mu mafunde ayalembwa mu citabo cilya Hilikiya shimapepo asangile mu ŋanda yakwa Yawe. Ukufumafye lintu talabapo nangu ilyo afuminepo, takwatalile akuba imfumu iyali nga ena mukubwelela kuli Yawe ngefyo acitile no mutima wakwe onse, no mweo wakwe onse, elyo na maka yakwe yonse umwabela amafunde yonse ayakwa Mose. Lelo nangu cali ifi, Yawe tabweseshe ubukali bwa mutima wakwe, ubo afulilwe abena Yuda pa mulandu wafyo Manase acitile ifyakulenga Yawe akalipe. Kanshi Yawe epakusosa ati, “Ndi nokufumya abena Yuda pa cinso candi ngefyo nafumishe abena Israeli, kabili ndi nokukaana Yerusalemu, umusumba uo nasalile, elyo neyi ine ŋanda apo nalandile ukuti, ‘e cifulo apakaba ishina lyandi umuyayaya.’” Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yosaya, elyo na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Ilyo Yosaya acili ali mfumu, Farao Neko imfumu ya ku Egupto yaile ku mumana wa Yufurate kukuya afwa imfumu ya ku Asiria ukulwa inkondo. Yosaya aima mukuya mulwisha, nomba ilyo Neko amukumanya ku Megido, amwipaya. Ababomfi bakwa Yosaya ebasenda icitumbi cakwe mwiceleta ukufuma ku Megido ukuleta ku Yerusalemu no kwisa mushiika mu nshinshi yakwe. Elyo abantu ba mu calo babuula Yehoahasi, umwana wakwa Yosaya, bamusuba amafuta no kumupyanika pa bufumu pa cifulo cakwa wishi. Yehoahasi ali ne myaka amakumi yabili na itatu (23) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu pa myeshifye itatu. Nyina ishina lyakwe ali ni Hamutali umwana umwanakashi wakwa Yeremia. Afumine ku Libina. Yehoahasi acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe filya fine fyonse fyacitile fikolwe fyakwe. Farao Neko amukaka mu minyololo pa Ribula mu calo ca ku Hamati pakuti eba uwakuteeka mu Yerusalemu. Elyo apinda na bena Yuda umusonko uwa matalanta ya silifa umwanda umo (100) ne talanta lya golide limo. Farao Neko abuula Eliakimu mwana Yosaya eo abika pa bufumu pa cifulo cakwa wishi Yosaya, elyo ayalula ne shina lyakwa Eliakimu ukuba ni Yehoyakimu. Lelo abuula Yehoahasi amusenda ku Egupto, kabili kulya kwine eko aya fwila no kufwila. Yehoyakimu alepeela Farao Neko indalama sha silifa na golide apindile. Kanshi epakusonkesha icalo conse indalama pakuti akumanishe ukucita ifyo bamupindile. Alesonkesha pakuti silifa na golide fifume ku bantu ba mu calo ukulingana nomo apekanishishe. Yehoyakimu ali ne myaka amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu pa myaka ikumi limo na umo (11). Nyina ishina lyakwe ali ni Sebida umwana umwanakashi wakwa Pedaiya. Afumine ku Ruma. Kabili Yehoyakimu acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe filya fine fyonse fyacitile fikolwe fyakwe. Mu nshita ya bufumu bwakwa Yehoyakimu, Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni yaingile mukulwisha icalo. Acicimfya, ne mfumu Yehoyakimu yalamubombela pa myaka itatu. Lelo aisa pilibula umutima no kusangukila Nebukadinesa. Yawe epakutuma ifita fya bena Kaludea, abena Aramu, abena Moabu na bena Amoni mukumulwisha. Abatumine mukonaula Yuda mukukonka ishiwi lyakwa Yawe ilyasoselwe na babomfi bakwe bakasesema. Mu cishinka, ifi fintu fyacitikile abena Yuda ukulingana nefyo Yawe akonkomeshe, palwa kubafumya pa cinso cakwe, pa mulandu wa fyabubifi fyakwa Manase na pali fyonse ifyo acitile. Pali ifi alundilepo no mulandu wakusumya umulopa wakaele, pantu aiswishe umusumba wa Yerusalemu no mulopa wakaele, icalengele nokuti Yawe talefwaya no kumubelela uluse. Nomba palwa fintu fimbi ifya pambufumu bwakwa Yehoyakimu elyo na fyonse ifyo acitile, bushe tafyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda? Yehoyakimu ilyo afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Elyo umwana wakwe umwaume Yehoiyakini ewamupyana pa bufumu. Imfumu ya mu Egupto tayatalile aifuma nakabili mu calo caiko mukuya lwisha, pantu imfumu ya ku Babiloni yalimupokele icalo ukufumafye ku kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto ukufika ku mumana wa Yufurate. Yehoiyakini ali ne myaka ikumi limo na cine konse konse (18) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele pa myeshifye itatu mu musumba wa Yerusalemu. Nyina ishina lyakwe ali ni Nehushita umwana umwanakashi wakwa Elinatani uwafumine ku Yerusalemu. Yehoiyakini acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe ngefyo wishi acitile. Pali ilya ine nshita, bacilolo bakwa Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni baima mukuya lwisha Yerusalemu nokuya ushinguluka. Elyo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni umwine aisa ku musumba ninshi bacilolo bakwe nabaushinguluka. Kanshi Yehoiyakini imfumu ya bena Yuda, nyina, ababomfi bakwe, abacindami bakwe elyo na bacilolo bakwe bonse epakucimba kuli Nebukadinesa. Mu mwaka walenga cine konse konse uwa mfumu ya ku Babiloni, Nebukadinesa asenda Yehoiyakini ukuba umufungwa. Ngefyo Yawe asosele, Nebukadinesa asenda icuma conse ica mwi Tempele lyakwa Yawe elyo neca kwisano, kabili asenda ne fipe fya golide ifyo Solomoni imfumu ya bena Israeli apangile ifya mu ŋanda yakwa Yawe. Asenda muli bunkole abantu bonse aba mu Yerusalemu, bacilolo bonse pamo ne fita fya nkondo, bakabasa elyo na bakafula wa fyela. Bonse pamo bakumene amakana ikumi limo (10,000). Kwashelefye abantu abalanda beka beka epela. Nebukadinesa asenda Yehoiyakini muli bunkole ku Babiloni pamo na nyina wa mfumu, abakashi ba mfumu, bacilolo bakwe elyo na bacindami ba mu calo. Awe abafumya mu Yerusalemu no kubasenda bunkole ku Babiloni. Imfumu ya ku Babiloni yabuula ifita fya nkondo ifyakosa amakana cine lubali (7,000) afituma ku Babiloni pamo na bakabasa na bakafula wa fyela nabo ikana limo (1,000). Abuula Matania, nalume wakwa Yehoiyakini eo abika pa bufumu pa cifulo cakwa Yehoiyakini. Ayalula ne shina lyakwe ati ni Sedekia. Sedekia ali ne myaka amakumi yabili na umo (21) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele pa myaka ikumi limo na umo (11) mu Yerusalemu. Nyina ishina lyakwe ali ni Hamutali umwana wakwa Yeremia uwafumine ku Libina. Sedekia acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, ngefyo imfumu Yehoyakimu yacitile. Ni pa mulandu wakuti Yawe alifulilwe, ecalengele fyonse ifi ficitike kuli Yerusalemu na kuli Yuda, na pakulekelesha abafumya pa cinso cakwe. Nomba Sedekia alisangukile imfumu ya ku Babiloni. Kanshi mu mwaka walenga pabula uwa pa bufumu bwakwa Sedekia, pa bushiku bwalenga ikumi mu mweshi walenga ikumi, Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni yaima mukuya lwisha Yerusalemu ne fita fyakwe fyonse. Akuula inkambi kunse ya musumba elyo ashingulusha imina ya maloba na fimbi fyakubomfya pakwikata umusumba. Ifita fyashingulwike umusumba ukufika pa mwaka we kumi limo na umo (11) uwa pa bufumu bwakwa Sedekia. Pa bushiku bwalenga pabula mu mweshi walenga bune, insala mu musumba yakulisha icakuti abantu balafilwa no kumona icakulya. Amalinga ya ku musumba epakulabongololwa. Pakumona ifi, imfumu Sedekia na bashilika bonse aba mu musumba bena bafulumuka ubushiku, ninshi na bena Kaludea nabashinguluka umusumba. Bakonka inshila iyalola kwibala lya mfumu, bapitila pa mpongolo iyaba pakati ka fibumba fibili, balola na ku Araba. Nomba ifita fya bena Kaludea fyakunkunika imfumu Sedekia, mpaka fyamwikatila mu mawanga ya Yeriko, na bashilika bakwe bonse ninshi baya basalangana ukufuma kuli ena. Fyati fikate imfumu, awe fyaitwala na kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni ilyo ninshi wena ali ku mushi wa Ribula, uko kwine eko na Nebukadinesa aputwila Sedekia umulandu. Baipaya abana abaume bakwa Sedekia pa cinso cakwe. Elyo ena bamutonkola amenso, bamukaka mu minyololo ya mukuba elyo bamusenda ku Babiloni. Pa bushiku bwalenga cine lubali mu mweshi walenga isano, mu mwaka walenga ikumi limo na pabula (19) apo Nebukadinesa atampile ukuteeka ubufumu mu Babiloni, elintu Nebusaradani aingile mu musumba wa Yerusalemu. Uyu Nebusaradani ali ni shicilye wa mfumu, kabili ewali mushika mukalamba uwa bakalinda ba mfumu. Kanshi Nebusaradani epakoca iŋanda yakwa Yawe, aoca na mayanda ya kwisano, aocela kumo na mayanda yonse ayacindami ya mu Yerusalemu. Ifita fyonse ifya bena Kaludea ifyali no mukalamba wa bakalinda ba mfumu batobaula na malinga ayashingulwike umusumba wa Yerusalemu. Nebusaradani umukalamba wa bakalinda wa mfumu asenda muli bunkole abantu bonse abashele mu musumba, pamo pene na bantu abafyukile ku mfumu ya ku Babiloni. Asendela kumo na bantu abacenjela ku fyakutukuta tukuta. Lelo uyu mukalamba wa bakalinda ashako abekalacalo bamo abalanda nganshi abakuti balesunga imyangashi elyo no kulalima amabala. Abena Kaludea batobaula inceshi sha mukuba, ne fyakuteekapo ifyashinguluka elyo ne cakusambilamo ca mukuba ifyali mu ŋanda yakwa Yawe, basenda no mukuba ku Babiloni. Kabili basenda imipika, bafosholo, ifyakukushilamo imito, ifyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto, imbale elyo na fyonse ifipe fya mukuba ifyo balebomfya mu ŋanda yakwa Yawe. Umukalamba wa bakalinda wa mfumu asendafye fyonse ifyapangilwe na golide na silifa, emukuti ne fifukilisho ne mbale umwalesumina umulopa we lambo. Asenda umukuba wa ku nceshi shibili, icakusambilamo, ne fyakutekapo ifyashinguluka ifyo Solomoni apangile ifya mu ŋanda yakwa Yawe, fyena fyalicililemo ukufina kanshi balifililwe no kufipima. Cila luceshi lwalepele lumo lumo amakubiti ikumi limo na cine konse konse (18). Umutwe wa mukuba umo uwali pa mulu wa luceshi wali amakubiti yatatu ukulola mumulu, elyo ukushinguluka cila luceshi balengeleko amaluba ayasuma ayapala amateke aya mukuba. Uluceshi lwacibili nalo lwine lwali ulwapalana ku lubiye. Kabili Nebusaradani umukalamba wa bakalinda asenda Seraya shimapepo mukalamba, Sefania shimapepo wamukonkelepo na bakalinda wa pa mwinshi wa ŋanda yakwa Yawe batatu ukuba abafungwa. Ku bashelepo mu musumba, asenda uwaletungulula ifita elyo na bampandamano basano aba kwisano. Asenda na kalemba uwali cilolo mukalamba wa bashilika ba nkondo uwalesunga imilandu ya bulwi elyo na bambi abaume amakumi mutanda (60) abasangilwe mu musumba. Awe Nebusaradani umukalamba wa bakalinda abatwala bonse ku mfumu ya ku Babiloni, iyali mu mushi wa Ribula. Kulya kwine ku Ribula, mu calo ca ku Hamati, eko imfumu yabepaila. Kanshi efyo abena Yuda baile muli bunkole, ukutali ne calo cabo. Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni yasonta Gedalia umwana wakwa Ahikamu, mwana Shafyani ukuba umulashi wa bantu bashele mu Yuda abo bashasendeleko muli bunkole ku Babiloni. Ilyo bacilolo wa fita pamo na bantu babo baumfwa ukuti imfumu ya ku Babiloni naisonta Gedalia ukuba umulashi, baima baisa kuli Gedalia ku Misipa. Abaishile bali ni Ishimaeli mwana Netaniya, Yohanani mwana Karea, Seraya mwana Tanihumeti umwina Netofa, Yasaniya umwana wa mwina Makati elyo na bantu babo bonse. Gedalia alapa umulapo wakubalaya, bena pamo na bantu babo. Abeba nokuti, “Mwitiina bacilolo ba bena Kaludea, lelo iseni mwikale muno calo. Mulebombela imfumu ya ku Babiloni, ninshi na fyonse fili nokubafye bwino kuli imwe.” Nomba mu mweshi walenga cine lubali, Ishimaeli umwana wakwa Netaniya, mwana Elishama uwali uwa ku bufumu aisa na bantu ikumi limo no kwisa ipaya Gedalia na baume abena Yuda elyo na bena Kaludea abali nankwe ku Misipa. Pali iyi nshita, abantu bonse ukufuma pa wacepesha ukufika na ku wacindamisha pamo pene na bacilolo wa bashilika babutukila ku Egupto pa mulandu wakutiina abena Kaludea. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na cine lubali (37) apo basendele Yehoiyakini imfumu ya bena Yuda muli bunkole, pa bushiku bwalenga amakumi yabili na cine lubali (27) mu mweshi we kumi limo na ibili (12), emo imfumu Efili Merodaki atendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Babiloni. Abelela Yehoiyakini uluse, amufumya na mu cifungo. Efili Melodaki alemutentemba, alimupeele ne cipuna icacindamisha pa fipuna fya shamfumu shimbi shonse ishali pamo na Yehoiyakini muli bunkole mu Babiloni. Kanshi Yehoiyakini epakufula ifyakufwala fya mu cifungo, elyo na mu nshiku shonse isha bumi bwakwe lyonse alalya kwisano lya mfumu. Kabili imfumu Efili Melodaki yalemupeela ifintu fyonse ifyo alekabila cila bushiku pa nshiku shonse ishashele ku bumi bwakwe. Adamu, Seti, Enoshi, Kenani, Mahalaleli, Yarede, Enoki, Metusela, Lameki, Noa. Abana bakwa Noa ni Shemu, Hamu na Yafeti. Bamwana Yafeti abaume bali Gomeri, Magogi, Madai, Yafani, Tubali, Mesheki na Tirasi. Abana baume bakwa Gomeri ni Ashikenasi, Rifati na Togalima. Abana baume bakwa Yafani ni Elisha, Tashishi, abena Kitimu elyo na bena Rodanimu. Abana baume bakwa Hamu ni Kushi, Misraimu, Puti elyo na Kenani. Abana baume bakwa Kushi bali ni Seba, Hafila, Sabuta, Rama elyo na Sabuteka. Abana bakwa Rama bali ni Sheba elyo na Dedani. Kushi ewali wishi wakwa Nimurodi. Aisa ba ipaka lyantanshi pano isonde. Misraimu ewali wishi wa bena Ludi, abena Anamu, abena Lehabu elyo na bena Nafutu, abena Patulusi, abena Kaselu, ukwatuntuka Abafilisiti, elyo na bena Kafuto. Kenani ewali wishi wakwa Sidoni ibeli lyakwe elyo na bena Hiti, abena Yebusi, abena Amoli, abena Girigashi, abena Hifi, abena Aki, abena Sini, abena Afadi, abena Semari elyo na bena Hamati. Abana bakwa Shemu ni Elamu, Ashuri, Afakisadi, Ludi elyo na Aramu. Abana bakwa Aramu ni Usi, Huli, Geteri elyo na Mesheki. Afakisadi ewali wishi wakwa Shela, elyo Shela nao ewali wishi wakwa Eberi. Elyo kuli Eberi kwafyelwe abana babili, umo ishina lyakwe ni Pelegi, pantu ni mu nshiku shakwe emo isonde lyayakanikwe. Elyo ne shina lyakwa munyina ali ni Yokitani. Yokitani ewali wishi wakwa Alimodadi, Shelefi, Hasarimafeti elyo na Yera, Hadoramu, Usali, Dikila, Obali, Abimaeli, Sheba, Ofiri, Hafila elyo na Yobabu. Bonse aba bali abana bakwa Yokitani. Shemu, Afakisadi, Shela, Eberi, Pelegi, Reu, Serugi, Naho, Tera, elyo na Abramu (uwitwa Abrahamu). Abana bakwa Abrahamu ni Isaki elyo na Ishimaeli. Aba ebali e ba mu lupwa lwabo: Nebaiyoti ewali ibeli lyakwa Ishimaeli, elyo na Keda, Adibeli, Mibisamu, Mishima, Duma, Masa, Hadadi, Tema, Yetu, Nafishi elyo na Kedema. Aba ebali abana bakwa Ishimaeli. Abana abafyelwe kuli Ketura, umukashi uushaupilwe mu bwinga uwakwa Abrahamu, ni Simurani, Yokishani, Medani, Midiani, Ishibaki elyo na Shua. Abana bakwa Yokishani ni Sheba na Dedani. Abana bakwa Midiani ni Efah, Eferi, Hanoki, Abida elyo na Eluda. Bonse aba bali ba mu lupwa lwakwa Ketura. Abrahamu ewali wishi wakwa Isaki. Abana bakwa Isaki ni Esau elyo na Israeli. Abana abaume bakwa Esau ni Elifasi, Reueli, Yeushi, Yalamu elyo na Kora. Elyo abana bakwa Elifasi bali ni Temani, Oma, Sefo, Gatamu, elyo na Kenasi. Muli Timuna afyelemo Amaleki. Abana bakwa Reueli ni Nahati, Sera, Shamaya elyo na Misa. Abana bakwa Seiri ni Lotani, Shobali, Sibeoni, Ane, Dishoni, Eseri, elyo na Dishani. Abana bakwa Lotani ni Hori na Homamu. Timuna ali ni nkashi yakwa Lotani. Abana bakwa Shobali ni Alifani, Manaati, Ebali, Shefo, elyo na Onamu. Abana bakwa Sibeoni ni Aia elyo na Ane. Umwana wakwa Ane ni Dishoni. Abana bakwa Dishoni ni Hemudani, Eshibani, Itirani elyo na Kerani. Abana baume bakwa Eseri ni Biluani, Safani elyo na Akani. Abana bakwa Dishani ni Usi elyo na Arani. Kabili ishi e mfumu ishateekelepo mu calo ca Edomu lintu mu Israeli tamulati mube imfumu nangu imo. Bela mwana Beori, uwainike umusumba wakwe ati ni Dinaba. Panuma ilyo Bela afwile, Yobabu mwana Sera uwafumine ku Bosira ewamupyene pa bufumu. Ilyo Yobabu afwile, Hushamu uwafumine ku calo ca bena Temani ewamupyene pa bufumu. Ilyo Hushamu afwile, Hadadi mwana Bedadi uwacimfishe abena Midiani mu calo ca Moabu ewamupyene pa bufumu. Ainike umusumba wakwe ishina lya Afiti. Ilyo Hadadi afwile, Samula uwafumine ku Masireka ewamupyene pa bufumu. Ilyo Samula afwile, Shauli uwafumine ku Rehoboti umusumba uwali pa mumana ewamupyene pa bufumu. Ilyo Shauli afwile, Bali Hanani mwana Akibo ewamupyene pa bufumu. Ilyo Bali Hanani afwile, Hadadi ewamupyene pa bufumu. Ainike umusumba wakwe ishina lya Pai kabili ishina lya mukashi wakwe ali ni Metabeli umwana wakwa Matiredi, kabili umwishikulu wakwa Mesabu. Hadadi nao alifwile. Kanshi Imfumu sha mu Edomu shali ni Timuna, Alifa Yeteti, Olibama, Elaya, Pinoni, Kenasi, Temani, Mibisa, Magidieli elyo na Iramu. Ishi eshali imfumu sha mu Edomu. Aba ebali abana bakwa Israeli: Rubeni, Simeoni, Levi, Yuda, Isaka, Sebuloni, Dani, Yosefu, Benjamini, Naftali, Gadi elyo na Asheri. Abana bakwa Yuda ni Ere, Onani elyo na Shela. Aba abana batatu afyele mu mukashi umwina Kenani, umwana mwanakashi wakwa Shua. Ere, uwali ibeli lyakwa Yuda ali umubi pa cinso cakwa Yawe, kanshi Yawe epakumwipaya. Elyo Tama nafyala wakwa Yuda, ewafyele Peresi na Sera. Bonse abana bakwa Yuda bali basano. Abana bakwa Peresi ni Hesroni elyo na Hamuli. Abana bakwa Sera ni Simuri, Etani, Hemani, Kalikoli elyo na Dada. Kanshi bonse pamo bali basano. Abana bakwa Kami ni Aka, uwaletele ubwafya pa bena Israeli pakufulunganya icipope icakukanasenda ifyapeelwe mukonaulwa. Umwana wakwa Etani ni Asaria. Kabili abana abafyelwe kuli Hesroni ni Yerameli, Ramu na Kalebu. Ramu ewali wishi wakwa Aminadabu, elyo na Aminadabu nao afyele Nashoni intungulushi ya bana bakwa Yuda. Nashoni ewali wishi wakwa Salima, nao Salima afyele Boasi, nao Boasi afyele Obedi. Obedi nao ewali wishi wakwa Yese. Yese nao afyele Eliabu ibeli lyakwe, elyo uwacibili ni Abinadabu, uwacitatu ni Shimeya. Elyo umwana walenga bane ni Netaneli. Uwacisano ni Radai, uwalenga mutanda ni Osemu elyo walenga cine lubali ni Davidi. Bankashi yabo bali ni Seruiya elyo na Abigaili. Abana bakwa Seruiya ni Abishai, Yoabu elyo na Asaeli. Abigaili afyele Amasa elyo wishi ali ni Yete umwina Ishimaeli. Kalebu mwana Hesroni akwete abana muli Asuba umukashi wakwe elyo na muli Yerioti. Nomba aba ebali abana bakwe: Yesheri, Shobabu na Adoni. Ilyo Asuba afwile, Kalebu aupile Efulati no kufyalamo Huri. Huri afyele Uri, elyo Uri nao afyele wishi wakwa Besaleli. Panuma, Hesroni alele no mwana mwanakashi wakwa Makiri wishi wakwa Gileadi, untu aupile ilyo ali ne myaka amakumi mutanda (60) iyakufyalwa. Afyelemo na Segubu. Segubu afyele Yairi, uwali ne mishi amakumi yabili na itatu (23) mu calo ca Gileadi. Lelo Geshuri na Aramu bapokolola Hafoti Yairi elyo na Kenati ne ncende shonse ishashinguluka umwali imishi amakumi mutanda (60). Aba bonse bali ba mu lupwa lwakwa Makiri wishi wakwa Gileadi. Panuma ya mfwa yakwa Hesroni ku Kalebu Efulata, Abiya umukashi wakwa Hesroni afyala umwana ishina lyakwe ni Ashuri, nao afyele Tekoa. Abana bakwa Yerameli ibeli lyakwa Hesroni bali ni Ramu uwali ibeli, Buna, Oreni, Osemu, elyo na Ahiya. Yerameli alyupile umukashi na umbi ishina lyakwe ni Atara. Uyu ewali nyina wakwa Onamu. Abana bakwa Ramu ibeli lyakwa Yerameli ni Masi, Yamini elyo na Ekeri. Abana bakwa Onamu nabo ni Shamai, elyo na Yada. Abana bakwa Shamai nabo ni Nadabu elyo na Abishuri. Ishina lyakwa muka Abishuri ni Abihaili, afyele Ahibani elyo na Molidi. Abana bakwa Nadabu ni Seledi elyo na Apaimu. Seledi afwile ukwabula ukufyalapo abana. Umwana wakwa Apaimu ni Ishi, elyo umwana wakwa Ishi ni Sheshani uwali wishi wakwa Ahilai. Abana bakwa Yada, munyina wakwa Shamai ni Yeteri elyo na Yonatani. Yeteri afwile ukwabula ukufyalapo abana. Abana bakwa Yonatani ni Peleti elyo na Sasa. Aba bali bana bakwa Yerameli. Sheshani takwetepo abana abaume kanofye abana abanakashi beka. Sheshani ali no mubomfi wakwe umwina Egupto ishina lyakwe ni Yariya. Sheshani aufishe umwana wakwe umwanakashi ku mubomfi wakwe Yariya eko afyala umwana Atai. Atai afyele wishi wakwa Sabadi. Sabadi afyele Efula, elyo nao Efula afyele Obedi. Obedi afyele Yehu, elyo nao ewafyele Asaria. Asaria afyele Helesi, elyo nao Helesi afyele Eleasa. Eleasa afyele Sismai elyo nao Sismai afyele Shalumu. Shalumu afyele Yekamia elyo nao Yekamia ewafyele Elishama. Ulupwa lwakwa Kalebu, munyina wakwa Yerameli ni Mesha ibeli lyakwe, uwali wishi wakwa Sifu, elyo no mwana wakwe Maresha uwali wishi wakwa Hebuloni. Abana bakwa Hebuloni ni Kora, Tapua, Rekemu elyo na Shema. Shema afyele Rahamu, elyo nao Rahamu afyele Yorokeamu. Elyo nao Rekemu afyele Shamai. Umwana wakwa Shemai ni Maoni elyo nao Maoni afyala Beti Suri. Efah, umukashi uushaupilwe mu bwinga uwakwa Kalebu, afyele Harani, Mosa elyo na Gasesi. Elyo Harani nao alikwete umwana uwe shina lya Gasesi. Abana bakwa Yadai bali ni Regemu, Yotamu, Geshani, Peleti, Efah elyo na Shafu. Maka, umukashi uushaupilwe mu bwinga uwakwa Kalebu, ewali nyina wakwa Sheberi elyo na Tirana. Kabili ewafyele na Shafu wishi wakwa Madimana elyo na Shefa uwali wishi wakwa Makibena elyo na Gibeya. Umwana umwanakashi wakwa Kalebu ali ni Akisa. Aba ebali aba mu lupwa lwakwa Kalebu. Abana bakwa Huri ibeli lyakwa Efulata ni Shabali wishi wakwa Kiriati Yarimu, Salima wishi wakwa Betelehemu, elyo na Harefu wishi wakwa Beti Gada. Aba mu lupwa lwakwa Shobali wishi wakwa Kiriati Yarimu nabo ni Haroe, na citika wa bena Manahati. Elyo na ba mu mukowa wakwa Kiriati Yarimu bali ni aba: abena Itira, abena Puti, abena Shumati elyo na bena Mishira. Kuli aba ekwafumine indupwa sha bena Sorati elyo na bena Eshitaoli. Indupwa shakwa Salima shali ni Betelehemu, abena Netofati, abena Atoti Beti Yoabu, citika wa bena Manahati, abena Sorati. Elyo ne mikowa ya bakalemba abaikele ku Yabesi bali ni aba: abena Tirati, abena Shimeati elyo na bena Sukati. Aba e bena Keni abafumine muli Hamati wishi wa ba ŋanda yakwa Rekabu. Nomba aba e bana baume bakwa Davidi abafyelwe kuli ena mu Hebuloni. Ibeli lyakwe ali ni Amunoni muli Ainoamu umwina Yesireli, uwacibili ni Daniele muli Abigaili umwina Kameli. Uwacitatu ni Abusalomu muli Maka umwana mwanakashi wakwa Talimai, imfumu ya ku Geshuri. Uwacine ni Adoniya muli Hagiti. Uwacisano, ni Shefatiya muli Abitali. Elyo uwalenga mutanda, ni Itilemu mu mukashi wakwe Egila. Aba bonse mutanda bafyelwe kuli Davidi mu Hebuloni ninshi ali pa bufumu imyaka cine lubali ne myeshi mutanda. Kabili ali pa bufumu mu Yerusalemu pa myaka amakumi yatatu na itatu (33). Kabili aba ebana abafyelwe kuli ena mu Yerusalemu: Shamua, Shobabu, Natani elyo na Solomoni. Abana aba bane ba muli Batisheba umwana mwanakashi wakwa Amieli. Elyo kabili na Ibihali, Elishua, Elifeleti, Noga, Nefegi, Yafiya, Elishama, Eliada elyo na Elifeleti, bonse pamo bali pabula. Bonse aba bali bana bakwa Davidi, ukwabula ukupendelako abana ba mu bakashi bakwe abo ashaupile mu bwinga. Elyo na Tama ewali nkashi yabo. Umwana wakwa Solomoni ali ni Reoboamu. Abiya nao ewali umwana wakwa Reoboamu. Asa nao ewali umwana wakwa Abiya. Yehoshafati nao ewali umwana wakwa Asa. Yehoramu nao ewali umwana wakwa Yehoshafati. Ahasia nao ewali umwana wakwa Yehoramu. Yoashi nao ewali umwana wakwa Ahasia. Amasiya nao ewali mwana wakwa Yoashi. Asaria nao ewali umwana wakwa Amasiya. Yotamu nao ewali umwana wakwa Asaria. Ahasi nao ewali umwana wakwa Yotamu. Hesekia nao ewali umwana wakwa Ahasi. Manase nao ewali umwana wakwa Hesekia. Amoni nao ewali umwana wakwa Manase. Yosaya nao ewali umwana wakwa Amoni. Abana bakwa Yosaya nabo ni Yohanani ewali ibeli, Yehoyakimu ewali uwacibili, Sedekia ewali uwacitatu, Shalumu ewali uwacine. Impyani shakwa Yehoyakimu bali ni Yekoniya umwana wakwe, elyo na Sedekia umwana wakwe. Balupwa bakwa Yehoiyakini uwali muli bunkole bali ni Shealitieli umwana wakwe, elyo Malikiromu, Pedaiya, Shenasa, Yekamia, Hoshama na Nedabia. Abana bakwa Pedaiya bali ni Serubabeli elyo na Shimei. Abana bakwa Serubabeli bali ni Meshulamu elyo na Hanania. Shelomiti ni nkashi yabo. Kabili kwali na bambi basano Hashuba, Oheli, Berekiya, Hasadiya elyo na Yushabu Hesedi. Balupwa bakwa Hanania bali ni Peletiya na Yeshaiya. Yeshaiya afyele Refaiya nao afyele Arinani, nao afyele Obadiya elyo nao afyele Shekaniya. Balupwa bakwe Shekaniya bali ni Shemaiya na bana bakwe Hatushi, Igali, Bariya, Neariya elyo na Shepati. Bonse pamo bali mutanda. Abana bakwa Neariya bali ni Elioenai, Hisikiya elyo na Asirikamu. Bonse pamo bali batatu. Abana bakwa Elioenai bali ni Hodafiya, Eliashibu, Pelaiya, Akuba, Yohanani, Delaiya elyo na Anani. Bonse pamo bali cine lubali. Abana bakwa Yuda bali ni Peresi, Hesroni, Kami, Huri, elyo na Shobali. Reaiya umwana wakwa Shobali ewafyele Yahati, elyo Yahati nao ewafyele Ahumai na Lahadi. Aba ebali ba mu mikowa ya bena Sorati. Aba ebali abana bakwa Etamu: Yesireli, Ishima na Idibashi. Elyo ishina lyakwa nkashi yabo ali ni Haseleponi. Penueli e wishi wakwa Gedori, elyo nao Eseri e wishi wakwa Husha. Aba ebali aba mu lupwa lwakwa Huri, ibeli lyakwa Efulata wishi wakwa Betelehemu. Ashuri uwali wishi wakwa Tekoa akwete abakashi babili, Hela elyo na Nara. Nara amufyalile Ahusamu, Heferi, Temeni elyo na Hahashitari, ebali balupwa bakwa Nara. Abana bakwa Hela nabo ni Sereti, Soha, Etinani, na Kosi uwali wishi wakwa Anubu na Hasobeba elyo na ba mu mukowa wakwa Aheli mwana Harumu. Nomba Yabesi ali uwacindikwa nganshi ukucila bamunyina. Nyina amwinike ishina lya Yabesi ati, “Namufyalile mu bucushi.” Elyo Yabesi alilile kuli Lesa wakwa Israeli ati, “Iye ukupaala nga wampaala no kukusha icalo candi. Uleke no kuboko kobe kukaleba na ine, no kungafwa ukufuma ku bubi, pakuti mpusuke ukufuma ku bukali!” Kanshi Lesa nao epakumupeela ico alombele. Kalebu, munyina Shuha afyele Meiri, elyo ewafyele Eshitoni. Elyo Eshitoni nao ewafyele Betirafa, Pasea, na Tehina wishi wakwa Iri Nahashi. Aba ebali abaume bakwa Reka. Abana bakwa Kenasi ni Otinieli na Seraya. Abana bakwa Otinieli nabo ni Hatati elyo na Meonotai. Meonotai ewafyele Ofura. Seraya ewafyele Yoabu uwali wishi wakwa Harashimu, pantu bali abantu abacenjela mukupanga ifyakupanga panga. Abana bakwa Kalebu mwana Yefune ni Iru, Elaya, elyo na Namu. Elyo umwana wakwa Elaya nao ali ni Kenasi. Abana bakwa Yehaleleli ni Sifu, Sifa, Tiria elyo na Asareli. Abana bakwa Esira ni Yete, Meredi, Eferi elyo na Yaloni. Kabili umukashi umo uwakwa Meredi ewafyele Miriamu, Shamai elyo na Ishiba wishi wakwa Estemoa. Aba ebali abana bakwa Bitia umwana mwanakashi wakwa Farao untu Meredi aupile. Umukashi wakwe umwina Yuda afyele Yeredi wishi wakwa Gedori, Heberi wishi wakwa Soko elyo na Yekutieli wishi wakwa Samoa. Abana ba mukashi wakwa Hodia, nkashi yakwa Nahamu, bali e bawishi wakwa Keila umwina Gami elyo na Eshitemoa umwina Makati. Abana bakwa Shimoni ni Amunoni, Rina, Beni Hanani elyo na Tiloni. Elyo abana bakwa Ishi ni Soheti elyo na Beni Soheti. Abana bakwa Shela mwana Yuda ni Ere wishi wakwa Leka, Lada wishi wakwa Maresha elyo ne ndupwa sha ba mu ŋanda ya bakapikula wa nsalu ishatelela aba ku Beti Ashibea, elyo Yokimu, na baume ba ku Koseba, na mu Yoashi, na mu Sarafu ebateekele mu Moabu na mu Yashubi Lehemu. Iyi milandu yakale nganshi. Aba ebalebomba imilimo yakubumba na bonse abaikele ku Netaimu elyo na ku Gedera. Kulya eko baikele mukubomba imilimo ya mfumu. Bamwana Simeoni abaume ni Nemueli, Yamini, Yaribu, Sera na Shauli. Shalumu ewali umwana wakwa Shauli, nao afyele Mibisamu elyo nao afyele Mishima. Kabili abana bakwa Mishima ni Hamueli, Sakuri elyo na Shimei bonse bali abaume. Shimei akwete abana abaume ikumi limo na mutanda (16) elyo na bana abanakashi nabo bali mutanda. Lelo bamunyina bena tabakwete abana abengi, ne ndupwa shabo tapali nelyo lumo ulwasandulwike nga bena Yuda. Baikele ku Beresheba, ku Molada, ku Hasa Shuali, ku Bilua, ku Esemu, ku Toladi, ku Betueli, ku Homa, ku Sikilagi, ku Beti Makaboti, ku Hasa Susimu, ku Beti Biri elyo na ku Sharaimu. Iyi eyali imisumba yabo ukwisa fika na pa kuteeka kwakwa Davidi. Elyo imishi yabo yali ni Etamu, Aini, Rimoni, Tokeni na Ashani, yali isano. Imishi yonse iyashingulwike iyi misumba yafikilefye na ku Baalati. Umu, emo baleikala. Kabili balilembele umwakonkanina ukufyalwa kwabo. Meshobabu, Yamuleki, Yosha mwana Amasiya, Yoeli, Yehu mwana Yoshibia, nao mwana Seraya, nao mwana Asieli, kabili Elioenai, Yakoba, Yeshohaiya, Asaiya, Adieli, Yesimieli, Benaya, elyo na Sisa umwana wakwa Shifi, nao umwana wakwa Aloni, nao umwana wakwa Yedaiya, nao umwana wakwa Shimuri nao umwana wakwa Shemaiya. Aba abalumbwilwe mu mashina ebali ntungulushi mu ndupwa shabo. Kabili aba mu ŋanda yakwa wishi balisandene nganshi. Elyo baile kuntanshi ku bwingililo bwe shika lya Gedori, ku kabanga ke shika mukufwaya incende yakulishishamo ifitekwa fyabo. Eko baile sanga umulemfwe uwalelema elyo ne ncende iyikalamba iyamutende kabili iyabula icongo. Pantu bamo abena Hami eko kale baikele. Aba abalumbwilwe mu mashina baishile mu nshiku shakwa Hesekia imfumu ya bena Yuda. Elyo baisa sansa na bena Hami mu matenti yabo pamo na bena Meuni abali kulya, no kupeela bonsefye kukonaulwa, ngefyo caba ukufika na lelo. Kanshi epakwikala mu ncende yabo, pantu mwali umulemfwe wakulisha ifitekwa fyabo. Nomba ibumba limo ilya bana bakwa Simeoni imyanda isano (500) baile ku mpili sha Seiri, batungulwilwe na Pelatiya, Nearia, Refaiya elyo na Usieli bamwana Ishi. Kabili bacimfishe abena Amaleki bonse abashele pali aba ababutwike. Kabili kulya kwine eko baikala ukufika na lelo. Aba e bana bakwa Rubeni ibeli lyakwa Israeli. Icine cine ewali ibeli, lelo pa mulandu wakukowesha umusengele wakwa wishi, insambu shakwe ishabubeli shapeelwe ku bana abaume bakwa Yosefu mwana Israeli, ecalenga Rubeni ukukana pendelwa mu cifyalilwa cakwe icabubeli. Elyo nangu Yuda akwatishepo amaka pali bamunyina, icakuti na kateeka afumine muli ena, lelo insambu shabubeli shapeelwe kuli Yosefu. Abana bakwa Rubeni ibeli lyakwa Israeli ni Hanoki, Pelu, Hesroni na Kami. Abana bakwa Yoeli ni Shemaiya, umwana wakwe. Gogi nao ewali umwana wakwa Shemaiya. Shimei nao ewali umwana wakwa Gogi. Mika nao ewali umwana wakwa Shimei. Reaiya nao ewali umwana wakwa Mika. Baali nao ewali umwana wakwa Reaiya. Elyo Bera e mwana wakwa Baali untu Tigilati Pilese imfumu ya ku Asiria asendele muli bunkole. Bera ewali intungulushi ya bena Rubeni. Bamunyina mu ndupwa shabo, abatantikwe umo bakonkanina mukufyalwa ni Yeli uwali intungulushi, Sakaria, elyo Bela mwana Asasi nao uwali umwana wakwa Shema, nao uwali umwana wakwa Yoeli. Baikele mu ncende iyali ukufuma ku Aroeli ukushinta ku Nebo elyo na ku Baali Meoni. Lwa ku kabanga baikele mu calo conse mpaka ku mpela ya matololo ayaya fika ku mumana wa Yufurate, pantu ifitekwa fyabo fyalisandile nganshi mu Gileadi. Nomba mu nshiku sha bufumu bwakwa Saulo baimishe inkondo na bena Hagiri, abo bacimfishe ku minwe yabo. Elyo baikala mu matenti yabo no mwaleikala abena Hagiri ukushingulukafye icitungu conse ica ku kabanga ka ku Gileadi. Abena Gadi ebaikele mupepi nabo mu Bashani ukushintafye na ku Saleka. Yoeli ewali ntungulushi, Shafamu ewamukonkelepo elyo pakonka Yanai na Shafati mu Bashani. Kabili bamunyinabo aba mu ndupwa shabo ni Mikaeli, Meshulamu, Sheba, Yorai, Yakani, Sia elyo na Eberi. Bonse pamo bali cine lubali. Aba ebali abana bakwa Abihaili umwana wakwa Huri, nao umwana wakwa Yaroya, uwali umwana wakwa Gileadi, nao uwali umwana wakwa Yeshishai, nao uwali umwana wakwa Yado, nao uwali umwana wakwa Busi. Ahi umwana wakwa Abudiele, umwana wakwa Guni, ewali intungulushi ya lupwa lwakwe. Abena Gadi baikele mu Gileadi, mu Bashani na mu mishi iyali mumbali na mu ncende shonse ishakucemenamo ifitekwa isha Sharoni ukuya fikafye na ku mipaka yabo. Bonse aba balilembelwe ukulingana nomo bakonkanine mu kufyalwa kwabo, mu nshiku sha bufumu bwakwa Yotamu imfumu ya bena Yuda, na Yeroboamu imfumu ya bena Israeli. Abana bakwe Rubeni, abena Gadi elyo na citika wa luko lwakwa Manase mwali abaume ababulamba amakana amakumi yane na yane ne myanda cine lubali na makumi mutanda (44,760) abacenjela ku nkondo, abengasenda inkwela no lupanga, abengabomfya ubuta kabili abasambilishiwa ukulwa. Babushishe inkondo na bena Hagiri, Yetu, Nafishi elyo na bena Nadabu. Lesa alibafwile mukulwisha Hagiri na bonse abalemwafwa, abapeele mu minwe yabo pantu balilile kuli Lesa mu nshita yabulwi. Ayaswike amapepo yabo pantu balicetekele muli ena. Bapokolwele ifitekwa fya bena Hagiri: Ingamila shabo amakana amakumi yasano (50,000), impaanga shabo amakana imyanda ibili na makumi yasano (250,000), elyo na bapunda babo amakana yabili (2,000). Kabili basenda na bantu amakana umwanda umo (100,000) muli bunkole. Elyo na bashala abengi balifwile, pantu ubulwi bwali bwakwa Lesa. Kabili baikele mu calo cabo mpaka baisa sendwa muli bunkole. Abantu citika wa luko lwakwa Manase bali abengi kabili baikele mu calo ukufuma ku Bashani ukufika ku Baali Hemoni, emukutila ku Seni nangu ulupili lwa Hemoni. Aba ebali intungulushi sha ndupwa sha bashibo: Efa, Ishi, Elieli, Asirieli, Yeremia, Hodafia elyo na Yadieli. Bali abacenjela mukulwa, abalumbuka, kabili intungulushi sha ndupwa sha bashibo. Lelo tabali bacishinka kuli Lesa wa bashibo, kabili baipeele kukucita bucilende bwakupepa imilungu ya bantu abali kale muli ici calo abo Lesa aonawile pa cinso cabo Eico Lesa wa bena Israeli aimishe umutima wakwa Puli, imfumu ya bena Asiria emukutila Tigilati Pilese imfumu ya bena Asiria. Nao ewasendele abena Rubeni, abena Gadi na citika wa luko lwakwa Manase muli bunkole. Abasendele ku Hala, Habori, Hara elyo na ku mumana wa Gosani, uko baikala ukufika na pali lelo. Abana bakwa Levi bali ni Geshoni, Koati elyo na Merari. Abana bakwa Koati ni Amuramu, Isa, Hebuloni elyo na Usieli. Abana bakwa Amuramu ni Aroni, Mose elyo na Miriamu. Elyo abana bakwa Aroni ni Nadabu, Abihu, Eleasa elyo na Itama. Eleasa afyele Fineasi, elyo Fineasi nao afyala Abishua. Abishua afyele Buki, elyo Buki nao afyele Usi. Usi afyele Serahia, elyo Serahia nao afyala Meraioti, Meraioti afyele Amaria, elyo Amaria nao afyala Ahitubi, Ahitubi afyele Sadoki, elyo Sadoki afyala Aimasi. Aimasi afyele Asariya, elyo Asariya nao afyala Yohanani. Yohanani afyele Asariya uyu wine ewali shimapepo mwi Tempele Solomoni akuulile mu Yerusalemu. Asariya afyele Amaria, Amaria afyele Aitubi, Ahitubi afyele Sadoki, elyo Sadoki nao afyala Shalumu, Shalumu afyele Hilikiya, elyo Hilikiya nao afyala Asariya. Asariya afyele Seraya, elyo Seraya nao afyala Yehosadaki. Yehosadaki nao asendelwe muli bunkole ilyo Yawe alekele abena Yuda na bena Yerusalemu basendwa muli bunkole ku kuboko kwakwa Nebukadinesa. Abana bakwa Levi bali ni Geshoni, Koati na Merari. Aya e mashina ya bana bakwa Geshoni: Libini na Shimei. Abana bakwa Koati bali ni Amuramu, Isari, Hebuloni na Usieli. Abana bakwa Merari bali ni Mali na Mushi. Kanshi ishi e ndupwa sha bena Levi ukulingana no mwakonkanina bashibo. Geshoni afyele Libini, Libini nao afyele Yehati elyo Yehati nao afyala Sima. Sima nao afyala Yoa, Yoa nao afyala Ido, Ido nao afyala Sera, Sera nao afyala Yeateraiya. Koati afyele Aminadabu, Aminadabu nao afyala Kora, Kora nao afyala Asiri, Asiri afyala Elikana, Elikana nao afyala Ebiyasafu, nao afyala Asiri. Asiri afyala Tahati, Tahati nao afyala Urieli, Urieli nao afyala Usia, Usia nao afyala Shauli. Abana bakwa Elikana ni Amasai na Ahimoti. Ahimoti afyala Elikana, Elikana nao afyala Sofai, Sofai nao afyala Nahati. Nahati afyala Eliabu, Eliabu nao afyala Yerohamu, Yerohamu nao afyala Elikana elyo Elikana nao afyala Samwele. Samwele afyele Yoeli, uwali ibeli lyakwe, na Abiya uwali uwacibili. Abana abaume bakwa Merari ni Maili, uwafyele Libini, Libini afyele Shimei, Shimei nao afyala Usa. Usa afyala Shimea, Shimea nao afyala Haggia, elyo nao afyala Asaya. Aba e baume Davidi asalile ukulatungulula inyimbo mu ŋanda yakwa Yawe, umo baletele imbokoshi ya Cipangano ukwisa tuushamo. Balebomba umulimo wakwimba inyimbo mu cifulo cakwikalamo ice Tenti lyakwa Lesa ilyakukumaninamo, mpaka Solomoni ilyo akuulile iŋanda yakwa Yawe mu Yerusalemu. Balebomba imilimo yabo ukulingana na mafunde yapeelwe kuli bena. Aba e baume babombele pamo na bana babo. Ukufuma ku bena Koati bali ni aba: Hemani, kemba wa nyimbo, umwana wakwa Yoeli, nao uwali umwana wakwa Samwele, nao uwali umwana wakwa Elikana, mwana Yerohami, nao uwali umwana wakwa Toa, nao uwali umwana wakwa Sufu, nao uwali umwana wakwa Elikana, nao uwali umwana wakwa Mahati, nao uwali umwana wakwa Amasai, nao uwali umwana wakwa Elikana, nao uwali umwana wakwa Yoeli, mwana Asariya, nao uwali umwana wakwa Sefania, nao ewali umwana wakwa Tahati, mwana Asiri, nao ewali umwana wakwa Ebiasafu, mwana Kora, nao uwali umwana wakwa Isa, umwana wakwa Koati, nao ewali umwana wakwa Levi, mwana Israeli. Elyo Asafu ewaleiminina ku kuboko kwakwa Hemani munyina. Asafu ewali umwana wakwa Berekiya, mwana Shimea, nao umwana wakwa Mikaeli, umwana wakwa Baseiya, mwana Milikiya, umwana wakwa Etini, mwana Sera, nao ewali umwana wakwa Adaiya, umwana wakwa Etani, uwali umwana wakwa Sima, mwana Shimei, uwali umwana wakwa Yahati, umwana wakwa Geshoni, nao uwali umwana wakwa Levi. Elyo na bamunyina abana bakwa Merari abali ku kuboko kwa ku kuso, bali ni Etani umwana wakwa Kisi, mwana Abudi, nao uwali umwana wakwa Maluki, nao umwana wakwa Hashabia, mwana Amasiya, nao uwali umwana wakwa Hilikiya, mwana Amusi, nao uwali umwana wakwa Bani, mwana Shemeri, nao ewali mwana wakwa Maili, mwana Mushi, uwali umwana wakwa Merari, mwana Levi. Elyo bamunyinabo abena Levi balisontelwe ukubomba imilimo imbi iyalekana lekana iya mwi Tenti lyakwa Lesa, ekutila mu ŋanda yakwe. Lelo Aroni na bana bakwe bena ebaletuula imituulo pa bulambo bwakocelapo amalambo elyo na pa bulambo bwakocelapo ububani, mu milimo yonse iyalecitika mu muputule wamushilo icine cine, no kufutilako abena Israeli pa fyabubifi ukulingana na fyonse ifyo Mose umubomfi wakwa Lesa akonkomeshe. Aba e bana bakwa Aroni: Eleasa ewali umwana wakwe, Fineasi nao ewali umwana wakwa Eliese, Abishua nao ewali umwana wakwa Fineasi. Buki nao ewali umwana wakwa Abishua, na Usi ewali umwana wakwa Buki. Serahiya ewali umwana wakwa Usi. Meraioti nao ewali umwana wakwa Serahiya, Amaria nao ewali umwana wakwa Meraioti, Ahitubi nao ewali umwana wakwa Amaria. Sadoki nao ewali umwana wakwa Ahitubi elyo na Aimasi nao ewali umwana wakwa Sadoki. Ishi e ncende baleikalamo, ukulingana ne mipaka ya fifulo fyabo ifyapeelwe ku bana bakwa Aroni aba mu lupwa lwakwa Koati, pantu ebo icipendwilo cantanshi cawilile. Babapeele Hebuloni mu calo cakwa Yuda pamo ne fitungu ifyashingulukako ifyakucemenamo ifitekwa. Lelo amabala ne mishi iyashingulwike umusumba fyena fyapeelwe kuli Kalebu umwana wakwa Yefune. Elyo ku bana bakwa Aroni bena bapeelwe umusumba wakufisamamo Hebuloni elyo ne misumba ya ku Libuna, Yatiri, Eshitemoa, Hileni, Debi, Ashani, Yuta elyo na Beti Shemeshi, pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Kabili ukufuma ku luko lwakwa Benjamini bapeelwe imisumba ya Gibeoni, Geba, Alemeti elyo na Anatoti pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Imisumba iyi iyapeelwe kuli ba lupwa lwakwa Koati yali yonse pamo ikumi limo na itatu (13). Abashele aba mu lupwa lwa mutundu wakwa Koati bapeelwe imisumba ikumi limo iyapendelwe ukufuma kuli citika wa luko lwakwa Manase. Kabili ku bana bakwa Geshoni, ku ndupwa shabo shonse, bapeelwe imisumba ikumi limo na itatu (13) ukufuma ku luko lwakwa Isaka, Asheri elyo na Naftali, no kufuma ku luko lwakwa Manase mu Bashani. Ku bana bakwa Merari, ku ndupwa shabo shonse, bapeelwe imisumba ikumi limo na ibili (12) ukufuma ku luko lwakwa Rubeni, Gadi elyo na Sebuloni. Kanshi abena Israeli efyo bapeele abena Levi imisumba pamo ne fitungu ifyashingulukako ifyakucemenamo ifitekwa. Elyo ukufuma ku nko shakwa Yuda, Simeoni elyo na Benjamini babapeele imisumba ukupitila mukupendula yonse iyilumbwilwe amashina yaiko. Bamo aba mu lupwa lwa bana bakwa Koati bapeelwe imisumba ukufuma ku luko lwakwa Efulemu. Kabili bapeelweko umusumba umo uwakufisamamo uwa Shekemu, mu calo ca mpili icakwa Efulemu, elyo Gesa, Yokimeamu, Beti Horoni, Aiyaloni elyo na Gati Rimoni pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Kabili ukufuma kuli citika wa luko lwakwa Manase, abena Israeli bapeele imisumba ya Aneri elyo na Bileamu pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa ku bashelepo aba mu lupwa lwakwa Koati. Abana bakwa Geshoni bapeelwe Golani mu Bashani ukufuma mu lupwa citika wa luko lwakwa Manase elyo na Ashitaloti, pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Elyo ukufuma ku luko lwakwa Isaka bapeelwe Kedeshi, Daberati, Ramoti elyo na Anemu pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Ukufuma ku luko lwakwa Asheri bapokele Mashali, Abudoni, Hukoki elyo na Reboni pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Elyo ukufuma ku luko lwakwa Naftali bapeelwe Kadeshi mu Galile, Hamoni elyo na Kiriataimu pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Ku basheleko abena Levi, bamwana Merari, bapeelelwe ukufuma ku citungu cakwa Sebuloni, Yokunimu na Kata, Rimono na Tabo pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Elyo ku lubali lumbi ulwa mumana wa Yordani, kwishilya ukufuma ku Yeriko, ku kabanga ka mumana wa Yordani, bapeelwe ukufuma ku luko lwa bena Rubeni imisumba Besa wa mu matololo, Yasa, Kedemoti na Mefati pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Elyo ukufuma ku luko lwakwa Gadi bapeelwe Ramoti ya mu Gileadi, Mahanaimu, Heshiboni elyo na Yaseri pamo pene ne fitungu ifyaiko ifyakucemenamo ifitekwa. Abana bakwa Isaka bali ni Tola, Pua, Yashubu na Shimuroni bonse pamo bali bane. Abana bakwa Tola ni Usi, Rafaiya, Yerieli, Yamai, Yibusamu na Shemueli abali ntungulushi sha mayanda ya bashibo. Mu nshita ya bufumu bwakwa Davidi, aba mu lupwa lwakwa Tola abaume babulamba abapendelwe ukuba abakulwa inkondo bali amakana amakumi yabili na yabili ne myanda mutanda (22,600) ukulingana no butantiko bwa kufyalwa kwabo. Umwana wakwa Usi ali ni Israiya. Elyo abana bakwa Israiya ni Mikaeli, Obadiya, Yoeli na Ishiya. Aba bonse basano bali ni ntungulushi. Ukulingana no mwapendelwe aba mu mayanda ya bashibo abakwete abaume ababulamba bali amakana amakumi yatatu na mutanda (36,000) abaipekanya ukulwa inkondo, pantu balikwete abakashi abengi elyo na bana abengi. Abaume babulamba abengalwa inkondo aba mu ndupwa sha mikowa yakwa Isaka abapendelwe ukulingana no butantiko bwa kufyalwa kwabo bali amakana cine konse konse na makana cine lubali (87,000) bonse pamo. Abana batatu abakwa Benjamini bali ni Bela, Beka na Yediyaeli. Abana bakwa Bela ni Esiboni, Usi, Usieli, Yerimoti na Iri, bonse pamo bali basano. Bali intungulushi sha mayanda ya bashibo kabili bali amakana amakumi yabili na yabili elyo amakumi yatatu na bane (22,034) bonse abakulwa inkondo. Abana bakwa Beka bali ni Semira, Yoashi, Eliese, Eliyoenai, Omuri, Yerimoti, Abiya, Anatoti na Alemeti. Bonse aba bali abana bakwa Beka. Pa bapendelwe pali intungulushi sha mayanda ya bashibo elyo na baume babulamba amakana amakumi yabili ne myanda ibili (20,200) abengalwa inkondo. Umwana wakwa Yediyaeli ali ni Biluani. Elyo abana bakwa Biluani ni Yeushi, Benjamini, Ehudi, Kenani, Setani, Tashishi na Ahishahari. Aba bonse bana bakwa Yediyaeli bali ni ntungulushi sha mayanda ya bashibo. Bali impendwa amakana ikumi limo na cine lubali ne myanda ibili (17,200) abaume ababulamba abengaya mukulwa inkondo. Abena Shupimu na bena Hupimu bali abana bakwa Iri, elyo abena Hushimu bali abana bakwa Aheri. Abana bakwa Naftali bali ni Yasieli, Guni, Yesa na Shilemu, abo bonse ba mu lupwa lwakwa Bilua. Aba mu ndupwa shakwa Manase, mu mukashi wakwe uo ashaupile mu bwinga umwina Aramu, afyelemo Asirieli elyo na Makiri wishi wakwa Gileadi. Makiri aupile umwanakashi ukufuma ku bena Hupi na bena Shupi. Ishina lyakwa Makiri ni Maaka. Umwana wakwa Makiri uwacibili ni Selofeadi, uwakwetefye abana abanakashi beka beka. Maaka umukashi wakwa Makiri afyele umwana amwinike ishina lya Pereshi. Ndume yakwe balemwita ishina lya Shereshi elyo na bana bakwe ni Ulamu na Rakemu. Umwana wakwa Ulamu ali ni Bedani. Aba e ba lupwa lwakwa Gileadi umwana wakwa Makiri, nao umwana wakwa Manase. Nkashi yakwe Hamoleketi afyele Ishihodi, Abiesa na Maila. Elyo abana bakwa Shemida bali ni Ahiyani, Shekemu, Likihi elyo na Aniamu. Aba mu lupwa lwakwa Efulemu ni aba. Shutela afyele Beredi, nao Tahati ewali umwana wakwe, nao Eleada ewali umwana wakwe, nao Sabadi ewali umwana wakwe, nao Shutela ewali umwana wakwe. Elyo Eseri na Eleadi abana bakwa Efulemu balibepeye ku baume bafyalilwe mu Gati ilyo baile fwaya ukutapa ifitekwa fyabo. Shibo Efulemu alibalooseshe pa nshiku ishingi elyo bamunyina baishile mukumutalalikako. Kabili ilyo bakumene no mukashi wakwe, alimite no kufyala umwana. Elyo amwinika ne shina lya Beria pantu mwacitika ububi mu ba mu ŋanda yakwe. Ishina lya mwana wakwe umwanakashi ali ni Shera, uwakuulile Beti Horoni ya pamulu elyo ne ya pesamba ukulundapo na Useni Shera. Kabili Rafa ewali umwana wakwe, na Reshefi nao ewali umwana wakwe, Tela nao ewali umwana wakwe, Tahani nao ewali umwana wakwe, Ladani nao ewali umwana wakwe, Amihudi nao ewali umwana wakwe, Elishama nao ewali umwana wakwe, Nuni nao ewali umwana wakwe elyo Yoshua nao ewali umwana wakwe. Impanga shabo ne ncende shakwikalamo kwalundile Betele ne mishi iyashingulwike, ku kabanga ni Narani, ku masamba nako ni Gesa ne mishi iyashingulwike, Shekemu ne mishi yauko, ukuyafye mpaka na ku Aya ne mishi yauko. Ukukonka imipaka ya bana bakwa Manase kwali imisumba ya ku Beti Shani, Tanaki, Megido na Dori pamo ne mishi yauko. Umu emwaleikala abana bakwa Yosefu, mwana Israeli. Abana bakwa Asheri bali ni Imuna, Ishifa, Ishifi elyo na Beria, elyo nkashi yabo ishina lyakwe ni Sera. Abana bakwa Beria ni Heberi na Malikieli uwali wishi wakwa Bisaiti. Elyo Heberi afyele Yafuleti, Shoma na Hotamu elyo na nkashi yabo Shua. Abana bakwa Yafuleti bali ni Pasaki, Bimali na Ashifati, aba ebali abana bakwa Yafuleti. Abana bakwa munyina Shoma bali ni Ahi, Roga, Hubi na Aramu. Elyo abana bakwa munyina Helemu bali ni Sofa, Imuna, Sheleshi na Amali. Abana bakwa Sofa bali ni Sua, Hanefa, Shuali, Beri, Imura, Besa, Hodi, Shama, Shilisha, Itirani na Bera. Abana bakwa Yete ni Yefune, Pisipa na Ara. Abana bakwa Ula bali ni Ara, Hanieli na Risia. Aba bonse bali bana bakwa Asheri, intungulushi sha mayanda ya bashibo abaume abasalwa, impalume shabulwi kabili intungulushi ishacine. Abaume abengalwa inkondo, abapendelwe ukulingana no butantiko bwa kufyalwa kwabo bali amakana amakumi yabili na mutanda (26,000). Benjamini afyele Bela uwali ibeli lyakwe, Ashibeli ewali uwacibili, Ahara nao ewacitatu, Noha uwabune elyo Rafa uwacisano. Abana bakwa Bela bali ni Adda, Gera, Abihudi, Abishua, Namani, Ahoa, Gera, Shefufani na Huramu. Aba ebali abana bakwa Ehudi abali intungulushi sha mayanda ya bashibo abaleikala mu Geba elyo babatamfisha ku Manahati. Amashina yabo ni Namani, Ahiya na Gera uwabatamfishe. Kabili ewafyele Usa na Ahiudi. Kabili Sharaimu ashele afyala abana mu Moabu panuma yakutamfya abakashi bakwe Hushimu na Bara. Mu mukashi wakwe Hodeshi, afyelemo Yobabu, Sibia, Mesha, Malikamu, Yeushi, Sakiya na Mima. Aba ebali abana bakwe abaume, intungulushi sha mayanda ya bashibo. Muli Hushimu afyelemo Abitubi na Elipalu. Abana bakwa Elipalu bali ni Eberi, Mishimu, Shemedi uwakuulile Ono na Lodi ne mishi yashingulwike mumbali, elyo Beria na Shema abali intungulushi sha mayanda ya bashibo abaleikala mu Aiyaloni kabili ebatamfishemo abaleikala mu Gati. Ahio, Sheshaki, Yeremoti, Sebadiya, Aradi, Ederi, Mikaeli, Ishipa na Yoha e bana bakwa Beria. Abana abali bakwa Elipalu ni Sebadia, Meshulamu, Hisiki, Heberi, Ishimerai, Isilia na Yobabu. Abana bakwa Shimei bali ni Yakimu, Sikiri, Sabudi, Elienai, Siletai, Elieli, Adaiya, Beraiya na Shimurati. Abana bakwa Shashaki bali ni Ishipani, Eberi, Elieli, Abudoni, Sikiri, Hanani, Hamania, Elamu, Antotiya, Ipideya na Penueli. Abana bakwa Yerohamu bali ni Shemusherai, Shehariya, Ataliya, Yareshiya, Eliya na Sikiri. Aba bonse ebali intungulushi sha mayanda ya bashibo mu nkulo shabo. Kabili baikele mu Yerusalemu. Wishi wakwa Gibeoni aikele mu Gibeoni. Ishina lya mukashi wakwe ali ni Maaka. Elyo umwana wakwe ibeli ali ni Abudoni, elyo Suri, Kishi, Baali, Neri, Nadabu, Gedori, Ahiyo, Sekeri, na Mikiloti uwafyele Shimea. Nabo bene baikele mupepi na bamunyinabo mu Yerusalemu. Neri ewafyele Kishi, Kishi nao afyala Saulo. Elyo Saulo nao e wishi wakwa Yonatani, Malikishua, Abinadabu na Eshi Baali. Umwana wakwa Yonatani ali ni Meribu Baali nao ewafyele Mika. Abana bakwa Mika ni Pitoni, Meleki, Tarea na Ahasi. Kabili Ahasi afyele Yehoada, Yehoada nao ewafyele Alemeti, Asimafeti na Simuri. Elyo Simuri nao ewafyele Mosa. Mosa ewafyele Binea, Binea nao ewafyele Rafaya elyo Rafaya nao ewafyele Eleasa, na Eleasa ewafyele Aseli. Aseli akwete abana mutanda, na mashina yabo ni aya: Asirikamu, Bokeru, Ishimaeli, Sheariya, Obadia na Hanani. Aba bonse bali ni bamwana Aseli. Kabili abana bakwa Esheki munyina bali ni Ulamu ibeli lyakwe, Yeushi uwacibili elyo Elifeleti nao ewacitatu. Abana bakwa Ulamu bali abantu impalume shabulamba mukulwa inkondo, abacenjela mukubomfya amata. Balikwete abana na beshikulu abengi, bonse pamo bali umwanda umo na makumi yasano (150). Bonse aba bali ba mu ndupwa shakwa Benjamini. Abena Israeli bonse batantikwe ukulingana no mwakonkanine icifyalilwa cabo, pamo ngefyo calembwa mu fitabo fya shamfumu sha bena Israeli. Abena Yuda babasendele muli bunkole ku Babiloni pa mulandu wakukanaba ne cishinka. Nomba abantanshi ukubwelela mu fifulo fyabo na mu misumba yabo bali bamo aba mu bena Israeli, bashimapepo, abena Levi na babomfi ba mwi Tempele. Bamo abafumine ku bena Yuda, abena Benjamini, abena Efulemu na bena Manase abaishile ikala mu Yerusalemu bali ni aba: Utai mwana Amihudi, nao mwana Omuri, nao mwana Imuri, nao mwana Bani, uwa mu lupwa lwakwa Peresi mwana Yuda. Mu bena Shiloni bali ni Asaiya ibeli lyakwe elyo na bana bakwe. Mu bana bakwa Sera ni Yeueli. Mu bana bakwa Sera ni Yeueli. Kanshi aba mu luko lwakwa Yuda bonse pamo bafikile imyanda mutanda na makumi pabula (690). Mu bana bakwa Benjamini ni Salu mwana Meshulamu, mwana Hodafiya, mwana Hasenuya. Ibineya mwana Yerohamu, Elaya mwana Usi, mwana Mikiri, elyo na Meshulamu mwana Shefatiya, umwana wakwa Reueli mwana Ibiniya. Kabili bamunyinabo abena Benjamini bapendelwe ukulingana ne nkulo ya kufyalwa kwabo, bali imyanda pabula, amakumi yasano na mutanda (956). Bonse aba ebali intungulushi sha mu mayanda ya bashibo. Muli bashimapepo bali ni Yedaiya, Yehoiyabu na Yakini. Asaria mwana Hilikiya mwana Meshulamu, nao mwana Sadoki, umwana wakwa Meraiyoti, umwana wakwa Aitubi, cilolo uwali mukalamba mu ŋanda yakwa Lesa. Adaiya mwana Yerohamu, umwana wakwa Pashuri, mwana Malikiya elyo na Masai mwana Adieli, umwana wakwa Yasera, mwana Meshulamu, umwana wakwa Meshilemiti mwana Imeri. Bashimapepo abali intungulushi sha mayanda ya bashibo, bali ikana limo, imyanda cine lubali na makumi mutanda (1,760). Bali abaume icine cine, abacishinka mukubomba imilimo mu ŋanda yakwa Lesa. Mu bena Levi bali ni aba. Shemaiya mwana Hashubi, umwana wakwa Asirikamu, nao umwana wakwa Hashabiya umwina Merari. Bakibaka, Hereshi, Galali na Matanya mwana Mika, umwana wakwa Sikiri mwana Asafu. Obadia umwana wakwa Shemaiya, umwana wakwa Galali, umwana wakwa Yedutuni, na Berekiya mwana Asa, umwana wakwa Elikana uwaikele mu mishi ya bena Netofa. Bakalinda wa pa mpongolo bali ni Shalumu, Akubu, Talimoni elyo na bamunyinabo. Shalumu ewali umukalamba wa bakalinda wa pa mpongolo, uyo ukufika na pali nomba eminina pa mpongolo ya kwisano iyabela ku kabanga. Aba ebali bakalinda wa mpongolo ku nkambi iya bena Levi. Shalumu mwana Kore, umwana wakwa Ebiyasafu, umwana wakwa Kora na bakasunga wa mpongolo babiye abafumine mu lupwa lwakwe ulwa bena Kora, ebali ne ncito yakulonda apakwingilila mwi Tenti lyakwa Yawe, ngefyo ifikolwe fyabo efyalelonda kale pa mwinshi wa kwi Tenti lyakwa Yawe Mu nshita shakale, Fineasi mwana Eleasa ewali umukalamba wa bakalinda wa pa mpongolo, kabili Yawe ali nankwe. Sakaria mwana Meshelemiya ewali kalinda wa pa mwinshi wakwingilila mwi Tenti lyakukumaninamo. Bonse pamo abasalilwe ukuba bakalinda wa pa mpongolo bali imyanda ibili ikumi limo na babili (212). Balembelwe ukulingana ne nkulo ya kufyalwa kwabo mu mishi yabo. Bakalinda wa mpongolo basontelwe ukuba mu fifulo fyacishinka kuli Davidi na Samwele kamona. Bena pamo na bana babo ebaba ne milimo yakulonda pa mpongolo sha mu ŋanda yakwa Yawe, iŋanda iyitwa Itenti lyakwa Yawe. Bakalinda wa pa mpongolo baleiminina mu ncende shine, ku kabanga, ku masamba, ku kapinda ka ku kuso elyo na ku kapinda ka ku kulyo. Kabili bamunyinabo abaikele mu mishi balaisa mu nshita mu nshita mukukomboshanya imilimo pa nshiku cine lubali. Lelo intungulushi sha bakalinda wa pa mpongolo, abali abena Levi, bena bapeelwe imilimo yakubaka imiputule na matala ya cuma aya mu ŋanda yakwa Lesa. Kabili baleikala ubushiku bonse balelonda iŋanda yakwa Lesa, pantu ebalifye ne nsambu shakulonda, ne nsambu shakwisulako cila lucelo. Bamo aba muli bena ebali no mulimo wakusunga ifipe ifyakubomfya mu nshita ya mapepo mwi Tempele. Ebakufipenda lintu bafileta na pakufibweseshamo. Bambi nabo bapeelwe mulimo wakusunga ifipe elyo na fimbi fyonse ifya mu cifulo camushilo, pamo pene no bunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino no mwangashi, na mafuta, ububani ne fyanunka ubusaka. Lelo ni bashimapepofye bamo ebakwete insambu shakusakanya ifyanunka ubusaka. Umwina Levi umo ishina lyakwe Matitiya uwali beli lyakwa Shalumu umwina Kora, ewapeelwe umulimo wakupanga umukate wa mutuulo. Bamunyina bamo aba mu bena Koati ebapeelwe umulimo wakupekanya imikate yakutantama petebulo cila Sabata. Abali bakemba, abakalamba ba ndupwa sha bena Levi, bena baleikala mu miputule ya mwi Tempele kabili balibaleseshe no kubomba imilimo imbi pantu bena bali nokubomba milimo yabo akasuba no bushiku. Bonse aba bali abakalamba ba ndupwa sha bena Levi, intungulushi ukulingana ne nkulo ya kufyalwa kwabo, elyo baikele mu Yerusalemu. Yeli wishi wakwa Gibeoni aikele mu Gibeoni. Ishina lya mukashi wakwe ali ni Maaka, elyo umwana wakwe ibeli ali ni Abudoni. Pakonka Suri, Kishi, Baali, Neri, Nadabu, Gedori, Ahio, Sakaria elyo na Mikiloti. Mikiloti ewali wishi wakwa Shimeamu. Nabo bene baikele mupepi na bamunyinabo mu Yerusalemu. Neri ewali wishi wakwa Kishi, Kishi nao wishi wakwa Saulo, elyo Saulo nao wishi wakwa Yonatani, Malikishua, Abinadabu na Eshi Baali. Umwana wakwa Yonatani ali ni Meribu Baali, uwali wishi wakwa Mika. Abana bakwa Mika bali ni Pitoni, Meleki, Tarea elyo na Ahasi. Ahasi ewafyele Yada, nao Yada afyele Alemeti, Asimafeti na Simuri. Simuri ewali wishi wakwa Mosa. Nao Mosa aba wishi wakwa Binea, nao afyala Refaiya, nao afyala Eleasa elyo nao afyala Aseli. Aseli akwete abana mutanda, na mashina yabo yali ni Asirikamu, Bokeru, Ishimaeli, Sheariya, Obadiya na Hanani. Aba ebali abana bakwa Aseli. Nomba Abafilisiti basansa abena Israeli, na bena Israeli babutuka ukufuma ku cinso ca Bafilisiti elyo na bengi babepaila pa lupili lwa Giliboa. Abafilisiti bakonka nganshi mukubutusha Saulo na bana bakwe mpaka baipaya Yonatani, Abinadabu elyo na Malikishua. Ulubuli lwabipisha ukushinguluka Saulo. Elyo abaleposa imifwi bamusanga, bamucena. Saulo epakweba uwalesenda ifyanso fyakwe ati, “Somona ulupanga lobe umpwishishishe, pantu aba bantu abashasembululwa kuti baisa mukuncusha.” Lelo uwalesenda ifyanso fyakwe aumfwa umwenso, akaana ukumucita ifyo aebelwe. Kanshi Saulo epakubuula ulupanga lwakwe epo awila aitungako. Ilyo uwalesenda ifyanso fyakwe amona ukuti Saulo afwa, nao abuula ulupanga lwakwe epo awila aitungako afwa. Kanshi Saulo na bana bakwe batatu efyo bafwile, pamo na ba mu ŋanda yakwe bonse. Ilyo abena Israeli abali mwishika bamona ukuti abashilika babutuka elyo Saulo na bana bakwe bafwa, awe nabo basha imishi yabo babutuka. Elyo Abafilisiti emo baisa ikala. Ubushiku bwakonkelepo, ilyo Abafilisiti baishile mukutapa ifintu ku bafwile, baisa sanga Saulo na bana bakwe nabafwa pa lupili lwa Giliboa. Bamufuula elyo bamuputulako umutwe, basenda pamo ne fyanso fyakwe, elyo batuma bakabilo mu calo conse ica Bafilisiti mukuma imbila ku tulubi twabo na ku bantu bonse. Babika ifyanso fyakwe mwitempele lya milungu yabo, elyo baya kobeka umutwe wakwe mwitempele lya mulungu wabo Dagoni. Ilyo abekalacalo ba mu Yabeshi Gileadi baumfwa fyonse ifyo Abafilisiti bacita kuli Saulo, abaume babo bonse ababulamba baima, baya senda ifitumbi fyakwa Saulo na bana bakwe, bafileta ku Yabeshi. Elyo bashiika amafupa yabo mwisamba lya cimuti cikalamba ica oki mu Yabeshi, bafunga ukulya pa nshiku cine lubali. Saulo afwile pa mulandu wakukanaba ne cishinka kuli Yawe. Alifililwe ukubaka ishiwi lyakwa Yawe elyo asukile afika na mukuya ipusha imipashi ukuti imutungulule. Afililwe ukwipusha Yawe, kanshi Yawe nao epakumwipaya. Elyo asesesha no bufumu kuli Davidi mwana Yese. Elyo abena Israeli balongene bonse pamo kuli Davidi ku Hebuloni no kutila, “Ifwe tuli munofu obe kabili umulopa obe. Ku nshita iyapita, nelyofye Saulo acili mfumu, niwe watungulwile Israeli mu nshita shabulwi. Kabili Yawe Lesa obe asosele kuli iwe ati, ‘Uli nokucema abantu bandi abena Israeli, kabili ukaba kateeka wabo.’” Ilyo abakalamba bonse aba bena Israeli baisa ku Hebuloni, elyo Davidi apanga nabo icipangano ku Hebuloni pa cinso cakwa Yawe. Elyo basubile Davidi amafuta yakuba imfumu ya bena Israeli, ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe ilyasoselwe muli Samwele. Davidi na bena Israeli bonse baimine no kuya ku Yerusalemu, uko batila Yebusi. Abena Yebusi ebaleikala kulya. Abekashi ba mu Yebusi balanda kuli Davidi abati, “Tawaingilemo muno.” Lelo Davidi apokolola ilinga lya Sioni, nomba uwitwa umusumba wakwa Davidi. Davidi alandile ukuti, “Uyo onse uuletangila mukulwisha abena Yebusi euli nokuba umukalamba wa fita fya nkondo.” Yoabu mwana Seruiya uwabalilepo, efyo apeelwe no kuba umukalamba wa fita. Awe Davidi epakuya ikala mukati ke linga, kabili ni pali ici lyainikilwe ishina umusumba wakwa Davidi. Kabili Davidi akuulamo umusumba ukushinguluka, ukufuma ku fibumbili fyakwikasha ifikulwa ukushinta ku cibumba cashingulwike. Elyo ninshi Yoabu alepwishishisha incende yashele iya musumba. Kabili amaka yakwa Davidi yaleya yalecililakofye, pantu Yawe umwine wa fita ali nankwe. Aba ebali abakalamba ba mpalume shabulwi shakwa Davidi abo akwete. Aba bene pamo na bena Israeli bonse abapeele icikoseleshi icikalamba ku bufumu bwakwe, no kulenga ubufumu bukumane mu calo conse nge shiwi Yawe alaile. Kanshi impalume shabulwi shakwa Davidi ni ishi: Yashobeamu umwana wa mwina Hakimoni, ewali umukalamba uwalemona pa baletungulula abashilika, ewaimishe ifumo lyakwe mukulwisha abantu imyanda itatu (300), abo aipeye pa muku umofye. Uwamukonkelepo ni Eleasa umwana wakwa Dodo, umwina Ahoyi umo pa mpalume shabulwi shitatu. Ali pamo na Davidi pa Pasi Damimu ilyo Abafilisiti balongene mukulwa. Pa ncende apali ibala umwaiswile bale epo abashilika bafulumwike ukufuma ku Bafilisiti. Lelo baya iminina mukati ke bala, balicingilila elyo baipaya na Bafilisiti, kabili Yawe abapeele ukucimfya ukukalamba. Batatu pa ba makumi yatatu (30) abaletungulula abashilika, batentemwike baisa ku cilibwe kuli Davidi ku lucengo lwa Adulamu. Elyo ibumba lya Bafilisiti lyalongene mwishika lya Refaimu. Pali ilya nshita Davidi ali mwilinga elyo akamba ka bashilika ba Bafilisiti kali mu Betelemu. Davidi alefwaisha amenshi elyo alanda ati, “Iye, nga kuti umo andetelako amenshi yakunwa ukufuma ku cishima icaba mupepi ne mpongolo ya ku Betelemu!” Kanshi balya batatu epakupula mu mipaka ya Bafilisiti, no kuya tapa amenshi ukufuma mu cishima icali pa mpongolo ya ku Betelemu, baleta na kuli Davidi. Lelo ena akaana ukuti anwe aya menshi. Mu cifulo cakunwa Davidi ayetila ukuba umutuulo pa cinso cakwa Yawe. Elyo asosa ati, “Lesa akaanye ukuti ine ncite ici cintu. Bushe kuti nanwa umulopa wa aba bantu uo bacishitikilapo ubumi bwabo?” Pantu bacishitika ubumi bwabo pakuya yaleta. Kanshi Davidi epakukana ukunwa. Ifi efyabombele ishi mpalume shabulwi shitatu. Abishai munyina kwa Yoabu ewali umukalamba pali ishi shitatu. Ewaimishe ifumo lyakwe pa balwani imyanda itatu (300), abepaya. Elyo aisa ba ne shina ilyalumbuka nga aba bene batatu. Apeelwe umucinshi imiku ibili ukucila pali aba batatu kabili aisa ba umukalamba wabo, nangu cali ukuti tapendelwe pakati kabo. Benaya umwana wakwa Yehoiyada umwina Kabiseli ali umwaume wine wine mukulwa, uwabombele ifintu ifingi nganshi. Aipeye amalamba ya baume babili abena Moabu. Kabili aya ingila mu cilindi, ninshi kuli na menshi makasa, aipayamo inkalamo. Elyo aipaya no mwina Egupto uwalepele bamita babili na citika. Nangu umwina Egupto akwete ifumo mu minwe yakwe ilyali nge cimuti cakupikwilako insalu, Benaya amulungeme ne nkonto, apokolola ifumo ukufuma mu minwe ya mwina Egupto no kumwipaila kwifumo lyakwe line. Ifi efyabombele Benaya mwana Yehoiyada. Nao wine ali no lulumbi nge mpalume shabulwi shitatu. Apeelwe umucinshi uukalamba nganshi ukucila na pa baume bene bene amakumi yatatu (30) abaletungulula abashilika, lelo tapendelwe pali shilya shitatu. Awe Davidi epakumubika ukuba kangalila wa bakumulinda. Impalume shabulwi shali ni ishi. Asaeli munyina wakwa Yoabu, Elianani umwana mwaume wakwa Dodo uwa ku Betelemu, Shamoti umwina Harori, Helesi umwina Peloni, Ira umwana mwaume wakwa Ikeshi uwa ku Tekoa, Abiesa uwa ku Anatoti, Sibekai umwina Hushati, Ilai umwina Ahoyi, Maharayi umwina Netofa, Heledi umwana mwaume wakwa Baanaya umwina Netofa, Itai umwana mwaume wakwa Ribai uwa ku Gibea muli Benjamini. Benaya umwina Piratoni, Hurai uwa ku tumimana twa Gaashi, Abieli umwina Aribati, Asimafeti umwina Baharumi, Eliaba umwina Shaaliboni, abana baume bakwa Hashemu umwina Gisoni, Yonatani umwana mwaume wakwa Shage umwina Harari, Ahiamu umwana mwaume wakwa Sakari umwina Harari, Elifalu umwana mwaume wakwa Uri, Hefa umwina Makerati, Ahiya umwina Peloni, Hesiro umwina Kameli, Naarai mwana Esibai, Yoeli munyina wakwa Natani, Mibiya umwana mwaume wakwa Hagiri, Seleki umwina Amoni, Naharai umwina Beroti, uwalesenda ifyanso fya bulwi ifyakwa Yoabu umwina Seruiya, Ira umwina Itira, Garebu umwina Itira, Uria umwina Hiti, Sabadi mwana Ahilai, Adina mwana Shisa umwina Rubeni uwali umukalamba wa bena Rubeni elyo na ba makumi yatatu (30) abo ali nabo, Hanani mwana Maaka, Yoshafati umwina Mitini, Usia umwina Ashiterati, Shama elyo na Yeli bamwana Hotamu umwina Aroeli, Yedieli mwana Shimuri, munyina Yoha umwina Tisi, Elieli umwina Mahafi, Yeribai na Yoshafia bamwana Elinamu, na Itima umwina Moabu, Elieli, Obedi elyo na Yasieli umwina Mesoba. Aba e baume abaishile kuli Davidi ku Sikilagi, ilyo aile belama ukufuma ku cinso cakwa Saulo mwana Kishi. Bali pebumba lya bashilika abamaka abamwafwileko mu nkondo. Bakwete amata kabili bali abacenjela ukuposa imifwi nangu ukulasa amabwe ku kuboko kwa ku kulyo nangu ku kuso. Bali bamunyina wakwa Saulo ukufuma ku ba mu nko shakwa Benjamini. Uwali umukalamba ni Ahiesa elyo pakonka Yoashi, bamwana Shema umwina Gibeati, elyo Yesieli na Peleti abana bakwa Asimafeti, Beraka na Yehu abena Anatoti. Elyo ni Ishimaiya umwina Gibeoni, umwaume uwabulamba pakati ka ba makumi yatatu (30), kabili uwali ntungulushi pa ba makumi yatatu (30), Yeremia, Yahasieli, Yohanani, Yosabadi umwina Gederati, Elusai, Yerimoti, Bealiya, Shemariya elyo na Shefatiya umwina Harufi, Elikana, Ishiya, Asareli, Yoesa elyo na Yashobeamu umwina Kora, elyo Yoeli na Sebadia abana bakwa Yerohamu uwa ku Gedori. Bamo abena Gadi bapatukila kuli Davidi pa ncende ye linga iyo aikelepo mu matololo. Bali abashilika abacenjela, abaiteyanya kukulwa kabili abacenjela ukubomfya inkwela ne fumo. Impumi shabo shali nge sha nkalamo elyo ku lubilo bali nge nama sha mu mpili. Eseri ewali umukalamba, Obadiya ewakonkelepo mu bukalamba, Eliabu ewali uwacitatu. Mishimana ewali uwabune, Yeremia ewabusano, Atai ewalenga mutanda, Elieli ewalenga cine lubali, Yohanani ewalenga cine konse konse, Elisabadi ewalenga pabula, Yeremia ewalenga ikumi limo na Makibanai ewalenga ikumi limo na umo (11). Aba abena Gadi bali abakalamba ba fita fya nkondo. Uwacepeshe alingene na bantu umwanda umo (100), no wakulishepo alingene na bantu ikana limo (1,000). Ni aba bene ebayabwike umumana wa Yordani mu mweshi wakutendeka, ninshi nawisula mu ncende shonse ishauko no kuya fulumunamo abantu bonse abaleikala mu mawanga, ku kabanga elyo na ku masamba. Bambi abena Benjamini na baume bambi ukufuma ku Yuda nabo baisa kuli Davidi pa ncende yakwe iye linga. Davidi afuma aya mukubakumanya no kuya beba ati, “Nga cakuti mwishile kuli ine mu mutende, mukwisa ngafwa, ine ndi uwaiteyanya ukuti tupuminkane nenu. Lelo nga cakuti mwishile mukumposa mu minwe ya balwani bandi ilyo iminwe yandi ili iyakaele ku fyabulwi, cibe ukuti Lesa wa bashifwe amone no kumupingula.” Elyo umupashi waisa pali Amasai, uwali umukalamba pa ba makumi yatatu (30), elyo walanda auti, “Tuli bobe we Davidi, tuli na iwe we mwana wakwa Yese! Ukucimfya ukwamaka kube na iwe, kabili ukucimfya kube kuli abo abali nokukwafwa, pantu Lesa obe ali nokukwafwa.” Kanshi Davidi epakubapokelela ababika no kuba intungulushi sha fita fyakwe. Abaume bamo aba muli Manase bapatukile kuli Davidi ilyo aile na Bafilisiti mukulwisha Saulo. Lelo ena na bantu bakwe tabayafwile Abafilisiti, pantu panuma yakulandishanya bakateeka ba Bafilisiti balimutamfishe. Balandile ukuti, “Tukashitisha imitwe yesu nga cakuti apatukila kuli Saulo shikulu wakwe.” Ilyo Davidi aile ku Sikilagi, kwaliko abaume bakwa Manase abapilibukile kuli ena, naba bonse ni aba: Adina, Yosabadi, Yediaeli, Mikaeli, Yosabadi, Elihu na Siletai abali intungulushi sha makana ya bena Manase. Bayafwile Davidi ukulwisha abalesansa, pantu bonsefye bali abacenjela mukulwa, kabili bali abakalamba mu bashilika. Ubushiku no bushiku abaume baleisa mukwafwa Davidi mpakafye akwata abashilika abengi, kwati bashilika bakwa Lesa. Iyi eyali e mpendwa ya baume ababulwi kabili abaishile kuli Davidi ku Hebuloni mukwisa mwafwako ukufumya ubufumu kuli Saulo ukwisa kuli ena, ukulingana ne shiwi Yawe asosele. Abana abakwa Yuda abakusenda inkwela elyo na mafumo bali amakana mutanda ne myanda cine konse konse (6,800). Abana abakwa Simeoni, abamaka, impalume bali amakana cine lubali no mwanda umo (7,100). Abaume aba muli Levi bali amakana yane ne myanda mutanda (4,600). Kabili Yehoiyada, intungulushi ya ba mu lupwa lwakwa Aroni ali na baume amakana yatatu ne myanda cine lubali, (3,700). Elyo Sadoki umulumendo, umushilika wacenjela, ali na bacilolo ukufuma mu ba mu lupwa lwakwa wishi, amakumi yabili na babili (22). Abaume aba muli Benjamini aba mu lupwa lwakwa Saulo, abashele abamupetamina ukufikafye na pali ilya ine inshita, bali amakana yatatu (3,000). Abaume abena Efulemu abacenjela ukulwa, kabili abaishibikwa nganshi mu mikowa yabo, bali amakana amakumi yabili ne myanda cine konse konse (20,800). Abaume abali citika wa luko lwa bena Manase, abalumbwilwe amashina kukwisa bika Davidi pa bufumu bali amakana ikumi na cine konse konse (18,000). Abaume aba muli Isaka abaishibe inshita no kwishiba ifyo abena Israeli bafwile ukucita, bali imyanda ibili (200) abakalamba pamo na ba mu ndupwa shabo abo balelinda. Abaume aba muli Sebuloni, abashilika abaishiba kabili abaiteyanya ukulwa inkondo mukubomfya ifyanso ifili fyonse abakwafwa Davidi ne mitima yabo yonse, bali amakana amakumi yasano (50,000). Abaume aba muli Naftali bali bacilolo ikana limo (1,000), pamo na baume amakana amakumi yatatu na cine lubali (37,000), abakusenda inkwela na mafumo. Abaume aba muli Dani abali abaiteyanya ku nkondo, bali amakana amakumi yabili na cine konse konse ne myanda mutanda (28,600). Abaume aba muli Asheri abashilika abaishiba kabili abaiteyanya ukulwa inkondo, bali amakana amakumi yane (40,000). Elyo ukufuma ku kabanga ku Yordani, abaume aba muli Rubeni, Gadi, elyo na citika wa luko lwakwa Manase, abaipekenye no musango onse uwa fyanso fyakulwilako, bali amakana umwanda umo na makumi yabili (120,000). Bonse aba, bali baume ba nkondo abaipeeleshe ukubomba mu fifulo fya milimo. Ebaishile ku Hebuloni abapambana nganshi mukwisa bika Davidi pa bufumu bwa mu Israeli. Elyo na bonse abena Israeli balifye no mutima umo uwakubika Davidi pa bufumu. Aba baume bali kulya inshiku shitatu pamo na Davidi, balelya no kunwa, pantu indupwa shabo shalibapekanishisheko ifyakulya. Kabili abena mupalamano babo, abakufuma ku ncende shakutali pamo nga ku Isaka, Sebuloni elyo na ku Naftali, baletele ifyakulya pali bakabalwe, bapunda, ingamila ne ŋombe. Baletele ifyakulya ifingi, ubunga bwa ŋanu, amakunyu, umusangulo wa myangashi, amafuta, iŋombe elyo ne mpaanga pantu kwali ukusekelela ukukalamba nganshi mu Israeli. Davidi alandishenye na bacilolo bakwe na bakalamba ba pa fita amakana (1,000) na ba pa fita imyanda (100) elyo ne ntungulushi iyili yonse. Elyo Davidi aeba abena Israeli bonse abo alongenye ati, “Nga cakuti calolamo kuli imwe, elyo nga cakuti cili ubufwayo bwakwa Yawe Lesa wesu, natutume ishiwi kuli bamunyinefwe bonse abali ukutali na mu ncende ishasalangana mu calo conse ica Israeli, na kuli bashimapepo na bena Levi abo bali nabo mu mishi yabo ne fitungu ifyakucemenamo ifitekwa fyabo, bakese longana na ifwe. Elyo tuye bwesha ne Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa wesu kuno tuli pantu tatwaleipushapo mu nshiku sha bufumu bwakwa Saulo.” Awe abantu bonse basumina ukucita ifi, pantu calisekeshe abantu bonse. Kanshi Davidi epakulonganika abena Israeli bonse, ukufuma ku mumana wa Shihori mu Egupto ukufika ku Lebo Hamati, kukuya senda Imbokoshi yakwa Lesa ukufuma ku Kiriati Yarimu. Davidi na bena Israeli bonse baya ku Baala uwaba mu Yuda ku Kiriati Yarimu mukuya senda Imbokoshi yakwa Lesa iyitwa peshina lyakwa Yawe uwaikala pa kati ka bakerubi. Basenda Imbokoshi yakwa Lesa ukufuma ku ŋanda yakwa Abinadabu peceleta ilipya, ninshi Usa na Ahio baletungulula. Davidi na bena Israeli bonse balasefya na maka yabo yonse pa cinso cakwa Lesa, baleimba inyimbo balelisha amaseese, insango, insombo, imiwaya na mapenga. Ilyo bafika pa lubansa lwakutwilapo ulwa ku Kidoni, Usa atambika ukuboko kukubika bwino Imbokoshi, pantu iŋombe shapene ukuwa. Lelo Yawe afulilwa nganshi Usa, amwipaya, pantu atambike ukuboko kwakwe ku Mbokoshi ya Cipangano. Afwila na palya pene pa cinso cakwa Lesa. Elyo Davidi nao afulwa pa mulandu wa cipyu cakwa Yawe pali Usa. Kabili ukufika na pali buno bushiku ilya ncende itwa ukuti ni Peresi Usa. Davidi atiinine Lesa pali bulya bushiku, aipusha ati, “Bushe kuti naleta shani Imbokoshi yakwa Lesa kumwandi?” Davidi afilwa ukusenda Imbokoshi ukuisunga mu musumba wakwa Davidi. Lelo asenda aya sha ku ŋanda yakwa Obedi Edomu umwina Gati. Imbokoshi yakwa Lesa yashele ku lupwa lwakwa Obedi Edomu pa myeshi itatu mu ŋanda yakwe. Elyo Yawe apaalile iŋanda yakwa Obedi Edomu ne fintu fyonse ifyo akwete. Nomba Hiramu imfumu ya ku Turi yatumine inkombe kuli Davidi, pamo ne fimuti ifyalepesha ifya keda na bakusona mabwe elyo na bakabasa wa mbao abakwisa kuula isano lyakwe. Kabili Davidi aishiba nokuti Yawe namwimika ukuba imfumu ya bena Israeli, kabili nokutila ubufumu bwakwe nabusumbulwa nganshi pa mulandu wa bantu baiko abena Israeli. Mu Yerusalemu Davidi aupile abakashi na bambi. Akwata na bambi abana abaume na banakashi. Aya e mashina ya bana bakwe abafyelwe kuli ena mu Yerusalemu: Shamua, Shobabu, Natani, Solomoni, Ibihali, Elishua, Elipeleti, Noga, Nefegi, Yafiya, Elishama, Beeliyada elyo na Elifeleti. Ilyo Abafilisiti baumfwile ukuti Davidi nasubwa ukuba imfumu ya bena Israeli, baimine bonse mu maka ukuya balefwaya Davidi. Lelo Davidi alyumfwile pali ifi, nao aima kukuya bakumanya. Nomba Abafilisiti balishile no kusansa ishika lya Refaimu. Elyo Davidi aipusha Lesa ati, “Bushe kuti nanina no kuya sansa Abafilisiti? Bushe kuti wabapeela mu minwe yandi?” Yawe amwasuka ati, “Kabiye, ndi nokubapeela mu minwe yobe.” Kanshi Davidi na bantu bakwe epakwima baya ku Bali Perasimu, na Davidi eko aya bacimfisha. Elyo Davidi asosa nokuti, “Ngefyo amenshi yapongoloka, Lesa napongolokela pa balwani bandi ukupitila mu kuboko kwandi.” Kanshi epakwita ilya ncende ati Baali Perasimu. Abafilisiti baposele imilungu yabo kulya kwine, na Davidi apeele icipope cakuti bayoce mu mulilo. Kabili Abafilisiti babwekeshepo ukusansa aba mu mukonko. Elyo Davidi epakwipusha Lesa, kabili na Lesa amwasuka ati, “Wibalungama pakunina pamulu, lelo ubashinguluke elyo ubasanse ku ntanshi ya fimuti fya basamu. Ilyofye uleumfwa iciunda ca nshindo pa mulu wa fimuti fya basamu, elyo uli nokuya mukulwa, pantu Lesa naima mukukutangilila, mukusansa ifita fya nkondo ifya Bafilisiti.” Kanshi Davidi epakucita ifyo Lesa amukonkomeshe, kabili aipeye ifita fya nkondo ifya Bafilisiti, inshila yonse ukufuma ku Gibeoni ukufika ku Gesa. Kanshi ululumbi lwakwa Davidi epakusalangana mpanga yonse, na Yawe alenga imishobo yonse ukulamutiina. Panuma Davidi apwile ukukuula ifikulwa fyakwe mu musumba wakwa Davidi. Kabili apekenye ne ncende yakwikalamo Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa, no kushimpa Itenti lyaiko. Elyo Davidi asosa ati, “Takuli nangu umbi, lelo kanofye abena Levi ebakusenda Imbokoshi yakwa Lesa, pantu ebo asala ukusenda Imbokoshi yakwa Yawe elyo no kubomba pa cinso cakwe umuyayaya.” Davidi alonganika abena Israeli bonse mu Yerusalemu mukuya senda Imbokoshi yakwa Yawe ukuleta ku ncende uko ifwile ukwikala. Elyo Davidi alonganika pamo aba mu ndupwa shakwa Aroni, elyo na bena Levi. Ukufuma ku ba mu ndupwa shakwa Koati ni Urieli uwali intungulushi ya bamunyina abali umwanda umo na makumi yabili (120). Ukufuma ku ba mu ndupwa shakwa Merari ni Asaiya uwali intungulushi ya bamunyina abali imyanda ibili na makumi yabili (220). Ukufuma ku ba mu ndupwa shakwa Geshoni ni Yoeli uwali intungulushi ya bamunyina abali umwanda umo na makumi yatatu (130). Ukufuma ku ba mu ndupwa shakwa Elisafani ni Shemaiya uwali intungulushi ya bamunyina abali imyanda ibili (200). Ukufuma ku ba mu ndupwa shakwa Hebuloni bali ni Elieli uwali intungulushi ya bamunyina abali amakumi cine konse konse (80). Ukufuma kuba mu ndupwa shakwa Usieli ni Aminadabu uwali intungulushi ya bamunyina umwanda umo, ikumi limo na babili (112). Elyo Davidi aita Sadoki na Abiyata nga bashimapepo elyo Urieli, Asaiya, Yoeli, Shemaiya, Elieli na Aminadabu nga bena Levi. Abeba ati, “Nimwe ntungulushi sha ndupwa sha bena Levi, eico imwe na bamunyinenwe abena Levi muisangulule mwe bene elyo muye leta Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli, ku ncende iyo mpekanishishe iyi Mbokoshi. Ici cali ifi pantu imwe mwe bena Levi tamwaile buula Imbokoshi pa muku wantanshi icalengele nokuti Yawe Lesa wesu emye ubukali pali ifwe. Tatwaipwishe kuli ena ifyo twali nokucita mu nshila iyatunguluka.” Kanshi bashimapepo na bena Levi epakuisangulula pakuti babe abakuya leta Imbokoshi yakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli. Elyo abena Levi baya senda Imbokoshi yakwa Lesa, babikile ifimuti fyakupingilako pa mabeya yabo, ngefyo Mose abakonkomeshe ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe. Davidi aeba intungulushi sha bena Levi ukusonta bamunyinabo abakwimba inyimbo ishakusekelela, ishakwimbila pamo ne nsango, amaseese elyo ne miwaya. Kanshi abena Levi epakusonta Hemani mwana Yoeli, kabili ukufuma pali bamunyina basonta Asafu mwana Berekiya, elyo ukufuma muli bamunyinabo abena Merari ni Etani mwana Kushaiya. Elyo abo bali nabo ni bamunyinabo ababakonkelepo mu fifulo: Sakaria, Yaasieli, Shemiramoti, Yehieli, Uni, Eliabu, Benaya, Maaseya, Matitiya, Elifelehu, Mikineya, Obedi Edom elyo na Yeyeli bakalinda wa mpongolo. Abakwimba inyimbo, Hemani, Asafu na Etoni, ebali abakulisha imiwaya ya mukuba. Sakaria, Asieli, Shemiramoti, Yehieli, Unni, Eliabu, Maaseya elyo na Benaya ebali abakulisha insango ukulingana na Alamoti. Matitiya, Elifelehu, Mikineiya, Obedi, Edomu, Yeli elyo na Asasiya ebali abakulisha amaseese ukutangilila ukulingana na Sheminiti. Kenaniya umukalamba wa bena Levi ewaletungulula pakwimba. Iyi eyali imilimo yakwe pantu ali uwaishibisha nganshi. Berekiya na Elikana ebalelinda pa mwinshi wa muputule umwali Imbokoshi ya Cipangano. Shebaniya, Yoshafate, Netaneli, Amasai, Sakaria, Benaya na Eliese bashimapepo ebakulisha amapenga pa cinso ca Mbokoshi yakwa Lesa. Obedi Edomu na Yehiya nabo bene ebalelinda umwinshi wakwingilila ku Mbokoshi. Kanshi Davidi na bakalamba ba mu Israeli, elyo na bakalamba ba fita ikana limo (1,000) baya no kuya leta Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe, ukufuma ku ŋanda yakwa Obedi Edomu abasansamuka. Pantu Lesa alyafwile abena Levi abasendele Mbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, batuulile iŋombe ishilume cine lubali elyo na basukusuku cine lubali. Nomba Davidi afwele umwingila wa nsalu ishapikulwa ubusaka, ngefyo cali ku bena Levi abasendele Imbokoshi elyo na bakwimba, na Kenaniya uwaletungulula bakemba wa nyimbo. Kabili Davidi afwele icakufwala ca pa mulu wa mwingila ica efodi. Kanshi abena Israeli bonse epakuleta Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe no tupundu ne ciunda ca ku cipuuta ca nsengo sha basukusuku na ku mapenga elyo no kulisha imiwaya, amaseese ne nsango. Cilya Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe yaba pakwingila mu musumba wakwa Davidi, Mika umwana umwanakashi wakwa Saulo ninshi eminine pa nsolokoto epo aletambila. Ilyo amwene uko imfumu Davidi ilecinda no kusefya, ena amususha mu mutima wakwe. Awe baletele Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa, baisa ibika mukati ke tenti lyakwa Lesa lintu Davidi aimike umwakwisa ifikilisha. Elyo batuula amalambo ya cakoca ne mituulo yakwampana pa cinso cakwa Yawe. Panuma yakupwisha ukutuula amalambo ya cakoca ne mituulo yakwampana, Davidi epakupaala abantu mwishina lyakwa Yawe. Elyo apeela abena Israeli bonse umwaume no mwanakashi umukate umo umo, icimamantwa ca tuncindu cimo cimo elyo ne cimamantwa ca myangashi cimo cimo. Davidi asonta bamo abena Levi ukubomba pa cinso ca Mbokoshi yakwa Yawe umulimo wakulombelako, ukutotela elyo no kulumbanya Yawe, Lesa wa bena Israeli. Asafu ewali intungulushi, uwacibili ni Sakaria, pakonka Yoeli, Shemiramoti, Yehieli, Matitiya, Eliabu, Benaya, Obedi Edomu elyo na Yeli. Ebali abakulisha amaseese ne nsango, Asafu ewali uwakulisha imiwaya. Elyo Benaya na Yahasieli bashimapepo ebali abakulisha amapenga inshita ne nshita pa ntanshi ya Mbokoshi ya Cipangano cakwa Lesa. Pa bushiku bwine bulya Davidi abalilepo ukupeela Asafu na bamunyina ulu lwimbo ulwakutotela kuli Yawe ulwakuti: “Akutoteleni Yawe! Mulekuuta peshina lyakwe. Muleshimikilako ne mishobo ya benafyalo ifyo acita. Mulemwimbila, muleimba isha malumbo, mulelanda pa fintu ifyakupapa ifyo acita. Mulesekelela mwishina lyakwe ilyamushilo. Muleleka imitima ya bafwaya Yawe ilesansamuka. Mulelolesha kuli Yawe na ku maka yakwe, mulefwaya icinso cakwe inshiku shonse. Muleibukisha ifipeshamano ifyo acita, mwilalaba ifinjelengwe no bupingushi bwakwe ubo alanda. Mwe bufyashi bwakwa Israeli umubomfi wakwa Yawe, imwe bamwana Yakobo, mwebo aisalilafye. “Ena ni Yawe, e Lesa wesu. Ubupingushi bwakwe bwaba pano isonde ponse. Alebukisha icipangano cakwe umuyayaya, icebo ico akonkomesha ku nkulo ikana limo (1,000). E cipangano ico apangene na Abrahamu, umulapo alapile kuli Isaki. Acifikilishepo kuli Yakobo ukuba icipope, ukuti cikabe icakubelelela pe kuli Israeli mukutila, ‘Kuli iwe ine nkapeela icalo ca Kenani, ecikaba icuma cobe icabupyani.’ “Ilyo mwali abampendwa iyinono, mu cine cinefye abanono nganshi, kabili abeni muli ici calo. Abaleendauka ukufuma ku mushobo umo ukuya ku mushobo ubiye kabili ukufuma ku bufumu bumo na ku bufumu bubiye. Nomba Yawe tasuminishe nangu umo ukuti alebacusha, pakubacingilila alekalipila bashamfumu. Atile, ‘Kwiba uwakwikata mu basubwa bandi abo nasala, kwiba uwakucusha bakasesema bandi.’ “Imbileni Yawe mweba pano isonde bonse, mulebila ukupususha kwakwe akasuba na kasuba. Mulesabankanya ubucindami bwakwe mu mishobo yonse, muleshimikilako abantu bonse ificitwa fyakwe ifyamaka. Pantu Yawe alipulamisha kabili ewalinga ukulumbanya, ewakukwatila akatiina ukucila imilungu yonse. Pantu imilungu yonse iya mishobo tulubifye, lelo Yawe ewabumba imyulu. Ubucindami no bupulami fyaba pa cinso cakwe. Amaka no kusekelela efyaba mu cifulo cakwe. Mulelondolola ubulumbwa bwa bulamba bwakwa Yawe mwe ndupwa sha mishobo, mulelondolola ubulumbwa bwa bucindami bwakwa Yawe na maka yakwe. Mulelondolola ubulumbwa ubwalinga ishina lyakwa Yawe, muleleta no mutuulo pakwisa pa cinso cakwe. Mulepepa Yawe mu bucindami bwamushilo wakwe. Muletutuma pa cinso cakwe bonse mwe ba pano isonde. Isonde lyonse lyalishimpwa bwino, talingaseshiwa. Lekeni imyulu isansamuke ne sonde lisekelele, lekeni balande ku mishobo ya benafyalo ukuti, ‘Yawe euteeka.’ Lekeni bemba afumye iciunda pamo na fyonse ifya bamo, lekeni impanga yange pamo na fyonse ifya bamo. Elyo ifimuti fya mu mutengo fili nokwimba ne nsansa pa cinso cakwa Yawe, pantu aisa mukupingula aba pano isonde. “Muletotela Yawe, pantu ena musuma, ne citemwiko cakwe camuyayaya. Kuteni amuti, ‘Tupususheko we Lesa umupusushi wesu. Tulonganike no kutufumya mu benafyalo, pakuti tupeele ukutotela ishina lyobe ilyamushilo, pakuti tukulumbanye mukutotela.’ Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wa bena Israeli, ukufuma ku muyayaya ukufika na ku muyayaya!” Elyo abantu bonse batile, “Ameni! ” Kabili, “Shi nalumbanishiwe Yawe.” Davidi epakusha Asafu na bamunyina pa cinso ca Mbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe pakubomba imilimo yabo inshita yonse ukulingana ne fyalefwaikwa cila bushiku. Kabili asha Obedi Edomu na bamunyina amakumi mutanda na cine konse konse (68) abakubomba nabo. Obedi Edomu mwana Yedutuni elyo na Hosa ebali abakulinda pa mpongolo. David asha Sadoki shimapepo na bashimapepo banankwe pa cinso ce Tenti lyakwa Yawe ilyali pa ncende yakupepelamo iyo balecindika mu Gibeoni, mukulatuula amalambo yakoca kuli Yawe pa bulambo bwakocelapo pa nshita yonse, akacelo elyo ne cungulo, ukulingana ne fyalembwa fyonse mu mafunde yakwa Yawe ayo apeele abena Israeli. Abali nabo ni Hemani na Yedutuni elyo na bashala bonse abo abasalilwe elyo no kusontwa mu mashina yabo ukulapeela ukutotela kuli Yawe, “Pantu ukutemwa kwakwe kwamuyayaya.” Hemani na Yedutuni ebali no mulimo wakulisha amapenga, imiwaya na fimbi ifya nyimbo shakwa Lesa. Abana bakwa Yedutuni ebalelinda pa mpongolo. Elyo abantu bonse basalangene, cila muntu alungama kumwakwe. Elyo Davidi abwelelamo kumwakwe mukuya paala ulupwa lwakwe. Nomba ilyo Davidi aikele bwino mwisano lyakwe, aeba Natani kasesema ati, “Mona ine ninjikala mwisano lya fimuti fya keda, nomba Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe ili mwitenti.” Natani ayaswike Davidi ati, “Conse ico uli naco mu mano cita, pantu Lesa ali na iwe.” Bulya bwine ubushiku ishiwi lyakwa Lesa lyaisa kuli Natani aliti, “Kabiye webe umubomfi wandi Davidi auti, ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Teiwe uli nokunkuulila iŋanda iyakwikalamo.’ Ine nshatala njikala mu ŋanda ukutula pa bushiku nafumishe abena Israeli mu Egupto ukushinta ilelo. Ine nyendafye ukufuma pa ncende imo ukuya pa ncende imbi, ukufuma pa nsakwe imo ukuya pa ibiye. Monsefye umo nyendauka na bena Israeli bonse, bushe nalitala njebapo abapingushi ba bena Israeli abo nakonkomesha ukucema abantu bandi nati, ‘Cinshi ico mushankuulila iŋanda ya fimuti fya keda?’ “Eico nomba, eba umubomfi wandi Davidi utile, ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, ‘Nakusendele ukufuma mu mpanga ya mulemfwe, na mukukonka umukuni wa mpaanga, kukwisa ba kateeka pa bantu bandi abena Israeli. Lyonse mbafye na iwe konse uko wapitila, kabili nalipwisha abalwani bonse pa cinso cobe. Nomba ndi nokulenga ishina lyobe ukuba ilyalulumbi, kwati mashina ya bantu abacindami aba mwisonde. Kabili nkapekanya incende iya bantu bandi abena Israeli, iyakuti emo nkababike pakuti bakaikwatile icifulo cabo umo bashakalebasunkanya. Abantu imbifi tabakatale ababacusha nakabili, ngefyo balecita kukutendeka, ukutulafye apo nasontele abapingushi ukuba intungulushi pa bantu bandi abena Israeli. Kabili nkacimfya na balwani bobe. “‘Elyo na ine ne Yawe ndi nokukukuulila iŋanda. Inshiku shobe nga shapwa elyo ukaye ukwalala ifikolwe fyobe, nkemya aba mu bufyashi bobe ukukupyana, umo uwa pa bana bobe, kabili nkakosha ubufumu bwakwe. Ena euli nokunkuulila iŋanda, kabili ndi nokukosha icipuna ca bufumu bwakwe umuyayaya. Ine nkaba wishi, elyo na ena akaba umwana wandi. Kabili nshakatale mfumya ukutemwa kwandi pali ena, nga filya nafumishe ukutemwa kwandi pali ulya wapyana. Nkamwimika pa milimo ya mu ŋanda yandi ne ya bufumu bwandi umuyayaya, ne cipuna ca bufumu bwakwe cikashimpwa umuyayaya.’” Awe Natani epakuya sosa amashiwi aya yonse kuli Davidi no kumulondolwela ubusokololo bonse. Elyo imfumu Davidi yaingile mukati no kwikala ku cinso cakwa Yawe, yasosa aiti, “Bushe ine nine ani, we Yawe Lesa, kabili ulupwa lwandi luli cintu nshi pakuti undete apalepa fino? Kabili kwati ifi fyacepa mu kumona kobe we Lesa, walanda na pa mulandu wa mikalile ya kuntanshi iya ŋanda ya mubomfi obe. Umwene kwati ndi umo umwaume uwacindama nganshi, we Yawe Lesa. “Bushe finshi fimbi ificilile apa Davidi engasosa kuli iwe? Pantu walishiba umubomfi obe. We Yawe, pa mulandu wa mubomfi obe, elyo ukulingana no bufwayo bobe, wancitila ici cintu icakulisha ifi, no kulenga ubulayo bobe bwishibikwe. Takwaba umbi uwaba nga iwe we Yawe, kabili takwaba Lesa umbi, kanofye iwe, ngefyo twayumfwila na matwi yesu. Kabili ni bani ababa nga bantu bobe abena Israeli pano isonde? Bushe kwaliba umushobo na umbi uo Lesa wabo aimine ukuya ilubwila nga bantu abakwe umwine, no kucindamika ishina lyobe? Bushe kwaliba bambi abo Lesa wabo alecitila ifipeshamano ifikulu elyo ne fyakutiinya mukutamfya imishobo ku cinso ca bantu bobe, abo walubula ukufuma ku Egupto? Walengele abantu bobe abena Israeli ukuba abantu bobe umuyayaya, kabili iwe, we Yawe waisa ba Lesa wabo. “Elyo nomba we Yawe ubake pe na pe icilayo ico walaya palwa mubomfi obe pamo ne ŋanda yakwe. Cita ukulingana no kulaya kobe pakuti fibelelele, elyo ne shina lyobe likabe ilyacindama umuyayaya. Elyo abantu bakatila, ‘Yawe umwine wa fita, Lesa wa mu Israeli, e Lesa wa bena Israeli!’ Kabili iŋanda ya mubomfi obe Davidi ili nokubelelela pa cinso cobe. “Iwe, we Lesa wandi, nausokolola ku mubomfi obe ukuti uli nokumukuulila iŋanda. Eico umubomfi obe asangila ukushipa pakupepa kuli iwe. We Yawe, icine cine uli Lesa, walilaya ifintu ifi ifisuma ku mubomfi obe. Nomba nacikusekesha ukupaala iŋanda ya mubomfi obe, pakuti ikabe iyakubelelela pa cinso cobe. Pantu iwe we Yawe naupaala, eico ili nokuba iyapaalwa umuyayaya.” Nomba panuma ya ifi fintu, Davidi alwishishe Abafilisiti no kubacimfya elyo apoka umusumba wa Gati ne mishi yonse iyaushingulwike ukufuma mu maboko ya Bafilisiti. Elyo Davidi acimfya abena Moabu, balamunakila, bayamba no kulasonka umusonko. Kabili Davidi acimfya Hadadesa imfumu ya ku Soba, ukuya fikafye na ku Hamati, ilyo aile kukupoka icalo ukufika ku lulamba lwa mumana wa Yufurate. Davidi apokolola amaceleta yakwa Hadadesa ikana limo (1,000), bakensha ba maceleta amakana cine lubali (7,000), elyo ifita fya pa makasa nafyo amakana amakumi yabili (20,000). Kabili Davidi alemanika bakabalwe ba maceleta bonse, ashapofye umwanda umo (100). Ilyo abena Aramu aba ku Damasiko baishile mukwafwako Hadadesa imfumu ya ku Soba, Davidi aipayapo abashilika babo amakana amakumi yabili na makana yabili (22,000). Abika utwamba twa bashilika mu calo ca bena Aramu mu Damasiko. Elyo abena Aramu bacimba kuli Davidi, bayamba no kulasonka umusonko. Yawe apeele Davidi ukucimfya konse uko aile. Davidi apokolwele inkwela sha golide ishalesenda bakangalila ba fita bakwa Hadadesa no kushileta ku Yerusalemu. Ukufuma ku Teba na ku Kuni, imisumba iyali iyakwa Hadadesa, Davidi asendako umukuba uwingi nganshi, uo Solomoni aishile bomfya pakupanga icakusambilamo ica mukuba, elyo inceshi ne fipe ifyalekana lekana ifya mukuba. Ilyo Tou imfumu ya ku Hamati aumfwile ukuti Davidi nacimfya ifita fya nkondo fyonse ifyakwa Hadadesa imfumu ya ku Soba, atuma umwana wakwe Hadoramu ku mfumu Davidi kukuya muposha no kumutasha pakulwisha Hadadesa no kumucimfya. Pantu kunuma Hadadesa lyonse ewalelwa na Tou. Hadoramu aletele ifyabupe ifingi ifya golide, silifa ne fya mukuba. Imfumu Davidi yatuulile ifipe fyonse ifi kuli Yawe, ngefyo acitile kuli silifa na golide iyo apokolwele ukufuma ku mishobo iyi iya bena Edomu, abena Moabu, abena Amoni, Abafilisiti elyo na bena Amaleki. Abishai umwana wakwa Seruiya aipaya abena Edomu amakana ikumi limo na cine konse konse (18,000) mwi Shika Lyamucele. Elyo abika no twamba twa bashilika mu calo ca bena Edomu, elyo na bonse abena Edomu bacimba kuli Davidi. Kabili Yawe alengele Davidi ukulacimfya konse uko aile. Davidi ateekele icalo ca bena Israeli conse mu mulinganya. Alecita ubupingushi ubwacishinka ku bantu bakwe bonse. Yoabu mwana Seruiya ewali umukalamba wa fita. Elyo Yehoshafati umwana wakwa Ailudi ali kalemba wa fyalecitika mu calo. Sadoki mwana Ahitubi na Aimeleki mwana Abiyata bali bashimapepo. Shafisha nao ali kalemba wa milandu. Benaya mwana Yehoiyada ewali intungulushi ya bena Kereti na bena Peleti. Elyo abana bakwa Davidi nabo ebali bacilolo ba mfumu. Panuma ya nshita iyi, Nahashi imfumu ya bena Amoni alifwile elyo umwana wakwe ewamupyene pa bufumu. Davidi atontonkanya ati, “Kanange uluse kuli Hanuni umwana wakwa Nahashi, pantu wishi alilangile uluse kuli ine.” Kanshi Davidi epakutuma inkombe kuli Hanuni kukulanga icililishi cakuloosha wishi. Ilyo inkombe shakwa Davidi shafikile kuli Hanuni mu calo ca bena Amoni mukuyaloosha, bacilolo ba bena Amoni basosa kuli Hanuni abati, “Bushe muletontonkanya ukuti Davidi alecindika wiso mukutuma abantu bakwe kuli imwe mukulanga icililishi cakuloosha? Bushe aba bantu bakwe tabeshilefye mukulengula na mukufwailisha icalo kukuconaula?” Kanshi Hanuni epakwikata abantu bakwa Davidi, ababeya, aputula na malaya yabo pakati pa matako no kubabweseshamo. Ilyo umuntu umo aishile eba Davidi pa fyacitike kuli aba bantu, atuma inkombe shakuya bakumanya, pantu balibasebenye nganshi. Imfumu epakusosa aiti, “Ikalenifye ku Yeriko mpaka imyefu yenu ikamene, elyo mukabwele.” Ilyo abena Amoni bailwike ukuti naba lufyanya kuli Davidi, Hanani na bena Amoni batuma indalama amatalanta ikana limo (1,000) isha silifa ishakwashimina amaceleta elyo na bakensha wa maceleta ukufuma kuli Aramu Naharaimu, Aramu Maaka elyo na Soba. Bayashima amaceleta amakana amakumi yatatu na yabili (32,000) na bakensha wayako, pamo pene ne mfumu ya ku Maaka na bashilika baiko, baisa cita inkambi mupepi na ku Medeba. Elyo abena Amoni nabo bafuma mu mishi yabo balongana no kwisa mukulwa. Ilyo Davidi aumfwa ifi, Davidi atumako Yoabu ne fita fyonse ifya baume babulwi ababulamba. Elyo abena Amoni bafuma baisa tantama mu mpuka shakulwilamo pa mpongolo yakwingilila mu musumba wabo, ninshi imfumu ishaishile shilifye sheka mu mpanga pa lwalala. Cilya Yoabu amona ukuti kuli imilongo yabulwi kuntanshi elyo na ku numa yakwe, asalapo fimo ifita ifyacenjela nganshi mu Israeli no kufitantamika ukulungamana na bena Aramu. Ifita fimbi ifyashala apeela mu maboko yakwa munyina Abishai kukufyangalila. Kabili afitantika ukulungamana na bena Amoni. Elyo Yoabu asosa ati, “Nga cakuti abena Aramu bancila amaka, awe lyena uli nokwisafye mukumpokololako. Lelo nga cakuti abena Amoni bakucila amaka, elyo ndi nokwisa mukukupokololako. Natube abakosa kabili abashangila pakuti tulwileko na maka abantu besu pamo ne misumba yakwa Lesa wesu. Shi Yawe nacitepo icilewama mu menso yakwe.” Kanshi Yoabu na bashilika ali nabo bafuma mukulwisha abena Aramu, awe nabo bafulumuka ukufuma pantanshi yabo. Cilya abena Amoni bamona ukuti abena Aramu balafulumuka, nabo bene bafulumuka pa cinso cakwa Abishai munyina kabili baya ingila na mu musumba. Kanshi Yoabu epakubwelelamo ku Yerusalemu. Panuma cilya abena Aramu bamona ukuti babacimfya ku bena Israeli, batuma inkombe shaya ita abena Aramu bonse abali kwishilya lya mumana. Elyo Shofaki umukalamba wa fita fyakwa Hadadesa ewalebatungulula. Ilyo Davidi bamweba pali ifi, alonganika abena Israeli bonse bayabuka no mumana wa Yordani. Abapalamina elyo abatantika mu milongo ya bulwi kuntanshi yabo. Davidi atantamika abashilika bakwe kukukumanya abena Aramu mu bulwi, bayamba no kubalwisha. Lelo abena Aramu bafulumuka pantanshi ya bena Israeli. Kabili Davidi nao epakwipaya abali pa maceleta yabo amakana cine lubali (7,000), na bashilika ba pa makasa amakana amakumi yane (40,000). Elyo aipaya na Shofaki umukalamba wa bashilika. Ilyo ababomfi bakwa Hadadesa bamona ukuti babacimfya ku bena Israeli, bapanga umutende na Davidi bayamba no kumubombela. Kanshi abena Aramu tabafwaile ukwafwa abena Amoni nakabili. Kabili pakwaluka kwa mwaka pa nshita ilya mfumu shifuma ukuya ku nkondo, Yoabu elyo afumishe ifita aya kukonaula icalo ca bena Amoni. Kabili aile ku Raba no kuya cipokolola. Lelo Davidi ena, ashele mu Yerusalemu. Elyo Yoabu aya sansa Raba no kuonaula. Davidi abuula ne cisote cabufumu ukufuma ku mutwe wa mfumu yabo. Ukufina kwaciko kwali italanta lya golide limo, kabili mukati mwali no tumabwe utwauma umutengo. Baisa cibika pa mutwe wakwa Davidi. Kabili abuula ifitapwa ifingi nganshi ukufuma mu musumba. Elyo afumya abantu abali mu musumba, abatwala kukubomba imilimo yakubomfya ifyakuputwilako imbao, bancinde elyo na masembe. Kanshi Davidi acitile ifi fine na ku misumba yonse iya bena Amoni. Elyo Davidi ne fita fyakwe fyonse babwelela ku Yerusalemu. Nomba umuyila inshiku, paimine inkondo na Abafilisiti ku musumba wabo ku Gesa. Napali ilya ine nshita Sibekai umwina Hushati aipaya Sipai, umo uwali mu lupwa lwakwa Refa, icalengele na Abafilisiti ukucimba. Mukulwa inkondo na imbi na Abafilisiti, Elianani mwana Yairi aipaya Lami munyina kwa Goliati umwina Gati, uwakwete ifumo ilyali no musako kwati mulando wa bapikula insalu. Nakabili ku bulwi na bumbi ubwacitike ku cifulo ca Gati, kwaliko icimuntu icalunduka nganshi. Cali ne minwe mutanda kuli cila cisansa, kabili cali ne fikondo mutanda kuli cila lukasa, fyonse pamo fyali amakumi yabili na fine (24). Nao wine ali uwa mu lupwa lwakwa Rafa. Kanshi ilyo ena asebenye abena Israeli, Yonatani mwana Shimea, munyina kwa Davidi ewamwipeye. Aba ebali aba mu lupwa lwakwa Rafa mu Gati, kabili bonse bafwile ku minwe yakwa Davidi na ku minwe ya bantu bakwe. Nomba Satana aimine abena Israeli no kutunka Davidi ukuti apende abena Israeli. Kanshi Davidi epakweba Yoabu na bakalamba ba fita fyankondo ati, “Kabiyeni, kapendeni abena Israeli ukufuma ku Beresheba ukufika ku Dani. Mwise munjebe pakuti njise njishibe ifyo bali.” Elyo Yoabu ayasuka imfumu ati, “Nacibe ukuti Yawe asandulule ubwingi bwa bashilika imiku umwanda umo (100) ukucila ifyo bali. Lelo, mwe shikulu imfumu yandi, bushe bonse aba te babomfi ba mfumu? Cinshi kanshi calenga ukuti shikulu acite icintu ca musango uyu? Mulandu nshi uwalenga alete umulandu pali Israeli?” Lelo icebo ca mfumu capula pa cebo cakwa Yoabu. Kanshi Yoabu epakwima no kupitana mu calo conse ica Israeli no kubwelulukila ku Yerusalemu. Elyo Yoabu aisa sosa impendwa ya bashilika kuli Davidi. Mu calo conse ica Israeli mwali umuntapendwa umo na makana umwanda umo (1,100,000) abaume abengabomfya ulupanga pakulwa, ukulundapo na bambi amakana imyanda ine na makumi cine lubali (470,000) abali mu Yuda. Lelo Yoabu tasanshisheko abena Levi na bena Benjamini pakupenda, pa mulandu wakuti ifunde lyapeele imfumu talyali lyakusekesha Yoabu. Ili line ifunde lyali ilyabubifi pa cinso cakwa Lesa, nao epakukanda Israeli. Elyo Davidi asosa kuli Lesa ati, “Ine nimbifya apakalamba paco ncitile. Nomba kanshi, nakupapata, fumya umulandu uyu pa mubomfi obe, pantu nincita icintu icabulamo amano nganshi.” Yawe aeba Gadi kamona wakwa Davidi ati, “Kabiye kebe Davidi auti, ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Nalakupeela ifya kusalapo fitatu. Salapo cimo ico ulefwaya, ico mfwile ukucita kuli iwe.’” Kanshi Gadi epakuya kuli Davidi no kumweba ati, “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Isalile we mwine, napamo imyaka itatu iya cipowe, nangu imyeshi itatu iyakonaulwa ku balwani bobe ilyo ulupanga lwabo lukakusanga, nangu inshiku shitatu ku lupanga lwakwa Yawe, nangu inshiku isha cikuko mu calo, ilyo malaika wakwa Yawe alepitamo mukonaula incende shonse isha mu Israeli. Nomba iwe tontonkanya ifyo ndeya eba uuntumine.’” Elyo Davidi ayasuka Gadi ati, “Awe kwena ndi uwacucutika nganshi. Kanshi ndekenifye mponene mu minwe yakwa Yawe, pantu uluse lwakwe lukalamba nganshi. Lelo mwileka mponene mu minwe ya bantunse.” Kanshi Yawe epakutuma icikuko pa bena Israeli na bantu abaume amakana cine lubali (70,000) bafwa. Elyo Lesa atuma malaika mukonaula Yerusalemu. Ilyo malaika aleonaula, Yawe amonako no kumfwa bulanda pa mulandu wa cikuko, elyo aeba malaika uwaleonaula ati, “Capwa! Bwesha ukuboko kobe.” Malaika wakwa Yawe ninshi eminine pa lubansa lwakutwilapo ulwakwa Arauna umwina Yebusi. Davidi ainwina amenso mu mulu elyo amona malaika wakwa Yawe naiminina pakati ka mulu ne sonde, ninshi napambula ulupanga mu minwe yakwe pa musumba wa Yerusalemu. Elyo Davidi na bakalamba bafwala insalu shabulanda bawa panshi ubukupeme. Davidi nao asosa kuli Lesa ati, “Bushe teine wapeele ifunde lyakupenda abaume babulwi? Ninefye ncitile icabubifi no kulufyanya. Aba bonse bena ni mpaangafye. Ni finshi bacitile? We Yawe Lesa wandi, uleke ukuboko kobe kuponene pali ine na ba ŋanda yandi, lelo wileka ici cibe pa bantu bobe.” Elyo malaika wakwa Yawe apeele Gadi icipope cakweba Davidi ukwima no kuya kuula ubulambo bwakwa Yawe pa lubansa lwakutwilapo ulwakwa Arauna umwina Yebusi. Kanshi Davidi epakuya mukumfwila ishiwi ilyo Gadi asosele mwishina lyakwa Yawe. Ilyo Arauna acili aletwa iŋanu, ati apilibuke amona malaika. Na bana bakwe abaume abo ali nabo bafumapo baya belama. Lintu Davidi apalama, elyo Arauna alolesha no kumumona, afuma apo aletwila no kuya kontama pa cinso cakwa Davidi, ashimpa ne mpumi panshi. Elyo Davidi aeba Arauna ati, “Mpeela ulo lubansa lobe ulwakutwilapo pakuti nkuulepo ubulambo bwakwa Yawe, pakuti icikuko icili pa bantu cipwe. Nshitisha pa mutengo uutuntulu.” Lelo Arauna aeba Davidi ati, “Buulafye we mwine, leka shikulu imfumu yandi icite icili conse icalaiwamina ku menso yaiko. Moneni, nalapeela iŋombe ishe lambo lyakoca, imilando yakutwilako eyo ibe inkuni elyo ne ŋanu sha mutuulo wa cabunga. Awe nalapeela fyonse.” Lelo imfumu Davidi yayasuka Arauna aiti, “Iyo, ine ndefwayafye ukulipila umutengo uutuntulu. Pantu nshilefwaya ukutwalila Yawe ifintu fyobe, nangu ukutuula ilambo lyakoca ilyo nshiposelepo nangu cimo.” Kanshi Davidi epakulipila Arauna indalama amashekeli imyanda mutanda (600) isha golide pali ilya ncende. Palya pene epo Davidi akuula ubulambo bwakwa Yawe, atuula na malambo yakoca na malambo yakwampana. Elyo Davidi apepa na kuli Yawe, na Yawe amwasuka, no mulilo wafuma ku mulu ukwisa pa bulambo bwa mutuulo wakoca. Elyo Yawe aeba malaika, nao abweseshe ulupanga mu citubo. Pa nshita ine ilya, ilyo Davidi amona ukuti Yawe amwasuka pa lubansa lwakutwilapo lwakwa Arauna umwina Yebusi, awe atuulilapo na malambo. Itenti lyakwa Yawe, lilya Mose apangile mu matololo, elyo no bulambo bwakocelapo pali ilya nshita fyali pa ncende yakupepelapo iyo balecindika ku Gibeoni. Lelo Davidi alifililwe ukuya pantanshi ye Tenti kukwipusha kuli Lesa, pantu atiinine ulupanga lwakwa malaika wakwa Yawe. Elyo Davidi atile, “Iŋanda yakwa Yawe Lesa ili nokuba pano, pamo no bulambo bwakocela ubwa bena Israeli.” Kanshi Davidi epakupeela icipope cakulonganika abenafyalo bonse abaleikala mu Israeli. Elyo pakati kabo asontapo abakutoba amabwe pakuti balepekanya amabwe ayabaswa bwino ayakukuulila Iŋanda yakwa Lesa. Elyo Davidi apekanya ifyela ifingi ifyakupangamo imisomali iyakupangilako ifiibi fya pa mpongolo ne fyakwikatanya ifimiti, pamo no mukuba uushingapimwa. Kabili apekanya na imbi imilando ya fimuti fya keda imintapendwa, pantu abena Sidoni na bena Turi baliletele impendwa iyingi nganshi iya milando kuli Davidi. Davidi asosa ati, “Umwana wandi Solomoni mwaice kabili muteku, elyo ne ŋanda ali nokukuula iyakwa Yawe ili nokuba iyacindama mu menso ya mishobo yonse. Eico nalapekanya ifyakubomfya.” Kanshi Davidi epakupekanya ifintu ifingi ilyo talafwa. Elyo aita umwana wakwe Solomoni no kumupeela umulimo wakukuula iŋanda yakwa Yawe Lesa wa bena Israeli. Davidi aeba Solomoni ati, “We mwana wandi, ine cali pa mutima wandi ukukuula iŋanda iye shina lyakwa Yawe Lesa wandi. Lelo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, ‘Walisumya umulopa uwingi no kulwa inkondo ishingi. Tauli nakukuula iŋanda iye shina lyandi, pantu walisumya umulopa uwingi pano isonde mu menso yandi. Lelo uli nokukwata umwana uukaba umuntu uwamutende. Kabili nkamulenga ukutuusha ukufuma ku balwani bakwe mu ncende shonse. Ishina lyakwe likaba ni Solomoni pantu nkapeela umutende kuli Israeli ne cibote mu nshita ya bufumu bwakwe. Ni ena, euli nokukuula iŋanda ye shina lyandi. Ali nokuba umwana wandi, na ine ndi nokuba wishi. Kabili ndi nokwimika ubufumu bwakwe pa bena Israeli umuyayaya.’ “Eico we mwana wandi, shi Yawe engalaba na iwe. Kabili ukashuke pakuti ukakuule iŋanda yakwa Yawe Lesa obe, pamo ngefyo asosele pali iwe. Shi Yawe engakupeela amano no kwiluka, ilyo akakubika pa cipuna ca bena Israeli, pakuti ukabe uwakusunga amafunde yakwa Yawe Lesa obe. Elyo uli nokukwata ishuko, nga cakuti watekanya mukubaka ifipope na mafunde ifyo Yawe apeele Mose ifya bena Israeli. Ube uwashuka kabili uwashipa. Wikwata mwenso nangu ukunenuka. “Nimomba no mukoosha nganshi pakupekanya ifyakukuulila iŋanda yakwa Yawe amatalanta amakana umwanda umo (100,000) uwa golide, na matalanta umuntapendwa umo uwa silifa (1,000,000), imipili ya mukuba ne fyela ukufina kwafiko ukushingapimwa, elyo imilando na mabwe. Na iwe kuti walundapo. Naukwata ababomfi abengi bakabasa wa mabwe, abaishiba ukukuula ku mabwe na baishiba kubasa imbao. Elyo naukwata na bantu bambi abaishiba imilimo abashingapendwa, abacenjela mu milimo iyalekana lekana iya muli golide, silifa, umukuba ne fyela. Eico ima, tampako ukubomba Yawe nao aleba na iwe.” Elyo Davidi apeele cipope ku bakalamba bonse aba mu Israeli ukwafwa umwana wakwe Solomoni. Abeba ati, “Bushe Yawe Lesa wenu tali na imwe? Kabili bushe tamupeele ukutuusha ku mbali shonse? Pantu nabuula abekalacalo bonse nampeela, elyo ne calo nacipeelwa mu minwe yakwa Yawe na ku bantu bakwe. Nomba bikeni umutima wenu na mano yenu mukufwaya Yawe Lesa wenu, pakuti mukalete Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe elyo ne fipe fyamushilo ifyakwa Lesa mu ŋanda iyili nokukuulwa mwishina lyakwa Yawe.” Ilyo Davidi akotele pa myaka iyingi, abuulile umwana wakwe Solomoni eo abika pa bufumu bwa mu Israeli. Kabili alonganika pamo intungulushi shonse isha mu Israeli, bashimapepo elyo na bena Levi. Abena Levi abali ne myaka amakumi yatatu (30) nangu ukucilapo, ebapendelwe. Elyo impendwa ya baume yali amakana amakumi yatatu na cine konse konse (38,000). Davidi asosa ati, “Pali aba, impendwa iyili amakana amakumi yabili na yane (24,000), ebakulamona pa milimo ya mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo bambi nabo amakana mutanda (6,000) ni bacilolo na bapingushi. Impendwa amakana yane (4,000) ni bakalinda wa mpongolo. Elyo impendwa imbi iya makana yane (4,000) bali nokulabomfya ifilimba mpekenye pakulumbanya Yawe.” Kabili Davidi alekanya abena Levi mu mabumba ukulingana na bana bakwa Levi, Geshoni, Koati na Merari. Mu bena Geshoni mwali Ladani na Shimei. Bamwana Ladani bali ni Yehieli ewali ibeli, elyo Setamu na Yoeli, bonse bali batatu. Bamwana Shimei bali ni Shelomoti, Hasieli na Harani, bonse pamo bali batatu. Aba ebali intungulushi sha ndupwa shakwa Ladani. Elyo bamwana Shimei bali ni Yahati, Sisa, Yeushi elyo na Beriya. Aba bane ebali abana abaume bakwa Shimei. Yahati ewali uwantanshi, elyo Sisa aba uwacibili. Lelo Yeushi na Beriya tabakwete abana abaume abengi. Ecalengele ukuti bapendelwe pamo nga bana ba lupwa lumo lwine. Abana bakwa Koati bali ni Amuramu, Isa, Hebuloni na Usieli, bonse pamo bali bane. Abana bakwa Amuramu bali ni Aroni na Mose. Elyo Aroni na ba mu lupwa lwakwe bapatulwilwe kukulabomba ifintu fyamushilo nganshi, ukulaoca ububani pa cinso cakwa Yawe, ukulatumika, elyo nokulapaala amapaalo mwishina lyakwe umuyayaya. Abana bakwa Mose, umuntu wakwa Lesa, bapendelwe ukuba icipande cimo ica luko lwa bena Levi. Abana bakwa Mose bali ni Geshomu na Eliese. Pa bana bakwa Geshomu ni Shubaeli ewali uwantanshi. Pa bana bakwa Eliese ni Rehabia ewali uwantanshi. Kabili Eliesi takwete abana bambi abaume, lelo abana abaume bakwa Rehabia bali abengi. Pa bana bakwa Isa ni Shelomiti ewantanshi. Pa bana bakwa Hebuloni ni Yeriya ewantanshi, pakonka Amaria, uwabutatu ni Yahasieli, elyo uwalenga bune ni Yekameamu. Pa bana bakwa Usieli ni Mika ewali uwantanshi elyo uwabubili Ishiya. Abana bakwa Merari bali ni Mali na Mushi. Abana bakwa Mali bali ni Eleasa na Kishi. Eleasa afwilefye ukwabula ukukwata abana abaume lelo akwetefye abana abanakashi. Bamwana Kishi ebabopile. Abana bakwa Mushi bali ni Mali, Ederi na Yerimoti, bonse pamo bali batatu. Aba e bana bakwa Levi umo bafyalilwe mu mayanda ya bashibo, abali intungulushi sha mayanda ya bashibo, pamo ngefyo balependwa cila umo umo ukulingana ne mpendwa ya mashina yabo, abo ababombele imilimo iya mu ŋanda yakwa Yawe, ukufuma pa myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo. Pantu Davidi atile “Apo Yawe Lesa wa bena Israeli napeela ukutuusha ku bantu bakwe nokuti naisa mukwikala mu Yerusalemu umuyayaya, kanshi abena Levi nomba takuli ukulasenda Itenti lyakwa Lesa nangu ifipe fyonse ifibomba mwi Tenti ili.” Ukulingana na mashiwi yakulekelesha ayakwa Davidi, abena Levi babapendele ukufuma pa bali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo. Imilimo ya bena Levi yali yakwafwa abana bakwa Aroni mu milimo ya mu ŋanda yakwa Yawe, ukuba abakumona pa milimo ya mu mansa, mu miputule ya mumbali, ukusangulula ifipe fyonse ifyamushilo, no kubomba imilimo imbi iyalekana lekana iya mu ŋanda yakwa Lesa. Ebapeelwe ukumona pa mikate iyalebikwa petebulo, ubunga bwa mutuulo wa cabunga, utumikate utwapapatala utwabulamo intutumushi, pa milimo iyakupanga no kusakaanya, elyo ne fipimo fyonse ifyakupenda no kupiminako mu musango onse. Ebali nokulaima cila lucelo mukutotela no kulumbanya Yawe. Ifi fine efyo bali nokwisa bwekeshapo inshita ya cungulo, kabili nelyo lyonse kwaba ukoca amalambo yakupeela kuli Yawe pa masabata, pakutampa umweshi elyo na pa nshikunkulu shonse ishasalwa. Bali nokulabomba pa cinso cakwa Yawe inshita yonse iyapeelwe ukulingana ne mpendwa iyasontwa. Kanshi ifi efyo abena Levi balebomba imilimo yabo iya mwi Tenti lyakukumaninamo, mu cifulo camushilo nelyo bali mu minwe ya bamunyinabo aba mu lupwa lwakwa Aroni, mu milimo ya mu ŋanda yakwa Yawe. Iyi eyali imipaka ya bana bakwa Aroni. Abana bakwa Aroni bali ni Nadabu, Abihu, Eleasa na Itama. Lelo Nadabu na Abihu bafwile lintu shibo talafwa, elyo tabakwete abana abaume. Kanshi Eleasa na Itama ebalebomba imilimo ya bushimapepo. Elyo Sadoki uwa mu lupwa lwakwa Eleasa na Ahimeleki uwa mu lupwa lwakwa Itama ebayafwilishe Davidi ukubabika mu mpuka mu mpuka mukubomba imilimo bapeelwe. Impendwa iyikalamba iya ntungulushi yasangilwe mu ba mu lupwa lwakwa Eleasa ukucila mu ba mu lupwa lwakwa Itama. Eico bafumya intungulushi ikumi limo na mutanda (16) isha mayanda ya bashibo mu lupwa lwakwa Eleasari, elyo impendwa cine konse konse intungulushi sha mu mayanda ya bashibo mu lupwa lwakwa Itama. Babakenye mukubapendula pantu palipo bacilolo ba mu cifulo camushilo na bacilolo bakwa Lesa pakati ka ba mu lupwa lwakwa Eleasa na ba mu lupwa lwakwa Itama. Kalemba uwe shina lya Shemaiya mwana Netaneli umwina Levi, ewalembele amashina yabo pa menso ya mfumu elyo na bacilolo abali ni Sadoki shimapepo, Ahimeleki mwana Abiyata elyo ne ntungulushi sha mu mayanda ya bashimapepo na ya bena Levi. Babalemba mukutantika aba mu ŋanda imo ukufuma muli Eleasa elyo na ba mu ŋanda imo ukufuma muli Itama. Ukupendula kwantanshi kwaponene pali Yehoyaribu, ukwacibili pali Yedaiya, ukwacitatu pali Harimu, ukwacine pali Seorimu, ukwacisano pali Malikiya, ukwalenga mutanda pali Miyaminu, ukwalenga cine lubali pali Hakosi, ukwalenga cine konse konse pali Abiya, ukwalenga pabula pali Yeshua, ukwalenga ikumi limo pali Shekaniya, ukwalenga ikumi limo na umo (11) pali Eliashibu, ukwalenga ikumi limo na ibili (12) pali Yakimu, ukwalenga ikumi limo na itatu (13) pali Hupa, ukwalenga ikumi limo na ine (14) pali Yeshebeabu, ukwalenga ikumi limo na isano (15) pali Biliga, ukwalenga ikumi limo na mutanda (16) pali Imeri, ukwalenga ikumi limo na cine lubali (17) pali Hesili, ukwalenga ikumi limo na cine konse konse (18) pali Hapisesi, ukwalenga ikumi limo na pabula (19) pali Petahiya, ukwalenga amakumi yabili pali Yehesikeli, ukwalenga amakumi yabili na umo (21) pali Yakini, ukwalenga amakumi yabili na ibili (22) pali Gamuli, ukwalenga amakumi yabili na itatu (23) pali Delaiya, ukwalenga amakumi yabili na ine (24) pali Maasiya. Ifi efyatantikwe ukukonkana kwabo mukubomba ilyo baleingila mu ŋanda yakwa Yawe, umwabelele ifipope ifya bashilile shibo Aroni, ngefyo Lesa wa bena Israeli amukonkomeshe. Pa bashele aba mu lupwa lwakwa Levi bafumine mu bana bakwa Amuramu, Shubaeli, na ba muli Shubaeli ni Yedeiya. Ukufuma mu bana bakwa Rehabiya, Ishiya ewali uwantanshi. Ukufuma mu ba mu bena Isa ni Shelomoti, ukufuma mu bana bakwa Shelomoti ni Yahati. Abana bakwa Hebuloni, uwantanshi ni Yeria, Amaria ewakonkelepo, Yahasieli ewali uwabutatu elyo Yekameamu nao ewali uwacine. Mwana Usieli ali ni Mika, muli bamwana Mika ali ni Shamiri. Munyina kwa Mika ali ni Ishiya, ukufuma mu bana bakwa Ishiya ali ni Sakaria. Abana bakwa Merari bali ni Mali na Mushi. Umwana wakwa Yaasia ali ni Beno. Abana bakwa Merari ukufuma muli Yaasia, bali ni Beno, Shohamu, Sakuri na Ibiri. Ukufuma muli Mali, ni Eleasa uushakwetepo abana abaume. Ukufuma muli Kishi, mwana Kishi ali ni Yerahimeli. Elyo abana bakwa Mushi bali ni Mali, Eda na Yerimoti. Aba ebali abana bakwa Levi umwabelele amayanda ya bashibo. Aba nabo bene bacitile ukupendula, filya fine bamunyinabo aba mu lupwa lwakwa Aroni bacitile pa cinso ca mfumu Davidi na Sadoki, Aimeleki elyo ne ntungulushi sha mayanda ya bashimapepo na bena Levi. Abana baume ba mukalamba bacitile cimo cine na bana bakwa munyina, umwaice wakwe. Davidi pamo na bakalamba ba fita fya nkondo, bapatwilepo abana bamo abakwa Asafu, Hemani na Yedutuni ku milimo yakusesema ukubomfya amaseese, insango ne miwaya. Ifi efyali ubutantiko bwa bantu abaume abali nokulabomba iyi milimo. Ukufuma mu bana bakwa Asafu bali ni Sakuri, Yosefu, Netania na Asarela. Uwalemona pa mibombele ya bana bakwa Asafu ali ni Asafu wine, uwalesesema ukulingana no butungulushi bwa mfumu ine. Ukufuma ku bana bakwa Yedutuni, bali ni Gedalia, Seri, Yeshaiya, Shimei, Hashabia na Matitiya. Bonse pamo bali mutanda, no walemona pa milimo yabo ni shibo Yedutuni, uwalesesema alebomfya iseese pakutotela no kulumbanya Yawe. Ukufuma mu bana bakwa Hemani bali ni Bukia, Mataniya, Usieli, Shubaeli na Yerimoti, Hanania, Hanani, Eliata, Gidati, Romami Eseri, Yoshibekasha, Maloti, Hoti elyo na Mahasioti. Bonse aba bali bana bakwa Hemani kamona wa mfumu ukulingana ne cebo cakwa Lesa ico alaile kukwimya Hemani. Pantu Lesa apeele Hemani abana abaume ikumi limo na bane (14), elyo abanakashi batatu. Bonse abaume aba bali mu maboko ya bashibo pakwimba inyimbo sha mu ŋanda yakwa Yawe, mukubomfya imiwaya, insango na maseese, pa milimo iya mu ŋanda yakwa Lesa. Asafu, Yedutuni na Hemani bena baleumfwila imfumu. Pamo pene ne ndupwa shabo, bonse abasambilishiwe no kusalapulwa mukwimba inyimbo shakwa Yawe, bali impendwa imyanda ibili na makumi cine konse konse na cine konse konse (288). Bacitile ukupendula nge cakumwenako kuli onse imilimo yakwe, umukalamba, umwaice, kafundisha elyo no musambi. Ukupendula kwantanshi ukwali kwakwa Asafu kwaponena pali Yosefu. Elyo ukwacibili pali Gedalia pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12) Ukwacitatu pali Sakuri, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwacine pali Isiri, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwacisano pali Netania, pa bana bakwe abaume na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga mutanda pali Bukia, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga cine lubali pali Yesarela, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga cine konse konse pali Yeshaiya, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga pabula pali Mataniya, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo pali Shimei, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na umo (11) pali Asareli, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na ibili (12) pali Hashabia, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na itatu (13) pali Shubaeli, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na ine (14) pali Matitiya, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na isano (15) pali Yerimoti, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na mutanda (16) pali Hanania, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na cine lubali (17) pali Yoshibekasha, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na cine konse konse (18) pali Hanani, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga ikumi limo na pabula (19) pali Maloti, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga amakumi yabili (20) pali Eliata, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga amakumi yabili na umo (21) pali Hotiri, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga amakumi yabili na ibili (22) pali Gidaliti, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga amakumi yabili na itatu (23) pali Mahasioti, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ukwalenga amakumi yabili na ine (24) pali Romamiti Eseri, pa bana bakwe na ba mu lupwa lwakwe, bali ikumi limo na babili (12). Ifi efyali mpuka sha bakalinda wa pa mpongolo. Ukufuma ku bena Kora ni Meshelemia umwana wakwa Kore uwa pa bana bakwa Asafu. Kabili Meshelemia alikwete abana. Uwantanshi ali ni Sakaria, uwacibili ni Yediaeli, uwalenga batatu ni Sebadiya, uwalenga bane ni Yatinieli, uwalenga basano ni Elamu, uwalenga mutanda ni Yehohanani, no walenga cine lubali ali ni Eliehoenai. Obedi Edomu nao alikwete abana. Uwantanshi ali ni Shemaiya, uwacibili ni Yehosabadi, uwalenga batatu ni Yoa, uwalenga bane ni Saka, uwalenga basano ali ni Netaneli, uwalenga mutanda ni Amieli, uwalenga cine lubali ni Isaka, no walenga cine konse konse ni Peuletai, pantu Lesa alimupaalile. Shemaiya umwana wakwe nao alikwete abana abaume abali intungulushi ya mu ŋanda yakwa shibo pantu bali impalume ishakosa. Bamwana Shemaiya amashina yabo ni Otini, Refaeli, Obedi na Elisabadi, na bamunyina Elihu na Semakiya nabo bene bali impalume ishakosa. Bonse aba bafumine mu lupwa lwakwa Obedi Edomu. Bena na bana babo pamo bali impalume ishakosa kabili na maka ayakubomba imilimo. Bonse pamo mu lupwa lwakwa Obedi Edomu bali amakumi mutanda na babili (62). Meshelemia ali na bana abaume na bamunyina ikumi limo na cine konse konse (18), abantu abakosa. Kabili Hosa, umwina Merari, alikwete abana. Shimuri ewantanshi nangu cali ukuti tewali ibeli, lelo wishi ewamubikilepo ukuba uwantanshi. No wacibili ni Hilikiya, uwalenga batatu ni Tabalia no walenga bane ali ni Sakaria. Abana na bamunyina wakwa Hosa bali ikumi limo na batatu (13) bonse pamo. Ishi mpuka sha bakalinda wa pa mpongolo, ukupitila mu ntungulushi shabo, shali ne milimo yakubomba mu ŋanda yakwa Yawe, filya fine cali kuli bamunyinabo. Balebomfya ukupendula pali cila mpongolo, umwakonkanine indupwa sha bashibo. Ukupendula kwa pa mpongolo ya ku kabanga kwaponene pali Shelemiya. Elyo bacita ukupendula pa mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso nako kwaponena pa mwana wakwe Sakaria, umuntu uwacenjela mukupanda amano. Ukupendula kwa pa mpongolo ya ku kapinda ka ku kulyo kwaponena pali Obedi Edomu, elyo ukupendula kwa pa ŋanda iya butala kwaponena pa bana bakwe. Ukupendula kwa pa mpongolo ya ku masamba ne mpongolo ya pa Sheleketi iyabelele pa musebo wa pamulu, kwaponena pali Shupimu na Hosa. Bakalinda balelinda apalungatene. Cila bushiku kwaleba abena Levi mutanda pa mpongolo ya ku kabanga, bambi nabo cila bushiku pa mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso, bambi bane nabo pa mpongolo ya ku kapinda ka ku kulyo elyo pa ŋanda ya butala paleba bakalinda babili pa nshita imo. Elyo ukuya ku masamba kwali bane abalelinda pa musebo, bambi nabo babili pa mpongolo pene. Ifi efyali mpuka sha bakalinda wa pa mpongolo abafumine mu ndupwa shakwa Kora na Merari. Abena Levi banabo bambi ebali ne milimo yakusunga icipao ca mu ŋanda yakwa Lesa elyo no kusunga icipao ca fipe abantu baletuula. Abana bakwa Ladani, bali ni nkonkani shakwe mu bena Geshoni, kabili ebali intungulushi sha mayanda ya bashibo mu lupwa lwakwa Ladani umwina Geshoni. Umo ali ni Yehieli. Bamwana Yehieli bali ni Setamu na munyina Yoeli. Ebali abakumona pa milimo ya bakusunga icipao ca mu ŋanda yakwa Yawe. Abafumine mu bena Amuramu, abena Isa, abena Hebuloni elyo na bena Usieli bali ni aba. Shubaeli umwana wakwa Geshomu, mwana Mose, ewali cilolo mukalamba wa bakusunga icipao. Abali bamunyina ukupitila muli Eliese, uwafyele Rehabia, nao uwafyele Yeshaiya wishi wakwa Yoramu nao wishi wakwa Sikiri nao wishi wakwa Shelomiti. Shelomiti na bamunyina ebali ne milimo yakusunga ifintu ifyaletuula imfumu Davidi ne ntungulushi sha mayanda ya bashibo ishali e bakalamba ba pa fita amakana (1,000) na bakalamba ba pa fita imyanda (100) elyo na bakalamba bambi aba fita. Fimo pa fitapwa ifyapokelwe mu nkondo nafyo bafituulile ku mulimo wakuwamisha iŋanda yakwa Yawe. Kabili na fyonse ifyo Samwele uwali kamona atuulile, ne fyatuulile Saulo mwana Kishi, Abune mwana Neri na Yoabu mwana Seruiya elyo na fyonsefye ifyatuulilwe, fyapeelwe mukusungwa mu maboko yakwe Shelomiti na bamunyina. Ukufuma ku bena Isa ni Kenaiya na bana bakwe ebapeelwe imilimo iya kunse ya ŋanda yakwa Lesa, bena bali ni bacilolo elyo na bapingushi ba pali Israeli. Ukufuma ku bena Hebuloni ni Hashabiya na bamunyina ikana limo ne myanda cine lubali (1,700), abantu abakosa, ebalebomba imilimo yonse iyakwa Yawe. Kabili ebakutumika imfumu mu Israeli kwisamba lya mumana wa Yordani. Palwa bena Hebuloni, Yeria ewali intungulushi umo batantamine ukulingana ne cifyalilwa ca bashibo. Mu mwaka walenga amakumi yane (40) uwakwa Davidi pa bufumu, bafwailishe mu ndupwa sha bena Hebuloni elyo basangamo impalume ishakosa ku Yaseri wa mu Gileadi. Yeria akwete bamunyina amakana yabili ne myanda cine lubali (2,700), abali abaume abakosa kabili abali intungulushi sha mayanda ya bashibo. Imfumu Davidi yabapeele ukulatungulula abena Rubeni, abena Gadi na citika wa luko lwakwa Manase pa milimo yakwa Lesa elyo na pa fya milandu ya mfumu. Iyi e mpendwa ya bena Israeli, intungulushi sha mayanda ya bashibo, abakalamba ba pa fita amakana (1,000), na bakalamba ba pa fita imyanda (100) na bacilolo babo abaletumika imfumu mu milimo yonse iyakumine impuka sha bashilika, abaleba pa ncito cila mweshi mu mwakafye onse. Cila mpuka yali na bantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000). Uwantanshi ukwangalila mpuka mu mweshi wakwamba ali ni Yashobeamu mwana Sabudieli. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000), mu mpuka yakwe. Ali wa mu bana bakwa Peresi, kabili umukalamba pali bacilolo ba bashilika mu mweshi wakutampa. Uwacibili uwakwangalila impuka mu mweshi walenga ibili, ali ni Dodai umwina Ahoyi. Uwali ntungulushi ya mpuka yakwe ali ni Mikiloti. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwacitatu umukalamba aleyangalila aba mu mweshi walenga itatu ali ni Benaya mwana Yehoiyada shimapepo. Ewali intungulushi kabili mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uyu e Benaya uwali impalume ine ine mwibumba lya makumi yatatu (30) kabili ewali intungulushi ya ili ibumba. Umwana wakwe Amisabadi ewaleyangalila ili bumba. Uwalenga bane umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga ine, ali ni Asaeli munyina wakwa Yoabu. Umwana wakwe Sebadiya ewamupyene. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwacisano umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga isano, ali ni Shamuhuti umwina Isira. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga mutanda, umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga mutanda, ali ni Ira mwana Ikeshi umwina Tekoa. Mwali abantu abaume amakana yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga cine lubali umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga cine lubali, ali ni Helesi umwina Peloni, uwa mu bana bakwa Efulemu. Mwali abantu abaume amakana yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga cine konse konse umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga cine konse konse, ali ni Sibekai umwina Hushati uwa mu bena Sera. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga pabula umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga pabula, ali ni Abiesa umwina Anatoti, uwa mu bena Benjamini. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga ikumi limo umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga ikumi limo, ali ni Maharai umwina Netofati uwa mu bena Sera. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga ikumi limo na umo (11) umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga ikumi limo na umo (11) ali ni Benaya umwina Piratoni uwa mu bena Efulemu. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Uwalenga ikumi limo na babili (12) umukalamba aleyangalila abashilika mu mweshi walenga ikumi limo na ibili (12) ali ni Helidai umwina Netofati, ukufuma mu lupwa lwakwa Otinieli. Mwali abantu abaume amakana amakumi yabili na yane (24,000) mu mpuka yakwe. Abaletungulula inko sha bena Israeli bali ifi. Pa luko lwa bena Rubeni ali ni Eliese, mwana Sikiri. Pa luko lwa bena Simeoni, ni Shefatiya mwana Maaka. Pa luko lwa bena Levi, ni Hashabiya mwana Kemueli. Pa mutundu wakwa Aroni ni Sadoki. Pa luko lwakwa Yuda, ni Elihu munyina Davidi. Pa luko lwakwa Isaka, ni Omiri mwana Mikaeli. Pa luko lwakwa Sebuloni, ni Ishimaiya mwana Obadiya. Pa luko lwakwa Naftali, ni Yerimoti mwana Asirieli. Pa luko lwakwa Efulemu, ni Hoshea mwana Asasiya. Pali citika wa luko lwakwa Manase ni Yoeli mwana Pedaiya. Pali citika imbi iya luko lwakwa Manase mu Gileadi, ni Ido mwana Sakaria. Pa luko lwakwa Benjamini, ni Yasieli mwana Abune. Pa luko lwakwa Dani, ni Asareli mwana Yerohamu. Aba ebali intungulushi aba nko sha bena Israeli. Davidi tapendeleko abaume abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukwisa panshi, pantu Yawe alaile ukulenga abena Israeli ukusanda kwati ni ntanda sha mu mulu. Yoabu mwana Seruiya ewatendeke ukupenda abaume lelo afilwa ukupwisha pantu ubukali bwakwa Yawe bwaishile pa bena Israeli pa mulandu wa uku kupenda. Kabili uku kupenda takwalembelwe mwibuku lya milandu ya bufumu bwakwa Davidi. Asimafeti mwana Adieli ewaleangalila pa fyuma baletutila ifya mfumu. Elyo Yonatani mwana Usia, ewaleangalila pa mayanda ya matala ayali mu maboma, mu misumba, mu mishi, elyo no mwali mpungu shakulondelapo ishashingulwike. Esiri mwana Kelubi ewaleangalila pa babomfi abalelima amabala. Shimei umwina Rama ewaleangalila pa milimo ya mu mabala ya myangashi. Sabudi umwina Shifamu ewaleangalila pa busomboshi bwa mu mabala ya myangashi no kusunga umwangashi baletutila. Baali Hanani umwina Gederi ewaleangalila pa fimiti fya miolifa ne mikunyu iyali mwisamba lya lupili lwa ku masamba. Elyo Yoashi nao ewaleangalila pa milimo yakusunga amafuta. Shitirai umwina Sharoni ewaleangalila pa fitekwa ifyalelya umulemfwe wa mu Sharoni. Shafati, mwana Adilai, ewaleangalila pa fitekwa ifyalelya umulemfwe mu mawanga. Obili umwina Ishimaeli ewaleangalila pa ngamila. Yedeya umwina Meronoti ewaleangalila pali bapunda. Yasisi umwina Hagiri ewaleangalila pa mikuni. Aba bonse ebali bacilolo bakwangalila pa fipe fya mfumu Davidi. Yonatani, nalume wakwa Davidi, ewali mpandamano. Ali umuntu uwakwete ukwishiba kabili ali ni kalemba. Yehieli mwana Makimoni ewaleangalila pa bana ba mfumu. Ahitofeli ewali mpandamano wa mfumu. Hushai umwina Aki ewali cibusa wa mfumu. Uwaishile pyana Ahitofeli ni Yehoiyada mwana Benaya, elyo pakonka Abiyata. Yoabu ewali umukalamba wa bashilika ba mfumu. Davidi aitile bacilolo bonse aba mu Israeli mukulongana ku Yerusalemu. Bacilolo ba nko, abakalamba ba mpuka ya bantu abalebombela imfumu, abakalamba ba pa fita amakana (1,000), abakalamba ba pa fita imyanda (100), bacilolo abalemona pa fipe, elyo na balemona pa fitekwa fya mfumu pamo na bana bakwe, bacilolo ba kwisano, impalume shabulwi elyo na bonse abacenjela mukulwa inkondo. Elyo imfumu Davidi yaimine yalanda aiti, “Umfweni kuli ine, mwe bamunyinane kabili abantu bandi. Ine cali pa mutima wandi ukukuula iŋanda iyakwikalamo Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe, iyakubomba nga pakunyanta amakasa yakwa Lesa wesu, kabili nalipekanya ukuti nkuule. Lelo Lesa atile kuli ine, ‘Teiwe uli nokukuula iŋanda apakuba ishina lyandi, pantu uli muntu wabulwi kabili uwasumyapo umulopa.’ “Nomba Yawe, Lesa wa bena Israeli, ewansalile ukufuma mu lupwa lwandi lonse ukuba imfumu ya bena Israeli umuyayaya. Alisalile Yuda ukuba intungulushi, elyo mu ŋanda yakwa Yuda asala ulupwa lwandi. Elyo ukufuma pa bana bonse abakwa tata, calimusekeshe ukumbika pa bufumu bwa bena Israeli. Yawe alimpeela abana abengi, kabili pa bana bandi bonse asalapo umwana wandi Solomoni ukuti akabe uwakwikala pa cipuna ca bufumu bwakwa Yawe ubwa bena Israeli. Alandile kuli ine ati, ‘Umwana obe Solomoni euli nokunkuulila iŋanda elyo ne mansa shandi, pantu nimusala ukuba umwana wandi, na ine ndi nokuba wishi. Ndi nokwimika ubufumu bwakwe umuyayaya, nga cakuti aikatisha ukulakonka amafunde yandi ne fipope fyandi, ngefyo cili pali ino nshita.’ “Kanshi nomba pa cinso ca bena Israeli bonse, na ku lukuta lwakwa Yawe, na pa cinso cakwa Lesa wesu, mulecenjela pakukonka bwino amafunde yonse ayakwa Yawe Lesa wenu pakuti mukabe abakukwata icalo ici icisuma no kulenga cikabe icakushiilako abana benu nge cikwatwa ca pe na pe. “Kabili iwe, we mwana wandi Solomoni, ishiba Lesa wakwa wiso, ulemubombela no mutima obe onse uwacishinka, elyo na mano yakuitemenwa. Pantu Yawe alafwailisha ifya muli cila mutima no kwishibisha akantu konse akali kunuma ya matontonkanyo. Nga cakuti wamufwaya, uli nokumusanga. Lelo nga cakuti wamutaluka, ali nokukukaana umuyayaya. Nomba tontonkanya, pantu Yawe niwe asalile ukumukuulila iŋanda yakwe iyamushilo. Ube uwashipa, no kubomba.” Elyo Davidi apeela umwana wakwe Solomoni ifipepala ifyalelangilila ifyo engakuula Umuputule wa pa mwinshi we Tempele, amayanda, amatala, imiputule ya pamulu elyo ne miputule ya mukati no muputule wa cifulo ca kufutilwapo ifyabubifi. Amupeela ifipepala apali ukulangilila fyonse ifyo atontonkanya mu mano yakwe pakukuula imansa sha ŋanda yakwa Yawe, ne miputule iyashingulwike, na pa matala ya mu ŋanda yakwa Lesa, elyo na pa matala ya fyamushilo ifyaletuulwa. Amukonkomesha na pa musango wa mabumba ya bashimapepo na bena Levi elyo na pa milimo yonse iyakubomba mu ŋanda yakwa Yawe, pamo pene ne fibombelo fyonse ifyakubomfya. Amupeela golide icipimo ukulingana no wakubomba pakupangamo ifipe fyonse ifya golide, ifyakubomfya mu milimo iyalekana lekana. Kabili na silifa icipimo, ukulingana no wakupangilamo ifipe fyonse ifya silifa ifyakubomfya mu milimo iyalekana lekana. Amupeela icipimo ca golide uwakupangilamo icakutekapo ifisaniko, ne fisaniko fyafiko ifya golide, cila cimo icakutekapo pamo ne cisaniko caciko, kabili ne cipimo ca silifa uwakupangilamo icakutekapo ifisaniko, ne fisaniko fyafiko ifya silifa, ukulingana ne milimo yakwete cila cakutekapo. Amupeela icipimo ca golide uwalinga ukupangilako itebulo lyakutekapo imikate. Kabili amupeele ne cipimo ca silifa uwakupangilako amatebulo yakutekapo ifipe fya silifa. Amupeela icipimo ca golide wine wine, uwakupangila amafoloko, imbale shakusambilamo ne ya nkombo. Amupeela icipimo ca golide wakupangila imbale imo imo, ne cipimo ca silifa wakupangila imbale imo imo. Amupeele ne cipimo ca golide uwasungululwa uwakupangila ubulambo bwakocelapo ububani. Kabili amupeela ne cipepala icalelangilila iceleta, emukutila bakerubi wa golide abafungulwile amapindo yabo no kufimba pa Mbokoshi ya Cipangano iyakwa Yawe. Davidi asosa ati, “Fyonse ifi fyalembwa ukufuma ku kuboko kwakwa Yawe kuli ine, kabili alimpeela ukwiluka muli fyonse ifishinka fya mibombele.” Kabili Davidi aeba umwana wakwe Solomoni ati, “Ube uwakosa kabili uwashipa no kubomba uyu mulimo. Wikwata umwenso nangu ukufupuka pantu Yawe Lesa, Lesa wandi, ali na iwe. Takafilwepo nangu cimo mu mweo obe nangu ukukuposa, mpakafye imilimo yakubomba iya mu ŋanda yakwa Yawe ikapwe. Amabumba ya bashimapepo na bena Levi yalifye ayaipekanya ukubomba imilimo yonse iya pa ŋanda yakwa Lesa. Kabili umuntu onse uwacenjela mu milimo iyalekana lekana ali nokukwafwa ukubomba. Elyo ne ntungulushi pamo na bantu bonse bali nokumfwila fyonse ifyo wakulabeba.” Elyo imfumu Davidi yaebele ibumba lya bantu bonse aiti, “Umwana wandi Solomoni, uo Lesa umwine asalile, mwaice kabili uushilaishiba ifingi. Elyo umulimo uyu ukalamba, pantu Itempele ili telya muntu, lelo lyakwa Yawe Lesa. Nimomba na maka yandi yonse ukupekanya ifyakukuulila iŋanda yakwa Lesa, golide uwakubomfya mu milimo ya golide, silifa uwakubomfya ku milimo ya silifa, umukuba uwakubomfya ku milimo ya fya mukuba, ifyela ifyakubomfya ku milimo ya fyela, elyo ne fimuti ifyakubomfya ku milimo ya fimuti, pamo pene no tumabwe twakutantikila utwa onikisi na tumbi utwamutengo, utumabwe twa mabala ayalekana lekana, elyo ne misango yonse iya mabwe ayakulungilwa bwino aya marbo, kabili fyonse fyapekanishiwa ifingi. Kabili ine pa mulandu wakutemwa iŋanda yakwa Lesa wandi, napeela nomba ubunonshi bwandi ubwa golide na silifa ku milimo ya ŋanda yakwa Lesa wandi, ukucila pa mulu wa fintu fyonse ifyo napeela ku mulimo wa iyi ŋanda yamushilo. Emukuti, amatalanta amakana yatatu (3,000) aya golide wa ku Ofiri, elyo na matalanta amakana cine lubali (7,000) aya silifa uwasungululwa bwino, uwakukambatika ku fibumba fya ŋanda. Nimpekanya golide pa milimo ya golide, elyo silifa nayo pa milimo ya silifa, elyo pa milimo yonse iyili nokubombwa na bantu abacenjela mukupanga ifyakupanga panga. Nomba nani uuipeeleshe umwine ukupeela ilelo kuli Yawe?” Elyo intungulushi sha mayanda ya bashibo, abakalamba ba nko sha bena Israeli, abakalamba ba pa fita amakana (1,000), abakalamba ba pa fita imyanda (100), elyo na bacilolo abalemona pa milimo ya mfumu baliipeele mukuitemenwa. Bapeele ku mulimo wa ŋanda yakwa Lesa amatalanta amakana yasano (5,000) elyo na madariki amakana ikumi limo (10,000) aya golide,, amatalanta amakana ikumi limo (10,000) aya silifa, amatalanta amakana ikumi limo na cine konse konse (18,000) aya mukuba elyo na matalanta amakana umwanda umo (100,000) aya cela. Onse uwakwete utumabwe twamutengo apeela ku cipao ca ŋanda yakwa Yawe no kufisha mu minwe yakwa Yehieli umwina Geshoni. Icintubwingi calisansamwike pa musango wa fintu intungulushi shabo shasekelele ukupeela kwakuitemenwa ne mitima yabo kuli Yawe. Kabili imfumu Davidi nayo yalisansamwike nganshi. Davidi alumbanya Yawe pa cinso cabalongene bonse alanda ati, “Ulumbanishiwe we Yawe, Lesa wakwa Israeli shifwe wesu, umuyayaya no muyayaya. Pantu fyonse fyobe we Yawe, ubukulu na maka, ubukata no bucindami, elyo no bukankala. Pantu fyonse ifyaba mu mulu elyo na pano isonde, fyobe. Iwe we Yawe niwe mwine wa bufumu kabili walisumbulwa ngo mutwe wa pali fyonse. Ubukankala no mucinshi fifuma kuli iwe! Elyo niwe wateeka ifintu fyonse. Ubulamba na maka fyaba mu minwe yobe, niwe wimya no kupeela amaka kuli bonse. Nomba twakupeela amalumbo we Lesa wesu, mukulumbanya ishina lyobe ilyabucindami. “Lelo ine nine ani, kabili abantu bandi ni bani, pakuti tupeele apakalamba umutuulo muli uyu musango? Ifintu fyonse fifuma kuli iwe, elyo na ifwe tupeelefye ififuma ku minwe yobe. Ifwe tuli balebeshi kabili abeni pa cinso cobe, ngefyo bashifwe bali. Inshiku shesu pano calo shaba nge cinshingwa icishakwata isubilo. Kabili ifintu fyonse ifyo twatuula, ifyakukuulila iyi ŋanda apakuba ishina lyobe ilyamushilo, fyafuma ku minwe yobe, kabili fyonsefye fyobe. We Lesa wandi nalishiba ukuti ulafwailisha ifyaba mu mutima kabili walitemwa ubololoke, na mu bololoke ubwa mutima wandi emo mpeelele ifi fintu fyonse. Elyo ine pakuba no mutima uwasekelela kabili uwacishinka napeela mukuitemenwa icibwesha. Nomba ndi ne nsansa pakumona abantu bobe, abatuulile kukuitemenwa kuli iwe abene. We Yawe, Lesa wa bashifwe Abrahamu, Isaki na Israeli, sunga pe na pe uku kukabila mu mitima ya bantu bobe, no kutungulula imitima yabo uko uli. Kabili upeele ku mwana wandi Solomoni umutima uwacishinka pakuti alebaka amafunde yobe ne fipope fyobe mukubomba fyonse ifyo ufwaya, elyo na fyonse ifyakulenga akakuule Itempele ilyo ine mpekanishishe ifi ifibombelo.” Elyo Davidi aeba abantu bonse abalongene ati, “Nomba paaleni Yawe Lesa wenu na matotelo.” Kanshi bonse epakulapaala Yawe, Lesa wa bashibo, na matotelo. Bonse bakontamika imitwe yabo panshi no kupeela umucinshi kuli Yawe na ku mfumu. Ubushiku bwakonkelepo abena Israeli balekele Yawe amalambo na malambo yakoca. Balekele iŋombe ishilume ikana limo (1,000), basukusuku ikana limo (1,000), utwana twa mpaanga utwaume ikana limo (1,000), pamo ne mituulo ya fyakunwa, elyo na malambo ayengi ukulingana na bena Israeli. Kanshi pali bulya bushiku balya no kunwa ne nsansa ishingi pa cinso cakwa Yawe. Elyo babuula Solomoni mwana Davidi bamubika pa bufumu umuku wacibili, no kumusuba ukuba imfumu pa cinso cakwa Yawe, elyo Sadoki nao ukuba shimapepo. Elyo Solomoni aya ikala pa cipuna cabufumu ico Yawe amusontelepo kukuteeka pa malo yakwa wishi Davidi. Atendeka no kushuka mufyo alecita elyo na bena Israeli bonse balamubeela. Bacilolo bonse, impalume shonse, pamo pene na bana baume bonse aba mfumu Davidi, baipeele ukulanakila imfumu Solomoni. Kanshi Yawe nao acindamika Solomoni apakalamba nganshi pa cinso ca bena Israeli bonse, amupeela no bufumu ubwalulumbi, ubushatalile abukwata imfumu nelyo imo mu Israeli. Davidi mwana Yese ateekele Israeli yonse ilyo ali pa bufumu. Ateekele pa bufumu mu calo ca Israeli pa myaka amakumi yane (40). Imyaka cine lubali ateekele mu Hebuloni, elyo pa myaka amakumi yatatu na itatu (33) ateekele mu Yerusalemu. Afwile ninshi ali ne myaka isuma nganshi iyabukote bwe shuko, ubwa nshiku ishingi, ifyuma ifingi elyo no mucinshi uwingi. Solomoni umwana wakwe epakupyana pa cifulo cakwe icabufumu mukuteeka icalo. Lelo palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Davidi, ukufuma ilyo atendeke ukuteeka ukufika na ku mpela, fyonse fyalilembwa mu citabo camilandu cakwa kamona Samwele, mu citabo camilandu cakwa Natani kasesema, elyo na mu citabo camilandu cakwa Gadi uwali kamona. Mu fitabo fine ifi emwaba ne fishinka fyonse ifya pa bufumu bwakwe, amaka akwete, ifintu fyonse ifyamucitikile, ifyacitikile Israeli lintu ali pa bufumu, elyo ne fyacitike ku shamfumu sha mu fyalo fimbi. Solomoni mwana Davidi aikele bwino bwino pa bufumu bwakwe, pantu Yawe Lesa wakwe ali nankwe elyo no kumulenga ukucindama nganshi. Elyo Solomoni alanda ku bena Israeli bonse ku bakalamba ba pa fita amakana (1,000), na ku bakalamba ba pa fita imyanda (100), kuli bashicilye elyo na ku ntungulushi shonse isha mu Israeli, na ku bakalamba ba mayanda ya bashibo. Elyo Solomoni na bantu bonse abalongene baya pa ncende yakupepelapo iyo balecindika ku Gibeoni, pantu kulya kwine ekwali Itenti Lyakukumaninamo ilyakwa Lesa lilya Mose umubomfi wakwa Lesa apangile mu matololo. Nomba Davidi panuma yakupekanya Itenti mu Yerusalemu, alile senda Imbokoshi ya Cipangano iyakwa Lesa ukufuma ku Kiriati Yarimu, aleta ku Yerusalemu. Lelo ubulambo bwa mukuba ubwapangile Besaleli mwana Uri, nao uwali mwana Huri, bwena bwali ku Gibeoni kuntanshi ye Tenti lyakwa Yawe. Kanshi Solomoni na bantu alongene nabo epakuya pepela kulya kwine. Solomoni anina aya fika apali ubulambo bwa mukuba ubwali pa cinso cakwa Yawe mwi Tenti lyakukumaninamo epo atuulila amalambo yakoca ikana limo (1,000). Mu nshita ya bushiku bwine bulya Lesa amonekela kuli Solomoni elyo amweba ati, “Lomba icintu conse ico wingafwaya ukuti nkupeele.” Solomoni ayaswike Lesa ati, “Walilanga uluse ulukalamba nganshi kuli tata Davidi, elyo na ine naunenga ukuba imfumu pa cipuna cakwa tata. Eico we Yawe Lesa leka ubufwayo bobe kuli tata Davidi bufikilishiwe, pantu naunenga ukuba imfumu pa bantu abafula ngo lukungu lwa pano isonde. Nomba umpeeleko amano no kwishiba, pakuti ntungulule aba bantu. Nga nani uwingabomba umulimo wakutungulula abantu bobe aba abacindami?” Lesa aeba Solomoni ati, “Pa mulandu wakukabila ici mu mutima obe, kabili icakuti taulombele icuma, ubunonshi nangu ubucindami nangu ukwipaya abalwani bobe, kabili taulombele ubumi bwakwikalila pe, lelo walomba amano no kwishiba pakutungulula abantu bandi pali abo nkusontele ukuba imfumu, eico nalakupeela amano elyo no kwishiba. Kabili ndi nokukupeela ubunonshi, icuma elyo no mucinshi ifyo imfumu ishakutangilile shishatalile ashikwata nangu ishikakonkapo tashakatale ashikwata.” Elyo Solomoni afuma ku ncende yakupepelapo ku Gibeoni ukwali Itenti lyakukumaninamo, aya ku Yerusalemu. Elyo ayamba no kuteeka abena Israeli. Solomoni alonganika amaceleta na bakabalwe. Akwete amaceleta ikana limo ne myanda ine (1,400) elyo na bakabalwe amakana ikumi limo na yabili (12,000) ifyo asungile mu misumba ya maceleta elyo fimbi aba nafyo mu Yerusalemu. Imfumu yalenga silifa na golide ukufula nga mabwe mu Yerusalemu. Kabili yalenga ifimuti ifyalepesha ifya keda ukufula nge mikunyu ya mwisamba lya mpili. Bakabalwe bakwa Solomoni babashitile ku calo ca Egupto na ku Kuwe. Bashimakwebo ba mfumu ebabashitile ukufuma ku Kuwe. Umutengo we celeta limo ukufuma ku Egupto wali indalama amashekeli ya silifa imyanda mutanda (600) elyo kabalwe umo pa mashekeli ya silifa umwanda umo na makumi yasano (150). Bashimakwebo bakwa Solomoni nabo baleshitisha ku shamfumu shonse isha bena Hiti na bena Aramu. Solomoni ayambile ukukuula Itempele ilye shina lyakwa Yawe elyo ne sano lyakwe. Apekenye abantu amakana amakumi cine lubali (70,000) abakusenda ifipe, elyo na bantu amakana amakumi cine konse konse (80,000) abakutoba amabwe mu mpili, elyo na bantu amakana yatatu ne myanda mutanda (3,600) nga bakangalila wa babomfi. Elyo Solomoni atuma amashiwi kuli Hiramu imfumu ya ku Turi ayakuti, “Ntuminako imilando ya cimuti icalepesha ica keda filya fine wacitile kuli tata Davidi ilyo wamutumine ifimuti fyakukuulila isano aleikalamo. Nomba nalayamba ukukuula iŋanda ye shina lyakwa Yawe Lesa wandi elyo no kuipeela kuli ena ngo mwakulaocela ububani ubwanunka bwino pa cinso cakwe, ukulatantikamo imikate lyonse elyo no kupeelelamo amalambo yakoca cila lucelo ne cungulo, pa Masabata na pa kutendeka kwa myeshi elyo na pa nshikunkulu ishasontwa ishakwa Yawe Lesa wesu. Ili lifunde lya pe ku bena Israeli. “Iŋanda nalakuula ili nokuba iyicindami, pantu Lesa wesu alicindama ukucila imilungu imbi. Lelo nani engalinga ukukuulila Lesa iŋanda? Apofye imyulu nangufye imyulu ya pamulu teti imukumane. Bushe ine nine ani uwakukuulila Lesa iŋanda, kanshi kanofye incende umwakocela amalambo pa cinso cakwe? “Eico ntuminako umuntu uwacenjela ukubomba mu fya golide na silifa, umukuba ne fyela, ubushishi ubwakashikila, ubwakashikisha elyo no bwacifufya, kabili uwaishiba ukulenga pa fyela, uwakwisa mukubombela mu Yuda na mu Yerusalemu pamo na babomfi bandi abacenjela abo tata Davidi apekenye. Kabili ntuminako imilando ya fimuti ifyalepesha ifya keda, iya paini ne ya aligumi ukufuma ku Lebanoni, pantu nalishiba ukuti abantu bobe abaume balicenjela mukutema imilando uko. Abantu bandi bakulabomba na bantu bobe kukupekanya imiti iyingi, pantu iŋanda ndekuula ifwile ukuba iyikalamba kabili iyalulumbi. Ndi nokupeela ababomfi bobe abakaputula ifimuti amalipilo ya iŋanu ishasokolwa amakilo amakana yane ne myanda ine (4,400), bale iyafina amakilo amakana yane ne myanda ine (4,400), imyangashi amalita amakana imyanda ine na makumi yane (440,000) elyo na mafuta ya miolifa amalita amakana imyanda ine na makumi yane (440,000).” Hiramu imfumu ya ku Turi yayasuka Solomoni mu nkalata aiti, “Pantu Yawe alitemwa abantu bakwe, eco akubikile pa bufumu.” Hiramu alundapo amashiwi yakuti, “Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wa bena Israeli uwabumbile umulu ne sonde. Apeela imfumu Davidi umwana uwamano, uwapeelwa ukwishiba elyo no kwiluka, euli nokukuula Itempele lyakwa Yawe elyo no kuikuulila iŋanda yakwe iye sano. “Nalatuma Huramu Abi kuli iwe, umuntu uwacenjela nganshi. Nyina wa uyu muntu afumine ku Dani elyo wishi afumine ku Turi. Alikanshiwe ukubomba mu fya golide na silifa, umukuba ne fyela, ukubasa amabwe no kulepula imbao, ukubomba mu nsalu ishakashikila, ishacifufya ne shakashikisha. Alishiba bwino imilimo yakulenga ifintu fyonse kabili kuti alenga icintu conse engasontelwa. Akulabomba na bacenjela bobe elyo na ba mfumu yandi Davidi wiso. “Lekeni nomba imfumu yandi itumine ababomfi baiko iŋanu, bale, amafuta ya miolifa elyo no mwangashi yalaile. Na ifwe tuli nokutema imilando yonse iyo ulefwaya ukufuma ku Lebanoni. Elyo pakuileta ku Yopa tukaikakanya ikese ileelela pa mulu wa menshi ya pali bemba, elyo na iwe ukese isenda ukutwala ku Yerusalemu.” Solomoni epakupenda abenafyalo bonse abali mu Israeli, ukutula apo wishi Davidi apendele abenafyalo, asanga impendwa bali amakana umwanda umo na makumi yasano na yatatu, ne myanda mutanda (153,600). Asalapo abantu amakana amakumi cine lubali (70,000) ukuba abakutunta ifipe, bambi amakana amakumi cine konse konse (80,000) ukuba abakutoba amabwe mu mpili elyo bambi amakana yatatu ne myanda mutanda (3,600) ababika ukuba bakangalila pali bena pakuti abantu balebomba imilimo. Elyo Solomoni atendeka ukukuula iŋanda yakwa Yawe mu Yerusalemu pa lupili lwa Moriya, palya Lesa amonekele wishi Davidi. Cali ni pa lubansa lwakutwilapo ulwakwa Arauna umwina Yebusi, incende iyo Davidi apekenye. Pa bushiku bwalenga shibili mu mweshi walenga ibili mu mwaka walenga bune uwa pa bufumu, epo atendeke ukukuula. Umufula Solomoni apangile uwakukuulapo iŋanda yakwa Lesa wali amakubiti amakumi mutanda (60) mubutali elyo na makubiti amakumi yabili (20) mubwipi, ukubomfya icipimo cakale. Umuputule wa pa mwinshi wa ŋanda walepele amakubiti amakumi yabili (20) ukucilinganya mubwipi, elyo amakubiti amakumi yabili (20) ukulola mumulu. Akupa mukati golide wine wine. Atantika imbao sha fimuti fya paini mu muputule ukalamba, ashingulako na golide iyawamishiwa bwino. Alengapo no tuncindu ne minyololo iyapikana. Ayanshika mu ŋanda utumabwe utwayemba. Kabili abomfya na golide wa ku Pafaimu. Ashingula golide ku myalo ya mu mutenge, ku nceshi, ku fibumba elyo na ku fiibi fya mu ŋanda, abasa na bakerubi pa fibumba. Akuula Umuputule uwamushilo icine cine. Ubutali bwauko ukucilinganya iŋanda walepele amakubiti amakumi yabili (20) elyo na makubiti amakumi yabili mubwipi (20). Ashingula mukati monse na golide uwawamishiwa bwino uwa matalanta imyanda mutanda (600), insunga sha golide shafinine ukucila citika wa kilo. Kabili ashingula golide mu ncende sha pamulu. Mu muputule wamushilo icine cine apangilamo bakerubi babili, ashingulako na golide. Amapindo ya bakerubi yalepele amakubiti amakumi yabili (20). Ipindo limo lyalepele amakubiti yasano kabili lyashinta mu cibumba ca ŋanda, elyo ipindo libiye nalyo lyalepele amakubiti yasano, lyena lyasuntinkana ne pindo lyakwa kerubi umbi. Kabili mu musango umo wine ipindo limo ilyakwa kerubi wabubili lyalepele amakubiti yasano elyo lyashinta ku cibumba cibiye ica ŋanda, ne pindo libiye nalyo lyalepele amakubiti yasano nalyo lyasuntinkana ne pindo lyakwa kerubi wantanshi. Ubutali bwa mapindo ya bakerubi ninshi nayasuntinkana yalepele amakubiti amakumi yabili (20). Bapangilwe nabeminina pa makasa yabo baloseshe amenso ku muputule ukalamba. Apanga icisalu icakucingako ku bushishi bwacifufya, ubwakashikila no bwakashika cee elyo ne nsalu iyabuuta iyapikulwa ubusaka, iyo bapikwilepo bakerubi. Apanga inceshi shibili kuntanshi ya ŋanda isho shonse ishalepele amakubiti amakumi yatatu na yasano (35), na cila luceshi lwali no mutwe pamulu uwali amakubiti yasano. Apanga ne minyololo ya citabataba no kubika pa mulu wa fyaimikwa. Apanga na mateke umwanda umo (100), akambatika ku minyololo. Aimika inceshi pantanshi ye Tempele, lumo ku kapinda ka ku kulyo lumo nalo ku kapinda ka ku kuso. Ulwa ku kapinda ka ku kulyo alwinika Yakini elyo ulwa ku kapinda ka ku kuso alwinika Boasi. Kabili apangile ubulambo bwa mukuba ubwali amakubiti amakumi yabili (20) mubutali na makubiti amakumi yabili (20) mubwipi, elyo na makubiti ikumi limo ukuya mu mulu. Apanga icishiba icaengululwa ku fyela, icashinguluka, icali amakubiti ikumi limo ukufuma pa mpela ukufika pa mpela elyo amakubiti yasano ukuya mu mulu. Intambo iyalepa amakubiti amakumi yatatu (30) eyalebomba ukupiminako mukucishinguluka pamulu. Pesamba apangilepo ifinama ifyapala bacilume ba ŋombe ukucishinguluka. Fyali ikumi limo pali kubiti umo. Apanga bacilume ba ŋombe ashitantika mu milongo ibili nashikambatila ku cishiba. Icishiba caikala pa mulu wa bacilume ba ŋombe ikumi limo na babili (12). Batatu balolesha ku kapinda ka ku kulyo, batatu ku kapinda ka ku kuso, batatu ku kabanga elyo shitatu ku masamba. Icishiba catekwa pa mulu wa ŋombe, ne numa shashiko shakumanina pakati. Umutika waciko waba nge cisansa ca lupi, no mulomo waciko waba ngo mulomo wa lukombo nangu uwe luba. Icishiba calesunga amenshi ayali balita amakana amakumi mutanda na mutanda (66,000). Apanga imbale shakusambilamo ikumi limo, elyo abika shisano ku kapinda ka ku kulyo ne shibiye shisano ku kapinda ka ku kuso. Muli ishi mbale emwakusamfya ifyakubomfya pakutuula amalambo yakoca, lelo mu cishiba mwakusambafye bashimapepo beka. Apanga ifyakutekapo ifisaniko ikumi limo ifya golide ukulingana nomo fyapekanishiwe, elyo afibika mwi Tempele. Abika fisano ku kapinda ka ku kuso elyo fimbi fisano ku kapinda ka ku kulyo. Kabili apanga amatebulo ikumi ayabika mwi Tempele. Abika yasano ku kapinda ka ku kuso elyo na yasano ku kapinda ka ku kulyo. Kabili apanga inweno umwanda umo (100) isha golide ishakusanshilako. Apanga ulubansa lwa bashimapepo. Elyo apanga icibansa icikalamba elyo ne fiibi fya ici cibansa kabili ashingulako no mukuba ku fiibi. Abika icishiba lwa ku kapinda ka ku kuso ukulemenena lwa ku kabanga. Kabili apanga amalongo elyo na bafosholo elyo ne nweno shakusanshilako. Kanshi Huramu epakupwisha imilimo yonse iyo abombele imfumu Solomoni iya mu ŋanda yakwa Lesa: Inceshi shibili, imitwe ibili iyapala inweno iya pa mulu wa nceshi, iminyololo ibili iyapikulwa nge citabataba iyakuwaminisha imitwe ibili iyapala inweno iya pa mulu wa nceshi, amateke imyanda ine (400) aya ku minyololo ibili, cila capikulwa kwali imitande ibili iya mateke iyakuwaminisha imitwe iyapala inweno pa mulu wa nceshi, Ifyakutekapo ne misambilo nayo, icishiba na bacilume ba ŋombe ikumi limo na babili (12) pesamba lyaciko, Imipika, bafosholo, imitunkulo ne fipe fyonse ifyaba ngefi. Ifipe fyonse ifyo Huramu Abi apangile imfumu Solomoni ifya mu ŋanda yakwa Yawe fyali fya mukuba uwawamishiwa bwino. Imfumu yaengulwile uyu mukuba mwibumba lya mwiwanga lya mu Yordani pakati ka Sukoti na Saretani. Ifi fyonse fintu Solomoni apangile fyali ifingi nganshi icakuti no kufina kwa mukuba teti kwishibikwe. Kabili Solomoni apangile ifipe fyonse ifyakubomfya mu ŋanda yakwa Lesa: ubulambo bwa golide, amatebulo ayakutekapo imikate iya ku cinso cakwa Lesa, ifyakutekapo ifisaniko ifya golide wine wine ne fisaniko fyafiko ifyakwaka pantanshi ya muputule wamushilo ngefyo catantikwe, amaluba ya golide, ifisaniko ne fyakumanikilako, fyonse fyali fya golide wine wine, utwakushimisha umulilo, inweno shakusanshilako, imbale elyo ne fyabubani, fyonse fyali fya golide wine wine, elyo ne fiibi ifya mwi Tempele, ifiibi ifya ku muputule wamushilo icine cine elyo ne fiibi fya mu muputule ukalamba, fyonse fyali fya golide. Ilyo imilimo yonse iyo Solomoni abombele mu ŋanda yakwa Yawe yapwile, aletelamo ifintu fyonse ifyo wishi Davidi apekenye no kupatula. Aletelamo silifa, golide elyo na fyonse ifyakucindamika mukati. Aisa fibika na mu matala ya ŋanda yakwa Lesa. Elyo Solomoni aita abakalamba bonse aba mu Israeli, intungulushi sha nko shonse elyo na bakalamba ba ndupwa sha bena Israeli ukuya ku Yerusalemu pakuti balete Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe ukufuma ku Sioni, umusumba wakwa Davidi. Kabili abaume bonse aba mu Israeli baisa longana pamo ku mfumu pa nshita ya nshikunkulu mu mweshi walenga cine lubali. Ilyo abakalamba bonse aba mu Israeli bafika, abena Levi epakwimya Imbokoshi ya cipangano cakwa Yawe basenda, elyo baleta Imbokoshi ya cipangano cakwa Yawe, Itenti lyakukumaninamo elyo ne fyamushilo fyonse ifyabamo. Bashimapepo abena Levi ebasenda fyonse. Elyo imfumu Solomoni no lukuta lonse ulwa bena Israeli, abalongene kulya ali, batangila pa ntanshi ya Mbokoshi ya cipangano cakwa Yawe, batuula impaanga ne ŋombe ishingi ishakuti teti shishibikwe nangu ukushipenda. Elyo bashimapepo baleta Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe pa cifulo caiko icamushilo mukati ka ŋanda yakwa Lesa mu Muputule wamushilo icine cine. Baiteka mwisamba lya mapindo ya bakerubi. Bakerubi bayanshika amapindo pa mulu wa ncende apali Imbokoshi ya cipangano cakwa Yawe, yafimba ne mbokoshi ya cipangano cakwa Yawe pamo ne fimuti fyakupingilako. Ifi fimuti fyali ifitali icalengele nokuti impela yafiko ilemoneka ku bali mu Muputule wamushilo, kuntanshi ya muputule Wamushilo icine cine, lelo impela tashalemoneka ku bali kumbi iyoo. Kabili na lelo cilifye filya fine. Mu Mbokoshi ya cipangano cakwa Yawe tamwali ifintu fimbi, kanofye amabwe ayapapatala yabili yalya Mose abikilemo ku Holebu, kulya Yawe apangile icipangano na bena Israeli ilyo bafumine ku Egupto. Elyo bashimapepo bafuma mu muputule wamushilo. Bashimapepo bonse abali kulya baliisangulwile, takwali na kusakamana iciputulwa babombelamo. Bonse abena Levi abali bakemba wa nyimbo Asafu, Hemani, Yedutuni, abana babo na ba ndupwa shabo baiminina ku kabanga ka bulambo, nabafwala ifyakufwala ifyabusaka, balelisha imiwaya, amaseese ne nsango. Bali na bashimapepo umwanda umo na makumi yabili (120) abalelisha amapenga. Bakalisha wa mapenga na bakemba baleimbila capamo ne shiwi limo mukupeela amalumbo no kutotela kuli Yawe. Ukukonkelesha mu mapenga ne miwaya ne filimba fimbi balesansula amashiwi ayakulumbanya Yawe abati, “Pantu ena musuma! Ukutemwa kwakwe kwamuyayaya.” Elyo Itempele, iŋanda yakwa Yawe, lyaisulamo ikumbi, na bashimapepo bafilwa ukubomba imilimo yabo pa mulandu we kumbi pantu mu ŋanda yakwa Lesa mwaisula ubucindami bwakwa Yawe. Elyo Solomoni asosa ati, “Yawe alilanda ukuti akulaikala mwikumbi ilyafiita. Ine ninkukuulila Iŋanda iyacindama, incende yobe iyakwikalililamo umuyayaya.” Ninshi ulukuta lwa bena Israeli lucili nalwiminina palya pene, imfumu yapilibuka yabapaala. Elyo yalanda aiti, “Napaalwe na matotelo Yawe Lesa wa bena Israeli, uwasosele ne shiwi lyakwe kuli tata Davidi, elyo kabili ku kuboko kwakwe afikilishapo ubulayo alaile. Pantu atile, ‘Ukufuma ubushiku nafumishe abantu bandi mu Egupto, nshasalapo umusumba nangu umo uwa nko sha bena Israeli umwakukuula iŋanda umwakuba ishina lyandi. Kabili nshasala umuntu nangu umo uwakuti abe intungulushi pa bantu bandi abena Israeli. Lelo nomba ninsala Yerusalemu ukuba umusumba umwakuba ishina lyandi, kabili ninsala Davidi ukuba imfumu iyakuteeka abantu bandi abena Israeli.’ “Cali mu mutima wakwa tata Davidi wandi ukukuula iŋanda umwakuba ishina lyakwa Yawe Lesa wakwa Israeli. Lelo Yawe aebele tata Davidi ati, ‘Pantu cali mu mutima obe ukukuula iŋanda umwakuba ishina lyandi, caliweme ukuti ici cibe mu mutima obe. Nomba teiwe uli nokukuula iŋanda umwakuba ishina lyandi, lelo umwana obe umwaume uo ukafyala eukankulila iŋanda umwakuba ishina lyandi.’ “Yawe alisunga ubulayo apangile. Ine nimpyana tata Davidi kabili nomba nine njikele pa cipuna cabufumu ica bena Israeli, ngefyo Yawe alaile. Kabili ninkuula iŋanda umwakuba ishina lyakwa Yawe, Lesa wakwa Israeli. Muli iyi ŋanda emo mbikile Imbokoshi ya cipangano cakwa Yawe, umuli icipangano cakwa Yawe ico apangana na bena Israeli.” Elyo Solomoni aiminina ku ntanshi ya bulambo bwakwa Yawe pa cinso ca lukuta lwa bantu bonse abena Israeli elyo atambalika amaboko yakwe. Nomba, Solomoni alipangile icibumbili ica mukuba icali amakubiti yasano mubutali, amakubiti yasano mubwipi elyo na makubiti yatatu ukuya pa mulu, elyo acibikile pakati ka lubansa lwakunse. Aiminina pa mulu wa cibumbili elyo afukama pantanshi ye bumba lya bena Israeli elyo asumbwila amaboko ku mulu. Alanda ukuti, “We Yawe Lesa wakwa Israeli, takwaba Lesa umbi uwaba nga iwe mu mulu nangu pano isonde. Iwe we usunga icipangano cobe icacitemwiko na babomfi bobe abo abekalilila mu nshila shobe ne mitima yacishinka ukutemwa. Walisunga ubulayo bobe ku mubomfi obe tata Davidi ifyo wamulaile na kanwa kobe kabili wafifikilishapo ku kuboko kobe, fino fine caba buno bushiku. “Nomba we Yawe, Lesa wakwa Israeli, sungila umubomfi obe tata Davidi ifyo wamulaile ilyo wasosele auti, ‘Tawakatale aufilwa ukukwata umwana uwakwisa ikala pa cinso candi pa bufumu bwa bena Israeli. Ifi fikacitika nga cakutifye abana bobe abaume baisunga muli fyonse ifyo balecita no kwenda pa cinso candi umwabela amafunde yandi ngefyo iwe wacitile.’ Eico nomba we Yawe, Lesa wakwa Israeli, leka ishiwi lyobe ilyo walaile umubomfi obe Davidi lifikilishiwe. “Bushe nomba Lesa kuti aikala pano isonde na bantunse? Apofye imyulu nangufye imyulu ya pamulu teti imukumane, bushe iyi ŋanda nkuulile eingamukumana? Lelo kutika kwipepo lya mubomfi obe na ku kupapata kwakwe ukwakubelelwa uluse, we Yawe Lesa wandi. Kutika ku nkuuta na kwipepo umubomfi obe alepepa pa cinso cobe. Shileka amenso yobe yesukile pali iyi ŋanda akasuba no bushiku pantu ni ncende apo watile epakuba ishina lyobe, wingakutika kwipepo ilyo umubomfi obe alepepela pali ino ncende. Wingomfwa ku kupapata kwa mubomfi obe nokwa bantu bobe abena Israeli inshita yonse ilyo baisa mukupepa pali ino ncende. Shi wingalaumfwa ukufuma ku mulu, icifulo waikalako, kabili ilyo waumfwa ulebelela uluse. “Ilyo umuntu abifya umwina mupalamano wakwe kabili alefwaikwa ukwisa lapa, elyo aisa lapa umulapo pa ntanshi ya bulambo muli iyi ŋanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu no kwasuka. Ulepingula pakati ka babomfi bobe no kukanda imbifi mukubwesesha pa mutwe wakwe fyonse ifyo acita. Ulefumya uwakaele mu mulandu, no kubalambula pali bucishinka bwabo. “Nga cakuti abantu bobe abena Israeli babacimfya ku balwani pa mulandu wakucita ifibi kuli iwe, elyo babwela no kulumbula ishina lyobe, bapepa no kupapata pa cinso cobe muli ino ŋanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu. Ulebelela abantu bobe abena Israeli uluse pa fyabubifi fyabo, elyo no kubabwesesha ku calo wabapeele pamo ne fikolwe fyabo. “Ilyo imyulu yaisalika elyo ne mfula yaleka ukuloka pa mulandu wakuti abantu bacita ifyabubifi kuli iwe, elyo baisa pali ino ncende bapepa no kulumbula ishina lyobe elyo bapilibuka ku fyabubifi fyabo pantu wabakanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu no kubelela ababomfi bobe uluse pa fyabubifi fya bantu bobe abena Israeli. Ukabafunde ne mbela isuma iyakwikalilamo, elyo watuma ne mfula pa calo ico wapeela abantu bobe ukuba icuma cacishilano. “Ilyo icipowe nangu icikuko caisa mu calo, nangu ukukunkutana kwa mabula nangu ukufufuma, makanta nangu ifipaso, nangu abalwani babashinguluka mu musumba uuli onse, icinkunka nangu ubulwele ubuli bonse ubwaisa, kabili nga bantu bobe abena Israeli bapepa nangu bapapata, na cila muntu aishiba ukushikitika no bukali bwakwe elyo atambalika amaboko yakwe ninshi yasontele kuli ino ŋanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu, icifulo waikalako. Ulebabelelako uluse no kucitila umuntu onse umwabela imicitile yakwe, apo niwe waishiba umutima wakwe. Pantu niwefye weka uwaishiba imitima ya bantu. Kabili cikalenga ukuti bakalekutiina no kwamba ukulaenda mu nshila shobe inshita shonse, bakulaikala mu calo wapeele ifikolwe fyesu. “Na pa mulandu wa mweni uushili mu bantu bobe abena Israeli, lelo afuma ku calo ca kutali pa mulandu wa kucindama kwe shina lyobe, ne minwe yobe iyabulamba no kuboko kobe ukwatambalala, ilyo aisa pepela pali ino ŋanda, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu, icifulo waikalako. Ulecitila uyo umwinafyalo fyonse ifyo aipusha kuli iwe, pakuti abantu bonse aba pano isonde bakeshibe ishina lyobe no kulakutiina ngefyo ucita ku bantu bobe abena Israeli elyo nokwishiba ukuti ino ŋanda nkuulile iwe emwaba ishina lyobe. “Ilyo abantu bobe baya ku nkondo mukulwisha abalwani babo ku ncende konse uko wabatuma, elyo bapepa kuli iwe muli uno musumba usalile kabili muli ino ŋanda nkuulile umwakuba ishina lyobe, lyena uleumfwa ukufuma ku mulu amapepo yabo no kupapata kwabo elyo no kubapeela ukucimfya. Nga babifya kuli iwe, pantu takwaba nangu umo uushibifya, elyo na iwe wabafulilwa, kabili wabapeela na mu minwe ya balwani babo, elyo babasenda muli bunkole ku calo icakutali nangu icamupepi. Lelo nga cakuti baalula imitima yabo mu calo babasendako bunkole, no kuya lapila no kupapata kuli iwe ilyo bacili mulya mwine mu calo ca bunkole, bakailandile na mashiwi ayakuti, ‘Twalibifya, kabili twalilufyanya no kuilenga aba mulandu.’ Lyena nga balapila ne mitima yabo ne myeo yabo yonse ilyo bacili muli bunkole kuli cilya cine calo babasendeleko bunkole, nga bapepa balosha na menso yabo ku calo wapeela ifikolwe fyabo, ku musumba uo wasala, ku ŋanda iyi nkuulile umwakuba ishina lyobe, lyena uleumfwa amapepo yabo no kupapata kwabo ukufuma ku mulu icifulo waikalako, no kubafwilishako. Kabili ulebelela abantu bobe uluse abakubifya. “Nomba we Lesa wandi, leka amenso yobe yesuke na matwi yobe yomfwe ku mapepo ayapeelwa muli ino ncende. Nomba ima we Yawe Lesa, kabili wise ku cifulo cobe icakutuushishamo, iwe ne Mbokoshi ya Cipangano iyili cishibilo ca bulamba bobe. Uleke bashimapepo bobe we Yawe Lesa bafwikwe ipusukilo, leka abamushilo bobe basansamuke mu busuma bobe. We Yawe Lesa wikaana uwasubwa obe. Ibukisha ubukulu bwa kutemwa kobe ukushipwa ubo walaile umubomfi obe Davidi.” Nomba ilyo Solomoni apwile ukupepa, umulilo waponene ukufuma ku mulu, waisa oca ilambo lyakoca na malambo yonse, elyo no bucindami bwakwa Yawe bwaisula mwi Tempele lyonse. Bashimapepo bafilwa no kwingila mu ŋanda yakwa Yawe pa mulandu wakuti ubucindami bwakwa Yawe bwaisula mu ŋanda yakwa Yawe. Ilyo abana bakwa Israeli bonse bamona uko umulilo ulefuma ku mulu elyo no bucindami bwakwa Yawe buli pa mulu we Tempele, bafukama apakubatilwa amabwe, bakontamika imitwe panshi, elyo bapepa kabili bapeela no kutotela kuli Yawe, balasosa abati, “Pantu ena musuma! Ukutemwa kwakwe kwamuyayaya.” Elyo imfumu na bantu bonse batuula amalambo pa cinso cakwa Yawe. Imfumu Solomoni yatuula ilambo ilya ŋombe amakana amakumi yabili na yabili (22,000) elyo impaanga ne mbushi amakana umwanda umo na makumi yabili (120,000). Kanshi imfumu pamo na bantu bonse epakulubwila iŋanda kuli Yawe. Bashimapepo bonse baya iminina pa ncende shabo, na bena Levi nabo bacita cimo cine, nabekata ifilimba fyakwa Yawe ifyo imfumu Davidi yapangile ifyakulisha pakulumbanya Yawe. Efyo babomfeshe ilyo Davidi apeela amatotelo no kusosa ukuti, “Ukutemwa kwakwe kwamuyayaya.” Ku lubali lumbi ukushali abena Levi, bashimapepo balalisha amapenga ninshi abena Israeli bonse nabeminina. Kabili Solomoni alubwila kuli Lesa incende ya pakati iya lubansa iyali ku ntanshi ya ŋanda yakwa Yawe na palya epo atuulile amalambo yakoca elyo na mafuta ya mutuulo wakwampana. Neci acitile pa mulandu wakuti ubulambo bwa mukuba apangile bwalicepele ukubikapo amalambo yakoca, imituulo ya cabunga elyo ne fipande fya mafuta. Kanshi Solomoni pali ilya nshita epakucita inshikunkulu iya nshiku cine lubali ninshi ulukuta ulukalamba ulwa bena Israeli lonse luli nankwe, abantu bafumine ku Lebo Hamati ukuya shinta ku kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto. Pa bushiku bwalenga cine konse konse balongana bonse pamo, pantu pakulubwila kuli Lesa ubulambo basefeshe inshiku cine lubali elyo ne nshikunkulu nayo inshiku na shimbi cine lubali. Pa bushiku bwalenga amakumi yabili na shitatu (23) mu mweshi walenga cine lubali epo abweseshemo abantu ku mayanda yabo. Babwelelamo abasansamuka no kusekelela mu mitima yabo pa fintu fyonse ifisuma Yawe acitile Davidi na Solomoni elyo na bantu bakwe abena Israeli. Kanshi Solomoni efyo apwile ukukuula iŋanda yakwa Yawe elyo ne sano lyakwe, kabili afikilishapo no kucita fyonse ifyo alefwaya ukubomba mu ŋanda yakwa Yawe elyo na kwisano lyakwe. Elyo Yawe amonekela kuli ena mu nshita ya bushiku no kumweba ati, “Niŋumfwa ipepo lyobe kabili ninsala incende ino ukuba iyandi apakuntuulila amalambo. Inshita shimo nakulaisala umulu icakuti ne mfula yakaana ukuloka, nangu naeba makanta ukwisa lya ifilyo fyenu, nangu natuma icikuko mu bantu bandi. Lelo nga cakuti mwe bantu bandi, abetwa peshina lyandi mwaicefya, elyo mwapepa no kufwaya icinso candi, no kufuma ku fibi fyenu, elyo ndi nokumfwa ukufuma ku mulu no kwisa mubelela uluse no kuposha icalo cenu. Nomba amenso yandi yakulaikala ayaisuka na matwi yandi yakulakutika ku mapepo ayakulapeelwa pali ino ncende. Ninsala no kusangulula ino iŋanda pakuti ishina lyandi likabelelele pano inshita yonse. Amenso yandi no mutima wandi fyakulaba pano lyonsefye. “Kabili iwe, nga cakuti wakulaenda pa cinso candi ngefyo wiso Davidi aendele, elyo no kucita fyonse ifyo ndekukonkomesha, no kubaka ifipope na mafunde yandi, nkalenga icipuna cobe icabufumu ukubelelela, ngefyo napangile icipangano na wiso Davidi ilyo nasosele ati, ‘Tawakafilwe ukukwata umwaume uwakuteeka pa bena Israeli.’ Lelo nga cakuti wafutuka no kusuula ifipope na mafunde nkupeele, ukeme ukaye mukubombela imilungu imbi no kuipepa, lyena nkanukula Israeli ukufuma mu calo candi ici mbapeele, kabili nkakaana ne iŋanda ine iyi nsangulwile umwakuba ishina lyandi. Nkaikaana ikafume na pa cinso candi, ikashalafye lyashi ilyakulandapo abantu na bantu kabili icintu icakuseka abantu bonse. Kabili nangu iŋanda ino ili iyapulama ifi, bonse abakalapitapo bakalapapafye nokulasosa abati, ‘Cinshi ico Yawe acitila icintu ca musango uyu kuli cino calo na ku ŋanda iyi?’ Abantu bakalaasuka abati, ‘Ni pa mulandu wakusuula Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo uwabafumishe mu Egupto, no kupilibukila ku milungu imbi ukulaipepa no kuitumika, eco aletela ifinkunka fyonse ifi pali bena.’” Panuma ya myaka amakumi yabili (22), inshita iyo Solomoni akuulilemo iŋanda yakwa Yawe elyo ne sano lyakwe, atendeke ukukuula imisumba iyo Hiramu amupeele, elyo apeela na bena Israeli ukwikalamo. Solomoni epakuya lwisha umusumba wa Hamati Soba no kuupoka. Kabili akuula Tadimo mu matololo elyo ne misumba iya matala iyo akuulile mu Hamati. Akuula cipya cipya Beti Horoni wa pamulu elyo na Beti Horoni wa pesamba nge misumba iyacingililwa na malinga. Kwaba ne fibumba ne mipilikisho yakwisalilako. Kabili akuula umusumba wa Baalati, ne misumba umwali amatala. Akuula ne misumba umwali ifita na maceleta ayo akwete na bakabalwe bakwe. Elyo Solomoni akuula na fyonse ifyo atemenwe ukukuula mu Yerusalemu, mu Lebanoni na mu ncende shonse umo aleteeka. Kwaliko abantu bambi abashele mu calo abo abashali abena Israeli pamo nga bena Hiti, abena Amoni, abena Perisi, abena Hifi na bena Yebusi. Aba bali abana ba mishobo iyo abena Israeli bafililwe ukulofya. Kanshi Solomoni epakubabuula abacita abasha bamulaasa ngefyo caba ukufika na pa bushiku bwa lelo. Lelo Solomoni tapangilepo abena Israeli ukuba abasha abakubomba imilimo yakwe, bena balifye ifita fya bulwi, abakalamba bakutungulula bakangalila ba fita, abakalamba bakutungulula amaceleta na bamushiika bakutungulula abakwensha amaceleta. Aba ebali bacilolo bakalamba abakwa Solomoni imfumu, bonse pamo bali imyanda ibili na makumi yasano (250) abakwangalila abanabo. Elyo Solomoni ayakuusha mwana Farao ukufuma ku musumba wakwa Davidi, amuleta kwisano amukuulile. Pantu atile, “Umukashi wandi tafwile kwikala mwisano lyakwa Davidi imfumu ya bena Israeli pa mulandu wakuti incende apeshile Imbokoshi ya Cipangano cakwa Yawe yamushilo.” Elyo Solomoni atuula amalambo yakoca kuli Yawe pa bulambo akuulile Yawe pantanshi ya muputule uwakwingililamo. Atuula ukulakonka ififwaikwa cila bushiku umwabela amafunde yakwa Mose palwa Masabata, imyeshi iyipya elyo ne nshikunkulu shitatu isha cila mwaka, ekutila inshikunkulu ya mukate ushatutumuka, inshikunkulu ya milungu ne nshikunkulu ya nsakwe. Umwabela ifipope fyapeele wishi Davidi emo Solomoni apeelele imilimo kuli bashimapepo, elyo na ku bena Levi abali nokutungulula mukulumbanya no kwafwilisha bashimapepo mu milimo ya cila bushiku. Asonta na bakalinda wa mpongolo mu mpuka shabo ukulingana ne mpongolo, pantu ifi efyo Davidi umuntu wakwa Lesa akonkomeshe. Tabatalile abafuma kufyo imfumu yakonkomeshe bashimapepo nangu abena Levi mu cintu conse na pa mulandu onse uwakusunga icuma. Kanshi imilimo yonse iyakwa Solomoni yalibombeke, ukutula apo umufula wa ŋanda yakwa Yawe wayambile mpaka no kupwisha. Kanshi iŋanda yakwa Yawe efyo yapwile. Kabili Solomoni aya ku Esioni Geberi na ku Elati ku lulamba lwa bemba mu calo ca Edomu. Elyo Hiramu amutumina amato ayaleensha abantu bakwe, abaishibe icimana bwino. Kanshi aba pamo na bantu bakwa Solomoni epakuya ku Ofiri no kuya letako golide amatalanta imyanda ine na makumi yasano (450) no kupeela ku mfumu Solomoni. Ilyo namfumu wa ku Sheba aumfwile ululumbi lwa pali Solomoni, aishile ku Yerusalemu kukwisa mwesha mu mepusho ayakosa nganshi. Afika no mulongo ukalamba uwa babomfi ne ngamila ishasendele ifya cena cisuma, golide uwingi nganshi elyo no tumabwe utwauma umutengo. Ilyo afika kuli Solomoni atendeka ukulanda nankwe pa fintu fyonse ifyali mu mano yakwe. Solomoni nao ayasukafye amepusho yakwe yonse. Tapali icamucushishe pakumulondolwela. Ilyo namfumu wa ku Sheba amwene amano yali muli Solomoni, pamo pene ne sano lintu akuulile, icakulya icali petebulo lyakwe, ifyo bacilolo bakwe baikele, imitumikile ya babomfi elyo nefyo bafwele, bakatumika ba lukombo lwa mfumu mu fyakufwala fyabo elyo na malambo yakoca ayo apeele pa ŋanda yakwa Yawe, ena camupesha amano. Elyo aeba imfumu Solomoni ati, “Akasebo naumfwile ilyo ncili mu calo candi pafyo wabomba elyo na pa mano yobe kanshi fyacine. Lelo nshasumine ifyo balelanda mpakafye naisa imwena na menso yandi. Kabili mona ifyo balondolwele kuli ine tafyafikile na pali citika wa bwingi bwa mano yobe. Iwe walicila pa lulumbi naumfwile. “Yangu ifyo bashuka abaume bobe! Yangu ifyo bashuka bacilolo bobe, abeminina pantanshi yobe cila nshita mukumfwa amano yobe. Napaalwe na matotelo Yawe Lesa obe, uwasekela muli iwe elyo akubika na pa cipuna cakwe ukuba imfumu iyakulabombela Yawe Lesa obe. Elyo pa mulandu wafyo Lesa atemwa abena Israeli no bufwayo bwakwe ubwakubasunga pe, eco akubikile ukuba imfumu pali bena, pakubaputwila imilandu yabo bwino kabili mu bulungami.” Elyo apeela imfumu amatalanta umwanda umo na makumi yabili (120) aya golide, ifya cena cisuma ifingi nganshi elyo no tumabwe utwauma umutengo. Takwatala akuba ifya cena cisuma ifingalingana nefyo namfumu wa ku Sheba apeele imfumu Solomoni. Abantu bakwa Hiramu elyo na bantu bakwa Solomoni ebasendele golide ukufuma ku Ofiri. Kabili ebaletele ne milando ya cimuti ca aligumi elyo no tumabwe utwauma umutengo. Imfumu yabomfya imilando ya aligumi pakupanga amatabo ya ku ŋanda yakwa Yawe na ku ŋanda ye sano. Kabili afibomfya mukupangilako amaseese ne nsango ifya bakemba wa nyimbo. Kabili takwatalile akuba ifyaba ngefi mu calo ca bena Yuda. Imfumu Solomoni epakupeela namfumu wa ku Sheba fyonse ifyo afwaile kabili ifyo alombele. Kanshi ena epakumupeela ifintu ifingi ukucila na pafyo aletele. Elyo namfumu wa ku Sheba pamo na babomfi bakwe baima babwelelamo ku calo kumwabo. Golide yonse iyo Solomoni alepoka cila mwaka yalefika amatalanta imyanda mutanda na makumi mutanda na mutanda (666), ukukanalundapo uwa mu misonko uwalesonka bakashitisha elyo na bamakwebo. Kabili imfumu shonse isha ku Arabia elyo na balashi ba mu calo balaleta golide na silifa kuli Solomoni. Elyo imfumu Solomoni apanga inkwela imyanda ibili (200) ishikalamba kuli golide uwakufula. Cila nkwela afulilako golide uwafina amakilo yatatu na citika. Kabili apanga inkwela ishinono imyanda itatu (300) kuli golide uwakufula. Pali cila nkwela afulilapo golide uwafina kilo umo na citika. Imfumu epakuya bika ishi nkwela mu muputule wa mwisano uo baleita ukuti “Umutengo wa ku Lebanoni.” Kabili imfumu yapanga icipuna ca lulumbi ku meno ya nsofu elyo yalambatikako golide wine wine. Ici icipuna cakwete amatabo mutanda elyo cakwete ne cakunyantapo ica golide. Ku mbali shonse isha cipuna kwali ifyakutuushapo amaboko, ne nkalamo naiminina kuli cila lubali. Inkalamo shimbi ikumi limo na shibili (12) shaiminina pa matabo yonse mutanda, pali cila mpela ye tabo paiminina imo. Kabili takwatalile akupangwa icipuna ngeci mu bufumu ubuli bonse. Ifipe fyonse ifyakunwenamo ifya mfumu Solomoni fyali ifya golide elyo ne fipe fyonse ifya mu ŋanda ye sano iyo baleita ukuti “Umutengo wa ku Lebanoni” fyali fya golide wine wine. Tamwali icapangilwe kuli silifa pantu silifa tayali iyacindama mu nshiku shakwa Solomoni. Imfumu yakwete amato aya ku Tashishi ayengi umwalebomba abantu bakwa Hiramu. Umuku umo pa myaka itatu aya mato yalebwela nayasenda golide, silifa, ameno ya nsofu, bakolwe bakalamba elyo na bapikoko. Imfumu Solomoni yacilile imfumu shonse isha pano isonde ubunonshi na mano. Kabili shonse imfumu sha pano isonde shalefwaisha ukumonana na Solomoni kukumfwako amano Lesa abikile mu mutima wakwe. Panuma ya cila mwaka, onse uwaisako aleleta icabupe. Bamo baleleta ifipe ifya silifa, golide, imingila, ifyanso fya bulwi, ifinyamuti ifyanunka ubusaka muri pamo na fimbi ifya cena cisuma, bakabalwe elyo ne mfalashi. Solomoni akwete utuyanda amakana yane (4,000) utwakwikalamo bakabalwe na maceleta, elyo akwete bakabalwe amakana ikumi limo na babili (12,000) abo abikile mu misumba ya maceleta elyo bambi ali nabo mu Yerusalemu. Kabili ewali kateeka pa shafumu shonse ukufuma ku mumana wa Yufurate ukufika ku calo ca Bafilisiti ukuya na ku mupaka wa bena Egupto. Imfumu yalengele ubwingi bwa silifa ukufula mu Yerusalemu kwati mabwe elyo ne fimuti ifyalepesha ifya keda ukufula kwati fimuti fya mwisamba lya mpili ifya mikunyu. Bakabalwe bakwa Solomoni babashitile ukufuma ku Egupto elyo no kufuma mu fyalo fimbi. Lelo pa milandu imbi iya pa bufumu bwakwa Solomoni ukufumafye pa kutendeka mpaka na ku mpela, bushe tafyalembwa mu mashiwi yakwa Natani kasesema, mu busesemo bwakwa Ahiya umwina Shiloni elyo na mu fimonwa fyakwa Ido uwamwene palwakwa Yeroboamu umwana wakwa Nebati? Solomoni aikele mu Yerusalemu no kuteeka icalo conse ica Israeli pa myaka amakumi yane (40). Ilyo afwile, bamushiikile ku ncende ukwalala ifikolwe fyakwe mu musumba wakwa Davidi wishi. Elyo umwana wakwe umwaume Reoboamu ewamupyene pa bufumu. Kabili Reoboamu aile ku Shekemu, pantu kulya eko abena Israeli bonse baile pakuya mubika pa bufumu. Ilyo Yeroboamu mwana Nebati aumfwa ifi ninshi acili mu Egupto, mu calo abutukilemo ilyo afulumwike ukufuma kuli Solomoni. Pakumfwa lyena epakubwela ukufuma ku Egupto. Abena Israeli epakwita Yeroboamu no kuya nankwe kuli Reoboamu no kumweba abati, “Wiso abikile ikoli ilyafina pali ifwe, nomba iwe utwangushisheko imibombele yacibe ne koli ilyafina wiso abikile pali ifwe, elyo na ifwe twakulakubombela.” Reoboamu abasuka ati, “Mukabwele panuma ya nshiku shitatu.” Abantu bonse babwelelamo. Elyo imfumu Reoboamu alandishanya na bakalamba ababombele kuli wishi Solomoni mu nshiku sha bumi bwakwe. Abepusha ati, “Bushe mano nshi mwalampandako ayakwisa asukilamo aba bantu?” Nabo bamwasuka abati, “Nga cakuti wakulaba no luse kuli aba bantu elyo no kubasekesha kabili ubapeele ubwasuko ubusuma, lyena inshita yonse bali nokuba ababomfi bobe.” Lelo Reoboamu akaana amano abakalamba bamupandileko elyo aya ipusha amano ukufuma ku baice banankwe abo akulile nabo pamo kabili abalemubombela. Abepusha ati, “Bushe muletipo shani? Bushe aba bantu kuti twabasuka finshi abalelanda kuli ine abati, ‘Wangusheko ikoli wiso abikile pali ifwe?’” Abalumendo abo akulile nabo pamo bamwasuka abati, “Abo bantu abakwebele ukuti, ‘Wiso abikile ikoli ilyafina pali ifwe, lelo iwe utwangushisheko ikoli,’ ubebe ukuti, ‘Umunwe wandi uunono untu waina ukucila umusana wa batata. Tata abikile pali imwe ikoli ilyafina, lelo ine ndi nokucishapo. Tata alemuma ku fikoti, nomba ine nakulamumina kuli bakaliŋongo.’” Panuma ya nshiku shitatu Yeroboamu pamo na bantu bonse baisa kuli Reoboamu, ngefyo imfumu yabebele aiti, “Mukabwele kuli ine panuma ya nshiku shitatu.” Imfumu yabasuka bukali bukali, yakaana na mano yamupandile abakalamba. Abasuka ukulingana na mano abalumendo bamupandile. Pakubasuka abeba ati, “Tata abikile ikoli ilyafina pali imwe, lelo ine ndi nokucishapo. Tata alemuma ku fikoti, lelo ine nakulamumina kuli bakaliŋongo.” Kanshi imfumu yakaana ukumfwila abantu pantu ukucitika kwa ifi fyonse kwafumine kuli Yawe, pakufikilisha ishiwi lyakwa Yawe ilyalandilwe kuli Yeroboamu mwana Nebati ukupitila muli Ahiya umwina Shiloni. Ilyofye abena Israeli bamona ukuti imfumu yakaana ukuti ibomfwile, bonse bayasuka imfumu abati, “Bushe cakaniko nshi tukwete muli Davidi, bushe ciputulwa nshi mu mwana wakwa Yese? Bweleleni ku matenti yenu mwe bena Israeli, na iwe we Davidi sakamana iŋanda yobe.” Kanshi abena Israeli bonse epakubwelelamo kumyabo. Lelo ku bena Israeli abaleikala mu misumba ya mu Yuda, bena bashala baleteekwa na Reoboamu. Elyo imfumu Reoboamu yatuma Adoniramu uwali umukalamba pa milimo ya mulaasa, lelo abena Israeli bamupola amabwe mpaka afwa. Nomba imfumu Reoboamu yena yaendesha ukunina mwiceleta, yafulumukila na ku Yerusalemu. Kanshi ifi efyo abena Israeli baba abasangukila iŋanda yakwa Davidi ukufika na ku bushiku bwa lelo. Ilyo Reoboamu afikile mu Yerusalemu, alonganike aba mu ŋanda yakwa Yuda na Benjamini abaume ababulwi amakana umwanda umo na makana amakumi cine konse konse (180,000) ukuti balwishe abena Israeli pakuti bapokolole ubufumu bubwelele kuli Reoboamu. Lelo kwaisa ishiwi lyakwa Yawe kuli Shemaiya umuntu wakwa Lesa ilyakuti, “Kebe Reoboamu mwana Solomoni imfumu ya bena Yuda elyo na ku bena Israeli bonse abekala mu Yuda na muli Benjamini auti, ‘Ifi efyo Yawe asosa, wiima ukuya lwisha bamunonko. Bwelelenimo cila muntu ku ŋanda yakwe, pantu uucitile ifi nine.’” Kanshi bonse epakumfwila amashiwi yakwa Yawe bapilibuka ukufuma mukuya lwisha Yeroboamu. Reoboamu aikele mu Yerusalemu kabili akuulile imisumba ya malinga mu Yuda. Akuulile ku Betelemu, ku Etamu, ku Tekoa ku Beti Suri, ku Soko, ku Adulamu, ku Gati, ku Maresha, ku Sifi, ku Adoraimu, ku Lakishi, ku Aseka, ku Sora, ku Aiyaloni elyo na ku Hebuloni. Iyi eyali imisumba iyacingililwa mu Yuda na mu Benjamini. Aicingilila na malinga ayakosa, abikamo na bakalamba ba bashilika, abikamo ne fyakulya, amafuta ya miolifa elyo no mwangashi. Abikamo amafumo ne nkwela mu misumba yonse elyo aikosha nganshi. Kanshi epakuti Yuda na Benjamini fibe fyakwe. Bashimapepo na bena Levi aba mu misumba yonse iya mu Israeli bawila kuli ena. Abena Levi basha ne fitungu fyabo ifyakucemenamo ifitekwa pamo ne fyuma fyabo, baisa ku Yuda elyo na ku Yerusalemu. Bacitile ifi pa mulandu wakuti Yeroboamu elyo na bana bakwe balibafumishepo pali bushimapepo bwakwa Yawe. Kabili abika bashimapepo bakwe mu ncende shakupepelamo isho bacindika elyo na pa tulubi twa mbushi no tulubi twa twana twa ŋombe uto apangile. Na bantu aba mu nko shonse isha bena Israeli abapeele imitima yabo mukufwaya icinso cakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli, bakonka abena Levi ku Yerusalemu mukuya tuula amalambo kuli Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo. Baya koselesha ubufumu bwakwa Yuda no kwafwa Reoboamu umwana wakwa Solomoni pa myaka itatu, baleendela mu mibeele yakwa Davidi na Solomoni pali iyi nshita. Reoboamu aupile Mahalati uwali umwana mwanakashi wakwa Yerimoti mwana Davidi. Nyina kwa Mahalati ni Abihaili uwali umwana mwanakashi wakwa Eliabu mwana Yese. Mahalati afyelemo abana abaume Yeushi, Shemariya elyo na Sahamu. Kabili Reoboamu aupilepo Maaka, umwana mwanakashi wakwa Abusalomu. Muli uyu afyalamo Abiya, Atai, Sisa elyo na Shelomiti. Elyo Reoboamu atemwishapo Maaka mwana Abusalomu ukucila pa bakashi bakwe bonse na pa bakashi bakwe abashaupilwe mu bwinga. Akwete abakashi bonse pamo ikumi limo na cine konse konse (18) elyo na bakashi bakwe abashaupilwe mu bwinga amakumi mutanda (60). Akwete abana abaume amakumi yabili na cine konse konse (28) elyo abana abanakashi amakumi mutanda (60). Reoboamu asonta Abiya umwana mwaume wakwa Maaka ukuba umukalamba pali bamunyina pakuti akamupeele ubufumu. Acitile ifintu ifyamano, kabili asalangenye bambi abana bakwe abaume mu misumba yonse iya mu Yuda na mu bena Benjamini elyo na mu misumba yonse iya malinga. Abapeela ne fyakulya ifingi, abafwaila na bakashi abengi. Panuma ilyo ubufumu bwakwa Reoboamu bwakosele elyo akwata na maka ayengi, ena na bena Israeli bonse abo ali nabo basangukila amafunde yakwa Yawe. Pa mulandu wa bena Israeli ukukanaba ne cishinka kuli Yawe, Shishaki imfumu ya ku Egupto yaisa sansa umusumba wa Yerusalemu mu mwaka walenga isano uwakwa Reoboamu uwakuba pa bufumu. Ali na maceleta ikana limo ne myanda ibili (1,200) elyo na bashilika ba pali bakabalwe amakana amakumi mutanda (60,000). Abantu abo ali nabo ukufuma mu Egupto bali imintapendwa, pali aba ku Libya, aba ku Suki elyo na ba ku Kushi. Apoka imisumba iyali na malinga iya mu Yuda kabili aisa fikafye mupepi na Yerusalemu. Elyo kasesema Shemaiya aisa kuli Reoboamu na ku ntungulushi sha bena Yuda abalongene mu Yerusalemu ilyo batiininine Shishaki, abeba ati, “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Imwe namunsangukila, na ine nomba nalamulekelako mu minwe yakwa Shishaki.’” Intungulushi sha bena Israeli elyo ne mfumu ine baicefya basosa nokuti, “Yawe nalungika.” Ilyo Yawe amona ukuti abantu bakwe baicefya, ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli Shemaiya aliti, “Apo aba bantu baicefya, ine nshabonaule, lelo nalabalubula mukwangufyanyafye. Nshaponye ubukali bwandi pali Yerusalemu ukupitila muli Shishaki. Lelo nangu cibe ifi, balaba abasha bakwe, pakuti beshibe ubupusano ubwaba pakutumika ine no bwaba pakutumika ishamfumu sha mu fyalo fimbi.” Ilyo Shishaki imfumu ya ku Egupto yasanshile Yerusalemu, yasendele icipao conse ica mu ŋanda yakwa Yawe elyo ne cuma ca mwisano. Yasenda fyonsefye pamo pene ne nkwela sha golide isho Solomoni apangile. Kanshi imfumu Reoboamu epakupanga inkwela shimbi isha mukuba ishakupyanikishapo, elyo ashipeela ku bakalamba ba bakalinda abali pa ncito yakulinda pa mwinshi wa kwisano. Inshita yonse ilyo imfumu yaya ku ŋanda yakwa Yawe, bakalinda baya nankwe nabasenda inkwela, elyo panuma bashibwesha ku muputule wa bakalinda. Pa mulandu wakuti Reoboamu aicefya umwine, ubukali bwakwa Yawe bwafumako kuli ena, na Yawe tamonawile. Ne cacine, mwalisangilwe ubusuma mu Yuda. Imfumu Reoboamu yakosha bwino ukuteeka kwaiko mu Yerusalemu, yatwalilila no kuba imfumu. Yali ne myaka amakumi yane na umo (41) ilyo yaishile pa bufumu. Yateekele pa myaka ikumi limo na cine lubali (17) mu Yerusalemu, umusumba uo Yawe asalile ukufuma mu nko shonse isha bena Israeli umwakuba ishina lyakwe. Nyina ishina lyakwe ali ni Naama, umwina Amoni. Acitile ububi pa mulandu wakuti tabikile umutima wakwe kukufwaya Yawe. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Reoboamu, ukufumafye pa kutendeka ukufikafye na ku mpela, bushe tafyalembwa mu mashiwi yakwa Shemaiya kasesema elyo na mu yakwa Ido kamona ayo ayalondolola pa nkulo? Palikonkenye ukuba ulubuli pakati kakwa Reoboamu elyo na Yeroboamu. Reoboamu aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe kabili bamushiikile mu musumba wakwa Davidi. Elyo Abiya umwana wakwe ewamupyene pa bufumu. Mu mwaka walenga ikumi limo na cine konse konse (18) uwakwa Yeroboamu ukuba pa bufumu, Abiya ewaishile ba imfumu ya bena Yuda. Kabili ateekele pa myaka itatu mu Yerusalemu. Nyina ishina lyakwe ali ni Maaka, umwana mwanakashi wakwa Urieli uwa ku Gibea. Pali ubulwi pakati kakwa Abiya na Yeroboamu. Abiya aingila mu bulwi na bashilika amakana imyanda ine (400,000) iya baume abaishiba ukulwa, elyo Yeroboamu ena aingilamo mu nkondo na bashilika amakana imyanda cine konse konse (800,000) iya baishiba ukulwa. Elyo Abiya aiminina pa lupili lwa Semaraimu, mu calo ca mpili icakwa Efulemu, asosa ati, “Iwe Yeroboamu pamo na bena Israeli bonse kutikeni kuli ine. Bushe tamwaishiba ukuti Yawe Lesa wa bena Israeli apeela ubufumu bwa bena Israeli kuli Davidi na bana bakwe abaume mu cipangano ca pe ica mucele? Nomba Yeroboamu mwana Nebati, uwalifye umubomfi wakwa Solomoni mwana Davidi, ewaima no kusangukila shikulu wakwe. Lelo abantu bamo abacabecabe kabili abawelewele bawila kuli ena ilyo acili umwaice uwabula kampingu, bamutunka ukukaanina Reoboamu ninshi takwete na maka yakubakaanina. “Ukufika na nomba mucili mulefwaya ukutalamina ubufumu bwakwa Yawe ubo abika mu maboko ya ba mu lupwa lwakwa Davidi. Cacine muli umulongo uukalamba nganshi uwa bashilika elyo kabili muli no tulubi utwa golide uto Yeroboamu apanga ukuba imilungu yenu. Lelo bushe tamwatamfyamo bashimapepo bakwa Yawe, abana baume bakwa Aroni na bena Levi, elyo no kuipangila bashimapepo abenu ngefyo abantu aba mu fyalo fimbi bacita? Mucita onse uwaisa ne ciponti ca ŋombe icilume na basukusuku cine lubali mukutuula kuli bashimapepo, mulamupeela bushimapepo bwa ishili imilungu. Lelo ifwe, Yawe e Lesa wesu, kabili tatwamusangukila. Bashimapepo ababombela Yawe bana abaume abakwa Aroni, elyo na bena Levi ebabatumika. Cila kacelo ne cungulo balatuula amalambo yakoca elyo no bubani bwa cena cisuma kuli Yawe. Balatantika imikate petebulo ilyasanguluka no kusanika ifisaniko ifyaba pa cakutekapo ifisaniko ica golide cila cungulo. Ifwe tukonka ubufwayo bwakwa Yawe Lesa wesu lelo imwe mwalimusangukila. Lesa ali na ifwe kabili e ntungulushi yesu. Bashimapepo bakwe abali na mapenga yabo ebalapunda umusowa wakuti tumulwishe. Mwe baume ba mu Israeli, mwiima mukulwisha Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu pantu tamwashuke.” Lelo Yeroboamu ali ninshi natuma abashilika bamo ku numa yabo abakubabelamina pakuti abasanshile kunuma lintu ena alemonekela ku ntanshi ya bena Yuda. Nomba abena Yuda bapilibuka bamona nokuti abalwani bali kunuma elyo na kuntanshi. Elyo bakuuta kuli Yawe. Bashimapepo balisha na mapenga yabo, na baume abena Yuda bapunda umusowa wa bulwi. Cilya umusowa wa bulwi waumfwika, Lesa akanda Yeroboamu elyo na bena Israeli bonse pa ntanshi yakwa Abiya na bena Yuda. Abena Israeli bafulumuka ukufuma kuli Yuda, lelo Lesa abapeela mu minwe yabo. Abiya na bantu bakwe baonaula nganshi abalwani babo, icakuti baipaya impendwa ya bena Israeli abacenjela kukulwa amakana imyanda isano (500,000). Ifi efyo abena Israeli babacimfishe pali ilya nshita, na bena Yuda bacimfishe pa mulandu wakuti basubile muli Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo. Abiya akonka Yeroboamu panuma no kuya mupoka imisumba ya Betele, Yeshana elyo na Efuloni pamo pene ne mishi iyashingulwike mumbali. Yeroboamu tatalile abwekeshapo ukukwata amaka mu nshiku shakwa Abiya. Kabili Yawe amukanda, nao afwa. Lelo Abiya ena alundapo ukukosa. Aupa abakashi ikumi limo na bane (14), akwata na bana abaume amakumi yabili na babili (22) elyo abana abanakashi ikumi limo na mutanda (16). Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Abiya, ifyo acitile elyo nefyo asosele, fyalilembwa mu mashiwi yalondolwele kasesema Ido. Kanshi Abiya epakuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile mu musumba wakwa Davidi. Asa umwana wakwe umwaume ewamupyene pa bufumu elyo na mu nshiku shakwe icalo caikele mu cibote pa myaka ikumi limo (10). Asa acitile ifintu ifisuma kabili ifyalungama mu menso yakwa Yawe Lesa wakwe. Elyo mu nshiku shakwe afumya ifibumbili fya malambo fya milungu ya benafyalo, ne ncende shakupepelamo isho bacindika, atobaula inceshi sha mabwe balepepelapo elyo atema ne nceshi sha mulungu Asher. Akonkomeshe abena Yuda ukufwaya icinso cakwa Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo, no kubaka amafunde ne fipope fyakwe. Afumyamo incende shakupepelamo isho bacindika elyo ne fibumbili fya malambo ifyakufutumwinapo ububani mu misumba yonse iya mu Yuda, elyo ne calo conse cakwata icibote mu nshiku shakwe. Akuula imisumba iyacingililwako amalinga mu Yuda pa mulandu wakuti mu calo mwali icibote. Takwali nangu umo uwaishile mukumulwisha mu myaka yakwe iya pa bufumu pantu Yawe alimupeele ukutuusha. Asa aebele abena Yuda ati, “Natukuule imisumba iyi, kabili tukuulilileko ne fibumba, tukuule ne mpungu ne mpongolo ishabapo inshimbi. Icalo cicili mu minwe yesu, pantu natusanga Yawe, Lesa wesu. Na panuma yakumusanga ena natupeela ukutuusha ku mbali shonse.” Kanshi efyo bakuulile no kupaalwa nganshi. Asa akwete abashilika amakana imyanda itatu (300,000) abaume abafumine mu Yuda abaishiba ukubomfya inkwela ishikulu elyo na mafumo, kabili na bambi amakana imyanda ibili na makumi cine konse konse (280,000) ukufuma mu bena Benjamini abaishibe ukubomfya inkwela ishinono elyo ne mifwi. Bonse aba bali baume abashipa abacenjela nganshi kukulwa. Inshita imo, Sera umwina Kushi aisa ima no kusansa icalo, ninshi ali no mulongo wa bashilika uukalamba elyo na maceleta imyanda itatu (300). Elyo aisa palama, afika ku Maresha. Kanshi Asa epakwima ukuya mukumanya, na cila ibumba lyaikala mu cifulo caliko icakulwilamo mwishika lya Sefata mupepi na Maresha. Elyo Asa akuuta kuli Yawe Lesa wakwe no kusosa ati, “We Yawe takwaba umbi uwaba nga iwe uwingafwa abashakwata amaka ukulwisha abamaka. Utwafweko we Yawe Lesa wesu. Niwe twashintililako kabili ni mwishina lyobe tulelwishisha cinkupiti wa bashilika uyu. We Yawe niwe Lesa wesu. Wileka umuntufye eo acimfye iwe.” Yawe epakucimfya abena Kushi pa cinso cakwa Asa elyo na pa cinso ca bena Yuda. Abena Kushi bafulumuka ulubilo. Elyo Asa na bashilika bakwe babakunkunika ukuya bafisha ku Gerari. Baipaya umulongo uukalamba nganshi uwa bena Kushi icakuti bafilwa no kushansha. Baonawilwe ku maka yakwa Yawe na bashilika bakwe. Abaume ba mu Yuda basenda ifitapwa ifingi nganshi. Baonaula imishi yonse iyashingulwike Gerari pantu umwenso wakutiina Yawe wafikile pali bena. Batapa fyonse ifyali mu mishi yonse iyi, pantu mwali ubunonshi ubwingi. Kabili basanshile ne nkambi sha bakacema elyo basenda imikuni ya mpaanga, imbushi ne ngamila. Elyo babwelela ku Yerusalemu. Umupashi wakwa Lesa waishile pali Asariya umwana wakwa Odedi. Elyo aima aya mukukumanya Asa, aya mweba ati, “Umfwa kuli ine iwe Asa, abena Yuda bonse elyo na bena Benjamini. Yawe ali na imwe lintu na imwe muli nankwe. Nga cakuti mwamufwaya, muli nokumusanga. Lelo nga mwamusuula, nao ali nokumusuula. Elyo pa nshita iyitali nganshi abena Israeli baikele ukwabula Lesa wacine, ukwabula shimapepo uwakubafunda kabili ababula amafunde. Nomba ilyo baumfwile ubulanda, balipilibwike no kubwelela kuli Yawe Lesa wa bena Israeli, no kumufwaya mpaka bamusanga. Muli shilya nshiku tacali icayanguka ukwendauka apo ulefwaila, pa mulandu wakuti abekalacalo bonse bali mu mafya ayakosa nganshi. Kwaleba ukuti umushobo umo waima mukonaula umushobo unankwe, no musumba nao waima mukonaula umusumba unankwe. Neci cacitike pa mulandu wakuti Lesa alebacusha ku macushi aya misango misango. Lelo imwe mube abakosa kabili mwibwelela numa, pantu imilimo yenu ili nokulambulwa.” Ilyo Asa aumfwile aya mashiwi ya kusesema kwakwa Asariya mwana Odedi uwali kasesema, lyena akwata amaka. Abomba umulimo wakufumya utulubi utwamuselu ukufuma mu calo conse ica bena Yuda ne ca bena Benjamini elyo na mu misumba iyo apokolwele mu mpili sha Efulemu. Alungisha no bulambo bwakwa Yawe ubwali pa ntanshi ya lubansa lwa ŋanda yakwa Yawe. Elyo alonganika abantu bonse aba mu Yuda, abena Benjamini elyo na bantu ba ku Efulemu, Manase na Simeoni abaishile ikala nabo, pantu abantu abengi balishile ukufuma ku Israeli ilyo bamwene ukuti Yawe Lesa wakwe ali nankwe. Balongana mu Yerusalemu mu mweshi wabutatu mu mwaka walenga ikumi limo na isano (15) uwakwa Asa ukuba pa bufumu. Pa nshita ine ilya batuula amalambo kuli Yawe aya ŋombe imyanda cine lubali (700), elyo impaanga pamo ne mbushi amakana cine lubali (7,000) ukufuma pa fitapwa ifyo babwelele nafyo. Kabili bapangana ne cipangano icakufwaya Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo, ne mitima yabo yonse ne myeo yabo yonse Elyo abo abafilwa ukufwaya Yawe, Lesa wa bena Israeli, bena kubepaya, abe muntu umwaice nangu umukalamba, umwaume nangu umwanakashi. Bapanga umulapo kuli Yawe mu mashiwi ayakalamba ninshi balepunda, balelisha amapenga no kupuuta insengo. Abena Yuda bonse balisekelele pali uyu mulapo pantu baucitile ne mitima yabo yonse. Bafwaile Lesa ninshi nabatemwa kabili balimusangile. Kanshi Yawe nao epakubapeela ukutuusha ku mbali shonse. Kabili imfumu Asa yafumya Maaka uwali nakulu pa cifulo cakwe ica bunyina wakwa namfumu pa mulandu wakuti alipangile icamuselu ca luceshi lwa mulungu uwanakashi Ashera ku cimuti. Asa atema ici cimuti, aciputaula acocela na mu mukonko wa Kidironi. Lelo nangu afililwe ukufumya incende shakupepelako isho balecindika mu Israeli, umutima wakwa Asa wali uwaipeelesha nganshi kuli Yawe mu nshiku sha bumi bwakwe bonse. Aletele mu ŋanda yakwa Lesa silifa na golide ne fipe fyonse ifyo ena na wishi batuulile. Takwatalile akuba inkondo mpaka ukufika mu mwaka uwalenga amakumi yatatu na isano (35) uwa pa bufumu bwakwa Asa. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na mutanda uwa pa bufumu bwakwa Asa, Baasha imfumu ya bena Israeli yaimya ulubuli na bena Yuda elyo yashingulusha ilinga ku musumba wa Rama pakulesha ukuti kwiba nangu umo uwakufuma nangu uwakwingila mu calo cakwa Asa imfumu ya bena Yuda. Elyo Asa abuula silifa na golide ukufuma mu cipao ca mu ŋanda yakwa Yawe elyo ne ya mu ŋanda yakwe iye sano, afituma kuli Beni Hadadi imfumu ya ku Aramu, uwaleteeka mu Damasiko. Amweba ati, “Leka pabe icipangano pakati ka iwe na ine, nga filya caliko pakati ka batata elyo na bawiso. Mona, nakutumina silifa na golide. Eico pangulula icipangano ca pakati ka iwe na Baasha imfumu ya ku Israeli pakuti afume mu calo candi.” Beni Hadadi asuminisha ifyasosa imfumu Asa elyo atuma abakalamba ba bashilika bakwe mu misumba ya bena Israeli. Baya cimfya imisumba ya Iyoni, Dani, Abeli Maimu elyo ne misumba yonse iya matala iyakwa Naftali. Ilyo Baasha aumfwa ifi, aleka ukukuula Rama no kuleka ifyo alecita. Elyo imfumu Asa aleta abaume bonse aba mu Yuda ukwisa senda amabwe yonse elyo ne mbao ukufuma ku Rama isho Baasha alebomfya. Kuli ifi fipe Asa afibomfya ukukuulilako imisumba ya Geba na Misipa. Pa nshita ine ilya, Hanani kamona aisa kuli Asa imfumu ya bena Yuda elyo amweba ati, “Pa mulandu wakuti wacicetekela mu mfumu ya bena Aramu ukwabula ukuti ucetekele muli Yawe, Lesa obe, ecalenga ukuti abashilika ba mfumu ya ku Aramu bapusuke ukufuma mu minwe yobe. Bushe Abena Kushi na bena Libya tabaali impuka ya bashilika abengi nganshi ninshi nabakwata amaceleta na bashilika ba pali bakabalwe? Nomba ilyo wakuutile peshina lyakwa Yawe, alibapeele mu minwe yobe. Pantu amenso yakwa Yawe yalalolekesha mukati ke sonde lyonse no kukoselesha bonse abo imitima ili iyaipeelesha kuli ena. Iwe ucitile icintu icabulamo amano, eico nomba ukufuma lelo walatendeka ukulalwa inkondo.” Asa epakufulilwa kamona pa mulandu wa aya mashiwi. Kanshi afulwa nganshi icakuti amuposa na mu cifungo. Kabili pa nshita imo ine atendeka ukucusha bamo abantu bakwe. Ifintu ifyacitike mu nshita ya bufumu bwakwa Asa ukufuma ku kutendeka ukufika ku mpela fyalembwa mu citabo ca shamfumu sha bena Yuda na bena Israeli. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na pabula (39) uwa pa bufumu, Asa alwala ubulwele mu makasa yakwe. Nangu cali cakuti ubulwele bwali ubukali, lelo na mukulwala kwakwe talombele ubwafwilisho ukufuma kuli Yawe, kanofye kuli bashiŋanga. Elyo mu mwaka walenga amakumi yane na umo (41) uwa pa bufumu bwakwe emo Asa afwile no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe. Baya mushiika na mu cilindi ico umwine afukwile mu musumba wakwa Davidi. Bamulalika pa musengele uo babikilepo ifya cena cisuma elyo na mafuta ya cena icisuma ayalekana lekana. Elyo bakosha no mulilo uwingi nganshi uwakumucindikilapo. Umwana wakwe Yehoshafati umwaume ewamupyene pa bufumu elyo akosha na maka yakwe pa bena Israeli. Abika abashilika ba nkondo mu misumba yonse iya malinga iya mu Yuda elyo abika ne nkambi sha bashilika mu Yuda elyo na mu misumba yakwa Efulemu ilya Asa wishi apokolwele. Yawe ali na Yehoshafati, pantu mu myaka yakwe iyakwambilapo aendele bwino mu nshila shaleendamo wishi Davidi. Talefwaya icinso ca milungu ba Baali, lelo ena afwaile Lesa wakwa wishi no kukonka amafunde yakwe ukucila imicitile yakwete abena Israeli. Yawe akosha ubufumu ubwali mu minwe yakwe. Elyo abena Yuda batendeka ukuleta ifyabupe kuli Yehoshafati, icakuti akwata icuma icingi nganshi elyo no mucinshi. Umutima wakwe waipeeleshe ku nshila shakwa Yawe, kabili afumyamo incende shonse ishakupepelamo isho bacindika elyo atema ne nceshi sha mulungu Ashera ukufuma mu Yuda. Mu mwaka walenga itatu uwa pa bufumu bwakwe, atuma bacilolo bakwe Beni Haili, Obadia, Sakaria, Netaneli elyo na Mikaiya mukuya balesambilisha mu misumba ya mu Yuda. Pakati kabo pali na bamo abena Levi aba, Shemaiya, Netaniya, Sebadiya, Asaeli, Shemiramoti, Yehonatani, Adoniya, Tobiya, Tobadoniya elyo na bashimapepo Elishama na Yehoramu. Balasambilisha mu Yuda monse ninshi nabasenda icitabo ca mafunde yakwa Yawe. Baendawike mu misumba yonse iya mu Yuda, balesambilisha abantu. Umwenso wakutiina Yawe waikete ishamfumu shonse ishashingulwike icalo ca Yuda, icakuti takwali uwakucita ulubuli na Yehoshafati. Bamo Abafilisiti baletela Yehoshafati ifyabupe elyo na silifa ngo mutuulo. Elyo Abaarabu bamuletela ifitekwa, basukusuku amakana cine lubali ne myanda cine lubali (7,700) elyo na basawe nabo amakana cine lubali ne myanda cine lubali (7,700). Yehoshafati alekoselakofye asuka akwatisha amaka. Akuula imisumba ya malinga ne ya matala mu Yuda, elyo akwata ne fipe ifingi nganshi ifyo asunga mu misumba ya mu Yuda. Kabili asunga mu Yerusalemu abashilika abaishiba nganshi ukulwa. Kabili ifi efyali ukupendwa kwabo umwabela indupwa shabo, Ukufuma mu Yuda, abakalamba ba fita ikana limo (1,000). Adina umukalamba wa fita ali na bashilika amakana imyanda itatu (300,000) abaishiba ukulwa. Uwakonkapo ni Yehohanani umukalamba wa fita ali na bashilika amakana imyanda ibili na makumi cine konse konse (280,000). Uwakonkapo ni Amasiya mwana Sikiri uwaipeeleshefye umwine ku mulimo wakwa Yawe, ali na bashilika amakana imyanda ibili (200,000). Ukufuma muli Benjamini ni aba: Eliada umushilika uwamaka, ali na bashilika amakana imyanda ibili (200,000) abalwila ku mata ne nkwela. Uwakonkapo ni Yehosabadi, ali na bashilika amakana umwanda umo na makumi cine konse konse (180,000) abacenjela ukulwa inkondo. Aba e bashilika abalelinda imfumu, ukwabula ukupenda abo yatekele mu misumba ya malinga mu calo conse ica bena Yuda. Nomba Yehoshafati alikwete icuma icingi nganshi elyo no bucindami, kabili aliilundinkenye na kuli Ahabu mu cupo. Panuma ya myaka inono alimine aya aletandalila Ahabu ku Samaria. Ahabu aipaila Yehoshafati na bantu ali nabo impaanga ne ŋombe ishingi, elyo amulomba ukuti akaye sansa Ramoti Gileadi. Ahabu imfumu ya bena Israeli yaipusha Yehoshafati imfumu ya bena Yuda aiti, “Bushe kuti wanshindika mukulwisha Ramoti Gileadi?” Yehoshafati ayasuka ati, “Ine, cimo na iwe, elyo na bantu bandi cimofye na bantu bobe, eico tuli nokukwafwa ukulwa.” Lelo Yehoshafati aeba imfumu ya bena Israeli ati, “Nomba icantanshi utale wipushe Yawe.” Kanshi imfumu ya bena Israeli epakwita bakasesema bonse abaume imyanda ine (400) no kubepusha ati, “Bushe kuti twaya mukulwa ulubuli na Ramoti Gileadi nangu tuleke?” Bamwasuka ati, “Kabiye, pantu Lesa ali nokupeela aba bantu mu minwe ya mfumu.” Nomba Yehoshafati aipusha ati, “Bushe pano tapali kasesema wakwa Yawe uwakuti twipusheko?” Imfumu ya bena Israeli yayasuka Yehoshafati ati, “Kwena kuciliko umuntu na umbi uwakuti atwipushisheko kuli Yawe, nomba nalimupata pantu tatala asesema icisuma nangu cimo palwa ine, kanofye ifibi. Uyu muntu ni Mikaiya mwana Imula.” Yehoshafati ayasuka ati, “Imfumu taifwile kulanda ifyo.” Kanshi imfumu ya bena Israeli epakwita cilolo waiko umo yamweba ati, “Kalete Mikaiya mwana Imula nombaline.” Imfumu ya bena Israeli na Yehoshafati imfumu ya bena Yuda baikele pa fipuna fyabo ifyabufumu pa lubansa lwakutwilapo mupepi ne mpongolo yakwingililapo mu Samaria, ninshi nabafwala ifyakufwala fyabufumu kabili na bonse bakasesema balesesema pa cinso ca shamfumu. Nomba Sedekiya mwana Kenana alipangile insengo sha fyela elyo asosa ati, “Ifi efyo Yawe alanda ukuti, ‘Kuli ishi nsengo eko uli nokupunkila abena Aramu mpaka ukabonaule.’” Bakasesema bambi bonse balesesema cimo cine abati, “Usanse Ramoti Gileadi kabili uli nokuucimfya, pantu Yawe ali nokucipeela mu minwe ya mfumu.” Inkombe iyaile kukwita Mikaiya yamweba ati, “Mona iwe ulifye weka, bambi bonse bakasesema balekomailafye pakuti imfumu ili nokucimfya. Na iwe ulekefye amashiwi yobe yabe nga yabo, kabili ulande ifisuma.” Lelo Mikaiya pakwasuka asosa ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo, ine ndi nokumweba ifyo Lesa alenjeba.” Cilya afika ku mfumu, nayo yamwipusha ati, “Mikaiya, bushe kuti twaya mukulwisha Ramoti Gileadi nangu tulekefye?” Nao ayasuka ati, “Kasanse, uli nokucimfya, pantu bali nokupeelwa mu minwe yobe.” Imfumu epakumweba ati, “Bushe miku inga nkakulenga ukulapa ukuti wilanjeba ifintu fimbi kanofye icine mwishina lyakwa Yawe?” Elyo Mikaiya ayasuka ati, “Namona abena Israeli bonse nabasalangana bonse mu mpili nge mpaanga ishabula kacema, kabili Yawe asosa ati, ‘Aba bantu tabakwata shikulwibo. Lekeni cila umo abwelele ku ŋanda yakwe umutende.’” Elyo imfumu ya bena Israeli yaeba Yehoshafati ati, “Bushe nshacikweba ati uyu muntu tasesema nangu fimo ifisuma palwa ine, kanofye ifibi?” Mikaiya akonkanyapo ukusosa ati, “Eico umfwa ishiwi lyakwa Yawe. Ine nacimona Yawe naikala pa cipuna cakwe ne fita fya ku mulu nafiminina ku kulyo kwakwe na ku kuso kwakwe. Kabili Yawe asosa ati, ‘Nani uwalatunka Ahabu imfumu ya bena Israeli ukuya lwisha Ramoti Gileadi nokuti aye mukufwa?’ Pakwasuka uyu alanda ici, umbi nao alanda ici. “Mukulekelesha wasuka waima umupashi waiminina pa cinso cakwa Yawe elyo wasosa auti, ‘Nalaya mutunka.’ “Yawe aipusha umupashi ati, ‘Walaya bomfya nshila nshi?’ “Umupashi wayasuka auti, ‘Nalaya no kuya ba umupashi wabufi mu tunwa twa bakasesema bakwe bonse.’ “Yawe aeba umupashi ati, ‘Walaya munasha mukumutunka, kabiye uye ubombe.’ Nomba kanshi Yawe nabika umupashi wakubepa ubufi mu tunwa twa bakasesema bobe aba. Yawe napingula icinkunka pali iwe.” Elyo Sedekiya mwana Kenana aima no kuya toba Mikaiya ulupi pa menso. Amwipusha ati, “Ni nshila nshi umupashi wakufuma kuli Yawe wilemo ilyo wacifuma kuli ine ukwisa landa kuli iwe?” Mikaiya ayasuka ati, “Ukeshiba pa bushiku ukafulumuka ukuya mukubelama mu muputule wamukati.” Elyo imfumu ya bena Israeli yakonkomesha ati, “Buuleni Mikaiya no kumubwesesha kuli Amoni kateka wa musumba elyo na kuli Yoashi umwana wa mfumu, kabili ubebe nokuti, ifi efyo imfumu yasosa aiti, ‘Bikeni uyu muntu mu cifungo elyo tecakwesha ukumupeela nangu cimo kanofye umukate na menshi mpaka ilyo nkabwela umutende.’” Mikaiya epakusosa ati, “Nga cakuti uli nokubwela umutende, ninshi Yawe talandile ukupitila muli ine.” Alundapo nokuti, “Mwe bantu bonse, mumfwe amashiwi aya nalanda!” Kanshi imfumu ya bena Israeli na Yehoshafati imfumu ya bena Yuda epakwima baya ku Ramoti Gileadi. Imfumu ya bena Israeli yaeba Yehoshafati ati, “Ine nalaifungushanya pakwingila mu nkondo, lelo iwe ufwale ifyakufwala fyabufumu.” Kanshi imfumu ya bena Israeli epakuifungushanya, yaya na mukulwa. Nomba imfumu ya ku Aramu yalipeele icipope ku bakalamba ba fita fya maceleta ati, “Mwilwisha umuntu umbi umunono nangu mukalamba kanofye imfumu ya bena Israeli.” Ilyo abakalamba ba maceleta bamona Yehoshafati, basosa abati, “Ala uyu e mfumu ya bena Israeli.” Kanshi epakupilibuka ukuti bamusanse. Nomba Yehoshafati apunda, na Yawe amwafwa. Lesa abatalusha ukufuma kuli ena, pantu ilyo abakalamba ba maceleta bamona ukuti teyo imfumu ya bena Israeli, baleka ukumutamfya. Lelo umuntu umo abuula ubuta aposa umufwi icilaselase, waya lasa imfumu ya bena Israeli pakati ka filundilo fya cakucinga icifuba cakwe. Elyo imfumu yaeba kensha we celeta ati, “Alusha iceleta no kumfumya mu bulwi pantu nabancena.” Inkondo yatwalililafye akasuba konse, elyo imfumu ya bena Israeli yaikalafye mwiceleta, yashintilila kwiceleta mukati yalosha amenso ukwali abena Aramu ukufika icungulo. Elyo cilya kawa yaleka no mweo. Ilyo Yehoshafati imfumu ya mu Yuda abwelelamo umutende kwisano lyakwe ku Yerusalemu, Yehu kamona mwana Hanani aya mukumukumanya elyo aeba imfumu ati, “Cinshi walayafwila imbifi elyo watemwa nabapata Yawe? Pa mulandu wa ifi ucitile, ubukali bwakwa Yawe buli pali iwe. Lelo ifintu ifisuma ficilipo muli iwe, pantu walifumya mu calo inceshi sha mulungu Ashera elyo no kubika umutima obe kukufwaya Lesa.” Yehoshafati aikele mu Yerusalemu, kabili abwekeshapo ukuya ku bantu nakabili ukufuma ku Beresheba ukufika ku calo ca mpili icakwa Efulemu no kubwesesha bonse kuli Yawe, Lesa wa bashibo. Asonta abapingushi mu calo, muli cila musumba uwe linga uwaba mu Yuda. Elyo abeba nokuti, “Muleteka umutima pafyo mulecita, pantu tamwakulapingwila umuntu lelo mwakulapingwila Yawe, uyo uwakulaba na imwe lyonse ilyo mwapingula. Eico nomba lekeni akatiina kakwa Yawe kabe pali imwe. Muleteka umutima pakupingula, pantu kuli Yawe Lesa wesu takwaba lufyengo nangu akapatulula, nangu amafisakanwa.” Mu musumba wa Yerusalemu namo, Yehoshafati asontelemo abena Levi bamo bashimapepo elyo ne ntungulushi sha ndupwa sha bena Israeli ukulatungulula amafunde yakwa Yawe no kulapingula imilandu. Nabo baleikala mu Yerusalemu. Abakonkomesha nokuti, “Mufwile ukubomba ne cishinka elyo ne mitima yenu yonse no kukwata akatiina kuli Yawe. Mu mulandu onse uwaisa kuli imwe ukufuma ku bekalacalo banenu abekala mu misumba, ibe milandu yakusumya umulopa, nangu ifyo Yawe akonkomeshe, amalango, ifipope nangu amafunde, mufwile ukubasoka ukuti tabafwile ukubifya kuli Yawe pantu ubukali bwakwe kuti bwaisa pali imwe na pali bamunyinenwe. Nga mwalacita ifi tamwakakwate umulandu. “Amaria shimapepo mukalamba ewakulamutungulula pa milandu yonse iya pali Yawe elyo Sebadiya mwana Ishimaeli umulashi wa luko lwakwa Yuda nao ewakulamutungulula pa milandu yonse iya pa bufumu. Elyo abena Levi ebali nokuba bacilolo pali imwe. Mulebomba abakosa, kabili Yawe abe na bonse abakulabomba bwino.” Panuma ya ifi, Abena Moabu na bena Amoni pamo na bamo abena Meuni baishile mukulwisha Yehoshafati. Elyo abantu bamo baisa kuli Yehoshafati bamweba abati, “Kwaisa umulongo wa bashilika uukalamba mukukulwisha ukufuma ku Edomu kwishilya lya bemba. Nefi fita nafifika mu Hasasoni Tama.” Emukutila Eni Gedi. Yehoshafati aumfwa umwenso, apilibukila kukufwaya icinso cakwa Yawe, elyo abila ne mbila yakuleka ukulya mu calo conse ica Yuda. Abekalacalo bonse aba mu Yuda epakulongana mukufwaya ubwafwilisho ukufuma kuli Yawe. Mu cine bafumine mu misumba yonse iya mu Yuda mukumufwaya. Elyo Yehoshafati aiminina pakati ke bumba lya bena Yuda elyo na ba mu Yerusalemu pa ŋanda yakwa Yawe ku ntanshi ya lubansa ulupya, no kulanda ati, “We Yawe, Lesa wa bashifwe, bushe teiwe Lesa uwaba mu mulu? Niwe uteeka pa shamfumu sha nko shonse. Amaka no bulamba fyaba mu minwe yobe elyo takwaba no wingakwansha. Iye we Lesa wesu, bushe teiwe watamfishe abantu abaleikala muli cino calo pa mulandu wa bantu bobe abena Israeli, elyo wacipeela kuli bamwana Abrahamu cibusa obe pakuti cibe icalo cabo pe na pe? Emo baikala muli ici calo elyo kabili balikuulila ishina lyobe icifulo camushilo, no kulanda abati, ‘Nga cakuti ishamo lyatuponena, atemwa inkondo, icikuko nangu icipowe, tukesa iminina pa cinso cobe pa ntanshi ya ŋanda ino umwaba ishina lyobe no kulilila kuli iwe mu kucula kwesu, elyo na iwe uli nokutumfwa no kutupususha!’ “Mona we Yawe abena Amoni, abena Moabu elyo na ba ku mpili sha ku Seiri, balya waleseshe abena Israeli ukubapoka ifyalo fyabo lintu bafumine mu Egupto, nefyo abena Israeli bafumineko baleka ukubalofya. Nomba umone bena ukutasha kwabo ifyo bemine mukwisa tutamfya ukufuma mu calo ico watupeela ukuba icacishilano. We Lesa wesu, bushe tawabapingule? Pantu ifwe tatukwete amaka ayakuti tulwishisheko uyu mulongo uukalamba uwa bashilika abeshile mukutusansa. Tatwishibe ifyakucita, lelo amenso yesu ifwe yalifye pali iwe.” Abaume bonse aba mu Yuda, pamo na bakashi babo, abana babo elyo no twana utunono, baimininafye pa cinso cakwa Yawe. Elyo Umupashi wakwa Yawe waisa pali Yahasieli mwana Sakaria, umwana wakwa Benaya mwana Yeli, mwana Matania, umwina Levi kabili uwa mu lupwa lwakwa Asafu, lintu acili eminine pebumba. Asosa ati, “We mfumu Yehoshafati elyo na bonse mwe bekala mu Yuda na mu Yerusalemu, umfweni kuno! Ifi efyo Yawe alanda kuli imwe ukuti, ‘Mwitiina nangu ukutompoka pa mulandu wa uyu mulongo uukalamba uwa bashilika. Pantu ulu lubuli telwenu lelo lubuli lwakwa Lesa. Mailo mukeme mukuya balwisha. Bakesa baleninika umulundu mu nshila yapitila ku Sisi, elyo imwe muli nokuya basanga lwa pa mpela ya mupokapoka wa mu matololo ya Yerueli. Tamufwile ukulwa muli ulu ulubuli. Mukaye imininafye mu ncende shenu. Mukemininefye elyo mukamone ukulubula uko Yawe amukwatila mwe bena Yuda elyo na ba mu Yerusalemu. Mwikwata umwenso, nangu ukutompoka. Mukemefye no kuya bakumanya mailo, elyo Yawe akaba na imwe.’” Yehoshafati epakukontamika umutwe, ashiba ne mpumi yakwe panshi, elyo na bantu bonse abena Yuda na ba mu Yerusalemu bakunkwila Yawe no kumupepa. Kabili abena Levi bamo abena Koati elyo na bena Kora baiminina no kulumbanya Yawe, Lesa wa bena Israeli, mwishiwi ilikalamba nganshi. Lucelocelo ubushiku bwakonkelepo baima balungama ku matololo ya ku Tekoa. Cilya baima, Yehoshafati aiminina no kusosa ati, “Umfweni kuli ine, mwe bena Yuda na bantu ba mu Yerusalemu. Mukwate icicetekelo muli Yawe Lesa wenu nao ali nokumukosha. Mukwate icicetekelo muli bakasesema bakwe elyo muli nokucimfya.” Panuma yakulanshanya na bantu, imfumu Yehoshafati yasonta abakuya baleimba pa ntanshi ya bashilika, ukwimbila Yawe no kumulumbanya mu nsalu ishamushilo baletila, “Toteleni Yawe pantu ukutemwa kwakwe kwa pe na pe.” Ilyo batendeka ukwimba no kulumbanya, Yawe abika abakulalilila abena Amoni, Abena Moabu elyo na ba ku lupili lwa ku Seiri abaingilile mukulwisha abena Yuda. Abashilika ba bena Amoni elyo na ba bena Moabu baimina abashilika ba ku lupili lwa ku Seiri, baonaulafye bonse. Panuma yakupwisha ukubepaya, epakwamba ukulwa abene, no kwipayana. Ilyo abashilika ba mu Yuda bafika pa ncende apo amatololo yalemoneka no kulolesha ukwali abalwani babo elyo bamonafye ifitumbi ifya bantu nafilambalala panshi. Tapali nelyo umo uwapuswike. Kanshi Yehoshafati na bantu bakwe epakuya mukusenda ifitapwa ku balwani babo, kabili baya sangamo ifipe ifingi nganshi, ifyakufwala elyo ne fintu ifyalekana lekana ifyamutengo ifyo ku bwingi fyacilile na pafyo bengakwanisha ukusenda. Pa mulandu wa bwingi bwa fipe casendele inshiku shitatu pakufisenda. Pa bushiku bwalenga shine baya longana mwishika lya ku Beraka, eko baya mukulumbanya Lesa. Ni pa mulandu wa ici betila ishika ili ukuti ni Beraka ukufika na nomba. Elyo bonse abaume ba mu Yuda na mu Yerusalemu babwelela ku Yerusalemu ne nsansa ishingi, ne mfumu Yehoshafati naitangila pantanshi pantu Yawe alibalengele ukusansamuka pakucimfya abalwani babo. Cilya baingila mu musumba wa Yerusalemu, bonse balungamafye ku ŋanda yakwa Yawe, balelisha amaseese, insango na mapenga. Ishamfumu shonse ishashingulwike shatendeka ukutiina Lesa ilyo baumfwa ifyo Yawe akandile abalwani ba bena Israeli. Kanshi no bufumu bwakwa Yehoshafati bwakwata icibote pa mulandu wakuti Lesa amupeela ukutuusha ku mbali shonse. Yehoshafati ali ne myaka amakumi yatatu na isano (35) ilyo atendeke ukuteeka. Aba imfumu ya calo ca bena Yuda kabili ateekele icalo mu musumba wa Yerusalemu pa myaka amakumi yabili na isano (25). Nyina ishina lyakwe ali ni Asuba, umwana mwanakashi wakwa Shili. Yehoshafati aendele mu nshila shakwa wishi Asa, kabili tatalile afumamo. Acitile ifintu ifyalungama pa cinso cakwa Yawe. Lelo incende shakupepelamo isho bacindika shena alifililwe ukushonaula, elyo na bantu baali tabalapeela imitima yabo kuli Lesa wa fikolwe fyabo. Nomba ifintu ifyacitike pa nshita ya bufumu bwakwa Yehoshafati, ukufuma pa kutendeka ukufika pakulekelesha, fyonse fyalilembwa mu citabo camilandu icakwa Yehu mwana Hanani, ifyo ifyalembwa na mu citabo ca shamfumu sha bena Israeli. Panuma ya ifi, Yehoshafati imfumu ya bena Yuda yasuminishanya na Ahasia imfumu ya bena Israeli, uwali umuntu umubifi. Aumfwana nankwe ukuti bapange amato ayakalamba ayakubombelamo ifyamakwebo. Aya mato yapangilwe pa ncende iyo baleita ati Esioni Geberi. Elyo Eliese mwana Dodafau uwa ku Maresha asesema amashiwi aya pali Yehoshafati ayakuti, “Pantu iwe wasuminishanya na Ahasia pafyo mulefwaya ukucita, Yawe alaonaula ifyo fine fintu mupangile.” Kanshi ifimato epakonaika, takwali nokufyensha pa menshi ku fyamakwebo. Ilyo Yehoshafati afwile aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiikile uko bashika ifikolwe fyakwe mu musumba wakwa Davidi. Elyo Yehoramu umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Yehoramu alikwete bamunyina, abana bakwa Yehoshafati, na mashina yabo yali ni Asariya, Yehieli, Sakaria, Asariahu, Mikaeli elyo na Shefatiya. Bonse aba bali bana bakwa Yehoshafati imfumu ya bena Israeli. Shibo alibapeele ifyabupe ifingi ifya silifa, golide elyo ne fipe fimbi ifyalekana lekana ifyamutengo. Alundilepo ne misumba iya malinga iya mu Yuda lelo ubufumu bwena apeele Yehoramu pantu ewali ibeli. Lelo panuma yakwikala bwino pa bufumu, Yehoramu aimishe ulupanga no kwipaya bamunyina abaume bonse elyo na shimo shimo intungulushi sha bena Israeli. Yehoramu akwete imyaka amakumi yatatu na ibili (32) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu mu Yerusalemu imyaka cine konse konse. Lelo Yehoramu aendele mu nshila shaleendamo imfumu shonse isha bena Israeli ngefyo aba mu ŋanda yakwa Ahabu bacitile, pantu na mu kuupa kwakwe aupile umwana wakwa Ahabu. Mu bumi bwakwe Yehoramu acitile ifintu ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Lelo nangu cali ifi, Yawe tafwaile ukonaula ubufyashi bwakwa Davidi, pa mulandu wa cipangano acitile nankwe, pantu alimulaile ukumusungila icengelo pamo na bana bakwe umushinsanshiku. Mu nshiku shakwa Yehoramu isha pa bufumu, abena Edomu basangukile ubufumu bwa bena Yuda no kuikwatila imfumu yabo abene. Ici ecalengele Yehoramu pamo na bashilika bakwe na maceleta yakwe ukwima no kuya sansa abena Edomu. Nomba abena Edomu baya mushinguluka pamo na bashilika ba maceleta yakwe, lelo mu nshita ya bushiku Yehoramu aima ailwishisha inshila yakupusukilamo. Kanshi ukufika na kuli ino ine nshita, abena Edomu balisangukila abena Yuda. Kabili pa nshita imo ine, umusumba wa ku Libina nao walisanguka pa mulandu wakuti Yehoramu alifumine kuli Yawe, Lesa wa fikolwe fyakwe. Elyo na cimbi, alikuulile incende ishakupepelamo mu mpili isha mu Yuda no kulenga abekala mu Yerusalemu ukuikowesha no kufulunganya abena Yuda. Eliya kasesema epakulembela Yehoramu kalata umwali amashiwi yakuti, “Ifi efyo Lesa wakwa wiso Davidi asosa ifyakuti, ‘Iwe walifilwa ukuba ifyali wiso Yehoshafati nangu Asa imfumu ya bena Yuda. Lelo waba ne mbela shakwete imfumu sha bena Israeli, elyo naulenga na bena Yuda elyo na bekala mu Yerusalemu ukuikowesha nga filya aba mu ŋanda yakwa Ahabu bacitile. Kabili naubuula na bamunonko bonse naubepaya, abantu aba mu ŋandafye yakwa wiso, kabili abantu abaweme ukukucila. Eico nomba Yawe alaswa akande na maka ya bukali bwakwe abantu bobe, ukufuma pa bana abaume, abakashi bobe elyo na fyonse ifipe wakwata. Nomba iwe uli nokulwala ubulwele ubukalabipilakofye inshiku shonse, ubwa mu mala ubo ubuli nokulenga amala yobe ukufumina kunse.’” Elyo Yawe aimya imitima ya Bafilisiti na Baarabu abaikala mupepi na bena Kushi ukulwisha Yehoramu. Baingilila icalo ca bena Yuda no kucisansa elyo bapokolola ne fipe fyonse ifyali kwisano, basenda abana bakwe elyo na bakashi bakwe. Basendafye bonse, bashapofye Ahasia uwali umwaice. Panuma ya ifi fyonse, Yawe aponesha Yehoramu ubulwele ubwakukanapola ubwa mu mala. Na mu kuya kwa nshita, ukufika pa mpela ya mwaka wacibili, ubulwele bwakosesha, na mala yafumina kunse elyo afwa ninshi alekalipwa nganshi. Abantu bakwe tabakoseshe no mulilo pa cililo ngo mucinshi ukulingana nefyo balecita kuli bashibo. Yehoramu akwete imyaka amakumi yatatu na ibili (32) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu musumba wa Yerusalemu imyaka cine konse konse. Imfwa yakwe tayashile ubulanda ku muntu nelyo umo. Elyo bamushiikile mu musumba wakwa Davidi, lelo te mu nshinshi baleshikamo imfumu. Abantu ba mu Yerusalemu babuulile Ahasia, kasuli wakwa Yehoramu, bamupyanika pa bufumu. Bacitile ifi pa mulandu wakuti abaishile pamo na Baarabu mu nkambi balishile baipaya abana abakalamba bonse. Kanshi efyo Ahasia mwana Yehoramu imfumu ya bena Yuda atendeke ukuteeka. Ahasia atendeke ukuteeka pa bufumu ninshi ali ne myaka amakumi yabili na ibili (22), kabili ateekele pa bufumu umwaka umo mu musumba wa Yerusalemu. Nyina ishina lyakwe ali ni Ataliya, umwishikulu wakwa Omiri. Nao wine aisa yamba ukwenda mu mibeele ya ba mu ŋanda yakwa Ahabu pantu nyina ewalemukoselesha mukucita ifibi. Acitile ifintu ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, ngefyo aba mu ŋanda yakwa Ahabu bacitile pantu, ukutulafye apo wishi afwilile, ebashele baba bampandamano bakwe, ici ecamonawile. Kabili ni bamo bene ebamupandile amano ilyo ena na Yoramu mwana Ahabu imfumu ya bena Israeli baile mukulwisha Hasaeli imfumu ya bena Aramu ku Ramoti Gileadi. Na muli ubu bulwi Yoramu balimucenene ku bena Aramu. Kanshi efyo abweleleko aisa ku Yesireli mukutensha ifilonda bamucenene pa Ramoti mu nkondo bakwete na Hasaeli imfumu ya bena Aramu. Elyo Ahasia mwana Yehoramu imfumu ya bena Yuda aya ku Yesireli mukupempula Yoramu mwana Ahabu pantu alicenenwe ku bulwi. Lelo ici cali cilubo icikalamba kuli Ahasia, pantu ninshi Lesa napingula kale ukumukanda. Eico ni muli iyi ine nshita yacipempu elyo Ahasia aimine na Yoramu mukuya lwisha Yehu mwana Nimushi, uyo nao ninshi Yawe namusonta ku mulimo wakulofya aba mu ŋanda yakwa Ahabu. Cilya Yehu acili alebomba umulimo wakulofya aba mu ŋanda yakwa Ahabu, asangamo bacilolo ba mu Yuda elyo na bana aba mu lupwa lwakwa Ahasia, abo abalemubombela, nabo bene abepaya. Kabili aima aya alefwaya ukwali Ahasia, mpaka ifita ali nafyo fyaya musanga uko abeleme mu Samaria no kumwikata. Elyo bamuleta kuli Yehu, nao amwipaya. Balimushiikile pantu batile, “Uyu ali ni mwana Yehoshafati, umuntu uwafwaile icinso cakwa Yawe no mutima wakwe onse.” Eico tamwashele nomba nangu umo uwa maka mu ŋanda yakwa Ahasia uwakwikala pa bufumu. Ilyo Ataliya nyina wakwa Ahasia amona ukuti umwana wakwe bamwipaya, epakwima no kwamba ukulofya bonse aba mu ŋanda yakwa Yuda. Lelo Yehosheba, umwana mwanakashi wa mfumu Yehoramu, afyushapo Yoashi mwana Ahasia, amusenda ukufuma pa bana ba mfumu abo bali nokuti bepaye. Aya mufisa pamo no muleshi wakwe mu ŋanda yakwe ku muputule wakusendamako. Yehosheba umwana mwanakashi wa mfumu Yehoramu, kabili umukashi wakwa shimapepo Yehoiyada, ali ni nkashi yakwa Ahasia, ecalengele afise umwana kuli Ataliya pakuti emwipaya. Aikele ninshi balimufisa pa myaka mutanda mu ŋanda yakwa Lesa pa nshita yonse Ataliya ateekele icalo. Mu mwaka walenga cine lubali, Yehoiyada akoseshe amaka yakwe. Elyo acita icipangano ku bakalamba ba pa fita imyanda (100), Asariya mwana Yerohamu, Ishimaeli mwana Yehohanani, Asariya mwana Obedi, Maaseya mwana Adaiya elyo na Elishafati mwana Sikiri. Aba bantu bapitana mukati ka calo conse ica bena Yuda balelonganika abena Levi elyo ne ntungulushi sha mishobo mu misumba ya bena Yuda ukuti bakese ku Yerusalemu. Bonse baisa longana pa ŋanda yakwa Lesa epo bapanga icipangano na Yoashi imfumu uwalifye umwaice. Yehoiyada abeba ati, “Umwana wa mfumu afwile ukwamba ukuteeka, ngefyo Yawe alaile ku ba mu bufyashi bwakwa Davidi. Nomba ifi efyo muli nokucita ilyo bashimapepo na bena Levi baisa ku milimo yabo pe Sabata. Impuka imo iyabutatu yakulalinda pa mpongolo. Impuka na imbi iyabutatu ili nokuya mukubombela kwisano elyo ne mpuka yakulekelesha iyabutatu ili nokulabombela pa mpongolo iyitwa ‘Umufula.’ Elyo bonse abashala bali nokulaba mu lubansa lwa ŋanda yakwa Yawe. Takuli nangu umo uufwile ukwingila mu ŋanda yakwa Yawe, kanofye bashimapepo elyo na bena Levi abali pa milimo. Bena kuti baingila pantu balituulwa, lelo abaume bambi bonse bafwile ukulonda ifyo Yawe abeba ukusunga. Abena Levi bali nokwikala nabashinguluka imfumu, elyo cila muntu afwile ukwikata icanso mu minwe yakwe. Na onse uwapula ifunde no kwingila mu ŋanda yakwa Lesa mufwile ukumwipaya. Muleba mupepi nganshi ne mfumu konsefye uko yaya.” Kanshi abena Levi na bantu bonse abena Yuda bacita fyonse ukulingana nefyo Yehoiyada shimapepo akonkomeshe. Cila muntu alonganika abantu bakwe abaleya ku ncito na balekomboka pa bushiku bwe Sabata pa mulandu wakuti ninshi Yehoiada talati asalanganye mpuka sha bashilika. Yehoiyada abuula amafumo elyo ne nkwela ishikalamba ne shinono ishali sha mfumu Davidi ishali mu ŋanda yakwa Lesa, apeela ku bakalamba ba fita. Ashingulusha abantu bonse abali ne fyanso mu minwe apaikele imfumu mupepi no bulambo elyo ne ŋanda yakwa Yawe, ukufuma ku kapinda ka ku kuso ukufika ku kapinda ka ku kulyo aka ŋanda. Elyo Yehoiyada na bana bakwe baya fumya umwana wa mfumu, baisa mufwika ne cisote cabufumu. Bamupeela na palembwa icipangano no kumubika pa bufumu. Panuma yakumusuba bapunda nokuti, “Kalebalika kanabesa we mfumu.” Ilyo Ataliya aumfwa icongo ca bantu uko balebutauka no kusekelela imfumu, aima ayako ku ŋanda yakwa Yawe ukwali abantu. Cilya afika, amona imfumu naiminina pa ncende yaiko iyabufumu lwa pa luceshi lwa pa mwinshi wa ŋanda yakwa Lesa. Amona na bacilolo na bakulisha amapenga bali mupepi ne mfumu. Kabili amona nokuti abantu bonse abekalacalo baleyanga balelisha na mapenga elyo abakwimba ne filimba fyabo nabatangilila mu nyimbo sha malumbo. Elyo Ataliya alepaula ifyakufwala afwele no kupunda ati, “Bucisanguka! Bucisanguka.” Yehoiyada shimapepo atuma abakalamba ba pa fita imyanda (100) abatungulula abashilika abeba ukuti, “Mufumyeni panse, kabili mwipaye na onse uulefwaya ukumupususha.” Pantu shimapepo asosele ati, “Mwimwipaila pa ncende ya ŋanda yakwa Yawe.” Bamuleka afika pa mwinshi wakwingililapo bakabalwe ku lubansa lwa kwisano epo bamwikatila no kumwipaya. Elyo Yehoiyada apanga icipangano icakuti ena, abantu bonse pamo ne mfumu bali nokuba abantu bakwa Yawe Kabili abantu bonse baima baya ku ŋanda ya mulungu Baali baya ibongolola. Babongolola ifibumbili fya malambo no kutobaula utulubi. Elyo baipaya na Matani shimapepo wakwa Baali pa ntanshi ya ifibumbili fya malambo. Panuma ya ifi, Yehoiyada abika imilimo ya mu ŋanda yakwa Yawe mu minwe ya bashimapepo abena Levi. Kuli aba eko Davidi ashile alondolwela imilimo ya mu ŋanda yakwa Yawe, ifyakutuula amalambo yakoca kuli Yawe ngefyo calembwa mu mafunde yakwa Mose, pamo no kusekelela no kwimba ukulingana nefyo Davidi ashile akonkomesha. Abika abakulinda iminshi ya pa mpongolo ya ŋanda yakwa Yawe pakumona ukuti onse uwakowela tengilemo. Elyo asenda abakalamba ba pa fita imyanda (100), abacindami bakwe, intungulushi sha bantu elyo na bekalacalo bonse baya fumya imfumu mu ŋanda yakwa Yawe, baileta ku ŋanda ye sano ukupitila pa mpongolo ya pamulu no kwisa ibika pa cipuna cabufumu, Elyo na bantu bonse mu calo basekelela. Kabili na mu musumba mwaba icibote, pa mulandu wakuti Ataliya bamwipaya ku lupanga. Yoashi ali ne myaka cine lubali ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu mu Yerusalemu pa myaka amakumi yane (40). Nyina ishina ali ni Sibia umwina Beresheba. Pa myaka yonse iyo Yehoiyada ali shimapepo, Yoashi acitile ifintu ifisuma pa cinso cakwa Yawe. Yehoiyada elyo amufwaila na banakashi babili abo aupile, nao afyalamo na bana abaume na banakashi. Ilyo papita inshita Yoashi atontonkanya ukuwamya ŋanda yakwa Yawe. Alonganika bashimapepo elyo na bena Levi elyo abeba ati, “Kabiyeni mu misumba yonse iya mu Yuda, muye longanika impiya shonse isho abena Israeli baba nokutuula cila mwaka, pakuti shikese bomba mukuwamisha iŋanda yakwa Lesa wenu. Kabiyeni nombaline.” Lelo abena Levi tababombele mukwangufyanya. Eico imfumu epakwita Yehoiyada shimapepo mukalamba no kumweba ati, “Cinshi ico ushaebela abena Levi ukuti bakaye mukusonkesha impiya ukufuma ku bena Yuda na bena Yerusalemu, umusonko ulya Mose umubomfi wakwa Yawe apingwile pamo no lukuta lwa bena Israeli isha mwi Tenti lya cipangano?” Nomba pa myaka yapitile abana bakwa Ataliya, uwali imbifi ya mwanakashi, balingile mu ŋanda yakwa Lesa baya sendamo ifipe fyamushilo no kufibomfya ku milungu yabo ba Baali. Eico imfumu epakupeela icipope icakuti bapange icakubikamo imisonko baya cibika lwa kunse ya mpongolo ya mu ŋanda yakwa Yawe. Bapanga ne cipope icakuti abena Yuda na bena Yerusalemu bambe ukuleta kuli Yawe umusonko ulya Mose umubomfi wakwa Lesa aebele abena Israeli ukutuula lintu bali mu matololo. Ici casekesha bacilolo elyo na bantu bonse icakuti bonse bayambilefye abene ukuleta impiya mpaka baisusha ico bapangile icakubikamo. Ilyo lyonse abena Levi baleta ico bapangile icakubikamo kuli bacilolo ba mfumu elyo bamona nokuti muli mpiya ishingi nganshi, lyena kalemba wa kwisano na cilolo wakwa shimapepo mukalamba ebalefukumunamo impiya shonse basunga elyo babwesesha icakubikamo apo caleikala. Balecita ifi inshitafye yonse mpaka balonganika impiya ishingi nganshi. Kabili imfumu elyo na Yehoiyada balabuula impiya ishi balafolesha abantu abalebomba imilimo ya ku ŋanda yakwa Yawe. Bafwaya bakasona wa mabwe elyo na bapala imbao ukuti bawamye iŋanda yakwa Yawe. Elyo baingisha ababomfi abakupanga ifipe fya fyela no mukuba ifyakuwamishako iŋanda yakwa Yawe. Kanshi abantu baingishe epakubomba na maka no kulenga imilimo ukuba iyalondoloka. Bakuula cipya cipya iŋanda yakwa Lesa ukulinganafye ne yantanshi elyo balundako no kuikosha. Ilyo bapwisha ukuwamya, babuula impiya shonse ishashelepo babwesesha ku mfumu na kuli Yehoiyada. Isho nomba bayambile ukubomfya mukupangilako ifipe ifyalekana lekana ifya mu ŋanda yakwa Yawe, ifipe ifyakubomfya ku malambo yakoca, imbale elyo ne fipe fya golide na silifa. Amalambo yakoca yaletuulwafye lyonse mu ŋanda yakwa Yawe mu nshiku shonse isho Yehoiada aikele uwamweo. Nomba yalifikile inshita ilyo Yehoiyada akotele elyo afwa ninshi ali ne myaka umwanda umo na makumi yatatu (130). Ashiikilwe mu ncende bashika imfumu mu musumba wakwa Davidi pa mulandu wa fisuma abombele mu Israeli, kuli Lesa elyo na mu ŋanda yakwa Lesa. Panuma ya mfwa yakwa Yehoiyada, bacilolo ba mu Yuda baishile mukupeela umucinshi ku mfumu, nayo yaumfwila amashiwi bayebele. Balenga nokuti balekeleshe iŋanda yakwa Yawe Lesa wa fikolwe fyabo bayalukila mukupepa inceshi sha mulungu Ashera elyo ne milungu imbi. Na pa mulandu wa ici calenga Lesa ukufulilwa abena Yuda na bena Yerusalemu. Nangula Lesa alilangile uluse no kubatumina bakasesema ukubalondolwela amashiwi yakuti babwelele kuli Lesa, lelo bakaanininafye. Elyo Umupashi wakwa Lesa waikila no kukupa Sakaria, mwana Yehoiyada shimapepo. Nao aiminina pa ntanshi ya bantu no kusosa ati, “Aya e mashiwi Lesa asosa ayakuti, ‘Cinshi mukaanine ukumfwila ifipope fyakwa Yawe icakuti mwaleka no kupaalwa? Nomba pa mulandu wakuti mwafuma kuli Yawe nao nafuma kuli imwe.’” Lelo abantu bamwimina, na pa mashiwi ya bebele imfumu abantu batola amabwe bamulasa mpaka afwa mu lubansa lwa ŋanda yakwa Yawe. Imfumu Yoashi yafililwe ukwibukisha uluse Yehoiyada wishi wakwa Sakaria amucitile lelo amwipaila umwana wakwe. Uyo lintu alefwa asosele amashiwi yakuti, “Nacibe pakuti Yawe namona ifyo wacita nao akakupeelelapo umulandu.” Lilya cafika pa kupilibuka kwa mwaka, abashilika ba ku Aramu baingilila icalo ca Yuda na Yerusalemu umo Yoashi ali mfumu, no kwipaya intungulushi shonse isha bantu. Basendamo ne fitapwa ifingi nganshi, bafituma na ku mfumu yabo iyali ku Damasiko. Nangu cali ukuti abashilika ba bena Aramu bali abanono lelo Yawe abapeele amaka yakwipaya abashilika ababacilile ubwingi. Pa mulandu wakuti abena Yuda balifumine kuli Yawe Lesa wa bashibo, Lesa abikile ubupingushi pali Yoashi. Ilyo abena Aramu bafuminemo, bashile Yoashi ninshi nabamucena nganshi. Nomba bacilolo bakwe nabo bamwimina pa mulandu wakuti alipeye Sakaria mwana Yehoiyada shimapepo, nabo epakumwipaya ninshi nalala mu musengele wakwe. Kanshi efyo afwile, baya mushiika na mu musumba wakwa Davidi, lelo tabamushiikile mu nindi baleshiikamo imfumu. Abo abamwimine no kumwipaya bali ni Sabadi mwana Shimeati umwanakashi umwina Amoni elyo na Yehosabadi mwana Shimiriti umwanakashi umwina Moabu. Imilandu ya pa bana bakwe, na mashiwi ayengi ayabusesemo pali ena elyo ne fyalembwa palwa milimo ya kwimika no kuwamya iŋanda yakwa Lesa, fyonse fyalilembwa umwatantikwa imilandu ya shamfumu. Elyo Amasiya umwana wakwe amupyana pa bufumu. Amasiya akwete imyaka yakufyalwa amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu kabili aikele pa bufumu imyaka amakumi yabili na pabula (29) mu musumba wa Yerusalemu. Nyina ishina lyakwe ali ni Yehoadini umwina Yerusalemu. Acitile ifyawama pa cinso cakwa Yawe, nomba taficitile no mutima wakwe onse. Cilya amona ukuti aikala bwino pa bufumu, abuula bacilolo bonse abaipeye wishi, nao abepaya. Lelo abana babo bena tababepeye, pa mulandu wakufikilisha ifyalembwa mu mafunde yakwa Mose, umo Yawe akonkomeshe ukuti, “Bashibo tabali nokufwila pa milandu iyacita abana babo. Na bana nabo bene tabali nakufwila pa milandu iyacitwa na bashibo. Lelo cila muntu ali nokufwila pa fyabubifi fyakwe.” Amasiya akonkanyapo ukucita icintu na cimbi. Aita abena Yuda pamo, abuula cila ŋanda aipeela mu bakalamba ba pa fita amakana (1,000) elyo na bakalamba ba pa fita imyanda (100). Efyo acita ku bena Yuda na bena Benjamini. Elyo alonganika no kupenda bonse abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo, asanga ukuti bali amakana imyanda itatu (300,000) abengalwa inkondo, abo abengabomfya inkwela ne fumo. Elyo afwailapo abashilika bambi abena Israeli abashipa mukulwa amakana umwanda umo (100,000) pa ndalama sha silifa amatalanta umwanda umo (100). Lelo umuntu wakwa Lesa aisa kuli ena no kwisa mweba ati, “Iye we mfumu, wileka aba bashilika abena Israeli muye nabo ku nkondo pantu Yawe tali nabo, tali na onse umwina Efulemu. Nangufye nga cakuti muleya lwisha na maka, lelo Lesa aleya muposa mu minwe ya balwani benu, pantu ni Lesa ewakwata amaka yakwafwa nangu ukumulekako.” Elyo Amasiya aipusha umuntu wakwa Lesa ati, “Nomba calaba shani ku ndalama nalipile ishakulenga ukuti abashilika ba bena Israeli batwafwe ukulwa ishali silifa amatalanta umwanda umo (100)?” Umuntu wakwa Lesa ayasuka ati, “Yawe alikwata ifintu fimbi ifingi ifyo engakupeela ukucila pali iyi silifa.” Kanshi Amasiya epakweba abashilika abena Efulemu ukubwelelamo kumyabo. Babwelelamo kumyabo abafulwa nganshi pafyo Yuda acita. Elyo Amasiya asha aipekanya alonganika na bashilika bakwe baya na kwi Shika Lyamucele no kuya ipaya abashilika ba ku Seiri amakana ikumi limo (10,000). Kabili abena Yuda baikatako na bashilika bambi ubusha abali amakana ikumi limo (10,000), babasenda elyo baya bakunkulushisha pa mukonko wa lupili epo bonse baonaikila. Nomba abashilika balya Amasiya akenye ukulwako inkondo, balya abweseshemo kumwabo, baisa sansa imisumba ya mu Yuda ukufuma ku Samaria ukufika ku Beti Horoni. Baipayamo impendwa ya bantu abafikile amakana yatatu (3,000) elyo basendamo ne fitapwa ifingi nganshi. Ilyo Amasiya abwelele ukufuma mukusansa abena Edomu, aishile nasenda imilungu ya bena Seiri elyo nao aisa ibika ukuba imilungu yakwe, ayamba ukulaipepa no kuyocela ububani. Elyo Yawe afulilwe Amasiya apakalamba, amutumina na kasesema uwakwisa mweba amashiwi ayakuti, “Cinshi ico wayambila ukupepa imilungu ya aba bantu iyafililwe no kupususha abantu baiko ilyo walebalwisha.” Ninshi talapwa ukulanda, imfumu yamwasuka aiti, “Nga nani akusontele ukuba mpandamano wa mfumu? Eico talala lintu nshilakwipaya.” Kanshi kasesema epakufumapo asha amusoka nokuti, “Ninjishiba ukuti Lesa napingula ukukonaula pa mulandu wa ifi ucitile, apo wakaana no kumfwa kufyo ndekweba.” Panuma ilyo Amasiya imfumu ya bane Yuda yapwile ukulandishanya na baleipandako amano, atumina Yehoashi mwana Yehoahasi umwishikulu wakwa Yehu imfumu ya bena Israeli amashiwi yakumusonsomba ayakuti, “Wise twise tulwe!” Lelo Yehoashi imfumu ya bena Israeli ayasuka Amasiya imfumu ya bena Yuda amashiwi yakuti, “Icimpusa ica myunga ica mu Lebanoni catumine amashiwi ku cimuti icalepesha ca keda wa mu Lebanoni aciti, ‘Peela umwana obe umwanakashi pakuti bopane no mwana wandi umwaume!’ Elyo icinama ca mu mpanga ica mu Lebanoni caisa nyantaula umunga. Nawamba ukuisumbula pa mulandu wakuti naucimfya abena Edomu cakulenga no kukwata amataki no kuyumfwa. Nomba iwe ikalafye pa ŋanda. Nga cinshi ulefwaila ifyongo no kufwaya ukuti uyonaule elyo nokonaula abena Yuda?” Lelo Amasiya akaana ukuti omfwe, pa mulandu wakuti yali ni nshita iyo Lesa apekenye ukumonawilapo iyakumupeela mu minwe yakwa Yehoashi pa bubifi acitile ubwakupepa imilungu ya bena Edomu. Kanshi Yehoashi imfumu ya bena Israeli epakulonganika abashilika bakwe aya kukulwa na bena Yuda. Amasiya imfumu ya bena Yuda balalwa na Yehoashi imfumu ya bena Israeli pa Beti Shemeshi mu calo ca bena Yuda. Abena Yuda babapuma ku bena Israeli na cila muntu abutukila ku ŋanda kumwakwe. Elyo Yehoashi imfumu ya bena Israeli aikata Amasiya imfumu ya bena Yuda uwali mwana Yoashi, umwishikulu wakwa Ahasia pa Beti Shemeshi. Yehoashi amusenda amuleta ku Yerusalemu, elyo atobaula ne cibumba ca musumba ukufuma ku mpongolo ya Efulemu ukufika ku mpongolo ya pa cinshoko, incende iyalepele amakubiti imyanda ine (400). Asendamo golide yonse na silifa elyo ne fipe fyonse ifyasangilwe mu ŋanda yakwa Lesa ifyo Obedi Edomu alesunga. Asenda ne fyuma fyonse ifya mwisano na bantu baikete bunkole, abwelelamo na ku Samariya. Amasiya mwana Yehoashi mfumu ya bena Yuda ashele aikala imyaka ikumi limo na isano (15) panuma ya mfwa yakwa Yehoashi mwana Yehoahasi imfumu ya bena Israeli. Elyo palwa fintu fimbi ifyo Amasiya acitile lintu acili pa bufumu ukufumafye ku kutendeka ukufika na ku nshiku shakulekelesha, fyonse fyalembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Yuda elyo ne sha bena Israeli. Kanshi ukufumafye apo Amasiya alekele ukulaenda mu nshila shakwa Yawe, mwaimine abantu mu Yerusalemu abalefwaya ukumwipaya, mpaka afyukila ku musumba wa ku Lakishi. Lelo batuma abantu abaile musanga no kumwipaya. Icitumbi cena balicibweseshe pali bakabalwe, baisa cishiika ku nshinshi ya fikolwe fyakwe mu musumba wa mu Yuda. Elyo abantu bonse aba mu Yuda babuulile Usia umwana wakwa Amasiya ninshi alifye ne myaka ikumi limo na mutanda (16), eo bapyanika aba imfumu pa cifulo cakwa wishi. Ewaishile kuula cipya cipya umusumba wa Elati, aubwesesha na mu maka ya bena Yuda panuma ya mfwa yakwa Amasiya. Usia ali ne myaka ikumi limo na mutanda (16) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu kabili aikele pa bufumu mu musumba wa mu Yerusalemu pa myaka amakumi yasano na ibili (52). Nyina ali mwina Yerusalemu. Ishina lyakwe ali ni Yekoliya. Ena acitile ifyalungama pa cinso cakwa Yawe filya fine wishi Amasiya acitile. Mu nshiku shakwa shimapepo Sakaria, imfumu yatendeka ukufwaya Lesa, na Sakaria amusambilisha ifyakuba na katiina kuli Lesa. Na lyonse ilyo alomba kuli Yawe, Lesa alemupeela ukucimfya. Aima aya mukulwisha Abafilisiti, kabili aya tobaula amalinga ya ku misumba ya Gati, Yabune elyo na Ashidodi. Elyo akuula cipya cipya imisumba iyali mupepi na Ashidodi elyo ne ncende shimbi isha mu Bafilisiti. Lesa epakumwafwa mu nkondo shonse isho alwile na Bafilisiti elyo na Baarabu abaleikala mu Guri Baali kabili na pa bena Meuni. Abena Amoni bayamba ukulapeela umusonko kuli Usia, no lulumbi lwakwe lwasalangana ukufikafye na ku mupaka wa bena Egupto, pa mulandu wakuti alishile kwata nganshi amaka. Elyo mu musumba wa Yerusalemu akuulamo impungu, imo pa Mpongolo ya pa Cinshoko, imbi pa Mpongolo ya ku Mukonko elyo imbi pa ncende apo icibumba cali ne cifutu, elyo akuulako ne linga. Elyo aya kuula impungu na shimbi mu matololo, aimbamo ne fishima fya menshi, pa mulandu wakuti alikwete ifitekwa ifingi mwisamba lya mpili elyo na mu mawanga. Alikwete abakubomba mu mabala elyo na mu myangashi iyali mwisamba lya mpili na mu ncende ishafunda pantu ali umuntu uwatemenwe ubulimi. Usia akwete abashilika ba nkondo abasambilishiwa bwino kabili abaishiba ukulwa. Lyonse bali abaiteyanya ukuya ku bulwi mu mabumba yabo umo batantikilwe, no walebakanya mu mabumba ni Yeiyeli uwali kalemba pamo na Maaseya nao uwali umukalamba wa bashilika. Uwaletungulula aba bonse ni Hanania uwali umo pali bacilolo ba kwisano Impendwa yonse iya ntungulushi sha ndupwa sha bakulwa inkondo yali amakana yabili ne myanda mutanda (2,600). Aba ebaletungulula abashilika abasambilishiwa ukulwa abali amakana imyanda itatu na cine lubali ne myanda isano (307,500). Bali abamaka nganshi abaleafwa imfumu ukulwisha abalwani abali bonse. Kabili lyonse ilyo baleya ku nkondo, Usia alepeela abashilika bakwe bonse inkwela, amafumo, ifimpompo fyakufwala ku mutwe, amalaya ya fyela, amata elyo na mabwe ya mu malekeni. Pa mpungu akuulile mu Yerusalemu elyo na pa fifutu fya finshoko, abomfya abantu abacenjela ukupangilapo bamashini abakulasa imifwi no kukunkulusha amabwe. Ululumbi lwakwe lwasalangana mpanga yonse na mu ncende shakutali pantu Lesa alimwafwile mpaka akwata amaka. Lelo ilyo Usia amona ukuti akwata amaka, aingililwa ne cilumba icamulengele no kuwa. Aba umubifi kuli Yawe, Lesa wakwe, icakuti aya ingila mwi Tempele lyakwa Yawe no kuya oca ububani pa bulambo bwa bubani. Elyo Asaria shimapepo na bambi bashimapepo bakwa Yawe abashipile baingila mukati umo ali. Baya mukalipila no kumweba abati, “Tawakwata nsambu shakucita ifi ulecita, iwe Usia, ishakocela Yawe ububani. Iyi, milimo ya bashimapepo aba mu lupwa lwakwa Aroni, ebasuminishiwa umulimo wakoca ububani. Fumamo mu cifulo camushilo pantu naulufyanya, elyo na Yawe Lesa takucindikilepo pafyo ulecita.” Nomba Usia afulwa ninshi acili naikata ne cakocelamo ububani mu minwe yakwe. Lelo lilya line acili nafulilwa bashimapepo apo baiminine pantanshi ya bulambo bwa bubani mu ŋanda yakwa Yawe, ifibashi fyaisa fuluma pa mpumi yakwe. Cilya Asariya shimapepo mukalamba elyo na bashimapepo bambi abali nankwe bamulolesha, bamona nokuti nakwata ifibashi pa mpumi, bwangu bwangu bamufumisha panse. Nao wine asumina bwangu bwangu ukufuma, pa mulandu wakuti Yawe amulwalika. Kanshi imfumu Usia ali ne fibashi ukushintafye no bushiku afwile. Aikele uwapatulwa ku ŋanda yakwe ico ali ne fibashi, kabili balimutalwishe na ku ŋanda yakwa Yawe. Ilyo acili mu bulwele umwana wakwe Yotamu ewalebomba imilimo ya pa bufumu no kutungulula abantu bonse aba mu calo. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Usia, ukufumafye ku kutendeka ukufika na ku mpela, fyonsefye kasesema Esaya mwana Amosi ewafilembele. Usia asuka afwa no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, kabili baya mushiika mupepi noko bashiikile ifikolwe fyakwe, mwibala lya shamfumu, pantu batile, “Uyu ali ne fibashi.” Elyo Yotamu umwana wakwe ewamupyene pa bufumu. Yotamu akwete imyaka amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, elyo aikele pa bufumu mu musumba wa Yerusalemu pa myaka ikumi limo na mutanda (16). Nyina ishina lyakwe ali ni Yerusha umwana mwanakashi wakwa Sadoki. Acitile ifyalungama pa cinso cakwa Yawe, ngefyo wishi Usia acitile, lelo ena tacitileko ifyacitile wishi ifyakuya ingila mwi Tempele lyakwa Yawe. Lelo abantu bena batwalililefye ukulacita ifyabubifi. Yotamu kabili akuula cipya cipya impongolo ya pamulu iya mu ŋanda yakwa Yawe, abomba ne milimo iyingi nganshi ku cibumba ca ku lupili lwa Ofeli. Akuulamo imisumba mu mpili sha mu Yuda, amalinga elyo ne mpungu mu mpanga yonse. Yotamu abusha inkondo ne mfumu ya bena Amoni no kubacimfya. Muli uyu wine mwaka abena Amoni bapeele umusonko kuli Yotamu amatalanta umwanda umo (100) uwa silifa, amakilo umuntapendwa umo (1,000,000) aya ŋanu elyo na bale uwafina amakilo umuntapendwa umo (1,000,000). Abena Amoni batwalilile ukupeela uyu musonko mu mwaka wakonkelepo elyo na mu mwaka wabutatu. Yotamu asuka akwatisha amaka pa mulandu wakuti aendele umuntu uwacishinka pa cinso cakwa Yawe, Lesa wakwe. Elyo ifintu fimbi ifyo Yotamu acitile pa bufumu, ukulundapofye ne nkondo shonse alwile elyo ne fintufye fimbi, fyonse ifi fyalilembwa mu citabo ca shamfumu sha bena Israeli na bena Yuda. Ali ne myaka amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu mu Yerusalemu pa myaka ikumi limo na mutanda (16) Ilyo Yotamu afwile no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiikile mu musumba wakwa Davidi. Elyo Ahasi umwana wakwe ewamupyene pa bufumu. Ahasi akwete imyaka amakumi yabili (20) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu mu Yerusalemu pa myaka ikumi limo na mutanda (16). Lelo tali nga wishi Davidi, pantu ena tacitile ifisuma pa cinso cakwa Yawe. Ena atendeke ukwenda mu nshila shimbi isha mu misango ya mfumu sha bena Israeli, elyo apanga no tulubi uto alepepelako imilungu ba Baali. Ayambile ukoca amalambo mu mupokapoka wa Beni Hinomu elyo aoca na bana bakwe mu mulilo nga malambo. Akonkele ukulacita ifyamuselu filya fine fyalecita imishobo ilya Yawe afulumwine pa ntanshi ya bena Israeli. Alatuula amalambo no koca ububani mu ncende shakupepelamo imilungu pa mulu wa mpili elyo na pesamba lya cimuti icafumba conse. Ifi alecita, efyalengele Yawe Lesa wakwe ukumulekako, amupeela na mu minwe ya mfumu ya ku Aramu. Abena Aramu bamulwisha bamucimfya basendako na bantu bakwe abengi ku Damasiko muli bunkole. Kabili Lesa amupeela mu minwe ya mfumu ya bena Israeli, nabo bamulwisha no kwipaya abantu abengi nganshi. Pa mulandu wakuti balisuulile Yawe Lesa wa fikolwe fyabo, calengele nokuti Peka mwana Remaliya epaye abantu amakana umwanda umo na makumi yabili (120,000) aba mu Yuda. Elyo Sikiri umushilika wa bena Efulemu, aipaya Maaseya umwana wa mfumu, aipaya na Asirikani uwali cilolo mukalamba kwisano, elyo na Elikana uwakonkelepo imfumu. Kabili abena Israeli basendamo abanakashi, abana abaume na banakashi aba muli bamunyinabo amakana imyanda ibili (200,000), elyo ne fitapwa ifingi bafitwala ku Samaria. Nomba mu Samaria mwali kasesema wakwa Yawe ishina lyakwe Odedi, ewaimine mukuya kumanya abashilika ilyo bacili mukubwelelamo ku Samaria. Elyo abeba ati, “Ni pa mulandu wakuti Yawe, Lesa wa bashinwe, alifulilwe abena Yuda eco abapeelele mu minwe yenu. Lelo imwe mwaya cishamo mwaya ipaya abantu ukwabula uluse icakuti na Lesa ku mulu afulwa. Kabili mulefwaya nomba mubuule abaume na banakashi ba mu Yuda na mu Yerusalemu ukuba abasha benu. Bushe imwe emukuti tamwacitapo ifyabubifi kuli Yawe Lesa wenu? Eico nomba umfweni kuli ine. Bweseshenimo bamunyinenwe aba musendele bunkole, pantu pali ino nshita Yawe namufulilwa nganshi.” Elyo intungulushi shimo isha bena Efulemu, Asariya mwana Yohanani, Berekiya mwana Meshilemoti, Yehisikiya mwana Shalumu elyo na Amasa mwana Hadilai baiminika bonse abalefuma ku bulwi no kubeba ati, “Imwe, tamufwile ukuleta aba bantu musendele bunkole kuno, pantu mwalalenga ukuti tukwate umulandu kuli Yawe! Bushe mulefwaya ukulenga ukuti ububifi bwesu ne fibi fyesu filekulilakofye? Pantu ukufuma ku kale ifwe twaba ne milandu iyikalamba nganshi, elyo na Lesa acili uwafulilwa abena Israeli.” Kanshi abashilika epakulekako abantu bonse abo basendele bunkole pamo ne fitapwa fyonse ninshi na bacilolo elyo ne bumba lyonse lilemonako. Palipo abaume abalumbwilwe amashina, ebabuula abantu basendele bunkole no kubabweseshamo. Elyo babuulapo ifyakufwala pa fitapwa bafwika bonse abashafwele. Babapeela ifyakufwala ku mibili elyo ne ndyato sha ku makasa, ifyakulya, ifyakunwa elyo ne miti yakuposeshako amalwele. Babuula bonse abashakwete amaka babaninika pali bapunda. Kanshi epakubatwala ku Yeriko umusumba wa tuncindu ukwali bamunyinabo, eko bafumine pakubwelela ku Samaria. Cali pa nshita ine ilya elyo imfumu Ahasi yatumine amashiwi ku mfumu ya bena Asiria ayakulomba ubwafwilisho. Acitile ifi pantu abena Edomu balishile nakabili no kwisa lwisha abena Yuda, basendamo na bantu muli bunkole, ilyo pa nshita imo ine Abafilisiti baisa sansa imisumba iyali mwisamba lya mpili elyo na mu matololo ya Negebu ya mu Yuda. Elyo bapokolola no kwikalamo mu ncende sha Beti Shemeshi, Aiyaloni na Gederoti, pamo na Soko, Timuna na Gimuso kumo kwine no tumishi utwashingulwike mumbali. Yawe alefwaya abena Yuda banakile pa mulandu wa fyacitile Ahasi imfumu ya bena Israeli, uwalekoselesha ukubifya mu Yuda, na pakuba uwabula icishinka kuli Yawe. Lelo ilyo Tigilati Pilese imfumu ya bena Asiria aishile, atendeka ukucusha imfumu Ahasi mu cifulo cakuti amwafweko. Elyo Ahasi abuula ifintu ifingi nganshi ifyamutengo ukufuma mu ŋanda yakwa Yawe, fimbi ukufuma mu ŋanda ya kwisano elyo na fimbi ukufuma kuli bacilolo, no kufipeela ku mfumu ya ku Asiria, lelo ifi acitile tafyamwafwile nangu panono. Mu nshita ine ilya imfumu Ahasi akwete amafya, emo nao aishile cishamo ukufilwa ukuba uwacishinka kuli Yawe. Ayambile ukutuula amalambo ku milungu ya ku Damasiko, kulya bamucimfishe ku nkondo, pantu ena atontonkenye ukuti, “Apofye imilungu ya bena Aramu naibafwa ati na ine eko nalatuula amalambo pakuti ingafweko.” Lelo ici acitile ecaishile muletelela no kuletelela Israeli yonse. Kabili Ahasi ayaingila mu ŋanda yakwa Lesa no kusenda ifipe fyonse no kufikomaula mu tupimfya. Elyo aisala ne fiibi fyonse mu ŋanda yakwa Yawe pakuti takuli umuntu nelyo umo uwakwingilamo. Akuula ne fibumbili fya malambo pa cinshoko conse ica musebo wa mu Yerusalemu. Muli cila musumba wa mu Yuda, akuulamo incende shakupepelamo no kufutumwinamo ububani ku milungu imbi, ifintu ifyalengele Yawe Lesa wa fikolwe fyakwe ukukalipa nganshi. Elyo ifintu fimbi ifya pa bufumu bwakwe elyo ne misango yakwe yonse ukufuma pa kutendeka ukufika ku mpela, fyonse fyalembwa mu citabo ca shamfumu sha bena Yuda elyo na bena Israeli. Ilyo Ahasi afwile no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiikile mu musumba wa Yerusalemu, lelo tabamushiikile mu nshinshi baleshikamo imfumu sha bena Israeli. Elyo Hesekia umwana wakwe ewamupyene pa bufumu. Hesekia afikile pa myaka yakufyalwa amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu mu Yerusalemu pa myaka amakumi yabili na pabula (29). Nyina ishina lyakwe ali ni Abiya umwana mwanakashi wakwa Sakaria. Ena acitile ifyalungama pa cinso cakwa Yawe ngefyo wishi Davidi acitile. Mu mweshi wakubalilapo ku kutendeka kwa mwaka uwa pa bufumu bwakwe, aya isula ifiibi fya mu ŋanda yakwa Yawe no kufilungisha. Elyo aita bashimapepo na bena Levi, aisa balonganika pa lubansa lwa ku kabanga, elyo abeba ati, “Umfweni kufyo ndesosa kuli imwe mwe bena Levi. Mwambilepo muisangulule mwe bene elyo musangulule ne ŋanda yakwa Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu. Fumyenimo fyonse ifyakowela mu cifulo camushilo. Ifikolwe fyesu fyalifililwe ukuba ne cishinka kabili bacitile ifintu ifyabipa pa cinso cakwa Yawe Lesa wesu elyo no kumusangukila. Bafutatila Yawe, bafumya ifinso fyabo ku cifulo cakwe uko ekala. Baisala ne mpongolo she Tempele lyakwe, bashimya ne fisaniko. Balekele no koca ububani nangu ukutuula amalambo yakoca pa cifulo camushilo kuli Lesa wa bena Israeli. Eico Yawe alifulilwe nganshi abena Yuda na bena Yerusalemu. Abalenga ukuba icakupapako icakupeela umwenso no kusekwa ngefyo na imwe muleimwena na menso yenu. Ni pa mulandu wa ifi bacitile, eco abafyashi besu babepaile ku lupanga, kabili eco abana besu abaume na banakashi na bakashi besu babasendele muli bunkole. Lelo nomba ndefwaya ukuti mpange icipangano na Yawe, Lesa wa bena Israeli, pakuti aleke ukutufulilwa. Mwe bana bandi mwiba abanakuka mukubomba imilimo yenu nomba, pantu Yawe nimwe asalile ukulaba pa cinso cakwe no kulamutumika, ukulamubombela no kumocela ububani.” Elyo abena Levi abatendeke ukubomba bali nifi: Ukufuma ku bena Koati, ni Mahati mwana Amasai na Yoeli mwana Asariya. Ukufuma ku bena Merari, ni Kishi mwana Abidi na Asariya mwana Yehaleleli. Ukufuma ku bena Geshoni, ni Yoa mwana Sima na Edeni mwana Yoa. Ukufuma ku ba mu lupwa lwakwa Elisafani, ni Shimiri na Yeli. Ukufuma ku ba mu lupwa lwakwa Asafu, ni Sakaria na Mataniya. Ukufuma ku ba mu lupwa lwakwa Hemani, ni Yeyeli na Shimei. Ukufuma ku ba mu lupwa lwakwa Yedutuni, ni Shemaiya na Usieli. Cilya balonganika bamunyinabo, bonse baisangulula, elyo baingila mukusangulula iŋanda yakwa Yawe ngefyo imfumu yabakonkomeshe, ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe. Bashimapepo elyo baingila mu cifulo camushilo ica mukati ka ŋanda yakwa Yawe mukuisangulula. Bafumisha panse nokubika pa lubansa lwe Tempele lyakwa Yawe fyonse ifintu ifyakowela ifyasangilwemo. Abena Levi epakusenda fyonse no kufitwala ku mukonko wa Kidironi. Pa bushiku bwakutendeka umweshi wantashi epo batendeke umulimo wakusangulula mpaka baya fika apakwingilila mwi Tempele lyakwa Yawe pa bushiku bwalenga cine konse konse mu mweshi wine uyo. Elyo pa nshiku na shimbi cine konse konse bakonkenyepo ukusangulula iŋanda yakwa Yawe mpaka bapwa pa bushiku ubwalenga ikumi limo na mutanda (16). Ilyo bapwisha ukubomba imilimo, baya ku mfumu Hesekia no kuya mweba ati, “Twapwisha ukuwamya iŋanda yonse iyakwa Yawe, pamo pene no bulambo ne fibombelo fyabuko fyonse elyo ne tebulo lyakutantikapo imikate yasangululwa ne fibombelo fyaliko fyonse. Natusangulula no kupekanya ifibombelo fyonse filya imfumu Ahasi afumishe mu ŋanda yakwa Yawe pakukanaba ne cishinka lintu ali pa bufumu. Fyonse tufibikile pa ntanshi ya bulambo bwakwa Yawe.” Ubushiku ubwakonkelepo ulucelocelo imfumu Hesekia yasenda bacilolo ba mu musumba yaya ingila nabo mu ŋanda yakwa Yawe. Baya leta bacilume ba ŋombe cine lubali, basukusuku cine lubali, utwana twa mpaanga utulume nato cine lubali elyo na basawe cine lubali icakufutilako pa fyabubifi fya bufumu, ifya ncende yamushilo elyo ne fya calo cine ica bena Yuda. Imfumu epakupeela icipope kuli bashimapepo aba mu lupwa lwakwa Aroni ukoca shonse inama pa bulambo bwakwa Yawe. Kanshi bashimapepo epakubuula bacilume wa ŋombe babepaya, babuula no mulopa baukana ku bulambo. Kabili babuula basukusuku babepaya, babuula no mulopa baukana ku bulambo, elyo babuula utwana twa mpaanga batwipaya nato babula umulopa watuko baukana ku bulambo. Elyo baleta basawe abakufuta pa fyabubifi apali imfumu elyo na bantu bonse pakuti babikepo iminwe yabo. Kanshi bashimapepo epakwipaya basawe, babuula no mulopa baushinga ku bulambo ngo mutuulo wa pa cabubifi uwakufutilako abena Israeli bonse, pantu imfumu yalibakonkomeshe ukutuula ilambo lyakoca no mutuulo wakufuta pa fyabubifi ukuti fyonse fibe pa bena Israeli bonse. Imfumu Hesekia epakuteka abena Levi mu fifulo fya mu ŋanda yakwa Yawe, nabekata imiwaya, amaseese ne nsango ukulingana nefyo Davidi, Gadi kamona wa mfumu elyo na Natani kasesema bafitantikilemo, umwabelele ifipope fyakwa Yawe ukupitila muli bakasesema. Kanshi ifi efyo abena Levi baiteyenye ninshi bali ne filimba fyakwa Davidi, elyo bashimapepo nabo amapenga. Hesekia epakubakonkomesha ukutuula ilambo lyakoca pa bulambo. Cilyafye bayamba ukutuula ilambo na ba nyimbo shakulumbanya Yawe nabo bayamba ukwimba, balelisha amapenga ne filimba ifyo Davidi imfumu ya bena Israeli apekenye. Ulukuta lonse lwakontama no kwamba ukupepa, ninshi abakwimba baleimba na bakulisha amapenga balelisha. Kanshi uyu musango watwalililefye mpaka umulimo wakutuula ilambo lyakoca wapwililika. Ilyo bapwishafye ukutuula ilambo, imfumu na onse uwasangilwepo bafukama panshi balapepa. Elyo imfumu Hesekia na bacilolo bakwe bakonkomesha abena Levi ukuti bambe ukulumbanya Yawe mu mashiwi Davidi na Asafu kamona balebomfya pakulumbanya. Kanshi bonse epakwamba ukulumbanya ninshi nabasansamuka, bakontamina panshi no kupepa. Elyo imfumu Hesekia yaeba abantu aiti, “Ino nshita mwaba abatuulwa kuli Yawe. Eico ambeniko ukuleta imituulo pamo ne yakutotela ku ŋanda yakwa Yawe.” Kanshi ulukuta lonse epakwima no kwamba ukuleta imituulo pamo ne yakutotela, elyo na bonse abali ne mitima yakuitemenwa baletele amalambo yakoca. Ifya malambo yakoca ifyo ulukuta lwaletele kuli Yawe fyali bacilume wa ŋombe amakumi cine lubali (70), basukusuku umwanda umo (100) elyo no twana twa mpaanga utulume nato imyanda ibili (200). Shonse shali she lambo lyakocela Yawe. Inama shonse ishasangulwilwe ku mulimo we lambo lyakoca shafikile iŋombe ishilume imyanda mutanda (600) elyo ne mpaanga ne mbushi shali amakana yatatu (3,000). Lelo bashimapepo balicepele nganshi abakuti bafunde inama shonse isha malambo yakoca. Kanshi ecalengele bamunyinabo abena Levi bese babafweko mpaka ilyo bapwisha incito kabili basangulwilapo bambi bashimapepo. Pantu abena Levi bena baposele amano mukuisangulula abene ukucila ifyali bashimapepo. Yalifulile nganshi imituulo ya cakoca, pamo pene na mafuta ya mutuulo wakwampana elyo ne fya mutuulo wa fyakwampana uo baletuulila pamo. Kanshi ifi efyo Iŋanda yakwa Yawe yabweseshiwemo umulimo wakupepelamo. Eico Hesekia na bantu bonse basansamwike nganshi pafyo Yawe acitile pakati ka bantu bakwe, pantu imilimo yonse yabombeke mukwangufyanya. Imfumu Hesekia elyo yatumine amashiwi ku bena Israeli na bena Yuda bonse, kabili yalemba amakalata ku bena Efulemu na bena Manase ayakubeta ukwisa ku Yerusalemu ku ŋanda yakwa Yawe pakuti bakasangwe kukusefya inshikunkulu ya cakucilila, Ipasaka ilyakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli. Kanshi imfumu, bacilolo baiko elyo no lukuta lonse mu Yerusalemu bapingushanya ukuti bakasefye Ipasaka mu mweshi walenga ibili. Kunuma balifililwe ukusefya pa nshita iyasontwa pa mulandu wakuti takwali bashimapepo abengi abaisangulwile elyo no lukuta lwali talulalongana mu Yerusalemu. Eico imfumu no lukuta lonse lwasuminisha ukuti uku kupekanya kulifye bwino. Kanshi epakutuma imbila mu calo conse ica Israeli, ukutula ku Beresheba ukufika ku Dani, iyakweba abantu ukwisa ku Yerusalemu mukwisa sefya Ipasaka lyakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli. Pantu takwatalile akuba abengi abakusefya ukulingana nefyo calembwa mu mafunde. Ukulingana nefyo imfumu yapeele icipope, inkombe epakwima no kuya mu fyalo fyonse mu ca bena Israeli neca bena Yuda nabasenda amakalata ukufuma ku mfumu na kuli bacilolo ba mfumu, apalembelwe amashiwi ayaleti, “Mwe bena Israeli, bweleleni kuli Yawe, Lesa wakwa Abrahamu, Isaki na Israeli pakuti nao abwelele kuli imwe mwe bashalapo, mwe bapuswike ku nkondo ya bena Asiria. Mwipanga icilubo cakuba nga bashinwe nangu bamunyinenwe abashakwete cishinka kuli Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo, icalengele ukuti abasangule icakupapako nga fino fine muleimwena. Mwiba abaumalala imitima ngefyo bashinwe baali. Imwe nakileni Lesa, mwise ku cifulo cakwe icamushilo ico umwine asangulwila libela. Mubombele Yawe Lesa wenu pakuti aleke ukumufulilwa. Nga cakuti mwabwelela kuli Yawe, ninshi lyena abaikata bamunyinenwe elyo na bana benu bali nokubabelela uluse elyo ne cikuku, pakuti bakabwelele na muli cino calo. Pantu Yawe Lesa wenu wa luse ulukalamba ne cikuku takamufutatile nga mwabwelela kuli ena.” Mu calo cakwa Efulemu na Manase, ukuya shintafye na ku Sebuloni, inkombe shaendawike muli cila musumba, lelo abantu bena balabaseka no kubatumfya. Lelo nangu cali ifi, abaume bamo aba mu bena Asheri, abena Manase elyo na bena Sebuloni baliicefeshe no kusumina mpaka efyo baimine no kwisa ku Yerusalemu. Na mu Yuda cali ifyo fine, pa mulandu wakuti Lesa ali pakati ka bantu pakuti abafwilishe ukukwata amano yamo yene ayakubomfya pakucita ifyo imfumu na bacilolo baiko babakonkomeshe ukulingana ne shiwi lyakwa Yawe. Kanshi kwalongene ibumba lya bantu ilikulu nganshi ku Yerusalemu kukusefya inshikunkulu ya mukate uushatutumuka iyo bakwete mu mweshi walenga ibili. Kabili abantu balimine no kufumya ifibumbili fya malambo ifyali mu Yerusalemu, ne fibumbili fya malambo ifyakufutumwinapo ububani baya fiposa mu mukonko wa Kidironi. Pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) ubwa mu mweshi walenga ibili elyo baipeye umwana wa mpaanga we Pasaka. Uyu mulimo walengele bashimapepo na bena Levi ukumfwa insoni icalengele no kuisangulula bayaleta na malambo yakoca ku ŋanda yakwa Yawe. Elyo baingila mu ŋanda no kuya pa fifulo fyabo ifyakubombelapo ukulingana nefyo calembwa mu mafunde yakwa Mose umubomfi wakwa Lesa. Bashimapepo epakubuula umulopa babapeele ku bena Levi balaukana. Nomba cali ukuti abengi abali mwibumba bali tabalasanguluka, kanshi abena Levi epakwipaya abana ba mpaanga be Pasaka isha bonse abashali tabalasanguluka abafililwe no kutuula inama sha mpaanga shabo kuli Yawe. Lelo nelyo cali ukuti abantu abengi abafumine ku Efulemu, Manase, Isaka na Sebuloni bali tabalasanguluka nomba balilileko Ipasaka ukwabula ukukonka ifyalembwa. Lelo Hesekia epakubapepelako asosa amashiwi ati, “Lekeni Yawe, uwaba umusuma, abelele onse uluse, uyo umutima wakwe waiminina pakufwaya icinso cakwa Yawe Lesa, Yawe Lesa wa fikolwe fyakwe, cibe ukuti nangu talasanguluka umwabela amafunde ya mu cifulo camushilo.” Yawe epakumfwa ipepo lyakwa Hesekia, aposha na bantu bonse. Abena Israeli abali mu Yerusalemu basefeshe inshikunkulu ya mikate ishatutumuka pa nshiku cine lubali ninshi nabasansamuka nganshi. Abena Levi na bashimapepo bena batwalilile ukwimbila Yawe cila bushiku, balelisha ifilimba ifyakulumbanya Yawe. Hesekia alandile amashiwi yakukoselesha abena Levi abo abalangile amano yakubombela Yawe. Pa nshiku cine lubali balelya ifyo babakenye elyo baletuula umutuulo wakwampana no kulumbanya Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo. Elyo ulukuta lonse epakusuminishanya ukuti balundeko inshiku shakusefya na shimbi cine lubali kanshi epakukonkanyapo ukusefya ukwa nsansa ishingi nganshi. Hesekia imfumu ya bena Yuda apeele ulukuta bacilume wa ŋombe ikana limo (1,000) elyo ne mpaanga amakana cine lubali (7,000) isha mituulo. Elyo bacilolo nabo bapeele bacilume wa ŋombe ikana limo (1,000) ne mpaanga ne mbushi amakana ikumi limo (10,000). Kwalundwa ne mpendwa na imbi iya bashimapepo abaisangulwile. Kwali ukusansamuka ukukalamba ku lukuta lonse ulwa bena Yuda, pamo pene na bashimapepo, abena Levi elyo na bonse abaishile longanako ukufuma ku Israeli umo umwali na benafyalo abafumine ku Israeli na baleikala mu Yuda. Mu musumba wa Yerusalemu mwali ukusefya ukukalamba nganshi, pantu ukutula pa nshiku shakwa Solomoni mwana Davidi uwali imfumu ya bena Israeli takwatalile akuba ica musango uyu mu Yerusalemu. Elyo bashimapepo na bena Levi baiminina pakupaala abantu, Lesa nao abomfwa ukufuma uko ekala ku mulu, ku cifulo icamushilo. Ilyo ukusefya konse kwapwile, abena Israeli abasangilweko baimine no kuya mu misumba ya bena Yuda baya tobaula inceshi sha mabwe ishakupepelapo elyo batema ne nceshi sha mulungu Ashera. Baonaula ne ncende shakupepelamo isho bacindika pamo pene ne fibumbili fya malambo ifya mu ncende shonse mu Yuda, mu Benjamini, mu Efulemu elyo na Manase. Na panuma yakonaula fyonse, abena Israeli babwelelamo ku misumba yabo ku ncende baleikala. Hesekia elyo asalangenye bashimapepo na bena Levi mu mpuka mu mpuka, cila ibumba umwabelele imilimo yabo iyabushimapepo nangu iyabwina Levi, iyakutuula amalambo yakoca na ya mutuulo wakwampana, iyakupyunga, iyakutotela elyo ne ya nyimbo shakulumbanya pa mpongolo sha cifulo cakwa Yawe. Imfumu yapeele ifyabupe ukufuma pa fitekwa fyaiko ifyakutuulilapo amalambo yakoca cila lucelo ne cungulo, elyo ne fya malambo yakoca pa Masabata, pa kutampa kwa mweshi elyo na pa nshikunkulu ishasontwa ngefyo calembwa mu mafunde yakwa Yawe. Akonkomesha na bekalacalo ba mu Yerusalemu ukulapeela icakaniko ca bashimapepo na bena Levi pakuti bakabe abakuposa amano mukubaka amafunde yakwa Yawe. Cilyafye amashiwi yakonkomeshe imfumu yaishibikwa, abena Israeli babuula ifya fisabo fyantanshi fya cabunga, ifya mwangashi upya, ifya mafuta, ifya buci elyo na fyonse ifya filimwa fya mu mabala bapeela bashimapepo na bena Levi. Elyo baletelapo ne fyapekumi ifingi nganshi. Kabili abena Israeli na bena Yuda abaleikala mu misumba ya mu Yuda nabo baleta icapekumi ca pa fitekwa fyabo iŋombe ne mpaanga elyo ne capekumi ca pa fintu fyonse ifyamushilo ifyakutuula kuli Yawe Lesa wabo. Fyonse baisa fitulumanika pamo. Ifi fyonse batendeke ukuficita mu mweshi walenga itatu no kupwisha mu mweshi walenga cine lubali. Ilyo Hesekia na bacilolo bakwe baishile mona imina ne mina ya fyakulya, balumbenye Yawe, bapaala na bena Israeli abantu bakwe. Kabili Hesekia aipusha bashimapepo elyo na bena Levi pa fyakulya asangile nafitulumana. Elyo Asariya uwali shimapepo mukalamba, uwafumine mu lupwa lwakwa Sadoki ayasuka ati, “Ala ukutulafye apo abantu batendekele ukuleta ifyabupe fyabo ku ŋanda yakwa Yawe, twalikwata bwino nganshi ifyakulya elyo ne fyakusunga, pantu abantu Yawe alibapaala icakuti palaba ne fishalapo.” Hesekia epakukonkomesha abantu ukuti bapekanye amatala mu ŋanda yakwa Yawe, nabo efyo bacita. Elyo abantu bayamba ukuleta mu cishinka ifyabupe, ifyapekumi ne fyatuulwa kuli Lesa. Uo basontele ukulamona pali ifi fipe ni Konaniya umwina Levi, elyo Shimei munyina ewali nkonkani yakwe. Abo imfumu Hesekia pamo na Asariya umukalamba wa mu ŋanda yakwa Lesa asontele ukulalolekesha pa mibombele lintu baletungululwa na Konaniya na Shimei bali ni Yehieli, Asasiya, Nahati, Asaeli, Yerimoti, Yosabadi, Elieli, Isimakiya, Mahati elyo na Benaya. Kore, umwina Levi mwana Imuna, uwalesunga impongolo ya ku kabanga ewali umukalamba ku baletuula ifyabupe ifyakuitemenwa ifyalepeelwa kuli Lesa. Kabili ewaleyakanya fyonse ifyatuulwa elyo ne fyapeelwe kuli Yawe. Elyo abalemwafwilisha ne cishinka muli iyi milimo bali ni Edeni, Miniamini, Yeshua, Shemaiya, Amariya elyo na Shekaniya. Ebalefitwala mu misumba monse umwali bashimapepo, na mukwakanyako bashimapepo banabo mu mpuka shabo ku bali abaice elyo na bakalamba. Kabili balapeelako na baume abali ne myaka itatu nangu ukucilapo ukwabula ukukonka mu ndupwa shabo lelo abaleisa lyonse ku ŋanda yakwa Yawe mukubomba imilimo umwabela impuka shabo. Kabili balayakanya na ku mabumba ya bashimapepo ukukonka mu ndupwa shabo pamo na ya bena Levi abali ne myaka amakumi yabili (20) nangu ukucilapo umwabelele imilimo ya mu mpuka shabo. Bonse balilembelwe ukufumafye ku baice, abakashi babo, na bana abaume na banakashi, aba mwibumba lyonse ukukonka mu ndupwa shabo, pantu bali ne cishinka mukuisangulula. Palwa bashimapepo, aba mu lupwa lwakwa Aroni abaleikala mu ncende sha bulimi ishashingulwike imisumba, kwalisontelwe abantu abakwakanya ifyakulya ku mwaume onse pakati kabo elyo na kuli onse uwalembelwe mu ndupwa sha bena Levi. Ifi efyo Hesekia abombele mu calo conse ica bena Yuda. Acitile ifyawama, ifyalungama ne fyacishinka pa cinso cakwa Yawe Lesa wakwe. Kanshi muli conse ico abombele mu milimo ya mu ŋanda yakwa Lesa, elyo na mukukonka ne cumfwila amafunde ne fipope, lyonse aleipusha Lesa wakwe no kubomba ifintu no mutima uwatambalala nokuti apaalwe. Panuma ya ifi fintu ifisuma kabili ifyacishinka Hesekia acitile, Senakeribu imfumu ya bena Asiria yaishile sansa no kwingilila icalo ca bena Yuda. Ashingulwike imisumba ya malinga ukupekanya ukuyatoba pakuti engilemo. Ilyo Hesekia amona ukuti Senakeribu aisa mukufwaya ukulwisha abena Yerusalemu, aumfwana na bacilolo bakwe na bashilika ba nkondo ifyakuti bacite pakwisala utumfukumfuku twa menshi utwa kunse ya musumba, nabo epakumwafwa. Kanshi abantu abengi epakulongana, bacilika ne ntulo sha menshi shonse no mulonga uwapitile pakati ka calo. Balanda na mashiwi ayakuti, “Cinshi twalalekela imfumu ya bena Asiria ikwate amenshi?” Elyo abombeshe na maka, alungisha incende shonse ishaonaike ku cibumba, akuulapo ne mpungu pamulu. Akuula ilinga na limbi kunse ya linankwe, akosha ne fibumbili ifyakwikasha ifikulwa fya musumba wakwa Davidi. Kabili apanga ne fyanso ifingi elyo ne nkwela. Asonta abakalamba ba bashilika ukulatungulula abantu. Alonganika na bantu bonse pa cibansa cali pa mpongolo ya musumba no kubeba amashiwi ayacikoselesho ayakuti, “Mube abakosa kabili abashipa. Mwikwata umwenso nangu ukuba abatompoka pa mulandu wa ficitile iyi mfumu ya bena Asiria na bashilika bakwe, pantu ifwe tuli na maka yakwa Lesa ayo ena takwete. Ena akwetefye amaka ya ku maboko, lelo ifwe tuli na maka yakwa Yawe, Lesa wesu uuli nokutwafwa ukulwisha inkondo shonse.” Elyo abantu bonse bapuputulwa pa mulandu wa mashiwi yacikoselesho ayo imfumu ya bena Yuda Hesekia alandile. Elyo Senakeribu imfumu ya bena Asiria na bashilika bakwe, ninshi bacili nabashinguluka umusumba wa Lakishi, atuma bacilolo bakwe ku Yerusalemu kuli Hesekia imfumu ya bena Yuda elyo na ku bantu bonse abaliko amashiwi ayakuti, “Ifi efyo Senakeribu imfumu ya bena Asiria yasosa ifyakuti, ‘Ni ku maka nshi ushintilileko ayalengele wikalilile mu Yerusalemu ilyo ninkushinguluka’ Nga mwaumfwila Hesekia kufyo alemweba ati, ‘Yawe Lesa wesu aletupususha ukufuma ku maka ya mfumu ya bena Asiria,’ ninshi mulebepwafye, alelengafye mufwe ku cilaka na ku nsala. Bushe te Hesekia umo wine uyu uwafumishe incende shakwe mu tupili ishakupepelamo ne fibumbili fyakwe ifya malambo, aeba na bena Yuda na bena Yerusalemu ukuti, ‘Mufwile ukulabomfyafye ubulambo bumo mpo, epo muleocela amalambo?’ “Bushe imwe tamwaishiba ifyo ine ne fikolwe fyandi twacita ku bantu aba mu fyalo fimbi? Bushe imilungu ya iyo mishobo yalikwetepo amaka ayakupokolola ifyalo fyabo kuli ine? Mulungu nshi wa pa mishobo yonse iyo ifikolwe fyandi fyaonawile waeshako ukupususha abantu bakwe kuli ine? Nga kanshi uyo mulungu wenu kuti wamupususha shani ku minwe yandi? Eico mwileka uyu Hesekia amubepe no kumulufyanya ifi fine alecita. Mwimusuminisha iyoo, pantu takwatala akuba umulungu wa mushobo uuli onse nangu ubufumu uwalubulapo abantu bakwe ukufuma kuli ine nangu ku fikolwe fyandi. Nga kanshi umulungu wenu kuti wamupokolola ukufuma mu kuboko kwandi?” Bacilolo bakwa Senakeribu batwalililafye ukulanda amashiwi yakususha Yawe Lesa pamo pene no mubomfi wakwe Hesekia. Imfumu ya ku Asiria yabikapo amakalata ayakutuka Yawe, Lesa wa bena Israeli, yalanda na mashiwi aiti, “Califye nga filya fine cali ku milungu ya bantu ba mu fyalo fimbi iyafililwe ukulubula abantu baiko ukufuma kuli ine, efyo no mulungu wakwa Hesekia ulefilwa ukulubula abantu bauko ukufuma kuli ine.” Bacilolo bakwa Senakeribu babilikisha ku bantu ba mu Yerusalemu abali pa cibumba mu lulimi lwa bena Yuda pakubafulunganya no kubatiinya, pakuti babapoke umusumba. Balalanda pali Lesa wa bena Yerusalemu mu musango umo wine balelandilamo pa milungu ya mishobo ya mu fyalo fimbi iyapangilwe ne minwe ya bantu. Elyo imfumu Hesekia na kasesema Esaya mwana Amosi balomba no kulilila kuli Lesa wa mu mulu mwipepo pali ifi fine. Yawe epakutuma malaika aisa onaula abashilika bonse pamo na bakalamba ba fita fya nkondo elyo na bacilolo mu nkambi ya mfumu ya bena Asiria. Kanshi epakubwelelamo ku calo cakwe ne nsoni nganshi. Elyo cilyafye ayaingila mwitempele lya mulungu wakwe, bamo pa bana bakwe bamwingilila bamukomaula ku lupanga. Kanshi efyo Yawe apokolwele Hesekia pamo na bantu ba mu Yerusalemu ukufuma kuli Senakeribu imfumu ya bena Asiria elyo ukufumafye na ku bantu bambi bonse. Lesa abapeela ne cibote ukufuma ku mbali shonse. Abantu abengi bayamba ukuleta imituulo yakwa Yawe ku Yerusalemu elyo ne fyabupe ifikankala kuli Hesekia imfumu ya bena Yuda. Ukufuma pali ilya nshita Hesekia aikele uwacindikwa nganshi ku mishobo yonse. Mu nshiku shine shilya, Hesekia alwala ubulwele ubwafwaile ukumwipaya, asukile apapata na kuli Yawe. Yawe alyumfwile ipepo lyakwe amuposha amucitila ne cipeshamano. Lelo umutima wakwa Hesekia waingililwa ne cilumba, afilwa no kutotela uluse lwakwa Yawe, icalengele ukuti Yawe amufulilwe, afulilwe abena Yuda no kufulilwa Yerusalemu. Elyo Hesekia epakulapila pa cilumba cali mu mutima wakwe, pamo pene na bantu abali mu Yerusalemu, no bukali bwakwa Yawe bwakaana ukubeshila mu nshiku shakwa Hesekia. Hesekia ali mfumu iyakwete ifyuma ifingi elyo no bucindami icakuti akuula na matala ayakubikamo silifa, golide, utumabwe utwauma umutengo, ifya cena cisuma, inkwela elyo na fimbi ifyamutengo ifyalekana lekana. Akuula ifikuulwa umwakututila ifisabo, umwangashi upya elyo na mafuta. Kabili akuula amatanga aya ŋombe shakwe isha misango misango elyo na macinka ya mpaanga. Akuula imisumba, akwata ne mpaanga elyo ne ŋombe ishingi nganshi pantu Lesa alimupeele icuma icingi. Ni mfumu Hesekia uwacilike umumana wa Gihoni, ashosha amenshi lwa ku masamba wa musumba wakwa Davidi. Kanshi ena muli conse ico acitile alisangilemo ukushuka. Lelo ilyo intungulushi sha ku Babiloni shatumine inkombe kukwisa mwipusha pa cipeshamano cacitike mu calo, Lesa amulekelefye pakuti amone no kwishiba ifintu fyonse ifyaba mu mutima wakwe. Palwa fintu fimbi ifyo Hesekia acitile pa bufumu bwakwe na pa mapepo apepele kuli Lesa, fyonse fyalilembwa mu fimonwa fyakwa Esaya kasesema mwana Amosi mu citabo calembwamo imfumu sha bena Yuda ne sha bena Israeli. Hesekia elyo afwile, aile lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiika pa lupili apaba inshinshi sha ba mu lupwa lwakwa Davidi. Ilyo afwile, abantu bonse abena Yuda na ba mu Yerusalemu balimucindike. Elyo umwana wakwe Manase amupyana pa bufumu. Manase afikile pa myaka yakufyalwa ikumi limo na ibili (12) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu mu Yerusalemu pa myaka amakumi yasano na isano (55). Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe mukucita ifyamuselu ifyalecitako imishobo ilya Yawe atamfishe no kubatalusha ku bena Israeli. Abwekeshepo ukukuula incende shakupepelapo isho balecindika shilya wishi Hesekia aonawile. Kabili akuulile imilungu ba Baali ifibumbili fya malambo no kwimika inceshi sha mulungu Ashera. Alapepa ne fita fyonse fya mu mulu no kufitumika. Mu kati ka ŋanda yakwa Yawe akuulamo ifibumbili fya malambo fimbi, mu ncende umo Yawe asosele ukuti, “Mu Yerusalemu emukaba ishina lyandi pe na pe.” Mu mansa shonse shibili isha mu ŋanda yakwa Yawe akuulilemo ifita fyonse fya mu mulu ifibumbili fya malambo. Atuula amalambo yakupisha abana bakwe abaume mu mulilo mu mupokapoka wa Beni Hinomu, alependula, alebuka, alecita ubuloshi, no kubomba na bomfwana ne mipashi ya bafwa ne ngulu. Acitile ifyabubifi ifingi pa cinso cakwa Yawe no kumulenga ukufulwa. Elyo abuula ne cilubi ico abashile ayacibika mu ŋanda yakwa Lesa, umo Lesa akonkomeshe Davidi elyo no mwana wakwe Solomoni ukuti, “Muli ino ŋanda na muno mu Yerusalemu, incende iyo nsalile pa nko shonse isha bena Israeli emo ndi nokubika ishina lyandi pe na pe. Nshakatale nakabili ndeka amakasa ya bena Israeli ukufuma muli cino calo napeele ifikolwe fyabo nga cakuti bateka imitima mukucita fyonse ifyo nabakonkomesha mu mafunde yandi, mu fipope na mu fyebo fyandi ifyalandilwe ukupitila muli Mose.” Lelo Manase ena alengele abena Yuda na bali mu Yerusalemu ukufuma kuli Lesa, icakuti bacita ububifi ubwingi ukucila na pa mishobo Yawe afulumwine pa ntanshi ya bena Israeli. Kabili Yawe ilyo alandile kuli Manase na bantu bakwe, tabamumfwile nangu ukuposako amano. Eico Yawe alengele ifita fya nkondo fya bena Asiria ukubengilila. Baisa ikata Manase bamusenda umufungwa, bamwingisha ubulobo mu mona, bamukaka umunyololo wa mukuba elyo bamusenda na ku Babiloni. Lelo lilya acili alecula mu cifungo, alilila ku luse lwakwa Yawe, Lesa wakwe, no kuicefya nganshi pa cinso cakwa Lesa wa bafyashi bakwe. Elyo alomba kuli Yawe, na Yawe amukwatila uluse. Aumfwa ukulomba no kupapata kwakwe, kanshi epakumubwesesha ku Yerusalemu na ku bufumu bwakwe. Elyo Manase aishiba ukuti Yawe, e Lesa. Panuma ya ifi, akuula cipya cipya ilinga lyakunse ilya ku musumba wakwa Davidi, uwali kwisamba lya mumana wa Gihoni uwali mu mukonko. Ilinga lyaya fikafye na ku Mpongolo ye Sabi lyashinguluka no lupili lwa Ofeli, kabili alipanga ukucila ilinankwe. Abika abakalamba ba bashilika mu misumba yonse iya malinga iya mu Yuda. Elyo aingila mu ŋanda yakwa Yawe afumyamo imilungu imbi yonse ne cilubi abikilemo, ne fibumbili fya malambo fyonse akuulile pa lupili lwa ŋanda yakwa Lesa ulwa mu Yerusalemu no kufiposa fyonse kunse ya musumba. Kabili abweseshapo ubulambo bwakwa Yawe, epo atuula ne lambo lyakwampana elyo no mutuulo wakutotela. Aeba na bena Yuda ukwamba ukulatumika Yawe, Lesa wa bena Israeli. Lelo abantu bena batwalililafye ukutuula amalambo pa ncende shakupepelapo isho bacindika, Lelo, ni kuli Yawe Lesa wabo baletuula epela. Palwa fintu fimbi ifyo Manase acitile pa bufumu, ukulundapofye na mapepo apepele kuli Lesa wakwe, elyo na mashiwi ayo bakamona balandile kuli ena mwishina lyakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli, fyonse fyalilembwa mu fitabo fya mfumu sha bena Israeli. Ifyali ipepo lyakwe, nefyo Lesa amumfwilile uluse, na pa milandu ya fya bubifi bwakwe no kukanakwata icishinka, nefyo akuulilepo incende shakupepelamo, no kwimika inceshi sha mulungu Ashera no tulubi lintu talati aicefye kuli Yawe, fyonse ifi fyalilembwa mu fitabo fya bakamona. Ilyo Manase afwile no kuya lala ukwalala ifikolwe fyakwe, bamushiikile mwisano lyakwe. Elyo umwana wakwe Amoni amupyana pa bufumu. Amoni akwete imyaka yakufyalwa amakumi yabili na ibili (22) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu imyakafye ibili mu Yerusalemu. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, filya fine wishi Manase acitile. Amoni ayambile ukupepa no kutuula amalambo ku tulubi tonse tulya Manase wishi apangile. Lelo tali nga wishi Manase uwaishile icefya kuli Yawe, ena alifililwe no kuicefya. Ico Amoni acitile, kulundapofye ububifi. Bacilolo bakwe epakumupangila mpaka bamwipaila mu ŋanda ye sano lyakwe. Lelo abekalacalo nabo baipaya bonse abaimine no kwipaya imfumu Amoni, babuula no mwana wakwe Yosaya eo bapyanika pa bufumu. Yosaya akumenye imyaka yakufyalwa cine konse konse ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu pa myaka amakumi yatatu na umo (31) mu Yerusalemu. Acitile ifyawama pa cinso cakwa Yawe no kwendela mu nshila shonse ishakwa wishi Davidi, ukwabula ukulayalukila ku kulyo nangu ku kuso. Mu mwaka walenga cine konse konse uwa pa bufumu ninshi acilifye umwaice, elyo ayambile ukulafwaya Lesa wakwa wishi Davidi. Kabili mu mwaka walenga ikumi limo na ibili (12) ayamba ukufumya incende shakupepelamo isho bacindika mu Yuda na mu Yerusalemu, aputaula inceshi sha mulungu Ashera, afumyamo utulubi utwabaswa elyo ne fimpashanya ifyaengwa fyonse. Apeela icipope cakubongolola ifibumbili fya malambo ifya milungu ba Baali. Aputaula mu tupimfya tupimfya ifibumbili fya malambo ifyakufutumwinapo ububani ifyabelele pa mulu wafiko elyo abongolola ne nceshi sha mulungu Ashera, afumyamo utulubi utwabaswa ne fimpashanya ifyaengwa fyonse. Abuula fyonse afishonaula ayafiposa na pa nshinshi sha baletuula aya malambo. Aoca na mafupa ya bashimapepo pa fibumbili fya malambo yabo. Kanshi ifi efyo asangulwile Yuda na Yerusalemu. Ifi fine efintu acita na mu misumba ya bena Manase, abena Efulemu, abena Simeoni ukufika na ku Naftali, elyo na mu ncende sha mumbali. Abongolola ifibumbili fya malambo no kuputaula inceshi sha mulungu Ashera no kushonaula utulubi tonse elyo aputaula tupimfya tupimfya ifibumbili fya malambo ifyakufutumwinapo ububani mu calo conse ica Israeli, elyo abwelela ku Yerusalemu. Mu mwaka walenga ikumi limo na cine konse konse (18) uwa pa bufumu bwakwa Yosaya, emo abombele imilimo ya kusangulula Iŋanda yakwa Yawe elyo ne calo, atuma Shafani mwana Asariya na Maaseya kateeka wa musumba, pamo na Yoahasi uwali kalemba, mukuya lungisha iŋanda yakwa Yawe, Lesa wakwe. Baisa kuli Hilikiya shimapepo mukalamba mukumuletela indalama ishatuulilwe mu ŋanda yakwa Lesa, isho abena Levi abalelinda pa mwinshi balonganike ukufuma ku bantu ba mu fyalo fya bena Manase, abena Efulemu na bonse abashelepo ku bena Israeli, na ku bena Yuda na bena Benjamini bonse, na bekashi ba mu Yerusalemu. Epakubuula ishi ndalama no kushipeela mu minwe ya bantu abo basalile ukwangalila imilimo ya mu ŋanda yakwa Yawe. Aba bantu ebalelipila ababomfi abalelungisha Iŋanda. Babuula impiya shimo bapeela bakabasa wa mbao elyo na bakakuula pakuti bashitemo amabwe ayabaswa elyo ne mbao shakulundinkanya ne shakupalikila amayanda ayo imfumu sha bena Yuda shalengele ukonaulwa. Aba bantu babombele imilimo iyi ne mitima iyacishinka. Na baletungulula abanabo mukubomba iyi milimo bali ni Yahati na Obadiya abena Levi abafumine mu lupwa lwakwa Merari, kabili Sakaria na Meshulamu abafumine mu lupwa lwakwa Koati. Elyo abena Levi bonse abali abacenjela mukulisha ifilimba, ebaleangalila abakusenda ifipe no kutungulula ababomfi bonse mu milimo iyalekana lekana. Elyo na bamo abena Levi ebali bakalemba, bambi nabo bakafwa wa bakalemba elyo bambi abakulinda pa mpongolo. Ilyo bayambile ukufumya indalama isho batuulile mu ŋanda yakwa Yawe, elyo Hilikiya shimapepo asangile icitabo ca mafunde yakwa Yawe yalya Lesa apeele ukupitila mu mubomfi wakwe Mose. Hilikiya epakweba Shafani kalemba ati, “Ninsanga icitabo ca mafunde mu ŋanda yakwa Yawe.” Elyo abuula icitabo acipeela kuli Shafani. Elyo Shafani abuula icitabo atwala ku mfumu no kuya sosa ati, “Bacilolo bobe balebomba ifintu fyonse ukulingana nefyo mwabebele. Nabafumya impiya ishali mu ŋanda yakwa Yawe no kushipeela kuli bakangalila na babomfi.” Elyo Shafani kalemba aeba imfumu ati, “Shimapepo Hilikiya nampeela icitabo.” Elyo Shafani kalemba abelengela imfumu ifyalimo. Ilyo imfumu yaumfwile amashiwi ya mafunde, yabuula ifyakufwala fyaiko yalepaula. Yakonkomesha aya mashiwi kuli Hilikiya, Ahikamu mwana Shafani, Abdon mwana Mika, Shafani kalemba elyo na kuli Asaiya uwalesunga imfumu ayakuti, “Kabiyeni mwishina lyandi nelya bantu abashalapo mu Israeli na mu Yuda muye twipushishako pali aya mashiwi yalembwa muli ici citabo basangile. Pantu ubukali bwakwa Lesa ubuli nokutwishila bukalamba pa mulandu wakuti abafyashi besu balifililwe ukubaka ishiwi lyakwa Yawe. Kabili tabalecita fintu ukulingana ne fyalembwa muli ici citabo.” Hilikiya elyo na bantu imfumu yatumine pamo nankwe baya kuli Hulida kasesema mwanakashi, uwali umukashi wakwa Shalumu mwana Tokati, nao uwali umwana wakwa Hasira, uwalesunga ifyakufwala fya mfumu. Uyu mwanakashi aleikala mu Yerusalemu, mu ciputulwa cabubili awe baya mushimikila umulandu. Elyo Hulida abeba ati, “Ifi efyo Yawe, Lesa wa bena Israeli asosa ifyakuti, ‘Kebeni uyo muntu amutumine kuli ine ukuti, ifi efyo Yawe asosa ifyakutila, “Ndi nokuleta ifinkunka pali ino ncende na pa bantu bekalamo, ukulapisha konse ukwalembwa mu citabo ico baciya belengela imfumu ya bena Yuda. Pa mulandu wakuti nabamfutatila, no kocela imilungu imbi ububani no kunkalifya umutima pa tulubi utwapangwa ne minwe yabo, eico ubukali bwandi buli nokuponena pali ino ncende kabili takwabe icilebulesha.” Kebeni imfumu ya bena Yuda iyacimutuma kukwipusha kuli Yawe ukuti, ifi efyo Yawe Lesa wa bena Israeli asosa pa mashiwi umfwile ayakuti, “Pantu umutima obe naulanguluka elyo no kuicefya kuli Lesa ilyo wacumfwa ifyo acilanda palwa ino ncende na bantu bekalamo, kabili pa mulandu wakuti waciicefya kuli ine icakuti walepula ne fyakufwala fyobe no kwamba ukulila, eico ine ninkumfwa, efyasosa Yawe. Nomba ndi nokukutwala ukwalala ifikolwe fyobe kabili uli nokushiikwa mu cibote. Amenso yobe tayali nokumonako ifinkunka fyonse ndi nokuleta pali ino ncende na pa bantu bonse abekala pano.”’ ” Kanshi nabo epakubwesesha amashiwi yonse ku mfumu. Elyo imfumu yalonganika abakalamba bonse aba mu Yuda na mu Yerusalemu. Imfumu yaingila mu ŋanda yakwa Yawe na bena Yuda abaume, abekashi ba mu Yerusalemu, bashimapepo elyo na bena Levi na bantu bonse ukufuma ku twaice ukufika ku bakulu. Yabelengela abantu pakuti bomfwe amashiwi yonse ayali mu citabo ca cipangano icasangilwe mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo imfumu yaiminina pa ncende yaiko apali uluceshi no kubukulusha icipangano pa cinso cakwa Yawe icakulaenda mu nshila shakwa Yawe, ukubaka amalango yakwe ne fipope fyakwe na mafunde yakwe no mutima waiko onse elyo no mweo waiko onse, ukubeela amashiwi ya cipangano ayalembwa muli ici citabo. Elyo abuula bonse abali mu Yerusalemu na bena Benjamini ukusuminisha icipangano. Abena Yerusalemu bacitile ici umwabela icipangano cakwa Lesa uwaba Lesa wa fikolwe fyabo. Yosaya epakufumya utulubi twamuselu mu calo conse ica bena Israeli, elyo alenga na bekalacalo bonse abaliko ukwamba ukutumika Yawe Lesa wabo. Kanshi na bantu tabalekele ukutumika Yawe Lesa wa fikolwe fyabo mu nshiku shonse ishakwa Yosaya. Kabili Yosaya acindikile Yawe mukusefya Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, mu Yerusalemu, elyo na pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) aipaya umwana wa mpaanga wakusefesha Ipasaka. Abika bashimapepo mu fifulo fyabo ifyakubombelamo no kubakoselesha mu milimo ya mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo aeba abena Levi, abali na mano yakufunda abena Israeli kabili abali abatuulwa kuli Yawe ati, “Bikeni Imbokoshi ya Cipangano mu ŋanda yakwa Yawe iyo Solomoni mwana Davidi imfumu ya bena Israeli yakuulile. Tamufwile ukusendela pa mabeya yenu. Eico nomba ambeni ukutumika Yawe Lesa wenu elyo na bantu bakwe. Iteyanyeni mu ndupwa shenu mu mpuka mu mpuka ukulingana ne fyakonkomeshe Davidi imfumu ya bena Israeli no mwana wakwe Solomoni. Mwiminine mu cifulo camushilo na kabungwe ka bena Levi pali cila mpuka sha ndupwa sha bekalacalo banenu abo ababomba mukwafwilisha. Elyo mwipaye abana ba mpaanga ba pe Pasaka. Muisangulule mwe bene no kupekanya abana ba mpaanga ba bamunyinenwe, no kucita ifyo Yawe amukonkomeshe ukupitila muli Mose.” Yosaya epakupeela abo ababomba mukwafwilisha abana ba mpaanga na ba mbushi amakana amakumi yatatu (30,000) ishakupeela umutuulo we Pasaka elyo na bacilume ba ŋombe amakana yatatu (3,000), ifi fyonse fyafumine pa fyakwete imfumu. Bacilolo bakwe bacita cimo cine, mukuitemenwa bapeela ku bantu na kuli bashimapepo elyo na ku bena Levi. Elyo Hilikiya, Sakaria na Yehieli bacilolo ba mu ŋanda yakwa Lesa bapeela bashimapepo abana ba mpaanga na ba mbushi amakana yabili ne myanda mutanda (2,600) ishakutuula pe Pasaka elyo na bacilume ba ŋombe imyanda itatu (300). Kabili Konaniya pamo pene na Shemaiya na Netaneli bamunyina, elyo Hashabiya, Yehieli, Yosabadi, abali ni ntungulushi sha bena Levi, nabo bapeele abana ba mpaanga na ba mbushi amakana yasano (5,000) ishakutuula pe Pasaka elyo na bacilume ba ŋombe imyanda isano (500) isha ku bena Levi. Ilyo fyonse fyapekanishiwe ifya pakusefya Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, bashimapepo baiminine mu ncende shabo ishakubombelamo na bena Levi nabo mu mpuka shabo ngefyo imfumu yakonkomeshe. Abena Levi epakwipaya abana ba mpaanga be Pasaka, babuula umulopa bapeela bashimapepo nabo baukana, elyo bapwishishisha ukuputaula inama. Elyo bapatulapo inama ishakutuula ilambo lyakoca bapeela ku mpuka sha ndupwa sha bekalacalo abali nokutuula kuli Yawe ngefyo calembwa mu citabo cakwa Mose. Kabili bacita cimo cine kuli bacilume ba ŋombe. Baoca inama ye Pasaka pa mulilo ngefyo calembwa elyo ishamushilo shonse bashipika mu malongo, mu mipika na mu nongo elyo bashipeela na ku bekalacalo bonse. Panuma ya ifi, elyo nabo baipekanishisha elyo bapekanishishako na bashimapepo. Bacitile ifi pantu bashimapepo, aba mu lupwa lwakwa Aroni, bali no mulimo wakutuula amalambo yakoca pamo ne nama sha mafuta mpaka ubushiku. Kanshi ecalengele abena Levi ukuipekanishisha abene no kupekanishishako aba mu lupwa lwakwa Aroni. Bakemba, aba mu lupwa lwakwa Asafu bonse, bali mu ncende shabo ukulingana nefyo Davidi, Asafu, Hemani na Yedutuni uwali kamona wa mfumu basosele. Bakalinda wa cila mpongolo tabafumine pa milimo yabo, pantu abena Levi banabo balibapekanishishe ifyakulya. Kanshi efyo imilimo yonse iyakwa Yawe yabombeke, iyakusefya Ipasaka elyo ne yakutuula amalambo yakoca pa bulambo bwakwa Yawe ngefyo imfumu Yosaya yakonkomeshe. Ifi efyo abena Israeli abasangilwepo pali ilya nshita basefeshe Ipasaka ne nshikunkulu ya mikate iyishatutumuka pa nshiku cine lubali. Takwaliko Ipasaka ilyo basefeshe muli uyu musango ukufuma mu nshiku shakwa kasesema Samwele. Elyo kabili takwatalile akuba imfumu ya bena Israeli iyatalile aisefya Ipasaka ngefyo Yosaya acitile na bashimapepo bakwe abena Levi, abena Yuda elyo na bena Israeli bonse abali pamo na bantu ba mu Yerusalemu. Kwali ukusefya ili Ipasaka mu mwaka walenga ikumi limo na cine konse konse (18) uwa pa bufumu bwakwa Yosaya. Panuma ya ifi fyonse, ilyo Yosaya apwishishe ukuwamya Itempele, Neko imfumu ya ku Egupto yaima ukuya ku bulwi pa Kakemishi ku mumana wa Yufurate, nao Yosaya aima aya kukumulwisha. Lelo Neko atuma inkombe shakuya mweba amashiwi yakuti, “Bushe mulandu nshi iwe na ine twalalwila we mfumu ya bena Yuda? Ine teiwe njishile mukulwisha, lelo ndeya mukulwishafye iŋanda imbi. Lesa eunjebele ukwendesha, eico leka ukulwisha Lesa uuntumine pantu alekonaulapofye.” Lelo Yosaya akaana ukumfwa nokuti abweleko, ena aifungushanya atendeka no kumulwisha. Afilwa ukumfwa amashiwi yakwa Neko ayo Lesa amukonkomeshe, lelo aya mukumulwisha mwiwanga lya Megido. Bakaposa wa mifwi balasa imfumu Yosaya, elyo aeba bacilolo bakwe ati, “Nsendeni mumfumye kuno, pantu bancena nganshi.” Kanshi epakumufumya mwiceleta alimo, bamubika mwiceleta limbi, bamusenda bamuleta ku Yerusalemu eko aisa fwila. Bamushiikile mu nshinshi sha fikolwe, na bantu bonse baloosha Yosaya abaleikala mu Yuda na mu Yerusalemu. Yeremia ashika ne nyimbo sha pali Yosaya, kabili ukufika na ino nshita bonse abaume na banakashi bakemba balebukisha Yosaya mu nyimbo. Ici caishile pilibuka caba no lutambi mu Israeli no kulembwa mu nyimbo shabulanda. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yosaya nefyo acitile pakuipeelesha ukulingana ne fyalembwa mu mafunde yakwa Yawe, elyo ifintu fyonse acitile ukufuma ku kutendeka ukufika na ku mpela fyalilembwa mu citabo ca shamfumu sha mu Israeli na mu Yuda. Elyo abantu ba mu calo babuulile Yehoahasi mwana Yosaya eo bapyanika pa bufumu mu Yerusalemu pa cifulo cakwa wishi. Yehoahasi akwete imyaka yakufyalwa amakumi yabili na itatu (23) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele icalo pa myeshifye itatu mu Yerusalemu. Elyo imfumu ya mu Egupto yaisa mutamfya pa bufumu mu Yerusalemu, yapingula na bena Yuda ukulipila umusonko amatalanta umwanda umo (100) aya silifa, elyo ne talanta limo ilya golide. Imfumu ya ku Egupto yasonta na Eliakimu, munyina wakwa Yehoahasi ukuba imfumu ya bena Yuda na mu Yerusalemu, elyo yapilibula ne shina lyakwa Eliakimu ukuti akulaitwa Yehoyakimu. Lelo Yehoahasi munyina kwa Eliakimu ena Neko amusenda ku Egupto. Yehoyakimu akwete imyaka yakufyalwa amakumi yabili na isano (25) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele imyaka ikumi limo na umo (11) mu Yerusalemu. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, Lesa wakwe. Elyo imfumu Nebukadinesa iya ku Babiloni yamusansa, yamukaka ku minyololo ya mukuba, yamusenda na ku Babiloni. Kabili Nebukadinesa asenda ne fipe fimo ifya mu ŋanda yakwa Yawe kulya kwine no kufibika mwisano lyakwe. Palwa fintu fimbi ifya pa bufumu bwakwa Yehoyakimu, ne fintu ifyamakankamike ifyo acitile, fyonse fyalilembwa mu citabo ca milandu ya shamfumu sha bena Israeli na bena Yuda. Elyo umwana wakwe Yehoiyakini amupyana pa bufumu. Yehoiyakini akwete imyaka yakufyalwa ikumi limo na cine konse konse (18) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu imyeshifye itatu mu Yerusalemu ne nshiku ikumi limo. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe. Ilyo umwaka wayalwike, imfumu Nebukadinesa yatuma abakumuleta ku Babiloni pamo ne fipe ifyacindama ukufuma mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo abuula Sedekiya uwali munyina wakwa Yehoiyakini ukuba imfumu ya bena Yuda na ba mu Yerusalemu. Sedekia ali ne myaka yakufyalwa amakumi yabili na umo (21) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili aikele pa bufumu imyaka ikumi limo na umo (11) mu Yerusalemu. Acitile ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, Lesa wakwe, kabili afililwe no kuicefya kuli Yeremia kasesema, uwalandile icebo cakwa Yawe kuli ena. Kabili asangukila imfumu Nebukadinesa uwamusontele pa bufumu no kumulenga ukulapa mwishina lyakwa Lesa. Elyo akosha umutima no kutalama icakuti afilwa no kubwelela kuli Yawe, Lesa wa bena Israeli. Kabili abakalamba bonse aba bashimapepo na bantu bene bacishamo ukuba ababula icishinka, mukukonka imicitile iyabipisha iya mishobo ya benafyalo elyo no kukowesha ŋanda yakwa Yawe iyali iyashishiwa mu Yerusalemu. Yawe, Lesa wa fikolwe fyabo, akonkanyapofye ukubatumina amashiwi ayalelanda inkombe shakwe, pantu alikwatile abantu elyo ne ncende yakwe uluse. Lelo baletumfya inkombe shakwa Lesa, ukususha amashiwi yakwe no kuseka bakasesema bakwe mpaka Yawe afulilwa abantu bakwe, ukufulwa ukushili kwakubwesha umutima. Lesa epakubemisha imfumu ya bena Kaludea uwaishile ipaya abalumendo bonse ku lupanga abali mu cifulo camushilo, kabili tashilepo nangu umo umulumendo nangu umukashana, umwaume umukalamba nangu umukote. Lesa apeelefye bonse mu minwe yakwa Nebukadinesa. Asenda ifipe fyonse ifya mu ŋanda yakwa Lesa ku Babiloni, ifikulu ne finono. Elyo asenda ne cuma conse ica mu ŋanda yakwa Yawe pamo ne cuma ca mfumu na bacilolo bakwe. Baoca Iŋanda yakwa Lesa, babongolola ne linga lya ku musumba wa Yerusalemu. Baoca na mayanda yonse aye sano elyo no konaula icipe conse ica mulimo uukankala. Elyo asenda abantu bonse muli bunkole ku Babiloni abapuswike kukubepaya, baya ba ababomfi kuli ena na ku bana bakwe mpakafye lintu ubufumu bwa bena Pesia bwatendeke. Ici cali mukufikilisha ishiwi lyakwa Yawe ilyalandilwe na kasesema Yeremia ilyakuti icalo cali nokubaka Amasabata yaciko mu nshita yonse iyakonaulwa mpaka imyaka yonse amakumi cine lubali (70) ikakumane. Cali mu mwaka wakutendeka uwakuba pa bufumu bwakwa Sairasi imfumu ya ku Pesia, pakufikilisha ishiwi lyakwa Yawe ilyasosele kasesema Yeremia, Yawe aimishe umutima wakwa Sairasi imfumu ya ku Pesia ukuma imbila mu bufumu bwakwe no kuilemba ati, “Ifi efyo Sairasi imfumu ya ku Pesia yasosa, ‘Yawe, Lesa uwaba mu mulu nampeela ifyalo fya shamfumu fyonse ifya pano isonde kabili nine asontele ukumukuulila iŋanda mu Yerusalemu iyaba mu Yuda. Na bonse abakwa Yawe pali imwe mwe bali pano, kuti mwabwelela ku Yuda mukuya bomba uyu mulimo, na Yawe Lesa wenu abe na imwe.’ ” Cali mu mwaka wakutendeka uwakuba pa bufumu bwakwa Sairasi imfumu ya ku Pesia, pakufikilisha ishiwi lyakwa Yawe ilyasosele kasesema Yeremia, Yawe aimishe umutima wakwa Sairasi imfumu ya ku Pesia ukuma imbila mu bufumu bwakwe no kuilemba ati, “Ifi efyo Sairasi imfumu ya ku Pesia yasosa, ‘Yawe, Lesa uwaba mu mulu nampeela ifyalo fya shamfumu fyonse ifya pano isonde kabili nine asontele ukumukuulila iŋanda mu Yerusalemu iyaba mu Yuda. Na bonse abakwa Yawe pali imwe mwe bali pano, kuti mwabwelela ku Yerusalemu mu calo ca Yuda no kuya kuula iŋanda yakwa Yawe, Lesa wa bena Israeli. Uyu e Lesa bapepa mu Yerusalemu. Umuntu onse Umuyuda uwapusuka muli bunkole ku Babiloni, pa ncende ponse apo aikala, abantu abaikala nankwe bafwile ukumupeelako silifa, golide, ifyuma ne fitekwa. Bamupeele kumo ne fyakutuula mu ŋanda yakwa Lesa iya mu Yerusalemu kukuitemenwafye umwine.’ ” Elyo abakalamba aba mu ŋanda yakwa Yuda na Benjamini, bashimapepo na bena Levi, na bonse abo Lesa akuntile ku mutima, baipekenye mukuya kuula cipya cipya iŋanda yakwa Yawe ilya mu Yerusalemu. Abena mupalamano babo balibafwileko pakubapeelako ifintu fimo ifyakubomfya ifili nga silifa, golide, ifyuma, ifitekwa ne fyabupe ifikankala pamo na fyonse ifyakutuula kukuitemenwafye. Elyo imfumu Sairasi abwesha ifipe fya mu ŋanda yakwa Yawe, ifyo Nebukadinesa asendele ukufuma ku Yerusalemu no kufibika mu ŋanda yakupepelamo imilungu yakwe. Kanshi Sairasi imfumu ya ku Pesia epakufipeela kuli kasunga wa fyuma Mitiredati, nao afipendela Sheshibasa cilolo wa Bayuda. Iyi e mpendwa yafiko: Imbale sha golide shali amakumi yatatu (30), imbale sha silifa shali ikana limo (1,000), imbale ishinono isha silifa shali amakumi yabili na pabula (29), inweno isha golide shali amakumi yatatu (30), inweno isha silifa shali imyanda ine ne kumi limo (410), elyo ifipe fimbi fyali ikana limo (1,000) Ifipe fyonse pamo ifya golide na silifa fyali amakana yasano ne myanda ine (5,400), ifi fyonse e fintu Sheshibasa atwele ku Yerusalemu pamo na bantu bali nabo muli bunkole ku Babiloni. Aba e bantu ba mu citungu ababwelele mu calo cabo, ukufuma ku Babiloni uko Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni abasendele muli bunkole. Kanshi babwelele ku Yerusalemu pamo pene na ku Yuda, na cila muntu aya ku mushi kumwakwe. Aba ebaishile na Serubabeli, Yeshua, Nehemia, Seraya, Reelaya, Modekai, Bilishani, Misipari, Bigifai, Reumu na Baanaya. Impendwa ya bana abaume abena Israeli abafumine muli bunkole niyi: Abana bakwa Paroshi bali amakana yabili umwanda umo na makumi cine lubali na babili (2,172) bamwana Shefatiya bali imyanda itatu amakumi cine lubali na babili (372) abana bakwa Ara, imyanda cine lubali na makumi cine lubali na basano (775) abana bakwa Pehati Moabu, abeshikulu bakwa Yeshua na Yoabu, bali amakana yabili ne myanda cine konse konse ne kumi limo na babili (2,812) abana bakwa Elamu bali ikana limo imyanda ibili na makumi yasano na bane (1,254) abana bakwa Satu amakana pabula amakumi yane na basano (945) abana bakwa Sakai bali imyanda cine lubali na makumi mutanda (760) abana bakwa Bani bali imyanda mutanda amakumi yane na babili (642) abana bakwa Bebai imyanda mutanda na makumi yabili na batatu (623) abana bakwa Asigadi ikana limo imyanda ibili amakumi yabili na babili (1,222) abana bakwa Adonikamu bali imyanda mutanda, amakumi mutanda na mutanda (666) abana bakwa Bigifai bali amakana yabili na makumi yasano na mutanda (2,056) abana bakwa Adini bali imyanda ine na makumi yasano na bane (454) abana bakwa Ateri abeshikulu bakwa Hesekia bali amakumi pabula na cine konse konse (98) abana bakwa Besai bali imyanda itatu na makumi yabili na batatu (323) abana bakwa Yora bali umwanda umo, ikumi limo na babili (112) abana bakwa Hashumu bali imyanda ibili na makumi yabili na batatu (223) abana bakwa Giba bali amakumi pabula na basano (95) abena Betelemu abaume bali umwanda umo amakumi yabili na batatu (123) abena Netofa abaume bali amakumi yasano na mutanda (56) abena Anatoti abaume bali umwanda umo na makumi yabili na cine konse konse (128) abena Asimafeti abaume bali amakumi yane na babili (42) abena Kiriati Yarimu, Kefira na Beroti abaume imyanda cine lubali, amakumi yane na batatu (743) abena Rama na Geba abaume imyanda mutanda na makumi yabili na umo (621) abena Mikimasi abaume bali umwanda umo na makumi yabili na babili (122) abena Betele na Ai abaume bali imyanda ibili na makumi yabili na batatu (223) abena Nebo abaume bali amakumi yasano na babili (52) abena Magibishi abaume bali umwanda umo na makumi yasano na mutanda (156) abena Elamu abaume bambi bali ikana limo imyanda ibili na makumi yasano na bane (1,254) abena Harimu abaume bali imyanda itatu na makumi yabili (320) abena Lodi, Hadidi, na Ono bali imyanda cine lubali na makumi yabili na basano (725) abena Yeriko abaume bali imyanda itatu na makumi yane na basano (345) abena Sena bali amakana yatatu ne myanda mutanda na makumi yatatu (3,630) Abali bashimapepo ni aba: Abana baume bakwa Yedaiya, aba mu ŋanda yakwa Yeshua, bali imyanda pabula na makumi cine lubali na batatu (973) abana baume bakwa Imeri bali ikana limo na makumi yasano na babili (1,052) abana baume bakwa Pashuri, bali ikana limo ne myanda ibili na makumi yane na cine lubali (1,247) abana baume bakwa Harimu bali ikana limo ne kumi limo na cine lubali (1,017) Abena Levi ni aba: Abana baume bakwa Yeshua na Kadimieli, abeshikulu bakwa Hodafiya, bali amakumi cine lubali na bane (74). Elyo bakemba abana bakwa Asafu bali umwanda umo na makumi yabili na cine konse konse (128). Bakalinda ba mpongolo nabo, bamwana Shalumu abana bakwa Ateri, abana bakwa Talimoni, abana bakwa Akubu, abana bakwa Hatita, abana bakwa Shobai, bonse pamo bali umwanda umo na makumi yatatu na pabula (139) Ababomfi be Tempele ni aba: Abana baume bakwa Siha, abana baume bakwa Hasufa, abana baume bakwa Tabaoti, abana baume bakwa Kerosi, abana baume bakwa Siaha, abana baume bakwa Padoni, abana baume bakwa Lebanaya, abana baume bakwa Hagaba, abana baume bakwa Akubu, abana baume bakwa Hagabu, abana baume bakwa Shalimai, abana baume bakwa Hanani, abana baume bakwa Gideli, abana baume bakwa Gahari, abana baume bakwa Reaya, abana baume bakwa Resini, abana baume bakwa Nekoda, abana baume bakwa Gasamu, abana baume bakwa Usa, abana baume bakwa Pasea, abana baume bakwa Besai, abana baume bakwa Asina, abana baume bakwa Meunimu, abana baume bakwa Nefisimu, abana baume bakwa Bakibuku, abana baume bakwa Hakufa, abana baume bakwa Hahuri, abana baume bakwa Basiluti, abana baume bakwa Meida, abana baume bakwa Hasha, abana baume bakwa Bakosi, abana baume bakwa Sisera, abana baume bakwa Temaya, abana baume bakwa Nesiya na bana baume bakwa Hatifa. Abana baume ba babomfi bakwa Solomoni ni aba: Abana baume bakwa Sotai, abana baume bakwa Hasofereti, abana baume bakwa Peruda, abana baume bakwa Yala, abana baume bakwa Dakoni, abana baume bakwa Giddeli, abana baume bakwa Shefatiya, abana baume bakwa Hatili, abana baume bakwa Pokereti Hasebaimu na bana baume bakwa Ami. Ababomfi be Tempele na bana baume ba babomfi bakwa Solomoni bonse pamo bali imyanda itatu na makumi pabula na babili (392). Kabili aba, ebaninine ukufuma ku Tele Mela elyo na ku Tele Hasha, Kerubi, Adoni na ku Imeri, lelo calibanshishe ukulumbula uko amayanda ya bashibo yali, nangufye uko yatantikwe, nangu ukutilafye bena bali abena Israeli. Abana bakwa Delaiya, abana bakwa Tobia, abana bakwa Nekoda, bali imyanda mutanda amakumi yasano na babili (652). Nomba kuli bashimapepo ni aba: Abana baume bakwa Hobaya, abana baume bakwa Hakosi elyo na bana baume bakwa Basilai uwabuulile umukashi wakwe ukufuma ku lupwa lwakwa Basilai umwina Gileadi no kwinikwako ishina limo line. Aba ebo bafwailishe amashina ya fikolwe fyabo mu fitabo lelo tabafimwene, kanshi epakubafumya pa mulongo wa bashimapepo no kubapendela pa bashasangululwa. Umulashi wa calo apeele icebo icakuti takuli kulya icakulya camushilo mpakafye bakakwate shimapepo uukapendula ukubomfya Urimu na Tumimu. Abana bonse ababwelele ukufuma mu busha bali amakana amakumi yane na yabili ne myanda itatu na makumi mutanda (42,360). Babwela pamo na babomfi abaume na banakashi abali amakana cine lubali ne myanda itatu na makumi yatatu na cine lubali (7,337), aba bena bali na bakemba abaume na banakashi imyanda ibili (200). Bakabalwe babo bali imyanda cine lubali na makumi yatatu na mutanda (736). Imisepela ya bapunda bakwete imyanda ibili amakumi yane na basano (245), ingamila shabo nasho shali imyanda ine amakumi yatatu na shisano (435), elyo bapunda bali amakana mutanda imyanda cine lubali na makumi yabili (6,720). Ilyo abali mu busha ku Babiloni bafika ku ŋanda yakwa Lesa iyali mu Yerusalemu, abakalamba ba ndupwa bamo batuula ifyabupe ifyakuitemenwa ifyakwafwilishako ukukuula iŋanda yakwa Lesa apo yakuulilwe kale. Ukulingana na maka bakwete, bapeele indalama drakimasi amakana amakumi mutanda ne ikana limo (61,000) isha golide ne ndalama minasi amakana yasano (5,000) isha silifa, kabili ne fyakufwala ifya bashimapepo nafyo umwanda umo (100). Bashimapepo, abena Levi, bakemba, bakalinda wa mpongolo na babomfi be Tempele baikele mu misumba yabo, na bena Israeli abashala nabo mu misumba yabo. Ilyo umweshi walenga cine lubali wafikile, ninshi abena Israeli bonse balikala mu mishi yabo, elyo bonse balongene nga bana ba ŋanda imo ku Yerusalemu. Elyo Yeshua umwana mwaume uwakwa Yosadaki na bamunyina bashimapepo, na Serubabeli umwana mwaume wakwa Shealitieli na bamunyina, epakukuulila Lesa wa bena Israeli ubulambo bwakocelapo amalambo, ukulingana nefyo calembwa mu mafunde yakwa Mose umuntu wakwa Lesa. Bakuula ubulambo pa mufula wa pa ncende iyakale nelyo baletiina abantu abaleikala kuli ilya incende, elyo batampa ukulatulilapo Yawe amalambo yakoca ulucelo ne cungulo. Balasefya ne nshikunkulu ya Nsakwe ukulingana nefyo calembwa. Cila bushiku baletuula amalambo yakoca ukukonka ne mpendwa iya fyalefwaikwa cila bushiku. Kabili balikonkenyepo ukuleka amalambo yakoca. Balundapo na ya mweshi upya, na ya nshikunkulu shimbi ishakupepelamo Yawe elyo ne mituulo cila muntu ali nokutuula kuli Yawe kukuitemenwafye. Ubushiku bwakutampa umweshi uwalenga cine lubali batampile ukutuula kuli Yawe amalambo yakoca nelyo bali tabalapwa ukwimba umufula wakukuulilapo Itempele lyakwa Yawe. Elyo bapeela indalama ku bakasona wa mabwe na bakabasa wa mbao. Bapeela ifyakulya ne fyakunwa na mafuta ya miolifa ku bena Sidoni na bena Turi. Bacitile ifi fyonse pakuti batwale imilando ya fimuti ifyalepesha ifya keda pali bemba ukufuma ku Lebanoni ukutwala ku Yopa ukulingana ne nsambu bapeelwe kuli Sairasi imfumu ya ku Pesia. Mu mweshi wabubili uwa mu mwaka wabubili apo babwelele ku ŋanda yakwa Lesa mu Yerusalemu, Serubabeli umwana wakwa Shealitieli, elyo na Yeshua umwana wakwa Yosadaki batampako ukubomba pamo na bamunyinabo bonse bashimapepo na bena Levi abo bafumine nabo mu busha no kubwelelamo ku Yerusalemu. Kanshi basala abena Levi ukwambila pa myaka amakumi yabili (20) no kucilapo pakuti bangalile umulimo wakukuula iŋanda yakwa Yawe. Elyo Yeshua na bana bakwe pamo na bamunyina baikatana na Kadimieli na bamwane abaume abana bakwa Yuda pakwangalila umulimo wa mu ŋanda yakwa Lesa, pamo na bana baume abakwa Henadadi na bana baume ba bena Levi na bamunyinabo. Ilyo bakakuula bapwisha ukwimba umufula we Tempele lyakwa Yawe, bashimapepo baisa nabafwala ne fyakufwala fyabo, nabasenda na mapenga. Abena Levi bamwana Asafi nabo baisa nabasenda ne miwaya, baya ikala pa ncende yabo balalumbanya Yawe ukulingana nefyo Davidi imfumu ya bena Israeli asosele. Elyo baimba bonse capamo mukutasha no kutotela Yawe abati, “Ena musuma, ne citemwiko cakwe icishipwa cakubelelela ku bena Israeli.” Abantu bonse epakupunda apakalamba pakulumbanya Yawe pantu bapwisha ukwimba umufula wakukuulilapo iŋanda yakwa Yawe. Lelo bashimapepo abengi na bena Levi na bakalemba ba ndupwa, abakote abamwenepo iŋanda yakwa Yawe iyapakubala balila imisowa ikulu nganshi pakumona umufula wa iŋanda uko waimbwa, nomba abengi balepunda ne nsansa. Kanshi abantu balifililwe ukupusanya iciunda cansansa ne camisowa, pantu abantu balepundisha nganshi ne congo caumfwika ukutali. Ilyo abalwani ba bena Yuda na Benjamini baumfwile ukuti abantu abali mu busha nabatampa ukukuulila Yawe, Lesa wa bena Israeli, Itempele, baya kuli Serubabeli na bakalamba ba ndupwa sha bashibo, babeba abati, “Lekeni tukuule bonse Itempele pantu na ifwe bene tupepa Lesa wenu ngefyo mucita. Elyo tulamutuula na malambo ukutampafye pa nshita yakwa Esahadoni imfumu ya ku Asiria uwatuletele kuno.” Nomba Serubabeli, Yeshua na bambi abakalamba ba ndupwa sha bena Israeli bayasuka abati, “Ifwe tatulefwaya ukuti tukuule nenu iŋanda yakwa Lesa. Tukakuulila Yawe, Lesa wakwa Israeli, Itempele fwe bene ukulingana nefyo Sairasi imfumu ya ku Pesia atukonkomeshe.” Elyo abekalacalo batampile ukunenuna abena Yuda no kubatiinya pakuti baleke ukukuula. Elyo bapeela bashicilye amafisakanwa abakubemininako pakuti bafupule imilimo na mapange ya bena Yuda. Kabili batwalililafye ukulacita ifi pa nshita yonse yakwa Sairasi mfumu ya ku Pesia, mpakafye ne nshita Dariusi aishile ba imfumu ya ku Pesia. Mu nshiku shakwa Asuelusi, ku kwambafye kwa bufumu bwakwe, balemba kalata wakupeela imilandu ku bekashi ba mu calo ca Yuda na Yerusalemu. Kabili mu nshiku shakwa Atakisesi, Bishilamu na Mitiredata na Tabeli na banankwe bonse balembela Atakisesi imfumu ya ku Pesia uyu kalata, alembelwe mu filembo fya lulimi lwa Aramaiki, na pakubelenga balemubelenga mu Ciaramaiki. Reumu umukalamba wa bashilika na Shimushai kalemba balemba kalata walupato pali Yerusalemu ku mfumu Atakisesi mu musango uyu. “Ukufuma kuli Reumu umukalamba wa bashilika na Shimushai kalemba na banabo bambi, bakapingula wa milandu, abalashi, bacilolo, abakalamba, abena Ereki, aba ku Babiloni, abena Susa emukutila abena Elamu, ne mishobo yonse iyo umuntu umo uwacindama kabili uwalulumbi Osinapa, atamfishe elyo baisa ikala mu Samaria na mu calo conse icabela kwishilya lya mumana wa Yufurate.” Ifi efyali kalata batumine, “Ku mfumu Atakisesi ukufuma ku babomfi bobe abantu ba mu calo ca kwishilya lya mumana, icantanshi twatuma ukuposha. Tulefwaya ukwishibishako imfumu ukuti Abayuda abali uko kale, abo pali nomba abaisa kuno mwesu ku Yerusalemu nabambako ukukuula cipya cipya ulya umusumba wabusangu kabili uwabubifi. Balekuula ifibumba no kuwamya imifula. Kabili nacilinga ukwishibisha imfumu ukuti umusumba nga wakuulwa nakabili, ne fibumba nga fyapwa, aba bantu tabakalepeela umutuulo nangu ukusonka imisonko iya misebo, nangu iya fipe ifilefuma ku ncende shimbi. Ici cikonaula icipao ca bashamfumu. Apo kwisano ekufuma imilile yesu, kabili teti tutemwe ukumona umusebanya ku mfumu, ecalenga ukuti tutume uyu kalata no kwishibisha imfumu. Mufwailishe ifyalembwa mu fitabo fya fikolwe, mwalasanga ukuti uyu musumba usangu, kabili wabonaushi ku mfumu na ku fitungu fimbi, elyo ni ncende iyabwafya ukufumafye nakale. Ecalenga nokuti baonaule. Tulefwaya ukuti imfumu ishibe ukutila umusumba nga wakuulwa cipya cipya ne fibumba fyakuulwa, ninshi amaka yobe ayakuteeka cilya citungu ca kwishilya lya mumana wa Yufurate yapwa.” Elyo imfumu yatuma ubwasuko, aiti: “Kuli Reumu umukalamba wa bashilika, Shimushai kalemba na banabo bambi bonse abaleikala mu Samaria na bonse aba mu citungu ca kwishilya lya mumana. “Icantanshi namuposha bonse. Kalata mwantumine baliipilibwila mu lulimi lwesu no kumbelengela balimbelengela. Nalipeela icipope icakuti bafwailishe bwino palwa uyu mulandu, elyo natusanga nokuti abantu ba muli uyu musumba ukufumafye na kale baleimina no kutalamina imfumu. Uyu musango wabusangu ne micitile ibi fyalitwalilila ukucitwa muli uyu umusumba. Elyo kabili kwaliko imfumu ishamaka ishaleteeka mu Yerusalemu, ukufikafye na kwishilya lya mumana baleshipeela imituulo no kulasonka imisonko ya misebo nangu iya fipe ifilefuma ku ncende shimbi. Kanshi nomba mupeele icipope kuli abo bantu icakuti baleke ukubomba, pakutila umusumba wikuulwa nakabili mpakafye nkapingule. Mucenjele mwifilwa ukucita ifi namweba pali uyu mulandu. Cinshi twingalekela ukuti ubonaushi bwabipa ifi bulecusha imfumu mukutwalilila.” Panumafye yakubelenga kalata uwafumine ku mfumu Atakisesi, Reumu na Shimushai kalemba na banabo bambi bwangu bwangu baya ku Yerusalemu ku Bayuda no kubalesha ku maka ukukuula. Efyo baleseshe umulimo wakukuulila Lesa iŋanda mu Yerusalemu mpakafye mu mwaka wabubili uwa buteeko bwakwa Dariusi imfumu ya ku Pesia. Elyo bakasesema babili, Hagai na Sakaria umwana wakwa Ido, basesemena Abayuda abali mu calo ca Yuda na mu Yerusalemu mwishina lyakwa Lesa wa bena Israeli uwalebasunga. Kanshi Serubabeli mwana Shealitieli na Yeshua mwana Yosadaki baima no kwamba ukukuula iŋanda yakwa Lesa iyali mu Yerusalemu. Na bakasesema bonse babili bali nabo, balabafwilishako. Pali ilya nshita, Tatenai umulashi wa cilya citungu ca kwishilya lya mumana na Sheta Bosenai na banabo bambi baya uko balekuula no kubeba ati, “Nani amupeela insambu shakukuula nakabili iyi iŋanda pakuti mupwishishishe umulimo wakukuula?” Bakonkanyapo no kwipusha amashina ya bantu abalekuula. Lelo amenso yakwa Lesa yali pa bakalamba ba Bayuda. Kanshi tababaleseshe ukukuula, balelolela ukuti imfumu ikaasuke kalata batumine. Ifi efyali umusango wa kalata Tatenai umulashi wa citungu ca kwishilya lya mumana, Sheta Bosenai na banankwe batumine ku mfumu Dariusi. Batumine amashiwi ku mfumu, umwalembelwe ifyakuti, “Kuli Dariusi mfumu, intanshi mutende. Tulefwaya ukwishibisha imfumu ukuti twaliya ku citungu ca Bayuda, ku ŋanda yakwa Lesa mukulu. Twasangile abantu balekuula na mabwe ayakulu nganshi. Balebika ne mbao pa fibumba balekuula. Balebomba uyu mulimo bwino bwino kabili ucili uletwalilila. Kwena twalipwishe abakalamba no kubeba ukuti, ‘Nani amupeele insambu shakukuula nakabili ino ŋanda no kupwishishisha ici cikulwa?’ Twalibepwishe na mashina pakuti tulembe amashina ya bantu abalebatungulula no kukwishibisha. Lelo batwaswike abati, ‘Tuli babomfi bakwa Lesa wa ku mulu na pesonde line. Tulekuula cipya cipya ino iŋanda iyo imfumu nkalamba iya bena Israeli yakuulile no kupwisha kalefye. Nomba pa mulandu wakuti abafyashi besu balikalifya Lesa wa ku mulu umutima, ecalengele nao abapeele mu minwe yakwa Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni umwina Kaludea. Ewaonawile ino ŋanda no kusenda abantu mu busha ku Babiloni. Kwena mu mwaka wakubalilapo uwakwa Sairasi mfumu ya ku Babiloni, imfumu Sairasi apeele icebo icakukuula cipya cipya ino iŋanda yakwa Lesa. Elyo afumishe ne fipe ifya golide na silifa ifyali mwi sano lya ku Babiloni, ifya ŋanda yakwa Lesa fintu Nebukadinesa afumishe mwi Tempele lya ku Yerusalemu, ifi e fipe imfumu Sairasi apeele umuntu umo ishina lyakwe ni Sheshibasa, uo asontele ukuba umulashi wa citungu. Amwebele ukuti, “Senda ifi fintu uye fibika mwi Tempele lya ku Yerusalemu elyo lekeni ne ŋanda yakwa Lesa ikuulwe cipya cipya pa ncende yabelelepo.” Kanshi uyu Sheshibasa epakwisa imba umufula wa ŋanda yakwa Lesa mu Yerusalemu. Ukufuma ilya ine nshita mpaka na nomba iyi ŋanda icili ilekuulwa lelo tailati ipwe.’ Nga cakuti casansamusha imfumu, nabafwailishe mu fishilano fya mfumu ifyaba ku Babiloni, bamone nga cakuti ni Sairasi imfumu ewafumishe ici cebo cakukuula cipya cipya iŋanda yakwa Lesa ku Yerusalemu. Elyo mutwebe nefyo imfumu ilepingula pali uyu mulandu.” Elyo imfumu Dariusi apeele icipope icakufwaya fwaya ifitabo umwalembwa imilandu ifyo basungile mu ŋanda ya fishilano ku Babiloni. Kanshi basangile icitabo icipombwa mu musumba wa Ekabatana uwali mu citungu ca Media, ne fyalembelwepo nifi. “Amashiwi yakwibukisha: Mu mwaka wakubalilapo uwa bufumu bwakwe, Sairasi imfumu apeele icipope palwa ŋanda yakwa Lesa mu Yerusalemu ukuti, ‘Lekeni iyi ŋanda ikuulwe cipya cipya palya pene pa ncende yali kale, ibe kabili iyakulekelamo amalambo yakoca no kutuulapo imituulo. Mu butali bwakuya pamulu ifwile yaba amakubiti amakumi mutanda (60) mukabafu namo amakubiti amakumi mutanda (60). Bakabike ne mitika itatu iya mabwe ayakalamba no mutika wa mbao umo pamulu. Elyo indalama balingile ukubomfya mu mulimo uyu shifwile ukufuma ku cipao ca mfumu. Kanshi ne fipe fya golide na silifa ifya ŋanda yakwa Lesa ifyo Nebukadinesa afumishe mwi Tempele lya ku Yerusalemu, no kutwala ku Babiloni, fifwile fyabwelela pa ncende yafiko mwi Tempele lya ku Yerusalemu. Fifwile fyabikwa mu ŋanda yakwa Lesa.’ “Kanshi nomba, iwe Tatenai, umulashi wa citungu ca kwishilya lya mumana, na Sheta Bosenai na banenu bonse abalashi ba mu fitungu fya kwishilya lya mumana, talukeni kuli iyi ŋanda. Mwiibikamo mu mulimo wakukuulila Lesa iŋanda. Mulekele umulashi wa Bayuda na bakalamba ba Bayuda ebo bakuule cipya cipya iyi ŋanda yakwa Lesa palya pene pa ncende yabelelepo. Kabili namupeela icipope pafyo mufwile ukucita ku bakalamba ba Bayuda abalekuula cipya cipya iŋanda yakwa Lesa. Indalama shonse muli nokupeela aba bantu abalekuula, mufumye ku cipao ca misonko ilya ifuma ku citungu ca kwishilya lya mumana pakuti umulimo uyu upwe ukwabula ukuposa inshita. Na fyonse ifyo balekabila ifili nga ifiponti fya ŋombe, basukusuku no twana twa mpaanga ifyakocela Lesa wa ku mulu ilambo, ne ŋanu, umucele, umwangashi na mafuta ukulingana nefyo bashimapepo ba mu Yerusalemu babomfya, bafwile ukupeelwa cila bushiku ukwabula ukufilwa. Ifi ni pakutila balelekela Lesa wa ku mulu ilambo ilyakumusekesha. Elyo balepepelako ne mfumu pamo na bana baiko. Kabili napeela icipope ukuti umuntu onse uwakaana ukukonka ici cebo, bafwile basomona umwalo wa ku ŋanda yakwe bakamwimye elyo no ukumusomekako. Pa mulandu wine uyu, iŋanda yakwe ifwile ukubongololwa no kushala umwina wa citantala. Lesa uwalenga ishina lyakwe likale kulya kwine engafumya pa cifulo imfumu no muntu onse uukafwaya ukupilibula ici nangu ukonaula iyi ŋanda yakwa Lesa mu Yerusalemu. Ine ne Dariusi napeela icipope ici, kabili mucikonke bwino bwino.” Elyo Tatenai umulashi wa citungu ca kwishilya lya mumana, na Sheta Bosenai na babomfi banabo bakonka icipope ca mfumu Dariusi bwino bwino kabili mukwangufyanya, ukulingana nefyo imfumu Dariusi yabebele. Kanshi abakalamba ba Bayuda bakonkanyapo ukukuula bwino bwino ukupitila mufyo kasesema Hagai na Sakaria umwana mwaume wakwa Ido baseseme. Bapwisha ukukuula ukulingana nefyo Lesa wa bena Israeli abakonkomeshe, no kulingana ne cipope cakwa Sairasi, Dariusi na Atakisesi imfumu sha bena Pesia. Iyi ŋanda yapwile pa bushiku bwalenga shitatu mu mweshi wa Adari mu mwaka walenga mutanda uwa buteko bwakwa Dariusi. Elyo kabili abena Israeli, bashimapepo, abena Levi na bonse ababwelele ukufuma muli bunkole, basefya inshikunkulu yakutuula iyi ŋanda yakwa Lesa ne nsansa. Pakutuula iyi ŋanda kuli Lesa, bapeela ŋombe ishilume umwanda umo (100), basukusuku imyanda ibili (200), utwana twa mpaanga utulume imyanda ine (400). Umutuulo wakufuta pa bubifi bwa bena Israeli bonse wali basawe ikumi limo na babili (12) ukulingana ne mpendwa ya nko sha bena Israeli. Elyo basonta bashimapepo ukulingana na mabumba yabo. Abena Levi nabo ukulingana nefyo batantama mukutumika Lesa mu Yerusalemu, ngefyo calembwa mu citabo cakwa Mose. Pa bushiku bwalenga ikumi limo na bune (14) ubwa mu mweshi wapakubala, abafumine muli bunkole ku Babiloni basefya Ipasaka inshikunkulu ya Cakucilila. Bashimapepo bonse na bena Levi bonse baisangulula no kubafye abakaele bonse. Baipaya abana ba mpaanga be lambo lye Pasaka ilyakupapatilako abantu bonse ababwelele ukufuma muli bunkole, no kupapatilako bashimapepo banabo pamo pene na bene. Abena Israeli bonse abafumine muli bunkole balile umwana wa mpaanga pamo pene na bantufye bonse abaipatwile kukukanakonka intambi ishikowesha isha bantu ba mu calo pakuti bambe ukupepa Yawe Lesa wa bena Israeli. Basefeshe ne nsansa inshikunkulu ya Mukate uushatutumuka pa nshiku cine lubali, pantu Yawe alibasansamwishe no kulenga ukuti umutima wa mfumu ya ku Asiria upilibuke pakuti ibafweko mu mulimo wakukuula iŋanda yakwa Lesa, Lesa wa bena Israeli. Panuma ya ifi fyonse, mu buteeko bwakwa Atakisesi imfumu ya ku Pesia, kwaishile umuntu umo Esra mwana Seraya, mwana Asariya, mwana Hilikiya, mwana Shalumu, mwana Sadoki, mwana Aitubu mwana Amariya, mwana Asariya, mwana Meraiyoti, mwana Serahiya, mwana Usi, mwana Buki, mwana Abishua, mwana Fineasi, mwana Eleasa, mwana Aroni shimapepo mukalamba. Uyu Esra aishile ukufuma ku Babiloni. Ali kalemba uwacenjela nganshi mu mafunde yakwa Mose ayo Yawe Lesa wakwa Israeli abapeele. Elyo imfumu yalimupeele fyonse ifyo alombele pantu ukuboko kwakwa Yawe Lesa wakwe kwali pali ena. Kanshi abena Israeli bamo na bashimapepo bamo, abena Levi, bakemba, bakalinda ba mpongolo na babomfi ba mwi Tempele, baima ukuya ku Yerusalemu mu mwaka walenga cine lubali uwa buteko bwa mfumu Atakisesi. Esra afikile mu Yerusalemu mu mweshi walenga busano mu mwaka walenga cine lubali uwakuteeka pa bufumu. Atampile ubulendo bwakwe ubwakufuma ku Babiloni pa bushiku bwa kutampa kwa mweshi wakubalilapo. Elyo afika ku Yerusalemu pa bushiku bwa kutampa kwa mweshi uwalenga busano, pantu uluse lwakwa Lesa lwali pali ena. Pantu Esra abikile umutima wakwe pakusambilila amafunde yakwa Yawe, ukulayakonka elyo no kufunda aya yene amafunde ne fipope ku bena Israeli. Ifi efyali kalata imfumu Atakisesi apeele kuli Esra shimapepo, uwali ni kalemba kabili umuntu uwasambilila nganshi mu mafunde yakwa Yawe elyo na mu fipope fyonse ifyo apeele abena Israeli. “Atakisesi, imfumu ya shamfumu, kuli Esra shimapepo, kalemba wa mafunde yakwa Lesa wa mumulu, umutende ube nobe. Ine nomba napeela icipope icakuti umuntu onse umwina Israeli pamo pene na bashimapepo benu na bena Levi ababa mu calo candi ukuti abo abalefwaya ukuya ku Yerusalemu, kuti baya nobe. Pantu nautumwa ku mfumu pamo na bacilolo baiko cine lubali mukwipusha palwa Yuda na Yerusalemu ukulingana na mafunde yakwa Lesa wenu ayaba mu minwe yobe. Elyo uli nokutwala silifa na golide, uo imfumu na bacilolo bakwe batuulafye mukuitemenwa kuli Lesa wa bena Israeli uo icifulo cakwe caba mu Yerusalemu. Ukasende na silifa na golide mukufumya ku citungu ca ku Babiloni, pamo ne fyabupe abantu na bashimapepo batuula Lesa kukuitemenwafye pa mulandu wa fya mu ŋanda yakwa Lesa wabo iyaba mu Yerusalemu. Ukabomfye bwino bwino indalama ishi, mukushitamo iŋombe ishilume, basukusuku na bana ba mpaanga, pamo no mutuulo wa cabunga no wa fyakunwa. Ifi efyo ukatuule pa bulambo bwa mu ŋanda yakwa Lesa wenu iyaba mu Yerusalemu. “Elyo silifa na golide ifikashalapo kuti wabomfya mu musango iwe na Bayuda banobe mukamona ukuti naulingana no bufwayo bwakwa Lesa wenu. Elyo ifipe fyonse filya wapeelwa ukulabomfya mu ŋanda yakwa Lesa, ufitwale fyonse kulya kwine kuli Lesa wa ku Yerusalemu. Nga kulekabilwa na fimbi ifyakubomfya mu ŋanda yakwa Lesa obe kuti washita. Ukabomfye indalama sha mu cipao ca kwisano. “Ine ne mfumu Atakisesi napeela icipope kuli bakasunga ba cipao aba kwishilya lya mumana icakuti, ‘Mupekanye bwino no kupeela Esra, shimapepo na kalemba wa mafunde yakwa Lesa wa mu mulu, fyonse ifyo alemulomba. Alingile ukupeelwa ukulingana ne cipimo ca makilo amakana yatatu ne myanda ine (3,400 kg) aya silifa, amakilo amakana ikumi limo (10,000 kg) aya ŋanu, balita wa mwangashi amakana yabili ne myanda ibili (2,200), balita wa mafuta ya miolifa amakana yabili ne myanda ibili (2,200) no mucele ukulingana ne cipimo akafwaya. Fyonse ifyo Lesa wa mumulu apingula palwa ŋanda yakwa Lesa wa mumulu mulemona ukuti nafikonkwa bwino bwino pakuti ubukali bwakwe bwikaponena pa mfumu na bana bakwe. Kabili mufwile ukwishiba ukuti tamwakwata amaka yakupatikisha bashimapepo bonse, abena Levi, bakemba, bakasunga wa mpongolo, ababomfi ba kwi Tempele nangu umubomfi onse uwa mu ŋanda yakwa Lesa ukupeela imitulo ku mulashi nangu ukusonka imisonko ya pa misebo nangu iya pa fipe.’ “Na iwe Esra ukulingana na mano yakwa Lesa obe ayo akupeela, ukasale bakalubulwisha na bakaputula wa milandu pakuti balepingula abantu ba kwishilya lya mumana no mulinganya. Ukasale pa baishiba amafunde yakwa Lesa, elyo abashaishiba bena ukabafunde. Uyo onse ukakaana ukukonka amafunde yakwa Lesa obe nangu aya mfumu, bamupingule ukwipaiwa, nangufye ukumutamfya mu calo, ukumupoka ifipe nangufye ukumukaka mu cifungo.” Napaalwe na matotelo Yawe Lesa wa fikolwe fyesu, uunashishe umutima wa mfumu Atakisesi pakuti apeele umucinshi ku ŋanda yakwa Yawe mu Yerusalemu mu musango uyu. Na ine, Lesa nananga icikuku no luse pa cinso ca mfumu na bampandamano wakwe elyo na bacilolo ba mfumu ababulamba. Kanshi ndi uwakosa pantu ukuboko kwakwa Yawe Lesa wandi kuli pali ine. Ninonganika intungulushi ukufuma mu bena Israeli abakunshindika. Aba e bakalamba ba ndupwa abo twafumine nabo ku Babiloni ilyo imfumu Atakisesi aleteeka cilya calo, umo bakonkanine ngefi: Ku bana bakwa Fineasi, Geshoni. Ku bana bakwa Itama, Daniele. Ku bana bakwa Davidi, Hatushi. Ku bana bakwa Shekaniya. Ku bana bakwa Paroshi, Sakaria uo balembele pamo na baume umwanda umo na makumi yasano (150) Ku bana bakwa Pahati Moabu, Eliehoenai umwana wakwa Serahia pamo na baume imyanda ibili (200). Ku bana bakwa Satu, Shekaniya umwana wakwa Yahasieli pamo na baume imyanda itatu (300). Ku bana bakwa Adini, Ebedi umwana wakwa Yonatani pamo na baume amakumi yasano (50). Ku bana bakwa Elamu, Yeshaya umwana wakwa Ataliya pamo na baume amakumi cine lubali (70). Ku bana bakwa Shefatiya, Sebadiya mwana Mikaeli pamo na baume amakumi cine konse konse (80). Ku bana bakwa Yoabu, Obadiya umwana wakwa Yehieli pamo na baume imyanda ibili ne kumi limo na cine konse konse (218). Ku bana bakwa Bani, Shelomiti umwana wakwa Yosifia pamo na baume umwanda umo na makumi mutanda (160). Ku bana bakwa Bebai, Sakaria umwana wakwa Bebai pamo na baume amakumi yabili na cine konse konse (28). Ku bana bakwa Asigadi, Yohanani umwana wakwa Hakatani pamo na baume umwanda umo ne kumi limo (110). Ku bana bakwa Adonikamu, abakulekelesha, amashina yabo ni aya. Elifeleti, Yeuli na Shemaiya na baume amakumi mutanda (60). Ku bana bakwa Bigifai, Utai na Saku pamo na baume amakumi cine lubali (70). Ine ne Esra nalongenye ibumba lyonse ilya bantu mupepi no mumana utwala amenshi ku Ahafa uko twaikele inshiku shitatu. Ilyo nalolekeshe, namwene ukuti mwibumba mwali bashimapepo nomba tamwali aba mu lupwa lwa bena Levi. Kanshi epakwita intungulushi, Eliese, Arieli, Shemaiya, Elinatani, Yaribu, Elinatani, Natani, Sakaria na Meshulamu, elyo na Yoaribu na Elinatani abantu abamano. Nabatuma kuli Ido uwali intungulushi ya ku ncende ya Kasifiya. Nabeba ne fyakuya sosa kuli Ido na bandume nankwe, ababomfi be Tempele aba ku ncende ya Kasifiya ukuti batutumineko abantu bakwisa bomba mu ŋanda yakwa Lesa wesu. Ku luse lwakwa Lesa ulu atukwatila, batupeele umuntu uwamano nganshi umwana wakwa Maili, mwana Levi, umwishikulu wakwa Israeli, ishina lyakwe ni Sherebiya, na bamwane na ndume nankwe bonse pamo bali ikumi limo na cine konse konse (18). Batumine na Hashabiya na Yeshaya bamwana Merari na bandume nankwe na bana babo, abaume abali amakumi yabili (20). Baishile na babomfi be Tempele imyanda ibili na makumi yabili (220) abo Davidi na bacilolo bakwe basontele ukwafwako abena Levi. Aba bonse balibalembele na mashina. Kulya kwine ku mumana wa Ahafa ine ne Esra napeela icebo icakufunga icakulya pakuicefya kuli Lesa wesu na pakuilombela ifwe fwe bene, abana besu pamo ne fyuma fyesu pakuti tukwate ubulendo ubusuma. Ala nali ne nsoni shakulomba ku mfumu ibumba lya bashilika ne fita fya pali bakabalwe abakutupokololako ku balwani pa lwendo lwesu, pantu twalyebele imfumu ukuti, “Ukuboko kwakwa Lesa wesu kulapaala bonse abamufwaya, lelo amaka ya cipyu cakwe yaponena pa bamusangukila.” Kanshi twalifungile no kulomba Lesa pali uyu mulandu. Lesa nao alyumfwile ipepo lyesu. Elyo nasala intungulushi sha bashimapepo ikumi limo na babili (12), Sherebiya, Hashabiya, na bamunyinabo abaume ikumi limo. Nabapimine silifa na golide ne fyakubomfya no mutuulo ifya mu ŋanda yakwa Lesa wesu uo imfumu, bacilolo bakwe, ababomfi bakwe abakalamba, na bena Israeli bonse abalipo batuulile. Elyo napima silifa no kubapeela amatalanta imyanda mutanda na makumi yasano (650), ne fipe ifya silifa ifyalingana na matalanta umwanda umo (100), elyo golide nao amatalanta umwanda umo (100), imbale nasho isha golide amakumi yabili (20) ifyafinine ukulingana ne ndalama dariki isha golide ikana limo (1,000), ne fipe fibili ifikankala ifya mukuba ifyo bashingako ifyalemoneka kwati ni golide. Elyo nabeba ukuti, “Muli bamushilo kuli Yawe ne fipe fine fili ifyamushilo. Uyu silifa na golide wine twatuula mukuitemenwa kuli Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu. Nomba fisungeni bwino bwino mpakafye mukafipimine pa menso ya bashimapepo bacindami, abena Levi na bakalamba ba ndupwa sha bena Israeli ku Yerusalemu mu miputule ya mu ŋanda yakwa Yawe.” Kanshi bashimapepo na bena Levi epakubuula silifa, golide, ne fipe fyamushilo bafipima pakuti bakafitwale ku ŋanda yakwa Lesa mu Yerusalemu. Kanshi pa bushiku bwalenga ikumi limo na shibili (12) ubwa mu mweshi wakubalilapo, twafuma ku mumana wa Ahafa no kuya ku Yerusalemu. Lesa ali na ifwe, alitupuswishe ku balwani na ku fipondo pakutila fitwimina lintu tuli mu nshila. Twafikile ku Yerusalemu, eko twatuushishe pa nshiku shitatu. Pa bushiku bwalenga shine, mu ŋanda yakwa Lesa wesu mwine emo twapima silifa, golide ne fipe fyamushilo. Bafipima no kufipeela kuli shimapepo Meremoti mwana Uria, ninshi bali na Eleasa mwana Fineasi, kabili na bamwana Levi, Yosabada mwana Yeshua na Noadia mwana Binui. Fyonse balifipendele no kupima ifyo fyafinine, no kulemba fyonse. Pali iyi nshita bonse ababwelele mu busha ku Babiloni, batuula Lesa wa bena Israeli ilambo lyakoca. Batuula iŋombe ishilume ikumi limo na shibili (12) ukulingana ne mitundu ya bena Israeli, elyo na basukusuku amakumi pabula na mutanda (96), abana ba mpaanga nabo amakumi cine lubali na cine lubali (77), no mutuulo wakwelelwa pa bubifi basawe ikumi limo na babili (12). Ifi fyonse fyali lilambo lyakoca kuli Lesa. Kabili batuma ifyebo fya mfumu kuli bacilolo wa mfumu na ku balashi ba ku citungu ca kwishilya lya mumana, nabo epakwafwilisha abantu ne ŋanda yakwa Lesa. Panuma ya ifi fyonse intungulushi shaisa kuli ine no kunjeba ashiti, “Abena Israeli pamo na bashimapepo na bena Levi tabaipatula ukufuma ku bekalacalo ne fyamusebanya fyabo, ukufuma ku bena Kenani, abena Hiti, abena Perisi, abena Yebusi, abena Amoni, abena Moabu, abena Egupto elyo na bena Amoli. Pantu balyupile abana babo no kubofya ku bana babo. Kanshi umushobo uwasangululwa bausankanya no wa bekalacalo. Muli ubu butalami, bacilolo ne ntungulushi ebacililemo.” Ilyo naumfwile ifi nalepaula ifyakufwala fyandi, umwingila ne laya ilitali ilyapikulwa ubusaka, nanukulako umushishi ne myefu, naikala bulanda bulanda. Elyo bonse abali na katiina ku mashiwi yakwa Lesa wa bena Israeli, pa mulandu wa butalami bwa bantu ababwelele ukufuma ku busha, baisa nshinguluka ninshi ninjikala mu bulanda mpakafye inshita ye lambo lya cungulo. Kanshi pa nshita ye lambo lya cungulo naima ukufuma mukufunga ukulya ne fyakufwala fyandi ifyalepauka, nafukama, natambika na maboko yandi kuli Yawe Lesa wandi, no kutila, “We Lesa wandi ndi ne nsoni, shili na pa menso yandi icakuti nimfilwa ukwinuna icinso kuli iwe we Lesa wandi, pa mulandu wakuti ububifi bwesu nabufika apatali ukucila imitwe yesu. Elyo ububi bwesu nabo nabukula ukufikafye na mu mulu. Ukufumafye ku nshita ya fikolwe fyesu ukushinta na pa bushiku bwa lelo, twaba mu bubifi ubukalamba. Kabili pa mulandu wa bubifi bwesu, ifwe pamo ne mfumu shesu na bashimapepo besu twalipeelwa ku minwe ya mfumu sha calo, ku lupanga, mu busha, ku bonaushi na ku nsoni ngefi fine cili lelo. “Lelo nomba pa kashita akanono, Yawe Lesa wesu nalanga uluse lwakwe pakutushilako abantu bamo, no kutupeelako incende iyamutende mu cifulo cakwe icamushilo, kabili nabutusha pa finso fyesu no kulenga tupuputulwe nelyo tucili mu busha panono. Pantu twali abasha, nomba Lesa tatulekelesha mu busha bwesu. Atulanga icitemwiko icakubelelela pa cinso ca mfumu sha ku Pesia, atupeela ubumi ubupya pakuti tukuule iŋanda yakwa Lesa wesu, no kuwamya ifyaonaike, no kutupeela ilinga lyakutucingilila mu Yudeya na ku Yerusalemu. “Nomba we Lesa wesu, cinshi twingalanda pali ici? Pantu natusuula amafunde yobe, ayo watupeele ukupitila mu babomfi bobe bakasesema ifyakutila, ‘Icalo muleingilamo no kucipoka calikowela ku fyabunani fya bantu bekalamo, ne misango iyamuselu yaisula muli ici calo ukufuma ku mpela ukushinta na ku mpela. Kanshi wileka abana bobe bopwe ku bana babo, nangu abana babo bopwe ku bana benu. Tecakwesha kupangana bucibusa na bantu aba pa nshita iyili yonse, epakuti mukabe na maka, no kulya ifilyo ifisuma ifya mu calo, nokucishiila abana benu pakuti bakacipyaninine umuyayaya.’ Kanshi fyonse ifyatuponene fyatucitikile pa mulandu wa ficitwa fyesu ifibi no bubifi bwesu ubukalamba, lelo twamona ukuti iwe we Lesa wesu tawatukandile ukufikapo ukulingana no bubi bwesu, walengele ukuti fwe bamo tushalepo ngefi fine. Nomba, bushe kuti twaonaula amafunde yobe nakabili pa mulandu wakuupana na bantu abacita ifyabipisha ifi? Bushe teti utufulilwe mpakafye no kutulofya ukwabula ukushalapo nangu umo uwakupusuka? We Yawe, Lesa wakwa Israeli uli mololoke pantu ifwe fwe balashi natupusuka ngefi tuli lelo. Kanshi mona, ifwe tuli pa cinso cobe no kubifya kwesu, eco tapali nangu umo uwingapama ukwiminina pa cinso cobe.” Ilyo Esra alepepa, no kulomba ubwelelo pa fyabubifi bacitile, ninshi no kulila alelila kabili alala na panshi pantanshi ya ŋanda yakwa Lesa, ibumba ilikalamba ilya baume, abanakashi na baice aba mu Israeli bamushinguluka. Abantu nabo balila nganshi. Elyo Shekaniya umwana wakwa Yehieli, uwali umo pa bana bakwa Elamu, aeba Esra ati, “Twalyonaula icisumino muli Lesa wesu pakuupa abanakashi abeni abekalacalo. Nomba kuli isubilo ku bena Israeli nangu cibe ifi. Kanshi nomba natupange icipangano na Lesa wesu pakutamfya bonse aba bakashi besu na bana babo ukulingana nefyo imfumu yandi na bantu abatiina ifyebo fyakwa Lesa batusokeleko. Natucite ifi ukulingana na Mafunde. Ima kanshi pantu mulimo obe, na ifwe twakulakwafwako. Shipa, no kubomba ubombe.” Elyo Esra aima, aeba ne ntungulushi sha bashimapepo na bena Levi na bena Israeli bonse ukulapa umulapo ukuti bakacitila ngomo mwine balandile. Kanshi balilapile. Elyo Esra afuma pantanshi ya ŋanda yakwa Lesa no kuya ku muputule wakwa Yehoanani mwana Eliashibu, eko asendeme bulya bushiku. Talile nangu cimo nangufye ukunwa amenshi pantu aleloosha pa mulandu wa busangu bwa bantu ababwelele mu busha. Kanshi bauma imbila mu calo conse ca bena Yuda na Yerusalemu ukuti bonse ababwelele mu busha balongane ku Yerusalemu. No muntu onse ushakese mu nshiku shitatu, ukulingana nefyo intungulushi na bakalamba bapingwile, kumupoka ifyuma fyakwe fyonse, elyo no kumufumya mu lukuta lwa babwelele mu busha. Kanshi bonse abantu, abena Yuda na Benjamini, balongana ku Yerusalemu mu nshiku shitatu. Cali mu mweshi walenga pabula, pa bushiku bwalenga amakumi yabili (20) ubwa muli uyu wine mweshi. Elyo abantu bonse baikala mu lubansa pa ntanshi ya ŋanda yakwa Lesa, baletutuma pa mulandu wa fyacitike elyo ne mfula iyaliko. Shimapepo Esra aima abeba ati, “Mwalipondweke, mwaupa na banakashi abenafyalo, kanshi mwalunda pa milandu ya bena Israeli. Kanshi nomba lapeni kuli Yawe, Lesa wa fikolwe fyenu, no kucita ubufwayo bwakwe. Mupatukeko ukufuma ku bantu abenafyalo no kulekana na bakashi benu abenafyalo.” Elyo ulukuta lonse ulwalongene lwayasuka ne shiwi ilikalamba aluti, “Nacibe ifyo fine, tuli nokucita ifyo usosele. Nomba abantu nabafula elyo na mainsa nayakosa nganshi, teti twiminine panse. Kabili umulimo uyu te wa bushiku bumo atemwa shibili pantu twalilufyanya apakalamba nganshi mu mulandu uyu. Lekeni intungulushi shesu shiminineko ulukuta. Lekeni mu misumba yesu yonse abaupa abanakashi abenafyalo bakese pa nshita yapimwa. Bakese na bakalamba na bapingushi aba cila musumba mpaka ubukali ubwakwa Lesa pali uyu mulandu bukafume apo tuli.” Kwalifye Yonatani mwana Asaeli na Yaseya mwana Tikifa ebakeene uyu mulandu, elyo Meshulamu na Shabetai umwina Levi babatungilila. Elyo abafumine mu busha bacita ifyo fine. Esra shimapepo asala abaume abakalamba ba ndupwa ukulingana ne ndupwa shabo, cila lupwa mwishina lyabo. Pa bushiku bwakutampa ubwa mu mweshi walenga ikumi limo, bonse baikala panshi pakulolekesha pali uyu mulandu. Elyo ubushiku bwakutampa kwa mweshi wakubalilapo ninshi tabulati bupite bapwisha ukulanda na baume abaupile abanakashi abenafyalo. Kanshi pasangilwe abana ba bashimapepo bamo abaupile abanakashi abenafyalo, Maaseya, Eliese, Yaribu na Gedalia. Aba ni bamo pa bana bakwa Yeshua umwana wakwa Yosadaki na bandume nankwe. Balaya no kuleka abakashi babo no kuleka ilambo lyakufutila pa filubo fyabo, sukusuku ukufuma pa nama batekele. Pa bana bakwa Imeri, ni Hanani na Sebadiya. Pa bana bakwa Harimu, ni Maaseya, Eliya, Shemai, Yehieli na Usia. Pa bana bakwa Pashuri, ni Elionai, Maaseya, Ishimaeli, Netaneli, Yosabadi na Elasa Pa bana ba bena Levi, ni Yosabadi, Shimei, Kelaya (emukutila Kelita), Petaiya, Yuda na Eliese. Pali bakemba, ni Eliashibu. Pali bakalinda wa mpongolo, ni Shalumu, Telemu na Uri. Pa bena Israeli na bambi, ni aba. Pali bamwana Paroshi, ni Ramiya, Isiya, Malikiya, Miyamini, Eleasa Hashabiya na Benaya. Pa bana bakwa Elamu, ni Matania, Sakaria, Yehieli, Abudi, Yeremoti na Eliya. Pa bana bakwa Satu, ni Elionai, Eliashibu, Matania, Yeremoti, Sabadi na Asisa. Pa bana bakwa Bebai, ni Yehoanani, Hanania, Sabai na Atilai. Pa bana bakwa Bani, ni Meshulamu, Maluku, Adaia, Yashubu, Sheali na Yeremoti. Pa bana bakwa Pahati Moabu, ni Adena, Kela, Benaya, Maaseya, Matania, Besaleli, Binui na Manase. Elyo pali bamwana Harimu, ni Eliese, Ishiya, Malikiya, Shemaiya, Shimeoni, Benjamini, Maluku na Shemariya. Pa bana bakwa Hashumu, ni Matenai, Matata, Sabadi, Elifeleti, Yeremai, Manase na Shimei. Pa bana bakwa Bani, ni Maadai, Amuramu, Ueli, Benaya, Bedeiya, Kelui, Faniya, Meremoti, Eliashibu, Matania, Matenai, na Yasu, Pa bana bakwa Binui, ni Bani, Shimei, Shelemiya, Natani, Adaia, Makinadebai, Shashai, Sharai, Asareli, Shelemiya, Shemariya, Shalumu, Amaria, na Yosefu. Pa bana bakwa Nebo, ni Yeli, Matitiya, Sabadi, Sebina, Yadai, Yoeli na Benaya. Aba bonse ebaupile abanakashi abenafyalo, kabili balibatamfishe pamo na bana babo. Aya e mashiwi yakwa Nehemia, mwana Hakaliya. Nomba cali mu mwaka uwalenga amakumi yabili (20) uwa mfumu Atakisesi, mu mweshi wa Kisilefu, ilyo nali mu musumba wa Susa. Hanani umo uwa muli bamunyinane, alishile ukufuma ku calo ca Yuda, bali na bantu bamo. Elyo nabepwishe pa mulandu wa Bayuda abashele no kupusuka kuli bunkole, kabili na pa musumba wa Yerusalemu. Elyo nabo balyaswike no kutila, “Abalubwike muli bunkole, abashele muli ici calo, bali no bulanda ubukalamba no kwikatwa insoni nganshi. Icibumba ca Yerusalemu naco cine calibongoloka no kuponena panshi. Kabili ne mpongolo nasho, shalipya.” Ilyo naumfwile aya mashiwi, awe naikala na panshi no kulilafye. Nalooseshe nganshi pa nshiku ishingi. Nafungile ukulya, no kupepa kuli Lesa wa mu mulu. Elyo nasosele nati, “Ndepepa kuli iwe we Yawe Lesa uwa ku mulu, we Lesa mukulu kabili uwakutiina, we ufikilisha icipangano cobe ne citemwiko icishipwa kuli bonse abakutemwa kabili abasunga na mafunde yobe. Shi wingateya ukutwi kobe no kwisula amenso yobe pakuti umfwe ipepo lyandi ne mubomfi obe. Ine, akasuba no bushiku, ndepapatila ababomfi bobe abena Israeli. Ndeyebelela pa fyabubifi fyonse ifyo ifwe fwe bena Israeli twabifya kuli iwe, ifyo na ine wine pamo na ba mu ŋanda yandi twabifyako. Twabombele ifintu mu bunasha bwalufyengo kuli iwe. Tatwakonkele nangufye panono amalango ne fipope nangu amafunde ifyo wapeele ku mubomfi obe Mose. “Nomba ibukisha amashiwi ayo waebele umubomfi obe Mose, ayakuti, ‘Nga cakuti mwansangukila, ndi nokumusalanganishisha mu mishobo ya benafyalo. Lelo nga cakuti mwabwelulukila kuli ine, no kubeela amafunde yandi, elyo nangufye cingaba cakuti abantu benu ababa muli bunkole baba ukutali, ine ndi nokubalonganika no kubafumya kulya no kubaleta ku cifulo icasalwa ukwikalamo ishina lyandi.’ “Nomba aba e babomfi bobe, kabili abantu bobe abo wapususha na maka yobefye ayakosesha na ku kuboko kobe ukwamaka. We Mfumu yandi, shileka ukutwi kobe kukutike kwipepo lya mubomfi obe, na ku mapepo ya babomfi bobe abatemwa ukucindika ishina lyobe. Shi napapata leka umubomfi obe abe uwashuka. Leka uyu muntu amusekelele.” Pantu ine nali katumika wa lukombo lwa mfumu. Kabili cali mu mweshi wa Nisani mu mwaka walenga amakumi yabili (20) iya bufumu bwakwa Atakisesi, ilyo bamuletele umwangashi, ine naubuula no kupeela ku mfumu. Nomba ine nshatalile moneka bulanda bulanda pa cinso caiko. Eico imfumu yatile kuli ine, “Bushe mulandu nshi impumi yobe ibelele no bulanda, ilyo taulwele? Ici tacili bulanda bwacimbi, lelo bulanda bwa ku mutima.” Kanshi elyo naiketwe no mwenso uukalamba, lelo naeba imfumu nati, “Shi imfumu naibe no bumi umuyayaya! Ngakuti nakaana shani ukuba no bulanda pa menso, apo umusumba uwabamo inshinshi sha fikolwe fyandi waba icibolya, ne mpongolo shauko shalyonaika ku mulilo.” Imfumu yalanda kuli ine aiti, “Nga ico ulefwaya cinshi?” Elyo na ine epakukuuta kuli Lesa wa mumulu, kabili nalanda na ku mfumu nati, “Nga cakuti casekesha imfumu kabili nga cakuti umubomfi wenu asanga ukusekelelwa ku cinso cenu, shi lekenifye nje ku Yuda ku musumba wa nshinshi sha fikolwe fyandi, pakuti nkaye kuula cipya cipya.” Elyo imfumu yasosa kuli ine, ninshi na namfumu ekele ku lubali lwaiko, aiti, “Bushe ulwendo lobe lukakokola shani? Kabili bushe ukabwela lilali?” Kanshi calisekeshe imfumu ukuntuma. Elyo na ine napekenye inshita iyalinga. Elyo na ine natile ku mfumu, “Nga cakuti casekesha imfumu, kuti bampeelako amakalata natwala ku balashi ba citungu ca kwishilya lya mumana, epakuti bansuminisha ukupitamo umutende, mpaka nkafike ku Yuda. Kabili ukuti bampeelako na imbi kalata iyakutwala kuli Asafu kasunga wa mutengo wa mfumu, pakuti aya mpeelako imiti yakupangila imyalo ya pa mwinshi wa mpongolo ya kwi Tempele, iye linga lya ku musumba elyo ne ya ŋanda iyo nkekalamo.” Elyo imfumu yalimpeele ukulingana nefyo nalombele pantu ukuboko kusuma ukwakwa Lesa kwali pali ine. Elyo naile ku balashi ba mu citungu ca mwishilya lya mumana, nabapeela amakalata ya mfumu. Pa nshita yakwima imfumu yampeela abakalamba ba bashilika na bashilika ba pali bakabalwe. Ilyo Sanibalati umwina Horoni elyo na Tobia nga cilolo umwina Amoni bati bomfwe umulandu, bafulwa nganshi pakumfwa ukuti umuntu umo naisa mukwafwilisha abana bakwa Israeli. Ilyo nafikile mu Yerusalemu, naikalamo ne nshiku shitatu. Elyo naima ubushiku na bamo abantu abanonofye. Nshaebeleko umuntu nelyo umo ifyo Lesa wandi abikile mu mutima wandi ifyakucitila Yerusalemu. Kabili nshakwete icitekwa cakuninapo cimbi ukucila pali kabalwe wandi uo naleninapo. Kabili mu nshita ya bushiku napitile mu Mpongolo ya ku mukonko pa mwinshi ku Cishima ca Cisoka elyo na ku Mpongolo ya Fisoso. Natandalile ifibumba fya Yerusalemu ifyawile panshi ne mpongolo shafiko ishaonawilwe ku mulilo. Elyo naile na ku Mpongolo ya Kamfukumfuku na ku Cishiba ca Mfumu. Awe nshasangile inshila iyingapitapo kabalwe nanininepo. Kanshi mu nshita ine iya bushiku naile ndeenda mu mukonko no kulengula bwino ifyo ilinga lyali. Elyo na panuma ya ifi nalibwelulwike no kwingila kabili pa Mpongolo ya ku mukonko. Kwena bacilolo nabo bene tabaishibe uko naile nangu ifyo nacitile. Pantu nshali nshilaeba Abayuda, bashimapepo, bashimucindikwa, bacilolo elyo na bambi bonse abali nokubombako uyu mulimo. Elyo natile kuli bena, “Bushe namumona ubulanda tuli nabo? Mwamona Yerusalemu ishele icibolya elyo impongolo nasho shalipya ku mulilo. Aleni natukuule ilinga lya Yerusalemu cipya cipya, pakuti twisebana nakabili.” Kabili nabebele na pa luse lwakwa Lesa wandi ulwangafwilisheko elyo na pa mashiwi ya mfumu yantu yanjebele. Elyo nabo batile, “Natwime tutendeke ukukuula.” Elyo bonse bakosha na maboko yabo kuli uyu mulimo usuma. Lelo ilyo Sanibalati umwina Horoni, Tobia umwina Amoni nga cilolo, na Geshemu Umuarabu baumfwile ici cintu, batuseka no kutusuusha nganshi nokutila, “Nga ici cintu mwacita cinshi? Bushe mulesangukila imfumu?” Elyo na ine nabaswike nati, “Lesa wa mu mulu umwine ali nokutupeela ishuko. Eico kanshi na ifwe fwe babomfi bakwe tuleima no kukuula. Lelo imwe tamuli na nsambu nangu icacishilano nangu icacibukisho mu Yerusalemu.” Elyo shimapepo mukalamba Eliashibu na bamunyina abali bashimapepo baima bakuula Impongolo ya Mpaanga, baisangulula no kubika ifiibi mu ncende fyali nokubamo. Bakuulile ilinga ukufikafye na ku Lupungu lwa mwanda umo (100), elyo balisangulula no kulisangulula. Awe bakonkenyepo ukukuula mpaka na ku Lupungu lwa Hananeli. Abapalamene nabo pakukuula bali bena Yeriko, elyo pakonka Sakuri mwana Imuri. Impongolo Yesabi yakuulilwe na bamwana Hasena. Babikile imyalo pa ncende yaiko, baikasha ifiibi mu ncende yafiko elyo babika ne fyakukakilako ne mipilikisho. Meremoti mwana Uria nao uwali mwana Hakosi awemye iciputulwa cakonkelepo. Elyo no wamukonkelepo ali ni Meshulamu mwana Berekia, nao uwali umwana mwaume wakwa Meshasabeli, nao akonkelemofye alewamya. Elyo na umbi uwamukonkelepo ali ni Sadoki mwana Baana, nao wine alewamyafye ilinga umushaweme. Iciputulwa cakonkelepo cabombelwe na baume abafumine ku Tekoa. Nomba abakalamba babo bena bakaana ukubomba no kubeela umulimo wa ntungulushi shabo. Yehoada umwana mwaume wakwa Paseya elyo na Meshulamu umwana mwaume wakwa Besodeya, ebabombele umulimo wakuwamya Impongolo ya Yeshana. Babikile imyalo pa ncende yaiko, baikasha ifiibi mu ncende yafiko elyo babika ne fyakukakilako ne mipilikisho. Elyo ababakonkelepo kukuwamya ilinga bali ni Melatiya umwina Gibeoni, Yadoni umwina Meronoti, abaume ba ku Gibeoni na ku Misipa, abantu abateekelwe no mulashi wa citungu ca mwishilya lya mumana. Elyo uwabakonkelepo ukuwamya ilinga ni Usieli umwana mwaume wakwa Harhaya umo uwa pa balefula golide, ewakuulileko nao ilinga. Uwamukonkelepo ni Hananiya uwalepanga amafuta ayanunka ubusaka. Ebakuulile Yerusalemu ukufika na pa ncende apakulishe umutika wa cibumba. Elyo nakabili uwakonkelepo kukuwamya ilinga ni Refaiya umwana mwaume wakwa Huri, uwali intungulushi ya citika wa citungu ca Yerusalemu. Kabili uwabakonkelepo ni Yedaya umwana wakwa Harumafu uwawemye ilinga ilyali ku ntanshi ya ŋanda yakwe. Kabili uo bapalamene nankwe kukuwamya ilinga ni Hatushi, umwana mwaume wakwa Hashabiniya. Malikiya umwana wakwa Harimu elyo na Hashubu umwana mwaume wakwa Pahati Moabu nao awemye ulubali lunankwe, pamo pene no Lupungu lwa Malungu. Elyo kabili uwamukonkelepo ni Shalumu umwana mwaume wakwa Halohesha, intungulushi iya citika wa citungu ca Yerusalemu. Umwine pamo na bana bakwe abanakashi ebamwafwileko ukuwamya ilinga. Hanuni pamo na bekashi ba mu Sanoya nabo bayafwilishe ukuwamya Impongolo ya ku mukonko. Baliikuulile elyo baikasha ifiibi mu ncende yafiko elyo babika ne fyakukakilako ne mipilikisho. Elyo bakuula ne cibumba icalepa amakubiti ikana limo (1,000), ukufika na ku Mpongolo ya Fisoso. Malichiya umwana mwaume wakwa Rekabu, intungulushi ya citungu ca Beti Hakeremu, ewawemye Impongolo ya Fisoso. Aliikuulile bwino elyo aikasha ifiibi mu ncende yafiko abika ne fyakukakilako ne mipilikisho. Shalumu umwana mwaume wakwa Koli Oose, intungulushi ya citika wa citungu ca Misipa, ewabombele mukuwamya umwinshi wa pa Mpongolo ya Kamfumfuku ka menshi. Akuula no kufimbapo, elyo aikasha ifiibi mu ncende yafiko, abika ne fyakukakilako ne mipilikisho. Kabili aliwemye no kukuula icibumba ca cishiba ca Shela icali mwibala lya mfumu, ukufikafye na ku matabo ayakutentemukapo ukufuma ku musumba wakwa Davidi. Uwamukonkele ni Nehemia umwana mwaume wakwa Asibuku, intungulushi ya citika wa citungu ca Beti Suri. Atampile ukuwamya ififulo ukufikafye na kuntanshi ya nshinshi shakwa Davidi, uko baimbile icishiba, elyo no kufika na ku Ŋanda ya Mpalume. Elyo abamukonkelepo bena Levi, ebawemye ilinga. Baletungululwa na Rehumu, umwana mwaume wakwa Bani. Elyo uwamukonkelepo ni Hashabiya, intungulushi ya citika wa citungu ca Keila. Nao awemye fyonse ukulingana ne fyaonaike mu citungu cakwe. Pali ena pakonkele ababwananyina, abatungulwilwe na Bafayi umwana mwaume wakwa Henadadi, intungulushi ya citika wa citungu ca Keila icasheleko. Pakonkele na umbi pali ena, noyu ni Eseri umwana mwaume wakwa Yeshua, intungulushi ya mu Misipa. Uyu nao ewawemye cipya cipya icipande icabela kuntanshi ya lupili lwakuya fika ku ŋanda ya fyanso ulwabela ku cifutu ce linga. Balaki umwana mwaume wakwa Sabayi mu kucenjela kwakwe nao aliwemye incende imbi iyakufuma pa cifutu ukufika ukwakwingilila mu ŋanda yakwa Eliashibu shimapepo mukalamba. Kabili uwakonkelepo ni Meremoti umwana mwaume wakwa Uriya uwali umwana mwaume wakwa Hakosi. Uyu nao ewawemye ifyaonaike ku ncende imbi ukufuma ku mwinshi wa ŋanda yakwa Eliashibu ukufikafye na ku mpela ya ŋanda ine iyakwa Eliashibu. Abakonkelepo ukuwamya iyi ncende ni bashimapepo, abo abafumine mu ncende iyashingulwike Yerusalemu. Elyo kabili abakonkelepo ni Benjamini na Hashubu. Nabo babombele uyu mulimo wakuwamya iyi ncende apalungatene na mayanda yabo. Kabili uwakonkelepo ali Asaria umwana mwaume wakwa Maaseya, umwana mwaume wakwa Ananiya. Nao abombele umulimo wakuwamya mupepi na pa ŋanda yakwe. Kabili panuma yakwe, Benuyi umwana mwaume wakwa Henadadi nao awemye incende imbi, ukufuma ku ŋanda yakwa Asaria ukupita ku cifutu ukushinta ku cinshoko. Palali umwana mwaume wakwa Usayi, nao awemye incende iyalungatana ku cifutu no lupungu, ukufuma ku ŋanda ya mfumu iya pamulu, iyali ulubansa lwa cifungo. Elyo kabili uwakonkelepo ni Pedaiya umwana mwaume wakwa Paroshi, elyo na babomfi be Tempele abaleikala pa mulu wa lupili lwa Ofeli. Aba nabo bonse babombele umulimo wakuwamya ilinga ukufika na ku Mpongolo ya Menshi, ukulungama lwa ku kabanga elyo na lwa ku lupungu lwafuma icofi. Kabili abakonkelepo, bena Tekoa. Aba bantu nabo babombele umulimo wakuwamya ulubali lubiye, ulwakufuma ku lupungu lwafuma icofi icikalamba ukuya fikafye na kwilinga lya Ofeli. Pa mulu wa Mpongolo ya Bakabalwe, bashimapepo napo pene baliwemyepo. Cila shimapepo alewamya apalungatana ne ŋanda yakwe. Elyo panuma yabo, Sadoki umwana mwaume wakwa Imeri, ena nao awemye ilinga ukulungatana ne ŋanda yakwe. Elyo uwakonkelepo ali ni Shemaiya umwana mwaume wakwa Shekaniya kasunga wa ku Mpongolo ya ku Kabanga uko alewamya. Panuma yakwe pakonkele Hananiya umwana mwaume wakwa Shelemiya, elyo na Hanuni umwana mwaume uwalenga mutanda mu ŋanda yakwa Salafu, nabo bawemye ku lubali lumbi. Mupepi nabo pakonkele Meshulamu mwana Berekia uwawemye apalungatene ne ŋanda yakwe. Elyo no wamukonkelepo ni Malikiya, umo pali bakafula wa golide, ewabombele umulimo wakuwamya ilinga ukuya fikafye na ku ŋanda ukwaleikala ababomfi be Tempele pamo na bashimakwebo, apalungatene ne Mpongolo ya Hamifakadi, ukufika na ku muputule wa pamulu uwabela pa cifutu. Elyo kabili, pakati ka muputule wa pamulu uwabela pa cifutu, ukuya fikafye na pa Mwinshi wa Mpaanga, bakafula ba golide elyo na bamakwebo ebawemye mukukuula. Ilyo Sanibalati aumfwile ukuti tulekuula ilinga, akalipa no kufulwa icine cine. Kabili alatumfya na Bayuda. Elyo asosa pa cinso ca banankwe na ku bashilika ba bena Samaria ati, “Cinshi aba Bayuda ababula amaka balecita? Bushe bakakuula cipya cipya ilinga? Bushe bakalatuula amalambo? Bushe bakacipwisha mu bushiku bumo? Bushe balesubila ukubwesesha amaka mu mabwe ayaocewa mu mulilo ayo bashula mu mina ya fitantala?” Elyo Tobia umwina Amoni, uwali nankwe, atile, “Ala ici balekuula, nangufye ni mumbwe aninapo, awe mukwai kuti cabongoloka, nangufye bakuulile na mabwe cafyefye!” Umfwa we Lesa wesu ifyo batusuula. Ubabweseshe insele shabo pa mitwe yabo abene. Kabili bapeeleni ukuba icitapwa ku calo ca bunkole! Tecakwesha ukufimba pa mampulu yabo. Kabili tecakwesha ukufuuta ifyabubifi fyabo ifyo bacita, pantu nabatuka abalebomba imilimo yakukuula. Kanshi twakuula ilinga mpaka twalifishafye na pakati ka butali bwaliko, pantu abantu abalebomba mukukuula bali abaikatana imitima mu mulimo wakukuula. Lelo Sanibalati, Tobia, Abaarabu, abena Amoni, elyo na bena Ashidodi ilyo baumfwile ukuti amalinga ya Yerusalemu yele yalecilikwa kabili ne fipata nafyo file filecilikwa, neci cabalengele ukufulwa nganshi. Elyo bonse baikatene pamo ukuti bese mukulwisha abena Yerusalemu no kulenga kube ifimfulunganya. Eico ifwe twapepele kuli Lesa wesu, no kubika bamalonda ba kasuba no bushiku abakubacinsha. Elyo abena Yuda batile, “Amaka ya basenda ifintu nayapwa, elyo ifibungulubwe nafyo fyalifulisha. Nga kuti twakuula shani ili linga?” Kabili abalwani besu batile, “Intanshi ilyo tabalati beshibe nangu ukutumona, ifwe tuli nokuba kulya kwine pamo pene nabo. Elyo tuli nokubepaya, no mulimo uli nokufubalila.” Kanshi ifi efyo cali ilyo Abayuda bamo abaleikala mupepi nabo baishile no kutweba ukulingana ne miku ikumi limo pali ici nokutila, “Ala konsefye uko mukapilibukila, bali nokutusansa.” Elyo na ine nalashike abantu bamo umo ilinga talilapwa, umushali nangu cimo. Kabili nababikile mu ndupwa mu ndupwa ninshi bali ne fyanso fya mafumo, impanga na mata. Elyo naloleshe no kumona ifintu ifi, elyo naima no kweba abalashi, intungulushi elyo na kuli bambi abantu abaliko no kutila, “Mwikwata umwenso kuli bena. Ibukishenifye Yawe uuli impalume, elyo ewabafye uwakutiinya. Kabili mube abakulwishishako na bamunonko, abana abaume na bana abanakashi, abakashi benu elyo na mayanda yenu yene.” Ilyo abalwani besu baumfwile ukuti natwishiba amapange yabo, nokuti Lesa nafulunganya amapange yabo, lyena na ifwe bonse twalibwelele mukukuula ilinga, cila umo ku mulimo wakwe. Ifi efyo cali ukufumafye ilya ine nshita, abantu bandi abali citika babombele kukukuula ilinga, elyo bambi nabo abali citika babuulile amafumo, inkwela, amata elyo ne fyakucinga umubili. Kabili ne ntungulushi nasho shaiminine kunuma ya Bayuda bonse, abo abalekuula ilinga. Elyo na bonse abalepalamika ifibombelo fyakukulila, balebomfya ukuboko kumo elyo ukuboko kumbi nako baikatilako ifyanso. Elyo cila kakuula onse alifwele ulupanga lwakwe mu musana ilyo alekuula. Lelo umuntu uwalelisha ipenga ena ali mupepi na ine. Elyo ine nalaeba na basambashi babo, intungulushi shabo elyo na bantu bonse nati, “Umulimo naukosa nganshi kabili naukula nganshi, elyo ifwe tuli abatalukana nganshi ukufuma ku muntu no muntu munankwe ukukonka ilinga. Uko konse mwaumfwa iciunda ce penga, longaneni na ifwe kulya kwine. Lesa wesu ali nokutulwilako.” Kanshi twalitwalilile ukubomba uyu mulimo na bantufye abanono, abalifye citika ninshi nabekata na mafumo, ukutulafye ulucelo mpaka ilyo intanda shalatula. Kabili pa nshita imo ine, nasosele ku bantu natila, “Shi cila muntu pamo no mubomfi wakwe, basendame mu musumba wa Yerusalemu, pakuti babe abalinshi besu ubushiku. Kabili akasuba, kuti baisa mukutubombelako imilimo, ubushiku nabo baletulindako.” Kabili nangufye nine wine, nangu ni bamunyinane, nangufye abantu bandi abankonka mukumombela, nangu ni bamalonda bandi bene tatwalefula ifyakufwala pakusendama. Kabili cila muntu aleba ne canso cakwe mu minwe yakwe. Kanofye ilyo cila muntu aleowa, elyo alefuula. Nomba abaume na bakashi babo batampile ukuilishanya apakalamba, pa mulandu wa bamunyinabo Abayuda. Bamo pebumba nabo basosa abati, “Ifwe, abana besu abaume na bana besu abanakashi tuli bengi nganshi. Kanshi lekenifye tusendepo ifyakulya, epakuti tube abomi nga twalalya.” Kabili na bambi eko bali abatile, “Ifwe tuli na mabala yesu, amabala ya myangashi pamo na mayanda yesu ifyo tulepeela nge cikatilo pakukabulamo ifyakulya ifyakutupususha ku cipowe nga caisa.” Elyo kabili kwali abantu bamo abatile, “Ifwe pakulipila umusonko ku mfumu, uwa pa filime fyesu na pa mabala yesu aya myangashi twashimafye indalama. Lelo nangula twabafye cimo cine na bamunyinefwe, elyo umulopa nao umo wine no wa bamunyinefwe, elyo abana besu nabo bawama kwatifye bana babo, mu cine cine ifwe tulepatikisha abana besu abaume na banakashi kukuba abasha. Kabili bamo abana besu abanakashi nabasendwa na mu busha. Ala tatukwetepo na maka ayakuti twingabapususha nakalya. Pantu abantu bambi ebaba na mabala yesu aya myangashi pamo ne mpanga shesu.” Ilyo ine naumfwile ukulilishika kwabo, elyo na mashiwi yonse, nalifulilwe icibi. Panuma yakutontonkanyapo nganshi mu mutima, awe nakalipila abasambashi elyo na bakateeka. Nabeba nati, “Onse uwa muli imwe alalundapo kansosela pakupoka ifyo mupeela bamunyinenwe.” Kanshi elyo naitile icilye ca bantu icikalamba icakubalubulwisha. Elyo natile kuli bena, “Bamunyinefwe Abayuda abashitishiwe ku mitundu ya bantu Abenafyalo, twalibalubula ukulingana na maka yesu. Nomba bushe nimwe mwalashitisha bamunyinenwe pakuti tukese balubula nakabili?” Elyo nabo balifye tondolo, tabamwene na cakusosapo. Kabili natile, “Ico mulecita te cintu icisuma iyoo. Bushe tamulefwaya ukwenda mu katiina kakwa Lesa, pakuti Abenafyalo, abalwani besu, betuseka? Ala na ine wine pamo na babwananyina banandi pamo na babomfi bandi bene, tulabakongweshako ulupiya pamo ne ŋanu. Nomba lekeni ukulundapo kansosela. Mubabweseshe bwangu incende shabo umo balimina, amabala ya myangashi, amabala ya miolifa no mwaba amayanda yabo. Mubabweseshe na filya mwabapingwile ukulundapo pa misha yonse iya pa ndalama, iya pa ŋanu, iya pa mwangashi elyo na pa mafuta.” Intungulushi nasho epakulanda ashiti, “Tuli nokubwesha, kabili ifwe tatwakafwayeko akantu nelyo kamo akakulundapo kuli bena. Ifwe tuli nokubombafye ifyo mwasosa.” Elyo naitile bashimapepo pakuti abasambashi ne ntungulushi balape ukucita ukulingana no mwabelele icebo ici. Elyo nakunta ne cisempe ca mwingila wandi no kutila, “Ifi efyo Lesa akunte umuntu onse uushabake ishiwi ili. Shi Lesa namutamfye mu ŋanda yakwe na mu fyuma fyakwe fyonse! Ifi efyo akuntwe kabili eshala na kantu!” Elyo ibumba lyonse lyayasuka aliti, “Ameni! ” Elyo balumbanya na Yawe. Abantu nabo epakucita ukulingana ne cilayo ici. Ine nali umulashi wabo mu calo ca Yuda ukutampafye mu mwaka uwakulenga amakumi yabili (20) iya bufumu bwakwa Atakisesi, ukufika na mu mwaka uwalenga amakumi yatatu na ibili (32). Pa myaka yonse iyi, imyaka ikumi limo na ibili (12), ine nangufye ni bamunyinane bonse tatwatala atulyapo ifilyo fya bulashi. Lelo ku balashi babalilepo, abantangilile, bena balecusha abantu. Balepoka ku bantu umukate no mwangashi, mukulundapo ku ndalama amashekeli amakumi yane (40) aya silifa ayo balebasonkesha. Kabili na babomfi ba balashi nabo balecusha abantu. Nomba ine nshalecitako ifi, pantu naletiina Lesa. Ine mu nshita yakukonkelela ukubomba ifyo nshifwile kubomba, naiposele ne mwine kukuwamya ilinga ili. Bonse abantu bandi balelonganafye palya pene mukubomba umulimo. Eico kanshi, bonsefye ababomfi bandi tabashitilepo impanga nangu imo iyoo. Kabili abantu ukulingana no mwanda umo na makumi yasano (150), Abayuda elyo na bacilolo, twalelya pamo nabo petebulo lyandi, kabili efyo cali na kuli bonse abaleisa kuli ifwe ukufuma ku mishobo iyatushingulwike. Kanshi cila bushiku balempekanishisha cilume wa ŋombe umo elyo ne mpaanga mutanda ishalondoloka bwino. Kabili inkoko nasho ishisuma shalepekanishiwa cila bushiku. Elyo ukulingana ne nshiku ikumi limo, nalyo line kwaleba ukupekanya kwa myangashi iyalekana lekana. Nelyo cali ifi, ine nshatalile mfwaya ifilyo fya bulashi pantu aba bantu balecula ku mulimo uwakosa. Mwe Lesa wandi, munjibukishe no kumpaala ne mwana wenu pali conse ico nacita kuli aba bantu. Nomba cali ukuti ilyo Sanibalati, Tobia, Geshomu Umuarabu, elyo na balwani besu bambi, baumfwile ukuti ninkuulako ilinga, elyo tapali napashele akapunda, nelyo nali nshilabika ifiibi mu minshi yakwingilila nangu ukufuminapo, elyo Sanibalati na Geshomu nabo bantumina na mashiwi abati, “Isa bwangu tukumane bonse mu mushi umo uwabela mu nika ya Ono.” Lelo bena, baletontonkanya ukuncita ububi. Kanshi na ine epakubatumina inkombe nokutila, “Ine kuno ndi pa mulimo uukalamba nganshi, kanshi ine tekuti njise uko, iyoo. Cinshi ico umulimo wingafubalishiwa ilyo ine nafumako nokwisa uko muli?” Lelo bena bakonkanyapo ukuntumina aya mashiwi pa miku ine, elyo na ine nalebasukafye mu musango umo wine. Elyo Sanibalati atumine umubomfi wakwe kuli ine kwati fintu acitile pakutampa. Amutumine pa muku uwalenga isano ne nkalata iyabula ukwisalwa mu maboko yakwe. Elyo mu nkalata mwalembelwe ifyakuti, “Mu mishobo ya benafyalo namusalangana akasebo, na Geshomu wine asosele ukuti, ‘Ici cacine,’ ukuti iwe na Bayuda mulepanga ukusanguka, eco kanshi mwakuulila ilinga cipya cipya. Kabili ukulingana ne shiwi ili, niwe ukaba imfumu. Elyo kabili wasonta na bakasesema abakubila pali iwe mu Yerusalemu abati, ‘Abayuda baba ne mfumu.’ Nomba aya mashiwi yali nokubwelela ku mfumu. Eico kanshi isafye, tumfwane bonse.” Kanshi ine nalimutumine amashiwi ukutila, “Takuli ifintu ifili ngefi ulesosa ifilecitika. Ifi fyonse ulefyelenganyafye mu mutima obe.” Pantu bonse balefwaya ukuti tube no mwenso uwakutila, “Amaboko yabo yakanakuka kukubomba imilimo, tabakatale abaipwisha.” Na ine epakupepa nati, “Nomba mwe Lesa kosheni amaboko yandi.” Ubushiku bumo naile ku ŋanda yakwa Shemaiya umwana mwaume wakwa Delaya, umwana mwaume wakwa Mehetabelo, uwaisalilwe mu ŋanda. Anjeba nokutila, “Shi natuleya tukumane pamo mu ŋanda yakwa Lesa, iyili mwi Tempele, elyo twisaleko ne fiibi fya mwi Tempele mwine, pantu baleisa kwipaya. Icine cine ubushiku baleisa mukukwipaya.” Lelo na ine natile, “Bushe umuntu uwaba nga ine kuti abutuka? Nangu bushe umo uuli nga ine kuti aya mwi Tempele pakuti apusushe ubumi bwakwe? Awe tekuti njemo iyoo!” Kwena nalishiba ukuti te Lesa amutumine ukulanda ifi, lelo ukuti ni Tobia pamo na Sanibalati ebamupeele amafisakanwa no kumutuma ukwisa nsembeleka. Ico bamutumine ni pakuti ese antiinye mbe no mwenso, elyo mbifye pakucita ici, elyo panuma bakese mpeela ishina ilibi no kunsebanya. “We Lesa wandi ibukisha Tobia pamo na Sanibalati, ukulingana neyi imilimo yabo. Ibukisha na ulya kasesema mwanakashi Noadia elyo na bakasesema bambi abalefwaya ukulantiinya.” Kanshi ilinga lyapwile ukulikuula mu nshiku amakumi yasano na shibili (52), pa bushiku bwalenga amakumi yabili na shisano (25) ubwa mweshi wa Eluli. Ilyo abalwani besu bonse baumfwile ifi, imishobo yonse iyashingulwike yali no mwenso. Kabili baisuulile nganshi abene, ico balishibe ukuti umulimo onse uwabombelwe wacitike ku maka yakwa Lesa epela. Kabili mu nshiku shilya abasambashi ba bena Yuda batumine amakalata ayengi kuli Tobia. Elyo amakalata yambi nayo yalefuma kuli Tobia no kuya kuli bena. Pantu abengi mu calo ca Yuda balilayene nankwe, pantu ali ni shifyala wakwa Shekaniya umwana mwaume wakwa Ara. Kabili umwana wakwe umwaume Yehohanani aupile umwana mwanakashi wakwa Meshulamu umwana mwaume wakwa Berekiya. Kabili baleta utusebo twakwe utusuma kuli ine, elyo no kumweba amashiwi nalelanda. Elyo Tobia nao aletuma no tusebo twacintiinya kuli ine. Nomba ilyo ilinga lyapwile ukukuulwa, elyo nabikamo ne fiibi bwino bwino mu ncende shafiko, nasonta na bakalinda wa mpongolo, bakemba, elyo abena Levi nabo basontwa ku mulimo wabo. Elyo ine nasontele munyinane Hanani ukuba kangalila wa Yerusalemu, pamo na Hananiya uwali kangalila wa bashilika ba kwisano, pantu ali uwacishinka no kuba uwakutiina Lesa ukucila abantu bambi. Elyo nalandile kuli bena nati, “Mwilaisula impongolo sha mu Yerusalemu, kano ilyo akasuba katampa ukukaba. Kabili pa nshita bakalinda wa mpongolo bacili nabeminina pakulonda, bafwile ukulaisalako ifiibi no kupilikishako. Elyo musontemo na bekashi bamo aba mu Yerusalemu ukuba bakalinda, bamo pa ncende ishasontwa elyo bambi nabo pa ntanshi ya mayanda yabo.” Nomba umusumba wali uwapabuka kabili uukalamba nganshi. Lelo abantu balimo abanono, kabili na mayanda yene yali tayalakuulwa. Kanshi Lesa wandi acibika mu mutima wandi ukuti nonganye abasambashi, bacilolo elyo na bekalacalo mukubalembesha ukulingana ne ndupwa shabo. Awe nasanga ne citabo ico balembelemo ababalilepo ukubwela ukulingana ne ndupwa shabo. Ifi efyo nasangile ifyalembelwemo. Aba, e bantu abaikele mu citungu ca calo abaishile ukufuma muli bunkole, abantu abo imfumu Nebukadinesa iya mu Babiloni asendele. Babwelele ku Yerusalemu pamo pene na ku Yuda, cila muntu abwelele ku mushi kumwakwe. Bonse baishile pamo na Serubabeli na Yeshua, Nehemia, Asariya, Ramiya, Nahamani, Modekai, Bilishani, Misipereti, Bigifai, Nehumu elyo na Baanaya. Uku ekutantikwa kwa mpendwa ya baume aba mu lupwa lwa bena Israeli. Abana ba lupwa lwakwa Paroshi bali amakana yabili no mwanda umo na makumi cine lubali na babili (2,172). Abana bakwa Shefatiya nabo bali imyanda itatu na makumi cine lubali na babili (372). Ulupwa lwakwa Ara nabo bali imyanda mutanda na makumi yasano na babili (652). Abana bakwa Pahati Moabu, abali abana bakwa Yeshua na Yoabu, bali amakana yabili ne myanda cine konse konse, ne kumi limo na cine konse konse (2,818). Abana bakwa Elamu bali ikana limo ne myanda ibili na makumi yasano na bane (1,254). Abana bakwa Satu bali imyanda cine konse konse na makumi yane na basano (845). Abana bakwa Sakayi bali imyanda cine lubali na makumi mutanda (760). Abana bakwa Binuyi bali imyanda mutanda na makumi yane na cine konse konse (648) Abana bakwa Bebai bali imyanda mutanda na makumi yabili na cine konse konse (628). Abana bakwa Asigadi bali amakana yabili ne myanda itatu na makumi yabili na babili (2,322). Abana bakwa Adonikamu bali imyanda mutanda na makumi mutanda na cine lubali (667). Abana bakwa Bigifai bali amakana yabili na makumi mutanda na cine lubali (2,067). Abana bakwa Adini bali imyanda mutanda na makumi yasano na basano (655). Abana bakwa Ateri, muli Hesekia, bali amakumi pabula na cine konse konse (98). Abana bakwa Hashumu bali imyanda itatu na makumi yabili na cine konse konse (328). Abana bakwa Besai bali imyanda itatu na makumi yabili na bane (324). Abana bakwa Harifu bali umwanda umo ne kumi limo na babili (112). Abana bakwa Gibeoni bali amakumi pabula na basano (95). Abaume abaleikala mu Betelemu elyo na Netofa bali umwanda umo na makumi cine konse konse na cine konse konse (188). Abaume abaleikala mu Anatoti bali umwanda umo na makumi yabili na cine konse konse (128). Elyo nabo abena Beti Asimafeti nabo bali amakumi yane na babili (42). Abaume aba ku Kiriati Yarimu, Kefira na Beroti bali imyanda cine lubali na makumi yane na batatu (743). Abaume ba ku Rama na bena Geba nabo bali imyanda mutanda na makumi yabili na umo (621). Elyo abaume ba ku Mikimasi nabo bali umwanda umo na makumi yabili na babili (122). Abaume abali ku Betele na bali ku Ai bali umwanda umo na makumi yabili na batatu (123). Abaume aba ku Nebo kumbi nabo abaume bali amakumi yasano na babili (52). Elyo abaume ba ku Elamu kumbi nabo bali ikana limo ne myanda ibili na makumi yasano na bane (1,254). Abana abaume ba ku Harimu bali imyanda itatu na makumi yabili (320). Abana abaume ba ku Yeriko bali amakumi yatatu na makumi yane na basano (345). Abena Lodi, Hadidi na Ono bali nabo imyanda cine lubali na makumi yabili na umo (721). Elyo abena Sena nabo bali amakana yatatu ne myanda pabula na makumi yatatu (3,930). Bashimapepo bali ni aba: Abali bamwana Yedaiya, uwali wa mu ŋanda yakwa Yeshua, bali imyanda pabula na makumi cine lubali na batatu (973). Abana baume bakwa Imeri bali ikana limo na makumi yasano na babili (1,052). Bamwana Pashuri nabo bali ikana limo ne myanda ibili na makumi yane na cine lubali (1,247). Bamwana Harimu nabo bali ikana limo ne kumi limo na cine lubali (1,017). Abena Levi nabo abali abana baume bakwa Yeshua, abali mu lupwa lwakwa Kadimieli abafyelwe ukupitila mu bana baume bakwa Hodafiya, bonse bali amakumi cine lubali na bane (74). Bakemba nabo abali abana baume bakwa Asafu bali umwanda umo na makumi yane na cine konse konse (148). Bakalinda wa mpongolo abali abana bakwa Shalumu, bamwana Ateri, bamwana Talimoni, bamwana Akubu, bamwana Hatita, bamwana Shobai, bonse bali umwanda umo na makumi yatatu na cine konse konse (138). Indupwa sha babomfi be Tempele shali ni aba: Abana baume bakwa Siha, abana baume bakwa Hasufa, elyo na bana baume bakwa Tabaoti, abana baume bakwa Kerosi, abana baume bakwa Siya elyo na bana baume bakwa Padoni, abana baume bakwa Lebana, abana baume bakwa Hagaba elyo na bana baume bakwa Salimayi, abana baume bakwa Hanani, abana baume bakwa Gideli, elyo na bana baume bakwa Gahari, abana baume bakwa Reayia, abana baume bakwa Resini, elyo na bana baume bakwa Nekoda, abana baume bakwa Gasamu, abana baume bakwa Usa, elyo na bana baume bakwa Pasea, abana baume bakwa Besayi, abana baume bakwa Meunimu, elyo na bana baume bakwa Nefishusimu, abana baume bakwa Bakibuku, abana baume bakwa Hakufa elyo na bana baume bakwa Hahuri, abana baume bakwa Basiluti, abana baume bakwa Meida elyo na bana baume bakwa Hasha, abana baume bakwa Bakosi, abana baume bakwa Sisera, elyo na bana baume bakwa Temaya, abana baume bakwa Nesiya, elyo na bana abaume bakwa Hatifa. Abana baume ba babomfi bakwa Solomoni bali ni aba: Abana baume bakwa Sotai, abana baume bakwa Sofereti elyo na bana baume bakwa Perida, abana baume bakwa Yala, abana baume bakwa Dakoni elyo na bana baume bakwa Gideli, abana baume bakwa Shefatiya, abana baume bakwa Hatili, abana baume bakwa Pokereti Hasebaimu elyo na bana baume bakwa Amoni. Elyo bonse ababomfi be Tempele pamo na bana baume ba babomfi bakwa Solomoni, bonse pamo bali imyanda itatu na makumi pabula na babili (392). Kabili aba, ebaninine ukufuma ku Tele Mela elyo na ku Tele Hasha, Kerubi, Adoni na ku Imeri, lelo calibanshishe ukulumbula uko amayanda ya bashibo yali, nangufye uko yatantikwe, nangu ukutilafye bena bali abena Israeli. Abana baume bakwa Delaiya, abana baume bakwa Tobia, abana baume bakwa Nekoda bali imyanda mutanda na makumi yane na babili (642). Nomba kuli bashimapepo ni aba: Abana baume bakwa Hobaya, abana baume bakwa Hakosi elyo na bana baume bakwa Basilai uwabuulile umukashi wakwe ukufuma ku lupwa lwakwa Basilai umwina Gileadi no kwinikwako ishina limo line. Aba ebo bafwailishe amashina ya fikolwe fyabo mu fitabo lelo tabafimwene, kanshi epakubafumya pa mulongo wa bashimapepo no kubapendela pa bashasangululwa. Elyo umulashi wa ici calo nao apeele icebo icakuti takuli kulya icakulya camushilo mpakafye bakakwate shimapepo uukapendula ukubomfya Urimu na Tumimu. Kanshi ulukuta lonse ulwabwelele ukufuma kuli bunkole lwali pamo amakana amakumi yane na yabili ne myanda itatu na makumi mutanda (42,360). Kabili ababomfi babo abaume na banakashi bambi bali amakana cine lubali ne myanda itatu na makumi yatatu na cine lubali (7,337). Balikwete na bakwimba inyimbo, abaume elyo na banakashi, abali imyanda ibili na makumi yane na yasano (245). Imfalashi shabo shali imyanda cine lubali na makumi yatatu na mutanda (736). Elyo bakabalwe babo bali imyanda ibili na makumi yane na basano (245). Ingamila nasho shali imyanda ine na makumi yatatu na shisano (435). Bapunda nabo amakana mutanda ne myanda cine lubali na makumi yabili (6,720). Elyo abakalamba bamo aba ndupwa batuulile ne fyabupe ifyakwafwilisha muli uyu mulimo. Umulashi wa calo ici, apeele ku mulimo wa cipao, indalama drakimasi ikana limo (1,000) isha golide, inweno nasho amakumi yasano (50) ne fyakufwala bashimapepo nafyo imyanda isano na makumi yatatu (530). Bamo abakalamba ba mu ndupwa balepeela indalama drakimasi amakana amakumi yabili (20,000) isha golide, kabili indalama minasi amakana yabili ne myanda ibili (2,200) isha silifa. Elyo bambi abantu abashala baletele indalama drakimasi amakana amakumi yabili (20,000) isha golide pamo ne ndalama minasi amakana yabili (2,000) isha silifa. Kabili pali ne fyakufwala ifya bashimapepo nafyo amakumi mutanda na cine lubali (67). Kanshi nomba bashimapepo, abena Levi, bakalinda wa mpongolo she Tempele, bakemba, ababomfi be Tempele, bambi bamo bamo elyo na bena Israeli bonse baikele mu misumba yabo ine. Ilyo umweshi wa cine lubali wafikile, ninshi abana bakwa Israeli nabekala bwino mu mishi yabo, abantu epakulongana pamo kwatifye muntu umo pa lwalala ku ntanshi ya Mpongolo ya Menshi. Elyo baeba Esra uwali ni kalemba ukuleta Icitabo ca mafunde yakwa Mose ico Lesa akonkomeshe ku bena Israeli. Eico kanshi pa bushikufye ubwantanshi mu mweshi wakulenga cine lubali, shimapepo Esra aletele Icitabo ca mafunde uko abantu balongene abaume na banakashi elyo na onsefye uwingomfwa no kwiluka. Awe atampa no kubabelengela icitabo ca mafunde palya pene pa lwalala ku ntanshi ya Mpongolo ya Menshi, ninshi atampile ulucelo ukufikafye na kasuba pakati ka mutwe. Elyo abantu nabo abaume na banakashi, na bonse abengomfwa no kwiluka, bekelefye balekutika ku citabo ca mafunde. Kanshi Esra kalemba uyu, ninshi eminine pa cintamba ca fimuti icakuulilwe umulimo wine uyu. Elyo abaiminine lwa ku kuboko kwakwe ukwa kulyo ni Matitiya, Shema, Anaiya, Uria, Hilikiya elyo na Maaseya. Elyo kabili na bambi abaiminine ku kuboko kwakwe ukwa ku kuso bali ni Pedaiya, Mishaeli, Malikiya, Hashumu, Hashibadana, Sakaria elyo na Meshulamu. Elyo Esra aisula icitabo pa menso ya cintubwingi conse, pantu apo aiminine pali apasansuka ukucila umuntu onse. Cilya aisula icitabo, bonse abantu baiminina. Elyo Esra atotele Yawe, Lesa Mukulu, na bantu bonse baimisha amaboko yabo mu mulu, bayasuka abati, “Ameni! Ameni!” Kabili bainama no kupepa kuli Yawe, ninshi ifinso fyabo fikontamine panshi. Kanshi abena Levi, ekutila Yeshua, Bani, Sherebiya, Yamini, Akubu, Shabetayi, Hodiya, Maseiya, Kelita, Asariya, Yosabadi, Hanani na Pelaiya, baleafwailisha ukulondolwela abantu amafunde, ninshi abantu nabo bemininefye mu ncende shabo. Kanshi ilyo balebelenga ukufuma mu citabo ca mafunde yakwa Lesa no kucilondolola bwino bwino, elyo bacipilibwile bwino bwino mukwafwa abantu ukuti bomfwe bwino umo cilolele mukucibelenga. Kabili Nehemia, uwali mulashi, Esra shimapepo kabili kalemba, elyo na bena Levi abafundile abantu, batile ku bantu bonse, “Buno bushiku bwamushilo kuli Yawe, Lesa wenu. Tecakwesha ukulalooshamo nangufye ukulilishikamo.” Pantu abantu bonse balelila ilyo bakutika ku mashiwi ya mafunde. Elyo Nehemia abeba nokuti, “Kabiyeni uko mulefwaya muye mulye ifisuma no kunwa ifyalowa elyo muye mupeko na bonse abo abashikwete ifyapekanishiwa libela. Pantu ubu bushiku buntu bwapaalwa ku mfumu. Tecakwesha ukuilishanya, pantu insansa shakwa Yawe e maka yenu.” Elyo abena Levi pakutalalika abantu bonse batile, “Talaleni imwe bonse pantu ubushiku buno bwamushilo, mwilalangulukamo.” Elyo nomba abantu bonse baya mukulya no kunwa, batuminako na banabo fimo fimo no kusansamuka apakalamba, pantu balyumfwile umwalolele imilandu babashimikileko. Nomba mu bushiku bwalenga shibili ubwa mweshi, abakalamba ba ndupwa shonse, pamo pene na bashimapepo elyo na bena Levi, bonse balongana kuli kalemba Esra. Ico balonganine pamo, ni mukumfwikisha bwino amashiwi ya mafunde. Awe basanga mu mafunde ayapeelwe kuli Mose, mwalilembwa ukuti, “Abena Israeli bali nokulaikala mu nsakwe pa nshikunkulu ya mu mweshi walenga cine lubali.” Elyo bali nokuma imbila mu misumba yabo yonse elyo na mu Yerusalemu iyakuti, “Kabiyeni ku mpili elyo muye letako imisambo ya fimuti fya miolifa, imisambo ya miolifa ya mpanga, imiti ya muetulo, imisambo ya tuncindu elyo ne misambo ya fimuti ifya mabula yambi. Ifi fimuti fyakusakilamo insakwe pamo ngefyo calembwa.” Kanshi abantu epakuyako, bayasenda ifya mabula no kusakila insakwe cila umo pa mulu wa mutenge wa ŋanda yakwe, mu mansa sha mayanda yabo, na mu mansa sha ŋanda yakwa Lesa, na mu lubansa lwa ku Mpongolo ya Menshi, elyo na mu lubansa lwa ku Mpongolo yakwa Efulemu. Kanshi emukutila bonse abantu ababwelele ukufuma muli bunkole basakile insakwe no kwikalamo. Kabili bali abasansamuka pantu tacabalile acicitikapo ukufuma ku nshiku shakwa Yoshua mwana Nuni. Awe umuntu onsefye ali ne nsansa ishikalamba nganshi. Kabili cila bushiku, ukufuma pa bushiku bwantanshi ukufikafye na pa bushiku bwakulekelesha, Esra alebelenga icitabo ca mafunde yakwa Lesa. Elyo balesefya uyu mutebeto wa nsakwe pa nshiku cine lubali, elyo no bwalenga cine konse konse bacitile icilye camushilo, ukulingana nefyo calembwa. Nomba pa bushiku bwalenga amakumi yabili na shine (24), ubwa uyu wine umweshi, abena Israeli bakumene pamo no kufunga ukulya, bafwele ne nsalu shabulanda, elyo kabili bali no lukungu pa mitwe yabo Elyo bonse abena Israeli baipatwile ku benafyalo bonse. Elyo baiminine no kuyebelela ku fyabubifi fyabo fyonse, nefyo bashibo babifishe. Kanshi baiminine mu fifulo fyabo no kubelenga mu citabo ca mafunde yakwa Yawe Lesa wabo pa nsa shitatu isha kasuba. Kabili pa nsa shimbi shitatu isha kasuba elyo baleisosela amashiwi yakuyebelela. Bawile ubukupeme pa cinso cakwa Yawe, Lesa wabo. Elyo Yeshua, Bani, Kadimieli, Shebaniya, Buni, Sherebia, Bani elyo na Kenani, bonse ninshi beminine pa matabo ya bena Levi, balebilikisha ne shiwi ilikalamba kuli Yawe, Lesa wabo. Kabili abali abena Levi, Yeshua, Kadimieli, Bani, Hashabineya, Sherebia, Hodiya, Shebaniya elyo na Petaya batile, “Imeni no kupaala Yawe Lesa wenu na matotelo, uwabako ukufuma umuyayaya no kuya umuyayaya! “Nalicindikwe ishina lyobe we Lesa, kabili libe ilyalumbuka nganshi, ukucila pa malumbo no kutatakula konse. Iwe wekafye niwe Yawe. Niwe wabumbile umulu pamo pene ne myulu ya mumulu pamo ne fita fyonse ifya mu mulu. Niwe wabumbile isonde na fyonse ifyabapo, na babemba bonse na fyonse ifyabamo. Niwe upeela umweo ku cintu conse. Ne fita fya mu mulu filakukontamina pakukupepa. We Yawe, niwe Lesa, niwe wasalile Abramu. Wamufumishe na mu musumba wa Uri wa bena Kaludea, wamupeela ne shina lyakutila niwe Abrahamu. Kabili wasangile umutima wakwe wakupetamina. Elyo wapangene nankwe icipangano icakupeela ku bana bakwe icalo ca bena Kenani, abena Hiti, abena Amoni, abena Perisi, abena Yebusi elyo na bena Girigashi. Iwe ulasunga no kufikilisha ifilayo fyobe ifyacishinka pantu uli mulungami. “Walimwene ifyo ifikolwe fyesu fyaculile mu Egupto. Kabili walyumfwile nefyo balelilishika kuli Bemba Wakashika. Walangile ifishinka mu fisungusho ne fipeshamano ifyo wacitile kuli Farao, ifyacitike na ku babomfi bakwe bonse elyo na ku muntufye onse wa mu calo cakwe. Pantu walishibafye bwino ulukakala babacitile. Elyo wacitile ululumbi kwishina lyobe ulo ulwabelelela ukufika na nombaline. Kabili iwe we mwine, wayakenye bemba pantanshi yabo. Baenda apaumine ndi, elyo na babakonkele bonse abalwani babo wabaposele petenga lya menshi, nge libwe mu menshi ayamaka. Walebatungulula mu ntumba ye kumbi mu kasuba, na mu nshita ya bushiku walebatungulula mu lubingu lwa mulilo pakubasanikila pakuti baleenda bwino mu nshila umo bali nokupita. “Waikile kabili pa lupili lwa Sinai no kulanda pamo nabo, ilyo wafumine ku mulu wabapeele ifyakubatungulula ifyacishinka nganshi pamo na mafunde yacine cine. Wabapeele kabili ifipope pamo na malango yasuma. Wabalengele ukwishiba Isabata lyobe ilyamushilo. Kabili wabakonkomeshe no kulabaka amalango pamo pene na mafunde ne fipope, ukupitila mu minwe ya mubomfi obe Mose. Pakutuusha insala yabo, walebapeela umukate uwafuma ku mulu. Kabili wabapeele na menshi ayafumine mu cilibwe pakuti banwe ilyo bali ne cilaka. Wabebele no kuya mukati ka calo no kucipoka, pantu walilapile ukucipeela kuli bena. “Nomba bena pamo na bashifwe ifikolwe fyesu bacita icilumba, baumalala, bakaana no kubeela amafunde yobe. Bakeene ukumfwa, balaba na ku fisungusho ifyo wacitile pakubapokolola. Lelo bena bakosha imitima yabo, mu busangu bwabo basala ne ntungulushi lintu bapangile ukubwelelamo ku Egupto ku busha bwabo. Nomba iwe waliba Lesa uubelela uluse icine cine, uwacikuuku kabili uwamutembo, uushifulwa bwangu lelo uwacitemwiko icingi. Eico tawabaposele, nangu abene baiengele iciponti ca ŋombe, elyo balanda nokutila, ‘Ici, e mulungu wenu uwamuninika ukufuma ku Egupto.’ Elyo kabili bacitile ne fintu ifyamusaalula nganshi. Mulya mu matololo tawabalekeleshe nakalya, pantu uluse lobe we Lesa lukalamba. Mu kasuba intumba ye kumbi tayafililwe ukubatungulula mu lwendo lwabo, elyo na mu bushiku intumba ya mulilo tayafililwe ukubalika mu nshila bali nokupitamo. Kabili wabapeele Umupashi obe uusuma nganshi, uwakubasambilisha ifyo bafwile ukuba. Elyo kabili, tawakeenye ifyo wali nokubapeela pamo nga maana ukuti balelya, elyo na menshi yene ayakunwa, walibapeele ayakupwisha icilaka. Wabasakamene ilyo bali mu matololo pa myaka amakumi yane. Takwali akantu ako baleculako. Insalu shabo shonse tashasapwike nakalya, elyo amakasa yabo nayo yene tayafimbile nakalya. “Wabapeele ishamfumu elyo ne mishobo. Kabili wabapatulwile ukuti bekale mu fitungu mu fitungu. Bapoka ne calo cakwa Sihoni imfumu ya ku Heshiboni elyo ne calo ca mfumu Ogi uwa ku Bashani. Kabili wafushishe abana babo abaume kwati ni ntanda sha mu mulu. Kabili wabatwele na mu calo walaile kuli bashibo, ukwingilamo no kucipoka. Kanshi nabo abana babo baliingile no kupoka icalo. Kabili walengele na bekashi ba mu calo abena Kenani ukuba ne cumfwila. Wabapeele mu maboko yabo, abantu bonse pamo penefye ne shamfumu shabo shonse, pakuti bacite conse pamo icali mu mano yabo kuli bena. Bapokele imisumba ya malinga pamo pene ne mpanga iyafunda nganshi. Kabili bapokele na mayanda ayaisulamo ifyuma fyonse. Bapoka ne fishima ifyaimbwa kabela, amabala ya myangashi, aya miolifa elyo ne miti ya fyakulya iyingi nganshi. Awe balelya no kwikuta, no kwina baina pakuipakisha ku fisuma fyobe ifyo wapeele. “Nomba nangu cali ifi, tabakunakile, bali ni bacisanguka kuli iwe. Bakaana nokubeela amafunde yobe. Baipaya na bakasesema abalebasokako pakuti babwelele kuli iwe. Elyo kabili bacita no musaalula uukalamba nganshi. Ici calengele ubapose mu maboko ya balwani babo, nabo babacusha nganshi. Kabili pa mulandu wa bucushi ubu, bakuuta no musowa uukalamba kuli iwe. Ilyo wabomfwile kulya ku mulu, ku luse lobe ulushaikulila wabapeele abakubafwako, abakubapusushako ku minwe ya balwani babo. Cilyafye balaikala umutelelwe, babwekeshapo ukulabifya. Awe na iwe wabalekela na mu maboko ya balwani babo pakuti bacushiwe. Elyo kabili nabo bakuuta. Ilyo bakuutile, walyumfwile ukufuma ku mulu. Elyo kabili pa nshitafye ishingi walebafwa ukulingana no lusefye lobe we mwine. “Kabili ilyo wabasokele ukuti babwelele ku mafunde yobe, nomba bali abafilumba, bakaana no kumfwa ifyebo fyobe ifyo umuntu uufikonka engasangamo ubumi. Lelo bena batikinya amapeya yabo kukukanaumfwa kufyo wabebele, bakosha ne mikoshi, bakaana. Pa myaka iyingi walibatekela umutima, kabili ku Mupashi obe walebasoka ukupitila muli bakasesema bobe. Lelo tababakutike no kumfwa. Eico nomba wabapeele mu minwe ya bantu abalekana lekana mu fyalo. Lelo mu cikuku cobe icikulu tawabalekeleshe nangu ukubalofya, pantu uli Lesa uwaluse lonse kabili uwacikuuku. “Eico nomba, we Lesa wesu, we wa maka yonse, waliba umukulu kabili uwakutiina, we ufikilisha icipangano cobe ne citemwiko icishipwa. Shi wisuula ubu bucushi ubo tucili nabo ifwe fwe bana bobe bonse, imfumu shesu, intungulushi shesu, bashimapepo besu, bakasesema besu, ifikolwe fyesu elyo na bantu besu bonse, ubucushi ubo twaculako ukutampa pa nshita ya shamfumu sha bena Asiria mpaka ukufika na ku bushiku bwa lelo. Kabili we mfumu iwe waliba umulungami pali conse icaisa pali ifwe, pantu ifyo ucita fyacishinka. Lelo fwe bene nifwe tucita ifyamusebanya. Nangufye ni bashamfumu besu nangu ni ntungulushi shesu, bashimapepo besu, pamo ne fikolwe fyesu, bonse bakene ukukonka amafunde yobe. Tabasakamene ifipope fyobe no kusoka kobe uko wacitile. Ilyo bali mu bufumu bwa ku calo cabo tabakupyungile, nelyo bali ne fisuma ifingi ifyo wabapeele mu calo icikulu ica mushili uwafunda. Tabapilibwike na ku micitile yabubifi nakalya. “Nomba mona ifwe na lelo tuli basha pantu balitucimfya. Mu calo cino icapeelwe ku fikolwe fyesu ukusekelelamo ku fisabo na ku fisuma ifyabamo, mona ifwe tuli abasha. Ifisabo fyaciko fiwaminafye bashamfumu abo watupeela ukulatuteeka pa mulandu wa bubifi bwesu. Elyo kabili bacita ifyo batemenwe pa mibili yesu na pa fitekwa fyesu. Awe kwena ifwe twaikalilafye ubucushi bweka. “Kanshi pa mulandu wa ifi fintu, ifwe twalacita icipangano icacishinka no kucilemba bwino bwino. Elyo intungulushi shesu, abena Levi pamo na bashimapepo besu bali nokucikomenena bwino bwino pakufwatikapo bonse.” Nomba aba e bantu abafwatikepo inshimbi elyo no kulembapo amashina yabo, Umulashi Nehemia mwana Hakalia, elyo na Sedekia, Seraya, Asaria na Yeremia, Pashehuri, Amariya na Malikiya, Hatushi, Shebania na Maluki, Harimu, Meremoti na Obadia, Daniele, Ginetoni na Baruki, Meshulamu, Abiya na Miyamini, Masia, Biligai elyo na Shemaiya. Bonse aba ebali bashimapepo. Elyo ku bena Levi nabo ni Yeshua mwana Asania, elyo na Binui uwa mu lupwa lwa bena Henadadi, Kadimieli, elyo na bamunyinabo: Shebania, Hodia, Kelita, Pelaia na Hanani, Mika, Rehobi na Hashabia, Sakuri, Sherebia na Shebania, Hodia, Bani elyo na Beninu. Kabili intungulushi sha bantu nasho shali ni Paroshi, Pahati Moabu, Elamu, Satu na Bani, Buni, Asigadi, na Bebayi, Adoniya, Bigifai na Adini, Ateri, Hesekia na Asuri, Hodia, Hashumu, na Basayi, Harifu, Anatoti na Nebai, Magipyashi, Meshulamu na Hesiri, Meshesabeli, Sadoki na Yadua, Pelatiya, Hanani na Anania, Hosheya, Hananiya na Hashuba, Haloheshi, Piliha na Shobeki, Rehumu, Hashabana na Maaseya, Ahiya, Hanani na Anani, Maluki, Harimu elyo na Baanaya. Elyo pali na bantu bambi pamo nga bashimapepo, abena Levi, bakalinda wa mpongolo, bakemba, ababomfi be Tempele, na bonsefye abatalwike ku benafyalo pakukonka amafunde yakwa Yawe. Kabili bali pamo pene na bakashi babo pamo na bana babo abaume na banakashi bene. Bonsefye abali ne myaka yakucenjela no kwiluka ifintu abene. Bauminkana pamo na bamunyinabo, abasambashi babo, ilyo balelaya pakuitipwila, na mukulapa ukukonka amafunde yakwa Lesa ayo apeele ku kanwa kakwa Mose umubomfi wakwa Lesa. Twasuminishanya capamo ukubeela bwino amafunde, ifipope na malango yonse ayakwa Yawe, Imfumu yesu. Twalapa ukukanaufya abana besu abanakashi ku bana ba benafyalo abatushinguluka, nangu ukufwaya abana babo ukuupwa ku bana besu abaume. Nga cakuti abantu mu calo baleta ifyakushitisha nangufye ifyakulya ifya misango misango, tatwakatale atushitako nga cakuti baleta pa bushiku bwe Sabata, nangufye ni pa bushiku bwamushilo bumbi. Eico kanshi lyonsefye ilyo umwaka wa cine lubali wafika, tuli nokuleka umushili ukubafye elyo no kufuuta ifyamisha fyonse. Kabili twaipeela ne fyebo ifyakuti cila mwaka twakulapeela ulupiya lumo ulwakwafwa mukubomba imilimo ya mu ŋanda yakwa Lesa wesu. Twasumina ukupeela ifyakubomba ku mukate wakutuula, imituulo ya cabunga iya pe na pe, ilambo lya cakoca, imituulo ya pa Masabata, iya pa mweshi uupya, iyakubomfya pa nshikunkulu, kabili ku fyabupe ifyamushilo elyo na ku mituulo ya pa fyabubifi iyakufutila abena Israeli, elyo na pa fya milimo yonse iya pa ŋanda yakwa Lesa wesu. Ifwe nga bashimapepo, abena Levi, elyo na bantu bonse natucita icipendwilo cakwishiba ifyo aba muli cila lupwa bali nokupeela inkuni ku ŋanda yakwa Lesa wesu pa nshita iyasontwa mu mwaka no mwaka. Ishi ni nkuni shakukosha pa bulambo bwakwa Yawe, Lesa wesu, pamo ngefyo calembwa mu mafunde. Kabili twalaile ukulaleta ku ŋanda yakwa Yawe iŋanu shakubalilapo mukulobolola, pamo ne fitwalo fyakubalilapo ukupya fyonse. Pamo ngefyo mu cine cinefye calembwa mu mafunde, twakulaleta amabeli ya bana besu pamo na mabeli ya ŋombe shesu, amabeli ya mbushi na ya mpaanga shesu no kufitwala ku ŋanda yakwa Lesa wesu no kupeela kuli bashimapepo ababomba kulya kwine. Kabili tukatwalila bashimapepo mu miputule ya mu ŋanda yakwa Lesa wesu ifyawamisha mu fintu tupeela mu fitwalo fya muti onse, mu mwangashi upya na mu mafuta. Tukatwalila abena Levi icapekumi conse pafyo umushili ukabwesha. Pantu abena Levi ebapitamo abene mu misumba yonse iya bulimi bwesu mukupoka icapekumi. Elyo shimapepo, umwana wakwa Aroni, akaya na bena Levi pakupoka icapekumi. Kabili abena Levi bakafumyapo ku fyapekumi icipande cimo pekumi limo no kutwala ku ŋanda yakwa Lesa wesu ku miputule yamukati, emukutila mu butala. Pantu abena Israeli na bena Levi bali nokulaleta ifya mutuulo wa nseke, uwa mwangashi upya no wa mafuta. Ifi fyonse fikaletwa ku miputule bafisungilako, nakabili uko bashimapepo na bakalinda ba ku mpongolo pamo na bakemba bekala. Kabili tatwakalekeleshe iŋanda yakwa Lesa wesu nakalya. Nomba ilyo intungulushi sha bantu shaile ikala mu Yerusalemu, elyo abantu bonse bacitile ukubapendwilafye pakuti basale umo mu lupwa pa bali ikumi uwakwikala mu musumba wa Yerusalemu, icifulo camushilo. Lelo bonse abashala ukulingana ne mpendwa ya pabula bali nokutwalilila ukwikala mu misumba yabo iyo balefwaya. Abantu nabo batashishe nganshi aba bonse abaume abaile ikala mu musumba wa Yerusalemu mukuitemenwa. Ishi e ntungulushi sha mu fitungu fya calo ishaikala mu Yerusalemu na mu misumba ya bena Yuda. Nomba bamo abena Israeli, bashimapepo, abena Levi, ababomfi be tempele pamo na bana ba babomfi bakwa Solomoni baleikala mu misumba ya mu Yuda. Onse mu mpanga yakwe. Lelo abantu bambi abafumine mu lupwa lwakwa Yuda na Benjamini, bena baleikala mu Yerusalemu. Aba ebali ku luko lwakwa Yuda: Ataya mwana Usia, umwana mwaume wakwa Sakaria, umwana mwaume wakwa Amaria, umwana mwaume wakwa Shefatiya, umwana mwaume wakwa Mahalale, umwana wakwa Peresi. Kabili na umbi ni Maaseya umwana mwaume wakwa Baruki, umwana mwaume wakwa Koli Hose, umwana mwaume wakwa Hasaiya, umwana mwaume wakwa Adaiya, umwana mwaume wakwa Yoyaribu, umwana mwaume wakwa Sakaria, umwana mwaume uwa mwina Shiloni. Eico bonse abana baume abakwa Peresi abaikele mu Yerusalemu bali imyanda ine na makumi mutanda na cine konse konse (468). Elyo nakabili, aba ebali mu luko lwakwa Benjamini: Salu umwana mwaume wakwa Meshulamu, umwana mwaume wakwa Yoedi, umwana mwaume wakwa Pedaiya, umwana mwaume wakwa Kolaya, umwana mwaume wakwa Maaseya, umwana mwaume wakwa Itieli uwali e mwana mwaume wakwa Yeshaiya. Elyo panuma yakwe ni Gabayi na Salayi elyo bonse pamo bafikile pa myanda pabula na makumi yabili na cine konse konse (928). Elyo Yoeli umwana mwaume wakwa Sikiri ewalebangalila. Elyo Yuda nao, mwana Hasenuya ewali uwacibili mu musumba. Nga twaisa kuli bashimapepo: Ni Yedaiya umwana mwaume wakwa Yoyaribu, Yakini, Seraya umwana mwaume wakwa Hilikiya, umwana mwaume wakwa Meshulamu, umwana mwaume wakwa Sadoki, umwana mwaume wakwa Merayoti, umwana mwaume wakwa Ahitubi uwali e ntungulushi ya mu ŋanda yakwa Lesa. Ababwananyina bambi ababombeleko imilimo kwi Tempele bali imyanda cine konse konse na makumi yabili na babili (822). Kabili kwali na Adaiya umwana mwaume wakwa Yerohamu, umwana mwaume wakwa Pelaliya, umwana mwaume wakwa Amusi, umwana mwaume wakwa Sakaria, umwana mwaume wakwa Pashuri uwali e mwana mwaume wakwa Malikiya. Ena pamo na bamunyina abali intungulushi sha mayanda ya bashibo bali imyanda ibili na makumi yane na babili (242). Elyo kwali Amashayi umwana mwaume wakwa Asareli, umwana mwaume wakwa Ahisayi, umwana mwaume wakwa Meshilemoti uwali e mwana mwaume wakwa Imeri. Ababwananyina bakwe, amalamba yabo, bali umwanda umo na makumi yabili na cine konse konse (128). Kabili intungulushi yabo yali ni Sabudieli umwana mwaume wakwa Hagedolimu. Mu lupwa lwa bena Levi: Shemaiya umwana mwaume wakwa Ashrikamu, umwana mwaume uwakwa Hashabiya, umwana mwaume uwakwa Buni. Kabili Shabetai na Yosabadi bali ntungulushi shibili sha bena Levi ishalesakamana imilimo ya kunse ya ŋanda yakwa Lesa. Elyo kabili na Matania umwana mwaume wakwa Mika, umwana mwaume wakwa Sabidi, umwana mwaume wakwa Asafu uwaletungulula umulimo wa nyimbo shakutasha mu mapepo. Na Bakibukiya uwali uwacibili pali bandume nankwe, na Abuda umwana mwaume wakwa Shamua, umwana mwaume wakwa Galale uwali e mwana mwaume uwakwa Yedutuni. Abena Levi abali mu musumba bonse pamo bali imyanda ibili amakumi cine konse konse na bane (284). Aba e bakalinda wa mpongolo: Akubu, Talimoni na bandume nabo abalelonda pa mpongolo bali umwanda umo na makumi cine lubali na babili (172). Elyo abena Israeli, bashimapepo na bena Levi bambi abasheleko, baikele mu misumba yonse iya calo ca Yuda, cila muntu ku mpanga ya fikolwe fyakwe. Ababomfi be Tempele baikele mu Ofeli na mu Siha, kabili Gishipa ewalebatungulula. Uwaletungulula abena Levi bonse mu Yerusalemu ni Usi umwana mwaume uwakwa Bani, umwana mwaume wakwa Hashabiya, umwana mwaume wakwa Matania uwali e mwana mwaume wakwa Mika. Usi ali ni umo mu ba lupwa lwakwa Asafu, abaletungulula bakemba ababomba mu ŋanda yakwa Lesa. Kwali icebo icafumine ku mfumu pali bakemba icakubapeela ifyo babapimine ifyalekabilwa cila bushiku. Elyo Petaya umwana mwaume wakwa Meshesabeli, uwali umo mu ba lupwa lwakwa Sera, mu luko lwakwa Yuda, aleafwilisha imfumu mu milandu yonse iya bantu. Kanshi palwa mishi na mabala yaiko, bamo Abayuda baikele mu Kiriati Aba mu mishi yali mumbali, mu Diboni ne mishi yauko elyo na mu Yekabiseli ne mishi yauko, na mu Yeshua, na mu Molada, na mu Beti Peleti, mu Hasari Shuali, mu Beresheba ne mishi yauko, mu Sikilagi, mu Mekona ne mishi yauko, mu Eni Rimoni, mu Sora, mu Yamuti, mu Sanoa na mu Adulamu ne mishi yaiko, mu Lakishi na mabala yalimo, no musumba wa Aseka ne mishi yauko. Kanshi baikele mu ncende ukufuma ku Beresheba ukufika mu mupokapoka wa Hinomu. Abantu bakwa Benjamini abafumine ku Geba baikele mu Mikimashi, Aiya, Betele ne mishi yaiko, Anatoti, Nobu, Anania. Hasoli, Rama, Gitaimu, Hadidi, Seboimu, Nebalati, Lodi na Ono, mwishika umwaleikala abantu abacenjela mu fyakupanga panga. Impuka shimo isha bena Levi mu Yuda shaikele ku Benjamini. Aba e bashimapepo na bena Levi ababwelele na Serubabeli umwana mwaume uwakwa Shealitieli, na Yeshua: Seraya, Yeremia, Esra, Amaria, Maluku, Hatushi, Shekaniya, Reumu, Meremoti, Ido, Ginetoi, Abiya, Miyamini, Maadiya, Biliga Shemaiya, Yoaribu, Yedaya, Salu, Amoki, Hilikiya, Yedaya. Aba ebali bashimapepo bakalamba pali bashimapepo bonse na bamunyinabo mu nshita yakwa Yeshua. Abena Levi nabo ni Yeshua, Binui, Kadimieli, Sherebiya, Yuda na Matania uwali umukalamba wa bakatungulula wa nyimbo shakutasha pamo na bamunyinabo. Elyo Bakibukiya na Uni na bamunyinabo bena baleiminina nabaloleshanya amenso nabo ilyo baleimba. Kanshi Yeshua afyele Yoiakimu, Yoiakimu afyele Eliashibu, Eliashibu afyele Yoiyada. Yoiyada e wishi wakwa Yonatani nao e wishi wakwa Yadua. Mu nshiku shakwa Yoiakimu bashimapepo abali abakalamba ba ndupwa sha bashimapepo ni aba: Meraya uwa mu lupwa lwakwa Seraya. Hanania uwa mu lupwa lwakwa Yeremia, Meshulamu uwa mu lupwa lwakwa Esra, Yehoanani uwa mu lupwa lwakwa Amaria, Yonatani uwa mu lupwa lwakwa Maluku, Yosefu uwa mu lupwa lwakwa Shekaniya, Adena uwa mu lupwa lwakwa Harimu, Helikai uwa mu lupwa lwakwa Merayoti, Sakaria uwa mu lupwa lwakwa Ido, Meshulamu uwa mu lupwa lwakwa Ginetoni, Sikiri uwa mu lupwa lwakwa Abiya, Pilitai uwa mu lupwa lwakwa Minamini na Moadiya, Shamua uwa mu lupwa lwakwa Biliga, Yehonatani uwa mu lupwa lwakwa Shemaiya, Matenai uwa mu lupwa lwakwa Yoiaribu, Usi uwa mu lupwa lwakwa Yedaya, Kalai uwa mu lupwa lwakwa Salai, Eberi uwa mu lupwa lwakwa Amoki, Hashabiya uwa mu lupwa lwakwa Hilikiya, Netaneli uwa mu lupwa lwakwa Yedaya. Mu nshiku shakwa Eliashibu, Yoiyada, Yoanani na Yadua amashina ya bakalamba mu ŋanda sha fikolwe fyabo yalilembwa, pamo pene na ya bakalamba ba bashimapepo, mpakafye na mu buteeko bwakwa Dariusi umwina Pesia. Elyo abena Levi bena, abakalamba mu mayanda ya fikolwe fyabo balilembelwe mu citabo camilandu ukushintafye na pa nshiku shakwa Yoanani umwana mwaume wakwa Eliashibu. Intungulushi sha bena Levi shali ni Hashabiya, Sherebiya na Yeshua umwana mwaume uwakwa Kadimieli, na bamunyinabo nabo baleiminina nabaloleshanya nabo pakwimba inyimbo sha malumbo no kutasha, ukulingana na mafunde yakwa Davidi umuntu wakwa Lesa. Amabumba yaleimba yabili pa nshita imo, nabaloleshanya baleankulana. Elyo kwali na balelinda amayanda yakusungilamo ifipe, bakalinda wa mpongolo. Amashina yabo ni aya: Matania, Bakibukiya, Obadia, Meshulamu, Talimoni na Akubu. Ifi fyacitike mu nshiku shakwa Yoiakimu umwana mwaume wakwa Yeshua umwishikulu wakwa Yosadaki, na mu nshiku sha mulashi Nehemia na shimapepo kabili kalemba Esra. Kanshi ilyo nshita yafikile iyakuti batuule ilinga lya musumba wa mu Yerusalemu kuli Lesa, bafwaile abena Levi abali mu ncende shimbi no kubaleta ku Yerusalemu pakuti basefye ne nsansa, no kutasha konse mu nyimbo, imiwaya, amaseese ne nsango pakutuula ilinga. Elyo bakemba balongana pamo ukufuma mu ncende iyashingulwike Yerusalemu ne mishi ya bena Netofa. Bambi bafumine ku Beti Giligali na ku ncende ya ku Geba na Asimafeti pantu bakemba bakuulile imishi yabo ukushinguluka Yerusalemu. Elyo bashimapepo na bena Levi baisangulula abene, basangulula na bantu, basangulula impongolo pamo ne linga. Kanshi naeba intungulushi sha bena Yuda ukunina pa mulu we linga. Nasonta na mabumba ya bakemba yabili ayakulu ukuti yengile mu milongo ibili, limo ibumba lyaile ku kapinda ka ku kulyo kwe linga ku Mpongolo ya Fisoso. Lilya bapita elyo pakonka Hoshaya ali na citika wa ntungulushi sha bena Yuda, pamo na Asariya, Esra, Meshulamu, Yuda, Benjamini, Shemaiya na Yeremia, na bana ba bashimapepo bamo bamo baisa na mapenga, ni Sakaria umwana mwaume wakwa Yonatani, umwana mwaume wakwa Shemaiya, umwana mwaume wakwa Mataniya, umwana mwaume wakwa Mikaiya, umwana mwaume wakwa Sakuri uwali umwana wakwa Asafu. Ba lupwa lwakwe bali ni Shemaiya, Asareli, Milalai, Gilalai, Mai, Netaneli, Yuda na Hanani abalelisha inyimbo pa filimba umo Davidi umuntu wakwa Lesa apekanishishe. Elyo Esra kalemba alibatangilile. Cilya bafika pa Mpongolo ya Kamfukumfuku, banina amatabo ayalola ku musumba wakwa Davidi ukucila isano lyakwa Davidi, elyo balungama ku cibumba ca Mpongolo ya Menshi lubali lwa ku kabanga ka musumba. Ibumba limbi ilya bakemba lyalungama ku masamba. Na ine nalikonka panuma pamulu we linga, twali ne bumba lya bantu citika. Twaenda ukupita pa Lupungu lwa Malungu, ukulola kwilinga ilyamutika, pa mulu wa Mpongolo yakwa Efulemu, ne Mpongolo yakwa Yeshana, Impongolo ye Sabi, na pa Lupungu lwa Hananeli, Ulupungu lwa Mwanda umo (100) ukushinta na ku Mpongolo ya Mpaanga. Twasuka twafika na ku Mpongolo yakwa Malonda. Elyo amabumba ya bakemba yabili ayakulumbanya Lesa yaiminina pa ncende shabo mu ŋanda yakwa Lesa. Na ine wine pamo na citika wa ntungulushi twali nasho twaimina, twali pamo na bashimapepo abali na mapenga. Amashina yabo ni aya: Eliakimu, Maaseya, Miniamini, Mikaya, Elioenai, Sakaria na Hanania abali na mapenga, elyo pamo na Maaseya, Shemaiya, Eleasa, Usi, Yehoanani, Malikiya, Elamu, na Eseri. Bakemba baletungululwa na Yesiraya. Kanshi pali ubo bushiku batuula Lesa amalumbo ayengi nganshi no kusansamuka. Balisansamwike pantu Lesa ewabapeele ishi nsansa ishishaifulila. Banamayo pamo pene na bana balisansamwike. Ne ciunda ca nsansa ishali mu Yerusalemu caumfwikike ukutali nganshi. Pa nshita ine ilya basonta abantu bashifwe abakwangalila amatala umo balesungila umutuulo wa ŋanda yakwa Lesa, ukulundapofye no mutuulo wa cekumi pamo ne fisabo fyakubalilapo. Aba bantu ebalelonganika ifyamutuulo ukufuma mu mabala ayashingulwike imisumba no kufibika mu matala, ukulingana ne fipimo fyakukonka amafunde palwa kupeela kuli bashimapepo na ku bena Levi, pantu abena Yuda balisekelemo mu milimo ya batumishi iyo bashimapepo na bena Levi balebomba. Balebomba umulimo wakutumika Lesa no kusangulula. Bakemba na bakalinda wa mpongolo nabo bene efyo balecita ukulingana nefyo Davidi no mwana wakwe Solomoni babakonkomeshe. Na kale line mu nshiku shakwa Davidi na Asafu kwali ntungulushi sha bakemba ne nyimbo shakulumbanya no kutatakula Lesa. Kabili na mu nshiku shakwa Serubabeli na Nehemia, abena Israeli bonse baletuula ifyapimwa kuli bakemba na bakalinda wa mpongolo. Kabili balipatwileko umutuulo umo uwali wa bena Levi bambi, elyo na bena Levi bapatwilapo aba mu lupwa lwakwa Aroni. Pa bushiku ubo epo babelengele icitabo cakwa Mose pa lwalala mu matwi ya bantu. Bafikile apo calembwa ukuti tecakwesha ukusankana no mwina Amoni nangu umwina Moabu mu lukuta lwakwa Lesa, pantu aba bantu tabapokelele abana bakwa Israeli no kubapeela ifyakulya na menshi lelo balipile Balamu pakuti abatipwile. Nomba Lesa ena ayalula icitipu ukuba ipaalo. Ilyo abantu baumfwile ili funde, bafumya abenafyalo bonse mwibumba lya bena Israeli. Ilyo ifi tafilati ficitike, Eliashibu shimapepo aleangalila imiputule balesungilamo ifintu mu ŋanda yakwa Lesa. Eliashibu ali wa mu lupwa lwakwa Tobia, kanshi apekanishishe Tobia umuputule uukalamba nganshi uo pakubala balebomfya ukubikamo umutuulo wa cabunga, icinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka, ne fipe fya mwi Tempele pamo pene ne cekumi icabunga, umwangashi upya na mafuta baletuula ukwafwilisha abena Levi, bakemba, bakalinda wa mpongolo, pamo nefyo batuula kuli bashimapepo. Ukuba kwena ilyo ifi fyonse fyalecitika nshali mu Yerusalemu iyoo, pantu mu mwaka walenga amakumi yatatu na ibili (32) uwa bufumu bwakwa Atakisesi imfumu ya ku Babiloni nalibwelelemo ku mfumu ku Babiloni kwine. Lelo panuma ya nshita nalilombele insambu ku mfumu nabwelulukila ku Yerusalemu. Elyo naishile umfwa icilubo Eliashibu acitile pakupeela Tobia umuputule mu lubansa lwa ŋanda yakwa Lesa. Nalifulilwe nganshi no kuposa panse ifipe fyakwa Tobia fyonse ifyali mu muputule. Elyo napeela icebo icakuti imiputule yonse isangululwe, no kubwekeshamo ifipe balebomfya mu ŋanda yakwa Lesa, pamo pene ne mituulo ya cabunga ne cinyamuti ca fulankinisenshi icanunka ubusaka. Kabili nalimwene nokuti icipande capekumi bali nokulapeela abena Levi, tabalebapeela, elyo nokuti abena Levi na bakemba abali no mulimo wakutumika mu ŋanda yakwa Lesa balileka ukubomba, babwelela na mukubomba mu mabala yabo. Kanshi nakalipila intungulushi no kubepusha ukuti, “Cinshi iŋanda yakwa Lesa yabela iyalekeleshiwa?” Elyo nabalonganike pamo no kubabwekesha mu fifulo balipo nakale. Abena Yuda bonse epakuleta umutuulo wa cekumi uwabunga, umwangashi upya na mafuta mu miputule. Napeele Shelemiya shimapepo, Sadoki kalemba no mwina Levi uo baleita Pedaya umulimo uwakusunga imiputule yakusungilamo ifintu. Elyo Hanani umwana mwaume uwakwa Sakuri, umwishikulu wakwa Matania, namucita kafwa wabo, pantu aba bantu bali abacishinka. Elyo kabili wali mulimo wabo ukwakanya ifintu kuli bamunyina. Ulenjibukisha we Lesa wandi pali ici, wileka ifyo mombele mu bufumacumi palwa ŋanda yakwa Lesa wandi ne mipepele yakwe fyonaike. Muli shilya nshiku namwene abaume aba mu calo ca Bayuda balenyanta icakukaminamo umwangashi pa bushiku bwe Sabata. Kabili nabalonga iŋanu pali bakabalwe pamo no mwangashi ne fitwalo fya myangashi, imikunyu na fimbipo baleleta fyonse ifi mu Yerusalemu pe Sabata. Kanshi nabakalipila pakulashitisha ifyakulya pali ubu bushiku. Kabili abaume abafumine ku Turi abaleikala mu Yerusalemu nabo baleleta isabi ne fintu fimbi ifyamakwebo no kushitisha mu Yerusalemu ku bantu ba mu calo ca Yuda pa bushiku bwe Sabata. Elyo naebaula na basambashi ba mu calo ca Yuda natila, “Cinshi mulecitila icabipisha ifi, mwakowesha ubushiku bwe Sabata. Bushe bashinwe tabacitile ica musango umo wine pakuti Lesa alete amafya pali ifwe no musumba? Kabili imwe mulelundako pakukowesha Isabata pakuti ubukali buponene Israeli.” Kanshi elyo payambile ukufiita, icungulo, pa mpongolo sha Yerusalemu ilyo Isabata talilati lifike, napeela icebo icakuti ifiibi fyonse fisalwe, kabili takuli kufiisula mpakafye panuma ye Sabata. Elyo nabika ababomfi bandi pa mpongolo pakuti ifipe nangu fimo fiingila mu Yerusalemu pe Sabata. Limo limo bashimakwebo na bakashitisha ba fyakulya ifyalekana lekana balesendama kunse ya Yerusalemu. Lelo nalibasokele nati, “Cinshi mulesendamina mupepi ne linga ubushiku? Nga mwabwekeshapo nakabili nkamulopola.” Ukufuma palya pene tabatalile abesa pe Sabata. Elyo napeela abena Levi icebo icakuti baisangulule kabili baye mukulonda impongolo epakushininkisha ukuti Isabata lilesungwa muli bukaele. Ulenjibukisha pali ici we Lesa wandi, unange uluse lobe ukulingana ne citemwiko cobe icishaikulila. Kabili mu nshiku shine isho namwene ukuti Abayuda baupile banamayo ukufuma ku bena Ashidodi, abena Amoni na bena Moabu. Na bana bafyelwe muli ifi fyupo, citika balelanda icitundu ca bena Ashidodi, nangu ululimi lwa bantufye bambi. Tabaishibe no kulanda ululimi lwa Ciyuda nakalya. Kanshi nabakalipila no kubatipwila. Nasuka naumapo nabamo no kubanukula umushishi. Nabeba nokuti bafwile balapa umulapo mwishina lyakwa Lesa ukuti, “Imwe tamwakatale amuufya abana benu abakashana ku bana ba muli iyi mitundu, nangu ukusuminisha abana benu abaume, nangu imwe bene, ukuupa abakashana ba mishobo imbi. Bushe te fyupo fya musango uyu efyalengele ukuti Solomoni mfumu ya bena Israeli acite icabubifi? Mu fyalo fyonse takwali imfumu iyali nga ena. Ali uwatemwikwa kuli Lesa, kabili Lesa amucitile imfumu ya calo ca Israeli conse. Nomba pa mulandu wa banamayo abafumine ku mishobo imbi ecalengele ukuti acite icabubifi. Nshilefwaya ukumfwa ukuti na imwe mwaibika mu misango iyi iyabipisha, nokutila mulesangukila Lesa wesu pakuupa banamayo abafuma ku mishobo imbi.” Umo pa bana bakwa Yehoiyada, umwishikulu wakwa Eliashibu shimapepo mukalamba, ali ni shifyala wakwa Sanibalati umwina Holo, nalimutamfishe ukufuma kuli ine. Ibukisha aba bantu, we Lesa wandi, pantu balikowesha bushimapepo ne cipangano ca bushimapepo neca bwina Levi. Kanshi efyo nasangulwile bashimapepo na bena Levi kuli fyonse ifyafuma ku benafyalo, no kubapeela incito shabo, cila muntu no mulimo wakwe. Nateyanya nokuti pa nshita ishapimwa baleleta umutuulo wa nkuni ne fitwalo fyakubalilapo. Ulenjibukisha pakumpeela ishuko, we Lesa wandi. Ifi fintu fyacitike mu nshiku shakwa Asuelusi, uwateekele mu fitungu umwanda umo na makumi yabili na cine lubali (127) ukutula ku India ukufika ku Kushi. Mu nshiku shilya imfumu Asuelusi ali pa cipuna cabufumu mu musumba wa Susa. Elyo mu mwaka walenga butatu uwa buteko bwakwe acitila bamushika na babomfi bakwe bonse imitebeto. Abakalamba ba fita fyakwe ifya ku Pesia na Media, elyo na bacilolo na bakankala aba mu fitungu eko bali. Kanshi alangisha ifyuma fya bufumu bwakwe ubwa lulumbi, ubucindami no bukata ubwa bufumu bwakwe, pa nshiku ukulingana umwanda umo na makumi cine konse konse (180). Panuma ya ishi inshiku, imfumu yacitila abantu bonse abali mu musumba ukalamba uwa Susa umutebeto uwa nshiku cine lubali, abakankala na balanda bene. Imitebeto iyi bapekanishishe mu lubansa ulwali mwibala lye sano lya mfumu. Kwaliko ne nsalu ishabuuta ne shacifufya isho bacingileko ishaleselela. Bashikulikile ku tumyando twa nsalu ishatelela isha kolokondwe wabuuta no wakashikila, bakofya ku tumipeto twa silifa uto bakakile ku fyaimikwa ifya mabwe ayakulungilwa bwino aya marbo. Ifyakukuwamapo ifya golide na silifa fyena bafyanshile mu lukungu ulwateleshiwa no tumabwe utusuma nganshi, utwakashika porfuli, no twa marbo, no twa magariti no tumabwe tumbi utwauma umutengo. Ifyakunwa fyena balefinwena mu tumakapu utwa golide, utwa misango iyalekana lekana, no mwangashi uwa kwisano walifulile kabili baliupeele ku bantufye bonse ukulingana no kufwaya kwa mfumu. Ukulingana ne fyakonkomeshe imfumu, abalalikwe bonse balipeelwe insambu ishakunwa ifyo batemenwe, pantu imfumu yaebele ababomfi ba kwisano ukupeela abantu fyonse ifyo cila muntu alefwaya ukunwa. Namfumu Fashiti nao apekanishisha banamayo imitebeto mwisano lya mfumu Asuelusi. Pa bushiku bwalenga cine lubali ico imfumu yasansamuka pa mulandu wa mwangashi yalenwa, yaeba Meumani, Bisita, Habona, Bigita, Abagita, Seta na Kakasi, bamutungwi cine lubali abaletumika pa cinso ca mfumu Asuelusi, ukuya buula namfumu Fashiti pakuti ese nafwala icisote ca bunamfumu no kwisa ilanga ku bantu ifyo ayemba pantu ali umusuma nganshi. Nomba namfumu ena akaana amashiwi imfumu yatumine bamutungwi ukuya mweba. Pali ici, imfumu yafulilwe icibi, yalabilimafye ku cipyu. Elyo imfumu yalanda na bampandamano waiko, pantu cali musango baleputwilamo imilandu ukwitako abacenjela mukuputula imilandu. Abo imfumu yaishibishe nganshi ni aba: Kashena, Sheta, Adimata, Tashishi, Meresi, Marisena na Memukani, bacilolo cine lubali abafumine ku Pesia na Media abo imfumu yalemona libili libili, abaleikala pa fipuna ifya pantanshi ifyabufumu. Yasosa aiti, “Ukulingana ne funde, finshi twingacita pali ifi namfumu Fashiti akaana ukubeela amashiwi imfumu Asuelusi amutumine ukupitila muli bamutungwi?” Elyo Memukani, pa cinso ca mfumu na bacilolo, ayasuka ati, “Uyu namfumu Fashiti talufyenye ku mfumu yeka iyoo, lelo nalufyanya na kuli bacilolo bene na ku bantufye bonse abekala mu fitungu fyonse ifya mfumu Asuelusi. Pantu ificitile namfumu ilyo fyaishibikwa kuli banamayo bonse, kuti baleka ukumfwila abalume babo. Balasosa ukuti, ‘Apo imfumu Asuelusi alipeele icebo icakwita namfumu Fashiti ukwisa pa cinso caiko, lelo alikene.’ Lelo line banamayo ba ku Pesia na Media abomfwile imibeele yakwa namfumu, balaeba bacilolo ba mfumu cimo cine. Kanshi imisuula ne cipyu fikatwalilila. Nga kuti casansamusha imfumu, kaileke balembe icebo mu mafunde ya bena Pesia na Media pakuti bekacalula ukuti, ‘Fashiti takatale amoneka nakabili pa cinso ca mfumu Asuelusi. Lekeni mfumu ipeele bunamfumu ku muntu uumucilile ubusuma.’ Pakuti ilyo ici cebo ca mfumu cikeshibikwa mu calo cakwe conse icishaikulila, banamayo bonse bakalacindika abalume babo abakankala na balanda bene.” Ili funde lyasekesha imfumu na bacilolo. Imfumu yacita ngomo mwine Memukani aipandileko amano. Atuma amakalata ku fitungu fyonse ifya bufumu bwakwe ukulingana no lulimi ulwaba muli cila citungu ukutila umwaume onse e mukalamba wa mu ŋanda yakwe. Panuma ya ifi fyonse, elyo icipyu ca mfumu Asuelusi capwa, aibukisha Fashiti paco acitile nefyo bamupingwile. Elyo ababomfi ba mfumu abaleitumika basosa abati, “Fwaileni imfumu abakashana banacisungu abasuma. Imfumu isale bacilolo mu fitungu fyonse ifya calo cakwe abakulonganika abakashana banacisungu no kubaleta ku ŋanda ya banakashi ba mfumu iyaba mu musumba wa Susa. Aba bakashana bakalasungwa na Hegai mutungwi umubomfi wa kwisano uwaleyangalila abanakashi ba mfumu. Babapeele na mafuta na tumbi utwakuti bamoneka bwino. Pali aba bakashana, uukasekesha imfumu eukapyana namfumu Fashiti.” Ici casansamwishe imfumu, no kucita efyo yacitile. Kanshi mu musumba wa Susa mwali Umuyuda umo ishina lyakwe ni Modekai umwana wakwa Yairi, umwana wakwa Shimei, umwana wakwa Kishi, umwina Benjamini, uwali pa basha basendele ukufuma ku Yerusalemu pamo na Yekoniya imfumu ya ku Yuda uo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni asendele. Modekai alesunga Hadasa, umufyala wakwe, pantu takwete wishi na nyina. Umukashana uwaishibikwa ne shina Esta, alikwete icata icisuma nganshi kabili uwaemba, ne cinso cakwe icisuma. Ilyo wishi na nyina bafwile, Modekai amubuula alamusunga ngo mwana wakwe. Kanshi ilyo babilishe imbila ne cebo ca mfumu, abakashana abengi babalonganika mu musumba wa Susa, balasungwa na Hegai. Esta nao balimusendele kwisano lya mfumu no kumubika mu minwe yakwa Hegai, uwaleangalila abaleikala ku ŋanda ya banakashi ba mfumu. Esta awamina Hegai, nao amutemwa. Ecalengele ukuti mukwangufyanya amupeela ifyakumuyemfya ne fyakulya ali nokupoka. Kabili amupeela na bakashana abatumishi cine lubali abo asalile ukufuma mwisano lya mfumu, atwala Esta na bakashana bakwe ku muputule uusuma mu ŋanda ya banakashi ba mfumu, Esta tasokolwele abantu bakwe nangu ulupwa lwakwe pantu Modekai alimukonkomeshe ukukanasokolola. Cila bushiku Modekai aleendauka mupepi no lubansa lwa ŋanda ya banakashi ba mfumu pakuti eshibe ifilecitika kuli Esta. Kanshi inshita yasuka yafika iyakuti cila mukashana aye ku mfumu Asuelusi. Ici cacitike panuma ya mweshi ikumi limo na ibili (12) ukulingana ne cebo ca banamayo. Imyeshi yakuipekanya yali ngefi: Imyeshi mutanda abakashana balesuba amafuta aya cinyamuti icanunka ubusaka muri, elyo imyeshi imbi mutanda mafuta yambi ayacena icisuma na fimbi ifyo banamayo balebomfya pakuiwamya. Ilyo umukashana aleya ku mfumu ukufuma mu ŋanda ya banakashi ba mfumu, bali nokumupeela fyonse ifyo alefwaya ukusenda pakuya kwisano lya mfumu. Afwile ukwingila icungulo elyo akacelo afuma aya mu ŋanda iyabubili iyo balesungilamo abanakashi ba mfumu. Uwalesunga iyi ŋanda ni Sha Ashigasi, mutungwi uwaleangalila abakashi ba mfumu abashaupilwe mu bwinga. Umukashana teti abwelele ku mfumu nakabili kanofye imfumu nga yamutemwa lyena kuti yamwita mwishina. Elyo cafikile Esta umwana umwanakashi wakwa Abihaili nalume wakwa Modekai, uwalemusunga ngo mwana wakwefye, ukuya ku mfumu. Esta talombele nangu cimo kanofye ifyo Hegai mutungwi wa mfumu, uwaleangalila banamayo amwebele. Kanshi Esta aletemwikwa kuli bonse abalemumona. Kanshi ilyo batwele Esta ku mfumu Asuelusi mwisano lyakwe mu mweshi walenga ikumi limo, umweshi wa Tebeti mu mwaka walenga cine lubali uwa bufumu bwakwe, imfumu yatemenwe Esta ukucila bonse abanakashi bambi. Amona ukusekelelwa no luse ku mfumu ukucila banacisungu bambi bonse. Kanshi yamufwika icisote cabunamfumu ku mutwe, yamucita namfumu pa malo yakwa Fashiti. Elyo imfumu yacitile bacilolo na babomfi bakwe imitebeto iyikalamba. Kwena yali mitebeto yakwa Esta. Apeela ku fitungu fya calo cakwe ubushiku bwakutuusha no kupeela ifyabupe ukulingana nefyo imfumu ingapeela. Kanshi ilyo balonganike abakashana kabili umuku wabubili, Modekai ena aikele pa mpongolo ya mfumu. Esta tasokolwele ulupwa lwakwe nangu abantu bakwe ukulingana nefyo bamukonkomeshe kuli Modekai. Esta abeela Modekai ngefyo alemubeela ilyo alemusunga. Mu nshiku shilya lilya Modekai aleikala pa mpongolo ya mfumu, Bigitani na Tereshi bamutungwi babili ba mfumu abalonda pa mpongolo bafulilwa imfumu, bafwaya nokwipaya imfumu Asuelusi. Kanshi Modekai aumfwa uyu mulandu. Kabili aeba namfumu Esta. Esta nao aeba imfumu mwishina lyakwa Modekai. Elyo bafwailisha pali uyu mulandu, basanga nokuti cishinka. Aba baume bonse babili babakulika ku fimuti. Nefi fyonse fyalilembelwe mu citabo camilandu pa cinso ca mfumu. Panuma ya ifi fintu imfumu Asuelusi asumbula Hamani umwina Agagi, umwana wakwa Hamedata, amupeela umulimo wakwangalila bamushika banankwe bonse. Kanshi bonse ababomfi ba mfumu abali pa mpongolo bali nokupeela Hamani umucinshi pakumwinamina, pantu e cebo imfumu yapeele. Nomba Modekai ena alikene ukulamwinamina nangu ukumupeela uyu mucinshi. Elyo ababomfi ba mfumu abali pa mpongolo baeba Modekai ati. “Bushe cinshi ushikonkele icebo ca mfumu?” Efyo balamweba cila bushiku nomba ena taleumfwa, alebasuka ukuti Muyuda. Basuka baeba Hamani pakuti bamone ukuti amashiwi yakwa Modekai nga yacishinka. Ilyo Hamani amona ukuti Modekai talemwinamina nangu ukumupeela umucinshi, alifulilwe nganshi. Nomba talefwaya ukwipaya Modekai eka iyoo. Panuma yakumweba abantu bakwa Modekai, Hamani apanga ukwipaya Abayuda bonsefye mu calo conse cakwa Asuelusi. Mu mweshi wakubalilapo uwitwa Nisani, mu mwaka walenga ikumi limo na ibili (12) uwa bufumu bwakwa Asuelusi, bependula ukubomfya Puri pa cinso cakwa Hamani pakufwailisha ukwishiba ubushiku no mweshi. Kanshi cawila pa mweshi walenga ikumi limo na ibili, umweshi batila Ada. Elyo Hamani aeba imfumu Asuelusi ati. “Kuliko abantu bamo abaipatulula abasalanganina mu bantu bobe aba mu fitungu fyonse fya bufumu bobe. Balipusana ku bantu bambi ku ntambi shabo, kabili tabakonka amafunde ya mfumu. Kanshi tacilingile ukuti imfumu isumine ukwikala na bantu ba musango uyu. Ngakuti casansamusha imfumu, kaipange icebo icakulofya aba bantu, na ine nkapeela indalama amatalanta amakana ikumi limo (10,000) aya silifa mu minwe ya bantu abasunga icipao ca mfumu pakuti bakayabike mu cipao ca mfumu.” Elyo imfumu yafuule imbalaminwe yakufwatikilako no kupeela Hamani umwina Agagi umwana wakwa Hamedata, umulwani wa Bayuda. Kabili imfumu yaeba Hamani aiti. “Indalama shalipeelwa kuli iwe pamo pene na bantu bene, kanshi ucitile umo ulefwaila.” Kanshi imfumu yaita bakalemba baiko pa bushiku bwalenga ikumi limo na shitatu (13) mu mweshi wakubalilapo ukuti balembe icebo ukulingana na fyonse ifyo Hamani alandile. Ici cebo calembelwe ku nkonkani sha mfumu shonse na balashi aba cila citungu mu calo, na ku bakalamba ba bantu bonse. Balembele ukulingana ne filembo fya cila citungu no lulimi lwa cila mutundu. Ici cebo calembelwe mwishina lya mfumu Asuelusi, pafwatikwe ne nshimbi ya mbalaminwe yakwe. Batumine bakapaso ku fitungu fyonse ifya calo ca mfumu no kubapeela amakalata apali icebo icakonaula, ukwipaya no kulofya Abayuda bonse, abalumendo na bakalamba, banamayo na bana, ukwabula ukushapo nangu umo, no kupoka ifyuma fyabo. Ici cali nokucitika pa bushiku bwalenga ikumi limo na shitatu (13) ubwa mweshi walenga ikumi limo na ibili (12), umweshi batila Ada. Icikope ca uyu kalata cali nokubilikishiwa mu fitungu fya calo fyonse nge cebo pakuti abantu bonse bakaipekanye pali ubu bushiku. Bakapaso bwangu bwangu bakonka icipope ca mfumu, neci cebo caishibikwa mu musumba wa Susa. Elyo imfumu na Hamani bena baikele panshi balanwa no kunwa, lelo mu musumba wa Susa mwaba icimfulunganya. Ilyo Modekai aumfwile ifyacitike fyonse, alepula insalu shakwe, afwala insalu shabulanda, aisuba ne mito. Elyo aingila mukati ka musumba no kulila umusowa ukalamba uwacililishi. Aya fika na ku mpongolo ya mfumu. Nomba takwali umuntu nangu umo uwasuminishiwe ukwingila pa mpongolo ya mfumu nafwala insalu shabulanda. Kanshi mu citungu conse ica calo umwafikile icipope ne cebo ca mfumu, mwali imisowa ikalamba nganshi mu Bayuda, ukufunga ukulya, ukulila no kuloosha. Elyo Abayuda abengi bafwele insalu shabulanda no kuisuba imito. Elyo ababomfi bakwa Esta abanakashi na bamutungwi wakwe bamushimikile ifyalecitika, awe namfumu aikatwa no bulanda ubukalamba. Atumina Modekai ifyakufwala pakuti afuule insalu shabulanda, nomba ena alikene. Elyo Esta aita Hataki, umo pali bamutungwi ba mfumu uo basalile ukumutumika, amweba ukuya kuli Modekai pakwisa mweba ifyalecitika ne calengele ukuti filecitika. Hataki aya kuli Modekai mu lubansa lwa musumba pantanshi ya mpongolo ya mfumu. Elyo Modekai amweba fyonse ifyamucitikile, amweba ne cipendo ca ndalama umo cabelele ico Hamani alaile ukulipila ku cipao ca mfumu pakuti onaule Abayuda. Modekai kabili amupeela ne cikope ca cebo, icalembelwe no kusalangana mu Susa icakulofya Abayuda, pakuti aye langa Esta no kumulondolwela, no kumweba ukuti aye ku mfumu mukufwailisha ubwafwilisho, apapatileko abantu bakwe ku mfumu. Elyo Hataki aya kuli Esta no kumweba ifyo Modekai amwebele. Panuma yakulanda, Esta amweba ukubwelela kuli Modekai no kumweba ukuti, “Ababomfi ba mfumu bonse na bantu bakwe mu fitungu fya calo cakwe fyonse balishiba ukuti umwaume nelyo umwanakashi uwaingila mu lubansa lwamukati kukumona imfumu ukwabula ukuti imwite, pabafye ifunde limo kumwipaya. Kanofye imfumu yatambika inkonto ya golide kuli ena, lyena kuti apusuka. Na ine wine nomba papita inshiku amakumi yatatu (30) apo imfumu yanjitile ukuya uko ili.” Elyo baebele Modekai ifyo Esta asosele. Pakwasuka Esta, Modekai atile ati. “Witontonkanya ukuti ifi uli mwisano ukapusuka ku cikaponena Abayuda bambi. Pantu iwe nga waikalafye tondolo pali ino nshita, ukupusuka no kulubuka kwa Bayuda kulefuma ku ncende imbi, lelo iwe no lupwa lwa bawiso mukaloba. Kuti twaishiba shani limbi eco wabelele namfumu pakuti wafwilishe pa nshita iyaba ngeyi?” Mukwasuka Modekai, Esta amweba ati, “Kabiye ulonganike Abayuda bonse abekala mu Susa no kubeba ukuti bakamfungileko pa nshiku shitatu akasuba no bushiku ukwabula ukulya no kunwa amenshi. Na ine wine na babomfi bandi banamayo tukafunga nga imwe. Panuma yakufunga elyo nkaya ku mfumu, nangu line nkatoba icebo. Nga kufwa, kankafwe!” Elyo Modekai aya cita fyonse ifyo Esta amwebele. Pa bushiku bwalenga shitatu Esta afwala insalu shakwe ishabunamfumu, aya iminina mu lubansa lwamukati ke sano lya mfumu pantanshi ya muputule wa mfumu. Imfumu nayo ninshi naikala pa cipuna cabufumu mukati ke sano ukulungatana ne mpongolo ye sano. Ilyo imfumu yamwene Esta naiminina mu lubansa, yatemwa pakumumona. Imfumu epakutambika inkonto ya golide iyali mu minwe yaiko kuli ena. Elyo Esta apalamina aikata pa mulu wa nkonto. Imfumu yamwipusha aiti, “Ninshi namfumu Esta? Cinshi ulefwaya? Ndekupeela conse ico ulefwaya nangufye ukukwakanya ubufumu bwandi pakati!” Elyo Esta asosa ati, “Nga cakuti casansamusha imfumu, lekeni imfumu na Hamani bese ilelo ku mitebeto iyo napekanishisha imfumu.” Imfumu nayo epakusosa aiti, “Iteni Hamani bwangu bwangu pakuti tucite ifyo Esta alefwaya.” Kanshi imfumu na Hamani baisa na ku mitebeto Esta apekenye. Ilyo bacili balenwa umwangashi panuma ya matebeto, imfumu yaipusha Esta aiti, “Bushe cinshi ulefwaya. Ala ulepeelwa. Cinshi ulelomba? Nangufye ukufika kukwakanya ubufumu bwandi pakati cilefikilishiwa!” Elyo Esta ayasuka ati. “Ifyo ndefwaya nefyo ndelomba nifi. Nga ninsanga uluse pa cinso ca mfumu elyo nga cakuti casansamusha imfumu ukumpeela ico ndelomba no kufikilisha ico mfwaya, baleke ukuti imfumu na Hamani bakese nakabili mailo ku mitebeto nkabapekanishisha, lyena nkacita ifyo imfumu isosele.” Ilyo Hamani afumine ku malila, alisaminwe ne nsansa ishingi mu mutima. Lelo ilyo amwene Modekai mu mpongolo ya mfumu, nokuti taimine nangu ukumutiina, ici ecalengele ukuti Hamani afulwe nganshi. Lelo kwena ashipikisha aya na ku ŋanda kumwakwe. Elyo atuma abakwita abanankwe no mukashi wakwe Sereshi. Elyo Hamani atampa ukubashimikila ubwingi bwa fyuma fyakwe, ne mpendwa ya bana bakwe abaume, na pafyo imfumu yamucindike pakumupeela ififulo ifikalamba, no kumusonta ukuba umukalamba wa bacilolo na babomfi ba mfumu. Alundapo nokuti, “Eico cine na namfumu Esta wine taitileko umuntu nangu umo ku mitebeto apekenye kanofye ine pamo ne mfumu. Na mailo line nkayako kabili pamo ne mfumu. Lelo ifi fyonse tafilepilibula akantu nangu kamo kuli ine nga cakuti ndemona Modekai Umuyuda naikala pa mpongolo ya mfumu.” Elyo umukashi wakwe Sereshi na banankwe bamweba abati, “Fwayeni abakupanga ifimuti fyakukulikilapo abantu icilepele amakubiti amakumi yasano (50). Elyo ulucelo ukebe imfumu ikakulikilepo Modekai. Elyo ukaye pamo ne mfumu ku mitebeto ninshi nausansamuka.” Kanshi Hamani atemwa pali aya mano bamupandileko, apanga ne fimuti fyakukulikilapo abantu ba milandu. Muli ubo bushiku imfumu Asuelusi alifililwe ukusendama utulo. Kanshi epakweba abakumuletela icitabo camilandu, umo balemba ifikankala ifyacitika mu bufumu bwakwe, pakuti babelengele imfumu. Awe basanga apo balembele ifyo Modekai asokolwele batungwi ba mfumu babili, Bigitani na Tereshi abalelonda pa mwinshi, abalefwaya ukwipaya imfumu Asuelusi. Elyo imfumu yaipusha aiti, “Uyu wine Modekai, bupulami nshi kabili bucindami nshi apokelapo pali ici?” Ababomfi ba mfumu bayasuka abati, “Tapaba nangu cimo ico bamucitila.” Imfumu nayo aiti, “Ngo uli mu lubansa lwe sano lya mfumu nani?” Ilyo linefye Hamani ninshi elyo aingila mu lubansa lwa kunse ye sano lya mfumu, alefwaya ukulanda ne mfumu pakukulikila Modekai ku cimuti ico amupekanishishe. Ababomfi ba mfumu bayasuka abati, “Moneni Hamani naiminina mu lubansa.” Imfumu nayo aiti. “Lekeni engile.” Kanshi Hamani aingila, elyo imfumu yamwipusha ukuti, “Kuliko umuntu umo ndefwaya ukucindika, bushe kuti namucitila nshi?” Elyo Hamani mu mutima wakwe aleti, “Nani uo imfumu ingacindika ukucila pali ine?” Hamani epakweba imfumu ati, “Uyo muntu imfumu ilefwaya ukucindika, leteni ifyakufwala fyabufumu ifyo imfumu yafwalapo na kabalwe imfumu yaninapo, na ku mutwe wakwe kube ingala yabufumu. Elyo buulenipo umo pa balashi ba mfumu abacindamisha nganshi eo mupeele insalu na kabalwe. Uyu mulashi afwike uyu muntu imfumu ilefwaya ukucindika, umuteke na pali kabalwe no kumutandasha mu lubansa lonse ulwa musumba, no kubilikisha kuli bonse pa cinso cakwe ukuti, ‘Moneni ifi efyo imfumu icitila umuntu uo ilefwaya ukucindamika.’” Elyo imfumu yaeba Hamani aiti. “Endesha, buula ifyakufwala na kabalwe, ngefyo usosele, efyo ucitile Modekai Umuyuda ulya ekala pa mpongolo ya mfumu. Wishapo ne cimo pafyo ulandile.” Hamani epakuya buula ifyakufwala na kabalwe, afwika Modekai, amuteka na pali kabalwe, amutandasha na mu lubansa lwa musumba no kubilikisha kuli bonse pa cinso cakwe ati, “Moneni ifi efyo imfumu icitila umuntu uo ilefwaya ukucindamika.” Elyo Modekai abwelela ku mpongolo ya mfumu lelo Hamani bwangu bwangu aya ku ŋanda kumwakwe, aleloosha kabili nafimba na ku mutwe. Elyo Hamani ashimikila umukashi wakwe Sereshi na banankwe bonse fyonsefye ifyamucitikile. Bampandamano wakwe na bakashi bakwe epakumweba abati. “Nga ni Modekai ulya ufwaya ukuwisha, elyo nga Muyuda, ninshi tawakamucimfye. Icine cine ukawa pa cinso cakwe.” Bacili balelanda nankwe, bamutungwi ba mfumu bafika mukwangufyanya batwala Hamani ku mitebeto iyo Esta apekenye. Kanshi imfumu na Hamani baingila mu malila na namfumu Esta. Pali ubu bushiku bwacibili, elyo balenwa umwangashi panuma ya malila, imfumu yaipusha Esta nakabili aiti, “Bushe cinshi ulelomba iwe namfumu Esta? Ndekupeela. Cinshi ulefwaya? Nangufye ukufika kukwakanya ubufumu bwandi pakati, cilefikilishiwa!” Elyo namfumu Esta ayasuka ati, “Nga cakuti ninsanga uluse, we mfumu, elyo kabili nga cakuti kuti casansamusha imfumu, kankwate ubumi ifyo ndefwaya, pamo na bantu bandi efyo ndelomba. Pantu balitushitisha ine na bantu bandi pakuti batonaule, ukutwipaya no kutulofya. Abatushitishafye nga basha, abaume na banakashi, nga kuti nasunga icibote candi, pantu ukucula kwa musango uyu takwalinga ukuti twingacusha imfumu no mulandu wesu.” Elyo mfumu Asuelusi aipusha namfumu Esta ati, “Nani uyo wine, elyo ali kwi uulefwaya ukucita ifi?” Esta epakwasuka ati, “Umulwani ne cipondo ni uyu Hamani, uwabipisha!” Kanshi Hamani umwenso uukalamba wamwikata pa cinso ca mfumu na namfumu. Elyo imfumu yaleka ukunwa umwangashi, yaima mu cifukushi yaya ingila na mwibala lya kwisano. Hamani ena ashala alepapata namfumu Esta pa bumi bwakwe pantu alimwene ubukali bwa mfumu ubwali nokumuponena. Ilyo imfumu yabwelele ukufuma mwibala lye sano, yafika mu muputule wa mitebeto, yasanga Hamani nawila pa ncende apaikele Esta. Imfumu epakusosa aiti, “Bushe tacene namfumu mu menso yandi, kabili mu ŋanda yandi?” Ilyo ishiwi lyafuminefye pa kanwa ka mfumu, bafimba Hamani pa menso. Elyo Habona umo pali bamutungwi abaletumika imfumu asosa ati, “Nakuba pa ŋanda yakwa Hamani paliko icimuti ico Hamani apekanishishe ukukulalikapo Modekai uyo amashiwi yakwe yakupuswishe, we mfumu. Ici cimuti cilepele amakubiti amakumi yasano (50).” Imfumu epakusosa ati, “Mukulikileni pali ico cine.” Kanshi bakulika Hamani pa cimuti apekenye ukwipailapo Modekai. Elyo ubukali bwa mfumu bwapwile. Ubushiku bulya imfumu Asuelusi yapeela namfumu Esta iŋanda yakwa Hamani umulwani wa Bayuda. Elyo Modekai aisa ku mfumu pantu Esta aliyebele ukuti muntu wakwe. Kabili imfumu yafula imbalaminwe yakufwatikilako iyo yapokolwele kuli Hamani yapeela na Modekai. Esta nao apeela Modekai amaka pa ŋanda yakwa Hamani. Elyo Esta abwekeshapo ukulanda ne mfumu. Awa pa nkasa shakwe alelila no kumupapata pakuti ekonka amapange ayabi yakwa Hamani umwina Agagi ayo apangile Abayuda. Ilyo imfumu yalangile Esta inkonto ya golide, Esta epakwima aya iminina na pali mfumu. Elyo asosa ati, “Nga cakuti casansamusha imfumu kabili nga ninsanga uluse pa cinso ca mfumu, nga cakuti ici cintu camoneka ukulungama ku mfumu elyo kabili nga cakuti ndi musuma pa cinso ca mfumu, imfumu nailembe icebo icakonaula amakalata Hamani umwina Agagi, umwana wakwa Hamedata, alembele ayakonaula Abayuda mu fitungu fyonse ifya calo ca mfumu. Bushe ine kuti natemwa shani ukumona icinkunka icileishila abantu bandi? Bushe kuti nashipikisha shani ukumona ubonaushi bwa ba lupwa lwandi?” Elyo imfumu Asuelusi aeba namfumu Esta na Modekai Umuyuda ati, “Moneni, napeela Esta iŋanda yakwa Hamani, kabili bakulikile Hamani pa cimuti pantu alefwaya ukwipaya Abayuda. Nomba kuti mwalembelako Abayuda mu musango mulefwailamo mwishina lya mfumu. Mufwatikepo ne nshimbi ya mbalaminwe ya mfumu, pantu icebo cilembelwe mwishina lya mfumu nacumwapo ne nshimbi ya mbalaminwe ya mfumu, teti cipilibulwe.” Pali ilya ine nshita bakalemba ba mfumu balibetile, cali mu mweshi wabutatu, umweshi uo baleti Sifani, pa bushiku bwalenga amakumi yabili na shitatu (23). Kanshi icebo epakulembwa ukulingana nefyo Modekai abebele palwa Bayuda, no kutuma bacituma ku nkonkani sha mfumu shonse, na balashi aba cila citungu ca calo ca mfumu na bakalamba ba bantu ukufuma ku India ukufika na ku Kushi. Ifitungu fyali umwanda umo na makumi yabili na cine lubali (127). Ici cebo calembelwe ukulingana ne filembo fya cila citungu no lulimi lwa cila mutundu. Kabili calembelwe na ku Bayuda ukulingana ne filembo fyabo no lulimi lwabo. Alembele kalata mwishina lya mfumu Asuelusi no kufwatikapo inshimbi ya mbalaminwe yakwe. Elyo atuma amakalata aya ne nkombe shalubilo ishaninine pali bakabalwe abalubilo nganshi abafyelwe kuli bakabalwe abasalwa abo imfumu yalebomfya. Mu makalata aya mwalembelwe ukuti Abayuda aba muli cila musumba nabapeelwa insambu ishakuti balongane no kucingilila ubumi bwabo, ukonaula, ukwipaya no kulofya abantu bonse nangu icitungu conse abaipekanya ku nkondo abengesa balwisha, pamo penefye na baice na banamayo, no kutapa ifyuma fyabo. Ifi fifwile ukucitika pa bushiku bumofye mu fitungu fyonse ifya calo ca mfumu Asuelusi, ubushiku bwalenga ikumi limo na shitatu (13) ubwa mu mweshi walenga ikumi limo na ibili (12), umweshi batila Ada. Icikope ca fyalembelwe cali nokupeelwa nge cebo mu fitungu fya calo fyonse, elyo cili nokubilwa ku bantu bonse pakuti Abayuda baipekanye pakwisa ipokololako ku balwani babo ilyo ubo bushiku bukafika. Kanshi inkombe shanina na pali bakabalwe balubilo abo imfumu yalebomfya, shaima bwangu bwangu ukulingana nefyo mfumu yabakonkomeshe. Kanshi efyo icebo capeelwe mu musumba wa Susa. Awe Modekai afuma pa cinso ca mfumu ninshi nafwala ne fyakufwala fyabufumu ifyacifufya ne fyabuuta, ne cisote cabufumu ica golide, no mwingila wapikulwa ubusaka uwakashikila, elyo umusumba wa Susa wapunda no kusansamuka. Pantu kwaba ubuseko, ukwanga, insansa no bucindami ku Bayuda. Elyo kabili mu fitungu fya calo fyonse ne misumba yonse, ukwafikile icebo ca mfumu no bupingushi bwaiko, kwali nsansa no kwanga imitebeto no kutuusha mu Bayuda. Kanshi na bantu abengi aba mu calo cilya baicita ukuba Abayuda ico umwenso wakutiina Abayuda wabekata. Kanshi mu mweshi walenga ikumi limo na ibili (12), umweshi batila Ada, pa bushiku bwalenga ikumi limo na shitatu (13) ubwa uyu wine mweshi, icebo ne cipope ca mfumu fyali nokucitikilapo. Ubushiku bwine ubo ebo abalwani ba Bayuda balesubila ukubacimfya, nomba fyayaluka. Bayuda ebacimfishe ababapatile. Abayuda mu misumba yonse na mu fitungu fyonse ifya calo ca mfumu Asuelusi balongana mukwipaya abo abalefwaya ukubalofya. Kanshi tapali nangu umo uwakubalwisha pantu umwenso wakubatiina waliketefye abantu bonse. Bonsefye abalashi ba mfumu aba mu fitungu fya calo, inkonkani sha mfumu, bakateeka na babomfi ba mfumu bayafwilisha Abayuda pantu umwenso wakutiina Modekai walibekete. Pantu Modekai ali na maka ayengi mu ŋanda ya mfumu, no lulumbi lwakwe lwalikumene mu calo conse, pantu amaka Modekai akwete yalekulilakofye. Kanshi Abayuda bakoma bonse abalwani babo ku lupanga, ukubepaya no kubonaula no kucita abalwani babo mu musango balefwailamo. Mu musumba wa Susa wekafye Abayuda baipeye no konaula abantu abaume imyanda isano (500). Kabili baipaya na Pashandata na Dalufoni na Asipata, na Porata, na Adalia, na Aridata, na Pamashita na Arisai na Aridai na Faisata, abana ikumi limo abakwa Hamani mwana Hamedata, umulwani wa Bayuda. Lelo ifyuma fyabo fyena tabafitapile iyoo. Pa bushiku bwine ubo baya shimikilako imfumu impendwa ya bantu baipeye mu musumba wa Susa. Elyo imfumu yaeba namfumu Esta aiti, “Mu musumba wa Susa, Abayuda bepeye no konaula abaume imyanda isano (500) elyo na bana bakwa Hamani ikumi limo. Nga kanshi mu fitungu fimbi fya calo ca mfumu finshi bacitilemo? Finshi fimbi ifyo ulelomba? Filepeelwa kuli iwe. Cinshi ulefwaya? Cilefikilishiwa.” Elyo Esta ayasuka ati, “Nga cakuti cakusekesha we mfumu, leka Abayuda aba muno Susa basuminishiwe ukucita nakabili mailo ifyo bacitile ukulingana ne cebo ca bushiku bwa lelo. Lekeni bamwana Hamani ikumi babakulikile pa fimuti.” Kanshi imfumu epakupeela icebo icakucita ifyo fine. Ne funde lyapeelwa mu musumba wa Susa, na bana ikumi limo abakwa Hamani babakulika. Abayuda abali mu Susa balongana nakabili pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) ubwa mu mweshi wa Ada, baipaya abaume imyanda itatu (300) lelo tabasampile ifyuma. Elyo Abayuda bambi balongana mu fitungu fya calo ca mfumu, baicingilila no kuipokololako ku balwani babo, no kwipaya ababapatile amakana amakumi cine lubali na yasano (75,000) nomba tabasampile ifyuma fyabo. Ubu bwali bushiku bwalenga ikumi limo na shitatu (13) ubwa mu mweshi wa Ada. Elyo pa bushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) balituushishe no kubucita ubwakusefya ne nsansa. Abayuda bali mu Susa bena balongene pa bushiku bwalenga ikumi limo na shitatu (13) no bwalenga ikumi limo na bune (14), elyo nomba ubwalenga ikumi limo na busano (15) batuusha no kubucita ubwakusefya ne nsansa. E mulandu walenga ukuti Abayuda, balya bekala mu ncende sha mu mushi, balecindika ubushiku bwalenga ikumi limo na shine (14) ubwa mu mweshi wa Ada. Ubu bushiku buba bwakusansamukamo, ukusefya no kutuusha, bushiku bwakupeelana ubupe bwa fyakulya. Modekai alembele ifintu fyonse no kutuma amakalata ku Bayuda bonse mu fitungu fyonse fya calo ca mfumu Asuelusi ifyakutali ne fyamupepi. Mu makalata aya abakonkomeshe ukucindika ubushiku bwalenga ikumi limo na bune (14) ubwa mu mweshi wa Ada elyo no bwalenga ikumi limo na shisano (15) cila mwaka. Pantu e bushiku Abayuda balubwikemo ku balwani babo, kabili e mweshi ubulanda bwabo bwayalwikemo insansa, no kuloosha kwabo kwayalwike ubushiku bwakutuusha. Ishi nshiku shifwile shaba shakusansamukamo no kusefya. Ni nshiku shakupeelanamo ubupe bwa fyakulya ne shakupeelamo abalanda ifyabupe. Kanshi Abayuda basuminisha ifyalembele Modekai, bayamba no kufikonka. Hamani umwina Agagi umwana wakwa Hamedata, umulwani wa Bayuda ewali na mapange yakulofya Abayuda no kubuula Puri pakupendula pakuti abonaule no kubalofya. Nomba ilyo imfumu yaumfwile ifi ukufuma kuli Esta, yalipingwile no kulemba ukuti amapange yakwe ayabi ayo akwatile Abayuda yamwalukile, ena na bana bakwe babakulike no kubakulikila ku fimuti. E mulandu wine bainikile inshiku ati Purimu ukufumya kwishiwi lya puri. Kabili ni pa mulandu wa fyonse ifyalembelwe muli iyi kalata nefyo bamwene ne fyabaponene, Abayuda baipangile no kukonka ulutambi pamo na bana babo na bantu bonsefye ukucindika cila mwaka apabula ukufilwa ishi nshiku shibili umo mwine calembelwa na pa nshita iyasalwa cila mwaka. Ishi nshiku shibili bafwile bashicindika no kushikonka mu nkulo shonse, mu ndupwa shonse na mu fitungu fyonse ifya calo, na mu misumba monse. Elyo ishi nshiku sha Purimu tabafwile baleka ukushisefya ku Muyuda onse nelyo ukuleka ukushibukisha mu bana ba mu lupwa lwabo. Elyo namfumu Esta, umwana wakwa Abihaili, na Modekai Umuyuda balemba inkalata yabubili no kubikapo amaka nganshi ukushininkisha palwa nshikunkulu ya Purimu. Aya makalata yatuminwe ku Bayuda bonse aba mu fitungu fyonse umwanda umo amakumi yabili na cine lubali (127) ifya calo ca mfumu Asuelusi mu mashiwi yacibote no kubateeka imitima. Amashiwi yali mu makalata yabakonkomesha ukuti bakalesefya inshiku sha Purimu pa nshita iyasontwa pamo ngefyo namfumu Esta na Modekai Umuyuda babebele ukucita pamo na bana babo mukukonka ulutambi lwakufunga ukulya no kuloosha. Icebo capeele Esta ecalengele ukuti ukusefya Purimu kube ulutambi elyo no kulembwa mu citabo. Imfumu Asuelusi apatikisha abantu ba mu calo conse na mu lulamba lwa bemba ukusonka umusonko. Kanshi ificitwa fyakwe fyonse ifyabulamba na maka acitile, ne lyashi lyonse pafyo Modekai bamucindike no kumupeela icifulo ku mfumu Asuelusi, fyonse fyalilembwa mu citabo ca milandu ya mfumu sha ku Media na Pesia. Modekai Umuyuda ewakonkelepo ukucindama pa mfumu Asuelusi. Kabili ali na maka pa Bayuda, uwacindama no kutemwikwa ku bantu bakwe pantu acitile ifyakuwamina abantu bakwe no kulomba ifyakuwamina umushobo wakwe onse. Kwaliko umuntu umo ishina lyakwe ni Yobo. Aleikala mu calo ico beta Usi. Uyu muntu ali uwakaele, umololoke kabili uutiina Lesa, talefwaya ukucita ifyabipa. Afyele abana abaume cine lubali na bana abanakashi nabo batatu. Akwete impaanga amakana cine lubali (7,000), ingamila amakana yatatu (3,000), iŋombe shakulima imyanda isano (500), na bapunda abakota imyanda isano (500). Kabili alikwete ababomfi abengi nganshi. Uyu muntu alicilile abantu bonse aba ku kabanga ubukankala. Abana bakwa Yobo abaume babeleshe ukucita imitebeto cila muntu kumwakwe no kwitako abanankwe, kabili balelekanina. Elyo baleitako na bankashi yabo balya batatu mu kulya no kunwa nabo pamo. Kanshi cali ifi, inshiku shakusefya nga shapwa Yobo alebeta no kubasangulula. Elyo kacelocelo alebuuka aya mukutuula ilambo lyakoca ukulingana ne mpendwa ya bana bakwe bonse. Pantu aletontonkanya ukuti, “Limbi kuti abana bandi babifya no kupontela Lesa mu mitima yabo.” Efyo alecita lyonse. Kanshi kwali ubushiku bumo ilyo abana baume bakwa Lesa aba ku mulu baile longana pa cinso cakwa Yawe, Satana nao ali nabo. Elyo Yawe aipusha Satana ati, “Wafuma kwisa?” Satana nao ayasuka Yawe ati, “Nacilaendaukafye nafuma uku naya uku, nacilalulumbafye mu calo.” Yawe akonkanyapo ati, “Bushe wacimumona umubomfi wandi Yobo ifyo aba? Tapaba pa calo uwalingana nankwe, muntu uwakaele, umololoke kabili uutiina Lesa no kutaluka kukucita ifyabipa.” Satana epakwasuka Yawe ati, “Bushe Yobo atiina tiinafye Lesa apabula nangu cimo? Teico walimucingilila pamo ne ŋanda yakwe na fyonse ifyo akwata mu mbalifye shonse. Walipaala ne milimo yakwe, na fyonse ifyo akwata filefulilako mu mpendwa pa calo. Nomba fungulula ukuboko kobe no kwikata pa fyuma fyakwe fyonse, alekulapisha pa menso yobe.” Elyo Yawe aeba Satana ati. “Cisuma kanshi nabika fyonse ifyo akwata mu minwe yobe, nomba umwine ena wimwikatamo.” Satana epakufuma pa cinso cakwa Yawe, aya no kuya. Ubushiku bumo cilya abana bakwa Yobo abaume na banakashi balelya no kunwa umwangashi mu ŋanda ya mukalamba wabo umwaume, inkombe yafika kuli Yobo yamweba aiti, “Twacilalima ne ŋombe, bapunda nabo baciba balelya pambali mupepi, elyo abena Saba bacisa fukukila ifitekwa, bafisenda no kufisenda fyonse. Nabepaya na babomfi bobe ku lulimi lwa lupanga. Ninefye neka mpuswike mukwisa kushimikila ificitike.” Acili alelanda ifi, no kupwisha talapwisha, inkombe imbi nayo yafika yasosa aiti, “Inkuba yakwa Lesa ukufuma ku mulu naipona no koca impaanga na babomfi no kubepaya. Ninefye neka mpuswike mukwisa kushimikilako ificitike.” Acili alelanda ifi, na imbi inkombe yafika aiti, “Abena Kaludea bapangile amabumba yatatu no kufukukila ingamila no kushisenda shonse, baipaya na babomfi ku lulimi lwa lupanga. Ninefye neka mpuswike mukwisa kushimikilako ificitike.” Acili alelanda na imbi inkombe yafika aiti, “Abana bobe abaume na banakashi bacilalya no kunwa umwangashi mu ŋanda ya mukalamba wabo umwaume. Elyo mu kashita akanonofye kwacima umwela uukalamba ukufuma mu matololo no kwisa uma amatungi yane aya ŋanda no kubongolokela pa baice, no kufwa nabafwa. Ninefye neka mpuswike mukwisa kushimikilako ificitike.” Elyo Yobo aiminina, alepula umwingila wakwe, abeya no mushishi ku mutwe, awa panshi no kupepa ati, “Naishile ubwamba ukufuma munda muli mayo, kabili nkabwelelamo ubwamba uko nafumine. Yawe alipeele kabili Yawe napoka, nalipaalwe na matotelo ishina lyakwa Yawe.” Muli ifi fyonse Yobo tabifishe, tasosele nangu cimo icakupontela Lesa. Nakabili kwali ubushiku bumo ilyo abana bakwa Lesa abaume aba ku mulu baile longana pa cinso cakwa Yawe. Satana nao epakwisa monekela ku cinso cakwa Yawe. Kabili Yawe aipusha Satana ati, “Wafuma kwisa?” Satana ayasuka Yawe ati, “Nacilaendaukafye nafuma uku naya uku, nacilalulumbafye mu calo.” Yawe amwipusha ati, “Bushe wamona umubomfi wandi Yobo ifyo aba? Tapaba pa calo uwalingana nankwe, muntu uwakaele, umololoke kabili uutiina Lesa no kutaluka kukucita ifyabipa. Taumwene ukuti nashipikisha, nasunga ubufumacumi bwakwe, nangu line wampatikishe ukuti monaule apabula umulandu.” Elyo Satana ayasuka Yawe ati, “Bakabushanya inkanda ne nkanda. Umuntu kuti asumina ukuposa fyonse ifyo akwata pakupususha ubumi bwakwe. Nomba fungulula ukuboko kobe no kwikata kwifupa no munofu wakwe. Akakulapisha pa cinso cobe.” Yawe epakweba Satana ati, “Cisuma kanshi nimupeela mu minwe yobe, lelo wiesha kwikata ku mweo wakwe.” Kanshi Satana epakufuma pa cinso cakwa Yawe no kuya lwalika Yobo ifilonda ifyabipisha nganshi umubili onse, ukufuma ku tukondo ukufika na ku mutwe. Yobo epakubuula iciinga eco alafopolweko ifilonda, aikala na mu mito. Elyo umukashi wakwe aisa mweba ati, “Bushe na nomba ucili uletwalilila mukusunga ubufumacumi bobe? Mutuke Lesa no kufwa ufwe, cipwe!” Lelo Yobo ayasuka umukashi wakwe ati, “Walanda ifyo umwanakashi onse uushakwata amano engalanda, bushe nga tulapokelela ifisuma kuli Yawe tekuti tupokelele ne fyakutucusha fine?” Muli ifi fyonse Yobo tabifishepo nangu cimo mu kulanda kwakwe. Kanshi elyo bacibusa bakwa Yobo batatu baumfwile amacushi yonse ayamuponene, baya mukumupempula cila muntu ukufuma kumwakwe. Amashina yabo ni aya: Elifasi umwina Temani, na Biludadi umwina Shuha, na Sofari umwina Namati. Baumfwana bonse pamo ukwisa mukoselesha no kumutalalika umutima. Bacili akatalamukila bamumona, nomba bafilwa ukumwishiba. Awe bafilwa ukushipikisha, basansula amashiwi yabo balaloosha mu misowa iyikalamba, balepula ne mingila yabo baikuba no lukungu pa mitwe yabo. Baikala nankwe panshi ukulingana ne nshiku cine lubali, akasuba no bushiku, ukwabula ukumusoshamo ishiwi nelyo limo, pantu balimwene ukuti ukucula kwakwe kwalikulishe nganshi. Panuma ya ifi, Yobo ayasamwine akanwa kakwe no kulapisha ubushiku afyelwemo. Elyo Yobo atile, “Akasuba nafyelwemo kakalobelele pamo no bushiku batile umwana umwaume nafyalwa. Kalya kasuba nakakaluke imfifi, Lesa wa ku mulu elakebukisha kabili kekasanikilwa na lubuuto. Lekeni imfifi ikalamba ne cinshingwa ca mfwa, na makumbi fikupe ubu bushiku. Lekeni imfifi ya ubu bushiku iletiinya abantu. Ala ubu bushiku bukupwe ne mfifi, elyo bufutwe pa nshiku shaba mu mwaka, bufume na pa mpendwa ya nshiku shaba mu mweshi. Ee, lekeni mwiba nangu cimo muli ubu bushiku, mwifuma no tupundu nangu ishiwi lya nsansa. Lekeni abo abatipwila inshiku batipwile ubu bushiku, abaishiba ukubimbula cishimweshimwe ci Lefiatani. Lekeni intanda sha ku macaca isha bulya bushiku shishime. Lekeni bulolele ulubuuto, no kulumona nakalya, kabili bwimona no kusama kwa mibengelele ya ku macaca. Pantu tabwanjisalile mwifumo lyakwa mayo pakufisa amacushi ku menso yandi. Cinshi nshafwililefye pakufyalwa, nelyo panumafye ya kufuma munda muli mayo ndeka umweo? Cinshi kwabelele amakufi ayakumpokelela, na mabele ayakuŋonsha? Ne mwine fino nga ninambalala nga ndi mu mutelelwe, nga nindala utulo, nga ndi mukutuusha, pamo ne shamfumu na bacilolo ba mu calo, abaikuulile ifintu ifyakubebukishako ifili nomba ifyaonaika. Nga nindala utulo pamo pene na bana ba mfumu abakwete golide, abaiswishe amayanda yabo na silifa. Nelyo cinshi bashamposelefye nga kapopo, nangu akanya akafwa ukwabula no kumonapo ulubuuto lwa kasuba. Kulya uko ababi baleka ukubilimuka, na banaka basanga ukutuusha. Uko abafungwa bekala pamo mu cibote, tabomfwa ne shiwi lyakwa kangalila wabo. Abalanda na bakankala baba pamo, abasha balilubuka kuli bashikulu wabo. “Mulandu nshi ulubuuto lupeelelwa ku muntu uuli mu bulanda, no bumi ku muntu uo umutima uleshikitika ku macushi? Abo abafwaisha ukufwa, lelo imfwa nayo taimoneka, balaifwaisha ukufwa ukucila na pafyo bengafwaya ifyuma ifyafiswa. Bena balasamwa nganshi, no kusansamuka ilyo bafika ku manda. Cinshi bengasanikila umuntu ulubuuto uushilemona inshila, uo Lesa aisalilila? Ukushinshimukila ekwisa nge cakulya candi, ukulilishika kwandi kupongoloka nga menshi. Pantu icintu naletiina nganshi ecamponena, elyo icalentiinya ecanjishila. Ine nshimona mutende, nangu umutelelwe, nshakwata ukutuusha, macushifye yeka yeka eyamfikila.” Elifasi umwina Temani ayasuka ati, “Umuntu nga akwebako ishiwi limo, bushe tacakukalipe? Nomba kwena nani ashingalandapo pa ca musango uyu? Mona walifunda abantu abengi, walikoselesha na batompoka amaboko. Amashiwi yobe yatungilila nabo abalelubantika, walengele nokuti amakufi ayanaka yakose. Nomba na iwe cakufikila, wafilwa ukushipikisha, cakukuma, wanenuka. Bushe akatiina kobe aka kuli Yawe temwaba ukutetekela kobe? Elyo ne mikalile iya bololoke bobe temo emwaba isubilo lyobe? “Tala tontonkanya. Bushe walimonapo umuntu umo uwaololoka umutima aloba? Nangu umuntu uwakaele aonaika? Ine ifyo namonapo nifi. Umuntu uulima ifyabupondamishi no kutandamo ubucushi, ifi fine efintu asombola. Ku mupu wakwa Lesa balaloba, na ku mwela wa bukali bwakwe alabonaula. Ukubuluma kwa nkalamo no musowa wa nkalamo iyikali nganshi, na meno ya twana twa nkalamo, nafyonaika. Inkalamo iyamaka nganshi naifwa pantu taikwete ifyakulya, no twana twa nkalamo iyikota natusalangana. “Nomba kwalishile kulesokelela icebo kuli ine, ukutwi kwandi kwapokelele ishiwi balentotosha. Cali mu nshita ifiloto fipoka amano, ilyo utulo utwingi twikata umuntu. Kanshi naliketwe no mwenso uukalamba nalatutumafye, ecalengele nokuti amafupa yandi yalesokona. Umupashi waisa leluka ku menso yandi, awe no bupipi bwa pa mubili wandi bwaiminina. Umupashi waiminina shika, lelo ine nafilwa ukwishiba icata calimo. Kwena naumfwile cimo naciminina pa ntanshi yandi. Patalala na tondolo, elyo naumfwa ishiwi. ‘Bushe umwinakufwa kuti aba umololoke pa cinso cakwa Lesa? Bushe umuntunse kuti aba uwakaele pa Wamubumba? Nga cakuti na mu babomfi bakwe bene tapaba abo atetekela, na muli bamalaika bakwe bene alisangamo icilubo, nga palibufi abantu ababumbwa ukufuma ku lukungu, abekala mu mayanda ya maloba, abo bashonaula nga kashishi. Akacelo epo bali, icungulo baonaika, balobelela ukwabula no wakubikako amano. Na fyonse ifyo bakwata fyaonaikila pamo nabo, bena bafwa ukwabula amano.’” “Kuuta we Yobo, bushe pali uulekwasuka mwa? Nani uwamushilo uo uleyalukilako? Pantu icipyu cipaya umuntu imbulwamano, ulunkumbwa nalo lwipaya umuntu uushacenjela. Nalimonapo umuntu imbulwamano uuleikala bwino, bwangu bwangu naisa mutipwila ne mikalile yakwe yaonaika. Abana bakwe bashala insansalila ukwabula ubucingo, babepaila mu mpongolo, elyo tapali nangu umo uwakubapokololako. Abantu abansala ebakalya ifisabo fyakwe, bafisobolola no kufifumya mu myunga, abalwinso ebakumbwa ifyuma fyakwe. Pantu ubucushi tabufuma ku lukungu iyoo, nangu ubwafya ukumena pa mushili. Lelo umuntunse ena nga afyalwa asanga ubucushi, nga filya fine insase shisamina mu mulu. “Nga nine kuti nabutukila kuli Lesa. Lesa eo ningatula umulandu wandi. Pantu Lesa eucita ifipapwa ifyo tushingeshiba, ifisungusho ifyo tushingapenda. Eulosha imfula pa calo, eusansa na menshi pa mabala. Eusansabalika abalanda, nabo abali mu cililishi abasumbwila ukuli ubucingo. Alonaula na mapange ya ncenjeshi, pakuti ifyo shilefwaya ukucita fiikwata ubuyo. Abuula abamano no kubekatila mu bucenjeshi bwabo, na bumpandamano bwa baba no bucenjeshi bulafulungana. Akasuba bena baponenwa ne mfifi, lilya akasuba kali pakati ka mutwe bapulumpunta kwati bushiku. Lelo ena apususha abalanda ku lupanga, ku milandile na ku minwe ya bamaka. Kanshi Lesa alalenga abalanda ukuti bakwate isubilo nakabili, abalufyengo bena abaputula umulomo. “Alishuka uo Lesa akalipila, kanshi iwe Yobo wilasuula ukusalapula kwa Mwine wa maka yonse. Pantu Lesa alacena ifilonda, kabili afikakila ne cisansa ominako eco ondapilako. Akakupususha ku mafya ayali mutanda na ku bwafya ubwalenga cine lubali bwine tawakatale auculapo. Mu nshita ya cipowe akakupususha ku mfwa, na pa nshita ya nkondo akakucingilila ku maka ya lupanga. Lesa akakupokololako ku bukali bwa lwambo lwa lulimi, tawakatiine ubonaushi ilyo bukesa. Pa nshita ya bonaushi ne cipowe, iwe ukalaseka, tawakatiine ne fiswango fya mu mpanga. Ukacita icipangano camutende na mabwe ya mu cilime cobe, ne finama fya mpanga fikaba mu cibote na iwe. Ukeshiba nokuti itenti lyobe lili umutelelwe, ukapempula icinka lyobe no kupenda ifitekwa fyobe, tawakalufyepo nelyo cimo. Elyo ukeshiba nokuti abana ba bufyashi bobe bakaba abengi nganshi, na bana bobe abo wafyala bakafula nge cani ca mu calo. Ukaya mu nindi ninshi naukota nganshi ne mfwi tutu ku mutwe, ngo mwanshi wa ŋanu uo batutila pa nshita ya kulobolola. “Wamona ifi fyonse twalifipitulukamo pa nshita itali no kumona ukuti fyacishinka, eco ufiposeko amano, ufikonke, ukeshiba we mwine ukuti fyakukuwamina.” Elyo Yobo ayasuka ati, “Iyee nga cakuti ubulanda bwandi bwapimwa, na macushi yandi yonse yapimwa pa cipimo! Ala kuti fyafinapo ukucila umusensenga wa mu lulamba lwa bemba, eco na mu mashiwi yandi mubelele ukususwa. Pantu ine nalilaswa ne mifwi ya Mwine wa maka yonse, no mupashi wandi ulenwa ubulembe bwa iyi mifwi, ifyo Lesa atiinishako ala ine nafintengamina. Bushe punda wa mpanga alalila nga alelya icani, nge ŋombe nayo taitalalafye tondolo ilyo ilelya umulemfwe? Nga kanshi nani engalya ifyakulya ifyatalala tondolo umwabula umucele? Bushe mwalibamo umulyo mu cipande cabuuta ice lini? Ine nshikwete nsala yakulya ifyakulya fya musango uyu. Nafimfitika ku mukoshi. “Iye, nga kuti nakwata ico ndelomba, Lesa nao nga kuti ampeela ifyo ndekabila. Nangu nga kuti casekesha Lesa ukunjipaya, nga kuti afungulula ukuboko kwakwe ampwishishishafye. Ici ecingalenga ukuti mpemwineko, nangu line ningaba mu bucushi ubwabipisha, nico nshakaana ifyalanda Uwamushilo. Bushe ine ncili na maka yakushipikisha ukwikala pano calo? Buyo nshi ndelolela pakuti nteke umutima? Bushe amaka yandi kuti yalingana na mabwe ukukosa, nangu umunofu wandi waba ngo mukuba? Mu cishinkafye amaka muli ine nayapwafye yonse ayakuti njafwilishe, pantu na mano yene ine nayampela. “Umuntu uuli uwafupuka pa mulandu wakucula eukabila ukukoseleshiwa na banankwe, epakuti talekele ukukwata akatiina ka ku Mwine wa maka yonse. Nomba imwe mwe bamunyinane namumbepa, mumbepele ngo mukuku wa menshi ya mu kamana mainsa. Aya menshi yaba ayafundauka pantu yafuma ku menshi makasa ayalesunguluka mwaisula no bufumi bwa bunga bwa mfula. Lelo mu nshita ya lusuba yalakama, no kupwa yapwa ku mulandu wa cipuki. Abalendo abenda mu milongo ya ngamila balafuma mu nshila, baya mukufwaya aya amenshi basuka baluba no kufwila mu matololo. Abalendo abenda mu milongo ya ngamila ukufuma ku Tema balayafwaya, na bamakwebo abafuma ku Sheba balasubila ukuyasanga. Nomba ukucetekela kwabo kuba kwakuicushafye, pantu batila nga bafikako basanga yalyuma. Efyo nemwe bene muli kuli ine, nga mwamona ubucushi bwandi mwatiina. Bushe nalitala mulomba icabupe, nangu ukumfutilako icinasha mulandu pa fyuma fyenu? Atemwa, ukutila mpususheniko ku minwe ya balwani bandi, ndubuleniko ku kuboko kwa bancusha? “Mfundeniko, ndebafye tondolo, lengeni njishibe ifilubo nacita. Amashiwi ya mu bufumacumi yalakalifya, lelo imwe ifi mulenjebaula, bushe kuti cangafwa? Bushe mulefwaya tuletalikana pa mashiwi ayafye, no kuleka amashiwi ya muntu uwapelelwa yoluluke ngo mwela? Imwe kuti mwapendwila pa mwana wanshiwa, no kushitisha umunenu. “Aleni nomba pilibukeni no kundolesha mundoleshe, bushe ine kuti nabepa ubufi pa cinso cenu? Tontonkanyenipo nakabili. Ine nshilefwaya ulufyengo nakabili, tontonkanyenipo nakabili pantu muletwishika ubufumacumi bwandi. Bushe kwena muli ubufi mufyo ndelanda ine, nangu mucili muletontonkanya ukuti ine teti nsobolole ifibi ne fisuma?” “Bushe ubumi bwa muntu pano isonde tabwaba bwakubomba imilimo iyakosa, ne nshiku shakwe tashaba nge sha muntu uwalembwa incito yacibe? Kwati musha uulefwaya icintelelwe, ngo wa ncito uulelolela ukufola. Elyo na ine balimpimina imyeshi umushaba icakumwenamo, elyo ne nshiku shakucucutikamofye nga bwaila nasho nalipeelwa. Nga nasendama nati, ‘Yangu pakuti buce mbuuke!’ Ubushiku tepakulepa, kulapilibuka pilibukafye mpaka ku macaca. Mu mubili wandi namo mwiswile imititi ne nkuku. Inkanda yandi naikosa, nga yalepuka mulefuma na mafina. Inshiku shandi shilepita ulubilo ukucila na pa kakupikwilako insalu, shilepwa bwangu ukwabula no kumpeela isubilo. “Ibukisha we Lesa ukuti ubumi bwandi bwabafye ngo mupu, ine nshakamone nsansa nakabili. Ilinso ililendolesha nomba, talyakamone nakabili, amenso yobe yakamfwaya fwaya lelo nshakabepo ninshi ninja. Nga filya fine ikumbi lisalangana no kupita, efyo no muntu uuya ku calo ca bafwa apita ukwabula ukumoneka nakabili. Takatale abwelela ku ŋanda yakwe, ne cifulo cakwe cine cikamulabako. “Eico ine nshatalale tondolo iyoo, mfwile ukulanda pantu ndecula mu mupashi wandi, ndeilishanya pantu ndecululuka mu mweo wandi. Bushe nine bemba nangu shimweshimwe wa muli bemba pakuti mulenonda? Nga nalala pa musengele wandi nati, ‘Nalatuushako, no tulo twalantalalikako, mpemwineko ku macushi yandi.’ Elyo nomba iwe wandetela ifiloto ifyakuntiinya, ne fimonwa ifyakunsantamuna mu tulo, icakuti kuti natemwapo ukupwilila ku tulo no kufwa, ukucila ukulacula ifi muli uyu mubili. Ine napata ubumi bwandi, nshifwaya ukwikalilila pano calo, lekenifye mbe pantu inshiku shandi tashakwata ubupilibulo. “Ngo muntu wanshi uwakuti ulemucindamika, no kumubikishako amano, uwakuti ulemupempula cila kacelo, elyo no kumweshafye cila nshita? Bushe tekuti utale ufumyeko amenso kuli ine, no kundeka ne mwine pakuti na ine naminako amate pa kashitafye kanono? Nga nalibifya, finshi nacita kuli iwe we umona imitima ya bantu? Cinshi wansalile ukuba icakweseshapo fimo? Cinshi nasangukila icisendo kuli iwe? Cinshi teti umbeleleko uluse pa fyabupulumushi fyandi, no kufumyapo ifyabubifi fyandi? Pantu nombalinefye ndi nokuya lala mu manda, ukamfwaya nomba nshakabepo.” Elyo Biludadi umwina Shuha nao alandapo ati, “Bushe iwe Yobo, ukafisha lilali ukulalanda ifi, pa mashiwi yamo yene ayaba ngo mwela uulepupilisha? Bushe Lesa kuti akaana ukucita umulinganya? Bushe Umwine wa maka yonse kuti afulunganya ifyalungama? Ilyo abana bobe babifishe kuli ena, nao alibapingwile ukulingana no bubi bwabo. Kanshi iwe pilibukila kuli Lesa, no kupapata ku Mwine wa maka yonse. Nga uli wakaele kabili umololoke, cacine Lesa alakulangulukila no kukubwesesha fyonse muli bukaele bobe. Nangu imikalile yobe iya kunuma ishali iyafikapo nganshi, kuntanshi ikawama ukucilapo. “Ipusha inkulo ishatangila, ufwailishe nefyo ifikolwe fyobe fyapitamo. Pantu ifwe fwe bana ba nomba tatwaishiba nangu cimo, pantu ubumi bwesu pano isonde bupitafye nge cinshingwa. Bushe teti ifikolwe fyamano fikufundeko no kukweba? Bushe teti basose ifyaba mu mitima yabo? “Bushe ifibale kuti fyamena apashili matipa? Bushe amatete kuti yamena apashili menshi? Amenshi nga yakama, amatete nelyo tayalapakula ninshi kuma, yalomapo bwangu pa fyani fimbi. Efyo impela yaba na kuli abo abalaba Lesa, ne cisubilo cabo efyo cipwa ku wasuula Lesa. Ico acetekelamo cintu icishakosa, cimo no kusubikila mwisumbu lyakwa tandabube. Umuntu wa musango uyu nga ashintilila kwisumbu lyakwa tandabube, teti limucingilile nakalya. Umuntu nga akoneneko, bushe kuti lyakaana ukuputuka? Umubi akula nge cilimwa icimena bwangu mu kasuba, icisalanganya ne misambo mwibala lyonse. Imishila yaciko yapeka mu mwina wa mabwe, no kukonena ku mabwe yene. Lelo nga mwanukula ici cilimwa, abantu teti beshibe napo camenene. Efyo ubumi bwa cilimwa bupwa, mu mushili umo cali mwaisa mena na fimbi. “Iwe Yobo wishibe ukuti Lesa talekelesha abololoke, nelyo ukwafwilisha abacita ifibi. Lesa akalenga ukuti akanwa kobe kakesulemo inseko, no kwaula utupundu utwansansa. Ala Lesa akalenga abalwani bobe ukwikatwa insoni, na matenti ya bantu ababi tayakabepo nakalya.” Elyo Yobo ayasuka ati, “Ee cine cine ninjishiba ukuti efyo caba, nomba umuntunse umwinakufwa kuti aba shani umololoke pa cinso cakwa Lesa. Nangu umuntu engapanga ukutalikana na Lesa, teti asukepo nangu limo pa mepusho ikana limo (1,000) ayo bengamwipusha. Alikwatisha amano, kabili alikwatisha na maka ayengi, nani engamutalamina no kuba no mutende? Lesa alasesha impili ukwabula nokuti ishine shishibe, elyo nga afulwa alashipasa no kushipasa. Lesa alaleta icinkukuma no kusunkanya icalo, no kulenga ukuti apo caikala panshi patutume. Ena kuti aeba akasuba ukukanatula, no kufimba pa lubuuto lwa ntanda. Umwinefye eka ewayanshile umulu, no kunyanta pa matamba ya pali bemba. Ni Lesa ewasamika intanda mu mulu, ishili ngo lutanda lwa Bea mukalamba, no lutanda lwa Olioni, no lwa Pileiyadesi ne shalongana pamo ku kapinda ka ku kuso. Kuti twafilwa ukutasha ubukulu bwa fintu ifyo Lesa acita, ifipeshamano ifyo acita teti tukumemo ukupenda. Moneni nga apita apo ndi, teti mumone, nga ampitilila awe teti njishibe nelyo apitile. Nga aisa mukusenda ico alefwaya, nani engamulesha? Nani engapama ukumwipusha ati, ‘Bushe cinshi ulecitila ifi?’ Lesa tabwesha umutima nga afulwa, na baleafwana na Rahabu ala balatutuma pa nkasa shakwe. “Nomba ine kuti namwasuka shani? Bushe kuti nafumya kwisa amashiwi yakutalikana na Lesa? Nangufye ningaba uwakaele teti mwasuke, ine kumupapatafye pantu e mupingushi wandi. Nangufye ningamwita nao nokwisa aisa, nshishininkishe nga kuti aumfwa na kwishiwi lyandi. Pantu alantobaula kwati ni mfula ya mabwe ilendoka, ukufusha ifilonda fyandi ukwabula umulandu. Teti aleke nokuti mpemwineko, lelo aisusha ubumi bwandi na macushi. Nga nati nande pa maka, owe ala alikwatisha amaka! Nga nati nande pa mulinganya, nani engapama ukumwita mu cilye? Nelyo ningatontonkanya ukuti ndi wakaele, akanwa kandi kene ekengampeela umulandu. Nga natila nalipwililika, kuti kanshinina ukuti ndi mubi. “Kwena kuti natila ndi wakaele, lelo ico tacimpamfishe, no bumi bwandi bwine nshibusakamene. Ala eco nsosele nati, ‘Cimo cinefye, ena onaula abakaele na babi bene.’ Ubwembya nga bwaleta imfwa yakupumikisha, ena aseka ukulakalaka ukwisa pa wakaele. Icalo nga caponena mu minwe ya bantu ababi, ena afimba bakapingula wa milandu pa menso. Nga teucita ifi, nga kanshi nani umbi uwingacita ici? “Inshiku shandi shilepita bwangu ukucila na pa balebutuka ulubilo, shilepupuka, nshimonamo no busuma. Shileuluka kwati bwato bulya bapikula ku matete, nangu nga kapumpe ulya afokele kukuya fuba icakuti alye. Nga natontonkanya nati, ‘Limbi kandekefye ukuilishanya, nkwate ne nsansa pa menso no kumwentula ndemwentula.’ Nomba nga naibukisha amacushi yandi, umwenso wanjikata, pantu nalishiba ukuti tamwakandeke ngo wabula mulandu. Apo ndi wa milandu, cinshi ningalaicushisha? Nangu ningasamba bwino mu menshi ya bunga bwa mfula, nafikina ne minwe yandi mu menshi ya fishikisa, iwe kuti wantumpika mu matipa, ne fyakufwala fyandi kuti fyakantana. Pantu Lesa te muntu nga ine uwakuti tulepashanya nankwe, uwakuti tuletwalishanya nankwe mu cilye. Nga cakuti kwali uwakukalulula pali ifwe babili, uwingakwata amaka yakutwikatamo ifwe bonse, uwingasesha icisendo cakwa Lesa icaba pali ine, no kuleka ukutiinya kwakwe kwimpeela mwenso. Lyena kuti nalanda ukwabula ukumutiina, nomba ifi tefyo cili kuli ine, kanshi teti nande.” “Apo ine nintendwa ukuba umumi, nakulailishanyafye. Nakulalanda ukufuma panshi ya bukali ubuli mu mweo wandi. Ndeeba Lesa nati, wimpeela umulandu, njebafye umulandu ulencitila ifi. Bushe cisuma ukuncusha, no kususha uo wapangile ku minwe yobe, elyo no kusekelela amapange ya bantu ababi? Bushe wakwata amenso ya bantu? Bushe umona ngefi abantunse bamona? Bushe inshiku shobe shilapwa ngefi isha bantu shipwa, nangu bushe imyaka yobe yaba ngefyo iya bantu yaba, pakuti ulefwaya fwaya ukumona ifyabupulumushi fyandi, no kufwailisha ububifi bwandi? Nelyo walishiba ukuti ine nshili mubifi, kabili walishiba ukuti takuli nangu umo uwingamfyombotola mu minwe yobe. “Iminwe yobe eyamumbile no kumpanga bwino bwino, kabili niwe unjalukile no kungonaula. Ibukisha we Lesa ukuti wampangile ukufuma kwiloba, bushe kuti watemwa ukumbwesesha ku lukungu nakabili? Bushe tewe wampongolwele ngo mukaka, no kulenga ntikame ngo mukaka uwakamantana? Niwe wamfwikile iminofu, wafimbapo ne nkanda, wapikwile amafupa pamo ne mishipashipa mu mubili wandi. Epakumpeela umweo, wananga ne citemwiko cobe icishiputuka, wabikapo no kulasunga umutima wandi ku luse lobe. “Nomba ifi fintu walififisa mu mutima obe, naishiba nomba ukutila ifi fine efyo walefwaya. Nga nabifya kuti wamona, kabili teti umbeleleko no uluse ku fyabupulumushi fyandi. Nga nalibifya ishamo limponene, nga ndi wakaele, nalyo line teti njinune nangu mutwe, ndeumfwafye insoni no kulanguluka pa bucushi bwandi. Pantu njinuna umutwe no kuisansabalika nga wanunga nge nkalamo, nakabili nga naubwekeshapo ukucita ifyakumpesha amano. Waletelapo bakambone abakunshinina na bambi, ne cipyu wankwatila naco nga nacikulilako, na macushi ayo wantumina yanjishila nga matamba ayalekonkana. “Bushe cinshi walengele ukuti mfyalwe? Kanshi nga nafwilefye ilyo linso lya muntu talilamona, nga nabafye ngo muntu uushatalile abapo, mfyalwa akapopo ukufuma mwifumo no kuya ku nshinshi. Bushe inshiku sha bumi bwandi tashishelefye ishinono? Shi lekeni ukulolesha pali ine no kundeka nsansamukekofye panono, ilyo nshilaya ku cifulo uko nshakabwele, ku calo ca mfifi ica cinshingwa ca mfwa, ku calo ca mfifi iyafiita fititi, ukwaba icinshingwa ca mfwa ne cimfulumfulu, uko ulubuuto lwaba nge mfifi iyafiitisha.” Elyo Sofari umwina Namati alandapo ati, “Bushe kuti twakaana shani ukwasukako ku mashiwi yafula ifi? Bushe ukufusha ifyakusosa ekulungika mwa? Bushe uletontonkanya ukuti ukulanda kobe we Yobo ekwingatulesha ukusosapo mwa? Ilyo uletumfya abantu uleti teti tukukaanye bati? Pantu iwe ulesosa ukuti, ‘Ine nkonka amafunde ayacine cine, ndi wakaele pa cinso cakwa Lesa.’ Nomba nga cakuti Lesa nao alanda, ayasamuna akanwa kakwe pakukwasuka. Elyo nga kuti akweba inkaama sha mano yakwe, pantu amano yene yene yakwata imbali shibili, lyena ishiba ukuti Lesa alilekelelapo na fimo pafyo wabifya. “Bushe iwe kuti wapikulula ubwile bwakwa Lesa mwa, nangu ukwishiba apapela amano ya Mwine wa maka yonse? Amano yakwe yasansama ukucila imyulu, finshi wingacita? Amano yakwe yalishika ukucila icalo ca bafwa, finshi wingeshiba? Icipimo cayako calicila icalo ku bukulu, cacila na pali bemba uwapabuka. Lesa nga aima, aisa alonganika abantu no kubesalila na mu cifungo, pakubalubulwisha nani engamulesha? Pantu Lesa ena alishiba abantu abashaba na cishinka, elyo nga amona ifibi bushe muleti kuti asuulakofye mwa? Lelo umuntu uushakwata amano akelukafye, ilyo umwana wakwa punda wa mu mpanga afyalwa ngo muntu. “Yobo shi wingalungamika umutima obe, imya amaboko yobe kuli Lesa no kupepa. Leka ukucita ifyabipa, fumya ne fyalufyengo mu matenti yobe. Ninshi lyena kuti wainuna amenso yobe ukwabula insoni, kuti waiminina uwashangila ukwabula no mwenso. Lyena ninshi ukalabako ku macushi yobe, no kulayebukishafye nga filya wibukisha mulamba uupitile kale. Elyo imikalile yobe ikabalika kwati kubalika kwa kasuba ilyo kali pakati ka mutwe. Ne mfifi ya bushiku ikaba ngo kubuuta kwa pa macaca. Ukakwata icicetekelo pantu ukaba ne subilo, ukaba uwacingililwa kabili ukekala umutelelwe. Elyo nga wasendama, uletuusha, takwakabe icakukupumfyanya. Abantu abengi bakalafwaya ukuti ubafweko. Lelo amenso ya babifya yakafilwa ukumona, kabili tabakamone ukwakubutukila, bena ico bakalalolelafye kufwa.” Elyo Yobo nao ayasuka ati, “Kwena muli bantu bamano, nomba ilyo mukafwa ninshi na mano yene yakaloba. Ala kwena na ine wine ndi wamano nga imwe bene. Teti muncile nelyo panono, bushe nani uushaishiba ifyo fyonse mulelanda? “Ine ninsanguka uwakusekwa ku banandi. Nangu nakuutile kuli Lesa nao alinjaswike, nomba balanseka nangula ndi mololoke kabili uwabula umulandu. Abashikwete ubwafya batontonkanya ukuti uwashama ali nokusuulwa, no uletalansuka ali nokuwa. Pa matenti ya bapupu epali umutende, nabo abakalifya Lesa umutima ebali bwino, abo abacetekela mu maka yabo, e mulungu wabo. “Nomba ipusheni inama, shilemufundako, ne fyuni fya mu lwelele, filemweba. Nangu ipusheni ifimena pa mushili, filemufundako, ne sabi lya muli bemba, lyalamweba. Pali ifi fyonse nani uushaishiba ukuti, ukuboko kwakwa Yawe ekwabomba ifi? Ubumi bwa fintu fyonse ifipema bwaba mu minwe yakwa Lesa, pamo penefye no mupu uo abantu bapema. Bushe te kutwi kusobolola amashiwi, elyo te kanwa kasonda ifyakulya? Abakote ebasangwa na mano, ubwingi bwa nshiku nabo bulalenga umuntu akwata amano yakwishiba no kwiluka. “Nomba Lesa ewaba na mano na maka kabili eupandako abantu amano, no kubafundako pakuti beluke. Ico abongolola tapali nangu umo uwingacikuula nakabili, ico akaka tapali uwingacikakula. Nga alesha imfula ukuloka ninshi kwaba icilala, kabili nga alokesha imfula iyingi, icalo ninshi kubundwa. Lesa ewakwata amaka na mano, bonse ababepwa elyo na babepa ubufi, bantu bakwe. Apoka bampandamano amano, no kulenga bakaputula wa milandu ukuba ifipuba. Eupoka bashamfumu ubufumu bwabo, no kubalenga ukukakwa imyando mu musana. Eupoka bashimapepo tonse uto bakwata, afumya na babulamba pa fipuna fyabo. Alakomeka na mashiwi ya bacenjela mukulanda. Apoka na bakote amano yakwishiba ifibi ne fisuma. Alenga bakateeka ukusuulwa, eulenga nokuti amaka ya babulamba yapwe. Eusokolola ifyafisama mu mfifi ikalamba, no kuleka ifya mu mfifi ikalamba fise apabuuta. Eupalamika imishobo ya bantu, kabili no kuyonaula. Alasandulula imishobo ya bantu, kabili aisalanganya. Afulunganya amano ya ntungulushi ishaba pano isonde, shalalulumbafye mu matololo, shaluba ne nshila. Shilepulumpunta mu mfifi ukwabula ulubuuto, no kulatalansuka nga bakolelwe ubwalwa.” “Ala moneni, fyonse ifi ilinso lyandi lyalifimonapo, na matwi yandi yalifyumfwapo, no kufishiba nalifishiba. Ifintu mwaishiba na ine nalifishiba, tekuti muncile nangu panono. Lelo ine ndefwaya ukulanda no Mwine wa maka yonse, Lesa eo ndefwaya ukulubulula nankwe. Pantu imwe mulebepekesha ukulanda icishinka kanshi muli babufi, mwaba nga bashiŋanga abashaishiba nangu cimo. Shi talalenifye tondolo, pantu ecingabafye icamano ukucita. Umfweni kanshi kufyo nalatantika umulandu wandi, kutikeni ifyo nalalubulula na kanwa kandi. “Bushe cinshi mulebepela ubufi mwishina lyakwa Lesa? No kumusoselako nomba mu fyabufi? Bushe mulefwaya ukuwila ku lubali lwakwe? Bushe kuti mwalubulwilako Lesa umulandu? Bushe imwe muleti kuti camuwamina nga amuceceta ifyo ubumi bwenu bwaba? Nangu bushe kuti mwamubepa ngefyo umuntu abepa umubiye? Ala Lesa akamukalipila, nga cakuti mulawila ulubali lumo mu bumfisolo. Bushe ubucindami bwakwa Lesa tabumutiinya, na katiina kakwa Lesa takamwishila? Amapinda yenu ala mapinda ya mito, na mu nsoselo shenu ishakuipokololako ala namo mulifye iloba. “Talaleni lekeni na ine nkwate inshita iyakuilandila, ne calacitika kacicitike. Nshikene, nomba bushe mulandu nshi ndebikila umweo wandi mu bwafya pakulanda? Ine ndi uwaipekanya ukulofya umweo wandi. Lesa nga alefwaya ukunjipaya kuti anjipaya, nomba ine nkaipokololako palwa myendele yandi pa cinso cakwe. Ici ecikampususha pantu nalishiba ukuti, uwamulandu kuti afilwa ukwiminina pa cinso cakwa Lesa. Mumfwe bwino bwino amashiwi yandi, kutikeni kufyo ndesosa. Moneni ninjipekanya nganshi ukulubulula umulandu wandi, pantu ninjishiba ukuti bakansanga ndi wakaele. Nani engampeela umulandu, naese pakuti ntalalefye tondolo no kufwa mfwe. “Nomba ndelomba ifintu fibili, lyena nshafisame ku cinso cobe. Fumya ukuboko kobe pali ine, kabili wileka umwenso wakutiina ubukali bobe umpwishe amaka. Elyo lyena nga wanjita ndeisa, nangu leka nsosefye, na iwe unjasuke. Bushe ifyabupulumushi ne fyabubifi nacita fyaba finga? Unange ifyo nalufyanya nefyo nabifya. Cinshi wafishila icinso cobe kuli ine, no kumbika pa balwani bobe? Bushe kuti watiinya ibuula ilileululuka mu mwela, nangu ukukunkunika icani icauma? Wampingula buluku buluku, wankalipila na pa fyabupulumushi fya ku bwaice bwandi. Wabika amolu yandi mwikoli, ulengula na monse umo ndepita, ulapima na monse umo amakasa yandi yanyanta. Efyo no bumi bwa muntu bonaikafye nge cintu icilebola, atemwa insalu iyaliiwa ku cipelebesha ca bushiku.” “Umuntu onse uwafyalwa ku mwanakashi, ekalafye inshita inono pa calo, elyo ifyafulishamo, macushi. Atila abalula nge luba kabili abonsa, apita nge cinshingwa icishikalilila. Bushe kuti watontomesha amenso yobe pa muntu uwaba ifi? Kabili eo waita no kumuleta ku bupingushi kuli iwe? Nani engafumya icasanguluka ku cakowela? Tapali nangu umo. Apo inshiku sha muntu shalipendwa, ne mpendwa ya myeshi yakwe yalishibikwa kuli iwe. Apo niwe upimina umuntu apakupelela, kanshi teti acile apo wamupimina. Fumyapo amenso pa muntu uleke aikalile, apwishishishe ubushiku bwakwe nga filya uwancito acita. “Umuti wena walikwata isubilo, nangula bengautema kuti wapuka nakabili, no kukonkanyapo ukukwata imisambo. Imishila yauko nangu ingakota shani, ne cishiki caumina mu mushili, kuti walemuka nga waumfwa umutonshi, no kupuuka imisambo iyiteku. Nomba umuntu nga afwa, ninshi afwililila no kumushiika bamushiika. Umuntu nga aleka umweo, aba kwi? Nga filya fine amenshi ya muli bemba yakama no kucepa, na ya mu mumana yakama no mumana wauma, abantu balafwa nokwima tabema, tababuka nakalya mpakafye umulu ukapite, tabakatale ababushiwa mu tulo. “Iyee, kanshi nga wamfishilefye ku calo ca bafwa, pakuti eko wambelamika mpakafye ubukali bobe bwapwa, no kumpekanishisha inshita ukanjibukishamo nakabili. Umuntu nga afwa, bushe kuti aba umumi nakabili? Nangu ningabomba imilimo yandi pa nshita itali, nshakatendwe, nakulalolelafye mpakafye amacushi yandi yakapwe. Lyena nga wanjita nkasuka, elyo ukafwaya ukumona icibumbwa wapangile ku minwe yobe. Lyena kuti walalengula imyendele yandi yonse, lelo wikalolesha pa bubi bwandi. Ne fyabubifi fyandi ukafisalila mu cola, no kufimba pa fyabupulumushi fyandi fyonse. “Nomba nga filya fine ulupili lusholomoka lwasuka lwabongoloka, ne cilibwe caseshiwa caselela kumbi, filya fine amenshi yakuusa amabwe, na mulamba asenda umushili, efyo na iwe we Lesa onaula isubilo lya muntu. Pakulekelesha umuntu wamucimfya, apita no kuya aya, wamwalula na mu mimonekele, wamulofya afumapo aya. Abana bakwe abaume nga bashala bacindikwa, teti eshibe, nangu nga basebana teti amoneko. Ena omfwafye ubukali mu mubili wakwe, no kuilooshafye umwine.” Elyo Elifasi umwina Temani ayaswike ati, “Bushe umuntu wamano kuti ayasukako ku mashiwi ayabuwelewele, nelyo ukwikuta umwela uwakaba uwa ku kabanga? Bushe kuti afwaya ukulanda amashiwi ayacabecabe, ne milandile iyishingacita nangu cimo? Cinshi iwe Yobo wafumisha akatiina ka kuli Lesa mu mano yobe, waonaula na matontonkanyo ayasuma pali Lesa? Ububi bwaba mu mutima obe ebwalenga ukuti akanwa kobe kalande ifi, nokuti utoole ululimi lwabucenjeshi. Akanwa kobe ekakushinina, teine iyoo. Imilomo yobe nayo eyakupeela imilandu. “Bushe niwe wabalilepo ukufyalwa pa bantu bonse mwa? Bushe waliko ilyo impili tashilati shibeko? Bushe ulomfwako ubupingushi bwa mu cilye cakwa Lesa? Niwe wakwata amano wekafye mwa? Finshi waishiba ifyo ifwe tushaishiba? Finshi waumfwa ifyo ifwe tushaumfwa? Pali baifwe pali abakalamba abamfwi, abali ne myaka iyingi, abakote ukucila na pali bawiso. Bushe wasuula ukutalalika kwakwa Lesa, nangu ishiwi lintu akutepelesha mutende mutende mu kutwi? Cinshi umutima obe ukoseele ifi? Mona ifyo walalukumya amenso, icakuti no mutima obe wafulilwa Lesa, waleka na kanwa kobe kasosa amashiwi ya musango uyu. Bushe muntu nshi uwingaba uwakaele? Nani uwafyalwa ku mwanakashi uwingaba umololoke? Lesa nga tacetekela abamushilo bakwe, elyo ne myulu ine nga tayaba iyapwililika pa cinso cakwe nakalya, palibufi umuntunse uwabipisha, uwakowela, uunwa ububi kwati menshi! “Nga wakutika kuli ine nalakweba, nalakulondolwela ifyo ine naimwena, ifishilano ifya bamano, ifyo ifikolwe fyabo fyabashilile. Abo beka ebapeelwe icalo ico abenafyalo bashalepitamo. Ubumi bwa muntu umubi bwaba bwakucula inshiku shonse, nga filya fine caba ku muntu umuluku, mpakafye apo imyaka yakwe yapiminwa. Iciunda cakutiinya caumfwika mu matwi ya mubi, lilya linefye ifintu fyaba bwino mu bumi bwakwe elyo ifipondo fyaisa musansa. Tasubila ukuti akafumamo mu mfifi, icikamucitikila kutila ulupanga lukamukoma. Akalulumba mpanga yonse mukufwaya ifyakulya, no kutila, ‘Ifyakulya fili kwi?’ Alishininkisha ukuti ubwafya buli mupepi. Ubulanda no bucushi nafimwishila, fyamucimfya nge mfumu iyiteyenye ukuya kukulwa. Pantu emishe ukuboko kwakwe kukulwisha Lesa, apamine ukusangukila Umwine wa maka yonse. Napama ukulwisha Lesa, naifimba ne nkwela yakwe iyatikama. Pantu ali uwaina na masaya yaletenta, na matanta ayafininwa kukwina. “Akekala mu fibolya fya misumba, na mu fipompa mu mayanda ayabongoloka, ayali nokusanguka umwina wa fitantala. Takatale aba umukankala, ne fyuma fyakwe tafyakakokole nangu ukusalangana mu calo. Takatale afuma mu mfifi, akaba ngo muti uo umulilo waumika imishila, no mupu uwakufuma mu kanwa kakwa Lesa ukamusenda. Elaibepa pakucetekela mu fyafye, pantu takamwenemo amalipilo nakalya. Ifi efikamucitikila mu bumi bwakwe, akooma ngo lusansu ulushakapuke nakabili. Akaba ngo mwangashi uulelukusha ifipompo, nangu umuolifa uulelukusha amabula yauko. Pantu uluko ulushisumina Lesa talusanduluka, ne tenti lya upoka amafisakanwa lilapya ku mulilo. Bakemita ububi, no kufyala ishamo, na mafumo yabo yapekanya ubucenjeshi.” Elyo Yobo ayasuka ati, “Nalyumfwa ifintu ifingi ifya musango uyu, nimwe bakatalalika abawelewele bonsefye. Bushe mukaleka lilali ukulanda amashiwi yenu ayaba ngo mwela weka weka? Kanshi amaka yakutwalilila ukulanda ifi muyafumya kwi? Pantu na ine wine kuti nalanda amashiwi yamo yene, nga cakuti imwe mwali mwipunda lyandi. Kuti nalanda amashiwi ayengi ayakumwimina, ndekunta no mutwe wandi apo muli. Kuti nalanda amashiwi yakumukoselesha, na mashiwi ya pa kanwa kandi kuti yamuletela icitalaliko. “Nomba nga nalanda, ubucushi bwandi tabutalele iyoo, nga natalala tondolo, cimo cinefye ubucushi tabulepwa iyoo. Cine cine we Lesa naungonaula, naulofya no lupwa lwandi lonse. Elyo kabili naunkaka, cili kwati e cikambone cakunshinina, imfundabuteshi shandi nashinjimina no kupeela ubunte pa cinso candi. Lesa alencusha mu cipyu cakwe, nandepaula, alesumanya na meno yakwe pali ine, na balwani bandi bantontelefye amenso yabo pali ine. Nabanjasamwina utunwa twabo pakungwela, balenguma na mapi mu masaya. Nabekatana pakunjimina. Lesa namposa mu minwe ya bantu ababifi, nambika mu minwe ya bantu ababi. Ne mwine naleikalafye bwino, aisa nsansaula, Lesa ankama pa mukoshi no kumputaula tupimfya tupimfya, kabili ninefye alungeme. Nandasaula imifwi ukufuma mu tupinda tonse. Ukwabula no luse, napulinkanya imfyo shandi. Naitila ne ndusha yandi panshi. Nandasaula imiku ne miku, nalulunkana palwa ine kwati cita ca nkondo. Ninsuka nimbila ne nsalu shabulanda, esho ndefwala, no kushiba impumi mu lukungu. Amenso yandi nayasuka nayakashika na cee kukulila ifilamba, ne fikumbi fya menso yandi nafifimba, fifitilepo na fititi. Nangu line mu minwe yandi tamwaba lufyengo, elyo ne pepo lyandi lyacishinka. “We calo wishiika umulopa wandi, ne nkuuta shandi shikatala ashileka ukumfwika. Na nombaline kambone wandi aba mu mulu, no wakunandilako aba mwa Lesa. Kebela wandi e cibusa wandi, ilyo amenso yandi yaletibinta ifilamba kuli Lesa. Kebela eusoseleko umuntu kuli Lesa, nga filya umuntunse asoselako cibusa wakwe. “Kushelefye imyaka inono, ninshi natoola inshila iyakuya uko bashibwela.” “Umupashi wandi naonaika, inshiku shandi ishakwikala pano calo nashicepa. Inindi umwakunshiika ilendolela. Cine cine abakuntumfya nabanshinguluka, na menso yandi nayamona ubunkalwe bwabo. “Ngafwako we Lesa no kumpeela ico ufwaya pantu takuli nangu umo uwingangafwa? Pantu naubomika imitima teti beshibe, kanshi tawakabalenge ukusumbulwa. Uwabepa umunankwe pakumwenamo ubunonshi, nao amenso ya bana bakwe yakanaka mukulolela. “Lesa nansangula ngo mulumbe ku bantu, umuntu uo abantu basaka amate pa menso. Amenso yandi nayanaka ku mulandu wa macushi, no mubili wandi uli kwati cinshingwa. Ici, cakupapa ku bololoke, no wakaele aimina abantu abashaishiba Lesa. Kabili abalungami bena nabatwalilila mu nshila shabo, na bakaele baleikoseleshafye. “Nomba imwe konkanyenipo, bwekeshenipo bonsefye, lelo kwena nshamonepo uwamano. Inshiku shandi nashipita, amapange yandi nayonaika, pamo penefye nefyo umutima wandi ufwaya ukucita. Bapilibula ubushiku ukuba akasuba. Ulubuuto balandapo talukokola, bwangu bwangu imfifi yaisa. Bushe ine isubilo lyandi nga kwikala ku calo ca bafwa, no kwanshika umusengele wandi mu mfifi, nga naeba inindi ukuti, ‘E tata,’ naeba ne mititi nati, ‘E mayo,’ nangu, ‘E nkashi yandi,’ ninshi icisubilo candi cili kwi? Nani engamona ukuti naba ne cakulolela? Bushe nkaya nafyo ku calo ca bafwa, nangu nkabwelelamo nafyo ku lukungu?” Elyo Biludadi umwina Shuha ayasuka ati, “Bushe iwe Yobo uleleka lilali amashiwi yakusabaila? Shikatala uleke na ifwe tulandepo. Cinshi uletumwena nge nama? Cinshi uletumwena nga bantu ababulwa amano mu menso yobe? Nelyo uleilepula we mwine ku cipyu cobe, bushe icalo kuti casunkana pa mulandu obe, nangu amabwe ukufuma pa ncende yaikalapo? “Ala cishinka ulubuuto lwa muntu umubi lulashima, no lubingu lwa mulilo wakwe lulaleka ukubilima. Ulubuuto mwi tenti lyakwe lulashima, ne cisaniko cine icimusanikila cilashima. Uwaleenda ne ntampulo ishamaka kale nomba aleongolokafye, ubucenjeshi bwakwe bwamuponya pa musao. Pantu amakasa yakwe umwine eyamutwala mukwikatwa mwisumbu, no kulenga ukuti anyante mu busafu bwe sumbu. Iciteyo camwikatila ku citende cakwe, icitembo calamufyenta. Intambo iyakumwikata ifishilwe mu mushili, no bucinga bwimbilwe mu nshila apitamo. Ifyakumutiinya fyalimutengamina konse konse, no kumukonka pa katende ka lukasa konse uko aleya. Ubonaushi bulemulolela, ne cinkunka caiteyanya ukumwikata nga awa. Ubulwele bulalya inkanda yakwe, solwesolwe wa mfwa alelya ifilundwa fyakwe. Nabamukululula ukumufumya mwitenti lyakwe ilyo acetekelamo, no kumutintila ku mfumu ya fintiinya. Mwitenti lyakwe tamwakashale icintu nelyo cimo, no kukuba bakakubamo amaluti. Imishila yakwe panshi nayuma, ne misambo yakwe nayuma ku mulu. Tabakamwibukishe pano isonde, ne shina lyakwe likaloba mu calo. Bakamufumya mu lubuuto no kumuposa mu mfifi, no kumufumya pano isonde. Takashe umwana nangufye icinshikulula mu luko lwakwe, takwakabe na kashimike. Abantu ba ku masamba bakasunguka pakumona ishamo lya uyu muntu, abantu ba ku kabanga bena bakekatwa no mwenso. Ee, ili eshamo iliponena pa ŋanda ya muntu umubifi, ici, e cifulo ca muntu uushaishiba Lesa.” Elyo Yobo nao ayasuka no kutila, “Bushe mukaleka lilali ukuncusha, no kunjebaula mu milandile yenu? Namuntukaula imiku ikumi, teti mumfweko ne nsoni pafyo muncita? Nga cakuti ine nalilufyanya, imwe camusakamikila nshi? Pantu cilubo candi. Nga cakuti imwe mwalaitutumuna pali ine, no kubomfya ubucushi bwandi nge cakunshinina, mwishibe ukuti ni Lesa ewanjilikisha. Ewampombela mwisumbu lyakwe. “Ine nangufye nailishanya pa bunkalwe bancita, awe tapaba uwakunjasuka. Nangufye nafwaya ukulubulula, tapaba wakumputwila umulandu mu mulinganya. Lesa alinjisalila inshila, kanshi teti mone na pakupita. Abika mfifi mu nshila shandi. Alimpokolola ubucindami bwandi, amfula ne cilongwe ku mutwe wandi. Nangonaula mu mbalifye shonse, tapali ico ndi, nashula isubilo lyandi nga filya ashula umuti. Alinjimisha ubukali bwakwe, ancita ngo mulwani wakwe. Ifita fyakwe ifyamaka nafimpalamina, nafiipekanya kukunsansa, nafishinguluka itenti lyandi. “Lesa alintalusha kuli bamunyinane, na bonsefye abanjishiba nabanseeluka. Balupwa lwandi nabantaluka, na bacibusa wandi nabandekelesha. Abeni nalepokelela na babomfi bandi abakashana balemona ine ngo mweni, nsangwike umwinafyalo mu menso yabo. Nga naita umubomfi wandi, tewakunjasuka nakalya, nangufye mpapate shani. Ku mukashi wandi nako umupu wandi ulenunka pipi, na kuli bamunyinane kwine ndenunka umukusa. No twaice twine natunsuula, nga twamona ine tulentumfya. Abanandi bonse nabampata, na batemwikwa bandi nabo nabanjalukila. Niŋonda, nshelefye amafupa yeka yeka, nshalilefye ku mutwe, mpuswikefye kwempe! “Nangulukeniko mwe bacibusa wandi, shi nangulukeniko pantu ukuboko kwakwa Lesa nakuntitikisha. Cinshi mulencushisha ifi ngefyo Lesa alencusha? Bushe tamwakanake ukucusha umubili wandi? “Iyee, nga kuti yalembwa amashiwi yandi! Ala, kuti natemwa yalembwa mu citabo. Yalembwa ku cilembelo ca cela na ku mutofwe, yabaswa na pa cilibwe pakuti yabelelela. Nomba ine, naishiba ukuti ndubulwila wandi aba umumi, na pakulekelesha akesa iminina pano calo. Nangu panuma inkanda yandi yaonaika kuli ubu bulwele, nkatamba Lesa no mubili wandi. Ine eo nkamona na menso yandi aya, teumbi iyoo, nine wine. Ala umutima wandi eo ulekabila pa maka. “Nga mwalanda amuti, ‘Twalamucusha nganshi, natufwaye inshila yakumupeelelamo umulandu!’ Mufwile ukutiina ulupanga mwe bene, pantu icipyu cakwa Lesa ecilenga ukuti amulimune ku lupanga, elyo no kwishiba mukeshiba ukuti ubupingushi eko bwaba.” Elyo Sofari umwina Namati ayasuka ati, “Ifyo walanda Yobo fyankalifya umutima, ecalenga nokuti nkwasuke bwangu bwangu. Nafilwa ukuteka umutima. Amashiwi naumfwa yamusaalula yamponya na pa musao, no mutima wandi wanjeba ifyakwasuka. “Bushe tawaishiba ifyo caba ukufumafye na kale, ukutulafye pa nshita umuntu bamubikile pano calo, ukuti umucinshi wa muntu umubifi tautwalilila, ne nsansa sha muntu uushitiina Lesa shibakofye pa kashita akanono? Nangu ubukankala bwakwe bwinganina bwafika na mu mulu, no mutwe wakwe ulekumya na mu makumbi, ala nakalya wakuposafye, aposwafye ngo busali bwakwe. Abamumwenepo bakalatilafye, ‘Aba kwi?’ Akapita nge ciloto, takamoneke, akongoloka nge cimonwa ca bushiku. Ilinso ilyalemumona talyakatale alimumona nakabili, ne cifulo cakwe tacakatale acimumona nakalya. Abana bakwe ebakalomba uluse ku balanda, kabili iminwe yakwe ikabwesha ifyuma fyakwe. Amafupa yakwe ayaisulamo amaka ya bulumendo, yakashiikwa nankwe pamo mu lukungu. “Nangu ububi bwalowa mu kanwa kakwe, nangu engabufisa panshi ya lulimi lwakwe, nangu tafwaya no kubufwisa, abufubatilafye mu kanwa kakwe, ifilyo mu cifu cakwe nafisasa, fyasanguka ubusungu bwa ngoshe mu mala yakwe. Akaluka ifyuma acibawile, Lesa akamuletela umuselu no kumulusha. Akonka ubusungu bwa ngoshe, no lulimi lwa nsoka lukamwipaya. Takatale alolesha pa mimana, ne milonga iyifumfumukamo ubuci ne shiba ilyatikama. Akabwesha conse ico anonkele no kuculila, takaliilepo na pa bukumu bwa milimo yakwe. Pantu atitikisha abalanda no kulenga ukuti babe abapina, apokolola iŋanda iyo ashakuulile. “Ulunkumbwa lwakwe ulubi talupwa iyoo, ne fyuma atutila tafyakamusansamushe. Tashapo utwakulya nelyo tumo, e mulandu wine no bukankala bwakwe bushikokwela. Pa nshita akwatisha ifyuma ifingi, elyo ubupina bukamwikata, no bulanda ubukalamba bukamuponena. Ilyo aisusha ulufumo lwakwe no kwikuta, elyo Lesa akamufokela ne cipyu icikalamba, no kumuponesha ubukali lilya line alelya. Nangu engabutuka icanso ca cela, umufwi wa mukuba wamupulinkanya. Umufwi uwamulasa ulapulila panuma, no lulimi lwauko ulwabengeshima lwatula ne ndusha, no mwenso uukalamba wamwikata, alasokonafye. Imfifi ikulu ilelolela ukukupa ifyuma fyakwe, no mulilo uo bashilaputapo ukamupwisha, no konaula ifikashalamo mwitenti lyakwe. Imyulu ikasokolola ububi bwakwe, ne calo naco cikamwimina. Ilyeshi likasenda fyonse ifyaba mu ŋanda yakwe, likafisenda pa bushiku bwa cipyu cakwa Lesa. Ifi efyaba ishamo Lesa aletela umuntu umubifi, ecakupyaninina cintu Lesa amupekanishisha.” Elyo Yobo nao ayasuka ati. “Kutikeni bwino bwino ku mashiwi yandi, elyo mwalantalalika umutima. Ntekeleni no mutima nande, nga nalanda elyo mwalanseka. Bushe ine ni ku muntunse ndeilishanya? Cinshi ningatalalilafye tondolo? Ndolesheni mu menso ifyo ndi, sungukeni, mwikate iminwe yenu pa kanwa. Nga natontonkanya pali ici icamponena, ndomfwa umwenso no mubili wandi ulatutuma. Cinshi ababi bakokwela pa calo? Mulandu nshi bafikila ku bukote no kukwata amaka ayengi? Ababi bena abana babo bakulila pa cinso cabo, balamona noko abeshikulu babo balekula. Amayanda yabo yekala mu cibote, no bwembya bwakwa Lesa tabubafopaula. Iŋombe shabo ishilume shalikwata amaka yabufyashi, ne ŋombe shabo ishikota tashipulumuna amafumo yashiko nakalya. Abana babo abaice baifuminafye no kulayangililafye mu lubansa nge mpaanga, no twana twabo tulatolaukafye nge mpombo. Balemba inyimbo no kulisha insombo na maseese, balasamwa mukumfwa uko imitolilo ilelila. Inshiku shabo pa calo shabafye ishansansa, nga bafwa baya mu calo ca bafwa umutelelwe. Aba bantu beba Lesa abati, ‘Tutaluke tatulefwaya ukwishiba inshila shobe. Ngo Mwine wa maka yonse finshi ali pakuti tulemutumika, finshi twingamwenamo mukumupepa?’ Bena batila ishuko lyaba mu minwe yabo, lelo ine teti ndosheko amano kuli bumpandamano bwa babifi. “Bushe mulamona ilingi uko icisaniko ca babifi cishima? Miku inga ifibi fibacitikila? Bushe icipyu cakwa Lesa nao cilabaletelako ishamo? Bushe miku inga mwamona ababifi baleululwa mu mwela nge mpimbili, nangu miku inga mwamona ababifi baleululwa kuli kankungwe nge misungu? Imwe mulesosa ati, ‘Lesa alakanda abana pa mulandu wa kubifya kwa bashibo.’ Awe, lekenifye Lesa akande umubifi wine, pakuti umubifi umwine eshibe. Lekeni umwine aimwene na menso yakwe uko Lesa alemukanda, pakuti omfwikishe ubukali bwa Mwine wa maka yonse. Bushe umubifi, inshiku shakwe nga shapwa, afika pa kufwa, ni finshi engasakamanako ku lupwa ashile mu ŋanda yakwe? “Bushe umuntunse kuti apanda Lesa amano, pantu Lesa umwine eupingula na balya bonse aba mu mulu? Limo umuntu afwafye ilyo acili na maka ayengi, ninshi no kwikala ekalafye bwino kabili uwamutende. Ninshi acilifye no mubili uwamaka, no bufyompo bucili mu mafupa yakwe. Umbi nao afwa ne cililishi mu mutima, na mu bumi bwakwe tatalile amonapo insansa nakalya. Lelo nangu cibe ifyo, bonse bafwila mu nshila imo ine, no kushiikwa mu nshila imo ine, ne mititi yabengilamo. “Nomba ine ninjishiba ifili mu mano yenu, na mapange ayabi yonse ayo munkwatile. Imwe mulesosa amuti, ‘Bushe ili kwi iŋanda ya mukankala, nga matenti yali kwi mulya mwaleikala umubifi?’ Bushe imwe emukuti tamwatala amwipushapo abalendo, bushe tamukutika ku lyashi bashimika? Ala umubifi alasungwa ukufika na ku bushiku bwakukandwa, kabili apokololwa nelyo ubukali bwakwa Lesa bwaisa. Lelo kwena takuba umuntu nelyo umo uuya mukusosha umubifi, no kumukalipila pa myendele yakwe, kabili takuba no wakuti amulandule. Ilyo bamusenda kukumushiika, abantu bemininafye ukutamba apo balemushiika. No mushili wa mwishika ulomfwika bwino kuli ena, ninshi na bantu bonse nabamukonka panuma, no mulongo wa bantu bambi abengi naumutangilila. Nga imwe kuti mwantalalikako shani ku mashiwi yenu ayabulamo amano? Pantu mu kwasuka kwenu mulifye ubufi bweka.” Elyo Elifasi umwina Temani ayasuka Yobo ati, “ Bushe umuntunse busuma nshi engakwata kuli Lesa? Bushe nangu umuntu uwamano cisuma nshi engacitila Lesa? Nga fisuma nshi Umwine wa maka yonse engasanga mu kulungamika kobe? Nangu finshi enganonkamo mu mbela yobe nga yaba iyakaele? “Bushe uletontonkanya ukuti ni pa mulandu wakuti walimukwatila akatiina, ecilengele ukuti Lesa alekulubulwisha no kukukalipila? Bushe te pa mulandu wa bubifi bobe, na pa mulandu wa fibi fyobe ifishifwaya kupwa? Iwe walefuula bamunonko ifyakufwala bashala ubwamba, ifyo wabapokele nge fikatilo apabula umulandu. Abalekwata icilaka iwe walebatana amenshi, na balekwata insala iwe walebatana ifyakulya, nangu wali umuntu umukankala uwakwete ne mpanga, apo we mucindami waleikala. Waleleka bamukamfwilwa ukubwelelamo ukwabula nangu cimo, no kukwata ubuluku ku bana banshiwa. E mulandu ulengele ifiteyo fikushinguluke, no mwenso uwakupumikisha naukusakamika. Ecilengele ukuti pa menso yobe pafiite fititi, ne tenga lya menshi nalikufimba pa menso. “Bushe Lesa taikala apatali nganshi mu mulu? Alolesha pa ntanda ishaba mwisamba, nangu nasho shine shabela apatali nganshi. Nomba iwe utila, ‘Ni finshi Lesa engeshiba? Bushe apusha amenso mu mfifi pakupingula? Amakumbi ayatikama yalimufimba, eco tatumwena, ena endaukafye mu ncende ya mu mulu.’ Bushe iwe ulefwaya ukusunga imibeele yakale, ilya yaleendamo abantu babi. Basendelwe ninshi inshita yabo tailafika, ne lyeshi lyabunsha icifulo cabo. Balya bantu babi baebele Lesa abati, ‘Tutaluke, nga finshi wingatucita nangu wingaba Umwine wa maka yonse?’ Lelo nangu cali ifi, ni Lesa ewaiswishe ifisuma mu mayanda yabo, icakuti kuti nafilwa no kutesha kufyo ababi batontonkanya. “Abalungami balasansamuka pakumona uko balya abantu babi balebakanda, na bantu bakaele balewela baleti, ‘Ala cacine abalwani besu nabonaika, no mulilo naoca ifyuma fyabo.’ “Eico iwe nakilafye kuli Lesa, ukwate umutende, pakuti Lesa akupaale. Usekelele amafunde ayo alekupeela, ulesunga na mashiwi yakwe yonse mu mutima obe. Nga wabwelela ku Mwine wa maka yonse nauicefya, no kuleka ifyabipa fyonse ifyo iwe ucita mumobe, kabili nga wasuula golide obe kwati lukungu, no kuya posa golide obe uwine wine uwa ku Ofiri mu mabwe ya mu mumana, awe lyena Umwine wa maka yonse eukaba golide yobe, eukaba icuma cobe ica silifa ico watemwisha. Kabili Umwine wa maka yonse eukaba insansa shobe, nobe ukalalosha amenso yobe kuli Lesa. Lyena ukalati nga wamupepa, nao akumfwa, na iwe ukalafikilisha ne filayo ifyo walaile ukuti ukalaficita. Ukalakwata ishuko pa milimo yonse iyo ukalabomba, no lubuuto lukalakusanikila mu nshila. Pa bantu abaponena mu mafya, utila, ‘Bafwilishe!’ Pantu abaicefya bena Lesa alabapususha. Lesa kuti apususha nangu uushili wakaele, kuti apusuka pa mulandu wa kusanguluka kwa minwe yobe.” Elyo Yobo nao epakwasuka ati, “Ala na lelo line ncilifye uwailishanya apakalamba, pantu Lesa acili nantitikisha ilyo ndeteta. Nga cakutifye ine njishiba ukwakuti ningamusanga, pakuti nafika napo ekala. Ala nga kuti naya ilubulwila, nga kuti akanwa kandi kaya ilandila ifingi ifyakuipokololako. Kuti naya yumfwila ifyo Lesa umwine enganjasuka, no kubika amano kufyo enganjeba. Bushe kuti Lesa aya bomfya amaka yakwe pakuncincintila? Awe iyoo, kuti aŋumfwa. Kuti amona ati, ‘Uyu muntu wacishinka ndelubulwisha,’ kanshi uyu wine kapingula wandi kuti andekako pe na pe. “Ntila nga naya ku kabanga Lesa tabako, nga naya ku masamba nako kwine tabako. Conse nga naya ndemufwaila ku kapinda ka ku kuso, nshimusanga, nangu nalola ku kapinda ka ku kulyo, nako kwine tamonekako. Lelo kwena, Lesa alishiba imyendele yandi yonse, nga cakuti ampisha mu mulilo, awe kwena kuti nafumamofye nga golide wine wine. Amakasa yandi yendafye mwishinda lyakwe, na makasa yandi tayatala ayaselamo. Ine ndasunga pe amafunde ayo anjeba, kabili ndabaka mu mutima wandi amashiwi ya kanwa kakwe ukucila pa cakulya ca nshiku shonse. “Lelo Lesa nga apingula ukucita icintu icili conse, bushe nani uwingamulesha? Ico umutima wakwe wafwaya eco umwine acita. Nalishiba ukuti Lesa akancitila ifyo umwine apekanya ukucita, umwabela amapange yakwe ayafulisha. Ni pali ici ntiinina ukuya iminina ku cinso cakwe, pantu nga napituluka muli fyonse ifi, ndamukwatila umwenso. Ni Lesa eulenga umutima wandi ukufunshika, Umwine wa maka yonse eunenga ukukwata umwenso. Lelo imfifi taimpeseshe amano iyoo, nangu cili ukuti imfifi ikalamba naimfimba pa menso.” “Nga cinshi Umwine wa maka yonse ashapimina inshita yakupingwilapo, neco abamupetamina bashimwena inshiku shakwe cinshi? Ababi balasesha impopo sha mipaka, baleba ifitekwa baya bika pamo ne fitekwa fyabo. Balasenda bapunda wa bakashiwa, no kubuula iŋombe ilume iyakwa mukamfwilwa yabe cikatilo. Mu nshila balatamfulamo abapina, na balanda ba mu calo balafisama bonse. Abapina balafumina mu mpanga kwati ni bapunda ba mpanga abaikala mu matololo, pakuya balefwaila abana babo ifyakulya mu fiswebebe. Baya mukulaseepa ifyakulya mu mabala, no kulasabila ababifi ifitwalo fya myangashi. Ubushiku aba balanda basendamafye ubwamba, tabakwata ne fyakufimbana mu mpepo. Imfula ya mu mpili ilabaloka, bakumbatila icilibwe pa mulandu wakubulwa umwakuuba. “Abantu babi bapokolola utwana twanshiwa ukufuma kwibele, babuula na kanya ka mulanda ukuba icikatilo. Balenga abalanda ukwenda ubwamba ukwabula ifyakufwala, kabili balasenda imyanshi ya ŋanu ninshi bali ne nsala. Abalanda ebengela bambi amafuta ya miolifa no kulabakamina umwangashi, nomba tabapeelwako, bendafye ne cilaka. Mu musumba muleumfwika ukuteta kwa bantu abalefwa, ne cikolomo ca bacenenwe abalekuuta abakubafwa, lelo Lesa tomfwako ku nkuuta shabo. “Eko bali abantu babi bambi abashifwaya ulubuuto, abashifwaya ukwishiba ne nshila yaluko, balafilwa no kwikala mu nshila shaluko. Icipondo cima ubushiku, ukuya ipaya umulanda no mupina. Umupupu nao endauka bushiku bonse ukuya mukwiba. Ilinso lya wabulalelale lilolela pali muntungulya, elyo lileti, ‘Takuli uulemona.’ Afimbana na pa menso pakuti bambi bemwishiba. Aba bantu bashifwaya ulubuuto, akasuba balafisama. Ubushiku elyo batula mu mayanda no kwibamo ifintu. Imfifi e cibusa wabo, kwati kasuba kuli bena, kabili ne mfifi iyafiitisha bena tabaikwatila umwenso. “Lelo abantu babi balasendwa ne lyeshi lya menshi, icakaniko cabo muno calo calilapishiwa, takuba nangu bamo abaya mu mabala yabo aya myangashi. Nga filya icikabilila ne cilala cikamya ubunga bwa mfula, efyo ne calo ca bafwa cipoka abantu abacita ububifi. Nyina uwamufyala asuka alabako, imititi nayo yamulya mpaka alobelela. Takuba bantu abebukisha ababifi, baonaikafye nge cimuti icawa. Pantu abantu babi balacusha iŋumba ishishakwata abana, kabili tabalangulukilako nangu bamukamfwilwa nakalya. Lelo Lesa ku bulamba bwakwe alonaula abamaka, nangu bengeminina, lelo tabashininkisha ukuti baba no mweo. Limo Lesa alaleka abantu babi baikalafye umutende, lelo amenso yakwe yalolekesha pa mibeele yabo. Ababi balacindama pa kashita akanono, kabili pa nshita inono babonsa nge cani, babonsa nge misonso ya male no kulonganikwa, no kuputaulwa nge mitwe ya ŋanu. Bushe kwena nga cakuti teifyo fine, ni nani enganshinina ukuti ndebepafye, nangu ukulanga ukuti ifyo nsosa fintu fyafyefye?” Elyo Biludadi umwina Shuha nao alandilepo ati, “Ubufumu no bucindami fyakwa Lesa, eulenga ukuti mu mulu umo ekala mube icibote. Nani uwingapenda ifita fyakwa Lesa ifimubombela? Nani uo ulubuuto lwakwa Lesa lushisanikila? Bushe umuntunse kuti aba shani uwalungama pa cinso cakwa Lesa, kuti asanguluka shani uwafyalwa ku mwanakashi? Ngefyo no mweshi wine taubalikisha, ne ntanda shine tashibengeshima pa cinso cakwe, nga palibufi umuntunse uwabafye umutiti, umwana wa muntu uwabafye akamwambo!” Elyo Yobo ayasuka ati, “Yangu iwe ifyo wampokololako ine ne wabula amaka, ifyo wakosha ukuboko kwandi ukwanaka. Cine cine iwe walishiba ukufunda impelwamano iyaba nga ine, walishiba ukupanda umuntu amano ayene yene! Nomba aya mashiwi yobe yalefunda ani, kabili mupashi wakwa nani uulelanda muli iwe? “Imilungulwa iyaba mu calo ca bafwa ilatutuma, panshi ya menshi pamo ne fyabamo fyonse. Icalo ca bafwa caba ubwamba ku mulola wakwa Lesa, takwaba ne cifimbo ku baloba. Ayansa mu lwelele umulu wa ku kapinda ka kuso akobeka ne sonde pa mbilibili. Alibika amenshi mu makumbi yakwe ayatikama, alisunga amenshi pakuti ukufina kwayako takutulile amakumbi. Afimba pa mweshi ilyo wabulungana, akupapo ikumbi lyakwe. Lesa alishingulusha icishilwa pa menshi, palya palekanina ulubuuto ne mfifi. Apaikala umulu palasunkana, palasokona ku mwenso ilyo Lesa apakalipila. Amaka yakwa Lesa eyatalalika bemba, na ku mano yakwe aipeye Rahabu. Umupu wakwa Lesa ewalengele ukuti umulu uwame, ukuboko kwakwe ekwapulinkenye icisoka ilyo calefulumuka. Nomba ifi fyonse fya ku nse ya micitile yakwe, tumfwafye ukutepelesha kwakwe. Lelo icibulukutu ca maka yakwe nani engacitesha?” Elyo Yobo akonkanyapo ukulanda ati, “Ine nalapa mu cishinka cakwa Lesa umumi, uwakaana ukunjebelapo, kabili Umwine wa maka yonse uwalenga ukuti ine nsashile. Apo ine ncili ndepema, no mupu wakwa Lesa ucili ulefuma mu myona yandi, nakaana ndai ukuti akanwa kandi takakatale akalanda ifyabubifi, no lulimi lwandi talwakatale alubepa ubufi. Nshasumine nangu pamo ukuti imwe mulelungika mu kulanda kwenu, ukushintafye napo nkafwila nshakaleke ubufumacumi bwandi. Ndi nokwikatilila kuli bukaele bwandi, nshakalekeko iyoo, pantu mu mutima wandi tamwaba icakunenga insoni pa mikalile yandi. “Lekeni umulwani wandi abe ngo mubifi, no ulwisha umweo wandi abe ngo walufyengo. Ngo muntu ushaishiba Lesa, alolela finshi ilyo akafumishiwapo, ilyo Lesa akamupoka ubumi bwakwe? Bushe Lesa kuti aumfwa ku kulila kwakwe, ilyo uyu muntu asanswa? Bushe kuti alasansamukila Umwine wa maka yonse? Bushe kuti alilila kuli Lesa inshita yonse? Ndi nokumufunda pafyo amaka yakwa Lesa yaba, kabili nshamufise pa nshila sha Mwine wa maka yonse. Mwe bene nga mwaliimwena, nga cinshi ico mulesabailila?” “Ifi efyo Lesa ali nokucita ku bantu ababifi, icakaniko ico umuntu mubi akapeelwa ukufuma ku Mwine wa maka yonse. Abana bakwe nangu bafule shani, bonse bakalafwafye mu nkondo, na ba nkulo yakwe bonse bakalaculafye ku nsala. Abakashalapo bakafwa ku cikuko, na banamfwilwa babo tabakamone pakubaloosesha. Umubi nangu atulumanike icuma ngo musensenga, elyo atulumanike ne mina ya fyakufwala, lelo fyonse ifyo atulumanika abalungami ebakesa mukufifwala, na bantu bakaele ebakesa akana icuma cakwe ica silifa. Umubi alaikuulila amayanda kwati ni tunakantebele, kwati ni nsaka ya ulelonda. Ubushiku pakusendama ninshi ali umukankala, lelo takonkanyapo. Cilyafye aisa shibuka, asanga tapali nelyo cimo. Ifinkunka filamupumikisha nga filya ilyeshi licita, na mu nshita ya bushiku kankungwe amuulula. Umwela wa ku kabanga nao ulamukumpula, nao ninshi e miile, ulamutalusha ku cifulo cakwe. Umwela ulamuposa na maka ukwabula uluse, nangu esheko ukufulumuka. Lelo pa nshita alefulumuka, kankungwe amuseka, alamukonka na maka pakuti amonaule.” “Eko yaba imikoti umo abantu bemba silifa, ne ncende uko basungulwila golide. Ifyela fipangwa ukufuma ku mushili, no mukuba usungululwa ukufuma ku mabwe. Abantu balasanika pakupwisha imfifi, balembisha nganshi ifilindi, pakusanga amabwe ayabela apafitisha. Bemba amendo mu ncende ishishabamo abantu, mu ncende ishishendamo amakasa ya bantu, bakobekwa ku myando pakwingilamo. Ni mu mushili emumena ifyakulya, kabili ni lwa panshi epo no mushili walulwa ku mulilo. Tusafile, utumabwe utwauma umutengo, tusangwa mu mabwe ya mu mushili, na mu lukungu lwauko emwaba no tubufungau twa golide. “Kapumpe teshiba inshila yakwingilila pa mikoti, na menso ya lukoshi tayatala ayaimona. Ifiswango ifikangasa tafyendamo, ne nkalamo tayatala ainyantamo. Nomba abantu bena balatoba amabwe ayakosa nganshi, balapenuna na mabwe apo impili shaikala. Abantu bena balatulinkanya amendo mu fimabwe, no kufwayamo amabwe yamutengo. Bena balacilika intulo sha mimana, no kuleta pa mbilibili ifyafisamamo. “Nomba amano, bushe ni kwisa uko yatula? Ni kwisa uko tuli nokulapoka amano yakwiluka? Takulaba umuntu uwaishiba ubucindami bwa mano, kabili umuntu teti ayasange mu calo ca bomi. Umuyenge usosa auti, ‘Awe temuli ine amano yaba,’ bemba nao wine asosa ati, ‘Na ine wine temuli ine yaba.’ Amano tayashitwa na golide uwalopololwa, teti bayashite no mwina wa silifa. Ukucindama kwa mano kwalicila pa mutengo wa golide uwine wine uwa ku Ofiri, kwalicila na pa mutengo wa tumabwe twa onikisi na safile. Ukucindama kwa mano kwalicila ukucindama kwa golide na kilistali, na pa kucindama kwa fisamo fya golide uwalopololwa. Utumabwe utwa kolali na yasipeli, twena tetwakwesha no kulumbula, ukucindama kwa mano kwalicila no bulungu ubwauma mutengo. Kwalicila ukucindama kwa tumabwe utwa topasi wa ku Kushi, na golide wine wine teti ashite amano. “Nomba amano bushe ni kwi yatula? Noko wingasanga ukwiluka ni kwi? Yalibelama ku menso ya fyabumi fyonse, yafisama na ku fyuni fya mu mulu. Ukuloba ne mfwa kuti fyatila, ‘Ifwe twalyumfwakofye ululumbi lwayako.’ “Ni Lesa fye eka ewaishiba inshila iyalola ukwaba amano, kabili ewaishiba ne cifulo cayako. Pantu ena alamona noko isonde lyashinta, ena alolesha na fyonse ifyaba pesamba lya mulu. Ilyo apimine umwela amaka, no kupimina babemba imipaka, ilyo apimine imfula apakulokela, no kulangilila inkuba inshila yakupitamo, elyo amwene amano no kuyalondolola, ayapitulukamo no kuyashimpa. Lesa epakweba umuntu ati, ‘Ukuba na katiina kuli Lesa ekukwata amano, no kutaluka ku fyabipa ekucenjela.’” Kabili Yobo abwekeshapo ukulanda ati, “Yangu ifyo nafuluka imyeshi yakale, muli shilya nshiku ilyo Lesa alensunga bwino. Yangu ifyo caweme ilyo cisaniko cakwe calesanika pa mutwe wandi, ilyo ku lubuuto lwakwe nalepitila umwafiita. Yangu ifyo kale nalesansamuka mu nshiku sha bulumendo bwandi, ilyo Lesa ali cibusa wandi alepaala itenti lyandi. Kale Umwine wa maka yonse twaleenda nankwe, na bana bandi balenshinguluka. Kale amakasa yandi yaleowa mwishiba ilyatikama, ne milonga ya mafuta ya miolifa yalefuma mu mabwe. “Kale naleya ku mpongolo ya musumba, no kuteka icipuna candi pa lubansa. Kale abalumendo baletifye cilya bamona, awe bamfumina mu nshila, na bakote bene baleiminina pakunanga umucinshi. Bacilolo baleleka ukulanda, babika ne minwe pa tunwa twabo. Na bakateeka nabo baleikala tondolo nga epo ndi, ne ndimi shabo shalalambatila mu tunwa twabo. Kale bonse abaleumfwa ukucindama kwandi baletasha, na bonse abalemona bantemwa. Pantu nalepususha umulanda uwalekuuta, naleyafwa bakashiwa abashaba no wakubafwa. Umuntu uuli pakufwa, nine alesha apaala, kabili nalesansamusha umutima wa bamukamfwilwa. Ubulungami naleenda nabo kwati cakufwala ca ku mubili, naleenda no mulinganya kwati lilaya ne cisote mfwele. Nali ilinso lya mpofu, kabili ulukasa lwa balemana. Nali wishi wa balekabila, na beni nine nalebalubulwilako. Kale naletobaula insekete sha bantu balufyengo, nalepokolola nefyo basuminemo ameno. “Ine kale naletifye, ‘Awe nkafwa no mucinshi wandi, ne nshiku shandi shikafula ngo musensenga.’ Kale nali ngo muti uwashinta imishila yaiko pa menshi, uo amabula yauko yakunga umume. Kale naleti ubucindami bwandi tabwakapwe, no buta bwa mu minwe yandi tabwakatompoke. “Nga ndelanda, abantu baleikala tondolo, balenengamina no kutesha ifyo ndebeba. Nelyo naleka ukulanda, tapaleba na umbi uwakulandapo, pantu amashiwi yandi yaleponena pali bena mu mutende. Bonse balendolela filya balolela imfula, balencindila kwati balecindila imfula ya pakuloboka. Ilyo nabasekela, tabalesumina ukuti cacine, nelyo nabalanga impumi yaluse baletemwa. Nine nalepingula abantu no kubeba ifyakucita, kwati ni mfumu iyili pakati ka fita fyaiko. Nalebafwa ngo muntu uwafwilisha abaleloosha.” “Nomba balenseka, abaice abo nacila ubukalamba, abantu abo nasuulile bashibo nati, ‘Tabalingile ukuba pamo ne mbwa ishakusunga impaanga shandi.’ Amaka ya mu maboko yabo tayalemombela nangu cimo, pantu mu maboko yabo mwalipomponteka. Bashelefye imipalapata ku mulandu wa bupina ne cipowe, balesheta imishila ya mu mpanga ne nsongwa sha mu fibolya ubushiku. Baleya mu mpanga mukusaba amabula ya mu mpanga, basukile balalya utumpolyo. Abanabo balebatamfisha ukutali, no kulabawela kwati ni mpupu. Baleikala mu ncena sha mikonko, mu ncengo na mu milale ya fimabwe ifikalamba. Epakulapundila mu fimpusa kwati ni mpunda, no kulasunsumana muli nkololo. Abantu abalifye ifiwelewele, pantu na banabo balebatamfya mu calo cabo. “Kabili ni aba bene ebanseka mu nyimbo, ebansangwile nomba icakulalandapo. Balimpata kabili balantaluka, tabatiina nomba no kunsakila amate pa menso. Ico bamwene ukuti Lesa nomba nandimuna, awe nabo nomba elyo banjimine bukali bukali. Uluko lwabo lwanjimina ku kulyo, basunkilisha amakasa yandi, bapalama uko ndi pakuti bandofye. Nabancilikila inshila konse konse pakuti nikwata ukwakubutukila, balefwaya ukungonaula ukwabula no wakubalesha. Baisa ingila nga pa cipunda ce linga icamokoka, baleisa mukupita mu fitantala no kuwililila ine. Ifyakutiina fyanjishila, ukucindama kwandi kwasendwa nga ku mwela, ne cisubilo candi icakupusuka capita nge kumbi. “Ine nomba ndi mupepi ne mfwa, inshiku shabulanda nashinsanga. Nga bwaila ndeumfwa mu mafupa mulekokota, ne filekolokota tafilenakako nakalya. Cili kwati Lesa nankama mu mukoshi we laya lyandi, no kunyongotola umukoshi waliko. Cili kwati Lesa amfubwile mu matipa, nsangwike kwati lukungu ne mito. Nalilila kuli iwe we Lesa mukulu, nomba taulenjasuka, naiminina pa cinso cobe, wandoleshafye. Naunjalukila bunkalwe bunkalwe, no kuncusha nganshi ku kuboko kobe ukwamaka. Naunjimya no kumposa mu mwela, nomba ndeshingulukafye muli kankungwe. Ninjishiba ukuti alentwalafye ukwakuti nje mfwile, kulya kwine uko bonse ino nshita abali abamweo bakaya sangwako. “Lelo bushe uuli mu bucushi tatambika ukuboko kwakwe? Bushe mukupelelwa kwakwe takuuta mutuule? Bushe kale ine nshalelililako abantu abalecula, bushe umutima wandi tawalecula ilyo namona umulanda? Ilyo nasubila ishuko, ninshi paleisa ububi. Ilyo nasubila ulubuuto ninshi imfifi yamponena. Mu mala yandi mulepota ukwabula ukuleka, cila bushiku cilecililakofye ku bukali. Inkanda yandi naifita lelo te kasuba kalengele iyoo, nga naiminina mu cilonganino ntendekafye ukulila. Bamumbwe ebasangwike bamunyinane, ne fipululu efisangwike ifinandi. Inkanda yandi yalwike iyafiita kabili ilesunika no kuponena panshi, na mafupa yandi nayakaba ku bulwele. Eico peseese lyandi ndelishapofye inyimbo sha ndoosha, na mutolilo wandi atununafye imisowa.” “Ine nalipangana na menso yandi, ukukana kumbwa umukashana. Nomba kwena bushe fintu nshi ifyo Lesa uwa mu mulu alambula abantu? Ni finshi ifyo Umwine wa maka yonse abikila abantu? Bushe tasungila abalufyengo ishamo, abantu babi nabo ifinkunka? Bushe Lesa tamona imyendele yandi, no kupenda intampulo shandi shonse? “Nalapa ine ukuti nshatala mbepa bufi, kabili nokuti nshatala ncenjesha abantu. Lekeni Lesa ampime pa cipimo icishibepa, pakuti ashininkishe ukuti ndi wakaele. Nga cakuti amakasa yandi yatala yafuma mu nshila, no mutima wandi watungululwa na menso yandi, nangu iminwe yandi yaba iyakowela, lyena lekeni bambi ebo balye icuma candi, nefyo nalima fine bafinukule. “Nga cakuti ine nalitala nkumbwa umwanakashi, nangu ukuya ndebendela pa mwinshi wa munandi, lyena ninshi umukashi wandi naye mukutebeta bambi, kaye mukulasendama no mwaume umbi. Pantu nga nalicita ububi ubwabipisha, calinga ukupeelelwapo umulandu. Caba ngo mulilo uwoca mpaka waonaula, uwingoca na fyonse ifyo ine nakwata. “Ine nga nalifyengele ababomfi bandi abaume nangu abanakashi, lintu baleilishanya palwa ine, ninshi kuti nacita shani ilyo Lesa akema? Ni finshi ifyo nkasuka ilyo Lesa anjipusha? Lesa ewamumbile, na babomfi bandi ni Lesa ewababumbile, ni Lesa fye umo wine ewatubumbile munda muli banyinefwe. “Ine nshatala nkaana ukwafwa abalanda mufyo bakabila, kabili nshatala ndekelesha bamukamfwilwa. Ine nshatala ndya umukate neka, ukwabula ukuti abana banshiwa nabo balyeko. Pantu ukufuma ku bwaice bwandi ndela abalanda ngo mufyashi, no kutungulula banamfwilwa ukutulafye apo nafyalilwa. Ilyo nalemona umuntu uushikwete icakufwala, nangu umuntu uulekabila icakufimbana, ine nalemupeelako icakufwala icisuma icapikulwa ku masako ya mpaanga shandi. Na onse uo napeela, alentotela no mutima wakwe onse. Nga cakuti nalimishe amaboko yandi pa bana banshiwa, ico njishibe ukuti ndecimfya mukulubulula, ninshi ukuboko kwandi kupapukile pa kubeya, kususulweko palya pene kwaikatila ku mubili. Umwenso wanjikata pantu ubukali bwakwa Lesa kuti bwanjishila, kabili pa mulandu wakutiina ubucindami bwakwa Lesa, teti ncite ifi fintu. “Nga cakuti natetekela muli golide, no kweba golide wine wine nati, ‘Iwe niwe bucingo bwandi.’ Nga cakuti nacita icilumba pa mulandu wa cuma candi icafulisha, no kuitakisha pa cuma ico iminwe yandi yanonka. Nga cakuti namona ubucindami bwa kasuba ilyo kabalika, no kumona ukuyemba kwa mweshi uupita mu mulu. Bushe ifi efyakukubula umutima wandi, pakuti ndefipakata mu bumfisolo? Ifi fyonse kuti fyaba ububifi ubukalamba ubwakupingwilwapo, pantu ninshi nakaana Lesa uwa mu mulu. “Nga cakuti ndasansamuka pakumona ifyo abalwani bandi basheme, nangu ukusekelela pakumona ifyo basanshilwe, awe ine nshatala ndeka ululimi lwandi ukuti lulebifya, nshatala nduleka ukulatipwila abantu, nangu ukufwaya ukuti bafwe. Nga cakuti abantu ba mwitenti lyandi tabatala abasosa abati, ‘Takwaba umuntu nelyo umo uo Yobo tapeelako akamunani akasuma.’ Takwatala akuba umweni uwasendama panse, pantu umwinshi wa ŋanda yandi wabafye uwacenama ku balendo. Nga cakuti ndafisa abantu bumpulamafunde bwandi nge ficita bambi, pakusunga ububifi mu mutima wandi, pa mulandu wakutiina icintubwingi, no mwenso wakutiinwa ukusuulwa ku ndupwa, eco natalalile tondolo no kufilwa ukufumina panse. Iye bushe nani uwingansoselako pakuti Lesa aŋumfwe, pantu ine nomba nalanda fyafula. Umwine wa maka yonse eo cashalila ukuti nomba anjasuke, leteni umulwani wandi alembe pe pepala amashiwi ya kumpeelelapo umulandu. Ilyo ipepala kuti nalibika pa kubeya kwandi, kuti nalifwala nge cisote ca pa bufumu. Ndi nokuya londolola kuli ena pa myendele yandi yonse, nkaya ngo musambashi mukumukumanya. “Nga cakuti impanga yandi yalandubulwisha, na menshi ya mu mifolo kuti yaba nge filamba, nangu nga cakuti ndya ifisabo fyabamo ukwabula ukulipila ababomfi, nangu ukufyenga imitima ya bantu, ninshi lyena lekeni imyunga eyo yamenemo mu cifulo ca ŋanu, muleke ne ndao esho shimene mu cifulo ca bale.” Apa epapela amashiwi yakwa Yobo. Kanshi abantu aba batatu epakuleka ukulanda na Yobo, ico Yobo alishininkishe bukaele bwakwe mu kumona kwakwe. Elyo Elihu mwana Barakeli, umwina Busi, uwa mu mukowa wakwa Ramu afulilwe Yobo nganshi. Afulilwe Yobo pa mulandu wakuilungamika ukucila Lesa. Afulilwe na bacibusa bakwe bonse batatu, ico bashakwete ifyakumwasuka lelo nabamuseka. Ilyo balelanda, Elihu aikele tondolo, pantu abalelanda bantu abakalamba. Nomba ilyo amwene ukuti aba bantu batatu tabakwete icakwasuka, icipyu camwikata. Kanshi Elihu, mwana Barakeli epakusosa ati, “Ine ncili umulumendo, imwe muli bakalamba, eco nkutumanine no kutiina ukumweba ifyo naishiba. Ine mu mutima wandi nacilatontonkanya ati, ‘Ebo batale balande pakuti ubwingi bwa myaka bulange amano.’ Nomba ine nalishiba ukuti umupu uwaba mu muntu, no mupashi uo Umwine wa maka yonse abikamo efilenga umuntu ukwiluka. Ala ubukote tabulenga ukuti umuntu abe na mano, no bwingi bwa myaka tabulenga umuntu ukupingula bwino. Kanshi nomba na imwe kutikeniko na kuli ine, na ine nomba kamwebe ifyo naishiba. “Moneni, naciba ndelolela ilyo mwaciba mulelanda, nacilakutika kufyo mwacilalandishanya, elyo nefyo mwacilasala amashiwi ayakusosa. Nacilakutumaninamo nganshi mufyo mulesosa, lelo pali baimwe tapaciba nelyo umo uushinine Yobo. Tapali no waswike amashiwi yakwe. Eico mwilaibepa amuti, ‘Ifwe twalikwata amano.’ Lesa umwine euli nokwasuka Yobo teimwe iyoo. Pantu Yobo tasosele amashiwi ayakupinkana na ine, kanshi na ine nshamwaswike ngefyo imwe mwingamwasuka. “Ala aba bantu nacibasungusha, tabakwete ne fyakwasuka, tabakwetepo fimbi ifyakulanda. Bushe na nomba kuti nalolela apo nabaleka ukulanda, apo bekelefye ukwabula no kwasuka? Kanshi nomba nine nalalandapo, nine nalakweba ifyo ine naishiba. Pantu ndi ne fingi ifyakulanda, no kupamfiwa nimpamfiwa ukufisosa. Munda yandi muli kwati muli umwangashi upya, uushikwete apakupemena, uwingalepula ne cakubikamo cauko. Na pakuti mpeme kanofye ntale nande, nalalanda elyo no kwasuka njasuke. Ine nshacite mucishacinani ku muntu nelyo umo, kabili nshasembeleke nangu umo. Ine nshaishiba no kusembeleka nakalya, epali Kabumba wandi ansenda bwangu.” “Kanshi nomba iwe Yobo, umfwa kufyo ine nalakweba. Ukutike bwino ku mashiwi yandi. Mona, ine nomba natampa ukulanda, no lulimi lwandi elwalafumya amashiwi ya mu kanwa. Mu mutima wandi mwalafuma insoso ishaololoka, akanwa kandi kalalanda ifyacishinka fyeka. Pantu Umupashi wakwa Lesa ewabumba ine, umupu wa Mwine wa maka yonse ewampeela ubumi. Nga wafwaya ukunjasuka, wasuke, ubefye uwaipekanya pali fyonse ifyo ulefwaya ukulandapo. Ine nshili Lesa, ndi muntu munobefye, iwe na ine twabumbilwe bonse kwiloba. Peba nangu cimo icakulenga ukuti untiine, ine nshakutitikishe nakalya. “Lelo ine ninjumfwila fyonse ifyo ulandile, ŋumfwile ulandile amashiwi ayakuti, ‘Ndi wakaele uwabula ububifi, nshacitapo akabi nangu kamo, no mulandu nshakwata. Nomba Lesa alafwailishafye icakumpeelelapo umulandu, kabili alemona ine kwati ndi mulwani wakwe. Abikile amakasa yandi mwikoli, no kulengula konse uko ndeya.’ “Eico nakweba ukuti pakusosa ifi nauluba, pantu Lesa alicila pa bantu. Nga cinshi ico uleebawila Lesa, pa mulandu wakuti takwaswike? Pantu Lesa alalanda mu musango umo, nakabili mu musango umbi, nomba abantu tabasakamana. Kuti alandila mu ciloto na mu fimonwa mu nshita ya bushiku, ilyo umuntu acili napona mu tulo utwingi, ninshi nalala mu musengele wakwe. Limbi kuti amutotoshafye, elyo amutiinya pakumusoka, pakwalula umuntu ukufuma ku fyabipa, no kumupwisha icilumba. Pakuti apusushe umweo wakwe ku nindi, no kupususha ubumi bwakwe ukufuma ku kuloba. “Limbi Lesa alakalipila umuntu ilyo alecula ku bulwele, ilyo ubukali bulesosota mu molu yakwe. Ilyo umutima wakwe taulefwaya kulya, icakuti apata ne cakulya atemwisha. Ilyo umubili wakwe waonda umupwilapo, na mafupa yakwe ayafiseme yashala pa mbilibili. Ilyo ubumi bwakwe bwapalama ku nindi, no mweo wakwe ku cifulo ca bafwa. “Lelo nga cakuti malaika ali mupepi, umo pa bali ikana limo (1,000) uwingamupapatilako, no kwisa eba umuntu ifintu ifingamuwamina. Uwakumulangulukila no kumweba ati, ‘Mwimuleka uyu mulwele aye ku nindi, pantu ninsanga icakulubwilako ubumi bwakwe.’ Lyena ninshi kuti umubili wakwe wapuputulwa, abafye ngo mwaice, abwelela ku bulumendo bwakwe. Lyena kuti apepa Lesa ico amukwatila uluse, kuti amonekela pa cinso cakwe ne nsansa. Lesa amuposha, abwelela na ku cifulo cakwe icabololoke. Lyena kuti aisa pa bantu nokusosa ati, ‘Nalibifishe kabili nalilufyenye, nomba Lesa tankalipile ukulingana no bubi bwandi. Alubula umweo wandi ukufuma mukuya ku nindi, ndi nokwikala uwasansamukila ulubuuto.’ “Ifi fyonse efyo Lesa acitila umuntu, pa miku ibili nangufye itatu, pakuti apusushe umweo wakwe ku nindi, no kuleka icisaniko cabumi cimusanike. “Eico iwe Yobo, bika amano kuli ine uŋumfwe bwino, wikale tondolo pakuti nkwebe. Nga naukwata ifyakulanda unjasuke, pantu ine kuti natemwa ukukulungamikila umulandu obe. Nga taukwete fyakwasukapo, kanshi kutika kufyo ine ndesosa, wikalefye tondolo pakuti nkupandeko amano.” Kabili Elihu akonkanyapo ukulanda ati, “Kutikeni ku mashiwi yandi mwe bantu bamano, umfweni kuli ine imwe mwe bacenjela. Ala amatwi eyapima ifilelandwa, nga filya fine akanwa komfwa bwino ifyakulya. Natufwailishe bonse capamo icilungeme, twishibe bonse ne cintu icisuma. Yobo alesosa ati, ‘Ine ndi wakaele, lelo Lesa nampoka insambu shandi. Nangu nshamonapo icibi ico nacita, Lesa ena alintunga ukuti ndi wabufi. Nangu ndi wakaele, umufwi wakwe walindasa icilonda icishipola.’ Bushe kwalibapo umuntu uwaba nga Yobo, uusosa ifyamusaalula nga ukunwa amenshi? Aenda na bacita ifibi, no kwampana pamo ne fipondo. Bushe tasosele ati, ‘Umuntu uufwaya ukusansamusha Lesa aicushafye?’ “Kanshi nkutikeni nganshi imwe mwe bantu bamano. Lesa alitaluka nganshi ku bubi, kabili Umwine wa maka yonse tafyenga muntu. Alambula umuntu ukulingana ne milimo yakwe, cila muntu amucitila ukulingana ne myendele yakwe. Awe tacingacitika icakuti Lesa kuti alufyanya, Umwine wa maka yonse tapondamikila umuntu umulandu. Takwatala akuba na umbi uyo uwalashika Lesa pano isonde, uwamupeela ukwangalila fyonse ifyaba pano calo ponse. Nga cakuti Lesa afumyapo umupashi wakwe pano isonde, afumyapo no mupu wakwe, ala ifintu fyonse ifipema kuti fyafwafye pa muku umo, na bantu kuti babwelela kwiloba. “Kanshi iwe Yobo nga uli wamano kutika, umfwa amashiwi ayo ine nalanda. Bushe uwapata umulinganya kuti ateeka? Bushe Umwine wamulinganya, kabili Umwine wa maka yonse, eo iwe Yobo wingapama ukupeela umulandu? Bushe te uwingeba bashamfumu ukuti, ‘Muli bafye,’ no kukalipila abasambashi ati, ‘Muli babifi?’ Bushe te uushakwatila intungulushi umucishacinani, uushakwata akapatulula pakati ka balanda na bakankala? Pantu bonse fibumbwa fya minwe yakwe. Akashita akali konse kuti bafwa nangu ni pakati ka bushiku, abantu basungukafye ninshi capwa. Kabili tafilwa ukwipaya abamaka. “Pantu Lesa alalengula imyendele ya muntu, amona ne ntampulo shakwe shonse. Takwaba ukwafisama, nangu ukwashika, uko uucita ifibi engafisama. Pantu Lesa talefwaya ukuceceta umuntu nakabili, pakuti aye kuli Lesa mukulubulula. Alofya abacindami apabula ukwipusha umulandu, kabili apyanikishapo bambi. Pantu Lesa alishiba ifibi fyonse ifyo bacita, eco abakuntila panshi ubushiku mpaka baonaika. Abakandila pa bubi bwabo, no kubaposa mu minyololo pa menso ya bantu. Pantu bena balimukene, no kusuula inshila shakwe shonse. Ebalengele inkuuta sha balanda ukumfwika kuli Lesa, asuka Lesa aumfwa uko abalecula balelila. Bushe Lesa nga atalala tondolo, ni nani engamwebaula? Nga afisa icinso cakwe, ni nani engamumona? Lelo e mwine wamaka pa muntu na pa calo icili conse, eulesha umubi ukuba kateeka, no kupususha abantu ku fiteyo fyakwe. “Nomba umuntu nga aeba Lesa ati, ‘Nimbifya lelo naleka, nshakabwekeshepo. Unsambilishe ifyo nafilwa ukwishiba. Nga cakuti nalibifya, nshakabwekeshepo nakabili.’ Bushe iwe, emukuti ulefwaya Lesa akucitile ifintu umo ulefwaila, ilyo iwe naukaana ukulapila? Kanshi nomba sosa ico we mwine wasalapo, ine nshakusalile iyoo. Ale utwebeko icili mu mano yobe. “Abantu bonse abamano na bonse abasalapuka, abalekutika kuti basumina abati, ‘Cacine Yobo alanda ukwabula amano, alanda amashiwi yakusabailafye.’ Kanshi mwesheni Yobo apakalamba, pantu imyasukile yakwe ni ilya iya bantu ababi. Pantu ena ku fyabubifi fyakwe alundilepo na bucisanguka, aletwishika umulinganya apo tuli, no kufusha amashiwi ayakusaalula Lesa.” Kabili Elihu akonkanyapo ukulanda ati, “Bushe iwe Yobo, emukuti ulemona ukuti naciwama ici ulelanda icakuti, ‘Ine ndi wakaele pa cinso cakwa Lesa?’ Kabili uleipusha auti, ‘Ni cinshi mwenamo, cangafwilisha shani mukukanabifya?’ Kanshi ine nalakwasuka, pamo pene na bacibusa bobe. “Inwina amenso ku mulu umone, umone no butali apabelele amakumbi ya ku mulu. Nga wacita ububifi, ninshi bubi nshi wacita kuli Lesa? Nangu wafusha bumpulamafunde bobe, bushe kuti wamulenga ukucula? Nangu nga wawamya, bushe fisuma nshi wamupeela? Fisuma nshi Lesa engapokelela kuli iwe? Ukubifya kobe kuletelela umuntu nga iwe wine, no kuwamya kobe kuwaminafye umwana wa muntu. “Pa mulandu wa cisendo cakutitikishiwa abantu balailishanya, balapunda pakuti bambi bese babatuuleko ku bamaka. Lelo tapaba uutontonkanya no kwipusha ati, ‘Bushe Lesa uwamumbile ali kwi, uupeela inyimbo shansansa ubushiku?’ Ni Lesa ewalenga ukuti tucenjele ukucila inama sha mu mpanga, no kuba na mano ukucila ifyuni fya mu mulu. Nelyo abantu bakuuta mutuule, nomba ena tabasuka, pa mulandu wa cilumba ca babi. Cine cine Lesa tomfwako ku kukuuta kwa aba bantu, kabili Umwine wa maka yonse teti asakamaneko. Pali bufi bushe Lesa kuti akumfwa nga wasosa auti, ‘Awe ine nalifilwa ukumona Lesa! Umulandu wandi uli pa cinso cakwe.’ Eico iwe nomba ulelolelafye. Kabili ulesosa auti, ‘Nangu Lesa afulwa, takanda abantu. Aba ngo ushasakamana ilyo abantu bamusangukila.’ Kanshi Yobo asosafye amashiwi yacilandelande, afusha ifyakulanda pantu takwata mano.” Elihu akonkanyapo ukusosa ati, “Ntekelafye umutima, uleke nkulondolwele, pantu ine ncili ne fyakuti nsoseleko Lesa. Amano yandi ine yafuma ukutali, nalishiba ifyakusoselako kabumba wandi pantu alalungika. Pantu icine cine ifyo ine ndesosa te fyabufi iyoo, ico ne ulekweba ndi muntu uwamano nganshi. “Mona ni Lesa e wamaka lelo tasuusha umuntu nangu umo, ewakwatisha amaka ayengi ayakumfwa. Taleka abantu babi baleikalilila, alaputwila abalanda imilandu bwino. Lesa tafumya amenso yakwe pa bantu abaololoka imitima, lelo abateka pa cipuna pamo ne shamfumu no kubacindamika umuyayaya. Asuka abakaka mu minyololo, no kubekata ku myando ya macushi. Epakubalanga fyonse ifyo balecita, no kubeba bumpulamafunde bwabo ubo balecita ku cilumba cabo. Epakubakomona amatwi pakuti bomfwishe ifyo Lesa alebasoka, nefyo bali nokuleka imisango yabo iyabipa. Nga cakuti baumfwa no kwamba ukumubombela, lyena kuti inshiku shabo shalapwa mwishuko, ne myaka yabo kuti yalapwa umutelelwe. Lelo nga bakaana ukumfwa, ninshi bakaloba ku lupanga, kabili bali nokufwa ukwabula amano. “Lelo abaumalala imitima, bekala abafulwa, balakaana no kumupapata nga abakaka. Bafwa ilyo bacili imisepela, pakati ka bacilende ba mu mfuba abaume. Apususha abalanda mu nshita shabo ishabulanda, no kubesula amenso yabo mu nshita shamacushi. Nobe wine afwaya ukukupususha mu bulanda bobe, ukwisa mu ncende umushaba umutitikisha, umwaba ifyapekanishiwa ifyanona petebulo lyobe. “Lelo iwe nawisulamo ubupingushi bwa babifi, ubupingushi no mulinganya fili muli iwe. Kanshi nomba ulecenjela, epali ubwingi bwa fyuma bwakukubula, na mafisakanwa ayengi nayo kuti yakuletelela. Bushe icuma cobe, nangu ukutulukusha kwa maka yobe, kuti fyakwafwa no kukupokololako ku macushi? Wilafuluka inshita ya bushiku, ilyo abantu bengonaulwa mu ncende shabo. Ulecenjela wiyalukila kukucita ifyabipa, pantu iwe wasalapo ukucita ifyabipa ukucila ukucula. “Tontonkanya ifyo Lesa aba umucindami pa mulandu wa maka yakwe. Ni kafundisha nshi uwingalingana nankwe? Nani uwingamulangilila ifyakucita? Nangu nani uwingapama ukumweba ati, ‘Apa walufyanya?’ ” “Ibukishafye ukulumbanya Lesa pa milimo yakwe, nga filya fine abantu bamutatakula mu nyimbo. Abantu bonse balatamba ifyo Lesa acita, nomba bonse bafitambilafye apatali. Icacine Lesa alikulisha, icakuti twalifilwa no kumwishiba, ne myaka yakwe nayo taipendwa. “Ni Lesa eubuula amenshi muli bemba, kabili euyasangula amatoni ya mfula. Imfula nayo epakulafumfumuka ukufuma mu makumbi, no kulalokela pa bantu. Takwaba nelyo umo uwaishiba ifyo Lesa atandanya amakumbi mu lwelele, nangu icilenga ukuti inkuba ilepanta? Ulemona ifyo umwele wa nkuba umushinguluka, nefyo afimba fubefube pa mulu wa bemba. Ifi fyonse efyo Lesa abomfya pakupingula abantu, na pakubafushisha ifyakulya. Afumbata umwele wa nkuba mu minwe yakwe, apima na pakuti iponene. Icibulukutu cisobela ukwisa kwa mfula, ne ŋombe shileshiba ukwisa kwaiko.” “Ecalenga ukuti umutima wandi ututume, no kukubauka mu cifuba candi. Kutikeni imwe bonse. Umfweni ishiwi lyakwa Lesa ifyo lilepanta, umfweni ifyo icibulumo cilefuma mu kanwa kakwe. Alebyashisha umwele wa nkuba pano pesamba lya mulu, nao umwele ulefika na mu mpela shonse pano pesonde. Pakonkapo icibulumo ce shiwi lyakwe, abulukuta ne shiwi lya bucindami bwakwe, kabili talesha iyo imfula ukubyata, ilyo ishiwi lyakwe lyaumfwika. Cine cine Lesa alatusungusha pafyo acita ifikulu, kabili ifintu abomba fyakutupeshafye mano. Ifyo eba ubunga bwa mfula ati, ‘Ponena pa mushili.’ Nangu ifyo eba imfula ati, ‘Fumfumukila panshi.’ Ninshi ne milimo ya bantu yatala yalala, epakuti abantu bonse bashininkishe ukuti Lesa aliba pa milimo. Ninshi lyena ne nama sha mpanga shabwelelamo uko shikala, no kwamba ukulauba umo shilala. Kankungwe afuma kumwakwe ku kapinda ka ku kulyo, no mwela wa ku kapinda ka ku kuso waleta impepo. Umupu wakwa Lesa ulapanga amenshi makasa, walenga na pa mulu wa menshi ponse ukutikama. Lesa ewisusha amenshi mu makumbi, amakumbi nayo yayamba ukubyata umwele wa nkuba. Lesa umwine ewensha amakumbi na pa nshita sha mu mwaka alayatungulula umwakwalukila, amakumbi yalanakila ifyebo fyakwa Lesa pano isonde ponse. Ico Lesa aletela amakumbi ne mfula pano calo, ni pakuti akalipile abantu ba pano calo, na pakuti abalange ukutemwa kwakwe. “Umfwa bwino aya mashiwi iwe Yobo, wikalefye tondolo, kabili utontonkanye ne fisungusho fyakwa Lesa. Bushe iwe Yobo, walishiba ifyo Lesa asesha ifi fintu, bushe iwe walishiba ifyo amakumbi yakwe yabyasha umwele wa nkuba? Bushe iwe walishiba icilenga amakumbi ukulaenda mu lwelele, ala naco cine mulimo wakupapa, uutulanga ifyo amano yakwa Lesa yaba ayapwililika. Wamona ifyo ifyakufwala ifi ufwele fikabile ku cipuki, ilyo umwela wa ku kapinda ka ku kuso utalalika icalo. Bushe iwe kuti wayafwako Lesa ukufungulula umutenge wa mulu, pakuti ulemoneka nge cilolani icaengwa ku cela? “Bushe iwe ulefwaya tulande shani pali Lesa? Pantu nomba ifwe amano yapela, ne fyakulandapo fimbi tapali. Ine nshaebe Lesa nati, ‘Leka nine ndelanda,’ awe, pantu limbi kuti angonaula. Takuli muntu nangu umo uwingalolesha pa kasuba akabengeshima mu mulu, panuma ilyo umwela waseshapo amakumbi. Na ku kapinda ka ku kuso kwaisuka kwabuuta, icakuti Lesa aikala mu bucindami bwakutiina. Ifwe teti tufike apaikala Umwine wa maka yonse, alitucila amaka no mulinganya, ena alalungika nganshi, kabili taba na lufyengo. Ecilenga nokuti abantu balemukwatila akatiina, kabili e mulandu wine ulenga ukuti alesuula abantu bonse abaitunga amano.” Elyo Yawe ayasuka Yobo, ukufuma mu cimwela ati, “Bushe iwe niwe nani we ulefulunganya ifyo ine napingula, elyo no kulasosa amashiwi ayabula amano? Eico kakisha umushipi mu musana nge mpalume ya bulwi, pantu nalakwipusha, nomba ndefwaya unjasuke. “Bushe wali kwi ilyo nashimpile umufula wa pano isonde, unjebe nga walishiba. Bushe iwe walishiba uwapimine ubukulu bwa pano pesonde? Icine cine walishiba, nangu uwatantikepo umwando wakupiminako? Nga nipi apo inceshi she sonde shashimpwa? Nani abikile ilibwe ilyakulikasha pa kulitungilila? Ilyo intanda sha pa macaca shaleimba ne nsansa, na bana baume bakwa Lesa bonse balelumbanisha capamo. “Nani uwaisalile amenshi ya muli bemba, ilyo bemba apomweke ukufuma mu cifulo cakwe ngo wafuma mwifumo? Ilyo nabuulile fubefube no kukupa pali bemba, no kuleka amakumbi ayafiita ukuti yabeko. Nine napimine bemba apakupelela, nabikako ifiibi elyo ne fyakwisalilako. No kumweba nati, ‘Apa epo wakulapelela, amatamba yobe yelapulapo. Epo icilumba ca matamba yobe cikaputukila.’ “Bushe mu bumi bobe, walitala aukonkomesha ukuti buce ulucelo, elyo no kupimina amacaca inshita? Bushe walitala awebapo ulucelo ukuti lwikatilile impela she sonde, pakuti shikuntemo ababi? Ulubuuto lwa pa macaca lulalenga impili ne mikonko ukwaluka, pakuti filemoneka nge nsalu ya mikonimikoni. Ulubuuto lwapa macaca lulashibatika abantu babi, lulabalesha no kucita ifyamisoka. “Bushe iwe walitala aufika apatula amenshi ya muli bemba? Bushe walitala awenda panshi ye tenga lya muli bemba? Bushe kwalitala akubako umo uwakulanga apabela impongolo sha mfwa? Bushe walitala aumona abalinda impongolo shafiita ukwikala abafwa? Bushe walishiba apafika ubukulu bwe sonde lyonse? Unjebe nga cakuti walishiba ifi fyonse. “Bushe iwe walishibako uko ulubuuto lwaikalila, nangu incende uko imfifi itula? Bushe kuti watungulula ulubuuto ne mfifi, no kufilanga apo fili nokupelela, elyo no kufibweseshamo uko fikala? Ee, nga cakuti walishiba ifi fyonse, ninshi cacine wabumbilwe pamo nafyo, ninshi uli muntu wakale nganshi! “Bushe iwe walifikako uko natulika ubunga bwa mfula, nangu uko ine natutila amabwe ya mfula? Ifi fintu ne mwine ndafisunga pakuti filebomba pa nshita ya bucushi, pa nshita ya ntulubundi, na pa nshita ya nkondo. Bushe iwe walishiba uko akasuba katula, nangu uko umwela wa ku kabanga utula pakuti ulepupa pa calo? Nani uwaimbile icikonkwa umwakupita mulamba wa mfula uwa mukuku, nangu nani uwapekenye inshila umwakupita umwele wa nkuba? Nani alenga imfula ukuloka mu fifulo umushaba bantu, nangu mu matololo umushikala bantu? Nani uutapilila amatololo, nangu nani alenga icani ukumena mulya umwauma ndi? “Bushe imfula yalikwata wishi? Nangu nani uufyala amatoni ya mume? Nyina wa menshi yalya ayatalalisha nani? Nangu nani nyina wa mume ulya uufuma mu mulu? Ni nani uulenga amenshi ukukosa nge libwe, no kulatikamika amatenga pamulu? “Bushe niwe wakakanya iminyololo iyakaka intanda sha Pileiyadesi, nangu ukukakula imyando iyakakanya intanda sha Olioni? Bushe niwe wingalenga mulanga ukumoneka pa nshita yakwe, no kutungulula ulutanda lwa Bea pamo na tumwane? Bushe iwe walishiba icalenga ukuti ifya mu mulu fileenda? Bushe umusango fyendelamo kuti wafipingula, pakuti ne calo cilekonka? “Bushe iwe ishiwi lyobe kuti lyafika ku makumbi, no kulenga amenshi ayabamo yakufimbe? Bushe iwe niwe wingeba umwele wa nkuba ukubyata, icakuti nao wasumina ukubyata? Bushe nani uupanda ulwita mfula amano ayakusobela ukuti imfula yalaisa? Nangu nani upanda mukolwe amano yakusobela ukuti bwaca? Nani uwakwata amano yakulonganya amakumbi, nangu ukuyasulika pakuti yetile amenshi? Mpaka ulukungu lwa pa mushili lwakambantana, ne fibulungwa fyamamantika. “Bushe iwe niwe wikatila inkalamo inama shakulya? Nangu bushe niwe utuusha utwana twashiko insala, lilya tubwatalala mu mimba yatuko, nangu lilya tulalilila mu mateshi? Nani uupekanisha mwankole ifyakulya, ilyo tumwane tulila kuli Lesa, no kutongomona imikoshi yatuko pa mulandu wa nsala?” “Bushe iwe walishiba ilyo ifibushi mabwe fifyala? Bushe walitala autamba uko inama ya mpanga ilefyala abana? Bushe ulapenda imyeshi iyo inama sha mpanga shikwatilapo utwana, nangu inshita iyo tufyalilwapo? Bushe walimona ifyo shikontama pakukwata utwana, icakuti no bukali bwa bufyashi bwapwa? Utwana twashiko tutila nga twakula twakwata amaka mulya mu matololo, ilyo twasha banyinabo, tatubwelela uko bali. “Nani uulenga ukuti punda wa mpanga aleyendela? Nani uwamufumya mu minyololo? Nine ne mwine nalenga ukuti aleikala mu matololo, nine namupeela impanga umwakuti aleikala. Punda wa mpanga apata icibi icongo ca mu mushi, wena takwata uwakuti alemucusha nangu ukumubomfya. Wena apitanafye mu mpili emwaba ifyakulya, no kufwayamo ifyakulya ifiteku ifya misango yonse. “Bushe iwe imboo kuti yasumina ukukubombela? Nangu ukusendama ubushiku pa mulimba obe? Bushe iwe kuti wabula umwando no kukaka imboo mu mukoshi, pakuti ikulimineko amabala? Bushe kuti wasubila mu maka yakwata imboo, nangu waileka ukuti ikubombele umulimo uwakosa? Bushe kuti watontonkanya auti, ilebwelela kuli ine, mukuleta iŋanu pa lubansa lwakutwilapo? “Amapindo ya mbuni yalangufyanya nganshi pakupampaila, lelo imbuni yalifilwa ukupupuka nga filya fipupuka kabaso. Itila nga yabikila amani pa mushili yayasha nefyo fine, yalekelafye umushili ukuti eo ukayakafye. Imbuni yena yalaba nokuti ulukasa lwa muntu kuti lwanyantapo, nangu iciswango conse ukuyatoba. Yena icita ubunkalwe ku twana twaiko, kwati teine yatuko, kabili tayasakamana nangu yacula apafye. Icalenga, mulandu wakuti Lesa tapeelako imbuni amano, aitana no kucenjela konse. Nomba nga yati kambutuke, isuusha kabalwe pamo no muntu uuninepo. “Bushe niwe walenga kabalwe ukuba uwalubilo? Bushe niwe wamufwika umwansa pa mukoshi? Bushe niwe walenga ukuti aletolauka amabaka nga makanta, no kulenga ukuti alelila ishiwi ilyakutiinya abantu? Kabalwe alafola nga ali mu nika no kulalishamo inshindo, kabili ukuli inkondo alabutukilako mu maka yakwe yonse. Alaseka umwenso, kabili tapaba ico atiina, elyo tashintukila nangu bamulungika ulupanga. Pa mbali yakwa kabalwe pali mufuko wa mifwi, pamo ne fumo ilyabengeshima, elyo no lupanga. Kabalwe alapwa imilundu uwabula ukutuushako, nangu nge penga lyalila, alainyantawila, tekala tondolo. Lyonse ilyo ipenga lyalila, atila, ‘Eya!’ Ninshi anunsha no bwema bwa nkondo uko ibelele, pamo ne nkuuta sha bakalamba ba fita. “Bushe iwe Yobo, niwe upanda pungwa amano yakulela, ilyo umwine ansa amapindo pakulungama ku kapinda ka ku kuso? Bushe niwe weba kapumpe ukuti apupukile mu mulu apatali, no kuyapanga icisansala cakwe pa mulu wa lupili? Ubushiku asendama pa mulu wa mabwe ayatali, pa kantongolilo apashinganina muntu. Palya pene epo wena alengwila akatalamukila, conse icakuti ekate pakuti alye. Aliisha utwana twakwe ifya mulopa, na ponse apo amona icitumbi ninshi aleyapo.” Yawe epakweba Yobo ati, “Bushe iwe we ulepashanya no Mwine wa maka yonse, kuti wamulanga ifyakucita? We uleebaula Lesa, njasuka.” Elyo Yobo ayasuka Yawe ati, “Tapali ifyo ndi ine uwakuti ningamwasuka, ecalenga nokuti nkupike ulupi pa kanwa kandi, Ine ninanda umuku umo, kabili nafilwa ukwasuka. Nacibwekeshapo, lelo nshalande nakabili iyoo.” Elyo Yawe asosha Yobo ukufuma mu cimwela ati, “Eico kakisha umushipi mu musana nge mpalume ya bulwi, pantu nalakwipusha, nomba unjasuke. “Bushe emukuti ulefwaya ukusuusha ubupingushi bwandi? Bushe iwe, niwe ulepeela ine umulandu elyo iwe waimona uwacishinka? Bushe na iwe, wakwata amaka nga yakwa Lesa? Bushe ishiwi lyobe kuti lyapanta nge lyakwa Lesa? Nga efyo caba, kanshi uifwike ubukankala no bucindami, uifwike no bufumu elyo no mucinshi. Uilange nefyo wakalipa, ulenge no muntu onse uwacilumba ukutotobala. Ushuluke no muntu onse uwacilumba, upase na ponse apeminine abantu babi. Ubashiike bonse mu lukungu, ushiike impumi shabo mu nindi. Nga wacita ifi, lyena ninshi nalakusuminisha, ukuti kanshi ukuboko kobe ukwamaka kuti kwakupususha. “Tala, tamba bemoti, ine naibumba nga filya nabumba iwe, lelo yena ilya icani nga filya iŋombe ilya. Kabili ubale umone ifyo yaba na maka mu musana, no kuba ne mishipa iyakosa mu mutete waiko. Umucila waiko watonkomana nge cimuti ca keda, no bushipa mu molu yaiko, buntu bwapikana. Amafupa mu mungololo waiko yaba kwati ni mpanda sha mukuba, ne myendo yaiko yakosa nge fyela ifyo abantu bafula. “Bemoti yalicindama pa fibumbwa fyonse ifyakwa Lesa, eco ine ne waibumba, ninefye neka ningaitiinya. Impili eshiiletela icakulya ne nama shimbi shonse eko shangala. Bemoti isendama mu macinda, kabili ibelama mu matete ya mwisense lya mumana. Yatemwa ukuuba mu cintelelwe ca mpupunga sha macinda, ne mishingu ya mu menshi nayo ilashicingililako. Nangufye yaibila panshi ya menshi, awe yena taitunsha mutima, nangufye amenshi yapabuka aya mu mumana Yordani, awe yena taitiina nakalya. Nani engekata bemoti nga ilelolesha? Nani uwingaikolokofya icinkobwe mu mona waiko?” “Bushe iwe kuti waloba cishimweshimwe ci Lefiatani ku bulobo? Bushe kuti wakaka ululimi lwaciko ku mwando? Bushe kuti wapisha umwando mu mona waciko, nangu ukupulinkanya icinkobwe mu nsekete shaciko? Bushe kuti cishimweshimwe cakupapata iwe, nangu ukukusembeleka kwishiwi ilyamutembo? Bushe kuti waumfwana naco pakuti cilekubombela, ukushinta na pa kufwa kwaciko? Bushe kuti walacangasha nga akoni kalya umuntu ateeka, pakuti kalesekesha abakashana bobe? Bushe abamakwebo kuti bapangana palwa kushitisha cishimweshimwe, nangu bushe kuti baciputaula mu fipimfya pakushitisha? Bushe kuti watulaula umubili waciko ku meela aya mabanga? Nangu bushe kuti wacilasa ubwela mu mutwe? Nga cakuti waesha ukucikumanya, elyo uli nokumona ifyo uli nokucula, icakuti tawakatale aubwekeshapo. Ukulwisha ukucikata ninshi uleibepafye, pantu ifyo cimonekafye, efingakutiinya. Takwaba uwingakwata amaka yakucibala, nga kanshi nani uwingalwishanya na ine? Nga nani uwingesa ilishanya ukuti nalimukwatila imisha pakuti imulipile? Pantu ifintu fyonse fyandi pano pesamba lya mulu. “Ine nshingafilwa ukukweba palwa myendo yakwe, apo amaka yakwe yapelela, no musango abumbilwamo. Nani uwingafunda umukupo wakwe, kabili nani engacipalama ninshi akwetefye inshinga? Nani uwingacasamuna akanwa, pantu ameno yaciko tepakutwa. Panuma yaciko patantama imitande ya nkwela, ishakambantana shonse bwino. Shalikambantana icakuti no mwela teti upite pakati kashiko. Shalikambatana mu musango uwakuti tashingapatululwa. Cena nga catesemuna palabyata insase, na menso yaciko yakashika nge myengelele ya kasuba akaletula. Mu kanwa kaciko mufuma ulubingu lwa mulilo, ninshi ne nsase shilesabuka. Mu myona yaciko mufutumuka icushi, kwati ni cilya cifuka mu mpoto iyili pa mulilo. Umupu waciko ulasha amalasha, na mu kanwa kaciko mulefuma umulilo. Mu mukoshi waciko emwaba amaka, na bantu bonse abacikumyamo balacitiina. Umutika wa munofu waciko walikambantana, walikambatila na ku mubili, wakosa ndii. Umutima waciko wakosa nge libwe, wakosa ndii kwati libwe lyakupelelapo. Ilyo caibuka, abamaka bonse baitutuminafye, bonse balekatwa umwenso ilyo cafupula umucila waciko pa menshi. Ulupanga nangu lwacikoma, tapaba ifyo lucicita, nangufye lifumo, nangu icibingu nangu umufwi. Cena cimona icela kwati cani, no kumona umukuba kwati cimuti icabola. Imifwi teti icifulumune, no kucilasa amabwe kwati muleciposela ulukungu. Nga wacibola icibombolo, cena cumfwa kwati litete wacikumya, nangu wacilasa icibingu, cena cisekafye. Pa lufumo lwaciko paba amaŋongwa ayatwa ngo mwele, nga capita mu matipa mushala utushila nga tulya cipanga icakutandilako. Cena cilabilausha amenshi petenga, kwati menshi yalebilauka mu nongo iyili pa mulilo. Mu menshi umo cipita mulashala ikuba ilyabengeshima, mpaka ikuba lyabuuta tuutu kwati ni mfwi. Pano isonde tapaba icibumbwa nangu cimo icalingana naco, cena cabafye icibumbwa cimo icishitiina kantu. Kabili cena calisuula nganshi ifibumbwa fimbi fyonse, elyo cena cekafye ecaba imfumu iyateeka fyonse ifyacilumba.” Elyo Yobo ayasuka Yawe ati, “Ine nalishiba ukuti niwe we mwine uwingacita icili conse, kabili takuli nangu umo uwinga fulunganya amapange yobe. Nawipusha ukuti ni nani uyo uwingacila mu bupingushi bwandi ukwabula amano? Eico pa mulandu wakulanda amashiwi ayakusabaila, nasukile nalanda pa fintu ifyo ine nshaishibe, pa fintu ifyakupapa, kabili ifyampeseshe amano. “Wacinjeba ati, ‘Ikala tondolo, pakuti nkwebe, no kukwipusha elyo unjasuke.’ Kale nakwishibe mukukumfwa kuli bambi, lelo nomba amenso yandi yakumona. Eico nabwesha amashiwi yandi yonse ayo nalanda, naikuba ulukungu ne mito pakulanga ukuti nalapila.” Panuma ilyo Yawe apwisha ukweba Yobo aya mashiwi, elyo aeba Elifasi umwina Temani ati, “Ine ninkufulilwa nganshi iwe pamo na babiyo bene babili, pantu tamwacilalanda ifyacishinka pali ine nga filya umubomfi wandi Yobo acilalanda. Kanshi imwe kabuuleni bacilume ba ŋombe cine lubali, na basukusuku nabo cine lubali, muye nabo ku mubomfi wandi Yobo, muye boca pakutuula ilambo lyakuipapatilako mwe bene. Elyo muli iyi ine nshila, no mubomfi wandi Yobo alaya mupapatilako pantu ena ndeisa umfwa ipepo lyakwe, elyo nsuuleko ku cilubo cenu icakukanalanda bwino nga filya Yobo acilanda.” Elyo Elifasi umwina Temani, na Biludadi umwina Shuha, na Sofari umwina Namati bayacita ifyo Yawe abebele, na Yawe asumina ne pepo lyapepele Yobo. Ilyo Yobo apwile ukupepelako bacibusa bakwe, elyo Yawe abweseshe Yobo ifyuma nakabili, icakuti lyena fyacilapo imiku ibili pa fyuma akwete pakutendeka. Bamunyina bonse na bankashi yakwe bonse abakwa Yobo, pamo na bacibusa bakwe bonse abakale epakwisa mukumona Yobo, no kwisa mukuipakisha nankwe mu ŋanda mumwakwe. Balamulangulukila no kumutalalika umutima pa macushi yonse ayo Yawe amuletele. Bonse umo umo basha bamupeelako indalama ne mbalaminwe ya golide. Yawe epakupaala imikalile yakwa Yobo ukucila na pafyo aikele kale. Yobo akwata impaanga amakana ikumi na yane (14,000), ingamila amakana mutanda (6,000), iŋombe ishilume ishakulima na pulao ikana limo (1,000), na bapunda abakota ikana limo (1,000). Akwata abana abaume cine lubali elyo na bana abanakashi batatu. Umwana wakwe umwanakashi uwapakubala amwinika ishina lya Yemima, uwabubili amwinika ishina lya Kesia no walenga butatu amwinika ishina lya Kereni Hapuki. Mu calo conse tamwali abanakashi abali abasuma nga bamwana Yobo. Shibo nao alibaakenyeko ifyuma pamo pene na bandume shabo ifyo ali nokubashila pa kufwa kwakwe. Ilyo amacushi yakwe yapwile, Yobo aikele pano calo imyaka umwanda umo na makumi yane (140). Amwene abana bakwe na beshikulu bakwe ukushinta na ku nkulo yalenga bune. Asukile Yobo afwa ninshi ali umukote uwa nshiku ishingi. Alishuka umuntu uushendela mu mano ayapanda ababifi, kabili takonkelela imisango ya babipa, kabili tekala pamo na bamiponto. Lelo ena asansamukila mu mafunde yakwa Yawe, kabili yena eyo atontonkanyapo akasuba no bushiku. Aba ngo muti uwalimbwa mu lulamba lwa mumana, uutwala ifitwalo fyauko pa nshita iyalinga, na mabula yauko tayabonsa nakalya, kabili ena alishuka muli fyonse ifyo acita. Lelo abantu ababifi tefyo baba, bena baba nge misungu iyululwa ku mwela. Eico, abantu ababifi bakapeelwa umulandu kuli Yawe, kabili tabakekale pamo na bololoke. Pantu Yawe alatungulula imyendele ya bantu abololoke, lelo imyendele ya bantu ababifi ikabalofya. Bushe mulandu nshi imishobo ya bantu ipondokela? Bushe cinshi abenafyalo bakwatila amapange ayabuwelewele? Ishamfumu sha pano isonde shileipekanya ku bulwi, na bakateeka nabo nabalongana pamo, balepangila Imfumu no wasubwa wakwe. Balelanda no kuti, “Natuputaule iminyololo yabo, kabili natukaane na mafunde yabo.” Uyo uwaikala pa cipuna cabufumu ku mulu ena abaseka, Yawe asuka abasenteka. Elyo abasosha mwishiwi lyabukali, no kubatiinya mu cipyu, ati, “Ine ninsonta imfumu yandi pa Sioni, ulupili lwandi ulwamushilo.” Ine ndi nokulondolola icipope cakwa Yawe, ico asosele kuli ine ati, “Iwe uli mwana wandi, ilelo naba wiso. Ulombe kuli ine, na ine ndekupeela imishobo ya benafyalo ibe ubupyani bobe, ne sonde lyonse apo lyapela likaba icacishilano cobe. Ukalabateeka ku nkonto ya cela, ukabatobaula mu tupimfya tupimfya nge nongo.” Eico shilimukeni mwe shamfumu, cenjeleni imwe mwe bakateeka ba pano isonde. Mulebombela Yawe na katiina, mu mwenso no kututuma. Mulemucindika na katiina, pantu nga cakuti akalipa kuti amulofya, ico icipyu cakwe cilabilimuka bwangu bwangu. Balishuka bonse abafisama muli ena. We Yawe, ifyo bafula abalwani bandi, nabafula mu mpendwa abalenjimina. Nabafula abampingila ukuti, “Lesa takamupokololeko nakalya.” Lelo iwe uli nkwela iyakuncingilila, we Yawe, ulancindamika no kunenga ukwinuna umutwe, Kuli Yawe eko ndilila mutuule, nao alanjasuka ukufuma pa lupili ulwamushilo. Ndalambalala no kulala mu tulo, kabili ndabuuka pantu Yawe alansunga. Tekuti ntiine abalwani imyandamishila, abanjimina mu mbali shonse. Ima we Yawe! Mpokolola we Lesa wandi! Uma pa nsekete sha balwani bandi, no kukula ameno ya babifi. Ukulubulwa kufuma kuli Yawe. Uleke amapaalo yobe yabe pa bantu bobe. Ilyo ine ndekuuta mutuule, ulenjasuka we Lesa wandi umulungami, untuuleko ukufuma mu kucucutika kwandi, umbeleleko uluse no kukutika kwipepo lyandi. Mwe bantu, bushe ni lilali mukaleka ukusaalula ubucindami bwandi? Mukaleka lilali ukutemwa ifyabuwelewele no kufwaya ifyabufi? Ishibeni ukuti Yawe aliipatwila abamupetamina, ine Yawe alaŋumfwa ilyo nakuuta kuli ena. Nga cakuti mwafulwa, mwilaleka ukufulwa kwenu kumutwale kukubifya, na lintu muli mu busanshi bwenu mufitontonkanyepo mukati ka mitima yenu, no kwikala tondolo. Tuuleni amalambo ayalungama, no kutetekela muli Yawe. Abengi balepusha abati, “Bushe nani engatulanga icintu icisuma, pakuti icinso cobe cibalikile pali ifwe we Yawe?” Walipeela umutima wandi ubuseko ubwacila, ala bwalicila pa nsansa sha balya abakwatisha iŋanu no mwangashi upya. Nakulalambalala no kulala umutende, pantu niwe weka we Yawe uunsunga mu mutelelwe. Kutika kwipepo lyandi we Yawe, umfwa ukupemashika kwandi. Umfwa uko ndelila we Mfumu yandi kabili we Lesa wandi, pantu ni kuli iwe ndepepa. Cila lucelo ulomfwa ishiwi lyandi we Yawe, ilyakulomba elyo no kwikala pakulolela ubwasuko. Tawaba Lesa uwikala aletamba ifyabipa, ababifi tekuti basangwe mu ceni cobe. Abamataki tekuti beminine ku cinso cobe, pantu walipata bonse abacita ifyabipa. Ulonaula bonse ababepa ubufi. Yawe alipata abasumya umulopa ne ncenjeshi. Lelo pa mulandu wa luse lobe ulukalamba, ine nkengila mu ŋanda yobe. Nkakontamika icinso candi mwi Tempele lyobe ilyamushilo, pa mulandu wa kukukwatila akatiina. Ntungulula we Yawe mu kulungama kobe, pantu ine naba na balwani. Ubike inshila yobe iyatambalala pa ntanshi yandi. Pantu akanwa kabo takalanda fyacishinka, na mu mitima yabo mwaisulamo ubonaushi. Imikolomino yabo ni nindi ishacenama, indimi shabo shilandafye ifyakusembeleka. Ubapeele umulandu we Lesa, uleke amapange yabo yabawishe. Ubatamfye pantu balikwatisha ulufyengo, kabili bantu abakusangukila. Lelo leka bonse abafisama muli iwe babe no buseko, kabili leka balekwimbila pe na pe. Fusha ubucingo bobe pali bena, pakuti abatemwa ishina lyobe basekelele. Pantu we Yawe ulapaala abololoke, no kubacingilila ku luse lobe nge nkwela. We Yawe ala windubulwisha mu cipyu nelyo kunjalulwila mu bukali. Umbelelefye uluse, we Yawe ico ine nshakosa. Umposhe we Yawe, pantu amafupa yandi yalekalipwa. Umutima wandi naushupikwa. Bushe ndeba ifi ukufika ku nshita nshi? We Yawe pilibukila kuli ine no kumpokolola. Mpususha pa mulandu wa kutemwa kobe ukushipwa. Takwaba umuntu uukwibukisha panuma ya mfwa, Bushe ni nani engakulumbanya ilyo ali ku calo ca bafwa? Ine nimfunshika kukuteta ubushiku bonse, ifilamba filabomfya no musengele wandi, pamo ne cakusailapo candi. Amenso yandi nayanaka ku bulanda ndefilwa no kulolesha, abalwani bandi ebalenga ifi. Ntalukeni imwe bonse mwe bacita ifyabipa, pantu Yawe naumfwa ukulila kwandi. Yawe naumfwa inkuuta yandi, alapokelela ukupepa kwandi. Abalwani bandi bonse bakekatwa insoni, Bali nokubwelelamo aba nsoni ishingi. We Yawe Lesa wandi, ni muli iwe mfisama, mpususha no kumpokolola kuli bonse abansupila. Epali bandepaula nge nkalamo, no kunkulanya ukwabula no wakumpokololako. We Yawe Lesa wandi, ine nga cakuti nalilufyanya, icakuti nakwata no mulandu, nga cakuti nalibifya ku muntu munandi uwakaele, nangu ukwibila umulwani wandi apabula umulandu, leka umulwani uyu ansupile, ansange anyantaule, no kunsha icitumbi mu lukungu. We Yawe ima mu bukali bobe, wiminine mu cipyu pa balwani bandi, buuka we Lesa wandi, we upingula mu bulungami. Leka imitundu ya bantu bonse balongane ukukushinguluka, pakuti uteeke pali bena, we waba ku mulu. Lekeni Yawe apingule imitundu ya bantu, umpingule we Yawe umwabela ubololoke bwandi, na pa mulandu wa kupetama kwandi. Pwisha ubunkalwe bwa bantu ababifi, lelo ucingilile umololoke, we Lesa wamulinganya, we upima amano no mutima. Ubucingo bwandi ni Lesa Uwapulamo, uupususha abaololoka imitima. Lesa ni kapingula uwalungama, ni Lesa uulanga ubukali bwakwe cila bushiku. Nga cakuti umuntu tapilibwike, alanona ulupanga lwakwe, no kulema ubuta kukulasa. Apekanya ifyanso fyakwe ifyakwipailako, pamo ne mifwi ya mulilo. Umuntu uwaisulamo ububifi mwifumo lyakwe, nga aimita ifyongo akafyala ishamo. Umuntu uwimba ubucinga, eukawilamo umwine. Ifyongo fintu aleta, fikamwalukila, kabili ulukakala lwakwe lulamuletelela. Nakulatotela Yawe pa mulandu wa bulungami bwakwe, no kulumbanya ishina lyakwa Yawe Uwapulamo. We Yawe, we mfumu yesu, ifyo bwakula ubucindami bwe shina lyobe pano isonde ponse! Walipulamika ubukata bobe ukucila na pa myulu ine. Ku tunwa twa twaice no twa kwibele, eko waipekanishisha amalumbo yene yene, pa mulandu wakucimfya abalwani bobe, pamo na bantu bonse abakutalamina. Ntila nga nalolesha imyulu iyo wapanga ne minwe yobe, umweshi ne ntanda ifyo wabikamo. Ntila ngo muntunse wanshi uwakuti ulemutontonkanyapo? Umwana wa muntu nao wanshi uwakuti ulesakamana? Lelo walimulenga ukuti abe uwacepapo panono pali Lesa, walimufwika icisote cabufumu icamucinshi no bucindami. Walimupeela amaka ayakuteeka ifintu fyonse ifyo wabumba, walilenga na fyonse ukulamukunkwila, pa mpaanga ne ŋombe shonse, elyo na pa nama shonse isha mu mpanga, pa fyuni fya mu lwelele na pesabi ilyaba muli bemba, na pa fibumbwa fimbi fyonse ifyenda muli bemba. We Yawe, we mfumu yesu, ifyo bwakula ubucindami bwe shina lyobe pano isonde ponse! Nakulakulumbanya we Yawe no mutima wandi onse, nakulalanda na pa ficitwa fyobe fyonse ifyakupapa. Nakulasangalala pamo no kusekelela muli iwe, nakulaimba isha malumbo kwishina lyobe, we Wapulamo. Ilyo abalwani bandi bafulumuka, baya baleipununa no konaika pa cinso cobe. Wampingula no kunsanga uwakaele, we kapingula wamulinganya uwaikala pa cipuna. Wakalipila imishobo no konaula ababifi, walofya na mashina yabo pe na pe. Abalwani bena nabalala nabalobelela, imisumba yabo nayonaika, tapakabe no wakubebukisha nakalya. Lelo icipuna cakwa Yawe ca pe na pe, acishimpika kukupingwilako abantu. Akapingula abantu bonse mu bulungami, no kubateeka no mulinganya. Muli Yawe emwakufisama abantu abacucutika, umwakufisama mu nshita yonse iya macushi. Abantu abaishiba ishina lyobe balakucetekela, pantu we Yawe tawatala aulekelesha abo abakufwaya. Imbeni isha malumbo kuli Yawe uuteeka mu Sioni, mubilikishe na ku bantu ba mishobo ya benafyalo ifyo acita. Ico ena uulandula pakusumya umulopa talaba abalecula, kabili talaba inkuuta yabo, Unangulukileko ine we Yawe, umone nefyo abampata balencusha. Niwefye unjimya no kumpokolola ukufuma ku mfwa, pakuti nkalumbule amalumbo yobe ku mwana mwanakashi Sioni, elyo nkasekelela ukupususha kobe. Imishobo naiponena mu cilindi ico abene baimbile, na makasa yabo nayekatwa mu citeyo ico abene bateya. Yawe nailangisha pafyo acitile ubupingushi, naikata ababi bonse pa fintu bacita ku minwe yabo. Ababifi babwelela ku calo ca bafwa, pamo ne mishobo yonse iyilaba Lesa. Lelo abalanda tabakalabwe, ne subilo lya bantu abacucutika talyakapwe. Ima, we Yawe, wileka ukuti umuntufye eo acimfye. Pingula imishobo ya bantu bonse we mwine. We Yawe leka abantu bakukwatile akatiina, pakuti beshibe ukuti bena bantufye. We Yawe, bushe mulandu nshi wiminina akatalamukila? Bushe cinshi ufisamina pa nshita ya macushi yesu? Mu mataki emo umubifi acushisha abalanda, balekatwa mu fiteyo ifyo abateya. Umubifi alaitakisha pa fya lunkumbwa lwakwe Uwakaso alatuka no kupontela Yawe. Mu cilumba cakwe, umubifi tafwaya Yawe, mu kutontonkanya kwakwe konse atila, “Takwaba Lesa.” Enda uwashuka lyonse mu micitile yakwe, tasakamana no bupingushi bobe ubwacindama na bonse abamulwisha alibasuula. Mu mutima atila, “Takwaba icankutiinya, na mu nshita yonse iyabumi nshakakwatepo ubwafya.” Mu kanwa kakwe mufumafye intipu, ubufi pamo ne fyakutiinya, ubwafya no bubifi efifuma panshi ya lulimi lwakwe. Alabelama mu mbali ya nshila sha mu mishi, kukulalilila mukwipaya abantu abakaele, alolela ukwikata abashama. Abelama pamo nga filya inkalamo ifisama, afisama pakuti ekate umulanda. Nga aikata mulanda, amukulila na mwisumbu lyakwe. Alateyamina no kubotelela panshi pakufwailisha, no mulanda awila mu minwe yakwe. Mu mano yakwe, umubifi atila, “Yawe alilaba, nalimo alifimba pa menso yakwe, kabili tekuti amone.” Ala ima we Yawe, imya ukuboko we Lesa wandi, wilaba abalanda. Cinshi umubifi akwatila imisuula kuli Lesa, no kulatontonkanya mu mutima ati, “Takandubulwishe?” Lelo we Yawe, ulamona amafya pamo no kulilishika, ulatontonkanyapo pakufibika mu minwe yobe. Abalanda balilila kuli iwe, niwe kafwa wa bana banshiwa. Funa ukuboko kwa mubifi no kwa ushumfwa. Kalipa pa bubi bwakwe ubwafisama mpaka bukapwe. Yawe ni mfumu pe na pe, imishobo ikaloba ukufuma mu calo cakwe. We Yawe ulomfwa ukupapata kwa bantu abacucutika, ulabakoselesha no kukutika ku kulila kwabo. Ulacita umulinganya kuli bakashiwa na ku balecululuka pakuti aba pano isonde baleke ukuleta icintiinya. Ni muli Yawe emo mfisama, bushe kuti mwanjeba shani amuti, “Pupuka nge cuni uye ku lupili lobe.” Pantu ababifi nabalema amata yabo, no kwandika imifwi ilyo pafiitile, pakuti balase abantu abaololoka mu mitima yabo. Nga cakuti umufula waonaika, ngo mololoke ni cinshi engacita? Yawe aba mwi Tempele lyakwe ilyamushilo, ali pa cipuna cakwe icaba mu mulu. Yawe alamona bonse abana ba bantu, no kuceceta fyonse ifyo bacita. Yawe alapima abantu abololoke, lelo umweo wakwe alipata ababifi na batemwa ulufyengo. Pa bantu ababifi akalokeshapo umulilo uwakabisha nganshi ne fyanunka nga maluti, no kubaletela umwela wa lubingu uwakubacusha. Pantu Yawe mulungami, atemwa abacita umulinganya, na bololoke bakamona cinso cakwe. Ungafweko ine we Yawe, pantu abamupetamina nomba tapali, na bantu abacishinka nabapwa ukuloba bonse. Abashala bonse babufi kuli umo no munankwe, baba no bwilikandimi no kubepana. We Yawe wingafumyapo abantu babwilikandimi, no kubapwisha amataki yabo. Bena batila, “Twakulalandila umo tulefwaila, takuli uwakutulesha.” “Pa mulandu wa kucucutika kwa banaka no kuteta kwa balecula, nalaima,” efyo Yawe nao asosa. “Ndi nokwisa bapokololako ku balebatitikisha.” Amashiwi Yawe alaya, mashiwi yacishinka. Yaba pamo nga silifa uwalopolwa imiku cine lubali mu mulilo. We Yawe wingatucingililako, no kutupokolola ku bantu ba musango uyu lyonse. Pantu ababifi baleendaukafye mpanga yonse, no bubifi ebo abantu bacindikisha. Bushe kufika ku nshita nshi we Yawe uli nokundaba, kabili kufika lilali uli nokufisa icinso cobe kuli ine? Bushe kufika lilali umutima wandi wakulacula ku matontonkanyo, kabili no kulaikala uwabulanda akasubafye konse? Bushe kufika lilali umulwani wandi akulancimfya? We Yawe, Lesa wandi, unangulukileko no kunjasuka, mpuputula lintu nshilaponena mu tulo twa mfwa, Epali na balwani bandi bayamba ukusosa abati “Natumucimfya.” Bakasekela pakumona ukuwa kwandi. Lelo ine nacetekela mu kutemwa kobe ukushipwa, no mutima wandi ulecankilwa mwipusukilo lyobe. Nkalaimba kuli Yawe, pa mulandu wa fisuma ifyo ancitila. Impelwamano mu mutima itila, “Takwaba Lesa.” Aba bantu balyonaika, kabili bacita ifintu ifyamusebanya, kabili tapaba nelyo umo uucita ifisuma. Ukufuma ku mulu, Yawe alolesha pa bana ba bantu, pakumona nga palipo umo uwamano, uufwaya Lesa. Abantu bonse balifutatila Lesa, bonse balifye abaonaika. Tapali nelyo umo uucita ubusuma, nakalya nangufye umo. Bushe abacita ifibi, emukuti mano bashakwata? Bantu abashaishiba no kupepa kuli Yawe, kabili bonaula abantu bandi kwati ni filya umuntu alya umukate. Bakulaikatwa no mwenso uukalamba pantu Lesa aba pakati ka bololoke. Mwe babifi nimwe mufulunganya amapange ya bapina, lelo bena bafisama muli Yawe. Iyee, kuti cawama ukupusuka kwa bena Israeli nga kwafuma mu Sioni! Ilyo Yawe akabwesesha abantu bakwe kumwabo, elyo Yakobo akaleanga, na Israeli akalesansamuka. Iye we Yawe, bushe ni nani uo calinga ukusangwa mwi Tenti lyobe, nelyo ukulaikala pa lupili lobe ulwamushilo? Umuntu uwenda uwakaele, uucita ifyalungama, uulanda icishinka ica pa mutima wakwe. Umuntu uo ululimi lwakwe talubepa bufi, uushicita ububi ku mubiye, nangu ukuleta umusebanya pa mwina mupalamano. Mu menso yakwe alisuula imbela ya bantu babi, lelo acindika bonse abakwata akatiina kuli Yawe, afikilisha conse ico alaya nangu cimushile ubwafya. Ena, abamukongola tabapinda nelyo kubalundishapo, kabili tapoka mafisakanwa pakufyenga abakaele. Umuntu uufikilisha ifi fyonse, takatenkanishiwe. Unsungilile we Lesa wandi, pantu ni muli iwe mfisama. Ndalanda kuli Yawe nati, “Niwefye Imfumu yandi, nshamonako umbi uwingampaala ukucila pali iwe.” Yangu ifyo bacindama abamushilo abali mu calo, balanenga ukucankwa. Lelo ishamo likafulilako kuli abo abakonkelela imilungu imbi, ine tekuti ntulekele umulopa we lambo, nshakatale numbula no tumashina twatuko mu kanwa kandi. We Yawe niwe cuma candi, kabili ulukombo lwandi, kabili niwe we usunga umutende wandi. Umupaka wandi ushinta mu fifulo fyansansa, ne cuma napeelwa cintu cacindama nganshi. Nakulapaala Yawe na matotelo pakumpanda amano, na pa nshita ya bushiku alanenga ukwiluka. Inshita shonse ntangisha Yawe pa ntanshi yandi, pantu lyonse aba mu pepi no kuboko kwandi ukwa ku kulyo, takuli icingantelentensha. Eico umutima wandi uli ne nsansa, no lulimi luleyanga, no mubili wandi wikele mu mutelelwe. Pantu we Yawe tawakaleke umweo wandi ukushala mu calo ca bafwa, Tawakaleke nokuti Uwamushilo obe akabole. Walinangilila inshila iyitwala ku mweo, no kuba ne nsansa ishishaifulila pa cinso cobe, no kusansamuka ukwa pe na pe ku kuboko kobe ukwa ku kulyo. Shi wingomfwa ku kupapata kwandi ukwalungama we Yawe, ukutike kwipepo lyandi ilyabula ubucenjeshi! Niwe ushininkisha umulandu wandi no kuncitila umulinganya, pantu amenso yobe yamona ifyacishinka. Nelyo wingalengula umutima wandi no kumpempula mu nshita ya bushiku, nangufye winganjesha lelo tawasangemo nangu cimo. Nalilaya ukuti akanwa kandi kelalanda ifibi. Umwabela ificita abantu bambi, ndaitalusha ku misango ya bantu abalukakala, ukulingana na amashiwi yobe. Ine nalikonka mu nshila yobe, na makasa yandi tayashelela. Ndakuuta kuli we Lesa wandi, pantu ulaŋumfwa no kwasuka, ukutike no kumfwa kwipepo lyandi. Langa ukutemwa kobe ukwapesha amano, we upususha ku maka ya kuboko kobe ukwa ku kulyo, wapususha abo abafisama muli iwe ukufuma ku balwani babo. Unsunge nge mboni ya linso lyobe, umfise mu cinshingwa ca mapindo yobe. Unsunge ukufuma ku babifi abanjimina, pamo na balwani bandi abanshinguluka. Aba bantu imitima yabo ilafilwa ukukwata uluse ne milomo yabo ilanda mataki mataki. Nabanjimina no kunshinguluka, ninshi nabatulumuna na menso, kukufwaya ukumfutula panshi. Bali nge nkalamo iyileiteyanya pakwikata icintu, kwati musepela wa nkalamo uubelamine cimo. Ala bemine we Yawe, ubalwishe no kubafulumuna. Ubomfye ulupanga lobe kukumpokolola ku babifi. We Yawe ku maka ya kuboko kobe mpususha kuli aba bantu, abantu aba mu calo abasakamanafye ifya pano isonde. Uleke bekute ku fintu ifyo wababikila, uleke na bana babo nabo bafikwateko ifingi ukucilapo, elyo nabo bakashileko na bana babo. Lelo ine mu bololoke nkamona icinso cobe, ne lintu nkashibuka nkasekelela pakumona icata cobe. Nalikutemwa we Yawe we maka yandi. Yawe e cilibwe candi, e ilinga lyandi kabili e kapokolola wandi, Lesa wandi e cilibwe candi, muli ena emo mfisama, e nkwela yandi, e lusengo lwe pusukilo lyandi, kabili e shintililo lyandi. Ndekuuta kuli Yawe uwalinga ukulumbanya, lyena napusuka na ku balwani bandi. Imyando ya mfwa yalinshingulwike, amatamba yabonaushi yalintiinishe. Imyando ya ku calo ca bafwa yalimpombele, ifiteyo fya mfwa fyali pa ntanshi yandi. Mu kupelelwa kwandi nakuutile kuli Yawe, kuli Lesa wandi nalilile ukuti antuuleko. Elyo aumfwa ishiwi lyandi ukufuma mwi Tempele lyakwe akutika na kufyo nalelila. Pano isonde palisunkene no kutenta, ne mifula ya mpili shonse yasunkana. Kwaba ne cinkukuma pa mulandu wakuti alifulilwe. Mu myona yakwe mwafumine icushi, umulilo uoca wafuma mu kanwa kakwe, na kuli ena kwafuma umusolilo. Elyo aikile ukufuma ku mulu aisa pano panshi, imfifi ikulu nganshi yali panshi ya makasa yakwe. Aninine pali kerubi no kupupuka, alelemba pa mulu ninshi ali pa mapindo ya mwela. Alengele imfifi ukuba icifimbo cakwe, na makumbi ayafitulukila nayamushinguluka. Mu lubuuto ulwali pa ntanshi yakwe mwafutumuka amakumbi, kwaloka imfula yacitalawe ne misolilo. Yawe abulukuta ukufuma ku mulu, ne shiwi lya Wapulamo lyaumfwika. Aposele imifwi yakwe no kusalanganya abalwani bakwe, aponya no kubyata kwa nkuba, abafulumuna. Elyo panshi ya bemba palamoneka, ne mifula ye sonde yashala pa mbilibili, lintu walanda mu bukali bobe, we Yawe, na maka ya kupema kobe yaumfwika. Elyo atambalike ukuboko kwakwe ukufuma mu mulu, anjikata no kunsenda. Angabwile ukufuma mu menshi ayengi. Ampokolwele ku balwani bandi abamaka, ku bampata kabili abancila amaka nganshi. Banjimine mu bushiku bwa cinkunka candi, lelo Yawe ali e shintililo lyandi. Amfumishemo no kumbika apapabuka, andubula no kundubula pa mulandu wakuti alintemwa ine. Yawe ancitile ukulingana no bololoke bwandi. Ukulingana na bukaele bwa maboko yandi, Yawe nanambula. Pantu ine ndacita ififwaya Yawe, nshabala nsangukilapo Lesa wandi. Nshafumako ku mafunde yakwe yonse ayaba ku ntanshi yandi, nshalufyapo nangu cimo ica mu fipope fyakwe. Ndi uwabula akalema ku cinso cakwa Yawe, naliitalusha ne mwine ku bubifi. Eico, Yawe alinambula pa mulandu wa bololoke bwandi, kabili alinambula ukulingana nefyo naikala uwakaele pa cinso cakwe. Ku bacishinka, we mfumu ulailanga uwacishinka, na ku bakaele ulailanga uwakaele. Kuli abo abapwililika, ulailanga ukuba uwapwililika, lelo ku ba misango ibi, ulailanga uwacenjela. Ulapususha abantu abaicefya, lelo ulanasha abacilumba. We Yawe niwe usanika icengelo candi, Lesa wandi uupilibula imfifi ukuba ulubuuto. Ku maka yobe kuti nasansa impuka ya mulalo, kabili nga cakuti ndi na Lesa, kuti nawisha ilinga. Lelo Lesa ena, inshila yakwe yalilungama, ne shiwi lyakwa Yawe lyacishinka, Ena ni nkwela kuli bonse abafisama muli ena. Nga Lesa umbi ni nani ukucila pali Yawe, nge Cilibwe ni ani ukucila pali Lesa wesu? Ni Lesa eumpangasha amaka, no kulungamika inshila yandi. Eulenga makasa yandi ukuba nga makasa ya nsebula, eungafwa ukwiminina apasansama pa mpili. Eusambilisha iminwe yandi kukulwa inkondo, no kukosha amaboko yandi pakukana ubuta bwa mukuba. Walimpeela inkwela ye pusukilo lyobe, ukuboko kwenu ukwa kulyo ekuntungilila, nakwata ubucindami pa mulandu wakungafwa. Walikusha inshila umwakupita intampulo shandi, na makasa yandi tayashetuka. Nasupile abalwani bandi mpaka nabasanga, nshabweleleko mpaka nasha nabonaula. Nabakomaula mpaka bafilwa ukwima, bonse bashala nabalala panshi ya makasa yandi. Pantu walimpangeshe amaka yakulwilako, walenga na balwani bandi ukukontama pa nkasa shandi. Niwe walengele abalwani bandi bamfutatile inuma shabo pakufulumuka, kabili abampata bena nabonaula. Ilintu abalwani bandi balilile ubwafwilisho, takwali nangu umo uwakubapususha, nelyo balilile kuli Yawe, tayaswike. Nalebonaula ngo lukungu lwa mu mwela, no kubanyantaula nge loba lya mu misebo. Walimpususha ku mitundu ya bantu imbi, walinenga ukuba kateeka wa mishobo, na bantu abo nshaishibe balantumika. Na benafyalo balanakila pakumfwa ishiwi lyandi, aba kutali bayamba no kubutukila kuli ine. Bena bonse baba abatompoka imitima, besa baletutuma ukufuma mu malinga yabo. Nakalebalika kuli Yawe! Napaalwe na matotelo icilibwe candi, kabili asumbulwe Lesa Ipusukilo lyandi! E Lesa uunandwilako, no kuncimfishako imishobo ya bantu bambi. Eumpususha ku balwani bandi, no kunsumbula ukucila pa balufyengo, no kumpokolola ku bantu babuluku. Eico, nkakulumbanya pakati ka mishobo we Yawe, nkalakwimbila ishamalumbo ishe shina lyobe. Niwe ulenga imfumu yobe ukucimfya, ulalanga uluse ulushipwa ku wasubwa obe, kuli Davidi pamo na ku bufyashi bwakwe pe na pe. Imyulu ilanga ubucindami bwakwa Yawe, ukwandalala kwa lwelele kulanga imilimo yakwe. Cila kasuba kalikwata ifyo kalanda, na cila bushiku busokolola amano. Tafilanda, nangu ukusosa, ne shiwi lya ifi fintu talyumfwika iyoo. Lelo iciunda cafiko cilasalangana pano calo ponse, ne mbila yafiko ilafika ukwapelela isonde. Ni mu mulu emo abikila akasuba icakwikalamo. Emo kafuma kwati ni shibwinga uulefuma mumwakwe, kwati ni mpalume iyilepekanya ukubutuka ulubilo. Katula ku mpela ya mulu, no kuya ku mpela ibiye, takwaba icishumfwa icikabilila cakako. Amafunde yakwa Yawe yantu yapwililika, kabili yalatalalika umutima wa muntu. Ifisambilisho fyakwa Yawe fyakucetekela, kabili filapeela amano ku bantu abashayakwata. Amalango yakwa Yawe yantu yalungama, yalapeela insansa ku mutima. Ifyo Yawe akonkomesha filasanikila, filalenga amenso ukumona. Ukukwatila Yawe akatiina kwaliwama, kabili kulabelelela. Ifya bupingushi fyakwa Yawe fyacishinka, fyonse apo fyapela fyalilungama. Fyaliwama ukucila golide uwalopololwa bwino, ukucilafye na pali golide wine wine. Fyalilowa ukucila na pa kulowa kwa buci, ukucila no luto ulutona ku cipepe ca buci. Efinsoka ine ne mubomfi wakwa Yawe, na mukuyakonka mwaliba ipaalo. Bushe nani engeluka umo ifibi fyakwe fyalola? Njelelako pa fyabubifi fyandi fyonse ifyo nshingeshiba. Yawe ulengafwako ne mubomfi obe, pakuti nilalufyanya ku mufulo. Wileka ububifi bunteeke ubusha pakuti ndeba uwakaele, uwabula ifyabubifi ifikalamba. Leka amashiwi yandi na matontonkanyo yandi yasekelelwe pa cinso cobe, we Yawe, we Cilibwe candi kabili Kalubula wandi. Yawe alekwasuka ilintu wafika mu nshita sha mafya, ishina lyakwa Lesa wakwa Yakobo lilekucingilila. Engakutumina ubwafwilisho ukufuma ku cifulo camushilo, no kukukoselesha ukufuma mu Sioni. Engebukisha yonse amalambo yobe, pamo no kupokelela imituulo yobe iya cakoca. Engakupeela icakukabila ca pa mutima obe, no kufikilisha amapange yobe yonse. Tukapunda ubuseko ilintu ukacimfya, no kwimya uluunga lwesu mwishina lyakwa Lesa wesu. Yawe engakupeela ifyo ulomba fyonse. Nomba naishiba ukuti Yawe alapususha uwasubwa wakwe, alamwasuka ninshi ali mu mulu umwashila mwakwe, ukupitila mu maka ya kuboko kwakwe ukwa ku kulyo. Abantu bamo bacetekela mu maceleta, na bambi muli bakabalwe, lelo ifwe twacetekelafye mwishina lyakwa Yawe, Lesa wesu. Bakatalansuka no kuwa panshi, lelo ifwe tukeminina kabili abashipa. We Yawe upusushe imfumu, kabili uletwasuka ilyo twakuuta! We Yawe, ni mu maka yobe imfumu isansamukila na mu kwafwilisha kobe ikalila iyasansamuka. Waliipeela ico umutima waiko wafwaile, kabili tawamutana conse ico alomba na kanwa kakwe. Walimupokelela na mapaalo ayakalamba nganshi, no kumufwika icisote cabufumu ica golide uwalopololwa. Akulomba ubumi na iwe wamupeela, ubumi bwa nshiku ishatantalila pe na pe. Pa mulandu wa kucimfya uko wapeele alicindama, alipulama no kuba umukankala nganshi. Cine cine walimupeela amapaalo ayamuyayaya, no kumulenga ukusangalala ico waba nankwe. Pantu imfumu yatetekela muli Yawe, na pa mulandu wa citemwiko icishipwa ica Wapulamo taitelentenshiwa. Ukuboko kobe kukasanga abalwani bobe bonse, kabili ukuboko kobe ukwa kulyo kukekata bonse abakupata. Ilyo ukamoneka, ukabacita nge cininkwa ca mulilo. Yawe akabalofya ku cipyu cakwe, no mulilo wakwe ukabalofya. Ukalofya ubufyashi bwabo pano isonde, ukapwishishisha no luko lwa bana babo mu bantu. Nelyo baelenganya ifibi pali iwe, nangu bakwata amapange ayabi, lelo bakafilwa. Pantu ukabafulumuna, no kubalasa imifwi pa menso. Ube uwasumbulwa we Yawe mu maka yobe, twakulakwimbila inyimbo shakulumba ubulamba bobe. We Lesa wandi, we Lesa wandi, bushe cinshi wandekelesesha? Cinshi watalukila kukungafwa, nangu kufyo ndelilishika? We Lesa wandi nakuuta mu nshita yonse iya kasuba ukwabula ukunjasuka, na mu nshita ya bushiku, ndefilwa ukusanga utulo. Lelo iwe uli Wamushilo, uwacindamikwa ku malumbo ya bena Israeli. Ifikolwe fyesu fyatetekele muli iwe, fyalikutetekele kabili walefipususha. Niwe fyalelililako na iwe wafipususha, na lintu fyalekutetekela tafyalelengwa insoni. Nomba ine ndi mwambo nshili muntu, nalisuulwa kabili ndashobaulwa na bantu bonse. Bonse abalemona balanseka, balansenteka no kukunta imitwe yabo. Balantumfya abati, “Asubila muli Yawe, lekeni eo amupokololeko pantu alimutemwa.” Lelo niwe wamfumishe mwifumo muli mayo, no kunenga ukukutetekela na pa nshita naleonka kwibele lyakwa mayo. Ukufuma ku kufyalwa kwandi niwefye nashintamo umutima, ukutula ku kufyalwa kwandi niwefye Lesa wandi. Wintaluka ico ubwafya buli mupepi, elyo takuli uwakungafwa umbi. Abalwani bandi nabanshinguluka, kwati ni bacilume wa ŋombe aba ku Bashani. Nabasamuna no tunwa nge nkalamo, ishilebuluma kukusantaula. Ndepongololwa nga menshi, amafupa yandi yalefyutuka mu mfyufyu, no mutima uli nge pula ililesunguluka mu nda yandi. Akanwa kandi kauma nge ciinga, no lulimi lwandi nalukakatila ku ncendwa, kabili bandalike mu lukungu pamo ngo muntu uufwile. Imbwa nashinshinguluka, ibumba lya fipondo fya bantu nalishinguluka, nafilasaula iminwe yandi na makasa yandi. Kuti napenda amafupa yandi yonse ayashele pa mbilibili, abalwani balendolekesha no kulaceceta. Bayakana insalu shandi, pa mwingila wandi pena bapendwilapo. Nomba we Yawe wintaluka, we Mpalume yandi ungafweko. Mpokolola ku balefwaya ukunjipaya, pususha umweo wandi ku maka ya mbwa. Mpokololako ukufuma ku kanwa ka nkalamo, no kumpususha ukufuma ku nsengo sha mboo! Waŋumfwa no kunjasuka, eico na ine nakulashimikila bamunyinane peshina lyobe, kabili nakulakulumbanya mu lukuta. Nakulatila, akulumbanyeni Yawe mwe bamutiina, mulemucindika mwe lupwa lonse ulwakwa Yakobo muleba na katiina mwe ba mu lupwa lwa bena Israeli bonse. Pantu talekelesha umulanda uulecula, nangufye ukumusuulako iyoo. Tafisa icinso cakwe kuli ena, lelo alomfwa ku nkuuta yakulomba ubwafwilisho. Ni kuli iwe ekufuma ukulumbanya kwandi ukwa mu lukuta lukalamba, na pa cinso ca bantu bonse abakutiina epo nkafikilisha ifilayo fyandi. Abalanda bakalya bakekuta, abafwaya Yawe bakulamulumbanya, muleke imitima yenu ikalilile pe na pe. Abantu bonse aba pano isonde bakebukisha no kwalukila kuli Yawe, ne mishobo ya bantu yonse ikamupepa. Pantu Yawe e mwine wabufumu, kabili euteeka imishobo ya benafyalo. Aba fyuma fya pano isonde bakailemena no kumupepa, na babwelela kwiloba bali nokumufukamina, pamo pene nabafilwa ukuikalila abomi. Abantu ba nko sha kuntanshi bakalamubombela, na ba mu nkulo shakuntanshi shonse bakabashimikila ubunte bwa pa Mfumu. Bakalashimika pa mulandu wa bulungami bwakwe, kuli bonse abo abashilati bafyalwe, pantu ifi fyonse efyo Imfumu yacita. Yawe e kacema wandi, ine nshikabila kantu nelyo kamo. Mu nika ya mulemfwe emo anenga ukutuusha, kabili antungulula ku menshi ayatalala tondolo, Alambwesesha umweo, alantungulula mu nshila iyalungama, pa mulandu we shina lyakwe. Nangu ningapita mu mukonko wa mfwa umwafiita fititi, tekuti ntiine pantu uba na ine. Inkonto yobe no mutambu obe filanteeka umutima. Ulantebeta pa cinso ca balwani bandi, ulansuba na mafuta ku mutwe, ne cikombe candi caisula pa. Cine cine ubusuma bweka no luse fyakulankonka mu nshiku shonse isha bumi bwandi, na mu ŋanda yakwa Yawe emo nkekalilila pe na pe. Isonde lyonse na fyonse ifya bamo fyakwa Yawe, e mwine we sonde lyonse na bantu abaikalapo. Pantu ewalishimpa pa mulu wa pali babemba, ewacita ne mifula yaciko mu menshi ya muli babemba. Nani uwalinga ukunina ulupili lwakwa Yawe? Bushe nani uwingeminina mu ncende yakwe iyamushilo? Ala kanofye muntu uwa minwe iyabula umulandu no mutima uwakaele, uushatemwa ukubepa ubufi, kabili uushilapa ubufi. Ena eukapaalwa no kusekelelwa kuli Yawe, eo Lesa umupusushi wakwe akashininkisha. Abantu ba uyu musango ebafwaya Yawe, ebafwaya ukuba pa cinso cakwa Lesa wakwa Yakobo. Isukeni mwe mpongolo isukisheni, isukeni mwe fipata fyakale, muleke Imfumu yalulumbi ingile. Ngeyo Mfumu iyalulumbi nani? Ala ni Yawe uwamaka kabili uwabulamba, Yawe uucimfya inkondo. Isukisheni mwe mpongolo, isukeni mwe fipata fyakale, muleke Imfumu iyalulumbi ingile. Ngeyo Mfumu iyalulumbi nani? Ni Yawe umwine wa fita, e Mfumu iyalulumbi. We mfumu Yawe ni kuli iwe nalosha umutima. Niwe nacetekela we Lesa wandi. Wileka nengwe insoni, nelyo ukuleka abalwani bandi ukuncimfya. Cinefye bonse abasubila muli iwe tauleka balengwe nsoni, lelo uleka abakutalamina ebo balengwe nsoni. We Yawe ulemfunda inshila shobe, unange ifyo ufwaya. Ulentungulula no kunsambilisha icishinka cobe, pantu niwe Lesa Umupusushi wandi, kabili niwe subilo lyandi akasuba konse. Ibukisha we Yawe ubwingi bwa luse lobe ne cikuku cobe, pantu ifi fyabako ukufuma ku kale. Wilaibukisha ifyabubifi fyandi ifya mu bulumendo, pamo na bucintomfwa bwandi, lelo unjibukishe umwabela ukutemwa kobe ukushipwa, pantu uli musuma, we Yawe. Yawe musuma kabili alilungama, eico afundisha na babifi inshila iyisuma iyakwendamo. Alatungulula abaicefya mu fyalungama no kubafundisha ifyo afwaya. Inshila shonse ishakwa Yawe shaluse ne cishinka ku basunga icipangano ne fipope fyakwe. Pa mulandu we shina lyobe we Yawe, njelela ku fya bubifi bwandi nelyo fyabipisha muno. Bushe nani umuntu uutiina Yawe? Ena akalangwa inshila iyo afwile ukwendamo. Akalaikala uwashuka, na bana bakwe bakapyana icalo. Yawe alasokolola inkaama ku bantu abamutiina. Alasokolola icipangano cakwe kuli bena. Amenso yandi lyonse ntonta kuli Yawe, pantu ewingampokolola ku balwani. Pilibukila kuli ine no kunangulukilako, pantu naikala inkumbabulili kabili ndi mulanda. Amacushi ya ku mutima wandi nayafulisha, mpokololako ukufuma ku fyakushikitika fyandi. Mona ubulanda bwandi na fintu ndecululuka, mbelelako uluse pa mulandu wa fyabubifi fyandi fyonse. Mona abalwani bandi fintu bafulisha, kabili bampata ukucilamo. Cingilila umweo wandi no kumpokolola, wileka nengwe nsoni, pantu mfisama muli iwe. Leka bukaele pamo no bulungami fincingilile, ico isubilo lyandi lyaba muli iwe. Pususha Israeli, we Yawe, ukufuma ku macushi yakwe yonse. Ushininkishe umulandu wandi we Yawe, pantu naikala umweo wakaele, natetekela muli Yawe ukwabula ukutelententa. Unengule no kunjesha we Yawe, ufwailishe mu mutima pamo na mu matontonkanyo yandi. Icitemwiko icishipwa caba pali ine lyonse, na ine naba uwacishinka kuli iwe. Nshikala pamo na bantu incenjeshi, kabili nshicita mapange pamo na babumbi munda. Nshumfwana na babifi, nelyo kwikala pamo na bancitatubi. Ndesamba iminwe yandi ne wakaele. Ndeshinguluka ubulambo bobe we Yawe, no kulapunda pakwimba ulwimbo lwakutotela, pakulondolola ificitwa fyobe ifyakupapa. Nalitemwa iŋanda yobe iyakwikalamo we Yawe, incende umwaba ubucindami bobe. Wilofya umweo wandi pamo na babifi, wilofya ubumi bwandi pamo na bantu abatemwa ukusumya umulopa, abo mu minwe yabo mwaba imilimo iyibi, abo no kwa kulyo kwabo kwaisulamo amafisakanwa. Lelo ine njikala umweo wakaele, undubuleko no kumbela inkumbu. Amakasa yandi yeminina umwatambalala, nakulakupaala we Yawe na matotelo mu lukuta lukalamba. Yawe e lubuuto lwandi, kabili Ipusukilo lyandi, bushe nani ningatiina? Yawe ekwakushina umweo wandi, nani ningakwatilako umwenso? Ilintu ababifi banjimina pakuti bonaule umubili wandi, ilyo abalwani ne fipondo bonse banjiminina, bakatalansuka no kuwa. Nelyo ifita finganjimina ne fyanso, umutima wandi tekuti utiine. Nangu inkondo ingema, nakulabafye uwatetekela. Icintu cimofye ico nalomba kuli Yawe, kabili ico nakulatwalilila ukulomba cakutila, ndeikalilila mu ŋanda yakwa Yawe, inshiku shonse isha mweo wandi. Ndefwaya ukulalolesha ubusuma bwakwe, no kupandwa mano ya mwi Tempele. Pantu mu nshita yakucula eukansunga mu ŋanda yakwe, akamfisa mu cintelelwe ce Tenti lyakwe, no kunsansabalika pa libwe ilyacindama. Nomba umutwe wandi wasumbuka, ukucila pa balwani bandi abanshinguluka. Nakulaimba ne nsansa pakutuula ilambo mwi Tenti lyakwe, nakulaimba inyimbo ishakulumbanya Yawe. Umfwa inkuuta ye shiwi lyandi we Yawe, unangulukileko no kunjasuka. Umutima wandi watila, “Fwaya icinso cakwe.” Icinso cobe we Yawe eco ndefwaya. Wifisa icinso cobe kuli ine, winkaana ne mubomfi obe ilyo ucili no bukali, we wangafwa pe. Wintamfya nangu ukunsuula, we Lesa, Umupusushi wandi. Nangu tata na mayo bengandekelesha, we Yawe tekuti undekeleshe. Umfunde inshila shobe we Yawe, untungulule mu nshila ishalungama pa mulandu wa balwani bandi. Wilamposa ku balwani bandi kukunjimina, ico baba no bufi pamo no kumpangila. Icintu cimo nasumina cakuti nkamona ubusuma bwakwa Yawe mu calo ca bamweo. Lolela pali Yawe, shipa kabili tekanya. Ee ulelolelafye pali Yawe. Kuli iwe, eko nalilila we Yawe, wikaana ukunjasuka, we Cilibwe candi. Pantu nga cakuti taunjaswike, ndeba pamo ngabo abaleya ku nindi. Umfwe ishiwi lyandi ilyakupapata, ilyo nakuuta ukuti untuuleko, ilyo nasumbwila amaboko mu mulu, ukuyalosha ku muputule obe uwamushilo icine cine. Winsendela mu cipyu pamo na babifi, mwibumba limo na bacita ifyabipa, abalanda pa mutende ku banabo, kanshi mu mitima yabo muli ubulwani. Landula pali bena pa mulandu wa ficitwa fyabo, pa micitile yabo iyabubifi, balimune pafyo iminwe yabo yacita, ubalipile pafyo babomba. Pa mulandu wakuti tabacindika Yawe pa milimo intu acita, nefyo iminwe yakwe yabomba, akabapasa no kubalofya umupwilapo. Yawe napaalwe na matotelo, ico naumfwa ukupapata kwandi. Yawe e maka yandi kabili inkwela yandi, umutima wandi wacetekela muli ena no kupokelela ubwafwilisho. Umutima wandi ulatasha, kabili nakulamutotela mu lwimbo. Yawe e maka ya bantu bakwe, ecakushinamo ice pusukilo ku wasubwa wakwe. Pususha abantu bobe no kupaala ubupyani bobe, ube kacema wabo no kulabatungulula pe na pe. Lumbanyeni Yawe mwe fita fyakwe ifya ku mulu, mulelondolola ubulumbwa bwa bucindami na maka yakwa Yawe. Mulelondolola ubulumbwa bwa bucindami ubwalinga ishina lyakwa Yawe, pepeni Yawe mu busuma bwakwe ubwamushilo. Ishiwi lyakwa Yawe lyumfwika pali bemba, Lesa wa bucindami nabulukuta, Yawe nabulukuta pali bemba umukalamba. Ishiwi lyakwa Yawe lyamaka, ishiwi lyakwa Yawe emwaisula ubucindami. Ishiwi lyakwa Yawe lilafunaula ifimuti fya keda, Yawe eusantaula ifimuti ifyalepesha ifya keda ku Lebanoni. Alenga impili sha ku Lebanoni ukutolauka nge fiponti fya ŋombe, no lupili lwa Sirioni nga kana ka mboo. Ishiwi lyakwa Yawe elilenga umwela wa nkuba ukubyata. Ishiwi lyakwa Yawe elisunkanya amatololo, Yawe asunkanya amatololo ya Kadeshi. Ishiwi lyakwa Yawe elilepaula ifimuti ifyakosa ifya oki, no kusha impanga ukwabula imiti, elilenga abantu mwi Tempele lyakwe ukulapundisha abati, “Ululumbi!” Yawe ali pa cipuna pa nshita ya lyeshi, alikala pa cipuna cabufumu pe na pe. Yawe apeele amaka ku bantu bakwe, no kupeela abantu bakwe ipaalo ilyamutende. Nakutasha we Yawe pantu naumpususha, taulekele abalwani bandi ukuitutubula pali ine. Ni kuli iwe nalepapata pakuti ungafwe we Yawe, we Lesa wandi, mpaka waisa wamposha. We Yawe wabwesha umweo wandi ukufuma ku calo ca bafwa, wapususha umweo wandi ukufuma mu bakuya mu nindi. Akwimbileni Yawe inyimbo shakutasha, mwe bamushilo bakwe, no kulatotela ishina lyakwe ilyamushilo. Pantu ubukali bwakwe tabuya patali, lelo uluse lwakwe lwamuyayaya. Mu nshita ya bushiku kuti walila ifilamba lelo insansa shisa ulucelo. Lelo ine, ilintu naikele umutende natile, “Nshakatelentenshiwe iyoo.” Nomba we Yawe ilintu wansungile bwino, walengele fyonse ukungwamina, lelo ilintu wamfutatile, nalilengelwe ukusakamana. Na ine efyo nakubilikishe we Yawe, no kulomba uluse lobe. Bushe busuma nshi bwingaba mu kufwa kwandi, nga naingila mu nindi? Bushe kuti iloba lyakulumbanya, nangu ukulumbula ifya bucishinka bobe? Umfwa no kumbelelako uluse we Yawe, we Yawe ube kafwa wandi. Ukuloosha kwandi naukwalula insansa, naumfula insalu shabulanda, wamfwika insalu shakucindilamo, pakuti umutima wandi utwalilile ukukulumbanya ukwabula ukwikala tondolo, we Yawe, we Lesa wandi, niwefye nakulatotela pe na pe. Muli iwe we Yawe emo nafisama, wileka nengwe nsoni, umpokololeko mu bulungami bobe. Teya amatwi yobe kuli ine, wendeshe ukumpusushako! Ube kuli ine icilibwe cakuubamo, uncingilile pakuti mpusuke. Apo uli cilibwe candi kabili ilinga lyandi, pa mulandu we shina lyobe, untungulule no kuntangilila. Umfumye mu citeyo cintu banteya, ico ni muli iwe nafisamamo. Nalubwila umweo wandi mu minwe yobe, pantu naundubula we Yawe, Lesa uwacishinka. Ine nalipata abapepa utulubi utwafye, lelo ine natetekela muli Yawe. Nakulasekela pamo no kusangalala mu kutemwa kobe ukushipwa, pantu walimona ukucucutika kwandi, walishiba no kucushiwa kwa mutima wandi. Tawamposa ku balwani bandi, lelo wanenga ukuti amakasa yandi yeminine apapabuka. Wingambelelako uluse we Yawe ico ndi mu macushi, amenso yandi nayanaka ku bulanda, no mweo wandi pamo no mubili wandi nafinaka ku cililishi. Ubumi naikala bwa macushi, imyaka yandi nayo naincepela pa mulandu wakulila. Amaka nayapwa pa mulandu wa bubifi bwandi, na mafupa nayo nayapomponteka. Abalwani bandi bonse tepakunsuula, na bena mupalamano bandi tepakunshobola, na banandi bene nabo tepakutiina, baleti nga bamona ndeenda mu musebo, awe babutuka. Na bantu balitendeka ukundaba, nga fintu balaba uwafwa, naba nge nongo iyatobeka. Ndomfwa uko abantu batotoshanya ulufyengo palwa ine, konse konse balentiinya, ilyo bapangana palwa ine, ilyo bomfwana pakufwaya ukunjipaya. Nomba ine nacetekela muli we Yawe, ine ntilafye, “Niwe Lesa wandi.” Inshita sha mweo wandi shaba mu minwe yobe, umpusushe ku balwani na ku bantu abancusha. Undoleshe luse luse ne mubomfi obe, no kumpususha mu luse lobe ulushipwa. Pa mulandu wakuti nakuuta mutuule kuli iwe, we Yawe wileka nengwe nsoni. Leka ababifi ebo bekatwe nsoni, baye ku calo ca bafwa umutalalila. Talalika utunwa twabo utwabufi, pantu balapontela abantu abololoke, mu miya pamo ne cilumba cabo. Bwalikulisha ubusuma bobe buntu wabikila abakutiina, ubo upeela pa cinso ca bantu kuli abo abafisama muli iwe. Ulabafisa mu cifulo cobe ku bantu ababapangila, ulabafisa mu bwikalo bobe, kukubapokolola ku bantu abakubashinina. Yawe apaalwe na matotelo, pantu anangile ukutemwa ukwawamisha, ilintu abalwani banshingile. Pa mulandu wa mwenso nasosele nati, “Nalimo Yawe nandabako,” lelo walyumfwile ukupapata kwandi lintu nakuutile mutuule. Temweni Yawe bonse mwe bamushilo bakwe, Yawe alaleka bonse abacishinka ukuba no mweo, lelo abacilumba alabakanda ukufikapo. Koseni no kushipa, bonse mwe bakwata isubilo muli Yawe. Alishuka umuntu uo Lesa abelela uluse pafyo alufyanya, uo Lesa afumisha ifyabubifi fyakwe. Alishuka umuntu uo ifyabubifi fyakwe Yawe tafibukisha, kabili mu mutima wakwe tamwaba bufi. Ilintu nafililwe ukuyebelela ifibi fyandi, umubili wandi walipomponteke, pa mulandu wa kuteta akasuba konse. Akasuba no bushiku nali uwatitikishiwa na maka ya kuboko kobe. Amaka yandi yalipwile, nga fintu ulupimbili luuma ku cikabilila ca mu lusuba. Elyo nayebelele bumpulamafunde bwandi kuli iwe, nshafishile ububifi bwandi, natile, “Kanjebelele ifyabupulumushi fyandi kuli Yawe,” na iwe walimbelelako uluse ku fibi fyandi fyonse. Eico, leka bonse abakupetamina bakupepe ilintu wingasangwa, pantu nelyo ilyeshi lingesa tekuti libasunkanye. Niwe mfisamamo ico ulancingilila ku mafya, no kuleka inyimbo shakupususha shinshinguluke. Ndi nokukulondolwela elyo no kukufunda inshila yakwendamo, ndi nokukupandako amano kabili amenso yandi yakulalolesha pali iwe. Wiba nga kabalwe nangu punda ifishaba na mano, lelo kanofye ukutungululwa ku mikobelo ne nshinga. Ababifi balaponenwa na macushi ayengi nganshi, lelo abatetekela Yawe bashingulukwa no kutemwa kwakwe ukushifilwa. Mwe bololoke sangalaleni muli Yawe, musansamuke mwe balungama imitima. Sangalaleni muli Yawe imwe bonse mwe bololoke, calilinga abololoke ukumulumbanya. Akulisheni iseese pakutotela Yawe, mulelisha insango iya nsale ikumi pakumwimbila. Mwimbileni ulwimbo ulupya, akulisheni insango ubusaka, kabili muleaula no tupundu. Pantu ishiwi lyakwa Yawe lyacishinka, fyonse ifyo acita fyalilungama. Yawe atemwa ubulungami no mulinganya, kabili ukutemwa kwakwe ukushifilwa kwakumana isonde lyonse. Ni kwishiwi lyakwa Yawe eko apangile imyulu ku mupu wa ku kanwa kakwe eko apangile fyonse ifyabamo. Ewalongenye amenshi ya muli bemba kwati yali mu musukupala, ewacita na matenga umwakwikala amenshi. Kwateni akatiina kuli Yawe, mwe bantu ba pano isonde bonse, na bantu bonse abaikalamo baleitutuminafye. Pantu ni panuma ye shiwi lyakwe elyo fyaishilebako, kabili ni panuma ya kukonkomesha kwakwe elintu fyamoneke. Yawe eonaula amapange ya bantu, eupasa ifyo abantu bapanga ukucita. Lelo amapange yakwa Yawe yalabelelela pe na pe, ifyo atontonkanya filafika ku nkulo shonse. Walishuka umushobo uo Yawe e Lesa wabo, abantu abo aisalile kukuba impyani shakwe. Ukufuma ku mulu Yawe alolesha pesonde, kukumona umuntu onse. Ukufuma kwisano lyakwe alolesha pali bonse abekala pa calo. Eupanga imitima yakwa cila muntu, no kulolekesha fyonse ifyo bacita. Takwaba imfumu iyipusukila mu bukulu bwa mulalo yakwata, kabili takwaba umushilika uupusukila mu bulamba bwakwe. Kabalwe tewakucetekelamo pakuti upusuke, amaka yakwe yonse tayengacita nangu cimo. Lelo amenso yakwa Yawe yaba pa bantu abamukwatila akatiina, abo abakwata isubilo mu kutemwa kwakwe ukushifilwa. Eubapokolola ukufuma ku mfwa, pamo no kubasunga umutende mu nshita ya cipowe. Ifwe tulelolela Yawe, ico ni kafwa wesu kabili inkwela yesu. Muli ena imitima yesu ilasangalala, pantu twatetekela mwishina lyakwe ilyamushilo. Uleke ukutemwa kobe ukushifilwa kube pali ifwe, we Yawe, ukulingana nefyo twasubila muli iwe. Ine nakulapaala Yawe na matotelo inshita shonse, nshakaleke ukulamulumbanya. Umutima wandi wakulalumbanya Yawe, na bacucutika bomfwe, bakwate no kusekelela. Lumbanyeni Yawe pamo na ine, natusansabike ishina lyakwe bonse pamo. Nalilombele ubwafwilisho ukufuma kuli Yawe, nao anjasuka. Ampokolola na kuli fyonse ifyalentiinya. Bonse abamulolesha balaba ne nsansa pa menso yabo, tabalengwe nsoni kabili nakalya. Umulanda wine uyu alila, na Yawe amumfwa, no kumupususha mu mafya yakwe yonse. Malaika alekala nashinguluka abantu abakwatila Yawe akatiina, kabili alabapokolola. Sondeni no kuimwena mwe bene ukuti Yawe musuma, alishuka muntu uufisama muli ena. Muleba na katiina kuli Yawe mwe bamushilo bakwe, pantu abakwatila Yawe akatiina tababulisha akantu nangu kamo. Ne nkalamo shilanaka no kubulwa icakulya mu nshiku shimo, lelo abapetamina Yawe tababulwa icisuma nangu cimo. Ala iseni kuno mwe bana, umfweni kuli ine, mufundeko pa mulandu wakukwatila Yawe akatiina. Nani pa kati kenu uufwaya umweo, no kukabila ukwikala pesonde inshiku ishingi? Asunge ululimi lwakwe ukufuma ku bubifi, ne milomo yakwe kukubepa ubufi. Taluka ku bubifi no kucita icisuma, cita umutende no kuusupila. Amenso yakwa Yawe yaba pa bololoke, kabili amatwi yakwe yalakutika ku mapepo yabo. Lelo alafutatila abacita ububifi, no kubacita kwati tababapo pesonde. Yawe alomfwa inkuuta ya bololoke, no kubapokolola ku mafya yabo yonse. Yawe alapalamina abafunshika imitima, kabili alapususha abafunshika imipashi. Fingi ifyo uwalungama engaculako, lelo muli fyonse Yawe alamupususha. Alamusungila na mafupa, tekuti pafunike nelyo limo. Ububifi bulepaisha umuntu umubifi, abalwani ba bololoke bakasekwa. Yawe alubula imyeo ya babomfi bakwe, tapali umuntu nangu umo uufisama muli Yawe uyo uukasekwa. We Yawe niwe imina abantu abo abanjimina, ndwishishako abantu abo abalendwisha. Isa ne nkwela pamo ne fyanso, wise untuuleko. Unone ifumo no mufwi kukulasa abalensupila, unenge ukumfwa ishiwi lyobe ilileti, “Nine pusukilo lyobe.” Leka abafwaya ukulofya umweo wandi balengwe nsoni, na bonse abapanga ubonaushi pali ine ubakunkunike no kubafulunganya. Babe nge misungu iyileululwa ku mwela, na malaika wakwa Yawe abafulumune. Leka inshila yabo ibe mu mfifi no kutelela, kube na malaika wakwa Yawe kukubasupila. Pa mulandu wakuti bateya ne muntu wakaele ifiteyo apabula umulandu, banyimbila no bucinga apabula umulandu, leka ubonaushi bubafikile mukupumikisha, ne sumbu banteele libalukile, uleke ebo baponenemo pakuti ebo bonaike. Elyo umweo wandi ukasangalala muli Yawe, no kubekelwa mwipusukilo lyakwe. Ubunte bwandi bonse bwakulapunda ati, “Nani umbi uwaba nga iwe, we Yawe, ulapokolola ababusu ukufuma ku babacila amaka, na bapina na balanda ulabapokololako ku babebila.” Inte ishalufyengo nashinjimina, shilanjipusha pa mulandu wa fintu ifyo nshaishiba. Balambwesesha ifibi pa fisuma mbacitila, no kusha umweo wandi uwabulanda. Lelo bena nga balwala, ndasakamana no kufwala insalu shabulanda, ndaipeelesha na kukubapepelako no kufunga ukulya. Nomba amapepo yandi tayayaswikwe, eico ndakokola na mukuloosha, kwati ni cibusa nelyo munyinane eufwile, ndaloosha no bulanda kwati ni bamayo bafwile. Lelo ilyo nawa bena batemwa, bashinguluka, balampumya no kumpumaula. Balancusha ukupitila mukuncita nge ciwelewele, ninshi nabasuma ne cishipa. Kufika ku nshita nshi we Yawe ukalabatambafye? Pokololako umweo wandi kuli ishi ncitatubi, pokolola ubumi bwandi ubwawamisha kuli ishi nkalamo sha bantu. Elyo nkalakutotela mu lukuta lukalamba, kabili nkalakulumbanya na pebumba lya bantu. Wileka abalwani bandi ababufi baleanga pali ine pa mulandu wa kucimba kwandi, nangu wileka abampata apabula umulandu balenshuluka ico ndi mu bulanda. Tabasosa ifyamutende kanofye ukulanda amashiwi ayakutumfya, ku bantu abekala mu mutelelwe. Pakutumfya batila, “Eyo! Ala ifwe tulamona ifyo ucita!” Ifi fyonse ulafimona we Yawe, wintaluka kabili wisuulakofye we mfumu. Buuka, we Mfumu yandi ima undwileko, we Lesa wandi mpokololako. We Yawe, we Lesa wandi umpokololeko, we mulungami wileka abalwani bandi ukucankilwa pali ine. Wileka baletila, “Eya cawama, efyo twalefwaya.” Wileka baletwanga abati, “Nomba twamucimfya.” Uleke bonse abacankwa nga naba mukucula balengwe nsoni, uleke bonse abaitutumuna pali ine balengwe nsoni no kusebana. Uleke bonse abatemwa ukuti nungamikwe, baule utupundu pe, batile, “Yawe ewalinga ukulumbanya, pantu abekelwa mu kushuka kwa mubomfi wakwe.” Akanwa kandi kakulalanda pa bulungami bobe, no kulakulumbanya inshita shonse. Ububi bulasesemena umubifi mu mutima wakwe, umwenso wakutiina Lesa tawaba pa cinso cakwe. Pantu umubifi alaimona ukuti alicila abantu bonse, ena amona kwati Yawe tekuti eshibe ububifi bwakwe, no kumulimwinapo. Amashiwi ya ku kanwa kakwe yabubifi no bucenjeshi, alileka ukucita ifyamano nelyo ifisuma. Na lintu ali pa musengele apanga ukucita ifintu ifyabipa, no kufwaya inshila iyishili yamutende, taikanyako ukucita ifintu ifibi. Uluse lobe ulushipwa we Yawe lwafika na ku mulu, ne cishinka cobe cafika na mu makumbi. Ubulungami bobe bwaba nge mpili ishikalamba, no mulinganya obe washika pamo nge tenga lya bemba. We Yawe ulasunga abantu pamo pene ne nama. Ifyo kwawama ukutemwa kobe ukushipwa we Lesa, abantu bonse bafisama mu cintelelwe ca mapindo yobe. Balya ifyanona mu ŋanda yobe ubanwesha mu mumana wa nsansa shobe. Pantu intulo yabumi yaba kuli iwe, ni mu lubuuto lobe tumwena ulubuuto. Ukonkanyepo ukutemwa kobe kuli abo abakwishiba, no bulungami bobe ku baololoka imitima. Wileka abantu abacilumba ukulanjimina, nelyo ababifi ukulansupila. Mona ifyo incitatubi shiwile shili panshi, epo shilele, nashifilwa ukwima. Wilafimbila ababifi, nelyo ukulapashanya na bantu abalufyanya. Pantu bakabonsa nge cani, kabili bakafwa nga mabula ayateku. Uletetekela Yawe no kucita ifisuma, pakuti ukekale mu calo no kusungwa bwino. Ulebekelwa muli Yawe, nao akakupeela ifyo umutima obe ukabila. Uipeeleshe kuli Yawe, ukupitila mukumutetekela, nao akabomba. Akalenga ubololoke bobe bulebalika ngo lubuuto lwa ku macaca, umulinganya mu micitile yobe ukabalika ngo lubuuto lwa kasuba akali pakati ka mutwe. Tekanya utalale tondolo pa cinso cakwa Yawe no kushikatala pakumulolela. Wilafimbila umuntu nga ashuka mu nshila yakwe, nelyo umuntu nga afikilisha ububifi bwakwe. Taluka ubukali, no kufutatila icipyu, wilacita umufimbila pantu citwala ku bubifi. Ababifi bakatamfiwa, lelo abakwata isubilo muli Yawe bakapyana icalo. Kwashalafye inshita iyinono ninshi ababifi baloba, nelyo mwakabila ukuti mubamone tabakasangwe. Lelo abafuuka bakapyana icalo, no kwikala mu mutelelwe uwine wine. Ababifi balikwata amapange ayabi pa bololoke, na pakubemina balasumanya na meno. Lelo Yawe alaseka umubifi ico alishiba ukuti, ubushiku bwakwe buli nokwisa. Ababifi balasomona ulupanga elyo no kutinta ubuta, kukuwisha umulanda no mubusu, kukwipaya abantu abaololoka. Lelo impanga shabo shikalasa imitima yabo ine, na mata yabo yakafunaulwa. Utuntu utunono uto umololoke akwata, twawamapo ukucila ifintu ifingi ifyo ababifi abengi bakwata. Pantu amaka ya babifi yakonaulwa, lelo Yawe akalenga abololoke ukutwalilila. Yawe alishiba inshiku sha bakaele, kabili ubupyani bwabo bukabelelela. Na mu nshita ya finkunka tabakateletenshiwe, na mu nshita ya cipowe bena bakakwate fingi. Lelo ababifi bakaloba, abalwani bakwa Yawe bakalukuta nga mabula mu cilime, bakaloba pamo nge cushi. Ababifi nga bakongola tababwesha, lelo abololoke bapeela ne nkumbu ukwabula ukuleka. Abantu abo Yawe apaala bakapyana icalo, lelo abo atipa bakatamfiwa. Nga cakuti Yawe atemwa imibeele ya muntu, alamulenga ukwiminina ndi mu nshila yakwe. Nelyo engatelententa tekuti awe, pantu Yawe alemutungilila. Nali umwaice nomba ninkula, nshatala monapo umololoke ukulekeleshiwa, nelyo abana bakwe ukupula icakulya. Abololoke baba ne nkumbu no kupeela lyonse, na bana babo bekala abashuka. Taluka ku bubifi no kucita icisuma, elyo ukekala mu calo pe na pe. Pantu Yawe atemwa umulinganya, kabili takalekeleshe abacishinka bakwe. Abololoke bakapyana icalo, no kwikalililamo pe na pe. Akanwa ka mololoke kasosa ifyamano, no lulimi lwakwe lulanda ifyamulinganya. Ena, alabaka amafunde yakwa Lesa wakwe, ne ntampulo shakwe tashingapumbamo. Umubifi alabeleleka umuntu umusuma, kukufwaya umwakumwipaila. Lelo Yawe talekelesha umuntu umusuma mu minwe yabo, nelyo ukumuleka ukusekwa mu nshita yakupingulwa. Lolela pali Yawe no kubaka inshila yakwe, akakusumbula kukupyana icalo, ukamona noko ababifi bakafumishiwamo. Nalimonapo muntu umubifi uwabula uluse alecusha abantu, pamo nge cimuti ca keda mu mushili waciko. Lelo ilyo napitileko tabamoneke, umone nalibafwaile, nomba nshabamwene. Upituluke mu wakaele no kwibukisha umulungami, pantu kwalibako ubwikalo bwakutwalilila ku muntu wamutelelwe. Lelo ababifi bonse bakonaulwa, ubwikalo bwa mubifi bukaputulwa. Ipusukilo lya bololoke lifuma kuli Yawe pantu e bucingo bwabo mu nshita ya mafya. Yawe alabafwilisha no kubalubula, abalubula ukufuma ku babifi no kubapususha, ico bafisama muli ena. We Yawe wilankalipila ilyo ufulilwe, nelyo kunkanda ilyo uli ne cipyu. Pantu imifwi yobe naindasaula, no kuboko kobe nakuntitikisha. Tamuli umutende mu mubili wandi, pa mulandu wa bukali bobe. Na maka tamuli mu mafupa yandi, pa mulandu wa kubifya kwandi. Ifibi fyandi filentotobesha, ku mulandu wa kufina kwafiko. Pa mulandu wa bupuba bwandi, ifilonda fyandi nafibola kabili filenunka. Ninkontama ndekongosa, na maka nayapwa, ngo muntu uleloosha akasuba konse. Inuma yandi yonse iletapata ku bukali, no mutende tamuli mu mubili wandi. Umubili wandi naufunshika, ndefilwa ne fyakucita, umutima ulifye uwasakamana icakuti ndetusailafye. We Yawe ifyo mfwaya walifishiba, kabili uleumfwa no kuteta kwandi. Umutima wandi ulekubauka, na maka nshikwete, na pa menso napafiita fititi. Pa mulandu wa filonda fyandi bacibusa na bena mupalamano tabalempalama, no lupwa lwandi naluntaluka. Abafwaya ukunjipaya balinteya ifiteyo, na bafwaya ukuncena balampangila, nine bekalila akasuba konse. Lelo naba kwati ni nkomamatwi uwakuti teti omfwe, pamo nga cibulu uyo uushingasosa. Ndi pamo ngo muntu uushumfwa, kabili tekuti asose. Lelo ine ndolela pali we Yawe, kabili niwefye we Yawe Lesa wandi uli nokunjasuka. Pantu natile, “Wileka abalwani bandi balentumfya, nelyo ukuitakisha pa mulandu wakushelela kwandi.” Ico ndi mupepi no kuwa, kabili ubukali bwa mubili bucili na ine. Pantu ndeyebelela pa bubifi bwandi, nincushiwa ku mulandu wa fyabubifi fyandi. Abantu abamfyenga apabula umulandu bengi, abampatafye apashili mulandu. Abantu abancitila ububi apabula umulandu, balampeela umulandu nelyo ndecita icisuma. We Yawe windekelesha, we Lesa wandi wintaluka. Ala wendeshe ukungafwa, we Yawe, we Mupusushi wandi! Ine natile, “Nakulasunga imibeele yandi, no kusunga ululimi lwandi ku bubifi. Nalabika inkobelo pa kanwa kandi, mu nshita ndi mu cinso ca babifi.” Lelo ilintu nali tondolo, kabili mukutekanya ukwabula ukusosa icisuma nelyo cimo, ukukalipwa kwa mutima muli ine kwalekulilako. Umutima wandi watendeka ukucushiwa, ilintu ncili ndetontonkanya, umutima wakalipa, elyo naisula akanwa nasosa nati, “We Yawe leka njishibe impela ya mweo wandi, ne nshiku ishishele ku kupwa kwa mweo wandi, njishibe nefyo ubumi bwandi bucepele. Nawipifya inshita yandi iyakwikala pano isonde, pa cinso cobe ubumi bwandi bulifye ubwipi, kuli iwe umweo wa muntu waba ngo mupu. Umuntu abafye pamo nge cinshingwa, na fyonse fyo acita fyafye, alaitulikila ifyuma ukwabula ukwishiba uukafilya. “Nga nomba we mfumu ni cinshi ndelolela, apo isubilo lyandi niwe? Mpususha ku mampulu yandi yonse, wileka mbe uwakusebana ku bantu abapumbu. Nalaikala tondolo ukwabula ukusosa, pantu niwe wacita ici. Witwalilila kunkanda, pantu nalafwa ku mpumo sha kuboko kobe. Ulebaula no kukanda umuntu, pa mulandu wa kubifya kwakwe. Ulonaula na fyonse ifisekesha umubifi, kuli iwe umuntu aba ngo mupu. “Kutika ku nkuuta yandi iyabwafwilisho we Yawe, wikomeka matwi yobe ku kulila kwandi. Ico ine ndifye umulendo uulepita, umwenifye nga filya ifikolwe fyandi fyali. Uleke ukundolesha no bukali, pakuti mpemwineko ilintu nshilafwa.” Nalitekele umutima ukulolela pali Yawe, nao asuka aumfwa uko ndelila. Anjabwile ukufuma mu cilindi icitali nganshi ukufuma mu lutikiti na matipa, elyo anjimika pa mulu wa cilibwe, akosha na makasa yandi. Amfundile no lwimbo ulupya ulwakutasha Lesa wesu. Abantu abengi pakumona ici cintu, bakatendeka ukukwatila Yawe akatiina, kabili bakamutetekela. Alishuka umuntu uutetekela muli Yawe, uushibika mano ku bantu abacilumba, abalukila mukupepa imilungu yabufi. Ala fyalifulisha we Yawe, Lesa wandi, ifintu ifyakupapa ifyo watucitila. Walipekanya ne nshila ishingi ishakutwafwilamo, nani engafilumbula? Ine ndafwaya ukufishimika no kufilanda, nomba fyalifulisha ukufilondolola. Amalambo ne mituulo taufifwaya, lelo wampeela amatwi ayakumfwilako. Amalambo yakoca nangu amalambo ya pa fyabubifi tayakusansamusha nakalya. Na ine epakutila, “Mona naisa, ngefyo calembwa palwa ine mu malembo ukuti, ukucita ubufwayo bobe ecaba mu mweo wandi we Lesa wandi, ico amafunde yobe yaba mu mutima wandi.” Nga fintu waishiba we Yawe, ndalumbula ubulungami bobe mu lukuta lukalamba, nshitalala tondolo. Nshifisa ubwafwilisho bobe ubwakupususha mu mutima wandi. Ndalondolola pa mulandu wa cishinka cobe pamo no kupususha kobe. Nshifisa ukutemwa kobe ukushifilwa ne cine cobe ku lukuta lukalamba we Yawe. Wileka ukumbelela uluse we Yawe, leka ukutemwa kobe pamo ne cishinka cobe filencingilila. Imintapendwa ya mafya nayanshinguluka, ububifi bwandi nabufula icakuti ndefilwa no kulolesha. Bwafulisha ukucila imishishi ya ku mutwe wandi, ecakuti no mutima nautompoka. Napapata, we Yawe, umpokololeko, wise bwangu mukungafwa, we Yawe! Uleke bonse abafwaya ukonaula umweo wandi balengwe nsoni. Uleke bafulumuke no kubwelelamo abasebana, bonse abafwaisha ukuti ngonaike. Uleke bonse abanseka ukuti, “Eya, Eya!” bapeshiwe amano no kututubala. Lelo leka bonse abakufwaya basangalale no kusekelela muli iwe, kabili bonse abatemwa ipusukilo lyobe inshita yonse baletila, “Yawe asumbulwe!” Ine ndi mulanda kabili umupina, lekeni imfumu inangulukeko. Niwe kafwa wandi kabili kapokolola wandi, we Lesa wandi wikokola. Alishuka umuntu uusakamana abalanda na babusu, ico nao bakamwafwa kuli Yawe mu nshita ya mafya. Yawe akamucingilila no kumusunga, akamupaala mu calo, kabili takamupose ku balwani bakwe. Yawe alamukoselesha ninshi ali pa musengele nalwala, no kuposha alamuposha ku malwele yakwe. Lelo ine natile, “We Yawe umbeleleko uluse, umposhe ico ninkubifya.” Abalwani bandi balanyamba abati, “Bushe uyu muntu akafwa lilali pakuti tumulabeko?” Abesa mukumpempula baba ne mitima ibili, umo wakufwailisha apafikile ubulwele, umbi wakuya baleananyafye ubulwele bwandi. Abampata bekalilafye ukutepeleshanya, no kukabila ukuti ifibi fincitikile. Bena batontonkanya ukuti balimulowa, takapole nakalya palya pa musengele alele, takemepo iyoo. Na cibusa wandi uo nacetekele, umuntu uo tulyafye nankwe icipe cimo, nao alinsangukila. Lelo iwe umbelele uluse we Yawe no kunjimya pakuti ncimfye abalwani. Na kuli ici eko ndi nokwishibila ifyo wantemwa, pantu umulwani tancimfishe. Ulangafwa pantu ine ndi wakaele, ulansunga pa cinso cobe pe na pe. Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa Israeli, ukufuma ku muyayaya no kufika ku muyayaya, Ameni kabili ameni. Nga filya fine insebula ifuluka ukunwa amenshi, efyo no mweo wandi ufuluka iwe we Lesa wandi. Umutima wandi ufuluka Lesa, Lesa uwamweo. Bushe ni lilali nkamba ukutamba icinso cobe? Ifilamba fyandi e cakulya candi akasuba no bushiku, abantu nabo balenjipusha akasuba konse abati, “Bushe Lesa obe aba kwi?” Umutima wandi ulasunguluka ilyo naibukisha ifyo naletungulula ibumba lya bantu pakuya ku ŋanda yakwa Lesa. Tuleyaula no tupundu ne nsansa, no kulumbanya pakusefya inshikunkulu. Bushe mulandu nshi ine nkungumanine? Cinshi nsakamanine fi? Kandetetekelafye muli Lesa, pantu ndi nokutwalilila ukumulumbanya, Mupusushi wandi kabili Lesa wandi. Umutima wandi nautotobala, eico nakulakwibukisha ukufuma muno mpanga ya Yordani, mupepi ne misansama ya mpili sha Hemoni na Misari. Amatenga ya babemba yalekuminkana, ne fipoma fyobe we Yawe filepoma, Amatamba yobe yonse na mabimbi yobe yalempunka. Yawe alenanga ukutemwa kwakwe akasuba, kabili ulwimbo lwakwe lube na ine ubushiku, mpepe kuli Lesa wa mweo wandi. Elyo naipusha Lesa icilibwe candi nati, “Bushe mulandu nshi undabileko? Cinshi nalaendela uwakungumana, pa mulandu wa bunkalwe bwa balwani bandi?” Umusana wandi nauputuka ilintu abalwani bandi balentumfya abati, “Bushe Lesa obe ali kwi?” Bushe mulandu nshi ine nkungumanine? Cinshi nsakamanine fi? Kandetetekelafye muli Lesa, pantu ndi nokutwalilila ukumulumbanya, Mupusushi wandi kabili Lesa wandi. Nungamika no kumpokololako we Lesa wandi, no kundubulwilako ku bantu abashakusakamana, mpokololako ku bantu incenjeshi kabili ababifi. Niwe Lesa ubucingo bwandi, bushe mulandu nshi wandekelesesha? Cinshi ico ningalaendela uwakungumana, pa mulandu wa bunkalwe bwa balwani bandi? Ntumina ulubuuto lobe ne cine pakuti fintungulule, findete ku lupili lobe ulwamushilo, ku ncende ya bwikalo bobe. Elyo nkafika ku bulambo bwakwa Lesa, Lesa uwaba ubuseko bwandi kabili insansa shandi. Nkalakulumbanya ne seese lyandi, we Lesa, we Lesa wandi. Bushe mulandu nshi ine nkungumanine? Cinshi nsakamanine fi? Kandetetekelafye muli Lesa, pantu ndi nokutwalilila ukumulumbanya, Mupusushi wandi kabili Lesa wandi. We Lesa, ifwe twalyumfwile na matwi yesu, twalyumfwile ifyalandile ifikolwe fyesu, pa mulandu wa fintu ifikulu ifyo wacitile mu nshiku shabo, ifyo wacitile kale. Ifyo ku kuboko kobe watamfishe imishobo ya benafyalo, lelo wapyanikishapo bashifwe. Abantu bambi bena wabakanda, no kuleka abantu bobe ukulaikalilila. Te ku lupanga lwabo nelyo ku maka balecimfisha iyoo, nangu ukucimfya ne minwe yabo, lelo ni ku kuboko kobe ukwa kulyo, ukuboko kobe no lubuuto lwa cinso cobe ico walibatemenwe. Niwe we mfumu yandi kabili Lesa wandi, uwalenga Yakobo ukulacimfya. Ni mu maka yobe emo tucimfisha abalwani besu, na mwishina lyobe emo tubanyantawila. Nshicetekela mu buta bwandi, nelyo mu lupanga lwandi ukuti lumpusushe. Lelo niwe utupeela ukucimfya, no kulenga abalwani besu insoni. Ni muli Lesa tuitakishisha akasuba konse, kabili twakulalumbanya ishina lyobe pe na pe. Pali nomba nautulekelesha baletucimfya, nauleka ukuba pakati ka fita fyesu. Nauleka twalatiina abalwani besu, nabo balatupokolola ne fitapwa. Ulekele baletwipaya pamo nge mpaanga, no kutusalanganisha mu fyalo fya bantu bambi bambi. Nautushitisha fwe bantu bobe, pa mutengo uwabula ukukubweseshapo nelyo cimo. Nauleka abena mupalamano baletuwela, abatushinguluka baletutumfya no kutusebanya. Nauleka imishobo ya benafyalo ukutusuula, abantu nomba bakuntafye imitwe. Akasuba konse nyenda uwasebana, umuntu uwansoni ishingi pa menso, pa mulandu wa banjebaula no kuntuka, na pakumona impatila ne cilandushi. Ifi fyonse filetuponena nelyo tatwakulabako, nangu konaula icipangano cobe. Ifwe imitima yesu tayakusangukila, kabili tatwatalamina amafunde yobe iyoo. Lelo walituposelekesha mu matololo, mu mfifi iyafiitisha umwaikala ifiswango. Nga cakuti atuleka ukwibukisha ishina lyakwa Lesa wesu, no kutendeka ukulapepa umulungu wa benafyalo, bushe kuti wafilwa ukwishiba fyonse ifi? Pantu walishiba fyonse ifya mu mitima ya bantu. Lelo ni pa mulandu obe epo ifwe batwipaila akasuba konse. Batucita nge mpaanga isho baletwala kukwipaya. We Yawe buuka, bushe cinshi walalila utulo? Ale wime, wikatukaana pe na pe! Bushe mulandu nshi wafishila icinso cobe? Wilaba ku macushi yesu no bulanda bwesu. Nabatufwanta natuwa panshi, tulambalelefye panshi mu lukungu. Ima utwafweko, tupususheko ico ukutemwa kobe takufilwa! Umutima wandi nausansamuka pa mulandu wa mashiwi ayasuma, ayali mu lwimbo lwandi ulwakulumbanya kateeka, ululimi lwandi luli nge cakulembelako kalemba. Waliwamisha ukucila pa baume bonse, kabili ubusuma bwalitikila pa milomo yobe, na Lesa alikupaala pe na pe. Pikila ulupanga lobe mu musana we mpalume yabulamba, ufwale ukucindama kobe no kupulama. Mu bucindami bobe ima kacimfye, kukulwila icishinka, ukuicefya no bulungami, amaka ya kuboko kobe yacita ifisungusho. Imifwi yobe yalitwa, ilapulinkanya mu mitima ya balwani bobe, ne mishobo ilacimba. Icipuna cobe icabufumu, we Lesa, cabelelela pe na pe, ne nkonto ya bufumu bobe ni nkonto yamulinganya. Walitemwa ifintu ifyalungama, wapata ifyabipa, e mulandu Lesa, Lesa obe, akusalila pa babiyo bonse, no kukusuba amafuta yansansa. Insalu shobe shilanunkila icena icisuma ica finyamuti ifyanunka ubusaka ifya muri na matembusha na kasia, na mwisano umwasamikwa ameno ya nsofu balakusansamusha pakulisha ifilimba. Pa banakashi abasangwa mwisano lyobe palibapo abana ba mfumu, kabili lubali ku kulyo kwa cipuna cabufumu cobe ekwiminina namfumu umusano wa mfumu uufwala ifisamo ifyaemba ifya golide uwine wine uwa ku Ofiri. Umfwa kuno we mwana mwanakashi, fumya amano ku lupwa lobe na ku bantu bobe. Ne mfumu ikatemwisha ukuwama kobe, eico uleinakila pantu e sokulu. Umwana mwanakashi wa Turi akulaleta imituulo, na bakankala bakulakusansamusha pakuti ulebasoselako. Umu mwine mwisano mwaba umwana wa mfumu nabwinga aipekanishisha, nao ni mbeeka iyine ine, ilaya lyakwe lyapikulwa no bushishi bwa golide. Nafwala ifyapikulwa ifyabeeka, balemutwala ku mfumu, na banacisungu babiye balemukonka balemushindika. Baleya baleenda ne nsansa pamo ne nshindishi, baingila na mwisano lya mfumu. We mfumu ukakwata abana abaume abengi, bakalapyana ififulo fya fikolwe fyobe, ukabalaasa pa bufumu ubwakuteeka icalo conse. Ca cine, ulwimbo lwandi lukakulenga ukulumbuka ku nkulo shonse, na bantu bonse bakalakulumbanya pe na pe. Lesa ewakufisamamo kabili e maka yesu, alatwafwa lyonse ilintu tuba mu mafya. Kanshi nelyo isonde lingasunkana, nangu impili shingakunkulukila mu matenga ya bemba, tekuti tutiine. Nangufye bemba engalulunkana, ne mpili shingatenta shani, tekuti tutiine. Eko waba umumana uusansamusha umusumba wakwa Lesa, umwamushilo umo Uwapulamo ekala. Lesa ewaikala mukati ka musumba, takauleke ukonaika, pantu alaupokololako ku macaca. Imishobo ya bantu ileipundilafye, ne shamfumu nasho shileikankilafye. Lesa nga abuluma, isonde lilasunguluka. Ifwe twaba na Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Yakobo uo ifwe tufisamamo. Iseni mumone imilimo yakwa Yawe, tambeni ubonaushi aletele pesonde. Eulesha inkondo pesonde ponse, eukontaula amata no kufunaula amafumo, kabili eoca ne nkwela mu mulilo. Aletila “Tekanyeni mutalale tondolo mwishibe ukuti nine Lesa, ndi nokucindikwa mu mishobo ya bantu, ndi nokucindikwa pesonde ponse.” Ifwe twaba na Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Yakobo uo ifwe tufisamamo. Toteni amapi mwe bantu ba mishobo yonse, sansuleni amashiwi pakwimbila Lesa. Mulekwatila Yawe Mukulu akatiina, e mfumu nkalamba iyiteeka isonde lyonse. Ewatucimfishako imishobo ya benafyalo, abantu abo twanyantilila. Ewatusalilako ne calo cabupyani bwesu, icakusekelela cakwa Yakobo uo atemenwe. Lesa alenina pakuya ikala pa cipuna cakwe icabufumu, baleawila Yawe utupundu no kumulishisha amapenga. Imbileni Lesa isha malumbo, mwimbileni amalumbo! Imbileni Imfumu yesu, mwimbileni! Lesa euteeka pesonde lyonse, mwimbileni masikili wakumulumbanya. Lesa euteeka imishobo ya benafyalo, Lesa aikala pa cipuna cakwe icamushilo. Elyo baisa longana bakateeka ba mishobo ya benafyalo, pamo nga bantu bakwa Lesa wakwa Abrahamu, pantu ishamfumu shonse pano isonde shakwa Lesa, uwacilisha ukupulama. Yawe mukulu kabili ewalinga ukulumbanya, mu musumba wakwa Lesa wesu, pa lupili lwakwe ulwamushilo. Ulupili lwaba ulwayemba mu kusansama kwaluko, luleta insansa pesonde lyonse. Ngo kulepesha kwa lupili lwa Safoni efyaba ulupili lwa Sioni, umusumba wa mfumu nkalamba. Lesa nailanga mukati ka musumba wakwe, ukuti eo abantu bakwe balebutukilako. Ilintu ishamfumu shaishile mukwampana pamo, shalongene no kwisa ku musumba. Cilyafye bamona, batulumuka, baikatwa umwenso no kubutuka. Shaiketwe umwenso no kutendeka ukushikitika, pamo ngo mwanakashi uuli pakupapa. Wabonaula kwati mato ya ku Tashishi ayaleonaulwa ku cimwela ca ku kabanga. Ifi fintu twalifyumfwa nomba twaimwena, mu musumba wakwa Yawe umwine wa fita, mu musumba wakwa Lesa wesu, umusumba uo Lesa akosesha pe na pe. Ni mwi Tempele lyobe we Lesa emo tutontonkanya, pa mulandu wa kutemwa kobe ukushifilwa. Pamo nge fyaba ishina lyobe we Lesa, ululumbi lobe lwalikumana na ku mpela ye sonde lyonse. Ukuboko kobe ukwa ku kulyo kwaisulamo ubulungami. Leka bantu ba mu Sioni baleanga, imipingwile yobe yaba iyabulungami, leka imishi ya mu Yuda ilecankwa. Shingulukeni umusumba wa Sioni, no kupenda impungu ishabamo. Mucecete amalinga yauko, muloleshe bwino ifikuulwa ifyabamo. Epakuti mukafilondolola bwino ifikuulwa ifyabamo, epakuti mukalefilondolola bwino na ku nkulo shikakonkapo, amuti, “Uyu Lesa e Lesa shifwe wa pe na pe, eukalatutungulula umuyayaya.” Umfweni kuno imwe bonse, kutikeni mwe ba pano isonde bonse. Mwe bacindama na imwe mwe bantufye, mwe bakankala pamo na mwe balanda. Akanwa kandi kakalanda amashiwi ayamano na matontonkanyo ya ku mutima wandi yakapeela ukwiluka. Ndeteyamika ukutwi kwandi kwipinda, ndeilwila umulumbe wandi mwiseese. Bushe mulandu nshi ningakwatila umwenso pa nshita ya busanso, ilintu ulufyengo lwa balwani lwanshinga. Aba bantu bena babika amano ku fyuma, baitakishafye pa mulandu wa bukankala bwabo. Takwaba umuntu uwingalubula munyina, ico tekuti asange icakumufutila kuli Yawe. Umutengo wakuilubwilapo ubumi walikosa, ne cifuta mulandu tacikumanina nakalya icingalenga umuntu ukuti ekalilile pano isonde, akaane nokuya ku nindi. Umuntu alamona ukuti na bamano nabo balafwa, pamo pene nga filya fine ifipumbu ne fipuba fifwa, ni pakufwa epo ne fyuma fishala ku bantu bambi. Inindi shabo eshisanguka amayanda yabo pe na pe, emo bakalaikalila umwakonkanina inkulo shabo, nelyo bainika ifyalo amashina yabo. Ubucindami bwa muntu tekuti bumuleshe ukufwa, imifwile ya muntu onse cimo cine ne ya nama. Umfweni ifiponena abantu abaitetekela abene, ifyo bapelelwa ababika mano mu fyuma fyabo. Ala bena icakaniko cabo kufwa nge mpaanga, imfwa ikaba e kacema wabo. Ilintu bwaca, abalungami ebakabateeka, no kuyemba kwabo kukabolela ku mbo, Bakaba ku calo ca bafwa ukutali na mayanda yabo ayacindami. Lelo ine Lesa akampususha ku calo ca bafwa, ee, cine cine akampokelela uko aba. Wilasakamana ilyo umuntu anonka ifyuma ifingi nganshi, elyo no bucindami bwa ŋanda yakwe bwalundwako. Pantu takafisende nakalya ilintu inshita yakufwa ikafika, nelyo ifyuma tafyakamukonke ku nindi nakalya. Nangufye umuntu engaliila mu calo shani, no kulumbanishiwa pa mulandu wa kushuka kwakwe, akaya ukwaya inkulo ya fikolwe fyakwe ukushimoneka ulubuuto, no kuya ikala kulya ukwaba imfifi. Umuntu umukankala uusuula ukupandwa amano, aba cimo cinefye ne nama ishonaika. Umwine wa maka yonse Yawe Lesa alelanda mukubilikisha kwisonde lyonse, ukufuma ilyo akasuba katula mpaka uko kawila. Lesa alebengeshima ukufuma mu Sioni, umusumba uwawama nganshi. Lesa wesu aleisa, kabili tatalale tondolo iyoo. Umulilo uukali naumutangilila, ne cimwela icamaka nacimushinguluka. Aita bonse aba mu mulu na pano isonde, pakupingula abantu bakwe. Aleti, “Nonganikileni abantu bandi bonse, abo napangene nabo icipangano ice lambo.” Umulu uleimininako ubulungami bwakwe, ico ni Lesa eupingula. “Mwe bantu bandi umfweni ifyo ndelanda, mwe bena Israeli nine ndemushinina, ine ndi Lesa, Lesa wenu. Nshilemwebaula pa mulandu wa mituulo yenu, nelyo pa mulandu wa malambo yakoca ayo muntuula lyonse. Ala ine nshikabila bacilume ba ŋombe, abafuma mu matanga yenu, nelyo basawe abafuma pa mikuni yenu. Pantu inama shampanga shonse shandi, pamo ne fitekwa amakana na makana ifyaba mu mpili nafyo fyandi. Ifyuni fyonse pamo ne fipeema fyonse nalifishiba, ne fikulika pa mushili, fyandi. “Nga cakuti insala yansuma tekuti mwebe, pantu isonde pamo na fyonse ifintu ifyabamo fyandi. Bushe ine ndalya iminofu ya bacilume ba ŋombe, nelyo ukunwa umulopa wa mbushi? Tuulila Lesa ilambo lyakumutotela, no kufikilisha ifilayo ifyo walaya Uwapulamo. Kabili mulendilila mu nshita ya mafya, na ine nakulamupokolola pakuti na imwe mulencindika.” Lelo ku babifi Lesa aletila, “Bushe cinshi mulelandila pa mulandu wa mafunde yandi, kabili cinshi mulelandila palwa cipangano candi? Tamufwaya ukusalapulwa, nelyo ukukonka amashiwi yandi. Imwe mutila nga cakuti mwamona umupupu, ninshi mwamusangula umunenu, kabili abacende ebo mwenda nabo. Utunwa twenu tulandafye ifyabipa, kabili pakubepa ubufi tamumfwa na nsoni. Mwaikalilafye ukwamba bamunyinenwe, no kubabepesha imilandu pakuti basebane. Pali fyonse ifyo mwacita naikele tondolo, na imwe mwatontonkenye ukuti ine naba nga imwe! Nomba ndemukalipila, kabili ndemwebelapo pa lwalala. “Eico mwe balaba kuli Lesa cenjeleni epali namusantaula, no wakumupokololako tekuti kube nakalya. Umuntu uuntotela mukutuula ilambo lyakutasha alancindika, kabili uwenda mu nshila iyalungama, ndi nokumulanga ipusukilo lyakwa Lesa.” Umbeleleko uluse we Lesa, umwabela ubwingi bwa luse lobe. Ukulingana ne cikuku ico wakwatisha, ufuute bumpulamafunde bwandi. Unsambe bwino bwino ukufuma ku fyabupulumushi fyandi fyonse, kabili unsangulule ku fyabubifi fyandi. Pantu bumpulamafunde bwandi ine nalibwishiba, ne fyabubifi fyandi ndafibukisha lyonsefye. Ni kuli iwefye weka nabifyako, no kucita ifintu ifyabipa pa cinso cobe. Ilyo ulanda, bonse balamona ukuti ulalungika, kabili taulufyanya mu kupingula kobe. Cine cine ine ni mu bubifi emo nafyalilwe, na lyonse nabafye umubifi ukutula apo naimitilwe kuli mayo. Apo ufwaya umutima wabupete, eico nsambilisha amano yakwishiba mukati ka mutima wandi. Ufuute ifibi fyandi ku tumisambo twa hisopo, uleke mbefye uwapwililika kuli bukaele, unsambe uleke mbeke ngo bunga bwa mfula. Leka ŋumfwe ukusekelela ne nsansa, pakuti nangu wanshonaula no kumfunaula, lelo ulenge amafupa yandi ukuba ne nsansa nakabili. Utalushe icinso cobe ku fibi fyandi, upase ubulungani bwandi bonse. Umbikemo umutima uwakaele we Lesa, ubukulushe no mupashi wandi pakuti ube uwashipa. Wintamfya pa cinso cobe, kabili wimpokolola Umupashi obe uwamushilo. Umbweseshe insansa sha kupususha kobe, umpeele no mutima uusekelela mukumfwila. Lyena elyo nakulafunda bampulamafunde umwakwishila kuli iwe, na babifi bakulabwelela kuli iwe. Umpusushe ku milandu ya mulopa we Lesa, we Lesa uumpususha, na ine nakulalumbilisha ubulungami bobe. Isula imilomo yandi we Yawe, epakuti na ine ndekulumbanya. Ine kuti natuula ilambo, lelo ifi tefyo ufwaya, na malambo yakoca nayo yene tayakutemuna iyoo. Lelo umutima uwabupete e lambo lyakwa Lesa, pantu umutima uwaicefya mukulapila, we Lesa tawakausuule. Cita ifisuma kuli Sioni mu nshita ya kutemwa kobe, ukuule na malinga ya Yerusalemu. Elyo ukasekelela amalambo ayalungama, amalambo yakoca ayakukusansamusha, elyo na bacilume ba ŋombe bakulapeelwa pa bulambo bobe. Bushe cinshi ico uitakishisha pa bubi, we mwaume impalume? Bushe ni cinshi ico uitakishisha akasuba konse iwe we wasebana mu menso yakwa Lesa? Ululimi lobe lupangafye ubonaushi, lwaba ngo lwembe ulwatwa, iwe we ubomfya ubucenjeshi. Watemwa ububifi ukucila ubusuma, no kulanda ifyabufi ukucila icishinka. Watemwa ukulanda amashiwi ayakucena abantu, we wa lulimi lwabucenjeshi. Ee Lesa akakutentemuna umuyayaya, ali nokukukusanga akakwimye akakufumye na mwitenti lyobe, ali nokukushulumuna akakufumye na mu calo ca bamweo. Abacita ubololoke pakumona ici cintu bakalatiina, bakalamuseka no kusosa abati, “Moneni, ulya muntu uwakene ukulashina kuli Lesa, ena aposelefye amano yakwe ku cuma cakwe icali icingi, akosha no bwikashi bwakwe mukonaula bambi.” Lelo ine nabafye ngo muti wa muolifa, uukulila mu ŋanda yakwa Lesa. No mweo wandi watetekela pe mu kutemwa kwakwa Lesa ukushipwa. Nakulakutotela umuyayaya pali fyonse ifyo wacita, nakulasumbula ishina lyobe ilishaiwamina, nakulakulumbanya pa cinso ca bakupetamina. Impelwamano mu mutima itila, “Takwaba Lesa”. Aba bantu balyonaika, kabili bacita ifintu ifyamusebanya, kabili tapaba nelyo umo uucita ifisuma. Ukufuma ku mulu, Lesa alolesha pa bana ba bantu, pakumona nga palipo umo uwamano, uufwaya Lesa. Abantu bonse balifutatila Lesa, bonse balifye abaonaika. Tapali nelyo umo uucita ubusuma, nakalya nangufye umo. Bushe abacita ifibi, emukuti mano bashakwata? Abonaula abantu bandi kwati ni filya umuntu alya umukate, abashaishiba no kupepa kuli Lesa. Moneni nomba ifyo baleikatwa umwenso apashili icakubatiinya, pantu Lesa alisalanganya amafupa ya balwani bakwe baikatwa ne insoni, pantu Lesa alibapasa. Iye, nga cakuti ukulubuka kwa bena Israeli nga kwafuma mu Sioni! Ilyo Lesa akabwesesha abantu bakwe kumwabo, elyo Yakobo akaleanga, na Israeli akasansamuka. Umpusushe kwishina lyobe, we Lesa, umpokololeko mu maka yobe. Umfwa kwipepo lyandi, we Lesa, kutika kufyo ine ndelanda. Abantu bambi bambifye nabanjimina, abantu abankalwe balefwaya ukunjipaya, abantu abashasakamana Lesa. Ala cine cine Lesa e kafwa wandi, Imfumu eisunga umweo wandi. Uleke ububi bubwelele abalwani bandi, mu cishinka cobe ubonaule. Ine nakulakutuula ilambo ilyakuitemenwa, nakulatotela ishina lyobe we Yawe pantu lyaliwama. Pantu naumpususha ku macushi yandi yonse, kabili nimona na menso yandi uko abalwani bandi balecimba. Kutika kwipepo lyandi, we Lesa, wisuulako kufyo ine ndepapata. Uŋumfwe no kunjasuka, pantu nafifula ifilencusha mu mutima elyo nafinasha. Ine amano nayapela palwa cintiinya ca balwani bandi, na pa mulandu wa mucushisha wa bantu babi, pantu ebandetela amacushi, kabili mu bukali balimpata. Umutima wandi uleshikitika, no kufwa kulentiinya nganshi. Ine ndetiina no kututuma ndetutuma, elyo no mwenso naunjikata. Eico ndetila, “Aciba cakuti nalikwata amapindo nge nkunda, nga kuti napupuka pakuti naya tuusha. Ngakuti nafulumukila ukutali, ukwakuti naya ikalafye mu matololo. Ngakuti naendesha ukuya ukwakutuushisha, pakuti napusuka ukufuma ku cikuku ne mfula iya cimwela.” Ubonaule, we Yawe, ufulunganye no lulimi lwabo, pantu ine ndemona ubulwi ne mpasase mu musumba. Akasuba no bushiku baleendaukafye pa mulu wa malinga, na mu musumba mulifye ubupondo ne ntulubundi. Ubonaushi bulifye mpanga yonse mu musumba, mu misebo yauko monse mulifye ukutiinya no bufi. Aciba cakuti mulwani eulencusha, kuti nashipikisha, nangu aciba cakuti ni umo uo twapusana nankwe euleisumbula pali ine, lyena nga njile belamafye ukufuma kuli ena. Nomba niwe we muntu munandi, we mubile munandi, kabili cibusa wandi. Twaleumfwana nobe, no kwangalila pamo, no kwendela pamo pakuya ku ŋanda yakwa Lesa. Uleke imfwa ibapumikishe abalwani bandi no kubasenda, batelemukile abatuntulu mu calo ca bafwa, pantu ububifi nabusanga apakwikala pakati kabo. Lelo ine ni kuli Lesa eko ndelilila, kabili ni Yawe euli nokumpususha. Ndilishika no kuteta uko ali, ulucelo, akasuba ne cungulo, nao alomfwa ishiwi lyandi. Akulapokolola umweo wandi mu mutende ukufuma ku bulwi ubo ndwisha, pantu abandwisha balifula. Lesa uwaikala pa cipuna cabufumu umuyayaya, akalaumfwa no kubacimfya, abantu abashifwaya ukupilibuka, pantu tababa na katiina kuli Lesa. Cibusa wandi emine bacibusa bakwe, afulungenye ne cipangano akwete nabo. Mu kanwa kakwe alande ifisuma nga mafuta, lelo mu mutima wakwe mwaisulamo ubulwi. Amashiwi yakwe yatelela kwati mafuta, nomba yatwa ngo lupanga ulwasomonwa. Tuula ifisendo fyobe kuli Yawe, nao akulakubaka, ena taleka umuntu umololoke ukuti bamucimfye iyoo. Nomba ababifi bena, we Lesa ukabaposa mu cilindi cakubonawilamo, abamisoka ne ncenjeshi bakafwa lintu tabalafika na pakati ka nshiku shabo, lelo ine, ndi nokucetekelafye muli iwe. Umbelele uluse we Lesa wandi, pantu abantu nabansupila icibi, akasuba konse balencushafye no kundwisha. Abo twapusana nabo balensupila akasuba konse, pantu balifula abandwisha ne cilumba cabo. Ilyo umwenso wanjikata, niwefye weka nakulacetekela. Muli Lesa umwine we shiwi ilyo numbanya, emo nacetekela, kabili teti ntiine. Nga ni cinshi ico umuntu engancita? Akasuba konse bafulunganya ifyo nanda, lyonse batontonkanyafye palwa kumfyenga. Balongana elyo bambelamina, no kulonda konse uko ndeya, balefwaishafye banjipaye. Pali buncitatubi bwabo balimune we Lesa, mu bukali ulimune imishobo ya bantu. Ulembe ukulila kwandi, bika ifilamba fyandi mu nyambi. Bushe tafyalembwa mu citabo cobe? Abalwani bandi bakafulumuka mu bushiku nkalilila kuli iwe, pantu ico ine naishiba cakuti, “Lesa aba na ine.” Muli Lesa, umwine we shiwi ilyo numbanya, muli Yawe, umwine we shiwi ilyo numbanya, muli Lesa emo nakwata icitetekelo kabili teti ntiine, nga ni cinshi ico umuntu engancita? We Lesa nalakupeela fyonse ifyo nalaile, nalatuula ne lambo lyandi ilyakutotela. Pantu naupokolola umweo wandi ukufuma ku mfwa, na makasa yandi ukufuma kukuwa, pakuti mbe uwakwenda pa cinso cakwa Lesa, mu lubuuto ulusanika abamweo. Umbelele uluse we Lesa wandi, umbelele uluse pantu ine naisa mukushina uko uli. Mu cintelelwe ca mapindo yobe emo nakulauba, mpaka napo icinkunka cikapwila. Ndalilila kuli Lesa Mukulu, kuli Lesa uufikilisha ubufwayo bwakwe pali ine. Euntumina ipusukilo ukufuma ku mulu no kumpususha, no kukalipila bonse abansupila. Lesa eutuma icitemwiko cakwe icishipwa ne cishinka cakwe. Ine ndi pakati ka nkalamo, ndala pakati ka fiswango ifyakalipisha nganshi, abantu abo ameno yabo yaba kwati mifwi na mafumo, ne ndimi shabo shatwa ngo lupanga. Ube uwasumbulwa ukucila na pa myulu we Lesa, no bucindami bobe bukumane isonde lyonse. Abalwani bandi nabanteya isumbu ilyakuti njikatwemo, no mweo wandi wacululuka. Baimba ubucinga ku ntanshi yandi, lelo abene ebawililemo. We Lesa umutima wandi ulifye uwashipa, ee ucilifye uwashipa, ine nakulakwimbila inyimbo sha malumbo. Buuka we mutima wandi! Buuka we seese, na iwe we nsango! Ine nalashibusha amacaca. Nakulakulumbanya mu mishobo ya bantu, we Mfumu, ine nakulaimba palwa iwe pakati ka benafyalo. Pantu icitemwiko cobe cikulu nganshi cafika na mu myulu, ne cishinka cobe cafika na mu makumbi. Ube uwasumbulwa ukucila na pa myulu we Lesa, no bucindami bobe bukumane isonde lyonse. Bushe imwe bakateeka imipingwile yenu intu yalolamo? Bushe mulapingula abantu mu musango uwalungama? Nakalya imwe mu mitima yenu mutontonkanya palwa kucita ifyabipa, mucitila ulufyengo ku minwe yenu pesonde. Abantu babi ububifi bwabo butendekela mwifumo, babepafye ubufi ukutula pa kufyalwa kwabo. Bakwata ubusungu ngo bwa nsoka, baba kwati ni mpini iyakoma amatwi, iyishumfwa ishiwi lya muntu uwacenjela ukwita, nangu engacenjela shani. We Lesa, ukontaule ameno mu tunwa twabo, utobaule ne ncendwa sha ishi nkalamo, we Yawe. Leka bapite nga menshi filya yakunkuluka, nga basumbula ubuta uleke imifwi ibe iyafupa. Uleke babe nge nkola iyenguluka pakwenda, uleke babe nga kapopo akashimona kasuba. Lintu inongo shenu tashilaumfwa icikabilila ca mulilo wa myunga, ibe ibishi nangu iyauma, ababifi bena bakasendwa nga kankungwe. Abololoke bakatemwa nganshi pakumona uko ababifi balekandwa, bena bakalasamba amakasa mu mulopa wa babifi. Elyo abantu bakalasosa abati, “Ala cine cine abololoke bakalambulwa, cine cine Lesa eko aba uupingula isonde lyonse.” Mpokololako ku balwani bandi we Lesa, uncingilile ku balenjimina. Mpokololako kuli aba bantu bacita ifyabubifi, untuleko kuli aba bantu basumya umulopa. Umone ifyo balalilila umweo wandi, abantu abankalwe nabantengamina, te pa mulandu wakuti ine nimbifya nangu ukucita icabipa we Yawe. Apabula umulandu mbacitile beminefye ukwisa mukunsansa. Wime wise untuleko, ulolekeshe na pa bufwayo bwandi. Iye we Yawe Lesa umwine wa fita, Lesa wa bena Israeli, ala ima pakuti ukande imishobo yonse! Wibabelelako no luse aba bacisanguka wa bantu. Bena babwela icungulo, no kupemekesa nge mbwa ilyo baleendauka mu musumba. Nga wakutika ku fifuma mu tunwa twabo, amashiwi ya mu tunwa twabo yatwa ngo lupanga, bena benda balelanda ati, “Ngo wingatumfwa nani?” Lelo we Yawe ubasekafye, no kusenteka imishobo ya bantu bonse. Niwe maka yandi, ala niwe ndoleshako, we Lesa wandi niwe cubo candi. We Lesa wandi, we wantemwisha walantangilila, walalenga nokuti moneko uko abalwani bandi balecimba. We Yawe, we nkwela yesu, wibepaya bwangu abantu aba, epali abantu bandi balabako, basalanganye ku maka yobe elyo ubalofye. Pa mulandu wakuti ifyabipa fyaba pa tunwa twabo, no kulanda ifyabipa e lyashi lyabo, eico leka icilumba cabo cibalye. Kabili na pa mulandu wa fitipu elyo no bufi ubo babepa, ubonaule ku cipyu cobe, ubalenge balobelele. Lyena abantu bonse bakeshiba ukuti we Lesa niwe uteeka Yakobo, bakeshiba ukufika na ku mpela shonse isha pano isonde. Bena babwela icungulo, ninshi balepemekesa nge mbwa, ilyo baleendauka mu musumba. Bekalilafye ukululumba mukufwaya ifyakulya, no kulailishanya nga fyacepa. Lelo ine nakulalumbanya amaka yobe, ulucelo lonse ine nakulapongomoka pakwimba palwa citemwiko cobe icishipwa. Iwe uli cubo candi, uli ibutukilo lyandi mu nshiku sha kupelelwa kwandi. Nakulakulumbanya, we bulamba bwandi, pantu we Lesa uli cubo candi, we Lesa we wantemwisha. We Lesa, nautuposa naupasaula umo twashintilile, walitufulilwa, nomba tubweseshe uko uli. Nautelentensha icalo, no kucilepula caisuka, ushiike mu milale yaciko, pantu cili mupepi no kumokoka. Naulenga abantu bobe ukulaculisha nganshi, nautunwensha umwangashi uukali, tuletalansukafye. Naulanga icishibilo ku bantu bobe abakutiina, pakuti bafulumuke imifwi ya balwani babo. Tupususheko no kutwafwa ku maka ya kuboko kobe ukwa ku kulyo, pakuti abantu bobe abo watemwisha balubulwe. Lesa nalanda mu cifulo cakwe icamushilo ati, “Ilyo nkacimfya nkakanya Shekemu, no kwakanya ishika lya Sukoti. Gileadi ena wandi, na Manase nao wine wandi, Efulemu e cimpompo cakufwala ku mutwe wandi, Yuda e nkonto yandi iya pa bufumu. Moabu ena e musambilo wandi, pali Edomu epo nakulaposa indyato shandi, na pa calo ca Filisiti epo mpundila mukucimfya.” Nga nani akantwala mu musumba we linga? Nga uukantungulula ku Edomu nani? Bushe teiwe we Lesa walituposa? Waleka no kulaenda ne fita fyesu! Shi wingatwafwilishako ukulwisha abalwani, pantu amaka yabuntunse tapaba ifyo yaba! Lesa nga aba ku lubali lwesu ninshi tulecimfya, kabili akanyantaula na balwani besu. Kutika ku kulila kwandi, we Lesa umfwa kwipepo lyandi. Ndelilila kuli iwe ukufuma ku mpela ya pano isonde, ine umutima wandi naunaka, untwale pa cilibwe icalepa ukuncila. Pantu niwe ine nshintililako, niwe ulupungu lwandi ulwamaka uluncingilila ku balwani. Uleke ndeikalilila mwi Tenti lyobe pe na pe, leka ndeuba mu mapindo yobe. Pantu ulomfwa ifilayo fyandi we Lesa, wampeelako icikwatwa cilya upeela abatiina ishina lyobe. Ulundileko imfumu ya calo imyaka iyingi, uleke imfumu ikokole. Uleke ileteeka umuyayaya pa cinso cobe we Lesa, uleisunga ku citemwiko cobe icishipwa pamo ne cishinka cobe. Eico ine nakulaimba inyimbo shakulumbanya ishina lyobe pe, pakuti na ine inshiku shonse nkalafikilisha ifilayo ifyo nakulaile. Umweo wandi utuushisha muli Lesa eka, pantu ekufuma ipusukilo lyandi. Ekafye e cilibwe candi, kabili ipusukilo lyandi, e linga lyandi, kabili teti ntelentenshiwe nangu panono. Bushe iwe ukaposa inshita shinga ishakucenenapo umuntu, pakuti bonse imwe mumupose panshi, pakumuwisha nge cibumba icatundama, elyo ne cibumba icisokona? Bena bafwailishafye inshila shakumufumya pa bukankala bwakwe, no kutemwishafye ukulabepa ubufi. Mu tunwa twabo balelanda amashiwi ya mapaalo, lelo mu mitima yabo ninshi balelapisha. Sanga ukutuusha muli Lesa eka we mweo wandi, pantu isubilo lyandi litula kuli ena. Ena ekafye e cilibwe candi, kabili e pusukilo lyandi, e linga lyandi kabili teti ntelentenshiwe. Ipusukilo lyandi no mucinshi wandi fyaba muli Lesa, Lesa e cilibwe candi icamaka ukwakubutukila. Mwe bantu, ala lyonsefye mulecetekela Lesa, mulemwishibisha ifili mu mitima yenu, pantu eo tubutukilako. Abantu yaweyawe baba ngo mupu, abakankala nabo baba ngo bufi. Nga cakuti bonse mwabapima pesekelo tababa nangu cimo, bonse bayanguka ngo mupu. Mwicetekela mu fyabukakashi, mwilacankilwa fyuma fyabupupu, nangu ifyuma fyenu nga fyafulisha, imwe mwilafibikishako umutima. Kwaba icintu cimo ico Lesa akomailapo, ifintu fibili ifyo naumfwa ifyakutila, niwe Lesa uwamaka yonse, ne cakuti iwe we Mfumu uli wa citemwiko icishipwa. Cinefye niwe ulambula umuntu ukulingana nefyo acita. We Lesa, ala niwe Lesa wandi, ine ndekufwaya, umutima wandi ulekufuluka, no mweo wandi ulekukabila, kwati mushili uwauma ndi umushaba amenshi. Ine nalikumona mu cifulo cobe icamushilo, natamba amaka yobe no bucindami bobe. Pantu icitemwiko cobe icishifilwa caliwama ukucila ubumi, eco na kanwa kandi kakulakulumbanya. Nakulakulumbanya ilyo ncili umumi, na mwishina lyobe nkalaimya amaboko yandi. Umutima wandi ukalaipakisha, ngefyo ucita ku fyakulya ifyanona, nkalaimba ne nyimbo ishakukulumbanya. Ilyo ndala pa musengele wandi ine ndakwibukisha, no kutontonkanya pali iwe ubushiku bonse. Pantu niwe ungafwa lyonsefye, mu mapindo yobe emo ine nyimbila inyimbo shansansa. Umweo wandi wakonena muli iwe, no kuboko kobe ukwa ku kulyo ekuntungilila pakumpususha. Lelo abafwaya ukulofya umweo wandi bakabalofya, bena bakatelemukila mu calo ca bafwa. Bakafwila ku lupanga, ne mimbulu ikalya ifitumbi fyabo. Lelo imfumu ikasansamukila muli Lesa, na bonse abalapa mwishina lwakwa Lesa bakamulumbanya, pantu utunwa twa babepa ubufi tukacilikwa. Wingomfwa ishiwi lyandi ilyakulilishika, we Lesa, upokolole no mweo wandi ku balwani abalentiinya, Umfise ukufuma kuli bantalamisoka, aba mapange ya mu bumfisolo, kwibumba lya congo ilya bacita ifyabipa. Abanona indimi shabo ngo lupanga, na mashiwi yabo ayakali bayafwinta nge mifwi. Balabelama pakulasa uwakaele, bapumikisha pakumulasa, ababula no mwenso. Balakoseleshanya ilyo bapanga ukucita icabipa, balomfwana ukwakuya teya ifiteyo fyabo, balanda nokuti, “Takuli uuletumona.” Ilyo balepangana ukucita ifyabipa batila, “Eya mwandi twatontonkanya ifisuma.” Cine cine munda na mu mutima wa muntu mwaba ubucenjeshi. Lelo Lesa akalasa umufwi pali bena, no kubalasa ukwabula ukubasoka. Akabalofya pa mulandu wafyo balanda, na bonse abakamonako bakakunta imitwe. Elyo na bantu bonse bakatiina, bakashimika ifyo Lesa acita, no kulatontonkanya palwa micitile yakwe. Lekeni umuntu onse umololoke asekelele muli Yawe, no kubutukila uko ali! Lekeni na bonse abalungama imitima bamulumbanye. Calilinga abantu balekulumbanya mu Sioni, we Lesa, emo balefikilisha na fyonse ifyo bakulaya. Pantu ulomfwa amapepo, abantu bonse bakulaisa kuli iwe. Ilyo ifibi fyatwanshishe walitubelele uluse pali bumpulamafunde bwesu bonse. Balishuka abo wasala no kubapalamika kuli iwe, pakuti babe abakwikala mwisano lyobe. Twakulaipakisha ifintu fyonse ifisuma ifya mu ŋanda yobe, mukati ke Tempele lyobe ilyamushilo. Ulatwasuka mu bulungami ukupitila mu fisungusho, we Lesa we pusukilo lyesu, Abantu bonse aba pano pesonde, na bonse ababa kwishilya lya bemba, batetekela muli iwe. Niwe waimike impili ku maka yobe, pantu waliipangasha na maka yobe ayakalamba. Niwe utalalika icilulumo ca bemba, no kushulumuka kwa mabimbi, ne congo conse ica mishobo. Icakuti aba pano isonde abekala ukutali baikatwa umwenso pa mulandu wa bukulu bwa fintu ucita, pantu ukufuma ukwatula akasuba ukufika uko akasuba kawila, ifyo ucita filenga abantu ukwaula utupundu. Niwe upempula icalo no kuciletela imfula, ulenga ukuti cileba icikankala mu misango yonse. Imimana yakwa Lesa yalisula amenshi pakuti abantu balekwatisha iŋanu, pantu efyo wafipekanya. Amabala ayalimwa niwe uyaletela imfula iyingi, no kulenga ifilimwa filetapililwa. Niwe unasha umushili ku mfula ya bufumi, no kulenga ifilimwa fyonse filekula. Ifisabo filafuma ukulingana nefyo upeela cila mwaka, nomo upitile monse mufumfumuka ifintu ifingi. Umulemfwe ulafulisha mu matololo, ne mpili shilasekelela. Umwakucemena monse mwisula impaanga, na mwishika mukumana ifisabo fyeka fyeka, abantu nabo epakusansamuka no kwaula utupundu. Auleni utupundu, mwe bantu bonse! Imbileni ubucindami bwe shina lyakwe, amalumbo yakwe yamulenge ukucindama. Ebeni Lesa amuti, “Ificitwa fyobe fyacipeshamano! Amaka yobe yakalamba nganshi, pakuti abalwani bobe balekusembeleka. Aba pano isonde bonse niwe bapakata, niwe bembila inyimbo shakulumbanya, balumbanya ishina lyobe.” Iseni mumone ifyo Lesa acita, uwalinga ukutiina pa milimo abombela abantu. Asangwile bemba ukuba umushili uwauma, ifikolwe fyesu epakwabuka umumana apauma ku makasa, eico lekeni tuleyanga ne nsansa. Euteeka pe ku maka yakwe, amenso yakwe eyasopa imishobo yonse. Mwileka abasangu balaitutubula apo ali. Akulumbanyeni Lesa wesu, imwe mwe bantu bonse, lekeni inyimbo shakumulumbanya shumfwike. Ewatusunga abomi, no kulenga ukuti ifwe twiwa. Pantu ifwe walitwesha, we Lesa, walitwengulula filya bengulula silifa. Niwe watuleta mu cifungo, no kutwilikisha ifyafina mu numa. Niwe walekele abalwani besu baletunyantaula, ifwe twalipita mu mulilo na mu lyeshi, lelo walituleta ku cifulo ica fintu ifingi. Ndeleta ku ŋanda yobe amalambo ayakoca, no kufikilisha ifyo nakulaya, ifilayo imilomo yandi yalaile na kanwa kandi kalandile, ilyo ine nali mu bucushi. Nkakulekela amalambo ya nama ishaina, no mutuulo wa basukusuku, no kulatuula ilambo lya bacilume ba ŋombe na basawe. Mwe bakwatila Lesa akatiina, iseni mumfwe bonse, pakuti mwebeko ifyo Lesa acitila umweo wandi. Nalilile kuli Lesa na kanwa kandi, no kumulumba no lulimi lwandi. Umutima wandi ausaminwa ububi, Yawe nga taŋumfwile iyoo. Lelo Lesa ine aliŋumfwile icine cine, akutika na kwipepo lyandi. Lesa apaalwe na matotelo pantu tasuulile ipepo lyandi, nangu ukuleka elankwatila icitemwiko cakwe icishipwa. Utubeleleko uluse kabili utupaale, we Lesa, utulange insansa sha cinso cobe. Pakuti abantu bonse aba pano isonde baleishiba inshila shobe, ne pusukilo lyobe lishibikwe pakati ka mishobo yonse. Ala leka abantu balekulumba, we Lesa, leka abantu bonse balekulumbanya. Leka imishobo ilesansamuka, no kulaimba inyimbo shansansa, pantu uteeka abantu no mulinganya, ulatungulula ne mishobo ya bantu bonse pano isonde. Ala leka abantu balekulumba, we Lesa, leka abantu bonse balekulumbanya. Elyo no mushili ukamesha ifisabo fyauko, pantu Lesa, Lesa wesu alatupaala. Akatupaala Lesa wesu, epakuti isonde lyonse uko lyapela balemukwatila akatiina. Lekeni Lesa eme no kulenga abalwani bakwe basalangane, no kuleka abamupata bafulumuke. Nga filya fine icushi cisalangana ku mwela, efyo nabo bene ubasalanganye, nga filya fine ipula lisunguluka ku mulilo, efyo na babifi bene balobelele pa cinso cakwa Lesa. Lelo abololoke bena balesansamuka pa cinso cakwa Lesa, uleke balesekelela no kwanga. Imbileni Lesa inyimbo shakulumbanya ishina lyakwe, lumbanyeni uwendela pa makumbi, ishina lyakwe ni Yawe, akwangeni pa cinso cakwe. Lesa e wishi wa bakashiwa, kafwa wa bamukamfwilwa, e Lesa uwaikala mu cifulo cakwe icamushilo. Eulanga abo balekelesha apakwikala, eukakula abafungwa no kubatwala ukwakuikalila, lelo abasangu bena bekala mu mpanga iyakabisha. We Lesa ilyo watungulwile abantu bobe, ilyo waendele nabo mu matololo, icalo calitentele no mulu walosha imfula, pa cinso cobe, we Lesa, we kateeka wa Sinai pa cinso cobe we Lesa, we Lesa wakwa Israeli. Niwe Lesa uwalokeshe imfula iyingi, wakosha na bantu bobe ilyo banakwike. Na bantu bobe emo baikele, mu busuma bobe emo wayafwilishe abalanda we Lesa. Yawe abilikishe ishiwi, na banakashi abengi baile balelisabankanya abati, “Ala bashamfumu abengi ne fita fyabo nababutuka, na mu nsakwe abanakashi bena baleakana ifitapwa. Ilyo mwe baume mwaletuusha mu fibumba fya macinka, kwali amapindo ya nkunda ayakupwa na silifa, na masako yayako yabengeshima nga golide.” Ilyo Lesa wa maka yonse apasangenye shamfumu mu calo, cali kwati ubunga bwa mfula ubwaponena pa lupili lwa Salimoni. Ulupili lwa Bashani, bushe nalo lupili lwakwa Lesa? Ulupili lwa Bashani, bushe nalo lwa cilumba? Mwe mpili sha cilumba cinshi ico muleshulukila ulupili apo Lesa asalile ulwakuteekapo, ulo Lesa akekalililapo umuyayaya. Yawe afumine ku Sinai na maceleta imyandamishila, ali na maceleta amakana na makana, aisa mukwikala mu cifulo camushilo. Ilyo aninine pamulu apasansama ninshi nasenda na bankole abengi imilongo, alepokelela ne fyabupe ku bantu na ku basangu bene, apo pene epo Yawe Lesa akulaikalilila. Napaalwe na matotelo Lesa uututulako ifyafina, Lesa uutupususha. Lesa wesu ni Lesa uutupususha, ku Mfumu Yawe ekwaba umwakupusukila ukufuma ku mfwa. Cine cine Lesa akatobaula imitwe ya balwani bakwe, abantu ababikapofye ukulacita ifyabipa. Yawe asosa ati, “Ine nkababweshako ukufuma ku Bashani, nkababweshako ukufuma ku matenga ya bemba, pakuti imwe mukalepita mu mulopa wa balwani benu, ne mbwa shenu shikalemyanga umulopa wabo apo shilefwaila.” We Lesa ala bonse balamonako uko balesefya pakukushindika pakukwingisha mu cifulo cobe icamushilo, we Lesa wandi, we Mfumu yandi. Abakwimba bali pantanshi, abakulisha ifilimba nabakonkapo, pakati napo abakashana balelisha insombo. Paaleni Lesa na matotelo, mwe lukuta ulukalamba, imbileni Yawe, mwe batuntuka muli Israeli. Epo bali aba luko ulunono ulwa bena Benjamini ebalebatungulula, elyo pakonka na bacilolo ba bena Yuda mu milongo yabo, na bacilolo ba bena Sebuloni na ba bena Naftali. Ulange amaka yobe we Lesa, we Lesa langa ubulamba bobe, bulya wabomfeshe pakutulubula kale. Pa mulandu we Tempele lyobe ilyaba mu Yerusalemu, emo bashamfumu bakulakuletela ifyabupe. Ukalipile filya fiswango fya mu matete, ukalipile ne mishobo ya benafyalo abenda ibumba nga bacilume wa ŋombe abali ne fiponti, bakasuke abakunakila bonse no kulatula silifa yabo. Salanganya imishobo ya benafyalo iyatemwa ukulwa inkondo. Inkombe shikafuma ku Egupto, abena Kushi bakaipeela kuli Lesa. Imbileni Lesa inyimbo mwe shamfumu sha pano isonde, imbeni inyimbo shakulumbanya Imfumu. Kuli ena uwenda pa mulu wa myulu, iyakale na kale, umfweni kufyo asansula ishiwi ilyamaka. Mulelondolola ubulumbwa bwa bulamba bwakwa Lesa, ewateeka abena Israeli, na maka yakwe yabela mu mulu. Walicindama we Lesa mu cifulo cobe icamushilo, Lesa wa bena Israeli, eupeela amaka no bulamba ku bantu bakwe. Lesa apaalwe na matotelo! Umpususheko we Lesa, pantu amenshi ine nayafika mu mukoshi. Naya ndeibila mu lutikiti ulwashika nganshi, na pakunyanta apakosele tapali. Mponene pa menshi ya petenga, na matamba yali mupepi no kunjibisha. Ninaka ku mulandu wakukuuta, na ku mukoshi nakuma, na menso yandi nayanaka kukulolela Lesa wandi. Abampata apabula umulandu bafula ukucila pa mushishi wandi uwa ku mutwe. Abalwani bandi ababufi abancusha bantu bakosa, balampatikisha ukubabwesesha ifyo nshaiba. Niwe waishiba ukutumpa kwandi, we Lesa, ne fyabipa fyandi fyonse walifishiba. Wileka abakutetekela balengwe insoni pa mulandu wa ine, we Yawe, Lesa umwine wa fita. Wileka abakufwaya bomfwe insoni pa mulandu wa ine, we Lesa wa bena Israeli. Pantu ni pali iwe epo bansuulila, nalikwata ne nsoni. Ine nabafye ngo mweni kuli bamunyinane, naba ngo mwinafyalo kuli bamwana mayo. Icitemwiko cakutemwisha isano lyobe we Lesa ecikanjipaya, umusaalula uwa bakusaalula uponena pali ine. Ilyo ndila no kuleka ukulya, bena ninshi caba kabepesho akakunsuulilapo. Ilyo ine nafwala insalu shabulanda, bena ninshi kwamba ukuntumfya. Abekala pa mpongolo nine bekalila ukwamba, na bacakolwa nine bemba mu nyimbo shabo. Lelo ine ndepepa kuli iwe we Yawe mu nshita iyalinga umo wingalanga uluse lobe. Pa bukulu bwa citemwiko cobe we Lesa, ulenjasuka umwabela icishinka ce pusukilo lyobe. Ntulako ku lutikiti, wileka ntotobale no kwibila. Mpokololako ku balwani bandi, na kwitenga lya menshi ayashika. Wileka amenshi yacitalawe yanjibishe, wileka njibile petenga lya menshi, nangu ukushiikwa mu nindi. Unjasuke we Yawe, pantu waba ne citemwiko cisuma icishipwa, pilibukila uko ndi pantu walikwatisha uluse. Wifisa icinso cobe kuli ne mubomfi obe, pantu ine ndi mu bucushi ubukalamba nganshi, unjasuke bwangu. Umpalamine no kumpusushako, undubuleko ku balwani bandi. Iwe walishiba ifyo ine nasuulwa, nefyo nasebana no kusaalulwa, na balwani bandi bonse ulabamona. Insele ine shalindepula umutima, no wakungafwa ine nshakwata. Ine nalekabila ukumona uwakuŋumfwilako ubulanda, lelo tepakumoneka nangu umo, nangu wakuntalalikako, nomba nakalya. Bambikila ifyabwanga mu fyakulya, banwensha no mwangashi uwakantuka. Leka amalila yabo yakabonaule, ne fyamalila fyabo fisanguke ifiteyo. Leka pa menso yabo pafiite fititi pakuti belamona, ne numa shabo shibe ishaongama pe na pe. Upongolwele pali bena ubukali bobe, uleke ne cipyu cobe ciponene pali bena. Uleke apo bekala pabe ni pa cibolya, peshala nangu umo uwakwikala mu matenti yabo. Pantu bena bapimpilafye ukulacusha abo wafulula kale, no kukalifya ifilaso fya abo wacena kale. Ubakande umukonkanina ububi bwabo, kabili wikwatilapo nangu umo uluse. Uleke na mashina yabo yafuutwe mu citabo cabumi, yekasangwa mulya mwalembwa amashina ya bololoke. Lelo ine ndi mulanda kabili ndecula, uleke ipusukilo lyobe limpokololeko we Lesa. Ine nakulalumbanya ishina lyakwa Lesa mu lwimbo, nakulalumbilisha ubulamba bwakwe pakumutotela. Pantu ici cena kuti casekesha Yawe, ukucila na pa ŋombe iyamaka, ukucilafye na pali cilume wa ŋombe uwa nsengo na mabondo. Lekeni abalanda baimwene no kusansamuka, na mwe bafwaya Lesa, lekeni imitima yenu ipuputulwe! Pantu Yawe alomfwa ukulila kwa balanda, kabili tasuusha abantu bakwe abali muli bunkole. Lekeni umulu ne sonde fyonse fimulumbanye, pamo na babemba elyo na fyonse ifyaikalamo. Pantu Lesa akapususha Sioni, no kukuula cipya cipya imisumba ya mu Yuda. Elyo na bantu bakwe bakapoka icalo no kwikalamo, na bana ba babomfi bakwe ebakapyanamo, na bonse abatemwa ishina lyakwe ebakekalamo. We Lesa, wise bwangu umpokololeko, wendeshe ukwisa ngafwa we Yawe! Uleke bonse abafwaya ukunjipaya basebane na mano yabo yabapele. Na bonse abafwaisha ukuti ngonaike, ubabweseshemo abasebana. Uleke abatila, “Eya, eya!” babwelelemo ne nsoni nashibekata. Uleke bonse abakufwaya basekelele no kusansamuka, na bonse abatemwa ipusukilo lyobe balesosa pe ati, “Lesa asumbulwe!” Lelo ine ndi mulanda kabili umupina, shi wingesa bwangu we Lesa! Niwe kafwa wandi, kabili kapokolola wandi, we Yawe ala wikokola. Ine nafisama muli iwe, we Yawe, wileka nengwe insoni. Mu bulungami bobe undubule no kumpokolola, teya amatwi yobe kuli ine elyo umpusushe. Ube kuli ine icilibwe cakuubamo ukwakubutukila lyonse. Niwe wakonkomesha ukumpususha, pantu niwe cilibwe candi ne linga lyandi. Mpokololako we Lesa wandi ukufuma ku minwe ya bantu babifi, ukufuma mu lupato lwa bankalwe ababipisha. Ine, niwe natetekela we Mfumu, we Yawe niwe nasuminamo ukufuma ku bwaice bwandi. Ine niwe nashintamo umutima ukutulafye apo nafyalilwa, niwe wasuminishe ukufyalwa kwandi ukufuma munda muli mayo, ine niwe nakulalumbanya pe na pe. Abantu abengi balapapa nga bamona, lelo ine niwe nafisamamo we wabulamba bwine bwine. Akanwa kandi keswilemofye amalumbo, no kulumbilisha ubucindami bobe akasuba konse. Wikantamfula ilyo ine nkakota, nangu ukundekelesha ilyo amaka yakapwa. Abalwani bandi lyonse balenyamba, abo abafwaya ukunjipaya nabo balapandishanya amano. Bena batila, “Ala Lesa namulekelesha, natumusupile uleke tumwikate, pantu takuli nelyo umo uwakumupokolola.” Wiba kutali we Lesa, we Lesa wandi, endesha mukwisa ntuula. Uleke abampata balengwe nsoni kabili ubonaule, leka abafwaya ukucita ifibi pali ine basuulwe kabili basebane. Lelo ine lyonsefye niwe nakulacetekela, kabili ndi nokucililako ukukulumbanya. Ine nakulalanda palwa bulungami bobe, nakulalanda pa kupususha kobe akasuba konse, nangu ine nshafikapo ukwishiba ubwingi bwa fyonse. Ndeisa mukulumbanya ifyo wacita we Mfumu Yawe, ndelumbanya imilimo ya bulungami bobe bweka. Niwe wamfundisha ukufuma ku bwaice bwandi, we Lesa, na nombaline ncili ndelanda pa milimo yobe iyakupapa. Wikandekelesha we Lesa ilyo nkakota no kukwata imfwi, mpaka nkalumbilishe ubulamba bobe ku nkulo na imbi, na maka yobe ku bakesa kuntanshi. Ubulungami bobe na maka yobe fyafika na ku mulu, we Lesa, we wacita ifisungusho. Ni nani uwingaba nga iwe, we Lesa? Nelyo walenga ukuti ine njishibe amasakamiko na macushi ayengi, niwe uli nokumpuputula nakabili, niwe kabili ukanenga ukuba uwamweo ukufuma ku milomo ya cilindi. Niwe uli nokuncindamika, kabili niwe uli nokuntalalikako. Ine nakulakulumbila peseese pa cishinka cobe we Lesa wandi. Pa nsango yandi epo nakulakwimbila inyimbo, we Wamushilo uwa mu Israeli. Akanwa kandi kakulaaula akapundu ilyo nakulakwimbila amalumbo, pakukulumba ine neo wapususha. Akasuba konse ine nakulalanda pa fyabulungami ifyo wabomba, pantu bonse abalefwaya ukunjipaya walibalenga insoni no kubafulunganya. Wingapeela imfumu amano ayakupingula nga iwe, we Lesa, no bulungami bobe ku mwana wa mfumu. Pakuti akalepingula abantu bobe mu bulungami, no kupingula abalanda mu mulinganya. Impili shikaleta ubukankala ku bantu, no tupili tukaleta ifisabo ifyabulungami. Akalapokololako abalanda pakati ka bantu, no kupususha abana ba balanda, elyo nokukanda abalebacusha. Akabelelela pa nshita yonse ilyo akasuba no mweshi fikabako, umwakonkanina inkulo. Uleke imfumu ilecita nga filya imfula iloka mu mabala, ngo kumima kwa mfula iyilelokela pa mushili. Mu nshiku shakwe uleke abalungami bakashuke, ne cibote cikabepo inshita yonse, ukushinta apo umweshi ukalekela ukubapo. Imfumu ikateeka ukufuma kuli bemba umo ukufika kuli bemba munankwe, ukufuma ku mumana ukuya fika no kwapela isonde. Ne mitundu ya bantu abaikala mu matololo bakulafukamina apo ili, na balwani baiko bakulamyanga ulukungu. Imfumu sha mu calo ca Tashishi, ne sha mu fyalo fya ku lulamba lwa bemba, shakulaleta umutuulo kuli yena. Imfumu sha mu calo Sheba na Seba, shakulaleta ifyabupe kuli yena. Imfumu shonse shakulaifukamina, na bantu ba mishobo yonse bakulaibombela. Pantu imfumu eikalapokolola abalanda abakuuta mutuule, kumo kwine na bapina abashakwata bakubasunga. Imbulwamaka na balanda yakulabakwatila uluse, no kulayafwilishako abantu abakabila ukupusuka ku mfwa. Yakulabapokololako ku babulwi na bamucusha, pantu umulopa wabo waba uwacindama pa cinso caiko. Imfumu ya mu calo naileenda umutende! Na bantu baleituula golide wa ku Sheba! Kabili abantu baleipepelafye inshita shonse, ne paalo lyakwa Lesa lileba pali yena pe. Lekeni mu calo caiko muleba ifyakulya, ne fisabo filekupa na mu mpili shine. Ifisabo filelelema nge fya mu Lebanoni, mu misumba namo abantu bafulishemo, bapake nge cani ca mu mpanga. Lekeni ishina lyaiko libeko pe na pe, no lulumbi lwaiko lubelelele nga kasuba. Abantu ba mishobo yonse bakapaalilwa muli yena, na bantu bonse bakalaiita ati uwapaalwa. Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa Israeli, ena ekafye eucita ifintu ifyakupapusha. Ishina lyakwe ilyacindama lipaalwe na matotelo pe, no bucindami bwakwe bukumane isonde lyonse, Ameni kabili ameni. Pano epapwila amapepo yakwa Davidi mwana Yese. Cine cine, Lesa musuma ku bena Israeli, ku bantu ababa ne mitima iyakaele. Lelo ine nalifye mupepi no kuwa, amakasa yandi yapene ukushelemuka. Ine nalekumbwa abafikansa, pakumona ukuti ababifi ebali abakankala. Bena tabakwata icibacusha, imibili yabo yabumi, kabili iyamaka. Tabacula nga filya ficula abantu bambi nakalya, tabakwata ne fyakubasakamika, nga filya abantu bambi bakwatako. Eico kanshi bena bafwala icilumba ngo bulungu bwa mu mukoshi, ne fyongofye bena e laya bafwala. Mu mitima yabo iyabipisha emufuma ifyabubifi, ifyakutontonkanya fya mu mitima yabo ifibi tafyakwata impela. Bena balatumfya abanabo no kusosa ifibi, baba ne filumba, ne mitima yakucusha abantu bambi. Pa tunwa twabo balanda ifyakupontela umulu, kabili indimi shabo shilanda ifyakubepaika aba pano isonde. Cilenga na bantu babo ukwalukila uko bali, no kwamba ukusumina ifyo balebeba. Bena basosa abati, “Bushe Lesa kuti aishiba shani?” “Bushe Lesa Mukulu kuti aba uwakwishiba?” Ifi efyaba abantu babifi, tabasakamana nelyo cimo, bena lyonse bakabilafye ukunonka. Mu cine ine njicushafye pakusunga umutima wandi uwasanguluka, kabili naicushafye pakulasamba iminwe yandi mukwenda uwakaele Ndi muntu uucula akasuba konse, kabili umuntu uusalapulwa cila kacelo. Ntila nati, “Kanande ngomo balya balandila,” nga nalyalukile abana bobe. Eico ine naeseshe na maka ukuti njishibe umo cilolele, nomba cali icayafya kuli ine. Mpaka ilyo naingile mu cifulo camushilo icakwa Lesa, elyo naishiba bwino impela yabo. Cine cine umwatelela emo wababika, niwe ubakunkisha pakuya mukuloba. Yangu bapumikishiwa pakuloba, umwensofye wabo eubonaula. We Yawe ala bapwa, nge ciloto filya cipwa ilyo umuntu abuuka, efyo ukasuula na ku cimpashanya cabo. Ilyo umutima wandi waiketwe ubulanda, no mupashi wandi walicushiwe nganshi, nayalwike uwabula amano kabili uushaishiba, na pa cinso cobe nalifye nge nama ya mpanga. Lelo lyonsefye niwe tuba nobe, kabili lyonse niwe unjikatililako no kuboko kobe ukwa ku kulyo. Amano yobe eyantungulula, na pakulekelesha ukampokelela mu bucindami bobe. Nga ni nani umbi nakwata mu mulu ukucila pali iwe? Na pano isonde tapaba uo ningafwaya ukucila pali iwe. Umubili wandi no mutima wandi kuti fyatompoka, lelo we Lesa wandi niwe maka ya mutima wandi, kabili icakaniko candi ica pe na pe. Bonse abakukaana bali nokuloba, ulalofya bonse abakaana icishinka cobe. Lelo ine nalitemwa ukupalamina kuli Lesa, nalicita ukuti we Mfumu Yawe niwe ube icubo candi, pakuti cinenge no kulanda pa ficitwa fyobe fyonse. Bushe cinshi calenga ukuti utukaanininefye umuyayaya, we Lesa? Bushe cinshi calenga ubukali bobe ukulashulumukila pa mulongo wa mpaanga sha mukuni obe? Ibukisha ulukuta lobe, ulo we mwine waisalile kalefye, abantu abo walubwile pakuti baleba umukowa wa cishilano cobe, ibukisha no lupili lwa Sioni ulo waleikalapo. Wende wise uimwene ubonaushi bwa lyonse, ifyo abalwani besu baonaula ifintu fyonse mu cifulo cobe icamushilo. Abalwani balebuluma mu cifulo camushilo umo watukumanishe, babika ne fishibilo fya maka yabo nga ifyakubela. Balemonekafye nga bantu abemishe amasembe ayakuwishishako iteshi lya fimuti. Balaonaula imbao sha ku fibumba, ukubomfya amasembe ne nondo. Icifulo cobe icamushilo naboca ku mulilo ukufikafye na panshi no kukowesha incende apakwikala Ishina lyobe. Mu mitima yabo balesosa nokuti, “Tuli nokulofyafye bonse,” naboca ne fifulo fyonse ifyakupepelamo Lesa mu calo conse. Nomba takwaba ne fishibilo fyacipeshamano, takuli bakasesema abashele, kabili tapali nelyo umo uwaishiba ici cintu uko cikapelela. Bushe ni lilali abalwani bakaleka umusebanya kuli iwe we Lesa? Bushe bakulapontelafye ishina lyobe pe? Cinshi ico wakaanina ukuti utupokololeko na maka ya kuboko kobe ukwa ku kulyo. Fumya no kuboko kobe pa cifuba cobe elyo ubonaule bonse. Lelo we Lesa mukulu niwe mfumu yandi ukufumafye na kale, niwe uleta ipusukilo pano pesonde. Ni ku bulamba bobefye wayakanishishe bemba pakati, no konaula imitwe ya balwani ku menshi ya muli bemba. Niwe waonawile umutwe wa cishimweshimwe ci Lefiatani, wapeela ne citumbi ukuba icakulya ku fibumbwa fya mu matololo. Niwe walengele utumfukumfuku ukwisuka twalapisha imilonga, niwe wakamishe imimana iyikalamba iyishikama lyonse. Niwe walenga ukuti kuleba akasuba no bushiku, niwe wabika akasuba no mweshi mu ncende shafiko. Niwe wapakanya imipaka yonse iya pano isonde, niwe uletapo ulusuba na mainsa. Lelo kwena uleibukisha imiponto ya balwani bobe we Yawe, nefyo abapumbu ba bantu basaalula ishina lyobe. Wiposa mweo wa uo watemwa ku fiswango, wilalaba ne myeo ya balanda bobe pe. Ibukisha icipangano ico wapangene na ifwe, pantu ubulwi buli mu ncende shonse ishabamo imisango yabipa. Wileka abantu abo balecusha babwelelemo ne nsoni, uleke abapina na balanda balelumbanya ishina lyobe. Ima we Lesa wise uilandile we mwine, wibukishe nokuti abapumbu ebakusaalula lyonse. Ibukisha ifyo abalwani bobe baleotauka, icongo ca bamwansakabinga cilecililakofye. Twakutotela we Lesa, twakutotela, tulekulumbilisha peshina lyobe ilyaba mupepi, tuleshimika ne fintu fyakupapa ifyo wacita. Lesa alanda ati, “Pa nshita iyo ine nkapima, epo ine nkapingwilapo no mulinganya. Ilyo icalo nabekalamo bonse fyatenkana, nine nkacikatilila ku maka yandi. Abafilumba ine ndabeba ukuti, ‘Mwilaitakisha,’ ababi nabo ndabeba ukuti, ‘Muleke amataki. Mwicita ifyamataki ku wa mu mulu, muleke no kulalanda ifyakumupontela.’” Pantu ukusumbulwa takufuma ku kabanga nangu ku masamba, kabili takufuma ku matololo nangu ku mpili kwisa, lelo ni Lesa eupingula, eucindamika bamo no kucefya bambi. Yawe ali no lukombo mu minwe ulwaisulamo umwangashi uwakantuka, kabili uwalula nganshi. Ilyo alupongolola, na babi bonse pano calo bali nokunwamo, bafipilile na mashi. Lelo ine nshakatale ndeka ukulumbanya Lesa wakwa Yakobo, nkalamwimbila inyimbo shakumulumbanya. Ine nkaputula insengo sha babifi bonse, lelo insengo sha bololoke shikasumbulwa. Lesa alishibikwa nganshi mu calo ca Yuda, kabili ishina lyakwe lyalilumbuka nganshi mu calo ca Israeli. Itenti lyakwe lyaba mu Salemu, no kwikala ekala mu lupili lwa Sioni. Palya pene epo afunawile imifwi iyalebengeshima, ne nkwela, ne mpanga pamo pene ne fyanso fimbi ifyabulwi. Yangu ifyo wacindamisha we Lesa, ukucila pa mpili ishaisulamo inama. Abashilika babo abaswangana, balibapoka ifitapwa fyabo, nomba balalafye utulo twa mfwa, kabili tapashala nangu umo uwakubomfya ifyanso fyakwe. Ilyo wakalipe we Lesa wakwa Yakobo, bakabalwe babo pamo na baninapo elyo bafwile. Niwe weka uwakutiinisha. Bushe nani engashanshako nga wakalipa? Wapingwile ukufuma ku mulu, ne calo catutuma catalala na tondolo, ilyo waiminine kukuputula umulandu, we Lesa, pakupusushako abo bacusha pano isonde. Cine cine icipyu cobe pa bantu ecilenga ukuti balekulumbanya, abapusuka ku bukali bobe balasungwa. Pangeni ifilayo kuli Yawe Lesa wenu no kufifikilisha, lekeni ifyalo fyonse ifina mupalamano filete ifyabupe kuli Umo uwalinga ukutiinwa. Pantu ena alacefya bakateeka bafilumba, alatiinwa ku shamfumu sha pano isonde. Ndilila kuli Lesa ukuti angafwe, ndalila ifilamba pakuti omfwe. Ilyo nali mu bwafya nafwaile Imfumu, ubushiku bonsefye ine naimishe amaboko yandi ukwabula ukunaka, lelo umutima wandi wena wafililwe ukutalala. Umutima wandi watusaile ilyo nakwibukishe we Lesa, naleisosha mu mutima, no kwamba ukutompoka. Walengele amenso yandi ukwikala yalelolesha, nali uwasakamana nganshi icakuti nafilwa no kulanda. Natontonkanya pa nshiku shakale, no kwibukisha imyaka ya kunuma. Ndebukisha ulwimbo naleimba ubushiku, ninshi umutima wandi uleisosha no kwipusha nati, “Bushe Yawe ali nokundekeleshafye fino fine umuyayaya? Bushe takabwekeshepo ukumbelela uluse? Bushe emukuti naleka ukulantemwa umuyayaya? Bushe ifyo alaile nafileka umwabela inshita shonse? Bushe Lesa naleka ukuba ne cikuku? Bushe ubukali ebumulesha ukukanakwata uluse?” Elyo natontonkanya nati, “Ili lyena nalailishanya ukuti, ukuboko kwakwa Lesa Mukulu nakunakuka.” Ine nakulaibukisha ifyakupapa fyonse ifyo wacita we Yawe, nakulaibukisha ne fipeshamano fyonse ifyakale. Nakulatontonkanya pali fyonse ifyo wacita, no kupituluka mu milimo yobe yonse. Inshila shobe shamushilo, we Lesa, takwaba Lesa na umbi uwacindama nga iwe. Niwe Lesa uucita ifipeshamano, uwalanga abantu ubulamba bobe. Ku kuboko kobe ukwamaka eko walubwile abantu bobe, abana bakwa Yakobo na bamwana Yosefu. Amenshi yalitiinine ilyo yakumwene we Lesa, na mu matenga panshi mwalatenta. Amakumbi yafumfumwine imfula, ne nkuba yalapanta, ne myele ya nkuba yalabyatafye monse monse. Inkuba yalapanta no kumfwika ninshi kuli icimwela, no kubyata kwa mwele wa nkuba kwasanika pesonde ponse, ne calo casunkana no kulatenta. Walyendele muli bemba, wayabuka bemba mukalamba uwashika nganshi, ne nkasa umo walenyanta teshakumoneka nakalya. Ee, walitungulwile abantu bobe ngo mukuni wa mpaanga, ukupitila mu butungulushi bwakwa Mose na Aroni. Mwe bantu bandi kutikeni ku mafundisho yandi, muteye amatwi kufyo ndelanda. Ine nakulalandila mu milumbe, no kumwebako ubwile bwayako ubwa fintu fyafiswa ifyakale. Palwa fintu ifyo fwe bene twaishiba, nefyo twayumfwilile, nefyo ifikolwe fyesu fyatushimikilako. Tatwakulafisa ifi fintu ku bana iyoo. Tuli nokwebako inkulo ikakonkapo palwa bulamba bwakwa Lesa, palwa micitile yakwe iyamaka, na palwa fintu ifyakupapusha ifyo acita. Ewapeele Yakobo amafunde, na kuli Israeli ifipope. Ewakonkomeshe ifikolwe fyesu, ukulafunda abana babo amafunde yakwe. Pakuti abakulakonkapo nabo bafishiba, abana abakafyalwa ku ntanshi yabo, elyo nabo bakalefunda abana babo. Epakuti bakaletetekela Lesa, bekalalaba nefyo acita, lelo bakalenakila na mafunde yakwe. Nokuti bekaba nga bashibo, abalesangukila Lesa no kumutalamina, inkulo ya bantu abashatekele imitima, ne myeo yabo tayali na cishinka kuli Lesa. Abena Efulemu nelyo baipangeshe amata ne mifwi, balifulumwike pa bushiku bwa bulwi. Tabasungile icipangano cakwa Lesa, bakeene no kunakila amafunde yakwe. Balilabile na fyonse ifyo acita, balaba ne fipeshamano fyonse abalangile. Lesa alicitile ifipeshamano pa cinso ca fikolwe fyabo, mu calo ca Egupto, mu mpanga ya Soani. Alyakenye bemba pakati epo abapisha, aimike amenshi nge fibumba. Mu nshita sha kasuba alebatungulwila kwikumbi, elyo mu nshita ya bushiku bonse alebatungulwila ku ntumba ya mulilo. Alepawile ifimabwe ifyasansuka mu matololo, no kubapeela amenshi yakunwa ayengi ngaya muli bemba. Alilengele umulonga wa menshi ukufuma ku cilibwe, alenga na menshi ukulapita nge mimana. Lelo bena babikilepofye ukulabifya kuli ena, no kulasangukila Lesa Mukulu mu matololo. Basukile bayamba ukulaesha Lesa, pakumulomba icakulya ico balekumbwa. Bayamba no kuilishanya palwakwa Lesa abati, “Bushe Lesa kuti atupeela icakulya muno mu matololo? Ee cine cine Lesa alyumine pa cilibwe, na menshi yalafumfumuka, yapanga no mulonga wa menshi. Lelo bushe no umukate kuti atupeela, atupeela ne nama ifwe fwe bantu bakwe?” Kanshi Yawe nao epakufulwa nganshi pakumfwa imilandile yabo, aletela na Yakobo ulubingu lwa mulilo, alabilimafye ku cipyu icakufulilwa Israeli. Pantu bena tabasumine Lesa, tabaletetekela nokuti Lesa alikwata amaka yakubapususha. Lelo Lesa akonkomesha amakumbi ya mu lwelele, aisula ne fiibi fya mu mulu. Epakubafumfumwina maana wakulya, ne ŋanu sha mu mulu abapeela. Kanshi abantu nabo epakulya umukate wa bamalaika, Lesa abapeele ifyakulya ifingi ifyakuti baikuta. Elyo aimya umwela ku kabanga nao walapupa, na ku maka yakwe aleta no mwela wa ku kapinda ka ku kulyo. Nao wabaletela umunani wa nama uwingi kwati lukungu ku bwingi, ifyuni ifipupuka fyafula ngo musensenga wa kuli bemba. Alenga fyaisa kupa mpanga yonse pa nsakwe shabo, ukushinguluka amatenti yabo. Abantu nabo epakulalya ukucilapo, pantu Lesa alibapeele fyonse ifyo balekumbwa. Nomba pa nshita bacili balelya, ninshi no kwikuta tabalaikuta ifyakulya balekumbwa, Ubukali bwakwa Lesa bwali bemine, aipayapo abantu bamo ababulamba, no kuwisha abalumendo ba bena Israeli. Nangu kwena Lesa alebacitila fyonse ifi, batwalililafye ukulabifya, nangu alecita ne fipeshamano, bena tabasumine nakalya. Kanshi nao epakupwisha inshiku sha bumi bwabo mukuculafye, ne myaka yabo mukusamikwa. Ilyo aipeyepo bamo, elyo babwelele uko ali, icakuti balapila bayamba no kumupepa. Elyo baibukisha ukuti ni Lesa e cilibwe cabo, nokuti kanshi Lesa Mukulu e Mulubushi wabo. Lelo utunwa twabo twaiswilemo amashiwi yakusembeleka, ne milandile yabo yonse yalimofye ubufi. Tabalemupetamina nakalya, tabalesunga ne cipangano ico bapangene nankwe. Lelo Lesa ena alebelelako uluse abantu bakwe, alefuuta ububi bwabo, kabili tabalofeshe iyoo. Imiku iyingi alefumyapo ukufulwa, no kubwesha umutima. Ena aleibukisha ukuti balya bantufye, babafye ngo mupu uuya no kubwela iyoo. Pa mikufye iyingi balesangukila Lesa mu matololo, no kulamucusha mulya mwine. Libili libili balesonsomba Lesa, no kulenga Uwamushilo wakwa Israeli afulwe. Abantu balilabile ubulamba bwakwe ubushaikulila, balabile ne nshita intu abalubulwilepo ku balwani babo. Balabile ne finjelengwe ifyamaka ne fipeshamano acitile, ilyo bali mu citungu ca Soani icaba mu Egupto. Amenshi mu mimana yabo ayasangwile umulopa, pakuti abena Egupto belanwamo amenshi mu tumana twabo. Abatumina no tushembele, nato twalabasumaula, abatumina ne fyula, nafyo fyabonaula. Atuma amapantankola kukulya ifisabo fyabo, na makanta kukonaula amabala yabo. Aonaula ne myangashi yabo ku mfula yacitalawe, ne mikunyu yabo yapya ku mpepo. Aipaya ne fitekwa fyabo ku mfula yacitalawe iya mabwe, ne mikuni yabo ku nkuba. Apongolwela pali bena icifukushi ca bukali bwakwe, icipyu, ukufulwa elyo na macushi, abaletela na bamalaika wabonaushi Apekenye apakwenda ubukali bwakwe, aleka no kubalangulukilako, abapeela na ku mfwa. Aipeye na bana babo abaume amabeli, aba mu ndupwa shonse isha mu Egupto, abana babo abafyalilwe mu nsakwe shakwa Hamu, ninshi bacili na maka ya bulumendo. Lelo Lesa epakwimya abantu bakwe ngo mukuni wa mpaanga, alashitungulula pakushipisha mu matololo. Abasenda bwino bwino, bakaana no kukwata umwenso, lelo abalwani babo bena baibila muli bemba. Asuka abafisha mu calo cakwe icamushilo, icalo ca mpili ico umwine acimfishe. Atamfyamo abaleikalamo ilyo abantu bakwe baleyamo, ayakanya ne nko sha bena Israeli icalo nge cishilano cabo, aleka nokuti baleikala mu mayanda yabo. Nomba bakaana ukunakila Lesa, bapondokela Lesa Mukulu, bafilwa no kusunga amafunde yakwe. Bamusangukila baleka no kumupetamina, nga filya fine ifikolwe fyabo fyacitile, baba ngo buta ubushaololoka. Bamukalifya umutima palwa ncende ishakupepelamo isho bacindika, no kumulenga ukuba no bufuba pa mulandu wa tulubi twabo. Ilyo Lesa aumfwile afulwa nganshi, asuka aluula abena Israeli. Afuma na mwi Tenti lyakwe ilyali ku Shilo, ilyo aleikalamo pakati ka bantu. Aleka abalwani baisa tapa Imbokoshi ya Cipangano, apalemonekela amaka yakwe no bucindami bwakwe. Epakufulilwa abantu bakwe nganshi, aleka na balwani babo baisa ipaya aba cishilano cakwe. Abalumendo babo bafwa ku mulilo na bakuupa abakashana babula. Bashimapepo babo babepaya ku lupanga, icakuti bamukamfwilwa babo bafilwa ukuloosha. Elyo Yawe aima ngo wafuma mu tulo, filya umuntu ema uunwene umwangashi. Apuma na balwani nabo babwelelamo, no kucimba balala bacimba, ne nsoni shabekata ishamuyayaya. Lyena, asuula insakwe sha bamwana Yosefu, akaana no kusala uluko lwakwa Efulemu. Lelo asalapo uluko lwakwa Yuda, no lupili lwa Sioni ulo atemenwe nganshi. Epo aya kuula ne ŋanda yakwe iyamushilo, elyo nayo aikuula iyitali ukuyafye na mu mulu, aikosha nge sonde pakuti ikabe iyakubelelela. Elyo asala umubomfi wakwe Davidi, ukuya mufumya pa mulimo wakucema impaanga. Amufumya kukucema utwana twa mpaanga, mpaka aba ni kacema wa bantu bakwe Yakobo, amucita imfumu ya Israeli icishilano cakwe. Nao Davidi epakubika umutima wacishinka pakucema abantu, no kulabatungululafye bwino na maboko yamucetekanya. We Lesa, ala abenafyalo nabasansa icalo ca bantu bobe, nabakowesha ne Tempele lyobe ilyamushilo, nababongolola no musumba wa Yerusalemu. Bapeele ifitumbi fya bantu bobe ku fyuni pakuti filelya, bafipeela na ku finama fya mu mpanga nafyo filelya. Nabasumya umulopa wa bantu nga menshi ukushinguluka Yerusalemu, tapashele nangu umo uwakushiika ifitumbi fya banankwe. Natuba abasebana ku bena mupalamano besu, baletuseka no kutuwela. Bushe kufika lilali we Yawe? Uli nokwikala uwafulwa inshita yonse? Bushe kufika lilali ubufuba bobe bwakulabilima ngo mulilo ku bukali? Shifulilwa abantu ba mishobo abashikupepa, elyo ne shamfumu ishishiita peshina lyobe, pantu nabepaulula Yakobo, nabonaula ne calo cakwe. Witubika pakukandwa pa bubifi bwa fikolwe fyesu, ifwe twalombafye ukuti, “Utubelele uluse, mukwangufyanya utukumanye, pantu ifwe amano nayapela.” Sotwafweko we Lesa, we Mupusushi wesu, pakuti ishina lyobe licindamikwe, utupokololeko no kulatwelela ububifi bwesu, pa mulandu we shina lyobe. Nga cinshi imishobo ingalasosela aiti “Nga Lesa wabo ali kwi?” Kanshi leka tumoneko uko ulekanda imishobo, pa mulandu wakwipaulula ababomfi bobe. Uleke ukulila kwa bafungwa kumfwike kuli iwe, ku bulamba bobe upokolole abo bapingula ukwipaya. We Yawe umusaalula onse uo abena mupalamano besu bakucitila, leka ubabwelele mu ceni cabo imiku cine lubali. Elyo ifwe fwe bantu bobe, fwe mukuni wa bucemi bobe, twakulakutotela pe na pe, ukufuma ku nkulo ukufika ku nkulo ibiye twakulalondolola amalumbo yobe. We mucemi wa bena Israeli wingatumfwa, we utungulula Yosefu ngo mukuni wa mpaanga, we waikala pakati ka bakerubi. Uisokolole ku nko sha bena Efulemu, abena Benjamini na bena Manase, ulange ubulamba bobe no kwisa tupokololako. Utubwekeshe mufyo twali we Yawe, lenga icinso cobe ciloleshe luse luse pali ifwe pakuti tupusuke. We Yawe Lesa umwine wa fita, bushe uli nokufika lilali ukwikala uwakalipa nelyo abantu bobe balekupepa? Amacushi e cakulya ico wabapeela ukulalya, ulukombo umwaba ifilamba elo wabapeela ukulanwamo. Kabili walenga na bena mupalamano besu baleumanina icalo cesu, na balwani besu baletuseka. Utubweseshe mufyo twali we Lesa umwine wa fita, lenga icinso cobe ciloleshe luse luse pali ifwe pakuti tupusuke. Niwe walimbwile umwangashi mu Egupto, waisa tamfya abantu ba mishobo mu calo cabo, emo waisa ulimba. Walautungwila pakuti ulekula bwino, ne mishila yauko yaya bwino panshi, elyo wakumana icalo conse. Icintelelwe ca mwangashi calakupa pa mulu wa mpili, wakupa ne misambo ya fimuti ifyalepesha ifya keda. Imisambo yauko yayandalala ukufika kuli Bemba, no kuya fikafye ku Mumana. Nga kanshi cinshi ico wabongolwela ifibumba fya mwangashi, tepapa nomba bonse abalepitapo baleibako ifitwalo? Na bakapoli ba mu mpanga baleonaula ne nama sha mu mabala shileulyako. We Lesa umwine wa fita ala ubwelele kuli ifwe, ukufuma uko waba ku mulu, lolesha pano tuli panshi, lolesha pali uyu mwangashi, uyo uo we mwine walimbile no kuboko kobe ukwa ku kulyo, umusambo uyo waikushisha we mwine. Nabatema umwangashi obe, baoca na mu mulilo. Wakalipila abantu bobe, no kuloba nabaloba. Uleke ukuboko kobe kube pa muntu wa ku kulyo kobe, pa mwana wa muntu uo washimpa we mwine. Ifwe tatwakatale atukusangukila nakabili iyoo, tupuputulefye na ifwe tuli nokwita peshina lyobe. Utubwekeshe mufyo twali we Yawe Lesa umwine wa fita, lenga icinso cobe ciloleshe luse luse pali ifwe pakuti tupusuke. Imbeni ne nsansa kuli Lesa uwaba amaka yesu, imbileni Lesa wakwa Yakobo inyimbo no kupundisha! Samuneni ulwimbo, mulelisha ne nsombo, akulisheni bwino amaseese ne nsango. Lisheni ipenga pa kutampa kwa mweshi, na palya wabulungana, na pa bushiku bwa nshikunkulu yesu. Pantu e funde lya muno calo ca Israeli, e cipope cakwa Lesa wakwa Yakobo. Eco akonkomeshe nge cebo kuli Yosefu, ilyo aile lwisha icalo ca Egupto, kulya twaile umfwa ululimi tushateseshe. Alesosa ati, “Ala nine namutulileko ifisendo fyenu ifyafina pa mabeya yenu, namwafwako no kuteka imiseke panshi pakuti mube abantungwa. Mwalikuutile ilyo mwalecula, na ine naisa mupususha, mwikumbi ilyalepanta emo ine namwasukile, namweseshe pa menshi ya ku Meriba. “Umfweni mwe bantu bandi, lekeni musoke, mwe bena Israeli, nga mwingomfwa kuli ine. Mwilaba ne milungu imbi, nangu ukulapepa imilungu ya benafyalo. Ine nine Yawe, Lesa wenu neka, nine namufumishe mu calo ca Egupto, eico muleasamunafye akanwa, nine nakulamulisha. “Nomba abantu bandi bena balikaana ifyo mbeba, abena Israeli balikaana ukulambeela. Kanshi eico ine nimbalekako pakuti bashale abaumalala ifyo fine, baleicitila ifintu umo abene balefwaila. “Iye ala abantu bandi abalaŋumfwa, na bena Israeli abalambeela, lyena nga kuti nacimfya abalwani babo bwangu, no kunasha bonse ababacusha. Elyo abapata Yawe, nga nabesa cimba, no kukandwa kwabo nga kwamuyayaya. Lelo abantu bandi bena nga kuti ine nabalisha ubunga bwa ŋanu ubwapeleka bwino, no kulabekusha ubuci bwa mu mabwe. Lesa euteeka icilye ca lukuta ulukalamba, apingula pakati ka milungu ati, “Bushe imwe mukaleka lilali ukulapondamika imilandu pakupingula, no kupokolola ababifi?” Mulepokololako abalanda na bakashiwa, muleba no mulinganya ku bacushi na ku babusu. Mulepokololako abalanda na bacushi, mulebapusushako ku maboko ya babifi. “Tabaishiba nangu cimo kabili tabailuka nakalya, benda mu mfifi, ne mifula ye sonde lyonse naitelentenshiwa. “Limo nalimwebele nati, ala imwe muli milungu, bonse muli bana bakwa Lesa Mukulu. Lelo mukafwa nga bantufye, mukawafye pamo nge mfumu shimbi.” Ima we Lesa upingule isonde, pantu imishobo yonse cishilano cobe. Witalala tondolo we Lesa, wikutumanafye we Lesa, nangu wiikala shilili. Pantu mona abalwani bobe ifyo balulunkene, nefyo abakupata batongomwene imikoshi. Balepangana ifyakucita abantu bobe mu bucenjeshi, balepangila abantu abo usunga baleti, “Iseni tulofye umushobo wabo, pakuti ishina lya bwina Israeli kwikaba uwakulibukisha.” Bapangana no mutima umo, nabapangana ukwisa kulwisha. E bena Edomu, na bena Ishimaeli, abena Moabu na bena Haga, pamo pene na bena Gebali, abena Amoni, abena Amaleki, Abafilisiti na bena Turi. Na bena Asria bene nabampana nabo, pakukosha uluko lwakwa Loti. Ubacite ifyo wacitile abena Midiani, ifyo wacitile kuli Sisera na Yabini pa mumana wa mukuku uwa Kishone. Abalobele pa Eni Dori, abasangwike ifisoso fya pa mushili. Ucitile abakalamba babo ukuba nga Orebu na Seebu, ne ntungulushi shabo nga Seba na Salimuna. Abatile abati, “Natupoke icalo cakwa Lesa ica mulemfwe wakucemenamo cibe cesu.” Ubolule nga kankungwe we Lesa wandi, babe nge misungu iyasendwa no mwela. Filya umulilo oca umutengo, no lubingu pa mulu wa mpili, efyo ubakunkunike kuli kankungwe, kabili ubapeshe ku cimwela. Uleke insoni shibawe pa menso, pakuti bafwaye ishina lyobe we Yawe. Uleke babe ne nsoni pe no mwenso uukalamba, bakafwe imfwa iya musebanya. Uleke beshibe ukuti niwe weka uwitwa ishina lya Yawe, ukuti niwe Lesa Mukulu ponse pano pesonde. Yangu icifulo cobe ubusuma, we Yawe umwine wa fita! Umweo wandi ulefuluka, kabili naucushiwa kukufuluka isano lyobe we Yawe. Umutima wandi no mubili wandi fyalilila kuli Lesa wamweo. Uluseba nalupanga iŋanda, akamimbi nako kakula icisansala, umwakulasungila abana, pa ncende iyaba mupepi ne fibumbili fyobe ifya malambo, we Yawe umwine wa fita, we mfumu yandi, we Lesa wandi. Balishuka abekala mu ŋanda yobe, abakulumbanya inshita shonse. Balishuka abantu abo amaka yabo yaba muli iwe, abapanga ubulendo bwakwisa nina ulupili lwa Sioni pakupepa. Ilyo bena bapita mu mukonko wa ku Baka, ilya ncende balaisangula iya tumfukumfuku twa menshi, ne mfula ya mu lusuba lunono ilapangamo ifishiba. Amaka yabo yalacililako, mpaka cila umo asuke amonekele mu Sioni pa cinso cobe we Lesa. Umfwe ipepo lyandi we Yawe Lesa umwine wa fita, kutika kuli ine we Lesa wakwa Yakobo. Uloleshe pa nkwela yesu, we Lesa, posa amenso yakwafwa pa musubwa obe. Ubushiku bumo bwawamishapo mwisano lyobe, ukucila pa nshiku imyandamishila mu ncende imbi. Kuti natemwa naba umulinshi wa pa mwinshi wa ŋanda yakwa Lesa wandi, ukucila ukwikala mu matenti ya babifi. Pantu Yawe Lesa e kasuba ne nkwela, Yawe alapeela ipaalo no bucindami. Ena tatana cisuma nangu cimo kuli abo abenda mu bololoke. We Yawe umwine wa fita, alishuka umuntu uutetekela muli iwe. Walipaala icalo cobe we Yawe, wabwesesha Yakobo ishuko lyakwe. Abantu bobe naubabelelako uluse kufyo babifya, naufimba na pa bubifi bwabo bonse. Nauleka no kulabakalipila, ne cipyu cobe icikali nacipwa. Utubwekeshe kufyo twali, we Lesa Umupusushi wesu, unasheko ne cipyu cobe ico watukwatile. Bushe wakulatufulilwafye pe? Bushe wakulalundapofye ukufulwa umwakulakonkanina inkulo? Bushe ekuti tawakabwekeshepo ukutupuputula, pakuti fwe bantu bobe tulesansamukila muli iwe? Tulange icitemwiko cobe icishipwa we Yawe, utupususheko no kutupususha. Ine ndekutika kufyo Lesa Yawe alelanda, palwa kutuletela icibote ifwe fwe bantu bakwe, nomba cikulu fwe bamushilo bakwe tatubwelele ku fyabuwelewele. Icine cine ipusukilo lyakwe lyalipalamina abamutiina, elyo no bucindami bwakwe bwakulamoneka mu calo. Icitemwiko icishipwa ne cishinka nafisuntinkana, bukaele ne cibote nafiitomona. Icishinka nacimena pano isonde, no bulungami bwa mumulu bulaloleshapo. Ifintu ifisuma efyo Yawe aletupeela, ne calo cesu cakulamesha ifisabo fya busomboshi. Ubulungami ebwakulatangilila Yawe pantanshi, no kupekanya umwakunyanta inkasa shakwe. Unkutike we Lesa kabili unjasuke, pantu ine ndi mulanda kabili ndi mubusu. Ubake umweo wandi pantu naliipeelesha kuli iwe, umpusushe ne mubomfi obe, we Lesa wandi, pantu natetekela muli iwe. Umbeleleko uluse we Mfumu, pantu nkuuta kuli iwe akasuba konse. Nsansamushako ine ne mubomfi obe we Mfumu, pantu ni kuli iwe eko ndosha umweo wandi. Uli wamutembo, kabili ulabelela uluse we Mfumu, walikwatisha icitemwiko icishipwa kuli bonse abakuuta kuli iwe. Kutika kwipepo lyandi we Yawe, umfwa inkumbu mu kupapata kwandi. Pa bushiku nkacula nkalilila kuli iwe, pantu iwe ukanjasuka. We Yawe ala takwaba Lesa umbi uwaba nga iwe, awe takwaba nangu umo uwingacita ifyo ucita. Imishobo yonse iyo wabumba yakulaisa mukupepa pa cinso cobe we Mfumu, bakaleta ululumbi kwishina lyobe. Pantu uli wabulamba, Lesa uucita ifipapwa, kabili wekafye niwe Lesa. We Yawe umfunde inshila yobe elyo nkalaenda mu cine cobe, uloshe umutima wandi kuli iwe, pakuti mbe na katiina kwishina lyobe. Ine nakulakulumbanya no mutima wandi onse we Mfumu Lesa wandi, no kulacindika ishina lyobe pe na pe. Pantu ukutemwa kobe kuli ine kukalamba nganshi, ine walimpususha mu calo ca bafwa umwashika nganshi. Nashinjimina inkakashi sha bantu we Lesa, ibumba lya bantu ababula uluse lilefwaya ubumi bwandi, bantu abashakucindika. Lelo iwe we Mfumu uli Lesa waluse ne cikuku, uushifulwa bwangu, kabili uwafulamo icitemwiko icishipwa ne cishinka. Walukile kuli ine no kumbelela uluse, unkoshe ne mubomfi obe ku maka yobe, mpusushako ne mwana wa mubomfi obe umwanakashi. Nangilila icakumwenako ca busuma bobe we Yawe, uleke abalwani bandi bamoneko, ne nsoni shibekate, pantu niwefye ungafwa no kuntalalika. Atantika umufula wakwe pa lupili lwakwe ulwamushilo. Yawe alitemwisha impongolo sha Sioni, ukucila ififulo fimbi ifyakwa Yakobo. Ifintu ifyalulumbi fyalilandwa pali iwe, we musumba wakwa Lesa, ukuti, “Ilyo ine nkalatantika abantu ba mishobo abampetamina, ine nkalundapo abena Rahabu, na bena Babiloni, pamo pene na Bafilisiti, abena Turi na bena Kushi kabili bakalila abati, ‘Uyu nao afyalilwe mu Sioni.’” Mu cine pali Sioni bakalalandapo ukuti, “Uyu elyo na ulya ewabafyala, na Lesa umupulami ewamushimpa pa ncende yakwe.” Yawe akalemba amashina ya aba bantu mu citabo akatila, “Uyu nao afyalilwe mu Sioni.” Ilyo bakapanga inyimbo bakalaimba abati, “Utumfukumfuku twandi tonse twaba muli iwe.” We Yawe, Lesa umupusushi wandi, ala niwe ndelililako akasuba no bushiku. Leka ipepo lyandi lifike uko uli, kutika na kufyo ine ndelila. Pantu umutima wandi wiswilemo amacushi, icakuti no mweo wandi ulifye ku milomo ya cilindi. Ine bampendele pali balya bonse abali mupepi na ku nindi, na maka ine nshikwete nakalya. Ndi uwapatwilwa ku bafwa, ndifye kwati bantu abo baipaya, abalala mu nindi shabo, abo ushibukishako nakabili, abo waleka ukupokololako. Naumposa panshi ya nindi, apafiita fititi kabili apatali nganshi. Ubukali bobe nabuntitikisha, na matamba yobe nayanjibisha. Naulenga ifibusa fyandi ukutaluka ukufuma kuli ine, ninsanguka icamuselu kuli bena, ninjisalilwa, nafilwa no kwakufulumukila, na menso yandi nayanaka kukucula. Cila bushiku ine ndilila kuli we Yawe, ndemisha na maboko mu mulu. Bushe ulacitila abafwa ifisungusho? Bushe nabo balema mukwisa mukukulumbanya? Bushe mu nindi balalandapo pa citemwiko cobe? Nangu ukulanda palwa cishinka cobe mu bonaushi? Bushe ifipeshamano fyobe filamoneka umwafiita? Nangu ubololoke bobe mu calo ca balabikwako? Lelo ni kuli iwe we Yawe ndilila pakuti ungafwe, ni kuli iwe weka mpepa cila lucelo. Bushe nga cinshi ico ine wankaanina we Yawe, no kufisa icinso cobe kuli ine? Naba uwacula ukufuma ku bwaice bwandi, ukupalama na ku mfwa, nalishipikisha mu fyakuntiinya fyobe, kabili ndi no mwenso. Ubukali bobe nabumponena, ne fyakuntiinya nafinenga ukonaika. Akasuba konse filashinguluka nge lyeshi, filetula monse monse pakushinguluka. Niwe ulengele abatemwikwa ne fibusa fyandi ukuntaluka, ne mfifi nomba eisangwike umunandi. Nakulalumbanya ubukulu bwa citemwiko cobe icishipwa, we Yawe, ku kanwa kandi nkalenga bucishinka bobe ukwishibikwa umwakulakonkanina inkulo. Ine nkalanda palwa citemwiko cobe icashimpwa pe na pe, nokuti icishinka cobe naco cabafye shika ngo mulu wine. Pantu walisosele auti, “Ine nalipangana icipangano no wasalwa wandi, nalilapa ku mubomfi wandi Davidi nati, ‘Bamwane ebakalatwalilila ukuba pa bufumu umuyayaya, ine nkalakosha pe ubufumu bobe ku nkulo shonse.’” Mu mulu balakulumbanya palwa fipapwa fyobe, we Yawe, na bamushilo mu kulongana kwabo balakulumbanya pa cishinka cobe. Nga nani pa ba mu mulu uwingalinganishiwa kuli Yawe? Bushe nani pa ba mu mulu uwingapalana na Yawe? Pebumba lya bamushilo, Lesa balimukwatila akatiina, bonse abamushinguluka uko aba balamutiina. We Yawe Lesa umwine wa fita, ni nani uwaba nga iwe? Uli wamaka, ne cishinka cobe calikushinguluka. Niwe unasha ukutulumana kwa menshi ya pali bemba, niwe utalalika amatamba ayashulumuka. Niwe waonawile Rahabu, kwati untu uwafwile, wapasa na balwani bobe ku kuboko kobe ukwamaka. Umulu wena obe ne calo cine naco cobe, niwe wabumba icalo ne fintu fyonse ifyabamo. Niwe wapanga akapinda ka ku kuso na ka ku kulyo, ulupili lwa Tabo nolwa Hemoni filembila ishina lyobe ne nsansa. Yangu ifyo ukuboko kobe kwaba na maka, ifyo ukwa ku kulyo kwaba ukwakosa kabili ukwasumbuka. Ubulungami no mulinganya e mufula wa cipuna ca bufumu bobe, icitemwiko icishipwa ne cishinka efikutangilila. Balishuka abantu abakwawila utupundu, abenda pa cinso cobe mu lubuuto lobe we Yawe. Bena bakulasansamuka akasuba konse mwishina lyobe, no kulasangalala mu bulungami bobe. Pantu niwe bucindami bwabo kabili amaka yabo, na mwipaalo lyobe emutumpwilwa ulusengo lwesu. Icine cine inkwela yesu yaba na iwe we Yawe, imfumu yesu yaba no Wamushilo wakwa Israeli. Pa nshita imo walandile mu fimonwa ku bantu bobe abacishinka wasosa auti, “Ine nimfwika uwabulwi amaka, ninsansabalikapo umwaume umo umwaice uo ine nsalile pakati ka bantu. Ninsanga umubomfi wandi Davidi, nimusuba na mafuta yamushilo. Ukuboko kwandi ukwamaka ekukamulenga ukubomba, cine cine ukuboko kwandi kwakulamukosha. Takuli mulwani akalamusonkesha umusonko, na babi bonse tabakamutitikishe nakalya. Nkonaula abalwani bakwe pa menso yakwe, no kwipaya bonse abamupata. Bucishinka bwandi ne citemwiko candi fikalaba nankwe, kabili ukupitila mwishina lyandi ulusengo lwakwe lukasumbulwa. Nine nkabika ubufumu bwakwe ukufika kuli bemba, no kuboko kwakwe ukwa ku kulyo pa menshi ya mu mimana. Ena akulanjita ati, ‘Niwe tata, kabili niwe Lesa wandi, we Cilibwe candi kabili Umupusushi wandi.’ Euli nokuba ibeli lyandi, kabili euli nokuba umukalamba pa shamfumu isha pano isonde. Nakulamukwatila icitemwiko pe, ne cipangano candi nankwe tacakapwe. Bamwane ebakulatwalilila ukuba pa bufumu pe, ne cipuna ca bufumu bwakwe umwabela inshiku sha mulu. “Lelo bamwane nga batalamina amafunde yandi, bakaana no kulakonka amalango yandi. Nga cakuti baonaula ifipope fyandi, baleka no kulakonka ifyebo ifyo nabakonkomeshe, awe ninshi lyena ine nakulaboma ku nkonto palwa bubi bwabo. Nkalabakapa amembya pa fyabupulumushi fyabo. Lelo nshakafumye ukutemwa kwandi pali ena, nangu ukuleka ukulasunga icilayo ico namulaya mu cishinka candi. Ine nshakonaule icipangano candi nankwe, nangu ukubwesha amashiwi ayo ine nalanda. Nalilala nalilapa ine ne wamushilo ukuti, teti mbepe ubufi ine kuli Davidi. Ubufyashi bwakwe buli nokutwalilila inshita yonse, ne cipuna cakwe icabufumu cakulaba nga kasuba ku cinso candi. Cikabelelela pe ngo mweshi, nga kambone uwacishinka mu lwelele.” Lelo iwe naumufumyako amano no kumusuula, naufulilwa umusubwa obe nganshi. Naonaula icipangano wapangene no mubomfi obe, waposa ne cisote cakwe icabufumu mu lukungu. Nuwisha ifibumba fyonse, nuonaula na malinga yakwe, fishele ifyabongoloka. Bonse abalepitapo baleiba ifyuma fyakwe, abena mupalamano nabo balemuwelafye. Niwe upeela abalwani bakwe amaka, no kulenga ukuti bena balesansamuka. Niwe ulengele ulupanga lwakwe ukufupa, waleka no kulamwafwako mu nkondo. Niwe ufumishepo ubucindami bwakwe, wapenuna ne cipuna cakwe icabufumu. Naulenga nokuti inshiku sha bulumendo bwakwe shipipe, icakuti nasebana nganshi. Bushe kufika lilali we Yawe uli nokwikala uwabelama inshita yonse? Bushe kufika lilali ubukali bwakulayaka ngo lubingu lwa mulilo? Ibukisha ukuti ubumi bwandi tabwatantalila we Yawe, wibukishe nokuti bonse abo wabumba, bantu abali nokufwa. Bushe nani engabelelela uwingakaana ukufwa, nangu umuntu kuti aipususha ku maka ya calo ca bafwa? Bushe icitemwiko icikulu icantanshi nomba cili kwi we Mfumu? Ngefyo walaile no kulapa mu cishinka kuli Davidi fili kwi? Ibukisha ifyo balensausha ne mubomfi obe we Mfumu, nefyo ine nashipikisha mu mutima wandi pa musaalula wa mishobo yonse. Abalwani ala tepakunsausha we Yawe, konse uko naya awe tepakunsausha. Yawe apaalwe na matotelo pe na pe. Ameni kabili ameni. Apo inkulo shabelako we Yawe, ni muli iwe twaikalila. Ilyo impili tashilabumbwa, ne sonde lyonse talilabako, ukufumafye pe na pe niwefye Lesa. Ulabwesesha abantu ku lukungu, walanda nokuti, “Bwelelenimo ku lukungu imwe mwe bana ba bantu.” Pantu imyaka ikana limo (1,000) mu menso yobe yabafye ngo bushiku bumo ubupitile, nga filya inshita yakulonda ipita mu bushiku. Ulakululula abantu mu nda ya tulo twa mfwa, babafye ngo mulemfwe wa cani uulemena ulucelo, uwakuti akacelo cilya wamena no kululumuka, icungulo ninshi wabonsa no kuma wauma. Nefwe efyo ubukali bobe butucita, ne cipyu cobe cilatutiinya nganshi. Kuli iwe ifibi fyesu fyaba pa lwalala, ne fyabubifi fya mu bumfisolo fyesu fyabafye pa mbilibili. Inshita ya bumi bwesu ulaipifya pa mulandu wa cipyu cobe, ubumi bwesu bulukafye ngo kwisha icefu. Inshita ya bumi bwesu ibafye imyaka amakumi cine lubali (70), abamaka ebafika ku myaka amakumi cine konse konse (80), lelo imyaka yonse apo yapela ituletelafye amasakamiko na macushi, no kupita bwangu, mpaka twafwa. Bushe nani engeshiba apapelela ubukali bwa cipyu cobe, nangu apapelela amaka yobe aya kutiinya kobe? Eico uletufundako pakuti twaishiba bwino ubwipi bwa nshiku shesu, no kulenga tulekwata imitima yamano. We Yawe uleshikatalako. Bushe ici kuti capelela kwisa? Ulebelelako ababomfi bobe uluse. Utulenge ukusekelela ukutemwa kobe ukushipwa cila lucelo, epakuti tuleanga no kulasansamuka inshiku shonse. Uleke inshiku shesu ishakusansamukamo shilingane nesho twaculilemo, shilingane na pa bwingi bwa myaka iyo twaculilemo. Leka ababomfi bobe bamone ifyo ulebabombela, na bana babo nabo bamone ifyo wacindama. Uleke uluse lobe we Yawe lwise pali ifwe, upaale ne milimo ya minwe yesu, ee, cacine upaale imilimo ya minwe yesu. Uyo onse uwikala mu nsakwe yakwa Lesa mukulu akatuusha mu cintelelwe ca Mwine wa maka yonse. Nkalalanda palwakwa Yawe nati, “Eo ngubamo kabili e linga lyandi, muli Lesa wandi emo nacetekela.” Ala ali nokukupususha ku busanso bonse ubo ushenekele, na ku finkunka fyonse ifyabipisha. Akulakukupa amasako ya mapindo yakwe, kabili no kuuba emo wakulauba, icishinka cakwe ecikaba inkwela yobe iyakukucingililako. Tawakulatiina nangu cimo mu nshita ya bushiku, nangu imifwi balefwinta mu nshita ya kasuba, nangu icikuko icipita ubushiku, nangu icinkunka icisa akasuba pakati. Nangu bambi ikana limo (1,000) bawile uku noku, nangu bambi ikana limo (1,000) bawile ku kulyo kobe, iwe tapakabe icakukukumyamo. Uli nokulamonafye na menso yobe, uko ababi balekandwa. Nga wacita Yawe ukuba ilinga lyobe, ninshi muli Lesa Mukulu emo wakulauba, kanshi teti kube nelyo cimo icakukuponena, ne cinkunka teti cipalame kwitenti lyobe. Pantu ena akakonkomesha bamalaika bakwe ukulakubaka, no kulakusunga konse uko uleya. Bakalakusendela mu minwe yabo, pakuti tauipunwine ulukasa ku libwe. Ukalanyanta pa nkalamo na pali ngoshe, no kulanyanta pali mukutu na pa cisoka. Lesa aleti, “Ine nakulamupusushako pantu antemwa, no kumupokololako apo acindika ishina lyandi. Ilyo alilila kuli ine nakulamwasuka, na pa nshita akwata amacushi nakulaba nao. Nakulamupokololako no kumucindamika. Ine ndi nokumwikusha pakutantalisha ne nshiku shakwe ishakwikala pano calo, kabili cine cine nkamulanga ne pusukilo lyandi.” Ala cintu icisuma ukulumba Yawe, no kulumbanya ishina lyobe we Lesa Mukulu. Ukulatatakula icitemwiko cobe icishipwa cila lucelo, no bushiku bonse ukulatotela icishinka cobe. Ukulakulumbila mu nsango yabushipa ikumi limo, na mu ciunda ce seese. Pantu ine tepakusansamuka ku ficitwa fyobe we Yawe, ni pa mulandu wa fintu wacita eco ndeimbila ne nsansa. Yangu ifintu ubukulu ifyo wacita we Yawe, ala teti umuntu afikepo ukwishiba ifyo we mwine utontonkanya. Umuntu icipuba tapaba ico aishiba, no muntu icipumbu afilwa ukwiluka. Icakuti nangu abantu babi bengafula nge cani, na bacintomfwa nangu bengashuka shani, ala nakalyafye bonse bakalobelelafye umuyayaya. Lelo we Yawe walisumbulwa umuyayaya. Pantu cine cine we Yawe abalwani bobe bakaloba, na bacintomfwa bonse ukabapasa. Walitumpula ulusengo lwandi ngo mulume wa mboo, wansuba na mafuta ayasuma. Amenso yandi nayamona ukucimba kwa balwani bandi, na matwi yandi nayomfwa ifyo abalwani bandi ababifi balecimfishiwa. Abalungami bena bakulalelema ngo tuncindu, bakulakula nge miti iyalepesha iya keda ku Lebanoni. Bena baba nge miti iyalimbwa mu ŋanda yakwa Yawe, iyilelema mu mansa she sano lyakwa Lesa wesu. Baba nge miti iyitwala ifitwalo na pa nshita yabukote, no kubafye iyalelema kabili iya katapa katapa. Epakulanga ukuti Yawe alikwata umulinganya. Ine ntila, “E cilibwe candi kabili muli ena tamwaba akabi.” Yawe euteeka ninshi nafwala ne fyabucindami, Yawe afwala ubucindami no kukwatisha ubulamba. Isonde lyonse lyakosa ndi, talitenkana nakalya. Ubufumu bobe bwatendeke ukufuma ku kale nganshi, kabili ilyo kushilati kube kantu ninshi eko waba. Amenshi ya muli bemba yayamba ukwima we Yawe, amenshi ya muli bemba yaumfwika ishiwi lyayako, amenshi ya muli bemba yaimya icilulumo cayako. Nomba walikwatisha amaka, ukucila pa cilulumo ca pali bemba, ukucila na pa matamba yene aya pali bemba we Yawe. Ifipope fyobe fyacishinka nganshi, Bumushilo bobe ebwawamya iŋanda yobe umushinsanshiku we Yawe. We Yawe, niwe Lesa uulandula, we Lesa, langisha icilandushi cobe. Ima, we kapingula wa bantu bonse, upeshe abamiya kabili ubalinganye pa micitile yabo. Bushe ababifi uko bakapela ni kwi we Yawe? Bushe ukwanga kwa bantu babifi kukapela kwi? Balabwabwata no kulanda amashiwi ayabi, balaituntumba bonse ababifi. We Yawe bacilamo ukunyantilila abantu bobe, tepakucusha abantu aba bupyani bobe. Bepaya bamukamfwilwa na beni, babikapo no kwipaya bakashiwa. Bena balanda ati, “Yawe tatumona nakalya, Lesa wakwa Yakobo teshiba nelyo cimo.” Cenjeleni imwe mwe bantu abashakwata mano, mwe batumpa, bushe ni lilali mukeluka? Bushe kuti uwapangile ukutwi ewafilwa ukumfwa? Bushe kuti uwapangile ilinso ewafilwa ukumona? Bushe uukalipila imishobo teti akande? Bushe kafundisha wa bantu bonse eushingakwata amano? Yawe ewishiba ifitontonkanya abantu, no kwishiba aishiba ukuti fyabuwelewele. Alishuka umuntu uo usalapula we Yawe, uo usambilisha amafunde yobe. Ekumulenga aleikala tondolo mu nshita shakucula, ukushintafye napo bakembila umuntu umubifi inindi. Yawe tekuti alekeleshe abantu bakwe, tekuti alekeleshe abantu ba bupyani bakwe. Ubupingushi bukakonka pa micitile iyabulungami, na bantu abololoka imitima bonse bakabukonka. Nga nani uwingangafwa pakumpokako ku babifi? Nani uwingangafwa mukuncingililako ku bacita ububifi? Abula Yawe ukungafwilishako, ine nga ni kale naya ku calo ca bafwa. Ilyo nasosele nati, “Iye nalapona,” icitemwiko cobe icishifilwa we Yawe ecantungilile. Ilyo amasakamiko yafulisha muli ine, icitalaliko cobe cilandetela insansa mu mutima. Bushe icipuna ca bufumfutungu kuti caampana na iwe, icipuna ca mafunde yakutitikisha abantu? Balekatana pakupingula abakaele, no kulapingula abashili na mulandu ukufwa. Lelo Yawe ewaisa ba ilinga lyandi, kabili Lesa wandi e cilibwe candi uo ngubamo. Akabakanda pa fibi fyonse ifyo bacita, akabalofya pa mulandu wa bubifi bwabo. Yawe Lesa wesu akabalofya. Iseni tulumbanye Yawe, tumwimbile ne nsansa, tumwawile utupundu, icilibwe ce pusukilo lyesu. Natwise tumutotele pa cinso cakwe, tumwimbile ne nsansa inyimbo sha malumbo. Pantu Yawe e Lesa mukulu wine, e Mfumu nkalamba iyacila pa milungu yonse. E mwine uwapanga imikonko ya pano isonde, ne mpili ishalepesha shonse shakwe. E mwine uwapanga bemba, no mushili uwauma wine ewabumbile. Iseni tuicefye no kumupepa, natufukamine Yawe, pantu ewatubumba. Pantu e Lesa wesu, na ifwe tuli bantu ba bucemi bwakwe, tuli mukuni wa fitekwa fyakwe ifyo umwine acema. Nga cakuti ilelo line mwaumfwa ishiwi lyakwe, mwilatalamika imitima yenu nga filya mwacitile ku Meriba, nga filya mwacitile pali bulya bushiku mu matololo ku Masa. Kulya ifikolwe fyenu fyalenjesha no kunsonsomba, nangu fyaleimwena ifyo nalecita. Pa myaka amakumi yane (40) ilya nkulo tepakunselausha ku mukoshi, nasuka nalanda ukuti, “Awe aba bantu tababika mitima yabo pakuŋumfwila, tabaishiba ne nshila shandi.” Elyo ine nafulwa, no kulapa nati, “Napalifye ine, pali imwe tapakabe nangu umo uwakwingila mu ncende yandi iyakutuushamo.” Imbileni Yawe ulwimbo ulupya, mweba pano isonde bonse mwimbile Yawe. Muleimbila Yawe, kabili mulelumbanya ishina lyakwe, mulebila ukupususha kwakwe akasuba na kasuba. Mulesabankanya ubucindami bwakwe mu mishobo yonse, muleshimikilako abantu bonse ificitwa fyakwe ifyamaka. Pantu Yawe alipulamisha kabili ewalinga ukulumbanya, ewakukwatila akatiina ukucila imilungu yonse. Pantu imilungu yonse iya mishobo tulubifye, lelo Yawe ewabumba imyulu. Ubucindami no bupulami fyaba pa cinso cakwe, ubulamba no lulumbi fyaba mu cifulo cakwe icamushilo. Mulelondolola ubulumbwa bwa bulamba bwakwa Yawe mwe ndupwa sha mishobo, mulelondolola ubulumbwa bwa bucindami bwakwa Yawe na maka yakwe. Mulelondolola ubulumbwa ubwalinga ishina lyakwa Yawe, muleleta no mutuulo pakwingila mwisano lyakwe. Mulepepa Yawe mu bucindami bwa mushilo wakwe, muletutuma pa cinso cakwe bonse mwe ba pano isonde. Landeni pakati ka mishobo ati, “Yawe euteeka.” Ewashimpa bwino isonde lyonse, talingaseshiwa, elyo kabili akapingula abantu bonse mu bulungami. Lekeni imyulu isansamuke, ne sonde lisekelele, bemba nao alepoma, pamo pene ne fintu fyonse ifyabamo. Lekeni mu mpanga mube ukwanga, pamo ne fintu fyonse ifyabamo, pakuti ifimuti fyonse ifya mu mutengo fileimba ne nsansa. Nabaleimba ku ntanshi yakwa Yawe, pantu naisa, eshile mukupingula aba pano isonde. Ali nokupingula aba pano isonde mu bulungami, no kucita icishinka ku bamishobo bonse. Yawe euteeka, lekeni aba pano isonde basansamuke, lekeni ne fyalo ifingi ifyakutali ifya ku lulamba lwa bemba fisekelele. Amakumbi ne mfifi iyikalamba fyalimushinguluka, umulinganya ne cishinka e mufula wa bufumu bwakwe. Umulilo eutangilila uko aleya, uya uleoca abalwani bakwe aba mu mbali shonse. Ukubyata kwa mfula ekusanika isonde lyonse, na ba pano isonde nga bamona balatutuma. Impili shisunguluka nge pula pa menso yakwa Yawe, pa cinso ca Mfumu ye sonde lyonse. Imyulu ilalangilila ubulungami bwakwe, na bantu ba mishobo yonse bamona no lulumbi lwakwe. Bonse abapepa ifimpashanya fya milungu balalengwa insoni, pamo na bonse abaitakisha mu tulubi. Mwe milungu yonse mulemupepa. Sioni naumfwako kabili aleanga, ne mishi ya mu Yuda naisekelela, pa mulandu wa bupingushi bobe we Yawe. Pantu we Yawe, niwe Lesa mukulu uwacila fyonse ifya pano isonde, walicila apakalamba pa milungu yonse. Lekeni bonse abatemwa Yawe bapate ifyabipa, pantu alasunga imyeo ya bantu bakwe abacishinka, no kubapokolola ku maboko ya babifi. Ulubuuto lulasanikila pa balungama, na batambalala imitima bakwata insansa. Imwe mwe bololoke mulesansamukila muli Yawe, kabili mulelumbanya ishina lyakwe ilyamushilo. Imbileni Yawe ulwimbo ulupya pantu alicita ifyakupapusha. Ku maka yakwe no kuboko kwakwe ukwamushilo eko abombela ipusukilo. Yawe nalanga apabuuta ipusukilo lyakwe ukwishibikwa, no kusokolola ubulungami bwakwe ku mishobo. Alibukisha icitemwiko cakwe ne cishinka cakwe kuba ŋanda yakwa Israeli, ne mpela she sonde lyonse nashimona ukupususha kwakwa Lesa wesu. Akwawileni Yawe mwe sonde lyonse, mulepongomoka no kwaula utupundu pakwimba inyimbo. Akulisheni iseese pakwimbila Yawe inyimbo, mulelisha bwino iseese ne ciunda ca nyimbo. Akulisheni amapenga no kupuuta mu nsengo, muleanga no kwaula utupundu pa cinso cakwa Yawe Imfumu. Lekeni bemba alepoma pamo na fyonse ifyabamo, elyo ne sonde ne fintu fyonse ifyabamo. Imimana yonse yambe ukutota, ne mpili shonse shimbile pamo ne nsansa. Lekeni bembe pa cinso cakwa Yawe, pantu naisa mukupingula isonde. Ali nokupingula aba pano isonde mu bulungami, no kucita umulinganya ku bamishobo bonse. Yawe euteeka, lekeni imishobo itutume, ena aikala pakati ka bakerubi, lekeni isonde lisunkane. Yawe mukulu mu Sioni, alicindamisha ukucila pa mishobo yonse. Lekeni balelumbanya ishina lyobe ilikulu pantu lyalipulama. Ee ena wamushilo. Imfumu eyamaka, kabili eyatemwa umulinganya. Washimpa umulinganya, muli Yakobo emo wacita ifyacishinka no bulungami. Akulumbanyeni Yawe Lesa wesu, mulemukunkwila pa cipuna ca makasa yakwe, pantu ena wamushilo. Mose na Aroni bali ni bashimapepo bakwa Lesa, Samwele nao, e muntu uwali pa bantu abaleita peshina lyakwe. Balekuuta kuli Yawe nao abasuka. Alelanda nabo ninshi ali mu ntumba ye kumbi, nabo balenakila amafunde no kusunga ifipope fyakwe abapeele. We Yawe, Lesa wesu, waleasuka abantu bobe, niwe walebalanga ukuti uli Lesa uubelela abantu uluse, nangu walebakanda pa fibi fyabo. Akulumbanyeni Yawe Lesa wesu, mulepepela pa lupili lwakwe ulwamushilo, pantu Yawe Lesa wesu wamushilo. Imbileni Yawe mulemwawila utupundu pano isonde lyonse Bombeleni Yawe ne nsansa, iseni pa cinso cakwe ne nyimbo shansansa. Ishibeni ukuti Yawe e Lesa. Ewatubumba, na ifwe tuli bakwe, tuli bantu bakwe kabili nifwe mpaanga sha bucemi bwakwe. Ingileni mu mpongolo she sano lyakwe no kutotela, mulemulumbanya pakwingila mu mansa shakwe, mulemutotela no kulumbanya ishina lyakwe. Pantu Yawe musuma, ne citemwiko cakwe camuyayaya. Icishinka cakwe citwalililafye umwakonkanina inkulo. Nkalaimba palwa citemwiko icishifilwa no mulinganya. Kuli iwe we Yawe nakulaimba isha malumbo. Nkacenjela pakuti nkaleenda mu nshila yabukaele, nga ni lilali ukesa kuli ine? Nkalaenda mu ŋanda yandi no mutima uwabula icilubo. Ine nshakatale ndolekesha pa fyabipa. Ine nalipata ificita abantu abashili bacishinka, nshifiposako amano nakalya. Abantu ba mitima iyapondama bafwile babe ukutali, na ine nshalesangwa mu cintu icabipa nelyo cimo. Uyo onse uwamba umunankwe mu bumfisolo, ine nkamutalalika. Noyo uulolesha misuula misuula no mutima wa cilumba, ine tewakwikala nankwe. Ndalolesha amenso yandi pa bacishinka ba muli cino calo, pakuti tuleikala nabo. Umuntu uucita ubucenjeshi, tewakwikala mumwandi iyoo. Nelyo umuntu uwabufi, teti akokole pa cinso candi. Inshiku shonse ine nkalakanda ababi bonse muli cino calo, no kutamfyamo ababi bonse mu musumba wakwa Yawe. We Yawe wingomfwa ipepo lyandi, umfwe noko ndekuuta mutuule! Wilafisa icinso cobe kuli ine ilyo ndi mu bucushi! Uleteya ukutwi kobe kuli ine, wendeshe ukungasuka ilyo ndekuuta. Pantu inshiku shandi shipwa nge cushi, na mafupa yandi yapya nge cishishi ca mulilo. Ine no mutima nauma, ndi nge cani icauma. Ndelaba nokulya icakulya candi. Ine tepakutetateta nganshi, eico nshelefye imisakalala. Ine ndifye nge cuni ca mu matololo, kwati cipululu ca mu cibolya. Ine nshimona tulo, nabafye nge cuni icili ceka pa mutenge. Abalwani bandi balansenteka akasuba konse, abalentasha kale nomba basangwile ishina lyandi nge citipu. Imito eyasanguka icakulya candi ngo mukate, ifyakunwa fyandi nsakanya ne filamba, pa mulandu wa cipyu cobe no bukali bobe, pantu wambuula no kumposelekesha. Inshiku shandi shili nge cinshingwa ca cungulo. Ndebonsafye nge cani. Lelo we Yawe niwe uteeka pe, ne nkulo shonse shilakwibukisha. Uli nokwima no kubelelako Sioni uluse, pantu inshita naifika iyakumubelela uluse, inshita iyasontwa naifika. Pantu ababomfi bobe balitemwa amabwe ya mu Sioni, nangula kwena bamubongolola, ifitantala fyakwe filabaletela ubulanda. Abantu ba mishobo bakaba na katiina ke shina lyakwa Yawe, na bashamfumu bonse aba pano isonde bakatiina amaka yakwe. Pantu Yawe akakuula Sioni cipya cipya, kabili akamoneka mu bucindami bwakwe. Akasuka ipepo lya bantu ababusu, takasuule ne mipapatile yabo. Lekeni ifi fintu filembwe ku nkulo ishikakonkapo, pakuti abashilafyalwa bakalelumbanya Yawe. Ukufuma mu cifulo cakwe icamushilo Yawe alolesha, ukufuma mu mulu alolekesha pano isonde, kukumfwa ifyo abafungwa baleteta, no kulubula abapingulwa ukufwa. Kanshi abantu bakalalumba ishina lyakwa Yawe mu Sioni, no kulamulumbanya mu Yerusalemu, ilyo abantu ba mishobo yonse bakalongana pamo ne shamfumu kukupepa Yawe. Yawe, mu bwikashi bwa mweo wandi ancitile akafwanda, aipifya ne nshiku sha bumi bwandi. Elyo nasosa natila, “We Lesa wandi, winsenda pakati ka bumi bwandi, pantu wabakofye mu nkulo shonse.” Pakutendeka niwe wabumbile icalo, na maboko yobe yene eyapanga imyulu. Fyena fikaloba, lelo iwe ukabelelela pe, fyena fikasapuka nge cakufwala. Ukafifuula nge fyakufwala, nafyo ninshi e milobele. Lelo iwe lyonse wabafye umo wabela, kabili ne myaka yobe tayakapwe nakalya. Abana ba babomfi bobe bakekala mu ceni cobe, no bufyashi bwabo bukapampamikwa pa cinso cobe. We mutima wandi paala Yawe na matotelo, na fyonse ifya mu mweo wandi filumbanye ishina lyakwe ilyamushilo. We mutima wandi paala Yawe na matotelo, kabili wilalaba ifyo akukwatila icikuku. Eukubelelako uluse kuli fyonse ubifya, eukuposha na ku malwele yobe yonse. Eukubwesha ku milomo ya nindi, eukukwatila icikuku ne citemwiko. Eukupeela ifintu ifisuma mu mikalile yobe, epakuti ubwaice bobe bupuputulwe ngo bwakwa kapumpe. Yawe eucita umulinganya no mucetekanya kuli bonse abafyengwa. Alangile inshila shakwe kuli Mose, ne micitile yakwe ku bena Israeli. Yawe waluse kabili wacikuku, tafulwa bwangu kabili wa citemwiko icishipwa. Ena tebaula pe iyoo, ne cipyu cakwe tacibelelela nakalya. Kabili pakutulimuna talinganya pamo ngefyo tumubifya, nangu ukulinganya pa fyabupulumushi fyesu. Nga filya fine umulu wasansama ukutaluka kwisonde, efyo ne citemwiko cakwe cakula pali abo abamukwatila akatiina. Nga filya fine akabanga katalukana na masamba, efyo nao atalusha ifibi fyesu kuli ifwe. Nga filya fine shibo akwatila bamwane inkumbu, efyo na Yawe akwatila abo abamukwatila akatiina. Pantu alishiba ifyo twabumbwa, alebukisha ukuti ifwe tuli lukungufye. Pantu ubumi bwa muntu bwaba nge cani, abalula nge luba lya mu mpanga. Ilyo umwela waisa pupapo, ninshi emyululukile, e miile, ne ncende lyaikelepo tayakalibukishe. Lelo icitemwiko cakwa Yawe ico akwatila abamutiina cena camuyayaya, no bololoke bwakwe tabupwa umukonkanina inkulo shonse isha bana ba bantu. Abo e bantu abasunga icipangano cakwe, kabili abebukisha ukukonka bwino bwino amafunde yakwe. Yawe ewateeka mu mulu, kabili no bufumu bwakwe ebwateeka aba pano isonde bonse. Mulepaala Yawe na matotelo imwe mwe bamalaika bakwe, mwe mpalume shabulamba ishibeela ifyebo fyakwe, mwe bomfwa ifyo asosa! Mulepaala Yawe na matotelo imwe mwe fita fyakwe fya mu mulu, imwe mwe babomfi bakwe abacita ifyo afwaya! Mulepaala Yawe na matotelo imwe mwe fibumbwa fyakwe, mu ncende shonse umo ateeka. Ee, we mutima wandi paala Yawe na matotelo! We mutima wandi paala Yawe na matotelo. Yangu we Yawe Lesa wandi ifyo wacindama, kabili ifyo wapulama no bulamba! We mwine ulaifimba ulubuuto nge cakufwala, walifungulula umulu nge tenti. Na pa menshi ya mu mulu epo wakuula umusumba obe, amakumbi eyo wacita iceleta lyobe, na pa mapindo ya mwela epo wendela. Imyela eyo wacita ukuba inkombe yobe, ne mingu sha mulilo ukuba ababomfi bobe. Walikasha isonde pa mufula waliko, icakuti teti litenkane iyoo. Walikupa isonde kuli bemba nge cakufwala, na menshi yafika na pa mulu wa mpili. Lelo ilyo wakalipe, amenshi yalibwelelemo, ilyo yaumfwile icibulukutu ce shiwi lyobe nayo yaile ulubilo. Yatentemwike mpili, yaya yalakonka imikonko, yalola noko wayateyanishishe. Waliyacitila umupaka uyo yashili nokuciluka, kanshi tayakatale ayabunsha icalo nakabili. Wapanga no tumfukumfuku twa menshi, tulepongoloka mu mipokapoka ya mpili. Ne nama sha mpanga emo shinwa amenshi, na bapunda ba mpanga batalalika ku mikoshi. Ku miti ya mu lulamba lwa mimana eko ifyuni fipikwila ifisansala, na ku misambo eko fililila. Ulatuma ne mfula iyifuma ku mulu pakulokelela mu mpili, ne calo cilasekelela ku fisabo fya mulimo obe. Ulamesha umulemfwe uwakuti iŋombe shilelya, ne filimwa ifyakuti umuntu alelima, epakuti alemona ifyakulya ukufuma ku mushili. Ulaleta no mwangashi uwakusansamusha umutima wa muntu, na mafuta ya miolifa ayakuyemfya umubili, kabili no mukate uwakubapeela amaka. Imiti yakwa Yawe ilalokelelwa bwino ku mfula, e miti iyalepesha iya keda ku Lebanoni iyo umwine alimba. Emo ifyuni fipikwila ifisansala fyafiko, na mu miti ya paini emo bakabaso basanga ubwikashi. Ifibushi mabwe fikala mu mpili ishitali, bapati nabo bekala mu milale ya mabwe. Umweshi nao wafwilisha abantu pakuti baleishiba ukwaluka kwa nshita, elyo na kasuba nako kalishiba inshita yakuwilapo. Ne mfifi niwe uileta, no kwila ninshi bwaila, kabili ne nama sha mpanga shonse nasho epakusokoloka. Inkalamo nasho shilabuluma pakwikata inama, shifwaya icakulya kuli iwe we Lesa. Akasuba nga katula ninshi shabwelelamo mu mateshi yashiko, emo shayalala. Kanshi abantu nabo elyo bafuma, baya ku milimo yabo mpakafye na ku cungulo. Yangu we Yawe, ifintu ubwingi ifyo wabumbile! Ni mu mano emo wafibumbile. Ee, na mwisonde mwaisulafye ifibumbwa fyobe fyeka fyeka. Kwaba na bemba umukalamba uwapabukisha, umwaba ifibumbwa ifishingapendwa, ifipema ifingi ifikulu ne finono. Na mato emo yapitana ukuya no kubwela, na cishimweshimwe ci Lefiatani ico iwe wabumbile ukwangalamo. Ifi fyonse niwe filoleshako pakuti ufipeele ifyakulya pa nshita iyalinga. Ilyo ufipeela ifyakulya, nafyo filalonganika. Ilyo ufungulula amaboko, filapokelela ifintu fisuma. Nga wafifutatila, filakwata no mwenso, Nga wafipoka umweo, fyaleka no kupema, nafyo filafwa fyabwelela na ku lukungu. Nga watuma no Mupashi obe, awe ninshi filabumbwa, ulalenga kanshi ne sonde ukulengwa cipya cipya. Uleke ubucindami bwakwa Yawe bulebelelela pe! Yawe nalesekela mufyo abomba! Ena atila nga alolesha pesonde, lilaitentelafye, ilyo akumya impili ninshi nasho shilafutumuna icushi. Nakulaimbila Yawe ukushinta napo ine nkafwila, ine nakulaimba ishamalumbo kuli Lesa wandi ilyo ncili no mweo. Uleke amatontonkanyo yandi yabe ayakumusekesha, pantu ine nsekelela muli Yawe. Uleke imbifi shilobelele shonse pano isonde, elyo na babifi peshalafye nelyo umo. We mutima wandi paala Yawe na matotelo! Akulumbanya Yawe! Akutoteleni Yawe! Mulekuuta peshina lyakwe. Muleshimikilako ne mishobo ya benafyalo ifyo acita. Mulemwimbila, muleimba isha malumbo, mulelanda pa fintu ifyakupapa ifyo acita. Mulesekelela mwishina lyakwe ilyamushilo. Muleleka imitima ya bafwaya Yawe ilesansamuka. Mulelolesha kuli Yawe na ku maka yakwe, mulefwaya icinso cakwe inshiku shonse. Muleibukisha ifipeshamano ifyo acita, mwilalaba ifinjelengwe no bupingushi bwakwe ubo alanda. Mwe bufyashi bwakwa Abrahamu umubomfi wakwa Yawe, imwe bamwana Yakobo, mwebo aisalilafye. Ena ni Yawe, e Lesa wesu. Ubupingushi bwakwe bwaba pano isonde ponse. Alebukisha icipangano cakwe umuyayaya, icebo ico akonkomesha ku nkulo ikana limo (1,000), E cipangano ico apangene na Abrahamu, umulapo alapile kuli Isaki,. Acifikilishepo kuli Yakobo ukuba icipope, ukuti cikabe icakubelelela pe kuli Israeli, mukutila, “Kuli iwe ine nkapeela icalo ca Kenani, ecikaba icuma cobe icabupyani.” Ilyo aba bantu balifye abampendwa iyinono, abanono icine cine kabili abeni muli ici calo, Abaleendauka ukufuma ku mushobo umo ukuya ku mushobo ubiye kabili ukufuma ku bufumu bumo na ku bufumu bubiye. Nomba Yawe tasuminishe nangu umo ukuti alebacusha, pakubacingilila alekalipila bashamfumu. Atile, “Kwiba uwakwikata mu basubwa bandi abo nasala, kwiba uwakucusha bakasesema bandi.” Yawe atumine icipowe mu calo, kabili aonawile ifyakulya fyonse. Kabili alitangisheko umuntu umo ni Yosefu, uo bashitishe ngo musha. Amolu yakwe yalifye filonda filonda ku minyololo iyo bamukakileko, bamukakile ne koli lya cela mu mukoshi. Yasuka ne nshita asobele kale yafika, mpaka no kusobela kwakwa Yawe kwafikilishiwa. Elyo imfumu ya mu Egupto yatuma abakuya mukakula, uyu wine e kateeka wa mishobo uwamukakwile. Yamucita umukalamba pa ba kwisano lyaiko, no kuba kangalila wa cuma caiko conse. Yosefu alefundako na bana bakwa Farao umo alefwaila, kabili no kupandako abakalamba ba kwisano amano yene yene. Elyo Israeli aile ku Egupto, Yakobo aikele ngo mulebeshi mu calo ca Hamu. Yawe epakubafusha nganshi, no kubalenga ukuba abengi ukucila abalwani babo. Ecalengele na bena Egupto bapate abantu bakwe, kabili no kupangila ababomfi bakwe. Kanshi epakutuma umubomfi wakwe Mose, na Aroni uo asalile umwine. Bacitile ifipeshamano mu Egupto mwine, ne finjelengwe mu calo ca Hamu. Yawe atuma imfifi mu calo, namo mwafiitafye fititi, Lelo abena Egupto bena bakaanininafye ukubeela amashiwi yakwe. Amenshi ya mu mimana yabo ayasangula umulopa, ici calengele ne sabi ukufwa. Mu calo cabo conse mwaisulamo ifyula, ifyaile fikafye na ku masanshi ya bakateeka wabo. Ilyo Yawe alandile, awe no tushembele utwingi twaisa, na balunshi abengi nganshi bakumana icalo conse. Imfula yayaluka ukuba iyacitalawe iya mabwe, ne myele ya nkuba yapanta mu calo conse. Aonaula ne myangashi ne mikunyu yabo, awisha ne miti mu calo cabo. Ilyo Yawe alandile, awe na makanta alakata, na fipalala imintapendwa. Fyalya ifintu fyonse ifyamenene mu calo cabo, pamo ne fisabo fyonse ifya mu mushili. Elyo Yawe aipaya amabeli mu calo ca Egupto, abana babo abo bafyele ninshi bacili na maka ya bulumendo. Epakufumyamo abena Israeli, nabo basenda silifa na golide, kabili tapali nangu umo pakati kabo uwakushingashinga. Abena Egupto bena tepakutemwa pakumona uko abena Israeli baleya, pantu balebatiina nganshi. Yawe epakwansa ne kumbi pakubakupa, ne ntumba ya mulilo iyakubasanikila ubushiku. Ilyo bamulombele icakulya, nao alibapeele inkwale, kabili alibapeele umukate ukufuma ku mulu uwakuti baleikuta. Alepwile icilibwe, mwafumfumuka amenshi, nayo yalepita mu matololo kwati mumana. Pantu alibukishe icilayo cakwe icamushilo, ico alaile Abrahamu umubomfi wakwe. Kanshi ifi efyo Yawe afumishe abantu bakwe abaile balesekelela. Abantu bakwe abo asalile umwine baile baleanga no tupundu baleyaula. Aile bapeela ne fyalo fya ba mishobo imbi, aleka bapoka ne fyalo bashaculilepo. Epakuti balenakila amafunde yakwe, balesunga ne fipope fyakwe. Akulumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe! Muletotela Yawe, pantu ena musuma, ne citemwiko cakwe camuyayaya. Nani engalanda pa fintu ifyakupapa ifyo Yawe acita, nangu nani engamulumbanya ukufikapo? Balishuka abantu ababaka umulinganya, abacita ifisuma inshiku shonse. We Yawe, ukanjibukisheko ilyo ukakumbusukako abantu bobe. Na ine wine ukangafweko ilyo ukapususha abobe. Epakuti na ine nkasansamukile mu bukankala bwa basalwa bobe, epakuti na ine nkasekelele capamo no mushobo obe, kabili no kukupeela amalumbo capamo na bantu ba bupyani bobe. Ifwe twalibifya nga filya fine ne fikolwe fyesu fyabifishe, twalilufyenye kabili twalicita ifyabubifi. Bashifwe ilyo bali mu Egupto tabaposeleko amano ku fipeshamano fyobe. Ilingi line balelaba icikuku cobe icishaikulila, kabili balikusangukile ku lulamba lwa Bemba Wakashika. Lelo ena alibapuswishe pa mulandu we shina lyakwe, epakuti ubulamba bwa maka yakwe bwishibikwe. Aebawile Bemba Wakashika nao auma, no kukama akama. Ayabwishe na bantu bakwe apauma ndii nga mu matololo. Abapuswishe ku babapatile, ku maboko ya balwani babo eko abapokolweleko. Amenshi yaibishe abalwani babo, tapapuswike nangu umo nakalya. Elintu abantu basumine ifilayo fyakwa Yawe, kabili balamwimbila ne nyimbo shakumulumbanya. Nomba tapapitile ne nshita balaba kabili nefyo abacitile, bakaana ukulolela ukupandwa amano kuli ena. Mu matololo baikatwa no lunkumbwa, no kwesha baesha Lesa muli cilya ciswebebe. Kanshi epakubapeela ifyo balekabila, nomba abatumine icikuko icabipisha nganshi. Mu matololo bena bafimbila Mose, na Aroni uwapatwilwe kukubombela Yawe. Elyo umushili walepwike wamina Datani, washika na Abilamu na bantu bakwe. No mulilo nao waimina abalebomfwila, waoca na balya babifi. Pa lupili lwa Holebu bapanga icilubi ca ciponti ca ŋombe, no kupepa eco balapepa ico cintu ca celafye. Bakabwishe ubucindami bwakwa Yawe, babutwala mukulacindikilako icimpashanya ca cilume wa ŋombe icilya icani. Balaba na kuli Lesa uwabapuswishe, uyo uwacitile ifintu ifyakupapa mu Egupto, ne fipeshamano acitile mu calo ca Hamu, ne fintu ifyakupapa ifyo acitile mu lulamba lwa Bemba Wakashika. Kanshi Yawe epakupanga ukubalofya. Akubula Mose umusalwa wakwe ukubemininako, no kubweshako cipyu mu mutima, nga alibalofeshe. Kwena bena balisuulile icalo cisuma, pantu tabatetekele ubulayo abalaile. Baikalilefye ukulailishanya mu matenti yabo, bakaana no kulaumfwila Yawe. Kanshi nao epakwimya ukuboko no kulapa kuli bena ukuti, “Imwe bonse nkalenga ukuti mukafwile muno mu matololo. Ine nkasalanganya aba nko shenu mu benafyalo, no kuleka bakaye fwila mwanabene.” Baliikulike kwikoli lyakwa Baali uwa ku Peo, balyako na malambo ayo baletuula imilungu iyafwa. Awe basuka babalamuna Yawe nao afulwa palwa micitile yabo iyibi, abantu epakuponenwa ne cikuko icabipisha. Lelo Fineasi aisa ima, akanda abalufyenye, awe ne cikuko efyo capwile. Na pali ici alengelwe ukuba umololoke, ukushintafye no mwakulakonkanina inkulo yamuyayaya. Kabili ku lulamba lwa menshi ya Meriba balikalifye Yawe, basuka baletelela na Mose pa mulandu wa cilubo cabo. Pantu basangukile Umupashi wakwa Lesa, ici ecalengele nokuti Mose alandefye icilande lande ifyo ashali nakulanda. Balikene ukulofya aba mishobo, ngefyo Yawe abakonkomeshe ukucita. Lelo bena balaampana na benafyalo, elyo balakonka ne ntambi shabo. Balapepa no tulubi twabo, nato epakubaletelela. Basukile balaipaya na bana babo abaume na banakashi, balabatuula amalambo ku mipashi yakowela. Basumishe umulopa wa bakaele, abana babo abaume na banakashi, ebo balepeela ilambo ku tulubi twa mu Kenani, kabili casuka ne calo cakowela pa mulandu wa mulopa wabo. Imicitile yabo yalengele babe abakowela, pa mulandu wa micitile yabo basangwike impulumushi. Kanshi Yawe epakufulilwa abantu bakwe, apata na bantu ba bupyani bwakwe. Epakubapeela mu minwe ya benafyalo, abalwani babo bene nomba ebalabateeka. Abalwani babo balabateekafye buluku buluku, kabili babalenga ukunakilafye ubuteko bwabo. Imikufye iyingi Yawe alebalubula, lelo bena babikilepofye ukutalama, basuka baobelelwafye kukubifya. Lelo nangu caleba ifyo, Yawe alesakamana ku macushi yabo ilyo aleumfwa ku nkuuta shabo. Ni pa mulandu wabo epo aibukishishe icipangano cakwe, no kubalangulukila umwabela ubukulu bwa citemwiko cakwe icishipwa. Alelenga na bonse abalebasenda bunkole, balebalangulukilako. Tupususheko, we Yawe we Lesa wesu, tukolonganye no kutufumya mu mishobo ya benafyalo, epakuti tuletotela ishina lyobe ilyamushilo, kabili tuletakishisha mu lulumbi lobe. Napaalwe na matotelo Yawe Lesa wakwa Israeli ukufuma ku muyayaya ukushinta ku muyayaya. Lekeni bantu bonse nabo batile, “Ameni! ” Akulumbanyeni Yawe! Peeleni ukutasha kuli Yawe pantu ena musuma, icitemwiko cakwe camuyayaya. Lekeni abo Yawe alubula balelanda aya mashiwi, abo alubula ukufuma ku balwani abalebacusha, abo abwesha ukufuma mu fyalo, ukufuma ku kabanga na ku masamba, na bafuma ku kapinda ka ku kuso na ku kapinda ka ku kulyo. Bamo balelulumbafye mu matololo umushali nshila, tabasangile inshila iyakuya ku musumba uko bengekala. Baculile nganshi ku nsala ne cilaka, na mano yakupusukilamo yasukile yapwa. Kanshi epakupunda mutuule kuli Yawe mu macushi yabo, nao epakubapokololako ku mafya yabo. Epakubatungulula mu nshila iyalungama ku musumba ukwakuya ikala. Ee, balekeni baletotela Yawe pa citemwiko cakwe icishipwa, na pa fintu ifyakupapa ifyo acitila abantu bakwe. Pantu eupwisha ne cilaka ca bantu, no kulisha abali ne nsala ifyakulya ifisuma. Bamo balikele umwafiita fititi elyo na mu malangulushi, kabili bali mu macushi ayene yene, abafungwa ne minyololo ya fyela. Pantu balitalamine amashiwi yakwa Lesa, kabili balisuulile amano ayo Lesa Mukulu alebebako. Ecalengele abapose mukubomba imilimo yacibe nganshi, nangu bawe batalansuke takwaleba nangu umo uwakubemyako. Kanshi epakupunda mutuule kuli Yawe mu macushi yabo, nao epakubapusushako ku mafya yabo. Yawe epakubafumya mu mfifi na mu malangulushi, elyo aputaula ne minyololo yabo. Balekeni baletotela Yawe pa citemwiko cakwe icishipwa, na pa fintu ifyakupapa ifyo acitila abantu bakwe. Pantu alapankula impongolo sha mukuba, no kuputaula imipilikisho yashiko ya fyela. Bamo basangwike ifiwelewele pa mulandu wa bucisanguka bwabo, kanshi epakuculisha pa mulandu wa fyakubifya fyabo. Casuka ne cakulya cine calabaselaula ku mikoshi, kanshi epakubafye mupepi ne milomo ya cilindi. Kanshi epakukuuta mutuule kuli Yawe mu macushi yabo, nao epakubapusushako ku mafya yabo. Atuma ishiwi, no kubondapa lyabondapa, abafumya na ku milomo ya cilindi. Ee, balekeni baletotela Yawe pa citemwiko cakwe icishipwa, na pa fintu ifyakupapa ifyo acitila abantu bakwe. Balekeni balemutuulila amalambo yakutotela, kabili no kulalanda pa milimo yakwe mu nyimbo shansansa. Bamo baleenda ne fimato pali bemba, ifyo balebombelamo imilimo ya makwebo pali babemba abakalamba. Balemona ne milimo Yawe abomba, ne fintu fyakupapa ifyaba muli bemba. Ena atila nga alanda, awe ninshi ne cimwela calapupa, caimya na matamba pali bemba. Ne fimato nafyo epakulaimina mu mulu no kulaiteneka pa menshi, abantu basuka bakwata no mwenso, na mano yapela. Baletalansukafye no kulapungaila kwati bantu bakolelwe ubwalwa, ne fyakucita ninshi fyabula. Kanshi epakukuuta mutuule kuli Yawe mu macushi yabo, nao epakubafumyako ku mafya yabo. Mukatepentepe atalalika ne cimwela, na matamba ya pali bemba yatalalafye tondolo. Nabo tepakusansamuka ico bemba atalala tondolo, nao epakubatungulula kuntu baleya ku cabu. Ee, balekeni baletotela Yawe pa citemwiko cakwe icishipwa, na pa fintu ifyakupapa ifyo acitila abantu bakwe. Balekeni balemulumbilisha mu lukuta lwa cintubwingi, no kulalumbanishisha mu cilye ca bakalamba. Ayalwile imimana ukubafye amatololo, no kukamya utumfukumfuku twa menshi. Eusangula ne calo caumfwika ukuba ica cicele, pa mulandu wa bubifi bwa bantu abekalamo. Eusangula amatololo ukuba ifishiba fya menshi, ne mpanga iyauma ndi ukubako utumfukumfuku twa menshi. Kulya eko atwele abantu abali ne nsala pakuti eko baleikala, nabo epakukuulako no musumba uwakuti emo baleikala. Batandile ne mbuto mu mabala, elyo balimbamo ne myangashi, awe balasombolamo ne fisabo ifingi nganshi. Ena nao abapaala nabo balasanduluka nganshi, kabili asandulula ne fitekwa fyabo fine. Kanshi impendwa yabo yalicepeleko, kabili balipwile amaka, pa mulandu wakutitikishiwa no bucushi pamo no bulanda. Alangile ukuti tasekele mu ntungulushi shabo, aleka nokuti baye balepupushikafye mu matololo umushaba nshila. Lelo abapina bena abapusushako mu bulanda bwabo, asandulula ne ndupwa shabo nge mikuni ya mpaanga. Abantu abololoke pakumona ifi bena balasansamuka, lelo ababifi bonse bekalafye tondolo. Ala mwe bamano, muletontonkanya pali ifi fintu, kabili muletontonkanya pa citemwiko icishaikulila nganshi icakwa Yawe. We Lesa umutima wandi ulifye uwashipa, ine nakulakwimbila inyimbo sha malumbo no mutima wandi onse. Ima we seese, na iwe we nsango, ine nalashibusha amacaca. We Yawe, ine nakulakulumbanya pakati ka mishobo ya bantu, ine nakulaimba palwa iwe pakati ka benafyalo. Pantu icitemwiko cobe cikulu nganshi ukucila ne myulu, kabili icishinka cobe cafika na mu makumbi. Ube uwasumbulwa ukucila na pa myulu, we Lesa, no bucindami bobe bukumane isonde lyonse! Tupususheko no kutwafwa ku maka ya kuboko kobe ukwa ku kulyo, epakuti abantu bobe abo watemwisha balubulwe. Lesa nalanda mu cifulo cakwe icamushilo ati, “Ilyo nkacimfya nkakanya Shekemu, no kwakanya ishika lya Sukoti. Gileadi ena wandi, na Manase nao wine wandi, Efulemu e cimpompo candi, Yuda nao wine e nkonto yandi iyabufumu. Moabu ena e musambilo wandi, pali Edomu epo nakulaposa indyato shandi, na pa calo ca Filisiti epo nkapundila ishiwi lyakucimfya.” Nga nani akantwala mu musumba we linga? Nga uukantungulula ku Edomu nani? Bushe teiwe we Lesa watuposa? Waleka no kulaenda ne fita fyesu! Shi wingatwafwilishako ukulwisha abalwani, pantu amaka yabuntunse ala yafyefye! Lesa nga aba ku lubali lwesu ninshi tulecimfya, kabili akanyantaula na balwani besu. We Lesa, weo ine numbanya, witalalafye tondolo. Pantu ababifi na bantu incenjeshi balelanda pali ine, balembepesha ne fyakumbepesha no tunwa twabo. Balelanda ifintu ifyalupato pali ine, balendwisha ne ushili na mulandu. Bena balenjimina nelyo ine kwena nabatemwa, lelo ndi muntu uupepa nganshi. Ine kuti nga nabacitila ifisuma, bena bancitila ifyabipa. Nga nati kambatemwe bena ninshi kumpata. Saleni umuntu imbifi eo amulubulwishe, muleke no mulwani eminine ku kuboko kwakwe ukwa ku kulyo. Lekeni bamusange no mulandu ilyo alelubulula, na pa mipapatile pene apeelelwepo imilandu. Kuti calinga inshiku shakwe ishakwikala pano calo shicepeleko, na pa mulimo wakwe papyanine umbi aletungulula. Kuti cawama abana bakwe ukushala bakashiwa, no mukashi wakwe abe mukamfwilwa. Kuti calinga bamwane baleseulukafye mukulapula, nokuti babatamfye na mu fipompa fyabo ifya mayanda. Kuti cawama uwamukongweshako ese amupoke ifyuma fyakwe fyonsefye, na bantu bambi bambifye ebo bese bamutape fyonse ifyo acucutikila. Kuti cawama pebafye nangu umo uwakumulangulukilako, kabili pebafye nangu umo uwakukumbusukako bakashiwa bakwe. Kuti cawama aba mu luko lwakwe bakalobelelefye bonse nakalya nakalya, na mashina yabo yekeshibikwa na mu nkulo iyikakonkapo. Kuti cawama we Yawe, uleibukisha ifyabupulumushi fya fikolwe fyakwe, kabili ne fyabubifi fyakwa nyina fikatala afifutwa. Kuti cawama we Yawe, uleibukisha ifibi fyabo lyonsefye, epakuti na pano isonde bekalabebukishapo. Pantu ena taletontonkanyapo ukucitila abantu bambi uluse, ena alecusha umupina na babusu, na bafunshika imitima mpaka bafwa. Ena alitemenwe ukulatipwila bambi, kanshi nao intipu kashimulye. Tasangilemo insansa mukupaala, kanshi nao peba nelyo umo uwakumupaala. Ena afwale intipu nge cakufwala cakwe, intipu shakwe shali munda mumwakwe nga menshi, shamwingilile mu mafupa nga mafuta. Lekeni shimukupilile nge nsalu afwala, kabili shimufyentefye ngo mushipi wa mu musana umuyayaya. Kanshi ifi efyo we Yawe ulimune abalwani bandi, abalanda ifyabipa pali ine. Lelo we Mfumu Yawe, pa mulandu we shina lyobefye untuuleko, mpokololako pa mulandu wa busuma bwa citemwiko cobe icishipwa. Pantu ine ndi mupina kabili nshikwete nangu kamo, no mutima wandi naupakaswa mukati kandi. Ine ndefumapo nge cinshingwa ilyo akasuba kawa, ndetafulukafye nga makanta. Amakufi yandi nayapomponteka pa mulandu wakufunga ukulya, no mubili wandi ushelefye imisakalala. Ine nsangwikefye uwakuwelwa ku bampata, abantu baleti nga bamona uko ndepita, awe bena balakuntafye imitwe. We Yawe, we Lesa wandi, ala mpusushako ukulingana ne citemwiko cobe icishipwa. Uleke beshibe ukuti kuboko kobe, we Yawe, ekwacita ici. Ilyo bena balendapisha, lelo iwe ulempaalafye! Ilyo banjiminina, uleke balengwe nsoni, uleke ine ne mubomfi ndesansamuka. Uleke abalwani bandi basebane, ne nsoni shibakupe nge cakufwala. Na kanwa kandi nakulakutotela we Yawe, nakulakulumbanishisha na mu lukuta. Pantu wiminina kukupokololako umulanda, ukupususha umweo wakwe ku bamupingwila ukufwa. Yawe aebele imfumu yandi ati, “Ikala ku kuboko kwandi ukwa ku kulyo, mpaka abalwani bobe nkabacite apakunyanta amakasa yobe.” Mu Sioni emo Yawe akalundulwila amaka yobe ayabufumu, epakuti ukaleteeka pakati ka balwani bobe. Abashilika bobe bakalaipeelesha mukukubeela pa bushiku bwa nkondo. Ubupulami bwa bufumu wabupeelwefye ku macaca, pa bushiku bwine ubo wafyelwemo. Abalumendo bobe bakesa kuli iwe ngo mume. Yawe alilapa umulapo uo takalapuluke atila, “Iwe uli shimapepo wa pe na pe, muli bushimapepo bwakwa Melikisedeki.” Imfumu ili lwa ku kulyo kobe, ubushiku bwa kukalipa kwaiko ikashonaula bashamfumu bonse. Ikapingula imishobo ya benafyalo, ikasha ne fitumbi fyabo ntangali ntangali, ikashonaula ne shamfumu sha pano isonde ponse. Imfumu ikanwa amenshi mu kamana akabela mu nshila, eico ikabwesha amaka no kusansula icinso ne nsansa. Lumbanyeni Yawe! Ine nakulatotela Yawe no mutima wandi onse, umulongana abantu abaololoka imitima, mu lukuta mwine. Ificitwa fyakwa Yawe fikulu nganshi, balafitontonkanyapo bonse abafitemwa. Fyonse ifyo ena acita awe fintu fyacindama kabili fyabulamba, kabili ubulungami bwakwe bwa pe na pe. Ena alenga lyonse tuleibukisha ifipapwa fyakwe. Yawe alikwatisha icikuku no luse. Eupekanishisha icakulya bonse abamukwatila akatiina, kabili alebukisha icipangano umuyayaya. Ena alilanga abantu bakwe ifyo amaka yakwe yaba, pakubapeela ifyalo fya mishobo imbi. Imilimo ya maboko yakwe yacishinka kabili yamulinganya, amafunde yakwe yonse ala yalinga ukucetekela. Yakubelelela pe na pe, pantu yapangilwe ayalungama kabili ayacishinka. Ena apeele ukulubuka ku bantu bakwe, alipangana nabo icipangano icakubelelela, ishina lyakwe lyamushilo kabili elilenga na katiina. Ukukwatila Yawe akatiina, e ntendekelo ya mano, Na bonse abakonka amafunde yakwe balikwata amano ayakumfwikisha bwino ifintu. Ena alelumbanishiwa umushinsanshiku. Lumbanyeni Yawe! Alishuka umuntu uwaba na katiina kuli Yawe, uumfwa insansa mukubeela amafunde yakwe. Abana bakwe bakulaba impalume mu calo, ne nkulo ya balungami ikaba iyapaalwa. Icuma no bukankala fikaba mu ŋanda yakwe, kabili no bololoke bwakwe bwa pe na pe. Nangu ni mu mfifi ulubuuto lulasanikila umololoke, pantu ena wacikuku no luse kabili umuntu umulungami. Alishuka umuntu uwakwata umutima uwakupeela, kabili uukongwesha ukwabula ukulundishapo insonsela, uushaba no bucenjeshi muli fyonse ifyo acita. Pantu ena takabale atelentenshiwa nakalya, umuntu umololoke takabale alabikwako umuyayaya. Ena tatiina kubililwa imbila ibi, pantu alishipa mu mutima, atetekelafye muli Yawe. Umutima wakwe walicingililwa, tatiina kantu nakalya, mukulekelesha akamonako uko abalwani bakwe bakacimba. Alisalanganya konse konse ifyakupeela abapina, kabili no bololoke bwakwe bwa pe na pe. Akakwatisha na maka kabili akalacindikwa. Umuntu umubifi nga amona ifi awe tepakufulwa, akalasenkanya ameno, no kuloba akalobelelafye, no kukabila kwa mubifi takwakacite kantu nakalya. Lumbanyeni Yawe! Mwe babomfi bakwa Yawe akumulumbanyeni, akulumbanyeni ishina lyakwa Yawe! Lekeni ishina lyakwa Yawe lipaalwe na matotelo ukutampa lelo ukufika na ku muyayaya. Ukutendekafye pa kutula kwa kasuba ukufika napo kawila, ishina lyakwa Yawe elyo nalilecindikwa. Yawe alisumbulwa ukucila pa bantu ba mishobo yonse pano isonde, no bucindami bwakwe bwalicila imyulu! Bushe nani uwingalingana na Yawe, Lesa wesu, uwaikala mu myulu umwasansama? Ena alenama pakulolesha, apabela ulwelele ne sonde. Ena ewimya umulanda mu lukungu, kabili no kwimya umupina pa mwina wa fisoso. Epakuti baleikala pamo ne ntungulushi, nasho intungulushi sha bantu babo. Ena ewacindamika iŋumba pa ŋanda yaiko, ukuba iyasansamuka nga nyina wa bana. Lumbanyeni Yawe! Ilyo Israeli afumine mu Egupto, emukuti ilyo aba ŋanda yakwa Yakobo bafumine pakati ka balesosa ululimi lumbi, elyo Yuda asangwile icifulo cakwa Lesa icamushilo, na Israeli asangwike icalo aleteeka umwine. Ilyo bemba amwene, alifulumwike, no mumana wa Yordani nao wabwelela kunuma. Impili nasho shaletolauka amabaka nga basukusuku, no tupili nato twalacina ngo tupaanga. Cinshi ico iwe we bemba wafulumukile? Nobe we Yordani, cinshi ico wabwelele kunuma? Nemwe mwe mpili, cinshi ico mwaletolaukila nga basukusuku? Nemwe mwe tupili, cinshi ico mwalecinina ngo tupaanga? We sonde tutuma pa cinso ca Mfumu, tutuma pa cinso cakwa Lesa wakwa Yakobo. Enafye ewasangwile icilibwe ukuba icishiba ca menshi, ne libwe ilyakosa ndi ukuba utumfukumfuku twa menshi. Tekuli ifwe, we Yawe, ala tekuli ifwe, lelo ishina lyobe elyo licindikwe, pa mulandu wa citemwiko cobe icishipwa na bucishinka bobe. Nga cinshi ico imishobo ingalaipushisha aiti, “Bushe Lesa wabo aba kwi?” Ala ifwe Lesa wesu aba mu mulu, alacita na fyonse ifyo atemenwe umwine. Lelo bena utulubi twabo filubi ifya silifa ne fya golide, fintufye ifyapangwa na maboko ya bantu. Utunwa twena fyalikwata lelo tafilanda nakalya, amenso nayo fyalikwata, lelo ukumona tafimona nakalya. Amatwi nayo fyalikwata, lelo tafyumfwa nakalya, ne myona fyalikwata, lelo ukununsha tafinunsha nakalya. Iminwe fyalikwata, lelo tafipampanta nakalya, na molu fyalikwata, lelo ukwenda tafyenda nakalya, nangufye iciunda ce shiwi lyafiko tacumfwika nakalya. Bonse abafipanga nabo bakaba nga fyena, kabili efyo cikaba ku baficetekelamo. Imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Israeli, tetekeleni Yawe, pantu eumwafwako kabili e nkwela iyamucingililako. Imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Aroni, tetekeleni Yawe, pantu eumwafwako kabili e nkwela iyakumucingililako. Imwe mwe bamukwatila akatiina, tetekeleni Yawe, pantu eumwafwako kabili e nkwela iyakumucingililako. Yawe alatwibukisha, kabili ifwe akatupaala. Ena akapaala na ba mu ŋanda yakwa Israeli, akapaala na ba mu ŋanda yakwa Aroni. Ena akapaala bonse abakwatila Yawe akatiina, abalanda na bakankala cimo cinefye. Yawe engamupeelesha ubufyashi, bonse pamo pene imwe na bana benu. Yawe engalamupaala imwe, uwabumba umulu ne sonde. Yawe eka e mwine wa myulu, isonde lyena alipeela ku bantu. Ala abafwa tabalumbanya Yawe iyoo, balilala baliya ku calo ukwatalala tondolo. Lelo nifwe fwe batuntulu nifwe tulepaala Yawe na matotelo, ukutampa lelo, ukufika na ku muyayaya. Lumbanyeni Yawe! Ine nalitemwa Yawe pantu alyumfwile kwishiwi lyandi, alyumfwile no kupapata kwandi. Pantu aliteele amatwi yakwe kuli ine, ine nkalakuuta mutuule inshita shonse isha mweo wandi. Imyando ya mfwa yalimpombele, na macushi ya calo ca bafwa yalinkupile, ubulanda na macushi nafyo fyalincimfishe. Kanshi epakwita peshina lyakwa Yawe nati, “We Yawe mpusushako napapata!” Yawe aliba ne cikuuku kabili mulungami. Lesa wesu ena alifulisha uluse nganshi. Yawe apokololako abaicefya mu mutima, ilyo nali mu bucushi nganshi ena ewampuswishe. Awe nomba pemwinako nakabili we mweo wandi, pantu Yawe alincitila ifisuma. Pantu we Yawe, naupusushako umweo wandi ukufuma ku mfwa, naunkumuna ifilamba ku menso yandi, naulesha na makasa yandi ukuipununa. Epakuti ndeenda pa cinso cakwa Yawe mu calo ca bomi. Ine nalisumine, ecalengele nasosele nati, “Awe ine nalicushiwa apakalambafye.” Kabili ilyo ine amano yapelele nalisosele natilefye, “Abantu bonse awe babufi.” Bushe finshi ningabwesesha kuli Yawe pa fisuma fyonse ifyo ancitila ine? Ndebuula ulukombo lwe pusukilo, no kulilila peshina lyakwa Yawe. Ine nkafikilisha ifilayo fyandi kuli Yawe, pa cinso ca bantu bakwe bonse. Imfwa ya bamushilo bakwa Yawe yalicindama pa cinso cakwe. We Yawe, ala cine cine ine ndi mubomfi obe, ine ndi mubomfi obe, umwana wa mubomfi obe umwanakashi, walimpususha ku minyololo yandi. Ine nkatuula ilambo ilyakukutotela, kabili nketa peshina lyobe we Yawe. Ine nkafikilisha ifilayo fyandi kuli Yawe, pa cinso ca bantu bakwe bonse, mu mansa sha ŋanda yakwa Yawe, mukati ka iwe Yerusalemu. Lumbanyeni Yawe! Akulumbeni Yawe mwe mishobo yonse! Mutasheni mwe bantu bonse! Pantu icitemwiko cakwe ico atukwatila cikalamba nganshi, ne cishinka cakwa Yawe naco camuyayaya. Lumbanyeni Yawe! Akutoteleni Yawe, pantu musuma, ne citemwiko cakwe ca pe na pe! Lekeni abena Israeli baletila, “Icitemwiko cakwe ca pe na pe.” Lekeni aba mu ŋanda yakwa Aroni baletila, “Icitemwiko cakwe ca pe na pe.” Lekeni na bantu abakwatila Yawe akatiina baletila, “Icitemwiko cakwe ca pe na pe.” Ilyo ine nali mu macushi nakuutile mutuule kuli Yawe, nao aŋumfwa andubulako. Yawe aba na ine, ine nshakatiine kantu nakalya. Nga cinshi ico umuntu engancita? Yawe aba na ine, ena eungafwilishako, nkalatamba abalwani bandi uko balecimba. Caliwama ukufisama muli Yawe, ukucila ukucetekela mu muntu, Caliwama ukufisama muli Yawe, ukucila ukucetekela mu ntungulushi. Imishobo yonse yalinshingile, lelo kwishina lyakwa Yawe, ine nalibalofeshe! No kunshinguluka yanshingulwike konse konse, lelo kwishina lyakwa Yawe, ine nalibalofeshe. Yanshingulwikefye kwati ni nshimu, lelo yalebilima ngo mulilo uleoca insansu no kushima bwangu, kwishina lyakwa Yawe, ine nalibalofeshe! Abalwani bansunkile na maka kabili nali mupepi no kuwa, lelo Yawe ena alingafwilisheko. Ala Yawe e maka yandi kabili e lwimbo lwandi, kabili asanguka e pusukilo lyandi. Umfweni utupundu twansansa no twakucimfya uto tuleumfwika mu matenti ya bololoke, baleti, “Ukuboko kwa kulyo kwakwa Yawe ekwacitile ifi fintu ifyabulamba! Ukuboko kwa ku kulyo ukwakwa Yawe nakusumbulwa mu mulu. Ukuboko kwa ku kulyo kwakwa Yawe ekwacitile ifi fintu ifyabulamba!” Ine nshafwe, lelo ndi umumi, kabili epakuti ndeshimika ifyacita Yawe. Nangu Yawe ankandile nganshi, lelo talekele ukuti mfwe nakalya. Njiswileniko impongolo shabololoke, muleke nyingile pakuti mpeele amatotelo kuli Yawe. Iyi e mpongolo yakwa Yawe, iyakwingililapofye abololoke beka! Ine nkakupeela amatotelo, pantu ine walinjaswike. Kabili wasanguka ipusukilo lyandi. Ilibwe ilyo bakakuula basuulile, kabili elyaisa ba ilyakwikasha petungi. Yawe ewacita ifi, kabili cakupapa kuli fwe baleimwena. Buno e bushiku ubo Yawe apanga, kanshi natuleyangamo ne nsansa. Wingatupusushako we Yawe twapapata! We Yawe, twapapata leka tulekwata ishuko! Abe uwapaalwa uyu waisa uo Yawe atuma. Ukufuma mu ŋanda yakwa Yawe emo tulemupaalila! Yawe e Lesa, ewalenga ukuti ulubuuto lwakwe lulebalikila pali ifwe. Ikateni imisambo mu minwe mutampe ukusefya, pakwenda mu milongo mulefika ku nsengo sha bulambo. Niwe Lesa wandi, kabili nakulakutotela, niwe Lesa wandi, kabili nakulakutatakula. Akutoteleni Yawe, pantu musuma, ne citemwiko cakwe ca pe na pe! Balishuka abantu ababa abakaele mu micitile yabo, abakonka amafunde yakwa Yawe. Balishuka abasunga ifyebo fyakwe, kabili abamufwaya ne mitima yabo yonse. Balishuka abashilufyanya nelyo cimo, bantu abenda mu nshila shakwe. Walitupeela amafunde yobe, pakuti tuleyakonkafye lyonse bwino. Awe, kuti cawama imibeele yandi nga kuti yaba iyacishinka, mukukonka amafunde yobe. Kanshi nga cakuti nalasakamana amafunde yobe yonse, lyena tekuti nengwe insoni nakalya. Nakulakulumbanya no mutima uwatambalala, ilyo ine ndesambilila amafunde yobe ayalungama. Ine nakulabeela ifipope fyobe, ala wikatala aundekelesha iyoo! Bushe umulumendo kuti aisunga shani uwakaele? Ala ni mukubaka ishiwi lyobe. Ine ndakufwaisha no mutima wandi onse, wileka ndefuma ku mafunde yobe. Ine amafunde yobe ndayasunga mu mutima wandi, epakuti nilabifya kuli iwe. Ulumbanishiwe we Yawe, unsambilishe ne fipope fyobe. Ne milomo yandi nakulashimika, palwa mafunde ayafuma ku kanwa kobe. Ine ndasansamuka ilyo nkonka amafunde yobe, nga filya umuntu asansamukila mu fyuma ifingi nganshi. Ine nakulatontonkanya pa malango yobe, kabili nakulayaposako na mano. Ifipope fyobe filansansamusha, ine nshakulalaba ishiwi lyobe iyoo. Ulencitila ifintu ifisuma ne mubomfi obe, ekuti ndeikala umumi no kulabeela ishiwi lyobe. Isula amenso yandi pakuti ndemona ifyakupapa, ifyaba mu mafunde yobe. Pano calo ine ndi mulebeshi, wilamfisa amafunde yobe! Umweo wandi ulepwilila kukufuluka amafunde yobe inshita yonse. Ulakalipila abamiya, ala bena balitipwa, abashikonka amafunde yobe. Mpusushako ku musebanya no kusuulwa, pantu ine ndasunga ifyebo fyobe. Nangufye bakateeka bengantekela icilye no kumpingula, ine ne mubomfi obe nshakaleke ukulatontonkanya pa mafunde yobe. Ifyebo fyobe efyansansamusha, kabili efyampandako amano. Ndi mupepi no kubwelela kwiloba, sunga umweo wandi umwabela ishiwi lyobe. Ine nalikwebele palwa myendele yandi, na iwe walinjasuka, unsambilishe amafunde yobe. Leka ine ngumfwikishe ubufundisho bwa fipope fyobe, kanshi na ine nkalatontonkanya pa ficitwa fyobe ifyakupapa. Umupashi wandi naunakuka pa mulandu wabulanda, nkosha ukulingana ne ishiwi lyobe. Wileka ndekonkelela inshila shabucenjeshi, ulebafye ne cikuuku kuli ine ukupitila mu mafunde yobe. Ine nalisala inshila yacishinka, ifipope fyobe efyo nabikapofye umutima wandi. Ine nakonenafye ku fyebo fyobe we Yawe, kanshi wileka ine nengwe insoni. Ine nakulabutukila mu nshila ya mafunde yobe, pantu ulanenga ukuba umuntungwa. We Yawe, unsambilishe ukukonka ifipope fyobe, na ine nakulafinakila inshiku shonse isha mweo wandi. Unenge ukwiluka no kuleka ndesunga amafunde yobe, elyo nakulayabeela no mutima wandi onse. Ulenangililako mu nshila ya fisambilisho fyobe, pantu ine efyansansamusha. Leka ine ndefwaisha ukubeela ifyebo fyobe, ukucila ukufwaya ukunonka ifyuma fyabucenjeshi. Fumya amenso yandi ku fintu ifyabuwelewele, ncingilila umwabela amashiwi yobe. Fikilisha amalayo yobe walaile umubomfi obe, epakuti balekutiina. Mpusushako ku musebanya uo ntiina, pantu amafunde yobe yasuma. Awe ine ndefulukafye ukulanakila ifipope fyobe, cingilila ubumi bwandi umwabela ubulungami bobe. We Yawe, leka ukutemwa kobe ukwapwililika kwise kuli ine, ne pusukilo lyobe ngomo walaile. Lyena nkamona ifyakwasuka abansenteka, pantu ine nacetekelafye ishiwi lyobe. Wifumya mu kanwa kandi ishiwi ilyacishinka pantu ine nasubilafye mu mafunde yobe. Ine lyonse nakulabeela amalango yobe inshiku shonse pe na pe! Kabili ine nakulaenda mu buntungwa, pantu nalifwailisha ifipope fyobe. Ine nkalanda pa fisambilisho fyobe pa cinso ca shamfumu, kabili nshakomfwe ne nsoni. Ukubeela amafunde yobe ine kulansansamusha, pantu naliyatemwisha. Ndesumbwila amaboko yandi ku mafunde yobe, ayo natemwa, kabili nakulatontonkanya pa fipope fyobe. We Yawe ibukisha icilayo ico wandaile ine ne mubomfi obe, pantu emo wampeelela isubilo. Icintekako umutima mu macushi nici icakuti, icilayo cobe ecicingilila ubumi bwandi. Abamufimbila ine tepakuntumfya ukwabula uluse, lelo ine awe nshinenuka no kufuma ku mafunde yobe. Ine ntila nga naibukisha amafunde yobe ayakale nakale, awe nsangamo icitalaliko, we Yawe. Icipyu ine cilanjikata nganshi, ilyo mona ababi balesuula amafunde yobe. Konsefye uko ine nja mukwikala, ifipope fyobe e fisemo fya lwimbo lwandi. We Yawe, ubushiku bonse ndebukisha ishina lyobe, kabili na mafunde yobe nkayasunga. Uyu e muteto wandi ncita, ine ndabeela amalango yobe. We Yawe, niwefye cakaniko candi, ine nindaya ukubeela amashiwi yobe. Ine ndefwaisha icinso cobe no mutima wandi onse, ube ne cikuku kuli ine ngefyo walaile. Ilyo ine ntontonkanya pa mibeele yandi, ecalenga ine njalukile ku fisambilisho fyobe. Ndeendesha kabili ine nshaposa inshita, mukubaka amafunde yobe. Nangufye abalwani bampombe mu ntambo, awe ine nshakalabeko ku mafunde yobe. Pa kati ka bushiku ine ndeema, pakuti nkutotele palwa bulungami bwa fipope fyobe. Ine ndi cibusa wa bantu bonse abakukwatila akatiina, na bonse abakonka amalango yobe. Isonde lyonse lyaisulamo icitemwiko cobe icishipwa, we Yawe, unsambilishe ifipope fyobe! Ncitila icisuma ne mubomfi obe umwabela ishiwi lyobe, we Yawe. Unsambilisheko amano no bupingushi ubusuma, pantu ine amafunde yobe eyo nasuminamo. Lintu nshilapita mukucula nalelubantika, lelo nomba ndasunga ishiwi lyobe. Kwena uli musuma, nefyo ucita ala fisuma, eico nsambilisha ifipope fyobe. Nangu abacilumba balembepesha ubufi, ine ndasunga amalango yobe no mutima wandi onse. Mu mitima yabo tamwaba nkumbu no kulangulukila, lelo ine nsansamukila mu mafunde yobe. Califye bwino pakuti ine ncule ku macushi, pantu eyalengele ukuti ine njishibe ifipope fyobe. Amafunde ya ku kanwa kobe, ala yaliwamisha kuli ine, ukucila pa makana ya ndalama sha silifa na golide. Iminwe yobe eyamumbile no kulenga mbe fino ndi, umpeeleko amano ayakwishiba amafunde yobe. Leka abakukwatila akatiina balesansamuka pakumona ine, pantu ine nabika isubilo lyandi mwishiwi lyobe. We Yawe, ala ine nalishiba ukuti amafunde yobe yalilungama, kabili na muli bucishinka bobe emo wampishishe mu macushi. Leka icitemwiko cobe icishipwa cilentalalikako umutima, ngomo wandaile ine ne mubomfi obe. Leka inkumbu shobe shibe pali ine pakuti mbe umumi, pantu amafunde yobe ine eyo nsansamukilamo. Leka abacilumba balengwe insoni, pantu bena bancitila ifyabipa apabula umulandu, lelo ine awe nakulatontonkanyafye pa mafunde yobe. Leka abakukwatila akatiina baleisa kuli ine, abo abantu abaishiba ifisambilisho fyobe. Leka umutima wandi ulenakila fipope fyobe, epakuti ine insoni shikanjikata. Umupashi wandi ulecucutika pantu mfuluka ipusukilo lyobe, lelo nabika isubilo lyandi mwishiwi lyobe. Amenso yandi ine nayanaka kukulolela ifyo wandaile, ndakuuta nati, “Nga ni lilali ukantalalikako umutima?” Nelyo ine naba kwati ni nyambi iyili mu cushi, lelo ine nshakalabe ku fipope fyobe. Bushe ne mubomfi obe nkalolela ukufika lilali? Bushe abancusha ni lilali ukabakanda? Abacilumba balanyimbila amacinga ine, tabakonka amafunde yobe. Amafunde yobe yonse yacishinka, ngafwakofye, pantu abantu balencushafye apabula umulandu! Balifye mu pepi no kundofya ukumfumya pano calo, lelo ine nshalaba ku fipope fyobe. Ulecingilila ubumi bwandi ukulingana no kutemwa kobe ukushipwa, na ine nakulasunga ifyebo fya mu kanwa kobe. We Yawe, ishiwi lyobe lya pe na pe, lyalibelelela pe na mu mulu. Icishinka cobe calibelelela umwakonkanina inkulo. Niwe washimpa isonde kabili talisunkana nakalya. Ukushinta na lelo, yonse amafunde epo yaba, pantu fyonse fyabelako pa mulandu obe. Amafunde yobe ayakaana kulansansamusha, ine nga nalifwile kulwa kucula kwandi. Ine nshakatale ndaba ifipope fyobe, pantu fyena efyalenga ukuti mbe umumi. Mpusushako pantu ine ndi obe, ine nalifwaya ifipope fyobe. Ababifi nabandalilila, balefwayafye ukundofya, lelo ine nakulabikafye ifisambilisho fyobe mu mutima wandi. Ine nalishiba ukuti ku fintufye fyonse ifyapwililika kwaliba impela, lelo amafunde yobe we Yawe tayaba na mpela. Yangu ifyo natemwa amafunde yobe! Ine ndayatontonkanyapo akasuba konse. Amafunde yobe eyampeela amano ukucila abalwani bandi, pantu yaba kuli ine umuyayaya. Ine ndi uwamucetekanya ukucila pali bakafundisha bandi bonse, pantu ine ndatontonkanya pa fisambilisho fyobe. Ine nalikwatisha amano ukucila na pa bakalamba, pantu ine ndabeela amalango yobe. Ine nalifumya amakasa mu nshila shabipa, pakuti ndebeela ishiwi lyobe. Ine ku fipope fyobe nshapatukako iyo, pantu niwe we mwine wamfunda. Yangu, ifyo amashiwi yobe yalowa! Ee, mu kanwa kandi yalowa ukucila no buci! Ku malango yobe eko mpandwa amano, eico ine nalipatile inshila shabipa shonse. Ishiwi lyobe ni nyali ku makasa yandi, kabili lubuuto ulusanikilako inshila yandi. Ine nalilaile, nalundapo no mulapo natile, ine nakulakonkafye amafunde yobe ayabulungami. We Yawe, ala ine ndacula nganshi, cingilila ubumi bwandi ukulingana ne shiwi lyobe. We Yawe pokelela amalumbo ya ku kanwa kandi ayakuitemenwa, elyo unsambilishe na mafunde yobe. Nangu line imfwa yaba mupepi na ine lyonsefye, lelo kwifunde lyobe kwena nshilabako. Abantu ababifi balanteya ifiteyo, lelo ine nshatala mpatuka ukufuma ku malango yobe. Ifipope fyobe e cuma candi ica pe na pe, efisansamusha umutima wandi. Ee, nalosha umutima wandi mukulasunga ifipope fyobe, ukushintafye napo nkafwila. Ine nalipata abantu ba mitima ibili, lelo natemwafye amafunde yobe. Niwe mfisamamo, kabili niwe nkwela yandi, ine nsubilafye mwishiwi lyobe. Ntalukeni imwe mwe babifi ba bantu, pakuti mbe uwakusunga amafunde yakwa Lesa wandi! Ntungilila nga mulya mwine walaile pakuti ndeenda umumi, wileka isubilo lyandi lisebane. Unjikatishefye lyena nalapusuka, lyonsefye ninshi nkalacindika ifipope fyobe. Bonse abashibeela ifipope fyobe ulabatamfula, pantu ubucenjeshi bwabo bwafyefye. Ababifi pano isonde bonsefye ulabakululula nge fisoso, eco ine natemenwa ifisambilisho fyobe. Awe, umubili wandi ulatutuma pakukubela akatiina, ine ndatiina ifyabupingushi fyobe. Ine nalicita ifyalungama, kabili ifisuma, kanshi wimposa kuli bamwansakabinga. Umone ukuti wansunga ne mubomfi obe, wileka abacilumba balencusha. Amenso yandi ine nayanaka kukulolela ipusukilo lyobe, no kulolela ukuti icilayo cobe icalungama cikafikilishiwe. Ne mubomfi obe ncitila ukulingana ne citemwiko cobe, kabili nsambilisha ifipope fyobe. Ine ndi mubomfi obe, unenge ukwiluka, pakuti ndeumfwikisha ifisambilisho fyobe. We Yawe, ala nomba e nshita yakucitapo cimo, pantu amafunde yobe nabonaula. Pantu ine nalitemwisha amafunde yobe ukucila golide, ukucila na pali golide uwawamisha nganshi. Kabili na pa mulandu wakuti nalimona ukuti amalango yobe yonse yasuma, ine nalipata inshila iyabipa. Ifipope fyobe ala fyaliwama, eico ine ndafibeela. Imilondolwele ya mashiwi yobe ilansanikila, ilenga na bampelwamano ukwiluka. Ine ndesula akanwa kandi no kupemekesha, pantu ndefuluka amafunde yobe. Pilibukila kuli ine no kunangulukilako, nga filya fine ucita ku bantu abatemwa ishina lyobe. Untungulule umwakwenda ukulingana ne shiwi lyobe, wileka icabubifi eco cilentungulula ine. Ndubula ine ku bantu balukakala, epakuti ine ndebeela amalango yobe. Lenga icinso cobe cisanikile pali ne mubomfi obe, no kunsambilisha ifipope fyobe. Ifilamba filakonkoloka mu menso yandi, pa mulandu wakuti amafunde yobe tayalebelwa nakalya. We Yawe uli mulungami, na mafunde yobe nayo yalilungama. Ifipope ifyo wapanga fyalilungama, kabili fyacishinka nganshi. Umukoosha wandi eulendya, pantu abalwani bandi balisuula amashiwi yobe. Ala ifilayo fyobe fyalisangwa ukuti cine cine fyacishinka nganshi, no mubomfi obe alifitemwa. Nangu ndi munono kabili uwasuulwa, ine nshilaba ku fipope fyobe. Ubulungami bobe bwa pe na pe, na malango yobe yacishinka. Amacushi na masakamika nayamponena, lelo amafunde yobe eyansansamusha. Ifisambilisho fyobe fyena fyaba inshiku shonse ifyalungama, mpeela ukwiluka pakuti njikale umumi. We Yawe, ala ine nkuuta uko uli no mutima wandi onse, ala njasuka ine, na ine nakulabeela ifipope fyobe. Ine niwefye ndekuuta umpususheko, na ine nakulabeela amalango yobe. Ine mbuka ku macaca, no kulalomba ubwafwilisho, ine nabikafye isubilo mu mashiwi yobe. Ine ndolafye ubushiku bonse ukwabula utulo, pakuti ndepituluka mu filayo fyobe. Kutika kwishiwi lyandi ukulingana ne citemwiko cobe icishifilwa, cingilila ubumi bwandi we Yawe ukulingana no mulinganya obe. Abo bantu abapanga ifyabipa nabapalamina, lelo balifye ukutali na malango yobe, Nomba uli mupepi, we Yawe, na mafunde yobe yonse yacishinka. Ine nalishiba ukufuma ku kale ukuti ifisambilisho fyobe wafishimpa ifyakubelelela pe. We Yawe, lolekesha pa macushi yandi no kumpokololako, pantu ine ku mafunde yobe yena nshalabako. Ndubulwilako kabili umpususheko, cingilila ubumi bwandi ukulingana no bulayo bobe. Ipusukilo lyena lyabafye ukutali na babifi, pantu bena tabasakamana kufwaya ifipope fyobe. We Yawe, inkumbu shobe shalikulisha nganshi, cingilila ubumi bwandi ukulingana na mafunde yobe. Abalwani abancusha balifulisha, lelo ine nshafuma ku fisambilisho fyobe. Ntila nga nalolesha pali bampulamafunde awe cilankalipa, pantu bena tababeela ishiwi lyobe. Mona ifyo ine natemwa amalango yobe we Yawe, cingilila ubumi bwandi ukulingana ne citemwiko cobe icishifilwa. Yonsefye amashiwi yobe yacishinka, yonse amafunde yobe yalilungama kabili yakubelelela pe na pe. Bakateeka balancushafye apabula umulandu, lelo umutima wandi ulatutuma pa mulandu wa mashiwi yobe. Ine tepakusansamuka palwa cilayo cobe, kwati muntu uwashukila icuma icingi nganshi. Ubufi ine nalibupata kabili nshibufwaya nakalya, lelo ine natemwafye amalango yobe. Ine ndakulumbanya imiku cine lubali pa bushiku bumo, pa mulandu wa mafunde yobe ayalungama. Abatemwisha amafunde yobe balikwatisha umutende, kanshi takuli nelyo cimo icakubafulunganya. Ine ndolela ipusukilo lyobe we Yawe, kabili ndakonka na mafunde yobe. Ine ndabeela ifipope fyobe, pantu nalifitemwisha icine cine. Ine ndabeela ifipope fyobe elyo ne fisambilisho fyobe, pantu fyonse ifyo ncita walifishiba. We Yawe uleke inkuuta yandi ilefika kuli iwe, uleke ine ndeiluka ukulingana ne shiwi lyobe! Uleke ukupapata kwandi kwise uko uli, mpusushako ukulingana ne cilayo cobe. Uleke imilomo yandi ikulumbanye icine cine, pantu ulansambilisha ifipope fyobe. Uleke ululimi lwandi lukwimbile ishiwi lyobe, pantu amafunde yobe yonsefye yalilungama. Uleke ukuboko kobe kwangufyanye ukungafwa, pantu ine nalisalapo amalango yobe. We Yawe ine ndolela ipusukilo lyobe, kabili ne fisambilisho fyobe efinsansamusha. Uleke ine mbe umumi pakuti ndekulumbanya, kabili ne fipope fyobe filenkoseleshako. Ee, ine ndubantika nge mpaanga iyaluba, kanshi umfwaye ne mubomfi obe, pantu ine ku mafunde yobe nshalabako. Ine ndilila kuli Yawe mu macushi yandi, nao kabili alanjasuka. We Yawe mpusushako ine ku babufi, elyo na ku ba lulimi lwabucenjeshi! Bushe Lesa akamucita shani imwe? Nga imwe ncenjeshi takamulimune ukucilapo? Ala ni ku mifwi iya bashilika iyatwa eyo akamulimwinako, na ku musolilo wa mafito! Nalishama ine pakwikala mu Mesheki, no kwikala mu matenti ya mu Keda. Awe, ine ninkokola nganshi ukwikala na bantu abapata icibote. Ine ndi muntu uwatemwa icibote, lelo ilyo nalanda, bena bafwayafye ukwimya ulubuli. Ine ndeinwina amenso yandi ku mpili, nga ni kwi uko ningasanga uwakungafwa? Ine ubwafwilisho bwandi bufumafye kuli Yawe, uwabumba umulu ne sonde. Ena takaleke amakasa yobe ukushelela, uusunga iwe tashipula iyoo. Cine cinefye, uusunga Israeli tashipula nangu ukulala utulo nakalya. Yawe eukusunga iwe, Yawe e cintelelwe cobe lwa ku kulyo kobe. Akasuba takakakucite icibi ilyo kabalike, nangu umweshi wine mu nshita ya bushiku. Yawe akulakubaka ku fibi fyonse, akulakusunga umutende. Yawe akulakubaka ilyo wakulafuma, ne lintu wakulaingila, lyonse ukutampa nomba ukuya umuyayaya. Ine nalisekelele ilyo banjebele bati, “Natuleya mu ŋanda yakwa Yawe!” Amakasa yesu nayanyanta pa mpongolo shobe we Yerusalemu. Yerusalemu wakuulwa ngo musumba, uwaba uwatitikana pamofye. Kanshi eko inko shiya, inko shakwa Yawe, kukwisa lumbanya ishina lyakwa Yawe, nga mulya mwine apeelele icipope ku bena Israeli. Mulya mwine emwaba ifipuna fyakuputwilamo imilandu, ifipuna fya ba mu ŋanda yakwa Davidi. Pepeleniko Yerusalemu pakuti mube icibote, mutile, “Leka abatemwa iwe babe abacingililwa! Namuleba icibote mukati ka malinga yobe, mube ubucingo mu fikuulwa fyobe ifikankala.” Pa mulandufye wa bamunyinane na bacibusa bandi ine ndeti, “Icibote cibe mukati kobe!” Pa mulandu wa ŋanda yakwa Yawe Lesa wesu, ine ndekufwailako ishuko lyobe. Awe ine njinwina amenso kuli iwe, we waikala mu mulu pa cipuna cobe icabufumu. Mona, nga filya ababomfi abaume batonta amenso pa minwe ya bashikulwibo, nangu filya umubomfi umwanakashi atonta amenso pa minwe yakwa nakulu, efyo na menso yesu yalolesha kuli we Yawe, Lesa wesu, mpaka watubelelako uluse. Utubeleleko uluse we Yawe, utubeleleko uluse, pantu ifwe natushipikisha nganshi ukusuulwa. Ifwe natushipikisha nganshi mukushobolwa ku bacilumba, no kusuulwa nganshi ku bamiya. “Nga Yawe abula kuba ku lubali lwesu,” aleni, asuka iwe we Israeli utile, “Yawe abula kuba ku lubali lwesu ilyo abalwani besu batwimine, ilyo ubukali bwabo bwacililemo nganshi, ala nga batucibawilefye abatuntulu. Ne lyeshi nalyo nga lyalitwibishe, no mukuku autubunsha, na matamba ayamaka nganshi nga yalitusendele.” Natupaale Yawe na matotelo, uushalekele ukuti abalwani besu batutakanye ku meno yabo. Ifwe twalipusuka nge cuni icasotoka ku citeyo. Umwando waliputwike nefwe epakupusuka. Ee, ukwafwilishiwa kwesu kwaba mwishina lyakwa Yawe, uwabumba umulu ne sonde. Abatetekela muli Yawe baba ngo lupili lwa Sioni, ulushili lwakusunkana lelo lukabako umuyayaya. Nga filya fine impili shashinguluka Yerusalemu, efyo na Yawe ashinguluka abantu bakwe, lyonse ukutampa lelo no kuya umuyayaya. Inkonto ya bufumu bwa bantu ababi tayakatale aiteeka icalo icapeelwa ku bololoke, pantu nga caba ifyo, abololoke kuti balabifya. We Yawe, cita ifisuma kuli abo abacita ifisuma, abantu abo abamitima iyaololoka. Lelo abantu abakonka imisango yabo iyabipa, bena Yawe akabakandila pamo na bacita ifyabipa. Umutende ube pali Israeli! Ilyo Yawe abweseshe ubukankala mu Sioni, awe twalifye nga bantu abali mu ciloto. Elyo mu tunwa twesu mwaisula inseko, na pa ndimi shesu paisula inyimbo shansansa. Elyo abenafyalo balalandapo abati, “Ee, cine cine Yawe nabacitila ifintu ifyakupapa nganshi.” Cine cine Yawe natucitila ifyakupapa nganshi, kabili ecalenga tusansamuke. We Yawe, ubweshe ubukankala bwesu, nga filya fine ubwesha amenshi mu mumana wa mu matololo ya Negebu! Abatanda mu filamba, bakalobolola ne nyimbo shansansa. Abaya balelila ifilamba ilyo basendele imbuto mu cipe, ebesa pakubwela baleimba inyimbo shansansa, nabasenda ne myanshi ya fisabo fyabo. Nga te Yawe alekuula iŋanda, ninshi bakakuula baleicushafye. Nga te Yawe alelinda umusumba, awe ninshi bamalonda baleicushafye. Ala kuicushafye ukubuka ulucelocelo, no kucelwa pakusendama no kulabombesha nganshi pakumona icakulya. Ala ni Yawe eupeela utulo kuli abo atemwisha. Abana abaume, bupe bwacishilano ukufuma kuli Yawe, e fisabo fya mwifumo ififuma kuli ena. Nge mifwi iyili mu minwe ya mpalume efyaba abana abaume abo umuntu afyalila mu bulumendo bwakwe. Alishuka umuntu uwakwata imifwi iyingi iya uyu musango! Ena tewakutala ekatwa na nsoni pa mpongolo, ilyo alelanda na balwani bakwe. Balishuka bonse ababa na katiina kuli Yawe, abenda mu nshila shakwe. Wakulalya ifisabo fya milimo ubomba, amapaalo no bukankala fikaba fyobe. Umukashi obe akalaba ngo mwangashi uwatwalisha mu ŋanda yobe, abana bobe abaume bakashinguluka itebulo lyobe nge misambo iyapuuka iya miolifa. Ee, ifi efipaalwa umuntu uwaba na katiina kuli Yawe. Leka Yawe akupaale ukufuma ku Sioni, inshiku shonse isha bumi bobe, ukasuke aumona Yerusalemu no bukankala bwauko, kabili ukasuke ausangwako na ku beshikulu bobe. Umutende ube pali Israeli. “Ukufumafye ku bulumendo bwandi aba bantu tepakuncusha nganshi.” Aleni, asuka iwe we Israeli utile, “Ukufumafye ku bulumendo bwandi aba bantu tepakuncusha, lelo ukuncimfya kwena balifilwa! Bashibulimi balisantaula inuma yandi, kwati mikolwa iyitali mwibala ililelimwa.” Lelo Yawe mulungami icine cine, ena alindubulako ku myando ya bubifi bwabo. Uleke bonse abapata Sioni balengwe insoni, babwelelemo kunuma. Uleke babe nge cani pa mutenge, iciyuminafye ilyo cishilakula, icani ico kaseepa teti acibuule mu minwe yakwe, nangu ukukakamo umwanshi nakalya. Uleke abalepitapo besosa nokuti, “Ipaalo lyakwa Yawe libe nemwe, ifwe twamupaala mwishina lyakwa Yawe.” We Yawe, ukufuma panshi ya mutima wandi niwefye ndelililako. We Yawe umfwa inkuuta yandi, uleke amatwi yobe yomfwe ishiwi lyandi ne mipapatile yandi, pakuti umbeleleko uluse. We Yawe aukana kulasuula ku fibi fyesu, we Mfumu, bushe nga nani engapusuka? Lelo ni kuli iwe ekufuma ubwelelo pa fibi fyesu pakuti tulekukwatila akatiina. Ala ine ni Yawe eo ndolela, no mutima wandi eo ulolelapo, kabili na mwishiwi lyakwe emo nakwatila isubilo. Umutima wandi ulolelafye Yawe, ukucila filya bamalonda balolela ukuti buce, icine cine ukucila filya bamalonda balolela ukuti buce. We Israeli, bika isubilo muli Yawe, pantu muli Yawe emwaba icitemwiko camuyayaya, kabili muli enafye eka emwaba ukulubulwa kwine kwine. Ena ekafye eukalubula abena Israeli ku fyabubifi fyabo fyonse. We Yawe, mu mutima wandi tamuli icilumba, mu kulolesha kwandi tamuli akameko. Nshisakamikwa ku fintu ifikalamba, nangu ku fintu ifyakumpapusha nganshi. Lelo ine naliteka umutima, kabili watalala tondolo, nga filya umwana uwasumuka kuli nyina aba, efyo no mutima wandi walitalala tondolo, ngo mwana uwasumuka. Ee, we Israeli ulebika isubilo muli Yawe, ukutampa lelo, ukufikafye no muyayaya. We Yawe, ibukisha Davidi, no bucushi bonse buntu apitilemo. Alapile umulapo kuli Yawe, kabili abikapo no kulaya ku Mpalume yakwa Yakobo ati, “Ine nshakengile mu ŋanda yandi, nangu ukusendama pa busanshi bwandi. Ine nshakalale amenso yandi yamone utulo, nangufye ukushipula nshakashipule nakalya, kanofye ine nkatale nkafwaile Yawe icifulo, icakwikalamo Impalume yakwa Yakobo.” Ala, twaumfwile mu Efrata uko balelumbula Imbokoshi ya Cipangano, nefwe epakuya isanga mu mabala ya Yari. Aleni natuleya ku ncende yakwe iyakwikalamo, natuleya tuye kunkula pa cipuna ca makasa yakwe. Ima, we Yawe, nokwisa ku cifulo cobe icakutuushishamo, iwe pamo ne Mbokoshi ya Cipangano iyili cishibilo ca bulamba bobe. Uleke bashimapepo bobe bafwale ubulungami, uleke na bamushilo bobe bembe ne nsansa. Pa mulandufye wakwa Davidi umubomfi obe, wikaana umusubwa obe. Yawe alapile umulapo kuli Davidi, umulapo uwacishinka uo takalapuluke, atile, “Umo pa ba mu lupwa lobe eo nkapyanika pa cipuna cobe icabufumu. Nga cakuti abana bobe abaume basunga icipangano candi, kabili na mafunde nalebasambilisha, lyena na bana babo ebakalapyana pa cipuna cobe icabufumu pe na pe.” Pantu Yawe alisalapo Sioni, eo atemwa ukuba icifulo cakwe icakwikalapo. Atile ati, “Pano pene epakaba icifulo candi icakutuushapo pe na pe, pano epo nakulaikala pa cipuna cabufumu pantu epo ntemenwe Ine nkalapaala Sioni, nkalamupeelesha fyonse ifyo alekabila, na balanda bakwe ine nkabekusha ne cakulya. Ine nkafwika bashimapepo bakwe ne pusukilo, na bamushilo bakwe bakalaimba lyonse ulwimbo ne nsansa. “Pano pene epo ine nkalenga umwana umo uwakwa Davidi akabe mfumu, epo ine nkamuteka nge cisaniko umusubwa wandi pakuti eo akaleteeka. Abalwani bakwe nkabalenga insoni, lelo ena pa mutwe wakwe pakaba icilongwe icabengeshima.” Yangu ifyo cawama kabili cilasansamusha, ilyo ababwananyina baikala pamo mukwikatana. Ciba kwati mafuta ayacindama nganshi, ayapongolwelwa pa mutwe elyo yalekonkolokela na ku mwefu, yalekonkolokela na ku mwefu wakwa Aroni no kufika na ku mukoshi wa mwingila wakwe! Ciba kwati mume wa Hemoni uulewa pa lupili lwa Sioni! Pantu epo Yawe apeelela ipaalo, no bumi bwamuyayaya. Aleni lumbanyeni Yawe imwe bonse mwe babomfi bakwa Yawe, imwe mwe babomba mu ŋanda yakwa Yawe mu nshita ya bushiku. Imyeni amaboko yenu mwisano lyakwe, nakabili lumbanyeni Yawe. Muleke Yawe uwabumba umulu ne sonde, amupaale ukufuma mu Sioni. Lumbanyeni Yawe! Akulumbanyeni ishina lyakwa Yawe, ala akumulumbeni imwe mwe babomfi bakwa Yawe. Imwe mwe babomba mu ŋanda yakwa Yawe, mu mansa ya ŋanda yakwa Lesa wesu. Akulumbeni Yawe pantu Yawe musuma, akwimbeni inyimbo shakulumbanya ishina lyakwe, pantu ukucita ici kusuma nganshi. Pantu Yawe ewasala Yakobo ukuba uwakwe, Israeli amucita ukuba icikwata cakwe. Ine nalishiba ukuti Yawe mukalamba nganshi, nokuti Imfumu yesu ewacila pa milungu yonse. Yawe ena acitafye fyonse ifyo alefwaya, mu myulu na pano isonde, muli babemba na mu matenga yonse apo yapela. Eulenga amakumbi ukwima ukufuma ukwapelela isonde, eutuma imyele ya nkuba pamo ne mfula, no kuleta umwela ukuufumya mu matala yakwe. Mu Egupto ni Yawe ewalofeshe amabeli yonse, amabeli aya bantu na ya fitekwa. We Egupto ni pa cinso cobe acitile ifipeshamano ne finjelengwe, pakukanda Farao na bacilolo bakwe bonse. Ewalofeshe imishobo ya mu fyalo ifingi, no kwipaya bashamfumu ababulamba nganshi. Kwali Sihoni, imfumu ya bena Amoli, na Ogi, imfumu ya Bashani, pamofye ne shamfumu shonse isha mu Kenani. Kabili ewapeele icalo cabo nge cuma cabupyani, nge cabupyani ku bantu bakwe abena Israeli. Ne shina lyobe, we Yawe, ala lyakubelelela pe, no lulumbi lobe, we Yawe, lukafika na ku nkulo shonse. Pantu Yawe akapokololako abantu bakwe, kabili akakwata ne nkumbu ku babomfi bakwe. Utulubi twa benafyalo, ala twena twabafye utwa silifa na golide, bantufye ebatupanga ku minwe yabo. Utunwa twena twalikwata lelo tatulanda nakalyafye, amenso nayo twalikwata, nomba ukumona nakalyafye. Amatwi nayo twalikwata, lelo tatumfwa iyoo, na mu tunwa twatuko tamufuma mupu nakalya. Abantu abatupanga nabo bakaba nga twena, kabili efyo cikaba ku batucetekela pantu bakalinganafye nato! Imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Israeli, ala akupaaleni Yawe na matotelo, imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Aroni akupaaleni Yawe na matotelo! Imwe mwe bena Levi, akupaaleni Yawe na matotelo, imwe mwe bakwatila Yawe akatiina, akupaaleni Yawe na matotelo! Akupaaleni Yawe na matotelo ukufuma mu Sioni, uyo uwaikala mu Yerusalemu. Akulumbanyeni Yawe! Toteleni Yawe pantu ena musuma. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Toteleni Lesa uwacila imilungu yonse. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Toteleni mfumu iyacila ishamfumu shonse. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Kuli ena ekafye uucita ifyakupapusha. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ena ku mano yakwe ewapanga imyulu. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ewashimpa isonde pali bemba. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ewabumba ifisanika ifikulu nganshi. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Akasuba kalesanika pa nshita ya kasuba. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Umweshi ne ntanda filesanika ubushiku. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ena ewaipeye amabeli ya mu Egupto. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ewafumishemo na bena Israeli mu Egupto. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ku maka yakwe no kuboko kwakwe ukwafunguluka. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ewalekenye Bemba Wakashika pakati. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Uwayabwishe na bena Israeli pakati kauko. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. No kubunsha Farao ne fita fyakwe muli Bemba Wakashika. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Kuli ena uwatungulwile abantu bakwe mu matololo. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ewaipeye ne shamfumu ishabulamba. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. No kwipaya ishamfumu ishalulumbi nganshi. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Aipeye Sihoni, imfumu ya bena Amoli. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Na Ogi imfumu ya Bashani. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Ewapeele ne calo cabo nge cuma cacishilano. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Icacishilano ku mubomfi wakwe Israeli. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Kuli ena uwaletwibukishako mu nshita ya macushi. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Atupuswishe ku balwani besu. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Eupeela ne fyakulya ku fibumbwa fyonse. Icitemwiko cakwe ca pe na pe. Muletotela Lesa uwa mu mulu, pantu icitemwiko cakwe ca pe na pe! Ku mimana ya Babiloni eko ifwe twaikele no kulila, ilyo twaibukishe Sioni. Ku mishingu yali palya pene, epo twakobeke na maseese yesu. Kulya eko abatwikete bunkole batwipwishe ukubembilako inyimbo, abaletutitikisha batupatikisha ukwimba inyimbo shansansa. Batile abati, “Aleni twimbileniko ulwimbo lumo ulwa ku Sioni!” Nga ifwe kuti twaimba shani inyimbo shakwa Yawe, mu calo ca bene? Ala nga cakuti ine nalaba kuli iwe we Yerusalemu, ukuboko kwandi ukwa ku kulyo kulabe ukwanguka kwakulisha. Ululimi lwandi uleke lukakatile mu kanwa kandi, nga cakuti ine naleka ukukwibukishako, nga cakuti ine naleka ukulatontonkanya pali Yerusalemu ukuba insansa shandi ishikalamba. We Yawe, shiibukisha ifyacitile abena Edomu, pali bulya bushiku Yerusalemu apokelwe. Batile nokuti, “Aleni cibongololeni! Cibongololeni ukufikafye na pa mufula waciko!” We Mwana mwanakashi wa Babiloni, we wapeelwa kukonaulwafye! Alishuka umuntu uukakulandula pa fintu watucita! Ee, alishuka umuntu uukabula tumwano utunya, no kutufwanta pa mabwe. We Yawe, nakulakulumbanya no mutima wandi onse, pa cinso ca milungu, nkakulumbanya. Ndekontamika icinso ukulosha kwi Tempele lyobe ilyamushilo, no kulumbanya ishina lyobe, pa mulandu wa citemwiko cobe icishipwa ne cishinka cobe. Pantu walicindamika ishina lyobe ne shiwi lyobe ukucila pali fyonse. Ilyo ine nakuutile mutuule, iwe walingaswike, walinkoseleshe no kundumika wandumika. We Yawe uleke ishamfumu sha pano isonde shilekulumbanya shonse, ilyo shaumfwa amashiwi ayafuma ku kanwa kobe. Uleke shileimba pa mulandu wa nshila shakwa Yawe, pantu ululumbi lwakwa Yawe lukalamba nganshi. Nangu Yawe aba ku mulu ukutali, ena alasakamana abalanda, lelo abacilumba, ena abeshibilafye ukutali. Nangu ine nyenda mukati ka mafya, niwefye unsunga umumi. Niwe ucilima abalwani bandi abamfulilwa, ku maka ya kuboko kobe ukwa ku kulyo, no kumpokololako no bulamba bobe. Ee, Yawe akafikilisha ubufwayo bwakwe pali ine, icitemwiko cobe, we Yawe, ala ca pe na pe. Wileka kubomba imilimo iya maboko yobe. We Yawe, walimfwailisha kabili walinjishiba. Uleshiba ilyo njikala nelyo njima, uleshiba amatontonkanyo nangu waba ukutali. Ilyo ine nyenda nelyo nsendama, uleshiba, walishiba inshila shandi shonsefye. Ilyo ine nshilati nande, ninshi we Yawe nawishiba fyonse. Iwe walincingilila kuntanshi na kunuma, walifimba no kuboko kobe pali ine. Umusango uo wanjishibilamo wakupapa, walimpesha amano, walisansuka, tekuti mfikepo. Bushe ni kwi uko ine ningaya pakufulumuka Umupashi obe? Bushe ni kwi uko ningafulumukila ku cinso cobe? Nga nati kanje ku mulu, ninshi eko uli. Nga nati kanje lala ku calo ca bafwa, nako kwine ninshi eko uli. Nga nati kampupuke ku macaca, nangu natila nje ikala kwishilya lya bemba, ala nako kwine niwe wingantungululako, no kuboko kobe ukwa ku kulyo eko winganjikatilako. Ine nga nasosa ati, “Cine cine imfifi yalamfisako, no lubuuto lusanguke imfifi ukunshinguluka.” Awe ne mfifi ine tayafiite kuli iwe nakalya, no bushiku bubalikafye nga kasuba, ne mfifi yaba ngo lubuuto kuli iwe. Niwe wabumba ifilundwa fyandi ifyamukati, niwe wampangile munda muli mayo Ine nakulakulumbanya pantu walimumba mu musango uwakupapusha kabili mu nshila yakutiina. Fyonse ifyo ubomba ala fyakupapa, ici cena nalishiba bwino bwinofye. Amafupa yandi tayafiseme kuli iwe, ilyo nalepangwa mu bumfisolo, ilyo nalepekanishiwa mu nda muli mayo. Amenso yobe yalimwene ilyo nshilapangwa. Inshiku shonse isho wampimina shalilembelwe mu citabo cobe, ilyo tashilati shibeko. Yangu ifyo yawamisha amatontonkanyo yobe palwa ine, we Lesa, kabili teyakupenda na kupenda iyoo! Nga nati kanja pende, ala yalifulisha ukucila umusensenga. Ilyo ine nabuka, nalyo line mbafye na iwe. Nga cakutifye kuti waipaya ababifi, we Yawe! Talukeni kuli ine mwe bepaya abantu! Bena balanda ifyamusaalula pali iwe, abalwani bobe balumbula ishina lyobe apafye. Bushe we Yawe, ine nshapata abakupata? Bushe kabili nshasuulisha abo abakwimina? Ine nalibapata umupwilapo, mbamonafye nga balwani bandi. We Yawe, nengula, wishibe ifyaba umutima wandi, unjeshe no kwishiba ifyo ntontonkanyapo. Umone nga muli ine mwaliba akabi nelyo kamo, elyo untungululefye mu nshila iyitwala ku mweo wape. We Yawe mpusushako ku bantu babi, ncingililako ku bantu balukakala. Bena lyonsefye bapanga ukucita ifyabipa mu mitima yabo, kabili bansongelekanya ubulwi kasuba konse Banona indimi shabo nge nsoka, ubusungu bwa mafwafwa bwaba pa milomo yabo. We Yawe ulencingililako ukufuma ku maboko ya babifi, ulempokololako ku bantu balukakala abapanga ukungwisha. Abantu bacilumba ine balinteya iciteyo, balinteya isumbu umo ine mpita, baliteya ifyakunjikatilako mu nshila. We Yawe, ine ndetila, “Niwefye Lesa wandi.” We Yawe umfwa ku kukupapata kwandi. We Mfumu Yawe, umulubushi wandi uwamaka, niwe ucingililako umutwe wandi mu bushiku bwa bulwi. We Yawe, wisuminisha ubufwayo bwa babifi ukuti bucitike, wileka amapange yabo yafikilishiwe, pantu kuti balayumfwa. Leka imitwe ya banshinguluka ikupwe na mafya ayafuma pa tunwa twabo. Uleke umusolilo ubaponene, leka baposwe mu mulilo, baposwe mu filindi umuli ulutikiti pakuti bekafumamo nakalya. Wileka ababufi baleikala muli cino calo, uleke icinkunka eco cilye abantu balukakala. Ine nalishiba ukuti Yawe alasoselako abalanda abafyengwa, no kulandilako ababusu. Ee, cine cine abalungami bakulalumbanya ishina lyobe, na baololoka imitima bakekala pa cinso cobe. We Yawe niwe ndekuutako mutuule, endesha ukwisa kuli ine! Umfwa kwishiwi lyandi ilyo ndekuuta kuli iwe. Uleka ipepo lyandi lise uko uli nge cushi ca bubani, no kwimya kwa maboko yandi kube nge lambo lya cungulo. We Yawe, ulesunga akanwa kandi, ulelinda no lulimi lwandi. Wileka umutima wandi ulelola ku fyabipa, nangu ukuiposa mu micitile iyabipa. Wileka ndebifya pamo na bantu abacita ifibi, nangu ukulya ku malila yabo. Umuntu mololoke angumemo pakuncenjeshako, leka ankalipile, ekusuba amafuta ku mutwe wandi, na ine nshakaane. Lelo ine ipepo lyandi kulwisha imicitile ya babifi inshita yonse. Bakateeka babo bakabafwinta mu mikonko, elyo ababifi bakasumina ukuti amashiwi yandi yali yacishinka. Elyo bakasosa abati, “Nga filya shibulimi alepula umushili pakulima, efyo na mafupa yesu yasalangene pa kanwa ka calo ca bafwa.” Lelo ine ni pali iwe we mfumu Yawe natonta amenso yandi, ni muli iwefye ine mfisama, wilekelesha umweo wandi. Ulensunga ku fiteyo ifyo banteya, na ku fyakunjikatilako ifyo abantu ababi banteya. Leka ababifi ebo bekatwe mu masumbu yabo abene, ilyo ine ndeipitilafye bwino bwino. Ine ndekuuta ne shiwi ilikalamba kuli Yawe, ndesansula ishiwi lyandi mukupapata kuli Yawe. Na pa cinso cakwe epo ndeilishanishisha, eo ndelondolwela amacushi yandi yonse. Ilyo umupashi wandi waba no mwenso, niwe wishiba inshila ndi nokwendamo. Mu nshila umo mpita, abalwani bandi baliteyamo icakunjikatilako. Lolesha lwa ku kulyo kwandi umone, takuli na wakunsakamanako, nshikwete umwakufisama, nelyofye umo uwakusakamana ubumi bwandi nakalya. Ndekuuta kuli we Yawe nati, “Niwe cubo candi, icakaniko candi mu calo ca bomi.” Umfwa ifyo ine ndekuuta, pantu nimpelelwa apakalamba. Mpokololako ku balwani abalenkunkunika pantu ine nabancila amaka. Undubuleko ukufuma mu cifungo, uleke na ine ndelumbanya ishina lyobe. Elyo abalungami bakanshinguluka, pa mulandu wa busuma bobe kuli ine. We Yawe umfwa ipepo lyandi, kutika ku kupapata kwandi. Unjasuke mu cishinka cobe na mu bulungami bobe. Windubulwisha ine ne mubomfi obe, pantu takwaba nangu umo umololoke pa cinso cobe. Umulwani tepakuncusha, antitikisha na panshi, nambika no mwafiita fititi kwati untu afwa kale. Kanshi umupashi wandi naubulwa amaka, no mutima wandi nautondobala. Ine ndebukisha inshiku shakale, ndatontonkanya pali fyonse ifyo wacita, na fyonse ifyo wabomba ndapitulukamo. Ine ni kuli iwe eko naimisha amaboko yandi, umweo wandi ulakufuluka nga filya umushili uwalatauka ufuluka imfula. We Yawe endesha ukunjasuka, pantu ine amano nayapela! Wifisa icinso cobe kuli ine, epali naba nga baya ku nindi. Uleke ulucelo lulenjibukishako icitemwiko cobe icishipwa, pantu nacetekela muli iwe. Unange inshila iyakuti ine ndekonkamo, pantu kuli iwe eko nalosha umweo wandi. We Yawe, mpusushako ku balwani bandi, pantu mfisama muli iwe. Umfundeko ukulacita ifyo iwe ufwaya, pantu uli Lesa wandi, Uleke Umupashi obe uusuma ulentungulule mu nshila iyatambalala. We Yawe, pa mulandu we shina lyobe pususha ubumi bwandi, mu bulungami bobe mpokololako ku macushi yandi. Ee, ulofye abalwani bandi mu citemwiko cobe icishipwa, onaula abalwani bandi bonse, pantu ine ndi mubomfi obe. Kampaale na matotelo Yawe icilibwe candi, ena eusambilisha amaboko yandi ukulwa inkondo, ne minwe yandi mu bulwi. Ni Lesa ewantemwa kabili e linga lyandi, e shintililo lyandi kabili e kapokolola wandi, e nkwela yandi, na muli ena emo nguba, eulenga abantu ba mishobo balecimba kuli ine. We Yawe, ngo muntunse nao wanshi uwakuti uletontonkanyapo? Umwana wa muntu wanshi uwakuti ulesakamana? Umuntu abafye ngo mupu, ne nshiku shakwe pano isonde shipitafye nge cinshingwa. We Yawe, ulekanye imyulu yobe, wikile pano panshi! Kumya pa mpili, uleke palefuka icushi! Tuma imyele ya nkuba, usalanganye na balwani, posa imifwi yobe, ubapasanganye. Tambika ukuboko kobe ukufuma mu mulu, ntulanyako no kumpusushako ukufuma ku menshi yamaka nganshi, na ku maboko ya benafyalo. Abo utunwa twabo twaisulamo ifyabufi, kabili no kuboko kwabo ukwa ku kulyo kucitafye ubucenjeshi. Ine nkalakwimbila ulwimbo lupya, we Lesa, pakukwimbila ine nakulalisha insango iya nsale ikumi. Niwe uulenga bashamfumu ukucimfya, we wapuswishe umubomfi obe Davidi ku lupanga lwa mfwa. Ntulanyako no kumpusushako ukufuma ku maboko ya benafyalo, abo utunwa twabo twaisulamofye ifyabufi kabili no kuboko kwabo ukwa ku kulyo kucitafye ubucenjeshi. Kanshi lyena abana besu abaume mu bwaice bwabo balekula nge miti iyamaka, na bana besu abanakashi baleba nge nceshi ishabaswa bwino ishakuyemfya isano. Amatala yesu yakesule paa ifilyo fya misango misango, impaanga shesu nasho shisande amakana na makana mu mpanga shesu. Iŋombe shesu uleke shibe ishamaka pakusenda ifyafina, Wileka nelyo umo atobe amalinga, kwiba ukusendwa bunkole, nangu imisowa yamalangulushi mu misebo yesu. Balipaalwa abantu abashukila fyonse ifi, balipaalwa abantu abo Lesa wabo e Yawe! Nakulakulumbanya, we Lesa wandi, we mfumu, ine nakulasumbula ishina lyobe pe na pe. Cila bushiku ine nkalakutatakula, kabili nkalalumbanyafye ishina lyobe pe na pe. Yawe mukulu kabili ewalinga ukulumbanya nganshi, ubukulu bwakwe tabwingapimwa. Inkulo imo ikalatasha ifintu ifyo wacita ku nkulo inankwe, shikalalumbilisha ificitwa fyobe ifyabulamba. Abantu bakalalanda pa lulumbi lwa bucindami bwa bufumu bobe, na ine nkalatontonkanya pa ficitwa fyobe ifyakupapa. Abantu bakalalanda palwa maka aya milimo yobe iyaba iyakutiina, na ine nakulalumbilisha pa fintu ifyakupapusha ifyo iwe wacita. Abantu bakasefya pa busuma bobe ubushaikulila, kabili bakalaimba ne nsansa palwa bulungami bobe. Yawe aba ne cikuku kabili aba no luse, tafulwa bwangu, kabili afulisha icitemwiko icishipwa. Yawe musuma kuli bonse, alikwatisha uluse pa fintu fyonse ifyo abumba. Fyonse ifyo wabumba, we Yawe, ala fikalakulumbanya, na bantu bobe abamushilo bakalakutasha! Bakalalanda pa bucindami bwa bufumu bobe, no kulanda palwa bulamba bobe. Epakuti abantu bonse baleishiba ificitwa fyobe ifyabulamba, no bukata bwa bufumu bobe ubwacindama. Ubufumu bobe bwa pe na pe, no buteko bobe bwakubelelela pe ku nkulo shonse. [Yawe wacishinka mu mashiwi yakwe yonse, kabili waluse mu milimo yakwe yonse.] Yawe alatungilila bonse abawa, kabili emya bonse abatitikishiwa. Amenso ya bonse yaloleshafye kuli iwe, nobe ulabapeela ifyakulya pa nshita iyalinga. Ulafungulula iminwe yobe, no kwikusha fyonse ifipema ifyo fikabila. Yawe mulungami mu nshila shakwe shonse, kabili aba ne citemwiko kuli fyonse ifyo abumba. Yawe alapalama kuli bonse abakuuta mutuule, kuli bonse abamukuuta mu cishinka. Bonse ababa na katiina kuli ena, alabapeela ifyo balekabila, alomfwa inkuuta yabo, no kubapususha. Bonse abatemwa Yawe bena alabasunga, lelo ababifi bena akabalofya bonse. Akanwa kandi kakalanda palwa kulumbanya Yawe. Elyo ne fibumbwa fyonse kafilelumbanya ishina lyakwe ilyamushilo pe na pe. Lumbanyeni Yawe! We mutima wandi, akulumbanya Yawe! Ine nakulalumbanya Yawe inshiku shonse isha mweo wandi, pa nshita ndi pano calo, nakulaimbila Lesa wandi amalumbo. Mwilacetekela muli bakateeka, mu bantufye abashaba na maka yakumupususha. Batila nga bafwa babwelela kwiloba, na pali ubo bwine bushiku ninshi nefyo balepekanya ukucita fyapwa. Alishuka umuntu uo Lesa wakwa Yakobo atulanyako, uo isubilo lyakwe lyaba muli Yawe, Lesa wakwe. Lesa uyu ewabumba umulu ne sonde, bemba na fyonse ifyabamo. Yawe uusunga bucishinka bwakwe umuyayaya, kabili apeela abatitikishiwa umulinganya, no kupeela icakulya ku bansala, Yawe eukakula abafungwa, Yawe eupeela impofu amenso. Yawe ewimya bonse abatitikishiwa, Yawe alitemwa abololoke. Yawe eusunga abenafyalo, kabili eusunga abana banshiwa na bamukamfwilwa. Lelo ababifi bena alafulunganya amapange yabo. Yawe euteeka pe na pe, Lesa obe we Sioni, mu nkulo shonse! Akulumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe! Ala caliwama ukulaimbila Lesa wesu inyimbo shakumulumbanya, cilasansamusha, no kulinga calilinga ukulamulumbanya! Yawe eukuula Yerusalemu, eukolonganya na bena Israeli abali muli bunkole. Alaposha abafunshika imitima, alabakakila ne filonda fyabo. Ewaishiba ne mpendwa ya ntanda, ewashinika shonse na mashina yashiko lumo lumo. Imfumu yesu ikulu kabili yamaka nganshi, ukwishiba kwakwe takwakwata impela. Yawe ewimya bonse abaicefya, lelo ababi bena alabaposa panshi. Akwimbileni Yawe inyimbo shakutasha, akulishisheni Lesa wesu inyimbo pa maseese. Eubunganika amakumbi mu mulu, eulokesha ne mfula pa calo, no kumesha icani mu mpili. Eupeela iŋombe icakulya, kabili eulisha tumwankole icakulya ilyo twamulilila. Amaka yakwa kabalwe tayamusekesha, kabili ena tacankilwa mu molu ya muntu. Lelo Yawe asansamukafye mu bamukwatila akatiina, ababika isubilo lyabo mu citemwiko cakwe icishipwa. Uletasha Yawe, we Yerusalemu! Ulelumbanya Lesa obe iwe Sioni! Pantu ewikasha imipilikisho ya mpongolo shobe, eupaala na bana bobe abekalamo. Eulenga nokuti mu mipaka ya calo cobe muleba icibote, eukupeelesha ne ŋanu ishisuma. Eupeela ne cipope cakwe pano isonde, ne shiwi lyakwe lilasalangana bwangu bwangu. Eulokesha ubunga bwa mfula nga masako ya mpaanga, no kulenga umume ukusalangana nge mito. Eulukusha na mabwe ya mfula nge nsakalabwe, takuli nangu umo uwingashipikisha kuli iyi mpepo. Nga alandafye ishiwi, apopene fyasunguluka, atuma no mwela wakwe uwakaba, awe ninshi na menshi yalapita. Ewasokolola ishiwi lyakwe kuli Yakobo, no kwishibisha amafunde ne fipope fyakwe ku bena Israeli. Awe, tatala aucitilapo umushobo umbi ici, tabaishiba na mafunde yakwe nakalya. Akulumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe ukufuma mu mulu, mulumbanyeni umo mu mulu umwasansama. Mulumbanyeni imwe mwe bamalaika bakwe bonse, mulumbanyeni mwe fita fyakwe fyonse ifya mu mulu. Mulumbanyeni mwe kasuba no mweshi, mulumbanyeni mwe ntanda shonse ishabeka! Mulumbanyeni, mwe myulu iyasansama, na imwe mwe menshi ayaba pa mulu wa makumbi! Lekeni ifintu fyonse filelumbanya ishina lyakwa Yawe, pantu ewasosele ishiwi na fyonse epakubumbwa. Ewafibika mu fifulo umo fyaikala umuyayaya, apeela ne cipope icishakatale acipilibulwa. Lumbanyeni Yawe pano isonde ponse, mwe bashimweshimwe ba muli bemba na mu matenga. We nkuba, nobe we mfula ya mabwe, we bunga bwa mfula na fubefube, na iwe we cimwela camaka we ubeela Yawe, mulumbanyeni! Mwe mpili na imwe mwe tupili, mwe miti ya fitwalo, na imwe mwe miti iyalepesha iya keda, mwe nama shonse isha mu mpanga na mwe fitekwa, imwe mwe fikulika panshi na mwe fyuni, lumbanyeni Yawe! Ishamfumu sha pano isonde, ne mishobo yonse, mwe ntungulushi na bakateeka ba pano isonde, mwe balumendo na mwe bakashana, mwe bakote, na imwe mwe baice bene, lumbanyeni Yawe! Bonsefye nabalelumbanya ishina lyakwa Yawe, pantu ishina lyakwe lyeka elyacindamisha pali yonse. No bucindami bwakwe bwalicila isonde ne myulu ine kumo! Alimisha abantu bakwe imfumu iyamaka, pakuti abamushilo bakwe babe ne cakutakishishamo, abena Israeli, abantu abo atemwisha. Akulumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe! Imbileni Yawe ulwimbo lupya, mulumbanyeni mu lukuta lwa bamupetamina. Uleke abena Israeli basekelele muli Kabumba wabo, uleke na ba mu Sioni bangile Imfumu yabo. Nabalecinda pakulumbanya ishina lyakwe, balelisha insombo na maseese. Pantu Yawe alacankilwa abantu bakwe, abaicefya alabafwika ingala ye pusukilo. Uleke abapetamina Lesa basekelele mu bucindami bwakwe, baleaula no tupundu pa masanshi yabo. Uleke amalumbo yakwa Lesa yafume mu tunwa twabo, na mu minwe yabo bekate impanga ishatwa konse konse. Eshakulandwilako imishobo ya bantu, no kukandilako abantu, no kukaka ishamfumu shabo iminyololo, na bakankala babo mu makusu ya fyela. Ekufikilisha ubupingushi ubwalembwa pali aba bantu. Uku ekucindamikwa kwa bapetamina Lesa bonse. Akulumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe! Lumbanyeni Yawe mu cifulo cakwe icamushilo, lumbanyeni Lesa mu mulu mwisano lyakwe. Mumulumbanye pa mulandu wa fintu acita ifyabulamba, mumulumbanye pantu alipulamisha. Mumulumbanye no kulisha amapenga, mumulumbanye no kulisha amaseese ne nsango! Mumulumbanye no kulisha insombo no kucinda, mumulumbanye no kulisha ifilimba na bamutolilo! Mumulumbanye no kulisha imiwaya, mumulumbanye ne miwaya iyalilisha! Ee, cine cine ifibumbwa fyonse ifipema nafilumbanye Yawe! Akulumbanyeni Yawe! Amapinda yakwa Solomoni mwana Davidi, imfumu ya bena Israeli. Aya e mapinda yakulenga ukwishiba no kusalapulwa pakuti muletesha ne nsoselo sha mano yene yene. Epakuti yamufundako ukuba na mano mu mikalile, no kulacita ifyalungama, ukuba abamulinganya kabili ababula umucishacinani. Imbulwamano kuti yashisalapula, na baice bene kuti yabapeela amano, no kubalenga baleiluka mu fintu. Lekeni aya mapinda abantu abamano bakutikeko, kabili kuti yabalundilapo amano na yambi payo basambilila, lekeni abacenjela nabo, ukucenjela kwabo kucililepo. Epakuti baletola amano mu mapinda na mu nsoselo, mu milandu na mu tunyonga ndimi twa bamano. Ukukwatila Yawe akatiina e ntendekelo ya mano, lelo ifipuba fyena filasuula amano, kabili tafifwaya kufundwa iyoo. Umfwa we mwana wandi kufyo bawiso balekufunda, kabili wisuulako kufyo banoko balekusambilisha. Pantu ifyo balekufunda fikaba nge ngala ku mutwe obe, kabili ngo munyololo uwakuyemfya umukoshi obe. We mwana wandi, abacita ifyabubifi nga bakutunka, iwe wilasumina, Nangu bakweba abati, “Ala isa kuno, tulalililepo umuntu umo, uleke tumwipaye uwabula umulandu. Ilyo bacili abomi, elyo tubacibaule kwati ni nindi, kabili abatuntulufye nga filya baleya ku calo ca bafwa. Ee, tukakwata ifyuma ifyacindama, na mayanda yesu yakesula paa ifyo tuletapa. Ale isa tuleenda bonse, twakulayakana nobe ifyo tuleiba.” We mwana wandi, wilaenda pamo na bantu ba musango uyu, wilakonkelela inshila shabo. Pantu amakasa yabo yabutukila mu fyabubifi, bena tabaposa nshita pakwipaya umo. Kuicushafye ukuteya ifyuni ulukose pa nshita nafyo filemonako! Bena balalilila ukuilofya abene, no kupekanya ifyakuipailakofye. Pefye abapupu bafwila pa bupupu bwabo, efyo ciba kuli bonse abaikalilafye ukwiba. Amano yalebilikisha mu misebo ngo mwanakashi, nayasansule ne shiwi lyayako mu mansa. Uyo alebilikisha pa mpongolo ya musumba, na monse mu finshoko umulongana abantu aleti, “Mwe mbulwamano imwe! Bushe ukukanaishiba kwenu kukapwa lilali? Na bapumya bushe ni lilali bakaleka ukusansamukila mukupumya? Nangu ifipuba fikaleka lilali ukupata amano? Kwena amulaumfwa kufyo ine nalemukalipila, nga nalimupongolwela ifyaba mu mutima wandi, no kumulenga ukwiluka mu matontonkanyo yandi. Nomba imwe mulakaana ukwisa ilyo ine mwita, kabili tapali nelyo umo uwaposeleko amano ilyo ine nafungulwile ukuboko. Pantu mwasuulile nefyo ine namusokele, na kufyo mwebaula tamusakamanako. Kanshi na ine nkasekakofye ilyo mukaponenwa ne finkunka, nkalamuwela ilyo amashamo yakamwansha, ilyo amashamo yalamwishila nge cimwela, ilyo ifinkunka fyakulamwishila nga kankungwe, ilyo amacushi na masakamiko fikalamwishila. “Elyo bakankuuta lelo na ine awe nshakasuke, bakamfwailisha lelo tabakamone iyoo. Pantu bena bapata amano, kabili tabasalile ukukwatila Yawe akatiina. Pantu tabafwaya kumfwa kufyo ine mbasokako, balasuula na kufyo mbakalipila. Kanshi bakalalya ifitwalo fya mibeele yabo, no kwikuta amapange yabo abene. Pantu ukulubantika kwa mbulwamano kukabaletela imfwa, amasange ya fipuba yakabalofya bonse. Lelo uyo onse uumfwa kuli ine akekala umutelelwe, kabili akekala ku matwi tondolo, ukwabula ne cakutiina.” We mwana wandi, nga wapokelela amashiwi yandi, walabaka na mafunde yandi mukati ka mutima obe, kabili nga walateya amatwi yobe ku fyamano, no kulafyumfwikisha no mutima obe, kabili nga walomba ukwiluka, walilila no kulaumfwikisha, kabili ulefwaishafye amano nga filya fine ufwaisha silifa, atemwa nga filya fine ufwaisha icuma icafisama, elyo ninshi ukeshiba umo ukukwatila Yawe akatiina kwalola, kabili ukafikapo na pa mano yakwishiba Lesa. Pantu uupeela amano ni Yawe, kabili mu kanwa kakwe emufuma amano yakwishiba no kwiluka. Ukucimfya kwa bololoke kwaba muli ena, e nkwela yabo abenda mu cishinka. Pantu eulinda inshila sha balungami, kabili eucingilila umupita abantu bakwe abamushilo. Elyo ukeshiba ubulungami no mulinganya, pamo ne fintu ifyabula umucishacinani, ukeshiba ne nshila isuma yonse. Pantu amano yakaba mu mutima obe, kabili no kwishiba kukalasansamusha umweo obe. Ukucenjela ekukakucingilila, kabili no kumfwa kukakusunga. Amano yakakupusushako ukufuma mu nshila sha babifi, no kukutaluka ku bantu ba milandile ibi, abaleka imikalile iyaololoka pakuti baleenda mu nshila ya mfifi. Bena balasansamuka mukucita ifyabipa, no kusamwa mu kuulungana kubi. Ee, ni ncenjeshi sha bantu, kabili inshila shabo nisho ushingacetekela nakalya. Amano yakakupususha ku mpulumushi ya mwanakashi, muka mwine umbi umbi uwingakulansha amashiwi yakusembeleka, uwasangukila mulume wa ku bukashana bwakwe, kabili uulaba ne filayo alaile pa menso yakwa Lesa. Pantu iŋanda yakwe itwala ku mfwa, ne nshila shakwe shilosha ku milungulwa ya bafwa. Pa baume abaya kuli ena tapabwela nelyo umo nakalya, tabashisanga nakabili nshila ishitwala ku bumi. Kanshi iwe uleendela mu nshila sha bantu abasuma, kabili ulesunga imibeele ya balungami. Pantu abantu abololoke ebakalaikala muli cino calo, kabili abakaele ebakekalililamo. Lelo ababi ba bantu tabakasangwemo muli ci calo, kabili abashaba na cishinka bakabanukulamo. We mwana wandi, wilalaba ifyo nkufunda, lelo mu mutima obe ulesunga amafunde yandi. Pantu amafunde yandi yakakulenga ukuti ukakokole pano calo, ukaba ne myaka iyingi, no kwikala umutende. Icitemwiko icishifilwa ne cishinka tefyakulekako iyoo, Ufikakile mu mukoshi obe, ufilembe na mu mutima obe. Lyena ukamona ukusekelelwa, kabili uwe shina ilisuma pa menso yakwa Lesa na ya bantu. Uletetekela muli Yawe no mutima obe onse, kabili wilaesha kulacetekela amano yobe iyoo. Na lyonsefye mu nshila yobe uleibukisha Yawe, nao akalakulanga ifyakucita. Wilaitunga ukuba uwamano, iwe uletiina Yawe, uletaluka na ku fyabipa. Nga walacita ifi, awe ninshi ukakwata ubumi busuma, kabili na mafupa yobe yakapembuka. Cindika Yawe mu fyuma fyobe, no kulamutuulapo ifisabo fyantanshi fyobe fyonse. Elyo ninshi amatala yobe yakulaisula paa no kupala, ne nsupa shobe shikalaisula paa no mwangashi upya. We mwana wandi, wilasuula ukukalipila kwakwa Yawe, kabili wilanenuka ilyo akwebaula. Pantu Yawe alakalipila abo ena atemwa, nga filya fine umufyashi alakalipila mwane uo abekelwamo. Alishuka umuntu uwasanga amano, umuntu uwailuka mu fintu. Pantu amano yalicila pa bunonshi bwa silifa, kabili yalapeela ifyacindama ukucila golide, Amano yaliluma umutengo ukucila tumabwe twa rubi, tapaba pafyo umuntu engakabila ifingalingana na mano. Amano yalalenga umuntu ukukota bwino, kabili yamulenga abe umukankala no kucindama acindame. Amano yalaletela umuntu insansa mu mikalile yakwe, yamulenga no kwikala mu mutende. Amano muti wabumi kuli abo abayekatilila, kabili balishuka abayakonenamo. Ni Yawe ewapanga isonde ku manofye, no kwikasha imyulu ku kucenjela kwakwe. Ku mano yakwe alengele amatenga yalekane, nokuti amakumbi yaleloka fubefube. We mwana wandi, sunga umutima pa mano yasuma na pakwiluka, wileka fifume ku cinso cobe. Fyena fikaba bumi kuli iwe, kabili icakuyemfya mu mukoshi obe. Lyena ukenda mu nshila yobe ukwabula icakutiina, kabili tawakaipunune ku lukasa lobe iyoo. Ilyo waya kukusendama tawakaletiina kantu nelyo kamo, kabili ukalaisendaminafye ubushiku bonse. Wilakwata umwenso wa masanso ayapumikishafye, nangu ifinkukuma ifipaya ababi. Pantu isubilo lyobe likaba muli Yawe, kabili akasunga na makasa yobe ku fiteyo. Wilakaana kupeela icisuma ku balekabila, ukulingana na papelele amaka yobe. Nga ulingilefye ukwafwako umubiyo ilyo line, iwe wimweba auti, “Awe, tala bwelelamo nkesa kupeela mailo,” ilintu ninshi naukwata apopene. Wilapangila ukucitapo cimo icibi ku mwina mupalamano obe, uwaikala na iwe mukukutetekela. Wilaumanya umuntu uushikwete umulandu nelyo umo, uushakucita kabi nelyo kamo. Wilafimbila umuntu wabuluku, nangu ukupashanya imicitile yakwe iyili yonse iyoo. Pantu Yawe apata uubifya ku mufulo, lelo abalungami bena e bacibusa bakwe. Intipu shakwa Yawe shaba pa ŋanda ya mubi, lelo apaala icifulo ca mololoke. Abantu abamisuula alabasuula, lelo abaicefya bena alabakwatila icikuuku. Abamano balacindikwa, lelo ifipumbu fya bantu fyena fikekatwa ne nsoni. Mwe bana bandi muleumfwa ifyo ine ne shinwe ndemufunda, mulebikako umutima lyena mwakulaishiba ifintu. Ifyo ndemufunda ala fisuma, eico mwilafisuula iyoo. Ilyo nali umwana munono mu ŋanda ya batata, ninshi ncilifye umuteku, kabili umwanafye eka kuli bamayo, batata balemfunda abati, “Uleibukisha ifyo ine ndesosa no mutima obe onse, ulekonka ifyo ndekukonkomesha lyena wakulaenda umumi lyonse. Tola amano, no kwiluka, wilalaba ifyo ndesosa, kabili wilafisuula iyoo. Wilasangukila amano, pantu eyakakusunga, Uleyatemwa, nayo yakulakwensha umutende. Amano ala cikankala, eico kwata amano, nangufye uposelepo ifyuma fyobe fyonse wakwata, te mulandu iyoo. Uletemwa amano, nayo yakakupalamika, uleyabika mu mutima, nayo yakakuletela ubucindami. Yakakupeela icakuyemfya ica ku mutwe obe, no kukupeela imyala yobe iyabufumu.” We mwana wandi, umfwa kuno ulesekelela ifyo ndesosa, elyo ukakokola pano calo. Ine nakulanga inshila yamano, no kukutungulula mu nshila shabulungami. Nga walaenda na mano, takwakabe cakukucilikila inshila, tawakaipunune iyoo, ukalabutukafye ulubilo. Lyonse uleibukisha amafunde yandi, wilayasuula, uleyabaka bwino, pantu e bumi bobe. Iwe wilaingila umwenda ababifi, nangu ukwenda mu misango ya bantu abacita ifyabipa. Talukamo, wilaendamo nangu panono, ufumemo, na we mwine wende pa nshila yobe iyaibelako. Pantu abantu babi pakumona utulo kanofye batala bacitapo icibi cimo, bena tabamona tulo nga tabalapunwisha bambi. Bena balya umukate wabubifi, no kunwa umwangashi wacimfulunganya. Imisango ikonka abalungami yena yaba ngo lubuuto lwa pa macaca, kuya lulecililakofye mpaka akasuba kasansama. Nomba inshila ya babifi yaba nge mfifi ya bushiku, tabeshiba ne cilenga ukuti baipunune. We mwana wandi uleumfwa ifyo ine ndesosa, uleposako amano ku mashiwi yandi. Wileka yafume ku cinso cobe, uleyasunga mu mutima obe. Pantu ku bantu bonse abayasunga yakalenga babe no bumi ubusuma, baleikala umutende. Pali fyonsefye, ulesunga umutima obe, pantu emwaba akamfukumfuku kabumi. Wilaesha nelyo limo ukulalanda icintu icishili cacine cine, wilalanda ifyabufi nangu ifyabucenjeshi. Uleloleshafye kuntanshi, uletonta amenso apo ulungemefye epela. Uleshininkisha ifyo ulecita, ninshi lyena nefyo wakulacita fyakulalungama. Wilaalukila ku kuso nangu ku kulyo. Taluka ku fibi. We mwana wandi bika umutima ku mano ndekupandako, teya ukutwi kufyo ndekweba. Epakuti uleishiba umwakwenda bwino, nefyo wakulalanda fyakulalanga ukuti iwe uli na mano. Pantu imilomo ya mwanakashi cilende, ala yalowa ngo buci, ne milandile yakwe intu yatelela ukucila amafuta. Nomba pakulekelesha yalula nga malulu, kabili yatwa ngo lupanga ulwatwila konse konse. Amakasa yakwe yakakutwala ku mfwa, ne ntampulo shakwe shalola no kutwala ku calo ca bafwa. Ena tatontonkanya pa nshila iyilosha ku bumi, inshila endamo icende ende shintu shalubantika, lelo tasakamana nakalya, Nomba kanshi, mwe bana bandi kutikeni kuli ine, mwisuula ku mashiwi ndelanda. Umwanakashi wa uyu musango wakutalukakofye, tecakwesha kunyanta pa mwinshi wa ŋanda yakwe iyoo. Epali wapeela umucinshi obe kuli bambi, ne myaka yobe ku bankalwe. Epali na bantu bambi bambifye kuti baliila fyuma fyobe, kabili nefyo wacululukila fyanonkesha aba mu ŋanda imbi imbi. Kabinge na pa mpela ya bumi bobe walaŋonta, ninshi walyonda washalafye imisakalala. Elyo ukatila ati, “Mulandu nshi nshaleumfwila kufyo balenjalulula? Cinshi ico no mutima wandi tawatemenwe ukusalapulwa? Nakeene no kubeela bakafundisha bandi, nangu ukuteya ukutwi ku balensambilisha. Kwashele panono ukuiletela ububi no bonaushi mukati ka kulongana kwa lukuta.” Ulenwa amenshi ya mu cishima cobe we mwine, amenshi ayafukauka mukati ka cishima cobe. Wileka insonsa shobe shifukaukile pa mbilibili, utumilonga tobe wileka tusalanganine pa lwalala, iyoo. Leka fibe fyobe we mwinefye weka, tafili fya beni pamo na iwe iyoo. Leka akamfukumfuku kobe kabe akapaalwa, na iwe wine ulesansamukafye pamo no mukashi obe uo waupile ucili umulumendo. Ulya mwanakashi alepa umukoshi nge nkoba, no kuyemba nge mpombo. Leka na mabele yakwe yalekusekesha lyonse, ne citemwiko cakwe cilekusansamusha lyonse. We mwana wandi, nga cinshi ulefwaila ukusansamuka kobe kube ku mwanakashi cilende? Nga cinshi ico wingalatonesha amabele ya mwanakashi muka mwine? Pantu Yawe alishibafye bwino imyendele ya muntu, kabili eulonda no muntu monse umo alola. Ifibi ificita umuntu mubi ala fiteyo Umwine ekatwa ne myando ya fyabubifi fyakwe. No kufwa kwine eco akafwila pa mulandu wakufilwa ukulaikanya, ukutumpa kwakwe ekukamutwala mu nindi. We mwana wandi, nga walaya ukufutilako umubiyo imisha, nga mwaumana akapi ukumwimininako ku misha, nga waibika mu bwafya pa mashiwi walandile, no kwikatwa mu citeyo ca fyebo fya kanwa kobe we mwine, kanshi pakuipokako ucite ici we mwana wandi. Apo nauiposa mu minwe yakwe we mwine, endeshafye kabiye uye umupapate akwelele. Wileka amenso yobe yamone utulo, nangu umone ukutuusha. Ipusushekofye nge mpombo iyilefuma mwisumbu, atemwa nge cuni icileisotola ku lukose. Lolesha ku kanyelele we muntu umunaŋani iwe, umone imibeele yakako. Kena takakwata intungulushi, nangu kangalila nangufye kateeka. Nomba ulusuba lonsefye kalonganya icakulya cakako no kututila, elyo no kukolonganya icakulya cakako mu nshita yakuseepa. Nomba we munaŋani wa muntu iwe, ni nshita nshi ukalalapo utulo? Ni nshita nshi ukabukilapo mu tulo tobe? Ena atilafye, “Awe nkantale ntubilishekofye panono, kantale nsendamekofye panono, kantale njikumbate amaboko panono no kutuusha.” Elyo ubupina bukakwishila ngo mupupu, elintu no kubulwa kukakuwililila nge cipondo icili ne canso. Umuntu umuwelewele kabili umubi, eulya alesalanganya ubufi. Pakubepa alashinisha ku menso, asholokota ulukasa lwakwe, no kulembula ku minwe yakwe. Ena elenganya ububi no bucenjeshi mu mutima wakwe, lyonse asongelekanyafye ulubuli mpanga yonse. Eico icinkunka cikesa mupumikishafye bwangu bwangu, eukonaulwa ukwabula icakumupokako. Kwaba ifintu mutanda ifyo Yawe apata, ifintu cine lubali ifimuselausha ku mukoshi: Amenso yacilumba, no kubepa ubufi, elyo no kusumya umulopa wakaele, umutima uupanga ifyabipa, na makasa ayangufyanya ukutwala ku bubi, na kambone uulanda ifyabufi, no muntu uutanda ulubuli muli bamunyina. We mwana wandi, ulesunga amafunde ya bawiso, kabili wilasuula ifyo banoko balekufunda iyoo. Pefye ulesunga amafunde yonse mu mutima obe, no kuyakobeka mu mukoshi obe. Yakulakutungulula ilyo wakulaenda, yakulakusunga ilyo uli mu tulo, kabili yakulakupandako amano pa nshita ya kasuba. Pantu aya mafunde ni nyali, no kufunda lubuuto, kabili ukukulanga apo waluba ni nshila ya ku mweo. Eyakukupususha ku mpulumushi ya mwanakashi, muka mwine uwaba no lulimi ulusembeleka umwaume. Iwe wilakumbwa ubusuma bwakwe mu mutima obe, nangufye akufwebulwile shani amenso. Pantu cilende ena kuti wamusembelekela pa mukate umofye, lelo umwanakashi muka mwine awe ena kuti akupindilapo ifingi. Bushe umuntu kuti afukatila umulilo mu ceni cakwe, ukwabula ukumocela ifyakufwala? Bushe umuntu kuti anyanta pa musolilo, ukwabula ukupya mu makasa? Ala e cimo cinefye ukusendama na muka mwine, efintu noyo muntu ali nokuculilapo. Abantu tabasusha mpupu nga cakuti aiba pa mulandu wakuti ali ne nsala. Nomba kwena nga aikatwa, paco ebile ali nokulipililapo imiku cine lubali, emukutila ali nokufutilapo fyonsefye ifyo akwata. Nomba umuntu uucita ubucende ena mano ashikwata, ena uwacita ifi, mwine eka ailofyafye. Alakutwa, alapumwa, no kukwata insoni lyonse. Pantu umulume wakwe elyo ailanga ifyo afubila umukashi wakwe, kabili takwata no luse nga atila kanandule. Tekuti asumine ukumufutilapo, nangufye ifyakumutemuna fingafula teti fimunashe. We mwana wandi ulesunga amashiwi yandi, elyo ulebaka na mafunde yandi mu mutima yobe. Ulebaka ifyo ndekufunda pakuti uleenda umumi, no kusunga ifyo ndekweba nge mboni ya linso lyobe. Uleyekata mu minwe yobe, no kuyalemba petamina lya mutima obe. Uleeba mano auti, “Niwe nkashi yandi,” no mucetekanya uleita nga kacele obe. Efyakulakutalusha kuli cilende umwanakashi, na ku waupwa muka mwine uulanda amashiwi yakusembeleka. Ubushiku bumo pa nsolokoto ya ŋanda yandi, ine nalelengela pa fipunda. Awe namona pa bantu abo inshiku shishilati shifunde, nalolesha pakati ka balumendo, nomba namonapo umo uushakwata amano. Ena aleenda mu musebo mupepi ne cinshoko, ali mu nshila iyalungatana na pa ŋanda ya uyu mwanakashi. Cali icungulo pali muntungulya, ninshi no kufiita paya palefiita. Elyo uyu mwanakashi aisa kumanya noyu mulumendo, nafwala ne nsalu shabucilende, elyo mu mutima wakwe mwalifye ubucenjeshi. Uyu mwanakashi ala untu akamuka, ne nsoni nakalya, lyonsefye tekala pamwakwe. Limbi kuti aiminina pa musebo, limbi mu lubansa, kabili mu cinshokofye monse, ala tewakupuswamo, ninshi alelolela. Awe umwanakashi afukatila no mulumendo, ati nokuti kuuku. Elyo amutomona amutonta na menso ati nokuti, “Ine ninkwata umutuulo wakwampana pamo kumwandi, ilelo nimfikilisha ifilayo fyandi. Eico njishile ndekufwaya nacipamfiwa ukukusanga, nomba naumoneka. Pa busanshi bwandi ninyanshikapo insalu ishisuma, ishikankala ishatula ku Egupto. Nimpupilapo ne cinyamuti icanunka busaka muri, no tubunga utwanunka bwino utwa matembusha no twa sinamoni. Ala twende, tuleya! Tuye yangala mpaka ulucelo! Cileyawama nganshi ilyo tuleya kumbatana mu citemwiko. Pantu umulume wandi talipo iyoo, aliya pa bulendo ubutali. Alisenda ne cikwama ca ndalama ishingi, akabwelafye umweshi nga wakosa ilyo walakangana na kasuba.” Na mashiwi yakumubembeleka amutunka, ku longolo lwa milomo yakwe amunasha. Apopene alakonka no mwanakashi, kwati ni ŋombe iyo baletwala kukwipaya, kwati ni nsebula iyiketwe ku mwando, mpaka umufwi wapulinkana mu libu. Kwati cuni icilesenselela ku lukose, ukwabula ukwishiba ukuti cileitwalafye kukufwa. Nomba kanshi mwe bana bandi umfweni kuli ine, kutikeni ku mashiwi nalamweba ine. Imwe mwileka imitima yenu ipilibukile ku misango ya uyu mwanakashi, nangu ukulubantika pakukonkelela inshila shakwe. Pantu abaume bengi abo aonaula, nabo aipaisha nabo bengi, ala teti nkumemo ukupenda. Pantu iŋanda yakwe e nshila iyitwala ku calo ca bafwa, e nshila yakusupula iyitentemushisha abantu ku mfwa. Mwe, bushe tamuleumfwa uko amano yalebilikisha ngo mwanakashi? Kwiluka bushe talesansula ishiwi lyakwe? Mano eminine pa mulu wa kalupili, mupepi no musebo, eminine pa masansa ya nshila. Eminine lubali lwa pa mpongolo iyo bengililapo mu musumba, pa mwinshi epantu alebilikisha aleti, “Kuli imwe bonse mwe bantu ala nimwe ndeita, ine ndebilikisha ku bantu bonsefye. Mwe mbulwamano sha bantu imwe, ala salapukeni, mwe fipuba fya bantu, ala toleni amano. Umfweni kuno pantu ine ndemwebako ifintu ifisuma, fyonse ifyo ine nalamwebako ala fintu fyalolamo. Pantu ifyo akanwa kandi kasosa fyacishinka, pantu imilomo yandi yapata ububifi. Fyonsefye ifyo ine nanda fyalilungama, ine awe nshilanda ifishalolamo nangu ifyabufi iyoo. Ku muntu uwiluka alamona ukuti fyonse ifyo nanda fyaba pa bwelu, ku muntu uwamano fyonse filalolamo. Mulesalapo amafunde yandi ukucila silifa, no bwishibilo bwandi ukucila golide. Pantu mano alicila pa tumabwe utwamutengo utwa rubi, tapali nelyo cimo ico mwingafwaya icingalingana nankwe ku busuma. “Ine nine mano, nine cibinda wakwilula ifintu, nine njishibisha abantu ifintu, no kubapandako amano yene yene. Ukuba na katiina kuli Yawe, ekupata ifyabipa, ine nalipata icilumba ne miya, nalipata imisango iyibi, nalipata no kulanda ifyabufi. Ne upandako amano nine, kabili nine mpeela ukwiluka no kwishiba ifyakucita, nine mwine wamucetekanya no bulamba. Nine nenga ishamfumu shileteeka ifyalo, nine nenga intungulushi shilepanga amafunde ayalungama. Nine nenga bakateeka bonse baleteeka ifyalo, bacilolo bonse abatungulula pano calo nine wine mbapulamika. Ine ne mano nalitemwa abantemwa, na bantu abamfwaya ala ebansanga. Ifyuma no bucindami nine nakwata, ubukankala bwine bwine ne shuko nine nafikwata. Ifyo ine mpeela ala fyalicila pali golide wine wine uwawamishiwa bwino, fyalicila na pali silifa wine wine ku busuma. Ine njikala imikalile yabololoke, nkonka imisango iyalungama. Abantemwa ine ndabapeela ifyuma, na matala yabo ine ndesushamo ifyuma paa. “Yawe ewalengele mbeko mu kutendeka kwa milimo yakwe, ilyo talati atampeko imilimo yakwe iyakale. Ukutulafye ku kale na kale ine ninshi nalisansabikwa, ukutulafye pa kutendeka ilyo kushilati kube ne calo cine. Ine nafyelwe ilyo kushilati kube na bemba, ilyo kushilati kube ne ntulo sha mimana shine. Ine nafyelwe ilyo kushilati kube ne mpili, ilyo no tupili twine tushilati tubeko, ilyo na Lesa ashilati abumbe icalo ne mpanga shine ishabamo, ilyo ashilati abumbe nangufye tulukungu twapakubala utwe loba. Ine epo nali ilyo Lesa aandalike umulu, ilyo acitile icitengulusha pa mulu wa bemba. Ilyo aandalike amakumbi mu lwelele, nelyo apongwele ne ntulo sha bemba. Ne lintu apimine amenshi ya muli bemba imipaka, umwakuti yalepelela, ine ne mano epo nali, nelyo apimine apakwikashisha isonde. Ala epo nali mupepifye nankwe, ine ne cibinda wa milimo, nine nalemusansamusha apo shicela, pefye naleanga ne nsansa apo ali. Naleanga ne nsansa pa calo cakwe, insansa shandi ine ala kuba pamo na bantunse.” “Kanshi nomba mwe bana bandi umfweni kuno. Balipaalwa abo abakonka inshila shandi. Mulekonka amafunde yandi no kuba na mano, mwilayasuula iyoo. Alishuka umuntu uumfwa kuli ine, uwikala inshiku shonse pa mpongolo shandi, uulolela pa mwinshi wa ŋanda yandi. Pantu uwansanga ala ninshi asanga ubumi, kabili untu atemwikwa no kutemwikwa kuli Yawe. Lelo umuntu uwafilwa ukunsanga, ala ena ailetelelafye umwine, na bonse abampata ine, ala batemwa imfwa.” Amano yaliikuulila iŋanda yayako ngo mwanakashi uwaimikamo ne nceshi cine lubali. Naipaya ne nama, nateyanya no mwangashi, napekanya na pakucitila imitebeto. Natuma ababomfi bakwe abanakashi balebilikisha, nabeminina na pa ncende iyasansamisha mu musumba baleti, “Lekeni imbulwamano shise kuno.” Alesosa ku babula amano ati, “Iseni mulye umukate wandi, munwe no mwangashi mpekenye. Fumeni mu nshila shenu ishakukanaishiba, lyena ninshi imwe mwakulaikala abomi, muleenda na mu nshila sha mano.” Nga wakalipila uupumya ninshi kutukwa ulefwaya. Nga waebaula umuntu mubi, ninshi wailetelelafye. Tecakwesha ukukalipila uupumya, ena akakupatilapo. Nomba nga wakalipila umuntu uwamano, ena akakutemenwapo. Funda uwamano, na mano yakwe yalafulilako, sambilisha umuntu umololoke nao alelundapo ukwishiba. Ukukwatila Yawe akatiina e ntendekelo ya mano, kabili ukwishiba Uwamushilo ekwishiba kwine kwine. Pantu ni muli ine emo shikafulilako inshiku shenu, no kulundilwako imyaka iyingi iyakwikala pano calo. Nga wakwata amano ninshi na mano yobe yakakulambula, nomba nga ulapumya, lyena ninshi uleiletela ubwafya we mwine. Umwanakashi icipuba alikalauka, akwata amasange, taishiba kantu. Ekala pa mwinshi wa ŋanda yakwe, pa cipuna icasansama mu musumba, elyo aleita abalepitapo, abalungemefye mu nshila shabo aleti, “Lekeni imbulwamano shise kuno.” Aleeba ne cipuba ati, “Amenshi yakwiba ala eyasuma. Ne cakulya balila mu bumfisolo ala ecakwatisha umulyo.” Lelo tabeshiba nokuti abaya ku ŋanda yakwe baitwalafye ku mfwa, nokuti abengila mumwakwe balifye mu nshila ishilosha ku mikonko ya mu calo ca bafwa. Amapinda yakwa Solomoni. Umwana wamano asansamusha wishi, lelo icipuba ca mwana cena cisakamika nyina. Ifyuma banonkela mukucita ulufyengo tafiwamina nelyo cimo, lelo imicitile iyalungama ilapususha umuntu ku mfwa. Yawe taleka umololoke alecula ne nsala, lelo aleka umubi abulwe ico alekabila. Ubunaŋani ala tabulisha kasuma iyoo, lelo ubukankala bwaba mukubombesha. Uututila ifilyo pa nshita iyalinga e mwana wamano, lelo alisebana umwana uulala utulo pa nshita yakuseepa. Umololoke alapaalwa, lelo akanwa ka muntu umubifi kafubatila icimfulunganya. Ukwibukisha umololoke ala ciba lipalo, lelo ishina lya mubifi lyena iyoo. Umuntu wamano alasekelela amafunde mu mutima wakwe, lelo umuntu uulelandafye icilande lande alakandilwapo. Umuntu wa myendele isuma ekala umutelelwe, umuntu uwenda mu nshila shabipa awe ena alekatwa. Umuntu uushinisha ku linso aletafye icimfulunganya kabili uulandafye icilande lande alakandilwapo. Akanwa ka mololoke ala kamfukumfuku kabumi, lelo akanwa ka muntu mubi umubifi kafimba pa buluku. Impatila ilenga ulubuli, nomba icitemwiko cena cifimba pa fyabupulumushi fyonse. Abamano bena balanda ifyamano, nomba ifipumbu fya bantu fyena kanofye ubwembya ebufisalapusha. Abamano basungisha amano yabo, lelo icipuba ca muntu nga cati cilande cailetelafye ishamo. Ifyuma fya mukankala e linga lyakwe ilyakosa ilimupokololako, nomba ubupina nabo bonaula abapina. Icilambu ca muntu umololoke ala bumi, lelo amalipilo ya muntu mubi ala kukandwa. Umuntu uumfwa ifyo balemufunda alekala umumi, nomba umuntu uushisumina ifyo alufyenye, ala ena aleka bambi bambi ukulubilamo. Umuntu afimba pa lupato lwakwe alalanda ifyabufi, no muntu uulanda ifyalwambo ala cipubafye. Mukulanda ifingi tamubula cilubo, nomba umuntu uwamano alasunga akanwa kakwe. Imilandile ya mololoke ni silifa eka eka, nomba ifitontonkanya umubi ala fyena fyafyefye. Imilandile ya mololoke ala ifunda abengi, nomba ifipuba fyena fifwilafye pa mulandu wakutumpa kwafiko. Amapaalo yakwa Yawe yaletela umuntu ubukankala, kabili talundilapo no bucushi nakalya. Icipuba cisanga insansa mukucita icibi, lelo umuntu wamano asansamuka mukwiluka. Umuntu mubi aponenwa ne shamo lintu atiinisha, umulungami ena alapeelwa ico akabila. Icimwela nga capupa cilolulula umubi, ala abalungama bena baishalilafye umushinsanshiku umo babela. Nga filya inungo itapata mu meno, nangu filya fine icushi cikalipa mu menso, efyo cikalipa no muntu uwatuma umunaŋani ukuti amubombeleko cimo. Ukuba na katiina kuli Yawe kulenga umuntu ukukokola pa calo, nomba imyaka ya mubifi ikepifiwa. Ifilolela umololoke ala ni nsansa sha pe, lelo ukucetekela kwa muntu mubi kwa cimpelesha. Yawe alacingilila abololoke abenda mu nshila yakwe, lelo ababifi bena balaloba. Abololoke bena tabakatelentenshiwe, lelo ababifi bena tabakakwate ne ncende mu calo. Amashiwi ya bakaele yapeela amano, nomba abalanda ifibi, awe bena bakabaputulako ululimi. Abololoke bena balishiba ifisuma ifyakulanda, lelo akanwa ka babifi kalandafye ifyakucitapo ifibi. Yawe alipata icipimo abantu babomfya bucenjeshi bucenjeshi, lelo ifipimo ifyalungama efintu ena atemwa. Ilyo icilumba catangila, ala insoni eshikonkapo, amano yena yasangwa ku baicefya. Abantu abakaele balekala bwino pa mulandu wa bukaele bwabo, nomba abashacetekelwa balobela pa bufufuntungu bwabo. Ifyuma taficita kantu pa bushiku bwakukandwa, lelo ubololoke bwena bulapususha ku mfwa. Ubololoke bwa wakaele bulenga inshila yakwe ukutambalala, lelo imicitile ya mubifi iyine eimonaula. Ubololoke bwa bakaele bulabalubulako, lelo abashaba na cishinka bekatwa no lunkumbwa lwabo. Umubifi nga afwa, isubilo lyakwe lilapwa, ninshi nefyo alecetekela nafyo fine e mipwile. Umuntu umololoke alapusuka ku mafya, lelo amafya yaponena pa mubifi. Uushitiina Lesa, ku misosele yakwe onaula umunankwe, lelo umucetekanya upususha umololoke. Umuntu mololoke nga ashuka, mu musumba muba insansa, elyo mulaba ukwaula utupundu ilyo ababifi bakandwa. Umusumba ulapaalwa nga mwaikala abalungami, lelo ulonaika ku nsoselo sha babifi. Icipuba ca muntu cisaalula umunankwe, lelo umuntu wamano ena ekala tondolo. Uwa mulomo tasunga nkaama nakalya, lelo umuntu wacishinka alasunga inkaama. Icalo icabula ubutungulushi, abantu balonaika, lelo ukucimfya kwaba mukukwata bacilolo abamano abengi. Uulaya ukulipilila umubiye inkongole icine cine euculilamo, lelo cawamishapo ukukanaiposa mu mulandu. Umwanakashi wacikuku ala alacindamikwa, lelo abaume abankalwe bena banonkafye ifyuma. Umuntu waluse alamwenapo ifisuma, lelo umuntu umunkalwe ena alailetelela umwine. Umuntu umubifi ena tashukila kasuma nakalya, lelo abalungami balashininkisha ukuti bena bakalambwilwapo. Umuntu uubikapofye ukucita ifyalungama alashukila ubumi, nomba uubikapofye ukubifya ena alafwa. Yawe ena apata abalosha imitima ku fyabulungani, lelo aba myendele isuma ebo atemwa. Cishinkafye abantu ababifi bena bakakandwa, lelo abololoke bena tabakakandweko iyoo. Ala ukuyemba kwa mwanakashi mpelwamano kwaba nge cipini ca golide icili ku myona ya nkumba. Ififwaya umololoke lyonse filabomba icisuma, lelo ukulolela kwa muntu umubifi kwena kwa cimpelesha. Umuntu kuti alepeela peelafye icuma cakwe, ninshi elyo alacililako ubukankala, umbi nao kuti aleumfwila icuma akaso, nomba elyo bacililako mu bupina. Umuntu kapekape alamona ishuko, no wafwako bambi nao balamwafwako bambi. Abantu balatipwila uubika iŋanu shakwe pakuti akese shitisha pa mutengo uukulu, lelo uushitisha ena balamupaalilapo. Umuntu uubikapofye ukufwaya ifisuma ena alacindikwa, lelo uubikapofye ukufwaya ifibi ala fyena efimwalukila. Uutetekela mu fyuma fyakwe alailofya umwine, lelo abololoke bena balelema nga mabula ya ku mibundo. Umuntu uuleta impatila pa lupwa lwakwe takalilepo kantu nelyo kamo, ne cipuba cisanguka umubomfi wa wamano. Ifisabo fya mololoke cimuti cabumi, kabili uyo uupususha imyeo ena wamano. Nga cakuti umololoke alapeelelwapo icilingene ne micitile yakwe pano isonde, palibufi uushapetamina Lesa no mubifi, ala nabo bene bakapokelela icibalingile. Umuntu uwatemwa ukusalapulwa atemwa amano, lelo uwapata ukusalapulwa, ala ninshi cipubafye. Yawe alitemwa umuntu umusuma, lelo apata umuntu uwa mapange yabucenjeshi. Ububifi tabukosha muntu iyoo, lelo abololoke baishalilafye abakosa ndi. Umukashi wa mibeele isuma alapulamika wiba, nomba uulenga wiba insoni, ena ninshi aba ngo bulwele bwa mu mafupa. Amapange ya bololoke yena yalilungama, lelo amano yapanda ababifi yena yabucenjeshi bweka bweka. Imilandile ya babifi fiteyo fyakusumya umulopa, lelo imilandile ya bakaele yena yakupususha abalepangilwa. Abantu ababifi balafwa ukwabula ukushapo icishibilo, lelo ulupwa lwa bololoke lwena lulabelelela. Umuntu balamutasha ukulingana na mano akwata, lelo ifipuba fya bantu filasuulwa. Cawamishapo ukuba umuntu wafye uuibombela umwine, ukucila ukulaibepa ukuba umucindami elyo ulecula ku nsala. Umuntu umololoke alasakamana ifitekwa fyakwe, lelo umubifi uluse lwakwe bunkalwe. Umulimi uubombesha alakwata ifyakulya ifingi, nomba uuposa inshita kufyafye ena ciwelewele ca muntu. Umubifi alakumbwa icuma ca balufyengo, lelo umushila wa mololoke ulatwala ifisabo. Umuntu umubifi bamwikatila ku milandile yakwe iyibi, lelo umuntu umololoke alapusuka mu bwafya. Umuntu alambulwa ukulingana ne misosele yakwe, ee, ku mibombele yakwe alamwenamo icimulingile. Iciwelewele ca muntu cilaitunga ukulungika, lelo uwamano omfwa ifyo bamupandako amano. Icipuba nga bacicitapo cimo cilasakatuka apopenefye, lelo uwamano taposako mano ku nsele. Kambone wacishinka apeela ubunte bwaciine, lelo kambone wabufi wena alenga ulufyengo. Amashiwi yacilandelande yalasa umuntu nge fumo, lelo imilandile ya wakaele yena ilondapa. Icishinka ala cilabelelela pe, lelo ubufi tabukokola. Mu mitima ya bapanga ububifi mubafye ubucenjeshi, lelo abaleta icibote balaba ne nsansa. Ishamo taliponena pa bololoke iyoo, lelo abantu ababifi amafya yalabaponena pefye. Yawe apata ababufi, lelo ena atemwa abafumacumi. Umuntu uwacenjela tailangisha mano yakwe, lelo icipuba cena calasha ubupuba bwaciko. Ukuboko kwa ubombesha kulateeka, lelo umunaŋani ena asanguka umusha. Isakamika lipwisha umuntu insansa, lelo amashiwi yamutembo yalamusansamusha. Umuntu umololoke alapandako ifibusa fyakwe amano, lelo inshila sha babifi shibatwala kukulubantika. Umunaŋani ena takatale ashukila ico afwaya nakalya, lelo uwapambana ena alashukila icuma. Mu nshila yabololoke emwaba umweo, muli iyi nshila tamusangwa mfwa. Umwana wamano alasumina kufyo wishi alemusalapula, lelo uupumya ena tomfwa kufyo balemwebaula iyoo. Umuntu musuma alambulwa pa milandile yakwe, lelo insuna ya ncenjeshi ipwafye nga yafyengeleshapo umo. Uusunga akanwa kakwe aisungila ubumi, lelo uwasamuna akanwa ena ailetelelafye umwine. Umunaŋani ena tamona ico alefwaya, lelo uwapambana ku milimo eumona ifyo afwaya fyonse. Umololoke apata ubufi, lelo ababifi baletafye insoni no musebanya. Ubololoke busungila umuntu ubucindami, lelo ububifi bwena bulalenga ukuti ababifi balobe. Abantu bamo bacita kwati bakankala, lelo bapina abene bene, bambi nabo bacita kwati e balanda, kanshi balikwata ifyuma ifingi nganshi. Ifyuma kuti fyalubula ubumi bwa mukankala, lelo umulanda wa muntu tatiina kantu nelyo kamo. Abololoke baba ngo lubuuto ululeaka bwino bwinofye, lelo ababifi baba nge cisaniko icileshibantukila. Icilumba cena cibushafye ifyongo, lelo amano bucingo ku bayanonka. Indalama shakunonkela mu nshila iyibi shilapwa, lelo uukolonganya indalama panono panono shilafulilako. Ico umuntu alelolela nga tacicitike, umutima ulatompoka, lelo ukupeelwa icilekabilwa muti wabumi. Ukusuula ifyo balekufundako ekuiletelela, lelo uucindika ifunde alalambulwa. Amafunde ya bantu abamano ala ni ntulo yabumi, yalapususha umuntu ku fiteyo fya mfwa. Amano yalenga umuntu ukucindikwa, lelo inshila ya bashili bacishinka intu yayafya. Umuntu uwacenjela abomfya amano, lelo icipuba cena calasha ubupuba bwaciko. Inkombe ibi iponena mu bwafya, lelo inkombe yacishinka ileta ukupola. Uushifwaya kusalapulwa alaponena mu bulanda elyo ne nsoni, lelo umuntu uusumina ifyo balemusalapula ena alacindikwa. Ala tepabusuma ukushukila icintu walekabila, lelo ifipuba fyena tafifwaya kuleka ifyabipa iyoo. Umuntu uwenda na bamano nao alakwata amano, nomba nga walaenda ne fipuba awe ninshi waonaika. Ishamo likonka uubifya, lelo abololoke balambulwa ubukankala. Umuntu musuma alashila na beshikulu ifyuma, lelo ifyuma fya babifi fyena fisungilwa abololoke. Ibala lya mulanda kuti lyafumya ifisabo ifingi nganshi, lelo umucishacinani ulabonawila. Umufyashi ashitola bwembya apata mwane, lelo uwatemwa mwane untu amusalapula. Abololoke balalya no kwikuta, lelo ifumo lya mubifi likala ne nsala. Umwanakashi uwamano alakuula iŋanda yakwe, lelo icipuba ca mwanakashi cilaibongolola ku minwe yaciko. Umuntu uwenda mu cishinka ena eutiina Yawe, uushaba na myendele isuma ena asuula Yawe. Imilandile ya cipuba ilenga umwine ukuiletelela, lelo imilandile ya wamano ilamucingilila. Ukushaba ŋombe shakuliminako, ifilyo tafifula iyoo, nomba ukwaba iŋombe shakuliminako ishamaka ekufula ifyakuseepa. Kambone wacishinka tabepa bufi iyoo, lelo kambone wabufi ena abepafye lyonse. Umuntu uupumya aicushafye takatale amona amano, lelo ukwishiba takwafya ku muntu uwamano. Uletaluka ku ciwelewele ca muntu, pantu tacilanda ifyamano mu kanwa kaciko. Amano ya wacenjela kutontonkanya pa myendele yakwe, lelo ifipuba fyena fiitunga ukwishiba. Ifipuba tafisakamana ukubelelwa luse pa fyabubifi, lelo abakaele balafwaisha ukubelelwa uluse. Icikalipa cumfwa umwine ku mutima wakwe, no mweni takuma ku nsansa shauko iyoo. Iŋanda ya mubi ilawa, lelo itenti lya mulungami lishalafye umo lyabela. Kwaliba inshila iyimoneka kwati eisuma ku muntu, nomba pakulekelesha itwala ku mfwa. Muli sekaseka emufuma lilalila, insansa nasho kuti shaleta ubulanda. Umuntu uwanenuka mu cisumino akalambwilwapo pa mibeele yakwe, no muntu musuma alalambwilwapo pa mibeele yakwe. Imbulwamano yena isuminafye icisumine sumine, lelo uwamano ena alalolekesha apo alenyanta. Uwamano alatiina Yawe no kutaluka ku ntulubundi, lelo icipuba cena kuiposamofye tacisakamana iyoo. Uwaba ne cipyu acita ifyabupuba, no muntu uucita ifyabucenjeshi alapatwa. Imbulwamano shipeelwa ubupuba, lelo abacenjela balapeelwa amano. Abantu ababifi balakontama pa cinso ca basuma, na babifi balayolopa pa mpongolo sha bololoke. Umulanda alasuulwa na ku bena mupalamano bakwe, nomba umukankala ena atemwikwa na bengi. Umuntu uusuulisha umunankwe alabifya, lelo umuntu uulangulukilako abalanda ena alipaalwa. Bushe uupanga ifibi tekulubantika alubantikafye? Lelo abapanga ifisuma basanga ukutemwa ne cishinka. Mukubombesha monse mwaliba ukumwenamo, lelo ukulandapofye kuleta ubupina. Ubukankala bwa wamano e ngala yabo, lelo ifipuba fyena fishibikilwa ku bupuba bwafiko. Kambone wacishinka alapususha abantu, lelo kambone wa bufi ni mundetelele. Uwakwatila Yawe akatiina alikwata ishintililo ilyakosa, abana bakwe babutukila uko ali. Ukukwatila Yawe akatiina e ntulo yabumi yalapususha umuntu ku fiteyo fya mfwa. Ubucindami bwa mfumu kukwata abantu abengi, lelo kateeka nga taba na bantu, ninshi tacindama iyoo. Umuntu uuteeka umutima e wamano ayengi nganshi, lelo umuntu wacipyu ailangafye ubupuba. Umutima wa muntu nga uli umutende, upeela ubumi ku mubili, lelo umufimbila e bulwele ubulya amafupa. Umuntu uucusha umulanda cilanga ukuti acusha Kabumba wakwe, lelo uyo onse uulangulukilako abalanda acindika Lesa. Ilyo ubucushi bwaisa, ebwipaisha umuntu umubifi, lelo nangu ni mu mfwa abololoke balikwata umwakuuba. Umutima wa wacenjela e cifulo cituushamo amano, nomba mu mitima ya fipuba tayeshibikwa nakalya. Ubololoke ebusandulula umushobo, lelo ifyabubifi filasebanya abantu abali bonse. Umubomfi wamano alitemwikwa ku mfumu, lelo umubomfi uuiletela insoni ena ilamukanda. Ukwasuka ukwafuka kubwesha icipyu, lelo ukotoka kulumya ubukali. Imilandile ya wamano ilanga ukwishiba, lelo akanwa ka cipuba kabwantailafye ifyakubwantaila. Yawe alamona mpanga yonse, alolesha ificita ababifi na basuma. Amashiwi yamutembo yaleta ubumi, lelo amashiwi yabi yafupula umutima. Icipuba cisuula amafunde yakwa wishi, lelo umuntu uupokelela ukusalapulwa ewacenjela. Mu ŋanda ya mololoke mulasungwa ifyuma ifingi nganshi, lelo indalama sha mubifi shileta ubwafya. Abamano balasalanganya amano yabo, ifipuba fyena awe nakalya. Ilambo lya babifi lilaselausha Yawe ku mukoshi, lelo ipepo lya muntu uwakaele elimusansamusha. Yawe alipata imyendele ya bantu ababifi, lelo alitemwa abakonkelela ubololoke. Uupatuka mu nshila alolela ukukandwa icabipisha nganshi, umuntu uwapata ukwalululwa akafwa. Icalo ca bafwa no bonaushi fyaba pa bwelu pa cinso cakwa Yawe, nga cikansha ifyaba mu mitima ya bantu. Uupumya tafwaya kwalululwa, teshako no kwipushako abamano nakalya. Umuntu uuli ne nsansa mu mutima alamoneka pa menso, lelo uuli no bulanda umusana ulaputuka. Umutima wamano ufwaisha ukwishiba ifyamano, lelo akanwa ka fipumbu kaipakisha ubupumbu. Inshiku shonse isha mulanda shalikosa, lelo abekala ne nsansa bena baipakishafye cila bushiku. Ukukwata utunono no kukwatila Yawe akatiina kwaliwamishapo, ukucila ukukwata ifyuma ifingi elyo no kulaculilapo. Ukutobela umusalu pamo na bakutemwa kwawamishapo, ukucila ukutobela iŋombe iyanona pa bakupata. Umuntu uufulwa bwangu alabusha ulubuli, lelo uushifulwa bwangu atalalika ifikansa. Inshila ya munaŋani yaba iyasapa ku myunga, lelo iya mulungami yena yaba iyatambala. Umwana wamano asansamusha wishi, lelo icipuba ca mwana cilasuula nyina. Ubupumbu busansamusha umuntu uwabula amano, lelo umuntu wamano alalungamika imyendele yakwe. Amapange tayafikilishiwa ukushili kupandwa amano, lelo ukufulile bampandamano yalafikilishiwa. Umuntu uwasuka amashiwi ayalolelemo alasekelela, ishiwi ililandwa pa nshita iyalinga lyaliwama. Umuntu wamano akonka inshila iyitwala ku bumi, pakukana tentemukila ku calo ca bafwa. Yawe alawisha iŋanda ya wacilumba, lelo alalinda umupaka wakwa mukamfwilwa. Yawe apata amatontonkanyo ya babifi, lelo aya basanguluka imitima yalamusansamusha. Uwalunkumbwa lwa fyuma aletelela ulupwa lwakwe, lelo uwapata amafisakanwa enda umumi. Umuntu uwaololoka umutima alasala ifyakwasuka ifisuma, lelo akanwa ka mubifi kapongololafye ifyabipa. Yawe alaitalusha ku babifi, lelo abololoke bena alomfwa amapepo yabo. Icinso icimoneka bwino cipeela insansa ku mutima, ne mbila nsuma ipeela ubumi ku mafupa. Umuntu uukutika ku mashiwi yabumi ayakumusalapula, akekala pamo na bamano. Umuntu uusuula ukumusalapula aisuulafye umwine, lelo uusumina kufyo balemusalapula alasanga amano. Ukuba na katiina kuli Yawe ekusambilila amano, elyo ukuicefya ekutangilila umucinshi. Abantu balapanga ifyakucita mu mutima, lelo ishiwi lyakusuminisha lifuma ku kanwa kakwa Yawe. Fyonse ifyo umuntu acita mu mano yakwe amona ukuti nafilolamo, lelo Yawe ena apima ifili mu mutima wa muntu. Ulelekela Yawe fyonse ifyo ulecita, na mapange yobe yakafikilishiwa. Conse ico Yawe abumba alicikwatila ico acibumbile, na bacita ifyabubifi alibapekanishisha ubushiku bwakulimunwa. Yawe alipatisha bonse abamitima yacilumba, cine cinefye wishibe ici, aba bantu bakakandwa. Ukupitila mu kutemwa na bucishinka ifyabubifi filafutilwa, no kupitila mukuba na katiina kuli Yawe umuntu alaitalusha ku fibi. Yawe nga amona imyendele ya muntu yamusansamusha, kuti alenga na balwani bakwe bonse ukwaluka bacibusa bakwe. Ukukwata utunono mu bololoke kwawamapo, ukucila ukunonka ifyuma ifingi mu lufyengo. Mu mutima umuntu alapekanya ifyakucita, lelo Yawe eutantika ifyo ali nokucita. Kateeka wa bantu alalanda na maka yakwa Lesa, eco alalungika ilyo alepingula imilandu. Yawe afwaya ifyakupiminako fileba ifyalungama, ewapangile na mabwe yakupiminako aya muli tumba. Camuselu ku shamfumu ukucita ifyabubifi, pantu ubololoke ebukosha ubuteko. Bashamfumu batemwa abalanda ifishinka, no kusekelela abafumacumi. Imfumu nga yafulwa cilanga ukuti palefwa umo, lelo umuntu uwamano kuti aitalalikako umutima. Pa cinso ca mfumu nga payanguka, palangilila ukuti pali ubumi, no kusansamuka kwaiko kwaba nge mfula ya mu cilala. Ala caliwamishapo ukukwata amano ukucila golide, ukusalapo ukwishiba ifintu ukucila silifa. Abantu abakaele balataluka ku fibi, uupima umwakwendela asunga ubumi bwakwe. Icilumba ecitangilila ukonaika, na mataki eyawisha umuntu. Cawamishapo ukuicefya mu mupashi pamo na balanda, ukucila ukwakana ifitapwa na bacilumba. Umuntu uumfwa ifyo alefundwa alamona ifisuma, kabili alipaalwa uucetekela muli Yawe. Uwaba no mutima wamano etwa uwailuka, kabili imilandile yamutembo yafwa ukufunda. Amano yakwiluka, e ntulo yabumi ku bayashukila, lelo ubupuba bwa fipuba ebulenga filekandilwapo. Umutima wa muntu wamano ulenga ukucenjela mu misosele yakwe, kabili ne milomo yakwe ikoselesha ukufunda. Amashiwi yamutembo yaba ngo luto lwa buci, yalowa na mu kanwa, kabili yaposha na mu mafupa ya muntu. Kwaliba inshila iyimoneka kwati eisuma ku muntu, nomba pakulekelesha itwala ku mfwa. Insala ni ndiminwa, ala tempulilwa iyoo, e mulandu wine umulimi akosela ukulima. Icinangwa ca muntu citeya ifyakucusha bambi, na mashiwi yakwe yaba ngo mulilo uoca. Abantu babi balasongelekanya ulubuli, bacita umulomo no konawila abantu bucibusa. Umuntu umunkalwe asembeleka umunankwe, kabili amulanga ne mibeele iyishalolamo. Umuntu uushinisha umunankwe, ninshi aletontonkanyapo icibi cimo, no unyonga imilomo untu acita icabipa. Ukumena imfwi ecilongwe ca mucinshi, ala cilambu ca bumi ubusuma ubwabololoke. Ukuba uushifulwa bwangu cawamishapo ukucila ubulamba bwa mpalume ya bulwi, uuinasha umwine awamapo ukucila uupoka umusumba. Bapendwila mu ceni pali tumba uo bashimapepo bafwala, lelo Yawe eupingula uko icipendwilo cilewila. Ukulalila icimbala na ku matwi tondolo kwawamapo, ukucila ukulalya ifya mabwenge mu ŋanda umwaba ifikansa. Umubomfi wamano kuti ateeka umwana uulenga insoni, no kumwakanya ifyabupyani na bana ba ŋanda. Ni mu mulilo emo bengulwila silifa mu cikopo, na golide mwilungu, lelo Yawe ewesha umutima. Umuntu mubi ateya amatwi ku lyashi lyabufi, no wabufi nao ala ateya amatwi ku basosa ifyabufi. Umuntu uususha umulanda cilanga ukuti asusha kabumba wakwe, uusansamukila peshamo lya munankwe, ena akakandilwapo. Abakote balacankilwa mu beshikulu babo, elyo abana nabo bacankilwa mu bafyashi babo. Imilandile iyacindama te ya bantu abapumbu, no kucila, amashiwi ayabufi tayalinga intungulushi. Abantu abapeela amafisakanwa batontonkanya ukuti yalabomba nge cishimba, bena batila kuti yabomba konsefye. Umuntu uusuula ku cilubo umunankwe amucita, akosha icitemwiko, uubukulusha imilandu yakale alekanya ifibusa. Umuntu uwamano alomfwa ukukalipilwa umukufye umo, icipuba cena pakuti cisalapuke kano batala bacifyampamo imiku umwanda umo (100). Umuntu mubi ena atontonkanyafye palwa cimfulunganya lyonse, e mulandu wine bamutumina inkombe iyabula uluse kukumukalipila. Ukukumanya iciswango ca bea ico bapokolola utwana kwalinga, ukucila ukukumanya icipuba mu bupumbu bwaciko. Ngo muntu abwesesha ububi pa busuma ubo bamucitile, ena uyu muntu takatalushe ishamo mumwakwe. Ifikansa fitampafye panono nga akapunda akali mu mutondo, ala bangilila ilyo ifikansa tafilabapo. Ukupeela uwamulandu insambu, no kupeela uwakaele umulandu, efintu fibili ifyo Yawe apatisha. Indalama mu minwe ya cipuba bushe shanshi? Pantu ena tasambililemo mano nakalya. Icibusa cena citemwafye lyonse, neco munyina abelako kwafwilisha mu nshita shabwafya. Icipumbu ca muntu cilaiposa icine mu mulandu wakufutilako umunankwe, nangu ukuumana akapi mukumwimininako ku misha. Umuntu uwatemwa ukuumana atemwa ifyabubifi, umuntu uuitutubula lyonse ni mpasase afwaya. Umuntu wa mutima watalama tamona ishuko, uyo uulandafye ifyabufi ailetela ubwafya. Ukufyala umwana icipuba cileta ubulanda, kabili wishi wa ciwelewele tasansamuka iyoo. Umutima uwansansa upeela umutende ku mubili, nomba umupashi uwatitikishiwa ulomika amafupa. Umuntu umubi alapoka amafisakanwa mu nkaama, pakuti apondamike ubupingushi. Umuntu uwacenjela atonta amenso pa mano, nomba amenso ya cipuba yaya yalelulumba na ku mpela sha calo. Iciwelewele ca mwana cifiisha wishi ku mutima, kabili cikalifya nyina uwacifyele. Ala te cisuma ukufyenga uwakaele, nangu ukuumina abantu pali bukaele bwabo ala calibipisha. Umuntu uwamano alashikatala pakulanda, no wamucetekanya alateeka umutima. Ne cipuba cine nga cileikalako tondolo kuti batila camano, nga cilesunga ululimi kuti bacitunga ukuba icacenjela. Umuntu uwikala eka acita ifyo atemenwe umwine, ukumupanda amano kumukalifyafye umutima. Icipuba tacisakamana kumfwa icintu umo cilolele iyoo, ena afwayafye ukulanda ifili mu mutima wakwe. Ukubifya ekubalilapo elyo pakonka ukusuulwa, ifyansoni efibalilapo elyo pakonka umusebanya. Amashiwi yafuma mu kanwa ka muntu litenga lya menshi, mumana uwaisula kabili kamfukumfuku kamano. Ala tacawama ukuwila ku lubali lwa muntu uubifishe, nelyofye ukufyenga uwakaele. Imilandile ya cipuba ileta ukukansana, kabili isonsomba ne mpumo. Akanwa ka cipuba kailetelela ukulobelapo, ne casakanwa cakwe citembo ku bumi bwakwe. Amashiwi yabukwakwa yalowa ngo twakusasula, yatentemukila munda mukati. Umuntu umunaŋani pakubomba imilimo yakwe, alilingana no muntu umonaushi. Ishina lyakwa Yawe lupungu ulwakosa, ulo umuntu umololoke abutukilako pakuti apusuke. Ifyuma fya mukankala lilinga lyakwe ilyakosa ilyakumupusushako, nga filya fine abena musumba bacetekela mwilinga lyauko. Icilumba ecitwala umuntu kukonaika, lelo ukuicefya ekutangilila ukucindama. Umuntu uwankula talati omfwikishe euilanga ukuti cipumbufye, kabili ailetelafye insoni. Umutima wa muntu eushipikisha mu bulwele, nomba nga watompoka awe ninshi cayafya no kwafya. Umuntu wamano alacincila pakufwaisha ukulundapo amano yakwe, na matwi ya wacenjela yafwaya umucetekanya. Ubupe bwiswila inshila uupeela, kabili bumutwala pa cinso ca bakalamba. Uubalilapo ukulubulula mu cilye amoneka kwati ewalungika, mpakafye shimilandu munankwe nao alubulule no kwipukisha. Ukupendula kupwisha ifikansa, elyo no kupatulanya pakati ka bapusene babili. Munonko uo mwapusana nankwe cayafyapo ukumunasha, ukucila ne linga lya musumba ilyakosa, ukukansana nankwe fiba nge mipilikisho yakwisalila iŋanda yakwe. Ku milandile ya muntu kulenga umuntu ukwikuta, ifisabo fya kanwa kakwe fimulenga ukwikuta. Imfwa no bumi fyaba mu maka ya lulimi, na balutemwa ukulubomfya balya ifisabo fyaluko. Umuntu uwasanga umukashi ninshi asanga icintu icisuma, apokelela icakusenamina ukufuma kuli Yawe. Umulanda alomba ukumulangulukilako, lelo umukankala ena pakwasuka otokafye. Limo ifibusa nga fyafula bucibusa bulonaika, lelo kulaba cibusa uukonena ukucila na munonko. Umulanda uwa myendele isuma awamapo, ukucila icipuba icaba mwilikandimi. Ukupupumina cimo ukwabula ukwishiba takwawama iyoo, ukukanateka umutima kuti waluba inshila. Ubupuba bwa muntu bulonaula ubumi bwakwe, elyo kabili umutima wakwe wafulilwa Yawe. Bacibusa ba mukankala cani ca ku mutenge, nomba umulanda ifibusa fyonse filamubutuka. Kambone wabufi icishinkafye akalimunwa, umuntu uubepa ubufi ala takamone pakupusukila. Abantu abengi balaipalamika ku mukankala, kabili no muntu onse uupeela ifyabupe ni cibusa wa bantu bonse. Apo umulanda balamukankamba kuli ba lupwa lwakwe bonse, palibufi bacibusa, bena kumubutuka. Nangu engatulukusha shani mukupapata, awe tewakusangapo nelyo umo nakalya. Uyo onse uupoka amano atemwa umweo wakwe, no muntu uwatemwisha ukwishiba ifintu asanga ishuko. Kambone wabufi icishinkafye akalimunwa, ala uulanda ubufi akaloba. Ala tacalinga icipuba ukulaipakisha, palibufi umusha ukuteeka abana ba mfumu. Umuntu wamano alailanga ukuba uwamutembo, ecilenga ukumutasha ilyo asuula ku filubo bamubifishe. Ukufulwa kwa mfumu kwaba nge cilulumo ca nkalamo, lelo uluse lwaiko lwena lwaba ngo mume pa cani. Icipuba ca mwana cishamika wishi, umukashi wa ciwowo ena aba nga menshi ayaletonafye nto nto nto. Amayanda ne fyuma filapyanwa ukufuma ku bafyashi, lelo umukashi uwamano ni Yawe eupeelafye. Ubulamu bwine bwine buponesha umuntu mu tulo twa mfwa, no munaŋani aponenwa ne nsala. Umuntu uusunga amafunde acingilila ubumi bwakwe, lelo uuyasuula mu myendele yakwe euiletela imfwa yakwe. Uukumbusukako abalanda ni Yawe eo akongwesha, kabili akamubwesesha fyonse pafyo acitile. Salapula umwana obe ilyo kucili isubilo, icikulu wiibika mu fingalenga ukuti afwe. Umuntu uufulwa bwangu muleke aifutile imilandu umwine, nga wamupokololako akabwekeshapo, ukamufutile nakabili. Ulekutika ku bantu abalekufundako amano, ninshi na iwe wine kuntanshi ukaba na mano. Umuntu mu mutima wakwe muba amapange ayengi, lelo ubufwayo bwakwa Yawe ebubelelela. Ico umuntu afwaisha citemwiko icishipwa, kabili cawamapo ukuba umupina ukucila uwabufi. Ukuba na katiina kuli Yawe kutwala ku bumi, lyena umuntu kuti aikalila ku matwi tondolo, ukwabula ubwafya ukumucena. Umunaŋani atumpa iminwe mu mbale, afilwa no kufumyamo ukuti atwale pa kanwa kakwe. Nga cakuti wakanda umuntu uupumya, eko ne mbulwamano shingamwenako no kucenjela. Nga wasalapula uwamano, ena kuti ailuka atesha nomo cilolele. Uwibila wishi no kutamfya nyina, uyu mwana lisebanya kabili ciwelewele. Mwana wandi ilyo ukaleka ukukutika ku mafunde, ninshi wataluka na ku mashiwi yamano. Kambone wabufi alasuusha ubupingushi, na kanwa ka babifi kapongolola ifyalufyengo. Ubupingushi bwabikilwa abamiponto, no kuumwa kulolela inuma sha bawelewele. Umwangashi ulafulunganya umuntu, no bwalwa bumulenga ukuba no lubuli, onse uubukonkelela taba na mano. Ukufulwa kwa mfumu kwaba nge cibulumo ca nkalamo, uubalamuna imfumu ailetelelafye umwine. Ukutaluka ku lubuli kucindamika umuntu, lelo iciwelewele conse cilaituninkishako. Umunaŋani acita umulele ukulima pa mibundo, tamona cakulya pa nshita yakuseepa nakalya. Amapange ya mu mutima wa muntu litenga lya menshi, nomba umuntu wamano eutapamo. Abantu abengi balaitakisha ukuti baba ne citemwiko icishipwa, nomba umuntu uwacishinka nani engamusanga? Umuntu umololoke enda mu bumi bwabukaele, na bamwane abakamukonkapo bena balishuka. Ilyo imfumu yatekesha icilye camilandu, ilolulula ububi bonse ku menso yaiko. Nani engatila ati, “Ine mu mutima wandi mulifye umwabuuta? Ninsangululwa ku fyabubifi fyandi fyonse.” Ifipimo ifishili fyacishinka kabili no kupima bucenjeshi bucenjeshi, awe ifi fyonse fibili Yawe alifipata. Ne misango ya mwaice imonekela ku micitile yakwe, nga cakuti ificitwa fyakwe fisuma nangu iyoo. Ala ni Yawe ewatupeela amenso yakumwenako, na matwi yakumfwilako. Wilatemwisha utulo kuti limbi waisanga mu bupina, ulekalabana elyo lyena wakulakwata ifyakulya ifingi ne fyakushapo. Uushita alainongonya ati, “Tafiweme, tafiweme.” Nomba kabili kutifye cilya aya, alaitakisha pa mutengo ashitilepo. Kwaliba golide no tumabwe utwauma umutengo utwingi, lelo akanwa akasosa ifyamano kalansha ukusanga. Umuntu uwalaya ukufutilako umweni inkongole shakwe, mupokefye icakufwala cakwe, eco cibe icikatila mulandu pali uyo uushishibikwe bwino. Icakulya icapokelwa mu bucenjeshi, ala tepabusuma, nomba kabili panuma ciba kwati ni nsenga wiswishe mu kanwa. Tantika amapange yobe ilyo waipushako bambi, nga waya mukulwa inkondo utungululwe na mano. Uwa mulomo tasunga nkaama nakalya, kanshi iwe wilaenda na bantu babukwakwa. Umuntu uwatipwila abafyashi bakwe, ubumi bwakwe bukapwa nge cisaniko icishima pa nshita kufiitile fititi. Ifyuma ifinonkwa mukwangufyanya pakutendeka, fyena tafikwata ishuko pakulekelesha. Wilatila auti, “Nkalandula pa bubi bancita.” Iwe lolelafye pali Yawe, eukakupusushako. Ala Yawe alipata abantu abapima ifintu bucenjeshi bucenjeshi, kabili ifipimo ifishili fyacishinka fyena tafimusansamusha. Apo kanshi ni Yawe eututungulula mu kwenda kwesu, nga nomba umuntu umwine kuti aishiba shani uko alelola? Cilaba citeyo umuntu ukulaya Yawe cimo, ukwabula ukutontonkanya bwino, elyo panuma waisa mukulanguluka. Imfumu iyamano ilolululamo abantu imbifi, kabili yabapishapo no mupeto wa kutwilako iŋanu. Kampingu wa mu muntu e cisaniko cakwa Yawe, cilafwailisha mukati nankati muli fyonse ifyo engatontonkanya. Ukutemwa ukushipwa ne cishinka filinda imfumu, ukupitila mukutemwa icipuna caiko cilacingililwa. Ululumbi lwa balumendo maka yabo, kabili imfwi ku mutwe e bucindami bwa bakote. Ukumaulwa ne filonda kulafumyapo ukubifya, ne mpumo shiwaminisha mukati ka munda. Umutima wa mfumu waba ngo mumana wa menshi mu minwe yakwa Yawe, alatungulula no kutwala uko atemenwe. Fyonse ifyo umuntu acita mu nshila yakwe amona ati nafilolamo, lelo Yawe ena apima ifili mu mano ya muntu. Ukucita ifisuma ne fyalungama, kulasansamusha Yawe ukucila ukulamutuula amalumbo. Amenso ayalolesha bukali bukali, no mutima uwacilumba, fishibilo fya bantu babi, kabili ekulufyanya kwine. Ulepekanya bwino ifyo uli nokucita, lyena wakulanonkelamo ifintu ifingi, nomba nga walacita ifintu mu lubilo, cikakupeela ukukanakwata nelyo kamo. Ukunonka ifyuma mukubepa ubufi, mwela uulekuukafye kabili citeyo ca mfwa. Ababi balailetelela imfwa kulwa bukakashi bwabo, pantu balakaana ukucita ifyalungama. Abantu ba milandu inshila bakonka intu yanyongana, lelo imicitile ya bakaele intu yatambalala. Cawamapo ukwikala pa cifutu ca pa mutenge wa ŋanda, ukucila ukwikala mu ŋanda imo no mukashi inkakashi. Ababifi lyonsefye bafwaya ukucitapo cimo icabipa, bena tabalanga uluse ku bena mupalamano. Nga bakanda uwamiya eko imbulwamano shimwena shasambilila no kusambilila. Ilyo bafunda uwamano, aleshibilapo na fimbi. Uwaololoka aleshiba iŋanda ya mubifi, no kulenga umubifi ukuwishiwa no kuloba. Uucilika mu matwi ilyo abalanda balemulilila, nao wine bambi tabakamusakamane ilyo akalakuuta mutuule. Umuntu nga nakufulilwa umupeelepo icintu cimo, walamona no mutima wakwe utalale. Nga waya ne cinasha mulandu kuli shimilandu mubiyo mu bumfisolo, ala cilabwesha icipyu. Ilyo paba umulinganya abantu abololoke balasansamuka, lelo ababifi bena balomfwa umwenso. Umuntu uufuma mu nshila iyakwiluka, akaisanga ku manda, aletuusha pamo na bafwa. Uukonkelela ubwangashi akaba umupina, no watemwisha umwangashi na mafuta takabe umukankala. Umubifi asanguka icakulubwilako umololoke, umusangu nao icakulubwilako uwakaele. Cawama ukwikala mu matololo, ukucila ukwikala no mukashi wa congo ne cipyu ca cinse. Mu ŋanda ya muntu uwamano alasunga bwino ifyakulya na mafuta, lelo icipuba ca muntu cisheta fyonse ifyo cikwete apopene. Umuntu uukonkelela ubololoke ne citemwiko icishipwa, e muntu usanga ubumi, ubukankala no bucindami. Umuntu uwamano kuti asansa umusumba wa fita ifyabulamba kuti aonaula na malinga ayo bashintamo imitima. Umuntu uusunga akanwa no lulimi lwakwe, ena tailetelela iyoo. Umuntu wacilumba kabili uwafikansa ishina lyakwe ni mpumya, ena imicitile yakwe ya cilumba icapesha amano. Ulunkumbwa elwipaisha umunaŋani, pantu iminwe yakwe ilakaana ukubomba imilimo. Ena akasuba konse atontonkanyafye ukupeelwapo na fimbi, lelo umuntu umololoke apeela ngo kufwita, tatana iyoo. Ilambo ababifi balekela Yawe lyena lilamuselausha ku mukoshi, palibufi nga balipeelela pepange ilibi. Kambone wabufi akalobelela, kabili na onse uukutika ku mashiwi yakwe akalobelela pe. Umuntu umubifi alakamuka pakuilanga ukuti e muntu wine wine, lelo umuntu wakaele ena atontonkanyafye pa myendele yakwe. Tapali amano, tapali ukwiluka, tapali ukupandwa amano ifingacimfya Yawe. Pa bushiku bwa nkondo bapekanya bakabalwe aba ku bulwi, nomba uulenga ukucimfya ni Yawe. Ishina ilyacindama lyawamapo ukucila ifyuma ifingi, no mucinshi walicila pali golide na silifa. Icintu cimo ico umukankala no mupina bakwata icapalana nici, Yawe, e kabumba wa bonse. Umuntu uwamano alamona ubwafya no kubutaluka, lelo imbulwamano yena iyitwalafye mu bwafya, elyo yalalanguluka panuma. Ukuicefya no kuba na katiina kuli Yawe fipeela ubukankala no bucindami no bumi. Mu nshila ya mubifi mwaba imyunga ne fiteyo, lelo umuntu uwatemwa umweo wakwe alatalukako. Ulelanga umwaice inshila yakwendelamo, nelyo akakota takafumemo. Abakankala ebateeka abalanda ubusha, elyo uwankongole asanguka umusha wa wamukongwesha. Uutanda ulufyengo ailetela impasase, ne nkoto ya cipyu cakwe ikonaulwa. Umuntu uukumbusuka ababusu alapaalwa, pantu alakanyako abapina icakulya cakwe. Tamfya uupumya ninshi no lubuli lwapwa, ifikansa ne nsele fyatalala. Umuntu uwatemwa umutima uwakaele kabili uulanda ne shiwi lyacikuku, ewampana bucibusa ne mfumu. Amenso yakwa Yawe eyalinda amano, lelo alafulunganya amashiwi ya ushili wacishinka. Umunaŋani atila, “Panse pali nkalamo,” nangu ati, “Ine nga naya mu musebo balenjipaya.” Akanwa ka mwanakashi cilende bucinga ubwashika, umuntu uo Yawe afulilwa euwilamo. Ubutumpe bukakatila mu mutima wa mwaice, lelo ubwembya bwakumusalapula kuti bwabutamfyamo. Umuntu uucusha abapina pakufusha icuma cakwe, elyo no muntu uupeela abakankala ifyabupe, bonse balola ku bupina. Teyamika amatwi, kabili uleumfwa ku mashiwi ya bamano, ulebikako umutima kufyo ndekufunda. Pantu cikawama ilyo ukayasunga mu mutima obe, kabili no kulayalanda lyonse pa kanwa kobe. Ine ndefwaya ukuti iwe uletetekela Yawe, kanshi ecalenga ukuti lelo nkwebeko ishi nsoselo. Bushe nshakulembele insoselo amakumi yatatu (30), insoselo shamano no kukusokako? Neshi nsoselo shakulakufundako ifyacishinka na mashiwi yacine cine, na bakutuma bene nga bakwipusha wakulabasukafye ifyalolamo. Wilacusha abapina ico bapinafye, kabili wilafyengelesha abantu mu cilye camilandu ico bashikwete uwakubasoselako. Pantu Yawe akabalubulwilako, na bantu ababapoka ifintu nabo Yawe akabapokolola. Wilaampana bucibusa na bantu abacipyu, nangu ukwikatana na baotoka. Epali wayambula imibeele yabo, no kuilengesha ubumi bobe. Wiibika pa bantu abafunkana mu minwe pakusuminishanya, kabili wilaimininako uulekongola no kuba icikatilo ca misha. Pantu limbi nga wafilwa inshila yakulipililamo, kuti baisa kupoka umusengele obe wine uo usendamapo. Wilaesha kutelula imipaka yakale iya citungu, iyo ifikolwe fyobe fyabikile. Bushe tawamona umuntu uwacincila mu milimo? Ala e muntu ukabombela ishamfumu, takabombele abantu yaweyawefye iyoo. Nga ulelya icakulya na kateeka, uleishiba bwino ifilyo ifilipo. Nga uli ne nsala iyakuluka umulopa, uleteeka umutima. Wilapupumina ifyakulya ifiwamishepo ifyo akutebete, pantu limbi kuti emo akuteyeele. Wilacululuka pakuti umone ubukankala, nga uli wamano kusuulakofye. Ifyuma kuti wakwata nomba waluba napo file, kwati fintu fimenene amapindo no kupupukila mumulu nga kapumpe. Wilalya ifyakulya fya muntu wabupapa, wilakumbwa ifyakulya fyakwe ifyawamisha. Pantu muntu uutontonkanya lyonse pafyo aposelepo. Kuti akweba ati, “Akulya nokunwa,” nomba ninshi ali nakamo akalemukolola ku mukoshi. Ala kuti waluka na kapande ulile, nefyo wacilamulumbanya fyabula na bulole. Wilalanda ifintu ku cipuba, pantu ena teti amonemo ubusuma mufyo iwe ulelanda. Wilasesha mipaka yakale iya citungu, nangula ukwingila mu mabala ya bakashiwa. Pantu Ndubulwila wabo wamaka, akabuula umulandu wabo no kubalubulwilako. Ulebika umutima ku mano yakwishiba ifintu, kabili uleteya amatwi kufyo balekufunda. Wilafilwa ukukalipila umwaice, ukukapa ubwembya ala tekumwipaya. Wilatiina ukumufyapa ubwembya, ala ekupususha umweo wakwe ku calo ca bafwa. We mwana wandi umutima obe nga wakwata amano, ninshi na ine nkatemwa icibi. No mutima wandi ukanga ne nsansa, ilyo akanwa kobe kakalanda ifyalungama. Wilakumbwa ababubifi mu mutima obe, lelo lyonse iwe uleba na katiina kuli Yawe. Lyena nga efyo wakulacita, awe ninshi walala washuka, ifintu usubile fikafikilishiwa. Umfwa kuno, we mwana wandi ala iwe uleiluka mu fintu, uletungulula umutima obe mu nshila isuma. Iwe wilaenda na bacakolwa wa bwalwa, nangu abaikalila ukuipakisha inama. Pantu bacakolwa na bakatubi baiposa abene mu bulanda, ukushipula nako kusapwisha umuntu. Uleumfwa kuli bawiso abakufyele, iwe tecakwesha kusuula banoko ilyo bakota. Icishinka, amano, ubupete, ukusalapuka, ifi fintu efyalinga ukuposelapo indalama, nomba awe tekwesha ukufishitisha iyoo. Wishi wa mwana umololoke alasangalala, uwafyala umwana wamano, ee alacankwa. Leka bawiso na banoko balecankwa, leka na banoko abakufyele baleanga ne nsansa. We mwana wandi ulekonka bwino ifyo ine ndekweba, kabinge ulekonkelela imyendele yandi. Umwanakashi cilende no mukashi wa myendele ibi, ala baba ngo bucinga umufwila abantu. Bena ala balalilila abantu nga bapupu, kabili ebapusaula na baume abengi. Bantu nshi bekala inkumbabulili? Bantu nshi benda balelanguluka mu mitima yabo? Bantu nshi benda no lubuli no kuilishanya? Bantu nshi benda ne filonda ifyabula ukwishiba? Bantu nshi benda na menso ayakashika cee? Ala bantu banwesha ubwalwa, abaya mukumfwa ubwalwa basakanyako ifyakunwanwanwa. Wilakonkelela bwalwa nangu bwingalamoneka ubusuma, ubwakashika cee, bulebengeshima na mu lukombo lwine, bwaminika bwino na pa mukoshi patalala. Pakulekelesha kuti walaumfwa kwati usuminwe ne nsoka, no busungu kwati limbi lifwafwa likusumine. Na menso yobe yalamona ifyeni fimbi fimbifye, na mu matontonkanyo mwaisulafye ifyakwelenganya fyeka fyeka. Nomba walaumfwa ukusensenunwa kwati untu asendeme ku mulongoti wa cibwato icili pakati ka cibemba. Ninshi no kusabaila alesabaila ati, “Ee nabampuma nomba tabancenene, nabantutaula nomba kwena tacilekalipa, nshileumfwa bukali nakalya. Nomba ine nalabuka lilali pakuti nakabili ndeya mukunwa ubwalwa?” Wilakumbwa bantu abalebifya, kabili wilaesha ukubikana nabo bucibusa. Pantu imitima yabo yelenganyafye ifimfulunganya, kabili na pa tunwa twabo balandafye ifyakuleta amafya. Ala amano eyakuula iŋanda, no mucetekanya eulenga ukuti ikose. Kabili kwishiba kwine ekulenga mu miputule ya ŋanda mwisule ifintu, ifintu ifyamutengo ne fyabusaka. Umuntu wamano alikwatisha ubulamba, kabili umuntu uwiluka alalundapo amaka. Pantu pakutendeka inkondo umuntu afwile atungululwa, kabili pakuti acimfye kano akwata bampandamano abengi, Amano yena ala yacila pafyo icipuba cingomfwa, cena tacikwatapo fyakulanda pa mpongolo apali cilye nakalya. Umuntu upanga ukulacita ifibi, abanankwe bamwita ukuti cimpatanya icaikele pakati ka nshila. Ifitontonkanya ifipuba ala fyabubififye, uutumfya alapatwa ku bantu. Nga watompoka ilyo ifintu fyakubipila, ninshi amaka yobe yanono. Ulepokololako uo baletintanishisha kukuya mwipaya, ulelubulako abo baletwala ku mfwa. Nga walanda ati, “Ala kwena ifwe tatwaishibe nangu cimo,” Ngo ulolesha mu mutima bushe taishiba ici? Ngo ulinda umweo obe bushe taishiba ici? Bushe takalambule umuntu ukulingana ne ficitwa fyakwe? We mwana wandi ulelya ubuci pantu busuma, uluto ulutona mu fipepe lwalilowa mu kanwa. Wishibe nokuti amano yalilowa mu mutima obe, nga wayakwata awe ninshi walala washuka, nefyo ulolela tafyakapelele. Wilabelamina umololoke pakuti umonawile iŋanda yakwe, wimonawila cifulo cakwe. Pantu umololoke nelyo engawa imiku cine lubali, ena akema nakabili, nomba ababifi bena balawila mu mafya. Wilasansamuka umulwani obe nga awa, umutima obe wilaanga ne nsansa nga aipununa. Epali Yawe amona, kabili cabipa mu menso yakwe, kabili afumya no bukali bwakwe pa muntu uyu. Abantu ababifi wilabakwatila cinse iyoo, kabinge tecakwesha ukulabafimbila. Pantu umubifi alilala alishamininafye, kabili ne cisaniko ca mubifi cikashima. We mwana wandi ulekwatila Yawe akatiina elyo no kutiina imfumu ya calo, lelo abatalamina Yawe pamo ne mfumu wilaampana nabo. Pantu kuti batumapo icakupumikisha icakukonaula, kabili nani aishiba ubonaushi ubo bonse babili bengatuma? Ishi nsoselo nasho shalesoswa na bamano. Ukulacita umucishacinani pakuputula umulandu tacawama iyoo. Uyo onse uwaebela uubifishe ati, “Uli wakaele,” abantu bonse bakalamutipa, ne mishobo ikamupata. Nomba bakaputula wa milandu abalimuna ababifya, bena balapaalwa no kucindikwa ala balacindikwa. Ukwasuka ifyacishinka, kwaba ngo kutomona pa milomo. Upwishe imilimo ya panse, elyo uuteyanya na mabala yene, nga wapwisha nomba elyo ukuule iŋanda yobe. Wilaanguka ukuba kambone pa mwina mupalamano obe nga taushininkishe umulandu, kabinge wilalanda ifyakufyenenkesha umubiyo umulandu. Wilasosa auti, “Eya, na ine wine nomba ndemucita nga filya fine ancitile.” Ine nalipitile pa malimino ya munaŋani, pebala lya myangashi ya mbulwamano, kabili moneni ninshi na monsefye mwalimena imyunga, na sensele alikula, ne cibumba ca mabwe naco ninshi calibongoloka. Awe nalolekesha kufyo namwene na menso yandi, nomba nasambililako cimo pafyo namwene. Ukutubilishakofye panono, ukusendamakofye panono, no kuikumbatafye amaboko panono pakuti utuushekofye, elyo ubupina bukakwishila ngo mupupu, elintu no kubulwa kukakuwililila nge cipondo icili ne canso. Aya e mapinda na yambi ayakwa Solomoni imfumu, ayalembele bacilolo bakwa Hesekia imfumu uwateekele icalo ca Yuda. Bucindami bwakwa Lesa umwine ukufisa umulandu, lelo imfumu nasho shilacindikwa pa mulandu wakwesha ukuifwailisha. Nga filya fine umulu wasansuka, nangu nga filya fine icalo cashika, efyo ne mitima ya shamfumu yaba, teti umuntu eshibe ifyo shiletontonkanya. Fumyamo bamunyela muli silifa, walasangamo icela icawamisha ico kafula apangamo cimo. Fumya babifi kwisano lya mfumu, ukamona no buteeko bwaiko bwakulabomba ifyalungama. Tecakwesha kuicindamika pa cinso ca mfumu, kabili tecakwesha ukulacita kwati na iwe uli mucindami wa muntu. Pantu cawamishapo imfumu ine ukukweba ati, “Nina wise wikale apa apacindeme,” ukucila ukukusebanya pa menso ya ntungulushi ilyo bakufumya apo we mwine waciya iteeka. Ico waimwena na menso yobe wilayangufyanya ukucitwala ku cilye, pantu panuma umunobe nga aisa kushinina ubufi, bushe kuti wacitapo shani? Nga uli no mulandu no mubiyo, umfwanenifye nankwe, nomba kwena wilasokolola nkaama shabene. Epali bambi baumfwako ukuti iwe kanshi tausunga nkaama, ninshi wasebana wayonawila umucinshi. Ishiwi ilyalandwa bwino, lyaba nge cisabo ca golide icibikilwe pa mbale ya silifa. Nga filya fyayemba utwakufwala ku matwi utwa golide, kabili ngo tubangili utwa golide uwalopololwa bwino, efyaba ukwebaulwa ku muntu uwamano. Ifyaba ukutalala kwa bunga bwa mfula mu nshita yakuseepa, efyaba inkombe iyacishinka ku baitumine, italalika imitima ya abo ibombela. Abantu abalaya ifyabupe ifyo bashipeela, baba nga makumbi no mwela ifishileta imfula. Uuteka umutima mukulanda kuti anasha kateeka, ululimi ulwanakilila kuti lwatoba ne fupa line. Nga wasanga ubuci, lyapofye ubwalinga, nga wacisha mu cipimo ukalukapofye. Wilaingila libili libili mu ŋanda ya mubiyo, epali akutendwa akupatilanapo. Uulandila umunankwe bukambone bwabufi, aba nge fumo ilyasongoka, ngo lupanga ulwatwa, nangu ngo mufwi uwabulembe. Ukutetekela uwabufi pa nshita yabwafya, cimo cine no kushetela ku meno ayalesokona atemwa ukunyantila ku lukasa ulutiinine. Ukufuula ifyakufwala ilyo kuli impepo, no kupupila umucele pa cilonda, cimo cine no kwimbila umuntu ulwimbo uulelanguluka. Umulwani obe nga ali ne nsala, iwe umupeeleko icakulya, nga ali ne cilaka iwe umupeeleko amenshi yakunwa. Pantu mukucita ifi uli nokulapwila umusolilo pa mutwe wakwe, na Yawe nao akakulambwilapo. Nga filya fine umwela wa ku kabanga uleta imfula, efyo no lwambo luletela umuntu icipyu. Cawamapo ukwikala pa cifutu ca pa mutenge wa ŋanda, ukucila ukwikala mu ŋanda imo no mukashi inkakashi. Nga menshi ayatalalisha ayatalalika umuntu ku mukoshi, efyaba ne mbila nsuma iyafuma ku calo icakutali. Nga menshi ayafundauka, nangu nge cishima icakoweshiwa, efyaba umuntu umololoke uusuminisha ifishalungama. Ukulisha ubuci ukucila mu cipimo takwawama, cimo cine no kuifwaila ululumbi we mwine takwawama. Umuntu uufilwa ukukanya umutima wakwe, aba ngo musumba uo basanshile uwaba ne linga ilyabongoloka. Caba ngo bunga bwa mfula mu nshita ya lusuba, nangu nge mfula pa nshita yakuseepa, efyaba no kulumbanya icipuba, ala kuicushafye. Ifitipu filafilwa ukulya umuntu uwakaele, fipita nga kancelelya akalepupuka, nangu ukufoka nga kamimbi. Icikoti calinga ukupindulwilako kabalwe, no mukobelo wa mu kanwa ewakupindulwilako punda, elyo no bwembya ukusalapwilako ifipuba. Wilaasuka icipuba umwabela ubupuba bwaciko, epali wapalana naco. Uleasuka icipuba umwabela bupuba bwaciko, elyo cingeluka ukuti tacaba na mano. Uutuma inkombe iyabula mano alaifyenga umwine, cimo no kuiputula ulukasa we mwine, no kuiletela insoni. Ipinda mu kanwa ka fipuba, lyaba ngo kulu kwa cilema ukulelebelafye. Ukupeela icipuba ubucindami, cimo cinefye no kukakilila ilibwe mwilekeni. Filya fyaba umunga mu minwe yakwa cakolwa, efyaba ipinda ilifuma mu kanwa ka cipuba. Uwaingisha icipuba nangu uleipitilafye incito, ninshi aba ngo muntu uulelasa lasa ne mifwi abantu abaleipitilafye. Icipuba cilabwekeshapo ukucita icabutumpe cimo cine, caba nge mbwa iyibwelela ku malushi yaciluka. Nga wamona uuitunga ukuba uwamano, icipuba kuti wacisubila ukumucila kukwiluka. Umunaŋani atila, “Muli inkalamo mu musebo, na pa lubansa pali iciswango icilepitana.” Nga filya fine iciibi cipilibuka mu fyela umo bacikwika, efintu no munaŋani aselebuka pa musengele wakwe. Umunaŋani limo abomfya ubulamu icakuti nga atumpika iminwe mu mbale, afilwa no kutwala icakulya pa kanwa kakwe. Umunaŋani alaitunga ukuba uwacenjela, ukucila na pa bantu cine lubali abakampuka ukwasuka ifyamano. Ukuitumpika mu fikansa ushishibe napo fitampile, cimo cine no kutinta imbwa ku matwi iileipitilafye. Nge shilu ililefwinta ifishishi fya mulilo, atemwa imifwi iyabulembe, efyaba no muntu uubepa umunankwe ati, “Iyoo mune nali ndesekafye.” Ukwabula inkuni umulilo ulashima, ukushili bukwakwa ulubuli takuba. Ifyaba amafito pa musolilo, ne nkuni pa mulilo, efyo no muntu walubuli aba, nao asongela ulubuli. Amashiwi yabukwakwa yalowa ngo twakusasula, yatentemukila munda mukati. Ukutasha kwa pa kanwafye ilintu umutima uli uubi, cimo cine no kushingwila ifyabengeshima ku mutondo we loba lyafyefye. Umuntu walupato talanga lupato pakusembeleka umubiye, lelo mukati ka mutima wakwe emo afisa ububi. Nangu asosa amashiwi yakusembeleka, wilasumina pantu mu mutima wakwe mwaba impatilafye sheka sheka. Limbi kuti afisa impatila, nomba ububi bwakwe bukasokoloka mu lukuta. Uwimba ubucinga no kuwila euwilamo, abantu abakunkulusha amabwe no kufwanta ebo yafwanta. Ululimi lwabufi lwapata abo lufyenga. Ala umuntu mwilikandimi ni nkomi ya bantu. Wilaitakisha pa fintu ifikabako mailo, pantu ubushiku ubushili bobe tabucilukwa ibaka. Leka abantu bambi ebo bakutashe, nomba wiitasha we mwine, leka umweni akulumbanye, wiilumbanya weka iyoo. Ilibwe lyalifina no mucanga nao cisendo icafina, lelo icacila pali ifi fibili kusonsomba kwa cipuba. Ukufulwa kwabunkalwe, ne cipyu caba nge lyeshi, nomba umufimbila nani engaushipikisha? Caliwamapo ukwebaula umuntu pa bwelu, ukucila ukutemenwa mu bumfisolo. Cibusa obe nga akucena muli fimo umucetekele, nomba umulwani obe nga alakukumbatila ninshi lyena ucenjele. Uwikwite alasuula no buci, lelo uuli ne nsala ne cintu icalula cilomfwika ukulowa. Umuntu uuseulukafye asha ne ŋanda yakwe, ena apala icuni iciseuluka caluba na pa cisansala. Amafuta ya kacena kasuma no bubani filasansamusha umutima, na bucibusa ubupansha amano yene yene nabo bulasansamusha. Wilalekelesha bacibusa bobe, nangufye bacibusa ba bawiso, wilafwaya munonko ilyo waba mu bwafya. Umwina mupalamano uuli mupepi awamapo ukucila na munonko uuli ukutali. We mwana wandi ube na mano, lyena ninshi wakulasansamusha umutima wandi, elyo na ine ningalaasuka bwino abalecita umusaalula kuli ine. Umuntu uwamano alamona uko ubwafya bulefuma, no kutaluka atalukako, imbulwamano yena ilungama kulya kwine, elyo panuma yalalanguluka. Umuntu uwalaya ukufutilako umweni inkongole shakwe ikatilenimo icakufwala cakwe, eco cibe icikatila mulandu pali uyo uushishibikwe. Umuntu uubilikisha lucelocelofye kukuya posha umunankwe amubusha na mu tulo, kuti abantu bamutunga ukuba uwatipwa. Umukashi wa fikansa aba nge mfula iyilemima akasuba konse. Ukumwalulula cimo no kwesha ukunasha umwela, nangu ukufumbata amafuta ulupi paa. Icela cinoona icela cibiye, no muntu anonka amano ku muntu munankwe. Uusunga umukunyu alalyako amakunyu, no muntu uusunga shikulu wakwe alacindikwa. Nga filya fine impumi imoneka mu cilola, efyo no mutima wa muntu ulanga ifyo aba. Nga ifi fine imfwa no bonaushi fishatala afitendwa, efyo no lwinso lwa muntu lwaba ni lumunshisha kalele. Ni mu mulilo emo bengulwila silifa mu cikopo, na golide mwilungu, lelo umuntu eshiwa ku malumbo apokelela. Nangu wingatwila icipuba mwibende, no kucifungaula nga male ukubomfya umwinshi wakutwilako, awe teti ufumye ubupumbu bwaciko iyoo. Cine cine shininkisha ukuti ifitekwa fyobe filesungwa bwino, bikako umutima ku mukuni obe. Pantu ifyuma tafibelelela iyoo, no kucindama takushala ku bana ku nkulo ne nkulo umo shikonkanine. Ilyo icani icauma cafumishiwapo mwishika lya mpili, no mulemfwe wamenamo elyo ukacilonganye pakulisha ifitekwa, ninshi amasako ya mpaanga shobe we muntu ukapikulamo ifyakufwala, kabinge nga washitishapo imbushi kuti washitamo ibala. Elyo ukakwata umukaka uwingi uwa mbushi, uwakunwa we mwine na ba mu ŋanda yobe, no wakunwako ababomfi bobe abakashana. Abantu ababifi bena balafulumuka na pashili abalebatamfya, abololoke bena bapamafye nge nkalamo. Ilyo mu calo mwaba ubusangu bakateeka balafula, nomba umuntu uwaisulamo ukwishiba na mano eutalalika ifikansa. Umuntu uteeka abapina ubusha, aba nge mfula yabonaushi iyishisha ifyakulya. Abashikonka amafunde ebatasha abantu ababifi, lelo abakonka amafunde bena bakaana ifibi. Abantu ababi bena tabaishiba umwalola umulinganya, lelo abapepa Yawe bena balishiba umo fyalola ifi fyonse. Umulanda wa myendele isuma, aliwamishapo pa mukankala wa myendele iyibi. Umwana uusunga amafunde aleluka, nomba uwenda pamo na bapusaushi asebanya wishi. Uumwena ubukankala bwakwe mu lufyengo lwakulila bambi pali nsosela, ifyuma fyakwe afilonganikila umuntu uukumbusukako abalanda. Uushifwaya kukonka mafunde, na mapepo yakwe yamuselu. Uulanga umuntu uwakaele imisango ibi, akawila mu bucinga bwakwe umwine, nomba aba myendele isuma ebakamona ishuko. Umukankala lyonse aitunga ukuba uwamano, nomba umulanda uwamano uwiluka mu fintu, ena aleshiba ifyo baba. Ilyo abololoke baba pa cambaso abantu bonse balanga ne nsansa, lelo ababifi nga baba pa cambaso abantu balafisama. Uufisa bumpulamafunde bwakwe takatale abelelwa uluse iyoo, nomba uuyebelela ububi bwakwe no kulapila, alabelelwa inkumbu. Umuntu uukwatila Yawe akatiina lyonsefye alishuka, umuntu uwaumalala ena alishama alaponena na mu bwafya. Nge nkalamo iyilebuluma nangu iciswango ca bea icileimina umuntu, efyaba kateeka umubifi pa bantu abalanda. Kateeka uwabula amano alateeka abantu ku kalili, lelo kateeka uwapata ulwinso lwafyuma ena alakokola pa calo. Umuntu uo bashinina ubupondo, akaba uwalungulushiwa mpaka ne mfwa. Ee mulekenifye abe. Uwenda ne cishinka alapusuka, lelo uushaba na cishinka mu myendele yakwe takokola ukuwa. Umulimi uubombesha alakwata ifyakulya ifingi, lelo uuposa inshita kufyafye, awe ena mulanda wapee. Umuntu wacishinka alasenaminwa apakalambafye, lelo umuntu uupupumina ukunonka ifyuma mu kampampa, ena alakandwa. Akapatulula takawama kalibipa, nomba limo umuntu alacita icintu icishilungeme pa mulandu wa kamokolwafye akamukate. Umuntu uwabupapa alapamfiwa ukukwata ifyuma, icakuti teshiba na lintu ubulanda bulemwishilila. Uulesalapula umuntu bamutemwa panuma, ukucila uwalulimi ulusembeleka. Onse uutila, “Ukwibila wishi nangu nyina tekubifya,” uyo cimo cinefye ne cipondo icabonaushi. Umuntu umulili aletafye ulubuli ne mpatila, lelo uutetekela Yawe ena akashuka. Umuntu uukonkelela ifya mu mutima wakwe ninshi cipuba, lelo uwenda mu mano ayafumaluka akaikalila ku matwi tondolo. Uukumbusukako abalanda, tabulililwa nakalya, lelo uushilolesha pa balanda eo abantu balapisha. Ilyo ababifi baba pa cambaso, abantu balafisama, lelo nga baloba, abololoke balabomba bwino. Nkosamutwe uushumfwa kukusalapulwa nangu bamwebaula shani, akonaulwa mukwangufyanya ukwabula ukupola. Ilyo abololoke bateeka icalo, abantu balacankwa ne nsansa, Ababi nga bateeka abantu balailishanya. Umuntu uwatemwa amano aletela wishi insansa, lelo uwatemwa bacilende aposaika indalama ne cuma cakwe. Kateeka uuposa amano pakucita umulinganya alateeka icalo mu cibote, nomba nga atemwa amafisakanwa ninshi icalo caonaika. Umuntu uusembeleka umubiye, ninshi nao aleiteya iciteyo ku makasa yakwe. Umuntu mubi ailetelelafye umwine ku bubi bwakwe, lelo umololoke kuti aimba ulwimbo no kusansamuka. Abololoke balasakamana umulinganya pa bapina, lelo ababifi balafilwa ukumfwa umo insambu shalola. Abantu abapumya babusha ulubuli mu musumba, lelo abamano batalalika icimfulunganya. Uwamano nga aya ku cilye ne cipuba, icipuba cilafulwa no kukalipa, tapaba na mutende. Indetamisoka shilapata umuntu wakaele, nomba abololoke bena balasakamana ubumi bwakwe. Icipuba cilalanga apapela icipyu caciko, lelo umuntu wamano ena aleesha ukukankatisha icipyu cakwe. Nga kateeka alaposa amano ku bufi, na bacilolo bakwe basanguka ababufi. Icintu cimo ico umukankala no mupina bakwata icapalana nici, icakuti bonse babili ni Yawe eulenga balemona. Kateeka uulangulukila abapina pakupingula imilandu, icipuna cakwe icabufumu cilekalilila. Ukukapa abaice no kubasalapula, ala ekubapeela amano, umwaice uo baleka aleicitila umo alefwaila alasebanya nyina. Ilyo ababifi babombesha no kufula elyo no bubifi bufulilako mu calo, nomba abamano balamonako uko aba bantu baloba. Ulesalapula mwano lyonse, nao akakuletela mutende, pantu akalenga umutima obe ukusansamuka. Ukushaba icimonwa abantu balonaika tabengashipikisha, lelo abasunga amafunde bena ebapaalwa. Amashiwifye yeka tayasalapula mubomfi, kuti aleumfwa, lelo tafiposako mano nakalya. Nga wamona umuntu wabwangu kanwa, icipuba kuti wacisubila ukumucila kukwiluka. Nga walela umubomfi mu bulamu ukufuma ku bwaice, pakulekelesha akakupontela. Umuntu umukali alabusha ulubuli, no wacipyu afusha ifyabupulumushi. Icilumba cilasebanya umuntu, lelo ukuicefya kwena kulacindamika umuntu. Uwampana no mupupu aisangula akapondo umwine, limo kuti akandilwapo nga alanda icishinka nelyo naishiba. Uutiina abantu citeyo kuli ena, lelo umuntu uutetekela Yawe ena alikwata umwakupusukila. Abengi bafwaya ukutemwikwa kuli bakateeka, lelo ni kuli Yawe eko mulinganya ufuma. Umololoke alapata uushili wacishinka, umuntu umubifi nao alapata uwakaele. Amashiwi yakwa Aguri mwana Yake, umwina Masa aumine imbila atile, “Lesa ine nansha! Awe mwandi ine capwafye! “Ine nine natumpisha pa bantu bonse, kabili nshakwata amano yene yene ayabumuntu. Ine nshasambilila na mano yene, nangu ukukwata amano ayakwishiba Uwamushilo. Bushe nani uwatala anina ku mulu elyo ayabwelako? Nga nani uwatala afumbatapo umwela mu lupi lwakwe? Nani atala afungila amenshi ya muli bemba pa mfunga ya cakufwala cakwe? Nga nani uwaikasha isonde lyonse mu mpela umo lyapela? Iwe nga walimwishiba ishina lyakwe njebako? No mwana wakwe, nani ishina lyakwe? Ala njebako nga walimwishiba! “Ishiwi lyakwa Lesa lyonse lyaba ilyacishinka, ena ni nkwela, na bonse abafisama muli ena balacingililwa. Pa mashiwi yakwe mwilaesha ukulundapo na yambi, epali akukalipila, akushinina nokuti uli wabufi. “Ifintu fibili ifyo nakulomba we Yawe, winkaanina ilyo nshilafwa. Talusha ubucenjeshi no bufi kuli ine, kabili wileka ine ukuti nkabe umulanda nangu umukankala. Kanshi ulempakofye icakulya ca nshiku shonse. Pantu epali nga nakwatisha ifintu limbi nakutalamina, nati nokuti, ‘Nga Yawe nao nani?’ Conse naco ine nga naba umulanda, limbi kuti nalaiba no kusebanya ishina lyakwa Lesa wandi. “Wilaesha ukwamba umubomfi pali shikulu wakwe, epali akulapishishapo, no kucula waculilapo. Eico kwaliba abantu abalapisha bawishi, abashipaala na banyinabo. Eko baba abantu abaimona ukuba abantu abakaele, lelo tabasambwa ku fibi fyabo. Eko bali abantu abo amenso yalukuma mu mutwe, abalolesha cilumba cilumba. Ni nkulo ya bantu abo ameno yatwa ngo lupanga, ne mibango yabo nge myele, abateeka ababusu na balanda ku munga we fwafwa, ukubalila pa mitwe kabili no kubepaya. “Umunsundu waba na bana abanakashi babili, abapunda abati, ‘Leta, leta!’ Kwaba ifintu fitatu ifishikuta nakalya, fine nafyo ifisosa afiti, ‘Epela,’ nifi: Icalo ca bafwa, ifumo ilyaumba, icalo no mushili ifishiikuta amenshi, no mulilo uulebilima uushitila fyafula. “Umwana uuseka wishi, uusuula ukubeela nyina, alingilefye ukulobaulwa amenso kuli bamwankole, no kuliwa ku makubi mu mawanga. Kwaliba ifintu fitatu ifyampapusha nganshi, fine ifyampesha amano nifi: Kapumpe ifyo alelemba mu mulu, ne nsoka ifyo yenda pa cilibwe, ne cibwato ifyo cenda pali bemba, nefyo umwaume batemwana no mwanakashi. “Eficita umwanakashi cilende, kuti alya, awamya na pa kanwa, ati nokuti, ‘Takuli ico ine ndufyenye.’ “Kwaliba ifintu fitatu ifitutumya icalo, nangu fine ifyo abantu icalo conse bafilwa ukushipikishako: Umusha uwaisa ba kateeka wa calo, iciwelewele ca muntu ilyo caikuta ifilyo, umwanakashi uushatemwikwa lelo alyupwa, elyo na kanakashi uwapoka icupo cakwa nakulu uo abombela. “Pano calo paba utuntu tune utwacepesha nganshi, lelo kwena tuntu twacenjela nganshi: Etunyelele, nangu tushakwata bulamba bwine bwine, kwena tulatutila icakulya catuko pa nshita ya lusuba. Na bapati, nabo tabakwata bulamba, lelo kwena bekala mu fimabwe ifyasansama. Na makanta nangu takwata imfumu, kwena enda natantama ubusaka mu mulongo. Na mulinso, kuti umuntu amwikata na mu minwe, lelo kwena alasangwa na mu masano ya shamfumu. “Kwaba ifintu fitatu ifyenda ubusaka, fine nafyo ifiinangafye pakwenda nifi: Ni nkalamo iyacila inama shimbi shonsefye ku maka, iyishifulumuka pa cinso ca mulwani nelyo umo, na mukolwe, ilyo aletaasa pa nkota, na sawe, elyo ne mfumu iyileenda cilumba cilumba pa bashilika baiko. “We muntu ala kale nga walitumpile no kulacita imiya, nangu nga walepanga ukucita ifyabipa, tala nomba tontonkanyako, ufimbe no lupi pa kanwa. Pantu nga wapuka umukaka mufuma umukaka uwatikama uwa mafuta, nga watitila umuntu pa myona kuti mwafuma umulopa, kabili nga waimya ubukali, kuti paba ulubuli.” Amashiwi yakwa Lemueli imfumu ya bena Masa, ayo nyina alemucenjeshako. “We mwana wandi, we mwana wa mwifumo lyandi, weo nashukilafye ilyo nalaile ifilayo. Iwe wilaesha konaula amaka yobe ku banakashi, ala abanakashi balonaula ishamfumu. “Tecakwesha, we Lamueli, ala tacalinga bashamfumu ukulanwa umwangashi, nangu intungulushi ukutemwisha ukunwa ifikola umuntu. Epali bakolwa, kabili balaba ifyakonkomeshiwa mu fipope, balasuula na ku nsambu sha bantu, babatitikisha. Peeleni ubwalwa ku bantu abalefwa, umwangashi ku bali mu macushi. Bena leka ebo balenwa, pakuti balelabako ku bulanda bwabo, no kukanaibukisha kabili amacushi yabo. “Iwe ulelandila abantu abashingailandila abene. Ulelwila insambu sha bantu bonse abashakwata bakubafwako. Ulebasoselako, kabili ulepingula imilandu no mulinganya, shicingilila insambu sha bapina na babusu.” Yangu ifyo cawama ukushukila umwanakashi wine wine pa ŋanda! Pantu ena acindamishapo ukucila utumabwe twa rubi. Wiba wakwe amucetekela nganshi, kabili takabulwe icintu cisuma. Apo wiba aikalila pano calo, amuletelafye ifintu ifisuma te fibi iyoo. Ena afwaya fwaya ubushishi bwa masako ya mpaanga, no bushishi ubwatelela, no kupeka peka ku mulimo wakupikula, Ena alafumya icakulya ukutali no kucileta pa ŋanda, nga filya amato ya bashimakwebo yacita. Ena abuka bushikushiku, pakuti apekanishishe ulupwa lwakwe icakulya, na pakuti apeele ababomfi bakwe abakashana ifyakaniko fyabo. Ena kutala aceceta ibala elyo alishita, kabili mu bukumu buntu asanga alimishamo ne myangashi. Ena aba uwaswangana ku milimo, alikosa no kucenjela mukubomba. Ena alamwenamo mu milimo yonse intu abomba, kabili icisaniko cakwe caka bushiku bonse. Ena ku minwe apikula ubushishi, no kuipikwila insalu shakwe umwine. Ena alafwilisha abapina, no kupeelako ababusu. Ena tatiina nangu kube impepo shani, pantu bonsefye mumwakwe balikwata ifyakufwala ifyakaba. Ena alapikula ifyakufimbana, alafwala ne nsalu ishatelela ne shakashikila. Wiba wakwe alicindikwa mu mpongolo, ilyo ekala pamo na bakalamba ba calo. Ena alapikula insalu ishatelela ne mishipi, no kulashitisha kuli bashimakwebo. Ena alikwata amaka na bantu bonse balamucindika, kabili ena akaba ne nsansa na mu nshiku sha kuntanshi. Ne lintu alanda, awe alandafye ifyamano fyeka fyeka, ne milandile yakwe yamutembo. Alapikintika lyonse ku milimo ya ba pa ŋanda, kabili talya umukate wa bunaŋani. Ena abana bakwe balamucankilwa, na wiba nao alamulumbanya. Alasosa ati, “Abanakashi abaupwa bena bengi, ee basuma mufyo bacita, nomba iwe mayo walipulapo pali bonse.” Ala ukuba uwayemba kutumpika umuntu, ukuba imbeka nako kulapwa bwangu, nomba umwanakashi uwakwatila Yawe akatiina ena ewalingafye ukulumbanya. Eya, mulemulumbanyafye pa fintu acita. Ena alilinga ukuti abakankala bonse balemucindika pa milimo yakwe pa mpongolo sha musumba. Amashiwi yakwa Kafundisha mwana Davidi, uwali imfumu mu musumba wa Yerusalemu, ni aya ayakuti, “Kuicushafye, ala kuicushafye!” ekusosa kwakwa Kafundisha, “Fyonse tafyakwata nefyo fipilibula. Muli fyonse kuicushafye. Ni finshi umuntu engamwenamo mu milimo yakwe yonse iyo acucutikamo pano isonde?” Inkulo shilapita, kabinge paselela shimbi, icalo cena cishalafye pe umo cabela. Akasuba kalatula, no kuwa kawa, bwangu bwangu kabwelela noko kacitula nakabili. Umwela pakupuupa ulalola ku kapinda ka ku kulyo, walola na ku kapinda ka ku kuso. Washinguluka, nakabili washinguluka, wabwela uleshinguluka ifyo fine. Imimana yonse iwila muli bemba, nomba bemba wena tesula iyoo. Amenshi yalabwelela uko imimana yatampila, imimana nayo epakukonkanyapo ukulapita nakabili. Ifintu fyonsefye filatendusha, nako ukutendusha uko we muntu ushingalondolola. Amenso yesu nangu yaloleshe shani, lelo tayatendwa ukulolesha. Amatwi yesu nayo nangu yomfwe shani, lelo tayesula ukumfwa. Icalipo, cikabapo na limbi line. Icacitike, cikacitika na limbi line, pantu pano isonde tapaba cipya nakalya. Nangu bamo bengalatila abati, “Mwe, iseni mutambe ici cintu icipya!” Ala nalyo line nakalyafye, ninshi ico cintu na kale line epo cali, ilyo ifwe tushilafyalwa. Apo nomba kushaba muntu uwibukisha ifyaliko kale, na kuntanshi kwine takwakabe uukalaibukisha ifyalaswa fibeko ku bakesa bako. Ine ne Kafundisha nali imfumu ya bena Israeli mu musumba wa Yerusalemu. Nalibikile umutima wandi kukuceceta na mano ifintu fyonse ifyaba pano isonde pakuti mfishibishe. Iye icisendo ukufina ico Lesa atwika pali ifwe fwe bantunse! Ine pano ndi nalimona fyonsefye ifyaba pano isonde. Mwe, ala fyonsefye kuicushafye! Cabafye kwati kutamfya inshiku. We muntu teti ololole icaolobana, nangu teti upende ifintu ifishilipo. Ine pano ndi naletifye nati, “Bonsefye abantangilila pa bufumu bwa muno Yerusalemu, awe mwandi ine nimbacila amano. Ine nimfikapo apo umuntu engapela ukukwata amano, napo engapela ukwishiba ifintu.” Kanshi efyo ine nabikishe umutima kukwishiba amano, elyo no kwishiba ubushilu no bupuba. Elyo kabinge nailuka ukuti kanshi naco cine cimo cinefye no kutamfya inshiku. Pantu ukukwatisha amano, ekuleta ubulanda. Ukwishibisha ifintu, kulundako ukusakamikwa. Ine natontonkenye mu mutima wandi ukuti, “Cisuma nalaeshafye ukulaisansamusha, epakuti ndeumfwisha apapela insansa.” Nomba uyu musango, awe nao wine kuicushafye. Ine nalimona ukuti inseko bupubafye, no bwangashi nabo tabubomba akasuma nelyo kamo. Ine nalyeseshe ukulaisansamusha no bwalwa pakuti ne muntu ndepemwinako. Ninshi mu mano yandi ndetilafye, “Ee mwandi, e musango wine wine uo abantu bafwile ukulasansamukilamo pa kashita akanono ako bekala pano isonde.” Ine nalibombele imilimo iyikulu nganshi. Nalikuulile amayanda ayandi ne mwine, nalima na mabala ya myangashi. Nalelima amabala, nalima ne fibela fya miti ya fitwalo, umo nalimbile imiti ya misango yonse iya fitwalo. Nalicitile ne fishiba fya menshi ifyakutapilila imiti iyo nalimine. Ine nalishitile abasha abaume na banakashi, nalikwetepo na basha abafyalilwe kumwandi. Nalikwete iŋombe ne mpaanga ishingi ukucila na pali bonse abantangilile ukwikala muno mu Yerusalemu. Kabili nalitulumanike silifa na golide ne fyuma nalefumya kuli bashamfumu aba mu fyalo naleteeka. Nalikwete iŋomba ishaume ne shanakashi ishakunsansamusha, nalikwete na bakashi abashaupilwe mu bwinga abengi abo umwaume afwile akumbwa ukukwata. Ine nalipuuleme ukucila na pali bambi bonse abantangilile ukwikala muno Yerusalemu, na mano yene ine naliyakwete. Fyonsefye ifyo ine nalefwaya nalekwata, kabinge ine nshatalile ndekapo cimo icakunsansamusha ciyipitilefye, awe. Umulimo onsefye uo nalebomba, umutima wandi walesekelela, e cilambu nalemwenapo. Elyo kabinge caisa mu mano yandi icakutontonkanya palwa milimo yonse iyo nabombele, nefyo nacucutike pakuibomba, no kwiluka nailuka ukuti kanshi nayo ine yakuicushafye. E cimo cinefye no kutamfya inshiku, tapaba nelyo cimo ico umuntu engamwenapo pano isonde. Kanshi ine epakutampa ukulatontonkanya ifyo ukuba na mano kwaba, nefyo ubushilu bwaba, nefyo ubupuba nabo bwaba. Ni finshi fimbi uwapyana pa bufumu engacita ukucila pafyo abaliko kale pa bufumu bacitile? Namwene ukuti, kanshi amano yalicila ubupuba, ngefi fine ulubuuto lwacila imfifi ku busuma. Abantu abamano balamona kuntanshi uko baleya, ifipuba fyena nakalya. Lelo kwena nailwike no kumona ukuti ifiponena abantu bonse fyabafye cimo cine. Epakulatontonkanya mu mutima wandi nati, “Ifiponena ifipuba, na ine wine efikamponena. Nga kanshi amano yandi yanshi?” Elyo nasosele mu mutima nati, “Awe kanshi nefi fine kuicushafye.” Takwaba nelyo umo uwibukisha abantu bamano, ne fipuba fine takwaba nelyo umo uufibukisha. Umo inshiku shabela, nefwe bene bonse bakatulabako. Nangu tube abamano atemwa ifipuba, ala bonsefye tukafwa. Kanshi ine epakupata imikalile ya muli buno ubumi, pantu fyonsefye ificitika pano isonde ine fyalintendusha. Fyonsefye kuicushafye, cimo cinefye no kutamfya inshiku. Fyonsefye ifyo ine nabombele nefyo nacucutikile pano isonde, ine naliisa fipata, pantu nalishibe ukuti nkafishila impyani yandi. Nani engeshiba nga cakuti impyani ikaba iyamano nangu ikaba icipuba? Lelo kwena ni mpyani eili nokubuula fyonse ifyo ine nabombele, fyonsefye ifyo ine naculile pano calo, no kufinonka ku mulandu wa mano yandi. Ala uyu musango nao wine kuicushafye. Kanshi umutima wandi epakulalanguluka pakumona ifyo nabombeshe no kuculisha pano isonde. Kuti we muntu wabomba na mano yobe yonse, wabomfya ukwishiba, no kucenjela nomba moneni ifintu fine ifi ulifye nokufishila umuntu umbi uushaficulile. Ala uyu musango nao wine kuicushafye, kabili tawalolamo nangu panono. Pano isonde kuti we muntu wabomba mwe, wacululuka mwe, nomba cinshi kanshi icabamo mu kucucutika uku konse? Fyonsefye ifyo we muntu wingalacita ukushinta napo wingekalila pano isonde, awe fyakukuletelafye amasakamiko, fyakukukalifyafye umutima no kulakufufya utulo. Ee, ici cintu naco kuicushafye. Icintu icingawamishapo ku muntu, ala kulya no kunwa, no kulilapo pafyo aleculila. Nomba ine nalilwike ukuti noyu wine musango ufuma mu maka yakwa Lesa. Pantu ukwabula Lesa, nani uwingalya, kabili nani uwingamona ukusamwa? Umuntu uusansamusha Lesa, eo Lesa apeela amano, ukwishiba ne nsansa. Lelo umubifi ena Lesa alaleka alecululuka pakunonka no kutulumanika ifyuma, pakuti akafishile umuntu umbi uusansamusha Lesa. Ici naco kuicushafye, cimo cinefye no kutamfya inshiku. Kwaliba inshita ku cintu conse, kwaliba na kashita mu mwaka ako ifintu ficitikilapo mwisamba lya mulu. Kuli inshita yakufyalwa, ne nshita yakufwa, inshita yakulimba, ne nshita yakunukula icalimbwa, inshita yakwipaya, ne nshita yakundapa, inshita yakubongolola, ne nshita yakukuula, inshita iyakulila, ne nshita iyakusansamuka, inshita yakuloosha, ne nshita yakucinda, inshita yakupasa amabwe, ne nshita yakuyalonganika, inshita yakukumbatana, ne nshita ya kukanakumbatana, inshita yakufwaya, ne nshita yakulufya, inshita yakusunga, ne nshita yakuposaika, inshita yakulepula, ne nshita yakubila, inshita yakwikala tondolo, ne nshita yakulanda, inshita yakutemwa, ne nshita yakupata, inshita yakulwa inkondo, ne nshita yakwikala mu cibote. Bushe cinshi ico umubomfi amwenapo pa mulimo wakwe? Ee, ine pano mpelele nalimona umulimo uwakakata uo Lesa abika pali ifwe fwe bantunse. Ifintufye fyonse Lesa alifilenga ukuba ifisuma mu nshita yafiko. Kabili alitupeela amano ayakwishiba inshita iyapita ne ya kuntanshi, nomba ifwe teti twiluke pa milimo iyo Lesa abomba ukutulafye ku ntendekelo ukufika na ku mpela Na ine epakwiluka ukuti kanshi cawama umuntu alesansamuka no kulacita ifisuma pa nshita acili umumi. Umuntu onse ali nokulya, ali nokunwa, ali nokusansamuka pali fyonse ifyo aleculila, ifi bupe bwakwa Lesa. Ine nalishiba ukuti fyonsefye ifyo Lesa acita, ala fyakubelelela pe. Fwe bantu kuti twafilililwafye ukulundapo cimo nangufye ukufumyapo cimo. Ifyo Lesa acita fyakufwayafye ukuti abantu balemukwatila akatiina, epela. Icabapo, na limbi line epo cali. Icikacitika limbi, na nombaline ecilecitika. Lesa akalenga ukuti ifyaliko kale fyaisa bako nakabili. Kabili pano isonde ine nalimwene ifintu ifyaibelako, icakuti apali nokulacitika umulinganya epacitika ifyabubifi, apali nokulacitika ifisuma epacitika ifyabubifi. Na ine epakulatontonkanya mu mutima wandi nati, “Ni Lesa eukaputwila abalungami na babifi imilandu, pantu kwaliba inshita ku milandu yonse ne micitile yonse.” Kabili nalatontonkanya nati, “Lesa aleesha abantu pakubalanga ukuti babafye cimo cine nge nama.” Ngefyo ifituponena fwe bantu, efiponena ne nama shine. Umuntu alafwa, ne nama nayo ilafwa. Umuntu ne nama fipemenafye camumo. Umuntu tacila nama, pantu ubumi bwa muntu no bwa nama bumo bwine. Fyonse ifi kuicushafye. Umuntu ne nama fiyafye kumo kwine. Ni kwiloba ekwafuma umuntu ne nama, no kubwelela eko umuntu ne nama fibwelela. Nani uwingashininkisha ngo mweo wa muntu uya mu mulu, no mweo wa nama nga uya panshi mu mushili? Kanshi ine epakwiluka ukuti kanshi icingawamishapo ku muntu, awe kulilapofye pafyo aleculila, takuli cimbi ico muntu engacitapo, pantu takuli umusango umbi uo muntu engeshibilamo ifikamwishila ilyo akafwa. Kabili nalimwene nakabili ukucula ukucitika pano isonde. Ine nalimwene ifilamba fya bantu abo bacusha, ukwabula nelyo umo uwakubatalalikako. Abalebacusha balekwatishapo amaka, tapaleba nangu umo uwakuti abatalalikeko iyoo. Ine nakumbilwepo na bantu abafwa, pantu bena balishuka ukucila abomi abacilipo pano isonde. Nomba abashilafyalwa, abashatala abaimwena ifibi ificitika pano isonde, bena balishuka ukucila abomi na bafwa bene. Nalimona nokuti icilenga abantu balebombesha pakumona ifintu, nico balafwaya ukukwatisha ifintu ukucila pa banabo bambi bonse. Ee, uyu musango nao wine ala kuicushafye, cimo cinefye no kutamfya inshiku. Umuwelewele aikumbatafye, asuka aondelapo, ayonaula. Kuti cawamishapo ukukwatapo tunono no mutima nawikala, ukucila ukulabombesha lyonsefye na maboko yonse yabili pakwesha ukutamfya inshiku. Kabili ine nalimonapo pano isonde icintu na cimbi icakuicushafye. Kuti wasanga umuntu aikalafye eka mpo, nao takwatapo mwana nangufye munyina. Ukubomba nako kabili abombafye pe, nomba ukuti ifyuma fyakwe fimuteke panshi, awe cena nakalya. Untu abula no kulaipusha umwine ati, “Nga kanshi nani uo ine ndeculila ifi ku milimo icakuti nalakaaninapo no kusansamuka?” Ala uyu musango nao wine kuicushafye, mikalilefye yabulanda. Caliwamishapo ukuba babili, ukucila ukuba wekafye mpo. Ukubombela capamo bonse babili, umulimo ulatunguluka. Pantu umo nga awa, umunankwe kuti amwimyako. Nomba uuli eka nga awa, ninshi cabulanda pantu takwete wakumwimyako. Nakabili abantu babili nga basendama pamo, kuti bakaba, nomba nga uli weka kuti wakaba mu musango nshi? We muntu nga uli weka, kuti icipondo cakwansha, nomba nga muli babili, apo lyena kuti mwashanshako. Umwando uwacitabataba untu washupa ukuputula. Umulumendo umupina uwamano awamishapo ukucila imfumu ya calo iyikote iyishakwata mano, iyishifwaya na kulapandwako mano. Umulumendo umo kuti afuma mu cifungo, aba ni mfumu ya calo, elyo nakalimo kuti afyelwefye umulanda mu calo cine ici. Ine namwene ukuti bonse abekala pano isonde bakonkele umulumendo uwapyene ubufumu. Nao nomba ewalatungulula abantu bakwe abashili bakupenda ku bwingi, lelo icabulanda inkulo yakonkelepo tayasekelele uyu uwapyene pa bufumu. Uyu musango nao wine kuicushafye, cimo cinefye no kutamfya inshiku. Uletekanya nga waya ku ŋanda yakwa Lesa. Ulepalaminako pakuti uleumfwa, pantu e musango wawamishapo ukucila ukulatuula amalambo nge fiwelewele fya bantu ifishaishiba bubi ficita. Pakulandapo cimo kutala watontonkanya, wilasuswa mu mutima obe ukulanda amashiwi ayakulaya icilayo kuli Lesa. Lesa aba mu mulu, nobe waba pano calo, kanshi ulelingafye ifyo uli nokulanda. We muntu, nga wakwatisha amasakamiko, ninshi ne filoto ulefikwatisha, ifyo fine, nga walandisha ifingi ninshi ne fyakusabaila filefulisha. Nga walaya Lesa icilayo, ulecita ifyo walaya, pantu Lesa tatemwa ifipumbu fya bantu. Ulecita ifyo walaya. Cawamishapo ukukanalaya icilayo, ukucila ukulaya icilayo elyo kabili panuma wakaana ukucifikilisha. Wilaleka misosele yobe ilekutwala kukubifya, icakuti kabili limbi waya eba shimapepo auti, “Awe nalubilefye.” Nga cinshi icakuti Lesa akufulilwe pa mulandu wa misosele yobe, akonawilepo nefyo waibombela we mwine? Kanshi nangu ulelotalota ifintu shani, nangu usosesose shani, fyonse kuicushafye. Iwe ulekwatilafye Lesa akatiina. Te cakupapa nga wamona uko ababuteeko balecusha abalanda mu calo, uko balekaana ukubalungikila imilandu yabo no kulabapeela insambu shabo. Uwa mu buteeko onse alikwatapo umukalamba wakwe umo uumwangalila, na bonse bene babili balikwatapo abakalamba babo bambi ababangalila. Abekalacalo bonse balanonkelamo mu bukumu bwa calo. Elyo imfumu yena inonkela mu fisabo fya mu mabala. Uwatemwisha indalama tatila shafula, no watemwa ifyuma tatila nafifula, ifi fintu nafyo fine kuicushafye. We muntu nga wakwatisha ifyuma, ninshi na bantu bafulisha abakulyako. Cisuma nshi ico umwine engasangamo? Ena kulafitambafye ati ndi mukankala. Utulo twa mubomfi twaliwama, nangu ena alye utunono nangu ifingi. Lelo umukankala ena utulo tatumona, pa mulandu wakusakamana ifyuma fyakwe ifishaifulila. Kwaba ulufyengo ulukalamba namona pano isonde, icakuti umuntu kuti asunga ifyuma, lelo fyakwisa muletelela. Elyo ubushiku atola umupamba ne fyuma fyaloba, icakuti tashelepofye nelyo cimo icakushila mwane. Muno calo fwe bantu tufyalwa ukwabula ifyakufwala, kabili no kufumamo tufumamo ukwabula nangu kamo. Nangulafye twingalabomba shani, awe tatwakasendepo nelyo kamo. Awe kwena ici cintu tacawama, icakuti we muntu wabwelelamofye mu musango umo winefye uo waishilemo. Nga finshi ifyo fwe bantu tumwenapo, pakulatamfya inshiku? Mu nshiku shakwe shonse aba mu mfifi, mukucula, mu masakamika, ne cipyu icikalamba. E mulandu wine ine nasangila ukuti cawamapo, we muntu, ukulya no kunwa, no kulilapo pafyo uleculila pano isonde pa kashita ako Lesa akupeela, pantu takuli cimbi ico we muntu wingacitapo. Kabili Lesa nga akupeela ifyuma we muntu, akuletela ne shuko, aleka nokuti ulesansamukilamo, uletotelafye Lesa no kulaliila pafyo uleculila pantu ninshi fyonse ifi bupe bwakwa Lesa. Pantu tawakasakamane apakalamba nshiku sha bumi bobe ishakwikala pano calo, pa mulandu wakuti Lesa alenga ukuti umutima obe ulabikilwe mu kusekelela ukwete. Eko caba icintu icibi na cimbi ico ine namona pano isonde icicusha umuntu nganshi. Limo kuti we muntu Lesa akupeela ifyuma, akucita umukankala, akucindamika icakuti we muntu tapali nelyo cimo icikubulile. Lelo Lesa wine akaana ukuti ulilepo, elyo umbi umbifye ena ewaisa mukulalilapo. Ici cintu naco kuicushafye, kabili kwena bulanda bukali. Umuntu umo nangufye engafyala abana umwanda umo (100), akokola na pano calo, nomba nga tasekelemo mu fyuma fyakwe, kabili tashiikilwe no mucinshi, awe ninshi cawamishapo no kufyalwa akapopo. Akapopo kafyalwa ukwabula ukwishibikwa, kashiikwa mu mfifi, ne shina takakwata nakalya lilobela mu mfifi. Takakatale akamona akasuba, takakatale akeshibapo kantu, lelo ukutuusha kwena kalakushukila ukucila no muntu mukankala, uushatala alilapo pa fyuma fyakwe nangula engakokola pano calo imyaka amakana yabili (2,000). Bushe akapopo no mukankala tabaya kumo kwine? Umuntu alacululuka pakubombela ukulya, lelo insuna yakulya yena tayakatale aileka nakalya. Nga kanshi cinshi cimbi ico umuntu wamano acilako umuwelewele wa muntu? Nga cinshi kanshi ico umulanda nao amwenamo mukwishiba imikalile ya pano calo? Cawamishapo we muntu ukulasekelafye pa tuntu uto wakwata, ukucila ukulakabila ifyo ushakwata, ifi nafyo kuicushafye, cimo cinefye no kutamfya inshiku. Icintu consefye icabapo, calikwata ishina, no musango uo umuntu akabelamo nao wine walishibikwa. Umuntu tekuti alwishe uwamucila amaka. We muntu nga ulefusha ifyebo mukusosa, ninshi uleicushafye tawamone neco we muntu ulemwenapo nakalya. Ngo muntu kuti aishiba shani icingamuwamina pano isonde pa kashita kanono ako ekalapo imikalile yakuicushafye, nayo imikalile batini iyakongolokafye nge cinshingwa? Muntu nshi engeshiba ifikacitika pano isonde panuma ya kufwa kwakwe? Ukukwata ishina ilyamucinshi kwawamishapo ukucila na mafuta yamutengo ayanunka ubusaka. Ubushiku bwa kufwa kwesu bwawamishapo ukucila no bushiku bwa kufyalwa kwesu. Cawamishapo ukuya ku ŋanda ukuli icililo ukucila ukuya ku ŋanda ukuli amalila, pantu fwe bacili pano isonde tufwile ukulaibukisha ukuti nefwe bene bonse tukafwa. Ukulanguluka kwawamishapo ukucila inseko, pantu impumi yabulanda ilawamya umutima. Umutima wa muntu wamano waba mu ŋanda ya ndosha, lelo umutima wa fipuba waba mu ŋanda ya musamwe. Cawamishapo ukumfwila umuntu wamano uukukalipila, ukucila ukulaumfwa ifyo ifipumbu fya bantu filekulumbanya. Pantu inseko sha muntu umupumbu shaba nge myunga ilepolopoka peshiko, ici naco ni nseko shakuicushafye. Umutitikisha ulalula uwamano ukuba icipuba, amafisakanwa nayo yalonaula umutima. Impela ya mulandu yawamishapo ukucila ukutendeka kwa mulandu, ukuteka umutima nako kwalicilapo pakuba uwacilumba. Wilafulwa bwangu mu mutima obe, pantu ifipumbu fya bantu fyena efyenda ne cikonko ku mukoshi. We muntu wilaesha kulalanda auti, “Cinshi inshiku shakale shabelele bwino ukucila nomba?” Pantu ukulalanda ifi, te camano. Ukukwata amano yasuma kwawama ngo kushukila ubupyani, pantu yalafwako abayakwata pano calo. Nga filya indalama shipokololako umuntu, efyo na mano yapokololako. Ukwishiba kulafwilisha pantu amano yalasunga umuntu uwayakwata umutende. We muntu uleloleshafye ifyo Lesa acita. Bushe kuti waololola ico Lesa aolobanika? Inshita shonse nga shalaba bwino, iwe kulasansamukafye, nga wasangwa no bwafya, iwe uleibukishafye ukuti ni Lesa eutuletela ishuko nangu ishamo line. Eico we muntu teti wishibe ifikakwishila kuntanshi. Mu bumi bwandi ubwakuicushafye pano calo nalifundwamo ifingi. Kuti we muntu wamonafye umuntu musuma afwa mu busuma bwakwe, umuntu umubifi nao ashala akokola pa calo no kulakonkanyapo ukubifya. Kanshi iwe wilacishamo ukuba umusuma, kabinge wilacishamo ukukwata amano, cinshi ico walayonawila pa ca uyu musango? Lelo kwena wilabifya ukucilamo, kabinge wilaipumbusha kucilamo, pa ca uyu musango kuti wafwilapo ilyo inshiku shobe shishilati shikumanine. Cisuma ukuti wikate kuli ici, na ku cinankwe winashako ukuboko kobe, pantu uubela Lesa akatiina alafumako kuli fyonse. Umuntu uwamano alabapo na maka ukucila bacilolo ikumi abali mu musumba. Pano calo tapaba umololoke nelyo umo uulungika lyonsefye ukwabula ukulufyana. Kabinge wilaposako mano kufyo abantu balanda, pantu limbi kuti waumfwako uko umubomfi obe alekutuka. Elyo nobe wailuka mu mutima obe ukuti na iwe wine walitukapo abantu bambi. Ifi fyonse ine nalifipima mu mano yandi, kanshi ine epakukabila ukukwata amano, nomba amano nayo yantaluka. Nga nomba umuntu kuti atesha shani umwalola amano? Kwena mwandini cintu cayafya ico fwe bantu tushingatesha uko calola. Eico amano yandi yapilibukile kukwishiba, ukufwailisha ifintu no kwipusha ipusha palwa mano nomo ifintu fyalola, elyo no kwishiba ubuwelewele bwa bubifi no bushilu ubwaba mu bupuba. Kabinge nalisanga icintu icikali ukucila ne mfwa, ni ncenjeshi ya mwanakashi, uyo umutima wakwe citeyo, na maboko yakwe yafyenta ngo munyololo. Umuntu uusansamusha Lesa ena kuti afyombotokako kuli uyu mwanakashi, nomba umubifi ena alekatwa kuli uyu mwanakashi. Mona, ine ne Kafundisha wine wine ici eco nasanga pakusuntinkanya cimo ku cinankwe pakuti nsange umwalola ifintu. Lelo ico ncili ndefwailisha, nomba nshilacisanga, nico icakuti pa baume ikana limo (1,000) pena nalisangapo umo umololoke, nomba pali iyi mpendwa nshasangilepo umwanakashi nelyo umo. Icintu cimofye ico ine nasanga nici, icakuti fwe bantu Lesa alitubumbafye abakaele, nomba nifwefye fwe bene tuifwailafye imisango iyingi. Nani uwaba ngo muntu uwamano? Nani uwaishiba umo ifintu fyalola? Amano yalalenga icinso ca muntu ukuwama, kabili yalamupwisha inkanshi pa menso. We muntu ulenakila ifyebo fya mfumu ya calo pa mulandu wa cilayo cobe kuli Lesa. Wifuma bwangu ku mulola wa mfumu, kabili wiimina imfumu no kukomaila pa mulandu uushiweme, pantu imfumu ya calo kuti yacita ifyo itemenwe. Imfumu ya calo ilanda na maka, teti pamoneke nelyo umo uwakuicilima nokuti, “Cinshi mwacitila ici?” Uusunga ifyebo fyaiko alekala umutelelwe, kabinge umutima uleshiba umusango wakunakililamo ne nshita yakunakililapo. Kwaliba inshita iyalinga iyakubombelapo umulimo onse, kabili kwaba no musango uwalinga uwakubombelamo umulimo onse, nelyo amafya ya muntu yamufulila. Pali ifwe fwe bantu, tapaba nelyo umo uwaishiba ifikacitika kuntanshi, nga nani uwingatwebako ifili nokwisa? Takwaba muntu uwakwata amaka pa mweo wakwe kukuucingilila, eico takuli umuntu uwakwata amaka yakubutuka imfwa. Ngefyo takwaba uo basuminisha ukuleka imilimo pa nshita ya nkondo, efyo no bubifi tabwakapusushe ababucita nakalya. Ifi fyonse ine nalifishibe ilyo naletontonkanya pa mulandu wa fintu ificitika pano isonde, inshita imo ilyo abantu batitikisha abanabo kukuyonaula. Ine naliimwena uko abantu ababifi baleshiikwa, abaleingila no kufuma mu ŋanda yakwa Lesa elyo balabalumbanya mu musumba mwine umo balya bantu balecitila ifibi. Uyu musango nao wine wakuicushafye. Mulandu nshi abantu bashitiinina kulacita milandu? Nico abamilandu tababalimuna mukwangufyanya iyoo. Nangula umuntu umubifi engalabifya libili libili, elyo nokuba no bumi ubwatantalila, kwena ine nalishiba ukuti abapetamina Lesa no kumukwatila akatiina cilabaletela ishuko ilyacililapo. Nomba ico abantu ababifi tabakwatila Lesa akatiina nakalya, bena bakashama. Inshita yabo iyakwikala pano calo ikabafye nge cinshingwa. Paliba imisango iyakuicushafye iyicitika pano isonde. Limo abantu abololoke balaponenwa ne shamo ilifwile lileponena abantu ababifi. Limbi wamona uko abantu babifi balekwata ishuko ilifwile elilekwata abantu abololoke. Ala uyu musango nao ine ntilafye misango yakuicushafye. Na ine epakushininkisha ukuti kanshi umuntu ali nokulilapofye, pantu takwaba iciwamina umuntu pano isonde ukucila pakulya no kunwa, no kuisansamusha umwine. Pantu akasanga ukusekelela mu milimo yakwe mu nshiku shakwe shonse isho Lesa amupeela ishakwikala pano isonde. Ilyo napeeleshe umutima wandi mukwishiba amano, na pakusambilila ifyo umuntu ekala, nefyo abomba pano isonde, icakuti na menso yakwe tayamona tulo ubwaca no bwaila, elintu namwene fyonse ifyo Lesa acita. Tapaba ifyo umuntu engeshibapo pa ficitika mwisamba lya kasuba. Nangu umuntu engatulukusha shani mukufwailisha, lelo teti eshibe umo calola. Nangufye umuntu uwamano engatila nalishiba, lelo teti eshibe ukufikapo. Ine nalitontonkenye nganshi pali ifi fyonse, nasanga nokuti uutungulula imicitile ya bantu abololoke na bamano ni Lesa, lelo tapaba nelyo umo uwishiba ifikamufikila kuntanshi nga kutemwa nangu ukupata. Fyonse ifishila umuntu fimo fine, pantu ifiponena abakaele efiponena na babifi. Ifiponena abasuma efiponena na babi bene, ifiponena abashasangululwa efiponena na basangululwa bene. Ifiponena abapepa Lesa efiponena na bashipepa Lesa bene. Ifyo ciba ku muntu musuma efyo ciba na ku mubifi, ifyo ku walaya icilayo efyo ciba na ku uushilaileko wine. Kwena ici cintu ecabipisha pali fyonse ificitika pano isonde, ifiponena bonsefye ala fimo fine. Mu mitima yabo mulafulisha ububi, abantu balakwatisha no bushilu mu nda shabo ilyo bacili abomi, na pakulekelesha imfwa yabasanga baya na ku balobe. Umuntu onse uucili umumi pano isonde ena alaba ne subilo, pantu imbwa iyumi yawamishapo ukucila inkalamo iyafwa. Pantu abomi balishiba ukuti bakafwa, lelo abafwa bena tabeshibapo kantu, tabalolelapo icilambu na cimbi pantu bena balilabwako. Ukutemwa kwabo ne mpatila yabo no bufuba bwabo, fyonse fyaliloba kale. Tabakatale nakabili abakumako ku filecitika pano isonde nakalya. Iwe we muntu ulelyafye icakulya cobe ne nsansa, no kulanwa umwangashi obe pakuti ulesansamuka, pantu imilimo yobe Lesa aliisekelela. Mu nshita shonse ulefwala ifyabusaka ifyabuuta, kabili ulemoneka uwasansamuka, ulesuba na mafuta pa menso. Uleikala ne nsansa no mukashi uo watemwa, mu nshiku shonse isha bumi bwakuicushafye isho ukekala pano isonde, mu nshiku shobe shonse ishakuicushafye. Pantu e cilambu cobe ico we muntu wapeelwa mu mikalile yobe iyakucululuka pano isonde. Umulimo onsefye uo waikata, iwe uubombeshefye ilyo ucili na maka, pantu ku calo ca bafwa uko iwe uli nokuya, takwaba cakucitako, takwaba cakutontonkanyako, takwaba cakwishibako, na mano yene takwaba nakalya. Pano isonde ine nalimonapo icintu na cimbi, naco nici. Ukucimfyanya mu lubilo tekwa babutukisha iyoo, inkondo nayo te ya bantu abamaka bekafye iyoo. Abamano telyonsefye bashukila icakulya iyoo, na bantu abacenjela telyonsefye bashukila ifyuma iyoo, na bantu abasambilila telyonsefye basekelelwa iyoo. Pantu akashita ne shuko fishila abantu bonse. Nakuba takwaba umuntu uwishiba ilyo inshita yakwe ikafika. Nga filya fine isabi likatwa mwisumbu, nangu nga filya fine ifyuni fikatwa mu fiteyo, efyo na bantu bene baponenwa ne shamo ilisa mukupumikisha. Pano isonde nalimonapo icilangililo cimo palwa mano ico namwene ukuti cikankala. Kwaliko umusumba umo uunono uwaleikalamo abantu abanonofye. Elyo kwaishile ne mfumu imo iyamaka no kwisa uwililila yaushinguluka, yapekanya ne fyakututawilako amalinga yauko. Muli uyo wine musumba mwalimo no mulanda umo uwamano uwaile nasha nasha imfumu, apususha no musumba ku mulandu wa mano yakwe. Lelo tamwali nelyo umo uwaposeleko amano kuli ulya mulanda. Kanshi na ine epakutila, “Cine cine amano yaliwamisha ukucila amaka.” Nomba amano ya mulanda abantu tabayaposako mano iyoo, abantu balasuula nefyo umulanda alesosa. Cawamishapo ukukutika ku mashiwi ya bamano abalanda nabateka umutima, ukucila ukulakutika ku kupunda kwakwa kateeka wa fiwelewele fya bantu. Amano yalabomba bwino ukucila ifyanso fya nkondo, lelo umubifi umo alonaula ifisuma ifingi. Nga filya balunshi abafwa bonaula umusukupala utuntulu uwa mafuta ya kacena akasuma, efyo no kutumpa panono konaula amano ayene yene. Umuntu wamano umutima wakwe umulosha kukucita ifyalungama, lelo umutima wa cipuba ucilosha ku kucita ifyabupuba. Ilyo cileenda mu musebo, imyendele yaciko ilalubana, ecilenga na bantu bonse ukwishiba ukutila cipuba. Kateeka nga akufulilwa, wilaleka mulimo obe, pantu ukufuka kulesha ifyabupulumushi ifingi. Paliba ububifi ubo namona pano isonde, ubo bakateeka bacita. Ifipumbu fya bantu filapeelwa imilimo iyingi iyacindama, lelo abakankala bena babapeelafye imilimo iyasaluka. Ine naliimwena uko abasha baleendela pali bakabalwe, ninshi abana ba mfumu bena baleendafye panshi kwati basha. Uwaimba icilindi, kuti mu cilindi mwine awilamo. Uuletula icibumba, kuti asumwa ne nsoka. Uusona amabwe, kuti amabwe yene yamucena. Uupandaula ifimuti, kuti ifimuti fine fyamulasaula. Isembe lyobe nga nalifuupa, no kulinona taulinonene, ninshi uli nokubomfya amaka nganshi pakukomenako. Lelo ukucenjela kulalenga imilimo ukubombeka bwino. Insoka nga yasuma ilyo tabalati bailafye ninshi ni cinshi uuleilafya atumbulamo? Ninshi kuicushafye. Umuntu wamano imilandile yakwe ilamucindamika, nomba icipumbu cena imilandile yaciko ilaciletelela. Icipumbu cena cipumininapofye ukulanda ifyabupuba, na pakulekelesha kulalandafye ifyabushilu, pantu icipumbu cena cilafusha amashiwi. Tapaba uwaishiba ifili nokucitika kuntanshi, nga nani uwingamwebako ifikacitika panuma yakufwa. Umulimo wa cipuba ulacitendusha, icakuti cilubila kumo ne nshila yakubwelelamo ku musumba. Icalo cilashama nga cateekwa ku mfumu iyaice, ne ntungulushi ishabamo shatemwa ukuipakisha kacelocelo. Icalo cilashuka nga cateekwa ku mfumu iyacindama, umo ne ntungulushi shilya pa nshita iyalinga, pakubweshakofye amaka, te pakuti shilekolwa iyoo. Umunaŋani alafilwa ukusomena umutenge wa ŋanda yakwe, ne iŋanda yakwe ilaloka ico alafilwa ukubomba, Amalila yalasekesha umuntu, no mwangashi nao ulasansamusha umuntu. Nomba ifi pakufimona, kano uli no lupiya. Wilatuka imfumu nangufye ni mu mutima obe, kabinge wilalapisha abakankala, nangufye mumobe kukati, pantu akoni ka mu lwelele kuti kasenda amashiwi yobe, na koni kuti kapupuka kaya bebako ifyo ulelanda. Uleishiba ubusuma bwakupeela, pantu panuma ya nshiku ishingi ico wapeele ukacisanga kabili. Uleakanya icuma cobe ku bantu cine lubali nangu cine konse konse, pantu we muntu teti wishibe ifinkunka ifingakuponena pano isonde. Ikumbi lya mfula nga lyateka, lilaleta imfula pesonde. Icimuti nga cawila ku kapinda ka kulyo nangu ku kapinda ka ku kuso, uko kwine ciwilile eko cibelelela. We muntu nga walalolela ukuti umwela uleke ukupuupa, tawakatande. Nga walatamba ifyo amakumbi yaleenda, tawakasepe. Nga filya tawaishiba inshila umupita umwela, nangu ifyo umwana apangwa mwifumo muli nyina, efyo teti wishibe ne milimo yakwa Lesa uwabumba ifintu fyonse. Uletanda imbuto shobe ulucelo, ne cungulo cine wilaikalafye, pantu we muntu tekuti wishibe ishikakula bwino. Nalimo nishi nangula ni shilya, na pamo shonse shibili kuti shabafye bwino. Ulubuuto lwaliwama, na menso yalatemwa ukumona akasuba. Nangu wingakokola imyaka iyingi pano calo, ulesansamuka pa myaka yonse iyo waikalapo. Nomba uleibukisha ukuti inshiku shakwikala mu mfifi shena eshikafulishapo. Fyonse ifikakonkapo kuicushafye. Ulesansamuka we mulumendo mu bwaice bobe. Uleke umutima obe ulekulenga ukusekelela mu nshiku sha bwaice bobe. Ulecitafye ifilefwaya umutima obe, nefyo amenso yenu yalekumbwa. Lelo kwena uleibukisha ukuti Lesa akakupingwilapo pali fyonsefye ifyo wakulacita. Eico wilalekafye nelyo cimo cilekusakamika, kabili utalushe na macushi ku mubili obe. Pantu ubulumendo na maka ya bwaice fyonse kuicushafye. Uleibukisha Kabumba mu nshiku sha bwaice bobe, ilyo nshiku shamacushi shishilati shise, ilyo ne myaka ishilapalama ilyo ukalatila, “Ine tapaba nangu cimo icansansamusha nakalya.” Lintu akasuba no lubuuto, umweshi ne ntanda tafilashiminina, na makumbi yabungana nakabili panuma ya imfula. Ilyo bakasunga wa ŋanda bakatutuma, na baume bamaka bakontama, na bakupela baleka pantu na bacepa, na bantu abalelengela pa nsolokoto bafilwa pantu nakufiita. Ilyo ifiibi fya ku musebo fyaisalwa, ne congo ca mabwe yakupelelako caleka ukumfwika, ilyo mukafilwa no kumfwa ukulila kwa cuni icalemushibusha ulucelocelo. Ilyo abaume bakatiina ukunina apasanswike, no kukwata umwenso wakwenda mu misebo. Ilyo umuti wa alumondi ubalula amaluba, ne cipaso calakankatika pakwenda, na maka yakukabila ubufyashi yonse yapwa. Pantu umuntu nomba aleya ku ŋanda yakwe uko akekalilila pe na pe, na bakuloosha balaendauka na mu misebo. Kanshi uleibukisha kabumba obe ilyo umunyololo wa silifa taulaputuka, ne cisaniko ca golide tacilatobeka, ilyo no mutondo wa pa cishima taulatobeka, no mupeto wakutapilako amenshi pa cishima taulakontoka. No mubili wabwelela kwiloba uko wafumine, no mupashi wabwelela kuli Lesa uwaupeele. “Kuicushafye, kuicushafye.” Efyasosa Kafundisha. “Ala nakalya, fyonse kuicushafye.” Pa mulandu wakuti Kafundisha ali na mano, kanshi ena abikilepofye ukulafundako abantu ifyakukwata amano. Alepelulwila no kufwaya fwaya no kuwamya amapinda ayengi. Kafundisha alifwailishe bwino amashiwi ayalinga, nefyo alembele fyali ifyalungama kabili ifyacishinka. Insoselo sha bantu bamano shaba ishatwa nge cimuti icasongoka. Insoselo shabo shaba nge nsunga ishapampaminwa kabili ishaikashiwa, ishafuma kuli kacema umo mpo. We mwana wandi ulecenjela ku fyakulundwako kuli ifi. Uleishiba nokuti imilimo yakulemba ifitabo taingapwa nakalya, no kusambilila apakalamba nako kulanasha umuntu. Kanshi fyonse nafyumfwika, ishiwi lyakusondwelela umulandu ni ili ilyakuti, Mwe bantu mulekwatila Lesa akatiina kabili mulebeela na mafunde yakwe, pantu uyu e mulimo uo fwe bantu twabumbilwa. Pantu Lesa akatupingula pali fyonsefye ifyo tucita, ukubikapofye nefyo tucita mu bumfisolo, pa fisuma nangu pa fibi. Inyimbo shakwa Solomoni ishawamisha ukucila inyimbo shimbi shonse. Wingantomona ukutomona kwa pa kanwa, pantu ukutemwa kobe kwalicila pa mwangashi ku busuma. Icena ca mafuta yobe cilanunka ubusaka, ici cena ndacibukisha ilyo naumfwa ishina lyobe. E mulandu wine abakashana bakutemenwa. Angufyanya ukunsenda tubutuke, we mfumu, nyingisha mu muputule obe. Tuleanga no kusansamuka muli iwe, tuletasha ukutemwana kobe ukwacila pa mwangashi ku busuma. Ala balalungika abakutemwa! Nangula ine kwena naliyemba! Mwe bakashana ba mu musumba wa Yerusalemu, ine nafiita nga matenti ya ku keda, naba nge nsalu shabusaka ishaba mwisano lyakwa Solomoni. Mwilatamba kufiita kwandi, icalenga kungoca kwa kasuba. Bamunyinane abaume balimfulilwa, epakuncita no kuba kalinda wa mabala ya myangashi, e mulandu wine nshakwatila nshita yakuwamya ibala lyandi. Weo umutima wandi watemwa, njebako uko ulecemena umukuni obe, njebako uko umukuni obe walaya utuushe ilyo akasuba kalafika pakati ka mutwe, epakuti niisa mukulaenda icende ende mu mikuni ya babiyo. Iwe we wayemba pa banakashi bonse, bushe tawishibeko? Iwe kabiye, ulekonkafye mu makuba ya mukuni, ulecemena no twana twa mbushi shobe mupepi na matenti ya bakacema. We mukashana wandi weo natemwa, iwe nkupalanya kuli kabalwe umukota uuleenda cilumba cilumba pakati ka bakabalwe abaume aba maceleta ya mfumu Falao. Amasaya yobe yaba ayayemba apaselela amasikiyo. Na kamukoshi kobe nako kaba akapololoka ako ufwalamo ifisamo ifyakuiyemfya ifyamutengo. Tulekupangila amasikiyo ya golide, tuletobekamo no tubulungu twa silifa. Ilyo imfumu iletuusha apo yaikele, amafuta ya nardi ayo nakwete yaletwalapo icena cisuma. Uwatemwikwa wandi anunka akacena akasuma muri, ilyo ashintilila pa mabele yandi. Uwatemwikwa aba nge cisansangu ca maluba aya hena ayanunka ubusaka, yalya yakula mu mabala ya myangashi aya ku Engedi. Ala waliyemba we mutemwikwa wandi! Ala uli musuma kabili amenso yobe yanakilila nga ya nkunda, kabili iwe tepakumfwebulwila amenso! Yangu ifyo nobe wine wawama, we mutemwikwa wandi! Ala waliyemba we! Umusengele wesu nao tepakunaka! Imyalo ya ŋanda yesu yakosa nge fimuti ifyalepesha ifya keda, ne nsonta sha ku mutenge nasho shaololoka nge fimuti fya paini. Ine ndi luba lya ntongola mukoshi ilya mwiwanga lya Sharoni, ndi luba lya mu manika. Nga filya intongola mukoshi iba pakati ka myunga, efyo no mutemwikwa wandi nao aba pakati ka bakashana banankwe. Nga filya icitwalo cisuma ciba pakati ka miti ya mu mpanga, efyo umutemwikwa wandi nao aba pakati ka balumendo banankwe. Ine tepakutemwa ukwikala mu cintelelwe cakwe, ne fitwalo fyakwe tepakulowa mu kanwa kandi. Alantwala mu ŋanda yakwe iya malila, fyonse ificitwa fyakwe filanga ukutemwa kweka kweka pali ine. Ndishako ubukambi bwa myangashi, ndishako icitwalo icisuma uleke mbweshe amaka, pantu icitemwiko nacindwalika. Ninsaila umutwe wandi pa kuboko kwakwe ukwa ku kuso no kuboko kwakwe ukwa ku kulyo nakunkumbatila. Imwe mwe bakashana ba mu Yerusalemu, ndemukonkomesha na pali impombo ne nsebula ishikota isha mu mpanga nati, “Mwibukulusha nangu ukusunkanya ukutemwa, mpakafye ukwine kwaitemenwa.” Naumfwa ishiwi lya mutemwikwa wandi. Kwande! Ulya aleisa, alecilauka mu mpili, aletoloka no tupili. Umutemwikwa wandi aba nge nsebula, nangu nga kabushi mabwe. Moneni eulya eminine kunse ya cibumba cesu, alelengela mu mawindo, alelengela na mu nsolokoto mwine. Umutemwikwa anjita nokutila kuli ine, “Ima we mutemwikwa wandi, we wayemba wandi natuleya. Mona inshita yampepo naipwa, amainsa nayaya, nayapwa. Amaluba nayabalula mu mpanga inshita yakutungwilapo imiti naifika, no kulila kwa fipele kuleumfwika muno calo cesu. Amakunyu nayamba ukupya, ne myangashi ili no buluba, ileleta na kacena akasuma. Ima we mutemwikwa wandi, we wayemba wandi natuleya.” We nkunda yandi, iyabelama mu bwendo bwa cilibwe, umwabelamisha mukashila akasululukisha, leka moneko icinso cobe. Leka moneko impumi yobe, kabili leka ngumfweko ishiwi lyobe, pantu ishiwi lyobe lyaliwama, ne cinso cobe caliyemba. Twikatileniko bamumbwe, bamumbwe banono, abonaula imyangashi yesu iyaba no buluba. Umutemwikwa wandi, ala wandifye, na ine ndi wakwefye. Alitemwa ukulya mu maluba aya mu manika. Bwelulukila kuli ine, we mutemwikwa wandi, tube pamo ubushiku bonse, ukushintafye napo umwela wa ku macaca uleimina, ukushintafye napo ukufiita kwa bushiku ne finshingwa fileongolokela. Pakwisa utolauka amabaka nge nsebula nangu nga kabushi mabwe pa mpili sha miyenge apakula amaluba ayanunka ubusaka. Ubushiku bonse pa musengele wandi tepakufuluka umutemwikwa wandi. Namufwaya fwaya awe tewakumoneka nakalya. Nasuka nati, “Awe kanjimefye, mpitane mu musumba, nje ndefwaya mu misebo na mu mansa, ndefwaya fwaya uo umutima wandi watemwa.” Namufwaya fwaya awe tewakusanga nakalya. Bamalonda abapitana mu musumba basuka bansanga, na ine epakubepusha nati, “Bushe namumonako umutemwikwa wandi?” Kutifye cilya nafuma apo bali, awe namusanga umutemwikwa wandi. Na ine namwikatisha nshamulekeleko nasuka naya mwingisha mu ŋanda yakwa mayo, namutwala ku muputule wa mufyashi wandi. Imwe mwe bakashana ba mu Yerusalemu, ndemukonkomesha na pali impombo ne nsebula ishikota isha mu mpanga nati, “Mwibukulusha nangu ukusunkanya ukutemwa mpakafye ukwine kwaitemenwa.” Cinshi cilya cilefuma mu matololo kwati ni ntumba ya cushi? Icushi icilimo cena ca muri ne ca cinyamuti ca fulankinisenshi, icileleta ne cena ca fintu fyonse ifinunka ubusaka filya filetwa na bamakwebo. Moneni! Ala licila lyakwa Solomoni. Pali ne mpalume amakumi mutanda nashilishinguluka, impalume shilya basala mu fita ifyapambana ifya bena Israeli. Impalume shonse shintu shacenjela kukulwa no lupanga, shintu shaishibila ukulwa inkondo. Impalume shonse imo imo nashipikila ulupanga, ulwakulwishishako abengashisansa pa nshita ya bushiku. Imfumu Solomoni eyaipangile amacila ayakusendelapo icipuna cakwe icabufumu, yacipangile ku fimuti ifyawamisha fya ku Lebanoni. Amolu yaciko apanga aya silifa. Apakushintilila pena cintu ca golide. Apakwikala paba insalu ishakashikila, isho abakashana ba mu Yerusalemu bapikula ubusaka no kushibilinkanya. Mwe bakashana ba mu Sioni, iseni mutambe imfumu Solomoni! Imfumu naifwala icilongwe ico nyina aifwikile ku mutwe, pa bushiku bwa bwinga bwaiko, pa bushiku ubo umutima waiko wasansamwike ukufikapo. Ala uli musuma we mutemwikwa wandi! Kwena uli musuma icine cine! Amenso yobe yamoneka nge nkunda mu citambala ico ufimbile ku menso. Umushishi obe nao tepakutelela, kwati mukuni wa mbushi ishiletentemuka ulupili lwa Gileadi. Ameno yobe nao yabuuta tuutu ngo mukuni wa mpaanga ishikota, ishafuma kukushibeya no kusambwa bwino. Yonsefye yalikumanina, yabili yabili nga bampundu, tapaba nelyo limo ilyabulilapo iyoo. Imilomo yobe yaba iyakashika bwino kwati kasalu akakashika cee, akanwa kobe nako tepakuyemba. Insensematwi shobe nasho shalilingana bwino, kwati fipandwa fya mateke mu citambala cobe icakufimbana ku menso. Akamukoshi kobe kapololoka ngo lupungu lwakwa Davidi, ulwakuulwa bwino ukuba iŋanda yamaka iyakuipokolwelamo, ulo impalume ikana limo (1,000) shikobekako imo imo inkwela shashiko. Ishi shonse ni nkwela sha mpalume ikana limo. Amabele yobe nayo yaba ngo twana tubili, yaba nga tumpundu tubili utwa nsebula utulelya mu maluba ya mu manika. Ine nalaya ikala pa lupili lwa cena ca muri ne ca cinyamuti ca fulankinisenshi, ukushintafye napo umwela wa ku macaca uleimina, ukushintafye napo ukufiita kwa bushiku ne finshingwa fileongolokela. We mutemwikwa wandi, ala wayembafye onse, tawakwatapo kalema nelyo kamo nakalya. Fumamo mu Lebanoni, tuleya iwe we nabwinga wandi, shifumamo mu calo ca Lebanoni tuleya. Tutentemuke tufume pa mulu wa lupili lwa Amana, tufume pa mulu wa mpili sha Seni na Hemoni, tufume mu mimba iyikalamo inkalamo ne mbwili. We nkashi yandi, we nabwinga wandi, uleti nga wamfwebulwila amenso, na ine ndeti nga namona nobo bulungu ufwele mu mukoshi, awe umutima wandi wasendwa ku citemwiko. Yangu ifyo ukutemwana nobe kwawama, we nkashi yandi, we nabwinga wandi! Ukutemwana nobe kwalicila pa mwangashi ku busuma. Amafuta yobe yaleta akacena akasuma akacila pali fyonse ifinunka ubusaka. We nabwinga wandi imilomo yobe itona uluto nge cipepe ca buci, pesamba lya lulimi lobe napo paba umukaka no buci. Ifyakufwala fyobe nafyo finunka ubusaka, nge cena icisuma ica mu Lebanoni. Nkashi yandi, nabwinga wandi waba nge bala ilyapindililwa, waba nga kamfukumfuku ako bapindililako icipinda, waba nge ntulo iyakomenenwapo inamba. Emulimbwa kabili emukula bwino amateke, emukula imiti ya nkula ne ya cinyamuti icaitwa nardi. Emukula imiti ya cinyamuti icaitwa nardi ne fisali, umumfwemfwe na sinamoni, emukula ne miti yonse iya cinyamuti ca fulankinisenshi, emukula muri na matembusha, emukula ne miti ya fintu fyonse ifinunka ubusaka. We nabwinga wandi, uli kamfukumfuku akatapilila ibala lyandi, niwe cishima ca menshi ayapeela ubumi, amenshi ayatalalisha nga ya mu tumana ayakonkoloka ukutula mu Lebanoni. Ima we mwela wa ku kapinda ka ku kuso, isa nobe we mwela wa ku kapinda ka ku kulyo. Pupeni pebala lyandi, pakuti icena cisuma icilimo cikumane monse monse, pakuti umutemwikwa wandi ese engile mwibala lyakwe, alyemo ifisabo fyakwe ifyawamisha. We nkashi yandi, nabwinga wandi, ala ine ninjisa mwibala lyandi. Nalasaba na muri wandi pamo ne fintu fyandi ifinunka ubusaka. Ndelyamo ubuci bwandi no lupuma lwandi ulwa buci. Ndenwamo umwangashi wandi no mukaka wandi. Akulyeni bane, no kunwa mulenwa, akunwenshenifye mwe batemwikwa besu! Ine nali mu tulo, lelo umutima wandi wena walelola. Awe naumfwafye uko umutemwikwa wandi alekonkonsha ku ciibi ati, “Njiswilako nkashi yandi, we mutemwikwa wandi, we nkunda yandi, we wapwililika wandi. Ine umutwe naubomba ku mume, no mushishi naubomba ku mamata ya bushiku.” Na ine nayasuka nati, “Ala ine nimfula ifyakufwala, bushe mfwale nakabili? Ine ninsamba ku makasa, bushe njalamfye nakabili?” Umutemwikwa wandi epakupisha iminwe yakwe mu cipunda ca ciibi, na ine umutima apopene wabilimuka. Awe naima, naya kukwiswilako umutemwikwa wandi, ninshi na mafuta ya busaka muri yalekonkoloka ku fisansa fyandi, na ku minwe yandi ninshi kuletona amafuta, nayo yaletonena na pa cikatilo cakwiswilako iciibi. Kutifye cilya naiswilako umutemwikwa wandi, namona talipo, kanshi ninshi naya kale. Na ine cankalipa nganshi pa mulandu wa kongoloka kwakwe. Epakufuma naya ndamufwaya, nomba nafilwa ukumusanga, naita, naita mwe, awe tewakwasuka nakalya. Bamalonda abapitana mu musumba basuka bansanga, balanguma, bancena ne filonda, bampoka ne cakufimbana candi. Bamalonda ba pa malinga abo! Mwe bakashana ba mu Yerusalemu, nga mwamona umutemwikwa wandi, napapata mumwebe ukuti ine nindwala icikonko kukumufuluka. Cinshi calenga umutemwikwa obe ukucila bambi, icalenga ukuwamisha ukucila bonse abanakashi. Finshi ifyo umutemwikwa obe acilako bambi, pakuti iwe uletukonkomesha ifyo? Umutemwikwa wandi aba no mubili uwatelela kabili umusweshi, tewakulubika nangufye engaba pakati ka bantu amakana na makana. Umutwe wakwe ni golide uwalopololwa bwino. Umushishi wakwe waba utali kabili uwasoboloka, umushishi uwafiita fitiiti nga mwankole mwaliba ne fikuti fya mpolombo, Amenso yakwe yaba nge nkunda ishili mupepi na kamana akalepita, kabili yaikala nge fisamo ifyakuiyemfya ifyamutengo, ayowele mu menshi ayasuma ayabutulukila. Amasaya yakwe yaba nga molwa wa luputa, umwamena ifyakusuba ifinunka ubusaka. Imilomo yakwe yaba kwati buluba ubuletona muri. Iminwe yakwe yaba isuma iyakulungilwa bwino kwati ni golide, iyo afwalako mbalaminwe sha tumabwe utwamutengo utwa kirisaliti. Umubili wakwe waba uwakulungilwa bwino kwati likosa lya nsofu ilyatelela, ilyo babikamo utumabwe twamutengo utwa safile. Amolu yakwe yaba nge nceshi ishakuulilwa na mabwe ayakulungika aya marbo, ishashimpwa pa mashinte ya golide eka eka. Amoneka ngo lupili lwa Lebanoni ulwakwata ifimiti fya keda ifyapulamisha. Akanwa kakwe kalilowesha kabili ne misosele yakwe yaba iyisuma. Awamafye onse. Mwaumfwa kanshi ifyaba umutemwikwa wandi, cibusa wandi, mwe bakashana ba mu Yerusalemu. Iwe we wacila abanakashi bonse kukuyemba, bushe ni kwi uko umutemwikwa obe ele? Ni nshila nshi iyo umutemwikwa obe elemo pakuti tukwafweko ukumufwaya? Umutemwikwa wandi ele kwibala lyakwe, ku cilime cakwe ukwalimwa imiti iyinunka ubusaka, Alelya mwibala lyakwe, kabili alesabamo na maluba aya mu manika. Ine ndi wa mutemwikwa wandi, no mutemwikwa wandi ala nao wandifye. Alitemwa ukulya mu maluba aya mu manika. Ala uli musuma we mutemwikwa wandi, ala iwe wayemba ngo musumba wa Tirisa, wawama ngo musumba wa Yerusalemu Ala ulansungusha kwati mulalo wa bashilika abali ne mendela shabo umo umo. Leka ukundolekesha, pantu amenso yobe yalanenga ukupomponteka. Umushishi obe nao uwatelela, kwati libumba lya mbushi ishiletentemuka ulupili lwa Gileadi. Ameno yobe yabuuta tuutu ngo mukuni wa mpaanga ishikota isho basamba nombaline. Yonsefye yalikumanina, yabili yabili nga bampundu tapaba nelyo limo ilyabulilapo iyoo. Insensematwi shobe nasho shalingana bwino, kwati fipandwa fya mateke mu citambala cobe icakufimbana ku menso. Banamfumu abasano baba amakumi mutanda (60), abakashi abashaupilwe mu bwinga nabo amakumi cine konse konse (80), banacisungu bena tebakupenda, lelo inkunda yandi, uwapwililika wandi, ena abafye umo mpo. Nao nyina amufyalafye umo mpo, kabili nao nyina amutemwa icibi. Abakashana bambi bonse balamutamba no kulamutasha alishuka, banamfumu abasano kumo na bakashi abashaupilwe mu bwinga balamulumbanya abati, “Nani ulya alemoneka nge mibengelele ya pa macaca, uwayemba ngo mweshi, uwabengeshima nga kasuba, uwatusungusha kwati mulalo wa bashilika abali ne mendela shabo umo umo?” Ine naya kwibala lya miti ya fitwalo, kukumona ifyo imiti ilekula ku lulamba lwa kamana, kukumona imyangashi nga naipuka, na mateke nayo nga nayabalula. Ukwabula ukwenekela, ukukabila kwandi kwambika mu maceleta ya bufumu bwa bantu bandi. Bwela, bwela iwe we mukashana, we mwina Shulamu. Bwela, shibweluluka uleke tulekutamba! Nga cinshi ico mulefwaila ukulatamba umukashana umwina Shulamu, pa nshita alecinda pakati ka mitande ibili iya bantu abalecinda? Yangu amakasa yobe ukuyemba mu ndyato, we mukashana iwe, we mwana wa mfumu! Intungu shobe shalibulungana bwino, kwati mukululo wa bulungu bwa mu mukoshi ubwapangwa kuli na kabumba wine wine. Umutoto obe waba nga kamamfwente wa nsupa akashibulamo umwangashi uwasakanishiwamo bwino. Ifumo lyobe mwina wa ŋanu uwashingulukwa na maluba aya mu manika. Amabele yobe nayo yaba ngo twana tubili, yaba nga tumpundu tubili utwa nsebula. Akamukoshi kobe kapololoka ngo lupungu ulwakuulilwa ne lino lya nsofu. Amenso yobe yalengama nge fishiba fya mu musumba wa Heshiboni, filya fyaba mupepi ne mpongolo ya Bati Rabimu. Imyona yobe yapulama ngo lupungu lwa ku Lebanoni, lulya lwalungatana na Damasiko. Umutwe obe wasansama ngo lupili lwa Kameli. Ifikuti fya mushishi obe fyapala ubushishi ubwakashikila; no busuma bwa mishishi yobe kuti bwateka imfumu ubusha. Yangu ifyo wayemba, ifyo wawamisha we mutemwikwa wandi, ala iwe tepakunsansamusha! Waba nga kancindu kukupololoka, na mabele yobe yaba nge fitwalo fyakako. Awe nalaninako ku kancindu, uleke ntonyeko ku fitwalo. Amabeele yobe yengalaba nge fisansangu fya myangashi. Umupu obe wingalaleta akacena akasuma nge fisabo fisuma. Akanwa kobe kaba ngo mwangashi uwawamisha. Ala lekeni umwangashi uyu uye uwatambalala ku mutemwikwa wandi, ukonkolokele na pa milomo yakwe na mu meno yakwe. Ine ndi wa mutemwikwa wandi, nao ninefye afwaya epela. Ale mune natuleya kwibala, tuye cesha ubushiku mu filime fya myangashi. Tukacelela ukubuuka no kupitana mu mabala ya myangashi pakumona nga yalipuka, no kubalula nga yalibalula, tukamone na mateke nayo nga yali no buluba. Kulya kwine eko ndeya cita cimo icakukulanga ifyo ine nakutemwa. Umfwa ifyo ifimpusa fya mandarake aleta akacena kakwe akasuma. Ala pa mwinshi pamwesu pali ifisabo fyonse ifyawamisha, ifipya ne fyacomba, ifyo ine nakubikila we mutemwikwa wandi. Yangu! Auba ndume yandi uo mayo aonseshe, ala nga nakukumanishisha panse no kukufyompa, nga teti pamoneke nelyo umo uwingansuula nangu ukunseka. Nga nakubuula, uleka nkwingisha mu ŋanda yakwa mayo, nobe aulamfundako icitemwiko. Nga nakunwenshako umwangashi uwabamo ifinunka ubusaka, nga nakunwenshako amenshi ayakamwa aya mateke yandi. Ninsaila umutwe wandi pa kuboko kwakwe ukwa ku kuso, no kuboko kwakwe ukwa ku kulyo nakunkumbatila. Imwe mwe bakashana ba mu Yerusalemu, ndemukonkomesha nati, “Mwibukulusha nangu ukusunkanya ukutemwa mpakafye ukwine kwaitemenwa.” Nani ulya aleisa, alefuma mu matololo, nabekatana amaboko no mutemwikwa wakwe? Nali nakubuusha mu tulo mwisamba lya mutumbwisha, umo wafyalilwe, umo noko akufyalile. Umbike nge cishibilo mu mutima obe, nge cishibilo pa kuboko kobe. Ulenkumbatilafye ine neka, umbi ena iyoo, pantu ukutemwana kwapimpa nge mfwa, ubufuba bwa citemwiko bwayafya nga ku mbo. Kabili ukutemwa kwaba nge ntumba ya mulilo uulebilima, kwaba ngo kubyata kwa mulilo wakwa Lesa. Amenshi nangu yafule shani, awe teti yaushimye, nangu yafule nga ya mu mimana, teti yaleshe icitemwiko ca musango uyu. Umuntu nelyo engaposa ifyuma fyakwe fyonse pakuti anonke icitemwiko, awe kuti aicushafye, no kusuulwa kuti asuulilwapofye. Nkashi yesu talakula, na mabele talamena. Tukacita shani ubushiku bakafwaya ukumuupa? Nkashi yesu nga lilinga, ninshi lyena mwilinga mwine tukakuulamo ulupungu lwa silifa ulwakulipokolwelako. Nkashi yesu nga mwinshi, ninshi lyena tukesalapo iciibi icapangwa ne fipampa fya cimuti ca keda, Ine ndi linga, na mabele yandi e mpungu shaliko. Ine naliba nomba pa menso yakwe nga umo uuleta ukusekesha kusuma. Solomoni alikwata ibala lya myangashi ku Baali Hamoni, alilisekesha ku bakulilinda, nabo bonse umo umo bali nokulamuletela indalama sha silifa ikana limo pa fisabo fyaliko. Lelo ine nalikwatila ne mwine ibala lya myangashi. Iwe Solomoni kuti walapokafye indalama shobe ikana limo, na bantu abalinda ifisabo fyaliko nabo bene kabalepoka indalama shabo imyanda ibili. Iwe we mutemwikwa wandi we waikala mwibala, abanandi balelolela ukumfwa amashiwi yobe, leka na ine ŋumfweko. Endesha, isa we mutemwikwa wandi, wangufyanye ube nge mpombo ube nga kabushi mabwe akali pa mpili apamena ifinunka ubusaka. Muli ici citabo emwaba ifyo Esaya mwana Amosi amwene palwa bena Yuda na bena Yerusalemu, pa milandu iyo Lesa asokolwele kuli Esaya pa nshita Usia, na Yotamu, na Ahasi, na Hesekia bateekele icalo ca Yuda. “Mwe myulu umfweni, nobe we sonde kutika, pantu ne Yawe nalanda ukuti, abana abo ine nalela no kukusha, nabansangukila. Iŋombe shileshiba uwashiteeka, na bapunda baleshiba umulimba uo uwabateeka abalishishamo. Lelo abantu bandi abena Israeli awe bena tabaishiba kabili tabacumfwa nangu panono.” Iye! Mwe bantu ba mutundu uubifya, mwe bantu abaonaika ku bubifi, mwe babifi ba bantu mwe, ifyabufi fyenu fyalimukowesha. Imwe mwalifumya amano kuli Yawe, Uwamushilo wakwa Israeli, mwalimukaana, no kumufutatila. Mulandu nshi mwabikilapofye ukulamusangukila? Bushe imwe mulefwaya ukuti acishepo ukumukanda, mwa? Ngefyo mu mitwe yenu mulifye ifilonda fyeka fyeka, ne mitima yenu yalilwalisha. Ukutampila ku mutwe ukushinta na ku nkasa, mu mibili yenu tapaba apashala apatuntulu, imibili yenu yabafye iya fikubululwa ne filonda, ne filaso fyeka fyeka. Nafyo tafisambilwa, tafikakilwa, nangu ukubikwapo umuti iyoo. Icalo cenu nacisanguka amatololo, ne misumba yenu nayo yalitutaika ku mulilo. Abenafyalo balatapa icalo cenu, no kulaonaula fyonse ifyabamo, ilyo imwe ninshi muleloleshakofye. Umwana mwanakashi Sioni ashelefye eka, kabili nabamushinguluka kwati musumba untu bawililile. Alifye kwati kamutanda kakwa malonda akabafye keka mwibala lya myangashi, nangu kwati ni nsakwe iyaba mwibala lya fibimbi. Yawe umwine wa fita fyonse abula kutushilapo abakupusunsukako bamo bamo awe nomba nga tulifye nga Sodoma, nga tulingenefye na Gomora. Umfweni ishiwi lyakwa Yawe mwe ntungulushi sha bena Sodoma, kutikeni kufyo Lesa wesu alemufunda mwe bena Gomora! Yawe alesosa ati, “Bushe imwe muletontonkanya ukuti ine ndafwaya aya malambo yenu yonse, ayo mwabikapofye ukulantuula, batini? Basukusuku abo mungocela amalambo, ala ine nintendwa, na mafuta ya nama shenu ishisuma nayo yene nayantendusha. Umulopa wa balume ba ŋombe, no wa bana ba mpaanga, no wa basawe, nao wine nauntendusha. Nani uwamweba ukulandetela ifyo fyonse ilyo mwisa kukulampepa? Bushe nani uwamweba ukulanyantauka mu mansa sha ŋanda yandi iyakumpepelamo? Lekeni ukundetela imituulo yenu iyabuwelewele, akacena ka bubani mutuula kalenselausha. Inshikunkulu shenu isha mitebeto ya pa kumoneka kwa mweshi upya, ne nshiku she Sabata, na shimbi shine ishakumpepamo, awe nomba nasho shine nashikowela kuli ine pa mulandu wa bufibi bwenu. Ine nomba nimpata inshikunkulu shenu isha mitebeto ya pa kumoneka kwa mweshi upya, nimpatila kumo kwine ne nshikunkulu shimbi shine isho mumpepamo. Isho nshikunkulu shili kwati cipe icamfinina, ico nomba nintendwa ukucisenda. Nangu mwimye amaboko yenu pakumpepa, ine nomba nshaleloleshako amenso yandi. Nangu mupepe shani, ine nomba nshale mumfwa iyoo, pantu iminwe yenu intu yakowela ku mulopa. Sambeni, isangululeni. Lekeni ukulacita ifyabubifi ifyo ine mona mulecita. Ala lekeni ukubifya, bikeni amano kukuwamya. Bikeni imitima ku kucita ifyalungama. Akwafweniko abalefyengwa, akupingwileni bwino bakashiwa, mulepokololako na bamukamfwilwa. “Ine ne Yawe ndeti, aleni tumfwane nomba. Nangu ifyabubifi fyenu fyakashika cee nkafisamba kabili fikabuuta tuutu ngo bunga bwa mfula. Nangu ifyabubifi fyenu fyamulenga ukukashika cee, awe mukabuutafye tuutu ngo butonge. Nga mwalanakilafye ine, ninshi mukalaipakisha ifisuma ifyo umushili umesha. Nomba nga mwakaana, mwantalamina, awe ninshi mwashama, mukalobelela mu nkondo. Nine ne Yawe nalanda.” Yangu ifyo usangwike nga cilende, iwe we musumba we wali uwacishinka. Kale muli iwe mwali umulinganya wa bupingushi. Ni muli iwe emwaikele kale abalewamya kuli Lesa, pali nomba mushelefye ifipondo efileikalamo. Iwe Yerusalemu kale wali nga silifa, pali nomba ulifye nga bamunyela; kale wali ngo mwangashi uusuma, pali nomba awe naufumuka. Intungulushi shobe nashitalama, shampene na bapupu, nomba lyonse balefwaisha ukulanonka ifyuma no kulapokelela amafisakanwa. Mu cilye tabalepokololako bakashiwa, nangu ukukutika ku milandu iyo bamukamfwilwa baleleta uko bali. Kanshi nomba umfweni ifyo Yawe umwine wa fita, Yawe Lesa impalume ya bena Israeli alesosa, aleti, “Ine nkailandula pali imwe mwe balwani bandi, tamwakalencusha nakabili iyoo. Ine nkamucitapo cimo imwe. Pakumuwamya nkamulopolola nga filya fine balopolola umukuba mwilungu, nkamufumyamo na fimunyela fyonse ifyaba muli imwe. Nkalamupeela intungulushi na bacilolo nga balya bene mwalekwata kale. Lyena mukalaitwa umusumba uwalungama, kabili ukalaitwa umusumba wacishinka.” Sioni akalubulwa ku mulinganya, no bololoke ebukapususha abalapila. Nomba umuntu onse uulebifya no kusangukila Yawe, awe ena akamonaula, akepaya onse uushiposa mano uko ali. Mukalalanguluka pa mulandu wakupepa ifimuti fya oki, kabili mukasebana pa mulandu wa mabala ayo mwasala. Mukalokota nga mabula ya cimuti ca oki icileuma, mukalauma nge filimwa ifya mwibala ilyo baleka ukutapilila. Umuntu uwamaka akaba nge cani icaumisha ne micitile yakwe iyibi ikalasabuka nge nsase. Elyo nomba fikatimuka fyonse no kupya icakuti takwakamoneke no wakuushimya. Aya e mashiwi ayaishile kuli Esaya mwana Amosi, palwa bena Yuda na palwa bena Yerusalemu. Mu nshiku shakulekelesha, ulupili ulwaimininapo iŋanda yakwa Yawe lukaba e cibinda pa mpili shonse. Elukalepesha ukucila impili shimbi shonse, ne mishobo yonse elo ikalabutukilako. Abantu abengi bakalaisa no kusosa abati, “Natuleya, tuye nina ulupili lwakwa Yawe, tuye ku ŋanda yakwa Lesa wakwa Yakobo, pakuti aye atufundeko ifyo tuli nokulacita, epakuti tuleenda mu nshila shakwe.” Pantu amafunde yakwa Yawe yakatula mu Sioni, kabili ishiwi lyakwe likafuma mu Yerusalemu. Ena eukapingula imishobo yonse, kabili no kukalulula abantu ba mitundu iyingi, bakasuke bakabuule impanga shabo no kushifulamo bapulao ne nkasu, bakabuule na mafumo yabo no kufulamo ifikwakwa. Ne mishobo ninshi yaleka no kulalwa inkondo, ninshi yaleka no kulaipekanya ukuya ku nkondo. Kanshi imwe mwe ba ŋanda yakwa Yakobo, aleni tuleenda nomba mu lubuuto lwakwa Yawe. We Lesa, cine cine walilekelesha abantu bobe aba ŋanda yakwa Yakobo. Mu calo mwiswile bashiŋanga abasobela ifintu abatula ku kabanga, mwiswile na bamalele yakubuka nga Bafilisiti. Abantu nabo nomba balekonka imisango ya bashaishiba Lesa no kulaikatana nabo. Mu calo cabo namufulisha silifa na golide, ne fyuma fyabo file filecililakofye ku bwingi. Bakabalwe beswile paa mu calo cabo, na maceleta yabo yele yalecililakofye ku bwingi. Utulubi twiswile paa mu calo cabo, abantu nomba balepepa utulubi uto baipangila na maboko yabo, balepepa ifintu ifyo babumbafye ne minwe yabo. Eico umuntu akacefiwa, na bantu bonse bakafuke. Eico wibabelela uluse we Lesa. Kabiyeni kafisameni mu ncengo mu mpili, muleimba imimba pakwesha ukufisamamo, pa mulandu wakutiina ubukali bwakwa Yawe, elyo no kutiina amaka ya bucindami bwakwe. Ubushiku bumo buli mupepi ubo abacilumba bakakontamika ifinso panshi, na mataki yabo yakapwa. Lyena ninshi ni Yawe fye eka eukalasansabalikwa. Pantu ni pali ubo bwine bushiku epo Yawe umwine wa fita akapesha abacilumba bonse, na bamiya bonse, na bamataki bonse. E bushiku akonawilapo ifimuti fyalepesha ifya keda ku Lebanoni, ne fimuti fya oki fyonse ifyaba ku Bashani. E bushiku akapashilapo impili shonse ishitali no tupili twine, no kubongolwelapo impungu shonse ishitali, na malinga yonse ayakosa. E bushiku akabunshapo ne fimato fyamakwebo fyonse ifya ku Tashishi, na mato yonse ayayemba. E bushiku ubo icilumba ca bantuse cikapwilapo kumo kwine na mataki yabo. Pali ubo bushiku lyena ni Yawe fye eka eukalasansabalikwa, ninshi nomba no tulubi twalobelelafye tonse. Abantu bakalafisama mu ncengo sha mu mpili, nangu ukulaimba imimba pakwesha ukufisamamo, pa mulandu wakutiina ubukali bwakwa Yawe, kabili no kutiina amaka ya bucindami bwakwe, pa nshita akesa tensha isonde. Ilyo ubo bushiku bukesa, abantu bena bakaposela imfuko no tususu utulubi twa golide no twa silifa uto bapanga pakuti eto balepepa. Ilyo Yawe akesa tensha isonde, abantu bakalafisama mu mimba na mu ncengo mu mpili, pakufisama kulwa kutiina ubukali bwakwe, elyo no kulwa kutiina amaka ya bucindami bwakwe. Kanshi mwilatetekela bantunse. Ala benakufwa. Kuti mwabatunga cinshi apo benakufwa. Nomba moneni. Imfumu Yawe umwine wa fita alaswa apoke ifintu fyonse ifyo abena Yerusalemu na bena Yuda babomfya mu bwikashi, alaswa apoke na bantu bene ifyo babomfya, Alaswa abapoke icakulya na menshi, ne mpalume ne fita, na bapingushi na bakasesema, na bakapendula na bacilolo, na bamushika wa fita amakumi yasano (50) ne ntungulushi, na bampandamano, na bacenjela mu fyakubasa ne ŋanga shonse ishisobela ifyakuntanshi. Yawe akaleka utwaice ukuba intungulushi, nato utulumendofye utushilafikapo etukalabateeka. Abantu bakalacushanya umuntu no muntu, umwina mupalamano no mwina mupalamano. Abaice tabakaletiina abakalamba, na basuulwa mu bantu bakalasaalula abacindami. Kukesa inshita ilyo aba mu lupwa lumo bakasalapo umuntu wabo umo no kumweba abati, “Apo iwe niwefye ukwete icakufwala, kanshi niwe wine walaba intungulushi yesu, elyo ne fitantala ifi ufisungeko mu maboko yobe.” Nomba pa nshita ilya ine nao akatila, “Awe ine nshili nokuba uwakumundapa, pantu ine nshakwata fyakulya nangu ifyakufwala. Kanshi ine nshasumine ukuba intungulushi yenu.” Abena Yerusalemu batalansuka, abena Yuda nabo nabawa, pantu fyonsefye ifyo balelanda nefyo balecita fyakusangukila Yawe no kumutalamina nelyo epo ali mu bucindami bwakwe. Imimonekele pa mpumi shabo eilebashinina. Pakubifya, awe tabafisama, bacitilafye pa lwalala nga filya fine abena Sodoma balecita. Ee, nabaishamika abene pantu ebalengele ifinkunka. Eba abantu abalungami ukuti fyonse ifintu fikabawamina, bena bakasansamuka no kusekela mufyo bakalabomba. Abantu ababifi bena bashama, pantu bena bakacimona, na fyonse ifyo bacitile ku banabo fikababwelela. Abantu bandi babacushafye ku twaice, kabili bateekwa ku banakashi. Mwe bantu bandi, ala intungulushi shenu shimuloshafye kumbi kumbi, shimupatulafye mu nshila no kumulufya. Yawe aikala pa cipuna cakwe icakuputwilapo imilandu, pakuti nomba aputule imilandu ya bantu bakwe. Yawe naita abakalamba ne ntungulushi ku cilye camilandu. Alebalubulwisha ati, “Imwe nimwe mwakufya imyangashi mu mabala, ne fintu ifyo mupokolola abalanda fyaisula paa mu mayanda yenu. Imwe tamwakwata nsambu shakutitikisha abantu bandi, no kushonaula impumi sha balanda. Nine ne Imfumu Yawe umwine wa fita nalanda.” Yawe alisosele ati, “Mwamona ifyo abanakashi ba mu Sioni baba ne cilumba. Pakwenda balatongomona imikoshi, balafwebulula na menso, balatonengela pakwenda, balelisha ne nsambo isho bafwala ku molu. Kanshi ine ne Yawe, nomba ndebalimuna, ndelenga ifiseseya fifume mu mitwe ya banakashi ba mu Sioni ne mishishi yabo Yawe akaibeya bakashalefye ne nkuso.” Pali ubo ubushiku Yawe akapokolola abanakashi ba mu Yerusalemu ifintu fyonse ifyo bamekelamo, filya fine bafwala ku makasa, na ku mitwe, na mu mikoshi, amasikiyo elyo na makosa. Elyo ku mitwe yabo akabafuulako insalu ishakuifimba pa menso ne fisote. Akabapokolola ne mpinga isho bafwala ku molu, na mu misana no tumabotolo twa mafuta ya cena icisuma ne mikano. Yawe akapokolola ne mbalaminwe, ne fipiini ifyo bafwala ku myona, ne fyakufwala fyabo ifikankala, ne finkutu fyabo, ne fikwembe fyabo, na batumba babo, ne filola fyabo, ne fitambala fyabo ifyatelela, na filya bapomba mu mikoshi, ne nsalu shabo isho bakobeka pa mabeya. Mu cifulo ca kununkila akacena akasuma, nomba bakulanunka umukusa. Mu cifulo ca kulafwala imishipi, nomba bakulafwalafye imyando. Mu cifulo ca kulasakula no kuluka imishishi, balaswa babefye ne nkuso. Mu cifulo ca kulafwala ifyabusaka balaswa balefwala insalu shabulanda. Mu cifulo ca kuba abayemba, bakaba abafwatikwapo ifyansoni nga bafungwa. Abaume ba mu musumba wa Yerusalemu bakafwa ku lupanga, impalume shenu nasho shikafwa ku nkondo. Mu mpongolo sha Sioni mwalaswa mube ukushinshimukila no kulapumapo imisowa, no musumba wine ukaba ngo mwanakashi uwikele panshi mu lukungu nakungumana. Ubo bushiku nga bwafika, abanakashi cine lubali bakasakatila umwaume umo no kulamweba abati, “Ala ifwe twakulailisha no kulaifwika fwe bene, lelo kwena lekafye mba tulekwita umulume wesu, epakuti twilaumfwa nsoni ishakulaikala ubushimbe.” Pa bushiku bulya Umusambo wakwa Yawe ukawama no kucindama, ne fitwalo fya mu calo fikaba ifisuma kabili fikaba e cilumba no bucindami bwa bakapusuka mu Israeli. Bonsefye abakashalapo mu Sioni, ekutila mu Yerusalemu, abo Lesa asala ukushalapo, bakulaitwa abamushilo. Mu nshita iyo Imfumu ikasamba ubusali bwa bana banakashi ba mu Sioni, kabili akasamfya imilopa yonse iyasumine mu Yerusalemu. Akacita ifi ku mupashi wa bupingushi no wa mulilo. Elyo Yawe akesa lenga ikumbi ukushinguluka pa lupili lonse ulwa Sioni, na pali bonse abakalongana mu nshita ya kasuba elyo ubushiku kukaba icengelo ca mulilo wa lubingu ululebilima, pantu pa mulu wa fyonse pena pakaba ubucindami bwakwe. Ubucindami bwakwe ebukaba icintelelwe ku cikabilila pa musumba pa nshita ya kasuba, no kulenga ukuba incende iyakufisamamo, ne yakuubamo imfula ne cimwela. “Ine kanyimbile umutemwikwa wandi ulwimbo, ulwa pa mutemwikwa wandi ne bala lyakwe ilya myangashi. Ala cibusa wandi ali ne bala ilya myangashi, ilyali pa lupili lwa mufundo. Alishiminepo, afumyamo na mabwe, alimbapo ne myangashi iyisuma nganshi. Akuulamo no lupungu pakati ke bala pakulinda imyangashi, aimbamo ne cakukaminamo ifitwalo fya myangashi. Alalolela no kulolela pakuti ifitwalo fipye, nomba ifitwalo fyonse nafyo fyabafye ifyakantuka. Nomba, imwe mwe bena Yerusalemu, na imwe mwe bena Yuda, aleni tuputwileniko umulandu ine ne bala lyandi ilya myangashi. Bushe cinshi icashalako ico ine nafilwa ukubombela ibala lyandi? Mulandu nshi mwibala lyandi mutwalilafye ifitwalo ifyakantuka, mukane no kulatwala ifitwalo ifisuma ifyo ine ndolela? Kanshi umfweni ifyo ine nomba nalacita ibala lyandi ilya myangashi. Nalalifumyako ulubao, uleke inama sha mpanga shilelyamo. Nalabongololako ne linga lya mabwe, uleke inama shilenyantaukamo. Nalaleka lisapilwe. Ine nshaletungwila myangashi, nangufye ukulashimaulamo. Ndeleka ibala limenenwe na bacilasa ne myunga. Nalalesha ne mfula ukulalokelamo.” Ala ibala lya myangashi ilyakwa Yawe umwine wa fita ni ŋanda yakwa Israeli, na baume ba mu Yuda e myangashi iyo alimbamo iyimusansamusha. Alelolela pakuti amone uko balecita ifisuma, lelo bena kulaipayafye abantu. Alelolela pakuti amone uko balecita ifyalungama, lelo kulaumfwafye inkuuta sha abo balefyenga. Mwashama imwe, pantu pa mayanda ayo mwakwata, imwe mulundapofye na yambi, na pa mabala ayo mwakwata, imwe mulundapofye na yambi. Bambi bonse nomba balaswa babulwe na pakwikala, nimwefye mweka mwakulaikala mu calo. Ine ninjumfwila uko Yawe umwine wa fita alesosa ati, “Amayanda ayakalamba yakonaika, na yasuma yakashala ifipompa. Mwibala lya myangashi ilikulile ba eka ikumi mwakulafumafye umwangashi unono uuli balita amakumi yabili na babili (22). Icipimo ca homeri ica mbuto mwakulafumafye inseke shinono isha icipimo ca efa cimo epela.” Mukacimona imwe mwe babuuka lucelocelo no kutampa ukunwa ifikola, ne cungulo imwe mulakokola ukwisha mpaka mwakolwa umwangashi. Ilyo mucita inshikunkulu shenu imwe mulalisha amaseese ne nsango, ne nsombo na bamutolilo, ninshi pali no mwangashi uwabila. Lelo kufyo Yawe acita, awe kwena tamuposako na mano nakalya, tamwacindika ne milimo ya minwe yakwe. Mwe bantu e mulandu wine balaswa bamusendele muli bunkole ukwabula ukwishiba. Intungulushi shenu shikafwa ku cipowe, na bantu bambi bena bakafwa ku cilaka. Icalo ca bafwa cilelolela, nacasamuna akanwa pakuti cibacibaule. Cikamina abasambashi ba mu Yerusalemu na bantu bonse, cikaminina kumo no kwanga kwabo pamo no kusamwa kwine. Abantu bonse bakasebana, na bantunse bonse bakabacefya, na menso ya bacilumba yakalengwa insoni. Yawe umwine wa fita ena akalanga ubupulami bwakwe mu fintu ifyalungama ifyo acita, Lesa Wamushilo akalanga na bumushilo bwakwe ilyo akapingula abantu bakwe. Mu fitantala fya musumba emo abana ba mpaanga bakalaliila umulemfwe, emo no tubushi nato tukalaliila. Mukacimona imwe, mwe baobelwa kukubifya, mwe batintila ububifi bwenu ku mwando ngo wa kwiceleta. Imwe mulasosa amuti, “Awe Lesa kaendeshe ukucita ifyo apanga ukucita, uleke tumoneko. Uwamushilo wakwa Israeli kacite ifyo apanga ukucita, lekeni tumone icaba mu mano yakwe.” Mukacimona imwe, mwe bamintelengu, mwe babuula ifibi efyo imwe mwalaita ifisuma, no kubuula ifisuma efyo imwe mwalaita ifibi. Imwe mwalisangula imfifi ukuba ulubuuto, no lubuuto mwalusangula imfifi. Ifyalula imwe efyo mumona ukuti efyalowa, ne fyalowa imwe efyo mumona ukuti efyalula Mukacimona imwe, mwe baimona ukuti mwalikwata amano, nokuti mwalicenjela nganshi. Mukacimona imwe, mwe baitunga ukuti mwalikosa kukunwa umwangashi uukola. Mwe baitunga ukuti imwe mwalishipa, nangu mwasakanya ifyakunwa, te mulandu. Abalesangwa ne milandu bena imwe mulabaleka, nga cakuti bamupeela amafisakanwa, nomba abashikwete mulandu imwe ebo mufyengelesha. Eico, nga filya fine impimbili ne cani icauma fipya ku mulilo, efyo kanshi ne mishila yenu ikaloba, na maluba yenu yakoma no kusendwa ku mwela, pantu imwe mwalifumya amano kufyo twafundwa kuli Yawe umwine wa fita, na kwishiwi lyakwa Lesa Wamushilo uwakwa Israeli. Eico Yawe nafulilwa abantu bakwe, naimya ukuboko kwakwe pakuti abome. Impili shakulasunkana, ne fitumbi fya bantu abakulafwa fyakulashala mu misebo ya mu musumba kwati fisoso. Ala nalyo line ninshi icipyu cakwa Yawe tacilati cipwe, kabili acilifye napangula ukuboko. Yawe naimya icishibilo pakwita abantu ba mushobo uwa kutali. Alebalishisha umunsoli pakuti bese, batule mu mpela ya calo. Awe na cine nabo balya bayangufyanya ukwisa. Tapali nangu umo uunakile kukwenda, tapali nelyo umo uuletalansuka pakwenda, Tapali nangu umo uuleshipula nangu ukulala utulo. Tapali nelyo umo uo umushipi wakwe ukakwikepo, nangufye umo uo imikonda ya pa nsapato ikakwikepo. Imifwi yabo intu yatwa, no kukana nabakana amata yabo. Imondo sha bakabalwe babo shintu shakosa nge libwe, ne mipeto ya maceleta yabo ileshinguluka nga kankungwe. Ukubuluma kwabo kwaba ngo kwa nkalamo. Abashilika babo babuluma nge nkalamo ishikete inama, nge nkalamo ishisenda inama pakuti pemoneka wakushipoka. Ubo bushiku nga bwafika, bakabulumina icalo ca Israeli nga filya fine bemba abuluma. Ngo muntu alolesha pa calo, akamonafye imfifi yeka no bunkukwa epela. No lubuuto lukafimbwa ku makumbi no kwaluka imfifi. Mu mwaka imfumu Usia yafwilemo, ine nalimwene Imfumu ine ine iya mu mulu. Yaikele pa cipuna caiko icabufumu icasansama, ninshi ne cakufwala caiko nacikumana mwi Tempele. Pa mulu waiko ninshi napeminina na Baselafi abalebengeshima, bonse umo umo bali na mapindo mutanda mutanda. Bonse umo umo bafimbile amapindo yabili pa menso yabo, elyo yabili nayo bafimbile amakasa yabo, elyo yambi yabili yena eyakupupukilako. Ninshi balepokanina baleti, “Uwamushilo, Uwamushilo, Uwamushilo, ni Yawe umwine wa fita! Ubucindami bwakwe bwalikumana isonde lyonse.” Iciunda ca mashiwi yabo caletensha ne mifula ya pa mwinshi we Tempele, na mukati mwaiswile icushi. Na ine epakusosa nati, “Owe ne mulanda ine nafwa ee. Pantu ndi muntu uulanda ifibi pa kanwa kabili naikala na bantu nabo abalanda ifibi pa tunwa twabo. Awe lelo nafwa, pantu amenso yandi yamona Imfumu, Yawe umwine wa fita.” Elyo umo pali Baselafi, aisa ne laka lya mulilo ilyo alapwile ku lumano pa bulambo. Aisa nkumya nalyo pa kanwa, ati nokuti, “Wamona, nakukumya ici pa kanwa, kanshi ukubifya kobe kwafumishiwapo, ne fyabubifi fyobe fyaelelwa.” Elyo naumfwa Yawe aipusha ati, “Bushe nani nalatuma? Bushe nani uwalaba inkombe yesu?” Na ine nayasuka nati, “Mulopwe, nine nalayako, ntumenifye.” Kanshi nao epakuntuma ati, “Kebe aba bantu utile, “‘Nangu mwakulakutika shani, awe tamwakulatesha uko cilolele. Nangu mwakulalolesha shani, awe tamwakeshibepo kantu.’ Leka abo bantu babe ne mitima iyakutwa, ubakomye na matwi, ubafimbe na pa menso. Epali baimwena na menso yabo, bayumfwila na matwi yabo, bailuka na mu mitima yabo, kabili bapilibukila kuli ine, no kupola bapola.” Elyo na ine naipusha nati, “Nga nomba we Yawe cikapelela kwi?” Nao anjasuka ati, “Ukushinta napo imisumba ikonaikila no kushala ifibolya. Ukushinta napo amayanda yakashalila ifipompa. Ukushinta napo icalo cikashalila amatololo Ukushinta napo Yawe akatamfisha abantu ukutali, ne calo conse akacisangula amatololo. Nangufye umo pa bali ikumi engashala mu calo, nakalya nao wine akaloba, nomba nga filya ciba ilyo babungula umulemba ne cimuti ca Oki, kulashala icishiki, eco imbuto shamushilo shikashala nge cishiki mu calo.” Kwalibuukile inkondo ilyo imfumu Ahasi aleteeka icalo ca bena Yuda. Ahasi ali ni mwana Yotamu, kabili ali ni mwishikulu Usia. Awe Resini imfumu ya ku Siria, pamo na Peka imfumu ya bena Israeli uwali mwana Remaliya, basansa umusumba wa Yerusalemu, nomba bafilwa ukuucimfya. Elyo baletele umulandu ku ba ŋanda yakwa Davidi ukutila, “Ifita fya bena Siria nafyampana na bena Efulemu.” Eico imfumu pamo na bantu baiko bonse balitiinine, balaisokonenafye ku mwenso kwati miti ya mu mutengo iyilepukana ku mwela. Elyo Yawe aeba Esaya ati, “Buula Sheari Yashubu umwana obe umwaume, kabiye nankwe, mukumanye Ahasi. Muleya musanga mu musebo, mulekumanina palya bakacapa wa nsalu babombela, pa mpela ya munyangala ulya upitamo amenshi ya mu cishiba cabela pa mulundu. Uye mucenjeshako auti, ‘Teka umutima, wilatiina kabili wilasakamana iyoo. Pantu icipyu ca mfumu Resini pamo na bantu baiko abena Siria, ne cipyu ca mfumu Peka, ala teti ficite umuntu nangu cimo. Abo bantu balifye nge cushi icilefutumuka ku tushishi tubili utulefuuka. Icalo ca Siria, ne ca Efulemu pamo ne mfumu yaciko Peka, filekupangila. Filepanga afiti, “Natuye sansa icalo ca Yuda, tutiinye abantu baciko pakuti bawile uko tuli, epakuti tufumye Ahasi pa cipuna cabufumu, tubikepo mwana Tabeli.” ’ “Lelo Imfumu Yawe nasosa ukuti, ico cintu tacakabale acicitika, “Pantu icalo ca Siria tacacila Damasiko umusumba waciko amaka, nao umusumba wa Damasiko tawacila imfumu yauko Resini amaka. Abena Efulemu nabo pa myaka amakumi mutanda na isano (65) ninshi baba nsale nsale, umutundu wabo tawakekatane iyoo. Icalo ca Efulemu tacacila musumba waciko wa Samaria amaka, no musumba wine wa Samaria nao tawacila imfumu yauko mwana Remaliya amaka iyoo. “Kanshi ukusumina kwenu nga takukosele, nemwe bene tamwakashansheko.” Nakabili Yawe alilandile kuli Ahasi ati, “Ipusha Yawe Lesa obe pakuti akulangepo icishibilo cimo. Naco cibe icakosa icashika nga ku mbo atemwa icayafya icalepa nga ku mulu.” Apali Ahasi wena ayasukafye ati, “Awe ndai, ine nshaipushepo cishibilo. Ine nshilefwaya kwesha Yawe.” Elyo nao Esaya aposapo ishiwi ati, “Umfweni imwe mwe ba ŋanda yakwa Davidi. Imwe mwalishiba ukuti ukutendusha abantu, cintu icabipa. Nga nomba cinshi kabili mulefwaila ukutendusha na Lesa wine? Kanshi Yawe umwine ewalamulanga icishibilo cimo. Kukaba umukashana umo uukaba pabukulu. Nao akafyala umwana umwaume, uo akenika ishina lya Imanueli. Akalalya umukaka no buci mpaka ilyo akeshiba ukukaana icibi no kusala icisuma. Ilyo inshita ya uyu mwana ishilati ifike iyakukaana icibi no kusala icisuma, ninshi ifyalo fya shamfumu shibili ishikutiinya iwe Ahasi fyalishala amatololo. “Iwe pamo na bantu bobe, kumo kwine no lupwa lobe lonse ulwabufumu, Yawe alaswa amufishe ku nshiku isha macushi, nayo ayashatala ayamoneka ukutula apo ubufumu bwa Efulemu bwapatulukene no bwa Yuda. Alaswa akukuutilile imfumu ya Asiria. “Iyo nshita nga yafika, Yawe akalisha umunsoli pakwita abena Egupto, nabo bakesa nga balunshi, bakatula mu milonga iyawila mu mumana wa Nailo. Kabili akalishisha abena Asiria umunsoli, pakuti nabo bakese kubuuba nge nshimu ukutula mu calo cabo. Bakesa kupa mu mikonko mu fimabwe, na mu ninga mu fimabwe, bakesa tebelela na mu fimpusa fyonse ifya myunga, no kukupa monse umwakucemena ifitekwa. “Iyo nshita nga yafika, Yawe akaya kwishilya lya mumana wa Yufurate, kukuya buulako umuntu umo uwaishiba ukubeya, nao e mfumu ya Asiria. Nayo ikesa mubeya imishishi no bupipi pa mibili yenu, ikamubeya ne myefu ine. “Iyo nshita nga yafika, nangu umuntu umo akateekafye iŋombe imo iyikota, ne mpaanga shibili, ifyo fitekwa fikalamuletela umukaka uwingi, icakuti takalekabila kantu. Bonse abakashalamo mu calo bakalanwa umukaka no kulalya ubuci. “Iyo nshita nga yafika, amabala yonse ayasuma umwaleba imyangashi ikana limo (1,000), na mwibala lyonse umwalefuma indalama amashekeli ya silifa ikana limo (1,000), yonse yakasapilwa ku myunga na bacilasa efikalamenamo. Abantu bakalatiina ukulayamo, pakuyamo ninshi nabaipangasha amata ne mifwi. Ee, mu calo conse mukakumana imyunga na bacilasa. Mu tupili tonse umo kale abantu balelima ifintu, mukasapilwa ku myunga iyikalamenamo pamo na bacilasa, takwakalemoneka muntu uukalayamo. Ikasangukafye ni mpanga umwakulishisha iŋombe ne mpaanga.” Yawe alinjebele ati, “Buula icakulembapo cimo icikulu, ulembepo ifilembo ifikulu utile, ‘Maeri Shalali Hashi Basi’. Unjitileko abantu abacishinka, shimapepo Ulia na Sakaria mwana Yeberekia, pakuti ebo bese babe bakambone bandi.” Ilyo nasendeme no mukashi wandi, uwali kasesema wa mashiwi yakwa Lesa, awe aimita asuka afyala no mwana umwaume. Elyo Yawe anjeba ati, “Mwinike ishina lya Maeri Shalali Hashi Basi. Pantu umwana akalati talaishiba nakutila, ‘Tata’ nangu ‘Mayo’, ninshi imfumu ya Asiria yalisenda kale ifyuma fyonse ifya Damasiko no kutapa Samaria onsefye.” Yawe alinsoseshe nakabili, alanjeba ati, “Pa mulandu wakuti aba bantu nabakaana amenshi ya mu kamana ka Shiloa ayapitafye tondolo, na pa mulandu wakuti aba bantu balesekela pa fikaponena imfumu Resini, ne mfumu mwana Remaliya, kanshi ine ne Yawe nalaya buula imfumu ya Asiria ne fita fyaiko fyonse, uleke ise isanse icalo ca Yuda. Abena Asiria bakulaisa nge lyeshi lya mu mumana wa Yufurate uupongwele. Baleisa pongwela nge lyeshi pa calo ca Yuda, amenshi yaleisa pelela mu mikoshi, no kubunsha icalo conse. Ukufunguluka kwa mapindo yakwe kukakupa icalo cobe we Imanueli. “Icefyeni imwe mwe mishobo ya benafyalo kabili tiineni, mukafwantaulwa. Kutikeni imwe bonse mwe baikala mu fyalo fyakutali. Pikileni ifyanso fyenu, lelo kwena mukafwantaulwa. Ee, akupekanyeni, lelo kwena mukafwantwa. Pekanyeni ifyo muli nokucita, lelo kwena tamwakaficite nakalya. Landeni fyonse ifyo muteyenye ukucita, lelo kwena muleicushafye, pantu Lesa ifwe twaba nankwe.” Yawe alinsokele pa maka ine ne Esaya, kabili alinsokele ukuti nilakonkelela imisango iyo abantu bakwete. Alinjebele ati, “Iwe wilakonkelela mufyo abantu balecita, kabili tecakwesha kulatiina ifyo bena baletiina. Uleibukishafye ukuti Yawe umwine wa fita, ena wamushilo, kanshi eo uli nokulakwatila akatiina. Ena ekafye eo uli nokulatutuma. Ena akaba icifulo icamushilo, nomba ku ba mu mayanda yonse yabili ayakwa Israeli akaba ilibwe ilyo abantu baipununako, no kubalenga ukutalansuka no kuwa. Ku ba mu Yerusalemu, akaba icitembo kabili iciteyo cakwikatwako. Kanshi bengi bakulaipununako, no kuwa bakulawa. Bakulawa no kufunika bakulafunika. Ee, bakulaikatwa ku citeyo.” “Ukakilile ubunte ubu, kabili ukonkomeshe amafunde aya mu basambi bandi. Yawe aliifisa ku ba ŋanda yakwa Yakobo, lelo ine nalimutetekela, no kumulolela ine ndamulolela. “Moneni epo ndi, ine pamo na bana abo Yawe ampeela. Yawe umwine wa fita, uo icipuna cakwe icabufumu caba pa lupili lwa Sioni, nifwe abika ukuba ifishibilo kabili nge fyakumwenako kukushinina abena Israeli. “Abantu nga balamweba ukwipusha imilandu ku bantu ababuka na bapendula, abalongofyanya pakulanda, nangu abatamantama pakulanda, ubaasuke auti, ‘Bushe abantu teti bepushe Lesa wabo? Mulandu nshi bengalaipushisha imilandu ya bomi ku mipashi ya bafwa?’ Ku mafunde na kufyo Lesa amukonkomesha eko muloleshe, nga tabasosa ukulingana nefi ninshi tamwaba ulubuuto muli bena.” Abantu bakalalulumbafye mu calo, ilyo ninshi nabapelelwa, kabili ninshi nabafwa ulushile ku nsala. Pakuba ne insala ifyo, bakafulwa nganshi. No kupunamina kumulu, bakatuka imfumu yabo iyabateeka, bakatuke na Lesa wabo wine. Bakalati bapunamina mumulu, elyo kabili balolesha amenso panshi, awe bakamonafye ubucushi bweka bweka ne mfifi no bunkukwa. Bakasunkilishiwa na mu mfifi iyikalamba. Lelo takwakabe ukufiitwa nakabili ngefyo cali kale mu nshita shakusuulwa. Kale Lesa alekele cisebane cilya citungu ca luko lwa bena Sebuloni no lwa bena Naftali, nomba kuntanshi akacicindamika ico citungu ukutampilafye mu nshila ya kuli bemba ukulola na ku kabanga mwishilya lya Yordani, na mu citungu ca Galile mwine umwaikala imitundu ya benafyalo. Abantu abaleenda mu mfifi, nomba nabamona ulubuuto ulukalamba. Abantu abaleikala mu calo ca cinshingwa ca mfwa, nomba ulubuuto nalubasanikila. We Yawe walibafushisha ishuko no kukusha umushobo. Baleanga pa cinso cobe, baleanga nga filya fine abantu banga pakuseepa, nangu nga filya fine banga pakwakana ifyuma ifyo batapile. Pantu naukontaula ikoli ilyalebafinya, naufunaula ne nkonto iyo baleumwako pa mabeya. Ucimfishe nga filya finefye wacimfishe ifita fya bena Midiani kale. Ifimasapato fya bashilika ifyo bafwala mu bulwi, ne nsalu shabo shonse ishali ishakashika cee ku mulopa, fikaba ni nkuni, fikapya mu mulilo. Pantu kuli ifwe nakufyalwa umwana. Ifwe natupeelwa umwana umwaume. Ifwe eukalatuteeka. Bakalamwita abati, Kabilo uwacipeshamano, Lesa Wamaka, Shifwe Wape, Cilolo wamutende. Amaka yakwe ayabufumu yakalacililakofye, no buteeko bwakwe bukalaba pe ubwa mutelelwe. Eukapyana imfumu Davidi pa bufumu no buteeko bwakwe, akabushimpa mukulungika ifintu no kucita umulinganya, ukutampilafye pali nomba, ukushinta napo inshita ikapwila. Ifi efyo Yawe umwine wa maka yonse akacita mu kucincila kwakwe. Yawe natuma amashiwi ayakali kuli Yakobo, yakawila pali Israeli. Abena Efulemu bonse, na bonse abekala mu musumba wa Samaria bakashininkisha ukuti efyo acitile. Nomba ico baba ne cilumba na bunkosa mitima, bena balesosa abati, “Nangu amayanda ya njelwa yawile, te mulandu, ifwe tukapyanikishapo aya mabwe. Nangu imyalo ya mikunyu iputawike, te mulandu, ifwe tukapyanikishapo iyikulu iya keda.” Kanshi, Yawe naimya no kukosha abalwani bakwa Resini kukubalwisha, nalulunkanya abalwani babo pakuti babasanse. Abena Siria babelele lwa ku kabanga, Abafilisiti nabo lwa ku masamba, nabasamuna utunwa pakucibula abena Israeli. Ala nalyo line ninshi icipyu cakwa Yawe tacilati cipwe, kabili acilifye napangula ukuboko. Nomba abena Israeli, tabalalapila nangu kwena abalimwine, tabalabwelela kuli Yawe umwine wa fita. Eico kanshi nomba ni pa bushiku bumofye epo Yawe akalimuna intungulushi sha bena Israeli kumo na bantu bene. Akabaputula imitwe, akabasempeko ne micila. Abakalamba na bacindami, e mitwe. Bakasesema abafunda ifyabufi, e micila. Intungulushi shalilufya aba bantu mu nshila no kubafulunganya nganshi amano. Eico kanshi pa balumendo bonse Yawe takalekepo nangu umo uwakuti akapusuke, kabili takalangulukilepo mukamfwilwa nangufye umo, nangufye kashiwa. Pantu aba abantu bonse balisuula Lesa, kabili babi, ne fintu fyonse ifyo balanda nafyo fine fibi. Ala nalyo line ninshi icipyu cakwa Yawe tacilati cipwe, kabili acilifye napangula ukuboko. Ububi bwa bantu bulebilima ngo lubingu lwa mulilo, uloca imyunga na bacilasa. Bulepya ngo mulilo ulelukuma mu mateshi mu mpanga, uulefutumuna ne ntumba ya cushi. Yawe umwine wa fita nafulwa, no bukali bwakwe bulebilimina mu calo ngo mulilo kukoca abantu, abantu bene e nkuni nomba, no wakulangulukila munyina takuli. Bonsefye mu calo baletola tolafye utwakuti balelya, nomba ukuti insala ipwe, awe cena nakalya. Cila muntu akulalya umunofu wa bana bakwe. Manase akalya Efulaimu, na Efulemu akalya Manase, na bonse pamo bakalwisha abena Yuda. Ala nalyo line ninshi icipyu cakwa Yawe tacilati cipwe, kabili acilifye napangula ukuboko. Mukacimona imwe, mwe bapanga amafunde ayashalolamo, mwe bashika ifipope ifyakufyengelesha abalanda. Mufwaya ukuti abalanda bapokwe insambu shabo shonse, kabili mufwaya ukuti abacuula belapingulwa mu mulinganya. Epakuti mulefinsha bamukamfwilwa, no kulapoka bakashiwa ifyuma fyabo. Imwe mukacita shani ubushiku Lesa akamulimuna? Mukacita shani ilyo akamuletela ifyakumulofya ifikatula ukutali? Mukabutukila kuli ani ukwakuti mukaye shina? Nikwi uko mukafisa ifyuma fyenu? Imwe mukafwa ku nkondo, atemwa bakalamutintanya pakumusenda muli bunkole. Ala nalyo line ninshi icipyu cakwa Yawe tacilati cipwe, kabili acilifye napangula ukuboko. Yawe alisosele ati, “Ukacimona we calo ca Asiria, weo ine njikata mu minwe nge nkonto iyakupaminako abantu abo mfulilwa. Nine natumine abena Asiria pakuti basanse umushobo wa bantu abansuula, abankalifya umutima. Nine natumine abena Asiria kukubatapa, kukubebila, na kukubanyantaukapo kwati fisoso balenyantaukapo ifili mu misebo. Nomba imfumu ya bena Asiria yena tailuka ukuti nine njituma. Yaba na mapange yambi yambi mu mutima waiko, nayo amapange ayabukali. Yalipanga ukulofya abantu ba mishobo iyingi. Yena ilaitakisha aiti, ‘Ine bamushika ba fita fyandi bonse ni mfumu. Nine nacimfya umusumba wa Kalino no wa Kakemishi. Nine nacimfya umusumba wa Hamati no wa Apadi. Nine nacimfya umusumba wa Samaria no wa Damasiko wine. Nine nalimuna ifyalo filya fipepa utulubi, ne fimpashanya ifyaengwa ifyacila na pali filya ifyaba mu Yerusalemu na mu Samaria ku bwingi. Nine naonaula Samaria kumo kwine no tulubi tonse utwalimo, efyo kanshi nkacita na Yerusalemu wine, kumo kwine ne fimpashanya ifyo abantu ababamo bapepa.’ ” Nomba Yawe aletila ati, “Ine nga napwishishisha fyonse ifyo ndebomba pa lupili lwa Sioni na mu Yerusalemu, ine nkashitila imfumu ya Asiria palwa cilumba caiko na pa mataki yaiko, pantu ena alailumbanya aiti, “‘Ninefye nacita ifi fyonse, pantu ine ndi wamaka, ndi wamano, kabili nalundapo no kucenjela. Nine napasa imipaka ya mishobo ya bantu, no kutapa ifyuma fyaiko. Nali nga cilume wa ŋombe ilyo nalenyantaula abo bantu. Imishobo ya bantu bonse yali kwati cisansala ca koni, nalekusa ifyuma fyabo kwati mani ya koni ndekusa. Nako tekakwesha no kwimyako nangu lipindo lyakako pakundesha, nangu ukwasamuna umulomo wakako pakundilila nakalya.’” Bushe isembe kuti lyasosa ukuti lyalicila uulibomfya? Bushe icela cakucekela imbao calicindama ukucila umuntu uucibomfya? Inkonto ala taisenda muntu, muntu eusenda inkonto, no mutambu tawingaimya uwine nga tapali umuntu uwakuwimya pantu wena cimutifye. Kanshi nomba Imfumu Yawe umwine wa fita alaswa aletele abantu abaina ubulwele bwakondoloka. Kabili mu bucindami bwakwe akatimuna umulilo uukalabilima. Yawe uusanikila Israeli akasanguka umulilo. Lesa Wamushilo uwakwa Israeli akasanguka ulubingu ulwakoca fyonsefye pa muku umo mpo, imyunga na bacilasa fyalapiila kumo. Imitengo umwaba imiti isuma, yonse kumo kwine na mabala yene fikapyafye nakalya nakalya, cikaba nga filya fine ubulwele bwakwipaya umuntu bucita. Paleshalafye imiti iyancepela, iyakuti na kaice kuti kapenda. Inshita imo ikafika ilyo abena Israeli na ba ŋanda yakwa Yakobo abakashalapo bakaleka ukulatetekela umutundu wa bantu uwapene ubalofye. Mu cine cine bakatetekela Yawe, Uwamushilo uwakwa Israeli. Bamwana Yakobo abanonofye abakashalapo ebakabwelela kuli Lesa Wamaka. Nangu abena Israeli bafulisha ngo musensenga wa mu lulamba lwa bemba, awe banonofye bakabwela, pantu ukuloba kwa bantu ukwapingulwa, kwamaka kabili kwamulinganya. Imfumu Yawe umwine wa fita akaleta ubonaushi mu calo consefye, nga mulya mwine apangila ukucita. Eico Imfumu Yawe umwine wa fita akasosa ati, “Mwe bantu bandi, mwe baikala mu Sioni, mwilatiina abena Asiria, nangu bengalamucusha nga filya fyalemucita abena Egupto. Pantu pashalafye akashita akanono ninshi ine naleka ukulamufulilwa, elyo ninshi ni bena ebo nkalofya. Ine ne Yawe umwine wa fita, nine nkabafopaula amembya, nga filya fine nacitile abena Midiani ku cilibwe ca Olebu. Ine nkatambalika umutambu wandi pali bemba nga filya fine nacitile mu Egupto. Iyo nshita nga yafika, ine ninshi namulubula imwe ku bena Asiria, ne koli lyabo ninshi lyaleka ukulamufininina pa mabeya yenu. Ili ikoli likonauka no kufuma pa mikoshi yenu.” Ala abalwani balya bali pa Aiati. Nabacilinganya Migiloni. Nabasha ifipe fyabo pa Mikimashi. Nabapita pa mupata, balesendama pa Geba. Abantu ba mu mushi wa Rama baleitutuminafye ku mwenso, na bantu ba mu Gibea, umushi umwafyalilwe imfumu Saulo, nabo nababutuka. Pundisha we Mwana mwanakashi wa Galimu. Kutikeni mwe bena Laisha. Asukeni mwe bena Anatoti. Abena Madimena nababutuka, na bena Gebimu nabafulumukila kumo. Abalwani lelo bali mu mushi wa Nobu, balepangila umwana mwanakashi Sioni, ulupili lwine ulwakuulwapo umusumba wa Yerusalemu. Moneni, Imfumu Yawe umwine wa fita, alebakunta panshi nge misambo iyo balesaila ku muti. Abakwatishapo icilumba pa banabo na bacindamishapo bena ebalabungulwa no kulambalala panshi. Yawe alababungula nge miti, nga filya fine babungula kwisembe imiti iyaba pakati ke teshi, nga filya fine imiti iyawamisha iya ku Lebanoni baitema no kuwa. Pakapuka umusambo uuteku pa cishiki cakwa Yese, ukufuma ku mushila wakwe umusambo ukatwala fisabo. No Mupashi wakwa Yawe ukekala pali ena, umupashi wamano no wakwiluka ifintu, umupashi wakwishiba ukupingula no wamaka, umupashi wakwishiba no wakatiina kuli Yawe. Insansa shakwe shikaba mukukwata akatiina kuli Yawe. Ena takalepingula bantu mu fyakumonafye ku menso, nangu mu fyakumfwa umfwafye iyoo. Ena akalaputula imilandu ya balanda mu kulungika, mu mulinganya akapingwila abalanda ba mu calo. Akalimuna isonde ku nkonto ya kanwa kakwe, no kukanda ababifi ku mupu wa milomo yakwe. Ubololoke bukaba e mushipi wakwe, ne cishinka cikaba nge lamba lya pa mutima wakwe. Imimbulu ikalaikala umutelelwe pamo no mwana wa mpaanga, imbwili shikalalalafye pamo no tubushi. Ifiponti fya ŋombe fikalalilafye pamo ne misepela ya nkalamo, na baice ebakalaficema. Iŋombe shikalaliila pamo ne fiswango fya bea, no twana twabo tukalalala umutelelwe pamo. Inkalamo shikalalya icani nge ŋombe. Akanya akaleonka kakangala pa bwendo bwa ngoshe, no wasumuka akengisha ukuboko kwakwe pa bwendo bwe fwafwa. Pa lupili lwandi ulwamushilo tapakaleba nangufye cimo icakucusha umuntu, nangufye ukumonaula, pantu nga filya fine bemba aisula amenshi, efyo na ba pano isonde bakesulamo amano ayakwishiba Yawe. Ubushiku bumo bukesa ilyo uyu mushila wakwa Yese ukesa ba uluunga lwa cishibilo ku mishobo ya benafyalo. Abantu ba mishobo bakalongana mu musumba waiko, ukaba icifulo icabucindami. Ubo bushiku nga bwafika, Yawe nao ninshi elyo nakabili akasakatuka, no kubwesha abantu bakwe balya bashalapo mu Asiria, na mu Egupto, na mu Patirosi, na mu Kushi, na mu Elamu, na mu Babilonia, na mu Hamati, na balya bashala mu lulamba lwa bemba, na mu fishi fine. Yawe akemisha imishobo ya benafyalo uluunga ulwakwishibilako ukuti nomba alelonganya nakabili abena Israeli, na bena Yuda ababa muli bunkole alebafumya nomba mu tupinda tonse tune utwe sonde. Ubufuba bwa bena Efulemu bukapwa, na balwani bakwa Yuda bakaloba. Abena Efulemu bakaleka ukufubila abena Yuda, abena Yuda nabo bakaleka ukulafubila abena Efulemu. Elyo bonse pamo bakawililila Abafilisiti lubali lwa ku masamba, no kutapa abantu ababela lwa ku kabanga. Bakacimfya abena Edomu na bena Moabu, na bena Amoni bakalabanakila. Yawe akemya umwela uwakaba, nao ukakamya bemba wa ku Egupto, no kupatula umumana wa Yufurate mu tumilonga cine lubali, utwakuti no muntu onse alatwabuka panshi ninshi nafwala ne ndyato. Ukutampila mu calo ca Asiria kukaba umusebo uwine wine, uo bakapitamo abantu bakwa Yawe abakashalapo muli cilya calo, nga filya fine cali na bena Israeli ilyo bafumine mu calo ca Egupto. Muli ubo ubushiku ukemba no kutila, “Ine nakutasha we Yawe. Iwe walitalile wamfulilwa, pali nomba nauntalalika umutima, nauleka no kumfulilwa kabili wankoselesha. Icine cine Lesa e pusukilo lyandi, eo nakulatetekela ukwabula ukutiina nelyo cimo. Pantu ni Yawe, cine cinefye ni Yawe eunkosha kabili e lumbo lyandi, kabili ewaisa ba ipusukilo lyandi. Mukusekelela ukukalamba mukalatapa amenshi mu fishima fye pusukilo.” Kabili muli ubo bushiku mukemba amuti, “Akutoteleni Yawe. Mulekuuta peshina lyakwe. Muleshimikilako na bantu ba mishobo yonse ifyo acita. Mulebebako ukuti ishina lyakwe lyalipulamisha. Muleimbila Yawe, pantu ifyo acita fyakupapa. Lekeni abantu bonse aba pano isonde bomfweko uyu mulandu. Lekeni bonsefye abaikala mu Sioni bange, no kwimba baleimba, pantu alipulama Uwamushilo uwakwa Israeli, uwaikala pakati kenu.” Ifyo Esaya mwana Amosi amwene palwa musumba wa Babiloni, eifi. Pa mulu wa lupili ulushabapo kantu, epo imisheni uluunga ulw kulanga ukuti inkondo nomba yabuuka. Pundilileni abashilika, balembuleni pakuti bese basanse impongolo sha musumba isha bashimucindikwa. Ee, Yawe naita abamushilo bakwe, naita ifita fyakwe ifyabulamba pakuti fise fimulimwineko abo afulilwa, ifita ifisekelela mu kucimfya kwakwe. Umfweni icongo mu mpili, kwena kabolokoto ke bumba lya bantu ilikalamba, icongo ca bantu ba mishobo, ne ca bantu abafuma mu fyalo fya bashamfumu babo abalelongana. Yawe umwine wa fita alepekanya ifita fyakwe pakuti filwe inkondo. Pakwisa filefuma mu fyalo fyakutali ifyaba mu tupinda tonse utwa mpela ya myulu. Yawe alaisa ne filwilo fya cipyu cakwe kukonaula icalo conse. Pongomokeni imisowa pantu ubushiku bwakwa Yawe nabupalama! E bushiku ubo Umwine wa maka yonse akacitamo ubonaushi. E mulandu wine ukalenga ukuti mu maboko ya bantu mupomponteke, ne mitima ya bantu bonse ikasunguluka. Bakalaikankilafye ku mwenso, ubutanshi bwa kutapata fyabekata kwati mwanakashi uukomenwe ne fumo. Bakalaloleshanyafye mwenso mwenso, na pa menso yabo mulilo weka weka. Ubushiku bwakwa Yawe buli mupepi, e bushiku ubushakabepo uluse, ubo alaswa alangepo icipyu ca kufulwa kwakwe. Icalo cikasanguka amatololo, na babifi bakaloba. Intanda shilya shaba lumo lumo, na shilya shine shatitikana pamo, shonse shikaleka ukubalika. Akasuba nako kakafishiwa pa kutula kwakako, no mweshi nao tawakabalike nakalya. Yawe alesosa ati, “Ine nkacita ubonaushi pa calo conse, nkalimuna ababifi bonse palwa fibi fyabo. Nkapwisha amataki ya bantu bonse ababa ne cilumba, nkakanda abantu bonse ababa ne miya no bunkalwe. Abakashalapo bakabafye abancepela, nga filya fine golide wine wine uwa ku Ofiri aba uwancepela kabili uwamutengo. Ine nkatensha umulu, ne sonde likasunkana apo caikala. Ni pali ubo bwine bushiku, epo ne Yawe umwine wa fita nkalangapo icipyu candi.” Abenafyalo abaikala mu Babiloni bakafulumukila mu fyalo fyabo, bakaya nsale nsale ku bantu babo kwati ni nsebula ishilefulumuka umulunshi, kwati ni mpaanga ishishikwete uwakushicema. Bonse abasangwa bakalabapulinkanya ulupanga, na baikatwa bakabepaila ku lupanga. Bakalaloleshakofye bulanda bulanda ilyo bakalafwanta panshi utwana twabo pakutwipaya, ilyo bakalatapa amayanda yabo, kabili nelyo bakalabifya na bakashi babo ku maka. “Ine ne Yawe nkaluminisha abena Media pakuti bawililile Babiloni. Bena tabaposa mano kuli silifa nangufye kuli golide. Bakepaya abalumendo bonse ku mifwi, no tunya twine tabatukwatile luse, nangufye ukulangulukilako utwaice. Ubuteeko bwa calo ca Babiloni ubwawamisha pa buteeko bwafyalo bumbi bonse, na bena Kaludea abaikalamo balaitakishishapo, nomba ine ne Lesa nalaswa ngonaule umusumba wa Babiloni, nga filya fine naonawile Sodoma na Gomora. Takwakatale akuba muntu uukekalamo nakabili. Abena Arabia abendauka tabakatale nakabili ababikamo amatenti yabo, takwakatale akuba bakacema abakalacemenamo ifitekwa fyabo. Umusumba wa Babiloni walaswa ubefye incende umwakulaikala inama sha mu matololo, umo ifipuululu fyakulapikwila ifisansala. Emo imbuni shakulaikala, emo ne fibushi mabwe fyakulacena. Mu mpungu mwakulaumfwika ukulila kwa bacimbwi no kwa bamumbwena mu mayanda ye sano. Inshita yakulimwinapo umusumba wa Babiloni naipalama. Inshiku shauko tashakatantalishiwe iyoo.” Yawe akalangulukilako abena Israeli, nakabili akabasala pakuti bakabe abantu abakwefye. Akalenga bakekale nakabili mu calo cabo, na benafyalo bakalaisa mukwikala nabo no kwikatana na ba ŋanda yakwa Yakobo. Abantu ba mishobo iyingi bakabuula abena Israeli, no kubatwala ku calo ico Yawe abapeele, kulya kwine eko na bantu ba iyo mishobo bakalateekwa ubusha, no kulabombela aba ŋanda yakwa Israeli. Abaikete kale abena Israeli bunkole, ebo abena Israeli nabo bakekata bunkole, na bena Israeli nomba ebakalateeka abo bantu abalebacusha kale. Mu bushiku bulya Yawe akalenga imwe mwe bena Israeli mukaleipemena no kutuusha kukulunguluka no kubomba imilimo iyakosa. Ilyo cikaba ifyo, elyo na imwe mukalatumfya imfumu ya Babiloni amuti, “Eya, imfumu yabuluku nomba lwapela. Tayakatale nakabili aicushapo muntu. Yawe nakontola inkonto ya babifi, ne nkonto yabufumu iya bakateeka. Inkonto iyi eyaleuma imitundu ya bantu mu cipyu no kulabafopola libili libili. Taitalile aileka ukulacusha no bukali imishobo ya benafyalo. Awe nomba lino abantu isonde lyonse baleipemena, nabaiikalila ku matwi tondolo, baleaula no tupundu. Imiti ya paini ne ya keda iyalepesha iya ku Lebanoni ileanga ne nsansa palwa mfumu iyilobele, nomba takuli nelyo umo uwakuti aleitemaula, pantu imfumu nomba nalupela. “Icalo ca bafwa panshi ya calo cileyanga, nacisa kukukusengela pakwisa kobe we mfumu ya Babiloni. Yasakatuka imilungulwa ya abo abafwa kale kukukuposha, bonse abali kale intungulushi pano isonde. Ishamfumu shaima nge milungulwa pa fipuna fyashiko ifyabufumu, shonse shali kale ishamfumu sha mishobo ya benafyalo pano calo. Shonse shilekweba ashiti, ‘Nomba nobe wanyala nga ifwe, ala nomba twalingana. Abantu baikalile ukulakucindika ne nyimbo sha mu maseese, ala nomba mona uli kuno ku calo ca bafwa. Imititi nomba e musengele obe, ne finsenda nomba e cakufimbana cobe.’ “Yangu ifyo wapona ukufuma mu mulu, iwe we mulanga, we lutanda lwa pa macaca! Kale niwe wacimfishe abantu ba mishobo yonse, ala nomba Yawe nakufwankula panshi! Iwe walepanga mu mutima waleti, ‘Nkanina ku mulu, no kuya teeka icipuna candi icabufumu pa mulu wa ntanda shakwa Lesa. Nkaya ikala nge mfumu pa lupili lwakulonganinapo, ulwasansamisha ulwa ku kapinda ka ku kuso. Ine nkanina apatali no kufika pa mulu wa makumbi. Nkaba ngo Wapulamo.’ Tepapa nomba Yawe nakufwinta ku calo ca bafwa ku nindi ukwashika. “Abakumona bakulakutamba, bakulakulolekesha no kulaipushanya abati, ‘Bushe uyu muntu teulya apukenye icalo no kululunkanya ifyalo ne shamfumu? Bushe teulya aonawile imisumba, no kusangula isonde lyonse amatololo? Bushe teuyu alekaanya bankole ukubwelelamo kumyabo?’ Ishamfumu shonse ishateekele pano isonde shalala mu lulumbi, cila umo alala mu nindi yakwe yine. Nomba iwe tawakwatapo nindi, ne citumbi cobe caliposwa kunse kwati ciposwaica kaanwa. Califimbwa ne fitumbi fya bashilika abafwilile mu nkondo, fyonse pamo fyaliposwa mu cilindi ca mabwe, no kushindaila balicishindaila. Iwe tawakashiikwe nge fishiikwa ishamfumu shimbi, pantu iwe walyonawile icalo cobe, walipeye na bantu bobe. Mu lupwa lobe ulubi tamwakalumbulwe nelyo umo kukushalapo. “Aleni tampeniko ukwipaya abana abaume aba iyi mfumu. Bamwane bali nokufwa pa mulandu wa bubifi bwa fikolwe fyabo. Tapakatale apaba nakabili mwane nangu umo uukateekapo icalo conse nangu ukufushamo imisumba.” Yawe umwine wa fita alisosele ati, “Ine nkasansa umusumba wa Babiloni no kuonaulafye nakalya nakalya. Nshakashemo kantu, nshakashemo mwana, nangufye umuntu umbi uwakuti akashalemo alepema.” Efyasosa Yawe. “Nkasangula umusumba ukuba icifulo umwakusangwafye ifipululu, kabili ukaba nga tefwetefwe. Nkapyanga Babiloni ku ceswa cabonaushi, efyasosa Yawe umwine wa maka yonse.” Yawe umwine wa fita alilapile ati, “Cinefye ifyo ine napanga, efili nokucitika. Ifyo ine napingula ukucita, efyo cikaba. Ine nkalofya abena Asiria mu calo candi, no kubanyantaulapo mu mpili shandi. Nkapususha abantu bandi kwikoli lya bena Asiria, nkabatuulako ne fipe ifyafina ifyo basenda. Efyo ine napanga ukucitila isonde lyonse, no kuboko kwandi ninjimya pakulimuna abantu ba mishobo yonse.” Ee, apo Yawe umwine wa fita apangile ukucita ifi, nga nani uwingamucilima? Apo emishe ukuboko kwakwe, nga nani uwinga kubwesha? Mu mwaka uo imfumu Ahasi yafwilemo, kwatulile amashiwi kuli Lesa ayakuti, “Imwe mwe Bafilisiti, inkonto yalemufopaula naikontoka, lelo kwena mwilacankwa pali uyu mulandu, pantu insoka imo ikafyala impini, impini nayo ikafyala insoka yabusungu iikalapupuka. Nomba abalanda abene bene ine ne Yawe nkalabasunga, na babusu bakalaikalila ku matwi tondolo. Nomba imwe mwe Bafilisiti, awe nkamuletela icipowe icabipisha, icishakashepo nelyo umo umumi pali imwe. “Imwe mwe misumba yonse iya Bafilisiti, pumenipo imisowa, akukuuteni mutuule. Imwe mwe misumba yonse akukankeni ku mwenso. Pantu ulukungu lulya luleisa lulefutumuka, luletula lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, e bumba lya fita umushaba kuwe nelyo umo mu mpuka shaliko. Nga kanshi ifwe tukasuka shani inkombe ishatwishila ukufuma ku mushobo wa Bafilisiti? Ifwe tukashebafye ukuti, ‘Ala ni Yawe ewasokola Sioni, na bantu bakwe abacula emo bafisama.’” Amashiwi ayasobelwe palwa bena Moabu ni aya. Moabu naonaulwa! Umusumba wa Ari waonaulwa mu nshita ya bushiku. Moabu naonaulwa! Umusumba wa Kiri waonaulwa mu nshita ya bushiku. Abena Diboni baya kwitempele lyabo, baya mukulosha pa ncende yakupepelapo bacindika. Abena Moabu balelilila umusumba wa Nebo no wa Medeba, bonse nababeya inkuuso, nababeya ne myefu pakulanga ubulanda. Abantu mu misebo nabafwala insalu shabulanda, balelila ifilamba no kulaloosesha mu mansa sha mu musumba na pa mitenge pene. Abena Heshiboni na bena Eleale balekuuta, ne nkuuta shabo shileumfwika mpaka na ku Yahasi. Na bashilika bene abena Moabu balekankila kumo ku mwenso, ne misana yabo naiputuka. Umutima wandi ulelangulukilako Moabu. Imbutushi shakwe shilebutukila ku mushi wa Soari ukufika na ku Egilati Shelishiya. Bamo baya balelilila mu musebo uwaya ku Luiti, bamo baya balelila nganshi ilyo balefulumukila ku Holonaimu. Amenshi aya mu kamana ka Nimurimu nayakama, ne fyani ifyaba mu lulamba lwakako nafyuma, tamushele cani cibishi nakalya. Abantu baleabuka umukonko wa Mishingu pakufulumuka, ne fipe fyabo fyonse ifyo banonka no kututila nabasenda. Mu mipaka yonse iya Moabu muleumfwika inkuuta. Imisowa ileumfwika na mu mushi wa Egilaimu no wa Bere Elimu. Ku mushi wa Diboni amenshi ya mu mumana uwabako yakashike cee ku mulopa, na ine ncili na fimbi ifyabipishapo ukucila ifyo nkacitila abantu ababamo muli Diboni. Imbutushi ishafuma ku Moabu na bonsefye abashalapo mu calo bakepaululwafye nakalya nakalya ku nkalamo. Abena Moabu aba mu musumba wa Sela uwaba mu matololo babuulile utwana twa mpaanga, eto batuma ubupe kuli kateeka wa calo cakwa Yuda, ku lupili lwa Mwana mwanakashi wa Sioni. Abanakashi abena Moabu amano nayabapela, balifye nge fyuni ifyo batewilile ifisansala. Baleenda endafye pa cabu ca mumana wa Alinoni. Balaeba abena Yuda abati, “Mwe, ala twebeniko ifyakucita, pinguleni ifyakuti tucite. Lekeni tutuusheko mu cintelelwe cenu, icintelelwe icafiitisha ilyo akasuba kalanguka pakati ka mutwe. Ala ifwe tuli mbutushi, tufiseni kumo ukwakuti abantu bafilwa ukutumona. Lekeni fwe bena Moabu imbutushi twikaleko mu calo cenu. Nemwe muletupokololako kuli balya bantu balefwaya ukutulofya.” Ulufyengo no bonaushi nga fyapwa, na bonse abonaula icalo nga bapwa ukufuma pa calo, elyo umo pa bana bakwa Davidi akaba imfumu, ena eukateeka abantu bwino mu cishinka. Ena akalasakamana ukupingula bwangu icilungeme, no kulaposa amano kukumona ukuti umulinganya ulebapo. Kwena twalyumfwa ifyo abena Moabu baba ne cilumba, icilumba icikalamba nganshi! Twalishiba ukuti bantu abamataki, abaitutumuna kabili abamiya, lelo kwena amataki yabo yafyefye. Abena Moabu bakulaloosha, bonse bakulaloosha Moabu capamo. Bakulaloosha abaume ba mu Kiri Hareseti, nabakungumana. Amabala ya ku Heshiboni nayabonsa ne myangashi ya ku Sibuma nayo naibonsa. Bakateeka ba mishobo ya benafyalo nabanyantaula imyangashi iyawamisha iyalefika na ku Yaseri no kwandalala ukufika na mu matololo. Imisambo yaiko yaleandalala no kulola lwa ku masamba yafika na kwishilya lya Bemba Wamfwa. Awe nomba nalililako imyangashi ya ku Sibuma, ngefi fine ndelilila Yaseri. Ine ndelukusha ifilamba pa mulandu wa bena Heshiboni na pa mulandu wa bena Eleale, pantu nomba takuli utupundu twa nsansa shakusekelela ukupya kwa fisabo elyo no kulobolola natutalalikwa. Mu mabala ayali kale ayafunda, nomba tamuli nelyo umo uulesansamukamo. Mu mabala ya myangashi tamuli nomba nangu umo uulepundamo ne nsansa, nangufye ukwimbamo ulwimbo. Takuli nangu umo uulekama ifitwalo fya myangashi. Ukwaula utupundu nakupwa. Ine umutima wandi ulekalipa palwa calo ca Moabu, ine ndelila umusumba wa Kiri Haraseti. Abena Moabu nangu baye mukupepa pali shilya ncende shakupepelapo bacindika mu mpili, baleicushafye, nangu baye mukupepa mu mayanda yabo aya mapepo, nakalya tacakabafwe. Efyo Yawe asobele kale palwa calo ca Moabu. Elyo kabili pali nomba Yawe nalyo alesosa ati, “Pa myaka itatufye, ninshi ifyuma fine fine ifya mu calo ca Moabu fyaloba. Pa bantu abengi ababamo pakashalafye abancepela, nabo bakabafye utufwanda tweka tweka.” Amashiwi ayasobelwe palwa musumba wa Damasiko ni aya. Yawe alisosele ati, “Umusumba wa Damasiko ukawa, tawakabe musumba nakabili iyoo, ukabafye umwina wa fitantala epela. Mu misumba ya ku Aroeli tamwakabe abantu. Ikabafye ni ncende umo impaanga ne ŋombe shikalaliila, takwakamoneke ne cakushitiinya. Takwakashale ilinga kuli Efulemu, no bufumu bwa musumba wa Damasiko nabo bwine bukapwa. Abena Siria abakashalapo bakaseebana nga bana bakwa Israeli.” Yawe umwine wa fita nasosa. “Ubushiku bumo bwalaswa bufike, ilyo ubucindami bwakwa Yakobo bukapwa, no kwina kwakwe kukapwa, akashalafye nga pa kamuti. Cikaba nge bala ilyo batimpwilemo imitwe ya ŋanu, no kutoolamo imisonso yaiko, nge bala lya mwishika lya Refaimu, ilyo basoloswetemo imisonso ya ŋanu. Mukashalafye abantu abampendwa abakapusukamo, ngo muolifa uo bakuntileko ifitwalo fyonse, no kushakofye ifitwalo fibili nangufye fitatu ifili pa kantongolilo, nangufye ifitwalo fine atemwa fisano ifili ku misambo.” Ee, Yawe Lesa wakwa Israeli nasosa. Ubo bushiku nga bwafika, elyo abantu bakapilibukila kuli Kabumba wabo, Lesa Wamushilo uwakwa Israeli. Ninshi nomba capwa baleka ukulasakamana ifibumbili fya malambo ifyo abene bakuula. Ninshi nomba basuulilapo ne fintu ifyo baipangila, ifili nge nceshi sha mulungu Ashera, ne fibumbili fine ifyakocelapo ububani. Ubo bushiku nga bwafika, ninshi imisumba yabo iyamaka yashala insansalila, kabili ninshi yaba ifibolya nge misumba iyo abena Hifi na bena Amoli bashile insansalila, ilyo bafulumwike abana bakwa Israeli. Mwe bena Israeli, mwalilaba kuli Lesa uwamupususha, mwalifilwa ukwibukisha icilibwe cenu ico mufisamamo. Eico nangu mwingalima imyangashi iyalelema, nangu mwalimba imyangashi ya benafyalo, elyo ifyo mwalimba lelo, nangu fingapuuka no kubalula iluba pa nshita ya lucelo, awe teti mumonemo nelyo fimo ifyo mwingalobololamo. Ifyakulobolola fikaba ifyafyefye, kuti fyamuletelafye ubucushi no bubi ubushingapwa. Abantu ba mishobo iyamaka balebolokota, balecita icongo kwati ni bemba, kwati kupumana kwa matamba ayakalamba ayalulunkene. Nangu imitundu ya bantu ishile nailulunkana nga matamba, nomba ilyo Lesa aikalipila yabwelelamo yaya ukutali pakufulumuka. Yaululuka nge misungu iyili pa mpili, yaululuka nge mpimbili ishasendwa kuli kankungwe. Pa nshita ya cungulo awe kwaba na kayofi! Kutifye cilya bushilati buce, awe tepakumona muntu nelyo umo! Efyo ciba ku bantu bonse abatapa icalo cesu, Ecakakaniko ca bonse abesa mukutonaula. Ukacimona we calo umumfwika icongo cakupupuka kwa mapindo, mu lulamba lwa mumana wa Kushi, we utuma inkombe pali bemba, ishishila mu mato ya macinda pa mulu wa menshi. Bwelelenimo imwe mwe nkombe shalubilo, kebeniko abantu ba mutundu wenu uwamaka, balya baba abatali kabili abapukushika imibili, abo na bantu bambi batiina pano isonde, E mushobo uwamaka kabili uucimfya mu nkondo, abo icalo cabo capitamo imimana. Umfweni imwe bonse mwe baikala pano isonde, imwe bonse mwe bekashi ba pano isonde. Mukamona uluunga ulwakwishibilako ululi nokulapuupa pa mulu wa mpili. Mukomfwa uko ipenga lilelila. Pantu Yawe nanjeba ine ne Esaya ati, “Ine ne Yawe kuno naba ku mulu, ninteeka umutima pakulolesha panshi. Ndecita kwati ni filya ficita akasuba akalececema mu menso pa nshita ya lusuba, kwati ni fubefube ulya abako ilyo kuba icipuki ubushiku pa nshita yakuseepa. Pantu nga filya fine ciba ilyo bashilati basabe ifitwalo ku myangashi, ilyo ubuluba bwalukutako, ne fitwalo fyatampa ukulapyako, efyo na balwani bakalofya abena Kushi. Bakabaputaula ukwabula no bwafya, nga filya fine baputaula ku mwele imisambo ya myangashi pa kuitungwila. Ifitumbi fya bashilika babo fikashala filele nsale nsale, pakuti ifyuni ne fiswango fikalelya. Ifyuni efikalalya pa nshita ya lusuba, pamwela pena fiswango efikalalya.” Inshita imo ikafika, ilyo Yawe umwine wa fita akalapokelela imituulo, iyafuma kuli balya bantu ababa abatali kabili abapukushika imibili, abo na bantu bambi batiina pano isonde. E mushobo uwamaka kabili uulacimfya mu nkondo, abo icalo cabo capitamo imimana. Bakalaleta ifyabupe ku lupili lwa Sioni, icifulo ukwikala ishina lyakwa Yawe umwine wa fita. Amashiwi ayasobelwe palwa calo ca Egupto ni aya. Moneni Yawe nanina pekumbi ililesensela, aleya ku calo ca Egupto. Utulubi twa mu Egupto tuleitutuminafye ku mwenso pa cinso cakwe, na bena Egupto bene imisana yabo naiputuka. Yawe alesosa ati, “Ine nkasongelekanya abena Egupto, munyina akemina munyina no kumulwisha. Umwina mupalamano nao akemina umwina mupalamano wakwe no kumulwisha. Umusumba nao ukalwisha umusumba ubiye. No bufumu nabo bukemina ubufumu bubiye. Ine naya kukufulunganya ifyo abena Egupto bapekanya, naya kukubafulunganya na mano yene. Bakulalomba utulubi twabo ne milungulwa ine pakuti ibafwilisheko, bakulaipusha bakabuka babo, no kulaesha ukupandwa amano ku mipashi ya bantu abafwa na ku ngulu. Nomba ine nkaleka imfumu imo iyikakashi, kabili iyikali, eyo ikateeke abena Egupto. Nine ne Mfumu Yawe umwine wa fita nasoselapo.” Amenshi ya mu mumana wa Nailo yakalacepelako, ukasuke umumana auma na ndi. Imilonga iyaitamo nayo ikalakaminako, no kutampa ukulanunka piipi. Amatete yakoma kumo kwine na macinda, pamo pene ne fyani fya mu lulamba lwa Nailo, na pa mawilo ya mumana. Na fyonse ifyaba mu mabala ayalimwa mu lulamba lwa Nailo fikoma, fikasendwe na ku mwela, tapakashale kantu nangu kamo. Abalondo bonse abaikalila ukwipaya isabi mu Nailo bakalashinta mu nshiku no kulalanguluka, pantu amalobo yabo na masumbu yabo tayakakwate mulimo. Balya bapikula insalu ishawamisha bakalengwe nsoni, na bapikula insalu ishatelela bakafuupuka. Bakapikula wa nsalu na balya abacenjela mu fyakupanga panga, nabo bene bakafuupuka no kulalanguluka. Kwena intungulushi sha mu musumba wa Soani, ala shalitumpa, na bantu abapandako Farao imfumu ya mu Egupto amano nabo bene tababa na mano. Kuti mwaeba shani Farao ukuti, “Ndi mwana wa bamano ine, umwana wa shamfumu shakale.” Iwe Farao nga abalekupandako amano bali kwi? Bushe kuti bakwebako ifyo Yawe umwine wa fita apanga ukucitila icalo ca Egupto? Bacilolo ba mu Soani tababa na mano, ne ntungulushi sha mu Memfisi shalibepaikwa, ne fikolwe abantu bashintililamo fyalenga ukuti abena Egupto balelubantika. Ni Yawe ewabapongolwela umupashi wa mano yacimfulumfulu, ecalenga nokuti Egupto aletalansuka muli fyonse ifyo acita, nga filya fine cakolwa awishikana mu malushi yakwe. Mu Egupto tamulifye nangu umo uwakuti acitemo cimo pakwafwa icalo, nangufye umukankala atemwa umulanda, nangufye umwaice atemwa umukalamba, awe tamuli nangufye umo nakalya. Inshita imo ikafika ilyo abena Egupto bakaba nga banakashi. Bakalaikankilafye ku mwenso pakumona uko Yawe umwine wa fita apangwile ukuboko pakubalimuna. Abena Egupto bakalatiina icalo ca Yuda. Kuli onse uo bakalumbwilako icalo ca Yuda akatutuma pa mulandu wakwibukisha ishamo ilyo Yawe umwine wa fita apanga ukubaletela. Iyo nshita nga yafika, ululimi lwa Cihibulu elo bakalalanda mu misumba isano iya mu Egupto. Abantu ababamo pakulapa bakalalumbula Yawe umwine wa fita. Umusumba wabo umo ukalaitwa Musumba wa Kasuba. Iyo nshita nga yafika, pakati ka calo ca Egupto bakakuulapo ubulambo bwakwa Yawe, na mu mipaka ya calo mukabamo icibumbili cimo ica mabwe, ico bakakuulila Yawe. Ifyo fintu efikaba ifibukisho ifyakulenga ukwibukisha ukuti Yawe umwine wa fita aba mu Egupto, epakuti abantu nga basanswa no kukuuta Yawe mutuule, akabatuminapo umo uwakubapusushako no kubacingililako ku balwani babo. Yawe akaisokolola umwine ku bena Egupto. Ilyo akacita ifyo, elyo nabo abantu bakeshiba Yawe icine cine, elyo bakalamupepa, no kulamutuula amalambo ne mituulo imbi. Elyo bakalamulaya ifilayo ifine fine, no kulacita ifyo balelaya. Yawe nangu akapumaula abena Egupto, iyoo kwena akabondapa. Elyo nabo bakabwelela kuli Yawe, nao elyo akomfwa imipapatile yabo, no kubondapa elyo akabondapa. Iyo nshita nga yafika, kukaba umusebo umo uukulu uwakufuma mu Egupto no kuya fika na mu Asiria. Abantu ba muli ifyo fyalo fibili bakalaendeshanya, kabili abantu ba iyo mitundu ibili bakalapepela capamo. Iyo nshita nga yafika, icalo ca Israeli cikaba icabutatu ku calo ca Egupto ne ca Asiria kukucindama, ne mitundu iyo itatu iya bantu ikalenga ukuti isonde lyonse likekale ilyapaalwa. Yawe umwine wa fita akapaala abantu ba ifyo fyalo ati, “Ine namupaala imwe mwe bena Egupto, mwe bantu bandi. Namupaala na imwe mwe bena Asiria, mwebo ine nabumba. Namupaala na imwe mwe bena Israeli, mwe bantu naisalila.” Sagoni imfumu ya Asiria alipeele Taritani mushika wa fita fyakwe icebo cakusansa Ashidodi umusumba wa Bafilisiti, awe nao mushika ausansa no kuupoka. Muli iyo ine nshita Yawe aebele Esaya mwana Amosi ukufuula insalu shabulanda isho alefwala, no kufuula ne nsapato shakwe shine. Esaya nao te mukani, kanshi nao epakulaenda ubwamba, alaendafye ukwabula no kulafwala insapato. Elyo Yawe asosele ati, “Nomba yaba imyaka itatu apo umubomfi wandi Esaya endela ubwamba no kukanafwala nsapato. Ici cintu e cishibilo ca fintu ifikaponena Egupto na Kushi. Imfumu ya Asiria ikasenda bankole ubwamba abo ikekata muli ifyo fyalo fibili. Abaice na bakote bene bakalaenda ukwabula insapato, kabili bakalaenda ubwamba, na matako yabo yakabafye pa mbilibili, neco cintu cikaletela abena Egupto insoni. Abatetekela icalo ca Kushi, na batakisha palwa calo ca Egupto, bakalaumfwa insoni pantu fikapwa ifyo babikako amano. Iyo nshita nga yafika, abantu abekala mu lulamba lwa calo ca Filisiti bakalatilafye, ‘Moneni ifyo caba ku bantu abo kabili twaletetekela ukuti ebakalatupokololako ku mfumu ya ku Asiria. Nga ifwe nomba tukapusukila pi?’” Amashiwi ayasobelwe palwa calo ca Babiloni ni aya. Ubonaushi bukatula ku calo icakutiinya, bukesa nga kankungwe uulepita mu ciswebebe ca Negebu. Ine ne Esaya nimona icimonwa cimo pa fintu ifyakutiinya icakutila, uwabusangu alesangukila, uwabonaushi aleonaula. Mwe fita fya Elamu, aleni sanseni. Mwe fita fya Media, aleni shingeni imisumba. Lesa alapwisha amacushi ayaletwa na Babiloni. Ifyo ine mwene mu cimonwa nafindetela umwenso, awe ifyo ine ŋumfwile nafindetela no bucushi. Ubucushi nabo buli kwati bwa mwanakashi uukomenwe ne fumo. Amano yandi nayafulungana, kabili ndeikankilafye ku mwenso. Nalelolela ukuti bwile nsepulepo tunono, nomba kabili nacindetela umwenso. Mu cimonwa namwenefye bapekanya amaliila, baansa na pakuti abetilwe bekale. Awe balalya no kunwa balanwa. Elyo apopene umo apunda ati, “Imwe mwe bamushika ba fita, aleni pekanyeni inkwela shenu.” Elyo Yawe anjeba ati, “Kabiye, uyebika malonda umo, umwebe nokuti alekwebako ifyo akulamona. Nga amona abantu baleisa pali bakabalwe, baleenda babili babili, na bantu bambi baleisa pali bapunda na pa ngamila, umwebe amwenekeshe bwino.” Malonda nao apunda ati, “Mukwai, ni pano pene pa lupungu epo ine mba lyonse, njiminina pano pene akasuba no bushiku pakulonda.” Ala balya baleisa. Baleisa pali bakabalwe, baleenda babili babili. Na umo nao aisa sosa ati, “Babiloni apokwa, apokwa icine. No tulubi tonse uto balepepa natutobaika, tulelefye panshi.” Mwe bantu bandi, imwe balimutwa nga filya batwa iŋanu, nomba ine namweba amashiwi ayasuma ayo ŋumfwile kuli Yawe umwine wa fita, kuli Lesa wakwa Israeli. Amashiwi ayasobelwe palwa musumba wa Duma, ni aya. Umuntu umo uwa mu calo ca Seiri ambilikisha ati, “Iwe we malonda, bushe ubushiku bwalaca lilali? Njebako apo ubushiku bwalapwila.” Na malonda ayasuka ati, “Ala bwalaswa buce, lelo kwena bwalaila nakabili. Nga ulefwaya ukwipusha nakabili, ubwelefye, wise wipushe.” Amashiwi ayasobelwe palwa calo ca Arabia ni aya. Imwe mwe bena Dedani, mwe benda mu mpuka mu mpuka no kulakuula insakwe mu fiswebebe fya mu calo ca Arabia, imwe mulepeelako abantu amenshi abaleisa ne cilaka uko muli. Imwe mwe bantu mwe bekala mu calo ca Tema, mulepako imbutushi icakulya. Pantu abantu balefulumuka impanga ishatwa, na ku mifwi iyo balefwaya ukubalashilako. Balefulumuka ubusanso bonse ubwa nkondo. Elyo Yawe anjeba ati, “Pa mwakafye umo, ninshi ubukankala bwa mitundu ya bantu ba mu Keda bwapwilililafye. Na pebumba lya bantu abacenjela ukuposa imifwi, ababa ifita fine fine ifya mu Keda, awe pakashalafye abampendwa. Yawe Lesa wakwa Israeli nasosa.” Amashiwi ayasobelwe palwa mukonko wa Cimonwa ni aya. Nga kanshi cinshi cilecitika? Mulandu nshi abena musumba bonse baninine pa mitenge ya mayanda? Mu musumba onse muli akabolokoto, muli icongo ne cimpungili. Abantu bobe abaume abafwile te mu nkondo bafwilile, kabili tabalwileko iyoo. Intungulushi shobe shalifulumwike shonse pamo, shalikatwa, shintu ishishaposelepo mufwi nelyo umo. Bonse mwe basangilwe mwaliketwe, nangu mwabutwike abalwani bacili ukutali. Awe ndekeni ne mwine mwilandolesha, lekenifye ndile. Mwilaesha kuntalalika iyoo, pantu abantu bandi nabonaulwa. Imfumu Yawe umwine wa fita alipekanya ubushiku ubwacimpungili, ubwacimfulunganya ne cimfundawila mu mukonko wa cimonwa, ubushiku bwakubongolola amalinga, kabili ubwa nkuuta ishakukuuta mutuule mu lupili. Abashilika ba mu calo ca Elamu beshile pali bakabalwe nabasenda amata ne mifwi, abashilika ba mu calo ca Kiri nabo beshile nabafwalila inkwela shabo. Mu ncende shenu ishawamisha isha mwishika emwiswile amaceleta, na bashilika abendela pali bakabalwe ebeminine pa mpongolo sha musumba wa Yerusalemu. Kanshi amalinga ayakupokolwelako Yuda yalibongolweke. Ilyo ico cintu camoneke, elyo imwe mwaloleshe ku fyanso ifyaba mu ŋanda iyaitilwe “Isano lya Mutengo” umo mwafisungila. Mwalimwene umo amalinga ya Yerusalemu yabongolweke, mwasunga na menshi mu cishiba ca mwisamba. Mwapenda amayanda yonse aya mu Yerusalemu, mwatobapo na yamo pakuti mukwatepo amabwe ayakukuulila cipya cipya amalinga ya musumba. Mwaimba icishima lwa mukati ka malinga umwakuti muleikala amenshi ayaletula mu cishiba cakale. Lelo icakuti mupose amano kuli Lesa uwapekanya ifi fyonse ukutula na ku kale, no kulenga ukuti fibepo, awe cena nakalya. Eico muli ubo bushiku Imfumu Yawe umwine wa fita alimwitile imwe pakuti mulelila, muleloosha, mubeye ne nkuso, no kufwala insalu shabulanda. Lelo imwe mwaikalilefye ukulasekasekafye no kulasamwa. Mwaipaya impaanga ne ŋombe ishakuti mulye, mwalanwa no mwangashi. Mwalasosa amuti, “Natuipakishe no kunwa tunwe, pantu mailo ninshi twafwa.” Yawe umwine wa fita asuka anjeba ati, “Aba bantu ukushinta napo bakafumina pano calo, awe ine nshakababelele luse pali ubu bubifi. Yawe umwine wa fita nasosa.” Imfumu Yawe umwine wa fita alinjebele ine ukuya kuli Shebina kangalila, mushika wa kwisano, no kuya mweba ukuti, “Bushe iwe uitunga ukuba cinshi? Ni nsambu nshi iwe wakwata ishakuti uleibashila inindi mu cilibwe ca mu kapili, no kuimbila apakulala mu cilibwe icasumbuka? Imilimo iyo iwe ubomba, kwena intu yacindama, lelo Yawe ali nokukwikata no kukusukusa kumbi kumbifye, we muntu uwabulamba. “Akakubulunganika nga kafunda, no kukufwintila mu calo icapabuka. Uko kwine eko ukafwila. Ekukashala na maceleta ayo iwe ucankilwa. Iwe nausebanya ne sano lyakwa sokulu. Yawe akakufumya pa mulimo obe, ali nokukutelemuna pa cambaso apo iwe watongama.” Yawe umwine epakweba Shebina ati, “Ifyo fintu nga fyacitika, elyo ine nkatuma umuntu umo uwakuya buula umubomfi wandi Eliakimu mwana Hilikiya. Eo ine nkesa fwika umwingila obe uwabucilolo, eo nkesa fwika no mushipi obe, no kumupeela amaka yonse ayabucilolo ayo iwe wakwata. Ena akalalela abena Yerusalemu na bena Yuda kwati ni shibo. Ine nkapeela kuli Eliakimu imfungulo sha ŋanda yabuteeko iyakwa Davidi. Akalati nga aisulamo, ninshi takuli umbi uwakwisalamo. Conse nga aisalamo, ninshi takuli umbi uwakwisulamo. Ine nkamukosha ndii ngo lusunga, akaba uwacindama eo ulupwa lwakwe lukalamwenamo ubucindami. Ubucindami bonse ubwa pa lupwa bukabikwa pali ena, ne finshikulula fyonse eo fikalalolekeshako. Bakalapeleela nge nongo nangu inweno isho bakobeka ku lusunga. Ilyo cikaba ifyo, ulusunga nangu lukapampaminwa ndii, awe lukanenuka no kupona. Ne fipe fyonse ifikalashinindako nafyo ninshi emyonaikile.” Yawe umwine wa fita nasosa. Amashiwi ayasobelwe palwa musumba wa Turi ni aya. Pumenipo imisowa, imwe mwe benda ne fimato fya ku Tashishi pali bemba. Umusumba wenu uwa Turi naonaika, amayanda ya mu musumba wa Turi yashelefye ifitantala, kumo kwine ne cabu cauko. Mwalyumfwilile uyu mulandu ukufuma ku calo ca Saiprasi. Kutumaneni mwe baikala pa lulamba lwa bemba, mwe bashimakwebo ba mu musumba wa Sidoni, mwe bayabwishe ifyuma fyenu pali bemba pa menshi ayengi. Mwe banonkela mukwenda pali bemba, mwe baletuma abakushita iŋanu ku Shihori, mwe baleshita iŋanu sha mu Egupto, ifisabo fya ku mumana, kabili ni pa Turi epalecitilwa amakwebo ne mishobo ya benafyalo. Iwe we musumba wa Sidoni, ala nauseebana, pantu bemba kumo kwine na matenga ya muli bemba mukalamba nafikukaana, filesosa afiti, “Awe ifwe tatwatala atufyalapo bana. Ifwe tatwatala atukushapo abana baume nangufye abanakashi.” Na bena Egupto bene bakacilimukila no kututuma ku mwenso, ilyo bakomfwa ukuti Turi naonaika. Pumenipo imisowa, imwe mwe bena Tashishi. Esheni ukufulumukila ku calo ca pa lulamba lwa pali bemba. Bushe uyu Turi e musumba wenu uwansansa, ulya basokwele kale na kale, mulya mwalefuma abantu abaleabuka bemba pakuya teeka ifyalo fimbi? Bushe nani apangile ukucita ifi kuli Turi, umusumba wa bashamfumu, uwateekelwe na bashimakwebo abali intungulushi ishacindamisha pa calo? Ala ni Yawe umwine wa fita ewapangile ukucita ifi, pakuti bonse abapwishe icilumba, na pakuti abacindami babo bonse abacefye. Ucilinganye icalo cobe ngo mulonga wa Nailo, we Mwana mwanakashi wa Tashishi, pantu nomba takuli cakukulesha. Yawe napangwila ukuboko kwakwe pali bemba, naonaula ifyalo fya bashamfumu. Napeela icebo icakonaula imisumba yonse iya malinga, iyo abena Kanani babamo. Iwe we Nacisungu mwana Sidoni, ala nacipwa, tawalesansamuka iyoo. Abantu bobe nabasanswa, nangufye balefulumukila ku Saiprasi, nako kwine tabakaye iikalilako ku matwi tondolo. Moneni icalo ca bena Kaludea balilobafye bonse nakalya nakalya. Abena Asiria ebalekele inama sha mpanga esho shise mukulaikala mu musumba wa Turi. Bena Asiria ebaishile kuulako impungu pakutebelela umusumba, ebabongolwele na malinga ya musumba wa Turi, no kuusha icibolya. Pumenipo imisowa, imwe mwe benda na mato ya ku Tashishi. Umusumba uo mwashintilemo umutima, naonaika. Inshita imo ikafika ilyo Turi akalabikwako pa myaka amakumi cine lubali (70), imyaka iyo imfumu imo ifwile yakokolapo pano calo. Iyo myaka amakumi cine lubali nga yapwa, elyo abantu bakalaimba Turi kwati ni cilende abati, “Buula iseese lyobe, pitana mu musumba, iwe we kacilende kalabikwako. Ale akulisha iseese bwino, akwimba nakabili inyimbo shobe ishingi, uleke abatemwikwa bobe bakwibukisheko.” Iyo myaka amakumi cine lubali (70) nga yapwa, Yawe akaleka Turi alebomba nakabili umulimo wakwe uwakale uwabusulwishi, Turi wine akalaisulwisha ku fyalo ifya shamfumu shonse mpanga yonse pano isonde lyonse. Lelo indalama isho akalamwenamo bakalashituula kuli Yawe. Tabakaleshitutila kumo iyoo, pantu bonse ababombela Yawe nisho ndalama esho bakalabuula pakushitamo ifyakulya ne fyakufwala ifyo bakalakabila. Cenjeleni, Yawe akonaula isonde lyonse, no kulishafye amatololo. Akalifulunganya lyonse, no kusalanganya abantu abaikalamo. Cikaba cimo cine kuli bashimapepo na ku bantu bene, kuli bashikulwibo na ku basha babo bene abaume, kuli banakulwibo na ku basha babo bene abanakashi, kuli bakashita na kuli bakashitisha bene, kuli bakakongola na kuli bakakongwesha bene ku bakankala na ku balanda bene. Isonde lyonse likonaika, kabili tamwakashale kantu iyoo. Yawe nasosa, no kucita efyo akacita. Ala isonde lilekaminwa no kulaumina, icalo conse cileumina no kubonsa, isonde lilelobela pamo no mulu. Abantu nabakowesha isonde ku mulandu wakupula amafunde no kulufyanya ifipope fyakwa Lesa, na ku mulandu wakonaula icipangano ico apangana nabo ukuti balecisunga pe Tepapa nomba Lesa natiipwila isonde pakuti lyonaike. Abantu abaikalamo ebailetelele abene. E mulandu wine abantu bakapiila, abakulashalapo abomi bancepelafye. Imyangashi ilebonsa, no mwangashi nao nacafya pakuumona. Bonse abalekwata insansa kale, nomba nabafiitwa. Insombo shansansa nashileka ukulila, icongo cafyangalo nacipwa, amaseese yansansa nayaleka. Abantu nomba tabaleimba nyimbo shansansa pa nshita balenwa umwangashi uukola no bwalwa nabulula ku banwa. Fyonse mu musumba filifye icimfulumfulu, amayanda yonse nayesalwa pakulesha abantu ukulaingilamo. Abantu balungumenefye mu misebo, balelila umwangashi. Insansa nashipwilililafye pano isonde, ukusamwa kwalwike kubundumana. Mu musumba mulifye ifitantala, ne mpongolo shauko nashitobaika. Efyo cikaponena imishobo ya bantu bonse isonde lyonse. Cibaka nga filya ciba ilyo ukulobolola ifisabo kupwa, ilyo bakunta ifitwalo ku miolifa yonse, ilyo baswa ne fitwalo fya pakulekelesha ku myangashi. Abakapusukapo bakalaimba ne nsansa. Aba ku masamba bakalayawila ululumbi lwakwa Yawe utupundu. Na ba ku kabanga nabo bene bakalalumbanya Yawe. Abantu abaikala mu fishi, nabaikala mu lulamba lwa bemba, bakalalumbanya Yawe Lesa wakwa Israeli. Tukalaumfwa inyimbo ishikalafuma mu mpela ye sonde lyonse, ishakulumbanya ukuti, “Ubucindami ku Mulungami.” Nomba ine natile nati, “Nalupwa, ine nalupwa! Iye ne mulanda! Abasangu bacili balesangukila Yawe, no kufutuka kwabo kwile kulebipilakofye.” Imwe mwe bantu ba pano isonde, ala mwapya, amacinga yalya yalemulolela pamo pene ne fitembo. Uulefulumuka icinkunka alewila mu bucinga, no ulepusumukamo mu bucinga aleikatwa ku citembo. Umulu wakulafumfumuna imfula no mufula we sonde lyonse wakulatenta. Isonde lyonse lyalepauka, isonde line nalyonaika, lyasunkanishiwa bubi bubi pa maka. Isonde lyonse lyakulatalansuka ngo muntu uukolelwe ubwalwa, lyakulasunkana nga kamusakuta ako icimwela cilepukanya. Icalo conse cikontamine panshi kulwa bufibi bwaciko, calaifubula panshi, no kwima tacakatale acima nakabili. Muli ubo bushiku, mu mulu mwine, Yawe akalimuna ifita fya mu mulu ifyamusangukila, na pano isonde pene akalimuna na bakateeka ababa pano isonde. Lesa akatitikanya pamo ishamfumu shonse mu cimukanda cimo kwati bafungwa. Akashisalila mu cifungo ukushinta napo ikafikila inshita iyakushilimwinapo. Pa mweshi pakafiita, akasuba nako kakaleka ukubalika, pantu Yawe umwine wa fita eukaba imfumu iikalateeka mu Yerusalemu pa lupili lwa Sioni, ne ntungulushi sha bantu bakwe shikalatamba ubucindami bakwe. We Yawe, ala niwe Lesa wandi, ine nakulakulumbanya kabili nakulatasha ishina lyobe, pantu mu cishinka cobe naucita ifintu ifyakupapa, naufikilishafye bwino bwino ifyo wapangile kale ukuficita. Pantu nausangula umusumba umwina wa fitantala, na malinga yauko iwe nauyawisha. Amayanda ya bashamfumu ayo abalwani besu bakuula, awe nomba tayalipo, kabili tayakatale ayakuulwa nakabili. Eco na bantu ba mitundu yamaka bakulakulumbanya, eco bakalakutiinina na mu misumba ya bantu ba mishobo iyikali. Pantu ni kuli iwe abalanda babutukila, pamo na bantu abashakwata uwakubafwa, ni kuli iwe bashina mu nshita shabwafya. Niwe bobamo imfula ya cimwela, niwe cintelelwe bobamo icipuki ca kasuba. Pantu abantu abakali babasansa nge mfula ye kanda ŋombe iyileuma pa cibumba, elyo besa nge cipuki ica mu ciswebebe. Nomba we Yawe nautalalika tondolo abalwani besu, nautalalika akawele ka bantu abakali, nga filya fine icintelelwe ce kumbi citalalika akasuba akabalikisha. Pali luno lupili lwa Sioni epo Yawe umwine wa fita akatebeta bwino abantu ba mitundu yonsefye iya pano isonde. Pakaba amaliila aya fyakulya ifyawamisha nganshi, inama ishisuma no mwangashi uwawamisha. Ni pano pene epo akafumishapo ne cisalu icafimba abantu aba mitundu yonse, ne cisalu icakupa pa mishobo shonse. Yawe akamina no konaula ne mfwa ine umuyayaya. Akakumuna ifilamba mu menso ya bantu bonse, na pesonde ponse akasebulula abantu bakwe insoni. Yawe nasosa umwine. Ilyo ifyo fintu fikacitika, elyo abantu bonse bakalatila abati, “Uyu e Lesa wesu, uo twalelolela ukuti atupusushe, e Yawe uyo twaletetekela. Ifwe twalemutetekela, e mulandu wine nomba tuleangila no kulasansamuka, pantu natupususha.” Ukuboko kwakwa Yawe kukatuusha pa lupili lwa Sioni, lelo abena Moabu bena bakanyantaulwapo, nga filya fine impimbili shinyantaulwapo muli citindi uuli mu mukanda. Bakalati baimya amaboko yabo, kwati bantu baleeshako ukowa, lelo Yawe ena akalabakumpila amaboko panshi pakubapwisha icilumba. Lesa akonaula amalinga yonse aya mu calo ca Moabu, akayawisha, kabili akayalangula panshi no kuyatobaula mu lukungu. Pali ubo bushiku abantu ba mu calo ca Yuda bakemba ulwimbo ulu ulwakutila: Ifwe twalikwata umusumba uwamaka. Lesa umwine eucingililako amalinga yauko. Isuleniko ifiibi fya pa mpongolo, muleke bengile abantu ba mushobo uucita ifyalungama, umushobo uwatetekela. We Yawe, abantu ababikisha amano kuli iwe, kabili abakutetekela, ulabalenga ukwikala mu mutelelwe uwine wine. Ala muletetekela Yawe lyonsefye, pantu ni Yawe, cine cinefye ni Yawe umwine e cilibwe cesu ca pe. Alacefya abantu bacilumba abaisansabalika, alonaula umusumba wamaka uwasansuka, alawisha amalinga yauko no kuyatobaula mu lukungu. Aleka amakasa yaunyantaule, amakasa ya bapina na balanda. We Yawe, ulalungika inshila ya bololoke, inshila yabo ulailinganya bwino bwino, pantu uli mulungami. Cacine we Yawe, mukukonka amafunde yobe emo tukulolela, kwishina lyobe ne cibukisho cobe ekwalola ukukabila kwa mitima yesu. Ine ndakufuluka nganshi pa nshita ya bushiku, icine cine umweo wandi ulakufwaisha; Ilyo ukalubulwisha abekalacalo, elyo bonse bakeshiba ifyo ubololoke bwawama. Nangu kwena iwe utentemba abantu ababifi, bena tabeshako ukucita ifyalungama nakalya. Nangufye muli cino calo ca bantu abawamya, awe namo mwine balufyanyamofye, balakaana ukusumina ubufumu bobe ubwalulumbi we Yawe. We Yawe nawimya ukuboko kobe, nomba abalwani bobe tabaishiba ukuti iwe ulalimuna. Leka bamoneko ifyo iwe wapimpa pa bantu bobe, epakuti bekatwe ne nsoni. Leka umulilo uo wapekanishisha abalwani bobe uboce. We Yawe niwe utuletela umutende, pantu fyonsefye ifyo ifwe tumona mukubomba, niwe ulenga tulefimona. We Yawe, we Lesa wesu, nangu imfumu shimbi shalituteekapo, lelo ishina lyobefye elyo tucindika. Pali nomba ishamfumu isho shalifwa, tashakabwele kukwisa ikala pano calo nakabili. Imipashi yashiko tayakatubuukile nakalya, pantu iwe walishikanda, no kushonaula walishonaula. Takwaba nangu umo nomba uushibukisha. We Yawe naukusha umushobo wesu, na pakucita ifi, nauicindamika, pantu naukusha imipaka ya calo cesu. We Yawe, mu kucucutika kwabo emo bakufwaile, nabo epakulakupapata pa nshita walebalimuna. We Yawe, walileka tulekulilila, nga filya fikuuta umwanakashi ilyo alecula no kushikitika pakupapa. Twali nga fwe baimita no kukomwa amafumo, lelo tatwamwenepo cintu twafyele nakalya, mwelafye weka wafumine. Tatwamonapo ico twabombela isonde nakalya, Tatwacitapo nelyo cimo icakulenga ukupususha. Abantu bobe abafwa, bakaba abomi nakabili, ne fitumbi fyabo fikabuuka. Bonse abalala mu nindi shabo bakabuuka, bakalaaula no tupundu. Pantu nga filya fine umume utalalika icalo no kulenga ifimenwa ukupuuka, efyo nobe we Yawe ukabuusha abafwa kale. Mwe bantu bandi, aleni ingileni mu mayanda yenu, mwisaleko ne fiibi. Mubelameko pa kashita kanono, cisuke icipyu cakwa Lesa cipwe. Pantu Yawe afuma uko ekala, alaisa kukukanda abantu ba pano isonde pa mulandu wa bubifi bwabo. Ubupondo ubwacitika mu bumfisolo pano isonde bwalasokoloka, umushili tawakafise kabili imibili ya bantu abo baipailapo. Pali ubo ubushiku Yawe akabuula ulupanga lwakwe ulukulu ulwatwa kabili ulwakosa, no kukanda cishimweshimwe ci Lefiatani, cilya cisoka icifulumuka pakwenda, icisoka cilya ci Lefiatani icifyongana. Akasalipa na cilya cimwansakabinga icaikala muli bemba. Pali ubo bushiku Yawe akalaimba palwe bala lyakwe ilisuma ilya mwangashi ati, “Nine ne Yawe uulisunga akasuba no bushiku, nine nditapilila lyonsefye. Ndelilindilila epakuti abantu tabalelyonaula. Nindeka nomba ukulafulilwa ibala lya myangashi. Nga cakuti mwamena imyunga na bacilasa, ine kuti nafinyantaula no kufyoca fyonse. Nomba abalwani ba bantu bandi bena nga balefwaya ukulashina kuli ine, nabese tumfwane nabo ukucita umutende. Ee, nabesefye tukwate nabo icibote.” Pali ubo bushiku Yakobo akashangatisha nge miti ya mishila, Israeli akulakula bwino no kubalula ubuluba, akesusha icalo ku fitwalo. Yawe talimuna mu bukali abena Israeli, nga filya acita abalwani babo iyoo, kabili abena Israeli tabafwilwa bantu abengi, nga filya caba ku balwani babo. Yawe alilimwine abantu bakwe pakubatamfisha muli bunkole. Alibolwile ne cimwela icikali icitula ku kabanga. Ifyabubifi fya bena Israeli bamwana Yakobo tafyakabelelwe luse nakalya, kanofye ilyo abena Israeli bakapwa ukushonaula amabwe yonse aya fibumbili fya malambo. Kabili ifyabubifi fyabo tafyakasendwe, kano bakapwe ukonaula inceshi shonse isha mulungu Ashera, ne fibumbili fya malambo fyonse ifyakufutumwinapo ububani. Umusumba wa malinga ushelefye icibolya. Mushelefye swi nga mu matololo. Musangwike nomba emwakucemena iŋombe, emo shilila no kutuushisha. Utumpusa tonse shalipulula. Imisambo ya miti nayuma, no kukontoka ilekontoka, abanakashi eyo baleteeba inkuni. Pantu balya bantu tababa na mano, eico na Lesa Kabumba wabo ashabalangulukileko, nangufye ukubabelelako uluse. Pali ubo bushiku Yawe umwine ewalaisa pingula abantu bakwe abena Israeli, ukutampilafye ku lutwe lumo ulwa calo, ukuya shintafye na ku lutwe lunankwe, ukutendekelafye ku mumana wa Yufurate, ukuya pelelafye na ku kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto. Akamulonganya umo umo imwe bamwana Israeli. Ubo bushiku nga bwafika, ipenga likalila ilyakwita abena Israeli bonse abalobelele mu calo ca Asiria, na babutukile ku calo ca Egupto. Bakabwela, bakesa mukulapepela Yawe mu Yerusalemu, pa lupili lwakwe ulwamushilo. Yalishama amataki ya bacakolwa wa bena Efulemu. Ukucindama kwabo kwile kulepwa, kwati citebo ca maluba ayalebonsa. Walishama umusumba wabo uwabela pa mulu we wanga ilyafunda, umwaikala abantu abanashiwa ku mwangashi. Moneni, Yawe alipo na umo uwabulamba, uo alatuma nge mfula ya mabwe, nge cipungufula. Akesa nge cikuku cabonaushi, nge lyeshi ilifimbene ilileisa ulubilo. Kabili akacifuntula panshi na maka. Icitebo ca maluba icamataki ica bacakolwa wa bena Efulemu ala cileisa nyantaulwapo. Ukucindama kwa musumba wabo kulepwa, ulya uwabela pa mulu we wanga ilyafunda, awe kwalapwa nga makunyu aya bangililapo ukutwala mu mwaka, ayo abantu bamona no kusaba no kuya lyafye lilya line yapya. Pali ubo bushiku Yawe umwine wa fita ewalaisa ba kwati e ŋana ya maluba kabili iyalulumbi, iyakuti abantu bakwe abalepusuka baleitakishishapo. Abantu abaputula imilandu ya banabo ni Lesa ewaisa balangako umwalola umulinganya, kabili ewaisa kosha na bantu abatamfya abalwani balya besa mukusansa impongolo sha musumba. Na bakasesema bene kumo kwine na bashimapepo, nabo bene tepakukolwa ubwalwa kabili balatalansuka pakwenda. Balanwa nganshi umwangashi uukola ne fikola fimbi ifyamaka, icakuti alewishikanafye kulwa kufulungana amano. Bakasesema nabakolwa icakuti balefilwa no kwiluka ifimonwa ifyo Lesa alebalanga. Na bashimapepo bene nabo nabakolwa icakuti balefilwa no kuputula imilandu iyo abantu baleleta uko bali. Amatebulo yabo umo bekala nayalamba yonse ku malushi, tapali nangu pamo apashele apasuma. Balailishanya abati, “Bushe ulya Esaya abo alefwaya ukufunda, ni bani? Bushe ni bani alelondolwela amashiwi yakwe? Bushe alefunda utunya utusumwike kwibele nangu utwaice utwaleka ukonka? Esaya ena pakufunda aikalilafye ati, ‘Mulecita ifi ne fi, ifunde pefunde, umulingo pa mulingo, akaninini apa, akanini palya.’” Cisuma balya nga tabalefwaya kulaumfwa kuli ine, kanshi ninshi Yawe umwine akabatumine abenafyalo, ababulubusa pakulanda mu ndimi shimbi shimbi, uleke ebo bakese mukulabafunda. Nikuli balya bene Lesa atile, “Ici e cifulo cenu icakutuushapo, iseni bonse mwe banaka pakuti mulepemwinako,” lelo bena balikaana ukumumfwa. Eico Yawe alanda amashiwi kuli bena ati, “Mulecita ifi ne fi, ifunde pefunde, umulingo pa mulingo, akanini apa akanini palya, pakuti bawe cimfutyanuma pakwenda bafunike, bawile mu citeyo no kubekata bunkole.” Umfweni ifyo Yawe alesosa imwe mwe bantu bacilumba, mwe bateeka aba bantu ba muno Yerusalemu. Imwe mulaitakisha ukuti mwalyumfwana ne mfwa, nokuti imwe mwalipangana ne calo ca bafwa. Imwe mwalishininkisha ukuti icinkunka ilyo cikesa, imwe tacakamukume iyoo, pantu imwe mwaikalila ubufi no bucenjeshi pakuti efyo filemupusushako. Kanshi nomba Imfumu Yawe aletila ati, “Moneni ndebika ilibwe mu Sioni, ilibwe limo ilyakosa, ilibwe lya petungi ilyacindamisha ilyakukosha umufula. Onse uwacetekela takafupuke. Umulinganya ewalaba umwando uwakupiminako ubutali bwa mufula, no bulungami e kacela ka ku mwando akakupiminako ukololoka kwa mufula. Elyo imfula yacitalawe yena eikapwisha ubufi bwenu bonse ubo mwaikalila, ne lyeshi elikesa senda ifyo mupusukilamo.” Icumfwano cenu ico imwe mwaumfwana ne mfwa, ala cikapwa, ne cipangano ico mwapangana ne calo ca bafwa, ala naco cine tacakeminine. Ilyo icinkunka icabipisha cikesa tamwakashanseko iyoo. Lyonsefye ilyo capita cikamwikata, cikalapita umo inshiku shicela. Cikamupukanya akasuba no bushiku. Nga cakuti ifi fintu mwafitesha uko filolele, awe mwakulaisokonenafye ku mwenso. Cikaba nge pinda ilyatila, umuntu aleesha ukutambalala pa kamusengele akepi nganshi, no kwesha ukufimbana akalangeti akalifye nga kapiti ku buce. Yawe akabilimuka pakulwisha, nga filya fine acitile pa lupili lwa Pelasimu na mwishika ya Gibeoni, epakuti akabombepo cimo ico apanga ukubomba, nangu kwena ico akacitapo cilemoneka ukuba icintu cimbi cimbifye. Kwena akapwisha umulimo wakwe, noyo mulimo, ala wabwile. Kanshi imwe mwilaseka amuti fyamipulwe ifyo ine ndemweba. Nga mwalacita ifyo, awe ninshi cikamwafya ukumona umwakupusukila. Ine ninjumfwila uko Imfumu Yawe umwine wa fita alepanga ukonaula icalo conse. Imwe kutikeni kufyo ine ndesosa, poseniko amano kufyo ine ndemweba. Bushe umulimi akonkanyapofye ukulima ukwabula ukubyala? Bushe akonkanyapofye ukusankabula no kulinganya umushila epela? Umulimi onse atila nga apwa ukupekanya umushili, elyo abyalamo imbuto ishili nga isha busoshi ne sha mponso. Atandamo bwino bwino iŋanu na male, elyo mu mbali lwa mu mpela abyalamo na masaka. Umulimi alishiba bwino ifyakucita, pantu ni Lesa ewamufunda. Tabomfya icela icatwa pakupuma inseke sha busoshi, kabili tabomfya umupeto we celeta pakupuma imponso. Inseke sha busoshi bapumina ku kamulando akangwikeko, kabili imponso bapumina ku kamuti akalingile. Tonaula ŋanu mukulashipulaula ukwabula ukuleka iyoo. Alishiba ukusokola iŋanu mukupishapo iceleta ukwabula ukushishonaula. Amano ayakucita ifi fyonse, ala yatula kuli Yawe umwine wa fita. Ifyo Lesa apekanya, fya mano yeka yeka, kabinge filabombafye bwino lyonse. Ukacimona iwe Arieli, iwe Arieli we musumba uo Davidi akuulilemo insakwe. Lekeni papitepo umwaka umo nangu ibili, pakuti ne nshikunkulu shikalamba ne shinono shipwe ukupita, ninshi Lesa aisa kukonaula umusumba uwitwa “Arieli.” Kukaba imisowa no kutibinta ifilamba, elintu no musumba wine nomba ukaaluka ubulambo. Ni Lesa eukesa tantika ifita fyakwe nge linga pakulibila umusumba, eukesa ushinga no kuusansa eukausansa. Nomba iwe we Yerusalemu ukatelentenshiwa, ukalanda ninshi uli panshi, ukufuma mu mushili ishiwi lyobe likomwfika panonofye. Ukaba ngo mulungulwa uuleyakashako ukulandapo fimo pa nshita uli mu mushili, uuletusaila pakulanda pa nshita uli mu lufukutu. Iwe Yerusalemu, abalwani bobe bonse abakusansa bakolululwa ngo lukungu, ne fita fyabo ifikali fikolululwa nge misungu. Elyo iwe ukwabula no kwenekela, ukapulikilwafye icibulukutu icamaka, ne cinkukuma, ne congo icikalamba, fyatula kuli Yawe umwine wa fita pakwisa kukukupusushako. Akatuma ne cimwela, na kankungwe, no lubingu lwa mulilo ulwakocafye icoce oce. Ifita fya bantu ba mishobo yonse ifiwililila umusumba wa Arieli, kumo kwine ne fyanso fyabo ifya nkondo, ne fipe fyabo fine fimbi, emukuti fyonsefye, ala fikongoloka nge ciloto, nangu nge cimonwa ca mu nshita ya bushiku. Cikaba ngo muntu uulele utulo kulwa kufwa ulushile, elyo mu tulo alota ukuti nomba alelyapo icakulya, elyo cilya abuuka mu tulo, asanga ukuti ali ne yakuluka umulopa. Nangu cikaba ngo muntu uulefwaya ukufwa kulwa cilaka, elyo mu tulo alalota ukuti nomba alenwa amenshi, elyo cilya aisa santamuka mu tulo kabili asanga ukuti ku mukoshi kucili nakulatauka kulwa cilaka. Efyo cikaba ku bantu aba mishobo yonse abalongana kukuwililila ulupili lwa Sioni. Aleni mutiine kabili mupape. Aleni ipofwishenifye mwilamona. Mulekolwafye, lelo te ku mwangashi! Muletalansukafye, nangu mushinwenepo bwalwa ubwalumisha! Pantu Yawe nalenga ukuti imwe muleshipula, pakuti mupone mu tulo utwine twine. Bakasesema alibashibatika amenso, na bakamona babo Lesa alibafimba amenso. Umulolele ifimonwa fyonse ifyo kasesema amona, imwe cakulakaana ukulamwebako. Umulolele ifimonwa imwe cikaba kwati ni kalata uwapetwa, uwaisalwa bwino bwino ne nshimbi. Nga wamutwala ku muntu umo uwaishiba ukubelenga pakuti eo akubelengeleko, uyo muntu kuti aya kwebafye ati, “Awe ine nafilwa, pantu kalata alikomenenwa ne nshimbi.” Nga wamutwala ku muntu umo uushaishiba kubelenga, ena kuti aya kwebafye ati, “Awe ine nshaishiba kubelenga.” Yawe aletila ati, “Aba bantu bena batila abati balampepa, kanshi bancindikafye pa tunwa twabo, lelo imitima yabo yataluka nganshi kuli ine. Ifyebo fya bantunse ne fishilano fyabo, efyo bebukishafye ku mutwe, bena e pepo lyabo. Kanshi ine nakulabapapusha ilyo nakulakonkanya ukulabalimuna. Abakwatapo amano balesanguka ifipuba, no bucenjeshi bwabo tabwalebombapo kasuma nelyo kamo.” Bakacimona abantu abesha ukulafisa Yawe ifyo bapanga ukucita. Ifyo bapanga ukucita, bena baficitilafye mu mfifi mu bumfisolo, no kutontonkanya ukuti takwaba nelyo umo uubamona, nangu uwishiba ifyo balecita. Bena fyonse bafiloshafye mumbi mumbi. Bushe pa ubumba inongo ne bumba line, icacindamapo cinshi? Bushe icintu ico umuntu umo apanga, kuti ecalaeba umuntu uwacipanga aciti, “Ala tewe wa mpanga.” Nangu bushe kuti inongo eyalaeba uwaibumba aiti, “Iwe, awe tawaishiba kantu.” Abantu balasosa ukuti apaba iteshi, teti pakokole kuba ibala, na paba ibala, teti pakokole kuba iteshi. Bushe Lebanoni takalulwe ukuba ibala ilyafunda? Ilyo ubo bushiku bukafika, bankomamatwi bakalaumfwako ilyo bakalabelenga icitabo cimo, ne mpofu isho pa menso pafiita fititi, nasho nomba shikalalolesha. Abantu abafyefye na balanda bene bakalashukila nakabili insansa isho Yawe Lesa Wamushilo uwakwa Israeli apeela abantu. Abankalwe bakaloba, abasaalula Lesa nabo tabakekalilile pe iyoo, na bonse abasekelela mukucita ifyabubifi bakonaulwa no kuloba. Lesa akalofya bonse ababepesha abanabo imilandu, akalofya na balya bonse abalesha ukulimuna bampulamafunde, na balya bonse ababepa ubufi pakufyengelesha abantu abakaele mu milandu yabo iyalungama. Kanshi nomba efyo Yawe alanda palwa ba ŋanda yakwa Yakobo, Lesa uwalubwile Abrahamu, aletila ati, “Mwe bakwa Yakobo, awe tamwakasebane na limbi iyoo, tamwakalefulika menso nakabili kulwa nsoni iyoo. Pantu mukalamona abana benu abo ine nkalamupeela, mukalacindika ishina lyandi. Elyo mukalashininkisha nokuti kanshi ine nine Lesa Wamushilo uwakwa Yakobo, mukalacindika ne Lesa wakwa Israeli mukulankwatila na katiina. Abalubantika bakalakwata amano, na bantu abailishanya apo shicela nabo bene bakalaumfwa insansa ilyo bakalafundwako.” Yawe nasosa ukuti, “Bakacimona abana abatalama. Abo abacitafye ifyo ine nshabeba ukucita, kabili bacita ifipangano ifishilingene no bufwayo bwa Mupashi wandi, ecilenga nokuti balelunda ububifi pa bubifi. Bena babutukila ku Egupto pakuti balebafwako, elyo ukwabula nokuti baletala banjipusha nakalya. Bafwaya icalo ca Egupto eco cilebapokololako, e mulandu wine babutukila kuli Farao imfumu ya cilya calo. Ala Farao akabalenga ukusebana, no kubutukila ku Egupto pakuti balebafwako nako kwine kukafulungana. Pantu nangu inkombe shabo shifikile kale ku musumba wa Soani, no kufika nabafika ku Hanesi mu calo ca Egupto, kwena abena Yuda bonse bakekatwe nsoni pakutetekela umutundu wa bantu ababula incito kuli bena, uushingabafwa nangu ukubatuulako kanofye ukubaletela insoni no musebanya. “Pa fiswango fya mu matololo ya Negebu, ine ne Lesa ndesobelapo aya mashiwi ayakutila, ‘Inkombe shilapitana mu calo umwafula ifiswango, mulya mwaikala inkalalamo ishilume ne shikota, umwaba ne nsoka ishikali na fishimweshimwe ifipupuka. Shilya nkombe shilasendela ifyuma pali bapunda na pa ngamila napo ifyabupe ifyamutengo, ifyakutwalila umushobo wa bantu uushakabanonkeshe nelyo cimo. Ifyo icalo ca Egupto cibafwilishako, awe fintufye ifyabuwelewele. Kanshi nomba ishina lye shobo ilyo nainika Egupto, lishina lya Rahabu mundyafye.’” Lesa alinjebele ine ukuti nembe mu citabo cimo imisango ya bantu, epakuti cibe e cikambone ca pe icakubashinina. Pantu abantu pefye balatalamina Yawe, balabepa ubufi, balakaana no kulaumfwa ifyo Yawe alebafunda. Balalesha bakamona ukubalondolwela ifimonwa. Beba bakasesema abati, “Imwe mwilatweba fintu ifyacishinka ifitucena iyoo, muletwebafye ifyakutusansamusha. Lekeni fwe bene tulecita ifyo tuleimwena ukuti efyalolamo. Ala imwe fumenifye mu nshila, mwilatucinga iyoo. Ifwe mwilatukomya mu congo palwakwa Lesa Wamushilo uwakwa Israeli.” Lelo Uwamushilo uwakwa Israeli ena aletila ati, “Pa mulandu wakuti imwe mulasuula ifyo ine mweba, no kwikala mwaikalilafye umucusha no bucenjeshi, ala imwe mwalikwata umulandu. Nobu bubi buli kuli imwe nge linga ilitali, ilyaba no mulale ukutula pamulu ukwisa fikafye na panshi, kabili ilyatundama, mukapulikilwafye nalibongoloka. Likasansaikafye lyonse kwati ni nongo ye bumba, icakuti tapakashale iciinga icikulu nelyo cimo icingalinga no kulapwilapo umulilo, nangu ukutapilako amenshi mu cishima.” Imfumu Yawe, Uwamushilo uwakwa Israeli, alesosa ukuti, “Mukubwelela kuli ine no kutuusha emo mukapusukila. Nga mwatekanya no kuncetekela, lyena ninshi mwakulakwata amaka. Nomba imwe mulakaana. Mwatile, ‘Tukafulumuka abalwani besu pali bakabalwe ba lubilo.’ Ee, mulalungika, akufulumukenifye. Mulatontonkanya ukuti bakabalwe benu ba lubilo nganshi, cisuma, nomba abakumusupila bakamucila imwe ulubilo. Imwe abantu benu ikana limo bakulafulumuka ilyo babatiinya ku mulwani wenu umo mpo, na balwani benu basanofye bakamukunkunika imwe bonse ulubilo, mukasuke amushala ngo mulongoti uwaba pa mulu wa lupili, ngo luunga lweka ulwakulapepeeluka pa kapili.” Nangu cakulaba ifyo, Yawe wena akulamulolela imwe pakuti alemupaala. Ena alefwaya ukulamubelelako uluse, pantu pefye Yawe e Lesa uucita ifyalolamo. Ala ishuko lisangwafye mukutetekela Yawe. Elyo nao Esaya akonkenyepo ati, “Imwe mwe bena Sioni, mwe baikala mu Yerusalemu, tamwakalelila filamba nakabili iyoo. Yawe akaba no luse nga mwakuuta mutuule. Ilyo akomfwa lyena akamwasuka. Kwena nangu Yawe amulenge ukupita mu macushi na mafya nga filya mulya no kunwa cila bushiku, nomba kafundisha akalabapo pakumufunda. Takalefisama iyoo, nemwe ninshi nomba mukalamushimpamo na menso. Nga mwalapumba mu nshila, no kulalola ku kulyo nangu ku kuso, mukalaumfwa ishiwi lyakwe lyamweba aliti, ‘Ala inshila ino kuno, eyo mukonke.’ Utulubi twenu tulya utwaengelelwako silifa na tulya utwaengelelwako golide, mukatubuula no kuya tuposa nga filya baposa ubusali, mukatila no kuti, ‘Kabiyeni uko, mwe finangwa mwe.’ “Na lyonsefye ilyo mukalabyala imbuto mu mabala yenu, Yawe akalaleta imfula iyakushimesha no kukusha ifikalamenamo, namo mukalafuma ifisabo ifine fine. Ne ŋombe shenu shikalakwata incende ishingi umwakuti shikaleliila umulemfwe. Bacilume wa ŋombe shenu na bapunda benu, shilya nama muliminako amabala yenu, shikalalya icani icawamisha nganshi kabili icafulisha nganshi. Ubushiku imisumba ya malinga ya balwani benu ikapokwa no kwipaululamo abantu abaikalamo, elyo mu mpili shonse na mu tupili tonse mukatumuka imilonga ya menshi. Umweshi ukabalika nga kasuba, akasuba nako kakabalikisha ukucilamo. Ulubuuto lwa kako lukaba kwati lwa nshiku cine lubali elwabalikila capamo pa kasuba kamo kene. Ifi fyonse fikacitika ilyo Yawe akakakila no kuundapa ifilonda ifyo aletela abantu bakwe.” Kabili Esaya atile ati, “Mwamona, amaka yakwa Yawe no bucindami bwakwe, filya filemonekela apatali. Umulilo ne cushi efilelanga icipyu cakwe. Ilyo akulalanda, amashiwi yakwe yakulabilima ngo mulilo uuleoca. Pakwisa Lesa natuma umwela uuleisa nge lyeshi lya menshi ayakuti yafika na mu mukoshi. Nao ulekumbulula imishobo ya benafyalo ngo kusensa kwa ku lupe, akabakobeka ne ntambo iyakubafulunganya nga ilya bakaka punda. “Lelo imwe mwe bantu bakwa Lesa, awe imwe mukalasansamuka, mukalaimba ne nyimbo nga shilya shine mwimba pa nshita ya bushiku, ilyo kuba inshikunkulu iyakucindikamo Lesa. Mwakulasansamuka nga balya bantu benda umulongo, ninshi na bamutolilo balelila pantanshi pakuya ku lupili lwakwa Yawe, icilibwe cakwa Israeli. Yawe akaleka abantu bonse bomfwe ishiwi lyakwe ilyakatama, akaleka bomfwe apapela ne cipyu cakwe. Kukaba ulubingu lwa mulilo, no kupanta, ne mfula yacitalawe, ne mfula ya mabwe. Abena Asiria bakulaikankilafye ku mwenso ilyo bakomfwa ishiwi lyakwa Yawe, no kumfwisha apapela ubukali bwakwe. Lyonse ilyo Yawe akulabalimuna, abantu bakwe nabo elyo bakalisha insombo no kulisha amaseese. Ni Yawe umwine ewalaisa lwisha abena Asiria. Ala ni kale bapekanya icininkwa ca mulilo umwakocela imfumu ya Asiria, mu mukanda uwashika kabili uukulu, ne nkuni shaisulamo pa. Ni Yawe eukesa putapo umupu wakwe uwaluma nga maluti uulebilima mukutimuna umulilo.” Bakacimona abaya ku calo ca Egupto pakuti eco cilebafwako. Bena batetekela ifita fya mu Egupto ifishaifulila, ifyendela pali bakabalwe, ne fyendela pa maceleta. Lelo ukutetekela Yawe Wamushilo uwakwa Israeli nangufye ukulamubutukila, awe kwena nakalya. Lesa alishiba ifyakucita. Alaleta ifinkunka. Tabweseshamo amashiwi yakwe, alema mukulimuna abatungilila abacita ifyabipa, kumo kwine na balya ababafwilishako mu bubifi bwabo. Abena Egupto te balesa iyoo, bantufye. Bakabalwe babo nabo bene ni namafye, te mipashi iyoo. Ilyo Yawe akacitapo cimo, impalume ikatalansuka, noyo ileyafwilishako ikawa na shonse shibili ninshi shikalobelela pamo. Yawe nanjeba ine ati, “Nga filya fine inkalamo ileŋaŋina inama iyo ikete, inkalamo iyamaka filya icita nga naikata, taitiina ne congo ce bumba lya bacemi, nangu ukusakamikwa ku kupunda kwabo, efyo na ine ne Yawe umwine wa fita nkekila kukulwa pa mulu wa lupili lwa Sioni, takwakabe icintu nangu cimo icikantiinya ilyo nkalapokololako ulupili lwa Sioni. Nga filya fine icuni cilelemba pa cisansala pakusunga utwana twaciko, efyo na ine ne Yawe umwine wa fita nkacingilila umusumba wa Yerusalemu. Nkaucingilila no kuupokololako, nkaucilila no kuulubula.” Imwe mwe bena Israeli, mwalibifya nganshi no kutalama. Kanshi nomba bweleleni kuli uyo mwapondokela. Pantu bulya ubushiku imwe bonse mukaposamo utulubi tushaibipila, uto imwe mwapangila na silifa na golide. “Elintu icalo ca Asiria cikonaika ku lupanga, nalo telupanga lwa muntunse iyoo. Abena Asiria bakafulumuka ulupanga, na balumendo babo bakekatwa no kulateekwa ubusha. Imfumu yabo ikafulumuka, ninshi ileitutuminafye ku mwenso, na bamushika baiko aba nkondo nabo bakatiina, icakuti nabo bakafulumuke no kusha uluunga lwabo ulwa nkondo. Nine ne Yawe nalanda, neo bapepa mu Sioni umwaka umulilo wandi, mu Yerusalemu umwaba ne lungu lyandi.” Limbi kukesa imfumu imo iyaba no mulinganya, na bacilolo baiko bakalateeka ukwabula ukulacita umucishacinani. Nabo umo umo bakaba kwati ebakucingililako abantu ku mwela, kwati ebakupusukilako ku cimwela ca ku kabanga. Bakalaba kwati e milonga ya menshi iyaba mu matololo, kwati e cintelelwe ca cilibwe icishaikulila icaba mu calo icauma ndii. Amenso ya bantu abamona yakalalola, na matwi ya bomfwa yakakutika bwino. Abo abashiteeka imitima bakalakwata umucetekanya no kulaposa amano kufyo abantu bakalacita, kabili ababulubusa bakalalanda mukushimpa. Abantu tabakacindike abapumbu, bakaleka no kulasosa ukuti ababufi e bafumacumi. Pantu icipumbu ca muntu cilandafye ifyabupumbu, kabili citontonkanyafye palwa kucita ifintu ifibi. Ifintu ifyo cicita fyonse fyakusaalulafye Lesa, nefyo cisosa fintu fyakubepesha abantu palwakwa Yawe. Kabili tecakutala acipeelako abansala icakulya, nangu ukupeelako abali ne cilaka amenshi nakalya. Ububifi bwalibipisha ubo icipumbu cicita, nefyo citeyanya ukucita fintufye fishiweme. Cena mu mutima waciko cipangafye ukulaonaula abalanda ku bufi bwaciko, no kulabafyengelesha mu milandu yabo iyilungeme. Lelo umuntu umusuma ena mu mutima wakwe apangafye ukulacita ifintu ifyalolamo, kabili alatwalilila mukulacita ifyalungama. Umfweni kuno, mwe banakashi mwe baikala mu bwanalale, mwe bashasakamana nelyo cimo, kutikeni kuli ine. Pali nomba muli mu bwanalale, nomba muli uyu mwaka walaisa, awe ninshi imwe mukalalakalakafye. Pantu takwakabe fitwalo fya myangashi ifyakuti mukalesaba nakalya, ne fisabo fya fimuti fimbi nafyo tafyakamoneke. Akukankeni ku mwenso imwe mwe baikala mu bwanalale, akusokoneni imwe mwe bashasakamana nelyo cimo. Fuuleni ifyakufwala ifyo mufwele, fwaleni insalu shabulanda mu musana. Ikumbateni amaboko pakulanguluka pa mabala ayafunda ayakonaika na pa mabala ya myangashi, na palwa myunga iyikalakulila pamo, na pali bacilasa mu mushili wa bantu bandi. Lilileni amayanda yonse umo abantu baleikala ne nsansa, no musumba umwali ukwanga. Na kwisano kwine takwakabe muntu uukalaikalako, na mu musumba onse tamwakashale nelyo umo nakalya. Imishi ya malinga kumo kwine ne mpungu ishakulondelapo fikashalafye ifitantala. Bapunda ba mpanga ebakalaendaukamofye, ne mpaanga emo shikalaliila umulemfwe. Lelo kwena Lesa akasuka atutumina Umupashi wakwe ukufuma mu mulu, elyo amatololo yakasanguka ayafunda, na mu mabala mukalakula ifisabo ifine fine. Mu matololo mukalaikala umulinganya, mwibala ilyafunda mukalaikala ukulungika. Mukalaba icibote mu calo pa mulandu wakulungika, no mulinganya ukalenga kukabe umutelelwe uwape. Mu mayanda ya bantu banandi mukalaba icibote no mutelelwe, na bantu bene tabakalemonapo icakubasakamika. Nangu imitengo ikonaulwa ku mfula yacitalawe no musumba wawishiwa panshi, abantu bonse bakalasansamuka nganshi pakushukila amenshi ayengi ayakumesha no kulakusha ifisabo, no kuleka iŋombe na bapunda fileyendelafye no kulailiila. Ukacimona iwe we watemwa ukonaula lelo iwe tapaba uwakonaulapo, walishama we ufutuka lelo iwe tabatala abakufutuka. Lelo ukatilafye cilya wapwa ukonaula na iwe bakakonaule, cilyafye wapwisha ukufutuka na iwe bakakufutuke. We Yawe, tubeleleko uluse, ala niwefye tutetekela. Wingalatusunga apo shicela, no kulatupusushako mu nshita shabwafya. Ilyo iwe utulwilako, abantu ba mitundu imbi balafulumuka, ku kubulukuta kwe shiwi lyobe imishobo ilapashika. Ifintu fyabo filalonganikwa, filatapwa no kusendwa filasendwa, abantu bafiwililila nga makanta. Yawe alipuulama. Euteeka ne fintu fyonse. Eukapeela umusumba Sioni amano ayakucita ifintu mu mulinganya na yakufilungika. Eukalenga nokuti umutundu wa bantu ukaleikalila. Eusunga pe abantu bakwe, no kulabapeela amano ayakwiluka ifintu na yakwishiba ifintu. Icuma cine cine ica Sioni, ala kukwatila Yawe akatiina. Umfweni uko impalume sha bantu shilekuuta mutuule. Inkombe ishiletulukushako ukuleta icibote, isho shilelila nganshi. Mu misebo namulalwa, tamulepita muntu. Icumfwano nacipwa, ifyo bapangana tafilekonkwa. Takuli muntu nelyo umo uulecindikwa. Icalo cileloosha no kucululuka. Imitengo ya ku Lebanoni nayuma, inika ya mufundo iya Sharoni ili kwati matololo, na mu Bashani na pa lupili lwa Kameli amabula yalelokota no kupululuka ku miti. Yawe alyebele abantu ati, “Ine nomba nalaima, nomba muli nokuncindika, kabili nomba ndi nokusumbulwa. Imwe mwimita imisungu, no kupapa impimbili, no mupu wenu ukamulya ngo mulilo. Abantu ba mitundu yonse bakatulumana nge mina ya mito, bakalalota nge myunga iyipile. “Lekeni mwe baikala ukutali mumfweko ifyo ine nacita, na mwe bali mupepi musumine amaka yandi. Ababifi ba mu Sioni baleikankilafye ku mwenso, abashasakamana ifyakwa Yawe balesokonafye. Baletila abati, ‘Imipingwile yakwa Lesa, awe yabafye ngo mulilo uwaikalilafye ukulaoca. Nga nani pali ifwe uwingapusukako ku mulilo wa uyu musango?’ Ala uukapusuka ni uyo uucita ifyalungama, uulanda icishinka, uushaba na lumanimani lwakunonka ifyuma ku balanda kabili uushipoka amafisakanwa, uushifwaya ukumfwako ku bapanga ukwipaya abanabo, uushaposa amano kukufwaya ukucita ifyabipa. Uyu muntu eukalaenda ne shuko no kwikala umutelelwe, eukalaikala bwino mu musumba we linga ilyamaka. Ena lyonsefye akalakwata icakulya, na menshi tayakalebula kuli ena iyoo.” Amenso yenu yakalamona imfumu mu kuyemba kwaiko, yakalamona icalo icisuma icaba mpanga yonse. Abalemutiinya kale, imwe mukalabebukishafye mu mutima amuti, “Nga balya baletupenda bali kwi? Nga balya bantu baletusonkesha umusonko, bushe nomba bali kwi? Nge nengu nomba shili kwi?” Tamwakalemonapo nakabili abenafyalo aba miya, abakalalanda ifyabula ukwishiba no lulimi ulo imwe mushakaletesha. Shiloleshenifye Sioni, uyu musumba uo tucindikamo inshikunkulu shesu ishakulumbanya Lesa. Shitambeni Yerusalemu. Eukaba icifulo icakwikalamo ku matwi tondolo. Yerusalemu akaba nge tenti ilishisela, ilyo impopo shaliko shishabala ashinukulwa, ilyo ne myando yaliko ishabala aiputukapo nelyo limo. Yawe emo akalatulangila ubucindami bwakwe. Nefwe tukalaikala mu lulamba lwa mimana iyapabuka iyikulu ne inono, na mu lulamba lwa milonga umushakalepita mato ya balwani. Pantu Yawe e kapingula wesu, uwatupeela amafunde. Yawe umwine eukaba imfumu yesu eukalateeka no kulatupusushako. Imyando ya mato ya balwani besu naikakuka, icakuti tekuti ikoshe ishinte lya mulongoti, kabili teti fifunguluke ne fisalu ifikola umwela kukwensha amato. Kanshi ne fyuma fyabo fyonse fikatapwa ifingi no kusendwa. Na balemana bene bakapeelwako no kuisendela. Pa bantu bonse abaikala mu Sioni tapakabe nelyo umo uukalailishanya palwakulwala, na bantu bonse bakabelelwa uluse ku fibi fyabo. Palameni kuno, imwe mwe bantu ba mishobo yonse. Longaneni pakuti mumfweko mwe bantu bonse. Lekeni aba pano isonde bomfwe pamo ne fintu fyonse ifyabamo, isonde lyonse na fyonse ififumamo. Yawe nafulilwa abantu ba mishobo yonse kumo kwine ne fita fyabo fyonse. Lesa napingula ukubakanda no kubalofya. Ifitumbi fyabo tafyakashiikwe iyoo, fikashalafye pa mbilibili apakuti fikaleibolela no kulapimpinuka, na mu mpili mukakashika na cee ku mulopa wabo. Akasuba, no mweshi, ne ntanda, na fyonse ifya mu mulu fikasunguluka. Umulu ukapombwa nge citabo, ne ntanda shikapona kwati mabula yalelukuta ku mwangashi, kabili kwati tupofwa twa makunyu utulepona. Asosa ati, “Napekanya ulupanga lwandi mu mulu, nalo nomba lulya lwasansa icalo ca Edomu, lwalasansamo balya bantu abo napingwiliile ukulofya.” Ulupanga lwakwa Yawe lwalakungafye umulopa wabo na mafuta yabo, nafyo fyalaba ku lupanga kwati mulopa na mafuta ya bana ba mpaanga na ya mbushi isho bepeye pakushituula ilambo. Pantu ni Yawe ewalaleka ili lambo mu musumba wa Bosira, ewalaipaulula nganshi abantu mu calo ca Edomu. Abantu pamo pene ne mboo na bacilume ba ŋombe fikepaiwa, ne calo cikakashika cee ku mulopa, no mushili wakulanonokafye ku mafuta. E nshita iyo Yawe akapusushishapo Sioni, umwaka wakulandwilapo abalwani bakwe. Imimana ya mu Edomu yalasanguka amanenekela, no mushili walasanguka bamunyela abakulaaka umulilo. Icalo conse cakulabilima umulilo nga manenekela. Icalo cakulapya ubushiku bonse na kasuba konse, ne cushi tacakaleke nelyo limo ukulafutumukamo. Cikashala icaonaika umukonkanina inkulo, takwakaleba umuntu uwakulapitamo nelyo umo. Intitimushi ne fipululu efyakulaikalamo mu calo, ifikoshi na bamwankole efyalaselelamo. Yawe tashemo kantu nangu kamo, mulebafye ngefyo mwali ilyo ifintu fyali tafilakuulwa. Tamwaleba mfumu iyakulateeka ico calo ca Edomu, ne ntungulushi shaciko tashalebamo. Mu ncende shonse ishaliko isano mwakulalulumuka imyunga, na bakaenya na bacilasa efyakulashinga ne mishi kwati malinga, bamumbwe ne fipuululu efyakulaikalamo. Emo inama sha mpanga shakulanyangala no kulaitana. Iciwa ca mu mpanga emo cakulasanga incende iyakwikalamo. Emo ifipuululu fyakulapikwila ifisansala, no kulabikilamo amani no kulatotelamo abana, no kulabakushishamo. Emwakulalongana na makubi yonse ayalume na yakota. Fwayeni mu citabo icipombwa icakwa Yawe palwa ifi fintu ifipeema. Belengenimo ifyalembwa pali uyu mulandu. Pali ifi fibumbwa fyonse tapabulile nelyo cimo, kabili fyonse fyakulaba fibili fibili, icilume ne cikota. Efyo Yawe akonkomesha ukuti cibe, no Mupashi wakwe wine ewalafilonganya pamo. Ni Yawe ewalafyakanya icalo, no kufipeela ifiputulwa fyafiko. E calo icakulaba pe icalo cafiko, no kwikala emo fyakulaikalilila, ukushintafye no mwakulakonkanina inkulo shafiko. Kube ukwanga ku matololo na mu mpanga iyaumisha, ifiswebebe nafyo fyange no kubalulamo amaluba. Ukubalula nga fyabalula elyo bakalaimba no kulapunda ne nsansa. Icalo icaonaike cikayemba ngo lupili lwa Lebanoni, cikaba ngo lupili lwa Kameli kabili nga mabala ya mufundo ya ku Sharoni. Abantu bonse bakamona ifyo Yawe apulama, bakamona ifyo Lesa aba umukulu nefyo aba no lulumbi. Koselesheniko abo mu maboko mwatompoka, nabo mu makufi mwapomponteka bakosheni. Bonse abali no mwenso bebeni amuti, “Mwitiina, ikoseleshenifye. Mwamona, ala Lesa wenu ulya aleisa kukumupusushako, ulya aleisa kukumulandwilako pakukanda abalwani benu.” Lyena impofu shakulamona, bankomamatwi nabo bakulaumfwa. Abalemana amolu bakulatomboka amabaka nge nsebula, na bacibulu nabo bakulapunda ne nsansa. Pantu amenshi yakulafukauka mu matololo, ne milonga yakulapita mu calo icauma ndii. Ulya musensenga uwakabisha walasanguka bemba, na mu calo icauma ndii mwalaba utumfukumfuku twa menshi. Umwikala bamumbwe mukasanguka inika, umwali icani nomba mwakulamena amatete na macinda. Kukaba umusebo uukulu, uukalaitwa “Umusebo Wamushilo”. Tamwakalepitamo umuntu uwakowela, ne fipumbu fya bantu tafyakafulunganye abakalaendamo. Tamwakaleyangala nkalamo, nangufye ifiswango fimbi fine, awe tafyakalemonekamo. Abalungami bene beka ebakulapita pakubwelela kumwabo. Na balubulwa abakwa Yawe bakafika ne nsansa mu Sioni, ninshi baleimba no kulapunda ne nsansa. Ninshi nomba bashukila insansa sha pe, ukucula no kulilishika, awe ninshi nomba kwapwa. Mu mwaka walengele ikumi na ine (14), apo Hesekia ateekele icalo ca Yuda, Senakeribu imfumu nkalamba iya bena Asiria alisanshile imisumba ya malinga yonse mu calo ca Yuda, no kuicimfya aliicimfishe. Elyo Senakeribu abuula umukalamba wa mpuka ikalamba iya fita fyakwe, Rabushake, pamo ne bumba ilikalamba ilya fita, amukonkomesha ukufuma mu Lakishi, no kuya ku Yerusalemu kukuya tiinya imfumu Hesekia pakuti icimbe. Uyu mukalamba wa fita aya iminina mupepi no mulonga wa cishiba ca pamulu, icaba pa musebo wakuya kwi Bala lyakwa Kasamba ukwalebombela abantu abalecapa insalu. Elyo abena Yuda batatu baya ku mukalamba wa fita, umo ni Eliakimu umwana mwaume wakwa Hilikiya, uwali mushika wa kwisano, umbi ni Shebina uwali kalemba mukalamba wa kwisano, umunabo umbi nao ni Yoa umwana mwaume wakwa Asafu, kalemba wa fyalecitika mu calo. Uyu Rabushake nao epakulabeba ati, “Eba Hesekia ukuti, ifi efyo imfumu nkalamba iya bena Asiria yasosa ukuti, ‘Bushe ni pali cinshi ushintilishe icicetekelo cobe? Bushe iwe uletontonkanya ukuti ukulandaukafye amashiwi yeka yeka auti e mano, nangu maka yakulwa inkondo, mwa? Bushe nani uyo wine washintililamo pakuti iwe unsangukile? Mona, iwe ushintilile pali Egupto, uwaba nge nkoto ye tete iyalepauka iyakuti lilya umuntu ashintililako, yamucena mu minwe. Ifi efyo Farao imfumu ya bena Egupto aba. Kabili efyo acita na kuli bonse abashintilila kuli ena. Kabili nga wasosa kuli ine auti, “Ifwe tucetekele pali Yawe Lesa wesu,” bushe teuyo incende shakwe mu tupili ishakupepelamo elyo ne fibumbili fyakwe ifya malambo imfumu Hesekia aonawile? Elyo yaeba abena Yuda na bena Yerusalemu aiti, “Muli nokulapepelafye pali ubu bulambo bumo mpo?” ’ “Kanshi isa nomba upangane na shikulu, imfumu ya ku Asiria. Ndi nokukupeela bakabalwe amakana yabili (2,000) nga wakwata abantu abakumanina abakuninapo! Kuti wafulumuna shani cilolo umo uwacepesha pali bacilolo bakwa shikulu, ilyo washintilila pa bena Egupto ku maceleta na bashilika ba pali bakabalwe? Bushe iwe uletontonkanya ukuti ine naitendekafye pakwisa sansa icalo no kuconaula, ukwabula ukuti Yawe ansuminishe, mwa? Ala ni Yawe umwine ewanjeba ukwisa sansa cino calo no kuconaula.” Elyo Eliakimu, na Shebina, na Yoa, baeba uyu Rabushake abati, “Twapapata, landa kuli ifwe fwe babomfi bobe mu cilimi ca Ciaramaiki pantu tulomfwa. Wilanda kuli ifwe mu Cihibulu, pantu balya bonse abali pelinga ni kuno balekutika.” Nao Rabushake abankula ati, “Bushe imwe kumo kwine ne mfumu yenu muleti nimwefye mweka imfumu yandi intumineko pakwisa landa iyi milandu yonse, batini? Ala iyoo, ine ndeeba balya bantu bali pelinga, abo pamo na imwe muli nokulya amafi yenu no kunwa imisu yenu!” Elyo uyu Rabushake kabili aiminina aololoka no kubilikisha mu Cihibulu ati, “Umfweni ishiwi lya mfumu nkalamba, imfumu ya ku Asiria! Ifi efyo imfumu yasosa aiti, Ilesosa aiti, ‘Imwe mwileka Hesekia amubepe, pantu takwata maka ayakumupususha iyoo. Mwileka Hesekia alemusembeleka ukutetekela muli Yawe nga alanda ukuti, “Yawe aletupokolola, uno musumba tawapeelwe mu minwe ya mfumu ya ku Asiria.” Mwimumfwila Hesekia.’ Ifi efyo imfumu ya ku Asiria yasosa ifyakuti, ‘Lekeni tumfwane mu mutende, mwise mucimbefye kuli ine. Awe ninshi, na cila umo pali imwe ali nokulya kwibala lyakwe lya myangashi ne mikunyu, no kunwa amenshi ukufuma mu cishima cakwe, mpaka nkese mubuula no kumutwala mu calo icabafye nge calo cenu. Icalo ica ŋanu no mwangashi upya. Icalo ica mikate na mabala ya myangashi. Mwileka Hesekia alemubepa pakulamweba ukutila “Yawe aletupokolola!” Bushe kwalibako umulungu wa mushobo uuli onse uwapokololako icalo cauko ukufuma ku kuboko kwa mfumu ya bena Asiria? Nge milungu ya ku Hamati, ne ya ku Apadi, pali nomba ili kwi? Ne milungu ya ku Sefafaimu, nayo nomba ili kwi? Bushe yalipokolola Samaria ukufuma mu kuboko kwandi? Bushe mulungu nshi pa milungu ya fyalo ifi fyonse uwatala aupusushako icalo cauko kuli ine? Nga nomba imwe cinshi ico muleelenganishisha ukuti Yawe akapusushako Yerusalemu ku kuboko kwandi?’” Lelo abantu baikalafye tondolo ukwabula ukuti bamwasuke, pantu imfumu yalikonkomeshe bonse aiti, “Mwimwasuka.” Elyo Eliakimu mwana Hilikiya uwali mushika wa kwisano, Shebina kalemba mukalamba wa kwisano na Yoa mwana Asafu kalemba wa fyalecitika mu calo, baya kuli Hesekia nabalepula insalu shabo, no kumulondolwela ifyo uyu Rabushake aciba alelanda. Ilyo imfumu Hesekia yaumfwile ifi, yalepwile ifyakufwala fyaiko, yafwala insalu shabulanda elyo yaya ingila mu ŋanda yakwa Yawe. Kabili yabuula Eliakimu mushika wa kwisano, na Shebina kalemba mukalamba wa kwisano, na bakalamba ba bashimapepo, yabatuma na kuli kasesema Esaya mwana Amosi, ninshi bonse nabafwala insalu shabulanda. Bamweba ati, “Ifi efyo Hesekia alanda ifyakuti, ‘Buno bushiku, bushiku bwakuculamo, bushiku bwakushobolwamo no bwakumfwamo insoni. Ifwe tulifye ngo mwanakashi uushikwete maka yakupapa ilyo inshita yakupapilapo imufikile. Limbi kuti caba ukuti Yawe Lesa obe naumfwa amashiwi ya uyu Rabushake uo shikulu wakwe imfumu ya ku Asiria itumine kukutuka Lesa uwamweo. Elyo na pakuti Yawe Lesa obe akalipe pa mashiwi aya omfwile. Eico pepelako abashele abacili abomi.’ ” Ilyo bacilolo ba mfumu Hesekia bafika kuli Esaya, nao Esaya ababweseshamo ati, “Kebeni shikulwinwe ukuti ifi efyo Yawe alanda ifyakuti, ‘Wikwata umwenso pafyo umfwile, palwa mashiwi yakuntuka ayo ababomfi ba mfumu ya bena Asiria bakwebele. Umfwa, ine ndebika umupashi muli yena uulelenga ukuti yumfwepo fimo ifyamaŋwiŋwi, ifyalalenga nokuti ibwelelemo ku calo caiko, no kuleka eko nkaleka bakaye mwipaila ku lupanga.’” Ilyo uyu Rabushake aumfwa ukuti imfumu yabo naifuma ku Lakishi, abwelelamo no kuya sanga imfumu ilelwa no musumba wa ku Libina. Nomba Senakerubi apokelela amashiwi ayakuti Tiraka imfumu ya bena Kushi naifuma mukwisa mulwisha. Pakumfwa aya mashiwi atuma inkombe kuli Hesekia abakuyatila abati, “Mwebe Hesekia imfumu ya bena Yuda ukuti, ‘Wileka umulungu washintililamo ukubepe nga watila Yerusalemu tayapeelwe mu minwe ya mfumu ya bena Asiria. Mu cacine waliumfwa ifyo imfumu sha ku Asiria shacita ku fyalo fyonse, ukonaulafye fyonse. Elyo bushe iwe niwe walapusuka? Nge milungu ya mishobo iyo iyaonawilwe ku fikolwe fyandi bushe yalibapokolweleko? Imilungu ya Gosani, Harani, Resefu na bantu ba ku Edeni abali mu Teli Asari. Ili kwi imfumu ya ku Hamati, imfumu ya ku Apadi, imfumu ya ku musumba wa Sefafaimu nangu uwa ku Hena nangu Ifa?’” Hesekia apokele kalata ukufuma ku nkombe no kubelenga. Elyo aya ku ŋanda yakwa Yawe, abuula na kalata, afungulula, abika na pa cinso cakwa Yawe. Elyo Hesekia apepa kuli Yawe ati, “ We Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, we waikala pakati ka bakerubi. Iwe weka niwe Lesa pa bufumu bonse ubwa pano calo. Niwe wabumbile umulu ne calo. Teya ukutwi, we Yawe, kabili umfwa. Isula amenso yobe, we Yawe, no kumona. Umfwa ku mashiwi yonse Senakeribu atumine ayakutuka Lesa uwamweo. “Cacine we Yawe ukuti imfumu sha bena Asiria shalofya abantu ba iyi mitundu yonse no konaula ifyalo fyabo. Shaliposa imilungu yabo mu mulilo no kuyonaula. Nangu cali ukuti tayali milungu, lelo fyalifye ifya fimiti na mabwe fintu fyapangwa ne minwe ya bantu. Kanshi nomba we Yawe, Lesa wesu, tupokololeko ukufuma mu minwe yakwe, pakuti ne shamfumu shonse pano calo shishibe ukuti iwefye weka niwe Lesa.” Elyo Esaya mwana Amosi atuma amashiwi kuli Hesekia ati, “Ifi efyo Yawe Lesa wakwa Israeli asosa ukuti, ‘Pantu wapapata kuli ine pa mulandu wakwa Senakeribu, imfumu ya bena Asiria, aya e mashiwi ayo Yawe asosele pali Senakeribu.’ “Nacisungu mwana Sioni akususha no kukutumfya. Umwana mwanakashi wa Yerusalemu apukunya umutwe panuma yobe. Ninani uo watukile no kupontela? Nani uo waotokele no kutulumwina amenso? Cine ni ku Wamushilo wakwa Israeli. Ukupitila mu nkombe shobe emo utukile Imfumu insele shingi, no kuitutubula uleitutubula auti, ‘Ine ne Senakeribu ku maceleta yandi ayashaifulila eko ninine pa mulu wa mpili na pa mulu wa mpili sha Lebanoni. Nintema imiti iyalepesha iya keda ne miti iyawamisha iya paini, ukuya shintafye na pa lupili ulwalepeshapo na ku mpela ya mitengo iyawamishapo. Ninyimba ifishima mu fyalo fya kutali, no kunwa amenshi kulya kwine. Ninkamya imimana yonse iya mu Egupto, ku fitende fya makasa yandi.’ “Bushe tawaumfwa ukuti nacipekenye ukufuma kale? Mu nshiku shakale emo napekenye ifi, na ine wine ndecifikilisha na pali nomba, pakuti ulelenga imisumba ya malinga ukuba ifitantala fya mabwe. Abantu babo amaka nayapwamo, nabafupuka no kulengwa insoni. Basanguka nge filimwa fya mu mabala, ngo mulemfwe uuteku, kwati cani icilemena pa mutenge, fintu ifyuma ku kasuba lintu tafilakula. “Lelo nalishiba uko wikala, naishiba ukwisa kobe, no kufuma kobe, ala iwe ulaitutumuna pali ine. Apo iwe waliitutumuna pali ine, no musaalula obe naufika ku matwi yandi, nalabika ubulobo mu myona yobe, elyo no mukobelo wandi mu kanwa kobe. Kabili nalalenga ubwelelemo inshila waishilemo.” Ici ecikaba icishibilo cobe, we Hesekia. Uno mwaka uli nokulya ifyaimenenafye, kabili umwaka wakonkapo ifikatwalako. Lelo mu mwaka walenga itatu ukabyale no kusombola, ukabyale imyangashi no kulya ifisabo fyaiko. Kabili abakashalapo mu ŋanda yakwa Yuda, bakengishe imishila panshi nokwisa twala ifisabo pamulu. Pantu mu Yerusalemu emukafuma abantu abakashalamo abomi, na pa lupili lwa Sioni pakafuma abakapusuka. Ukupimpa kwakwa Yawe umwine wa fita ekukacita ici. “Eico ifi efyo Yawe alanda palwa mfumu ya ku Asiria. ‘Tayakengilemo muli uno musumba nangu ukulasamo umufwi muno. Tayakapalame naikata inkwela ku musumba, nangu ukutulamikako imiina ya maloba pakuushinga. Inshila yaishilemo eyo ikabwelelamo. Muli uno musumba mwena tayaingilemo nakalya. Efyalanda Yawe. Ndecingilila uno musumba no kuupususha, pa mulandu wandi na pa mulandu wa cilayo ico ine nalaile umubomfi wandi Davidi.’” Awe, malaika wakwa Yawe aya na mu nkambi ya fita fya bena Asiria, aipayamo ifita amakana umwanda umo na makana amakumi cine konse konse na yasano (185,000). Kutifye ulucelo cilya bwaca, awe abantu bamonafye ifitumbi fya bantu filelefye ntangali ntangali. Kanshi Senakeribu imfumu ya bena Asiria epakufuma mu nkambi nokubwelelamo. Abwelela ku Ninife eko aya ikala. Ubushiku bumo ninshi alepepa mwitempele lya mulungu wakwe Nisroki, abana bakwe abaume, Adarameleki na Sharesa, bamukoma ku lupanga, elyo babutukila ku calo ca ku Aralati. Elyo Esahadoni umwana wakwe umwaume amupyana pa bufumu. Mu nshiku shine shilya, Hesekia alwala ubulwele ubwafwaile ukumwipaya. Kasesema Esaya mwana Amosi aya kuli ena amweba ati, “Ifi efyo Yawe alanda ati, ‘Ubangililile uipekanye bwino pantu ulefwa, tauli nakupola.’ ” Hesekia nao epakupilibukila ku cibumba, alapapata kuli Yawe ati, “Nakulomba we Yawe, ibukisha ifyo nyenda pa cinso cobe mu cishinka na mu bololoke bwa mutima no kucita ifyawama pa cinso cobe.” Elyo kabili Hesekia alalila nganshi, tepakulila mwe. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Esaya aliti, “Bwelela kuli Hesekia no kuya mweba ukuti Yawe aletila ati, ‘Ine ne Yawe Lesa wa cikolwe cobe Davidi, niŋumfwa ukupapata kobe, kabili nimona ne filamba fyobe. Cisuma, nakulundilako imyaka ikumi limo na isano (15) iyakuti ukekale pano calo. Kabili ine nkalakupokololako, no kupokololako uno musumba, ku kuboko kwa mfumu ya calo ca Asiria. Nkacingilila na uno wine umusumba.’ ” Esaya nao asosa ati, “Icishibilo ico Yawe alacita, icakukulanga ukuti alacita ifyo asosele, nici. Icinshingwa ici icili pa matabo ayo imfumu Ahasi yapangile, walamona uko Yawe alacibweseshamo kunuma, ciye iminina na petabo ilyalenga ikumi.” Awe icinshingwa caya cilebwelelamo, capita na pa matabo yambi, ukuya shinta na petabo ilyalenga ikumi. Hesekia imfumu ya Yuda ilyo apolele ku bulwele bwakwe, pakutotela Lesa yalishikile ulu lwimbo ati, “Ilyo nafikile pa mushinku wa bukalamba natile, ‘Bushe nje ku calo ca bafwa, ne myaka yandi yonse iyashalako ipokwe?’ Naletilafye awe ine nshakatale mona Yawe nakabili muli cino calo ca bomi, nshakatale nakabili monanapo no muntu pano isonde, nangu ukuba pamo nabo abali pano isonde muli nomba. Naletilafye ubumi bwandi bwapela, yaba e mipwile, bwapwa nge tenti lyakwa kacema ilyo baomonona. Bupwile nge nsalu iyo kapikula apombanya, no kuiputula ku cakupikwilako. Naletilafye nati pakuti kawe, awe ninshi Lesa ampwishishisha. Nakutile bobuno, ninshi nalyo ndetusailafye, kwati ni nkalamo eile nkokotaula amafupa. Naletilafye nati pakuti buce, awe ninshi Lesa ampwishishisha. “Nalelila nga kamimbi, no kuloosha nge nkunda pakuteta. Amenso yandi yalinakile pa mulandu wakulolesha ku mulu. Ninshi ndetilafye, ‘We Yawe, wingampusushako kuli buno bucushi.’ “Nga ine finshi ningalandapo, apo we mwine nausosa. Apo niwe we mwine ulengele ifi we Yawe? Nakulaenda uwaicefya imyaka yonse, pa mulandu wa kucushiwa kwa mutima wandi. We Yawe, ni kuli ifi fintu abantu bekalila abomi, ala niwefye weka nakulaikalila. Wingamposhafye, uleke ndeikala umumi. Pa kucululuka kwandi pakaselela umutende, pantu ku kutemwa kobe wampuswishe ku nindi yabonaushi, kabili ulanjelelako ifibi fyandi fyonse no kufifutatila. Ababa ku calo ca bafwa balafilwa ukukulumbanya, abafwa balafilwa ukukutasha, balafilwa no kukutetekela iwe we wacishinka. Abomi, abomi bekafye, ebakulumbanya, ngefi fine ine ndecita lelo. Bashibo ebashimikilako abana babo, ifyo iwe waba ne cishinka. “Yawe eukampususha. Ifwe twakulakulishisha ifilimba fya nsale, no kulakwimbila pakukulumbanya. Twakulakulumbanya mu ŋanda yakwa Yawe, inshiku shonse isha myeo yesu.” Pantu Esaya alyebele abantu ukuti bacite icimamantwa ca makunyu, bacikakile na pa cipute icalwalike imfumu pakuti cipole. Ninshi Hesekia nao alipwishe ati, “Bushe cishibilo nshi ico ine nalaishibilako ukuti ine nkakwata amaka ayakwenda no kuya ku ŋanda yakwa Yawe?” Pali iyo ine nshita imfumu ya Babiloni, ishina lyaiko ni Merodaki Baladani mwana Baladani, yalyumfwile ifyo imfumu Hesekia yalwele nefyo yapolele. Kanshi nao Melodaki epakutumina Hesekia kalata, abikapo ne fyabupe. Hesekia nao atemwa, asekelela ne nkombe, ashilanga fyonse ifyali mu matala yakwe, silifa, golide ne fyanunka ubusuka, amafuta ayasuma, iŋanda ya fyanso fyakwe elyo na fyonse ifyali mu ŋanda yakutulilamo ifyuma. Mwisano lyakwe na mu calo cakwe conse tamwashele nelyo kamo ako Hesekia ashalangile inkombe. Elyo Esaya kasesema aya ku mfumu Hesekia no kumwipusha ati, “Ni finshi balya bantu bacisosa, kabili ni kwisa bafumine?” Hesekia nao ayasuka ati, “Bafumine ukutali ku calo ca ku Babiloni?” Kasesema aipusha ati, “Ni finshi bacimona mu ŋanda yobe iya mwisano?” Hesekia ayasuka ati, “Nabamona fyonse ifya mwisano lyandi. Tapashele nangu cimo pa cuma natutila mu matala ico nshibalangile.” Esaya epakweba Hesekia ati, “Umfwa kuno ishiwi Yawe umwine wa fita alekweba. Inshita ileisa ilyo ifintu fyonse mu ŋanda yobe iye sano, na fyonse ifyo ifikolwe fyenu fyatutile ukushinta ilelo fili nokusendwa ku Babiloni. Ala takwakashale nangu kamo, efyasosa Yawe. Kabili na pali ba mu lupwa lobe, aba mubili no mulopa obe, abo waifyalila we mwine, bakasendapo bamo no kuya bacita bamutungwi abakubombela imfumu ya ku Babiloni kwisano lyaiko.” Hesekia epakwiluka ukuti pa nshita akakokola pano calo, kanshi ena akulaikalilafye ku matwi tondolo, nao epakwasuka Esaya ati, “Ishiwi lyakwa Yawe ilyo walanda lisuma.” Lesa wenu aletila ati, “Talalikeni abantu bandi imitima, aleni aku batalalikeni. Koselesheni Yerusalemu. Mulelanda nankwe no mutembo kwati mulelanda no mwanakashi uulecula. Inshiku sha kucululuka kwakwe nashipwa, mwebeni ukuti nabelelwa uluse ku fyabubifi fyakwe. Ine ne Yawe kwena nalilinganyafye bwino pakumukanda imiku ibili pa fyabubifi fyakwe fyonse.” Umfweni ishiwi ilyo lilebilikisha aliti, “Panshileni Yawe inshila mu matololo. Lungamikeni Lesa wesu umusebo mu ciswebebe. Imikonko yonse ishikwe, impili shonse shipaswe kumo kwine no tupili tonse, no tulundulundu twine tulinganishiwe. Apalundumana pabe apatambalala. Lyena ninshi ubucindami bwakwa Yawe bukasokoloka, na bantu bonse bakalabumona, efyo Yawe umwine alanda.” Ishiwi lilebilikisha aliti, “Akuuma imbila, iwe Esaya.” Na ine nayasuka nati, “Ni mbila nshi ndebila?” Nalyo lyati, “Uletila auti, ala abantu bonse babafye nge cani, no bucindami bwabo bwaba nga maluba ya mu mpanga. Icani ciloma, amaluba nayo yalabonsa, ilyo Yawe apemenapo umupu wakwe. Efyo na bantu baba, nabo bene banakukafye nge cani. Icani ciloma, amaluba nayo yalabonsa, lelo ishiwi lyakwa Lesa wesu lyena lilabelelela lyonse.” We wakubila, kanine pa lupili ulutali, kabile ku Sioni imbila nsuma. We wakubila usansule ishiwi, pakubila imbila nsuma mu Yerusalemu. Kalandishefye, witiina iyoo. Kebe imisumba ya mu Yuda, auti, Lesa wenu ulya aleisa. Moneni, Imfumu Yawe aleisa mu maka, alecimfya fyonse no kuteeka ku maka ya kuboko kwakwe. Moneni ne cilambu cakwe ali naco, aleisa na bantu bakwe abo alubula. Akulasunga impaanga shakwe nga kacema, akulalonganya no twana twa mpaanga mu maboko yakwe, akulatusendela na pa cifuba cakwe, akulatungulula bwino bwinofye ne mpaanga ishileonsha. Nani uwingapimina pa lupi lwakwe amenshi ya muli bemba, nangu ukupimina umulu ku cisansa cakwe? Bushe umuntu kuti apimina mu lupe lumo iloba lya pano calo, nangu ukupima impili no tupili pa cipimo cakupiminako? Bushe kwalitala akuba umuntu umo uwaishiba amano yakwa Yawe? Nani uwatala afundako Yawe fimo, nangufye ukumusokako? Nikuli ani uo Lesa apandako amano, pakuti Lesa eshibe ifintu no kufitesha umo filolele? Nangu nani uo Lesa asambililako, pakuti eshibe umwakuficitila? Imishobo ya bantu, Lesa aimonafye nga kalitoni kamo akatona ku mutondo wa menshi, yabafye ngo tulukungu utuli pa cipimo, Ne fyalo fya ku lulamba lwa pali bemba fine afimonafye pepu ngo lukungu ulwapeleka. Inama shonse isha mu mitengo ya Lebanoni, awe tashafikapo ku bwingi, ishakuti tulekele Lesa wesu ilambo. Ne miti iyabamo yacepa nganshi iyakuti bengakosesha umulilo pa bulambo. Imishobo ya bantu bonse, ala Lesa aimonafye iyafye, kuli ena tekantu iyoo, aimonafye nga pashili nelyo cimo. Nani twingapalanyako Lesa? Nani uo Lesa apalako icata? Lesa taba nga kalubi akapangwa na kabasa uwacenjela, nangu akapangwa na kafula wa fyela, no kukengulwilako golide, elyo no kupangilako utuminyololo twa silifa. Abantu abafilwa ukumona golide na silifa, bena bafwaya icimuti icishibola. Elyo bafwaya kabasa umo uwacenjela, ewabasamo akalubi kamo, no kukekasha bwino pakukateeka pakuti takaleponena panshi. Bushe kanshi imwe tamwaishiba? Bushe kanshi tamwaumfwako? Bushe kanshi imwe ukufumafye na ku kale tabamwebako? Bushe kanshi imwe tamwaumfwako ifyo icalo cabumbilwe, mwa? Ala cabumbilwe na ulya waikala pa cipuna cakwe icabufumu pa mulu wa calo, na bantu ba pano panshi bamonekafye baba ngo tupaso kuli ena. Ewayandalika imyulu ngo mutenge kabili aifungulula nge tenti lyakwikalamo. Eulimuna abana ba mfumu no kubalenga ukuba abafye, no kulofya bakateeka bamaka kwati tabatalile ababapo. Batila cilya balimbwa babafye ngo lulembelya, tabalati bande na mishila, elyo Yawe aimya umwela, awe nabo e myumine, no kuulululwa nge mpimbili kuli kankungwe. “Nani uo mwingampashanyako? Nani uwingalingana na ine?” E kwipusha kwa Wamushilo? Tambeni umulu, ulolekesheni. Bushe nani abumbile fyonse ifi mulemona? Nani atantika intanda shilya nge bumba lya fita, uushiita shonse mu mashina lumo lumo? Alikwatisha amaka, icakuti tapamoneka nelyo lumo ulushimubeela nangu ulwabulilapo. Nga nomba we Yakobo, cinshi ico uilishanishisha? We Israeli uleti, “Yawe taishiba mibeele yandi, Lesa tasakamanako na ku masakamiko yandi.” Bushe kanshi iwe tawaishiba? Bushe kanshi iwe tawaumfwako, mwa? Yawe, ala e Lesa wape, ewabumba isonde lyonse. Ena tanaka, na maka yakwe tayacepelako iyoo. No muntu kuti afilililwafye ukupima amano yakwe. Lesa ena eukosha abacepelwa amaka akoselesha na banakile bene. Ngefyo na balumendo bene kuti amaka yabacepa, kuti banakuka, kuti balatalansuka, no kuwa kuti bawa. Nomba abatetekela Yawe, awe bena amaka yabo yalabwela. Bema na maka nga kapumpe, ilyo babutuka ulubilo, awe bena tabanaka, ilyo benda, nalyo line amaka yabo tayapwa. Lesa aletila ati, “Talaleni kutikeni kuno, imwe mwe bantu ba mu fyalo fya kutali ifya ku lulamba lwa bemba. Ipekanyeni mwe benafyalo, twaleni imilandu yenu ku cilye. Mwalaya ilandila mwe bene. ‘Aleni natuile pamo ku cifulo cabupingushi, tuye umfwapo uwalungika.’ “Bushe nani uwaimishe ilya mpalume lubali lwa ku kabanga, iyilecimfya mu nkondo konse uko ileya? Bushe nani alenga ukuti ilya mpalume ilecimfya abantu, ilecimfya na bashamfumu bene? Ulupanga lwaiko lulabasantaula no kubolulula ngo lukungu. Imifwi yaiko nayo ibasalanganya nge mpimbili ishilesendwa no mwela. Impalume ilabasokota no kubabutusha ukwabula ubwafya, mu tushila umo ashabala apita na makasa yakwe. Bushe kwena nani alenga ukuti cileba ifi? Nani uulenga ukuti inkulo sha bantu shilebapo ukutulafye na ku citendekelo? Ala nine ne Yawe, ne waliko na pa citendekelo, nine wine ne Yawe nkabako na ku kupelekesha kwa fintu fyonse. “Abantu ba mu fyalo fyakutali na baba mu lulamba lwa bemba, balimona ifyo ine nacita, balikatwa no mwenso, no kukanka balakanka. Kanshi bonse balipalama, balisa kuno. Abantu bonse balafwana no kulacincishanya, balakoshanya abati mukose. Uwaba kafula alakoselesha uwengulula golide. Uufula bwino akalubi ku nondo nao alacincisha uulekalundikanya ku misomali. Aeba uulekambantanya ati, ‘Cili bwino,’ awe ninshi nomba kwikasha akalubi pa cikalilo, epakukanapona. “Nomba iwe we Israeli, we mubomfi wandi, iwe Yakobo niwe uo naisalila ne mwine, imwe nimwe bamwana cibusa wandi Abrahamu. Ine nine namufumishe ku mpela ye sonde, nine namwitile pakuti mufume kulya ku lutwe lwa calo ukushailepela. No kumweba nalimwebele nati, ‘Imwe nimwe babomfi bandi.’ Nine namusalile, kabili nshamulekeleshe iyoo. Kanshi imwe mwilatiina iyoo, pantu ine ndi nenu. Mwilasakamana iyoo, pantu ine nine Lesa wenu. Nine nakulamukosha, kabili nine nakulamwafwa. Nine nakulamusunga ku kuboko kwandi ukwa kulyo kabili ukwamaka. “Abantu abakulamufulilwa bakulasebana, ne nsoni shakulabekata. Abakulamulwisha bakaba nga pashili nangu cimo, kabili bakafwa. Imwe mwakulati mwaeshako ukufwaya abalwani benu, awe tamwalebamonapo nakalya. Abakulamubushisha inkondo tabakacite nelyo cimo, bakalobafye. Pantu nine Yawe Lesa wenu, uumwikata ku kuboko kwa ku kulyo. Ndemweba nati, ‘Imwe mwilatiina, pantu nine nakulamwafwa.’ Imwe mwe tufwanda tumwana Yakobo mwilatiina. Imwe mwe bena Israeli, nangu kwena mwacepesha, ala nine Yawe nakulamwafwa. Ine ne Lesa Wamushilo uwakwa Israeli, nine nakulamupusushako. Ine nkamucita nge celeta ilyakupuulilako iŋanu, nalyo ilipya, kabili ilya meno ayatwa. Mukalapuula impili no kushishonaulapo, utupili twena tukalafungaika nge loba. Mukalashiposa mu mwela, umwela nao ukalashisenda, icikuuku naco cakulashisalanganya. Lelo imwe, awe mukalasansamuka, pantu ine nine Yawe, mukalanumbanya ine ne Lesa Wamushilo uwakwa Israeli. “Ilyo abantu bandi bakalakabila amenshi, na ku mikoshi yabo ilyo kukaba imilale kulwa cilaka, ine ne Yawe nkalaumfwa uko balempapata, ine ne Lesa wakwa Israeli nshakatale mbalekelesha nakalya. Nkacita imilonga pa mulu wa mpili apashaba nangu cimo, nkacita no tumfukumfuku mwishika. Mu matololo nkacitamo ifishiba fya menshi, na mu calo umwauma ndi nkacitamo utumfukumfuku twa menshi. Mu ciswebebe nkaleka mukalekula imiti iyo nkalimbamo, ifimuti ifyalepesha ifya keda, ne milombwa, no muetulo, ne miolifa. Mu mawanga namo mukalalulubala imipapa, ne mikula, na paini pamo. Epakuti abantu bakaleimwena, no kwishiba bakaleishiba ukuti nine ne Yawe nabomba ifi. Bakalailuka no kumfwikisha ukuti ni Lesa Wamushilo uwakwa Israeli ewalenga ukuti ifi fibepo. “Ine ne Yawe ne kateeka wakwa Yakobo ndetila nati, Imwe mwe tulubi, mwe milungu ya mitundu ya bantu, aleni leteni imilandu yenu ku cilye. Iseni muilondolwele apo mulefwaila. Iseni kuno, mwise musoselepo libela ifikabako kuntanshi. Londolweleni icilye palwa fyakale, pakuti tubikeko amano. Iseni musoselepo libela ifikabako kuntanshi, pakuti tukafishininkishe ilyo fikabako. Soselenipo kabela ifikabako kuntanshi, uleke tukashininkishe ukuti kanshi muli milungu. Aleni citenipo cimo icisuma nangufye cimo icibi, icakuti citupapushe, cituletele no mwenso. Lelo kwena tapali ico mwaba, ne milimo yenu yafyefye, na bantu bene abamupakata imwe nabo bene fyabunanifye bacita. “Ine nkemya umuntu umo ukufuma ku kabanga uwita peshina lyandi. Nkamuleta, akese sansa ukutampila ku kapinda ka ku kulyo. Ena akakanda bakateeka kwati untu alekandila iloba, kwati ni na kabumba uulekasawila ibumba. Pali imwe, bushe nani uwatwebelepo libela, nangu ukusoselapo kabela ukuti ici cintu cikacitika, icakuti nefwe tuletilafye, ‘Awe cine cine alilungike?’ Ala nakalyafye, tapaba nangu umo uwakuti asoselepo libela, takwaba muntu nelyo umo uwaumfwapo uko imwe mwe tulubi mwalandapo cimo. Ala ninefye ne Yawe naebele kabela Sioni imilandu. Nine natumine inkombe iya kuya fisha mu Yerusalemu imbila nsuma iyansansa, ala abantu bobe bali mu nshila. Kuti nga nalolesha pa milungu, awe tepakumoneka nelyo umo uwakuti alandepo cimo, tepakumoneka no wakuti asuke ifyo ine ndeipusha. Utulubi tonse, ala twabufifye, ne milimo yatuko yafyefye. Ifimpashanya fyabo, mwela weka ne cimfulumfulu.” Yawe aletila ati, “Moneni umubomfi wandi uyu, uo napeela amaka, eo nasala, kabili eo nsekelamo. Nkabika Umupashi wandi pali ena, nao akalacita umulinganya ku mishobo ya benafyalo. Takalecita fikansa, takalepunda, takalebilikisha mu misebo. Takafunaule itete ilyafwantwa, ne cishishi icilefuuka takacishimye. Ngo wacishinka akalacitila bonse umulinganya wine wine. Takasusuke, kabili takanenuke iyoo, mpakafye umulinganya ukabepo pano isonde, pantu ifyalo fya kutali ku lulamba lwa bemba filalolela amafunde yakwe.” Ifi efyasosa Yawe Lesa, uwabumba imyulu no kuifungulula, uwaikasha isonde na fyonse ififumamo, uubika umupu mu bantu ababapo, no bumi kuli bonse abekalapo. “ Ine ne Yawe, niwe naita mu bololoke, kabili nkakwikata ku kuboko no kukulinda. Nkakulenga ukuba icipangano ku bantu, kabili ukaba ulubuuto lwa mishobo ya benafyalo. Iwe ukaposha impofu, pakuti shikalemona, kabili niwe ukalubula abakakwa mu cifungo, ukafumya abafungwa abaikala mu mfifi ya mu cifungo. “Ine nine Yawe e shina lyandi. Eico teti kube umulungu uwingacindama nga ine, nangu akalubi akakuti kalecindikwa nga ine. Ifintu ifyo nasobele kale, nomba efilecitika. Nomba ine nakulakwebelapo libela ifintu ifipya, nangufye ilyo fishilati fitampe ukucitika, nakulakweba.” Imbileni Yawe ulwimbo ulupya, mulumbanyeni ukufuma ku mpela sha pano isonde. Akumulumbeni imwe mwe benda pali bemba, akumulumbeni imwe mwe fibumbwa fyonse ifyaba muli bemba. Mwimbileni imwe mwe fyalo fya ku lulamba lwa bemba, na imwe bonse mwe baikalako. Amatololo ne misumba iyabamo, nafilelumbanya Lesa, abena Keda nabo bene nabalemulumbanya. Abaikala mu musumba wa Sela nabalemwawila utupundu twansansa, nabalebilikisha amalumbo palya pene pa mulu wa mpili. Abaikala mu fyalo fyakutali ku lulamba lwa bemba nabaletotela, nabalelumbanya Yawe. Yawe abilingana nge mpalume pakuya kukulwisha, alulunkana nge cita icine cine pakuya ku nkondo. Alapunda pakusansa abalwani no kubalamuna inkondo, no kucimfya eucimfya abalwani bakwe. Yawe aletila ati, “Palepa apo naikalilafye tondolo, ukwabula ukuti ndeasuka abantu bandi. Naikele shilili ukwabula ukucitapo icintu. Ine ndeteta ngo mwanakashi uuli pakupapa, ndetusaila no kupemekesa. Ine nkasangula impili no tupili ukuba ifiswebebe, nkomya icani ne miti ine. Imimana nkaisangula amawanga, nkakamya ne fishiba ifya menshi. Abantu abapofula nkalabensha mu misebo iyo bashatala abendamo, mu nshila bashaishiba nkalabatungula. Imfifi iyo bendamo, nkaisangula ulubuuto, na mu nshila umwaba amabwe nkayafumyamo pakuti bakaleenda umwatambalala. Ifi efintu nkacita, kabili nshakafilekepofye iyoo. Bonse abatetekela utulubi, abamona ifimpashanya ukuti e balesa wabo, bena nkababwekeshamo no kubasebanya nganshi.” Yawe aletila ati, “Umfweni kuno, imwe bankomamatwi. Lolekesheni, mwe mpofu mwe. Bushe kwalibako umo uwapofula ukucila umubomfi wandi? Bushe kwabako umo uwakoma amatwi ukucila inkombe iyo ine ntuma? Nani apofula nge nkombe yandi? Nani abankomamatwi ngo mubomfi wandi ne Yawe? Mwe bena Israeli, mwaliimwenene ifintu ifingi nganshi, lelo imwe tamwafiposako mano nakalya. Mwalikwata amatwi ayakomoka, nomba imwe tamumfwa nelyo panono nakalya. “Icinsekesha kabili ico mfwaila ne Yawe mu bulungami bwandi, ni pakuti mulepetamina amafunde yandi no kuyacindika. Lelo kwena balimwibila ifintu, imwe mwe bantu bandi, no kumusenda kwati muli fitapwa. Imwe bonse balimucilikila mu ncengo sha mabwe, no kumuposa mu fifungo. Balimusenda kwati muli fitapwa, ukwabula nelyo umo uwakuti alemupokololako, balimusenda nge fyumafye, ukwabula nelyo umo uwakuti alandeko ati, ‘Babwesheni.’ “Nani pali imwe uulekutika kuli ifi fintu? Ukutula pali lelo, bushe mwakulabikako amano kufyo mulekutika? Bushe nani aposele Yakobo ku bapupu? Bushe nani aposele Israeli ku bamutapile? Bushe te Yawe, uo twabifisheko. Imwe tamwalefwaya kulacita ifyo alefwaya ukuti mulecita, tamwalefwaya kulakonka amafunde ayo amupeela. Kanshi nao epakupongolwela pali imwe icipyu cakwe conse, no kuleka mumfwe ifyo inkondo yakalipa. Icipyu cakwe caile mushinga ngo mulilo mu calo ca Israeli, nomba imwe nokuti mwilukepo akantu, iyoo. Camocele ngo mulilo, lelo tamwaposeleko amano nakalya.” Lelo nomba umfweni ifilesosa Yawe uwakubumba we Yakobo, uwakupanga we Israeli aleti, “Iwe wilatiina iyoo, pantu ine nalikulubula. Ninkwita ishina lyobe, ala uli wandi. Ilyo iwe upita mu menshi ayashika, ine ndaba nobe. Ilyo wabuka imimana panshi, amenshi tayakwibisha iwe. Ilyo upita mu mulilo, iwe taubabuka iyoo, ilyo upita mu lubingu lwa mulilo, iwe talukoca nakalya. Pantu ne ukupusushako, nine ne Yawe Lesa wenu, ne Lesa Wamushilo uwakwa Israeli. Ine nkabuula Egupto, eo nkacita ulusomo lwakukulubwilapo. Kushi pamo na Seba, nabo bene nkabacita insomo mwipunda lyobe. Pantu iwe walicindama ku mano yandi, kabili pantu nalikutemwa, Eico nkapeela abaume pakukabulamo iwe, na bantu pakukabushamo umweo obe, Kanshi iwe wilatunsha mutima iyoo, pantu ine nakulaba na iwe. Ine nkafumya abana bobe ku kabanga, no kukukolonganya ukufuma ku masamba. Ine nkeba aba ku kapinda ka ku kuso nati, ‘Balekeni babwelelemo.’ Na ba ku kapinda ka ku kulyo nkabeba nati, ‘Mwibalesha kuya iyoo.’ Bwesesheni kuno abana bandi abaume ababa mu fyalo fyakutali, babwesesheni kuno abana bandi abanakashi ababa konsefye. Bonse abetilwa peshina lyandi, bonse abo napangile ku bucindami bwandi, abo nalengele no kubumba.” Iteni abantu bandi, bese ku cilye. Abo bantu balikwata amenso ayakumwenako, nomba tabamona, balikwata amatwi ayakumfwilako, nomba tabomfwa. Longanikeni abantu ba mitundu yonse ku cilye, babe pamo ne mishobo yonse. Ni bani pali bena abasobelapo libela ifyakuntanshi? Ni bani abasoselepo kabela ifilecitika pali nomba? Aleni nabaletepo bakambone babo abakushininkisha ukuti balalungika. Uleke abantu bomfweko no kusumina basumine ukuti cacine. Yawe asosa ati, “Mwe bena Israeli, nimwe bakambone bandi, nimwe nasala ukuba umubomfi wandi, epakuti imwe mulenjishiba no kulantetekela, muleshininkisha nokuti ninefye Lesa. Takwabako lesa umbi iyoo, kanofye ine neka, takwatala akuba lesa na umbi uwantangilile, na kuntanshi kwine takwakatale akuba na umbi nakalya. Ine wine, nine Yawe, kabili takwaba umupusushi na umbi ukucila pali ine. Nine Yawe ne wasoselepo kabela ifili nokucitika, nine wine napususha kabili nine nasalanganya imbila. Takwatala akuba lesa na umbi uwingacitapo ifi. Imwe nimwe bene bakambone bandi ukuti ine ndi Lesa, efyasosa Yawe. Ee ukufumafye ku kale nakale, ine ndi Lesa, teti pabe nangu umo uwingamfyombotoka, teti kubefye nelyo umo uwingalula ifintu ifyo ine ncitile.” Lesa Wamushilo uwakwa Israeli, Yawe kalubula wenu, aletila ati, “Pa mulandu wakupususha imwe, ine nkatuma ifita, fikesa sansa umusumba wa Babiloni, no kusansamuka kwa bena Kaludea konse kukaluka imisowa. Ine ndi Yawe, Lesa wenu Uwamushilo. Nine namubumba mwe bena Israeli, kabili ndi mfumu yenu iyamuteeka.” Ifi efyasosa Yawe ukuti, “Nalicitile umusebo muli bemba, nao wali ni nshila iyapitile mu menshi ayamaka. Emo natwele ne bumba ilya fita ifyalulunkene, ifyendela pa maceleta na pali bakabalwe. Fyatotobele panshi no kunwena, awe no kwima tefyakwimapo nakalya, fyashiminina nga filya fishima inyali. “Imwe, mwilaibukisha ifyacitike kale, mwilatontonkanya pa fyapita. Bikisheni amano ku fintu ifipya ifyo ine nalacita. No kutampa nafitampa ukulacitika, bushe imwe tamulefimona iyoo? Ine nalapanga umusebo uwakulalanya amatololo pakati, no kucitamo mu ciswebebe imilonga ya menshi. Ne nama shine isha mpanga shakulantotela, bamumbwe bakulancindika, pamo pene ne mbuni, pantu nalateyanya amenshi mu matololo, no kucitamo mu ciswebebe imilonga ya menshi, pakuti balenwamo abantu bandi abo ine nasala. Aba e bantu abo ine naibumbila ne mwine, kabili ebakulanumbanya.” Yawe aletila ati, “Iwe we Yakobo, awe kwena tene upepa iyoo, we Israeli tene waposako amano nakalya. Tamundetela mpaanga sha malambo ishakungocela, amalambo yenu tamuyalosha kukucindika ine iyoo. Imituulo ya cabunga iyo ine namulomba, awe teyakucila maka yenu, kabili ine nshamutendusha mukulamulomba lomba ububani. Imwe tamuposa ndalama shenu pakunshitilamo ububani iyoo, kabili tamufikapo ukulansansamusha na mafuta ya nama sha malambo yenu. Imwe mwakoselelafye ukulancusha kulwa bubifi bwenu, no kulamfiisha ku mukoshi ku milandu iyo mucita. “Ine wine, nine Lesa uufuuta bumpulamafunde, neco ncitila ifyo, nico efyo ine mfwaya ukucita. Nshakebukishe ifyabubifi fyenu. Aleni natuteeke nenu icilye, soseni umulandu wenu. Londololeni umulandu wenu, pakuti munshinine ukuti imwe nimwe mulungika. Icikolwe cenu icantanshi calibifishe, abamwimininako nabo bene balibifishe kuli ine. Ni pa mulandu uyu nkasebanishisha bashimapepo benu. Kabili nkakukanda iwe we Yakobo, no kuleka usebane we Israeli.” “Umfwa kuno, we Yakobo umubomfi wandi, weo nasala, iwe we Israeli.” Yawe aletila ati, “Nine nakubumba iwe, kabili ndakwafwa ukutulafye ilyo waimitwe. Kanshi iwe wilatunsha mutima iyoo, we Yakobo uli mubomfi wandi, we Yeshuruni uo naisalila. Pantu mu calo icauma ndi ine nkaletamo amenshi, na mu matololo ine nkacitamo imilonga ya menshi. Ine nkalapongolwela Umupashi wandi pa bana benu, kabili nkapaala ne finshikulula fyenu. Bonse bakalakula nge cani icilokelelwa bwino ne mfula, bakalakula nge mishingu iyaba mupepi ne mimana. Umo akatila, ‘Ine ndi muntu wakwa Yawe,’ umbi nao akainika ishina lyakwa Yakobo, umbi nao akalemba pa lupi lwakwe ati, ‘Wakwa Yawe,’ akabikapo ne shina lyabubili ilya Israeli. “Ine ne Yawe ne uteeka no kulubula imwe mwe bena Israeli, ine ne Yawe umwine wa fita, ndetila nati, ‘Nine Citendekelo, nine Wakupelekesha, ala takwaba Lesa na umbi iyoo, kanofye ine neka.’ Nani uuli nga ine? Kaeminine, alande, ailandile, alondolole ubwiminishi bwakwe apo ndi, alondolole ifyacitika ukutula apo nasalile abantu bandi. Kasoselepo kabela ifikabako kuntanshi, kalondolwele libela ifili nokucitika. Kanshi mwilatunsha mitima, mwitiina, ngefyo na kale line ine nalimwebelepo, no kumulondolwela libela fyonse ifili nokucitika, kabinge nimwe bakambone bandi. Bushe kwalibako Lesa umbi ukucila pali ine? Awe takwaba Cilibwe cimbi nakalya, ine nshatala ŋumfwapo.” Abantu bonse abapanga utulubi, fipuba fyabantu, no tulubi twine uto aba bantu bacankilwa nganshi nato twine tunangwafye. Abantu abapepa iyi milungu, awe balikutwa, kabili fipubafye, no kusebana bakasebaninapo. Umuntu ukwenga icimpashanya ca cela elyo no kulacipepa kwati ni lesa, cine cine mulimo uwakuicushafye. Na bantu bonse abacipepa, ninshi nabo bene bakasebana. Abenga no kupanga utulubi, ala bantufye, no kupela epo bapelela. Nabalongane bonse bese ku cilye, uleke bese bekatwe umwenso no kusebana basebane. Kafula wa fyela ewakubuula icela cimo, eco alafulila pa mulilo wa malasha. Elyo aikatisha inondo mu minwe alauma ne cela, apangamo akalubi mu musango uo alefwaya kabelemo. Yasuka ne nsala yamwikata, alaumfwa ne cilaka, no kunaka ninshi e minakile, pantu amaka yamupwa. Pambi kabasa wa mbao nao ewakubuula icimuti ica mikedari cimo, acipima ubutali, alengapo ne cimpashanya, nomo cili nokupelela, elyo abuula ne fibombelo, alacibasa, ilyo ninshi alekonkafye umo ali ashilile. Asuka acibasa, naco cabafye ngo muntu, no kulamonekafye icisuma ngo muntu, pakuti cibe icalinga mu ŋanda iyakucipepelamo. Pambi Kabasa wa mbao kuti aya fwaya ifimuti ifyalepesha ifya keda, efyo aisa bomfya, pambi kuti asala icimuti ca oki, pambi icamwengele umo uwaba mu mutengo. Limbi kuti kabasa wine ewailimbila umwine umuti walepesha, wasuka nao wakula ilyo ulelokelelwa ne mfula. Ku cimuti cimo cine, umuntu umo kuti aputulako icakukosesha umulilo, elyo kabili abuula icisheleko, abasamo na kalubi kamo. Kuti aputulako icakukosesha umulilo uwakonta, no wakufumbikamo umukate, elyo kabili abuula icisheleko, apangamo umulungu umo, no kupepa eo alapepa. Kanshi ku cimuti cimo cine kuti aputulako icakukosesha umulilo, aocelapo ne nama, alya, no kutemwa atemwa. Ilyo aleonta umulilo, aletifye, “We mulilo nobe ubusuma. Eeya, awe nomba nakangabuka.” Elyo kabili batini abuula icisheleko, apangamo na kalubi kamo. Eko alafukankilako pakukapepa. Alakapapata ati, “Ulempusushako, pantu iwe niwe mulungu wandi.” Kwena aba bantu, iyoo ni mpelwamano, tabaishiba ifyo bacita. Balikutwa, tabamona kantu, ne mitima yabo yalifumbatwa. Abantu abapanga utulubi tabatontonkanya nelyo panono nakalya, tabakwata mano ayakumona ukuti, “Icimuti ico ine mputwileko nakoseshako umulilo, na pa mulilo waciko ine nimfumbikapo umukate, ningocapo ne nama, no kulya nindya. Elyo kabili icisheleko, bushe kuti eco ine napangamo icilubi icabunani, icakuti ine ndefukankilako, no kulacipepa, nacofye icimuti?” Cimo cinefye no kulya imito. Amano yabo ayabupuba yabaloshafye kumbi kumbi. Tabeluka nakalya icakuti batile, “Ici cintu njikete mu minwe, bushe tecabufifye.” Yawe aletila ati, “Iwe we Yakobo, uleibukisha ifi fintu. We Israeli uleibukisha ukuti uli mubomfi wandi, nine nakubumba we Israeli pakuti uleba umubomfi wandi, ine nshakakulabeko iyoo. Ine nalikubelelako uluse ku bumpulamafunde bobe nabo bwapashika nga filya ikumbi lipashika, ifyabubifi fyobe fyapashika nga fubefube wa lucelo. Kanshi iwe bwelelafye kuli ine, pantu ine nine nakulubula. “Iwe we mulu, akwaula utupundu twansansa, pantu Yawe nabomba umulimo wakwe. Akupundeni ne nsansa, mwe ncende shafisama mwisonde. Akupundeni ne nsansa, nemwe mwe mpili, nemwe mwe miti yonse mu mitengo. Pantu Yawe nalubula Yakobo, nalanga ubucindami bwakwe mu Israeli.” Efyasosa Yawe Kalubula obe, kabili uwakubumbile mwifumo. “Nine Yawe uwabumba ifintu fyonse, uwayandalika imyulu eka, uwabumbile isonde ukwabula nangu umo uwakungafwako. Nine mfulunganya ifisesema bakasesema babufi, no kupelenganya amano ya bantu ababuka, nine nkanya abamano, no kubalanga ifyo amano yabo yaba ayabupuba. Nine mfikilisha ifisobela umubomfi wandi, ilyo ine ntuma inkombe shandi kukusokolola ifyo mpekanya, nga nasosa palwa musumba wa Yerusalemu ukuti, abantu bakesa ikalamo nakabili, nokuti imisumba ya mu calo ca Yuda ikabuukululwa cipya cipya, ninshi nifyo fine, iyi misumba nine nkaikuula umo yaonaike. Nine nkamya bemba mukalamba ilyo namweba ukuti akame, kabili nine nkamya ne mimana ine iyipongwelamo. Njeba na Sairasi nati, ‘Iwe, uli mucemi wandi, kabili ukalacita fyonse ifyo ine mfwaya ukuti ulecita, niwe ukapeela abantu icebo icakukuula cipya cipya umusumba wa Yerusalemu, kabili ukabeba no kupekanya umufula uwakukuulapo Itempele lyandi.’” Ifi efyasosa Yawe ku musubwa wakwe Sairasi ukuti, “Niwe naikata ku kuboko kwandi ukwa kulyo pakuti ucimfye imishobo ya bantu, nokuya poka ishamfumu amaka yashiko, ukupankula impongolo sha misumba pantanshi yobe, pakuti tapali uwakwisalako ifiibi. Nine wine nkaya ndekupekanishishako umwakuti ukalepita nkaya ndepasa impili no tupili twine. Nkaya ndetobaula impongolo sha mukuba, no kukontaula imipilikisho yashiko iya fyela. Nkakupeela ifyuma ifyo batutila umwafisama ne cuma icafiswa mu cifulo icankaama, epakuti ukashininkishe ukuti kanshi ine ndi Yawe, Lesa wakwa Israeli uwakwita mwishina lyobe. Ico ine nakusalila, ni pakuti uletulanyako umubomfi wandi Yakobo, Israeli uo ine nakwita mwishina lyobe. Na iwe ninkusala, ninkucindika apakalambafye, nangu kwena iwe tawanjishiba. Ine nine Yawe, takwaba na umbi iyoo, ine nine Lesa, takwaba na umbi iyoo. Ine nakupeela amaka ayo ufwile ukulakwata, nangu kwena iwe tawanjishiba. Ico ine nacitila ifi ni pakuti ukufuma ukutula akasuba, ukuya shinta no kuwila akasuba, abantu bonse baleshininkisha ukuti, ninefye Yawe, takwaba na umbi iyoo. Ine nine mpanga ulubuuto ne mfifi ine, nine ndeta inshita yamutende kabili ne nshita ya finkunka, nine ne Yawe ncita fyonse ifi. “We mulu akuloka ubololoke nge mfula, mwe makumbi akufumfumuneni ubololoke nge mfula, umushili nao wisuke, no kupususha kwine kutwale ifisabo, no bololoke bulekulila capamo, nine ne Yawe nkalenga ukuti ifi fintu ficitike.” “Cabulanda ku uumana na kabumba wakwe. Inongo imo iyilingenefye ne nongo shibiye shonse, bushe kuti eyapama ukulapashanya no waibumba? Bushe ibumba kuti elyalaipusha na kabumba ati ni finshi ulecita? Bushe ico ulepanga ecingatila takwata maboko mwa? Cabulanda ku mwana uwingapama ukweba wishi ati, ‘Cinshi ico mwamfyalile?’ Nangu ukweba banyina ati, ‘Cinshi mwampapile ine?’ “Ine ne Yawe, Lesa Wamushilo uwakwa Israeli kabili kabumba wakwe, pa fili nokubako ndetila nati, ‘Imwe tamwaba na nsambu ishakunjipusha palwa bana bandi, nangu ukulampeela icebo icakucitapo cimo. Ine neka nine nabumba isonde, no kubumba abantu bene abaikalapo. Nine nafungulula imyulu ku maka yandifye, nine nenga ukuti akasuba kalebalika, kumo kwine no mweshi, ne ntanda shine. Nine wine nkemya Sairasi pakuti abombepo umulimo umo uwakulungika ifintu ifyo ine napanga mu mutima wandi. Ine nkalamuwamishako inshila shakwe shonse. Eukankuulila cipya cipya umusumba wa Yerusalemu, no kundubwilako abantu bandi ababa muli bunkole. Pali uyu mulimo, awe takapokelelepo amalipilo iyoo, nangu ukulapokelapo icilambu. Nine Yawe umwine wa fita nalanda.’ ” Kabili Yawe asosa ati, “Ifyuma fya mu Egupto ne fya mu Kushi, fikaba fyenu, na balya bantu ba mu Saba ababa abatali bakaba basha benu, bakalamukonka panuma, ilyo ninshi bali mu minyololo. Bakalamukunkwila panshi, no kulasaala abati, ‘Cine cine nimwe mweka mwaba na Lesa, nao e Lesa ekafye kabili takwaba na umbi.’” Cine cine uli Lesa uwaifisa, we Lesa wakwa Israeli kabili umupusushi wakwe. Abapanga utulubi bonse bakasebana, bakaya ne nsoni nashibekata, bonse bakasebanina capamo Lelo abena Israeli bena Yawe akabapususha, akabapeela ipusukilo lyamuyayaya. Kanshi bena tabakabale abasebana, kabili tabakabale abekatwa na nsoni iyoo ukufika umuyayaya. Pantu efyo asosa Yawe uwabumbile umulu, ena e Lesafye. “Nine nabumba isonde no kulilinganya bwino, ewalikasha pa maka. Talibumba pakuti lilebafye amatololo, awe. Ico alibumbila ni pakuti epo abantu baleikala.” Atila, “Nine Yawe takwaba na umbi iyoo.” Atila, “Nshilandila mu bumfisolo iyoo, nangu ukufisama muno umwafiita. Ine nshaebele ukuti abana bakwa Yakobo balemfwaya icifwaye fwaye iyoo, pantu ine ndi Yawe, kabili nanda ifyacishinka, ndeshibisha na bantu ifyalungama.” Yawe aletila ati, “Longaneni kuno, imwe mwe bantu ba mishobo yonse, iseni bonse mwe bapuswikepo. Abashakutuluka ni abo abatandasha utulubi twabo utwa fimuti ilyo baleendauka, abapepa ku milungu iyishakwata amaka yakubapususha. Iseni muilondolwele umulandu wenu mu cilye, abakuikaanina nabapandane amano. Bushe kale nani asoselepo kabela ifi fintu, no kufilondolwelapo libela? Bushe teine ne Yawe? Ishiba ukuti tapali Lesa umbi kano ine, umupusushi, kabili umololoke. Ala takwaba Lesa na umbi ukucila pali ine. “Kanshi imwe mwe bantu bonse mwe ba pano isonde, bweleleni uko ndi, pakuti mupusuke, pantu ine neka, nine Lesa takwaba na umbi. Nalapa, napalifye ine wine, nati, ifyo ine nsosa, ala fyacishinka, kabili nshakabweshe ifyo ine nanda. Napalifye ine wine, abantu bonse bakalaisa mukufukama kuli ine, bakandaya ifilayo no kumpetamina. Bonse bakalalanda pali ine abati, ‘Ni muli Yawe eka emwaba ubulungami na maka.’ Lelo bonse abamupata, awe bena bakasebana no kwikatwa insoni ku cinso cakwe. Lelo ni muli Yawe emo bamwana Israeli bakabela abakaele, kabili nabo bakalamulumbanya.” Akalubi ketwa Beli nakakontama, na kalya ketwa Nebo nakenama, nomba batulonga pali bapunda, no kusendwa nge fipe pa fitekwa ifishikwete maka. Bainama no kukontamina panshi, nabafilwa ukupusushako ifipe, utulubi twine tulya twasendwa muli bunkole pamo nabo. “Umfweni kuno, mwe ba ŋanda yakwa Yakobo, imwe mwe bantu bonse mwe ba ŋanda yakwa Israeli abashalapo. Mwebo nasungilila ukutula ilyo mwaimitwe, kabili nine musunga ukutula apo mwafyalilwa. Ala nine Lesa wenu, no kuba efyo nakulaba, nakulamusunga ukushintafye na ku bukote bwenu, ukushintafye napo ku mitwe yenu kukabuutila tuutu ku mfwi. Nine namubumba, no kumusunga nine wine nakulamusunga. Nine wine nakulamwafwako no kulamupokololako. “Nga nani mwingampalanyako, nangu ukuninganyako? Bushe kwalibako umo uwakuti mwampalanyako nangu ukulaninganyako? Abantu balafukumuna golide muli batumba babo, no kulapima silifa wabo pa cipimo. Balafwaya kafula umo, no kumulemba incito iyakubengelako umulungu, elyo batini uo wine eo kabili balafukankilako pakukapepa. Balawimya no kuusendela pa mabeya, no kuya ubika apo wikala, tauselapo nakalya. Ukufuma pali ilya ncende teti umone ukuiseshapo nakalya. Elyo umo nangu aupapate shani nakalya tewakwasuka, kabili teti umupususheko ku kucula kwakwe nakalya. “Ala muleibukisha uyu mulandu mwe babifi ba bantu mwe, muletontonkanya bwino ifyo ine nacita. Muleibukisha ifintu ifyacitike kale, epakuti muleshininkisha ukuti ine nekafye, nine Lesa, nokuti takwaba nelyo umo uo twingalingana nankwe. Ukutulafye na ku citendekelo, awe ine ndasoselapo kabela ifili nokubako. Ukutulafye na ku kale, ine ndalondolwelapo libela ifili nokucitika. Ndasosa ukuti ifyo ine mpanga ukucita, ninshi fili nokucitika. Ine ndacita fyonse ifyo ndefwaya ukucita. Nketa kapumpe ukufuma ku kabanga, umuntu uukafuma ku calo cakutali. Uyo muntu wakutali eukesa mukucita ifyo ine napanga ukucita. Ifi efyo napekanya, no kucitika efikacitika. Umfweni kuno, mwe bantu bakosa imitwe, mwe bantu ababa ukutali no bololoke. Ala ubololoke bwandi ine nimbupalamika, tapakokole na kukokola iyoo. Ine nshapose nshita pakupususha abantu bandi. Ine nkapususha Sioni, nkabika ubucindami bwandi pa bena Israeli.” “Isa pano panshi, ikala mu lukungu, we Nacisungu mwana Babiloni. Ikala panshi mu lukungu ukwabula icipuna cabufumu, we Mwana mukashana wa Kaludea. Ukutelela kwa mubili obe nomba kwapwa, takwalemoneka no wakukutentemba nakalya. Ale buula impelo, ulepela ubunga. Fuula icitambala ku menso. Pimpula icakufwala cobe, cifike na mu matanta, ale nomba akwabuka imimana. Epakuti ushale ubwamba, ne nsoni shikwikate ilyo abantu bakulakutamba. Ine ndelandula, kabili nshashepo umuntu nelyo umo. Umulubushi wesu Yawe, umwine wa fita e shina lyakwe, e Wamushilo wakwa Israeli. “Iwe kabelame umwafiita, kabili wikalefye tondolo, we Mwana mwanakashi wa bena Kaludea. Nomba iwe abantu tabalekwita namfumu wa mitundu ya bantu iyoo. Ine nalifulilwe abantu bandi, nabacitile kwati te bantu bandi, nasuka nabaposa na ku maboko yobe, nobe tawabakwatileko na luse iyoo. Na bakote bene wabacitile ubuluku, no kulenga ikoli lyobe ukubafinina. Iwe mu mano yobe waleti, ‘Ine nkabelelela ukuba namfumu pe.’ Tawalesakamana kuli ifi fintu, nangu ukulatontonkanya uko fikapelela ne fikatumbukamo nakalya. “Umfwa kuno, iwe we watemwa ukuliila pa calo, iwe utontonkanya ukuti walikala umutelelwe. Iwe ulaitutubula ukuti, ‘Ninefye neka.’ Nokuti, ‘Takwaba na umbi uwaba nga ine.’ Mu mano yobe utila, ‘Nshakatale mba mukamfwilwa, nangu ukufwilwa abana.’ Ala ayo mashamo yonse yabili ukapulikilwafye yakuponena, nayo yakakuponenafye pa bushiku bumo bwine, ukufwilwa abana no kuba mukamfwilwa. Yakakuponena umupwilapo, nangu iwe wapanda amanga ayashaifulila, no kukwatisha ifishimba ifyamaka. “Iwe wacetekelafye mu kubifya kobe, pantu waletontonkanya ukuti takuli nelyo umo uulekumona. Amano yobe no bucenjeshi bobe fyakutwelefye kumbi kumbi, mu mutima obe iwe waletifye, ‘Ninefye neka,’ nokuti, ‘Takwaba na umbi uwaba nga ine.’ Nomba ishamo likakwishila, ukafilwa ukulitandula. Umupamba ukakuponena, ukafilwa ukuutalusha, ubonaushi ubo ushaenekele, bukakupumikisha. “Ale akusunga amanga yobe ayashaifulila, kumo kwine ne fishimba fyobe nafyo ifishaifulila, pantu e fintu iwe washangilamo ukutula na ku bukashana bobe. Nakalimo fyena fikakutulanyako, nakalimo fyena efikatiinya abalwani bobe, mwa? Nangu abakukupandako amano bafula shani, nakalya tawakashansheko. Ukaleke bakese bonse abo abalengula intanda no kukweba ifileisa, nabo abalengula imyeshi iyipya iyamoneka yonse, ukamone nga cakuti bakakupusushako ku fintu ifili nokukwishila. “Abo bantu bakabafye ngo tupimbili, uto umulilo ukocafye nakalya nakalya. Abo bantu bakafilililwafye ukuipususha abene, pantu ulubingu lwa mulilo lukalumisha. Uyu mulilo tawakabe mulilo wakuti umuntu akangabukeko, takwakabe conto icakuti umuntu ontepo, iyoo. Efyo bakaba aba bantu kuli iwe, pantu ebo waikalilafye ukulapandako amano, ebo wacitile nabo amakwebo ukutula ku bwaice bobe. Bonse bakakusha, bonse umo umo bakaya noko balefwaya, tapakashale nangu umo uwakukupusushako nakalya.” “Umfweni kuno, imwe mwe ba ŋanda yakwa Yakobo, mwe baitwa abena Israeli, mwe bafyalilwa mu luko lwakwa Yuda. Imwe pakulapa mulalumbula ishina lyakwa Yawe, kabili mulaitakisha palwa kupepa Lesa wakwa Israeli. Lelo kwena imwe ifyo mulanda, awe te fyacishinka, kabili tafilungama iyoo. Kwena mulacankwa pakulaita amuti, ‘Ifwe tuli bena musumba wamushilo,’ na pakulatila, ‘Ifwe twashintilila kuli Lesa wakwa Israeli, uwitwa Yawe umwine wa fita.’ Kale ine nalesoselapo kabela ifili nokucitika, Akanwa kandi kalisosele, kabili nafilengele fishibikwe, no kupulikilwa mwalepulikilwafye uko ine naficita. Pantu ine nalishiba ukuti imwe mwalikosa imitwe, imikoshi yenu yakosa nge cela ne mpumi yenu yaumalala ngo mukuba Kanshi ine epakumwebelapo libela ifi fyonse, no kufilondolwela kabela ilyo tafilabako, epali imwe mwalatila tulubi etulengele ukuti ifi fintu ficitike, epali kabili mwalati, ‘Utulubi twandi etwaficitile. Cimpashanya candi ico nabasa na kalubi kandi ako naenga efilengele ukuti ifi fintu ficitike.’ “Ifi ifintu mwalifyumfwile kale, moneni fyalicitika, Bushe tamuli nokusuminafye ukuti ifyo ine nsoselapo libela, fyacishinka? Pali nomba ndemwebelapo ifintu ifipya ifikabako, ifintu ifyafisama ifyo ine nshasokolwele kale. Ifi fintu fipya tafyaliko kale iyoo, kabili imwe tamwatala amufyumfwapo ukushinta na lelo. Pantu amufyumfwapo, kuti mwalati, ‘Efintu twaishiba na kale.’ Imwe tamwatala amumfwa kabili tamwatala amwishiba bwino, ukutulafye apo mwafyalilwa amatwi yenu tayatala ayakomoka, imwe mwalishibikwa ku busangu bwenu tamuli bakucetekela, mwaitilwe cisanguka ukutula apo mwafyalilwa. “Pa mulandu we shina lyandi, ine kanshi ndetala nshikataleko mu kufulwa kwandi, Pa mulandu wa kutashiwa kwandi, ndeshikatalako, no kumulofya ine nshakamulofye imwe iyoo. Nga filya fine silifa alopololwa mwilungu lya mulilo, efyo nalopolola na imwe pakumupisha mu macushi ayaba ngo mulilo ku bukali. Ico ine ndecitila ifi ni pa mulandu wa ine ne mwine, ine teti ndeke abantu balensaalula no kusuula ishina lyandi, nangu ukuleka umbi eo balelumbanya, awe nakalya, pantu ninefye neka abantu bali nokulalumbanya.” “Umfwa kuno we Yakobo, we Israeli weo ine naita. Ine nine Yawe, nine Citendekelo, kabili nine Wakupelekesha, inefye neka, nine Lesa. Maboko yandi yene eyaikasha umufula apaba isonde, ukuboko kwandi ekwayandalika umulu. Ilyo mfiita, filambeela no kwimina pamo. “Longaneni bonse, mwise mukutike. Ala tapaba umulungu nangu umo uwasobele ifi fintu. Nine nasosele ukuti uwasalwa wandi umo akawililila umusumba wa Babiloni, pamo na bantu bene abaikalamo abena Kaludea. Akacita ifyo ine mfwaya ukuti acite. Ine wine nine nalanda, no kumwita nine wine namwita, nine wine mutungulula, no kuleka aleshuuka mu mulimo wakwe. “Kanshi imwe palameni kuno, mumfwe ifyo ine ndesosa. Ukutulafye ilyo natendeke ukubilisha, ine nsosela ifintu pa lwalala, kabili ilyo fyalecitika epo nali. Kanshi nomba Imfumu Yawe ampeela Umupashi wakwe, no kuntuma antuma.” Lesa Wamushilo uwakwa Israeli, Yawe, Umulubushi wenu, aletila ati, “Ine nine Yawe Lesa wenu, uumufunda ifyakuti filemuwamina, kabili uumutungula mu nshila iyo muli nokulaendamo. Imwe amulabika umutima ku mafunde yandi, ala nga mwaikala ne cibote ngo mumana uupita lyonsefye, no bulungami bwenu nga kuti bwabafye nga matamba aya pali bemba. Ubufyashi bobe nga bwafula ngo musensenga uwapeleka uushingapendwa, abana bobe nga bafula ngo tuseke twa mucanga, ne shina lyobe nga talyatala aliputuka, kabili nga teti ndeke balobelele iyoo. “Fumeni mu musumba wa Babiloni, butukeni ku bena Kaludea. Akwauleni ne nsansa, salanganyeni uyu mulandu muleti, ‘Yawe nalubula umubomfi wakwe Yakobo.’ Ilyo Yawe alepisha abantu bakwe mu matololo, abantu bakwe tabalecula ku cilaka iyoo. Alilengele ukuti amenshi yalefukauka mu cilibwe. Yawe alilepwile icilibwe, amenshi nayo epakutulwila.” Yawe alisosa ati, “Ababi, awe bena tabakamone mutende.” Umfweni kuno, mwe bantu ba mishobo iya kutali, na mwe baikala ku lulamba lwa pali bemba. Yawe alinsalile ine, ilyo nshilati mfyalwe, ukutula munda muli mayo alenjita mwishina. Alenga na kanwa kandi ukuti kabe akatwa ngo lupanga, no kunsunga umwinefye ewalensunga mu cintelelwe ca kuboko kwakwe. Ancita ngo mufwi uwatwa, amfisa na mu mucenje wakwe. Anjeba no kunjeba ati, “Iwe Israeli uli mubomfi wandi, ukupitila muli iwe nkalanga ubucindami bwandi.” Na ine nalyaswike nati, “Ukubomba ine ndabomba, lelo kwena njakashafye. Nangu ndabombesha nganshi, lelo tapaba ico mwenamo, nakalya.” Lelo kwena uwingampeela insambu, ni Yawe, no kunambula ni Lesa wandi eukanambula pafyo nabomba. Na nomba efyo asosa Yawe, uwampangile munda muli mayo, ansonta no kuba umubomfi wakwe, pakuti mbweseshe Yakobo uko ali, na pakuti ndete Israeli ku mwine. Kanshi ine nincindama pa cinso cakwa Yawe, kabili Lesa wandi eunkosha. Yawe asosa ati, “Cintu cayanguka ukucita iwe ukuba umubomfi wandi, uwakubukulusha inko shakwa Yakobo ishashalapo, no kubwesha aba mu bena Israeli abo nasunga. Kanshi nalalundapo no kukucita ulubuuto ulwakulasanikila imishobo ya bantu abenafyalo, pakuti ukupususha kwandi kukafike na ku mpela ya pano isonde.” Ifi efisosa Yawe. Kalubula kabili Uwamushilo uwakwa Israeli asosa kuli uyo abantu basuulisha nganshi, uo umushobo wa bantu wapatisha, uo ne shamfumu ishikali shateeka ubusha. Yawe asosa ati, “Ishamfumu shikakumona kabili, shikeminina pakukucindika, intungulushi nasho ilyo shikakumona, nasho shikeminina no kukwinamina pakukucindika, pantu uwakusala ni Yawe munshifutuka, ni Lesa Wamushilo uwakwa Israeli.” Yawe alesosa aletila, “Mu nshita yandi yakulanga icikuuku, ine nkakwasuka. Ubushiku bwakupususha nga bwafika, ine nkakulangulukilako. Ine nkalakulinda no kulakusunga, nkakucita ukuba icipangano ku bantu bandi. Nkalenga icalo ukubweseshiwapo, no kwakanya abantu incende shabo ishakwikalamo isho ishaonaulwa. Ukeba aba mu fifungo auti, ‘Fumeni.’ Abaikala umwafiita nabo ukabeba auti, ‘Iseni kuno ukwabuuta.’ Mu nshila isho bendamo bakasangamo ifilyo. Bakaba nge mpaanga ishiliila umulemfwe mu tupili. Tabakabale abomfwa insala nangu icilaka, akasuba ne cipuki ca mu matololo tafyakaleboca iyoo. Pantu uyo uwabatemwa akalabatungulula, eukalabatwala na ku tumfukumfuku twa menshi. Ine nkacita impili shandi shonse ukuba umusebo, nkacitapo no musebo uwatumpuka umwakuti mukalepita abantu bandi. Moneni abantu bakafuma ukutali, bamo bakafuma ku kapinda ka ku kuso na ku masamba, na bambi ku Siene lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo.” Akwaula ne nsansa, iwe we mulu, nobe we calo, akwanga, samuna ulwimbo we mpili! Pantu Yawe natalalika abantu bakwe, kabili nalangulukilako abantu bakwe abalecula. Lelo Sioni ena atilafye, “Awe ine Yawe alindekelesha. Awe ine alindabako.” “Bushe umwanakashi kuti alabako ku kana kakwe akanya akaleonka? Bushe kuti apata umwana uo aifyalila, batini? Nangu pambi nyina engalabako kuli mwane, nomba, ine nshakatale nkulabako iwe nelyo panono. Iwe Yerusalemu, ine tekuti nkulabeko nakalya, pantu ine nalikulemba iwe mu ndupi shandi, ifibumba fyobe fyaba ku cinso candi inshita shonse. Abana bobe abalaisa mukulakukuula cipya cipya bali mu nshila, nabakubongolwele no kukonaula balafumamo, no kuya baya. Sansula amenso, uloleshe monse monse. Abantu bobe bonse balya baleisa kukulongana, ni mumobe balaisa longana.” Yawe asosa ati, “Napalifye ine ne Mumi, nalapa ukuti iwe ukabafwala nge fyakukobeka ifyamutengo, kabili ukafikaka na mu musana nga nabwinga uufwele ifyabusaka. “Icalo cobe icali icaonaika kale, no kushala amatololo kabili icapomonwa, pali nomba awe calacepelelafye pa mulandu wa bantu abalaisa mukulaikalamo. Na bantu abakubongolwele no kukusha icibolya, nomba bakabatamfisha ukutali. Abana bobe abafyalilwe muli bunkole ilyo wali mu cililishi, ubushiku bumo bakasuka abakweba abati, ‘Awe ino mpanga naicepesha, tufwaileko impanga na imbi iyakuti ifwe tuleikalamo.’ Elyo nomba nobe ukaleiipusha we mwine mu mutima auti. ‘Bushe kwena nani amfyalila aba bana? Ngefyo ine nalifwilwa abana kabili ndi ŋumba, nalifye uo batamfishe kabili balinsuulile, nga nomba uwakusha aba bana, nani? Ine nashelefye neka mpo, nga nomba aba bana uko batula, ni kwi?’” Ifi efyasosa Imfumu Yawe, “Ine nkalembula imishobo ya bantu abenafyalo, nkabemisha no luunga lwandi, nabo bakaleta abana bobe abaume pa maboko yabo, na bana bobe abanakashi bakesa nababasunsa pa mabeya. Ishamfumu shakulabafye kwati e bashinwe, banamfumu nabo bakulamulelafye nga bana babo. Bakulamwinamina no kulashiba impumi shabo panshi pakumucindika, bakalamyanga no lukungu pa makasa yenu. Elyo nemwe nomba mwakulashininkisha ukuti kanshi ine ndi Yawe, nokuti bonsefye abatetekela ine, awe tabakalengwe nsoni.” Bushe impalume kuti umo aipoka ifyo yatapa? Bushe imfumu iikali kuti umo aya ipokolola bankole baiko? Yawe nao epakwasuka ati, “Ee, kanshi iwe we Sioni walamona ukuti efyo calacitika. Ine nalatasha impalume no kuipokolola bankole, nalapoka nefyo imfumu iikali yatapa. Pantu nine nakulalwisha bonse abakulakulwisha, kabili nine wine nakulapususha na bana bobe. Nkalenga abakucusha ukulya imibili yabo, Bakakolwa imilopa yabo nga banwene umwangashi. Elyo abantu bonse bakalashininkisha ukuti, kanshi ine ndi Yawe, nine nkupusushako iwe, nokuti nine kulubula, kanshi ine nine Lesa Impalume yakwa Yakobo.” Ifi efyasosa Yawe. “Nga kanshi amapaso yakulekaninapo icupo ayo natamfishepo nyinenwe yali kwi? Nangu nani uo nakwatako inkongole uo namushitisheko? Bushe ilyo namuposele muli bunkole mutila nalimushitishe mwa? Awe iyoo. Imwe mwaposelwe muli bunkole pa mulandu wa fyabubifi fyenu. Ni pa mulandu wa bumpulamafunde bwenu eco namutamfishe. Cinshi pashasangilwe umuntu nelyo umo ilyo naishile? Cinshi ico imwe mushaleasukila ilyo ine nalemwita? Bushe ukuboko kwandi kwalipipisha ukwakufilwa ukumulubula mwa? Bushe ine nshakwata amaka ayakumupususha? Moneni nangufye ni bemba alakama no kuuma nga namukalipila, kabinge ine nalikwata amaka ayakukamya imimana, ne sabi ilyabamo kuti lyakaminwa lyabola lyanunka na piipi, lyafwa kukubulwa amenshi. Ine ndafwika umulu ifyafiita, nabuula ne nsalu shabulanda shaba ecakuufimbako.” Yawe alimfunda ne mubomfi wakwe ifyakusosa, epakuti ndeishiba ishiwi ilyakukoseleshako abanakuka. Alambusha lyonse cila lucelo, aisula na matwi yandi pakuti ŋumfwe ifyo alefunda. Yawe alimpeela amano ayakwiluka ifintu, na ine nshakaana, nangu ukufutatuka iyoo. Inuma yandi nalipeele ku balempumaula. Amasaya yandi napeele ku balensusaula umwefu. Nshafishile icinso candi ku balentumfya, no kulansaka amate pa menso. Pantu ni Mfumu Yawe eungafwa ine nshakasebane nakalya. Eco nalengela impumi yandi ukukosa nge libwe, pantu nalishininkisha ukuti ine nshakasebane nakalya. Lesa uwakunandilako ukuti ine ndi wakaele ali mupepi. Nga nani uwingampeela umulandu? Natwiminine nankwe. Aleni natuleya bonse ku cilye. Nandubulwishe uuli no mulandu na ine. Ine ni Mfumu Yawe umwine eumpokako. Nga kanshi nani uwinganseka ngo wa mulandu? Bakacucuka bonsefye kwati ni nsalu, no kuliwa bakaliwa ku cipelebesha cilya cipupuka ubushiku. Kanshi imwe bonse mwe bakwatila Yawe akatiina, imwe bonse mwe bakonka amashiwi ya mubomfi wakwe, mwe benda umwafiita fitiiti ukwabula no kukwata ulubuuto, muletetekelafye Yawe, kabili muleshintililafye kuli Lesa wakwe. Nomba imwe bonse mwe bakosha umulilo, imwe mwe basonteka ifishishi no kucita imyenge. Akwendeni mu cengelo ca mulilo wenu, kabili pakati ka fishishi fya myenge yenu ifyo mwasonteka. Ici eco mukapokelela ukufuma kuli ine, mukalala panshi no kulungulushiwa. “Umfweni kuli ine mwe bakonkelela ubololoke, imwe mwe bafwaya Yawe. Ibukisheni icilibwe ico imwe mwatuntukako, no mukanda uo imwe mwaimbwamo. Lolesheni kuli shinwe Abrahamu, na kuli Sara uwamufyele. Abrahamu takwetepo mwana ilyo ine namusalile, nomba ine nalimupaalile, namupeela na bana, nafusha no bufyashi bwakwe, Cine cine Yawe akalangulukilako umusumba wa Sioni, akalangulukilako bonse abaikala mu fitantala fyauko. Nangu icalo cauko caonaika akacisangula nge bala lya Edeni, Akacita ne mpanga iyaonaika ukuba nge bala lyakwa Yawe, Mukabafye ukwanga ne sansa, ne nyimbo ishakumulumba ne shakumutotela. “Umfweni kuli ine, mwe bantu bandi, kutikeni kufyo ine ndesosa mwe luko lwandi. Amafunde yakafuma kuli ine, no bupingushi bwandi bukaba e lubuuto ku bantu ba mishobo. Ubulungami bwandi nabupalama, ukupususha kwandi kuli mu nshila. Nine wine nkabateeka abantu ba mishobo, na bantu ba mu fyalo fyakutali ku lulamba lwa bemba, balalolela pakuti nje mbapusushe. Inwineni amenso yenu ku mulu, lolesheni na pesonde. Ala umulu ukongoloka nge cushi, ne sonde likapwa nge nsalu ikote, na bekalacalo bonse nabo bakafwa ngo tushishi. Lelo ukupususha kwandi kwena kukabelelela pe, no bulungami bwandi tabwakafilwe iyoo. “Umfweni kuno, imwe mwe baishiba ifyalungama, mwe basunga amafunde yandi mu mitima yenu. Imwe mwisakamana umusaalula wa bantu, nangu ifyo balemutuka. Pantu abo bantu icipelebesha ca bushiku cikabalya nge nsalu, kabili utushishi tukabalya nga filya tulya amasako. Lelo ubulungami bwandi bwena bukabelelela pe, no kupususha kwandi kukaba ku nkulo ne nkulo.” Buuka, buuka we kuboko kwakwa Yawe no kufwala amaka yobe, buuka nga filya fine walecita mu nshita shakale, mu nkulo sha kale na kale. Bushe teiwe wine waputawile fipimfya fipimfya Rahabu, cilya cishimweshimwe ca muli bemba? Bushe teiwe wine wakamishe amenshi ya muli bemba mwitenga ilyashika, wacita ne nshila mu menshi, pakuti abantu abo walepususha emo bapite pakwabuka. Kanshi abantu abo walubula we Yawe bakabwela, bakafika ne nsansa mu Sioni, bakesa baleimba inyimbo, baleaula no tupundu. Ukusekelela no kwanga kwa pe bakafisanga, bakalasansamuka no kwanga pe na pe, tabakabale nakabili abalilishika nangu ukucula iyoo. Yawe nakabili aletila ati, “Ine wine nine nsansamusha imwe. Nga nomba kuti imwe mwalatiina shani umuntu umwinakufwa, umwana wa muntu uukomafye nge cani? Kuti mwalaba shani Yawe uwamubumba, uwafungulula umulu, no kwikasha isonde? Cinshi ico imwe lyonse mwaikalila mu mwenso, uwakutiina ubukali bwa bantu abamucusha, abafwaya ukumulofya? Bushe ubukali bwa bantu bamucusha buli kwi? Bankole ababa mu fifungo, balaswa balubuke. Tabakafwile mu nindi, bakalakwata ne fyakulya ifyo bakalakabila ukukwata. Pantu ine nine Yawe, Lesa wenu, ine nine nsunkanya bemba, no kulaimya amatamba pakuti yalepooma. Ishina lyandi nine Yawe umwine wa fita. Nalibika amashiwi yandi mu kanwa kobe, nakufisa na mu cintelelwe ca kuboko kwandi. Ine ne waandalika imyulu, no kubika umufula we sonde, ne usosa na kuli Sioni nati, ‘Imwe muli bantu bandi.’” Buuka, buuka iwe Yerusalemu, ale ima! Iwe we wanwene ku minwe yakwa Yawe ulukombo lwa cipyu cakwe. Iwe we wafipililefye tonse utwa mu cikombe cakutalansuka, utulenga abantu ukupungushima. Pa bana baume bonse abo wafyele tapamoneka nelyo umo uwakukwikatililako pa kuboko. Mu bana baume bonse abo wakushishe tapamoneka nangu wakuti alekutungululako. Pa mipamba iyo ibili iyakuponene, nani uwakulililako ubulanda? Pa bonaushi, no kubongoloka, icipowe no lupanga ifyakwishila, nani uwakulangulukilako? Mu finshoko fyonse ifya misebo, namulala bamwano abafwile cipupu, bali nge nsebula ishiketwe mwisumbu. Nabomfwa apapela icipyu cakwa Yawe, apapela ukwebaula kwakwa Lesa wenu. Eico umfweni ici mwe bena Yerusalemu mwe balecula, mwe bali abakolwa lelo te mwangashi munwene. Ifi efyasosa Imfumu Yawe, Lesa wenu, uutulanyako abantu bakwe aleti, “Mona nimpokolola mu minwe yobe ulukombo lwakupungushima. Icikombe ca lukombo lwa cipyu candi, tawakabwekeshepo ukunwamo nakabili iyoo. Nimbuula ulu lukombo no kulubika mu minwe ya bamucusha, abamweba ukulambalala panshi pakuti batantalepo, abo abacita inuma shenu ukuba ngo mushili kabili ngo musebo uwakwendaukamo.” Buuka, buuka iwe Sioni, ale ima, ikoseleshefye uleke upalame, nakabili fwala ifyakufwala fyobe ifyayemba. Iwe we Yerusalemu umusumba Wamushilo uwakwa Lesa, ale ipuulamike, pantu abashasembululwa na bakowela tabakatale nakabili abengila pa mpongolo shobe pakwisamo. Ima panshi, kunta ulukungu, wikale na pa cipuna cobe icabufumu we Yerusalemu. Kakula iminyololo iyo bakukaka, iwe we nkole umwana mwanakashi Sioni. Yawe alemweba ati, “Imwe bamuposele mu busha ukwabula ukuti balombepo kamo. Kanshi muli nokulubulwafye ukwabula ukulipililapo akantu.” Pantu ifi efyasosa Yawe Lesa umwine wa maka yonse ati, “Kale mwe bantu bandi mwaikele mu bweni mu calo ca Egupto, mukulekelesha abena Asiria nabo balamuteeka buluku buluku, ukwabula no mulandu.” Yawe nasosa ati, “Elyo pali nomba cili shani kuli ine pano apo abantu bandi balibasenda muli bunkole ukwabula ukulombapo kamo? Elyo abo bantu bamuteeka imwe, tepakuilumbanya no kulaitutubula, kabili akasuba konse basaalula ishina lyandi no kunsuula. Nomba lino lyena, abantu bandi bakeshiba ishina lyandi, ukuti kanshi ine nine Yawe uwalandilepo libela, ee nine wine.” Ala yaliyemba pa mpili amakasa ya baleta imbila nsuma, abalanda palwa mutende, abaleta imbila yakupaala abantu, ababila palwe pusukilo line. Abeba abena Sioni abati, “Ala ni Lesa wenu nomba euleteeka.” Umfweni, abalinda umusumba abo balepunda ne nsansa, baleimba na malaila. Pantu baleimwena na menso yabo uko Yawe alebwelela mu Sioni. Awileni capamo utupundu, imwe mwe fitantala fya mu Yerusalemu. Pantu Yawe natalalika abantu bakwe, nalubula no musumba wine uwa Yerusalemu. Yawe nalanga amaka yakwe ayamushilo pa cinso ca nko shonse. Na bantu bonse isonde lyonse nabaimwena ukupususha kwakwa Lesa wesu. Endesheni imwe, fumenimo mu ncende ilya, tecakwesha kukumya ku fyakowela iyoo. Imwe mwe bakusenda ifipe fyakwa Yawe isungenifye ifyo fine abasangululwa, mufumemo na mu musumba. Uno muku wena tamwaime mu kampampa iyoo, tamwaye nge mbutushi nakalya, pantu Yawe ewakulamutangilila pakwenda, Lesa wakwa Israeli ewakulamulinda na kunuma kwine. Yawe aletila ati, “Moneni umubomfi wandi akashuka mufyo akalabomba, akaba umukalamba, akacindikwa kabili akasumbulwa nganshi. Lelo kwena abantu abengi balisungwike ilyo bamumwene, pantu imimonekele yakwe yalyonaike ukufuma mu cata ca buntu. Alemonekafye cimbi cimbi kwati te muntu. Lelo akacilimusha abantu ba mishobo iyingi, na bashamfumu bene tabakasosepo, bakalapapafye. Pantu bakaimwena ico bashatala abashimikilwapo, bakalaishiba ifintu ifyo bashatala abomfwapo.” “Ngo wingasumina ifi fintu tuleshimika, nani? Nga ni kuli ani uo Yawe asokolwela amaka yakwe? Ala ni Yawe umwine ewafwaile ukuti umubomfi wakwe akulile pa cinso cakwe, ngo muti uuteku uwalulembelya, uwalimbwa apauma ndi, apo imishila yauko ilepula mu mushili pakwanda. Talemoneka uwacindama nangu uwayemba icakuti ifwe tumuposeko amano. Takwetepo busuma bwakumoneka ubwakuti ifwe tulekonkelelako. Ifwe twalimusuulile, tatwamuposeleko na mano nakalya. Aliculile no kumfwa ubukali. Ifwe twalimusuulishe icakuti tatwalefwaya na kumulolesha, pantu tatwalemutunga pa buntu kabili tatwamucindike. “Cine cine alibuulile amacushi ayo twali nokuposwamo nifwe. Alisendele ubukali ubo ifwe twali nokumfwa. Ifwe twatilefye ni Lesa eumuleteele aya macushi no bulanda, pakuti amulimune. Lelo kwena ni pa mulandu wa bumpulamafunde bwesu ecalengele ukuti bamucenaule ifyo, ni pa mulandu wa bubifi bwesu ecalengele ukuti bamupumaule ifyo. Ukulimunwa kwakwe ekwalenga ukuti ifwe tuleikala umutende, impumo shakwe eshalenga ukuti ifwe tuleundapwa. Bonsefye ifwe twali nge mpaanga ishaluba, bonse umo umo twailefye ciyeyeye mu nshila shesu. Yawe nao epakuposa ifyabubifi fyesu fyonse pali ena. “Balemutintanya, balemucusha, lelo ena tasoseleko nangu ukulandako nakalya. Ali ngo mwana wa mpaanga uubafye tondolo ilyo balemutwala kukumwipaya, ali nge mpaanga iyibafye iyanakilila ilyo kabeya aleibeya, awe nao tewakulandako no kulanda nakalya. Balimwikete mu lufyengo, bamupeela umulandu, bamupingula no kumwipaya. Tapali nangu umo uwa mu nkulo yakwe uwasakameneko kufyo balemucita, ilyo bamulofya ukufuma mu calo ca bamweo, tapali abatile, ‘Ni pa mulandu wa bumpulamafunde bwesu epo afyengelwa.’ Bapekenye inshinshi yakwe pamo pene ne ntalamisoka, ena epakushiikwa mu nshinshi ya mukankala, nangu kwena ashatalile acitapo ulufyengo nelyo lumo, nangufye ukulanda ubufi mu kanwa kakwe. “Kwena ni Yawe ewafwaile umubomfi wakwe afwantwe no kucula icibi, epakuti ukufwa kwakwe kube ilambo ilyakufuta pa bubifi. Kabili akamona ubufyashi bwakwe no kutantalisha inshiku shakwe, kabili ukufwaya kwakwa Yawe kukalenga ifyo apekanya filecitikafye bwino. Epakuti amacushi yakwe yonse nga yapwa mu mweo wakwe akasansamuka nakabili. Akashininkisha ukuti kanshi taculilefye apafye. Ni mukwishiba emo umubomfi wandi umulungami akalungamikila abengi, kabili akasenda ne fibi fyabo fyonse. E mulandu wine na ine nkamutekela apacindama pakati ka bacindami. Akaakana ne mpalume conse icatapwa. Pantu umwine ewaipeeleshe kukufwa, kabili apendelwe pa mulongo wa bampulamafunde. Lelo ewasendele ifyabubifi fya bengi, no kubapapatilako pali bumpulamafunde bwabo.” “Aula utupundu no kwimba ulwimbo lwansansa, we wabafye iŋumba, eico pali nomba kuti walaimba inyimbo shansansa, we ushatala aufyala umwana. Pantu iwe ukakwatisha abana nangu walekeleshiwa, ukucila na pa mwanakashi uo wiba ashatala asha.” Efyasosa Yawe. “Kushako itenti ilyo wikalamo. Anshika ne fisalu fye tenti lyobe, wishako. Lefyako imyando yaliko, wikashe ne mpopo. Pantu ukakushako imipaka yobe ku kuso na ku kulyo, abantu bobe bakapoka nakabili icalo cabo ukufuma ku mishobo ya benafyalo, na mu misumba umo abantu bafulumuka, mukesula abantu pa. “Wilatiina, pantu iwe tawakasebane na limbi, tawakakontame pa mulandu wa nsoni iyoo. Ukalabako ku nsoni sha mu bukashana bobe, tawakaleibukisha no bunkukwa ubo waumfwile ubwa bumukamfwilwa. Pantu Kabumba obe akaba mwina mobe, ishina lyakwe ni Yawe umwine wa fita. Lesa Wamushilo uwakwa Israeli e kalubula obe, ewitwa Lesa kateeka we sonde lyonse. Pantu Yawe ewakwita ngo mukashana uwaupwa nomba uo wiba alekelesha, kabili uucushiwa umutima. Akwita ngo mukashi uo umuntu aupile ku bulumendo bwakwe elyo aisa mupata.” Efyo asosa Lesa wenu. “Ine nalikushile iwe pa kashita kamo no kukulekelesha, nomba lino nalakubwesha no luse ulwingi. Ine nalikufulilwe no kukusha, no kufisa icinso candi kuli iwe pa kashita kamo. Nomba lino lyena ku luse ulwingi ne nkumbu nakulakutemwafye pe, efyo ine ne Yawe ndelanda, ne wakulubula. “Pantu ici caba kuli ine nga mu nshiku shakwa Noa, filya fine ine nalapile pa nshita Noa alipo ukukanabunsha icalo nakabili, efyo na nomba nalapa ukukanakufulilwa iwe nakabili. Ine nshakalekushobaula nangu ukulakukanda iyoo. Nangu impili shingaseshiwa no tupili twasholomoka, icitemwiko ico ine nakukwatila iwe, awe tacakabale aciseshiwa, ine nakulasunga pe icipangano icakulaikala umutelelwe, efyo ine ne Yawe nalanda, ne wakukwatila uluse.” “Owe, we musumba ulanda, we wasensenunwa ne cimwela, we ushamonapo uwakukutalalikako. Ine nkakukuula cipya cipya na mabwe yamutengo aya tokisi. Mu mifula iyo bakwimikamo ine nkashikamo cipya cipya amabwe yamutengo aya safile. Insonshi sha mayanda yobe ine nkashikuulila na mabwe yamutengo aya rubi, impongolo shobe nasho ine nkashipangila na mabwe ayabengeshima, ilinga lyobe nalyo ine nkalikuulila na mabwe ayauma umutengo. Abantu bobe abaume bakafundwa kuli Yawe umwine, no mutende wa bana bobe abaume ukafula no kubaletela ishuko ne cibote. Mu bololoke emo uli nokushimpwa. Ukalaikalila ku matwi tondolo, pantu takwakabe uukalakucita buluku buluku, nangu ukulakutiinya iyoo, pantu ifi fyonse tafyakapalame kuli iwe. Bamo nga bakalakusansa awe ninshi teine nkalalenga iyoo, bonse abakalakulwisha bakalafwilapo. “Wamona, ine nine nabumba kafula, uufukuta umuba pakufula ifyanso ifya mulilo ifilingile. Nine nabumba umushilika, uwenda ne fyanso ifyakwipailako no kusansa. Lelo ifyanso fyonse ifyo bapanga pakukulwishishako, iwe fikakufilwa, na bonse abakalakulubulwisha, iwe ukalamona umwakubashinina. Aya maka eyakwata ababomfi bandi, kabili ubulungami bwabo ubulenga ukuti balecimfya bwafuma kuli ine.” Ifi efyasosa Yawe. “Imwe bonse mwe bacula ku cilaka, iseni kuno ukwaba amenshi. Nangu imwe mushakwata mpiya, isenifye muleshita icakulya, mulelya. Iseni muleshita umwangashi no mukaka, ukwabula impiya, kabili ukwabula umutengo. Nga mulandu nshi mwingalaposela impiya pa fintu ifishili fyakulya? Nga cinshi ico mwingala onawila amalipilo yenu pa fintu ifyo mushingekuta? Mulenkutika, mulecita nefyo ine ndemweba, lyena ninshi mwakulailemena ifyakulya ifine fine. “Kutikeni kuno, imwe mwe bantu bandi, iseni kuno, umfweni kuli ine pakuti mushukile ubumi. Ine nalapangana nenu icipangano icakubelelela pe, icipangano cacishinka ico nalaile Davidi ica citemwiko icishipwa. Nine nasontele Davidi pakuti abe kambone ku bantu bonse, ukutungulula no kulateeka abantu ba mitundu. Kanshi nomba nimwe muketa imishobo ya benafyalo, imishobo ya bantu iyishatala aimwishiba, nayo ikesa ulubilo pakuti ikese ba pamo nenu. Pa mulandu wakwa Yawe Lesa wamushilo uwakwa Israeli, eukalenga ukuti ifi fyonse fikacitike, pantu alimucindamika.” “Fwayeni Yawe pa nshita engasangwa, mulemukuuta pa nshita ali mupepi. Imwe mwe babifi lekeni imisango yenu, lekeni ukulapanga ifyabubifi mu mitima yenu. Bweleleni kuli Yawe pantu akamulangulukilako, kabili kuli Lesa wesu pantu alalekelela apakalamba. “Pantu ifyo ine ntontonkanya tafyaba ngefyo imwe mutontonkanya iyoo, kabili imibeele yandi ine yaliibela ku mibeele yenu,” efyasosa Yawe. “Ngefi fine umulu wasansuka ukucila icalo, efyo ne mibeele yandi yacila pa mibeele yenu, efyo ne mitontonkanishishe yandi yacila pa mitontonkanishishe yenu. “Nga filya fine imfula no bunga bwa mfula fitula mu mulu, kabili tafibwelelamo ukwabula ukusha fyatapilila umushili, no kumeshapo ifitwalo ne mbuto ishakubyala nakabili, no kuletapo icakulya ku bantu, efyo na mashiwi yandi yaba ayo ine nanda. Tayabwelela kuli ine ukwabula akantu, lelo yalalenga ukuti ficitike fyonse ifyo ine mfwaya ukucita, no kufikilisha umulimo uyo nayalandile. “Ala cine cinefye imwe mukafuma ne nsansa, mu musumba bakamufumyamo umutelelwe. Impili no tupili twine fikapongomoka mu tupundu twansansa, ne miti yonse mu mpanga ikatotela. Mulya mwaba imyunga pali nomba, mukalakula ifimuti fya paini, na mulya mwaba kaenya, mukalakula imiti ya umuetulo. Neci cintu cikaba icakuletela Yawe ululumbi, cikaba icishibilo ca pe icishaka fumishiwepo.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Imwe mulecita ubupingushi no mulinganya. Kabili mulecita ifyalungama, pantu ukupususha kwandi nakupalama, kabili ubulungami bwandi buli nokusokololwa. Akulaba uwapaalwa umuntu onse uucita ifi fintu, no mwana wa muntu onse uubikako amano no kwikatisha ukucita ifisuma, uucindika lyonse ubushiku bwe Sabata ukwabula ukulacitamo ifyabindwa, elyo no kukanacita ifyabipa nelyo fimo. “Umwinafyalo uwaisa ilunda kuli ine ne Yawe elatila ati, ‘Yawe ine akampatulako ku bantu bakwe.’ Mutungwi nao elaesha kusosa ati, ‘Moneni ine nabafye nge cimuti icauma.’ Yawe aletila kuli bamutungwi, ‘Imwe nga mwalancindika pakubika imitima yenu ku nshiku shandi ishe Sabata, kabili nga mwalacita nefyo ine mfwaya, mwalasunga bwino ne cipangano candi, ninshi ine nkamupeelapo cimo mu ŋanda yandi na mu fibumba fyaiko, icibukisho ne shina ilyawamisha ukucila pa bana abaume na banakashi. Nkamupeela ne shina ilishakalabweko kabili ilishakalobe.’ “Imwe mwe benafyalo, mwe baisa ilunda kuli ine ne Yawe, imwe mwe batemwa ishina lyandi, mwe bamombela, mwe babika umutima ku nshiku she Sabata ukwabula ukulacitamo ifyabindwa, mwe basunga bwino ne cipangano candi. Imwe nkamuleta ku lupili lwandi ulwamushilo, nkalamusansamusha mu ŋanda yandi iyakupepelamo. Nkalapokelela amalambo yenu ayakoca, pamo pene na malambo yambi ayo mukalantuula pa bulambo bwandi. Pantu iŋanda yandi ikalaitwa iŋanda iyakupepelamo abantu aba mishobo yonse.” Efyasosa Yawe umwine wa maka yonse, uulonganya bankole abena Israeli. “Nkalonganya na bambi abantu ukusansha pa bantu bandi abo nalonganya kale.” Iseni mwe fiswango fyonse ifya mu mpanga, na imwe mwe fiswango fyonse ifya mu mutengo iseni mubacibaule. Pantu intungulushi shonse ishaba no mulimo wakusoka abantu bandi, awe ni mpofufye sheka sheka. Tashaishibapo nelyo kamo. Shabafye nge mbwa shimalonda ishishibosa, ishaikalilafye ukulalala utulo no kulalota, epela, ishatemwa ukulayolwela pa bulele. Ishi ntungulushi shaba nge mbwa ishatemwisha ukulya tashiikuta nakalya. Bacemi impelwamano. Bonse umo umo bacitilafye umo balefwaila, cila umo akonkelelafye ubunonshi bwakwe epela. Basosa abati, “Iseni, katulete bane umwangashi, natunwenshe no bwalwa ubwaluma, uleke tusansamuke. Nga ni mailo lyena, awe cikacilapo pali lelo ku busuma.” Abantu abololoke balafwa, nomba tapaba nelyo umo uucitontonkanyapo mu mutima wakwe. Abantu abapimpa mukupepa Lesa mu cine balabafumyapo, lelo tapaba uwiluka, nakalya. Pantu ilintu abololoke bafwa, bena balapusukako ku bubifi. Abantu abekala imikalile iyalungama, balashukila ne nshita iyakutuusha ilyo bafwa, bena balashukila ukwikala umutelelwe. Lelo imwe iseni kuno mulubulule, imwe mwe bana ba mpulumushi shakantu, mwe bufyashi bwa bacende na bacilende. Nani uo muleseka imwe? Nani mulesenteka no kufumisha ululimi? Bushe tamuli bana ba bansangukila, ubufyashi bwa bantu babufi? Imwe mwaliba abapimpa ukucita ifyalunkumbwa mwisamba lya fimuti fya oki ifyalelema. Mulatuula na bana benu ilambo mu ncengo sha mabwe, ishaba mupepi ne milonga. Emo mutola amabwe ayatelela ayo mucindika ngo tulubi twenu, kabili eto mutemwisha. Muletulwilapo no mwangashi uo muya mukulatuula, mulabikapo ne mituulo ya cabunga. Bushe imwe mutila amuti ine nalitemwa, batini? Imwe muya pa mpili ishasansama epo mwaya bika imisengele yenu, kabili mwanina impili shimo shine mwaya tuulilapo na malambo. Ku numa ya fiibi fyenu lwamukati ku maingwe, eko mwaimika utulubi twenu utwacibukisho. Kuli ine mwalifumyako amano, mulafuula ifyakufwala fyenu, muya pa misengele yenu ikulu. Mwapangana nato mwe bene mwatemwa ne misengele yatuko, mwatampa no kulatulengela. Imwe mutala mulenda amalendo no kusenda amafuta ya miolifa na fimbipo ifinunka ubusaka, nokuya twalila umulungu Moleki. Imwe mulatuma inkombe shenu ishakuya konse konse, nako ukushailepela, shiya mukulafikafye na ku calo ca bafwa. Nangu munaka kulwa kufwaya fwaya imilungu, awe tamutila, “Shi natulekefye tapali ico tulesangamo nakalya.” Amaka nga yabwelelamo mwakonkanyapo, kanshi e mulandu wine imwe mushifupukila. Nani uo imwe muletiina no kusakamikwako pakuti mutampe no kulabepa kuli ine. Tamwibukisha na kuli ine nangu ukubikako amano? Bushe imwe nomba namuleka ukulantiina, pa mulandu wakuti palepa apo ine naikalila tondolo, batini? Nomba ine nalasosela pakabalika ifyaba imyendele yenu, ne micitile yenu nomba ifi tekuti fimwafwe nakalya. Mwakulati nga mwakuuta mutuule, utulubi twenu uto mwalonganika kanshi nomba etwakulamutulanyako. Lelo kwena umwela eukatuululafye tonse, umupufye eukatusenda. Nomba abafisama muli ine bena bakapyana icalo, no lupili lwandi ulwamushilo lukaba lwabo. Kabili cikasoswa ukuti, “Aleni, panseni umusebo uukulu, uwamyeni, mufumyemo na fyonse ifibacilikila inshila.” Pantu efyo asosa uwasansama kabili uwapulama uwabapo pe na pe kabili Uwamushilo. “Ine naikala mu cifulo icasansama kabili icamushilo, kabili njikalamo na bantu abaicefya, abalapila mu mitima yabo, pakupuputula imyeo ya baicefya, no kubuukulusha ubulamba bwa balapila. Pantu nshakatwalilile ukubomanya, kabili nshakakalipe lyonse no kutwalilila ukubafulilwa. Pantu kuti bafwa icipupu ku cinso candi abantu abo napeela ubumi no kubabumba. Ine nalibafulilwe pa mulandu wakuba no lwinso lwa fyabubifi. Kanshi ine epakubalimuna cipyu cipyu, nabafumyako na mano nafisa ne cinso candi. Nalyo line imitwe yabo yakosele ndi, bakonkenyepofye ukulacita icicitecite. Ine nalimona ifyo bacita, lelo kwena nkabondapa. Nkalabatungulula, nkalabafwako, nkalatalalika na bakalaloosha. Pa milomo ya bantu bakwe abaloosha nomba pakaba icitwalo cakulumbanya, ine nkaletela bonse icibote, abamupepi na bakutali bene. Kabili ne Yawe nkondapa abantu bandi.” Nomba ababifi bena baba nga bemba uusunkana, uo amatamba yashileka kusunkana, ayemya amatipa no lutikiti. “Ababi, awe bena tabakamone mutende.” Efyo asosa Lesa wandi. “Iwe pundishafye, wicilikila ishiwi, ikatisha ishiwi nge penga. Ebelapo abantu bandi pa fyakusanguka fyabo, na ku ba ŋanda yakwa Yakobo ifyabubifi fyabo. Kwena balampepa inshiku shonse, kabili bamoneka abafwaisha ukwishiba ifyo ine naba. Bacita ifi nga bantu abacita ifyalungama, kwati bantu abashasuula ifipope fyakwa Lesa wabo. Balampapata ukuti ine ne Lesa wabo ndebapalama, no kulabapeela ifyebo ifyalolamo.” Abantu batila abati, “Mulandu nshi ifwe ilyo tuleka ukulya, Yawe taposako amano? Nga cinshi cilenga ukuti nelyo twaicefya no kucula ena tasakamanako?” “Nomba ine ne Yawe ndabasuka nati, ‘Ilyo muleka ukulya, icishinkafye imwe mukonkelelafye ifyakumusansamusha mwe bene, kabili elyo mupeelesha na babomfi benu bonse imilimo iyakosa.’ Ilyo muleka ukulya, ninshi kwaba ukulatintana, no lubuli pefye, no kulaumana. Ukuleka ukulya ukwa uyu musango, bushe imwe mutila kuti kwalenga ukuti ine naumfwa mu mulu imipapatile yenu, batini? Bushe uyu e musango wakuleka ukulya untu nasala? Ubushiku bumo bushe kuti ebo umuntu aicefyamo? Bushe bushiku bwakukontamafye nge tete, no kusendama pa nsalu shabulanda ne mito? Bushe ici eco mwita ukuleka ukulya? Bushe ubushiku bwa musango uyu ebo Yawe engasekelela? “Bushe teuyu musango wakuleka ukulya uo ine mfwaya? Ukukakula abafyengwa iminyololo, ukukakula inshinga na makoli, ukuleka abo mufyengelesha, no kufumyapo umutitikisha onse pakuti baleikalila. Abali ne nsala mulebapako icakulya, mulesekelela mumyenu abalanda abashikwete kwakwikala. Mulefwikako na bantu abo mulemona ukuti balisapula, kabili mwilakaana na kulaafwako abantu benu. Awe ninshi lyena icikuuku candi cikabengeshima pali imwe nge mibengelele ya kasuba akaletula, ne filonda fyenu fikalapolafye bwangu. Imicitile yenu iyalolamo ikalamutangilila, no bucindami bwakwa Yawe bukamucingililako na kunuma yenu. Lyena mukalati nga mwanjita ne Yawe namwasuka. Mukalati nga mwakuuta mutuule, awe na ine nkalamwasuka nati ndi pano. “Nga mwaleka umucusha, mwaleka no kusontana iminwe, mwaleka no kulalanda ifibi pa banenu, nga mwalapeelako abali ne nsala icakulya, no kutulanyako ababusu, awe ninshi imfifi iyo mwabamo ikasanguka ulubuuto, ulukalabalika nga kasuba akali pakati ka mutwe. Lyena ninshi ne Yawe nkalamutungulula lyonsefye, no kulamwikusha ifintu ifisuma mu mpanga iyabula amenshi. Lyena ine nkalamukosha no kulamusunga bwino. Mukaba nge bala ilitapililwa bwino, mukaba nga kamfukumfuku ka menshi akashikama. Mukalabuukulula ifibolya fyakale, mukalakuula mu mifula yakale nakale. Bakalamwita ukuti ni bakabuukulula wa fibumba ifyabongolweke, ni bakabuukulula wa mayanda ayabongolweke.” Yawe aletila ati, “Nga mwalacindika ubushiku bwe Sabata, mwaleka no kulacitamo ifyabunonshi, nga mwalamona ubushiku bwandi ubwamushilo ukuti ebwakusansamukamo, no kubucindika ngo bushiku bwakwa Yawe icine cine, nga mwalabucindika pakukanalayendamo icende ende, tamulebombamo milimo nangu ukulapumamo ilyashi lyabuwelewele, awe ninshi lyena mukalakwata insansa isha kuli Yawe. Kabili nkamusansabalika, nkaleka abantu bakalemucindika isonde lyonse, mukalailemena icalo ico napeele Yakobo icikolwe cenu. Nine ne Yawe nalanda pa kanwa kandi.” Moneni ukuboko kwakwa Yawe takwaipipa ukwakuti kufilwe ukumupususha imwe iyoo, kabili te nkomamatwi uwakuti akaane ukumumfwa ilyo imwe mulekuuta mutuule. Ala, ifyabubifi fyenu efyamupaatula kuli Lesa wenu ukubifya kwenu ekulenga alefisa icinso cakwe nokuti alekaana ukumumfwa. Amaboko yenu yalikowela ku mulopa wa abo mwafyenga, ne minwe yenu kulwa kubifya. Mulandafye ifya bufi bweka, ne ndimi shenu nasho shisosafye ifyabupondo. Nga mwaya ku cilye, tapali uulubulwisha aba mulandu mu cishinka, kabili tapali no ulubulula mu bufumacumi. Bonse bakoselelafye ukubepa ubufi pakuti ebo ciwamine. Ilyo baleya ninshi nabapanga umwakufyengela bambi. Batota amani aya mafwafwa, no kupikula amasumbu yakwa tandabube ayashakosa. Uwalyapo limo pa mani yabo ninshi kufwa, kabili nga patobeka limo mutotwa insoka na imbi. Ifyo bapikula teti nangu umo afwalwe nge nsalu iyoo, ifyo bapanga ukucita tekuti baifimbeko nakalya. Imilimo yabo yabubififye epela, kabili ifyakucita ulubuli efyaisula mu minwe yabo. Amakasa yabo lyonse yabutukila ukucita ifyabipa, kabili tabalindila pakwipaya abantu abakaele nakalya. Amapange yabo mapange yabupondofye, monse umo bapita mushalafye uboni no koomona. Bena tabaishiba inshila yamutende iyoo, tamwaba ukucita ifyalungama mu nshila shabo. Inshila isho bapitamo, shintu shashokana, na onse uupita muli isho nshila awe ninshi takamone umutende. Twashininkisha ukuti ecalenga ukuti umulinganya ube ukutali na ifwe, kanshi ecalenga nokuti ubololoke bwilamoneka muli ifwe. Ifwe tulafwaya ulubuuto ulwakuti tuleendamo, lelo ni mfififye eibako, nga twati kubutishe elyo twenda mu kafifi nga bashakwata amenso, efyo tuya tulepampanta. Tupampantilafye icibumba nge mpofu, tupampantila ku minwe nga bashaba na menso. Tulepulumpunta akasuba pakati, kwati tuli mu calo cabafwa umwafiita fititi. Bonse tubuluma nge fiswango fya bea, no kulila tulila nge nkunda. Tulolela ubupingushi ubwalungama, lelo tabumoneka. Tulolela Lesa ukuti ese atupususheko, nomba tapaba nangu cimo icicitikapo. We Yawe, ifyakupula amafunde ifyo ifwe twacita kuli iwe, ala fingi. Ifyabubifi fyesu efiletushinina. Cinefye bumpulamafunde bwesu bwaba pali ifwe, nefwe bene natushininkisha ukubifya kwesu. Ifwe twalikusangukila we Yawe, twalikufumyako amano, twalikaana no kulakukonka we Lesa wesu. Ifwe tulacusha bambi, no kukusangukila twalikusangukila. Ifyo ifwe tutontonkanya, fyabufifye, nefyo ifwe tulanda, nafyo fine fyabufi. Umulinganya ifwe twaliuleka, ne fintu fine ifyalungama tatufyangwako nakalya. Tulafundawila ifyacishinka ilyo tuba mu fisankano, temwakusangamo na mufumacumi iyoo. Icishinka nacicepesha, icakuti umuntu umo nga aleka ukubifya awe ninshi uyo muntu apyako. Yawe alamona ifi fyonse, no kufulwa alifulwa pa mulandu wakuti takwaba nelyo umo uucita umulinganya. Lesa alasunguka pakumona ukuti takwaba nelyo umo uutulanyako abo balecusha. Kanshi nomba ni Lesa fye umwine ewalasakatuka pakuti abapususheko, no kucimfya akacimfya mukucita ifyalungama. Akulafwala ubulungami kwati e cakufwala cakwe icakucinga icifuba. Kabili ku mutwe wakwe akulafwalako ukupususha, nge cimpompo icakuicingililako umutwe. Kabili akulafwala ifyakufwala fyacilandushi kubacusha abanabo, ukululunkana kwakwe akufimbene nga tandabube. Akalimuna abalwani bakwe pakulinganya pafyo bacita, akacita icipyu ku balwani bakwe ne cilandushi ku bamusangukila. Akalimuna na bantu bene aba ku lulamba lwa pali bemba. Eico abantu bakatiina Yawe ukufuma ku masamba konse, kabili bonsefye bakalatiina no bucindami bwakwa Yawe ukutula ku kabanga konse, pantu akesa nafulumbana ngo mumana uwapongolwa uo icimwela icamaka icakwa Yawe cisunkilisha. Yawe aleeba abantu bakwe ati, “Kalubula akesa mu Sioni, akesa lubula abo bonse bamwana Yakobo abalapila pa fyabubifi fyabo. “Elyo kabinge ine napangana nabo icipangano icakuti, ine pano ndi, namupeela Umupashi wandi na mashiwi yandi ayo nabika mu kanwa kenu. Kanshi imwe muli nokulayabeela, no kulafundako na bana benu na beshikulu benu ukufuma pali lelo ukushintafye no kukapela inshiku.” Efyasosa Yawe. Ima iwe Sioni, akubengeshima nga kasuba pantu nalwisa ulubuuto lobe, ubucindami bwakwa Yawe bulebengeshimina pali iwe. Pantu mona imfifi ikafimba pano isonde, ne kumbi ilyafiitisha likafimba abantu bonse, lelo iwe ulubuuto lwakwa Yawe lukalakubengeshimina, Yawe umucindami iwe eukalaba nobe, no bukata bwakwe bukaba pali iwe. Imishobo ya benafyalo ikaileta ku lubuuto lobe, ne shamfumu nasho shikaileta ku kubengeshima kwa lubuuto lobe ulukaba nga kasuba akaletula. Sansula amenso, lolesha konse konse, umone. Abantu bobe bonse nabalongana pakuti baleisa uko uli. Bamwano abaume bakulatula ukutali, bamwano abanakashi bakulaisa nabasendwa pa maboko nga bana. Iwe wakulati nga walolesha, awe tepakutemwa, wakulabilimafye ku nsansa. Ifyuma fya mishobo ya benafyalo niwe fyakulalungama, ifyuma fyabo filya bapisha pali bemba fikesa kuli iwe. Ingamila shakulaisa imilongo, imisepela ya ngamila ukutula ku calo ca Midiani ne ca Efah. Shakulatula ku Sheba pakukuletela golide no bubani. Abantu bakalalumbilisha Yawe pafyo akucitila. Impaanga shonse isha ku Keda ne sha ku Nebaiyoti bakashileta kuli iwe pakulashituula ilambo. Shikalatuulwa pa bulambo pakusansamusha ne Yawe, kabili nkacindamika ŋanda yandi iyapulamisha. Nga yalya mato yaleshunda nga makumbi, yalya yaleisa nge nkunda ishilebwelela mu citele, bushe mato nshi? Pantu ifyalo fya ku lulamba lwa pali bemba filenindila, ayaletangila ukufika mato ya ku Tashishi, kukuleta abana benu abaume ukufuma mu ncende shakutali, ninshi nabasenda silifa na golide ifyakwisa tuula Yawe Lesa wenu, ku Wamushilo Lesa wakwa Israeli pantu eulengele bamone ukuti Lesa nakucindika. Abenafyalo bakabuukulula amalinga yobe, ne shamfumu shabo shikalakubombela. Nangu ine nakulimwine cipyu cipyu, awe nomba lino lyena nakulakukwatila icikuuku, kabili nakulakulangulukilako. Inshiku shonse impongolo shobe shikalaba ishaisuka, akasuba no bushiku tashakesalwe, epakuti mishobo ya benafyalo bakaleleta ifyuma fyaiko, ne shamfumu shabo eshikalatangilila mukukucindika. Elyo abantu ba mishobo ne shamfumu shabo abakalakaana ukulakubombela, awe bena bakaloba, bakonaulwa umupwilapo. Imbao sha mipapa, ne sha mikula, ne sha paini, isha miti iyawamisha iya mu mitengo ya Lebanoni, esho bakaleta pakwisa kukuulilako cipya cipya Yerusalemu, pakwisa emfeshako icifulo candi icamushilo, na pakwisa puulamikilako icifulo ca makasa yandi. Abana ba bantu abakucusha, bakesa mukulakwinamina pakukucindika. Bonsefye abakusuulile kale, bakesa mukulafukankila apo uli. Bakalakwita abati, “We musumba wakwa Yawe.” Pambi bakalatila, “Sioni, we musumba wakwa Lesa Wamushilo uwakwa Israeli.” Nangu abantu bakusuulile no kukupata icakuti takwali no walepita mu calo cobe, ine nkakucindamika umuyayaya, inkulo ne nkulo shikalasekelela muli iwe. Iwe ukalaonka ibele lya mishobo ya benafyalo pamo ne shamfumu shaiko, nga filya fine nacifyashi asungilila mwane. Elyo ukashininkisha ukuti nine ne Yawe nakupususha, nine ne Lesa ne Mpalume yakwa Yakobo nakulubula. Pa mukuba obe, ine nkapyanikishapo golide, pa fyela, ine nkapyanikishapo silifa, pa mbao, ine nkapyanikishapo umukuba, pa mabwe, ine nkapyanikishapo ifyela. Bakateeka bobe tabakalekucusha nakabili iyoo, ine nkaleka bakaleteeka mu bololoke ne cibote. Icongo cabuluku tacakaleumfwika nakabili mu calo cobe, ubonaushi tabwakaponene nakabili icalo cobe iyoo. Yawe akalakulinda no kulakucingililako nge linga, ukalamulumbanya pa mulandu wakukupusushako. Te kasuba kakalakusanikilako ilyo bukalaca iyoo, te mweshi ukalakusanikilako ilyo bukalaila iyoo. Ala ni Yawe umwine akalakusanikilako pe na pe, ni Lesa umucindami, eukaba ulubuuto lobe. Akasuba kakulamubalikilafye lyonse ukwabula ukuwa, no mweshi wakulabalika ukwabula ukufimbwapo. Kabili Yawe akalaba ulubuuto lobe pe na pe, elyo inshiku shakulilishikamo shikapwa. Abantu bobe bakalabafye bonse abololoke, bakalakwata ne calo pe. Nine nabashimpamo, nine nababumba, pakuti baleebako na bambi ifyo ine napuulama. Nangu ulupwa lobe ulwaba ulwacepeshapo kabili ulwafyefye, awe nalo lwine lukaba umushobo wa bantu uukulu kabili uwamaka. Ifi fintu ine nkaficita bwangu inshita iilingile nga yafika, nine ne Yawe nalanda. Umupashi wa Mfumu Yawe waba pali ine, pantu Yawe alinsuba amafuta, pakuti ndebilila abalanda imbila nsuma. Alintuma ukulakoshako abafunshika imitima, no kulabilisha ukulubuka kuli bankole, na palwa kufumya abafungwa mu fifungo. Alintuma ine pakuti ndebilisha ukuti inshita nomba naifika iyo Yawe alapusushishapo abantu bakwe, iyo Lesa wesu akalandula pa balwani bakwe. Alintuma ine pakuti ndetalalikako abaleloosha, pakuti mu Sioni ndetalalikamo no kulasansamushamo abalelilishika, no kupeela kuli bena ingala yabusuma pa cifulo ca mito, amafuta yakusekelela pe punda lyakuloosha, bafwale no mwingila wakutasha, ukufuula umutima uwatondobala. Baketwa ifimuti fya oki ifyabulungami ifyalimbwa na Yawe umwine, bakulalumbanya na Lesa pa mibombele yakwe. Bakulakuula cipya cipya ifibolya fya myaka ishishibantu, no kulabuukulula apaonaike kale, no kulabuukulula imisumba iyaonaike, no kulabuukulula ifitantala fya myaka yakale na kale. Abenafyalo bakulamubombela. Bakulamucemenako ne fitekwa, bakulamuliminako na mabala, no kulamusungilako amabala ya myangashi. Elyo imwe mwakulaitwa bashimapepo bakwa Yawe, mwakulaitwa ababomfi bakwa Lesa wesu. Imwe mwakulaliila pa fyuma fya mishobo ya benafyalo, kabili mwakulacankilwa mu fyuma fyabo. Insoni shenu no kusaluka kwenu nafipwa, mwakulapoka ifyuma ifyafulilako imiku ibili kabili mwakulaiikalila nomba mu cifulo cenu. Ne fyuma fyenu fyakulafulilakofye mu calo cenu, kabili imwe mwakulasansamuka lyonsefye. Yawe aletila ati, “Ine nalitemwa umulinganya, nalipata ubupuupu no lufyengo. Ine nkalambula bwino bwino abantu bandi mu cishinka, kabili nkapangana nabo icipangano ca pe. Na bana ba mu bufyashi bwabo bakulalumbuka ku mishobo ya benafyalo, bonse abakalabamona bakalashininkisha ukuti aba e bantu abo Yawe apaala.” Nayanga ne nsansa muli Yawe, umutima wandi wakulasansamukila Lesa wandi, pantu ine namfwika icakufwala icakulanga ukuti ine nimpusuka, namfimba umwingila uwakulanga ukuti ndi mololoke. Namfwika icakufwala ca ku mutwe icakwa shibwinga, nga filya shimapepo nao afwala, ndi nga nabwinga uufwele ifisamo ifyakuiyemfya. Pantu ngefi fine umushili umesha imbuto no kukusha ifimenene mwibala, efyo ne Mfumu Yawe akalenga ubololoke no kulumbanya fikalecitwa, fikamoneka ku bantu ba mishobo yonse. Awe ine, pali iwe we musumba wa Sioni, nshatalalepofye iyoo, ine nshaleke kukulandapo, mpakafye ulubuke we Yerusalemu. Mpakafye ubololoke bobe busame nge mibengelele ya kasuba, no kulubulwa kobe kube ngo mwenge uulesanika ubushiku. Abantu ba mishobo bakulamonako ifyo iwe ucita ifyalungama, ne shamfumu shabo shonse shakulatamba ifyo iwe wacindama. Ukalaitwa ishina ilipya ilyo Yawe umwine akakwinika. Kuli Yawe, iwe ukaba nge ngala yabufumu iyayemba, ukaba nge citebo cabufumu mu maboko yakwa Lesa obe. Abantu nomba tabalekwita “Uwalekeleshiwa,” ne calo cobe tabaleciita “Icaonaulwa,” iyoo. Nomba bakulakwita “kacele wakwa Lesa,” icalo cobe bakulaciita “Icaupwa bwino.” Pantu Yawe alekucankilwa, kabili icalo cobe calaba kwati mwanakashi uwaupwa. Pantu nga filya fine umulumendo abuula umukashana uushabala opwa eo aupa, efyo na bana bobe bakakubuula, nga filya shibwinga asekelela pali nabwinga wakwe, efyo na Lesa obe akasekelela pali iwe. “Iwe Yerusalemu, pa malinga yobe ine nimbikapo bamalonda, nabo tabakulaikala tondolo ubwaca no bwaila. Bali nokulanjibukisha palwa filayo fyandi, kabili tabakulaesha no kutuusha nakalya. Belaleka ine ndeiikalilafye, mpakafye nkakubuukulule iwe Yerusalemu, nkakucite umusumba uwakuti abantu icalo conse bakalelumbanya.” Yawe nalapa umulapo wa kuboko kwakwe ukwa ku kulyo, kabili ukuboko kwakwe ukwamaka atile ati, “Napalifye ine nalapa ukuti ine nshakaleke balwani bakalemuliila icakulya iyoo, na benafyalo ine nshakabaleke bakalemunwena umwangashi wenu uupya uo imwe muculila. Lelo imwe mwe balima iŋanu no kushiseepa, nimwe mwakulalya imikate, mwakulalumbanya Yawe. Mwe basaba ifitwalo fya myangashi, nimwe mwakulanwena umwangashi mu mansa sha cifulo candi icamushilo.” Imwe mwe bena Yerusalemu, aleni imeni fumineni pa minshi, kasebeleni abantu benu umusebo abalebwela. Kaciteni icimusebo icikulu, mushulemo na mabwe. Imyeni uluunga pakuti imishobo ya benafyalo beshibe ifi. Lekeni beshibe ukuti Yawe alebilikisha ku bantu bonse pano isonde ati, “Mwebe umwana mwanakashi Sioni amuti, ala umupusushi obe aleisa, ne cilambu cakwe ali naco, ala ulya aleisa na bantu abo alubwile. Imwe mwakulaitwa ‘Abantu bakwa Lesa abamushilo,’ ‘Abantu abo Yawe alubula.’ Yerusalemu akulaitwa ‘Umusumba uo Yawe atemwa’ ‘Umusumba uo Lesa ashalekelesha.’ ” Nani ulya aletula ku musumba wa Bosira uwa mu calo ca Edomu? Icakufwala cakwe cilifye icakashika ce, afwala ubusaka, alepintauka na maka pakwenda. Ala nine ne Yawe Lesa ne wabulamba kukupususha abantu, ne waisa kukwishibisha abantu ukucimfya kwandi. Nga nomba mulandu nshi icakufwala cobe cikashikile, kwati ca muntu uwali alenyantaula ifitwalo fya myangashi mulya umwakukamina? Yawe nao epakwasuka ati, “Nanyantawile umwangashi mu mulimba neka. Ukufuma mu bantu ba mishobo tapali uwali pamo na ine uwakungafwako. Mu bukali bwandi nalibakontawile, nabanyantawile cipyu cipyu, wasuka no mulopa wabo wasabukila ku cakufwala candi, casuka ne cakufwala candi cakantana ku mulopa wabo. Pantu ine namwene ukuti inshita nomba yafika iyakulimwinapo abalwani babo, nokuti kabili e nshita ine iyakulubwilapo abantu bandi. Naliloleshe pakuti monepo umo uwakungafwako, awe tepakumoneka nelyo umo, calimpapwishe pakumona ifyo tapali wakwafwana nankwe. Eco mu kuboko kwandi mwine emwaishile ukupususha kwandi, mu cipyu candi nasuka nacimfyafye neka. Abantu ba mishobo yonse nalibanyantawile bukali bukali, nasuka nabalenga ukutalansuka nga bakolelwe pa mulandu wa cipyu, no mulopa wabo uubapeela ubumi nausumya walapita nga mulamba panshi.” Ine nakulashimika ifyo Yawe aba no kutemwa ukwa pe, nakulamulumbanya pa fintu fyonse ifyakupapa ifyo atucitila. Alitusenamina nganshi ifwe fwe ba ŋanda yakwa Israeli, fwe bantu bakwe atebeta ukulingana no kutemwa kwakwe ukukulu, pantu alikwatisha uluse ne cikuuku icishipwa. Yawe nao epakusosa ati, “Cine cine aba bantu bandi, bana bandi abashakansangukile pakumbepa iyoo.” Kanshi nao epakuba umupusushi wabo. Ku macushi yabo yonse nao aliculileko, kabili malaika uwa pa cinso cakwe alibapuswisheko, Abalubwile pa mulandu wakubatemwa na pa mulandu wa kubalangulukilakofye. Alibemishe no kubapapa nga filya fine na kale line alebasunga. Lelo bena balitalamine Yawe, no kumufiisha ku mukoshi pakulenga Umupashi wakwe Uwamushilo ubulanda. Yawe epakubalukila aba umulwani wabo, no kubalwisha alabalwisha. Elyo basuka balaibukisha inshiku shakale, ifyo cali ilyo Mose umubomfi wakwa Yawe alipo. Kanshi epakulaipusha abene abati, “Bushe pali nomba ni kwi kwaba Yawe uwatufumishe muli bemba no mucemi wa bantu bakwe? Bushe ni kwi kwaba Yawe uwapeele Mose Umupashi wakwe Uwamushilo? Bushe ni kwi kwaba Yawe uwalebomfya ubulamba bwakwe, no kuleka Mose acite ifintu ifyakupapa, ifyakulekanya bemba pakati pakuti abantu bapite, no kuleka ishina lyakwa Yawe lilelumbuka pe?” Ilyo Yawe abapishishe panshi apauma ndi mu menshi ayashaishikila, awe tapaipunwine nangu umo. Baleendafye nci nci nci nga bakabalwe abaleenda mu matololo, baleendafye nge ŋombe ishileya ku nika ku mulemfwe. Umupashi wakwa Yawe ewabalengele ukutuusha. Kanshi efyo we Yawe watungulwile abantu bobe, wailetela no lulumbi ulwine lwine. We Yawe, uko ku mulu uko waikala mu cifulo cobe icamushilo, ukufuma ku cifulo icacindama, ala shi wingalatuloleshako amenso. Bushe ukucincila kobe kwaya kwi? Ngo bulamba bobe bwaya kwi? Icilela cobe caya kwi pamo no luse lobe lwine? Ala wilatufumyako mano. Pantu iwe niwe Shifwe. Nangu icikolwe cesu Abrahamu tatwishiba, na Israeli nao tatwibukishako, nomba iwe we Yawe niwe Shifwe, umulubushi wesu e shina lyobe ilyakale na kale. We Yawe, nga cinshi ico utulekela tulepumba mu nshila shobe? Mulandu nshi utulekela tulekosa imitwe ndi, tulekaana no kulakukwatila akatiina? Bweluluka, loleshafye pa babomfi bobe abakubombela, ishi nko ishaba icacishilano cobe pe. Ifwe fwe bantu bobe twaikele mwisano lyobe ilyamushilo inshita inonofye, abalwani besu baisa linyantaula no kulyonaula. Iwe uletucitafye kwati tewe watuteeka, kwati tatwatala atuba bantu bobe abetilwa peshina lyobe. Nga cinshi ico ushingalepwila umulu no kwisa panonshi? Icakuti ne mpili kuti shalaitentelafye pa cinso cobe. Nga filya umulilo ubilima mu cisonso, nefyo ubilausha amenshi peshiko, efyo ulange abalwani bobe ishina lyobe ifyo lyaba, uleke imishobo itutume pa cinso cobe. Limbi iwe walishile cita ifintu ifyakutiinya nganshi ifyo ifwe tushaenekele, ilyo waikile panshi, impili shalitentele pa cinso cobe. Awe takwatala akuba muntu uwaumfwapo nangu uwailukapo nangu ukumonapo Lesa umo uwaba no bulamba nga iwe, uucitila abantu abamutetekela ifintu ifyaba ngefi. Iwe ulasekelela abomfwa insansa mukulacita ifyalungama, abebukisha no kulaikala imikalile iyo iwe ufwaya ukuti baleikalilamo. Nangu iwe watufulilwe pa kubifya kwesu, awe ifwe twabikilepofye ukulabifya. Nangu iwe utufulilwa apakalamba, awe ifwe tulufyanyafye ukutula na ku kale. Nomba tukapusuka shani? Bonsefye pano tupelele, tuli babifi, nangu ifintu ifyawamisha ifyo ifwe tucita, awe nafyo fine fintu fyakowela nge cikolopo. Pa mulandu wa kubifya kwesu ifwe twaba nga mabula ayauma, twaba nga yasendwa ku mwela. Pali ifwe, tapaba nelyo umo uukupepa, nangulafye umo uukukuuta mutuule. Pantu iwe walifisa icinso cobe kuli ifwe, no kutusuula iwe walitusuulako pa mulandu wa bubifi bwesu. Lelo kwena we Yawe, niwe Shifwe. Ifwe twabafye nge bumba, nobe waba nga na kabumba. Ifwe niwe watubumba. Kanshi wilatufulilwa ifi, we Yawe, nangu ukulaibukisha lyonse ububifi bwesu. Uloleshe pali ifwe fwe bantu bobefye, shi wingalatubelelako uluse. Imisumba yobe iyamushilo nomba ilifye ifibolya, umusumba wa Sioni naonaika, mu Yerusalemu mwine mushelefye ifipompa. Iŋanda yesu iyaba iyamushilo kabili iyalulumbi, iyo ifikolwe fyesu fyalekulumbilamo, awe nayo ine baliyoca ku mulilo. Ne ncende shonse isho ifwe twalecankilwa, awe nasho shalyonaika. We Yawe, bushe iwe uletilapo shani pali ifi fyonse? Bushe tawacitepo cimo? Bushe uletulekafye tulecula no kutulengesha ubulanda? Yawe nao epakwasuka, “Naliisokolwele ku bantu abashaleipusha palwa ine, abashalemfwaya ebansanga. Nangu abantu ba uyu mushobo bashalemfwaya, ine nalibaswike nati, ‘Ala epo naba, epo ndi.’ Naletambalika amaboko yandi inshiku shonse ku mushobo wa bantu abatalama, nangu bena bandufyanyafye ku mufulo, no kulacitafye ifyo abene batemenwe. Bena balankalifya umutima ku mufulo wabo. Bocela amalambo mu mabala yabo, kabili bafutumwina ububani pa bulambo bakuula ne njelwa. Baya mukwikala mu nshinshi na mu ncende ishafisama, emo bekala ubushiku bonse no kulacita ifyankaama. Balalya ne minofu ya nkumba, na mu mpoto shabo mubafye umuto wa nama ishakowela. Elyo kabili aba bantu bene, ebeba abanabo abati, ‘Ala ifwe muletutaluka, mwilatukumya, pantu ifwe tuli abasanguluka.’ Awe ine ne Yawe teti ntemwe na bantu ba uyu musango, bena baba nge cushi mu myona yandi, mulilo uushatala aushima. Moneni umulandu wabo walilembwa kale. Ine ne Yawe nshakalekepofye iyoo, nkabakanda, nkalandula pa fyabubifi fyabo, bonse ububifi bwenu no bwa fikolwe fyenu,” efyasosa Yawe. “Pa mulandu bena batuulila amalambo pa mpili, no kumpontela pa tumpili, kanshi na ine nalabakanda ukulingana nefyo bacita.” Lelo kwena ine ne Yawe ndetila nati, “Nga filya abantu bakaana ukonaula ifisansangu fya myangashi umuli ubusuma, kanshi na ine wine efyo nkacita. Nshakalofye bantu bandi bonse iyoo, nkapusushapo abamombela. Nkasenamina abana bakwa Yakobo, na ba mu luko lwakwa Yuda ebakaba e bene ba calo candi ica mpili. Abantu bandi abasalwa abamombela, emo bakalaikala. Bakalacemena impaanga shabo mu Sharoni, bakalacemena ne ŋombe shabo mwishika lya Ako, umwakutuushisha imikuni ya ŋombe, efyo cikaba kuli abo abamfwaya. “Nomba imwe mwe bafumya amano kuli ine ne Yawe, mwe balaba Sioni, ulupili lwandi ulwamushilo, mwe bapepa umulungu Gadi uo batila eupeela ishuko, no mulungu Meni uo batila eupekanya ifikesa citika, awe imwe cikaibela. Nkamupekanisha ukwipaiwa mu nkondo, bonsefye mukakontamina panshi no kwipaiwa, pantu imwe mwalekaana ukunjasuka ilyo ine nalemwita, mwalekaana no kumfwa ilyo ine nalemweba. Mwatemwishishepo ukuntalamina, no kusala ukucita ifishinsekesha.” Eico ine ne Yawe namwebelapo imwe ukuti, “Ababomfi bandi ebakalashukila ifyakulya ifingi, lelo imwe mukalaba ne nsala. Ababomfi bandi bakalakwata ifyakunwa nafyo ifingi, nomba imwe mukalaculafye ku cilaka. Imwe mukalaendafye nsoni nsoni, pa nshita ababomfi bandi bena bakalaenda ne nsansa. Ababomfi bandi bena bakalaimba inyimbo shansansa, lelo imwe mukalalilafye imisowa kulwa mutima ubukali, mukalaloosha pa mulandu wa kucucutika mu mupashi. Abantu bandi abasalwa bakalabuula ishina lyenu, no kulalilumbula nge cilai icakutipwilako bambi. Nine winefye ne Mfumu Yawe nkamwipaya imwe. Abamombela bena ine nkalabeta ishina limbi ilipya. Umuntu onse mu calo uukalalomba ipaalo, ine ne Lesa uwacishinka nine winefye akalalomba ukuti mupaale. No muntu onse mu calo uukalalapa, lishina lyandi ine ne Lesa uwacishinka elyo akalalumbula pakulapa. Ala ifinkunka fyakale nafilabikwako, ine nomba nimfifumyako na mano.” “Mwamona, ine ndebumba umulu uupya ne calo naco icipya. Ifyakale fyonse tabakalefibukisha, nangu ukulafitontonkanyapo. Imwe lyonsefye muleanga ne nsansa pa fintu ifyo ine ndecita, pantu Yerusalemu umusumba uo ine ndecita wakulabamofye insansa sheka sheka, na bantu bauko bene bakulaba ne nsansa. Na ine wine nakulasansamuka icibi pa mulandu wa Yerusalemu, na pa mulandu wa bantu bandi. Tamwaleba wakulukusha filamba, nangufye uwakukuuta mutuule nakalya. Tamwakaleba tunya utwakulaikalafye inshiku ishinono ututeku nakalya, bonsefye bakulakota ukucila na pa myaka iyo bali nokufwilapo. Abakulafika pa myaka umwanda (100) utuntulu, awe bakulamonekafye abamaka. Uushalefikako ninshi ena kwishibafye ukuti untu atipwa. Abantu bakulaikuulila amayanda, no kwikala emo bakulaikala. Bakulailimina amabala ya myangashi, no kulalya ifitwalo fyaiko. Tabakakuule amayanda elyo bambi ebaisa ikalamo iyoo. Kabili tabakalime elyo bambi ebaisa lya awe. Abantu bandi bakulakokola pa calo nge miti. Abasalwa bandi bakulailemena ifintu ifyo bakulaibombela. Bakulashuukilamo mu milimo yabo, na bana babo tabaleponenwa na mipamba nakalya. Pantu nine wine ne Yawe nakulabapaala lyonsefye, kumo kwine na bana babo. Nomba ilyo tabalati banjite, ine nalibaswike, ilyo bacili balelanda, ninshi nalibomfwile. Umumbulu no mwana wa mpaanga fikamba ukulila pamo, ne nkalamo shikalalya icani nge ŋombe, ne nsoka shine shikalalya ulukungu. Pa lupili lwandi ulwamushilo, awe tapakabe ubonaushi kabili tapalemoneka kabi nelyo kamo.” Efyasosa Yawe. Ifi efyasosa Yawe ati, “Umulu, e cipuna candi icabufumu, icalo naco epo ine nanyanta amakasa yandi. Nga nomba kanshi ni ŋanda nshi iyo imwe mwingankuulila? Nangu ni pa ncende nshi ningatuushisha? Ala nine wine nabumba fyonse ifi. Fyonsefye, ne mwine nine Yawe. Elyo kwena abantu abaicefya, abalapila, abankwatila akatiina no kupetamina ishiwi lyandi, ine ebo mposako amano. “Abantu tepakutemwa ukucita ifyo abene balefwaya. Umuntu uuli onse uwipaya iŋombe no kutuula ilambo, abafye ngo wipaya umuntu. Uwaipaya akana ka mpaanga no kukatuula nge lambo, abafye cimo cine no unyongele umukoshi wa mbwa pakuiipaya no kuileka ilambo. Noyo utuula umutuulo wa cabunga, aba cimo cine ngo uutuulile umulopa wa nkumba. Na onse uwoca ububani, cimo no upakata utulubi. Aba bantu tepakutemwa iyi mipepele yabo iyishaibipila. Kanshi na ine wine nakulabatoosha imipamba, no kuleta pali bene ifintu filya fine batiina. Pantu tapali nelyo umo uwanjaswike ilyo ine nalebeta, nangu uwakumfwa ilyo ine nalebeba. Mutemwikwa ukuntalamina, no kulacita ifintu ifishinsekesha. “Umfweni kuno ishiwi lyakwa Yawe, imwe mwe bankwatila akatiina, mwe bapetamina ishiwi lyandi ine ne Yawe. Imwe ndemweba nati, abantu benu bamo balimupata, no kumusuula pa mulandu wakuti imwe mwalimpetamina. Imwe balamuwela abati, ‘Twakulamonako ifyo imwe mwakulasansamuka. Yawe nalemulangafye ifyo apuulama, nalemupusushakofye.’ Kwena aba bantu bakasebaninapo. Umfweni akabolokoto ako kaba mu musumba, akafuma mwi Tempele. Nine ne Yawe ndebolokota pa nshita ndelimuna abalwani bandi. “Umusumba wandi uwamushilo uli ngo mwanakashi uwafyala umwana umwaume apopenefye, ukwabula nokuti atale akomwe ne fumo. Bushe kwalitala akuba umuntu uwamonapo nangu ukumfwapo ica uyu musango? Bushe kwalitala akuba umushobo umo uwa bantu uwatampile ukubapo pa bushikufye bumo? Ala Sioni ena akafyala umutundu wa bantu ilyo line akakomwa ne fumo. Nine Yawe ulenga ukuti cilepalamina icakuti abantu bandi balefyalilwapo, bushe imwe muleti amuti kuti ine nalekapofye nokuti bafyalwe iyoo, batini?” Efyasosa Lesa wenu. “Sansamukeni pamo na Yerusalemu, mwangileni imwe bonse mwe bamutemwa. Akusansamukeni nankwe nomba, imwe bonse mwe balemuloosha. Mwakulacankilwa ifisuma fyakwe, nga filya ciba ku kanya akali kwibele lyakwa nyina, mukalaonka no kusansamushiwa, no kuilemena ku filyo ifishaifulila.” Ifi efyasosa Yawe, “Ine nkaletela Yerusalemu umutende wape, ne fyuma fya mishobo ya benafyalo fyakulaisa kuli ena, fyakulafumfumuka nga menshi ya mu mumana uushikama. Mwakulaba nga kana akasungwa na nyina, Yerusalemu akamusendela pa maboko yakwe no kumutentemba bwino. Ine nkalamutalalikila imwe mu Yerusalemu, nga filya fine nacifyashi atalalika ka mwane, efyo nkalamutalalikilako. Ilyo imwe mukalamona ifi fintu, ala imitima yenu ikalasansamuka, mukalakwatisha amaka no mutende. Elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine ne Yawe ndafwa abampetamina, nokuti kanshi ine ndafokela abalwani bandi. “Ine ne Yawe nkeshila mu mulilo, amaceleta yandi yakaba nga kankungwe. Nkesa kukupesha abo ine nafulilwa, no bukali bwandi bukaba ngo lubingu lwa mulilo. Abantu bonsefye pa calo abo ne Yawe nkasanga ne milandu, nine ne Yawe nkabalimwina ku mulilo na ku lupanga, no kufwa, bengi bakafwa ku mulandu wa ine ne Yawe. “Ine ne Yawe ndetila nati, calapwa, kabili calapwilililafye kuli aba bantu baisangulula, abaya imilongo kukulapepa imilungu mu ncende isho baipekanishisha mu mabala. Calapwilililafye kuli aba bantu abalya iminofu ya nkumba, na bakwindi, ne fyakulya fimbi ifyabunani. Ine nalishiba ifyo bena batontonkanya nefyo bacita. Ine nalaisa nonganye abantu ba mishobofye yonse ne ndimi shonse nabo bakesa mona ubucindami bwandi. Kabili nkabika icishibilo pakati kabo icakushininkisha ukuti kanshi nine ndebalimuna. Kwena nalaisa shapo bamo, nabo ndebatuma ku bantu ba mishobo ababa mu fyalo fyakutali iya ku lulamba lwa bemba, uko bena bashatala abomfwa palwa lulumbi lwandi, uko bena bashatala abamona ifyo ine nacindama, nefyo ine naba no bulamba. Nako e ku Tashishi, na ku Libya, na ku Ludia uko abantu bacenjelesha ukuposa imifwi, na ku Tubali, na ku calo ca Bagiriki. Ni kuli iyi mishobo ya benafyalo iyo balaya mukulashimikilako ifyo ine nacindama. Bakabwesha na banenu bonse, bakabafumya mu mishobo ya bantu bonse, no kwisa batuula ngo bupe kuli ine ne Yawe. Pakwisa ku lupili lwandi ulwamushilo mu Yerusalemu bakabaleta pali bakabalwe, pa maceleta, pa macila, pali bapunda, na pa ngamila. Cikabafye nga filya fine abena Israeli baleta imituulo yabo iya cabunga ku ŋanda yandi ne Yawe, ilyo besa nabasendela mu fipe ifyasanguluka. Bamo pali abo bantu, ine ne Yawe nkabacita bashimapepo na bena Levi.” Efyasosa Yawe. “Ngefi fine umulu upya ne calo cipya ifyo ine ndecita fyakulabelelela ku maka yandi ne Yawe, efyo na bana benu bakulabelelela pamo pene ne shina lyenu. Pa nshikunkulu ya kumoneka kwa mweshi onse uupya, na lyonsefye pa bushiku bwe Sabata, abantu ba mitundu yonse bakulaisa muno mu Yerusalemu kukumpepa ine ne Yawe. “Pakubwelelamo bakulatamba ifitumbi fya bantu abansangukile. Imitiiti iyakulafilya tayakatale aifwa nakalya, no mulilo uwakulafyoca nao tawakatale aushima iyoo. Kabili bakaba icakuselausha ku bantu ba mitundu yonse.” Amashiwi yakwa Yeremia mwana Hilikiya, uwali umo pali bashimapepo abali mu mushi wa Anatoti mu citungu cakwa Benjamini. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia pa nshita Yosia umwana wa mfumu Amoni aleteeka icalo ca Yuda, mu mwaka walengele ikumi limo na itatu (13) apo abelele pa bufumu. Nakabili Yawe alilandile kuli Yeremia pa nshita Yehoyakimu mwana Yosia ali pa bufumu bwakuteeka icalo ca Yuda. Elyo ukutula ilyo line alelanda kuli ena inshita ishingi, ukushintafye napo abena Yerusalemu basendelwe muli bunkole, mu mweshi walenga isano, mu mwaka walengele ikumi limo na umo (11) apo Sedekia mwana Yosia abelele pa bufumu bwakuteeka icalo ca Yuda. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Ilyo nshilati nkubumbe munda muli noko, ninshi ine nalikwishiba, ilyo iwe ushilati ufyalwe, ine ninshi nalikupatula. Ninshi ine nalikusonta ukuba kasesema ku mishobo ya bantu.” Na ine epakwasukapo nati, “Iyee we Yawe, awe ine nshaishiba kulanda, kabili ine ncilifye umwaice.” Lelo Yawe ena pakunjasuka atifye, “Iwe witila ine ndi mwaice, iwe wakulayafye ku bantu abo ine nakulakutumako, wakulaya mukubeba fyonse ifyo ine nakulakukonkomesha. Tecakwesha kulabatiina iyoo, pantu ine nakulaba nobe pakuti ndekupokololako. Ifi efyasosa Yawe.” Elyo kabinge Yawe atambika ukuboko, ankumya pa kanwa, anjeba nokuti, “Mona nomba nabika amashiwi yandi mu kanwa kobe, ayo iwe uli nokulalanda. Mona, pa bushiku bwa lelo ine nakulashika pa bantu ba mishobo, na pa fyalo fya shamfumu ifyalekana lekana. Amaka nakupeela yakunukaula no kubongolola, yakonaula no kulofya, yakukula no kulimba.” Elyo kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Yeremia, bushe cinshi ico wamona?” Na ine nayasuka nati, “Namona umusambo wa muti wa Alumondi.” Yawe nao epa kunjasuka ati, “Ee, nifyo fine, walungika, pantu ine ndalolela pakuti mone ukuti ifyo nsosele fyafikilishiwa.” Nakabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Cinshi na cimbi ico wamona?” Na ine nayasuka nati, “Namona inongo ilebilauka, kabili ifutatile ku kapinda ka ku kuso.” Elyo Yawe nao anjeba ati, “Ku kapinda ka ku kuso kwine ekukafuma icinkunka icikesa ponena abantu bonse abekala muli cino calo. Pantu nomba ine ne Yawe nalaita abantu aba mu shamfumu shonse isha ku kapinda ka ku kuso, efyasosa Yawe. Ishamfumu shabo cila imo ikesa teeka icipuna caiko icabufumu pa mpongolo ya musumba wa Yerusalemu, no kwisa shinguluka ilinga lyauko lyonse, no kushinguluka imisumba imbi iya mu calo ca Yuda. Efyo nkapingula abantu bandi pa mulandu wa kubifya kwabo no kunsangukila, pakulafutumwina imilungu ububani, no kupepa utulubi uto abene baipangila. “Nomba iwe ima ipekanye, kabiye no kubeba fyonse ifyo ine ndekukonkomesha. Tecakwesha ukubatiina iyoo, pantu ine kuti naisa kutiinya pa cinso cabo. Mona, ubwa lelo nakucita ukuba umusumba we linga, kabili ukuba ulupanda lwa cela, kabili nge linga lya mukuba ilyakulwishanya ne calo conse, kukulwishanya ne shamfumu sha mu Yuda, pamo na bacilolo, na bashimapepo, na bantu bene kumo aba mu calo. Bakakulwisha lelo tabakakucimfye nakalya, pantu ine nakulaba nobe pakuti ndekupokololako.” Ifi efyasosa Yawe. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Kabiye uye ubile mu matwi ya bena Yerusalemu imbila yandi iyakuti, ifi efyasosa Yawe. “Ine ndebukisha ifyo mwapeteme mu bwaice bwenu, ifyo mwantemenwe kwati ni nabwinga, ilyo mwalenkonka ukupita mu matololo, ukupita mu calo icishatandwamo. Mwe bena Israeli, mwali abantu abamushilo kuli ne Yawe, mwali nge fisabo ifyawamisha ifyo nabalilepo ukulobolola. Bonse abalemucusha, ine nalebapeelelapo umulandu, no kubaletela ifinkunka. Ifi efyasosa Yawe.” Kutikeni kwishiwi lyakwa Yawe, imwe bamwana Yakobo, mwe mikowa yonse iya mu ŋanda yakwa Israeli. Ifi efyasosa Yawe ati, “Bushe bubi nshi bashinwe bamwene muli ine, ubwalengele ukuti bampondokele, no kulakonka utulubi utunangwa, basuka nabo bene basangukilamo ifinangwa? Tabaipwishe nokuti, ‘Nga Yawe ali kwi, uwatufumishe mu calo ca Egupto, no kututungulula mu matololo? Ali kwi uwatutungulula mu calo ca mpili kabili ica miyenge, mu calo icauma ndii, kabili ica mfifi ikalamba, mu calo icishalepitamo muntu, umushaikele muntu nelyo umo?’ Nasuka namufisha mu calo icafunda, pakuti muleipakisha ifisabo fyaciko, ne fisuma fimbi ifyabamo. Lelo imwe cilya mwafikamofye, awe mwakowesha ne calo candi, mwalenga icifulo ico namupeele ukuba icamuselu. Bashimapepo nabo ababula nokuti bepushe ati, ‘Nga Yawe ali kwi?’ Abalelondolola amafunde nabo tebakunjishiba nakalya. Bakateeka nabo bansangukila. Bakasesema bandi nabo pakusesema balalumbulafye Baali, no kulakonka utulubi utunangwafye.” “Kanshi ine namupeela umulandu nakabili, ifi efyasosa Yawe. Ndepeela umulandu ku bana ba bana benu. Kabiyeni ku cishi ca Saiprasi, muye imwena mwe bene, tumeni inengu ku Keda lubali lwa ku kabanga, bayelolekesha, bushe kwena kwalitala akumoneka icintu icaba ngeci? Bushe kwalitala akubako umushobo umo uwasangukilapo imilungu yabo, nelyo mu cacine ishaba imilungu yacine? Lelo imwe mwe bantu bandi mwalisangukila ubucindami bwandi, no kwalukila ku milungu imbi iyinangwa. Kanshi mwe myulu sungukeni, kabili mupape nganshi no kulanguluka apakalamba pali ici cintu.” Ifi efyasosa Yawe. Imwe mwe bantu bandi mwalicita imilandu iyabipa ibili: Umo wakunsuula, ne ntulo ya menshi ayapeela ubumi. Umbi wakuimbila ifishima mwe bene, nafyo ifya milale ifishingekalamo amenshi. “Bushe Israeli musha? Bushe afyelwe umusha? Cinshi ico abalwani bakwe bamusangwila icakutapa? Abalwani balemubulumina nge nkalamo, kabili baleikatisha nganshi pakubuluma. Icalo cakwe bacisangula icibolya, imisumba yakwe yaocewa, tamwashala nangu umo uwaikalamo nakalya. Abena Memfisi pamo na bena Tapanesi, balimubeya umushishi wa bucindami bwenu. Imwe mwe bena Israeli, bushe teimwe mwe bene mwailetelela ifi fyonse, pa mulandu wakupondokela Yawe Lesa wenu, ilyo alemutungulula mu nshila? Bushe finshi mwasangamo mukuya ku Egupto, kukunwa amenshi ya mu mumana wa Nailo? Ngeco musuntila ku Asiria, kabili cinshi? Bushe ni kukunwa amenshi ya mu mumana wa Yufurate? Ala ububi bwenu ebukamukanda imwe, no kufutatuka kwenu ekukamuletelela. Ishibeni no kumona ukuti cintu cabipa kabili cilakalifya umweo, icakusuula Yawe Lesa wenu ukwabula ukumukwatila akatiina.” Ifi efyasosa Yawe Lesa umwine wa fita. “Imwe mwe bena Israeli, ala ni kale mwafunine ikoli lyenu, mwaputaula ne myando iyamukakile, mwasosa nokuti, ‘Awe ifwe tatwalekubombela.’ Elyo pa tupili tonse ututali, na mwisamba lya miti yonse iyafumba, epo imwe mwalecitila ubulalelale. Imwe namulimbile ngo mwangashi uwawamisha, namubyele ngo lubuto ulusuma pali shonse. Nga cinshi calengele imwe ukumpondokela, pakuti nomba mube ngo mwangashi uwapukuta uwa mpanga? Pantu nangu mwingasambila ne mito, mwabomfya ne sopo ilingi nganshi, lelo mucili abakowela ku bubi bwenu pa cinso candi.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe. “Nga nomba imwe kuti mwakaana shani amuti, ‘Awe ifwe tatwaikowesha, awe ifwe tatwatala atupepa imilungu ba Baali?’ Ibukishenifye ifyo mwacitile mwishika, tontonkanyeni pafyo mwacitilemo. Ala imwe mwabafye nge ngamila ikota, iyibutukila uku noku no kuifunshanya. Imwe mwaba nga punda umukota uwa mpanga uwaishibila mu matololo, uutila nga cafikila icakutamfiwa, asumba ubwema mu mwela pakwishiba ukubelele umulume, Awe ninshi tewakupetamika! iyilume yonse iyilemufwaya teti icule pakumusanga, lyonsefye ilyo cifikile icakutamfiwa alasangwa. Lelo imwe mwe bena Israeli mwileka kubutuka mpaka amakasa yenu yafuulwe indyato, nangu ku mikoshi yenu ukulauma ndii. Lelo imwe mutila, ‘Iyoo te mulandu! Tatusakamene. Ifwe twalitemwa abenafyalo, kanshi ifwe ebo twakulakonkelela.’” “Nga filya fine umupupu akwata insoni nga bamwikata, efyo nemwe bene mwe ba ŋanda yakwa Israeli mukasebana, imwe bonse, ne shamfumu shenu, na bacilolo benu, na bashimapepo benu, na bakasesema benu bene. Mwe beba icimuti amuti, ‘Niwe tata,’ mwe beba ne cilibwe amuti, ‘Niwe wamfyele.’ Ne cikalenga nico imwe mwalimfutatila, mwalikaana no kubwelela uko ndi. Nomba ilyo muponenwa na macushi, lyena mulafwaya ukuti ndeisa mukulamutuulako. Nge milungu yenu iya kwi, ilya mwe bene mwaipangila? Ilyo muleponenwa na macushi, lekeni iyo milungu ilemutuulako. Pantu imwe mwe bena Yuda mwalikwata imilungu iyingi, yafulafye nge fyafula imisumba yenu. “Nga cinshi icilenga muleilishanya kuli ine? Apo imwe bonse mwalimpondokela, ifi efyasosa Yawe. “Naonawile amaka yandi pakukalipila abana benu, lelo bena tabalapile iyoo. Mwaleipaulula bakasesema ku lupanga lwenu kwati ni nkalamo iyalubuuka. “Imwe mwe ba ino nkulo kutikeni bwino kwishiwi ine ne Yawe ndesosa. Mwe bena Israeli, bushe ine nalitala mba nga matololo kuli imwe, nangu nge calo icabamo imfifi iyikalamba mwa? Nga nomba cinshi ico imwe mwe bantu bandi mulesosela amuti, ‘Ifwe nomba tuli bantungwa, twakulaya uko tulefwaya, tatwakulaisa kuli iwe nakabili.’ Bushe umukashana kuti alaba ku fisamo fyakwe ifyakuyemfya, nangu nabwinga bushe kuti alaba ku fyakufwala ifya bunabwinga? Lelo imwe mwe bantu bandi mwalindabako, pa nshiku ishishili shakupenda. “Elyo kabili imwe mwalishiba bwino umwakusangila ifibusa fya pa mbali. Imisango yenu mwaliisambilishako na ku banakashi ababipisha. Ifyakufwala fyenu fyalikantaana ku mulopa wa balanda abakaele, abo mushatalile amubasangilisha balemwibila. Lelo pali ifi fyonse, imwe mutilapofye, ‘Awe ifwe tuli bakaele, icinefye Yawe teti atukalipile.’ Lelo ine ne Yawe, nkamupingula, pantu imwe mutila, ‘Ifwe tapaba icintu twabifya.’ Nga cinshi ico imwe mufutukila bwangu bwangu? Ala abena Egupto bakamusebanya, nga filya fine abena Asiria bamusebenye. Nako kwine ku Egupto mukabwelako bulanda bulanda, pantu ine ne Yawe nine nkeene abo imwe mwacetekelamo, eico kanshi imwe tamwakashuke ukupitila muli bena.” Batila abati, “Umuntu nga aleka umukashi wakwe, nao umukashi wakwe afumako, aya upwa na ku mwaume umbi, bushe wiba wapakubala kuti amubwesha? Bushe ninshi ica musango uyu tekukowesha icalo? Ifi efyo iwe we Israeli wacita, ifyakukwata abatemwikwa bobe abengi, bushe cinshi ulefwaila ukubwelela uko ndi” Ifi efyasosa Yawe. “Shiloleshafye apasansama, uimwene na we mwine! Bushe palishalapo incende imo iyo ushacitilapo ubulalelale? Waleikalila abatemwikwa bobe mu mbali ya nshila, kwati ni filya umwina Arabia alalilila abantu mu matololo. Iwe naukowesha icalo ku lwa bulalelale bobe. E mulandu wine ne mfula ishilelokela, kabili eco ilekanina nokuloboka pa mibundo. Icinso cobe cimoneka nga cilende, ne nsoni nasho tawakwata. Bushe te nombaline walenjita auti, ‘Tata, niwe cibusa ukufuma ku bwaice bwandi, bushe wakulamfulilwa pe na pe? Bushe icipyu cobe cakulatwalililafye?’ Efyo iwe we Israeli usosa, lelo ifyabipa fyobe iwe uficitilafye apo ulefwaila.” Ilyo imfumu Yosia aleteeka icalo ca Yuda, Yawe alandile kuli ine ati, “Bushe nobe walimona ifyo umwanakashi Israeli uwabula icisumino ampondokela? Aya mukunina pa mulu wa tupili, nokuya mwisamba lya miti yonse iyafumba emo alecitila bucilende. Ine mu mano yandi natontonkenye nati, panuma yakucita ifi fyonse akabwelela kuli ine, lelo tabwelele iyoo, kabili Yuda nkashi nankwe uwabula icishinka nao aimwena ifi fintu. Kabili napeele intalantanshi Israeli kalata wakumulekelapo icupo pa mulandu wa bucilende bwakwe bonse, namutamfya no kumutamfya. Nomba namwene intalantanshi inkashi nankwe Yuda takwete katiina, nao ayacita bucilende, ukwabula nokuti alesakamana nakalya. Asuka Yuda akowesha ne calo, alacita bucilende ku mabwe ne fimuti. Lelo nangu cali ifyo inkashi nankwe nao Yuda uwabula icitetekelo nafilwa ukubwela no mutima wakwe onse kuli ine, pantu ukubwela kwakwe cali kubepafye. Ifi efyasosa Yawe.” Elyo Yawe anjeba ati, “Israeli uushakwata icitetekelo awamapo ukucila Yuda intalangani ine ine. Kanshi iwe kabiye ku kapinda ka ku kuso, kabile imbila kuli Israeli utile, “Bwelela kuli ine we Israeli we wabula citetekelo. Ifi efyasosa Yawe. Ine nshakakuloleshe bukali bukali iyoo, pantu ine nalikwatisha uluse. Ifi efyasosa Yawe. Ine nshakalekufulilwa lyonsefye nakalya. Icikulu usumine ukuti walikwata umulandu, uwakumpondokela ine ne Yawe, ne Lesa obe. Suminafye ukuti mu miti yonse iyafumba, emo iwe walekumanina na benafyalo, nokuti tawatalile aumfwa kwishiwi lyandi iyoo.” Ifi efyasosa Yawe. “Imwe mwe bana ababula icisumino, ala bweleleni kuli ine, ifi efyasosa Yawe. Pantu ine ndi mwina mwenu. Muli cila mushi nkabuulamo umuntu umo, na muli cila mukowa nkabuulamo abantu babili, nkamuleta na ku Sioni. Elyo nkamupeela abakumucema abaishiba ififwaya umutima wandi, abakalamutungulula na mano no mucetekanya. Ifi efyasosa Yawe. Ilyo mukasanda mu calo, lyena ninshi abantu bakaleka no kulalanda palwa Mbokoshi ya Cipangano icakwa Yawe. Bakaleka no kutontonkanyapo nangu ukwibukishapo iyoo, tabakaleifuluka nangu ukupyanikishapo imbi nakalya. Iyo nshita nga yafika, Yerusalemu bakalamwita abati, icipuna cabufumu icakwa Yawe, na bantu ba mishobo yonse emo bakalalongana pakucindika ishina lyakwa Yawe. Tabakalekonkelela ukumalala kwa mitima yabo iyabubifi. Pali iyo nshita aba mu ŋanda yakwa Yuda bakakumbinkana pamo na ba mu ŋanda yakwa Israeli, bakalaendela pamo pakufuma ku calo ca ku kapinda ka ku kuso, no kwisa mu calo ico ine napeele ifikolwe fyenu pakuti cibe icacishilano pe.” “Elyo nalandile nati, ine nalefwaya ukumucita nga bana abandifye, no kumupeela icalo icisuma, naco icacishilano icawamisha ukucila ne fyalo fya mishobo yonse ifya pano isonde. Ine naletifye mwakulanjita amuti, ‘Tata,’ nokuti tamwakabale amunsangukila no kuleka ukukonka. Nga filya fine umwanakashi intalangani asangukila wiba, efyo nemwe bene mwe ba ŋanda yakwa Israeli mushampetamina.” Ifi efyasosa Yawe. Icongo ico caumfwika pamulu apasansama, ala bena Israeli abo baleloosha, balepapata, pantu imikalile yabo intu yabipa, kabili balilabako na kuli Yawe Lesa wabo. “Bwelenifye imwe bonse mwe babula icisumino, ala ine ndemundapa ku kufutatuka kwenu.” Imwe mwasosa amuti, “Ee, ifwe tuli mukubwelela kuli iwe, pantu niwe Yawe Lesa wesu. Cine cine ukupepa kwa tulubi pa mulu wa tupili, ne ficitika pa mpili, fyonse fyabufifye. Ifwe fwe bena Israeli uutupusushakofye, ni Yawe Lesa wesu. “Ukutula ku bwaice bwesu imilungu ya nsoni eipwisha ifyakulya ifyo bashifwe baleculila, emukuti impaanga, iŋombe, abana abaume na banakashi. Natulala mu nsoni shesu, no kusebana kwesu kutufimbe. Pantu ifwe pamo na bashifwe twalibifya kuli Yawe Lesa wesu, ukutulafye ku bwaice bwesu ukufika na lelo line, kabili twalikaana no kulabeela Yawe Lesa wesu.” Yawe alelanda ukuti, “Imwe mwe bena Israeli, nga muli nokubwela, bweleleni kuli ine. Nga mwaposa utulubi uto utwabunani no kutufumya pa cinso candi, no kuleka ukulubantika, kabili nga mwalapa mu cishinka, mu bololoke na mu bulungami, mwati, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo,’ lyena abantu ba mishobo bakalalomba pakuti ine ndebapaala, nabo bene ninshi bakalanumbanya.” Elyo kabili Yawe aeba abena Yuda na bena Israeli ati, “Limeni amabala yenu ayashilalimwa, epakuti mwilabyala imbuto shenu mu myunga. Isembululeni pa mulandu wakwa Yawe, sembululeni imitima yenu, imwe mwe bena Yuda, na imwe mwe bena Yerusalemu. Nga teifyo, ine ninshi nkabilima ngo mulilo ku cipyu, no wakuushimya takwakabe, pa mulandu wa fintu ifibi ifyo imwe mwacita.” “Ishibisheni abena Yuda no kubilisha mu Yerusalemu mutile, ‘Muye mulelisha amapenga mu calo conse.’ Muleikatisha pakubilikisha muletila, ‘Longaneni pamo, pakuti tubutukile mu misumba ya malinga!’ Imikeni icishibilo icakulangilila inshila iyakuya ku Sioni. Butukileni ukwakupusukila, mwilashingashinga iyoo. Pantu ine ne Yawe Lesa nalaleta icinkunka no bonaushi, ukutula ku kapinda ka ku kuso.” Inkalamo naibuuka, ifumine umo ibelama, umonaushi wa mishobo nasakatuka. Nafuma kuntu ekala, eshile kukonaula icalo cenu nakalya nakalya. Imisumba ya muno calo cenu ileshala ifitantala, takwamoneke wakwikalamo nakalya. Kanshi imwe fwalenifye insalu shabulanda, pumenipo ne misowa, muleloosha, pantu icipyu icikali ico Yawe atukwatila tacilapwa. “Pali ubo bushiku,” ifi efyasosa Yawe, “Imisana ya bashamfumu ne ya bacilolo ikaputuka. Bashimapepo bakalakankafye ku mwenso, bakasesema nabo amano yakabapela.” Elyo ine nasosa nati, “Yangu we Mfumu Yawe, cine cine walibepa apakalamba aba bantu pamo na bena Yerusalemu. Pantu wasosele auti, ‘Imwe mwakulaikala mu cibote,’ nomba ulupanga ulu lusontele pa mikoshi.” Pali ilya nshita, aba bantu pamo na bena Yerusalemu ine ne Yawe Lesa nkabeba nati, “Ala umwela uwakabisha ulya uletula mu matololo, nao uleishilila imwe mwe bantu bandi. Tawaise mukulamwela nga filya ucita pakwela iŋanu, nangu ukumusangulula iyoo. Ala mwela uwamaka nganshi uwishila peshiwi nakonkomeshe. Eico nomba nine wine ndepingula abantu bandi.” Moneni umonaushi ulya aleisa nga makumbi, amaceleta yakwe aya nkondo yaleisa nga kankungwe. Bakabalwe bakwe balubilo ukucila na bakapumpe. We bulanda nobe! Ala twashama twalaloba! Imwe mwe bena Yerusalemu, fumyeni ububi mu mitima yenu epakuti mupusuke. Nga mukaleka lilali ukutontonkanya ifibi mu mitima yenu? Pantu ishiwi lilebilikisha ukufuma mu citungu cakwa Dani, lilesobela ifinkunka ukufuma mu mpili shakwa Efulemu. Lileti, “Sokeniko imishobo ya benafyalo, bilisheni na mu Yerusalemu mutile, ‘Abalwani bali mu nshila, baletula ku calo cakutali, balelwisha imisumba ya muno mu Yuda. Balaisa shinga icalo ca Yuda, kwati bantu balelinda ibala, pantu balinsangukila.’” Ifi efyasosa Yawe. “Mwe bena Yuda nimwe mwe bene mwailetelela pa mibeele yenu, na pa micitile yenu. Uku e kukandwa kwenu. Yangu ifyo kukalipe icakuti kwafika na ku mitima yenu.” Yangu we bucushi nobe ulakuula, ine ndeinyunsafye ku bukali! Nafwa umutima, umutima wandi tepakukubauka. Ine nimfilwa ukwikala tondolo, pantu niŋumfwa iciunda ce penga ne congo ca nkondo. Ifinkunka filekonkanafye, ne calo conse nacisuka naconaika. Amatenti yandi mpulikilwefye nayonaika, ne nsalu shayako ishakucingako shisantaikile kumo. Bushe ni lilali nkaleka ukulamonako uko balelwa inkondo, no kumfwako uko ipenga lilelila? Yawe nao epakusosa ati, “Ala abantu bandi balitumpa, ine tabanjishiba nakalya. Bena bana ababulwa amano, balafilwa ukwishiba. Bacenjelafye kukucita ifyabipa, ukucita ifisuma kwena nakalya tabakwishiba.” Ine ne Yeremia naliloleshe pa calo, naco califye icimfulumfulu umwabula nelyo cimo, napunamina mu mulu, namo temwakumoneka no lubuuto nakalya. Nalolesha impili, namona shiletenta, utupili nato namona tulepungailafye. Nalolesha namona ukuti takuli bantu, ne fyuni fyonse mu mulu nafipupuka nafiya. Nalolesha namona ukuti icalo icibamo ifitwalo cisangwike amatololo, ne misumba iyabamo nayo ishelefye ifitantala, pantu Yawe alifulilwe apakalamba. Ifi efilesosa Yawe ati, “Icalo consefye nkaconaula no kucisha ifitantala, lelo nshakaconaule conse iyoo. Eico icalo cikaloosha, na mu mulu mukafiita fititi. Pantu ine nindala ninsosa, nshabweshe ifyo nasosele iyoo. Kabili ifyo napangile ukucita, nindala nimpanga, nshapilibule iyoo.” Ilyo bakomfwa icongo ca bantu abendela pali bakabalwe, ne cabaposa imifwi, abantu ba mu misumba yonse bakafulumuka, Bamo bakafulumukila mu mateshi, bambi bakaya nina mu fimabwe. Mu misumba yonse tamwakashale muntu takwakamoneke wakwikalamo. Bushe iwe we wafunshika, finshi ulecita? Nga cinshi ico ulefwalila insalu ishakashika cee? Nga cinshi ico ulefwalila ifisamo ifyakuiyemfya fya golide, no kulashinga penti mu menso yobe? Ala nakalya uleicushafye ukulaiwamya. Abakutemenwe nabakusuula iwe, balefwayafye umweo obe epela. Ine naumfwa inkuuta, nayo nge ya mwanakashi uukomenwe ne fumo ilyabubeli. Kanshi ni nkuuta ya mwana mwanakashi Sioni, aletusailafye pakupema. Aleikupafye no kulatila, “Nafwa ee, we bulanda nobe! Na ine nafwila mu minwe ya fipondo.” Imwe mwe bena Yerusalemu, aleni pitaneni mu misebo ya mu musumba wenu, lolesheni kabili muimwene, mufwaye na mu mansa mwine. Nga mulesangapo umuntu umo uwacishinka kabili uufwaya icine, ninshi Yawe alebelelako aba muno Yerusalemu uluse. Nangu mulanda pakulapa amuti, “Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo,” nakalya, imwe mulapafye ubufi. We Yawe bushe amenso yobe tayafwaya ukumona icishinka? Walibakandile, nomba tabaumfwile ubukali, walibashonawile, nomba bena bakaana ukuleka imisango yabo. Bena balyumalele, bakaana no kulapila ifibi fyabo. Elyo ine natontonkanya nati, “Aba, bantu abashakwata cuma, na mano tabakwata. Pantu tabaishiba ifyo Yawe afwaya, tabaishiba mafunde yakwa Lesa wabo. Kanshi ine ndeya ku bantu ababatungulula, nje nande nabo, pantu bena balishiba ifyo Yawe afwaya, balishiba na mafunde yakwa Lesa wabo.” Lelo bena no mutima umo, balikaana bonse ikoli lyakulateekwa kuli Yawe, baputaula ne myando. Eico inkalamo ikafumina mu mutengo, no kwisabekata, iciswango cikafumina mu matololo, no kwisa basantaula. Elyo ne mbwili ikabelama kunse ya mishi yabo, no kusantaula abakalafumina panse, pantu bumpulamafunde bwabo nabufulisha, ne miku yakupondokela Lesa nayo naifulisha. “Kuti namubelela shani uluse? Pantu abana benu balimfumyako amano, na pakulapa balumbula imilungu imbi, iyishaba imilungu yacine cine. Ilyo nabapeela ifyakulya nabo nga baikuta, ninshi bena kuya mukucita ubupulumushi, na ku mayanda ya bacita ubupulumushi eko balongana. Baba nga bakabalwe abaina, abalunkumbwa ulukali, ababelamina abakashi ba banabo. Bushe ine teti mbakandilepo pali ifi fintu, mwa?” Ifi efyasosa Yawe ati, “Bushe ine teti nandule pa bantu ba uyu mushobo?” “Kabiyeni mu mabala yabo aya myangashi no kuyonaula, lelo tekuyonaula yonse nakalya. Putaulenikofye imisambo yabo, pantu aba te bantu bakwa Yawe. Pantu aba mu ŋanda yakwa Israeli na ba mu ŋanda yakwa Yuda balinsangukila.” Ifi efyasosa Yawe. Abantu balilanda ifyabufi pali Yawe. Balasosa nokuti, “Takatucite nangu cimo. Tatwakaponenwe ne shamo iyoo, tapali ububi bwa lupanga nangu icipowe icikatwishila nakalya.” Kabili balasosa abati, “Bakasesema babafye ngo mupu, muli bena tamwaba ne shiwi nakalya, muleke nefyo balanda filebacitikila abene.” Eico Yawe Lesa umwine wa fita alanda ukuti, “Apo bena balanda amashiwi ya ifi, kanshi ine ndi nokulenga amashiwi ayo nkalanda ukuba ngo mulilo mu kanwa kobe, elyo aba bantu bakaba nge nkuni ishakuti ukoce.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Israeli, ine ndemuletela abantu ba mushobo uukafuma ukutali. Umushobo umo uwamaka, kabili uwakale nakale. Abantu abo imwe mushingomfwa icilimi cabo, tamwakeshibe nefyo balesosa. E bantu abacenjela ukuposa imifwi pakwipaya, kabili bonsefye apo bapela ni mpalume sha bantu. Bakesa onaula ifyo mukasombola ne fyakulya fyenu fimbi. Bakesa onaula abana benu abaume na bana benu abanakashi. Bakesa onaula impaanga shenu pamo ne ŋombe shenu, bakesa onaula imyangashi yenu ne mikunyu yenu. Bakesa onaula imisumba yenu iya malinga ku lupanga, iyo imwe mwashintamo imitima.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Lelo nangu ni muli isho shine nshiku, awe nshakapwishishishe ukonaula abantu bandi iyoo. Ilyo abantu bakakwipusha abati, ‘Nga cinshi ico Yawe Lesa wesu atucitile ifi fyonse?’ Iwe ukabasukefye auti, ‘Ngefi fine imwe mwapondokela Yawe, mwalapepa ne milungu iya benafyalo muli cino calo cenu, efyo na imwe bene mukaya mukulabombela abenafyalo mu calo icishili cenu.’” Kebe aba ŋanda yakwa Yakobo, kabilishe ku bena Yuda utile, “Kutikeni kuno mwe batumpa kabili mwe mpelwamano sha bantu. Amenso yena mwalikwata, nomba tamumona nelyo panono iyoo. Amatwi nayo mwalikwata, nomba tamumfwa nangu panono nakalya. Bushe cinshi ico imwe mushankwatila akatiina?” Ifi efyasosa Yawe. “Cinshi ico imwe mushikankila ku mwenso pa cinso candi? Ine nine nabika umucanga pakuti uleba umupaka wa bemba, nao umupaka wa pe uo bemba ashingaciluka. Bemba kuti alulumuka, nomba teti auciluke, amatamba kuti yalulunkana, nomba teti yapulemo mu mupaka iyoo. Nomba imwe mwe bantu, mwakwata imitima iyatalama kabili iya busangu. Mwalyalukila kumbi nokuya iciyeyeye. Imwe mu mitima yenu tamusosa nokuti, ‘Shi natuleba na katiina kuli Yawe Lesa wesu, uutuletela imfula pa nshita yaiko, imfula ya pa mibundo ne ya pakulekelesha, uutupeela cila mwaka inshita yonse iyakulobolwelapo ifisabo.’ Nomba imwe ifyabupulumushi fyenu efyalenga ifi fintu ukumutaluka, no bubifi bwenu ebwalenga mwilakwata ifintu ifisuma. “Pali imwe bene mwe bantu bandi epo bali ababifi, ababelama nga bantu abateya ifyakwikatilako ifyuni, kabili nga bantu abateya ifiteyo ifyakwikatilako abantu. Nga filya fine umupalu esusha ifyuni muli kasalanga wakwe, efyo na mu mayanda yabo mwaisula ifyabucenjeshi. Ecalenga ukuti babe abasambashi kabili abakankala. Ecalenga ukuti babe abaina kabili abatelela imibili. Imicitile yabo ibi ileya ilecililakofye, tabapeela bakashiwa insambu shabo, kabili balakana no kubafwako, na balanda bene tababapokololako nakalya. Bushe teti mbalimune pa mulandu wa ifi fintu? Bushe teti nandule pa bantu ababa ngoyu umushobo?” Ifi efyasosa Yawe. “Icintu icabunani, kabili icakupapusha, ecicitike muli cino calo. Bakasesema balesesemafye ifyabufi, bashimapepo nabo batungululafye ngefyo abene baletontonkanya, na bantu bandi nabo efintu batemwa. Nomba imwe mukacita shani pakulekelesha?” Imwe mwe bena Benjamini, fulumukileni kumo ukwakupusukila! Fulumukeni ukufuma mu Yerusalemu! Lisheni ipenga mu mushi wa Tekoa, imyeni mu mushi wa Beti Akelemu uluunga ulwakwishibilako, pantu icinkunka no bonaushi ubwine bwine fyalatula ku kapinda ka ku kuso. Ndi nokonaula umwana mwanakashi Sioni, uwayemba kabili umuteku, Bakacema ne mikuni yabo bakamwishilila, bakesa mushinga na matenti yabo, bonse umo umo bakesa mukulacemena pa ncende imo iyo batemwa. Bakesa tila, “Ipekanyeni kukulwisha Yerusalemu. Imeni, tiye mulwishe ilyo akasuba kali pakati ka mutwe. Awe natucelwa, pantu akasuba kaba mukuwa, ne finshingwa fyaya filelepelako. Imwe iteyanyeni. Tuyelwisha Yerusalemu ubushiku, tonaule na malinga yakwe aya mucingilila.” Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, “Wisheni imiti, mutuulike imina ya maloba kwilinga ukushinguluka Yerusalemu, uyu musumba ulingile ukulimunwa, pantu muli uyu musumba mwaisulafye ulufyengo. Nga filya fine mu cishima mufukauka amenshi cila nshita no kukanaleka, efyo na mu Yerusalemu namo mufukauka ifibi lyonsefye. Impasase no bonaushi efyumfwika mu musumba, amalwele ne filonda fyakwe fimonekela pa cinso candi pe. Cenjela iwe we Yerusalemu, limbi ine nkakufumyako amano, nkasangula umusumba amatololo, umushakamoneke no muntu uwakwikalamo.” Yawe umwine wa fita asosa ati, “Mu calo ca Israeli tamwakashale nelyo umo, cikabafye nge myangashi iyakuntaulwafye nakalya nakalya, tamwakashale muntu iyo. Ubwekeshepo ukupisha iminwe pa misambo nakabili, kwati mulimi uulesaba imyangashi iyashelemo.” Na ine epakwasukako nati, “Ni bani nalaeba no kusokako, pakuti bomfwe? Baba na matwi ayashasembululwa, balafilwa no kumfwa. Amashiwi yobe we Yawe balakaana ukuyomfwa, ifyo ubeba bafimona nge fyafyefye. Eico icipyu cakwa Yawe ciswile muli ine, nimfilwa no kushipikisha.” “Kanshi ucipongolwele pa baice balya bali mu misebo, na pali shilya mpuka shilongene isha balumendo. Abalume pamo na bakashi babo bene bakasendwa, kumo kwine na bakalamba na bakote bene. Amayanda yabo yakapeelwa kuli bambi, pamo pene na mabala yabo na bakashi babo bene. Pantu ine nalaswa ndimune abantu abekala muli cino calo.” Ifi efyasosa Yawe. “Pantu abakalamba na banono bene, bonse bafwaishafye ukulanonkela ifyuma mu bucenjeshi. Na bakasesema bene kumo kwine na bashimapepo, bonsefye ni ncenjeshi shakantu. Bakakila abantu bandi ifilonda, kwati nalimo tacibipile, balabeba abati, ‘Ala fyonse filifye bwino,’ ilyo fyonse tafili bwino. Bushe baleumfwa insoni, ilyo balecita ifi fintu ifyabunani ifyo ine napatisha? Tenakalyafye, insoni shena ashibalya, kabili bena tabaishiba na kubweshako pa menso nakalya. Kanshi na bena bakawa, nga filya fine bambi bawa, ilyo ine nkabakanda, awe ninshi e milobele baloba.” Ifi efyasosa Yawe. Ifi efyo Yawe alesosa ati, “Keminineni pa masansa, mulolekeshe, mwipushe ukwabela imisebo yakale nakale, mwipushepo umusebo umo uwacila yonse ku busuma. Elyo uyo wine musebo, eo imwe muleendamo, ninshi lyena mwakulaikalila ku matwi tondolo.” Abantu nabo baasuka abati, “Awe ifwe tatwakulaendamo nakalya.” Elyo Yawe abeba ati, “Kanshi ine nalasonta bamalonda abakumupandako imwe amano, muleumfwa nga balalisha ipenga.” Lelo bena batila, “Ala ifwe tatwakulaumfwako nakalya.” Kanshi Yawe nao epakusosa ati, “Eico, kutikeni kuno imwe mwe bantu ba mishobo ya benafyalo, umfweniko mwe lukuta ifikaponena aba bantu. Umfweni mwe ba pano isonde bonse, ine nalaletela aba bantu icinkunka, naco icakuiletelelafye abene, pantu ifyo ine ndebeba, bena tabafibikako amano iyoo, na mafunde yandi nayo yene baliyasuula. Nga bulya ububani fulankinisenshi bafumya ku Sheba bwanshi kuli ine? Nangu filya fintu finunka ubusaka, ififuma ku fyalo fya kutali fyanshi? Nomba ine nshalepokelela amalambo yabo ayakoca, pantu amalambo yabo ine tayansansamusha nakalya. Eico kanshi ifi efyasosa Yawe ati, moneni, nalabika ifyakuipununako pantanshi ya aba bantu. Bashibo na bana babo abaume bakaipununako, bacibusa babo pamo pene na bena mupalamano bakaloba.” Ifi efyasosa Yawe, “Moneni! Umulongo wa bashilika uli mukwisa, uletula ku calo ca ku kapinda ka ku kuso, umushobo uukalamba uupekanishiwe ukufuma ku ncende shakutali. Balya baleisa nabaipangasha amata na mafumo yabo, ala bantu abakali, no luse nalo tabakwata nakalya. Ilyo baleenda pali bakabalwe babo, inshindo shabo shumfwika kwati ni bemba euleluluma. Baleisa nge fita mu milongo ya bulwi, kukulwisha iwe, we Mwana mwanakashi wa Sioni.” Abena Yerusalemu nabo epakwasuka abati, “Ala nefwe bene natuyumfwila umulandu, na mu maboko yesu namupomponteka, tuli abasakamana nganshi, tulifye ngo mwanakashi uukomenwe fumo. Tuletiina no kulafumina mu mpanga, nangufye ukulaendauka mu misebo, pantu abalwani nabapikila impanga, ne cintiinya cilifye mpanga yonse.” “Imwe mwe bantu bandi, fwaleni insalu shabulanda, mulealangana na mu mito pakulanga ubulanda. Pumenipo imisowa, no kuloosha, nga filya fine muloosha umwana mwaume uwafyalwafye umo mpo, pantu umonaushi aleisa mupumikishafye. “Niwe nabika ukuba uwakwesha abantu bandi, pakuti wishibe inshila shabo ne myendele yabo. Bonse bene basangu abaumalala nganshi, kabili bendafye no bukwakwa. Bakosa ndii ngo mukuba, nangufye nge cela, bonsefye apo bapela, awe bantu abaonaika. Nangu bengafukuta umuuba shani pakuti incelo ikabishe, lelo umutofwe tawenguluka nakalya. Umutofwe ulakanininafye ukwengulula, ngefyo ifibi fikaana ukufuma mu bantu bandi. Abantu bandi bene bakulaitwa silifa iyasuulwako, pantu ine ne Yawe nimbasuulako.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Keminine pa mpongolo ya ŋanda yakwa Yawe, uye mukulabila imbila yakwe auti, ‘Umfweni ishiwi lyakwa Yawe imwe mwe bena Yuda bonse, mwe bengilila pali ino mpongolo pakuya kukupepa Yawe.’ Ifi efyo Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli aletila ati, ‘Imwe wamyeni imyendele yenu ne micitile yenu, lyena ninshi na ine nakulaleka muleikalilila muli ino ncende. Lekeni ukulasumina amashiwi yabufi ayakutila, “Lino Litempele lyakwa Yawe, lino Litempele lyakwa Yawe, ala lino Litempele lyakwa Yawe.” “‘Pantu nga mwawamya imyendele yenu ne micitile yenu, kabili mwaleka ukulafyenga abanenu, mwaleka no kulafyenga abenafyalo, na bakashiwa, na bamukamfwilwa, mwaleka no kulaipaya abakaele muli ino ncende, mwaleka no kulapepa imilungu, pantu uyo musango imwe ukamuletelela. Nga mwafileka, ninshi ine nakulaleka muleikalilila muli cino calo, ico ine napeele ifikolwe fyenu pakuti emo bakaleikala pe na pe. “‘Mwamona, imwe mucetekelafye mu mashiwi ayabufi kabili ayafye. Bushe kuti mwatala mwaiba, mwaipaya abantu, mwacita ubupulumushi, mwalapa ubufi, mwafutumwina Baali ububani, kabili mwapepa ne milungu iyo mushaishiba nefyo yaba. Elyo mwaisa iminina pa cinso candi muli ino ŋanda yandi, iyainikwa peshina lyandi, mwalati nokuti, “Nomba twapusuka,” elyo kabinge mwaya konkanyapo ukulacita ifyabunani ifi fyonse ifyo napata. Bushe imwe mutila ino ŋanda yandi iyapeelwa ishina lyandi yakubelamamo abapupu, batini? Ala ine ndaimwena ifyo imwe mucita.’ Ifi efyasosa Yawe. “Muletala mwaya ku musumba wa Shilo, kuli ilya ncende nabalilepo ukusala ukuti epo abantu bandi balempepela, pakuti mwaya imwena mwe bene ifyo ine nacitilepo pa bubi bwa bantu bandi abena Israeli. Imwe mulacita ifi fibi fyonse ifyo ine numbwile. Nangu ine ndamusokako libili libili, awe imwe mulakaana ukumfwa, mulakaaninapo no kunjasuka nga ndemwita. Ifi efyasosa Yawe. Kanshi nomba ino ŋanda yandi iyo imwe mwashintamo imitima, ine nkaicita fimo fine nga filya nacitile ku Shilo. Muli ino ncende iyo ine namupeela imwe, iyo napeele na bashinwe bene. Nkamutamfya pa cinso candi, nga filya fine nacitile na bamunyinenwe bonse aba mu luko lwakwa Efulemu.” “Iwe Yeremia, ala wilapapatilako aba bantu. Wilabalililako, nangu ukulabapepelako iyoo, wilabapapatilako uko ndi, pantu ine nshakulakumfwa. Bushe iwe taulemona ifintu balecita mu misumba ya muli cino calo ca Yuda, na mu misebo ya mu Yerusalemu? Abaice ebaleteba inkuni, abaume ebalekosha umulilo, abanakashi nabo ebalekasa umufuba uwakupangila umulungu imikate, ako abene beta abati, e namfumu wa mu mulu. Kabili aba bantu ebatuula ne milungu imbi umutuulo wa fyakunwa, pakunkalifyafye umutima. Elyo bushe kwena nine bakalifya umutima?” Ifi efyasosa Yawe. “Bailetelelafye abene no kuisebanya.” Eico ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Nkalacita icipyu candi no bukali bwandi pali ino ncende. Abantu kumo kwine ne nama, imiti ya ku mabala kumo kwine ne fisabo fya ku mushili, ala fikabilima ku mulilo, no wakuushimya takwakabe.” Ifi efyo Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, asosa ati, “Mulelyafye amalambo yenu ayakoca pamo na malambo yambi, mulelya inama mwe bene. Pantu ilyo ine nafumishe ifikolwe fyenu mu calo ca Egupto, nshafipeele cebo palwa malambo ayakoca, na palwa malambo yambi yene. Lelo nalibapeele ici cipope icakumbeela, pakuti ine ndeba Lesa wabo, nabo baleba abantu abandifye. Kabili bashinwe ine nalibebele ukulaenda mu mibeele iyo ine nabakonkomeshe, epakuti ifintu fileba bwino uko bali. Nomba bena tebakumbeela nakalya, kabili tebakuposako na mano iyoo. Bena kutalamafye, no kulakonkelela ifya lunkumbwa lwa mitima yabo iyibi, kanshi epakulaya balebipilakofye. Ukufumafye pa bushiku ubo bashinwe bafuminepo mu Egupto ukushinta na pali buno bushiku, ine nabikapofye ukulatuma ababomfi bandi bakasesema. Lelo tamwaumfwile kuli ine nangu ukuposako amano nakalya. Imwe mwakosafye ndii, mwalicila na pa fikolwe fyenu kukubifya. “Kanshi iwe ukabebe aya mashiwi yonse, lelo tabakomfwe iyoo. Ukabete, nomba awe tabakakwasuke iyoo. Eico, iwe ukabebe auti, ‘Umushobo wenu imwe walikaana ukulabeela Yawe Lesa wenu, kabili walikaana ukuti Yawe aleulungika. Imwe icishinka calipwa. Mwalileka no kucilandapo.’ “Akuloosheni imwe mwe bena Yerusalemu, beyeni imishishi, no kuiposa muipose pakulanga ubulanda. Kembileni pa mpili apashaba kantu ulwimbo lwandoosha, pantu ine ne Yawe Lesa nindala nimbakaana kabili ninsuulako kuli aba bantu ba iyi nkulo, pantu icipyu candi cili pali bena. “Pantu abena Yuda nabacita icintu icibi. Utulubi twabo uto ine napatisha, bena etuntu babikile mu ŋanda iyitwa peshina lyandi, no kuikowesha nabaikowesha.” Ifi efyasosa Yawe. “Mu mupokapoka wa Beni Hinomu nabakuulamo ubulambo ubo baleita Tofeti, epakuti epo baleocela abana babo abaume na banakashi pakubaleka ilambo. Tene nabakonkomeshe ukulacita ifi, awe, kabili na ku mano yandi ine tacabako nakalya.” Ifi efyasosa Yawe. “Eico cenjeleni pantu inshita imo ikafika ilyo cikapwa icakulumbula ishina lya Tofeti, nangu ilya mupokapoka wa Beni Hinomu. Ulya mupokapoka ukalaitwa Umupokapoka Wakwipailamo, pantu mu mupokapoka umwaba Tofeti bakashiikamo abantu icakuti ne ncende ikacepe. Ifitumbi fya bantu fikaba e cakulya ca fyuni neca finama fyampanga, no wakufitamfyapo takamoneke nakalya. Mu misumba ya muno calo ca Yuda na mu misebo ine iya mu Yerusalemu, ine nshakaleke mukaleumfwika nakabili utupundu twansansa, nangufye amashiwi ya bashibwinga naya banabwinga. Icalo cikasanguka amatololo.” “Pali iyo nshita amafupa ya bashamfumu, na ya bacilolo ba mu calo ca Yuda, kumo kwine na ya bashimapepo, na ya bakasesema, na ya bena Yerusalemu bambi bene, yakashulwa mu nindi shabo.” Ifi efyasosa Yawe. “Ayo mafupa bakayashafye insansalila pa kasuba, mu mweshi, na mu lubuuto lwa ntanda shonse isha mu mulu, pantu efintu bena batemenwe, efyo balebombela, efyo balepandako amano, no kupepa efyo balepepa. Amafupa yabo tabakayalonganye pamo no kuyashiika iyoo, yakashalafye ifyo fine pa mushili nga citindi. Na bantu bambi bonse aba iyi nkulo iyabipa, abakashala abaleikala uko ine nkabasalanganya, bakalafwaishapo ukufwa ukucila ukwikala no mweo.” Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita. “Iwe Yeremia, ubebe ukuti, ifi efyasosa Yawe ati, ‘Umuntu nga awa, bushe teti eme? Umuntu nga aluba, bushe teti abweluluke? Nga cinshi ico imwe mwe bantu bandi mupumbile inshila? Mulandu nshi imwe mwanjalukila ukwabula ukubweluluka? Imwe mwakonenafye ku bufi bwenu, mwalikaana no kubwelela kuli ine. Ine ndakutikisha nganshi, nomba imwe tamulanda ifyacishinka iyoo. Tapali nelyo umo uulapila ububi bwakwe, tapali nangu umo uwipusha ati, “Bushe ine bubi nshi nacita?” Cila muntu alolafye uko alefwaya, mucitafye nga kabalwe uulefulumbanina ukuli ubulwi. Ngefyo na kabaso wine mu lwelele alishiba inshita yakubwelelapo, ne nkoba, na kamimbi, na pupute, nafyo fine fyalishiba inshita yakubwelelapo. Nomba imwe mwe bantu bandi tamwaishiba amafunde yandi, elyo ne fipope fyandi.’ “Nga kuti mwatila shani, ‘Ifwe tuli bamano, ifwe twaba na mafunde yakwa Yawe?’ Mwamona, utulembelo twa bakalemba babufi natwalula amafunde ukuba ayabufi. Abantu abamano bakalengwa insoni, amano yabo yakapwa, ne fyakucita tabakeshibe. Apo nabasuula ishiwi lyandi, nga kanshi mano nshi bengakwata? Kanshi ine nomba nkabuula abakashi babo, nkapeele ku baume bambi, na mabala yabo nkapeela bambi. Pantu bonsefye abakalamba na baice, balefwayafye ukulanonkela ifyuma mu bucenjeshi. Na bakasesema bene kumo kwine na bashimapepo bonse benefye ni ncenjeshi shakantu. Bakakila ifilonda fya bantu bandi, kwati nalimo tafibipile, balabeba abati, ‘Ala kuli icibote,’ ilyo ninshi takuli icibote. Bushe baleumfwa insoni ilyo balecita ifi fintu ifyabunani ifyo ine napatisha? Awe nakalya tabakwete insoni, kabili bena tabaishiba no kubweshako pa menso nakalya. Kanshi nabo bene bakawa nga filya fine bambi bawa, ilyo ine nkabakanda, ekukaba ukuloba kwabo.” Ifi efyasosa Yawe. “Ine ne Yawe nkalofya bonse abantu bandi, pantu baba ngo mwangashi uushitwala fitwalo, baba ngo mukunyu uushitwala makunyu, na mabula yauko yaumina kumo. Conse ico nabapeela cikapokololwa.” Abantu bakwa Lesa nabo epakulaipushanya abati, “Nga cinshi twikalilefye? Aleni natufulumukile mu misumba ya malinga, pakuti emo tuyefwila. Yawe Lesa wesu natupingwila ukufwa, natunwensha amenshi umuli umunwena, pantu ifwe twalibifya kuli Yawe. Ifwe twalelolela ukulaikala mu cibote, nomba tapaba icisuma nangu cimo. Twalepembelela inshita yakundapilwapo, nomba kabili tulifye mu bwafya. “Natumfwa uko bakabalwe ba balwani besu balelila, baleumfwika ukufuma ku calo ca bena Dani. Baleti bakabalwe babo nga balila, awe ne calo conse calaitentelafye. Nabesa kukonaula icalo cesu, ne fintu fyonse ifyabamo, beshile kukonaula umusumba wesu, na bantu bene abaikalamo bonse.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Moneni. Ine ndemutumina insoka, nasho ishabusungu, ishishingasungulwa eshalaisa mukulamusumaula.” Owe, ubulanda ine bwankulila, no mutima wandi naufunshika. Kutikeni ku kulila kwa bantu bandi, ukufuma ku calo icakutali. “Bushe Yawe nomba talimo mu Sioni? Bushe imfumu yakwe tailiko nomba?” “Nga nomba cinshi ico imwe mwalengela ukuti ine mfulwe, pa mulandu wa fimpashanya fya milungu yenu, na palwa tulubi twenu utwafyefye utwa benafyalo?” Abantu nabo epakukuuta abati, “Ala inshita yakulobolwelapo ifisabo yalipitingana, ulusuba nalo nalupwa, lelo ifwe tatwapusuka.” Ine cilenkalipa nganshi mu mutima, pantu abantu bandi baleculisha, ine ndeloosha, na maka nayapwa. Bushe mu calo ca Gileadi umuti walipwamo? Bushe tamwabamo shiŋanga nelyofye umo? Nga mulandu nshi abantu bandi bashundapilwe? Nga caliweme umutwe wandi, auba nge cishima ca menshi, na menso yandi ayaba nge ntulo ya filamba, pakuti abantu bandi abo bepeye nabaloosha bushiku bonse na kasuba konse. Lelo kwena ine kuti natemwishapo ukusangapo incende imo mu matololo, ukwakuti eko naya, pakuti natalukako ku bantu bandi, no kwikala eko naya ikala. Pantu bonsefye ni bacilende, libumba lya basangu. “Bena batintimuna ululimi lwabo ngo ulefona ubuta pakubepa ubufi, ubufi ebufulile ukucila icishinka mu calo. Abantu bandi babikapofye ukulabifya, bakaaninapo no kunjishiba.” Ifi efyasosa Yawe. “Cila umo acenjele ku munankwe, kabili peba nelyo umo uwakucetekela munyina, pantu munyina onse acenjesha munyina, kabili bacibusa bonse balacita ulwambo pali bacibusa babo. Bonse babepanafye ubufi na banabo, tapaba nangu umo uulanda icishinka, balibelesha ukulanda ifyabufi, balibipisha, cabanshishapo no kulapila. Babikapofye ukulabepa ubufi, babikapo no kulacita ifyabucenjeshi, bakaaninapo no kunjishiba.” Ifi efyasosa Yawe. Eico Yawe umwine wa fita asosa ati, “Abantu bandi ine ndebengulula ngo mukuba, kabili no kubesha ine ndebesha. Abantu bandi balibifya, nga cimbi cinshi ico ine ningabacita? Indimi shabo shaba nge mifwi iyabulembe, tepakulanda ifyabucenjeshi. Pakulanda na banabo, pena balandafye pali bucibusa, kanshi ninshi mu nda shabo nabapekanya ifyakubasansa. Bushe ine nshabakande pa mulandu wa ifi fintu? Bushe ine nshalandule abantu ba mushobo uwaba ifi?” Ifi efyasosa Yawe. Elyo ine nasosa nati, “Awe nakulaloosha impili, no kwimba inyimbo shamalilo pa mpanga sha mulemfwe uwakucemenamo ifitekwa mu matololo, pantu mu mpili namuuma, no mulemfwe nao nauma, takuli nelyo umo uulepitamo. Iŋombe tashileumfwika ukulilamo nakalya, ifyuni nafibutukamo pamo pene ne nama shampanga.” Yawe nao epakusosa ati, “Umusumba wa Yerusalemu ine nalausangula umwina wa fitantala, ewalaba incende umwakuti bamumbwe baleikala, ne misumba ya muno mu Yuda yalasanguka amatololo, umushaleikala muntu nelyo umo.” Nani uukwetepo amano ayakutesha umo ici cintu cilolele? Nani uo Yawe alondolwelako, pakuti nao amone ukulondolwelako bambi? Nga mulandu nshi icalo caonaikila nkuma ndi kwati matololo, icakuti takuli nelyo umo uwakupitamo? Elyo Yawe nao ayasuka ati, “Icilengele ukuti cibe ifi, nico abantu bandi balisuula amafunde yandi ayo ine nabapeela. Tabambeela iyoo, tabacita ifyo ine nabeba ukulacita. Lelo bena bakonka ukumalala kwa mitima yabo, batwalilila nokupepa imilungu ba Baali, nga mulya mwine bashibo babafundile. Eico kanshi ifi efyo nalacita ine ne Yawe umwine wa fita, ine ne Lesa wakwa Israeli. Ine nalaliisha abantu bandi ifyalula, nalabanwensha na menshi umuli umunwena. Ine ndebasalanganya ukuya mu bantu ba mishobo iyo bashaishiba, iyo ne fikolwe fyabo fine fishaishibe, kabili nkabemisha inkondo pakuti nkabalofyefye nakalya nakalya.” Yawe umwine wa fita alesosa ifi ati, “Ee, iteni abanakashi abakwisa mukulaloosha, iteni abanakashi abaishiba inyimbo shamalilo.” Abantu nabo bayasukapo abati, “Bebeni bendeshe, bese mukulatwimbila inyimbo shakuloosha, musuke na mu menso yesu mwisule ifilamba paa, na ku nkopyo shesu kuletonafye ifilamba.” Umfweni imisowa ya bantu mu Sioni abo baleti, “Owe nefwe twaloba ee. Owe nefwe twasebana ee. Ifwe tuli nokusha icalo cesu, amayanda yesu nabayabongolola.” Elyo ine nasosa nati, “Imwe mwe banakashi, ala umfweni ifyo Yawe asosele, poseniko amano ku mashiwi yakwe. Fundeniko abana benu abanakashi umusango wakulooseshamo, fundeniko na bacibusa benu ulwimbo lwa malilo ulwakuti, imfwa itwingilile mu mawindo yesu, naingila na mu mayanda yesu ayacindama. Naipaya abaice mu misebo, naipaya na balumendo mu mansa. Ifitumbi fya bantu fyalaba ntangali ntangali, fyalaba imina mu mabala kwati ni citindi wa ŋombe, kwati ni ŋanu isho baseepele no kushisha kunuma, ukwabula no wakuti ashilonganike. Ifi efyo Yawe anjebele, pakuti na ine mwebeko imwe.” Kabili ifi efyasosa Yawe ati, “Uwamano elaitakisha pa mano yakwe, uwamaka nao elaitakisha pa maka yakwe, umukankala nao elaitakisha pa fyuma fyakwe. Lelo umuntu onse uulefwaya ukulaitakisha, aleitakisha pakunjishiba ine, na pakwiluka pa fintu ifyo ine mfwaya. Pantu ine ne Yawe ndalanga ukutemwa ukushipwa mu calo, ndacitamo no mulinganya ne fintu ifyalungama. Ifi fintu efyo ine natemwa,” efyasosa Yawe. Kabili Yawe asosa ati, “Inshita imo ikesa ilyo ine nkakanda abantu bonse abasembululwafye imibili, lelo tabasembululwa imitima nakalya. Aba bantu e bena Egupto, na bena Yuda, na bena Edomu, na bena Amoni, na bena Moabu, na balya bonse abaikala mu matololo nangu na bonse ababeya imishishi pa ntanshi ya mitwe yabo. Aba bonse pamo pene na ba mu ŋanda yakwa Israeli bonse, awe tabasembululwa imitima.” Imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Israeli, umfweni amashiwi ayo Yawe alemweba. Ifi efyo Yawe alesosa ati, “Imwe mwilakonkelela imisango ya mishobo ya benafyalo. Mwilatunsha mitima nga mwalamona ifinjelengwe mu mulu, ifyo imishobo ya benafyalo yena itiina. Imibeele ya aba bantu, yafyefye. Bena batila nga baya tema icimuti cimo mu mutengo, elyo intukushi imo iyacenjela yaisa cibasa ku fibombelo fyaiko. Bacengulwilako silifa na golide, elyo bacikasha pamo ku misomali pakuti tacilepona. Utu tulubi twabafye nge fintiinya, filya babika mu mabala ya fibimbi pakutiinya ifyuni. Kabili tatulanda nakalya, batusendafye pantu tatuyendela nakalya. Kanshi imwe mwilatutiina iyoo, pantu teti tumucitepo kabi, kabili teti tumucitilepo icintu icisuma nelyo cimo.” “We Yawe, takwaba nelyo umo uwaba nga iwe, uli wabulamba, ishina lyobe likulu kabili walipulama. Nga nani uushingakukwatila akatiina, we Kateeka wa bantu ba mishobo yonse? Niwefye calinga ukulakwatila akatiina. Pa bantu bonse abamano aba mishobo yonse, na pa shamfumu shonse ishateeka ifyalo fyonse, tapaba nelyo umo uwaba nga iwe. Bonse balitumpa, kabili fipubafye. Bushe utulubi utwakubasafye ni finshi twingabafunda? Utulubi twabo baengulwilako silifa wa ku Tashishi, na golide wa ku Ofili. Ifi fyonse abafibomba ni ntukushifye isha bantu. Utulubi tulafwikwa insalu ishafitulukila ne shakashikila, ishipikulwa na bantufye abacenjela. Nomba Yawe ena ni Lesa wacine cine, ni Lesa Umumi, kabili ewateeka pe na pe. Ena eutila nga afulwa, ninshi ne calo calaitentelafye, abantu ba mishobo yonse balafilwa ukushanshako nga afulwa.” Ubebe auti, “Imwe mwe bena Israeli, imilungu iyishabumbako mulu ne calo, ala ikonaulwa. Ikaleka no kulamoneka ponsefye pesonde na pesamba lya myulu.” Ni Yawe ewabumba icalo ku makafye yakwe, ewaikasha isonde lyonse ku mano yakwe, ewaandalika umulu ku kucenjela kwakwe. Eutila nga abulukuta mukupeela icebo, awe ninshi na menshi mu mulu yalaluluma. Eufumya na makumbi ukwapelela isonde lyonse no kuyaleta. Eubyasha ne myele ya nkuba ilyo kuba imfula, eufumya no mwela umo ausungila pakuti ulepupa. Abantu bonse bawelewele, kabili tababa na mano. Bakafula wa golide bonse balomfwa insoni pa tulubi twabo, pantu fimpashanya fya milungu yabufifye, no kupema tafipema nakalya. Finangwafye, kabili imilimo yabuwelewele ala fikonaulwa ilyo Yawe akesa fikanda. Lesa uwaba icakaniko cakwa Yakobo ena taba ifi iyoo, ena ewabumba ifintu fyonse, ewasala na bena Israeli pakuti baleba umushobo uo aisalila umwine. Ne shina lyakwe ni Yawe umwine wa fita. Imwe mwe bena Yerusalemu, mwe bashingulukwa ku balwani, aleni akukakeni ifipe fyenu mufume mu calo. Pantu ndemusukusa kumbi, ndemufumya muli cino calo, ndemuletela ishamo iline line, kanshi epakuti bakamwikate. Ifi efyasosa Yawe. Yangu nalishama pa mulandu wakuicena. Icilonda candi naco tacilefwaya ukupola. Awe ine natilefye bucushi bwandi Mfwile ukushipikisha. Itenti lyandi nalyonaika, ifimyando fyakulimikilako nafyo nafiputaika. Abana bandi abaume nabafumapo, nabayafye bonse tabakabwele. Tapashele nangufye umo uwakwimika nakabili itenti lyandi, tapali nelyo umo uwakukobeka ifisalu fyaliko. “Bakacema balitumpa, bena tabepusha na kuli Yawe. Napali ici tabakwata ne shuko, e mulandu wine umukuni wabo naupashika. Umfweni. Umulandu uyo uwaumfwika. Abantu ba mushobo wa ku kapinda ka ku kuso, abo balebolokota nganshi ifita fyabo fyalaisa sansa imisumba ya muno mu Yuda. Nayo yalaisa shalafye amatololo, yalaisa bafye incende umwakuti bamumbwe emo baleikala.” “We Yawe nalishiba ukuti takwaba muntunse nelyo umo uuisalila umwine umusango wakwikalilamo, no uleenda apingula umwine ukwakulosha intampulo shakwe. We Yawe, unsalapule, lelo ubomfye uluse lobe. Winsalapula ilyo ukalipe, pantu lyena ninshi kuti naonaika. Ulete icipyu cobe pa bantu ba mishobo yonse abashakusumina, na pa bantu abashacindika ishina lyobe, Aba bantu ebatwipaulwile ifwe fwe bamwana Yakobo, ebatulofeshefye nakalya nakalya, ebonawile ne calo cesu.” Aya e mashiwi ayafumine kuli Yawe ayo aebele Yeremia ati, “Umfwa kuno amashiwi ya ici cipangano. Webe abena Yuda na bena Yerusalemu ukuti ifi efyalanda Yawe Lesa wakwa Israeli aletila, ‘Abe uwatipwa umuntufye onse ushibeela amashiwi ya ici cipangano.’ Icipangano cimo cinefye ico napangene ne fikolwe fyenu, ilyo nabafumishe mu calo ca Egupto icali kwati lilungu lya mulilo umo ifikolwe fyenu fyalecula. Ine nalibebele ukulabeela na mashiwi yandi, no kulacita fyonse ifyo nabakonkomeshe, ukuti nga balambeela, ninshi bakaba abantu abandifye, na ine ninshi nkaba Lesa uwabo. Kanshi ine epakufikilisha icilayo ico nalaile ifikolwe fyabo, icakubapeela icalo icikankala icifumfumukamo umukaka no buci, ico bekalamo pali nomba.” Na ine ne Yeremia nayasuka nati, “Ameni, we Yawe.” Elyo Yawe kabili anjeba ati, “Kabiye mu misumba ya muno calo ca Yuda, uye na mu misebo ya mu Yerusalemu. Kabilemo imbila yandi, webe abantu ukumfwikisha bwino amashiwi ya ici cipangano, kabili ubebe no kulayakonka. Pantu ilyo ine nafumishe ifikolwe fyabo mu calo ca Egupto, nalibasokele nganshi palwa kubeela amashiwi yandi, ukushinta na lelo ine nabikapofye ukusoka aba abantu. Lelo bena tebakumfwa nangu ukubikako amano nakalya. Bonsefye babikapofye ukumalala imitima no kubifya lyonse. Ine nalibakonkomeshe ukulabeela icipangano, nomba bena balikaana. Kanshi na ine eico mbaletele amashamo yonse ayalembwa mu cipangano.” Elyo Yawe kabili anjeba ati, “Abena Yuda na bena Yerusalemu nabansangukila. Nababwelela ku fya bubifi bwa fikolwe fyabo, abakene ukumfwa amashiwi yandi, balekonka nokubombela imilungu imbi. Aba mu ŋanda yakwa Israeli na ba mu ŋanda yakwa Yuda balyonaula icipangano ico ine napangene ne fikolwe fyabo. Kanshi nomba ine ne Yawe ndesosa ukuti ndebaletela ifinkunka ifyo bashakafumemo. Bakulati nga bakuuta mutuule, awe na ine nshakulaumfwa nakalya. Elyo abena Yuda na bena Yerusalemu bakulaya mukulilila ku milungu iyo bafutumwina ububani. Nomba ilya milungu yakulafilwa ukubapusushako ilyo ifi finkunka filebafikila. Imilungu iyo imwe mwe bena Yuda mwaba nayo, yalinganafye ne misumba yenu ku bwingi. Ne fibumbili ifyansoni ifyo mufutumwinapo Baali ububani ifyo mwakuula, nafyo ku bwingi fyalinganafye ne misebo ya mu Yerusalemu mwine. “Kanshi iwe Yeremia wiesha kupapatilako abo bantu, wiesha ukubalombelako icili conse, pantu nshakulabomfwa ilyo bakulakuuta mu nshita ya kucululuka kwabo.” Kabili Yawe asosa ati, “Finshi abantu abo ine natemwa, balecita mu ŋanda yandi, ilyo nabobelwa mukucita ifyabipa fyeka fyeka? Bushe baletontonkanya ukuti ukulaya ifilayo no kulatuula amalambo ya nama efingabapusushako ku busanso? Bushe e musango bengapusukilamo, mwa? Kale ine ne Yawe nalebeta umuti wa muolifa uwalelema amabula, uwakompa ku fitwalo ifisuma, nomba lino lyena ndelepuka nge nkuba, ndeoca amabuula yauko, nkontaule ne misambo ine iyauko. “Ine ne Yawe umwine wa fita ne walimbile aba mu ŋanda yakwa Israeli na ba mu ŋanda yakwa Yuda, nomba lino lyena nimpanga ukubasansa. Abene ebailetelele ishamo pa bubi bwabo, ebalengele ukuti ine mfulwe pantu bafutumwina Baali ububani.” Yawe alinsokolwelele amapange yabo, na ine naishiba, anangilila ne fyabipa ifyo balecita Lelo ine nanakililefye nga kana ka mpaanga ako baletwala kukwipaya, no kwishiba ine nshaishibe ukuti nine balepangila ukucitapo cimo. Balesosa abati, “Mwe aleni natonaule umuti wa fitwalo, tumubungule ngo muti no kumufumya mu calo ca bomi, natumunukule pakuti pekaba nelyo umo uwakuti akalemwibukishako.” We Yawe umwine wa fita, we ulalinganya pakuputula imilandu, we ulengula umutima na matontonkanyo Leka ine moneko uko ulelandula aba bantu, pantu niwe natuulako umulandu wandi. Eico ifi efyasosa Yawe ku baume ba mu mushi wa Anatoti, abalefwaya ukwipaya Yeremia, balimwebele abati, “Ifwe tulekwipaya ne minwe yesu, nga ulekonkanyapo ukulasesema mwishina lyakwa Yawe.” Kanshi Yawe umwine wa fita nao epakubalandapo ati, “Ine nkabakanda. Abalumendo babo bakafwa ku nkondo, abana babo abaume na banakashi bakafwa ku cipowe. Ine ndi nokuponesha ububi pa baume ba mu Anatoti pa nshita yakukandwa kwabo, awe tapakabe nelyo umo uukapusukapo.” We Yawe, iwe lyonse uli mulungami nga naleta umulandu kuli iwe, nomba ine ndi ne cipusho cimo palwa mulinganya. Bushe kwena cinshi ico abantu ababi bakwatila ishuko? Mulandu nshi incenjeshi sha bantu shikalila ku matwi tondolo? Iwe niwe ubalimba nge miti, nabo bamena imishila, balakula, basuka balatwala ne fitwalo. Ukulanda lyonse balanda pali iwe, nomba waba ukutali ne mitima yabo. Nomba ine we Yawe, walinjishiba, ulamona nefyo ine ncita, walishiba nefyo ine nakutemwa. Lelo aba bantu ubatintanye nge mpaanga isho baletwala kukwipaya, ubapatulule, isuke ne nshita yakubepailapo ifike. Bushe icalo cikafika lilali mukuloosha, no kuma kwa fyani mu mabala yonse? Pa mulandu wa bubifi bwa baikalamo, inama shilefwa, ne fyuni nafyo filefwila kumo, pantu bena basosa ukuti ena takeshibe ifyo tucita. “Nga iwe Yeremia, ilyo ulebutuka na benda panshi, nabo bakulenga ukunaka, nga kuti wacimfya shani bakabalwe? Nga cakuti ulawa mu calo icatambalala, nga nomba cikaba shani ilyo ukaba mu mishitu ya Yordani? Ala na bamunonko bene, aba mu lupwa lobefye, nabo nabakwalukila, bali pamo nabalekulwisha. Kanshi iwe wilabacetekela, nangulafye bengalalanda amashiwi ayasuma kuli iwe.” “Ine nomba nimfumyako amano ku bantu bandi, ine ninsuulako ku bantu ba mushobo uo ne mwine naisalile. Abantu abo ine natemwa, nimbaposa nomba ku balwani babo. Abantu bandi abo ne mwine naisalila bali nge nkalamo mu mpanga, no kumbulumina bukali bukali, kanshi na ine epakubapata. Bushe te bantu bandi abo ne mwine naisalila, ebali nge kubi ilyo bashingulwike ku fyuni ifiswango? ‘Aleni iseni imwe mwe finama ifya mpanga fyonse, longaneni muipakisheko amaliila.’ Bakacema abengi nabonaula ibala lyandi ilya myangashi, nabanyantaula amabala yandi, icalo candi icawamisha nabacisangula amatololo. Nabacisangula amatololo, na ine ndetambafye ifyo conaike. Icalo conse cisangwike amatololo aya cililishi, no wakusakamanako takuli. Mu milundu yonse iya mu matololo abakonaula nabafika, beshile kukutapa cino calo. Pantu ulupanga lwakwa Yawe luleonaula, tamuli nangu umo uwakuti aiikalile ku matwi tondolo. Abantu bandi bakulatanda iŋanu, nomba myungafye eyo bakulaseepamo, bakulabombesha pa maka, nomba kulaicushafye. Ifisabo fyabo fyakulabaletele nsoni, pa mulandu wa cipyu candi icikali.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Kuli bonse bantu ababi abapalamana na bena Israeli, abo abonaula icalo ico ne mwine napeela abantu bandi abena Israeli, abo bantu ine nkabafumyamo mu fyalo fyabo, bakaba ngo muti uo banukula, nkafumyamo aba mu ŋanda yakwa Yuda. Abena mupalamano babo ilyo ine nkabatwala kumbi, elyo nkababelelako uluse. Imishobo ya bantu yonse umo umo ine nkaibwesesha mu fifulo ifya mu fyalo fyaiko. Abo bantu nga basekelela ipepo lya bantu bandi, no kulapa nga balalapa abati, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe uwamweo,’ baleka no kulalapa Baali nga filya fine bafundileko na bantu bandi, ninshi lyena nabo bene bakapeelwa icifulo cimo pamo na bantu bandi. Lelofye abantu ba mushobo umo nga tabakalembeela, awe lyena ninshi nkabafumyamo mu cifulo cabo, no kubalofya nkabalofya.” Ifi efyasosa Yawe. Ifi efyo anjebele Yawe ine ne Yeremia ati, “Kashitepo insalu iyabusaka kabili iyatelela, eyo ukake mu musana, nomba wiesha kuitumpa mu menshi.” Awe na ine nayashita insalu, ukulingana ne shiwi Yawe ankonkomeshe, nakaka na mu musana. Elyo kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine umuku wacibili aliti, “Senda insalu ushitile iyo ufwele, uye ku mumana wa Yufurate uye uifise mu mulale wa cilibwe.” Kanshi na ine epakuya ifisa ku Yufurate, ngefyo Yawe umwine ankonkomeshe. Ilyo papitile inshiku ishingi elyo Yawe anjeba ukubwelela ku Yufurate, kukuya buula ilya nsalu anjebele ukuya fisa. Kanshi na ine epakuya ku Yufurate. Nalafwaya apo nafishile insalu, awe naisanga. Kuti nati ndoleshe, awe namonafye yalyonaika, teyakufwala nakabili iyoo. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Ifi fine efyo ine nkapwisha abena Yuda na bena Yerusalemu icilumba cabo icishaikulila. Ifi efyasosa Yawe. Aba bantu babi abakaana ukulabeela amashiwi yandi, abaumalala imitima, abakoselelafye ukulabifya, abapepa imilungu imbi imbi, no kubombela eyo babombela, nabo bene bakaba nga iyi ine insalu iyo umuntu ashingafwala nakabili. Pantu ngefi fine umushipi wakukaka mu musana wa muntu wikata ku mubili, efyo na ine wine mfwaya ukuti aba mu ŋanda yakwa Israeli bonse na ba mu ŋanda yakwa Yuda bonse balenjikatisha. Epakuti baleba abantu abandifye, abakulanumbanya no kulancindika, lelo abantu bandi bena tebakumfwa iyoo. “Iwe Yeremia, eba abena Israeli ukuti, Ifi efyasosa Yawe, Lesa wakwa Israeli ati, ‘Mu mitondo yonse besushemo umwangashi.’ Nabo nga bakwasuka abati, ‘Ala twalishiba ukuti mu mitondo yonse tuli nokwisushamo umwangashi.’ Elyo nobe ubebe ukuti, ‘Ifi efyasosa Yawe ati, ine ne Yawe nkanwensha abantu ba muli cino calo umwangashi, mpakafye bakakolwe, emukuti abo nkanwensha ni bashamfumu bamwana Davidi, na bashimapepo, na bakasesema, na bena Yerusalemu bonse. Elyo ine nkabuula bashibo na bana babo nkalebapamanya nge mitondo. Ifi efyasosa Yawe. Ine nshakabalangulukileko, nshakomfwe no bulanda nangufye uluse nakalya, mpaka nkabalofye.’” Imwe mwe bena Israeli, lekeni icilumba. Muleumfwa bwino no kubikako amano, pantu ni Yawe Lesa eulelanda. Akucindikeni Yawe Lesa wenu, ilyo ashilati alete imfifi, ilyo imwe mushilati muipunune ku mabwe ya mu mpili icungulo bushiku. Pantu ulubuuto ulo imwe mulolela, akalusangula imfifi iyafiitisha fititi kabili iyakutiinya. Nomba nga tamwaumfwe, ninshi nakulalilila mu bumfisolo pa mulandu wa cilumba cenu. Na menso yandi yakulaloosha no kukwitulula ifilamba, pantu bakasenda umukuni wakwa Yawe muli bunkole. Elyo Yawe anjeba ati, “Kebe imfumu iyateeka cino calo, webe na nyina wakwa namfumu, ukuti bafume pa fipuna fyabo ifyabufumu, pantu ifisote fyabo ifyayemba ifyabufumu, fili nokufulika ku mitwe yabo. Imisumba ya mu matololo ya Negebu nabaisalako, takuli no wakuti apeke pakuyamo. Abena Yuda bonse nababasenda muli bunkole, bonsefye nababasenda.” Imwe mwe bena Yerusalemu, sansuleni amenso mumone. Abalwani benu balya baletula ku kapinda ka ku kuso. Ngo mukuni obe ulya wapeelwe ukusunga, uli kwi? Umukuni wa mpaanga ishisuma isho mwalecankilwamo. Bushe mukatilapo shani ilyo bakamwalukila ku bantu abo mwaletontonkanya ukuti e bacibusa benu, pakuti ebo nomba bakalemuteeka? Ala mukalaumfwa ubukali, nga bulya bwine bumfwa umwanakashi uwakomwa ne fumo. Nga mukalaipusha mwe bene amuti, “Cinshi calenga ukuti ili shamo lituponene?” Ala ni pa mulandufye wa bulungani bwenu ubushaibipila. Ecalenga ukuti insalu shesu bashilepaule pakutufuula, no kucusha imibili yesu. Bushe umwina Kushi kuti ayalula inkanda yakwe? Nangu bushe imbwili kuti yayalula amabala yaiko? Nemwe bene teti mucite icisuma, mwalibelela ukulacita ifyabipa. Yawe asosa ati, “Ala, nkamululula nge misungu, mukolululwa no mwela uukatula mu matololo. Ishamo likamuponena imwe, nge cakaniko ico namulingila, pantu imwe mwalimfumyako amano, mucetekelafye imilungu iyabufi. Ine ne Yawe nkamufula imwe ifyakufwala, no kuleka mukomfwe insoni. Ndamonako uko imwe mucita ifintu ifyabunani. Mu tupili na mu mabala, emo imwe mukonkelela imilungu, nga filya ficita umwaume uulekumbwa muka munankwe, nga filya fine ficita sawe uulebobwela. Mukacimona imwe mwe bena Yerusalemu mwe bakowela, bushe ni lilali mukasanguluka?” Ili e shiwi lyakwa Yawe ilyaishile kuli Yeremia pa mulandu wa cilala ilyakuti, “Icalo ca Yuda cili mu malilo, mu misumba yaciko muli nkumbabulili, abantu baciko balealanganafye panshi kulwa kucula, na mu Yerusalemu mwine muli inkuuta ishabulanda. Abakankala baletuma ababomfi babo kukuya batapilako amenshi, nabo baleti nga baya ku fishima basanga mu fishima tamuli menshi, kanshi nabo balebwelako ne mitondofye yeka umwabula amenshi. Nacibaponya na pa misao, na mano nayapela, bafwelefye imipango. Umushili naulatauka imilale pantu takuli mfula mu calo. Abalimi baikatwe nsoni, bafimba na ku mitwe. Mu mpanga namo insebula naisha akana ako ifyele, pantu tamuli mulemfwe. Bapunda ba mpanga nabo balungemefye ku mpili, baleasasafye nga bamumbwe, na mu menso namufonka, pantu tabalemona fyakulya.” Elyo nasosa nati, “Nangu ifibi fyesu filetushinina, lelo utupokololekofye we Yawe pa mulandu we shina lyobe. Ifwe tulakusangukila ilingi, ala twalikubifya. Iwe niwefye tusubila ifwe fwe bena Israeli, niwefye utupusushako ilyo twacula. Nga iwe kuti waba shani ngo mulebeshi muli cino calo cesu, ngo mulendo uuletubilishamo pa bushiku bumo? Nga cinshi ico ubelele ngo muntu uo bapumikishafye, ngo mushilika uushikwete maka yakupusushako abantu? Nga ifyo iwe we Yawe waba pakati kesu, kabili batwitila kwishina lyobe, ala witulekelesha.” Yawe nao epakulandapo pali aba bantu ati, “Aba bantu balitemwisha ukumbutuka, baya mukululumbafye uko abene balefwaya. E mulandu wine na ine wine mbafumisheko amano. Nakulaibukisha ubulungani bwabo, no kubalimuna nine nkabalimuna pa mulandu wa kubifya kwabo.” Elyo kabili Yawe anjeba ne Yeremia ati, “Iwe tecakwesha kulampapata pakuti ntulanyeko aba bantu. Nangufye balekelepo ukulya, ine nshaumfwe inkuuta shabo, nshaposeko na mano, nangufye bantuule amalambo ayakoca ayasuma, ne mituulo imbi iya cabunga. Ine kubepayafye ku nkondo, na ku cipowe, na ku cikuko.” Elintu na ine ne Yeremia nasosa nati, “We mfumu Yawe, nawishiba ukuti bakasesema baleeba abantu ukuti takwakabe nkondo nangufye icipowe nakalya, pantu baleti iwe walilaya abantu ukuti bakulaikalilafye mu cibote muli cino calo.” Yawe ena pakunjasuka asosa ati, “Bakasesema bufifye balebepa pakusosa ukuti nine mbebele ifyakulanda. Tene nabatuma, tene nabapeela icebo, nangufye ine ukulanda nabo, awe. Ifimonwa ifyo bena babeba tekuli ine fyatula iyoo, fyabuwelewelefye ifyo balesobela, fintufye ifyo abene belenganya mu mano yabo. Ine ne Yawe ndekwebelapo ifyo ine nalaswa ncite kuli abo bakasesema abasesema mwishina lyandi, nelyo ine nshabatuma, abalanda nokuti tamwakabe nkondo, nangufye icipowe nakalya muli cino calo. Ala ine nkepaya aba bene bakasesema ku nkondo na ku cipowe. Na bantu bene abo bakasesema baebako ifi fintu, nabo bene bakafwa ku nkondo na ku cipowe. Ifitumbi fyabo fikaposwa ntangali ntangali mu misebo ya mu Yerusalemu, takwakamoneke na wakufishiika, nangu abakashi babo na bana babo abaume na bana babo abanakashi. Ee, ine nkabacitapo cimo pa bubifi bwabo. “Iwe Yeremia, landa aya mashiwi ku bantu ayakuti, ‘Amenso yandi yaletibinta ifilamba ubwaca no bwaila, awe ekoko kampelefye ndeloosha, pantu umwana wandi nacisungu, ekutila abantu bandi, nabaponenwa ne shamo iline line, bapaminwe icabipisha nganshi. Ndeti nga naya mu mpanga, ndesangamofye ifitumbi fya bantu abo bepeye mu nkondo. Conse nga naya mu musumba, namo ndesangamofye abantu abaleshikila kulwa cipowe. Bakasesema na bashimapepo kwena balebomba umulimo wabo, nomba tabeshibe icalo ico balebombelamo.’” We Yawe Lesa, bushe nacipwa naukanininafye abena Yuda? Bushe nacipwa naupata abena Sioni? Bushe kwena cinshi ico watupumine ifi cikali cikali, icakuti natufilwa no kupola? Ifwe twalefwaya ukulaikalila mu cibote, nomba tapaba cisuma nelyo cimo icamonekapo, twalelolela ukupola, nomba twaikalafye mu fyakututiinya. Ifwe twayebelela ububifi bwesu we Yawe, twasumina ne milandu ya fikolwe fyesu yonse. Cine cine ifwe twalikubifya. Pa mulandu we shina lyobe, witusuulakofye iyoo, wisebanya Yerusalemu umwaba icipuna cobe icabufumu icacindamisha. Sunga icipangano ico wapangana na ifwe, wiconaula iyoo. Pa milungu iyafyefye iya benafyalo tapaba nelyo umo uwingaleta imfula, tapaba nelyo umo uwingalenga ukuti imfula ilokeko ukufuma mu mulu. Awe iyoo, ala niwefye we Yawe, we Lesa wesu, niwe ifwe tutetekela, pantu niwe weka ucita ifi fintu. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine ne Yeremia aliti, “Nangufye Mose na Samwele bengeminina pa cinso candi, no kubapapatilako kuli ine, awe ine teti nangulukileko aba bantu iyoo. Bena ubatamfyefye, ine nshilefwaya na kubamona pano ndi. Nga bakwipusha uko balefwaya ukuya, bebefye ifyo ine nsosele nati, “‘Abali nokufwa ku cikuko, ku cikuko eko bakaye fwila. Abali nokufwa ku nkondo, ni ku nkondo eko bakafwile. Abali nokufwa ku cipowe, ku cipowe eko bakafwile. Abali no kusendwa muli bunkole, ni muli bunkole emo basendwe.’ “Ee, nine ne Yawe mpingwile ifintu fine (4) ifyakubonaula. Bakabepaya ku lupanga, imbwa eshikalatakanya ifitumbi fyabo, ifyuni nafyo fikalalya ifitumbi fyabo elyo ne finama fya mpanga fikalalya ifikalashalako. Abantu bonse aba pano isonde nkalenga bakaleitutuminafye ku mwenso pakumona ifi fintu, pa mulandu wa fintu ifibi ifyo Manase mwana Hesekia alecita mu Yerusalemu pa nshita aleteeka cino calo ca Yuda. “Nga nani uwingamumfwilako uluse imwe mwe bena Yerusalemu? Nga nani uukalamulililako ubulanda? Nga nani uukalakokola ukwiminina apo muli, no kulaipusha nga cakuti muliko bwino?” Nomba ifi efyo Yawe asosa ati, “Namunkaana mwamfumyako na mano. Kanshi na ine epakumubuula no kumukanda, pantu nintendwa ukulashipikisha. Mu mishi yonse iya muli cino calo, ine ndi nokumululula nge misungu ndemulofya imwe mwe bantu bandi, ndeipaya na bana benu, pantu tamwaleka misango yenu iyabipa. Bamukamfwilwa babo nabafula, nabacila na pa musensenga wa kuli bemba ku bwingi. Akasuba pakati nindetela banyina wa balumendo umonaushi, mbapumikishefye pakubaponesha ubucushi, no kubateka mu mwenso uukalamba. Umwanakashi umo uwafyele bamwane cine lubali afwa umutombo, icakuti aletusailafye pakupema, na pa menso pafiitile na fititi, mu nshita iya kasuba, ena akasuba kakwe kaya mukuwa, alifye uwatutubala, na mu mutima cilemukalipa. Nkaleka abalwani babo bakepaye abashelepo.” Efyasosa Yawe. Awe ine nalishama! Nga cinshi ico mayo amfyalile ine? Ine ngumanafye no kubikana ifikansa na bantu bonse aba muli cino calo. Ine nshakongweshapo muntu indalama, kabili ine nshakongolapo ndalama ku muntu, nomba kabili abantu bonse nine baletipwila. Yawe asosa ati, “Cine cine nkakupususha pakuti ukacitepo icisuma. Cine cine nkalenga abalwani bobe bakapapate kuli iwe mu nshita sha macushi no bulanda. Teti pamoneke muntu uwingafuna icela, palibufi nga ni cilya cela cifuma ku kapinda ka ku kuso ico basakanyamo no mukuba.” Elyo Yawe nao anjeba ati, “Ine nkatuma abalwani abakwisa tapa ifyuma fya bantu bandi apafye, pamo na filya fine batutila, ekubalimuna pa mulandu wa fibi fyabo ifyo bacita muli cino calo. Nkaleka bakalebombela abalwani babo mu calo cimo ico abantu bandi bashaishiba, pantu icipyu candi cilebilima ngo mulilo, kabili tacakatale acileka kubilima iyoo.” Elyo na ine nasosa nati, “We Yawe, iwe walinjishiba, ulenjibukishako, kabili ulentuulako, ulenandwilako na ku balencusha. Wilalindila ukuti bakanjipaye. Ibukisha ukuti ine ala ni pali iwe ntukilwa. Ilyo amashiwi yobe yamfikile naliyasekelele. Ala amashiwi yobe yalindetela nganshi insansa ne shuko mu mutima wandi. Pantu banjitila kwishina lyobe, we Yawe Lesa umwine wa fita. Ine nshatala njikala mwibumba lya bantu abasekasekafye, kabili nshangala na balilafye ifya calo. Kulwa mulimo uo iwe wampeela, ine njikalafye neka, pantu ine walindetela icifukushi nganshi. Nga cinshi ico mbikilepofye ukulacula? Mulandu nshi ifilonda fyandi fishibelele fyakupola? Na cinshi fishakapolele? Bushe ulefwaya ukuba kuli ine nga kamfukumfuku ka bufi, ngo mumana uwakama, mwa?” Elyo Yawe nao ayasuka ati, “Iwe nga wayalukila uko ndi, ine ndekusekelela, no kukucita umubomfi wandi nakabili. Nga walalanda ifintu ifilingile, ifishili fyabuwelewele, ninshi uleba kasesema wandi nakabili. Abantu bakulayalukila kuli iwe, nomba iwe tecakwesha ukwalukila uko bali. Ine nkakucita nge linga ilyamaka ilya mukuba, ilyakukucingililako kuli aba bantu. Bena bakalakulwisha, nomba iwe tabakakucimfye nakalya. Pantu ine nkalaba nobe pakukupokololako no kulakusunga umutende.” Efyasosa Yawe. “Ine nkalakufyombotolako mu minwe ya bantu babi, nkalakulubulako na ku bantu balukakala.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine ne Yeremia aliti, “Iwe wikopila muli cino calo, wikafyalilamo na bana. Ine nalakwebelapo ifyalaswa fiponene abana abafyalilwa muli cino calo, ifikaponena na banamayo ababapapa na bawishi bene. Bonse bali nokufwa ku malwele ayabipisha. Tapakabe wakubaloosha, no kushiikwa tabashiikwe. Bakulatulumanafye nge mina ya citindi. Bali nokufwa ku nkondo na ku cipowe, ne fitumbi fyabo fikaba e cakulya ca fyuni neca finama fya mpanga.” Ifi efyasosa Yawe. “Iwe tekwesha kulaingila mu ŋanda umuli icililo. Tecakwesha ukulalangulukilako umuntu nelyo umo. Pantu ine nomba nshabaletele cibote, nimfumyapo amapaalo yandi no kutemwa kwandi kabili nshabacitileko uluse nakalya. Abakankala na balanda bene bali nokufwa muli cino calo, ukwabula no wakubashiika nangufye uwakubaloosha. Tamwabe no wakuitetaula umubili nangufye uwakubeya ulukuuso pakulanga ubulanda. Uulefwilwa tali nakumonapo nelyo umo uwakumuletelako icakulya nangufye icakunwa pakumukoselesha. Nangufye uulefwilwa wishi atemwa nyina, ala nao wine takamonepo nelyo umo uwakumutalalikako umutima. “Kabinge tekwesha kulaingila mu ŋanda umuli amalila, kukulyamo nangu kukunwamo pamo nabo. Umfwikishe ifyo ndesosa ine ne Yawe umwine wa fita, ine ne Lesa wakwa Israeli. Ine muno muntu ndebaputukisha utupundu twansansa, na mashiwi yene aya bashibwinga naya banabwinga. Abantu ababa muno muntu bali nokusangwapo no kuimwena abene ifyalabaponena. “Ilyo wakulaeba abantu ifi fyonse, bena bakulakwipusha umulandu uulengele ukuti ine ne Yawe mbakande ifi mu bukali. Bakulakwipusha umulandu uo bacita, bakulakwipusha no bubifi ubo babifya kuli ine ne Yawe Lesa wabo. Elyo iwe ulebasukafye ukuti ine ne Yawe ndetila nati, ‘Icilengele nico ifikolwe fyenu fyalinsangukile, fyalikonkelela imilungu imbi imbi no kulaipepa no kulaibombela. Fyalinsuulile, fyakaana no kulanakila amafunde yandi. Nomba imwe namubipishapo pa fikolwe fyenu. Bonsefye apo mwapela mwalyumalala imitima, muli babi, mwalikaana no kulambeela. Kanshi nomba ine nalamufumyamo muli cino calo, nalamufwinta mu calo cimo ico imwe mushaishiba, ico ne fikolwe fyenu fine fishaishibe. Umo mwine emo mukalabombela imilungu imbi imbi akasuba no bushiku, no luse ine nshakamukwatile nakalya.’” “Lelo, inshita imo yalafika ilyo kushabe nelyo umo uwakulandapo ati, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe Umumi uwafumishe abena Israeli mu calo ca Egupto.’ Pakulapa ine nomba bakulatilafye, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe Umumi uwafumishe abena Israeli mu calo ca ku kapinda ka ku kuso, na mu fyalo fimbi fyonse umo ena abasalanganishe.’ Ee, ine nkababwesesha muli cino calo cabo, ico napeele ifikolwe fyabo. “Moneni, ine ndeita abalondo abengi abakwisa ikata aba bantu nga filya fine bekata isabi. Elyo ndeita na balunshi abengi, abakwisa mukulabalunga nge nama mu mpili shonse na mu tupili tonse na mu ncengo sha mabwe mwine.” Ifi efyasosa Yawe. “Ine ndamona fyonsefye ifyo bena bacita. Tapaba nelyo cimo icafisama kuli ine. Ifibi fyabo fyaba pa mulola wandi. Pa bubi bwabo na pa bulungani bwabo ine nkabakandilapo libili. Nabakowesha icalo candi ku tulubi utushakwata bumi nga filya fine ifitumbi fiba. Mu calo ico nabapeela, nabesushamo ifimpashanya fya milungu yabo iyabufi.” We Yawe, we cubo candi kabili niwe unkosha, ni muli iwe ine mfisama pa nshita ndi mu bwafya. Abantu ba mishobo yonse ni kuli iwe bakesa, bakatula umwapelela icalo conse. Bakesa kuli iwe, bakatila nokuti, “Ifikolwe fyesu, ala milungu yabufi e tulubi bali nato, utunangwafye, na maka tatwakwata nakalya. Bushe umuntunse alikwatapo amaka ayakuipangila imilungu? Kuti aesha, lelo ninshi mu cacine te milungu iyoo.” “Eico kanshi ine ne Yawe Lesa, nalabeshibisha calimo ubulamba bwandi no lukula lwandi, nabo balashininkisha ukuti kanshi nine Yawe, e shina lyandi.” Yawe aletila ati, “Imwe mwe bena Yuda, ifibi fyenu nafilembwa ku kalembelo ka cela akabaswa kuli daimondi, nafilembwa mu mitima yenu, na pa nsengo sha fibumbili fya malambo. Ee, abana benu balebukisha ifibumbili fya malambo, ne nceshi ifyo mwakuulila Ashera umulungu uwanakashi, mwisamba lya miti yonse iyalelema, na pa mulu wa tupili, na pa mulu wa mpili ishikulu mu mpanga. Ine nkaleta abalwani benu pakuti bakese mutapa ifyuma fyenu ne fintu ifyo mwatutila. Ne cikalenga, mulandu wa fibi fyenu fyonse ifyo mucita mpanga yonse muli cino calo cenu. Mukafumamo muli cino calo ico ine namupeela ukuti cibe icuma cenu. Kabili nkaleka mukalebombela abalwani benu mu calo ico imwe mushaishiba, pantu ine icipyu cilebilima ngo mulilo uuleyaka lyonse.” Ifi efyo Yawe alanda ifyakuti, “Alitipwa umuntu uufumya amano kuli Yawe, uutetekela mu muntunse, uushintilila ku muntu uuli nokufwa. Umuntu wa uyu musango aba nge cimpusa ca mu matololo, takamonepo icisuma nelyo cimo ilyo cikesa. Akekala mu ncende ishalatauka isha mu matololo, umwaba umushili uwacicelekese, umushingekala umuntu nelyo umo. “Lelo umuntu uutetekela Yawe no kumusumina, awe ena alapaalwa. Ena aba ngo muti uwalimbwa mupepi na menshi, uulosha imishila yauko ku mulonga. Wena tautiina nangu ulusuba lwise, pantu amabula yauko yabafye ayalelema. Nangu takuli mfula, te mulandu iyoo, wena tauleka na kutwala ifitwalo nakalya. “Nani uwingeshiba ifyaba umutima wa muntu? Umutima wa muntu walicila pali fyonse kukuba no bucenjeshi, kabili no kubipisha ewabipishapo. Ine ne Yawe nine nengula ifitontonkanya umuntu, nine njesha no mutima wakwe. Nine nambula umuntu onse, ukulingana ne myendele yakwe, ukulingana ne fintu ifyo acita.” Umuntu uunonkela ifyuma mu musango wabipa, aba nge cuni icilalila no kutota amani ayo cishabikila. Pa fyuma fyakwe akapelwapofye, ilyo ashilati afike pa cimo ca buntu bwine bwine, na pakulekelesha akasangukafye icipuba. Iŋanda yesu iyakupepelamo Lesa, yaba nge cipuna cabufumu icacindama, icaba pa lupili ulutali ukutulafye ku ntendekelo. Yawe eo abena Israeli batetekela, bonse abamusangukila bakasebana. Bakashima nga filya fifuutika amashina ayalembwa mu lufukutu, pantu bena balisangukila Yawe uwaba kamfukumfuku ka menshi ayakubapeela ubumi. We Yawe, wingamposhako, na ine ninshi nalapola, mpusushako, na ine ninshi nalapusuka. Pantu ine niwefye numbanya. Abantu balanjeba ine abati, “Nge shiwi lyakwa Lesa lili kwi, filya fintu Yawe apanga ukutucitila? Uleke lifikilishiwe!” We Yawe, awe ine nshabutuka imilimo yobe iya kucema, Walishiba teine nakumbilwe ubushiku bwe shamo, kabili walishiba conse icifuma mu kanwa kandi. Wilanenga ukuti ndetiina, pantu ni muli iwe mfisama ilyo nsanswa. Abancusha ine, ebo uletela insoni, lelo ine, awe winenga mbe ne nsoni. Bena ebo utiinyefye, lelo ine, awe wintiinyako. Ale baletele ifinkunka, ubonaule bonse umupwilapo! Yawe alandile kuli ine ne Yeremia ati, “Keminine pa mpongolo ilya beta ukuti Mpongolo ya bantu, iyo ishamfumu sha muno mu Yuda shipitilapo pakuya mu musumba na pakufumamo, elyo kabili uye na pa mpongolo shimbi shonse isha mu Yerusalemu. Uye beba ukutila, ‘Umfweni ishiwi lyakwa Yawe mwe bashamfumu ba mu calo ca Yuda nemwe bene mwe bena Yuda bonse na bambi bonse abaikala mu Yerusalemu, abapitila pali ishi mpongolo. Ifi efyasosa Yawe. Mwilasenda icipe icafina pa bushiku bwe Sabata no kulacipisha pa mpongolo sha Yerusalemu, Mwilafumya mu mayanda yenu icipe icafina pa bushiku bwe sabata. Pa bushiku bwe Sabata mwilaesha ukulabombapo umulimo nelyo umo, pantu bushiku ubwashila, kanshi muli nokubusungafye nga mulya mwine nakonkomeshe ifikolwe fyenu. Lelo ifikolwe fyenu tafyaumfwile ifyo ine nafyebele, tafyaposeleko na mano nakalya. Fyalitaleme, fyakaana ukulambeela no kulasekelela amafunde yandi.’ “Nomba nga mwaumfwa no kulambela bwino bwino ne Yawe, nga mwaleka ukulapisha icipe icafina pa mpongolo sha uyu musumba pa bushiku bwe Sabata, nga mwaikalafye pa bushiku bwe Sabata, pantu bushiku ubwashila, kabili nga mwaleka ukulabombapo mulimo nelyofye umo, ninshi lyena bashamfumu na bacilolo babo bakulaingilila pa mpongolo sha Yerusalemu, bakulakwata na maka yabufumu ayo Davidi akwete. Ninshi lyena bakulaendela capamo na bena Yuda na bena Yerusalemu mu maceleta na pali bakabalwe, na mu musumba wa Yerusalemu pefye mwakulaisula abantu paa. Na bantu bakulatula mu misumba ya muno calo ca Yuda na mu mishi iyashinguluka Yerusalemu. Bakulatula na mu citungu ca bena Benjamini, na mwishika lya mpili, na pa mpili pene, na ku matololo ya Negebu. Bakulaleta mu ŋanda yandi ne Yawe amalambo ayakoca, na malambo yambi, ne mituulo ya cabunga, no bubani, ne mituulo iyakuntotela. Nomba nga tamulembeela, mulakaana ukulaikalafye pa bushiku bwe Sabata, mulapisha ne fipe ifyafina pa mpongolo sha Yerusalemu pali ubu bushiku, awe ninshi ine nkoca impongolo sha Yerusalemu ku mulilo. Noyo mulilo ukoca amayanda ayacindama aya mu Yerusalemu, takwakamoneke nelyo umo uwakuushimya.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine ne Yeremia aliti: “Kabiye tentemukila ku ŋanda ya ulya uupanga ifye bumba, kulya kwine eko ndeya kwebela amashiwi yandi.” Awe na ine eko naya ku ŋanda yakwa kabumba, namusanga alebomba pa mupeto wakubumbilapo Nao aletifye inongo iyo abumba, nga amona ukuti taiweme ninshi kuitobaula, akasamo ibumba nakabili, no kubumbamo icintu cimbi ico umwine alefwaya. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Bushe ine teti ncite kuli imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Israeli ngefi fine uubumba alecita kwibumba, atiini? Ngefi fine ibumba liba mu minwe ya uulebumba, efyo na imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Israeli mwaba mu minwe yandi.” Ifi efyasosa Yawe. “Lyonsefye ine kuti napanga ukufulunganya, ukupasa atemwa ukulofya abantu ba mushobo umo, atemwa ubuteeko bwa calo cimo. Nomba abantu ba uyo mushobo, atemwa aba muli ico calo nga baleka ukubifya, ninshi ine kuti nabwesha umutima, teti mbacite icinkunka ico ningapanga ukubacita. Kabili lyonsefye ine kuti napanga ukusalapo abantu ba mushobo umo, no kubakusha, atemwa ukukusha ubuteko bwa calo cimo. Nomba abantu ba uyo mushobo, atemwa aba muli ico calo nga balabifya, balakaana no kulambeela, ninshi ine kuti nalekafye, teti mbacitile ifisuma ifyo ningapanga ukubacitila. Eico kanshi eba abena Yuda na bena Yerusalemu ukuti, ifi efyasosa Yawe. ‘Ine ndemupekanishisha icinkunka, kabili nimukwatila amapange ayabi. Eico bwelulukeni ukufuma ku mibeele yenu iyibi, muwamye ne nshila shenu ne micitile yenu.’ Nomba abantu nabo baasukafye abati, ‘Ala nakalyafye. Nga cinshi? Ifwe bonse twakulaicitilafye ifyo tulefwaya, na cila muntu alecitafye ukulingana nefyo umutima wakwe uubi ulefwaya.’” Eico ifi efyasosa Yawe ati, “Iwe Yeremia, ipusha imishobo ya benafyalo apo yapela. Bushe kwena icintu ca uyu musango calitala acicitika? Umukashana nacisungu Israeli nacita icintu icishaibipila. Bushe ubunga bwa mfula bulabulwapo, pa fimabwe fya mu mpili sha mu Lebanoni? Utumilonga twa menshi ayatalala ayakonkoloka mu lupili lwa Lebanoni, bushe tulatala twakamapo? Awe abantu bandi bena ine balindabako, imilungu iyafyefye eyo bena bafutumwina ububani. Ecilenga no kulaipununa mu nshila isho bendamo, Balileka ukulaenda mu nshila shakale ishikulu, bendafye nomba mu tushila twatondo. Icalo cabo balicisangula ukuba icaonaika, icakusekwafye pe. Bonse abapitamo bakuntafye imitwe pakupapa. Ngo mwela uufuma ku kabanga, abantu bandi nkabapashila ku balwani babo. Ine nkabafutatila, nshakabalange icinso candi, ilyo bakaponenwa ne cinkunka.” Abantu nabo balilandile abati, “Mwe, ala natumfwane, uleke tucitepo cimo pali Yeremia. Pantu ifwe tatwakatale atubulililwa bashimapepo abakutufunda amafunde, nangu abantu abamano abakutupandako nefwe amano, nangu bakasesema abakusesema amashiwi yakwa Lesa. Aleni natufwailishepo fimo mufyo alesosa ifyakumupelelapo umulandu, tuleke no kulaumfwa kufyo alelanda.” Kanshi na ine epakusosa nati, “We Yawe, umfwa ifyo ine ndekupapata, umfwa ifyo abalwani bandi balempangila. Bushe ububi e cilambu ca pa busuma, mwa, pakuti bena ine banyimbile ubucinga? Ibukishafye ifyo ine naishile kuli iwe, no kwisa mukulabapapatilako, pakuti iwe utalushe ubukali bobe kuli bena. Kwena uleke nomba abana babo bafwe ku cipowe, leka bafwe ku nkondo. Leka abakashi babo bafwilwe abana babo na balume babo, leka abaume bafwe ku cikuko, na balumendo nabo leka bafwe ku lupanga mu nkondo. Betile abakwisa basansa, uleke babapumikishe pakutapa amayanda yabo, pakuti nomba muleumfwikafye imisowa. Pantu ine nabanyimbila ubucinga ubwakuti ngwilemo, nabanteya ifyakuti banjikatileko. Lelo, we Yawe nawishiba fyonse, nefyo balepanga ukuti banjipaye. Wibabelela luse pa bubi bwabo, wifuuta ifyabubifi fyabo iyoo. Basunkilishe pakuti bawile pa cinso cobe, bacitepo cimo pa nshita iwe ufulilwe.” Ifi efyo Yawe asosa ati, “Kabiye kashitepo umutondo umo kuli kabumba wauko. Sendapo abakalamba bamo aba bantu na bashimapepo bamo abakalamba, ufumine pa mpongolo imo iyo baleposako ifiinga, no kuya nabo ku mupokapoka wa Beni Hinomu. Uko kwine eko uli nokuya bilila abantu imbila iyo ndi nokukweba ukubila. Elyo ukasose auti, ‘Ala, umfweni ishiwi lyakwa Yawe imwe mwe shamfumu sha muli cino calo ca Yuda, na imwe mwe bena Yerusalemu. Efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli. Ine nalaswa ndete muli ino ncende icinkunka icakulawela na mu matwi ya bantu abakulaumfwako. Icalalenga ukuti ncite ifyo, nico abantu bandi nabansangukila, nabakowesha ino ncende mukulalekela imilungu imbi imbi amalambo, imilungu iyo bashatala abeshiba, iyo ne fikolwe fyabo fishatalile afishiba, nangufye ishamfumu sha muno calo ca Yuda. Kabili baisushamo muli ino ncende umulopa wa bakaele, kabili nabakuulilamo Baali ifibumbili fye lambo ifyakocelapo abana babo nge lambo. Kabili ine na ku mano yandi tacatala acibako icakubapeela ifunde nangu icebo icakulaoca abana babo nge lambo. Kanshi ifi efyasosa Yawe ati, inshita imo yalafika ilyo abantu balaleka ukwita ino ncende abati, Tofeti, nangu umupokapoka wa Beni Hinomu. Ino ncende nomba bakulaita abati, Umupokapoka Wakwipailamo. “‘Ni muno mwine emo ine nalaonawila amapange ya bena Yuda naya bena Yerusalemu. Ndeleka abalwani babo babacimfye mu nkondo, no kuleka bawile mu minwe ya bafwaya imyeo yabo. Ndeleka ifyuni ne finama fya mpanga efyo filelya ifitumbi fyabo. Kabili uyu musumba ndeonaula icakuti bonse abakulapitapo baletiina no kulapapa pali fyonse ifyalauponena. Abakamona bakalawela no kuseka. Abantu abaikala muli uyu musumba, ine nalaleka balelya abana babo abaume na banakashi. Bakulalya na banabo kulwa kupelelwa ukwine kwine uko abalwani babo bakalenga basangwemo, pa nshita bakashinguluka umusumba pakufwaya ukubepaya.’” Elyo Yawe anjeba ukutobaula umutondo pa cinso ca bantu abo twali nabo, anjeba nokuti ine mbebe ukuti Yawe umwine wa fita fyonse atile ati, “Ine nkonaula aba bantu, nkonaula noyu wine umusumba, ngefi fine iwe Yeremia watobaula umutondo, icakuti teti pabe no wakuulundinkanya nakabili iyoo. Na mu Tofeti mwine abantu bakulashiikamo abantu babo abakulafwa, pantu tabakulamona kumbi uko bakulabashiika. Efyo ine ndecita uyu musumba, na bantu bene abaikalamo. Ndeucita nga Tofeti.” Ifi efyasosa Yawe. “Amayanda ya mu Yerusalemu, na mayanda ya bashamfumu ba muno calo ca Yuda, na mayanda yene yonse ayo bafutumwina ububani pa mitenge pakuti bulefutumukila ku fita fyonse fya mu mulu, apo batuulila ne milungu imbi imbi imituulo ya fyakunwa, ala yakakowela nga Tofeti.” Kanshi Yeremia epakufumako ku Tofeti, uko Yawe amutumine kukubila imbila yakwe. Awe aya iminina na mu lubansa lwamukati ulwa ŋanda yakwa Yawe, alaeba na bantu bonse ukuti Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli aletila ati, “Ine nalaletela uno musumba, ne mishi yonse iyaba mumbali, ifinkunka fyonse ifyo nasosele ukuleta, pantu imwe mwe bantu namutalama, tamulefwaya na kulaumfwa ifyo ine ndesosa.” Shimapepo Pashuri mwana Imeri ali kalinda mukalamba wa ŋanda yakwa Yawe. Nao alyumfwileko uko kasesema Yeremia alesobela ifi fintu. Kanshi Pashuri epakupuma Yeremia, amukaka ne minyololo, amubika na pa mpongolo yakwa Benjamini iyabela lwapa mulu wa ŋanda yakwa Yawe. Ulucelo cilya Pashuri akakula Yeremia iminyololo, Yeremia nao alamweba ati, “Yawe takwinika iwe ishina lya Pashuri iyoo. Ishina lyobe ilyo akwinika lyakuti icakutiinya mpanga yonse. Ifi efyasosa Yawe ati, ‘Iwe Pashuri, ine nalaswa nkucite icakutiinya kuli we mwine na bacibusa bobe, wakulamonako na menso yobe uko abalwani bobe baleipaya bacibusa bobe bonse ku lupanga. Nalapeela icalo conse ica Yuda ku mfumu ya ku Babiloni, uukabasenda muli bunkole ku Babiloni, no kubepaya ku lupanga. Nkaleka na balwani babo ukwisa tapa ifyuma fyonse ifyaba muli uyu musumba, na mu matuka yonse, na fyonse ifyamutengo ifyabamo, ne fyuma fyonse ifya shamfumu sha muno mu Yuda, ala fyonse bakesa fisenda no kufitwala ku Babiloni. Nobe wine Pashuri pamo no lupwa lobe lonse bakamwikata no kumusenda ku Babiloni. Uko kwine eko ukaya fwila, no kushiikwa pamo na bacibusa bobe bonse abo usesemena ifyabufi.’” We Yawe, kanshi ine walimbepele, na ine nasuka nabepwa. Iwe walincila amaka, no kuncimfya walicimfya. Bonsefye nine baleseka, no kungwela lyonse. Pantu lyonsefye ine nga ndelanda, awe ninshi ndepunda, ninshi ndebilikisha nati, “We mpasase nobe, kabili we bonaushi nobe ee.” We Yawe, ine lyonsefye abantu balanseka, kabili balinsuula ico nanda amashiwi yobe. Nomba nga nati, “Ine nshakulalumbula Yawe, nangu ukusosela nakabili mwishina lyakwe,” nomba ndomfwa amashiwi yobe, yabilima ngo mulilo mu mutima wandi, uwacilikilwa mu mafupa yandi. Ndesha ukushipikisha, awe ndafilwa. Ine ndeumfwa uko abengi balenyamba, “Icintiinya mpanga yonse!” Balesosa abati, “Kamusoseleleni. Aleni natuye musoselela!” Na bacibusa bandi bene nabo balelolela ukuti ndufyanyepo cimo. Balesosa abati, “Nalimo abantu balaswa bamubepeshepo fimo, elyo nefwe tumwikate, tumupeshe.” Kwena we Yawe waba ku lubali lwandi, uli impalume yandi iyabulamba, eico abalwani bandi bakulatalansukafye, ine bakamfilwa. Bakekatwa ne nsoni ishine shine, pantu ine bakamfilililwafye. Ukusebana kwabo kukabelelela pe, no kulabwa takwakalabwe. We Yawe umwine wa fita, we upituluka mu cishinka ca bantu. We umona ifiba mu mitima yabo na mano yabo. Kanshi leka ine moneko uko ulelandula abalwani bandi, pantu ine umulandu wandi niwe ntulileko. Akwimbileni Yawe! Aleni akulumbanyeni Yawe! Pantu alapususha abalanda ku bantu ababi abalukakala. Bube ubwatipwa ubushiku nafyelwepo. Bwiba ubwapaalwa ubushiku ubo mayo amfyelepo. Natipwe uyo muntu uwasansamwishe tata apakalamba, pakumwishibisha no kumweba ukuti, “Washukila umwana, nao umwana umwaume.” Uyo muntu kabefye nga ilya misumba, iyo Yawe aonawile ukwabula uluse. Aleumfwafye inkuuta shabulanda pa nshita ya lucelo, ne nkuuta sha nkondo pa nshita akasuba kafika pakati ka mutwe, pantu uyo muntu tanjipaile mwifumo, ifumo lyakwa mayo nga elyali inindi yandi, no kufyalwa nga nshatalile mfyalwa iyoo. Nga mulandu nshi ine nafyalilwe? Bushe kanshi ni pakuti ine ndecululukafye no kulilishika, no kufwa no musebanya, mwa? Yawe alandile kuli Yeremia ilyo Sedekia atumine Pashuri mwana Malikia, na shimapepo Sefania mwana Maaseia, kuli Yeremia kukuya mwipusha abati, “Mukwai, twipushisheniko kuli Yawe, pantu Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni natubushisha inkondo. Nakalimo Yawe kuti atucitilapo icipeshamano cakwe cimo pamo nga kale, no kulenga Nebukadinesa abwelelemo.” Elyo Yeremia ayasuka ati, “Kebe Sedekia Ifi efyasosa Yawe, Lesa wakwa Israeli ati, ‘Ine ndebwesesha ifyanso fyabulwi ifyo fili mu minwe yenu, ifyo mulelwishishako imfumu ya ku Babiloni, pamo na bena Kaludea abashingulwike amalinga ya musumba. Ne fyanso fya fita fyakwa Sedekia nalafitulika umwina pakati ka musumba. Ne mwine nine nalamulwisha imwe ku kuboko ukwafunguluka kabili ukwamaka, mu bukali, mu cipyu no kufulwa ukukali nganshi. Bonsefye abaikala muli uyu musumba ine ndebepaya, abantu kumo kwine ne nama balefwa ku cikuko icabipisha nganshi. Panuma ya ifi, ine nkapeela Sedekia imfumu ya calo cino ica Yuda, pamo na bacilolo bakwe, pamo pene na bantu abakapusukako ku cikuko na ku nkondo na ku cipowe, mu maboko yakwa Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni na mu maboko ya balwani babo, abalefwaya ukubepaya. Akabakomaula ku lupanga, takashepo nelyo umo nakalya, takabelelepo nelyo umo uluse nangufye ukulangulukilapo umo nakalya.’ Ifi efyasosa Yawe.” Kabili Yawe aeba Yeremia amashiwi na yambi ayakwebako abantu ayakutila, “Umfweni kuno. Ine ne Yawe ndefwaya pali ifi fibili imwe musalepo cimo, musalepo inshila iyalola ku bumi, atemwa musalepo inshila ibiye iyalola ku mfwa. Onsefye uwaikala muli uyu musumba ali nokufwa ku nkondo, atemwa ku cipowe, nangu ku cikuko. Nomba onse uuleya cimba ku bena Kaludea balya bashingulwike uyu musumba, awe ena takafwe akaba nge citapwa ca mu nkondo, alepusukako umumi. Pantu nimpanga ukuti uyu musumba ine nshaupanye iyoo, ndeonaula. Ndelekela imfumu ya ku Babiloni pakuti eyo yoce uyu umusumba nakalya nakalya. Ifi efyasosa Yawe.” “Nakabili kabiye kalande ku ŋanda yabufumu iya bena Yuda ukuti, umfweni amashiwi yakwa Yawe. Imwe mwe ba mu ŋanda yakwa Davidi, ifi efyasosa Yawe. “Imwe ala mulelungika pakupingula imilandu cila lucelo. Mulepokololako abantu abo incenjeshi shakantu shilecenjesha. Pantu nga tamulecita ifyo, ninshi imicitile yenu iyibi ikabilimuna icipyu candi, naco cikapya ngo mulilo uushakamone uwakuushimya. Ine ninkwalukila iwe we musumba wa Yerusalemu, we waikala apasansama pamulu we shika, waba nge cilibwe icalungumana mu nika.” Ifi efyasosa Yawe. “Iwe ulaitutubula ukuti takwaba nangu umo uwingakusansa, nangu uwingapula mu malinga yobe. Nomba ine ne Yawe nkakulimuna ukulingana nefyo iwe ucita. Ine nkoca umulilo mu mpanga yobe, uukocafye fyonse ifyabamo.” Ifi efyasosa Yawe. Ifi efyasosa Yawe ati, “Kabiye ulungame kwisano lya mfumu iyileteeka icalo ca Yuda nokuya yeba iyi mbila iyakuti, ‘Umfwa ishiwi lyakwa Yawe, we mfumu ya bena Yuda, we waikala pa cipuna cakwa Davidi, iwe pamo na bacilolo bobe, kumo kwine na bena Yerusalemu, abengilila pa mpongolo ishi. Ine ne Yawe ndemweba imwe ukulacita ifintu ifyalungama kabili ifyacishinka. Mulepokololako abantu abo incenjeshi shakantu shilecenjesha. Mwilacusha nangu ukucita ulukakala ku benafyalo nangu bakashiwa, nangu bamukamfwilwa, kabili mwilaipaya bakaele muli ino ncende. Nga mwalakonka bwino bwino ifyo ine ndemukonkomesha, awe ninshi bashamfumu abakupyana pa cipuna cakwa Davidi, pamo na bacilolo babo kumo kwine na bantu babo, bakulakonkanya ukulaingilila pa mpongolo she sano mu maceleta na pali bakabalwe. Lelo nga mwakaana ukulambeela, ne Yawe ndemweba ukutila nalapa ukuti, napalifye ine, ili isano likabongoloka, pakashalafye ifitantala.’” Pantu ifi efyasosa Yawe palwe sano lya mfumu ya bena Yuda. “Imwe, ndemumona nge calo ca Gileadi, ngo lupili lwa ku Lebanoni, lelo kwena ine nkamusangula amatololo, nge mishi umushikala bantu. Ine nkamutumina abakwisa monaula. Bonse bakesa ne fyanso fyabo, bakesa putaula inceshi shonse ishisuma isha miti iyalepesha iya keda, bakesa shiposa na pa mulilo. “Ilyo abantu ba mishobo iyingi bakalapitapo, bakalaipushanya abati, ‘Bushe kwena mulandu nshi walengele ukuti Yawe acite ifi kuli uyu musumba ukalamba?’ Nabo elyo bakalaasuka abati, ‘Nico balya bantu balisuulile icipangano cakwa Yawe Lesa wabo, balepepa no kubombela imilungu imbi imbifye.’” Imwe mwe bena Yuda, mwilaloosha uufwile, nangu ukulila pa mulandu wa mfwa yakwe. Mulilile uyo uulesendwa muli bunkole pantu ena takatale abwela, kabili takamone icalo afyalilwemo. Pantu ifi efyasosa Yawe palwakwa Shalumu mwana Yosia, imfumu ya bena Yuda, uwali imfumu pa cifulo cakwa wishi Yosia uwafumine kuli ino ncende. “Ena takatale abwelela nakalya. Kulya kwine ku calo bamusendele bunkole, no kufwila eko akaya fwila. Cino calo takatale nakabili acishimpamo ilinso.” Alishama umuntu uukuula isano lyakwe mu nshila ishishalungama, uulundapo ne miputule ya pamulu mu fintu ifyakupokelafye mu bucenjeshi, uulenga abanankwe ukumubombela ukwabula nelyo cimo, ukwabula ukubalipila pa milimo yabo. Alishama umuntu uutila ati, “Ine nalakuula iŋanda yandi iyikulu, mbikepo ne ntunti iya miputule ikulu. Mbikemo na mawindo, ku cibumba nkuulilileko ne mbao isha miti itali iya keda, nshingwilileko ne langi ilyakashika cee.” Bushe, ukukuula iŋanda iya miti iya keda, nangu iŋanda iyacila shonse ku busuma, bushe iwe uleti ekuba imfumu? Bushe wiso talelya no kunwa pamo nga iwe? Lelo ena alecita umulinganya pamo no bololoke, kabili aleshuka nganshi muli fyonsefye ifyo alecita. Abalanda na bapina alebaputwila bwino imilandu, na fyonse fyalebafye bwino, pantu ukucita ifi ekunjishiba ine. Efyasosa Yawe. Nomba amenso yobe no mutima obe fyalolafye kukumwenamo ubunonshi bwabucenjeshi, kukusumya umulopa wa bakaele, no kucita ulufyengo no bunkalwe. Kanshi ifi efyo Yawe asosa palwa mfumu Yehoyakimu mwana Yosia imfumu ya calo ca Yuda ukuti, “Takwakabe nangu umo uukamuloosha nga afwa, nangu uwakutila, ‘Owe munyinane! Owe we nkashi nandi, washa wamposa ee!’ Tapakamoneke wakumulila, nangu uwakupunda ati, ‘Owe mulopwe! Yangu imfumu ee!’ Ala akashiikwa nga punda, bakamukulila kunse ya mpongolo sha Yerusalemu, eko no kumuposa bakamuposa.” Kanine pa lupili lwa Lebanoni epo ulebilikisha, uleke ne shiwi lyobe lyumwike mu Bashani. Ubilikishe ukufuma mu Abarimu, pantu bacibusa bobe bonse nababacimfya. Yawe alikusokele iwe pa nshita wali ne shuko, lelo iwe walikene ukumfwa. Kwena iwe efyo ucita ukutulafye na ku bwaice bobe, taufwaya nangu panono ukulabeela Yawe. Icimwela cikolulula bakacema bobe bonse, bacibusa bobe bakasendwa muli bunkole, elyo ukaba ne nsoni kabili ukasebana, ne cikalenga mulandu wa fibi fyonse ifyo iwe ucita. Iwe we waikala mu ŋanda iyakuulilwa ne miti itali iya keda iyafuma ku Lebanoni, yangu ifyo ukateta, ilyo iwe ukaponenwa na macushi, ukalaumfwa ubukali nga filya ciba ku mwanakashi uukomenwe ifumo. Ilyo Konia mwana Yehoyakimu aleteeka icalo ca Yuda, Yawe amwebele ati, “Napalifye ine ne Mumi, iwe nangu wingabafye nge mbalaminwe yabufumu ku kulyo kwandi, ala kuti nakusotolako, nkakuposa na mu minwe ya bantu abalefwaya ukukwipaya, balya bene bantu iwe utiinisha. Nkakuposa kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni na ku bashilika bakwe abena Kaludea. Iwe pamo na noko ine ndemufwintila ku calo cimbi ico mushafyalilwamo, no kufwila imwe bonse babili eko mukafwila. Imwe tamwakatale amubwelela muli cino calo ico mufuluka ukubwelelako.” “Bushe kanshi ulya muntu Konia ali nge nongo iyitobeke, iyo baposele, iyo umuntu nelyo umo ashingafwaya, mwa? Nga nomba ena pamo na bamwane cinshi ico babafwintile mu calo ico bashaishiba? “We calo, we calo, we calo we, ala kutika kwishiwi lyakwa Yawe. Ifi efyasosa Yawe. Lemba ukuti uyu muntu takwatapo umwana, umuntu uushakatale ashukapo mu bumi bwakwe. Pantu takakwatepo bana abakashuka, abakwikala pa cipuna ca bufumu bwakwa Davidi, nangu ukuteekapo cino calo ca Yuda.” “Bakacimona bakacema abo abaleonaula umukuni wa bucemi bwandi no kuusalanganya nsale nsale.” Efyasosa Yawe. Eico ifi efyo Yawe, Lesa wakwa Israeli alesosa kuli bakacema abasunga abantu bakwe. “Namuleka umukuni wandi ukusalangana, tamuusakamene kabili mulekele ulelulumbafye. Ine nkamukanda pa mulandu wa bubifi mwacita,” Efyasosa Yawe. “Ne mwine wine nine nomba nkakolonganya umukuni wandi uwashalapo, nkaufumya mu fyalo uko nausalanganishishe, nkaubweseshe na muno mwicinka lyauko. Uli nokusanda no kufulilako mu mpendwa. Nkabika bakacema pakati kashiko abakalashisunga. Ninshi nomba tashakatale ashitiina nakabili nangu kututuma, kabili tapakalube nelyo imo.” Ifi efyasosa Yawe. Kabili Yawe asosa ati, “Cine cine inshiku shileisa, ilyo ine nkemisha Davidi Umusambo uwabololoke, imfumu ikalateeka na mano, nokulacita ifyalungama no mulinganya mu calo. Ilyo yena ikaba pa bufumu, abena Yuda bakapusuka, na bena Israeli bakekala umutelelwe. Iyo mfumu bakalaita ishina abati, ‘Yawe e bulungami bwesu.’ “Ee, ine ne Yawe ndesosa nati, inshita imo ikesa ilyo abantu pakulapa ine bakaleka ukulatila, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe Umumi, uwafumishe abena Israeli mu calo ca Egupto.’ Pakulapa ine lyena bakalatilafye, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe Umumi, uwafumishe aba ŋanda yakwa Israeli mu calo ca ku kapinda ka ku kuso, na mu fyalo fimbi fyonse umo abasalanganisheko.’ Pantu nomba bakalaikalilafye nakabili mu calo cabo abene.” Pa mulandu wa bakasesema asosa ati, “Ine umutima wandi naulepuka, kabili ndeitutuminafye. Ine ndi ngo muntu uukolelwe, ndi ngo muntu uo umwangashi unashishe. No mulandu ulengele, ala ni Yawe, pa mulandu wa mashiwi yakwe ayamushilo. Pantu muli cino calo mwiswile abantu impulumushi, pa mulandu wa fitipu icalo cileloosha, no mwakucemena ifitekwa namo icani nacuma. Bakasesema babutukila ukubifya, na maka yabo baleya bomfyafye icibomfye bomfye.” Yawe alesosa ati, “Bakasesema na bashimapepo bene tabasakameneko kuli ine ne Lesa nakalya. Ine ndabamona uko bacita ifintu ifyabipa, na mu ŋanda yandi mwine. Na mu nshila mwine umo bapita mukatelela, kabili mwakulafiita fititi. Nakulaleka baleshelelamo, no kuwa balewa. Ine nalaswa mbaletele icinkunka, pantu inshita yakubalimwinapo naipalama.” Ifi efyasosa Yawe. “Ine ndamona ububi bwa bakasesema ba mu calo ca Samaria. Bena ifyakusesema bafifumya kuli Baali, balilufya na bantu bandi abena Israeli. Nomba muli bakasesema ba mu Yerusalemu, ine nalimonamo icabipisha mu micitile yabo. Balacita ubupulumushi, balabepa no bufi, bena balaluminisha na bantu pakuti balebifya, icakuti tapaba nelyo umo uuleka ifyabubifi. Bonsefye ine ndebamona nga bena Sodoma, na bekalamo balifye nga bena Gomora.” Kanshi ifi efyasosa Yawe umwine wa fita pali bakasesema ba mu Yerusalemu ati, “Ine ndebalisha ubulembe, ndebanwesha umunwena, pantu ukutampila kuli aba bakasesema, ukunsuula nakukumana mpanga yonse muli cino calo.” Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita pakweba abena Yerusalemu ati, “Ala imwe mwilaumfwako kufyo balya bakasesema balesesema, pantu bamupeela isubilo ilyabufi. Ifyo bamweba fyakwelenganyafye abene, te fintu ifyo ine mbeba iyoo. Balya bakasesema bakonkanyapo ukweba abantu abasuula ishiwi lyakwa Yawe ukuti, ‘Yawe asosa ati fyonse fikabafye bwino kuli imwe.’ Na bantu bonse abakonkelela ukumalala kwa mitima yabo ebo bena beba ukuti, ‘Takuli icibi icikamucitikila.’” Pali balya bakasesema, tapaba nelyo umo uwaishiba inkaama shakwa Yawe nakalya. Tapaba nangula umo uwaumfwako nangu uwailuka amashiwi yakwe, tapaba nelyo umo uwakutikako nangu uwasakamanako kufyo Yawe asosa. Ala icipyu cakwa Yawe cili nge cimwela icimine, cili nga kankungwe uuleshunda, akawila na pa mitwe ya bantu babi. Icipyu cakwa Yawe tacapwe, mpakafye akacite fyonse ifyo apanga ukucita. Mu kuya kwa inshiku abantu bakwe bakasuka bakateshe bwino uyu mulandu. Yawe elyo asosa ati, “Balya bakasesema tene nabatuma iyoo, lelo bena baya balepitanamofye. Ine nshabebapo nelyo fimo, lelo bena pakusesema ninefye balumbula. Abeshiba inkaama shandi, lyena nga kuti balaebako abantu bandi amashiwi yandi, nga kuti balayalulula na bantu pakuti baleke imikalile yabo iyibi, ne micitile yabo iyabipa. “Ine ndi Lesa uwaba mpanga yonse, ine nshaba mu ncende imofye yeka iyoo.” Efyasosa Yawe. “Umuntu teti abelame pamo apo ine ningafilwa ukumumona. Bushe imwe tamwaishiba ukuti ine nalikumana umulu ne sonde batiini?” Efyasosa Yawe. “Ine nalishiba ifilanda bakasesema abasesema ifyabufi mwishina lyandi. Basosa ukuti, ‘Ine nindota, ine nindota.’ Bushe kwena balya bakasesema bakaleka lilali ukulabepa, no kulaelenganya ifintu mu mitima yabo? Bena batontonkanya ukuti ifiloto ifyo balondolola no kwebana, efikalenga ukuti abantu bakandabeko, nga filya fine ifikolwe fyabo fyalabile ishina lyandi no kulapepa Baali. Leka kasesema uulotelepo iciloto alondolole iciloto cakwefye, nomba kasesema uo ine njebelepo ishiwi lyandi leka asalanganye mu cishinka ishiwi lyandi. Bushe imisungu ne ŋanu nafilingana, mwa? Bushe ine ishiwi lyandi talyaba ngo mulilo, nangu nge nondo iyitobaula ifimabwe?” Ifi efyasosa Yawe. “Kanshi nine ne Yawe nati ndelimuna balya bakasesema abebishanya amashiwi, no kulayasalanganya kwati mashiwi yandi. Mona, ne Yawe ndelimuna bakasesema bene balya ababomfya indimi shabo elyo balelanda ukuti, ‘Ifi efyasosa Yawe.’ Ine nimfulilwa bakasesema abasesema ifiloto ifyabufi,” efyasosa Yawe. “Balashimikilako abantu bandi ifiloto fyabo, no kubalufya ku bufi bwabo no kupusauka kwabo. Lelo ine tene nabatuma nangu ukubasonta, eico kanshi teti bacitepo nelyo cimo icakwafwilisha abantu,” efyasosa Yawe. Kabili Yawe asosele ati, “Umo mu bantu aba atemwa kasesema umo nangu shimapepo umo, nga akwipusha iwe Yeremia ati, ‘Bushe icisendo cakwa Yawe cinshi?’ Iwe mwasukefye auti, ‘Iwe wine niwe cisendo cakwa Yawe, no kukufuntula alaswa akufuntule panshi.’ Kabili nga cakuti kasesema, nangu shimapepo nangu umuntu uuli onse asosa ati, ‘Amashiwi yakwa Yawe, ala cisendo,’ ninshi ine nkamulimuna, nkalimuna na ba mu ŋanda yakwe. Ifi efyo mwakulalanda cila muntu ku munankwe nangu kuli munyina ifyakuti, ‘Bushe Yawe aswikepo finshi’ nangu ‘Bushe Yawe atilepo shani?’ Eico nomba mwilabwekeshapo ukusosa amashiwi ayakuti, ‘Amashiwi yakwa Yawe, ala cisendo,’ pantu amashiwi ya muntu yene eyasanguka icisendo, eyalenga no kufulunganya amashiwi yakwa Lesa umumi, Yawe umwine wa fita, Lesa wesu. Kanshi ifi efyo mwakulalanda kuli kasesema amuti, ‘Bushe Yawe aswikepo finshi,’ nangu ‘Bushe Yawe atilepo shani?’ Lelo nga mwalanda ukuti ifi efyasosa Yawe ifyakuti, ‘Amashiwi yakwa Yawe, ala cisendo,’ nomba pa mulandu wakuti mwalanda aya mashiwi ayakuti, ‘Amashiwi yakwa Yawe, ala cisendo,’ ilyo nalimwebele ukukanalanda, cine cinefye ine nkesa bemya, nkabafwintila ukutali, uleke bakafume pa cinso candi. Bonse bene nkabafwintila ukutali kumo kwine no musumba wine, uyo ine nabapeele pamo ne fikolwe fyabo. Kabili ine nkabasebanya, no kubaletela insoni isha pe, isho bashakatale abalaba nakalya.” Yawe alinangile imiseke ibili umwali amakunyu, neyo miseke yali pantanshi ye Tempele lyakwa Yawe. Ici cali panuma lintu Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni aikete Yekonia mwana Yehoyakimu, uwaleteeka icalo ca Yuda, pamo ne ntungulushi sha mu Yuda na balebasa ifyakubasabasa na balefula ifyakufulafula, ukubafumya mu Yerusalemu no kubasenda bonse muli bunkole ku Babiloni. Mu museke umo mwali amakunyu ayasuma nganshi, yalya yabangililapo ukupya. Nomba mu museke ubiye mwena mwalifye amakunyu ayabi nganshi, ayabola ayo umuntu ashingalya na kulya. Elyo Yawe anjipusha ati, “Yeremia, bushe finshi iwe wamona?” Na ine nayasuka nati, “Makunyu. Ayawemepo yali ayasuma nganshi, na yabipilepo yali ayabipisha nganshi, ayabola ayo muntu ashingalya na kulya.” Kanshi ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Ifi efyasosa Yawe, Lesa wakwa Israeli ati, ‘Ndemona ukuti balya ine mfumishe muli cino calo ca Yuda, no kubatwala muli bunkole ku bena Kaludea, bali nga aya makunyu ayasuma. Ine nakulabalinda no kubacitila ifisuma, kabili nkababwesesha na muli cino cine calo. Ine nkabakosha, nshakabonaule iyoo. Nkabalimba, nshakabanukule iyoo. Ine nkabapeela umutima wakwishiba ukuti nine Yawe. Elyo nabo bakaba abantu abandifye, na ine nkaba Lesa uwabofye, pantu bakabwelela kuli ine no mutima wabo onse.’ “Elyo Sedekia imfumu ya cino calo ca Yuda, pamo na bacilolo na bashelemo mu Yerusalemu, abakashala muli cino calo pamo na bekala mu Egupto, bena ine ne Yawe nkabacitafye bonse nga aya makunyu ayabi, ayo umuntu ashingalya na kulya. Ine nkabaponesha ishamo ilyakuti likaletele na bantu ba mishobo yonse iya pano isonde umwenso. Abantu bambi bakalabashobola, bakalabawela no kulabasenteka. Na konsefye uko ine nkabasalanganishisha, bambi bakalabula ishina lyabo elyo bakalelumbula pakutipwila. Nkababushisha inkondo, nkabaponesha icipowe no kubaletela icikuko, mpakafye mwikashala nelyo umo muli cino calo, ico ine nabapeele pamo ne fikolwe fyabo.” Ilyo Yehoyakimu mwana Yosia ateekele icalo ca Yuda, mu mwaka walengele ine uwakuba pa bufumu, Yeremia alipokelele amashiwi kuli Yawe palwa bena Yuda bonse. Uyo wine mwaka ewali uwakubalilapo ilyo Nebukadinesa atampile ukuba imfumu ya ku Babiloni. Kanshi Yeremia nao epakulabilila abena Yuda bonse na bena Yerusalemu bonse imbila iyakuti, “Pa myaka amakumi yabili na itatu (23), ukutulafye mu mwaka walenga ikumi limo na itatu (13) apo Yosia mwana Amosi atampile ukuteeka cino calo ca Yuda ukushintafye na lelo, Yawe alalanda kuli ine amashiwi ayo na ine nanda kuli imwe ifyo anjeba, lelo imwe mwalikaana ukumfwa. Imwe tamufwaya kumfwa nelyo ukuposako amano, nangu Yawe ena abikapofye ukulamutumina ababomfi bakwe bakasesema bonse. Imwe balimweba ukutila, ‘Pilibukeni umuntu no muntu, muleke imisango yenu iyabipa ne micitile yenu iyibi, pakuti muleikala muli cino calo ico Yawe amupeele pamo ne fikolwe fyenu, pakuti eco muleikwatila pe. Mwilakonka imilungu imbi imbi nangufye ukulaipepa no kulaibombela. Mwilabilimuna ine umutima kulwa kupepa utulubi uto iminwe yenu yapanga. Na ine nshakamuletele ububi.’ Lelo mwalikaana ukumfwa ifyo nsosa ne Yawe. Mwalimbilimuna umutima kulwa tulubi twenu uto iminwe yenu yapanga, utwalenga ukuti muiletelele mwe bene. “Kanshi nomba apo imwe mushifwaya kumfwa amashiwi yandi, ne Yawe umwine wa fita ndeti, ‘Ine nalaita abantu bonse aba ku kapinda ka ku kuso, nalaita no mubomfi wandi Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni. Nalaita abantu ba ilya mishobo pakuti bese basanse cino calo na bekalamo bene, bese basanse na bantu ba mishobo yonse iyaba mumbali yaciko. Nalabalofyafye nakalya nakalya no kubacita icakutiinya ne cakupapa kabili ifibolya ifya pe na pe. Ifi efyasosa Yawe. Utupundu twabo utwansansa no twakwanga, ine nkatupwisha. Nkapwisha ne nsansa sha bashibwinga na banabwinga, nkatalalika ne ciunda ca mabwe ayakupelelako, nkashimya no lubuuto lwa fisaniko fyabo. Cino calo conse calashala amatololo umwabula abakwilamo. Na bantu ba iyi mishobo yonse bakabombela imfumu ya ku Babiloni pa myaka amakumi cine lubali (70). Iyo myaka amakumi cine lubali (70) nga yapwa, elyo ine nkalimuna imfumu ya ku Babiloni kumo kwine na bantu ba ulya wine mushobo pa kubifya kwabo. Nkonaula cilya calo ca bena Kaludea no kucisha amatololo pe na pe.’ Ifi efyasosa Yawe. ‘Cilya calo nkacicita fyonse ifyo nacipangila, fyonsefye ifyalembwa muli ici citabo ifyo Yeremia aseseme palwa bantu ba mishobo yonse. Pantu abantu ba iyi mishobo nabo bene bakateekwapo ubusha ku bantu ba mishobo imbi iyingi na ku shamfumu ishikalamba, kabili nkabalimuna pakulinganya nefyo bacita nefyo bapanga abene.’” Ifi efyasosele Yawe Lesa wakwa Israeli kuli ine ati, “Buula ulukombo ulu ululi mu minwe yandi ulo njiswishemo icipyu, kanweshemo abantu ba mishobo yonse abo ine nalakutumako. Ilyo balenwamo, bakulatalansuka, na mano yabo yalefulungana pa mulandu wa nkondo iyo nalababushisha.” Awe na ine napoka ulukombo mu minwe yakwa Yawe no kunwesha imishobo yonse iyo antumineko. Naya nweshamo abena Yerusalemu na bantu abaikala mu misumba yonse iya mu calo ca Yuda, kumo kwine ne shamfumu shabo na bacilolo babo bene, pakuti bonaike, bashale insansalila, pakuti bashale ifibolya, icintu icakutiinya, icakuwelwa no kutipwilako. Na bambi abo naile nweshamo ni Farao imfumu ya mu calo ca Egupto, na bacilolo bakwe, ne ntungulushi shakwe, na bena Egupto bonse, na benafyalo bonse abaikelemo. Kabili bambi ni bashamfumu aba mu calo ca Usi, ne shamfumu shonse ishali mu misumba ya mu calo ca Bafilisiti, emukuti imfumu ya mu Ashikeloni, ne ya mu Gasa, ne ya mu Ekironi, ne mfumu ya mu Ashidodi na bashelemo. Na bambi e bena Edomu bonse, na bena Moabu bonse, na bena Amoni bonse, ne shamfumu shonse isha mu Turi, ne sha mu Sidoni, ne shamfumu shonse isha mu fyalo fya lu lulamba lwa Meditelaneani no kwabuka bemba, ne ya mu musumba wa Dedani, ne ya mu musumba wa Tema, ne ya mu musumba wa Busi, nabalya bonse ababeya imisoso. Na shimbi ni shamfumu shonse isha mu Arabia, ne shamfumu shonse isha bantu ba mitundu yonse iyaikala mu matololo, ne shamfumu shonse isha mu calo ca Simuri, ne sha mu calo ca Elami, ne sha mu calo ca Media, ne shamfumu shonse isha ku kapinda ka ku kuso, ishaba mupepi ne shaba ukutali kwine, ukulingana nomo shakonkanine. Abantu ba mishobo yonse mpanga yonse pano isonde lyonse bali nokunwamo. Na pakulekelesha iyikanwamo ni mfumu ya ku Sheshaki, e ku Babiloni kwine. Sosa kuli bena auti, “Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli aleti, ‘Nweni, mukolwe no kuluka muleluka, musuke muwe, mufilwe no kwima pa mulandu wa nkondo iyo ine nalamubushisha.’ Nga bakaana ukupoka ulukombo mu minwe yobe no kunwamo, iwe ubebefye ukuti ni Yawe umwine wa fita eusosele ukuti, ‘Ala, muli nokunwamofye! Moneni, apo ine ntendekelepo ukonaula umusumba uwitwa peshina lyandi, bushe imwe muletontonkanya ukuti mulepusukako? Awe nakalya, mukalimunwa, pantu ine ndeleta inkondo ku ba pano isonde bonse.’” Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita. “Iwe Yeremia uli nokusoka aba bantu pakusesema aya mashiwi yandi yonse ayo ine nandile. Uli nokweba aba bantu auti, “Yawe nabuluma mu mulu, nasansula ishiwi lyakwe ukufuma ku cifulo cakwe icamushilo. Nabulumina abantu bakwe, napundisha ngo muntu uulekasa ifitwalo fya myangashi, napundilila bonsefye abekala pano isonde. Iciunda ce shiwi lyakwe cikomfwika no kwapelela isonde, pantu abantu ba mishobo yonse Yawe nabapeela umulandu. Naleta abantu bonse ku cilye kukupingulwa, elyo akepaya ababi ku nkondo.” Ifi efyasosa Yawe. Kabili Yawe umwine wa fita aletila ati, “Moneni. Icinkunka cili nokusalangana pa bantu ba mishobo yonse, ne cimwela nacima, ciletula ukwapelela icalo.” Pali ubo bushiku ifitumbi fya bantu abo Yawe alaswa epaye, fikalalafye ntangali ntangali ukuya shintafye no kwapelela isonde. Tapakamoneke no wakubaloosha, tapakamoneke no wakulonganya ifitumbi fyabo nangufye ukufishiika. Fyakulatulumanafye nge mina ya citindi. Imwe mwe bakacema, ikatisheni imisowa, pundisheni. Mulealangana na mu lukungu mwe ntungulushi sha mukuni. Pantu inshita yakumonawilapo naifika, mwalaonaika nga basukusuku abainisha, mwalatobaika panshi ngo mutondo. Abacemi tabakamone kwakubutukila, intungulushi sha mukuni tashakapusuke. Umfweni ukukuuta kwa bacemi no kulila kwa ntungulushi sha mukuni, pantu Yawe nalofya impanga sha mulemfwe. Ne calo icali icamutelelwe naconaulwa, pa mulandu wa cipyu cakwe icikali. Yawe nafuma mu cifulo cakwe nge nkalamo, ne calo conse cishelefye amatololo, pantu ulupanga lwabonaushi nalubakoma, pa mulandu wa cipyu cakwe icikali. Ilyofye Yehoyakimu mwana Yosia ali pa bufumu ubwakuteeka icalo ca Yuda, ili shiwi lyafumine kuli Yawe aliti, “Ifi efyasosa Yawe ati, keminine mu lubansa lwa mukati ulwa ku ŋanda yandi, na bantu bonse abaletula mu misumba ya muli cino calo ca Yuda, abaleisa kukupepa, ulebeba fyonsefye ifyo ine nakukonkomesha ukubeba. Tecakwesha ukushapo nangu cimo iyoo. Nalimo abantu kuti baumfwa, baleka ne misango yabo iyibi. Nga bacita ifyo, ine ninshi nkabwesha umutima, nshakabaponeshe icinkunka ico napanga ukubaponesha pa mulandu wa micitile yabo iyibi.” “Ubebe ukutila, ifi efyasosa Yawe ati, ‘Nalamweba ifikacitika nga cakuti tamuleumfwila no kunakila amafunde yandi ayo ine namupeela, kabili nga tamuleposa amano ku mashiwi ya babomfi bandi bakasesema, abo ine nabikapofye ukutuma lyonse, nangu tamwatala amubeela ifyo bamweba. Kanshi nga tamulekonka ifi fintu balemweba, ninshi iyi ŋanda yandi iyakumpepelamo nkaicitafye nga filya fine nacitile ku Shilo. Kabili abantu ba mishobo pano isonde bakalabuula ishina lya uno musumba elyo bakalelumbula pakutipwila.’” Bashimapepo na bakasesema na bantu bambi bonse balyumfwileko uko Yeremia alesosa fyonse ifi mu ŋanda yakwa Yawe. Kutifye cilya Yeremia apwa ukusosa fyonsefye ifyo Yawe amukonkomeshe ukubeba, awe bashimapepo na bakasesema na bantu bene bambi baikata Yeremia, balapunda no kupunda abati, “Iwe ulefwa pali uyu mulandu! Cinshi ico iwe ulelumbwila ifi mwishina lyakwa Yawe, pakulalanda ukuti eukwebele ukuti ino ŋanda yakwe ikaba nga filya fyaba ku Shilo, nokuti uno musumba ukonaika ukashala amatololo, tamwakabe nelyo umo uukekalamo?” Abantu bonse epakushinga Yeremia mulya mwine mu ŋanda yakwa Yawe. Bacilolo ba mu Yuda bati bomfwe ifi fintu, nabo bafuma kwisano, baya ikala na pa mpongolo ipya iyakwingililapo mu ŋanda yakwa Yawe. Elyo bashimapepo na bakasesema balaeba bacilolo na bantu bambi bonse abati, “Uyu muntu nalinga ukupingula ukufwa, pantu ifyo alelanda, fyakupangilafye uno musumba. Nemwe bene namuyumfwila na matwi yenu.” Yeremia ena epakweba bacilolo bonse na bantu bambi bonse ati, “Ine ni Yawe euntumine ukwisa sobela fyonsefye ifyo imwe mumfwile ifikaponena ino ŋanda yakwe na uno wine musumba. Kanshi imwe muli nokwalula imisango yenu ne micitile yenu, mulebeela na mashiwi yakwa Yawe Lesa wenu. Ninshi lyena Yawe akabwesha umutima, takamuletele icinkunka ico apanga ukumuletela. Elyo ine, awe ndifye mu minwe yenu. Ncitenifye conse ico mulemona ukuti eciweme. Lelo kwena mushininkishepo cimo icakuti nga mwanjipaya, ninshi imwe kumo kwine na bantu ba muli uno musumba mulekwatilapo umulandu uwakunjipaya ine ne wakaele, pantu ni Yawe euntumine ukwisa mweba imwe aya mashiwi mumfwile na matwi yenu.” Elyo bacilolo na bantu bambi baeba bashimapepo na bakasesema abati, “Uyu muntu kwena talingile kufwa iyoo, pantu pakwisa tweba alumbwile Yawe Lesa wesu ukuti cine cine eumutumine.” Elyo abakalamba bamo baima, balaeba abantu abalongenepo abati, “Ilyo Hesekia aleteeka cino calo ca Yuda, kasesema Mika umwina Moresheti alyebeleko abantu bonse ukuti Yawe umwine wa fita fyonse aletila ati, “‘Sioni bakamulima nge bala, Yerusalemu akasanguka umwina wa fitantala, no lupili apaba iŋanda yandi ine ne Lesa lukasapilwa, pakabefye umutengo.’ “Hesekia uwaleteeka cino calo ca Yuda pamo na bantu bene tabaipeye Mika iyoo. Hesekia alitiinine Yawe, alamupapata no kumupapata pakuti amunakilishe. Na Yawe asuka abwesha umutima, akaana no kubaletela icinkunka ico apangile ukubaletela. Nomba ifwe tulefwayafye ukuiletelela fwe bene icinkunka icamaka nganshi.” Kwaliko no muntu umbi mwana Shemaia, ishina lyakwe ni Uria, uwafumine ku musumba wa Kiriati Yarimu, aliseseme pakusobela ishamo ilya uno musumba nelya bantu bene aba muli cino calo ngefyo Yeremia acitile. Ilyo imfumu Yehoyakimu pamo na bashilika baiko bonse na bacilolo baiko bonse baumfwile ifyo Uria alandile, imfumu yafwaile ukumwipaya. Uria ena ati omfwe, aikatwa no mwenso, afulumukila na ku calo ca Egupto. Elyo imfumu Yehoyakimu yatuma Elinatani mwana Akibo pamo na bantu bambi ku Egupto, kukuya buula Uria. Nabo baya fumya Uria mu Egupto, bamuleta na ku mfumu Yehoyakimu, nayo epakumwipaya no lupanga, yaposa ne citumbi cakwe mu nindi ya mu nshinshi ya bapabi. Lelo Yeremia ena ishuko akwete nicofye alipo na umo uwakumusoselako, nao ni Aikamu mwana Shafani, eico ena tapeelwe ku bantu ukuti bamwipaye. Ilyofye Sedekia mwana Yosia atendeke ukulateeka icalo ca Yuda, ili shiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia. Yawe anjeba ati, “Ipangile ikoli ku myando ne fimuti, no kulikakila mu mukoshi obe. Elyo utume amashiwi ku mfumu ya ku Edomu, na ku mfumu ya ku Moabu, ne ya ku Amoni, ne ya ku Turi, ne ya ku Sidoni, ukupitila mu nkombe shashiko isho ishaishile ku Yerusalemu kukumona Sedekia imfumu ya mu Yuda. Ukonkomeshe inkombe pakuti shiye eba imfumu shabo ukutila, ‘Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli. Muye eba bakateeka benu aya mashiwi. Ine ku maka yandi ayashaikulila na ku bulambafye bwandi, nine nabumba isonde na bantu ne nama ishaba mwisonde lyonse. Kabili ine kuti napeela onsefye uo ndefwaya ukupeela. Nomba nine wine mbuulile ifyalo fyonse ifi, no kufipeela ku mubomfi wandi Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni. Nine wine ndekele ne nama shine isha mpanga shilemubombela. Abantu ba mishobo yonse bakulamubombela, bakalabombela na mwane wine umwaume, no mwishikulu wakwe wine, ukushintafye napo abantu ba mishobo yakwe bakacimbila. Elyo ninshi abantu ba mishobo iyingi ne shamfumu ishikalamba bakamucita umusha wabo. “‘Nomba abantu ba mushobo umo, atemwa aba bufumu bwa calo cimo, nga bakaana ukulabombela Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, nangufye ukulanakila amafunde yakwe, ninshi abantu ba uyo mushobo ine nkabalimuna pakubabushisha inkondo. Nkabaponesha icipowe, no kubaletela icikuko, elyo uyo mushobo nkaulofya ku kuboko kwakwa Nebukadinesa. Kanshi imwe mwilaumfwako kuli bakasesema benu, nangu kuli bakabuka benu, ku belula ifiloto atemwa ku fyakwipusha imipashi ya bantu abafwa, atemwa ku fyamalele yabofye, abamweba ukuti tamwakabombele imfumu ya ku Babiloni. Ala imwe bamusesemenafye ifyabufi, kabili ebakaleka nokuti bambi bakese mufumyamo mu calo cenu, bakamutwale na kumbi kumbifye. Kwena ine nkamutamfyamo, no kuloba mukalobelapo. Nomba abantu ba mushobo umo nga banakila imfumu ya ku Babiloni no kulaibombela, bena ine ninshi nkabaleka bakaleikalila ku matwi tondolo mu calo cabo. Nkaleka bakalelima ifyakulya, no kulaikalila.’ Ifi efyasosa Yawe.” Aya yene amashiwi yamo yene nalyebeleko imfumu Sedekia iyaleteeka icalo ca Yuda nati, “Iwe ala nakilafye imfumu ya ku Babiloni, akuibombela, ulebombela na bantu baiko, pantu lyena ninshi walaikala umumi. Nga cinshi ico iwe pamo na bantu bobe mwingafwaila ukufwa ku nkondo, atemwa ku cipowe, atemwa ku cikuko? Pantu eifi fine fintu ifyo Yawe apanga ukuletela abantu ba mushobo onse uwakaana ukulabombela imfumu ya ku Babiloni. Iwe wilaumfwako kuli bakasesema abalekulesha ukubombela imfumu ya ku Babiloni. Ala fyabufifye balesesema kuli iwe. Yawe umwine ewasosa ukuti tewabatuma iyoo, bakubepafye pakulasesema mwishina lyakwe. E mulandu wine Yawe akakutamfisha muno muntu, no kukwipaila pamo na bakasesema abalekubepa mukusesema ifi fyonse.” Elyo kabili nalyebeleko bashimapepo na bantu bambi bonse nati, “Ifi efyasosa Yawe. Ala imwe mwilaumfwako kuli bakasesema benu abalemweba ukuti ifipe fya mu ŋanda yakwa Yawe balaswa bafibweshe bwangu ukufuma ku Babiloni pantu bufifye balemubepa. Mwilaumfwako mwe bantu mwe. Imwe akubombelenifye imfumu ya ku Babiloni, epakuti muleikala abomi. Nga mulandu nshi uno musumba wingasangukila amatololo? Nga ni bakasesema bene bene, kabili nga bali ne shiwi lyakwa Yawe, ninshi kanshi kabese bapapate Yawe pakuti ifipe ifyashalapo mu Yerusalemu mu ŋanda yakwe, ne fipe ifyashalapo mwisano lya mfumu ya cino calo, beleka nafyo bafisende ku Babiloni. Ifi efyo Yawe umwine wa fita alanda palwa inceshi no musambilo ne fyakutekapo ifipe na fimbipo ifyashele muli uyu musumba. Ifi fipe Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni tayafisendele ilyo yaikete Yekonia mwana Yehoyakimu imfumu ya bena Yuda, no kumusenda mu busha ku Babiloni ukumufumya mu Yerusalemu pamo pene na basambashi bakwe bonse aba mu calo ca Yuda na ba mu Yerusalemu. Kanshi imwe umfweni ifyo Yawe umwine wa fita Lesa wakwa Israeli alelanda palwa fipe ifyashalapo mu Yerusalemu mu ŋanda yakwe, ne fyashalapo mwisano lya mfumu ya mu Yuda na mu Yerusalemu. Ifyo fipe bakafibuula, bakafitwala na ku Babiloni no kwikala eko fikekala, ukushintafye napo ine nkafiposelako amano. Lyena elyo ine nkafibwesesha muno mu ncende. Efyasosa Yawe.” Muli uyo wine mwaka, emukuti mu mwaka walengele ine iya buteko bwakwa Sedekia ukuba imfumu ku calo ca Yuda, mu mweshi walenga isano, emo kasesema Hanania mwana Asuri, umwina Gibeoni, alandile kuli ine mu ŋanda yakwa Yawe. Ni pa cinso ca bashimapepo na bantu bambi bonse epo Hanania anjebele atile, “Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, atile ati, ‘Ine ne Yawe nimputula ikoli lya mfumu ya ku Babiloni. Pa myaka ibili ninshi nabwesesha muno calo ifipefye fyonse ifyafumine mu ŋanda ifyo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni afumishe kuno no kutwala ku Babiloni. Na Yekonia wine mwana Yehoyakimu uwaleteeka cino calo ca Yuda, nao wine nkamubwesha pamo pene na bankole bonse abo bafumya muli cino calo ca Yuda no kubatwala ku Babiloni. Ala ine nimputula ikoli lya mfumu ya ku Babiloni. Efyasosa Yawe.’” Elyo nao kasesema Yeremia alaeba kasesema Hanania pa cinso ca bashimapepo, na bantu bambi bonse abaiminine mu ŋanda yakwa Yawe ati, “Ameni, ala na ine wine kwena kuti natemwa. Ndetetekela ukuti efyo Yawe akacita. Ndetetekela ukuti Yawe akafikilisha fyonse ifyo iwe walanda, nokuti ku Babiloni akafumyako ifipe fyonse ifya mu ŋanda yakwe, no kufibwesesha muno calo pamo na bantu bonse abasendwa muli bunkole. Lelo kwena iwe Hanania umfwa ifyo ine nalakweba pamo pene na bantu bambi bonse abaleumfwako. Bakasesema abaliko ilyo ine na iwe wine tushilati tubeko, ala balisobele ukutula na ku kale ukuti kukaba inkondo, ne cinkunka, ne cikuko, ifikeshila ifyalo ifingi ifyateekwa ne shamfumu ishikalamba. Nomba kasesema uulesobela palwa cibote, pakushininkisha ukuti ni Yawe eumutumine, awe ena kanofye ifyo alesobela fyatala fyamoneka.” Elyo Hanania akakula ikoli mu mukoshi wakwa Yeremia, alikontaula no kulikontaula. Kabili Hanania alaeba na bantu bonse ati, “Yawe alesosa ati, ‘Efyo na ine nkakontaula ikoli ilyo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni yakaka mu mikoshi ya bantu ba mishobo yonse. Efyo nkacita nga papita imyaka ibili.’” Awe panuma ya ifi, Yeremia aima aya no kuya. Cilya papita inshita apo Hanania akontawilile ikoli ilyali mu mukoshi wakwa Yeremia kasesema, elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Kabiye kuli Hanania, no kuya mweba amashiwi ayakutila, ‘Yawe nasosa ukuti iwe walikwata amaka ayakukontaula ikoli lya fimuti, lelo ena alepyanikishapo ikoli lya cela. Ifi efyo Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, asosa ukuti abantu ba iyi mishobo yonse alabakaka ikoli lya cela mu mikoshi yabo, uleke balebombela Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni. Nasosa ukuti ne nama sha mpanga shine nasho shakulabombela Nebukadinesa.’” Elyo kasesema Yeremia aeba Hanania ati, “Umfwa kuno iwe Hanania. Iwe Yawe tewakutuma iyoo, iwe ulelengafye ukuti aba bantu balesuminafye ifyabufi. Eico kanshi Yawe umwine alesosa ati, ‘Umfwa kuno. Nalaswa nkufumyepo mpanga yonse pano isonde lyonse. Iwe walafwa muli uno wine mwaka, pantu niwe ulengele ukuti abantu batalamine Yawe.’” Muli uyu wine mwaka, mu mweshi uwalenga cine lubali, awe kasesema Hanania afwa no kufwa. Kasesema Yeremia epakulemba kalata ukufuma mu Yerusalemu iyakuya ku bakalamba abashelepo pali bankole, na kuli bashimapepo, na kuli bakasesema, na ku bantu bonse abo Nebukadinesa aikete mu Yerusalemu no kubasenda muli bunkole ku Babiloni. Alembele uyu kalata panuma ninshi imfumu Yekonia yalifuma mu Yerusalemu, pamo na nyina wa mfumu, kumo kwine na bamutungwi, ne ntungulushi sha mu calo ca Yuda ne sha mu Yerusalemu, na bantu abacenjela mu fyakubasabasa ne fyakufulafula. Abasendele iyi kalata bali ni Elasa mwana Shafani na Gamalia mwana Hilikiya, abo Sedekia imfumu ya ku Yuda atumine kuli Nebukadinesa uwali imfumu ya ku Babiloni. Ne fyali muli iyi kalata fyali nifi. Ifi efyo Yawe umwine wa fita Lesa wakwa Israeli alesosa kuli bonse abo asendele ukufuma mu Yerusalemu no kubatwala na ku Babiloni, alemweba ati, “Mulekuula amayanda ayakwikalamo. Mulelima na mabala, no kulalya ifyo mulelima. Muleupana no kulafyala abana abaume na banakashi. Salileni abana benu abaume abakashana abakuti baleupana nabo, fwaileni na bana benu abanakashi abaume abakubopa, pakuti nabo balefyala abana abaume na banakashi pakuti mulesanduluka, mwilacepelako iyoo, Kabili mulebombafye bwino imilimo iyakuwamya umusumba, uo ine namutwalako muli bunkole. Mulepepa kuli ine pakuti ine ndesenamina uyo musumba, pantu nga wakwata ishuko, nemwe bene ninshi e shuko lyenu.” Cacine ifi efyo Yawe umwine wa fita Lesa wakwa Israeli asosa ati, “Mwileka bakasesema na bakabuka abali pakati kenu ukulamubepa. Mwilaumfwa na ku filoto ifyo balota. Bena bamwebafye ifyabufi ilyo basosa ukuti nine mbatumine. Ala ine nshabatuma nakalya.” Ifi efyasosa Yawe. Ifi efyasosa Yawe ati, “Ilyo imyaka amakumi cine lubali (70) ikapwa iyo napimina Babiloni, elintu ine nkamuposako amano, kabili elintu ine nkafikilisha ne cilayo candi icakumubwesesha kuno mwenu. Pantu ine nalishiba amapange namukwatila ukumucitila.” Efyasosa Yawe. “Nakwata amapange yakumuletela ishuko teyabubi, lelo mapange yakumupeela isubilo ne shuko kuntanshi. Lyena mukalankuuta. Mukalaisa mukulampepa, na ine nkalamumfwa. Mukamfwaya, no kunsanga mukansanga, nga mwamfwaya ne mitima yenu yonse. Imwe mukansanga, na ine nkamubwesha muli cino calo cenu. Ine nkamufumya mu fyalo fyonse, na mu ncende shonsefye umo namusalanganishisha, nkamulonganika, nkamubwesesha na muli cino calo umo nalekele bamwikate no kumusenda muli bunkole.” Ifi efyasosa Yawe. Imwe mwe bantu mulalanda ukuti uko kwine ku Babiloni mwalikwatako bakasesema abo Yawe amupeela. Ifi efyo Yawe asosa palwa mfumu iyapyana pa cipuna cakwa Davidi, na palwa bantu abekala muli uno musumba, emukuti bamunyinenwe abashasendelweko muli bunkole nga imwe. Cacine ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, “Ine nkababushisha inkondo, nkabaponesha icipowe no kubaletela icikuko, nkabasangulafye nga makunyu ayabola, ayo umuntu ashingalya nakalya. Nkabemisha inkondo ne cipowe ne cikuko, kabili nkabalenga ukuba icakupapa ku fyalo fyonse ifya pano isonde, bakaba abatipwa, abakutiinya, abawelwa, kabili abasebana mukati ka mishobo yonse umo nkabasalanganisha. Neci ni pa mulandu wakuti balikaana ukulakonka amashiwi yandi ayo ine nabikapofye ukulabeba,” efyasosa Yawe, “ayo mbatumina ukupitila mu babomfi bandi bakasesema.” Efyasosa Yawe. Kanshi umfweni amashiwi yakwa Yawe imwe bonse mwe bankole mwebo nalekele bamwikate ukufuma mu Yerusalemu, no kumusenda ku Babiloni, Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, pali Ahabu mwana Kolaya, na pali Sedekia mwana Maaseya, abasesema ifyabufi mwishina lyakwa Yawe. Alesosa ati, “Nkabaposa kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, nao Nebukadinesa akabepaila pa menso yenu. Elyo abantu abo baikata mu Yerusalemu no kubasenda muli bunkole ku Babiloni, ilyo bakalatipwilapo umo, bena bakalatilafye, ‘Yawe iwe nakulimune nga filya fine alimwine Sedekia na Ahabu, abo imfumu ya ku Babiloni yaocele mu mulilo.’ Pa mulandu wakuti balicita ifyamusebanya mu Israeli, ukucita ubupulumushi na bakashi ba bena mupalamano, no kulabomfya ishina lyandi ukulanda amashiwi ayo nshabakonkomeshe. Nomba nalishiba, kabili nine kambone, efyasosa Yawe.” Eba Shemaia umwina Nelamu amashiwi aya. Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita Lesa wakwa Israeli aleti, “Iwe Shemaia waitendekefye ukutuma kalata ku bena Yerusalemu bonse, na kuli shimapepo Sefania mwana Maaseya, na kuli bashimapepo bambi bonse, umo walembele auti, ‘Yawe niwe Sefania abika pali bushimapepo, Yehoiyada ena alimusha, nomba niwe mubomfi mukalamba mu ŋanda yakwa Yawe. Kanshi iwe waba no mulimo uwakumona ukuti ishilu lyonse ilileicita nga kasesema, iwe ulelikaka iminyololo, no kulibika mwikoli lya cela. Nga nomba cinshi ico iwe usha cilimina uyo Yeremia umwina Anatoti, uusesemena abantu kwati ni kasesema? Yeremia alilembela ifwe fwe bali ku Babiloni ukuti tukakokolako nganshi muli bunkole, eico tuli nokulakuula amayanda ayakwikalamo, no kulalima amabala, no kulalya ifyo tulelimako.’” Shimapepo Sefania nao epakubelengelako kasesema Yeremia uyu wine kalata. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia ukutuma amashiwi kuli bankole bonse abali ku Babiloni, no kubebako amashiwi ayo Yawe umwine alandile pali Shemaia umwina Nelamu ayakutila, “Pantu Shemaia alemweba imwe amashiwi kwati ni kasesema nelyo tene namutuma nakalya, kabili ena nalenga nokuti imwe musuminefye ifyabufi, eico ine ne Lesa ndetila, ala Shemaia nkamukanda, na bamwane bene nkabakandila kumo. Ena takashalepo no mwana nelyo umo uukasangwako kukushuukila ifisuma ifyo ine nkapeela abantu bandi, pantu ewasongelekanya abantu pakuti bansangukile.” Ifi efyasosa Yawe. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine ne Yeremia aliti, “Ifi efyasosa Yawe Lesa wakwa Israeli ati, ‘Fyonsefye ifyo ine nkweba, ufilembe mu citabo cimo, pantu inshita yalafika,’ efyasosa Yawe, ‘ilyo ine nalaleka abantu bandi abena Israeli na bena Yuda babwele nakabili. Nalababwesesha muli cino calo ico napeele ifikolwe fyabo, calaba nakabili icabofye.’ Efyasosa Yawe.” Yawe alanda ku bena Israeli na bena Yuda amashiwi ayakuti, “Ifi efyasosa Yawe. “Twaumfwa inkuuta iyakutiinya nganshi, ni nkuuta iyamwenso, teyamutende iyoo. Kanshi nomba taleni kutumaneni, mutontonkanyepo. Bushe umwaume kuti afyalapo umwana? Nga kanshi cinshi ico ndemwena, uko umwaume onse uwamaka naikata amaboko pa mala ngo mwanakashi uuli pakupaapa? Bushe cinshi impumi yonse yalukile no kubutuluka? Yangu, ubushiku bwatoloto bwalaswa bufike, ubo nshingalinganya ku bushiku ubuli bonse, e nshita yabulanda kuli bamwana Yakobo, lelo kwena bakapusukako.” Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita aletila ati, “Ubo bushiku ilyo bukafika, ine nkakontaula amakoli ayaba mu mikoshi yabo, kabili nkaputaula iminyololo, awe ninshi capwa tabakateekwe busha nakabili ku benafyalo. Lelo bena bakalabombela ine ne Yawe, ne Lesa wabo, no kulabombela Davidi uo ine nkasonta ukuba imfumu yabo. “Kanshi Yakobo, we mubomfi wandi, wilatiina. Iwe we Israeli wilatunsha mutima iyoo, pantu ine nkakupususha ukufuma mu fyalo fyakutali, ukufuma mu fyalo umo abana bobe bateekwa bunkole. Efyasosa Yawe. Iwe Yakobo ukabwela, ukesa iikalila na ku matwi tondolo. Ukesa ikala umutelelwe, takwakabe nelyo uumo uukalakutiinya. Pantu ine nkaba nobe kabili nkakupususha, efyasosa Yawe. Nkalofya abantu ba mishobo yonse, kulya ine nakusalanganishishe nomba iwe, awe nshakakulofye nakalya. Ine nkakusalapula no mulinganya, lelo nshakakulekepofye ukwabula ukukukanda.” Ifi efyasosa Yawe, “We Yakobo, ifilaso fyobe tefyakupola nakalya, ifilonda fyobe ifyo wacenwa, te fyakundapwa iyoo. Takwaba nelyo umo uwakukupapatila iwe, takwaba na muti wakuposesha ifilonda fyobe, no musango wakuundapilwamo iwe, awe takuli. Abatemwikwa bobe balikulabako, tabakusakamana nakalya. Ine nakusanshile ngo mulwani obe, iwe nalikukandile buluku, buluku, pantu ifibi fyobe fyalifulishe, no bubifi bobe, bwalikuliishe. Kanshi iwe wilailishanya palwa bucushi bobe, ala ubukali uleumfwa tabwakaleke. Efyo ine nakukanda iwe, pantu ifibi fyobe fyalifulishe, no bubifi bobe, bwalikulishe. Eico bonsefye abalekonaula, nabo bene ine nkabonaula, na balwani bobe bonse bakasendwa muli bunkole. Bonsefye abalekucusha iwe, nabo bene bakacula. Bonsefye abalekutapa iwe, nabo bene bakatapwa. Pantu ine nkaleka ubumi bobe bukapole, ine nkaposha ne filonda fyobe.” Efyasosa Yawe ati, “Pantu bakwita uwaposwa, ‘Sioni, uwabulwa nelyo umo uwakumusakamana.’” Yawe kabili aletila ati, “Ine nkabwesesha bamwana Yakobo no bunonshi bwa mu matenti yabo, kabili ne ndupwa shabo shonse ine nkashibelelako uluse, no musumba wine ukakuulwa pa citantala cauko, ne sano likemikwa pa ncende yaliko iyakale. Abantu abakekalamo bakalaimba inyimbo shakunumbanya, bakalapunda utupundu twansansa. Nkabasandulula, tabakabe abacepana kabili. Nkabacindamika, tabakasuulwe iyoo. Abana babo bakaba ngefyo bali kale, no lukuta lwabo lukeminina bwino pa cinso candi, Kabili nkakanda bonse abakalabatitikisha. Mu mutundu wabo emukafuma uwakubateeka, na pa bantu babo epakafuma uwakubatungulula. Nkamupalamika, nao akapalama kuli ine, pantu nani uyo uwingampalama palwakwe umwine,” efyasosa Yawe. “Kabili mukaba abantu abandi, na ine nkaba Lesa uwenu.” “Moneni icimwela cakwa Yawe icilekuka mu cipyu. Cili nga kankungwe uuleshunda, uwalaya pukanya imitwe ya bantu babi. Icipyu icikali cakwa Yawe tacakapwe mpakafye akacite fyonse ifyo apanga ukucita. Ukukapela inshiku abantu bakwe bakasuka bakateshe bwino uyu mulandu.” Yawe aletila ati, “Pali ilya nshita ine nkaba Lesa wa mikowa yonse iya bena Israeli, nabo bakaba abantu abandi.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Abantu abakapusuka ku lupanga, ine nkababelele uluse mu matololo, ilyo abena Israeli bakapeelwa ukutuusha. Ku kale Yawe alemonekela Israeli akatalamukila, no kulamweba ati, ‘Ine nalikutemwisha icitemwiko icishakapwe, na nombaline ncili ninkukwatila icikuku icishipwa. Nkankukuula nakabili, na iwe ukakuulwa, iwe we nacisungu Israeli. Na limbi line ukalalisha insombo shobe, no kucinda ukalacinda na basansamwike. Ukalalima amabala ya myangashi nakabili mu mpili sha Samaria. Abakalalima bakalaipakisha ifikalafuma muli ayo mabala.’ “Ubushiku bumo bukafika ilyo bamalonda bakalapunda pa mpili sha mu calo ca Efulemu abati, “‘Mwe, aleni imeni. Natuleya ku Sioni, kuli Yawe Lesa wesu.’” Kabili ifi efyasosa Yawe aletila ati, “Imbileni Yakobo ne nsansa ishikalamba, yangileni umushobo uukalamba pali yonse. Imbeni inyimbo, mulumbanye amuti, ‘We Yawe upusushe abantu bobe, ulondole abena Israeli abashalapo.’ Moneni ine nkabafumya mu calo ca ku kapinda ka ku kuso, nkabalonganika ukufuma ukwapelela isonde lyonse, Bakeshila pamo ne mpofu, ne filema fine, na banakashi abali pabukulu, na bali mupepi no kupapa, bakabwela ibumba ilikulu nganshi. Pakubwelela kuno, abantu bandi bakesa balelila, lelo kwena bakesa balepepa ilyo nkalababwesha. Nkesa ndebapisha ku milonga ya menshi, nkesa ndebapisha mu nshila iyatambalala, umo bashakaleipununa nakalya. Pantu ine nine wishi kwa Israeli, na Efulemu e beli lyandi. “Imwe mwe bantu ba mishobo ya benafyalo, umfweni ishiwi lyandi ne Yawe, kabili muye muleebako na bantu ba mu lulamba lwa bemba ukuti, ‘Ine ne wasalangenye abena Israeli, nine wine nkabalonganika, kabili nkalabasunga nga filya fine kacema asunga impaanga shakwe.’ Pantu ine ne Yawe nindubula bamwana Yakobo, nimbapususha ku bantu ba mutundu wamaka ukubacila. Bakesa mukulaimba inyimbo shansansa pa lupili lwa Sioni, kabili bakalacankilwa ne fisuma ifyo ine ne Yawe nkalabapeela, emukuti, iŋanu, umwangashi upya na mafuta, abana ba mpaanga ne ŋombe. Bakaba nge bala ilitapililwa bwino, tabakatale nakabili abekatwa no bulanda iyoo. Elyo abakashana bakalacinda ne nsansa, na balumendo na baume abakote nabo bakalasansamuka. Ine nkabatalalika, ne cililishi cabo nkacalula insansa, nkabasansamusha, ubulanda bwabo ine nkabwalula insansa. Bashimapepo ine nkalabekusha ifilyo ifishaiwamina, na bantu bandi bakalaikuta ku fintu fisuma nkabapeela. Ifi efyasosa Yawe.” Ifi efyasosa Yawe aletila ati, “Mu Rama mwaumfwika ishiwi lileshinshimukila, lyapumuna no musowa. Ni Rakeli euleloosha bamwane. Talefwaya na kutalalikwa nakalya, pantu bamwane tabalipo.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Iwe leka ukulila, futa ne filamba, pantu ukalambwilwapo pafyo wabombele bamwano.” Yawe asosa ati, “Bakabwela ukufuma ku calo ca balwani. Kanshi kuli subilo kuntanshi yobe, bamwano bakabwelela kuno ku calo cabo.” Efyasosa Yawe. “Ndeumfwa, uko Efulemu aleililila ubulanda ati, ‘Naunsalapula nga cilume wa ŋombe uwatalama, na ine ninsalapulwa. Umbweshe, na ine nalabwela pantu iwe niwe Yawe Lesa wandi. Panuma yakulubantika nalilapile, panuma yakwiluka no kwishiba, nayuma na pa cifuba. Naliketwe insoni, no kusebana nalisebene, pantu nali no musebanya wafyo nacitile mu bwaice bwandi.’ “Bushe Efulemu te mwana wandi, kacele wandi, umwana wandi uo natemwisha nganshi? Lyonsefye ilyo numbula ishina lyakwe no kumusoka, ine ndamutontonkanyapo no kumufuluka. Umutima wandi ni pali iwefye waba, awe ine nkakubelelako uluse.” Ifi efyasosa Yawe. “Bika ifishibilo ifyakwishibilako inshila, ukome no lukomo, ishiba bwino umusebo ukulu uo wailemo. Bwela iwe we Israeli nacisungu. Bwelela kuno ku misumba yobe. Bushe ukaleka lilali ukulashingashinga, we mwana mwanakashi uwabula icishinka? Yawe akacitapo icintu cimo icipya pano isonde, icakuti umwanakashi eukacingilako umwaume.” Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, aletila ati, “Ilyo ine nkabwesesha ukufuma muli bunkole bwabo abantu ba mu calo ca Yuda na mu misumba yaciko, bena bakalalanda nakabili abati, “‘Yawe engalakupaala we incende yamushilo iyo aikalamo, engalakupaala we lupili ulwamushilo.’ Abantu bakalaikala muli cino calo ca Yuda mu misumba yonse iyabamo, pamo na balimi na bakacema abakalacemenamo ifitekwa fyabo. Pantu nkakoselesha abanakuka, nkekusha na bantu bonse abatembuka ku nsala.” Kanshi epakubuka mu tulo no kulolesha no tulo twandi twaliweme kuli ine. “Ine ne Yawe ndesosa ukuti, kukesa inshita imo ilyo mu calo ca Israeli neca Yuda nkesushamo ulubuto lwa bantu ne nama. Nga filya fine natekele umutima pakubanukaula, na pakubawisha, na pakubapasaula, na pakubonaula, na pakubashitila, efyo nkateka umutima na pakubasandulula na pakuba kosha pene. Efyasosa Yawe. Muli shilya nshiku, abantu tabakalelanda nakabili abati, “‘Bashibo ebalile bamwelu ba myangashi, nomba kabili ameno ya bana babo yawa ingwishi.’ Lelo bonsefye abakalalya bamwelu ba myangashi, abo bene ebo ameno yabo yakalawa bonse. Umo umo bakalafwila palwa kubifya kwabo abene.” Yawe aletila ati, “Moneni, inshiku shikesa ilyo ine nkapangana icipangano icipya na ba ŋanda yakwa Israeli pamo na ba ŋanda yakwa Yuda. Cena tacakabe nge cipangano ico napangene na bashibo, pa bushiku nabekete pa maboko pakubafumya mu calo ca Egupto. Bena balisuulile icipangano candi, nangu ine nali ngo mulume kuli bena.” Ifi efyasosa Yawe. “Lelo nomba ici e cipangano ico ine nkapangana na ba ŋanda yakwa Israeli ilyo isho nshiku shikapita, cena cikaba ifi. Ine ne Yawe ndesosa nati, nkabika amafunde yandi mu mano yabo, no kuyalemba mu mitima yabo. Elyo ine nkaba Lesa uwabo, nabo bakaba abantu abandi. Takwakabe nangu umo uwakufunda umwina mupalamano munankwe, nangu uwakufunda munyina ati, ‘Ishiba Yawe,’ awe nakalya. Pantu bonse bakanjishiba, ukufumafye ku munono ukufikafye na ku mukalamba,” ifi efyasosa Yawe. “Pantu ine nkababelelako uluse ku fibi fyabo, ne fyabubifi fyabo ine nshalefibukisha nakalya.” Ifi efyasosa Yawe uuleta akasuba pakuti kalebalika pa nshita yakako, euleta no mweshi ne ntanda pakuti filesanika pa nshita ya bushiku. Eusunkanya bemba pakuti amatamba yalepoma. Yawe umwine wa fita e shina lyakwe. Ifi efyasosa Yawe ati, “Kanofye ifipope fyandi ifi fyonse fikafume pa cinso candi, elyo aba mu lupwa lwa bena Israeli bakaleka ukuba umushobo pa cinso candi.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Nga kuti yapimwa imyulu mu mulu, ne mifula ye sonde panshi nga kuti yaishibikwa, lyena kuti afumyako amano ku bena Israeli, pa mulandu wa fintu fyonse ifyo bacita,” efyasosa Yawe. “Inshiku shikesa ilyo umusumba wandi onse ukakuulwa cipya cipya, ukutampilafye ku lupungu lwakwa Hananeli ukuya shinta na ku masamba ku mpongolo ya petungi.” Efyasosa Yawe. “Uko kwine ku masamba eko no mwando wakupiminako ukatula, ukaye na ku lupili lwa Garebu, ukalukile na ku Goa. Ulya mukonko onsefye uo baposamo ifitumbi ne fisoso, na mabala yonse ayaba ku mulu wa mukonko wa Kidironi, ukuya shintafye na ku mpongolo ya bakabalwe lubali lwa ku kabanga, fikapatwilwa kuli Yawe ukuba ifyamushilo. Umusumba tawakabale aubongololwa nangu ukonaulwa nakabili nakalya.” Yawe alandile kuli Yeremia ili shiwi mu mwaka walengele ikumi apo Sedekia atampile ukuba imfumu ya calo ca Yuda, kabili e mwaka wine walengele ikumi na cine konse konse (18) apo Nebukadinesa atampile ukuteeka ku Babiloni. Pali iyo ine nshita ninshi ifita fya mfumu ya ku Babiloni nafisansa umusumba wa Yerusalemu, na kasesema Yeremia ninshi balimwisalila kwisano mu lubansa lwa bakalinda ulwali kwisano lya mfumu ya mu Yuda. Imfumu Sedekia emo yamufungilile ilyo yamusangile no mulandu uwakusesema no kubila mbila ukuti Yawe nasosa ati, “Ine nalaswa mpeele uno musumba mu minwe ya mfumu ya ku Babiloni, no kupoka ikesa upoka. Nokuti Sedekia imfumu ya cino calo ca Yuda takamone pakupusukila ku bena Kaludea. Akaposwa ku mfumu ya ku Babiloni, bakashimpana nayo amenso, no kulanda nayo pa kanwa. Nokuti Sedekia bakamusenda ku Babiloni, no kwikala eko akekala ukushintafye napo ine ne Yawe Lesa nkamukandila. Nangufye alwishe shani abena Kaludea, ala nakalya aleicushafye. Efyasosa Yawe.” Yeremia nao alilandile ati, “Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine ‘Hanameli mwana Shalumu nokolume alaswa ese uko uli, kukwisa kwipusha pakuti niwe ushite ibala lyakwe ilyo akwata ku Anatoti, pantu niwe wakwata ne nsambu yakulishita.’” Ne cacine ukulinganafye nomo Yawe anjebele, awe na umufyala wandi aisa umo ndi mu lubansa lwa bakalinda, anjeba ati, “We, shita ibala lyandi lilya nakwata ku Anatoti mu citungu ca bena Benjamini, pantu iwe uli munyinanefye pakati, kabili niwe wakwata ne nsambu yakulishita ne yakulisunga. Ale shitafye.” Na ine epakwiluka ukuti kanshi eulya mulandu Yawe aciba ankonkomesha. Kanshi na ine epakushita ibala kuli Hanameli umufyala wandi, namulipila ne ndalama isho ampingwile, indalama amashekeli ya silifa ikumi limo na cine lubali (17). Nalemba na pali kalata ishina lyandi pakushininkisha umulandu, namupeta, naumapo ne nshimbi, naita na bakambone abakusangwako, awe napima ne ndalama pa cipimo. Elyo nabuula bakalata bonse babili abalipo ifyabukwebo bwesu, emukuti umo uwauminwepo inshimbi umwali icumfwano, elyo na kalata mubiye uwalipo amafunde palwa kushitishanya lelo ena tapetelwe iyoo, awe napeela bakalata bonse babili kuli Baruki mwana Neriya, Baruki wine e mwishikulu Maaseia. Namupeelela pa menso ya mufyala wandi Hanameli, na pa menso ya bakambone abalembelepo nabo amashina yabo pali bakalata ba fya bukwebo bwesu, na pa menso ya bena Yuda bonse abaikele panshi mu lubansa. Elyo pa menso yabo bonse naeba Baruki nati, “Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli ati, ‘Nakupeela icebo icakubuula uyu kalata ominwepo inshimbi uwa bukwebo bwesu no kubuula kalata mubiye ushapetwa uulembelwepo fimo fine, no kuya babika mu kamutondo ke bumba pakuti bakasungwe pa nshita iyitali.’ Pantu Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli nasosa ukuti, ‘Amayanda, ne filime, na mabala ya myangashi, fikalashitwa nakabili muli cino calo.’” Ilyo ine napwile ukupeela Baruki mwana Neriya bakalata ba fya bukwebo bwesu, nalilumbenye Yawe nati, “We Imfumu Yawe, niwe wabumba imyulu ne calo ku maka yobe na ku bulamba bobe ubushaikulila, iwe tapaba cakukwansha iyoo. Ulabelela abantu amakana na makana uluse, lelo kwena ulalimuna abantu pa mulandu wa kubifya kwa bashibo. Iwe uli Lesa Mukulu, kabili uli Lesa Wamaka, ne shina lyobe niwe Yawe umwine wa fita. Ifyo iwe upanga ukucita, ala fyakupapa, nefyo iwe ucita, ala fyamaka. Iwe ulamonafye fyonse ifyo abantu bacita, kabili ulabalinganya bonse umo umo pa miikalile yabo na pa micitile yabo. Niwe wacitile ifipeshamano ne finjelengwe mu calo ca Egupto. Na nombaline ucili uleficita ukushinta na pali buno bushiku bwine ku bena Israeli, na ku bantu ba mishobo imbi yonse, icakuti nomba no kwishibikwa nawishibikwa mpangafye yonse. Pakufumya abantu bobe abena Israeli mu Egupto, wacitile ifishibilo ne fipeshamano, ku bulamba bobe na ku kuboko kobe ukwafunguluka, no kutiinya ukukalamba nganshi. Niwe wabapeele ne calo cino icikankala kabili icifumfumukamo umukaka no buci, nga mulya mwine walaile bashibo. Nomba ilyo baishile muli cino calo no kucipoka, bena balikene ukulakuumfwa, balakaana no kulakonka amafunde yobe. Pafyo wabakonkomeshe ukulacita, tabacitilepo nelyo cimo. E mulandu wine walenga nokuti ubaponeshe ifi finkunka fyonse. “Tepapa nomba abena Kaludea nabatulamika ifimina fya maloba ukushinguluka umusumba pakuti baupoke, no kusansa nabausansa. Inkondo ne cipowe ne cikuko efyalalenga ukuti umusumba upokwe ku bena Kaludea abeshile mukuusansa. Nauimwena we Mfumu ukuti fyonsefye ifyo wasosa, awe nomba fyafikila. We Mfumu Yawe, niwe unkonkomeshe ukushita ibala pa menso ya bakambone, nangu kwena abena Kaludea balaswa bapoke uno musumba.” Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Mona, ine nine Yawe, Lesa wa bantu bonse. Tapaba nangu cimo ico ine ningafilwa ukucita. Kanshi ine ne Yawe efyo nsosa. Nalabuula uno musumba, mpeele Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, ku bena Kaludea, ebalaupoka. Abena Kaludea abalelwisha uno musumba, balaisa oca. Balaisa ocela kumo kwine na mayanda ayo abantu bandi bankalifishamo umutima pakulafutumwina Baali ububani pa mitenge yayako, no kulatuulilapo imilungu imbi imbi imituulo ya fyakunwa. Umutundu wa bena Israeli na bena Yuda tabacitapo ifintu fimbi kanofye ukucita ifibi pa cinso candi ukufuma ku bwaice bwabo. Abena Israeli ine balankalifya umutima pa mulandu wa tulubi uto bapanga ne minwe yabo. Efyasosa Yawe Uno musumba walinkalifya umutima no kundetela icipyu ukutulafye apo wakuulilwa. Ine nomba mpangilefye ukuonaula, pa mulandu wa fibi fyonse ificitwa na bena Israeli na bena Yuda ifyankalifya umutima. Abaficita ni bashamfumu babo na bacilolo babo, na bashimapepo babo na bakasesema babo, na bantu ba muli cino calo ca Yuda, na bena Yerusalemu bene. Aba bantu ine balimfutatila, bakaana no kundolesha. Nangu ine nabikapofye ukulabafunda, awe bena bakaanininafye ndai ukulaŋumfwa no kuleka imisango yabo iyibi. Na mu ŋanda yakumpepelamo iye shina lyandi iyo bankuulila, namo mwine balibikamo utulubi utwabunani, no kuikowesha balikowesha. Mu mupokapoka wa Beni Hinomu balikuulilamo Baali ifibumbili fye lambo, apakocela abana babo abaume na banakashi pakulabatuula ilambo ku mulungu Moleki. Ine nshabapeela cebo cakucita ifi iyoo, kabili tacatala acisa na mu mano yandi, icakuti ntontonkanye ukuti aba bantu kuti bacitapo icintu cabipisha ifi, no kulenga abena Yuda balebifya.” Yawe, Lesa wakwa Israeli, alisosele ati, “Yeremia, iwe naweba abantu ukuti inkondo ne cipowe ne cikuko efyalalenga ukuti imfumu ya ku Babiloni ipoke uno musumba, lelo kwena umfwa kuno ifyo ine nalalanda. Ine nkalonganya abantu, nkabafumya mu fyalo fyonse umo nabaposele cipyu cipyu kabili cikali cikali. Nkababwesesha kuno kwine, no kuleka bakaleikalila ku matwi tondolo. Lyena bakalaba abantu abandifye, na ine nkalaba Lesa uwabo. Nkalenga bakalefwayafye no mutima umo icintu cimo ceka mu miikalile yabo, emukuti icakulankwatila akatiina lyonsefye, neci cintu cikalabawamina abene, cikalawamina na bana babo abakalabakonkapo. Ine nkapangana nabo icipangano ca pe icakutila, ine nshakatale ndeka ukulabacitila ifisuma. Nkalenga nokuti bakalenkwatila akatiina mu mitima yabo, epakuti nabo bekatala abansangukila nakabili. Ine nkalasansamuka pakubabombela ifisuma, nkabika umutima wandi onse no mweo wandi onse pakubateeka muli cino calo, pakuti emo bakaleikalilila pe.” Ici ecasosa Yawe ukutila, “Ngefi fine ndetele aba bantu ishamo ilishaikulila, efyo nkabaletela ne fintu fyonse ifisuma ifyo ine mbalaile. Iwe Yeremia nusosa ukuti cino calo cikaba nga matololo umushaikala bantu nangufye inama, nokuti abena Kaludea ebalacipoka, ee, lelo kwena amabala yakalashitwa nakabili muno muntu. Abantu bakalayashita, na pali bakalata bakushitilapo abantu bakalalembapo amashina yabo pakushininkisha umulandu, bakalata bakalapetwa no kulaumwapo ne nshimbi, na bakambone nabo bakalalembapo amashina yabo. Noyu musango ukulacitika mu citungu ca bena Benjamini, na mu mishi iyashinguluka Yerusalemu, na mu misumba iya muli cino calo ca Yuda, na mu mishi ya mu calo ca mpili, na mu mishi ya mwishika lya mpili, na mu mishi ya mu matololo ya Negebu mwine, pantu ine nkabwesesha abantu ishuko muli cino calo cabo.” Efyasosa Yawe. Ilyo Yeremia acili mu cifungo mu lubansa lwa bakalinda, ishiwi lyakwa Yawe yalimwishile umuku wacibili. “Ifi efyasosa Yawe uwapangile isonde, Yawe uwalibumbile nokulibika apo lyaikala, Yawe e shina lyakwe. Lilila kuli ine, na ine ndekwasuka, ndekwebako imilandu ikulu kabili iyankaama, iyo iwe ushaishiba. Pantu ifi efyasosa Yawe, Lesa wa bena Israeli pa mulandu wa mayanda aya muno musumba elyo na ya kwisano lya mu Yuda ayo babongolola pakuipokololako ku babumbilika umushili kwilinga na ku bamulwisha ku lupanga. Abena Kaludea balaisa mukulwisha uno musumba balaisa isushamo ifitumbi fya bantu abo ndi nokwipaya ku bukali ne cipyu candi. Ndi nokufisa icinso candi kuli uno musumba pa mulandu wa fyabubifi ficitikamo. “Lelo kwena nkaundapa no kubweseshamo ubumi. Nkondapa abantu bauko, nkabaletela icibote, no kuleka bakaleikala mu mutelelwe uwine wine. Nkabweseshamo ubunonshi mu calo ca Yuda na mu calo ca Israeli, nkalenga fikabukuluke, fikabe nga filya fine fyali kale. Abantu nkabasangulula ku fyabubifi fyabo ifyo babifishe kuli ine, nkababelelako uluse ku fyabubifi fyabo na kuli bucisanguka bwabo. Kabili uno musumba wa Yerusalemu ukalandetela insansa, no malumbo, no mucinshi. Na bantu ba mishobo yonse pano isonde bakalatiina no kulatutuma ku mwenso, ilyo bakalaumfwa ifintu fisuma ifyo nkalacitila abena Yerusalemu, ne shuko ilyo nkaletela uno musumba.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Cino calo abantu batila cili nga matololo umushikala abantu nangufye inama. Kwena ca cine, mu misumba ya muli cino calo ca Yuda, na mu misebo ya mu Yerusalemu, tamulemoneka muntu nangufye inama nakalya. Lelo muli ishi ncende shonse mukalaumfwika nakabili utupundu twakwanga no twansansa. Mukalaumfwika na mashiwi ya bashibwinga na ya banabwinga. Ilyo abantu bakalaleta ku ŋanda yandi imitulo yakutotela, amashiwi yabo yakalaumfwika ilyo bakalaimba abati, “‘Toteleni Yawe umwine wa fita, pantu Yawe ena musuma, no kutemwa kwakwe kwa pe na pe.’ Pantu ine nkabweseshamo ubunonshi muli cino calo nga filya nacitile pakutendeka.” Efyasosa Yawe. Kabili Yawe umwine wa fita asosa ati, “Muli cino calo icili nga matololo umushikala bantu nangufye inama, ala mu misumba yonse yaciko mukaba nakabili umulemfwe umwakuti bakacema bakalecemena impaanga shabo. Mu mishi ya mu calo ca mpili, mu mishi ya mwishika lya mpili, na mu mishi ya mu matololo ya Negebu, na mu citungu ca bena Benjamini, na mu mishi iyashinguluka Yerusalemu, na mu misumba ya muli cino calo ca Yuda, imikuni ikalapita nakabili mu minwe ya upenda.” Efyasosa Yawe. Kabili Yawe asosa ati, “Inshiku shikesa ilyo ine nkafikilisha icilayo ico nalaile aba mu ŋanda yakwa Israeli na ba mu ŋanda yakwa Yuda. “Muli shilya shine nshiku na pali ilya ine nshita ine nkalenga Umusambo uwaololoka ukufuma ku lupwa lwakwa Davidi. Ena eukalacita ifyalungama, no kuleta umulinganya mu calo conse. Shilya nshiku nga shafika, ninshi abena Yuda balubuka, na bena Yerusalemu ninshi balaikalila ku matwi tondolo. Ne shina ilyo bakalaita umushobo wabo no musumba wabo lyakutila, ‘Yawe e bulungami bwesu.’ Pantu ine ne Yawe nalaya ukuti pefye kukalaba mwana Davidi umo uwakuteeka nge mfumu ya ba mu ŋanda yakwa Israeli, kabili pefye kukalaba bashimapepo abena Levi abakwiminina pa cinso candi, no kulantuula amalambo ayakoca ne mitulo ya cabunga na malambo yambi yonse.” Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Ifi efyasosa Yawe ati, ‘Nga cakuti kuti mwaonaula icipangano candi ku kasuba ne cipangano candi ku bushiku, pakuti akasuba no bushiku fileke ukulabombela pa nshita yafiko, ninshi ne cipangano candi no mubomfi wandi Davidi kuti caonaika, na mwane umwaume uwakumupyana pa bufumu akabula, ne cipangano napangene na babomfi bandi bashimapepo naco cine cikonaika. Ine nkafusha nganshi abana ba mubomfi wandi Davidi, na bashimapepo abena Levi abamombela, icakuti limbi pakubapenda cikabafye kwati muntu uuleeshako ukupenda intanda sha mu mulu, nangufye umusensenga wa mu lulamba lwa bemba.’” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Bushe iwe tauleumfwa ifilelanda abantu ukuti ine ne Yawe nindekelesha abena Israeli na bena Yuda, ishi ndupwa shibili isho ine nasalile? Ecilengele nokuti basuule abantu bandi, baleke no kulabamona ukuti nabo mushobo umo uwa bantu.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Mbula kupanga ukucita icipangano ku kasuba no bushiku, no kupeela ifyebo ifyakuti isonde no mulu filekonka, ninshi nkakaana bamwana Yakobo no mubomfi wandi Davidi. Ine nshakasalepo mwana Davidi nelyo umo uwakuti akaleteeka bamwana Abrahamu na bamwana Isaki na bamwana Yakobo. Pantu nkabweseshapo ishuko ku bantu bandi, kabili nkalababelelako no luse.” Amashiwi yakwa Yawe ayaishile kuli Yeremia, ilyo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni pamo ne fita fyakwe, ne fita fya fyalo fyonse fintu Nebukadinesa aleteeka na bantu ba mishobo yonse abo anashishe balelwisha umusumba wa Yerusalemu pamo pene ne misumba iyali mumbali. Ifi efyo asosa Yawe, Lesa wakwa Israeli ati, “Kabiye kuli Sedekia imfumu ya Yuda, no kuya mweba amashiwi ayakuti, ‘Ine ne Yawe ndeleka imfumu ya ku Babiloni ipoke uno musumba, no kuoca.’ Ifi efyasosa Yawe. ‘Nobe wine Sedekia tawapusukeko kuli Nebukadinesa. Uleikatwa, uleposwa na kuli Nebukadinesa. Uli nokuloleshanya amenso nankwe, no kulanda nankwe pa kanwa, elyo uli nokuya na ku Babiloni. Lelo, we mfumu Sedekia, umfwa ifyo ine ne Yawe ndelanda pali iwe. Iwe tawafwe ku nkondo iyoo. Iwe ukafwafye imfwa iyamutende. Kabili nga filya fine abantu balefutumuna ububani pakushiika ifikolwe fyobe ifyakutangilile pa bufumu, efintu nobe wine bakakufutumwina ububani pakukushiika. Pakukuloosha abantu bakalalila abati, “Oowe we mfumu yesu washa watuposa ee.”’ Ee, nine ne Yawe nalanda.” Kanshi nao kasesema Yeremia epakuya mu Yerusalemu, aya eba na Sedekia imfumu ya calo ca Yuda aya yene mashiwi yonse, ninshi pali iyo ine nshita ne fita fya mfumu ya ku Babiloni filelwisha no musumba. Ifita fyaiko fimbi ninshi nafyo filelwisha Lakishi na Aseka, pantu nayo e misumbafye ibili iyamalinga iyashelepo mu calo ca Yuda. Kabili Yawe alisosele kuli Yeremia, ilyo imfumu Sedekia yapangene na bena Yerusalemu bonse pakuti bapeele abasha babo ubuntungwa. Sedekia aumfwana nabo ukuti umuntufye onse ali nokupeela Umuhibulu munankwe ubuntungwa, emukuti Umuhibulu umusha umwaume atemwa umwanakashi, epakuti peshala nelyo umo uwakuteeka Umuyuda munankwe ubusha. Kanshi abantu bonse pamo ne ntungulushi shabo abapangile ici cipangano epakusuminishanya ukulekamo mu basha babo abaume na banakashi, basuminishanya no kukanabateeka nakabili ubusha. Awe baumfwa, babapeela no buntungwa. Nomba kabili panuma bapilibuka, bababwesha, babapatikisha no kubwelela nakabili mu busha. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Ifi efyo Yawe, Lesa wakwa Israeli, asosa ati, ‘Ine nalipangene icipangano na bashinwe ilyo nabafumishe mu calo ca Egupto no kubalubula mu busha. No kubeba ine nalibebele ukuti, mu mwaka walenga cine lubali, cila umo pali imwe afwile ukupeela ubuntungwa ku Muhibulu munankwe uwaishitishe mu busha kuli bena. Panuma yakubomba imyaka mutanda, mufwile mwamulekako aya. Lelo bashinwe tabaumfwile kuli ine nangu ukubeela amashiwi yandi nakalya. Ni nombaline mwalapile no kucita icalungama pa cinso candi. Mwalisuminishenye no kubilisha ukupeela Abahibulu banenu ubuntungwa, neci cipangano mwacicitile pa menso yandi mu ŋanda yandi iyo imwe mwankuulila. Nomba kabili mwaisa futuka, no kusuula ishina lyandi. Imwe bonse mwalibwesha abasha benu abaume na banakashi abo mwapeele ubuntungwa bwakuya konse uko balefwaya. Nomba namubapatikisha ukuti babwelele mu busha nakabili. Kanshi ine ne Yawe Lesa ndemweba ukuti ninefye imwe mwatalamine pakukanapeela Abahibulu banenu ubuntungwa. Cisuma, eico ine nomba ine nalamupeela ubuntungwa, nabo buntungwa ubwakufwa ku nkondo atemwa ku cikuko nangu ku cipowe. Nkalenga na bantu ba mishobo yonse pano isonde bakaleitutuminafye ku mwenso pakumona ifyo ine nkamucita imwe. Nine ne Yawe ndemwebelapo. Lelo aba bantu balisuula ici cipangano ico bacitile pa cinso candi, bakaana no kucikonka. Kanshi na ine nomba nkacita aba bantu ngefi fine bacita cilume wa ŋombe uo baputula no kulapita pakati ka fipimfya fibili. Bacilolo ba muli cino calo ca Yuda na ba mu Yerusalemu, na bamutungwi ba kwisano na bashimapepo, na bantu bonse aba muli cino calo, balipangana icipangano, na pakucicita balepita pakati ka fiputulwa fibili ifya cilume wa ŋombe uo bepaya no kumuputula pakati. Ine nkabaposa mu minwe ya balwani babo abafwaya ukubepaya. Ifyuni ne fiswango efikalya ifitumbi fyabo. Sedekia imfumu ya cino calo ca Yuda pamo na bacilolo bakwe, ine nkabaposa mu minwe ya balwani babo abafwaya ukubepaya. Ine nkabaposa ku fita fya mfumu ya ku Babiloni, ifitalile filekele ukulamulwisha. Ine nkafipeela icebo, no kwisa kabili fikeshilila uno musumba. Fikesa usansa, fikaupoke, no kuoca ku mulilo. Imisumba ya muli cino calo ca Yuda ine nkaicita kwati matololo, tamwakekale muntu iyoo. Nine ne Yawe nalanda.’” Ilyo Yehoyakimu mwana Yosia ateekele icalo ca Yuda, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Kabiye ku ba mu lupwa lwa bena Rekabu, uye landa nabo. Elyo wise nabo, ubengishe na mu muputule umo uwa mu ŋanda yakwa Yawe, ubapeeleko no mwangashi, banwe.” Na ine epakuya buula Yasania mwana Yeremia umwana wakwa Habasinia, na bamunyina, na bana bakwe abaume bonse, na bonse aba mu lupwa lwa bena Rekabu, naisa batwala na ku ŋanda yakwa Lesa. Nabengisha na mu muputule wa bamwana Hanani mwana Igidalia, umuntu wakwa Lesa. Uyo muputule wali mupepi no muputule wa bacilolo, pa mulu wa muputule wakwa Maaseya mwana Shalumu, kalinda mulakamba wa pa mpongolo sha ŋanda yakwa Lesa. Elyo natekela abena Rekabu inkombo ne mitondo paa iya mwangashi, no kubeba nabeba nati, “Aleni akunweni umwangashi.” Nomba bena baasuka abati, “Awe ifwe tatunwa mwangashi iyoo, pantu icikolwe cesu Yonadabu mwana Rekabu alitukonkomeshe ifwe pamo na bana besu ukukananwa umwangashi inshiku shonse. Alitulesha no kulakuula amayanda, no kulalima amabala, no kulalimba imyangashi, nangufye ukufikwata. Alitukonkomesha ukulaikalafye mu matenti ukufikafye na pa kufwa kwesu, epakuti tuleikalilila pe mu calo umo twikala nga beni. Ifwe tulakonka bwino ici cebo ca cikolwe cesu Yonadabu mwana Rekabu umo atukonkomeseshe. Ifwe tatunwa nelyo limo umwangashi, na bakashi besu bene nabo tabanwa, pamo pene na bana besu abaume na banakashi. Ifwe tatukuula mayanda yakwikalamo, tatwakwata mabala ya myangashi nangu amabala ya filime fimbi ifyakutandamo imbuto. Ifwe twikalafye mu matenti. Ifwe tulabaka nganshi amashiwi yonse ayo icikolwe cesu Yonadabu atukonkomesha. Nomba ili Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni aishile kukulwisha cino calo, elyo twapingushenye ukwisa muno Yerusalemu, pakufulumuka ifita fya bena Kaludea ne fya bena Siria. Kanshi e mulandu wine ulengele ukuti twise twikale muno Yerusalemu.” Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli asosa ati, ‘Kebe abaume abena Yuda na bantu ba mu Yerusalemu ukuti, bushe tamwasambilileko nangu cimo pakuti mwambe ukulabeela amashiwi yandi, efyasosa Yawe. Mwamona, bamwana Yonadabu mwana Rekabu balisunga icebo icakukananwa umwangashi, no kunwa tabanwa ukushinta na lelo, pantu balanakila icebo ico shibo abakonkomesha. Lelo imwe tamumbeela nakalya, nakansha ine ne wabikapofye ukulamweba ukwabula no kutendwa. Ine ndamutumina libili libili ababomfi bandi bonse bakasesema, nabo balamweba ukuleka imisango yenu iyabipa. Balamweba no kulacita ifisuma. Balamusoka ukukanapepa imilungu imbi imbi, no kukanaibombela, pakuti mumone ukulaikalilila pe muli cino calo ico ine namupeela imwe pamo na bashinwe. Lelo imwe, awe tamufwaya kulaŋumfwa, nangufye ukulamposako amano nakalya. Tamumwene, aba mu lupwa lwakwa Yonadabu mwana Rekabu bena balasunga icebo ico cikolwe cabo cabapeele, nomba imwe tamufwaya kulambeela ine nakalya. Kanshi ine ne Yawe Lesa umwine wa fita, ne Lesa wakwa Israeli, ndeti umfweni. Imwe mwe bena Yuda, na imwe bonse mwe bekala mu Yerusalemu, nkamuponesha ifinkunka fyonse ifyo nasosele ukuti nkacita. Neco nkacitila ifyo, nico ine natila ntinti ukulamweba, awe imwe tamumfwa, kabili tamunjasuka nakalya ilyo ine mwita.’” Nomba Yeremia epakweba aba mu lupwa lwakwa Rakebu ukuti, “Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, asosa ati, ‘Pa mulandu wakuti imwe mulasunga icebo ico Yonadabu icikolwe cenu amukonkomeshe, mulakonka na mafunde yakwe yonse, no kulacitafye fyonse ifyo amukonkomesha, kanshi ine ne Yawe umwine wa fita, ne Lesa wakwa Israeli, nalaya ukuti Yonadabu mwana Rekabu akalakwatapo lyonse mwane umo umwaume uwakumombela.’” Mu mwaka walengele ine apo Yehoyakimu mwana Yosia atampile ukulateeka icalo ca Yuda, ili shiwi lyaishile kuli Yeremia ukufuma kuli Yawe aliti, “Fwayapo icitabo icipombwa cimo, ulembemo fyonse ifyo ine nakweba iwe palwa bena Israeli na bena Yuda na palwa bantu ba mishobo yonse. Ulembemo ifyo ine nakweba, ukutulafye apo natampile ukulanda nobe ilyo Yosia ali imfumu ukushinta na lelo. Abena Yuda nga baumfwa ifinkunka fyonse ifyo ine napanga ukubaponesha, nakalimo lyena kuti baleka imisango yabo iyibi, ninshi na ine kuti nababelelako uluse ku fyabupulumushi fyabo na ku fyabubifi fyabo.” Kanshi Yeremia nao epakwita Baruki mwana Neriya, amweba nokuti alembe fyonse ifyo Yawe aebele Yeremia. Awe nao Baruki epakulalemba amashiwi yonse mu citabo. Elyo Yeremia aeba Baruki ati, “Ine balindesha ukuya mu ŋanda yakwa Yawe. Kanshi niwe ndefwaya ukuti ukayemo pa bushiku bwakufunga ukulya, ukaye mukulaikatisha pakubelenga aya mashiwi ayali mu citabo, epakuti bakomfwe fyonsefye ifyo Yawe anjeba ine, umo mwine nkwebele ukuyalemba. Ukaye sala pa ncende pamo apakuti abantu bonse abakaba mu ŋanda yakwa Yawe bakalekumfwa, pamo pene na bena Yuda bonse abakatula mu misumba yabo. Kusuka nakalimo abantu bapapata Yawe, baleka ne misango yabo iyibi, pantu Yawe alipangila aba bantu ukubacitapo cimo mu bukali kabili mu cipyu.” Kanshi nao Baruki mwana Neriya epakuya mu ŋanda yakwa Lesa, abelengela na bantu amashiwi yakwa Yawe ayali mu citabo icipombwa, ukulinganafye nomo kasesema Yeremia amwebele. Ni mu mwaka walengele isano, mu mweshi walenga pabula, apo Yehoyakimu mwana Yosia atampile ukuteeka icalo ca Yuda, abantu bonse abali mu Yerusalemu na bonsefye abafumine mu misumba ya mu Yuda balifungile ukulya ku cinso cakwa Yawe pa nshita iyasontelwe. Elyo nao Baruki alababelengela amashiwi yonse ayali mu citabo icipombwa ayo Yeremia asosa, na bantu bonse balakutika kuli Baruki. Pakubelenga Baruki ali mu ŋanda yakwa Lesa, mu muputule wakwa Gemaria mwana Shafani kalemba wa mfumu. Umuputule wakwe wabelele mu lubansa, lwa pamulu pa mpongolo ipya iyakwingililapo mu ŋanda yakwa Yawe. Mikaya mwana Gemaria, uwali mwana wakwa Shafani, ilyo aumfwa uko Baruki apwisha ukubelenga amashiwi yonse ayakwa Yawe ayali mu citabo, atentemukila na kwisano mu muputule wakwa kalemba wa mfumu, umwalongene bacilolo bonse. Mwali Elishama kalemba wa mfumu, na Delaya mwana Shemaiya, na Elinatani mwana Akibo, na Gemaria mwana Shafani, na Sedekia mwana Hanania, na bacilolo bambi bonse. Elyo Mikaya alabashimikilako amashiwi yonsefye ayo aciba omfwile kuli Baruki, ilyo ali alebelengela abantu nabo ninshi baleumfwa. Elyo bacilolo bonse babuula Yehudi mwana Netania, uwali mwana Shelemia, uwali mwana wakwa Kushi, bamutuma kuli Baruki kukuya mweba ukuti ese ne icitabo ico ali alebelengelamo abantu. Awe nao Baruki mwana Neriya abatwalila ne citabo ico ali naco. Elyo bacilolo nabo bamweba abati, “Ikala apa, utubelengeleko na ifwe ifili mu citabo.” Elyo nao Baruki atendeka ukubelenga. Kutifye cilya baumfwa aya mashiwi yonse, awe balaloleshanyafye mwenso mwenso, elyo baeba na Baruki abati, “Uyu mulandu ifwe tuli nokuufisha ku mfumu Yehoyakimu.” Elyo baipusha Baruki abati, “Iwe twebeko, bushe iwe cali shani pakuti ulembe ifi fyonse? Bushe ni Yeremia ewalekweba ifyakulemba?” Nao Baruki abasuka ati, “Ee, ni Yeremia ewalenjeba ukulemba aya mashiwi yonse, na ine epakuyalemba muli ici cine citabo kuli inki.” Elyo bacilolo baeba Baruki abati, “Iwe pamo na Yeremia kabelameni. Mwileka muntu nelyo umo eshibe uko muleya belama.” Bacilolo bashile babika icitabo icipombwa mu muputule wakwa Elishama kalemba wa mfumu, baya na kwisano, baya shimikila ne mfumu amashiwi yonsefye. Elyo imfumu nayo yatuma Yehudi ukuya buula icitabo. Nao aya cibuula mu muputule wakwa Elishama, aisa mukulabelengela ne mfumu na bacilolo abaiminine mupepi nayo. Cali ni mu nshita yampepo, umweshi wa pabula, ninshi imfumu ileonta no mulilo mwisano lyaiko ilyo yalekukilamo mu nshita yampepo. Nomba Yehudi aletifye cilya apwa ukubelenga pa mapepala yatatu nangu yane, imfumu nayo ninshi yayaputulamo ku kamwele, yayaposa na pa mulilo. Yalacitafye ifyo fine casuka ne citabo consefye capwa ukupya. Imfumu na bacilolo baiko bonse nelyo baumfwile umulandu onse, awe tabaiketwe na mwenso, nangu ukulepula ifyakufwala fyabo pakulanga ukuti balapila nakalya. Nangu Elinatani na Delaya na Gemaria bapapete imfumu pakuti ioca icitabo, nakalya tayabaposeleko na mano iyoo. Elyo imfumu yakonkomesha Yerameli umwana wa mfumu, na Seraya mwana Ashrieli, na Shelemiya mwana Abudeli pakuti ebo bekate kalemba Baruki na kasesema Yeremia. Nomba Yawe nao abafisa. Ilyo imfumu yaocele icitabo umwali amashiwi ayo Yeremia aebele Baruki ukulemba, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Fwailapo icitabo cimbi icipombwa, ulembemo na mashiwi yalya yenefye yonse ayali muli cilya citabo ico Yehoyakimu imfumu ya bena Yuda yaocele.” Elyo Yawe aeba Yeremia ukweba imfumu Yehoyakimu amashiwi na yambi ayakutila, “Ifi efyasosa Yawe ati, ‘Iwe walioca icitabo, kabili waliipusha Yeremia ico alembele ukuti imfumu ya ku Babiloni ikesa kukonaula cino calo, no kwisa ipaululamo abantu ababamo kumo kwine ne nama ishabamo. Kanshi ine ne Yawe Lesa ndekweba iwe we Yehoyakimu imfumu ya bena Yuda ukuti, pali bamwano abaume tapakabe nelyo umo uukakupyana pa cipuna cakwa Davidi. Icitumbi cobe cikaposwa panse pa kasuba, na pa mpepo mu nshita ya bushiku. Ine nkakulimuna iwe, nkalimuna na bamwano pamo pene na bacilolo bobe, pa mulandu wa fyabupulumushi ifyo imwe bonse mucita. Imwe pamo pene na bena Yerusalemu na bena Yuda, tamumfwa nakalya, kanshi na ine nomba imwe bonsefye nkamuponesha ifinkunka fyonse ifyo nasosele ukuti nkacita.’” Elyo Yeremia afwayapo icitabo cimbi, apeela kalemba wakwe Baruki, nao Baruki alembamo amashiwi yonsefye ayo Yeremia alemweba ukulemba. Alembamo amashiwi yalya yene yonsefye ayali muli cilya citabo ico Yehoyakimu imfumu ya bena Yuda yaocele. Yeremia alundamo na mashiwi yambi ayengi aya musango umo wine. Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni alisontele Sedekia mwana Yosia ukuba pa bufumu ubwakuteeka icalo ca Yuda pa malo yakwa Konia mwana Yehoyakimu. Lelo nao wine Sedekia tanakile mashiwi ayo Yawe aleeba kasesema Yeremia ukuya mweba, na bacilolo bakwe na bantu bambi mu calo nabo bene califye cimo cine, tabaleposako na mano nakalya. Elyo imfumu Sedekia yabuula Yehukali mwana Shelemia, na shimapepo Sefania mwana Maaseya, yabatuma kuli kasesema Yeremia. Nabo baya mwipusha abati, “Wingatupapatilako kuli Yawe Lesa wesu.” Pali iyo nshita ninshi Yeremia talaposwa mu cifungo, ninshi acili aleyendelafye no kulapitana mu bantu. Kabili pali iyo ine nshita ninshi ifita fyakwa Farao imfumu ya mu Egupto nafiima, na bena Kaludea abalelwisha umusumba wa Yerusalemu bati bomfwe, awe babwelelamo ukufuma ku Yerusalemu. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Yeremia aliti, “Ifi efyasosa Yawe, Lesa wakwa Israeli. Kebe imfumu ya bena Yuda iyacikutuma kukwisa njipusha, utile auti, ‘Ifita fyakwa Farao ifili mu nshila kukwisa kutulako, ala fyalabwelelamo kumwabo ku Egupto. Ifita fya bena Kaludea fyena fili nokubwelulukila kuno no kwisa sansa uno musumba, fili no kwisa upoka no kuoca ku mulilo.’ “Ifi efyasosa Yawe ati, mwilaibepa mwe bene no kutontonkanya ati, ‘Abena Kaludea capwa nabalala nabafumako kuno.’ Awe tefyo cili. Iwe nangufye wingacimfya ifita fyonse ifya bena Kaludea ifi filekulwisha, icakuti mwashalafye impondo sheka sheka mu nsakwe shabo, isho shine impondo kuti eshaima shaoca na uno wine musumba ku mulilo.” Ifita fya bena Kaludea fyalifumineko ku musumba wa Yerusalemu, pantu ifita fyakwa Farao imfumu ya mu Egupto fyaishile filepalamina. Kanshi Yeremia nao epakwima mu Yerusalemu, aya ku citungu ca bena Benjamini kukuya pokako icakaniko cakwe na bantu ba mu lupwa lwakwe. Nomba kutifye cilya afika pa mpongolo yakwa Benjamini, umukalamba wa bashilika uwalelondapo palya pene, ishina lyakwe ni Iriya mwana Shelemia kabili e mwishikulu wakwa Hanania, aikata kasesema Yeremia, ati nokuti, “Iwe ulefwaya ukufyukila ku bena Kaludea.” Yeremia nao ayasuka ati, “Awe iyoo. Ine nshilefyukila ku bena Kaludea nakalya.” Lelo ena tewakumfwa. Aikata Yeremia, amutwala na kuli bacilolo. Bacilolo nabo tepakufulilwa Yeremia, batala bamuma, elyo bamufungilila na mu ŋanda yakwa Yonatani kalemba wa mfumu. Iŋanda yakwe eyo basangwile icifungo. Yeremia bamubikile mu kamuputule ka panshi, no kukokola alikokwelemo inshita iitali. Imfumu Sedekia epakutuma abakuya buula Yeremia no kumuleta kwisano. Elyo kwisano kwine Sedekia aipusha Yeremia mu bumfisolo ati, “Bushe ulipo na fimo ifyo Yawe akutumine ukunjeba?” Apali Yeremia nao ati, “Ee, epo fili.” Akonkanyapo no kukonkanya ati, “Iwe ukaposwa ku mfumu ya ku Babiloni.” Elyo Yeremia aipusha imfumu Sedekia ati, “Bushe kwena mulandu nshi ine nacitile kuli iwe, kuli bacilolo bobe, nangu kuli aba bantu, uwakuti iwe umposelepo mu cifungo? Nga bakasesema bobe balya bakwebele ukuti imfumu ya ku Babiloni tayakakulwishe, nangu ukulwisha cino calo, bena bali kwi? Kanshi nomba we mfumu mulopwe, wingomfwa ifyo ine ndekupapata. Kanabesa, ala wimbwesesha ku ŋanda kwa Yonatani kalemba obe, pantu icishinkafye eko nkaya fwila.” Kanshi imfumu Sedekia nayo epakupeela icipope icakwisalila Yeremia mu lubansa lwa bakalinda, emo balamupeelela umukate umo cila bushiku pa nshiku shonse, uwalefuma uko balepangila imikate, ukushintafye napo imikate yapwiliile mu musumba. Kanshi Yeremia nao epakulaikala mu lubansa lwa bakalinda mwine. Shefatiya mwana Matani, na Gedalia mwana Pashu, na Yukali mwana Shelemia, na Pashuri mwana Malikia, aba bonse balyumfwileko ifyo Yeremia aleeba abantu. Yeremia alebeba ukuti, “Yawe alesosa ati, ‘Onsefye uukashala muli uno musumba, akafwa ku nkondo atemwa ku cipowe nangu ku cikuko. Nomba onse uukafumamo no kuya cimba ku bena Kaludea, ena takafwe akaba nge citapwa ca mu nkondo, akashala umumi.’” Kabili Yeremia alebeba ukuti Yawe alisosa ati, “Uno musumba nkaleka ifita fya mfumu ya ku Babiloni fikaupoke.” Bacilolo nabo epakweba imfumu Sedekia abati, “Uyu muntu Yeremia wakwipayafye, pantu imilandile yakwe yalatompola ifita fya muli uno musumba, yalatompola na bantu bambi bonse abashelepo muli uno musumba. Uyu muntu talefwaya kwafwa bantu nakalya, lelo alefwayafye ubusanso ukubaponena.” Imfumu Sedekia nayo epakusosa ati, “Cisuma, kanshi mucitenipo cimo ico mulefwaya, ine teti muleshe imwe iyoo.” Kanshi nabo epakubuula Yeremia, bamuposa na mu cishima cakwa Malikia umwana wa mfumu, icali mu lubansa lwine ulwa bakalinda. Babomfya intambo pakumwingisha panshi. Lelo mu cishima tamwali menshi iyoo, mwalifye amatipa. Awe emo nao Yeremia abwindila. Nomba mutungwi umo umwina Etiopia, ishina lyakwe ni Ebedimeleki uwalebomba kwisano, aumfwa ukuti nabaposa Yeremia mu cishima. Pali iyo ine nshita ninshi ne mfumu naiteka ne cilye pa mpongolo yakwa Benjamini. Kanshi nao Ebedimeleki epakufuma kwisano, aya pa cilye, alaeba ne mfumu ati, “We mfumu, kanabesa, ici cintu aba bantu bacitile, awe cibi nganshi. Nabaposa kasesema Yeremia mu cishima, kabili emo akafwila ku nsala pantu mu musumba tamuli mukate uushelemo” Elyo imfumu Sedekia nayo yaeba Ebedimeleki umwina Etiopia ukuti, pa bantu abali palya pene, abuulepo abantu amakumi yatatu (30) abakuya nabo kukufumya kasesema Yeremia mu cishima ilyo ashilati afwe. Kanshi Ebedimeleki epakusenda abantu, aya nabo mu muputule umo uwa kwisano umo balesungila ifyakufwala. Abuulamo insalu ishikote ne fisamu ifyalepauka, afikakila na ku fimyando, aishisha na mu cishima umwali Yeremia. Elyo Ebedimeleki umwina Etiopia aeba Yeremia ati, “Isho insalu ishikote ne fisamu ifyalepauka fibike mu mapa, epakuti ifimyando fikucena.” Nao Yeremia efyo acita, awe nabo balamutintila pamulu ku fimyando, bamufumya na mu cishima. Yeremia nomba epakulasungwafye mu lubansa lwa bakalinda. Imfumu Sedekia yalitumine abakuya buula kasesema Yeremia, no kumuleta apo yali pa mpongolo yabutatu iyakwingililapo mwi Tempele lyakwa Yawe. Elyo imfumu yaeba Yeremia ati, “Ine nalakwipushapo fimo, wiesha kufisapo nelyo cimo kuli ine.” Yeremia nao amwasuka ati, “Ine nga nakweba icishinka, iwe ulenjipaya, conse ine nga nakupandako amano, awe nalyo line tawaumfwe.” Elyo imfumu Sedekia yalapa kuli Yeremia mu bumfisolo ati, “Mu cishinkafye icakwa Yawe Umumi uwatupeela buno bumi, ine nshakwipaye, kabili nshakupose ku bantu abalefwaya ukukwipaya nakalya.” Elyo Yeremia aeba Sedekia ukuti Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, atile ati, “Iwe Sedekia nga wacimba kuli bamushika ba mfumu ya ku Babiloni, ninshi lyena ukapusuka, ninshi na uno musumba tabakaoce iyoo. Iwe ukapusuka, no lupwa lobe lwine ninshi nalo lukapusuka. Lelo nga wakaana ukucimba kuli bacilolo ba mfumu ya ku Babiloni, awe lyena uno musumba Yawe akaleka abena Kaludea bakaupoke, no kuoca bakaoce, nobe wine tawakamone pakupusukila uko bali.” Imfumu Sedekia nayo yayasuka ati, “Ine ndetiinakofye Abayuda balya bafyukile ku bena Kaludea. Kuti limbi eko bamposa, no kuncusha kuti balancusha.” Yeremia nao ayasuka ati, “Iyoo tabakakuposeko nakalya. Ine nakupapata, iwe beelafye amashiwi yakwa Yawe ayo ine ndekweba, pantu ninshi lyena fyonsefye fikaba bwino kuli iwe, no kupusuka ninshi iwe ukapusuka. Yawe nananga ine mu cimonwa ifikakuponena, kumfwa iwe nga wakaanininafye ukucimba. Wamona. Abanakashi bonse abashala mu ŋanda ya mfumu ya cino calo ca Yuda, balya balebafumya no kulabatwala kuli bamushika ba mfumu ya ku Babiloni. Umfwa ifyo balesosa ilyo baleya, baleti, “‘Ababile ba mfumu nabakubepa kabili nabakucenjesha, no kunasha nabakunasha. Apo nomba utikile mu lutikiti, ababile bobe nabakusangukila.’” Elyo kabili Yeremia asosa ati, “Abakashi bobe bonse na bamwano, bakabafumya mumobe, no kubatwala ku bena Kaludea, nobe wine tawakapusuke ukufuma ku maboko yabo. Imfumu ya ku Babiloni ikakwikata, no kukusenda muli bunkole, na uno wine musumba ukonaika ku mulilo.” Elyo Sedekia aeba Yeremia ati, “Wileka nelyo umo omfweko ifi twalanda, ninshi nobe wine tawafwe iyoo. Bacilolo nga baumfwa ukuti natulanda nobe, baleisa kwipusha baleti, ‘Twebe ifyo ulandile ku mfumu nefyo imfumu ine isosele. Nga taufishile nangu cimo kuli ifwe, ninshi lyena tatwakwipaye.’ Awe iwe wise ubebefye ukuti, ‘Ine nalepapatafye ku mfumu pakuti imbwesesha ku ŋanda yakwa Yonatani, epali eko naya fwila.’” Awe na cine bacilolo bonse baisa kuli Yeremia. Balamwipusha, nao abasukilafye umo imfumu yamwebele ukwasuka. Awe bafilwa ne cakucitapo, pantu tapali nelyo umo uwaumfwileko ifyo imfumu Sedekia yalelanda na Yeremia. Nao Yeremia epakulasungwa mulya mwine mu lubansa lwa bakalinda ukushintafye no bushiku bapokele umusumba wa Yerusalemu. Mu mwaka walengele pabula apo Sedekia atampile ukuteeka icalo ca Yuda, mu mweshi we kumi, Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni aliishile ne fita fyakwe fyonse, aisa wililila no musumba wa Yerusalemu no kuushinguluka. Mu mwaka walengele ikumi limo na umo (11) apo Sedekia aikalile pa bufumu, pa bushiku bwalenga pabula mu mweshi wabune, elyo na malinga ya ku musumba yabongolweke. Ilyo bapokele Yerusalemu, bamushika bakalamba aba mfumu ya ku Babiloni baliishile bonse, baisa ikala na pa mpongolo ya pakati nankati. Aba bamushika ni Negali Sheleseri umwina Samuga, na Nebo Salisekimu, na Negali Sheleseri umbi, na bamushikapo bambi bonse aba mfumu ya ku Babiloni. Sedekia imfumu ya calo ca Yuda pamo na bashilika bakwe bonse bati bamone ifyo caba, bafulumuka mu musumba pa nshita ya bushiku. Bakonka inshila iyaya kwibala lya mfumu, bapitila pa mpongolo iyabela lwa pakati ka malinga yabili, balola na ku mukonko wa Yordani. Nomba ifita fya bena Kaludea fyakunkunika imfumu Sedekia, fyamwikatila mu mawanga ya Yeriko. Epakumwikata bunkole, bamutwala na kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, uwali mu mushi wa Ribula mu calo ca Hamati, emo na Nebukadinesa amupingwila umulandu. Ku Ribula kwine eko imfumu ya ku Babiloni yaipaila na bamwana Sedekia abaume, ninshi na Sedekia wine no kumona alemonako. Eko yaipaila na bacilolo bene bonse abena Yuda. Elyo yatonkola na Sedekia amenso, yamukaka ne minyololo ya mukuba, yamutwala na ku Babiloni. Pali iyo ine nshita, ninshi abena Kaludea naboca amayanda ya kwisano, na mayanda ya bantu, nababongolola na malinga yene aya ku Yerusalemu. Elyo Nebusaradani umukalamba wa fita aikata abantu bambi bonse abashelemo mu musumba, abasenda na muli bunkole ku Babiloni, pamo pene na bambi bonse abaile cimba uko ali. Mu calo ca Yuda Nebusaradani ashamofye abalanda bene bene, abashakwetemo icuma, asha abapeela amabala ya myangashi ne filime fimbi. Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni alyebele Nebusaradani umukalamba wa fita fyakwe ukuti akonkomeshe abantu pa mulandu wakwa Yeremia atile ati, “Kabuule Yeremia, ulemusunga bwino. Tecakwesha kulamucusha iyoo, ulemucitilafye fyonse ifyo alefwaya.” Kanshi nao Nebusaradani pamo na Nebushasubani mushika mukalamba, na Negali Sheleseri nao mushika mukalamba, pamo na bamushika bakalamba bambi bonse aba mfumu ya ku Babiloni, epakutuma abakuya buula Yeremia, nabo baya mufumya na mu lubansa lwa bakalinda. Baeba na Gedalia mwana Aikamu, umwishikulu wakwa Shafani, pakuti eo alemusunga, amufishe na kumwabo umutende. Kanshi nao Yeremia epakulaikala ku bantu. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia ilyo bamufungile mu lubansa lwa bakalinda, no kumweba ati “Kebe Ebedimeleki umwina Etiopia ukuti ine ne Yawe umwine wa fita, ne Lesa wakwa Israeli ndetila nati, ‘Ine te shuko nalaletela uno musumba iyoo, ala lishamofye elyo nalauletela, nga mulya mwine nasosele ukuti efyo nkacita. Ilyo ici cintu cilecitika, iwe Ebedimeleki ulesangwapo, no kuimwena uleimwena na menso yobe. Nomba ine ne Yawe iwe ndekupokololako, tawaposwe ku bantu abo iwe utiina iyoo. Ine ndekupususha, tabakwipaye ku lupanga iyoo, lelo uli nokuba nge citapwa ca mu nkondo, pantu ine walintetekela.’ Nine ne Yawe Lesa nalanda.” Yawe alilandile kuli Yeremia, ilyo Nebusaradani mushika mukalamba wa fita amufumishe mu cifungo ku Rama. Ni ku Rama kwine eko batwele Yeremia, ninshi nakakwa iminyololo pamo na bantu bambi bonse aba mu Yerusalemu, na ba mu calo cine ica Yuda abo balesenda bunkole ku Babiloni. Kanshi mushika mukalamba uwa fita epakutwala Yeremia eka lubali lumo, alamweba ati, “Yawe Lesa obe alipangile ukonaula cino calo, no kufikilisha nafikilisha ifyo asosele ukuti efyo akacita. Fyonse ifi naficitika, pantu abantu bobe balibifya kuli Yawe, balikaana no kulamubeela. Nomba ine nalakukakula iminyololo ku maboko, no kukuleka nalakulekamo pakuti uleyendela we mwine. Nga ulefwaya tuye bonse ku Babiloni, cili kuli iwe, ine nkalakusungafye bwino. Conse nga taulefwaya ukuti tuye bonse ku Babiloni, naco cili kuli iwe. Wamona, icalo cino conse cikalamba, kuti we mwine wasalapo kumo uko utemenwe. Kuti wayafye konse uko we mwine ulefwaya ukuya.” Eico lintu Yeremia talapilibuka ukwamba ukuya, Nebusaradani epakumweba ati, “Ale kanshi bwelelamo kuli Gedalia mwana Aikamu, mwishikulu Shafani, uo imfumu ya ku Babiloni yalashike pakuti aleteeka imishi ya muli cino calo ca Yuda, pakuti eo muleikala nankwe pamo pene na bantu bambi, atemwa kuti waya ikala kumbi konse uko we mwine umwene ukuti ekukulingile.” Elyo Nebusaradani apeelako Yeremia ubupe, amupeela ne fyakulya, amulekamo no kumuleka pakuti umwine aleya. Yeremia nao epakuya kuli Gedalia mwana Aikamu, eo alaikala nankwe mu Misipa, pamo pene na bantu abashelepo mu calo ca Yuda. Ilyo abakalamba bonse aba fita ifya bena Yuda pamo na bashilika babo abasalanganine mu mpanga baumfwile ukuti imfumu ya ku Babiloni naisonta Gedalia mwana Aikamu ukuba umulashi wa calo, uwakuti alesungako na bantu abaume, banamayo na bana abo abashasendelweko muli bunkole ku Babiloni abantu abali abalanda abene bene mu calo, lyena ninshi baishile kuli Gedalia ku Misipa. Abaishile bali ni Ishimaeli mwana Netania, na Yoanani mwana Karea, na Seraya mwana Tanumeti, na bamwana Efai umwina Netofa, na Yesania umwina Maakayi pamo na bantu babo. Elyo Gedalia mwana Aikamu, mwishikulu Shafani, alapa umulapo wakubalaya, bena pamo na bantu babo, ati, “Napalifye ine, imwe ala mwitiina kucimba ku bena Kaludea. Ikalenifye muno mwine, mulebombela imfumu ya ku Babiloni, ninshi na fyonse fyakulabafye bwino uko muli. Ine pano ndi, nakulaikala muno mwine mu Misipa, nakulamusoselako ku bena Kaludea abakulaisa kuno. Lelo imwe mulonganike umwangashi, ifitwalo na mafuta ya miolifa, mwisushe imitondo yenu, muye mwikale na mu misumba iyo mwe bene mwapoka.” Abena Yuda bambi bonse abali mu calo ca Moabu, na mu ca Amoni na mu ca Edomu na mu fyalo fimbi, ninshi nabo balyumfwa ukuti imfumu ya ku Babiloni yalisuminisha ukuti abena Yuda bamo bashale nabekala mu calo cabo ica Yuda, nokuti yalisonta na Gedalia mwana Aikamu, mwishikulu Shafani, ukuba umulashi wabo. Kanshi abena Yuda aba bonse epakufuma umo basalanganine, babwelela na mu calo cabo ica Yuda. Baisa kuli Gedalia mu Misipa, balalonganya no mwangashi uwingi, ne fitwalo nafyo ifingi. Elyo limbi Yoanani mwana Karea pamo ne ntungulushi sha bashilika abasalanganine mu mpanga, baisa kuli Gedalia mu Misipa. Balamweba abati, “Bushe iwe nawishiba ukuti Baalisi imfumu ya bena Amoni natuma Ishimaeli mwana Netania kukwisa kwipaya?” Lelo Gedalia mwana Aikamu ena tewakuti asumine nakalya. Elyo Yoanani mwana Karea aeba Gedalia mu bumfisolo mu Misipa mwine ati, “Leka nje njipaye Ishimaeli mwana Netania, tapabe nelyo umo uuleishiba uumwipeye. Ngeco twingamulekela ena akwipaye, cinshi? Ici cintu kuti casalanganya abena Yuda bonse abalongana uko uli, kabili na bena Yuda bonse abashalapo muli cino calo, kuti cabaposa mu bwafya.” Lelo Gedalia mwana Aikamu, ena ayasuka Yoanani mwana Karea ati, “Wiesha kucita ifyo pantu ifyo ulelanda pali Ishimaeli fyabufifye.” Mu mweshi walenga cine lubali, Ishimaeli mwana Netania, mwishikulu Elishama, uwa mu lupwa lwabufumu kabili uwali umo pali bacilolo ba mfumu, alishile ku Misipa pamo na bantu ikumi limo kukumona Gedalia mwana Aikamu. Ilyo balelya icakulya pamo mu Misipa mwine, Ishimaeli mwana Netania pamo na bantu ikumi limo abo ali nabo, baima, babuula impanga shabo, baipaya na Gedalia mwana Aikamu, mwishikulu Shafani, uo imfumu ya ku Babiloni yalashike ukulateeka icalo. Kabili Ishimaeli aipaya na bena Yuda bonse abali na Gedalia mu Misipa, aipaila kumo na bashilika abena Kaludea abaliko. Ubushiku bwakonkelepo ukufuma apo baipaile Gedalia, ninshi no kwishibikwa tacilaishibikwa ukuti Gedalia nabamwipaya, awe kwaisa na baume amakumi cine konse konse (80), batula ku Shekemu na ku Shilo na ku Samaria. Baisa nababeya imyefu, nabalepaula ne nsalu shabo, nabaitetaula ne mibili yabo pakulanga ubulanda. Baisa nabasenda imitulo ya cabunga no bubani pakuti bafituule mwi Tempele lyakwa Yawe. Ishimaeli mwana Netania nao afuma na mu Misipa, aya kukubasengela, ninshi napumapo no musowa. Cilya afika apo bali, abeba ati, “Aleni ingileni, mumonane na Gedalia mwana Aikamu.” Kutifye cilya baingila mu musumba, awe Ishimaeli mwana Netania pamo na bantu bakwe babepaya, baposa ne fitumbi fyabo mu cimukanda cimo. Nomba pali abo bene bantu, bambi ikumi limo bena baeba Ishimaeli abati, “Mukwai, ifwe mwitwipaya. Pantu ifwe natukwata iŋanu na male na mafuta ya miolifa no buci, no kufifisa twalififisa mu mpanga.” Kanshi bena epakubalekafye, ukwabula ukuti abepaye nga banabo. Icimukanda ico Ishimaeli aposelemo ifitumbi fya bantu bonse abo aipeye, cali icikulu. Ni mfumu Asa ewaimbile pakuti emo ileipokolwelako kuli Baasha imfumu ya calo ca Israeli. Ishimaeli aliciswishe ne fitumbi fya bantu abo aipeye. Elyo Ishimaeli mwana Netania abuula abana ba mfumu abanakashi, na bantu bambi abashelepo mu Misipa, abo Nebusaradani mushika mukalamba wa fita aebele Gedalia mwana Aikamu ukuti alebasunga, abasenda bunkole, alungama na ku calo ca bena Amoni. Yoanani mwana Karea pamo ne ntungulushi sha fita ishali pamo nankwe, bati bomfwe ubupondo ubwacitile Ishimaeli mwana Netania, awe baimya abantu babo bonse, baya mukumulwisha, baya musanga mupepi ne cishiba icikulu icaba ku Gibeoni. Cilyafye bankole bonse abo Ishimaeli asendele bamona Yoanani mwana Karea pamo ne ntungulushi sha fita, awe batemwa nganshi. Kanshi bankole abo Ishimaeli aikete mu Misipa, nabo epakwaluluka babutukila na kuli Yoanani mwana Karea. Ishimaeli mwana Netania pamo na bantu bakwe cine konse konse bena babutuka, bafulumukila na mu calo ca bena Amoni. Elyo Yoanani mwana Karea, na bakalamba ba fita abo ali nabo, basenda abantu bonse abashele muli bunkole ukufuma ku Misipa, abo apokolwele ukufuma kuli Ishimaeli mwana Netania panuma yakusha aipaya Gedalia mwana Aikamu. Pa bantu aba pali abashilika, abanakashi, abaice na bamutungwi abo Yoanani afumishe ku Gibeoni. No kwima baima, kabili batala batubilishako ku Geruti Kimuhamu ukwali mupepi na Betelemu. Elyo kabili balapanga ukuya ku Egupto, pakubutuka abena Kaludea. Baletiina abena Kaludea, pantu Ishimaeli mwana Netania aliipeye Gedalia mwana Aikamu, uo imfumu ya ku Babiloni yasontele ukuba umulashi muli ico calo. Elyo abakalamba bonse aba fita, ukubikapo na Yoanani mwana Karea, na Yesania mwana Hoshaya, baima na bantu bonse, abakalamba na banono, baya eba kasesema Yeremia abati, “Wingomfwa ifyo ifwe tulekweba. Iwe tupapatileko kuli Yawe Lesa obe. Tupapatileko ifwe bonse fwe bashelepo. Kale twali abengi, nomba tushelefye abampendwa, no kuimwena nobe wine nauimwena. Tupapatileko kuli Yawe Lesa obe pakuti atulange inshila iyo tuli nokulolamo, atulange nefyo tuli nokucita.” Kasesema Yeremia nao abasuka ati, “Mwalandafye bwino. Ine nalamupapatilako kuli Yawe Lesa wenu, ngomo mwine munjebele. No kumweba ine nkamwebako fyonse ifyo Yawe akasuka. Ine nshakamufisepo nelyo cimo iyoo.” Kabili abantu baeba Yeremia abati, “Yawe e kambone wesu uwacine cine kabili uwacishinka, eukatushinina ifwe nga tatwakalebeela fyebo fyakwe fyonse ifyo Yawe Lesa obe akakweba ukuti wise utwebe. Nangufye fikabe ifyakutusansamusha atemwa iyoo, te mulandu, ifwe tukalabeelafye Yawe Lesa wesu uo ifwe tulekutumako. Fyonse fikabafye bwino kuli ifwe nga twalabeela Yawe Lesa wesu.” Ilyo papitile inshiku ikumi limo, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia. Kanshi nao Yeremia epakwita Yoanani mwana Karea, na bakalamba bonse aba fita abo ali nabo, aitako na bantu bambi bonse abakalamba na banono. Alabeba ati, “Yawe Lesa wakwa Israeli uo mwantumineko pakuya mupapatilako atile ati, ‘Imwe nga muleikalilila muli cino calo ca Yuda, ine ninshi nkamukosha, nshakamonaule iyoo, nkamutekamo, nshakamulofye iyoo. Icinkunka ico ine namuletela, awe cilenangulusha. Imwe lekenifye ukulatiina imfumu ya ku Babiloni. Ala mwilatiina iyoo, pantu ine ndi nenu, ine nakulamupusushako no kulamupokololako kuli ena. Nine ne Yawe nalanda. Ine nkamubelelako uluse, nkalenga ne mfumu ine iya ku Babiloni ikamulangulukileko, ikamusuminishe no kulaikala muli cino calo cenu.’ “Nomba imwe mwe bantu nga mwatalamina Yawe Lesa wenu, muletila, ‘Awe ifwe tatulefwaya kulaikala muli cino calo. Tulefwayafye ukuya ikala ku calo ca Egupto uko tushakalelwa nkondo, nangu ukumfwako ipenga ilyakulonganika abantu ku nkondo, uko tushakalecula na ku nsala.’ Nga cakuti mwalalanda ifi, mulandu wenu, lelo kwena imwe mwe bashalapo muno muntu mu Yuda, umfweni ifilesosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, aletila ati, ‘Imwe nga namupanga icine cine ukuya ikala ku Egupto, lyena inkondo ine iyo muletiina, ikamwimina kulya kwine ku Egupto, ne cipowe cine cikamukonka panuma kulya kwine ku Egupto, no kufwila ni ku Egupto kwine mukaya fwila. Abantu bonse abapangile ukuya ikala ku Egupto, bakaya fwa ku nkondo atemwa ku cipowe nangu ku cikuko. Tapakayeshala nelyo umo, tapakabe nelyo umo uukapusukako ku cinkunka ico ine nkaya baponesha.’ “Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, aletila ati, ‘Ngefi fine naimine abena Yerusalemu mu bukali bwandi na mu cipyu candi, efyo nemwe bene nkamwimina nga mukaya ku calo ca Egupto. Abantu bambi bakalakuntafye imitwe pakumumona, bakalamuwela, bakalabuula ne shina lyenu elyo bakalelumbula pakutipwila. Cino calo imwe tamwakatale nakabili amucishimpamo ilinso nakalya.’” Elyo kabinge Yeremia akonkanyapo ati, “Imwe mwe bantu mwe bashalapo muno muntu mu Yuda, Yawe alemulesha ukuya ku Egupto. Na ine wine ne Yeremia ndemusokako ukuti, ala mwaliiletelele mwe bene, ilyo mwantumine kuli Yawe Lesa wesu, no kulanjeba amuti, ‘Tupapatileko kuli Yawe Lesa wesu. Kabili ukatwebefye fyonse ifyo alefwaya tucite, no kucita efyo tukacita.’ Ine lelo nimwebelapo fyonse, nomba imwe fyonsefye ifyo Yawe wesu antumine ukwisa mweba namufikaanininafye ndai. Eico kanshi nomba mushininkishe ukuti ku calo uko mulefwaya ukuya ikala, uko kwine eko mukafwila ku nkondo atemwa ku cipowe nangu ku cikuko.” Ilyo Yeremia apwile ukulaeba abantu bonse amashiwi ayo Yawe Lesa wabo amutumine ukuya beba, elyo Asariya mwana Hoshaya, na Yoanani mwana Karea, na bantu bambi bonse abacilumba, baeba Yeremia abati, “Ulebepafye ubufi iwe. Yawe Lesa wesu takutumine nakalya kukwisa tulesha ukuya ikala ku Egupto. Ni Baruki mwana Neriya eukutunkilefye, epakuti abena Kaludea bakatwikate, bakatwipaye, atemwa bakatusende bunkole ku Babiloni.” Kanshi Yoanani wine mwana Karea na bakalamba bonse aba fita na bantu bambi bonse, awe bakaana ukumfwa amashiwi yakwa Yawe, bakaana no kulaikala mu calo ica Yuda. Elyo Yoanani mwana Karea na bakalamba bonse aba fita basenda abantufye bonse abashelepo mu calo ca Yuda. Basendela kumo kwine na bantu bonse abafumine mu fyalo fya bantu ba mishobo yonse umo basalanganine. Basenda abaume na banakashi na bana, pamo na bana ba mfumu abanakashi. Basendela kumo na bantu bonsefye abo Nebusaradani mushika mukalamba wa fita ashilile Gedalia mwana Aikamu, mwishikulu Shafani, pakuti eo alebasunga. Na kasesema wine Yeremia pamo na Baruki mwana Neriya babasendela kumo. Bakaana ukubeela amashiwi yakwa Yawe, baima, balaya na ku calo ca Egupto, basuka bafika na mu musumba wa Tapanesi. Mu Tapanesi mwine ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yeremia aliti, “Fwayapo amabwe yamo ayakulu, uye shiika mu lubansa, mwisamba lya matabo, palya bapitila pakwingila mu ŋanda yabuteeko iyaba muli uno musumba, ilya ifikililamo imfumu yabo Farao, uleke na bena Yuda bamoneko uko uleyashiika. Elyo iwe ubebe ukuti, Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, ati, ‘Ndeyabuula umubomfi wandi Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni. Icipuna cakwe icabufumu ndeisa citeeka pali aya yene mabwe nshiikile, ndeisa citapo ne cintamfu cabufumu. Nebukadinesa akesa cimfya icalo ca Egupto. Abantu abasontelwa ukufwa ku cikuko, Nebukadinesa akalenga bafwe ku cikuko, abasontelwa ukuya muli bunkole, akesa basenda muli bunkole, abasontelwa ukufwa ku nkondo, akesa bepaya ku nkondo. Akesa oca amatempele ya muno Egupto ayo bapepelamo imilungu yabo, elyo utulubi twabo akesa toca, atemwa akesa tusendafye. Nga filya fine kacema atola inda mu fyakufwala fyakwe, efyo ne mfumu ya ku Babiloni ileisa solosota icalo ca Egupto, elyo ikaye ilecinda na malaila pakubwelelamo kumwakwe. Ikesa tobaula inceshi sha mabwe ishamushilo, ishaba kwitempele ilyo bapepelamo akasuba ku Heliopolisi muno mwine mu Egupto. Ileisa oca na matempele ya milungu ya muno Egupto.’” Yawe alilandile kuli Yeremia palwa bena Yuda bonse abaleikala mu calo ca Egupto mu musumba wa Migidoli no wa Tapanesi, no wa Memfisi na mu citungu ca Patirosi icabeela ku kapinda ka ku kulyo. Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli alisosele ati, “Imwe mwe bena Yuda, mwaliimwena na menso yenu icinkunka ico naletele Yerusalemu, ne misumba imbi yonse iya mu calo ca Yuda. Na nombaline icilifye amatololo, takuli nelyo umo uwikalamo nakalya. Ico ine nacitile ifi, nico abantu abalimo balecita ifyabipa, basuka bankalifya no mutima. Balefutumwina imilungu imbi imbi ububani no kubombela eyo balebombela, nelyo nayo intu bashatalile abeshiba, nangufye nimwe bene, nangufye ifikolwe fyenu fine. Ine nabikilepofye ukulamutumina ababomfi bandi bonse bakasesema, nabo balemulesha ukucita ici cintu icabunani ico ine napatisha. Nomba imwe tamwalefwaya kumfwa nangu ukuposako amano nakalya. Tamwalefwaya kuleka musango wenu uwakufutumwina imilungu imbi imbi ububani. Kanshi na ine epakwimina mu bukali bwandi ne cipyu candi imisumba ya mu Yuda, ne misebo ya mu Yerusalemu, no kuyoca ku mulilo. Ee, yasangukafye amatololo, na bantu bapapafye pakumona ifyo caba ukushinta na lelo. “Kanshi ine ne Yawe Lesa umwine wa fita, ne Lesa wakwa Israeli, ndemwipusha umulandu walenga ukuti imwe nomba muiletelele icinkunka icakula ifi. Bushe imwe mulefwaya ukuiletelela ukwakuti mupatukeko ukufuma ku Bayuda abaume na banakashi, abaice no tunya, icakuti pali imwe pekashala nelyo umo, batini? Ngeco imwe mulenkalifisha cinshi kulwa tulubi twenu, na kulwa kufutumwina imilungu imbi imbi ububani muli cino calo ca Egupto umo mwaisa mukwikala? Bushe pakulacita ifi mulefwayafye ukuilofya mwe bene, icakuti abantu ba mishobo yonse pano isonde bakalemuwela, bakalebuula ne shina lyenu, elyo bakalelumbula pakutiipwila, mwa? Ifibi fyonse ifyo ifikolwe fyenu fyalecita, ifyo ne shamfumu sha mu Yuda shalecitako pamo na bakashi bashiko, ifyo nemwe bene mwalecitako pamo na bakashi benu mu calo ca Yuda na mu misebo ya mu Yerusalemu, bushe apa pene epo mufilabile, batini? Elyo ukushinta na nomba imwe mwe bena Yuda tamwalapila nakalya. Tamwankwatila katiina iyoo, kabili tamukonka mafunde yandi ne fipope fyandi, ifyo ine namupeele imwe pamo ne fikolwe fyenu.” Kanshi ifi efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli ati, “Ine nomba nkamulofya imwe, nkonaula na bena Yuda bonse. Elyo abena Yuda abashalapo, abapangile ukwisa ikala muno Egupto, nkamona umusango wakubalofeshamo bonsefye muno mwine mu Egupto ku nkondo na ku cipowe. Bonsefye abakalamba na banono bene bakafwila muno Egupto, bakafwa ku nkondo atemwa ku cipowe. Abantu bakalapapafye pakumona, bakalabasuula, bakalabawela, bakalabuula ne shina lyabo elyo bakalelumbula pakutiipwila. Abaikala muno calo ca Egupto, ine nkabalimuna nga filya fine nalimwine Yerusalemu, nkababuushisha inkondo, nkabaletela icipowe ne cikuko. Pa bena Yuda abashalapo, abaisa ikala muno mu Egupto, tapakabe uukapusukapo nangu ukashalapo umumi. Tapakamoneke na wakubwelela ku calo ca Yuda, ico bafuluka ukuya ikalamo nakabili. Tapakabe wakubwelelamo kanofye bamo bamo abakuti bafyukilefye.” Abaume bonse abaishibe ukuti abakashi babo balafutumwina imilungu imbi imbi ububani, elyo na banakashi bonsefye abasangilwepo, ukubikapofye na bena Yuda abaikele mu citungu ca Patirosi icaba mu Egupto, nalyo ibumba lya bantu ilikulu nganshi, kanshi abo bantu elyo baeba Yeremia abati, “Ifyo Yawe akutumine iwe ukutweba, ala ifwe twafikaana, tatwafyumfwe napa nakalya. Ifwe twakulacitafye ifyo tukwebele ukuti efyo twakulacita, epela. Umulungu wesu namfumu wa mu mulu, ifwe eo twakulafutumwina ububani, twakulawitulwila ne mituulo ya fyakunwa, nga filya fine na bashifwe, pamo na bashamfumu besu na bacilolo besu balecita mu misumba ya mu calo ca Yuda na mu misebo ya mu Yerusalemu. Pantu lyena twalekwata ifyakulya ifingi, twalekwata ishuko, ne shamo talyaletuponena nakalya. Elyo ukutulafye apo twalekela ukufutumwina namfumu wa mu mulu ububani, no kuwitulwila imituulo ya fyakunwa, awe nomba ifintu fyalitubula, na bantu besu tepakufwa ku nkondo na ku cipowe.” Abanakashi nabo ebakulundapo amashiwi abati, “Ilyo twalefutumuna ububani no kupanga imikate iyapalanako ne cipasho ca namfumu wa mu mulu, ne lintu twaleufutumwina ububani no kulawitulwila imituulo ya fyakunwa, bushe abalume besu nabo tabaletusuminisha?” Cilya abantu bonse abaume na banakashi bapwa ukulanda ifi, elyo Yeremia abeba ati, “Palwa ububani ubo imwe mwalefutumuna mu misumba ya mu calo ca Yuda na mu misebo ya mu Yerusalemu, pamo ne fikolwe fyenu ne shamfumu shenu, na bacilolo benu na bantu bene bambi aba mu calo ca Yuda, bushe imwe muletontonkanya ukuti Yawe taishibepo nelyo cimo, atemwa muletila alilabako, batini? Tepapa ukushinta na lelo icalo cenu calyonaika, tamwaba nelyo umo uwaikalamo. Abantu bambi bapapafye pakumona ifyo cili, ne shina lyaciko elyo balumbula no kubomfya pakutipwila, pantu Yawe asukile afilwa ukushipikisha imyendele yenu ne misango yenu iyabipisha. Ici cinkunka calimuponena imwe, ngefi fine cili ukushinta na pali lelo, pantu imwe mwalefutumwina imilungu imbi imbi ububani, mwalebifya na kuli Yawe Lesa. Mwalekaana no kulanakila amafunde yakwe, ne fyebo fyakwe, ne fipope fyakwe.” Kabinge Yeremia akonkanyapo ukulaeba abantu bonse abaume na banakashi, ati, “Umfweni ishiwi lyakwa Yawe, mwe bena Yuda aba mu Egupto. Lesa umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, asosa ati, ‘Imwe mwe baume, palibufi nga nimwe mwe bakashi babo, mwalicita ifilayo ifine fine kuli kanamfumu ka mu mulu. Mwalilaya ukuti mwakulakafutumwina ububani, no kulaketulwila imituulo ya fyakunwa, nefi fine ifilayo imwe mulafisunga. Cisuma! Aleni akusungishenifye ifilayo fyenu! Akuketulwilenifye ifyakunwa! Nomba kwena umfweni icilayo ico na ine ne Yawe namulaya imwe mwe bena Yuda, mwe baikala muno mu Egupto. Ala napalifye ine ne Yawe ne we shina ilikulu, nalapa ukuti pali baimwe ine nshakatale ndekapo nelyo umo uwakuti akalebula ishina lyandi, elyo akalelumbula pakulayapo icilayo cimo, ati, “Mu cishinkafye cakwa Yawe Umumi.” Nakulamuceceta pakuti nkamuletele ishamo, ishuko lyena nakalyafye. Imwe mwe bena Yuda mwe baikala muno mu Egupto, mukafwa ku nkondo atemwa ku cipowe, mpakafye bonse mukapwe. Banono abakapusukako ku mfwa, ebakafuma muno Egupto, no kubwelela ku calo ca Yuda. Lyena elyo abakashalapo pa bena Yuda abaisa ikala muno mu Egupto elintu bakashininkishapo uwalanda ifyacishinka, nga nine atemwa nga nibo. Neci e cishibilo namupeela icakuti ine ne Yawe nkamukandila imwe muno mwine, nokuti icilayo candi icakumulofya imwe cikacitika. Farao Hofula imfumu ya mu Egupto, ine nalamuposa ku balwani bakwe abafwaya ukumwipaya, nalamuposa nga filya fine naposele Sedekia imfumu ya calo ca Yuda kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, umulwani wakwe uwalefwaya ukumwipaya.’” Ni mu mwaka walengele ine, apo Yehoyakimu mwana Yosia atampile ukulateeka icalo ca Yuda, emo Baruki mwana Neriya alembele mu katabo kamo amashiwi yonse ayo Yeremia alemweba ukulemba. Elyo kasesema Yeremia aebele Baruki ati, “Ifi efyasosa Yawe Lesa wakwa Israeli kuli iwe we Baruki. Iwe uletila auti, ‘Awe ine nomba naleka. Pantu Yawe nanundilapo amacushi na yambi. Ine ni mfwafye kukuteta, ndefilwa no kumona apakupemwinako.’” Kanshi Yawe nao epakweba Yeremia ukuti, “Eba Baruki ukutila, ‘Ine ne Yawe ndebongolola ifyo nakuulile, ndenukaula nefyo nalimbile. Ee, efyo nalacita icalofye conse. Elyo iwe Baruki, bushe ulefwaya ukuti ine nkucitilepo fimo ifikulu? Ala wilafwaya ifyo iyoo. Ine nalaletela abantunse bonse ifinkunka, nomba iwe tawakafwe ukaba nge citapwa ca mu nkondo konsefye uko wakulaya. Nine ne Yawe nalanda.’” Ishiwi lyakwa Yawe ilyaishile kuli kasesema Yeremia palwa mishobo ya benafyalo. Palwa calo ca Egupto, Yawe alandile pa mulandu wa fita fyakwa Farao Neko, imfumu ya calo ca Egupto, ifyo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni acimfishe ku Kakemishi, mupepi no mumana wa Yufurate, mu mwaka walengele ine apo Yehoyakimu mwana Yosia atampile ukulateeka icalo ca Yuda. Atile ati, “Mwe fita fya bena Egupto, Fwalileni ifyakuipangasha, ikatilileni inkwela shenu, aleni, kalweni nomba inkondo. Pekanyeni bakabalwe benu, ninenipo. Tantameni, fwalileni utumpompo twenu. Buuleni amafumo yenu ayatwa. Fwaleni na malaya yenu aya fyela.” Elyo kabili Yawe aipusha ati, “Nga nomba kabili finshi filya namona? Abena Egupto balya balafulumuka kulwa mwenso. Abashilika babo naba babweseshamo kunuma. Icintiinya cili mpanga yonse, batonkwele ulubilo ulwine lwine, na kunuma tekwakuceba iyoo. Abalubilo nabafilwa ukwakufulumukila, abashilika nabafilwa ukumona umwakupusukila. Ku mumana wa Yufurate, lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, eko baletalansukila, no kuwa eko balewila. “Nani ulya aletulumana ngo mumana wa Nailo, ulya aletumbana ngo mumana uuleposa ilyeshi? Ala ni Egupto euletumbana ngo mumana wa Nailo, euletulumana ngo mumana uuleposa ilyeshi. Abena Egupto bali baletila abati, ‘Ifwe twalaima, tubunshe isonde lyonse, tulofye imisumba na bantu bene abekalamo. Imeni mwe bakabalwe, akuyeni mwe maceleta. Lekeni abashilika bambe ukuya. Abena Kushi na bena Puti baye ne nkwela. Imyeni na bena Ludi abacenjela ukuposa imifwi.’ “Buno bushiku, e bushiku bwakwa Yawe Lesa umwine wa fita, ni lelo alelandula, ni lelo alelimuna abalwani bakwe. Ulupanga lwakwe lwalaipaya apo lulefwaila, no kulenga umulopa upwe kukusuma, pantu Yawe Lesa umwine wa fita aleleka ilambo, lubali lwa ku kapinda ka ku kuso aka calo lwa ku mumana wa Yufurate. We nacisungu mwana Egupto kabiye ku Gileadi, eko kafwaye umuti wakukundapa. Waliicusha ukubomfya imiti iingi nganshi, lelo tapaba muti uwingakuposha iwe nakalya. Abantu ba mishobo yonse nabomfwa ifyo imwe musebene, ne sonde liswilefye imisowa yenu. Pantu umushilika aletalansukila ku mushilika mubiye, na bonse babili emiwile.” Ili e shiwi Yawe aebele kasesema Yeremia, ilyo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni aishile kukulwisha icalo ca Egupto. “Umeni imbila mu mishi ya mu Egupto, bilikisheni mu Migidoli, na mu Memfisi, na mu Tapanesi, mutile, ‘Imeni muipekanye, pantu ulupanga luleshinguluka monse monse kukonaula bonse.’ Ngeco Apisi afulumukile cinshi? Cinshi umulungu wenu cilume wa ŋombe ashishanshisheko? Ala ni Yawe eumulimwine. Abashilika benu batalansuka, no kuwa nabawa. Elyo baleebana abati, ‘Imeni natuleya tubwelele ku calo cesu ku bantu besu, uleke tupusukeko ku lupanga lwa balwani.’ Farao imfumu ya mu Egupto mwinikeni ishina ilipya ilyakuti, ‘Uwa congo icingi uupanya inshita iyalinga.’ “Napalifye ine Umumi, efyasosa Imfumu, uwitwa Yawe umwine wa fita, ndeti, ‘Nga filya fine ulupili lwa Tabo lwasansukisha pali shonse, kabili nga filya fine ulupili lwa Kameli lwasansuka mu lulamba lwa bemba, efyo na umo uwakumusansa imwe akesa. Imwe mwe bena Egupto, longeleni calimo ifipe ifyakuya nafyo muli bunkole. Pantu Memfisi alasanguka icibolya, alaonaika, takwakabe na wakwikalamo.’ “Egupto aba ngo musepela wa ŋombe uukota uwaina, lelo utushembele tulemwishilila ukufuma ku kapinda ka ku kuso. Ne fita fya malipilo ifyo abena Egupto balemba incito yabushilika pakati kabo, nangu baba nge fiponti fya ŋombe ifyaina, awe nabo bene nalupwa, nababwelelamo ulubilo. Nabo bene nabafilwa ukushanshako, pantu nabubafikila ubushiku bwa finkunka, naibafikila inshita yakukandilwapo. “Abena Egupto pakufulumuka balesakunya nge nsoka, pantu nabafulisha abalwani babo ababeshilile. Abalwani balebasansa na masembe, kwati bantu balesansa inkuni. Abalwani baletemaula umutengo wa mu Egupto, nangu wafumbisha.” Efyasosa Yawe. “Bali imintapendwa, nabacila na pali makanta ku bwingi. Umwana mwanakashi wa Egupto nasebana, nacimba ku bantu abafumine ku kapinda ka ku kuso.” Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, kabili aletila ati, “Mwalamona ifyo ine nalakanda Amoni, umulungu wa mu musumba wa Tebesi, nalakandila kumo kwine na Farao ne calo ca Egupto, ne milungu ilya ine iyabamo, kumo kwine ne ntungulushi ishabamo. Nalakanda Farao imfumu ya mu Egupto, pamo na bambi bene bonse abashinta umutima muli Farao. Ine ndebaposa ku bafwaya ukubepaya, kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni na kuli bacilolo bakwe. Lelo kwena kuntanshi abantu bakekala nakabili mu Egupto nge nshiku shakale. Nine ne Yawe nalanda.” “Imwe mwe bana ba mubomfi wandi Yakobo, ala imwe mwilatunsha na mitima, imwe mwe bena Israeli, ala imwe mwilatiina iyoo. Pantu ine nkamufumyako kuli ico calo cakutali, nkapususha abana benu ku calo uko baikala bunkole. Mwe bamwana Yakobo mukabwela, mukese ikalila na ku matwi tondolo, mukesa ikala umutelelwe, takwakabe nawakumutiinya nakalya. Mwilatunsha mitima, imwe mwe bana ba mubomfi wandi Yakobo, pantu ine nkaba nenu, efyasosa Yawe. Ine nkalofya umupwilapo abantu ba mishobo yonse abo namuposeleko, nomba imwe nshakamulofye umupwilapo iyoo. Nkalamukanda, lelo mu mulinganya, nshakulamulekafye iyoo ukwabula ukumukanda.” Ilyo Farao imfumu ya mu Egupto ali talati asanse umusumba wa Gasa, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Yeremia palwa Bafilisiti. Ifi efyasosa Yawe ati, “Moneni. Amenshi yalya yaletulumana ku kapinda ka ku kuso, yakulapita ngo mumana uuposele. Yalebunsha icalo, ne fintu fyonse ifyabamo, yalebunsha imisumba na bantu bene abaikalamo. Abantu bakulakuta mutuule, abekalacalo bonse bakulalila nganshi. Bakulaumfwa inshindo sha bakabalwe, ne congo ca maceleta, no kukolonkonta kwa mipeto ya maceleta. Bashibo tababweleleko ku bana babo iyoo, pantu mu maboko yabo namupomponteka. Inshita naifika iyakulofeshapo Abafilisiti, iyakucilikilapo Turi na Sidoni, ilya misumba isheleko pakuti ilabafwa. Pantu ine ne Yawe Lesa nalalofya Bafilisiti, abashelepo mu cishi ca Kafito. Abena Gasa nababeya inkuso kulwa bulanda, na bena Ashikeloni balifye tondolo. Imwe mwe Bafilisiti abashelepo, bushe mukaleka lilali ukulaitetaula pakulanga ubulanda? “Iwe wabilikisha auti: ‘Iyee, we lupanga lwakwa Yawe nobe. Bushe uleleka lilali ukulakomaula? Bwelela mu citubo cobe, emo wikale utuusheko.’ Nga kuti lwatuushako shani, pa nshita lulebomba umulimo, uo ine ne Yawe Lesa ndupeele? Nine ndukonkomeshe ukusansa umusumba wa Ashikeloni, kumo kwine na bantu abaikala mu lulamba lwa bemba.” Palwa calo ca Moabu, Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli, alilandilepo ati, “Bashama abena Nebo, pantu umusumba wabo naonaika. Nabasebanya no kupoka umusumba wa Kiriataimu, ne linga lyauko ilya amaka nabalibongolola, na bantu ababamo nabasebana. Ukulumbuka kwa calo ca Moabu nakupwa. Mu musumba wa Heshiboni abalwani balepanga abati, ‘Mwe, natulofye umushobo wa bena Moabu.’ Mu mushi wa Diboni mwalabafye tondolo, ifita fya balwani fyalawishilila. “Umfweni ifyo abena Holonaimu balekuuta, baleti, ‘We bupondo nobe. We bonaushi nobe.’ Icalo ca Moabu naconaika, inkuuta sha bena Moabu shileumfwika na ku Soa. Umfweni ifyo bele balelila, ilyo baleya mu musebo wapita pa lupili lwa Luiti. Baleumfwa inkuuta palwa bonaushi, ilyo baletentemukila ku Holonaimu. ‘Mwe, mwalafwa, butukishenifye. Mulebutukafye nga filya fibutuka punda wa mpanga mu matololo.’ “Mwe bena Moabu mwashintile imitima mufyo mwacita, na mu fyuma fyenu, nemwe bene nomba mwalaikatwa. Na Kemoshi umulungu wenu walasendwa bunkole, pamo pene na bacilolo bakako na bashimapepo bakako. Umonaushi aleishilila cila musumba, tapapusuke umusumba nelyo umo. Ishika lileonaika kumo kwine ne wanga. Nine ne Yawe ndelanda. Peeleni amapindo kuli Moabu, pantu alefwaya ukupupuka. Imisumba yabo yalabafye ifibolya, takwakabe muntu uukalaikalamo nakalya.” Atipwa umuntu uubomba umulimo wakwa Yawe mulele mulele. Atipwa umuntu uushipailako ku lupanga lwakwe. Yawe aletila ati, “Ukufuma ku citendekelo, Moabu aikalilafye ku matwi tondolo, aba ngo mwangashi uwaikalilafye, uo bashatala abapungwila mu mitondo imbi, tatala asendwapo muli bunkole. No mulyo wakwe tawatala aupwamo, wabamofye umo wabela. “Kanshi nomba kwalaisa inshiku shimo, ilyo ine ne Yawe nalatuma abakwisa itila icalo ca Moabu nga filya betila umwangashi. Tamwaise shala kantu mu mitondo yaciko iya mwangashi, ne mitondo ine balaisa itobaula. Elyo abena Moabu baleikatwa ne nsoni pa mulandu wakwa Kemoshi umulungu wabo, nga filya fine aba mu ŋanda yakwa Israeli baiketwe ne nsoni ku Betele pa mulandu wa mulungu wabo, uo bashintilemo imitima. “Mwe bena Moabu, bushe kuti mwalaitutumuna shani ukuti imwe muli mpalume, ukuti imwe muli baume kukulwa inkondo? Icalo ca Moabu cili nokonaika pamo pene ne misumba yaciko, na balumendo bene bene ababamo bali nokwipaiwa. Efyasosa mfumu, uwitwa Yawe umwine wa fita. Ishamo lya calo ca Moabu lyapalamina, icalo calaonaikafye bwangu. Akuloosheni aba bantu imwe mwe bapalamana nabo, imwe bonse mwe baishiba ifyo balumbuka. Akutileni, ‘Oowe ifyo ubuteeko bwabo ubwamaka bwapwa ee! Ifyo ubucindami no bulamba bwapwa ee!’ “Imwe mwe baikala mu mushi wa Diboni, fumeni pa fipuna fyenu ifyacindama, ikalenifye panshi mu lukungu. Uwakonaula icalo ca Moabu naisa, nabongolola na malinga yaciko. Mwe baikala mu mushi wa Aroeli, imwe keminineni mu musebo, mulepembela, muleipusha umwaume uulebutuka, no mwanakashi uubutwike, muleti, ‘Finshi ficitike?’ Ala icalo ca Moabu nacisebana, pantu naconaika, akulileni no kukuuta! Muye mulebilikisha na mu lulamba lwa mumana wa Alinoni, ukuti icalo ca Moabu cishelefye amatololo. “Inshita naifika iyakupingwilapo imisumba iyaba mu calo icabatama neyi misumba ni Holoni, na Yasa, na Mefati, na Diboni, na Nebo, na Beti Dibulataimu, no musumba wa Kiriataimu, ne misumba ya Beti Gamuli, na Beti Meoni, na Kerioti, no musumba wa Bosira. Inshita naifika iyakupingwilapo ne misumba yonse ya mu calo ca Moabu, iyakutali ne yamupepi. Ubulamba bwa bena Moabu nababupwisha, amaka yabo nayapela. Ifi efyasosa Yawe. “Lengeni abena Moabu bakolwe, pantu balintalamina ine ne Yawe. Abena Moabu bakulaalanganafye mu malushi yabo, na bantu bambi bakulabawela. Bushe temwe mwalewela abena Israeli? Bushe mwasangilishe bali pamo na bapupu, icakuti lyonse ilyo mwalebalandapo, mwalekuntafye imitwe pakubasuula? “Imwe mwe bena Moabu, aleni fumenimo mu misumba yenu. Kabiyeni mukulaikala mu fimabwe. Emo kekaleni nga mukufi uupikula icisansala cakwe mu lucena lwa mabwe. “Abena Moabu, ala tepacilumba mwe. Ifwe twalyumfwa kale ifyo baba ne cilumba ne miya, nefyo abene baitutumuna no kukwatisha amataki, nefyo abene baikusha mu mitima yabo. Ine ne Yawe nalishiba icilumba cabo. Amataki yabo yabuwelewelefye, ne fintu ifyo bacita nafyo fine fyafyefye. Awe kanshi ine kandelooshafye abena Moabu bonse, ndeloosha abena Moabu bonse, ndeloosha na bena Kiri Hareseti bene. Ine nakulaloosha abena Sibuma, ngefyo abena Yaseri bakulabaloosha. We musumba wa Sibuma, iwe waba ngo mwangashi uo imisambo yafika na kwishilya lya Bemba Wamfwa, no kuya shintafye na ku musumba wa Yaseri. Elyo nomba umonaushi nafika mukonaula ifitwalo fya mwangashi obe, ne fisabo fimbi ifyo walobolola. Mu calo ca mufundo ica Moabu, awe nomba tamuli shuko ne nsansa nakalya. Umwakukamina umwangashi tamuli nangu kamo takuli no wakukama umwangashi, nangufye ni nsansa tashumfwika nakalya. “Abena Heshiboni na bena Eleale baleloosha, ne misowa yabo ileumfwika na ku musumba wa Yahasi, na bena Soa nabo baleyumfwa. Ileumfwika na ku mushi wa Holonaimu, ukuya fikafye na ku misokolo ya Egilati Shelishiya, pantu no mumana wa Nimurimu nao naukama. Ine ne Yawe Lesa ndepesha abena Moabu, pakuti cipwe icakutuula amalambo yakoca mu ncende ishasansama ne cakufutumwina milungu yabo ububani. Ee, nine ne Yawe ndelanda. “Eico ine ndelililakofye Moabu, na bantu bene abena Kiri Haleseti, ndi kwati muntu uulelisha ulwimbo lwa malilo muli mutolilo, pantu ifintu fyonse ifyo bali nafyo, nafiloba. Abaume bonse nababeya inkuso ne myefu pakulanga ubulanda. Nabaitetaula bonse ku minwe, kabili bonse nabafwala insalu shabulanda. Pa mitenge ya mayanda yonse aya mu Moabu paleumfwikafye imisowa, na mu mansa shonse misowafye yeka ilimo, pantu ine ningonaula Moabu, kwati mutondo ntobawile uo umuntu nangu umo ashilefwaya. Nine ne Yawe ndelanda. Yangu ifyo icalo ca Moabu caonaika ee! We misowa nobe! Ee, icalo ca Moabu casebana. Nacisanguka icasebana, na bantu ba mishobo yonse iyacishinguluka baleciwelafye.” Pantu ifi efyasosa Yawe ati, “Mona, kapumpe aletentemukila panshi naansa amapindo yakwe pali Moabu. Bakapoka imisumba, na ilya ine yabako na malinga ayamaka. Pali ubo bushiku imitima ya bashilika abena Moabu ikatiina kwati mutima wa mwanakashi uukomenwe ne fumo. Abena Moabu bakaloba, no mushobo wabo ninshi nao waloba, pantu balinsangukila ne Yawe. Icintiinya, na macinga, ne fiteyo, efilaliliile abena Moabu.” Ifi efyasosa Yawe. “Uukafulumuka icintiinya, akawila mu bucinga, uukafumamo mu bucinga, akekatwa ku citeyo, pantu nine napima inshita iyakubalofeshapo abena Moabu. Ifi efyasosa Yawe. “Imbutushi ishishimwene kwakulola, shilya shileesha ukubutukila mu musumba wa Heshiboni. Nomba umusumba wa Heshiboni umwaikele imfumu Sihoni, kabili nao ulebilima ulubingu lwa mulilo. Imipaka ya calo ca bena Moabu naitutaika ku mulilo, kumo kwine no tuntongolilo twa mpili sha batemwa inkondo. We bulanda nobe ku bena Moabu. Abantu abalepepa Kemoshi nabaloba, abana babo abaume na banakashi nababasenda muli bunkole. “Kwena mu nshiku ishikesa nkabweseshamo ubunonshi muli cino calo ca Moabu. Nine ne Yawe Lesa nalanda.” Apa epapwila ubupingushi bwakwa Yawe pali Moabu. Palwa bena Amoni, ifi efyasosa Yawe ati, “Bushe abena Israeli tabakwata bana baume? Bushe tababa na mpyani shakubapyana? “Nga kanshi cinshi abena Israeli balekele abantu abapepa umulungu Milikomu, ebo bese bapoke icitungu ca bena Gadi, no kwikala emo bese bekale? Cisuma, lelo kwena kwalaisa inshiku ilyo ine nalaleka abena musumba wa Raba bomfwe inkuuta sha nkondo. Ulya musumba wa bena Amoni walaba icibolya, ne mishi yauko yalatutaika ku mulilo. Elyo abena Israeli nabo balapokolola icalo cabo kuli balya bene babapokele. Nine ne Yawe Lesa ndelanda. “Pumenipo imisowa imwe mwe bena Heshiboni, pantu umusumba wenu Ai nauwa. Akuloosheni imwe mwe banakashi ba mu Raba. Fwaleni insalu shabulanda no kuloosha. Akubutaukeni mukati ka cikulwa, pantu Milikomu umulungu wenu balausenda muli bunkole, pamo pene na bashimapepo bakako na bacilolo bakako. Cinshi ico muleitakishisha pa mulandu wa mawanga yenu? We mwana mwanakashi wabula icishinka, uwacetekela mu bunonshi bobe no kulalanda ati, ‘Bushe nani enganjimina?’ “Cenjeleni, ine nkamuletela umwenso ukufuma kuli bonse abamushinguluka. Imwe bonse bakamufulumuna. Tapakamoneke nelyo umo uwakuti akalonganye abafyuka nakabili iyoo. Nine ne Yawe Lesa umwine wa fita nalanda. “Kwena mu nshiku ishikesa ine nkabweseshamo ubunonshi bwa bena Amoni. Nine ne Yawe nalanda.” Palwa bena Edomu, Yawe umwine wa fita aletila ati, “Bushe abekala ku Temani amano nayabapwa, mwa? Bushe shilya ncenjeshi shabo shilefilwa nomba ukulabapandako amano, batini? Bushe amano yashiko nayapwilililafye, mwa? Imwe mwe bena Dedani, aleni alulukeni, fulumukeni. Kafisameni mu ncengo ishashika. Ine nalaponesha icinkunka pali bamwana Esau, pantu inshita naifika iyakuti ine mbalimwinepo. Nga cakuti abakusombola baisa kuli iwe, bushe tekuti bakushilemo ifitwalo finono? Nangu nga cakuti abapupu baisa ubushiku, bushe tabebafye ifyalinga ifyo balefwaya? Nomba bamwana Esau, awe ine nimbapokafye tonse, ninsokolola ne ncende isho bafisamamo, kanshi nomba tabalemona na kwakufisama. Abana babo nabaloba pamo pene na bamunyinabo, na bena mupalamano banabo. Tapashele nelyo umo nakalya. Nshileni bakashiwa benu, nine nakulabasunga. Lekeni bamukamfwilwa benu balecetekela ine.” Kabili Yawe asosa ati, “Moneni, nga cakuti abashali nokunwa mu cikombe bali nokunwa, bushe imwe kuti mwashala ukwabula ukukandwa? Ala tamwabutuke ukukandwa, nemwe bene muli nokunwa. Napalifye ine nalapa ukuti umusumba wa Bosira abantu bakulatenshafye imitwe pakumona ifyo walasanguka icibolya. Abantu bambi bakulauwela, bakulabuula ne shina lyauko elyo balelumbula pakutipwila. Ne misumba yonsefye iyaba mumbali ileba ifibolya fya pe. Nine ne Yawe nalanda.” Elyo nao Yeremia epakulanda ati, “Ine nimpokelelapo amashiwi ukufuma kuli Yawe. Yawe natuma inkombe imo iyile eba abantu ba mishobo ya benafyalo ileti, “‘Mwe, longanikeni ifita, muye sansa icalo ca Edomu. Aleni kacilwisheni!’ Umushobo obe we Edomu ndi nokuucefya, kabili uli nokusuulwa ku bantu ba mishobo yonse. Ubukali bobe ubutiinya abantu, ne cilumba ca mu mutima obe, fyalikubepa. Iwe we waikala mu ncengo sha mu mabwe, no kukuula pa mulu wa mpili apatali, nga filya kapumpe apikwila icisansala pamulu apatali, ala ine nkakutentemushisha panshi ukutula apo pene.” Efyo Yawe umwine alanda. “Icalo ca Edomu calaonaika, icakuti abantu bonse abakulapitamo bakulatiina, bakulaseka no kulakunta imitwe pakumona fyonse ifyalaciponena. Nga filya fine cali kuli Sodoma na Gomora, ilyo ilya misumba yawile kumo kwine ne mishi iyali mumbali, ala efyo calaba na ku calo ca Edomu cine. Tamwakatale amwikalamo umuntu, nangufye umwana wa muntu ukusangwamo. Nine ne Yawe ndelanda. Pakwisa, ine ndeisa nge nkalamo iyalompoka mu mushitu wa Yordani, pakuya ku mulemfwe uko abantu bacemena ifitekwa, elyo mpumikishe abena Edomu, mbafulumune na mu calo cabo. Elyo nkasalapo umo uo ne mwine nkatemwa, pakuti eo akaleteeka abantu ba uyu mushobo. Nga ine uo benganingako nani? Ngo wingandubulwisha ine nani? Mucemi nshi uwingancilima ine? Kanshi imwe kutikenifye kufyo ine ne Yawe napangila abena Edomu, na kufyo ine ndefwaya ukucita abantu abaikala mu musumba wa Temani. Na bana babo bene bakulabakuluntanya pakubasenda, na bantu bonse bakulapapafye. Ilyo icalo ca Edomu cikawa, calaisa cita umukunto uwalaisa tensha ne sonde lyonse, ne nkuuta sha bantu shakulaumfwika na kuli Bemba Wakashika. Abalwani balasansa umusumba wa Bosira, nga filya fine kapumpe uuli mu mulu apatali ekila paco amona panshi. Pali ubo bushiku imitima ya bashilika ba mu calo ca Edomu bakekatwa umwenso ngo mutima wa mwanakashi uukomenwe ifumo.” Palwa musumba wa Damasiko, Yawe alanda ati, “Abantu abaikala mu musumba wa Hamati no wa Apadi, amano nayabapela, pantu nabomfwa umulandu uubi. Imitima yabo naima ku mwenso, kwati matamba eyaleima pali bemba, nabafilwa no kutalala. Abena Damasiko amaka yabo nayapwa, balefwayafye ukufulumuka. Baleitutuminafye ku mwenso no kulalanguluka ngo mwanakashi uuli pakupapa. Yangu ifyo ulya musumba uwalumbuka washala icibolya, umusumba uo nasekelamo. Ee, pali ubo bushiku abalumendo ababamo pamo pene na bashilika ababamo, bakabepaila mu misebo ya mu musumba mwine. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda. Ine nkoca amalinga ya musumba wa Damasiko, nkocela kumo kwine na mayanda ya mfumu Beni Hadadi.” Palwa bena Keda, na palwa bakateeka ba musumba wa Hasoli, abo Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni acimfishe, Yawe alanda ukuti, “Aleni imeni, kasanseni abena Keda, kalofyeni abantu ba ku kabanga. Mubatape amatenti yabo, ne fitekwa fyabo, ne fisalu fyabo ifyakucingako mu matenti, ne fintufye fyonse ifyaba mu matenti yabo. Muye senda ne ngamila shabo, muye mukulabapundilila amuti, ‘Lelo icintiinya cilifye mpanga yonse!’ “Imwe mwe bena Hasoli, ine ne Yawe Lesa ndemusokako ukuti mufulumuke, muye fisama, pantu Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni namupangila imwe, napekanya ne fyakumucitila. “Ine ne Yawe ndetila, mwe bena Babiloni imeni muye lwisha balya bantu baiikalila ku matwi tondolo, abashisakamana kantu nelyo kamo. Umusumba wabo tawakwata mpongolo, nangufye imipilikisho, kabili tawakwata na bakuulonda. Muye tapa ingamila shabo, ne fitekwa fyabo fyonse. Balya bantu babeya inkuso, ine ndebasalanganishisha monse monse, ne finkunka ndebaletela filefuma mpanga yonse. Ee, nine ne Yawe nalanda. “Umusumba wa Hasoli wakulaba pe icibolya, ni bamumbwefye ebakulaikalamo. Takwakabe muntu uukalaikalamo, nangufye uwakusangwamo.” Ilyofye Sedekia atampile ukulateeka icalo ca Yuda, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Yeremia palwa calo ca Elamu. Yawe umwine wa fita alisosele ati “Ine nkepaya abena Elamu, balya bantu abacenjela ukuposa imifwi, abalenga ukuti icalo ca Elamu cikwatishe amaka. Ine nkemya icimwela icikatula monse monse, no kulapukanya abena Elamu, kabili nkalenga bakasalangane konse konse, icakuti tapakashale calo nangu cimo ico bashakayeko. Ine nkabaletela umwenso pakuti bakatiine abalwani babo abafwaya ukubepaya. Nkabalofya mu bukali, nkabakuutilila ne fita ifyakuti fikese balofyafye nakalya nakalya. Nine ne Yawe ndelanda. Ine nkalofya ishamfumu sha mu calo ca Elamu kumo kwine na bacilolo ababamo, elyo nkateekemo ne cipuna candi icabufumu. “Kwena mu nshiku ishikesa ine nkabweseshamo abena Elamu ubunonshi. Ee, nine ne Yawe nalanda.” Yawe alyebele kasesema Yeremia palwa musumba wa Babiloni, na palwa calo ca bena Kaludea ati, “Umineni abantu ba mishobo imbila. Salanganyeni umulandu. Imyeni uluunga, bilikisheni no mulandu. Mwiufisa iyoo, soseni amuti, ‘Ala umusumba wa Babiloni ukapokwa. Umulungu Beli nawikatwa insoni, no mulungu Merodaki nao natobaika. Fikasebana ifilubi fya mu Babiloni, filya fimpashanya fyabunani ifyabamo fikatiina.’ “Abantu ba mushobo umo uwabela lwa ku kapinda ka ku kuso, bakesa wililila icalo ca Babiloni, no kucisha amatololo. Abantu bakabutukamo kumo kwine ne nama, takwakabe umuntu uukekalamo nakalya.” Yawe aletila ati, “Muli shilya nshiku ilyo iyo inshita ikafika, abena Israeli pamo na bena Yuda bakabwela balelila, bakesa balemfwaya ine ne Yawe Lesa wabo. Bakepusha inshila iyalola ku Sioni, no kulungama eko bakalungama bakalasosa abati, ‘Tuleyeni tuilunde kuli Yawe, no kupangana nankwe icipangano ca pe icishakatale acilabwa.’ “Abantu bandi baba nge mpaanga ishaluba, isho bakacema balekafye shilelulumba mu mpili. Bendaukafye nge mpaanga ishitila shafuma mu lupili lumo kabili shaya mu lupili lunankwe, shasuka shaluba no kwabela umushi washiko. Bonse abashikumanya, balashisansa. Abalwani babo balalanda abati, ‘Ifwe tatuli na mulandu pantu balibifya kuli Yawe umucemi wabo uwacishinka. Yawe uo ifikolwe fyabo fyasubilemo.’ “Imwe mwe bena Israeli, fulumukenimo mu Babiloni. Fumenimo mu calo ca bena Kaludea. Nimwe balilenipo ukufumamo ngefyo basawe batangilila umukuni. Ine nalakuwisha ibumba limo ilya bantu ba mishobo iyamaka iyabela lwa ku kapinda ka ku kuso, pakuti bawililile Babiloni. Abo bantu balaisa shinguluka umusumba, no kuupoka baleupoka. Bena baposa imifwi nga bafundi wa nama abene bene, abashipusa ico bapimine ukulasa. Ne calo cine ica Kaludea calatapwa, na balacitapa balesendafye fyonse ifyo bakulafwaya ukusenda. Nine ne Yawe nalanda.” “Imwe mwe bena Babiloni, nimwe mwaletapa abantu ba mushobo wandi ine ne Yawe Lesa. Nangu mulecankwa, mulesaamwa, no kulacilauka nge ŋombe iyili ku mulemfwe, atemwa ngo mulume wa kabalwe uulefolela, ala nyinenwe alesebana apakalamba, uwamufyele akekatwa insoni. Umushobo wenu mwe bena Babiloni eulelekeleshako kukucindama, icalo calauma ndi, calaba amatololo umushaba menshi. Pa mulandu wa cipyu candi ine ne Yawe Lesa, awe mu Babiloni tamwaleikala muntu iyoo, calabafye amatololo ayene yene. Abantu bambi bonse abakulapitamo, bakulapapafye, no kulapukanya imitwe pakumona impumo shakwe. “Tantameni, mushinguluke umusumba wa Babiloni, imwe bonse mwe bacenjela ukuposa imifwi, Posenimo imifwi yenu yonse, mwishapo nelyo umo, mulasaule abena Babiloni, pantu balibifya kuli ine ne Yawe. Weleni umusumba, umo monse muli mu mbali yauko. Umusumba wa Babiloni wacimba. Impungu ishabamo shilya shawa. Amalinga yauko yalya yabongoloka. Nine ne Yawe ndelandula abena Babiloni. Kanshi nemwe bene landulenifye, baciteni nga filya fine nabo balecita abantu bambi. Tecakwesha kutandamo mbuto mu calo ca Babiloni, nangu ukuleka abantu balobololemo ifisabo pa nshita yakulobolola. Pa mulandu wa lupanga lwa monaushi cila muntu afulumukile ku bantu bakwe, kabili cila muntu abwelelemo kumwabo.” “Israeli aba nge mpaanga iyilungwa no kupaswa ku nkalamo. Pakubala ni mfumu ya bena Asiria eyabalilepo ukumonaula, elyo kabili Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni nao aya mutobaula amafupa yakwe. Eico ine ne Yawe umwine wa fita, ne Lesa wakwa Israeli, ndelimuna imfumu ya ku Babiloni, ndimune ne calo caiko, nga filya fine nalimwine imfumu ya bena Asiria. Ine nkabwesesha Israeli ku calo cakwe. Akalalya icakulya cilya cikula pa lupili lwa Kameli na mu citungu ca Bashani, kabili akalalya na fyonsefye ifyo akalatemwa, filya fintu fikula pa tupili twa mu citungu cakwa Efulemu na mu citungu ca Gileadi. Ifi efyasosa Yawe ukuti, ‘Muli shilya nshiku, ilyo ilya nshita ikafika, kukafwaikwa ukwishiba ububi bwakwa Israeli nomba tabwakabepo, no bubifi bwakwa Yuda, nomba tabwakasangwepo pantu abantu abo ine nkashapo, nkababelela uluse.’” “Aleni sanseni abena Merataimu na bena Pekodi. Bepaululeni, mubapeele kukonaulwafye. Citenifye fyonse ifyo ine ndemukonkomesha. Nine ne Yawe ndelanda. Intulubundi sha nkondo shileumfwika mu calo, kabili muli ubonaushi ubwine bwine. Babiloni ali nge nondo iyaletobaula isonde lyonse, elyo ilya nondo ine kabili nomba eikontaike. Yangu ifyo Babiloni alaselausha abantu ba mishobo imbi yonse ku mukoshi! Imwe mwe bena Babiloni namwikatwa ku citeyo, ico ine namuteyele ukwabula ukuti mwishibe. Tepapo nabamusanga no kumwimwikata mwe balendwisha ine ne Yawe. Ne Yawe ninjisulamo mulya natutila ifyanso fyandi, nimfumyamo ifyanso fya cipyu candi, pantu ine ne Yawe ne Lesa umwine wa fita, ndipo no mulimo umo uwakubomba muli cino calo cenu ica bena Kaludea. Aleni cisanseni monse monse, tulauleni amatala umo batutila iŋanu shabo. Ifyo muletapa mufitulike imina nga filya fine batulamika iŋanu. Peeleni umusumba onse kukonaulwa, mwishamo nangulafye kamo. Ipayeni abashilika babo bonse, babolekenifye ababa nga bacilume ba ŋombe. Ee, abena Babiloni banyanta mwibatabata, inshita naibafikila iyakukandilwapo.” Imbutushi ishilefulumuka mu calo ca Babiloni no kwisa mu Sioni, umfweni isho shileshimika ifyo Yawe Lesa wesu alandwile abena Babiloni, pafyo baishile cita Itempele lyakwe. “Iteni abacenjela ukuposa imifwi, bese balwishe Babiloni. Itenifye bonse abaishiba ukukana amata. Mushinguluke umusumba, mwileka papusuke nelyo umo. Landuleni abena Babiloni pali fyonse ifyo balecita. Bacitenifye nga filya fine nabo balecita bambi, pantu balacita icilumba kuli ine ne Yawe Lesa, ne Wamushilo wakwa Israeli. Kanshi abalumendo ababamo balafwila mu misebo ya mu musumba, na bashilika babo bonse ninshi baloba pali ubo bushiku. Nine ne Yawe ndelanda. “Imwe mwe bena Babiloni mwalikwatisha icilumba, kanshi nomba na ine ne Yawe Lesa umwine wa fita nimwimina. Ubushiku nabwisa, inshita naifika iyakumukandilapo. Imwe mwe bantu ba mushobo wacilumba mwakulatalansuka, no kuwa mwakulawa, na bakumwimyako balebula. Ine ndeoca imisumba yonse, ne fintu fyonse ifyaba mumbali nafyo filetutaika ku mulilo.” Elyo kabili Yawe umwine wa fita asosa ati, “Abena Israeli na bena Yuda tepakubacusha. Bonse ababasenda muli bunkole balibakonenamo, tabafwaya na kubalekamo nakalya. Nomba epo naba ne wabulamba, ne wakubalubulako, ne witwa Yawe umwine wa fita. Nine nalabatulanyako, no kuleka abantu baleikalila pano isonde ku matwi tondolo, abena Babiloni bena lishamofye elyo nalabaletela.” Yawe aletila ati, “Bafwa lelo abena Kaludea. Bafwa lelo abekala ku Babiloni, Bafwa lelo bacilolo wabo, na balya babapandako amano. Balafwa lelo bakabuka babo ababufi, filya fipumbu fya bantu. Bafwa lelo abashilika babo, ala balya baleitutuminafye ku mwenso. Ipayeni bakabalwe babo, monaule na maceleta yabo. Ipayeni abashilika abenafyalo abalwilako abena Babiloni, abo abena Babiloni baingisha incito yakubalwilako, nabo bene nalupwa, balifye nga banakashi. Onauleni ifyuma fyabo ifyo batutila, fitapeni no kufisenda mufisende. Lekeni mu calo mulatauke imilale, kamyenimo imimana yabamo, pantu e calo ca milungu, ifimpashanya ifyalenga ukuti abantu babe amashilu. “Eico kanshi mu musumba wa Babiloni mwakulaikalafye impaka na bamumbwe ne fipululu. Tamwakatale amwikala muntunse nelyo limo, takwakabe muntu uukasangwamo nakabili. Nga filya fine cali ilyo ine naonawile Sodoma na Gomora kumo kwine ne mishi iyali mumbali, efyo nalacita na Babiloni wine. Tamwakatale amwikalamo umuntu, nangufye umwana wa muntu ukusangwamo. Nine ne Yawe Lesa nalanda. “Moneni! Umulongo wa bashilika uli mukwisa, uletula ku calo ca ku kapinda ka ku kuso, nabo bantu ba mushobo uwamaka, bali ne shamfumu ishingi. Bafumine ukushailepela, beshile kukulwa inkondo. Bali na mata na mafumo, bantu abakali, abashakwata na luse. Inshindo sha bakabalwe babo shileumfwika kwati ni bemba euleluluma. Ifita fyabo nabafitantika bwino kukulwa, fileishilila iwe we Mwana mwanakashi wa Babiloni. Pakumfwa umulandu, imfumu ya mu Babiloni mu maboko mwatalala na tondolo. Yalapukapukafye, no kulalanguluka ngo mwanakashi uuli pakupaapa. “Pakwisa, ine ne Yawe Lesa ndeisa nge nkalamo iyalompoka mu mushitu wa Yordani, pakuya ku mulemfwe uko abantu bacemena ifitekwa, elyo mpumikishe abena Babiloni, mbafulumune na mu musumba wabo. Elyo nkasalapo umo uo ne mwine nkatemwa, pakuti eo akaleteeka abantu ba uyu mushobo. Nga ine uo benganingako nani? Ngo wingandubulwisha ine nani? Mucemi nshi uwingancilima ine? Kanshi imwe kutikenifye kufyo ine ne Yawe napangila umusumba wa Babiloni, na kufyo ine ndefwaya ukucita icalo ca bena Kaludea. Ee, na bana babo bene bakulabakululula pakubasenda, na bantu bonse bakulapapafye. Ilyo umusumba wa Babiloni walawa, walaisa cita umukunto uwalaisa tensha ne sonde lyonse, na bantu ba mishobo imbi bakulaumfwa inkuuta sha bena Babiloni.” Yawe aletila ati, “Ine nalaswa njimye icimwela icabonaushi icakupupanya Babiloni, pamo pene na bena Lebo Kamai. Nalatuma abenafyalo abakululula Babiloni, nga filya umwela ululula impimbili. Ubo bushiku bwa finkunka nga bwafika, bakabasansa monse monse, no kusha icalo umwabula nelyo kamo. Mwileka abashilika ba bena Babiloni bakane mu mata yabo, nangu ukufwala amalaya yabo aya fyela. Pa balumendo babo mwipanyapo nelyo umo. Peeleni ifita fyabo fyonse kukonaulwa. Lekeni balaswe bafwile na mu calo cabo cine ica bena Kaludea, bafwile na mu misebo ya mu musumba wabo wine uwa Babiloni. Ine ne Lesa ne Yawe umwine wa fita nshalekelesha bena Israeli na bena Yuda iyoo, lelo abena Kaludea balibifya kuli ine ne Wamushilo wakwa Israeli.” Fulumukenimo mu Babiloni. Butukishenifye pakuti mupusuke, pantu epali nemwe mwafwila pa bubi bwa bena Babiloni. Nomba e nshita Yawe alebalandula no kubakanda pakubalinganya pa fintu bacita. Babiloni ali ngo lukombo lwa golide ulo Yawe aikete mu minwe, no kunwenshamo abantu ba pano isonde bonse pakuti bakolwe. Abantu ba mishobo balinwamo umwangashi walimo, na mano yabo nayafulungana. Babiloni awafye mukwangufyanya, no konaika naonaika. Aleni akumuloosheni. Mufwaileniko umuti wakumundapa, nakalimo lyena kuti apola. Elyo abeni abaikalamo nabo epakwasuka abati, “Ifwe nga twalimundapa Babiloni, nomba nao tekuti ondapwe nakalya. Mwe, ala mulekenifye abe, ifwe natwimefye tubwelelemo kumwesu. Pantu ukupingulwa kwakwe kwalifika na ku mulu, kwasumbwilwa na ku makumbi aya pamulu.” Eya. Tepapa Yawe alitupokokolola. Natuleya, tuye shimikilako na ba mu Sioni ifyo Yawe Lesa wesu atucitila. Aleni noneni imifwi, ikateni nkwela! Yawe nabilimuna imitima ya shamfumu sha ku Media pantu amapange yakwe yakonaulafye Babiloni. Ecili nokuba icilandushi cakwa Yawe, pakuti ailandule pa mulandu wakumonawila Itempele lyakwe. Peeleni icishibilo icakusansa amalinga ya musumba wa Babiloni. Fusheniko abakulinda. Bikeniko bamalonda. Pekanyeni abakubemina. Yawe nabomba ifyo apangile ukucita, nefyo asosele palwa bena Babiloni. Mu Babiloni mwaba imimana iyingi, ne fyuma fyatutilwamo nafyo ifingi, awe nomba impela yobe yafika, ubumi bobe nabupwa. Yawe umwine wa fita alilapa ati, “Napalifye ine, nalapa ukuti ine nkaletela Babiloni abantu ababa nga makanta ku bwingi, nabo bakawelesha pakukucimfya.” Ni Yawe ewabumba icalo ku makafye yakwe, ewaikasha isonde lyonse ku mano yakwe, ewaandalika umulu ku kucenjela kwakwe. Eutila nga abulukuta mukupeela icebo, awe ninshi na menshi mu mulu yalaluluma. Eufumya na makumbi ukwapelela isonde lyonse no kuyaleta. Eubyasha ne myele ya nkuba ilyo kuba imfula, eufumya no mwela umo ausungila pakuti ulepupa. Abantu bonse bawelewele kabili tababa na mano, Bakafula wa golide bonse balomfwa insoni pa tulubi twabo, pantu fimpashanya fya milungu yabufifye, no kupema tafipema nakalya. Finangwafye, kabili imilimo yabuwelewele ala fikonaulwa ilyo Yawe akesa fikanda. Lesa uwaba icakaniko cakwa Yakobo ena taba ifi iyoo, ena ewabumba ifintu fyonse, na bena Israeli e mushobo wakwefye, uwa bantu abo aisala umwine. Ne shina lyakwe ni Yawe umwine wa fita. Yawe alanda ukuti, “Babiloni, iwe niwe nondo yandi, niwe canso candi icakulwilako inkondo. Niwe nalebolelako abantu ba mishobo, niwe naleonawilako ubuteko bwa shamfumu. Niwe nalepaminako bakabalwe, na baleendelapo bene, niwe nalefwantilako amaceleta, na baleendelapo bene. Niwe naleipailako abaume na banakashi bene, niwe nalebolelako abaume abakote na baice bene, niwe naleipailako abalumendo na bakashana bene. Niwe naleipailako bakacema ne mpaanga shabo shine, niwe naletobawilako abalimi, ne ŋombe shabo shine ishakuliminako. Niwe naleipailako abalashi na bamushika bakalamba.” Yawe aletila ati, “Mwalamonako uko ine nalalinganya Babiloni na bena Kaludea bene pa fibi fyonse ifyo bacitile mu Sioni pa menso yenu. “Babiloni, iwe waba ngo lupili ulonaula icalo conse, ine nomba nakwalukila, uli mulwani wandi. Ine nkakwikatisha nkakufumya apo pamulu pa fimabwe, ndi nokukuposa panshi, nkakusangule ulupili ulwapya ku mulilo. Pa fitantala fyobe tapakabe uukabuulapo ilibwe lyakukuulila pa cifutu, nangu ilibwe lyakukuulila mu mufula, pantu uli nokubafye icibolya ca pe na pe. Nine ne Yawe Lesa nalanda.” “Peeleni icishibilo mu calo icakusanshilapo. Lisheni ipenga pakati ka mishobo imbi. Pekanyeni imishobo iyakulwa nankwe, iteniko na bantu abateekwa ne shamfumu ishi, iya ku Ararati, iya ku Mini elyo ne ya ku Ashikenasi, uleke bese nabo kukusansa Babiloni. Sontenipo mushika umo uwakutungulula abakulwisha. Akwiseni na bakabalwe, nabo babefye nga makanta ku bwingi. Mukungule ne shamfumu sha bena Media, pamo na balashi babo na bamushika babo, kumo kwine na bantu ba mu fyalo fyonse ifyo bateeka, pakuti bese balwishe Babiloni. Icalo conse ciletenta ku mwenso, pantu ine ne Yawe Lesa ndecita nomba ico napanga ukucita. Icalo ca Babiloni ine ndecisangula amatololo, umushakekale muntu nelyo umo. Ifita fya bena Babiloni fyaleka ukulwa inkondo, filya fyatunkaninafye ku malinga yabo. Ubulamba bwabo nabupwa, nomba balifye nga banakashi. Impongolo sha musumba nashitobaika, na mayanda mu musumba yalya yaleonaika ku mulilo. Uwalubilo abutuka ukufika pa walubilo munankwe, inkombe yabutuka ukufika ku nkombe inankwe, pakuya eba imfumu ya mu Babiloni ukuti umusumba onsefye nabaupoka. Nokuti abalwani nabapoka ifyabu fya pa mumana, naboca ne mpungu sha bamalonda, ne fita fya bena Babiloni amano nayapela. Umwana mwanakashi Babiloni aba ngo mubansa wakupulilapo, pa nshita balepuma iŋanu, lelo pa kashita akanono ali nokulobololwa. Nine ne Yawe umwine wa fita, Lesa wakwa Israeli nalanda.” Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni nasantaula Yerusalemu no kumucibaula. Alipasanganya umusumba, - kwati aleminsulula ifili mu mutondo. Aminine umusumba kwati ni cishimweshimwe cilecibula. Naikuta ukulingana nefyo alefwaya, no kuposa fimbi ifyo ashalefwaya. “Lekeni ulukakala ulo abena Babiloni bacitile kuli ifwe lube pali bena.” Efyo basose abena Sioni. “Lekeni umulopa wesu ube pa bena Kaludea.” Efyo basose abena Yerusalemu. Kanshi Yawe asosa ati, “Moneni, umulandu wenu nine nkamulubwilako, kabili nine nkamulandwilako. Ine nkakamya bemba wabo, nkakamye ne ntulo ya mimana ine iyabamo. Elyo umusumba wa Babiloni ukasanguka icibolya, umukalaikalafye bamumbwe. Abantu bakalati nga balolesha, bakalapukunyafye imitwe nokupapa. Tamwakekale muntu nelyo umo. Abena Babiloni babuluma capamo nge nkalamo, baŋaŋa ngo twana twa nkalamo. Ilyo balekabila ukulya, ine nkabapekanishisha amalila. Nkaleka bakakolwe, bakasansamuke. Bakapone na mu tulo uto bashakatale ababuukamo nakalya. Nkabasenda nga bana ba mpaanga, nga basukusuku, nga basawe, nkabatwale no kwakubepaila. Nine ne Yawe nalanda.” “Owe Babiloni napokwa, umusumba uo abantu bonse pano isonde balumbanya! Yangu ifyo abantu ba mishobo yonse balepukunya imitwe pakumona ifili Babiloni. Bemba naimina Babiloni, na matamba yakwe ayaleluluma nayamwibisha. Imisumba ya ku Babiloni ishele ifibolya, ili nga matololo umushisangwa menshi, umushingekala umuntu, umushingapita umwana wa muntu. Ine nalalimuna Beli, cilya cilubi cilesa ca mu Babiloni, nalacipokolola ne fyuma fyaciko ifyabupupu. Imishobo ya benafyalo ninshi capwa, tailecipepa nakabili. Ala amalinga ya mu Babiloni nayabongoloka. “Fulumukenimo imwe mwe bantu bandi. Butukeni bonse, mupusukeko ku cipyu cakwa Yawe icikali. Mwifupuka iyoo, kabili mwilatunsha na mitima ku maŋwiŋwi ayo mumfwa mu calo. Imyaka yonse amaŋwiŋwi yalabako, amaŋwiŋwi palwa mpasase mu calo, na palwa mfumu imo ukuti ilelwisha imfumu mbiye. Eico kanshi mwalamona ukuti inshita imo yalafika, ilyo ine nalalimuna utulubi twa mu Babiloni. Ne calo cakwe conse cili nokwikatwa insoni, na bantu bakwe abakepaiwa bakalambalala mukati ka calo. Elyo fyonse ifyaba mu mulu na pano isonde fyakulayanga ne nsansa, pakumona uko Babiloni acimba ku bantu abatula ku kapinda ka ku kuso no kwisa monaula. Nine ne Yawe Lesa ndelanda. “Babiloni alipaulula abantu ba pano isonde ponse, kanshi nomba nao wine ali nokuwa, pantu ewaipaulula abena Israeli abashaifulila.” “Mwe bantu bandi mwe baba mu Babiloni, imwe mwe bapuswikeko ku mfwa, aleni akuyeni, mwilashingashinga iyoo! Nangu muli ukutali, mulenjibukishafye ine ne Yawe Lesa wenu, muletontonkanya na palwa musumba wa Yerusalemu. Imwe mulasosa amuti, ‘Ifwe twalisebana no kwikatwa insoni, pa musalula uutwishile, pantu abenafyalo balitupoka incende shamushilo isha mu ŋanda yakwa Lesa.’ “Kanshi ine ne Yawe ndesosa ukuti, ‘Inshita nomba yalafika ilyo utulubi twa mu Babiloni nalatucitapo cimo, ilyo ne ndase shakulaŋonta mu calo cashiko conse. Babiloni nangu enganina mu mulu mumbi mumbi, no kuyakuulamo ilinga ilyamaka, namo mwine kuti natumamo abakuya bongolola.’ Nine ne Yawe nalanda.” Umfweni inkuuta mu Babiloni, ne congo icikalamba icabonaushi mu calo ca bena Kaludea. Yawe aleonaula Babiloni, no kutalalika ishiwi lyakwe ilyamaka. Amatamba ya balwani bakwe yapoma nga menshi ayengi, yalecita ne congo icikalamba. Ifyakonaula Babiloni fili mukwisa, abashilika abena Babiloni balabekata, na mata yabo yalakontaika. Ni Yawe e Lesa uukanda pa fyabipa. E ulelinganya Babiloni pafyo acita. “Bacilolo ababamo ine nalabapeela ifyakuti fibakole, pamo pene na bamano ababamo, na balashi bene, na bamushika bene, na bashilika bene. Bapone na mu tulo uto bashakatale ababukamo nakalya. Nine ne Mfumu nalanda, ne Yawe umwine wa fita. Amalinga ya Babiloni ayatikamisha yalabongoloka, ne mpongolo shakwe ishalepesha shalaonaika ku mulilo. Ifyo abantu babomba, ala fyafyefye, ifyo abantu ba mishobo yonse batukuta, ala fituutaikafye ku mulilo. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda.” Aya e mashiwi Yeremia kasesema akonkomeshe Seraya mwana Neriya, mwishikulu Maseya, ilyo baile ku Babiloni na Sedekia imfumu ya calo ca Yuda, mu mwaka walengele ine ukufuma apo Sedekia atampile ukulateeka icalo ca Yuda. Seraya ali ni mushika wa pa bulendo. Yeremia alilembele mu katabo kamo ifinkunka fonse ifili nokuponena Babiloni, alilembelemo ne milandu imbi yonse palwa Babiloni. Alyebele Seraya ati, “Nga wafika ku Babiloni, iwe ukaposeko amano kuli aya mashiwi yonse ayalembelwe, kabili ukaye mukulaikatisha pakubelengela abantu. Elyo kabili ukakonkanyepo no kupepa auti, ‘We Yawe, niwe wasosele ukuti uli nokonaula ino ncende, pakuti mwikalaikalafye nelyo cimo icipema, nangufye abantu atemwa inama, nokuti ino ncende ikasanguka amatololo ya pe.’ Seraya, iwe nga wapwa ukubelengela abantu amashiwi yonse ayali muli aka katabo, elyo ukabuule akatabo kene, ukakakakile ku libwe limo, ukakapose na pa mumana wa Yufurate, ukatile nokuti, ‘Efyo cikaba na kuli Babiloni. Akaloba, takabukuluke na limbi nakalya, pa mulandu wa finkunka ifyo Yawe alamuletela.’” Pano pene epapela amashiwi yakwa Yeremia. Sedekia ali ne myaka amakumi yabili na umo (21) ilyo atendeke ukuteeka pa bufumu, kabili ateekele mu Yerusalemu imyaka ikumi limo na umo (11). Nyina ishina lyakwe ali ni Hamutali, mwana Yeremia uwafumine ku Libina. Sedekia alecita ifintu ifyabipa pa cinso cakwa Yawe, nga filya fine ne mfumu Yehoyakimu yalecita. Ni pa mulandu wakuti Yawe alifulilwe, ecalengele fyonse ifi ficitike kuli Yerusalemu na kuli Yuda, na pakulekelesha abafumya pa cinso cakwe. Nomba Sedekia alisangukile imfumu ya ku Babiloni. Kanshi mu mwaka walenga pabula uwa pa bufumu bwakwa Sedekia, pa bushiku bwalenga ikumi limo mu mweshi walenga ikumi limo, Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni yaima mukuya lwisha Yerusalemu ne fita fyakwe fyonse. Fyakuula inkambi kunse ya musumba elyo bashingulusha imina ya maloba ne fintu fimbi ifyakubomfya pakupokolola umusumba. Ifita fyashingulwike umusumba ukufika pa mwaka we kumi limo na umo (11) uwa pa bufumu bwakwa Sedekia. Pa bushiku bwalenga pabula mu mweshi walenga bune, insala mu musumba yakulisha icakuti abantu balafilwa no kumona icakulya. Amalinga ya ku musumba epakulabongoloka. Pakumona ifi, imfumu Sedekia na bashilika bonse aba mu musumba bena bafulumuka ubushiku, ninshi na bena Kaludea nabashinguluka umusumba. Bakonka inshila iyalola kwibala lya mfumu, bapitila pa mpongolo iyaba pakati ka fibumba fibili, balola na ku Araba. Nomba ifita fya bena Kaludea fyakunkunika imfumu Sedekia, mpaka fyamwikatila mu mawanga ya Yeriko, na bashilika bakwe bonse ninshi basalangana ukufuma kuli ena. Fyati fikate imfumu, awe fyaitwala na kuli Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, ilyo ninshi wena ali ku mushi wa Ribula mu calo ca Hamati, uko kwine eko na Nebukadinesa apingwila Sedekia umulandu. Ku Ribula kwine eko imfumu ya ku Babiloni yaipaila na bamwana Sedekia abaume, ninshi na Sedekia wine no kumona alemonako. Eko yaipaila na bacilolo bonse aba mu calo ca Yuda. Elyo yatonkola Sedekia amenso, yamukaka ne minyololo ya mukuba, yamutwala na ku Babiloni. Mu Babiloni Sedekia aikele mu cifungo ukushintafye no bushiku afwililepo. Pa bushiku bwalenga ikumi limo mu mweshi walenga isano, mu mwaka walenga ikumi limo na pabula (19) apo Nebukadinesa atampile ukuteeka pa bufumu mu Babiloni, elintu Nebusaradani aingile mu musumba wa Yerusalemu. Uyu Nebusaradani ali ni shicilye wa mfumu, kabili ewali mushika mukalamba uwa fita fyaiko. Kanshi Nebusaradani epakoca iŋanda yakwa Yawe, aoca na mayanda ya kwisano, aocela kumo na mayanda yambi yonse. Aocele amayanda ayacindami yonse aya mu Yerusalemu. Ifita fyonse ifya bena Kaludea ifyali no mukalamba wa bakalinda ba mfumu batobaula na malinga ayashingulwike umusumba wa Yerusalemu. Nebusaradani umukalamba wa bakalinda wa mfumu asenda muli bunkole abantu bamo abalanda na bonse abashele mu musumba, pamo pene na bantu abafyukile ku mfumu ya ku Babiloni. Asendela kumo na bantu abacenjela mu fyakutukuta tukuta. Lelo Nebusaradani umukalamba wa bakalinda ashako abekalacalo bamo abalanda nganshi abakuti balesunga imyangashi elyo no kulalima amabala. Abena Kaludea batobaula inceshi sha mukuba, ne fyakuteekapo ifyashinguluka elyo ne cakusambilamo ca mukuba ifyali mu ŋanda yakwa Yawe, basenda no mukuba onse ku Babiloni. Kabili basenda imipika, bafosholo, ifyakukushilamo imito, ifyakushimishako nangu ukukushishako ulubuuto, imbale elyo na fyonse ifipe fya mukuba ifyo balebomfya mu ŋanda yakwa Yawe. Umukalamba wa bakalinda wa mfumu asendafye fyonse ifyapangilwe na golide na silifa, emukuti utubale utunono, ne mbabula, ne mbale ishikulu umwalesumina umulopa wa nama sha malambo, ne fyakukushilapo imito, ne fyakutekapo amalampi, ne mbale sha bubani, ne fyakwitulwilako imituulo ya fyakunwa. Asenda umukuba wa ku nceshi shibili, icakusambilamo ne fimpashanya fya bacilume ba ŋombe ikumi na babili (12) abalecikatilila, ne fyakutekapo ifyashinguluka ifyo Solomoni apangile ifya mu ŋanda yakwa Yawe, fyena fyalicililemo ukufina kanshi balifililwe no kufipima. Inceshi shibili shalifye ishapalana, shonse lumo lumo shalepele ukucila amakubiti ikumi limo na cine konse konse (18), na mubufumo shatikeme amakubiti ikumi limo na yabili (12) mukushinguluka, no mutika washiko wali iminwe ine, elyo shalikwete ulupako mukati. Pa mulu wa luceshi lumo pali umutwe wa mukuba uwalepele amakubiti yasano elyo mu mbali ya mutwe mwali umushingo uo baengelelemo amateke ukushinguluka. Uluceshi lubiye pamo na mateke yaluko fyalifye cimo cine. Kwali amateke amakumi pabula na mutanda (96) ayaleselela mumbali, amateke yonse pamo ayashingulwike icapikulwa yali umwanda umo (100). Kabili Nebusaradani umukalamba wa bakalinda asenda Seraya shimapepo mukalamba, Sefania shimapepo wamukonkelepo na bakalinda wa pa mwinshi wa ŋanda yakwa Yawe batatu ukuba abafungwa. Ku bashelepo mu musumba, asenda uwaletungulula ifita elyo na bampandamano cine lubali aba kwisano. Asenda na kalemba uwali cilolo mukalamba wa bashilika ba nkondo uwalesunga imilandu ya bulwi elyo na bambi abaume amakumi mutanda (60) abasangilwe mu musumba. Awe Nebusaradani umukalamba wa bakalinda abatwala bonse ku mfumu ya ku Babiloni iyali mu mushi wa Ribula. Kulya kwine ku Ribula, mu calo ca ku Hamati, eko imfumu yabepaila. Kanshi efyo abena Yuda baile muli bunkole, ukutali ne calo cabo. Impendwa ya bantu abo Nebukadinesa asendele muli bunkole eiyi. Mu mwaka walengele cine lubali apo Nebukadinesa abelele pa bufumu, asendelemo Abayuda amakana yatatu na makumi yabili na batatu (3,023). Mu mwaka walengele ikumi limo na cine konse konse (18) apo Nebukadinesa abelele pa bufumu, mu Yerusalemu asendelemo abantu imyanda cine konse konse na makumi yatatu na babili (832). Mu mwaka walengele amakumi yabili na itatu (23) apo Nebukadinesa aikalile pa bufumu, Nebusaradani asendele Abayuda imyanda cine lubali na makumi yane na basano (745). Kanshi bonse pamo epa bantu amakana yane ne myanda mutanda (4,600) abo asendele muli bunkole. Mu mwaka walenga amakumi yatatu na cine lubali (37) apo basendele Yehoiyakini imfumu ya bena Yuda muli bunkole, pa bushiku bwalenga amakumi yabili na busano (25) mu mweshi we kumi limo na ibili (12), emo imfumu Efili Merodaki atendeke ukuteeka pa bufumu bwa bena Babiloni. Abelela Yehoiyakini uluse, amufumya na mu cifungo. Efili Melodaki alemutentemba, alimupeele ne cipuna icacindamisha pa fipuna fya shamfumu shimbi shonse ishali pamo na Yehoiyakini muli bunkole mu Babiloni. Kanshi Yehoiyakini epakufula ifyakufwala fya mu cifungo, elyo na mu nshiku shonse isha bumi bwakwe lyonse alalya kwisano lya mfumu. Inshiku shonse ukushinta napo afwilile, imfumu ya ku Babiloni yalemupeelafye fyonse ifyo alekabila cila bushiku. Yangu ifyo we musumba wa Yerusalemu utalele tondolo, umwafulile nganshi abantu kale. We musumba uo abantu bonse pano isonde balecindika, awe nomba iwe uli nga mukamfwilwa. Umusumba uwapulamishe pali yonse nga namfumu, nomba eusangwike nga bantu abakubomba umulasa. Umusumba ulelilafye bushiku bonse ngo mwanakashi uwikala inkumbabulili, ne filamba filekonkolokela na pa masaya yakwe. Pa bantu bonse abamutemenwe kale, tapalemoneka nelyo umo uwakumutalalikako. Bonse abo aleumfwana nabo kale nabamufutuka, nomba ebasangwike abalwani bakwe. Yuda nabamusenda bunkole mukuya mukucula, nomba asangwike umusha uwine wine. Aleikala bomba mu fyalo fimbi fimbi, talemona na pakupemena nakalya. Nashingulukwa ku balwani, takwete na pakufulumukila. Mu misebo yonse iya ku Sioni muli imisowa, takuli na bakuti baleisa ku nshikunkulu ishasalwa. Pa mpongolo sha musumba tapali nelyo umo, bashimapepo baletusailafye pakupema. Abakashana bonse bali mu bulanda ubukulu, no musumba onse uli mu bucushi. Abalwani nabapoka umusumba, nomba ebasangwike e bene ba musumba. Abalwani te pakucankwa, pantu Yawe nakulimuna we Yerusalemu pa mulandu wa bwingi bwa bumpulamafunde bobe. Na bana bobe nababasenda muli bunkole, bele balebakunkishafye pakwenda. Ululumbi lonse nalupwa ku mwana mwanakashi Sioni. Abana baume ba mfumu abalimo bali nge nsebula, ishifililwe ukusanga umulemfwe, isho abalunshi balebutusha pakushilunga, yasuka na maka yashiko yapwa. Mu nshiku sha bulanda na macushi Yerusalemu acili aleibukisha ifintu fyonse ifisuma, fintu akwete kale. Ilyo acimbile ku balwani, takwali nelyo umo uwakumutulanyako nakalya. Abalwani abamucimfishe balemuwelafye, pakumona uko aonaulwa. Kwena Yerusalemu alibifya apakalamba nganshi, eico alisanguka uwakowela. Nasuulwa kuli abo abamucindike kale, pantu bamumona alifye ubwamba. Nomba aletusailafye, no kufimba pa menso pa mulandu wa nsoni. Ukukowela kwakwe kwalemoneka ku nsalu shakwe, taenekele nakalya ukuti limbi akashama ifi. Ukuwa kwakwe kwakupapa, takuli na wakumutalalikako nakalya. Alepapatafye Yawe aleti, “Wingamona ubulanda bwandi, pantu abalwani nabancimfya.” Abalwani nabamupoka ifyuma fyakwe fyonse. Aleimwena noko abenafyalo baleingila na mu cifulo camushilo mwine, abo Yawe abindile ukulaingila mu lukuta lwakwe. Abena Yerusalemu baletusailafye, kulwa kufwaya fwaya umukate. Ifyuma fyabo efyo balekabulamo ifyakulya, pakutifye bapususheko imyeo yabo. “We Yawe wingandoleshako, pantu ine ninsuulwa.” “Shilolesheni mwe balepita, bushe tacilemusakamika? Lolesheni no kumona, bushe kwalitala akuba ubucushi ngobu ine naculako? Ala bucushi ubo Yawe aponeshe pali ine mu bushiku bwa cipyu cakwe icikali. “Yawe aliponya umulilo ukufuma ku mulu, nao waponena mu mafupa yandi. Nateya amakasa yandi isumbu, no kumbwelulusha kunuma. Nao epakundekelesha, ndifye uwapomponteka akasuba konse. “Ifyabubifi fyandi alifikaka nge koli, iminwe yakwe eyafikakenye pamo, afikakila mu mukoshi wandi, fyalenga na maka yandi ukupwa. Imfumu yalimposa ku balwani bandi, abo ine nshingalwa nabo nakalya. “Abashilika bonse ababulamba pakati kandi, Imfumu yalibakeene bonse. Yena epakutuma ifita ifyakwisa nsansa, fyaisa ipaya na balumendo bandi. Nacisungu mwana Yuda yalimushonaula, kwati fitwalo fya myangashi baleshonaula mulya bafikamina. “Ifi fintu efilengele ukuti ndeloosha, efilengele ukuti ifilamba filepongolokafye mu menso yandi, pantu takuli nelyo umo uwakuntalalikako, takuli nelyo umo uwakunkoseleshako. Abana bandi tabashelepo na kantu, pantu umulwani nacimfya.” Sioni ayansa amaboko yakwe, awe tepakumoneka nelyo umo uwakumutalalikako. Yawe nalenga abena mupalamano bakwa Yakobo ukuba abalwani bakwe, Yerusalemu nomba ali uwakowela ngo busali pakati kabo. “Yawe nalungika, pantu nine natalamine ifipope fyakwe. Kwena umfweni kuno mwe bantu bonse, tambeni ifyo ine ndecula. Abakashana bandi na balumendo bandi nababasenda bunkole. “Nalitile abatemwikwa bandi, nomba nabo bamfutuka. Bashimapepo bandi na bakalamba bafwilile mu misebo ya mu musumba, ilyo balefwaya fwaya icakulya pakutifye bapusushe imyeo yabo. “Wingalolesha we Yawe ifyo ndecula mu mutima wandi, mu mweo wandi ndecushiwa. Tepakulanguluka mu mutima wandi, pa mulandu wa kutalama kwandi. Mu misebo baleipayamo abantu mu bulwi, na mu mayanda mwine namo abantu balefwa ku cikuko. “Abantu nabomfwa uko ndeteta no kuilishanya, lelo nshikwete nangu umo uwakuntalalikako nakalya. Abalwani bandi bonse bena balesansamuka, pa mulandu wakuti iwe naundetela ishamo. Leka ubushiku bulya wasobele kale bufike bwangu, uleke nabo bakaculepo nga fino ndecula. “We Yawe, nabo ubalubulwishe pa bubifi bwabo bonse, ubakandilepo nabo, ngefi fine na ine unkandile palwa bubifi bwandi bonse. Awe ukuteta kwandi nakucilamo, no mutima wandi naubongoteka.” Yangu we mfifi nobe ulakula, imfifi iyo Imfumu yaposelemo umwana mwanakashi Sioni cipyu cipyu. Naiposa ubucindami bwakwa Israeli, ibuposele panshi ukufuma mu mulu, mu bushiku yafulilwemo tayaibukishe ne cakubikapo amakasa yaiko. Imfumu nayonaula imishi yonse iya bamwana Yakobo ukwabula no luse. Naibongolola cipyu cipyu amalinga ayalecingililako Umwana mwanakashi wa Yuda. Nailenga nokuti ubufumu bwakwa Yuda busebane, kumo kwine na bacilolo ba mfumu. Ku cipyu caiko Imfumu naipwisha amaka yakwa Israeli ayo alemekelamo, yakene no kwafwako ilyo abalwani baishile muwililila. Pali bamwana Yakobo alebilima ngo lubingu lwa mulilo uloca ifintu fyonse ukushinguluka. Imfumu naitinta mu buta kwati mulwani, ukuboko kwaiko ukwa ku kulyo nakuiteyanya. Ipeye bonse abo twalecankilwamo kwati mulwani. Naipongolola icipyu ca bukali bwaiko kwati mulilo, petenti lya mwana mwanakashi Sioni. Imfumu isangwike kwati mulwani wabo, nayonaula ne calo ca Israeli, naibongolola amayanda yonse aya kwisano lya mfumu, no konaula amalinga aya misumba yashiko. Naifushisha umwana mwanakashi wa Yuda ukuloosha no bulanda ubwamutatakuya. Yawe naonaulafye nakalya nakalya iŋanda yakwe kwati libala naonaula ne cifulo cakwe icakukumaninamo. Nalenga nokuti Sioni alabe ku nshikunkulu shakwe na Masabata. Kabili alifulwa nganshi, icakuti nasuulilapo ne mfumu ya calo na bashimapepo bene. Imfumu nomba naifumyako na mano ku bulambo bwaiko, naisuulako na ku cifulo caiko icamushilo. Yalileka na balwani babongolole ifibumba fya mayanda yonse aya kwisano lya mfumu, na mu ŋanda yakwa Yawe emo abalwani balecindila amalaila, kwati ni filya ficitika pa bushiku bwa mutebeto. Ni kale Yawe apangile ukubongolola amalinga ya mwana mwanakashi Sioni. Alibuulile umwando, ayapima no kuyapima, kabili tabweseshe no mutima kwipange lyakuyawisha yonse. Alengele aba mu malinga na ba mu mpungu shine ukuloosha pantu bonse baleculila pamo. Impongolo nashonaika, shishikeme na mu fibungulubwe, imipilikisho yashiko nayo naikontaika no konaulwa. Imfumu ya musumba na bana baume baiko bali nomba ku benafyalo muli bunkole. Takuli nomba wakufunda amafunde yakwa Lesa, na bakasesema bauko bene tabalemona ne fimonwa fyakwa Yawe. Abakalamba ba mu mwana mwanakashi Sioni nomba baleikalafye panshi, no kushinta mu nshiku. Baleikubaika ulukungu ku mitwe, no kufwala insalu shabulanda. Abakashana ba mu Yerusalemu nabo bakontamikefye imitwe panshi. Awe ine na mu menso namwingila kulwakulila, no mutima wandi ulekalipa nganshi. Na maka nayapwa, mu mutima mwiswile ubulanda, pa mulandu wakutontonkanya ifyo abantu bandi balecula. Pantu abaice no tunya twine, bonse balefwila mu misebo ya mu musumba ku mulandufye wa lushile. Abana nga balelilila kuli banyinabo batila, “Ngo mukate no mwangashi fili kwi?” Ninshi baleipenukilafye mu misebo ya mu musumba, kwati bantu abo balashile, na banyinabo ninshi nababafukatila, pa nshita balesalakata pakuleka umweo. Finshi ifyo ine ningalanda pali iwe, ni kuli cinshi ningakupalanyako, we mwana mwanakashi wa Yerusalemu? Cinshi ico ine ningakupalanyako pakuti ningakutalalikako, we nacisungu mwana Sioni. Ubucushi bobe bwalikulisha kwati ni bemba, nani uwingakundapa? Ifimonwa ifyo bakasesema bobe balekwebako, ala fyalifye ifyabufi, kabili ifyafye. Tabalekwebelapo na pa fyabubifi fyobe nakalya pakuti wingalapila no kukanasendwa muli bunkole. Amashiwi balemweba yali yabufi kabili ayakukulufya. Bonse abapitapo balakusonta iminwe, balakumpa na ku minwe kulwa kukusuula. Balalisha iminsoli no kulapukunya imitwe, pali we mwana mwanakashi wa Yerusalemu. Pa kukutumfya balesosa abati, “Bushe euno musumba walumbilishiwe ku busuma no kushuka? Bushe euno musumba baletakisha isonde lyonse, mwa?” Abalwani bobe bonse balekuwela, balekusenteka no kusumanya ameno. Baleseka no kulasosa abati “Natukulimuna! Ala ubu e bushiku twalelolela, twasuka nomba twasangwako.” Yawe nasuka nacita ifyo apangile ukucita, nafikilisha ishiwi lyakwe, nga mulya mwine akonkomeseshe kale. Namulofya ukwabula no luse. Nalenga ukuti abalwani bamucimfye, bambe no kulaitakisha, kabili nafusha na maka ku balwani benu. Ikatisheni ukulilila Imfumu, iwe we mwana mwanakashi Sioni. Uleke ifilamba fyobe filepita nge milonga akasuba no bushiku. Tecakwesha kuleka ukulila. Wilaleka filamba filekama mu menso yobe. Pa nshita ya bushiku buuka wambeko ukulila, pakutendeka kwa nshita ya bushiku. Iwe ulebuuka libili libili no kulalilila Imfumu, ulemulilila no kusosa fyonse ifya ku mutima. Ulepapatilako abana bobe pa bumi bwabo, balya balefwa ulushile mu finshoko fya misebo, ku mulandu wa nsala. Shilolesha we Yawe, umone. Bushe kwaliba abantu abo wacushapo ifi? Bushe abanakashi balelya abana babo, abana abo batemenwe nganshi no kulela? Mona bashimapepo na bakasesema, bushe babepailefye mu ŋanda yobe iyamushilo? Abaice na bakote balya batambalele mu misebo, nabafwa. Abalumendo na bakashana bandi abalwani nababepaya ku lupanga. Wabepaya mu bushiku bwa bukali bobe, wabalofya bonse ukwabula no luse. Nga filya beta abakwisa ku malila efyo waitile abalwani bandi, pakuti bese mukulantiinya monse monse. Mu bushiku bwabukali ubwakwa Yawe, tapamoneke nelyo umo uwakufulumukapo, nangu uwakushalapo nakalya. Balipaya abana bandi abo naifyalila no kukusha. Ine pano ndi, nalishiba ifyo Yawe akanda umuntu. Ine nalipitilako ku cikoti cakwe icikali. Alintamfishe no kuleka nalaenda mu cifulo umwafiita fititi umushaba ulubuuto, Nine neka alelwisha lyonse, alebwekeshapo libili libili mu nshita yonse iya kasuba. Anshilefye imisakalala, namfunaula na mafupa. Anjisalile mu cifungo, kabili ndi uwashingulukwa no bulanda ne cililishi. Anengele ukulaikala umwafiita fititi, kwati bantu abafwile imyaka ishishibantu. Anshingulwishe ilinga ilyakuti ine nafilwa no kufulumukamo, ankaka ne minyololo iyafinisha. Nangu napundile no kukuuta mutuule, awe tewakuposako na mano kufyo nalemupapata. Nancilikila inshila ku mabwe ayabaswa ayakulu, nalenga inshila yandi ukuba iyashokana. Ambelamine nge ciswango ca bea, andalilile nge nkalamo. Amfumishe mu musebo, ayansantaula, ansha nefyo fine uwalekeleshiwa. Ali akana mu buta bwakwe, alanyandika ne mifwi kwati ndi wakulasapo icandamali. Nandasa mu mutima, ku mifwi afumishe mu mufuko wakwe. Nsangwikefye icakuwela ku bantu ba mitundu yonse, balenyimbila ne nyimbo sha manshoko akasuba konse. Andishishe ifinkolwankolwa, no kunwensha ifyalula. Ali alenshiba impumi panshi, nankulaula na meno pa mabwe no kumfumfumya mu lukungu. Ine nomba nimpokwa umutende, nindaba nefyo ishuko lyaba. Eco ndelandila nati, “Awe ine nomba umucinshi wandi naupwa, ne citetekelo cakulolela pali Yawe naco nacipwa.” Ndeti nga nalatontonkanya pafyo ndecula, na pafyo ndeseuluka, awe na ku mukoshi kwalaselauka, pantu fyonse filulile nge ndusha. Ici cintu ecilemfupula umutima lyonsefye no kumponya pa musao. Lelo kwena pali cimo ico ndeibukisha, ico cintu ecilenkoseleshako umutima. Icakuti icitemwiko cakwa Yawe tacipwa eco tushafwila, ne cikuuku cakwe tacipwa inshiku shonse. Apo shicela alalanga cipya cipya icikuuku no luse, pantu wena lyonsefye wacishinka. Naisosha ne mwine nati, “Yawe e cumafye ico ine nakwata, epela, kanshi eo ine nakulatetekelafye.” Yawe musuma kuli bonsefye abamutetekela, musuma ku bamufwaya fwaya nokucita ifyo afwaya. Kanshi caliwama umuntu ukulateka umutima, ilyo alelolela ukupususha kwakwa Yawe. Cisuma nganshi umuntu ukulateka umutima, ilyo alepita mu macushi mu nshita ya bwaice bwakwe. Ilyo Yawe aletelapo umuntu ubucushi, aletala aikala eka, no kukutumaninamo pantu ni Yawe eumuletele ubucushi. Elailishanya iyoo, ashibe umutwe panshi no kupepa pantu nalimo kucili isubilo. Aleke uulefwaya ukumuma pesaya amumefye epakuti esulemo ukusebana. Ala Imfumu yaba no luse, tailekelelako ku bantu umuyayaya, iyoo. Nangufye pambi ingamukanda, ilamulangulukilako, pantu yalikwata icitemwiko icishipwa. Pantu te ku kutemwa kwaiko icushisha nangu ukulenga abantu ubulanda. Ukunyantilila ababa mu cifungo pano isonde ponse, awe Imfumu taikufwaya iyoo. Ukukanapeela muntu insambu isho Lesa Mukulu umwine amupeela, nako kwine taikufwaya iyoo. Ukupondamikila umuntu umulandu mu cilye, naco taifwaya iyoo. Nani uwingalandapo cimo, no kucitika cacitika, nga cakuti Imfumu taicisuminishe? Bushe te ku kanwa kakwa Lesa Mukulu ukufuma ishuko nangu ishamo? Nga cinshi umuntu umwinakufwa engalailishanishisha, nga akandilwa palwa kubifya kwakwe? Ala natuletontonkanyapo pa mibeele yesu no kuyesha, pakuti tulebwelela kuli Yawe. Natulelosha imitima yesu na maboko yesu ku mulu kuli Lesa, tulepapatafye tuleti, “We Yawe, ala ifwe twalibifya, kabili twalikusangukila, nobe tawatubelelako na luse iyoo. “Waliifimbilisha ne cipyu icikalamba no kutukunkunika, no kutulofya ukwabula no luse. Waliifimbilisha ne kumbi ilyatikama, ilyo amapepo yesu yashingapulamo ukufika uko uli. Ee, nautusangula icishala kabili ifisoso, mu bantu ba mitundu yonse. “Abalwani besu bonse baletutuka, no kulatupoma akawele. Ifyakutiinya ne fyakutuwisha nafitutengamina, pamo pene no boni no kulofya kwine.” Mu menso yandi mulekonkoloka ifilamba nga menshi, pa mulandu wa kucula kwa bantu bandi. Mu menso yandi tamwaleke kulalukuta filamba, no kufwaya tayalefwaya kuleka iyoo, mpakafye we Yawe ku mulu ukatulolekeshepo, no kumona ifyo ifwe tulecula. Umutima wandi ulecula, pakumona ukucula kwa bakashana bonse aba mu musumba wandi. Abali kale abalwani bandi apabula umulandu, ebalenunga nge cuni. Bamposele umutuntulu mu cilindi, bandasa na mabwe ninshi ndi mukati. Amenshi nayo yaisa yalafika na ku mutwe, na ine nati nokuti, “Awe mwandi ine nomba lwapela.” Mu cilindi mwine umwashika nganshi, nasukile nakuuta peshina lyobe, we Yawe. Nobe waŋumfwa ilyo ndekupapata ukuti umfwe inkuuta yandi, wicilika na matwi yobe kukulila kwandi. Wapaleme mupepi na ine ilyo nalekulilila, wanjasuka nokuti, “Witiina!” “Waisa ndubulwilako we Mfumu, no kundubula, wandubula. We Yawe, walishiba ifyo ine bamfyenga, ala umputwileko umulandu. Walimona ifyo bailandula, walishiba na fyonse ifyo bampangila. “We Yawe, naumfwa insele balentuka, nawishiba fyonse ifyo balepanga ukuncita. Akasuba konse nine abalwani bandi baleyamba mufyo balesosa no kutotoshanya. Mona ilyo bekele nangu ilyo beminine, awe ninefye baleimba mu nyimbo shabo ishakunseka. “We Yawe, ale balimune, ukulingana ne fintu bacita. Lekafye imitima yabo ikose ndi, no kubatipwila ubatipwile. Ala ubakunkunike mu cipyu ca bukali bobe, ubalofye ubafumye na pano isonde, we Yawe.” Yangu ifyo golide apwa ubukankala, ifyo abuma golide uwine wine uwalebengeshima kale yangu ifyo amabwe yamushilo yasalangene, yali ntangali ntangali mu misebo yonse. Abalumendo ba mu Sioni abacindeme nga golide wine wine, nomba lino balebacitafye nge nongo she bumba isho babumba ku minwe yabo. Ngefyo na bamumbwe bene balonsha utwana twabo ibele, nomba abantu bandi bena, ku bana babo baba abankalwe nge mbuni mu matololo. Indimi sha twana twabo utunya shilekakatila ku camfu pa mulandu wa cilaka, utwaice nato tulelombalomba icakulya, nomba uwakuti atupeeleko takuli. Abantu abalelya kale ifyakulya ifine fine, nomba ebalefwila mu misebo. Abo bakushishe mu bukankala, nomba ebalepalapala ifyakulya pa fishala. Ukukandwa kwa bantu bandi nakucila ukukandwa kwa Sodoma, ulya musumba Lesa aonawile pa kashitafye akanono, kabili takwali no wakubafwako mukubapokololako. Bacilolo ba mfumu babuutile ukucila umukaka, kabili ababuutisha ukucila no bunga bwa mfula, bakashike imibili ukucila rubi, kabili abakulungika nga safile. Nomba lino, awe tebakwishiba mu misebo, impumi shabo shifiitile fiititi nge mfita, inkanda shabo shumine ku mafupa yabo, kabili shuminine nge nsansu. Abafwile ku nkondo bena caliwamapo ukucila abafwile ku cipowe, pantu pakuti bafwe, bena baleondolokafye buce buce mpaka bapwa pa mulandu wakubulwa ifisabo fya ku mabala. Nangu abanakashi baba ne cikuku, awe nabo bene basukile balaipika na bana babo, ebo balalya ilintu abantu bandi baleonaika. Yawe nalanga apapela icipyu cakwe, epakupongolola icifukushi ca bukali bwakwe. Mu Sioni nasontekamo umulilo, uulengele ukuti no mufula wauko upyefye nakalya nakalya. Pali bashamfumu bonse aba pano isonde, nangufye pa bekalacalo bonse, awe tapali nangu umo uwaenekele kale ukuti umuntu umbi umbifye, atemwa umulwani kuti aingilila pa mpongolo sha Yerusalemu. Nomba lino efyo cicitike pa mulandu wa bubifi bwa bakasesema, ne fyabupulumushi fya bashimapepo, abalesumya umulopa uwakaele, mukati ka musumba. Bena balepulumpuntafye mu misebo nga abantu abapofwile, ninshi nabakantana umulopa nganshi, icakuti na bantu bonse balefilwa ukubakumya ku fyakufwala fyabo. Abantu nabo ninshi kulabasoweshafye abati, “Tufumineni pano, imwe mwe bakowela! Tutalukeni, mwikesa mwatukumya!” Awe nabo epakufulumuka batampa no kulalulumba. Lelo abantu ba mishobo ya benafyalo batila, “Aba teti twikale nabo nakalya!” Ni Yawe umwine ewabapasa, alileka ukubaposako amano. Na bantu bene nabo nomba, nabaleka ukulacindika bashimapepo na bakalamba. Twalelolela nganshi abakutwafwa, awe nakalya, twasuka twanakafye. Pa mpungu shesu twalelolelako abantu ba mushobo umo, nabo abashingatupusushako. Abalwani besu epakulatulonda nkola nkola, icakuti nefwe twalafilwa ukulapita mu misebo. Nefwe epakuya lulepwa, ne mfwa yesu yapalama, mu cine impela yesu naifika. Elyo abalwani besu bali abalubilo nganshi, ukucila bakapumpe mu mulu. Batukunkunika ulubilo pa mpili, baya tuteya ne cofi mu matololo pakuti batwipaye. Kateeka wesu uwasubwa na Yawe, uyo ifwe tupeemamo, eo baikatila mu fiteyo fyabo. Ifwe eo twaletontonkanyapo ukuti, “Tukekala mu cintelelwe cakwe pakati ka mishobo.” Akucankwenifye, mulesekesha ne nseko, we mwana mwanakashi wa Edomu, na imwe mwe bekala mu Usi. Kwena nemwe bene ishamo likamwishila, ala mukaba nga bakolelwe ubwalwa, no kutalansuka mukalatalansuka ubwamba. We mwana mwanakashi Sioni, ukukanda kobe kukapwa, Yawe takakuleke ukwikalilila muli bunkole. Lelo iwe we mwana mwanakashi wa Edomu, Yawe akalimuna ububifi bobe, akasokolola ne fintu ifyabipa ifyo iwe ucita. We Yawe, ibukisha ici cintu icatuponena, loleshafye, umone ifyo ifwe tusebene. Abantu bambi bambifye ebatupokele icabupyani cesu, abenafyalo nomba ebaleikala mu mayanda yesu. Bashifwe nababepaya ku balwani, ifwe nomba tushelefye bakashiwa, na banyinefwe nabo nomba ni bamukamfwilwa. Amenshi yakunwa ayesufye, nomba eyo tuleshita ne ndalama, ne nkuni ishesu, nomba nasho shalwike shakushita. Abalwani besu abatubutusha bali pa numa yesu, nangu tunake shani, bena tebakuleka tutuusheko nakalya. Twalangile ukucimba ku bena Egupto na ku bena Asiria, pakuti tulelombako icakulya. Kwena bashifwe balibifishe, pali ndakai tabalipo iyoo, elyo nomba kabili nifwe twashingwa ulumpyata pa kubifya kwabo. Abasha nomba ebaletuteeka, batini, takuli nelyo umo uwakutupokololako nakalya. Pakumona icakulya, nomba tuleya mukulacifwaya mu matololo, namo umuli ifipondo. Inkanda ya mibili yesu ikabile nge buku, ku mulandu wakucula ne cipowe. Balebembuka na banakashi besu ababa mu Sioni kumaka, banacisungu mu mishi ya Yuda nabo balebapatikisha ukulabasumina. Pakukulika bacilolo ba mfumu, balebakakila ku maboko yabo, abakalamba tabalebapeela umucinshi iyoo. Abalumendo besu balebacusha ukulapela ubunga, utulumendo twesu nato tepakutantalimba ne fifinga fya nkuni. Abakote nabaleka ukulalongana pa mpongolo ya musumba, abalumendo nabo nabaleka ukulalisha ifilimba fyabo. Imitima yesu tailesansamuka nakalya. Natuleka ukulacinda ifiila, nomba twikalilefye ukulaloosha. Icilongwe cesu icabufumu nacifulika ku mutwe ciponene panshi, Awe natushama, ne cilengele kubifya kwesu. E mulandu wine ne mitima yesu inakile, eco tulefililwa no kulalolesha bwino. Pantu pa lupili lwa Sioni pashelefye icibolya ceka, ni bamumbwefye ebalenyangalapo. Kwena iwe we Yawe, ala uli Kateeka wa pe na pe, niwefye ukalateeka ukushinta no kukapela inshiku. Nomba mulandu nshi ifwe watulabililako pa nshita iyalepa ifi, kabili cinshi watulekelesesha pa nshita iyalepa ifi? Wingatubweshafye we Yawe, uleke tubwelele kuli iwe, epakuti ifintu fyonse fibefye ngefyo fyali pakubala ntanshi. Kanofye nga walitusuulililakofye no kutukaana, kabili kanofye nga walitufulilwa ukucila mu cipimo. Mu mwaka walenga amakumi yatatu (30) mu mweshi walenga bune, pa bushiku bwalenga shisano, ine ne Esekieli nali na bankole banandi abena Yuda mu Babiloni, ku mumana wa Keba. Awe umulu waisuka, namona ne fimonwa fyakwa Lesa. Cali mu mwaka walenga isano ukufuma apo imfumu Yehoiyakini asendelwe muli bunkole, na pa bushiku bwalenga shisano mu mweshi. Kulya ku calo ca bena Kaludea ku mumana wa Keba, eko ine ne Esekieli shimapepo mwana Busi naumfwilile uko Yawe alelanda kuli ine, no kuboko kwakwe kwali pali ine. Awe nalolesha namona umwela uwacikuku ulefuma ku kapinda ka ku kuso. Namona no mwele wa nkuba wabyata mwikumbi ilikalamba nganshi. Pakati ka mulilo palemoneka icabeeka nge cela. Pakati namwene pali ifyapala ifyamweo fine. Nafyo mukumoneka fyalemoneka ngo muntu. Nomba fyonse cimo cimo fyali ne finso fine na mapindo yane. Amolu yafiko yali ayaololoka, fyali ne mondo kwati ni mondo shakwa cilume wa ŋombe, kabili fyalebengeshima ngo mukuba uwawamishiwa bwino. Kabili mwisamba lya mapindo yafiko mu mbali shonse shine cimo cimo calikwetemo ifisansa nge fya muntu. Ifyamweo fyonse fine fyali ne finso na mapindo. Fyalisuntinkenye amapindo yafiko. Na pakwenda fyaleendelafye pamo ukwabula ukupindulukila nelyo kumo, fyonse fyalelungamafye uko filoseshe ifinso. Ifinso fyafiko fyalemoneka ngefi. Fyonse fine fyali ne cinso ca muntu kuntanshi, kabili lwa ku kulyo fyonse fine fyali ne cinso ca nkalamo, kabili lwa ku kuso lubali fyali ne cinso ca ŋombe, kabili kunuma fyonse cimo cimo fyali ne cinso cakwa kapumpe. Ifi efyali ifinso fyafiko. Kabili fyafungulwile amapindo yafiko ukulosha mumulu. Cila cimo cali na mapindo yabili ayasuntinkene na mapindo ya camweo cibiye ku mbali shonse, kabili na mapindo yabili yafimba umubili waciko. Fyonse cimo cimo fyalungeme uko fyaloseshe amenso, konse uko umupashi walola nafyo eko fyalola, tafyaleyalukila kumbi iyoo. Mu kumoneka kwa ifi fyamweo fyali kwati mulilo wa mafito uuleyaka nangu ifisaniko ifileyaka no kupitana apo fyali, ukuya kuntanshi na kunuma. Umulilo wali wabengeshima kabili mwalefuma ukubyasha kwa nkuba. Ifyamweo fyaleti fyaya kuntanshi fyabwelela kunuma, kwati kubyasha kwa nkuba. Ilyo nalolesha pa fyamweo namona umupeto nawiminina pa mushili lubali ku fyamweo, umupeto umo ku camweo icali ne finso fine. Ifi efyalemoneka ukupangwa kwa mipeto. Imipeto yalebengeshima nge libwe lyamutengo kirisaliti, yonse ine yalemonekafye umusango umo wine, kabili yonse umo yalemoneka kwati yapangilwa mu mupeto unankwe. Imipeto yena pakwenda kulungamafye ukuli konse mu tupinda tune ukulolele imipeto, ukwabula ukupilibukila uku noku. Ifingolongolo fya mipeto fyali ifyasansuka nganshi kabili ifyakusungusha, ne mipeto yonse yashingulwike na menso monse monse. Cilya ifyamweo fyalaenda, imipeto nayo ninshi yalaenda. Nga fyaima panshi, ne mipeto ine ninshi yaima. Konse uko umupashi waleya nafyo eko fyaleya, ne mipeto ninshi kwima pamo nafyo fine, pantu umupashi wa fyamweo wali na mu mipeto ine. Lyonsefye kuti ifyamweo nga fyalaenda nayo yalaenda, atemwa nga fyaiminina nayo yaiminina, atemwa nga fyaima panshi nayo imipeto yaima panshi, pantu umupashi wa fyamweo wali na mu mipeto ine. Icayanshile pa mulu wa mitwe ya fyamweo calemoneka ngo lwelele, naco cali icabengeshima nge cilola kabili icakusungusha. Mwisamba lya lwelele fyalifungulwile amapindo ya fiko no kusuntinkanya ku mapindo ya cinankwe, elyo na cila cimo cali na mapindo yabili ayafimbile umubili. Ilyo ifyamweo fyaleenda, naumfwile iciunda ca mapindo ngo kupooma kwa menshi, kwati lishiwi lya Mwine wa maka yonse, kwati kubolokota kwa fita. Kutifye cilya fyaiminina fyaponya amapindo yafiko. Elyo kwafuma ishiwi pa mulu wa lwelele ulwali pa mulu wa mitwe yafiko, ilintu fyaiminine ninshi nafiponya na mapindo. Pa mulu wa lwelele ulwali pa mulu wa mitwe yafiko pali icintu icalemoneka nge cipuna cabufumu, icapangilwe ne libwe ilya safile, no waikelepo alemoneka ngo muntu. Ine namwene icalemoneka ngo musana wakwe ukufika ku mutwe alebengeshima nge cela pakati ka mulilo, elyo ukutula mu musana ukushinta na ku makasa yakwe alebeka ngo mulilo. No lubuuto ulwabekesha lwalimushingulwike. Ulubuuto ulwamushingulwike lwali ngo mukolamfula mu makumbi pa bushiku bwa mfula, efyo ubucindami ubwamushingulwike bwalemoneka. Ici camoneke ngo bucindami bwakwa Yawe. Pakumona ifi nawile ubukupeme panshi, elyo naumfwa ishiwi lya umo uulelanda. Atile kuli ine, “We mwana wa muntu ima. Iminina, nande nobe.” Ilyo acili alelanda, Umupashi waisa muli ine wanjiminika, kabili naumfwa alenjeba ati, “We mwana wa muntu, ine nalakutuma ku bena Israeli, kuli uyu mushobo uwansangukila, uucili na nomba walinsangukila. Bena na bashibo babafye abansangukila ukushinta na lelo. Abantu ndekutumako ni bankosa mitwe kabili abaumalala imitima. Ukatile kuli bena auti, ‘Ifi efyo Imfumu Yawe alesosa.’ Bena ni bacisanguka, kanshi nga cakuti baya tesha atemwa baya kaana ukumfwa, te mulandu, cikulufye baya ishiba ukuti kasesema umo alibasokele. “Kanshi iwe we mwana wa muntu, wikaya batiina, wikalatiina nefyo bakaya mukulasosa. Bakakushinguluka nga bacilasa ne myunga, ne mikalile yobe ikaba kwati waikala na bakaliŋongo. Nomba iwe tecakwesha kutiina kufyo bakalakweba, wikalatiina na nkanshi isho bakalakutumbila, pantu ni ŋanda ya bacisanguka. Iwe uli nokulabebafye amashiwi yandi, nangu bakayomfwe atemwa iyoo, pantu ni bacisanguka. “Lelo iwe we mwana wa muntu, umfwa ifyo ine ndekweba. Tecakwesha ukunsangukila nga ilya ŋanda ya bacisanguka. Ale asama, ulye ico ine nalakupeela.” Ilyo nati ndoleshe, namonafye ukuboko kulentambika icitabo icipombwa. Nao acipombolola pa menso yandi, na ine namona ukuti konse konse kuntu kwalembwa amashiwi ya misowa, no kuloosha no kushama. Kabili Yawe epakunjeba ati, “Iwe we mwana wa muntu, ale lya ico wapeelwa, ici citabo icipombwa, elyo uleya no kuya landa ku ba ŋanda yakwa Israeli.” Kanshi na ine epakwasama, nao andisha icitabo icipombwa nalya. Elyo ati nokuti, “We mwana wa muntu, lya icitabo icipombwa no kwikuta, wikute.” Awe na ine nalya, naumfwa mu kanwa calowa kwati buci. Elyo anjeba ati, “We mwana wa muntu, kabiye nomba ku ba ŋanda yakwa Israeli, uye beba amashiwi yandi. Ine nshilekutuma ku bantu abalanda ululimi lumbi lumbi kabili ulwayafya iyoo, ine ni ku ba ŋanda yakwa Israeli eko ndekutuma. Nga cakuti nakutuma ku bantu abalanda ululimi lumbi lumbifye kabili ulwayafya, abo na mashiwi yabo tekuti uyateshe, bena nga kuti baya kumfwa. Nomba aba ŋanda yakwa Israeli bena, awe tabakaye kumfwa iyoo, pantu na ine wine balikaana ukuŋumfwa. Bonse apo bapela, ni bankosa mitwe, kabili bantu abaumalala imitima. Kanshi na ine nalalenga ukuti wikabanakila, kabili uli nokuba uwaumalala nga filya fine nabo baba. Ine ndekosha impumi yobe ukucila na pelibwe, ukucila na pa nsono. Ala balya ni bacisanguka, wikabatiina iyoo kabili bekakutiinya.” Kabili akonkanyapo ati, “Iwe we mwana wa muntu, ala umfwikishe bwino bwino, kabili usunge mu mutima obe amashiwi yonse ayo ndekweba. Kabiye nomba ku bantu ba mushobo obe abali muli bunkole no kuya beba ifyo ine ndekweba auti, ‘Ifi efyo Imfumu Yawe alesosa,’ nangu bakaye kumfwila atemwa tabakumfwile.” Awe napulikilwafye Umupashi wanjimisha mu mulu, naumfwa ne shiwi limo lilepunda kunuma, kwati cinkukuma icikalamba nganshi kabili icakutiinya, lileti, “Yawe apaalwe na matotelo pa mulandu wa bucindami ubwaba mu cifulo cakwe.” Naumfwa ne ciunda ca fyamweo uko filepumanya amapindo mu lwelele, ne congo camipeto mumbali cali kwati cinkukuma. Elyo Umupashi wakwa Lesa wanjimishe no kunsenda, nomba pakuya umutima wandi waisulamo ubukali ne cipyu lelo ukuboko ukwamaka ukwakwa Yawe kwali pali ine. Nasuka nafika na kuli bankole abaleikala ku Tele Abibu mupepi na ku mumana wa Keba. Pakati kabo epo ine naikele panshi inshiku cine lubali, ilyo ninshi ncili uwapeshiwa amano. Ilyo isho nshiku cine lubali shapwile, elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti. “We mwana wa muntu, ine nakusonta ukuba kalinda wa ba ŋanda yakwa Israeli. Kanshi nga waumfwa ndelanda elyo ulebasoka kufyo ine ndekweba. Ine nga napingula umuntu umubi ukuti, ‘Cine cine iwe uli nokufwa,’ na iwe wakaana ukumusokako pakuti aleke imicitile yakwe iyibi, amone no kwikala umumi, ala ninshi uyo muntu umubi akafwa pa mulandu wa bubi bwakwe, lelo na iwe wine ukapeelelwapo umulandu pa mulopa wakwe. Nomba nga wasoka umuntu umubi, nao akaana ukuleka ububi bwakwe, ninshi uyo umubi akafwa pa mulandu wa bubi bwakwe, lelo iwe ninshi wapususha umweo obe. “Kabili umuntu uwakaele nga aleka ukucita ifyo Lesa afwaya, no kutampa ukulacita ifibi, elyo na ine namuteya icitembo, ninshi nao wine akafwa iwe nga taumusokeleko. Uyo muntu akafwila pa bubi bwakwe, nshakebukishe na fyabulungami ifyo acitile, lelo iwe ukapeelelwapo umulandu pa mulopa wakwe. Nomba nga wasokako umuntu uucita ifyo Lesa afwaya pakuti elabifya, nao akumfwa, talecita na fibi, uyo muntu ninshi akalaikalila umumi, na iwe wine ninshi wapususha umweo obe.” Ukuboko kwakwa Yawe kwali pali ine kulya kwine elyo anjeba ati, “Ima, akuya kwiwanga, kulya eko ndeya landa na iwe.” Kanshi na ine epakwima, naya na kwiwanga, awe namona no bucindami bwakwa Yawe nga filya fine nabumwene ku mumana wa keba. Na ine nawa panshi ubukupeme. Elyo Umupashi waisa muli ine nokunjiminika, anjeba ati, “Kabiye kaisalile mu ŋanda mumobe. Kabili iwe we mwana wa muntu, baleya kukaka imyando. Ukakakwa mu myando epakuti ukalefilwa no kufumina ku bantu. Ine ndekulenga ube cibulu epakuti ulefilwa ukusoka abantu, wikalefye tondolo, ufilwe nokubakalipila nangu baba abasangu ba bantu. Nomba ilyo nkalanda na iwe elintu nkakakula ululimi lobe, elyo iwe ukalebeba auti, ‘Ifi efyo Imfumu Yawe alesosa.’ Uyo onse uuli na matwi yakumfwa naomfwe, noyo onse uwakaana ukumfwa mulekefye abe ifyo fine pantu ni bacisanguka ba bantu.” “Nomba we mwana wa muntu, buula injelwa iyapapatala ubike panshi ulengepo umusumba wa Yerusalemu. Ushingulusheko icilindi icashika pakulanga ifyo bautebelele. Uciteko ne cibumbili no kwimika inkambi shakuulwisha. Bika ne mpungu ishakulondelamo ne nsakwe, ne fyakubongolwelako. Buula pani ya cela uibike pakati, iwe kuno lubali, umusumba nao kulya. Elyo uloshe amenso ku musumba pantu umusumba nautebelelwa, niwe wine uutebelele. Ici e cishibilo ukuti efyo cikaba na ku ba ŋanda yakwa Israeli. “Ale nomba lala kabafu, ulalile lubali lwa ku kuso, elyo uibikepo pa mubili obe no bubifi bwa ba ŋanda yakwa Israeli. Wakulalala apo pene no kuculila ububifi bwabo pa nshiku shonse ukalala kabeya. Ine nakupeela impendwa sha nshiku ukulingana ne myaka ya bubifi bwabo. Kanshi ni pa nshiku imyanda itatu na makumi pabula (390) iwe ukalaculila ububifi bwa ba ŋanda yakwa Israeli. Ilyo ukapwisha, ukalale kabafu nakabili, lyena ukalalile lubali lwa ku kulyo, elyo no bubifi bwa ba ŋanda yakwa Yuda nabo ukabufute pa nshiku amakumi yane (40), esho nakupeela emukuti ubushiku bumo pa mwaka umo. “Upilibwile icinso cobe ku musumba wa Yerusalemu umone ifyo bautebelele, kabili ukwabula akantu mu minwe yobe, sesemena umusumba ishamo lyauko. Ine nalakukaka imyando pakuti ulefilwa ukupilibukila uku noku, ukushintafye napo shikapwila inshiku shobe ishakucula. “Kanshi nomba buulapo iŋanu na bale, na cilemba ne landa, na male elyo na masaka. Ufisakanye mu cipe cimo no kulafibomfya ukupangamo umukate obe. Pa nshiku imyanda itatu na makumi pabula (390) efyo ukalalya ilyo ukalala kabafu. Pa bushiku bumo ukalalyafye akamokolwa kamo aka mukate akapimwa pa nshita nayo iyapimwa. Kabili pa bushiku bumo ukalanwapofye inkombo shibili isha menshi, e cipimo cobe nakupeela pa nshita nayo iyapimwa epela. Ukalelya ngefyo wingalya icakulya ca bale. Uli nokulabuula amafi ya bantu ayauma, eyo ukalekosesha umulilo, no kocelapo imikate yobe iyapapatala, kabili ukaleleka na bantu bonse balemonako.” Kabili Yawe asosa ati, “Ilyo nkasalanganya abena Israeli mu benafyalo, ala efyo bakalalya ifyakulya ifyakowela.” Kanshi na ine epakuilishanya nati, “Ala iyoo teifyo we Mfumu Yawe, ine nshatala ndya icaifwila, nangu icasantaulwa ku fiswango. Ukutulafye ku bwaice bwandi, awe ine nshatala ndya inama iyakowela.” Lesa epakwasuka ati, “Cabafye bwino, ine nakusuminisha ukuti ukalebomfya citindi wa ŋombe, eo ukaleocela imikate mu cifulo ca mafi ya bantu.” Kabinge alundapo ati, “We mwana wa muntu, ine nkonaula ifyakulya mu matala ya mu Yerusalemu. Mu bulanda bwabo abantu bakalalya icakulya icapimwafye elyo bakalanwa amenshi nayo ayapimwa mukukabila. Bakekala ukwabula icakulya na amenshi, pantu fikacepa. Bakafupuka pa menso ya banabo kabili bakondoloka palwa kubifya kwabo.” “Nomba we mwana wa muntu, ale buula ulupanga ulwatwa no kulubomfya ngo lwembe, ubeyeleko umushishi obe, pamo no mwefu obe. Ubuule umushishi obe, uupime pa cipimo no kuutulika mu tumina tutatu. Ilyo inshiku sha kutebelela kwa musumba shikapwa, ukaye oca akamwina kamo ku mulilo pakati ka musumba. Akamwina kambi ukakonaule ku lupanga pakushinguluka umusumba. Akamwina kambi aka cipande cabutatu ukakolwile mu mwela, pantu ine nkabakonka no lupanga ulwasomonwa. Ubuulepo umushishi umo, uukake ku cisempe ca nsalu yobe. Kabili ubuulepo umushishi na umbi umo, uupose mu mulilo, uleke upye. Apa pene epakafuma umulilo uukasalanganina ku ba ŋanda yonse iyakwa Israeli.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Mona, Yerusalemu uo nabika pakati nankati ka mishobo ne fyalo fimbi ifyamushinguluka monse monse. Lelo Yerusalemu ena, awe alikaana mu bubi bwakwe ukulasunga amafunde ne fipope fyandi. Alibipisha ukucila ne mishobo ne fyalo fimbi ifyamushinguluka, ena alikaanininafye amafunde yandi kabili alikaana no kukonka ifipope fyandi. Kanshi ifi efyo Imfumu Yawe alesosa. Ubupondamishi bobe bwalicila ne mishobo iyakushinguluka kabili wakaana no kukonka ifipope fyandi nangu ukusunga amafunde yandi. Iwe tawakonka nelyo ifipope fya mishobo iyakushinguluka. Kanshi ifi efyo Imfumu Yawe asosa ati nomba kankwebelepo ukuti na ine nakusangukila Yerusalemu. Kabili ndi nokukukanda pakabalika ninshi ne mishobo ya benafyalo ilemonako. Pa mulandu wa tulubi tobe utwamuselu, nkakulimuna iwe Yerusalemu ifyo nshatala nkulimunapo, kabili nshakatale mbwekeshapo ukucita ico. Eico pa menso yobe Yerusalemu, bashibo bakalalya abana babo, na bana babo nabo bakalya bashibo. Ala nkakukanda iwe, na bakashalapo nabo bene nkabasalanganya mpanga yonse.” Ifi efyo Imfumu Yawe alesosa ati, “Kanshi napalifye ine ne Mumi, apo walikowesha icifulo camushilo ku fipasho fya bunani ne fintu ifishaibipila ifyo iwe ucita, ine winefye nkafumyapo ishuko lyandi pali iwe. Nkakulimuna nshakakubeleleko uluse nangu ukukulekelela. Ibumba limo pali yatatu ilya bantu bobe likafwila ku cikuko na ku cipowe mukati mwine umo, limbi ilyabubili likafwila kunse ya musumba ku lupanga. Na limbi ilyabutatu nkalisalanganya mpanga yonse. “Elyo ukomfwisha apapela icipyu candi. Nkalanga ubukali bwandi ukushintafye napo cikalinga no mulandu wapwa. Ilyo ifyo fyonse fikafika, lyena ukashininkisha ukuti kanshi ine ne Yawe mu bufuba bwandi ubukali nalilandile ukuti nkalimuna bucisanguka bobe mu mulapo. Ine nkakusha icibolya kabili icakuwelwa pakati ka mishobo iyakushinguluka, pa cinso ca bonse abakalapitapo. Ilyo ine nkafulwa no kukufokela bukali bukali pakukulimuna no busungu bwabukali, abantu bonse aba mu mishobo iyakushinguluka ilyo bakalakumona bakalakusalula no kukuwela. Ukaba icakumwenako kabili icintu cimo icakutiinya, nine Yawe nalanda. Ilyo nkaposa imifwi yandi iyikali iya cipowe pali iwe, nkaiposa mukukonaula. Nkakuletela icipowe icikali, kabili nkacilika no kwakufuma ifyakulya. Nkakutumina icipowe, nkakutumina ne fiswango ifyakwipaya bamwano, epakuti ukashale ukwabula abana. Nkakuletela icikuko, ne mpasase no kukwimisha inkondo pakuti bakakwipaye, nine Yawe nalanda.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, lolesha ku mpili sha mu Israeli, kashisesemene amashiwi yandi. Kabili utile, mwe impili sha mu Israeli umfweni ishiwi lya Mfumu Yawe. Ifi efyo ine ne Yawe ndeeba impili no tupili, imikonko na manika, ukuti ine nkesa no lupanga kuli imwe, kukonaula incende ishasansama isho abantu bapepelapo utulubi. Ifibumbili fyenu ifya malambo fikabongololwa, nefyo mufutumwinapo ububani fikatobaulwa, kabili nkakomaula abantu benu pa ntanshi ya tulubi twine. Nkaposa ifitumbi fya bena Israeli ntangali ntangali kuntanshi ya tulubi twabo, nkasalanganya na mafupa yenu mu mbali shonse isha fibumbili fya malambo. Konse uko mukekala, imisumba yonse ikasanguka ifibolya, ne ncende umo bapepela utulubi shikonaika, ifibumbili fyenu ifya malambo fikonaikila kumo kwine no tulubi, ifyo mufutumwinapo ububani fikasansaika, na fyonse ifyo mupanga nafyo fikonaikilila. Abantu benu bakalafwa ntangali ntangali pakati kenu, abakashalapo elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “Lelo bamo pakati kenu ine nkabapususha, pantu bamo nkaleka bakapusukeko ku lupanga ilyo mukasalanganina mu fyalo fya mishobo imbi. Elyo, kulya kwine ku mishobo ya benafyalo uko bakabasenda bunkole, abakapusukako eko bakalanjibukishisha no kwishiba pafyo bankalifye ku micitile ya mitima yabo iyabupulumushi, pantu balimfumisheko amano, elyo nefyo bali no lwinso lwa tulubi, ine balinsuulile. Kwena bakalaiseka abene pa mulandu wa fibi ne fyabunani ifyo balecita. Bakeshiba ukuti ine nine Yawe, nokuti ifyo ine nabasokele tefyanseko iyoo.” Ifi efyo Imfumu Yawe alesosa ifyakuti, “Kumpeni mu minwe, inyanyantileni, elyo mutile, ‘Iye!’ Ala ni pa mulandu wa fibi fyonse ne fya bunani fyonse ifyo imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli mwacita efikalenga mukalefwa mu nkondo, ku cipowe na ku cikuko. Abakaba ukutali bakafwa ku cikuko, abakaba mupepi bena bakafwa ku nkondo. Abakashalapo bena bakafwa ku cipowe. Kanshi bakamona ifyo nkapwisha icipyu candi pali bena. Ifitumbi fyabo fikabafye ntangali ntangali pakati ka tulubi twabo, na monsefye mu mbali ya fibumbili fyabo ifya malambo. Fikalala ntangali ntangali pa tupili tonse ututali, na pa mulu wa mpili shonse, na mwisamba lya miti yonse iyalelema, na mwisamba lya fimuti fyonse ifya oki ifikulu, emukuti ponsefye apo balelekela utulubi twabo amalambo ayakoca. Elyo bonse bakashininkisha ukuti kanshi ine ndi Yawe. Ine nkabatitikisha, nkonaula ne calo cabo. Nkacisangula amatololo, ukutampilafye ku matololo ya ku kapinda ka ku kulyo, ukuya fikafye na ku musumba wa Ribula, lubali lwa ku kapinda ka ku kuso. Nshakashepo nelyo pamo apo aba ŋanda yakwa Israeli baikala. Lyena elyo bonse bakashininkisha ukuti ine nine Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine ilyakuti, “We mwana wa muntu, efyasosa Imfumu Yawe ku calo ca bena Israeli aleti, nomba e mpela, e mpela ya calo mu tupinda tonse tune! Impela naisa pali imwe, nomba mwalamona ifyo ine mpesha abantu nga nafulwa. Pantu nalamupingula imwe ukulingana nefyo mucita, no kumulimuna pa fyabunani fyenu fyonse ifishaibipila. Nshamupanye, kabili icine cinefye nshamulangulukile iyoo. Nalamulimuna pa micitile yenu pantu ifyabunani fili pakati kenu, epakuti mushininkishe ukuti kanshi ine nine Yawe.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe aleti, “Ala mwalaswa muponenwe no busanso ubushatala abumfwikapo, ebwalamwishila imwe. Ala nomba impela yafika, nacipwa. Nomba impela naifika, imwe nomba lwapela. Ubusanso nabwisa pali imwe mwe baikala muli cino calo. Inshita naipalama, ubushiku nabufika. Insansa isho mukwata pa mpili apo mupepela shapwa, nomba palaba utoloto. Tapapite na kashita mwalamona ifyo nalamupesha imwe nga nafulwa no bukali bwandi bulepwila pali imwe. Ndemupingula ukulingana na pafyo mucita. Ndemulimuna pa fyabunani fyenu fyonse ifishaibipila. Nshamupanye, kabili nshamulangulukileko nelyo ukumulekelela iyoo. Nalamulimuna pa mulandu wa fintu ifyabunani ifyo imwe mucita, epakuti mushininkishe ukuti kanshi ine nine Yawe, nokuti nine wine ndekanda. “Ubushiku nabufika, nomba bwafika ubushiku ubwe shamo lyobe. Inkonto naipekanishiwa, pa mulandu wakuti icilumba nacikulisha. Ubuluku nabukulisha busangwike inkonto yakukandilako abacita ifyabubifi. Takuli umuntu uukashala, pali ili bumba tapakashale nelyo umo, nangufye icuma nelyo icili conse icacindama. Inshita naisa, no bushiku nabufika. Mwileka uushita asekelele, nangu uushitisha abe no bulanda, pantu icipyu cimine ibumba lyonse. Kashitisha wa mpanga takaipoke nakabili ilyo bonse babili bacili abomi, pantu icimonwa ca pebumba lyonse tacakabweshiwe. Pa mulandu wa kubifya tapali nangu umo uukapususha ubumi bwakwe. “Nangu balishe amapenga elyo na fyonse bafiteyanye, lelo tapabe nelyo umo uwakuya kukulwa inkondo, pantu icipyu candi cili pebumba lyonse. Kunse kuli ulupanga, na mukati namo muli icipowe ne cikuko. Bonse abali mu mpanga balafwa ku lupanga, elyo na bonse abali mu musumba balefwa ku cikuko na ku cipowe. Bamo abakapusuka bakafulumukila ku mpili, no kuya mukulila nge nkunda isha mwishika palwa kubifya kwabo. Bonsefye amaboko yabo yaletompoka, na mu makufi yabo mulepomponteka. Balefwala insalu shabulanda, kabili bakulaikankilafye ku mwenso. Balebeya imishishi ku mitwe yabo, no kulafulika amenso ku nsoni. Silifa wabo bakulauposa mu misebo kwati fyabusali, pantu silifa na golide teti fibe ifyakubapokololako pa bushiku Yawe akaba ne cipyu. Tabakamone ukutuusha ku nsala nangu ukwikuta mu nda shabo. Pantu efintu fyalebatwala kukubifya. Kale baleitakisha pa mulandu wa fyakuyemfya fyabo ifyamutengo ifyo balebomfya ukupangamo ifipasho fyabo no tulubi twabo ifyabunani. E mulandu wine ndeyalwila ukuti ifi fintu fibe ifyabusali. Ine ndeleka abenafyalo ebo bafitape, ndeleka ne mbifi sha bantu mu calo esho shibuule ifyuma fyabo no kufikowesha. Ine ndefumyako icinso candi kuli bena, kabili bakulakowesha iŋanda yandi iyo nacindika, na bapupu bakulaingilamo no kuikowesha. “Pekanyeni iminyololo, pantu mu calo muli ubupondo, na mu musumba mwiswilefye ubuluku. Eco nalaletelamo abantu ababipisha aba mu mishobo ya benafyalo, uleke ebo bese mukulaikala mu mayanda yabo. Nalalenga abantu bamaka baleleka ukuituntumba, elyo bakese abakukowesha incende shabo isho bapepelamo. Ilyo icimfulunganya cilebako, bena bakulafwaya icibote nomba awe tabakacimone iyoo. Amashamo yakulakonkanafye pa yabiye, na maŋwiŋwi pa maŋwiŋwi yabiye. Bakulapapata kasesema pakuti alebebako ifili nokubako. Bashimapepo tabalemona mafunde yakufunda abantu, na bakalamba bene tabalemona ifyakubapandapo amano. Imfumu yakulalooshafye, umwana waiko nao akakupwa ne langulushi lyakupelelwa, na bantu ba mu calo bakulaikankilafye ku mwenso. Ine ndebakanda ukulingana ne fintu ifyo bena bacita, kabili ine ndebapingwilafye ukulingana ne mibeele yabo. Lyena elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.” Mu mwaka uwalengele mutanda, mu mweshi walenga mutanda pa bushiku bwalenga shisano, ilyo nali mumwandi, tulelanda na bakalamba ba bena Yuda abaikele ku mulola wandi, awe napulikilwafye ukuboko kwa Mfumu Yawe kwanjikila. Nalolesha mu mulu, namona cimo icalemoneka ngo muntu. Ukufuma mu musana waciko ukushinta na ku makasa cali ngo mulilo, ukufuma mu musana ukuya pamulu umubili walebengeshima ngo mukuba uwapukushika. Kabili uyo muntu atambalika icalemoneka ngo kuboko, anjikata na ku mushishi wandi uwa ku mutwe. Umupashi wanjimisha pakati ka mulu ne sonde, elyo muli ifyo fine ifimonwa wansenda wantwala na ku Yerusalemu. Waya njishisha lwamukati ku mwinshi wa mpongolo yamukati, iya ku kapinda ka ku kuso mu ŋanda yakwa Yawe, palya pabela icilubi icilenga ubufuba. Mulya mwine emo namona ubucindami bwakwa Lesa wakwa Israeli apulama, nga filya fine namumwene mwiwanga mu cimonwa. Lesa epakunjeba ati, “We mwana wa muntu, lolesha ku kapinda ka ku kuso.” Awe na ine naloleshako, namona mupepi no bulambo ku mwinshi wa mpongolo, kuli icilubi icilenga ubufuba. Elyo anjeba ati, “We mwana wa muntu, bushe wamona ifyo aba bantu bacita? Tamba ifintu ifyabunani ifyo aba ŋanda yakwa Israeli bacita muno. Balintalusha mu ncende yandi iyamushilo. Lelo walamwenapo na fimbi ifyacilapo ku bunani.” Elyo kabili antwala ku mwinshi wa lubansa elyo nalolesha namona ne cipunda mu cibumba. Ati nokuti, “We mwana wa muntu, sonsobola mu cibumba apa.” Na ine epakutulapo, namona umwinshi apakwingilila. Kabili anjeba ati, “Ingilamo, uye tambamo ifintu ifyabubifi ne fyansoni ifyo aba bantu balecitamo.” Kanshi na ine epakwingilamo. Awe ne cacine namonafye pa fibumba konse konse fyalilengwapo ifikulika, ne nama shimbi ishakowela, ne filubi fimbi ifyo aba ŋanda yakwa Israeli balepepa. Nasangamo pantanshi abakalamba amakumi cine lubali (70) aba ŋanda yakwa Israeli, na pakati pali na Yasania mwana Shafani. Ninshi cila umo naikatilila ifyo alefutumwinapo ububani, no bubani ninshi bulefutumuka icushi. Epakunjeba ati, “We mwana wa muntu, bushe wamona ifyo abakalamba ba ŋanda yakwa Israeli balecita muno mu bumfisolo? Bonse balepepela mu mfuba umwaba akalubi ka cila umo. Bena basosa ati, ‘Yawe tatumona iyoo. Yawe alifumyako amano kuli cino calo.’” Kabili Yawe anjeba ati, “Walamwenapo na fimbi ifyo bacita, ifyabunani ukucila na pali ifi.” Kanshi epakuntwala ku mwinshi wa mpongolo, iyabela ku kapinda ka ku kuso mu ŋanda yakwa Yawe, ananga na banakashi abekele, ninshi baleloosha umulungu Tamusi. Elyo anjipusha ati, “Bushe wacimona ici cintu we mwana wa muntu? Walamwenapo na fimbi ifyo bacita ifyabunani.” Kanshi epakuntwala mukati ka lubansa lwa ŋanda yakwa Yawe no mwinshi uwakwingilila mu ncende iyamushilo pakati ka bulambo no mwinshi wine, epo naya sanga abaume ni cikanga amakumi yabili na basano (25). Ninshi nabafutatila Itempele lyakwa Yawe, nabalosha amenso ku kabanga, no kwinamika impumi shabo balepepa akasuba. Nao epakunjeba ati, “We mwana wa muntu, bushe wacimona ici cimusango? Aba bantu ba ŋanda yakwa Yuda, ala tabakaleke kulacita ifi fintu fyonse ifyabunani ifyo umwene muno. Ebalengele nokuti kube ubuluku mu calo conse cino, no kutwalilila baletwalililafye ukunkalifya umutima. Lelo batila, ‘Tacili mulandu ukalamba, iyoo.’ Lolesha balebika umusambo wa cimuti ku myona yabo. Eico na ine nkabakanda, bakamone apapela icipyu candi. Takuli abo ilinso lyandi likashapo, nshakabalangulukilepo. Nangu bakeshe shani ukumpapata no kupundila mu matwi yandi, ine nshakatale mbomfwa nakalya.” Kabili ine nalyumfwile uko apundile mwishiwi likalamba ati, “Leteni bamalonda ba musumba, aleni iseni kuno. Cila muntu ese ne fyanso mu minwe yakwe.” Awe apopene abaume mutanda batula na ku mpongolo ya pamulu, iyabela ku kapinda ka ku kuso, bonse umo umo baisa ne fyanso ifikali, ninshi balipo no mwaume umo uwafwele insalu ishabusaka kabili ishatelela, wena ninshi nakwata ne fyakulembelako. Awe bonse baisa iminina lubali lwa ku bulambo bwa mukuba. Elyo ubucindami bwakwa Lesa wakwa Israeli bwafuma pa mulu wa bakerubi apo bwali, no kuya ku lubansa lwa ŋanda yakwa Yawe. Yawe epakwitapo uwafwele insalu ishabusaka uwakwete ne fyakulembelako, ati, “Kabiye, kapitane mu musumba onse uwa Yerusalemu, uye ulelemba icishibilo pa mpumi sha bantu bonse abalelanguluka no kulalila pa mulandu wa fyabunani ifi fyonse ifilecitika muli uno musumba.” Kabili naumfwa uko Lesa aleeba abo bambi ati, “Mukonkeni, pitaneni mu musumba, mwipayemo abantu. Tecakwesha kushapo nelyo umo, tekwesha ukulangulukila umuntu iyoo. Mwipayefye bonse abakote, abalumendo, abakashana, na banyinabo kumo kwine na bana babo. Nomba bonse abalembelwe icishibilo pa mpumi shabo, bena mwiesha kubakumyamo. Tampileni kuno kwine ku ncende yandi iyamushilo.” Kanshi nabo epakutampila pa bakalamba abaiminine ku ntanshi ya ŋanda yakwa Yawe. Kanshi epakubeba ati, “Kowesheni ino ŋanda. Mu mansa yaiko isushenimo ifitumbi fya bantu. Aleni kabiyeni.” Kanshi nabo epakutampa ukwipaya abantu mu musumba. Ilyo baleipaya abantu, nashala njimininefye neka. Awe nawa nalosha icinso panshi nalalila nati, “We Mfumu Yawe, bushe kanshi uku ekufulilwa umusumba wa Yerusalemu, ukwakuti walaipayafye aba abena Israeli bonsefye muli cino calo?” Nao anjasuka ati, “Aba mu ŋanda yakwa Israeli na Yuda ala bali no mulandu, pantu balibifya apakalamba. Balipaulula abantu muli cino calo, kabili na muli uno musumba wine mwalisula ulufyengo. Bena batilafye abati, ‘Yawe alifumyako amano kuli cino calo cesu. Yawe tatumona iyoo.’ Eico na ine wine ne Lesa nshashepo nangu umo, nshalangulukilepo muntu iyoo. Ine ndebacitafye ukulingana nefyo cila muntu acita.” Elyo uyo muntu uwafwele insalu ishabusaka, uwakwete ne fyakulembelako, abwela na mashiwi ati, “Napwisha ukubomba ifyo mwali munkonkomeshe.” Ilyo ine nainwine amenso pa lwelele ulwa pa mulu wa mitwe ya bakerubi, nalimwenepo icaba nge cipuna cabufumu icapangwa kwilibwe ilya safile. Elyo Yawe aeba umuntu uwafwele insalu ishabusaka ishatelela ati, “Kabiye mu mipeto ilya iyili mwisamba lya bakerubi, kalapulemo umulilo, wisushe indupi shobe. Elyo uye utandanye mu musumba.” Kabili ilyo ncili ndelolesha nao aingilamo. Nomba ilyo aleyamo, bakerubi baiminine lwa ku kapinda ka ku kulyo lubali lwe Tempele, elyo ne kumbi lyaisula mu lubansa lwamukati. No bucindami bwakwa Yawe epakulafuma pa mulu wa bakerubi, no kulaya ku mwinshi we Tempele lyakwa Yawe. Ne kumbi lyaisula mwi Tempele icakuti no lubansa lwalabengeshimafye ku mulandu wa bucindami bwakwa Yawe. Iciunda ca mapindo ya bakerubi naco caumfwika na ku lubansa lwa panse, kwati lishiwi lyakwa Lesa Umwine wa maka yonse eulelanda. Cilya Yawe akonkomesha umuntu uwafwele insalu ishabusaka ishatelela ukuya lapula umulilo mu mipeto iyali mwisamba lya bakerubi, nao emo aya, aya iminina lubali lwa mupeto umo. Elyo Kerubi umo aikata pa mulilo uwali apo bali, alapulapo umo aubika na mu ndupi sha muntu uwafwele insalu ishabusaka ishatelela. Nao epakusenda umulilo, afuma no kufuma. Bakerubi bonse umo umo nabakwata mwisamba lya mapindo yabo ifisansa nge fya muntu. Kabili nalolesha namona imipeto ine ku lubali lwa bakerubi, na cila mupeto wali ku lubali lwakwa Kerubi umo. Imipeto yalebengeshima kwati tumabwe twamutengo utwa kirisaliti Mukumoneka imipeto yonse ine yalifye iyapalana, kwati umo wapangilwa mukati ka mupeto unankwe. Bakerubi bena pakwenda kulungamafye ukuli konse mu tupinda tune ukulolele ifinso fyabo, ukwabula imipeto ukupilibukila uku noku. Bonse pamo bena kulungamafye konse uko imitwe yaloseshe, ukwabula ukwalukila kumbi. Kabili imibili yabo, ne numa shabo, ne minwe yabo, na mapindo yabo, kumo kwine ne mipeto yonse ine, fyonse fyaiswilemo amenso mu mbali shonse. Naumfwile ukuti imipeto baleita abati, “Imipeto iyibutukisha.” Bakerubi bonse umo umo bali ne finso fine. Icapakubala cali nge cinso icakwa kerubi, icabubili cali nge cinso ca muntu, icabutatu cali nge cinso ca nkalamo ne icabune cali nge cinso cakwa kapumpe. Awe na bakerubi baima, baya na mu lwelele. Eifi fine ifyamweo ifyo namwene na ku mumana wa Keba. Ilyo bakerubi baleya, ninshi baleilafye camumo ne mipeto ine. Baleti nga bafungulula amapindo pakupupuka, ninshi ne mipeto ine kuiila pamo nabo. Kumfwa bakerubi nga baiminina, nayo ninshi yaiminina, ilyo baima ninshi nayo yaima, pantu umupashi wa fyamweo wali mu mipeto. Elyo ubucindami bwakwa Yawe bwafumina pa mwinshi wa ŋanda yakwa Yawe, bwaya iminina na pa mulu wa bakerubi. Ilyo ncilii ndetamba, bakerubi epakufungulula amapindo yabo, bapupukila mu mulu ne mipeto yaimina kumo. Baya iminina pa ŋanda yakwa Yawe, pa mwinshi uwabela lwa ku kabanga, ninshi no bucindami bwakwa Lesa wakwa Israeli buli apo bali pa mulu wabo. Ifi e fyamweo ifyo namwene pesamba lyakwa Lesa wakwa Israeli ku mumana wa Keba. No kushininkisha nomba nashininkisha ukuti e bakerubi bene. Bonse umo bali ne finso fine, na mapindo yane, na mwisamba lya mapindo yabo mwali ifyaba nge fisansa fya muntu. Ifinso fyabo fyali cimo cine na filya fine namwene ku mumana wa Keba. Bonse umo baleya uko baloseshe ifinso fyabo. Umupashi walinjimishe no kuntwala ku mpongolo iyabela lwa ku kabanga ka ŋanda yakwa Yawe. Kulya kwine eko nasangile nabeminina abaume amakumi yabili na basano (25), ninshi pali na Yasania mwana Asuri, na Pelatia mwana Benaya, abo bene babili ebali intungulushi sha bantu. Yawe nao anjeba ati, “We mwana wa muntu, aba e bantu ababi, abapanda abantu amano ayakucita ifyabipa muli uno musumba. Bena batila abati, ‘Bushe inshita yakukuula amayanda taili mupepi? Pantu uno musumba ulifye nge nongo iyakwipikamo, na ifwe tuli nga inama mukati kaiko. ’ Kanshi iwe we mwana wa muntu, ala sesema pali bena, basesemene.” Elyo Umupashi wakwa Yawe waikile pali ine no kwisa njeba ati, “Ifi efyasosa Yawe. Imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, ala ine nalishiba ifyo imwe mulanda, nefyo mutontonkanya ukucita. Imwe mwalipaulula abantu muli uno musumba, na mu misebo yauko mwaisulafye ifitumbi fya bantu. “Eico kanshi ifi efyo Imfumu Yawe ilesosa, aiti, ‘Uno musumba waba ni nongo iyili peshiko, ne nama bantu abo mwaipaulula. Nomba ine nalamutamfyamo. Imwe mulatiina ulupanga, no lupanga elo nalaletamo, efyasosa imfumu Yawe. Nalamutamfyamo muli uno musumba, nalamuposa mu minwe ya benafyalo pakumukanda. Balamwipaila muno mwine ku lupanga, kabili nkamucitila ubupingushi na mu mipaka ya calo ca Israeli. Lyena elyo mwalashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Uno musumba tawabe inongo yenu iyoo nangu imwe ukuba inama muli iyi nongo. Ine nkamucitila ubupingushi mu mipaka ya calo ca Israeli. Epakuti mushininkishe ukuti kanshi ine nine Yawe, pantu tamukonka ifipope fyandi nangu ukusunga amafunde yandi. Lelo imwe mukonka imbela sha mishobo iyamushinguluka.’” Nomba kutifye cilya ndesesema, awe Pelatia mwana Benaya apona panshi, no kufwa afwa. Na ine nakontamika icinso panshi ubukupeme, napunda ne shiwi ilikalamba nati, “Owe, we Mfumu Yawe, bushe walaipayafye abena Israeli bonse ukwabula ukushapo no wakushimika?” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine, aliti, “We mwana wa muntu, abantu abekashi ba mu Yerusalemu ebalanda palwa bamunonko na bantu bobe aba muli bunkole, aba mu ŋanda yonse iyakwa Israeli, abati, ‘Yawe alibatamfya, ne calo ici nomba capeelwa kuli ifwe kukuba icuma cesu.’ “Kanshi uye ulande auti, ‘Ifi efyo Imfumu Yawe asosa ifyakuti, nangu nabasalangenye ukutali pakati ka mishobo imbi na pakati ka fyalo, lelo pali ino nshita nine naba icifulo cabo icamushilo mu fyalo umo baya ikala.’ “Kanshi sosa auti, ‘Ifi efintu Imfumu Yawe alesosa ati, nkabalonganya ukufuma mu mishobo na mu fyalo umo nabasalanganishisha no kubabwesesha icalo ca Israeli. Bakabwelela muli ici calo kabili bakesa fumyamo fyonse ifyamakankamike no tulubi twamuselu.’ Ine nkabapeela umutima umbi uwaololoka no kubika umupashi uupya muli bena. Nkafumya muli bena umutima wa libwe no kubikamo umutima uwa munofu. Lyena bakalasunga amafunde yandi, no kulanakila ifipope fyandi fyonse bwino bwino. Lyena elyo bakaba abantu bandi, na ine nkaba Lesa wabo. Nomba abantu abatemwa ukulapepa ifimpashanya ifyabunani no tulubi utwamuselu, awe bena nkalabalimuna palwa micitile yabo. Efyasosa Imfumu Yawe.” Elyo bakerubi balitampile ukupupuka, ne mipeto ine yabakonka. Ubucindami bwakwa Lesa wakwa Israeli bwali pa mulu wabo. Ubucindami bwakwa Yawe epakufumamo mu musumba, bwaya iminina na pa lupili ulwabela lwa ku kabanga ka musumba. Kabili mu cimonwa mwine Umupashi wakwa Yawe wanjimya, ambwekesha na kuli bankole banandi mu calo ca Babiloni, awe ne cimonwa e mipwile. Na ine epakulaebako bankole banandi ifintu fyonse ifyo Yawe anangile. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, iwe waikala na bantu abasangu. Amenso balikwata, nomba tabamona nakalya. Amatwi balikwata, nomba tabomfwa nakalya, pantu basangu ba bantu. “Kanshi iwe we mwana wa muntu, ale nomba kaka ifipe fyobe, ucite kwati uli mbutushi, elyo wime mu nshita ya kasuba. Uleke bonsefye bakumone uko uleima, bamone noko uleya. Nakalimo baleiluka no kwishiba nangu baba abasangu. Mu nshita ya kasuba ulongele ifipe fyobe pa bwelu, uficite kwati cifulukutu cilya cisenda bankole. Uleke bakumone ilyo uleima icungulo, wise ucite kwati uleya muli bunkole. Ilyo bakulatamba, utule icipunda mu cibumba ca ŋanda yobe, wimye icipe cobe, ucifumishe pa cipunda pene, no kufuma epo ufumine. Uleke bamoneko uko wakulaitwika icipe pa kubeya, wise ufume ilyo pafiita, ufimbe na pa menso, epakuti wiisa mona uko wakulaya. Pantu ndekulenga ukuba icilangililo ku ba ŋanda yakwa Israeli.” Kanshi na ine epakucita ifyo Yawe ankonkomeshe. Ilyo line nalonga ifipe fyandi mu nshita ya kasuba, naficita kwati cifulukutu icakuya naco muli bunkole. Elyo icungulo cilya pafiita natula icipunda mu cibumba ku minwe yandi, nafumya ne cipe, naitwika na pa kubeya, elyo ninshi no kumona abantu balemonako. Mu nshita ya lucelo kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, bushe aba ŋanda yakwa Israeli abasangu tabakwipwishe ifyo iwe walecita? Eico iwe ubebe ifyo ine ne Mfumu Yawe nkwebele. Aya mashiwi ayakusoka cilolo uwateeka Yerusalemu, kabili eyakusoka na ba ŋanda yakwa Israeli bonse abaikalamo. Ubebe ukuti ico cintu iwe ucitile e cishibilo icakubalanga icikabaponena, bakasendwa bunkole, bakabatamfisha na mu fyalo fimbi nge mbutushi. Cilolo wa mfumu uubateeka akasenda icipe cakwe pa kubeya pa nshita kufiitile, pakufyuka akafumina pa cipunda ico bakatula mu cibumba. Akafimba na pa menso pakukanamona icalo uko akalaya. Nomba uyo cilolo, ine nkamuteye isumbu lyandi, no kwikatwa emo akekatwa. Elyo nkamutwala ku musumba wa Babiloni mu calo ca bena Kaludea eko akaya fwila ukwabula ukumona uyo musumba. Bashicilye bakwe, na bamupandako amano, na bamulinda, bonse nkabasalanganishisha monse monse, elyo nabo nkalabasapika pakufwaya ukubepaya. “Ilyo nkabasalanganishisha mu bantu ba mishobo imbi, na mu fyalo fimbi, lyena elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Kwena nkaleka bamo bamo bakapusukeko ku nkondo, ku cipowe na ku cikuko, epakuti umo mwine mu mishobo ya bantu umo bakekala, uleke bakashininkishe ububi bwa fintu ifyabunani ifyo bacita, kabili epakuti bakeshibe nokuti kanshi ine nine Yawe.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, ulesokona pa nshita ulelya, kabili ulekanka ku mwenso pa nshita ulenwa amenshi. Webe na bantu bonse mu calo ukuti Imfumu Yawe alesosa aya mashiwi ku bena Yerusalemu, na ku bacili baleikala mu calo ca Israeli. Bebe auti, ‘Mukalasokona pa nshita mukalalya, kabili mukalakanka ku mwenso pa nshita mukalanwa amenshi. Mu calo cenu tamwakashale akantu nangu kamo pa mulandu wa buluku bwa imwe bonse abaikalamo. Imisumba umwaisula abantu paa ikonaulwa, ne calo cikasanguka amatololo. Elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, bushe cinshi ico aba ŋanda yakwa Israeli balandila libili libili ili ipinda palwa calo cabo ilyakutila, ‘Inshita ilepwafye, nokuti fimoneke ifyasobelwa, nakalya.’ Kanshi nomba iwe ubebe auti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe aiti, “Ili ipinda talyakatale alilandwa nakabili mu bena Israeli.”’ Ubebe auti, ‘Inshita naifikila, ne fyasobelwa fyonse balaswa bafishininkishe.’ “Kuba ŋanda yakwa Israeli takwakaleba nakabili ifimonwa fyabufi, nangufye ifyakusesema ififwile ukufulunganya abantu, pantu ine ne Mfumu Yawe nine wine nkalalanda nabo, nefyo nkalabeba fikalacitika. Tacakapose na nshita iyoo. Imwe mwe basangu ba bantu, pa nshita ino ine imwe mucilipo, ine nkacita ifyo napanga ukucita. Nine ne mfumu Yawe nalanda.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, aba ŋanda yakwa Israeli balelanda abati, ‘Ifimonwa fyonse na mashiwi ayo iwe usesema, ni palwa fintu ifikabako kuntanshi.’ Kanshi iwe ubebe ukuti ine ne Yawe ndetila nati, ‘Tapali amashiwi yandi ayali nokukokola, pantu fyonse fikacitika. Nine ne Mfumu Yawe nalanda.’” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, kasoke bakasesema ba bena Israeli. Kebe abo bantu abasesema ifyakuituntumbafye, utile, ‘Umfweni imwe ifyo Yawe alesosa!’ “Ifi efyo Imfumu Yawe alesosa. Mwashama, mwe fipumbu fya bakasesema imwe. Mwe bakasesema abakonkelela imipashi iyenu, nangu tamumwene nelyo cimo. Mwe bena Israeli, ala bakasesema benu baba nga bamumbwe abekala mu fibolya. Tabalinda incende apo ilinga lyabo lyabongoloka, nangufye ukukuulililapo nakalya, pakutila ilinga likeminine ilyakosa ilyakwafwilisha aba ŋanda yakwa Israeli pa bushiku bwa bulwi bwakwa Yawe. Ifimonwa fyabo te fyacine, nefyo basobela nafyo fine fyabufifye fyeka fyeka. Balasosa abati, ‘Yawe alesosa ukuti,’ ilyo Yawe ninshi teubatumine. Kabili balalolela pakuti amashiwi yafikilishiwe. Ine ndebeba nati, ‘Imwe ifyo fimonwa mumona, ala fyabufifye, kabili nefyo musobela, nafyo fine fyabufifye fyeka fyeka. Ilyo musosa ati, “Yawe eusosele,” libe ninshi teine nsosele.’ “Kanshi ifi efyo Imfumu Yawe alelanda ati, ‘Pa mulandu wakuti imwe musosafye ifyabufi, no kumona ifimonwa ifyabufi, na ine nomba namwalukila,’ efyasosa Imfumu Yawe. Nalaswa nkande bakasesema, abo abamona ifimonwa ifyabufi, abasobela ne fyakubepaika abantu. Bena tabakasangwe mu cilye ca bantu bandi, na mashina yabo tayakalembwe pamo na ba ŋanda yakwa Israeli. Aba bakasesema tabakatale abengila mu calo ca Israeli, elyo mukashininkisha ukuti nine Imfumu Yawe. “Pantu aba bakasesema babepaikafye abantu ilyo babeba ukuti icibote ilyo kanshi takuli icibote. Ilyo abantu bakuula ilinga ne loba lya cisengafwafwa, moneni bakasesema bashingwilako iloba lya mpemba. Eba abashingwilako iloba lya mpemba ukuti ilinga ilyo, ala likabongoloka. Nkamuletela imfula iyine yine. Amabwe ya mfula yakalaponenapo, ne cimwela ica cikuku cikapupapo. Ilyo ilinga likawa elyo abantu bonse bakalaipusha abati, ‘Nge loba lya mpemba ilyo mwashingwilileko, lili kwi?’ “Kanshi ine ne Mfumu Yawe ndesosa nati, ‘Mu cipyu candi, ine nkatuma icimwela ica cikuku, na mu bukali bwandi nkatuma imfula iyine yine iya mabwe pakwisa onaula ilinga. Nkabongolola ilinga ilyo bashingwililako iloba lya mpemba, nkalibongolola ukufikafye na panshi, no kusha imifula yaliko pa mbilibili. Likamubongolokela imwe, no kumwipaya likamwipaya. Lyena elyo bonse bakashininkisha ukuti kanshi nine Yawe.’ “Ilinga likamona apapela icipyu candi, kumo kwine na bashingwililako iloba lya mpemba. Elyo na ine nkamweba nati, ‘Tepapo, ilinga talilipo, na bashingwilileko iloba lya mpemba nabo bene nabaloba.’ Ebalya bene bakasesema ba bena Israeli, abalesesemena Yerusalemu ukuti natumona icibote ilyo kanshi taciliko, efyasosa Imfumu Yawe.” “Nomba we mwana wa muntu, sosa ku bana banakashi aba bantu bobe abasesema ifyakuituntumbafye, kabasoke pafyo balecita. Kabebe ukuti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe. Mwashama, mwe banakashi ba bantu mwe. Imwe nimwe mupanga imikano iyakuti mulefwala ku maboko, kabili nimwe mubila ifitambala umwaba ifishimba, ifyakuti mulefwala ku mitwe, pakuti mumone umwakwikatilila imyeo ya bantu. Imwe mufwayafye ukulaikata imyeo ya bantu bandi, pakuti mwe bene munonkelemo fimo. Imwe mulansebanya ku bantu bandi kulwa kufwayafye ukulamwenamo tubale tumo tumo, ne fimokolwa fya mikate fimo fimo. Imwe mulafwaya ukwipaya abantu abashilingile kufwa, mulapususha na bantu abashalinga kwikala pano calo. Imwe, awe mubepaikafye abantu bandi, nabo tepakutemwa ukulaumfwa ifyabufi.’ “Kanshi ine ne Mfumu Yawe ndesosa nati, ‘Ine tepakupata imikano iyo mwikatilako imyeo ya bantu nge fyuni. Ine nkaiputaula ku maboko yenu, no kuleka abantu abo mwaikata imyeo yabo nge fyuni. Ine nkalepaula ifitambala ku mitwe yenu, no kuleka abantu bandi bakapusunsukeko kuli imwe, kabili bekatala ababa mu minwe yenu nge nama shilya balunga. Ee, elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’ “Pantu imwe ku bufi bwenu mulafupula abantu abalungami, abo nshaletela ubulanda. Mulaluminisha na bantu ababifi pakuti beleka myendele yabo iyabipa, epakuti bekapusuka. Kanshi ifimonwa fyenu ifyabufi, awe nomba fyapwa, nefyo musobela ifyakubepa abantu nafyo fine nomba fyapwa. Ine nalapususha abantu bandi kuli imwe, elyo mwalashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.” Abakalamba bamo bamo aba bena Israeli baliishile kuli ine, baisa ikala pa ntanshi yandi. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli ine aliti “We mwana wa muntu, aba baume balibika utulubi mu mitima yabo, kabili balibika ifyakupunwisha ifibi ku ntanshi yabo. Bushe bena baletontonkanya ukuti ine kuti nabasuka pafyo balenjipusha, mwa? “Kanshi iwe ubebeko ifyo ine ne Mfumu Yawe nalasosa, ulande auti, ‘Umwina Israeli onsefye uuletunkwa ukulapepa utulubi no kubika ifyakupunwisha ifibi kuntanshi yakwe, uyo muntu nga aya kuli kasesema umo kukwipushako fimo, awe ninshi nine wine ne Yawe nkamwasuka ukulingana no bwingi bwa tulubi twakwe. Nkacita ici pakuti nkanashe imitima ya bena Israeli abansangukila pa mulandu wa tulubi twabo tonse.’ “Kanshi nomba eba aba ŋanda yakwa Israeli ifyo nalanda ukuti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, lapileni, suuleni no kukaana uto tulubi twenu utushaibipila.’ Pantu umwina Israeli umo, nangufye umwinafyalo umo uwikala mu Israeli, nga aipatula kuli ine nangu ansangukila, alakumbwa ukulapepa utulubi mu mutima wakwe, abika ne cakuipununako pa cinso cakwe elyo aya kuli kasesema umo kukwipushako fimo, ena nine wine ne Yawe nkamwasuka. Uyo muntu ine nkamwalukila, nkamucita icilangililo icakuti bambi bakamweneko kabili bakabasuula. Nkamufumya na mu bantu bandi. Elyo mukashininkisha ukuti kanshi nine Yawe. “Elyo uyo muntu nga asembelekapo kasesema umo pakuti amusesemene ifyabufi ninshi nine ne Yawe nasembeleka uyo kasesema. Uyo kasesema nkamwipaya no kumufumya pa bantu bandi abena Israeli. Kasesema wine pamo pene no muntu uwile kukumwipusha, bonse babili ine nkabalimwina capamo pantu bonse ba mulandu. No mulandu nkalacitila ifyo, ni pakuti aba ŋanda yakwa Israeli bakaleke ukulansangukila, bakaleke no kulaikowesha nakabili ku fyabubifi fyabo. Lyena bakalaba abantu abandifye, na ine wine nkalaba Lesa wabo. Efyasosa Imfumu Yawe nalanda.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti “We mwana wa muntu, icalo cimo nga cacita ifyabubifi pakukanaba ne cishinka, ninshi nkafungulula ukuboko kwandi pali cena no konaula ifilyo fyaciko. Nkaletamo icipowe icikepaya abantu kumo kwine ne fitekwa. Nangufye balya bantu batatu, Noa na Daniele na Yobo bengekala muli ico calo, bukaele bwabo kuti bwapusushafye abene beka, epela. Efyasosa Imfumu Yawe. “Nangufye nga cakuti natuma ifiswango ifyakwipayamo abantu, ne calo casanswa no kusanguka amatololo kabili na bantu balafilwa no kupitamo pa mulandu wafiswango, nangufye balya bantu batatu bengabamo, napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, ala kuti bafilwa ukupusushako nangufye abana babo abo baifyalila abaume nangu abanakashi. Abenefye kuti ebaipususha beka, epela, neco calo kuti cashalafye amatololo. “Nangufye nga cakuti mwaima inkondo muli ico calo elyo nati lekeni ulupanga lwipayemo abantu ne fitekwa fyabo. Kabili nangu balya bantu batatu bengaba muli ici calo, napali ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, teti babe na maka yakupusushapo abana babo nangu bamo, lelo abene beka kuti bapusuka. “Nga natuma icikuko muli ico calo, kabili mu kufulwa kwandi nasumya umulopa no kwipaya abantu abengi ne nama pamo. Nangufye Noa na Daniele na Yobo bengekalamo, napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, ala kuti bafilwa ukupususha nangu abana babo abo baifyalila. Ukuwamyafye kwabo abene, kuti ekwabapususha abene beka, epela. “Pantu ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ine nkaletela Yerusalemu ifinkunka fine ifyabipisha, ni nkondo, ne cipowe, ne fiswango, ne cikuko, efikesa ipaulula abantu kumo kwine ne fitekwa fyabo. Lelo kukaba bamo abakapusukako, abana abaume na bana banakashi abakafumishiwamo mu musumba. Aba bakesa uko muli, elyo ilyo mukamona imibeele yabo ne micitile yabo, lyena mukashininkisha ukuti ifinkunka fyonse ifyo ndetele Yerusalemu, kanshi nafilolamo. Mukatalalikwa imitima ilyo mukamona imibeele yabo ne micitile yabo elintu mukeshiba bwino ukuti kanshi umulandu epo waba uwalenga ukuti ncite Yerusalemu ifyo. Efyasosa Imfumu Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, bushe finshi ifyo umwangashi wacilako umuti umbi onse uwa mu mpanga? Finshi ifyo umusambo wa mwangashi wacilako imiti ya mu mpanga? Bushe ku cimuti ca mwangashi kuti umuntu apangako icintu cimo? Bushe kuti umuntu apangako ulupanda ulwa kukobekako ifintu fimo? Icimuti ca mwangashi ala cawaminafye ukukosha umulilo. Impela shaciko shibili nga shapya, ninshi pakati cashalafye icishiki. Bushe kuti cabombapo umulimo na umbi? Ilyo icimuti cishilapya, cibafye icabula umulimo. Pali bufi nga capya no kushala icishiki, ninshi lyena cacilako ukuba icabula umulimo. “Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nga filya napeela icimuti ca umwangashi pa fimuti fya mu mpanga kukukosesha umulilo, na ine wine efyo nkacita abena Yerusalemu pakubalimuna. Nkabafumyako amano, nangu bena bakapusuka ku mulilo, lelo nabo bene ni ku mulilo wine bakapya. Ilyo ine nkabafumyako amano, lyena elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Apo bena tababa na cishinka, kanshi na ine wine nkasangula icalo cabo ukuba amatololo.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, sokako Yerusalemu pa mulandu wa fintu ifyabunani ifyo acita. Eba Yerusalemu ukuti Imfumu Yawe alekweba ukuti iwe wafyelwe umwana mwanakashi mu calo ca Kenani. Wiso ali mwina Amoli, na noko nao ali mwina Hiti. Ilyo wafyelwe, tabakuputwile umutoto, tabakusambile pakukuwamya, tabakushingile umucele, nangu ukukupomba mu nsalu nakalya. Takwali wakuti akulangulukileko nangu ukukukwatila uluse lwakuti akucitilepo cimo pali ifyo fintu. Ilyo wafyelwe, abantu balikupatile icakuti basukile bakuposa mu mpanga, no kukusha insansalila. “Nomba ilyo ine napitilepo apo wali, namwene ulealanganafye mu mulopa. Nangu iwe walifye umulopa weka weka, awe ine nalikwebele nati, ‘Ba no bumi.’ Nangu iwe walifye umulopa weka weka, awe ine nalikwebele nati, ‘Ba no bumi.’ Kanshi na ine epakulakukusha ngo muti uulekula no kulelema mwibala. Walikulile no kuba umukalamba uwayemba nganshi. Na mabele yobe yasuka yatuntumana, no mushishi obe wasuka walepa, lelo iwe walifye ubwamba ukwabula ifyakufwala. “Limbi ilyo napitilepo nakabili, namwene ukuti inshita nomba naifika iyacitemwiko. Eico na ine epakukufimba icisempe ca nsalu yandi pakuti wiba ubwamba, kabili napanga umulapo no kwingila mu cipangano na iwe, nobe epakuba nomba uwandifye. Nine ne Mfumu Yawe ndelanda. “Nabuula na menshi, nakusamba umulopa, nakusuba na mafuta. Nakufwika ne fyakufwala ifyapikulwa, ne ndyato isha mpapa iyisuma nganshi, ne nsalu ishabusaka ishatelela kabili ne mingila iyaluma umutengo. Nakufwika ne ifisamo ifyakuiyemfya. Nabika amakosa ku maboko yobe no bulungu mu mukoshi obe. Nakupeela ne cakukobeka ku myona yobe, na masikiyo ku matwi yobe, ne ngala iyayemba iya ku mutwe obe. Awe iwe wafwikilwe ifisamo fya golide na silifa, no kulafwala insalu ishatelela kabili ishabusaka. Walalya no mukate uwa bunga ubwapeleka, no buci, na mafuta ya miolifa, wasuka waba imbeka iyine yine, no kusanguka namfumu. Ululumbi lwa kuyemba kobe lwasuka lwafika na ku mishobo ya benafyalo. Ukuyemba kobe kwali ukwafikapo, pantu nine nakuyemfeshe ifyo. Efyasosa Imfumu Yawe. “Nomba iwe wacetekelefye mu kuyemba kobe, no kulumbuka kobe kwakutwala ku bulalelale. Wacitile ubulalelale no muntufye onse uulepita. Walabuulapo insalu shobe shimo, no kulashisamika pa ncende ishakupepelapo, palya iwe walecitila bucilende ubushatala abubako, kabili tabwakatale abubako. Walibuula ifisamo ifyakuiyemfya ifya golide na silifa, ifyo ine nakupeela pakuti uleisamika nafyo, iwe efyo wapangamo ifimpashanya ifya baume, pakuti efyo ulecita nafyo ubucende bobe. Kabili walibuula insalu shobe ishapikulwa ubusaka isho ine nakupeela, nobe esho wafimba ifyo fimpashanya, kabili ulafituula na mafuta aya miolifa no bubani, ifyo ine nakupeela. Ine nalikupeela ifyakulya, no bunga ubwapeleka, na mafuta aya miolifa no buci, nomba iwe kabili efyo utuula utulubi pakututemuna. Ifi efyacitike, efyasosa Imfumu Yawe. “Kabili walibuula bamwano abaume na banakashi abo wamfyalila, iwe ebo watuula ilambo ku tulubi. Cinshi mba ushapelelafye pali bucilende bobe, ukwabula ukumbuulila abana no kubatuula nge lambo lyakoca ku tulubi? Pali iyi nshita yonse iyo waikalila bucilende, awe tawatala awibukisha ifyo wali ku bwaice ilyo wali ubwamba ukwabula ifyakufwala kabili walealanganafye mu mulopa.” “Washama, iwe washama, efyo asosa Imfumu Yawe, pantu ukulunda pa fibi fyonse ifyo ucita, iwe walikuula incende ishasansama muli cila lubansa lwa musumba apakupepela utulubi no kulacitilapo ubucende. Mu mbali ya misebo yonse walikuula incende ishasansama umo ukowesha ubusuma bobe, pantu umubili obe ulautwala lyonse ku muntu onse uwaisa kuli iwe, bwasuka na bucilende bobe bwalacililako. Abena mupalamano banobe abena Egupto, ingulungani shakantu, iwe ebo usendama nabo, ala bucilende bobe nabucilamo, nabulenga nokuti ine mfulwe. “Eico naimishe ukuboko kwandi pakuti nkukande, nacefyako ne fyakulya nakupimine. Nakuposele ku banakashi ba bena Filisiti abakupata abo waselawishe ku mukoshi palwa myendele yobe iyishaibipila. Wasukile waba cilende na bena Asiria ukwabula ukutendwa, nomba nalyo line umutima obe tawaikele iyoo. Kabili wafusha bucilende bobe na bena Kaludea, ulya mushobo wa bashimakwebo, nalyo line umutima obe tawaikele iyoo. “We wamano ayanakuka, efyasosa Imfumu Yawe, ifyo fyonse ifyo ucita iwe eficita cilende uwakamuka. Mu misebo yonse iwe wakuulilemo incende apakupepela utulubi no kulacitilapo bucilende mu ncende apasansama mu lubansa lonse lwa mu musumba. Kwena walipapusha pantu te ndalama ufwaya muli bucilende nga filya bacilende abaseeka bacita. Iwe wabafye ngo mwanakashi uwasuula wiba, no kulacita ubucende na baume bambi. Cilende onse alalipililwapo pali bucilende bwakwe. Nomba iwe caliibela, pantu iwe niwe upeela abaume bonse abakutemwa ifyabupe, kabili niwe ubatemuna pakuti balefuma mpanga yonse kukwisa mukulasendama nobe. Kwena iwe waliibela kuli bacilende bambi, pantu takwaba mwaume uukusembeleka, kabinge iwe taulipililwapo kantu nakalya, nomba kabili iwe niwe ulebalipila. “Kanshi iwe cilende umfwa ishiwi lyakwa Yawe. Ifi efyasosa Imfumu Yawe, pa mulandu wakuti walipongolwele ulunkumbwa lobe, wafuula ne nsalu shobe pakusendama na batemwikwa bobe, no kulaipaya bamwano pakubatuula ilambo ilyakupakisha utulubi, kanshi na ine nomba nkalonganya na bonse abatemwikwa bobe abo watemwa nabo wapata. Nkabaleta bakese kushinguluka, elyo na ine nkakufuula ifyakufwala fyobe, ukashale ubwamba, uleke bakakutambe. Nkakukanda ifikandwa abanakashi bacilende na basumya umulopa. Nkaleta pali iwe ubukali bwa mulopa ne cilandushi ca bukali bwandi ne ca bufuba bwandi. Nkakulubwila mu minwe ya bacibusa obe, nabo bakapasa ifibumbili fyobe, bakonaula ne ncende shobe ishakupepelamo utulubi. Nabo bakakufuula ne fyakufwala fyobe, no kukupoka ne fyakuyemfya fyobe ifyamutengo, no kukusha ubwamba ukwabula ifyakufwala. “Bakakwimisha ibumba lya bantu pakuti bakakupole amabwe, no kukuputaula fipimfya fipimfya ku mpanga shabo. Bakoca amayanda yobe, no kuleka amabumba ya banakashi yatambeko ifyo ulekandwa. Nkakupwisha bucilende bobe, tawakatale nakabili aupeela abatemwikwa bobe ifyabupe. Ninshi ine nomba catalala, no mutima wandi waikala tondolo. Nshakatale mfulwa nakabili, nangu ukukwata ubufuba iyoo. Iwe walilaba ifyo ine nalekutentemba ilyo wali akaice, nomba iwe unsonsombafye pakulacita ifintu ifyo fyonse. Eico na ine wine nkakuleka ukuti ukafute pali ifyo fyonse. Pa fintu fyonse ifyabunani ifyo ucita, nga mulandu nshi kabili walundilapo ne myendele yabulalelale? Efyasosa Imfumu Yawe.” “Iwe Yerusalemu, ala abantu bakulakweba ili pinda abati, ‘Ifiba nyina, efiba no mwana umwanakashi.’ Cine cine iwe we mukashana walipala noko. Noko alipata wiso, apatila kumo kwine na bamunonko. Iwe uli nkashi kwa nkashi shinobe ishapata bawiba na bana babo bene. Iwe pamo ne nkashi shinobe, mwalikwete nyinenwe uwali umwina Hiti, shinwe nao ali umwina Amoli. “Umukalamba obe nkashi mbiyo ni Samaria, ena pamo na bana bakwe baba lubali lwa ku kapinda ka ku kuso. Umwaice obe nkashi mbiyo ni Sodoma, ena pamo na bana bakwe aikalila lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo. Iwe tawapelelafye pakulabakonkelela na pakulapashanya imisango yabo iyabipisha, lelo mu micitile yobe yonse waliisa bipishapo ukubacila. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ifyakuti, icine cine napalifye ine ne Mumi, nkashi mbiyo Sodoma kumo kwine na bana bakwe, awe tatalile abifya ngefi iwe ulebifya kumo kwine na bana bobe. Kanshi ubu ebwali ububifi bwakwa nkashi nobe Sodoma. Ena na bamwane abanakashi baleitakisha pantu balikwatishe ifyakulya, no kulaikala ubwanalale, lelo kwena tabalesakamana kusunga abalanda na babusu. Bali ne cilumba, bali abatalama, kabili balecita ne fintu ifyo ine napata, ecalengele kanshi ukuti na ine mbalofye, no kwishiba nobe wine walishiba. “Ifibi ifyo Samaria alecita fyalicepapo pa fyabubifi ifyo iwe ucita. Iwe walimucila ukucita ifintu ifyabunani, ecalenga nokuti bankashi mbiyo bamonekepo abakaele. Kanshi nomba iwe uli nokumfwa insoni. Pantu ifyabubifi fyobe fyalibipishapo pa fyabubifi fya bankashi mbiyo, icakuti bena bamonekapo abakaele. Kanshi nomba iwe insoni kashikwikate, kausebane, pantu niwe walenga ukuti bankashi mbiyo bamonekepo abololoke.” Kabili Yawe aebele Yerusalemu ati, “Ine nkabweseshamo Sodoma ubunonshi pamo na bana bakwe abakashana. Nkabweseshamo na Samaria ubunonshi na ena akashuke nakabili pamo na bana bakwe abakashana. Nobe wine Yerusalemu nkalenga ukuti ukashuke nakabili pamo nabo. Ukalaumfwa insoni, kabili ukasebana pakuti nkashi mbiyo shikeshibe ifyo shakucila imisango isuma. Nkashi mbiyo, Sodoma na bana bakwe abakashana pamo na Samaria na bana bakwe abakashana, bakashuka nakabili, kwena nobe wine ukashuka nakabili pamo pene na bana bobe abakashana. Bushe iwe tewe waleseka Sodoma lilya walecita amataki, ilyo ububi bobe bulya ucita bwali tabulasokoloka? Eico nomba balekuseka abana banakashi bakwa Edomu, ku bena mupalamano bonse elyo na ku bana banakashi ba bena Filisiti. Balikusuula na kuli bonse abakushinguluka. Niwe wailetelela we mwine pa mulandu wa fintu ifishaibipila kabili ifyabunani ifyo iwe ucita. Efyasosa Yawe.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Iwe we Yerusalemu, ine nkakulimuna ukulingana pa fintu ifyo ucita, pantu iwe walisuula ifilayo ifyo walaya kabili walyonaula ne cipangano candi. Nomba kwena ine nkebukisha icipangano ico napangene nobe ilyo wali umwaice, kabili nkapangana nobe icipangano icikabelelela pe. Ukebukisha imyendele yobe no kumfwa insoni, ilyo ukapokelela umukalamba obe nkashi mbiyo pamo pene no mwaice obe nkashi mbiyo. Nkabapeela kuli iwe nga bamwano, lelo te mu cipangano nga cilya twapangana nobe. Nkapangana na iwe icipangano icipya, elyo na iwe ukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Ilyo tukawikishanya pamo pa mulandu wa fibi fyonse ifyo iwe ucita, elyo na iwe ukalafibukisha no kwikatwa insoni ishakukanafilandapo pantu walisebana. Efyasosa Imfumu Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu pika ubwile no kumina aba ŋanda yakwa Israeli umulumbe, Ubebe auti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe. Patile akantu, kale kwaliko kapumpe umo umukulu, uwa mapindo ayakulu. Ali na masako ayasuma kabili ayabalala. Uyo kapumpe aile ku calo ca ku Lebanoni, aya ikata akamusambo ka cimuti ca keda, atimpulapo aka pa kantongolilo atwala na ku calo ca bashimakwebo, no kuya limba mu musumba umo uwa basulwishi. Kabili asenda imbuto shimo isha mu calo mulya, aya shibyala pamo apafunda, ngo mufinsa pa mbali ya menshi ayengi. Awe imbuto shamena, shalakula, no kuba umwangashi uwipi, uwaandala. Imisambo yauko yena yalalola mu mulu kuli kapumpe, ne mishila yauko panshi yalalepa. Kanshi umwangashi nao epakulacita amampanda, ne misambo yauko nayo yalafulilako no kufumba. “‘Kwaliko na kapumpe na umbi, nao umukulu nganshi, na mapindo ayakulu na masako ayengi. Kanshi uyo mwangashi nao epakulalosha imishila yauko kuli uyo kapumpe, kabili eko walosha ne misambo yauko pakuti utapililwe. Uyo mwangashi walimbilwe apafunda, apashalekama menshi, epakuti ulekwata imisambo, uletwala ifitwalo, no kuba umwangashi uwine wine.’ “Ubebe auti ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Bushe uyu mwangashi ukatwalilila ukulaba palya pene apo walimbwa? Bushe tawakashulwe, no kukuntako ifitwalo, no kukontaulako imisambo, pakuleka amabula ayateku yakome? Kabili tacakafwaikwe umuntu uwamaka, nangu abantu abengi pakuunukula. Nangu umwangashi walimbwa, bushe ukatwalilila ukulakula nga baulimbula? Bushe tawakome ilyo umwela wa ku kabanga ukesa pupapo? Bushe tawakomine palya pene apo walekulila?’” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Ipusha abo basangu nga cakuti nabeluka umo ifi fintu filolele. Ubebe ukuti imfumu ya ku Babiloni yaishile ku Yerusalemu, yaisa senda imfumu ya mu Yerusalemu pamo na bacilolo baiko, yabatwala na ku musumba waiko ku Babiloni. Yabuulapo no muntu umo uwa mu lupwa lwa mfumu, eo yapangana nankwe icipangano, yalapa nokuti tayakaconaule. Ilyo ninshi imfumu ya ku Babiloni yalisenda ne ntungulushi isha mu calo, epakuti ubufumu bwabo bucepelwe amaka, bukafilwe no kwimina imfumu ya Babiloni, elyo ne cipangano cilesungwa bwino nga bekale mu cibote. Lelo imfumu ya ku Yerusalemu yatuma inkombe ku Egupto pakuti baye lombako bakabalwe ne fita ifingi. Bushe umuntu wa uyu musango kuti ashuka? Bushe nga acita ifyo teti bamucitepo cimo? Bushe kuti aonaula icipangano ukwabula ukuti bamulimwinepo? “Napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, iyo mfumu ikafwila ku Babiloni, pantu yasuula umulapo, kabili yaonaula ne cipangano ico yapangene ne mfumu ya ku Babiloni, iyamutekele pa cipuna cabufumu. Nangu Farao akwate ifita ifyamaka shani, awe nao wine kuti afilwa ukutuulako imfumu ilyo inkondo yabuka, nangu abena Yuda bengatuntumanika ifibumbili, no kwimba icilindi icashika pakubatebelela icakuti pafwila na bantu abengi. Pantu iyo mfumu yasuula umulapo, kabili yaonaula ne cipangano. Ala teti ipusuke pa mulandu wakucita ifi fintu. “Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, mu cine cine napalifye ine ne Mumi, iyo mfumu ine nkailimuna pa mulandu wakonaula icipangano, ico yalaile no mulapo ukuti ikalacisunga. Iyo mfumu ine nkaiteya isumbu, no kwikatwa ikekatwamo. Nkaisenda no kuitwala ku Babiloni, no kuilimuna eko nkailimwina pa mulandu wakuntalamina. Ifita fyaiko fyonse ifyacenjelesha fikafwa ku nkondo, ne fikapusukako nkafisalanganishisha monse monse. Elyo mukashininkisha ukuti kanshi nine ne Yawe ndemweba.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe aleti, “Ine nkatimpula akamusambo pa kantongolilo ka cimuti ca keda, nkabuulako ne nsongo iyiteku iya pa mpela, nkaye limba pa lupili lumo ulutali. Pa lupili lumo ulwalepesha nganshi mu Israeli epo nkaya limba, ikalemuke, ikalekula. Ikalekwata imisambo no kulatwala ifitwalo, ikaba icimuti icine cine icalepeshapo. Ifyuni fya misango yonse eko fikalaikala, no kulauba mu misambo yaiko. Elyo imiti yonse iya mu mpanga, ikashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe, nokuti nine mputulako imiti iyitali, no kuleka imiti iyipi eyo ilepeshe, nokuti nine nenga imiti ibishi ileuma, no kulenga imiti iyauma ilelemba. Nine ne Yawe nalanda, no kucita efyo ine nkacita.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Bushe lyalola mwi ili pinda ilyo abantu basosa mu calo ca Israeli? Basosa abati, “‘Bashifwe ebalile ifipompo fya myangashi, nomba fwe bana kufyalwa nifwe ameno yawa ingwishi.’” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Mu cine cine napalifye ine ne Mumi ndetila, ili pinda tamwakalibwekeshepo ukulalilanda nakabili mu Israeli. Pantu umweo wa fintu fyonse mweo wandi, umweo wa mufyashi nangufye uwakwa mwane, yonsefye yandi. Umuntu uubifya, ala eukafwa. “Nga cakuti kuliko umuntu uwakaele, uucita ifyalungama kabili umufumacumi, uushipepako utulubi twa ba ŋanda yakwa Israeli pa mpili elyo talyako na malambo ayo balekela imfuba sha mu mpili. Takowesha bamukabene, tasendama na mwanakashi uuli kumpepo. Tacenjelela muntu, nangufye ukumwibila icintu iyoo. Alabwesesha uwa nkongole icikatila mulandu, alapeelako abali ne nsala icakulya, no kufwikako abali ubwamba. Tapokelapo nsonsela pa ndalama isho akongwesha. Alakaana ukucita ifyabipa, alapingwila na bantu bwino bwino ilyo kuba ifikansa. Alanakila ifipope fyandi, no kukonka bwino bwino amafunde yandi. Umuntu wa uyu musango, e muntu wine umololoke, kabili eukekala umumi. Efyasosa Imfumu Yawe. “Pambi kuti muntu uyu alikwatapo mwane umwaume uwamisoka, uwipaya na bantu, uucita ifintu ifyo wishi ashatala acitapo. Pambi mwane kuti ena alalyako amalambo ayo balekela mu ncende isho bapepelamo mu mpili, alakowesha na bamukabene. Alatitikisha abalanda, aleba no kwiba, alakaana ukubwesesha uwa nkongole icikatila mulandu, alapepa utulubi no kucita ifyabunani. Alapokelapo insonsela pa ndalama isho alekongwesha. Bushe umuntu wa uyu musango kuti aikala umumi? Awe iyoo, tekuti ekale umumi. Kuti afwa pa mulandu wakucita ifi fintu fyonse ifishaibipila. Kabili mwine winefye ewingailetelela imfwa, no mulopa wakwe ukaba pa mutwe wakwe. “Nomba uyu muntu nao nga alikwata umwana umwaume, ena alakaana ukulakonkelela mukucita ifyabubifi ifyalecita wishi, kabili alakaana ukulapepako utulubi twa ba ŋanda yakwa Israeli, alakaana no kulalyako amalambo ayo balekela mu ncende isho bapepelamo mu mpili, alakaana no kukowesha bamukabene, alakaana ukulacusha umuntu nangufye ukulaibila umo. Alabwesesha uwa nkongole icikatila mulandu, alapeelako abali ne nsala icakulya, no kwafwilishako abasapula. Alakaana ukulacita ifyabipa, alakaana ukulapokelapo insonsela pa ndalama isho alekongwesha, alanakila ifipope fyandi, no kulakonka amafunde yandi. Umwana wa uyu musango teti afwile pa bubi bwakwa wishi iyoo, ena mu cishinkafye akekala umumi. Wishi umwine eukafwila pa bubifi bwakwe, pantu eucenjelela bambi, eubebila, no kulacita ifyabipa ku bantu banankwe. “Lelo imwe mulepusha amuti, ‘Nga cinshi ico mwane ashingakandilwa palwa kubifya kwakwa wishi?’ Nico mwane alacita ifyalungama kabili ifisuma. Kabili ena alakonka bwino bwinofye ifipope fyandi fyonse, kanshi e mulandu wine ena akekalila umumi. Uukafwa, ala muntu uubifya. Umwana tali nakukandilwa pa kubifya kwakwa wishi iyoo, nangu wishi tali nakukandilwa pa kubifya kwakwa mwane. Umuntu mulungami akalambwilwapo pa kuwamya kwakwe, no muntu mubi nao akakandilwapo pa kubifya kwakwe umwine. “Nomba, umuntu mubi nga aleka ukubifya, alakonka na mafunde yandi yonse, alacita ifyalungama kabili ifisuma, umuntu wa uyu musango takafwe iyo, akalaikala umumi. Akabelelwa uluse pa fibi fyakwe fyonse, akalaikala umumi pa mulandu wa bulungami bwakwe, takafwe iyo. Ine ne Mfumu Yawe ndeipusha nati, ‘Bushe imwe mutila ine ne Lesa ndasansamuka pakumona umuntu mubi uko alefwa, atini?’ Ala teifyo, ine natemwishapo ukumona uko umuntu mubi alapila, no kwikala umumi. “Nomba umuntu mulungami nga aleka ukuwamya, atampafye ukulabifya, alacita ne fintu ifyabipisha ificitako abantu ababifi, bushe uyu muntu kuti alaikala umumi? Awe iyoo. Ne fisuma fyonse ifyo engacita, teti bebukishepo nelyo cimo. Pa mulandu wakukanaba uwacishinka kabili pa mulandu wa fyabubifi ifyo acita, lyena akafwa. “Nomba imwe mulasosa amuti, ‘Ifyacita Yawe awe tafyalungama.’ Umfweni kuno, imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli. Kanshi imwe mutila umusango ine ncitilamo ifintu tawalungama batini? Bushe temisango yenu eishalungama? Nga cakuti umololoke aleka ukuwamya alacita ifyabubifi, ala ninshi ni pa bubifi bwakwe epo akafwila pantu nacita ububifi. Umuntu mubi nga aleka ukubifya, alacita ifyalungama kabili ifisuma, ninshi uyu muntu napususha ubumi bwakwe. Pantu ninshi namona ububi bwa fintu ifyo alecita, kanshi nao epakufileka. Uyu muntu akekala umumi, takafwe iyoo. Lelo imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli muletila, ‘Ifyo Yawe acita, awe tafyalungama iyoo.’ Bushe kwena ifyo ine ncita tafyalungama batini? Ala misangofye yenu eishalungama. “Kanshi ecalenga mwe ba ŋanda yakwa Israeli ndemwebelapo, ukuti ine ne Mfumu Yawe nkamupingula bonse umo umo ukulingana nefyo mucita. Eico lapileni no kutaluka ku fibi fyonse ifyo mucita, lyena ninshi ifyabubifi fyenu tafyakamuletelele. Lekeni ifibi fyonse ifyakale. Aluleni amano yenu ne mitima yenu. Ngeco mwalafwaila ukufwa cinshi, imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli? Ine ne Mfumu Yawe ndemweba nati, nshisekela mu mfwa ya muntu nelyo umo. Kanshi imwe lekeni ukubifya. Lapileni mube abomi.” Ale buula ulwimbo lwandoosha ulwakuloosha abana baume ba mfumu aba bena Israeli. Kabili utile, “Ni nkalamo nshi iyali noko pebumba lya nkalamo? Yalelala pamo ne bumba lya twana twa nkalamo, yalelela tumwane pebumba lya misepela ya nkalamo. Yakushishe umwana umo uyo uwaishile ba inkalamo iyamaka, asuka mwane alaikata na bantu. Abantu ba mishobo ya benafyalo nabo baumfwa, nabo bamwimbila ubucinga, no kumwikata emo bamwikatila. Bamulonga na muli cikasalanga, bamutwala na mu calo ca Egupto. “Pakumona ukuti ifyo nankalamo alefwaya fyafulungana, elyo abuulapo kamwane na kambi kamo, akakusha, kasuka nako kaba inkalamo ilume iyamaka. Cilya kafika pa ciimo icakuba inkalamo iyamaka, awe yalaendauka pamo ne nkalamo shibiye. Yasambilila no kutakanya ico ikete mukulunga, nayo yalaikata na bantu. Epakulawisha amalinga yabo, no kulaonaula imisumba yabo. Yalati nga yabuluma, abantu abekala mu calo balaitutuminafye ku mwenso. Elyo abantu ba mishobo ya mu fyalo fya mumbali, balongana kukulwisha iyo nkalamo. Baiteya amasumbu, no kuikata mu bucinga bwabo. Baikoba ku finkobwe fyabo baibika na muli kasalanga, baisenda, baitwala na ku mfumu ya Babiloni. Baiposa na mu cifungo, epakuti icibulumo caiko cikatala acumfwika nakabili pa mpili sha mu Israeli.” “Noko ali ngo mwangashi mwibala lyobe, uwalimbwa mumbali ya menshi. Ali uwalelema, kabili aletwalisha ifitwalo nganshi, pa mulandu wakuti apo wali pali amenshi ayengi. Imisambo yauko yali iyakosa, iyalinga ukuba inkonto yabukateeka. Umwangashi walikulile no kulepesha ukucila ifimenwa fyonse, kabili walumbuka pa mulandu wakulepesha no kulelema. Nomba abantu bacifukushi bena baya ushula no kuuwisha panshi. Ifitwalo fyauko epakuma kulwa mwela wa ku kabanga. Imisambo yauko iyakosa nayo yakontaika mpaka yauma, yapya na ku mulilo. Nomba walimbwa mu matololo, umwauma ndi, kabili umwabula menshi. Elyo no mulilo wafuma ku musambo umo uukalamba no koca ifitwalo ne misambo imbifye. Awe tawakatale aukwatapo kabili umusambo uwakosa, tawakakwatepo nomba ne nkonto yabufumu nakabili.” Kanshi ulu e lwimbo lwandoosha ulufwile ukwimbwa nge cimbo ca malilo. Mu mwaka walenga cine lubali, pa bushiku bwalenga ikumi mu mweshi wabusano, elyo abakalamba bamo aba bena Israeli baishile pakuti bepusheko ifyo Yawe afwaya. Awe baikala na pa ntanshi yandi. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, eba abakalamba ba bena Israeli auti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Bushe imwe mwishile kukwipusha ifyo ine mfwaya, batini? Napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, ine nshamusuminishe ukwipushapo nangu cimo palwa ine.’ Efyasosa Imfumu Yawe. “Bushe iwe we mwana wa muntu, teti ubapingule? Bushe teti ubapingule? Ubebelepo ifintu ifyabunani ifyo bashibo bacitile. Kabili bebe auti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe aleti, pa bushiku ilyo nasalile Israeli, ine nalilaile bamwana Yakobo nalundapo no mulapo. Kabili mu Egupto ine naliisokolwele kuli bena, no kubeba nati, “Ine nine Yawe Lesa wenu.” Ni pa bushiku bwine ubo elyo ine nabalaile, nalundapo no mulapo ukuti nkabafumya mu Egupto no kubatwala mu calo ico ine nabafwaile, icalo icikankala icifumfumukamo umukaka no buci, icacila pa fyalo fimbi fyonse ku busuma. Ine nalibebele ukuposa utulubi twabo utushaibipila uto batemwa, nalibebele no kukanaikowesha ku milungu yabufi iya mu Egupto, pantu ine nine Yawe wenu. Nomba kabili bena bantalamina, bakaana no kuŋumfwila. Bakaana ukuposa utulubi twabo utushaibipila, bakaana no kufumya amano yabo ku milungu yabufi iya mu Egupto. Na ine epakufwaya ukupongolwela icipyu candi pali bena no kufwaya ukubalimuna bukali bukali mulya mwine mu Egupto. Lelo nabweseshe ukuboko kwandi, pantu nga nalilengele ishina lyandi ukusebana pa cinso ca mishobo ya benafyalo iyo abena Israeli baleikala nayo, pantu ni pa cinso cabo epo ine naebele abena Israeli ukuti imwe nkamufumya muno mu calo ca Egupto. “‘Kanshi ecalengele na ine mbafumye mu Egupto no kubatwala mu matololo. Nabapeele ne fipope fyandi, no kulenga beshibe amafunde yandi, pakuti bonse abalekonka ifi fintu emo balemwena ubumi. Kabili nabapeele Amasabata ukuti yabe nge cishibilo ca cumfwano pakati kesu, icakubebukisha ukuti ine ne Yawe nine nabasangula ukuba abamushilo. Lelo abena Israeli balinsangukile na mu matololo mwine. Bapula amafunde yandi, basuula ne fipope fyandi, ifyo bali nokukonka pakumwenamo ubumi. Basuulile na Masabata yandi yene. Na ine epakufwaya ukupongolwela icipyu candi pali bena no kufwaya ukubalimuna bukali bukali mulya mwine mu matololo. Lelo nabweseshe ukuboko kwandi, pantu nga naliiletele ishina lyandi insoni ku bantu ba mishobo abalemonako uko ine nalefumya aba ŋanda yakwa Israeli mu Egupto. Kanshi na ine mu matololo mwine epakulapa ukuti ine nshakabatwale mu calo ico ine nabapeela, icalo icikankala icifumfumukamo umukaka no buci, icacila pa fyalo fimbi fyonse ku busuma. Pantu balisuulile ifipope fyandi, balipulile na mafunde yandi, no kusuulila kumo na Masabata yandi yene. Imitima yabo yatemwishishepo ukulapepa utulubi twabo. “‘Nomba nabalolesha luse luse, nakaana ukubalofya nangu ukubepaya mu matololo mwine. Mu matololo mwine naeba abana babo nati, “Imwe, ala mwilakonkelela fyebo ifyo bashinwe bapangile, mwilakonkelela misango yabo, kabili mwilaikowesha ku tulubi twabo. Ine nine Yawe Lesa wenu. Mulenakila amafunde yandi, no kulasunga ifipope fyandi. Mulecindika Amasabata yandi, epakuti yaleba icishibilo ca cumfwano cesu, epakuti kabili muleibukisha ukuti ine nine Yawe Lesa wenu.” “‘Nomba abana babo kabili balinsangukila. Bapula na mu mafunde yandi, bakaana no kulasunga ifipope fyandi bwino bwino, ififwile ukulaletela ubumi bonse abalefikonka. Basuulila kumo na Masabata yandi yene. Na ine epakufwaya ukupongolwela icipyu candi pali bena, no kufwaya ukubalimuna bukali bukali mulya mwine mu matololo. Lelo nabweseshe ukuboko kwandi, pantu nga nalilengele ishina lyandi ukusebana ku bantu ba mishobo abalemonako uko ine nalebafumyamo. Nakabili mu matololo mwine nabwekeshapo no mulapo. Nalapa ukuti ine nkabapashila mu mishobo ya bantu bambi, nkabasalanganishisha mu fyalo fimbi. Ico nacitile ifyo, nico balisuulile ifipope fyandi, balipulile amafunde yandi, balisuulile na Masabata yene, balapepa na tulya twine tulubi twa fikolwe fyabo. Kanshi na ine nomba nalekafye bapoke amafunde ayashali mafunde yene yene, ne fipope ifishali fipope fine fine, ifintu ifishifwile kulaleta ubumi. Nabaleka baleikowesha abene ku mituulo yabo, pakuleka balebuula na bana babo abaume amabeli balebatuula nge lambo ku tulubi. Ico nacitile ifyo, ni pakubakanda na pakubalanga ukuti ine nine Yawe. “Kanshi iwe we mwana wa muntu, eba aba ŋanda yakwa Israeli auti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Mu musango umo wine emo na bashinwe bampontele pakunsangukila. Ilyo nabatwele mu calo ico nalaile ukubapeela, ilyo bamwenemo utupili tonse utwasansama, ne miti yonse iyalelema, awe nabo kabili epo balatuulila amalambo. Balenga nokuti mfulwe pa mulandu wa malambo ayo baleocelapo, na pa mulandu wa mituulo ya fyakunwa iyo baletwalapo.’ Na ine epakubepusha nati, ‘Nga shilya ncende shasansama isho muyako, bushe ni ncende sha musango nshi?’ Kanshi ishi ncende shitwa ati ‘Bama’, ukushinta na pali nomba. “Kanshi nomba eba aba ŋanda yakwa Israeli auti, ifi efyasosa Mfumu Yawe ati, ‘Bushe imwe mulandu nshi mucitila ifibi fimo finefye ifyo na bashinwe bene balecita? Cinshi ico imwe mukonkelela utulubi twabo utushaibipila? Ilyo mucili muletuula imituulo imo ine, no kulatuula abana benu nge lambo lyakoca, mulaikowesha nemwe bene ku tulubi tumo twine ukufika na lino line. Nga kanshi nomba imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, ine kuti namusuminisha shani ukuti muleisa kukwipusha ifyo ine mfwaya? Napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, ala ine nshakalemusuminisha ukwisa kukwipusha ifyo ine mfwaya. Imwe mwalipanga mu mitima yenu ukuba nge mishobo ya benafyalo. Imwe mwalipanga ukuba nga bantu bambi abaikala mu fyalo fimbi, abapepa ifimuti na mabwe, lelo imwe, awe tacakabe ifyo nakalya.’ “Napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, ine nkamuteekela ku kuboko kwandi ukwamaka kabili ukwafunguluka elyo ne cipyu icikalamba. Nkamufumya ukufuma mu mishobo, no kumulonganika ukufuma mu fyalo umo mwasalanganine ku kuboko ukwamaka kabili ukwafunguluka elyo ne cipyu icikalamba. Nkamutwala mu ‘Matololo ya bantu ba mishobo,’ kulya kwine eko tukamonana nenu pakumupingula. Nga filya fine mu matololo ya calo ca Egupto napeele bashinwe umulandu, na imwe bene efyo nkamupeela umulandu.” Efyasosa Imfumu Yawe. “Ine nkamupisha mwisamba lya nkonto yandi iyabukacema pakumupenda, kabili nkamubika mu cipangano cimo pakumubwesha. Nkapatulapo bacisanguka muli imwe abo abantalamina. Kwena nkabafumya mu fyalo umo bacili baleikala, nomba nshakaleke bakabwelele mu calo ca Israeli iyoo. Lyena elyo mukeshiba ukuti kanshi ine nine Yawe.” Efyasosa Imfumu Yawe ati, “Imwe bonse mwe ba ŋanda yakwa Israeli, aleni konkanyenipofye ukulapepa utulubi twenu. Nomba ine ndemweba ukuti kuntanshi mukalaŋumfwila, lyena tamwakabwekeshepo nakabili ukulasaalula ne shina lyandi mukulatuula utulubi twenu imituulo.” Efyasosa Imfumu Yawe ati, “Pa lupili lwandi ulwamushilo, ulupili ulutali ulwakwa Israeli, mu calo cilya, epo imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli bonse mukalantuulila, na ine nkalamusekelela. Palya pene epo nkalafwaya imituulo yenu ne fyabupe fyenu ifyasalwa pamo pene na malambo yenu ayamushilo. Ilyo nkamufumya mu mishobo umo bamusalanganishisha, elyo nkamupokelela ngo bubani ubwanunka ubusaka. Nkamufumya na mu fyalo ifyo mwapashilwemo no kumulonganya elyo nkamulanga ubucindami bwandi ubwamushilo pa cinso ca mishobo ya benafyalo. Ilyo nkamubwesesha mu calo ca Israeli, ico nalapile ukupeela ifikolwe fyenu, elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Elyo mukalaibukisha ifintu fyonse ifyabunani ifyo imwe mucita, nefyo muikowesha mwe bene. Ku mikoshi yenu kukalaselauka pa mulandu wa fibi fyonse ifyo imwe mucita. Imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe, ilyo nkamucitila ukulingana no bucindami bwe shina lyandi, tekulingana ne myendele yenu iyibi nangu imisango yenu iyalubana, awe.” Efyasosa Imfumu Yawe. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, pilibukila lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo. Sesemena no kusoka aba ku kapinda ka ku kulyo, sesemena ku mitengo ya ku kapinda ka ku kulyo ku Negebu. Landa ku mitengo ya ku kapinda ka ku kulyo ukuti, ‘Umfwa amashiwi ya Mfumu Yawe ayaleti, mona iwe, ine nalasonteka umulilo, nao walaoca imiti yobe yonse iyibishi ne yauma ine. Tapamoneke cakushimya ulubingu lwauko. Walatampila ku Negebu ku kapinda ka ku kulyo, ukuya shintafye na ku kapinda ka ku kuso, walaya uleocafye ponse. Na bantu bonse balamona ukuti ine ne Yawe nine ngusonteke, nokuti tapamoneke muntu nelyo umo uwakuushimya.’” Elyo na ine ne Esekieli nasosapo ishiwi nati, “We Mfumu Yawe, ala abantu balalanda pali ine abati, ‘Bushe te milumbefye yeka alelanda?’” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “Iwe we mwana wa muntu, ale pilibuka, losha amenso ku Yerusalemu. Shobola incende isho abantu bapepelapo. Elyo sesemena icalo ca Israeli. Kabili landa ku calo ici utile, ‘Ifi efyasosa Yawe ati, ine nimufulilwa. Nkasomona ulupanga lwandi mu citubo no kwipaya bonse, abololoke na babifi bene kumo. Nkalaipaya abololoke na babifi bonse pamo, eico ulupanga lwandi lukasomoka mu citubo no kwipaya bonse ukufuma ku kapinda ka ku kuso na ka ku kulyo. Epakuti abantu bonse bakashininkishe ukuti ine ne Yawe nine nsomwene ulupanga lwandi mu citubo, kabili talwakatale alubwelelamo iyoo.’ “Kanshi we mwana wa muntu, akukoloma icikolomo pa menso yabo, ube no mutima uwalanguluka no bulanda ubukalamba nganshi. Nga bakwipusha umulandu ulekolomena, ubasuke auti, ‘Mulandu wa lyashi ilileisa.’ Imitima yabo ikalakubauka ku mwenso uukabekata, na maboko yabo yakatompoka. Amano yabo yakapela, mu makufi yabo mukapomponteka. Ala cili mukwisa, mpakafye cikafikilishiwe.” Efyasosa Imfumu Yawe. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, sesema amashiwi yandi. Eba abantu ukuti ine ne Yawe ndetila nati, “‘Ala ulupanga ulo, ala ulupanga nalunonwa no kuwamishiwa. Nalunonwa pakuti luleipaya, naluwamishiwa pakuti lulepita ngo mwele wa nkuba. “‘Bushe kuti twasekelela shani mu nkonto ya mwana wandi? Pantu ulupanga lwalisuula icimuti ca uyu musango. “‘Ulupanga nalupeelwa ukuwamishiwa, pakuti lufumbatwe bwino. Nalunonwa kabili naluwamishiwa, pakuti iminwe yakwa kakomaula ilufumbate. Kuuta inkuuta, kabili ikatishafye umusowa, iwe we mwana wa muntu, pantu ulu lupanga, ala lwakwipailako abantu bandi, na bana ba mfumu bonse aba bena Israeli. Aba bonse balafwila pamo pene na bantu bandi ku lupanga. Kanshi akuyumaulafye ulupi petanta lyobe ku bulanda Ukweshiwa kukesa mu cinefye, kabili nga mwakonkanya ukukana alula imisango yenu, bushe ifi fyonse tafyakamuponene?’ Efyasosa Imfumu Yawe. “Kanshi nomba we mwana wa muntu, sesema. Kumpa ku minwe, uleke ulupanga lukome imiku ibili nangu itatu. Lupanga lwakwipailako, ulupanga lwakwipailako icine cine. Lwakulatula monse monse pakwisa. Epakuti imitima yabo ilekubauka ku mwenso, na balefwa babe abengi. Na pa mpongolo shonse isha musumba, ine ninteyapo ulupanga ulwakulapita ngo mwele wa nkuba ulwakulalolelafye ukwipaya. We lupanga ulwanonwa ulekoma uku noku, ku kulyo na ku kuso. Komena konsefye uko ulepilibukila. Na ine nomba nalaomba amapi, no bukali bwandi bwalapwa. Nine Yawe nalanda.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, kashile inshila shibili umo ulupanga lwa mfumu ya ku Babiloni luli nokwisa pita no lupanga lwaiko. Isho nshila shonse shibili shili nokutampila mu calo cimo cinefye. Ubikepo ne cishibilo pa mampatu ya nshila. Ushile icakulanga ulupanga inshila iyakuya lwisha ku Raba wa bena Amoni na imbi iyakuya lwisha icalo cakwa Yuda no musumba we linga uwa Yerusalemu. Pantu imfumu ya ku Babiloni ikeminina pa mampatu ya musebo apakumanina imisebo ibili kukufwaya ulubuko. Ikapendula ku mifwi, epakuti ishibe inshila iyakukonka. Ikepusha utulubi, ikalengula ne libu lya nama iyo baipaile utulubi. Ala nomba imfumu yaikata ku kulyo umufwi uusontele ku Yerusalemu. Yalaya kukwimikako ifyakututawilako ilinga, yalaita ifita fyaiko pakuti fitampe inkondo. Yalaya imika ifyakututawilako impongolo, ne fyakututawilako ifibumbili, ne fyakwimbilako icilindi icashika pakutebelela umusumba. Kuli bena cikamoneka kwati te cishinka pa mulandu wa cumfwano ico bacita. Nomba akabebukisha pa bubi bwabo no kubasenda bunkole. Ifyo ine ne Mfumu Yawe ndemweba imwe nifi ukuti bumpulamafunde bwenu nabwishibikwa. Bonse nabeshiba ukuti imwe muli no mulandu. Mulalanga ububi bwenu mu fintufye fyonse ifyo imwe mucita. Namukwata umulandu, na ine kanshi nalamuposa ku balwani benu. “Nobe we cilolo we kateeka wa calo ca Israeli, we mubi wa muntu we, nobe wine nomba ubushiku bwalafika ubwakukukanda umupwilapo. Efyasosa Imfumu Yawe, ale fuula icisote cobe icabufumu. Iyo nsalu upombele ku mutwe, ale ifuule. Nomba ifintu fyonse fyaaluka. Abalanda ebo nomba balaba bakateeka. Na bakateeka balaba abalanda. Owe we bonaushi. We bonaushi nobe. Umusumba nalaucita icibolya. Nomba mpaka akasuke akese uo nasala ukuti eo akese cibuula ngo mwine uwacishinka, kuli ena eo nkapeela.” “We mwana wa muntu, sesema amashiwi yandi. Kafishe amashiwi ayo ine ne Mfumu Yawe ndeeba abena Amoni, abatukaula abena Israeli. Kabebe utile, “‘Ala ulupanga ulo lulefwaya ukwipaya, nalupekanishiwa ukwipailako, no kulabyata ngo mwele wa nkuba.’ Eba abena Amoni ukuti ifimonwa ifyo bamona, ala fyabufi, nokuti ifyo basobela, ala nafyo fine fyabufi. Abena Amoni bantu ababi, kabili ulupanga lwalafika pa mikoshi yabo, no bushiku bumo ubwalabeshilila ebwakukandilwapo umupwilapo. “Bwesesha ulupanga mu citubo caluko. Iwe nkakupingwila mu ncende ine umo wapangilwe, mu calo mwine umo wafyalilwe emo nkakupingwila. Ilyo nkakwimina ngo lubingu lwa mulilo, elyo iwe ukomfwa apapela icipyu candi. Nkakuposa na ku bantu ababa nge fiswango ku bukali, ku bantu abaishiba ukonaula. Iwe ukonaika ku mulilo nge nkuni. Umulopa obe ukasuumina mu calo cobe mwine, takwakamoneke nakabili uukalakwibukisha. Pantu nine ne Yawe nalanda.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, bushe ulefwaya ukupingula umulandu wa musumba? Bushe ulefwaya ukupingula umusumba uwasuuminamo umulopa. Uwebelepo uyu musumba pa mulandu wa fintu fyonse ifyo ucita ifyabunani. Kabili utile, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe aleti, iwe we musumba we uiletela ubupingushi, pantu iwe walipaya abantu bobe abengi, kabili iwe walikowela kukupepa utulubi. Umulandu wakwata wakwipaya abantu, no wakuikowesha ku tulubi uto waipangila we mwine. Eico kanshi ubushiku bwalakwishila, naulenga nokuti inshita yobe ipwe. Eico nkakulenga ukuti ukabe uwasebana ku bantu ba mishobo yonse imbi kabili uwasekwa ku bantu ba mu fyalo fimbi fyonse. Ifyalo fyamupepi ne fyakutali fyakulakupumya pa mulandu wa kuipumbusha kobe, na kulwa cimfulunganya cobe.’ “Mona ifyo aba bacilolo bonse aba bena Israeli babomfya amaka yabo pakwipaya abantu. Muli iwe we musumba tamwaba nelyo umo uucindika abafyashi bakwe. Muli iwe balatitikisha na beni, kabili ulafyenga bamukamfwilwa na bana banshiwa. Taucindika fintu ifyamushilo, kabili tausunga na Masabata yandi. Muli iwe mwaba ababukwakwa abaikalilafye ukusumya umulopa. Ni muli iwe emwaba abaliila pa mfuba sha pa mpili no kucita ifyamuselu. Muli iwe bamo balasendama na bamuka bashibo. Bamo balapatikisha abanakashi pakuti basendame nabo pa nshita abo banakashi bali kumpepo. Bamo balasendama na bamukabene, bambi nabo balakowesha banafyalebo ukwabula ne nsoni, bambi basendama na bankashi shabo abafyalwafye kuli shibo umo wine. Muli iwe abantu bamo balapoka amafisakanwa pakuti basumye umulopa wa muntu. Bamo balakongwesha kaloba no kupokelapo insonsela ukucila mu cipimo ukufuma ku bena mupalamano babo. Kabili mwalindabako ine. Efyasosa Imfumu Yawe. “Wamona, nakumpa indupi shandi pa mulandu wa bupupu bobe no mulopa wasumya mukati kobe. Ilyo ine nkakukanda, bushe iwe uleti ukayuminishako nangu ukushanshako? Nine ne Yawe ndelanda, no kucita ndi nokucita. Ine abantu bobe nkabasalanganishisha mu mishobo no kubasalanganya mu fyalo fyonse, ne fibi ifyo iwe ucita ine nkafilesha. Iwe ilyo ukakowela pa menso ya bantu ba mishobo, no kwishiba elyo ukeshiba ukuti kanshi nine Yawe.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, aba ŋanda yakwa Israeli ifyo ine mbamona, awe fyanangwafye fyabantu. Baba kwati ni munyela uwasakanamo no mukuba ne lata ne cela no mutofwe, filya fishala mwilungu ilyo silifa alopololwamo. Kanshi na ine ne Mfumu Yawe ndemweba ukutila, ‘Apo mwe ba ŋanda yakwa Israeli mwabafye ifyanangwa fyabantu, ine nkamulonganya bonse pamo mu Yerusalemu. Nga filya fine babika mwilungu silifa no mukuba ne cela no mutofwe ne lata kukufyengulula, efyo nkamulonganika mu cipyu candi no bukali bwandi no kumwengulula nga filya fine umulilo mwilungu wengulula ifintu. Nkamulonganika mu Yerusalemu, nkamukosesha umulilo, no kuputa pali imwa umulilo wa cipyu candi, kabili mukasungulikila mukati. Mukasungulukila mu Yerusalemu nga filya fine silifa asungulukila mwilungu, elyo mukeshiba ukuti nine ne Yawe namuponesha ubukali bwandi.’” Nakabili ishiwi lyakwe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, eba icalo ukuti mwabafye nge calo umo imfula ishatalile ailoka, umo icipungufula cishatalile aciloka nangu ukusansamo ilyo nabafulilwe. Intungulushi shaba kwati ni nkalamo ishilebuluma pa nshita shiletakaanya inama iyo shikete. Intungulushi shilepaya abantu no kulabapoka indalama ne fyuma fyabo fyonse, shilalenga nokuti abanakashi abengi baleshala bamukamfwilwa. Bashimapepo balonaula amafunde yandi, kabili tabacindika na fintu fyandi ifyamushilo. Tabamona ifyamushilo ifyo fyalekana ne fishili ifyamushilo. Pakufunda tabalekanya ifintu ifikowesha abantu ne fishikowesha, kabili tabasakamana na Masabata yandi yene. E mulandu wine abena Israeli bashincindikila. Abakalamba babuteeko nabo baba nge mimbulu iyiletakanya inama iyo ikete. Balepaya abantu no kusumya umulopa pakuti banonkelepo icuma. Bakasesema nabo tabalandapo pali ubu bubi, babufisa kwati bantu baleshingula iloba ilyabuuta ku cibumba. Ifimonwa fyabo nafyo fyabufifye, nefyo basobela nafyo fine fyabufifye. Baimona kwati bantu abalelanda amashiwi ayafumine kuli ine ne Mfumu Yawe, nelyo nshibebele nelyo kamo. Abekalacalo nabo balacita ulufyengo no bupupu. Balacusha abapina na balanda, balacusha abeni no kukanabacitila icilungeme. Ine nalefwayapo umuntu umo uwakuti akuula cipya cipya icibumba, aiminina na pa cinso candi pa mupokapoka pakuti ewapokololako icalo ku bukali bwandi, no kulenga ukuti niconaula, nomba awe nshamonapo nelyo umo. Kanshi ine ndi nokupongolola icipyu candi pali bena, nkabonaula nga filya ficita umulilo, epakuti nkabalimune pa mulandu wa fintu ifyo bacita. Efyasosa Imfumu Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, kale kwaliko abanakashi babili abafyelwe inda imo. Baikele mu calo ca Egupto, nomba ilyo bali abakashana, balecita ubulalelale baposele ifisungu fyabo, balebapampanta no kubatonya na mabele ku baume yasuka yakopoka. Uwamukalamba aleitwa Ohola, emukuti e Samaria wine, uwamwaice aleitwa Oliba, emukuti e Yerusalemu wine. Bonse babili nine nabopile, nabo bamfyalila na bana abaume na banakashi. “Nomba Ohola nangu ali mukashi wandi, awe ena akonkanyapofye ukuba cilende, alabilimafye kukutemwisha bacibusa bakwe abaume abena Asiria abali abashilika, abalefwala insalu ishacifufya, bali balashi elyo ne ntungulushi sha fita ishabuteeko. Nabo bonse bali abalumendo abayemba beka abaleendela pali bakabalwe. Ku bena Asiria bonse bashimucindikwa, eko Ohola aipeele ukucita nabo ubulalelale, bwasuka ubulalelale bwakwe bwamutwala na kukuikowesha mukulapepa utulubi twa bena Asiria. Abikilepofye ukulacita bulalelale ubo atampile mu Egupto, umo aposele icisungu cakwe. Abaume balesendama nankwe balemupampanta balemutonya amabele, no kulacitisha nankwe ifyabupusaushi. Kanshi na ine epakumulekamo, pakuti aleyangalila na bacibusa bakwe abena Asiria abo alefwaisha. Nabo basuka bamufuula, bamusha ubwamba, bamupoka bamwane abaume na banakashi, bamwipaya na ku lupanga. Awe na banakashi mpangafye yonse balamulandapo ilyo bamupeseshe. “Nkashi nankwe Oliba nangu amweneko ifyo fyonse, awe wena alicililepo ukuba cimbi cimbifye, no bulalelale bwakwe bwalicilile no bwakwa nkashi nankwe Ohola. Oliba alebilimafye kukutemwisha abena Asiria abali abalashi elyo ne ntungulushi sha fita ishabuteeko, na bashilika abalefwala insalu ishisuma, na bamushika abaleendela pali bakabalwe, aba bonse bali abalumendo abayemba beka beka. Na ine epakumona ukuti awe nao wine ubulalelale bwakwe bwabipisha, balinganafye no wamukalamba ku bubi. Awe bucilende bwakwa Oliba bwalacililakofye asuka alatamba na baume abalengelwe pa cibumba, ifipasho fya bena Kaludea ifyo balengele mwilangi ilyakashika, abaume abali ne mishipi iyakakwa mu misana yabo, ne nsalu ishapombwa ku mitwe yabo. Bonse balemoneka nge ntungulushi sha bashilika abena Babiloni abafuma ku calo ca Kaludea. Kuti nga aloleshapo, awe no mutima munda walabilimafye kukushikumbwa, asuka nomba alatumina ne ntungulushi shine inkombe ku calo ica Kaludea. Abena Babiloni nabo epakulaisa kuli ena ku busanshi bwa citemwiko, na mu lwinso lwabo bamukowesha icakuti pakulekelesha nao asuka abatendwa. Ilyo atwalilile na bucilende bwakwe, aleitakisha pa lwalala pali bucilende bwakwe, alefuula alelangisha no mubili wakwe. Na ine nasukile natendwa, nga filya fine natendelwe nkashi nankwe. Awe nao elyo nomba acilililako ukulacita ubulalelale ubo atampilefye mu Egupto, ilyo ali umukashana. Kulya eko alatemwisha impusaushi sha baume ishali ne mibili ikulu nge ya bapunda, iyaluma ubushinso mukwitulula nge mfalashi. Iwe Oliba, ulefwaya nakabili ukulacita ubulalelale, nga filya walecita ilyo wali umukashana mu Egupto, umo abaume balekutonya amabele no kulakupampanta. “Kanshi we Oliba ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, iwe nautendwa balya bantu watemenwe, nomba ine nkalenga bakakufulilwe, no kukushinga bakese kushinguluka mpangafye yonse. Abena Babiloni na bena Kaludea bonse, abena Pekodi, na bena Shoa, na bena Koa, na bena Asiria bonse, aba bonse bali abalumendo abayemba, bonse bali balashi elyo ne ntungulushi sha fita, abendela pali bakabalwe. Bonse bali abakalamba mu milimo yabuteko kabili abaleendela pali bakabalwe. Pakwisa kusansa bakesa ne fyanso, amaceleta, ne fya mipeto fimbi elyo ne fita ifingi. Pakukushinguluka bakekatilila inkwela ishikalamba ne shinono, no kufwala ifimpompo. Nine nkabeba ukukupingula, nabo bakakupingula ukulingana ne fyebo fyabo. Nkaleka bakakutakanye ku cipyu candi, pantu ine ninkufulilwa. Bakakuteta imyona na matwi, bakepaya na bonse abakashalamo ku lupanga. Bakakupoka bamwano abaume na banakashi, bakaboce na mu mulilo. Bakakulepawila ifyakufwala, no kukufuula ifisamiko ifyayemba. Efyo ine nkakupwisha bucilende bobe, nkakupwisha ne myendele yobe imbi iyabipisha iyo wakwete ilyo wali mu Egupto. Tawakatale nakabili aufuluka nelyo ukwibukisha icalo cabo. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ine nkakutwala ku bantu abo iwe wapata, kabili abo watendwa. Bakakupokafye fyonse ifyo wabombela, elyo kabili bakakushe ubwamba, pantu nabo bene balikupata. Bakakusha ukwabula ukufwala, epakuti ukaseebane pali bucilende bobe. Ubupulumushi bobe na bucilende efikakuletelela, pantu walekumbwa imishobo pakucita nabo bucilende, twasuka no tulubi twabo twakukowesha. Walikonkelela imisango yakwa nkashi mbiyo, e mulandu wine na ine nkabika ulukombo lwakwa nkashi mbiyo mu minwe yobe.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Ukanwena mu lukombo lwakwa nkashi mbiyo, ulukombo ulukulu ulwafonka. Icakuti na bantu bonse bakakuseka no kukupoma akawele, pantu ifyabamo fingi. Ukakolwa no kwikatwa ubulanda, ulukombo lwamasakamiko kabili ulwabonaushi, ulukombo lwakwa nkashi mbiyo Samaria. Kabili ukalunwa no kufipilila, elyo ukalutobe, ne fiiso fyaluko ukasantawileko amabele yobe. Pantu nine Mfumu Yawe nalanda.” Eico ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Apofye walindaba no kumfutatila, ukaculilapo pa bupusaushi na pali bucilende bobe.” Kabili Yawe alinjebele ati, “We mwana wa muntu, bushe ulefwaya ukupingula Ohola na Oliba? Kanshi iwe bakalipile pa fintu ifyabunani ifyo bacita. Balyobelwa ku bucende no mulopa uli mu minwe yabo, balacita ubucende no tulubi twabo, balipaya abana abaume abo bafyele kuli ine. Balibuula abana bandi no kubatuula ilambo ilyakupakisha utulubi. Teapo peka bapelela iyoo, balilundapo no kukowesha icifulo candi icamushilo, no konaula Amasabata yandi. Batile bashiipaya abana babo pakubatuula ilambo ku tulubi, ubo bwine bushiku balishile no kukowesha cifulo candi icamushilo. Nefi efyo bacita mu ŋanda yandi. “Kabili balitumine inkombe ishakuya ita abaume abali ukutali, awe nabo baisa. Pakusembeleka abaume, abanakashi epakusamba, basuba na mafuta bapenta na ku menso, bafwala ne fyakuisamika ifyamutengo. Baikala na pa musengele uusuma, bapalamika ne tebulo ilyo baanshikepo ubusaka. Babikapo ububani na mafuta ya miolifa, ifintu ifyali fyandi. Uyu mwanakashi ashingulwikwe ne bumba lya bamungulu abalecita icongo, elyo mu matololo mwafumine ibumba lya bacakolwa nabo bafwika na banakashi amakosa ku maboko, ne ngala ishayemba ku mitwe. Na ine epakulanda palwa uyo umwanakashi uo bucilende bwaonaula nati, nabatwalilile ukumubomfya muli bucilende, pantu ena efyo aba. Na baume bacili baleya uko ali, kwati ni kuli cilende baleya. Efyo baya na kuli Ohola na Oliba. Nomba abantu abololoke bakabapeela umulandu kulwa bucende bwabo, na kulwa bupondo bwabo, pantu balacita ubucende no kulaipaisha abantu.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Kabakuutile ibumba lya bantu, uleke lise libatiinye libatape ne fyuma fyabo. Leka ibumba libatobaule amabwe, no kubasansa no lupanga, bakepaye abana babo abaume na banakashi, no kubocela amayanda yabo. Efyo ine nkapwisha ubupulumushi mu calo no kusoka abanakashi bonse ukukanacita ubucende, ngefi imwe mulecita. Elyo na imwe mwe nkashi shibili, ine nkamulimuna pali bucilende bwenu, na pa bubifi bwenu ubwakupepa utulubi. Lyena mukashininkisha ukuti ine nine Mfumu Yawe.” Mu mwaka walengele pabula, pa bushiku ubwalenga ikumi mu mweshi we kumi ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, lemba ifi pa bushiku bwa lelo, ni pali buno bushiku epo imfumu ya ku Babiloni iletampa ukutebelela Yerusalemu. Eba ulu uluko lusangu ili pinda utile, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Tekapo umupika pa mulilo, witilemo na menshi. Ubikemo imipusa ya nama, ifiputulwa filya ifyawamisha, ifya kuulu no kuboko. Wisushe inongo na mafupa ayasalwa. Ubuulepo pa fitekwa iyatuulukisha. Uninkulepo no mulilo, uleke umupika ulebilauka, ne mipusa na mafupa nafyo filebilaukila kumo.’ “Kanshi ifi efyo Imfumu Yawe asosa ati, ‘Washama we musumba uusumya umulopa. Umusumba uuli ngo mupika wa ndalawa uushatala aukuuswa. Mupungulemo inama shonse, ukwabula ukushamo nelyo imo. Mwali ubupondo mu musumba uwakusumya umulopa. Umulopa tawalekonkolokela pa mushili apakuti ulukungu lwaushika iyoo, walekonkolokela pa mwalala we bwe. Na ine wine epo ngulekele ube, pakuti ulemoneka, kukwimya icipyu candi pakulandwilapo mu bukali.’ “Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Washama we musumba we usumya umulopa. Na ine ndetulumanika umwina wa nkuni uukalamba. Kanshi leteni inkuni na shimbi. Shitulumane elyo mukoshe umulilo. Ipika bwino inama, ubikemo ne fya cena cisuma uleke na mafupa yapye. Ale nomba tekapo umupika weka weka pa musolilo, uleke upye, ukashike na cee. Elyo indalawa shauko shalasunguluka, no mupika ulebafye nomba uwakushika. Nomba nacifilikwa, pantu indalawa tashapwile shonse iyoo, nangu yatekelwe pa mulilo. Iwe imisango yobe iyabupusaushi yalikukowesha. Nangu ine njesha ukukuwamya, awe ushalafye umo wakowelela. Ukawamishiwafye ilyo ukomfwa apapela icipyu candi.’ Ine ne Yawe nalanda ukuti, ‘Inshita naifika iyakuti ncitepo cimo. Nshalekepofye iyoo, kabili nshalanguluke nangu ukumfwa uluse nakalya. Ndekukanda pafyo iwe ucita na pa mibeele yobe.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, ine ndekupumikisha pakusenda umuntu uo watemwisha nganshi. Kanshi iwe tecakwesha kuilishanyapo, nangu ukupumapo umusowa, nangu ukulukushapo icilamba. Wileka bomfweko uko uleshinshimukila. Wifuula ne cimo ku mutwe, kabili wifuula nsapato shobe pakulanga ukuti uli ne cililo. Wifimba na pa kanwa, kabili wiesha kulya icakulya ico abantu balya pa cililo.” Kanshi na ine ulucelocelo nalandile ku bantu, awe na cine icungulo umukashi wandi afwa no kufwa. Ulucelo ulwakonkelepo nacitilafye umo naebelwe. Elyo abantu banjipusha abati, “Bushe tekuti utulondolwele umo ifi fintu filolele kuli ifwe?” Kanshi na ine epakubasuka nati, “Ishiwi lyakwa Yawe lyacisa kuli ine aliti, ‘Landa ku ba ŋanda yakwa Israeli utile, ifi efyasosa Imfumu Yawe ifyakuti, ine nalaswa nkoweshe icifulo candi icamushilo, ishintililo lyenu ilyo mutakishishamo, ilimulenga ukusansamuka pakuimona, kabili ukufuluka kwa mitima yenu. Abana benu abaume na banakashi abashala mu Yerusalemu, bakafwa ku nkondo. Elyo nemwe mukacita ngefi fine ine ncitile. Tamwakafimbe na pa kanwa, kabili tamwakalye cakulya cilya mulya pa cililo. Tamwakafuule ne cimo ku mitwe yenu, kabili tamwakafuule nsapato shenu, tamwakaleshinshimukila, nangufye ukupumapo imisowa. Mukondelapo palwa kubifya kwenu, no kulilishika kukaba pakati kenu. Esekieli akaba icilangililo kuli imwe, mukacitile ngomo mwine acitile. Ilyo ifi fintu fikacitika, elyo mukashininkisha ukuti kanshi nine Mfumu Yawe.’” Kabili epakunjeba ati, “We mwana wa muntu, ine nkabapoka iŋanda yandi iyo bashintililamo kabili iyo basansamukilamo ilyo baleitamba no kulaipempula. Kabili nkabapoka na bana babo abaume na banakashi. Ubushiku nkacita ifyo, nga pakapusunsukapo umo, uyo wine ninshi eukesa mushimikila umulandu. Iwe ukalanda neyo ine mbutushi, elyo ukutula pali ubo bwine bushiku nobe tawakatale auba cibulu nakabili. Kanshi iwe ukaba icishibilo, ni kuli iwe bakamwena no kwishibila ukuti kanshi ine nine Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, losha amenso ku bena Amoni, kaseseme pakubakalipila. Kabebe auti, ‘Umfweni amashiwi yakwa Yawe umwine wa maka yonse ayakuti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, imwe mwalisansamuka pakumona ifyo bakowesha icifulo candi icamushilo. Mwalitemwa pakumona ifyo icalo ca Israeli caonaika, na pakumona uko abena Yuda balesendwa bunkole. Pa mulandu wakuti imwe mwalitemwa, na ine kanshi nkamupeela ku bantu ba mishobo iyaba mu matololo ya ku kabanga nge cikwatwa cabo. Mu calo cenu bakesa kuulamo insakwe, no kwikala emo bakaleikala. Bakesa mukulamuliila ifisabo, no kulamunwena umukaka. Umusumba wenu uwa Raba nkausangula itanga lya ngamila, ne calo cenu conse imwe mwe bena Amoni ine nkacisangula incende iyakucemenamo impaanga, epakuti mukashininkishe ukuti kanshi ine nine Yawe.’ “Pantu ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Imwe mulatota amapi no kulacinda ne nsansa pakuseka icalo ca Israeli no musaalula wa mu mitima yenu yonse. Cisuma, na ine kanshi nomba nkamuposa ku mishobo ya benafyalo, uleke ikamutape fyonse. Nkamulofyafye bonse, epakuti umutundu wenu ukalobe. Lyena elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Pantu abena Moabu na bena Seiri balasosa abati, ‘Moneni aba ŋanda yakwa Yuda baisa linganafye na bantu ba mishobo imbi yonse.’ Cisuma, na ine kanshi nkaleka ikasanswe imisumba iyilinda imipaka ya calo ca bena Moabu, no musumba wabo uwawamisha uwa Beti Yeshimoti, no wa Beti Meoni, no wa Kiriataimu. Nkaleka abantu ba mishobo iyabela mu matololo ya ku kabanga bakacimfye abena Moabu, kumo kwine na bena Amoni, epakuti umushobo wabo ukalobe. Ine nkapesha abena Moabu, elyo nabo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.” Kabili ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Pa mulandu wakuti abena Edomu balandwile pa bena Yuda, no kuiletelela umulandu abene palwa cilandushi cabo, cisuma, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ine nkabalimuna, kabili nkabepaila bonse kumo kwine ne fitekwa fyabo. Icalo cabo ine nkacisangula amatololo, ukutampilafye ku musumba wa Temani ukuya fika na ku musumba wa Dedani, na bantu bakafwa ku nkondo. Abantu bandi abena Israeli ebakanandwilako abena Edomu, bakomfwikishe apapela ubukali bwandi ne cipyu candi. Elyo abena Edomu bakeshiba ifyo ciba ku bantu abo nacitapo icilandushi.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” Kabili ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Pa mulandu wakuti abena Filisiti bacitile icilandushi no kulandula no musaalula mu mitima yabo pa balwani babo, abo bapatana nabo nakale, no kufwaya ukubalofya kumpatilafye, cisuma, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nomba ndelanda ukuti nkabasansa abena Filisiti, no kubalofya nkabalofya. Nkalofya na bena Kereti, na bonsefye abashala mu lulamba lwa bemba. Nkacita kuli bena icilandushi icikalamba no kubakanda apapela icipyu candi. Elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe, ilyo nkacita icilandushi pali bena.’” Mu mwaka walengele ikumi na umo, pa bushiku bwakutampa umweshi, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, abantu ba mu musumba wa Turi balalanda ne nsansa abati, ‘Eya umusumba wa Yerusalemu uwaba inshila ya ku makwebo naubongoloka. Impongolo shauko shishelefye pwampwa, apo Yerusalemu acimbile, nomba nifwe twalaba abakankala.’ Cisuma, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Imwe mwe bena Turi, ne mulwani wenu nomba nine. Ine nine nkemya abantu bambi aba mu mishobo iyingi pakuti bakese musansa imwe, bakesa nga filya amatamba ya muli bemba yacita. Bakesa onaula amalinga ya musumba wenu, no kubongolola impungu shenu. Elyo na ine nkasendamofye umushili, mukashalefye umwalala wa cilibwe. Turi akasanguka incende apo abalondo bakalakanika amasumbu yabo, kabili akashalafye ifyo fine muli bemba.’ Efyasosa Imfumu Yawe. Abantu ba mishobo ya benafyalo ebakatapa Turi, na balya bene abantu abekala ku mulundu bakabepaila ku lupanga. Elyo abena Turi bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nalaswa ndete Nebukadinesa, imfumu ya ku Babiloni, imfumu ya shamfumu, ndemuleta kukusansa Turi. Aletulila ku kapinda ka ku kuso, aleisa ne fita ifingi nganshi pamo na bakabalwe, na maceleta, ne fita ifyendela pali bakabalwe. Abantu abekala mu mishi iyafumamo iyabela pa mulundu, balefwa ku buta. Abalwani baleisa imba icilindi icashika pakulanga ifyo bakutebelele, bacite ne fibumbili, batantike ne nkwela ishakuubamo pakukulwisha iwe Turi. Amalinga yobe balayabongolola ku fyakututawilako, ne mpungu shobe balashibongolola kuli bancinde. Walaisa kungwa no lukungu ulo bakabalwe balaisa mukulafutumuna. Icongo ca bakabalwe babo abatinta ifyakusendelamo ifipe, neca maceleta yene, ala calaisa tenkanya amalinga yobe, ilyo balaisa mukulapitila pa mpongolo sha musumba, uwalaisa shala icibolya. Abendela pali bakabalwe balaisa mukulapitana mu misebo yobe, baleipayamo na bantu bobe ku lupanga. Inceshi shobe ishamaka shalaisa bongololwa. Abalwani bobe balaisa kutapila ifyuma, kumo kwine ne fintu ifyo ushitisha. Balaisa bongolola amalinga yobe na mayanda yobe yene ayacindama. Balaisa sendapo amabwe ne myalo ne fibungulubwe fyonse, bakafiposa na muli bemba. Kanshi ine nalakulesha ukwimba inyimbo shobe shonse, no kulisha amaseese yobe yene. Nalaleka pabefye umwalala we bwe, uwakuti abalondo balekanikapo amasumbu yabo. Iwe we musumba tawakabukululwe nakabili iyoo.’ Efyasosa Imfumu Yawe. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ku bena Turi ati, ‘Bushe abekala mu lulamba lwa bemba tabakatutume pakumfwa icongo ca kuwa kobe no kuteta kwa bacenenwe no kukoma kwa lupanga ifikacitwa kuli imwe? Ishamfumu shonse ishateeka imishobo ya bantu abendauka pali bemba, shikema pa fipuna fyashiko, shikafuula imingila na malaya ayayemfiwa shikekala panshi no kulaikankilafye ku mwenso. Shikekatwa no mwenso pa mulandu wa fintu ifikakuponena, icakuti shikafilwa no kuleka ukulakanka.’ Pakuloosha shikalakwimbila ulu lwimbo ashiti, “‘Owe ifyo waonaika no kulobela muli bemba, iwe we musumba walulumbi! Abantu bobe bali e bene ba bemba, kabili ebaletiinya na bantu bonse abekala kulya. Ubushiku waonaikamo ifyalo fya ku lulamba lwa bemba fileitutuminafye ku mwenso, na bantu abaikalamo nacibapesha na mano, pakumona ifyo iwe waonaika.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Iwe nalakwalula icibolya nga ilya misumba yaonaika, umushaikala muntu. Nalakwibisha petenga pali bemba. Nalakuposa mu nindi umwakuti uleikala pamo na bantu abaliko kale pano calo. Nalakubika panshi mu calo icaonaika, icaba icibolya ca pe, umwakuti uleikala pamo na bafwa. Tawakatale aubwelako pakwisa ikala nakabili na bomi iyoo. Nalakucita icilangililo icakutiinishako bambi, nobe ninshi e milobele waloba. Abantu bakalakufwaya fwaya, nomba tabakatale abakusanga nakalya.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, ale nomba imba ulwimbo ulwakuloosha Turi. Landa pali Tuti, ulya umusumba uwaba mu lulamba lwa bemba, uucita amakwebo na bantu abaikala mu lulamba lonse ulwa bemba. Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Iwe Turi, ulailumbanya pa busuma bobe. Iwe apo waikala ni pali bemba. Abakukuulile bakucitile uwapwililika kukuyemba. Imiti iyo balepwileko imbao ishakukupangilako yafumine ku Seni, umwalo obe baupangile ne cimuti icalepesha ica ku Lebanoni. Ifimuti fya oki ifya ku Bashani efyo babashileko inkafi shobe, itangalalwe lyobe balipangile ne mbao sha paini isha ku cishi ca Saiprasi, nasho bashiikeshe ne fiputusha ifya meno ya nsofu. Insalu shobe ishakukolelako umwela pakwensha shali ishapikulwa kabili ishisuma, nasho shafumine ku Egupto, kabili eshali uluunga lobe ulo walebomfya. Nasho shintu shafumine ku lulamba lwa Elisha, ishacifufya ne shakashikila. Bacoba bobe bantu bafumine mu musumba wa Sidoni no wa Afadi, na bantu bobe abacenjela ebalekwensha iwe we Turi. Abakalamba ba ku Gebali ne ncenshi shabo bali mu bwato mukubomba umulimo wakucilika imilale. Aba mu mato yonse pali bemba balekupempula no kulacita nobe amakwebo.’ “Abashilika ba ku Pesia, na ku Lidia na ku Puti, baishile mukulabombela pamo ne fita fyobe. Balekobeka inkwela shabo ne fisote fyabo mu musumba obe. Ebalengele nokuti ulumbuke. Abashilika ba ku Afadi na ku Heleke ebalelinda amalinga yobe, na bena Gamadi ebalelinda impungu shobe. Balekobeka inkwela shabo ku malinga yobe. Ebalengele nokuti ube uwapwililika kukuyemba. “Mwaleshitishanya amakwebo ya fintu na bena Tashishi. Pa fyuma fyobe ifishaifulila, iwe walemwenapo silifa, ne fyela, na malata, ne mitofwe. Walecita amakwebo mu calo ca Yafani, na mu calo ca Tubali, na mu calo ca Mesheki, na mu fyuma fyobe walekabulamo abasha ne fintu ifya mukuba. Abena Beti Togama balekabula bakabalwe abakubomfya imilimo, na bakwendelapo mu nkondo, pamo pene na bapunda. Walecita amakwebo na bena Rodesi, na bantu ba mu fyalo ifingi ifya mu lulamba lwa bemba. Walebakabusha ifyuma fyobe, pakuti balekupeelelapo ameno ya nsofu na eboni iya mbao. Abena Aramu baleshita ifipe fyobe, pantu walepanga ifingi. Balekuletela utumabwe twamutengo twa tokisi kabili utwafitulukila, ne nsalu ishakashikila, ne shapikulwa mumbali, ne shatelela, na kolali, no tumabwe utukankala utwakashikila utwa rubi. Ifi fintu efyo baleshitamo ifyuma fyobe. “Abena Yuda na bena Israeli nabo bene mwaleshitana nabo ifyuma, bena balekuletela iŋanu ya ku Miniti, na makunyu, no buci, na mafuta ya miolifa, ne fintu ifyanunka ubusaka. Abena Damasiko baleshita ifipe fyobe ifingi, pantu ifyo walepanga fyalifulisha. Balekuletela ubwalwa bwa mwangashi uwalefuma ku Heliboni, na masako ya mpaanga ishabuuta aya ku Saha. Abena Dani na Bagiriki ukufuma ku Usali balekushitisha ne fyela ifyo balefula, ne fintu ifyanunka ubusaka kasia no mumfwemfwe, pakuti nobe ulebashitishako ifyuma fyobe. Abena Dedani baleleta amalangeti yalya bekalapo abendela pali bakabalwe, nabo ni pakuti baleshitamo ifintu fyobe. Abena Arabia na bakateeka ba calo ca Keda, nabo baleisa no twana twa mpaanga, na basukusuku, ne mbushi, pakuti baleshitamo ifyuma fyobe. Bashimakwebo ba ku Sheba na ba ku Rama baleisa ne fintu ifyanunka ubusaka nganshi, na mabwe ayamutengo na golide, nabo efintu baleshitamo ifyuma fyobe. Aba mu musumba wa Harani, no wa Kane, no wa Edeni, na bashimakwebo ba ku Sheba, na ba mu musumba wa Ashuri, no wa Kilimadi, aba bonse mwaleshitishanya nabo ifintu. Mu ncende shenu isha makwebo balekushitisha insalu ishikankala, ishakashikila, ne shapikulwa mumbali, ne fikuutulo ifyakunyantapo ifyabeka kabili ifyamindoloshi, ne myando iyakosa, ne fitabataba ifyamaka. Umulongo wa fimato ifikulu ifya ku Tashishi ewaletunta ifyuma fyobe. “Wali ngo bwato ubuli pali bemba, ubwiswile ifipe paa. Abalekooba bakutwele pakati ka bemba, nomba icimwela ca ku kabanga caisa konawila pakati ka bemba. Ifyuma fyobe fyonse ne fyakukabushanya, ne fyamakwebo fyonse fyalobele muli bemba, pamo na bakooba bobe, bonse abakwensha na bakulungisha, na bashimakwebo bobe na bashilika bonse abo usenda, bonsefye balinwenene nakalya nakalya muli bemba, pa bushiku bwine iwe waonaike. Ku nkuuta iyikalamba iya bakensha wa mato, incende sha mu lulamba shatenta shonse. Na bonse abensha amato, nabafuma mu mato yabo. Aboba amato na bonse ababombela pali bemba, na basha amato bele iminina ku mulundu. Bonse niwe baleloosha nganshi, baleikubaika ulukungu ku mitwe, balealangana na pa fishala pakulanga ubulanda. Nababeya ulukuso pakulanga ubulanda, nabafwala ne nsalu shabulanda. Ilyo balelila, awe imitima yabo te pabukali. Ilyo balelila nokukuloosha, balekuloosesha mu lwimbo abati, ‘Nga nani uwaonawilwe nga Turi, ulya Turi wa pakati ka bemba?’ Ilyo walepatula ifyuma fyobe ifyamakwebo pali bemba, abantu ba mishobo iyingi baleshitako ifyo balefwaya. Ifyuma fyobe ifishaifulila ifyo waleshitisha, ala fyalepulamika ishamfumu. Awe nomba naubongolokela pali bemba, no kwibila nawibila petenga pali bemba. Ifyuma fyobe fibundile pamo na iwe, kumo kwine ne bumba lya bantu abo waleenda nabo. Abantu bonse abaikala mu lulamba lwa bemba bekelefye inkumbabulili pakumona umupamba uukuponene. Ne shamfumu shabo nasho shine shileikankilafye ku mwenso, na pa finso fyabo palifye cimbi cimbi ku mwenso. Bashimakwebo ba mishobo ya benafyalo nabapapa pali iwe, nomba impela yobe naifika iyakutiinya, tawakabepo nakabili.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, eba kateeka wa Turi ukuti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Mu mutima obe iwe ulaitutumuna ukuti uli mulungu, pantu iwe walikwatisha icilumba. Ulasosa ukuti iwe uli kateeka uwaikala pa cipuna cabulesa mukati ka menshi ya muli babemba. Ala nakalyafye, nangu uitunga ukuba umulungu, mu cine uli muntufye, tauli mulungu iyoo. Bushe kuti wacila Daniele amano, mwa? Bushe takwaba ifyankaama ifyafisama kuli iwe? Walinonka ifyuma ifingi ku mano yobe na ku bucenjeshi bobe. Walitutila golide na silifa mu matala yobe. Walicenjela mukucita amakwebo, na mufyo ubomba walifusha icuma. Elyo na pa mulandu wa cuma, walikwata icilumba mu mutima.’ “Kanshi ifi efyo Imfumu Yawe asosa ati, “‘Apo iwe ulaitunga ukuba na mano ngo mulungu, ine nkakuletela abenafyalo umushobo wa bantu abashaba na luse. Bakasomona impanga shabo bakonaula ubusuma bobe na mano yobe, no kukowesha ubucindami bobe. Bakakuposa panshi ku nindi, ukafwa imfwa iyakukwipayafye, bakakushiike na mukati ka menshi ya muli babemba. Ilyo bakesa kwipaya, bushe nakabili ukabwekeshapo ukulaitutubula ukuti iwe uli mulungu, batini? Ilyo ukashingwana ne fipondo, elyo ukamona ukuti uli muntufye, nokuti kanshi tauli mulungu nakalya. Ukafwa ngo ushasembululwa mu minwe ya benafyalo. Pantu nine nandile.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, lilila imfumu ya ku Turi ubulanda. Kayebe ukuti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Iwe niwe kale abantu balemwenako ifyo umuntu uwapwililika aba. Wali na mano kabili uwayemba nganshi. Waikele mu Edeni mwibala lyakwa Lesa, walefwala utumabwe utukankala utwa misango yonse, utwa rubi, no twa topasi, no twa emeradi, no twa kirisaliti, no twa onikisi, no twa yasipeli, no twa safile, no twa tokisi, no twa bereli. Ifisamo fyobe fyali ifya golide, ifyo fyonse niwe bapangiile ubushiku wabumbilwe. Wasubilwe nga kerubi kalinda, pantu efyo nakupekenye. Waikele pa lupili lwakwa Lesa ulwamushilo, no kwenda waleenda mu tumabwe utwamutengo utwalebalabata. Imibeele yobe tayakwete ububi, ukutula ubushiku wabumbilwemo, mpaka ubushiku batampile ukusanga ububi muli iwe. Mukupekapeka kwa makwebo yobe ayengi wasukile waisulamo ubunkalwe kabili wabifya. Kanshi na ine epakukutamfya pa lupili lwakwa Lesa, we Kerubi kalinda, nakufulumuna na mu tumabwe utwamutengo utwalebalabata. Mu mutima obe waleitakisha pa busuma bobe, no kucindama kobe kwalengele amano yobe ukonaika. Na ine epakukuposa panshi, no kukusha epo nakusha, pakuti ishamfumu eko shimwene, shicenjele. Mu makwebo yobe ayabula icishinka no kubifya apakalamba incende shobe ishamapepo shasuka nasho shakowela. Eico nalengele umulilo ukufuma mu kati kobe, nao wakocafye nakalya nakalya. Nalenga nokuti ushalefye imito yeka yeka panshi, pa menso ya bonse abakumwene. Abantu ba mishobo imbi abakwishiba balepapafye, naufika ku mpela yobe iyabipisha, nacipwa naulala naulobelela.’” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, kaseseme palwa fikaponena Sidoni. Kawebe ukuti ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Ine nomba ndi mulwani obe, we Sidoni, abantu bakalantasha pafyo ine nkakucita. Bakashininkisha ukuti ine nine Yawe ilyo nkalimuna abaikala muli iwe we musumba, pakulanga ifyo ine naba uwamushilo. Nkakuletela icikuko, nkaleka no mulopa obe ukasuumine mu misebo yobe. No lupanga lukafuma konse konse, na bantu bobe bakabepaila mukati kobe. Lyena elyo ukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” “Pa mishobo yonse iyashinguluka aba ŋanda yakwa Israeli, kabili iyabasuula, awe tapakabe nomba nelyo umo uukalabacusha nangufye ukubekatamo. Elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Imfumu Yawe.” “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ine nkafumya aba ŋanda yakwa Israeli mu mishobo umo basalanganina, nkababwesesha na kumyabo, elyo ne mishobo yonse ikashininkisha ukuti kanshi ine ndi wamushilo. Aba ŋanda yakwa Israeli bakekala mu calo cabo ico napeele umubomfi wandi Yakobo. Bakalaikalamo ukwabula ukutiina nelyo cimo. Bakalakuulamo amayanda, no kulalimamo imyangashi. Nkakanda abena mupalamano babo bonse ababasuulile, lyena abena Israeli bakalaikalila na ku matwi tondolo. Elyo bakeshiba ukuti kanshi ine nine Yawe Lesa wabo.’” Mu mwaka walengele ikumi, pa bushiku ubwalenga ikumi limo na shibili (12), mu mweshi walenga ikumi, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, kaseseme ukalipile Farao, imfumu ya mu Egupto, useseme na ku bena Egupto bonse. Kamusoke Farao ukuti ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ine ndi mulwani obe nomba, iwe Farao imfumu ya ku Egupto, we cishimweshimwe, we ulala mu mumana. Iwe ulaitakisha auti, “Umumana wa Nailo mumana wandi, nine naupanga.” Ine nalaswa nkukofye icinkobwe mu nsekete shobe, ndeke ne sabi lya mu mumana obe lilefyantama mu maŋongwa yobe. Elyo nkulompwele na ku mulundu wa mumana wa Nailo, ninshi ne sabi nalifyantama mu maŋongwa yobe. Nkakusha mu matololo, iwe pamo ne sabi lya mu milonga yobe. Ukaponena panshi no kushala insansalila, takwakabe uwakukwimya nangu ukukushiika. Nkakucita icakulya ca nama sha mpanga ne fyuni fya mu lwelele. Elyo abekala mu Egupto bonse bakeshiba ukuti kanshi ine nine Yawe. “‘Lelo imwe mwalifye nge nkonto ye tete ku ba ŋanda yakwa Israeli. Ilyo balemwikata mu minwe yabo mwalesantauka, no kubacenaula amabeya yabo. Ilyo bashintilila pali imwe mwalefunika, mwalenga ne myendo yabo ukusokona.’ Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nkamuletela abalwani abakumwipaya ku lupanga, bakesa mwipaya bonse kumo kwine ne fitekwa. Icalo ca Egupto cikasanguka amatololo. Elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’ “Pa mulandu wakuti iwe Farao waleti umumana wa Nailo e cuma cobe, nokuti niwe waupanga. Ala ine nomba ninkwalukila, ninjalukila ne milonga ya Nailo ine. Icalo ca Egupto nkacisangula amatololo kabili icaonaika umushaba kantu ukutula ku musumba wa Migidoli ukuyafye na ku musumba wa Siene, mpaka ukuya shintafye na mu mipaka ya calo ca Kushi. Tamwakatale amumoneka lukasa lwa muntu nangufye ulwa nama. Tamwakekale muntu nangufye inama pa myaka amakumi yane (40). Pa fyalo fyonse ifyo ine nasangula amatololo, icalo ca Egupto cena eco nkacishapo. Imisumba ya mu Egupto ikashala ifibolya pa myaka amakumi yane (40), nafyo ifibolya fikabipisha no kucila imisumba yonse iyaonaika. Abena Egupto nkabasalanganya, bakabutukila mu fyalo fyonse, no kulaikala na bantu ba mishobo imbi. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Imyaka amakumi yane (40) nga yapwa, elyo nkalonganya abena Egupto, nkabafumya mu bantu ba mishobo imbi umo nabasalanganishishe. Nkaleka bakekale mu Egupto, lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, mu ka calo ka Patirosi umo ifikolwe fyabo fyatuntwike. Emo bakakwatila ubufumu ubwacepesha nganshi. Pantu bukasaluka ukucila ubufumu bumbi bonse, kabili tabakatale abateekapo abantu ba mishobo imbi nakalya. Aba ŋanda yakwa Israeli tabakatale nakabili abaposako amano ku bena Egupto, cikabashinina aba ŋanda yakwa Israeli ukuti kanshi balubilefye ilyo babikile amano ku bena Egupto. Kanshi elyo bakeshiba ukuti nine Imfumu Yawe.’” Mu mwaka walengele amakumi yabili na cine lubali (27), pa bushiku bwakutampa umweshi wapakubala, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni nasansa umusumba wa Turi. Abashilika bakwe babombeshe na maka nganshi, icakuti ne mitwe yabo naikusulukako imishishi yonse, na mabeya yabo yonse yakusulukile kumo, lelo imfumu pamo na bashilika baiko bene baicuushishefye, tabamwenepo kantu nakalya. Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nalapeela imfumu Nebukadinesa icalo ca Egupto. Alatapa icalo, asende ne fyuma fyaciko fyonse, e malipilo ya fita fyakwe. Nalamupeela icalo ca Egupto, ekumulambula pa mulimo wakwe, pantu ifita fyakwe filamombela ine.’ Efyasosa Imfumu Yawe. “Ifi fyonse nga fyafikila, ine nkakosha aba ŋanda yakwa Israeli, nobe wine Esekieli nkaleka ukalelandila apakuti bonse bakalekumfwa, epakuti bakashininkishe ukuti kanshi ine nine Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu sesema kabili utile, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe. “‘Loosheni amuti, owee, we bushiku nobe ulashama. Pantu ubushiku nabupalama, ubushiku bwakwa Yawe nabupalama, bwalaba ubushiku bwa cikutika, kabili ubwatoloto ku mishobo ya bantu. Mwalaba inkondo mu calo ca Egupto, ne cililishi mu calo ca Kushi. Balaipayamo abantu abengi mu calo ca Egupto, kabili calatapwa ifyuma fyaciko, no konaula imifula cakuulwapo.’ “Muli iyi nkondo mwalafwamo abashilika aba ku Kushi, na ba ku Puti, na ba ku Lidia, na ba ku Arabia, na ba ku Libya. Mwalafwamo na bantu bandi bene pamo penefye na bena Egupto. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Bonse abapokololako icalo ca Egupto balafwila mu nkondo, ukutampilafye ku Migidoli ukufika ku Siene. Ibumba lyalulumbi ilya fita fya mu Egupto lyalaonaika.’ Efyasosa imfumu Yawe. Pa fyalo fyonse ifyasanguka amatololo, icalo ca Egupto cena ecalacilapo, ne misumba yaciko yalasangukafye ifibolya fyeka fyeka. Ilyo ndesonteka umulilo mu Egupto, no kwipaya bonse abacipokololako, elyo abantu baleshininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “‘Pali bulya bushiku nkatuma inkombe na mato, shikaye tiinya abena Kushi mukubapumikishafye, nabo bakekatwa no mwenso pa bushiku bwakukanda Egupto. Pantu ubo bushiku nabupalama.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nkabula Nebukadinesa imfumu ya ku Babiloni, nkamutume kukuya ipaulula cinkupiti wa bantu ba mu Egupto. Ena akaya na bashilika bakwe abakalipisha pakuya onaula icalo. Bakaya sansa icalo ku lupanga, ne fitumbi fikalala ntangali ntangali mu calo. Nkakamya umumana wa Nailo, nkaleka na bantu ababi ebo bakaleteeka icalo ca Egupto. Nkaleka abenafyalo bakese onaula icalo conse ica Egupto pamo na fyonse ifyabamo.’ Nine ne Yawe nalanda. “Ine ne Mfumu Yawe ndesosa ukuti nkonaula utulubi, nkapwishishisha ne milungu yabufi iyaba ku Memfisi. Mu Egupto, ala tamwakatale amuba nakabili umuntu na umbi uwakuteeka icalo, pantu abantu ababamo ine nkabaletela umwenso. Nkonaula Patirosi uwabela mu Egupto lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo, no kocamo umusumba wa Soani ulya wabela ku kapinda ka ku kuso. Nkakandamo no musumba ukalamba uwa Tebesi. Umusumba wa Pelusiumu uwakwatisha amalinga yamaka mu Egupto, ine nkauleka ukomfwishe apapela icipyu candi. Nkonaula abantu bonse aba mu Tebesi. Nkoca icalo ca Egupto, no musumba wa Pelusiumu ukashala ulekolomafye. Amalinga ya musumba wa Tebesi yakabongololwa, na mu musumba wa Memfisi mukaba ukulanguluka lyonse. Abalumendo ba mu musumba wa Heliopolisi na ba mu musumba wa Bubasiti bakafwa ku nkondo, na bantu bambi bonse bakasendwa muli bunkole. Mu Tapanesi mukafiita fititi ilyo nkonaula Egupto no kumupwisha ubulamba ubo aleitakishishapo. Mukaba icikutika mu Egupto, na bantu ba mu misumba yonse bakasendwa muli bunkole. Kanshi ifi efyo nkalimuna Egupto, elyo nabo bakeshiba ukuti kanshi ine nine Yawe.” Mu mwaka walenga ikumi limo na umo (11), pa bushiku bwalenga cine lubali mu mweshi wapakubala, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, ine ninkontola ukuboko kwakwa Farao, imfumu ya Egupto. Takuli nangu umo uwakuti amukakileko, nangu uwakumubikilako akapekesa nakalya, pakuti amone ukupola no kukwata amaka nakabili ayakwikatilako ulupanga. Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ine ndi mulwani wakwa Farao, imfumu ya Egupto. Nalaya mukontola amaboko yakwe yonse yabili, ukuboko kulya kushele ukutuntulu, na kulya kwine kukontweke, no lupanga lwalaya lukuta mu minwe yakwe. Abena Egupto nalaswa mbasalanganishishe mu mishobo na mu fyalo ifyalekana lekana. Elyo nkakoshe na maboko ya mfumu ya ku Babiloni, nkaifyambatike no lupanga lwandi. Lelo Farao ena, awe ndemukontaula amaboko, akaŋonta, no kufwa akafwila pa cinso ca mulwani wakwe. Farao nkamupwisha amaka, imfumu ya ku Babiloni yena nkaikosha. Ilyo ine nkafumbatika imfumu ya ku Babiloni ulupanga lwandi, nayo ikalati nga yalupambula pakulwisha icalo ca Egupto, elyo abantu bonse bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Nalaswa nsalanganishishe abena Egupto mu mishobo ne fyalo fya pano isonde. Elyo nabo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” Mu mwaka walengele ikumi limo na umo (11), pa bushiku bwapakubala mu mweshi wabutatu, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, ala kebe Farao, imfumu ya Egupto, pamo pene na bantu bakwe abafulisha, uyetila auti, “‘Ninani uo ine ningakupashanyako mu bucindami bobe? Mona iwe ndekupalanya ku muti wa keda uwalepesha ulya ukula mu Lebanoni, ulya wakwata imisambo iyisuma, kabili uwafumba. Umuti uutali, kabili wafika na mu makumbi. Amenshi eyalengele ukuti ulekula, ne mimana iyashika eyaukushishe. Eyaleleta umutonshi apo umuti walekulila, no kulalosha utumilonga twaiko ku miti yonse iya mu mpanga. Pa mulandu wakutapililwa bwino bwino, kanshi nao epakucila imiti imbi yonse ku butali. Imisambo yauko epakulakwata amampanda ayengi, ne misambo yalaandalala pa mulandu wa menshi ayengi. Fyasuka ne fyuni fya misango yonse, fyalapikula ifisansala mu misambo yauko, ne nama sha mpanga shalafyalila mwisamba lyauko, na bantu ba mishobo yonse iyikalamba iya pano isonde balatuusha na mu cintelelwe cauko. Wali umuti uwayemba ku busuma, wali uutali, ne misambo yauko yalyandalele, pantu imishila yauko yaile panshi, ukuya fikafye na pa menshi ayapita mutunta panshi. Mwibala lyakwa Lesa, tamwali umuti wa keda nelyo umo uwalepeshe ukulingana noyo muti. Imiti ya mipapa tayayandalele misambo ukulingana noyo muti, nangufye myengele iyikalamba nayo ine tayakumineko, iyoo. Ala mwibala lyakwa Lesa tamwali umuti uwapuuleme ngoyo muti. Ine nine naupulamike no kuwandalika imisambo. Ne miti yonse mu Edeni, mwibala lyakwa Lesa yaliufimbiile.’ “Kanshi ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Pantu uyo muti walilepele icakuti wafika na mu makumbi, nomba ilyo walepelako elyo walecililako ukulakwata icilumba. Kanshi ine nomba uyo muti naupeele mu minwe ya ntungulushi iya mishobo ya benafyalo, eyo iucitile ukulingana no bubi bwaiko. Naliuposele, na benafyalo nabo abalulunkana baliuwishishe, no kuusha naulambalala apo pene. Imisambo yauko ikakobenkanina mu mpili shonse, na mu mikonko yonse mu calo apo yaponene. Abantu ba mishobo yonse aboba mu cintelelwe cauko bakafumamo, bakaye no kuya. Ifyuni fyonse fikesa tongama pali uyo muti uukawa, ne nama shonse isha mu mpanga shikesa mukulaendauka mu misambo yauko. Eico kanshi ukutula pali nomba, umuti onse nangu ukatapililwe shani, awe takwakabe nelyo umo uukalepa kabili ngoyo muti, ne cilumba icakuti na kantongolilo kauko kakapule mu makumbi. Pantu imiti yonse ili nokufwa, yakulafwafye nga bantu bambi bonse abenakufwa, ala yakulafwa no kuya nabo ku calo ca bafwa.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ubushiku uyo muti ukaya ku calo ca bafwa, ine nkaleka amenshi ya mu mimana iyashika ukuuloosha. Nkacilika imimana, nshakaleke ilya mimana iyingi ikalepongwela. Pa mulandu wa uyo muti, ine nkaleta imfifi pa lupili lwa Lebanoni, nkaleka ne miti yonse mu mpanga ikome. Nalengele imishobo yonse ukuti itutume ku ciunda ca kuwa kwauko ilyo nauposele ku calo ca bafwa pamo nabo abaya ku nindi. Elyo imiti yonse iya mu Edeni, ne miti yonse iyapulama iya ku Lebanoni kabili iyitapililwa bwino ikatalalikwa kulya kwine panshi ya calo. Ikaya nankwe ku calo ca bafwa kukwikala pamo na bafwa kale, na bonse abaleikala mu cintelelwe ca uyu muti pakati ka mishobo ya benafyalo bakaya nao ku calo cabafwa, abafwile ku lupanga.’ “Uyo muti, ala ni Farao wine, imfumu ya Egupto, pamo na bantu bakwe abafulisha efyasosa Imfumu Yawe. Mu Edeni tamwali muti uwalepeshe no kupulamisha ngoyo muti. Elyo nomba ukaposwa mu calo ca bafwa pamo pene ne miti ya mu Edeni, kukuya ikala pamo na bantu abashasembululwa, balya abafwile ku lupanga. Ifi efyasosa imfumu Yawe.” Mu mwaka walenga ikumi limo na ibili (12), pa bushiku bwakutampa umweshi walenga ikumi na ibili (12) ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, kebe Farao, imfumu ya Egupto. Kamwebe amashiwi yandi aya ayakutila, ‘Pa bantu ba mishobo yonse, iwe niwe wabapofye nge nkalamo, lelo kwena iwe wabafye nga cishimweshimwe icikala mu menshi, icifundaukafye mu mumana. Amakasa yobe yalafundaula amenshi no kulamfya imimana.’ Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ilyo abantu ba mishobo iyingi bakalongana pamo, ine nkakwikata mwisumbu, nkaleke bakakukululwile na ku mulundu. Nkakufuntwila na pa mulundu, nkakufwanta na panshi, nkaleke ne fyuni fyonse pamo ne nama sha mpanga shonse fikakulye. Icitumbi cobe nkacisalanganya pa mpili, na mafupa yobe yakesule paa mu mawanga, umo yakalalukutila. Umulopa obe ukakumana pa calo, nao ukakupa na pa mpili, mu mikonko monse mukesula iminofu yobe. Ilyo nkakonaula, nkafimba ulwelele no kushimya intanda. Nkafimba amakumbi pa kasuba, no mweshi nao tawakabalike. Nkashimya ifyengelo fyonsefye ifya mu mulu, nkakupa ne mfifi pa calo cobe conse.’ Efyasosa Imfumu Yawe. “Abantu ba mishobo iyingi bakalasakamana ilyo umulandu wakonaika kobe nkausalanganishisha mu fyalo, ifyo iwe ushatala aumfwapo ukuti eko fyaba. Ifyo iwe nkakucita, ala fikasungusha abantu ba mishobo iyingi. Ilyo nkapambula ulupanga lwandi, ishamfumu shikacilimukila kulwa mwenso. Ubushiku iwe ukawa panshi, ishamfumu shonse shikalaikankilafye pa mulandu wakutiina, ukuti nakalimo nasho efyo cikaba. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Iwe ukakumana no lupanga lwa mfumu ya ku Babiloni ikakulimuna. Nkaleka abashilika ba mishobo ikali ababula uluse bakepaye ku lupanga ibumba ilikalamba ilya bantu bobe. Bakapwisha icilumba ca calo ca Egupto, na bantu bonse ababamo bakaloba. Nkalofya ne fitekwa fyaciko ifyaba mu lulamba lwa mimana yaciko. Takwakashale bantu abakufundaula amenshi nakabili, nangufye fitekwa fine ifyakuyafundaula awe nafyo fine takwakabe. Nkaleka amenshi yaciko yakaleikala, yakalelengama, ne mimana ikaleipitilafye tondolo nga mafuta,’ efyasosa Imfumu Yawe. Ilyo icalo ca Egupto nkacisangula amatololo, no kulofya bonse abaikalamo, elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “Ala aya mashiwi ndebasoka yakasanguka ulwimbo lwa pa ndosha. Abanakashi ba mishobo ya benafyalo bakalalwimba pakuloosha icalo ca Egupto, kumo kwine na bantu baciko.” Efyasosa Imfumu Yawe. Mu mwaka uwalengele ikumi limo na ibili (12), pa bushiku bwalenga ikumi limo na isano (15), ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, pumapo umusowa uwakuloosha abena Egupto abashaifulila. Senda abena Egupto pamo na bantu ba mishobo iyacindama, ale batwale ku calo capanshi, ubatentemushishe pamo nabo abaya ku calo cabafwa. Elyo uye beba auti, “‘Tepapo, bushe imwe nimwe mwacila bonse ku busuma, batini? Aleni, laleni mu nindi sha bantu abashasembululwa.’ “Bakawila pamo na bantu abakafwila mu nkondo. Moneni ulupanga nalupambulwa ulwakwipailako Egupto na bantu bonse abashaifulila. Kanshi ukufuma ku calo cabafwa impalume shonse isha fita shikalanda palwa bena Egupto pamo na balebafwako abati, ‘Ala aba baisa no kwisa lala pamo na bashasembulwa, abo abafwilile mu nkondo.’ “Asiria ulya ali palya, ali pakati ka nindi sha bashilika bakwe bonse abafwilile ku lupanga, ne nindi shabo shibikwa pa ncende iyashika iya ku calo ca bafwa. Abashilika bakwe bonse bafwilile mu nkondo, ne nindi shabo shaposa inindi yakwe pakati. E aba bene bashilika bateekele icalo ca bomi ku kalili. “Elamu ulya ali palya, ali pakati ka nindi sha bashilika bakwe. Bonse bafwile ku lupanga, ilyo balelwa inkondo. Bonse abacita impasase mu calo ca bomi nabaya ku calo cabafwa ukwabula ukusembululwa. Baya ne nsoni ishiya na bonse abaya ku calo ca bafwa mukonaika. Balipangile Elamu ubusanshi pakati ka bafwile mu nkondo, ne nindi yakwe ili pakati kabo. Na bonse aba, bantu abashasembululwa abafwile ku lupanga. Pa mulandu wakuti impasase balecita shasalangene mu calo ca bomi monse, baya ne nsoni ishiya na bonse abaya ku calo ca bafwa. Babashiika pamo nabo baipeye. “Mesheki Tubali nao ali palya pakati ka nindi sha bashilika bakwe. Balya bonse bantu abashasembululwa, kabili ni balya bantu bafwile mu nkondo ku lupanga pantu ebalya bantu balecita impasase mu calo ca bomi. Bushe bena tabalala apalala ababulwi abashasembululwa, abo bashiikile pamo ne fyanso fya nkondo, ne mitwe yabo yasaile pa mpanga shabo? No kukandwa kwa pa bubifi bwabo kwaba pa mafupa yabo nangu impasase shacitile aba ababulwi shali mu calo ca bomi. “Eico na iwe wine Farao, uli nokonaika no kuya lala pamo na bashasembululwa, balya abaipaiwe ku lupanga. “Edomu nao ali kulya pamo ne shamfumu shakwe na bacilolo bakwe bonse. Bali abashilika abapambana, nomba pali ino nshita balilala kulya ku calo cabafwa, pamo na bantu abashasembululwa abafwilile mu nkondo. “Intungulushi shonse isha ku kapinda ka ku kuso nasho shili kulya kwine, pamo na bena Sidoni bonse. Kale ebaletiinya abantu ba mishobo ku mulandu wa bulamba bwabo, lelo pali nomba baliya ne nsoni kulya ku calo ca bafwa, no kulala eko balala ukwabula ukusembululwa pamo na bafwile ku lupanga. “Ifi efyasosa Imfumu Yawe. Ilyo Farao imfumu ya Egupto akabamona bonse, awe imfwa yakwe ikamutalalika umutima, pamo pene ne mfwa ine iya fita fyakwe fyonse ifyafwilile mu nkondo. Nangu ena namubomfeshe mukusalanganya umwenso mu calo ca bamweo lelo Farao ne fita fyakwe fyonse bali nokuya lala pamo na bashasembulwa abafwile ku nkondo.” Efyasosa Imfumu Yawe. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, eba abantu bobe ukuti ilyo ine nkemya inkondo muli cino calo, na bantu ba ico calo balasalapo umuntu wabo umo pakuti eo abe kalinda wabo, uyo kalinda nga amona uko abalwani balepalama, alisha ipenga pakucenjeshako abantu bonse. Lelo umutu umo nga taposeleko mano nangu omfwile ipenga, ninshi ena umulopa wakwe ukaba pa mutwe wakwe abalwani nga baisa mwipaya. Ninshi ukufwa kwakwe kwakuiletelelafye umwine ku mufulo wakwe, pa mulandu wakukanasakamana ipenga kufyo balemucenjeshako. Pantu akwata amano, nga kuti afulumuka no kupusuka. Nomba kalinda nga amona abalwani uko baleisa, akaana ukuti alishe ipenga pakucenjeshako abantu, ninshi kuti abalwani baisa bapumikisha balofya no bumi bwa umo. Kwena uyu muntu akafwila pa bubifi bwakwe, lelo ni kalinda eo ine nkapeela umulandu, no mulopa wakwe ukaba pa mutwe wakwa kalinda. “Kanshi iwe we mwana wa muntu, ine nomba nakucita kalinda wa ba ŋanda yakwa Israeli. Niwe wakulabacenjeshako ifyo ine nakulakweba. Ine nga napingwilapo umubi umo ukufwa, elyo nobe taumusokeleko pakuti alule imisango yakwe, ninshi uyo mubi akafwila pa bubi bwakwe, lelo kwena niwe nkapeelelapo umulandu pa mfwa yakwe. Nomba iwe nga wasoka umuntu mubi, elyo ena akaana ukuleka ukubifya, ninshi akafwilapo pa bubifi bwakwe, lelo iwe ukapususha ubumi bobe.” “We mwana wa muntu, eba aba ŋanda yakwa Israeli ukuti imwe mulasosa amuti, ‘Ifwe, awe twalifinininwa na bumpulamafunde bwesu ne fyabubifi ifyo twacita. Natuya tulepwilapo pa mulandu wafiko, bushe kuti twaikala shani abomi?’ Bebe ukuti napalifye ine ne Mfumu Yawe Umumi ndeti, ‘Ala ine tacinsansamusha ukumona umuntu umubi uko alefwa. Ine nalitemwapo ukumona umuntu umubi uko aleleka ukubifya, pakuti aleikala umumi. Kanshi imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli lekeni imisango yenu iyibi, ala lekeni. Nga mulandu nshi mufwaila ukufwa mwe ba ŋanda yakwa Israeli?’ “We mwana wa muntu, kanshi nomba eba abantu bobe ukuti umuntu umololoke nga abifya, ninshi filya ifisuma ifyo alecita kale tafyakamupusushe iyoo. Umuntu umubi nga aleka ukubifya, ninshi ububi bwakwe ubwakale tabwakamuletelele iyoo. Nao muntu umololoke nga abifya, awe ninshi takaleikala mumi nakalya. Ine nga nalaya ukupeela umuntu mololoke umo ubumi, nomba nao kabili alatetekela ubololoke bwakwe, elyo alabifya kabili, awe ine ninshi pa fisuma fyakwe ifyakale nshakebukishepo nelyo cimo. Akafwilafye pa bubi bwakwe. Nomba ine nga nasoka umubi ukuti ulefwa, nao aleka ukubifya, alacita ifisuma kabili ifyalungama, kanshi ntilefye, abwesha ifikatila mulandu pafyo akongweseshe, abwesha nefyo aibile, emukuti uyo muntu nga aleka ukubifya, alakonka ne fipope ifileta ubumi, ala ninshi takafwe iyoo, akalaikalafye umumi. Ine nkamubelelako uluse ku fibi fyakwe fyonse ifyo acitile kale. Akalaikala umumi ku kuwamya kwakwe na ku kulungika kwakwe. “Lelo abekalacalo banobe balasosa ukuti, ‘Ifyo Yawe acita, awe tafyalolamo.’ Ala nakalyafye, misangofye yabo eishalolamo. Umuntu umololoke nga aleka ukuwamya, atampa no kulabifya, ninshi akafwilapo. Umuntu mubi nao nga aleka ukubifya kwakwe, alawamya no kulalungika, ninshi uyo muntu akapusuka. Lelo imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli mulesosa ukuti ifyo ncita ine ne Yawe Lesa tafyalolamo, mwa? Ala bonsefye imwe ine nkamupingula cila umo ukulingana nefyo mucita.” Mu mwaka walengele ikumi na ibili (12), ninshi tucili muli bunkole, pa bushiku bwalenga shisano mu mweshi walenga ikumi, umuntu umo uwapusumwikemo mu Yerusalemu, aishile njeba ukuti nabapoka umusumba. Nomba icungulo, libe ulya muntu uwapuswike talafika, ukuboko kwakwa Yawe kwali pali ine, kabili akakula na kanwa kandi libe talati afike kuli ine ulucelo. Ilyo Yawe akakwile akanwa kandi, nshatalile mba cibulu nakabili. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaisa kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, abantu abaikala mu misumba iyaonaika mu calo ca Israeli, bena balasosa abati, ‘Abrahamu alifye eka lilya apeelwe cino calo. Pali nomba ifwe natufula, kanshi nifwe bene twapeelwa icalo ukuba cesu.’ “Cisuma bebelepo ukuti ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Imwe mulalya inama iyabamo umulopa. Kabili mulapepa utulubi no kusumya umulopa, bushe imwe nimwe mwingapeelwa icalo? Mutetekela impanga shenu ishakulwilako. Mulacita ne fyabunani. Mulacita no bucende na bamukabene, bushe imwe nimwe mwingapeelwa icalo?’ “Bebe ukuti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Napalifye ine ne Mumi ndeti, abashala mu fibolya bakafwa ku lupanga. Abaikala mu mpanga bakabalya ku nama sha mpanga. Abafisama mu malinga na mu ncengo sha mabwe bakafwa ku cikuko. Icalo ine nkacisangula amatololo. Amaka baitakisha, yakapwa. Impili sha mu Israeli shikasapa icakuti takwakalemoneka muntu uukalapitamo. Ilyo nkalimuna abantu palwa kubifya kwabo, no kusangula icalo cabo amatololo, lyena elyo bakashininkisha ukuti ine nine Yawe.’” “Nomba palwa iwe, we mwana wa muntu, abekalacalo balakulandapo ilyo bakumanina pa fibumba fya musumba, nangu ilyo bali pa minshi ya mayanda yabo. Balashinishanya abati, ‘Natuye umfwako amashiwi yafumine kuli Yawe.’ Kanshi abantu besa kuli iwe ngefyo bafwile ukwisa, no kwisa ikala pa ntanshi yobe nga bantu bandi mukumfwa ifyo ulelanda, lelo balafilwa ukuficita. Ku tunwa twabo balanda ukusumina kwati nabakutemwa lelo imitima yabo ikonkamofye ubunonshi. Bena iwe bakumonafye nge ŋomba iyileimba inyimbo ishakutemuna, atemwa ngo muntu uulelisha bwino icilimba. Amashiwi yobe yonse balayomfwa, lelo ukuti baleyakonka, cena calyafya nganshi. Nomba ilyo fikafikila ifyo iwe usosa, na mu cacine fikafikila, lyena elyo bakashininkisha ukuti kanshi balikele na kasesema wine wine pakati kabo.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, sesema no kusoka bakacema ba bena Israeli, useseme no kweba bakacema auti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, mwashama imwe mwe bakacema ba bena Israeli, mwe baisakamanafye. Bushe bakacema tabafwile ukusakamana impaanga? Muipakisha umukaka washiko, mufwala ne nsalu ishabilwa na masako ya mpaanga shine, mulepayapo impaanga ishaina, no kulya mulalya, elyo nomba ukuti muleshisunga, awe kwena nakalya. Imwe tamusunga mpaanga ishishilakosa, tamundapa ishalwala, tamukakila ishileba ne filonda, tamulondola ishilubantika, nangu ukuya mulafwaya ishileluba. Imwe mushitekela mu bukali no buluku, epela. Impaanga shalisalangana, ne fiswango filashikata no kushilya, pa mulandu wakukanaba na bakacema abakushicema. Ala e mulandu wine kanshi impaanga shandi shilulumbilafye pa tupili na pa mpili ishitali. Eco kanshi shasalanganinafye mpanga yonse pano isonde lyonse, ukwabula nelyo umo uwakuti asakamaneko, nangufye ukweshako ukushifwaya fwaya.’ “Kanshi nomba imwe mwe bakacema, umfweni ifyo ine ne Yawe nalamweba. Napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, pa mulandu wakuti impaanga shandi tashakwata kacema, shilekatwa no kuliwa ku fiswango elyo kabili na imwe bene mwe bakacema bandi tamweshako na kushilondola, pa mulandu wakuti mwaliisakamana mwe bene ukwabula ukuposa amano ku mpaanga shandi, eico umfweni kuli ine imwe mwe bakacema. Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ine nomba nasangukila bakacema, bena nomba baba abalwani bandi. Nkabapoka impaanga shandi, tabakatale abashicema nakabili iyoo. Bena nkabafyombotola impaanga shandi, nshakaleke bakaleshilyapo awe.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ine ne Yawe Lesa ndemweba ukuti ine wine nine nkafwaya impaanga shandi, kabili nine wine nkashisunga. Nga filya fine kacema asunga impaanga shakwe ishisalangene, efyo na ine ndi nokusunga impaanga shandi. Nkashipokolola konse uko shasalanganine pali bulya bushiku bwa cikutika ne mfifi. Nkashifumya mu fyalo fya bantu ba mishobo iyalekana lekana. Nkashilonganika, nkashibweseshe na mu calo cashiko. Nkalashicemena mu mpili sha mu Israeli, ku mikonko, na mu ncende shonsefye ishaikalamo abantu. Nkalashicemena umwaba umulemfwe usuma, mu mpili, na ku milonga, na mu ncende shonse isha mulemfwe ishaba mu calo ca mu Israeli. Emo shikalatuushisha mu mulemfwe usuma no kulya icani iciteku ku mpili sha mu Israeli. Nine wine nkalacema impaanga shandi, kabili nine wine nkalashifwaila na pakuti shikaletuushisha.’ Efyasosa Imfumu Yawe. “Ine nkaya ndafwaya impaanga ishaluba, nkalalondola ishilelubantika, nkalakakila ishileba ne filonda, nkalaundapa ishilwele, lelo ishatuluka ne shakosa nkashonaula. Nkacema umukuni mu mulinganya. “Kanshi nomba imwe mwe mukuni wandi, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nkapingula pakati ka mpaanga imo ne ibiye, nkapatulula impaanga ku mbushi. Bamo pali imwe balitendwa ukulya umulemfwe uwawamisha, balemenenafye nomba ukulanyantauka pafyo bashilya. Balitendwa ukunwa amenshi ayalengama, balemenenafye nomba ukulayafundaula. Elyo impaanga shandi shimbi bushe eshili nokulalya ifyo imwe mulenyantaukapo, eshili nokulanwa amenshi ayo imwe mulefundaula.’ “Kanshi nomba ine ne Mfumu Yawe ndemweba ukuti ine nkapingula imwe mwe mpaanga ishaina, na imwe mwe shaonda. Impaanga ishishakosoboka imwe mulashituna no kulashipunka ne nsengo shenu pakuti shilefuma pebumba. Nine nkapususha impaanga shandi, nshakaleke bakaleshicusha nakabili. Nkapingula pakati ka mpaanga imo ne ibiye. Nkabuula umubomfi wandi Davidi eo akabe kacema washiko umofye, no kushisunga eo akaleshisunga. Ine ne Yawe nine nkalaba Lesa washiko, no mubomfi wandi Davidi eukalaba kateeka washiko. Efyasosa Yawe. Nkapangana nabo icipangano icakuti icishininkisho ukuti shikalaikala umutelelwe. Mu calo nkafumyamo ifiswango fyonse, pakuti impaanga shandi shikaleiikalila ku matwi tondolo mu ncende umo shikalacemenwa, nangufye shisendame mu mutengo mwine. “Nkalashipaala, nkaleka shikaleikala monse mu mbali ya lupili lwandi ulwamushilo. Nkalashilokesha imfula iyalinga pa nshita shikalaikabila. Imiti ikalatwala ifitwalo, mu mabala mukalaba ifisabo, na bantu bonse umo umo bakalaiikalila mu fifulo fyabo ku matwi tondolo. Ilyo nkaputaula iminyololo iyo bakakako abantu bandi, no kubalubula ku babateeka ubusha, elyo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Imishobo ya benafyalo tayakabwekeshepo nakabili ukulabawililila, ne fiswango fine tafyakalebekata nakabili iyoo. Bakalaikala umutelelwe, takwakalemoneka wakubatiinya nakabili. Mu mabala yabo ine nkalameshamo ifisabo ifine fine, na mu calo cabo ine nkapwishamo insala. Abantu ba mishobo ya benafyalo tabakabwekeshepo ukubasuula. Elyo abantu bonse bakashininkisha ukuti kanshi ine ne Yawe nine Lesa wabo, nokuti kanshi aba ŋanda yakwa Israeli bantu bandi. Efyasosa Imfumu Yawe. “Nimwe mwe mpaanga shandi, umukuni wa mpaanga shandi, muli bantu bandi, na ine ndi Lesa wenu. Efyasosa Imfumu Yawe.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, sesema uloshe amenso ku lupili lwa Seiri, kabili usose auti, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “‘Ine ninkwalukila we lupili lwa Seiri, ninkwimisha ukuboko kwandi kabili ndekusangula amatololo umushakabe kantu. Imisumba yobe ine nkaicita ifibolya, na mu calo cobe tamwakekale umuntu. Elyo ukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “‘Pa mulandu wakuti wali ne mpatila iyamutatakuya iyakupata abena Israeli, no kuleka babepaye ilyo baponenwe ne shamo, pali ilya nshita ukukandwa pa kubifya kwabo kwakulishe. Kanshi napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, niwe nomba ukafwilapo, tawakamone pakulukuntila. Walikwata umulandu palwa bupondo bobe, no bupondo bobe tawakabukunte. Ulupili lwa Seiri ine nkalusangula amatololo umushakaleba kantu, kabili nkalaipaya na onse uukalapitamo. Pa mpili shobe ine nkafimbapo ifitumbi fya bantu, ne fitumbi fya bantu abakafwa mu nkondo fikakupa pa tupili tobe na mu mawanga na mu mikonko yobe mwine. Ine nkakusangula amatololo ya pe, takwakamoneke nelyo umo uukalaikala nakabili mu misumba yobe. Elyo ukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “‘Umushobo wa bena Yuda, no mushobo wa bena Israeli kumo kwine ne fyalo fyabo, iwe walisosele ukuti e fyuma fyobe ifili nokuba mu maboko yobe, nangu ine ne Yawe naba nabo. Kanshi napalifye ine ne Mumi, ne Mfumu Yawe ndeti, ine nomba nkalandula pa cipyu cobe, na pa mufimbila obe, na pa mpatila yobe iyo wakwatila abantu bandi. Elyo nabo bakashininkisha ukuti ine ndekulimwina pafyo wabacitile. Elyo ukashininkisha ukuti kanshi ine ne Yawe ndomfwa uko iwe ulanda amashiwi yamusaalula auti, “Mu mpili sha mu Israeli ala tamwaba kantu nangu kamo, kabili shalipeelwa kuli ifwe kukonaulwa.” Ine ndomfwa amashiwi yobe yonse ayamataki, ayakuti ulanda icilande lande pali ine. Ala ndomfwafye fyonse.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ilyo isonde lyonse lileyanga, ine nkakusangula amatololo. Nga filya fine nobe wine wasansamwike pakumona icalo ca bantu bandi aba ŋanda yakwa Israeli uko caonaika, iwe Seiri we calo ca mpili, ala iwe we calo conse ica Edomu, ukashala amatololo. Elyo na bantu bonse bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” “We mwana wa muntu, sesema ku mpili sha mu Israeli kabili sosa auti, ‘Owe mwe mpili sha mu Israeli umfweni amashiwi yakwa Yawe.’ Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Abalwani bakwa Israeli balacankwa abati, “Eeya. Shilya mpili shakale nomba cuma cesu.” ’ “Nomba sesema kabili utile, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ilyo abantu ba mishobo ya mumbali bapokele no kutapa impili sha mu Israeli, bonse balewela Israeli no kumulandila ifibi pamo no musaalula.’ Kanshi nomba umfweni ishiwi lya Mfumu Yawe. ‘Ine ne Mfumu Yawe ndemweba imwe mwe mpili, na imwe mwe tupili, na imwe mwe mikonko, na imwe mwe mawanga, nemwe mwe ncende ishashala amatololo, na mwe misumba iyashala ifibolya, mwebo abantu ba mishobo ya mumbali yaonawile no kulawela. Ine ne Mfumu Yawe ninkalipila nganshi abantu ba mishobo iyaba mumbali, palibufi Edomu ena eo ncishishepo. Abantu kulwa cilumba cabo ne misuula yabo balipoka icalo candi, ne ncende ishakucemenamo shalisanguka ishabo. “‘Kanshi niwe sesemena icalo ca Israeli amashiwi yandi, impili no tupili, imikonko na mashika, fyebe amashiwi yandi ayo ine ne Mfumu Yawe ndelanda cipyu cipyu kulwa bufuba, pantu filatukwa na bantu ba mishobo ya benafyalo. Ine ne Mfumu Yawe nasumbula ukuboko kwandi no kulapa ukuti bakasebana abantu ba mishobo iyaba mumbali. “‘Mu mpili sha mu Israeli mwena mukalamena imiti nakabili, no kulatwalamo ifitwalo ifyakuti mukalelya imwe mwe bantu bandi abena Israeli, pantu mwalaswa mubwelele bwangu bwangu kumyenu. Ine ndi nenu, nalimusakamana kabili nkamukwatila uluse ndefwaisha ukuti mukalelima umushili wenu, no kulabyalamo imbuto. Ine nkamufusha mwe ba ŋanda yakwa Israeli bonse, mukaba abengi. Mukalaikala mu misumba, no kulabuukulula ifibolya. Ine nkafusha abantu, nkafusha ne fitekwa fine. Mukafulilako ukucila ifyo mwali kale, kabinge mukalakwata na bana abengi. Nkaleka mukaleikalamo ngefyo mwaleikalamo kale, kabili nkaleka mukashuuke ifyo mushatalile amushuuka kale. Lyena elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Imwe mwe mpili, ala ine nkabweseshamo abantu bandi abena Israeli kuno kuli imwe, pakuti bakalenyanta pa mushili wenu. Mukaba icuma cabo icacishilano, tamwakatale nakabili amwipaya abana babo iyoo.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Pantu abantu basosa ukuti imwe mwe mpili mulalya abantu, nokuti imwe mulepaya abana ba mushobo wenu, nomba ukufuma pali lelo imwe tamwakulalya abantu, nangu ukwipaila umushobo wenu abana.’ Ifi efyasosa Imfumu Yawe. ‘Ine nshilefwaya ukuti nakabili mukaleumfwa uko abantu ba mishobo balemutuka no kumuwela. Tamwakatale amusuulwa ku mishobo imbi nakalya, nangu kupunwisha umushobo wenu. Efyasosa Imfumu Yawe.’” Nakabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, pa nshita aba ŋanda yakwa Israeli baleikala mu calo cabo, awe balicikowesha ku mikalile yabo na ku micitile yabo. Kuli ine, imyendele yabo yali iyabunani kwati mwanakashi uuli kumpepo. Ine napongolwele icipyu candi pali bena, pantu balisumyamo umulopa mu calo, no kucikowesha pa mulandu wakupepa utulubi. Nalibapeele umulandu palwa mikalile yabo na palwa micitile yabo, no kubasalanganya nalibasalanganishishe mu fyalo fya mishobo ya benafyalo. Elyo kabili konsefye uko baya, nako kwine tabancindika iyoo, pantu abantu balabalandapo abati, ‘Aba bantu mulemona bantu bakwa Yawe, lelo ebalya bantu abo atamfya mu calo ico abapeele.’ Ici cintu ine calilenga ukuti nsakamane palwa lulumbi lwandi, pantu aba ŋanda yakwa Israeli balindetele insoni pakati ka mishobo yonse uko baile. “Kanshi nomba iwe Esekieli, eba aba ŋanda yakwa Israeli aya mashiwi ayo ine ne Mfumu Yawe ndebeba nati, ‘Ifyo ine nalaswa ncite, te pa mulandu wa imwe iyoo, ine mpamfiwe palwa lulumbi lwandi, pantu imwe mwalindetela insoni ku mishobo yonse uko mwasalanganine. Nga nalanga abantu ba mishobo ya benafyalo ifyo ine naba Uwamushilo, nangula imwe mwandetele insoni kuli bena, lyena bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe,’ efyasosa Imfumu Yawe. Kabili imwe nimwe nkaleka mukeshibishe imishobo ya benafyalo ukuti ine ndi Wamushilo. Pantu ine nkamufumya ku mishobo ya benafyalo, na mu fyalo fimbi fyonse, no kumubwesesha mu calo cenu. Ine nkamukana amenshi ayasuma kabili mukasanguluka. Ndi nokumusangulula ku fyakukowesha fyonse na ku tulubi tonse. Ine nkamupeela umutima uupya kabili nkabikamo umupashi uupya muli imwe. Nkafumyamo umutima wa libwe muli imwe no kumupeela umutima wa munofu. Kabili nkabika muli imwe Umupashi wandi, no kumulenga ukukonka ifipope fyandi no kuposa amano kukusunga amafunde yandi. Mukalaikala mu calo ico ine napeele ifikolwe fyenu. Mukaba abantu abandifye, na ine nkaba Lesa uwenu. Nkalamupususha ku fyamukowesha fyonse. Nkalenga ne ŋanu ukulafulisha, epakuti nakabili mwikalaponenwa ne cipowe. Nkalaleka imiti yenu ikaletwalisha ifitwalo, no kulafusha ifisabo mu mabala yenu, epakuti mwikalaponenwa nakabili icipowe icakumuletela insoni ku bantu ba mishobo. Elyo mukalaibukisha imyendele yenu iyibi iyakale, ne micitile yenu iyakale, elyo nomba na mwe bene mukaleipata pa mulandu wa fyabubifi fyenu ne fyabunani fyenu. Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ndefwaya mwishibe bwino ukuti ine nshilecita ifi fintu fyonse pa mulandu wenu iyoo. Ine ndefwayafye muleumfwa insoni, pantu mulaisebanya pa fintu ifyo imwe mucita. Efyasosa Imfumu Yawe.’ “Kabili ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Pa bushiku nkamusangulula ku fyabubifi fyenu, elyo nkamuleka mukaleikala mu misumba yenu nakabili, no kumuleka mukakuule cipya cipya ifibolya. Bonsefye abapita mu mabala yenu, balamona ifyo yasapilwa, nomba ine nkaleka mukalelimamo nakabili. Elyo bonse bakalalanda abati, “Tambeni icalo icali kale amatololo, moneni nomba ifyo cili kwati libala lya Edeni. Ne misumba iyabongolweke kale no kutapwa, no kushala ifibolya, moneni nomba ifyo baikuulile cipya cipya, no kukuulililako amalinga, nefyo abantu nomba baleikalamo.” Elyo abantu ba mishobo iyaba mumbali abakashalapo, bakashininkisha ukuti nine ne Yawe nkuulile cipya cipya iyi misumba iyaonaike, no kubukulula amabala ayaonaike. Nine ne Yawe nalanda, no kucita efyo ine nkacita. “‘Kabili ine ne Mfumu Yawe ndesosa ukuti, nakabili nkaleka aba ŋanda yakwa Israeli bakalemfwaya, pakuti ndebafwako. Nkaleka abantu babo bakafulishe nge mpaanga. Abantu bakafulisha nge mikuni yakutuula ilambo pa bushiku bwa nshikunkulu ubwasontwa. Efyo imisumba iyaonaike ikesulamo amabumba ya bantu. Elyo abantu bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” Ukuboko kwakwa Yawe kwali pali ine elyo ansenda mu Mupashi wakwe, antwala na mwishika umwaiswile amafupa ya bantu. Elyo Yawe ampisha mwishika, na ine namona ukuti muli amafupa ya bantu ayengi, kabili nayo ayauma umuswalala. Epakunjipusha ati, “We mwana wa muntu, bushe muli aya mafupa kuti mwabwelela ubumi nakabili?” Na ine nayasuka nati, “We Mfumu Yawe, we wishibe niwe.” Elyo anjeba ati, “Sesemena aya mafupa amashiwi yandi. Uyebe auti, ‘Mwe mafupa ayauma umfweni ishiwi lyakwa Yawe. Ifi efyasosa Imfumu Yawe ku mafupa ati, ine nkamuputilishamo umupu no kumubweseshamo ubumi. Ine nalamubikako imishipa ne minofu elyo ne nkanda ifimbepo. Nalamuputilishamo umupu no kumubweseshamo ubumi. Elyo mwalashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.’” Kanshi na ine epakusesema ngomo bankonkomeseshe. Kuti ilyo ncili ndesesema, awe naumfwafye amafupa yalati mpampampa, yatampa no kulalundikana ifupa pe fupa. Pa nshita ine iyo ndetamba, awe amafupa yaba ne mishipa, kwaba ne minofu, ne nkanda yafimbapo. Lelo tabalepema nakalya. Elyo Yawe anjeba ati, “We mwana wa muntu, sesemena umwela. Eba umwela ukuti ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Isa we mupu utule mu tupinda tune, wise upupile muli ifi fitumbi pakuti fibe no bumi nakabili.’” Kanshi na ine epakulasesema ngomo mwine akonkomeseshe. Awe no mupu waingila mu fitumbi, na bantu babuka, baiminina no kwiminina, nalyo ibumba lya bantu ilishaikulila ilya fita. Elyo Yawe alanjeba ati, “We mwana wa muntu, aya mafupa e bantu bonse aba ŋanda yakwa Israeli. Bena batila, ‘Ifwe twalyuma umuswalalala, tatusubila kantu, twalilobelela.’ Kanshi sesemena abantu bandi amashiwi yandi, bebe ukuti ine ne Mfumu Yawe nkesula inindi shabo, nkabafumyamo no kubabwesesha mu calo ca Israeli. Inindi shabo isho abantu bandi bashiikwamo, ilyo ine nkashisula no kubafumyamo elyo mukashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. Ine nkamuputilishamo Umupashi wandi, nkamubwesesha no bumi, no kuleka mukaleikala mu calo cenu. Elyo no kushininkisha bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe nalanda, ala no kucita efyo ine nkacita. Efyasosa Imfumu Yawe.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, ale buula inkonto iya cimuti, lembapo auti, ‘Ubufumu bwakwa Yuda no bwa bana bakwa Israeli abaikatana nankwe.’ Elyo kabili buula inkonto ya cimuti imbi, lembapo auti, ‘Icimuti cakwa Efulemu, icaba cakwa Yosefu, na ba ŋanda yakwa Israeli yonse abaikatana nankwe.’ Elyo wikatanye inkonto shonse shibili mu minwe yobe, pakuti shibe kwati ni nkonto imo. Ilyo abanobe balekwipusha umo ici cilolele, ubebe ukuti ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nkabuula iyo nkonto yakwa Yosefu, iyaba mu minwe yakwa Efulemu, iyalembwapo inko sha bena Israeli ishikatana nao, no kuikakatanya pamo neyo nkonto ya bena Yuda. Nkashisangula inkonto imofye, kabili shikasanguka imo mu minwe yandi.’ “Ala iwe ikatanya inkonto isho shibili isho ulembelepofye, leka na bantu bashimone. Bebe ukuti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Nkafumya abena Israeli mu mishobo ya bena mupalamano umo baya, nkabalonganya pamo, elyo nkababweseshe na mu calo cabo. Nkabakumbinkanya pamo pakuti bakabe umushobo umo winefye mu calo, mu mpili sha Israeli. Bakakwata imfumu imofye iyikalabateeka. Tabakabe nakabili imishobo ibili, kabili no bufumu bwabo tabwakapatukane pabili iyoo Tabakaleikowesha ku tulubi nakabili, nangu ukulaikowesha ku fyabipa ne ifyamakankamike. Nkalabapususha ku misango yabo yonse iyalelenga ukuti balebifya no kulansangukila. Nkabasangulula, nabo bakalaba abantu abandifye, na ine nkalaba Lesa uwabofye.’ “Umubomfi wandi Davidi eukaba imfumu yabo. Bonse bakakwatafye kacema umo, bakalanakila amafunde yandi no kusunga ifipope fyandi. Bakalaikala mu calo ico napeele umubomfi wandi Yakobo, umo ne fikolwe fyabo fyaleikala. Emo abene bakalaikala pe pamo na bana babo bene, kumo kwine ne finshikulula fyabo fine. Umubomfi wandi Davidi eukalabateeka pe na pe. Nkapangana nabo icipangano icamutende, icikaba icakubelelela pe. Nkabasandulula bakabe abengi, kabili ine nkasonta ne cifulo candi icamushilo mu calo cabo, no kubelelela emo cikabelelela pe. Tukalaikalamo nabo, kabili ine nkalaba Lesa uwabofye, nabo bakalaba abantu abandifye. Ilyo nkasontamo icifulo candi icamushilo icikabelelela pe, elyo imishobo ya benafyalo ikashininkisha ukuti kanshi nine ne Yawe naipatwila ne mwine abena Israeli ukuti babe abamushilo.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti, “We mwana wa muntu, sesema uloleshe Gogi pakumukalipila, ulya aba mu calo ca Magogi. E ntungulushi nkalamba iyateeka umushobo wa bena Mesheki no wa bena Tubali. Kamukalipile, no kumweba uye mweba ukuti ifi efyasosa imfumu Yawe ati, ‘We Gogi, we ntungulushi nkalamba ya bena Mesheki na bena Tubali, ninkwalukila, uli mulwani wandi nomba. Ine nkakupilibula, no kukutunga ifinkobwe mu nsekete shobe, pakuti nkakukululule pamo pene ne fita fyobe fyonse. Ine nkakukululula, nkakululula na bakabalwe bobe bonse na bonse abendelapo ne fyanso, ne bumba lyonse ilishaikulila ilya fita, ilyenda ne nkwela na mapanga. Pesia, Kushi na Puti bonse bakaba nobe bakakwata inkwela no tumpompo. Nkakukululwila pamo ne calo ca Gomeri ne fita fyaciko, ne ca Beti Togama ica ku ncende ukutali lwa ku kapinda ka ku kuso pamo ne fita fyaciko fyonse, elyo na bantu bonse ababa na iwe.’ “Kanshi we Gogi fwalila, upekanye ne fita fyobe fyonse pakuti fikubombele. Panuma ya nshiku ishingi mukalonganikwa. Ilyo pakapita imyaka iyingi, kukaba inshita imo ilyo ine nkakupeela icebo icakusansa icalo cimo, umo abantu baikala umutelelwe ico tamwaba inkondo, ukutulafye apo balonganine ukufuma mu mishobo imbi iyingi no kwisa fika ku mpili sha mu Israeli ishashele amatololo pa nshita ntali. Kwena aba abantu basendelwe ukufuma mu mishobo kabili baikalilafye nomba ku matwi tondolo. Iwe wine pamo ne fita fyobe, na bantu ba mishobo iyingi, mukema nge cimwela pakusansa icalo, kabili mukacikupa nge kumbi.” Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, “Ndekweba iwe Gogi ukuti ilyo iyo nshita ikafika, iwe ukatampa ukulatontonkanya amapange ayabipa. Ukalapanga ukusansa icalo icakaele, ico abantu baikalilamo ku matwi tondolo, mu mishi iyishakwata amalinga nangu imipindo elyo ne mpongolo ifyakuipokolwelamo abene. Ukatapa abantu abaikala mu misumba iyali kale ifibolya, ebalya bantu bafuma mu mishobo ya benafyalo no kulongana pamo, pantu nomba nabakwata ifitekwa ne fyuma, kabili no kwikala baikala pakati ka calo conse. Abena Sheba, na bena Dedani, na bashimakwebo ba ku Tashishi bakakwipusha abati, ‘Bushe ni kukutapa ifyuma wishile? Ico ulonganikile ifita, bushe ni kukutapa silifa, na golide, ne fitekwa, ne fyuma, elyo ukuya nafyo umupili, mwa?’ “Kanshi we mwana wa muntu sesemena Gogi amashiwi ayakuti, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Pali bulya bushiku ilyo abantu bandi abena Israeli bakekala mu cibote, bushe cine cine tawakacishibe? Ukafuma uko kumobe ukutali ukushailepela, ku kapinda ka ku kuso. Ukese ne bumba ilikalamba ilya bashilika abapambana, abakafuma mu mishobo iyingi, bonse bakeshila pali bakabalwe babo. Elyo ukawililile abantu bandi abena Israeli, nga filya fine icimwela cicita pa calo. Ilyo iyo nshita ikafika, ine nkesa kutuma ukusansa icalo candi, epakuti nkalange abantu ba mishobo ifyo ine naba, kabili no kubalanga bumushilo pa cinso cabo ukupitila muli iwe.’ “Ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Niwe nalelandapo mu nshita shakale, ilyo nalesobela ku babomfi bandi bakasesema aba mu calo ca Israeli, ukuti inshita imo nkaletapo umuntu umo uwakuti akese wililila icalo ca Israeli. Muli ubo bushiku ilyo Gogi akalwisha icalo ca Israeli, icipyu candi cikema.’ Efyasosa Imfumu Yawe. Pa mulandu wa kupimpa kwandi ne cipyu icikali, nalapa ukuti mukabe icinkukuma icikalamba mu calo ca Israeli. Isabi lya muli bemba, ifyuni fya mu lwelele, ne nama sha mu mpanga shonse, icibumbwa conse icikulika pa mushili, fikalaikankilafye kulwa mwenso, na bantu bonse mpanga yonse pano isonde lyonse nabo bene cikabafye cimo cine. Impili shikasholomoka, ifipuma fya mpili fikamokaika, na malinga yonse yakawishiwa panshi. Nkaleta amasanso aya misango yonse pakutiinya Gogi. Efyasosa Imfumu Yawe. Na bantu bonse bakemina bamunyina ne mpanga. Pakumulimuna ine nkamuletela icikuko, no kusumya umulopa. Nkapongolwela pali Gogi pamo ne fita fyakwe, na bantu ba mishobo iyingi abo akaba nabo, icipungufula, ne mfula ya mabwe, no musolilo, na bamunyela abamulilo. Efyo ine nkalanga ubukulu bwandi nokuti ndi Wamushilo, nkaisokolola ku menso ya mishobo iyingi. Kabili elyo abantu bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe.” “We mwana wa muntu, sesema pakukalipila Gogi utile, ‘Ifi efyasosa Imfumu Yawe ifyakuti, ine ninkwalukila iwe Gogi, we kateeka mukalamba wa bena Mesheki na bena Tubali. Ndi nokukupilibula no kukulosha kumbi, nkakufumya uko ukutali ku kapinda ka ku kuso, nkakufishe na ku mpili sha mu Israeli. Elyo nkakuume ku kuboko kobe ukwa ku kuso pakuti ukaponye ubuta bobe, pamo ne mifwi yobe iyo ukekata ku kulyo nayo ikaponene panshi. Ukafwila pa mpili sha mu Israeli, pamo pene ne fita fyobe na bantu bene aba mishobo imbi abo ukaba nabo. Nkaleka ne fyuni ne fiswango fikalelya ifitumbi fyenu. Mukafwila pa mbilibili mu mpanga pantu nine nalanda, efyasosa Mfumu Yawe. Mu calo ca Magogi, na mu lulamba lonse ulwa bemba umo abantu baikalila ku matwi tondolo, ine nkocamo umulilo, elyo na bantu bonse bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe. “‘Nkalenga abantu bandi abena Israeli bakeshibe ishina lyandi ilyamushilo, nshakaleke bakalesebanya nakabili ishina lyandi ilyamushilo iyoo. Elyo ne mishobo ya benafyalo ikashininkisha ukuti kanshi ine ne Yawe, nine Wamushilo uwaba pakati ka bena Israeli. Buli mukwisa, cine cine buli nokufika, efyasosa imfumu Yawe. Ubu e bushiku ubo nalelandapo. “‘Abantu abaikala mu misumba ya mu Israeli bakalaima, bakalaya mukulatola ifyanso ifikashala nsale nsale, pakuti bakalefyoca. Inkwela, ne fyakuicingililako, amata ne mifwi, ne nkonto na mafumo, bakaficita icininkwa ca mulilo icikalapya pa myaka cine lubali. Tabakaleteba nkuni mu mpanga ishakukosesha umulilo, nangu ukulatema ifimuti mu mitengo iyoo, pantu ifyanso ifikashala nsale nsale efyo bakalakosesha umulilo. Bakatapa ifyuma ku bantu bene balya ababatapile, elyo bakapokolola ifyuma ku babapokolwele.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” “Pali ubo bushiku ilyo ifi fyonse fikafika, ine nkapeela Gogi incende mu calo ca Israeli iyakuti akashiikwemo, nayo ikabela mwishika lya balendo, lubali lwa ku kabanga ka bemba, eikacilika inshila ya balendo, pantu emo Gogi akashiikwa pamo ne fita fyakwe fyonse. Ninshi ilyo ishika bakalalita abati, ‘Ishika lya Hamoni Gogi’. Aba ŋanda yakwa Israeli cikasendela imyeshi cine lubali pakuti bakapwishe ukushiika ifitumbi no kusangulula icalo. Abantu bonse mu calo bakalaafwana pakushiika ifitumbi, kabili bakacindikilwapo pa bushiku ine nkacimfya. Efyasosa Imfumu Yawe. Ilyo pakapita imyeshi cine lubali, kukaba abantu bamo abakasontwa pakuti bakakonkanyepo ukulapitana mu calo pakushiika ifitumbi fimbi ifikashalamo, epakuti bakamone ukucisangulula. Ilyo abo bantu bakalapitana uku noku, nga basangapo ifupa limo ilya muntu, bakalabikapo icishibilo, epakuti abakushiika baya libuula, no kuya lishiika mwishika lya Hamoni Gogi. Kukaba no mushi umo uukalaitwa Hamona. Awe ninshi ne calo nomba cabafye icasangululwa. “We mwana wa muntu, ifi efyasosa Imfumu Yawe ati, ‘Ita ifyuni fyonse, ne nama shonse isha mpanga konse uko shili, fiite fise ipakishako ilambo lya maliila ilyo ndefipekanishisha. Kwalaba umusamwe uwine wine pa mpili sha mu Israeli apakuti filiile iminofu no kunwa umulopa. Fili no kwisa lya ifitumbi fya bashilika, no kwisa nwa umulopa wa ntungulushi sha pesonde, pantu bonse nalabepaya nga basukusuku, ngo tupaanga, nga basawe, nangu nga bacilume wa ŋombe abaina ukufuma ku Bashani. Pali ili lambo lintu ndefipekanisha, fili no kwisa lya ifyanona no kufimbilwa, no kunwa umulopa wabo mpakafye fikakolwe. Petebulo lyandi fileisa ikutapo bakabalwe na bendelapo, ne mpalume, ne fita fimbi fyonse ifilwa inkondo.’ Efyasosa Imfumu Yawe.” “Abantu ba mishobo nkabalanga ifyo ine nacindama, kabili nkabalanga ifyo ine momfya amaka yandi pakupingula no kuboko kwandi uko nkabika pali bena. Ukutula pali bulya bushiku elintu aba ŋanda yakwa Israeli nabo bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe Lesa wabo. Na bantu ba mishobo elyo nabo bakashininkisha ukuti ico aba ŋanda yakwa Israeli basendelwe bunkole ni pa mulandu wa bubifi bwabo, pantu tabali na cishinka kuli ine. Ine nalibafumisheko amano, naleka na balwani babekate, kabili bonse naleka bafwila mu nkondo. Ine nalibalingenye pafyo balecita, pantu bali abakowela kabili abapula amafunde, kanshi na ine epakubafumyako amano.” Eico ifi efyasosa imfumu Yawe ati, “Kanshi nomba nkabwesha Yakobo ukufuma muli bunkole, kabili nkabelela aba ŋanda yakwa Israeli uluse nakabili, epakuti nkakwatile ishina lyandi ilyamushilo ubufuba. Elyo nakabili bakaleikala mu calo cabo ku matwi tondolo, ukwabula nangu umo uwakubasokosha, lyena bakasuka bakalabe kufyo baisebenye abene pakukanaba ne cishinka. Ilyo nkababwesha ukufuma ku mishobo, no kubalonganika ukufuma mu fyalo fya balwani babo, lyena nkasokolola ubucindami bwandi ukupitila muli bena pa cinso ca mishobo iyingi. Elyo na bantu bandi bakashininkisha ukuti kanshi ine nine Yawe, Lesa wabo, pantu nine nabatwele muli bunkole ku mishobo ya benafyalo, elyo kabili nine wine nomba nkabalonganya no kubabwesesha mu calo cabo ukwabula ukushapo nelyo umo. Aba ŋanda yakwa Israeli nshakabasuuleko nakabili iyoo, pantu nkapongolwela Umupashi wandi pali bena.” Efyasosa Imfumu Yawe. Ilyo twali muli bunkole, mu mwaka walengele amakumi yabili na isano (25), pa bushiku bwalenga ikumi ubwakutampa umwaka upya, ninshi e mwaka uwakulenga ikumi na ine (14) apo umusumba wa Yerusalemu waonaikile, pali bulya bwine ubushiku awe ine naumfwafye ukuboko kwakwa Yawe kwaisa pali ine, no kunjimya kwanjimya, kwansenda. Mu cimonwa mwine Lesa antwala mu calo ca Israeli, aya nteka na pa lupili lumo ulutali. Awe namonafye lubali lwa ku kapinda ka ku kuso imitande ya mayanda ayali kwati musumba. Nao Lesa eko antwala, namonako no muntu umo uwalebengeshima ngo mukuba. Namona ali no mwando uwa kolokondwe ne tete ilyakupiminako, ninshi naiminina na pa mpongolo. Elyo uyo muntu alanjeba ati, “We mwana wa muntu, lolekesha bwino. Umfwa kuno, usunge bwino fyonse ifyo ine nalakulanga, pantu e mulandu wine bakuletele kuno. Kabili uli nokwebako aba ŋanda yakwa Israeli fyonse ifyo iwe ulemona.” Ico ine namweneko, Litempele ilyali mukati ke linga. Uyo muntu nao aikete itete ilyalepele amakubiti ayakulu mutanda, cila kubiti uukulu walepele kubiti umo ukulundapo ne cisansa ca lupi. Alapiminako ne cibumba ce linga. Asanga ukuti mu butali ubwakuya pamulu icibumba calepa itete limo, umutika waciko nao waba itete limo. Elyo kabili alungama ku mpongolo iyabelele ku kabanga. Anina amatabo, alapima no mwinshi wa mpongolo, asanga ukuti walepele itete limo ukuya panshi. Umuputule onse uwa bamalonda wali itete limo mubutali elyo ne tete limo mukucilinganya. Pakati ka miputule palepele amakubiti yasano. Umwinshi wa mpongolo uwabelele ukwakwingilila ukulungatana ne Tempele mupepi no muputule wa pa mwinshi wali itete limo. Awe uyo muntu alapima uyo muputule uwapalamishe kwi Tempele, asanga ukuti wali amakubiti cine konse konse, elyo ku mpela ya uyo muputule kwali ifibumba ifyatikeme amakubiti yabili. Kwaliko miputule iya bamalonda itatu iyali konse konse lubali lwa nshila, yonse yali iyalingana ubukulu, no mutika wa fibumba fyaiko, nao wine walifye uwalingana. Kabinge uyo muntu apima inshila mubufumo, asanga ukuti yakula amakubiti ikumi limo. Apakwingilila apo baleisala impongolo pakulile amakubiti ikumi limo na yatatu (13). Pa miputule yonse iya bamalonda pali lwapantanshi utumalinga utwipi utwalepele kubiti umo. Iyo miputule iya bamalonda, ubukulu bwaiko monse monse yali amakubiti mutanda. Elyo kabili uyo muntu apima ifyo palepele ukufuma kunuma ya muputule umo, ukushinta na ku muputule unankwe ukucilinganya inshila iyakupitilamo, asanga ukuti patalukana amakubiti amakumi yabili na yasano (25). Kabili apimine ifibumba fya muputule wakwingililapo ukushinguluka mukati, fyali amakubiti amakumi mutanda (60). Apimine ukufika pa muputule wa pa mwinshi ukulungatana no lubansa. Ukutula lwapanse pa mpongolo iyakwingililapo ukuya shinta na pa mpela ya muputule wa pa mwinshi, palepele amakubiti amakumi yasano (50). Mu miputule ya bamalonda yonse pamo ne fibumba fyonse mwali insolokoto kunse na mukati pamo na mu muputule wa pa mwinshi. Pa fibumba fyamukati ifyalungatene ne nshila, palengelwe utuncindu. Uyo muntu kabili antwala mu lubansa lwakunse. Mwali imiputule amakumi yatatu (30) iyakuulilwe ukusuntinkana ne cibumba icashingulwike ulubansa, elyo ulubansa lwine lonse lwali ulwakubatilwa na mabwe ayapapatala bwino. Aya mabwe ayapapatala yalambatikwe ku fibumba fyonse uku noku ukufika ku mpongolo iyali iyalinganaa mubutali na mulufumo. Ulo lubansa lwabelele lwa panshi. Uyo muntu apimine ubutali bwa lubansa ukufuma ku mpongolo ya pesamba no kufika lwakunse ku lubansa lwamukati, amona ukuti palepele amakubiti umwanda umo (100) lwa ku kabanga cimo cine na ku kapinda ka ku kuso. Elyo kabili apimine ubutali na mu bwipi bwa mpongolo iya ku kapinda ka ku kuso, iyakupitilapo pakuya mu lubansa lwa mwilinga lyakunse. Yali ne miputule itatu itatu iya bamalonda iyali ku mbali shonse ishaba malonda. Ifibumba pamo no muputule wa pa mwinshi fyali ifyalingana ne mpongolo yapakubala iyali ku kabanga. Mu butali bwafiko fyonse fyali amakubiti amakumi yasano (50), mubufumo fyonse fyali amakubiti amakumi yabili na yasano (25). Umuputule wa pa mwinshi, ne nsolokoto shauko, no tuncindu utwalengelwe pa fibumba, fyalifye cimo cine na filya fyali ku mpongolo ya ku kabanga. Kwaliko na matabo cine lubali ayakunininapo pakuya ku mpongolo, no muputule wa pa mwinshi wabelele kumpela ukulungatana no lubansa lwa mwilinga lyakunse. Ukufuma ku mwinshi wa mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso, elyo ukucilinganya ulubansa lwa mwilinga lyakunse, kwaliko umwinshi umo uwa mpongolo uwakupitilapo pakuya mu lubansa lwa mwilinga lyamukati, uyo mwinshi walifye ngoyo wine wali lubali lwa ku kabanga. Uyo muntu kanshi epakupima ifyo shatalukene isho mpongolo shibili, asanga ukuti pali amakubiti umwanda umo (100). Kabili alintwele lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo, ukwabelele impongolo na imbi. Awe nayo alaipima, amona ukuti ilingenefye ne mpongolo shimbi ku bukulu pamo ne miputule yashiko. Mu miputule wa pa mwinshi uwa pali iyo mpongolo mwali insolokoto nga shilya shine shali mu miputule iya pa mpongolo shimbi. Ubutali bwa nshila bwali amakubiti amakumi yasano (50), mubufumo mwena yali amakubiti yabili na yasano (25). Palipo na matabo cine lubali ayakunininapo pakuya ku mpongolo, no muputule wa pa mwinshi uwabelele kumpela ukulungatana no lubansa lwa mwilinga lyakunse. No tuncindu twalilengelwe pa fibumba fyamukati ifyalungatene ne nshila. Nako kwine kwaliko ne mpongolo iyakupitilapo pakuya mu lubansa lwa mwilinga lyamukati iyabelele ku kapinda ka ku kulyo. Awe nao alapima ifyo palepele ukufuma ku mpongolo imo ukuya shinta na ku ibiye iyakunse iyabelele lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo, amona ukuti palepele amakubiti umwanda umo (100). Kabili alimpishishe pa mpongolo iya ku kapinda ka ku kulyo, anyingisha na mu lubansa lwa mwilinga lyamukati. Awe alapima ne mpongolo iyabelele lwa ku kapinda ka ku kuso, amona ukuti ilingenefye ne shinankwe ku bukulu. Ne miputule ya bamalonda, ne fibumba fyamukati no muputule wa pa mwinshi, fyonse fyalingenefye ubukulu na filya fyali ku mpongolo shimbi. Impongolo pamo no muputule waiko uwa pa mwinshi fyali ne nsolokoto mu fibumba fyonse. Ubutali bwafiko bwali amakubiti amakumi yasano (50), mubufumo mwena yali amakubiti amakumi yabili na yasano (25). Imiputule ya pa mwinshi iyashingulwike ulubansa lwamukati ka mpongolo yali amakubiti amakumi yabili (25) mubutali, mubufumo mwena yali amakubiti yasano (5). Umuputule wa pa mwinshi walungatene no lubansa lwa mwilinga lyakunse. Palilengelwe no tuncindu pa fibumba fyamukati ifyalungatene ne nshila. Palipo na matabo cine konse konse ayakunininapo pakuya kuli iyo mpongolo. Kabili alimpishishe pa mpongolo ya ku kabanga, antwala na mu lubansa lwa mwilinga lyamukati. Awe alapima ne mpongolo, amona ukuti ilingenefye ne shinankwe ubukulu. Ne miputule iya bamalonda, no muputule wa pa mwinshi ne fibumba fine ifyamukati, fyonse fyalingenefye ubukulu na filya fine fyali ku mpongolo shimbi. Impongolo no muputule waiko uwa pa mwinshi fyali ne nsolokoto mu fibumba fyonse. Ne nshila yali amakubiti amakumi yasano (50) mubutali, mubufumo mwena yali amakubiti yabili na yasano (25). Umuputule wa pa mwinshi walungatene no lubansa lwa mwilinga lyakunse. Palilengelwe no tuncindu pa fibumba fyamukati fyonse fibili, ifyalungatene ne nshila. Palipo na matabo cine konse konse, ayakunininapo pakuya kuli iyo mpongolo. Kabili antwele ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso. Awe alapima ne mpongolo, amona ukuti ilingenefye ne shinankwe ku bukulu. Nako kwine kwali imiputule iya bamalonda, ne fibumba fyamukati ifyalengelwepo utuncindu, no muputule wa pa mwinshi, ne nsolokoto mu fibumba fyonse. Ne nshila iyalipo yali amakubiti amakumi yasano (50) mubutali, mubufumo mwena yali amakubiti amakumi yabili na yasano (25). Umuputule wa pa mwinshi wa mpongolo walungatene no lubansa lwa mwilinga lyakunse. Pa fibumba fyamukati fyonse fibili palilengelwe utuncindu. Palipo na matabo cine konse konse ayakunininapo pakuya kuli iyo mpongolo. Mu lubansa lwa mwilinga lyakunse, mwalimo umuputule umo, pakuyamo kano ukupitila mu muputule wa pa mwinshi uwalungatene no lubansa lwa mwilinga lyamukati. Emo balesambila ifitumbi fya nama isho baleoca pakushituula ilambo. Mu muputule wa pa mwinshi mwali amatebulo yane, uku yabili, noku yabili. Pali ayo yene amatebulo epo baleipaila inama ishakutuula ilambo ilyakoca, nangu umutuulo wakwelelwa pa fyabubifi nangu umutuulo wakufuta pa bubifi. Lwa ku cibumba ca panse ica muputule wa pa mwinshi napo pali amatebulo yane, uku yabili, noku yabili. Yabelele lwa mu nshila iyakwishila ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso. Kanshi mukati ka muputule mwali amatebulo yane, panse napo yane, epa matebulo cine konse konse ayo baleipailapo inama isho bali nokutuula ilambo. Amatebulo yane ayo balepekanishishapo amalambo ayakoca, yapangilwe na mabwe ayasonwa, mubutali ukuya pamulu yalepele kubiti umo, mubufumo na mubutali mwena yali kubiti umo na citika. Ni pali ayo yene amatebulo epo balebika ifibombelo ifyakwipailako inama sha malambo. Kwali ne finkobwe ifyalepele nge cisansa ca lupi, ifyapampamikwe ukushinguluka icibumba. Pali aya yene amatebulo epo balebika inama shonse ishakutuula ilambo. Kunse ya mpongolo yamukati, mu lubansa lwa mwilinga lyamukati, lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, mwali imiputule ibili. Umuputule umo waloseshe ku kapinda ka ku kulyo kabili mwalimo no muputule unankwe lubali lwa ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kulyo, wena waloseshe ku kapinda ka ku kuso. Elyo uyo muntu alanjeba ukuti uyu muputule uuloseshe ku kapinda ka ku kulyo, ewa bashimapepo ababomba mwi Tempele, na ulya uloseshe ku kapinda ka ku kuso, wena ewa bashimapepo ababomba ku bulambo. Aba e bana baume bakwa Sadoki, abo bekafye abena Levi abafwile ukupalamina kuli Yawe mukumubombela. Elyo apimine ulubansa lwa mwilinga lyamukati, mubukulu lwali monse monse amakubiti umwanda umo (100). Ubulambo bwali lwa pantanshi ye Tempele. Elyo kabili anyingisha mu muputule uwakwingililamo pakuya mwi Tempele. Awe alapima na pa bwingililo, mubwipi pa mbali shonse shibili palepele amakubiti yasano, kabili mubufumo amakubiti ikumi limo na yane (14), ne fibumba ifyalipo uku noku fyatikeme amakubiti yatatu. Umuputule wa pa mwinshi wali mubutali amakubiti amakumi yabili (20), kabili mubufumo wali amakubiti ikumi limo na yabili (12), kabili walikwete na matabo ikumi limo ayakunininapo pakuyamo. Apakwingilila pali ne nceshi shibili, lumo uku, ulubiye nalo uku. Kabili antwala mu muputule uwamushilo uwakunse, alapima ne nceshi sha fibumba nasho mubufumo shali amakubiti mutanda mu mbali shonse, apakwingilila pali amakubiti ikumi limo mubufumo, kabili umutika wa fibumba fyauko konse konse wali amakubiti yasano. Kabili apima no muputule uwamushilo wine uwakunse, mubutali wali amakubiti amakumi yane (40), na mubufumo wali amakubiti amakumi yabili (20). Elyo aya mu muputule uwamushilo uwamukati alapima ne nceshi sha fibumba, ifibumba fya pa mwinshi fyena mubufumo fyali amakubiti yabili, apakwingilila napo pali amakubiti mutanda mubufumo, no mutika wa fibumba fya pa mwinshi konse konse wali amakubiti cine lubali. Apima no muputule wamushilo uwamukati, mubutali wali amakubiti amakumi yabili (20) na mubufumo wali amakubiti amakumi yabili (20) ukucilinganya pa mpela ya muputule wamushilo. Elyo uyo muntu anjeba no kunjeba ati, “Uno muputule e wamushilo icine cine.” Kabili apimine umutika wa cibumba cakunse ice Tempele, naco cali amakubiti mutanda. Elyo ukukonka ico cine cibumba conse ice Tempele, kwaliko umutande wa tumiputule utunono utwashintilileko, ubukulu bwatuko twali ni cikanga amakubiti yane. Imiputule yali ya ntunti shitatu, kabili pali utumiputule amakumi yatatu (30) pa ntunti imo, na pa ibiye na panshi ifyo fine. Umutika wa cibumba walikulileko lwa panshi elyo bashako ulucena apakushintilila ifibumba fya tumiputule twa pa ntunti ya pamulu, ukwabula ukwingisha ifyakushintililapo mu cibumba ce Tempele. Utu tumiputule twali utukuluko pa ntunti ya pamulu ukucila iya panshi. Kanshi icikulwa conse ukushinguluka Itempele cakuulilwe mu musango uwakuti imiputule ya pa ntunti ya pamulu yalikulileko nga mwaninika ukuya pa ntunti ya pamulu. Balikuulileko na matabo ukufuma panshi, ukupita pa ntunti ya pakati ukuya fika na pa ya pamulu. Ine nalimweneko ne cibumbili icashingulwike Itempele. Casanseme itete limo, ekutila amakubiti mutanda, ukucila ulubansa, no kulingana napo bakuulile utumiputule mu mbali ye Tempele. Icibumba cakunse ica uto tumiputule cali no mutika ukulingana pa makubiti yasano. Kwaliko ne ncende imo iyishalipo kantu, iyashingulwike Itempele, ubukulu bwaiko bwali amakubiti amakumi yabili (20). Iyo ncende yabelele pakati ka cibumbili na mayanda ayo bashimapepo balebomfya. Kwaliko ne minshi iyakwingililapo pakuya mu miputule ukufuma pa ncende iyishalipo kantu, umo wabelele lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, umbi nao wabelele lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo. Icibumbili icakupitapo icasuntinkene ne ncende apashali kantu cali amakubiti yasano mubufumo ukushinguluka. Kwaliko ne ŋanda imo iyalungatene ne Tempele lubali lwa ku masamba. Mubukulu yali amakubiti amakumi cine lubali (70), mubutali amakubiti amakumi pabula (90). Icibumba caiko catikeme amakubiti yasano. Uyo muntu alipimine Itempele lwakunse, nalyo lyalepele amakubiti umwanda umo (100). Ulubansa pamo ne ŋanda elyo ne fibumba fyaliko fyalepele amakubiti umwanda umo (100). Ukutula pa mpela ya lubansa, ukupita lwa ku kabanga na pa mwinshi we Tempele, ukuya fika na pa mpela ya iyo ine ncende, napo pene palepele amakubiti umwanda umo (100). Uyo muntu alipimine ubutali bwa ŋanda iyalungatene no lubansa lwa kunuma ye Tempele, apimina kumo kwine ne fibumba fyaiko konse konse, amona ukuti nako kwine yali amakubiti umwanda umo (100). Umuputule uwakunse, no muputule uwamukati pamo pene no muputule wa pa mwinshi uwalungatene no lubansa, fyena fyonse fyapampaminwemo imbao panshi na ku fibumba, ukuya fikafye na pa nsolokoto. Pa nsolokoto pali ne fyakufimbapo. Pa ncende iyali pamulu lwapanse apakwingilila mu muputule wamushilo uwamukati, elyo na pa fibumba mukukonkana ukushinguluka umuputule wamukati no wakunse wine, palilengelwe bakerubi no tuncindu. Paleti apa ni Kerubi, apa napo kancindu. Bakerubi bonse umo umo bali ne finso fibili fibili. Icinso ca muntu caloleshe lwa ku kancindu ku lubali lumo, elyo icinso ca nkalamo naco caloleshe ku kancindu ku lubali lubiye. Efyalengelwepo ukushinguluka icibumba conse ice Tempele, ukutampila panshi ukuya shinta na pafikile ifiibi, palengelwe bakerubi no tuncindu pa cibumba ca muputule wamushilo uwakunse. Amaingwe ya fiibi ifya muputule wakunse uwamushilo yalepele mubutali, kabili yali ayalingana naya muputule uwamushilo icine cine. Palipo no bulambo ubwa fimuti. Nabo bwalepele amakubiti yatatu ukufuma panshi, mubukulu bwali amakubiti yabili. Babukuulile ne fimuti petungi, panshi na mumbali. Elyo uyo muntu epakulanjeba ati, “Ili e tebulo ilyaba pa cinso cakwa Yawe.” Apakwingilila ukuya mu muputule uwakunse uwamushilo pali ifiibi fibili, kabili palipo na fimbi fibili ifyakwingililapo pakuya mu muputule uwamushilo icine cine. Ifyo fiibi fyali ifyaminkubili, ifyaleisukila uku noku. Pa fiibi fya muputule wakunse uwamushilo palengelwe bakerubi no tuncindu, nga filya fine cali na pa fibumba. Elyo kunse kwali no mutenge uwa mbao lwa pantanshi wa muputule wa pa mwinshi. Mu mbali ya uyo muputule wa pa mwinshi mwali insolokoto, na pa fibumba fyauko palilengelwepo utuncindu. No tumiputule utwali mu mbali ye Tempele twalikwete imitenge iya mbao lwa pantanshi. Uyo muntu alintwele lubali lwa ku kapinda ka ku kuso mu lubansa lwa mwilinga lyakunse, elyo antwala na ku miputule iyaloleshanya lubansa lwe Tempele, kabili iyaloleshanya ne linga line ilyakunse lubali lwa ku kapinda ka ku kuso. Iŋanda ya iyi miputule mubutali yali amakubiti umwanda umo (100), mubufumo mwena yali amakubiti amakumi yasano (50). Lubali lumo yalungatene no lubansa ulwalepele amakubiti amakumi yabili (20), ukukonka Itempele, lubali lubiye yalungatene no lubansa lwa mwilinga lyakunse ulwakubatilwe na mabwe ayapapatala. Yali ni ŋanda iya ntunti, iyakuulilwe pa fiputa fitatu ifyatuntikene nga matabo yatatu. Ku ntanshi ya miputule kwali inshila imo iyakupitamo, mu bukulu bwaiko yali amakubiti ikumi limo, mu butali bwaiko amakubiti umwanda umo (100). Iminshi iyakwingililapo yabelele ku kapinda ka ku kuso. Imiputule pa ntunti ya pamulu, yalicepeleko pa miputule iya ntunti ya pakati na pa miputule ya panshi, pantu ifiputa fyaile filecepelako. Imiputule ya pa ntunti yabutatu tayatungililwe ne nceshi nga mayanda yambi, eico yali ayanono ukucila ayali pa ntunti ya panshi na pakati. Ku ŋanda ine kwali na kalilinga kamo akalungatene ne miputule, kalepele amakubiti amakumi yasano (50), no mutande wa miputule ya panshi nao walepele amakubiti amakumi yasano (50). Lelo umutande wa miputule uwali ku lubali lwa muputule wamushilo walepele amakubiti umwanda umo (100). Ku mpela ya ŋanda lubali lwa ku kabanga, uko akalilinga katampile, kwaliko ne minshi iyakupitilapo pakuya mu lubansa lwa mwilinga lyakunse. Lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo ake Tempele, kwaliko imiputule na imbi iyapalene neyo ine iyibiye, yalungatene ku lubansa lwe Tempele kabili yaloshenye ne linga lyakunse. Pa ntanshi ya miputule palipo inshila imo iyakupitamo, nga ilya ine yali lubali lwa ku kapinda ka ku kuso. Ubutali no bukulu bwaiko bwalingenefye no bwa inankwe, no musango bacitilemo, ne minshi ine iyakufuminapo yalifye cimo cine. Ifyali iminshi yauko, efyali ne minshi iyabelele lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo. Kwali no mwinshi uwabelele apatampile inshila yakupitamo iyakonkele icibumba icalolele ku kabanga ukwali ukwakwingilila. Elyo uyo muntu alanjeba ati, “Iyi miputule iya ku kapinda ka ku kuso ne ya ku kapinda ka ku kulyo iyalosha iminshi pa lubansa lwe Tempele yonse yaba iyamushilo. Bashimapepo abapalamina Yawe emo baliila amalambo ayamushilo nganshi. Pa mulandu wakuti iyi miputule yaba iyamushilo, kanshi emo bashimapepo bakulasungila ifintu ifyamushilo, ifili nge mituulo ya cabunga, umutuulo wakwelelwa pa fyabubifi, pamo ne mituulo yakufuta pa bubifi pantu ici cifulo camushilo. Ilyo bashimapepo baingila mukubomba mu cifulo camushilo, tabali nakufumina pa lubansa lwa mwilinga lyakunse, kano batala basha muli iyi ine miputule ifyakufwala ifyamushilo ifyo bali bafwele ilyo bacilabombela Yawe. Elyo kabili bali nokulafwala insalu shimbi pakuya ku ncende uko abantu balongene.” Uyo muntu atile ashipwa ukupima incende yamukati ke linga lye Tempele, elyo amfumishe pa mpongolo ya ku kabanga, alapima ulubansa ulwashinguluka ilinga. Abuula itete, alapima lubali lwa ku kabanga, amona ukuti palepele amakubiti imyanda isano (500). Apima na lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, asanga ukuti kwalepele amakubiti imyanda isano (500). Kabili apima na lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo, asanga ukuti kwalepele amakubiti imyanda isano (500). Elyo kabili apima na lubali lwa ku masamba, asanga ukuti nako kwalepele amakubiti imyanda isano (500). Epakupima icibumba icacingilila ku mbali shonse shine ukushinguluka, calepele amakubiti imyanda isano (500), na mubufumo cali amakubiti imyanda isano icalekenye incende iyamushilo ne ishali yamushilo. Uyo muntu kabili alintwele ku mpongolo iyalosha ku kabanga, awe namona no bucindami bwakwa Lesa wakwa Israeli uko buletula ku kabanga. Ishiwi lyakwa Lesa ninshi lileumfwika kwati ciunda ca kupooma kwa menshi, icalo naco ninshi cilebengeshimafye kulwa bucindami bwakwe. Ico cimonwa califye nga cilya namwene ilyo Lesa aishile kukonaula umusumba wa Yerusalemu, kabili califye nga cilya namwene ku mumana wa Keba. Awe na ine epakuwa panshi ubukupeme. No bucindami bwakwa Lesa epakupita pa mpongolo ya ku kabanga, bwaingila na mwi Tempele lyakwe. Kabili Umupashi wanjimya, wantwala mu lubansa lwa mwilinga lyamukati, awe namona nokuti ubucindami bwakwa Yawe bwaisula mwi Tempele. Ilyo uyo muntu acili naiminina apo nali, elyo naumfwa umo alelanda kuli ine ukufuma mwi Tempele, anjeba nokuti, “We mwana wa muntu, ala ni muno emwaba icipuna candi icabufumu kabili icifulo icakunyantapo amakasa yandi. Ni muno nakulaikala pe na bena Israeli. Aba ŋanda yakwa Israeli pamo ne shamfumu shabo tabakatale abakowesha ishina lyandi nakabili, pakucita ubucende bwakupepa imilungu, na pakulakuulila ishamfumu shabo ishafwa ifyakushibukishishako. Ishamfumu shabo pakukuula amayanda yashiko, shalepalamika iminshi yabo na maingwe ya fiibi fyabo mupepi ne minshi na maingwe ya fiibi fya ŋanda yandi, icakuti paleshalafye icibumba cimo icaletulekanya. Balekowesha ishina lyandi pakulacita ifintu ifyabunani, ecalengele ukuti na ine mbonaule ku cipyu. Lino lyena bali nokuleka ubucende bwakulapepa imilungu, bali nokonaula na filya bakuulile ishamfumu shabo ishafwa. Nga efyo bacita, awe ninshi na ine nakulaikalilila nabo pe. “Kanshi nobe we mwana wa muntu, ale akulondolwela aba ŋanda yakwa Israeli palwe Tempele, na palwa mikuulile yaliko, uleke bekatwe insoni pa mulandu wa micitile yabo iyabubifi. Nga baikatwa insoni pafyo bacita, elyo ubalondolwele ifyo Itempele lyatantikwa, emukuti ifyo lyapiminwe pakulikuula, ifyaba iminshi iyakwingililamo ne yakufuminamo, ifyo Itempele limoneka, umusango fyonse fyatantikilwamo, kumo kwine na mafunde ne fipope fyaliko fyonse. Ubalembele ifyo fyonse, epakuti abene baleibelengela umusango fyonse fyatantikilwamo, bamone no kulakonka ifipope fyaliko fyonse. Kanshi ifunde palwe Tempele nili, ilyakuti incendefye yonse pa mulu wa lupili, iyashinguluka Itempele, ala ni ncende iyamushilo nganshi. Ili e funde ilye Tempele.” Ifi e fipimo fya bulambo mu makubiti ayataliko, aya makubiti yalepele kubiti umo ukulundapo ne cisansa ca lupi. Apaimikwe ubulambo bonse pasanswike kubiti umo, mubufumo namo kubiti umo, kwali no mushingo ukushinguluka uwalingene ne cisansa ca lupi. Ifi efyalepele ubulambo ukufuma panshi. Ukutula apo ubulambo bwaimikwe ukufika na mu mushingo wa mwisamba bwali amakubiti yabili ukuya mumulu, mubufumo kubiti umo. Elyo ukufuma mu mushingo wa mwisamba ukufika na mu mushingo wa pamulu palepele amakubiti yane elyo mubufumo kubiti umo. Pamulu epali ishiko ilyo baleocelapo amalambo ilyasanswike amakubiti yane, na pamulu weshiko pene patumpwike insengo shine. Ishiko lya pa bulambo lyali ilyalingana, monse monse lyali amakubiti ikumi limo na yabili mubutali na mubufumo. Incende ya pakati nayo yalilingene mubukulu, monse monse yali amakubiti ikumi limo na yane, no mushingo uwali citika wa kubiti, ne shinte ilyali kubiti umo ukushinguluka. Amatabo ayakuiila pa bulambo yabelele lubali lwa ku kabanga. Elyo alinjebele ati, “We mwana wa muntu, Imfumu Yawe asosa ukutila aya e mafunde bali nokukonka palwa bulambo. Pa bushiku bwine nga bapwa ukukuula ubulambo, pakutuula amalambo yakoca na pakukana umulopa wa nama ishikalatuulwa ilambo, mukapeela umusepela umo uwa ŋombe ilume ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi kuli bashimapepo abena Levi, bamwana Sadoki, abali nokulaisa apo ndi kukumombela. Efyasosa Imfumu Yawe. Muli nokubuulapo umulopa wakako, no kuushinga ku nsengo shine ishaba pa mulu wa bulambo, na ku matungi yane aya ncende ya pakati, na ku mishingo yonsefye. Kanshi efyo ukasangulula ubulambo no kubufutilako. Ukabuule cilume wa ŋombe no kuleka ilambo lya mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Ukamubuule ukamoce mu lubansa mwilinga lyakunse pa ncende iyasontwa, kunse ya ncende iyamushilo. “Elyo pa bushiku bwacibili mukabuulepo sawe umo uwabula akalema, mukatuule ilambo lyakwelelwa pa bubifi. Mukabuule no mulopa wakwe mukasangulwileko ubulambo, nga filya fine mukabalilapo ukucita kuli cilume wa ŋombe. Ico nga capwa, elyo mukabuule cilume wa ŋombe umo uwabula akalema, na sukusuku umo nao uwabula akalema, mukafilete fyonse kuli ine ne Yawe. Bashimapepo bakasansapo umucele, no kufituula nge lambo ilyakoca. “Pa nshiku cine lubali muli nokulatuula inshiku shonse sawe umo, na cilume wa ŋombe nao umo, na sukusuku nao umo, ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Isho nama shonse shili nokuba ishabula akalema. Pa nshiku cine lubali bashimapepo bali nokufutilako ubulambo no kubusangulula efyo bakandubwila ubulambo pakubupekanya ukulabombelapo imilimo yabuko. Isho nshiku nga shapwa, pa bushiku bwalenga cine konse konse nokuya kuntanshi elyo bashimapepo bali nokutampa ukulalekela pa bulambo amalambo yenu ayakoca, na malambo yenu ayakwampana. Elyo ninshi na ine nkalamusekelela imwe. Efyasosa Imfumu Yawe.” Uyo muntu kabili alintwele ku mpongolo yakunse, lubali lwa ku kabanga ka ncende ye Tempele. Iyo mpongolo yali iyaisalwa, elyo Yawe anjeba ati, “Iyi mpongolo yakulashalafye ifi fine iyaisalwa, tayakatale aiisulwa. Tapakengilile muntu nangu umo, pantu epo naingiliile ine ne Yawe Lesa wakwa Israeli. Kanshi ili nokulashalafye iyaisalwa. Nomba kateeka ena eka kuti aikalapo no kulya icakulya pa cinso candi. Ena pakwingila na pakufuma ali nokupitilapo mu muputule wa pa mwinshi uwabela lwa ku mpongolo.” Uyo muntu kabili alimpishishe pa mpongolo iyabela ku kapinda ka ku kuso, antwala na kwi Tempele lubali lwa pantanshi. Awe na ine nalalolesha, namona ne Tempele lyakwa Yawe likumenefye ubucindami bwakwa Yawe. Na ine epakuwa panshi ubukupeme, elyo nao Yawe alanjeba ati, “We mwana wa muntu, teka umutima, kabili uloleshe bwino no kumfwikisha ifyo ndekweba palwa fipope fyonse ifya pe Tempele lyakwa Yawe na mafunde yaliko. Ulemona bwino abafwile ukusuminishiwa ukwingilamo, elyo na bakuleshiwa ukwingila mu ncende yamushilo. “Abo bantu aba ŋanda yakwa Israeli abasangu, ubebe ukuti ine ne Mfumu Yawe nshabaleke nakabili balecita ifintu ifyabunani ngefi bacita. Balikowesha iŋanda yandi pakulaleka abenafyalo abashasembululwa, abantu abashinakila ine, ebo baleingilamo pa nshita balentuula ifyakulya, amafuta no mulopa. Balyonaula ne cipangano candi ku lwa micitile yabo yonse iyabipisha. Mu cifulo cakumombela imilimo yamushilo mu ŋanda yandi, bena basonta abenafyalo ebo balemombela. “Kanshi ine ne Mfumu Yawe ndesosa ukuti umwinafyalo onse uushasembululwa umutima no mubili, tewakwesha kulaingila mu ŋanda yandi, nangula abefye umwinafyalo uwaisa ikala na bena Israeli. “Abena Levi abansangukile pamo na bena Israeli banabo bambi, kabili abapepeleko no tulubi, nabo bene bali nokukandilwapo. Lelo kwena kuti balabomba umulimo wandi mu ŋanda yandi, uwakusunga impongolo, no kulabombamo imilimo imbi. Kuti balaipaya inama isho abantu baleleta pakushoca ilambo, ne shakuleka ilambo ilyakupapatila abantu, kabili bali nokulaba pa ncito iyakubombela abantu. Nomba pa mulandu wakuti ebaletungulula aba ŋanda yakwa Israeli amapepo ayakupepa utulubi, emukuti kanshi ebalebatwala kukulabifya, kanshi na ine nalapa ukuti balifye nokukandwa. Efyasosa imfumu Yawe. Tabafwile ukulapalama kuli ine nakabili pakumombela umulimo wabo uwa bushimapepo, tabafwile ukulapalama ku mituulo yamushilo iyapeelwa kuli ine, ifintu fyandi ifyaba ifyamushilo icine cine. Bakalaumfwa insoni pa micitile yabo iyabunani. Lelo ine nalabasonta ukulatungulula imilimo ya mwi Tempele no kulacita fyonse ifili nokulabombekamo.” “Nomba, ilyo abena Israeli bambi bansangukile, bashimapepo abena Levi aba mu lupwa lwakwa Sadoki bena balikonkenye ukulamombela bwino mu ŋanda yandi. Kanshi aba bene ebakulamombela, ebakulaisa pa cinso candi kukulantuula amafuta ya malambo no mulopa wayako. Efyasosa imfumu Yawe. Bena bekafye ebakulaingila mu ŋanda yandi, no kulabomba petebulo lyandi mukumpyungila no kulatungulula amapepo mu ŋanda yandi. Ilyo bakalaingilila pa mpongolo pakuya mu lubansa lwa mwilinga lyamukati umwaba iŋanda yandi, bali nokulafwala insalu ishatelela. Tabali nakulafwala nsalu sha masako ya mpaanga pa nshita balebomba umulimo mu lubansa lwa mwilinga lyamukati, atemwa mukati ke Tempele. Bakalapomba insalu ishatelela ku mitwe yabo, no kufwala bakaputula abamukati aba nsalu ishatelela. Tabafwile ukufwala icili conse icikabalenga ukupiba ilibe. Pakufumina ku bantu abali mu lubansa lwa mwilinga lyakunse, bali nokulatala bafuula ifyakufwala ifyo bali balebombelamo umulimo mu ŋanda yandi, no kufisha mu miputule iyamushilo. Bali nokulafwala insalu shimbi, epakuti insalu shabo ishamushilo tashisangulwile abantu ababakumya. “Bashimapepo tabali nakulabeya ulukuso, nangu ukulaleka imishishi yabo ilelepesha. Pa kubeya bali nokulaipifyakofye ukulingana ne cipimo icilingile. Bashimapepo tabali nakulanwa umwangashi ilyo baleingila mu lubansa lwa mwilinga lyamukati. Bashimapepo tabali nakulaupa mukamfwilwa nangu umwanakashi uo balekana na wiba. Bali nokulaupafye umukashana umwina Israeli uushatala akuma ku mwaume, nangu ukuupa namfwilwa uwali muka shimapepo. “Bashimapepo bali nokulafunda abantu pakuti abantu baleishiba ifintu ifyamushilo ne fishili fyamushilo, na pakuti baleishiba ifikowesha abantu ne fishibakowesha. Nga kwalabuka ifikansa, ni bashimapepo ebali nokulaputula umulandu, na pakuputula baleuputula ukulingana na mafunde yandi. Bashimapepo bali nokulacindika inshikunkulu shonse ishakumpepamo, ukulingana ne fipope fyandi na mafunde yandi, kabili bali nokulasunga Amasabata yandi ayamushilo. “Bashimapepo bekalakumya citumbi ca muntu, pantu kuti balaikowesha, kanofye ninshi nga citumbi cakwa wishi nangu nyina, atemwa ica mwana wabo umwaume nangu mwanakashi, atemwa ica bamunyinabo nangu ica bankashi yabo abashaupwa, lyena kuti baikowesha. Nga umo aikowesha mu nshila iyi, ali nokusangululwa. Nga apwa ukusangululwa, pali nokupita inshiku cine lubali, elyo ninshi aye mu lubansa lwa mwilinga lyamukati umwaba iŋanda yandi. Atuule no mutuulo wakwe uwakwelelwa pa bubifi, awe ninshi lyena kuti alabomba imilimo nakabili mu ŋanda yandi. “Pa bena Israeli ni bashimapepofye beka ebashalekwatako impanga iyakuba icikwatwa cabo. Ne cikwatwa cabo nine winefye ne Lesa. Belapeelwako icuma icakuti baleikwatila, ne mwine wine nine nakulaba icuma cabo icakuti baleikwatila. Imituulo ya cabunga, ne mituulo iyakwelelwa pa bubifi, ne mituulo iyakufuta pa bubifi eyakulaba ifyakulya fya bashimapepo, kabili ebali nokulabuula ifintu fyonse ifyo abantu bakulampatwila mu calo ca Israeli. Bashimapepo ebakulabuula ifisabo fyonse ifyakubalilapo ifyawamisha, ne fintu fyonse ifyakulatuulwa kuli ine. Bali nokulapeelako bashimapepo ubunga ubwapeleka ubwakubalilapo, epakuti ipaalo lyandi lileba mu mayanda yabo. Bashimapepo belalyako cuni icaifwila, nangufye inama iyaifwila, atemwa iyaipaiwa ne nama inankwe. “Ilyo mukalaakanya inko shonse imo imo impanga nge cikwatwa, mukampatwilako ine ne Yawe Lesa icitungu cimo icikaba icamushilo. Mubutali cili nokulepa amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000), mubufumo mwena amakubiti amakana amakumi yabili (20,000). Incende yonse ikalaba iyamushilo. Muli ico citungu muli nokubamo incende imo iyalingana ubukulu monse monse amakubiti imyanda isano (500), eikabamo icifulo camushilo ice Tempele. Elyo mu mbali yaiko monse monse mukashala ulubansa ulukafunguluka amakubiti amakumi yasamo (50). Ukufuma pali iyo ncende kukapimwa incende imo, mubutali ikabe amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000), mubukulu mwena amakubiti amakana ikumi limo (10,000). Mukati emukaba icifulo icamushilo, ikaba ni ncende iyamushilo icine cine. E citungu cikaba icamushilo mu calo, icapatwilwa bashimapepo ababombela ne Yawe mu cifulo camushilo kabili abapalama kuli ne Yawe kukuntumika. Emukaba amayanda yabo, kabili eikaba incende iyamushilo iyikabamo iŋanda yandi iyamushilo. Kabili mukaba incende na imbi, nayo ine ikabe amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000) mubutali, mubufumo mwena amakubiti amakana ikumi limo (10,000). Iyo ncende eikaba iya bena Levi abakalabomba imilimo mwi Tempele, emukuti emukaba imishi yabo iyo bakalaikalamo. Kabili kuli nokuba icitungu cimbi icakukuulamo umusumba, cili nokulepa mubufumo amakubiti amakana yasano (5,000) na mubutali mwena amakubiti (25,000). Ico citungu cili nokubeela lubali lwa citungu icamushilo, kabili ico citungu ecikaba ica ba ŋanda yakwa Israeli bonse. “Kateeka ali nokukwatako impanga ku mbali shonse shibili isha citungu ca mu ncende yonse iyamushilo na ku cikwatwa ca musumba. Cili nokuba mumbali pa ncende iyamushilo ne ya musumba mukulola ku lubali lwa ku masamba, elyo lubali lwa ku kabanga. Ukutula ku mupaka wa ku kabanga ukuya na ku wa ku masamba, cili nokulinganafye ubukulu nge fitungu fimbi ifikakwatako inko sha bena Israeli. Kanshi e citungu ico kateeka akakwatako nao mu calo ca Israeli. Bakateeka abo nsonta tabakalecusha abantu kabili, lelo bakalaleka inko sha ba ŋanda yakwa Israeli nabo bakaleikwatila ifitungu mu calo.” Imfumu Yawe alisosele ati, “Imwe mwe bakateeka ba bena Israeli, awe mwabifya pafula. Lekeni ubukakashi bwenu no mucusha wenu. Akuciteni ifyalungama, kwateni no mulinganya. Mwikabwekeshapo nakabili ukulatamfya abantu bandi mu mpanga shabo. Nine ne Mfumu Yawe ndemwebelapo. Bonsefye muli nokulakwata ifipimo ifyaba bwino. Muli nokulapiminako icipimo ca efa icalinga, ne cipimo ca bafa icalinga. Efa na bafa fifwile ukuba ifyalingana. Babafa ikumi ebalingana na homeri umo, elyo na ba efa ikumi ebalingana na homeri umo. Homeri e cipimo ecakulisha pali fyonse kabili ecakulingako. Kanshi ifipimo fyenu fili nokulaba ifi, indalama ishekeli limo ikalingane na magera amakumi yabili (20). Amashekeli amakumi yabili (20) ukubikapo amashekeli amakumi yabili na yasano (25) elyo ukubikapo na yambi ikumi limo na yasano (15) eyo yakalingane ne ndalama ya mina imo. “Kanshi ici e cipimo ca mutuulo uyu uukankala uo muli nokulatuula. Pali homeri umo uwa ŋanu shenu ishasokolwa, muli nokulatuulapo akaputulwa kamo akalenga mutanda. Pali homeri umo uwa bale yenu iyatwiwa, muli nokulatuulapo akaputulwa kamo akalenga mutanda. Amafuta yakutuula ayakupimina mu bafa, yakaba cipimo capekumi ica mafuta ukufuma mu cipimo ca kori umo, umwingila babafa ikumi limo nangu ukulingana na homeri umo, pantu babafa ikumi limo eyalingana na homeri umo. Ku fitekwa fya bena Israeli, pa mpaanga imyanda ibili muli nokulatuulapo imo. Muli nokulaleta imituulo ya cabunga, ne mituulo ya fyakoca ne yakwampana, epakuti mulefuta pa fyabubifi fyenu. Efyasosa imfumu Yawe. “Abantu bonse mu calo, bali nokulatwala uyo mutuulo ukankala kuli kateeka wa mu Israeli. Elyo uyo kateeka nao eukalaba no mulimo uwakumona palwa nama ishikalaba nokulaocewa pakushileka ilambo, eukalamona na palwa mituulo ya cabunga ne ya fyakunwa, ifikalatuulilwako uluko lonse ulwa bena Israeli, pa nshikunkulu shonse, na pa kusefya ukumoneka kwa mweshi upya onse, na pa nshiku shonse ishe Sabata. Kanshi uyo kateeka eukalamona palwa mituulo ya pa fyabubifi, na palwa mituulo ya cabunga, na palwa mituulo ya malambo ayakoca, na palwa mituulo yakwampana, e mituulo iyakufuta pa fibi fya ba ŋanda yakwa Israeli.” Kabili Imfumu Yawe alisosele ati, “Pa bushiku ubwakutampa umweshi wantanshi, muli nokulabuula umusepela umo uwa ŋombe ilume uwabula akalema, mukaleutuula ilambo ilyakusangulwilako icifulo camushilo. Pa mulopa wa nama iyilekelwe ilambo palwa kubifya, shimapepo akalabuulapo umulopa umo, no kulaushinga ku maingwe ye tempele, na ku matungi yane ayaba pa mulu wa bulambo, na ku maingwe ya mpongolo ishakuiilapo mu lubansa lwa mwilinga lyamukati. Efyo mukalecita na pa bushiku ubwalenga cine lubali ubwa uyo wine mweshi, ekufuta pa fyabubifi fya bantu bonse ifyo bashicitila ku mufulo nangu ifyo bacita mukukanaishiba. Efyo mukalasunga Itempele pakuti likaleba ilyamushilo. Pa bushiku ubwalenga ikumi limo na shine (14) ubwa uyo wine mweshi wantanshi, elyo mukaletendeka ukulacindika Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila. Bonse pa nshiku cine lubali bakalelyafye imikate iyishatutumuka. Pa bushiku ubwakutampilapo inshikunkulu, kateeka ali nokulaleta cilume umo uwa ŋombe, no kulamutuula ilambo palwa kubifya kwakwe, na palwa kubifya kwa bantu bakwe bonse. Pa nshiku shonse cine lubali isha nshikunkulu, kateeka ali nokulantuula ine ne Yawe Lesa bacilume wa ŋombe cine lubali ababula akalema, na basukusuku nabo cine lubali ababula akalema. Kabili pali isho shine nshiku, kateeka ali nokulatuula inshiku shonse sawe umo ngo mutuulo wakwelelwa pa bubifi. Pali cilume onse uwa ŋombe uo cilolo ali nokutuula ilambo, ali nokulalundapo icipimo ca efa umo uwabunga, na mafutapo aya miolifa nayo icipimo ca hini umo. Efyo ali nokulalunda na pali sukusuku onse uo ali nokulatuula ilambo. “Pa nshikunkulu ya Nsakwe iyitampa pa bushiku ubwalenga ikumi na shisano (15), mu mweshi walenga cine lubali, pa nshiku shonse cine lubali, kateeka ali nokulatuula ayo yene amalambo ayakwelelwa pa fyabubifi, na malambo yakoca no mutuulo wa cabunga elyo na mafuta ya miolifa.” Ifi efyasosa imfumu Yawe ati, “Impongolo iyakwingililapo pakuya mu lubansa lwa mwilinga lyamukati ili nokulashala iyaisalwa pa nshiku mutanda isho mubombapo imilimo, lelo pa bushiku bwe Sabata na pa kumoneka kwa mweshi upya, pena elyo muli nokulaisula. Kateeka ali nokwingila ukufuma kunse ukupitila pa mpongolo yakuya mu muputule wa pa mwinshi, elyo ali nokulaiminina lwa ku maingwe ya mpongolo pa nshita bashimapepo bakalaleka amalambo yakwe ayakoca, no mutuulo wakwe uwakwampana. Apo pene pa mpongolo epo kateeka ali nokulapepela, kabinge epo ali nokulafumina pakubwelelamo. Elyo impongolo yena ili nokulashala iyaisulwa ukufika ne cungulo. Pa nshiku shonse ishe Sabata na pa kumoneka kwa mweshi onse uupya, abantu bonse mu calo bali nokulainama pakupepa pa cinso cakwa Yawe pa mpongolo iyi ine. Pa bushiku bwe Sabata, kateeka ali nokulandetela ine ne Yawe Lesa utupaanga utulume mutanda utwabula akalema, na sukusukupo umo nao uwabula akalema, e malambo ayakoca. Pali uyo sukusuku umo, ali nokulalundapo icipimo ca efa umo uwabunga, nomba pa twana twa mpaanga pena ali nokulalundapo icipimo cabunga apo umwine alefwaila. Pa cipimo ca efa umo uwabunga, ali nokulalundapo na mafutapo aya miolifa nayo icipimo ca hini umo. Pa bushiku bwa mweshi upya, kateeka akalaleta kacilume wa ŋombe kamo akabula akalema, no twana twa mpaanga mutanda nato utwabula akalema, na sukusuku umo nao uwabula akalema. Pali ako kacilume wa ŋombe kamo na pali uyo sukusuku umo, kateeka ali nokulalundapo icipimo ca efa umo uwabunga, nomba pa tupaanga tonse kamo kamo pena ali nokulalundapo icipimo cabunga apo umwine alefwaila. Kabili pa cipimo ca efa umo, ali nokulalundapo na mafuta aya miolifa nayo icipimo ca hini umo. Ilyo kateeka aleingila, ali no kwingilila pa mpongolo ya muputule wa pa mwinshi, kabili no kufuma epo ali nokufumina. “Ilyo abantu bakalaisa pa nshikunkulu kukumpepa ine ne Yawe, abakalaingilila ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso bali nokulafumina ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kulyo ilyo bakalapwa ukumpepa. Abakalaingilila ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kulyo nabo bali nokulafumina ku mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso. Kwikalaba muntu uwakufumina ku mpongolo iyo ali engilileko, bonsefye bali nokulapusanya. Kateeka nao wine ali nokulaingila pamo na bantu pa nshita baleingila, no kulafuma ilyo nabo balefuma. Pa nshikunkulu na pa nshiku isha mapepo ayakalamba, umutuulo wa cabunga ukalaba icipimo ca efa umo, ewakulunda pali kacilume wa ŋombe kamo, nangu pali sukusuku umo, nomba pa twana twa mpaanga pena uulepepa ali nokulundapo icipimo ca bunga apo umwine alefwaila. Elyo pa cipimo ca efa umo uwabunga, pali nokulalundwa na mafuta aya miolifa nayo icipimo ca hini umo. “Kateeka ilyo akalaitemenwafye ukuntuula ine ne Yawe ilambo, libe ilyakoca nangufye ilyakwampana, bakalemwiswila impongolo ya ku kabanga iyakwingililapo mu lubansa lwa mwilinga lyamukati. Ali nokulaleka ilyo ilambo nga filya fine aba nokulacita pa bushiku bwe Sabata, elyo kabili bali nokulaisala iyo mpongolo ilyo kateeka afuma.” Kabili Yawe alisosele ati, “Inshiku shonse ulucelo, muli nokuntuula ne Yawe akana kampaanga kamo akabula akalema aka mwaka umo. Uyo mutuulo uli nokulatuulwa ulucelo inshiku shonse. Kabili iciputulwa icalenga mutanda ca cipimo ca efa ica bunga, ecili nokulatuulwa inshiku shonse, na mafuta aya miolifa umusukupala umo ayakukashila ubunga. Ifunde ilyakuntuula ine ne Yawe iyo mituulo, ala lili nokulakonkwa pe. Efyo akapaanga no bunga, na mafuta ya miolifa, pefye fili nokulatuulwa ulucelo inshiku shonse kuli ine ne Yawe.” Ifi efyasosa imfumu Yawe ati, “Kateeka nga apeelapo icikwatwa cimo ku mwana wakwe umo umwaume, ninshi ico icikwatwa caba cuma ca balupwa lwakwe, cili nokuba e cuma cabo ica cikwatwa. Nomba kateeka nga abuula icikwatwa cimo ica citungu cakwe, no kupeelapo umusha wakwe umo, lyena ninshi ico icikwatwa cili nokubwelela kuli kateeka wine, umwaka wakulubukamo nga wafika. Pantu ico cikwatwa e cuma cakwa kateekafye pamo na bamwane abaume, ebafwile ukulacikwata pe. Kateeka alileshiwa ukulapokolola icikwatwa ca bantu bambi. Ni mu cikwatwa cakwefye emo ali nokulapeela bamwane abaume utufitungu uto bengaba nokulaikwatila, epakuti talepokolola abantu bandi bamo ifyuma fyabo.” Elyo uyu muntu aisa mpisha pa mwinshi uwabelele ku lubali lwa mpongolo ya ku miputule iyali ku kapinda ka ku kuso. Iyo miputule yali e miputule iyamushilo iya bashimapepo. Elyo uyo muntu anangilila incende imo ku mpela iyabelele ku miputule lubali lwa ku masamba, elyo anjeba ati, “Kuno eko bashimapepo bali nokulaipikila inama iyituulilwe ngo mutuulo wakufuta pa fyabubifi no wakwelelwa pa fyabubifi, kabili eko bakulapangila umukate ku mutuulo wa cabunga ubo abantu batuulile, epakuti kwilaba cintu nelyo cimo icilepatwilwa kuli Lesa ukutwalwa mu lubansa lwa mwilinga lyakunse, pantu kuti casangulula abantu.” Elyo kabili uyo muntu antwala mu lubansa lwa mwilinga lyakunse, ampisha na mu mpela shaluko shonse shine. Namona ukuti mwitungi lyonse ilya lubansa mwali akalubansa akanono, emukuti mu matungi yonse aya cibansa mwali utumansa utunono tune. Mubutali cila kalubansa kalepele amakubiti amakumi yane, mubufumo mwena kali amakubiti amakumi yatatu. Mu tulubansa tonse tune kuli cila lubali mwali akalilinga ka mabwe, na ku cibumba ca kalilinga lwa panshi ekwabelele amashiko ayakwipikapo. Uyo muntu nao elyo anjeba ati, “Eaya mashiko ayo ababomfi be Tempele bali nokulaipikapo amalambo ayo abantu baletuula.” Kabili uyo muntu alintwele ku mwinshi we Tempele, elyo na ine naya monako amenshi ayaletula panshi lubali lwa pa mwinshi, no kulaya ku kabanga uko Itempele lyaloseshe amenso. Amenshi yalefumina lubali lwa ku kapinda ka kulyo ake Tempele kabili lwa ku kulyo kwa bulambo. Elyo kabili uyo muntu amfumisha panse ye linga lyakunse, ampisha pa mpongolo ya ku kapinda ka ku kuso. Alanshingulusha na panse ukuya fikafye na ku mpongolo iyabelele lwa ku kabanga, na menshi pakupita yalefuma ku mpongolo lubali lwa ku kulyo kwaiko. Elyo uyo muntu abuula itete lyakwe ilyakupiminako, awe alapima na kamulonga, aya alekapima uko kalolele ku kabanga, akapima amakubiti ikana limo, elyo anjeba ukuya mu menshi, amenshi nayo yapelelafye mu nkolokoso. Elyo kabili aya apima amakubiti na yambi ikana limo (1,000), nakabili anjeba ukuya mu menshi, apo pena amenshi yapelela mu makufi. Kabili aya alapima na yambi makubiti ikana limo (1,000), nakabili anjeba ukuya mu menshi, apo pena amenshi yafika mu musana. Nakabili aya alapima amakubiti na yambi ikana limo (1,000), uko kwena akamulonga kakwata itenga iline line, ilyakuti nafilwa no kuyapo. Uko kwena kwalishikile icibi, icakuti umuntu pakwabuka, kano ninshi aowafye. Nao uyo muntu epakunjipusha ati, “We mwana wa muntu, bushe wafimona ifi fintu?” Elyo kabili uyo muntu ambwesesha ku lulamba lwa mumana, kutifye cilya nafikako, awe namona konse konse ku lulamba kuli imiti iyingi. Elyo uyo muntu alanjeba ati, “Aya menshi, ala yapita mu calo ca ku kabanga, no kuya ponena mu mukonko wa Yordani, elyo no kuwila muli Bemba Wamfwa. Ilyo yawila muli Bemba Wamfwa, yalasangula amenshi ya muli bemba ukuba ayasuma. Na konsefye uko uyu mumana ukalapita, kukalaba ifyabumi ifya misango yonse, ne sabi ilya misango yonse. Uyu mumana ukalaalula amenshi ya muli Bemba Wamfwa ukuba ayasuma, na konsefye uko ukalapita ukalaleta ubumi. Ukutampilafye pa lusonsa lwa Engedi, ukuya shintafye na ku lusonsa lwa Enegilaimu, mu lulamba lwauko mukalaba abalondo, emo bakalaanika na masumbu yabo. Mu mumana mukalaba isabi ilingi, nalyo ilya misango ne misango, nga filya fine lyaba muli bemba wa Meditelaneani. Nomba amenshi aya mu fishiba fyauko, na ya mu manika yauko, awe yena umumana tawakaleyalula kuba ayasuma iyoo, yena yakalabafye ayakwengela umucele. Konse konse ku lulamba lwauko kukalakula imiti iya misango yonse iyikalatwala ifitwalo. Amabula yaiko tayakaleuma nakalya, kabili iyo miti tayakatale aikuba ifitwalo. Imyeshi yonse mukalatwalamo ifitwalo ifipya, pantu ikalatapililwa na menshi ya mu mumana uwatula mu cifulo icamushilo. Imiti ikalatwala ifitwalo ifikalaba ifisuma kukulya, na mabula yaiko yakalabomba kukuundapilako abantu.” Ifi efyasosa imfumu Yawe ati, “Kuli nokuba imipaka mu calo ico inko ikumi na shibili (12) isha bena Israeli shikaputwila ifitungu fya cishilano cashiko. Uluko lwa bamwana Yosefu lwena luli nokuputwilwa icitungu na cimbi ukucila pa nko shinabo shimbi. Ine nalilapile ilyo nalaile ifikolwe fyenu ukuti ine nkafipeela cino calo, cikabe icuma cabo, kanshi mukacakane ukwabula ukucishanya, pakuti cikabe icuma cenu icakuti mukaleikwatila. “Kanshi imipaka ili nokuba ifi, “Umupaka wa ku kapinda ka ku kuso, uli nokutampila kuli bemba wa Meditelaneani, ukulola na ku musumba wa Hetiloni, ukupita na ku Lebo Hamati, ukulola na ku musumba wa Sedadi, elyo kabili ukuya pusha na pa musumba wa Belota no wa Sibiraimu, e misumba iyabela pakati ka calo ca Damasiko ne calo cinankwe ica Hamati, elyo no kuya shintafye na ku musumba wa Haseli Hatikoni uwabela mu mupaka wa calo ca Haulani. Kanshi ku kapinda ka ku kuso, umupaka ukatampila kuli bemba wa Meditelaneani, ukucilinganya no musumba wa Hasari Enoni, ukuya shinta na ku kapinda ka ku kuso mu mupaka wa calo ca Damasiko, no wa calo ca Hamati. “Umupaka wa ku kabanga uli nokutampila pakati ka Damasiko na Haulani, elyo lwa ku masamba umumana wa Yordani eukaba umupaka wa calo ca Israeli, elyo ku kabanga umupaka ni Gileadi, ukuya shintafye na ku musumba wa Tama, ulya waba kuli bemba wa ku kabanga. “Umupaka wa ku kapinda ka ku kulyo, ukutampila pa musumba wa Tama, ukalole na ku kashiba ka menshi aka Meribati Kadeshi, elyo uko kwine ukalambate na kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto, no kuya pelela kuli bemba wa Meditelaneani. Uyu eukaba umupaka wa ku kapinda ka ku kulyo. “Umupaka wa ku masamba, ukakonka bemba wa Meditelaneani, ukuya shintafye na ku Lebo Hamati. Uyu eukaba umupaka wa ku masamba. “Kanshi mukaakanya ici calo ukulingana ne nko sha bena Israeli. Icalo cili nokuba icuma cenu. Abenafyalo abo mwikala nabo, abafyalila na bana babo mu calo cenu, nabo bene bali nokupeelwako ifitungu ilyo mukalaakanya icalo. Muli nokulabamonafye nga bena Israeli banenu, kanshi ilyo mukalaakanya inko sha bena Israeli icalo, nabo bene muli nokubaputwilako ifitungu ifyakuti nabo bakaleikwatila. Mu ba luko lonse umo umweni aya ikala, mulya mwine emo mufwile ukumupeelako icishilano cakwe. Efyasosa imfumu Yawe.” Kabili Yawe alikonkenyepo ati, “Ishi e nko ukulingana na mashina yashiko. “Ku mupaka wa ku kapinda ka ku kuso ekuli nokuba icitungu cakwa Dani cimo. Cili nokutampila kuli bemba wa Meditelaneani, ukulola na ku musumba wa Hetiloni, ukupita na ku Lebo Hamati, ukulola na ku musumba wa Hasari Enani, ukuya shintafye na ku mupaka wa calo ca Damasiko, no wa calo ca Hamati, ekutila uwatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Asheri luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Dani, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Naftali luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Asheri, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Manase luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Naftali, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Efulemu luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Manase, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Rubeni luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Efulemu, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Yuda luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Rubeni, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba.” “Elyo kuli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Yuda, icatula ku mupaka wa ku kabanga ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. Ici citungu muli nokumpatwila ine ne Lesa. Cili nokuba amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000), na mubutali ukutula ku mupaka wa ku kabanga ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba cili nokulingana ne fitungu ifyo inko shili nokupeelwa. Pakati nankati ka ico cine citungu epali nokukuulwa icifulo icamushilo icakwa Yawe. Icitungu ico muli nokupatwila Yawe, cili nokuba amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000) mubutali, mubufumo namo amakubiti amakana amakumi yabili (20,000). “Muli ico cine citungu icamushilo emukaba ne ncende imo iya bashimapepo. Ku kapinda ka ku kuso lubali na ka ku kulyo lubali, iyo ncende ili nokulepa amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000), elyo ku kabanga lubali na ku masamba ili nokufunguluka amakubiti amakana ikumi limo (10,000). Iŋanda yandi ine ne Yawe Lesa, yena ili nokubela lwa pakati nankati ka iyo ine ncende. Iyo ine ncende iyamushilo eili nokuba iya bashimapepo abalubwilwa ine, emukuti ni bamwana Sadoki abaume. Pantu bena balamombela bwino bwinofye, kabili bena tabacitileko ifyacitile abena Levi banabo, abakonkelele abena Israeli bambi mukulufyanya. Kanshi bamwana Sadoki bena bali nokukwata incende iyi nge cabupe icaibela, kwena ili nokupalamana ne ncende ya bena Levi bambi, kabili iyi ncende eikaba iyamushilo icine cine. “Ukukonka mu ncende ya citungu ca bashimapepo, abena Levi bakapeelwe incende iyikalepa amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000) mubutali, mubufumo namo amakubiti amakana ikumi limo (10,000). Conse pamo cili nokulela amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000) mubutali, na mubufumo amakubiti amakana ikumi limo (10,000). Icitungu icikapatwilwa ine ne Yawe ecili nokuwamishapo pali fimbi fyonse, kanshi incende shaciko teshakwesha kulashitisha, nangufye ukulashikabushamo cimo, nangufye ukulashipeelapo umuntu umo, pantu citungu camushilo, kabili umwine waciko nine ne Yawe. “Incende imbi iyikashalako, iyikaba mubufumo amakubiti amakana yasano (5,000) na mubutali namo amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000), yena yacintubwingi, kuti abantu balaibomfya umo balefwaila. Kuti balaikalamo no kulaibomfya. Umusumba wena uli nokubela lwa pakati nankati ka iyo ncende. Uyo musumba uli nokulingana ubukulu konse konse amakubiti amakana yane ne myanda isano (4,500) ku kuso na ku kulyo lubali, na ku kabanga na ku masamba lubali ukaba cimo cine. Elyo monse mu mbali ya musumba muli nokushalamo ulubansa ululi nokuba konse konse amakubiti imyanda yabili na makumi yasano (250) ku kuso na ku kulyo lubali, na ku kabanga na ku masamba lubali lukabe cimo cine. Incende lwa ku kabanga ishikalepa amakubiti amakana ikumi limo (10,000) na lwa ku masamba nako amakubiti amakana ikumi limo (10,000), ishikashalako ilyo umusumba ukakuulwa mu ncende iyikasuntikana ne ncende iyamushilo, shena esho abena musumba bakalalimamo ifyakulya. Onsefye uukalabomba ukufuma mu musumba, nangu abe wa mu luko nshi, ni muli isho shine ncende emo kuti alalimina ifyakulya. Icitungu conse ico mukampatwila ine ne Yawe Lesa, cili nokulingana monse monse amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000). Mukapatulako incende iyamushilo nge cabupe icaibela pamo pene ne ncende iya musumba.” “Ilyo mukapwa ukumpatwila icitungu camushilo no kupima apakukuulila umusumba muli ico cine citungu icikafungululuka amakubiti amakana amakumi yabili na yasano (25,000), impanga imbi yonse iyikashalako lubali lwa ku masamba ukuya shinta na kuli bemba, elyo ne ibiye iyikashalako lubali lwa ku kabanga ukuya shinta na ku mupaka wa uko kwine ku kabanga, isho mpanga eshikaba ifitungu ifyakwa kateeka. Incende iyamushilo, pamo pene ne ye Tempele fikaba pakati ka iyo ncende. Icitungu ca bena Levi kumo kwine no musumba, fyonse fili nokubela muli iyo ine mpanga ya ntungulushi lwa pakati nankati. Iyo ine mpanga yakwa kateeka ili nokubela pakati ka citungu ico abena Yuda bakapeelwa ku kapinda ka ku kuso, ne citungu ico abena Benjamini bakapeelwa ku kapinda ka ku kulyo.” “Ku kapinda ka ku kulyo aka iyo ine mpanga eko inko shimbi shonse shili nokupeelwa ifitungu. “Uluko lwa bena Benjamini luli nokuba ne citungu cimo icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Simeoni luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Benjamini, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Isaka luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Simeoni, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Sebuloni luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Isaka, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. “Uluko lwa bena Gadi luli nokuba ne citungu cimo ku kulyo lubali lwa ca bena Sebuloni, icatula ku mupaka wa ku kabanga, ukuya shinta na mu mupaka uwabela ku masamba. Ku kapinda ka ku kulyo lubali lwa citungu ca bena Gadi, umupaka uli nokutampila mu musumba wa Tama, no kulola ku kashiba ka menshi aka Meriba Kadeshi, elyo uko kwine ukalambate na kamana mainsa aka pa mupaka wa calo ca Egupto, no kuya shintafye na kuli bemba wa Meditelaneani.” Ifi efyasosa imfumu Yawe ukuti, “Efyo mwe nko sha bena Israeli muli nokwakana ifitungu fya calo ifyo muli nokulaikwatila, kabili efyakushila na bana benu.” Kabili Yawe alikonkenyepo ati, “Ukutampila lubali lwa ku kapinda ka ku kuso akalepa amakubiti amakana yane ne myanda isano (4,500), impongolo ishakufuminapo mu musumba shikenikwa amashina ya nko sha bena Israeli. “Impongolo shitatu ishabela ku kapinda ka ku kuso shikaitwa impongolo yakwa Rubeni, imbi impongolo yakwa Yuda, imbi nayo impongolo yakwa Levi. “Ku kapinda ka ku kabanga akalepele amakubiti amakana yane ne myanda isano (4,500) kukaba impongolo shitatu. Imo ikalaitwa impongolo yakwa Yosefu, imbi impongolo yakwa Benjamini, imbi nayo impongolo yakwa Dani. “Ku kapinda ka ku kulyo akalepele amakubiti amakana yane ne myanda isano (4,500) kukaba impongolo shitatu. Imo ikalaitwa impongolo yakwa Simeoni, imbi impongolo yakwa Isaka, imbi nayo impongolo yakwa Sebuloni. “Elyo ku kapinda ka ku masamba akalepele amakubiti amakana yane ne myanda isano (4,500) kukaba impongolo shitatu. Imo ikalaitwa impongolo yakwa Gadi, imbi ikalaitwa impongolo yakwa Asheri, imbi nayo impongolo yakwa Naftali. “Ubutali ubwakushinguluka umusumba bukaba amakubiti amakana ikumi limo na cine konse konse (18,000). Ukutampa ilyo line, umusumba bakalawita abati, ‘Yawe emo aba.’” Mu mwaka wabutatu ilintu imfumu Yehoyakimu yaleteeka icalo ca bena Yuda, Nebukadinesa imfumu ya Babiloni aishile sansa no kushinguluka umusumba wa Yerusalemu. Imfumu Lesa alekele Nebukadinesa acimfye Yehoyakimu no kusende fipe fimo ifya mu ŋanda yakwa Lesa. Kabili asendele bankole no kubatwala ku Babilonia, ne fipe ifyo asendele ailefibika mu ŋanda umo alepepela umulungu wakwe. Elyo imfumu Nebukadinesa yakonkomeshe Ashipenasi, cilolo mukalamba wa mu cilye, ukuti pali bankole abena Israeli asalepo abalumendo aba mu lupwa lwabufumu pamo na mu ndupwa ishacindama. Abo balumendo balingile ukuba abayemba pa finso, abashakwata kalema, abashilimuka muli fyonse, abasalapuka mu fyakusambilila kabili abayanguka ukwishiba fintu, abakuti baba abalinga ukubomba kwisano. Ashipenasi wine ewali nokulabasambilisha ukubelenga pamo no kulemba ululimi lwa bena Kaludea. Kabili imfumu yakonkomesha nokuti abo balumendo balepeelwako icakulya pamo no mwangashi ukufuma kwitebulo lya mfumu cila bushiku. Elyo nga bapwa ukusambilila pa myaka itatu, elyo bakalaiminina pa cinso ca mfumu Nebukadinesa. Pa balumendo abasalilwe pali Daniele, Hanania, Mishaeli pamo na Asaria aba ku luko lwakwa Yuda. Mushika mukalamba ena abenike amashina yambi. Daniele ainikwe Beliteshasa, Hanania ainikwe Shadiraki, Mishaeli aleitwa Mesheki elyo Asaria ainikwe Abedinego. Daniele ena asalilepo ukukanaikowesha ku cakulya pamo no mwangashi wa kwisano, apapatile Ashipenasi, cilolo mukalamba ukuti amusuminishe ukukanaikowesha. Nomba Lesa alenga Ashipenasi, cilolo mukalamba wa mu cilye, ukulangulukilako Daniele no kumukwatila inkumbu. Lelo uyu mushika aebele Daniele ati, “Ndetiina imfumu kanabesa iyankonkomeshe fintu mulingile ukulalya no kunwa. Pantu nga yamona ukuti pa balumendo banenu imwe mwalamoneka abaonda, kuti yanjipaya.” Kanshi Daniele epakuya kuli kalinda untu Ashipenasi asontele ukulasunga Daniele, Hanania, Mishaeli pamo na Asaria, no kumweba ati, “Napapata ifwe fwe babomfi bobe utweshe pa nshiku ikumi limo. Uletupeelakofye umusalu nge cakulya elyo na menshi nge cakunwa. Panuma ukalinganye imimonekele yesu ne ya balumendo abakulalya no kunwa ifya kwisano, elyo ukapingule ukulingana nefyo tukalamoneka.” Kalinda alisumine ukubesha pa nshiku ikumi limo. Panuma ya nshiku ikumi limo imibili yabo yali iyalelema kabili balemoneka abaina ukucila na banabo abalelya ifya kwisano. Kanshi kalinda epakufumyapo ifyakulya ifisuma no mwangashi ifyapeelwe kuli bena, atwalilile ukubapeela umusalu pamo na menshi. Nomba Lesa apeele aba balumendo amano yakwishiba ifintu, no kwiluka mu fyalembwa mu fitabo pamo no kwishiba imilandu iyilenga ukuti fintu fibe mu musango fyabelamo. Kabili kuli Daniele Lesa apeele amano yakwiluka ifimonwa ne filoto. Panuma ya myaka itatu iyapiminwe ukulingana ne cipope ca mfumu, Ashipenasi cilolo mukalamba atwele abalumendo bonse kuli Nebukadinesa. Ilintu imfumu yapwile ukulanda na balumendo bonse yamwene ukuti Daniele, Hanania, Mishaeli na Asaria bali na mano ukucila abalumendo bambi, eico yabasontele ukubombela kwisano. Mu milandu yonse iyakuma ku mano na kukwishiba ifyo imfumu yalebepusha calemoneka ukuti aba balumendo bane bali abacenjela ukucila abantu bonse abalecita ifyakupendula pamo na bacita fyakusobela mu calo conse ico yaleteeka. Daniele ena alitwalilile ukwikala kwisano ukushinta na mu mwaka Sairasi atendeke ukuteeka. Mu mwaka wabubili uwa kuteeka kwakwe, Nebukadinesa alilotele ifiloto. Ifyo filoto fyalimusakamike icakuti afilwa no kulala utulo. Elyo imfumu yatumine abakufwaya abantu abapendula, abacita ifyakusobela, na bacita ifyamalele pamo ne fyakubuka, na bena Kaludea abamano pakuti bese balondolwele imfumu ifi ifiloto yalotele. Kanshi nabo epakwisa baisa iminina ku cinso ca mfumu. Elyo imfumu yabeba aiti, “Nalilotele iciloto icilensakamika, ndefwaya ukwishiba umo cilolele.” Elyo Abena Kaludea abamano bayasuka imfumu mu lulimi lwa Ciaramaiki ati, “Shi imfumu naibe no bumi umuyayaya. Twebeko iciloto fwe babomfi bobe pakuti tukushimbwile.” Elyo imfumu yaasuka abena Kaludea abamano aiti, “Ishibeni ifyo mpangile ukucita. Nga cakuti imwe mwafilwa ukunjeba iciloto candi pamo no kushimbula iciloto cine ico, ndemuputaula no kubongolola amayanda yenu pakuti pashalefye ifitantala. Lelo nga cakuti mwanjeba iciloto cine no kushimbula umo cilolele, ndemupeela ifyabupe ifikalamba no kumucindamika apakalamba. Eico kanshi njebeni iciloto nalotele nomo cilolele.” Nabo bayasuka imfumu nakabili abati, “Twebe iciloto fwe babomfi bobe pakuti tucishimbule.” Imfumu epakwasuka aiti, “Efyo nsosele! Imwe mulefwayafye ukuti papite nshita, namwishiba ukuti nshabweshe mutima pafyo ine mpangile ukucita. Nga mwafilwa ukunjeba iciloto ninshi palifye ubupingushi bumo pali imwe. Namusuminishanya ukunjeba amashiwi yabucenjeshi na yabufi pakuti muleke inshita ipite. Aleni njebeni iciloto elyo nalaishiba ukuti kanshi kuti mwalondolola na muntu cilolele.” Abena Kaludea abamano baebele imfumu abati, “Takuli muntu nelyo umo pano isonde mulopwe uwingacita ico uleipusha kabili takwatala akuba imfumu iyaipushapo ici uleipusha ukufuma ku bantu abapendula na bacita ifyakusobela ifikesa na bacita ifyamalele pamo ne fyakubuka. Umulandu untu uleipusha mulopwe nawafya, teti pabe umuntu uwingashimbwila imfumu, kanofye imilungu iyishikala na bantu.” Pakumfwa ifi, imfumu yalifulilwe no kukalipa apakalamba, yakonkomesha nokuti abamano bonse mu Babiloni bepaiwe. Kanshi epakutuma icipope icakwipaya abamano bonse, kumo kwine na Daniele na banankwe bene. Ilintu Alioki mushika wa fita fya mfumu alepekanya ukwima ukuya aleipaya abamano mu Babiloni, Daniele aile kuli ena mu musango usuma kabili uwamano. Aipwishe mushika ati, “Cinshi ico imfumu yafumishe icipope ici icalukakala?” Elyo Alioki alondolwele fyonse kuli Daniele. Elyo Daniele aile ku mfumu no kulomba inshita pakuti alondolole iciloto caiko. Daniele abwelele ku ŋanda kumwakwe no kulondolola umulandu ku banankwe Hanania, Misheki na Asaria. Abacincishe ukupapata ukuti Lesa wa ku mulu abacitile inkumbu pa mulandu wa cipeshamano ici kukuleka bena pamo na bamano mu Babiloni beipaiwa. Pali ubo bwine bushiku pa nshita ya bushiku iciloto calisokolwelwe kuli Daniele mu cimonwa. Elyo Daniele alumbenye Lesa wa ku mulu ati, “Ishina lyakwa Lesa lipaalwe pe na pe, pantu e mwine wa mano na maka yonse. Eupilibula inshita pamo ne myaka, eupeela ubufumu no kubupokolola, eupanda amano ku bamano, no kubalenga ukwishiba. Ni Lesa eusokolola ifyaba umwashika ne nkaama shine, ewaishiba ifyabelama mu mfifi, kabili ashingulukwa no lubuuto. Nakutotela kabili nakulumbanya we Lesa wa fikolwe fyandi, pakumpandako amano no kumpeelako amaka. Nautusokolwela ico tukulombele pakutweba iciloto ca mfumu no bupilibulo bwaciko.” Daniele aile kuli Alioki untu imfumu yasontele ukwipaya abamano aba mu musumba wa Babiloni, no kumweba ati, “Wiipaya abamano aba mu Babiloni. Ntwala ku mfumu nje nondolole umwalola iciloto.” Awe Alioki atwele Daniele ku mfumu no kuyeba ati, “Ninsanga umo uwa muli bankole, umwina Yuda, uwingamulondolwela iciloto cenu.” Imfumu yaipwishe Daniele (uwaishibikwe nga Beliteshasa) aiti, “Bushe iwe kuti wanondolwela pamo no kunshimbwila iciloto candi?” Daniele nao ayaswike ati, “Mulopwe kanabesa, pa bantu bonse abamano, abacite fyamalele ne fyakusobela ifikesa, na bapendula nelyofye bakabuka, tekuti pabe nangu umo uwingakulondolwela uyu mulandu. Lelo eko aba Lesa mu mulu uusokolola ifyankaama. Uyu wine eulekusokolwela ifyalaswa ficitike, we mfumu Nebukadinesa. Kanshi iciloto cobe ne cimonwa wamwene ku tulo nifi. “Ilintu mwali mu tulo, mulopwe, no kulota pa mulandu wa fintu ifyalaswa ficitike, Lesa uusokolola ifyankaama alemwishibisha ifintu ifili nokupona. Ici cimonwa tacisokolwelwe kuli ine pa mulandu wakuti nalicila bonse abamano, lelo ni pakuti iwe kanabesa wishibe umulolele iciloto cobe no kwiluka pa mulandu wa matontonkanyo yobe. “Mulopwe ilyo walele walotele icimpashanya ca muntu uushaikulila kabili icabeka nganshi naciminina ku cinso cobe. Cali icakutiinya mukumoneka. Umutwe waciko wali uwa golide wine wine, icifuba na maboko fyaciko fyali ifya silifa, elyo ifumo na matanta fyena fyali ifya mukuba. Amolu yaciko yali aya cela, amakasa yena yali aya cela icasakaniwa ne bumba. Ilintu wali ulelolekesha, wamwene icimokolwa ca cilibwe ukwabula umuntu uwakucimokola. Neco cimokolwa ca cilibwe caishile fwanta icimpashanya pa makasa aya cela icasakaniwa ne bumba, nayo yalitobaike. Icela, ibumba, umukuba, silifa pamo na golide wine wine fyasansaika, ukwaluka nge misungu ya male. Umwela nao wafyulula icakuti tapashele nelyo kamo. Kumfwa icimokolwa ca cilibwe icafwantile ici cimpashanya ca cimuntu, casangwike ulupili ulukalamba no kukumana pesonde ponse. “Ifi efyali ciloto cintu mulopwe walotele nomba twalashimbula umo cilolele. Kanabesa iwe niwe imfumu iyacila ishamfumu shonse. Lesa wa ku mulu alikupeela ubufumu, amaka, ubucindami pamo no bukata. Kabili alikupeela bukateeka pa bantu bonse ne nama sha mpanga ne fyuni fya mu lwelele. Konse uko fikala alifipeela mu maboko yobe ukuti uleba kateeka wafiko. Icilepilibula ukuti niwe mutwe wa golide. “Panuma ya bufumu bobe pakakonka ubufumu bwacibili ubwacepako. Elyo kabili pakakonke ubufumu bwalenga citatu ubwa mukuba ubukateeke sonde lyonse. Elyo pakese ubufumu bumbi ubwabune ubwakosa pamo nge cela. Nga filya fine icela citobaula no konaula ifintu fimbi efyo ubu bufumu bukesa onaula ubufumu bonse ubwantanshi. Nga filya fine wamwene mu ciloto amakasa ne fikondo fyali fya cela icasakaniwa ne bumba efyo ubo bufumu bukaba ubwapatukana. Pamo nga fintu wamwene ifikondo fyali ifya cela icasakaniwa ne bumba, efyo ubu bufumu bukaba ubwakosa lubali lumo kabili ubwanaka lubali lumbi. Elyo kabili fintu wamwene, ukusakanishiwa kwa cela ne bumba cilelola mukuti abantu ba mu bufumu bakasankana nga filya ciba mu cupo lelo tabakabe abaikatana, pamo nga fintu icela tafikatana bwino ne bumba. “Mu nshita ilyo isho shine imfumu shikalateeka, Lesa wa ku mulu akaletapo ubufumu bumo ubushakonaike nangu ukupeelwa mu minwe ya bantu bambi. Bukashonaula no kupwisha amaka ya shamfumu shonse kabili bwena ebukabelelela pe na pe. Filya wamwene icimokolwa ca cilibwe ukufuma pa lupili ukwabula umuntu wacimokwele, caisa tobaula icela, umukuba, ibumba, silifa pamo na golide ifyo babumbileko icimpashanya, emo Lesa mukulu alekulangila ifyalaswa ficitike. Iciloto ici cacine cine no kushimbulwa kwaciko kwacishinka.” Elyo Nebukadinesa awile panshi mukutotela Daniele. Akonkomesha ukuti batuule umutuulo kuli Daniele no kumufutumwina ububani. Elyo imfumu Nebukadinesa yatile kuli Daniele, “Cine cine Lesa obe e Lesa uwapulamo pa milungu yonse, e mfumu ukucila ishamfumu shonse kabili ena eusokolola ifyankaama fyonse pantu naulondolola umulandu onse.” Elyo imfumu yalashike Daniele pa bufumu no kumutuula ifyabupe fingi. Yamucitile ukuba umulashi mukalamba mu citungu conse ica Babiloni kabili kangalila wa bamano bonse aba ku Babiloni. Nomba Nebukadinesa acitile Shadiraki, Mesheki na Abedinego ukuba bakangalila ba citungu ca Babiloni ukulingana nefyo Daniele amulombele, lelo Daniele ena atwalilile ukusangwa kwisano. Imfumu Nebukadinesa yapangishe icimpashanya kuli golide icali amakubiti amakumi mutanda (60) mumulu, na mubufumo cali amakubiti mutanda, no kucimika mu nika ya Dula mu citungu ca Babiloni. Elyo imfumu Nebukadinesa yakonkomeshe bonse abali pali bukateeka bwa fitungu, bamushika, abalashi, bashicilye, bakasunga wa fipao, bakapingula, bakabaka wa mafunde ya calo, pamo pene na bakalamba bonse aba mu fitungu ukusangwa ku kushinshimuna kwa cimpashanya imfumu Nebukadinesa yaimike. Ecalengele ukuti abali pali bukateeka bwa fitungu, bamushika, abalashi, bashicilye, bakasunga wa fipao, bakapingula, bakabaka wa mafunde ya calo pamo pene na bakalamba bonse aba mu fitungu balongane mukutuula icimpashanya ico Nebukadinesa abumbile. Na bonse baisa iminina ku ntanshi yaciko. Elyo kabilisha wa mafunde abilikisha ukuti, “Ifi efyo bamukonkomesha ukucita, mwe bantu bonse ne mishobo yonse pamo na bantu aba ndimi ishalekana lekana shonse. Nga cakuti mwaumfwa amapenga, amasese, amapango, indiyele, insango, umutolilo pamo ne misango imbi iya filimba, mulingile ukuwa panshi kukushinshimuna icimpashanya ca golide ico Nebukadinesa imfumu yaimika. Kumfwa umuntu onse uwakaana ukuwa panshi kukucishinshimuna, akaposwa mwilungu lya mulilo apopene.” Ecalengele ukuti pa nshita ilya ine baumfwile amapenga, amasese, amapango, indiyele, insango, umutolilo pamo ne misango imbi iya filimba, abantu bonse ne mishobo yonse pamo na bantu aba ndimi ishalekana lekana bawile panshi kukushinshimuna icimpashanya ca golide ico Nebukadinesa imfumu yaimike. Abena Kaludea bamo bamo abali pali bukateeka bwa calo basebele Abayuda. Batile ku mfumu Nebukadinesa, “Shi imfumu naibe no bumi umuyayaya. Walipeela icipope we mfumu, icakuti umuntu onse nga aumfwa amapenga, amasese, amapango, indiyele, insango, umutolilo pamo ne misango imbi iya filimba alingile ukuwa panshi kukushinshimuna icimpashanya ca golide. Kabili watile umuntu onse uwakaana ukuwa panshi kukushinshimuna, akaposwa mwilungu lya mulilo. Lelo kuli Abayuda abo walashika ukwangalila icitungu ca Babiloni, pamo nga Shadiraki, Misheki na Abedinego, abashinakile ifunde lyobe we mfumu. Bena tababombela imilungu yobe nelyo ukushinshimuna icimpashanya ca golide cintu waimika.” Ilintu Nebukadinesa aumfwile, aiswilemo icipyu no bukali, epakutuma abakuleta Shadiraki, Misheki na Abedinego. Elyo baleta aba bantu pa cinso ca mfumu. Elyo Nebukadinesa abepwishe ati, “Bushe cishinka ukuti imwe Shadiraki, Misheki na Abedinego tamubombela imilungu yandi nelyo kushinshimuna icimpashanya ica golide cintu naimika? Ukufuma lelo nga cakuti mwaumfwa amapenga, amasese, amapango, indiyele, insango, umutolilo pamo ne misango imbi iya filimba, nga mwawa panshi no kushinshimuna icimpashanya ico napangisha ninshi cawama. Lelo nga cakuti mwakaana, mukaposwa mwilungu lya mulilo. Nga mulungu nshi uwingamupokolola ukufuma mu maboko yandi?” Shadiraki, Misheki na Abedinego bayaswike Nebukadinesa ati, “Mulopwe, ifwe tatulekabila ukuipokolola muli uyu mulandu pa cinso cobe. Nga cakuti twaposwa mwilungu lya mulilo, Lesa untu tubombela kuti atupususha kabili kuti atupokololako ukufuma mu maboko yobe we mfumu. Nelyofye Lesa wesu tatupuswishe, we mfumu tulefwaya wishibe ukuti tatuli nokubombela imilungu yobe nelyo ukushinshimuna icimpashanya ca golide ico waimika.” Ubukali buntu Nebukadinesa akwete pali Shadiraki, Misheki na Abedinego bwalicililemo icakuti ne cinso cakwe cayaluka. Akonkomesha ukuti ilungu lya mulilo balikafye imiku cine lubali ukucila fintu balikafya mu nshiku shimbi, no kweba bamo pa mpalume sha bashilika bakwe ukukaka Shadiraki, Misheki na Abedinego pakuti baposwe mwilungu lya mulilo. Elyo abashilika bakakile abo balumendo ninshi nabafwala insalu, imingila, ifisote pamo ne fyakufwala fyabo fimbi, no kubaposa mwilungu lya mulilo. Pa mulandu wa cebo ca mfumu, ilungu lya mulilo balilikafishe ukufika ku cipimo icakuti ulubingu lwa mulilo lwaipeye abashilika abaleposa Shadiraki, Misheki na Abedinego mwilungu lya mulilo. Na aba balumendo batatu baponene mwilungu lya mulilo ninshi nabakakwa. Elyo Nebukadinesa imfumu acilimwike no kupapa, elyo atile kuli bampandamano bakwe, “Bushe te bantu batatu tukakile no kuposa mu mulilo?” Bampandamano batile, “Ee kanabesa.” Kabili atile, “Moneni, muli abantu bane abaleendauka mu mulilo, no kukakwa tabakakilwe nelyo kupya, kabili uwabune alemoneka ngo mwana wa milungu.” Elyo Nebukadinesa apalamine pa mwinshi ati, “Shadiraki, Mesheki na Abedinego, mwe babomfi bakwa Lesa uwapulamo, fumeni iseni kuno.” Eico Shadiraki, Misheki na Abedinego bafumine mu mulilo, kabili bamushika, abalashi, bashicilye pamo na bampandamano bali bashingulwikwe, no kushininkisha ukuti umulilo tawaocele mibili yabo, nelyo mushishi wa ku mitwe yabo tawababwike, ne fyakufwala fyabo tafyapile kabili tapanunkile nangu cushi ca mulilo pa mibili yabo. Elyo Nebukadinesa alandile ati, “Napaalwe na matotelo Lesa wakwa Misheki, Shadiraki na Abedinego uutumine malaika wakwe kukupokolola ababomfi bakwe. Batetekele Lesa wabo ukucila kunakila cipope ca mfumu, kabili bali abaipekanya ukufwa ukucila ukubombela nelyo ukupepa umulungu umbi. “Eico nabika icipope icakuti abantu aba luko ululi lonse pamo no lulimi ululi lonse abalepontela Lesa wakwa Shadiraki, Mesheki na Abedinego basantaulwe na mayanda yabo yabongololwe, pantu takwaba Lesa umbi uwingapususha umuntu muli uyu musango.” Awe imfumu yapeela Shadiraki, Misheki na Abedinego imilimo iyacindama mu citungu ca Babiloni. Imfumu Nebukadinesa yatumine amashiwi ku bantu aba mishobo yonse abalanda indimi shalekana lekana aiti, “Mutende bonse. “Ndi ne nsansa pakumwishibishako ifipapwa pamo ne fipeshamano ifyo Lesa uwapulamo ancitila. “We fishibilo ulakula, ne fipeshamano fyakwe nafyo fyamaka. Ubufumu bwakwe bwamuyayaya, ubuteeko bwakwe bulatwalilila umukonkanina inkulo pe. “Ine ne mfumu Nebukadinesa nali mu ŋanda yandi iye sano, kabili nali umutende ne fyuma ifingi. Nalilotele iciloto icandetele umwenso. Ilyo nasendeme pa busanshi bwandi, ifyakwelenganya ne fimonwa ifyalepita mu mano yandi fyalimpeele umwenso. Ecalengele ukuti mpeele icipope icakuti bonse abamano mu Babiloni bese banondolwele umwalolele iciloto. Ilyo abapendula na abacita ifyakusobela pamo na bamalele na bena Kaludea abamano nabebele iciloto candi nabo balifililwe ukucilondolola. Kumfwa ilintu Daniele, uwitwa Beliteshasa ishina lya mulungu wandi, aishile ku cinso candi namushimikile iciloto candi. Muli ena mwaliba umupashi wa milungu iyamushilo. “Natile, ‘Iwe Beliteshasa we mukalamba wa bakapendula, ninjishiba ukuti umupashi wa milungu iyamushilo waba muli iwe kabili takuli icankaama icingakwansha. Ici e ciloto candi, londolola umo cilolele.’ “Ifi e fimonwa ifyo namwene lintu nalele pa musengele wandi, naliloleshe no kumona icimuti icishailepela pakati ka calo. Ubutali bwaciko bwali ubwapulamo. Ici cimuti calekula no kukosa mpaka cafika mu lwelele, na bantu bonse pano isonde balecimona. Amabula yaciko yali ayalelema, ne fisabo ifingi ifyakukumana abantu bonse. Mwisamba lyaciko emwaletuusha inama sha mpanga kabili ne fyuni fya mu lwelele fyaleikala mu misambo yaciko. Ne fibumbwa fyonse ku cimuti eko fyalelya. “Mu cimonwa, ninshi nindala pa musengele, nasanswile amenso no kumona malaika uwamushilo alefuma mu mulu. Abilikishe ne shiwi ilikalamba ati, ‘Temeni icimuti muputaule ne misambo, mupulule na mabula yaciko kabili mupulule ne fisabo fyaciko. Lekeni ne nama shifulumuke mwisamba lyaciko ne fyuni fifume mu misambo. Lelo lekeni icishiki icashingulukwa ne cela pamo no mukuba cishale mu cani ca mu mpanga, elyo imishila yaciko ishale mu mushili wa mu calo. Lekeni umume wa mu mulu ubomfye uyu muntu, lekeni ekale ne nama pakati ka filimwa fya pano isonde. Lekeni amano yakwe yapilibuke ukufuma ku mano ya buntu kabili apeelwe amano ya bunama pa myaka cine lubali. Efyo fwe bamalaika twaputula umulandu pakuti abamweo beshibe ukuti Uwapulamo ateeka pa bufumu bwa bantu kabili abupeela kubo atemenwe kabili alalashikapo na bacepeshapo.’ “Ici e ciloto ico ine ne mfumu Nebukadinesa ndotele. Nomba Beliteshasa nondolwela muntu cilolele pantu tapali nelyo umo pa bantu ba mu bufumu bwandi uwinganondolwela. Lelo iwe kuti walondolola ico umupashi wa milungu iyamushilo waba muli iwe.” Pakubala Daniele uwaleitwa Beliteshasa alisungwike icakuti afilwa ukulanda, na matontonkanyo yakwe yamutiinya. Elyo imfumu yasosa ati, “We Beliteshasa shipikisha, wileka iciloto no bupilibulo bwaciko fikusakamike.” Beliteshasa atile, “Mwe shikulu nga caciwamafye ici ciloto acilola ku bamupata, no bulondoloshi bwaciko ku balwani benu. Icimuti mwacimona, icacikula no kukosa ne mpela yaciko yafika na mu lwelele no kumoneka ku bantu ba mwisonde lyonse, na mabula ayalelema kabili ne fisabo ifingi ifyakwafwilisha ifyamweo fyonse, no kupeela icintelelwe ku nama sha mpanga kabili no kupeela ifyuni umwakupangila ifisansala, nimwe mwe mfumu! Ubucindami bwenu mwe mfumu nabukula no kukosa, elyo ubukulu bwenu nabufika mu lwelele, kabili ubuteeko bwenu nabufika na mu fyalo fya kutali pano isonde. Mwe mfumu mwamwene malaika wamushilo alefuma ku mulu aletila, ‘Temeni icimuti kabili conauleni, lelo lekeni icishiki icashingulukwa ne cela pamo no mukuba cishale mu cani ca mu mpanga, elyo imishila yaciko ishale mu mushili wa mu calo. Lekeni umume wa mu mulu ubomfye uyo muntu, lekeni ekale nge nama sha mpanga mpaka imyaka cine lubali ikapite pali ena.’ “Ubu e bupilibulo bwa ciloto mwe mfumu. Uwapulamo eupingwile ukuti ici ciponene pali shikulu wandi imfumu, mukatamfiwa ukufuma ku bantu no kuya ikala ne nama sha mpanga. Mukalalya icani nge ŋombe no kubomfiwa ku mume wa mu mulu. Imyaka cine lubali ikapita mpaka mukasumine ukuti Uwapulamo ewateeka pa bufumu bwa bantu kabili abupeela ku muntu atemenwe. Icebo cakusha icishiki ca cimuti ne mishila yaciko, calola mukuti ubufumu bwenu bakamubwesesha nga mwasumina ukuti Uwa mu mulu euteeka isonde lyonse. Ecalenga mwe mfumu konkeni amano aya ndemupandako. Yebeleleni imembu shenu ukupitila mukucita ubulungami, kabili muyebelele ububifi bwenu ukupitila mukuba ne nkumbu ku bantu abatitikishiwa elyo ubucindami bwenu bukatwalilila.” Fyonse ifi fyalifikilishiwe ku mfumu Nebukadinesa. Panuma ya myeshi ikumi limo na ibili (12), ilintu imfumu yaleenda pa mutenge we sano lya mu Babiloni, yatile, “We Babiloni nobe ulakula. Nakukuulile ku maka yandi ukuba isano lyandi pakuti ukucindama kwandi kumoneke.” Kutifye talapwa na kulanda, ishiwi lyafumine ku mulu aliti, “We mfumu Nebukadinesa, ici e cipope ca pali iwe, amaka yobe ayabufumu nayapokwa. Walatamfiwa ukufuma ku bantu bobe no kuya ikala ne nama sha mpanga wakulalya icani nge ŋombe. Imyaka cine lubali ikapita mpaka ukasumine ukuti Uwapulamo ewateeka pa bufumu bwa bantu kabili abupeela ku muntu atemenwe.” Apopene conse icasoselwe kuli Nebukadinesa cafikilishiwe. Alitamfiwe ukufuma ku bantu kabili alelya icani nge ŋombe. Umubili wakwe walebomfiwa ku mume wa mu mulu mpaka ubupipi bwakulile kwati masako ya kapumpe, kabili ingala shakwe shalepele nga mala ya cuni. “Ilintu inshita yafikile, ine ne Nebukadinesa nainwine amenso no kulolesha ku mulu, amano yandi yalibwelele. Elyo nalumbenye Uwapulamo. Napeele umucinshi pamo no lulumbi ku waba no mweo pe na pe. “Ubuteeko bwakwe bwamuyayaya, ubufumu bwakwe bulatwalilila umukonkanina inkulo pe. Abantu bonse aba pano isonde tababa nangu cimo. Abombela umo alefwaila ku fita fya mu mulu, na mu bantu ba pano isonde bene. Takuli umuntu nelyo umo uwingamulesha, nangu ukumwipusha ati, ‘Cinshi wacita?’ “Pa nshita ilya ine amano yandi yalibwelele, umucinshi pamo no bucindami fyalibwelele no kuleta ululumbi ku bufumu bwandi. Bashicilye pamo na bacindami bandi balinsekelele, kabili nalibwekeshiwe pa bufumu no kucindama ukucila ifyo nali kale. Nomba ine ne Nebukadinesa ndalumbanya no kutasha pamo no kutatakula Imfumu ya ku mulu pantu fyonse ifyo acita fyalilungama, ne nshila shakwe shonse shalyololoka. Elyo na bonse abacilumba alabacefya.” Ilintu imfumu Belishasa aleteeka, alitebete abacindami bakwe ikana limo (1,000) umutebeto wine wine no kunwa nabo umwangashi. Pa nshita Belishasa acili alenwa, atumine abakuleta ifipe fya golide na silifa ifyo wishi Nebukadinesa asendele ukufuma mwi Tempele ku Yerusalemu pakuti ena na bacindami bakwe na abakashi bakwe pamo na bambi abakashi bakwe abo ashaupile mu bwinga bese banwenemo. Elyo baletele inkombo sha golide ne sha silifa ishafumine mwi Tempele, iŋanda yakwa Lesa ku Yerusalemu, elyo imfumu, abacindami bakwe, abakashi bakwe pamo na bambi abakashi bakwe abo ashaupile mu bwinga batampa no kunwenamo. Ilyo balenwa umwangashi batashishe ne milungu yabo iya golide, iya silifa, iya cela, iya fimuti ne ya mabwe. Ilya ine nshita kwamoneke icisansa ca muntu cilelemba pa cibumba apalungatene na pa ncende apo inyali yalesanika mwisano ninshi imfumu ilemona icisansa cilelemba. Icinso ca mfumu caliwile na matontonkanyo yasalangana ne mfyufyu sha mu musana shalasokona na makufi yalapumana. Elyo imfumu yabilikishe pakwita abacita ifyakusobela na bamalele pamo na bapendula abena Kaludea no kutila kuli bena, “Umuntu uuli onse pali imwe nga cakuti abelenga ifi filembo no kunjeba umo filolele, alefwikwa ilaya ilyakashikila no munyololo wa golide mu mukoshi wakwe kabili alaba kateeka uwacitatu mu bufumu.” Abamano bonse aba mfumu balishile lelo balifililwe ukubelenga ifilembo pa cibumba nelyo ukulondolwela imfumu umo fyalolele. Umwenso waikete imfumu ne cinso caiko cawile ukucilamo, kabili abacindami bakwe calibapeseshe amano. Ilintu namfumu aumfwile amashiwi ya mfumu pamo na bacindami bakwe, aingile mu muputule umwabelele umutebeto no kutila, “Shi imfumu naibe no bumi umuyayaya! Witiina kabili wileka icinso cobe ukuwa. Eko aba umuntu mu bufumu bobe uwakwata umupashi wa milungu iyamushilo. Mu nshita ya bawiso asangilwe ukukwata ubwishibilo no kucenjela pamo na mano ayapalana na mano ya milungu. Imfumu Nebukadinesa pali ilya nshita yamucitile ukuba umukalamba pa bantu abacita ifyakusobela na malele pamo ne fyakubuka na bena Kaludea abamano. Uyo muntu Daniele, untu imfumu yainike Beliteshasa, asangilwe ukukwata amatontonkanyo na mano no bwishibilo bwakulondolola ifiloto, amapinda no kupwisha amafya. Kanshi utume abantu abakuleta Daniele, nao alaisa kulondolwela umo ifilembo filolele.” Ecalenga Daniele alitilwe ku cinso ca mfumu, nayo yamwipwishe aiti, “Bushe niwe Daniele umo pali bankole abo tata imfumu afumishe ku calo ca Yuda? Niŋumfwa ukuti umupashi wa milungu iyamushilo waba muli iwe kabili walikwata ubwishibilo, ukucenjela na mano ayacilamo. Abamano pamo na bacita ifyakusobela baciletwa pakuti babelenge filembo no kunjeba umo fyalola, lelo nabafilwa ukulondolola umo filolele. Nomba niŋumfwa ukuti iwe kuti walondolola umo filolele no kupwisha ubwafya. Nga cakuti wabelenga ifi filembo pamo no kunjeba umo filolele, ulefwikwa ilaya ilyakashikila no munyololo wa golide mu mukoshi kabili ukaba kateeka wacitatu mu bufumu.” Elyo Daniele ayaswike imfumu ati, “Kuti mwasunga ubupe bwenu, nangu mubupeele ku muntu umbi. Ukubelenga kwena nalabelenga no kumweba umo filolele. “Mwe mfumu, Lesa uwapulamo apeele shinwe Nebukadinesa ubufumu ubukalamba, ubukata pamo no bucindami. Pa mulandu wa bukateeka apeelwe, abantu ba mishobo yonse ne ndimi shonse balemucindika no kumutiina. Ali na maka yakupingwile mfwa nelyo umweo, ukusansabika nelyo ukucefya. Lelo ilintu umutima wakwe waishile ba uwaumalala ku mulandu wa cilumba, Lesa alimutamfishe pa bufumu no bucindami bwakwe bwalipwile. Lesa alimutamfishe ukufuma pa bantu no kumupeela amano ya nama, aikele na bapunda ba mpanga. Kabili alelya icani nge ŋombe, no mubili wakwe walebomba ku mume wa mu mulu, mpaka ilintu asumine ukuti Lesa Uwapulamo e wamaka pa bufumu bwa bantu kabili alabupeela ku muntu uo atemenwe. “Lelo imwe, mwe Belishasa, umwana wakwe, nelyo mwalishiba fyonse ifi, tamwaicefya. Namusuula Imfumu ya mu mulu ico mwabuulile ifipe fya mwi Tempele lyakwe, elyo imwe pamo na bacindami benu, abakashi benu pamo na bambi abakashi benu abo ashaupile mu bwinga mwalanwenamo. Mwatendeka no kulumbanya imilungu ya silifa ne ya golide ne ya mukuba ne ya cela ne ya fimuti pamo ne ya mabwe, iyishimona, ukumfwa nelyo kwishiba. Tamwacindike Lesa uulama ubumi bwenu no kumona fyonse ifyo mucita. Ecilengele atume icisansa icacilalemba ifilembo. “Ifi e filembo ifilembelwe: “MENE, MENE, TEKELE, PARISINI. “Nomu emo filolele. MENE ni mpendwa, ekutila Lesa napenda inshiku sha buteeko bwenu kabili nashipwisha. TEKELE cipimo, ekutila namupimwa no kusangwa uwapepuka. PARISINI ciputulwa, ekutila ubufumu bwenu nabwakanika nabupeelwa ku bena Media na bena Pesia.” Pali ilya ine nshita Belishasa akonkomeshe ukuti Daniele afwikwe ilaya ilyakashikila no munyololo wa golide mu mukoshi wakwe no kumupeela bukateeka bwacitatu mu bufumu. Ubushiku bwine bulya Belishasa imfumu ya bena Kaludea alipaiwe, kabili Dariusi umwina Media ewapokele ubufumu ninshi ali ne myaka amakumi mutanda na ibili (62). Calisansamwishe Dariusi ukusonta abalashi umwanda umo na makumi yabili (120) abakumwafwako ukuteeka mu bufumu. Abasontela bakangalila batatu, na umo pali aba ni Daniele. Aba ebaleangalila abalashi pakulesha ukuti ububi nangu bumo tabwishile pa mfumu. Elyo Daniele uyu aba uwaishibikwa ku mfumu ukucila bakangalila banankwe pamo na balashi bonse, pa mulandu wakuti mwali imibeele iyawamisha muli Daniele icakuti yalapanga no kumupeela ukwangalila ubufumu bonse. Elyo bakangalila pamo na balashi balafwailisha umulandu wakuti bafyengeleshe Daniele mu mibombele yakwe iyabukangalila, lelo balifililwe ukusangamo icilubo ico ali umuntu uwacishinka uwabulamo ububi no mufulo. Elyo batendeke ukwebana abati, “Tekuti tusange umulandu nelyo umo uwakufyengelapo uyu Daniele kanofye uukumine ku mipepele yakwa Lesa wakwe.” Eico bakangalila na balashi baile nge bumba ku mfumu no kutila, “Shi imfumu naibe no bumi umuyayaya, we mfumu Dariusi. Bakangalila ba mfumu, na balashi, na bamushika, na bapandamano pamo na bashicilye, bonse nabasuminishanya ukuti ushike icipope no kupatikisha abantu bonse cakuti kwiba umuntu nelyo umo uwakupepa ku mulungu umbi nangu muntu umbi pa nshiku amakumi yatatu (30), kanofye ukupepa iwe. Kumfwa umuntu nga cakuti asangwa mukukananakila, akaposwa mu cilindi ca nkalamo. Nomba, we mfumu, ulembe no kufwatikapo pali ili funde pakuti likalulwa ukulingana na mafunde ya bena Media na bena Pesia.” Elyo imfumu Dariusi yalembele no kufwatikapo pa cipope ico. Ilintu Daniele aumfwile ukuti imfumu naikakatika ici cipope, aile ku ŋanda yakwe, mu muputule uwa pamulu uwakwete insolokoto ishaloseshe ku Yerusalemu. Muli uyu muputule emo alefukama imiku itatu cila bushiku ukupepa no kulatotela Lesa wakwe pamo nga pe. Aba bantu baile pamo nge bumba no kusanga Daniele alepepa ukwipusha Lesa ukumwafwa. Elyo baile ku mfumu no kutila kuli yena palwa cipope caiko abati, “Mulopwe, bushe tawakakatike apalembelwe ukuti pa nshiku amakumi yatatu (30) takuli umuntu ukulomba icintu ukufuma ku mulungu umbi nangu ku muntu kano iwe. Tawatile uukakaana ukunakila, akaposwa mu cilindi ca nkalamo?” Imfumu yasukile aiti, “Icipope cicili cilebomba pamo nga fintu amafunde ya bena Media na bena Pesia yaba ayashitelulwa.” Elyo batile ku mfumu, “Daniele umo uwa pali bankole aba mu bena Yuda we mfumu, talenakila iwe nangu icipope washika, aletwalilila ukupepa imiku itatu cila bushiku.” Ilintu imfumu yaumfwile, yalisakamikwe nganshi, kabili yafwaishe ukupokolola Daniele ukufuma muli uyu mulandu. Yaesha na maka mpaka no kufika icungulo. Aba bantu epakuya nge bumba ku mfumu no kuya landa abati, “Ibukisha we mfumu ukutila ukulingana na mafunde ya bena Media na bena Pesia takwaba umuntu nangu umo uwingatelula icipope ico imfumu ipeele.” Ecalenga imfumu yapeela icipope icakuti Daniele bamulete no kumuposa mu cilindi ca nkalamo. Elyo imfumu yasosa kuli Daniele aiti, “Lesa obe untu ubombela lyonse akupusushe.” Awe baleta icilibwe no kucilika pa mwinshi wa cilindi ca nkalamo. Elyo imfumu yaumapo inshimbi yakwe elyo ne sha bacilolo wakwe pakuti kwiba umuntu umo uwingalula nangu cimo pa mulandu wakwa Daniele. Elyo imfumu yabwelele kwisano no kwikala ukwabula ukulya kabili tayalele tulo. Ku maca ya bushiku bwakonkelepo, imfumu yaima yaya ku cilindi ca nkalamo. Cilyafye yapalamina ku cilindi ca nkalamo umwali Daniele yalimwitile mwishiwi lya cililishi aiti, “Daniele, we mubomfi wakwa Lesa wamweo, bushe Lesa obe untu ubombela lyonse nakupokolola ku nkalamo?” Daniele alyaswike ati, “Shi imfumu naibe no bumi umuyayaya. Lesa wandi acituma malaika kukwisala utunwa twa nkalamo, eico tashincenene pantu nshili na mulandu ku cinso cakwe, nelyofye ni ku cinso cobe nshicitile mulandu we mfumu.” Imfumu yali no buseko apakalamba kabili yaebele ukuti Daniele bamufumye mu cilindi ca nkalamo. Ilintu Daniele bamufumishe mu cilindi ca nkalamo, tasangilwe nangu kakwebululwa ku mubili wakwe pantu atetekele Lesa wakwe. Kabili imfumu yasosele ukuti balya abasebelele Daniele no kumubepesha, pamo na bakashi babo na bana, baposwe mu cilindi ca nkalamo. Aba bantu kuti tabalafika na panshi ya cilindi, inkalamo shabemina shakokotaula na mafupa yabo bonse. Elyo imfumu Dariusi yalembele ku bantu bonse pamo ne mishobo yonse na bantu ba ndimi shonse isha pano calo ponse aiti, “Mube no mutende apakalamba. “Nacite cipope icakuti, mu bufumu bwandi bonse, abantu balingile ukutiina no kucindika Lesa wakwa Daniele. Pantu e Lesa wamweo kabili abelelela pe na pe, ubufumu bwakwe tabwakonaulwe, ubuteko bwakwe tabwakapwe. Alapokolola kabili alapususha, alacita ifishibilo pamo ne fipeshamano mu mulu na pano isonde. Apokolola Daniele ukufuma ku maka ya nkalamo.” Elyo Daniele ali uwashuka mu nshita Dariusi aleteeka pamo na mu nshita Sairasi umwina Pesia aleteeka. Mu mwaka wantanshi ilintu Belishasa imfumu ya Babiloni aleteeka, Daniele alilotele iciloto no kumona ifimonwa ilyo asendeme mu musengele wakwe. Neci ciloto alicilembele. Daniele atile, “Mu ciloto candi ubushiku namwene imyela ine iya mu mulu yaletula monse monse no kupupa pali bemba mukalamba. Namwene ifinama fine ifyapusana cimo ne cinankwe filefuma muli bemba. “Icantanshi calemoneka nge nkalamo kabili cakwete amapindo nga kapumpe. Ilintu ncili ndelolesha, namwene amapindo yasusukako kabili casumbwilwe mu mulu icakuti caiminine ku molu yabili ngo muntu, elyo capeelwa umutima wa muntu. “Kabili ku cinso candi kwamoneke cinama cabubili icapalile bea balicimishe lubali lumo, kabili calisumine imbafu shitatu ku kanwa kaciko. Caebelwe ukuti, ‘Ima ulye iminofu iingi.’ “Kabili namwene cinama na cimbi icalemoneka nge mbwili. Panuma yaciko cakwete amapindo yane ayapalile aya cuni. Ici cinama cakwete imitwe ine kabili calipeelwe amaka yakuteeka. “Panuma ya ifi, mu cimonwa candi namwene icinama icabune, cali icakusungusha no kutiinya, kabili cali icamaka nganshi. Cakwete ameno ya cela ayakulu ayo caleshetelako no kushonaula ifilyo, na ku makasa yaciko calenyantaula ifyashala. Cali icapusana ku finama ifi fitatu, kabili cakwete insengo ikumi. Ilintu ncili ndelolesha no kutontonkanya pa nsengo, kwamoneka akalusengo na kambi akanono katutumuka pakati ka nsengo ikumi. Panukulwa insengo shitatu apamenene akalusengo akanono. Aka kalusengo kali na menso ayapalana na menso ya muntu kabili kalikwete akanwa akalelanda ifyamataki. “Kabili namwene ifipuna fyabufumu, kabili Uwakale na kale aikele pa cipuna cakwe. Ifyakufwala fyakwe fyabuutile tuutu ngo bunga bwa mfula, no mushishi wakwe ku mutwe nao wabuuta tuutu kwati butonge. Icipuna cakwe calebilima umulilo, ne mipeto yaciko yaleaka umulilo monse. Umulonga wa mulilo walepita ukufuma kuli ena. Abakumubombela balipo amakana na makana. Abaleiminina pa cinso cakwe bali amakana ikumi ukufushiwa na makana ikumi. Awe icilye calitendeke kabili ne fitabo fyalikupukwilwe. “Ilintu natwalilile ukulolesha, mona ninshi aka kalusengo kacili kalelanda ifyamataki. Ici cinama calipaiwe, no mubili waciko waposelwe mu mulilo uwaleaka. Ifinama fimbi fyalipokelwe amaka no kusuminishiwa ukuba no mweo pa nshita iyalinga. “Mu cimonwa candi ubushiku namwenemo uwapala umwana wa muntu aleisa na makumbi ya mu mulu. Afikile ku Wakale nakale kabili balimupalamike napo ali. Apeelwe amaka, ubucindami pamo no bufumu. Abantu bonse, aba mishobo yonse pamo na ba ndimi ishalekana lekana balimupepele. Ubuteeko bwakwe bwamuyayaya kabili tabwakapwe, no bufumu bwakwe tabwakonaulwe. “Ine ne Daniele umutima wandi walisakamene pantu ifimonwa ifyali mu matontonkanyo yandi fyalinsakamike. Nasukile naipusha umo pa bantu abaimininepo ukuti anondolwele umo iciloto calolele. Elyo anjebele umo iciloto calolele. Atile, ‘Filya ifinama fine fileimininako amabuteko ya shamfumu shine ishikabako pano isonde. Abamushilo bakwa Lesa uwapulamo ebakapeelwa ubufumu kabili ebakalateeka pe na pe.’ “Nomba nalefwaisha ukwishiba bwino pa mulandu wa cinama icabune icapusene ku fibiye, kabili icaletiinya nganshi ukucila fyonse. Cena cali na meno ya cela na mala ya mukuba kabili pakulya caleshetaula no kushonaula, na ku makasa yaciko calenyantaula fyonse ifyashala. Kabili nalefwaya ukwishiba bwino pa mulandu wa nsengo ikumi limo pamo pene na kalusengo akanono akamoneke apafumine insengo shitatu. Aka kalusengo akanono kakwete amenso na kanwa akalelanda ifyamataki. Pa nshita nalelolesha, namwene aka kalusengo kabusha inkondo ku bamushilo bakwa Lesa mpaka babacimfya. Elyo Uwakale nakale aishile peela ubupingushi no kupeela abamushilo ba wapulamo insambu ninshi inshita yakuti bakwate ubufumu naifika. “Pa mulandu wa cinama cabune atile, ‘Caimininako ubufumu bwabune ubukamoneka pesonde, bukapusana ku bufumu bumbi bonse, bukonaula isonde lyonse ukupitila mukulinyantaula pamo no kulishonaula. Insengo ikumi limo shaimininako imfumu ikumi limo ishikema muli ubu bufumu, panuma yaisho akalusengo akanono kaleimininako imfumu imbi iikapusanako kuli ishi ishantashi. Yena ikacimfyapo imfumu shitatu, no kupontela Uwapulamo pamo no kucusha abamushilo bakwe pakuti ikapilibule inshita ishaimikwa. Ikanyantaula abamushilo pa mwaka umo, ne myaka ibili na umbi pakati. Lelo ilintu icilye cikekala, kukaba ukupoka iyi mfumu amaka, efyo ikonaulwa umupwilapo. Elyo ubuteeko, amaka pamo no bucindami pano isonde fikapeelwa ku bamushilo, abantu ba Wapulamo. Ubufumu bwakwe bukaba ubwamuyayaya, kabili bakateeka bonse bakamupepa no kumunakila.’ “Umu emwalola ciloto. Ine ne Daniele nalisakamikwe apakalamba mu matontonkanyo yandi icakuti ne cinso caliwile, lelo nasungila imilandu iyi mu mutima wandi.” Mu mwaka uwalenga butatu ilintu Belishasa imfumu yaleteeka, ine ne Daniele nalimwene icimonwa na cimbi ukukonka pali cilya icantanshi. Mu cimonwa napulikilwefye ndi mwilinga lya musumba wa Susa mu citungu ca Elamu ku mbali ya mumana wa Ulai. Ilintu nainwine amenso, namwene sukusuku uwakwete insengo shibili ishitali naiminina ku mbali ya mumana. Ulusengo lumo lwali lutali ukucila ulubiye lelo ulwalepeshe elwalekeleshe ukumena. Namwene uyu sukusuku aleti apunkila ku masamba, ku kapinda ka ku kuso na ku kapinda ka ku kulyo. Awe takwali inama imbi iyingamulwisha nangu ukupusukako ku maka yakwe. Alecitafye ifintu alefwaya mpaka asukile akula nganshi. Ilintu nalesunguka, namwene sawe uwakwete ulusengo lumo ulukulu pakati ka menso yakwe, afuma ku masamba ukulalanya isonde lyonse ukwabula ukunyanta pa mushili. Alungeme ulya sukusuku uwakwete insengo shibili untu namwene eminine kumbali ya mumana, no kubutukilako no bukali bwa maka yakwe. Namwene sawe asansa sukusuku na maka, amupunka no kumukontaula insengo shibili. Sukusuku takwete na maka ayakushansha. Bamupunkile panshi kuli sawe, amunyantaula ku makasa yakwe. Kabili takwali nelyo umo uwakupokololako sukusuku ukufuma ku maka akwete. Sawe epakukwatisha amaka, nomba cilya akwatisha amaka ulusengo lwa bulamba bwakwe lwakontoka, elyo pamena shimbi shine ishawamisha ishalolele ku myela ine iya mu mulu. Kabili pa lusengo lumo ulwa pali ishi shine pamenene akalusengo akanono. Aka kalusengo kalitutumwike ukulemenena ku kapinda ka ku kulyo, na ku kabanga pamo na ku calo icawamisha ukucila ifyalo fyonse. Kalikulile icakuti kaile sansa ne fita fya mu mulu. Kaliponeshe ifita fimo ne ntanda shimo panshi elyo kafinyantaula. Kaisumbula no kuikusha pakuti kabe nga Kateeka wa fyonse ifya mu mulu, kalesha ifyakumutuulila amalambo cila bushiku, kabili ne cifulo cakwe icamushilo bacicimfya. Pa mulandu wakutalama, abantu abamushilo pamo na malambo ya cila bushiku fyapeelwe kuli aka kalusengo. Ecalengele aka kalusengo ukuba akashuka muli fyonse fyo kalecita, kabili ne cine caposelwe panshi. Elyo naumfwile malaika aleipusha malaika munankwe ati, “Bushe ici cimonwa icili pa mulandu wa malambo ya cila bushiku na pa mulandu wa fintu ifyabipisha ifyamuselu, no kucimfiwa kwa cifulo camushilo pamo no kunyantaula ifya mu mulu, cikapwa lilali?” Elyo umunankwe atile, “Pakapita amalambo aya cungulo pamo na ya lucelo amakana yabili ne myanda itatu (2,300), elyo icifulo camushilo cikashishiwa cipya cipya.” Ilintu ine ne Daniele, namwene ici cimonwa, no kufwaya ukwiluka pa mulandu wa bupilibulo bwa ici cimonwa, namwenefye apo nali paisa umo uwapala umuntu. Elyo naumfwile shiwi lya muntu ukufuma ku bushilya bwa mumana wa Ulai lyabilikishe aliti, “Gabriele londolwelako uyo muntu ubupilibulo bwa cimonwa.” Ilintu atendeke ukwisa apo nali nalitiinine kabili nawile panshi ubukupeme. Elyo asosa ati, “We mwana wa muntu, iluka ukuti ici cimonwa cilelanga ifintu cikaba pa kupwa kwa nshita.” Pa nshita alesosa ifi, naponene mu tulo utukalamba panshi apo nawile ubukupeme, elyo anjikata anjiminika. Atile, “Nalakulondolwela ifyo cikaba mu nshita ya cipyu pantu ici cimonwa cikumine inshita iya kupwa kwa fintu. Sukusuku uwakwata insengo shibili untu wacimona, aleimininako imfumu shibili isha Media pamo na Pesia. Sawe aleimininako ubufumu bwa Cigiriki, elyo ulusengo pakati ka menso yakwe e mfumu yantanshi. Kumfwa shilya insengo shine ishamenene palya panukwike ulusengo lwantanshi shileimininako ishafumu shine ishikema mu luko lwakwe, lelo tashakakwate amaka ayalingana na maka ya mfumu yantanshi. “Ilintu ubufumu bwashiko bwakulasungamina ukupwa pa nshita ububi bwashiko bukacilamo, elyo kukema imfumu imo iyamataki kabili incenjeshi. Ubulamba bwaiko bukalacililakofye, lelo te ku maka yaiko. Ikaba ne fyuma pamo ne shuko muli fyonse fintu ikalacita, kabili ikonaula abantu ababulamba pamo pene na bakwa Lesa abamushilo. Ikaba incenjeshi pakucita amakwebo kabili ikaba ne cilumba. Ikalaipaya abantu abengi pa nshita bashenekele, lelo ilintu ikemina kateeka uwacila pali bakateeka bonse elyo bakayonaula ukwabula ukubomfya maka ya muntu Cilya cimonwa pa mulandu wa malambo aya cungulo na ya lucelo cacishinka, lelo ucisunge nge nkaama pantu pakuti cikafikilishiwe pakapita inshita.” Ine, ne Daniele nalinakwike kabili naponene mukulwala pa nshiku ishakupenda. Nasuka napuputuka no kubwelela ku milimo intu imfumu yampeele. Icimonwa cena calintiinishe, calimpapwishe pantu nshailwike umo calolele. Mu mwaka wantanshi ilintu Dariusi mwana Asuelusi umwina Media, aleteeka mu bufumu bwa bena Kaludea, mu mwaka wantanshi uwakuteeka kwakwe, ine ne Daniele nailwike ukufuma mu malembo ukuti, ukulingana ne shiwi lintu Yawe apeele kasesema Yeremia, Yerusalemu akashale cibolya pa myaka makumi cine lubali (70). Eico ine ne Daniele napilibukile ku mfumu Lesa mukupapata ninshi nindeka no kulya, nimfwala insalu shabulanda no kuikuba imito. Napepele kuli Yawe Lesa wandi no kuyebelela nati, “We mfumu, we Lesa mukulu kabili uwakutiina, we ufikilisha icipangano cobe ne citemwiko icishipwa kuli bonse abakutemwa kabili abasunga na mafunde yobe. “Twalibembuka kabili twalibifya. Tuli babifi kabili twalikusangukila no kusuula amafunde yobe pamo ne fipope fyobe. Tatwaba na cumfwila ku babomfi bobe bakasesema abasosele mwishina lyobe ku mfumu shesu na kuli bacilolo besu na kuli bashifwe pamo na ku bantu bonse aba mu calo. We mfumu uli mulungami, lelo ifwe tuli ne nsoni ku cinso cobe bonse ifwe fwe bena Yuda, fwe bena Yerusalemu, fwe bena Israeli bonse, fwe bali mupepi na bakutali, fwe bali ku fyalo uko watusalanganisha, pa mulandu wakukufutuka uko twafutuka. We Yawe, ifwe pamo ne mfumu shesu, na bacilolo besu na bashifwe tuli ne nsoni pantu twalibifya ukupitila mukukanaba ne cishinka kuli iwe. We mfumu Lesa wesu waba uwankumbu kabili uwelela nangu twakusangukila. Tatunakila Yawe Lesa wesu nelyo ukusunga amafunde atupeele ukupitila mu babomfi bakwe bakasesema. “Israeli onse alipula mu fipope fyobe no kwalukako pakukaana ukunakila ishiwi lyobe. E mulandu wine ifitipu pamo ne milapo ifyalembwa mu mafunde yakwa Mose umubomfi wakwa Lesa fyalipongolwela pali ifwe, pantu twalicita ifyabubifi kuli iwe. Walicita ifintu watupingile pamo ne ntungulushi shesu ishitutungulula. Walileta ishamo pali ifwe pamo na pa musumba wa Yerusalemu icakuti pano isonde tapaba umusumba uwashama nga Yerusalemu. Ishamo lyonse ilyalembwa mu mafunde yakwa Mose lyaba pali ifwe, lelo tucili twafilwa ukucita icakukusansamusha we Yawe, Lesa wesu, tatuleka kubifya pamo na bucintomfwa. Eico Yawe tashinshikile ukuponesha ishamo pali ifwe pantu Yawe Lesa wesu mulungami muli fyonse ifyo acita, lelo ifwe twalifilwa ukumunakila. “We Mfumu Lesa wesu, we wafumishe abantu bobe mu calo ca Egupto ukubomfya amaka yobe yantu abantu bacili baleibukisha, twalibembuka kabili twalibifya. We Mfumu, ukulingana no bulungami bobe, bwesha ubukali ne cipyu cobe pali Yerusalemu, umusumba kabili ulupili lobe ulwamushilo. Ifyakubifya fyesu pamo ne fyabupulumushi fya bashifwe, Yerusalemu na pa bantu bobe basangwike icakuwela ku bantu bonse abamumbali. “Eico nomba we Lesa wesu wingakutika kwipepo no kupapata kwa mubomfi obe. Pa mulandu obe we mwine wingalenga icinso cobe ukubutuusha icifulo cobe icamushilo ico icashala amatololo. Upepeke amatwi, we Lesa, no kumfwa ukupapata kwesu. Wisule amenso yobe umone ukubongoloka kwa musumba uwainikwa ishina lyobe. Tatulepepela pa mulandu wa kulungama kwesu, lelo ni pa mulandu wa luse lobe ulukalamba. We Yawe tukutike, we Yawe utweleleko, we Yawe utumfwe no kututulanyako. Wikokola we Lesa wesu, pa mulandu wa musumba obe na bantu bobe abainikwako ishina lyobe.” Ilyo ine naleyebelela ukubifya kwandi pamo no kubifya kwa bantu bandi abena Israeli kuli Yawe Lesa wandi pa mulandu wa lupili ulwamushilo. Ilyo ncili ndepepa, ninshi Gabriele, ulya namwene mu cimonwa capakubala, apupukile apo nali mukwangufyanya, cali ni pa nshita yakutuula ilambo lya cungulo. Aishile kuli ine no kunjeba ati, “We Daniele, naisa mukukupeela amano nokwiluka. Lilya linefye watendeke ukupapata Lesa alikwaswike kabili efyo naisa mukukweba pantu uli muntu uo Lesa atemwisha. Eico umfwikishe ishiwi no kwiluka umulolele icimonwa. “Imilungu amakumi cine lubali iya myaka (70) eyapiminwa abantu bobe pamo no musumba obe pakuti kwingaba ukupwisha ubusangu no kubifya, ukufuta pa fyabupulumushi, ukuleta ubulungami bwa pe no kufikilisha icimonwa no busesemo, elyo no kusuba uwamushilo icine cine. “Uteshe no kwiluka wiluke ifyakuti, ukufuma pa nshita yakumfwa imbila iyakubweseshapo no kukuula cipya cipya umusumba wa Yerusalemu mpaka kateeka uwasubwa akese, pakapita imilungu cine lubali. Ne milungu iyakuwamya imansa na malinga, milungu amakumi mutanda na ibili (62). Ukakuulwa cipya cipya, ne misebo ikabamo na malinga yakabamo, lelo fikaba mu nshita iyabulanda. Pa mpela ya milungu amakumi mutanda na ibili (62) bakepaya uwasubwa ukuteeka, takakwete nangu cimo. Elyo ifita fya ntungulushi imbi iyamaka fikasansa umusumba no kuonaula pamo ne cifulo camushilo. Elintu impela yaiko ikesa nge lyeshi, ninshi inkondo iletwalilila pamo ne shamo nga mulya mwine Lesa apingwilile. Iyo ntungulushi iyamaka nomba ikapangana na bantu abengi icipangano icamaka pa mulungu umo, kabili ikalesha amalambo ne mituulo pa kati ka mulungu, elyo pa mulu we tempele pakaba icabunani kabili icabonaushi ukushintafye na pa nshita uukacibikapo akafwila ku mfwa iyo Lesa amupekanishisha.” Mu mwaka wabutatu ilyo imfumu Sairasi yateekele icalo ca Pesia, kwaliko umulandu umo uo basokolwele kuli Daniele, uo baleita ne shina limbi ilya Beliteshasa. Uyo mulandu wali uwacishinka, nomba uwayafya nganshi ukumfwa umo walolele. Lelo Daniele aliwilwike no kuwishiba mu cimonwa. Pali iyo ine nshita, ninshi ine ne Daniele ncili ndeloosha pa milungu itatu ituntulu. Nalilekele ukulya icakulya icikankala, nalilekele ukulya inama, nshanwene nangu mwangashi, nshalesuba na mafuta, ukushintafye na pa kupwa kwa iyo milungu itatu. Pa bushiku ubwalenga amakumi yabili na shine (24) ubwa mweshi wantanshi, ine naiminine mu lulamba lwa mumana ukulu uwa Tigilisi. Kutifye cilya nainuna amenso, awe napulikilwafye umuntu umo, nao nafwala insalu ishatelela, nakaka na mu musana umushipi uwa golide uwine wine. Umubili wakwe nao wali uwabengeshima nga kalibwe kamutengo kirisaliti. Impumi yakwe nayo yabeka ngo mwele wa nkuba, amenso yakwe nayo kwati myenge ya mulilo. Amaboko na molu yakwe yalebengeshima ngo mukuba uwapukushika, ne shiwi lyakwe kwati ciunda ca mashiwi ya bantu abali ibumba ilikalamba. Ine neka ne Daniele, nine namwene ico cimonwa. Abantu abo twali nabo bena tabacimwene iyoo, lelo kwena baliketwe no mwenso ukalamba, kanshi epakufulumuka, baya belama. Nashalapofye neka, ninshi ncili ndetamba ico cintu icakupapa ico nalemona. Ninshi na maka nayapwa, icakuti na pa menso napalubana. Cilya naumfwa uko uyo muntu alalanda, awe ine nawa panshi ubukupeme, napona na mu tulo utukalamba. Elyo iminwe imo yanjikata, yanjimya, na ine epakufukamako ninshi ninjikata na panshi, nalyo line ninshi ndeikankilafye. Elyo anjeba ati, “Iwe Daniele, ala Lesa alikutemwa. Iminina, ukutike bwino ifyo ine nalakweba. Ine ni kuli iwe ntuminwe.” Cilya alanda ifi, awe na ine naiminina, lelo kwena ninshi ncili ndeikankilafye. Elyo ati, “Daniele, witiina. Lesa alyumfwa kale ipepo lyobe, ukutulafye lilya line wapangile ukuicefya pa cinso cakwe pakuti umone ukwiluka. Lipepo lyobe line elilengele ukuti ine njise. Kwena cilolo wa bufumu bwa calo ca Pesia ewancilime pa nshiku amakumi yabili na bumo (21). Elyo Mikaeli umo pali bamalaika mukalamba epakwisa kukungafwako, kanshi namushile alelwishanya ne mfumu ya ku Pesia. Ine njishile kukwisa kwishibishako ifikeshila abantu bobe kuntanshi. Pantu naco icimonwa ca fintu ifikabako kuntanshi.” Cilya alanda aya mashiwi, ine nainamafye ukwabula ukulanda nelyo kamo. Elyo umo uwapala umuntu apopene ankumya pa milomo. Na ine epakutampa ukulanda, naeba uwaiminine apo ndi nati, “Mukwai, ici cintu namona, awe ine tepakuntiinya, kabili nacimpoka na maka. Ine ndifye ngo musha uwiminine pali shikulu wakwe. Ngakuti twalanda nobe shani? Ine amaka nayampwa, ndefilwa no kupema.” Elyo kabili uwapala umuntu anjikatamo, naumfwa na maka yabwela. Ati nokuti, “Witiina, iwe we muntu uwatemwikwa, umutende ube na iwe, ukose kabili ube uwashipa.” Ati alande ifi, awe naumfwa na maka yabwela, na ine epakusosa nati, “Mukwai, njebeni ifyo muli nokunjeba, pantu nomba mwankosha.” Elyo nao ati, “Bushe nawishiba umulandu uundetele kuli iwe? Nombaline ine nalabwelelamo kukuya lwisha ulya kateeka wa calo ca Pesia. Ilyo nkafumako, elyo kukesa kateeka wa calo ca Bagiriki. Nomba pakubala nalakwebako ifyalembwa mu citabo ca fyacishinka. Ine nshakwata wakungafwako ukubalwisha nelyo umo, kanofye Mikaeli kateeka wa mushobo obe we Daniele. “Na ine, mu mwaka wantanshi kukuteeka kwakwa Dariusi umwina Media naimine kukuba uwakumutungilila, kabili uwakumukoselesha. “Kanshi nomba kankwebe icacine. Imfumu shitatu eshikabala shikateeka icalo ca Pesia, elyo pakakonka iyalenga bune, yena ikakwatishapo ubukankala ukucila pa shinankwe. Ilyo ikakwatisha amaka ne fyuma, elyo ikalenga bonse ukwimina ubufumu bwa Bagiriki. “Elyo kukesa imfumu iyapambana. Yena ikateeka icalo icikulu, kabili ikalacitafye ifyo ilefwaya. Nomba ikatilafye cilya yakwatisha amaka elyo ubufumu bwaiko bukonaika, bukakanishiwe mu tupinda tune, lelo tabwakapeelwe kuli bamwane iyoo, elyo kabili tabwakakwate na maka nga yalya akwete pantu ubufumu bwaiko bukafumishiwapo no kupeelwa kuli bambi. “Imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo ikaba iyamaka. Nomba mushika umo uwa fita fyaiko akacisha imfumu amaka, no buteko bwakwe bukacilapo, ne calo ico uyo mushika akalateeka cikacilapo ubukulu. Panuma ya myaka imo imo, bakacita icipangano. Umwana umukashana wa mfumu ya mu calo ca ku kapinda ka ku kulyo bakamufya ku mfumu ya calo ca ku kapinda ka ku kuso pakuti baleumfwana. Lelo takakwate amaka ne cumfwano cabo tacakaye patali, pantu umukashana wine pamo na babomfi bakwe abo akasenda pamo pene na mwane, bakabepaya bonse, bakepaila kumo kwine no wamukoseleshe. “Elyo umwaume umo pa ba lupwa lwa uyu mwanakashi akasansa ifita fya mfumu ya ku kapinda ka ku kuso, akabengilila mwilinga no kubacimfya. Akasenda ne milungu yabo, akasenda ifilubi fya cela kumo ne fintu fyabo ifyamutengo ifya golide ne fya silifa, no kufitwala akafitwala ku Egupto. Pakapita imyaka imo imo iyakuikalila ku matwi tondolo, takalaimina imfumu ya ku kapinda ka ku kuso. Elyo imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikaya sansa imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo, nomba bakaya ifulumunako. “Abana ba mfumu ya ku kapinda ka ku kuso bakapekanya ibumba ilikalamba ilya fita no kubusha inkondo. Bakalulunkana nge lyeshi ilyamaka mpaka ukufika na kwilinga lya balwani. Elyo imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo ikafulwa, ikemina imfumu ya ku kapinda ka ku kuso, ikaicimfya, ikacimfya ne bumba line ilikalamba ilya fita fyaiko. Iyo mfumu ya ku kapinda ka ku kulyo ikalaitakisha pa mulandu wakucimfya ifita ifishaifulila, na pa mulandu wakwipaululapo ifita ifingi, lelo kwena ukucimfya kwaiko epo kukapelela. Pantu imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikabwelela mu calo caiko, no kuya longanya ifita ifingi ukucila na pafyo yali nafyo kale. Pa nshita iyalinga ikabwelelamo, ninshi lyena ikaya ne fita ifingi, ne fyanso nafyo ifingi. “Pa nshita ilya abantu abengi bakasangukila imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo. Na mu mushobo obe wine iwe Daniele, ala mukabamo abantu bamo abakali abakasanguka pa mulandu wacimonwa ico bamwene, lelo kwena bakailetelelafye. Kanshi imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikaya shinga umusumba we linga, no kupoka ikaupoka. Ifita fya calo ca ku kapinda ka ku kulyo tafyakatwalilile ukulwa inkondo iyoo. Nangufye ifita fya calo ca ku kapinda ka ku kulyo ifyacenjelesha, awe nafyo fine tafyakakwate amaka ayakushanshako nakalya. Uukaya basansa akabacita ifyo alefwaya, tapakamoneke uwakumulesha iyoo. Kabili akesa iteeka mu calo icawamisha pa fyalo fyonse, no kucimfya akacicimfya conse. Imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikapekanya ifita fyaiko fyonse pakuyapoka icalo conse ica mfumu ya ku kapinda ka ku kulyo. Nomba ikatala ikapande amano ayakumfwaninamo neyo mfumu. Ikatala ikatumine imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo mwane umwanakashi uwakuti ikope, epakuti ikamone umwakwipaila iyo mfumu ya ku kapinda ka ku kulyo, lelo kwena imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikaicushafye. Elyo kabinge ikapilibukila mu lulamba lwa bemba na mu fishi mwine, no kuya sansa abantu abekalamo, no kucimfyamo abengi. Nomba mushika umo akansha iyo mfumu no kuipwisha icilumba. Elyo iyo mfumu ikabwelela ku calo caiko, no kulaikala mu misumba yaiko iya malinga. Uko kwine eko bakainashisha no kuipoka ubufumu, no kuloba ninshi yaloba. “Pa malo yaiko pakesa imfumu imbi. Yena ikatuma kasonkesha wamusonko pakuti ifyuma fyaiko fifulishe. Nomba pakapitafye akashita kanono ninshi akonaulwa, nomba tabakamwipaye ku mufulo nangu mu nkondo iyoo. “Imfumu ya ku kapinda ka ku kuso iyikakonkapo yena ikaba imfumu iyibi, ishakalinge na kuteeka abantu. Yena ikesa pumikishafye abantu, no kupoka ubufumu mu bucenjeshi. Ifita ifikaicilima ikafipasanganya, ikafyonawila kumo kwine na cilolo wa cipangano. Nangu iyo mfumu ikateekafye akamushobo ka bantu akanono, kwena ubufumu bwaiko bukakulilako, pantu ikalacita ubucenjeshi ubwakumfwana na bantu ba mitundu imbi. Mukupumikisha ikasansa icitungu cimo icikankala nganshi ica mu calo, ico yaleumfwana naco kale, no kucitamo ifintu ifyo ifikolwe fyaiko fishabalile aficita. Ifyuma ifyo ikatapamo, ne fya bene ifyo ikebamo pa nshita ya nkondo, ikafipeelaika abantu abakalaikonka. Ikalapanga ukusansa imisumba ya malinga, nomba ni pa nshita inono. “Ikapama ukwimya ibumba ilikalamba ilya fita pakuya lwisha imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo, lelo kwena nayo ine imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo ikapekanya ifita ifingi kabili ifyamaka ifyakulwa ne mfumu ya ku kapinda ka ku kuso. Lelo iyo mfumu ya ku kapinda ka ku kulyo tayakashangileko, pantu abantu baiko bakaisangukila. Abalya ne mfumu ifya kwisano ebakayonaula. Ibumba lyonse ilya fita fyaiko likapashika, ne fita fyaiko ifingi fikafwa mu nkondo. Elyo isho imfumu shibili shikalila petebulo limo, lelo mu mitima yashiko shikalapingilana, kabili shikalalandafye ifyakubepana. Tashakashuke mufyo shikapanga ukucita, pantu ninshi inshita iyapimwa tailafika. Imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikabwelelamo ku calo caiko, ikasenda fyonse ifyo ikatapa mu nkondo. Ikabwelela ku calo caiko ninshi ilepanga ukonaula icipangano camushilo. Lelo kwena ikatala yashala yabacitapo cimo ico itemenwe, elyo ikabwelelemo ku calo caiko. “Limbi kuntanshi ikabwelelako nakabili kukuya sansa icalo ca ku kapinda ka ku kulyo, nomba tacakabe ngefyo caleba kale. Pantu lyena aba ku Kitimu bakaya na mato yabo kukuya icincintila, nayo ikayatiina no kubwelelamo. Ikabwela ne cipyu no kwisa fulilwa abantu bakwa Lesa. Ikesa esha ukonaula icipangano icamushilo, pantu ikesa konkelela amano ya bantu abakasangukila icipangano camushilo. Ifita fyaiko fimo fikesa kowesha Itempele lyakwa Lesa, kumo kwine na malinga yaliko. Fikalesha na malambo ayatulwa inshiku shonse, fikabikamo ne cintu icabunani kabili icabonaushi. Iyo mfumu ikalacita amano pakusembeleka abantu abakalasuula icipangano camushilo, nomba abantu abaishiba Lesa awe bena bakashala umo bakosela ndi, no kukanya bakalakanya ne mfumu ine. Abamano ba muli abo bantu, bakalapandako abengi amano. Nomba pa kashita kamo, pali abo bantu bamo bakafwa ku nkondo, bamo bakafwa ku mulilo, bambi bakafwila muli bunkole, bambi bakafwila mukutapwa. Ilyo bakacula, kukamoneka abakubakoseleshako panono, lelo kwena abengi bakaikumika uko bali mu bucenjeshi. Abamano bamo bamo bakaipununa no kuwa, lelo cikalenga ukuti balopololwe, basangululwe kabili bawamishiwe ilyo inshita icilipo, pantu impela ikesa pa nshita iyo Lesa umwine apima. “Imfumu ikalacitilafye umo ilefwaila. Ikalaitakisha no kuisansabalika ukuti yena yalicila pa milungu yonse, ikalalanda na mashiwi ayakusuula Lesa Mukulu wine. Yena ikatwalilila ukushuka, mpakafye inshita yabukali ikapwe pantu ifyo Lesa apanga ukucita, fili nokucitika. Iyo mfumu yena ikasuulilapo ne milungu ya fikolwe fyaiko, ikasuulilapo no mulungu wine uo abanakashi batemwa. Emukuti ikasuulilapo ne milungu yonsefye, pantu ikaisansabalika ukucila iyi milungu yonse. Pa malo ya iyo milungu, ikapyanikilapo umulungu umo uwakulinda imisumba ya malinga, uo ifikolwe fyaiko fishaishibe. Yena e mulungu uo ikalatuula golide, na silifa, no tumabwe twamutengo, ne fintu fimbi ifikankala ifyo ikakwata. Abenafyalo abakalapepa uyo mulungu, ebo imfumu ikapeela umulimo uwakulinda amalinga yaiko, na bakaisumina ukuti e mfumu yabo ebo ikapeela imilimo imbi iyacindamisha, no kubalambula impanga iyakuti emo bakaleikalila nge cilambu. “Ilyo ubufumu bwaiko bukalasumbila ukupwa, elyo imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo ikaya sansa imfumu mbiye iya ku kapinda ka ku kuso, lelo nayo imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikemya amaceleta, ne fita fya pali bakabalwe na mato ayengi, no kulwisha pa maka imfumu ya ku kapinda ka ku kulyo. Imfumu ya ku kapinda ka ku kuso ikengilila ifyalo kwati lyeshi, no kufipupanya ikafipupanya. Ikengilila ne calo icawamisha pali fyonse, no kwipaululamo abantu amakana na makana. Lelo icalo ca bena Edomu, ne ca bena Moabu, ne ntungulushi sha bena Amoni, fyena fikapusukako. Ikasansa ifyalo ifingi, ne calo ca Egupto cine tacakapusukeko. Mu Egupto ikasendamo ifyuma ifyafiswa ifya golide ne fya silifa, kumo kwine ne fintu fimbi ifyamutengo ifyabamo. Ikacimfya na bena Libya na bena Kushi. Nomba intulubundi sha ku kabanga ne sha ku kapinda ka ku kuso shikaitiinya, kanshi ikalalwisha inkondo cipyu cipyu, no kulaipaya abantu abengi. Ikabika amatenti yaiko ayakulu kabili ayacindama pakati uku ni bemba, uku nako lupili ulwayemba kabili ulwamushilo. Awe no kufwa epo ikafwila, ukwabula nelyo umo uwakuti ayafweko.” “We Daniele, pali iyo nshita akafika kateeka mukalamba uwitwa Mikaeli uulinda abantu bobe. Kukaba inshita yabulanda ubwabipisha ubushabala abumoneka ukufumafye apo imishobo ya bantu yatendekele ukubapo. Ni muli iyi nshita emo abantu bobe bonse abo amashina yabo yalembwa mu citabo cakwa Lesa bakapusuka. Cinkupiti wa bantu pali balya abalala utwamfwa bakashukuka. Bamo ku mweo wamuyayaya, bambi ni kukuba ne nsoni pamo no kusekwa umuyayaya. Lelo abamano bakalabengeshima ngo lubuuto lwa mu mulu, na balya abafundile abantu ukucita ifyabulungami bakalabeka nge ntanda. Nomba we Daniele isala no kukakatika icitabo icipombwa ukufika ku nshita ilintu ifintu fikapwilapo. Abantu abengi bakasabanta uku noku, na mano yakafulilako.” Elyo ne Daniele namwene abantu babili nabeminina umo ku bushilya bwa mumana na umbi ku bushilya bubiye. Elyo umuntu uwaiminine akatalamukila abilikisha uwafwele insalu ishatelela uwali ku mulu wa mumana ati, “Bushe ni nshita nshi ikapitapo pakuti ifi fintu ifyakupapa fikafikilishiwe?” Elyo umubiye uwafwele insalu ishatelela uwali ku mulu wa menshi ya mumana, aimishe amaboko yakwe mu mulu no kulapa Lesa wa pe ati, “Ala kwashalafye umwaka umo, imyaka ibili na umbi pakati, kabili ilyo bakapwisha ukusansaula amaka ya bantu bamushilo elyo ifi fyonse fikafikilishiwa.” Pa mulandu wakuti nelyo naleumfwa ifyo uyo muntu alelanda nshaleiluka, namwipwishe nati, “Mukwai, bushe finshi fikatumbuka muli ifi fintu?” Nao atile, “Daniele, kabiye pantu ayo mashiwi nayesalilwa no kukakatikwa ukufika ku nshita iyo ifintu fikapwilapo. Abantu abengi bakasangululwa, bakawamishiwa no kulopololwa, lelo ababifi bakatwalililafye ukubify. Ababifi tabakeluke iyoo, lelo abamano bena bakeluka. “Ukufuma pa nshita amalambo yakaleshiwa ukupeelwa ilyo icabunani icilenga ubonaushi cikemikwa, pakapita inshiku ikana limo ne myanda ibili na makumi pabula (1,290). Balishuka abantu abakashipikisha inshiku ikana limo ne myanda itatu na makumi yatatu na shisano (1,335). Lelo iwe Daniele kabiye. Ukafwa, lelo ukashukuka pakuti ukapoke cilambu cobe ilintu ikafika inshita iyo ifintu fikapwilapo.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Hosea mwana Beri pa nshita icalo ca Yuda caleteekwa ne shamfumu Usia, Yotamu, Ahasi na Hesekia, nelyo Yeroboamu mwana Yoashi ateekele icalo ca Israeli. Ilyo Yawe atampile ukulanda amashiwi kuli Hosea, Yawe amwebele ati, “Upa umwanakashi impulumushi ukafyalemo abana ba mu bupulumushi, pantu abantu bandi nababa impulumushi kabili nabansangukila, ine ne Yawe.” Kanshi nao Hosea epakuupa umwanakashi umo, ishina lyakwe ni Gomeri mwana Dibulaimu. Asuka aba na pabukulu, apapa no mwana umwaume. Yawe aeba Hosea ati, “Mwinike ishina lya Yesireli, pantu tapakokole ninshi ine nalimuna imfumu ya bena Israeli pa mulandu wa bupondo ubo Yehu wishi acitile kuli Yesireli. Ine nalaswa ndofye ubufumu bwa bena Israeli. Pali ilya ine nshita, ine ninshi napwisha amaka ya fita fya bena Israeli mwishika lya Yesireli.” Kabili Gomeri aimita apapa umwana na umbi, wena umwanakashi. Yawe aeba Hosea ati, “Mwinike ishina lya Lo Ruhama, emukutila munshilangulukilwa, pantu ine nomba nshakalangulukileko nakabili aba ŋanda yakwa Israeli, kabili nshakababeleleko uluse nakabili iyoo. Abena Yuda bena nkabalangulukilako, ine ne Yawe Lesa wabo nkabapususha, lelo kwena pakubapususha ine nshakemye nkondo iyoo, nshakabomfye lupanga, nangufye amata ne mifwi, nangufye bakabalwe na babendelapo bene, lelo nkabapususha ku maka yandi ne mwine.” Ilyo Gomeri asumwine mwane Loruhama, nakabili aba pabukulu. Asuka apapa no mwana umwaume na umbi. Yawe nao aeba Hosea ati, “Mwinike ishina lya Lo-Ami, emukuti te bantu bandi, pantu mwe bena Israeli nomba tamuli bantu bandi iyoo, na ine wine nomba nshili Lesa wenu iyoo.” Nangu cibe ifyo abena Israeli bakafula ngo musensenga wa mu lulamba lwa bemba, uushingapimwa nangufye ukupendwa. Nomba palya casoselwe palwa bena ukuti, “Imwe tamuli bantu bandi iyoo,” lelo ilyo lyena akalabeba ati, “Imwe muli bana bandi ine ne Lesa Umumi.” Abena Yuda bakakumbinkana pamo na bena Israeli. Abene ebakalaisontela intungulushi imofye iyakubateeka, nakabili bakafula, no kushuka bakalashuka mu calo cabo. Ubo bushiku bwakwa Yesireli bukaba ubukalamba. Usose kuli bamunonko abaume auti, “Mwe bantu bandi, ” na kuli bankashi yobe utile, “Mwebo nalangulukila. ” Mwe bana bandi, aleni landeni kuli nyinenwe, mulande nankwe, pantu nomba te mukashi wandi, elyo na ine nshili mulume wakwe. Muleke afumye ubupulumushi bwakwe pa menso yakwe, no bulalelale pakati ka mabele yakwe. Nga talekele, ninshi ine nkamufuula akashale ubwamba, nga filya fine ali ilyo afyelwe. Nkamucita nga matololo, nkamubika mu calo icaumisha, no kumuleka akafwe ku cilaka. Bamwane ine nshakabakwatile uluse, pantu bana ba mu bupulumushi, Nyinabo tali wacishinka, uwalebemita aliisebanya umwine. Aletila ati, “Ine nakulaya ku batemwikwa bandi, pantu bena balampeelako icakulya na menshi, na masako ya mpaanga ne nsalu ishisuma ishatelela, na mafuta ya muolifa, ne cakunwa ica mwangashi.” Eico ine nkasaka imyunga mu nshila yakwe. Nkamukuulililako ilinga, ilyakuti akafilwe no kufumamo. Akalabutukila ku batemwikwa bakwe, nomba akalafilwa ukubasanga. Akalabafwaya fwaya, nomba takalebamona nakalya. Akasuka akatilefye, “Awe kambwelelefye ku mulume wandi uwapakubala, pantu kuli ena nalikeleko bwino ukucila pafyo njikele ino nshita.” Ulya mwanakashi taishiba ukuti nine nalemupeela iŋanu, no mwangashi na mafuta. Nine nalemupeelesha silifa na golide, uo alebomfya pakupepa Baali. Kanshi inshita yakulobolola ifisabo nga yafika, ine nkamupoka iŋanu shandi no mwangashi wandi, Nkamupoka amasako yandi aya mpaanga, ne nsalu shandi ishisuma ishatelela, isho ali nokufwala pakukanaba ubwamba. Ine nomba nkasokolola ifya nsoni shakwe pa menso ya batemwikwa bakwe. Takwakabe nelyo umo uukamupokololako mu minwe yandi. Ine nkamupwisha insansa shilya akwata pa nshikunkulu shonse isha pa mwaka, ne sha pa kumoneka kwa mweshi, ne sha pa bushiku bwe Sabata, ne sha mitebeto yakwe yonse iya mapepo. Ine nkamonawila imyangashi ne mikunyu, iyo asosa ati, “E cilambu abatemwikwa bandi bampeela.” Amabala yakwe aya myangashi naya mikunyu ine nkayasangula iteshi, ne nama sha mpanga emo shikalalya. Nkamulimuna ukulingana pa nshiku isho andabileko, ilyo alefutumwina imilungu ba Baali ububani, no kulaisamika ifisamo ne mbalaminwe pakuya alesapika abatemwikwa bakwe, no kulaba kuli ine, nine ne Yawe nalanda. Kanshi ulya mwanakashi ine nkamusembeleka no kumutwala mu matololo, emo nkaya landa kuli ena amashiwi yamutembo. Ine nkamubwesesha amabala yakwe aya myangashi, ne shika lya Ako akausangula impongolo iyakulolelapo ifisuma. Emo akalanjasukila nga filya fine alenjasuka ilyo ali umukashana, pa nshita afumine mu calo ca Egupto. Efyasosa Yawe ati, “Pa bushiku bulya, ukalanjita ati, ‘Mulume wandi,’ tawakalenjita nakabili ati, ‘Shikulu wandi,’ iyoo. Nkafumya mu kanwa kakwe amashina ya imilungu ba Baali, ine nshakaleke akalelumbula amashina yaiko nakabili iyoo. “Muli bulya bushiku, ine nkabapangila icipangano ne nama sha mpanga, ne fyuni fya mu lwelele, ne fikulika panshi. Nkafumya mu calo ifyanso fyonse ifili nge mpanga na mata, elyo ne nkondo ine, epakuti abantu bandi bakaleikala umutelelwe. “Nkakukobekela ukuba uwandi umuyayaya, nkakukobekela mu bololoke no mulinganya, mu citemwiko icishipwa na mu luse. Ine nkakukobekela ukuba uwandi mu cishinka, na iwe ukeshiba Yawe. “Pa bushiku bulya, nkaasuka,” efyasosa Yawe. “Nkaasuka imyulu, imyulu nayo ikaasuka isonde. Isonde nalyo likaasuka iŋanu, imyangashi ne miolifa. Fyonse nafyo fikaasuka Yesireli Abantu bandi ine nkabateeka mu calo, nkalenga nokuti bakaleshuka. Nkalalangulukilako abo naleita ‘Loruhama,’ emukutila munshilangulukilwa. Na balya betwa, ‘Loami,’ emukuti te bantu bandi, ine nomba nkalabeta nati, ‘Mwe bantu bandi,’ nabo pakwasuka bakalati, ‘We Lesa wesu.’” Yawe asosele kuli ine ati, “Kabiye nakabili, uye utemwe umwanakashi uwatemwikwa no mwaume umbi kabili uucili alecita ubupulumushi. Iwe ulemutemwafye ngefi fine na ine ne Yawe ncili ndetemwa abena Israeli, nangu kwena batwala amano yabo ku milungu iyo batemwa ukulatuula ifimamantwa fya fitwalo fya myangashi.” Kanshi na ine epakulipila indalama amashekeli ya silifa ikumi limo na shisano (15) pakumushita, nalundapo na matepe amakumi yane (40) aya bale. No kumweba namweba nati, “Iwe nomba wakulaikala na ine inshiku ishingi, kabili tecakwesha ukulacita ubupulumushi, nangu ukukwata umwaume wa pambali, na ine efyo nkaba kuli iwe” Pantu abena Israeli bali nokwikala inshiku ishingi ukwabula imfumu nangu kateeka, ukwabula ukutuulapo amalambo nangu ukukuula inceshi shakupepelapo, nangu icakufwala ca bashimapepo ica efodi nangufye ukukwata utulubi utwakupendwilako. Lelo kwena panuma, elyo abana bakwa Israeli bakabwela kuli Yawe Lesa wabo, na kuli Davidi imfumu yabo. Lyena bakalakwatila Yawe akatiina, no kulashukila ifyabupe fyakwe ifisuma mu nshiku shakupelekesha. Kutikeni kwishiwi lyakwa Yawe imwe mwe bena Israeli, pantu Lesa ali pakumupeela umulandu imwe bonse mwe bekala mu calo. Tamukwete icishinka, tamukwete uluse elyo tamukwete no kwishiba Lesa mu calo. Abantu balelapa, no kubepa ubufi, baleipayana, baleiba ifintu, balecita no bupulumushi, ubuluku na buntalamisoka bulefulilakofye. E mulandu wine no mushili uleumina ndi, na baikalamo bene eco balefwila, e mulandu wine ne nama shine shilefwila kumo kwine ne fyuni fya mu lwelele, ne sabi lya muli bemba. Yawe aletila ati, “Mwilaleka muntu nelyo umo alepeela abantu umulandu, nangufye ukulabalubulwisha. Pantu abo ine ndepeela umulandu, nimwe bene bashimapepo. Imwe mulalufyanya mu nshita ya kasuba, bakasesema nabo balufyanya pamo na imwe mu nshita ya bushiku. Ine nkalofya umutundu wenu uwa bwina Israeli. “Abantu bandi baleonaika pa mulandu wakukanaishiba. Pa mulandu wakuti namukaana ukwishiba na ine nimfumyako amano kuli bushimapepo bwenu, kabili pantu imwe namusuula amafunde yandi ine ne Lesa wenu, kanshi na ine nshakebukishe abana benu. Ukulingana nefyo bashimapepo balefulilako, efyo no kubifya kwabo kwalefulilako. Bakabushenye ubucindami bwabo ne fyansoni. Ukubifya kwa bantu ekulebaletela ubukankala, e mulandu wine bafwaila ukuti abantu balebifya ukucila. Ala ifyo cikaba ku bantufye efyo cikaba na kuli bashimapepo, bonse nkabakandila pa myendele yabo, nkalinganya pa micitile yabo iyabipa.” “Mukalalya nomba tamwakaleikuta nakalya. Mukacita ubupulumushi, nomba tamwakalesanda, pantu namufumya amano kuli ine ne Yawe, mulekonkelelafye imilungu. Umwangashi wakale no mwangashi upya, filapoka abantu bandi amano. Bena baleya ku cimuti pakuti eco cilebapandako amano. Inkonto eilebebako ifyo balefwaya ukwishiba. Pantu umupashi wabucilende naubalufya, nabafuma na kuli Lesa wabo ukuya mukucita bucilende. Pa mpili epo balelekela amalambo, na pasansama epo batuula imituulo ya fyakoca. Mwisamba lya fimuti fya oki ne miti ya popula nangu mulemba, emo balefutumwina ububani, pantu emwaba ifintelelwe ifisuma. E mulandu wine abana benu abanakashi babelele bacilende, na banafyalenwe balecitila ubupulumushi. Lelo kwena ine nshakakande abana benu abanakashi ilyo bacita bucilende, nangu banafyalenwe ilyo bacita ubucende. Pantu abaume bene ebaya kuli bacilende, no kwipaila amalambo pamo na bacilende ba mu mfuba, eico abantu abashiluka bakaloba. “Nangu imwe mwe bena Israeli mulecita bucilende, imwe mwilenga abena Yuda babe no mulandu. Imwe mwe bena Yuda mwilaya ku Giligali, kabili mwilaya na ku Beti Afeni, kabili imwe mwilaya mukulalapako amuti, ‘Mu cishinkafye cakwa Yawe Umumi.’ Apo abena Israeli baumalala ngo musepela wa ŋombe, kuti ine nalabacema shani ngo twana twa mpaanga, utwakuti ndecemena mu nika iyapabuka? Abena Efulemu nabakonena mu tulubi tulesa, kanshi balekeni babe. Nangu umwangashi naupwa bena batwalililafye mukucita bucilende, bakateeka babo batemwishapo ukulacita ifintu ifyamusebanya. Umwela ukali ukabolula nge mfula ya cikuuku, no tulubi uto balepepa tukabaletelafye insoni. “Imwe bashimapepo, umfweni kuno. Kutikeni nemwe mwe bena Israeli. Umfweni kuno nemwe mwe ba mu lupwa lwabufumu. Ubu ubupingushi buli pali imwe, Pantu nimwe mwali nge citeyo ku Misipa, kabili mwali nge sumbu ilyo bateya pa lupili lwa Tabo. Abansangukila bonse nabatwalilila ukwipaya, eico bonsefye nkabalimuna. Ine nalishiba ifyo abena Efulemu nefyo abena Israeli baba, teti bamfise kantu nelyo kamo. We Efulemu wacita ubucende pakuntalamina, kabili we Israeli waliikowesha we mwine. “Ifibi ifyo abena Israeli bacita efilebalesha ukubwelela kuli Lesa wabo. Pantu baba no mupashi wabucilende, tabasakamanako na kuli Yawe nakalya. Icilumba ca bena Israeli ecikabashinina, ifibi fyakwa Efulemu na Israeli efikabaletelela, efikaletelela na bena Yuda bene. “Nelyo balesenda impaanga shabo ne ŋombe shabo pakuya mukulashituula ilambo kuli Yawe, awe baleicushafye, balefilwa ukumona Yawe pantu nabafutatila. Abantu tababa na cishinka kuli Yawe, bafyala abana mu bulalelale. Kanshi nomba imitebeto yakusefya umweshi upya ikabonaula kumo kwine na mabala yabo. “Lisheni intandala mu Gibea, lisheni ipenga mu Rama, Ku Beti Afeni ikatisheni inkuuta ya nkondo. Mwe bena Benjamini, akuyeni kukulwa inkondo. Ubushiku bwakukanda, Efulemu akashala icibolya, mu nko shonse isha bena Israeli ndesosa ifikacitika.” Yawe aletila ati, “Intungulushi sha bena Yuda shaba nga balya abaseshanya amabwe ayapatulula imipaka. Ndi nokupongolwela icipyu candi pali bena kwati lyeshi lya menshi. Efulemu alacushiwa no kunyantililwa mu bupingushi, pantu akonkelela ifyabuwelewele. Kuli Efulemu naba nge cishishi icilya insalu, na ku ba ŋanda yakwa Yuda naba nge cilonda icishipola. Ilyo Efulemu amwene ifyo amalwele yamwikete, na Yuda nao ilyo amwene icilonda cakwe, elyo Efulemu aile ku Asiria kukupapata imfumu nkalamba iyateekele icalo pakuti imwafwilisheko, nomba nayo kabili yafilililwafye ukumuposha no kumundapa ifilonda. Pantu ine nkaba nge nkalamo kuli Efulemu. Ngo musepela wa nkalamo ku ba ŋanda yakwa Yuda. Nkabatakanya nkaye no kuya, nkabasenda, takwakamoneke nelyo umo uwakubapokololako. Elyo nkabwelela ku cifulo candi, mpakafye bakasumine ifilubo fyabo, no kufwaya icinso candi, mukucucutika kwabo bakamfwaya ne mitima yabo yonse.” Abantu balandile abati, “Mwe, ala natubwelele kuli Yawe. Ena natutakanya lelo akatuposha, natucenaula lelo akatundape ifilonda. Pa nshiku shibili mukamona akatupuputula, na pa bushiku bwalenga shitatu akatwimya, nefwe twakulaikala abomi pa cinso cakwe. Natuicefyefye, tupose na mano kuli Yawe. Cine cinefye akesa uko tuli nga kasuba akaletula. Cishinkafye akesa uko tuli nge mfula yakuloboka, elyo kabili akesa kuli ifwe nge mfula yakulekelesha.” Yawe nao alibaswike ati, “Iwe we Efulemu, na iwe we Yuda, bushe ine mucite shani? Ukuntemwa kwenu imwe takukokola nakalya, kuulukafye nga fubefube, kupwafye lucelocelo ngo mume. Eico nalimuputawile utupimfya kuli bakasesema, no kumwipaya ku mashiwi ya mu kanwa kandi, ubupingushi bwandi bwabyashishe pali imwe nge nkuba. Ala ine mfwaya mulentemwa pe, te malambo yenu mfwaya iyoo, mfwaya mulenjishiba ne Lesa ukucila ilambo lyakoca. “Nomba balyonawile icipangano nga Adamu, tabakwete ne cishinka kuli ine. Mu musumba wa Gileadi mwaisula bancita fibi, abakantaikwa umulopa. Nga filya ifipondo filalilila abantu, eficita na mabumba ya bashimapepo. Na mu musebo wakuya ku Shekemu, emo bashimapepo bepaila abantu, ala imicitile yabo yalibipa nganshi. Mu ŋanda yakwa Israeli ine ndamona ifintu ifyabunani ifyo bacitako Efulemu acita bucende mukupepa utulubi, na Israeli tepakuikowesha. “Elyo nobe we Yuda, ine ninkuteyanishisha inshita iyakulobolola.” Ilyo lyonse nkafwaya nkabwesesha abantu bandi ishuko, “Kabili lyonse ilyo ine mfwaya ukuundapa abena Israeli, awe ine monafye ububifi bwa bena Efulemu, ne micitile iyabipa iya bena Samaria ilasokoloka. Balacenjeshanya, abapupu balatula amayanda no kwibamo ifintu, ifipondo nafyo filasansa abantu mu musebo. Mu mano yabo tabatontonkanya nangu panono ukuti, ine ndebukisha imicitile yabo yonse iyabubifi, pantu ububifi bwabo nabubashinguluka, no kubumona ine ndebumona.” “Abantu balasansamusha imfumu yabo ku bucenjeshi bwabo ububi, balasansamusha na bacilolo bene ku bufi bwabo. Bonsefye ni mpulumushi sha bantu. Ubukali bwabo bupya ngo mulilo wa cakufumbikilamo umukate, uyo kapanga wa mukate tasonkeleshapo ukufuma apo akashile umufuba mpaka watutumuka. Ubushiku bumo ilyo imfumu ya calo yalesefya inshikunkulu, abantu balilengele ukuti ikolwe pamo na bacilolo baiko, no kubafye nge fipuba pa mulandu wakunwensha umwangashi. Ilyo abantu balebapangila, imitima yabo yalebilima ngo lubingu lwa mulilo. Mu cifuba cabo mwakabile bushiku bonse kulwa cipyu cabo, elyo ulucelo icipyu cabo calabilima ngo lubingu. Epakulaipaya bakateeka babo, pa nshita imitima yabo ilebilima ku cipyu. Ishamfumu shabo epakulakonkanyafye ukushipaya, ukwabula nelyo imo iyakumpapata pakuti ine njipokololeko nakalya.” “Efulemu batobenkana ne mishobo ya benafyalo. Efulemu kapapatu ka mukate akapile ulubali lumo. Abeni nabamupoka amaka ukwabula ukwishiba. Teshibe nokuti mu mutwe wakwe muli mfwi nakalya. Kanshi icilumba ecileletelela abena Israeli. Nangu caba ifi, awe bena tebakubwelela uko ndi, nangu ukumfwaya, ine ne Yawe Lesa wabo. Abena Efulemu baba nge nkunda iyishakwata mano kabili iyatumpa, babutukila ku calo ca Egupto pakuti eco cibapokololeko, no kuya ku calo ca Asiria. Lelo ilyo baleya, ine nakulabateya isumbu, nakulabaponya panshi ngo tuni twa mu lwelele, nakulabalimuna pafyo balecita. “Ala nabashama pa mulandu wakufuma uko ndi. Bakaloba pantu nabansangukila. Ine nalefwaya ukubalubula, nomba balelanda ifyabufi pali ine. Tabalempapata ne mitima yabo yonse iyoo, nangu balendilila ilyo basendeme pa misengele yabo. Ilyo balomba iŋanu no mwangashi upya, balaitetaula imibili nga benafyalo. Aba bantu, awe tepakuntalamina. Nangu nine mbakansha no kubakosha, awe bena kunsangukilafye. Tabafwaya ukubwelela kuwapulamo, baumalala ngo buta ubwaonaika. Intungulushi shabo bakashipaya ku lupanga, pantu shilanda mataki mataki. Pali ici bakabaseka nganshi mu calo ca Egupto.” Yawe alisosele ati, “Lisha ipenga ilyakwishibisha abantu ukuti inkondo yafika. Abalwani baisa mukusansa icalo candi nga bakapumpe. Abantu bandi nabonaula icipangano ico ine napangene nabo, nabatalamina na mafunde yandi. Nelyo abena Israeli balilila kuli ine abati, ‘We Lesa wesu, ifwe tuli bantu bobe.’ Abena Israeli balisuula ifintu ifisuma, E mulandu wine na balwani babo bakulabasupila. “Abantu bandi abenefye beka ebasonta ishamfumu shakubateeka ukwabula no kulanjipusha. Abene ebaisalila intungulushi, ukwabula nokuti ine ndebasuminisha. Balibuula silifa wabo na golide wabo, eo bapangamo utulubi, nato kabili utwakubonaulafye. Ine nalipata cilya ciponti ca golide, ico mupepa mwe bena Samaria. Ine nalibafulilwa nganshi. Bushe ni lilali bakaba abasanguluka imitima? Ni kabasa umo umwina Israeli ewapanga cilya cilubi ca ciponti, naco te cilesa nakalya. Cilya ciponti ca golide ico abantu bapepa mu Samaria, ala cikasansaika. “Abena Israeli baletandafye umwela, lelo kwena bakaseepa kankungwe. Iŋanu mwibala tashapakule, eico tekuti mufume bunga ubwakupangamo umukate. Nangufye shipakule, shipye, abenafyalo kuti ebalashilya. Abena Israeli ala balibamina, nomba balifye nga bantu ba mishobo imbi yonse iya benafyalo, kwati fyanangwa fya bantu, ifyabula incito. Bataleme nga bapunda wa mpanga, abalelolafye kumbi kumbi. Balebutukila ku calo ca Asiria pakuti baye bapokololako. Abena Efulemu balelipila abantu ba mitundu imbi pakuti ebo balebapokololako. Nelyo balelipila abenafyalo, ine nomba nkabalonganika pamo, Tapapite na nshita, balayamba ukonaika, pa nshita imfumu ya ku Asiria yakulabateeka buluku buluku. “Nelyo abena Efulemu balefusha ifibumbili fya malambo, pakuti epo baletulila imitulo yakupapata pa fibi fyabo, awe elintu balecililako ukulafusha ifibumbili fyakubifishamo. Nangu aba bantu ine nabalembela amafunde ayashaifulila, bena bayamonafye yambi yambi. Pa fyabupe fyandi ifya malambo, balepayapo inama no kuilya, lelo ine ne Yawe nshibekelwamo, Nomba ine ne Yawe nkebukisha ububi bwabo, no kubakanda pa fyabubifi fyabo, kabili bakabwelelamo ku calo ca Egupto. “Abena Israeli nabalaba Kabumba wabo nabakuula na mayanda ye sano, na bena Yuda nabakuula imisumba ya malinga, Cisuma, ine nkaposa umulilo uwakwisa oca imisumba yabo, no koca amalinga ya misumba ayakosa.” Mwe bena Israeli mwilasekelela. Mwilaanga pamo nge mishobo ya benafyalo, pantu tamwaba abacishinka kuli Lesa wenu, kabili namutemwa na malipilo yabucilende mu fipulilo fyonse ifya ŋanu. Icipulilo ne cakukaminamo umwangashi tafyakabaliishe, no mwangashi upya ukababula. Abena Efulemu bakaleka ukulaikala muli cino calo cakwa Yawe, bakabwelela ku calo ca Egupto, bakaya mukulalya ifyakulya ifyakowela mu calo ca Asiria. Bakaleka ukutuula imituulo ya mwangashi kuli Yawe, kabili na malambo yabo tayakamusekeshe. Icakulya ico bakalalyako cikaba nga filya fine icakulya ca pa malilo ciba. Icakulya cabo bakalacililafye insala, tabakalebuulapo icakuya tuula mu ŋanda yakwa Lesa. Bushe finshi mukalacita pa nshikunkulu shenu ishasontwa, na pa nshiku shakucindika Yawe? Ilyo icinkunka cikesa, bakapashika. Abena Egupto ebakabalonganya, abena Memfisi ebakabashiika. Ifyuma fyabo ifya silifa fikasapilwa, na pa matenti yabo pakamena ifyani ne myunga. Ala inshita yakubakandilapo naifika, inshita yakulinganya pafyo bacita nayo naifika. Nga cacitika, elyo mwe bena Israeli mukeshiba, pantu ububifi bwenu nabufulisha, no kutalama nakukulisha. Imwe mumona kasesema icipuba ca muntu, mumona nokuti umuntu uwakwata Umupashi wakwa Lesa lishilufye. Kasesema e malonda wa bena Efulemu, abantu bakwa Lesa wandi. Nomba konsefye uko apitila, balemuteya iciteyo. Muno mwine mu calo cakwa Lesa, emo abantu bapata kasesema. Abantu balifye cimbi cimbi ku bubi, balifye nga filya cali mu nshiku sha ba mu Gibea. Lesa akebukisha ifyabupulumushi fyabo, no kubakandila pa fyabubifi fyabo. Ilyo nasangile abena Israeli cali kwati nasangile apali imyangashi mu matololo. Ilyo nasangile ifikolwe fyenu cali kwati namona ifitwalo fyantanshi ku mukunyu mu mwaka wantanshi wauko. Nomba ilyo bafikile ku Baali Peori, bena balitampile ukulapepa Baali, bwangu bwangu babipabipafye ngo tulubi twine uto batemenwa. Ukucindama kwakwa Efulemu kukapupuka nge cuni icapupuka no kuya, tabakalefyala abana nakabili iyoo, abakashi babo bakaleka ukuba pabukulu, tabakaleimita nakalya. Nangu nga cakuti balafyalapo abana, abo bana nkalabepaya, nshakaleshapo nelyo umo uwakuti akalekula. Ilyo ine nkabafutatila, ala bakashama icine cine. Abana bakwa Efulemu ifyo mwene baletwalwa mukusantaulwa, Efulemu euli nokusenda abana bakwe abaume mukuyabepaya. Ubapeele we Yawe, nomba ni finshi walabapeela? Ubapeelefye amafumo ayashifyala, na mabele ayauma ayashonsha. Yawe alisosele ati, “Ububi bonse ubwa bena Israeli, bwatampile ku Giligali, eko na ine natampile ukubapata. Ine nkabafulumunamo mu ŋanda yandi pa mulandu wa micitile yabo ibi. Nshakabatemwe nakabili iyoo, intungulushi shabo shonse shalinsangukila. Abena Efulemu bali ngo muti uwalokota uo imishila yauko yumine, uulefilwa no kulatwala ifitwalo. Nga cakuti balafyala abana, ine abo bana batemwisha nkalabepaya.” Lesa uo ine mombela akatamfya abantu bakwe, pantu bena balikaana ukulamumfwa. Bakalalulumbafye mu mishobo ya benafyalo. Abena Israeli baba ngo mwangashi uwayanda uutwalisha ifisabo. Batila nga balacililako ukushuka, ninshi elyo balacililako ukulafusha ifibumbili fya malambo. Ifintu nga fyalafulilako mu calo cabo, ninshi nabo elyo balacililako ukuwaminisha inceshi shakupepa. Mu mitima yabo tamwaba cishinka, eico bali nokukandilwapo pa bubi bwabo. Yawe umwine eukabongolola ifibumbili fyabo ifya malambo, ne nceshi shabo shine isho bapepa eukashonaula. Aba bantu tabakakokole ukulaishinina abene, “Awe nomba tatukwete mfumu yakututeeka, pantu tatwakwete katiina kuli Yawe. Nomba nangu line atukwata imfumu yakututeeka, bushe finshi ingatubombela?” Balanda amashiwi ya cisosesose, imilapo yabufi eyo bapangilako ifipangano, Ulufyengo elupyanine pa mulinganya, nalo lulekulilakofye nge fyani ifibaba, filya fikula mu mikolwa ye bala. Abaikala mu musumba wa Samaria bakalakanka ku mwenso, kabili bakalaloosha pa mulandu wakonaika kwa ciponti ca golide, ico bapepa ku Beti Afeni. Abantu pamo na bashimapepo ba aka kene kalubi bakalakaloosha. Bakalalila nganshi abalesekelela mu bucindami bwakako ubusendelwe. Bakakasenda, bakakatwala ku calo ca Asiria, no kuya katuula ku mfumu nkalamba iyateeka icalo. Abena Efulemu bakasebana, abena Israeli bakekatwa ne nsoni pa mulandu wa kalubi kabo. Imfumu ya ku Samaria na bena musumba bene bakasendwa, bakaya baleelela pa menshi kwati kapapala ka cimuti. Incende sha bubifi isho bacindika, isho shine abena Israeli bapepelamo utulubi shikonaulwa. Muli isho ncende mukamena imyunga ne fyani pa malambo pene. Abantu bakalalilila impili abati, “Tufiseniko!” no tupili bakalatulilila abati, “Twilikisheniko!” Yawe alisosele ati, “Imwe mwe bena Israeli, ukutulafye apo mwabifishe mu musumba wa Gibea, awe na nombaline tamulaleka ukulabifya kuli ine. Kanshi nomba mukashingwana ne nkondo nga filya fine cali ku babifi mu Gibea mwine. Ilyo nkafwaya, elyo nkesa mukukanda aba bana balufyengo, imishobo ya benafyalo ikalongana no kubalimuna pa filubo fyabo fibili. “Efulemu, kale ali ngo musepela wa ŋombe uyo banasha no kubelesha, uwatemwa ukulanyantaula iŋanu apo bashipulila. Awe ine nomba nimpanga ukumufwika ikoli mu mukoshi wakwe uusuma, Yuda nao akulakula pulao, Yakobo ena akulakula icela cakusankabwilako. Tandeni ubulungami pakuti mukaseepe icitemwiko icishipwa Limeni ibala lipya, pantu inshita yakufwaya Yawe naifika, mpaka akese no kumuletela ubulungami. Nomba imwe mubyalafye ububi, no kulobololamo ishamo, mulyamo ne fisabo ifyo ububi bwenu buletapo. “Apo imwe mwashinta imitima mu maceleta yenu, na mu bwingi bwa fita fyenu, kanshi inkondo ikabuukila abantu benu, na malinga yenu yonse yakonaika. Cikaba nga filya fine imfumu Shalimani yaonawile mu nkondo umusumba wa Beti Abeli, yaipaululamo na bana kumo kwine na banyinabo. Efyo cikaba na kuli imwe mwe bantu baba mu Betele, pa mulandu wa bubi bwenu ubushaikulila. Lintufye bulya bushiku bwine bukesa imfumu iyamuteeka ikafwa no kufwa.” Yawe alisosele ati, “Ilyo Israeli ali umwaice ine nalimutemenwe, kabili naitile umwana wandi umwaume ukufuma mu Egupto. Nomba ilyo ine nacililemo ukubeta, nabo elyo bacililemo ukulantaluka. Balalekela na imilungu ba Baali amalambo, balafutumwina no tulubi ububani. Kwena nine nalangilile abena Efulemu ukwamba ukwenda, nine nalebalela, lelo bena tabaishibe ukuti nine nalebaposha. Nalebatungulula ku fikakilo fyaluse, na ku myando ya citemwiko, nine nafumishe ikoli mu mikoshi yabo, no kubasunga nine mbasunga. “Bakabwelela ku calo ca Egupto, bakateekwa ne calo ca Asiria, pantu balikaana ukubwelela kuli ine. Mu misumba yabo mukaba inkondo, iyikonaula ifishimbi fya pa mpongolo ishabamo, no kubonaula pa bubi bwa mapange yabo. Abantu bandi balikonenwa mukufwaya ukuntaluka eico balipeelwa kwikoli. Kanshi nangu bengapepa shani kuli ine tekuti mbakakule ikoli iyoo. “Bushe ine kuti nakusha shani, we Efulemu? Ngakuti ine nakuposelekesha shani, we Israeli? Bushe ine kuti nakulofya, nga filya nalofeshe umushi wa Adima? Nangu ukukucita nga filya nacitile umusumba wa Seboimu? Awe mu mano yandi ine calikaana, pantu umutima wandi ulakubauka pa mulandu wakukutemwisha iwe. Ine nshakakufokele mu cipyu, awe nshakonaule nakabili we Efulemu, pantu ine ndi Lesa, nshili muntu iyoo, nine ne Wamushilo pakati kenu, nshakese mukumulofya nakalya. “Bakakonka Yawe ilyo akabuluma nge nkalamo, Cine Yawe akabuluma elyo abana bakwe bakesa baletutuma ukufuma ku masamba. Pakufuma mu calo ca Egupto, bakangufyanya no kwisa nge fyuni, pakufuma mu calo ca Asiria, bakendesha no kwisa bwangu bwangufye nge nkunda. Na ine nkababika mu fifulo fyabo. Nine ne Yawe nalanda. “Efulemu alembepa ubufi, aba ŋanda yakwa Israeli nabo bacita ubucenjeshi. Yuda nao acili alentalamina ine ne Lesa, aletalamina ine ne Wamushilo uwacishinka. ” “Abena Efulemu batamfya umwela, basupila umwela wa ku kabanga akasuba konse, Bacililakofye ukulakwata ubucenjeshi no lufyengo. Balapangana icumfwano na bantu ba mu calo ca Asiria, mu makwebo yabo batwala amafuta ya miolifa ku Egupto. Yawe ali nokupeela Yuda umulandu, kabili napanga ukukanda Yakobo pa myendele yakwe, no kulandula pa micitile yakwe. Ninshi nyinabo acili nabemita, Yakobo aikete Esau Mpundu munankwe ku citende. Ilyo Yakobo akulile, nalyo balishombweke na Lesa. Kabili alilwile na malaika, asuka acimfya malaika, epakulila apapata ukuti malaika amupaale. Lesa alikumenye Yakobo ku Betele, no kulanda nankwe kulya kwine, ala ni Yawe Lesa umwine wa fita, Yawe e shina lyakwe ilyaishibikwa. Kanshi nomba imwe, bweleleni kuli Lesa wenu, mulekwata icitemwiko no mulinganya. Kabili lyonse mulelolela pali Lesa.” Kabili Yawe alisosele ati, “Abena Efulemu balinganafye na bamakwebo ababomfya ifipimo fyabufi, balitemwa no kucenjesha abanabo. Balalanda abati, ‘Ifwe tuli bakankala, natunonka ifyuma. Mu milimo yandi iyabunonshi, tabakasangemo ubupulumushi nangu ifyabubifi.’ “Ine nine Yawe Lesa wenu ne wamufumishe ku Egupto. Ine nkaleka nakabili mukaleikala mu nsakwe, nga filya caleba mu nshiku shasontwa ishakusefya. Nine nalelanda kuli bakasesema, no kulabalanga ifimonwa ifingi. Nine nalesoka abantu bandi mu milumbe iyalandile bakasesema. “Abantu balapepa utulubi ku Gileadi, na bantu abatupepa bakalobelapo. Ku Giligali balatuulako amalambo ya bacilume wa ŋombe ku tulubi, kanshi ifibumbili fyabo ifya malambo fikatulumana imina ya mabwe mu mikolwa ya mu mabala yabo.” Yakobo abutukile ku calo cabatama ica Aramu, Israeli abombele ukuupa umwanakashi, acemene impaanga pakulipila impango. Yawe alitumine kasesema umo pakulubula Israeli mu busha bwa mu Egupto, kabili Yawe abomfeshe uyu wine kasesema ukumusunga. Efulemu, awe tepakukalifya Yawe umutima. Alingilefye ukufwa pa mulandu wakuleta imisoka. Lesa akabalimuna pa mulandu wakukanamucindika. Ilyo Efulemu alelanda, baletutuma bonse, pantu aba mu calo ca Israeli balimucindike. Lelo aisa ba no mulandu uwakupepa Baali, no kufwa afwa. Na nombaline bacili balekonkanyapofye ukubifya, balepanga ifipasho fya milungu ifya cela, bacili balebuula silifa wabo no kulapangamo utulubi utwakupepa, tonse utwapangwa na bafundi ba fyakufulafula. Kuli aba bantu ekwalandwa amashiwi yakuti, balafyompa utuombe ku milomo yabo pakushituula amalambo. Ala kanshi aba bantu bakongoloka nga fubefube, bakakuntika ngo mume uupwa ku nshita ya lucelo. Bakaba nge misungu iyulululwa ku mwela pa cipulilo, bakongoloka nge cushi icilefuma pa nsolokoto. Yawe aletila ati, “Ine nine Yawe Lesa wenu, nine namufumishe ku calo ca Egupto. Tamwakwatapo Lesa na umbi nakalya, kanofye ine neka. Ine neka nine mupusushi wenu. Nine nalemusunga ilyo mwali mu matololo, umwakaba umushaba menshi. Nomba cilya mwalya ifyo namupeele, awe mwaikuta, kabili mwakwata ne cilumba, no kundaba ine mwandabako. Cisuma, kanshi ine nomba nkamwimina nge nkalamo, nkamulalilila mu nshila nge mbwili. Nkamufukukila nge ciswango ca bea ico bapokolwele utwana. Nkamusansa no kumulepaula, epo nkamucibawila nge nkalamo, nkamusantaula nga filya fine ficita iciswango. “Nkamukanda imwe mwe bena Israeli, pantu namunsangukila ine ne kafwa wenu. Nga nomba imfumu yenu iyakumupususha ili kwi? Intungulushi shenu kuti shamupokololako shani, isho mwalombele ukuti, ‘Tupeeleni imfumu ne ntungulushi?’ Ala ine ni ku cipyu namupeelele imfumu iyakumuteeka, kabili naifumishepo ku cifukushi. Iwe we Efulemu, umufulo obe walilembwa, ifibi fyobe fyalisungwa mu citabo. Nyina nakomwe fumo, nomba kamwane takakwete amano, pantu kena lilya kali mupepi no kufyalwa, nomba takalefwaya ukufuma munda. “Ala ine nshakabalubule ku calo ca bafwa. Nshakabapususheko ku mfwa nakalya. We mfwa we, ale icikuko cobe cili kwi? We calo ca bafwa we, ale ulubola lobe luli kwi? Ine nomba naleka ukulabalangulukilako. Nangufye balulubale nga matete, nakalyafye, ine ne Yawe nkemya umwela wakaba uwa ku kabanga, umwela ukatula ku matololo, ukesakamya intulo sha mimana yabo kumo kwine ne fishima fyabo. Ukesa senda ne fintu fyabo fyonse ifyamutengo ifyo batutila. Abena musumba wa Samaria bakalimunwa pa mulandu wakuntalamina ine ne Lesa wabo. Bakafwa ku nkondo, utwana twabo pakutwipaya bakalatunyankula panshi, na bakashi babo abakaba pabukulu bakalabatumbula amafumo pakubepaya.” Mwe bena Israeli, ala bweleleni kuli Yawe Lesa wenu. Ububi bwenu ebwalenga ukuti muletalansuka, no kuwa mulewa. Bweleleni kuli Yawe, ne fyakuya landa pakumupapata nifi. Muyetila amuti, “Wingatubelelako uluse ku fibi fyesu fyonse, umfwa nefyo tulekupapata, pakuti ifwe tulekupeela amalumbo ya tunwa twesu, nge lambo lya fiponti fya ŋombe. Abena Asiria tabakwata maka yakutupusushako, amaceleta ya nkondo kuti yafilwa ukulatupokololako. Utulubi uto twaipangila, tatwakabwekeshepo nakabili ukulatweba atuti, ‘Imwe nimwe Lesa wesu,’ Twashininkisha ukuti niwefye we Yawe ulangulukilako abana banshiwa. “Ine nkalungika ubupondamishi bwabo, nakulabatemwa no mutima wandi onse, ine nomba naleka ukubafulilwa. Nakulamima pali Israeli, nga filya umume ucita, nabo bakulabengeshima nga maluba ayapakula. Bakulashangila mu calo nge miti iyakosa iya keda ku Lebanoni, iyo imishila yaya panshi. Utumisambo twakwe tukapuka, no kuyemba kwakwe kulamoneka nge miolifa. Akalanunkila bwino nge miti ya keda iya ku Lebanoni. Bakabwela mukwikala mu cintelelwe candi. Bakulalulubala nge bala lya ŋanu, no kulasanduluka nge bala lya myangashi. Bakulalumbuka ngo mwangashi wa ku Lebanoni. We Efulemu, bushe mulimo nshi utulubi tukwete kuli ine? Ine ndomfwa amapepo yobe, no kukusunga ndakusunga, naba ngo mulemu uwalelema, ni kuli ine ekutula ishuko lyobe lyonse.” Abamano bali nokwishiba umo ifi filolele, elyo abamucetekanya nabo bakeluka pali ifi fyonse. Inshila shakwa Yawe shintu shalungama na balungami emo benda. Lelo ababifi bena balafilwa ukushikonka. Aya e mashiwi yakwa Yawe ayaishile kuli Yoeli mwana Petueli, ayakuti: Umfweni kuno, imwe mwe bakalamba, kutikeni kuno na imwe bonse mwe baikala mu calo. Bushe kwalitala akumoneka icintu ica uyu musango apo mwafyalilwa, nangu bushe calitalile acimoneka ilyo bashinwe baliko? Muleshimikilako abana benu, pakuti nabo bakashimikileko abana babo, abana babo nabo bakashimikileko abana babo. Ala ifintu ifyo makanta ulya aputaula ashileko, efyo makanta ulya atebelela aishile lyako. Ifyo makanta ulya atebelela ashileko, efyo makanta ulya atolauka aishile lyako. Ifyo makanta ulya atolauka ashileko, efyo makanta ulya apwishishisha aishile lya. Shibukeni imwe mwe bacakolwa nokulila. Pumenipo imisowa, imwe mwe banwa umwangashi, pantu nomba uyu mwangashi uwalowa tauli nokubako nakabili ku milomo yenu. Pantu makanta uwingi nakupa icalo candi, kwati fita fya nkondo. Elyo uyu wine makanta tepamaka, kabili tewakupenda ku bwingi. Ameno yakwe yaba kwati meno ya nkalamo, na meno yakusuminako kwati ya nkalamo iyikota. Uyu makanta naonaula imishila yandi iya myangashi, nakontaula imikunyu yandi. Nashetaula ifipande fya miti no kuiwisha panshi, ne misambo yaiko ishelefye tutu. Loosha nga filya umukashana uushabala opwa afwala insalu shabulanda pakuloosha imfwa ya mulumendo uwamukobekela. Takushele umutuulo wa cabunga nangu uwa fyakunwa, uwakutuula mu ŋanda yakwa Yawe, eico bashimapepo ababomfi bakwa Yawe baleloosesha. Pantu mu mabala tamushele nelyo kamo. Umushili nao uleloosha, pantu iŋanu nashonaika. Umwangashi upya naukama, ne miti yakwengako amafuta nayo nayuma. Kwateni insoni, imwe mwe balimi, na imwe mwe balima imyangashi. Pumenipo imisowa pa mulandu wa ŋanu na bale, pantu ifisabo ifyakulobololako fyonse nafyonaika. Imishila ya myangashi nayuma, imikunyu nayo naibonsa, elyo imiteke, utuncindu na maapo, ne miti yonse iya mwibala nayuma. Ne nsansa ku bana ba bantu nasho nashipwa. Mwe bashimapepo fwaleni insalu shabulanda, mwe babomfi abatuula amalambo pa bulambo bwakwa Lesa mulilishefye. Kengileni mu ŋanda yakwa Lesa no kubucesha emo mubuceshe, ninshi namufwala ne insalu shabulanda, mwe babomfi bakwa Lesa wandi, pantu umutuulo wa cabunga no wa fyakunwa tafilemoneka ifyakutuula mu ŋanda yakwa Lesa wenu. Konkomesheni abantu ukuti bafunge ukulya, iteni ulukuta lonse lwise lukwate ukulongana kwamushilo. Longanikeni abakalamba na bonse abaikala mu calo, ukuti baye mu ŋanda yakwa Yawe Lesa wenu, emo baye mukulilila kuli Yawe. Yangu ubushiku! Pantu ubu bushiku bwakwa Yawe buli mupepi, ubo Umwine wa maka yonse akesa onawilapo fyonsefye. Bushe ifyakulya fyesu tafisendelwe, kabili tuimwenenefye na menso yesu? Bushe tafyapwa insansa ne cimwemwe mu ŋanda yakwa Lesa wesu? Imbuto nashuminina mu mushili ushilokelelwa ku mfula, amayanda yakubikamo ifyakulya nayonaika. Na matala yene umushaba kantu nayabongoloka, pantu takuli imbuto ishakubikamo, shonse nashuma. Yangu ifyo ifinama filelila ku nsala! Amabumba ya ŋombe yalelaka lakafye, pantu umwakuya shicemena tamuli mulemfwe, ne mikuni ya mpaanga nayo ileculila kumo. Ni kuli iwe we Yawe ndelilila, pantu umulilo naonaula ifyani fyakucemenamo ifya mu mpanga, no lubingu naloca imiti yonse iya mu mabala. Ne nama sha mu mpanga nomba shilelililafye kuli imwe, pantu amenshi nayakama mu tumimana, no mulilo naoca ifyani fyakucemenamo ifya mu mpanga. Lisheni ipenga mu Sioni, mulishe kamangu pa lupili lwandi ulwamushilo. Muleke bonse abaikala mu calo bekatwe umwenso, pantu ubushiku bwakwa Yawe buli mukwisa, kabili buli mupepi. Bukaba ubushiku bwa mfifi, nayo iyafiita fititi, ubushiku bwa makumbi ne mfifi iyikalamba nganshi. Nga filya amacaca yakupa pa mulu wa mpili, efyo ibumba ilikalamba ilya fita ifyakosa likesa. Takwatala akumoneka icintu ca uyu musango ukufuma ku nshita ya ku kale, na kuntanshi kwine tacakatale acimoneka nakabili. Ku ntanshi yabo fyonse fyaonaulwa ku mulilo ulepya. Kunuma yabo ilyo bapita kwashala fititi kwati lubingu lwa mulilo locele. Ilyo tabalapita, icalo cilemoneka kwati ni mwibala lya Edeni, nomba cilya bapita, impanga yashala ilemoneka ngo mupile umupya no konaulwa. Kabili tabashamo nelyo kamo. Imimonekele yabo yaba kwati ni bakabalwe, nga bakabalwe ba nkondo ababutuka ulubilo. Ilyo baletolauka pa mulu wa mpili, bapanga icongo kwati maceleta, nangu kwati cani icauma icilepya ku mulilo. Kwati libumba ilikalamba ilya fita ilileiteyanya kukulwa inkondo. Abantu aba mitundu yonse balekatwa umwenso ilyo bamona uko fileisa, ninshi na pa finso pawa. Basansa kwati fita fya nkondo, banina ifibumba kwati bashilika. Na pakwenda onse kulungamafye apo alolele, takuli kwalukila nangu kumo. Takuba nelyo umo uwakupunka umubiye iyoo. Cila umo alolafye apo alungeme, ukwabula ukusakamana ku fyanso ifilefwintwa, ne milongo yabo taiputuka. Nga balasansa umusumba, bacilukila pa mulu wa malinga. Balanina mu mayanda pa mulu wa mitenge, no kulaingilila pa nsolokoto kwati ni mpupu. Isonde lilatenkana pakumona uko baleisa, no mulu ulatenta. Akasuba no mweshi fyafiita fititi, ne ntanda nasho shaleka ukubeka. Yawe asansule shiwi ku ntanshi ya fita fyakwe, iyee umulalo uyu ubukulu. Ifita ifinakila amafunde yakwa Yawe tefyakupenda ku bwingi. Yangu, we bushiku bwakwa Yawe nobe ulakula ee, kabili ulatiinya. Nga nani uwingashipikishamo? Yawe asosa ati, “Kanshi na nombaline bweleleni kuli ine ne mitima yenu yonse, mukufunga ukulya na mukulila ifilamba no kuloosha.” Pakulanga ubulanda, lepuleni imitima yenu, tefyakufwala iyoo. Bweleleni kuli Yawe Lesa wenu, pantu aba uwacikuku kabili uwaluse, tafulwa bwangu kabili aba no kutemwa ukukalamba, takokola nokubwesha umutima. Nga ni nani engeshiba nga cakuti Yawe Lesa wesu kuti abwesha umutima, no kutushila ipaalo pakutupeela ifisabo. Pantu lyena ninshi kuti twakwata umutuulo wa cabunga, no wa cakunwa ifyakwa Yawe Lesa wesu. Lisheni ipenga mu Sioni, konkomesheni abantu ukuti bafunge ukulya, iteni ulukuta lonse lwise lukwate ukulongana kwamushilo. Longanikeni abantu pamo, sangululeni ulukuta. Iteni abakalamba, longanikeni na baice, mulonganye no tunya twine utwa kwibele. Shibwinga na nabwinga bafume mu muputule wabo, nabo bene beseko. Lekeni bashimapepo ababombela Yawe bekale pakati ka mpongolo no bulambo epo balelilila, baletila, “Langulukila abantu bobe we Yawe, belelako abantu bobe uluse. Wileka ifwe fwe cikwatwa cobe tusebane, na bantu ba mishobo batusuule. Nga cinshi ico abenafyalo bengalatuwelela, no kutwipusha abati, ‘Awe, nga Lesa wabo ali kwi?’” Elyo Yawe akakwata ubufuba pa calo cakwe, no kulangulukila abantu bakwe. Elyo pakwasuka abantu bakwe, Yawe akabeba ati, “Nomba nalamutumina iŋanu, umwangashi upya, elyo na mafuta. Kabili mwakulaikuta, na ine nshakaleke nomba ukuti imishobo ya benafyalo ikamusebanye. “Nalatalusha umulwani wa ku kapinda ka ku kuso ukufuma kuli imwe, ndemutamfisha mu calo icauma umushaba kantu. Ulya atangila pantanshi, ndemutamfisha muli bemba wa ku kabanga, ulya nao akonka panuma, ndemutamfisha muli bemba wa ku masamba, mpaka pakeme icena icanunka pipi.” Cinefye alicita ifintu ifikulu nganshi. Iwe we calo leka ukutiina! Sekelela no kusansamuka pantu Yawe alicita ifintu ifikulu nganshi. Na imwe mwe nama sha mu mpanga mwitiina, pantu umulemfwe naumena mu mpanga. Imiti naitwala ifitwalo, imikunyu ne myangashi nayo naitwala nganshi. Na imwe mwe bena Sioni sansamukeni, sansamukeni muli Yawe Lesa wenu. Pantu mu bulungami namuletela imfula ya mainsa iya pakutendeka, nalenga ne mfula iyingi ukuloka nga filya cali kale, imfula ya pakutendeka elyo ne yakulekelesha. Apakupumina iŋanu pakaba imina iyikulu, ne fikamino fikesula umwangashi elyo na mafuta. “Ndi nokumubwesesha ifya pa myaka yonse iyo makanta alilemo ifisabo fyenu. Makanta ulya aputaula, ulya atebelela, ulya atolauka na ulya apwishishisha, ifita fyandi ifikalamba ifyo natumine kukulwisha imwe. Kanshi nomba mwakulakwata ifilyo ifingi, ifyakuti mulelya nokwikuta. Mukambe no kulumbanya ishina lyakwa Yawe Lesa wenu, uwabomba pali imwe ifintu ifyakupapa. Na imwe mwe bantu bandi nomba tamwakatale amwikatwa insoni nakalya. Elyo mwe bena Israeli mukeshiba ukuti kanshi ine naba pakati kenu, nokuti ine ne Yawe nine Lesa wenu, takwaba na umbi. Mwe bantu bandi, nomba tamwakatale amwikatwa insoni nakalya. “Pa numa ya ifi fintu, ine ne Yawe nkapongolwela Umupashi wandi pa bantu bonse, elyo abana benu abaume na bana benu abanakashi bakalasesema amashiwi yandi, abakote benu bakalalota ifiloto, na bana benu abalumendo bakalamona ifimonwa. Mu nshiku shilya, cinefye nkapongolwelapo Umupashi wandi na pa babomfi bandi bene abaume na banakashi. “Nkalanga ifinjelengwe mulya mu mulu na pano isonde. Kukaba umulopa no mulilo ne ntumba ya cushi. Akasuba kakafiita fititi, no mweshi nao ukakashika ngo mulopa, ilyo ninshi tabulafika ubushiku bukalamba ubwakutiinya ubwakwa Yawe. Lelo abantu bonse abakalilila peshina lyakwa Yawe ebakapusuka. Pantu mu lupili lwa Sioni na mu Yerusalemu emukesa ikala abalepusuka, ukulingana nefyo Yawe alanda. Pantu abakapusuka bakaba ni abo Yawe aita.” “Pantu mu nshiku shine shilya, kabili pa nshita ine ilya, elyo nkabwesesha abena Yuda na bena Yerusalemu ishuko lyabo. Kabili elintu nkalonganika imishobo ya benafyalo yonse, no kubaleta mwishika lya Yehoshafati. Emo nkabalubulwisha bonse pali fyonse ifyo bacita ku bantu bandi abena Israeli ababa icikwatwa candi. Pantu ebabasalanganishishe mu fyalo fimbi ifya benafyalo, basha bayakana ne calo candi ica Israeli. Iyi ine imishobo eyalependula pakwakana bantu bandi. Yaleshitisha abalumendo pakuti ikwatilepo bacilende, kabili yaleshitisha abakashana pakuti inwenepo umwangashi. Nakuba ni cinshi ico imwe muli kuli ine, mwe bena Turi na bena Sidoni, na imwe bonse mwe ba mu ncende sha Bafilisiti? Bushe pali cimo ico mulefwaila ukucita icilandushi kuli ine? Nga efyo mulefwaya, ine nine nalalenga icilandushi ukuti cimwalukile bwangu bwangu mwe bene. Imwe nimwe mwanjibila silifa na golide, no kunsendela ifintu ifyamutengo, mwaya fibika na mu matempele yenu umo mupepela. Imwe nimwe mwashitisha abantu ba mu calo ca Yuda na ba mu Yerusalemu ku Bagiriki, mwaleka nokuti babatwale ukutali ne calo cabo. Lelo ine nomba nalabasalapula, bafume mu fyalo umo mwabashitisha. Na imwe nomba nalamucita nga filya fine nemwe mwabacitile. Nalashitisha abana benu abaume na bana benu abakashana ku bena Yuda. Nabo abena Yuda bakabashitisha ku bena Seba, umutundu wa bantu abaikala kumbi kumbifye ukushailepela. Pantu ne Yawe nine ndelanda.” Bileni imbila ku mishobo amuti, “Iteyanyeni kukulwa inkondo yamushilo. Pekanyeni abakulwa nkondo. Lekeni ifita fyonse fipalame mupepi. Fyonse fiye mukusansa. Mubuule inkasu shenu ishakuliminako, mufulemo ifyanso ifyakulwilako, buuleni ne fikwakwa fyenu mufulemo amafumo. Ne mbulwamaka ya muntu ine nayo itile, ‘Na ine ndi mpalume.’ Endesheni ukwisa, imwe mwe mishobo yonse iyashinguluka, mwise mulongane kulya. Wishe ne mpalume shobe ishamaka we Yawe. Imishobo yonse naime, ise mwishika lya Yehoshafati, pantu palya pene epo nkekala pakupingula imishobo yonse iyashinguluka. Eico bomfyeni icikwakwa no kuseepa, pantu inshita yakulobolola naifika. Iseni mwise mukandile. Ifyakukaminamo umwangashi nafisula, ne fyakubikamo filepala pantu ububi bwa iyi mishobo nabubipisha nganshi,” Abantu amabumba na mabumba, bali mwishika lyakuputwilamo imilandu, pantu ubushiku bwakwa Yawe nabupalama, mwishika lyakuputwilamo imilandu. Akasuba no mweshi fyafiita fititi, ne ntanda nasho shaleka ukubeka. Yawe apunda ne shiwi likalamba pa lupili lwa Sioni, no kupanta kwakwe kwaumfwika mu Yerusalemu, elyo umulu ne sonde fyalatenta. Lelo muli Yawe emo abantu boba pantu alacingilila, e shintililo lya bantu bakwe abena Israeli. “Elyo imwe mwe bena Israeli, muli nokwishiba ukuti ine nine Yawe Lesa wenu, naikala mu Sioni pa lupili lwandi ulwamushilo. Na Yerusalemu akulaba uwamushilo, takwakabe abenafyalo abalwani abakapitamo nangu ukumucimfya nakabili. Ilyo bulya bushiku bukafika, mu mpili mukalafuma umwangashi uwalowa, na mu tupili utunono tonse mukalakonkoloka umukaka. No tumikonko twa tumimana tonse utwa mu Yuda tukalapitamo amenshi, na mu ŋanda yakwa Yawe mukafuma akamfukumfuku ka menshi, ayakalatapilila ifimuti fya akasia mwishika lya Shitimu. Icalo ca Egupto cili nokonaika, ne calo ca Edomu cili nokonaika cikashalefye amatololo, pa mulandu wa buluku ubo bacitile ku bena Yuda, no kusumya umulopa wa balya bantu abakaele. Lelo mu Yuda mukaba abakwikalamo umuyayaya, na mu Yerusalemu bakalaikalamo umwakonkanina inkulo shabo. Nine nkalandula pa mulopa wa bantu bandi abo baipeye, pantu nshilalandula pa mulopa babasumishe. “Ine ne Yawe naikala mu Sioni!” Amashiwi ayasosele Amosi, uwali umo pali bakacema abafumine ku Tekoa, pafyo amwene pa bena Israeli ninshi kwashala imyaka ibili ukuti icinkukuma cikalamba cise. Cali e nshita Usia ateekele icalo ca Yuda, elyo Yeroboamu mwana Yoashi nao e nshita ateekele icalo ca Israeli. Amosi alisosele ati, “Yawe uyo alebuluma mu Sioni, ishiwi lyakwe ilyo lilepanta mu Yerusalemu nge nkuba. Bakacema umo bacemena ifitekwa namuma, na pa lupili lwa Kameli icani nacifoota.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo ifili fine ifya bena Damasiko, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu pakupuma abena Gileadi, babapumina ku fipulilo fya cela. Na ine nomba nkaposa umulilo pa ŋanda ya mfumu Hasaeli, nkoca na malinga ayo imfumu Beni Hadadi yakuula. Nkonaula impongolo sha mu musumba wa Damasiko, nkalofya kateeka ulya aikala mwishika lya Afeni, na ulya aikala aleteeka mu Beti Edeni. Abantu ba mu calo ca Siria bakabasenda bunkole, no kubatwala ku Kiri. Ee, nine Yawe nalanda.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo fine ifya bena Gasa, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu bena balisendele muli bunkole abantu mu mishi ne misumba yonse, elyo no kuya bashitisha ku bantu ba mu calo ca Edomu. Ee, na ine nomba nkaposa umulilo pa malinga ya musumba wabo uwa Gasa, nkoca ne misumba yabo iyamalinga. Nkalofya kateeka ulya aikala mu musumba wa Ashidodi, na ulya aikala mu musumba wa Ashikeloni. Nkonaula no musumba wa Ekironi, na Bafilisiti abakashalapo bonsefye bakafwa. Nine Imfumu Yawe nalanda.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo fine ifya bena Turi, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu bena balisendele muli bunkole abantu mu mishi ne misumba yonse, babatwala na mu calo ca Edomu. Tabaibukishe ukusunga icabwananyina ico bapangene nabo nakalya. Na ine nomba nkaposa umulilo pa malinga ya musumba wabo uwa Turi, nkoca na mayanda ayakosa yalya yabamo.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo fine ifya bena Edomu, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu bena balesenda ulupanga no kulasupila bamunyinabo abena Israeli, ukwabula nokuti balebalangulukilako nakalya. Bena icipyu cabo calebilimafye ngo lubingu lwa mulilo, tebakufwaya na kucinashako nakalya. Na ine nomba nkaposa umulilo mu musumba wa Temani, nkoca ne misumba ya malinga iya ku Bosira.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo fine ifya bena Amoni, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu ilyo balefwaya ukukushako umupaka wa calo cabo, bena mu nkondo, pakwipaya abanakashi ba mu Gileadi abali pabukulu, balebatumbulafye. Na ine nomba nkaposa umulilo pa malinga ya musumba wabo uwa Raba, nkoca na mayanda ayakosa yalya ayabamo. Ubushiku bakalalwa, mukaba ukupunda mu musumba, ukulwa kukasalangana nge cimwela ca cikuuku. Imfumu yabo iyabateeka ikasendwa bunkole, ikaya pamo na bacilolo baiko. Nine Yawe nalanda.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyakubifya fitatu nelyo fine ifya bena Moabu, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu bena balyocele amafupa ya mfumu iyaleteeka icalo ca Edomu, mpakafye yashikisa. Na ine nomba nkaposa umulilo mu calo ca bena Moabu, nkoca ne misumba ya malinga ilya yaba ku Kerioti. Abena Moabu bakafwila mu cimfulunganya, mu nkuuta sha bulwi, ne ciunda ce penga. Ine nkalofya kateeka wa calo ca Moabu, nkepaya na bacilolo bakwe bonse. Ee, nine Yawe nalanda.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo fine ifya bena Yuda, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu bena balisuula amafunde yakwa Yawe, balikaana no kulasunga ifipope fyakwe. Balibepwa ku milungu ilya iyabufi, iyo ne fikolwe fyabo fyalecindika. Na ine nomba nkaposa umulilo mu calo ca Yuda, nkoca na mayanda ayakosa yalya ayaba mu musumba wabo uwa Yerusalemu.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Pa fyabubifi fitatu nelyo fine ifya bena Israeli, cine cinefye ine nshakafumyepo ubupingushi, pantu abantu bashitisha abololoke pali silifa, na babusu pa nsapato shibili. Banyantaula pa mitwe ya balanda, kwati ni pa lukungu lwa mushili, no kufumya mu nshila abantu abo bacusha. Bashibo pamo na bana babo abaume baya kuli bacilende bamo bene, efyo basebanya ishina lyandi ilyamushilo. Mu ncende shonse umo bapepela, basendama pa nsalu sha cikatilamulandu. Mu ŋanda ya mulungu wabo emo banwena umwangashi, uo balipilisha abantu ababakongola indalama. “Lelo kwena nalilofeshe abena Amoli pa cinso ca bena Israeli, balya bantu abali abalunduka nge miti ya keda iyalepesha, no kukwatisha ulukula nge fimuti fya oki. Nalofeshe ifitwalo fyabo pamulu, nalofya ne mishila yabo panshi. “Nine wine namufumishe mu calo ca Egupto, namupisha na mu matololo pa myaka yonse ilya amakumi yane (40), nasuka namupeela ne calo ca bena Amoli. Pa bana benu abaume, nalisalilepo bamo abakuba bakasesema ba mashiwi yandi, na bakuti babe Abanasiliti, emukuti abatuulwa kuli ine ne Lesa. Mwe bena Israeli, kaaneni nga teifyo. Nine Yawe ndelanda. Nomba imwe mwatampile ukulapatikisha Abanasiliti ukulanwa umwangashi, mwalaeba na bakasesema amuti, ‘Lekeni ukulasesema amashiwi yakwa Lesa.’ “Eico ine nomba, nkamutitikisha panshi, mukatotobela nge celeta ilileingila panshi kulwa kufinininwa ne ŋanu. Ala nangufye abakwatisha ulubilo, tabakabutunge, na bantu ababulamba, amaka yabo yakapwa, na bashilika abamaka bakafilwa ukuipusushako. Abacenjela ukuposa imifwi, tabakamone pakwiminina, abakwatisha ulubilo, tabakapusuke, na bendela pali bakabalwe nabo bakafilwa ukuipusushako. Ubo bushiku abashilika balya abashipa nganshi bakafulumuka ubwamba. Nine Yawe nalanda.” Imwe mwe bena Israeli, umfweni amashiwi ayo Yawe alelanda pali imwe, pa mutundu wenu onse mwebo afumishe mu calo ca Egupto, aletila ati, “Pa bantu ba mitundu yonse iya pano isonde, ala nimwefye mweka ine naishiba. E mulandu wine kanshi ine ndemukandila pa fyabupulumushi fyenu fyonse. “Bushe abantu babili kuti baendela pamo ukwabula ukuti batale bomfwane? Bushe inkalamo kuti yalaibuluminafye mu mutengo, nga taiketepo inama? Bushe umusepela wa nkalamo kuti walaibuluminafye mu lucengo, nga tawiketepo cimo? Bushe icuni kuti caikila panshi apali iciteyo, umuntu nga taposelepo ubukompo? Bushe ulukose kuti lwaifwampukilafye ukwabula ukuti cimo cikumye kuli namunsanki? Ipenga nga lyalila mu musumba umo, bushe teti litiinye abantu ababamo? Icinkunka nga caponena umusumba umo, bushe ninshi te Yawe aciletele? “Cine cinefye Yawe pakucitapo cimo, alatala asokolwelako ababomfi bakwe bakasesema ifyo alepanga ukucita. Inkalamo iyo ilebuluma, nani uushiletiina? Yawe uyo alelanda, nani uushingasesema amashiwi yakwe?” Bilikisheni abantu balya baikala mu mayanda ayakosa aya mu musumba wa Ashidodi, na ya mu calo ca Egupto, mutile, “Iseni mulongane pa mpili sha Samaria, iseni muimwene icimfulunganya ubukulu icilimo, no lufyengo ulo abantu balecitamo.” Yawe alesosa ati, “Aba bantu tabasakamana ukulacita ifyalungama nakalya, mu mayanda yabo ayacindama balisushamo ifintu ifyo beba, nefyo bapokela ku lukakala.” Eico ifi efyasosa Imfumu Yawe ukuti, “Ala, abalwani bakalibila icalo cabo, bakonaula amalinga ayo baipokolwelamo, bakabatapa na mayanda yabo ayacindama.” Kabili Yawe aletila ati, “Nga filya fine kacema apokololakofye amolu yabili, nangu icipandwa ca kutwi ku kanwa ka nkalamo, efyo na bena Israeli bakapusuka, balya baikala mu Samaria, mu fifutu fya fyakusendamapo no kusaila pa misao iyanaka. “Umfweni kuno, kabili musoke aba ŋanda yakwa Yakobo,” efyasosa Imfumu Yawe, Lesa umwine wa fita aleti, “Ubushiku ubo nkakandamo abena Israeli palwa bubifi bwabo, ine nkonaula ifibumbili fya malambo ifyaba mu Betele. Insengo shilya shaba ku bulambo ine nkashikontaula, nasho shikalukutila na panshi. Nkonaula na mayanda yalya bekalamo pa nshita ya pamwela, na yalya bekalamo pa nshita ya lusuba. Yakabongoloka yalya mayanda bayemfya na meno ya nsofu, na mayanda yonse ayakulu yakonaika. Nine Yawe nalanda.” Umfweni kuno, imwe mwe banakashi ba mu musumba wa Samaria, mwe batuluka nge ŋombe sha mu Bashani, mwe bacusha abalanda, no kulacita abapina icicitecite, mwe bakonkomesha abalume benu pakuti balemuletelako ifyakunwa. Yawe nalapa ati, “Napalifye ine ne Wamushilo, ine nalapa ukuti inshiku shikesa ilyo imwe bakalamukululwila ku finkobwe pakumusenda, bonsefye umo umo mukaba nge sabi iliketwe ku cinkobwe. Bakalamukululula no kumufumisha pa cipunda ca mwilinga, bonse imwe mukalamonako noko bakalamusenda ku Hamoni. Nine Yawe nalanda.” Imfumu Yawe alisosele ati, “Imwe mwe bena Israeli, akuyeni ku Betele muye munsangukile. Akuyeni ku Giligali, muye cishapo ukunsangukila. Inshiku shonse ulucelo mulesenda inama ishakuya tuula ilambo, kabili lyonsefye panuma ya nshiku shitatu muletuula icekumi. Konkanyenipofye ukulatuula umukate wenu uwatutumuka pakuntotela ine ne Lesa, muleitakisha na pa fyabupe fyakuitemenwa ifyo muleta mwe bene. Mulealasha, pantu ifi efyo mwatemwa ukucita, imwe mwe bena Israeli.” “Nine naponeshe icipowe mu misumba yenu yonse, pakuti mubulwe icakulya. Lelo imwe mwalikene ukubwelela uko ndi. Nine Yawe ndelanda. Ilyo ifisabo fyenu fyasumbile ukupya, pa myeshi itatu ine nalileseshe imfula ukufilokelela. Nalokeshe imfula pa musumba umo, pa musumba ubiye pena nakaana. Ibala limo lyalelokelelwa ne mfula, ilibiye lyena iyoo lyasuka no kuma lyauma. Ilyo abantu balekabila amenshi, baleendauka mu misumba imbi kukufwayako amenshi, nomba nako kwine tayalefulako ayakuti balenwa. Nalyo line imwe mwalikene ukubwelela uko ndi. Nine Yawe ndelanda. “Inshita ishingi nalionawile amabala yenu ne filime fyenu, nafyonawile pakuleta icipuki no kufufuma, makanta nao alile imikunyu ne miolifa yonse. Awe nalyo line imwe mwalikene ukubwelela uko ndi. Nine Yawe ndelanda. “Nine namuletele icikuko, nga cilya naletele icalo ca Egupto. Nalipeye mu nkondo abana benu abalumendo, na balya bene baleendela pali bakabalwe. Mu nsakwe shenu imwe mwalepuyafye ku cena ca fitumbi fya bantu. Nakalya, nalyo line imwe mwalikene ukubwelela uko ndi. Nine Yawe ndelanda. “Ine ne Lesa nine nalofeshe abanenu bamo, nga filya fine naonawile umusumba wa Sodoma no wa Gomora. Abapuswikepo pali imwe bali nge cishishi ca mulilo ico nasompwele peshiko. Awe nalyo line imwe mwalikene ukubwelela uko ndi. Nine Yawe ndelanda. “Kanshi mwe bena Israeli ine nomba nalaswa mukande, aleni fwalileni pakushingwana na ine ne Lesa wenu, pantu ine efyo nalaswa mucite imwe.” Ala ni Lesa ewabumba impili, kabili ewalenga umwela. Ewebako no muntu ifyo alepanga ukucita, eulenga ukuti buleca kabili buleila. Ewateeka ne sonde lyonse apo lyapela. Ewitwa Yawe Lesa umwine wa fita. Imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, umfweni luno lwimbo lwa malilo ulo ine ne Amosi nalamwimbila. Umukashana nacisungu Israeli nawa panshi, takeme nakabili iyoo. Bamushile mu mpanga yakwe, ukwabula nelyo umo uwakumwimyako. Imfumu Yawe aletila ati, “Pa bashilika ikana limo (1,000) abema mu musumba umo, pakabwelafye abashilika umwanda umo (100), epela, na pa bashilika umwanda umo (100) abema mu musumba ubiye, pakabwelafye abashilika ikumi limo (10) epela, ku ba ŋanda yakwa Israeli.” Yawe aleeba aba ŋanda yakwa Israeli ati, “Imwe mulemfwaya, epakuti lyena muleenda abomi. Mwilaesha kulamfwaila ku Betele, mwilaya ku Giligali, mwilaya kukumpepela ku Beresheba iyoo, pantu Giligali akasendwa bunkole, na Betele akonaika.” Kanshi imwe mwe bena Israeli, mulefwaya Yawe, epakuti lyena muleenda abomi. Pantu nga tamucitile ifyo, ninshi akemina iŋanda yakwa Yosefu ngo lubingu lwa mulilo. Nao umulilo ukoca abena Betele, tapakamoneke no wakuushimya nakalya. Pantu umulinganya imwe mulawalula icakukalifya, elyo kabili ubololoke ulabunyantilila. Ni Yawe ewabumba intanda, ishitwa Pileiyadesi ne shitwa Olioni. Eusangula imfifi ukuba amacaca, eusangula inshita ya kasuba ukuba inshita ya bushiku. Ewita amenshi ya muli bemba no kuyabuula, alayasansa mpanga yonse pesonde. Yawe e shina lyakwe. Eonaula bonse abamaka mukwangufyanya, euwisha ne misumba yabo iya malinga. Imwe mwe bantu mulapata umuntu onsefye uulanda bwino mu cilye, no muntu onsefye uusosamo ifyacishinka. Imwe mulacusha abalanda, mulabapokolola ne ŋanu shabo. Kanshi nomba tamwakekalemo mu mayanda yenu ayasuma ayamabwe ayo mulekuula, kabili tamwakanweko ku fitwalo fya myangashi iyo mulelimba mu mabala yenu ayasuma. Ala ine nalishiba ifyo ulufyengo lwenu lwakulisha, nefyo ifyabubifi fyenu fyafulisha. Mulacusha abantu abololoke, mulapokelela na mafisakanwa, Mulafyengelesha na balanda mu cilye camilandu. Eco uwamano ekala tondolo mu nshita shabipa ngeshi, ico ni nshita ya bubi. Mulefwaya ukucita ifisuma, lekeni ukulacita ifibi, ninshi lyena mwakulaenda abomi. Ninshi ne Yawe Lesa umwine wa fita nakulaba nenu icine cine ngomu mwine mulesosela. Mulepata ifyabipa, muletemwafye ifisuma, mulecita umulinganya pakuputula imilandu mu filye. Nakalimo lyena Yawe Lesa umwine wa fita akamulangulukilako imwe mwe bakwa Yosefu mwe bashalapo. Kanshi Yawe Lesa umwine wa fita aletila ati, “Mu misebo yonse iya mu musumba mukaba imisowa, na mu mansa shonse inkuuta ishakuililila ubulanda. Mukalainusha abalimi pakuti nabo bese kukuloosha, mukalaitako na balya mulipila abacenjela ukwimba inyimbo sha malilo. Mu mabala yonse aya myangashi mukaba imisowa. Ifi fyonse fikacitika, pantu ine nalaswa njise kukumukanda. Nine Yawe nalanda.” Mwashama imwe mwe bafuluka ubushiku Yawe ali nokufika. Pali ubo bushiku, bushe fisuma nshi imwe mukashukilapo? Pa bushiku bwakwa Yawe, ala kukafiitafye fititi, takwakabe ulubuuto nakalya. Cikaba ngo muntu uwakuti cilya afulumuka inkalamo, kabili akumana ne ciswango ca bea. Atemwa ngo muntu uwakuti cilya abwelela mumwakwe, ati kanshintilile ku cibumba, awe kabili e misuminwe ku nsoka. Ubushiku Yawe akesa kukabafye imfifi, takwakabe ulubuuto nakalya. Ubo bushiku kukaba imfifi iyine ine, takwakabuute nangu panono nakalya. Yawe aletila ati, “Ala ine nimpata no kusuula inshikunkulu shenu, nintendwa ne filonganino fyenu ifya mapepo. Ilyo mwakulandetela amalambo yenu ayakoca, ne mitulo yenu iya cabunga, awe ine nomba nshalefisekelela, nshalepokelela nomba ne nama shenu isho ishaina, isho muntuula imituulo yakwampana. Lekeni no kulanyimbila inyimbo shenu isha congo, ine nomba nshilefwaya ukumfwa ku ciunda ca maseese yenu Lekeni umulinganya ulebapo pe nga menshi ya mu mulonga uupita, no busuma bwenu bulebelelela ngo mumana uushatala aukamapo. “Imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, ilyo mwali mu matololo pa myaka amakumi yane (40), imwe tamwalentuula amalambo ne mituulo iyoo. Lelo mwasenda Sakuti imfumu yenu na Kaiwani umulungu wenu, ifilubi fyenu ifyo mwapashanya ku ntanda, ifyo mwe bene mwaipangila. Eico na ine nkamusenda bunkole, ku fyalo fimbi ukutali ukucila na ku Damasiko. Nine Yawe nalanda, ne witwa Lesa umwine wa fita.” Mwashama imwe mwe baikala mu Sioni ubwanalale, na imwe mwe baikalila ku matwi tondolo pa lupili lwa Samaria, na imwe mwe bacindami, mwebo babutukilako abantu ba uno mushobo ukalamba uwa bwina Israeli. Kabiyeni, muye tamba umusumba wa Kaline, elyo muye tamba Hamati ulya musumba walulumbi. Kabinge mutentemuke, muye tamba na Gati, ulya musumba wa Bafilisiti. Ifyalo ifyalimo iyo misumba, bushe efyawamisha ukucila ubufumu bwenu? Bushe icalo cabo calicila icalo cenu ku bukulu? Imwe mwe batalushisha ukutali ubushiku mukakandwa, elyo ulubali lumo mulapalamika inshita yakwikalilapo ku kalili. Mukacimona imwe mwe basendama pa masanshi aya bikwako ameno ya nsofu, mwe bayolwela apanaka lukutu, mwe balya abana ba mpaanga ba ku mukuni na bana ba ŋombe ba kwitanga. Imwe mwalitemwa ukushika inyimbo, nga filya fyalecita imfumu Davidi, elyo no kulashimba pa maseese. Imwe munwa umwangashi inkombo pa, kabinge musuba na mafuta aya kacena kawamisha, ukwabula no kulalanguluka palwa konaika kwa calo cakwa Yosefu nakalya. Eico imwe nimwe mukabalilapo ukusendwa bunkole, na maliila ya mu nshikunkulu shenu no kwangala kwenu konse kukapwa. Imfumu Yawe nalapa ati, “Napalifye ine wine ne Yawe, Lesa umwine wa fita, nalapa ukuti nintendwa icilumba ca bena Yakobo, kabili nimpata na malinga yabo ayacindama. Ine nkaleka abalwani bakapoke umusumba wabo, bakasende na fyonsefye ifyabamo.” Mu ŋanda imo nga mukashalamo abaume ikumi limo (10), ala nabo bene bakafwa bonse. Umuntu wa mu lupwa lwa bantu abafwile, akalati nga aisa mu ŋanda kukubuula icitumbi ca muntu wakwe uufwile, pakuti aye acoce, elyo akalaipusha onsefye uukabelamamo ati, “Bushe kucili na bambi abali umo?” Uyo muntu uubelememo nga ayasuka ati, “Awe.” Elyo kabili akatila, “Iwe talalafye tondolo. Ala twilalumbula ishina lyakwa Yawe.” Apo Yawe napeela icipope, lyena akabongolola amayanda ayakulu, no kushonaula ayanono. Bushe bakabalwe kuti babutuka ulubilo pa fimabwe? Bushe abantu kuti balima bemba kuli pulao? Ngefyo imwe umulinganya muusangwile ubusungu, imilandu iyalungama imwe muisangwile iyabufi. Imwe mulaitakisha pa mulandu wakupoka umushi wa Lo Deba. Mulasosa amuti, “Twalikwete ubulamba pakupoka umushi wa Kanaimu ukuti ube uwesu.” Yawe, Lesa umwine wa fita, umwine nasosa ati, “Cisuma, imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, ine nalaswa mukutilile ifita fya benafyalo ifyakwisa poka cino calo. Ee, fikalamuteeka ku kalili, ukutampila ku Lebo Hamati ukuya shintafye na kwishika lya Araba.” Imfumu Yawe alinangile ine icintu cimo mu cimonwa. Namwene Yawe alebumba makanta nao umwingi, abantu ninshi balipwa kale ukutulikila imfumu ya calo ifyani fya musangulo, ninshi ne fyani fimbi fyalitampa nakabili ukulapuuka. Muli ico cimonwa, awe namona makanta nao alyafye fyonse ifyalepuuka mu calo. Na ine epakusosa nati, “We Yawe, napapata, belelako abantu bobe uluse. Nga nomba abantu bobe balepusuka shani? Tumwana Yakobo, ala tunono, kabinge tufwanda twa bantu.” Yawe nao epakubwesha umutima, Yawe ati nokuti, “Cilya cintu wali wamona, tacakacitike iyoo.” Imfumu Yawe kabili alinangile ine icintu cimbi mu cimonwa. Namwene Imfumu Yawe alepekanya umulilo uwakoca abantu bakwe. Uyo mulilo nao epakulabilima panshi apashika pesamba, kabili watampa no kulaoca umulundu. Na ine epakusosa nati, “We Mfumu Yawe, leka napapata. Nga nomba abantu bobe balepusuka shani? Tumwana Yakobo, ala tunono, kabinge tufwanda twa bantu.” Yawe nao epakubwesha umutima, Imfumu Yawe ati nokuti, “Ici cintu naco cine tacacitike iyoo.” Yawe kabili alinangile ine icintu cimbi mu cimonwa. Namwenemo Yawe naiminina ku cibumba cimo ico abantu balekuula, ninshi balecipima na ku mwando wa bakakula uwakupiminako. Kanshi Yawe nao alikete umwando, no kulapima ico cibumba. Elyo Yawe anjipusha ati, “Amosi, bushe finshi ulemona?” Na ine nayasuka nati, “Mwando wakupiminako.” Elyo nao ati, “Ee, eo ine ndebomfya pakulanga abantu bandi abena Israeli ukuti babafye nge cibumba icatundama. Ine nomba nshabweshe mutima nakabili pafyo napanga ukubakanda. “Incende shikonaika isho bamwana Isaki bapepelamo. Incende shamushilo ishaba muno mu calo ca Israeli shikaba ifitantala. “Ine nkabalwisha ku lupanga pakupwisha ubufumu ubo bapyana aba mu lupwa lwa mfumu Yeroboamu.” Amasiya shimapepo wa mu Betele, alitumine amashiwi kuli Yeroboamu imfumu ya bena Israeli ati, “Amosi alekupangila pa menso ya bena Israeli. Imilandile yakwe, awe ikonaula icalo cino pantu na bantu nabafilwa ukushipikisha ku fyebo fyakwe. Amosi alesosa ati, ‘Yeroboamu akafwa ku nkondo, abena Israeli nabo bakabafumya muli cino calo cabo, no kubatwala muli bunkole kumbi kumbifye.’” Elyo Amasiya aeba Amosi ati, “Iwe kamona, awe fyatala fyafula. Fuma kuno, bwelelamo ku calo ca Yuda, eko ukaye ikala no kulamwenamo ifyakulya fyobe, no kulasesema kulya kwine amashiwi yakwa Lesa. Tecakwesha nakabili ukulasesemena kuno ku Betele, pantu kuno ni ncende yamushilo iya mfumu ya calo, e kwitempele uko bonse bapepela.” Nao Amosi epakwasuka Amasiya ati, “Ine nshili kasesema nangu mwana kasesema iyoo. Ine naleteeka impaanga, kabili nalesunga ne bala lyandi ilya mikunyu. Nomba Yawe alimfumya pa mulimo wandi uwakusunga impaanga, alinkonkomesha ati, ‘Kabiye, ulepitana mu bantu bandi abena Israeli, ulebasesemena na mashiwi yandi.’ Kanshi iwe Amasiya umfwa kuno ifyo Yawe alesosa. “Iwe wanjeba ukuleka ukusesema ishamo ilikaponena abena Israeli, no kuleka ukwebaula aba ŋanda yakwa Isaki. “Kanshi apo iwe walanda ifi, Yawe alekweba ati, “‘Iwe umukashi obe akaba cilende muli uno wine musumba, na bamwano bakafwa mu nkondo. Ne citungu cobe pakucakana, bakalacipimina ku mwando, na we mwine wine ukafwila mu calo ca benafyalo. Abena Israeli nabo bakabafumya muli cino calo cabo, no kubasenda bunkole.’” Kabili Imfumu Yawe alinangile ine icintu cimbi mu cimonwa. Namwenemo umuseke uwa fitwalo ifyapya mu lusuba. Elyo Yawe anjipusha ati, “Amosi, bushe finshi ulemona?” Na ine nayasuka nati, “Museke wa fitwalo ifyapya.” Elyo Yawe asosa ati, “Ala nomba capwa, abantu bandi abena Israeli balaloba. Ine nshabweshe mutima nakalya pafyo napanga ukubakanda. Shilya nyimbo abanakashi bemba kwi Tempele, shikaaluka imisowa pali ubo bushiku. Ifitumbi fya bantu fikabafye ntangali ntangali mpanga yonse. Mu calo cino mukatalala tondolo.” Efyasosa Imfumu Yawe. Umfweni kuno, imwe mwe banyanyantilila ababusu, mwe besha ukulofya abalanda muli cino calo. Imwe mulasosa amuti, “Bushe ni lilali umweshi upya ukapwa, pakuti fwe bene tuleshitisha ifisabo fyesu? Bushe ubushiku bwe Sabata bulepwa lilali, pakuti fwe bene tutampe ukushitisha iŋanu? Twakulaninika umutengo, twakulabomfya ifipimo fyabufi no kulafitelula, pakuti tulecenjesha abo tuleshitishako. Twakulashita abalanda mu ndalama, ukukabula ababusu ne nsapato, no kushitisha iŋanu ishishili bwino.” Yawe nalapa pa cilumba cakwa Yakobo ati, “Napalifye ine, nalapa ukuti ine nshakatale ndaba ifibi fyenu ifyo imwe mucita. Kanshi nomba kukaba icinkukuma, imwe bonse muli cino calo mukaloosha. Icalo conse cikatenta, cikatumbana no kuifubula panshi ngo mumana wa Nailo, ulya waba mu calo ca Egupto. “Pali ubo bushiku ine nkawisha akasuba ilyo kakaba pakati ka mutwe, nkaleta ne mfifi pa calo ilyo akasuba kaciliko akatuntulu. Nine ne Mfumu Yawe ndelanda. Inshikunkulu shenu ine nkashisangula amalilo, ne nyimbo shenu shonse ishansansa ine nkashisangula inyimbo shabulanda. Nkalenga mukafwale insalu shabulanda, mukabeye inkuso pakulanga ubulanda. Mukaba nga bafyashi abaleloosha umwana wabo umwaume uwabafye umo mpo. Ubo bushiku bukaba ubwabulanda nganshi ukufikafye na pa mpela. “Nine Imfumu Yawe ndelanda ukutila, inshita imo ikafika ilyo ine nkaleta icipowe mu calo cino. Mwe bantu mukalaumfwa insala, nomba nayo tayakabe nsala yakufwaya icakulya iyoo. Mukalaumfwa icilaka, nomba naco tacakabe cilaka cakufwaya amenshi iyoo. Mukalaumfwa insala yakufwaya ukulapokelela amashiwi kuli ine ne Yawe. Mukalaendauka, mukalati mwatula ku kapinda ka ku kuso, mwalola ku kapinda ka ku kulyo, kabili mwatula ku kabanga, mwatentemukila ku masamba. Konsefye mukalafwayako ukupokelela amashiwi kuli ine ne Yawe, nomba nakalya mukalaicushafye. Ubo bushiku abakashana ababa imbeka, na balumendo ababulamba, bakalasenukafye kulwa cilaka. Imwe mwe bantu, mwe balumbula amashina ya tulubi twa mu Samaria pakulapa amuti, ‘Napalifye umulungu wa ku Dani,’ nangu, ‘Napalifye umulungu wa ku Beresheba,’ ala mukawa, no kubuuka tamwakatale amubuuka nakalya.” Ine nalimwene Yawe naiminina ku bulambo, anjeba nokuti, “Ale uma pa mulu wa nceshi, uleke umufula usunkane, uwishishe ne nceshi shonse pa mitwe ya bantu bonse abalongenemo, na baleshalapo ine nkabepaya ku lupanga. Ala tapakafulumuke nangu umo, kabili tapakapusuke nelyo umo nakalya. Nangu bakemba umwimba uwakuya fika ku calo ca bafwa, nakalyafye, ine nkabakulululamo. Nangula bakanina mu mulu, ala namo mwine nkabeshisha panshi. Nga bakafisama pa lupili lwa Kameli, napo pene nkaya bafwayapo no kubekata nkabekate. Nga bakabelama petenga lya bemba kulwakuntiina, napo pene nkapeela icisoka ca muli bemba icebo icakubasumaula. Abalwani babo nga ebakabasenda bunkole, ine nkakonkomesha abalwani babo ukubepaya ku lupanga, nkatonta amenso yandi pali bena pakubaletela ishamo, te shuko iyoo.” Yawe Lesa umwine wa fita nga akumya icalo, icalo cilasunguluka, ninshi na bekalacalo bonse balaloosha. Icalo conse cilatumbana ngo mumana wa Nailo, kabili no kukama ngo mumana wa Nailo ulya waba mu calo ca Egupto. Yawe alikuula amayanda yakwe mu mulu, no kushimpa imifula yayako pano isonde. Ewita amenshi ya muli bemba, no kuyabuula, alayasansa mpanga yonse pano calo. Ishina lyakwe ni Yawe. Yawe alesosa ati, “Imwe mwe bena Israeli, bushe tamwabafye cimo cine nga bena Kushi kuli ine? Bushe teine namufumishe ku calo ca Egupto, nga filya fine nafumishe Abafilisiti mu Kafito, na bena Siria ku calo ca Kiri? Moneni, amenso ya Mfumu Yawe atontele pali ubu bufumu ububifi, ala ine nkabupwisha mpanga yonse pano isonde. Lelo kwena nshakalofye bonse aba ŋanda yakwa Yakobo iyoo.” Efyasosa Yawe. “Ine nkapeela icebo, elyo nkapukanya aba ŋanda yakwa Israeli, mukati ka mishobo ya bantu bambi, nga filya fine bapuka sefa pakunyunga, takwakabe akalusakalabwe akakaponena panshi. Ababifi bonse ababa pakati ka bantu bandi, bena bakafwa ku nkondo, balya balanda abati, ‘Ala Lesa takatuponeshe ifinkunka nakalya.’” Yawe alisosele ati, “Ubushiku bumo bukafika ubo ine nkabukululamo ubufumu bulya bwakweteko Davidi, ubwaba nomba kwati ni ŋanda iyabongoloka. Ine nkawamya cipya cipya icitantala cabuko no kububukulula. Nkaikuula cipya cipya nga filya fine yali kale, epakuti abena Israeli bakapoke icalo ca bena Edomu icashalako, bakacimfye na bantu ba mitundu yonse abali kale abantu bandi. Nine ne Yawe ndelanda, ne ukalenga ukuti ici cintu cikacitike.” Yawe aletila ati, “Moneni, inshiku shikesa ilyo iŋanu shikalafulisha, icakuti pa nshita bakalapwa ukushiseepa, ninshi ne nshita yakulima shimbi naifika, ilyo ne fitwalo fya myangashi fikalafulisha, icakuti pa nshita bakalapwa ukufiswa, ninshi ne nshita yakutwalilapo fimbi naifika. Mu mpili mukalafuma mwangashi upya, na mu tupili mwine ukalakonkolokamo. Abantu bandi abena Israeli, ine nkababwesesha muli cino calo cabo. Bakabukulula imisumba yabo iyaonaika, no kwikala emo bakalaikala. Bakala limbamo imyangashi no kulanwa umwangashi, bakalalimamo amabala no kulalyamo ifikalakulamo. Nkalimba abena Israeli mu calo cabo, tabakatale abanukulwa kabili mu calo ico ine nabapeela. Nine Yawe Lesa wenu nalanda.” Icimonwa cakwa Obadia. Ifi efyasosa Yawe palwa bena Edomu. Yawe atumine inkombe yakwe mu mishobo ya bantu, no kumfwa ifwe natumfwa uko inkombe ilebilikisha aiti, “Imeni. Twendeni, tuye bushisha abena Edomu inkondo.” Yawe asosa kuli Edomu aleti, “Mona, ndekucefya pakati ka mishobo uleba uwasuulwa apakalamba. Icilumba ca mu mutima obe calakubepa, iwe we waikala mu ncengo sha mabwe. Weo amayanda yobe yatongama pa mulu wa mpili, ulasosa mu mutima obe auti, ‘Nga nani uukantentemushisha panshi?’ Nangu wingalelemba mumulu apatali kwati ni kapumpe, no kupikula icisansala cobe pa ntanda, ala ine nkakutentemushisha panshi ukutula apo pene. Efyasosa Yawe. “Bushe te busanso ububi bwakwishila? Nga cakuti abapupu balekwishila, ifipondo fyakusansa inshita ya bushiku, bushe tabebafye ifyalinga ifyo balefwaya! Nangu nga cakuti abakusombola baisa kuli iwe, bushe tekuti bakushilemo ifitwalo finono! Lelo we Esau bali nokukushafye nakalya nakalya, ne cuma conse ico wafisa baletapa no kusenda. Bonse abo waleumfwana nabo balekutamfisha ku mupaka, Ifibusa fyonse filekucenjesha no kukucimfya. Abo walelya nabo pamo ebakuteyamine, lelo iwe tawaishibepo nangu cimo.” Ifi efyasosa Yawe ati, “Muli bulya ubushiku, nkonaula abantu abakwata mano mu Edomu, abantu abakwata ukwishiba aba mu mpili shakwa Esau. Impalume sha mu Temani shili nokutiina, na bonse aba mu mpili shakwa Esau bali nokumukomaula mu bushiku bwakwipaiwa. “Pantu iwe walefyenga no kwipaya bamunonko abena Yakobo, eco ukekatilwa ne nsoni, no kulobelela umuyayaya. Pali bulya bushiku iwe waleloleshakofye, ilyo abalwani abenafyalo baleonaula impongolo sha bamunonko. Nobe wine mwalingenefye ku bubi na balya bene abenafyalo, abaletapa ifyuma mu musumba wa Yerusalemu, abalefipendula pakufyakana. Iwe nga tawalesansamuka ilyo bamunonko baleshama. Iwe nga tawaleanga ilyo abena Yuda baleonaika, nangu ukusekelela ilyo bali mu bucushi. Iwe nga tawaingile mu musumba wa bantu bandi, pali bulya ubushiku basanshilwe. Iwe nga tawabasekele palwa kucula kwabo, pali bulya ubushiku basanshilwe. Iwe nga tawailebebila ifyuma fyabo, pali bulya ubushiku basanshilwe. Iwe nga tawalelolela pa masansa ya nshila, pakucilikila bamunonko abalefwaya ukufulumuka abalwani babo. Bamunonko abalepusumuka ku balwani pali bulya bushiku bwa macushi, iwe nga tawalebekata no kubatwala ku balwani babo. “Ubushiku bwakwa Yawe buli mupepi, ubwakupingula imishobo yonse. Ifyo iwe Edomu wacitile kuli bambi, efyo nobe ukacitilwa. Nefyo wacitile fikakubwelela we mwine. Nga filya fine wanwene pa lupili lwandi ulwamushilo, efyo ne mishobo imbi yonse ikatwalilila ukunwa. Yena ikalanwa no kulapungaila, ikaba kwati tayatalile aibako. “Lelo pa lupili lwa Sioni pakaba bamo abakapusuka, ulupili lukaba ni ncende iyamushilo. Aba ŋanda yakwa Yakobo bakalubula icalo cabo ico babapokolwele kale. Iŋanda yakwa Yakobo ikaba mulilo uoca, iŋanda yakwa Yosefu ikaba lubingu ulwaaka, nomba iŋanda yakwa Esau ikapya nge mpimbili. Nga filya umulilo oca impimbili ishauma, takwakabe umwina Esau nelyo umo uukashalapo. Efyasosa Yawe. “Abena Israeli aba mu matololo ya Negebu bakapoka ulupili lwakwa Esau. Na ba mwishika lya mpili sha Yuda nabo bakapoka icalo ca Bafilisiti. Bakapoka icalo ca Efulemu ne calo ca Samaria, na bena Benjamini bakapoka icalo ca Gileadi. Ifita fya bena Israeli ifyaba muli bunkole fikapoka icalo ca Kenani ukuya fikafye na ku Salefati. Na bena Yerusalemu abali muli bunkole mu Sefaradi bakapoka imisumba ya mu matololo ya Negebu. Abena Israeli abacimfya bakanina ulupili lwa Sioni pakuteeka ulupili lwakwa Esau. No bufumu bukaba bwakwa Yawe.” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yona mwana Amitai aliti, “Ima kabiye ku Ninife kuli ulya musumba ukalamba, uye ushobaule abantu abalimo, pantu ububi bwabo nabwishibikwa kuli ine.” Lelo Yona apanga ukufyukila ku Tashishi pakufulumuka Yawe. Aima, aya ku Yopa, eko aya sanga ubwato ubwali nokuya ku Tashishi, alipila ne fyalwendo, apatama no kupatama ukuya nabo ku Tashishi pakuti afulumuke Yawe. Lelo Yawe aimya umwela uukali nganshi pali bemba, paima icimwela icikalamba nganshi pali bemba icakuti no bwato bwalafwaya no kubunda. Bacoba wa bwato umwenso wabekata, elyo cila muntu alakuuta mutuule ku mulungu wakwe. Batampa no kuposa ifipe pali bemba pakuti ubwato bwangukeko. Lelo Yona ena aikile mu muputule wa panshi no kuya pona mu tulo utwine twine mukati ka bwato. Mushika wa bwato aya mweba ati, “Iwe, bushe utu tulo twa musango nshi? Buuka. Nobe akupepa ku mulungu obe. Nalimo kuti watulangulukilako, watupusushako ku mfwa.” Elyo bacoba balaebana abati, “Mwe, endesheni muleke tupendule, twishibe uwalenga ukuti uyu mupamba utuponene.” Awe balapendula, cawila Yona. Elyo bamwipusha abati, “Twebe, bushe uwalenga uyu mupamba ukuti utuponene nani? Bushe mulimo nshi iwe ubomba? Ufumine kwi? Ku calo kumwenu ni kwi? Uli mutundu nshi?” Nao abasuka ati, “Ine ndi Muhibulu, kabili ine mpepa Yawe Lesa wa mu mulu, uwabumba bemba no mushili.” Awe bacoba umwenso wabekata nganshi pali aya mashiwi, bamwipusha abati, “Kanshi ico ucitile ni cinshi?” Kwena balishibe ukuti alefwaya ukufulumuka Yawe, pantu efyo abebele. Elyo bamwipwishe abati, “Kanshi cinshi twalakucita pakuti bemba atalale?” Pantu icimwela cilecililakofye ububi. Nao epakubasuka ati, “Ala mbuulenifye mumpose muli bemba, mwalamona bemba alatalala no kutalala. Pantu nimona ukuti nine nalenga ici cimwela icikalamba nganshi ukuti cimwimine.” Bacoba ba bwato baesha na maka nganshi ukuti bafishe ubwato ku mulundu, awe bafilililwafye pantu icimwela calicilileko ububi. Epakulakuuta kuli Yawe abati, “We Yawe, twapapata wileka tufwile pa mulandu wa wakwipaya uyu muntu, witupeelelapo no mulandu pa mulopa uyu nga cakuti wakaele, pantu niwe we Yawe ucitile ico we mwine utemenwe.” Ne cacine epakwikata Yona bamuposa na muli bemba, awe apopene na bemba atalalafye tondolo. Awe bacoba ba bwato pakumona ica uyu musango, batiina Yawe apakalamba, epakutuula Yawe ilambo, balaya ne filayo. Yawe epakuteyanya icisabi icikalamba icakumina Yona. Na Yona apwile inshiku shitatu akasuba no bushiku mu nda ya cisabi. Elyo Yona apepele kuli Yawe Lesa wakwe ilyo ali mu nda ya cisabi ati, “Mu kupelelwa kwandi nalilile kuli Yawe, nao anjasuka. Nalilile ninshi ndi mu nda ya ku calo ca bafwa, ne shiwi lyandi walyumfwa. Pantu wamposele muli bemba uwashika, pakati nankati ka menshi. Amenshi yeka yeka eyanshingulwike, na matamba yobe yonse yalempita pamulu. Na ine epakutila, ‘Iwe nauntamfya pa cinso cobe. Kanshi Itempele lyobe ilyamushilo ine nkalimona shani nakabili?’ Amenshi nayanjibisha, yalepita na pamulu, ine ndekafilafye. Itenga elinshingulwike, icani ca muli bemba nacintabilila na ku mutwe. Nintotobela mwisamba lya mpili, njile ku calo uko imipilikisho nainjisalila, lelo iwe we Yawe Lesa wandi, naufumya umweo wandi mu nindi. “Ilyo ndi mupepi no kuleka umweo, elyo naibukisha iwe we Yawe, ne pepo lyandi lyafika uko uli, mwi Tempele lyobe ilyamushilo. “Abapepa ifilubi ifyabuwelewele, bena balileka ukukupetamina. Lelo ine kwishiwi ilyakutotela nakulakutuula ne lambo, no kucita fyonse ifyo nalaile. Ala niwe we Yawe uupususha abantu.” Elyo Yawe aeba icisabi, naco epakuya lukila Yona ku mulundu. Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Yona umuku wabubili aliti, “Ima, kabiye ku Ninife kuli ulya musumba ukalamba, kabile imbila iyo nalakweba.” Yona epakwima, alaya na ku Ninife ukulingana ne shiwi Yawe amwebele. Umusumba wa Ninife wali ukalamba nganshi, pakulalanya pakati kupwisha inshiku shitatu. Kanshi Yona epakutendeka no kuya mu musumba, aenda ulwendo lwa bushiku bumo, alabila imbila aleti, “Kwashalafye inshiku amakumi yane (40), ninshi Ninife aonaulwa.” Abantu ba mu Ninife cilya baumfwa, awe basumina Lesa. Nabo babila ne mbila yakuti baleke ukulya, bafwale ne nsalu shabulanda, bonsefye ukutendekela ku bakankala ukufika na ku balanda bene. Ilyo imfumu ya mu Ninife yaumfwa, yaima pa cipuna caiko, yafuula ne cakufwala cabufumu, yafwala ne nsalu shabulanda, yaikala na mu mito. Nayo yapeela icebo, yacisabankanya na mu Ninife monse aiti, “Umfweni icipope icifumine ku mfumu na bacilolo baiko. Peba nelyo umo uwakulya akantu. Abantu bonse, kumo kwine ne nama, iŋombe ne mpaanga, peba uwakulya nangu ukunwa amenshi. Mwe bantu bonse, fwaleni nsalu shabulanda kumo kwine ne fitekwa, mulekuuta inkuuta ikalamba kuli Lesa. Kabili cila muntu aleke imibeele yakwe iyabipa ne fyongo ifyo alecita. Nani eshibe, nalimo kuti Lesa abwesha umutima, aleka icipyu cakwe icikali, ninshi nefwe twapusukako kukufwa.” Lesa ati amone ifyo abantu bacita nefyo baleka imibeele yabo iyabipisha, Lesa epakubwesha umutima, kabili tabacitile ubonaushi ubo apangile ukubacitila. Lelo Yona ena ici cintu tacamusekeshe iyoo, afulilwe nganshi. Epakupepa kuli Yawe ati, “We Yawe, bushe tefyo ine nalandile ilyo ncili ku calo kumwesu ukuti efyo cikaba? E mulandu wine nafyukile bwangu bwangu ukuya ku Tashishi, pantu nalishibe ukuti iwe uli Lesa wacikuuku, waba no luse, taufulwa bwangu, walifulisha icitemwiko icishipwa, kabili ulabwesha umutima ilyo ufwile ukukanda. Ecalenga nomba we Yawe, poka umweo wandi, pantu ukufwa kwawamapo ukucila ukuba umumi.” Yawe nao epakumwasuka ati, “Bushe nauwamya pakufulwa ifi mwa?” Elyo Yona afumina kunse ya musumba lwa ku kabanga, aya ikala na panshi. Akuulako ne nsakwe iyakuubamo, alapembelela ukuti amone icalaponena umusumba. Elyo Yawe ateyanya akamuti ka mwangashi, akamesha nako akamuti kafubilila pa mutwe wakwa Yona pakuti pabe icintelelwe icakuubamo, pakuti no mutima wakwe ushikimane. Awe Yona atemwa nganshi pakumona akamuti. Lelo ubushiku ubwakonkapo ilyo akasuba katula, Lesa ateyanya icinsenda, acituma naco caisa lya ishinte lya kamuti, awe kauma no kuma. Ilyo akasuba kasansama, Lesa ateyanya umwela uwakaba, na kasuba kalamoca pa mutwe wakwe. Yona abongoteka no kubongoteka ku cipuki, alafwaya no kufwa. Asosa no kusosa ati, “Awe, no kufwa kwawamapo ukucila ukuba umumi.” Lelo Lesa nao amwasuka ati, “Bushe wawamya ukufulwa pa mulandu wa kamuti, mwa?” Yona nao ayasuka ati, “Ee, cacine nininga ukufulwa, no kufwa kwawamapo.” Elyo Yawe aeba Yona ati, “Iwe ulelangulukilafye akamuti ako iwe ushameseshe nangu ukukusha. Akene kaimenenefye pa bushiku bumo, kabili no kuma kayuminafye pa bushiku bumo. Pali bufi ine, bushe nshili na kulangulukila Ninife, uyu musumba ushaikulila, umwaba abantu ukucila pa makana umwanda umo na makumi yabili (120,000) abashaishiba ukulekanya ukwabela ukuboko kwa kulyo no kwabela ukuboko kwa kuso, kabili umwaba ne fitekwa ifyafulisha nganshi?” Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Mika, uwaikele mu mushi wa Moresheti, pa nshita Yotamu ateekele icalo ca Yuda, na pa nshita Ahasi nao akonkelepo ukuciteeka, na pa nshita Hesekia nao aciteekelepo. Yawe alisokolwelele Mika ifi fintu palwa musumba wa Samaria na palwa musumba wa Yerusalemu mu cimonwa. Umfweni kuno imwe mwe bantu ba mitundu yonse. Kutikeni imwe bonse mwe baikala pano isonde. Lekeni Imfumu Yawe amushinine imwe. Umfweni Imfumu iyilelanda ukufuma mwi Tempele lyaiko ilyamushilo. Moneni, Yawe ulya alefuma mwisano lyakwe ilyamushilo, alaika, alenyantaula na pa mulu wa mpili sha pano calo. Ilyo akulapitapo, impili shakulasunguluka nge pula ilili ku mulilo, ne mipokapoka yakulalepuka kwati menshi ayalefumfumuka mu kapili ku mutentemuko. Ifi fyonse filecitika pantu abakwa Yakobo balipula amafunde, kabili ni pa mulandu wa fyabubifi fya bena Israeli. Bushe kwena cinshi calenga ukuti abakwa Yakobo balebifya ifi? Ala musumba wine uwa Samaria. Nge calenga ukuti abantu ba mu calo ca Yuda balepepa utulubi, bushe cinshi? Ala musumba wine uwa Yerusalemu. E mulandu wine kanshi Yawe alesosela ati, “Umusumba wa Samaria ine nkausangula umupili wa fitantala mu mpanga, nkausangula incende iyakulimamo imyangashi. Amabwe ayo bakuulila umusumba, ine nkayakunkulushisha mu mukonko, ne mifula yauko ine nkaisha pa mbilibili. Tulya tulubi utwabamo utwamutengo tukasansaika tonse, ne mituulo yauko yonse ikapya, ifimpashanya fyonse ifya milungu yabo bakafyonaula. Ifintu ifyo batuula mu musumba fyafumine ku banakashi bacilende, eico nkalenga bambi nabo bakafibomfye ukupeela amalipilo ku banakashi bacilende.” Elyo Mika nao asosa ati, “Ine nakulaililila ubulanda, no kuloosha pa mulandu wa ici cintu. Ine nshakulafwala nsapato, kabili nakulaendafye ubwamba pakulanga ubulanda. Nakulabosa nga mumbwe no kulalosha nge ntitimushi. Impumo sha bena Samaria teshakupola iyoo, nashifika na ku bena Yuda, efyo nabo bali nokulacula. Uboni nabufika na ku mpongolo sha musumba wa Yerusalemu wine, umwaikala abantu bandi.” Mwishimikilako balwani besu mu Gati, mwileka balemonako uko imwe mulelila. Imwe mwe bena Beti Leafula, mulealanganafye mu lukungu pakulanga ubulanda. Imwe mwe ba mu mushi wa Shafiri muleya muli bunkole, muleyafye ubwamba ne nsoni nashimwikata. Abaikala mu musumba wa Sanani tabakafumemo mu musumba wabo. Ilyo mukomfwa uko abena Beteseli baleloosha, mukeshibefye ukuti tekwakuyashina iyoo. Abena Maroti balenyongolokafye ku bukali, balelolela ukupemwinako, pantu Yawe napalamika icinkunka ku musumba wa Yerusalemu. Imwe mwe baikala mu musumba wa Lakishi, kakileni bakabalwe ku maceleta no kubutuka. Imwe nimwe mwalenga umwana mwanakashi Sioni alebifya, pantu muli imwe mwali ukupepa utulubi ku bena Israeli. Kanshi nomba imwe muli nokupeela umushi wa Moresheti Gati, ifyabupe fyakushalikana pamo. Umushi wa Akisibu ukasangwa ukuti, ewalebepaika ishamfumu sha mu calo ca Israeli. Imwe mwe bena Maresha, nkamuposa ku mulwani umo uukapoka umushi wenu. Imfumu iyateeka icalo ca Israeli ikafulumuka, ikaya fisama na mu lucengo lwa Adulamu. Beyeni imishishi pakuloosha abana benu abo mwatemwisha, ku mitwe yenu kwishala mishishi. Lekeni imitwe yenu ibefye nge mitwe ya makubi, pantu bakamupoka abana, bakabasenda na bunkole. Bashama abantu abapanga ukucita ifyabipa, pa nshita balele pa misengele yabo. Batilafye cilya bwaca, ninshi bena kucita ifyabipa ifyo bali bapangile ukucita, pantu cili mu maka yabo ukucita fyonse ifyo balefwaya. Nga mabala balekumbwa, ninshi bena kuyapoka. Nga mayanda balefwaya, ninshi bena kuyapoka. Umuntu bena kumwibila iŋanda yakwe, no kucululusha ulupwa lwakwe, bamwibila ne fyuma fyakwe fyacishilano. Eico Yawe alesosa ati, “Ine nomba ndeteyanya ukumuletela imwe ifinkunka, tamwakamone na pakulukuntila nakalya. Imwe mukakumana ne nshiku, lyena elyo mukaleka no kulaenda cilumba cilumba. Iyo nshita nga yafika, abantu bakamushikila ulwimbo lwakumushokesha, pakulwimba bakalalumbula ifyo cikamuponena. Bakalatila abati, ‘Ala nabatupokolola fyonsefye. Yawe natupoka icalo cesu. Apeele na bantu abatusendele bunkole.’” Eico ilyo inshita ikafika iyakubweseshapo abantu bakwa Yawe icalo cabo, takwakabe wakwakanya impanga nelyo umo pali imwe ukubomfya ukupendula nakalya. Bakasesema wabo balanda ukuti, “Wilasesema ifi kuli ifwe, iyoo! Umuntu tafwile ukusesema pali ifi fintu, ifwe tatwakalengwe nsoni nakalya.” Bushe kuti mwasosa ifi imwe mwe ba ŋanda yakwa Yakobo? Bushe Mupashi wakwa Yawe nafulwa? Bushe cine cine kuti acita icintu ca uyu musango? Abantu abacita ifyalungama, bushe Yawe talanda nabo amashiwi ayamutembo? Yawe nao epakwasukapo ati, “Lelo imwe mwimina abantu bandi kwati balwani mulesansa. Abantu abaleipitilafye imwe mulabapoka ifyakufwala fyabo, abantu abashiipekenye ku bulwi. Imwe mulatamfya abanakashi ba bantu bandi mu mayanda yabo ayo abene batemwa, na bana babo mulabapoka amapaalo ayo ine nabapeela aya pe nape. Aleni imeni, akuyeni, muno tamuli ncende iyakuti imwe muleikalamo ubwanalale iyoo. Pantu ifibi fyenu efiletelele ino ncende pakuti yonaulwe. Nga kwaisa umuntu wabufi kabili incenjeshi, nao alanda ati, ‘Ine nalasesema ukuti imwe muli nokukwata umwangashi pamo no bwalwa ubwingi.’ Umuntu uwa musango uyu ena kuti bamupokelela no kufwaya abe kasesema wabo. “Nomba ine mu cishinkafye nkamulonganya pamo, imwe bonse mwe bakwa Yakobo. Mwe bena Israeli, mwe bashalapo, cine nkamulonganya, nkamulonganya pamo nge mpaanga ishilebwelela mwicinka. Mu calo cenu mukesula abantu pa, cikaba nge ncende umo impaanga shikalakupa pakushicema.” Yawe eukabatungulwila inshila, no kubafumya muli bunkole. Bakonaula impongolo sha mu musumba, no kufuma bakafume, bakaleya no kuya. Imfumu yabo ikatangilila abantu, Yawe umwine, eukabatungulwila inshila. Ine nalisosele nati, “Umfweni kuno imwe mwe ntungulushi sha bakwa Yakobo, mwe bakateeka ba ŋanda yakwa Israeli. Bushe teimwe mulingile ukwishiba umulinganya? Imwe mwalipata ifisuma, mwatemwafye ifyabipa. Mulafunda inkanda sha bantu bandi abomi, mwashinsula ne minofu ku mafupa yabo. Mulalya iminofu ya bantu bandi, mwafundulula ne nkanda shabo. Mwatobaula na mafupa yabo, mwayaputula kwati yakubika mu cakwipikamo, kwati ni nama iyileipikwa mu mpoto.” Inshita imo ikafika ilyo bakalakuuta Yawe mutuule, nomba nao takalebaasuka nakalya. Akafisa ne cinso cakwe kuli bena pali iyo nshita, takaleumfwa mapepo yabo pa mulandu wa micitile yabo iyabipa. Ifi efyasosa Yawe ati, “Abantu bandi tepakubepwa kuli aba bakasesema. Ilyo bakwete ifyakulya, balasesema icibote, lelo abashibapeeleko kantu bena balababushisha inkondo. Eico bushiku bwenu nabupwa tamwakulakwatapo ne fimonwa, imfifi eyalamuponena, akasuba kakawila bakasesema, no lubuuto lukasanguke mfifi. Kanshi abasobela ifyakuntanshi bakabaseka, elyo ababuka nabo bakalengwa insoni. Bonse bakatalalafye tondolo, pantu Lesa talebasuka nakalya.” Nomba ine Yawe alimpeelesha amaka, alimpelesha no Mupashi wakwe, alimpeela na mano ayamulinganya. Alilenga nokuti ndeshipa pakwebelapo abakwa Yakobo pa bucisanguka bwabo, na bena Israeli pa bubifi bwabo. Umfweni kuno, mwe ntungulushi sha ba ŋanda yakwa Yakobo, na imwe bakateeka ba ŋanda yakwa Israeli, imwe mwalipata umulinganya, mulafulunganya ifintu fyonse ifyalungama. Mwe bakuula Sioni ku mulopa walufyengo, umusumba wa Yerusalemu ku bubifi. Bakateeka ba musumba bauteekelafye mukupokelela amafisakanwa, bashimapepo ababamo pakulondolwela abantu amafunde yakwa Lesa, ninshi kano bena batala balipililwapo. Bakasesema pakwebako abantu ifyo Lesa abasokolwela, nabo ninshi kano batala bamwenapo ulupiya. Elyo bonsefye balaimona ukuti Yawe aba nabo. Balasosa nokuti, “Ala ifwe tafyakatuponene ifinkunka nakalya, pantu Yawe aba na ifwe.” Kanshi imwe nimwe bene mukalenga ukuti Sioni bakamulima nge bala, nimwe bene mukalenga ukuti Yerusalemu akasanguke umwina wa fitantala, nokuti pa lupili apaba iŋanda yakwa Lesa pakasapilwe, pakabefye umutengo. Mu nshiku shakulekelesha, ulupili ulwaimininapo iŋanda yakwa Yawe lukaba e cibinda pa mpili shonse. Elukalepesha ukucila impili shimbi shonse, na bantu ba mishobo yonse elo bakalabutukilako. Abantu aba mishobo iyingi bakesa nokusosa abati, “Iseni, tuleyeni tuye nina ulupili lwakwa Yawe. Tuye ku ŋanda yakwa Lesa wakwa Yakobo, pakuti aye atufundeko ifyo tuli nokulacita, epakuti tuleenda mu nshila shakwe.” Pantu amafunde yakwa Yawe yakatula mu Sioni, kabili ishiwi lyakwe likafuma mu Yerusalemu. Ena eukapingula imishobo iyingi, kabili no kukalulula abantu ba mishobo iyamaka, iyaba mupepi ne yaba ukutali, bakasuke bakabuule impanga shabo no kushifulamo bapulao ne nkasu, bakabuule na mafumo yabo, no kufulamo ifikwakwa. Ne mishobo ninshi yaleka no kulalwa inkondo, ninshi yaleka no kulaipekanya ukuya ku nkondo. Abantu bonse umo umo bakalaikalila ku matwi tondolo, mwisamba lya miti ya myangashi ne mikunyu. Takwakabe na wakubatiinya nakalya, pantu Yawe umwine wa fita nasosa. Nangu abantu ba mishobo yonse baleendela mwishina lya milungu yabo no kulaipepa, lelo ifwe twakulaendela mwishina lyakwa Yawe Lesa wesu no kulamunakila pe na pe. Yawe aletila ati, “Pali bulya bushiku nkalonganya ifilema fyonse, no kubwesha abacili muli bunkole, na bantu abo nalimuna. Abantu abalemana nkabacita ukuba abantu bandi abashalapo, elyo abo bapatula kumwabo, ine nkabalenga ukuba umushobo uwamaka. Na ine ne Yawe nkalabateekela pa lupili lwa Sioni ukutampafye ilyo line, ukufika no kukapela inshiku. Na iwe we lupungu ulwakulondelapo impaanga, we lupili lwa Mwana mwanakashi wa Sioni, ubufumu bobe bukakubwelela nga filya wali kale. Bukateeka bukesa ku Mwana mwanakashi wa Yerusalemu.” Nga mulandu nshi ulepundila ifi pakuloosha? Bushe nico ushakwata imfumu? Bushe bacilolo bobe nabafwa, pakuti ubukali bwise pali iwe ngo mwanakashi uukomenwe ne fumo? Iwe we Mwana mwanakashi wa Sioni akuipotafye, uleteta ngo mwanakashi uuli pakupapa, pantu nomba walafumamo muno mu musumba, uye ikala na mu mpanga. Ukaya na ku calo ca Babiloni, kulya eko Yawe akaya kupusushishako, eko akakulubula ku maka ya balwani benu. Nomba, abantu ba mishobo iyingi nabalongana kukwisa kulwisha iwe. Baletila abati, “Natukoweshe Sioni. Natulolesheko uko uyu musumba uleshalafye umupili wa fitantala.” Kwena abantu ba iyi mitundu tabeshibe icili mu mano yakwa Yawe. Tabeshibe ukuti ico abalonganikile pamo ni pakuti abalimune, nga filya fine abantu balonganika imisonso ya ŋanu pamo pakuti batwe. Yawe aletila ati, “Iwe we Mwana mwanakashi wa Sioni, ala ima, kakande abalwani bobe. Ine nalakucita uwamaka nga cilume wa ŋombe uwaba ne nsengo sha fyela na mabondo ya mukuba. Wakulapamaula abantu ba mishobo iyingi.” Ifintu fyonse ifyo bapokele ku lukakala mwakulafipeela kuli Yawe, ifyuma fyabo fyonse mukafituula ku Mfumu umwine we sonde lyonse. Imwe mwe bena Yerusalemu, longanikeni ifita, ifita ifyaba mu musumba, pantu abalwani nabatushinguluka. Balasansa kateeka wa cino calo ca Israeli no kumuma pesaya ku nkoto. Lelo iwe Betelemu Efulata, nangu waba akamushi akacepeshapo pa ndupwa shakwa Yuda, awe kwena ni muli iwefye emukafuma umo uwa kuli ine uuli nokwisa mukulateeka icalo ca Israeli, uo intuntuko yakwe yaba iyakale nakale, iya myaka ya pe na pe. Eico kanshi Yawe akatala akalekeleshe abantu bakwe, ikasuke inshita ikafike iyo akapapilapo uuli nokupapa uyo mwana umwaume. Lyena abekalacalo banankwe abakaba muli bunkole, elyo bakabwela, bakese ba pamo na bamunyinabo abena Israeli. Elyo nao akeminina no kulacema abantu bakwe na maka ayakwatako Yawe, mu bucindami bwe shina lyakwa Yawe Lesa wakwe. Na bantu bakwe bakalaikala mu cibote, na bantu pesonde ponse bakalasumina ubufumu bwakwe. Kabili eukaba umutende wabo. Ilyo abena Asiria bakasansa icalo cesu no kutobaula amalinga ya misumba yesu, ifwe tukabatumina impalume shesu ishabulamba nganshi, nasho shikabafye cine lubali ne ntungulushi cine konse konse, esho shikaye balwisha. Ebakaya teeka icalo ca Asiria ku lupanga, ne calo cakwa Nimurodi ku lupanga ulwasokolwa. Eukatupusushako ku bena Asiria ilyo bakasansa icalo cesu, ilyo bakapalamina mu mipaka yesu. Abakwa Yakobo abakashalapo bakekala pakati ka mishobo iyingi, bakaba ngo mume uwafuma kuli Yawe, nge mfula iyilelokela pa cani iishilolela umuntu kabili tailindila muntu ukuyeba. Abakwa Yakobo bamo bakashala nabekala pamo na bantu ba mishobo iyingi, pakati ka bantu abengi, lelo kwena nangu bakalaikala nabo, abakwa Yakobo bakalaba nge nkalamo ilefwaya icakulya mu mutengo, ngo musepela wa nkalamo uuli apo balecemena impaanga. Uwakuti nga wafukukila impaanga, awe ninshi kushisantaula, ukwabula nelyo umo uwakuti ashipokololeko. Bakalwisha no kucimfya abalwani babo bonse, no kubalofya bakabalofyafye bonse. Yawe aletila ati, “Pali iyo nshita ine nkamupoka bakabalwe benu, kabili nkonaula na maceleta yenu. Nkonaula imisumba iyaba muli cino calo cenu, nkabongolola na malinga yenu yonse. Nkonaula na manga yenu yonse, kabili nshakashepo kabuka nelyo umo. Nkonaula utulubi twenu ne nceshi sha mabwe ishamushilo isho imwe mupepa. Tamwakatale nakabili amupepa ifintu ifyo mwapanga ne minwe yenu. Nkabongolola inceshi sha mulungu Ashera ishaba muli cino calo cenu, nkonaula ne misumba yenu. Ine nkalandula mu bukali no kufulwa, pa micitile ya bantu ba mishobo yonse iyakaana ukulambeela.” Umfweni ifyo Yawe alelanda pa bena Israeli. Ima ulubulule pa cinso ca mpili, uleke impili no tupili twine tumfweko ifyo iwe ulesosa. Imwe mwe mpili, mwe mifula ya pe iyaikasha isonde lyonse, umfweniko uko Yawe alelubulwisha. Yawe ala napeela abantu bakwe umulandu, alelubulwisha abena Israeli. Yawe aletila ati, “Bushe kwena finshi ifyo ine namucita imwe mwe bantu bandi? Bushe ine namukalifya shani imwe imitima? Aleni njasukeni. Ine nalimufumishe mu calo ca Egupto. Namulubula na mu busha. Natuma Mose, na Aroni, na Miriamu, pakuti balemutungulula imwe. Mwe bantu bandi, ibukisheni ifyo Balaki imfumu ya bena Moabu apangile ukumucita, mwibukishe nefyo Balamu mwana Beori ayaswike Balaki. Ibukisheni ifintu ifyalecitika mu nshila, ukutampila mu Shitimu ukuya fika ku Giligali. Muleibukisha ifi fintu pakuti muleshininkisha ificitwa fyakwa Yawe ifyalungama.” Bushe finshi ifyo ine ningatwalila Yawe wa mu mulu, ilyo ndeya kukupepa Lesa umucindami? Bushe ndesenda ifiponti fya ŋombe ifya mwaka umo, ifyakuya mukumulekela ilambo ilyakoca? Bushe Yawe kuti atemwa nga namutwalila basukusuku amakana na makana, no kulamwitulwila amafuta ya miolifa ayakuti yalapita ngo mulonga? Bushe kuti namutuula umwana wandi umwaume uwe beli pakufuta pa fyabubifi fyandi, icisabo ca mubili wandi pa lubembu lwa mweo wandi? Awe iyoo, we muntu, Yawe alikwebelapo ifintu ifyawama. Bushe ni finshi afwaya ukuti iwe ulecita? Uli nokulacita umulinganya, ukutemwa ukulanga uluse, kabili uli nokulaicefya mukulamubeela. Yawe uyo alebilikisha abena musumba ati, “Ukulakwatila Yawe akatiina, e mano. Umfweni kuno imwe mwe balongana mu musumba. Bushe kuti nalaba ifikwatwa wanonkele mu bufufuntungu we mubifi? Babomfya ifipimo ifyabufi, icintu ico ine napata. Bushe ine kuti nabelela shani abo bantu uluse, ababomfya amasekelo yabufi, abapimina ku mufuko wa mabwe ya bucenjeshi? Abakankala ba mu musumba baba no buluku, elyo na bantu ababamo babufi, ne ndimi shabo shilanda ifyabucenjeshi. Kanshi ine nomba natampako ukulamukanda imwe, no kulamulofya pa mulandu wa fyabubifi fyenu. Ukulya kwena mwakulalya, nomba tamwaleikuta nakalya, mwakulaumfwafye insala mu nda shenu. Ilyo mwatutila ifyo mwanonka pakufipususha, tamwakulamona apakufitutila nakalya. Ifyo mwakulapusushapo, ine nkafyonaula mu nkondo. Mwakulatanda iŋanu shenu, nomba tamwakulaseepamo akantu. Mwakulaenga amafuta ya miolifa, nomba mwakulafilwa ukuyabomfya. Mwakulakama umwangashi, nomba mwakulafilwa ukuunwa. Imwe mukonkelelafye imisango ibi iya mfumu Omuri ne micitile yakwa mwane imfumu Ahabu. Imwe mwakonkanyapofye ukulakonka imisango yashiko, Kanshi na ine imwe ndemuponesha ishamo iline line, na bantu bambi bonse bakulamuwela. Konsefye aba mishobo bakulamuwela ububi.” Awe ine nalishama mwe! Ndi ngo muntu uukolonganika ifisabo mu lusuba, pa nshita yakusota mwibala, ilyo tamuba fitwalo fya myangashi ifyo ningalya, ilyo takulaba ikunyu lyantanshi nangu limo ilyo nkabila nganshi. Muli cino calo tamushele muntu wacishinka nelyo umo nakalya, tamushele nelyo umo nakalya uupetamine Yawe. Abaume bonse balalalililapo umo uwakuti bepaye, bonsefye bene balunga abanabo, no kubawikisha mwisumbu lyabo. Bonsefye ni ncenjeshi shakantu kukucita ifyabipa. Bacilolo balomba ifyabupe ku bantu na baputula imilandu balomba amafisakanwa. Umuntu uwamaka asosa ukupeelwa ifyo alefwaya, bonse kumfwana umwakucitila. Muli abo uwawamishapo aba nga nkololo, no wacishinka wabo aba nge linga lya myunga. Ubushiku nabwisa ubo bakalinda wabo baletiina, ubushiku ubo Lesa akakandamo abantu. Ino e nshita ya cimfulunganya cabo. Tecakwesha kulacetekela mwina mupalamano obe, wilacetekela munobe. Ulecenjela kufyo uleeba nangu mukashi obe. Muno nshiku umwana umwaume alecita wishi nge cipuba, umwana umwanakashi alesuula nyina, umwanakashi uwaupwa alesuula nyinafyala, ala nomba abalwani abo umuntu akwata, bantu ba mu lupwa ulwakwefye. Nomba ine nakulalolela Yawe. Nakulatetekela Lesa uukampusushako. Ala Lesa wandi ine akaŋumfwa. Abalwani bandi belasamwa pali ine pantu nangu ngwile, ine nkema. Nangu njikele mu mfifi, Yawe ine akandetela ulubuuto. Apo ine nalibifya kuli Yawe, kanshi nakulashipikishafye pali nomba ilyo alenkalipila. Pakulekelesha akampokololako, no kundubulwilako umulandu wandi. Akamfumisha panse pa lubuuto, nkaimwena ubulungami bwakwe. Abalwani bandi nabo bakamonako, elyo ne nsoni shikabekata, abalwani bandi bena balentumfya abati, “Nga Yawe Lesa obe aba kwi?” Nkamonako uko balecimba, noko balenyantaulwapo nga filya banyantauka mu matipa ayali mu misebo. Imwe mwe bena Yerusalemu, ubushiku bumo bukafika, ubwakukuula cipya cipya amalinga ya musumba. E bushiku mukakushako ne mipaka ya calo cenu. Pali bulya bushiku abantu bakabwelela kuli iwe, bakafuma ku calo ca Asiria na ku misumba ya mu Egupto, ukutula ku calo ca Egupto no kuya ku mumana, bakesa ukutula kuli bemba no kuya kuli bemba, ukutula ku lupili no kuya ku lupili. Lelo kwena isonde lyonse likasanguka amatololo, pa mulandu wakubifya kwa bantu abaikalapo. We Yawe, wingalacema abantu bobe ku nkoto yobe, pantu bena cikwatwa cobe, mukuni obe, bantu abaikala beka mu mpanga iyashingulukwa ne calo ica mufundo. Wingaleka baleya, baye mukulya mu citungu ca mufundo ica Bashani neca Gileadi, nga filya fine balecita kale. Nkamulanga ifipeshamano, nga filya fine nacitile ilyo namufumishe mu calo ca Egupto. Abantu ba mishobo ya benafyalo bakaimwena, imisana yabo ikaputuka nangu bakwatisha ubulamba. Bakabika ulupi pa tunwa twabo, na matwi yabo yakakoma. Bakalamyanga iloba nge nsoka, no kulakulika nge fibumbwa ifikulika pa mushili. Bakesa baletutuma ukufuma mu misumba ya malinga yabo, bakaba no mwenso pakwalukila kuli Yawe, Lesa wesu, kabili bakatiina nganshi pa mulandu obe. Mulungu nshi uwalingana na iwe, uulekelela ifyabubifi fya bantu, no kubelela abantu uluse pali bumpulamafunde, pa bashalako ku bacikwatwa cakwe? Ena tafwaya ukutwalilila ukufulwa pe, pantu alitemwa ukubelela uluse. Ali nokubwekeshapo ukutucitila inkumbu, ali nokunyantawila ifyabubifi fyesu panshi ya makasa yakwe. Apose ne fyabubifi fyesu, petenga ilyashika pali bemba. Uli nokulanga icishinka kuli Yakobo, no kutemwa kobe ukushipwa kuli Abrahamu, nga filya fine walapile kale ku fikolwe fyesu ukuti efyo ukalabacitila. Muli ici citabo emwaba amashiwi aya pa fintu ifyo Nahumu umwina Elikoshi amwene mu cimonwa palwa musumba wa Ninife. Yawe ni Lesa uwakwata ubufuba kabili alalandula, Yawe alalandula kabili aisulamo icipyu, Yawe alalandula pa balwani bakwe, Yawe alafulilwa abalwani bakwe icabipisha. Yawe tafulwa bwangu, lelo kabili alikwatisha ubulamba, tekuti alekefye abantu ababi ukwabula ukubakanda. Yawe apita mu cimwela icacikuuku na kankungwe, amakumbi e lukungu ulo amakasa yakwe yafutumuna. Alakalipila bemba no kumulenga ukukama, alakamya ne mimana imbi yonse. Ifimena mu Bashani pamo ne fimena pa lupili lwa Kameli filoma, na maluba ya mu lupili lwa Lebanoni nayo yalabonsa. Impili shilatenta pa cinso cakwa Yawe, utupili twena tulasunguluka. Ilyo amoneka, isonde lyonse lilatenkana, isonde na bantu bonse abekalapo balasunkana. Yawe nga afulwa, nani uwingashanshako? Nani uwingapusukako ku bukali ne cipyu cakwe? Icipyu cakwe ciba ngo lubingu lwa mulilo, cilalepaula ne fimabwe pa cinso cakwe. Yawe, ala musuma, e linga umo abantu bafisama ilyo bali mu mafya, kabili acingilila bonse aboba muli ena. Abalwani bakwe ena abapumikishafye nge lyeshi ilyamaka, elyo no kubalofyafye nakalya nakalya, kabili akatamfisha abalwani bakwe mu cifulo icamfifi. Bushe imwe bubi nshi mulepanga ukucitila Yawe? Ala imwe akamulofyafye nakalya nakalya. Ena tashingwana na balwani bakwe libili iyoo. Nge myunga iyakobana, kabili nga bakolelwe umwangashi wabo wine, efyo mukatutaika ku mulilo nge mpimbili ishauma. Muli iwe we musumba wa Ninife emwafuma umuntu umo, uwa mapange ayakucita ifibi kuli Yawe, uupanda amano mu fyabubifi. Nomba Yawe ifyo aleeba abantu bakwe nifi, aleti, “Nangu abena Asiria baba no bulamba shani, kabinge nangu bafula shani, ala bakalobafye bonse. Nangu ine namusalapula imwe mwe bantu bandi, iyoo nomba nshakabwekeshepo kumusalapula na limbi. Nomba nkakontaula ikoli ilyo bamubika mu mukoshi, nkaputaula ne minyololo iyo imwe bamukaka.” Yawe napeela icipope pa bena Ninife ati, “Ala bakalabikwako, pantu tabakakwate abakubapyana. Ine nkonaula utulubi utwabaswa no tulubi utwakwenga, utwaba mu mayanda umo bapepela imilungu yabo. Ine ndeimbila abena Asiria inindi, pantu baliba abasebana.” Lolesheni pa mulu wa mpili, epo yali amakasa ya uleleta imbila nsuma, uulebila amashiwi yamutende. Mwe bena Yuda, aleni akusefyeni inshikunkulu, mupeele na Lesa ifyo mwalaya ukumupeela. Abantu babi tabakabale abawililila icalo cenu nakabili, pantu nabalobelelafye nakalya nakalya. Uwakukusansa aleisa kuli iwe we musumba wa Ninife. Lindeni amalinga yenu mwe bena musumba. Lenguleni inshila. Fwalileni, kalabaneni, longanyeni ifita fya nkondo. Pantu Yawe alebweseshapo ululumbi lwakwa Yakobo, nga filya fyaba ululumbi lwakwa Israeli. Nangu abalwani baishile bakufya, no konawila kumo ne misambo ya myangashi yabo. Abashilika abalesansa imwe bali ne nkwela ishakashika, ne fyakufwala ifyo bafwele, nafyo fintu fyakashika ce. Amaceleta yabo aya fyela yabengeshima ngo mulilo, ilyo batantama pakuti batampe inkondo. Bakabalwe babo nabo balya balesumpaukila. Amaceleta yalya yalulunkanina mu misebo, yalebutaukafye mu mansa shonse, yalemoneka nge myenge ileaka, na pakupitana yalebyata nge myele ya nkuba. Baita ifita ifyasobolwa, fyaya filetalansuka pakuya. Ifita filya fyabutukila kwilinga kukuya lisansa, fyaimikako ne fyakubamo pa nshita filebongolola ilinga. Impongolo ishabela ku mumana shilya shaisulwa, kwisano abantu bali no mwenso. Namfumu ulya basenda bunkole, ababomfi bakwe abanakashi baleshinshimukila, balelukusha ne filamba nge nkunda, baleyombawilafye pakuililila ubulanda. Abantu balya baomoka mu Ninife, kwati menshi yapongwela, ilintu babongolola icishiba ico bayabikamo. Bamo abo balepunda abati, “Iminineni imwe! Lekeni ukufulumuka!” Nomba abantu nabo tapali no ulebweluluka nakalya. Batapeni silifa. Batapeni na golide wine. Pantu mu musumba mwatuntumana ifyuma imina ne mina, ifyuma ifyamutengo ifyalekana lekana. Eya, umusumba wa Ninife bautapa, baubongolola no kuonaula. Abantu bafwilefye icipense pense, mu makufi namupomponteka, imisana naiputuka, na pa menso palifye cimbi cimbi. Bushe nomba uli kwi umwimba uwakwikalako inkalamo, na lulya lucengo shalelishishako utwana twashiko? Uko inkalamo shalenyangala pamo no twana twashiko, no kulaikalila ku matwi tondolo, ukwabula nelyo cimo icakushitiinya. Iyilume yaleti nga yaipaya inama, yasantawilako iyikota no twana, na mu mwimba mwaisulafye imipusa ya nama. Yawe umwine wa fita aletila ati, “Moneni, ine nimwalukila. Nalaoca amaceleta yenu. Inkondo eikalofya utwana twenu utukalamo, na ine nkamupoka fyonse ifyo mwatapile bambi. Pano isonde ponse tapakatale apomfwika nakabili amashiwi ya nkombe shenu nakalya.” Washama we musumba wa fipondo, umwafulisha ubucenjeshi ne fyuma ifyakutapa, we ushibulwa bakusansa. Umfweni ifikoti ifyo filelulamo, imipeto ya maceleta iyo ilekolonkontamo, ne nshindo sha bakabalwe isho shileumfwikamo, na maceleta yalya yaleimauka. Abendela pali bakabalwe balya bafulumbana, impanga shilya shilebeka, amafumo nayo yalya yalebengeshima. Ifitumbi filya fyalala imina ntangali ntangali, nafyo mintapendwa, na bantu eko baleipununa. Ne cilengele, nico ubulalelale bwalifulisha mu Ninife, umwaba imbeka sha banakashi bacilende, abacenjela ku miti ya cisense, abasembeleka abantu aba mishobo, no kulabatemuna ku miti yabo iya cisense. Yawe umwine wa fita aletila ati, “Moneni, ine nimwalukila, Ine nalamufuula, mushalefye ubwamba, nalaleka na bantu ba mishobo ya benafyalo balemutamba, ne shamfumu shonse shiletamba insoni shenu. Ine ndemusebanya imwe, ndemukantaika no busali. Nkamucita icakutambwa ku bantu. Abantu bonse abakulamumona bakulashintukila. Bakulatifye, ‘Yangu ifyo abena Ninife bali e. Nomba kwena nani uwingabalangulukilako?’ Awe teti pamoneke nelyo umo uwingatemwa ukubatalalikako.” Iwe we musumba wa Ninife, bushe walicila umusumba wa Tebesi ku busuma? Ngefyo Tebesi nao wine ali mu lulamba lwa mumana wa Nailo, kabili washingulwikwe na Nailo wine uwali nge linga ilyakuipokolwelako. Amenshi eyali nge cibumba ca musumba. Icalo ca Kushi ne calo ca Egupto, emwali amaka yauko ayapelele pelelefye. Abena Puti, na bena Libia baleumfwana na bena Tebe. Nomba abena Tebe nabo bene balibekete no kubasenda bunkole. Mu finshoko fya misebo ya mu Tebe emo utwana twabo baletunyankwila pakutwipaya. Abacindami abalimo babasendele mu minyololo, balecita ukupendula pakwakana abakankala babo kubabekete. Nemwe bene mwe bena Ninife mukawa nga bantu abakolelwe ubwalwa. Mukafulumuka abalwani benu no kufisama. Amalinga yenu yonse yakabafye nge mikunyu iliko amakunyu ayapya, icakuti umo nga apukunyako, ninshi ne fitwalo kulalukutila mu kanwa kakwe. Abashilika benu balifye nga banakashi, ne calo cenu tacikwete fyakuicingililako ku balwani benu. Imipilikisho ya mpongolo sha musumba wenu naitutaika ku mulilo. Aleni bangilileni ukutapa amenshi ilyo abalwani benu bashilati bamulibile. Kosheni amalinga yenu. Akukandileni iloba ilyakutamamo amatafwali, fwayeni ifikombola. Nangu mucite ifyo, ala nalyo line mukatutaika ku mulilo, atemwa mukafwa ku nkondo. Mukapwa nge fisabo ifyo makanta alile. Musande nga yensa, mufyalane nga makanta. Mwalifyala bashimakwebo abacila ne ntanda ku bwingi. Ndakai tabalipo, baliya, baya nga makanta uwansa amapindo yakwe no kupupukila kumbi panuma yakupulula no kulya fyonse. Bacilolo benu bafula nga makanta, na bamushika benu nga makanta umwingi ulya uwikala ku fibumba ubushiku ilyo kuli impepo. Uwakuti cilya akasuba kabalika, ninshi apupuka, ukwabula nelyo umo uwakwishiba uko ele. Iwe we mfumu we wateeka icalo ca Asiria, ala abalashi bobe nabafwa, bacilolo bobe abacindami nacipwa nabapona mu tulo uto bashakatale ababuukamo. Abantu bobe basalanganine pa mpili, takuli nelyo umo uwakubalonganya nakalya. Iwe teti kumoneke umuti uwakuti waposha ifilonda fyobe nakalya, ifilaso fyobe naficilamo, te fyakundapwa iyoo. Bonsefye abaleumfwako ifyo iwe cili, ala bakulaombafye indupi kulwa nsansa, pantu takwaba nelyo umo nakalya uo iwe ushateeka ku kalili. Amashiwi ayo Lesa asokolwele kuli kasesema Habakuku mu cimonwa ni aya. We Yawe, bushe nkafika lilali mukulomba ukuti ungafwe, lelo tauŋumfwa iyo? Nangu nakuuta kuli iwe nati “Ubuluku!” lelo taupususha? Bushe cinshi ico ulekele ndetamba imicitile iyabipa? Na iwe uleloleshafye pa mafya. Ubonaushi no buluku efyo ndemonafye, kabili nakwima ifikansa elyo no lubuli. Pantu amafunde tayali na maka, no mulinganya takuli nakalya. Abantu ababi ebaletitikisha abololoke, eco no bupingushi bulifye ubwapondama. Elyo Yawe ayaswike ati, “Lolesheni imishobo ya benafyalo, mupape pa fintu ifyo muleimwena mwe bene. Ine nalacitapo cimo mu nshiku shenu ico imwe mushasumine nelyo mwalacumfwa. Naco nici. Ine nalaimya abena Kaludea, balya bantu bakalipisha kabili abakalabana. Ala balenda, baya balecilinganya isonde lyonse pakuti bapoke ifyalo fimbi ifishili fyabo. Bantu abatiinya kabili abakutiina, ifyo bapingula fiyebafye ifine, no kucindama kwabo kuiletafye ukwine. Bakabalwe babo balicila pa mbwili ku lubilo, ku bukali balicila imimbulu iya cungulo. Abendela pali bakabalwe babo batula ukutali, bakabalwe babo balabutukisha. Besa nabafoka nga bakapumpe abalefwaya ukwikata fimo. Ifita fishila ukucimfya no buluku, abantu balafitiina pantu fisa nge cimwela ca mu matololo. Bankole abo fikata, ala mintapendwa. Abena Babiloni tepakusuula ishamfumu shimbi, kabili tepakuseka intungulushi shimbi. Kuli bena takwaba na musumba we linga nakalya, bena batulikakofye imina ya maloba, no kupoka ninshi nabaupoka. Ninshi elyo bafulumbana nga kankungwe, no kuya ninshi e miile. Ebalya bantu bamona ubulamba bwabo kwati e mulungu wabo, kanshi fipondo.” We Yawe, bushe tewe wabako ukufumafye ku citendekelo. Niwe Lesa wandi, we wamushilo wandi, tatwakafwe iyoo. We Yawe, niwe wasala abena Babiloni kukucita ubupingushi. We cilibwe icasansuka, niwe wabapeela no bulamba pakuti baletukanda. Ala amenso yobe yaliwamisha, teti uyalekefye yalelolekesha ifyabipa, kabili tekuti iwe uletambakofye uko abantu balelufyanya. Nga nomba cinshi icakuti iwe wikalefye tondolo, pa nshita ababifi balelofya abantu ababacila mu bololoke? Ngakuti walacita shani abantu kwati lisabi, kwati fishishi ifishakwata na wakufitungulula? Abena Babiloni baleikata abantu kwati lisabi balefwampula ku malobo. Balebakulila mu masumbu, baleaula no tupundu pa bupalu bwabo. E mulandu wine aba bantu bapepela amasumbu yabo, no kulayafutumwina ububani, pantu mu masumbu yabo balamwenamo ifintu ifisuma nganshi ne fyakulya ifyakubasansamusha. Bushe kwena bakulakonkanyapofye ukulaikata no kufumya mwisumbu lyabo, no kulalofya abantu ba mishobo imbi ukwabula no luse, mwa? Ine ne Habakuku nalanina ku lupungu lwandi ulo nondelapo, uleke ndelolela ifyo Yawe akanjeba ukusosa, nefyo akanjasuka pafyo njilishenye. Yawe nao epakwasuka ifi ati, “Ifyo ine nalakusokolwela, walafilemba bwino bwino pa mabwe ayapapatala, kabili inkombe ya kulabelengela abantu yangufyanye ukupitamo. Filembefye, pantu inshita icilipo pakuti fikacitike. Inshita iyo tayakakokole kufika, nefyo ine ndekulanga fikacitika icine cine. Nga caba kwati cakokola, te mulandu, iwe ulelolelafye, pantu cikacitika ukwabula ukukokola iyoo. “Lemba ici icakutila, onse uushatambalala umutima wakwe takapusuke, lelo umololoke ena akulaba umumi pa mulandu wa citetekelo cakwe. ” Kabili ngefyo umuntu uukolelwe umwangashi abepwa no kufulunganishiwa, cimo cine na baba ne cilumba. Tabekala panshi nakalya, baba no lunkumbwa nge calo cabafwa kabili baba nge mfwa imunshikuta, tabatendwa nakalya. Eco balonganikila imishobo yonse no kwikata abantu bonse pakuti balebalila pa mitwe. Cine cine abantu abaiketwe bakalukila abalebacimfya, bakalebatuka insele no kulabasuula. Bakalabeba abati, “Imwe mubuula ifintu ifishili fyenu, mwashama imwe. Bushe imwe mukaleka lilali ukulanonkela ifyuma mukucenjelela abalemukongola indalama?” Imwe ala mukapulikilwafye bamwimina ku bankongole. Ala bakamwimina no kumutiinya icakuti mukaleitutuminafye ku mwenso. Ee, na imwe bakamutapa ifintu. Imwe mwalitapa ifintu fya bantu ba mishobo iyingi, kanshi abantu bonse abashalapo nomba nabo nimwe bakatapa ifintu, pantu imwe mwalipaulula abantu ku buluku mu fyalo fyonse, mwalibonawila ne misumba yabo. Alishama uunonkela aba ŋanda yakwe ifyuma fya mu lufyengo, pakuti abe uwa pamulu, epakuti aleikala bwino ukwabula ifibi ukumuponena. Ifyo mupanga ukulacita, efisebanya ulupwa lwenu, kabili muiletelelafye ilyo mulofya abantu ba mishobo iyingi. Na mabwe yene ayo bakuulila amayanda yakalamulilila imisowa, ne ciunda cayako cikalatula na mu myalo ine. Mwalishama imwe mwe bakuulila umusumba mukusumya umulopa, kabili ulufyengo lwenu elwalenga nokuti imwe mukuule. Bushe te Yawe umwine wa fita uwapingula ukuti ukucucutika kwa bantu ba mishobo imbi kukonaikilafye mu mulilo? Nokuti abantu ba mishobo ya benafyalo babombela icafye? Pantu abantu ba pano isonde ponse bakakwatisha amano ayakwishiba ifyo Yawe acindama, nga filya fine amenshi yaisula muli bemba. Mwashama imwe mwe banwesha abanenu ifikola, mulapatikisha abanenu ukunwamo mu nkombo shenu basuka bakolwa, elyo nomba mwalabalengela ico bashele ubwamba. Kuntanshi nimwe nomba mukasebaninapo, ukucindama kwenu kukapwa. Nimwe nomba mukanwa, no kushala ubwamba. Yawe akamunweshamo mu lukombo ululi ku kuboko kwakwe ukwa kulyo, no kucindama kwenu kukapwa, ni nsonifye nomba esho mukalaumfwa. Ubuluku mwacitile mu Lebanoni, nomba nimwe bukalukila. Mwalipayamo inama ishalimo, nomba inama nasho shikalamutiinya apakalambafye. Ico cikabela ifyo, nico imwe mwalipaulula abantu, no kucusha abantu ba mu fyalo fyonse, mwalibonawila ne misumba yabo. Nga kalubi nako ka mulimo nshi? Kantufye akapangwa no muntu, akashingamona no kumweba imwe ifyacishinka. Umuntu uukapanga, nao aicushafye pakulakatetekela, nako kene akalubi umulungu uo batiina kalafilwa no kulanda. Mwalishama imwe mwe balaeba icimuti icabaswafye amuti, “Buuka!” Nangu ilibwe ilishilanda amuti, “Alamuka!” Bushe kuti akalubi ekafundapo umuntu cimo? Nangu kengelelwako silifa nangu golide, ala nakalya takapema, takakwata bumi iyoo. Nomba Yawe wena aba mwi Tempele lyakwe ilyamushilo. Abantu bonse aba pano isonde nabaleikala tondolo pa cinso cakwe. Ipepo lyakwa kasesema Habakuku, ukukonka icinanda ca Shigionoti. We Yawe, ine nalyumfwa ululumbi lobe, no mwenso ine walinjikata pa fintu ifyo we Yawe wacita. Uficite nakabili muno nshiku shesu, no kufilenga ukwishibikwa mu nshita shesu. Nangu watufulilwa, uletubelelakofye uluse. Lesa afumine ku calo ca Temani, Uwamushilo alefuma ku lupili lwa Parani. Ubucindami bwakwe nabukupa umulu, na mu calo conse mwiswile ukumutatakula. Aisa alebengeshima nga kasuba akaletula, mu minwe yakwe mulefuma imibengelele, emwafisama ubulamba bwakwe. Atangisha ukutuma icikuko, ne cinkunka cakonkapo mu nkasa shakwe. Aleti nga aiminina, ninshi isonde lyalatenta, aleti nga alolesha, ninshi abantu ba mishobo yonse balaikankilafye ku mwenso. Impili shakale na kale shalabongoloka, no tupili twakale na kale ninshi twalatobaika. Ne mibeele yakwe yaba ifyo yali na kale. Ine nacimona uko abena Kushani bacitiina, noko abena Midiani bacilatutuma ku mwenso. We Yawe, bushe mimana yali yalenga ukuti ufulwe? Bushe milonga ufulilwe? Bushe ni bemba ewali alenga ukuti ulebilimafye ku cipyu, ilyo wacilaendela pali bakabalwe na pa maceleta yobe ayakucimfya? Wacibuula ubuta bobe, wasomona ne mifwi mu mucenje obe. Walepula no mushili ku mimana. Impili shali shileitentelafye ku mwenso pakukumona, mu mulu mwali mulefumfumuka amenshi. Amatenga yali yalepoma, na matamba yali yaleimina na mu mulu. Akasuba no mweshi fyali filifye shika mu mulu, pa mulandu wa kubyata kwa mifwi yobe iyacilaŋwintuka, na pa mulandu wa kubalabata kwe fumo lyobe ilyabekesha. Wacilinganya isonde lyonse mu cipyu, wanyantaula imishobo ya benafyalo mu bukali. Wacisa kukupususha abantu bobe, kukupususha imfumu yobe iyo wasuba. Naunyantaula intungulushi ya ŋanda ya babifi, naushula no mufula waiko onse mpaka pebwe. Mushika wa fita fyakwe, naumulashila kwifumo lyakwe line, ilyo ifita fyakwe fyali fifulumbene nga kankungwe kukwisa mpasa, nafyo fyaciba fileyanga nga bantu abepaila abalanda mu bumfisolo. Waciba ulenyanta pali bemba na bakabalwe bobe, na menshi ayamaka yaciba yalepashika. Ilyo naumfwa ifi fyonse, umutima wandi watutuma, ne milomo yandi yalatentafye pakumfwa ishiwi. Amafupa yandi yaumina, na mu molu mwalasokona. Lelo ine nakulalolela tondolo mpaka ilyo ubo bushiku bukesa, ubwakukanda abantu abatusansa. Nangufye imikunyu tailebalula, ne myangashi nayo tailetwala, nangufye ku miolifa takuleba fitwalo, na mu mabala namo tabalelobololamo akantu, nangufye impaanga shifwe shani, ne ŋombe shibulemo mu matanga, awe ine nakulasekelela muli Yawe, nakulacankilwa Lesa, pantu ena e mulubushi wandi. Imfumu Yawe eumpeela amaka. Eulenga ukuti ine nyende bwino nge nsebula, eulenga ukuti ine ndeenda pamulu pa mpili ishasansama. Kuli kembisha mukalamba, kubomfya ifilimba fya nsale. Ishiwi lyakwa Yawe ilyaishile kuli Sefania mwana Kushi uwali mwana Gedalia, na Gedalia nao ali ni mwana Amaria, uwali mwana wa mfumu Hesekia, pa nshita Yosia umwana wa mfumu Amoni ateekele icalo ca Yuda. Yawe alisosele ati, “Ine nkonaula ifintu fyonse mpanga yonse pano isonde lyonse, nkalofya abantu bonse, ne nama shonse, ne fyuni fyonse, ne sabi line lyonse. Imbifi shikatulumana umwina ilyo nkalofya abantunse mpanga yonse pano isonde lyonse.” Nine ne Yawe ndelanda. “Ine nkakanda abena Yuda na bonse abekala mu Yerusalemu. Nkonaula fyonse ifyashalamo ifyalola kukupepa Baali, nkalofya na mashina ya basenshi naya bashimapepo bene ababombela Baali. Nkalofya bonse abaya pa mitenge no kulapepelapo ifita fya mu mulu, Bafukama no kumpepa ine ne Yawe, lelo babuula ishina lya mulungu Moleki elyo balumbula pakulapa. Nkalofya bonse abansangukila, abashimfwaya ne Yawe, abashisa uko ndi pakuti ndebapandako amano.” Ubushiku bwakwa Yawe nabupalama, eico ikaleni tondolo pa cinso ca Mfumu Yawe. Yawe alepekanya ilambo kabili nasangulula abo aita. Yawe aletila ati, “Pali ubo bushiku ubwe lambo lyandi, ine nkakanda intungulushi na bana ba mfumu, na bonse bene abakonka imisango ya benafyalo. Pali ubo ubushiku nkakanda bonse abaciluka pa mwinshi ilyo baleingila, abesusha iŋanda ya milungu yabo ifintu ifyabuluku no lufyengo.” Yawe asosa ati, “Pali ubo bushiku mukomfwa inkuuta ku Mpongolo Yesabi iyaba mu Yerusalemu. Mukomfwa imisowa yalatula ku ciputulwa cabubili ica musumba, mukomfwa no mukunto uukalamba mu mpili. Ilyo mukomfwa ifi fintu mukapumepo imisowa imwe mwe baikala mu citente ca mushika wa musumba, pantu bashimakwebo bonse bakafwa, bonse abacita amakwebo ya silifa bakonaika. Pali iyo inshita ine nkabuula ifisaniko, nkaye ndelengula umusumba wa Yerusalemu. Nkalimuna abantu abashasakamanapo nelyo cimo, abekala mu busali bwabo, abatontonkanya abati, ‘Awe Yawe takacitepo icintu icisuma nelyo cimo nangufye icibi iyoo,’ Ala ifyuma fyabo fikatapwa, na mayanda yabo yakabongololwa. Amayanda ayo balekuula, tabakayekalemo nakalya, ne myangashi iyi balelima tabakanweko mwangashi waiko nakalya.” Ubushiku ubukalamba ubwakwa Yawe nabupalama, nabupalama kabili buleisa mukwangufyanya. Umfweni, inkuuta pa bushiku bwakwa Yawe iyikaba iyikali, impalume ya bulwi ikapundila kulya kwine. Bulya bushiku bukaba ubushiku bwabukali, ubushiku ubwakumanama no bucushi, ubushiku ubwakucucutika, no bonaushi, ubushiku ubwa mfifi no bulanda, ubushiku ubwa makumbi kabili no kufitisha. Ubushiku ubwakulisha ipenga ne nkuuta sha bulwi, pa kuwisha imisumba ya malinga kabili ne mpungu sha petungi. Ine nkaletela abantu ubulanda, kabili bakalaenda nge mpofu, pantu balibifya kuli Yawe. Umulopa wabo ukapongololwa ngo lukungu ne fitumbi fyabo nga citindi. Nangu ni silifa wabo na golide wabo takakwate maka yakubapusushako, pali bulya bushiku ubwa cipyu cakwa Yawe. Isonde lyonse likapya mu mulilo wa bufuba bwakwe, pantu akaleta impela ukwabula ukwenekela kuli bonse abekala mwisonde. Longaneni pamo, longaneni pamo, mwe mushobo uwabula insoni mwe, ilyo inshita iyapimwa tailafika, kabili ilyo bulya bushiku tabulamululula nge misungu, ne cipyu icikali icakwa Yawe tacilamuponena, ilyo ubushiku bwakwa Yawe ubwabukali tabulamufikila. Fwayeni Yawe imwe bonse mwe baicefya pano calo, mwe bacita ifyo akonkomesha. Fwayeni ubulungami, fwayeni ukuicefya, nakalimo lyena kuti mwamona umwakuuba pa bushiku bwa cipyu cakwa Yawe. Mu Gaza tamwakashale umuntu nangu umo, kabili Ashikeloni akashala icibolya. Bakatamfyamo abena Ashidodi ilyo akasuba kafika pakati ka mutwe. Ekironi nao akanukulwa. Mwashama imwe mwe bekala mu lulamba lwa bemba, yangu mwe bena Kereti. Ishiwi lyakwa Yawe nalimwimina imwe, yangu we Kenani, icalo ca Bafilisiti. “Ine nkakonaula, kabili tamwakashale nelyo umo.” Icalo ca mu lulamba lwa bemba, umo abena Kereti bekala, cikasanguka impanga ya bakacema na macinka ya mpaanga shabo. Cikaba cuma ca bakashalapo aba mu ŋanda yakwa Yuda. Kulya eko bakasanga umulemfwe umwakucemena, icungulo bakasendama mu mayanda ya ku Ashikeloni. Pantu Yawe Lesa wabo akabasakamana, no kubabwesesha ishuko lyabo. Nalyumfwa insele shakwa Moabu, kabili no kuseka kwa bena Amoni. Abo abaletuka abantu bandi, no kulaitakisha mu calo cabo. “Eico, napalifye ine ne Mumi,” efyasosa Yawe umwine wa fita, Lesa wa bena Israeli ati, “Cine cine Moabu akaba nga Sodoma, abena Amoni nabo bakaba nga Gomora, incende ya bakaenya no mwina wa mucele na matololo umuyayaya. Abantu bandi abakashalapo ebakabatapa, na bakapusuka mu mushobo wandi ebakapyana icalo cabo.” Aya e malipilo ya cilumba cabo, pantu baletukana no kuseka abantu bakwa Yawe umwine wa fita. Yawe akaba uwakutiinya ilyo akonaula imilungu yonse iyaba pano isonde. Imishobo ya mu fyalo fyonse ikamupepa, umuntu onse mu calo cakwe. Na imwe mwe bena Kushi, ulupanga lwandi elukamwipaya. Yawe akatambalika ukuboko kwakwe lwa ku kapinda ka ku kuso pakonaula Asiria, akasha Ninife icibolya ceka ceka icauma ndi nga matololo. Imikuni ya mpaanga, imbushi ne ŋombe efikalalalamo ne fibumbwa fya misango yonse. Imikanga ne nkoba fikekala mu fituntu fya nceshi, ifipululu fikalalila mu nsolokoto, na bamwankole pa matabo ya minshi, pantu imbao sha keda shikapanguluka. Uyu musumba uwaleikalila umutelelwe, uwaletila mu mutima wauko auti, “Ala ine nine winefye takwaba na umbi.” Yangu ifyo wasanguka icibolya, icifulo ca nama sha mpanga. Bonse abapitapo balaikumuna no kupukanya imitwe. Walishama we musumba uwatalama, uwakowela kabili uunkalwe. Taumfwa kabili taupokelela na mafunde nakalya. Taucetekela Yawe nangu ukupalama kuli Lesa wauko. Intungulushi ishabamo ni nkalamo ishilebuluma, abapingushi ababamo baba nge mimbulu iyabuuka, iyishishako ifupa lyakukolokotako ulucelo. Bakasesema bauko ni bacilande lande, tababa na cishinka. Bashimapepo bauko balikowesha ifintu ifyamushilo, no kucita ubuluku ku mafunde yakwa Lesa. Lelo Yawe uwaba mu musumba, acitamofye ifyabololoke, tatala acitamo ulufyengo. Cila lucelo acitila abantu bakwe umulinganya, ubwaca no bwaca tafilwa, iyoo. Lelo abantu ababifi bena bakonkanyapofye ukulabifya ukwabula ne nsoni. Yawe aletila ati, “Ine nalilofya imishobo ya bantu, nalyonaula ne mpungu shabo shine, imisebo yabo yalibuma tapaba na upitamo, Imisumba yabo yalyonaika, tamwaba bantu, tamwashala wakwikalamo. Naletila nati, ‘Nomba abantu bakulantiina, no kulapokelela amafunde yandi, kabili tabakalabe imiku iyo nabalimuna.’ Nomba nakalya, bwangu bwangufye batampa ukulaenda mu myendele yabo iyabubifi pamo nga kale.” Eico Yawe aletila ati, “Cisuma mulolelefye. Mulolele ubushiku nkesa mukulubulwisha abantu. Pantu ine nalipanga ukulonganya imishobo, ne shamfumu sha mu fyalo ifyalekana lekana, no kupongolwela pali bena icipyu candi conse, no bukali bonse ubwa kufulwa kwandi. Isonde lyonse likabilima, no kupya ku mulilo wa kufulwa kwandi. Elyo nkapilibula imisosele ya bantu ba mishobo yonse, pakuti bonse bakalepepa ishina lyakwa Yawe, no kumubombela no mutima umo. Abantu bandi abampepa, abasalanganina kwishilya lya mimana ya mu Kushi, nabo bakalandetela ifya bupe. Mu bushiku bulya, we musumba, tawakabe na nsoni mu fyabubifi fyonse ifyo wacita kuli ine, pantu nkafumya mukati kobe abamataki na bacilumba, mukaleka no kulaitutumuna pa lupili lwandi ulwamushilo. Lelo muli iwe nkashamofye abantu abafuuka, kabili abanakilila, abakalacetekela kwishina lyandi ne Yawe. Abakashalamo mu bena Israeli tabakalecita ulufyengo, kabili tabakalelanda ubufi, tabakalelanda ifyabucenjeshi mu tunwa twabo. Bakalashuka no kuikalila ku matwi tondolo, ukwabula nangu umo uwakubatiinya.” Imba ne nsansa we Mwana mwanakashi wa Sioni. Aula utupundu we Israeli. Sangalala no kusamwa no mutima obe onse, we Mwana mwanakashi wa Yerusalemu. Yawe nafumyapo ifyo akupingwile, nafumyapo na balwani bobe bonse. Yawe, Imfumu ya bena Israeli, aba mukati kobe, kanshi tawakatale autiina icintu nelyo cimo. Mu bushiku bulya bakasosa mu Yerusalemu abati, “Witiina we Sioni, witompoka mu maboko yobe. Yawe Lesa obe ali mukati kobe, impalume iyaba na maka yakupususha. Akasansamukila muli iwe, no kukutalalika ku citemwiko cakwe, kabili akakusekelela mu nyimbo no tupundu, nga pa nshita ya nshikunkulu iyasontwa.” Yawe asosa ati, “Nkatalusha ishamo kuli iwe, kabili tawakatale ausebana nakabili. Mona inshita ikesa ilyo nkemina bonse abakucusha, nkapususha bonse abalemana, no kubwesha bonse ababa muli bunkole kuno mwabo. Nkapwisha umusebanya wabo, ne nko shonse pano isonde shikalabalumbanya no kubacindamika. Inshita ikesa ilyo nkamulonganya, nkamubwesesha kuno mwenu. Nkamupeela ubucindami no lulumbi, mu fyalo fyonse umo balemusebanya. Nkamubwesesha ishuko lyenu ku cinso cenu nakabili.” Efyasosa Yawe. Pa bushiku ubwakutampa umweshi uwalenga mutanda, mu mwaka walengele ibili apo Dariusi abelele imfumu nkalamba iya calo ca Pesia, elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Hagai. Ili ishiwi lyali lyakuya eba umulashi wa calo uwaleitwa Serubabeli mwana Shealitieli, no kuya ebako shimapepo mukalamba Yoshua mwana Yehosadaki. Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita aletila ati, “Aba bantu balesosa ukuti inshita tailafika iyakukuulilapo iŋanda yandi.” Elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Hagai aliti, “Bushe ino ni nshita iyakuti imwe muleikala mu mayanda ayakuulwa ubusaka, mwakupako ne mbao ku fibumba ilintu ine iŋanda yandi ilifye icitantala?” Eico kanshi Yawe umwine wa fita asosa ati, “Ala muletontonkanya bwino pa micitile yenu. Mutila mwatanda imbuto ishingi elyo mwalobololamofye tunono. Mulakwata icakulya nomba tacifikapo icakuti muleikuta. Mulakwata umwangashi uwakunwa nomba taufikapo ukupwisha icilaka. Mulafwala ifyakufwala nomba tafifikapo icakuti filemukafya imibili. Kabili uubombela amalipilo, ifyo alipilwa afibika mwitumba ilyatulika.” Ifi efyo Yawe umwine wa fita alesosa aleti, “Muletontonkanyapo bwino pa micitile yenu. Aleni kanshi nomba imeni, kabiyeni ku mpili muye fwayako ifimuti. Nkuulileni cipya cipya iŋanda yandi, na ine emo nkalasansamukila no kuilangamo ifyo ine nacindama ne Yawe. Imwe mwalesubila ukulalobolola ifisabo ifingi, nomba mwalemonamofye utunono. Kabili ilyo mwaleleta utusabo ku mushi, ine naletululula. Mulandu nshi nalecitila ifyo? Mulandu wakuti iŋanda yandi ne Yawe umwine wa fita yabafye icitantala, pa nshita imwe bonse umo umo mulepekapeka pakukuula cila muntu iŋanda yakwe. E mulandu wine imyulu ileseshe imfula ukuloka, no mushili nao wakaana ukumesha ifyakulya. Nine naleta icilala pa calo, na pa tupili na mu mabala ya ŋanu, na mu mabala ya myangashi, na mu mabala ya miolifa, na ponsefye apalimwa ifisabo. Na bantu bene nine nabaletela icilala, kumo kwine ne fitekwa na pali fyonse ifyo mufwaya ukubomba.” Serubabeli mwana Shealitieli, na shimapepo mukalamba Yoshua mwana Yehosadaki, na bantu bonse abashelepo, epakumfwa no kubeela ishiwi lyakwa Yawe Lesa na mashiwi yakwa kasesema Hagai inkombe yakwa Yawe Lesa wabo. Na bantu epakukwatila Yawe akatiina. Elyo Hagai inkombe yakwa Yawe aeba abantu amashiwi yakwa Yawe ayakutila, “Ine ne Yawe nakulaba nenu, efyasosa Yawe.” Yawe epakwimya umutima wakwa Serubabeli mwana Shealitieli, umulashi wa calo ca Yuda, no mutima wakwa Yoshua shimapepo mukalamba mwana Yehosadaki, ne mitima ya bantu bonse abashelepo. Epakutampa ukubomba umulimo wakukuula iŋanda yakwa Yawe umwine wa fita, Lesa wabo. Bautampile pa bushiku bwalengele amakumi yabili na shine (24), mu mweshi walenga mutanda, mu mwaka walenga ibili apo Dariusi abelele imfumu nkalamba iya calo ca Pesia. Pa bushiku bwalengele amakumi yabili na bumo (21), mu mweshi walenga cine lubali muli uyo wine mwaka, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Hagai aliti. “Eba Serubabeli mwana Shealitieli, umulashi wa calo ca Yuda, na shimapepo mukalamba Yoshua mwana Yehosadaki, na bantu abashalapo bonse ukuti ine ne Yawe ndetila nati, ‘Bushe apo muli, pacilipo bamo abaleibukisha ifyo iŋanda yandi iyakale yacindeme? Bushe iyi ŋanda mulekuula, imwe muleimona shani? Bushe mu menso yenu, tailemoneka nge yafyefye? Lelo kwena iwe Serubabeli kosa, efyo nasosa ne Yawe. Shipa nobe we shimapepo mukalamba Yoshua, mwana Yehosadaki, koseni na imwe mwe bantu bonse ba cino calo, efyo nasosa ne Yawe. Akubombeni umulimo, pantu ine ne Yawe umwine wa fita ndi nenu. Ilyo mwafumine mu calo ca Egupto, ine nalimulaile ukuti nkalaba nenu pe. Umupashi wandi waba mukati kenu, kanshi imwe mwilatiina iyoo.’” Efyasosa Yawe umwine wa fita ati, “Tapakapite na nshita, ninshi natensha nakabili umulu ne sonde, na bemba no mulundu wine. Ninshi ine napukanya na bantu ba mishobo yonse ne fisuma fyabo fyonse fikesa kuno nkese isusha ne ŋanda iyo ine ifyuma pa. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda. Silifa yandi na golide wine wandi. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda. Iyi ŋanda yandi iyipya ikacindama ukucila iyakale. Emo ine nkalapeela abantu bandi ishuko no mutende. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda.” Pa bushiku bwalenga amakumi yabili na shine (24), mu mweshi walenga pabula, mu mwaka walengele ibili apo Dariusi abelele imfumu nkalamba iya calo ca Pesia, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Hagai. Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, “Kepushe bashimapepo, bushe ifunde liletila shani? Umuntu umo nga abuulapo umupusa wa nama pa nama iyamushilo iyo batuulile ilambo, elyo aukakila mu nsalu yakwe, no kusenda asenda. Elyo ilya nsalu nga yakumya ku mukate, ku fyaipikwa, nangu ku mwangashi, ku mafuta ya miolifa, atemwa ku cakulya cimbi conse, bushe ico cakulya kuti naco cine caba icamushilo?” Bashimapepo nabo bayasuka abati, “Iyoo.” Elyo Hagai abepusha ati, “Nga nomba umuntu umo nga nakowela pa mulandu wakukumya icitumbi ca muntu, elyo uyo muntu akumya kuli ifyo fyakulya, bushe ninshi nafyo fine fyakowela?” Bashimapepo nabo bayasuka abati, “Ee, nafikowela nomba.” Elyo Hagai abeba ati, “Yawe alesosa ukuti na bantu ba uno mushobo efyo nabo bene baba, efyo fyaba ne fintu fine ifyo bacita, ne fintu fine ifyo batuula pa bulambo, ala nafyo fine fintu fyakowela. “Ala muletontonkanyapo bwino pa fintu ukufuma lelo no kuya kuntanshi. Tontonkanyeni ilyo mushilatampa kukuula Itempele lyandi, cali shani? Umuntu nga aya pa mwina wa ŋanu uwa fipimo amakumi yabili (20), alesangapofye ifipimo ikumi limo. No waisa ku cakukaminamo umwangashi ukuti atapulemo ifipimo amakumi yasano (50), kutapulamofye amakumi yabili (20) epela. Ala nine Yawe nalemonawila fyonse ifyo mwaleesha ukulima, nine naletuma no mutonshi uwalelenga ukuti filefufuma, ne mfula yacitalawe iya mabwe iyalefisantaula, nomba nalyo line imwe tamwalelapila no kubwelela kuli ine nakalya. Efyasosa Yawe. Nomba pali buno bushiku bwalenga amakumi yabili na shine (24), muli uno mweshi walenga pabula apo mwapwila ukukuula umufula we Tempele lyandi ne Yawe, muletontonkanyapo bwino pa fintu ifilemucitikila. Tamuli iŋanu ishishele mu matala yenu, imyangashi tailatwala, pamo pene ne mikunyu, ne miteke, ne miolifa. Nomba ukufuma pali lelo ine nakulamupaala,” Pali ubo bwine bushiku bwalengele amakumi yabili na shine (24), muli uyo wine mweshi, ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Hagai nakabili aliti, “Kebe Serubabeli umulashi wa calo ca Yuda, ukuti ine nalaswa ntenshe umulu ne sonde. Ndewisha ifipuna fya shamfumu no konaula amaka ya shamfumu sha benafyalo. Nkapenuna amaceleta na bantu bene abendelapo, bakabalwe bakafwa, na bantu abendelapo bakalaipayana abene. Pali ubo bushiku, ine ne Yawe umwine wa fita nkakubuula iwe Serubabeli we mubomfi wandi, we mwana mwaume wakwa Shealitieli. Ala niwefye ine ne Yawe nsalile kabili ndi nokukucita kwati ni nindaminwe yandi iya cikatilo. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda.” Mu mweshi wa cine konse konse mu mwaka walengele ibili apo Dariusi abelele imfumu nkalamba iya calo ca Pesia, elyo ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Sakaria mwana Berekia, mwana Ido ilyakuti, “Ine ne Yawe nalifulilwe bashinwe nganshi. Eico nomba ndemweba ukuti ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, ‘Bwelulukileni kuli ine ne Yawe umwine wa fita, na ine wine ne Yawe umwine wa fita ninshi nalabwelulukila uko muli.’ Mwilaba nga bashinwe, abo bakasesema bakale balekonkomesha amashiwi yandi ne Yawe umwine wa fita, pakuti baleke imisango yabo ibi ne mikalile yabo ibi. Lelo bashinwe bena tebakuŋumfwa nangufye ukumbeela nakalya. Efyo nasosa ne Yawe. Tepapa, nga nomba bashinwe bali kwi? Nga bakasesema bushe nabo balabelelela batini? Lelo amashiwi yandi ne fipope fyandi, ifyo naebele ababomfi bandi bakasesema pakuti bafifishe kuli bashinwe, kwena fyalibekete imitima. Basukile balapila, no kusumina basumina ukuti ee, nine ne Yawe umwine wa fita mbalimwine ukulingana ne myendele ne micitile yabo, ngomo napangile ukubalimwina.” Mu mwaka walengele ibili apo Dariusi abelele imfumu, pa bushiku bwalenga amakumi yabili na shine (24), mu mweshi walenga ikumi limo na umo (11), umweshi wine uo baleita Shebati, elintu ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli kasesema Sakaria mwana Berekia, mwana Ido. Pa nshita ya bushiku nalikwete icimonwa, namwene umuntu ali pali kabalwe umo uwakashika. Ilyo ninshi eminine mu miti ya muetulo iyali mu kamupokapoka kamo, na pa numa yakwe pali bakabalwe abakashika, abamabala mabala, na babuuta. Na ine namwipusha nati, “Mukwai, nga bakabalwe aba banshi?” Malaika uo twalelanda nankwe nao anjasuka ati, “Nalakulondolwela umo aba bakabalwe balolele.” Elyo umuntu uwaiminine mu miti ya muetulo asosa ati, “Yawe natuma aba bantu abali pali bakabalwe, ukuya mukulonda isonde lyonse.” Nabo epakubwesesha amashiwi kuli malaika wakwa Yawe uwaiminine mu miti ya muetulo abati, “Natupitana pano isonde ponse, twaya sanga napatalala tondolo, pali cibote.” Elyo malaika wakwa Yawe asosa ati, “We Yawe umwine wa fita, nomba yaba imyaka amakumi cine lubali (70) apo wafulilwa umusumba wa Yerusalemu, ne misumba imbi iya mu calo ca Yuda. Bushe ni lilali ukailangulukilako?” Elyo pakwasuka malaika uo twalelanda nankwe, Yawe amwasukafye amashiwi ayasuma, ayakumuteeka umutima. Malaika uo twalelanda nankwe nao epakunjeba ukuti ine njime, nje ndebila imbila iyakuti Yawe umwine wa fita aletila, “Ine nalikwatila Yerusalemu na Sioni ubufuba ubukalamba. Abantu ba mishobo ya benafyalo abaikalafye ubwanalale, awe bena nalibafulilwa apakalambafye, pantu ine naletifye cilya nanashako ukufulilwa abantu bandi, ninshi abantu ba mishobo ya benafyalo nabo elyo bacishamo ukulalufyanya abantu bandi. Eco nomba ine mbwelulukile pakuti ncitile umusumba wa Yerusalemu uluse nakabili, ne ŋanda yandi ikakuulwa cipya cipya. No mwando wakupiminako ukatintwa pali Yerusalemu.” Efyasosa Yawe umwine wa fita. Kabinge malaika anjeba ukuti nje ndebila imbila nati, “Yawe umwine wa fita alesosa ukuti mu misumba yandi mukafulisha nakabili ifintu fisuma, nokuti nakabili nkalangulukilako Sioni, nokuti nkabwekeshapo nakabili ne mwine ukuteeka Yerusalemu.” Mu cimonwa ine nainwine amenso yandi elyo namona insengo shine. Elyo naipusha malaika uo twalelanda nankwe nati, “Bushe ishi shine insengo shalola mwi?” Nao anjasuka ati, “Ishi nsengo, e cishibilo ca buteko bwa shamfumu shine ishasalangenye abena Yuda, na bena Israeli, na bena Yerusalemu.” Elyo Yawe ananga bakafula wa fyela bane abali ne nondo. Na ine nati, “Bushe beshile kukucita nshi?” Nao anjasuka ati, “Ishi nsengo eshatubawile no kusalanganya abena Yuda, icakuti tapali nangulafye umo uwaleinuna umutwe wakwe. Nomba aba bakafula beshile bena kukutiinya na kukunukula insengo sha mishobo ya benafyalo, pantu eshatakenye icalo ca Yuda no kusalanganyamo abantu baciko.” Mu cimonwa na cimbi, ine nainwine amenso no kumona umuntu ali no mwando umo uwakupiminako. Na ine namwipusha nati “Waya kwi?” Nao anjasuka ati, “Naya kukupima umusumba wa Yerusalemu, pakuti mone ifyo wakula mubufumo, nefyo walepa.” Malaika uo twalelanda nankwe cilya ati aleya, malaika umbi aisa ku mubiye, elyo malaika uo twalelanda nankwe aeba malaika mubiye ati, “We, butuka, kebe ulya mulumendo ali no mwando wakupiminako auti, ‘Ala umusumba wa Yerusalemu tawakalebako malinga iyoo, pantu abantu abakalaikalamo bakafulisha ne ŋombe shine shikafulishamo. Pantu Yawe nalaya ukuti umwine wine eukaba nge linga lya mulilo ilikashinguluka umusumba pakuusunga, nokuti umwine wine eukalaikalamo no bucindami bwakwe bonse.’” “Iseni, Iseni, mufulumuke mu calo ca ku kapinda ka ku kuso, pantu nine namusalanganishishe mu tupinda tune utwa myulu.” Efyasosa Yawe. “Isa we Sioni, fulumuka we waikala mu mwana mwanakashi wa Babiloni.” Yawe umwine wa fita nanjeba amashiwi ayakuya eba abantu ba mishobo ya benafyalo iyatapile abantu bakwe ukuti, “Umuntu onsefye uwikata mu bantu bandi ine ne Yawe, ala ninshi akumya pa mboni ya linso lyandi. Ine wine nine nkamulwisha imwe, nimwe nomba mukatapwa ku bantu bene abali kale abasha benu. Ilyo ici cintu cikacitika, ala elyo abantu bonse bakashininkisha ukuti kanshi ni Yawe umwine wa fita ewantumine.” Yawe aletila ati, “Akwaula utupundu ne nsansa iwe we mwana mwanakashi Sioni, pantu ine naisa kukwikala pakati kenu.” Pali ilya nshita abantu ba mishobo iyingi bakesa kuli Yawe no kuba abantu abandi. Ine nkalaikala pakati kenu, nemwe mukashininkisha ukuti kanshi ni Yawe umwine wa fita ewantumine uko muli. Nakabili Yawe akekatila Yuda nge cuma icakwefye icacishilano ica mu calo icamushilo, na Yerusalemu eukaba umusumba wakwe uo akatemwisha pali yonse. Mwe bantu bonse talaleni tondolo pa cinso cakwa Yawe, pantu nakakamuka mu cifulo cakwe icamushilo. Elyo malaika anangile shimapepo mukalamba Yoshua uwaiminine lubali kuli malaika wakwa Yawe, kabili ananga na Satana uwaiminine nao ku kulyo kwakwa Yoshua pakuti amusoselele. Elyo Yawe alaeba Satana ati, “Yawe nakulimune iwe Satana! Ee, Yawe uwasala Yerusalemu nakulimune! Uyu muntu Yoshua alifye nge cishishi ico basompwele peshiko.” Yoshua ninshi naiminina lubali kuli malaika, ninshi nafwala ne nsalu ishalamba. Elyo malaika aeba abaiminine pa cinso cakwe ati, “Aleni fuuleni uyu muntu insalu shakwe ishalamba.” Elyo apilibukila kuli Yoshua ati, “Wamona, ine nakufumisha ifibi fyobe, nalakufwika nomba insalu ishawamisha.” Elyo nasosa nati, “Mupombeni insalu iyisuma ku mutwe wakwe.” Kanshi nabo epakupomba ne nsalu iyawamisha ku mutwe wakwe, ninshi na malaika wakwa Yawe naiminina apo pene. Elyo malaika wakwa Yawe akonkomesha Yoshua ukuti Yawe umwine wa fita aletila ati, “Iwe nga walabeela amafunde yandi, walabomba imilimo iyo ine nakupeela, ninshi niwe wakulaba kateeka wa ŋanda yandi, niwe wakulayangalila ne mansa sha ŋanda yandi, kabili nkakupeela ne cifulo ne nsambu shakuba pamo naba beminine pano. Kanshi umfweni kuno we Yoshua, we shimapepo mukalamba, pamo na banobe abekala nobe, imwe nimwe cishibilo icakwishibilako ifikabako. Ine nkaletapo umubomfi wandi uwitwa Umusambo. Mwamona ilibwe ili limo mpo ilyo ine nabika pa cinso cakwa Yoshua, nalyo lili na menso cine lubali. Nine ne mwine ne Yawe umwine wa fita nalalembapo ifilembo, na pa bushiku bumo bwinefye mpo ine nkafumya ububi muli cino calo. Ubo bushiku nga bwafika, imwe bonse mukalaitana na bena mupalamano banenu, mukalaikala mu masamba ya myangashi ne ya mikunyu. Nine ne Yawe umwine wa fita nalanda.” Malaika uo twalandile nankwe pakubala, alishile nakabili, no kwisa ncilimusha kwati muntu uo babuusha mu tulo. Elyo anjipusha ati, “Finshi wamona?” Na ine namwasuka nati, “Namona icakutekapo ifisaniko, naco cilifye ica golide eka eka, ndemona no lunweno lwa mafuta pa mulu waciko, ne fisanikapo cine lubali. Ifisaniko fyonse cimo cimo fyakwete imipaipi cine lubali umwakubika ifikwi fyakusanika. Lubali lwaciko kuli imiti ya miolifa ibili, umo lubali lwa ku kulyo ulwa lunweno, uubiye nao lubali lwa ku kuso.” Elyo na ine naipusha malaika uwalelanda na ine nati, “Mukwai, bushe ifi fintu filolele mwi?” Nao malaika uwalelanda na ine anjasuka ati, “Bushe kanshi tawishibe, mwa?” Na ine nati, “Awe mukwai nshishibe.” Malaika alinjebele ukuya fisha ili shiwi lyakwa Yawe kuli Serubabeli ilyakuti, “Te ku maka nangu ku bulamba cikacitika iyoo, lelo ni ku Mupashi wandi.” Efyasosa Yawe umwine wa fita “Niwe ani we lupili ulukalamba? Ku cinso cakwa Serubabeli iwe ukabatama nge wanga. Kabili eukabikako ne libwe lyapakulekelesha, ilyo ninshi na bantu bakalapunda abati, ‘Eya. Lesa napaale. Lesa napaale.’” Kabili ishiwi lyakwa Yawe na limbi lyaishile kuli ine aliti. “Serubabeli natampa ukukuula umufula wa ŋanda yandi, no kupwisha eukapwisha. Ilyo ikapwa, elyo abantu bandi bakashininkisha ukuti kanshi nine ne Yawe umwine wa fita nakutumine uko bali. Nomba nani uwingasuula ifintu finono ifikacitika pali ubo bushiku? Abantu bakasansamuka pakumona ifyo Serubabeli ali no mwando wakukuulila mu minwe yakwe.” Malaika alinjebele ati, “Ifisaniko ifi cine lubali, e menso cine lubali ayakwa Yawe, ayo amwenako isonde lyonsefye.” Elyo na ine namwipusha nati, “Nga ilya imiti ya miolifa ibili iyili ku cakutekapo ifisaniko uku noku, nayo yanshi? Nga ilya imisambo ibili iya muolifa ileitulwila amafuta mu mipaipi yabili aya golide, umo nayo amafuta yalekonkoloka, bushe nayo yanshi?” Nao anjipusha ati, “Bushe kanshi tawishibe, mwa?” Na ine nati, “Awe mukwai nshishibe.” Elyo nao ati, “Aba bantu babili ebo Imfumu umwine we sonde lyonse asuba amafuta no kuipatwila pakuti eo balebombela.” Kabili naliloleshe, lyena namonafye icitabo icipombwa cilelelemba mu mulu. Elyo malaika anjipusha ati, “Finshi wamona?” Na ine namwasuka nati, “Namona uko icitabo icipombwa cilelelemba mu mulu, naco cili amakubiti amakumi yabili (20) mubutali, mubufumo mwena cili amakubiti ikumi limo.” Nao epakunjeba ati, “Pali cilya citabo epalembelwe icitipu icakulapisha icalo conse. Lubali lumo ulwa citabo palembelwe ukuti umupupu onsefye bakamutamfyamo mu calo, na lubali lubiye ulwa citabo palembelwe ukuti umuntu onsefye uulapa ubufi bakamutamfya. Yawe umwine wa fita alesosa ukuti, ‘Nalatuma ici icitipu, kabili cakulalungama mu ŋanda ya mupupu onse, na mu ŋanda ya muntu onse uulapa ubufi mwishina lyandi. Cakulaba mu ŋanda yakwe, cikasuke icitipu cikailofye nakalya nakalya, imbao shaiko na mabwe yaiko.’” Malaika uo twalelanda nankwe na pakubala alishile pantanshi, alanjeba ati, “Inuna amenso yobe, no kumona ukuti ni cinshi ici cileisa.” Na ine namwipusha nati, “Ngeci ni cinshi?” Nao ayasuka ati, “Ala museke euleisa, e cishibilo ca bubi ubwakumana abantu ba mu calo conse.” Pa museke pene ninshi pali ne nkupiko iya mutofwe. Pa nshita ndetamba, namona ne nkupiko baifumyapo, awe namona no mwanakashi naikala mu museke mwine. Malaika ati nokuti, “Uyu mwanakashi, e cishibilo ca bubi bwine.” Elyo malaika alatininkisha umwanakashi wine ulya mu museke, akupikapo ne nkupiko, nayo iyafina. Na ine napunamina mu mulu, namona na banakashi bambi babili baleisa, balepupukila apo ndi, ninshi bali na mapindo kwati mapindo yakwa kabaso. Awe baisa imisha no museke mu lwelele. Elyo ine naipusha malaika uo twalelanda nankwe nati, “Nikwi baletwala umuseke?” Nao asuka ati, “Ni kukuya ukuulila iŋanda mu calo ca Babilonia. Iyo ŋanda nga yapwa, bakakuula na apakuteka umuseke wine.” Kabili nainwine amenso no kumona icimonwa na cimbi. Uyo muku wena namwene amaceleta yane yalefuma pakati ka mpili shibili isha mukuba. Iceleta lyapakubala ni bakabalwe abakashika ebalelitinta, ilyabubili ni bakabalwe abafiita ebalelitinta. Ilyabutatu ni bakabalwe ababuuta ebalelitinta, ilyabune lyena ni bakabalwe abamabala mabala ebalelitinta. Aba bakabalwe bonsefye bali abamaka. Elyo malaika uo twalelanda nankwe namwipusha nati, “Mukwai nga aya maceleta yanshi?” Nao malaika anjasuka ati, “Iyi e myela ine iya ku mulu, iyilefuma pa cinso ca Mfumu umwine we sonde lyonse. Iceleta lilya lili na bakabalwe abafiita, lileya lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, ilili na bakabalwe ababuuta, lilungeme ku calo ca ku masamba, lilya lili na bakabalwe abamabala mabala lilungeme ku calo ca ku kapinda ka ku kulyo.” Bakabalwe ilyo bamoneke, bena balifye abakalabana pakuya kukulonda isonde. Malaika nao epakubeba ati, “Aleni akuyeni, kalondeni isonde.” Kanshi nabo epakuya mwisonde lyonse. Elyo kabinge malaika anjita ati, “Wamona, balya bele lubali lwa ku calo ca ku kapinda ka ku kuso, ebatalalike Umupashi wandi mu calo ca ku kapinda ka ku kuso.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli ine aliti. “Iwe Sakaria, ukaye buula silifa na golide ukufuma kuli bankole Helidai, na Tobiya, na Yedaia, abo babwelele muli bunkole mu calo ca Babiloni, na pali ubo bwine bushiku ukaye ku ŋanda yakwa Yosia mwana Sefania. Ukaye buula silifa na golide ukapangemo ingala yabufumu, ukafwike na shimapepo mukalamba Yoshua mwana Yehosadaki. Ukamwebe ukuti ine ne Yawe umwine wa fita ndesosa nati, ‘Ala euyu muntu etwa Umusambo. Musambo akakulila apa pene ali, na ine wine ne Yawe eukankuulila cipya cipya Itempele lyandi. Eukankuulila Itempele lyandi ine ne Yawe, kabili akacindama nge mfumu ya calo, akalateeka na bantu bakwe. Akakwatapo shimapepo umo uukalaiminina ku cipuna cakwe icabufumu, bonse babili bakalaumfwana no kulabombela capamo mu mutelelwe.’ Iyo ngala yabufumu eikaba icibukisho mwi Tempele lyakwa Yawe, icakwibukishishako Helidai, na Tobiya, na Yedaia, na Yosia, na Heni wine mwana Sefania.” Abantu abaikala ukutali, bakesa mukulaafwilishako ukukuula cipya cipya Itempele lyakwa Yawe. Ilyo likapwa ukukuulwa, elintu mukashininkisha ukuti kanshi Yawe umwine wa fita ewantumine kuli imwe. Neci cintu cikacitika imwe nga mwalakonka bwino ifyo Yawe Lesa wenu alemukonkomesha. Ishiwi lyakwa Yawe lyaishile kuli Sakaria mu mwaka walengele ine apo Dariusi abelele pa bufumu. Cali ni pa bushiku bwalenga shine ilyo umweshi walenga pabula watampile, umweshi wine uo baleita Kisilefu. Abantu ba mu mushi wa Betele kanshi balitumine Sharese na Regemu Meleki na bantu babo kukuya papata kuli Yawe. Baisa kukwipushako bashimapepo na bakasesema bakwa Yawe umwine wa fita abati, “Bushe tuli nokubikapofye ukulaloosha no kulafunga ukulya mu mweshi walenga busano nga fintu tucita lyonse mu myaka iyi yapita?” Elyo ishiwi lyakwa Yawe umwine wa fita lyaishile kuli ine aliti, “Ipusha abantu bonse mu calo, ebako na bashimapepo bene, ukuti, ‘ilyo muleleka ukulya ne lintu muleloosha mu mweshi walenga cisano no walenga cine lubali, pa myaka yonse iyi amakumi cine lubali (70) iyapita, awe ukuleka ukulya kwenu takwalelola kukucindika ine iyoo. Ilyo mulelya ne lintu mulenwa, mulefwayafye ukulaipakisha mwe bene, epela.’ Bushe aya te mashiwi Yawe asosele ukupitila muli bakasesema bantanshi ilyo mu Yerusalemu ne misumba iyashinguluka baikele ku matwi tondolo kabili mu bunonshi, ninshi na bantu balikala mu Negebu na mu calo ca mpili?” Nakabili ishiwi lyakwa Yawe umwine wa fita lyaishile kuli Sakaria ilyakutila, “Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, ‘Ine ndemukonkomesha imwe ukulaputula imilandu no mulinganya wine wine. Muleba ne cikuuku no luse ku banenu. Mwilacusha bamukamfwilwa na bakashiwa na beni abenafyalo abaikala uko muli, mwilacusha na balanda bene. Kabili mwilapanga mu mitima yenu ukulacushanya.’” Lelo kwena abantu nabo kwitolo balakaana ukulaumfwa, bena babafye abaumalala, no kukanaposako amano kuli ifi fyonse. Imitima yabo balayumika ndi nge libwe, tebakufwaya na kulaumfwa, nangu ukulasakamana kufyo Yawe umwine wa fita alebafunda, ilyo aletuma Umupashi wakwe kuli bakasesema bantanshi, pakuti balesesema amashiwi yakwe ukutulafye na ku kale. Kanshi Yawe umwine wa fita nao epakulafulwa nganshi. Yawe umwine wa fita epakusosa ukuti, “Lilya naitile tabaleumfwa, kanshi nabo ilyo baitile nshabomfwile. Lelo nabasalangenye kuli kankungwe mu mishobo yonse iya benafyalo, bantu abo bashaishibe nabo tababeshibe. Efyo ne calo panuma cashele amatololo icakuti takwali umuntu uwakuyamo nangu ukufumamo. Ifi efyo balengele ici icalo icali icisuma ukushala amatololo.” Kabili ishiwi lyakwa Yawe umwine wa fita lyaishile kuli ine aliti, “Ifi efyo Yawe umwine wa fita asosa ati, ‘Nalikwatila Sioni ubufuba ubukalamba, ecilenga nokuti ndemufulilwa apakalamba nganshi.’ “Ifi efyo Yawe asosa ati, ‘Ine nkabwelela ku Sioni no kwikala mu Yerusalemu emo nkalaikala. Lyena Yerusalemu akalaitwa umusumba wacishinka, no lupili lwandi ine ne Yawe umwine wa fita lukalaitwa ulupili lwamushilo.’ Kabili Yawe umwine wa fita asosa ati, ‘Mu mansa sha mu Yerusalemu nakabili mukalaikala abakote abaume na banakashi, ilyo ninshi bakongamine ku nkonto shabo pa mulandu wakukotesha. Na mu misebo yauko mukalaisula paa utulumendo no tukashana utukalayangalamo.’ “Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita ati, ‘Nangu pali iyo nshita ico cintu cikamoneka icipeshamano ku bantu ba uyu mutundu abakashalapo, awe kuli ine tacakabe cipeshamano nakalya.’ Efyasosa Yawe umwine wa fita. “Ifi efyo Yawe umwine wa fita asosa ati, ‘Ine nkapususha abantu bandi, nkabafumya mu fyalo fya ku kabanga, na mu fyalo fya ku masamba, nkababwesha, bakese ikala na mu Yerusalemu. Bakaba abantu abandifye, na ine nkaba Lesa uwabofye. Nkalabateeka bwino ne cishinka no bulungami.’” Ifi efyo asosa Yawe umwine wa fita ati, “Kosheni amaboko imwe mwe bomfwa muli shino nshiku amashiwi ya bakasesema, ukufuma pa bushiku babikile umufula wa ŋanda yakwa Yawe umwine wa fita, pakuti Itempele likulwe Ilyo iyo nshita tayali tailafika, tabalepeela abantu amalipilo nangu amalipilo ya pa fitekwa. Na bantu balefilwa ukulabomba imilimo yabo pa mulandu wakutiina abalwani babo, pantu ine nalelwikanya abantu bonse. Nomba pali ino nshita, mwe bantu mwe bashelepo, ine ne Yawe umwine wa fita nomba nshakulamucita ngefyo nalemucita kale.” Efyasosa Yawe umwine wa fita “Imwe mwakulaibyalila imbuto ku matwi tondolo. Imyangashi yenu yakulatwala ifitwalo, no mushili nao wakulamesha ifisabo, kwakulaba ne mfula iyingi. Ifi fyonse efyo ine nakulamupeela imwe mwe bantu mwe bashelepo nge cabupyani cenu. Mwe ba ŋanda yakwa Yuda na imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, kale abenafyalo balebuula ishina lyenu, elyo balelumbula pakutipwila bambi. Nomba ine nkamupususha, muli nokuba abapaalwa. Kanshi imwe shipenifye, mwilatiina iyoo, lelo lekeni amaboko yenu yakose.” Ifi efyo Yawe umwine wa fita asosa ati, “Ilyo ifikolwe fyenu fyankalifye umutima, ine nalipangile ukufiponesha ifinkunka, no kubwesha nshabweseshe mutima iyoo.” Efyasosa Yawe umwine wa fita. “Eico nomba muli shino nshiku nimpanga ukulasenamina abena Yerusalemu na ba ŋanda yakwa Yuda. Kanshi mwilatunsha na mitima iyoo. Ifyo imwe muli nokulacitafye nifi. Mulelanshanya ifyacishinka. Mu filye muleputulamo imilandu no mulinganya wine wine uwakuletapo icibote. Mwilapanga mu mitima yenu ukucusha abanenu. Mwilalapa bufi, pantu ifi fyonse ine nalifipata.” Efyo Yawe alanda. Kabili ishiwi lyakwa Yawe umwine wa fita lyaishile kuli ine ilyakuti, “Ukuleka ukulya uko imwe mucita mu mweshi walenga ine, na mu mweshi walenga isano, na mu mweshi walenga cine lubali elyo na mu mweshi walenga ikumi limo, kukalaba inshikunkulu shakusansamuka no kwangamo ku ba ŋanda yakwa Yuda. Kanshi imwe muletemwafye ifyacishinka no kulaikala umutelelwe.” Kabili ifi efyo Yawe umwine wa fita asosa ati, “Kukaba inshita imo ilyo abantu abengi bakalaisa kuno Yerusalemu, pamo na bantu abakalatula mu misumba iyingi. Aba mu musumba umo bakalaeba aba mu musumba ubiye abati, ‘Bane twendeni bonse capamo kukupepa Yawe, natuye papata Yawe umwine wa fita pakuti atupaaleko. Na ine wine ndeya.’ Kanshi abantu ba mishobo iyingi kabili iyamaka bakalaisa kuno Yerusalemu kukupepa Yawe umwine wa fita, no kumupapata pakuti alebapaalako.” Ifi efyo Yawe umwine wa fita asosa ati, “Muli shilya nshiku abenafyalo ikumi limo ukufuma ku mishobo ya ndimi ishalekana lekana shonse, bakalaisa ku Muyuda umo ninshi nabekata ku cakufwala cakwe no kulamweba abati, ‘Tulefwaya tuye nobe, pantu ifwe twalyumfwa ukuti Lesa aba na imwe.’” Ishiwi lyakwa Yawe eili ilyakutila, Yawe napingula ukukanda icalo ca Hadiraki kabili uku kukanda kukesa ikala mu musumba wa Damasiko. Pantu umwine wa calo consefye ni Yawe, ngefi fine aba umwine wa nko sha bena Israeli. Icalo ca Hamati icapakana ne calo ca Hadiraki, naco cine cakwe, no musumba wa Turi no wa Sidoni umwafulisha bafundi nao wine wakwe, Turi walikwata ilinga lyamaka mu musumba mwine mwatuntumana silifa kwati mina ya maloba, na golide kwati mina ya fisoso fya mu misebo. Nomba Yawe ena akafumyamofye fyonse ifyaba mu musumba wa Turi. Akonaula amaka ya bena Turi pali bemba, no musumba wine ukapya ku mulilo. Aba mu Ashikeloni bakalaimwena na menso yabo no mwenso ukabekata. Aba mu musumba wa Gasa nabo bakacula nganshi. Efyo na ba mu Ekironi cikaba, pantu ifyo basubila tabakafimone nakalya. Imfumu ya mu Gasa ikaloba, no musumba wa Ashikeloni ukashala icibolya. Abantu ba mitundu imbi ebakalaikala mu musumba wa Ashidodi, elyo abena Filisiti nkabapwisha icilumba cabo. Tabakalelya nakabili inama iyabamo umulopa, nangufye ifyakulya fimbi ifyabindwa. Bonse abakashalapo bakaba cimo cinefye na bantu bakwa Lesa wesu, bakaba ngo lupwa lumo ulwa luko lwakwa Yuda. Abena Ekironi bakaba cimo cinefye na bena Yebusi. Lyena, ine ne Yawe nkalasunga icalo candi, nkalalesha ne fita fya benafyalo ukulapitamo. Nshakaleke imfumu iyikali ikalecusha nakabili abantu bandi, pantu nalimona ifyo abantu bandi balecula. Sansamuka iwe we mwana mwanakashi Sioni. Akwaula utupundu iwe we mwana mwanakashi Yerusalemu. Mona imfumu yobe ilya ileisa uko uli, iyalungama kabili iyacimfya, intu iyaicefya kabili iyileendelafye pali punda, pa musepela, umwana wa punda. Mu calo cakwa Efulemu ine nkafumyamo amaceleta ya nkondo, na mu musumba wa Yerusalemu nkafumyamo bakabalwe abakulwilapo inkondo, na mata yakulwilako mu nkondo nayo yakakontaulwa. Imfumu yenu ikaletela abantu ba mishobo ya benafyalo icibote, ubuteko bwaiko bukatula kuli bemba umo ukuya fika na kuli bemba mubiye, ukutula ku mumana wa Yufurate, ukuya fika no kwapelela isonde lyonse. Nomba pa mulandu wa mulopa wa cipangano candi ico napangene nenu, ine nomba nalalubula abantu benu abafungwa, nalabafumya mu cilindi umushaba amenshi yakunwa. Bwelelenimo imwe ku musumba we linga, mwe bafungwa ababa ne subilo, lelo line namweba ukuti ine nkamulambwilapo libili pali fyonsefye ifyo mwaculile. Pantu ine nimpeteka Yuda ngo buta bwandi, nimubikapo ngo mufwi imwe mwe bena Efulemu. Ndekusongela bamwano abaume we Sioni, kukulwisha bamwano abaume we Girisi. Ndekupambula ngo lupanga lwa mpalume. Yawe akamonekela pa mulu wa bantu bakwe, akalafwinta imifwi ikalabyata nge myele ya nkuba. Yawe umwine wa fita akalisha ipenga, akatula ku kapinda ka ku kulyo, akesa aleendela mu cimwela ca cikuku. Yawe umwine wa fita akacingilila abantu bakwe, nabo bakacimfya abalwani babo no kubonaula na mabwe ya fyakufwintila. Bakanwa umulopa wa balwani babo nokupundisha kwati bantu bakolelwe umwangashi. Bakesula ngo mulopa uli mu lunweno uwe lambo ulya basansa mu mpela sha bulambo. Kanshi ilyo ubo bushiku bukafika, Yawe akapususha abantu bakwe, nga filya fine kacema apususha impaanga shakwe. Nabo bakalabengeshima mu calo cakwe, nge fisamo ifyamutengo filya fibengeshima mu ngala yabufumu. Yangu ifyo bakalamoneka ubusuma no kuyemba. Iŋanu shikalenga abalumendo balekula na maka, no mwangashi upya ukalenga abakashana balekula abayemba. Pa mibundo mulelomba imfula kuli Yawe. Ni Yawe euleta amakumbi, eupeela ne mfula ku bantu, no kulamesha ifintu mu mabala ya muntu onse. Utulubi twakupendwilako pa ŋanda tusosa ifyabufi, Bakabuka nabo bufifye babepa, balongola ifiloto ifyabufi, bacushafye abantu pakubeba ukuti baleteka imitima. Kanshi e mulandu wine abantu bendelafye icendende nge mpaanga ishaluba. Abantu balacula, pantu tabakwata kacema. “Ine nimfulilwa bakacema, no kubakanda nalaswa mbakande bakateeka. Pantu Yawe umwine wa fita akalasunga aba ŋanda yakwa Yuda, bakaba nga bakabalwe abamaka abakulwilapo inkondo. Ku Yuda ekukafuma umo uwakuba nge libwe lya petungi, no wakuba ngo lupopo ulwakwikasha itenti, uwakuba ngo buta bwakulwilako inkondo, emukafuma intungulushi shimbi shonse. Abena Yuda bakacimfya kwati bashilika abalenyantauka pa balwani babo, kwati balenyantauka mu mitapashi ili mu misebo. Bakalwa inkondo pantu Yawe aba nabo, bakacimfya na balya bene balwani bendela pali bakabalwe. “Ine nkapeela aba ŋanda yakwa Yuda amaka, nkapususha aba ŋanda yakwa Yosefu. Nkababwesesha kuno kumwabo, pantu ine nimbalangulukilako. Bakaba kwati ine nshabalulile, apo ine nine Yawe Lesa wabo, kanshi nkalabasuka. Abena Efulemu bakaba nge mpalume, bakalasansamuka nga bantu abanwene umwangashi. Abana babo bakamona, no kusansamuka nabo bakalasansamuka, bakalanga ne nsansa pakumona ifyo baampana na Yawe. “Ine nkabetila mu munsoli, kabinge nkabalonganya pamo, pantu ine nkabalubula, nkabafusha nga filya fine bafulile kale. Nangu ine nabasalanganishisha mu mishobo ya benafyalo, lelo kwena bakulanjibukisha mulya mwine baba mu fyalo fya kutali. Bakapusuka pamo na bana babo, no kubwelela bakabwela bonse. Nkabafumya mu calo ca Egupto no kubalonganya ukufuma mu calo ca Asiria. Nkababwesesha ku Gileadi na mu Lebanoni mwine, mu calo mukabula na pakwikala. Bakabuka bemba uwayafya, na matamba pali bemba yakatalala. Amatenga yonse aya mu mumana wa Nailo yakakama. Icilumba ca bantu ba mu Asiria cikapwa, na maka ya nkonto ya bufumu bwa mu Egupto yakapita. Nine ne Yawe nkalakosha abantu bandi, na mwishina lyandi emo bakalaendela.” Efyasosa Yawe. Isula ifibi fyobe iwe we calo ca Lebanoni, uleke imiti yobe iyalepesha iya keda ipye ku mulilo. Akuloosheni mwe miti ya paini, pantu ilya miti ya keda naiwa, akuloosheni imwe mwe fimuti fya oki ifya mu calo ca Bashani, pantu umutengo wenu nabautemaula. Umfweni bakacema abo baleloosha, pantu umulemfwe wabo uusuma naonaika. Umfweni inkalamo isho shilebuluma, pantu nayonaika amateshi ya ku Yordani uko shikala. Ifi efyasosa Yawe Lesa wandi ati, “Iwe akucema impaanga isho balaswa baleipaya. Abashita impaanga balashipaya ukwabula ukupeelelwapo umulandu. Abashishitisha, no kusosa balasosa abati, ‘Yawe apaalwe na matotelo, pantu nomba ifwe tuli bakankala.’ Ala na bantu bene abashicema tabashilangulukilako nakalya.” Yawe aletila ati, “Ine nomba nshakatale nakabili nangulukilako abekala muli cino calo. Abantu bonsefye umo umo ine nkaleka intungulushi yabo atemwa imfumu yabo eyo ikabateeke ku kalili. Isho ntungulushi shikonaula icalo, na ine wine nshakabapokololeko uko shili iyoo.” Elyo nacemena bashimakwebo impaanga isho bali nokulaipaya. Nafwaya ne nkonto shibili, imo nalaita Cikuuku, ibiye nayo nalaita Ukwampana. Awe na ine nalacema ne mpaanga. Natamfishe bakacema batatu mu mweshi umo, kanshi na ine epakutendwa impaanga, nasho shamfulumuka. Elyo nasosa nati, “Awe ine nomba imwe nshalemusunga nakabili iyoo. Mwe sho bali nokwipaya, kabamwipayefye. Mwe shili nokuloba, lobenifye. Muleke ne shikashalapo shilelya imibili ya shibiye.” Epakubuula ne nkonto yandi iyaleitwa Icikuuku, naikontolamo fibili pakonaula icipangano ico ine napangana na bantu ba mishobo yonse. Kanshi pali ubo bwine bushiku, ne cipangano emyonaikile. Abalecusha impaanga nabo balendolesha, no kushininkisha elyo nomba bashininkisha ukuti kanshi lishiwi lyakwa Yawe. Na ine epakubeba nati, “Imwe nga mwamona ukuti nacilolamo, ninshi kanshi ndipileni amalipilo yandi. Nga tacilolelemo, ninshi kanshi amalipilo kayabefye.” Awe nabo epakundipila indalama sha silifa amakumi yatatu (30). Yawe nao anjeba ati, “Isho ndalama, kashipose kuli kabumba wa nongo, eshintu bena bamwene ukuti e mutengo uuningilefye bwino, mwa.” Kanshi na ine epakubuula isho ndalama sha silifa amakumi yatatu (30), awe naya shiposa mu ŋanda yakwa Yawe kuli kabumba wa nongo. Elyo kabili nabuula inkonto inankwe Ukwampana, nayo naikontolamo fibili pakonaula ubwananyina bwa bena Yuda na bena Israeli. Elyo Yawe kabili anjeba ati, “Ipekanye, ucite kwati uli kacema, lino lyena ucite kwati ni kacema uwaba iciwelewele ca muntu. Ine nkasonta umuntu umo mu calo uukalacema impaanga shandi, lelo kwena takalesakamana kulapokololako impaanga ishilesanswa, takalefwaya ne shileluba nakalya, takaleundapa ne shilecenwa, nangu ukulaliisha ishileshalapo. Ena abingilefye ukulalyapo ishainisha, no kulashisotaulako imondo. “Ala ashama uyu kacema iciwelewele ca muntu, pantu nalekelesha impanga. Ulupanga lwingamukoma ku kuboko, na pa linso lyakwe ilya ku kulyo. Ukuboko kwakwe kube ukwaumina, na menso yakwe yakapofula.” Yawe alisobele ishiwi lyakwe palwa calo ca Israeli. Ifi efyasosa Yawe uwaandalika umulu, uwabumba ne isonde, uwapanga no mupashi wa muntu mu nda yakwe. Eulesosa ati, “Ine nkacita Yerusalemu ngo lukombo lwa fikola, abantu ba mishobo imbi iyashinguluka Yerusalemu bakanwamo, no kupungaila bakalapungaila ku lwakukolwa. Ilyo bakatebelela umusumba wa Yerusalemu, ne misumba imbi yonse iya mu calo ca Yuda nayo bakaitebelela no kuilwisha. Iyo nshita nga yafika, ilyo abantu ba mishobo yonse iya pano isonde bakakumbinkana no kuwililila umusumba wa Yerusalemu, ine nkaucita nge cilibwe icafinisha, na bantufye bonse abakeshako ukucimya, imisana yabo ikafunaika nganshi. Pali bulya bushiku ine ne Yawe nkapupanya bakabalwe babo bonse, nkapenya na bonse abakalaendelapo.” Efyasosa Yawe. “Aba ŋanda yakwa Yuda nkalabalinda, lelo bakabalwe ba balwani babo bena ine nkabapofusha amenso. Elyo intungulushi sha bena Yuda shikalaebana mu mitima ashiti, ‘Ala ni Yawe umwine wa fita eutukosha ifwe fwe bantu bakwe, fwe baikala muno Yerusalemu.’ “Pali bulya bushiku ine nkacita indupwa sha bena Yuda shikabe ngo mulilo uuleyaka mu mutengo umo, nangu mwibala limo umuli imyanshi ya ŋanu iilepya. Abena Yuda aba ebakalofya abantu ba mitundu yonse iyaba mupepi ku kulyo nangu ku kuso. Nomba abena Yerusalemu bena bakashala nabekalilila pa ncende yabo.” Yawe akabalilapo ukupususha amayanda ya bena Yuda, epakuti umucinshi wa ba ŋanda yakwa Davidi pamo no wa bena Yerusalemu wikacila umucinshi uo na bena Yuda bakakwata. Pali bulya bushiku Yawe akalacingililako abena Yerusalemu, icakuti no tufwanda twabo twine tukaba no bulamba nga bulya bwine bwakweteko Davidi. Aba ŋanda yakwa Davidi ebakalabatungulula nga Lesa wine, kwati ni malaika wakwa Yawe alebatungulula. Pali bulya bushiku ine nkatampa ukulalofya abantu ba mishobo yonse abakalawililila umusumba wa Yerusalemu. “Nomba pa ba ŋanda yakwa Davidi na pali bonse abaikala mu Yerusalemu nkapongolwelapo umupashi wakukwatisha uluse no wakupapata. Bakandolesha, pali uyo bapulinkanyamo icanso, bakamuloosha nga filya fine baloosha umwana mwaume uwabafye umo mpo. Bakamuloosha kwati bantu bafwililwe umwana wabo umwaume uwe beli. Pali bulya bushiku mu musumba wa Yerusalemu mukaba imisowa iyikalamba, nga ilya ine yumfwika mwiwanga lya Megido, ilyo abantu baloosha Hadadi Rimoni. Indupwa shonse mu calo shikalaloosha ulu lweka, ulu nalo lweka. Ulupwa lwa ba ŋanda yakwa Davidi abaume bakalaloosha beka, abakashi babo nabo beka. Ulupwa lwa ba ŋanda yakwa Natani abaume bakalaloosha beka, abakashi babo nabo beka. Ulupwa lwa ba ŋanda yakwa Levi abaume bakalaloosha beka, abakashi babo nabo beka. Ulupwa lwa ba ŋanda yakwa Shimei abaume bakalaloosha beka, abakashi babo nabo beka. Na mu ndupwa shimbi shonse lumo lumo ishashala, abaume bakalaloosha beka, abakashi babo nabo beka.” “Ubushiku bulya nga bwafika intulo ikapongwela amenshi aya kamfukumfuku, ayo aba ŋanda yakwa Davidi na bena Yerusalemu bakasambamo ifibi fyabo ne fyakowela fyabo. “Pali bulya bushiku ine nkalofya amashina ya tulubi mu calo, tamwakabe nelyo umo uukalayebukisha nakabili iyoo.” Efyasosa Yawe umwine wa fita. “Na bakasesema babufi nabo nkabafumyamo, nkapwishamo ne cikonkelelo cakufwaya umupashi wa fyakowela mu calo. Elyo umo nga akakonkanyapo ukusesema, wishi na nyina abamufyalilila bakamweba abati, ‘Ulefwafye iwe, pantu iwe uleitunga ukulandila mwishina lyakwa Yawe, kanshi fyabufifye ulelanda.’ Elyo nga abwekeshapo ukusesema, ninshi wishi na nyina abamufyalilila ebakumupulinkanyamo icanso pa mulandu wakusesema ifyabufi. “Pali bulya bushiku bakasesema bonse bakekatwe nsoni palwa fimonwa fyabo ilyo basesema nangu ukufwala ifyakufwala fya bukasesema, pakubepa ukuti ni kasesema. Kasesema onse akalatilafye, ‘Awe ine nshili kasesema, ndi mulimifye. Ine ukulima eko nakulilamo ukutulafye na ku bwaice bwandi.’ Umo akalati nga aipushapo kasesema umo ati, ‘Nga kanshi ifyo fibala fili pa mubili obe, wafikwata shani?’ Nao akalaasukafye ati, ‘Bancenene ku ŋanda ya bacibusa wandi.’” “Ale we lupanga lwandi, sansa kacema wandi, sansa umuntu twaampana nankwe.” Efyasosa Yawe umwine wa fita. “Ipaya kacema, uleke ne mpaanga shisalangane, na ine nalasansapo utwana utunono.” Efyasosa Yawe. “Na mu calo consefye ifiputulwa fibili fikonaulwa no kuloba, lelo iciputulwa cimo cikashala mu calo. Iciputulwa cikashalapo eco ine nkaposa mu mulilo, no kuciwamya nga filya fine bengulula silifa mu mulilo, no kuciwaminisha nga golide. Bakalalumbula ishina lyandi pakunkuuta, na ine nkalabasuka. Nkalabeba nati, ‘Imwe muli bantu abandifye,’ nabo bakalatila, ‘We Yawe, niwe Lesa wesu.’” Ubushiku bwakwa Yawe bukafika ilyo ifyo bakamutapa bakalafyakanina pa menso yenu. Nkalonganya abantu ba mishobo yonse, pakuti bakese wililila umusumba wa Yerusalemu. Nabo bakaupoka, bakatapa ifyuma fya mu mayanda, bakolungana na banakashi ku maka. Citika wa bantu bakabasenda muli bunkole, abakashalapo bena tabakabafumye mu musumba iyoo. Elyo Yawe nao nomba akema no kuya lwisha iyo mishobo, nga filya fine alecita na kale mu nshiku sha bulwi. Pali bulya ubushiku lyena akeminina pa lupili lwa Miolifa, lulya lwalungatana no musumba wa Yerusalemu lubali lwa ku kabanga. No lupili lwa Miolifa lukalepuka pakati, ukutula ku kabanga ukulola na ku masamba, pakaba umukonko uukalamba nganshi. Icipande cimo ica lupili cikaselela ku kapinda ka ku kuso, icinankwe naco ku kapinda ka ku kulyo. Pakupusuka imwe mukapita muli uyo wine umukonko uukashinta ku lubali lwa Aseli. Mukafulumuka nga filya fine ifikolwe fyenu fyafulumwike ilyo kwaishile icinkukuma pa nshita imfumu Usia yaleteeka icalo ca Yuda. Elyo Yawe Lesa wandi akesa moneka pamo na bamushilo bakwe bonse. Pali bulya ubushiku takwakabe mpepo nangufye icikutuma, kabili tabwakele iyoo. Kukabafye ulubuuto lwa kasuba inshita yonse, takwakabe ubushiku nelyo akasuba, lelo ku nshita ya cungulo kukaba ulubuuto. Ni Yawe ekafye ewaishiba ilyo ubo bushiku bukafika. Pali bulya ubushiku nga bwafika mu musumba wa Yerusalemu mukalafuma amenshi ayamweo, yamo yakalaya kuli bemba ulubali lwa ku kabanga, yambi nayo yakalalola kuli bemba ulubali lwa ku masamba. Ayo menshi yakalapitafye mu mainsa na mu lusuba. Elyo nomba ninshi ni Yawe e mfumu ya pesonde lyonse, ninshi nomba ekafye ewalaba Yawe, ne shina lyakwe lyekafye elyo nomba abantu bakalalumbula. Icalo conse icashinguluka umusumba wa Yerusalemu cikaba icabatama nga ku Araba, ukutendekelafye ku Geba lubali lwa ku kapinda ka ku kuso, ukuya shintafye na ku Rimoni lubali lwa ku kapinda ka ku kulyo. Lelo umusumba wa Yerusalemu ukaba uwasansama ukucila ne calo icaba mu mbali yauko. Umusumba ukatula ku mpongolo yakwa Benjamini, ukuya fika na ku mpongolo ya petungi, palya pabelele impongolo yapakubala, elyo kabinge ukufuma ku lupungu lwakwa Hananeli, ukuya fika na palya balekamina imfumu ya calo umwangashi. Abantu bakalaikalila mu musumba ku matwi tondolo, takwakabe nakabili uukalapangila ukonaula umusumba wa Yerusalemu. Abantu ba mishobo yonse abalwishishe umusumba wa Yerusalemu, Yawe akabaletela icikuko icabipisha pamo ngeci. Imibili yabo ikalabola ilyo ninshi nabeminina pa makasa yabo, na menso yabo yakalabola mu fikumbi fya yako, ne ndimi shabo shine shikalabolela kumo mu tunwa twabo. Iyo nshita Yawe akapelenganya amano ya bantu abakalwisha Yerusalemu. Bakalaba no mwenso icakuti bonse umo umo bakalaikatanapo no munabo umo, no kulashomboka nankwe. Abena Yuda nabo bakaiposamo no kuya lwa ku Yerusalemu. Ifyuma fya bantu ba iyo mishobo iyashinguluka yonse, ifili nga golide, silifa ne fyakufwala ifingi, abena Yuda bakafilonganya no kufitapa bakafitapa. Ico cine cikuko ecikalaipaya na bakabalwe, ne mfalashi, ne ngamila, na bapunda, ne fitekwa fyonse ifikalaba mu nkambi sha balwani babo. Ilyo abalwani bakacimba, elyo aba mishobo bonse abakashalapo bakalaya imyaka yonse ku Yerusalemu, kukupepa Imfumu Yawe umwine wa fita, na kukusefya inshikunkulu ya Nsakwe. Umushobo wa bantu umo pano isonde uukalakaana ukuya ku Yerusalemu kukupepa Imfumu Yawe umwine wa fita, awe wena ninshi mu calo cauko tamwakaleloka imfula nakalya. Abena Egupto nga balakaana ukulaisako no kubuulamo ulubali ninshi nabo bene bakaponenwa ne cikuko, ico Yawe akalaletela abantu ba mishobo yonse umo umo, abakalakaana ukulaya kukucindika inshikunkulu ya Nsakwe. Efyo abena Egupto bakalalimunwa pamo na bantu ba mishobo imbi yonse abakalakaana ukulaya kukusefya inshikunkulu ya Nsakwe. Pali bulya ubushiku pa tunyenjele uto bakabalwe bakalafwala, pakalalembwa amashiwi yakutila, “Kabalwe uyu wamushilo kuli Yawe.” Ne nongo sha mu ŋanda yakwa Yawe nasho shine shikaba ishamushilo, nga filya fyaba inweno shilya shikala pa ntanshi ya bulambo. Inongo shonse isha mu musumba wa Yerusalemu, ne sha mu calo ca Yuda, bakashipatwila Yawe umwine wa fita. Na bantu bonse abakalaisa kukutuula amalambo, bakalabuulapo shimo no kulaipikilamo inama ishikalatuulwa amalambo. Kanshi iyo nshita nga yafika, tamwakalemoneka nakabili shimakwebo mu ŋanda yakwa Yawe umwine wa fita. Aya e mashiwi yakwa Yawe ayo atumine Malaki ukuya eba abena Israeli. Yawe alesosa ati, “Ala ine nalimutemwa imwe mwe bena Israeli. Nomba imwe mulanjipusha amuti, ‘Nga watutemwa shani?’” Nao Yawe asosa ati, “Bushe Esau taali munyina Yakobo? Nomba ine nalitemwapo Yakobo, lelo Esau ena nalimupata. Icalo ca mpili icakwa Esau ine naliconaula, nalicisangula ukuba icalo umwakuti muleikalafye bamumbwe.” Abena Edomu, emukuti bamwana Esau, nga balatila abati, “Nangu batonawila imishi, ala ifwe tukaikuula cipya cipya.” Yawe umwine wa fita alanda ukuti, “Nangu bakuule cipya cipya, ine nkafibongolola nakabili. Abantu bambi bakalabeta abati, ‘Bantu ba calo cibi,’ nokulati, ‘Bantu ba mutundu uo Yawe afulilwa pe.’ Ico cintu mukalacimona na menso yenu, mukalati nokuti, ‘Kanshi Yawe alailanga ukuti wabulamba na kunse ya mipaka ya calo ca bena Israeli.’” Imwe bashimapepo, Yawe umwine wa fita alemweba ati, “Umwana alacindika wishi, no mubomfi alatiina shikulu wakwe. Kanshi apo ine ndi shinwe, nga nomba imwe cinshi mushincindikila? Apo ine ndi shikulwinwe, nga nomba cinshi imwe mushintiinina? Mwe bashimapepo mwalisuula ishina lyandi. Elyo kabili mulanjipusha amuti, ‘Nga ifwe twasuula shani ishina lyobe?’ “Ukunsuula kwenu nico pa bulambo bwandi imwe mutuulapo ifyakulya ifyakowela. Lelo kabili mulanjipusha amuti, ‘Nga ifwe tukaana shani ukulakucindika?’ “Pantu mulalanda ukuti, ‘Itebulo lyakwa Yawe talyacindama.’ Ilyo imwe muleta inama iyapofula pakwisa ituula ilambo kuli ine, bushe imwe mutila amuti mulalungika, batini? Ilyo imwe muleta inama iyalemana nangu iyilwele, bushe imwe mutila amuti mulalungika, mwa? Nga mwatwalila umulashi wenu inama ya uyo musango, bushe kuti aya temwa no kumusekelela imwe?” Efyasosa Yawe umwine wa fita. Eico nomba papateni pakuti Lesa atubeleleko uluse. Pantu nga mwaisa ne mituulo ya musango uyu mu maboko yenu, nga akaana ukumusekelela ninshi kuluba kwenu mwe bene. Ifi efyasosa Yawe umwine wa fita. Yawe umwine wa fita aleti, “Ine kuti natemwa nganshi nga cakuti umunenu umo shimapepo aisalako ifiibi fye Tempele lyandi, pakuti tamuleisamo kukulakosha umulilo wacikoshekoshe pa bulambo bwandi. Ine nshimutemenwe imwe iyoo, ne mitulo yenu ine nshakulaipokelela ukufuma kuli imwe nakalya. Ishina lyandi lili nokucindikwa mu mishobo yonse, ukufuma ukutulila akasuba ukushinta noko kawila. Konsefye bakalamfutumwina ububani, kabili bakalantuula ne fyabupe ifyawamisha. Bonsefye bakalacindika ishina lyandi. Nine Yawe umwine wa fita ndelanda. Lelo imwe mulalisuula pakusosa ukuti itebulo lyandi lyalikowela kabili tamucindika ne cakulya ico imwe mutuulapo. Mulasosa amuti, ‘Yaba. Awe ifwe uyu mulimo naututendusha,’ ninshi mulensola ne misolo. Nine Yawe umwine wa fita ndelanda. “Ilyo mwaleta inama ishacenwa, ne shalemana, nangu ishalwala, no kushituula nga malambo yenu, bushe imwe mutila amuti kuti efyo nalapokelela ine pano ndi, batini? Nine Yawe umwine wa fita ndelanda. Ashama umuntu utila pakuntuula ilambo aisa ne nama iyalemana, ilyo pebumba lya fitekwa fyakwe nakwatapo inama imo iyisuma iyo alaya ukuntuula. Pantu ine ndi Mfumu nkalamba, na bantu ba mishobo yonse balikwatila ishina lyandi akatiina. Nine Yawe umwine wa fita nalanda.” Yawe Lesa umwine wa fita alanda ati, “Ine nomba ndemukonkomesha imwe mwe bashimapepo. Nga mwalakaana ukuŋumfwa kabili nga mwakaana ukulacindika ishina lyandi mu mitima yenu, ninshi ine ndi nokumulapisha. Ninshi ndi nokulapisha ne fintu fisuma fine ifyo imwe mushukila mu mulimo wenu uwa bushimapepo. Na mu cine nimfilapisha kale, pantu imwe tamuposako amano kukuncindika. “Moneni, ine nkakalipila abana benu, nkamukantaika ubusali pa mpumi shenu, ubusali bwa nama shine isho mutuula amalambo, nkamuposa na kumbi ilyo ninshi namukantana nafyo. Elyo mukashininkisha ukuti nine nakonkomesha aya mashiwi, pakuti icipangano candi ico napangana na Levi cilesungwa pa maka. Nine Yawe umwine wa fita nalanda. Ilyo ine napangene na Levi icipangano candi, icipangano ca mweo no mutende, no kumupeela nalimupeele epakuti alencindika. Awe nao alancindika, alakwatila ishina lyandi akatiina. Talefunda fyabufi iyoo, alefundafye ifyalungama. Ali uwacishinka, kabili uwa myendele yamutende pa menso yandi, aletalusha na bantu abengi ku fyabubifi. “Pantu shimapepo ewaba no mulimo wakulanga abantu amano yene yene ayakunjishiba ine ne Lesa. Abantu bali nokulaya kuli shimapepo pakuya mukulasambililako ifyo ine mfwaya, pantu ena e nkombe yandi ine ne Yawe umwine wa fita. Nomba imwe mwe bashimapepo, awe mwalipatuka mu nshila iyalungama. Imifundile yenu nailenga ukuti abengi balebifya. Imwe namonaula icipangano ico ine napangene na Levi. Nine Yawe umwine wa fita ndemwebelapo. Kanshi nomba na ine nalaleka abantu bonse bamusuule kabili mube abafye, pantu imwe tamukonka inshila shandi, kabinge mulacita no mucishacinani ilyo mufunda abantu amafunde yandi.” Bushe ifwe bonse tatwaba na Shifwe umo wine? Bushe te Lesa umofye mpo uwatubumba? Nga nomba mulandu nshi tushumfwanina, icakuti twalasuulilapo ne cipangano ico Lesa apangene ne fikolwe fyesu? Mwamona, abena Yuda balisangukila Lesa, balicita ne cintu icabunani mu calo ca Israeli, na mu musumba wa Yerusalemu mwine. Abena Yuda balikowesha ne cifulo camushilo ico Yawe umwine atemwisha. Balyupa abanakashi abapepa imilungu ya benafyalo. Umuntu onse uucita ica musango uyu, nangu abe shani, Yawe engamulofyafye, epakuti ekatala nakabili aba wa mu mutundu wakwa Yakobo, ekatala nakabili aba pamo na bantu abatuula Yawe umwine wa fita imituulo. Kabili na cimbi ico imwe mucita, nici. Nimwe mulila ifilamba icakuti mwabomfya no bulambo bwakwa Yawe. Mulaloosha no kulashinshimukila pa mulandu wakuti Yawe alileka ukuposako amano ku malambo yenu nangu ukupokelela imituulo yenu ne nsansa, iyo mumutuula ku minwe yenu. No kwipusha mulepusha amuti, “Bushe kwena cinshi calenga?” Ala nico alishiba ukuti imwe mwalisangukila abakashi benu abo mwaupile mucili abalumendo. Ebo mwayampene nabo, nomba kabili mwalyonaula icilayo ico mwalayene nabo, nangu mwalaile Lesa ukuti ebo mwakulayampana nabo. Bushe te Lesa amucitile umubili umo no mweo umo pamo pene nabo? Ngeco afwaya bushe cinshi? Ala ni pakuti tulekwata abana abakuba icine cine abantu bakwa Lesa. Kanshi muleisunga mu mitima yenu, pelaba nelyo umo uwakusangukila umukashi wakwe uo aupile acili umulumendo. Yawe Lesa wakwa Israeli alesosa ati, “Ine nalipata ukulekana mu cupo, pantu umo nga acita ifyo, ninshi afyenga umukashi wakwe. Nine Yawe umwine wa fita ndelanda. Kanshi muleisunga mu mitima yenu, mwilasangukila bakashi benu.” Imilandile yenu imwe naitendusha Yawe. Lelo imwe muleipusha amuti, “Nga ifwe tumutendwishe shani?” Ala nico mulanda amuti, “Yawe amona abantu bonse abacita ifyabipa ukuti basuma, na mu cacine alibatemwa.” Kabinge nico mwipusha amuti, “Bushe Lesa uulungika ifintu, aba kwi?” Yawe umwine wa fita alesosa ati, “Moneni, ine nkatuma inkombe yandi iyakuntangilila, iyakumpekanishisha inshila. Ala Imfumu iyo mufwaya, mukapulikilwafye yaisa kwi Tempele lyaiko. Inkombe iyo imwe mufuluka, ikesa kukulumbilisha icipangano candi.” Elyo nomba bushe nani akesa shanshako mu bushiku akafika? Nani akapusuka ilyo akesa moneka? Pantu ena akesa ba ngo mulilo wa mwilungu umo bengulwila ifyela, akesa ba nge sopo ilyamaka ilyakusambila. Akesa mukulalubulwisha ngo muntu uuleengulula no kuwaminisha silifa. Akesa wamya bamwana Levi nga filya fine bawaminisha silifa na golide. Elyo nabo nomba bakalatuula Yawe imituulo iya mu bololoke. Imituulo iyo abena Yuda na bena Yerusalemu bakalatuula Yawe, elyo nao nomba akalasekelamo nga filya fine caleba kale mu myaka yakale. Yawe umwine wa fita aletila ati, “E mulandu ine nkesa kukumulubulwisha imwe, nkesa shinina bwangu bwangufye abantu ababuka, abacita ubucende, abalapa ubufi, abacenjelela ababomfi pakubalipila amalipilo yabo, abafyenga bamukamfwilwa na bana banshiwa, abafyenga na beni abenafyalo, kabili abashankwatila akatiina.” Yawe umwine wa fita aletila ati, “Cine cine ine ne Yawe nshifutuka iyoo. E mulandu wine imwe bamwana Yakobo mushalobela. Ukufuma ku nshita ya fikolwe fyenu, imwe mwalipula mu mafunde yandi, tamuyakonka nakalya nga filya fine ne fikolwe fyenu fyalecita. Kanshi imwe bweleleni kuli ine, na ine ndi nokubwelela kuli imwe.” Lelo imwe mulepusha amuti, “Nga kuti twacita shani pakubwelela uko uli?” Eico na ine ndemwipusha nati, “Bushe umuntu kuti acenjesha ine ne Lesa? Ala nakalya, lelo kwena imwe mulancenjesha. Muncenjesha shani? Ni mukukanaleta icapekumi, na mukukanaleta imituulo. Mwashama imwe bonsefye, pantu umushobo wenu onsefye apo wapela ulancenjesha. Akuleteni ku ŋanda yandi umutuulo uutuntulu uwa capekumi, epakuti icakulya cilebamo mu ŋanda yandi. Aleni njesheni ne Yawe umwine wa fita, mumone nga nshakamwiswile amatala ya mulu, no kumupongolwela ifintu ifingi ifyakuti na pakubika pakabule. Nshaleleka makanta ukuti alemonawila ifisabo iyoo, ne fimuti fya myangashi mu mabala yenu tafyakalelukusha ifisabo fyaiko.” Efyasosa Yawe umwine wa fita. “Elyo na bantu ba mishobo yonse bakulatilafye, ‘Awe imwe mwalishuka,’ pantu mu calo cenu mukalaba insansa. Nine Yawe umwine wa fita nalanda.” Yawe aletila ati, “Ifyo imwe mulanda pali ine, filankalifya umutima. “Lelo imwe mulanjipusha amuti, ‘Nga finshi ifyo ifwe tukulandapo?’ Nico imwe mutila amuti, ‘Ukubombela Lesa, awe kuicushafye. Nga finshi ifyo ifwe tumwenamo mukulasunga amafunde yakwa Yawe umwine wa fita, na mukulaenda abafiitwa pakumulanga ukuti tulelanguluka pafyo tubifishe? Ukulingana nefyo ifwe tumona, tutila abacilumba balipaalwa. Elyo abacita ifyabubifi nabo balishuka, elyo abesha Lesa nabo balapusumuka.’” Elyo abantu abakwatile Yawe akatiina balasoshanya, ninshi Yawe nao alekutika, aleumfwa nefyo balelanda. Elyo icitabo icipombwa icacibukisho calembelwe pa cinso cakwa Yawe ica mashina ya bantu abamukwatile akatiina no kucindika ishina lyakwe. Elyo Yawe umwine wa fita asosa ati, “Aba bena ebakaba abantu bandi abo nacindamika. Ubushiku ine nkabombapo cimo, bakaba abandifye. Ine nkabalangulukilako, nga filya fine umuntu alangulukilako umwana wakwe uumubombela. Elintu nakabili mukashininkisha ifyo abantu abololoke baibela ku bantu ababifi, ifyo abantu abamombela baibela ku bantu abashimombela ine ne Lesa.” Yawe umwine wa fita alanda ati, “Moneni ubushiku bumo bukesa, umukalapya umulilo uukali nganshi ngo wa mwilungu. Abantu bonse abacilumba na bonse abacita ifyabipa bakabilima nge mpimbili. Bakapya no kulungula icakuti takwakashaleko umushila nangu umusambo. Nomba imwe mwe bacindika ishina lyandi, ulubuuto lwabulungami lukasanikila pali imwe nge mibengelele ya kasuba akaletula, no kumuletela ukupola. Imwe mukalubuka no kulacilauka nge fiponti fya ŋombe ifyo baiswila mwitanga. Pali ubo bushiku ilyo nkacita ifi fintu, imwe mukacimfya abantu ababifi no kubanyantaukapo, cikaba kwati ni mu mito mulenyanta. Nine Yawe umwine wa fita nalanda. “Kanshi imwe muleibukishafye amafunde ya mubomfi wandi Mose, muleibukisha ifipope na mafunde ifyo ine namukonkomeshe pa lupili lwa Holebu, pakuti efyo imwe mwe bena Israeli bonse mulekonka. “Moneni ilyo ubo bushiku bukalamba kabili ubwakutiina ubwakwa Yawe bushilati bufike, nkatala nkatume kasesema Eliya. Kabili akesa pilibwila imitima ya bashibo ku bana babo, ne mitima ya bana kuli bashibo, epakuti ine nshishile lapisha no konaula icalo cenu.” Umu emwakonkanine ifikolwe fyakwa Yesu Kristu, mwana Davidi, mwana Abrahamu. Abrahamu afyele Isaki, Isaki afyala Yakobo, Yakobo nao afyala Yuda na bamunyina. Yuda afyala Peresi na Sera muli Tama. Peresi afyala Hesroni, Hesroni nao afyala Ramu. Ramu afyala Aminadabu, Aminadabu afyala Nashoni, Nashoni nao afyala Salimoni. Salimoni afyala Boasi muli Rahabu, Boasi afyala Obedi muli Ruti, Obedi afyala Yese. Yese afyala imfumu Davidi. Davidi afyala Solomoni muli muka Uria. Solomoni afyala Reoboamu, Reoboamu afyala Abiya, Abiya nao afyala Asa. Asa afyala Yehoshafati, Yehoshafati afyala Yoramu, Yoramu nao afyala Usia. Usia afyala Yotamu, Yotamu afyala Ahashi, Ahashi nao afyala Hesekia. Hesekia afyala Manase, Manase afyala Amoni, Amoni nao afyala Yosia. Yosia afyala Yekonia na bamunyina, elyo babasenda bunkole ku Babiloni. Panuma yakusendwa bunkole ku Babiloni Yekonia afyala Shealitieli, Shealitieli nao afyala Serubabeli. Serubabeli nao afyala Abudi, Abudi afyala Eliakimu, Eliakimu nao afyala Aso. Aso afyala Sadoki, Sadoki afyala Akimu, Akimu nao afyala Eliudi. Eliudi afyala Eleasa, Eleasa afyala Matani, Matani nao afyala Yakobo. Yakobo afyala Yosefu muka Maria. Maria ewafyele Yesu uo batila Kristu. Kanshi inkulo shonse shaba nifi, ukufuma kuli Abrahamu ukufika kuli Davidi ni nkulo ikumi limo na shine. Kabili ukufuma kuli Davidi ukufika na kukusendwa bunkole ku Babiloni napo ni nkulo ikumi limo na shine. Elyo ukufuma ku busha bwa ku Babiloni ukufika na Kristu nalyo ni nkulo ikumi limo na shine. Kanshi ukufyalwa kwakwa Yesu Kristu kwali nifi. Maria nyina wakwa Yesu akobekelwe kuli Yosefu. Lelo ilyo tabalati bekale nankwe, Maria asangwa ukuti ali pabukulu ku maka yakwa Mupashi Wamushilo. Nomba Yosefu umwina mwakwe ico ali umuntu umololoke talefwaya ukumusebanya, epakupanga ukumulekela mu bumfisolo. Ilyo acili aletontonkanya ifi, malaika wa Mfumu amumonekela mu ciloto. Alamweba ati, “Yosefu we mwana Davidi, witiina kusenda Maria kumobe ukuti abe umukashi obe. Ala pantu ico aimita, cafuma kuli Mupashi Wamushilo. Akafyala umwana umwaume, na iwe ukamwinika ishina lya Yesu, pantu eukapususha abantu bakwe ku fyabubifi fyabo.” Ifi fyonse fyacitike pakufikilisha amashiwi ya Mfumu ayo kasesema asosele ati, “Umukashana uushakuma ku mwaume akemita, akafyala no mwana umwaume. Kabili bakamwinika ne shina lya Imanueli.” Ishina lyalola mukuti, “Lesa twaba nankwe.” Kanshi ilyo Yosefu aisa buuka mu tulo, acita ngomo malaika wa Mfumu acimwebela. Asenda na Maria umukashi wakwe kumwakwe. Nomba tabakumenepo mpaka Maria apaapa umwana umwaume. Yosefu nao amwinika ne shina lya Yesu. Kanshi Yesu afyalilwe ku Betelemu wa mu calo ca Yudeya pa nshita Herodi aleteeka ici calo. Abamano bamo bafumine ku kabanga, baisa ku Yerusalemu. Balaipusha abati, “Bushe umwana uwafyalwa Imfumu ya Bayuda ali kwi? Twamwene ulutanda lwakwe ku kabanga, eico twaisa kukumupakata.” Imfumu Herodi pakumfwa ifyo, yasakamana nganshi, na bena Yerusalemu nabo lumo lwine. Elyo Herodi alonganika bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde, alabepusha noko Kristu ali nokufyalilwa. Nabo bamweba abati, “Ni mu Betelemu wa mu Yudeya. Pantu efyo na kasesema alemba ati, ‘Na iwe Betelemu wa mu calo cakwa Yuda, tewe wacepesha nakalya pa misumba yakwa Yuda. Pantu ni muli iwe mukafuma intungulushi, iyakucema abantu bandi abena Israeli.’ ” Elyo Herodi aita abantu bamano abafumine ku kabanga mu bumfisolo, alabepukisha na pa nshita ilyo ulutanda lwabamonekele. Elyo abatuma ukuya ku Betelemu. Abeba ati, “Muye ipukisha bwino bwino palwa uyo mwana. Elyo nga mwamusanga, mukese njishibisha, pakuti na ine nkaye mupakata.” Nabo bati bashumfwa ifyo ku mfumu, baima balaya. Awe ulutanda bamwene ku kabanga lwalabatangilila, lwasuka lwaisa iminina na pali umwana. Cilya bamona ulutanda, basansamuka nganshi. Elyo baingila mu ŋanda, bamona umwana na nyina Maria. Awe bafukama, balamupakata. Elyo bakakula ifyabupe fikankala basendele, bamutuula icela ca golide, ububani fulankinisenshi ne cinyamuti icanunka ubusaka muri. Kabinge bati basokwe mu ciloto ukuti bebwelela kuli Herodi, batola inshila imbi, babwelelamo na kumyabo. Cilya abamano abafumine ku kabanga baya, malaika wa Mfumu amonekela Yosefu mu ciloto, amweba ati, “Ima, buula umwana na nyina, butukila ku Egupto. Eko uli nokwikala mpaka nkakwebe, pantu Herodi alefwaya ukwipaya umwana.” Nao Yosefu aima, abuula umwana na nyina ubushiku, alola ku Egupto. Eko aikala mpaka ne mfwa yakwa Herodi. Kanshi epakufikilisha amashiwi ya Mfumu ayo kasesema asosele ati, “Naitile umwana wandi umwaume ukufuma mu Egupto.” Elyo Herodi amwene ukuti abamano bamucenjelela, afulwa nganshi. Atuma mu Betelemu na mu mishi ya mumbali yonse abakwipaya abana abaume aba myaka ibili no kucepapo, ukulingana nomo aumfwilile palwa nshita ku bamano. Epakufikilisha amashiwi ya mfumu ayo kasesema Yeremia asosele ati, “Mu Rama mwaumfwika ishiwi lileshinshimukila, lyapumuna no musowa. Ni Rakeli euleloosha bamwane. Nakaana no kumutalalika, ico bashilipo.” Ilyo Herodi afwile, malaika wa Mfumu amonekele kuli Yosefu mu ciloto mu Egupto, amweba ati, “Ima, buula umwana na nyina, ubwelele ku calo ca Israeli. Pantu abalefwaya ukwipaya umwana nabafwa.” Yosefu epakwima, abuula umwana na nyina, abwelela na ku calo ca Israeli. Nomba ilyo aumfwa ukuti Akeleo euleteeka mu Yudeya pa malo yakwa wishi Herodi, atiina ukuyako. Elyo kabili bashimusokako mu ciloto, aya ku calo ca Galile. Aya ikala na mu musumba uo batila Nasaleti. Kanshi epakufikilisha ifyasosele bakasesema ukuti, “Bakalamwita umwina Nasaleti.” Mu nshiku shilya elyo Yoani Kabatisha aishile mu matololo ya Yudeya alebila ati, “Lapileni no kupilibuka, pantu Ubufumu bwa mu mulu buli mupepi!” Ala ni uyu wine kasesema Esaya alandapo ati, “Ishiwi lya ulebilikisha mu matololo lileti, ‘Pekanyeni umwakwisapita Imfumu, lungamikeni inshila yaiko.’ ” Yoani alefwala insalu ishapikulwa na masako ya ngamila. Alekaka umushipi wa mpapa mu musana. Kabili ifilyo alelya ni makanta no buci bwa mu mpanga. Elyo abantu ukufuma mu Yerusalemu na mu Yudeya monse na mu calofye conse ica Yordani balaisa uko ali. Baleisosela ifyabubifi fyabo, elyo nao alebabatisha mu mumana wa Yordani. Elyo Yoani ati amone Abafalise na Basaduki abengi baleisa kukubatishiwa, alabeba ati, “Mwe bana ba nsoka mwe! Nga nani amusoka ukubutuka ubukali bwakwa Lesa ubwalaisa? Shikanshi akuciteni ifintu ifyakulanga ukuti namulapila! Mwitampa ukulatontonkanya amuti, tuli bana bakwa shifwe Abrahamu. Ine ndemweba nati Lesa kuti ayalula aya mabwe ukuba abana bakwa Abrahamu. Lesa naimya isembe ilyakuputawilako imishila ya miti. Kanshi umuti onse uushitwala ifitwalo ifisuma, akautema, akauposa na mu mulilo. Ine ndemubatishisha ku menshi pakulanga ukuti namulapila no kupilibuka. Nomba uukankonka panuma, wena akamubatishisha kuli Mupashi Wamushilo na ku mulilo. Alicindama ukucila ine, nshilingile nangu ukusenda indyato shakwe. Ali no lupe lwakwelelako mu minwe yakwe. Akafumya imisungu pa lubansa. Akatutila iŋanu mu butala bwakwe. Imisungu yena akayoca mu mulilo uushishima!” Elyo Yesu afumine ku Galile aisa ku mumana wa Yordani, kuli Yoani kukubatishiwa. Lelo Yoani atala amukaanya ati, “Nine mfwile ukubatishiwa kuli iwe, nomba niwe waisa kuli ine!” Yesu amwasuka ati, “Leka pali nomba ucite ifi fine, pantu efyo cilingile pakufikilisha fyonse ifyo Lesa alefwaya.” Elyo Yoani asumina. Cilyafye Yesu abatishiwa, afuma mu menshi. Awe apopene no mulu waisuka. Elyo amona Mupashi wakwa Lesa aleika kwati ni nkunda, aisa ikala na pali Yesu. Awe ne shiwi lyafuma mu mulu aliti, “Uyu e mwana wandi, uo natemwa, uo nsekelamo.” Elyo Mupashi atwele Yesu ku matololo kukutunkwa na Ciwa. Panuma yakufunga ukulya inshiku amakumi yane akasuba no bushiku, awe insala yamwikata. Elyo Ciwa aisa kuli Yesu alamutunka ati, “Nga uli Mwana wakwa Lesa, eba aya mabwe yasanguke imikate.” Yesu amwasuka ati, “Calilembwa ukuti, ‘Umuntu takwatafye umweo mukulya icakulya, lelo na kwishiwi lyonse ilyo Lesa asosa.’ ” Elyo Ciwa asenda Yesu amutwala ku Yerusalemu, umusumba wamushilo. Amwimika pa nembenembe ya mutenge we Tempele. Amweba ati, “Nga uli Mwana wakwa Lesa tolokela panshi. Pantu calilembwa ukuti, “‘Lesa akakonkomesha bamalaika bakwe pa mulandu obe. Bakakusenda mu minwe yabo pakuti tauipunwine ulukasa ku libwe.’” Yesu amwasuka ati, “Na pambi calilembwa ukuti, ‘Wilaesha Imfumu Lesa obe.’ ” Kabili Ciwa amutwala pa lupili ulutali nganshi, amulanga no bufumu bonse ubwa pano calo no bucindami bwabuko. Amweba ati, “Fyonse ifi ndekupeela nga wakunkula wampakata.” Yesu epakumweba ati, “Fuma apa we Satana we! Pantu calilembwa ukuti, ‘Ulepepa Imfumu Lesa obe, kabili ekafye eo ulebombela.’ ” Elyo Ciwa asha Yesu, na bamalaika baisa balamutumika. Ilyo Yesu aumfwile ukuti Yoani nabamuposa mu cifungo, awe abwelele ku Galile. Taile ikala ku Nasaleti, lelo aile ikala mu musumba wa Kapenamu uwabela mu lulamba lwa bemba, lwa mu mipaka ya Sebuloni na Naftali. Kanshi epakufikilisha amashiwi yakwa kasesema Esaya ayakuti, “We Sebuloni na we Naftali, mwe fyalo fyabela mu nshila ya kuli bemba, kwishilya lya mumana wa Yordani. We Galile wa Benafyalo! Abantu abekala mu mfifi nabamona ulubuuto ulukalamba! Abekala mu calo ca cinshingwa ca mfwa, ulubuuto nalubasanikila!” Awe ukufuma apopene Yesu atampa ukubila ati, “Lapileni no kupilibuka, pantu Ubufumu bwa mu mulu buli mupepi!” Kabili ilyo Yesu aleenda alekonka ululamba lwa bemba wa Galile, amwene ababwananyina babili, Simoni uo batila Petelo, na munyina Andele. Baleteya amasumbu muli bemba, ico bali balondo. Elyo Yesu abeba ati, “Nkonkeni, nkamucita abalondo ba bantu.” Apopenefye, basha amasumbu yabo, balamukonka no kumukonka. Kabili Yesu ati endeleleko cinono, amona na bambi ababwananyina babili, Yakobo na Yoani bamwana Sebede mu bwato, balelunda amasumbu yabo. Awe nabo abeta. Apopene nabo basha ubwato na shibo balamukonka. Elyo Yesu aile alapitana mu calo conse ica Galile. Alefunda mu masinagoga, alebila ne Mbila Nsuma iya Bufumu. Aleposha na bantu bonse abalecushiwa ku malwele na ku ntenda shonse. Awe ululumbi lwakwe lwakumana mu calo ca Siria. Abantu epakulamuletela abalwele abalecushiwa ku malwele ya misango misango, abali ne mipashi yakowela, abalwele shinsa, na babulebe, nao bonse alabaposha. Cinkupiti wa bantu ukufuma ku Galile, ku Dekapoli, ku Yerusalemu, ku Yudeya na kwishilya lya Yordani balamukonka. Nomba ilyo Yesu amwene amabumba, anina ulupili, aikala, na basambi bakwe baisa bamupalamina. Elyo atampa ukulabafunda ati, “Balishuka abapina mu mitima, pantu ubufumu bwa mu mulu bwabo. Balishuka abaloosha, pantu Lesa akabatalalika. Balishuka abamutembo, pantu bakapokelapo icalo. Balishuka abansala ne cilaka icakucita ifyo Lesa afwaya, pantu Lesa akalenga bakaleikuta. Balishuka abaluse, pantu nabo bakabelelwa uluse! Balishuka abamitima yakaele, pantu bakalamona Lesa! Balishuka abalenga icumfwano, pantu Lesa akabeta abana bakwe. Balishuka abaculila pa mulandu wakucita ifyo Lesa afwaya, pantu ubufumu bwa mu mulu bwabo. Mwalishuka nga abantu balamusaalula, balamucusha, balamubepesha ifibi fya misango na misango pa mulandu wa ine. Mulesansamuka no kwanga, pantu icilambu cenu cikalamba mu mulu. Ala efyo bacushishe na bakasesema abamutangilile.” “Nimwe mucele wa pano isonde. Nomba umucele nga wafumuka, kuti waloweshiwa shani nakabili? Awe tewakuwamina kantu, wakuposafye panse, na bantu balaunyantapo. “Nimwe lubuuto lwa ba pano isonde. Umusumba bakuula pa mulu wa lupili teti ukaane ukumoneka. Tapaba nangu umo uusanika icisaniko, kabili acikupikilapo inongo. Awe bacibika apasansama pakuti cisanikile bonse abali mu ŋanda. Efyo na imwe lekeni ulubuuto lwenu lulesanikila abantu, pakuti nga balamona imilimo yenu iyisuma, balelumbanya Shinwe wa mu mulu.” “Mwilatila ine naisa kukonaula Amafunde yakwa Mose naya bakasesema, awe iyoo. Nshaisa kukonaula, lelo ni kukuyafikilisha. Ndemweba mu cine cine, umulu ne calo fikonaika, lelo pa Mafunde yakwa Mose pena tapakonaike kacilembo nangu akalitoni kamo, mpaka fyonse fikafikilishiwe. Eico kanshi uyo onse uulalufyanya muli limo pali ayo mafunde nangu lingacepa shani, kabili alafunda abantu ukucita ifyo fine, wena akaba uwacepesha mu Bufumu bwa mu mulu. Lelo uulasunga ayo mafunde, alayafunda na ku bantu, wena akaba uwacindama mu Bufumu bwa mu mulu. Eico namweba nati, ukuwamya kwenu nga takucilile ukwa Bafalise na bakafundisha bamafunde, ninshi tamwakengile mu Bufumu bwa mu mulu.” “Mwalyumfwa ifyo baebele aba pakale ukuti, ‘Wilaipaya. Uwaipaya, bafwile bamutwala kukulubulula.’ Nomba ine namweba nati, uyo onse uwafulilwa munyina, alingile bamutwala kukulubulula. Elyo uwaeba munyina ati, ‘We cinangwa we!’ wena bali nokumutwala ku cilye cikalamba. Lelo uwaeba munyina ati, ‘We ciwelewele ca muntu we’! Awe wena wakuposwafye mu mulilo wape. Kanshi nga uletwala ubupe bobe bwakutuula ku bulambo bwakwa Lesa, elyo waibukisha ukuti munonko ali ne cintu ku mukoshi pali iwe, tala sha ubupe bobe kulya kwine pantanshi ya bulambo. Pakubala kabiye muwikishanye na munonko, elyo wise utuule ubupe bobe. “Mumfwane bwangu bwangu no mulwani obe, ilyo mucili muleya nankwe kukulubulula. Pantu limbi kuti aya akutwala kuli kaputula wamilandu, elyo kaputula wamilandu nao akutwala kuli kapokola, ena ninshi kukuposafye mu cifungo. Ndemweba icine cine, tawakafumemo mpakafye ukapwishishishe ukufuta na kandalama kakupelekeshako.” “Mwalyumfwa ifyo casoselwe ukuti, ‘Wilabembuka.’ Lelo ine namweba nati, uyo onse uwalolekesha umwanakashi no lunkumbwa lubi, ninshi nabembuka nankwe mu mutima wakwe. Ilinso lyobe ilya ku kulyo nga elyakulengesha ukubifya, ulitonkole, ulifwinte no kutali. Cawamishapo ukulufya icilundwa cimo ica mubili obe, ukucila ukuleka umubili obe onse ukuposwa mu mulilo wape. Elyo nga cisansa cobe ica ku kulyo cakulengesha ukubifya, uciputule, ucifwinte ukutali. Cawamishapo ukulufya icilundwa cimo ica mubili obe, ukucila ukuti umubili obe onse waya mukupya mu mulilo wape.” “Kabili casoselwe ukuti, ‘Uwaleka umukashi wakwe, ali nokumupeela kalata wakumulekelapo.’ Lelo ine namweba nati, onse uwaleka umukashi wakwe ninshi amuposa mu lubembu, kano ninshi nga ni pa mulandu wa bulalelale. Elyo no waupa uo baleka nao ninshi lubembu acita.” “Kabili mwalyumfwa ifyo baebele aba pakale ukuti, ‘Wilalapa bufi, lelo uli nokufikilisha ifyo walaya ku Mfumu.’ Lelo ine namweba nati, mwilalapa nelyo panono. Mwilalapa nangu umulu wine, pantu e cipuna cikatami cakwa Lesa. Mwilalapa nangu icalo, pantu epo Lesa anyanta amakasa yakwe. Mwilalapa nangu Yerusalemu wine, pantu musumba wa Mfumu nkalamba. Kabili wilalapa no mutwe obe wine, pantu iwe tawakwata amaka yakuti ulenge umushishi obe ubuute nangu ufiite. Kanshi mulesosafye amuti, ‘ee’ nga ni ‘ee,’ nangu ‘iyoo’ nga ni ‘iyoo.’ Fimbi ifyacila pali ifi ninshi fyafuma kuli Satana.” “Mwalyumfwa ifyo casoselwe ukuti, ‘Nga linso nao linso, nga lino nao lino.’ Lelo ine namweba nati, mwilalwishanya na muntu mubi. Umuntu nga akutoba ulupi pesaya lya ku kulyo, umupilibwile ne libiye line. Umuntu nga akutwala ku cilye camilandu, alefwaya ukukupoka umwingila, muleke asende ne cakufimbana cine. Umo nga akupatikisha ukuya nankwe umulundu umo, wende nankwe imilundu ibili. Umo nga akulomba icintu, umupeele. Elyo no ulefwaya ukuti umwashime icintu, wimutana.” “Mwalyumfwa ifyo casoselwe ukuti, ‘Uletemwa umubiyo, ulepata umulwani obe.’ Lelo ine namweba nati, muletemwa abalwani benu, mulepepelako na bamucusha. Pantu lyena elyo mukaba abana bakwa Shinwe wa mu mulu. Ena alenga akasuba kakwe ukubalikila pa basuma na pa babi, elyo atuma ne mfula ukulokela pa bawamya na pa babifya pene. Nga mwatemwafye abamutemwa, cilambu nshi mwingapokelapo? Bushe teficita na bakasonkesha? Elyo nga muleposhafye bamunyinenwe beka beka, finshi mulecita ificililepo ifishicita bambi? Bushe tefyo na bashaishiba Lesa bacita? Eico kanshi mube abapwililika ku busuma, nga filya Shinwe wa mu mulu aba uwapwililika ku busuma.” “Moneni ukuti, mwilacita milimo isuma pa menso ya bantu pakutifye bamumone. Nga mwalacita ifyo ninshi tamwakamone cilambu kuli Shinwe wa mu mulu. “Kanshi nga wakumbusuka umulanda, wilaalasha ku bantu nga filya ficita imfundabuteshi mu masinagoga na mu misebo, pakuti abantu baleshitasha. Namweba icine cine, bena balipoka icilambu cabo conse. Nomba ilyo wakumbusuka umulanda, wileka ukuboko kwa ku kuso kwishibe icicitile ukuboko kobe kwa ku kulyo. Ubupe bobe buli nokuba mu bumfisolo. Elyo Wiso nao uumona ificitwa mu bumfisolo akakulambwilapo.” “Kabili ilyo mulepepa, mwilapashanya imfundabuteshi. Pantu bena batemwa ukwiminina pakupepa mu masinagoga na mu masansa ya misebo mu misumba, pakuti abantu babamone. Aba bena ndemweba icine cine, balipoka icilambu cabo conse. Nomba iwe ilyo walapepa, ingila mu muputule obe, wisaleko ne ciibi. Upepe kuli Wiso uuba no mwafisama. Elyo Wiso uumona umwafisama, akakulambula. “Kabili mukupepa mwilasabaila fyakusabaila nge ficita abantu abashaishiba Lesa. Bena batila, mukufusha ifyakusosa, lyena elyo bengomfwika. Mwilabapashanya, pantu Shinwe alishiba kale ifyo mukabila nelyo mushilati mumulombe. Kanshi imwe mulepepa amuti; “‘We Shifwe wa mu mulu, ishina lyobe licindikwe, Ubufumu bobe bwise, ubufwayo bobe bulecitika, pano calo nga mu mulu. Utupeele lelo icakulya cesu tulekabila. Uletubelelako uluse ku fintu tukubifya, nga filya na ifwe tubelela uluse abatubifya. Wileka tuwile mu ntunko, lelo utupusushe na ku mubi.’” “Pantu nga mwalabelela abantu bambi uluse kufyo balemubifya, ninshi na imwe Shinwe wa mu mulu akamubelele uluse. Lelo nga tamulebelele bantu bambi uluse pafyo balemubifya, Shinwe nao takamubelele uluse kufyo mubifya.” “Kabili ilyo mulefunga ukulya, mwilaikala nkumbabulili nga filya ficita imfundabuteshi. Pantu bena balabwesha icinso pakuti abantu beshibe ukuti nabafunga ukulya. Namweba icine cine, aba bena nabapoka icilambu cabo conse. Nomba iwe ilyo wafunga ukulya, usambe pa menso, usube na mafuta ku mutwe. Epakuti abantu bambi beishiba ukuti naufunga ukulya, lelo cishibikwefye kuli Wiso uumona ificitika mu bumfisolo. Elyo Wiso nao uumona ificitwa mu bumfisolo, akakulambula.” “Mwilatutila ifyuma pano isonde apo fyonaika ku ndalawa na ku fishishi, apo abapupu besa batoba iŋanda no kufiba. Lelo muletutila ifyuma mu mulu, umo fishonaika ku fishishi nangu ku ndalawa, na bapupu bakutoba no kufiba, tamwaba. Pantu ukuli icuma cobe, ekuba no mutima obe wine.” “Icisaniko ca mubili obe, linso. Amenso yobe nga yatuntulu ninshi umubili obe onse uli mu lubuuto. Lelo amenso yobe nga yalwele, ninshi umubili obe onse uli mu mfifi. Kanshi ulubuuto lwa muli iwe nga lwaba imfifi, bushe ninshi iyo te mfifi yacipeshamano!” “Umuntu umo kuti afilwa ukuba umusha wa bashikulu wakwe babili. Pantu kuti apatapo umo, umbi amutemwa, nangu auminina kuli umo, umbi amusuula. Na imwe kuti mwafilwa ukuba abasha bakwa Lesa na basha ba ndalama.” “Eico ndemweba, mwilasakamikwa palwa bumi bwenu ukuti, bushe tulelya nshi nangu tulenwa nshi? Nangu palwa mibili yenu ukuti finshi tulefwala? Bushe ubumi tabwacila pa fyakulya? Nangu umubili nao bushe tawacila pa fyakufwala? Shimoneni ifyuni fya mu mulu. Fyena tafitanda, tafiseepa, nelyo ukututila mu matala iyoo, lelo Shinwe wa mu mulu alafilisha. Ala bushe imwe tamwalificila ukucindama? Bushe nani pali imwe nangu engasakamikwa shani engailundilako inshiku sha bumi bwakwe? “Ngeco musakamikilwa palwa fyakufwala cinshi? Shimoneni amaluba ya mu mpanga ifyo yakula. Tayabomba nangu ukupikula insalu shakufwala. Lelo ine ndemweba, na Solomoni wine nangu ali umukankala nganshi, tatalile afwala insalu ishayemba nga aya maluba. Apo Lesa afwika ifi amaluba ya mu mpanga ayakuti yalipo lelo, bwaisaca bayaposa mu mulilo, bushe imwe nimwe ashingasakamana ukufwika, mwe ba cisumino cinono? Kanshi mwilasakamikwa amuti, ‘Bushe tulelya nshi? Bushe tulenwa nshi nangu bushe tulefwala nshi?’ Ifi fyonse efisakamika imitima ya bantu abashaishiba Lesa. Nomba imwe, Shinwe wa mu mulu alishiba ukuti mulakabila ifi fyonse. Kanshi pakubala sakamaneni ukufwaya Ubufumu bwakwa Lesa no kucita ifyo afwaya, lyena na fyonse ifi fimbi akulamubikilapo. Eico mwilasakamikwa pa bushiku bwa mailo, ubwa mailo nabo bukaisakamana. Ala cila bushiku bwaliba ne sakamika lyabuko. “Mwilapingula banenu, epakuti na imwe bekamupingula. Pantu umo mwine mupingwila abanenu, emo na imwe bakamupingwila. Elyo ne cipimo mupiminako abanenu eco na imwe bakamupiminako. Nga cinshi ulolekesesha akapapala akali mu linso lyakwa munonko, tausakamana no kumona umulando uuli mu linso lyobe. Nga kanshi kuti waeba shani munonko auti, ‘Leka nkufule akapapala ako mu linso lyobe’, mu nshita na iwe uli no mulando mu linso lyobe? We mfundabuteshi we! Pakubala fumya umulando uuli mu linso lyobe, elyo walalolesha bwino pakufula akapapala akali mu linso lyakwa munonko. “Mwilapeela imbwa icamushilo, limbi kuti shamwalukila shamulepaula. Mwilaposela inkumba ubulungu bwenu ubwamutengo, pantu shena kuti shabunyantaulafye. “Akulombeni mwakulapeelwa, akufwayeni mwakulasanga, akukonkonsheni bakulamwiswila. Pantu onse uulomba alapeelwa, uufwaya alasanga, elyo nao uukonkonsha balamwiswila. Nga nani pali imwe engapeela mwane ilibwe nga amulomba umukate? Nangu nga alomba isabi, bushe kuti amupeela insoka? Nga kanshi apo imwe mwe baba ababi, mwalishiba ukupeela abana benu ifintu ifisuma, palibufi Shinwe wa mu mulu, ala nao alapeela ifintu ifisuma kuli abo abamulomba. “Eico kanshi fyonse ifyo mufwaya ukuti abantu balemucitila, na imwe efyo mulebacitila. Emwalola Amafunde yakwa Mose na ya bakasesema. “Muleingila pa mwinshi uwafyendenkana. Pantu umwinshi ukulu ne nshila iyapabuka efitwala kukuloba, elyo na bapitamo bengi. Lelo umwinshi uutwala ku mweo, untu wafyendenkana ne nshila nayo iyayafya, na baisanga nabo banono. “Cenjeleni kuli bakasesema babufi besa kuli imwe abanakilila nge mpaanga, lelo mu cine cine mimbulu iyikali. Ku ficitwa fyabo eko mwakulabeshibila. Bushe abantu basaba imyangashi ku myunga, nangu amakunyu kuli nkololo? Eifyo fine umuti onse usuma utwala ifitwalo ifisuma, umuti ubi wena utwala ifitwalo ifibi. Umuti usuma teti utwale ifitwalo ifibi, no muti ubi teti utwale ifitwalo ifisuma. Umuti onse uushitwala ifitwalo fisuma, balautema, bauposa na mu mulilo. Kanshi ku ficitwa fyabo eko mwakulabeshibila. “Teuyo onse uunjeba ati, ‘We Mfumu, we Mfumu,’ eukengila mu Bufumu bwa mu mulu, lelo kano uyo uucita ubufwayo bwakwa Tata wa mu mulu. Ilyo ubushiku bulya bukafika, abengi bakalanjeba abati, ‘We Mfumu, we Mfumu! Bushe te ku maka yobe twalesesemena? Bushe te ku maka yobe twaletamfisha imipashi yakowela? Bushe te ku maka yobe twalecitila ifipeshamano ifingi?’ Elyo na ine nkabebelapofye nati, ‘Ine nshatala mwishiba. Fumeni apa mwe babi ba bantu mwe!’ “Kanshi umuntu onse uumfwa aya mashiwi yandi no kuyakonka alayakonka, apala umuntu uwamano uwakuulile iŋanda yakwe pa mwalala. Ala kuti cilya imfula yalaloka, imimana yaisula yaposa, icimwela caima calakuuka capuma na kuli iyo ŋanda, awe teyakuwa iyoo. Pantu yakuulwa pa mwalala. “Nomba uyo onse uumfwa amashiwi yandi aya, akaana no kulayakonka, apala icipumbu ca muntu icakuulile iŋanda yaciko pa musensenga. Kuti cilya imfula yalaloka, imimana yaisula yaposa, icimwela caima calakuuka capuma na kuli iyo ŋanda, awe yawa, yabongoloka icabipisha.” Ilyo Yesu apwile ukusosa aya mashiwi, amabumba yalapapa nganshi pa mifundile yakwe. Pantu imifundile yakwe tayali nge ya bakafundisha bamafunde, wena alefunda nga uwakwata amaka. Elyo Yesu atentemwike ulupili, na mabumba ayakalamba yalimukonkele. Awe uwafibashi umo aisa fukama apo ali ati, “We Mfumu nga nautemwa, kuti wamposha.” Yesu atambalika ukuboko amukumya ati, “Cisuma nintemwa, pola!” Awe apopene ne fibashi fyakwe fyapola. Elyo Yesu amweba ati, “Umfwa, wiyebako muntu nelyo umo. Lelo kabiye uilange kuli shimapepo, uye tuula no mutuulo uo Mose akonkomesha, uleke cibashinine ukuti naupola.” Ilyo Yesu aingile mu Kapenamu, umukalamba wa fita umwanda umo aishile uko ali. Alamupapata ati, “Mukwai, umubomfi wandi kumwandi alilwala ubulebe, alalafye, alacula nganshi.” Yesu amweba ati, “Nalaisa muposha.” Umukalamba wa fita umwanda umo amwasuka ati, “Awe we Mfumu, ine nshilingile ukuti wise wingile mumwandi. Ala sosafye ishiwi no mubomfi wandi alapola. Pantu ine nalikwata abakalamba abanteeka elyo na ine nalikwata ifita ifyo nteeka. Nga naeba umo nati ‘Kabiye,’ nao aya. Nga naeba umbi nati ‘isa,’ nao aisa. Umusha wandi nga namweba nati, ‘Cita ici’, awe acita.” Yesu ati omfwe ifi, asunguka. Elyo aeba abalemukonka ati, “Ndemweba mu cine cine, nshatala nsanga icisumino ca musango ngoyu na mu bena Israeli bene. Eico namweba nati, abantu abengi bakafuma mpanga yonse pano isonde, bakesa ikala pakulya na Abrahamu na Isaki na Yakobo mu Bufumu bwa mu mulu. Lelo abene ba Bufumu, bakaposwa panse mu mfifi, ukukaba imisowa no kusumanya ameno.” Elyo Yesu aeba umukalamba wa fita umwanda umo ati, “Kabiye, umo mwine usuminine emo cicitikile.” Awe no mubomfi wakwe pa nshita ine iyo apola. Elyo Yesu aingile mu ŋanda mwa Petelo, asangile nafyala Petelo nalala, nalwala impepo. Amukumya ku minwe, ne mpepo yamuleka. Awe aima alatebeta na Yesu. Kabili cilya kwaba icungulo, abantu baleta kuli Yesu abantu abengi abali ne mipashi yakowela. Awe atamfya imipashi yakowela kwishiwi lyakwe lyeka. Aposha na balwele bonse. Epakufikilisha ifyo kasesema Esaya asosele ati, “Ewabuula amacushi yesu, ewasenda na malwele yesu.” Ilyo Yesu amwene ukuti amabumba ayakalamba yamushingulwike, aebele abasambi bakwe ukwabukila kwishilya lya bemba. Elyo kafundisha wamafunde apalama amweba ati, “Kafundisha, nakulakukonka konse uko wakulaya.” Yesu amwasuka ati, “Bamumbwe balikwata imimba, ifyuni fya mu mulu nafyo fyalikwata ifisansala, lelo Umwana wa muntu wena takwata na pakusaila umutwe.” Umusambi umbi amweba ati, “We Mfumu leka ntale nje shiika batata.” Yesu amweba ati, “Iwe nkonka, leka abafwa baleshiika abafwa babo.” Elyo Yesu aingile mu bwato na basambi bakwe balimukonkele. Awe apopene icikuuku ca maka nganshi caima pali bemba na matamba yalapumaula ku bwato. Ninshi Yesu wena ali mu tulo. Abasambi epakuya kuli Yesu, balamushibusha abati, “We Mfumu tupusushe, twalafwa!” Yesu abeba ati, “Cinshi ico muletiinina, mwe ba cisumino cinono!” Elyo aiminina akalipila icimwela na matamba. Awe patalala na tondolo. Awe abantu balapapa, balasosa abati, “Nga kanshi uyu muntu, muntu nshi, uwakuti icimwela na matamba filemubeela?” Yesu afikile kwishilya lya bemba mu calo ca bena Gadala. Abantu babili abakwete imipashi yakowela bafuma mu nshinshi baisa kumanya Yesu. Aba bantu bali ne mipashi iyikali nganshi, icakuti tamwalepita muntu mu nshila ilya. Awe balapunda abati, “We Mwana wakwa Lesa, finshi ulefwaya ukutucita? Bushe waisa kukutucusha ne nshita tailafika?” Kanshi akatalamukila napo bali, pali mukuni ukalamba uwa nkumba ishalelya. Elyo imipashi yakowela yalapapata Yesu aiti, “Nga watutamfya, ninshi tutamfishe mu mukuni wa nkumba.” Yesu ayeba ati, “Kabiyeni.” Awe nayo yafumamo, yaya na mu nkumba. Elyo umukuni onse wakunkunyala pa mukunkuluko, waipuupa muli bemba, wanwena no kunwena. Bakacema ba nkumba bafulumuka baya mu musumba. Balashimika fyonse, ne ficitike ku bantu bali ne imipashi yakowela. Awe abantu bonse mu musumba baya kukumanya Yesu. Cilya bamumona, balamupapata ukuti afume mu calo cabo. Yesu aingile mu bwato, ayabwike bemba abwelela na ku musumba kumwakwe. Elyo abantu bamo bamuletela icite icilele pa musengele. Yesu pakumona icisumino cabo, aeba icite ati, “Teka umutima mwana wandi, naubelelwa uluse ku fyabubifi fyobe.” Bakafundisha bamafunde bamo balalanshanya abati, “Uyu muntu alesaalula Lesa.” Yesu ico eshibe ifyo baletontonkanya, abeba ati, “Ngeco muletontonkanishisha ifyabipa ifyo mu mitima yenu cinshi? Bushe cinshi cayangukapo, kutila, ‘Naubelelwa uluse ku fyabubifi fyobe,’ nangu ukutila, ‘Ima akwenda.’ Kanshi lekeni mulange ukuti, Umwana wa muntu alikwata amaka pano isonde ayakubelela umuntu uluse ku fyabubifi fyonse.” Elyo aeba icite ati, “Ima, senda umusengele obe akuya na kumobe!” Awe nao aima, aya na kumwakwe. Ilyo amabumba yamona ici, yaikatwa no mwenso, yalalumbanya Lesa uupeela abantu amaka ayakula ifi. Ilyo Yesu afuminepo, amwene umuntu umo, ishina lyakwe ni Mateo, ekele mu ŋanda ya musonko. Amweba ati, “Nkonka.” Nao Mateo aima alamukonka. Nomba cilya Yesu ali pakulya mu ŋanda mwa Mateo, bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde abengi baisa mukulya pamo nankwe na basambi bakwe. Ilyo Abafalise bamona ifi, balaipusha abasambi bakwe abati, “Bushe cinshi kafundisha wenu alila pamo na bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde?” Yesu ati ateshe ifyo, abeba ati, “Abali umutende tabakabila shiŋanga iyoo, kano abalwele. Kanshi kabiyeni muye sanga umwalola Amalembo Yamushilo ayakuti, ‘Ine mfwaya uluse, ilambo lyena telyo.’ Ala ine nshaisa kukwita abakaele, kano ababifi.” Elyo abasambi bakwa Yoani baishile kuli Yesu balamwipusha abati, “Ifwe na Bafalise tulafunga ukulya, nga basambi bobe bena cinshi bashifungila ukulya?” Yesu abasuka ati, “Bushe inshindishi shakwa shibwinga kuti shaba no bulanda shani, ilyo shicili na shibwinga? Lelo inshita ikesa ilyo bakashipoka shibwinga, elyo ninshi lyena shikalafunga ukulya. “Takwaba nelyo umo uubika icikamba cipya pa nsalu iyikote, pantu icikamba cipya kuti calepula insalu, ne cipunda cakulilako. Eico tababika umwangashi uushilabila mu nyambi ishikote. Nga bacita ifyo, ninshi inyambi kuti shapuka, no mwangashi wapongoloka ne nyambi shaonaika. Lelo babika umwangashi uushilabila mu nyambi ishipya, epakupususha fyonse fibili.” Ilyo Yesu acili alesosa ifi, awe paishile intungulushi imo iya Bayuda, yamufukamina, yalasosa aiti, “Umwana wandi umukashana afwafye nombaline. Shi wingesa mutambalikilapo ukuboko, pakuti abe umumi.” Awe Yesu aima amukonka pamo na basambi bakwe. Elyo umwanakashi uwalwele umukunko pa myaka ikumi limo na ibili, aisa lwa kunuma yakwa Yesu, akumya na ku nsenkebele sha nsalu yakwe. Pantu mu mutima wakwe aleti, “Nga cakutifye nakumya ku nsalu shakwe, ninshi ndepola.” Yesu ati apilibukile kunuma, amumona. Amweba ati, “We mwana, witiina, icisumino cobe ecakuposha.” Awe apopene no mwanakashi apola no kupola. Cilya Yesu afika ku ŋanda ya ntungulushi, asangamo abalelisha bamutolilo ne bumba lya bantu abaleloosha. Yesu asosa ati, “Fumeni muno! Umukashana tafwile, aleelefye utulo.” Awe bena balamuseka. Cilya ibumba lya bantu lyafumina panse, Yesu aingila, aikata umukashana ku minwe. Awe no mukashana aima. No lulumbi lwa ici cintu lwasalangana muli cilya calo conse. Ilyo Yesu afuminepo, impofu shibili shalemukonka shilebilikisha ashiti, “We Mwana Davidi, shi wingatulangulukilako!” Awe cilya Yesu aingila mu ŋanda, nasho impofu shamukonka. Elyo Yesu alashipusha ati, “Bushe namusumina ukuti, kuti nacita ico mulelomba?” Nasho shayasuka ashiti, “Ee mukwai.” Elyo ashikumya pa menso ati, “Nacicitikile umo mwine musuminine.” Awe na menso yabo yalalolesha. Elyo Yesu alabakonkomesha nganshi ati, “Moneni mwileka muntu nelyo umo eshibe.” Nomba bena ilyo bafumamo, baya balashimika ifintu fyakupapa ifyo Yesu acitile muli cilya calo conse. Ilyo aba bantu balafumapo, awe bambi baleta kuli Yesu umuntu umo cibulu, ico ali no mupashi wakowela. Ilyo Yesu atamfya umupashi wakowela, umuntu uwali cibulu atampa ukulalanda. Amabumba yena yalapapafye ayati, “Awe mu Israeli tamwatala amumoneka icintu ica musango uyu!” Nomba Abafalise bena balasosa abati, “Ni ku maka ya mukalamba wa mipashi yakowela eko atamfisha imipashi yakowela.” Elyo Yesu aile alapitana mu misumba yonse na mu mishi, alefunda mu masinagoga. Alebila Imbila Nsuma ya Bufumu. Aleposha amalwele yonse ne ntenda shonse. Kabili cilya amona amabumba alayalangulukila, pantu yalemoneka bulanda bulanda, ayalekeleshiwa kwati ni mpaanga ishabula kacema. Elyo alaeba abasambi bakwe ati, “Ifyakulobolola fyena fingi, lelo ababomfi bakulobolola bena banono. Kanshi akulombeni umwine fisabo, atume ababomfi na bambi abakumulobolwelako.” Awe Yesu aitile abasole bakwe ikumi limo na babili. Abapeela na maka yakutamfya imipashi yakowela na yakuposha amalwele yonse ne ntenda shonse. Aya e mashina ya basole ikumi limo na babili. Umutanshi ni Simoni, ishina lyakwe limbi ni Petelo, elyo na munyina Andele, Yakobo mwana Sebede, na Yoani munyina, Filipo na Batolomeo, Toma na Mateo kasonkesha wamusonko, Yakobo mwana Alufeyo na Tadeo, Simoni uwa mwibumba lya Baselote na Yuda wa ku Kelyoti uwaposele Yesu ku balwani. Yesu elyo atuma abasole ikumi limo na babili, abakonkomesha ati, “Mwiya mu fyalo fya Benafyalo, na mu mishi ya bena Samaria mwilaingilamo. Lelo mulungamefye ku mpaanga ishaluba isha mu bena Israeli! Ilyo muleya, mulebilikisha amuti, ‘Ubufumu bwa mu mulu buli mupepi!’ Muleposha abalwele, mulebusha abafwa, muleposha na bafibashi, muletamfya ne mipashi yakowela. Mwapeelwafye ubu bupe, na imwe mulepeelafye. Pa lwendo mwilasenda ndalama, isha misango yonse mu fikwama fyenu. Mwilasenda nelyo cola nangu imingila ibili, nangu indyato nelyo ni nkonto. Pantu umubomfi alilinga ukupeelwa ico alekabila. “Kabili mu musumba uo mwaingilamo nangu umushi, fwayenimo umuntu uulingile ukufikilako. Eko mwikale mpaka napo mukafuminamo. Ilyo mwaingila mu ŋanda, mulesosa amuti, ‘Umutende ube muli ino ŋanda.’ Muli iyo ŋanda nga bamupokelela bwino, lekeni umutende wenu wikalemo. Nomba nga tabamupokelele bwino, lekeni umutende wenu ubwelele uko muli. Kabinge onse uwakaana ukumusekelela, nangu ukumfwa ku mashiwi yenu, mufume mu ŋanda yakwe, nelyo mu musumba wabo, mukunte no lukungu ku makasa yenu. Ndemweba icine cine, pali bulya bushiku bwabupingushi, Lesa akakanda ulya musumba ukucila pali Sodoma na Gomora. “Moneni namutuma nge mpaanga pakati ka mimbulu. Kanshi muleba abacenjela nge nsoka, kabili abafuuka imitima nge nkunda. Mulecenjela ku bantu, pantu bakamutwala mu filye, no kumuma ifikoti mu masinagoga. Kabili bakamutwala ku balashi na kuli bashamfumu pa mulandu wa ine, epakuti mukabe bakambone bandi kuli bena na ku Benafyalo. Nomba ilyo bakalamutwalako, mwikalasakamana umwakuya landila nangu ifyakusosa. Ala mukalangililwa pa nshita ine iyo ifyo mukaba nokusosa. Pantu teimwe mukalalanda, lelo ni Mupashi wakwa Shinwe eukalalandila muli imwe. “Munyina akepaisha munyina, wishi nao mwane. Abana bakemina abafyashi babo no kubepaisha. Abantu bonse bakamupata pa mulandu wa ine, lelo uukashipikisha mpaka na ku mpela, eukapusuka. Nga balamucusha mu musumba umo, mubutukile kuli umbi. Ndemweba icine cine, ilyo mushilati mukumane imisumba yonse iya mu Israeli, ninshi Umwana wa muntu naisa. “Umusambi tacila kafundisha wakwe, elyo umusha nao tacila shikulu wakwe. Kuti calingafye umusambi ukuba nga kafundisha wakwe, elyo umusha nao nga shikulu wakwe. Apo baleita umwine ŋanda abati, ni Belesebu, palibufi aba mu ŋanda yakwe! “Kanshi mwilatiina aba bantu. Pantu takwaba nangu cimo icabelama, icishakasokoloke. Nangu icafisama, icishakeshibikwe. Ifyo ndemweba mu mfifi, imwe mukafisose pa bwelu. Ifyo bamutotosha mu kutwi, imwe mukalefyalasha kuli bonse. Kabili mwilatiina abepaya umubili, lelo tekuti bepaye umupashi. Muletiina Lesa uwaba na maka yakulofya umupashi no mubili kumo mu mulilo wape. Bushe tuncelelya tubili tatushitwa pa ndalama imo? Nomba pali uto tapaba nelyo kamo kaponena panshi ukwabula ukuti Shinwe eshibe. Elyo ne mishishi ya ku mitwe yenu ine, yonse intu yapendwa. Eico mwilaba na mwenso, imwe mwalicindama ukucila tuncelelya utwingi! “Umuntu onse uushitiina kunumbula pa bantu ukuti muntu wandi, na ine nshakatiine kumulumbula pali Tata wa mu mulu. Lelo uyo onse uukankaana pa bantu, na ine nkamukaana pali Tata wa mu mulu. “Mwilatila ine naisa pano calo kukuletapo icibote. Awe iyoo, te cibote naletapo, ni nkondo. Pantu naisa kukulwikanya umwana umwaume na wishi, umwana mwanakashi na nyina, elyo nafyala na nyinafyala. Eico umuntu, aba mu ŋanda mumwakwe mwine, ebakaba abalwani bakwe. “Uwatemwa wishi nelyo nyina ukucila ine talingile ukuba musambi wandi. Elyo no watemwa mwane umwaume nangu umwanakashi ukucila ine, nao talingile ukuba umusambi wandi. Na onse uushisenda musalaba wakwe no kulankonka, talingile ukuba musambi wandi. Uyo uufwaya ukusunga umweo wakwe, akaulofya. Lelo uulofya umweo wakwe pali ine akausanga. “Uwasekelela imwe, ninshi nine asekelela. Elyo no wasekelela ine, ninshi asekelela uwantuma. Uwasekelela kasesema, ico ni kasesema, akapokelapo icilambu cakwa kasesema. Uwasekelela umuntu umololoke, ico mololoke, akapokelapo icilambu ca muntu mololoke. Uwapeela kamo pali utu twaice ulukombo lwa menshi ayatalala ico kamusambi kandi, ndemweba icine cine, akapokelapo icilambu cakwe.” Ilyo Yesu atile ashipwafye ukufunda abasambi bakwe ikumi limo na babili, afuminepo, aya alafunda no kubila Imbila ya Bufumu bwa mu mulu mu misumba yabo. Nomba Yoani ilyo ali mu cifungo, aumfwa ifyo Kristu alecita. Elyo atuma abasambi bakwe kukumwipusha ukuti, “Bushe niwe uli nokwisa, nangu bushe tuli nokulolela umbi?” Yesu abasuka ati, “Bwelelenimo kuli Yoani, muye mushimikila ifyo muleumfwa nefyo mulemona. Impofu shilemona, abalemana baleenda, abafibashi balepola, bankomamatwi baleumfwa, abafwa balebuuka, na balanda balebabilila Imbila Nsuma. Kabili alishuka umuntu uushitwishika pali ine!” Cilya abasambi bakwa Yoani babwelelamo, Yesu alalanda ku mabumba pali Yoani ati, “Bushe cinshi mwaile mukumona mu matololo? Bushe litete ilipungana ku mwela? Kanshi cinshi mwaile kukumona? Bushe muntu uufwala insalu ishabusaka? Awe iyoo, abafwala insalu ishabusaka, bekala kwisano. Nga kanshi ico mwaile kukumona cinshi? Bushe ni kasesema? Ee, cena ndemweba, Yoani alicila na pali kasesema. Eo calembelwapo ukuti, ‘Mona, nkatuma inkombe yandi iyakukutangilila, iyakukupekanishisha inshila.’ Ndemweba icine cine, pa bana ba bantu tapatala apamoneka uwacila Yoani Kabatisha. Lelo ku baba mu Bufumu bwa mu mulu, nangu engacepa shani, alicila pali Yoani. Ukufuma pali Yoani Kabatisha ukufika na pali nomba, Ubufumu bwa mu mulu bwaba bwakulwila, na babulwila ebabupoka. Ukufikafye na pali Yoani, Amafunde yakwa Mose na bakasesema bene bonse balesesemafye ifya pa Bufumu bwakwa Lesa. Nao Yoani nga mulefwaya ukusumina, e Eliya wine baebele ukuti ali nokwisa. Uuli na matwi yakumfwa naomfwe! “Bushe inkulo ino kuti naipalanya kuli cinshi? Yaba nga baice abekele mu lubansa lwa cisankano, balebilikishanya na banabo baleti, ‘Natumulishisha bamutolilo nokuti mucinde nakalya. Natwimba ulwimbo lwa malilo nokuti mulooshe nakalya.’ Pantu Yoani ilyo aishile, talelya nangu ukunwa, balatila, aba no mupashi wakowela. Elyo paisa Umwana wa muntu, wena alalya no kunwa, lyena balasosa abati, ‘Moneni, uyu muntu mulili, kabili ni cakolwa, ni cibusa wa bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde!’ Nomba ificitwa fya mano yakwa Lesa filashinina ukuti yacine.” Elyo Yesu atendeke ukwebaula imisumba umo acitile ifipeshamano ifingi, lelo abantu ba muli iyi misumba tabalapile no kupilibuka nakalya. Alayeba ati, “Ukacimona Kolasini! Ukacimona nobe Betisaida! Pantu ifipeshamano fyacitilwe muli imwe, efyo aficitwa mu Turi na mu Sidoni, awe nga ni kale balapile no kupilibuka mukufwala insalu shabulanda no kuikuba imito! Eico ndemweba nati, pali bulya bushiku bwakupingulwa, ubupingushi bwa pali Turi na Sidoni bukaba eyefilyako ukucila pali imwe. Nomba iwe Kapenamu, bushe waleti ukaisansabalika ukufika na ku mulu? Awe iyoo, ukakulukila mu muyenge wa mfwa. Pantu ifipeshamano fyacitilwe muli iwe aficitika mu Sodoma, ala Sodoma nga epo acili na lelo. Eico ndemweba ukuti pali bulya bushiku bwabupingushi, Lesa akakanda iwe Kapenamu ukucila pali Sodoma.” Kabili pa nshita ine iyo, Yesu asosele ati, “Nakutasha Tata we Mfumu ya mulu ne calo, pantu ifi fintu walififisa ku bamano na ku bacenjela, wafisokolola ku bantu bafye. Ee, Tata pantu we mwine efyo wafwaile ukucita. “Tata alimpeela fyonse. Tapaba nangu umo waishiba Mwane, kano Wishi. Kabili tapaba waishiba Wishi, kano Mwane, elyo na bonse abo Mwane atemwa ukubasokolwela. “Iseni kuli ine mwe bacucutika na mwe batitikishiwa, na ine ndemupeela ukutuusha. Muleitwika ikoli lyandi, mulesambilila na kuli ine, pantu ndi wamutembo, nalifuuka no mutima. Lyena elyo mwakulaikala ne mitima tondolo. Pantu ikoli lyandi talyayafya, ne cipe candi calyanguka.” Pa nshita ilya Yesu alepita mu mabala ya ŋanu pa bushiku bwe Sabata. Abasambi bakwe apo insala yabekata, batendeka ukulatimpula imisonso ya ŋanu, balalya. Abafalise bati bamone ifi balaeba Yesu abati, “Mona, abasambi bobe balecita icaleshiwa ukucita pa bushiku bwe Sabata.” Yesu abasuka ati, “Bushe tamwabelenga ifyo Davidi acitile ilyo umwine wine pamo nabo ali nabo baiketwe ne nsala? Aingile mu ŋanda yakwa Lesa, elyo Davidi wine nabo ali nabo balile imikate iyatuulilwe kuli Lesa. Iyi mikate tabali na kulyako, pantu tacasuminishiwe, kanofye bashimapepo beka. Nangu bushe tamwabelenga mu Mafunde yakwa Mose, ifyo bashimapepo ba mwi Tempele bakaana ukusunga icebo ca pa bushiku bwe Sabata, ukwabula ukukwata icilubo? Kanshi ndemweba nati, pano palipo uwacila Itempele. Ala amwishiba umwalola amashiwi yakutila, ‘Ine mfwaya uluse, ilambo lyena telyo,’ awe nga tamupeele mulandu ku bashikwete mulandu. Pantu Umwana wa muntu e mwine wa bushiku bwe Sabata.” Yesu elyo afuminepo, aya na mu sinagoga. Mwalimo no muntu uwa cisansa icalemana. Kanshi mwalimo bamo abalefwailisha apakuti bamupeelepo umulandu. Baipusha Yesu abati, “Bushe calisuminishiwa ukuposha umuntu pa bushiku bwe Sabata?” Yesu ena abeba ati, “Nomba pali imwe umo nga alikwata impaanga imo, elyo nayo yawila mu cilindi pa bushiku bwe Sabata, bushe tekuti aifumyemo? Ala umuntu alicindama ukucila impaanga! Kanshi calisuminishiwa ukucita ifisuma pa bushiku bwe Sabata.” Elyo Yesu amweba ati, “Fungulula icisansa cobe.” Awe nao afungulula icisansa, no kuba cabafye bwino caba nge cibiye. Elyo Abafalise bafumamo baya mukumfwana umwakwipaila Yesu. Yesu ico aishiba aya mapange, afumako. Awe abantu abengi bamukonka, nao aposha abalwele bonse. Abalesha ati, “mwilansokolola.” Epakufikilisha ico kasesema Esaya asosele ati, “ Moneni umubomfi wandi uyu, uo nasala. Eo natemwa, eo nsekelamo. Nkabika Mupashi wandi pali ena, nao akalabila ku Benafyalo imbila yakubacitila umulinganya. Takalecita fikansa, nelyo ukupunda, takaleikatisha ishiwi lyakwe mu misebo. Takafunaule itete ilyafwantwa, ne cishishi icilefuuka takacishimye, mpaka akacimfya mukulacitila bonse umulinganya. Na Benafyalo bakalatetekela mwishina lyakwe.” Elyo baletele kuli Yesu umuntu umo uwali mpofu, kabili cibulu, ico ali no mupashi wakowela. Awe Yesu amuposha, alalanda, alalolesha no kulolesha. Abantu bonse balapapa abati, “Bushe uyu te mwana Davidi?” Nomba Abafalise bati bomfwe, balasosa abati, “Uyu muntu atamfisha imipashi yakowela ku maka yakwa Belesebu umukalamba wa mipashi yakowela.” Nomba Yesu ico eshibe ifyo baletontonkanya abeba ati, “Ubuteko bonse umwaba ukulwishanya abene, ninshi bukonaika. Elyo umusumba onse, nangu aba mu ŋanda imo, kumfwa nga mwaba ukulwishanya, ninshi tekuti batwalilile. Kanshi Satana nga atamfya Satana, ninshi alailwisha umwine. Nga kanshi ninshi ubuteko bwakwe kuti bwatwalilila shani? Nga kanshi ine nga ntamfya imipashi yakowela ku maka yakwa Belesebu, nga basambi benu bena baitamfya ku maka yakwani? Kanshi ebakumupingula. Lelo nga ni ku maka yakwa Mupashi wakwa Lesa eko ntamfisha imipashi yakowela, ninshi Ubufumu bwakwa Lesa nabufika uko muli. “Elyo kabili bushe umuntu kuti aingilila shani umuntu uwamaka mu ŋanda no kutapa ifyuma fyakwe, nga cakuti pakubala tabalilepo ukumukaka? Iyoo kano ninshi abala akaka uwamaka elyo engatapa ifyuma fyakwe. Uushaba na ine ninshi mulwani. Uushibomba na ine mukulonganya, alasalanganya. Eico ndemweba nati, abantu kuti babelelwa uluse ku fyabubifi fyabo fyonse na ku musaalula onse bengacita kuli Lesa. Lelo uwasaalula Mupashi Wamushilo, takabelelwe luse nakalya. No wasosa amashiwi yamusaalula pa Mwana wa muntu, akabelelwa uluse. Lelo uwasosa amashiwi yamusaalula pali Mupashi Wamushilo takabelelwe luse, mu bumi bwa nomba nangu mu bwa kuntanshi. “Nga mwakwata umuti uusuma ninshi ne fitwalo fileba ifisuma. Nga mwakwata umuti uubi, ninshi ne fitwalo filebipa. Pantu umuti bawishibila ku fitwalo fyauko. Mwe bana ba nsoka mwe, nga kuti mwalanda shani ifisuma, mwe babi ba bantu? Pantu akanwa ka muntu kalanda ifyaisula umutima wakwe. Umuntu musuma afumya ifisuma fya mu cipao cakwe cisuma. Umuntu mubi nao afumya ifibi ifya mu cipao cakwe icibi. “Ndemweba nati, pa bushiku bwabupingushi cila muntu akaba nokulubulula peshiwi lyonse lyacisosesose. Kanshi ni ku mashiwi yobe eko ukapingwilwa ukuti uli wakaele nangu uli no mulandu.” Elyo bakafundisha bamafunde na Bafalise bamo balaeba Yesu abati, “Kafundisha, tulefwaya ucite icipeshamano icakukwishibilako.” Nao abasuka ati, “Iyi nkulo ibi, iyasangukila Lesa, ilefwaya icishibilo cacipeshamano! Nomba tayakamone icishibilo cimbi, kanofye ninshi icakwa kasesema Yona. Pantu nga filya Yona ali mu nda ya cisabi inshiku shitatu, akasuba no bushiku, efyo no Mwana wa muntu akaba mukati ka mushili inshiku shitatu, akasuba no bushiku. Pali bulya bushiku bwabupingushi, abena Ninife bakemina abantu ba ino nkulo no kubapeela umulandu. Pantu bena balilapile no kupilibuka ilyo Yona abilile imbila. Nomba pano palipo uwacila Yona. Pa bushiku bwabupingushi namfumu wa ku Sheba akemina abantu ba ino nkulo no kubapeela umulandu. Pantu wena afumine ku mpela ya calo, kukwisa umfwa amano yakwa Solomoni. Nomba pano palipo uwacila Solomoni. “Ilyo umupashi wakowela wafuma mu muntu waya ulalulumba mu matololo umwabula amenshi, ulefwaya apakutuusha, nomba nokuti upamone nakalya. Elyo wasosa auti, ‘Kambwelelefye ku ŋanda yandi uko mfumine.’ Cilya wafikamo wasanga tamuli kantu, nabapyanga nabamusamika. Awe waya isa ne mipashi yakowela imbi cine lubali, iyabipisha ukuucila. Elyo yaisa ingilamo, emo yaikala. Awe nomba imibeele ya bumi bwa muntu iya pakulekelesha yabipishapo ukucila ifyo cali kale. Ifi fine efyo cikaba na kuli ino nkulo ibi.” Ilyo Yesu acili alelanda ku mabumba, nyina na bamunyina baishile baiminine panse, balefwaya ukuti balande nankwe. Umuntu umo amweba ati, “Ala banoko na bamunonko bali panse, balefwaya ukulanda nobe.” Nao Yesu amwasuka ati, “Nga bamayo ni bani, na bamunyinane nabo ni bani?” Epakusonta ku basambi bakwe ati, “Ala moneni aba, e bamayo, kabili e bamunyinane! Pantu onse uucita ifyo Tata wa mu mulu afwaya, e munyinane, e nkashi yandi, kabili e mayo.” Ubushiku ubo bwine, Yesu ati afume mu ŋanda, aya ikala pa lulamba lwa bemba. Elyo amabumba ayakalamba yaisa longana yamushinguluka. Eico pa mulandu wa mabumba, aingila mu bwato, emo aikala. Abantu bena bashala nabeminina pa lulamba. Elyo alabeba ifintu ifingi mu milumbe ati, “Katanda wa mbuto umo aile kukutanda. Cilya aletanda, imbuto shimo shaponena mumbali ya nshila, ne fyuni fyaisa shikompaula. Shimbi shaponena mu mushili wa nsakalabwe, umushali mushili wingi. Awe bwangu bwangu shamena, ico pashali mushili uwingi. Ilyo akasuba kabalika, shabonsa, shauma no kuma, ico shishali na mishila ine ine. Shimbi shaponena mu myunga, ne myunga yati ikule, yashitabilila, shatusa. Shimbi shena shaponena mu mushili usuma, shatwale fisabo. Shimo shatwala inseke umwanda umo (100), shimbi amakumi mutanda (60), shimbi amakumi yatatu (30). Uuli na matwi yakumfwa naomfwe!” Elyo abasambi baisa kuli Yesu balamwipusha abati, “Ngeco mulelandila ku bantu mu milumbe cinshi?” Nao abasuka ati, “Imwe mwalipeelwa ukwishiba inkaama sha Bufumu bwa mu mulu, nomba bena nakalya. Pantu uwakwata akapeelelwapo na fimbi, elyo akakwata ifingi. Lelo uushakwata, bakamupoka noto akwata. E mulandu wine ndebalandila mu milumbe, pantu balalolesha lelo tabamona, balomfwa lelo tabatesha nelyo kwiluka tabeluka. Kanshi ni kuli aba bantu fyafikilishiwa ifyo kasesema Esaya aseseme ati, “‘Ukumfwa mwakulaumfwa lelo tamwaleiluka. Ukulolesha mwakulalolesha, lelo tamwalemona. Pantu imitima ya aba bantu yalikutwa. Na matwi yabo tayomfwa bwino, balishibatika na menso yabo. Epali baimwena na menso yabo, bayumfwila na matwi yabo, bailuka na mu mitima yabo, kabili bapilibukila kuli ine, na ine nabondapa.’ “Nomba imwe, amenso yenu yalishuka pantu yalamona, na matwi yenu pantu yalomfwa! Ndemweba icine cine nati, bakasesema abengi na bantu abololoke abengi balefwaisha ukumona ifyo imwe mulemona, lelo tabafimwene nakalya. Balefwaisha ukumfwa ifyo imwe muleumfwa, lelo tabafyumfwile nakalya. “Kanshi imwe umfweni umwalola umulumbe wakwa katanda wa mbuto. Imbuto ishaponene mumbali ya nshila, e muntu onse uumfwa ishiwi lya Bufumu bwakwa Lesa, nomba tomfwile umo lilolele. Awe na Ciwa aisa senda icatandilwe mu mutima wakwe. Elyo ne shaponene mu mushili wa nsakalabwe, e muntu uumfwa ishiwi, apopene alipokelela ne nsansa. Nomba lyaikalamofye akashita kanono, ico lyafilwa ukwanda imishila. Kanshi ilyo paisa ubwafya nangu amacushi pa mulandu we shiwi, awe bwangu bwangu anenuka. Ishaponene mu myunga, e muntu uumfwa ishiwi, nomba isakamika lya fya pano calo, no mukonkelelo wa fyuma, fyatusha ishiwi lyafilwa no kutwala ifitwalo. Lelo ishaponene mu mushili usuma, e muntu uumfwa ishiwi, ailuka no kwiluka. Epakutwala ifisabo apa umwanda umo (100), pambi amakumi mutanda (60) na pambi amakumi yatatu (30).” Yesu kabili abomina umulumbe na umbi ati, “Ubufumu bwa mu mulu kuti twabupalanya ku muntu uwatandile imbuto shisuma mwibala lyakwe. Awe kuti cilya abantu bonse bali mu tulo, umulwani wakwe aisa, atandamo amankumba mu ŋanu, aya no kuya. Cilya imisonga yamena, yapakula no kupakula, elyo amankumba yamoneka. Elyo abasha ba mwine ibala baisa uko ali, bamweba abati, ‘Mukwai bushe te mbuto shisuma mwatandile mwibala lyenu? Nga kanshi amankumba yafuma kwi?’ Nao abasuka ati, ‘Ala mulwani ewacita ici.’ Abasha nabo abati, ‘Bushe mulefwaya ukuti tuye finukaulamo?’ Nao abasuka ati, ‘Awe iyoo, epali mukunukaula amankumba, mwanukwila kumo ne ŋanu. Lekeni filekulila pamo mpaka ne nshita yakuseepa. Elyo pa nshita yakuseepa, nkeba abakuseepa nati, taleni longanyeni amankumba, muyakake mu myanshi, muyoce. Elyo mulonganye iŋanu, mushitutile mu butala bwandi.’ ” Kabili Yesu abomina umulumbe na umbi ati, “Ubufumu bwa mu mulu bwaba nga kalubuto ka lubanga, ako umuntu abuula, akabyala mwibala lyakwe. Ekacepesha pa mbuto shonse, nomba ilyo kakula, kalacila pa fimpusa fyonse. Kabafye umuti, uwakuti ne fyuni fyaisa mukwikala mu misambo yauko.” Yesu abomina umulumbe na umbi ati, “Ubufumu bwa mu mulu bwaba nge ntutumushi iyo umwanakashi abuula, akasawila mu fipimo fitatu ifya bunga, mpaka umufuba watutumuka.” Fyonse ifi Yesu alelandila mu milumbe ku mabumba. Na mu cacine talelanda nangu cimo, kanofye mu milumbe. Kanshi epakufikilisha ifyasosele kasesema ati, “Nkalamulandila mu milumbe. Nakulamweba ne fintu ifyafisama ukufumafye apo isonde lyatendekele.” Elyo Yesu ashile amabumba, aile na mu ŋanda. Awe abasambi bakwe baisa balamweba abati, “Twilwileko umulumbe wa mankumba mwibala.” Yesu abasuka ati, “Katanda wa mbuto shisuma, Mwana wa muntu. Ibala, lisonde line, ne mbuto shisuma, e bana ba Bufumu. Elyo amankumba, e bana bakwa Ciwa. No mulwani uwatandile amankumba ni Ciwa. Inshita yakuseepa nayo, ni pa kupwa kwa calo. Elyo bakaseepa nabo ni bamalaika. Kanshi nga filya banukaula amankumba, bayalonganya no kuyoca, efyo fine cikaba na pa kupwa kwa calo. Umwana wa muntu akatuma bamalaika bakwe, abakwisa fumya mu Bufumu bwakwe abalenga abanabo ukubifya ne mpulumushi shonse. Bakabaposa mwilungu lya mulilo, emukaba imisowa no kusumanya ameno. Elyo abakaele bakalabengeshima nga kasuba mu Bufumu bwakwa Shibo. Uuli na matwi yakumfwa naomfwe! “Ubufumu bwa mu mulu bwaba nge cuma bafisa mwibala. Ilyo umuntu acitulila, acifisa nakabili. Elyo aya nasansamuka nganshi, ashitisha na fyonse ifyo akwata, ashita neli ibala. “Nakabili Ubufumu bwa mu mulu bwaba ngo muntu uwamakwebo uulefwaya ubulungu bwamutengo ubwayemba. Nomba ati amone ubwamutengo nganshi, ayashitisha fyonse ifyo akwata, aisa shita nobu bulungu. “Kabili Ubufumu bwa mu mulu bwapala ku mukwau uo baposa muli bemba, waikata isabi ilya misango na misango. Kuti cilya waisulamo isabi, abalondo baukulila ku mulundu. Elyo baikala balasala. Ilisuma balabika mu miseke, ilibi lyena balaposa. Efyo cikaba na pa kupwa kwa calo. Bamalaika bakesa patulula ababi ukubafumya ku bantu abololoke. Ababi bakabaposa mwilungu lya mulilo, emukaba imisowa no kusumanya ameno.” Elyo Yesu abepusha ati, “Bushe mwafitesha fyonse ifi?” Nabo bamwasuka abati, “Ee.” Yesu elyo abeba ati, “Kanshi kafundisha wamafunde onse uwaba umusambi wa Bufumu bwa mu mulu, aba ngo mwine ŋanda, uufumya mu cipao cakwe ifipya ne fikote.” Ilyo Yesu apwile ukubomina iyi milumbe, alifumineko. Cilya afika ku musumba kumwabo, alafunda mu sinagoga. Abantu bena balapapa abati, “Nga aya mano, na aya maka yakucita ifipeshamano, uyu muntu afumya kwi? Bushe uyu tali mwana kabasa wa mbao? Na nyina nao, bushe teuyu batila Maria? Elyo bamunyina, bushe te Yakobo na Yosefu na Simoni na Yuda? Bankashi yakwe bushe teaba bonse twikala nabo? Nga kanshi uyu muntu ni kwi afumya ifi fyonse?” Awe cabansha no kumusumina. Yesu wena abeba ati, “Kasesema kumbi balamucindika, kanofye ku ba mu calo cakwe, na ku ba mu ŋanda yakwe.” Awe tacitileko ifipeshamano ifingi, pantu tabali na cisumino. Pali ilya nshita imfumu Herodi yaumfwile ululumbi lwa pali Yesu. Yalaeba na bacilolo aiti, “Ni Yoani Kabatisha eubuukile ku bafwa, eco akwatile aya amaka yakucita ifipeshamano.” Pantu Herodi aikete Yoani, amukaka, amuposa na mu cifungo, pa mulandu wakwa Herodia muka Filipo, munyina. Yoani aleeba Herodi ati, “Calileshiwa ukuupa Herodia.” Herodi alefwaya no kwipaya Yoani lelo aletiina abantu, ico bena baleti, ni kasesema. Nomba cilya ubushiku bwakucindika ukufyalwa kwakwa Herodi bwafika, umukashana mwana Herodia aisa mu lwalala alacinda. Awe asansamusha Herodi nganshi. Herodi nao alaya umukashana, alapa nokuti, “ndekupeela consefye ico ulenomba.” Nao umukashana ico aya tunkwa na nyina, asosa ati, “Ndefwaya mumpeele lino linefye pa mbale umutwe wakwa Yoani Kabatisha!” Awe imfumu yalanguluka, nomba pa mulandu wa mulapo na beni abo ili nabo, yakonkomesha ukuti bacitile umukashana ico alefwaya. Awe baya putulako Yoani umutwe mu cifungo. Elyo bauleta pa mbale, bapeela no mukashana, nao autwala na kuli nyina. Abasambi bakwa Yoani baisa senda icitumbi, baya cishiika. Elyo baya shimika imfwa yakwe kuli Yesu. Ilyo Yesu aumfwile uyu mulandu, alifumineko, aya no bwato ku matololo ukwakuti ali eka. Nomba amabumba yashumfwa ifi, yaisa ukufuma mu misumba, yakonka uko aleya pa makasa. Yesu cilya afuma mu bwato, amona ibumba lya bantu ilikalamba. Awe abalangulukila, alaposha na balwele babo. Cilya akasuba kaba kukuwa, abasambi baisa uko ali balamweba abati, “Kuno tuli ni ku matololo, kabili na kasuba kawa. Kanshi eba abantu baye mu mishi, baye ishitila ifyakulya.” Yesu nao abeba ati, “Abantu nangu tabele, imwe nimwe bapeeleni icakulya.” Bamwasuka abati, “Ifwe kuno tukwetefye imikate isano ne sabi libili.” Yesu ati, “Kanshi findeteleni kuno.” Elyo akonkomesha ukuti amabumba yekale pa fyani. Elyo abuula imikate isano ne sabi libili, alosha amenso ku mulu, alatasha Lesa. Elyo amokaula imikate, apeela na basambi bakwe nabo balapeela abantu. Awe bonse balya no kwikuta baikuta. Elyo abasambi balonganya ifipandwa fyasheleko, baisusha imiseke ikumi limo na ibili. Ne mpendwa ya baume abalileko yali cikanga amakana yasano, ukwabula ukupendelako abanakashi na baice. Apopene Yesu acincishe abasambi ukuti bengile mu bwato, batangile babukile kwishilya. Elyo umwine ena ashala alesalanganya amabumba. Ilyo asalanganya amabumba, anina ulupili aya eka kukupepa. Cilya caba icungulo, ninshi Yesu ashelekofye eka. Ubwato bwena ninshi bwafika apatali pali bemba, buletumpaukilafye ku mulandu wa matamba, ico bapindilwe no mwela. Elyo lwa ku macaca Yesu alaisa uko bali, aleenda pali bemba. Ilyo abasambi bamona aleenda pali bemba, batiina nganshi. Balasosa abati, “Cipuku!” Elyo balapunda ku mulandu wa mwenso. Yesu apopene abeba ati, “Tekeni imitima! Ala nine! Mwitiina!” Petelo amwasuka ati, “We Mfumu nga niwe, njeba njise uko uli ndeenda pa menshi.” Yesu amweba ati, “Ale isa!” Awe Petelo afuma mu bwato, alaya kuli Yesu, aleenda pa menshi. Nomba ico icimwela cakosa, atiina, atendeka no kwibila. Elyo alakuuta ati, “We Mfumu mpusushako!” Apopene Yesu atambika ukuboko amwikata. Alamweba ati, “We muntu wa cisumino cinono, cinshi watwishikila?” Awe cilya baingila mu bwato ne cimwela caleka. Elyo abantu bali mu bwato balapakata Yesu abati, “Cine cine uli Mwana wakwa Lesa.” Yesu na basambi ilyo bayabukile bemba, bafikile mu calo ca Genasaleti. Ilyo abantu ba muli iyi ncende bamwishiba, nabo baishibisha abantu ba mu mishi ya mumbali. Awe abantu balaleta abalwele bonse kuli Yesu. Balamupapata ukuti, engaleka abalwele balekumyafye nangu ni ku nsenkebele sha nsalu shakwe. Awe na bonse abalekumyako balepola. Elyo Abafalise na bakafundisha bamafunde bamo abafumine ku Yerusalemu baishile kuli Yesu, bamwipwishe abati, “Cinshi ico abasambi bobe bashikonkela fishilano fya fikolwe fyesu? Pantu tabasamba minwe yabo ngefyo cilingile pakulya!” Nao Yesu abasuka ati, “Ngeco imwe mupulila mu mafunde yakwa Lesa pa mulandu wa fishilano fyenu cinshi? Pantu Lesa asosa ati, ‘Ulecindika wiso na noko,’ kabili atile nokuti, ‘Uwalapisha wishi nangu nyina, alingilefye ukumwipaya.’ Nomba imwe mutila, uyo onse uwaeba wishi nangu nyina ati, ‘Ifintu mfwile namupeela pakumwafwako, nimfituula kuli Lesa.’ Kanshi ninshi lyena mutila tali nakukonka icebo cakwafwa wishi na nyina! Mukucita ifi, mulonaula icebo cakwa Lesa pa mulandu wa fishilano fyenu. Mwe mfundabuteshi mwe! Cine cine Esaya alilungike ilyo aseseme pa mulandu wenu ati, ‘Aba bantu bancindikafye pa kanwa, lelo imitima yabo yalitaluka nganshi kuli ine. Baicushafye pakumpepa. Na mafunde bafunda, mafunde ya bantufye!’ ” Kabili Yesu aita ibumba alalyeba ati, “Kutikeni, mumfwikishe. Te cintu cingila mu kanwa ecikowesha umuntu, lelo icintu cifuma mu kanwa ecikowesha umuntu.” Elyo abasambi bapalama, balamweba abati, “Bushe nawishiba ukuti Abafalise nabafulwa pali ifyo ulandile?” Yesu abasuka ati, “Tata wa mu mulu akanukula umuti onse uo ashalimba. Basuulenikofye! Ni mpofu, abatungulula impofu shinabo. Impofu nga yalatungulula impofu ibiye, ninshi shonse kuti shawila mu cilindi.” Elyo Petelo amweba ati, “Twilwileko uyu mulumbe.” Yesu abasuka ati, “Bushe kanshi na imwe bene tamulailuka? Bushe tekuti mumone ukuti conse icingila mu kanwa, cipita munda, elyo caisa fumina kunse? Lelo ifintu fifuma mu kanwa, fifuma mu mutima. Nefi fintu efikowesha umuntu. Pantu ni mu mutima, emufuma imitontonkanishishe ibi, iyili nge misoka, ulubembu, bupulumushi, ubupupu, bukambone bwabufi, no musaalula kuli bambi. Ifi efikowesha umuntu. Lelo ukulya ukwabula ukusamba ku minwe, takukowesha muntu nakalya.” Elyo Yesu afuminepo, aile na ku calo ca Turi na Sidoni. No mwanakashi umwina Kenani, uwa muli ici calo aisa kuli Yesu. Alabilikisha ati, “We Mfumu, Mwana Davidi, shi winganangulukilako! Ala umwana wandi umukashana, umupashi wakowela ulamucusha bubi bubi.” Nomba Yesu wena tamwaswike nakalya. Elyo abasambi bakwe baisa, balamupapata abati, “Mwebe aleya! Pantu aletukonka, atukomya muno icongo.” Yesu ayasuka ati, “Ine natumwafye ku mpaanga ishaluba mu bena Israeli.” Umwanakashi nao aisa fukama apali Yesu ati, “We Mfumu ngafwako!” Yesu amwasuka ati, “Tacilingile ukubuula icakulya ca bana no kuposela imbwa.” Umwanakashi nao amwasuka ati, “Ee, kwena nifyo fine mukwai, lelo ne mbwa shine nasho shilalyako ubufungau ubupona kwitebulo lyakwa shikulu washiko.” Elyo Yesu amwasuka ati, “We mayo we, icisumino cobe camaka! Nacicitikile umo mwine ulefwaila.” Awe pa nshita ine iyo no mwana wakwe apola. Awe Yesu afumineko, aile alekonka ululamba lwa bemba wa Galile. Elyo aninine ulupili, epo aikele. Awe amabumba yaisa apo ali yaleleta ifilema, impofu, abalesunta, bacibulu na bambi abengi aba malwele ayalekana lekana. Balebabika apali Yesu nao alabaposha. Abantu pakumona uko bacibulu balelanda, abalesunta bali bwino, abalemana baleenda ne mpofu shilemona, balasunguka, balalumbanya na Lesa wa bena Israeli. Kabili Yesu aitile abasambi bakwe alabeba ati, “Nalangulukila abantu, pantu nomba twaikala nabo inshiku shaba shitatu, elyo ne fyakulya tabakwete. Awe ine nshilefwaya ukuti babwelelemo ne nsala, epali bafwa ulushile mu nshila.” Abasambi bakwe bamweba abati, “Nga muno matololo kuti twafumya kwi imikate iyakuti twalisha ibumba ilyakula ifi?” Yesu abepusha ati, “Bushe mukwetepo imikate inga?” Nabo bayasuka abati, “Pali cine lubali, no tusabi tunono.” Elyo Yesu aeba ibumba ukwikala panshi. Kabinge abuula imikate cine lubali no tusabi, atasha Lesa. Elyo amokaula, apeela na basambi, abasambi nabo balapeela abantu. Awe bonse balya no kwikuta baikuta. Elyo balonganya ifipandwa fyasheleko, baisusha imiseke cine lubali. Kanshi abalileko bali abaume amakana yane ukwabula ukupendelako abanakashi na baice. Elyo Yesu ati asalanganye amabumba, aingila mu bwato, ayabukila mu calo ca Magadani. Awe Abafalise na Basaduki baishile kuli Yesu kukumwesha. Bamulomba ukuti acitepo icipeshamano icakulanga ukuti aba na Lesa. Yesu abasuka ati, “Ilyo kwaba icungulo, ku mulu nga kwakashika, mutila amuti, ‘Bukaca bwino.’ Ulucelo lwena, nga ku mulu kwakashika, kwaba ne cikutuma, mutila, ‘Lelo kuleba icimwela.’ Mwalishiba ukwilula ifimoneka umulu, nomba mwafilwa ukwilula ifishibilo fya ino nshita! Iyi nkulo ibi kabili iyasangukila Lesa ilefwaya icishibilo cacipeshamano! Nomba tayakamone icishibilo nakalya, kanofye ninshi icishibilo cakwa Yona.” Awe Yesu abasha, afumapo. Elyo abasambi bayabukile kwishilya, kanshi ninshi balilabile ukusenda imikate. Yesu alabeba ati, “Mulecenjela no kulaisunga ku ntutumushi ya Bafalise na Basaduki.” Nabo epakulalanshanya abati, “Nico tushisendele mikate.” Yesu nao ico eshibe ifyo balelanda, abeba ati, “Mwe bantu ba cisumino cinono, cinshi ico mulelanshanya amuti, ‘Nico tushikwete mikate?’ Bushe kanshi na nomba tamulailuka? Bushe tamuleibukisha ifyo nalishishe abantu amakana yasano ku mikate isano? Bushe mwaiswishe imiseke inga ku fipandwa fyasheleko? Kabili nelyo nalishishe abantu amakana yane ku mikate cine lubali, bushe mwaiswishe imiseke inga ku fipandwa fyasheleko? Nga kanshi cinshi mushilukile ukuti te mikate naciba ndelandapo? Kanshi cenjeleni ku ntutumushi ya Bafalise na Basaduki!” Elyo abasambi bailuka ukuti, intutumushi acilabasokako, te ntutumushi ya mukate iyoo, lelo ni ku mafunde ya Bafalise na Basaduki. Elyo Yesu afikile mu calo mwabela umusumba wa Kesalia Filipi. Aipwishe abasambi bakwe ati, “Bushe abantu batila Umwana wa muntu nani?” Nabo bamwasuka abati, “Bamo batila ni Yoani Kabatisha, bambi batila ni Eliya, elyo bambi nabo batila ni Yeremia, nangu umo pali bakasesema.” Yesu nao abepusha ati, “Nga imwe, mutila nine ani?” Elyo Simoni Petelo ayasuka ati, “Niwe Kristu, Umwana wakwa Lesa wamweo.” Yesu amweba ati, “Walishuka Simoni, mwana Yona! Pantu te muntu uwakusokolwela ici, ni Tata wa mu mulu. Kanshi ine nakweba nati, niwe Petelo, nakabili pa cilibwe ici epo nkakuula ulukuta lwandi. Na maka ya mfwa tayakalucimfye nakalya. Nkakupa ne mfungulo sha Bufumu bwa mu mulu. Conse ico walesha pano calo, ninshi na mu mulu caleshiwa. Na conse ico wasuminisha pano calo, ninshi na mu mulu casuminishiwa.” Elyo akonkomesha abasambi bakwe ati, “Tecakwesha ukwebako umuntu nelyo umo ukuti nine Kristu.” Ukutulafye lilya line, Yesu atampile ukulanda ku basambi bakwe apabuuta tuutu ati, “Ndi nokuya ku Yerusalemu, uko abakalamba, bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde bakaya ncusha nganshi. Bakaya njipaya, lelo ubushiku bwalenga shitatu nkabuuka ku bafwa.” Elyo Petelo amusenda pambali, alamukalipila ati, “Ico cena teco we Mfumu! Awe iyoo, ico tekuti cikucitikile.” Elyo Yesu apilibukila kuli Petelo amweba ati, “Fuma apa we Satana we! Ulencilikila inshila. Pantu imitontonkanishishe yobe teyakwa Lesa, yabuntunsefye!” Elyo Yesu aebele abasambi bakwe ati, “Umuntu nga alefwaya ukulankonka, aleikaanya umwine, alesenda no musalaba wakwe, elyo alenkonka. Pantu uyo onse uufwaya ukupususha umweo wakwe, akaulofya. Lelo uyo onse uulofya umweo wakwe pa mulandu wa ine, akausanga. Bushe umuntu kuti amwenamo nshi, nga cakuti anonka ifyuma fyonse ifya pano calo, elyo alufishapo umweo wakwe? Nga cintu nshi umuntu engapeela icingalinga ukukabusha no mweo wakwe? Ala Umwana wa muntu alaswa ese no bucindami bwakwa Wishi pamo na bamalaika bakwe, pakwisa lambula bonse ukulingana ne micitile yabo. Ndemweba icine cine, bamo pali imwe mwe beminine pano, tabakafwe mpaka bakasuke bakamona Umwana wa muntu uko aleisa no Bufumu bwakwe.” Ilyo papitile inshiku mutanda, Yesu asendele Petelo na Yakobo na Yoani munyina, baile nina ulupili ulutali ukwakuti babefye beka. Elyo Yesu ayaluka pa menso yabo. Impumi yakwe yalabengeshima nga kasuba. Ne nsalu shakwe shayaluka shalabekafye ngo lubuuto. Awe apopene bamona Mose na Eliya balelanda na Yesu. Elyo Petelo aeba Yesu ati, “We Mfumu, kuti cawama twaikala pano pene. Nga uulefwaya kuti napangapo insakwe shitatu, imo yobe, imbi iyakwa Mose, elyo na imbi iyakwa Eliya.” Ilyo Petelo acili alelanda, awe ikumbi ilyabeka lyabakupa mu cinshingwa. Elyo ishiwi lyafuma mwikumbi aliti, “Uyu e mwana wandi uo natemwa, uo nsekelamo. Mulemumfwa.” Cilya abasambi baumfwa ifi, bawa panshi ubukupeme ku mulandu wa kwikatwa no mwenso. Elyo Yesu aisa uko bali. Abakumya alabeba ati, “Imeni, mwitiina!” Awe bati benune amenso, tabamwene nelyo umo, kanofye Yesu eka. Ilyo baletentemuka ulupili, Yesu alebakonkomesha ati, “Tecakwesha ukwebako umuntu nelyo umo pafyo mwacimona, kanofye ilyo Umwana wa muntu akabuuka ku bafwa.” Elyo abasambi baipusha Yesu abati, “Ngeco bakafundisha bamafunde basosela abati, ‘Eliya euli nokubalilapo ukwisa cinshi?’ ” Yesu abasuka ati, “Kwena nifyo fine. Eliya ali nokwisa mona ukuti fyonse fili ngomo fifwile ukubela. Lelo ndemweba nati, Eliya alisa kale. Nomba abantu tabamwishibe nakalya. Bena bamucitile umo balefwaila. Eifyo fine bakacusha no Mwana wa muntu.” Elyo abasambi bailuka ukuti, ni pali Yoani Kabatisha epo Yesu alelanda. Yesu na basambi balya batatu, babwelele kwibumba. Elyo kwaishile umuntu umo, aishile fukama apali Yesu, alamweba ati, “We Mfumu, shi wingalangulukilako umwana wandi. Alipena, kabili acula nganshi. Imikufye iyingi alaponena mu mulilo, nangu mu menshi. Nacimuleta ku basambi bobe, nomba nabafilwa ukumuposha.” Yesu epakwasuka ati, “Mwe nkulo iyabula icisumino, iyaumalala imitima! Bushe ndi nokuba na imwe mpaka lilali? Bushe ndi nokushipikisha ukuba na imwe mpaka lilali? Leteni akalumendo kuno.” Elyo Yesu akalipila umupashi wakowela. Awe nao wafuma mu kalumendo, nako ukupola kapola apopene. Elyo abasambi baisa kuli Yesu, balamwipusha kumbali abati, “Nga ifwe cinshi twacifililwa ukuutamfya?” Yesu abasuka ati, “Nico muli ba cisumino cinono. Ndemweba icine cine, amuba ne cisumino icili nga akalubuto ka lubanga, nga kuti mwaeba ulu lupili amuti, ‘Fuma apa selela kulya,’ nalo kuti lwasela. Teti kube nelyo cimo ico mwingafilwa. [Nomba tekuti mutamfye iciwa ca uyu musango, kanofye ku mapepo no kufunga ukulya].” Ilyo Yesu na basambi bali pamo mu Galile, elyo Yesu alabeba ati, “Umwana wa muntu akaposwa mu minwe ya bantu. Bakamwipaya, elyo ubushiku bwalenga shitatu akabuuka ku bafwa.” Awe abasambi baikalafye nkumbabulili. Cilya Yesu na basambi bakwe bafikile mu musumba wa Kapenamu, bakalonganya wa musonko wa mwi Tempele baishile kuli Petelo, balamwipusha abati, “Bushe kafundisha wenu tasonka musonko we Tempele?” Petelo abasuka ati, “Alasonka.” Elyo Petelo aingila mu ŋanda, Yesu ewabalilapo ukumweba ati, “Simoni, iwe uletipo shani? Bushe imfumu sha pano calo ni kuli bani shipoka umusonko no mutuulo? Bushe ni ku bana bashiko nangu ni ku bantu bafye?” Petelo ayasuka ati, “Ni ku bantu bafye.” Yesu amweba ati, “Kanshi abana bena tabali nakusonka. Nomba te mulandu, pakuti twileka aba bantu bafulwe, iwe akuya kuli bemba. Uye posa ubulobo muli bemba. Isabi walaya balilapo ukuloba, ulyasamune akanwa. Uleya sangamo indalama iyilingene no musonko wa mwi Tempele. Uye ubuule, ubapeele, usonkeleko ine na iwe wine.” Pa nshita iyo ine, abasambi baishile kuli Yesu, bamwipwisha abati, “Bushe umukalamba pali bonse mu Bufumu bwa mu mulu nani?” Yesu epakwita akaice kamo, akeminika na mu lwalala. Elyo alabeba ati, “Ndemweba icine cine, nga tamwalwike no kuba ngo twaice, tamwakengile mu Bufumu bwa mu mulu. Kanshi uwaicefya no kuba ngaka kaice, eukaba umukalamba pali bonse mu Bufumu bwa mu mulu. Umuntu onse uwasekelela akaice ngaka pa mulandu wa ine, ninshi nine asekelela. “Nomba uwalenga ukuti kamo pali utu utwaice utwasumina muli ine ukubifya, kuti camuwaminapo ukumukulikila mu mukoshi icilibwe icafina icakupelelako no kumuposa petenga muli bemba. Bakacimona abantu ba pano calo abalenga abanabo ukubifya! Ukubifya kwena kwaba nokubako, lelo uwalenga umunankwe ukubifya, wena akacimona! “Nga cakuti icisansa cobe nangu ulukasa lobe efyakulengesha ukubifya, ufiputuleko, ufipose no kutali! Cawamishapo ukwingila mu mweo wa pe na makunkutu, nangu icilema, ukucila ukuposwa mu mulilo wape ne fisansa fibili nangu amakasa yabili. Ilinso lyobe nga elyakulengesha ukubifya, ulitonkole, ulifwinte no kutali! Cawamishapo ukwingila mu mweo wa pe ne linso limo, ukucila ukuposwa mu mulilo wa pe na menso yabili. “Moneni ukuti mwilasulapo nelyo kamo pali utu utwaice. Pantu ndemweba ukuti, bamalaika batuko ababa mu mulu bamonanafye pe na Tata wa mu mulu. “Bushe imwe kuti mwatilapo shani? Umuntu nga cakuti alikwata impaanga umwanda umo (100), nomba alufyapo imo, bushe tekuti ashe ishi amakumi pabula na pabula (99) pa lupili aye alafwaya iyilubile? Ndemweba icine cine, nga cakuti aisanga, ala kuti asansamukisha nganshi pali iyi mpaanga imo, ukucila na pali shilya shimbi amakumi pabula na pabula ishishilubile. Eifyo fine na Shinwe wa mulu tafwaya ukuti palubepo kamo pali utu utwaice. “Munonko nga akulufyanya uye mweba icilubo cakwe uko muli babili mwekafye. Nga akumfwa ninshi mwawikishanya na munonko. Lelo nga akaana ukukumfwa ninshi sendako umuntu umo nangu babili, ngefyo Amalembo Yamushilo yatila, ‘Pakuti kube ukupeela umulandu uuli onse, kano kwaba bakambone babili nangu batatu abakushininkisha.’ Nga cakuti akaana ukubatesha nabo, lyena twala ku lukuta. Nga akaana no kumfwa ku lukuta, ninshi mumucite nga uushaishiba Lesa nangu kasonkesha. “Ndemweba icine cine, conse ico mwalesha pano isonde, ninshi na ku mulu caleshiwa. Na conse ico mwasuminisha pano isonde, ninshi na ku mulu casuminishiwa. “Kabili ndemweba nati, pali imwe babili nga mwasuminishanya pano calo mukulomba icintu, ninshi Tata wa mu mulu akamupeela. Pantu uko babili nangu batatu balongana pa mulandu wa ine, ninshi na ine tuli nabo.” Elyo Petelo aishile kuli Yesu, amwipusha ati, “We Mfumu miku inga ningabelela munyinane uluse nga andufyanya? Bushe kufika pa miku cine lubali?” Yesu amwasuka ati, “Ine nshakwebe ukuti, kufika pa miku cine lubali. Lelo ndeti miku amakumi cine lubali imiku cine lubali. Eico Ubufumu bwa mu mulu kuti twabupashanya ku mfumu iyalefwaya ukwishiba ifyo abasha baiko babomfeshe indalama shaiko. Kuti cilya yatampa ukupitulukamo, bamuletela umusha umo uwamukongwele indalama imyandamishila. Nomba ico uyu musha ashikwete ifyakuti afutilepo, imfumu yapingula ukumushitisha pamo no mukashi wakwe na bamwane na fyonse ifyo akwata, pakuti afute pa nkongole. Awe umusha amufukamina, alamupapata ati, ‘Mulopwe bengampeelako akashita, nkamubwesesha fyonse.’ Awe imfumu yamulangulukila, yamuleka aleya, yasuula na ku nkongole. Nomba uyu musha ashifumapofye, akumanya umusha munankwe uwamukongwele indalama umwanda umo. Awe amwikatisha, alamukama na pa mukoshi. Alamweba ati, ‘Mbwesesha ifyo wakongola!’ Umusha mubiye amufukamina alamupapata ati, ‘Mpeelako mune akashita, nkakubwesesha.’ Lelo wena akaana ukusumina. Amuposa mu cifungo, mpaka akasuke akabweshe inkongole. Abasha banankwe pakumona ifyacitika, cabapesha amano. Elyo baima baya shimikila imfumu yabo fyonse ificitike. Imfumu yabo epakwita ulya musha kumwakwe. Yamweba aiti, ‘We mubi wa musha we! Ine nalisuulile ku nkongole shobe shonse shilya, ico wampapete. Bushe na iwe tawaciba nakubelela umusha mubiyo uluse, nga filya ine nakubelele uluse?’ Awe imfumu yafulwa nganshi. Yamuposa mu cifungo umo bali nokumucusha mpaka akabweshe inkongole shakwe shonse. Efyo na imwe Tata wa mu mulu akamucita kumfwa nga tamulebeleshanya uluse ne mitima yenu yonse.” Ilyo Yesu apwile ukusosa aya mashiwi, afumine mu Galile, aile na ku calo ca Yudeya, kwishilya lya mumana wa Yordani. Amabumba ya bantu ayakalamba yamukonka, nao kulya kwine alaposha na balwele. Abafalise bamo baisa kuli Yesu, balamwesha abati, “Bushe calisuminishiwa ukuti umwaume aleke umukashi wakwe pa mulandu cikulufye mulandu?” Yesu abasuka ati, “Bushe tamwabelenga ukuti, Lesa uwabumbile abantu pa citendekelo, abumbile umwaume no mwanakashi! Kabinge atile, ‘Kanshi eco umwaume ashiila wishi na nyina, no kuminkana no mukashi wakwe, elyo aba babili baba umubili umo.’ Kanshi nomba tabali babili, balifye umubili umo. Ico Lesa alundinkanya, umuntu ecilekanya.” Abafalise nabo bamwipusha abati, “Nga kanshi cinshi ico Mose atupeelele ili ifunde ilyakuti, umwaume ali nokulemba kalata wakulekelapo umukashi wakwe, epakumutamfya?” Yesu abasuka ati, “Ico Mose amupeelele ulusa lwakuleka abakashi benu, mulandu wakumalala kwa mitima yenu. Lelo ukufuma ku citendekelo tacali ifi iyoo. Nomba ine ndemweba nati, uwaleka umukashi wakwe, apashili mulandu wa bulalelale, aupa na umbi, ninshi lubembu acita.” Elyo abasambi bamweba abati, “Kanshi nga efyo caba pakati ka mulume no mukashi, ninshi cawamapo no kukanaupa.” Yesu abasuka ati, “Te bonse bengapokelela aya mashiwi, kanofye kubo capeelwa. Kwaliba abantu abashaba na maka yakuupa pantu efyo bafyalwa. Bambi ni bamutungwi ico abantu ebabacita ifyo. Bambi bena basala ukukanaupa pa mulandu wa Bufumu bwa mu mulu. Uwingapokelela aya mashiwi, nayapokelele.” Abantu bamo baletele utwaice kuli Yesu, pakuti atutambalikilepo amaboko no kutupepelako. Nomba abasambi bena balakalipila abantu. Yesu ena asosa ati, “Lekeni utwaice twise uko ndi, mwitulesha iyoo. Pantu ababa ngotu twaice, e bene ba Bufumu bwa mu mulu.” Elyo atambalikilapo amaboko pa twaice, afumapo alaya. Elyo kwaishile umuntu umo kuli Yesu, amwipwishe ati, “Kafundisha, fisuma nshi ndi nokucita pakumona umweo wape?” Yesu amwasuka ati, “Cinshi ico wanjipushisha pa mulandu wa busuma? Umusuma abafye umo mpo. Nga ulefwaya ukumona umweo ulekonka amafunde.” Nao umuntu aipusha ati, “Mafunde nshi?” Yesu amwasuka ati, “Wilaipaya, wilabembuka, wilaiba, wilabepa bufi, ulecindika wiso na noko, uletemwa no mubiyo ngefyo waitemwa we mwine.” Umulumendo ayasuka Yesu ati, “Ifi fyonse ndafikonka. Nga kanshi finshi fimbi ifyo ndi nokucita?” Yesu amwasuka ati, “Nga ulefwaya ukuba uwapwililika, kabiye uye shitisha ifyo wakwata. Upeele ne ndalama ku balanda, lyena ninshi ukakwata icuma mu mulu. Elyo wise unkonke.” Awe umulumendo ati omfwe aya mashiwi, aya alelanguluka, pantu ali ne fyuma ifingi. Elyo Yesu aebele abasambi bakwe ati, “Ndemweba icine cine, cintu cayafya ku wafyuma ukwingila mu Bufumu bwa mu mulu. Nakabili ndemweba nati, cayangukapo ingamila ukupula mu linso lya nshindano, ukucila umuntu uwafyuma ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa.” Abasambi pakumfwa ifi basunguka nganshi. Balasosa abati, “Nga kanshi nani engapusuka?” Yesu abalolesha, abeba ati, “Abantu bena kuti bafilililwafye, lelo Lesa ena tafilwa kantu.” Elyo Petelo aipusha Yesu ati, “Mona, ifwe twalisha ifyuma fyesu fyonse, twalikukonka. Bushe finshi tukamwenapo?” Yesu abeba ati, “Ndemweba icine cine, ilyo fyonse fikaluka cipya cipya, no Mwana wa muntu aisa ikala pa cipuna cakwe icabufumu icacindama, elyo imwe mwe bamukonka, mukekala pa fipuna fyabufumu ikumi limo na fibili. Mukaleputula imilandu ya nko ikumi limo na shibili isha bena Israeli. Na onse uwasha amayanda, nangu bamunyina, nangu inkashi, nangu wishi, nangu nyina, nangu abana, nangu amabala, pa mulandu wakukonka ine, akapokelapo pali conse umwanda umo. Elyo akakwata no mweo wape. Lelo abengi abantanshi, bakaba abakulekelesha, na bengi abakulekelesha, bakaba e bantanshi. “Ubufumu bwa mu mulu bwaba ngo mwine ibala, uwafumine lucelocelo kukufwaya abancito abakubomba mwibala lya myangashi. Baumfwana na bancito ukubalipila amalipilo ya pa bushiku bumo. Elyo abatuma na kwibala lyakwe ilya myangashi. Kabili cilya akasuba kasansama, pa nshita ya 09:00, afuma asanga bambi nabeminina pa lubansa lwa cisankano baleambakalafye. Nabo abeba ati, ‘Na imwe kabiyeni kukubomba mwibala lyandi ilya myangashi. Ndeisa mupeela amalipilo ayalingile.’ Awe nabo eko baya. Kabili cilya akasuba kafika pakati ka mutwe, pa nshita ya 12:00, na cilya akasuba kasendama, pa nshita ya 15:00, atumako na bambi. Cilya akasuba kaya kukuwa, pa nshita ya 17:00, asanga na bambi bemininefye. Abepusha ati, ‘Ngeco mwimininefye pano akasuba konse muleambakalafye cinshi?’ Bamwasuka abati, ‘Nici pashili uwakutwingisha incito.’ Abeba ati, ‘Na imwe bene kabiyeni mukubomba mwibala lyandi ilya myangashi.’ “Cilya kwaba icungulo, umwine ibala lya myangashi aeba kangalila wa bancito ati, ‘Ita abancito ubapeele amalipilo yabo. Utampilepo abakulekelesha, elyo ulekeleshe na bacibalilapo.’ Abacingila incito cilya akasuba kaba kukuwa, pa nshita ya 17:00, baisa. Cila umo alipilwa amalipilo ya pa bushiku bumo. Abacibalilapo ukwingila incito nabo baisa. Balesubila ukulipilwa ukucilapo. Nomba nabo balipilwafye amalipilo ya pa bushiku bumo. Cilya balipilwa balailishanya ku mwine ibala lya myangashi abati, ‘Abo aba pakulekelesha ababombafye insa imo, ebo watulinganya nabo? Nomba ifwe twacululuka mukubomba akasuba konse no kupya ku kasuba!’ Umwine ibala pakubasuka aebapo umo ati, ‘Mune nshikufyengele, bushe te malipilo ya pa bushiku bumo twacumfwana nobe? Senda amalipilo yobe, akuya. Nine ne mwine ndefwaya ukulipila uyu wakulekelesha ngefyo nkulipile. Bushe nshikwete nsambu shakubomfya icuma candi umusango ndefwailamo? Nangu, bushe mufimbilafye pa mulandu wa cikuuku candi?’ Eico kanshi abakulekelesha ebakaba abantanshi, elyo abantanshi nabo bakaba abakulekelesha.” Yesu ali pa bulendo bwakuninika ukuya ku Yerusalemu, asendele abasambi bakwe ikumi limo na babili beka. Mu nshila alabeba ati, “Moneni, twalaya ku Yerusalemu, elyo Umwana wa muntu alaya poswa kuli bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde. Balaya mupingwila ukufwa. Balaya muposa mu minwe ya Benafyalo, nabo bakamuseka no kumuma ifikoti no kumutanika pa musalaba. Elyo ubushiku bwalenga shitatu akabuuka ku bafwa.” Elyo nyina wa bamwana Sebede aishile na bamwane kuli Yesu. Aisa fukama apali Yesu, alamulombako cimo. Yesu amwipusha ati, “Finshi ulefwaya?” Nao amweba ati, “Ndelomba ukuti usuminishe abana bandi aba babili ukuti, umo akaleikala ku kulyo kobe, umbi nao ku kuso kobe nga waba Imfumu.” Yesu ayasuka ati, “Tamwishibe ico mulelomba. Bushe kuti mwanwena mu lukombo lwamacushi ulo ndi nokunwenamo?” Bamwasuka abati, “Ee, kuti twacita.” Yesu abeba ati, “Ee, ukunwa kwena mukanwena mu lukombo lwandi, nomba ukwikala ku kulyo kwandi nangu ku kuso, teine mpeela. Ni Tata eupeela abo afipekanishisha.” Ilyo abasambi balya bambi ikumi baumfwa ifi, bafulilwa aba bamunyina babili. Yesu abeta bonse, alabeba ati, “Mwalishiba ukuti bashamfumu ba Benafyalo balomya ubufumu bwabo, na bakalamba babo nabo babateeka no mucusha. Imwe tacili nakuba ifi iyoo. Pali imwe onse uulefwaya ukuba umukalamba, abe ewakumutumika. Kabili onse uulefwaya ukuba uwantanshi, ali nokuba umusha wenu. Ngefyo no Mwana wa muntu wine taisa pakuti bamutumike, lelo ni kukutumika, no kuleka umweo wakwe pakupususha abengi.” Cilya Yesu na basambi bakwe balefuma mu Yeriko, ibumba ilikalamba lyalemukonka. Impofu shibili ninshi shikele mumbali ya nshila. Ilyo shaumfwa ukuti ni Yesu eulepita, shalapunda ashiti, “We Mfumu, mwana Davidi, shi wingatulangulukilako!” Elyo ibumba lyalashikalipila, lyalasheba ukuti shitalale. Lelo shena elyo shacishamo ukupunda ashiti, “We Mfumu, we mwana Davidi, shi wingatulangulukilako!” Elyo Yesu aiminina, ashiita, alashipusha ati, “Finshi mulefwaya ukuti mucitile?” Shamwasuka ashiti, “We Mfumu tulefwaya ukulalolesha!” Yesu uluse lwamwikata, ashikumya na pa menso. Awe apopene shalalolesha, shalamukonka no kumukonka. Cilya Yesu na basambi bakwe baile balepalama ku Yerusalemu, bafikile na ku Betifage, ku lupili lwa Miolifa. Yesu atuma abasambi babili, abeba ati, “Kabiyeni pa mushi ulya pantanshi. Pakwingilafye pene, muleya sanga punda nakulikwa pamo na kamwane. Mubakakule, mubandetele. Nomba umo nga alafwaya ukumulesha, mumwebe amuti, ‘Imfumu eilebafwaya, kabili yalababwesha nombalinefye.’ ” Kanshi ifi fyacitike pakufikilisha ifyasosele kasesema ati, “Mwebe umwana mwanakashi Sioni amuti, ala mona Imfumu yobe iyi, yakufikilila iyamutembo, ininine pali punda, pa musepela, umwana wa punda.” Awe abasambi baya citila ngomo Yesu abebele. Baleta punda na kamwane. Elyo bayanshikapo insalu shabo na Yesu epo aikala. Na bantu ibumba likalamba balayansa insalu shabo mu nshila. Elyo bambi bena balakontaula imisambo ya miti, balayansa mu nshila. Amabumba ya bantu abali pantanshi na balemukonka panuma balapunda abati, “Hosana, nakalebalika Mwana Davidi! Lesa apaale uyu waisa uo Imfumu yatuma! Lumbanyeni Lesa Mukulu!” Ilyo Yesu aingila mu Yerusalemu, mu musumba onse mwakaba na see ku congo. Abantu balaipusha abati, “Nga uyu nani?” Amabumba ya bantu bakonkele Yesu, yalayasuka ayati, “Uyu ni Yesu, kasesema uwafuma ku Nasaleti mu Galile.” Ilyo Yesu aingile mwi Tempele, atamfishe panse bonse abaleshitamo na baleshitishamo ifintu. Kabili alapenaula amatebulo ya balekabushanya indalama, ne fipuna fya baleshitisha inkunda. Abeba ati, “Ala calembwa ukuti, ‘Iŋanda yandi ikalaitwa ukuti ni ŋanda ya mapepo’, lelo imwe muisangwile icifulo ca bapupu!” Kabili impofu na balemana baisa kuli Yesu mwi Tempele, nao abaposha. Nomba bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde bafulwa nganshi pakumona ifipeshamano acita, elyo no kumfwa uko abaice balepunda mwi Tempele baleti, “Hosana, nakalebalika Mwana Davidi!” Epakwipusha Yesu abati, “Bushe tauleumfwa ifyo aba baice balesosa?” Yesu nao abasuka ati, “Ee, nintesha. Nomba bushe tamwabelenga ukuti, ‘Ku tunwa twa twaice no twa kwibele, eko waipekanishisha amalumbo yene yene?’ ” Awe afumapo, abasha, aya na ku musumba wa Betani, eko aya sendama. Ulucelo ilyo Yesu alebwelela ku musumba wa Yerusalemu, insala yamwikete. Cilya amona umukunyu umo mumbali ya nshila, eko aya. Asangakofye amabula yeka yeka, takwatwala nangu kamo. Elyo aeba umuti ati, “We muti we, wikatala autwala ifitwalo nakabili!” Awe apopene no mukunyu wauma. Abasambi bati bamone ifi, basunguka nganshi. Balasosa abati, “Nga kanshi umukunyu wauma shani apa pene?” Yesu abasuka ati, “Ndemweba icine cine, nga namusumina tamuletwishika nelyo panono, kuti mwacita ico nacita ku mukunyu. Kuti mwaeba nolu lupili amuti, ‘Fuma apa, uipose muli bemba’, no kucitika kuti cacitika. Nga muli bacisumino, fyonse ifyo mwakulalomba mu mapepo mwakulapeelwa.” Elyo Yesu aingilile mwi Tempele. Ilyo alefunda abantu, bashimapepo bacindami na bakalamba ba bantu baisa kuli Yesu. Balamwipusha abati, “Bushe ni ku maka nshi ucitilako ifi fintu? Nga uwakupeela aya maka nani?” Yesu abasuka ati, “Na ine nalamwipushapo icipusho cimo. Na imwe nga mwayasuka, na ine nalamwebako ukufuma amaka ayo ncitilako ifi fintu. Bushe ulubatisho lwakwa Yoani lwafumine kwi? Bushe lwafumine ku mulu, atemwa ku bantu?” Awe balapingushanya abati, “Nga twatila lwafumine ku mulu, ninshi aletweba ati, ‘Ngeco mushamusuminine cinshi?’ Conse nga twatila ni ku bantu lwafumine, awe abantu tabatupanye, pantu bonse balishininkisha ukuti Yoani ali ni kasesema.” Kanshi epakwasuka Yesu abati, “Awe tatwishibe.” Yesu nao abeba ati, “Kanshi na ine nshamwebe ukufuma amaka ncitilako ifi fintu.” “Nga imwe kuti mwatilapo shani? Kwaliko umuntu umo uwali na bana abaume babili. Uyu muntu aya ku wamukalamba, amweba ati, ‘We mwana, kabiye kukubomba lelo mwibala lyandi lya myangashi.’ Ena ayasuka ati, ‘Awe nshayeko.’ Nomba panuma ashala alanguluka, aya na kukubomba mwibala. Kabili uyu muntu aya ku wamwaice, nao amweba cimo cine. Ena amwasuka ati, ‘Ee mukwai, nalaya.’ Lelo taileko iyoo. Bushe pali aba babili, uwacitile ifyo wishi alefwaya nani?” Bamwasuka abati, “Wamukalamba.” Yesu abasuka ati, “Ndemweba icine cine, bakasonkesha bamusonko na bacilende balemutangilila ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa. Pantu Yoani ilyo aishile kukumulanga inshila yabololoke, tamwamusumine. Lelo bakasonkesha bamusonko na bacilende bena balimusumine. Kabili nelyo mwamwene ifi, awe nalyo line tamwalapile no kusumina Yoani.” Yesu ati, “Umfweniko umulumbe na umbi. Kwaliko umuntu uwalimine ibala lya myangashi. Apindako ne linga, aimbilamo ne cakukaminamo umwangashi, akuulilamo no lupungu. Elyo aseekesha ibala lya myangashi ku balimi, ena aima aya pa bulendo. Cilya ulwakulobolola ifisabo lwafika, atumako abasha ku balimi, pakuti bese bamupokeleko ifisabo fimo. Nomba abalimi bena baikata abasha bakwe. Umo bamupumaula, umbi bamwipaya, elyo umbi nao bamulasaula amabwe. Kabili atumako abasha na bambi abengi ukucila pa bantanshi. Nabo bene, abalimi babacita ngefyo bacitile ababiye. Pakulekelesha atumako umwana wakwe ati, ‘Wena balaya mucindika.’ Lelo abalimi bashimona mwane, balaebana abati, ‘Impyani iyi! Aleni, iseni natuipaye, uleke nifwe tukamubuulile ibala.’ Awe bamwikata, bamuposa kunse ye bala lya myangashi, bamwipaya. “Nomba umwine ibala lya myangashi nga abwela, bushe akesa bacita shani abo balimi?” Bayasuka Yesu abati, “Abo bantu babi, umwine ibala akabonaula icabipisha. Akaseekesha ne bala lyakwe ku balimi bambi abakuti balemupeela ifisabo fyakwe pa nshita yakulobolola.” Elyo Yesu abeba ati, “Bushe tamwatala amubelenga mu Malembo Yamushilo ayatila, “‘Ilibwe ilyo bakakuula basuulile, elyaisa ba ilyakwikasha petungi. Ifi efyo Imfumu yacita, kabili cakupapa kuli fwe baleimwena.’ “Eico ndemweba nati, imwe bakamupoka Ubufumu bwakwa Lesa bakabupeela na ku bantu abacita ubufwayo bwa Mfumu. [Umuntu onse uukaponena pali ili libwe, akafunaika, na uo likaponena likamushonaula.]” Bashimapepo bacindami na Bafalise, pakumfwa iyi milumbe, bailuka ukuti ebo alelandapo. Balafwaya ukumwikata, nomba batiina amabumba ya bantu, pantu abantu bena baleti Yesu ni kasesema. Yesu nakabili abalandile mu milumbe ati, “Ubufumu bwa mu mulu kuti twabupalanya ku mfumu iyacitile mwane imitebeto ya bwinga. Awe yatuma abasha baiko ukuya eba abalalikwe ku bwinga. Nomba bakaana ukwisako. Elyo yatuma abasha bambi aiti, ‘Kebeni abalalikwe amuti, ala nimpekanya imitebeto yandi. Ninjipaya bacilume wa ŋombe ne ŋombe ishaina. Fyonse nafipekanishiwa, isenifye ku bwinga!’ Lelo abalalikwe ku bwinga tabasakamene. Umo aya ku mabala yakwe, umbi nao ku fya makwebo yakwe. Bambi abalalikwe baikata abasha ba mfumu, balabacusha, babepaya. Imfumu yafulwa nganshi. Yatumako ne fita fyaiko, fyaya ipaya filya fipondo, fyafyocela no musumba. Elyo imfumu yaeba abasha baiko aiti, ‘Ubwinga nabupekanishiwa, lelo abalalikwe tabalingile. Kanshi kabiyeni ku masansa ya misebo, bonse abo mulesanga mubete ku bwinga.’ Awe abasha basalanganina mu misebo, balalonganya bonse ababi na basuma. Awe ne ŋanda ya bwinga yaisula abantu. “Elyo imfumu yaisamo kukumona abalalikwe. Yaisa sangamo umuntu umo ushafwele insalu sha bwinga. Elyo yamwipusha aiti, ‘Mune, nga wingile shani muno, ukwabula ukufwala insalu sha bwinga?’ Awe ena alifye tondolo. Elyo imfumu yaeba ababomfi aiti, ‘Mukakeni amaboko na molu, mumupose panse mu mfifi, ukukalaba imisowa no kusumanya ameno.’ Pantu abetwa bengi, lelo abasalwa banono.” Elyo Abafalise baile kukupandana amano, pakuti bafwaye umwakumwikatila mu milandile yakwe. Awe batuma abasambi babo na bena Herodi kuli Yesu. Bamweba abati, “Kafundisha, twalishiba ukuti uli mufumacumi, ufunda fyonse ifyo Lesa afwaya mu cishinka. Kabili tautiina muntu nelyo umo, pantu tawaba na kapatulula. Kanshi twebeko ifyo iwe utontonkanya. Bushe calilinga ukulasonka umusonko kuli Kesalo nangu iyoo?” Nomba Yesu ico eshibe imitontonkanishishe yabo ibi, abasuka ati, “Mwe mfundabuteshi mwe! Cinshi ico mulenjesesha? Nangeni indalama mupeela ku musonko?” Awe nabo bamuletela imo. Elyo Yesu abepusha ati, “Ngoyu balengelepo nefi filembelwepo fyakwani?” Nabo bayasuka abati, “Fyakwa Kesalo.” Elyo Yesu abeba ati, “Eyo, kanshi akupeeleni Kesalo, ifyakwa Kesalo. Elyo akupeeleni Lesa, ifyakwa Lesa.” Bati bomfwe ifi, awe balapapa. Kanshi epakumusha. Ubushiku ubo bwine Abasaduki bamo baishile kuli Yesu. Abasaduki bena batila, “Takwaba kushukuka kwa bafwa.” Balaipusha Yesu abati, “Kafundisha, Mose asosa ati, ‘Umuntu nga afwa, nomba tafyelepo abana, munyina ali nokuupa mukamfwilwa pakuti afyalileko munyina abana.’ Nomba kumwesu kwaliko bamunyina cine lubali, abaume beka beka. Umukalamba wabo ewabalilepo ukuupa, lelo afwa ukwabula ukufyalamo umwana. Epakushila munyina umukashi wakwe. Uwabubili no wabutatu nabo bamuupa, nomba nabo lumo lwine, mpakafye bonse cine lubali bafwa ukwabula ukufyalamo abana. Elyo pakulekelesha nao umwanakashi asuka afwa. Nomba pakushukuka kwa bafwa, bushe umwanakashi akaba umukashi wakwani pali aba bonse cine lubali aupilweko?” Yesu abasuka ati, “Mwaliluba, pantu tamwaishiba Malembo Yamushilo, nangu amaka yakwa Lesa. Pantu ilyo abantu bakashukuka ku bafwa, tabakaleupa nangu ukulaupwa. Lelo bakaba nga bamalaika ba mu mulu. Kabinge pa mulandu wakushukuka ku bafwa, bushe tamwabelenga ifyo Lesa umwine amweba ati, ‘Nine Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki, Lesa wakwa Yakobo?’ Kanshi ni Lesa wa bomi, te Lesa wa bafwa iyoo.” Ilyo amabumba yaumfwa ifi, yalapapa imifundile yakwe. Ilyo Abafalise baumfwile ukuti Yesu aputula Abasaduki umulomo, nabo balilongene. Elyo umunabo umo kafundisha wamafunde, alamwesha ati, “Kafundisha ifunde ilyacilapo pa mafunde yonse ayakwa Lesa, lifunde nshi?” Yesu amwasuka ati, “‘Uletemwa Imfumu Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, na mano yobe yonse.’ Ili e funde ilyacila pali yonse, kabili elyakubalilapo. Elyo ilyabubili ilyapalana neli line, lyakutila, ‘Uletemwa umubiyo ngefyo waitemwa we mwine.’ Pali aya mafunde yabili, epashinta Amafunde yonse ayakwa Mose na fyonse ifyo bakasesema balembele.” Ilyo acili na Bafalise abalongene, Yesu abepwishe ati, “Nga imwe mutontonkanya shani pali Kristu? Bushe mutila ni mwana ani?” Nabo bamwasuka abati, “Ni mwana Davidi.” Yesu nao abeba ati, “Nga kanshi Davidi ilyo asanikilwe na Mupashi, amwitile shani ‘Imfumu?’ Ilyo atile ati, ‘Imfumu yaeba Imfumu yandi aiti, ikala ku kulyo kwandi, mpaka abalwani bobe nkabacita apakunyanta amakasa yobe.’ Nga kanshi apo Davidi aita Kristu ati ni Mfumu, bushe Kristu kuti aba shani mwane?” Awe tapali nangu umo uwakwasukapo. Ukufuma ubo bwine bushiku, tapali nangu umo uwakupama ukwipusha Yesu na fimbi. Elyo Yesu aebele amabumba ya bantu na basambi bakwe ati, “Bakafundisha bamafunde na Bafalise ebabuula amalo yakwa Mose. Eico kanshi mulekonka no kucita fyonse ifyo balemweba. Nomba mwilabapashanya mu micitile yabo, pantu tabakonka ifyo bafunda. Bakaka ifipe ifyafinisha, batwika na bantu ukusenda pa mabeya yabo. Nomba abene teti batenshemo nelyo panono. Ifintu fyonse ifyo bacita, baficitafye pakuti abantu babatambe. Bena pakulanga ukunakila Lesa, mulya bakakila utupande tumo utwa Malembo Yamushilo, uto bakakila pa mpumi na pa maboko, balafikusha nganshi. Elyo ne nsenkebele sha nsalu shabo nasho bashilefya lefyafye. Batemwa ifipuna ifyamucinshi pa malila, elyo ne ficindamishepo mu masinagoga. Kabili batemwa ukuti abantu balebaposha mu mansa sha fisankano balebeta nokuti, ‘Bakafundisha.’ Nomba imwe, mwilaleka abantu balemwita kafundisha, pantu mwakwatafye kafundisha umo, ico imwe bonse muli bwananyina. Pano isonde mwilaita nangu umo amuti, ‘Shifwe,’ pantu mwakwatafye Shinwe umo, uwaba mu mulu. Mwilaleka nelyo umo alemwita, ‘intungulushi,’ pantu mwakwatafye intungulushi imo, ni Kristu. Umukalamba pali imwe bonse, afwile ukuba ewakutumika. Pantu onse uuikusha, bakamucefya, no uicefya, bakamusansabalika. “Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Mwalisalila abantu pakuti beingila mu Bufumu bwa mu mulu. Mwe bene tamwingilamo, elyo mwalesha na bambi abalefwaya ukwingilamo. [Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Muliila bamukamfwilwa ifyuma fyabo, kabili mwatemwa ukuilanga mukupepa amapepo ayatali. Mwandi Lesa akamukandisha ukucila!] “Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Mupwa impanga ne mpanga, pali bemba na pa milundu, pakutifye munashe umo asumine mwipepo lyenu. Nomba ilyo asumina mwipepo lyenu, mulenga nokuti abipishepo no kucila, wakuyafye kukupya mu mulilo wa pe nga imwe! “Mukacimona, mwe ntungulushi shapofula mwe! Mwe batila amuti, ‘Umuntu uwalapa ati, napali Tempele, ninshi tapali nelyo cimo. Lelo uwalapa ati, napali golide uwa mwi Tempele, wena ninshi ali nokufikilisha umulapo wakwe.’ Mwe mpelwamano mwe! Mwe mpofu mwe! Nga icacindamapo cinshi? Bushe ni golide, atemwa Litempele ililenga ukuti golide abe icintu catuulwa kuli Lesa? Kabili mutila amuti, ‘Umuntu nga alapa ati, napali ubulambo bwakwa Lesa, ninshi tapali nelyo cimo. Lelo uwalapa ati, napali umutuulo uuli pa bulambo bwakwa Lesa, ninshi ali nokufikilisha umulapo wakwe.’ Mwe mpofu mwe! Nga icacindamapo cinshi? Bushe mutuulo, atemwa bulambo bwakwa Lesa ubulenga ukuti umutuulo ube icintu catuulwa kuli Lesa? Kanshi uwalapa ati, ‘Napali ubulambo bwakwa Lesa’, ninshi alapa ubulambo bwine na fyonse ifilipo. Ilyo umuntu alapa ati, ‘Napali Itempele’, ninshi Litempele alapa, alapa na Lesa wine uwikalamo. Kabili ilyo muntu alapa ati, ‘Napali umulu,’ ninshi alapa icipuna cakwa Lesa, alapa na Lesa wine uwikalapo. “Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe, mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Mwe batuula Lesa cimo pekumi lyonse, na pa misalufye iyakuwamya ifyakulya. Lelo mwalisuula ukukonka amafunde ayakalamba mu Mafunde yakwa Mose, ayali ngo mulinganya, uluse ne cishinka. Aya e mafunde mwaba nokukonka, elyo na yambi yene tamuli nakuyasuulako. Mwe ntungulushi shapofula mwe! Mufwisa akashishi, lelo mucibula ingamila! “Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Muwamya inkombo ne mbale kunse, lelo mukati mwaisulafye ubulili no bukakashi. We mpofu ya Mufalise we! Shitala wamya mukati ka lukombo ne mbale, elyo lyena na kunse kulewama. “Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Mwaba nge nindi bashingulako impemba, kunse shimoneka ishayemba, lelo mukati mwaisulamo amafupa ya bafwa, na fimbi fyonse ifyakowela. Kanshi na imwe kunse mumoneka ku bantu, nga bantu abololoke, lelo mukati mwaisulamo ubufi no bubi bonse. “Mukacimona, mwe bakafundisha bamafunde, na imwe mwe Bafalise, mwe mfundabuteshi! Mukuulilila inindi sha bakasesema no kuwaminisha inindi sha bantu abololoke. Kabili mutila amuti, ‘Ifwe atusangwako, pa nshita ya fikolwe fyesu, awe ifwe nga tatwaiposelemo mukwipaya bakasesema.’ Kanshi mwaliishinina ukuti, muli bana ba fipondo fyaipeye bakasesema! Aleni kanshi, konkanyenipo mupwishishe umulimo ifikolwe fyenu fyatampile. Mwe nsoka mwe, mwe bana ba nsoka mwe! Nga muleti mukapusuka shani ku bupingushi bwakuposwa mu mulilo wape? Eico na ine nakulamutumina bakasesema na bamano na bakafundisha bamafunde. Pali aba bamo mwakulabepaya no kubatanika. Bambi bena mwakulaboma ifikoti mu masinagoga no kulabasapika muli uyu musumba na muli uyu. Epakuti mukaponenwe ne shamo lyakusumya umulopa wa bakaele mwaipaya pano isonde. Ukufuma pa mfwa ya wakaele Abeli, ukufika na ku mfwa yakwa Sakaria mwana Balakiya, uo mwaipeye mwi Tempele lubali lwa pantanshi ya bulambo bwakwa Lesa. Ndemweba icine cine, fyonse ifi fikaponena pa bantu ba ino nkulo. “Yerusalemu, we Yerusalemu, we wipaya bakasesema no kwipaya ku mabwe inkombe Lesa akutumina! Yangu imiku ubwingi iyo nalefwaya ukulonganya bamwano, nga filya nankoko afukatila tumwane mu mapindo, nomba tawalefwaya. Mona, iŋanda yobe ikakushalila icipompa! Lelo ndekweba nati, ine tawakamone nakabili, mpaka ilyo ukasosa auti, ‘Napaalwe uyu waisa uo Imfumu yatuma.’ ” Yesu afumine mwi Tempele. Cilya aleya, abasambi bakwe bapalama, balefwaya ukuti amone ifyo Itempele lyakuulwa. Yesu ena abeba ati, “Bushe nifi fikuulwa mulemona? Ndemweba icine cine, tapakashale libwe pa mulu wa libwe libiye. Yakabongololwafye yonse.” Kabili cilya Yesu ekele pa lupili lwa Miolifa, abasambi balamwipusha ilyo bali nankwe beka, abati, “Twebeko, bushe ifi fintu fikabako lilali? Nga cishibilo nshi cikalanga ilyo ukesa nokuti icalo calapwa?” Yesu epakubasuka ati, “Mulecenjela, pakuti umuntu nangu umo ekamubepaika. Pantu abengi bakesa balesosa abati, ‘Nine Kristu’ kabili bakabepa abengi. Elyo mukalaumfwa inkondo ne ntulubundi sha nkondo, mwikasakamikwa. Ala ifi fintu fili nokucitika, lelo ukupwa kwa calo ninshi takulati. Pantu umushobo umo ukemina umushobo ubiye, elyo ne mfumu imo ikemina imfumu ibiye. Kukaba ifipowe ne finkunkuma mu ncende ishalekana lekana. Ifi fyonse fikabafye e citendekelo ca macushi. Kabili bakamutwala ku bakumucusha no kumwipaya. Elyo ne mishobo yonse ikamupata pa mulandu wa ine. Elyo abengi bakasuula ku cisumino cabo. Abantu bakapatana no kulabepeshanya pakuposa umubiye. Elyo kukesa bakasesema babufi abengi, bakalabepaika abengi. Ico ububi bukafulisha, eico ne citemwiko cakutemwana cikacepa. Lelo uukashipikisha mpaka na ku mpela, eukapusuka. Kabili iyi Mbila Nsuma ya Bufumu ikatala ikabilwa pano isonde ponse, pakuti ipeele bukambone bwakushinina abantu ba mishobo yonse, elyo no kupwa kwa calo kukesa. “Kanshi ilyo mukamona umupamba wabonaushi uo kasesema Daniele alandapo uli mwi Tempele, ‘uulebelenga naeluke’, elyo abakaba mu Yudeya bakafulumukile ku mpili. Uukaba pa mutenge wa ŋanda yakwe, ekeka kukuya buula ifintu fyakwe mu ŋanda. Uukaba mwibala, ekabwela kukubuula insalu shakwe. We shamo we ku banakashi abakaba pabukulu, na bakalaonsha abana muli shilya nshiku! Mulelomba Lesa ukuti mwikafulumuka mu nshita yampepo, nangu pa bushiku bwe Sabata. Pantu ukufumafye apo Lesa abumbile isonde ukufika na pali nomba, tapatala apaba, kabili takwakatale akuba ubucushi ubwabipisha ngobo. Kabili Lesa akaanacefyako isho nshiku, nga tekuti kube umuntu nangu umo uwingapusuka. Lelo pa mulandu wa basalwa bakwe, isho nshiku Lesa alishicefyako. “Eico kanshi, umo nga amweba ati, ‘Moneni Kristu uyu ali kuno!’ nangu ‘Ulya ali kulya!’ mwikasumina. Pantu kukamoneka ba Kristu babufi na bakasesema babufi. Bakalacita ifishibilo ne finjelengwe, ifyakuti bengabepaikilako na basalwa bene nga cingacitika. Kanshi imwe namusokako libela. “Eico nga bamweba abati, ‘Ala Kristu ulya mu matololo!’ mwikayako. Nangu nga batila, ‘Ala Kristu ulya ali mukati ka ŋanda!’ Mwikasumina. Pantu nga filya umwele wa mfula utula ku kabanga wabyatila na ku masamba, efyo ne mishile ya Mwana wa muntu ikaba. “Uko konse ukuba icitumbi, eko na makubi yalongana. “Ubucushi bwa nshiku shilya bukatila nga bwapita, apopene akasuba kakafiita, umweshi nao ukaleka ukubalika. Intanda nasho shikapona ku mulu na maka ya ku mulu yakatenkana. Elyo ku mulu kukamoneka icakwishibilako Umwana wa muntu, na bantu ba pano calo bakaililila ubulanda. Elyo bakamona Umwana wa muntu uko aleisa mu makumbi na maka no bucindami nganshi. Elyo akatuma bamalaika bakwe ne penga ilya ciunda icikalamba, kukulonganika abasalwa bakwe ukufuma mu tupinda tonse tune twa pano isonde. Ukufuma uko umulu watendekela, ukufika noko wapelela. “Kanshi ku mukunyu eko musambilile. Imisambo yauko itila nga yapuka ululembelya, ninshi mwaishiba ukuti amainsa yali mupepi. Eifyo fine na imwe nga mwamona ifi fintu fyonse fyalacitika, ninshi mukeshibe ukuti Kristu ali mupepi, alifye pa mwinshi. Ndemweba icine cine ukuti, ino nkulo tayakapite, ninshi ifi fintu fyonse fyalicitika. Umulu ne calo fikapita, lelo amashiwi yandi yena tayakapite iyoo.” “Lelo tapaba uwaishiba ilyo ubo bushiku bukafika, nangu ni nshita ine. Bamalaika ba mu mulu tabaishiba, nangufye Umwana taishiba, kanofye Tata eka ewaishiba. Kanshi nga filya cali mu nshiku shakwa Noa, efyo cikaba nelyo Umwana wa muntu akesa. Ilyo ilyeshi talilati lise, abantu balelya no kunwa balenwa, baleupa no kuupwa, mpaka no kufikafye ku bushiku Noa aingile mu cibwato. Abantu tabaenekele nelyo cimo mpaka ilyeshi lyaisa balofya bonse. Ifyo fine efyo cikaba na pa nshita ya kwisa kwa Mwana wa muntu. Abaume babili bakaba mwibala, umo akasendwapo, umubiye akashala. Abanakashi babili bakalapela ku libwe, umo akasendwapo, umubiye akashala. Kanshi mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku Imfumu yenu ikeshilapo. Cena ici muli nokushininkisha ukuti, umwine ŋanda nga cakuti aishiba inshita ya bushiku ilyo umupupu aleishilapo, ala kuti alalola, tekuti aleke umupupu amwingilile ebe mu ŋanda yakwe. Eico na imwe kanshi muli nokuba abaiteyanya, pantu Umwana wa muntu akesa pa nshita mushenekele. “Bushe ali kwi umusha wacishinka, kabili uwamano, uwakuti shikulu wakwe amupeela ukwangalila abanankwe, alebapeela icakulya pa nshita iyilingile? Alishuka uyu musha, uo shikulu wakwe akasanga alebombela umo mwine. Ndemweba icine cine, shikulu wakwe akamucita kangalila wa fyuma fyakwe fyonse. Lelo umusha umuwelewele, ena nga atila ati, ‘Shikulu akokola ukubwela,’ elyo atendeka ukulapuma abasha banankwe no kulalya no kunwa na bacakolwa. Ala shikulu wa uyu musha akesa pa bushiku ashenekele, pa nshita ashishibe. Shikulu wakwe akamukanda, akamuposa uko akaya cimona pamo ne mfundabuteshi. Ekukaba imisowa no kusumanya ameno. “Ubufumu bwa mu mulu kuti twabupashanya ku bakashana ikumi limo. Batile bashibuula ifisaniko fyabo, baya balekonkela shibwinga. Kanshi aba basano ni mpelwamano, elyo basano nabo bena bamano. Abakashana impelwamano bena basenda ifisaniko fyabo, ukwabula ukusenda amafuta. Abamano bena basenda ifisaniko fyabo, na mafuta mu misashi yabo. Nomba ico shibwinga akokola ukwisa, awe balashipula bonse, basuka bapona mu tulo. “Nomba ubushiku pakati baumfwa utupundu ukuti, ‘Shibwinga uyo aisa, kamusengeleni.’ Elyo abakashana bonse babuuka balayasha ne fisaniko fyabo. Abakashana impelwamano balaeba abamano abati, ‘Tupeniko amafuta, pantu ifwe ifisaniko fyesu fyalashima.’ Abamano babasuka abati, ‘Awe, tayakumane bonse ifwe na imwe. Kabiyenifye ku bashitisha amafuta, eko muyeishitila.’ Ilyo abakashana impelwamano baleya kukushita, awe na shibwinga ashala afika. Elyo abakashana bamano abaipekenye epakwingila pamo na shibwinga mu ŋanda ya bwinga. Awe ne ciibi baisalako. “Elyo panuma abakashana balya bambi nabo baisa. Balasosa abati, ‘Mukwai! Mukwai! Shitwiswileniko!’ Nao shibwinga abasuka ati, ‘Cine cine ndemweba, imwe nshimwishibe.’ Kanshi muleikala abaibukila, pantu tamwaishiba ubushiku nangu inshita.” Kabili Yesu alabeba ati, “Kanshi caba ngo muntu uuleya pa bulendo, atala aita abasha bakwe, abaseekesha ne fyuma fyakwe fyonse. Umo amupeela indalama amakana yasano, umbi amakana yabili, umbi nao amupeela ikana limo. Abapeela ukulingana na maka yabo. Epakwima aya na pa bulendo. Umuntu uwapokele indalama amakana yasano, alashibomfya apopene, amwenapo na shimbi amakana yasano. Elyo uwapokele indalama amakana yabili, nao acita ifyo fine, amwenapo na shimbi amakana yabili. Nomba uwapokele indalama ikana limo, wena aimba icilindi mu mushili, emo afisa indalama shakwa shikulu wakwe. “Elyo pa nshita ntali shikulu wa abo basha asuka abwela. Aita na basha bakwe ukuti balondolole ifyo babomfya icuma cakwe. Uwapokele indalama amakana yasano aisa, aletelapo na shimbi amakana yasano. Asosa ati, ‘Shikulu, mwanseekeshe indalama amakana yasano, moneni nimwenapo na shimbi amakana yasano.’ Shikulu wakwe amweba ati, ‘Eya mwandi mwabombeni, we musha musuma, kabili uwacishinka! Walanga pa fintu ifinono ukuti uli wacishinka, na ine nalakupa ukwangalila ifingi. Kanshi isa wingile mulesansamuka pamo na sokulu.’ Elyo uwapokele indalama amakana yabili nao aisa. Alasosa ati, ‘Shikulu, ine mwanseekeshe indalama amakana yabili, moneni nimwenapo na shimbi amakana yabili.’ Shikulu wakwe amweba ati, ‘Eya mwandi, mwabombeni, we musha musuma kabili uwacishinka! Walanga pa fintu ifinono ukuti uli wacishinka, na ine nalakupa ukwangalila ifingi. Kanshi isa wingile mulesansamuka pamo na sokulu.’ Elyo paisa no wapokele indalama ikana limo. Alasosa ati, ‘Shikulu, iwe nalikwishiba ukuti uli muntu uwayafya, useepa noko ushatanda, ututila ne fisabo ushabyala. Kanshi eco natiinine, epakufisa indalama shobe mu mushili! Ala icuma cobe ici, buula.’ Lelo Shikulu wakwe ena amwasuka ati, ‘We musha mubi we! Bushe iwe niwe waishiba ukuti nseepa uko nshatanda, kabili ntutila ne fisabo nshabyala? Shikanshi nga wabikile indalama kulya babikisha indalama, pakuti ilyo nabwela naisa fumyako na kambikilapo. Kanshi mupokeni indalama, mupeele uyo akwete indalama amakana ikumi limo. Pantu umuntu onse uwakwata, akapeelelwapo na fimbi, pakuti akwate ifingi. Lelo uushakwata, bakamupoka noto akwata. Nomba ici cinangwa camusha ciposeni kunse mu mfifi emwakulaba imisowa no kusumanya ameno.’ “Ilyo Umwana wa muntu akesa no bucindami bwakwe, ali na bamalaika bakwe bonse, elyo akekala pa cipuna cakwe icabufumu. Elyo bakalonganika abantu ba mishobo yonse pantu ali. Elyo akalapatulula abantu nga filya kacema apatulula impaanga pakushifumya ku mbushi. Akabika impaanga ku kulyo, imbushi shena ku kuso. Elyo Imfumu ikeba abali ku kulyo aiti, ‘Iseni imwe, mwebo Tata asenamina! Iseni mukwate ubufumu ubo Tata amuteyanishisha ukufumafye apo isonde lyatendekele. Pantu ilyo nali ne nsala, imwe mwalimpeeleko icakulya. Ilyo nali ne cilaka, imwe mwalimpeeleko amenshi yakunwa. Ilyo nali umweni, imwe mwalimpokelele. Ilyo nshakwete cakufwala, imwe mwalimpeele icakufwala. Ilyo nali umulwele, mwalimpempwile, nelyo nali mu cifungo mwalishile kukumona.’ Elyo abantu abololoke bakamwasuka abati, ‘We Mfumu, nga ni lilali twakumwene uli ne nsala, twakupeela icakulya, nangu ilyo wali ne cilaka, twakupeela amenshi yakunwa? Ni lilali twakumwene umweni, twakupokelela, nangu ilyo ushakwete cakufwala, na ifwe twakupeela icakufwala? Ni lilali wali umulwele, nangu mu cifungo, na ifwe twaisa kupempula?’ Imfumu elyo ikabasuka aiti, ‘Ndemweba icine cine, ukuti lyonse ilyo mwakumbuswike munyinane umo, nangu engacepa shani, ninshi nine wine mwakumbuswike.’ “Elyo Imfumu ikeba abali ku kuso aiti, ‘Fumeni apa, mwebalapishiwa! Kabiyeni ku mulilo wape, uo bapekanishisha Ciwa ne fiwa finankwe! Pantu nali ne nsala, imwe tamwampeeleko icakulya. Nali ne cilaka, imwe tamwampeeleko amenshi yakunwa. Ilyo nali umweni, imwe tamwampokelele. Ilyo nshakwete cakufwala, imwe tamwampeele cakufwala. Nali umulwele, nali na mu cifungo, imwe tamwampempwile.’ Elyo nabo bakasuka abati, ‘We Mfumu nga ni lilali twakumwene uli ne nsala, nangu uli ne cilaka, nangu umweni, nangu taukwete na cakufwala, nangu umulwele, nangu mu cifungo, na ifwe twakaana ukukwafwa?’ Imfumu ikabasuka ati, ‘Ndemweba icine cine, lyonse ilyo mwakeene ukwafwilisha umo pali aba nangu engacepesha shani, ninshi nine mwakeene ukwafwa.’ Elyo aba bakaya kukucula kwape, abololoke bena bakaya ku mweo wape.” Ilyo Yesu apwile ukulanda fyonse ifi, elyo aebele abasambi bakwe ati, “Namwishiba ukuti kwashalafye inshiku shibili, ninshi twaingila mu nshikunkulu ye Pasaka. Elyo Umwana wa muntu bakamuposa pakuti bamutanike.” Kanshi bashimapepo bacindami na bakalamba ba bantu baya longana kwisano kwa Shimapepo mukalamba, uo baleti Kayafa. Balaumfwana pafyo bengekata Yesu mu bucenjeshi no kumwipaya. Balasosa abati, “Awe mu nshikunkulu mwena temo, epali kwaisa buuka icimfulunganya mu bantu.” Yesu ali mu Betani mu ŋanda yakwa Simoni Wafibashi. Ilyo ali pakulya, mwaisa umwanakashi nasenda ibotolo umwali amafuta aya cena cisuma, aya mutengo ukalamba nganshi. Uyu mwanakashi akonkomwena na mafuta pa mutwe wakwa Yesu. Abasambi bati bamone ifi, bafulwa, balasosa abati, “Ngobu bonaushi bwalola mwi? Aya mafuta nga kuti bashitisha pa ndalama ishingi nganshi, elyo bashipeela na ku balanda.” Yesu ena ico eshibe ifyo balelanda, abeba ati, “Nga cinshi mwalasakamikila uyu mwanakashi? Ala namombela umulimo uusuma nganshi. Abalanda bena mwakulaba nabo lyonse, lelo ine tatwakabe na imwe lyonse. Uyu mwanakashi pakukonkomwena amafuta pa mubili wandi, ala alepekanya ukushiikwa kwandi. Ndemweba icine cine, konse uko bakalashimika Imbila Nsuma pano isonde ponse, bakalashimika ne fyacita uyu mwanakashi pakumwibukisha.” Elyo umo pa basole ikumi limo na babili, uo baleita Yuda wa ku Kelyoti, aimine aile kuli bashimapepo bacindami. Alabepusha ati, “Bushe mukampeela nshi nga cakuti namuletela Yesu pakuti mumwikate?” Nabo epakumupendela indalama sha silifa amakumi yatatu (30), bamupeela. Awe ukufuma palya pene Yuda alafwailishafye inshita ingalinga ukumuposelapo. Pa bushiku bwakubalilapo ubwakulyamo Imikate Iyishatutumuka, abasambi baishile kuli Yesu bamwipusha abati, “Bushe ni kwi ulefwaya tuye tukupekanishishe ukwakulila Ipasaka?” Yesu abasuka ati, “Kabiyeni kuli kampanda ulya mu musumba. Mumwebe amuti, ‘Kafundisha atila, inshita yandi naipalama. Ni kumobe eko ndeliila Ipasaka, pamo na basambi bandi.’ ” Awe abasambi bacita fyonse ngomo Yesu abebele, bapekanya ne Pasaka. Cilya kwaba icungulo, Yesu na basole ikumi limo na babili baandama pakulya. Ilyo bacili pakulya, Yesu asosa ati, “Ndemweba icine cine, umo pali imwe alamposa ku balwani.” Nabo baikatwa no bulanda, balaipusha Yesu umo umo abati, “Ndesubila teine we Mfumu?” Yesu ayasuka ati, “Uo nalatumpika nankwe pamo iminwe mu mbale, eulemposa. Ukuba kwena Umwana wa muntu alaya kukufwa, ngomo calembelwa. Lelo umuntu uwalaposa Umwana wa muntu, ena alishama. Uyu muntu akaanafyalwa nga kuti camuwamina.” Yuda uwali nokumuposa nao aipusha ati, “Kwena teine we Kafundisha?” Yesu amwasuka ati, “Eya, wailandila we mwine.” Ilyo bali pakulya, Yesu abuulile umukate, atashishe Lesa, aumokawile, apeele na basambi bakwe ati, “Buuleni mulye. Uyu mubili wandi.” Elyo abuula ulukombo, atasha Lesa, abapeela ati, “Nwenimo bonse. Pantu uyu mulopa wandi uwa cipangano, uulesuumina pa bengi kukubafumisha ifyabubifi fyabo. Ndemweba nshakanwe nakabili ifya ku fisabo fya myangashi, mpaka no bushiku bulya ilyo nkanwa na imwe umwangashi upya mu Bufumu bwakwa Tata.” Elyo cilya bapwa ukwimba ulwimbo, bafumamo baya na ku lupili lwa Miolifa. Kabili Yesu elyo abebele ati, “Muli buno bushiku, imwe bonse mulembutuka. Pantu calembwa ukuti, ‘Nkakoma kacema no mukuni wa mpaanga ukapashika.’ Nomba ilyo nkabuuka ku bafwa nkamutangilila ku Galile.” Elyo Petelo ayankula ati, “Nangufye bonse balekubutuka, awe ine iyoo nshakubutuke.” Yesu amweba ati, “Ndekweba icine cine, lelo line buno bwine bushiku ilyo mukolwe talalila, ninshi iwe naunkaana imiku itatu.” Petelo nao amwasuka ati, “Ine nshakukaane nakalya, nga kufwa tulefwa nobe.” Na basambi bambi bonse nabo balasosafye cimo cine. Elyo Yesu aile na basambi bakwe ku ncende iyo beta, Getisemani. Abebele ati, “Ikaleni pano, natala naya kulya kukupepa.” Asendapo Petelo na bamwana Sebede babili, aya nabo. Elyo atampa ukumoneka uwasakamikwa, kabili uwabulanda. Elyo aeba abasambi bakwe ati, “Ine umutima wandi waikatwa no bulanda ni cikangafye mfwe. Shaleni pano, mulelola pamo na ine.” Awe ati endeleleko cinono akatalamukila, awa panshi ubukupeme. Alapepa ati, “Tata wandi, mpokololako kuli ubu bucushi, nga nacilinga. Lelo ifyo ine ndefwaya tefyo, kano ifyo iwe ulefwaya.” Kabinge abwelela ku basambi bakwe, asanga bali mu tulo. Elyo aeba Petelo ati, “Yangu mwe bantu mwe, bushe mwafilwafye ukulola na ine insa imofye? Mulelola, no kupepa mulepepa, epakukanawila mu ntunko. Umutima wena ulefwaya, lelo umubili wena naunakuka.” Kabili Yesu abwelelamo kukupepa umuku wabubili. Alapepa ati, “Tata wandi, nga cakuti teti umpokololeko kuli ubu bucushi, kanofye ncule, cisuma cita ico ulefwaya.” Nakabili abwelela ku basambi, asanga bali mu tulo, pantu amenso yabo nayekatwa ku tulo. Nakabili Yesu abasha aya kukupepa umuku wabutatu, alasosafye amashiwi yamo yene. Elyo abwelela ku basambi, abeba ati, “Bushe kanshi na nomba mucili mu tulo, muletuusha? Moneni nomba inshita yapalama, ilyo Umwana wa muntu alaposwa mu minwe ya bantu babi. Imeni, natuleya, uwakumposa alafika.” Ilyo Yesu acili alelanda, Yuda, umo uwa pa basole ikumi limo na babili, alifikile. Ali ne bumba lya bantu ilikalamba, nabaipangasha impaanga ne nkonto, bafuma kuli bashimapepo bacindami na bakalamba ba bantu. Uwakuposa Yesu wena, ninshi nabapeela icishibilo ati, “Uo nalaya tomona pakumuposha, euyo wine, mumwikate.” Apopene cilya Yuda afika, alungama kuli Yesu, asosa ati, “Mwapoleni Kafundisha!” Elyo amutomona. Yesu amweba ati, “Mune ale cita ico wishiile!” Awe abantu Yuda ali nabo bapalama, bafukukila na Yesu, bamwikata. Elyo umo pa bali na Yesu, asomona ulupanga, akoma umusha wakwa Shimapepo mukalamba, amusempako ukutwi. Yesu wena amweba ati, “Bwesesha ulupanga lobe mu citubo, pantu bonse ababomfya ulupanga, ni ku lupanga bakafwa. Bushe iwe uleti tekuti nombe Tata angafweko? Ala kuti apopene atuma imilalo ya bamalaika ukucila amabumba ikumi limo na yabili. Nga kanshi ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ukuti fili nokucitika, kuti fyafikilishiwa shani?” Elyo pa nshita ine iyo, Yesu alaeba ibumba ati, “Bushe ine ndi cipondo pakuti mwise ne mpanga ne nkonto kukunjikata? Inshiku shonse naleikala mwi Tempele ndefunda, nokuti munjikate iyoo. Lelo ifi fyonse fyalacitika, epakuti ifyalemba bakasesema fifikilishiwe.” Elyo abasambi bamusha eka, bafulumuka. Abaikete Yesu epakumutwala kuli Kayafa, Shimapepo mukalamba, ukwalongene bakafundisha bamafunde na bakalamba. Petelo wena alekonka lutonuma, asuka afika na mu lubansa lwe sano lyakwa Shimapepo mukalamba. Aingila mukati, aikala na pali ifita fye Tempele, pakuti amone uko umulandu ulepelela. Bashimapepo bacindami bonse na bashicilye bene bonse balafwailisha bukambone bwabufi, pakuti bapingwilepo Yesu ukufwa. Lelo bafilililwafye, nangu kwaishile bakambone babufi abengi. Awe kwasuka kwaisa bakambone babili. Balasosa abati, “Uyu muntu aletila, nalikwata amaka yakubongolole Tempele, kabili kuti nalikuula pa nshiku shitatu.” Shimapepo mukalamba elyo aiminina, aipusha Yesu ati, “Tauleyasuka nelyo cimo? Ngeyi milandu yonse aba bantu balekwebelela?” Nomba Yesu ena aikalafye tondolo. Elyo Shimapepo mukalamba aeba Yesu ati, “Nakweba na pali Lesa wamweo, twebe nga niwe Kristu Umwana wakwa Lesa.” Yesu amwasuka ati, “Ee, nausosa. Kabili ndemweba ukuti, ukufuma pali nomba mukamona Umwana wa muntu naikala lwa ku kulyo kwa Mwine wa maka yonse. Elyo mukamona noko aleisa pa makumbi ya mu mulu!” Elyo Shimapepo mukalamba alepula insalu shakwe, ati nokuti, “Asaalula Lesa! Bushe cinshi tulefwaila bakambone na bambi? Mwayumfwila mwe bene ifyo asaalula Lesa. Bushe imwe muletipo shani?” Bayasuka abati, “Alingilefye ukufwa.” Elyo balasaka Yesu amate pa menso, balemuma ne fimfunshi. Bambi balamutoba amapi baleti, “Kristu, sesema, nani wakuma?” Kanshi Petelo ena aikele panse pa lubansa, elyo umukashana umubomfi aishile apo ali. Amweba ati, “Na iwe waciba na Yesu umwina Galile.” Awe Petelo akaana pa menso ya bantu bonse ati, “Ine nshishibe ico ulelandapo.” Elyo Petelo afuma mu lubansa aya ku mpongolo. Umukashana umubomfi umbi amumona, alaeba na bantu abalipo ati, “Uyu muntu nao baciba na Yesu umwina Nasaleti.” Awe nakabili Petelo akaana, alapa no kulapa ati, “Ine nshimwishibe uyo muntu.” Cilya papita akashita, abemininepo bapalama apali Petelo, balamweba abati, “Cine cine uli munabo, pantu ne milandile yobe ine nayo ya bena Galile.” Elyo Petelo atampa ukulaitipwila, alapa no kulapa ati, “Ine uyo muntu nshimwishibe iyoo!” Awe apopene na mukolwe alila no kulila. Elyo Petelo aibukisha ifyo Yesu acimweba ati, “Ilyo mukolwe talalila, ninshi iwe naunkaana imiku itatu.” Elyo afumina panse alila nganshi. Ilyo bwaca, bashimapepo bacindami bonse na bakalamba ba bantu batekele icilye, bapingushenye ukuti Yesu ali nokufwa. Awe bamukaka, bamusenda, bamutwala na ku mulashi Pilato. Elyo Yuda uwaposele Yesu, ati amone ukuti bamupingwila ukufwa, alalanguluka. Abwesesha bashimapepo bacindami na bakalamba indalama sha silifa amakumi yatatu (30). Abeba ati, “Nimbifya pakulenga ukuti bepaye umuntu uwakaele!” Nabo bayasuka abati, “Bushe ifwe uyo mulandu wesu? Uyo mulandu obe we mwine!” Yuda epakuya posa indalama mwi Tempele. Elyo afumako, ayaikulika. Bashimapepo bacindami batola indalama abati, “Ishi ni ndalama shamisoka, amafunde yesu yalilesha ukushibika mu cipao ce Tempele.” Kanshi bati bapingushanye, babuula indalama, bashitamo ibala lya muntu uwalebumba inongo, umwakuti baleshiika abeni. Eico ukufika na lelo ili bala balita, “Ibala lyamisoka.” Kanshi epakufikilishiwa ifyo kasesema Yeremia asosele ati, “Babuulile indalama sha silifa amakumi yatatu (30) e mutengo abena Israeli bamo bamushitishishepo. Elyo bashitamo ibala lyakwa kabumba wa nongo, ngomo Imfumu yanjebele.” Elyo baletele Yesu ku mulashi. Umulashi amwipusha ati, “Bushe iwe niwe mfumu ya Bayuda?” Yesu amwasuka ati, “Nausosa.” Nomba ilyo bashimapepo bacindami na bakalamba balamwebelela ifintu, awe Yesu wena tewakwasukapo kantu. Elyo Pilato aipusha Yesu ati, “Bushe tauleumfwa ifintu bwingi balekwebelela?” Lelo Yesu wena no kwasuka nakalya. Awe umulashi asunguka nganshi, pakumona ukuti Yesu taswikepo nelyo cimo pa fintu balemwebelela. Nomba cila nshikunkulu ya Cakucilila iye Pasaka, lyonse umulashi abelele ukubakakwilapo umufungwa umo, uo abantu balefwaya. Kanshi pali iyo nshita kwaliko umufungwa umo ishina lyakwe Balaba uwaishibikwe nganshi kuli buntalamisoka. Ilyo abantu balongana, Pilato alabepusha ati, “Bushe nani uo mulefwaya ukuti mukakwile, Balaba nangu Yesu uo batila Kristu?” Pantu Pilato alishibe ukuti, ni ku mufimbilafye bamuletele Yesu. Nomba ilyo Pilato ekele pa cipuna cakupingwilapo imilandu, umukashi amutumina amashiwi yakumweba ati, “Wiibika mu mulandu wa uyo muntu wakaele. Pantu lelo ubushiku mu ciloto nacicula nganshi pa mulandu wakwe.” Lelo bashimapepo bacindami na bakalamba bena balasokawila ibumba lya bantu ukuti babakakwile Balaba, Yesu ena bamwipaye. Umulashi abepusha ati, “Pali aba babili, bushe nani mulefwaya ukuti mukakwilepo?” Bayasuka abati, “Ni Balaba!” Pilato abepusha ati, “Nga kanshi ndecita shani Yesu uo batila Kristu?” Bonse bayasuka abati, “Mutanikenifye!” Pilato nao ati, “Nga kanshi cinshi ico abifya?” Nabo elyo bacishamo ukupunda abati, “Mutanikenifye!” Pilato ashimona ukuti aleicushafye, kabili limbi palabuuka impasase, abuula amenshi, alasamba iminwe pa cinso ce bumba. Asosa ati, “Ine nshilimo mu mfwa ya uyu muntu! Mulandu wenu mwe bene!” Elyo abantu bonse bayasuka abati, “Ee, umulandu wa mfwa yakwe ube pali ifwe na pa bana besu!” Elyo Pilato abakakwila Balaba. Abeba no kuma Yesu ifikoti, elyo abalubwila ukuti baye mutanika. Elyo ifita fya mulashi fyatwele Yesu mukati ka lubansa lwa kwisano. Fyalonganike ne mpuka yonse ya fita, fyamushinguluka. Fyamufula insalu shakwe, fyamufwika no mwingila uwakashika. Elyo fyalema iŋana ya myunga, fyamufwika ku mutwe. Kabili fyamufumbatika itete ku kulyo. Elyo fyalamufukamina, fyalamupumya, fileti, “Tupole mulopwe, we mfumu ya Bayuda!” Kabinge fyalamusaka amate, elyo fyabuula itete fyalamufupaula ku mutwe. Cilya fyaleka ukumupumya, fyamufula insalu yakashika, fyamufwika ne nsalu shakwe. Elyo fyamusenda, fyamutwala na kukumutanika. Ilyo baleya, mu nshila bakumenye umuntu umwina Kurene, ishina lyakwe ni Simoni, eo bapatikishe ukuti asendeleko Yesu umusalaba. Elyo basuka bafika na pa ncende iyo beta Gologota, emukutila, “Pa cipanga.” Elyo bapeela Yesu umwangashi uo basanshishemo indusha ukuti anwe, lelo ati amyangeko, akaana ukunwa. Cilya bamutanika, elyo balapendula pakwakana ifyakufwala fyakwe. Elyo baikala panshi kulya kwine, balamulinda. Lwa pa mulu wa mutwe wakwe ku cimuti ca musalaba, babikapo icalembwapo umulandu balemwipailapo ukuti, “Uyu ni Yesu Imfumu ya Bayuda.” Elyo batanikapo ne fipondo fibili, cimo ku kulyo, cimbi naco ku kuso. Kanshi abantu abalepitapo, balemutuka, balekunta ne mitwe baleti, “Eya! Teiwe waleti nkabongolola Itempele, elyo nkalikuula mu nshiku shitatu! Kanshi ipusushe we mwine, nga uli Mwana wakwa Lesa, ika pa musalaba!” Mu musango umo wine bashimapepo bacindami, bakafundisha bamafunde na bakalamba nabo balamuseka. Balesosa baleti, “Alepususha bambi, nomba afilwa ukuipususha umwine! Apo ni Mfumu ya bena Israeli, naike ukufuma pa musalaba, uleke tusumine! Atetekela muli Lesa, kanshi Lesa kamupusushe nga alimutemwa, kabili aleti ndi Mwana wakwa Lesa!” Ne fipondo filya ifyatanikwe nankwe, nafyo fyalamusaalula. Cilya akasuba kafika pakati ka mutwe pa nshita ya 12:00, imfifi yakupile icalo conse, ukufikafye na lilya kasendama pa nshita ya 15:00. Elyo lilya akasuba kasendama pa nshita ya 15:00, Yesu apunda ne shiwi likalamba ati, “Eloi, Eloi lama sabakatani?” Ekutila, “Lesa wandi, Lesa wandi, cinshi wandekelesesha?” Elyo abantu bamo abaiminine mupepi baumfwa ifi, balasosa abati, “Uyu muntu aleita Eliya!” Elyo umo abutuka ayabuula umwepu. Autumpika mu mwangashi uwakantuka. Elyo autunga kwitete, amutambika ukuti anwe. Bambi bena balasosa abati, “Pembeleni, lekeni tumone nga Eliya alaisa mupususha!” Elyo Yesu apunda ne shiwi ilikalamba, aleka no mweo. Apopene icisalu balecinga mwi Tempele calepuka pakati ukufuma pamulu ukufika na panshi. Elyo icalo calatenta, na mabwe yalalepauka. Amabwe ya pa nindi yaisuka, na bamushilo abengi abafwile bashukuka. Bafuma na mu nindi. Nomba panuma ya kushukuka kwakwa Yesu, aba bantu baisa mu musumba wa Yerusalemu, bamonekela na ku bengi. Umukalamba wa fita umwanda umo, pamo pene ne fita ifyalelinda Yesu, bati bamone icinkukuma na fyonse ifyacitike, baikatwa no mwenso. Balasosa abati, “Cine cine uyu ni Mwana Lesa!” Palipo na banakashi abengi akatalamukila, baletamba. Bafumine ku Galile, balekonka Yesu no kumutangata. Pali aba palipo Maria Mandalena, Maria nyina kwa Yakobo na Yosefu, na nyina wa bamwana Sebede. Cilya caba ku cungulo, kwaishile umuntu umo umukankala umwina Alimateya, ishina lyakwe ni Yosefu. Uyu muntu nao ali musambi wakwa Yesu. Kanshi aya kuli Pilato, aya mulomba icitumbi cakwa Yesu. Pilato nao aeba ukuti bamupeele. Yosefu epakubuula icitumbi, acipomba na mu nsalu iyisuma. Acibika na mu nindi yakwe iyipya, iyo afukwile mu cilibwe. Elyo akunkulushishapo ilibwe likalamba pa mwinshi wa nindi, afumapo aya nokuya. Maria Mandalena, na Maria mubiye, bena epo bali, nabekala apalungatene ne nindi. Ilyo bwaisaca, ninshi ubushiku bwakupekanya ubushiku bwe Sabata nabupita, bashimapepo bacindami na Bafalise baya longana kwa Pilato. Balamweba abati, “Kanabesa, natwibukisha ukuti ulya muntu wabufi ilyo acili umumi alandile ati, ‘Nkashukuka panuma ya nshiku shitatu.’ Kanshi konkomesheni ukuti kube abakulonda inindi mpaka na pa bushiku bwalenga shitatu. Pantu limbi kuti abasambi bakwe baisa mwiba, elyo abati, nashukuka ku bafwa. Ninshi ubu bufi bwa pakulekelesha bukabipisha ukucila ubwantanshi.” Pilato abeba ati, “Kanshi sendeni abakulonda. Mumone ukuti balalinda bwino bwino ifyo mwishibe.” Awe baya bakomenena inamba pa cilibwe ca pa nindi, bashapo na bakulonda. Ilyo ubushiku bwe Sabata bwapitile, cali na ku macaca ya bushiku bwakutampa umulungu, Maria Mandalena na Maria mubiye baile kukumona inindi. Awe apopene icinkukuma icikalamba capita. Malaika wa Mfumu aika ukufuma ku mulu, aisa kunkulushapo ne cilibwe pa nindi, no kwikala epo aikala. Pa menso yakwe palebengeshima ngo mwele wa mfula, elyo insalu shakwe shabuutafye tuutu ngo bunga bwa mfula. Abalelonda umwenso wabekata, balatutumafye, bafwa umutombo. Malaika alaeba abanakashi ati, “Mwitiina, ninjishiba ukuti mulefwaya Yesu, uo batanike. Ala talimo muno, nabuuka ku bafwa nga filya fine asosele. Iseni mumone apo bamulalike. Kanshi kabiyeni muye eba abasambi bakwe amuti, ‘Yesu nabuuka ku bafwa, kabili namutangilila ku Galile. Eko mukaya mumona!’ Efyo ine namweba.” Awe abanakashi bafuma bwangu bwangu ku nindi nabasansamuka, nomba lubali no mwensomo. Baya balebutuka ulubilo kukuya shimikilako abasambi bakwa Yesu. Awe apopene Yesu abakumanya abaposha ati, “Shimwapoleni!” Abanakashi epakupalama bafukatila amakasa yakwe balamupakata. Elyo Yesu abeba ati, “Mwitiina, kabiyeni muye eba bamunyinane, ukuti baye ku Galile, eko tukesa monana nabo.” Ilyo abanakashi baleya ku basambi, abalelonda bamo baile mu musumba, baya shimikila bashimapepo bacindami fyonse ificitike. Bashimapepo bacindami balongana na bakalamba pakuti bomfwane ifyakucita. Awe bapeela abalelonda inindi indalama ishingi. Babeba abati, “Mulesosa amuti, abasambi bakwe nabeba icitumbi ubushiku ilyo twaciba mu tulo. Nangu nga cakuti umulashi aumfwako uyu mulandu, imwe mwisakamana nelyo cimo, ifwe tukamona ukuti fyonse fyaba bwino.” Awe nabo abalelonda bapoka indalama, bacita nefyo babakonkomeshe. Kanshi ukufika na lelo, ili e lyashi lyasabankana ku Bayuda. Elyo abasambi ikumi limo na umo baile ku Galile, ku lupili ulo Yesu abebele ukuyako. Cilya bamumona, bawa panshi, balamupakata, lelo kwena bamo balatwishika. Elyo Yesu apalama, alabeba ati, “Nalipeelwa amaka yonse mu mulu na pano isonde. Kanshi kabiyeni muleyalula abantu ba mishobo yonse pakuti babe abasambi bandi. Mulebabatisha mwishina lyakwa Tata ne lya Mwana ne lyakwa Mupashi Wamushilo. Mulebafunda ukulakonka fyonse ifyo namukonkomesha. Kabili nakulaba na imwe lyonse mpakafye na ku kupwa kwa calo.” Ici e citendekelo ca Mbila Nsuma iyakwa Yesu Kristu, Umwana wakwa Lesa. Yatendeke ukulingana nefyo Esaya kasesema alembele ati, “Mona nkatuma inkombe yandi iyakukutangilila, iyakukupekanishisha inshila. Ishiwi lya ulebilikisha mu matololo lileti, ‘Pekanyeni umwakwisapita Imfumu, lungamikeni inshila yaiko.’ ” Kanshi Yoani Kabatisha aishile mu matololo, alebila imbila ati, “Lapileni no kupilibuka, mubatishiwe, na Lesa alemubelela uluse ku fyabubifi fyenu.” Elyo abantu bonse aba mu calo ca Yudeya, naba mu musumba wa Yerusalemu, balaya mukubatishiwa mu mumana wa Yordani baleisoselela ifyabubifi fyabo. Yoani alefwala insalu ishapikulwa na masako ya ngamila. Alekaka no mushipi wa mpapa mu musana. Kabili ifilyo alelya, ni makanta no buci bwa mu mpanga. Alebila ati, “Uwacindama ukuncila alakonka panuma uo ine nshilingile ukwinama no kukakula inshinga sha pa ndyato shakwe.” Ine ndemubatishisha ku menshi, lelo ena akamubatishisha kuli Mupashi Wamushilo. Muli shilya nshiku Yesu afumine ku Nasaleti, umushi wa mu calo ca Galile, aisa batishiwa na kuli Yoani mu mumana wa Yordani. Ashifumafye mu menshi no kwisa ku mulundu, amona umulu waisuka na Mupashi amwikila kwati ni nkunda. Awe ne shiwi lyafuma mu mulu aliti, “Niwe Mwana wandi uo natemwa, niwe nsekelamo.” Apopene Mupashi amusenda amutwala na ku matololo. Mu matololo, aya ikalamo inshiku amakumi yane aletunkwa na Satana. Ali pamo ne fiswango, elyo na bamalaika balemutumika. Ilyo Yoani bamuposele mu cifungo, Yesu aile ku calo ca Galile alebila Imbila Nsuma yakwa Lesa. Aletila, “Inshita naifika, Ubufumu bwakwa Lesa nabupalama, lapileni no kupilibuka, sumineni Imbila Nsuma.” Kabili ilyo Yesu aleenda alekonka ululamba lwa bemba wa Galile amona Simoni na munyina Andele baleteya amasumbu muli bemba ico bali balondo. Elyo Yesu abeba ati, “Nkonkeni, nkamucita abalondo ba bantu.” Apopenefye basha amasumbu yabo, balamukonka no kumukonka. Kabili cilya Yesu aendelelako kuntanshi panono, amona bamwana Sebede, Yakobo na munyina Yoani, bali mu bwato balelunda amasumbu yabo. Nabo bene abeta, apopene basha shibo Sebede mu bwato na babomfi bakwe, balamukonka. Kabili baingila mu musumba wa Kapenamu. Elyo pa bushiku bwe Sabata, Yesu aingila mu sinagoga alafunda. Awe abantu balapapa nganshi pa mifundile yakwe, pantu imifundile yakwe tayali nga iya bakafundisha bamafunde, wena alefunda nga uwakwata amaka. Nomba mu sinagoga, mwalimo umuntu uwali no mupashi wakowela. Noyu muntu wa mupashi wakowela apunda ati, “Cinshi ulefwaya kuli ifwe iwe Yesu wa ku Nasaleti? Bushe waisa kukutulofya? Nalikwishiba iwe, uli Wamushilo uwafuma kuli Lesa!” Lelo Yesu aukalipila ati, “Talala! Fuma muli uyu muntu!” Elyo umupashi wakowela walamufulumfunsha, wapunda ne shiwi ilikalamba, wamufumamo. Abantu bonse balapapa, balaipushanya abati, “Bushe ici naco calola mwi? Iyi mifundile ipya! Pantu ku maka alekalipila imipashi yakowela nayo ilemubeela.” Awe bwangu bwangu ululumbi lwakwe lwasalanganina na mu calo conse ica Galile. Kabili bashifumafye mu sinagoga, baya ku ŋanda yakwa Simoni na Andele. Bali pamo na Yakobo na Yoani. Nomba basanga nafyala Simoni nalala, nalwala impepo. Apopene baeba Yesu abati, “Nafyala Simoni mulwele.” Awe Yesu aya apo alele, amwikata ku minwe amwimya. Apopene ne mpepo yamuleka, alabatebeta no kubatebeta. Cilya kwaba icungulo, ilyo akasuba kawa, abantu balaleta kuli Yesu bonse abalwele, na bali ne mipashi yakowela. Kabili na bantu bonse aba mu musumba balongana pa mwinshi. Nao Yesu aposha abengi abali na malwele ya misango misango, atamfya ne mipashi yakowela iyingi mu bantu, kabili talekele mipashi yakowela ukulanda, pantu yalimwishibe. Ku macaca Yesu abuuka, afuma mu ŋanda, aya ku ncende ukwakuti ali eka kukupepa. Simoni na banankwe baima baya balemufwaya. Ilyo bamusanga, bamweba abati, “Abantu bonse balekufwaya.” Elyo Yesu abasuka ati, “Natuleya kumbi, ku mishi yamupepi, uleke nako nje nshimikileko, pantu eco naishila.” Awe aya alapitana mu calo conse ica Galile, aleshimikila mu masinagoga, aletamfya ne mipashi yakowela. Umuntu uwafibashi aishile kuli Yesu afukama, alamupapata ati, “Nga nautemwa kuti wamposha.” Yesu amulangulukila, elyo atambalika ukuboko, amukumya, amweba ati, “Cisuma, nintemwa, pola!” Awe apopene ifibashi fyaloba, no kupola apola. Elyo Yesu amweba ati, “Kabiye lino linefye.” Amukonkomesha ati, “Umfwa, wiebako umuntu nelyo umo. Lelo kabiye uilange kuli shimapepo, uye tuula no mutuulo uo Mose amukonkomesha, uleke cibashinine ukuti naupola.” Lelo wena ashifumapofye, atendeka ukwalasha umulandu kuli bonse. Asuka Yesu alafilwa ukwingila mu mishi pa lwalala pa mulandu wa mabumba, lelo alaikalafye ukushaleikala bantu. Nomba nalyo line abantu baleisa uko ali ukufumafye mpanga yonse. Pati papite inshiku shinono, Yesu abwelele ku Kapenamu, kabili caumfwike ukuti nabwela ali mu ŋanda mumwakwe. Elyo mwalongana abantu abengi nganshi icakuti tamwali ncende nakalya nangufye ni pa mwinshi pene, ninshi Yesu alefunda abantu ishiwi lyakwa Lesa. Kabili kwaisa abantu bane, bapingile icite, bacileta kuli Yesu. Ku mulandu we bumba, bafilwa ukumufisha apali Yesu. Basuka bafimbula umutenge lubali apabelele Yesu, pashala icipunda. Elyo pa cipunda pene epo baishisha umusengele apalele icite. Yesu pakumona icisumino cabo, aeba icite ati, “Mwana wandi naubelelwa uluse ku fyabubifi fyobe.” Lelo bakafundisha bamafunde bamo abalipo balatontonkanya mu mitima yabo abati, “Cinshi ico uyu muntu alandila ifi? Musaalula kuli Lesa! Nga nani engabelela umuntu uluse ku fyabubifi acita? Shikanofye Lesa eka.” Nomba Yesu, ico eshibe mu mutima wakwe ifyo baletontonkanya, abepusha ati, “Cinshi muletontonkanisha ifi mu mitima yenu? Bushe cinshi icayangukapo, ukweba icite ukutila, naubelelwa uluse ku fyabubifi fyobe, nangu ukutila, ima, buula umusengele obe akwenda? Kanshi lekeni mulange ukuti Umwana wa muntu alikwata amaka pano isonde ayakubelela umuntu uluse ku fyabubifi fyonse.” Elyo aeba icite ati, “Nakweba, ima, senda umusengele obe, akuya kumobe.” Awe aima apopene, abuula no musengele wakwe, afuma alaya no kuya, na bonse balatamba. Awe bonse balapapafye, balalumbanya Lesa abati, “Tatwatala atumona ica musango uyu.” Awe Yesu afuma aya nakabili ku lulamba lwa bemba. Elyo ibumba lya bantu lyaisa uko ali, nao alabafunda. Kabili ilyo aleya, amona Levi mwana Alufeyo ekele mu ŋanda ya musonko. Yesu amweba ati, “Nkonka.” Nao Levi aima, alamukonka. Nomba cilya Yesu ali pakulya mu ŋanda mwa Levi, bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde abengi baisa mukulya pamo na Yesu na basambi bakwe, pantu abantu abengi balemukonka. Nomba ilyo bakafundisha bamafunde bamo abali na mwibumba lya Bafalise bamona ukuti Yesu alelya pamo na bampulamafunde na bakasonkesha, balaipusha abasambi bakwe abati, “Bushe cinshi ico Yesu alila no kunwena pamo na bakasonkesha na bampulamafunde?” Ilyo Yesu aumfwa, abeba ati, “Abali umutende tabakabila shiŋanga iyoo, kano abalwele. Ine nshaisa mukwita abakaele, lelo ababifi.” Ilyo abasambi bakwa Yoani na Bafalise balefunga ukulya, abantu bamo baile kuli Yesu bamwipwishe abati, “Abasambi bakwa Yoani na basambi ba Bafalise balafunga ukulya, nga abasambi bobe bena cinshi bashifungila ukulya?” Yesu abasuka ati, “Bushe inshindishi shakwa shibwinga kuti shafunga shani ukulya ilyo shicili na shibwinga? Awe iyoo! Inshita yonse ilyo shicili na shibwinga tekuti shifunge ukulya. Lelo inshita ikesa ilyo bakashipoka shibwinga, lyena muli isho nshiku elyo shikalafunga ukulya. “Takwaba nelyo umo uubilila icikamba icipya pa nsalu iyikote, pantu nga acita ifi, icikamba cipya kuti calepula insalu, ne cipunda cakulilako. Kabili takwaba nelyo umo uubika umwangashi uushilabila mu nyambi ishikote, nga bacita ifyo ninshi umwangashi kuti walenga inyambi ukupuka. Elyo umwangashi kuti waonaika ne nyambi nasho kuti shaonaikila kumo. Lelo umwangashi uushilabila baubika mu nyambi shipya.” Ubushiku bumo ubwe Sabata, Yesu alepita mu mabala ya ŋanu. Cilya baleya, abasambi bakwe batendeka ukulatimpula imisonso ya ŋanu. Abafalise baeba Yesu abati, “Mona! nga cinshi ico abasambi bobe balecitila icaleshiwa pa bushiku bwe Sabata?” Yesu abasuka ati, “Bushe tamwatala amubelenga ifyo Davidi umwine acitile, pamo nabo ali nabo, ilyo baiketwe ne nsala ico bashakwete ifyakulya? Aingile mu ŋanda yakwa Lesa, ilyo Abiyata ali Shimapepo mukalamba, no kulya imikate iyatuulilwe kuli Lesa, iyo abantu bambi bashasuminishiwe kulyako kanofye bashimapepo beka. Kabili apeelako nabo ali nabo pamo.” Kabili Yesu abeba ati, “Ni pa mulandu wa muntu ubushiku bwe Sabata bwabelako, lelo te pa mulandu wa bushiku bwe Sabata umuntu abelako. Kanshi Umwana wa muntu e mwine wa bushiku bwe Sabata.” Yesu nakabili aingile mu sinagoga, mwali no muntu uwa cisansa icalemana. Awe balabesha Yesu ukuti bamone nga alemuposha pa bushiku bwe Sabata pakuti bamupeelelepo umulandu. Elyo Yesu aeba umuntu uwa cisansa calemana ati, “Ima, iminina apa pakati.” Kabili abepusha ati, “Bushe calisuminishiwa ukucita icisuma pa bushiku bwe Sabata nangu ukucita icibi? Ukupususha ubumi nangu ukwipaya?” Lelo bena batalalafye tondolo. Elyo alatandanya amenso bukali bukali, camukalipa pa mulandu wakumalala kwa mitima yabo. Epakweba umuntu ati, “Fungulula icisansa cobe.” Awe nao afungulula icisansa cakwe no kuba cabafye bwino. Apopene Abafalise bafumamo, baya mukumfwana na bena Herodi pakuti bamone umwakumulofesha. Yesu na basambi bakwe bafumineko, baya na ku lulamba lwa bemba wa Galile. Ibumba ilikalamba ukufuma mu Galile lyalamukonka. Kabili pali aba bantu, bamo bafumine ku Yudeya, ku Yerusalemu, ku calo ca Idumeya, na ku calo ca kwishilya lya mumana wa Yordani elyo na mu ncende shimbi isha mumbali ya misumba ya Turi na Sidoni. Aba bantu baishile kuli Yesu ico baumfwile ifintu alecita. Yesu ashimona ibumba lya bantu aeba abasambi bakwe ati, “Mpekanishisheniko ubwato, epali ibumba lyaisa ntitikisha.” Nomba ico Yesu aposeshe abantu abengi abali na malwele ayalekana lekana, balasunkana pakulwila ukuti bamukumye. Kabili lyonse ilyo imipashi yakowela yalemumona, yalewa panshi no kukuuta aiti, “Niwe Mwana wakwa Lesa!” Nomba Yesu aleikalipila nganshi no kuilesha ati, “Mwilansokolola ku bantu.” Kabili Yesu aninine ulupili, aitile abo umwine alefwaya, nabo baisa uko ali. Asalapo ikumi limo na babili, abenika abasole, abeba ati, “Imwe twakulaba na imwe, nakulamutuma na kukushimikila, kabili namupeela na maka ayakutamfya imipashi yakowela.” Abantu ikumi limo na babili abo asalile ni aba, Simoni uo Yesu ainike ishina limbi ilya Petelo, Yakobo na munyina Yoani bamwana Sebede, abo Yesu ainike ishina lya Boanerge, emukutila, “Abakalipa kwati ni nkuba,” na Andele, na Filipo, na Batolomeo, na Mateo, na Toma na Yakobo mwana Alufeyo, na Tandeo, na Simoni uwa mwibumba lya Baselote, na Yuda uwa ku Kelyoti ulya wine uwaposele Yesu ku balwani. Yesu kabinge aile kumwakwe ne bumba ilikalamba lyaishile longana nakabili, calengele nokuti Yesu na basambi bafilwe ukulya icakulya. Nomba ilyo ba lupwa lwakwe baumfwa, baya kukumufumyako, pantu baletila, “Napena.” Bakafundisha bamafunde abafumine ku Yerusalemu batile abati, “Aba na Belesebu, kabili ni kuli uyu mukalamba wa mipashi yakowela eko atamfisha imipashi yakowela.” Yesu epakwita abantu alabeba mu milumbe ati, “Bushe Satana kuti atamfya shani Satana munankwe? Mu buteko bwa mfumu imo nga mwaba ukulwishanya, ninshi ubo buteko tekuti butwalilile. Aba mu ŋanda imo nga balalwishanya abene beka, ninshi iyo ŋanda tekuti itwalilile. Kanshi Satana nga alailwisha umwine, ninshi apatulukana, kuti afilwa ukutwalilila, lyena kuti yaba e mpela yakwe. “Kabili tekuti pabe nangu umo uwingengila mu ŋanda ya wamaka no kutapa ifyuma fyakwe, kano ninshi abala akaka uwamaka, elyo engatapa ifyuma fyakwe. “Ndemweba icine cine nati, abantu kuti babelelwa uluse ku fyabubifi fyabo bacita elyo na ku musaalula onse bengacita kuli Lesa. Lelo uwasaalula Mupashi Wamushilo takabelelwe uluse nakalya, umulandu wakwe wakubelelela pe.” Ico Yesu asosele aya mashiwi nico baletila abati, “Aba no mupashi wakowela.” Elyo nyina na bamunyina bakwa Yesu bafika, baiminina panse batuma no wakumwita. Kwali ibumba ilikalamba nalimushinguluka, elyo bamweba abati, “Ala banoko na bamunonko na bankashi yobe bali panse balekufwaya.” Yesu abasuka ati, “Nga bamayo ni bani? Bamunyinane nabo ni bani?” Elyo alolesha pa bantu abekele nabamushinguluka ati, “Ala moneni, aba, e bamayo, kabili e bamunyinane! Onse uucita ifyo Lesa afwaya, e munyinane, e nkashi yandi, kabili e mayo.” Nakabili Yesu atampile ukufunda pa lulamba lwa bemba. Elyo ibumba ilikalamba nganshi lyalongana lyamushinguluka. Elyo Yesu aingila mu bwato emo aikala pali bemba, abantu bonse bena bashala ku mulundu pa lulamba lwa bemba. Awe alabafunda ifintu ifingi mu milumbe, elyo na mu kufunda kwakwe alabeba ati, “Umfweni! Katanda wa mbuto aile kukutanda. Cilya aletanda, imbuto shimo shaponena mumbali ya nshila, ne fyuni fyaisa shikompaula. Shimbi shaponena mu mushili wa nsakalabwe umushali mushili wingi. Awe bwangu bwangu shamena ico pashali mushili wingi. Ilyo akasuba kabalika shabonsa, shauma no kuma, ico shishali na mishila ine ine. Shimbi shaponena mu myunga, ne myunga yati ikule, yashitabilila, shatusa, shafilwa no kutwala ifisabo. Shimbi shena shaponena mu mushili usuma. Shamena, shakula, shatwala ne fisabo. Shimo shatwala amakumi yatatu (30), shimbi amakumi mutanda (60), shimbi shena umwanda umo (100).” Elyo Yesu asosa ati, “Uuli na matwi yakumfwa naomfwe!” Nomba cilya Yesu ashala eka, abo abali nankwe pamo na basole ikumi limo na babili balamwipusha umulolele imilumbe. Yesu abasuka ati, “Imwe mwalipeelwa ukumfwa inkaama sha Bufumu bwakwa Lesa, lelo ku ba kunse, fyonse bali nokufyumfwila mu milumbe. Pakuti, “‘Ukulolesha nangu baloleshe, lelo bemona iyoo. Kabili ukumfwa nangu bomfwe lelo beiluka, epali bapilibukila kuli Lesa no kubelelwa uluse.’ ” Kabili Yesu abeba ati, “Bushe tamumfwile umwalola uyu mulumbe? Nga kanshi imilumbe imbi yena mukayumfwa shani? Katanda ico atanda lishiwi lyakwa Lesa. Imbuto ishaponene mumbali ya nshila, bantu batila baumfwa ishiwi, apopene Satana aisa fumya ne shiwi lyatandilwe mu mitima yabo. Kabili abantu bambi baba nge mbuto ishaponene mu mushili wa nsakalabwe, e bantu abomfwa ishiwi, apopene balipokelela ne nsansa. Nomba lyaikalamofye akashita akanono, ico lyafilwa ukwanda imishila. Kanshi ilyo paisa ubwafya nangu amacushi pa mulandu we shiwi, awe bwangu bwangu banenuka. Bambi nabo baba nge mbuto ishaponene mu myunga. Aba ebomfwa ishiwi, lelo isakamika lya fya pano calo, no mukonkelelo wa fyuma, no lunkumbwa lwa fintu fimbi, fyatusha ishiwi, lyafilwa no kutwala ifisabo. Lelo bambi baba nge mbuto ishaponene mu mushili uusuma. Aba ebomfwa ishiwi no kulipokelela balipokelela, epakutwala ifisabo, bamo amakumi yatatu (30), bambi amakumi mutanda (60), bambi nabo umwanda umo (100).” Kabili Yesu alabeba ati, “Bushe babula icisaniko pakuti bacikupikile mu nongo nangu ukucibika mwifungu? Bushe tekucibika apasanseme? Pantu takwaba icafisama nelyo cimo icishakasokoloke, kabili takwaba icankaama nelyo cimo icishakaletwe pa bwelu. Uuli na matwi yakumfwa naomfwe!” Kabili Yesu abeba ati, “Muleposako amano ku fintu muleumfwa. Icipimo ico mupiminako abanenu, eco na imwe bakamupiminako, elyo no kucishapo. Pantu uwakwata, akapeelelwapo na fimbi, lelo uushakwata, bakamupoka noto akwata.” Kabinge abeba ati, “Ubufumu bwakwa Lesa bwaba kwati muntu uwatanda imbuto mwibala. Akasuba no bushiku, ilyo alelola nangu ilyo asendeme, imbuto shena shilemena no kukula, lelo wena teshiba ifyo shilemena no kukula. Umushili wine eumesha imbuto. Umusonga eubalilapo, elyo pakonka umutwe, elyo ne nseke ishituntulu mu mutwe. Nomba ilyo ifisabo fyapya, lyena acincila abuula umwele pantu inshita ya kuseepa yafika.” Kabili Yesu atila ati, “Bushe Ubufumu bwakwa Lesa kuti twabupalanya kuli cinshi? Kabili mulumbe nshi twingabomfya pakubulondolola? Bwaba nga kalubuto ka lubanga, akacepesha pa mbuto shonse babyala mu mushili. Lelo ilyo bakabyala, kalakula, kasuka kacila ne fimpusa fyonse, elyo kakwata ne misambo iyikalamba icakuti ne fyuni fya mu mulu fyaisa mukwikala mu cintelelwe cakako.” Yesu alebeba ishiwi lyakwa Lesa mu milumbe iyingi iyi uyu musango, ukulingana nefyo bakwete amano yakutesha. Talebeba nelyo cimo kano mu milumbe, lelo uko bali beka alelondolola fyonse ku basambi bakwe. Nomba icungulo ubushiku bwine ubo, Yesu aebele abasambi bakwe ati, “Natwabukile kwishilya.” Elyo bafuma pebumba, bamusendela mu bwato umo mwine ali. Kabili kwali amato na yambi ayali pamo no bwato ubo alimo. Elyo kwaima icikuuku ica maka nganshi, na matamba yaima yalapuma mu bwato, na menshi yalaingilamo icakuti ni cikanga no bwato bwisule. Yesu ninshi ali mu tulo ku cisolo ca bwato kunuma, nasaila na pa musao. Awe bamushibusha abati, “We Kafundisha bushe tausakamene ukuti twalafwa?” Awe Yesu abuuka, akalipila ne cimwela, aeba na bemba ati, “Talala, ikala tondolo!” Apopene no mwela wapona, patalala na tondolo. Elyo abepusha ati, “Bushe cinshi ico mwatiinina? Bushe kanshi na nomba tamulasumina?” Awe baikatwa no mwenso ukalamba, elyo balaipushanya abati, “Ngoyu nani, uwakuti icimwela na bemba filemubeela?” Awe basuka bafika kwishilya lya bemba mu calo ca bena Gerasa. Cilyafye Yesu afuma mu bwato, no muntu uwali ne mipashi yakowela uwaleikala mu nshinshi, aisa mukumukumanya. Uyu muntu aleikala mu nshinshi, kabili takwali nangu umo uwingamukaka nangufye ku minyololo ine. Pantu imiku iyingi balemukaka amaboko na makasa, lelo aleputula iminyololo balemukaka ku maboko, alefunaula ne fyela balemukaka ku makasa. Eico takwali nangu umo uwali na maka yakumunasha. Kabili lyonsefye akasuba no bushiku aleendauka mu nshinshi na mu mpili, alekuuta, aleitetaula ku mabwe. Nomba cilya amona Yesu akatalamukila abutukilako, amufukamina. Apunda ne shiwi likalamba ati, “Cinshi ulefwaya kuli ine, iwe Yesu Mwana Lesa mukulu? Nakupapata na pali Lesa, wincusha!” Ico asosele aya mashiwi, nico Yesu amwebele ati, “Fuma mu muntu we mupashi wakowela!” Elyo Yesu amwipusha ati, “Ishina lyobe niwe ani?” Nao amwasuka ati, “Ishina lyandi nine Mulalo, pantu twabamo abengi.” Kabili yalapapata Yesu apakalamba nganshi ukuti eitamfya muli cilya calo. Nomba mumbali ya lupili mwali umukuni ukalamba uwa nkumba ishalelya. Elyo imipashi yakowela yalapapata Yesu aiti, “Tutamfishe mu nkumba, emo tuye twingile.” Nao aisuminisha. Elyo ne mipashi yakowela yafuma yaingila na mu nkumba. Awe no mukuni wa nkumba, cikangafye amakana yabili, wakunkunyala pa mukunkuluko, waipuupa na muli bemba, wanwena no kunwena. Elyo bakacema ba nkumba bafulumuka, baya shimika no mulandu mu musumba na mu mishi ya mumbali. Abantu epakuya kukumona ificitike. Ilyo bafika kuli Yesu, basanga umuntu uwali no mulalo wa mipashi yakowela naikala nafwala, na mano yonse nayabwela. Awe umwenso wabekata. Abo abaimwenene balashimikilako abantu ificitike ku wali ne mipashi yakowela, na ku nkumba. Elyo batendeka ukupapata Yesu ukuti afume mu calo cabo. Ilyo Yesu alaingila mu bwato, ulya muntu atamfishemo imipashi yakowela alamupapata ukuti nao akonke. Yesu amukaanya, lelo amweba ati, “Kabiye kumwenu ku bantu bobe, uye mukulabashimikilako fyonse ifyo Imfumu yakucitila nefyo yakumfwila uluse.” Awe nao aya alashimika mu calo conse ica Dekapoli fyonse ifyo Yesu amucitile, na bantu bonse balapapa nganshi. Elyo Yesu nakabili ayabukile kwishilya lya bemba mu bwato. Ibumba ilikalamba lyalongana lyamushinguluka ninshi acili pa lulamba lwa bemba. Kwaisa no muntu umo, intungulushi ya mu sinagoga, ishina lyakwe ni Yailo. Ilyo amona Yesu, aisa mufukamina. Alamupapata nganshi ati, “Akamwana kandi akakashana ni mfwafye. Shi wingesa katambalikilapo amaboko yobe, uleke kapole, kabe no bumi.” Awe Yesu epakuya nankwe. Kabili ibumba ilikalamba lyamukonka, lilemutitikisha konse konse. Elyo mwibumba mwalimo umwanakashi uwalwele umukunko pa myaka ikumi limo na ibili. Aculile nganshi nangu bashiŋanga abengi baeseshe ukumuposha. Kabili aposele ifyuma fyakwe fyonse nokuti apole iyoo, ubulwele bwaleyafye ntanshi. Uyu mwanakashi alyumfwile ifyo balelanda pali Yesu. Kanshi epakwisa alepeka mwibumba, apalama na kuli Yesu kunuma, akumya na ku nsalu shakwe. Pantu wena mu mutima wakwe aletila, “Nga nakumyafye nangu ni ku nsalu shakwe, ninshi ndepola.” Awe apopene no mukunko waleka, aumfwa na mu mubili wakwe ukuti ubulwele bwakwe bwapola. Apopene Yesu aishiba mu mutima wakwe ukuti amaka yamo yafuma muli wena. Elyo acebukila kunuma mwibumba aipusha ati, “Nani uwankumya ku nsalu?” Abasambi bamwasuka abati, “Bushe taumwene ibumba lilekutitikisha konse konse, kabili wipushe auti, ‘Uwankumya nani?’ ” Lelo Yesu ena akonkanyapofye ukulolesha konse konse ukuti amone uumukumishe. Awe umwanakashi alatutumafye ku mwenso, ico eshibe icimucitikile. Aisa mufukamina alondolola ne fishinka fyonse. Nao Yesu amweba ati, “We mwana, icisumino cobe ecakuposha, kabiye umutende, upolelele na ku bulwele bobe.” Ilyo acili alelanda, kwaisa abantu bamo ukufuma ku ŋanda yakwa Yailo, intungulushi ya mu sinagoga. Balamweba abati, “Umwana obe umukashana nafwa. Cinshi ulepamfisha kafundisha?” Lelo Yesu wena no kuposako amano nakalya ku mashiwi ayo balelanda, aebafye intungulushi ya mu sinagoga ati, “Iwe suminafye witiina.” Elyo alesha abantu bonse ukumukonka, asuminishafye Petelo na Yakobo na Yoani munyina kwa Yakobo. Cilya bafika ku ŋanda ya ntungulushi ya mu sinagoga, Yesu asanga kukabile na see, abantu balelila no kuloosha. Elyo aingila mu ŋanda abeba ati, “Cinshi mulekafisha ifi, no kulila imisowa? Umwana tafwile, alifye mu tulo.” Awe bena balamuseka. Elyo abafumya bonse, abuula wishi na nyina na basambi bakwe abo ali nabo, aingila nabo umwali umwana. Aikata no mwana ku minwe amweba ati, “Talita, kumi!” Calola mukutila, “We kakashana, nakweba nati buuka!” Apopene akakashana kaima kalaenda no kwenda. Pantu kali ne myaka ikumi limo na ibili. Abantu pakumona ifi, cabapesha amano. Elyo abakonkomesha nganshi ati, “Mwileka umuntu nangu umo eshibe ici cintu.” Kabili abeba ati, “Mupeeleniko icakulya.” Elyo Yesu afumine ku ncende ilya, aile ku mushi kumwabo ali na basambi bakwe. Ilyo ubushiku bwe Sabata bwafika, atampa no kufunda mu sinagoga, na bantu abengi abaleumfwako balapapa abati, “Ngoyu muntu aishiba shani ifi fyonse? Kabili nga amano apeelwa ya musango nshi? Na maka yakucita ifipeshamano ifya uyu musango yafuma kwi? Bushe uyu te kabasa wambao, mwana Maria, kabili bamunyina bushe te Yakobo na Yose na Yuda na Simoni? Bankashi yakwe bushe teaba bene twikala nabo kuno?” Awe cabansha no kumusumina. Elyo Yesu abeba ati, “Kasesema kumbi balamucindika, kanofye ku ba mu calo cakwe, ku ba mu lupwa lwakwe, na ba mu ŋanda yakwe.” Awe afilwa ukucitako icipeshamano nangu cimo. Aposhakofye abalwele banono mukubatambalikilapo amaboko. Kabili asunguka pali ico bakaana ukumusumina. Elyo alapita mu mishi ya mumbali alefunda. Kabili aita abasole ikumi limo na babili, alabatuma babili babili, abapeela na maka yakutamfya imipashi yakowela. Kabili abakonkomesha ati, “Pa lwendo mulesendafye inkonto epela. Mwilasenda mukate nangu imbukuli nelyo indalama. Indyato shena mulefwala, lelo mwilasenda imingila ibili.” Kabili abeba ati, “Mu ŋanda yonse iyo mwaingilamo, mwikale umo mwine mpaka napo mukafumina muli iyo ncende. Na konse uko bakaana ukumusekelela no kumumfwa, pakufumako mulekunta ulukungu ku makasa yenu pakubashinina.” Awe baima, baya baleshimikila baletila, “Lapileni no kupilibuka!” Baletamfya ne mipashi yakowela iyingi, kabili baleposha na balwele abengi pa kubasuba amafuta. Kabili imfumu Herodi yaumfwile ululumbi lwakwa Yesu, pantu pa nshita iyi ishina lyakwe lyalilumbwike. Na bantu bamo baletila, “Yoani Kabatisha eubuukile ku bafwa, eco akwatile aya maka yakucita ifipeshamano.” Bambi bena balati, “Ni Eliya.” Bambi nabo balati, “Ni kasesema, ali nga umo uwa pali bakasesema bakale.” Lelo Herodi wena ashumfwa ifi, asosa ati, “Ni Yoani uo naputwileko umutwe eubuukile ku bafwa!” Ni uyu wine Herodi ewatumine abakwikata Yoani ukuti bamukake no kumuposa mu cifungo pa mulandu wakwa Herodia muka Filipo, pantu Herodi aupile muka munyina Filipo. Yoani aleeba Herodi ati, “Calileshiwa ukuupa muka munonko.” Herodia epakufulilwa Yoani, alafwaya no kumwipaya. Nomba afilwa, pantu Herodi aletiina Yoani, ico aishibe ukuti muntu umololoke kabili wamushilo, eico alemubaka bwino. Kabili lyonse ilyo Herodi alemumfwa, calemupesha amano nganshi, lelo kwena aletemwa ukumumfwa. Bwasuka ubushiku ubwalinga bwamoneka. Pa bushiku bwakucindika ukufyalwa kwakwe, Herodi atebeta bacilolo bakwe, abakalamba ba fita fyakwe na basambashi ba mu Galile. Elyo umukashana mwana Herodia aingilamo, alacinda. Awe asansamusha nganshi Herodi na bonse abo ali nabo pa mitebeto. Imfumu elyo yaeba umukashana aiti, “Lomba consefye ico utemenwe, ndekupeela.” Yalapa no kulapa, yasosa aiti, “Conse ico ulelomba ndekupeela, nangufye kukwakanyako icalo candi pakati!” Awe umukashana afuma, aya ipusha na nyina ati, “Bushe ico ningalomba cinshi?” Nao ayasuka ati, “Umutwe wakwa Yoani Kabatisha.” Apopene umukashana aingila bwangu bwangu, aya ku mfumu, alomba ati, “Ndefwaya mumpeele lino linefye pa mbale umutwe wakwa Yoani Kabatisha!” Awe imfumu yalanguluka nganshi, lelo pa mulandu wa mulapo na beni abo ili nabo, yafilwa ukumukaanya. Apopene imfumu yatuma icita cimo aiti, “Kalete umutwe wakwa Yoani.” Naco icita, caya putula Yoani umutwe mu cifungo. Cauleta pa mbale, capeela no mukashana, umukashana nao apeela nyina. Ilyo abasambi bakwa Yoani baumfwa, baisa senda icitumbi cakwe, baya cishiika na mu nindi. Abasole babwelele kuli Yesu bamushimikile na fyonse ifyo bacitile, nefyo bafundile. Elyo Yesu abeba ati, “Twendeni ukutalele ukwakuti tube fweka, mutushe panono.” Pantu kwali abantu abengi abaleisa na balefumako, icakuti abasole tabakwete nangu ni nshita yakulya. Elyo baya mu bwato ku matololo ukwakuti bali beka. Ilyo baleya, abengi babamona babeshiba no kubeshiba. Elyo abantu bafuma mu misumba yonse, bapita ulubilo ku mulundu, ukuya kulya kwine baleya, babatangilila bena bafika bwangu. Yesu cilya afuma mu bwato, amona ibumba lya bantu ilikalamba, epakubalangulukilako pantu bali nge mpaanga ishabula kacema. Elyo atendeka ukubafunda ifintu ifingi. Cilya akasuba kaba kukuwa, abasambi bakwe baisa uko ali. Balamweba abati, “Kuno tuli ni ku matololo, kabili na kasuba kawa. Kanshi eba abantu baye mu mitanda na mu mishi ya mumbali, baye ishitila ifyakulya.” Yesu abasuka ati, “Nimwe bapeeleni icakulya.” Nabo bamwasuka abati, “Bushe tuye posa indalama imyanda ibili pa mikate iyakuti tubapeele balye?” Elyo abepusha ati, “Bushe mukwetepo inga? Kamoneni.” Ilyo bashininkisha, bamweba abati, “Kuli imikate isano ne sabi libili.” Elyo abeba ati, “Lekeni abantu bekale mu mpuka mu mpuka pa mulemfwe.” Nabo baikala mu mpuka sha bantu umwanda umo ne sha bantu amakumi yasano. Elyo Yesu abuula imikate isano ne sabi libili, alosha amenso ku mulu, atasha Lesa. Elyo amokaula imikate, apeela abasambi bakwe ukuti baakanye abantu. Ayakanya ne sabi libili kuli bonse. Awe bonse balya no kwikuta baikuta. Elyo balonganya ifipandwa fyasheleko ku mikate ne sabi, fyaisula imiseke ikumi limo na ibili. Impendwa ya baume abalileko imikate yali amakana yasano. Apopene Yesu alacincisha abasambi bakwe ukuti bengile mu bwato, batangile babukile kwishilya, ku Betisaida. Elyo umwine ena ashala alesalanganya ibumba. Ilyo abafishapo, anina ulupili aya kukupepa. Cilya caba icungulo, ubwato buli pakati ka bemba, ninshi Yesu ena ashele eka ku mulundu. Awe amona ukuti balecula pakoba, ico bapindilwe no mwela. Kanshi ku macaca Yesu aya uko bali aleenda pali bemba, aba nga uulepitilila. Nomba ilyo abasambi bamona aleenda pali bemba, balakuuta, ico baletontonkanya ukuti, cipuku. Awe bonse batiina nganshi ilyo bamumona. Lelo Yesu apopene abeba ati, “Tekeni imitima! Ala nine! Mwitiina.” Elyo aingila mu bwato umo bali, no mwela waleka. Awe bonse cabapesha amano balapapa nganshi. Pantu tabailwike bwino pa mulandu wa mikate, ku mulandu wakumalala kwa mitima yabo. Yesu na basambi bayabukile bemba, bafika na mu calo ca Genasaleti, bakaka no bwato. Bashifumafye mu bwato, apopene abantu baishiba Yesu. Elyo balapitana muli ici calo conse, balesenda abalwele pa misengele, balebatwala na konse uko bomfwile ukuti eko ali. Konse uko aleya, mu mishi, mu misumba na mu mitanda, baleteka abalwele pa mansa sha fisankano. Balemupapata ukuti aleke balemukumyafye nangu ku nsenkebele sha nsalu shakwe. Elyo na bonse abalemukumyako, balepola. Abafalise na bakafundisha bamafunde bamo bafumine ku Yerusalemu, baisa longana ukwali Yesu. Elyo bamona ukuti abasambi bakwe bamo balelya ne minwe iyakowela, emukuti iyabula ukusamba. Pantu Abafalise pamo pene na Bayuda banabo bonse tabalya nga tabasambile iminwe ukufika na munkonkoni, ekusunga ifishilano fya fikolwe fyabo. Kabili nga bafuma ku cisankano, tabalya kano batala basamba. Kuliko na fimbi ifishilano ifingi ifyo bakonka, ifili nge misambile ya nkombo ne nongo ne fipe fya mukuba. Kanshi Abafalise na bakafundisha bamafunde balamwipusha abati, “Cinshi ico abasambi bobe bashikonkela ifishilano fya fikolwe fyesu, bena balelya icakulya ne minwe iyakowela?” Nao abasuka ati, “Cine cine Esaya alilungike ilyo aseseme pali imwe mwe mfundabuteshi ngomo calembelwa ukuti, “‘Aba bantu bancindikafye pa kanwa, lelo imitima yabo yalitaluka nganshi kuli ine. Baicushafye pakumpepa, na mafunde bafunda, mafunde ya bantufye!’ “Imwe mwalisuula amafunde yakwa Lesa, mwalemenenafye ku fishilano fya bantu.” Elyo abeba ati, “Mwaba ne nshila yabucenjeshi iyakusuulilamo amafunde yakwa Lesa, pakuti mulesunga ifishilano fyenu. Pantu Mose atile, ‘Ulecindika wiso na noko,’ kabili atile nokuti, ‘Uwalapisha wishi nangu nyina, alingilefye ukumwipaya.’ Nomba imwe mutila, umuntu nga aeba wishi nangu nyina ati, ‘Fintu mfwile namupeela pakumwafwako ni kolobani’, ekutila calituulwa kuli Lesa. Awe lyena tamusuminisha uyu muntu ukuti acite nelyo cimo icakwafwako wishi nelyo nyina. Mukucita ifi, monaula icebo cakwa Lesa pa mulandu wa fishilano fyenu mushilana. Kabili kuli ifintu ifingi ifyo mucita ifyapalana neci.” Nakabili Yesu aita ibumba, alalyeba ati, “Kutikeni kuli ine imwe bonse, mumfwikishe. Takwaba cintu nangu cimo icifuma kunse, icingengila mu nda ya muntu no kumukowesha. Kano ififuma mu mutima wa muntu efikowesha umuntu.” Ilyo afuma pebumba aya ingila mu ŋanda, abasambi bakwe balamwipusha umulolele ipinda. Nao abeba ati, “Bushe kanshi na imwe bene tamulailuka? Bushe tekuti mumone ukuti conse icifuma kunse no kwingila mu nda ya muntu tekuti cimukoweshe nakalya. Pantu taciya mukwingila mu mutima wakwe, lelo ciya mu cifu, elyo panuma cafumina kunse.” Mukulanda ifi, Yesu asuminishe ukuti ifyakulya fyonse tafikowesha. Elyo akonkanyapo ati, “Ala icikowesha umuntu cintu cifuma mu muntu. Pantu mukati ka mitima ya bantu, emufuma amatontonkanyo yabipa, ubulalelale, ubupupu, imisoka, ulubembu, ulunkumbwa lwa fyuma, ubunkalwe, ubucenjeshi, bucilende, umufimbila, umusaalula, icilumba no buwelewele. Ifibi fyonse ifi efifuma mu muntu, kabili efikowesha umuntu.” Awe afumine ku ncende ilya, aima aya na ku calo umwali umusumba wa Turi. Aya ingila mu ŋanda imo, talefwaya nelyo umo ukuti eshibe uko afikilile, nomba cakaana, afilwa ukufisama. Awe umwanakashi uwali na kamwane akakashana akali no mupashi wakowela, ashumfwafye ukuti Yesu naisa, apopene aisa, amufukamina. Uyu mwanakashi ali Mwinafyalo, umwina Sirofonisia. Elyo alapapata Yesu ukuti atamfye umupashi wakowela ufume mu mwana wakwe. Nao amweba ati, “Pakubala kuleka abana balya baikuta, tacilingile ukubuula icakulya ca bana no kuposela imbwa.” Nao umwanakashi amwasuka ati, “Kwena nifyo fine mukwai, lelo ne mbwa nasho shilalyako utubufungau twa bana, tulya tuleponena mwisamba lye tebulo.” Elyo Yesu amweba ati, “Apo wayasuka umusango uyu, kabiye kumobe, umupashi wakowela naufuma mu mwana obe.” Awe abwelelamo kumwakwe, asanga umwana nalala pa busanshi no mupashi wakowela naufumamo. Elyo afumine mu calo umwali umusumba wa Turi, apita mu Sidoni, na mu calo ca Dekapoli, asuka afika na kuli bemba wa Galile. Awe abantu bamo bamuletela nkomamatwi, uwali cibulu. Elyo balamupapata pakuti amutambalikilepo amaboko. Awe amufumya pebumba, baya ukwakuti bali beka. Elyo aingisha iminwe yakwe mu matwi ya uyu muntu. Elyo afwisa amate amukumya nayo pa lulimi. Kabili alosha amenso ku mulu, aisha no mweo, ati, “Efata,” emukuti, “Komoka.” Awe apopene amatwi yakwe yakomoka, na kalimba akakakile ululimi lwakwe kaputuka, atampa no kulalandafye bwino. Elyo Yesu abakonkomesha ati, “Tecakwesha ukwebako umuntu nelyo umo.” Nomba atila ntinti ukubalesha, awe abantu nabo bashimikafye. Kabili balepapisha nganshi abati, “Alecita fyonse bwino bwino! Alelenga bankomamatwi ukulaumfwa na bacibulu ukulalanda.” Muli shilya shine nshiku, nakabili kwaishile longana ibumba ilikalamba. Nomba tabakwete cakulya. Yesu epakwita abasambi bakwe alabeba ati, “Nalangulukila aba bantu, pantu twaikala nabo nomba inshiku shaba shitatu, elyo ne cakulya tabakwete. Nga nati mbaleke babwelelemo kumwabo ne nsala, balefwa ulushile mu nshila, pantu bamo bafumine ukutali.” Abasambi bakwe bamwasuka abati, “Bushe ni kwi muno matololo umuntu engafumya imikate iyakulisha aba bantu?” Nao abepusha ati, “Bushe mukwetepo imikate inga?” Nabo abati, “Cine lubali.” Elyo aeba ibumba ukwikala panshi. Abuula imikate cine lubali, atasha Lesa, elyo amokaula, apeela na basambi bakwe ukuti baakanye ibumba. Awe nabo efyo bacita. Kabili bakwetepo no tusabi tumo utunono, nato ilyo atashishapo Lesa, aeba abasambi bakwe ukuti nato batwakanye ku bantu. Awe balya no kwikuta baikuta. Elyo balonganya ifipandwa ifyasheleko, baisusha imiseke cine lubali. Kanshi abalileko bali nalimo amakana yane. Elyo Yesu asalanganya abantu. Awe apopene aingila na basambi bakwe mu bwato, baya na ku calo ca Dalamanuta. Kabili Abafalise balishile, batampa ukubikana ifikansa na Yesu kukumwesha. Balamweba ukuti acitepo icipeshamano cimo icakulanga kuti aba na Lesa. Awe aisha no mweo nganshi mu mutima wakwe, ati, “Cinshi ico abantu ba ino nkulo balefwaila icishibilo cacipeshamano? Ndemweba icine cine abantu ba ino nkulo tabakamone cishibilo nakalya.” Awe abasha, aingila na mu bwato, bayabukila na kwishilya. Abasambi balilabile ukusenda imikate, balifye no mukate umo mu bwato epela. Elyo Yesu alabasoka ati, “Mulecenjela, muleisopa ku ntutumushi ya Bafalise na ku yakwa Herodi.” Nabo epakulalanshanya abati, “Ico alandila ifyo nico tushikwete mukate.” Yesu nao aishiba ifyo balelanda, elyo abepusha ati, “Cinshi ico mulelandila amuti, tatukwete mukate? Bushe kanshi na nomba tamulatesha no kwiluka tamulailuka? Bushe kanshi imitima yenu icilifye iyaumalala? Bushe kanshi mwaba na menso ayashimona na matwi ayashumfwa? Bushe kanshi tamwibukisha? Ilyo namokawilile abantu amakana yasano imikate isano, bushe ifipandwa fyasheleko mwaiswishe imiseke inga?” Nabo bayasuka abati, “Ikumi limo na ibili.” Kabili Yesu ati, “Nga ilyo namokawilile abantu amakana yane imikate cine lubali, bushe ifipandwa fyasheleko mwaiswishe imiseke inga?” Nabo bayasuka abati, “Cine lubali.” Elyo abeba ati, “Bushe cine na nomba tamulailuka?” Ilyo bafikile ku Betisaida, abantu bamo baletele impofu kuli Yesu. Balamupapata ukuti aikumye. Yesu aikata impofu pa kuboko, aifumisha kunse ya mushi. Elyo aipaala amate pa menso, aitambalikilapo na maboko aipusha ati, “Bushe wamonapo cimo?” Umuntu ainuna amenso ati, “Namona abantu, nomba bali nge miti iyileendauka.” Elyo nakabili amufimba pa menso ne cisansa cakwe. Elyo amenso yakwe yaisuka, atampa no kumona, alamona ifintu fyonse bwino bwino. Yesu epakumweba ati, “Nomba iwe lungamafye kumobe, wibwelela muli uyu mushi.” Yesu na basambi bakwe baimine baile ku mishi ya ku Kesalia Filipi. Mu nshila Yesu alaipusha abasambi bakwe ati, “Bushe abantu batila nine ani?” Nabo bamwasuka abati, “Bamo batila ni Yoani Kabatisha, bambi nabo batila ni Eliya, bambi nabo bena batila ulifye umo pali bakasesema.” Elyo abepusha ati, “Nga imwe mutila nine ani?” Petelo amwasuka ati, “Niwe Kristu.” Elyo abakonkomesha ati, “Tecakwesha ukwebako umuntu nelyo umo ukuti nine Kristu.” Kabili Yesu atendeka ukulabafunda ati, “Umwana wa muntu ali nokuculisha nganshi. Abakalamba na bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde bakamusuula no kumwipaya. Lelo mu bushiku bwalenga shitatu akabuuka.” Abalondolwela fyonse ifi bwino ukwabula ukufisa nangu kamo. Elyo Petelo amufumyapo, alamukalipila. Nomba Yesu ena apilibuka, alolesha na pa basambi bakwe, alakalipila Petelo ati, “Kabiye uko we Satana we! Pantu imitontonkanishishe yobe teyakwa Lesa, yabuntunsefye!” Elyo Yesu aita ibumba lya bantu pamo na basambi bakwe, alabeba ati, “Umuntu nga alefwaya ukulankonka, aleikaanya umwine, alesenda umusalaba wakwe, elyo alenkonka. Pantu uyo onse uufwaya ukupususha umweo wakwe, akaulofya. Lelo uyo onse uulofya umweo wakwe pa mulandu wa ine na pa mulandu wa Mbila Nsuma, ena akaupususha. Bushe umuntu kuti amwenamo nshi, nga cakuti anonka ifyuma fyonse ifya pano calo elyo alufishapo umweo wakwe? Nga cintu nshi umuntu engapeela icingalinga ukukabusha no mweo wakwe? Pantu onse uwakwatila ine nsoni na mashiwi yandi, muli ino nkulo ibi kabili iyatalama, Umwana wa muntu nao akamukwatila insoni ilyo akesa no bucindami bwakwa Wishi pamo na bamalaika bamushilo.” Elyo nakabili alabeba ati, “Ndemweba icine cine, bamo pali imwe, mwe beminine pano tabakafwe, mpaka bakasuke bakamone Ubufumu bwakwa Lesa uko buleisa na maka.” Ilyo papitile inshiku mutanda, Yesu asendele Petelo na Yakobo na Yoani, baya nina ulupili ulutali ukwakuti babefye beka. Elyo ayaluka pa menso yabo. Ifyakufwala fyakwe fyabuuta tuutu, fyalabengeshimafye, fyabuutisha ukucila na pafyo umuntu pano calo engafibuutisha. Elyo bamona Eliya na Mose balelanda na Yesu. Elyo Petelo aeba Yesu ati, “Kafundisha, kuti cawama twaikala pano pene. Lekafye tupangepo insakwe shitatu, imo yobe, imbi yakwa Mose, elyo na imbi iyakwa Eliya.” Taishibe ifyo alesosa, pantu baliketwe no mwenso ukalamba. Elyo paisa ikumbi lyabakupa na mu cinshingwa, na mwikumbi mwafuma ishiwi aliti, “Uyu e Mwana wandi, uo natemwa, mulemumfwa.” Awe apopene bati bacebacebe, tabamwene nelyo umo, kanofye Yesu eka eo bashele nankwe. Ilyo balatentemuka ulupili, Yesu alabakonkomesha ati, “Tecakwesha ukwebako umuntu nelyo umo pafyo mwacimona, kanofye ilyo Umwana wa muntu akabuuka ku bafwa.” Abasambi balisungile bwino uyu mulandu, lelo uko bali beka baleipushanya umulolele amashiwi ya “kubuuka ku bafwa.” Elyo baipusha Yesu abati, “Ngeco bakafundisha bamafunde basosela abati, ‘Eliya euli nokubalilapo ukwisa’ cinshi?” Nao abasuka ati, “Kwena nifyo fine, Eliya ali nokubalilapo ukwisa nokwisa mona ukuti fyonse fili umo fifwile ukubeela. Nga nomba calembelwa nshi ukuti, Umwana wa muntu ali nokuculisha nganshi, kabili no kusuulwa? Lelo ndemweba nati, Eliya alisa kale, na bantu bamucitile ngomo balefwaila, nga filya fine calembwa pa mulandu wakwe.” Ilyo babwelela ku basambi bambi abashele, bamona ibumba ilikalamba nalibashinguluka, na bakafundisha bamafunde bamo balebikana nabo ifikansa. Cilya abantu bamona Yesu, bonse basunguka nganshi, elyo babutuka ulubilo kukuya muposha. Elyo aipusha abasambi bakwe ati, “Finshi ifyo mulebikaninapo nabo ifikansa?” Elyo umuntu umo mwibumba ayasuka ati, “Kafundisha, ndetele kuli iwe umwana wandi umwaume, uwaba no mupashi wakowela uwamupoka no kulanda. Kabili lyonse ilyo umwikata, ulamupama panshi ne fulo lyalafuma ku kanwa, alasenganya na meno, elyo no kumina aumina. Nacilomba abasambi bobe ukuti baufumyemo, nomba nabafilwa.” Elyo Yesu nao ayasuka ati, “Mwe nkulo yabula icisumino mwe! Bushe tukaba na imwe mpaka lilali? Bushe ndi nokuba na imwe mpaka lilali? Leteni akalumendo kuno.” Awe bakaleta kuli Yesu. Nomba umupashi wakowela ushimonafye Yesu, apopene walafulumfunsha akalumendo, wakaposa na panshi, kalafulukuta, ne fulo lyalafuma ku kanwa. Elyo Yesu aipusha wishi ati, “Bushe apo camutampila, papita inshita shani?” Nao ayasuka ati, “Ukufumafye ku bwaice. Kanshi ilingifye ulamuposa mu mulilo na mu menshi pakuti umwipaye. Lelo nga kuti wacitapo cimo, tulangulukileko, utwafweko!” Elyo Yesu amwankula ati, “Auti, ‘nga kuti wacita?’ Ala umuntu wa cisumino kuti acita fyonse.” Apopene wishi wa kalumendo apunda ati, “Nalisumina, shingafwakofye nkwatishe icisumino.” Yesu cilya amona ibumba lyalabutukilako, akalipila umupashi wakowela ati, “We mupashi wakowela we, cinkomamatwi, cicibulu, nakweba fuma muli uyu muntu, wikatala aumwingilamo nakabili.” Elyo umupashi wakowela walakafulumfunsha na maka, ulekuuta, epakufumamo. Akalumendo kashala nakalala kwati nakafwa, na bengi balasosa abati, “Afwa!” Yesu wena akekata mu minwe, akemya, awe nako kaiminina. Cilya Yesu aingila mu ŋanda, abasambi bakwe balamwipusha kumbali abati, “Bushe ifwe cinshi twacifililwa ukuutamfya?” Nao abasuka ati, “Umupashi wa musango uyu teti muutamfyemo kanofye ku mapepo [no kufunga ukulya].” Ilyo bafumine muli ilya ncende baya pita mu calo ca Galile. Yesu talefwaya ukuti abantu beshibe uko bali, pantu alefunda abasambi bakwe. Alebeba ati, “Umwana wa muntu akaposwa mu minwe ya bantu, nabo bakamwipaya. Lelo panuma ya nshiku shitatu akabuuka ku bafwa.” Nomba tabaumfwile umwalolele aya mashiwi. Kabili baletiina no kumwipusha. Awe bafikile ku Kapenamu. Ilyo bali mu ŋanda, Yesu abepusha ati, “Bushe cinshi mwacilabikaninapo ifikansa mu nshila?” Awe bena baikalafye tondolo, pantu mu nshila balebikana ifikansa abati, “Umukalamba pali ifwe bonse nani?” Elyo Yesu aikala, aita na basambi ikumi limo na babili, alabeba ati, “Onse uulefwaya ukuba uwantanshi, afwile aicita uwakulekelesha kabili uwakutumika bonse.” Elyo abuula akaice akeminika pa lwalala, akafukatila, alabeba ati, “Umuntu onse uwasekelela akaice akali nga aka pa mulandu wa ine, ninshi nine asekelela. Kabili onse uwansekelela, tene asekelela, lelo asekelela uwantuma.” Yoani aeba Yesu ati, “Kafundisha, twamwene umuntu umo alebomfya ishina lyobe pakutamfya imipashi yakowela, lelo ifwe twalimulesha, pantu tatwaba nankwe pamo.” Lelo Yesu abeba ati, “Mwilamulesha, pantu takwaba nangu umo uucita icipeshamano mukubomfya ishina lyandi, kabili ese mukulalanda ifibi pali ine. Pantu uyo onse uushitulwisha, ninshi munensu. Uyo onse uwamupeela ulukombo lwa menshi, ico muli bena Kristu, ndemweba icine cine takabulwe icilambu cakwe. “Nomba uwalenga ukuti kamo pali utu twaice utwansumina ukubifya, kuti camuwaminapo ukumukakila mu mukoshi icilibwe icafina icakupelelako, no kumuposa muli bemba. Kabili icisansa cobe nga cakulengesha ukubifya, ciputuleko. Cawamishapo ukwingila mu mweo na makunkutu, ukucila ukuya ne fisansa fibili mu mulilo wape. Kabili ulukasa lobe nga lwakulengesha ukubifya, uluputuleko. Cawamishapo ukwingila mu mweo icilema, ukucila ukuya na makasa yabili ku mulilo wape. Kabili ilinso lyobe nga lyakulengesha ukubifya, litonkole. Cawamishapo ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa ne linso limo, ukucila ukuposwa na menso yabili mu mulilo wape, umo ‘imititi yabo ishifwa, no mulilo ushishima.’ Nga filya balunga umucele mu fyakulya, efyo onse akalungwamo umulilo wa macushi. Umucele waliwama, nomba nga wafumuka, bushe kuti waloweshiwa nanshi? Na mu bumi bwenu bwine mulebamo umucele, kabili muleikala na banenu umutende.” Elyo Yesu afumine kuli ilya ncende, aile mu calo ca Yudeya na kwishilya lya mumana wa Yordani. Kabili amabumba yalongana uko ali, elyo nao alabafunda nge fintu alecita lyonse. Abafalise bamo baisa uko ali balamwesha abati, “Bushe calisuminishiwa umwaume ukuleka umukashi wakwe?” Nao abasuka ati, “Lifunde nshi Mose amwebele?” Nabo abati, “Mose alisuminishe umwaume ukulemba kalata wakumulekelapo, epakumutamfya.” Elyo Yesu abasuka ati, “Ico Mose amulembele ili ifunde, mulandu wakumalala kwa mitima yenu. Lelo pa citendekelo ilyo Lesa abumbile fyonse, abumbile umwaume no mwanakashi. ‘Kanshi eco umwaume ashiila wishi na nyina no kuminkana no mukashi wakwe, elyo aba babili baba umubili umo.’ Kanshi nomba tabali babili, balifye umubili umo. Ico Lesa alundinkanya, umuntu ecilekanya.” Nomba ilyo bali mu ŋanda, abasambi bamwipusha nakabili pali uyu mulandu. Nao abasuka ati, “Umwaume uwaleka umukashi wakwe, aya upa na umbi, ninshi abembukila umukashi wakwe. No mwanakashi nao nga afuma ku mulume wakwe, aya upwa ku mwaume umbi, ninshi nao lubembu acita.” Abantu baleta utwaice pakuti atukumye, lelo abasambi balabakalipila. Ilyo Yesu amona ifi, afulwa, abeba ati, “Lekeni utwaice twise uko ndi, mwitulesha iyoo. Pantu ababa ngotu twaice, e bene ba Bufumu bwakwa Lesa. Ndemweba icine cine, umuntu onse uushipokelela Bufumu bwakwa Lesa nga kaice, takengilemo nakalya.” Elyo Yesu afukatila utwaice, atutambalikilapo amaboko, atupaala. Kabili Yesu aimine ubulendo, elyo umuntu aisa ulubilo amufukamina, amwipusha ati, “Kafundisha musuma, bushe ni finshi ndi nokucita pakumona umweo wape?” Yesu amwasuka ati, “Cinshi ico wanjebela ukuti ndi musuma? Takwaba musuma nelyo umo, kanofye Lesa eka. Walishiba amafunde ayatila, ‘Wilaipaya, wilabembuka, wilaiba, wilabepesha babiyo, wilafinsha, ulecindika wiso na noko.’ ” Nao amwasuka ati, “Kafundisha, ala ifi fyonse ndafikonka ukufumafye ku bwaice bwandi.” Yesu amulolekesha, amutemwa. Amweba ati, “Wabulishapo cimo. Kabiye, kashitishe fyonse ifyo wakwata, upeele ne ndalama ku balanda, lyena ninshi ukakwata icuma mu mulu. Elyo wise unkonke.” Ilyo aumfwa ifi, wena aikatwa no bulanda. Afuma aya alelanguluka, pantu ali ne fyuma ifingi. Elyo Yesu alatandanya amenso, aeba na basambi bakwe ati, “Yangu ifyo cayafya ku bakwata ifyuma ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa!” Awe abasambi bakwe basunguka nganshi pa mashiwi yakwe. Yesu ena abwekeshapo ukubeba ati, “Mwe bana, yangu ifyo cayafya ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa! Ala cayangukapo ingamila ukupula mu linso lya nshindano, ukucila uwafyuma ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa.” Awe abasambi basunguka nganshi balaipushanya abati, “Nga kanshi nani engapusuka?” Yesu abalolesha, abeba ati, “Abantu bena kuti bafilililwafye, lelo Lesa wena iyoo, pantu Lesa tafilwa kantu.” Petelo epakumweba ati, “Mona ifwe twalisha fyonse twalikukonka!” Yesu amwasuka ati, “Icine cine ndemweba, takuli nangu umo uwasha iŋanda, nangu bamunyina, nangu inkashi, nangu nyina, nangu wishi, nangu abana, nangu amabala pa mulandu wa ine no wa Mbila Nsuma, uushakapokelepo mu nshita ya nomba imiku umwanda umo, amayanda na bamunyina, inkashi, abana, na mabala. Lelo kwena na macushipo. Elyo mu nshita ikesa akamona umweo wape. Lelo abengi abantanshi bakaba abakulekelesha, na bakulekelesha bakaba e bantanshi.” Kabili ilyo bali pa bulendo baleninika ukuya ku Yerusalemu, Yesu ewali pantanshi. Awe abasambi cabapesha amano, na balekonka panuma nabo umwenso wabekata. Nakabili Yesu abuula abasambi ikumi limo na babili atendeka no kubashimikila ifili nokumuponena. Abeba ati, “Moneni, twalaya ku Yerusalemu, elyo Umwana wa muntu alaya poswa kuli bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde. Balaya mupingwila ukufwa no kumuposa mu minwe ya Benafyalo. Bakamuseka, bakamusaka amate, bakamuma ifikoti no kumwipaya. Lelo panuma ya nshiku shitatu akabuuka ku bafwa.” Elyo Yakobo na Yoani bamwana Sebede baisa, bapalamina kuli Yesu. Bamweba abati, “Kafundisha, tulefwaya utucitile ico twalalomba.” Nao abepusha ati, “Cinshi ico mulefwaya ukuti mucitile?” Nabo bamwasuka abati, “Utusuminishe ukuti umo akaleikala ku kulyo kobe, umbi ku kuso kobe mu Bufumu bobe.” Yesu abeba ati, “Tamwishibe ico mulelomba. Bushe kuti mwanwena mu lukombo lwa macushi ndi nokunwenamo, nangu bushe kuti mwabatishiwa ulubatisho lwa macushi ndi nokubatishiwako?” Nabo bamwasuka abati, “Ee kuti twacita.” Yesu abeba ati, “Ulukombo ndi nokunwenamo, na imwe elo mukanwenamo, no lubatisho ndi nokubatishiwako, na imwe elo mukabatishiwako. Nomba ukwikala ku kulyo kwandi nangu ku kuso kwandi, teine mpeela, fya yabo Lesa afipekanishisha.” Ilyo abasambi bambi ikumi limo baumfwa ifi, bafulilwa Yakobo na Yoani. Yesu abeta bonse, alabeba ati, “Mwalishiba ukuti mu Benafyalo abo batila e bashamfumu, balomya ubufumu bwabo, na bakalamba babo nabo babateeka no mucusha. Imwe tacili nakuba ifi iyoo. Lelo pali imwe, onse uulefwaya ukuba umukalamba, abe ewakumutumika. Kabili onse uulefwaya ukuba uwantanshi, abe umusha wa bonse. Pantu no Mwana wa muntu wine taisa pakuti bamutumike, lelo ni kukutumika no kuleka umweo wakwe pakupususha abengi.” Awe bafikile ku Yeriko. Ilyo Yesu alafuma mu Yeriko pamo na basambi bakwe ne bumba ilikalamba, impofu Batimeo, emukuti mwana Timeo, ali mumbali ya nshila naikala alelomba. Cilya aumfwa ukuti ni Yesu wa ku Nasaleti, atendeka ukupunda ati, “Yesu Mwana Davidi, shi winganangulukilako!” Nomba abengi balaikalipila pakuti italale. Lelo yena elyo yacila ukupunda aiti, “We Mwana Davidi shi winganangulukilako!” Awe Yesu aiminina abeba ati, “Mwiteni ese kuno.” Elyo nabo baita impofu, balayeba abati, “Teka umutima, ima, alekwita.” Awe yaposa icakufimbana caiko, yatoloka ibaka, yaya na kuli Yesu. Yesu aipusha impofu ati, “Cinshi ico ulefwaya ukuti nkucitile?” Impofu yamweba aiti, “Kafundisha, ndefwaya ukulalolesha.” Elyo Yesu ayeba ati, “Kabiye icisumino cobe ecakuposha.” Awe apopene atendeka ukulolesha, alakonka na Yesu uko aleya. Cilya Yesu na basambi bakwe baya balepalama ku Yerusalemu, bafika na pa Betifage na Betani mupepi no lupili lwa Miolifa. Yesu atuma abasambi bakwe babili, abeba ati, “Kabiyeni pa mushi ulya pantanshi. Kabili pakwingilafye pene muleya sanga umwana wa punda nakulikwa, uo umuntu ashatala aninapo. Mumukakule, mumulete kuno. Umo nga amwipusha ati, ‘Cinshi mwalakakwila umwana wa punda?’ Musose amuti, ‘Ni Mfumu eilemufwaya, kabili yalamubwesha nombalinefye.’ ” Awe baima, baya sanga no mwana wa punda nabamukulikila pa mwinshi wa ŋanda panse mumbali ya musebo. Nomba cilya balakakula umwana wa punda, abantu bamo abaimininepo balabepusha abati, “Cinshi ico mulecita, mulekakula umwana wa punda?” Nabo bayasukafye ngomo Yesu acibebela, na bantu babaleka, balaya. Awe baleta umwana wa punda kuli Yesu. Bayanshikapo ne nsalu shabo epo Yesu aikala. Abantu abengi balayanshika insalu shabo mu nshila, elyo bambi nabo balayansa imisambo ya miti balekontola mu mpanga. Abatangile na balekonka panuma balepunda abati, “Hosana, nakalebalika! Lesa apaale uyu waisa uo Imfumu yatuma! Nabupaalwe ubufumu buleisa ubwakwa shifwe Davidi! Lumbanyeni Lesa Mukulu!” Awe Yesu afika mu Yerusalemu aingila na mwi Tempele. Alolesha fyonse ifyalimo, nomba ico akasuba kalasumbila kukuwa, afumamo, aya ku Betani na basambi ikumi limo na babili. Ubushiku bwakonkelepo, ilyo balebwela ukufuma ku Betani, Yesu insala yamwikata. Cilya amona umukunyu akatalamukila uli na mabula ayalelema, eko aya kukumona nga walitwala. Nomba cilya afikako, asangakofye amabula yeka yeka, pantu tayali nshita amakunyu yatwalilapo. Elyo aeba umukunyu ati, “Kwikaba nelyo umo uwakulyako nakabili icitwalo kuli iwe.” Na basambi bakwe baleumfwa uko alesosa ifi. Awe bafika mu Yerusalemu. Yesu aingila mwi Tempele, atendeka no kutamfisha panse abaleshitishamo na baleshita ifintu. Kabili alapenaula amatebulo ya balekabushanya indalama, ne fipuna fya baleshitisha inkunda. Elyo alesha na bonse abalesenda ifipe ukupita mwi Tempele. Kabili alabafunda, alabeba ati, “Bushe tacalembwa ukuti, ‘Iŋanda yandi ikalaitwa ukuti ni ŋanda iyakupepelamo abantu aba mishobo yonse?’ Nomba imwe mwaisangula icifulo ca bapupu!” Kanshi bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde ilyo batesha ifi, balafwailisha inshila iyakuti bengamwipailamo. Pantu balemutiina ico abantu bonse balepapa imifundile yakwe. Ilyo kwaba icungulo, awe afuma mu musumba. Nomba ilyo balepitapo ulucelo, bamona ukuti umukunyu nauma onse ukufikafye na ku mishila. Elyo Petelo aibukisha. Aeba na Yesu ati, “Kafundisha, shimona ulya mukunyu walapishe nauma!” Yesu abasuka ati, “Mube ne cisumino muli Lesa. Ndemweba icine cine, umuntu nga aeba ulupili ulu ati, fuma apa uipose muli bemba, elyo no kutwishika taletwishika mu mutima wakwe, lelo nasumina ukuti ico alanda calacitika, ninshi cili nokucitika. Eico kanshi ndemweba nati, fyonse ifyo mwingalomba mu mapepo, mwasumina nokuti namupeelwa, ninshi mukapeelwa. Kabili lyonse ilyo mulepepa, nga palipo ico bamulufyanya ku muntu umo, mubeleleni uluse. Ninshi na Shinwe wa mu mulu akamubelela uluse ku fintu mubifya.” Kabili babwelelamo ku Yerusalemu. Nomba ilyo Yesu aleendauka mwi Tempele, bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde na bakalamba baisa uko ali, balamwipusha abati, “Bushe ni ku maka nshi ucitilako ifi fintu? Nangu nani wakupeela amaka yakucita ifi fintu?” Yesu abasuka ati, “Na ine nalamwipushapo icipusho cimo. Nga mwanjasuka, elyo na ine nalamweba ukufuma amaka ncitilako ifi fintu. Bushe ulubatisho lwakwa Yoani lwafumine ku mulu nangu ni ku bantu? Njasukeni.” Awe balapingushanya abati, “Nga twatila lwafumine ku mulu, ninshi aletweba ati, ngeco mushamusuminine cinshi? Conse nga twati ni ku bantu, awe abantu tabatupanye, pantu bonse balishininkisha ukuti Yoani ali kasesema icine cine.” Kanshi epakwasuka Yesu abati, “Awe tatwishibe.” Yesu nao abeba ati, “Kanshi na ine nshamwebe ukufuma amaka ncitilako ifi fintu.” Kabili Yesu atampa ukubomina imilumbe ati, “Umuntu umo alilimine ibala lya myangashi, apindako ne linga, aimbamo ne cakukaminamo umwangashi, akuulamo no lupungu. Elyo aseekesha ibala lya myangashi ku balimi, ena aima aya pa bulendo. Cilya ulwakulobolola ifisabo lwafika, umwine ibala atuma umusha wakwe ku balimi, pakuti ese amupokeleko ifisabo fimo pa fya mwibala lyakwe ilya myangashi. Nomba bena bamwikata, bamupumaula, bamutamfya, aya iminwe nkutwa. Kabili umwine ibala atumako umusha na umbi, lelo nao bamumaula ku mutwe no kumusebanya icabipisha nganshi. Kabili atumako na umbi, wena bamwipaya. Kabili atuminekofye abengi, bamo babapumaula, bambi bena babepaya. Asuka ashalafye no muntu umo umwana wakwe umwaume uo atemenwe nganshi. Pakulekelesha eo atumako ati, ‘Wena balaya mucindika.’ Lelo abalimi balaebana abati, ‘Ala impyani iyi. Aleni iseni tuipaye, ne bala likaba lyesu!’ Awe bamwikata, bamwipaya, bamuposa na kunse ye bala lya myangashi.” Elyo Yesu aipusha ati, “Nga kanshi umwine ibala akacita shani? Akalofya abo balimi, akaseekesha ne bala lya myangashi kuli bambi. Bushe tamwabelenga mu Malembo Yamushilo apo calembwa ukuti, “‘Ilibwe ilyo bakakuula basuulile, elyaisa ba ilyakwikasha petungi. Ifi efyo Imfumu yacita, kabili cakupapa kuli fwe baleimwena!’ ” Elyo balafwaya ukwikata Yesu, ico bailuka ukuti muli uyu mulumbe ebo alelandapo. Lelo batiina amabumba ya bantu, kanshi epakumusha, baya. Kabili batumine Abafalise bamo na bena Herodi bamo kuli Yesu, abakuti bamone umwakumwikatila mu milandile yakwe. Awe baisa uko ali, balamweba abati, “Kafundisha, twalishiba ukuti uli mufumacumi. Kabili tautiina muntu nelyo umo, pantu tawaba na kapatulula, lelo ufunda fyonse ifyo Lesa afwaya mu cishinka. Bushe calilinga ukulasonka umusonko kuli Kesalo nangu iyoo? Bushe tulesonka nangu twilasonka?” Nomba Yesu ico eshibe ubucenjeshi bwabo, abeba ati, “Cinshi ico mulenjesesha? Leteni indalama monepo.” Awe nabo bamuletela imo. Elyo abepusha ati, “Ngoyu balengelepo nefi ifyalembwapo fyakwani?” Bamwasuka abati, “Fyakwa Kesalo.” Elyo Yesu abeba ati, “Kanshi akupeeleni Kesalo ifyakwa Kesalo, elyo akupeeleni Lesa ifyakwa Lesa.” Awe bapapa nganshi pafyo ayasuka. Elyo Abasaduki bamo baisa kuli Yesu. Abasaduki bena batila, “Takwaba kushukuka kwa bafwa.” Balaipusha Yesu abati, “Kafundisha, ifwe Mose atulembele aya mashiwi ati, ‘Umuntu nga afwilwa munyina, uwasha umukashi nomba tafyelemo bana, ninshi uyu muntu ali nokuupa mukamfwilwa pakuti afyalileko munyina abana.’ Nomba kwaliko bamunyina abaume beka beka cine lubali. Umukalamba wabo ewabalilepo ukuupa umwanakashi, nomba afwafye ukwabula ukufyalamo umwana. Uwacibili amupyana, lelo nao afwa ukwabula ukufyalamo umwana, no walenga batatu nao nifyo fine. Basuka bonse cine lubali bapwa ukufwa, ukwabula ukufyalamo abana. Pakulekelesha umwanakashi nao wine asuka afwa. Nomba pakushukuka kwa bafwa, bushe akaba umukashi wakwani apo aupilwe kuli bonse cine lubali?” Yesu abasuka ati, “Bushe teko ekuluba kwenu uko, pantu tamwaishiba Malembo Yamushilo, nangu amaka yakwe? Pantu ilyo abantu bakabuuka ku bafwa, tabakaleupa nangu ukulaupwa, lelo bakaba nga bamalaika ba mu mulu. Nomba pa mulandu wakubuuka ku bafwa, bushe tamwabelenga mu citabo cakwa Mose, pa mulandu wa cimpusa calebilima, ifyo Lesa aebele Mose ati, ‘Nine Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki, Lesa wakwa Yakobo?’ Kanshi ni Lesa wa bomi, te Lesa wa bafwa iyoo. Mwalilubafye apakalamba nganshi.” Kafundisha wamafunde umo alyumfwileko uko balebikana ifikansa. Ilyo amona ukuti Yesu ayasuka bwino bwino, nao amwipusha ati, “Bushe ifunde ilyacila pa mafunde yonse lifunde nshi?” Yesu amwasuka ati, “Ifunde ilyacilapo pali yonse nili ilyakutila, ‘Umfwa we Israeli, Imfumu Lesa wesu e Mfumu fye imo mpo epela. Na iwe uletemwa Imfumu Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, na mano yobe yonse, na maka yobe yonse.’ Ifunde ilyakonkapo nili, ‘Uletemwa umubiyo ngefyo waitemwa we mwine.’ Takwaba ifunde limbi ilyacila pali aya.” Elyo kafundisha wamafunde amweba ati, “Kafundisha, wayasukafye bwino. Walungika mukusosa ukuti Lesa abafye umo, takwaba na umbi. Kabili ukumutemwa no mutima obe onse, na mano yobe yonse, na maka yobe yonse, elyo no kutemwa umubiyo ngefyo waitemwa we mwine, ifi fintu fyalicila amalambo yonse ayo balekela Lesa no kumocela.” Cilya Yesu amona ukuti ayasukafye ifyamano, amweba ati, “Iwe uli mupepi no Bufumu bwakwa Lesa.” Awe nomba tapali nakabili uwakupama ukwipusha Yesu na fimbi. Ilyo Yesu alefunda mwi Tempele, aipusha abantu ati, “Bushe cinshi ico bakafundisha bamafunde basosela abati, ‘Kristu ni Mwana Davidi?’ Ngefyo Davidi umwine ilyo asanikilwe na Mupashi Wamushilo asosele ati, “‘Imfumu yaeba Imfumu yandi aiti, Ikala ku kulyo kwandi, mpaka abalwani bobe nkabacita apakunyanta amakasa yobe.’ Nga kanshi apo Davidi umwine aita Kristu ati, ni Mfumu, bushe kanshi Kristu kuti aba shani mwane?” Na bantu ibumba ilikalamba basansamuka pakumfwa Yesu. Elyo alabafunda ati, “Cenjeleni kuli bakafundisha bamafunde, abatemwa ukwendauka nabafwala imingila iyitali, nokuti abantu balebaposha mu mansa sha fisankano. Kabili basala ifipuna ificindamishepo mu sinagoga, elyo ne fipuna ifyamucinshi pa malila. Aba ebalila bamukamfwilwa ifyuma fyabo, kabili batemwa ukuilanga mukupepa amapepo ayatali. Ala aba bantu ebo Lesa akakandisha ukucila!” Elyo Yesu aikala apalungatene ne cipao mwi Tempele. Alelolesha ifyo ibumba lya bantu lileposa indalama mu cipao. Abafyuma abengi baleposamo indalama ishingi. Elyo paisa mukamfwilwa umo umupina, ena aposamo utundalama tubili. Yesu aita abasambi bakwe, abeba ati, “Ndemweba icine cine uyu mukamfwilwa umupina, aposamo ukucila bonse abaposelemo indalama mu cipao. Pantu bonse abaposelemo indalama, bafumishe pa fingi, lelo uyu mukamfwilwa umupina wena aposamo tonse uto akwete utwakulilamo.” Nomba cilya Yesu alefuma mwi Tempele, umusambi wakwe umo amwebele ati, “Kafundisha, shimona ifimabwe ubukulu! We fikuulwa ubusuma!” Yesu amwasuka ati, “Bushe nifi fikuulwa fikalamba ulemona? Ala tapakashale libwe nangu limo pa mulu wa libiye, yakabongololwafye yonse.” Kabili cilya Yesu ekele pa lupili lwa Miolifa apalungatana ne Tempele, elyo Petelo, Yakobo, Yoani na Andele balamwipusha ilyo bali beka abati, “Twebeko, bushe ifi fintu fikabako lilali? Elyo kabili cishibilo nshi tukeshibilako ukuti ifi fintu fyalafikila?” Elyo Yesu atendeka ukubeba ati, “Mulecenjela pakuti umuntu nangu umo ekamubepaika. Pantu abengi bakesa balesosa abati, ‘Nine Kristu,’ kabili bakabepa abengi. Elyo mukomfwa inkondo ne ntulubundi sha nkondo, mwikasakamikwa. Ifi fintu fili nokucitika, lelo ukupwa kwa calo ninshi takulati. Pantu umushobo umo ukemina umushobo ubiye, elyo ne mfumu imo ikemina imfumu ibiye. Kukaba ne finkukuma mu ncende ishalekana lekana, kabili kukaba ne fipowe. Ifi fyonse fikabafye icitendekelo ca macushi. “Eico imwe mube abailukila. Pantu bakamutwala mu filye, kabili bakamuma ifikoti mu masinagoga. Bakamulubulwisha ku balashi na bashamfumu pa mulandu wa ine, pakuti mukabe bakambone bandi. Lelo ilyo ukupwa kwa calo takulafika, Imbila Nsuma ili nokubala yashimikilwa ku mishobo yonse. Kabili ilyo bakalamwikata no kumusenda kukumulubulwisha, mwikalasakamana umwakuya landila. Mukalelandafye ifyo mwalangililwa pa nshita ine iyo, pantu temwe mukalalanda, lelo ni Mupashi Wamushilo eukalalanda. Munyina akepaisha munyina, wishi nao mwane. Abana bakemina abafyashi babo no kubepaisha. Abantu bonse bakamupata pa mulandu wa ine. Lelo uukashipikisha mpaka na ku mpela, eukapusuka. “Ilyo mukamona umupamba wabonaushi, uli mu ncende ushili nakubamo, (uulebelenga naeluke) elyo abakaba mu Yudeya bakafulumukile ku mpili. Uukaba pa mutenge wa ŋanda yakwe, ekeka ukuti aye buula ifintu fyakwe mu ŋanda. Uukaba mwibala, ekabwela kukubuula insalu shakwe. We shamo we ku banakashi abakaba pabukulu na bakalaonsha abana muli shilya nshiku! Mulelomba Lesa ukuti ifi fintu fiikacitika mu nshita yampepo. Pantu ukufumafye apo Lesa abumbile icalo ukufika na pali nomba, tapatala apaba, kabili takwakatale akuba ubucushi ubwabipisha ngobo. Kabili Imfumu aikaanacefyako isho nshiku, nga tekuti kube muntu nangu umo uwingapusuka. Lelo pa mulandu wa basalwa abo yaisalila iyine, yalicefyako isho nshiku. “Elyo kabili umo nga amweba ati, ‘Moneni, Kristu uyu ali kuno, nangu moneni ulya ali kulya!’ mwikasumina. Pantu kukamoneka bakristu babufi na bakasesema babufi. Bakalacita ifishibilo ne finjelengwe ifyakubepaikilako na basalwa nga cingacitika. Kanshi imwe mube abailukila, namusokako libela. “Nomba muli isho nshiku, ilyo ubo bucushi bukapita, elyo akasuba kakafiita, umweshi nao ukaleka ukubalika, intanda nasho shikapona ku mulu, na maka ya mu mulu yakatenkana. Elyo bakamona Umwana wa muntu uko aleisa mu makumbi na maka nganshi no bucindami. Elyo akatuma bamalaika kukulonganika abasalwa bakwe, ukufuma ku tupinda tonse tune utwa pano isonde, ukutula ukwatendekela isonde ukufika noko wapelela umulu. “Kanshi ku mukunyu eko musambilile. Imisambo yauko itila nga yapuka ululembelya, ninshi mwaishiba ukuti amainsa yali mupepi. Eifyo fine na imwe, nga mwamona ifi fintu fyalacitika, ninshi mukeshibe ukuti Kristu ali mupepi, alifye pa mwinshi. Ndemwebe cine cine ukuti, ino nkulo tayakapite, ninshi ifi fintu fyonse fyalicitika. Umulu ne calo fikonaika, lelo amashiwi yandi yena tayakonaike iyoo. “Lelo tapaba uwaishiba ilyo ubo bushiku bukafika, nangu ni nshita ine. Bamalaika ba mu mulu tabaishiba, nangufye Umwana taishiba, kanofye Tata eka ewaishiba. Mulecenjela mwikale abaiteyanya, pantu tamwishibe ilyo nshita ikafikila. Caba ngo muntu uuleya pa bulendo, ilyo alasha iŋanda, apeela imilimo ku basha bakwe iyo bakulabomba cila muntu. Elyo akonkomesha malonda ukulalonda lyonse. Kanshi mulelola, pantu tamwishibe ilyo umwine wa ŋanda akabwela. Nalimo ni ku cungulo, nangu pakati ka bushiku, nakalimo pali mukolwe wantanshi, nangu pa macaca. Mulelola, epali amupumikisha, asanga muli mu tulo. Ifyo ndemweba, ndeebafye bonse nati, mulelola!” Awe kwashelefye inshiku shibili kukusefya inshikunkulu ye Pasaka iya Cakucilila, ne nshikunkulu ya Mikate Ishatutumuka. Bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde balefwailisha ifyakwikata Yesu mu bucenjeshi, no kumwipaya. Balasosa abati, “Awe mu nshikunkulu mwena temo, epali kwaisa buuka icimfulunganya mu bantu.” Yesu ali mu Betani mu ŋanda yakwa Simoni Wafibashi. Ilyo ali pakulya, mwaisa umwanakashi nasenda ibotolo umwali amafuta aya cena cisuma ayaleitwa nardi, aya mutengo ukalamba nganshi. Amokolapo inciliko pebotolo, akonkomwena na mafuta pa mutwe wakwa Yesu. Lelo bamo abalimo bafulwa, balaebana abati, “Cinshi balaonawila ifi amafuta? Aya mafuta nga kuti bayashitisha pa ndalama ukucila imyanda itatu, elyo bashipeela na ku balanda.” Awe bailishanya nganshi pali uyu mwanakashi. Yesu wena asosa ati, “Mulekeni! Cinshi ico mwalamusakamikila? Ala namombela umulimo usuma nganshi. Abalanda bena mwakulaba nabo lyonse, kabili lyonse ilyo mulefwaya, kuti mwabafwilisha. Lelo ine tatwakabe na imwe lyonse. Uyu mwanakashi nabomba ukulingana nefyo engabomba. Nasuba umubili wandi libela pakuupekanya kukushiikwa. Ndemweba icine cine, konse uko bakalashimika Imbila Nsuma pano isonde ponse, bakalashimika ne fyacita uyu mwanakashi, pakumwibukisha.” Elyo Yuda wa ku Kelyoti, umo pa basole ikumi limo na babili, aile kuli bashimapepo bacindami, pakuti omfwane nabo ifyakuposa Yesu kuli bena. Awe nabo basansamuka pakumfwa ifyo. Bamulaya no kumulipila indalama. Yuda wena alafwailishafye inshita ingalinga ukumuposelapo. Ubushiku bwakubalilapo ubwakulyamo Imikate Ishatutumuka, ubo baleipayamo umwana wa mpaanga ukuba ilambo lye Pasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, abasambi baipwishe Yesu abati, “Bushe ni kwi ulefwaya tuye tukupekanishishe ukwakulila Ipasaka?” Elyo atumapo abasambi bakwe babili, abeba ati, “Kabiyeni mu musumba, muleya kumana no mwaume nasenda umutondo wa menshi. Muye mukonka na mu ŋanda aleya ingila. Elyo muye eba umwine ŋanda amuti, ‘Kafundisha atila ati, bushe umuputule wandi uli kwi umwakuti njise ndile Ipasaka na basambi bandi?’ Nao alaya mulanga umuputule wa pamulu, uukulu, nabawansa, nauteyanishiwa. Umo mwine emo mutupekanishishe.” Awe abasambi baima, baya mu musumba, baya sanga ne fintu fyonse ngomo Yesu abebele. Nabo epakupekanya ne Pasaka. Cilya kwaba icungulo, Yesu na basambi ikumi limo na babili baya kulya kwine. Ilyo bandeme pakulya, Yesu asosa ati, “Ndemweba icine cine, umo pali imwe uo tulelya nankwe alamposa ku balwani.” Nabo baikatwa no bulanda, balamwipusha umo umo abati, “Bushe nine?” Nao abasuka ati, “Ni umo pali imwe ikumi limo na babili, uo nalatumpika nankwe pamo mu mbale. Ukuba kwena Umwana wa muntu alaya kukufwa nga mulya mwine calembelwa. Lelo umuntu walaposa Umwana wa muntu, ena alishama! Uyu muntu akaanafyalwa nga kuti camuwamina!” Ilyo bali pakulya, Yesu abuulile umukate, atasha Lesa, aumokaula, apeela na basambi bakwe ati, “Buuleni, uyu mubili wandi.” Elyo abuula ulukombo, atasha Lesa, kabili abapeela bonse banwamo. Abeba ati, “Uyu mulopa wandi uwa cipangano, uulesuuma pa mulandu wa bengi. Namweba icine cine, nshakanwe nakabili ifya ku fisabo fya myangashi, mpaka no bushiku bulya ilyo nkanwa umwangashi upya mu Bufumu bwakwa Lesa.” Kabili cilya bapwa ukwimba ulwimbo, bafumamo, baya na ku lupili lwa Miolifa. Elyo Yesu abeba ati, “Imwe bonse mulembutuka. Pantu calilembwa ukuti, ‘Nkakoma kacema, ne mpaanga shikapashika!’ Nomba ilyo nkabuuka ku bafwa nkamutangilila ku Galile.” Petelo epakumwankula ati, “Nelyo bonse balekubutuka, awe ine, iyoo!” Elyo Yesu amweba ati, “Ndekweba icine cine, lelo line, buno bwine bushiku, mukolwe talati alile imiku ibili, ninshi iwe naunkaana imiku itatu.” Lelo Petelo abwekeshapo, alandikisha ati, “Ine, nshakukaane nakalya nga kufwa tulefwa nobe!” Awe na bambi bonse balandafye cimo cine. Elyo Yesu na basambi bakwe baya ku ncende iyo beta Getisemani. Yesu abeba ati, “Ikaleni pano pa nshita ndepepa.” Asendapo Petelo, Yakobo na Yoani, aya nabo. Elyo atampa ukulanguluka nganshi, no bulanda bwamwikata. Kabili aeba abasambi bakwe ati, “Ine umutima wandi waikatwa no bulanda ni cikangafye mfwe. Shaleni pano, mulelola.” Awe ati endeleleko cinono akatalamukila, awa panshi, alapepa ukuti iyi inshita ingapitila ukutali nga cingalinga. Asosa ati, “Abba, Tata, Tata ee, iwe ifintu fyonse kuti wacita, mpokololako kuli ubu bucushi. Lelo ifyo ine ndefwaya tefyo, kanofye ifyo iwe ulefwaya.” Kabinge abwelela ku basambi bakwe, asanga bali mu tulo. Elyo aeba Petelo ati, “Simoni bushe naulala mwa? Bushe wafilwa ukulola pa nsa imofye? Mulelola no kupepa mulepepa, epakukanawila mu ntunko. Umutima wena ulefwaya, lelo umubili wena naunakuka.” Nakabili Yesu aya mukupepa, alasosafye amashiwi yamo yene. Nakabili abwelela ku basambi, asanga bali mu tulo, pantu amenso yabo nayekatwa ku tulo, baluba ne cakumwasuka. Kabili abwela umuku wabutatu, alabeba ati, “Bushe kanshi na nomba mucili mu tulo, muletuusha? Capwa! Inshita yafika! Moneni, Umwana wa muntu alaposwa mu minwe ya bantu babi. Imeni, natuleya uwakumposa alafika!” Ilyo line ninshi Yesu acili alelanda, Yuda, umo uwa pa basole ikumi limo na babili afika. Aisa ne bumba lya bantu, nabaipangasha ne mpanga ne nkonto, bafuma kuli bashimapepo bacindami, bakafundisha bamafunde na bakalamba. Uwakuposa Yesu wena ninshi nabapeela icishibilo ati, “Uo nalaya posha pa kumutomona euyo wine. Mumwikate no kumusopa bwino pakumusenda.” Apopene cilya Yuda afika, alungama kuli Yesu, asosa ati, “Mwapoleni Kafundisha!” Elyo amutomona. Awe bafukukila pali Yesu, bamwikata. Elyo umo pa beminine mupepi asomona ulupanga, akoma umusha wakwa Shimapepo mukalamba amusempako ukutwi. Elyo Yesu abepusha ati, “Bushe ine ndi cipondo pakuti mwise ne mpanga ne nkonto kukunjikata? Inshiku shonse twaleba na imwe ndefunda mwi Tempele, nokuti munjikate iyoo. Nomba cisuma, epakuti ifyalembwa mu Malembo Yamushilo fifikilishiwe.” Awe abasambi bakwe bonse bamusha eka bafulumuka. Elyo pali umulumendo umo uwalekonka Yesu, afwelefye insalu yeka yeka. Wena ilyo bamwikata, abapusumuka, asha insalu afulumuka ubwamba. Awe basendele Yesu bamutwala kuli Shimapepo mukalamba. Elyo bashimapepo bacindami, abakalamba na bakafundisha bamafunde balongana bonse. Petelo wena alekonka Yesu lutonuma, asuka aingila na mu lubansa lwe sano lyakwa Shimapepo mukalamba. Awe aikala na pekele ifita fya mwi Tempele, alaonta no mulilo. Bashimapepo bacindami bonse na bashicilye bene bonse balafwailisha imilandu Yesu acita, pakuti bamupingwilepo ukufwa, lelo bafilililwafye. Kwena pali bakambone babufi abengi abalandile ifingi ifyakubepesha Yesu. Lelo ifyo balelanda fyalepusana. Kabili bambi nabo baiminina, balabepesha Yesu abati, “Ifwe twalyumfwile uko alesosa ati, nkabongolole Tempele ilyakuulwa na bantu, elyo pa nshiku shitatu nkakuulapo limbi ilishakakuulwe na bantu.” Lelo na pali uyu wine mulandu ifyo balesosa fyalipusene. Elyo Shimapepo mukalamba aiminina mu lwalala aipusha Yesu ati, “Tauleyasuka nelyo cimo? Ngeyi milandu yonse aba bantu balekwebelela?” Nomba Yesu wena aikalafye, no kwasukapo nakalya. Shimapepo mukalamba nakabili amwipusha ati, “Bushe niwe Kristu Umwana wakwa Lesa Umwinakulumbwa?” Yesu amwasuka ati, “Ee nine wine. Kabili mukamona Umwana wa muntu naikala lwa ku kulyo kwa Mwine wa maka yonse, noko aleisa pa makumbi ya mu mulu.” Elyo Shimapepo mukalamba alepula insalu shakwe, ati nokuti, “Bushe cinshi tulefwaila bakambone na bambi? Mwayumfwila mwe bene ifyo asaalula Lesa! Nga imwe muletipo shani?” Awe bonse bapingula ukuti alingilefye ukufwa. Elyo bamo batendeka ukumusaka amate, bamukaka insalu pa menso, balamututaulamo ififunshi baleti, “Sesema tumfwe, nani wakuma!” Ifita fya mwi Tempele nafyo fyamubula fyamuma nganshi. Kanshi Petelo ali pa lubansa mwisamba. Elyo kwaisa umukashana umubomfi wakwa Shimapepo mukalamba. Amona Petelo aleonta umulilo, amulolekesha, amweba ati, “Na iwe waciba pamo na Yesu umwina Nasaleti!” Lelo wena akaana ati, “Ine nshishibe nangu ukumfwa ico ulelanda umo cilolele.” Petelo aya mu lukungu. Awe na mukolwe alila. Ulya mukashana umubomfi, amumona nakabili atendeka ukulaeba abemininepo ati, “Uyu nao munabo.” Awe nakabili Petelo akaana. Kabili cilya papita akashita, abemininepo balaeba Petelo abati, “Cine cine uli munabo, pantu uli mwina Galile.” Lelo ena atampa ukulaitipwila no kulapa ati, “Ine uyo muntu mulelandapo nshimwishibe iyoo!” Awe apopene mukolwe alila umuku walenga ibili. Elyo Petelo aibukisha ifyo Yesu acimweba ati, “Ilyo mukolwe talalila umuku wabubili ninshi iwe naunkaana imiku itatu.” Awe atimuka na mu filamba, alalila no kulila. Cilya bwaca ulucelo, bashimapepo bacindami, pamo na bakalamba, bakafundisha bamafunde na bashicilye bonse, balongene balepandana ifyakucita. Awe bakaka Yesu, bamusenda, bamutwala na kuli Pilato. Elyo Pilato amwipusha ati, “Bushe iwe niwe mfumu ya Bayuda?” Yesu amwasuka ati, “Nausosa.” Bashimapepo bacindami bena balamwebelela imilandu iyingi. Pilato nakabili aipusha Yesu ati, “Bushe tawayasukepo nelyo cimo? Mona imilandu ubwingi balekwebelela iwe!” Lelo Yesu tewakwasukapo nelyo cimo. Awe Pilato camupesha amano. Nomba cila nshikunkulu ye Pasaka iya Cakucilila, Pilato alebakakwilapo lyonse umufungwa umo uo abantu balefwaya. Kanshi kwaliko umuntu umo uo baleita Balaba, uo baposele mu cifungo pamo na babiye ico baipeye abantu ilyo balelwisha ubuteko. Elyo ibumba lyaisa kuli Pilato, lyalamulomba ukuti acite ifyo abacitila lyonse. Pilato nao abepusha ati, “Bushe mulefwaya ukuti mukakwile imfumu ya Bayuda?” Pilato alishibe ukuti ni ku mufimbilafye bashimapepo bacindami bamuletele Yesu. Nomba bashimapepo bacindami balasokawila ibumba ukuti lilombe Pilato abakakwile Balaba. Pilato kabili abepusha ati, “Nga kanshi nalacita shani noyu mutila ni mfumu ya Bayuda?” Nabo balapundafye abati, “Mutanikenifye!” Pilato abepusha ati, “Nga kanshi cinshi ico abifya?” Nabo elyo bacishamo ukupunda abati, “Mutanikenifye!” Kanshi Pilato ico alefwaya ukusansamusha ibumba, abakakwila Balaba. Abeba no kuma Yesu ifikoti, elyo abalubwila ukuti baye mutanika. Elyo ifita fyatwala Yesu mukati ka lubansa lwa mwisano, fyalonganya ne mpuka yonse iya fita. Fyamufwika umwingila wakashika, fyalema iŋana ya myunga, fyamufwika na ku mutwe. Elyo fyatendeka ukulamuposha fileti, “Tupole Mulopwe, we mfumu ya Bayuda!” Fyalamufupaula ne tete ku mutwe, fyalamusaka amate. Kabili fyalamufukamina pakumutotela. Ilyo fyaleka ukumupumya, fyamufuula umwingila wakashika, fyamufwika ne nsalu shakwe. Elyo fyamutwala kunse kukumutanika. Mu nshila bakumanya umuntu alepita ukufuma mu mpanga, Simoni umwina Kurene, wishi wakwa Alekisanda na Rufusi, eo bapatikisha ukumusendelako umusalaba. Elyo batwala Yesu ku ncende iyo beta Gologota, emukutila, “Pa cipanga.” Elyo bamupeela no mwangashi uo basakenyemo umuti muri, nomba akaana ukunwa. Awe elyo bamutanika. Nomba pakwakana ifyakufwala fyakwe pena, balapendula pakumona ico cila muntu alebuulapo. Bamutanike cilya akasuba kasansama pa nshita ya 09:00. Umulandu walembelwepo uo bamwipailepo wakuti, “Ni Mfumu ya Bayuda.” Kabinge batanike pamo nankwe ifipondo fibili, cimo ku kulyo cimbi naco ku kuso. Epakufikilisha ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ayakuti, “Apendelwe pamo ne fipondo.” Kanshi abantu abalepitapo balemutuka balekunta ne mitwe balati, “Eya! Tewe waleti, ‘nkabongolole Tempele, elyo nkalikuula mu nshiku shitatu?’ Kanshi ipusushe we mwine, ika na pa musalaba!” Mu musango umo wine bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde balalanshanya balemuseka abati, “Alepususha bambi, nomba afilwa ukuipususha umwine! Lekeni Kristu Imfumu ya bena Israeli ike pa musalaba uleke tumone, tusumine!” Kabili nabo bene batanikwe nankwe, nabo balamusaalula. Cilya akasuba kafikile pakati ka mutwe pa nshita ya 12:00, imfifi yakupile icalo conse, ukufikafye na lilya kasendeme pa nshita ya 15:00. Elyo cilya akasuba kasendama pa nshita ya 15:00, Yesu apunda ne shiwi ilikalamba ati, “Eloi, Eloi, lama sabakatani?” Ekutila, “Lesa wandi, Lesa wandi, cinshi wandekelesesha?” Elyo abantu bamo abaiminine mupepi ilyo baumfwa, balasosa abati, “Umfweni, aleita Eliya!” Elyo umo abutuka, aya tumpika umwepu mu mwangashi uwakantuka, autunga na kwitete, amutambika ukuti anwe. Asosa nokuti, “Pembeleni, lekeni tumone Eliya nga alaisa mwishapo!” Elyo Yesu apunda ishiwi ilikalamba aleka no mweo. Awe icisalu balecinga mwi Tempele calepuka pakati, ukufuma pamulu ukufika na panshi. Elyo umukalamba wa fita umwanda umo uwaiminine apalungatene na Yesu, pakumona umusango afwilamo, asosa ati, “Cine cine uyu muntu ni Mwana Lesa.” Kwali na banakashi bamo abaiminine akatalamukila baletamba. Pali aba, palipo Maria Mandalena, bambi ni Maria nyina wakwa Yakobo mwaice na Yose, elyo na Salome. Aba banakashi ebalekonka Yesu no kumutangata ilyo ali mu Galile. Elyo kwalifye abanakashi abengi abaishile nankwe ku Yerusalemu. Nomba bwali bushiku bwakupekanya, emukutila pa bushiku bwaletangilile Sabata. Mu nshita ya cungulo kwaishile Yosefu wa ku Alimateya, shicilye umo uwacindikwe nganshi. Nao wine alelolela ukwisa kwa Bufumu bwakwa Lesa. Aya napama kuli Pilato, aya lomba icitumbi cakwa Yesu. Awe Pilato asunguka pakumfwa ukuti Yesu nafwa kale. Elyo aita umukalamba wa fita umwanda umo, alamwipusha nga cacine Yesu nafwa kale. Ilyo aumfwa ku mukalamba wa fita umwanda umo ukuti nifyo fine, Pilato asuminisha ukupeela Yosefu icitumbi cakwa Yesu. Yosefu nao ashita insalu iyabuuta. Asamuna icitumbi cakwa Yesu, acipomba mu nsalu, acibika mu nindi iyo bafukwile mu cilibwe. Elyo akunkulushishapo ilibwe pa mwinshi wa nindi. Maria Mandalena na Maria nyina wakwa Yose balemonako umo balemubika. Ilyo ubushiku bwe Sabata bwapitile, Maria Mandalena, Maria nyina wakwa Yakobo, na Salome bashitile amafuta ya cena icisuma pakuti baye basube icitumbi cakwa Yesu. Kanshi lucelocelofye ubushiku bwakutampa umulungu baya ku nindi ninshi elyofye akasuba katula. Balaipushanya abati, “Bushe nani aleya tukunkulushishako icilibwe ukufumya pa mwinshi wa nindi?” Nomba bati baloleshe, bamona ukuti icilibwe icali icikalamba nganshi nabacikunkulushapo. Cilya baingila mu nindi, bamona umulumendo ekele lubali lwa ku kulyo, afwele no mwingila uwabuuta. Awe batiina nganshi. Nao abeba ati, “Mwitiina, mulefwaya Yesu umwina Nasaleti, uo batanike. Ala nabuuka, talimo muno. Moneni apo, epo bamulalike. Nomba kabiyeni muye eba abasambi bakwe na Petelo ukuti, namutangilila ku Galile. Eko mukaya mumona nga filya fine amwebele.” Awe abanakashi bafuma mu nindi, bafulumuka ulubilo, baletutumafye, nacibapesha amano. Kabili tabaebeleko muntu nelyo umo, ico bali no mwenso. [Lucelocelo ubushiku bwakutampa umulungu ilyo Yesu abuukile ku bafwa, uo abalilepo ukumonekela ni Maria Mandalena, uo atamfishemo imipashi yakowela cine lubali. Nao epakuya shimikilako abo Yesu aleenda nabo abaleloosha no kulila. Nomba bena nangu baumfwile kuli Maria Mandalena ukuti Yesu nakabili ali umumi elyo no kumumona namumona, nalyo line tabasumine. Kabili panuma Yesu aisa monekela mu musango umbi ku basambi babili abaleya mu mpanga. Awe nabo babwelelamo ku banabo no kuya bashimikilako, lelo nabo bene tababasumine nakalya. Elyo pakulekelesha aisa monekela ku basole ikumi limo na umo, cilya bali pakulya. Alabebaula pa mulandu wakubulwa icisumino no kumalala kwa mitima yabo, pantu bakeene ukusumina abo abamumwene ilyo abuukile ku bafwa. Elyo abeba ati, “Kabiyeni mu fyalo fyonse, mulebila Imbila Nsuma ku bantu bonse. Uwasumina no kubatishiwa abatishiwa, akapusuka. Lelo uwakaana ukusumina wena akaba no mulandu. Elyo ne fishibilo fyacipeshamano ifyo abansumina bakalacita nifi, bakalatamfya imipashi yakowela pakubomfya ishina lyandi, bakalalanda na mu ndimi ishipya. Kabili bakalaikata insoka, elyo nga banwa icakwipaya umuntu tacakalebacita nangu cimo. Bakalatambalikila na maboko yabo pa balwele, nabo bakalapola.” Nomba ilyo Imfumu Yesu yapwa ukulanda nabo, yasendwa ku mulu eko yaya ikala lubali ku kulyo kwakwa Lesa. Elyo abasambi bena basalangana baya balebila mpanga yonse. Imfumu nayo yalebomba nabo, yalekosha na mashiwi yabo ku fishibilo fyacipeshamano balecita.] Mukwai, ba Teofili! Abantu abengi balyesha ukulemba pakuti balondolole ifintu ifyacitika pakati kesu. Abantu batushimikila, bantu abaliko pakutampafye pene, abaimwenene na menso yabo, kabili abaipeele na kukufunda ishiwi lya Mfumu. Kanshi apo na ine nalipitulukamo muli fyonse bwino bwino pa nshita iyitali, eico we Teofili we mucindami wine wine, na ine nimona ukuti ndi nokumulembela fyonse umo fyakonkanina. Epakuti mushininkishe ukuti fyonse ifyo mwafundwa fyacishinka. Ilyo Herodi ali pa bufumu mu Yudeya, kwaliko shimapepo umo, ishina lyakwe ni Sakaria, uwa mu mukowa wakwa shimapepo Abiya. Umukashi wakwe Elisabeti nao ali wa mu mukowa wakwa shimapepo Aroni. Bonse babili bali abololoke pa cinso cakwa Lesa. Balekonka ifyebo na mafunde yonse aya Mfumu ukwabula icilubo. Nomba tabakwete mwana ico Elisabeti ali ni ŋumba. Kabili bonse babili bali abakote. Nomba ilyo cafikile impuka yakwa Sakaria ukubomba umulimo wa bushimapepo, Sakaria ewalebombela Lesa. Bashimapepo bali no lutambi lwakupendula pakusala imilimo cila umo ali nokubomba. Kanshi ubo bushiku cawilile Sakaria ukuti eo aye futumwina Lesa ububani mwi Tempele. Ilyo Sakaria ali mukati alefutumwina Lesa ububani, ninshi abantu bali kunse balepepa. Elyo malaika wa Mfumu amumonekela, aisa iminina lubali lwa ku kulyo kwa bulambo bwakufutumwinapo ububani. Sakaria ati amone malaika, umutima wafuma, no mwenso wamwikata. Elyo malaika amweba ati, “Sakaria witiina, ala Lesa alyumfwa ipepo lyobe. Elisabeti umukashi obe akakufyalila umwana umwaume, ukamwinika ne shina lya Yoani. Kabili ukasansamuka no kwanga, na bantu abengi nabo bakasansamuka pa kufyalwa kwakwe. Pantu akaba umucindami pa menso yakwa Lesa. Takalenwa mwangashi nangufye ubwalwa bumbi bonse. Kabili akesulamo na Mupashi Wamushilo ninshi acili mwifumo lyakwa nyina. Kabinge, akabwesesha abena Israeli abengi ku Mfumu Lesa wabo. Akakwata amano na maka nga kasesema Eliya. Akatangilila Imfumu kukupekanya abantu bakuibombela. Akawikishanya abafyashi na bana. Akalula bacintomfwa ukukwata amano yene yene aya bantu abololoke.” Sakaria epakwipusha malaika ati, “Nga kuti naishiba shani ifyo wasosa? Ine ndi mukote, elyo umukashi wandi nao nomba nakula.” Malaika amweba ati, “Nine Gabriele. Njiminina lyonse pa cinso cakwa Lesa. Ine bantumine kukulanda nobe, no kukushimikila ili lyashi lisuma. Mona walaba cibulu, tawakulalanda. Ukesa landafye ilyo ifi fintu fikafikila. Pantu tausumine amashiwi yandi, ayali nokufikilishiwa pa nshita iyalinga.” Abantu bena ninshi balelolelafye Sakaria. Nomba cabapesha amano ico akokola mwi Tempele. Ilyo aisa fumamo, awe Sakaria afilwa ukulanda na bantu. Elyo abantu baishiba ukuti Sakaria namonekelwa ne cimonwa mwi Tempele. Awe nomba alabacebulafye, ico ali cibulu. Ilyo inshiku shapwa ishakutumika Lesa mwi Tempele, awe abwelelamo kumwakwe. Pati papite inshita, umukashi wakwe Elisabeti aimita. Aleka no kumonekela ku bantu pa myeshi isano. Alasosa ati, “Imfumu nainangulukilako na ine. Nainsebulula insoni ku bantu.” Mu mweshi walenga mutanda ukufuma apo Elisabeti aimitile, Lesa atumine malaika Gabriele ku musumba umo uwa mu Galile, ishina lyauko ni Nasaleti. Amutuma ku mukashana umo ushakuma ku mwaume, uwakobekelwe kuli Yosefu, uwa mu lupwa lwakwa Davidi. Ishina lya mukashana ni Maria. Malaika aingila umwali Maria, amweba ati, “Mwapoleni we wasenaminwa apakalamba nganshi! Imfumu yaba na iwe!” Pakumfwa aya mashiwi, Maria camusakamika nganshi, alatontonkanya nokuti, “Nga uku kuposha kwalola mwi?” Malaika amweba ati, “Witiina Maria, Lesa alikusenamina. Ala walaimita, ukafyala no mwana umwaume, ukamwinika ne shina lya Yesu. Akaba uwacindama, kabili akalaitwa Mwana Lesa Mukulu. Imfumu Lesa ikamupeela ubufumu bwa cikolwe cakwe Davidi. Akaba imfumu iyakuteeka lyonse aba ŋanda yakwa Yakobo, no bufumu bwakwe tabwakapwe!” Maria elyo aipusha malaika ati, “Nomba ifi, bushe kuti fyacitika shani, apo ine nshaishiba mwaume?” Malaika amwasuka ati, “Mupashi Wamushilo alaisa pali iwe, na Lesa Mukulu akakukubanya na maka yakwe. Eico umwana ukafyala akaba uwamushilo. Akalaitwa Mwana Lesa. Ngefyo na Elisabeti lupwa lobe, uo abantu baleti ni ŋumba, nao ali pabukulu mu bukote bwakwe, na uno mweshi ewalenga mutanda. Pantu takwaba nelyo cimo ico Lesa engafilwa.” Maria epakusosa ati, “Cisuma, ine ndi musha wa Mfumu. Lesa engacitila ngomo mwine walandila.” Elyo malaika amusha, aya. Mu nshiku shine isho, Maria aimine, aile bwangu bwangu ku musumba umo uwa mu mpili isha mu calo ca Yudeya. Aingila mu ŋanda mwa Sakaria, aposha na Elisabeti. Elisabeti ati ashumfwafye uko Maria alemuposha, umwana alayanga mwifumo lyakwe. Elisabeti epakwisulamo na Mupashi Wamushilo. Elyo aikatisha ishiwi asosa ati, “Maria, walisenaminwa pa banakashi bonse, no mwana ali mwifumo lyobe alisenaminwa! Nga nashuka shani icakuti nyina wa Mfumu yandi ese kuli ine? Pantufye ilyo naumfwa ukuposha kobe, umwana mwifumo lyandi alayanga ne nsansa. Ee, cine cine walishuka we wasumine ifyo Imfumu yakwebele ukuti fili nokucitika!” Maria epakutila ati, “Umutima wandi ulelumbanya Imfumu. No mweo wandi uleyanga muli Lesa Umupusushi wandi. Pantu alinjibukisha ne musha wakwe, ne wafye! Ala ukufuma nomba, inkulo shonse shakulatila ndi we shuko. Pantu uwamaka yonse ancitila ifyakupapa. Ishina lyakwe lyamushilo. Kabili umukonkanina inkulo alanga uluse ku bamutiina. Alicita ifyamaka no kuboko kwakwe. Alisalanganya abacilumba mu mitima yabo. Alisamununa bashamfumu pa fipuna fyabo. Alisansabalika na bafye. Abansala alibekusha ifisuma, abakankala bena abatamfya iminwe nkutwa. Alitulanya Israeli umubomfi wakwe, mukwibukisha uluse lwakwe ulwape. Ulo alaile ifikolwe fyesu Abrahamu na ba lupwa lwakwe.” Maria aikele na Elisabeti cikanga imyeshi itatu, elyo abwelelamo kumwakwe. Awe inshiku shakupaapa shasuka shakumana, Elisabeti epakupaapa umwana umwaume. Ilyo abena mupalamano na ba lupwa lwakwe baumfwa ukuti Imfumu naimulangulukilako apakalamba, baisa kukusansamuka pamo nankwe. Elyo pa bushiku bwalenga cine konse konse, baya kukusembulula umwana. Balafwaya ukuti bamwinike ishina lyakwa wishi Sakaria. Lelo nyina asosa ati, “Awe iyoo, alainikwa ishina lya Yoani.” Elyo baeba nyina abati, “Tapaba nelyo umo pali ba lupwa lwenu uwainikwa ili shina!” Kanshi balalembula wishi pakumwipusha ishina ilyo alefwaya ukwinika mwane. Sakaria nao alomba icakulembapo, alembapo ati, “Ishina lyakwe ni Yoani.” Awe bonse balapapafye. Awe apopene akanwa kakwe no lulimi lwakwe fyakakuka, alalanda, alalumbanya na Lesa. Awe abena mupalamano bonse baikatwa no mwenso. Kabili ifi fintu nomba fyabafye e lyashi abantu ba mu calo ca mpili ca mu Yudeya balalandapo. Na bantu bonse abaleumfwako balatontonkanya mu mitima yabo abati, “Nampo ngoyu mwana akaba shani? Pantu Lesa kwena ali noyu mwana!” Elyo Sakaria wishi wakwa Yoani aisulamo na Mupashi Wamushilo, alasesema ati, “Napaalwe na matotelo Imfumu, Lesa wa bena Israeli! Pantu napempula no kulubula abantu bakwe. Natuletela Umupusushi wamaka, uwa mu lupwa lwakwa Davidi umubomfi wakwe. Umo mwine alengele kale bakasesema bakwe bamushilo batwebe ukuti, ‘Nkamupususha ku balwani benu bonse na kuli bonse abamupata. Efyo nkalanga uluse nalaile ifikolwe fyenu, no kwibukisha icipangano cakwe icamushilo.’ Icilayo alaile no mulapopo kuli Abrahamu icikolwe cesu, ukuti akatupokololako ku balwani besu, epakulenga ukuti tulemubombela ukwabula umwenso. Tulemutumika lyonse pa cinso cakwe, abamushilo kabili abakaele. Elyo na iwe we mwana wandi, ukalaitwa kasesema wakwa Lesa Mukulu. Pantu uli nokutangilila Imfumu pakuipekanishisha inshila. Uli nokwishibisha abantu ukuti ukupusuka kwabo kwaba mukubelelwa uluse ku fyabubifi fyabo. Pantu Lesa wesu waluse ne cikuuku, alatupempula nga kasuba akatula mu mulu. Alasanikila abantu abekala mu mfifi, mu cinshingwa ca mfwa. Alatutungulula mu nshila yamutende.” Umwana wena alekulilako mu cimo na mu mano. Ukwikala kwena, aleikala mu matololo mpaka no bushiku aishile isokolola ku bena Israeli. Mu nshiku shine isho, Kesalo Angusito aumine imbila ukuti abantu bonse aba mu calo conse ica bena Roma bali nokulembwa no kupendwa. Uku kupenda abantu, ekwali ukwakubalilapo ilyo Kwilino ali umulashi mu Siria. Na bonse baleya kukulembwa cila muntu ku musumba wa fikolwe fyakwe. Kanshi Yosefu nao afuma ku Nasaleti mu calo ca Galile, aya ku calo ca Yudeya ku musumba wakwa Davidi, uwitwa Betelemu, pantu wa mu lupwa kabili wa mu mukowa wakwa Davidi. Yosefu aya kukulembwa na Maria uo akobekele, uwali pabukulu. Ilyo bacili ku Betelemu, awe ne nshita yakupaapa umwana yafikila. Maria abeleka umwana umwaume. Amupomba mu nsalu, amulalika na mu mulimba, pantu tabasangilemo incende mu ŋanda ya beni. Mu ncende ine ilya, mwali bakacema mu mpanga balelinda ifitekwa fyabo ubushiku. Awe malaika wa Mfumu abamonekela, no bucindami bwa Mfumu bwalabengeshima apo bali. Bakacema epakwikatwa no mwenso. Malaika elyo abeba ati, “Ala iyoo, mwitiina. Naisa kukumushimikila ilyashi ilisuma, ilyakusansamushafye bonse. Ala lelo mu musumba wakwa Davidi, Umupusushi wenu nafyalwa, ni Kristu Imfumu! Icakumwishibilako nici. Muleya sanga akamwana nabakapomba mu nsalu, nabakalalika mu mulimba.” Elyo apopene kwamoneka ibumba ilikalamba ilya fita fya mu mulu pamo na malaika, balalumbanya Lesa abati, “Natulumbe Lesa mu mulu! Pano calo, umutende ku bantu abo atemwa!” Bamalaika cilya babasha babwelelamo ku mulu, bakacema balaebana abati, “Aleni natuleya ku Betelemu, tuye mona icicitikeko, ico Imfumu yaisa twishibishako.” Awe bwangu bwangu eko baya. Baya sanga Maria na Yosefu, na kamwana nakalala mu mulimba. Cilya bamona akamwana, awe nabo balashimika ifyo malaika abebele pali aka kamwana. Na bonse abaleumfwako, balapapa pafyo bakacema balebashimikila. Maria ena alasunga aya mashiwi yonse mu mutima wakwe no kulayatontonkanyapo. Bakacema pakubwelelamo, balalumbanya no kutasha Lesa pa fintu fyonse ifyo bomfwile nefyo bamwene. Fyonse filifye ngomo malaika acibebela. Pa bushiku bwalenga cine konse konse apo afyalilwe, e bushiku bali nokumusembulwilapo. Elyo bamwinika ne shina lya Yesu, ishina malaika amwinike ninshi talati emitwe. Kabinge cilya ubushiku bwakusangululwa bwafika, ukukonka Amafunde yakwa Mose, Yosefu na Maria epakutwala Yesu ku Yerusalemu kukumutuula kuli Lesa. Pantu calembwa mu mafunde yakwa Lesa ukuti, “Umwana umwaume onse ibeli, ali nokulubwilwa ku Mfumu.” Kabili Yosefu na Maria baya leka ilambo pakukonka ifyalembwa mu mafunde ya Mfumu ukuti, “Bakalaleta utubondo twa nkunda tubili, nangu utwana twa fipele tubili.” Kanshi mu Yerusalemu mwalimo umuntu umo, ishina lyakwe ni Simeoni. Uyu muntu ali umololoke kabili uwapetamina Lesa. Alelolela inshita Lesa akalubula abena Israeli. Elyo na Mupashi Wamushilo ali nankwe. Mupashi Wamushilo alimusokolwelele ukuti, takafwe kano akatale akamone Kristu. Kanshi Mupashi Wamushilo amweba ukuti aye mwi Tempele. Awe ilyo line abafyashi nabo baletamo Yesu akanya, pakuti bamubombele fyonse ukulingana na Mafunde yakwa Mose. Elyo Simeoni abuula Yesu amupakatila, alatasha na Lesa ati, “Nomba we Mfumu, shi wingaleka umubomfi obe aye mu umutende, ngomo walaile. Pantu amenso yandi yamona uwakutupususha, uo wapekanya pakuti imishobo yonse imumone. Abe ulubuuto lwakusanikila Abenafyalo, kabili ewakucindamika abena Israeli umutundu obe.” Awe wishi na nyina bena balapapafye pafyo Simeoni alanda pali uyu mwana. Elyo Simeoni abapaala, alaeba na Maria nyina kwa mwana ati, “Ulemona uyu mwana, ala akalenga ukuti abengi bakalobe, elyo na bengi bakapusuke mu bena Israeli. Ala, akaba icishibilo cakwa Lesa ico abantu abengi bakapusaninapo. Lyena elyo fikasokoloka ifyo abengi batontonkanya mu mitima yabo. Elyo na iwe, ubucushi ubukalamba bukapulinkanya umutima obe ngo lupanga.” Elyo kwaliko na kasesema umo umwanakashi, ishina lyakwe ni Ana, mwana Fanueli, uwa mu luko lwakwa Asheri. Ali umukote nganshi. Batile bashibofya ninshi acili umukashana, aikelefye no mulume wakwe imyaka cine lubali. Ilyo umulume afwa, ashala aleikala umushimbe mpaka afika ne myaka amakumi cine konse konse na ine. Talefuma mwi Tempele, lelo aikalilefye ukubombela Lesa akasuba no bushiku, mukufunga ukulya na mukupepa. Kanshi Ana nao aisamo pa nshita imo ine, alalumba na Lesa. Alalanda na pa mwana, alaebako bonse abalelolela ukuti Yerusalemu akalubulwe. Yosefu na Maria ilyo bapwile ukucita fyonse ukulingana na mafunde ya Mfumu, elyo babwelelemo ku Galile, kumwabo, ku musumba wa Nasaleti. Awe no mwana alakula, alekoselako. Amano nayo yalafulilako, na Lesa alemusenamina. Cila mwaka abafyashi bakwa Yesu baleya ku Yerusalemu ku nshikunkulu ye Pasaka iya Cakucilila. Ilyo Yesu ali ne myaka ikumi limo na ibili, nalyo baya ku nshikunkulu ngefyo balecita lyonse. Ilyo bapwa ukusefya inshikunkulu, pakubwelelamo, umwaice Yesu ashala mu Yerusalemu. Abafyashi bakwe tabaishibe nakalya. Bena baleti, “Yesu ali na balendo banensu.” Basuka baenda ubulendo bwa bushiku bumo, elyo balamufwaya muli ba lupwa lwabo na beshibishi babo. Nomba ico bafilwa ukumusanga, elyo babwelelamo ku Yerusalemu, baya balemufwaya. Panuma yakumufwaya inshiku shitatu, elyo bamusanga mwi Tempele, ekele pamo na bakafundisha bamafunde alebakutika, alebepusha na mepusho. Na bonse abaleumfwako balapapa amano yakwe ne myasukile yakwe. Abafyashi bakwe cilya bamumona, awe cabapesha amano. Elyo nyina amweba ati, “We mwana, nga cinshi watucushisha ifi? Mona bawiso na ine tusakamene icibi ilyo tulekufwaya.” Yesu abasuka ati, “Nga cinshi mwacilamfwaila? Bushe tamwaishiba ukuti ndi nokuba mu ŋanda yakwa Tata?” Nomba bena tabailwike pafyo alebeba. Kabili Yesu aya nabo ku Nasaleti, alebanakila. Nomba nyina ena alesunga ifi fyonse mu mutima wakwe. Yesu ena alekulilako mu mano na mu cimo. Elyo Lesa na bantu bene nabo balemutemwa. Mu mwaka uwalenga ikumi limo na isano apo Tibeli Kesalo atampile ukulateeka ninshi Pontio Pilato ali umulashi mu Yudeya, Herodi wena ali imfumu mu Galile, Filipo munyina wena ali imfumu mu Idumea na Trakoniti, elyo Lusania ninshi wena ali imfumu mu Abilene. Pali bushimapepo bukalamba ninshi pali Anasi na Kayafa. Elyo ishiwi lyakwa Lesa lyafika kuli Yoani, mwana Sakaria mu matololo. Yoani aya alebila imbila mu calo conse ica ku mumana wa Yordani, aleti, “Lapileni no kupilibuka, mubatishiwe, na Lesa alemubelela uluse ku fyabubifi fyenu.” Ngomo kasesema Esaya alembele mu citabo cakwe ati, “Ishiwi lya ulebilikisha mu matololo lileti, ‘Pekanyeni umwakwisapita Imfumu, lungamikeni inshila yaiko! Imikonko yonse ishiikwe, impili shonse ne milundu yonse fipaswe. Inshila ishashokana shilungame, inshila sha tulundulundu shilingane. Na bantu bonse bakamona ipusukilo lyakwa Lesa!’ ” Elyo Yoani alaeba amabumba ya bantu baleisa kukubatishiwa ati, “Mwe bana ba nsoka mwe! Nga nani wamusoka ukubutuka ubukali bwakwa Lesa ubwalaisa? Shikanshi akuciteni ifintu ifyakulanga ukuti namulapila. Mwitampa ukulatontonkanya amuti, tuli bana bakwa shifwe Abrahamu! Ine ndemweba nati, Lesa kuti ayalula aya mabwe ukuba abana bakwa Abrahamu! Lesa naimya isembe ilyakuputawilako imishila ya miti. Kanshi umuti onse uushitwala ifitwalo fisuma, akautema, akauposa na mu mulilo.” Elyo amabumba yalamwipusha ayati, “Nga kanshi fintu nshi tuli nokucita?” Yoani nao abasuka ati, “Uwakwata imingila ibili ali nokupeelako uushakwata. Elyo uwakwata icakulya nao ali nokucita ifyo fine.” Awe bakasonkesha nabo baisa kukubatishiwa. Balamwipusha abati, “Kafundisha nga ifwe tuli nokucita nshi?” Yoani abeba ati, “Mwilasonkesha ukucila pafyo bamupimina.” Abashilika bamo nabo bamwipusha abati, “Nga ifwe bushe tuli nokucita nshi?” Nabo abeba ati, “Mwilapokolola cintu ku muntu nelyo umo ku maka, nangu ukumufyenga mukubomfya ubufi. Imwe mulesakamanafye ukupoka malipilo yenu.” Mu mitima ya bantu epakwisa amatontonkanyo yakutila, nalimo Yoani kuti aba e Kristu wine. Kanshi Yoani epakubeba bonse ati, “Ine ndebatishisha ku menshi. Lelo umo uwacindama ukuncila alaisa, na ine nshilingile na kukakula inshinga sha pa ndyato shakwe. Wena akamubatishisha kuli Mupashi Wamushilo na ku mulilo. Ali no lupe lwakwelelako mu minwe yakwe. Akafumya imisungu pa lubansa. Akatutila iŋanu mu butala bwakwe. Imisungu yena akayoca mu mulilo uushishima!” Kanshi muli aya mashiwi, na yambi ayo Yoani alekonkomesha abantu, alebila Imbila Nsuma. Kabili Yoani alekalipila imfumu Herodi pali ico aupile Herodia muka munyina, na pa milandu imbi alecita. Nomba Herodi alundapo no kucita icabipisha, aposa Yoani mu cifungo. Ilyo abantu babatishiwe bonse, elyo Yesu nao aishile batishiwa. Nomba ilyo alepepa, awe umulu waisuka. Elyo Mupashi Wamushilo amwikila, alemoneka kwati ni nkunda. Awe ne shiwi lyafuma mu mulu aliti, “Iwe uli Mwana wandi, uo natemwa, niwe nsekelamo.” Ilyo Yesu atampile umulimo wakubila imbila ya Bufumu bwakwa Lesa, ali ne myaka ni cikanga amakumi yatatu (30). Abantu bena baleti, ni mwana Yosefu, mwana Heli, mwana Matati, mwana Levi, mwana Meliki, mwana Yanai, mwana Yosefu, mwana Matatia, mwana Amosi, mwana Nahumu, mwana Esili, mwana Nagai, mwana Mati, mwana Matatia, mwana Semeni, mwana Yoseki, mwana Yoda, mwana Yoanani, mwana Resa, mwana Serubabeli, mwana Shealitieli, mwana Neli, mwana Meliki, mwana Adi, mwana Kosamu, mwana Elimadamu, mwana Ere, mwana Yoshua, mwana Eliese, mwana Yolimu, mwana Matati, mwana Levi, mwana Simeoni, mwana Yuda, mwana Yosefu, mwana Yonamu, mwana Eliakimu, mwana Melea, mwana Mena, mwana Matata, mwana Natani, mwana Davidi, mwana Yese, mwana Obedi, mwana Boasi, mwana Salimoni, mwana Nashoni, mwana Aminadabu, mwana Adimini, mwana Ani, mwana Hesroni, mwana Peresi, mwana Yuda, mwana Yakobo, mwana Isaki, mwana Abrahamu, mwana Tera, mwana Naho, mwana Serugi, mwana Reu, mwana Pelegi, mwana Eberi, mwana Shela, mwana Kenani, mwana Afakisadi, mwana Shemu, mwana Noa, mwana Lameki, mwana Metusela, mwana Enoki, mwana Yaledi, mwana Mahalale, mwana Kenani, mwana Enosi, mwana Seti, mwana Adamu, uwatulile kuli Lesa. Elyo Yesu afumine ku mumana wa Yordani, naisulamo na Mupashi Wamushilo, na Mupashi uyu, amutwala mu matololo. Mu matololo umo, emo Ciwa alamutunka inshiku amakumi yane. Mu nshiku ishi shonse talelya nelyo cimo. Kanshi ilyo shapwa, insala yamwikata. Elyo Ciwa aeba Yesu ati, “Nga uli Mwana wakwa Lesa, eba ili libwe lisanguke umukate.” Yesu amwasuka ati, “Calilembwa ukuti, umuntu takwatafye mweo mukulya icakulya.” Elyo Ciwa amutwala apasanseme, na pa kashitafye akanono amulanga ubufumu bonse ubwa pano calo. Amweba nokuti, “Ubufumu ubu bonse no bukankala ubwabamo ndekupeela, pantu balimpeela, na ine kuti napeela onse uo ntemenwe. Kanshi nga wampakata, ninshi bonse bwalaba bobe.” Nomba Yesu amwasuka ati, “Calilembwa ukuti, ‘Ulepepa Imfumu Lesa obe, kabili ekafye eo ulebombela.’ ” Kabili Ciwa amutwala ku Yerusalemu, amwimika pamulu pa nembenembe ya mutenge we Tempele. Elyo aeba Yesu ati, “Nga uli Mwana wakwa Lesa, tolokela panshi. Pantu calilembwa ukuti, ‘Lesa akakonkomesha bamalaika bakwe, ukuti bakusunge bwino.’ Kabili bakulakusenda mu minwe yabo, pakuti tauipunwine ulukasa ku libwe.” Yesu amwasuka ati, “Calisoswa ukuti, Wilaesha Imfumu Lesa obe.” Ciwa cilya apwa ukutunka Yesu mu misango yonse iyi, atala asha Yesu mpaka inshita imbi. Yesu elyo abwelele ku Galile, ninshi ali na maka yakwa Mupashi. Ululumbi lwakwe lwena lwakumanafye icalo conse. Bonse balemulumbanya pa mifundile yakwe mu masinagoga yabo. Awe Yesu abwelele ku Nasaleti ku mushi uko akulile. Pa bushiku bwe Sabata aya ingila mu sinagoga, ngefyo abelele ukucita. Awe aiminina pakuti abelenge. Bamupeela icitabo icipombwa icakwa kasesema Esaya. Cilya akupukula icitabo, asanga apo calembwa ukuti, “Mupashi wa Mfumu aba pali ine, pantu alinsuba amafuta, pakuti mbile Imbila Nsuma ku balanda. Alintuma kukubila ukuti bankole bakalubuke, elyo nokuti impofu shilelolesha, na kukulubula abafyengwa. No kubila umwaka Imfumu ikapusushamo abantu baiko.” Elyo Yesu akupika icitabo, apeela na kasunga elyo aikala. Abantu bonse mu sinagoga bamutontomesha amenso. Elyo atampa ukubeba ati, “Kanshi ifi mwaumfwa nasoma, ilelo fyafikilishiwa ngefyo mwayumfwila.” Awe bonse balasosa abati, “Alandafye bwino.” Kabili balapapa pa mashiwi yasuma alanda. Elyo balaipushanya abati, “Bushe uyu te mwana Yosefu?” Yesu ena abasuka ati, “Cine cine mulefwaya ukulosha ili pinda kuli ine ilyakuti, ‘Shiŋanga yundape we mwine’. Cita na kuno kwine kumwenu ifintu twaumfwa wacita ku Kapenamu.” Elyo Yesu akonkanyapo ati, “Ndemweba icine cine, takwaba kasesema nangu umo uo basekelela kumwabo. Ndemweba nokuti, cacine mu Israeli mwali bamukamfwilwa abengi pa nshita yakwa Eliya, ilyo umulu wacilikwe pa myaka itatu ne myeshi mutanda, casuka ne cipowe icikalamba capona mu calo conse. Lelo Eliya tatuminwe nangu kuli umo pali abo, kanofye kuli mukamfwilwa umo uwa mu Sarefati mu calo ca Sidoni. Kabili pa nshita yakwa kasesema Elisha, mu Israeli mwalifye abafibashi abengi. Lelo tapali nangu umo uwaundepwe kanofye Namani umwina Siria.” Bonse abali mu sinagoga ilyo baumfwa ifi fintu, bafulwa nganshi. Elyo baima, bamusenda kunse ya musumba. Bamutwala pa nembenembe ya lupili ulo umusumba wabo wakuulilwepo, pakuti bamusunke akunkulukile panshi. Nomba Yesu afyefyetukila mwibumba apita, aya. Elyo Yesu atentemwike aya ku Kapenamu, umusumba wa mu Galile. Pa bushiku bwe Sabata alafunda abantu. Awe balapapa nganshi pa mifundile yakwe pantu amashiwi alefunda yali ayamaka. Mu sinagoga mwali umuntu uwali no mupashi wakowela. Elyo uyu muntu alapunda ne shiwi ilikalamba ati, “Ala! Cinshi ulefwaya kuli ifwe, iwe Yesu wa ku Nasaleti? Bushe waisa kukutulofya? Nalikwishiba iwe, uli Wamushilo uwafuma kuli Lesa!” Lelo Yesu aukalipila ati, “Talala! Fuma muli uyu muntu!” Elyo umupashi wakowela wamuwisha panshi pa cinso ca bantu bonse, wamufumamo ukwabula ukumucena nelyo panono. Awe abantu bonse balapapa, balaipushanya abati, “Ngeyi mifundile yaba shani? Pantu ku maka alekalipila imipashi yakowela, nayo ilefuma!” Awe ululumbi lwakwe lwasalangana mpanga yonse muli cilya calo. Ilyo Yesu afumine mu sinagoga, aile ku ŋanda yakwa Simoni. Asanga nafyala Simoni nalwala impepo iyabipa nganshi. Elyo baipusha Yesu ukuti amwafwilishe. Yesu aya aiminina apo ali, akalipila ne mpepo, awe impepo yamuleka. Elyo nao apopene aima alabatebeta no kubatebeta. Ilyo akasuba kalawa, abantu bonse abali na balwele abalecula ku malwele ayalekana lekana, balabaleta kuli Yesu. Yesu nao alatambalikila amaboko pali cila muntu, abaposha. Imipashi yakowela nayo yalafuma mu bengi, ilepunda aiti, “Niwe Mwana wakwa Lesa!” Nao Yesu alaikalipila, ailesha no kulalanda pantu yalishibe ukuti, ni Kristu. Cilyafye bwaca, Yesu afumineko, aile ku ncende ukwakuti ali eka. Elyo abantu baisa balemufwaya. Cilya bamusanga, balafwaya ukumulesha ukuti ebasha. Nomba Yesu ena abasuka ati, “Ndi nokubila Imbila Nsuma ya Bufumu bwakwa Lesa na mu misumba imbi ine, kabili eco natuminwa.” Awe akonkanyapo ukulabila Imbila Nsuma mu masinagoga mu calo ca Yudeya. Ubushiku bumo ninshi Yesu aiminine mu lulamba lwa bemba wa Genasaleti, ibumba lya bantu lyena lyalemutitikisha ico lyalefwaya ukumfwa ishiwi lyakwa Lesa. Elyo amona amato yabili, yashikilwe mupepi no lulamba lwa bemba. Abalondo ninshi nabafumamo balesamba amasumbu yabo. Awe Yesu aingila mu bwato bumo, ubwato bwakwa Simoni. Amweba nokuti atalusheko cinono ukufuma ku mulundu. Emo aikala alafunda na bantu. Cilya apwa ukulanda, Yesu aeba Simoni ati, “Twala ubwato apashikile, muteye na masumbu pakuti mwipaye isabi.” Simoni ayasuka ati, “Shikulu, ala tuculilefye ubushiku bonse ukwabula ukwipaya nangu kamo. Nomba apo niwe wasosa, nalateya amasumbu.” Bati bacite ifi, amasumbu yaikata isabi ilingi, kabili ni cikanga yalepuke. Elyo balembula abanabo abali mu bwato bubiye ukuti bese babafweko. Awe nabo baisa. Elyo baisusha isabi mu mato, ni cikanga amato yabunde. Simoni Petelo ati amone ifi, afukama apali Yesu ati, “Ntaluka we Mfumu, pantu ndi muntu mubi.” Pantu Simoni pamo pene nabo ali nabo calibapeseshe amano pakumona isabi ubwingi baipaya. Bamwana Sebede, Yakobo na Yoani abalebomba na Simoni nabo lumo lwine. Yesu epakweba Simoni ati, “Iyoo, witiina, ukutula nomba wakulaba umulondo wa bantu.” Awe cilya bafisha amato ku mulundu, basha fyonse balakonka na Yesu. Yesu ilyo ali mu musumba umo, awe paishile umuntu umo uwalwele ifibashi umubili onse. Cilya amona Yesu, awa panshi ubukupeme alamupapata ati, “We Mfumu, nga nautemwa kuti wamposha.” Yesu atambalika ukuboko amukumya ati, “cisuma nintemwa, pola!” Awe apopene ne fibashi fyapola. Elyo Yesu amukonkomesha ati, “Wiebako umuntu nelyo umo. Lelo kabiye, uye ilanga kuli shimapepo. Uye utuule no mutuulo uo Mose amukonkomesha, pakuti cibashinine ukuti naupola.” Ululumbi lwakwa Yesu lwalalundulukilakofye. Amabumba ya bantu ayakalamba yalalongana kukumfwa na kukuposhiwa ku malwele yabo. Lelo Yesu ena ilingi alebasha, aya eka ukutalele kukupepa. Ubushiku bumo ilyo Yesu alefunda, pali Abafalise na bakafundisha bamafunde nabekala. Bafumine mu mishi yonse iya mu Galile na mu Yudeya na ku Yerusalemu. Yesu ena ali na maka yakwa Lesa ayakuposha abantu. Elyo kwaisa abantu basendele icite cilele pa musengele. Balafwaya ukumwingisha mu ŋanda pakuti bamubike apali Yesu. Nomba ico bafilwa ukusanga inshila yakumwingishishamo, ku mulandu we bumba, banina pa mutenge. Elyo batula icipunda, epo bamupishisha kumo no musengele, bamwishisha pakati apali Yesu. Yesu pakumona icisumino cabo asosa ati, “We mwana wabelelwa uluse ku fyabubifi fyobe.” Bakafundisha bamafunde na Bafalise balatontonkanya abati, “Muntu nshi uyu alelanda ifyamusaalula kuli Lesa? Nga nani engabelela umuntu uluse ku fyabubifi? Shikanofye Lesa eka” Yesu ico eshibe ifyo baletontonkanya, abasuka ati, “Nga cinshi ico muletontonkanishisha ifyo mu mitima yenu? Bushe cinshi icayangukapo, ukutila ‘Naubelelwa uluse ku fyabubifi fyobe,’ nangu ukutila, ‘Ima akwenda?’ Kanshi lekeni mulange ukuti Umwana wa muntu alikwata amaka pano isonde ayakubelela umuntu uluse ku fyabubifi fyonse.” Elyo aeba icite ati, “Nakweba, ima, senda umusengele obe, akuya na kumobe.” Awe apopene aima, ninshi na bonse balemonako. Abuula neco alelepo, alaya na kumwakwe, alelumbanya Lesa. Awe bonse balapapafye, balalumbanya na Lesa. Kabili baikatwa no mwenso, balasosa abati, “Lelo twamona ifyakupapa!” Elyo Yesu afuminemo, amwene kasonkesha wamusonko, ishina lyakwe ni Levi, ekele mu ŋanda yamusonko. Amweba ati, “Nkonka.” Nao Levi epakusha fyonse, aima, alamukonka. Elyo Levi atebeta Yesu imitebeto iyamucinshi mu ŋanda mumwakwe. Ilyo balelya, pali ne bumba ilikalamba ilya bakasonkesha bamusonko na bambipo. Abafalise na bakafundisha bamafunde balailishanya ku basambi bakwa Yesu abati, “Bushe cinshi mulelila no kunwena pamo na bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde?” Yesu abasuka ati, “Abali umutende tabakabila shiŋanga iyoo, lelo kano abalwele. Ine nshaisa kukwita abakaele, naisa kukwita ababifi pakuti balapile no kupilibuka.” Elyo balaeba Yesu abati, “Abasambi bakwa Yoani balafunga ukulya libili libili, kabili balapepa, na basambi ba Bafalise nabo nifyo fine. Nomba abasambi bobe bena baikalilafye ukulya no kunwa.” Yesu abasuka ati, “Bushe kuti mwaleka inshindishi shakwa shibwinga ukufunga ukulya ilyo shicili na shibwinga? Lelo inshita ikesa ilyo bakashipoka shibwinga. Lyena muli isho nshiku, elyo shikalafunga ukulya.” Kabinge abomina ipinda ili ati, “Takwaba nangu umo uulepula icikamba ku nsalu ipya pakuti acibike pa nsalu iyikote. Nga acita ifyo ninshi alepula insalu ipya, elyo ne cikamba cine naco teti cilinge pa nsalu iyikote. Kabili tababika umwangashi uushilabila mu nyambi ishikote. Nga bacita ifyo ninshi umwangashi uushilabila kuti walenga inyambi ukupuka, no mwangashi wapongoloka ne nyambi shaonaika. Lelo umwangashi uushilabila, bali nokubika mu nyambi ishipya. Kabili takwaba nangu umo uwakuti atala anwa umwangashi uwapya afwaye ukunwa uushilabila. Awe, kuti ati, ‘Uwapya e usuma.’ ” Ubushiku bumo ubwe Sabata, Yesu alepita mu mabala ya ŋanu. Awe abasambi bakwe batendeke ukulatimpula imisonso ya ŋanu, balefikina mu minwe yabo, balelya. Abafalise bamo balabepusha abati, “Cinshi ico mulecitila icaleshiwa ukucita pa bushiku bwe Sabata?” Yesu abasuka ati, “Bushe tamwabelenga ifyo Davidi acitile, ilyo umwine wine pamo nabo ali nabo baiketwe ne nsala? Aingile mu ŋanda yakwa Lesa, abuula ne mikate iyatuulilwe kuli Lesa, alya, apeelako nabo ali nabo. Iyi mikate abantu bambi tabasuminishiwe kulyako, kanofye bashimapepo beka.” Elyo Yesu abeba ati, “Ala Umwana wa muntu e mwine wa bushiku bwe Sabata.” Kabili pa bushiku bwe Sabata bumbi, Yesu aile ingila mu sinagoga, alefunda. Mwalimo no muntu uwali ne cisansa cakwe ica ku kulyo icalemana. Bakafundisha bamafunde na Bafalise balabesha Yesu ukuti bamone nga aleposha pa bushiku bwe Sabata. Balefwaisha ukusanga icakumupeelelapo umulandu. Nomba Yesu ico eshibe ifyo baletontonkanya, aeba uwa cisansa calemana ati, “Ima, iminina apa pakati.” Awe nao aima, aiminina na pakati. Elyo Yesu abeba ati, “Kamwipusheko, bushe calisuminishiwa ukucitapo icisuma pa bushiku bwe Sabata, nangu icibi? Bushe calisuminishiwa ukupususha ubumi bwa muntu nangu ukubulofya?” Elyo atandanya amenso pali bonse, aeba umuntu ati, “Fungulula icisansa cobe!” Awe nao afungulula icisansa cakwe, no kuba cabafye bwino. Awe bena bafulwa icibi, balalanshanya na pafyo bengacita Yesu. Mu nshiku shilya Yesu aile kukupepa pa lupili. Alolelefye bushiku bonse alepepa Lesa. Cilya bwaca, aita abasambi bakwe. Asalapo ikumi limo na babili, bena alabeta abasole. Ni Simoni uo ainike ishina lya Petelo, na Andele munyina, na Yakobo, na Yoani, na Filipo, na Batolomeo, na Mateo, na Toma, na Yakobo mwana Alufeyo, na Simoni Umuselote, na Yuda mwana Yakobo, na Yuda uwa ku Kelyoti, uwaposele Yesu ku balwani. Elyo atentemuka ulupili na basole, aya iminina pa ncende apabatama. Palipo ibumba ilikalamba ilya basambi bakwe. Elyo palipo na cinkupiti wa bantu ukufuma mu Yudeya monse, ku Yerusalemu, ku Turi na ku Sidoni imisumba ya mu lulamba lwa bemba. Baishile kukumumfwa na kukundapwa amalwele yabo. Elyo na balecushiwa ku mipashi yakowela, balepola. Abantu bonse balefwaya ukumukumya pantu amaka yakwe yalefuma no kubaposha bonse. Elyo Yesu alolekeshe pa basambi bakwe, alabeba ati, “Mwalishuka imwe mwe balanda, pantu Ubufumu bwakwa Lesa bwenu. Mwalishuka imwe mwe bali ne nsala nomba, pantu mukalaikuta. Mwalishuka imwe mwe balelishika nomba, pantu mukalaseka. “Mwalishuka imwe, abantu nga bamupata, no kumutamfya, no kumusebanya, no kumusaalula pa mulandu wa Mwana wa muntu. Kanshi muli ubo bushiku mukaleyanga no kusansamuka, pantu icilambu cenu cikalamba mu mulu. Kabinge efyo ne fikolwe fyabo fyalecita bakasesema. “Nomba mukacimona imwe mwe bakankala, pantu imwe mwalipokelela kale ukusansamuka kwenu! Mukacimona imwe mwe baleikuta nomba, pantu imwe mukalaba ne nsala! Mukacimona imwe mwe baleseka nomba, pantu mukalaloosha no kulilishika! Mukacimona imwe nga abantu balamutasha, pantu efyo ne fikolwe fyenu fyalecita kuli bakasesema babufi. “Lelo ine ndemweba mwe balentesha nati, muletemwa abalwani benu, mulecita ifisuma ku bamupata. Mulepaala abamulapisha, mulepepelako na bamucusha. Umuntu uwakutoba ulupi pesaya limo, mupilibwile ne libiye line. Elyo umuntu uwakupoka icakufimbana, muleke asende no mwingila wine. Umuntu onse uwakulomba icintu, ulemupeela. Elyo umo nga akusendela icintu cobe, wilamupinda. Ifyo mulefwaya abantu bamucitile, na imwe efyo mulebacitila. “Lelo nga mwatemwafye abamutemwa, cilambu nshi mwingamwenapo? Pantu na babi bene batemwa ababatemwa. Elyo nga mwalacita ifisuma ku bamucitila ifisuma cilambu nshi mwingamwenapo? Na babi bene nabo efyo bacita. Nga mwalakongwesha abo mulesubila ukuti bakamubwesesha, nga cilambu nshi mwingamwenapo? Na babi bene balakongweshanya, pakuti bakapoke nakabili ifyo fine bakongweshe. Ala muletemwa abalwani benu. Mulebacitila ifisuma. Mulebakongwesha ukwabula ukusubila ukuti bakamubwesesha. Lyena icilambu cenu cikaba icikalamba. Kabili mukaba abana bakwa Lesa Mukulu, pantu wena wacikuuku ku bamiponto na ku babi bene. Muleba abaluse nga filya Shinwe aba uwaluse. “Mwilapingula abanenu, ninshi na imwe tabakamupingule. Mwilapeela muntu umulandu, ninshi na imwe tabakamupeele umulandu. Mulebelela abanenu uluse, na imwe lyena bakamubelela uluse. Mulepeela, ninshi na imwe bakalamupeela. Bakamupeela no kumubikila mu ceni icipimo icaisula paa, icashindaika, icamupaasa. Pantu icipimo mupiminako abanenu, eco na imwe bakamupiminako.” Kabili Yesu abikapo no kubomina ipinda ili ati, “Bushe impofu kuti yatungulula impofu ibiye? Bushe ninshi tekuti shonse shiwile mu cilindi? Umusambi tacila kafundisha wakwe. Nomba umusambi uwafundwa bwino bwino kuti aba nga kafundisha wakwe. “Nga cinshi ulelolekesesha akapapala akali mu linso lyakwa munonko, tausakamana no kumona umulando uuli mu linso lyobe? Nga kanshi kuti waeba shani munonko auti, ‘Munyinane, leka nkufule akapapala ako mu linso lyobe,’ mu nshita iwe we mwine taulemona umulando uuli mu linso lyobe? We mfundabuteshi we! Pakubala fumya umulando uuli mu linso lyobe, elyo walalolesha bwino pakufula akapapala akali mu linso lyakwa munonko. “Tapaba umuti usuma uutwala ifitwalo ifibi, nangu umuti ubi uutwala ifitwalo ifisuma. Pantu umuti onse bawishibila ku fitwalo fyauko. Abantu tabasaba makunyu ku myunga nangu ukusaba ifitwalo fya mwangashi kuli nkololo. Umuntu umusuma afumya ifisuma fya mu cipao cakwe icisuma ica mutima wakwe. Umuntu umubi nao afumya ifibi mu cipao cakwe icibi. Pantu akanwa ka muntu kalanda ifyaisula mu mutima wakwe. “Ngeco munjitila amuti, ‘We Mfumu we Mfumu,’ kabili tamucita ifyo ndemweba, bushe cinshi? Nalamwebako uyo muntu uwisa kuli ine, uumfwa na mashiwi yandi, no kuyakonka alayakonka. Ala, apala ku muntu uwakuti ilyo alakuula iŋanda, aimba umufula, afishafye na pa libwe. Ilyo umumana waisula, waposa, na menshi yalaisa yalapuma mu ŋanda, awe iŋanda teyakusunkana iyoo, pantu yakuulwa bwino. Nomba uumfwa amashiwi yandi, akaana no kulayakonka iyoo, ena apala umuntu uwakuti akuula iŋanda pa mushili apabula umufula. Ala kuti cilya umumana waposa, amenshi yalapuma ku ŋanda, awe yawa, yabongoloka icabipisha!” Cilyafye Yesu apwa ukweba abantu fyonse ifyo alefwaya ukubeba, awe aingila mu Kapenamu. Kanshi umukalamba wa fita umwanda umo alikwete umusha uo atemenwe nganshi. Uyu mubomfi alilwele nganshi, alifye mupepi no kufwa. Ilyo umukalamba wa fita umwanda umo aumfwako ifya pali Yesu, atumako abakalamba ba Bayuda, ukuti baye mwipusha ese aposhe umusha wakwe. Nabo ilyo bafika kuli Yesu, balamupapata nganshi abati, “Uyu muntu calingafye umwafwilishe. Pantu alitemwa umushobo wesu, kabili ewatukuulila na sinagoga.” Yesu epakuya nabo. Cilya abafye mupepi ne ŋanda, umukalamba wa fita umwanda umo atuma bacibusa bakwe abakumweba ukuti, “We Mfumu, ala wicula. Ine nshilingile ukuti wise wingile mumwandi. Uyu wine e mulandu ulengele ukuti mfilwe ukuiishila ne mwine. Lelo sosafye ishiwi, no mubomfi wandi alapola. Pantu ine nalikwata abakalamba abanteeka, elyo na ine nalikwata ifita ifyo nteeka. Nga naeba umo nati, ‘Kabiye,’ nao aya. Nga naeba umbi nati, ‘Isa,’ nao aisa. Umusha wandi nga namweba nati, ‘Cita ici,’ awe acita.” Yesu ati omfwe ifi, asunguka. Elyo apilibukila kwibumba lilemukonka, alyeba ati, “Ndemweba nshatala nsanga icisumino ca musango ngoyu na mu bena Israeli bene!” Ilyo abantu atumine babwelelamo ku ŋanda, awe basanga umusha napola alifye bwino bwino. Pati papite akashita, apopene Yesu aimine aile ku musumba wa Naini, ninshi ali na basambi bakwe ne bumba ilikalamba. Nombafye cilya apalama ku mpongolo ya musumba, akumanya abantu balefumya umuntu uwafwa. Uyu mulumendo afyelwefye umo mpo, elyo nyina nao ni mukamfwilwa. Elyo ne bumbafye ilikalamba ilya bantu ba mu musumba lyali nankwe. Imfumu cilya yamona uyu mukamfwilwa yaumfwa uluse. Yamweba aiti, “Leka ukulila.” Awe yapalama, yaikata na ku busamba, na bamupingile nabo baiminina. Elyo yasosa aiti, “We mulumendo nakweba, buuka!” Awe no muntu uwafwile aima aikala, atampa no kulalanda. Elyo Yesu amubuula amupeela na kuli nyina. Awe bonse baikatwa no mwenso, balalumbanya na Lesa. Balasosa abati, “Kasesema mukalamba namonekela pakati kesu! Lesa naisa pempula abantu bakwe!” Awe ululumbi lwakwa Yesu lwasalanganafye mpanga yonse mu Yudeya na mu fyalo fyonse ifya mumbali. Awe abasambi bakwa Yoani Kabatisha baile mushimikilako ifi fyonse. Elyo Yoani aitapo abasambi bakwe babili, abatuma kuli Yesu ati, “Bushe niwe uli nokwisa, nangu tuli nokulolela umbi?” Abasambi bakwa Yoani ilyo bafika kuli Yesu basosa abati, “Yoani Kabatisha ewatutuma kuli iwe, ati mumwipushe amuti, ‘Bushe niwe uli nokwisa, nangu tuli nokulolela umbi?’ ” Kanshi pa nshita ine iyi Yesu aposha abantu abengi abalwele na balecushiwa ku ntenda shimbi na ku mipashi yakowela, aposha na bapofula abengi. Elyo Yesu ayasuka inkombe shakwa Yoani ati, “Bwelelenimo kuli Yoani, muye mushimikila fyonse ifyo mumwene nefyo mumfwile. Ala impofu shilemona, abalemana baleenda, abafibashi balepola, abakoma amatwi baleumfwa, abafwa balebuuka, na balanda balebabila Imbila Nsuma. Kabili alishuka umuntu uushitwishika pali ine.” Cilya inkombe shakwa Yoani shabwelelamo, Yesu alalanda ku mabumba pali Yoani ati, “Bushe cinshi mwaile mona mu matololo? Bushe litete ilipungana ku mwela? Kanshi cinshi mwaile kukumona? Bushe muntu uufwala insalu ishabusaka? Awe iyoo, abafwala insalu ishabusaka no kuipakisha bekala kwisano. Nga kanshi ico mwaile mona cinshi? Bushe ni kasesema? Ee, cena ndemweba Yoani alicila na pali kasesema. Eo calembwapo ukuti, ‘Mona nkatuma inkombe yandi iyakukutangilila, iyakukupekanishisha inshila.’ Ndemweba nati, pa bana ba bantu, tapaba uwacila Yoani. Lelo uwacepeshapo mu Bufumu bwakwa Lesa, ena alicilapo pali Yoani.” Abantu bonse abalemumfwa, pamo pene na bakasonkesha bamusonko, abasumine ukubatishiwa kuli Yoani, balangile ukusumina ukuti ifyo Lesa afwaya cishinka. Nomba Abafalise na bakafundisha bamafunde pakukaana ukubatishiwa kuli Yoani, bena basuulile ifyo Lesa alefwaya ukubacitila. Kabinge Yesu alundapo nokuti, “Abantu ba ino nkulo, bushe kuti nabapalanya kuli cinshi? Bushe bapala bani? Baba nga baice abekele mu lubansa lwa cisankano, balebilikishanya na banabo baleti, ‘Natumulishisha bamutolilo, nokuti mucinde nakalya! Natwimba ulwimbo lwa malilo, nokuti mulooshe nakalya!’ Pantu Yoani atile aisa, talelya cakulya, talenwa umwangashi, imwe amuti, ‘Aba no mupashi wakowela.’ Elyo paisa Umwana wa muntu, wena alalya no kunwa, lyena mwalasosa amuti, ‘Moneni, uyu muntu umulili, ni cakolwa, kabili ni cibusa wa bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde!’ Nomba ificitwa fya mano yakwa Lesa filashinina ukuti yacine.” Elyo Umufalise umo aitile Yesu kukulya nankwe. Awe Yesu aile aingila mu ŋanda ya Mufalise, aikala na pakulya. Kanshi mu musumba mwali umwanakashi uwa misango ibi. Cilya aumfwa ukuti Yesu ali pakulya mu ŋanda ya Mufalise, aisa nasenda ibotolo umwali amafuta aya cena cisuma. Awe aisa iminina lwa kunuma ku makasa yakwa Yesu, alalila. Ilyo alelila, ifilamba fyalaponena pa makasa yakwa Yesu. Elyo alakumuna ifilamba ku mishishi yakwe, alatomona pa makasa yakwa Yesu. Akonkomwenapo na mafuta ya cena cisuma, alamusuba. Umufalise uwaitile Yesu ati amone ifi, alatontonkanya ati, “Uyu muntu aba ni kasesema, nga naishiba ifyaba uyu mwanakashi alemukumya, nga naishiba ukuti wa misango ibi.” Yesu ena pakumwasuka amweba ati, “Simoni, ninkwatapo icakukweba.” Simoni nao ati, “Njebeni mwe Kafundisha!” Yesu ati, “Kwaliko umuntu umo uwali na bantu babili abamukongwele indalama. Umo amukongwele indalama imyanda isano, elyo umbi ena amakumi yasano. Nomba ico bafilwa ukumubwesesha, ababelela uluse bonse babili. Nomba pali aba babili, bushe nani engamutemwapo ukucila?” Simoni ayasuka ati, “Ine ndemona ni uyo abelele uluse pa nkongole ishingi.” Yesu amwasuka ati, “Walungika.” Elyo Yesu apilibukila ku mwanakashi, aeba Simoni ati, “Bushe wamona uyu mwanakashi? Ninjisa muno mumobe. Iwe taumpeele amenshi yakusamba amakasa yandi. Lelo ena natibinta ifilamba pa makasa yandi, kabili afifuta na ku mishishi yakwe. Iwe taumposeshe mukutomona, lelo ena apo nyingilile mumobe talekele kutomona pa makasa yandi. Iwe taunsubile mafuta ku mutwe, nomba ena nasuba amakasa yandi na mafuta yanunkila ubusaka. Eico nakweba ukuti, pantu natemwisha, calanga ukuti nabelelwa uluse ku fyabubifi fyakwe ifingi. Lelo uwabelelwa uluse pa finono, no kutemwa kwakwe kunono.” Elyo Yesu aeba umwanakashi ati, “Wabelelwa uluse ku fyabubifi fyobe.” Elyo abantu ayandeme nabo pakulya, balalanshanya abati, “Muntu nshi uyu uwakutila alebelela abantu uluse ku fyabubifi fyabo?” Elyo Yesu aeba umwanakashi ati, “Kabiye umutende, icisumino cobe ecakupususha.” Panuma ya ifi, kabili Yesu alepitana mu misumba na mu mishi alebila Imbila Nsuma ya Bufumu bwakwa Lesa. Ali pamo na basole ikumi limo na babili. Elyo na banakashi bamo abo atamfishemo imipashi yakowela no kubaposha ku malwele, nabo bali pamo nankwe. Ni Maria uwitwa Mandalena, uo Yesu atamfishemo imipashi yakowela cine lubali, elyo na Yoana muka Cusa mushika wakwa Herodi, na Susana, na bambipo abengi abaleyafwilisha mukusunga Yesu na basambi bakwe. Balebomfyafye ifintu fyabo abene. Elyo kwalongene ibumba ilikalamba. Abantu balafuma muli uyu musumba na muli uyu, balaisa kuli Yesu. Elyo Yesu abomina uyu mulumbe ati, “Katanda aile kukutanda imbuto shakwe. Cilya alatanda, imbuto shimo shaponena mumbali ya nshila. Abantu bashinyantaula, ne fyuni fya mu mulu fyashikompaula. Shimo shaponena mu mushili wa nsakalabwe. Nomba cilya shamena, awe shauma, ico pashali mutonshi. Imbuto shimbi shaponena mu myunga ne myunga yashitabilila, shatusa. Shimbi shena shaponena mu mushili usuma. Awe shena shakula shatwala ne fisabo, cila lubuto umwanda umo.” Elyo Yesu aikatisha ishiwi asosa ati, “Uuli na matwi yakumfwa, naomfwe!” Elyo abasambi baipusha Yesu umulolele uyu mulumbe. Yesu nao abeba ati, “Imwe mwalipeelwa ukwishiba inkaama sha Bufumu bwakwa Lesa, bambi bena ni mu milumbe. Epakuti, nangu balelolesha lelo bemona, nangu bomfwe lelo beiluka. “Kanshi umu emulolele uyu mulumbe. Imbuto lishiwi lyakwa Lesa. Imbuto shaponene mumbali ya nshila e bantu abomfwa ishiwi lyakwa Lesa. Elyo Ciwa aisa, nao afumya ishiwi mu mitima yabo, pakuti besumina, bemona ukupusuka. Ishaponene mu mushili wa nsakalabwe, e bantu abomfwa ishiwi, balipokelela ne nsansa. Nomba ico lyafilwa ukwanda imishila, basuminafye pa kashita akanono. Ilyo kwaisa intunko, banenuka. Ishaponene mu myunga, e bantu abomfwa ishiwi, lelo umuila inshiku, isakamika, ifyuma no bwangashi bwa pano calo fyatusha ishiwi, lyafilwa no kutwala ifitwalo. Nomba ishaponene mu mushili usuma, e bantu abomfwa ishiwi lyakwa Lesa no kulisunga ne mitima isuma, mu bufumacumi. Balemenena mwishiwi no kuibikilishapo basuka batwala ifitwalo. “Tapaba muntu nelyo umo uusanika icisaniko, elyo acikupikila mu nongo, nangu acibika mwifungu lya busanshi. Awe kuti acibika apasanseme, pakuti bonse balaingila umwabuuta. Pantu takwaba nelyo cimo icafisama icishakasokoloke. Kabili takwaba nelyo cimo icankaama icishakeshibikwe no kucileta pa bwelu. Kanshi mulecenjela kufyo muleumfwa. Pantu umuntu uwakwata akapeelelwapo na fimbi. Elyo no ushakwata bakamupoka nefyo aitunga ukukwata.” Elyo nyina na bamunyina bakwa Yesu baishile, nomba bafililwe ukufika apo ali ku mulandu we bumba. Kanshi bamweba abati, “Banoko na bamunonko bali panse, balefwaya ukukumona.” Yesu ena abasuka ati, “Bamayo na bamunyinane ni abo abomfwa ishiwi lyakwa Lesa no kulikonka.” Ubushiku bumo Yesu aingilile mu bwato pamo na basambi bakwe. Elyo aebele abasambi bakwe ati, “Natwabukile kwishilya lya bemba.” Awe baima balaya. Ilyo baleya mu bwato, Yesu apona mu tulo. Awe icikuuku caima, cawila pali bemba. Amenshi yalaingila mu bwato, no bwato bwalafwaya ukubunda. Abasambi epakuya kuli Yesu, balamushibusha abati, “Shikulu, ala twafwa!” Elyo Yesu abuuka, akalipila icimwela ne fimatamba. Awe nafyo fyaleka, patalala na tondolo. Elyo abeba ati, “Nge cisumino cenu cili kwi?” Awe umwenso wabekata, balapapafye, baleipushanya abati, “Ngoyu nani, uwakuti akalipila icimwela na matamba, nafyo filemubeela?” Bayashika ubwato mu calo ca bena Gerasa icalungatana ne calo ca Galile. Cilyafye Yesu afuma mu bwato, akumanya umuntu wa mu musumba uwali ne mipashi yakowela. Uyu muntu ni kale alekele ukufwala, kabili taleikala mu ŋanda lelo aleikala mu nshinshi. Cilya amona Yesu, alakuuta, awa na panshi apali Yesu. Elyo apunda ne shiwi ilikalamba ati, “Cinshi ulefwaya ukucita kuli ine, iwe Yesu we Mwana wakwa Lesa Mukulu? Ndekupapata wincusha!” Pantu Yesu aebele umupashi wakowela ukuti ufume mu muntu. Imikufye iyingi umupashi wakowela walemwikata. Elyo pakumusunga, balemukaka mu minyololo na mu makoli, nomba alefiputaula. Elyo umupashi wakowela nao walemutwala mu matololo. Yesu amwipusha ati, “Ishina lyobe niwe ani?” Nao amwasuka ati, “Nine Mulalo.” Pantu uyu muntu imipashi yakowela yamwingilemo iyingi. Imipashi yakowela elyo yalapapata Yesu ukuti eitamfisha ku ncende yaiko. Kanshi mumbali ya lupili mwali no mukuni ukalamba uwa nkumba shalelya. Imipashi yakowela yalapapata Yesu ukuti aileke ingile mu nkumba. Yesu nao aisuminisha. Awe imipashi yakowela yafuma mu muntu yaya ingila mu nkumba. Elyo umukuni wa nkumba wakunkunyala pa mukunkuluko, waipuupa muli bemba, wanwena no kunwena. Bakacema cilya bamona ifyacitika, bafulumuka, baya shimika no mulandu mu musumba na mu mishi ya mumbali. Abantu epakuya kukumona ificitike. Cilya bafika kuli Yesu, basanga umuntu umwafumine imipashi yakowela naikala lwa pa makasa yakwa Yesu. Basanga nafwala, na mano yonse nayabwela. Awe umwenso wabekata. Abo abaimwenene, balashimikilako abantu ifyo uwali ne mipashi yakowela apolele. Abantu bonse aba mu calo ca Gerasa baikatwa no mwenso ukalamba, balalomba Yesu ukuti afume mu calo cabo. Yesu epakwingila mu bwato pakuti abwelelemo uko afumine. Umuntu umwafumine imipashi yakowela alapapata Yesu ukuti akonke. Nomba Yesu amukaanya, amweba ati, “Iyoo, bwelelamofye kumobe, uye shimika fyonse ifyo Lesa akucitile.” Awe afumako, aya aleshimika mu musumba fyonse ifyo Yesu amucitile. Nomba cilya Yesu abwelelemo, ibumba lyonse lyamusekelele, pantu bonse ninshi balemulolela. Elyo paisa umuntu umo, ishina lyakwe ni Yailo, ewali ntungulushi ya mu sinagoga. Afukama apali Yesu, alamupapata ukuti aye nankwe kumwakwe. Pantu ali no mwana umukashana umofye mpo, uwa myaka ikumi limo na ibili, uwali mupepifye no kufwa. Ilyo Yesu ali mukuya, amabumba ya bantu yena yalamutitikisha konse konse. Elyo mwibumba mwalimo umwanakashi uwalwele umukunko pa myaka ikumi limo na ibili. Nomba bonse balifililwe ukumuposha. Uyu mwanakashi epakwisa lwa kunuma yakwa Yesu, akumya na ku nsenkebele sha nsalu yakwe. Awe apopene no mukunko waleka. Elyo Yesu aipusha ati, “Nani uwankumya?” Ilyo bonse bakaana, elyo Petelo asosa ati, “Shikulu, ala amabumba yakushingulwike eyalekutitikisha.” Lelo Yesu ena asosa ati, “Awe, umo nankumya. Pantu naumfwa ukuti amaka yamo yafuma muli ine.” Elyo umwanakashi amona ukuti naishibikwa. Awe aisa fukama apali Yesu aletutumafye. Elyo pa cinso ca bantu bonse alashimikila Yesu icilengele ukuti amukumye nefyo apolele apopenefye. Yesu amweba ati, “We mwana, icisumino cobe ecakuposha, kabiye umutende.” Ilyo Yesu acili alelanda, awe kwafuma umuntu umo ku ŋanda kwa Yailo intungulushi ya mu sinagoga. Alaeba Yailo ati, “Umwana obe umukashana nafwa. Kanshi lekafye Kafundisha abe.” Nomba Yesu aumfwa ifyo alelanda, aeba Yailo ati, “Iwe suminafye witiina, mwano alepola.” Cilya afika ku ŋanda, tasuminishe nangu umo ukuti bengile nankwe mu ŋanda, kanofye Petelo na Yoani na Yakobo, elyo na wishi na nyina kwa mwana. Ninshi bonse mu ŋanda balelila, baleloosha. Elyo Yesu abeba ati, “Lekeni ukulila, umukashana tafwile, alifye mu tulo.” Awe bena balamuseka, ico bashininkishe ukuti nafwa. Yesu amwikata mu minwe, aikatisha ne shiwi ati, “We mwana buuka!” Awe no bumi bwabwela, aima apopene. Yesu epakubeba ukuti bamupeeleko icakulya. Awe abafyashi ba mukashana cabapesha amano. Nomba Yesu ena abakonkomesha ukuti tabali nakwebako nelyo umo icicitike. Kabili Yesu alongenye abasole ikumi limo na babili. Abapeele amaka ne nsambu shakutamfya imipashi yakowela yonse no kuposha amalwele. Elyo abatuma kukubila imbila ya Bufumu bwakwa Lesa no kuposha amalwele. Kabili abeba ati, “Pa lwendo mwilasenda nelyo cimo, nelyo ni nkonto, nelyo icola, nelyo icakulya, nelyo indalama. Mwilasenda imingila ibili. Elyo mu ŋanda yonse umo mwaingila, mwikale umo mwine mpaka nelyo mukafumamo. Kabinge konse uko bakaana ukumusekelela, fumeni mu musumba wabo, mukunte no lukungu ku makasa yenu pakubashinina.” Awe abasole baima, balapitana mu mishi balebila Imbila Nsuma, baleposha na balwele bonse uko baleya. Imfumu Herodi yati yumfwe ifyalecitika, fyaipeseshe amano. Pantu abantu bamo baleti, “Ni Yoani eubuukile ku bafwa.” Bambi nabo baleti, “Ni Eliya eubwelele,” bambi nabo baleti, “Ala ni kasesema umo pali bakasesema bakale eushukwike ku bafwa.” Herodi ena epakuti, “Yoani nalimuputulako umutwe. Nga kanshi uulecita ifi fintu ndeumfwa nani?” Kanshi Herodi alafwaisha ukumona Yesu. Ilyo abasole babwelele, bashimikile Yesu fyonse ifyo bacitile. Yesu nao epakubasenda ukwakuti bali beka lwa ku musumba wa Betisaida. Nomba cilya amabumba yaumfwako, yamukonka. Yesu nao ayasekelela, alayafunda na pa Bufumu bwakwa Lesa. Aposha na bonse abalekabila ukuposhiwa. Cilya akasuba kaba kukuwa, abasole ikumi limo na babili baisa kuli Yesu. Balamweba abati, “Eba amabumba yaleya mu mishi ya mumbali na mu mitanda, pakuti yamone ukwakusendama ne cakulya. Pantu kuno tuli ni mu matololo.” Yesu abasuka ati, “Nimwe bapeeleni icakulya.” Nabo bamwasuka abati, “Ifwe tukwetepofye imikate isano ne sabi libili. Bushe nifwe tuli nokuya shitila aba bantu bonse ifyakulya?” Pantu mwibumba mwali abaume ni cikanga amakana yasano. Yesu elyo aeba abasambi bakwe ati, “Ebeni abantu bekale, mu mpuka imo mube abantu amakumi yasano.” Awe efyo bacita na bantu baikala panshi. Elyo Yesu abuula imikate isano ne sabi libili, alosha amenso ku mulu, atasha Lesa. Elyo amokaula imikate, apeela na basambi bakwe, pakuti baakanye abantu. Awe abantu balya no kwikuta baikuta. Elyo abasambi balonganya ifipandwa fisheleko, baisusha imiseke ikumi limo na ibili. Ubushiku bumo Yesu alepepa eka, ninshi abasambi bakwe nabo epo bali. Elyo abepwishe ati, “Bushe abantu batila nine ani?” Nabo bayasuka abati, “Bamo batila ni Yoani Kabatisha, bambi nabo batila ni Eliya, bambi bena batila ni kasesema pali bakasesema bakale uwabuuka ku bafwa.” Elyo Yesu abepusha ati, “Nga imwe mutila nine ani?” Petelo ayasuka ati, “Niwe Kristu wakwa Lesa.” Yesu ena abakonkomesha ati, “Tecakwesha ukwebako umuntu nelyo umo.” Kabili alabeba ati, “Umwana wa muntu ali nokuculisha nganshi. Abakalamba na bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde bakamusuula no kumwipaya. Lelo mu bushiku bwalenga shitatu akabuuka ku bafwa.” Elyo Yesu alaeba bonse ati, “Umuntu nga alefwaya ukulankonka, aleikaanya umwine, alesenda no musalaba wakwe, elyo alenkonka. Pantu uyo onse uufwaya ukupususha umweo wakwe, akaulofya. Lelo uyo onse uulofya umweo wakwe pa mulandu wa ine, ena akaupususha. Bushe umuntu kuti amwenamo nshi, nga cakuti anonka ifyuma fyonse ifya calo, elyo aonaikilapo nangu alufishapo umweo wakwe? Pantu onse uwakwatila ine insoni na mashiwi yandi, Umwana wa muntu nao akamukwatila insoni ilyo akesa mu bucindami bwakwe na mu bucindami bwakwa Wishi no bwa bamalaika bamushilo. Ndemweba icine cine, bamo pali imwe mwe beminine pano, tabakafwe mpaka bakasuke bakamone Ubufumu bwakwa Lesa.” Patile cilya papita inshiku cine konse konse apo alandile ifi, Yesu asendele Petelo na Yoani na Yakobo. Elyo anina nabo ulupili kukupepa. Awe cilya alepepa, pa menso yakwe payaluka, ne nsalu shalabengeshimafye kukubuuta. Awe apopene abantu babili Mose na Eliya bamoneka no bucindami, balelanda na Yesu. Balelanda pa mfwa Yesu ali nokufikilisha mu Yerusalemu. Petelo na banankwe baleshipula, lelo tabali mu tulo. Kanshi epakumona ubucindami bwakwa Yesu na bantu babili beminine nankwe. Cilya aba bantu baba mukuya, Petelo aeba Yesu ati, “Shikulu, kuti cawama twaikala pano pene! Lekafye tupangepo insakwe shitatu, imo yobe, imbi yakwa Mose, elyo na imbi iyakwa Eliya.” Alesabailafye, taishibe nefyo alelanda. Ilyo acili alelanda, paisa ikumbi lyabakupa mu cinshingwa. Ilyo ikumbi lyakupa apo bali, abasambi umwenso wabekata. Elyo ishiwi lyafuma mwikumbi aliti, “Uyu e Mwana wandi, Umusalwa wandi, mulemumfwa.” Nomba cilya ishiwi lyaleka ukulanda, awe bamona Yesu alifye eka. Abasambi pa nshita ilya tabalelandapo, kabili tabashimikileko nelyo umo pa fintu bamwene. Ubushiku bwakonkelepo, ilyo baletentemuka ulupili, kwaisa ibumba ilikalamba kukubakumanya. Awe umuntu umo mwibumba alapunda ati, “Kafundisha! Nakupapata, lolesha pa mwana wandi umwaume, e mwanafye umo mpo nakwata. Ala umupashi wakowela utila nga wamwikata, no kupunda alapunda apopene. Elyo walamufulumfunsha, alafumya ne fulo ku kanwa. Kabili taumuleka bwangu, lelo nga waisa muleka, ninshi umwana nanaka nganshi. Nacilomba abasambi bobe ukuti baufumyemo, nomba nabafilwa.” Yesu epakwasuka ati, “Mwe nkulo yabula icisumino, iyaumalala imitima! Bushe ndi nokuba na imwe no kushipikisha mpaka lilali? Leta umwana obe kuno.” Ilyo akalumendo kali mukwisa kuli Yesu, awe umupashi wakowela wakawisha panshi, walakafulumfunsha. Elyo Yesu akalipila umupashi wakowela, aposha na kalumendo, akabwesesha na kuli wishi. Awe bonse balapapa ifyo Lesa aba na maka. Ilyo bonse balesunguka pali fyonse ifyo alecita, Yesu ena alaeba abasambi bakwe ati, “Imwe mumfwikishe bwino aya mashiwi. Umwana wa muntu akaposwa mu minwe ya bantu.” Nomba tabaumfwile umwalolele aya mashiwi. Bafililwe ukumfwa, ico yali yankaama. Kabili baletiina no kumwipusha pali aya mashiwi. Elyo abasambi bakwa Yesu balebikana ifikansa palwa kwishiba umukalamba apo bali. Nomba Yesu ico eshibe ifyo baletontonkanya, abula akaice, akeminika na lubali apo ali. Elyo alabeba ati, “Umuntu onse uwasekelela akaice pa mulandu wa ine, ninshi nine asekelela. Kabili onse uwansekelela, ninshi asekelela no wantuma. Kanshi uwaicefya pali imwe bonse, e mukalamba.” Elyo Yoani aebele Yesu ati, “Shikulu, twamwene umuntu umo alebomfya ishina lyobe pakutamfya imipashi yakowela. Lelo ifwe twalimulesha, pantu tatwaba nankwe pamo.” Yesu ena amweba ati, “Mwilamulesha, ala onse uushilemulwisha, ninshi munenu.” Ilyo inshiku sha kubwelelamo ku mulu shalepalama, Yesu abikilefye nomba umutima wakwe pakuya ku Yerusalemu. Elyo atuma inkombe ishakumutangilila. Awe ishi nkombe shaya ingila mu mushi umo uwa bena Samaria, pakuti shimupekanishishe ukwakufikilila. Nomba abantu ba muli uyu mushi bakaana ukumupokelela, ico ali pa bulendo bwakuya ku Yerusalemu. Ilyo abasambi bakwe Yakobo na Yoani bamona ifi, baipusha Yesu abati, “We Mfumu bushe ulefwaya tulombe umulilo ukufuma ku mulu wise uboce?” Yesu ena apilibuka, alabakalipila. Awe baima, baya na ku mushi umbi. Cilya baleya mu nshila, umuntu umo aebele Yesu ati, “Nakulakukonka konse uko wakulaya.” Yesu amwasuka ati, “Bamumbwe balikwata imimba, ifyuni fya mu mulu nafyo fyalikwata ifisansala. Lelo Umwana wa muntu wena takwata na pakusaila umutwe.” Kabili Yesu aeba umbi ati, “Nkonka.” Nomba umuntu ati, “We Mfumu, leka ntale nje shiika batata.” Yesu amwasuka ati, “Leka abafwa baleshiika abafwa babo. Lelo iwe kabiye, uye ulebila imbila ya Bufumu bwakwa Lesa.” Kabili umbi asosa ati, “We Mfumu nalaisa kukonka, lelo kantale nje shalikapo ba lupwa lwandi.” Yesu amweba ati, “Umuntu uwabuula ulukasu, alalima kabili alaceba kunuma, ninshi talingile Ubufumu bwakwa Lesa.” Kabili Imfumu Yesu yasontele abasambi na bambi amakumi cine lubali na babili (72). Yabatuma babili babili, ukuti baitangilile ukuya mu misumba yonse na mu ncende shonse umo iyine yali nokupita. Yabeba aiti, “Ifyakulobolola fyena fingi, lelo ababomfi bakulobolola bena banono. Kanshi akulombeni umwine fisabo atume ababomfi na bambi abakumulobolwelako. Kabiyeni, namutuma nga bana ba mpaanga pakati ka mimbulu. Mwilasenda cikwama, nangu icola, nangu ni ndyato. Ilyo muleya mu nshila, mwilaposha nelyo umo. Elyo mu ŋanda yonse iyo mwaingilamo, muletala mwasosa amuti, ‘Umutende ube muli ino ŋanda!’ Na cine ngo muntu wamutende ewikalamo, umutende wenu ulemwishila. Nomba nga teifyo, ninshi ulemubwelela. Muleikala mu ŋanda imo ine. Mulelya no kunwa ifyo bamupeela, pantu umubomfi afwile ukupeelwa amalipilo yakwe. Mwilasela ukufuma muli iyi ŋanda ukuya ku ŋanda imbi. Kabili mu musumba onse umo mwaingila, na bantu bamupokelela, mulelya ifyo bamuletela. Muleposha na balwele abalimo. Mulebeba nokuti, ‘Ubufumu bwakwa Lesa nabumupalama.’ Nomba umusumba onse mwaingilamo na bantu tabamusekelele, mufumine mu mansa. Musose amuti, ‘No lukungu lwine lwa mu musumba wenu ulukungile ku makasa yesu nalo lwine twamukuntila. Nomba kwena mwishibe ukuti, Ubufumu bwakwa Lesa nabupalama.’ Ndemweba ukuti, pali bulya bushiku bwabupingushi, Lesa akakanda ulya musumba ukucila na pali Sodoma. “Ukacimona Kolasini! Ukacimona nobe Betisaida! Pantu ifipeshamano fyacitilwe muli imwe, efyo aficitwa mu Turi na mu Sidoni, awe nga ni kale balapile no kupilibuka mukufwala insalu shabulanda no kuikuba imito. Eico ndemweba nati, pa bushiku bwakupingulwa, ubupingushi bwa pali Turi na Sidoni bukaba eyefilyako ukucila pali imwe. Nomba iwe Kapenamu, bushe waleti ukaisansabalika ukufika na ku mulu? Awe iyoo, ukakulukila ku muyenge wa mfwa!” Kabili Yesu ati, “Uumfwa imwe, ninshi nine omfwa. Uwamusuula imwe, ninshi nine asuula. Elyo uwasuula ine, ninshi asuula no wantuma.” Awe abasambi balya amakumi cine lubali na babili, babwelele baleyangafye ku nsansa. Balaeba Yesu abati, “We Mfumu, ala ne mipashi yakowela yalecimba nga twalumbula ishina lyobe.” Yesu abeba ati, “Nalimwene uko Satana aponene ukufuma ku mulu kwati ni nkuba. Moneni, imwe nalimupeela amaka ayakunyanta pa nsoka na pali bakaliŋongo na yakwansha ubulamba bonse ubwa mulwani. Takuli ne cingamucita akabi nakalya. Nomba mwilasansamukafye pali ico imipashi yakowela ilecimba kuli imwe, lelo mulesansamuka pali ico amashina yenu nayalembwa mu mulu.” Kabili pa nshita ine iyo, elyo Mupashi Wamushilo alengele Yesu ukusansamuka, alasosa ati, “Nakutasha Tata, we Mfumu ya mulu ne calo, pantu ifi fintu walififisa ku bamano na ku bacenjela, wafisokolola ku bantu bafye. Ee, Tata pantu we mwine efyo wafwaile ukucita. Tata alimpeela fyonse. Tapaba nangu umo uwaishiba Mwane, kano Wishi. Kabili tapaba waishiba Wishi, kano Mwane, elyo na bonse abo Mwane atemwa ukusokolwela.” Kabili uko bali beka Yesu apilibukila ku basambi bakwe alabeba ati, “Yalishuka amenso yenu ayalemona ifintu mulemona! Pantu ndemweba bakasesema abengi na bashamfumu abengi balefwaya ukumona ifyo imwe mulemona, nomba tabafimwene nakalya. Balefwaya no kumfwa ifyo imwe muleumfwa, nomba tabafyumfwile nakalya.” Awe kafundisha wamafunde umo, aiminine, alemwesha ati, “Kafundisha, bushe ni finshi ndi nokucita pakumona umweo wape?” Yesu amwasuka ati, “Bushe finshi fyalembwa mu Mafunde yakwa Mose? Finshi ubelengamo?” Nao ayasuka ati, “Uletemwa Imfumu Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, na maka yobe yonse, na mano yobe yonse. Kabili uletemwa no mubiyo, ngefyo waitemwa we mwine.” Yesu amweba ati, “Wayasukafye bwino. Kanshi ulecita ifyo fine, lyena ukamona umweo.” Nomba kafundisha wamafunde ico alefwaya ukuiwaminisha, aipusha Yesu ati, “Ngo munandi nani?” Mukumwasuka Yesu ena atila ati, “Umuntu umo afumine ku Yerusalemu aleya ku Yeriko. Mu nshila abapupu bamusansa. Bamupokolola fyonse ifyo akwete. Elyo bamupumaula, baya, bamusha impondo. Kanshi califye nkuma, shimapepo umo nao aleya mu nshila imo ine. Nomba ilyo amona uyu muntu, wena alambata, apita lubali, alaya. Kanshi umwina Levi nao acita ifyo fine. Nao atile ashifika pali iyi ncende, amona umuntu uwapuminwe, alambata, apita alaya. Nomba umwina Samaria uwali pa bulendo, ilyo afika pa muntu uwapuminwe, cilya amona uyu muntu, uluse lwamwikata. Aya apo ali. Abuula amafuta no mwangashi aitila pa filonda, elyo alafikakila. Kabili amuteka pa nama yakwe, amutwala na ku ŋanda ya beni alamutensha. Ubushiku bwakonkapo, abuula indalama sha silifa shibili, apeela no mwine ŋanda. Amweba ati, ‘Ulemutensha bwino. Kabili indalama shonse ukaposapo, pakubwela nkesa kubwesesha.’ ” Nomba iwe pali aba batatu uo uletila e mubiye wa uyu muntu uwasanshilwe na bapupu nani? Nao ayasuka ati, “Ni uyo wamucitile uluse.” Yesu epakumweba ati, “Kabiye na iwe ulecita ifyo fine.” Kabili ilyo Yesu na basambi bakwe bacili baleya pa bulendo, bafikile ku mushi umo. Elyo umwanakashi umo ishina lyakwe ni Malita, amupokelela kumwakwe. Malita ali na nkashimbiye ishina lyakwe ni Maria, ena aikala mupepi ne Mfumu pamo na basambi bakwe, alekutika kufyo ilelanda. Malita wena alepitanafye mukupekanya ifyakubatebeta. Awe asuka aisa kuli Yesu alamweba ati, “We Mfumu, bushe tausakamene ukuti nkashi nandi andekelefye neka mukupekanya? Mwebeni ese angafweko!” Nomba Imfumu yamwasuka aiti, “Malita, Malita ee, ala ulepitana no kusakamikwa ne fintu ifingi. Lelo cintufye cimo ecilefwaikwa. Maria ena nasala iciwemepo. Kabili takwakabe uwakumupokolola.” Ubushiku bumo Yesu alepepa mu ncende imo. Ilyo alekele ukupepa, umusambi wakwe umo amwebelea ati, “We Mfumu tufunde ukupepa, ngefyo Yoani afundile abasambi bakwe.” Yesu elyo abeba ati, “Ilyo mulepepa, mulesosa amuti, “‘Shifwe, ishina lyobe licindikwe, Ubufumu bobe bwise. Uletupeela cila bushiku icakulya cesu tulekabila. Uletubelela uluse ku fyabubifi fyesu, nga filya tubelela uluse umuntu onse uwatubifya. Wileka tuwile mu ntunko.’ ” Kabili Yesu alabeba ati, “Pali imwe umo nga alikwata cibusa wakwe, elyo aisa ubushiku pakati, alamweba ati, ‘Mune, njashimako imikate itatu. Cibusa wandi uuli pa bulendo afika, elyo nshikwete nangu kamo akakuti mupeele alye.’ Nomba uuli mu ŋanda amwasuka ati, ‘Wilancusha. Icibi ninjisala. Abana bandi na ine wine natulala. Kanshi tekuti njime njise nkupeele.’ Ndemweba ukuti, nangu ashingema no kumupeela ico ni cibusa wakwe, lelo ku mulandu wa mukosela wakwe, kuti aima amupeela na fyonse ifyo alefwaya. “Kanshi na ine ndemweba nati, akulombeni, bakulamupeela. Akufwayeni, na imwe mwakulasanga. Akukonkonsheni, bakulamwiswila. Pantu onse uulomba, alapeelwa. Uufwaya, alasanga. Elyo uukonkonsha, nao balamwiswila. Nga nani pali imwe mwe bashibo engapeela mwane insoka, nga amulomba isabi? Nangu nga cakuti amulomba ilini, bushe kuti mwamupeela kaliŋongo? Nga kanshi apo imwe mwe baba ababi, mwaishiba ukupeela abana benu ifintu ifisuma. Palibufi Shinwe wa mu mulu, akapeela Mupashi Wamushilo kuli bonse abamulomba.” Kabili Yesu aletamfya umupashi wakowela uwalengele uyu muntu ukuba cibulu. Cilya umupashi wakowela wafumamo no muntu uwali cibulu alalanda. Awe abantu balapapafye. Nomba bamo bena balasosa abati, “Ni ku maka yakwa Belesebu, umukalamba wa mipashi yakowela eko atamfisha imipashi yakowela.” Bambi bena pakumwesha balamwipusha ukuti acitepo icipeshamano icakulanga ukuti aba na Lesa. Nomba Yesu ico eshibe ifyo baletontonkanya, abeba ati, “Ubuteko bonse umwaba ukulwishanya abene ninshi bukonaika. Elyo aba mu ŋanda imo kumfwa nga mwaba ukulwishanya ninshi tekuti batwalilile. Nga kanshi Satana nga alailwisha umwine, bushe kuti ubuteko bwakwe bwatwalilila shani? Pantu imwe mulesosa ukuti, ni ku maka yakwa Belesebu eko ntamfisha imipashi yakowela. Nga kanshi ine nga ntamfya imipashi yakowela ku maka yakwa Belesebu, nga abasambi benu bena, baitamfya ku maka yakwani? Kanshi ebakumupingula. Lelo nga ni ku maka yakwa Lesa eko ntamfisha imipashi yakowela, ninshi Ubufumu bwakwa Lesa nabufika uko muli. Nomba wamaka nasakalala ne fyanso mu minwe, alelinda iŋanda yakwe, awe tapali nangu cimo cingacitika ku fyuma fyakwe. Nomba uwamucila amaka nga aisa mulwisha, amucimfya no kumucimfya. Lyena kuti amupoka ne fyanso ashintililamo ayakanya ne fyuma fyakwe. Uushaba na ine ninshi mulwani. Uushibomba na ine mukulonganya, alasalanganya. “Ilyo umupashi wakowela wafuma mu muntu, waya ulelulumba mu matololo umwabula amenshi, ulefwaya apakutuusha, nomba nokuti upamone nakalya. Elyo wasosa auti, ‘Kambwelelefye ku ŋanda yandi uko mfumine.’ Cilya wafikamo, wasanga nabapyanga nabamusamika. Awe waya isa ne mipashi yakowela imbi cine lubali iyabipisha ukuucila. Elyo yaisa ingilamo emo yaikala. Awe nomba imibeele ya bumi bwa muntu iya pakulekelesha yabipishapo ukucila ifyo cali kale.” Ilyo Yesu acili alelanda ifi, umwanakashi umo mwibumba asanswile ishiwi asosa ati, “Lyalishuka ifumo ilyakusendele, na mabele waonkeleko!” Nao ayasuka ati, “Palibufi abomfwa ishiwi lyakwa Lesa no kulisunga balisunga, ala ebashuka.” Ilyo amabumba yafulileko, Yesu ayebele ati, “Iyi nkulo, ni nkulo ibi. Ilefwaya icishibilo cacipeshamano. Nomba tayakamone icishibilo nakalya, kanofye ninshi icakwa Yona. Kanshi nga filya Yona amoneke ukuba icishibilo cacipeshamano ku bena Ninife, efyo no Mwana wa muntu akaba kuli ino nkulo. Pa bushiku bwabupingushi, namfumu wa ku Sheba akemina abantu ba ino nkulo no kubapeela umulandu. Pantu wena afumine ku mpela ya calo, kukwisa umfwa amano yakwa Solomoni. Nomba pano palipo uwacila Solomoni! Pa bushiku bwabupingushi, abena Ninife bakemina abantu ba ino nkulo no kubapeela umulandu. Pantu bena balilapile no kupilibuka ilyo Yona abilile imbila kumwabo. Nomba pano palipo uwacila Yona! “Tapaba nangu umo uusanika icisaniko, kabili acibika ukwafisama, nangu acikupikila mu nongo. Lelo bacibika apasansama, pakuti abantu baleingila umwabuuta. Icisaniko ca mubili obe, linso. Amenso yobe nga yatuntulu, ninshi umubili obe onse uli mu lubuuto. Lelo amenso yobe nga yalwele, ninshi umubili obe onse uli mu mfifi. Kanshi ulemona ukuti ulubuuto lobe lwiyaluka imfifi. Kanshi umubili obe onse nga uli mu lubuuto, tamuli mfifi nelyo panono. Awe ninshi lyena uli mu lubuuto lweka lweka, kwati ni filya ulubuuto lwa cisaniko nga lwakusanikila.” Cilya Yesu alekafye ukulanda, Umufalise umo amwitile ukuti aye lya kumwakwe. Awe Yesu aingila, aikala, balalya no kulya. Umufalise asunguka pakumona ukuti, Yesu alalya ukwabula ukuti abalilepo ukusamba iminwe. Nomba Imfumu yamweba aiti, “Imwe, mwe Bafalise, muwamya inkombo ne mbale kunse, lelo mu mitima yenu mwaisula ubulili no bukakashi. Mwe fipumbu mwe, bushe uwabumbile kunse tewabumbile na mukati mwine? Ala mulekumbusukako abalanda pafyo mwakwata, lyena na fyonse fyakulaba ifyakaele. “Lelo imwe mukacimona mwe Bafalise! Mwe batuula cimo pekumi lyonse na pa misalufye iyakuwamya ifyakulya. Lelo mwalisuulako kukucita umulinganya no kutemwa Lesa. Ifi efyo mwaba nokucita, elyo na fimbi fine tamuli nakufisuulako. “Mukacimona, mwe Bafalise! Pantu mwatemwa ifipuna ificindamishepo mu masinagoga, nokuti abantu balemuposha mu mansa sha fisankano! Mukacimona imwe! Pantu mwaba nge mputa sha pa nindi sha bantu ishaloba, isho abantu bendapo ukwabula ukwishiba.” Elyo kafundisha wamafunde umo amweba ati, “Kafundisha, mukulanda ifyo, na ifwe bene watusaalula.” Nao Yesu ati, “Na imwe bene bakafundisha bamafunde, mukacimona! Pantu mutwika abantu ifipe ifyafina, ifyo imwe mwe bene mushingatenshamo nelyo panono. Mukacimona na imwe! Mukuulilila inindi sha bakasesema abo ifikolwe fyenu fyaipeye. Kanshi muli bakambone, kabili no kusuminisha mwalisuminisha ifyo ifikolwe fyenu fyacitile. Bena balibepeye, elyo imwe mwalakuulilila ne nindi shabo. Kanshi amano yakwa Lesa epakutila, ‘Nakulabatumina bakasesema na basole. Bamo bakulabepaya, bambi nabo bakulabacusha.’ Epakuti ino nkulo ikakandwe pa mulandu wakwipaya bakasesema ukufuma apo isonde lyatendekele. Emukutila ukufuma pa mfwa yakwa Abeli, ukufika na ku mfwa yakwa Sakaria, uo baipaile mwi Tempele, lubali lwa pa ntanshi ya bulambo bwakwa Lesa. Ndemweba icine cine abantu ba ino nkulo bali nokukandwa pali ifi fyonse. “Mukacimona mwe bakafundisha bamafunde! Pantu mwalipokolola abantu ulufungulo lwa mu ŋanda ya mano! Imwe mwe bene tamwingilamo, elyo mwalesha na bambi abalefwaya ukwingilamo!” Ilyo Yesu afuma mu ŋanda, bakafundisha bamafunde na Bafalise balamupamfya nganshi mukulanda, balefwaya ukuti alande pa fintu ifingi. Balefwailisha icakuti bengamwikatilapo mukulanda. Elyo pa nshita iyo ine kwaishile longana amabumba ya bantu imyandamishila, icakuti balanyantanafye. Yesu elyo abalilepo ukulaeba abasambi bakwe ati, “Mulecenjela ku ntutumushi ya Bafalise, emukutila, kuli bumfundabuteshi bwabo. Pantu takwaba nangu cimo icabelama, icishakasokoloke. Nangu icafisama, icishakeshibikwe. Eico kanshi ifyo mwalanda mu mfifi, fikomfwika pa bwelu. Elyo ifyo mwatotoshanya mu ŋanda, bakafyalasha kuli bonse. “Kabili ndemweba imwe bacibusa bandi, mwilatiina abepaya umubili, elyo panuma ya ifyo teti bacite cimbi nelyo cimo. Kanshi ndemweba uo muli nokulatiina. Muletiina Lesa, uwakuti nga aipaya, alikwata na maka yakuposa mu mulilo wape. Ee, wena ndemweba mulemutiina. “Bushe tuncelelya tusano tatushitwa pa ndalama shibili? Nomba Lesa talabapo nelyo kamo. Elyo ne mishishi ya ku mitwe yenu ine, yonse intu yapendwa. Kanshi mwilaba na mwenso, imwe mwalicindama ukucila tuncelelya utwingi. “Umuntu onse uushitiina kunumbula pa bantu ukuti muntu wandi, Umwana wa muntu nao takatiine kumulumbula pa cinso ca bamalaika bakwa Lesa. Lelo uyo uukankaana pa bantu, nao Umwana wa muntu akamukaana pa cinso ca bamalaika bakwa Lesa. “Elyo kabili onse uwasosa amashiwi yamusaalula pa Mwana wa muntu, akabelelwa uluse. Lelo uwasosa amashiwi yamusaalula pali Mupashi Wamushilo, takabelelwe uluse nakalya. “Kanshi ilyo bakalamutwala kukulubulula mu masinagoga, kuli bashamfumu na ku ba mu buteko, mwikalasakamana pakuipokololako, nangu pafyo muli nokusosa. Ala Mupashi Wamushilo akamulangilila pa nshita ine iyo ifyo muli nokusosa.” Elyo umuntu umo mwibumba aebele Yesu ati, “Kafundisha, eba munyinane anjakanyeko icuma shifwe atushilile ilyo alefwa.” Yesu amwasuka ati, “We muntu we, nga nani wasonta ine ukuba kapingula nangu kaakanya wa fyuma fyenu?” Elyo Yesu abeba ati, “Mulecenjela, muleisunga ku mukonkelelo wakukwatisha ifyuma. Pantu umweo wa muntu, tawaba mukukwatisha ifyuma ifingi.” Elyo abomina umulumbe uyu ati, “Kwaliko umuntu umo umukankala, uo mwibala lyakwe mwali ifisabo ifingi. Elyo alatontonkanya mu mutima wakwe ati, ‘Bushe ndecita shani? Nshikwete mwakututila ifisabo fyandi.’ Kabili atila ati, ‘Naishiba ifyo ndi nokucita. Nkakuululula amatala yandi, elyo nkakuulepo ayakulileko. Emo nkatutila ifisabo fyandi fyonse ne fyuma fyandi. Awe lyena nkaieba nokuti, eya mwandi, naukwata ifintu ifisuma ifingi. Kanshi nomba kwikalafye, ukulya, ukunwa no kulaipakisha!’ Nomba Lesa amweba ati, ‘We cipumbu we! Mu bushiku bwine buno ndeisa kupoka umweo. Nga kanshi ifintu watutila fikaba fyakwani?’ Kanshi ifi efyo cikaba ku muntu onse uuituntumikila ifyuma, nomba Lesa ena aishiba ukuti mupina.” Kabili Yesu aebele abasambi bakwe ati, “Kanshi eico ndemweba, mwilasakamikwa palwa bumi bwenu amuti, ‘Bushe tulelya nshi?’ Nangu ni palwa mubili wenu ukuti ‘Bushe finshi tulefwala?’ Pantu ubumi bwenu bwalicindama ukucila ifyakulya. Elyo no mubili walicindama ukucila ifyakufwala. Shimoneni bamwankole, bena tabatanda nelyo ukuseepa. Tabakwata mwakututila nelyo amatala, lelo Lesa alabalisha. Nga palibufi imwe mwalicindama nganshi ukucila ifyuni. Bushe nani pali imwe nangu engasakamikwa shani, engailundilako inshiku sha bumi bwakwe? Kanshi apo mufilwa ukucita ifintu ifyacepesha ngefi, nga kanshi kuti mwasakamikwa shani pali fimbi? Shimoneni amaluba ifyo yakula. Tayabomba nangu ukupikula insalu shakufwala. Lelo ine ndemweba, na Solomoni wine nangu ali umukankala nganshi, tatalile afwala insalu ishayemba nga aya maluba. Apo Lesa afwika ifi amaluba ya mu mpanga ayakuti yalipo lelo, bwaisaca bayaposa mu mulilo, bushe imwe nimwe ashingasakamana ukufwika, mwe ba cisumino cinono? Kanshi imwe mwilasakamana amuti, ‘Bushe tulelya nshi nangu tulenwa nshi? Iyoo mwilasakamikwa.’ Ifi fyonse efisakamika imitima ya bantu ba pano calo abashaishiba Lesa. Nomba imwe Shinwe alishiba ukuti mulafikabila. Kanshi mutale musakamane ukufwaya Ubufumu bwakwe, elyo nefi fine fyonse akamubikilapo. “Mwilatunsha mitima mwe kabungwe kandi! Pantu Shinwe alitemwa nganshi ukuti mube nankwe mu Bufumu. Muleshitisha ifyuma fyenu, elyo mulekumbusukako abalanda. Muleipekanishisha ifikwama ifishakasapuke. Mulebika icuma cenu mu mulu umo cishingonaika, uko abapupu bashingafika, elyo no tushishi twakuconaula takwaba. Pantu ukuli icuma cobe, ekuba no mutima obe wine. “Mulefwalila, ne fisaniko fileyaka mu minwe. Muleba nga bantu abalelolela shikulwibo ukuti abwele ku bwinga. Pakuti nga afika, cilya akonkonsha, apopene bamwiswilako. Balishuka abo basha, abo shikulwibo ilyo abwela, abasanga balelola. Ndemweba icine cine ukuti, shikulwibo akabateka kukulya. Akafwala insalu shakutebetelamo no kulabatangata. Nangu nga cakuti aisa pakati ka bushiku, nangufye ku macaca, nga shikulwibo asanga balelola, awe ninshi balishuka. Cena ici muli nokushininkisha ukuti, umwine ŋanda nga cakuti aishiba inshita iyo umupupu aleishilapo, nga tekuti aleke umupupu amwingilile ebe mu ŋanda yakwe. Eico kanshi na imwe muli nokuba abaiteyanya, pantu Umwana wa muntu akesa pa nshita mushenekele.” Elyo Petelo amwipusha ati, “We Mfumu, bushe nifwe waumina uyu mulumbe, nangu ni kuli bonsefye?” Imfumu nayo yamwasuka aiti, “Bushe ali kwi kangalila wacishinka, kabili uwamano, uwakuti shikulu wakwe amupeela ukwangalila abanankwe, alebapeela icipande cabo ica cakulya pa nshita iyilingile? Alishuka uyo musha, uo shikulu wakwe nga abwela, akasanga alebombela umo mwine. Ndemweba icine cine, shikulu wakwe akamucita kangalila wa fyuma fyakwe fyonse. Lelo uyo musha, ena nga atila ati, ‘Shikulu akokola ukwisa.’ Elyo atendeka ukulapuma abasha abaume na banakashi, no kulalya no kulanwa alekolwa. Ala shikulu wa uyu musha akesa pa bushiku ashenekele, pa nshita ashishibe. Shikulu wakwe akamukanda, akamuposa uko akaya cimona pamo na bampulamafunde. “Umusha uwakuti naishiba ifyo shikulu wakwe alefwaya, lelo taipekenye kuficita nangu talefwayafye ukucita, wena bakamuma ifikoti ifingi. Lelo uushishibe, nomba acitapo ififwile bamukandilapo, wena bakamuma ifikoti ifinono. Umuntu onse uwapeelwa ifingi, bakalondolako ifingi. Elyo na uo baseekeshako ifingi, bakalondolapo ificililepo. “Naisa kukuposa umulilo pano isonde, kabili autampa ukulapya nga kuti cawama! Ndi nokubatishiwa ulubatisho, kabili ndi uwapamfiwa nganshi ukuti cipwilemo limo. Bushe muleti naisa pano calo kukuleta icibote? Awe iyoo, ndemweba icine naisa kukuleta ukupusana. Pantu ukufuma pali nomba, mu ŋanda imo umwaba abantu basano, batatu bakapusana na banabo babili. Elyo aba babili bakapusana na banabo balya batatu. Wishi akapusana na mwane umwaume, umwana umwaume akapusana na wishi. Nyina akapusana na mwane umwanakashi, umwana umwanakashi akapusana na nyina. Nyina fyala akapusana na nafyala, elyo nafyala nao akapusana na nyina fyala.” Kabili Yesu aebele amabumba ya bantu ati, “Imwe mutila nga mwamona ikumbi lyateka lwa ku masamba, apopene musosa amuti, ‘Imfula yalaisa,’ na cine ileisa. Elyo kabili mutila nga mwamona umwela ulepuupa, ulefuma ku kapinda ka ku kulyo, musosa amuti, ‘Kuleba icipuki,’ na cine efyo ciba. Mwe babwilikandimi mwe! Mwalishiba ukwilula ifimoneka pano calo no mulu. Nga kanshi kuti mwafilwa shani ukwilula ifilemoneka muli ino nshita? “Ngeco imwe mwe bene mushipingwila mu mano ukucita icilungeme cinshi? Kanshi ilyo muleya ku cilye camilandu no muntu uukupeele umulandu, ilyo mucili muleya mu nshila, weshe ukuti mumfwane nankwe cipwile apopene. Pantu limbi kuti akutwala kuli kaputula wamilandu. Elyo kaputula wamilandu nao akutwala kuli kapokola. Kapokola nao akuposa mu cifungo. Ndekweba, tawakafumemo, mpakafye ukapwishishishe ukufuta na kandalama akakupelekeshako.” Pa nshita ine iyo, abantu bamo abalipo baleshimikila Yesu ifyo Pilato aipeye abena Galile pa nshita baletuula Lesa amalambo. Yesu abasuka ati, “Nomba imwe bushe muleti ico abo bena Galile babepaile ifyo, nico babi ukucila abena Galile bambi bonse? Ndemweba teifyo iyoo! Lelo na imwe bene nga tamulapile no kupilibuka, ninshi na imwe bene mukaloba ifyo fine. Nangu balya ikumi limo na cine konse konse, abo ulupungu lwa mu Siloamu lwawilile no kubepaya, bushe muleti bali ababi ukucila bambi bonse abaleikala mu Yerusalemu? Ndemweba teifyo iyoo! Lelo na imwe bene nga tamulapile no kupilibuka, ninshi na imwe bene mukaloba ifyo fine.” Kabili Yesu abomine umulumbe uyu ati, “Umuntu umo ali no mukunyu uo alimbile mwibala lyakwe ilya myangashi. Awe aisa alefwayako ifitwalo, nomba asanga takuli. Elyo alaeba umulimi wa mwibala lya myangashi ati, ‘Mona, nomba imyaka yaba itatu njisa kukufwaya ifitwalo kuli uyu mukunyu, lelo nshisanga nelyo kamo. Uteme! Nga cinshi wingalaonawilafye umushili?’ Umulimi nao amwasuka ati, ‘Mukwai, lekeni ushale na umo mwaka. Nkashimaula mumbali, nkabikamo no mufundo. Nalimo kusuka watwala uyu mwaka uleisa. Lelo nga tautwele awe ninshi lyena kuutemafye.’ ” Pa bushiku bwe Sabata bumo, Yesu alefunda mu sinagoga. Kanshi mwalimo no mwanakashi umo umulwele, ico ali no mupashi wakowela pa myaka ikumi limo na cine konse konse. Aleendafye uwakongama, tewakuti ololoke nakalya. Cilya Yesu amumona, amwita ukuti ese kuntanshi. Elyo amweba ati, “Mayo, wapusuka ku bulwele bobe.” Yesu elyo amutambalikilapo amaboko, awe apopene aololoka, alalumbanya na Lesa. Intungulushi ya mu sinagoga yena yafulwa ico Yesu aposha umuntu pa bushiku bwe Sabata. Intungulushi yalaeba abantu aiti, “Paba inshiku mutanda isho muli nokubombamo imilimo. Muleisa kukundapwa muli isho nshiku, pa bushiku bwe Sabata pena tepo.” Imfumu epakumwasuka aiti, “Mwe mfundabuteshi mwe! Nani pali imwe uushiswila ŋombe nangu punda pa bushiku bwe Sabata no kufitwala kukunwa amenshi? Nomba uyu mwanakashi, umwana wakwa Abrahamu, akakwa na Satana pa myaka ikumi limo na cine konse konse. Bushe ena tekuti akakulwe kuli uyu munyololo pa bushiku bwe Sabata!” Yesu cilya asosa ifi, awe abalwani bakwe bonse baikatwa ne nsoni. Abantu bena basansamuka nganshi pa fintu fisuma fyonse Yesu alecita. Elyo Yesu asosa ati, “Bushe Ubufumu bwakwa Lesa bwapalana kuli cinshi? Cintu nshi ningabupalanyako? Bwaba nga kalubuto ka lubanga, ako umuntu abuula, akabyala mwibala lyakwe. Ilyo kakula, kasuka kabafye umuti uwakuti ne fyuni fyaisa mukwikala mu misambo yauko.” Kabili Yesu asosa ati, “Bushe Ubufumu bwakwa Lesa kuti nabupalanya kuli nshi? Bwaba nge ntutumushi iyo umwanakashi abuula, akasawila mu fipimo fitatu ifya bunga mpaka umufuba watutumuka.” Yesu ali pa bulendo bwakuya ku Yerusalemu. Mu misumba na mu mishi alepita, alefundamo abantu. Umuntu umo amwipusha ati, “We Mfumu, bushe abakapusuka banono?” Nao Yesu abeba ati, “Muleipatikisha pakwingilila pa mwinshi uwafyendenkana. Pantu ndemweba, abantu bakafwaya ukwingila, nomba bakafilwa. “Pantu ilyo umwine ŋanda aima, aisalako ne ciibi, lyena mukashala namwiminina panse. Elyo mukalekonkonsha ku ciibi amuti, ‘We Mfumu, twiswileko.’ Nao akamwasuka ati, ‘Ine nshishibe uko mwafuma!’ Elyo mukatendeka ukusosa amuti, ‘Ala, twalelya no kunwa nobe, kabili walefunda na mu misebo ya misumba yesu.’ Nomba akasuka ati, ‘Ine nshishibe uko mwafuma! Fumeni apa mwe babi ba bantu mwe!’ Elyo mukamona Abrahamu na Isaki na Yakobo na bakasesema bonse mu Bufumu bwakwa Lesa. Nomba imwe ninshi nabamuposa kunse ukukaba imisowa no kusumanya ameno. Abantu bakafuma ku kabanga na ku masamba, ku kapinda ka ku kulyo na ka ku kuso, bakesa andama pa mitebeto ya mu Bufumu bwakwa Lesa. Ee, na pali ndakai epo bali abakulekelesha abakesa ba abantanshi, na bali abantanshi pali ndakai, ebakesa ba abakulekelesha.” Pa nshita ine iyo Abafalise bamo baishile kuli Yesu. Balamweba abati, “Ala fuma kuno, uye kumbi pantu Herodi alefwaya ukukwipaya.” Yesu abasuka ati, “Kabiyeni muye eba uyo mumbwe amuti, ‘Ala, lelo na mailo ndi nokulatamfya imipashi yakowela no kulaposha abalwele. Pa bushiku bwalenga shitatu ninshi napwililila imilimo yandi.’ Nomba kwena lelo na mailo na bulya bushiku ndi nokukonkanyapo ulwendo lwandi. Pantu ni mu Yerusalemu fye mweka, emo calinga ukuti baipaila kasesema. Yerusalemu, we Yerusalemu, we wipaya bakasesema no kwipaya ku mabwe inkombe Lesa akutumina! Yangu imiku ubwingi iyo nalefwaya ukulonganya bamwano, nga filya nankoko afukatila tumwane mu mapindo, nomba tawalefwaya. Mona, iŋanda yobe ikakushalila icipompa! Lelo ndekweba nati ine tawakamone nakabili, mpaka ilyo ukasosa auti, ‘Napaalwe uyu waisa uo Imfumu yatuma.’ ” Pa bushiku bwe Sabata bumo, Yesu aile kukulya icakulya ku ŋanda ya mukalamba umo uwa Bafalise. Awe bonse abali mu ŋanda balabesha Yesu. Kanshi Yesu aikele nalungatana no muntu uwalwele ulusuku. Yesu elyo aipusha bakafundisha bamafunde na Bafalise ati, “Bushe calisuminishiwa ukuposha umuntu pa bushiku bwe Sabata nangu iyoo?” Awe bena batalalafye tondolo. Elyo Yesu abuula umulwele, amuposha, amuleka nokuti aleya. Kabinge alabeba ati, “Nani pali imwe nga mwane awila mu cishima, nangufye ni ŋombe, ashingamufumyamo apopene nangu ni pa bushiku bwe Sabata?” Awe bena bafilwa ukwasukapo nelyo cimo. Yesu cilya amona ukuti abetilwe balaisalila incende ishacindama, alabeba mu mulumbe ati, “Umuntu umo nga akwita ku mitebeto ya bwinga, wilaya kukwikala pa ncende iyacindama. Epali naita uucindeme ukukucila, kabili uumwitile bonse, aisa kweba ati, ‘Fumapo, uyu eo ekalepo.’ Elyo lyena ninshi uleselapo ne nsoni nganshi ukuya ikala ku ncende yakupelekeshako. Kanshi ilyo bakwita, uye ikala pa ncende iyakupelekeshako. Elyo uumwitile nga aisa, aisa kweba ati, ‘Mune, shiselela palya pa ncende iyicindemepo.’ Awe lyena ukamoneka uwacindama kuli abo muli nabo pa mitebeto. Pantu uyo onse uuikusha, bakamucefya, no uicefya, bakamusansabalika.” Kabili Yesu alaeba uumwitile ku cakulya ati, “Kanshi ilyo wateyanya imitebeto iya kasuba nangu iya cungulo, wilaita bacibusa bobe nangu bamunonko nangu ba lupwa lobe nangu abena mupalamano abakankala. Pantu nabo limbi kuti baisa kwita, lyena ninshi bakufutilapo. Kanshi ilyo wacita imitebeto, uleitako abalanda, abalemana, abasunta ne mpofu. Lyena Lesa akakupaala, pantu tabakwete cakukufutilapo. Kabili ukalambwilwapo pakushukuka kwa bantu abafwile abakaele pa cinso cakwa Lesa.” Elyo umuntu umo uwali pamo na Yesu pakulya, ilyo aumfwile ifi, aebele Yesu ati, “Alishuka umuntu uukalyako imitebeto ya mu Bufumu bwakwa Lesa!” Yesu amweba ati, “Umuntu umo acitile imitebeto ikalamba, kabili aitako na bantu abengi. Ilyo inshita ya mitebeto yafika, atuma umusha wakwe kukuya eba abaitilwe ukuti, iseni, fyonse nafipekanishiwa. Awe bonse umo umo balasoselafye mumo mwine abati, ‘Banjeleleko nafilwa.’ Uwakubalilapo aeba umusha ati, ‘Ine ninshita ibala. Kanshi nalaya kukulimona. Napapata banjeleleko nshaiseko.’ Umbi nao asosa ati, ‘Ninshita amakoli ya ŋombe yasano. Nalaya kukuyesha. Kanshi napapata banjeleleko nshaiseko.’ Umbi nao asosa ati, ‘Kwena ine elyo ngupile, kanshi nafilwa ukwisa.’ Umusha epakubwela aisa shimikila shikulu wakwe ifi fyonse. Awe umwine ŋanda afulwa nganshi. Elyo aeba umusha wakwe ati, ‘Endesha akuya mu misebo ikalamba, na mu misebo inono ya mu musumba, ulete abalanda, abalemana, impofu na basunta.’ Umusha aisa sosa ati, ‘Mukwai, fyonse nacita ngomo banjebele, lelo emo icili ncende.’ Shikulu wakwe aeba umusha ati, ‘Kabiyefye na mu misebo ya mumbali, na mu tushila twa mu mabala, ulepatikisha abantu ukuti bengilemo, uleke ŋanda yandi isule. Ndemweba ukuti, pali balya baitilwe, tapali nelyo umo uwakulyako imitebeto yandi.’ ” Ilyo Yesu aleya, ali pamo na mabumba ya bantu ayakalamba. Elyo apilibukile ku bantu, alabeba ati, “Uyo onse uwaisa kuli ine, tekuti abe umusambi wandi nga afilwa ukutemwa ine ukucila wishi na nyina, umukashi wakwe na bamwane, bamunyina na bankashi yakwe, elyo no bumi bwakwe bwine. Umuntu onse uushisenda musalaba wakwe no kulankonka tekuti abe umusambi wandi. Bushe nani pali imwe, nga alefwaya ukukuula ulupungu, ashingatala aikala, alapenda ifikaposwapo, pakuti amone nga nafikumanina pakupwisha ulupungu? Pantu limbi kuti aimbafye umufula, kabili afilwa ukupwisha. Lyena abalemonako batampa ukulamuseka. Balati, ‘Uyu muntu alitampile ukukuula, nomba alifilwa ukupwisha!’ Nangu bushe ni mfumu nshi iyakuti ikwete ifita amakana ikumi limo, nomba ilefwaya ukuya kukulwisha imfumu ibiye iyili ne fita amakana amakumi yabili. Bushe tekuti itale ikale panshi, no kutontonkanya nga kuti yaya kumanya imfumu ileisa kukuilwisha? Nga yati, ‘Awe nafilwa.’ Ninshi kuti yatuma inkombe, ilyo imfumu ibiye icili ukutali, pakuti bomfwane pa mulandu wa cibote. Kanshi e cimo cine na kuli imwe, umuntu onse uwafilwa ukusuula kuli fyonse ifyo akwata, kuti afilwa ukuba umusambi wandi. “Umucele waliwama. Nomba umucele nga wafumuka, kuti waloweshiwa shani nakabili? Awe wakuposafye, tekuti uwamine nelyo mushili nelyo ni citindi. Uuli na matwi yakumfwa naomfwe!” Bakasonkesha bamusonko na bampulamafunde baishile longana kuli Yesu, balefwaya ukumumfwa. Abafalise na bakafundisha bamafunde balaisosha. Balasosa abati, “Uyu muntu asekelela bampulamafunde no kulya alya nabo.” Elyo Yesu abomina uyu mulumbe ati, “Bushe nani pali imwe uwakuti nakwata impaanga umwanda umo (100), nga alufyapo imo, ashingasha impaanga amakumi pabula na pabula (99) mu mpanga, aya alefwaya iyilubile mpakafye aisange? Elyo nga aisanga, kuti asansamuka aibika na pa mabeya. Ilyo afika kumwakwe, kuti alonganya bacibusa bakwe na bena mupalamano bakwe. Abeba ati, ‘Ala iseni tusansamuke, ninsanga impaanga yandi iyalubile.’ Ine ndemweba ukuti nifyo fine mu mulu mukaba ukusansamuka pa mubifi umo uwalapila no kupilibuka, ukucila pa bantu bakaele amakumi pabula na pabula (99) abashikabila ukulapila. “Nangu umwanakashi nga alikwata indalama sha silifa ikumi limo, nomba alufyapo imo, bushe tekuti asanike icisaniko, apyange na mu ŋanda, afwailishe bwino bwino mpaka aisange? Elyo nga aisanga, kuti alonganya bacibusa bakwe na bena mupalamano. Elyo abeba ati, ‘Ala sansamukeni pamo na ine, pantu ninsanga indalama nalufishe!’ Efyo fine na ine ndemweba, bamalaika bakwa Lesa balasansamuka umubifi umo nga alapila no kupilibuka.” Kabili alasosa ati, “Kwaliko umuntu umo uwali na bana abaume babili. Uwamwaice aeba wishi ati, ‘Tata, twakanyeni icuma, ine mumpeele icipande candi ico mwaba nokunshila.’ Nao shibo epakubakanya ifyuma. Pati papitepo inshiku shinono, uwamwaice alonganya fyonse ifyo akwete. Elyo aima aya na ku calo ukutali, eko aya posaika ifyuma fyakwe mu mikalile yabuwelewele. Cilya aposaika ifyuma fyakwe fyonse, muli cilya calo mwapona icipowe icabipisha. Elyo atampa ukucula ico ashikwete nelyo kamo. Epakuya ingila incito ku muntu umo uwa muli cilya calo. Nao amutuma kwibala lyakwe kukulacema inkumba. Uwamwaice alekumbwa ukulyako ifikapa ifyo inkumba shalelya. Nomba takwali nangu umo uwakumupako. Yasuka amano yabwela. Elyo atila ati, ‘Mumone abancito ubwingi tata akwata, lelo balalya baikuta fyashalanapo. Nomba ine kuno ndefwa ku nsala. Awe ine ndeima ndebwelelamo kuli tata. Ndeya mweba nati: Tata nalibifya kuli Lesa na kuli imwe bene. Nomba nshilingile ukuti mulenjita umwana wenu iyoo. Muncitefye ngo mubomfi wancito.’ Awe aima alaya na kuli wishi. “Nomba cilya aleya acili apatali, wishi amumona, aumfwa uluse. Abutukila kuli mwane. Amukumbatila, amutomona pakumuposha. Elyo mwane asosa ati, ‘Tata, nalibifya kuli Lesa na kuli imwe bene. Awe nomba nshilingile ukuti mulenjita umwana wenu.’ Lelo wishi wena aeba abasha bakwe ati, ‘Endesheni, leteni umwingila uwawamisha mumufwike. Mumufwike ne mbalaminwe ku minwe ne ndyato ku makasa. Mulete ne ciponti ca ŋombe icaina, mucipaye, uleke tulye tusansamuke. Pantu uyu mwana wandi alifwile, nomba nabuuka, alilubile nomba nalondoka.’ Awe batampa na malila. “Umwana mukalamba wena ninshi ali kwibala. Nomba cilya alapalama ku ŋanda aumfwa inyimbo noko balecinda. Elyo aitapo umusha umo alamwipusha ne ciliko. Umusha nao amwasuka ati, ‘Munonko nabwela. Elyo bawiso nabepaya ne ciponti ca ŋombe icaina, pantu abwela umutuntulu kabili uwamutende.’ Awe uwamukalamba afulwa, akaana no kwingilamo. Elyo wishi afuma alamupapata. Nomba uwamukalamba ayasuka wishi ati, ‘Moneni imyaka ubwingi iyo namubombela ngo musha, kabili nshatala mpula mu mafunde yenu. Nomba imwe tamwatala amumpeela nangu akana ka mbushi, pakuti na ine nacita imitebeto twasansamuka na bacibusa bandi! Lelo ilyo umwana wenu uyu abwela, panuma yakonaula ifyuma fyenu kuli bacilende, wena mwamwipaila iciponti ca ŋombe icaina.’ Wishi amweba ati, ‘Mwana wandi, iwe lyonse twaba nobe, ne fintu fyandi fyonse fintu fyobe. Nomba kwena nacilinga ukuti tusansamuke, twangalile pamo, pantu munonko alifwile, kabili nabuuka. Alilubile, nomba nalondoka.’ ” Kabili Yesu aumine abasambi bakwe umulumbe na umbi ati, “Kwaliko umuntu umukankala uwakwete mushika. Nomba abantu baebele umukankala abati, ‘Mushika obe alekonawila ifyuma.’ Nao epakwita mushika wakwe amweba ati, ‘Finshi ifi ndeumfwa pali iwe? Londolola pafyo usunga ifyuma fyandi, pantu tauli nakuba mushika wakulansungila ifyuma fyandi nakabili.’ Elyo mushika alatontonkanya mu mutima wakwe ati, ‘Ndecita shani apo shikulu alampoka bumushika? Amaka yakulima nshakwata, elyo ukupula nako insoni shikanjikata. Naishiba ifyo ndi nokucita pakuti nga bantamfya pa ncito, abantu bakansekelele mumwabo.’ Awe alaita umo umo abali ne nkongole kuli shikulu wakwe. Aipusha uwakubalilapo ati, ‘Finshi wakongola kuli shikulu?’ Nao amwasuka ati, ‘Nakongola amatepe ya mafuta umwanda umo.’ Mushika amweba ati, ‘Buula kalata obe, ikala, lembapo bwangu bwangu amatepe amakumi yasano.’ Elyo mushika aipusha na umbi ati, ‘Nga iwe wakongola shani?’ Nao ayasuka ati, ‘Imifuko ya ŋanu umwanda umo.’ Mushika amweba ati, ‘Ale buula kalata obe, lembapo amakumi cine konse konse.’ Shikulu wakwe atasha mushika wakwe incenjeshi, ico abomfeshe amano yabucenjeshi pakuisunga. Pantu abantu ba cino calo balicenjelapo mukwishiba ifyakwikala na banabo ukucila abana ba lubuuto.” Kabili Yesu alabeba ati, “Muleikwatila ifibusa ku fyuma ifya pano calo, pakuti ilyo fikapwa bakamusekelele mu cifulo cape. Umuntu uwakuti bamucetekela pa fintu ifinono, kuti bamucetekela na mu fifulileko. Umuntu uo bashingacetekela mu finono, teti bamucetekele na pa fingi pene. Kanshi nga tabalemucetekela mu fyuma fya pano calo nga nani engamucetekela pa fyuma fyacine cine? Nga tabalemucetekela pa fyuma fya bene, nga nani akamupeela ifyuma ifyakuti fikabe fyenu? Umubomfi umo tekuti abe umusha wa bashikulu wakwe babili. Pantu kuti apatapo umo, umbi amutemwa. Nangu auminina kuli umo, umbi amusuula. Na imwe kuti mwafilwa ukuba abasha bakwa Lesa, elyo kabili abasha ba ndalama.” Abafalise, ico batemenwe indalama, ilyo baumfwa ifi, balaseka Yesu. Nao Yesu alabeba ati, “Imwe mulaiwaminisha pa menso ya bantu, nomba Lesa alishiba imitima yenu. Pantu ico abantu bamona ukuti ecacindama, Lesa ena acimona ukuti cafyefye. “Ukufika pali Yoani Kabatisha, balefunda Amafunde yakwa Mose nefyo bakasesema balembele. Lelo ukufuma pali Yoani, ni Mbila Nsuma ya Bufumu bwakwa Lesa eibilwa. Elyo na bonse abaleingilamo, balelwishafye. Ala cayangukapo umulu ne calo ukonaika, ukucila ukuti akalitoni kamo aka mu Mafunde yakwa Mose kaonaika. “Uyo onse uwaleka umukashi wakwe aupa na umbi, ninshi lubembu acita. Elyo noyo uwaupa umwanakashi uo umulume aleka, nao lubembu acita. “Kwaliko umuntu umukankala, lyonse alefwala insalu ishakashikila ne shabuuta ishamutengo nganshi. Kabili alelyafye ifyakuipakisha cila bushiku. Elyo pa mpongolo iya uyu mukankala, palelala umuntu umo umulanda, uwali ne filonda umubili onse, ishina lyakwe ni Lasalo. Alekabila ukulyako ifyo umukankala alefilwa panuma yakulya. Imbwa shena shaleisa shilemumyangila ifilonda. Awe umulanda afwa. Bamalaika baisa musenda, baya mubika mu ceni cakwa Abrahamu. Awe umukankala nao afwa, no kushiika bamushiika. Mu cifulo ca bafwa, umo umukankala alecula nganshi, ati enune amenso, amona Abrahamu ukutalifye ali na Lasalo mu ceni cakwe. Elyo alabilikisha ati, ‘Tata Abrahamu, shi winganangulukilako! Tuma Lasalo atumpike impela ya munwe wakwe mu menshi, ese antalalikeko ululimi. Ala ndeculisha nganshi muli uno mulilo.’ Abrahamu amwasuka ati, ‘We mwana, ibukisha ilyo wali umumi, ifyo walepokelela ifintu ifisuma, lelo Lasalo wena fibi fyeka fyeka. Kanshi nomba alesansamuka, na iwe nomba ulecula. Kabili teici ceka iyoo, pakati ka ifwe na imwe, paliba umuyenge ukalamba, pakuti abali kuno abalefwaya ukwisa uko muli teti bapite. Elyo abali uko muli, nabo teti bese kuno.’ Nao umukankala asosa ati, ‘Kanshi tata nakupapata, tuma Lasalo kuli ba lupwa lwandi. Pantu nalikwata bamunyinane abaume basano, uleke aye abasoke, pakuti bekesa kuli ino ncende yabucushi.’ Abrahamu ayasuka ati, ‘Balikwata ifyo Mose na bakasesema balemba, kanshi efyo baleumfwikisha.’ Nao umukankala ayasuka ati, ‘Iyoo, tata Abrahamu, ala nga cakuti umo pa bafwa aya uko bali, kuti balapila no kupilibuka.’ Abrahamu amweba ati, ‘Nga cakuti tabomfwile Mose na bakasesema, nangu uwafwa engabuuka nalyo line teti abanashe nakalya.’ ” Kabili Yesu aebele abasambi bakwe ati, “Kwena ifyakulenga abantu ukubifya fyena fyaba nokubako. Lelo uyo uwalenga umunankwe ukubifya, wena akacimona. Nomba uwalenga ukuti kamo pali utu twaice ukubifya, kuti camuwamina ukumukulikila mu mukoshi icilibwe icafina icakupelelako no kumuposa muli bemba. Kanshi cenjeleni! “Munonko nga akulufyanya, mukalipile, lelo nga alapila no kupilibuka, mubeleleko uluse. Nga cakuti akulufyanya imiku cine lubali mu bushiku bumo, elyo kabili abwela imiku cine lubali aleti, ‘Nalapila no kupilibuka,’ ninshi uli nokumubelelako uluse.” Abasole baeba Imfumu abati, “Tulundileniko icisumino!” Imfumu yayasuka aiti, “Amuba ne cisumino icili nga kalubuto ka lubanga, kuti mwaeba uyu muti amuti, ‘Ale inukule uye ilimba muli bemba.’ Na cine kuti wamubeela. “Umo pali imwe nga alikwata umusha uulima mwibala nangu uucema impaanga, ilyo uyu muntu abwela ku mabala, bushe kuti amweba ati, ‘Isa bwangu, ikala, akulya?’ Bushe tekuti amwebe ati, ‘Mpekanishisha icakulya ca mulalilo? Samwina ifyakufwala undetele ifyakulya, elyo upembele mpaka mpwe ukulya no kunwa. Elyo na iwe walalya no kunwa.’ Bushe uyu muntu ali nokutasha umusha pantu acita ifyo amwebele? Kanshi na imwe nifyo fine. Ilyo mwacita ifyo bamwebele ukucita, mulesosafye amuti, ‘Tuli bashafye, tucitilefye ifyo twaba nokucita.’ ” Pa bulendo bwakuya ku Yerusalemu, Yesu alekonka umupaka wa calo ca Samaria neca Galile. Ilyo alaingila mu mushi umo, awe abafibashi ikumi limo baisa kukumukumanya. Baiminina akatalamukila. Elyo balabilikisha abati, “Yesu, Shikulu shi wingatulangulukilako!” Yesu cilya abamona, abeba ati, “Kabiyeni, muye ilanga kuli bashimapepo.” Awe cilya baleya, bapola. Umo pali aba ikumi, ilyo amona ukuti apola, abweluluka, alepunda ne shiwi likalamba, alelumbanya Lesa. Aisa fukama apali Yesu, alamutasha. Kanshi uyu muntu ali umwina Samaria. Elyo Yesu asosa ati, “Bushe tabapolele bonse ikumi? Nga bambi pabula bali kwi? Bushe tapali nangu umo uwakusakamana no kwisa tasha Lesa kanofye uyu Mwinafyalo?” Elyo Yesu amweba ati, “Ima, kabiye, icisumino cobe ecakuposha.” Abafalise bamo baipwishe Yesu abati, “Bushe Ubufumu bwakwa Lesa bukesa lilali?” Nao abasuka ati, “Ukwisa kwa Bufumu bwakwa Lesa te cintu ico wingamona na menso. Kabili takwakabe nelyo umo uwakutila ati, ‘Ala ubu buli kuno!’ Nangu, ‘Ala bulya kulya!’ Ubufumu bwakwa Lesa muli nabo pakati kenu.” Yesu alaeba abasambi ati, “Inshita ikesa ilyo mukalafwaya ukumonapo ubushiku bumo pa nshiku sha Mwana wa muntu. Lelo tamwakabumone nakalya. Abantu bakalamweba abati, ‘Ala uyu kuno!’ nangu, ‘Ala ulya kulya!’ Mwikema no kulayako. Pantu Umwana wa muntu pa bushiku bwakwe, akaba kwati mwele wa nkuba uutila nga wabyata, wasanikilafye umulu onse. Lelo pakubala Umwana wa muntu ali nokucula nganshi, elyo nokusuulwa na bantu ba ino nkulo. Nga filya cali mu nshiku shakwa Noa, efyo cikaba na mu nshiku sha Mwana wa muntu. Abantu balelya, no kunwa balenwa, baleupa no kuupwa, mpaka no kufikafye ku bushiku Noa aingile mu cibwato. Elyo ilyeshi lyaisa, lyabalofya bonse. Epamo nga filya cali mu nshiku shakwa Loti. Abantu balelya no kunwa, baleshita no kushitisha, balelima no kukuula. Lelo ubushiku Loti afumine mu Sodoma, mwashele mwaloka amabwe ya mulilo, yabalofyafye bonse. Ifi fine efyo cikaba pa bushiku Umwana wa muntu akasokoloka. “Pali ubo bushiku, uukaba pa mutenge wa ŋanda, ekeka kukuya buula ifintu fyakwe mu ŋanda. Eifyo fine na ku ukaba mu mabala, ekabwela kufyo ashile. Ibukisheni muka Loti! Uyo onse uufwaya ukusunga umweo wakwe, akaulofya. Lelo uulofya umweo wakwe, eukausunga. Ndemweba nati, abaume babili bakaba mu tulo pa musengele, umo akasendwapo, umbi akashala. Abanakashi babili bakalapela bonse pamo, umo akasendwapo, umbi akashala.” [Abaume babili bakaba mwibala, umo akasendwapo, umbi akashala.] Elyo abasambi bamwipusha abati, “Ni kwi, we Mfumu?” Yesu abasuka ati, “Uko konse ukuba icitumbi, eko na makubi yalongana.” Kabili Yesu aumine abantu umulumbe, uwakubalanga ukuti bali nokulapepa lyonse ukwabula ukunenuka. Alabeba ati, “Kwaliko kapingula wamilandu mu musumba umo, uushaletiina Lesa nangu ukusakamana umuntu. Kabili muli uyo wine musumba mwalimo mukamfwilwa umo. Aleisa libili libili kuli kapingula wamilandu alemweba ati, ‘Ungafweko ukuti umulandu ku mulwani wandi ungwamine.’ Kwena palipitile inshita kapingula wamilandu akaanafye. Lelo pakulekelesha asuka alatontonkanya mu mutima wakwe ati, ‘Kwena nshitiina Lesa kabili nshasakamana muntu. Lelo uyu mukamfwilwa umupampamina wacilamo. Ndi nokuputwila umulandu ngomo alefwaila, epakuti aleke ukwisa mukunkalifya umutwe.’ ” Elyo Imfumu yasosa aiti, “Mwaumfwa ifyo uyu kapingula walufyengo asosa? Nga Lesa wena kuti akaana shani ukutulanya abantu bakwe, abamulilila ubwaca no bwaila? Bushe kuti alashingashinga pakubafwilisha? Awe, ndemweba ukuti, akabatulanyafye bwangu bwangu mu bupingushi bwakwe. Nomba ilyo Umwana wa muntu akabwela, bushe akesa sanga abantu abacisumino pano calo?” Kabili Yesu aumine umulumbe ku bantu bamo abaleitunga ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, balesuula na bambi bonse, ati, “Abantu babili baninike ukuya mwi Tempele kukupepa, umo Mufalise, umbi ni kasonkesha wamusonko. Umufalise aiminina alapepa mu mutima wakwe ati, ‘We Lesa nakutasha pantu nshaba nga abantu bambi, abapupu, abalufyengo, abacende, nangu ifi fyaba uyu kasonkesha wamusonko. Ndafunga ukulya imiku ibili cila mulungu. Elyo ndatuula cimo pekumi lyonse pafyo nonka.’ Kasonkesha wena aiminina akatalamukila. Afilwa no kwinwina amenso ku mulu, alayumafye pa cifuba ati, ‘We Lesa, mbelelako uluse ne mubifi.’ Ndemweba ukuti uyu muntu kasonkesha abwelele kumwakwe nalengwa ukuba uwakaele, umunankwe wena iyoo. Pantu uyo onse uuikusha, bakamucefya, no uicefya bakamusansabalika.” Awe abantu baletele utwaice kuli Yesu pakuti atukumye. Nomba cilya abasambi bamona, balabakalipila. Yesu ati, “Lekeni utwaice twise uko ndi, mwitulesha iyoo. Pantu ababa ngotu twaice e bene ba Bufumu bwakwa Lesa. Ndemweba icine cine, umuntu onse uushipokelela Bufumu bwakwa Lesa nga kaice, takengilemo nakalya.” Umuntu umo umucindami aipwishe Yesu ati, “Kafundisha musuma, bushe ni finshi ndi nokucita pakumona umweo wape?” Yesu amwasuka ati, “Cinshi ico wanjebela ukuti ndi musuma? Takwaba musuma nelyo umo, kanofye Lesa eka. Walishiba amafunde ayatila, ‘Wilabembuka, wilaipaya, wilaiba, wilabepesha, ulecindika wiso na noko.’ ” Nao asosa ati, “Ifi fyonse ndafikonka ukufumafye ku bwaice bwandi.” Yesu cilya aumfwa ifi, amweba ati, “Wabulishapofye icintu cimo. Kashitishe fyonse ifyo wakwata. Upeele ne ndalama ku balanda. Lyena ninshi ukakwata icuma mu mulu, elyo wise unkonke.” Awe wena pakumfwa ifi aikatwa no bulanda, pantu ali uwacuma nganshi. Yesu amulolesha, asosa ati, “Yangu ifyo cayafya ku bafyuma ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa! Ala cayangukapo ingamila ukupula mu linso lya nshindano, ukucila uwafyuma ukwingila mu Bufumu bwakwa Lesa.” Abaleumfwako balasosa abati, “Nga kanshi nani engapusuka?” Yesu ayasuka ati, “Ico abantu bafilililwafye ukucita, Lesa ena kuti acicita.” Petelo aeba Yesu ati, “Mona, ifwe twalisha ifyuma fyesu fyonse, twalikukonka.” Yesu abeba ati, “Ndemweba icine cine takwaba umuntu nelyo umo uwasha iŋanda, nangu umukashi, nangu bamunyina, nangu abafyashi, nangu abana pa mulandu wa Bufumu bwakwa Lesa, uushakapokelepo imikufye iyingi ukucilapo pali fyonse akwata pa nshita ya nomba. Elyo mu nshita ikesa akamona umweo wape.” Elyo Yesu asendele abasole ikumi limo na babili beka. Alabeba ati, “Moneni, twalaya ku Yerusalemu. Elyo fyonse ifyo bakasesema balemba pa Mwana wa muntu fili nokufikilishiwa. Pantu akaposwa mu minwe ya Benafyalo. Bakamuseka, bakamucusha no kulamusaka amate. Kabili bakamuma ifikoti no kumwipaya. Elyo ubushiku bwalenga shitatu, akabuuka ku bafwa.” Nomba abasole tabateseshe amashiwi Yesu alandile umo yalolele. Calyanshishe ukuyomfwa. Tabailwike nelyo panono pafyo alandile. Yesu ilyo apaleme ku Yeriko, kwali impofu imo iyaikele mumbali ya nshila, yalelomba. Cilya yaumfwa uko ibumba lilepita, yaipusha iciliko. Abantu bayeba abati, “Ni Yesu wa ku Nasaleti eulepita.” Elyo impofu yabilikisha aiti, “Yesu mwana Davidi, shi winganangulukilako!” Abali pantanshi balaikalipila, balayeba ukuti italale. Lelo yena elyo yacila ukupunda aiti, “Mwana Davidi, shi winganangulukilako.” Awe Yesu aiminina, aeba na bantu ukuti balete impofu uko ali. Cilya impofu yapalama, Yesu aipusha ati, “Cinshi ulefwaya ukuti nkucitile?” Nayo aiti, “We Mfumu, ndefwaya ukulalolesha.” Yesu nao ayeba ati, “Kanshi akulolesha. Icisumino cobe ecakuposha.” Awe apopene alalolesha alakonka na Yesu, alelumbanya Lesa. Abantu bonse nabo cilya bamona icacitika, balalumbanya Lesa. Ilyo Yesu aingile mu Yeriko, alecilinganya no musumba, awe paisa no muntu umo ishina lyakwe ni Sakeyo. Ali umukankala, kabili ewali umukalamba wa bakasonkesha bamusonko. Alafwaya ukumona Yesu ifyo aba. Nomba afilwa, ku mulandu we bumba, elyo no mulandu wa ciimo pantu ali umwipi. Kanshi epakubutukila kuntanshi mu nshila Yesu ali nokupita. Anina umukunyu pakuti amone Yesu. Cilya Yesu afika pali iyo ncende, apunamina ku muti, amweba ati, “Sakeyo, ika bwangu! Pantu lelo ni kumobe eko ndefikila.” Awe Sakeyo aikafye bwangu bwangu amupokelela ne nsansa. Abantu bonse bati bamone ifi, balaisosha abati, “Alaya fikila ku mubifi.” Nomba Sakeyo wena aiminina, aeba Imfumu ati, “We Mfumu nalapeela ku balanda ifyuma fyandi pakati. Kabili nga nalifyengeleshapo umuntu pa cintu cimo, ndemufutilapo imiku ine pali ico cintu.” Elyo Yesu amweba ati, “Ilelo line ipusukilo lyaisa muli ino iŋanda, pantu uyu muntu nao wine mwana wakwa Abrahamu. Ala Umwana wa muntu aisa kukulondola no kupususha abaluba.” Ilyo abantu balekutika kufyo Yesu alelanda, ninshi alapalama ku Yerusalemu. Abantu bena balatontonkanya ukuti Ubufumu bwakwa Lesa bwalaisa apopene. Yesu epakubomina umulumbe uyu ati, “Umuntu umo uwa ku bufumu, aile ku calo cimo ukutali, pakuti baye mupeela ubufumu elyo panuma akabwele. Talati eme, aita abasha bakwe ikumi limo. Abapeela cila umo indalama ikumi limo. Abeba ati, ‘Muleshibomfya mukucita amakwebo, mpaka nkabwele.’ Nomba abekashi ba mu calo cakwe balimupatile. Bamutumina ne nkombe uko aile abati, ‘Tatulefwaya uyo muntu ukuba imfumu yesu.’ “Ilyo uyu muntu bamupeela ubufumu, abweluluka. Aisa ita abasha bakwe abo apeele indalama, pakuti amone ifyo bamwenenepo mu makwebo yabo. Uwakubalilapo aisa asosa ati, ‘Kanabesa, indalama shenu nalimwenapo indalama na shimbi ikumi limo.’ Imfumu yamweba aiti, ‘Mwabombeni! We musha musuma! Apo walanga ukuti uli wacishinka na mu tunono, na ine ndekulashika, uleteeka imisumba ikumi.’ Uwabubili aisa, nao asosa ati, ‘Kanabesa, indalama shenu nalimwenapo indalama shisano.’ Nao Imfumu yamweba aiti, ‘Nakulashika pa misumba isano.’ Elyo umbi umusha aisa, asosa ati, ‘Kanabesa, indalama shobe ishi. Nalisunga, nafisa mu citambala. Nalekutiina, pantu uli muntu wayafya. Ubuula ne cintu icishili cobe, useepa nefyo ushatanda.’ Imfumu yamweba aiti, ‘We musha mubi we! Ku mashiwi walanda yene, eko nalakupeelela umulandu. Bushe iwe walishiba ukuti ndi muntu uwayafya, mbuula ne cintu icishili candi, nseepa nefyo nshatanda? Nga kanshi cinshi ushabikile indalama kulya babikisha indalama, pakuti ilyo nabwela naisa fumyako na kambikilapo.’ Elyo imfumu yaeba abemininepo aiti, ‘Mupokeni indalama, mupeele noyo ukwete indalama ikumi limo.’ Abantu baeba imfumu abati, ‘Ala nakwata indalama ikumi!’ Imfumu yabeba aiti, ‘Onse uwakwata akapeelelwapo na fimbi, lelo uushakwata bakamupoka noto akwata. Nomba abalwani bandi bena, abo bashalefwaya ukuti mbe imfumu yabo, baleteni pano, mubepaile pa cinso candi.’ ” Yesu cilya apwa ukulanda ifi, awe atangila balaninika ukulola ku Yerusalemu. Cilya apaleme ku Betani na Betifage, mupepi no lupili lwa Miolifa, Yesu atuminepo abasambi babili. Abeba ati, “Kabiyeni pa mushi ulya pantanshi. Pakwingilafye pene muleya sanga umwana wa punda nakulikwa, uo umuntu ashatala aninapo. Mumukakule, mumulete kuno. Umo nga amwipusha ati, ‘Cinshi ico mwalakakwila umwana wa punda?’ Muye sosa amuti, ‘Ni Mfumu eilemufwaya.’ ” Awe abatuminwe baima, baya sanga fyonse umo Yesu abebele. Cilya balakakula umwana wa punda, abene babepusha abati, “Cinshi ico mwalakakwila umwana wa punda?” Nabo bayasuka abati, “Ni Mfumu eilemufwaya.” Awe baleta umwana wa punda kuli Yesu. Bayanshikapo ne nsalu shabo, elyo baninikapo Yesu. Ilyo aleya, abantu bena balayansa insalu shabo mu nshila. Nomba cilya aya alapalama ku mutentemuko wa lupili lwa Miolifa, elyo ibumba ilikalamba ilya basambi lyatampa ukulapunda, lilelumbanya Lesa ne nsansa pa fipeshamano fyonse lyamwene. Lyalati, “Naipaalwe Imfumu iyi yaisa iyo Lesa atuma! Icibote mu mulu, na malumbo kuli Lesa Mukulu!” Abafalise bamo abali mwibumba, balaeba Yesu abati, “Kafundisha, lesha abasambi bobe!” Yesu abasuka ati, “Ndemweba nga baleka, ninshi amabwe eyakulapunda.” Ilyo Yesu apaleme ku musumba, ati aumone, alaulilila ifilamba. Alasosa ati, “Iwe Yerusalemu, mbafye mu kalelo awiluka pa fingakuletela icibote, nomba fyalifisama ku menso yobe! Ala inshiku shikakufikila ilyo abalwani bobe bakakushingulusha impembwe. Bakakushinguluka no kukucilikila monse monse. Bakakuwisha panshi, no kwipaya abantu bobe bonse. Mu fikuulwa fyobe tapakabe ilibwe ilyakushala pa mulu wa libiye. Ne cikalenga nico wakeene ukwishiba inshita Lesa alekupempula.” Kabili Yesu aingile mwi Tempele. Elyo atampile ukulatamfisha panse abaleshitishamo. Alabeba ati, “Calilembwa ukuti, ‘Iŋanda yandi ikaba ni ŋanda ya mapepo,’ lelo imwe mwaisangula icifulo ca bapupu.” Awe Yesu ena alafundafye cila bushiku mwi Tempele. Bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde ne ntungulushi sha bantu bena balafwaya ukumwipaya. Nomba bafilwa ifyakucita, pantu abantu bonse balemumfwa nabolika na matwi. Ubushiku bumo, cilya Yesu alefunda abantu no kubila Imbila Nsuma mwi Tempele, bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde na bakalamba, baishile kuli Yesu. Balamwipusha abati, “Twebeko, bushe ni ku maka nshi ucitilako ifi fintu? Nangu bushe uwakupeela aya amaka nani?” Yesu abasuka ati, “Na ine nalamwipushapo icipusho cimo, munjebeko. Bushe ulubatisho lwakwa Yoani, lwafumine ku mulu nangu ni ku bantu?” Awe balapingushanya abati, “Nga twatila lwafumine ku mulu, ninshi aletweba ati, ‘Ngeco mushasuminine cinshi?’ Conse nga twatila, ‘Ni ku bantu,’ ninshi abantu baletwipaya ku mabwe, pantu balishininkisha ukuti Yoani ali ni kasesema.” Kanshi epakwasuka Yesu abati, “Tatwishibe uko lwafumine.” Yesu nao abasuka ati, “Kanshi na ine nshamwebe ukufuma amaka ncitilako ifi fintu.” Elyo Yesu abomina umulumbe uyu ati, “Umuntu umo alilimine ibala lya myangashi, aliseekesha na ku balimi. Elyo aya mu fyalo pa nshitafye ikalamba. Cilya ulwakulobolola ifisabo lwafika, atuma umusha ku balimi pakuti ese bamupeeleko ifisabo fimo ifya mwibala lyakwe ilya myangashi. Nomba abalimi bena bamupumaula, bamutamfya aya iminwe nkutwa. Kabili umwine ibala atumako umusha na umbi. Abalimi nabo bamupumaula no kumusebanya icabipisha nganshi. Elyo bamuleka, abwelelamo iminwe nkutwa. Kabili atumako uwabutatu. Uyu wena bamucenaula, bamuposa na kunse ye bala. Umwine we bala epakutila ati, ‘Ndecita shani? Nalatumakofye umwana wandi uo natemwa, nalimo wena baleya mucindika.’ Lelo abalimi bati bamumone, balaebana abati, ‘Ala impyani iyi. Aleni iseni tuipaye, ne bala likaba lyesu.’ Awe bamuposa na kunse ye bala lya myangashi bamwipaya.” Elyo Yesu aipusha ati, “Nga kanshi umwine ibala akabacita shani? Akalofya abo balimi, akaseekesha ne bala lya myangashi kuli bambi.” Ilyo baumfwa ifi, balasosa abati, “Awe ico cena teco!” Yesu abalolekesha elyo asosa ati, “Nga kanshi calola kwi ici calembwa icakuti, “‘Ilibwe ilyo bakakuula basuulile, elyaisa ba ilyakwikasha petungi.’ Umuntu onse uukaponena pali ili libwe, akafunaika, elyo na onse uo lyaponena likamushonaula.” Bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde balafwaya ukwikata Yesu apopenefye, ico bailuka ukuti muli uyu mulumbe, ebo Yesu alelandapo. Nomba batiina abantu. Kanshi balalindila inshita iyilingile. Elyo batuma abantu kuli Yesu abakuilanga ukuba abacishinka. Lelo bali nokulengula amashiwi Yesu alesosa, pakuti bamwikatilepo no kumuposa mu minwe ya buteko bwa mulashi. Kanshi balaipusha Yesu abati, “Kafundisha, natwishiba ukuti ulanda no kufunda ifyalungama. Kabili tawaba na kapatulula, lelo ufunda fyonse ifyo Lesa afwaya mu cishinka. Bushe calilinga ukuti tulesonka umusonko kuli Kesalo nangu iyoo?” Nomba Yesu ico eshibe ubucenjeshi bwabo, abeba ati, “Nangeniko indalama imo. Bushe uyu balengapo nefi fyalembwapo fyakwani?” Nabo bayasuka abati, “Fyakwa Kesalo.” Yesu abeba ati, “Kanshi akupeeleni Kesalo ifyakwa Kesalo. Elyo akupeeleni Lesa ifyakwa Lesa.” Awe bafilwa ukusanga icakumwikatilapo pafyo alandile pa bantu. Lelo balapapafye imyasukile yakwe, baikalafye tondolo. Abasaduki bamo baisa kuli Yesu. Abasaduki bena batila, takwaba kushukuka kwa bafwa. Balaipusha Yesu abati, “Kafundisha, Mose atulembele amafunde ati, ‘Umuntu nga afwilwa munyina uwasha umukashi nomba tafyelemo abana, ninshi uyu muntu ali nokuupa mukamfwilwa pakuti afyalileko munyina abana.’ Nomba kwaliko bamunyina cine lubali, abaume beka beka. Umukalamba wabo ewabalilepo ukuupa umwanakashi, lelo afwa ukwabula ukufyala abana. Uwabubili no wabutatu bamupyana. Nomba nabo lumo lwine, mpakafye bonse cine lubali bafwa, ukwabula ukufyalamo abana. Elyo pakulekelesha nao umwanakashi asuka afwa. Nomba pakushukuka kwa bafwa, bushe kanshi umwanakashi akaba mukashi wakwani, apo aupilwe kuli bonse cine lubali?” Yesu abasuka ati, “Abantu ba ino nshita, balopa no kuupwa. Lelo abo balingile ukubako muli ilya nshita ikesa no kushukuka ku bafwa, bena tabakaleupa nelyo ukulaupwa. Bena tabakalefwa. Pantu bakabafye nga bamalaika. Kabili bena bakwa Lesa, ico balishukuka ku bafwa. Nomba pa mulandu wakubuuka ku bafwa, na Mose alitulanga mufyo alemba pa cimpusa calebilima, umo aita Imfumu ati, ‘Ni Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki, Lesa wakwa Yakobo!’ Kanshi ni Lesa wa bomi, te Lesa wa bafwa iyoo. Pantu kuli Lesa kwena bonse bomi.” Bakafundisha bamafunde bamo balasosa abati, “Kafundisha, ee, kwena wayasuka bwino!” Kanshi nomba tapali no wakupama ukwipusha Yesu na fimbi. Elyo Yesu abepwishe ati, “Bushe cinshi ico abantu basosela ukuti, Kristu ni mwana Davidi? Nomba Davidi umwine mu citabo ca Malumbo atila ati, “‘Imfumu yaeba Imfumu yandi aiti, ikala ku kulyo kwandi, mpaka abalwani bobe nkabacite apakunyanta amakasa yobe.’ “Nga kanshi apo Davidi aita Kristu ati ni ‘Mfumu,’ bushe kanshi Kristu kuti aba shani mwane?” Elyo Yesu aeba abasambi bakwe, ninshi abantu bonse balekutika, ati, “Cenjeleni kuli bakafundisha bamafunde, abatemwa ukwendauka nabafwala imingila iyitali. Kabili batemwa nokuti abantu balebaposha mu mansa sha fisankano. Mu masinagoga, batemwa ukusala ifipuna ificindamishe. Elyo no kuli amalila nako basala ifipuna fyamucinshi. Aba ebalila bamukamfwilwa ifyuma fyabo. Kabili batemwa ukuilanga mukupepa amapepo ayatali. Ala aba bantu ebo Lesa akakandisha ukucila.” Elyo Yesu ainuna amenso, amona abakankala uko baleposa ubupe bwabo mu cipao ce Tempele. Elyo amona mukamfwilwa umo aposamo utundalama tubili. Yesu asosa ati, “Ndemweba icine cine, uyu mukamfwilwa umupina, aposamo ukucila bonse. Pantu bonse abaposelemo, bafumishe pa fingi. Lelo uyu mukamfwilwa umupina, wena aposamo tonse uto akwete utwakulilamo.” Elyo abantu bamo balelanda pe Tempele, abati, “Ifyo lyakuulwa na mabwe ayasuma! Ifyo lilesamikwa ku fyabupe fya bantu!” Yesu ena ati, “Ifi fintu ifyo mulemona, ala inshiku shikesa, ilyo tapakashale libwe pa mulu wa libwe libiye, yakabongololwafye yonse.” Elyo baipusha Yesu abati, “Kafundisha, bushe ifi fintu fikabako lilali? Nge cishibilo cakwishibilako ukuti ifi fintu fyalatampa cishibilo nshi?” Yesu abeba ati, “Cenjeleni mwikabepwa! Pantu abengi bakesa balesosa abati, ‘Nine Kristu,’ no kutila, ‘Inshita naipalama.’ Ala mwikabakonka! Kabili ilyo mukalaumfwa inkondo ne fimfulunganya mwikalatunsha mitima. Pantu ifi fintu fili nokubalilapo ukucitika, lelo icalo cena tacakapwe apopene.” Kabili Yesu alabeba ati, “Umushobo umo ukemina umushobo ubiye, elyo ne mfumu imo ikemina imfumu ibiye. Elyo kukaba ifikuko, ifipowe, ne finkukuma ifikalamba mu ncende ishalekana lekana. Kabili kukabako ifyakutiinya abantu ne finjelengwe mu mulu. “Ilyo ifi fyonse fishilacitika, bakalamwikata no kulamucusha. Bakalamutwala ku masinagoga kukumulubulwisha no kumuposa mu fifungo. Bakalamutwala kuli bashamfumu na ku balashi pa mulandu wa ine. Iyi eikaba e nshita iyakulanga ukuti muli bakambone bandi. Mushininkishe mu mitima yenu ukuti, tamuli nakusakamana ifyakulanda pakuipokololako. Pantu nine ne mwine nkalamupeela amashiwi aya mano ayakuti abalwani benu bakafilwa ukwasukapo nangu ukuyansha. Elyo na bafyashi benu bene, na bamunyinenwe, na bantu benu, na bacibusa benu bakalamutwala ku cilye camilandu. Elyo bamo pali imwe bakabepaya. Abantu bonse bakamupata pa mulandu wa ine. Lelo tapakalobe nelyofye mushishi umo uwa ku mitwe yenu. Mukushipikisha kwenu emo mukamwena umweo wacine cine. “Kanshi ilyo mukamona ifita fyashinguluka Yerusalemu, ninshi mukeshibe ukuti ukonaulwa kwa musumba kwapalama. Elyo abakaba mu Yudeya bakafulumukile ku mpili. Elyo abakaba mukati ka musumba bakafumemo. Na bakaba mu mabala, bekabwelela mu musumba. Pantu ishi nshiku shikaba ni nshiku shakukanda, ishakufikilisha fyonse ifyalembwa mu Malembo Yamushilo. We shamo we ku banakashi abakaba pabukulu na bakalaonsha abana muli shilya nshiku! Pantu ubucushi ubukalamba bukesa pa calo na bantu bakakandwa nganshi. Bamo bakabepaya ku lupanga, elyo bambi bakabasenda bunkole mu fyalo. Abenafyalo bakonaula Yerusalemu nakalya nakalya, mpaka inshita ya Benafyalo ikapite. “Pa kasuba na pa mweshi na pa ntanda pakamoneka ifinjelengwe. Elyo imishobo ya pano calo nayo ikekatwa no mwenso ku mulandu wa kululuma kwa bemba no kusunkana kwa matamba. Abantu bakafwa umutombo ku mwenso pakumona ifyalacitika pano calo. Pantu amaka ya ku mulu yakatenkana. Elyo bakamona Umwana wa muntu aleisa mwikumbi na maka no bucindami nganshi. Kanshi ilyo ifi fintu fikatampa ukulacitika, mukeminine, mukenune imitwe yenu, pantu ukulubuka kwenu ninshi kwapalama.” Kabili Yesu abomina ipinda ati, “Ku mukunyu na ku mitifye yonse imbi eko mulemwena. Itila nga yapuka ululembelya, ninshi mwaishiba ukuti amainsa yali mupepi. Eifyo fine na imwe, nga mwamona ifi fintu fyalacitika, ninshi mukeshibe ukuti Ubufumu bwakwa Lesa buli mupepi. “Ndemweba icine cine ukuti, ino nkulo tayakapite, ninshi fyonse fyalicitika. Umulu ne calo fikonaika, lelo amashiwi yandi yena tayakonaike iyoo. “Muleikala abaibukila, epali imitima yenu yalemenena ku mikalile yabuwelewele, na kuli bucakolwa, na ku masakamiko ya bumi buno. Elyo ubo bushiku bwamupumikisha, mwaikatwa nga ku citeyo. Pantu abantu bonse abaikala pano calo bakaponenwa nobo bushiku. Kanshi mulelola, mulepepa lyonse, epakuti mukamone amaka yakupusuka kuli ifi fyonse ifili nokwisa. Elyo mukamone na maka yakwiminina pa cinso ca Mwana wa muntu.” Cila bushiku Yesu alefunda mwi Tempele. Lelo cilya bwaila, alefumamo, aleya mukulala pa lupili ulo batila, ulwa Miolifa. Elyo lucelocelo abantu bonse baleisa kukumumfwa mwi Tempele. Inshikunkulu iyakulyamo Imikate Ishatutumuka, iyo baleti Ipasaka nangu inshikunkulu ya Cakucilila, yali mupepi. Bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde ico baletiina abantu, balafwailisha inshila bengepailamo Yesu. Elyo Satana aingile muli Yuda uo batila wa ku Kelyoti, umo pa basole ikumi limo na babili. Yuda aima aya kuli bashimapepo bacindami na ku bakalamba ba bakalinda we Tempele, pakuti omfwane nabo ifyo engabalubwila Yesu. Awe nabo basansamuka, basuminishanya ukumupeela indalama. Yuda nao asumina. Nomba alafwailishafye inshita ingalinga ukumuposelapo, ilyo kushili bantu. Elyo ubushiku bwakulyamo Imikate Ishatutumuka bwafikile, e bushiku baleipayamo ilambo lye Pasaka. Yesu elyo atuma Petelo na Yoani ati, “Kabiyeni muye tupekanishisha ukwakuti tulile Ipasaka.” Nabo bamwipusha abati, “Bushe ni kwi ulefwaya ukuti tuye kupekanishisha Ipasaka?” Yesu abeba ati, “Pakwingilafye mu musumba pene, muleya kumana no mwaume nasenda umutondo wa menshi. Muye mukonka mu ŋanda aleya ingila. Muye eba umwine wa ŋanda amuti, ‘Kafundisha aleipusha ati, bushe umuputule uli kwi umwakuti njise ndile Ipasaka na basambi bandi?’ Nao alaya mulanga umuputule wa pamulu, uukulu, uwateyanishiwa. Umo mwine emo mupekanishishe.” Awe baima baya sanga ne fintu fyonse ngomo Yesu abebele. Nabo epakupekanya ne Pasaka. Ilyo inshita yafikile, elyo Yesu ayandeme na basole bakwe kukulya. Elyo alabeba ati, “Ndefwaisha nganshi ukulya na imwe Ipasaka lino ilyo nshilati ncule. Pantu ndemweba, nshakalyeko Ipasaka nakabili mpaka Ipasaka line line likafikilishiwe mu Bufumu bwakwa Lesa.” Elyo Yesu abuula ulukombo, atasha Lesa, asosa ati, “Buuleni ici, nweniko bonse. Pantu ndemweba ukuti ukufuma nomba nshakanwe nakabili ifya ku fisabo fya myangashi, mpaka Ubufumu bwakwa Lesa bukese.” Kabili Yesu abuula umukate, atasha Lesa, aumokaula, apeela na basambi bakwe ati, “Uyu mubili wandi, uo nalapeela pa mulandu wa imwe. Mukalecita ifi pakunjibukisha.” Mu musango umo wine ilyo bapwa ukulya umulalilo, Yesu abuula ulukombo, asosa ati, “Ulu lukombo e cipangano cipya ica mulopa wandi uulesuuma pa mulandu wa imwe. Elyo kabili uulemposa wine tuli nao pano pakulya. Ukuba kwena Umwana wa muntu alaya kukufwa umo mwine Lesa apekanishisha. Lelo umuntu uwalaposa Umwana wa muntu ena alishama!” Abasole epakutampa ukulaipushanya abati, “Bushe nani pali ifwe uwingafwaya ukucita ifyo?” Elyo abasole balabikana ifikansa abati, “Umukalamba pali ifwe nani?” Yesu alabeba ati, “Mu Benafyalo mwena imfumu shilomya ubufumu bwabo. Elyo na bakateeka bafwaya ukulaitwa bakafwa ba bantu. Imwe tacili nakuba ifi iyoo. Umukalamba apo muli, abe kwati e mwaice. Elyo intungulushi nayo ibe kwati ewakutumika. Nakabushe, nga nani wacindamapo? Bushe muntu uo baletumika ilyo ali pakulya, nangu muntu uulemutumika? Bushe teuyo baletumika ilyo ali pakulya? Nomba ine ndi pakati kenu nga uwakumutumika. “Imwe nimwe tucululuka na imwe mu macushi yandi. Nga filya Tata ampeela ubufumu, efyo na ine namupeela ubufumu. Kanshi mwakulaandama na ine pakulya na pakunwa mu Bufumu bwandi. Kabili mwakulaikala pa fipuna fyabufumu, muleputula imilandu ya nko ikumi limo na shibili isha bena Israeli. “Simoni, Simoni ee! Ala Satana alefwaya ukumululusha nga filya bolulusha iŋanu. Nomba iwe Simoni ine ninkupepelako pakuti icisumino cobe cinenuka. Epakuti ilyo ukabwelela kuli ine, na iwe ukalekoselesha bamunonko.” Petelo aeba Yesu ati, “We Mfumu, ala ine na ku cifungo kwine kuti twayafye nobe, na kukufwafye kwine.” Yesu amwasuka ati, “Petelo, ine ndekweba, lelo line mukolwe talalila, ninshi iwe naunkaana imiku itatu ukuti walinjishiba.” Kabili Yesu abepusha ati, “Lilya namutumine ukwabula ukusenda icikwama, nangu icola, nangu indyato, bushe mwalibulilwepo icintu cimo?” Nabo bamwasuka abati, “Awe iyoo.” Yesu abeba ati, “Nomba lino lyena, uwakwata icikwama acisende pamo ne cola. Uushakwata lupanga, ashitishe insalu shakwe, ashitemo ulupanga. Pantu icalembwa pali ine cili nokufikila ukuti, ‘Apendelwe pa bampulamafunde.’ Ifyalembwa pali ine fyalafikilishiwa.” Abasole epakweba Yesu abati, “We Mfumu, impanga ishi shibili.” Yesu abasuka ati, “Cisuma.” Elyo Yesu afuminemo, aile na ku lupili lwa Miolifa, ngefyo alecita lyonse. Abasambi nabo bakonka. Cilya bafikako, Yesu alabeba ati, “Akupepeni, epakukanawila mu ntunko.” Elyo Yesu atalukako ku basambi, aya akatalamukila, afukama, alapepa ati, “Tata, nga ulefwaya mpokololako kuli ubu bucushi. Lelo ifyo ine ndefwaya tefyo, kano ifyo iwe ulefwaya.” [Elyo malaika afuma ku mulu amumonekela, alamukoselesha. Ilyo ubucushi bwamutitikisha nganshi, Yesu elyo aikatisha ukupepa. Amabe yakwe ayali nga mamata ya mulopa, yalatonena panshi.]. Elyo Yesu aima apo alepepa, abwelela ku basambi. Asanga bali mu tulo ku mulandu wa bulanda. Elyo abeba ati, “Bushe muli mu tulo? Buukeni, mulepepa, epakukanawila mu ntunko.” Ilyo Yesu acili alelanda, kwaishile ibumba lya bantu. Yuda umo pa basole ikumi limo na babili, ninshi alebatungulula. Afika apali Yesu, amutomona pakumuposha. Yesu amweba ati, “Yuda, kanshi ni mukutomona emo waposela Umwana wa muntu?” Ilyo abasambi bakwa Yesu bamona icalacitika, bamwipusha abati, “We Mfumu, bushe tubakome ku mpanga shesu?” Elyo umo akoma umusha wakwa Shimapepo mukalamba, amusempako ukutwi kwa ku kulyo. Yesu wena asosa ati, “Lekeni ifyo!” Elyo aikata ukutwi kwa muntu, amuposha. Elyo Yesu alaeba bashimapepo bacindami na bakalamba ba bakalinda we Tempele, na bakalamba abaishile kukumwikata ati, “Bushe ine ndi cipondo pakuti mwise ne mpanga ne nkonto? Inshiku shonse naleba na imwe mwi Tempele tamwanjikete nakalya. Nomba iyi ni nshita yenu, iya maka ya mfifi.” Ilyo baikata Yesu, bamusenda, bamuleta mu ŋanda mwa Shimapepo mukalamba. Petelo wena alekonka lutonuma. Elyo bakosha umulilo pakati ka lubansa, epo baikala bonse balaonta. Petelo nao epo aisa ikala. Ico Petelo ekele mu cengelo ca mulilo, umukashana umo umubomfi amumona, amulolekesha ati, “Uyu muntu nao baciba na Yesu.” Petelo ena akaana ati, “We mayo we, ine uyo muntu nshimwishibe!” Cilya papita akashita, umbi nao amumona, alamweba ati, “Na iwe uli munabo.” Petelo ena akaana ati, “We muntu we, ine teine.” Elyo papita cikanga insa imo, umbi nao alamwebekesha ati, “Cine cine uyu muntu nao baciba na Yesu, pantu mwina Galile.” Petelo amwasuka ati, “We muntu we, ine nshishibe ifyo ulelanda!” Awe pa nshita ine iyo Petelo alelanda, na mukolwe alila no kulila. Awe Mfumu ilyo yapilibuka, yalolekesha na Petelo. Petelo elyo aibukisha ifyo Imfumu yacimweba aiti, “Lelo line ilyo mukolwe talalila, ninshi iwe naunkaana imiku itatu.” Elyo afumina panse alila nganshi. Elyo abantu abalelinda Yesu, batampile ukulamuseka no kulamuma. Elyo bamufimba pa menso, balamwipusha abati, “Sesema, nani akuma?” Elyo balalanda na fimbi ifyakumusaalula. Ilyo bwacele, abakalamba ba bantu na bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde batekele icilye cabo, baletelemo na Yesu. Elyo balamweba abati, “Twebe, nga niwe Kristu!” Yesu nao abasuka ati, “Nga namweba, tamwasumine. Elyo nga namwipusha, tamwanjasuke. Lelo ukufuma pali nomba Umwana wa muntu akulaikala lwa ku kulyo kwakwa Lesa Umwine wa maka yonse.” Elyo bashicilye bonse baipusha abati, “Bushe kanshi iwe, niwe Mwana wakwa Lesa?” Yesu abasuka ati, “Ee, nifyo fine mwasosa.” Elyo balasosa abati, “Bushe ico tulefwaila na bakambone na bambi cinshi? Twayumfwila fwe bene ifyo alanda!” Elyo bashicilye bonse baimine, batwele Yesu kuli Pilato. Elyo batampa ukulanda ifintu ifyakumupeelelapo umulandu abati, “Twasangile uyu muntu aletunka abantu ba mushobo wesu ukuti bemine ubuteko. Alalesha abantu ukusonka umusonko kuli Kesalo. Kabili alaita no kuita ati, ‘Nine Kristu Imfumu.’ ” Pilato aipusha Yesu ati, “Bushe iwe niwe Mfumu ya Bayuda?” Yesu amwasuka ati, “Nausosa.” Pilato elyo alaeba bashimapepo bacindami ne bumba lya bantu ati, “Ine nshisangile umulandu uyu muntu akwete.” Nomba bena babikapofye ukusosa abati, “Uyu muntu aleleta icimfulunganya mu bantu mu Yudeya monse ku mifundile yakwe. Atampila ku Galile, nomba nasuka nafika na kuno.” Ilyo Pilato aumfwa ifi, aipusha ati, “Bushe uyu muntu mwina Galile?” Pilato cilya aumfwa ukuti Yesu wa mu calo cakwa Herodi, amutuma kuli Herodi. Pantu Herodi pa nshita iyo, nao ali mu Yerusalemu. Ilyo Herodi amona Yesu asansamuka nganshi. Ico ni kale atampile ukufwaya ukumona Yesu. Pantu alyumfwile ifintu ifingi pali Yesu. Kanshi alesubila ukumona uko Yesu alecita icishibilo cacipeshamano. Awe alaipusha Yesu ifingi, lelo Yesu tewakwasukapo nelyo cimo. Bashimapepo bacindami na bakafundisha bamafunde bena bemininefye pakumwebelela ifyakumupeelelapo umulandu. Elyo Herodi pamo ne fita fyakwe balaseka Yesu no kumucitila ifyamusaalula. Elyo bamufwika umwingila uwayemba nganshi, bamubweseshamo na kuli Pilato. Awe ubu bwine bushiku Pilato na Herodi bayaluka baba ifibusa. Pantu kale tabaleumfwana, balipatene. Pilato epakulonganya bashimapepo bacindami ne ntungulushi pamo na bantu bene. Elyo alabeba ati, “Mundetele uyu muntu amuti, aletunka abantu ukuti bemine ubuteko. Ine nimulubulwisha pa menso yenu, nshisangile ukuti alicitapo umulandu pali iyo milandu mulemwebelela. Elyo na Herodi wine tamusangile na mulandu ngefyo amubwesesha kuli ifwe. Kanshi uyu muntu tacita mulandu nelyo umo uwakumwipailapo. Kanshi nalamumafye ifikoti, elyo no kumuleka aleya.” [Pa nshikunkulu ye Pasaka, Pilato alebakakwilapo umufungwa umo.] Awe bonse bapundila capamo abati, “Ipaya uyu muntu! Tukakwile Balaba!” Uyu Balaba bamuposele mu cifungo pa mulandu wakusangwa mu fimfulunganya fyakulwisha ubuteko mu musumba na palwa kwipaya umuntu. Pilato ico alefwaya ukukakula Yesu, alanda kwibumba nakabili. Nomba bena balapundafye abati, “Mutanikeni! Mutanikenifye!” Pilato abepusha umuku wabutatu ati, “Nga kanshi cinshi ico abifya? Ine nshisangile mulandu acita uwakumwipailapo. Kanshi nalamumafye ifikoti muleke aleya.” Lelo bena babikapofye ukulapundisha abati, “Tulefwayafye Yesu atanikwe!” Awe no kupunda kwabo kwasuka kwanasha Pilato. Pilato epakupingula ati, ico balefwaya nacicitike. Awe abakakwila umuntu balefwaya, uo baposele mu cifungo pa mulandu wa cimfulunganya cakulwisha ubuteko na pakwipaya umuntu. Yesu ena Pilato abalubwila ukuti bamucite ifyo balefwaya. Ilyo balesenda Yesu, baikete umuntu umo uwalefuma mu mpanga, ishina lyakwe ni Simoni umwina Kurene. Bamutwika umusalaba, pakuti asendele lwa kunuma yakwa Yesu. Ibumba ilikalamba ninshi lilemukonka, na banakashi bamo balemulilila, baleloosha. Lelo Yesu ena abapilibukila alabeba ati, “Imwe mwe banakashi ba mu Yerusalemu mwilandilila, lelo muleililila mwe bene, mulelilila na bana benu. Pantu kukesa inshiku ilyo bakalasosa abati, ‘Shalishuka iŋumba, yalishuka amafumo ayashatala ayapaapa mwana, na mabele ayashatala ayonsha!’ Elyo bakalaeba impili abati, ‘Twilikisheni!’ no tupili bakalatulilila abati, ‘Tufiseniko!’ Nga kanshi apo bacita ifi ku muti uubishi nga ku wauma kwena cikaba shani?” Ilyo baleya, basenda ne fipondo fibili ifyakuya ipaya pamo na Yesu. Bati bafike pa ncende iyo beta, “Pa cipanga,” awe epo batanikila Yesu ne fipondo, cimo ku kulyo, cimbi naco ku kuso. Elyo Yesu asosa ati, “Tata babeleleko uluse, pantu tabeshibe ifyo balecita.” Pakwakana ifyakufwala fyakwe, pena balapendula. Abantu bena ninshi nabeminina baletamba. Lelo intungulushi shena shalamuseka, shalasosa ashiti, “Alepususha bambi. Kanshi naipusushe umwine, nga ni Kristu wakwa Lesa, Umusalwa wakwe!” Abashilika nabo bene balamuseka. Elyo bapalama, bamupeela umwangashi uwakantuka. Balasosa abati, “Nga uli mfumu ya Bayuda ipusushe we mwine.” Pa mulu wa musalaba wakwe palembelwe ukuti, “Uyu e Mfumu ya Bayuda.” Elyo icipondo cimo pa fyatanikwe calamusaalula aciti, “Bushe iwe tewe Kristu? Kanshi ipusushe, na ifwe bene utupusushe!” Nomba icipondo cibiye camukalipila. Calamweba aciti, “Bushe iwe tautiina Lesa, mona batupingwilile ukukandwa umusango umo wine. Nomba ifwe nacilinga ukukandwa. Pantu ifwe tulekandilwa pa fintu twacita. Nomba uyu muntu talufyanyapo icibi nelyo cimo.” Elyo aeba Yesu ati, “Ukanjibukishe ilyo ukalateeka mu bufumu bobe!” Yesu aeba icipondo ati, “Ndekweba mu cine cine, lelo line tuleba nobe mu Cifulo Cansansa.” Cilya akasuba kaile kalefika pakati ka mutwe pa nshita ya 12:00, akasuba kalishimine! Imfifi yakupile icalo conse, ukufikafye na lilya kasendama pa nshita ya 15:00. Awe icisalu balecinga mwi Tempele calepuka pakati. Elyo Yesu apunda ne shiwi ilikalamba ati, “Tata, nalubwila umweo wandi mu minwe yobe!” Ati asose ifi, awe aleka no mweo. Umukalamba wa fita umwanda umo, cilya amona icacitika, alalumba Lesa, asosa nokuti, “Cine cine uyu muntu wakaele.” Awe na mabumba ya bantu ayalongene kukutamba, ilyo yamona icacitika, yalabwelelamo kumwabo no bulanda, yaleyuma pa fifuba. Lelo bacibusa bakwe bonse, na banakashi abalemukonka ukufuma ku Galile, bena ninshi beminine akatalamukila, balemonako ifi fyonse. Elyo paishile umuntu umo umwina Alimateya, umusumba wa mu Yudeya, ne shina lyakwe ni Yosefu. Ali shicilye, umuntu umusuma kabili umololoke, nao alelolela Ubufumu bwakwa Lesa. Wena tasuminishe ku mapange na kufyo abanankwe bacitile. Kanshi Yosefu epakuya kuli Pilato, aya lomba icitumbi cakwa Yesu. Ati asamune icitumbi, acipomba mu nsalu. Elyo abika icitumbi cakwa Yesu mu nindi iyo afukwile mu cilibwe, umo bashatalile ababika muntu. Cali bushiku bwakupekanya, ninshi ubushiku bwe Sabata bulifye mukutendeka. Abanakashi nabo abaishile na Yesu ukufuma ku Galile, bakonka Yosefu. Bamona inindi nefyo Yosefu alalika icitumbi cakwa Yesu. Awe babwelulukako, balapekanya amafuta ya cena cisuma. Pakukonka Amafunde yakwa Mose, nabo pa bushiku bwe Sabata balatuusha. Pa bushiku bwakutampa umulungu, ku macacafye, abanakashi babuulile amafuta ya cena cisuma bapekenye, baya na ku nindi. Basanga nabakunkulushapo icilibwe ukufuma pa nindi. Ilyo baingilamo, basanga icitumbi ca Mfumu Yesu tamuli. Awe cabapesha amano. Elyo apopene kwamoneka abaume babili bafwele insalu ishabengeshima, baiminina apo bali. Awe abanakashi umwenso wabekata, bainamina panshi. Elyo abaume babeba abati, “Cinshi mulefwaila umumi mu bafwa? Yesu muno talimo, nabuuka. Mwibukishe ifyo amwebele ilyo ali na imwe ku Galile. Amwebele ati, ‘Umwana wa muntu ali nokuposwa mu minwe ya bantu ababi, bakamutanika, elyo mu bushiku bwalenga shitatu, akabuuka.’ ” Awe abanakashi epakwibukisha amashiwi Yesu abebele. Cilya babweluluka ku nindi, awe baisa shimika ifi fyonse ku basole ikumi limo na umo, elyo na kuli bambi bonse. Na banakashi abashimike ifi ku basole, ni Maria Mandalena, Yoana, Maria nyina kwa Yakobo, elyo na banakashi bambi. Nomba abasole ilyo baumfwile ifi, bena baleti fyakusabailafye. Bakaana no kusumina ifyo abanakashi babebele. Petelo wena aima abutukila na ku nindi. Ainamina mu nindi alolesha, awe amonafye insalu bapombelemo icitumbi. Awe abwelelamo ku mushi, camupesha amano pa ficitike. Pali ubu bwine bushiku, abasambi babili abakwa Yesu bali mukuya ku mushi umo, uo baleti Emausi. Paba cikanga imilundu cine lubali ukufuma ku Yerusalemu. Mu nshila balelanda pali fyonse ifyacitike. Kanshi ilyo balelanshanya, no kwipushanya pali ifi fyonse, Yesu umwine nao abapalama, balaya nankwe. Nomba amano yabo yalikupilwe, tabamwishibe nakalya. Yesu abepusha ati, “Bushe lyashi nshi mulelandapo ili muleenda?” Awe baiminina, na pa menso yabo palifye bulanda bulanda. Elyo umo ishina lyakwe ni Kilopasi amwasuka ati, “Ukuba niwe mwenifye weka mu Yerusalemu uushishibe ifintu ifyacitika muli ishi nshiku?” Yesu aipusha ati, “Nga fintu nshi?” Bamwasuka abati, “Ni pali Yesu umwina Nasaleti. Ku fintu alelanda nefyo alecita, alilanga pali Lesa na ku bantu bonse ukuti ni Kasesema uwamaka. Lelo bashimapepo bacindami, ne ntungulushi shesu, balimuposa kuli Pilato pakuti amupingwile ukufwa, asuka amutanika. Ifwe twaletetekela ukuti ewali nokulubula Israeli! Nomba teico ceka, lelo e bushiku bwalenga shitatu apo ifi fintu fyacitikila. Kwena abanakashi bamo aba mwibumba lyesu bacisa tucilimusha, ilyo bacicelela ku nindi. Nomba tabacisanga citumbi cakwe. Elyo babwela baisa tweba abati, bamalaika nababamonekela nababeba ukuti Yesu ali umumi. Elyo abanensu bamo nabo baciya ku nindi. Bayasanga fyonse ngomo abanakashi bacisosela! Nomba Yesu umwine wena tabacimumona.” Elyo Yesu abeba ati, “Mwe mpelwamano mwe, mwafina imitima pakusumina fyonse ifyo bakasesema basosa! Bushe teifyo fine cali nokuba, ukuti Kristu ali nokucula, epakuti amone ukwingila mu bucindami bwakwe?” Elyo Yesu alabalondolwela fyonse ifyalembwa pali ena mu Malembo Yamushilo. Atampila kufyo Mose alemba, apituluka na muli bakasesema bonse. Cilya bafika mupepi na ku mushi balungeme, Yesu ena aba nga uwalapitilila. Elyo balamupapata abati, “Awe ikalafye kuno na ifwe, pantu bwalaila, na kasuba kaba kukuwa.” Awe Yesu aingila, aikala nabo. Cilya bali pakulya, Yesu abuula umukate, aupaala, aumokaula, elyo abapeela. Awe amano yabo yakupuluka, baishiba Yesu. Lelo Yesu ena aongoloka, bafilwa no kumumona. Elyo balaebana abati, “Bushe imitima yesu tayacilacilimukila mu nda shesu, ilyo acilatulansha mu nshila, aletulondolwela na Malembo Yamushilo?” Awe apopene baima babwelelamo ku Yerusalemu. Basanga abasole ikumi limo na umo na basambi bambi nabalongana pamo. Abalongene balabeba abati, “Cine cine, Imfumu naishukuka ku bafwa, naimonekela na kuli Simoni!” Nabo abafumine ku Emausi balabashimikila ifyacimoneka mu nshila, nefyo bacishiba Yesu ilyo amokaula umukate. Ilyo bacili balelanda ifi, Yesu umwine aishile iminina apo bali. Abebele ati, “Umutende ube na imwe!” Abasambi umwenso wabekata, batiina nganshi. Bena balatontonkanya ukuti, “Cipuku tulemona.” Yesu abeba ati, “Ni shani imitima yafuma, mwalatwishika no kutwishika? Moneni ndupi na makasa yandi, ala nine wine. Njikatenimo, ndolesheni, ala icipuku tacakwata minofu na mafupa ngefi mulemona ine nkwete.” Cilya alanda ifi, elyo alabalanga indupi shakwe na makasa yakwe. Abasambi ku mulandu wakusansamukisha, cabansha ukusumina, balasungukafye. Elyo Yesu abepusha ati, “Bushe namukwatapo icakulya?” Elyo bamupeela icipimfya ce sabi ilyaocewa. Yesu abuula, alalya, ninshi nabo balemonako. Yesu elyo alabeba ati, “Ilyo nali na imwe, nalimwebele ukuti, fyonse ifyalembwa pali ine mu Mafunde yakwa Mose, muli bakasesema na mu malumbo, fili nokufikilishiwa.” Elyo alenga ukuti beluke mu mano yabo bomfwe ifyalembwa mu Malembo Yamushilo. Alabeba ati, “Kanshi efyo calembwa ukuti, Kristu ali nokucula, elyo mu bushiku bwalenga shitatu, akabuuka ku bafwa. Kabili ukuti bali nokutampila mu Yerusalemu, ukuya balebila ku bantu ba mishobo yonse ifyo Kristu alefunda ukuti, bali nokulapila no kupilibuka pakubelelwa uluse ku fyabubifi fyabo. Imwe muli bakambone pali ifi fintu fyonse. Kabili nkamutumina neco Tata alaya. Kanshi imwe mushale mu musumba, mpaka ilyo mukapoka amaka ukufuma ku mulu.” Kabili Yesu abafumishe mu musumba abasendele ku Betani. Elyo aimishe amaboko abapaala. Ilyo line alebapaala, awe abasha, asendwa na ku mulu. Awe nabo bamupakata. Elyo baima babwelela ku Yerusalemu ne nsansa ishingi. Inshiku shonse baleikala mwi Tempele, balelumbanya Lesa. Ukufumafye ku citendekelo, Lishiwi eko ali. Lishiwi ali pamo na Lesa. Kabili Lishiwi ali ni Lesa. Lishiwi ali pamo na Lesa ukufumafye ku citendekelo. Ni kuli Lishiwi Lesa abumbile ifintu fyonse. Tapaba nelyo cimo ico Lesa abumba ukwabula Lishiwi. Muli Lishiwi mwaba umweo, noyu mweo waba ulubuuto ku bantu. Ulubuuto lusanika mu mfifi, pantu imfifi yalifilwa ukulushimya. Lesa atumine umuntu, ishina lyakwe ni Yoani. Yoani epakwisa nga kambone, pakuti apeele bukambone pa lubuuto. Epakuti bonse abalemumfwa basumine. Yoani wena tali lubuuto. Lelo aishile pakupeela bukambone ku lubuuto. Lishiwi ewali e lubuuto lwacine cine. Ewaisa pano isonde kukusanikila umuntu onse. Lishiwi ali pano isonde. Ni muli Lishiwi Lesa abumbile isonde. Nomba abantu ba pano sonde tabamwishibe. Lishiwi aishile mu calo cakwe, nomba abantu bakwe tabamupokelele. Lelo bonse abamupokelela, bamusumina no kumusumina, ena abapeela amaka yakuba abana bakwa Lesa. Baba abana bakwa Lesa te mu musango wabumuntu, nangu ukufwaya kwa bantu, nangu ukufwaya kwa mwaume, awe iyoo, ni Lesa fye umwine ku maka yakwe. Awe Lishiwi aishile aluka umuntu. Aisa ikala na ifwe. Twalimona ubucindami bwakwe. Ubucindami bwa Mwana uwabafye umo mpo, ubo apoka ukufuma kuli Wishi. Alikwatisha icikuuku ne cishinka. Yoani alimwiminine bukambone ilyo alebila ati, “Euyu naleeba nati, uukankonka panuma, alicila ine. Pantu ine nshilabako ninshi wena eko aba!” Nico wacikuuku nganshi eco na ifwe bonse tushukilako amapaalo na mapaalo. Mose ewaletele amafunde, lelo icikuuku ne cishinka fyena ni Yesu Kristu ewaleta. Takwaba nangu umo uwatala amona Lesa, kanofye Mwane umo mpo, Lesa wine uwikala mu ceni cakwa Wishi, ewaisa musokolola. Ubu e bukambone bwakwa Yoani. Abayuda ba mu Yerusalemu batile ilyo batuma bashimapepo na bena Levi kuli Yoani, baisa kukumwipusha abati, “Bushe niwe ani?” Yoani tafishile, ayasukafye apabuuta tuutu ati, “Ine nshili Kristu.” Elyo bamwipusha abati, “Kanshi niwe ani? Bushe niwe Eliya?” Yoani ati, “Awe ine tene.” “Bushe niwe ulya kasesema?” Yoani abasuka ati, “Awe iyoo.” Kabili bamwipusha abati, “Kanshi niwe ani? Tuli nokuya eba abatutumine ifyo uleyasuka. Nga kanshi we mwine uletila niwe ani?” Yoani ayasuka ati, “Ngomo kasesema Esaya alandile, “‘Nine shiwi lya ulebilikisha mu matololo lileti, lungamikeni inshila umwakupita Imfumu.’” Nomba Abafalise nabo batumako inkombe. Inkombe shaipusha Yoani ashiti, “Nga kanshi cinshi ico ubatishisha nga tauli Kristu nangu Eliya nangu ulya kasesema?” Yoani abasuka ati, “Ine mbatisha ku menshi. Nomba apo muli palipo umo uo mushishibe. Akesa panuma yandi. Elyo ine nshilingile no kukakula inshinga sha ndyato shakwe.” Ifi fyonse fyacitike mu Betani uko Yoani alebatisha, lubali lwa kwishilya lya mumana wa Yordani. Ubushiku bwakonkelepo, Yoani amwene Yesu aleisa uko ali, asosa ati, “Ala uyu, e Mwana wa mpaanga wakwa Lesa, uufumya ububifi bwa ba pano isonde. Kanshi uyu eo nalelandapo, ilyo naleti, ‘Umuntu alaisa panuma yandi. Alicindama ukuncila. Pantu ine nshilati mbeko ninshi wena eko aba.’ Na ine wine nshamwishibe. Lelo umulandu naishile kukubatisha na menshi, ni pakuti asokoloke ku bena Israeli.” Kabili Yoani alanda muli bukambone bwakwe ati, “Namwene Mupashi aleika ukufuma ku mulu kwati ni nkunda, aisa ikalilila pali Yesu. Na ine nshamwishibe nakalya. Lelo uwantumine kukubatisha ku menshi, anjebele ati, ‘Uo ukamona Mupashi amwikila, aisa ikalilila pali ena, uyo eukalabatisha kuli Mupashi.’ Ee, naliimwena no kushininkisha ukuti, uyu e Mwana wakwa Lesa.” Ubushiku bwakonkelepo, Yoani kabili ali palya pene na basambi bakwe babili. Cilya Yesu alepita, Yoani amumona, alasosa ati, “Moneni, Umwana wa mpaanga wakwa Lesa!” Abasambi aba babili bati bomfwe ifyo Yoani alanda, baya kuli Yesu balamukonka. Yesu acebukila kunuma, amona balemukonka. Abepusha ati, “Cinshi mulefwaya?” Bamwasuka abati, “Rabi, (emukutila ‘Kafundisha,’) bushe ni kwi wikala?” Nao Yesu abasuka ati, “Iseni, mumone!” Awe nabo baya mona uko aleikala. Baikala nankwe ubo bushiku, cali mupepi na lilya akasuba kalasumbila kukuwa pa nshita ya 16:00: Pali aba babili abaumfwile ifyo Yoani alelanda, bakonka na Yesu, umo ni Andele munyina kwa Simoni Petelo. Icakubalilapofye Andele acitile, kuya alefwaya Simoni munyina. Amweba ati, “Natusanga Mesia,” emukutila Kristu. Elyo aleta Simoni kuli Yesu. Yesu amulolesha, asosa ati, “Niwe Simoni mwana Yoani. Nomba wakulaitwa Kefa, ekutila ‘Petelo.’ ” Ubushiku bwakonkelepo, Yesu apangile ukuya ku Galile. Awe cilya asanga Filipo, amweba ati, “Nkonka.” Filipo ali umwina Betisaida umusumba umwaleikala Andele na Petelo. Elyo Filipo aya sanga Natanaeli. Alamweba ati, “Natusanga uo Mose alembapo mu mafunde kabili eo na bakasesema balembapo. Ala ni Yesu wa ku Nasaleti, mwana Yosefu.” Natanaeli amweba ati, “Bushe ku Nasaleti nako kuti kwafuma icintu icisuma?” Filipo amwasuka ati, “Isa, so imwene.” Yesu cilya amona Natanaeli uko aleisa, alamulandapo ati, “Ala uyu e mwina Israeli wine wine uushaba na bufi.” Natanaeli epakwipusha Yesu ati, “Nga mwanjishiba shani?” Yesu amwasuka ati, “Nacikumona lilya wali wikele mwisamba lya mukunyu ninshi Filipo talati akwite.” Natanaeli amwasuka ati, “Kafundisha, uli Mwana wakwa Lesa, uli Mfumu ya bena Israeli!” Yesu amwasuka ati, “Bushe wasumina icofye nakweba ati, ‘Nacikumona mwisamba lya mukunyu?’ Ala ukamona ifintu ifyacila pali ici.” Elyo alundapo ati, “Ndemweba icine cine, mukamona umulu wacenama, na bamalaika bakwa Lesa balenina no kwika apali Umwana wa muntu!” Awe ilyo papitile inshiku shibili, mu bwashitatu kwali ubwinga mu Kana mu calo ca Galile. Nyina kwa Yesu nao eko ali. Yesu na basambi bakwe nabo balibalalike ku bwinga. Kanshi ilyo umwangashi wapwa, nyina kwa Yesu aisa mweba ati, “Wapwa umwangashi onse.” Nomba Yesu ayasuka ati, “Mayo, nga mulenjipushisha nshi? Inshita yandi tailafikila.” Nyina kwa Yesu ena aeba ababomfi ati, “Mucite fyonse ifyo alemweba.” Palipo imitondo ya mabwe mutanda iya menshi pakukonka ulutambi lwa Bayuda ulwakusamba pakuisangulula. Cila mutondo kuti mwaingila amatepe ya menshi yane nangu yasano. Elyo Yesu aeba ababomfi ati, “Isusheni amenshi muli iyi mitondo.” Awe baisusha amenshi mu mitondo ukufikafye na pamulu. Yesu abeba ati, “Tapulenimo, twalileni umukalamba wa bwinga.” Awe efyo bacita. Awe umukalamba wa bwinga atapulamo amenshi ayalwike umwangashi. Wena ninshi teshibe uko umwangashi wafuma, lelo ababomfi abatapile amenshi bena ninshi nabeshiba. Kanshi epakwita shibwinga alamweba ati, “Umuntu onse abalilapo ukupeela umwangashi uuwamishepo. Ilyo abantu betilwe banwa nganshi, elyo aleta umwangashi uushiwamishe. Nomba iwe nausunga umwangashi uuwamishe ukufika na nomba!” Ici e cishibilo Yesu abalilepo ukucita. Acicitile mu Kana umushi wa mu Galile. Awe asokolola ubucindami bwakwe, na basambi bakwe epakumusumina. Panuma ya ifi, Yesu na nyina na bamunyina na basambi bakwe batentemukila ku Kapenamu. Nomba baya ikalako inshikufye shinono. Cilya Ipasaka inshikunkulu ya Bayuda iya Cakucilila yapalama, Yesu aninika ukuya ku Yerusalemu. Mwi Tempele, asangamo abantu abaleshitisha iŋombe, impaanga ne nkunda, na bambi nabekala balekabushanya indalama. Awe abuula imyando apangako icikoti. Elyo alatamfisha bonse panse ye Tempele, impaanga ne ŋombe shine. Alapenaula amatebulo ya balekabushanya indalama, ne ndalama shapasangana. Abaleshitisha inkunda bena abeba ati, “Fifumyeni muno! Tamuli nakusangula iŋanda yakwa Tata icisankano!” Elyo abasambi baibukisha ifyalembwa ifyakuti, “Icitemwiko cakutemwisha isano lyobe, we Lesa cikanjipaya.” Abayuda bena bamwipusha abati, “Bushe cishibilo nshi wingacita icingatulanga ukuti, walikwata amaka yakucita ifi wacita?” Yesu abasuka ati, “Bongololeni ili Tempele, na ine nkalikuula mu nshiku shitatu.” Abayuda bamwasuka abati, “Bapwile imyaka amakumi yane na mutanda pakukuula ili Tempele. Elyo iwe niwe wingalikuula mu nshikufye shitatu?” Lelo Tempele Yesu alelandapo, mubili wakwe. Kanshi ilyo aisa shukuka ku bafwa, abasambi bakwe epakwibukisha ifyo abashimikileko pali uyu mulandu. Awe basumina ifyalembwa mu Malembo Yamushilo, na mashiwi Yesu abebele. Nomba mu nshikunkulu ye Pasaka, ilyo Yesu ali mu Yerusalemu, awe abantu abengi bamusumina, ico bamona ifishibilo alecita. Nomba Yesu umwine tabacetekele iyoo, pantu alibeshibe bonse. Kabili talekabila ukuti kube uwakumweba ifyo abantu baba, pantu umwine wine alishiba ifyaba mu mitima ya bantu. Kwali umuntu umo Umufalise, kabili intungulushi mu Bayuda, ishina lyakwe ni Nikodemo. Uyu muntu aisa ubushiku kuli Yesu, alamweba ati, “Kafundisha, ifwe twalishiba ukuti ni Lesa ewakutuma kukwisa tufunda. Pantu tapaba nangu umo uwingacita ifishibilo ifyo ulecita, kano Lesa ali nankwe.” Yesu amwasuka ati, “Ndekweba icine cine umuntu teti engile mu Bufumu bwakwa Lesa, kano afyalwa nakabili.” Nikodemo amwipusha ati, “Nga kanshi umuntu umukalamba kuti afyalwa shani nakabili? Bushe kuti aingila mwifumo lyakwa nyina, pakuti afyalwe nakabili?” Yesu amwasuka ati, “Ndekweba icine cine, tapaba nangu umo uwingengila mu Bufumu bwakwa Lesa kano afyalwa ku menshi na kuli Mupashi. Icifyalwa ku mubili, mubili, ne cifyalwa kuli Mupashi, mupashi. Kanshi wisunguka ico nakweba nati, bonse muli nokufyalwa nakabili. Umwela upuupila uko utemenwe. Iwe ulomfwa uko umwela ulepuupa, lelo tawishiba uko ulefuma noko uleya. Ifi efyo ciba pakuti umuntu afyalwe nakabili kuli Mupashi.” Nikodemo epakwipusha ati, “Nge ca musango uyu kuti cacitika shani?” Yesu amwasuka ati, “Iwe uli kafundisha mu Israeli, bushe niwe ushingeshiba ifi fintu? Ndekweba mu cine cine, ifwe tulanda ifyo twaishiba, kabili tupeela bukambone pafyo twamona. Nomba imwe tamusumina bukambone bwesu. Tamusumina ilyo ndemweba ifya pano calo, palibufi kuti mwasumina shani ilyo namweba pa fya ku mulu? Tapaba uwaya ku mulu, kanofye Umwana wa muntu uwaika ukufuma ku mulu. “Kanshi nga filya Mose aimike insoka mu matololo, efyo no Mwana wa muntu ali nao nokwimikwa pa musalaba. Pakuti onse uwamusumina akwate umweo wape. Pantu Lesa alitemwisha aba pano isonde. Abapeela na Mwane uwabafye umo mpo. Pakuti onse uwamusumina, ekaloba, lelo akwate umweo wape. Pantu Lesa tatuma Mwane pano isonde kukupeela aba pano isonde umulandu, lelo ni pakuti abapusushe bonse. “Uusumina Mwane takapeelwe mulandu. Lelo uwakaana ukumusumina wena alipeelwa umulandu libela, pantu akaana ukusumina muli Mwana Lesa uwabafye umo mpo. Kanshi ubupingushi bwaba nifi, ulubuuto nalwisa pano isonde, nomba abantu batemwapo imfifi ukucila ulubuuto, pantu ifintu bacita fyalibipa. Onse uubifya alapata ulubuuto, tekuti ese ku lubuuto, pantu tafwaya ukuti ifintu acita ifyabipa fimoneke. Lelo umuntu uutungululwa ne fyacishinka mu bumi bwakwe, wena alesa ku lubuuto, epakuti cimoneke kuli bonse ukuti imicitile yakwe ya bwina Lesa.” Kabili Yesu na basambi bakwe baile mu calo ca Yudeya. Baikalamo akashita kanono, balebatisha. Yoani nao alebatisha ku Enoni mupepi na ku Salimu, ico ekwali amenshi ayengi. Abantu nabo eko balaisa kukubatishiwa. Pali iyi inshita ninshi Yoani talati aposwe mu cifungo. Abasambi bakwa Yoani bamo balabikana ifikansa no Muyuda umo palwa kusangululwa. Elyo baya kuli Yoani balamweba abati, “Kafundisha, ulya muntu mwali nao kwishilya lya Yordani, uo wapeelelepo bukambone, nomba nao alebatisha. Elyo na bantu bonse eko baleya.” Yoani abasuka ati, “Umuntu teti akwate nelyo cimo kano Lesa amupeela. Imwe bene nimwe bakambone bandi. Nasosele nati, ‘Ine nshili Kristu iyoo. Ine Lesa antumafye kukumusobela.’ Umwine wakwa nabwinga ni shibwinga. Cibusa wakwa shibwinga, uwiminina alekutika, ena asansamukafye pakumfwa ishiwi lyakwa shibwinga. Kanshi ishi e nsansa shandi, kabili nomba nashipwililika. Kanshi Kristu ali nokulalumbukilako elyo ine ndi nokulacepelako.” Uyu uwafuma ku mulu, alicila pali bonse. Elyo onse uwa pano calo, mwina calo, kabili alandafye ifyacalo. Lelo uwafuma ku mulu alicila bonse. Wena ni kambone pa fintu amona no kumfwa, nomba tapaba uusekelela bukambone bwakwe. Umuntu onse uusekelela bukambone bwakwe, alashininkisha ukuti Lesa mufumacumi. Uo Lesa atuma alanda amashiwi yakwa Lesa, pantu Lesa alimupeelesha nganshi Mupashi wakwe. Wishi alitemwa Mwane, kabili alimupeela amaka pali fyonse. Onse uwasumina Mwana Lesa alakwata umweo wape. Lelo onse uushasumina Mwana Lesa takamone umweo, pantu icipyu cakwa Lesa caba pali wena. Abafalise baumfwile ukuti Yesu nacila Yoani ukukwata abasambi no kubatisha abengi. Kwena Yesu umwine talebatisha, lelo basambi bakwe ebalebatisha. Kanshi Yesu ati omfwe ifi, afuma mu Yudeya abwelela nakabili mu Galile. Pakubwelelamo, ali nokupita mu Samaria. Kanshi ilyo aleya, afika ku musumba umo uwa mu Samaria uwitwa Sika. Uyu musumba waba mupepi ne mpanga iyo Yakobo apeele mwane Yosefu. Emwaba ne cishima cakwa Yakobo. Yesu, ico anaka ku lwendo, aikala mupepi ne cishima. Akasuba ninshi kalafika pakati ka mutwe, pa nshita ya 12:00. Elyo umwanakashi umo umwina Samaria aisa kukutapa amenshi. Yesu amweba ati, “Mpeelako amenshi nwe.” Abasambi bakwe bena ninshi nabaya ku musumba kukushita ifyakulya. Umwanakashi umwina Samaria amwasuka ati, “Iwe uli Muyuda na ine ndi mwina Samaria. Nga kanshi kuti wanomba shani amenshi yakunwa?” Pantu Abayuda tabasankana na bena Samaria. Yesu amwasuka ati, “Ala awishiba ubupe bwakwa Lesa, no ulekulomba amenshi yakunwa, nga niwe umulombele, nao nga kuti akupeela amenshi yakupeela umweo.” Umwanakashi amwasuka ati, “Mukwai, tamukwete ne cakutapilako amenshi, elyo ne cishima naco cintu cashika. Nga kanshi mulefumya kwi amenshi yakupeela umweo? Icikolwe cesu Yakobo ewatupeela ici cishima. Umwine wine pamo na bamwane ne fitekwa fyakwe balenwa muli ici cishima. Bushe imwe muleti namucila pali Yakobo?” Yesu amwasuka ati, “Uyo onse uunwa aya menshi akomfwa icilaka nakabili. Lelo uyo onse uukanwa amenshi nkapeela, takomfwe cilaka nakabili. Pantu amenshi nkamupeela yakaluka mu nda yakwe akamfukumfuku ka menshi yakupeela umweo, yakamupeela no mweo wape.” Umwanakashi ati, “Mukwai, mpeeleniko ayo menshi! Epakuti nilaumfwa icilaka nakabili, nilaisa lyonse kukutapa amenshi.” Yesu amwasuka ati, “Kabiye kete umulume obe, wise nankwe kuno.” Umwanakashi amwasuka ati, “Nshakwata mulume.” Yesu aeba umwanakashi ati, “Ee, walungika pakusosa auti, ‘Nshakwata mulume.’ Pantu waupwa ku baume basano, elyo noyu wine uli nao, tali mulume obe. Ico walanda cacishinka.” Umwanakashi ati, “Mukwai, namona ukuti muli kasesema. Ifikolwe fyesu fyalepepa Lesa pali ulu lupili. Nomba imwe mwe Bayuda mutila, incende umo abantu bali nokupepela Lesa ni mu Yerusalemu.” Yesu amwasuka ati, “Mayo, ala nsumina, inshita ikesa ilyo mushakalepepela Tata pali ulu lupili nangu mu Yerusalemu. Imwe mwe bena Samaria tamwaishiba ico mupepa. Nomba ifwe fwe Bayuda twalishiba uo tupepa, pantu ukupusuka kuli nokufuma ku Bayuda. Kwena inshita ikesa, no kufika naifika, ilyo bakapepa bene bene bakalapepa Tata mu mupashi na mu cishinka. Aba e bakapepa Tata afwaya. Lesa mupashi, na bamupepa bali nokumupepela mu mupashi na mu cishinka.” Umwanakashi aeba Yesu ati, “Nalishiba ukuti Mesia, uo batila Kristu ali nokwisa. Ilyo akesa, akesa tweba fyonse.” Yesu amwasuka ati, “Nine wine, uo mulelanda nankwe.” Awe apopene abasambi bakwa Yesu bafika. Bapapa pakumona ukuti Yesu alelanda no mwanakashi. Lelo tapali nangu umo uwamwipwishe ati, “Finshi ulefwaya?” nangu “Finshi ulelandila no mwanakashi?” Awe umwanakashi asha umutondo wakwe, abwelelamo ku musumba. Elyo alaeba abantu ati, “Iseni mumone umuntu uwanjeba fyonse ifyo nacita. Bushe ninshi teo e Kristu?” Awe abantu bonse bafuma mu musumba, balaya ukwali Yesu. Ilyo ninshi abasambi bena babikilepofye ukweba Yesu abati, “Kafundisha, ala lyenipo icakulya!” Yesu abasuka ati, “Ala ine ndi ne cakulya ico imwe mushishibe.” Elyo abasambi balaipushanya abati, “Bushe nalimo kuliko umo uumuletele icakulya?” Yesu abeba ati, “Icakulya candi kucita ifyo uwantuma afwaya, no kupwishishisha umulimo wakwe. “Bushe tamutila amuti, ‘Kwashala imyeshi ine, ninshi ulwakulobolola lwafika?’ Lelo ine namweba, lolesheni mumone mu mabala, ifisabo nafipya ifyakulobolola! No wakulobolola alepoka amalipilo yakwe, alelonganya ifisabo ifyakuleta mu mweo wape. Epakuti uubyala no ulobolola basansamukile pamo. Kanshi insoselo yakuti, ‘Uubyala ni umbi, no ulobolola nao ni umbi’, yalolamo. Pantu imwe namutuma kukulobolola mu mabala ayo imwe mushalimine. Bambi ebalimine, elyo imwe mulelobolola ifisabo fya milimo yabo.” Abena Samaria abengi aba muli uyu musumba basumina Yesu, ico uyu mwanakashi abebele ati, “Anjebele fyonse ifyo nacita.” Elyo abena Samaria baisa kuli Yesu balamupapata ukuti ekale nabo. Awe Yesu epakwikala nabo inshiku shibili. Awe na bambi abengi basumina pa mulandu wa mashiwi Yesu alebalandila. Balaeba no mwanakashi abati, “Nomba natusumina, te mulandu wa pali ifyo watwebele, awe natuyumfwila fwe bene. Kabili natushininkisha ukuti uyu e Mupusushi wa ba pano isonde.” Cilya papitile inshiku shibili, elyo Yesu afumineko aya ku Galile. Yesu umwine asosele ati, “Kasesema tacindikwa ku ba mu calo cakwe.” Ilyo afika mu Galile, abena Galile bamupokelela bwino bwino. Pantu nabo baliile ku nshikunkulu ye Pasaka, Icakucilila, ku Yerusalemu. Kabili baliimwenene nefyo acitile ku nshikunkulu. Kabili Yesu abwelela ku Kana wa mu Galile, uko asangwile amenshi umwangashi. Kwaliko na mushika wa mfumu, uwali no mwana umwaume umulwele ku Kapenamu. Cilya aumfwa ukuti Yesu nafuma ku Yudeya naisa ku Galile, awe aya uko ali. Alamupapata ukuti aye posha mwane uwali mupepi ne mfwa. Yesu amweba ati, “Kanshi nga tamumwene ifishibilo ne finjelengwe, ninshi teti musumine.” Mushika wa mfumu amweba ati, “Mukwai shi iseni, lintu umwana wandi talafwa.” Yesu amwasuka ati, “Kabiye, mwano tafwe.” Awe mushika asumina amashiwi yakwa Yesu, aya no kuya. Kanshi ilyo aleya kumwakwe, abasha bakwe bamukonkela, balamweba abati, “Mwano napola.” Elyo abepusha inshita mwane atampile ukuba bwino. Nabo bamwasuka abati, “Impepo yamulekele mailo cilya akasuba kapilibuka pa nshita ya 13:00.” Elyo wishi ashininkisha ukuti ni pa nshita ine ilya Yesu amwebelepo ukuti, “Mwano tafwe.” Awe umwine wine asumina pamo na bonse aba mu ŋanda mumwakwe. Ici e cishibilo icabubili ico Yesu acitile ilyo nakabili abwelele ku Galile ukufuma ku Yudeya. Patile ilyo papita inshita, Yesu aninika ukuya ku Yerusalemu, ico kwali inshikunkulu ya Bayuda. Mu Yerusalemu mupepi na ku Mpongolo ya Mpanga, kwali icishiba, mu Cihibulu citwa Betisata, icakwete inkungu shisano. Muli ishi nkungu mwalelala abalwele abengi, impofu, ifilema ne fite. [3b Balelolela ukufundaulwa kwa menshi. Pantu mu nshita mu nshita malaika wa Mfumu aleikila mu cishiba kukufundaula amenshi. Elyo na onse uwabalilapo ukwingila mu cishiba, alepola ku bulwelefye buli bonse.] Ku cishiba kwali umuntu uwalwele pa myaka amakumi yatatu na cine konse konse (38). Cilya Yesu amona uyu muntu walwele, aishiba ukuti ni kale alwala, Yesu epakumwipusha ati, “Bushe ulefwaya ukupola?” Umulwele amwasuka ati, “Mukwai ine nshakwata wakungafwako ukwingila mu cishiba ilyo malaika afundaula amenshi. Ntila lyonse ilyo ndefwaya ukwingilamo, umbi ninshi naingilamo kale.” Yesu amweba ati, “Ima, buula umusengele obe, akuya.” Apopene no muntu apola, abuula umusengele wakwe alaya. Kanshi uyu muntu aposhiwe pa bushiku bwe Sabata. Abayuda balaeba umuntu uwapolele abati, “Lelo bushiku bwe Sabata, calileshiwa ukusenda umusengele obe.” Nao abasuka ati, “Umuntu uumposeshe eunjebele ati, ‘Buula umusengele obe akuya.’ ” Bamwipusha abati, “Nga ni nani uyo muntu, ukwebele ati, ‘Buula umusengele obe akuya?’ ” Lelo umuntu uupolele teshibe uumuposeshe, pantu Yesu ninshi nafumapo alubile mwibumba ilyalipo. Kabili panuma Yesu amusanga mwi Tempele. Alamweba ati, “Mona, nomba naupola kanshi uleke ukubifya, pantu limbi icabipishapo cikakuponena.” Umuntu epakufumapo, aya eba na Bayuda ati, “Ala ni Yesu eumposeshe.” Nico Yesu alecita ifintu fya musango uyo pa bushiku bwe Sabata, eco Abayuda batampile ukulamucusha. Yesu abasuka ati, “Tata abombafye lyonse, kanshi na ine ndi nokulabomba.” Abayuda epakulafwaisha nganshi ukumwipaya, pali ico asosele ifi. Kanshi teicofye talesakamana ukusunga ubushiku bwe Sabata, lelo alelanda nokuti, “Lesa ni Tata.” Ici calelanga ukuti, aleilinganya na Lesa. Yesu epakubasuka ati, “Ndemweba icine cine, Umwana kuti afilwa ukucita akantu, lelo acitafye ico amona Wishi alecita. Ico Wishi acita, eco na Mwane nao acitako. Pantu Wishi alitemwa Mwane, alanga na Mwane ifyo acita. Kabili imwe mukalasunguka, akalanga na Mwane ukucita ificilile na pali ifi. Pantu nga filya Wishi abusha abafwa no kubapeela umweo, efyo na Mwane apeela umweo kuli abo atemenwe. Kabili Wishi tapingula muntu nelyo umo, lelo apeela Mwane amaka yonse ayakupingula. Epakuti filya fine bacindika Wishi, efyo bonse balecindika Mwane. Kanshi onse uwakaana ukucindika Mwane ninshi akaana no kucindika Wishi uwamutuma. “Ndemweba icine cine, onse uumfwa amashiwi yandi, asumina na mu wantuma, eukwata umweo wape. Uyu ena tapingulwa, pantu alifuma ku mfwa, alisa ku mweo. Ndemweba icine cine, inshita ikesa, ala no kwisa naisa, ilyo abafwa bakomfwa ishiwi lya Mwana wakwa Lesa. Elyo na bakalyumfwa bakaba no mweo. Kanshi nga filya fine Wishi aba e ntulo ya mweo, efyo alenga na Mwane ukuba intulo ya mweo. Kabili alipeela na Mwane amaka yakupingula, pantu e Mwana wa muntu. Kanshi imwe mwisunguka pali ifi. Ala inshita ikesa ilyo abafwa bakafuma mu nindi shabo pakumfwa ishiwi lyakwe. Elyo abo abalecita ifisuma, bakashukuka no kuba abomi. Abalecita ifibi bena, bakashukuka nokukandwa. “Ine ne mwine teti ncite kantu pa mutwe wandifye. Ine mpingwilafye umo naumfwila. Elyo ifyo mpingula fintu fyalungama. Pantu ine nshifwaya kucitafye ifyo ndefwaya, lelo kano ififwaya uwantuma. Ine nga nalapeela bukambone pali ine ne mwine, ninshi bukambone bwandi bwafyefye. Nomba eko ali umbi uwakupeela bukambone pali ine. Kabili nalishiba ukuti bukambone bwakwe pali ine bwacishinka. Mwatumine inkombe kuli Yoani, nao amwebele ifyacishinka pali ine. Kwena ine nshikabila bukambone bwa muntu, lelo nalanda ifi ni pakuti mukamone ukupusuka. Yoani ali nge cisaniko icileyaka, icabeka, na imwe pali ako kashita mwalesekela mufyo alemweba. Nomba bukambone bwandi bwena, bwacila apakalamba bukambone bwakwa Yoani. Pantu umulimo wine Tata ampeela ukubomba, uo ndebomba, eumpeela bukambone ukuti ni Tata ewantuma. Elyo na Tata wine uwantuma, nao ni kambone wandi. Tamwatala amumfwa ishiwi lyakwe, kabili tamwatala amumona icinso cakwe. Kanshi na mashiwi yakwe tayekala mu mitima yenu, pantu tamwasumina uo atuma. Mubelenga nganshi ifyalembwa mu Malembo Yamushilo, pantu imwe mutontonkanya ukuti emwaba umweo wape. Nomba aya yene Malembo Yamushilo yalandafye pali ine. Lelo imwe tamufwaya ukwisa kuli ine pakuti mukwate umweo. “Ine nshifwaya ukuti abantu balenumbanya. Lelo ine nalimwishiba. Tamwatemwa Lesa nakalya. Ico naishila, nico Tata ewantuma, nomba imwe tamwampokelela. Nomba umbi nga aishilafye umwine ku maka yakwe, wena kuti mwamupokelela. Nga kanshi kuti mwansumina shani? Imwe bonse mufwayafye ukuti abanenu balemulumbanya. Tamusakamana kuti Lesa uwabafye umo mpo eo alemulumbanya. Kanshi mwilatontonkanya ukuti nine nkamwebelela kuli Tata. Awe, ni Mose uyu wine mwatetekelamo, eukamwebelela. Mu cine amusumina Mose, na ine wine nga mwalinsumina. Pantu ni pali ine wine epo alemba. Nomba apo mushasumina ifyo alemba, nga kuti mwasumina shani ifyo ndemweba?” Ilyo ifi fyapita, elyo Yesu ayabukile kwishilya lya bemba wa Galile, uo beta nokuti bemba wa Tibelia. Ibumba lya bantu ilikalamba lyamukonka, ico lyalemona ifishibilo alecita pakuposha abalwele. Yesu anina ulupili, epo aikala na basambi bakwe. Kanshi califye mupepi ne Pasaka inshikunkulu ya Bayuda iya Cakucilila. Cilya ibumba lya bantu lileisa uko ali, elyo aipusha Filipo ati, “Bushe ni kwi twingashita imikate iyakuti abantu balye?” Asosele ifi kukumweshafye, lelo umwine alishibe ifyo ali nokucita. Filipo amwasuka ati, “Pakutifye cila umo akwateko akapandwa, kano ninshi mwashita imikate ya pa ndalama imyanda ibili.” Umusambi wakwe umo, Andele, munyina kwa Simoni Petelo, aeba Yesu ati, “Kuno kuliko akalumendo kakwete imikate isano ne sabi libili. Nomba kuti fyabomba nshi ku bantu bafula ifi?” Yesu abeba ati, “Ebeni abantu bekale panshi.” Pali iyi ncende pali icani icingi. Awe abantu epo baikala. Abaume bali cikanga amakana yasano. Elyo Yesu abuula imikate atasha Lesa. Elyo balayakanya abantu abekele, balabapeela ukulingana napo balefwaila. Isabi nalyo bacita ifyo fine. Awe bonse balya baikuta. Elyo Yesu aeba abasambi bakwe ati, “Longanyeni ifipandwa fyashalako, mwileka fyonaike.” Awe balonganya ifipandwa fyasheleko ku mikate isano iyo abantu balile, baisusha imiseke ikumi limo na ibili. Abantu cilya bamona ici cishibilo Yesu acita, balasosa abati, “Ala cine cine uyu e kasesema ali nokwisa pano isonde!” Yesu ati amone ukuti balafwaya ukwisa musenda no kumupatikisha pakuti abe imfumu, afumako, aya eka ku lupili. Cilya caba icungulo, abasambi bakwe batentemukile kuli bemba. Baingila mu bwato, balaya na kwishilya ku Kapenamu. Bwasuka bwaila, ninshi Yesu talati ese uko bali. Kanshi kwali icimwela ca maka cilepuupa, caimya na matamba ayakalamba. Ilyo abasambi baoba ubwato intamfu ingalingana ne milundu isano nangu mutanda, elyo bamona Yesu aleenda pa menshi, aleisa ku bwato. Awe batiina nganshi. Yesu abeba ati, “Ala nine, mwitiina!” Lyena abasambi balafwaya ukumuninika mu bwato, lelo apopene ubwato bwafika ku mulundu pa ncende balungeme. Ubushiku bwakonkelepo ibumba lya bantu balya abashele kulya kwine lyashininkishe ukuti kwalifye ubwato bumo epela. Kabili Yesu taingile mu bwato pamo na basambi bakwe, lelo bailefye beka. Amato yamo yafumine ku Tibelia, yaisa shika mupepi napo Imfumu yatashishe Lesa pa mikate na bantu balyako. Ilyo abantu bamona ukuti Yesu talimo, nangu abasambi bakwe bene, awe baingila muli aya mato, baya balemufwaya ku Kapenamu. Cilya bamusanga kwishilya lya bemba, balamwipusha abati, “Kafundisha nga waishile kuno lilali?” Yesu abasuka ati, “Ndemweba icine cine, ico mulemfwaila teico mwamwene ifishibilo iyoo, lelo nico mwalile imikate, mwaikuta. Mwilabombela icakulya icishili cakubelelela. Ala akubombeleni icakulya icakupeela umweo wape, ico Umwana wa muntu akamupeela. Pantu Lesa Wishi umwine eo asuminisha.” Elyo abantu bamwipusha abati, “Nga kanshi tuli nokucita finshi pakubomba imilimo Lesa afwaya?” Yesu abasuka ati, “Imilimo Lesa afwaya ukuti mucite, kusumina muli uyo atuma.” Nabo bamwipusha abati, “Bushe cishibilo nshi wingacita tucimone na ifwe tukusumine? Finshi wingacita? Ifikolwe fyesu fyalile mana mu matololo. Efyo calembwa ukuti ‘Abapeele umukate wakulya ukufuma ku mulu.’ ” Yesu abasuka ati, “Ndemweba icine cine, Mose tewamupeele umukate ukufuma ku mulu, lelo ni Tata eumupeela umukate wacine cine uwafuma ku mulu. Pantu umukate wakwa Lesa ni uyu uwaika ukufuma ku mulu, no kwisa peela aba pano isonde umweo.” Abantu bamweba abati, “Mukwai, kanshi muletupeela uyo mukate lyonsefye.” Yesu abasuka ati, “Nine mukate wamweo. Uyo uwaisa kuli ine takatale omfwa insala nakalya. Uyo uwasumina muli ine takatale omfwa icilaka nakalya. “Lelo ngefyo namweba, imwe ine mwalimona, nomba tamusumina. Abo bonse abo Tata ampeela bakulaisa kuli ine. Elyo ine nshakatale ntamfya onse uwaisa kuli ine. Pantu ico naishila ukufuma ku mulu tekukucita ifyo ndefwaya ne mwine, awe iyoo, kucita ififwaya uwantuma. Ne fifwaya uwantuma nifi, ukuti nikalufyapo nelyo umo pabo ampeela. Lelo nkababushe bonse pa bushiku bwakupelekeshako. Pantu ico Tata afwaya nici icakuti, onse uwamona Mwane no kumusumina, akwate umweo wape. Eo na ine nkabusha pa bushiku bwakupelekeshako.” Abayuda epakulailishanya pali ico asosa ati, “Ine nine mukate uwaika ukufuma ku mulu.” Balasosa abati, “Bushe uyu te Yesu, mwana Yosefu? Twalishiba wishi na nyina. Nga kanshi nomba alasosa shani ati naika ukufuma ku mulu?” Yesu abasuka ati, “Lekenifye ukulailishanya. Ala tapaba nangu umo uwingesa kuli ine, kano Tata uwantuma ewamuleta. Elyo na ine nkamubusha pa bushiku bwakupelekeshako. Umo pali bakasesema alemba ati, ‘Lesa eukalafunda bonse.’ Na uyo onse uumfwa no kufundwa kuli Tata, esa kuli ine. Nshiletila kwaliba uwamona Tata. Awe uwamona Tata, ni uyofye eka uwafuma kuli Lesa. “Ndemweba icine cine, onse uwasumina, eukwata umweo wape. Ine nine mukate wamweo. Ifikolwe fyenu fyalile mana mu matololo, nomba fyalifwa. Lelo uyu e mukate uwaika ku mulu, uwakuti umuntu nga aulya ninshi tewakufwa nakalya. Nine mukate wamweo uwaika ku mulu. Elyo onse uulya uyu mukate, akabelelela uwamweo pe. Umukate nkamupeela, mubili wandi uwakupeela aba pano isonde umweo.” Abayuda elyo batampa ukubikana ifikansa abati, “Nga uyu muntu kuti atupeela shani umubili wakwe eo tulelya?” Yesu abeba ati, “Ndemweba icine cine ukuti, nga tamulelya umubili wa Mwana wa muntu no kunwa umulopa wakwe, ninshi imwe tamwakakwate mweo. Uyo onse uulya umubili wandi no kunwa umulopa wandi, akwata umweo wape. Kabili eo nkabusha pa bushiku bwakupelekeshako. Pantu umubili wandi cakulya cacine cine, elyo no mulopa wandi e cakunwa cacine cine. Uyo onse uulya umubili wandi no kunwa umulopa wandi aikala na ine, na ine naikala nankwe. Kanshi nga filya Tata wamweo uwantuma, anenga ukuba uwamweo, efyo na uyo uundya nkamulenga ukuba uwamweo. Kanshi uyu e mukate uwaika ku mulu. Te cimo na ulya mukate ifikolwe fyenu fyalile, kabili fyalifwa. Uulya uyu mukate, akenda uwamweo pe.” Yesu asosele ifi ilyo alefunda mu sinagoga mu Kapenamu. Abasambi bakwa Yesu abengi ilyo baumfwa ifyo Yesu alanda, balasosa abati, “Awe ukufunda uku kwakosa nganshi. Nga nani engasumina?” Yesu aishiba ukuti abasambi bakwe balailishanya pali ifyo alanda. Alabeba ati, “Bushe ifyo nalanda efyanenuna icisumino cenu? Nga cikaba shani nga mwamona Umwana wa muntu alenina alebwelela uko aikele kale? Ni Mupashi eupeela umweo, umuntu wena tabomba kantu. Amashiwi ayo namweba, ala mupashi kabili mweo. Nomba pali imwe bamo tabasumina.” Pantu ukufumafye ilyo atampile ukufunda, Yesu alishibe abashakasumine no wali nokumuposa ku balwani. Elyo akonkanyapo nokuti, “E mulandu wine mwebele nati, teti pabe nangu umo uwingesa kuli ine kano Tata ewamutungulula.” Pakumfwa ifi abasambi bakwa Yesu abengi bamusangukila, baleka ukulaenda nankwe. Elyo Yesu aipusha abasole bakwe ikumi limo na babili ati, “Nga imwe, bushe na imwe mulefwaya ukuya?” Simoni Petelo amwasuka ati, “We Mfumu ni kuli ani twingaya? Ala niwe wakwata amashiwi yapeela umweo wape. Kabili nomba twalisumina no kwishiba ukuti uli Wamushilo uwafuma kuli Lesa.” Yesu ayasuka ati, “Bushe tene namusalile imwe bonse ikumi limo na babili? Nomba pali imwe umo ni Ciwa!” Kanshi aloseshe kuli Yuda mwana Simoni uwa ku Kelyoti. Pantu nangu ali umo pa basole ikumi limo na babili, lelo ewali nokumuposa ku balwani. Panuma ya ifi, Yesu ashala alepitana mu Galile. Talefwaya ukupita mu Yudeya, pantu Abayuda balefwaya ukumwipaya. Inshikunkulu ya Bayuda iya Nsakwe yali mupepi. Elyo bamunyina bakwa Yesu balamweba abati, “Ala fuma kuno, kabiye ku Yudeya, pakuti abasambi bobe balemona ifintu fyonse ifi ulecita. Tapaba nangu umo uulefwaya ukulumbuka ku bantu kabili alacita ifintu mu bumfisolo. Apo ulecita ifi fintu, leka kanshi abantu bonse bakwishibe!” Pantu mu cacine, na bamunyina bene tabamusumine nakalya. Yesu abasuka ati, “Inshita yakuyako iyilingile kuli ine tailafika. Kuli imwe inshita yonse yalilinga. Imwe abantu ba pano calo tekuti bamupate, lelo ine balimpata. Pantu nabikapofye ukubashinina ukuti ifyo bacita fyalibipa. Imwe kabiyeni ku nshikunkulu. Ine nshileyako kuli iyi nshikunkulu, pantu inshita yakuyako iyilingile kuli ine tailafika.” Ati abebe ifi, awe wena ashala mu Galile. Ilyo bamunyina kwa Yesu baya ku nshikunkulu, Yesu panuma ashala aima aya nao ku nshikunkulu. Lelo kwena te pa lwalala, ailekofye mu bumfisolo. Pa nshikunkulu Abayuda balamufwaya. Balaipusha abati, “Bushe ulya muntu ali kwi?” Nomba abantu mwibumba bena baikalilafye ukulatotoshanya pali Yesu. Bamo balasosa abati, “Kwena muntu musuma.” Bambi bena balati, “Awe, abepaikafye abantu.” Lelo kwena tapali walelanda pali Yesu pa lwalala, pantu baletiina Abayuda. Cilya cafika pakati kakusefya inshikunkulu ya Nsakwe, Yesu aya mwi Tempele atampa no kulafunda. Abayuda bapapa nganshi. Balasosa abati, “Nga uyu muntu aishiba shani ifi fyonse uushatala asambilila?” Yesu abasuka ati, “Ine ifyo mfunda te fya pa mutwe wandi iyoo, fifuma ku wantuma. Onse uufwaya ukucita ifyo Lesa afwaya, eukeshiba ifyo mfunda ukuti fifuma kuli Lesa, nangu nga fya pa mutwe wandi. Umuntu onse uulandafye ifya pa mutwe wakwe, ninshi aifwailafye umucinshi umwine. Lelo uufwaya umucinshi wa wamutuma, wena wacishinka, taba na bufi mu mutima wakwe. Bushe Amafunde yakwa Mose, te Mose ewamupeele? Nomba pali imwe tapaba nelyo umo uuyakonka. Nga cinshi ico mulefwaila ukunjipaila?” Ibumba lyamwasuka aliti, “Iwe waba no mupashi uwakowela! Nga nani uulefwaya ukukwipaya?” Yesu abasuka ati, “Nacitilepo icipeshamano cimo, elyo imwe bonse no kupapa mwalipapile. Mose amupeele ifunde lyakusembululwa. Lelo ukusembululwa kwena te Mose watampile, fikolwe fyenu. Kanshi nomba musembulula umuntu na pa bushiku bwe Sabata. Nomba ilyo basembulula umuntu pa bushiku bwe Sabata pakukonka Amafunde yakwa Mose tabonaula bushiku bwe Sabata. Nga kanshi cinshi mwamfulilwa ico naposha umuntu pa bushiku bwe Sabata? Kanshi mwilapingwilafye ukukonka imimonekele ya cintu iyoo, mulepingwila mu cishinka.” Abantu bamo aba mu Yerusalemu balesosa abati, “Bushe uyu muntu teo balefwaya ukwipaya? Nomba uyu aleilandilafye pa lwalala, tapali no wakumulesha. Bushe emukuti ne ntungulushi shine nasho nashishiba nomba ukuti uyu wine e Kristu? Lelo ifwe uyu twalishiba uko afuma, Kristu wena ilyo akesa tapakabe wakwishiba uko afuma.” Ilyo Yesu acili alefunda mwi Tempele, aikatishe ishiwi ati, “Bushe cine cine mwalinjishiba, mwalishiba noko nafuma? Nomba ine nshaishilafye pa mutwe wandi. Uwantuma wena wacishinka. Imwe tamwamwishiba. Lelo ine nalimwishiba, pantu eko nafuma, kabili ewantuma.” Awe balafwaya ukumwikata. Nomba tapali wamwiketemo, ico inshita yakumwikatilapo yali tailafikila. Abantu abengi mwibumba bena bamusumina. Balasosa nokuti, “Bushe Kristu wena ilyo akesa, bushe akesa cita ifishibilo ifingi ukucila ifyo uyu muntu alecita?” Abafalise cilya baumfwa uko abantu mwibumba baletotoshanya ifi pali Yesu, bena pamo na bashimapepo bacindami batuma ifita ifyalelinda Itempele kukumwikata. Yesu asosa ati, “Nkekala na imwe akashita kanono, elyo panuma nkabwelelamo ku wantuma. Mukalamfwaya, nomba tamwakansange. Pantu uko naba, imwe tekuti mwiseko.” Abayuda balalanshanya abati, “Ni kwi uko kwine aleya, ukwakuti ifwe tukafilwe ukumusanga? Bushe ninshi akaya ku Bagiriki, uko abanensu basalanganina no kuya kukufunda Abagiriki? Nga kanshi alosha mwi pakusosa ati, ‘Mukalamfwaya nomba tamwakansange.’ Kabili ati, ‘Uko naba, imwe tekuti mwiseko?’ ” Ubushiku bwakulekelesha ubwa nshikunkulu ya Nsakwe, ebwali ubwacindamisha nganshi. Awe Yesu aiminina aikatisha ishiwi alasosa ati, “Onse uuli ne cilaka ese kuli ine, anwe. Mu Malembo Yamushilo calembwa ukuti, ‘Onse uwansumina, mu nda yakwe mukalatuntumuka imilonga ya menshi yakupeela umweo.’ ” Yesu pakulanda ifi, aloseshe kuli Mupashi uo abakamusumina bali nokupoka. Pali iyo nshita ninshi Mupashi ali talapeelwa, pantu Yesu ali talacindamikwa. Ilyo abantu baumfwa ifyo Yesu asosa, bamo balalanda abati, “Cine cine uyu muntu e kasesema wine!” Bambi nabo balati, “Ala uyu e Kristu wine!” Bambi nabo balasosa abati, “Iyoo, bushe Kristu kuti afuma ku Galile? Bushe Amalembo Yamushilo tayatila ayati, Kristu ali nokuba uwa mu lupwa lwakwa Davidi, kabili akafyalilwa ku Betelemu, umusumba umwafumine Davidi.” Kanshi abantu epakupusana pa mulandu wakwa Yesu. Bamo balafwaya ukumwikata lelo tapali wamwiketemo. Awe ifita fya kwi Tempele fyabwelelamo kuli bashimapepo bacindami na Bafalise. Nabo baipusha ifita abati, “Cinshi mushimwikatile no kumuleta kuno?” Ifita fyabasuka afiti, “Takwatala akuba uulanda ngoyu muntu.” Abafalise balabeba abati, “Bushe na imwe kanshi mwaya bepwa? Bushe mwalyumfwako ukuti umo pa ntungulushi nangu umo pa Bafalise alimusumina? Nomba ili bumba talyaishiba na Mafunde yakwa Mose, ala lyalilapishiwa!” Nomba umunabo umo Nikodemo, ulya waishile kale kuli Yesu, alabeba ati, “Bushe amafunde yesu yalisuminisha ukupeela umulandu ku muntu uo mushilaumfwa mulandu wakwe no kwishiba ifyo alecita?” Bamwasuka abati, “Bushe na iwe uli mwina Galile? Belenga bwino Amalembo Yamushilo, ulesanga ukuti ku Galile takufuma kasesema.” [ Awe cila muntu aima aya kumwakwe. Yesu ena afuminepo aya ku lupili lwa Miolifa. Kabili lucelocelo abwelela kwi Tempele. Awe abantu balalongana umo ali. Elyo aikala atampa no kulabafunda. Bakafundisha bamafunde na Bafalise elyo baleta umwanakashi umo uo basangilishe mu lubembu. Bamwiminika na mu lwalala. Baeba Yesu abati, “Kafundisha, uyu mwanakashi nabamusangilisha alecita ulubembu. Mu Mafunde, Mose atukonkomesha ukwipaya abanakashi ba uyu musango ku mabwe. Nga iwe, uletipo shani?” Basosele ifi pakuti bakwate umwakumwikatila, eico balefwailisha imilandu. Lelo Yesu ainama atampa no kulemba panshi ku munwe. Cilya babikapofye ukumwipusha, Yesu ainuka, abeba ati, “Pali imwe bonse uushatala abifya, nabalilepo ukumulasa ilibwe.” Awe kabili ainama, alalemba panshi. Bati bomfwe ifyo, balafumapo umo umo, abakalamba ebabalilepo. Yesu asuka ashalafye eka no mwanakashi, ninshi umwanakashi ashele eminine palya pene. Elyo Yesu ainuka, alaipusha umwanakashi ati, “Mayo bushe bali kwi? Bushe kanshi tapali uwakukupeela umulandu?” Nao ayasuka ati, “Tapali nangu umo mukwai.” Yesu amweba ati, “Kanshi na ine nshilekupeela umulandu. Kabiye wikabwekeshapo ukubifya nakabili.”] Yesu aebele abantu nakabili ati, “Nine lubuuto lwa ba pano isonde. Uyo onse uunkonka takatale enda mu mfifi, lelo akakwata ulubuuto ulupeela umweo.” Abafalise epakumweba abati, “Iwe ulepeela bukambone pali iwe we mwine, bukambone bobe ninshi bwafyefye.” Yesu abasuka ati, “Nangu ningapeela bukambone pali ine ne mwine, bukambone bwandi bwacishinka, pantu nalishiba uko nafuma noko ndeya. Imwe tamwaishiba uko nafuma, nangu uko ndeya. Imwe mupingulafye no bupingushi bwabuntunse. Ine nshipingula nelyo umo. Lelo nga cakuti ningapingula, ubupingushi bwandi kuti bwaba bwacishinka, pantu nshiba neka iyoo. Tuba lyonse na Tata uwantuma. Mu Mafunde yakwa Mose calembwa ukuti bukambone bwacishinka kano abantu babili basuminishanya. Ine ndepeela bukambone pali ine ne mwine, elyo Tata uwantuma nao e kambone wandi.” Elyo bamwipusha abati, “Nga wiso ali kwi?” Yesu abasuka ati, “Ine tamwanjishiba, nelyo ni Tata wine nao tamwamwishiba. Ine amunjishiba na Tata wine nao nga mwalimwishiba.” Yesu asosele ifi fyonse ilyo alefunda mwi Tempele, mu muputule wa cipao. Tapali wamwikete ico inshita yakumwikatilapo yali tailafikila. Kabili Yesu abebele ati, “Ine ndi nokuya. Elyo mukalamfwaya, nomba mukafwila mu fyabubifi fyenu. Uko ndi nokuya imwe teti mwiseko.” Abayuda balalanshanya abati, “Atila ati, ‘Uko ndi nokuya teti mwiseko.’ Bushe calola mukutila akaipaya umwine?” Yesu abasuka ati, “Imwe muli ba muli cino calo, ine nafuma ku mulu. Imwe muli ba pano calo, ine nshili wa pano calo. Eico mwebele nati, ‘Mukafwila mu fyabubifi fyenu.’ Kwena nga tamusumine ukuti, e ine wine, ninshi mukafwila mu fyabubifi fyenu.” Elyo bamwipusha abati, “Nga niwe ani?” Yesu abasuka ati, “Nimweba kale ifyo naba. Kwena pali imwe ninkwatafye ifingi ifyakulandapo no kumupeelelapo umulandu. Kabili uwantuma, wacishinka, nefyo naumfwa kuli ena efyo ndeeba abantu ba pano calo.” Awe tabailwike nakalya ukuti alebeba pali Wishi. Kanshi Yesu abeba ati, “Ilyo mukemika Umwana wa muntu pa musalaba, elyo mukeshiba ukuti e ine wine. Mukeshiba nokuti nshicita nelyo cimo pa mutwe wandifye, lelo ifyo nsosa, fintu Tata amfunda. Kabili lyonse tuba no wantuma, tansha neka iyoo, pantu lyonse ncita ifimusansamusha.” Abantu abengi pakumfwa ifyo Yesu alesosa, bamusumina. Elyo Yesu alaeba Abayuda abamusumine ati, “Ukumfwa nga mwalabeela amashiwi yandi, lyena ninshi icine cine muli basambi bandi. Mukeshiba icishinka, elyo ne cishinka cikamulenga ukuba abantungwa.” Nabo bamwasuka abati, “Ifwe tuli ba mu lupwa lwakwa Abrahamu. Kabili tatwatala atuba abasha ba muntu nelyo umo. Nga kanshi walosha mwi, ico watila auti, ‘Mukaba abantungwa?’ ” Yesu abasuka ati, “Ndemweba icine cine, umuntu onse uubifya, ninshi musha wa bubifi. Ubwikashi bwa musha mu lupwa tebwape, uwikalilila mu lupwa pe, mwana. Kanshi Umwana nga ewamulubula, ninshi mukaba icine cine abantungwa. Ninjishiba ukuti muli ba mu lupwa lwakwa Abrahamu. Nomba kabili mulefwaya ukunjipaya, pantu tamwasumina mashiwi yandi. Ine mweba ifyo namona kuli Tata, nomba na imwe mucita ifyo mwaumfwa kuli shinwe.” Bamwasuka abati, “Ifwe shifwe ni Abrahamu.” Yesu abeba ati, “Amuba bana bakwa Abrahamu, nga mucita ifyo Abrahamu alecita. Lelo kwena mulefwaya ukunjipaya, icofye ndemweba ifyacishinka ifyo naumfwa kuli Lesa. Ifyo tefyo Abrahamu alecita. Imwe mulecita ifyo shinwe acita.” Bamwasuka abati, “Ifwe tatuli bana ba mu bucende. Ifwe twakwata shifwe umofye ni Lesa.” Yesu abeba ati, “Lesa cine aba e Shinwe, nga mwalintemwa. Pantu nafuma kuli Lesa, nomba tuli na imwe. Ine nshaishila pa mutwe wandi iyoo, ni Lesa ewantuma. Cinshi ico mushumfwila ifyo nsosa? Ala nico mushifwaya kutesha mashiwi yandi. Imwe shinwe ni Ciwa. Kabili mufwayafye ukucita ifyo shinwe afwaya. Ukufumafye na ku kale aba cipondo. Kabili tatala akonka ifyacishinka, pantu taba na cishinka. Wena nga alebepa, ninshi alelandafye ifyo afwile ukulanda. Pantu wabufi, kabili e cibinda wa bufi bonse. Nomba ine nanda icishinka, kanshi eco imwe mushinsuminina. Bushe nani pali imwe enganshinina ukuti nalitala ncitapo ububifi? Nomba ifyo mweba nga fyacishinka, cinshi kanshi mushinsuminina? Umuntu wakwa Lesa alomfwa amashiwi yakwa Lesa. Umulandu mushumfwila nico mushili bantu bakwa Lesa.” Abayuda epakwasuka Yesu abati, “Bushe cine cine tatulungika mukutila, uli mwina Samaria, kabili waliba no mupashi wakowela?” Yesu abasuka ati, “Awe nshaba na mupashi wakowela iyoo. Ine ndacindika Tata, lelo imwe tamuncindika. Ine nshiifwailafye ne mwine umucinshi. Lelo eko ali umo uumfwaila umucinshi, kabili uyu eupingula. Ndemweba icine cine, uyo onse uusunga amashiwi yandi takafwe nakalya.” Abayuda bamwasuka abati, “Nomba elyo twashininkisha ukuti waba no mupashi wakowela. Abrahamu alifwa, bakasesema nabo balifwa. Elyo iwe auti, ‘Uusunga amashiwi yandi takafwe nakalya.’ Icikolwe cesu Abrahamu alifwa. Bushe iwe naucila Abrahamu? Elyo bakasesema nabo balifwa. Bushe uleitunga nshi iwe?” Yesu abasuka ati, “Ine nga ndaicindika ne mwine, umucinshi wandi nga wafyefye. Ine uuncindika ni Tata, uo imwe mutila, e Lesa wenu. Nomba imwe tamwamwishiba, ine nalimwishiba. Ine nga cakuti natila nshamwishiba, ninshi na ine kuti naba uwabufi nga imwe. Nomba nalimwishiba nsunga na mashiwi yakwe. Shinwe Abrahamu alyangile ico ali nokumona ubushiku bwa kwisa kwandi. Alibumwene, asansamuka no kusansamuka.” Abayuda bamwasuka abati, “Taulafika ne myaka amakumi yasano, bushe niwe wingamona Abrahamu?” Yesu abasuka ati, “Ndemweba icine cine Abrahamu talati abeko, ninshi ine eko naba.” Abayuda epakulatola amabwe pakuti bamulase. Yesu ena afyefyetuka afuma na mu lubansa lwe Tempele. Awe ilyo Yesu alepita, amwene umuntu uwafyelwe impofu. Abasambi bakwe balamwipusha abati, “Kafundisha, bushe nani wabifishe pakuti afyalwe impofu? Bushe mwine wine, nalimo bafyashi bakwe?” Yesu ayasuka ati, “Uyu muntu tabifishe, na bafyashi bakwe bene tababifishe iyoo. Lelo afyelwe impofu pakuti ukubomba kwa maka yakwa Lesa kumonekele muli uyu muntu. Ilyo kucili akasuba tuli nokubomba imilimo ya wantuma. Ubushiku bwalaisa ilyo umuntu ashingabomba nelyo cimo. Ilyo ncili pano isonde, nine lubuuto lwa ba pano isonde.” Cilya Yesu asosa ifi, afwisa amate panshi. Akasawila iloba na mate. Elyo ashinga iloba pa menso ya mpofu. Ayeba ati, “Kabiye, kasambe mu cishiba ca Siloamu.” Ili shiwi lyalola mukutila “Uwatumwa.” Awe aya asamba na pa menso, abwela alelolesha. Elyo abena mupalamano na balemumona uko alelomba, balasosa abati, “Bushe uyu muntu teuyu aleikala alelomba?” Bamo balasosa abati, “Ee, ni uyu wine.” Bambi bena abati, “Awe iyoo, bapalanafye.” Elyo umwine ati, “Ala nine wine.” Elyo bamwipusha abati, “Nga kanshi caba shani ukuti nomba ulelolesha?” Nao abasuka ati, “Umuntu umo, ishina lyakwe baleti ni Yesu, acikasawila iloba. Anshinga pa menso. Elyo anjeba ati, ‘Kabiye, uye samba mu cishiba ca Siloamu.’ Kanshi na ine eko naciya, naya samba. Awe natampa no kulalolesha.” Abantu bamwipusha abati, “Ali kwi?” Nao abasuka ati, “Nshishibe.” Elyo abantu basenda umuntu wali mpofu bamutwala ku Bafalise. Kanshi cali ni pa bushiku bwe Sabata ilyo Yesu akasawile iloba, aposha ne mpofu amenso. Elyo Abafalise bamwipusha ifyo apolele ku bupofu. Nao abeba ati, “Acinshinga iloba pa menso, elyo naya samba, epakulalolesha.” Abafalise bamo balasosa abati, “Uyu muntu tafuma kuli Lesa, pantu tasunga bushiku bwe Sabata.” Bambi bena nabo balati, “Bushe umubifi, kuti acita ifishibilo ifya musango uyu?” Awe paba nokupusana pakati kabo. Abafalise baipusha nakabili umuntu wapolele abati, “Nga iwe uletipo shani pali uyu muntu akuposeshe?” Nao abasuka ati, “Ni kasesema.” Lelo Abayuda bakaanininafye ukusumina ukuti uyu muntu ali mpofu, nomba napola alelolesha. Basuka baita abafyashi ba uyu muntu. Babepusha abati, “Bushe uyu mwana wenu? Bushe euyu muleti afyelwe impofu? Nga kanshi ni shani alelolesha nomba?” Abafyashi bakwe bayasuka abati, “Natwishiba ukuti mwana wesu. Kabili natwishiba nokuti afyelwe impofu. Lelo tatwishibe ifyo cali pakuti alelolesha, nangu uumuposeshe ubupofu. Mwipusheni, mukalamba, alaisosela umwine.” Abafyashi bakwe ico balandile ifyo, nico baletiina Abayuda. Abayuda balyumfwanene ukuti nga twaumfwa umo alesosa ukuti Yesu e Kristu, ninshi tuli nokumutamfya tali nakulaisa mu sinagoga. Kanshi eico abafyashi bakwe basosele abati, “Mwipusheni, mukalamba.” Abafalise nakabili baita umuntu wapolele ubupofu. Bamweba abati, “Lapa Lesa, ulande icishinka! Ifwe natwishiba ukuti uyu muntu mubifi.” Wena ayasuka ati, “Nga mubifi nangu iyoo, ico nshishibe. Ine ico njishibe cakuti nali mpofu nomba ndelolesha.” Bamwipusha abati, “Bushe acicita shani? Bushe akuposeshe shani ubupofu?” Abasuka ati, “Nimweba kale, nomba tamulefwaya kumfwa. Cinshi mulefwaila ukuti mbwekeshepo mumfwe nakabili? Bushe na imwe mulefwaya ukuba abasambi bakwe?” Awe Abafalise balamutukaula, balamweba abati, “Iwe uli musambi wa uyo muntu. Ifwe tuli basambi bakwa Mose. Ifwe twaishiba ukuti Lesa alilandile kuli Mose. Lelo uyu muntu wena tatwaishiba noko afuma!” Umuntu waposhiwe ayasuka ati, “Ici cena cakupapa! Tamwishibe uko afuma? Kabili namposha no bupofu bwandi! Twalishiba ukuti Lesa tomfwa ababifi. Omfwa abantu abamucindika, abacita ifyo afwaya. Ukufumafye apo Lesa abumbile isonde, tacatala acumfwika ukuti umuntu aposha amenso ya muntu uwafyalwa impofu. Ngoyu muntu tafuma kuli Lesa, tekuti acite nelyo cimo.” Abafalise bamwasuka abati, “Iwe wafyalilwe mu bubifi, no kukula emo wakulila. Bushe niwe ulefwaya ukulatufunda?” Awe bamutamfya, tali nakulaisa mu sinagoga. Ilyo Yesu aumfwa ukuti nabamutamfya, awe aya uko ali, amusanga. Amwipusha ati, “Bushe wasumina Umwana wa muntu?” Umuntu nao amwasuka ati, “Bushe nani uyo wine mukwai? Nabanjebe pakuti musumine.” Yesu amwasuka ati, “Naumumona, ni uyu wine ulelanda nankwe.” Elyo umuntu asosa ati, “We Mfumu, nasumina.” Awe amufukamina, amupakata. Elyo Yesu asosa ati, “Ico naishila pano isonde kupingula, ukuti impofu shilelolesha, elyo abalolesha nabo bapofule.” Abafalise bamo abali nankwe ilyo baumfwa ifi bamwipusha abati, “Kwena ifwe tatuli mpofu!” Yesu abeba ati, “Amuba impofu nga tamwakwata mulandu. Nomba apo mutila amuti, ‘Tulalolesha,’ kanshi mwaliba no mulandu.” “Ndemweba icine cine, umuntu uushingilila mwicinka lya mpaanga pa mwinshi, lelo aninina pa mbilibili, ninshi mupupu, kabili cipondo. Uwingilila pa mwinshi e kacema wa mpaanga. Kalinda alamwiswila iciibi ca pecinka, aingila. Impaanga shilomfwa ishiwi lyakwe ilyo aleita impaanga shakwe mu mashina. Elyo ashifumisha panse. Ilyo ashifumisha shonse panse, ashitangilila. Elyo impaanga nasho shalamukonka, pantu shalishiba ishiwi lyakwe. Tashikonka muntu umbi nakalya. Umuntu umbi shilamubutuka, pantu tashishibe ishiwi lyakwe.” Ni Yesu wabomine uyu mulumbe. Lelo tabaumfwile umo walolele. Yesu alabeba nakabili ati, “Ndemweba icine cine, nine mwinshi we cinka lya mpaanga. Bonse ababalilepo ukwisa bena bapupu kabili fipondo, lelo impaanga tashabomfwile. Nine mwinshi. Onse uwingilila pali ine akapusuka. Akalaingila no kufuma apo atemenwe, kabili akulasanga icakulya. Umupupu teshila cimbi kanofye ukwiba, ukwipaya no konaula. Ine ico naishila ni kukupeela umweo nokuti bakwatishe umweo. “Ine ndi kacema musuma. Kacema musuma ni uyo uuleka umweo wakwe pa mpaanga shakwe. Uwancito, ico tali kacema, kabili te mwine wa mpaanga, ilyo amona umumbulu uleisa, abutuka, asha impaanga sheka. Elyo umumbulu wafukukila impaanga, washisalanganya. Uwancito abutuka ico wancitofye, tasakamene impaanga. Ine ndi kacema musuma. Nalishiba impaanga shandi ne mpaanga shandi nasho shalinjishiba. Kanshi nga filya fine Tata anjishiba na ine nalishiba Tata. Eco na ine ndekela umweo wandi pa mpaanga shandi. Nalikwata impaanga na shimbi, ishishilati shibe muli lino icinka. Nasho shine ndi nokushiletamo, shili nokumfwa ishiwi lyandi. Epakuti kukabefye umukuni umo na kacema nao umo. Tata alintemwa, pantu ndeleka umweo wandi, elyo nakabili nkaubuule. Tapali nelyo umo uulempoka umweo wandi. Awe iyoo, ni ku kutemwafye kwandi ndeleka umweo wandi. Nalikwata amaka yakuulekamo. Nalikwata na maka yakuubuula nakabili. Ici e cebo Tata ampeele.” Awe Abayuda nakabili bapusana pa mulandu wa aya mashiwi. Abengi balasosa abati, “Aliba no mupashi wakowela! Alipena! Bushe ewakumfwako?” Bambi bena balati, “Awe ifi tefilanda umuntu uwaba no mupashi wakowela! Bushe mupashi wakowela kuti waposha ubupofu?” Cali mu nshita yamibundo. Ku Yerusalemu kwali Inshikunkulu yakwibukisha Ukusangululwa kwe Tempele. Yesu aletandala mu ncende ye Tempele, iyo baleti, “Lukungu lwakwa Solomoni.” Abayuda baisa mushinguluka balamweba abati, “Bushe ukaleka lilali ukutumika imitima? Nga niwe Kristu, twebe, twishibe!” Yesu abasuka ati, “Nalimweba, nomba tamusumina. Imilimo momba ku maka yakwa Tata einjebela. Nomba imwe tamusumina, ico mushili mpaanga shandi. Impaanga shandi shilomfwa ishiwi lyandi. Nalishishiba, nasho shilankonka. Ine ndashipeela umweo wape, kabili tashakalobe nakalya. Takwakabe nelyo umo uwakushifyombotola mu minwe yandi. Tata uwashimpeela, wa maka ukucila bonse. Teti pabe nelyo umo uwakushifyombotola mu minwe yakwa Tata. Tata na ine twabafye umo.” Elyo Abayuda batola amabwe balafwaya ukumulasa. Yesu epakubeba ati, “Mwalimona imilimo ikankala iyingi iyo Tata ampeela ukubomba. Bushe mulimo nshi pali iyi uo mulefwailapo ukundasa amabwe?” Abayuda bamwasuka abati, “Tatulefwaya kukulasa amabwe pa milimo isuma ubomba, lelo ni pa musaalula obe kuli Lesa. Pantu iwe we muntufye niwe uleitunga ukuba Lesa.” Yesu abasuka ati, “Bushe tacalembwa mu Mafunde yakwa Mose ukuti, ‘Lesa atila, muli milungu?’ Nga kanshi apo Lesa aeba aba bantu abo ishiwi lyakwe lyafikileko ukuti muli milungu, elyo Amalembo Yamushilo tayali yakutwishika. Nga ine neo Tata aisalila umwine, antuma na pano isonde, bushe nine mwingatila amuti, asaalula Lesa, ico nasosa ukuti, ‘Ndi Mwana Lesa?’ Mwilansumina kumfwa nga nshilebomba milimo yakwa Tata. Lelo nga ndabomba imilimo yakwa Tata, ninshi nangu mushinsumine, sumineni kanshi mu milimo momba. Mushininkishe nokuti Tata aba muli ine na ine naba muli Tata.” Nakabili balafwaya ukumwikata, nomba abapusumuka. Elyo Yesu ayabukila kwishilya lya mumana wa Yordani, kulya kwine Yoani atampile ukulabatisha eko aya ikala. Abantu abengi balaisa uko ali. Balasosa abati, “Yoani kwena tabalile acita icishibilo, lelo fyonse ifyo asosele pali uyu muntu fyacishinka.” Awe na bengi bamusumina. Kwaliko umuntu umo umulwele ishina lyakwe ni Lasalo. Aleikala mu Betani, umushi umo Maria na nkashimbiye Malita baleikala. Uyu Maria eulya wakonkomwenene amafuta ya cena cisuma pa makasa ya Mfumu, kabili alayafuuta na ku mishishi yakwe. Kanshi ni ndume yakwe Lasalo ewalwele. Bankashi bakwa Lasalo ebatumine amashiwi kuli Yesu abati, “We Mfumu umutemwikwa obe mulwele.” Ilyo Yesu aumfwa ifi, asosa ati, “Ubu bulwele tabwapelele pa mfwa. Lelo bwakuletela Lesa ubucindami, elyo no Mwana wakwa Lesa nao acindamikilweko.” Yesu alitemenwe Malita na nkashimbiye na Lasalo. Lelo ilyo aumfwa ukuti Lasalo mulwele, ashala mu ncende ilya ine na shimbi inshiku shibili. Elyo aeba abasambi bakwe ati, “Natubwelele ku Yudeya.” Abasambi bakwe bamweba abati, “Kafundisha, tapalati papite na nshita apo Abayuda balefwaya ukukulasa amabwe. Bushe nakabili eko ulebwelela?” Yesu ayasuka ati, “Bushe mu kasuba kamo tamwaba insa ikumi limo na shibili? Umuntu uuleenda akasuba taipununa, pantu alamona ulubuuto lwa ba pano isonde. Lelo nga alaenda ubushiku, ninshi kuti aipununa, pantu tali na lubuuto.” Yesu ati asose ifi elyo aeba abasambi bakwe ati, “Lasalo cibusa wesu nalala utulo, lelo nalaya mubusha.” Abasambi bamwasuka abati, “We Mfumu nga alifye mu tulo, ninshi alaba bwino.” Yesu aloseshe mukutila, Lasalo nafwa. Nomba abasambi bena baletontonkanya ukuti, alelanda pakulala utulo twafye. Elyo Yesu alandafye apabuuta tuutu ati, “Lasalo nafwa. Lelo ine ico nshaliko ninsansamuka pa mulandu wenu. Pantu lyena mukasumina. Nomba natuleyako.” Toma uo baleita Mpundu, alaeba abasambi banankwe ati, “Natuleya nankwe na ifwe bene, tuye fwa nankwe!” Cilya Yesu afika ku Betani, asanga ukuti Lasalo balimushika papita ne nshiku shine. Ukufuma ku Betani ukufika ku Yerusalemu pabafye imilundu itatu. Kanshi na ba mu Yudeya abengi balishile kuli Malita na Maria kukubatalalikako imitima pa mulandu wa mfwa yakwa ndume yabo. Ilyo Malita aumfwa ukuti Yesu aleisa, afuma aya kukumukumanya. Maria ena ashala naikala mu ŋanda. Malita alaeba Yesu ati, “We Mfumu aubapo, ndume yandi nga tafwile! Lelo ninjishiba ukuti na nombaline Lesa kuti akupeela conse ico wingamulomba.” Yesu amweba ati, “Ndume yobe alabuuka nakabili.” Malita amwasuka ati, “Ninjishiba akabuuka pa bushiku bwakupelekeshako.” Yesu amweba ati, “Nine cishukuko kabili nine mweo. Uwasumina ine nangu engafwa, akaba uwamweo. Elyo na onse umumi uwansumina, takafwe nakalya. Bushe wasumina ici?” Malita amwasuka ati, “Ee, we Mfumu, nasumina ukuti niwe Kristu, Umwana wakwa Lesa, uo Lesa atuma ukwisa pano isonde.” Cilya asosa ifi, Malita abwelelamo aya ita nkashimbiye Maria. Amutotosha ati, “Kafundisha ali kuno alekwita.” Maria cilya aumfwa ifi, aima bwangu bwangu, alaya noko ali. Yesu ninshi talati afike mu mushi, acilifye pa ncende ine apo Malita amukumanishishe. Awe Abayuda abali na Maria mu ŋanda balemutalalika umutima, cilya bamona uko aima bwangu bwangu afuma, bamukonka. Bena balatontonkanya ukuti alaya ku nindi kukuloosha. Maria afika apali Yesu, cilya amona Yesu amufukamina. Alamweba ati, “We Mfumu aubapo, ndume yandi nga tafwile!” Ilyo Yesu amona uko alelila, na Bayuda bamukonkele nabo balelila, Yesu aumfwa ubulanda, no luse lwamwikata. Elyo aipusha ati, “Bushe ni kwi uko mwamushika?” Bamwasuka abati, “We Mfumu, isa somone.” Awe Yesu alalila. Abayuda balasosa abati, “Moneni ifyo amutemenwe!” Nomba bamo balasosa abati, “Uyu muntu aposeshe impofu, nga kanshi cinshi ashaleseshe ukuti Lasalo efwa?” Elyo Yesu nakabili aumfwa ubulanda nganshi, alaya na ku nindi. Inindi yena yali ni ninga ne cilibwe nabacilika pa mwinshi. Yesu abeba ati, “Fumyenipo icilibwe!” Malita nkashi ya wafwile amweba ati, “We Mfumu, alenunka, pantu papita inshiku shine apo afwila.” Yesu amwasuka ati, “Bushe nshikwebele nati, ‘Nga wasumina ulemona ubucindami bwakwa Lesa?’ ” Awe bafumyapo icilibwe. Elyo Yesu apunamina mu mulu asosa ati, “Tata nakutasha pantu waŋumfwa. Kwena ine nalishiba ukuti lyonsefye ulaŋumfwa. Lelo nalanda ifyo pa mulandu we bumba ili linshingulwike, pakuti lisumine ukuti niwe wantuma.” Ati asose ifi, elyo Yesu amwita aikatisha ishiwi ati, “Lasalo fumina panonse.” Awe uwafwile afuma. Ifisansa na makasa nafipombwa no tusalu. Pa menso pena pakakilwe icitambala. Yesu abeba ati, “Mukakuleni muleke aleya.” Aba mu Yudeya abengi abaishile kukuloosha kuli Maria, ilyo bamona ifyo Yesu acita, bamusumina. Lelo bamo bena baya ku Bafalise, baya bashimikilako ifyo Yesu acitile. Kanshi bashimapepo bacindami na Bafalise epakuteka icilye. Balasosa ati, “Tulecita shani? Uyu muntu alecita ifishibilo ifingi! Nga twaleka ukuti akonkanyepofye ifi fine, ninshi bonsefye bakamusumina. Elyo Abena Roma bakesa, bakonaula Itempele no mushobo wesu!” Umunabo umo, Kaifa, uwali Shimapepo mukalamba muli uyo mwaka, abeba ati, “Imwe tamwishibe nelyo cimo! Bushe tamwishibe ukuti cawamapo umuntu umo afwila abantu ukucila ukuti umushobo onse waonaika?” Te pa mutwefye wakwe asosele aya mashiwi. Lelo ico ali Shimapepo mukalamba wa muli uyo mwaka, asesemefye ukuti Yesu ali nokufwila umushobo wa Bayuda. Kabili te mushobo wa Bayuda beka. Lelo nokuti akalonganike abantu bakwa Lesa monse umo basalanganina, ukuti babefye ulupwa lumo. Ukufuma ubo bushiku Abayuda balapangana ifyakwipaya Yesu. Kanshi Yesu nao nomba taleenda pa lwalala mu Bayuda. Lelo afumako aya ku musumba baleti Efulaimu ku calo ca mupepi na matololo, eko aya ikala na basambi bakwe. Kanshi Ipasaka inshikunkulu ya Bayuda iya Cakucilila yali mupepi. Abantu abengi epakulafuma mu mishi baleya ku Yerusalemu pakuti baye sangululwa ilyo Ipasaka talilafika. Awe balafwaya Yesu. Balaipushanya ninshi nabalongana mwi Tempele ati, “Bushe muleti shani? Bushe ninshi takese ku nshikunkulu?” Nomba bashimapepo bacindami na Bafalise bakonkomeshe abantu ukuti, nga kwaba uwaishiba uko Yesu ali, ali nokubeshibisha pakuti baye mwikata. Ilyo kwashelefye inshiku mutanda kwi Pasaka inshikunkulu iya Cakucilila, Yesu aile ku Betani ukwaleikala Lasalo, uo abushishe ku bafwa. Awe bamutebeta icakulya. Malita ewaleyafwilisha mukupeela icakulya. Lasalo ena ninshi ali pa balelya na Yesu. Elyo Maria aisamo nasenda ibotolo umwali amafuta aya mutengo ukalamba nganshi, kabili aya cena cisuma ayaleitwa nardi. Ayakonkomwena pa makasa yakwa Yesu. Elyo alafuta amakasa ku mishishi yakwe. Awe iŋanda yonse yaisulafye icena cisuma ica mafuta. Umusambi wakwa Yesu umo, Yuda wa ku Kelyoti, uwali nokumuposa ku balwani, asosa ati, “Cinshi ico aya mafuta bashishitishe pa ndalama imyanda itatu, elyo bashipeela na ku balanda?” Ico alandile ifi, teico asakamene abalanda, lelo nico ali ni mpupu. Ewali kasunga wa cikwama ca ndalama, kabili aleibapo isho balebikamo. Yesu amwasuka ati, “Muleke umwine. Ala nabomba, epakupekanya ubushiku bwakushiikwa kwandi. Abalanda mwakulaba nabo lyonse, lelo tatwakabe na imwe lyonse.” Abayuda abengi ilyo baumfwa ukuti Yesu ali ku Betani, eko baya. Ico bailile, tekumonafye Yesu, lelo nokuti bamone Lasalo uo Yesu abushishe ku bafwa. Bashimapepo bacindami epakupanga ukwipaya na Lasalo wine. Pantu Abayuda abengi balebasangukila, balesumina na Yesu pa mulandu wakwa Lasalo. Ubushiku bwakonkapo ibumba ilikalamba ilya bantu baishile ku nshikunkulu, lyaumfwa ukuti Yesu ali mu nshila aleisa ku Yerusalemu. Balakontola imisambo ya tuncindu, bamukonkela balepunda abati, “Hosana, nakalebalika! Lesa apaale uyu waisa uo Imfumu yatuma! Lesa apaale Imfumu ya bena Israeli!” Yesu asanga umwana wa punda, epo aikala. Ngefyo calembwa ukuti, “Witiina iwe we mwana mwanakashi Sioni, ala mona Imfumu yobe iyi yafika, naikala na pa mwana wa punda.” Pa nshita iyi abasambi tabaishibe umo calolele. Lelo ilyo Yesu aishile shukuka ku bafwa, elyo abasambi baibukishe ukuti, ifi fyonse bamucitile fintu fyalembelwe pali ena. Kanshi abantu basangilweko ilyo Yesu aitile Lasalo ukufuma mu nindi, amubusha na kubafwa, bena babikilepofye ukulashimika ili lyashi. Ecalengele nokuti abantu abengi bese kukumusengela, ico baumfwile ici cishibilo Yesu acitile. Elyo Abafalise balalanshanya abati, “Tamumwene, tapali neco tulecita! Abantu bonse nomba eo balekonka!” Abagiriki bamo baninike ukuya pali abo baile kukupepa ku nshikunkulu. Awe baisa ukwali Filipo umwina Betisaida umusumba mu calo ca Galile. Bamwipusha abati, “Mukwai ala tulefwaya ukumona Yesu.” Filipo aya eba Andele, elyo bonse babili baya kuli Yesu baya mweba. Yesu abasuka ati, “Nomba inshita yafika iyakusokolola ubucindami bwa Mwana wa muntu. Ndemweba icine cine ukuti uluseke lwa ŋanu lushalafye lumo mpo, kanofye nga lwaponena mu mushili no kufwa lwafwa. Lyena nga lwafwa, elyo lutwala ifisabo ifingi. Uyo uwatemwa umweo wakwe akaulofya. Na uyo uwapata umweo wakwe pano calo, eukausunga, akaba no mweo wape. Uulefwaya ukuba umubomfi wandi, ali nokulankonka. Epakuti uko ndi, no mubomfi wandi nao eko akabe. Kabili Tata akacindamika onse umubomfi wandi. “Umutima wandi waikatwa ubulanda, nampo nga ntile shani? Bushe ntile, ‘Tata shi wingampususha kuli aya macushi?’ Nomba ni pa mulandu wa macushi yene aya eco naishila. Tata, cindika ishina lyobe!” Elyo ishiwi lyaumfwika ukufuma ku mulu aliti, “Nalilicindika, elyo nakabili nkalalicindika.” Ibumba ilyalipo cilya lyaumfwa ifi, lyasosa aliti, “Cabulukuta!” Bambi bena balasosa abati, “Ni malaika ewalanda nankwe!” Yesu abeba ati, “Te pa mulandu wandi mwaumfwila ishiwi, ni pa mulandu wenu. Nomba ino e nshita abantu ba pano calo bali nokupingulwa. Ino kanshi e nshita kateeka wa ba pano calo ali nokuposwa kunse. Nomba ine ilyo nkemikwa pa musalaba ninshi nkatintila abantu bonse bakese kuli ine.” Ico alandile ifi, ni pakulanga umusango wa mfwa iyo ali nokufwa. Ibumba lyamwasuka aliti, “Amafunde yakwa Mose yatweba ukuti Kristu ali nokubelelela pe. Nga kanshi iwe watila shani ukuti bakemika Umwana wa muntu pa musalaba? Ngoyo Umwana wa muntu nani?” Yesu abasuka ati, “Mucili no lubuuto pa nshitafye inono. Kanshi akwendeni ilyo mucili no lubuuto, epali mwakupwa ne mfifi. Umuntu uuleenda mu mfifi teshiba uko aleya. Ilyo mucili no lubuuto, sumineni mu lubuuto, lyena mukaba abana ba lubuuto.” Cilya Yesu apwa ukusosa ifi, afumapo aya belama. Abayuda bena nangu baleimwena ifishibilo ifingi Yesu alecita, awe nalyo line tabamusumine nakalya. Kanshi epakufikilisha ifyasosa kasesema Esaya ati, “We Mfumu, ngo wingasumina ifi fintu tuleshimika, nani? Nga ni kuli ani uo Imfumu yasokolwela amaka yaiko?” Na cine tekuti basumine, pantu kasesema Esaya atila nokuti, “Lesa alibapofwisha amenso yabo, alenga ne mitima yabo ukumalala. Epali baimwena na menso yabo, no kwiluka na mu mitima yabo. Epali bayalukila kuli ine, na ine nabondapa.” Esaya alanda ifi pali Yesu, ico amwene ubucindami bwakwa Yesu, eco asoselepo. Lelo kwena na pa ntungulushi sha Bayuda pene palifye abengi abasumine Yesu. Lelo umulandu wakutiina Abafalise, balefilwa ukuisokolola. Pantu baletiina ukuti bakabatamfya, tabakaleisa mu sinagoga. Kanshi basakamene ukucindikwa na bantu ukucila ukucindikwa na Lesa. Yesu elyo aikatisha ishiwi asosa ati, “Uwasumina muli ine, teine neka asumina, lelo asumina na mu wantuma. Elyo uwamona ine, ninshi amona no wantuma. Ine naisa pano isonde ukuba ulubuuto ku bantu. Kanshi onse uwasumina tekala mu mfifi. Onse uwaumfwa amashiwi yandi lelo akaana ukulayasunga, teine nkamupeela umulandu. Ine nshaisa pano isonde kukupeela aba pano isonde umulandu, awe naisa kukubapususha. Onse uwansuula, akaana no kupokelela amashiwi yandi, eko ali uwakumupeela umulandu. Amashiwi yene mweba, eyakamupeela umulandu pa bushiku bwakupelekeshako! Pantu ifyo mweba te fya pa mutwe wandi iyoo. Tata uwantuma, ewankonkomesha ifyakulanda ne nshila yakulandilamo. Kabili nalishiba ukuti ifyebo fyakwe fipeela umweo wape. Kanshi ifyo nanda, fintu Tata anjeba ukusosa.” Pa bushiku bwakulalila Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, Yesu aishibe ukuti inshita yakwe naifika iyakufuma pano isonde no kubwelelamo kuli Wishi. Lyonse alitemenwe abantu aba pano isonde, nomba alefwaya ukubalanga icitemwiko cakwe conse ukufikapo. Ilyo bali pakulya umulalilo, ninshi Ciwa natunka Yuda wa ku Kelyoti mwana Simoni ukuti apose Yesu ku balwani. Yesu ena ninshi naishiba ukuti Wishi alimupeela amaka pa fintu fyonse, nokuti afuma kuli Lesa kabili ni kuli Lesa alebwelela. Elyo Yesu aima pakulya. Afumyako icakufimbana. Abuula insalu yakukumwinako amenshi akaka mu musana. Elyo aitila amenshi mu musambilo, atampa no kulasamba amakasa ya basambi bakwe. Elyo alayakumuna na ku nsalu akakile mu musana. Aisa kuli Simoni Petelo. Petelo amweba ati, “We Mfumu, bushe niwe unsambe amakasa?” Yesu amwasuka ati, “Pa nshita ino tawishibe ico ndecita, ukeshiba limbi.” Petelo ayasuka ati, “Awe tawakatale aunsamba amakasa nakalya!” Yesu amwasuka ati, “Kumfwa nga nshikusambile amakasa ninshi tawakatale auba na ine.” Simoni Petelo amwasuka ati, “Kanshi we Mfumu winsambafye amakasa, unsambe iminwe no mutwe wine!” Yesu amwasuka ati, “Umuntu uowele ninshi nasamba umubili onse, takabila kusamba, kanofye ninshi amakasa. Mulifye bwino tamuli na fiko, nomba te bonse.” Pantu Yesu alishibe uwali nokumuposa ku balwani. Eico alandile ati, “Nomba te bonse bashili na fiko.” Cilya Yesu apwa ukusamba amakasa ya basambi, abuula icakufimbana afwala, abwelela na pa ncende acikala. Alaipusha abasambi bakwe ati, “Bushe namutesha ico nacita umo cilolele? Munjita amuti, ‘Kafundisha’ kabili na ‘We Mfumu.’ Ee, cine cine mulalungika, pantu e fintu naba. Nomba apo ine ne Mfumu kabili Kafundisha namusamba amakasa, na imwe mulesambana amakasa. Namupeela icilangililo, pakuti na imwe mulecita ifyo namucitila. Ndemweba icine cine, umusha tacindama ukucila shikulu wakwe. Elyo inkombe taicindama ukucila uuitumine. Nomba apo mwaishiba ifi, ala mukalasansamuka, kumfwa nga mwalaficita. “Teimwe bonse ndeeba iyoo, ne mwine nalishiba abo naisalila. Lelo Amalembo Yamushilo yali nokufikilishiwa ayatila, ‘Umuntu uo tulyafye nankwe icipe cimo ewansangukila.’ Kanshi nomba namweba libela ilyo tacilafikila, pakuti ilyo cikafikila, mukasumine ukuti cine cine nine wine. Ndemweba icine cine, uwasekelela uo natuma, ninshi nine asekelela. Elyo nao uwansekelela, ninshi asekelela uwantuma.” Ilyo Yesu apwa ukulanda ifi, awe umutima wakwe waikatwa ubulanda. Elyo asosa pa bwelu ati, “Ndemweba icine cine, umo pali imwe alamposa ku balwani.” Abasambi balaloleshanya, ico bashishibe uo aleeba. Umusambi wakwe umo uo Yesu atemenwe, aikele mupepi na Yesu. Simoni Petelo amucebula, amweba ati, “Ipusha Imfumu, uo aleeba.” Kanshi nao ashintilila pa cifuba cakwa Yesu. Amwipusha ati, “We Mfumu, bushe nani?” Yesu amwasuka ati, “Uo nalapeela akapandwa ka mukate aka nalatumpa mu lunweno, euyo wine.” Awe Yesu abuula na kapandwa ka mukate atumpika mu lunweno, apeela Yuda wa ku Kelyoti, mwana Simoni. Apopenefye cilya Yuda apoka akamukate, na Satana aingila mu mutima wakwe. Elyo Yesu amweba ati, “Ale, ico ulefwaya ukucita, cita bwangu.” Nomba abali na Yesu pakulya, bena tabaishibe ico asosele ifi. Bamo bena balatontonkanya abati, apo Yuda eusunga icikwama ca ndalama, Yesu amweba ukuti aye shita ifilefwaikwa ku nshikunkulu, nangu ukuti aye kukupeelako abalanda ifintu fimo. Awe Yuda apoka akamukate, apopene afumina na panse. Elyo ninshi nabwila nokwila. Cilyafye Yuda afumamo, Yesu alasosa ati, “Nomba Umwana wa muntu alacindamikwa. Kabili ni muli ena Lesa nao alacindamikilwa. Apo kanshi Lesa alacindamikilwa muli Mwane, ninshi Lesa nao akacindamika Mwane no bucindami aikwatila umwine. Kabili alamucindamikafye nombaline. Mwe bana bandi, nalaikalafye na imwe akashita akanono. Mukalamfwaya lelo ngefyo naebele Abayuda, na imwe efyo nalamweba, ‘Uko ndeya imwe teti mwiseko.’ Namupeela icebo cipya, nati, ‘Muletemwana.’ Muli nokulatemwana nga filya ine namutemwa. Nga mwalatemwana, elyo bonse bakamwishiba ukuti muli basambi bandi.” Simoni Petelo amwipusha ati, “We Mfumu ni kwi uleya?” Yesu amwasuka ati, “Uko ndeya, iwe tekuti ukonke pali nomba, ukakonka limbi.” Petelo amwipusha ati, “Ngeco tekuti nkukonkele pali nomba cinshi? Ine kuti naleka umweo wandi pali iwe!” Yesu amwasuka ati, “Bushe cine cine kuti waleka umweo obe pali ine? Ndekweba icine cine, ilyo mukolwe talalila, ninshi iwe naunkaana imiku itatu. “Mwilaenda ne mitima iyasakamana. Muletetekela muli Lesa, elyo muletetekela na muli ine. Mu ŋanda mwa Tata mwaba ififulo fyakwikalamo ifingi. Amukaanaba, nga nalimweba. Kanshi ndeya kukumupekanishisha icifulo. Kanshi nga naya mupekanishisha incende, nkabwela nkese musenda. Epakuti uko ndi, eko na imwe bene mukabe. Uko ndeya, inshila mwaliishiba.” Toma amwasuka ati, “We Mfumu, tatwishibe uko uleya. Nga kanshi kuti twaishiba shani inshila ya uko uleya?” Yesu amwasuka ati, “Nine nshila, nine cishinka, nine mweo. Teti kube nangu umo uwingesa kuli Tata, kano apita kuli ine. Amunjishiba, nga kuti mwaishiba na Tata. Ukufuma pali nomba namumwishiba no kumumona namumumona.” Filipo amweba ati, “We Mfumu, tulangefye Wiso, nga tupeme.” Yesu amwasuka ati, “Inshita ubutali twaba na imwe Filipo, kanshi tawanjishiba nakalya? Ala onse uwamona ine, ninshi namona na Tata. Nga kanshi wasosa shani auti, ‘Tulange Wiso?’ Bushe kanshi tawasumina ukuti ine naba muli Tata, elyo na Tata nao aba muli ine? Amashiwi mweba, ala te ya pa mutwe wandifye iyoo. Ni Tata uwaba muli ine, eubomba imilimo yakwe. Suminenifye ifyo ndemweba nati, ‘Tata aba muli ine, na ine naba muli Tata.’ Nga teifyo, ninshi sumineni pa mulandu wa milimo ndebomba. Ndemweba icine cine, uwasumina ine akalacita ifyo ndecita. Akalacita ne fintu ificililepo, pantu ndeya kuli Tata. Kabili conse ico mwalomba ico muli basambi bandi, akalamupeela, epakuti ubucindami bwakwa Tata bumonekele muli Mwane. Kanshi conse ico mwingalomba ico muli basambi bandi, nkalamupeela. “Nga mwalintemwa, mulesunga amafunde yandi. Ine nkalomba Tata, nao akamupeele kafwa umbi, uo mukalaba nankwe lyonse pe. Ni Mupashi wacishinka. Abantu ba pano calo balifilwa ukumupokelela, pantu tabamumona nelyo ukumwishiba. Nomba imwe mwalimwishiba, ico mwaba nankwe kabili akaba muli imwe. “Nshakamushe nga bakashiwa nakalya, nkabwela kuli imwe. Kwashala akashita akanono, abantu ba pano calo tabakalemona, lelo imwe mukalamona. Pantu ndi mumi, na imwe mukaba abomi. Muli ubo bushiku lyena mukeshiba ukuti naba muli Tata, na imwe mwaba muli ine, na ine naba muli imwe. “Uyo onse uupokelela amafunde yandi no kulayasunga, uyo ewantemwa. Uyo uwantemwa, Tata nao akamutemwa. Na ine nkamutemwa, kabili eo nkaisokololako.” Elyo Yuda, nomba teulya uwa ku Kelyoti, amwipusha ati, “We Mfumu, nga caba shani icakuti ukaisokolole kuli ifwe, nomba ku bantu ba pano calo bena nakalya?” Yesu amwasuka ati, “Umuntu onse uwantemwa, alasunga amashiwi yandi. Tata akamutemwa. Elyo Tata na ine tukesa kuli wena, no kwikala muli ena. Uyo onse uushantemwa, tasunga mashiwi yandi. Amashiwi ayo mwaumfwa, te ya pa mutwe wandi. Lelo mashiwi yakwa Tata uwantuma. Namweba ifi fintu ilyo tucili na imwe. Nomba Kafwa, Mupashi Wamushilo, uo Tata akamutumina ico muli basambi bandi, akesa mufunda fyonse. Kabili akamwafwa na mukwibukisha fyonse ifyo namweba. “Umutende namushila, mutende wa mu mutima wandi eo namupeela. Nshilemupeela mutende uo abantu ba pano calo bapeela. Mwilaenda abasakamana kabili mwilaba na mwenso. Namumfwa ifyo mwebele nati, ‘Ndeya, lelo kabili nkabwela kuli imwe.’ Amuntemwa nga namusansamuka ico ndeya kuli Tata, pantu Tata alicindama ukucila pali ine. Kanshi nomba namwebelapo libela ilyo cishilafikila, pakuti ilyo cikafikila, mukasumine. Awe nshatantalishe kulanda na imwe, pantu kateeka wa ba pano calo alaisa. Pali ine takwatapo maka nakalya. Nomba abantu ba pano calo bali nokwishiba ukuti nalitemwa Tata, kabili ncitafye fyonse ifyo Tata ankonkomesha. “Aleni, imeni, natuleya. “Ine nine mwangashi wine wine, elyo Tata wena e mulimi. Alaputulako imisambo yonse iyishitwala fitwalo. Elyo umusambo onse uuletwala ifitwalo, alautungwila bwino bwino pakuti uletwalisha. Imwe namuwamishiwa pa mashiwi aya namweba. Mwikalilile muli ine, na ine nakulaikalilila muli imwe. Umusambo uwine weka tekuti utwale ifitwalo kano uli ku mwangashi. E cimo cine na imwe, nga tamwikalilile muli ine, ninshi teti mutwale ifitwalo. “Ine nine mwangashi, imwe muli misambo. Uwaikalilila muli ine, na ine muli ena, uyu eutwala ifitwalo ifingi. Pantu ukwabula ine, imwe teti mucite nelyo cimo. Uyo onse uwafilwa ukwikalilila muli ine, aba nge misambo iyo baposa no kuma yauma. Iyo misambo balailonganya baiposa na mu mulilo, emo yalapya. Nga mwaikalilila muli ine na mashiwi yandi yaikalilila muli imwe, lyena kuti mwalomba conse ico mulefwaya, no kupeelwa mukapeelwa. Ni mukutwala ifitwalo ifingi, emo Tata acindikilwa, pantu na imwe mwaba abasambi bandi. Nalimutemwa nga filya fine Tata antemwa. Kanshi mwikalilile mu citemwiko candi. Nga mwalasunga amafunde yandi, ninshi mwakulaikala mu citemwiko candi, nga ifi ine njikalilila mu citemwiko cakwa Tata ico nsunga amafunde yakwe. “Kanshi namweba ifi pakuti na imwe mube ne nsansa shandi. Elyo ne nsansa shenu shibe ishapwililika. Ifunde lyandi nili, muletemwana ngefi ine namutemwa. Tapaba umuntu uwatemwa umunankwe ukucila pali uyo waleka umweo wakwe pali bacibusa bakwe. Kanshi imwe muli bacibusa bandi, kumfwa nga mulekonka ifyo namukonkomesha. Nomba nshakulamwita ababomfi bandi, pantu umubomfi teshiba ifilecita shikulu wakwe. Lelo nakulamwita bacibusa, pantu nalimwishibisha fyonse ifyo Tata anjeba. Teimwe mwansala iyoo, nine namusala. Kabili namutuma nokuti muye muletwala ifitwalo, nefi fitwalo fyakubelelela. Lyena Tata akalamupeela conse ico mwamulomba ico muli basambi bandi. Ico ndemukonkomesha cakuti, ‘Muletemwana.’ “Nga bantu ba pano calo bamupata, mukaleibukisha ukuti nine babalilepo ukupata. Amuba nga bantu ba pano calo, lyena nga bantu ba pano calo kuti bamutemwa, pantu muli ifyo baba. Lelo nalimusala ukufuma mu bantu ba pano calo, kanshi eco abantu ba pano calo bamupatila, pantu nomba tamuli ngefyo baba. Ibukisheni ifyo namwebele, ‘Umubomfi tacindama ukucila shikulu wakwe.’ Apo ine balancusha, na imwe bene bakalamucusha. Abalasunga ifyo ndemufunda, nga kuti basunga nefyo mukalabafunda. Ico bakalamucitila ifyo, nico muli basambi bandi. Pantu tabaishiba no wantuma. Nkanaisa no kubeba, nga tekuti batile tatwakwata umulandu wa bubifi. Awe nomba tapaba kabepesho kakutila tababa na bubifi. Uwapata ine, ninshi apata na Tata wine. Nkanabomba imilimo pakati kabo iyo muntu ashatala abomba, lyena nga teti bakwate ububifi. Lelo baliimona, nomba kabili baletupata, ine wine na Tata. Lelo ici cena kufikilishafye icalembwa mu Mafunde yakwa Mose, ‘Bampatafye apabula umulandu.’ “Kafwa akesa, Mupashi wacishinka, akafuma kuli Tata. Nine wine nkamutuma ukufuma kuli Tata, eukesa ba kambone wandi. Na imwe bene muli nokuba bakambone bandi, pantu twaba na imwe ukufumafye apo natampile. “Ico namwebela ifi, ni pakuti mwikalufya cisumino cenu. Bakamutamfya, tamwakaleingila mu masinagoga. Kabili inshita ikesa ilyo onse uukamwipaya akalatontonkanya ukuti, alebombela Lesa. Ico bakalacitila ifyo, nico bashaishiba Tata nangu ine wine. Lelo namweba ifi fintu, pakuti inshita yafiko nga yafika, mukebukishe ukuti alitwebele. Nshamwebele ifi pakutampafye pene, pantu twali tucili na imwe. “Nomba nalaya ku wantumine. Lelo tapali nelyo umo uulenjipusha ati, ‘Bushe uleya kwi?’ Nomba ico namweba ifi, mu mitima yenu mwaisula ubulanda. Kanshi ndemweba icine cine ukuti cikamuwamina nga naya. Pantu nga nshile, ninshi Kafwa takese kuli imwe. Lelo nga naya, ninshi nkaya mutuma kuli imwe. Nomba ilyo akesa, akesa shinina abantu ba pano calo ifyo baluba pa mulandu wa bubifi, na pa mulandu wakucita ifyo Lesa afwaya, na pa mulandu wa bupingushi. Pa mulandu wa bubifi, pantu balikaana ukunsumina. Akabashinina pa mulandu wakucita ifyo Lesa afwaya, pantu ndeya kuli Tata elyo tamwakamone nakabili. Pa mulandu wa bupingushi, pantu kateeka wa ba pano calo alipeelwa umulandu kale. “Nali ne fyakumwebafye ifingi, lelo pali nomba teti mufiteshe. Nomba ilyo Mupashi wacishinka akesa, akamutungulula mu fyacishinka fyonse. Pantu ifyo akalalanda te fya pa mutwe wakwe, lelo akalalandafye ifyo aumfwa. Kabili akamushimikila ne fintu ifili nokwisa. Akalancindika, pantu fyonse ifyo akalamweba, fikalafuma kuli ine. Fyonse ifyo Tata akwata, fyandi. Kanshi eico namwebela nati, fyonse ifyo Mupashi akalamweba, fikalafuma kuli ine. “Pa kashita akanono tamwalemona, kabili pa kashita akanono elyo mukalamona.” Abasambi bakwe bamo balaipushanya abati, “Nga ici naco calola mwi? Atila ati, ‘Pa kashita akanono tamwalemona, elyo kabili pa kashita akanono mukamona.’ Kabili ati nokuti, ‘Pantu ndeya kuli Tata?’ ” Balaipushanya abati, “Nga aka ‘kashita akanono’ calola mwi? Tatwishibe umo alosha?” Yesu aishiba ukuti balefwaya ukumwipusha. Abeba ati, “Muleipushanya ici natila, ‘Pa kashita akanono tamwalemona’, kabili ‘pa kashita akanono mukamona?’ Ndemweba icine cine, mukalalila no kulaloosha, lelo abantu ba pano calo bena bakalasansamuka. Imwe mukaba no bulanda, lelo ubulanda bukaluka insansa. Umwanakashi uuli pakupapa alacuula, pantu inshita ya bucushi yafika. Nomba ilyo apapa umwana, alaba na ku bucushi. Alasansamukafye ico umuntu afyalwa pano calo. Kanshi na imwe pali nomba muli no bulanda. Lelo nkesa mumona nakabili, lyena imitima yenu ikesulafye insansa. Elyo isho nsansa, tapakabe nelyo umo uwakumupokolola. “Ilyo ubo bushiku bukafika, tamwakalenjipusha pa cintu nelyo cimo. Ndemweba icine cine, Tata akamupeela conse ico mwamulomba ico muli basambi bandi. Ukufika pali nomba, tamulomba Tata icintu nelyo cimo ico muli basambi bandi. Akulombeni, mwakulapeelwa, elyo mukaba ne nsansa ishapwililika. “Kanshi nalemweba ifi fintu mu mapinda. Lelo inshita ikafika ilyo nshakalebomfya mapinda pakumulandila. Lelo nkalamulandila pali Tata ukwabula ukushoka. Ilyo ubo bushiku bukafika, lyena mukalalomba Tata ico muli basambi bandi. Nshilemweba ukuti nkalamulombela kuli Tata, awe iyoo, pantu Tata umwine nao alimutemwa. Alimutemwa, ico na imwe mwalintemwa. Kabili mwalisumina nokuti ni kuli Lesa eko nafuma. Nafuma kuli Tata, naisa na pano isonde. Nomba ndefuma pano isonde, ndebwelelamo kuli Tata.” Elyo abasambi bakwe bamweba abati, “Eya, nomba walalandafye bwino ukwabula ukushoka, taulelandila mu mapinda. Nomba twaishiba ukuti walishiba fyonse. Kabili ici calenga nokuti tusumine ukuti wafuma kuli Lesa.” Yesu abasuka ati, “Nomba mwasumina mwa? Ala inshita yalaisa, no kwisa naisa, ilyo bonse mulepashika, mulensha. Cila umo alabutukila kumwakwe. Lelo nshiba neka, pantu tuba na Tata. Kanshi namweba ifi, epakuti mukuba na ine mukwate insansa. Pano calo mukalacula, lelo muleshipa, nalicimfya ifya calo.” Cilya Yesu apwa ukusosa ifi, apunamina mu mulu, alasosa ati, “Tata, inshita yafika. Cindika Mwano, pakuti Mwano nao akucindike. Pantu walimupeela amaka yakuteeka abantu bonse. Epakuti nao apeele umweo wa pe kuli abo bonse abo wamupeela. Nomba umweo wa pe waba mukukwishiba iwe wine, Lesa wine wine uwaba eka, no kwishiba Yesu Kristu uo watuma. Ine nalikucindika pano isonde pantu nimpwisha umulimo wampeela ukubomba. Kanshi nomba Tata, ncindamika pa cinso cobe, nga filya fine nacindeme ninshi ne calo tacilabako. “Nalikusokolola ku bantu abo wampeela ukufuma mu ba pano calo. Bena bantu bobe, nomba walibampeela. Elyo balisunga na mashiwi yobe. Nomba balishiba ukuti fyonse ifyo wampeela fyafuma kuli iwe. Pantu nalibashimikila amashiwi wanjeba, elyo nabo baliyapokelela. Balishininkisha nokuti ni kuli iwe nafuma. Elyo balisumina nokuti niwe wantuma. “Kanshi ebo ndepepelako. Nshilepepelako abantu aba pano calo iyoo. Kanofye aba bene wampeela, pantu bantu bobe. Elyo fyonse ifyo nakwata, fyobe. Kabili fyonse ifyo wakwata, fyandi. Elyo kabili ni muli aba bantu emo wasokolwela ubucindami bwandi. Ine nomba nalaisa kuli iwe. Nalafuma pano isonde. Nomba aba bena bacili pano isonde. We Tata Wamushilo ubasunge na maka yobe ayo wampeela. Epakuti ifi twaba umo, nabo babefye umo. Ilyo tucili nabo pano calo, ndabacingilila no kubasunga na maka yobe ayo wampeela. Ndabacingilila, tapaloba nelyo umo, kanofye umwina kuloba. Epakufikilisha ifyalembwa mu Mashiwi yobe. Nomba nalaisa kuli iwe. Nasosa ifi fintu ilyo ncili pano isonde, epakuti nabo bakwate insansa shandi ishapwililika. Nalibashimikila amashiwi yobe. Nomba abantu ba pano calo balibapata. Pantu tabali ba pano calo, nga ifi ine nshaba wa pano calo. Nshilelomba ukuti ubafumye pano isonde iyoo. Lelo ndelombafye ukuti ulebacingililako ku mubi. Ngefi ine nshaba wa pano calo, kanshi nabo tabali ba pano calo. Ishiwi lyobe e cishinka cine. Kanshi balule ku cishinka cobe pakuti baituule onse kuli iwe babe bobe. Filya wantuma pano calo, efyo na ine nabatuma mu calo. Ni pa mulandu wa aba bene eco naituulila onse kuli iwe, epakuti nabo bene baituule onse mu cishinka kuli iwe. “Teaba bene beka ebo ndepepelako, lelo ndepepelako na bonse abo abakasumina muli ine pakumfwa amashiwi yabo. Tata, cawama bonse babafye umo. Filya waba muli ine, na ine naba muli iwe, efyo nabo babe muli ifwe. Epakuti na bantu ba pano calo bakasumine ukuti niwe wantuma. Nalibapeelako ubucindami ubo wampeele, pakuti nabo babe umo ngefi twaba umo. Ine mbe muli bena, elyo na iwe muli ine. Lyena bakabafye umutima umo umupwilapo. Epakuti na bantu ba pano calo bakeshibe ukuti niwe wantuma. Kabili bakeshibe nokuti walibatemwa nga filya fine wantemwa. “Tata, ndefwaya ukuti abo wampeela bakabe na ine uko naba. Epakuti bakamone ubucindami bwandi, ubo wampeele. Pantu iwe walintemenwe, ninshi ne calo tacilabako. Tata, we mololoke wine wine, abantu ba pano calo tabakwishiba, lelo ine nalikwishiba. Elyo aba nabo balishiba ukuti niwe wantuma. Nalikusokolola kuli aba bantu, kabili ndekonkanyapofye ukulakusokolola. Epakuti nabo baleba ne citemwiko ico wankwatila, elyo na ine ndeikala muli bena.” Ilyo Yesu apwile ukupepa, aima na basambi bakwe, bayabuka no mukonko wa Kidironi. Aingila mwibala lyali kulya kwine, pamo na basambi bakwe. Yuda uwali nokumuposa ku balwani, nao alishibeko, pantu ilingi line Yesu na basambi bakwe eko baleya mukukumanina. Kanshi Yuda nao aisa kwibala. Aisa ne mpuka ya fita fya bena Roma pamo ne fita fyalelinda Itempele ifyo bashimapepo bacindami na Bafalise batumine. Ifita fyena fyaisa nafisenda ifyanso ne fisaniko ne myenge. Yesu ena ninshi naishiba fyonse ifili nokumuponena. Kanshi aisa kukubakumanya. Abepusha ati, “Nani mulefwaya?” Nabo bamwasuka abati, “Ni Yesu umwina Nasaleti.” Yesu abeba ati, “Nine wine.” Yuda uwaposele Yesu ku balwani, ninshi naiminina pamo ne fita. Cilya Yesu abeba ati, “Nine wine,” ifita fyabwelela cimfutyanuma, fyawa panshi. Yesu nakabili abepusha ati, “Bushe nani mulefwaya?” Nabo abati, “Ni Yesu umwina Nasaleti.” Yesu abasuka ati, “Nimweba nati, ala ‘Nine.’ Nga nine mulefwaya, lekeni abasambi bandi baleya.” Aya mashiwi yali yakufikilishafye ifyo asosele ati, “Tata pa bantu wampeela, nshalufyapo nelyo umo.” Elyo Simoni Petelo, uwali no lupanga, alusomona, akoma umusha wakwa Shimapepo mukalamba. Amusempako ukutwi kwa ku kulyo. Uyu musha ishina lyakwe ni Maliki. Yesu epakweba Petelo ati, “Bwesesha ulupanga lobe mu citubo. Bushe kuti nakaana shani ubucushi ubo Tata ampeela?” Elyo impuka ya fita fya bena Roma pamo no mukalamba wabo ne fita fyakulinda Itempele fyaikata Yesu, fyamukaka. Babalilapo ukumutwala kuli Anasi. Uyu Anasi ali shifyala kwa Kayafa. Elyo Kayafa nao ewali Shimapepo mukalamba muli uyo mwaka. Ni uyu wine Kayafa ewapandile Abayuda amano ati, “Cawama umuntu umo ewafwila abantu.” Simoni Petelo elyo no musambi umbi bena bakonkele Yesu. Uyu musambi umbi wena alishibikwe kuli Shimapepo mukalamba. Kanshi ena aingila pamo na Yesu mu lubansa lwe sano lyakwa Shimapepo mukalamba. Petelo ena ashala naiminina panse lwa pa mwinshi. Umusambi umbi ulya uwaishibikwe kuli Shimapepo mukalamba, afumina panse. Alanda no mukashana uwalelinda impongolo. Aingisha na Petelo mukati. Umukashana uwalelinda impongolo aeba Petelo ati, “Bushe iwe tauli umo pa basambi ba ulya muntu?” Petelo ayasuka ati, “Awe, iyoo!” Ico kwali impepo, abasha ne fita fyakulinda Itempele bakosha umulilo wa malasha, balaonta. Kanshi Petelo nao aya iminina apo bali, alaontako. Shimapepo mukalamba elyo aipusha Yesu palwa basambi bakwe na pa mifundile yakwe. Yesu amwasuka ati, “Ine nalelanda ku bantu pa lwalala. Lyonse nalefunda mu masinagoga na mwi Tempele umo Abayuda bonse balongana. Nshalandapo nangu cimo mu bumfisolo. Kanshi cinshi ico ulenjipushisha? Ipusha abo baleumfwa ifyo nalelanda. Nabeshiba ifyo nalesosa.” Yesu cilya alanda ifi, icita cimo pa fita fyakulinda Itempele, icali mupepi, catoba Yesu ulupi pa menso, casosa aciti, “Bushe iwe, ifyo efyakwasuka Shimapepo mukalamba?” Yesu amwasuka ati, “Nga nalandapo cimo icibipile, njeba kanshi ico nabifya. Lelo nga nandile icishinka, cinshi ico wangumina?” Elyo Anasi atuma Yesu, umo mwine akakilwe, kuli Kayafa, Shimapepo mukalamba. Petelo ninshi wena eminine palya pene aleonta umulilo. Elyo bamo balamwipusha abati, “Bushe iwe, na iwe tauli umo pa basambi bakwe?” Petelo akaana ati, “Ine teine.” Umusha umo uwakwa Shimapepo mukalamba, lupwa lwa muntu ulya Petelo acisempako ukutwi, alamwipusha ati, “Bushe iwe nshacikumona muli na Yesu mwibala?” Awe nakabili Petelo akaana. Elyo apopene na mukolwe alila nokulila. Lucelocelofye bafumishe Yesu kwa Kayafa, bamutwala na kwisano lya mulashi Pilato. Abayuda bena bakaana ukwingila mwisano lya mulashi, ico baletiina ukukowela, pantu ninshi teti balyeko Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila. Pilato epakufumina panse apo bali. Alabepusha ati, “Bushe milandu nshi akwete iyo mwamuletela kuno?” Bamwasuka abati, “Akaanakwata mulandu, nga tekuti tumulete kuli iwe.” Pilato epakubeba ati, “Kanshi musendeni mwe bene, muye mupingula ukulingana na mafunde yenu.” Abayuda bamwasuka abati, “Ifwe tatwasuminishiwa ukwipaya umuntu.” Ici cali cakufikilisha amashiwi Yesu asosele, pakulanga umusango wa mfwa ali nokufwa. Pilato epakubwelela mwisano. Elyo aita Yesu alamwipusha ati, “Bushe iwe niwe Mfumu ya Bayuda?” Yesu ayasuka ati, “Bushe ifi uleipushishafye we mwine, nangu kuliko bambi abakushimikile pali ine?” Pilato ayasuka ati, “Bushe ine ndi Muyuda? Bantu bobe na bashimapepo bacindami ebakuletele kuli ine. Finshi wacita?” Yesu ayasuka ati, “Ubufumu bwandi tabuli bwa pano calo. Ubufumu bwandi abuba bwa pano calo, abantu bandi nga kuti bandwilako pakuti niposwa ku Bayuda. Nomba Ubufumu bwandi tabuli bwa pano calo iyoo.” Pilato elyo asosa ati, “Bushe kanshi uli mfumu?” Yesu ayasuka ati, “Niwe wasosa ukuti ndi mfumu. Umulandu nafyalilwa no kwisa pano isonde, ni pakuti mbe kambone ku fyacishinka. Onse uwaba ne cishinka alakutika kwishiwi lyandi.” Elyo Pilato aipusha ati, “Nga icishinka cinshi?” Pilato cilya asosa ifi, afumina panse apali Abayuda. Alabeba ati, “Ine uyu muntu nshimusangile na mulandu nelyo umo. Lelo ukulingana no lutambi lwenu naba nokumukakwilapo umufungwa umo ku nshikunkulu ye Pasaka. Bushe mulefwaya ukuti mukakwile imfumu ya Bayuda?” Awe balapunda abati, “Uyu ena teo! Tulefwaya Balaba!” Uyu Balaba ali cipondo. Pilato elyo abuulile Yesu, aebele ne fita fyakwe ukumuma ifikoti. Awe ifita fyalema iŋana ya myunga, fyamufwika ku mutwe. Fyamufwika no mwingila uwakashika. Elyo ifita fyalaisa uko ali. Filesosa afiti, “Tupole mulopwe, we mfumu ya Bayuda!” Elyo filemuma ne ndupi pa menso. Pilato afumina panse nakabili. Alaeba Abayuda ati, “Moneni, nalafumisha Yesu pano panse, pakuti mwishibe ukuti ine nshimusangile na mulandu nelyo umo.” Elyo Yesu afumina panse, ali ne ŋana ya myunga ku mutwe, nafwala no mwingila uwakashika. Pilato abeba ati, “Moneni! Umuntu uyu!” Cilya bashimapepo bacindami ne fita fyakulinda Itempele bamumona balapunda abati, “Mutanikeni, mutanikenifye!” Pilato abeba ati, “Kanshi musendeni mwe bene muye mutanika. Ine nshimusangile na mulandu nelyo umo.” Abayuda bamwasuka abati, “Ifwe twalikwata ifunde, elyo no kukonka ili funde ali nokufwa, pantu aletila, ‘Nine Mwana Lesa!’ ” Pilato ati omfwe aya mashiwi, umwenso wamwikata nganshi. Elyo abwelela mwisano, alaipusha Yesu ati, “Bushe ni kwi wafuma?” Lelo Yesu wena no kumwasuka nakalya. Pilato amweba ati, “Bushe wakaana ukunjasuka mwa? Tawishibe ukuti ine ninkwata amaka yakukulekamo nangu ayakukutanika?” Yesu amwasuka ati, “Ukwabula ukuti Lesa akupeele ayo maka, nga tekuti ukwate amaka pali ine nakalya. Eico kanshi umuntu uwamposa kuli iwe, wena nabifya ukucilapo.” Ilyo Pilato aumfwa ifi, alafwaya nokuti amulekemo. Lelo Abayuda balapunda abati, “Nga wamulekamo, ninshi tauli cibusa wakwa Kesalo! Onse uwatila ati, ‘Ndi mfumu,’ ninshi mulwani wakwa Kesalo.” Pilato ati omfwe aya mashiwi, afumisha Yesu panse. Aikala na pa cipuna cakupingwilapo icali mu ncende iyo batila, “Umo bakubatila amabwe panshi.” Mu Cihibulu baita, “Gabata.” Cali pa bushiku bwakupekanya Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila, ninshi akasuba kafika pakati ka mutwe, pa nshita ya 12:00. Pilato aeba Abayuda ati, “Moneni imfumu yenu iyi!” Nabo balapundafye abati, “Mwipayeni, mwipayeni mumutanike.” Pilato abeba ati, “Bushe ntanike imfumu yenu?” Bashimapepo bacindami bamwasuka abati, “Ifwe tatwakwata mfumu imbi kanofye Kesalo!” Elyo Pilato abalubwila Yesu ukuti baye mutanika. Awe babuulile Yesu, bamusenda. Yesu umwine aya nasenda umusalaba. Bafika na pa ncende batila, “Pa cipanga.” Mu Cihibulu batila, “Gologota.” Pa ncende ine iyi, epo bamutanikila. Batanikilapo na bambi babili, umo ku kulyo, umbi ku kuso, elyo Yesu ena pakati. Pilato alemba icishibilo. Acipampamina na pa mulu wa musalaba. Alembelepo ati, “Yesu umwina Nasaleti, Imfumu ya Bayuda.” Ico pa ncende batanikilepo Yesu pali mupepi no musumba, Abayuda abengi balibelengelepo. Icishibilo cena calembelwe mu Cihibulu, mu Cilatini na mu Cigiriki. Bashimapepo bacindami ba Bayuda epakweba Pilato abati, “Wilembapo ukuti Imfumu ya Bayuda. Lelo utile, ‘Uyu muntu aleti, Ndi mfumu ya Bayuda.’ ” Pilato abasuka ati, “Ico nalemba, ninshi nindala ninemba.” Cilya ifita fyatanika Yesu, elyo fyabuula ifyakufwala fyakwe. Fyayakanya pane. Cila cita cabuulapo icipande cimo. Elyo ifita fyabuula no mwingila. Uyu mwingila wena wa munkulinkuli, uwapikulwa ukwabula no mulundo. Ifita fyalalanshanya afiti, “Awe umwingila wena twilepula. Natupendulefye, tumone uo cilewila, ninshi eulebuula.” Ifi fyacitike pakufikilisha ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ayakuti, “Bayakene insalu shandi, pa mwingila wandi pena bapendwilepofye.” Kanshi efyo ne fita fyacitile. Mupepi no musalaba wakwa Yesu, paiminine nyina na nkashimbiye, Maria muka Kolopa, elyo na Maria Mandalena. Yesu elyo amona nyina no musambi atemenwe nabeminina. Aeba nyina ati, “Mayo, uyu mwana wenu.” Elyo aeba umusambi wakwe ati, “Aba e banoko.” Ukufuma palya pene umusambi asenda Maria alaikala kumwakwe. Yesu ico aishiba ukuti nomba fyonse fyapwililika, kanshi pakufikilisha ifyalembwa mu Malembo Yamushilo, asosa ati, “Nafwa icilaka!” Palipo no lunweno ulwaisulamo umwangashi uwakantuka. Elyo babuula umwepu bautumpika na mu mwangashi uwakantuka. Batunga umwepu kwitete. Elyo bamutambika ku kanwa. Cilya Yesu anwako umwangashi wakantuka, asosa ati, “Nomba capwa.” Awe akobola no mukoshi, aleka no mweo. Kanshi cali ni pa bushiku bwakupekanya Ipasaka, inshikunkulu ya Cakucilila. Abayuda tabalefwaya ukuti ifitumbi fishale pa misalaba. Pantu ubu bushiku bwe Sabata bwali ni nshikunkulu ikalamba. Kanshi Abayuda epakulomba Pilato ukuti bafunaule amolu ya batanikwe, bafumyepo ne fitumbi pa misalaba. Ifita fyaisa, fyafunaula pakubala amolu ya fipondo fibili ifyatanikwe pamo na Yesu. Cilya baisa kuli Yesu, basanga ena nafwa kale. Kanshi wena tabamufunawile amolu. Lelo icita cimo, camulasa ifumo mu lubafu. Awe apopene mu lubafu mwasuuma umulopa na menshi. Uwapeela bukambone pali ici, untu walemonako, eico na bukambone bwakwe bwacishinka. Naishiba ukuti ifyo ashimika fyacishinka, epakuti na imwe musumine. Ifi fintu fyacitike pakufikilisha ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ukuti, “Tabakamufune ifupa nelyo limo.” Kabili kuli na fimbi ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ukuti, “Bakatamba uo balasamo.” Ilyo ifi fyapita, Yosefu umwina Alimateya, aile lomba Pilato ukuti amusuminishe ukufumyapo icitumbi cakwa Yesu. Yosefu ali umusambi wakwa Yesu, lelo ni mu bumfisolo ico aletiina Abayuda. Pilato amusuminisha. Kanshi epakwisa buula icitumbi cakwa Yesu. Nikodemo nao aisako aleta imiti iyanunka ubusaka, muri na matembusha, iyakusuba icitumbi. Iyi miti yafinine amakilo amakumi yane na yasano (45Kg). Nikodemo eulya waishile ubushiku umuku wakubalilapo ukwisa kuli Yesu. Elyo aba bantu babili babuula icitumbi cakwa Yesu, bacisuba na mafuta ya cena cisuma. Elyo bacipomba mu nsalu, ukulingana no lutambi lwa mishikile ya Bayuda. Ku ncende batanikile Yesu kwali ibala mupepi. Elyo mwibala line ili mwalimo inindi ipya umo bashatalile abashikamo umuntu. Kanshi emo babika icitumbi cakwa Yesu, pantu cali pa bushiku bwa Bayuda ubwakupekanya ubushiku bwe Sabata, elyo nakabili neco inindi yali mupepi. Lucelocelo pa bushiku bwakutampa umulungu ninshi kuciliko akafifi, Maria Mandalena aile ku nindi. Amona nokuti icilibwe nabacifumyapo pa mwinshi wa nindi. Awe abwelelamo ulubilo kuli Simoni Petelo na ku musambi umbi ulya Yesu atemenwe. Abeba ati, “Nabafumya Imfumu mu nindi, tatwishibe noko baibikile!” Kanshi Petelo no musambi umbi ulya baima, balaya ku nindi. Balabutukilafye capamo. Lelo umusambi umbi ulya, acisha Petelo ulubilo abalilapo no kufika ku nindi. Ati enaminemo, amona insalu shili panshi. Nomba taingilemo iyoo. Simoni Petelo uwalemukonka lutonuma, nao afika. Wena apopene aingila mu nindi. Amona ne nsalu shili panshi. Amona ne nsalu intu bapombele Yesu ku mutwe. Yena yali iyapetwa, tayali pamo ne nsalu shimbi. Elyo umusambi umbi ulya abalilepo ukufika ku nindi, nao aingilamo. Ati amone ifi, asumina. Pantu pali iyi nshita, ninshi tabalaumfwa umwalola ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ukuti, “Kristu ali nokushukuka ku bafwa.” Elyo aba basambi babwelelamo ku musumba. Maria wena ninshi eminine kunse ya nindi, alelila. Ilyo acili alelila, ainama pakuti aloleshe mu nindi. Awe amonamo bamalaika babili bafwele insalu ishabuuta, bekele apo balalike icitumbi cakwa Yesu. Umo ku mitwe elyo umbi ku ntambalilo. Bamalaika bamwipusha abati, “We mayo, cinshi ulelilila?” Nao abasuka ati, “Nabasenda Imfumu yandi, nshishibe noko baibikile!” Ilyo Maria asosa ifi, apilibuka amona na Yesu naiminina. Nomba taishibe ukuti ni Yesu. Yesu amwipusha ati, “Mayo cinshi ulelilila? Bushe nani ulefwaya?” Maria ena ico aletontonkanya ati mulimi wa mwibala, amweba ati, “Mukwai nga nimwe mumusendele, njebeni uko mumubikile, na ine nalaya mubuula.” Yesu elyo amwita ati, “Maria!” Maria nao apilibuka, amwasukila mu Cihibulu ati, “Raboni!” Ici calola mukuti, “Kafundisha.” Yesu amweba ati, “Leka ukunjikata, pantu nshilabwelelamo kuli Tata. Nomba kabiye kuli bamunyinane ubebe auti, Yesu aleti, ‘Nalabwelelamo kuli Tata, na imwe ni Shinwe, ni Lesa wandi, na imwe ni Lesa wenu.’ ” Maria Mandalena epakuya ku basambi. Alabeba ati, “Nimona Imfumu.” Elyo alabashimikila na fyonse ifyo Yesu amwebele. Pa nshiku ya Mulungu ine iyo, icungulo bushiku, ku mulandu wakutiina Abayuda, abasambi balongene mu ŋanda nabesalako ne fiibi. Elyo Yesu aisa iminina apo bali, abeba ati, “Umutende ube na imwe!” Ati asose ifi, elyo abalanga indupi shakwe na mu lubafu lwakwe. Awe abasambi basansamuka nganshi pakumona Imfumu. Yesu abwekeshapo nakabili ukubeba ati, “Umutende ube na imwe! Filya Tata antuma, efyo na ine namutuma.” Ati asose ifi, abaputilisha umupu, abeba ati, “Pokeni Mupashi Wamushilo. Nga mwabelela umuntu uluse ku fyabubifi fyakwe, ninshi nabelelwa uluse. Nga mwakaana ukubelela umuntu uluse ku fyabubifi fyakwe, ninshi tabelelwe luse.” Toma umo pa basole ikumi na babili, uo baleti, Mpundu, wena talipo ilyo Yesu aishile. Elyo abasambi bambi balamushimikila abati, “Ifwe natumona Imfumu.” Lelo Toma abasuka ati, “Ine pakusumina kanofye namona ifibala fya nsunga mu ndupi shakwe, nashimpa no munwe wandi pa fibala, nabika ne minwe yandi mu lubafu lwakwe, nga teifyo ninshi nshasumine.” Pati papite umulungu umo, abasambi nakabili bali mu ŋanda, Toma nao lyena ali nabo pamo. Yesu aisamo ninshi ifiibi nafisalwa. Aiminina napo bali, asosa ati, “Umutende ube na imwe!” Elyo aeba Toma ati, “Shimpa umunwe obe apa, lolesha na mu ndupi shandi. Buula iminwe yobe wikate na mu lubafu lwandi. Nomba leka ukutwishika, suminafye!” Toma epakwasuka ati, “We Mfumu yandi, we Lesa wandi!” Yesu amweba ati, “Wasumina ico wamona. Ala abashuka ni abo bantu abasumina nelyo bashimwene.” Yesu acitilefye ifishibilo ifingi pa cinso ca basambi bakwe ifishalembwa muli ici citabo. Ifi fyena fyalilembwa pakuti musumine ukuti Yesu e Kristu, Mwana Lesa. Elyo na imwe nga mwamusumina, mumone ukukwata umweo. Ilyo ifi fyapita, Yesu nakabili amonekele ku basambi bakwe kuli bemba wa Tibelia. Kanshi cali nifi. Simoni Petelo, Toma uo baleti, Mpundu, Natanaeli umwina Kana mu calo ca Galile, bamwana Sebede, elyo na basambi bakwa Yesu bambi babili balongene pamo. Simoni Petelo abeba ati, “Ine nalaya kukwipaya isabi.” Nabo bamweba abati, “Twalayafye bonse.” Awe baya, baingila na mu bwato. Nomba ubo bushiku tabaipeye nangu kamo. Cilya bwaca lucelocelofye, Yesu aisa iminina pa lulamba lwa bemba. Nomba abasambi tabaishibe nakalya ukuti ni Yesu. Yesu abepusha ati, “Mwe bana, bushe tamwipeye isabi nangu limo?” Nabo bayasuka abati, “Awe iyoo.” Elyo Yesu abeba ati, “Teyeni isumbu lyenu lubali lwa ku kulyo kwa bwato, lyena mwalaipaya.” Awe bateya ne sumbu. Ifimasabi ifingi nganshi fyaikatwa, icakuti bafilwa no kutintila isumbu ku bwato. Elyo umusambi umbi ulya Yesu atemenwe, aeba Petelo ati, “Ala ni Mfumu!” Simoni Petelo cilya aumfwa ukuti ni Mfumu, abuula icakufimbana akaka mu musana, pantu alisamwinine. Awe aiposa na pali bemba. Abasambi bambi bena baisa mu bwato, baletinta isumbu ilyaisulamo ifimasabi. Tabali patali ukufuma ku mulundu, palifye cikanga intampulo umwanda umo. Ilyo bafika ku mulundu, bamona isabi lilepya pa mulilo wa malasha, elyo no mukate. Elyo Yesu abeba ati, “Letenipo isabi limo pali ilyo isabi mwaipaya nombaline.” Simoni Petelo epakuya mu bwato. Alakulila isumbu ku mulundu, umwiswile ifimasabi ifikulu fyeka fyeka, umwanda umo na makumi yasano na fitatu (153). Nangu ifimasabi fyafulile ifi, isumbu lyena talyalepwike. Yesu abeba ati, “Iseni mwikule.” Pa basambi tapali nangu umo uwapamine ukumwipusha ati, “Bushe niwani?” Balishibe ukuti ni Mfumu. Elyo Yesu aya buula umukate abapeela, ne sabi nalyo abapeela. Uyu e muku wabutatu Yesu amonekele ku basambi bakwe, panuma yakushukuka ku bafwa. Cilya bapwa ukulya, Yesu aipusha Simoni Petelo ati, “Simoni mwana Yoani, bushe walintemwa ukucila aba?” Petelo amwasuka ati, “Ee we Mfumu, walishiba ukuti nalikutemwa.” Yesu amweba ati, “Ulecema abana ba mpaanga shandi.” Yesu amwipusha umuku wabubili ati, “Simoni mwana Yoani, bushe walintemwa?” Nao amwasuka ati, “Ee we Mfumu, walishiba ukuti nalikutemwa.” Yesu amweba ati, “Ulecema impaanga shandi.” Yesu amwipusha umuku wabutatu ati, “Simoni mwana Yoani, bushe walintemwa?” Awe Petelo camusakamika ico Yesu amwipusha umuku wabutatu ati, “Bushe walintemwa?” Kanshi amweba ati, “We Mfumu, iwe walishiba ifintu fyonse. Walishiba ukuti nalikutemwa!” Yesu amweba ati, “Ulecema impaanga shandi. Ndekweba icine cine, ilyo wali umulumendo walesamwina ifyakufwala no kuya konse uko ulefwaya. Lelo ilyo ukakota, lyena ukatambalika amaboko. Elyo umbi eukakufwika no kukutwala uko ushilefwaya.” Mukulanda ifi, Yesu alelanga umusango wa mfwa untu Petelo ali nokufwa no kucindikilako Lesa. Cilya apwa ukulanda ifi, elyo aeba Petelo ati, “Nkonka.” Petelo elyo apilibukila kunuma, amona no musambi umbi ulya Yesu atemenwe alekonka. Uyu musambi eulya wine washintilile pa cifuba cakwa Yesu ilyo balelya umulalilo, uwaipwishe Yesu ati, “We Mfumu, nga nani alekuposa ku balwani?” Ilyo Petelo amumona aipusha Yesu ati, “Nga uyo wena ni shani?” Yesu amwasuka ati, “Nga ndefwaya ukuti abe umumi mpaka nkabwele, bushe uyo mulandu obe? Ala iwe nkonkafye!” Kanshi ecalengele nokuti ilyashi lisalangane mu basambi bakwa Yesu ukuti uyu musambi wena takafwe. Lelo Yesu talandile ukuti ulya musambi takafwe. Awe atile, “Nga ndefwaya ukuti abe umumi mpaka nkabwele, bushe uyo mulandu obe?” Uyu musambi e kambone pali ifi fintu fyonse. Kabili no kulemba ewafilemba. Twalishiba nokuti bukambone bwakwe bwacishinka. Kwaliba na fimbi ifintu ifingi ifyo Yesu acitile. Ine ndemona ukuti, fyonse ifyo Yesu acitile afilembwa nga tekuti pabe incende pano isonde apakubika ifitabo fingalembwa. Mukwai ba Teofili, mu citabo candi icakubalilapo nalilembamo fyonse ifyo Yesu acitile nefyo alefunda, ukufumafye apo atampile ukufikafye nelyo asendelwe ku mulu. Ilyo talati asendwe ku mulu, Yesu ku maka yakwa Mupashi Wamushilo akonkomeshe abasole bakwe abo aisalile umwine. Panuma ya macushi yakwe, Yesu aleilanga ku basole imikufye iyingi pa nshiku amakumi yane, pakuti bashininkishe ukuti ali umumi. Alebafunda pa mulandu wa Bufumu bwakwa Lesa. Kanshi bushiku bumo ilyo Yesu ali nabo pamo, abakonkomeshe ati, “Tamuli nakufuma mu Yerusalemu, lelo mupembele ico Tata alaya. Eco namwebelapo nati, Yoani alebatisha ku menshi, lelo imwe mu nshikufye isha mpendwa mukabatishiwa kuli Mupashi Wamushilo.” Ilyo abasole balongene pamo, elyo baipwishe Yesu abati, “We Mfumu, bushe ni pali ino ine nshita elyo walabwesesha ubufumu ku bena Israeli?” Yesu abaswike ati, “Uyo te mulimo wenu ukwishiba inshiku ne nshita, Tata umwine apima ku maka yakwe. Lelo ilyo mukapoka amaka yakwa Mupashi Wamushilo, lyena mukaba bakambone bandi mu Yerusalemu, mu Yudeya monse, na mu Samaria, mpakafye no kwapelela icalo.” Cilyafye alanda ifi, awe bamona uko alesendwa ku mulu, paisa ne kumbi baleka no kumumona. Kanshi ilyo bacili balelolekesha ku mulu, awe apopene bamona abantu babili, bafwele insalu ishabuuta. Baisa iminina na apo bali. Balabeba abati, “Mwe bena Galile, cinshi mwimininine apo mulelolesha na ku mulu? Uyu Yesu mwamona asendwa ku mulu ukufuma apo muli, efyo akabwela ngefi fine mwacimona aleya ku mulu.” Elyo abasole babwelelemo ku Yerusalemu ukufuma ku lupili ulo batila, Ulupili lwa Miolifa. Ulu lupili lwaba mupepi no musumba, teti cifike na ku mulundu umo. Cilya baingila mu musumba wa Yerusalemu, baya mu ŋanda mu muputule wa pamulu umo baleikala. Abalimo ni Petelo, Yoani, Yakobo na Andele, Filipo na Toma, Batolomeo na Mateo, Yakobo mwana Alufeyo, Simoni uo baleti “Umuselote,” elyo na Yuda mwana Yakobo. Aba bonse balelonganafye ilingi aba mutima umo, kukupepa pamo na banakashi, na Maria nyina wakwa Yesu na bamunyina bakwa Yesu. Mu nshiku shine isho abasambi baisa longana ku cilye. Ni cikanga bali bonse pamo umwanda umo na makumi yabili (120). Elyo Petelo aiminina alabeba ati, “Mwe bamunyinane, ifyalembwa mu Malembo Yamushilo, ifyo Mupashi Wamushilo alengele kale ukulanda Davidi pa mulandu wakwa Yuda, fyali nokufikilishiwa. Yuda ewatungulwile abakwikata Yesu. Yuda ali wa mwibumba lyesu, kabili twalebombafye nankwe uyu wine mulimo.” (Yuda, mu ndalama shamisoka apokele, ashitilemo ibala. Muli ili line ibala emo aponene kamfulimukonko, elyo alepuka, na mala yakwe yonse yapongoloka. Abantu bonse abekala mu Yerusalemu balyumfwileko ici cintu. Eico ili bala mu lulimi lwabo batila, Akeldama, calola mukutila, “Ibala lyamisoka.”) “Pantu calembwa mu citabo ca Malumbo ukuti, “‘Lekeni iŋanda yakwe ishale icipompa, pekaba nelyo umo uwakwikalamo.’ Elyo nakabili calembwa ukuti, ‘Lekeni papyane umbi pa mulimo wakwe.’ “Kanshi tuli nokusala umuntu umo pali aba bantu abali na ifwe inshita yonse, ilyo twaleendauka ne Mfumu Yesu. Uwali na ifwe ukufumafye ilyo Yoani atampile ukubatisha, ukufikafye nelyo Yesu asendelwe ku mulu. Uyu muntu afwile ukuba kambone pamo na ifwe palwa kushukuka kwakwa Yesu.” Awe babuulapo abantu babili, Yosefu uo baleita Basaba, ishina lyakwe limbi ni Yusito, elyo na Matia. Elyo balapepa abati, “We Mfumu iwe walishiba imitima ya bantu bonse. Kanshi tulange uo wasalapo pali aba babili. Uwakuti abuule imilimo ya basole, iyo Yuda asha pakuya ku cifulo ico aifwaile umwine.” Elyo balapendula. Awe cawila Matia. Kanshi Matia epakumubika pa basole ikumi limo na umo. Cilya ubushiku bwa Pentekoste bwafika, abasambi ninshi balongene mu muputule mu ŋanda imo ine. Awe apopene icilulumo cafuma ku mulu, caisa nge cikuuku ca mwela icamaka. Caisula iŋanda yonse umo bekele. Elyo bamona ifyapala imingu sha mulilo, shalekana, shaisa ikala pali cila muntu. Elyo bonse baisulamo na Mupashi Wamushilo. Batampa nokulalanda mu ndimi shimbi umo Mupashi abapeelele ukulanda. Kanshi mu Yerusalemu mwalimo Abayuda abapetamina Lesa, ukufumafye ku mishobo yonse iya pano isonde. Ilyo baumfwa ici cilulumo abantu balongana ibumba ilikalamba. Bonse cabapelenganya ico cila muntu alaumfwa uko abasambi balelandila mu lulimi lwakwe. Balapapa, cabapesha na mano. Balaipushanya abati, “Bushe aba bonse balelanda, te bena Galile? Nga kanshi caba shani icakuti bonse umo umo tuleumfwa ifyo balelanda mu lulimi twafyalilwamo? Ifwe fwe bena Pati, fwe bena Media, na fwe bena Elamu, fwe bena Mesopotamia, fwe bena Yudeya, fwe bena Kapadokia, fwe bena Ponti, fwe bena Asia, fwe bena Fulugia, fwe bena Pamfulia, fwe bena Egupto, fwe bena Libya lubali lwa ku Kurene, na ifwe fwe bena Roma fwe baisa tuletandala. Fwe Bayuda, na ifwe fwe bayaluka Abayuda, fwe bena Kiliti, na fwe bena Arabia, bonse tuleumfwila uko baletushimikila mu ndimi shesu ifintu fikankala ifyo Lesa acita!” Awe bonse balapapa na mano yabapela. Elyo balaipusha abati, “Nomba ici cintu calola mwi?” Bamo bena balaseka abasambi abati, “Aba bantu bakolelwefye umwangashi!” Elyo Petelo aiminine pamo na basole ikumi limo na umo. Asansula ishiwi alaeba abantu ati, “Imwe mwe Bayuda banandi, na imwe bonse mwe baikala mu Yerusalemu, ishibeni ifyo nalalondolola! Aba bantu tabakolelwe iyoo, ngefyo imwe muletunganya. Kabili cicilifye ulucelo, pa nshita ya 09:00. Ala ici ecilya kasesema Yoeli alandapo ati, “‘Lesa asosa ati, mu nshiku shakupelekeshako, nkapongolwela Mupashi wandi pa bantu bonse. Abana benu abaume na banakashi bakalasesema amashiwi yandi. Abana benu abalumendo bakalamona ifimonwa. Abakote benu nabo bakalalota ifiloto. Mu nshiku shilya, cinefye nkapongolwela Mupashi wandi na pa babomfi bandi abaume na banakashi. Nabo bakalasesema no kusesema. Nkalanga ifinjelengwe mulya mu mulu ne fipeshamano pano isonde. Kukaba umulopa no mulilo ne ntumba ya cushi. Akasuba kakafiita fititi no mweshi nao ukakashika ngo mulopa, ilyo ninshi tabulafika ubushiku bukalamba ubwacindama ubwa Mfumu. Elyo abantu bonse abakalilila peshina lyakwa Yawe ebakapusuka.’ “Mwe bena Israeli, umfweni ifyo nalamweba, Lesa alimulanga apabuuta tuutu ku fipeshamano, ku finjelengwe ne fishibilo ifyo Yesu alecita, ukuti Yesu wa ku Nasaleti e muntu uo Lesa amutumine. Neci cintu mwalishiba. Lesa umwine alishibe no kufwaya efyo alefwaya ukuti uyu Yesu aposwe mu minwe yenu. Nimwe bene mwamwipeye pakulenga Abenafyalo bamutanike pa musalaba. Lelo Lesa alimubusha ku bafwa, alimupususha na ku bukali bwa mfwa. Pantu no kukaana cakaana ukuti imfwa imwikatilile. Eo Davidi alandapo ati, “‘Ndamona Imfumu pa cinso candi pe, pantu lyonse yaba mu pepi no kuboko kwandi ukwa ku kulyo, takuli icingantelentensha. Eico umutima wandi uli ne nsansa no lulimi luleyanga, no mubili wandi wikele mu mutelelwe. Pantu we Mfumu tawakaleke umweo wandi ukushala mu calo ca bafwa. Tawakaleke nokuti Uwamushilo obe akabole. Walinangilila inshila ishitwala ku mweo, no kuba ne nsansa ishishaifulila pa cinso cobe.’ “Mwe bamunyinane, lekeni mwebe bwino bwino pa cikolwe cesu Davidi. Davidi alifwa no kumushiika balimushiika, ne nindi yakwe tucili nayo kuno ukufika na lelo. Nomba Davidi ali ni kasesema. Alishibe ukuti Lesa alimulaile no kulapa alapa ati, ‘Umo pali ba lupwa lwakwe eukesa ikala pa cipuna cakwe icabufumu.’ Davidi nga kasesema amwene ifyali nokwisa citika. Eico ni pa kushukuka kwakwa Kristu alandile ilyo atile ati, ‘Imfumu tamulekele ashale mu calo ca bafwa. Nangu ukuleka ukuti umubili wakwe ubole.’ “Lesa alibusha Yesu ku bafwa. Kabili bonse tuli bakambone pali ici cintu. Lesa alimusansabalika, amuteka na ku kulyo kwakwe. Alipokelela kuli Wishi Mupashi Wamushilo uo Wishi amulaile. Na ifwe Yesu natupeela Mupashi Wamushilo. Kanshi eifi muleimwena no kuyumfwila. Davidi umwine wine asosa ati, “‘Imfumu yaeba Imfumu yandi aiti, Ikala ku kulyo kwandi, mpaka abalwani bobe nkabacite apakunyanta amakasa yobe.’ “Kanshi abena Israeli bonse bashininkishe ukuti uyu Yesu, uo mwatanike, eo Lesa acita Imfumu kabili Kristu!” Cilya abantu baumfwa ifyo Petelo alanda, imitima yabo yabilimuka. Balaipusha Petelo na basole bambi abati, “Bamunyinefwe, bushe tuli nokucita shani?” Petelo abasuka ati, “Cila muntu ali nokulapila no kupilibuka, no kubatishiwa mwishina lyakwa Yesu Kristu, epakuti mubelelwe uluse ku fyabubifi fyenu. Elyo mwalapokelela Mupashi Wamushilo, ubupe bwakwa Lesa. Pantu nimwe bene na bana benu Lesa alaya ubu bupe. Alaya na kuli bonse abali ukutali na bonsefye abo Imfumu Lesa wesu akuuta ukuti bese uko ali.” Kabili Petelo abebafye ifingi na fimbi ifyakubasoka. Alabakonkomesha ati, “Ipususheni kuli iyi nkulo ibi.” Awe abantu abengi basekelela ifyo abeba, no kubatishiwa babatishiwa. Ubo bwine bushiku, abalundilweko ku basambi bakwa Yesu bali cikanga amakana yatatu (3,000). Abantu balebika imitima yabo kufyo abasole balebafunda, no kulaikala pamo nga babwananyina, no kulalila pamo Umulalilo wa Mfumu, no kupepa. Abasole balecita ifinjelengwe ne fishibilo ifingi. Kanshi abantu bonse bali na katiina. Lelo abasumina bonse baleikala pamo. Ifintu cila muntu akwete fyali fya bonse. Baleshitisha ifyuma fyabo na fyonse ifyo bakwete. Elyo indalama balemonamo, baleshakanya kuli bonse ukulingana nefyo cila muntu alekabila. Cila bushiku baleya kukulongana pamo kwi Tempele. Mu mayanda yabo mwena balekumana kukulya icakulya. Balelya ne nsansa, kabili aba mutima umo. Balelumbanya Lesa, na bantu bonse balebatemwa. Cila bushiku Imfumu yalebalundilako kwibumba lyabo bonse abo yalepususha. Ubushiku bumo Petelo na Yoani baya kwi Tempele, pa nshita ya mapepo, cilya akasuba kasendama pa nshita ya 15:00. Pa mpongolo ye Tempele iyo baleti, “Impongolo Yayemba” basangapo umuntu uwafyelwe icite. Cila bushiku balemuleta pali iyi mpongolo pakuti alelomba ku bantu abaleingila mwi Tempele. Icite cilya camona ukuti Petelo na Yoani balaingila mwi Tempele, cabalomba ubupe. Elyo bonse Petelo na Yoani bamulolesha. Petelo wena amweba ati, “Tuloleshe!” Awe abalolesha, alesubila ukuti balamupeelako fimo. Petelo epakumweba ati, “Ine ndalama nshikwete. Nalakupafye ico nkwete. Ku maka yakwa Yesu Kristu wa ku Nasaleti, akwenda.” Elyo Petelo amwikata ku kuboko kwa ku kulyo, amwimya. Awe apopene amaka yaisa mu makasa na mu nkolokoso. Afwampuka napo ekele, aiminina, atampa no kulaenda. Elyo aya nabo mwi Tempele, aleenda, aleyangafye, alelumbanya Lesa. Abantu bonse bamumona uko aleenda, alelumbanya na Lesa. Bamwishiba ukuti euyu wine uwaleikala pa mpongolo yayemba iye Tempele alelomba. Awe bonse cabapesha amano, balapapafye pa cicitike ku cite. Ilyo bamona uwali cite ekatilile kuli Petelo na Yoani, abantu bonse cabapesha amano, epakwisa ulubilo ku ncende iyo beta “Ulukungu lwakwa Solomoni.” Cilya Petelo amona abantu, alabeba ati, “Mwe bena Israeli, cinshi ico mulesungukila pali ici cintu? Cinshi ico muletulolekesha ifi? Bushe imwe muleti ni ku maka yesu nangu nico tuli bena Lesa eco twalengela uyu muntu aleenda? Lesa wakwa Abrahamu, Lesa wakwa Isaki, Lesa wakwa Yakobo, Lesa wa fikolwe fyesu, ewacindamika umubomfi wakwe Yesu. Imwe nimwe mwamuposele ku balwani, mwamukaana na pa cinso cakwe Pilato, nangu Pilato wena alefwaya ukuti amulekemo. Imwe mwakeene Yesu umuntu Wamushilo, kabili Uwakaele. Mwaipusha Pilato ukuti amulubwile icipondo. Umwine wa mweo wena mwamwipaya. Nomba Lesa alimubusha ku bafwa. Na ifwe nifwe bakambone pali ici cintu. Uyu muntu mulemona uo mwaishiba no kwishiba, icalenga ukulaenda maka yakwa Yesu. Cisumino muli Yesu ecilengele ukuti uyu muntu apolelefye ngefyo bonse mulemona. “Nomba bamunyinane, ninjishiba ukuti fyonse ifyo mwacitile kuli Yesu, imwe bene ne ntungulushi shenu, mwacitile mukukanaishiba. Lelo e nshila Lesa apekenye pakufikilisha ifyo asosele kuli bakasesema bonse ukuti, Kristu wakwe ali nokucula. Kanshi nomba lapileni, mwalukile na kuli Lesa, pakuti Lesa afuute ifyabubifi fyenu. Epakuti Imfumu imupeele inshita yakumutalalika imitima. Imutumine Yesu uo yamupekanisha, emukutila Kristu. Uyu wine Yesu ali nokuba mu mulu mpaka no kufika ku nshita iyo Lesa akapanga fyonse cipya cipya, nga mulya alandile kale kuli bakasesema bakwe abamushilo. Pantu Mose nao asosele ati, ‘Imfumu Lesa wenu akasala umo mu mushobo wenu ukuba kasesema, ngefi fine yansala. Muli nokulabeela fyonse ifyo amweba. Uyo onse uwakaana ukubeela ifyo uyo kasesema abeba, bali nokumufumya mu bantu bandi.’ Bakasesema bonse, Samwele wine na bakasesema abamukonkelepo bonse balisobela ifilecitika muli shino nshiku. Nimwe mpyani sha filayo bakasesema balelandapo. Kabili nimwe mpyani sha cipangano Lesa aebele Abrahamu ati, ‘Ni ku bufyashi bobe eko abantu bonse aba pano isonde bakapaalilwa.’ Kanshi Lesa asalile Umubomfi wakwe no kumutuma kuli imwe pakubala, epakuti kwipaalo lyakwe, bonse mumone ukufuma ku misango yenu ibi.” Bashimapepo no mukalamba wa fita fyakulinda Itempele, na Basaduki baishile kuli Petelo na Yoani ilyo balelanda ku bantu. Baisa nabafulwa, ico aba basole balefunda ukuti Yesu alishukuka ku bafwa. Ukufunda ifi, ekufundafye nokuti abafwa bakashukuka. Awe babekata, nomba ico bwalaila babaposa mu cifungo mpaka bwaca. Lelo abengi abaumfwileko ifyo balefunda, basumina. Awe ne mpendwa ya baume abasumine yaba ni cikanga amakana yasano (5,000). Cilya bwaca, intungulushi sha Bayuda, abakalamba na bakafundisha bamafunde balongana mu Yerusalemu. Bateka icilye pamo na Anosi Shimapepo mukalamba, na Kayafa na Yoani na Alekisandilia na bonsefye aba mu lupwa lwa bashimapepo bakalamba. Baiminika Petelo na Yoani mu lwalala, elyo balabepusha abati, “Bushe maka nshi mucitileko ici cintu? Nangu bushe maka yakwani mwabomfeshe?” Elyo Petelo aisulamo na Mupashi Wamushilo, alabeba ati, “Imwe mwe ntungulushi na bakalamba ba bantu! Ifwe ilelo nga muletulubulwisha, ni pa mulimo usuma tubombele uwakuposha umuntu uwali icite. Kanshi imwe bonse, mwishibe ukuti uyu muntu uwiminine pano napolafye bwino, apolele ku maka yakwa Yesu Kristu umwina Nasaleti, uo mwatanike. Nomba Lesa alimubusha ku bafwa. Uyu Yesu eo calembwapo ukuti, “‘Ilibwe ilyo imwe bakakuula mwasuulile, elyaisa ba ilyakwikasha petungi.’ “Ni kuli Yesu fye eka eko twingamona ukupusuka. Pantu tapaba na umbi pano isonde, uo Lesa apeela ku bantu uwaba na amaka yakuti tumone ukupusukilamo.” Cilya bashicilye bamona ifyo Petelo na Yoani bapamine pakulanda, abantu bafyefye abashasambilila, awe cabapesha amano. Elyo bailuka ukuti aba bantu baleenda na Yesu. Awe bafilwa ne fyakusosapo, nga neco bamona no muntu wapolele ali pamo na Petelo na Yoani. Kanshi epakweba abasole ukufumina panse. Bashicilye bena bashala balelanshanya. Balaipushanya abati, “Tulecita shani aba bantu? Abantu bonse mu Yerusalemu nabeshiba ukuti aba bantu nabacita icishibilo icacipeshamano. Na ifwe bene tekuti tukaane. Nomba pakulesha ici cintu ukusalanganina ku bantu natubebekeshe ukuti tabali nakulanda ku muntu nelyo umo pali Yesu.” Kabili babeta mu cilye. Balabakonkomesha abati, “Tecakwesha nelyo panono ukulalanda, nangu ukulafunda pali Yesu.” Nomba Petelo na Yoani bayasuka bashicilye abati, “Pinguleni mwe bene, icalungama cinshi? Bushe kubeela imwe, nangu kubeela Lesa? Awe ifwe tekuti tuleke ukulanda pa fintu ifyo ifwe fwe bene twaimwena no kuyumfwila.” Bashicilye, pakubalesha babebekesha pa maka nganshi, elyo babaleka balaya. Tabamwene umulandu wakubakandilapo, pantu abantu bonse balelumbanyafye Lesa pa cipeshamano bacitile. Elyo no muntu wine baposeshe muli ici cishibilo, alicilile ne myaka amakumi yane iyakufyalwa. Apopenefye ilyo icilye cabalekelemo, Petelo na Yoani babwelelemo ku banabo. Baya bashimikilako na fyonse ifyo bashimapepo bacindami na bakalamba babebele. Ilyo baumfwa umulandu, awe bonse capamo balapepa Lesa, abati, “Kabumba, we mwine wa mulu ne calo na bemba na fyonse ifyabamo. Niwe ku maka yakwa Mupashi Wamushilo walengele icikolwe cesu Davidi umubomfi obe atile ati, “‘Cinshi ico Abenafyalo balalulunkanina, ne mishobo ileicushafye mu mapange yaiko? Ishamfumu sha pano isonde shileipekanya ku bulwi, na bakateeka nabo nabalongana pamo, balepangila Imfumu no Musubwa wakwe.’ “Pantu Herodi na Pontio Pilato balongene pamo na Benafyalo na bena Israeli muno Yerusalemu. Balapangila na Yesu umubomfi obe uwamushilo, umusubwa obe. Kwena bena balongenefye kukufikilisha ifyo iwe we Lesa ku maka yobe na ku mano yobe ifyo wapangile ukuti fili nokucitika. Kanshi nomba we Mfumu, lolesha pa mapange yabo. Afwako abasha bobe, uleke balefunda amashiwi yobe ukwabula umwenso. Tambalika ukuboko kobe kukundapa. Cita ifinjelengwe ne fishibilo ku maka yakwa Yesu, umubomfi obe uwamushilo.” Cilya bapwafye ukupepa, iŋanda balongenemo yalatenta. Elyo bonse baisulamo na Mupashi Wamushilo. Batampa no kulafunda amashiwi yakwa Lesa ukwabula umwenso. Ibumba ilya basumina lyalifye ilya mutima umo na mano yamo yene. Tapali no wakulatila, “Ifyuma nakwata fyandifye neka.” Nomba fyonse ifyo cila muntu akwete, fyali fya bonse. Abasole bena balebikapofye ukwiminina na maka pali bukambone bwa kushukuka kwa Mfumu Yesu. Ne cikuuku cakwa Lesa cali pali bonse bene nganshi. Takwali uwakukabila akantu mwibumba lyabo. Bonse abakwete amabala nangu amayanda balefishitisha. Elyo indalama balemonamo, baleleta ku basole. Elyo bashakanya kuli bonse ukulingana nefyo cila muntu alekabila. Kanshi kwali umuntu umo uwa mu luko lwa bena Levi, ishina lyakwe ni Yosefu. Afyalilwe mu cishi ca Saiprasi. Abasole bena balemwita Banaba emukutila, “Umuntu wacikoseleshi.” Uyu muntu alikwete ibala, elyo ashitisha. Indalama amwenemo, ashileta ku basole. Kwaliko umuntu umo ishina lyakwe ni Anania, umukashi wakwe ni Safira. Awe bashitisha ibala lyabo. Nomba Anania afisapo indalama shimo, ninshi umukashi naishiba. Ishashelepo, aleta ku basole. Petelo amweba ati, “Anania, cinshi ulekele Satana engile mu mutima obe? Wabepa na Mupashi Wamushilo, wafisapo shimo pasho wapokele pakushitisha ibala! Ilyo taulashitisha ibala, lyali lyobe. Elyo panuma yakushitisha, indalama nasho shine shali shobe, kuti washibomfya umo ulefwaila. Nga kanshi cinshi cilengele ukuti ucite ifi? Ala te bantu ubepele, ubepelefye Lesa.” Anania ati omfwe aya mashiwi awa panshi afwa no kufwa. Elyo bonse abaumfwileko baikatwa no mwenso. Elyo abalumendo baisa, bamupomba mu nsalu, bamusenda, baya mushiika. Cilya papita kwati insa shitatu, umukashi wakwe Safira nao aisamo. Teshibe ne cicitike. Petelo amwipusha ati, “Njebako, bushe ishi shine e ndalama iwe na Anania mushitishemo ibala?” Nao ayasuka ati, “Ee nisho shine.” Elyo Petelo amweba ati, “Nga cinshi ico iwe no mulume obe mumfwanine ukwesha Mupashi wa Mfumu? Abantu bafuma mukushiika umulume obe, balya bali pa mwinshi. Na iwe wine balaisa kusenda.” Apopene Safira awa panshi apali Petelo, afwa no kufwa. Awe na balumendo cilya baingilamo basanga Safira nafwa. Nao bamusenda, baya mushiika mupepi na wiba. Awe ulukuta lonse, na bonse abaleumfwako baikatwa no mwenso ukalamba. Elyo abasole balacita ifishibilo ne finjelengwe ifingi ku bantu. Abasumina bonse balelongana pamo aba mutima umo mu lukungu baleti, “Lwakwa Solomoni.” Abantu nangu balelumbanya abasumina, awe tapali nangu umo uwapamine ukuikumika kwibumba lyabo. Awe ibumba lya baume na banakashi abalesumina mu Mfumu lyaya lilelundulukilakofye. Pakumona ifipeshamano ifyo abasole balecita, abantu epakulaleta abalwele pa misengele na pa matanda mu misebo. Epakuti Petelo nga alapita kusuka icinshingwa cakwe cakupa pali bamo. Kanshi abantu abengi ukufuma mu misumba iyashinguluka Yerusalemu nabo balaisako. Baleleta abalwele babo na balecushiwa ku mipashi yakowela, awe bonsefye balepola. Elyo Shimapepo mukalamba pamo na banankwe aba mwibumba lya Basaduki umufimbila wabekete, baimina abasole. Awe babekata, babaposa umo balebika aba mu cifungo bonse. Lelo ubushiku malaika wa Mfumu aisa isula impongolo sha cifungo. Afumisha na basole panse. Abeba ati, “Kabiyeni muye iminina mwi Tempele. Muleshimikila abantu pali uyu mweo upya. Awe nabo bakonka ifyo malaika abeba. Lucelocelo, baya mwi Tempele, batendeka no kulafunda abantu.” Ilyo Shimapepo mukalamba na banankwe bafika balonganika abakalamba bonse aba bena Israeli, bateka ne cilye cikalamba ca Bayuda. Elyo batuma abakuya buula abasole ku cifungo. Ilyo abo batumine bafika mu cifungo, basanga abasole tabalimo, baya shimika umulandu ku cilye. Abati, “Ilyo twacifika tusangile impongolo sha cifungo shonse ishaisalwafye bwino bwino na bakalinda nabeminina pa mpongolo. Nomba ilyo twaisula impongolo twasanga mukati tamuli muntu.” Ilyo umukalamba wa fita fya bakalinda we Tempele na bashimapepo bacindami baumfwa ifi, cabapesha amano. Bafilwa ukumfwa ifyo cicitike. Elyo paisa umuntu, alabeba ati, “Umfweni, balya bantu mwaposele mu cifungo, bali mwi Tempele, balefunda abantu!” Elyo umukalamba wa fita fya bakalinda we Tempele ayako ne fita fyakwe, aya leta na basole. Lelo tababomfeshe maka, pantu baletiina abantu abati, “Epali batulasa amabwe.” Awe baleta abasole, babatwala na mu cilye cikalamba ca Bayuda. Elyo Shimapepo mukalamba alabepusha. Abeba ati, “Twalimukonkomesha ukuleka ukufunda pali uyu muntu. Nomba namusalanganya amafunde yenu mu Yerusalemu monse. Kabili mubikilepofye ukutupeela umulandu wa mfwa yakwe.” Petelo na basole bambi bayasuka abati, “Ifwe tuli nokubeela Lesa, te bantu iyoo. Lesa wa fikolwe fyesu, alibusha Yesu ku bafwa uo imwe mwaipeye pakumutanika pa musalaba. Lesa alimucindamika, amuteka na ku kulyo kwakwe ukuba Intungulushi kabili Umupusushi. Epakuti apeele abena Israeli ukulapila no kupilibuka, no kubelelwa uluse ku fyabubifi fyabo. Ifwe tuli bakambone pali iyi milandu, pamo pene na Mupashi Wamushilo uo Lesa apeela ku bantu abamunakila.” Cilya bashicilye baumfwa ifi, bafulwa nganshi, balafwaya nokuti bepaye abasole. Lelo shicilye umo, uwa mwibumba lya Bafalise, kabili kafundisha wamafunde, ishina lyakwe Gamalieli, uo abantu bonse bacindike, awe aiminina mu cilye. Aeba bashicilye ati, “Fumisheni aba bantu panse pa nshita inono.” Elyo alaeba bashicilye ati, “Mwe bena Israeli, cenjeleni pafyo mulefwaya ukucita aba bantu. Tapalati papite inshita iyitali apo twamwene Teuda uwaleitunga ukuti te muntu wafyefye. Awe na bantu cikanga imyanda ine balamukonka. Lelo bamwipaya, na bonse abalemukonka basalangana. Awe ne cilonganino cakwe caonaika. Panuma yakwa Teuda, lilya kwali ukupenda abantu, kwaishile Yuda umwina Galile. Aongola ibumba lya bantu. Nomba cilya bamwipaya, abantu bonse abalemukonka basalangana. Kanshi pali uyu mulandu ndemweba nati, lekeni aba bantu baleya. Pantu amapange yabo nefyo balecita nga fyabuntunsefye ninshi fikonaika. Lelo nga fyafuma kuli Lesa ninshi mukafilwa ukufyonaula. Mukasangafye ukuti mulelwisha Lesa wine!” Awe bamusuminisha. Elyo baeba abasole ukwingila mu cilye. Baeba ne fita ukuboma ifikoti. Babalesha no kufunda pali Yesu, elyo babalekamo. Abasole bafuma mu cilye nabasansamuka, pakusanga ukuti Lesa abacindika ico basebana mukuculila Yesu. Cila bushiku babikilepofye ukulafunda no kubila Imbila Nsuma iyakutila Yesu e Kristu, mwi Tempele na mu mayanda ya bantu. Kanshi pa nshita iyi, abasambi baya balefulilako. Abasambi Abayuda abalelanda Icigiriki balailishanya pa basambi Abahibulu. Balasosa abati, “Ifwe bamukamfwilwa wesu cila bushiku tabalebapako ifintu baleyakanya.” Kanshi abasole ikumi limo na babili epakulonganya ibumba lyonse ilya basambi. Balabeba abati, “Tacilungeme ukuti tuleyakanya ifyakulya, elyo twalekelesha ukufunda amashiwi yakwa Lesa. Kanshi bamunyinefwe, saleni mwe bene pali imwe, abaume cine lubali, abacetekelwa, abaisulamo na Mupashi Wamushilo, kabili abamano. Abo ebo twalapeela uyu mulimo. Elyo ifwe twakulaibikafye pakupepa no kufunda amashiwi yakwa Lesa.” Awe ibumba lyonse lyasekela aya amashiwi. Lyasala Stefano, umuntu uwacisumino nganshi, kabili uwaisula na Mupashi Wamushilo. Lyasala na Filipo na Prokoro, na Nikano, na Timoni, na Pamena, na Nikola Umwinafyalo, uwa ku Antioki, uwayalukile kwipepo lya Bayuda. Ibumba lya basambi lyabaleta ku basole. Nabo abasole babapepelela, babatambalikila na maboko. Awe ne shiwi lyakwa Lesa lyaya lilelunduluka. Abasambi mu Yerusalemu nabo baya balefulilakofye. Elyo ne bumba ilikalamba ilya bashimapepo lyanakila icisumino. Stefano ali uwamaka kabili uwakwatisha icikuuku cakwa Lesa. Alecita ifishibilo ifyakupapa ne finjelengwe pakati ka bantu. Nomba abantu bamo batampa ukubikana ifikansa na Stefano. Bamo bena Kurene na bena Alekisandilia abafumine ku sinagoga baleti, “Sinagoga ya Bantu balubulwa.” Elyo bambi bena Kilikia na bena Asia. Nomba bafilwa ukumwansha mufyo alesosa ku mulandu wa mano yakwe, ico Mupashi alemwafwa mufyo alesosa. Elyo basembeleka abantu mu bumfisolo ukuti basose abati, “Ifwe twaumfwile uko Stefano alelanda amashiwi yamusaalula kuli Mose na kuli Lesa.” Kanshi abantu, na bakalamba na bakafundisha bamafunde epakwimina Stefano. Bamwikata, bamusenda, bamutwala na ku cilye cikalamba ca Bayuda. Elyo baletamo na bakambone babufi. Balasosa abati, “Uyu muntu lyonse alandafye amashiwi ayakususha Itempele na Mafunde yakwa Mose. Twalyumfwile uko alesosa ati, ‘Yesu wa ku Nasaleti akonaula Itempele. Elyo akalula ne ntambi batushila kuli Mose.’ ” Bashicilye bonse elyo batontomesha amenso pali Stefano. Bamona nokuti impumi yakwe yalamoneka kwati ni mpumi yakwa malaika. Shimapepo mukalamba elyo aipusha Stefano ati, “Bushe cine cine ifyo fine efyo usosa?” Stefano ayasuka ati, “Bamunyinane na imwe bashifwe, umfweni! Lesa uwacindamisha amonekele ku cikolwe cesu Abrahamu mu Mesopotamia ninshi talati ese kukwikala mu Harani. Aebele Abrahamu ati, ‘Fuma mu calo cobe, ushe no lupwa lobe uye na ku calo nkakulanga.’ Awe afuma mu calo ca Kaludea aya na kukwikala mu Harani. Panuma ya mfwa yakwa wishi, Lesa afumya Abrahamu mu Harani, amuleta na muli cino calo muleikalamo. Muli cino calo mwena Lesa tapeelamo Abrahamu nangu akapanga akakuti atile, ni mpanga yandi. Lelo nangu Abrahamu ali talakwata mwana, Lesa alimulaile ukumupeela pamo na bana bakwe abali nokumukonkapo ukuti cino calo cali nokuba cakwe. Kabili Lesa amwebele nokuti, ‘Abana bobe bakekala mu bweni mu calo ca bene. Muli ico calo bakabateka ubusha nokulabacusha pa myaka imyanda ine.’ Lesa atile nokuti, ‘Nomba nkakanda uyo mushobo uukabateeka ubusha. Elyo panuma bakafuma muli ico calo, bakalempepa na muno muli ino ncende.’ Elyo Lesa apeela Abrahamu ulutambi lwakusembulula abana abaume ukuba icishibilo ca cipangano. Kanshi ilyo Isaki afyelwe, Abrahamu amusembulula pa bushiku bwalenga cine konse konse. Isaki nao aisa sembulula bamwane ikumi limo na babili, ifikolwe ifyalumbuka. “Nomba ifi ifikolwe ifyalumbuka fyafimbila Yosefu. Fyamushitisha, bamusenda mu busha ku Egupto. Lelo Lesa tamulekeleshe. Alamwafwilisha mu macushi yakwe yonse. Amupeela amano ayalengele nokuti Falao imfumu ya mu Egupto imuposeko amano. Kabili Falao acita Yosefu umulashi mu Egupto. Amucita na kangalila wa fyuma fya kwisano. Elyo kwaisa pona icipowe mu calo conse ca Egupto na mu Kenani, mwaba nokucula nganshi. Ifikolwe fyesu tafyakwete cakulya. Ilyo Yakobo aumfwa ukuti mu Egupto mwena muli ifyakulya, atumako bamwane ifikolwe fyesu pa lwendo lwakubalilapo. Pa lwendo lwabubili, Yosefu aisokolola kuli bamunyina, na Falao nao aishiba ulupwa lwakwa Yosefu. Elyo Yosefu alaisha amashiwi kuli wishi Yakobo, ukuti ese ku Egupto pamo pene na ba lupwa lwakwe bonse. Bonse pamo bali amakumi cine lubali na basano. Awe Yakobo aya ku Egupto. Mu Egupto mwine emo afwila. Emwafwila ne fikolwe fyesu. Ifitumbi fyabo balefibwesesha ku Shekemu. Balefishiika mu nindi Abrahamu ashitile ne ndalama kuli bamwana Hamori. “Awe inshita yasuka yapalama iyakufikilisha icilayo Lesa alaile Abrahamu. Abantu besu basanda, bafula nganshi mu Egupto. Elyo paisa imfumu imbi iyishaishibe Yosefu, eyalateeka mu Egupto. Iyi mfumu yacenjelela abantu besu, yalacusha ne fikolwe fyesu. Yalabapatikisha ukuposa utwana twabo utunya panse, pakuti tulefwa. Ni mu nshita ine iyo elyo Mose afyelwe. Ali umwana uwayemba nganshi. Abafyashi bakwe bamulela kumwabo pa myeshi itatu. Nomba ilyo baya musha kunse, mwana Farao umukashana amubuula alamulela kwati mwana wakwe. Mose bamusambilisha acenjela nganshi mu masambililo yonse aya bena Egupto. Awe alumbuka nganshi mufyo alelanda na mufyo alecita. “Mose cilya afika imyaka amakumi yane iyakufyalwa, alafwaya ukupempula bamunyina, abena Israeli. Amonako uko umwina Egupto alecusha umwina Israeli umo. Awe apokololako umwina Israeli, aipaya umwina Egupto. Mose alatontonkanya ukuti abena Israeli kuti bailuka, baishiba nokuti ni Lesa eumutumine pakuti abalubule. Nomba tabailwike na kalya. Ubushiku bwakonkapo Mose asanga abena Israeli babili balelwa. Aesha ukubalamununa. Alabeba ati, ‘Mwe bantu mwe, ala muli bamunyina, cinshi mulelwila?’ Nomba uwaleuma umunankwe atamfula Mose. Amweba ati, ‘Bushe nani akucitile imfumu na kaputula wa milandu yesu? Bushe ulefwaya ukunjipaya nga filya mailo waipeye umwina Egupto?’ Cilya Mose aumfwa ifi, afulumuka mu Egupto, aya ikala mu calo ca Midiani. Ilyo ali muli ici calo afyala na bana babili abaume. “Patile cilya papita imyaka amakumi yane, malaika amonekela Mose mu matololo mupepi no lupili lwa Sinai. Amumonekela mu cimpusa cilebilima no lubingu lwa mulilo. Pakumona ifi Mose camupesha amano. Awe ayako alefwaya ukumwensekesha. Lelo aumfwa ishiwi lya Mfumu aliti, ‘Nine Lesa wa fikolwe fyobe. Nine Lesa wakwa Abrahamu, Isaki na Yakobo.’ Awe Mose alatutumafye ku mwenso, atiina no kuloleshako. Elyo Imfumu yamweba aiti, ‘Fuula insapato shobe. Pantu incende wimininepo ni ncende yamushilo. Ninjimwena ne mwine ifyo abantu bandi balecula nganshi mu Egupto. Niŋumfwa nefyo balelilishika. Eico ninjika kukubalubula. Kanshi isa nkutume ku Egupto.’ “Ni Mose umo wine uo abena Israeli bakeene, ilyo basosele abati, ‘Bushe nani akucitile imfumu na kaputula wa milandu yesu?’ Eo Lesa atumine kukubateeka no kubalubula. Malaika uwamumonekele mu cimpusa icalebilima ewalemwafwako. Mose asuka abafumya mu Egupto. Acitile ifinjelengwe ne fishibilo ifingi mu Egupto, pali Bemba Wakashika, elyo na mu matololo pa myaka amakumi yane. Ni uyu wine Mose ewaebele abena Israeli ati, ‘Lesa akamwimisha umo mu mushobo wenu uukaba kasesema nga ine.’ Ali pamo ne cilonganino ca bena Israeli mu matololo. Ni Mose eo malaika alandile nankwe pa lupili lwa Sinai, ninshi ali pamo ne fikolwe fyesu. Elyo apokelele na mashiwi yamweo ayo ali nokutweba. “Lelo ifikolwe fyesu tafyalefwaya ukumumfwila. Fyamusangukila, na mu mitima yafiko fyalafwaya ukubwelelamo ku Egupto. Kanshi epakweba Aroni afiti, ‘Tupangile imilungu yakuti iletutangilila, pantu tatwishibe icaponena ulya Mose uwatutungulula ukufuma mu Egupto.’ Awe kanshi epakupanga icilubi icapala iciponti ca ŋombe. Balacituula na malambo. Basefya ne nsansa icintufye ico abene bapangile ne minwe yabo. Lesa nao abalukila, abasuulako. Abaleka nokuti balepepa ifita fya mu mulu nga mulya calembelwa mu citabo ca bakasesema ukuti, “‘Imwe mwe ba ŋanda yakwa Israeli, ilyo mwali mu matololo pa myaka amakumi yane (40), imwe tamwalentuula amalambo ne mituulo iyoo. Nimwe mwalesenda itenti lya mulungu Moleki, elyo ne cilubi ca lutanda lwa mulungu Refani. Ifilubi mwapangile pakuti mulefipepa. Kanshi na ine nkamutamfisha ukutali, ukucila na Babiloni.’ “Ilyo bali mu matololo ifikolwe fyesu fyali ne Tenti lyakwa Lesa ilyakulanga ukuti Lesa ali pakati kabo. Lyapangilwe mu musango Lesa alangilemo Mose ukulipanga, kabili ukulinganafye nefyo Lesa amulangile. Ifikolwe fyesu fyaleshilana Itenti lyakwa Lesa umukonkanina inkulo. Fyalelisenda no kulingisha mu calo bapokolwele ku mishobo imbi, ninshi fili na Yoshua. Ni Lesa ewalefulumuna iyi mishobo ilyo ifikolwe fyesu fyaleisa. Itenti lyakwa Lesa epakwikala muli cilya calo mpaka na ku nshita yakwa Davidi. Lesa alitemenwe Davidi. Davidi epakulomba Lesa ukuti akuulile Lesa wakwa Yakobo umwakwikala. Lelo ni Solomoni ewakuulile Lesa iŋanda. “Lelo Lesa Mukulu tekala mu mayanda yakuulwa na bantu. Efyo na kasesema alanda ati, “‘Lesa atila ati, Umulu e cipuna candi icabufumu, icalo naco epo ine nanyanta amakasa yandi. Nga ni ŋanda nshi mwingankuulila? Nangu ni pa ncende nshi ningatuushisha? Bushe teine ne mwine napanga ifi fyonse?’ “Mwe bantu bakosa imitwe mwe! Mwaumalala imitima no kukanaumfwa nga Benafyalo. Mwabafye nge fikolwe fyenu. Imwe lyonse mukaana ukumfwila Mupashi Wamushilo! Bushe palibapo kasesema uo ifikolwe fyenu fishacushishe? Ifikolwe fyenu fyaleipaya inkombe shakwa Lesa ishalesobela ukwisa kwa Mubomfi uwapetamina Lesa. Nomba imwe mwamuposa ku balwani, mwamwipaya. Nimwe mwapokelele Amafunde yakwa Mose, ayo bamalaika bamuletele. Nomba kabili mwakaana no kulayakonka!” Ilyo bashicilye baumfwa ifyo Stefano alanda, bafulwa icibi, balasenganya na meno. Nomba Stefano aisulamo na Mupashi Wamushilo. Elyo apunamina ku mulu, amona ubucindami bwakwa Lesa na Yesu eminine ku kulyo kwakwa Lesa. Stefano elyo asosa ati; “Namona umulu naucenama, elyo no Mwana wa muntu eminine lubali lwa ku kulyo kwakwa Lesa!” Awe bashicilye balasowesha, bacilika na matwi. Elyo bonse capamo bamufukukila. Balamutintanya, bamufumisha na kunse ya musumba. Elyo balamulasa na mabwe. Abasangilwepo babuula insalu shabo basha pa mulumendo, ishina lyakwe Saulo. Ilyo balemulasa amabwe, Stefano aikalilefye ukulomba Lesa aleti, “We Mfumu Yesu, pokelela umweo wandi!” Elyo afukama panshi apunda ati, “We Mfumu wingababelela uluse pali ubu bubi bacita!” Ati asose ifi, awa afwa no kufwa. Saulo wena amwene ukuti balungika pakwipaya Stefano. Pali ubo bwine bushiku Abayuda batampileko ukulacusha ulukuta mu Yerusalemu. Abalukuta bonse epakusalanganina mu calo ca Yudeya na mu ca Samaria. Abashelefye mu musumba basolefye beka. Awe abantu bamo abapetamina Lesa baya shiika Stefano, kabili bamuloosha nganshi. Lelo Saulo wena aswangana nganshi mukulofya ulukuta lonse. Alaingila muli cila ŋanda alekulululamo abasumina abaume na banakashi, alebaposa na mu cifungo. Abasumina abasalangene, balebila Imbila Nsuma konse uko balepita. Filipo ayile ku musumba umo uwa mu Samaria. Alabila Kristu ku bantu. Amabumba yalakutikisha pakumfwa bwino ifyo Filipo alefunda, elyo no kumona ifishibilo ifyakupapa alecita. Pantu imipashi yakowela yalefuma mu bantu abengi ilepunda. Elyo ifite ne filema ifingi nafyo fyalepola. Awe na mu musumba mwabafye insansa sheka sheka. Mu musumba uyo uwa mu Samaria mwalimo umuntu umo ishina lyakwe ni Simoni. Pa nshita imo alecita ifyamalele mu musumba, alepelenganya na bena Samaria amano. Aleitunga ukuti te muntu wafyefye. Abantu bonse abakalamba na baice balekutikisha nganshi kufyo alesosa. Baleti, “Uyu muntu e maka yakwa Lesa ayo beta Amaka Yakalamba!” Balemukutikisha nganshi, pantu pa nshitafye itali Simoni alebapelenganya amano ku malele yakwe. Nomba ilyo basumina ifyo Filipo alebila Mbila Nsuma ya Bufumu bwakwa Lesa ne yakwa Yesu Kristu, awe abaume na banakashi bonse babatishiwa. Na Simone nao wine asuka asumina. Ilyo abatishiwa, lyonse aleenda na Filipo. Alesunguka nganshi pakumona ifishibilo ifyakupapa ne finjelengwe fyalecitika. Ilyo abasole mu Yerusalemu baumfwa ukuti abena Samaria nabasekelela amashiwi yakwa Lesa, batumako Petelo na Yoani. Cilya bafikako, Petelo na Yoani epakupepelela abasumina pakuti bapoke Mupashi Wamushilo. Pantu Mupashi Wamushilo tali talaisa pali bene. Babatishiwefye mwishina lya Mfumu Yesu. Elyo Petelo na Yoani babatambalikilapo amaboko, bapokelela na Mupashi Wamushilo. Simoni cilya amona ukuti bapoka Mupashi Wamushilo ico abasole babatambalikilapo amaboko, atwalako indalama kuli Petelo na Yoani. Abeba ati, “Mpeeleniko na ine aya maka. Pakuti na ine onse uo natambalikilapo amaboko alepoka Mupashi Wamushilo.” Lelo Petelo amwasuka ati, “Kabiye uko ukafwa ne ndalama shobe! Iwe uletontonkanya ukuti, kuti washita ubupe bwakwa Lesa ne ndalama! Taulingile nelyo panono ukulabomba na ifwe. Pantu uli no mutima uwafulungana pa cinso cakwa Lesa. Kanshi lapila pali iyi mitontonkanishishe yobe ibi. Upapate ku Mfumu. Uleke ikubeleleko uluse pakukwata imitontonkanishishe ya uyu musango mu mutima obe. Pantu namona ukuti umutima obe waisulamo ubukali, kanshi uli musha wabubifi!” Simoni epakwasuka ati, “Nimwe mpapatileniko ku Mfumu. Pakuti pali ifyo mwasosa pekancitikila nelyo cimo.” Petelo na Yoani balafunda amashiwi yakwa Lesa baleshimika nokuti bena ni bakambone. Elyo babwelelamo ku Yerusalemu. Ilyo baleya, baya balebila Imbila Nsuma mu mishi iyingi iya bena Samaria. Malaika wa Mfumu aebele Filipo ati, “Ima, kabiye ku kapinda ka ku kulyo no musebo wa matololo, uwafuma ku Yerusalemu waya ku Gasa.” Awe aima alaya. Kanshi umwina Etiopia mutungwi nao alebwelelamo kumwabo. Uyu muntu ali cilolo uwacindama, uwaleyangalila ifyuma fyonse ifyakwa namfumu, Kandake wa bena Etiopia. Aishile ku Yerusalemu kukupepa. Nomba alebwelamo kumwabo, naikala mwiceleta lyakwe. Alebelenga ne fyalemba kasesema Esaya. Mupashi aeba Filipo ati, “Kabiye mupepi ne celeta lilya.” Awe Filipo abutukilako. Aumfwa nokuti alebelenga ifyalemba kasesema Esaya. Elyo Filipo amwipusha ati, “Bushe uletesha ifyo ulebelenga?” Nao ayasuka ati, “Nga kuti natesha shani? Kano pali uwakunondolwelako.” Elyo aeba Filipo ukuti anine, bekale nankwe mwiceleta. Kanshi Amalembo Yamushilo ayo alebelenga ni aya, “Aba nge mpaanga iyo baletwala kukwipaya. Aba nge mpaanga iyikala tondolo ilyo baleibeya amasako. Nao tewakulanda nelyo cimo. Balemusaalula, lelo tapali na wakumwebelako. Nga nani engalanda pa bana bakwe? Pantu abantu bamulofya ukufuma mu calo ca bamweo.” Elyo mutungwi aeba Filipo ati, “Njebako, bushe nani uo kasesema alelandapo? Bushe mwine wine nangu ni umbi alelandapo?” Elyo Filipo atampa ukulanda. Atampilafye ku Malembo Yamushilo yene acilabelenga. Elyo amulondolwelako na pa Mbila Nsuma yakwa Yesu. Nomba ilyo baleya mu musebo, basuka bafika na pali amenshi. Cilolo ati, “Amenshi aya, cinshi cingandesha ukubatishiwa?” [Filipo amweba ati, “Kuti nakubatisha, kumfwa nga wasumina no mutima obe onse.” Cilolo ayasuka ati, “Ninsumina ukuti Yesu Kristu ni Mwana Lesa.”] Elyo mutungwi aeba ukuti iceleta liminine. Awe bonse babili, Filipo na mutungwi wine baya mu menshi. Elyo Filipo amubatisha. Cilya bafuma mu menshi na Mupashi wa Mfumu asenda Filipo. Cilolo tatalile amumona nakabili. Awe akonkanyapo ulwendo lwakwe nasansamuka nganshi. Filipo wena aisangafye ali mu Asoti. Elyo aya alepitana mu mishi alebila Imbila Nsuma, asuka afika na ku Kesalia. Saulo akonkenyepofye ukululunkana nganshi mukufwaya ukwipaya abasambi. Awe aya kuli Shimapepo mukalamba. Aya lomba amakalata yakutwala ku masinagoga mu Damasiko. Pakuti nga asangako abaume nangu abanakashi abakonka inshila Yesu alanga, akabekate no kubaleta ku Yerusalemu. Kanshi ilyo aleya ku Damasiko, cilyafye apalama ku musumba, awe apopene ulubuuto ukufuma ku mulu lwasanika ukushinguluka apo ali. Awe Saulo awa panshi. Aumfwa ne shiwi lilemweba aliti, “Saulo, Saulo ee, cinshi ico ulencushisha?” Saulo aipusha ati, “Niwe ani we Mfumu?” Ishiwi nalyo lyayasuka aliti, “Nine Yesu, nine ulecusha. Nomba ima, kabiye mu musumba. Baleya kweba ifyo uli nokucita.” Abantu bali na Saulo pa lwendo, bena baimininafye tondolo. Ishiwi lyena balyumfwa, lelo tabamwene muntu nelyo umo. Saulo aima panshi. Ati ashibatule amenso, afilwa ukumona nelyo cimo. Awe bamutungululafye mu Damasiko nabamwikata ku minwe. Pa nshiku shitatu tewakulolesha nakalya. Kabili talelya nangu ukunwa kantu. Mu Damasiko mwaleikala umusambi umo, ishina lyakwe ni Anania. Imfumu yamweba mu cimonwa aiti, “Anania!” Nao ayasuka ati, “Epo ndi we Mfumu.” Imfumu yamweba aiti, “Ima, uye no musebo batila Uwaololoka. Uye ku ŋanda yakwa Yuda. Uye fwayamo umuntu umo umwina Taso, ishina lyakwe ni Saulo. Nomba alepepa. Mu cimonwa, wena namona umuntu ishina lyakwe ni Anania, aisa nomo ali. Amutambalikilapo amaboko pakuti alelolesha nakabili.” Anania ayasuka ati, “We Mfumu, abantu abengi balinshimikilako pali uyu muntu. Balinshimikilako ne fintu ifingi ifibi nganshi uyu muntu acita ku bamushilo bobe mu Yerusalemu. Kanshi na kuno kwine eshile ku maka ya bashimapepo bacindami, kukwikata bonse ababomfya ishina lyobe mukupepa.” Imfumu yamweba aiti, “Ala akuyafye, pantu ine uyu muntu nimusala ukuba umubomfi wandi. Akalenga Abenafyalo ne mfumu sha Benafyalo, na bantu ba mu Israeli bene ukuti banjishibe. Kabili nine wine ne mwine nkamulanga ifyo ali nokucula pa mulandu wa ine.” Anania epakwima, aya ingila na mu ŋanda. Atambalikila amaboko pali Saulo. Asosa ati, “Munyinane Saulo, Imfumu Yesu iyakumonekele mu nshila ilyo waleisa kuno, naintuma kuli iwe pakuti ulelolesha nakabili, elyo wisulemo na Mupashi Wamushilo.” Apopene mu menso yakwa Saulo mwalukuta ifintu ifyaba nga mamba. Awe atampa no kulalolesha nakabili. Elyo aima, no kubatishiwa abatishiwa. Ati alye icakulya, awe na maka yabwela. Elyo Saulo aikele inshiku shimo shimo na basambi mu Damasiko. Apopene atampa no kulashimikila mu masinagoga ukuti Yesu ni Mwana Lesa. Awe bonse abaleteshako balapapa. Balaipushanya abati, “Bushe uyu muntu tewalecusha nganshi abantu basumina muli Yesu mu Yerusalemu? Na kuno kwine aisa, bushe tekukwikata aba bantu no kubatwala kuli bashimapepo bacindami?” Lelo Saulo akalabana nganshi mukufunda. Alapelenganya Abayuda ba mu Damasiko amano, ico alabashinina ukuti Yesu e Kristu wine. Cilya papita inshiku ishingi, Abayuda balapanga ukwipaya Saulo. Lelo Saulo aumfwako ifyo balemupangila. Akasuba no bushiku balalonda impongolo sha musumba pakuti bamwipaye. Nomba abasambi bakwa Saulo ubushiku bamubuula, bamubika mu museke. Elyo bamupisha mu cipunda ce linga lya musumba. Bamwishisha panshi. Saulo afikile ku Yerusalemu elyo alefwaya ukuti aleikumika ku basambi. Lelo balamutiina bonse, pantu baletwishika nga cine cine musambi. Elyo Banaba amusenda, amutwala na ku basole. Alabashimikilako nefyo Saulo ilyo ali pa lwendo, amwene Imfumu, nefyo Imfumu yalandile nankwe. Abashimikilako nefyo Saulo alefunda mu Damasiko pali Yesu ukwabula umwenso. Elyo Saulo alaendauka nabo, alepitana mu Yerusalemu monse, alefunda na pa Mfumu Yesu ukwabula umwenso. Kabili alalanda na Bayuda abalanda Icigiriki no kupaashanya nabo. Lelo bena balafwaya ukumwipaya. Cilya ababwananyina baishiba ifi, bamusenda, bamutwala ku Kesalia. Elyo ukufuma kulya bamutuma ku Taso. Kanshi ulukuta lonse mu Yudeya, mu Galile, na mu Samaria, elyo lwaikala ku matwi tondolo. Elyo ku bwafwilisho bwakwa Mupashi Wamushilo, ulukuta lwakulilako, kabili lwakosa na mukupetamina Imfumu. Petelo elyo alepitanafye mpanga yonse ku basumina. Asuka pa nshita imo aya pempula na bamushilo abaleikala mu Luda. Mu Luda emo asanga umuntu umo, icite, ishina lyakwe ni Enea. Uyu muntu pa myaka cine konse konse tatalile afuma pa musengele. Petelo amweba ati, “Enea, Yesu Kristu akundapa. Ima wansule umusengele obe.” Awe apopene Enea aima no kwima. Abantu bonse abaleikala mu Luda na mu Sharoni cilya bamumona, basumina mu Mfumu. Mu Yopa mwali umusambi umo umwanakashi, ishina lyakwe ni Tabita mu Cigiriki ni Doka. Lyonse alecita ifisuma, alekumbusuka na balanda. Mu nshiku shine isho, alwala no kufwa afwa. Elyo basamba icitumbi cakwe, bacibika na mu muputule umo uwa pamulu. Luda ni mupepi na Yopa. Kanshi abasambi baumfwa ukuti Petelo ali mu Luda. Batumako abantu babili abakumweba ukuti, “Wendeshe, wise kuno mwesu.” Petelo aima aya nabo. Cilya afika, bamusenda, bamutwala na ku muputule wa pamulu. Bamukamfwilwa bonse bamushinguluka balelila. Balamulanga imingila ne nsalu Doka alebila ilyo acili umumi. Elyo Petelo abafumya mu muputule. Afukama, alapepa. Elyo apilibukila ku citumbi, asosa ati, “Tabita buuka!” Nao ashibatula amenso. Ilyo amona Petelo, aikala nokwikala. Petelo amwikata pa kuboko, amwafwako aiminina. Elyo aita abamushilo na bamukamfwilwa abalanga na Tabita umumi. Awe ici cintu caishibikwafye mu Yopa monse, na bantu abengi epakusumina mu Mfumu. Petelo aikala mu Yopa inshikufye ishingi. Alaikala na kanuka wampapa umo, ishina lyakwe Simoni. Mu musumba wa Kesalia mwalimo umuntu umo ishina lyakwe ni Konelio. Ali umukalamba wa fita umwanda umo. Iyi mpuka ya fita, baleita ukuti impuka ya bena Itali. Ali umuntu uwapetamina Lesa. Kabili umwine wine no lupwa lwakwe lonse balikwatile Lesa akatiina. Aleyafwilisha nganshi Abayuda abalanda. Kabili lyonse alebikapofye ukupepa Lesa. Ubushiku bumo cilya akasuba kasendama lwa pa nshita ya 15:00, amona icimonwa. Muli ici cimonwa amonafye bwino bwino uko malaika wakwa Lesa aingila umo ali. Malaika amweba ati, “Konelio!” Konelio aikatwa no mwenso, amulolekesha, amwipusha ati, “Ni shani we Mfumu?” Malaika amwasuka ati, “Amapepo yobe nefyo ukumbusuka abalanda filasekesha Lesa. Eico nao alefwaya ukukwasuka. Kanshi nomba tuma abantu bamo ku Yopa, baye ita umuntu umo ishina lyakwe ni Simoni, kabili bamwita nokuti Petelo! Aleikala kwa Simoni kanuka wampapa. Iŋanda yakwe yaba mupepi na bemba.” Cilya malaika apwa ukulanda nankwe, afumapo aya. Konelio elyo aitapo ababomfi bakwe babili ne cita cimo icapetamina Lesa, icali pa fita ifyalemulinda. Abashimikilako fyonse ifimoneke, elyo abatuma ku Yopa. Ubushiku ubwakonkelepo cilyafye akasuba kalafika pakati ka mutwe pa nshita ya 12:00, abantu Konelio atumine, nabo bafika mupepi na Yopa. Petelo nao anina pa mulu wa ŋanda kukupepa. Awe insala yamwikata, alafwaya icakulya. Ilyo balepekanya icakulya, Petelo aisanga mu cimonwa. Amona umulu waisuka. Amona ne cintu cimo icapala icisalu icikalamba, balecishisha panshi ku fisempe fine. Mukati muli inama sha misango ne misango, ne fikulaika ne fyuni. Elyo ishiwi lyamweba aliti, “Petelo, ima, ipaya, ulye!” Lelo Petelo ayasuka ati, “Cakaana we Mfumu! Ine nshatala ndya icishasangululwa nangu icakowela.” Ishiwi lyabwekeshapo umuku wabubili aliti, “Ifyo Lesa asangulula, iwe wilafita auti fyakowela.” Awe ici cintu cabwekeshapo imiku itatu. Elyo apopene icisalu bacisenda mu mulu nakabili. Petelo elyo alatontonkanya umulolele icimonwa amona. Mu nshita ine iyo, abantu Konelio atumine ninshi nabasanga ukwabelele iŋanda yakwa Simoni. Awe baiminina pa mwinshi. Balaipusha abati, “Bushe muli iyi ŋanda, emwikala Simoni uo batila Petelo?” Ilyo Petelo acili aletontonkanya pa cimonwa, Mupashi amweba ati, “Ala abantu batatu balekufwaya. Ale ika, muye nabo wishingashinga, pantu nine mbatumine.” Awe Petelo aika. Elyo abeba ati, “Ala nine wine uo mulefwaya. Cinshi mwaishila?” Nabo bamwasuka abati, “Ni Konelio umukalamba wa fita umwanda umo eututumine. Muntu umusuma kabili uwapetamina Lesa, kabili no mushobo onse uwa Bayuda walimucindika nganshi. Ni malaika wamushilo umo ewamwebele ukuti akwite wise kumwakwe, pakuti omfwe ifyo uli nokumweba.” Awe Petelo aingisha aba bantu mu ŋanda, abalanga no kwakusendama. Bwaisaca aima, aya nabo. Ababwananyina bamo aba mu Yopa nabo bakonka. Ubushiku bwakonkapo elyo bafika mu Kesalia. Konelio wena ninshi alemulolela, naitako ba lupwa lwakwe na batemwikwa bakwe. Kanshi cilya Petelo afika kwa Konelio, Konelio aisa fuma kukumusengela. Amufukamina amuposha. Lelo Petelo, amwimya. Amweba ati, “Iminina, ala na ine ndi muntufye.” Petelo aingila mu ŋanda ninshi balelanda na Konelio. Asangamo na bantu abengi nabalongana. Alabeba ati, “Imwe mwalishibafye bwino ukuti amafunde ya Bayuda yalilesha Umuyuda ukupempula nangu ukwikala pamo na Benafyalo. Lelo Lesa alinanga ukuti nshili nakweba nelyo umo ukuti uyu muntu untu ashasangululwa nangu wakowela. Eico ilyo unjitile, njishilefye ukwabula ukukaana. Lelo ndefwayafye ukwishiba ico unjitile.” Konelio ayasuka ati, “Papita inshiku shitatu, ilyo nalepepa nga pa nshita ino ine mu ŋanda mumwandi cilya akasuba kasendama pa nshita ya 15:00. Awe apopene umuntu uwafwele insalu ishabuuta aisa iminina pa ntanshi yandi. Asosa ati, ‘Konelio, Lesa naumfwa amapepo yobe, kabili namona nefyo ukumbusuka abalanda. Kanshi tuma ku Yopa abakuyaita Simoni uo batila Petelo. Ekala kwa Simoni kanuka wampapa. Iŋanda yakwe yaba mupepi na bemba.’ Kanshi na ine apopene epakutuma abakukwita, elyo na iwe wacitafye bwino, waisa. Bonse tuli muno pa cinso cakwa Lesa, tulepembelafye ukumfwa ifyo Imfumu ikwebele ukutweba.” Elyo Petelo alabeba ati, “Nomba nashininkisha ukuti, cine cine Lesa taba na kapatulula. Lelo asekelafye umuntu onse uwa mu mushobo onse kumfwa nga akwatila Lesa akatiina kabili alecita nefyo afwaya. Imwe mwalishiba amashiwi Lesa atumine abena Israeli. Aya mashiwi yakutila, kuti mwaba no mutende ku maka yakwa Yesu Kristu, Imfumu ya bantu bonse. Imwe namwishiba ifyacitika mu Yudeya monse, ukutampafye mu Galile, ukufumafye lilya Yoani alebila palwa kubatishiwa. Mwalishiba nefyo Lesa afumfumwine Mupashi Wamushilo na maka yakwe pali Yesu wa ku Nasaleti. Elyo nao alapitana konse alecita ifintu ifisuma, aleundapa na bonse abalecushiwa kuli Ciwa, pantu Lesa ali nankwe. Ifwe tuli bakambone muli fyonse ifyo Yesu acitile mu Yerusalemu na mu calofye conse ica Bayuda. Basukile bamwipaya mukumutanika pa musalaba. Lelo pa bushiku bwalenga shitatu, Lesa amubusha ku bafwa, alenga nokuti abantu bamumone. Kwena te ku bantu bonse iyoo, lelo ni kuli ifwe fwebo Lesa asala ukuba bakambone. Ifwe twalilya no kunwa nankwe panuma yakubuuka ku bafwa. Atukonkomeshe no kulashimikila abantu, elyo no kulabeba ukuti icine cine Yesu eo Lesa asonta ukuba kapingula wa milandu ya bomi na bafwa. Kanshi eo bakasesema bonse bapeelapo bukambone abati, ‘Bonse abamusumina, Lesa akababelela uluse ku fyabubifi fyabo ku maka yakwa Yesu.’ ” Ilyo Petelo acili alesosa aya mashiwi, awe na Mupashi Wamushilo aisa pali bonse abaleumfwako. Abayuda abasumina abaishile na Petelo ukufuma ku Yopa, balapapafye pali ico Lesa apeela Abenafyalo ubupe bwakwa Mupashi Wamushilo. Baumfwa noko balelanda indimi ishalekana lekana, balelumbanya na Lesa. Elyo Petelo asosa ati, “Nga nani engakaanya aba bantu ukubatishiwa ku menshi. Bapokelela Mupashi Wamushilo nga filya fine na ifwe twapokelele.” Petelo epakubeba ukuti babatishiwe mwishina lyakwa Yesu Kristu. Elyo bamulomba ukuti ekale nabo inshiku shimo shimo. Abasole na babwananyina bonse mu Yudeya baumfwile ukuti Abenafyalo nabo nabapokelela ishiwi lyakwa Lesa. Kanshi ilyo Petelo abwelela ku Yerusalemu, abasumina Abayuda balamumanya. Balamweba ati, “Waile fikilila ku bantu abashasembululwa, kabili no kulya walalya nabo!” Kanshi Petelo epakutampa, alabalondolwela bwino bwino fyonse ifyo cali. Ati, “Ine nali mu musumba wa Yopa, ndepepa, awe naisanga mu cimonwa. Elyo namona icintu cimo icapala icisalu icikalamba, balecishisha panshi ukufuma mu mulu ku fisempe fine. Awe cafika mupepi napo ndi. Awe nati ndolekeshe mukati, namonamo inama sha misango ne misango, ne fikulaika ne fyuni. Elyo natesha ishiwi lyanjeba aliti, ‘Petelo, ima, ipaya, ulye.’ Lelo ine nayasuka nati ‘Awe, cakaana we Mfumu. Ine nshatala ndya icishasangululwa nangu icakowela.’ Nakabili ishiwi lyabwekeshepo ukufuma mu mulu aliti, ‘Ifyo Lesa asangulula, iwe wilafita auti fyakowela.’ Ici cintu cabwekeshepo imiku itatu. Elyo icisalu casendwa mu mulu. Pa nshita ine iyo, abantu batatu abo batumine ukufuma ku Kesalia ukwisa kuli ine, bafika. Baiminina na pa mwinshi wa ŋanda naleikalamo. Elyo Mupashi anjeba ukuya nabo ukwabula ukushingashinga. Aba bamunyinefwe mutanda twaile nabo ku Kesalia. Awe twaya ingila na mu ŋanda mwa Konelio. Elyo Konelio alatushimikila ifyo amwene malaika naiminina mu ŋanda mumwakwe. Uyu malaika amweba ati, ‘Tuma umuntu ku Yopa uwakuti aye ita Simoni uo batila Petelo. Uyu muntu eukesa kweba amashiwi yakuti iwe no lupwa lobe mukamone ukupusuka.’ Kutifye cilya natampa ukulanda, awe Mupashi Wamushilo aisa pali bena nga filya fine cali kuli ifwe pakutampa. Elyo naibukisha nefyo Imfumu yasosele aiti, ‘Yoani alebatisha ku menshi, lelo imwe mukalabatishiwa kuli Mupashi Wamushilo.’ Kanshi apopene Lesa apeela Abenafyalo ubupe bumo bwine ubo atupeele ilyo twasumine mu Mfumu Yesu Kristu, bushe ine nine ningalesha Lesa?” Ilyo baumfwa ifi, awe ne mitima yaikala. Balalumbanya na Lesa abati, “Kanshi Lesa naleka na Benafyalo nabo bamone ukulapila no kupilibuka, pakuti bakwate umweo!” Panuma yakwipaya Stefano, abasumina epakusalangana, ico Abayuda balebacusha nganshi. Basuka bamo bafika na mu calo ca Fonisia na ku cishi ca Saiprasi na ku musumba wa Antioki. Kwena baleshimikilakofye Abayuda beka amashiwi yakwa Yesu. Lelo bamo pa basumina, abafumine ku Saiprasi na ku Kurene, baile ku Antioki balabila Imbila Nsuma ya Mfumu Yesu ku Benafyalo. Imfumu nayo yalabafwako. Awe na bantu abengi basumina, banakila Imfumu. Ili lyashi lyasuka lyaumfwika kwibumba lya ku lukuta lwa ku Yerusalemu. Elyo nabo batumineko Banaba ku Antioki. Ilyo afikileko, cilya amwene ifilangililo fya cikuuku cakwa Lesa, awe alisansamwike. Abakonkomeshe ukwikatilila ku Mfumu mu cisumino ne mitima yabo yonse. Banaba ali umuntu umusuma, uwacisumino kabili uwaisulamo na Mupashi Wamushilo. Awe na bantu abengifye epakunakila Imfumu. Elyo Banaba aya ku Taso kukufwaya Saulo Cilya amusanga, amuleta ku Antioki. Kanshi pa mwaka utuntulu Banaba na Saulo baikele mu lukuta, balefunda na bantu abengi. Kabili ni mu Antioki emo batampile ukulaita abasambi ukuti “Bena Kristu.” Mu nshita ine iyi ilyo Banaba na Saulo bali mu Antioki elyo bakasesema bamo baishile ku Antioki ukufuma ku Yerusalemu. Elyo umo pali aba bakasesema, ishina lyakwe ni Agabu, aiminina. Elyo ku maka yakwa Mupashi Wamushilo asobela nokuti, “Mu calo conse ca bena Roma mukapona icipowe icabipisha.” Na cine kwaishile pona icipowe ilyo Kilaudio ali kateeka mukalamba mu buteko bwa bena Roma. Elyo abasambi baumfwana ukuti bali nokutuma ifyakwafwako ababwananyina banabo aba mu Yudeya. Abati “Cila muntu ali nokupeela apo akwatile.” Kanshi efintu bacitile. Bapeela Banaba na Saulo indalama ishakutwala ku bakalamba mu Yerusalemu. Muli iyo ine nshita, imfumu Herodi epakutampa ukulacusha bamo aba mu lukuta. Yaipaya Yakobo munyina kwa Yoani, yamuputulako umutwe ku lupanga. Ilyo yamona ukuti ici casansamusha Abayuda, yabikapo no kwikata Petelo. Ici cacitike mu nshikunkulu yakulyamo Imikate Ishatutumuka. Cilya yaikata Petelo yamuposa mu cifungo. Yaeba ne mpuka shine isha fita fine ukulakomboshanya pakumulinda. Herodi alefwaya ukumulubulwisha pa lwalala panuma ye Pasaka, inshikunkulu ya Cakucilila. Ilyo Petelo ali mu cifungo, ulukuta lwena lwabikapofye ukulamupepelako kuli Lesa. Ubushiku bwakutila mailo nga bwaca Herodi ali nokulubulwisha Petelo, ena Petelo alele pakati ka fita fibili, ninshi nabamukaka ne minyololo ibili. Kabili pa mpongolo ya cifungo pali fita fyalelonda. Awe apopene malaika wa Mfumu aisa aiminina apo ali, na mu kamuputule mwabuuta tuutu ku cengelo. Elyo malaika asunka Petelo mu lubafu, amushibusha. Asosa ati, “Ima bwangu!” Awe ne minyololo yali ku maboko yakwe yapona. Elyo malaika amweba ati, “Ale kaka umushipi obe, fwala ne ndyato shobe.” Awe efyo Petelo acita. Kabili malaika amweba ati, “Buula ne cakufimbana cobe, unkonke.” Petelo amukonka, afuma na mu cifungo. Lelo Petelo taishibe ukuti ifilecita malaika fyacine cine. Wena aletontonkanya ukuti alemona icimonwa. Bapita pa mpuka yapakubala iya fita fyalelonda, bapita na pa yabubili, basuka bafika na pa mpongolo ya cela iyakwingililamo mu musumba. Awe iciibi ca mpongolo caisukila icine ceka, bafuma. Awe bati bendeko ukukonka umusebo umo, apopene malaika aya, asha Petelo. Elyo Petelo ashininkisha icicitike. Asosa ati, “Nomba nashininkisha cine cine. Ni Mfumu eintumine malaika waiko pakuti impusushe ukufuma mu minwe yakwa Herodi na kuli fyonse ifyo umushobo wa Bayuda walesubila ukucita.” Cilya Petelo ashininkisha ifyo cili, alungama ku ŋanda yakwa Maria, nyina kwa Yoani Mako. Ekwalongene abantu abengi, balepepa. Elyo Petelo akonkonsha ku ciibi. Awe umukashana umo umubomfi ishina lyakwe ni Roda, aisa kukumfwa uulekonkonsha. Cilya aishiba ishiwi lyakwa Petelo, asansamuka nganshi. Abwelelamo ulubilo, ukwabula ukuti esuleko iciibi. Aya eba abantu ati, “Petelo ali panse pa mwinshi.” Bonse bamwasuka abati, “Ale akusabaila!” Elyo nao abikapofye ati, “Ala, cine cinefye!” Nabo bamwasuka abati, “Kanshi ninshi ni malaika wakwe.” Petelo wena ninshi abikilepofye ukukonkonsha. Elyo baisulako iciibi. Awe bamumona, cabapesha na mano. Petelo aimya ukuboko pakuti batalale. Elyo alabashimikilako ifyo Imfumu imufumishe mu cifungo. Abeba nokuti, “Bashimikileko Yakobo na babwananyina bonse.” Elyo afumako aya na kumbi. Cilya bwaca, ifita ifyalelinda Petelo fyasakamikwa nganshi. Fyalati, “Nga cinshi cicitike kuli Petelo?” Herodi wena akonkomesha ukuti bali nokumufwaya. Lelo bafilililwafye ukumusanga. Kanshi epakulubulwisha ifita fyalemulinda, elyo apingula nokuti bafipaye. Kabili Herodi afuma mu Yudeya, aya ikala pa nshita inono mu Kesalia. Herodi tabaleumfwana na bantu ba mu Turi na ba mu Sidoni. Kanshi nabo epakuyako ibumba kukumonana na Herodi. Babalilapo ukusembeleka Blasto no kwikatana nankwe, pantu ewali kangalila wa kwisano. Elyo baya kuli Herodi pakuti bomfwane nao palwa kwikala mu cibote. Pantu icalo cabo calefumya ifyakulya mu calo ca Mfumu Herodi. Pa bushiku bwasontelwe, Herodi afwala insalu shakwe ishabufumu. Aikala na pa cipuna cakwe icabufumu. Elyo alalanda ku bantu. Abantu balasowesha abati, “Walandafye kwati mulungu, taulelanda nga muntunse!” Apopene malaika wa Mfumu aponesha Herodi ubulwele ico ashali na mucinshi kuli Lesa. Awe imititi yalamulya, asuka afwa. Nomba ishiwi lyakwa Lesa lyene lyaya lilelundulukilakofye. Cilya Banaba na Saulo bapwile umulimo wabo, awe babwelelamo ku Yerusalemu, basenda na Yoani Mako. Bakasesema na bakafundisha abali mu lukuta lwa ku Antioki ni Banaba, na Simeoni uo baleti Cifita, na Lukio wa ku Kurene, na Manaeni cibusa wine wine wa mfumu Herodi, elyo na Saulo. Ubushiku bumo ilyo bali mukupepa Imfumu, balefunga ukulya, Mupashi Wamushilo abeba ati, “Mfumishenipo Banaba na Saulo pakuti balebomba umulimo nabasalila.” Panuma yakuleka ukufunga ukulya no kupepa, epakubatambalikilapo amaboko, elyo babatuma. Atile cilya Mupashi Wamushilo atuma Banaba na Saulo ku mulimo wabo, awe nabo baima baya na ku Selukia. Ukufuma ku Selukia baya no bwato ku cishi ca Saiprasi. Bafika na mu musumba wa Salami. Elyo balashimika amashiwi yakwa Lesa mu masinagoga ya Bayuda. Bali na Yoani Mako uwalebafwako. Elyo Banaba na Saulo bapita ne nshila ya ku mulundu baya fika na ku Pafosi. Ku Pafosi eko basanga Umuyuda umo ishina lyakwe ni Bar-Yesu. Uyu muntu alecita amalele, kabili ali kasesema wabufi. Kabili ali cibusa wakwa Segio Paulo umulashi wa mu Saiprasi. Uyu Segio Paulo ali umuntu uwamano nganshi. Umulashi Segio Paulo aita Banaba na Saulo pakuti omfweko amashiwi yakwa Lesa. Lelo Elima, ekutila, “Uwamalele,” abalesha. Talefwaya ukuti umulashi asumine muli Yesu. Nomba Saulo, ishina lyakwe limbi ni Paulo, aisulamo na mu Mupashi Wamushilo. Alolekesha na pali Elima. Elyo amweba ati, “We mwana wakwa Ciwa we! Waisula ubufi no bucenjeshi! Niwe mulwani wa fintu fyonse ifyacine cine! Bushe ukaleka lilali ukufulunganya ififwaya Lesa? Nomba Imfumu yalakukanda. Walapofula, na muli iyi nshita tawakulamona kasuba.” Awe apopene pa menso yakwe paisa icaba nga fubefube, pafiita na fititi. Alapulumpuntafye, alafwaya no wakuti amwikate ku minwe amutungululeko. Umulashi cilya amona ifyacitika, asumina. Asunguka na pa mashiwi ya Mfumu balemufunda. Paulo na banankwe elyo bafumine no bwato ku Pafosi baya na ku Pelima mu calo ca Pamfulia. Yoani Mako wena eko abasha, abwelelamo ku Yerusalemu. Abanankwe bena bafuma ku Pega, baya na ku Antioki mu calo ca Pisidia. Pa bushiku bwe Sabata, baya mu sinagoga, baikala no kwikala. Cilya bapwa ukubelenga Amafunde yakwa Mose ne fyalemba bakasesema, abakalamba ba sinagoga babatumina inkombe. Babeba abati, “Bamunyinefwe, nga mulipo na mashiwi yakucincisha abantu, kuti mwabeba.” Paulo epakwiminina aimya ukuboko pakuti bekale tondolo. Elyo alasosa ati, “Umfweni kuno! Mwe bena Israeli na imwe mwe Benafyalo mwe bapepa Lesa. Lesa wa bena Israeli, asalile ifikolwe fyesu. Ilyo bali abeni mu calo ca Egupto, ewalebafwilisha pakuti babe umutundu uwakosa. Ni Lesa umwine ku maka yakwe ewabafumishe mu Egupto. Ilyo bali mu matololo pa myaka amakumi yane, Lesa wena abikilepofye ukubasakamana. Kabili ilyo Lesa alofeshe imishobo cine lubali iya mu calo ca Kenani, apeele icalo ca iyo mishobo ku fikolwe fyesu. Fyonse ifi fyacitike pa myaka cikanga imyanda ine, na makumi yasano (450). “Elyo abapeele Abapingushi ukufika na kuli kasesema Samwele. Kabili balomba Lesa ukubapeela imfumu. Lesa epakubapeela Saulo mwana Kishi, uwa mu luko lwakwa Benjamini. Saulo aikele pa bufumu imyaka amakumi yane. Elyo Lesa afumya Saulo pa bufumu, abikapo na Davidi ukuba imfumu. Eo Lesa asosapo ati, ‘Ninsanga Davidi mwana Yese, umuntu uwa mibeele iyisansamusha umutima wandi. Wena akulacita fyonse ifyo mfwaya.’ Lesa alaile ukuti, umo muli ba lupwa lwakwa Davidi, eukapususha abena Israeli. Noyu ni Yesu. Lelo ilyo Yesu talati ese, ninshi Yoani wena alebila ku bena Israeli bonse ukuti babatishiwe no lubatisho lwakulanga ukulapila no kupilibuka. Ilyo Yoani ali mupepi nokupwisha umulimo wakwe, alasosa ati, ‘Nga imwe muleti nine ani? Bushe imwe muleti nalimo ni ulya ali nokwisa? Awe iyoo! Uuli nokwisa akankonka panuma. Kabili ine nshilingile na kukakula indyato shakwe.’ “Bamunyinane, bamwana Abrahamu, na imwe bonse mwe Benafyalo mwe bapepa Lesa! Nifwe Lesa atumina aya amashiwi yakutupususha. Abantu ba mu Yerusalemu ne ntungulushi shabo tabaishibe bwino pali Yesu. Tabaumfwile no mwalola amashiwi ya bakasesema ayo babelenga lyonse pa bushiku bwe Sabata. Lelo pakupeela Yesu umulandu bafikilishefye ifyo bakasesema balemba. Nelyo bashamwene mulandu wakumwipailapo, balombele Pilato ukuti amwipaye. Ilyo bafikilisha mukucita fyonse ifyalembwa mu Malembo Yamushilo pa mulandu wakwe, bamufumya pa musalaba, bamushiika mu nindi. Lelo Lesa amubusha ku bafwa. Kabili abo afumine nabo ku Galile no kwisa ku Yerusalemu, bena balemumona inshikufye ishingi. Kanshi aba e bakambone bakwe ku bantu ba mu Israeli. Ifwe twishile kuno kukumushimikilako Imbila Nsuma iyo Lesa alaile ifikolwe fyesu. Elyo nafikilisha neci cilayo kuli ifwe fwe bana babo pakubusha Yesu ku bafwa. Efyo calembwa mu Malumbo, mwilumbo lyabubili ukuti, “‘Niwe mwana wandi, ilelo naba wiso.’ Kabili ifyo Lesa asosa pakubusha Yesu ku bafwa, nokuti takatale aleka akabole, nifi, ‘Nkakupaala icine cine ne paalo lyamushilo ilyo nalaile Davidi.’ Elyo pambi napo atila, ‘Tawakaleke Uwamushilo obe akabole.’ Kanshi Davidi mu nshita yakwe abombele imilimo Lesa amupeele, nokufwa afwa. Elyo bamushiika pamo ne fikolwe fyesu no mubili wakwe walibola. Lelo uo Lesa abusha ku bafwa, ena tabola. Kanshi bamunyinane bonse mushininkishe ukuti ku mulandu wa Mbila yakwa Yesu iyi tulebila kuli imwe, Lesa akamubelela uluse ku fyabubifi fyenu. Mushininkishe nokuti onse uwasumina Yesu, Lesa amulenga ukuba uwakaele ku fintu fyonse ifyo Amafunde yakwa Mose yalefilwa ukumulenga ukuba uwakaele. Cenjeleni kanshi, pakuti ifyo bakasesema basobele fikamufikila ifyakuti, ‘Cenjeleni mwe bamisuula! Sungukeni, mufwe! Pantu ifintu ndecita mu nshiku shenu shine shino, tamwakatale amusumina nelyo umuntu engamulondolwela!’ ” Cilya Paulo na Banaba balafuma mu sinagoga, abantu babalomba ukuti na pa bushiku bwe Sabata bukakonkapo, nalyo bakese bashimikilako pa mashiwi yamo yene. Cilya bapwisha ukulongana kwa sinagoga, Abayuda abengi na bayaluka Abayuda abengi abapetamina Lesa balakonka Paulo na Banaba. Elyo Paulo na Banaba nabo balabakonkomesha ukulashangila mu cikuuku Lesa abakwatila. Kanshi pa bushiku bwe Sabata ubwakonkelepo, abantu ni cikangafye umusumba onse balongana kukumfwa amashiwi ya Mfumu. Nomba Abayuda cilya bamona cinkupiti wa bantu, ubufuba bwabekata. Balabomfya amashiwi yamusaalula, balakaanya na fyonse ifyo Paulo alesosa. Elyo Paulo na Banaba balabebekesha abati, “Nimwe twali nokubalilapo ukushimikila amashiwi yakwa Lesa. Kanshi apo mwakaana, mwamona nokuti tamulingile mweo wape, cisuma twalamusha, tuye ku Benafyalo. Pantu ne Mfumu efyo yatukonkomesha aiti, “‘Nalikusala ukuba ulubuuto lwa Benafyalo, pakuti, ukupitila muli iwe, abantu ukufika na ku mpela ya pano isonde kuti bamona ipusukilo.’ ” Cilya Abenafyalo baumfwa ifi, basansamuka nganshi. Balalumbanya ne shiwi lya Mfumu. Na bonse abo Imfumu yasala kukumona umweo wape, basumina. Ishiwi lya Mfumu lyalasalanganafye mpanga yonse muli cilya calo. Lelo Abayuda bena balasokawila abanakashi bakankala abapetamina Lesa na bacilolo ba mu musumba ukuti bemine Paulo na Banaba. Batampa nokulacusha Paulo na Banaba. Babatamfya ukufuma na mu calo cabo. Nabo abasole babakuntila ulukungu lwa ku makasa yabo, baya na ku Ikoniamu. Abasambi ba mu Antioki bena basansamuka nganshi, baisulamo na Mupashi Wamushilo. Mu Ikoniamu namo, pamo nga mu Antioki, Paulo na Banaba balaya ku sinagoga ya Bayuda. Balafunda abantu icakuti Abayuda abengi na Bagiriki abengi basumina mu Mfumu. Lelo Abayuda abashasumine mu Mfumu balasokawila Abenafyalo, baimina ababwananyina balabacusha. Paulo na Banaba baikalako inshita ikalamba. Balefunda pa Mfumu ukwabula umwenso. Imfumu nayo yabapeela amaka yakucita ifishibilo ne finjelengwe, pakuti abantu bashininkishe ukuti ifyo balesosa pa cikuuku caiko fyacine cine. Abantu mu musumba basuka bapatukana. Bamo bawila ku Bayuda, bambi bena ku basole. Basuka Abenafyalo na Bayuda pamo pene ne ntungulushi shabo, bapanga ukulacusha Paulo na Banaba no kubatobaula amabwe. Ilyo Paulo na Banaba baumfwa ifi, bafulumukila ku Lusitila na ku Debe, imisumba ya mu calo ca Lukaonia, elyo na mu calo ca mumbali. Nako kwine balebila Imbila Nsuma. Mu Lusitila mwali umuntu uwalemana amakasa. Afyelwe icilema, kabili tatalile endapo. Uyu muntu alekutika kufyo Paulo alelanda. Paulo amulolekesha, elyo amumona ukuti nakwata icisumino cakuti apola. Aikatisha ishiwi ati, “Iminina, ololoka!” Awe umuntu afwampuka napo ekele, atampa no kulaenda. Cilya abantu bamona icacita Paulo, balasowesha mu cina Lukaonia abati, “Ala imilungu naisanguka abantu, nayikila uko tuli!” Banaba balamwita Seo. Elyo Paulo wena ico ewalelandisha balamwita Elemesi. Itempele lya mulungu Seo lyali kunse ya musumba. Shimapepo wakwa Seo na bantu ba mu musumba baleta iŋombe ishilume ishasamikwa na maluba ku mpongolo ya musumba pakuti balekele Paulo na Banaba ilambo. Ilyo abasole Paulo na Banaba baumfwa ifyo balefwaya ukucita, balepaula insalu shabo. Baiposa na mwibumba. Balapunda abati, “Mwe bantu mwe, cinshi mwalacitila ifi? Ala na ifwe tulifye bantu nga imwe bene! Ifwe twaisa kuno kukubila Imbila Nsuma kuli imwe pakuti tumufumye kuli ifi fintu fyafye. Elyo nokuti mwalukile kuli Lesa wamweo, uwabumba umulu ne calo na bemba na fyonse ifyabamo. Mu myaka yakale Lesa alekele imishobo yonse ukulacita ifyo ilefwaya. Lelo Lesa lyonse alailanga ukuti eko aba ku fisuma fyonse acita. Alamupeela imfula ukufuma ku mulu, elyo ne fisabo pa nshita yafiko. Alamupeela ifyakulya, nokulenga imitima yenu isansamuke nganshi.” Nangu abasole basosele aya mashiwi, awe nalyo line cabafishe nganshi pakulesha abantu ukuti bebalekela ilambo. Elyo Abayuda bamo abafumine ku Antioko na ku Ikonia baisa ongola amabumba ya bantu. Balasaula Paulo amabwe. Bamukulila na kunse ya musumba pantu baletontonkanya ukuti nafwa. Lelo ilyo abasambi baisa longana apo ali, Paulo aima abwelelamo nabo mu musumba. Bwaisaca, Paulo na Banaba baya ku Debe. Mu Debe, Paulo na Banaba balabila Imbila Nsuma. Awe balenga na bengi ukuba basambi ba Mfumu. Elyo babwelela ku Lusitila na ku Ikonia na ku Antioki wa mu calo ca Pisidia. Awe balakoseleshako abasambi, balabakonkomesha no kushipa mu cisumino. Balabeba abati, “Pakwingila mu Bufumu bwakwa Lesa, tuli nokupita mu macushi ayengi.” Paulo na Banaba epakusonta abakalamba cila lukuta. Elyo balapepa no kufunga icakulya epakubalubwila mu maboko ya Mfumu iyo basuminemo. Kabili cilya bapita mu calo ca Pisidia, epakufika mu calo ca Pamfulia. Mu Pega namo bafundamo amashiwi ya Mfumu, elyo baya ku Atalia. Kabili bafuma ku Atalia, babwelelamo no bwato ku Antioki, uko babalubwilile ku cikuuku cakwa Lesa pakuti babombe umulimo uo nomba bapwisha. Ilyo bafika ku Antioki, awe balonganya ulukuta. Elyo balabashimikilako fyonse ifyo Lesa abafwileko ukubomba. Balabashimikilako nefyo Lesa atungulwile Abenafyalo ku cisumino. Awe uku kwena baikalakofye inshita ikalamba na basambi. Elyo abantu bamo, abafumine ku Yudeya baishile ku Antioki. Balafunda ababwananyina ukuti, “Imwe nga tamulesembululwa, ukulingana no lutambi Mose atufunda, ninshi tekuti mupusuke.” Awe Paulo na Banaba balaumana nabo no kubikana nabo ifikansa nganshi pali uyu mulandu. Kanshi elyo bapingula ukuti Paulo na Banaba na bambi bamo, baye ku Yerusalemu kukuya monana na basole na bakalamba pali uyu mulandu. Awe ulukuta lonse lwabafishapo. Elyo bena bapita mu calo ca Fonisia ne ca Samaria, baleshimikila nefyo Abenafyalo nabo banakile Lesa. Ababwananyina bonse pakumfwa ifyo, basansamuka nganshi. Cilya bafika mu Yerusalemu, ulukuta na basole na bakalamba bonse babasekelelafye bwino. Elyo nabo balabashimikila fyonse ifyo Lesa abafwilishe ukubomba. Nomba abasumina bamo, abali mwibumba lya Bafalise baiminina balasosa abati, “Abena Kristu Abenafyalo bali nokusembululwa. Kabili tuli nokubeba ukulakonka Amafunde yakwa Mose.” Elyo abasole na bakalamba balongana pakuti bomfwane pali uyu mulandu. Awe balandaukapo nganshi pa nshita iyitali. Elyo Petelo aiminina alabeba ati, “Mwe bamunyinane, mwalishibafye bwino ukuti, ni kalefye Lesa ansalile mwibumba lyenu ukuti ndebila amashiwi ya Mbila Nsuma ku Benafyalo, pakuti nabo bayumfwe, basumine. Kabili Lesa uwaishiba imitima ya bantu, alilanga ukuti alibapokelela pakubapeela Mupashi Wamushilo, nga filya fine na ifwe atucitile. Lesa taba na kapatulula pali ifwe fwe Bayuda na Benafyalo. Pantu nabo alibabelela uluse pali ico bamusumina. Nga kanshi cinshi ico muleesesha Lesa pakutwika Abenafyalo icipe icafina, ico ifwe bene ne fikolwe fyesu twafilwa ukusenda? Awe iyoo! Na ifwe bene pamo nga basambi, cikuuku ca Mfumu Yesu ecitupususha ilyo twamusumina.” Awe ibumba lyonse lyaikalafye tondolo. Lyalakutika kufyo Banaba na Paulo baleshimika ifishibilo ne finjelengwe Lesa abapeele ukucita mu Benafyalo. Cilya bapwa ukulanda, Yakobo nao ati, “Bamunyinane, kutikeni kuno! Simoni natushimikila ukuti ni Lesa ewabalilepo ukulanga ifyo asakamana Abenafyalo, ilyo abuulilepo bamo ukuba abantu bakwe. Ifi fyayanafye bwino na mashiwi ya bakasesema. Pantu calembwa ukuti, ‘Panuma ya ifi elyo nkabwela, nkesa kuula nakabili iŋanda yakwa Davidi iyabongololoka. Nkesa wamya icitantala caiko, no kuikuulapo nakabili. Epakuti impuka ya bantu abakashala bakalefwaya Imfumu, Abenafyalo bonse abo naisalila ukuba abantu bandi. Efyasosa Imfumu, iyalenga ukuti ifi fintu fishibikwe ukufumafye ku kale.’ ” Elyo Yakobo alundapo nokuti, “Ine ndepingula ukuti, tatufwile kufushanya ifyakwafya Abenafyalo abaleyalukila kuli Lesa. Tufwile twabalembela kalata. Twabebamo ukuti, tabali nakulyako inama isho batuulile ku tulubi, bali nokutaluka ku bulalelale, tabali nakulyako inama isho baipaya ukwabula ukuteeta pa mukoshi nangu ukulyako umulopa. “Pantu ukufuma na kale Amafunde yakwa Mose balayafunda mu misumba yonse, elyo na pa bushiku bwe Sabata lyonse balayabelenga mu masinagoga.” Elyo abasole na bakalamba no lukuta lonse lwine bonse bapingushanya ukuti batume ku Antioki abantu bamo aba mwibumba lyabo, baye pamo na Paulo na Banaba. Awe basala Yuda, uo baleti Basaba, na Sailasi. Aba bantu babili bali intungulushi ishalumbuka pakati ka babwananyina. Babapeela na kalata wakusenda apalembelwe ifi, “Ifwe, fwe bamunyinenwe, abasole na bakalamba ba lukuta, kuli bamunyinefwe Abenafyalo mu Antioki, mu Siria na mu Kilikia. Twamuposha bonse. Twalyumfwa ukuti abanensu bamo aba mwibumba lyesu, balisa musakamika no kumumika imitima kufyo balandile. Aba bantu baitendekefye abene, tefwe twabebele iyoo. Kanshi ifwe twalilongana, twalisuminishanya nokuti tusale bamo, tubatume uko muli. Bakesa na babile besu Banaba na Paulo. Aba bantu baipeela onse kukubombela Imfumu yesu Yesu Kristu. Eico kanshi twatuma Yuda na Sailasi pakuti nabo bakamushimikileko ifintu twalemba muli kalata. Mupashi Wamushilo pamo na ifwe bene tulemwebafye ukuti tatulefwaya ukufushanya amafunde yakumusakamika, lelo muli nokulakonkafye aya mafunde twalalemba. Tamuli nakulyako ifyakulya fyonse batuula ku tulubi. Tamuli nakulyako umulopa. Tamuli nakulyako inama iyo baipaya ukwabula ukuteeta pa mukoshi. Muletaluka na ku bulalelale. Ifi fintu nga mwalafikonka, ninshi mulewamya. Shalenipo umutende.” Awe inkombe shaima shaya na ku Antioki. Mu Antioki inkombe shalonganya ulukuta lonse shabapeela na kalata. Cilya babelenga amashiwi yacikoseleshi ayalimo, awe basansamuka nganshi. Yuda na Sailasi, ico bena ni bakasesema, nabo balanda nabo pa nshitafye ikalamba ifyakukoselesha no kucincisha ababwananyina. Kabili cilya baikalako inshita iyilingile, ababwananyina babalekamo pakuti babwelelemo ku babatumine, abati, “Kafikenipo umutende.” Lelo Paulo na Banaba bena bashala mu Antioki. Bali pamo na bambi abengi, balefunda nokubila Imbila Nsuma ya Mfumu. Pati papite inshita, Paulo aebele Banaba ati, “Natubwelelemo, tupempule ababwananyina bonse mu misumba yonse umo twashimikile amashiwi ya Mfumu. Tumone nefyo bali mu cisumino cabo.” Banaba wena alafwaya ukusenda Yoani Mako. Lelo Paulo akaana ati, “Awe tacilolelemo, pantu alitushile ilyo twali mu Pamfulia, aleka no kulabomba na ifwe.” Awe paba nokuumana nganshi, elyo balekana. Banaba asenda Mako baya no bwato ku Saiprasi. Paulo ena asala Sailasi. Elyo ababwananyina babalubwila ku cikuuku cakwa Lesa, awe baima baya. Bapita mu Siria na mu Kilikia, balecincisha inkuta. Paulo elyo aile ku Debe na ku Lusitila. Kuli uyu musumba ekwaleikala umusambi umo ishina lyakwe ni Timote. Nyina kwa Timote ali Muyuda, kabili uwasumina muli Kristu, lelo wishi ena ali Mugiriki. Ababwananyina bonse aba mu Lusitila na ku Ikoniamu balesosa abati, “Timote muntu umusuma.” Paulo alafwaya ukuti baye nankwe pa bulendo. Kanshi epakumusembulula. Acitile ifi ku mulandu wa Bayuda bali muli cilya calo. Pantu bonse balishibe ukuti wishi Mugiriki. Ilyo balepitana mu misumba, baleshimikilako abena Kristu amafunde ayo abasole na bakalamba bapingwile mu Yerusalemu. Balebakonkomesha ukulasunga ayo mafunde. Awe cisumino ca nkuta calakoselakofye, kabili inshiku shonse inkuta shalafulilakofye ku bwingi. Paulo na banankwe bapitile mu calo ca Fulugia na mu ca Galatia. Pantu Mupashi Wamushilo talefwaya ukuti babile Imbila Nsuma mu calo ca Asia. Cilya bafika ku mupaka wa Musia, balafwaya ukuti baye mu calo ca Bitunia. Lelo Mupashi wakwa Yesu abalesha. Kanshi epakulaya, balalanya icalo ca Musia, baya na ku musumba wa Troa. Mu nshita ya bushiku, Paulo amona icimonwa. Mu cimonwa amona umwina Makedonia naiminina alemupapata aleti, “Mwabukile kuno calo ca Makedonia, mwise mutwafwe.” Atile cilya Paulo amona ici cimonwa, awe apopene twalaipekanya ukuya ku Makedonia. Pantu twalishininkishe ukuti Lesa natwita ukuya bila Imbila Nsuma kuli aba bantu. Elyo twafuma no bwato ku Troa, twalungamafye ku Samotulake. Bwaisaca epakuya ku Neapoli. Elyo twafumako twaya ku Filipi, umusumba walumbwike mu citungu ici ca Makedonia. Abena Roma ebaleikalamo. Awe na ifwe twaikalamo inshiku shimo shimo. Pa bushiku bwe Sabata, twafumina kunse ya musumba, twaya ku lulamba lwa mumana, ku ncende uko twalesubila ukuti eko Abayuda balongana kukupepa. Twaikala twalalanda na banakashi abalongeneko. Kanshi umwanakashi umo pali abo baleumfwako, ni Ludia, umwina Tiatila, kashitisha wa nsalu ishakashikila. Uyu mwanakashi alepepa Lesa. Imfumu yamunasha umutima, pakuti apokelele amashiwi Paulo alesosa. Awe umwine wine na bonse abo aleikala nabo pa ŋanda babatishiwa. Elyo atwita kumwakwe ati, “Nga cine muletontonkanya ukuti na ine ndi wasumina icine cine mu Mfumu, iseni kumwandi eko muleikala.” Awe na ifwe epakuya kumwakwe. Ubushiku bumo twaleya ku ncende uko bapepela. Elyo twakumanya umukashana umo, umusha, uwawililwe no mupashi uwakowela. Uyu mupashi walengele nokuti alesesema ifili nokucitika kuntanshi. Mukweba abantu ifili nokubacitikila kuntanshi, uyu mukashana alengele bashikulu wakwe ukulamwenamo indalama ishingi. Uyu mukashana alakonka Paulo na ifwe bene alepunda ati, “Aba bantu e basha bakwa Lesa Mukulu! Ebalemweba amashiwi yakumulanga ifyo muli nokupusuka!” Efyo akonkanyapo ukucita inshiku ishingi. Asuka Paulo afulwa, apilibuka aeba no mupashi uwakowela ati, “Ku maka yakwa Yesu Kristu, ndekweba fuma muli uyu mukashana!” Awe apopene umupashi uwakowela wamufumamo. Nomba bashikulu wa mukashana cilya bamona ukuti nomba nacipwa takuli kwakumwena indalama, baikata Paulo na Sailasi. Babatantanya, babatwala ku cilye mu lubansa lwa cisankano. Babaleta na kuli bakaputula wamilandu. Balabeba abati, “Aba bantu Bayuda, nomba baleleta icimfulunganya mu musumba wesu. Elyo balefunda ne misango iyapusana na mafunde yesu, iyo ifwe fwe bena Roma tushingasumina nangu ukukonka.” Elyo ibumba lyawilamo mukupuma Paulo na Sailasi. Bakaputula wamilandu balepaula ifyakufwala fyakwa Paulo na Sailasi, babeba nokuti babome ifikoti. Awe cilya bapwa ukubalopaula, babaposa na mu cifungo. Elyo bakonkomesha kalinda wa cifungo ukubalinda bwino. Kalinda nao pakumfwa ifyo bamukonkomesha, abaposa mu kamuputule ka mukati na nkati. Elyo akakila amolu yabo mu makoli. Cilya calafika pakati ka bushiku Paulo na Sailasi balapepa, balaimba ne nyimbo shakulumbanya Lesa. Abafungwa bambi bena balekutikakofye. Apopene icinkukuma icikalamba capita, ne ŋanda ya cifungo yonse yalatenta. Elyo kabili apopene ifiibi fyonse fyaisuka, ne minyololo ku bafungwa bonse yaiponenafye iyine. Kalinda wa cifungo ashibuka. Amona nokuti ifiibi fya cifungo fyonse nafisuka. Wena alatontonkanya ukuti abafungwa bonse nabafyuka. Kanshi asomona ulupanga alafwaya ukuipaya. Lelo Paulo apunda ne shiwi likalamba ati, “Leka, wiipaya, bonse emo tuli!” Kalinda wa cifungo epakwita abakuleta ifisaniko. Elyo ayamo ulubilo afukamina Paulo na Sailasi, aletutumafye ku mwenso. Elyo abafumisha panse, alabepusha ati, “Mukwai, ndi nokucita shani pakuti mpusuke?” Nabo bamweba abati, “Sumina Imfumu Yesu, elyo iwe na ba mu ŋanda yobe mulepusuka.” Elyo balamufunda na ba mu ŋanda yakwe bonse amashiwi ya Mfumu. Mu nshita ine iyo iya bushiku kalinda wa cifungo abasenda, alabasambila ne filonda fyabo. Awe apopene bamubatisha pamo na ba mu ŋanda yakwe bonse. Elyo aleta Paulo na Sailasi mumwakwe, abapeela ne cakulya balalya. Awe kalinda wa cifungo pamo na ba mu ŋanda yakwe bonse basansamuka nganshi ico basumina muli Lesa. Cilya bwaca ulucelo, bakaputula wamilandu batuma inkombe kuli kalinda bakonkomesha abati, “Kakula abo bantu, uleke baleya.” Awe kalinda afisha aya mashiwi kuli Paulo. Amweba ati, “Bakaputula wamilandu bakonkomesha ukuti mukakule muleya. Kanshi nomba fumeni, mufikepo umutende.” Paulo aeba inkombe ati, “Ifwe tuli bena Roma. Batuumine pa lwalala, ukwabula ukutulubulwisha, batuposa na mu cifungo. Elyo nomba balefwaya ukutufumya mu bumfisolo? Awe cakaana! Mubebe bakaputula wamilandu abene bese, ebo bese batufumye.” Awe inkombe batumine shaya fisha aya mashiwi kuli bakaputula wamilandu. Cilya baumfwa ukuti Paulo na Sailasi bena Roma, awe umwenso wabekata. Bakaputula wamilandu epakwisa balabapapata. Elyo babafumya mu cifungo. Babalomba nokuti bafume mu musumba. Ilyo Paulo na Sailasi bafuma mu cifungo, baya ku ŋanda kwa Ludia. Mwa Ludia emo bamonanina na babwananyina. Cilya bapwa ukubeba amashiwi yacikoseleshi, bafuma baya. Elyo Paulo na Sailasi bapitile mu mishi ya Amfipoli na Apolonia. Bafika na ku musumba wa Tesalonika umwali sinagoga iya Bayuda. Paulo aya ku sinagoga, ico efyo abelele ukucita. Elyo pa nshiku she Sabata shitatu, alelanshanya na bantu pa milandu yalembwa mu Malembo Yamushilo. Alabalondolwela no kubalanga ukuti Kristu ali nokucula no kushukuka ku bafwa. Paulo alasosa nokuti, “Uyu Yesu ndemushimikilapo, ala e Kristu wine.” Awe bamo basumina, balakonka Paulo na Sailasi. Ibumbafye ilikalamba ilya Bagiriki abapetamina Lesa, na banakashi bakankala abengi nabo basumina. Kanshi Abayuda baikatwa no bufuba. Balonganya ifiwelewele fya bantu ukufuma ku cisankano. Bapanga ibumba, lyaimya ne cimfulunganya mu musumba. Kabili baya sansa iŋanda yakwa Yasoni, ico balefwaya Paulo na Sailasi pakuti babalete kwibumba. Lelo ico bashibasangileko, batantanya Yasoni na babwananyina bamo babatwala na kuli bakaputula wamilandu, balepunda abati, “Aba bantu ebaleta icimfulunganya konsefye! Nomba nabesa na muno musumba wesu. Bafikila kwa Yasoni. Elyo tabalekonka amafunde yakwa kateeka mukalamba Kesalo. Balesosa nokuti kuli imfumu imbi, ishina lyaiko ni Yesu.” Pakumfwa ifi abantu bonse na bakaputula wamilandu basakamana nganshi. Elyo bakaputula wamilandu baeba Yasoni na banankwe ukulipila indalama sha cikatila mulandu. Elyo babalekamo. Cilyafye bwaila ababwananyina batuma Paulo na Sailasi ku Belea. Elyo cilya bafikako baya ku sinagoga iya Bayuda. Mu Belea mwena Abayuda bali ne cumfwila ukucila aba ku Tesalonika. Awe bena basampuka nganshi mukupokelela amashiwi yakwa Lesa. Cila bushiku balapituluka mu Malembo Yamushilo, pakumona ngefyo Paulo alelanda fyacishinka. Awe Abayuda abengi basumina. Abanakashi bakankala abengi Abagiriki na baume Abagiriki abengi nabo basumina. Nomba Abayuda mu Tesalonika baumfwako ukuti Paulo aleshimikila ishiwi lyakwa Lesa na ku Belea. Awe nabo baisako, batampa no kusokawila abantu, mwaba ne cimfulunganya. Ababwananyina nabo bwangu bwangu batuma Paulo ku calo ca ku lulamba lwa bemba. Lelo Sailasi na Timote bena bashala mu Belea. Abantu abaleshindika Paulo, bamushindika ukufika na ku musumba wa Atensi. Elyo babwelelamo ku Belea. Paulo abakonkomesha nokuti bebe Sailasi na Timote ukuti bendeshe ukuya kuntu ali. Elyo Paulo alalolela Sailasi na Timote mu Atensi. Ilyo ali mu Atensi, amwene ukuti umusumba waisulamofye utulubi, awe camusakamika nganshi. Mu sinagoga alalanshanya na Bayuda na Benafyalo abapetamina Lesa. Lelo mu mansa sha pa cisankano alelanshanyafye cila bushiku no muntu onse uo akumanya. Elyo ibumba lya bantu bamo abalekonkelela amano yakwa Epikulo na Sitoiki balabikana ifikansa. Bamo balasosa abati, “Ngoyu muntu cilandelande finshi alefwaya ukusosa?” Bambi balasosa abati, “Ali kwati alelanda pa milungu imbi imbifye.” Ico balelandila ifyo nico Paulo aleshimikila pali Yesu na pa kushukuka kwa bafwa. Elyo bamusenda bamutwala na ku cilye baleteka pa lupili lwa Aleopago Balamweba abati, “Tulefwaya ukwishiba ifi fintu fipya ulefunda. Pantu ifintu fimo ifyo ulelandapo fyeni kuli ifwe. Kanshi kuti twatemwa ukwishiba umo filolele.” Abena Atensi bonse na beni bene abaleikalamo batemwikwa icintu cimo, ukulanshanya no kumfwa ifintu ifipya. Elyo Paulo aiminina mu cilye ca pa lupili lwa Aleopago. Alasosa ati, “Mwe bena Atensi! Ine nimona ukuti mulapepa nganshi. Pantu ilyo naletandala mu musumba wenu, nimona incende isho mupepalapo. Mwenepo no bulambo bumo apo calembwa ukuti, ‘Kuli Lesa Ushaishibikwa.’ Kanshi ico cine mupepa, ico mushaishiba, eco ine nalamulondolwela. Lesa uwabumba icalo na fyonse ifyabamo, e Mfumu ya mulu ne calo. Tekala mu matempele ayakuulwa na bantu, Lesa takabila nelyo cimo, kanshi takabila nelyo cimo ico abantu bengamubombela. Pantu ni Lesa eupeela abantu ubumi nokuti balepema, eubapeela na fyonsefye. Ukufuma ku muntu umofye Lesa apanga imishobo yonse iya bantu, ababika ne mpanga yonse pano isonde lyonse. Umwine wine ewabapimina inshita ne mipaka ya fyalo fyabo. Ico Lesa acitila ifi, ni pakuti abantu balemufwaya. Kusuka umo balemufwaya, basuka bamusanga. Kwena kuli cila umo pali ifwe, Lesa taba kutali iyoo. Pantu ngefyo umo asosa ati, “‘Ni muli Lesa twakwatila umweo, emo twendela, kabili eco twabelapo.’ Kabili bushe tefyo na bakashika wa mishikakulo yenu balanda abati, ‘Na ifwe bene tuli bana bakwe’. Kanshi apo ‘tuli bana bakwa Lesa,’ tatufwile kulatontonkanya ukuti Lesa aba nge cilubi bafundi bapanga mu fyakubasabasa ifya cela ca golide nangu icela ca silifa, nangu ilibwe. Kwena Lesa alisuulako kuli ifyo fintu balecita pantu pa nshita iyo tabamwishibe. Lelo ndakai alekonkomesha abantu bonse mpanga yonse ukuti balapile no kupilibuka. Pantu Lesa alisala kale ubushiku bwakupingwilamo aba pano isonde bonse no mulinganya. Lesa alisonta no muntu wakuba kaputula wamilandu. Lesa alilanga apabuuta tuutu uyu muntu ku bantu bonse pakumubusha ku bafwa.” Cilya baumfwa Paulo alanda palwa kubuuka ku bafwa, bamo balamuseka. Bambi balasosa abati, “Pali ici cena tukesa umfwako limbi.” Kanshi Paulo epakufuma pa cilye. Lelo bamo bena balakonka Paulo, basumina na mu Mfumu. Pali abo, umo ni Dionisi shicilye wa cilye ca pa lupili, Aleopago, no mwanakashi umo ishina lyakwe ni Damali, elyo na bambipo. Elyo Paulo afumine ku Atensi aile ku Kolinti. Mu Kolinti asangamo Umuyuda umo ishina lyakwe ni Akwila, uwafyalilwe ku Ponti. Nao kanshi elyo afuminefye ku Itali no mukashi wakwe Prisila. Pantu kateeka mukalamba wa bena Roma, Kilaudio akonkomeshe ukuti, Abayuda bonse bali nokufuma mu Roma. Paulo epakuyako kukubapempula. Paulo ico asanga ukuti balebomba umulimo umo wine nao alebomba, uwakupikula amatenti yakwikalamo, awe aikala nabo. Alabomba nabo. Elyo cila bushiku bwe Sabata, aleya ku sinagoga alelanshanya na Bayuda na Bagiriki. Alefwaya ukuti basumine ifyo alebeba. Cilya Sailasi na Timote bafika ukufuma ku Makedonia, Paulo lyena inshita yonse alaikalilafye ukufunda Abayuda no kupeela bukambone ukuti Yesu e Kristu wine. Ilyo balamukaanya, balalanda ne fyamusaalula, Paulo abuula insalu shakwe alabakuntila ulukungu. Alabeba ati, “Mwailofyafye mwe bene, ine nshikwete mulandu! Ukufuma nomba ine nakulayafye ku Benafyalo.” Elyo Paulo afuma mu sinagoga, aya na kukwikala no muntu umo uupepa Lesa, ishina lyakwe ni Titio Yusito. Iŋanda yakwe yalifye mupepi na sinagoga. Kilisipo umukalamba wa sinagoga, nao asumina mu Mfumu pamo pene na ba mu ŋanda yakwe bonse. Awe na bena Kolinti abengi ilyo baumfwa ifyo Paulo alefunda, basumina no kubatishiwa babatishiwa. Ubushiku bumo mu nshita ya bushiku, Imfumu yamonekela Paulo, yalamweba aiti, “Wilatiina, konkanyapofye ukufunda, tauli nakuleka iyoo. Ine tuli nobe. Tapali nangu umo uwakukucusha, pantu abantu abengi aba muli uyu musumba bantu bandi.” Kanshi Paulo epakwikala mu musumba umwaka umo ne myeshi mutanda, alefunda abantu amashiwi yakwa Lesa. Ilyo Galio ali umulashi wa calo ca Akaia, Abayuda balongana baumfwana, baikata Paulo. Bamutwala na ku cilye. Balamwebelela abati, “Uyu muntu alesembeleka abantu ukulapepa Lesa mu musango uwapusana na mafunde yesu.” Paulo talati atampe no kulanda, Galio asosa ati, “Umfweni mwe Bayuda, nga cakuti apaba ukonaula amafunde nangu ukulufyanya fimo nga kuti nasakamana ukumfwa umulandu wenu. Lelo nga kubikanafye ifikansa pa mashiwi na pa mashina, nangu pa mafunde yenu, fyena ifyo kuti mwaumfwana mwe bene. Ine nshifwaya ukuba kaputula wamilandu ya uyo musango.” Awe abatamfisha na kunse ya cilye. Awe elyo bonse bafukukila Sositeni, umukalamba wa sinagoga, balamupuminafye pa menso ya bashicilye. Galio wena tewakuposako mano nakalya. Mu Kolinti Paulo aikelemo inshiku ishingi pamo na babwananyina. Elyo abashalikapo, aima aya no bwato ku Siria, ninshi bali na Prisila na Akwila. Mu Kenkrea, ilyo bashilati bafumemo, Paulo abeya ulukuso, pa mulandu wa cilayo alaile kuli Lesa. Ilyo bafika mu musumba wa Efeso, Paulo eko asha Prisila na Akwila. Umwine wena aya ku sinagoga alalanshanya na Bayuda. Balamulomba ukuti ekale nabo inshiku shimo shimo, lelo akaana. Pakuya alabashalikapo ati, “Nkabwela nakabili nga Lesa alefwaya.” Elyo afuma ku Efeso, aya no bwato. Ilyo afika ku Kesalia, aya kukuposha ulukuta, elyo aya ku Antioki. Mu Antioki aikalamofye inshita inono, elyo afumamo, aya alakoselesha abasambi bonse mu calo ca Galatia na Fulugia. Umuyuda umo umwina Alekisandilia, ishina lyakwe ni Apolo aishile ku Efeso. Ali uwacenjela nganshi mukulanda. Kabili uwaishibisha nganshi Amalembo Yamushilo. Alifundilwe bwino pa mafunde ya Mfumu. Ali uwakalabana nganshi mukulanda na mukufunda fyonse bwino pali Yesu. Lelo kwena aishibefye ulubatisho lwakwa Yoani. Elyo atampa ukulalanda ukwabula umwenso mu sinagoga. Cilya Prisila na Akwila baumfwa ifyo alelanda, bamusenda kumwabo. Balamulondolwela bwino inshila Lesa afwaya ukuti abantu balekonka. Elyo Apolo alafwaya ukuya ku calo ca Akaia. Ababwananyina ba mu Efeso balamukoselesha, balemba na kalata ku basambi ba mu Kolinti ukuti bamupokelele bwino. Cilya afikako, alayafwilishako abantu abo Lesa mu cikuuku cakwe alengele ukuti basumine muli Yesu. Pa mulandu wa kukalabana kwakwe, acimfya Abayuda ilyo balepaashanya pa lwalala. Alebomfya ifyalembwa mu Malembo Yamushilo pakubashinina ukuti, Yesu e Kristu wine. Ilyo Apolo acili mu Kolinti, Paulo apitile ne nshila ya ku mulundu afika na ku Efeso. Asangako abasambi bamo. Alabepusha ati, “Bushe ilyo mwasumine muli Yesu, mwalipokelele Mupashi Wamushilo?” Nabo bamwasuka abati, “Awe ifwe tatwatala atumfwa ukuti kwaliba Mupashi Wamushilo.” Elyo Paulo abepusha ati, “Nga kanshi lubatisho nshi mwabatishiwe?” Nabo bayasuka abati, “Lubatisho lwakwa Yoani.” Paulo abeba ati, “Ulubatisho lwakwa Yoani, lubatisho lwakulanga ukulapila no kupilibuka. Yoani aleeba abantu ukuti bali nokusumina uwali nokumukonka panuma, emukutila ni Yesu.” Bati bomfwe ifi, epakubatishiwa ulubatisho lwa Mfumu Yesu. Elyo Paulo abatambalikilapo amaboko, awe Mupashi Wamushilo aisa pali bena. Balanda indimi ishalekana lekana, balasesema na mashiwi yakwa Lesa. Aba bantu bali bonse pamo ni cikanga ikumi limo na babili. Pa myeshi itatu Paulo aleya ku sinagoga, alelanshanya na bantu ukwabula umwenso. Alefwaya ukuti banakile Ubufumu bwakwa Lesa. Lelo bamo bali abakosa imitima, bakaana no kusumina. Balalanda ne fyamusaalula pa cinso ca bantu pa Nshila Yesu alanga. Kanshi Paulo afumapo asenda na basambi. Cila bushiku alalanshanya nabo mu ŋanda yakusambililamo iyakwa Turano. Alecita ifi ifine pa myaka ibili. Kanshi ici calengele ukuti Abayuda na Bagiriki abaleikala mu calo ca Asia bomfwe amashiwi ya Mfumu. Lesa alecita ifipeshamano ifyakupapa ku maka apeele Paulo. Kanshi abantu balasenda ifitambala ne nsalu balemukumya nafyo, bafitwala ku balwele. Abalwele balapola na bali ne mipashi yakowela yalabafumamo. Elyo Abayuda bamo abaleendauka mukufumya imipashi yakowela, nabo baleesha ukulumbula ishina lya Mfumu Yesu, pakuti bafumye imipashi yakowela. Balasosa abati, “Ndekukonkomesha mwishina lya Mfumu Yesu, uo Paulo ashimikila, fumamo.” Bamwana Skefa abaume cine lubali e bamo pali abo balecita ifi. Sikefa ali shimapepo mucindami wa Bayuda. Lelo umupashi uwakowela wabeba auti, “Yesu nalimwishiba, elyo na Paulo wine nao nalimwishiba. Nga imwe, nimwe bani?” Awe umuntu uwawililwe no mupashi uwakowela abafukukila na maka nganshi abacimfya. Abapamaula, abacenaula, babutuka ulubilo ubwamba ukufuma mu ŋanda. Cilya Abayuda na Bagiriki abaleikala mu Efeso baumfwa ificitike, awe baikatwa no mwenso. Balalumbanya ne shina lya Mfumu Yesu. Abengi pali abo basumine muli Yesu, balailetafye abene, baleyebelela pa lwalala ifintu ifibi bacitile. Abengi pali abo abalecita ifyamalele, baleta ifitabo fyabo pamo, elyo bafyocela pa cinso ca bantu bonse. Cilya balonganya pamo imitengo ya fitabo fyonse, cafika ku ndalama sha silifa amakana amakumi yasano (50,000). Pa mulandu wa ifi ficitwa fya maka, ishiwi lya Mfumu lyalasalanganinakofye no kubomba na maka. Ilyo ifi fyati fipite, Paulo apanga ukuya ku Yerusalemu ukupita mu calo ca Makedonia na mu Akaia. Alati, “Nga nafuma ku Yerusalemu, lyena elyo nkaya tandala na ku Roma.” Kanshi epakutangisha ku Makedonia abakumwafwako babili, Timote na Elasto. Paulo wena ashala mu calo ca Asia inshiku shinono. Ni mu nshita ine iyo elyo kwaimine icimfulunganya icikalamba pa mulandu wakukonka Inshila Yesu alanga. Kafula wa fyela fya silifa, ishina lyakwe ni Demetrio, alefula ifintu ifya cela ca silifa ifyakupashanya kwitempele lya mulungu uwanakashi Atemi. Muli uyu mulungu, ababomfi balemwenano nganshi. Kanshi uyu muntu alonganya ababomfi bakwe, na bambi bonse abakwete imilimo yabo iyapalana no mulimo wakwe. Alabeba ati, “Mwe bantu mwe, namwishiba ukuti ni muli uyu mulimo emo tumwena icuma. Nomba mulemona no kuyumfwila ifyo uyu Paulo alecita. Alesosa ukuti, imilungu iyipangwa na bantu, taili imilungu ine ine iyoo. Kabili abantu ba muno Efeso, elyo ni cikangafye na bonse aba mu calo ca Asia, Paulo nabongola, balemumfwila. Nomba iciletiinya nici cakuti, umulimo wesu abantu bakausuula. Lelo teici ceka, ne tempele lya mulungu uwanakashi Atemi mukulu nalyo abantu bakalisuula. Elyo no mucinshi bapeela uyu mulungu, uo bapepa mu Asia monse na mwisonde lyonse, ukapwa.” Abantu cilya baumfwa aya mashiwi bafulwa nganshi. Balapunda abati, “Atemi mukulu wa bena Efeso!” Awe icongo ca bantu balepunda cakumana umusumba onse. Awe ibumba lya balepunda lyaikata abantu babili abena Makedonia, Gayo na Alisitako, abaleenda na Paulo. Baya balebatantanya ku cibansa ca fyangalo. Paulo alafwaya ukuya kwibumba, lelo abasambi bamulesha. Bacilolo bamo aba mu calo ca Asia, nabo batuma inkombe ishakumweba ukuti eya ku cibansa ca fyangalo. Kanshi ukulongana kwabo kwalifye ukwa fyongo fyeka fyeka. Abantu bamo balepunda ifi, elyo bambi nabo balesowesha fimbi. Abengi bena tabaishibe neco balonganine. Kabinge bamo ico bamona Abayuda balesunkila Alekisanda kuntanshi, bena balatontonkanya ukuti alipo ne fyakulanda. Elyo Alekisanda aimya ukuboko pakuti batalale. Alefwaya ukuti abalondolwele bwino bwino ifyo cili. Nomba cilya baishiba ukuti Muyuda, bonse balapunda pa nsa shibili cimo cine baleti, “Atemi mukulu wa bena Efeso!” Kalemba mukalamba wa musumba asuka atalalika ibumba. Alasosa ati, “Mwe bena Efeso, nga muntu nshi ushaishiba ukuti, umusumba wa Efeso e kalinda we tempele lyakupepelamo Atemi Mukulu? Kabili e kalinda wa cilubi cakwe cilya caponene ukufuma ku mulu? Tapali nangu umo uwingakaana ifi fintu. Kanshi imwe tekenifye imitima, mwipupumina mukucita nelyo cimo. Aba bantu muletele kuno, tabaibapo nelyo cimo mu matempele. Elyo kabili tabalandapo nangu cimo icamusaalula pali lesa wesu. Kanshi Demetrio na babomfi bakwe nga palipo ico umuntu abalufyanya, eko fili ifilye, na balashi eko bali. Kanshi ni ku cilye eko bengatwala umulandu. Kumfwa nga palipo fimbi ificilile pali ifyo, ninshi muli nokutwala ku cilye ca bena musumba. Pantu pali ifi fyacitika lelo, kuti batupeela umulandu wakucita icimfulunganya. Tapali mulandu wakupangila ici congo conse. Tekuti pabe na cakusosa mukuipokololako.” Cilya apwa ukusosa ifi, asalanganya abantu abalongene. Ilyo ifimfulunganya fyapita, Paulo alonganya abasambi bonse pamo. Alabeba amashiwi yacikoseleshi, elyo abashalikapo, aya na ku calo ca Makedonia. Apita mu fifulo ifingi ifya muli cilya calo, alekoselesha abasumina mu mashiwi ayengi. Elyo aya ku Akaia. Ku Akaia aikalako imyeshi itatu. Elyo Paulo alafwaya ukuya no bwato ku Siria. Cilya aumfwa ku bantu ukuti Abayuda balemupangila, kanshi epakutila, “Ndi nokubwelelamofye ne nshila yakupita mu Makedonia.” Abaile na Paulo ni Sopata mwana Pailusi umwina Belea, na Alisitako na Sekundo abena Tesalonika, na Gayo umwina Debe, na Timote, na Tukiko na Trofimo bena bafumine ku calo ca Asia. Aba bena batangilako, balatulolela ku Troa. Cilya Inshikunkulu Yakulyamo Imikate Ishatutumuka yapita, na ifwe twafuma ku Filipi no bwato. Panuma ya nshiku shisano, twafika ku Troa, eko twabasanga. Mu Troa, twaikalamo umulungu umo. Pa bushiku bwakutampa umulungu awe twalongene kukulya Umulalilo wa Mfumu. Elyo Paulo alafunda abantu. Ico ali nokuya ulucelo, awe akonkanyapo ukufunda mpaka cafika pakati ka bushiku. Kabili mu muputule wa pamulu umo twalongene mwali ifisaniko ifingi. Umulumendo umo ishina lyakwe Yutiko aikele pa windo. Ilyo Paulo acili alelanda, Yutiko alashipula, asuka alala. Cilya alalisha utulo, elyo aponena panshi ukufuma pa muputule wa lupungu lwabutatu. Ilyo bamutola, basanga nafwa. Elyo Paulo aikila panshi, afukama apali umulumendo, amufukatila. Alaeba abantu ati, “Mwisakamana iyoo, acili umumi!” Elyo Paulo abwelela ku muputule wa pamulu, amokaula umukate, twalalya nokulya. Kabili Paulo akonkanyapo ukulanda inshita ikalamba, bwasuka bwaca. Elyo abasha aya. Elyo babuula umulumendo bamutwala kumwabo, abansansa nganshi. Nomba ifwe twatangila twaya no bwato ku Aso. Pantu Paulo apingwile ati eko mukesa mbuula, ico wena alefwaya ukuyako na makasa. Cilya atusanga ku Aso, elyo twamusenda no bwato twaya na ku Mitulene. Bwaisaca, kabili twaima no bwato twaya fika na mupepi ne cishi ca Kiosi. Elyo ubushiku bwakonkapo twafika na ku cishi ca Samosi. Kabili mu bwakonkelepo twafika na ku Mileto. Paulo elyo apingula ukukanapita ku Efeso, pakukanapwa inshita mu calo ca Asia. Alefwaya ukufika bwangu mu Yerusalemu, ilyo ubushiku bwa Pentekoste tabulafika. Ilyo Paulo ali mu Mileto elyo atumine amashiwi ku bakalamba ba lukuta mu Efeso ukuti bese bakumane nankwe mu Mileto. Ilyo bafika, alabeba ati, “Imwe mwalishiba ifyo naleikala inshita yonse twali na imwe, ukufuma pa bushiku bwakubalilapo ilyo nafikile mu calo ca Asia. Nangu Abayuda bancushishe nganshi kufyo balepangila, lelo nalebomba ngo mubomfi wa Mfumu, uwaicefya ne filambapo. Mwalishiba nokuti nshatalile nshingashinga nelyo panono ukubila fyonse fyakumwafwilisha. Lelo nalemufunda pa lwalala na mu mayanda yenu. Abayuda na Bagiriki bena, bonse nalebakonkomesha ukuti balapile, balukile na kuli Lesa, basumine na muli Yesu, Imfumu yesu. Nomba mukukonka ifyo Mupashi alefwaya, ndeya ku Yerusalemu. Nshishibe ne fikaya ncitikilako. Ico njishibe cakuti Mupashi Wamushilo alensokako ukuti, icifungo na macushi filendolela. Lelo ine ukwenda umumi tacinsakamika iyoo. Icinsakamikafye kupwishishisha ukubomba umulimo Imfumu Yesu yampeela. Umulimo wakuba kambone wa Mbila Nsuma ya cikuuku cakwa Lesa. “Nomba ninjishiba ukuti, imwe bonse mwebo naleshimikila ifya Bufumu ilyo nalepitana uko muli, tamwakamone nakabili. Kanshi mu bushiku bwa lelo ndemweba ukuti umo nga alufya umweo wakwe, ine uyo te mulandu wandi. Pantu nalimwebafye bwino bwino fyonse ifyo Lesa afwaya. Kanshi muleisunga bwino, mulesunga no mukuni onse Mupashi Wamushilo amupeela ukwangalila. Mube bakacema ba lukuta lwakwa Lesa, ulo umwine ainonkela ku mfwa yakwe. Ninjishiba ukuti nga naya, imimbulu iyikali ikamwingilila, elyo tayakapanye mukuni wakwa Kristu. Na pali imwe bene pakema bamo, bakalalanda ifyabufi pakuti bongole abasambi, balebakonka. Kanshi muleenda abaibukila! Muleibukisha ifyo akasuba no bushiku pa myaka itatu, nalemusokako umo umo ndelila ne filamba. “Nomba namulubwila mu minwe yakwa Lesa na kwishiwi lyakwe ilyacikuuku. Ili shiwi lyakumwafwilisha no kumupeela ifyabupyani ifyo Lesa apekanishisha abantu abo aisangulwila. Ine nshatala nkwatapo ulunkumbwa lwa fyuma nangu indalama sha muntu iyoo. Na imwe mwe bene mwalishiba ukuti fyonse ifyo nalekabila pamo pene nabo twaba nabo, nalefibombelafye ne mwine. Nalimulanga ukuti tuli nokwafwa imbulwamaka mukubombesha. Tuli nokwibukisha amashiwi ya Mfumu Yesu ayo iyine yasosa aiti, ‘Insansa shaba mukupeela ukucila mukupokelela.’ ” Cilya Paulo apwa ukulanda, elyo afukama alapepa pamo nabo. Awe bonse balalila, balamukumbatila no kumutomona pakumufishapo. Nomba icabapeele ubulanda nganshi nico alandile ati, “Tamwakamone nakabili.” Awe baima balamushindika na ku bwato. Awe twashalikapo abakalamba ba mu Efeso. Elyo twaima no bwato twalungamafye ukucilinganya bemba, twafika na ku cishi ca Kosi. Ubushiku ubwakonkapo twafika na ku cishi ca Rode. Elyo ukufuma ku Rode epakuya ku Patala. Ku Patala eko twasangile ubwato bwaleya ku Fonisia. Kanshi ebo twaya nabo. Twapita mupepi icakuti twalamona ne cishi ca Saiprasi. Elyo twapitila lubali lwa ku kapinda ka kulyo ka ici cishi, twaya na ku Siria. Ubwato bwesu bwaya shiika mu musumba wa Turi, pantu mu bwato mwali ifipe ifyakupatulamo. Mu Turi twasangilemo abasambi. Twaikala nabo umulungu umo. Ico Mupashi abasokolwela, bena balesha Paulo ukuti eya ku Yerusalemu. Nomba ilyo inshita yakufumako yafika, twaima twalaya. Awe bonse pamo na bakashi babo na bana batushindika ukufika na kunse ya musumba. Elyo twafukama pa lulamba lwa bemba twalapepa. Elyo twashalikanapo, ifwe twaingila mu bwato, bena babwelelamo kumwabo. Ukufuma ku Turi, twakonkenyepo ubulendo bwesu no bwato, twaya shiika ku Tolemai. Twaposhanya na bamunyinefwe, twaikala nabo ubushiku bumo. Bwaisaca twaima, twaya fika na ku Kesalia. Mu Kesalia twafikilila kwa Filipo kabila wa Mbila Nsuma, eko twaikala nankwe. Uyu Filipo, e umo pali balya baume cine lubali abasalilwe mu Yerusalemu. Filipo ali na bana abanakashi bane, abashaupwa, bakasesema. Cilya twaikalako inshiku shimo shimo, kwaisa kasesema umo ukufuma ku Yudeya, ishina lyakwe ni Agabu. Cilya aisa uko tuli, abuula umushipi wakwa Paulo. Aikaka umwine amakasa ne fisansa. Elyo asosa ati, “Mupashi Wamushilo atila ati, ‘Umwine wa uyu mushipi efyo bakamukaka ku Bayuda mu Yerusalemu. Kabili bakamuposa na mu minwe ya Benafyalo.’ ” Ilyo twaumfwa ifi, ifwe na bakaya twalapapata Paulo ukuti eya ku Yerusalemu. Lelo Paulo wena atwasuka ati, “Bushe cinshi mwalalilishikila no kuntompola umutima? Ala ine ndifye uwaiteyanya tekukukakwafye mu Yerusalemu, lelo no kufwila pa mulandu wa Mfumu Yesu.” Awe twafilwa ukumunasha. Twaikalafye tondolo twati, “Ifyo Imfumu ilefwaya naficitike.” Ilyo papita inshiku shimo shimo, elyo twalonga ifipe fyesu, twaya na ku Yerusalemu. Pakuya, twaya na basambi bamo abena Kesalia. Batutwala ku ŋanda kwa Nasoni, uko twali nokulaikala. Uyu ali umwina Saiprasi kabili umusambi wakale na kale. Ilyo twafikile mu Yerusalemu, ababwananyina batusekelela ne nsansa nganshi. Bwaisaca twaya pamo na Paulo kukupempula Yakobo. Eko twasanga na bakalamba bonse. Awe Paulo alabaposhapo bonse. Elyo alabalondolwela fyonse ifyo Lesa acitile ku Benafyalo pa mulandu wa kubomba kwakwe. Nabo cilya baumfwa ifi, balalumbanya Lesa. Elyo balaeba Paulo abati, “Kanshi wamona we munyinefwe, Abayuda amakana na makana nabasumina mu Mfumu Yesu. Kabili bantu abaikatisha Amafunde yakwa Mose. Nomba bonse balyumfwa ukuti iwe ulafunda Abayuda bonse abaikala mu Benafyalo ukukanakonka Amafunde yakwa Mose. Ulabalesha ukusembulula abana babo. Ulabalesha no kukonka intambi sha Ciyuda. Kanshi tulecita shani? Pantu ukumfwa kwena baleumfwa ukuti nawisa. Kanshi ucite ifyo twalakweba. Tulipo na bantu abaume bane abalaya icilayo kuli Lesa. Kanshi kabiye nabo muye sangululwa nabo pamo. Ulipile ne ndalama shakubabeyela imishishi ku mitwe. Lyena bonse baleishiba ukuti ifyo bomfwa pali iwe fyabufi, kabili ulakonka na Mafunde yakwa Mose. Lelo abasumina Abenafyalo bena twalibalembela kalata pafyo twapingwile ukuti, tabali nakulyako inama batuula ku tulubi ne nama bashateeta pa mukoshi, nangu ukulyako umulopa, no kutaluka ku bulalelale.” Kanshi ubushiku ubwakonkapo Paulo epakubuula aba bantu, aisangulula pamo nabo. Elyo aingila mwi Tempele. Alaishibisha abantu ilyo inshita yakusangululwa ikapwa, nelyo cila umo umo ali nokutuula umutuulo. Ilyo inshiku cine lubali shaya kukupwa, Abayuda bamo aba ku calo ca Asia bamona Paulo mwi Tempele. Aba bantu basokawila ibumba lya bantu, baikata Paulo. Balapunda abati, “Mwe bena Israeli, twafweniko! Ala uyu e muntu apitana mpanga yonse, alefunda abantu bonse ukusuula umushobo wesu, Amafunde yakwa Mose ne Tempele. Nomba nakowesha ne Ncende Yamushilo, naingisha Abenafyalo mwi Tempele.” Balesosa ifi, ico bamwene Tulofimo umwina Efeso bali na Paulo mu musumba, kanshi balatontonkanya ukuti namuleta na mwi Tempele. Awe mu musumba mwabafye icimfulunganya ceka ceka. Abantu balongana baikata Paulo. Balamutintanya, bamufumisha kunse ye Tempele. Elyo apopene baisalako ne fiibi fye Tempele. Aba bantu balafwaya ukwipaya Paulo. Elyo amashiwi yafika ku mukalamba wa fita fya bena Roma. Bamweba abati, “Mu Yerusalemu mwabafye icimfulunganya ceka ceka.” Nao apopene abuula abakalamba ba fita umwanda umo ne fita, eko babutukila. Cilya abantu bamona umukalamba wa fita ne fita fyakwe, awe baleka ukuma Paulo. Elyo umukalamba wa fita aya kuli Paulo amwikata aeba nokuti bamukake iminyololo ibili. Umukalamba wa fita aipusha ati, “Ngoyu muntu nani? Finshi acita?” Nomba abantu mwibumba balapundafye, bamo basosa ifi, bambi basosa fimbi. Kanshi ku mulandu wa congo, umukalamba wa fita afilwa ukwishiba icilengele icimfulunganya. Kanshi umukalamba wa fita akonkomesha ifita ukumusenda mu ncende umwikala ifita. Cilya bafika pa matabo, ibumba lyacilamo ku bukali, icakuti ifita fyasumbulafye Paulo pakumusenda. Bonse abalekonka panuma balepunda ati, “Mwipayeni!” Kanshi ilyo baleingisha Paulo mu ncende umwikala ifita, Paulo aipusha umukalamba wa fita ati, “Bushe tekuti nandepo cimo na imwe?” Umukalamba wa fita amwasuka ati, “Bushe walishiba ukulanda Icigiriki? Bushe iwe tauli ulya mwina Egupto, tapalati papite inshiku ishingi apo waimishe icimfulunganya, waya ne fipondo amakana yane mu matololo?” Paulo amwasuka ati, “Ine ndi Muyuda, umwina Taso, umusumba uwalumbuka nganshi mu calo ca Kilikia. Napapata leka nande kuli aba bantu.” Awe umukalamba wa fita amusuminisha. Paulo aiminina pa matabo. Aimya no kuboko pakuti abantu baleke icongo. Ilyo baleka icongo, Paulo alabeba mu Cihibulu ati, “Bamunyinane, na imwe bashifwe, kutikeni kufyo nalamweba ukuti ine nshili na mulandu.” Nomba cilya baumfwa uko Paulo alebalandila mu Cihibulu, awe lyena patalalafye tondolo. Elyo Paulo nao alabeba ati, “Ine ndi Muyuda. Nafyalilwe mu Taso mu calo ca Kilikia. Ukukula kwena nakulile muli uno wine musumba wa Yerusalemu. Kafundisha uwansambilisha ni Gamalieli. Alinsambilisha bwino bwino ukulakonka Amafunde ayo Mose apeele ifikolwe fyesu. Nali uwakalabana nganshi mukubombela Lesa ngefi fine na imwe bonse muli lelo. Naleesha no kwipaya abantu abakonka Inshila Yesu alanga. Nalekaka abaume na banakashi no kubaposa mu cifungo. Shimapepo mukalamba na bashicilye bonse e bakambone bandi. Kabili aba bene ebampeele amakalata yakutwala kuli bamunyinabo intungulushi sha Bayuda mu Damasiko. Kanshi na ine epakuyako kukuya ikata abena Kristu no kubaleta ku Yerusalemu kukwisa bakanda.” “Kanshi natile ilyo ndeya napalama ku Damasiko, ninshi ilyo akasuba kafika pakati ka mutwe pa nshita ya 12:00. Awe apopene ulubuuto lwafuma mu mulu, lwasanika ukushinguluka apo ndi. Awe nawa panshi. Elyo naumfwa ishiwi lilenjeba aliti, ‘Saulo, Saulo ee, cinshi ico ulencushisha?’ Na ine naipusha nati, ‘Niwani we Mfumu?’ Nao anjasuka ati, ‘Nine Yesu uwa ku Nasaleti, neo iwe ulecusha.’ Abantu abo twali nabo, ulubuuto lwena balilumwene, lelo ishiwi lya walensosha, lyena tabalyumfwile. Na ine naipusha nati, ‘Nga ndecita shani we Mfumu?’ Imfumu epakunjeba ati, ‘Ima akuya mu Damasiko. Emo balaya kweba fyonse ifyo Lesa apekanya ukuti efyo uli nokucita.’ Ku mulandu wa kubekesha kwa lulya lubuuto, nasangwike impofu. Abo twali nabo epakunjikata ku minwe bantwala na mu Damasiko. “Mu Damasiko mwali umuntu umo, ishina lyakwe ni Anania. Ali umuntu uwapetamina Lesa, alenakila na Mafunde yakwa Mose. Kabili na Bayuda bonse mu Damasiko bamucindike nganshi. Kanshi Anania epakwisa kuli ine. Aisa iminina apo ndi. Anjeba ati, ‘Saulo, we munyinane akulolesha nakabili!’ Awe pa nshita ine iyo nalalolesha, namumona no kumumona. Elyo asosa ati, ‘Lesa wa fikolwe fyesu alikusala pakuti wishibe ifyo alefwaya ukucita. Alikusala nokuti umone Uwakaele, no kumfwa ishiwi lyakwe ilyo alelanda. Pantu niwe uli nokuba kambone wakwe ku bantu bonse. Uli nokubeba ifyo umfwile nefyo umwene. Nga kanshi finshi ifyo ulepembela? Ale ima, ubatishiwe, ne fyabubifi fyobe fisambike ilyo ulekuuta Imfumu.’ “Elyo nabwelulukila ku Yerusalemu. Ilyo ndi pakupepa mwi Tempele, namona icimonwa. Namona Imfumu, ilenjeba aiti, ‘Endesha, fuma bwangu mu Yerusalemu. Pantu abantu muno tabakasumine bukambone bobe pali ine.’ Na ine nayasuka nati, ‘We Mfumu, aba bantu balishiba ukuti nine naleya ku masinagoga no kuma abasumina muli iwe no kubaposa mu cifungo. Na lilya baleipaya Stefano kambone obe, na ine wine epo nali. Kabili nasuminishe nokuti bamwipaye, nasunga ne nsalu sha balemwipaya.’ Lelo Imfumu yanjebele aiti, ‘Kabiyefye, pantu ndekutuma ukutali ku Benafyalo.’ ” Abantu bonse balekutikafye mpaka ilyo Paulo asosele aya mashiwi ayakuya ku benafyalo. Elyo batampa ukulapundisha nganshi abati, “Mwipayeni! Uyu muntu alingilefye ukufwa!” Balapanga icongo nganshi, balepukanya insalu shabo mu mulu, baleulwila no lukungu mu mulu. Umukalamba wa fita akonkomesha ifita fyakwe ukwingisha Paulo mu ncende umwikala ifita. Aeba ifita ukuma Paulo ifikoti pakuti alondolole icilengele ukuti abantu balepanga icongo umusango uyu. Cilya bamukaka pakuti bamume ifikoti, Paulo aipusha umukalamba wa fita umwanda umo uwaiminine mupepi ati, “Bushe amafunde yalisuminisha ukuma umwina Roma ifikoti ukwabula ukuti bamulubulwishe?” Cilya umukalamba wa fita umwanda umo aumfwa ifi, aya ku mukalamba wabo. Amweba ati, “Bushe nawishiba ico ulecita? Uyu muntu, mwina Roma!” Kanshi umukalamba wa fita epakuya kuli Paulo amwipusha ati, “Unjebe, bushe uli mwina Roma?” Paulo nao amwasuka ati, “Ee.” Umukalamba wa fita ati, “Ine naposele indalama ishingi pakuba umwina Roma.” Paulo amwasuka ati, “Ine nafyalwafye umwina Roma.” Awe apopene abantu abali nokumulubulwisha bamutalukako. No mukalamba wa fita nao aikatwa no mwenso, ico aishiba ukuti Paulo mwina Roma, kabili namukaka na mu minyololo. Kabili ubushiku ubwakonkelepo umukalamba wa fita, ico alefwaya ukwishiba bwino umulandu Abayuda balefwaila ukwipaya Paulo, alimukakwile. Elyo aeba bashimapepo bacindami na bashicilye bonse aba cilye cikalamba ica Bayuda ukulongana. Elyo aleta Paulo amwiminika na mu lwalala. Paulo alolekesha bashicilye, elyo asosa ati, “Mwe bamunyinane, ukufikafye na lelo ine umutima wandi tausakamikwa pa cintu nelyo cimo pa cinso cakwa Lesa.” Elyo Shimapepo mukalamba, Anania aeba abali mupepi na Paulo ukumuma pa kanwa. Paulo amweba ati, “Lesa na iwe akakuma, we cibumba cashingulwa ne mpemba we! Wikele kuno kukupingula umulandu wandi ukulingana na Mafunde yakwa Mose kabili wapula mu Mafunde yakwa Mose pakweba ukuti bangume!” Elyo abeminine mupepi na Paulo bamweba abati, “Ala, uyu uletuka ni Shimapepo mukalamba wakwa Lesa!” Paulo epakwasuka ati, “Mwe bamunyinane, ala nshishibe ukuti ni Shimapepo mukalamba. Pantu calilembwa ukuti, ‘Wilasaalula kateeka wa mushobo obe.’ ” Paulo elyo amona ukuti mwibumba bamo Basaduki, bambi nabo Bafalise. Aikatisha ishiwi alaeba icilye ati, “Bamunyinane! Ine ndi Mufalise, na bafyashi bandi Bafalise. Ico bandetele kukulubulula, nico ine nsubila ukuti abafwa bakashukuka!” Cilyafye Paulo asosa ifi, apopene Abafalise na Basaduki batampa ukubikana ifikansa. Awe bashicilye bayakanikana pabili. Pantu Abasaduki bena batila, “Takwaba kushukuka kwa bafwa, takwaba bamalaika, takwaba na mipashi.” Lelo Abafalise bena balisumina ukuti fyonse fitatu eko fyaba. Awe pabuka ne congo icikalamba. Bakafundisha bamafunde bamo aba mu mpuka ya Bafalise nabo baiminamo. Balasosekesha nganshi abati, “Ifwe tatumwene cibi nelyo cimo ico uyu muntu acita. Epali umupashi nangu malaika eumwebele.” Ifikansa fyasuka fyabipisha icakuti umukalamba wa fita umwenso wamwikata ati, “Balaipaya Paulo.” Kanshi epakutumako ifita ifyakuya fumyako Paulo ku maka, no kumutwala mu ncende umwikala ifita. Cilya bwaila, Imfumu yaisa iminina apali Paulo, yamweba aiti, “Ushipefye! Ifi fine walanga mu Yerusalemu ukuti uli kambone wandi, efyo uli nokuba kambone wandi na mu Roma mwine.” Cilya bwaca Abayuda bamo balilongene mu bumfisolo, balapangana. Balapa no mulapo abati, “Ifwe tatuli nakulya nangu ukunwa nelyo cimo kanofye twatala twaipaya Paulo.” Abantu balapile uyu mulapo balicilile amakumi yane. Elyo baya kuli bashimapepo bacindami na ku bakalamba. Balabeba abati, “Ifwe natulapa umulapo ukuti tatuli nakulya nelyo cimo kanofye twatala twaipaya Paulo. Nomba imwe na bashicilye, mwebe umukalamba wa fita ukuti amuletele Paulo. Mucite kwati mulefwaya ukushininkisha umulandu wakwa Paulo bwino bwino. Ifwe natuiteyanya ukumwipaya ilyo talati afike kuli imwe.” Lelo umwipwa wakwa Paulo umwaume aumfwako uko balemupangila. Kanshi aya ingila mu ncende yaleikalamo ifita. Ayashimikilako na Paulo ifyo balemupangila! Paulo epakwita umo umukalamba wa fita umwanda umo. Amweba ati, “Twala uyu mulumendo ku mukalamba wa fita, alipo na fimo ifyakumweba.” Umukalamba wa fita umwanda umo, nao asenda umulumendo amutwala ku mukalamba wa fita. Amweba ati, “Umufungwa Paulo acinjita, elyo anjeba nokuti, ‘Twala uyu mulumendo ku mukalamba wa fita, alipo na fimo ifyakumweba.’ ” Umukalamba wa fita aikata umulumendo ku minwe amusenda ukwakuti baba beka. Elyo amwipusha ati, “Finshi ifyo uli nokunjeba?” Umulumendo amweba ati, “Abayuda nabomfwana ukuti mailo bakamulomba ukubaletela Paulo ku cilye. Bakacita kwati balefwaya ukushininkisha umulandu wakwa Paulo bwino bwino. Mwikabasuminisha, pantu kuli abantu ukucila amakumi yane abakamubelamina. Nabalapa no mulapo abati, ‘Ifwe tatuli nakulya nangu ukunwa nelyo cimo, kanofye twatala twaipaya Paulo.’ Kanshi nabaiteyanya, balelolelafye ukuti ukasuminishe.” Umukalamba wa fita aeba umulumendo ati, “Kabiye, nomba tecakwesha ukwebako umuntu ukuti naunshimikilako ifi fintu.” Elyo umukalamba wa fita aita abakalamba ba fita umwanda umo babili. Alabeba ati, “Pekanyeni ifita imyanda ibili abakuya ku Kesalia. Mupekanishishepo ne fita fya pali bakabalwe amakumi cine lubali, elyo ne fita fisenda amafumo imyanda ibili. Bali nokwima lelo ubushiku pa nshita ya 21:00. Bapekanishishe Paulo bakabalwe bamo abakwendelapo. Mukaye mufisha umutende ku mulashi Felikisi.” Elyo umukalamba wa fita alemba kalata ati, “Ine ne Kilaudio Lusia, natuma kalata kuli imwe kanabesa, mwe balashi ba Felikisi. Mwapoleni mukwai. Uyu muntu, Abayuda balimwikata, bapene no kumwipaya. Ico naumfwile ukuti mwina Roma, kanshi naileko ne fita fyandi epakuya mupokololako. Nalefwaya ukwishiba umulandu ababifishe. Eico namutwalile na ku cilye cabo. Naile sanga ukuti uyu muntu takwete mulandu wakuti bamwipailapo nangu ukumuposa mu cifungo. Umulandu walipofye kupusana pa mafunde yabo abene. Nomba ico naumfwile ukuti Abayuda balemupangila balefwaya ukumwipaya, eco namutumina kuli imwe. Elyo abo bapeela Paulo umulandu, bena nimbeba ukuleta umulandu kuli imwe.” Awe ifita fyacita fyonse ngomo mwine bafyebele. Fyasenda Paulo ubushiku, fyaya mufisha ku Antipatili. Cilya bwaca, ifita fya pa makasa fyena fyabwelelamo ku cifulo fyafumine. Ifita fya pali bakabalwe fyena fyakonkanyapo ukuya nankwe. Cilya fyafika ku Kesalia, ifita fyapeela kalata ku mulashi, fyamutwalila na Paulo. Cilya umulashi apwa ukubelenga kalata, aipusha Paulo ati, “Ni ku calo nshi wafuma?” Elyo aumfwa ukuti ni ku Kilikia. Aeba Paulo ati, “Abakupeela umulandu nga baisa elyo nkesa umfwa umulandu obe.” Elyo akonkomesha ukuti basunge Paulo mwisano ilyali kale ilyakwa Herodi. Babikeko na bakumulonda. Cilya papita inshiku shisano, Shimapepo mukalamba Anania aile ku Kesalia na bakalamba, pamo na fundi wa mafunde, ishina lyakwe ni Tetulo. Batwala no mulandu wakwa Paulo ku mulashi Felikisi. Elyo baita Paulo. Tetulo atampa no kulondolola umulandu wakwa Paulo ati, “We kanabesa Felikisi, ifwe twaikala mu cibote pa nshita iyikalamba ico muli ntungulushi yamano. Kabili namuletamo ifintu ifingi ifya buyantanshi mu calo cesu. Kabili inshita yonsefye mpanga yonse ifi ifintu filatusansamusha. Kanshi tulemutotela nganshi. Nshilefwaya ukumuposela inshita, lelo nabakutike cinono kufyo twalalanda. Ifwe natusanga ukuti uyu muntu lisakamika lya muntu. Aleta icimfulunganya konse pano isonde ukuli Abayuda. Kabili e ntungulushi ya mpuka ya bena Nasaleti. Kabili alefwaya no kukoweshe Tempele, elyo na ifwe twamwikata. [Twalefwaya ukumupingula ukulinga na mafunde yesu. Lelo umukalamba wa fita Lusia aisa mufumyapo ku makafye. Elyo Lusia aeba bonse abapeele Paulo umulandu ukuti bakese kuli imwe.] Mumwipushe mwe bene, mulesanga ukuti muli cishinka muli fyonse tulelanda pali uyu muntu.” Abayuda nabo basuminisha abati, “Cine cine nifyo fine.” Elyo umulashi aimya ukuboko alembula Paulo pakuti nao alande. Paulo nao elyo alasosa ati, “Ninjishiba ukuti nomba imyaka naifula apo mwabela kaputula wamilandu muli uno mushobo. Eico ndi ne nsansa pakuipokololako pa cinso cenu. Na mwe bene kuti mwaishiba, tekuti cicile pa nshiku ikumi limo na shibili apo nailile kukupepa ku Yerusalemu. Abayuda tabansangile ndebikana ifikansa no muntu nelyo umo mwi Tempele, nangu ukusokawila abantu mu masinagoga, nangufye ni mu musumba mwine. Elyo tapalifye nangu umo uwingalanda ifyacishinka ifyakuti fyanshinina pali iyo milandu balenjebelela. Kwena nasumina ukuti mpepa Lesa wa fikolwe fyesu ukukonka Inshila Yesu alanga, iyo bena baleti, ni mpuka ishili yacine. Lelo ine nalisumina mu Mafunde yakwa Mose na muli fyonse ifyalembwa na bakasesema. Pamo pene nga bena, na ine ndetetekela ukuti Lesa akabusha abantu abololoke na babifi ku bafwa. Eico kanshi ine lyonse mfwaya ukwenda no mutima uwakaele pa cinso cakwa Lesa na bantu. “Kwena pa myaka imo imo nalifumine mu Yerusalemu. Nabwelelefye kukuleta ifyabupe ku mushobo wandi ifyakwafwako abalanda, elyo no kulekela Lesa ilambo. Ilyo ncili ndecita ifi elyo bansanga mwi Tempele, ninshi elyo napwafye amapepo yakuisangulula. Tamwali ibumba lya bantu, kabili takwali na cimfulunganya. Lelo mwali Abayuda bamo ukufuma ku calo ca Asia. Aba ebafwile ukuleta umulandu wandi kuli imwe, kumfwa nga nabakwata umulandu na ine. Nangu aba bene bali pano, nabasose umulandu basangile nabifya ilyo naiminine mu cilye cabo. Shikanofye ninshi ilyo baiminine pakati kabo naikatishe ishiwi nasosa nati, ‘Ni pa mulandu wa kushukuka kwa bafwa eco ndelubulwila pali imwe lelo.’ ” Kanshi eico Felikisi uwaishibe bwino ifya pa Nshila Yesu alanga, aisala icilye. Abeba ati, “Umukalamba wa fita Lusia nga aisa, elyo nkesa putula umulandu wenu.” Elyo aeba umukalamba wa fita umwanda umo ukuti bali nokulasopa Paulo. Bali nokumona ukuti aleyendela icilingile, elyo na bantu bakwe balemucitila ifyo alekabila. Cilya papita inshiku shimo shimo, Felikisi aishile no mukashi wakwe Dusila, Umuyuda. Epakweba ukuti bamuletele Paulo. Elyo Felikisi alakutika kufyo Paulo alelanda palwa cisumino muli Kristu Yesu. Nomba ilyo Paulo atampa ukulanda palwa kucita ifyo Lesa afwaya, ukuisunga, na pa bushiku bwabupingushi ubuli nokwisa, awe Felikisi umwenso wamwikata. Aeba Paulo ati, “Pa nshita ino bala kabiye, nkakwita nakabili ilyo nkakwata inshita.” Kwena pa nshita imo ine Felikisi alesubila ukuti Paulo alamupeelako indalama. Kanshi eico ilingi alemwita no kulalanda nankwe. Cilya papita imyaka ibili, Pokio Fesito aishile buula amalo ya mulashi Felikisi. Ico Felikisi alefwaya ukuti Abayuda bamutemwe, epakusha Paulo mu cifungo. Cilyafye papita inshiku shitatu apo afikile mu calo, Fesito aima ku Kesalia, aya na ku Yerusalemu. Mu Yerusalemu, bashimapepo bacindami ne ntungulushi sha Bayuda baleta imilandu iyo Paulo abalufyanya. Balapapata Fesito ukuti abafweko, abaletele Paulo ku Yerusalemu. Pantu balepekanya ukumubelamina no kumwipaya ilyo alepita mu nshila. Fesito abasuka ati, “Paulo asungwa mu cifungo ku Kesalia. Elyo na ine nalaswa mbwelelemo ku Kesalia. Kanshi muleke tuye ne ntungulushi shenu shimo ku Kesalia. Elyo kuti baya mupeela umulandu, nga pali ifyo alufyanya.” Fesito aikelekofye inshiku cine konse konse nangu ikumi limo, elyo aya ku Kesalia. Bwaisaca, aikala na pa cipuna cakuputwilapo imilandu, aeba nokuti balete Paulo. Cilya Paulo afika, Abayuda abafumine ku Yerusalemu bamushinguluka. Elyo batampa ukulamubepesha imilandu iyingi, kabili iyikulu, nomba iyabula ukushininkisha. Lelo Paulo alaipokololako ati, “Ine nshacitapo nelyo cimo icakonaula amafunde ya Bayuda, nangu umusaalula kwi Tempele, nangu umusaalula kuli kateeka mukalamba Kesalo.” Fesito ico alefwaya ukuti Abayuda bamutemwe, aeba Paulo ati, “Bushe ulefwaya ukuya ku Yerusalemu, eko nkaye kulubulwisha pali iyi milandu?” Paulo ayasuka ati, “Ine umulandu wandi uli mu cilye cakwa Kesalo, emo bali nokundubulwisha. Nshalufyanya ku Bayuda nelyo cimo, na imwe ico cena namwishibafye bwino. Lelo nga nalibifyapo cimo icifwile ukuti banjipailapo, ine nshilekaana kufwa. Lelo imilandu balelanda pali ine nga yabufi, ninshi tapali nangu umo uwingamposa mu minwe yabo. Umulandu wandi uli nokuyafye kuli Kesalo.” Fesito epakulanshanya na bashicilye bakwe, elyo aeba Paulo ati, “Ulefwaya ukutwala umulandu obe kuli Kesalo, kanshi uli nokuya kuli Kesalo.” Pati papite inshiku shimo shimo, imfumu Agilipa na Benike baisa ku Kesalia kukuposha Fesito. Cilya baikalako inshiku shimo shimo, Fesito ashimikilako imfumu Agilipa umulandu wakwa Paulo. Amweba ati, “Felikisi asha umuntu umo mu cifungo. Ilyo naile ku Yerusalemu, bashimapepo bacindami na bakalamba ba Bayuda baletele imilandu iyingi pali uyu muntu. Balefwaya ukuti mupeele umulandu. Lelo ine nabebele nati, ‘Abena Roma tabakwata lutambi lwakulubwila umuntu ku muntu nelyo umo ilyo abalemupeela umulandu tabalamushinina. Elyo uo balepeela umulandu nao ali nokuipokololako mukulandila pa mulandu wakwe.’ Kanshi ilyo twaishile nabo kuno, nshapwile ne nshita. Bwaisaca naikala na pa cipuna cakuputwilapo imilandu, naeba nokuti balete Paulo. Elyo abamupeele umulandu baiminina, nomba bafilwa ukuleta umulandu nelyo umo uwakuti bamushininapo ngefyo nalesubila. Bakwetefye fimo ifyo balebikanapo ifikansa ifya pa mapepo yabo. Elyo na pa muntu umo uwafwile, ishina lyakwe ni Yesu, ico Paulo atila mumi. Kanshi nalifililwe ukwishiba icishinka pali uyu mulandu. Eico naipwishe Paulo nga kuti afwaya ukuya ku Yerusalemu pakuti eko bakaye mulubulwisha pali uyu mulandu. Lelo Paulo atile, ‘Ine umulandu wandi uli nokuyafye kuli kateeka mukalamba Kesalo, eukandubulwisha.’ Kanshi epakumusunga, nakonkomesha ne fita ifyakumusopa ukufika nelyo nkamutuma kuli Kesalo.” Agilipa elyo aeba Fesito ati, “Na ine kuti natemwa ukumumfwa uyu muntu.” Fesito nao ayasuka ati, “Ukamumfwa mailo.” Bwaisaca Agilipa na Benike baisa nabafwala ifyabufumu na bantu balebawila. Baingila na mu ŋanda yamilandu ninshi bali na bakalamba ba fita na bacindami ba mu musumba. Elyo Fesito aeba ukuti balete Paulo. Kabili Fesito alasosa ati, “We mfumu Agilipa na imwe bonse mwe bali muno na ifwe, mwamumona uyu muntu! Abayuda bonse, aba kuno Kesalia na ba ku Yerusalemu baisa kuli ine, balepunda abati, ‘Alingilefye ukufwa!’ Lelo ine nshasanga ukuti alicitapo icakuti bamwipailapo. Nomba umwine alanda ukuti umulandu wakwe uli nokuyafye kuli kateeka mukalamba Kesalo. Kanshi na ine eko ndi nokumutuma. Lelo ine nshikwetepo cishinka icakuti ningalembela kuli Kesalo pali uyu muntu. Eico namuletela kuli imwe, makamaka kuli imwe mwe mfumu Agilipa. Pakuti na imwe nga mwapituluka bwino bwino mu mulandu wakwe, elyo na ine mone ifyakulemba. Pantu ine nimona ukuti tacilungeme ukutuma umuntu wa milandu ukwabula ukulondolola umulandu acita.” Agilipa elyo aeba Paulo ati, “Kanshi nomba ilandile we mwine.” Paulo elyo aimya ukuboko alalubulula ati, “Kanabesa Agilipa! Awe lelo nashuka nganshi pakuti njilandile pa cinso cenu imilandu yonse iyo Abayuda bambepesha. Pantu imwe mwalishibafye bwino intambi shonse isha Bayuda ne fikansa babikana. Eico nalomba ukuti muntekele umutima pakumfwa ifyo nalalanda. “Abayuda bonse balishiba ubumi bwandi ukufuma ku bwaice bwandi. Balishiba na ku kale imyendele yandi mu calo candi na mu Yerusalemu. Balinjishiba ukufuma na ku kale. Kabili nga balefwaya kuti banjiminina na bukambone ukuti nali Umufalise, impuka ya bantu abasakamana nganshi ukubaka amafunde ya mipepele yesu ukucila bonse. Na nomba ndi mukulubulula pali ico nsubila mu cilayo Lesa alaya ifikolwe fyesu. Ni mukutetekela muli ici cilayo ico inko shesu shonse ikumi limo na shibili shipepela Lesa ubwaca no bwaila. Kanshi Kanabesa Mulopwe ni pa cilayo cine ici epo Abayuda bampeelela umulandu. Nga kanshi cinshi ico mushingasuminina ukuti Lesa alabusha abafwa? “Kwena na ine wine kale naletontonkanya ukuti, ndi nokwesha na maka yandi yonse ukulwisha Yesu wa ku Nasaleti. Efyo no kucita nalecita mu Yerusalemu. Bashimapepo bacindami ebampeele aya maka. Naleikata abamushilo nalebaposa na mu cifungo. Nelyo balebapingwila ukufwa, na ine wine nalesuminishako. Imikufye iyingi nalepitana mu masinagoga ndebakanda, ndebapatikisha no kusuula icisumino cabo. Kabili ico nabakwatile icipyu nganshi, naleya na ku misumba ya Benafyalo kukubacusha. “Mulandu wa uyu wine mulimo ewalengele ukuti bashimapepo bacindami bampeele ulusa na maka yakuya ku Damasiko. Kanshi twali mukuya, ninshi akasuba kafika pakati ka mutwe pa nshita ya 12:00. Elyo Kanabesa Mulopwe, namona ulubuuto ulwabekesha ukucila na kasuba lwafuma ku mulu. Lwasanika ukushinguluka apo ndi pamo nabo twali nabo. Bonse twawa panshi. Elyo naumfwa ishiwi lilenjeba mu Cihibulu aliti, ‘Saulo, Saulo cinshi uncushisha? Ala kuti waicena mukupilikita nge ŋombe ili mu minwe yakwa shikulu wakwe.’ Na ine naipusha nati, ‘Nga niwe ani we Mfumu?’ Nayo Imfumu yanjasuka aiti, ‘Nine Yesu, neo ucusha. Nomba ima, iminina. Namonekela kuli iwe ico nkusalile ukuba umubomfi wandi. Uli nokuba kambone pa fintu wamona lelo na pafyo nkakulanga kuntanshi. Nkalakupususha ku bantu ba mushobo obe na ku Benafyalo bene, abo ndekutumako. Uli nokuya bashibatula amenso, kubafumya mu mfifi no kubaleta ku lubuuto. Ukabafumya mu minwe yakwa Satana, nokubaleta kuli Lesa. Pakuti nga basumina muli ine, bakabelelwe uluse ku fyabubifi fyabo. Elyo bakashukile no kwikala pamo nabo Lesa aisangulwila.’ “Kanshi we mfumu Agilipa, nalifililwe ukukanabeela ico namwene ukufuma ku mulu. Nabalilepo mu Damasiko, elyo mu Yerusalemu na ku ba mu calo conse ica Yudeya, na ku Benafyalo nalebila ukuti bali nokulapila ifyabubifi fyabo no kubwelela kuli Lesa. Bali nokulacita ifintu ifyakulanga ukuti nabalapila no kupilibuka. Ni pali uyu mulandu epo Abayuda banjikatile ilyo nali mwi Tempele, bafwaya no kunjipaya. Lelo ku maka yakwa Lesa epo ndi na lelo. Njiminine pano kukupeela bukambone bwandi kuli bonse, ku baice na ku bakalamba. Nsosafye ifintu bakasesema na Mose basosele ukuti fili nokucitika. ‘Nefi fyakutila, Kristu ali nokucula, kabili eukabalilapo ukubuuka ku bafwa, no kuba ulubuuto lwakutungulula Abayuda na Benafyalo.’ ” Ilyo Paulo acili alelanda aya mashiwi yakuipokololako, Fesito apunda ati, “Paulo, uli shilu! Amasambililo wasambilila yalekupenya!” Paulo ayasuka ati, “Awe Mulopwe Fesito nshili shilu. Aya mashiwi nalanda yatuntulu, yacishinka. Tekuti ntiine ukulanda ifi fintu ku mfumu Agilipa, pantu yalifishiba. Ninshininkisha ukuti ifi fyonse naifishiba bwino, pantu te mu bumfisolo fyalecitika. We mfumu Agilipa, bushe walisumina mu fyalemba bakasesema? Ninjishiba ukuti walisumina!” Agilipa aeba Paulo ati, “Bushe ulesubila ukuti mu kashita kacepa ifi, emo winganjalula ukuba umwina Kristu?” Paulo amwasuka ati, “Inshita nangu icepe nangu ilepe, ine ndepepa kuli Lesa ukuti imwe bene na bonse abali muno abalekutika kufyo ndelanda lelo, bengaba nga fino ndi, ukufumyakofye iyi minyololo.” Elyo imfumu Agilipa no mulashi Fesito, na Benike na bantu bonse baima. Ilyo bafuma balalanshanya abati, “Uyu muntu tacita mulandu nelyo umo uwakumwipailapo nelyo ukumuposa mu cifungo.” Elyo Agilipa aeba Fesito ati, “Uyu muntu akaanalanda ukutwala umulandu wakwe kuli kateeka mukalamba Kesalo nga kuti twamulekamofye.” Awe basuka bapingula ukuti tuli nokuya no bwato ku Itali. Basontele Yulio umukalamba wa fita umwanda umo ukuti eo aleyangalila Paulo na bambi bamo bafungwa. Uyu Yulio ali wa mu mpuka ya fita iyaleitwa iyakwa Angusto. Mu Adilamitimu twaingila mu bwato. Ubu bwato bwali nokushika mu fyabu fya mu misumba ya mu calo ca Asia. Awe twaima twalaya. Twali na Alistako umwina Tesalonika uwa ku calo ca Makedonia. Ubushiku ubwakonkapo twafika na ku musumba wa Sidoni. Yulio ico aleumfwila Paulo uluse, amuleka ukuti aye kuli bacibusa bakwe pakuti bamwafwilisheko kufyo alekabila. Awe twafuma ku Sidoni twalaya. Nomba ico icimwela calafuma uko tuleya, awe twalakonkafye ululamba lwa cishi ca Saiprasi. Elyo twalalanya bemba wabela lubali lwa Kilikia na Pamfulia, twafika na ku cabu ca Mila mu calo ca Likia. Umo mwine mu Mila, emo umukalamba wa fita asanga icibwato icafumine ku Alekisandilia, cileya ku Itali. Kanshi emo atuninika. Pa nshikufye ishingi, twalaya no bwato panono panono. Kabili twayafiwa nganshi mpaka no kufika mupepi ku Nido. Nomba ico umwela wakosa, twafilwa no kulungama intunga twaleyamo, twakonkafye ululamba lwa cishi ca Kiliti uko umwela ushakosele, twapita mupepi na Salumone. Twakonka ululamba, lelo twayafiwa nganshi pakufika ku ncende batila, “Ifyabu Fisuma” mupepi no musumba wa Lasea. Twakokolamo nganshi muli iyi ncende. Ne nshita yakufunga ukulya yapita. Nomba caba cabusanso ukwenda pali bemba. Elyo Paulo alabasoka ati, “Mwe bantu, ine namona ukuti twalaibikafye mu busanso kuli ubu bulendo. Ifipe no bwato fikonaika, elyo na ifwe tukafwilamo.” Lelo Yulio umukalamba wa fita umwanda umo asuula ku filesosa Paulo, asuminisha amashiwi yakwa kangalila wa bwato na ya mwine wa bwato. Lelo kwena icabu cine ca Fyabu Fisuma tacalingile kwikalamo mu nshita yampepo. Eco abengi balefwaila ukufumako no bwato no kwesha ukufika ku Fenikisi pakuti eko baikala mu nshita yampepo. Fenikisi, cabu ca mu cishi ca Kiliti. Ici cabu casalalila lwa ku masamba, ne myela isano ya ku masamba, limo ifuma lwa ku kulyo, limbi ifuma ku kuso. Awe umwela watampile ukulapuupa panono panono ukufuma ku kapinda ka ku kulyo. Kanshi abantu epakutila natucite ifyo tupekenye ukucita. Awe baimya ne cakulesha ubwato ukulaenda. Elyo twaima twalakonkafye ululamba lwa cishi ca Kiliti. Lelo tapalati papite inshita, ku mulundu kwafuma icikuuku icamaka. Cafuma lwa ku kabanga lubali lwa ku kapinda ka ku kuso. Icikuuku caisa puma mu bwato, awe twafilwa no kubupindulwila ku mulundu ukulefuma icikuuku. Kanshi twabulekafye bwaya bulesendwa ne cimwela. Twasuka twapitila lwa ku kapinda ka kulyo ka ku cishi ca Kauda uko umwela ushakosele. Kwena uku nangu cayafishe, twakoselela twasuka twakakila akabwato pa mulu wa bwato bukalamba. Elyo bapisha imyando mwisamba lya bwato no kubukakisha pakuti bwionaika. Nomba, pakulesha ukuti ubwato bwipuma mu filundulundu fya micanga panshi ya menshi, ifyabela lwa ku lulamba lwa calo ca Libia, baisha ifisalu fyakwenseshako ubwato. Baleka ubwato bulesendwafye no mwela. Icikuuku naco cakonkanyapofye, bwasuka ubushiku ubwakonkapo batampa ukulaposa ifipe fimo muli bemba. Pa bwalenga shitatu abene bene batampa ukuposa muli bemba ifibombelo fimo fimo ifya bwato. Pa nshikufye ishingi akasuba ne ntanda te fyakumoneka, lelo icikuuku cena te cakunakako nakalya. Awe ifwe twalufya ne subilo lyonse ilyakupusuka. Papitafye inshiku ishingi ukwabula ukulya. Paulo epakwiminina alaeba abantu ati, “Mwe bantu, amuŋumfwa nga tatwafumine ku Kiliti. Lyena fyonse ifi nga tapali filubile nangu ukonaika. Lelo na nombaline ndemupapata, shipenifye mwinenuka! Pantu tapakafwe nelyo umo, lelo ubwato ebukonaika. Pantu lelo ubushiku malaika wakwa Lesa wandi uo mombela, acimonekela. Elyo alanjeba ati, ‘Paulo, witiina! Pantu uli nokuya lubulula pa cinso cakwa kateeka mukalamba Kesalo. Kabili Lesa ku luse lwakwe, nabika ubumi bwa bonse abo muli nabo mu bwato mu minwe yobe ukuti peloba nelyo umo.’ Kanshi mwe bantu mwe, shipenifye! Pantu ine ninsumina ukuti fyonse fikabafye ngomo malaika anjebele. Lelo kwena icimwela ciletusenda no kuya tuposa pa cishi cimo.” Pa nshiku ikumi limo na shine, icikuuku caletusendafye pali bemba wa Meditelaneani. Elyo ubushiku pakati bacoba wa bwato batampa ukulatontonkanya ukuti capala kwati tuli mupepi na ku mulundu. Elyo baponesha mu menshi umwando uo bakakileko icela icafina. Basanga ukuti pashikile imikono amakumi cine lubali na ibili (72). Elyo cilya baendelelako nakabili bapima basanga imikono amakumi yasano na ine (54). Kanshi epakutiina abati kuti ubwato bwapuma ku mabwe. Elyo baposa muli bemba ifintu fine ifyakulesha ubwato ukulaenda. Balalomba nokuti buce bwangu. Bacoba ba bwato epakwesha ukufyuka mu bwato. Baishisha na kabwato kanono mu menshi. Baba kwati bantu balefwaya ukuya posa pali bemba kuntanshi ya bwato icakulesha ubwato ukulaenda. Elyo Paulo alaeba ifita no mukalamba wa fita umwanda umo Yulio ati, “Nga mwaleka bacoba basha ubwato, ninshi teti mupusuke.” Kanshi ifita epakuputula imyando na kabwato kaponena mu menshi. Cilya caba ku macaca, Paulo alapapata bonse ukuti balye icakulya. Alabeba ati, “Inshiku nomba shaba ikumi limo na shine mulakalakafye ukwabula ukulya nelyo cimo. Namupapata lyeni icakulya. Muli nokulya nga mukwate umutende. Ala tapakabefye nelyo umo uwakuloba.” Cilya asosa ifi, Paulo abuula umukate, atasha Lesa pa cinso cabo. Elyo aumokaula atampa no kulalya. Awe bonse epakuikoselesha balya ne cakulya. Bonse fwe bali pa bwato, twali imyanda ibili na makumi cine lubali na mutanda (276). Cilya bonse twalya twaikuta, elyo balaposa iŋanu muli bemba pakuti ubwato bwangukeko. Cilya bwaca, bacoba bamona icalo, lelo bafilwa ukucishiba. Elyo bamona apo bemba aya umusonsongela mu mulundu na pa lulamba pali umucanga. Kanshi epakupingushanya ukuti beshe ukushiika pali iyi ncende. Epakuputula imyando ya fyakulesha ubwato ukulaenda, fyaponena na muli bemba. Kabili bakakulula ne myando ya nkafi. Elyo babika ne cisalu cakwensesha ubwato kuntanshi, pakuti umwela utunkilishe ubwato kuntanshi. Awe balaya balungama ku lulamba. Lelo ubwato bwapuma mu filundulundu fya micanga pesamba lya menshi no bwato bwatika mu micanga. Icipande ca bwato icakuntanshi cafilililwafye ukwenda. Elyo icakunuma naco ku mulandu wa matamba ukupumamo casuka camokaika. Ifita elyo fyaumfwana ukuti fipaye abafungwa bonse, epali baowa bafika ku mulundu, kabili bafyuka. Lelo umukalamba wa fita umwanda umo Yulio, ico alefwaya ukupususha Paulo, abalesha ukucita ifyo. Kabili abeba ati, abo bonse abaishiba ukowa, ebo babalilepo ukuiposa pali bemba, bowe ukuya ku mulundu. Abaleshalapo, bamo babukile pa fipampa, bambi pa fipimfya fya bwato. Kanshi ifi efyo bonse twapuswike, twafika na ku mulundu. Ilyo twapuswike, twafikile ku mulundu, elyo twaishiba ukuti cishi ca Molta. Abantu ba pali ici cishi batupokelelafye bwino bwino. Awe imfula yatampa ukuloka, kwaba ne mpepo. Elyo batukosesha umulilo twalaonta. Elyo Paulo aya kumbilisha inkuni, akaka ne cifinga. Ashibika na pa mulilo. Cilya insoka yabusungu yaumfwa icikabilila yafuma mu nkuni, yasuma na Paulo ku cisansa. Ilyo abantu ba muli ici cishi bamona uko icisoka cilepelela ku cisansa cakwa Paulo, balaebana abati, “Uyu muntu cine cine cipondo. Nangu apusuka ku menshi nomba Lesa talefwaya ukuti ekale umumi.” Lelo Paulo akuntila icisoka mu mulilo, ukwabula ukumfwa ubukali. Bena balasubila ukuti alafimba nangu ukuti awe panshi afwe no kufwa. Nomba cilya bamona ukuti papita inshita iyikalamba ne cakumucitikila nakalya, lyena bayaluka balatontonkanya no kusosa abati, “Uyu muntu, mulungu!” Kanshi mupepi napo twali, kwali amabala yakwa Publio, umukalamba uwaleyangalila ici cishi. Awe atupokelelafye bwino. Kabili pa nshiku shitatu atusungafye bwino bwino. Wishi wakwa Publio wena ninshi alelefye, ico alwele impepo no kupolomya umulopa. Elyo Paulo aingilamo kukumupempula. Awe amupepelela, amutambalikapo amaboko, amuposha no kumuposha. Ilyo Paulo aposha uyu muntu, abantu abalwele muli ici cishi balaisa kuli Paulo, nao alabaposha. Abantu nabo batukwatila umucinshi nganshi, nelyo twaleima no bwato, awe batulongelesha fyonse ifyo twalekabila pa bulendo. Panuma yakupwa imyeshi itatu mu Molta, elyo twaima no bwato ubwaikele mu cabu ca Molta mu nshita yampepo. Ubu bwato bwafumine ku Alekisandilia ubo baleti, “Bampundu.” Cilya twafika ku musumba wa Silakusi, awe twalindako inshiku shitatu. Ukufuma ku Silakusi twaya fika ku Legimu. Ubushiku ubwakonkapo umwela walapuupa ukufuma ku kapinda ka ku kulyo. Awe mu nshiku shibili twafika na ku Puteoli. Mu Puteoli twasangamo ababwananyina, nabo batulomba ukuti twikale nabo umulungu umo. Elyo kabili twaima twaya fika na ku Roma. Ababwananyina ba mu Roma cilya baumfwa ukuti tuli mu nshila tuleisa, batukonkela baisa fika na ku cisankano ca Apiya na pa Mayanda ya Beni Yatatu. Paulo cilya abamona, ici camuletela icikoseleshi, alatasha na Lesa. Ilyo twafikile mu Roma, Paulo bamusuminishe ukuti aleikalila eka umwine, ne cita cimo icakumulonda. Kabili cilya papita inshiku shitatu, Paulo alonganya intungulushi sha Bayuda. Alabeba ati, “Bamunyinane! Ine nshacitapo nelyo cimo icabipa ku mushobo wesu, nangu ukusuula intambi sha fikolwe fyesu. Lelo mu Yerusalemu balinjikete no kumposa mu minwe ya bena Roma. Nabo batile ilyo bandubulwisha, basanga ukuti nshikwete mulandu uwakunjipailapo. Balafwaya no kundekamo. Lelo ico Abayuda bakosapo pa mulandu wandi, awe na ine epakutila, kanshi umulandu wandi uli nokuyafye kuli kateeka mukalamba Kesalo. Lelo ine nshakwete mulandu na bantu ba mushobo wandi. Eico kanshi nombele ukumonana na imwe no kulanda na imwe. Pantu ndi mu minyololo pa mulandu wa cilayo Lesa alaya abena Israeli.” Nabo bamwasuka abati, “Ifwe tatwapokapo kalata ukufuma ku Yudeya pa mulandu obe. Elyo tapaba nelyo umo pali bamunyinefwe uwafuma ku Yudeya no kwisa tushimikila nangu ukulanda icibi nelyo cimo pali iwe. Lelo kwena tulefwaya ukumfwa ifyo iwe uletontonkanyapo. Ifwe twalishiba ukuti mpangafye yonse abantu baletila iyi mpuka wabamo tayaba bwino.” Elyo baumfwana na Paulo ubushiku bwakulongana. Pali ubu bushiku, lyena baisa longana umwaleikala Paulo, bafulilako nganshi. Alabalondolwela pa mulandu wa Bufumu bwakwa Lesa ukufumafye ulucelo mpaka na ku cungulo. Aesha nganshi ukuti beshibe bwino Yesu mu Mafunde yakwa Mose na mu fyalemba bakasesema. Bamo bena basuminisha ifyo Paulo alesosa, lelo bambi bena tabasumine iyoo. Awe basalangana ukwabula ukusuminishanya, elyo Paulo asosa aya mashiwi ayakutila, “Cine cine Mupashi Wamushilo alilungike ilyo alandile kuli kasesema Esaya ukweba ifikolwe fyesu ati, ‘Kabiye kuli aba bantu ubebe auti, Ukumfwa mwakulaumfwa, lelo tamwaleiluka. Ukulolesha mwakulalolesha, lelo tamwalemona. Pantu imitima ya aba bantu yalikutwa, na matwi yabo tayomfwa bwino, balishibatika na menso yabo. Epali baimwena na menso yabo, bayumfwila na matwi yabo, bailuka na mu mitima yabo, kabili bapilibukila kuli ine, na ine nabondapa.’ ” Paulo alundapo ati, “Kanshi mwishibe nokuti Lesa atumiine Abenafyalo amashiwi yakubapususha. Bena bakayomfwa!” Pa myaka ibili ituntulu Paulo aleikala mu ŋanda alesonkela. Alesekelelafye bonse abaleisa kukumupempula. Alebila pa Bufumu bwakwa Lesa no kufunda pa Mfumu Yesu Kristu ku muntu onse ukwabula umwenso, kabili takwali no wakumulesha. Ine Paulo umusha wakwa Kristu Yesu namulembela uyu kalata. Ni Lesa ewanjita ukuba umusole. Ewansala pakuti ndebila Imbila Nsuma. Lesa kale na kale alaile Imbila Nsuma mukutuma bakasesema bakwe, ngomo calembelwa mu Malembo Yamushilo. Imbila Nsuma itweba pali Mwane Yesu Kristu Imfumu yesu. Palwa bumuntu bwakwe, Yesu afyelwe mu lupwa lwakwa Davidi. Lelo ku Mupashi uwamushilo, Yesu alilangwa na makafye ukuti ni Mwana Lesa pakubuuka ku bafwa. Lesa ku cikuuku atukwatila muli Kristu, atulenga ukuba abasole, pakuti Kristu acindikwe. Epakuti, ntungulule imishobo yonse iya Benafyalo kukumusumina no kumunakila. Kanshi na imwe bene, Lesa alimwita ukuti mube abantu bakwa Yesu Kristu. Kanshi namulembela imwe bonse mu Roma, mwe babile bakwa Lesa, mwebo aita ukuba abamushilo. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe ne Mfumu Yesu Kristu fileba na imwe. Icapakubala, ndatasha Lesa wandi pali Yesu Kristu, pa mulandu wa imwe bonse. Ala pantu abantu isonde lyonse balelanda palwa cisumino cenu. Lesa wine uo mombela no mutima wandi onse mukubila Imbila Nsuma yakwa Mwane, e kambone wandi. Ala lyonsefye nshimulaba mu mapepo yandi. Lyonse ilyo mpepa, ndalomba Lesa ukuti nga alefwaya kuti aleka nomba naisa mupempula. Pantu ndefwaisha nganshi ukumumona, kusuka mwamona kuli ine ukulakoselela ku cafwilisho ca bupe bwakwa Mupashi. Kanshi nalosha mukutila, tukalekoseleshanya bonse ku cisumino cesu twakwata umo umo. Bamunyinane, ndefwaya mwishibe ukuti, ala imikufye iyingi napanga ukwisa mupempula, lelo ukufika na ndakai kulaba fimo ifyakundesha. Ndefwaya na kuli imwe mwe bena Roma nkamwenepo na bambi abakunakila Kristu, nga filya nacita ku Benafyalo bambi. Pantu ine ndi nokubombela abantu bonse, umuntungwa no ushili muntungwa, uwasambilila no ushasambilila. Kanshi ndefwaisha nganshi ukwisa bila Imbila Nsuma na kuli imwe, mwe bena Roma. Ine nshumfwa nsoni pa Mbila Nsuma! Imbila Nsuma e maka yakwa Lesa ayapususha bonse abasumina, pakubala Abayuda, elyo na Benafyalo bene. Pantu Imbila Nsuma isokolola ifyo Lesa atucita ukuba abakaele pa cinso cakwe, elyo neci caba mukuba ne cisumino epela. Efyo calembwa ukuti, “Umololoke ena akulaba umumi pa mulandu wa citetekelo.” Ubukali bwakwa Lesa nabusokoloka ukufuma ku mulu. Bwishile pa bantu bonse abashicita ifyo Lesa afwaya na pa fibi fyonse ifyo abantu bacita. Pantu ni ku misango yabo ibi, balesha icishinka ukwishibikwa. Kabili ifintu abantu bengeshiba pali Lesa, balifishibafye bwino. Lesa umwine ifi fintu alibeshibisha. Pantu ukufumafye apo Lesa abumbile isonde, amaka yakwe aya pe na pe na Bulesa bwakwe, nangu fyonse fishimoneka, lelo balifishibafye bwino bwino. Abantu balafimona mu fintu Lesa acita. Kanshi eico aba bantu tabakwata na kabepesho nakalya! Pantu nangu baishiba Lesa, nomba tabamucindika nga Lesa, nangu ukumutasha. Batontonkanyafye ifyaciwelewele na mano yabo yalikutwa. Baitunga ukuba abamano, kanshi fiwelewele. Bafuma na kukupepa Lesa umucindami uushifwa, balapepa utulubi utwapala umuntu uufwa, nangu utwapala ifyuni, nangu inama nangu ifikulaika panshi. Kanshi eico Lesa alibaleka bakonkelele ulunkumbwa lubi lwa mitima yabo. Bacita ifyabupulumushi ifyamusebanya nganshi. Balisuula icishinka cakwa Lesa, basalapo ubufi. Bapepa no kubombela ifibumbwa fyakwa Lesa, elyo basuula Kabumba wine wafiko, uo abantu bafwile ukulalumbanya lyonse! Ameni. Mulandu wakucita ifi fintu eco Lesa abalekela balekonkelela ulunkumbwa lubi ulwamusebanya. Abanakashi balecita ubupulumushi na banakashi banabo, ici tefyo cifwile ukuba. Abaume nabo balileka ukulala na banakashi, nomba baikatwa no lunkumbwa lubi ulwa baume banabo. Kanshi abaume balecita ubupulumushi na baume banabo. Ici cintu camusebanya nganshi. Kanshi abene ebailetelela ukukandwa pa kulungana kwabo. Apo aba bantu bakaana ukusakamana ifyacishinka pali Lesa, Lesa nao aleka amano yabo yawile ku fyabuwelewele. Nomba bacita ifintu bashifwile kucita. Balyobelelwa no bubi bwa misango yonse, ulunkumbwa lwafyuma, no lunkumbwa lwabupulumushi. Balyobelelwa ku mufimbila, kukwipayana, kukuumana, kukufinshanya, ku mufulo na ku lwambo. Balabepeshanya, bapata Lesa, bacipongwe, bacilumba, kabili bamataki. Ni ncenjeshi mukubifya, elyo tabomfwila bafyashi babo. Ni mpelwamano, tabasunga ifyo basosa, kabili tabakwata luse ne cikuuku ku banabo. Balishiba ukuti Lesa alipingula ukuti abacita ifi, balingilefye ukufwa. Nomba bena babikapofye ukulaficita. Kabili balakoselesha na bambi abaficita. We muntu we upingula umunobe, tekuti umone akabepesho nangu wingaba shani. Pantu ilyo ulepingula bambi, elyo kabili na iwe we kapingula ulecita fimo fine, ninshi uleipingulafye we mwine. Twalishiba ukuti Lesa alalungika ilyo apingula abantu abacita ifya uyo musango. Nga kanshi we muntu we upingula bambi, elyo ulecita ifyo bacita, bushe kuti watila ukapusuka ku bupingushi bwakwa Lesa? Bushe ninshi kukanasakamanafye ubukankala bwa cilela cakwa Lesa, umutekatima no kushipikisha kwakwe? Bushe ninshi kukanaishibafye ukuti Lesa alikukwatila icilela ico afwaya ukuti ulapile no kupilibuka? Nomba iwe walyumalala umutima, ukaana no kulapila. Eico ulelenga ubukali bwakwa Lesa bukacilileko pali bulya Bushiku ilyo ubukali bwakwe no bupingushi bwakwe ubwamulinganya bukasokoloka. Elyo Lesa “akapingula cila muntu ukulingana ne micitile yakwe.” Abantu ababa no mute wakuwamya, abafwaya ukuti Lesa abalumbanye, abapeele no mucinshi, no mweo uushili wakonaika, ebo Lesa akapeela umweo wape. Lelo bonse bakaitemwe, abakaana ukunakila icishinka, abakonkelela ukucita ifyabipa, ebo Lesa akakanda icibi no bukali bwakwe. Amacushi no bulanda fikafikila abantu abacita ifibi. Pakubalilapo ku Bayuda, elyo na ku Benafyalo bene. Lelo abantu bonse abawamya, bena Lesa akabalumbanya, akabacindamika, akabapeela no mutende. Pakubala ku Bayuda, elyo na ku Benafyalo bene. Pantu Lesa taba na mucishacinani. Abenafyalo tabakwata Amafunde yakwa Mose. Lelo nga babifya, bakaloba, nomba teico bashikonka Amafunde yakwa Mose. Abayuda bena balikwata Amafunde yakwa Mose. Nga babifya, bena, Lesa akabapingula ukukonka na Mafunde yakwa Mose. Pantu temukumfwafye Amafunde yakwa Mose, emo abantu babela abakaele pa cinso cakwa Lesa, lelo ni mukukonka ifyo Amafunde yakwa Mose yalanda. Abenafyalo tabakwata Mafunde yakwa Mose. Nomba nga ku mano yabuntunse bacita ififwaya Amafunde yakwa Mose, ninshi lyena baba na mafunde, nangu bashakwata Mafunde yakwa Mose. Imisango yabo ilangafye ukuti Amafunde yakwa Mose yalilembwa mu mitima yabo. Kampingu wa mu mitima yabo nao ni kambone, pantu limo alasuminisha imitontonkanishishe yabo limbi akaana ati tacilolelemo. Kanshi ngefyo Imbila Nsuma mfunda yalanda, Lesa pa bushiku bwabupingushi, asonta Yesu Kristu ukupingula abantu pa milandu yafisama mu mitima yabo. Nga iwe ni shani? Iwe uiita auti, “Ndi Muyuda.” Iwe wauminina ku Mafunde yakwa Mose. Ulaitakisha nokuti, “Ifwe fwe Bayuda nifwe babile bakwa Lesa.” Iwe walishiba ifyo Lesa afwaya ukuti ulecita. Amafunde yakwa Mose yalakutungulula ukwishiba ifilingile ukusala. Walishininkisha ukuti niwe uli nokutungulula impofu, niwe cisaniko icakusanikila abenda mu mfifi. Walishininkisha ukuti niwe uli nokufunda impelwamano nokufunda na bashilacenjela. Iwe walishininkisha ukuti Amafunde yakwa Mose yalikupanda amano, yaleka wishibe ne fyacishinka. Iwe ufunda bambi, bushe cinshi tekuti uifunde we mwine? Ubila kuli bambi ukukanaiba. Bushe iwe tawiba? Weba auti, “Mwilabembuka.” Bushe iwe taubembuka? Wapata utulubi. Kabili wapita waiba ifya mu matempele. Ulaitakisha ukuti walikwata Amafunde yakwa Mose. Nomba, bushe tamuletelafye Lesa umusebanya pakupula mu mafunde yakwe? Efyo calembwa ukuti, “Nimwe mwe Bayuda mwalenga ukuti Abenafyalo balesaalula ishina lyakwa Lesa.” Nga ulesunga Amafunde yakwa Mose, ninshi ukusembululwa kuti kwakuwamina. Lelo nga ulepula mu Mafunde yakwa Mose, awe ninshi ukusembululwa kobe kwafyefye. Umwinafyalo uushasembululwa, nga alasunga Amafunde yakwa Mose, bushe Lesa tekuti alemumona ngo muntu uwasembululwa? Umwinafyalo uushasembululwa ku mubili, lelo alesunga Amafunde yakwa Mose, wena eukakupingula we Muyuda. Iwe walisembululwa, walikwata na mafunde ayalembwa, lelo tauyasunga. Ukuba Umuyuda wine wine, teicofye ulemoneka ukuba ngo Muyuda. Elyo no kusembululwa kwacine tekwa ku mubilifye epela, iyoo. Kanshi ukuba Umuyuda wine wine, kuba Umuyuda mu mutima. Elyo no kusembululwa, kusembululwa kwa mu mutima. Uyu wena mulimo wakwa Mupashi Wamushilo te mulimo wa mafunde ayalembwa iyoo. Uyu muntu nangu abantu bashilemutasha, Lesa wena alamutasha. Bushe kanshi finshi Abayuda bacilapo pa Benafyalo? Bushe kanshi finshi Abayuda bamwenamo mukusembululwa? Awe fyena fingifye, ifyalekana lekana! Icapakubalilapofye, Abayuda ebo Lesa apeela ukulabakilila amashiwi yakwe. Nomba nangu nga cakuti bamo tabali na cisumino, bushe ukukanaba ne cisumino, ekwingalenga Lesa ukubalukila? Awe cakaana! Lesa wacishinka nangu abantu bonse babufi. Efyo calembwa ukuti, “Ilyo ulanda, bonse balamona ukuti ulalungika. Ulashinina na balekulubulwisha.” Nga kanshi kuti twatilapo shani, apo ifyo tulufyanya filanga ukuti Lesa alalungika? Bushe kuti twatila, Lesa atufyenga nga atukalipila? (Pano ndelanda na mano yabuntunse.) Awe iyoo! Lesa, nga talungika, bushe kuti apingula shani abantu bonse aba pano isonde? Umo kuti atila, “Ndi wabufi, lelo ubufi bwandi bulalumbanya Lesa pantu buleka ukuti bucishinka bwakwa Lesa bumonekeshe. Nga kanshi cinshi Lesa acili alempeela umulandu nga ne mubifi?” Ico cena e cimo nokutilafye, “Natulebifya pakuti ubusuma bulemoneka.” Efyo abantu bamo batubepesha ukuti efyo tufunda! Aba bantu cabalingafye ukukandwa. Nga kanshi ni shani? Bushe ifwe fwe Bayuda twalicilapo pa Benafyalo? Awe cakaana! Ninanda kale ukuti, Abayuda pamo na Benafyalo bene, bonse twateekwa ubusha no bubifi. Efyo calembwa ukuti, “Takwaba muntu nelyo umo uwakaele pa cinso cakwa Lesa, cinefye takwaba. Takwaba muntu nelyo umo uwiluka pafyo Lesa afwaya. Takwaba muntu nelyo umo uufwaya Lesa. Abantu bonse balifutatila Lesa. Bayalukafye ifinangwa. Tapaba nangu umo uuwamya, nangufye umo. Imikolomino yabo ni nindi ishacenama. Indimi shabo shilandafye ifyabufi. Ubusungu bwa mafwafwa bwaba pa milomo yabo. Mu tunwa twabo mwabafye ukulapisha no bukali. Aba bantu basampuka nganshi kukwipaya. Konse uko bapita, bonaushi no bulanda efishalako. Tabaishiba ifyakwikala mu cibote. Umwenso wakutiina Lesa tawaba pa finso cabo.” Nomba ifwe twalishiba ukuti fyonse ifyaba mu Mafunde yakwa Mose, fyaba nokukonkwa na bantu abo fyapeelwako. Fyapeelwa pakuti abantu bemona akabepesho. Elyo beshibe nokuti abantu bonse aba pano isonde bali nokulubulula kuli Lesa. Pantu takwaba muntu nelyo umo uwingaba uwakaele pa cinso cakwa Lesa mukusunga Amafunde yakwa Mose. Amafunde yakwa Mose yena yakulangililafye umuntu ukwishiba ukuti abifya. Nomba Lesa nasokolola ifyo afwaya ukuti alule umuntu abe uwakaele pa cinso cakwe. Kanshi temukusunga Amafunde yakwa Mose. Kwena Amafunde yakwa Mose na Bakasesema e bakambone pali uyu mulandu. Ni mu cisumino muli Yesu Kristu emo Lesa alenga ukuti abantu babe abakaele pa cinso cakwe. Efyo Lesa acita ku muntu onse uwasumina muli Kristu. Pantu Lesa taba na kapatulula. Abantu bonse balibifya kuli Lesa, kabili balafilwa no kufika ku bucindami Lesa abapekanishisha. Nomba muli Yesu Kristu uwatulubula, emo Lesa ku cikuukufye cakwe atucita ukuba abakaele pa cinso cakwe. Kabili ni mu mulopa wakwa Kristu uo Lesa alekele ukuba ilambo lyakufumisha abantu ifyabubifi, pali ico bamusumina. Kanshi mukucita ifi, Lesa atulanga ifyo aba umololoke. Ku mulandu wa mutekatima wakwe, na kale line alesuula ku fyabubifi fya bantu. Lelo muli shino nshiku mukukanasuulakofye ku fyabubifi, Lesa alanga ukuti mololoke. Kanshi efyo alanga nokuti umwine wine wakaele, kabili alenga no muntu onse uwasumina muli Yesu ukuba uwakaele. Nga kanshi finshi twingaitakishishapo? Awe nangu fimo! Nga mulandu nshi? Bushe nico tusunga Amafunde yakwa Mose? Awe iyoo, lelo nico twaba ne cisumino. Ifwe twashininkisha ukuti umuntu aba uwakaele pa cinso cakwa Lesa, teico asunga Amafunde yakwa Mose, lelo nico aba ne cisumino. Bushe Lesa ni Lesa wa Bayuda beka? Bushe tali Lesa wa Benafyalo nabo bene? Ee, cine cine na Benafyalo bene nabo ni Lesa wabo. Kwabafye Lesa umo, eulenga Abayuda babe abakaele pa cinso cakwe ico basumina. Kabili eulenga na Benafyalo nabo babe abakaele pa cinso cakwe ico basumina. Bushe calola mukutila tuleonaula Amafunde yakwa Mose ku cisumino ici? Awe cakaana, tulekosha na Mafunde yakwa Mose. Nga kanshi kuti twatila shani pali Abrahamu icikolwe cesu? Nga cakuti kufyo alebomba fyalengele ukuti aba uwakaele pa cinso cakwa Lesa, lyena Abrahamu kuti amona icakuitakishishapo. Nomba tekuti aitakishe pa cinso cakwa Lesa. Pantu Amalembo Yamushilo yatila, “Abrahamu asumine Lesa, na pa mulandu wa cisumino cakwe, Lesa amumwene ukuba uwakaele pa cinso cakwe.” Umuntu uubomba alamwenamo amalipilo. Elyo tekuti batile amalipilo apoka bupe, awe iyoo, malipilo pali ico abomba. Lelo umuntu uushibomba asuminafye muli Lesa uulenga ababi ukuba abakaele, uyu muntu wena icisumino cakwe calenga ukuti Lesa amumona ukuba uwakaele pa cinso cakwe. Eifyo fine na Davidi alanda pa kushuka kwa muntu uo Lesa aeba ukuti wakaele pa cinso cakwe, nelyo tabombapo nelyo cimo. Atila ati, “Balishuka abantu abo Lesa abelela uluse pafyo balufyanya, abo Lesa afumisha ifyabubifi fyabo. Alishuka umuntu uo ifyabubifi fyakwe Imfumu tayakatale aifibukishako.” Bushe ili shuko Davidi aleeba, lya bantufye abasembululwa? Awe iyoo, lishuko lya bantu na bashasembululwa bene. Pantu natusosa ukuti, “Abrahamu asumine Lesa, na pa mulandu wa cisumino cakwe Lesa amumwene ukuba uwakaele pa cinso cakwe.” Bushe ici cacitike lilali? Bushe lintu Abrahamu asembulwilwe nangu lintu ali talasembululwa? Ala cacitike ilyo ali talasembululwa, te panuma yakusembululwa. Kanshi ukusembululwa kwakwe cali cishibilo cakushininkisha ukuti icisumino cakwa Abrahamu muli Lesa, ilyo ali talasembululwa, ecalengele ukuti Lesa amumone ukuti wakaele. Kanshi efyo Abrahamu aba icikolwe ca bantu bonse abasumina Lesa nelyo bashasembululwa. Elyo Lesa nao abamona ukuti bakaele pa cinso cakwe nangu bashasembululwa. Kanshi nomba efyo Abrahamu aba icikolwe ca bantu abasembululwa. Teicofye basembululwa, lelo nico benda ne cisumino ico icikolwe cesu Abrahamu akwete ilyo ali talasembululwa. Lesa alaile ukupeela Abrahamu na ba mu lupwa lwakwe isonde lyonse. Lesa talaile Abrahamu ici cilayo ico alesunga Amafunde yakwa Mose, lelo ni pa cisumino cakwe muli Lesa ecalengele wena abe uwakaele pa cinso cakwa Lesa. Lesa nga alaile ukupeela icalo kuli abo abasunga Amafunde yakwa Mose, ninshi icisumino nga cafyefye, elyo ne cilayo cine naco nga cafyefye. Lesa alafulwa nga twapula mu mafunde. Nomba nga tapali mafunde, ninshi teti pabe kupula mu mafunde. Lesa alaile icilayo kuli Abrahamu, ico Abrahamu asumine muli Lesa. Epakuti bashininkishe ukuti icilayo bupefye bwakwa Lesa ku ba mu lupwa lonse ulwakwa Abrahamu. Kanshi temukutila ni ku bantufye abasunga Amafunde yakwa Mose beka, lelo na kuli bonse abasumina nga Abrahamu. Pantu Abrahamu e cikolwe cesu bonse mu cisumino. Efyo calembwa ukuti “Nakucita icikolwe ca mishobo iyingi.” Kanshi pa cinso cakwa Lesa, uo Abrahamu asuminemo, Abrahamu cikolwe cesu. Uyu wine Lesa eulenga abafwa ukuba abomi, eweba ifishaliko ukuti fibeko. Abrahamu ena, nangu tapali cakuti atetekelemo, abikilepofye ukusumina no kutetekela muli Lesa, kanshi epakuba icikolwe ca mishobo iyingi. Efyo calembwa ukuti, “Ifi fine efikaba na bana bobe.” Abrahamu ali ne myaka yakufyalwa cikanga umwanda umo. Nomba nangu mu mitontonkanishishe yakwe amwene ukuti umubili wakwe naunakuka, elyo Sara nao tekuti afyale umwana pantu nakota, awe nalyo line tanenwike mu cisumino. Talufishe cisumino cakwe, nangu ukutwishika pa cilayo Lesa amulaile. Icisumino cakwe calemukoselesha alelumbanya na Lesa. Alishininkishe nganshi ukuti Lesa aliba na maka yakucita conse ico alaya. Cisumino cakwe calengele ukuti Lesa amone Abrahamu ukuti wakaele pa cinso cakwe. Aya mashiwi yakuti, “Lesa amumwene ukuba uwakaele pa cinso cakwe,” tayalembelwa Abrahamu eka iyoo. Yalembelwa na kuli ifwe fwe bali nokuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, ico twasumina muli uyu wabushishe Yesu Imfumu yesu ku bafwa. Lesa alekele ukuti Yesu afwe pa mulandu wa fyabubifi fyesu, elyo aisa mubusha ku bafwa, pakuti tube abakaele pa cinso cakwa Lesa. Apo pa mulandu wa cisumino twaba abakaele pa cinso cakwa Lesa, kanshi Imfumu yesu Yesu Kristu alileta umutende pakati ka ifwe na Lesa. Cisumino muli Yesu Kristu emo twashukila icikuuku cakwa Lesa, ico tulimo. Eico tulasansamuka pakusubila ukuti na ifwe tukakuma ku bucindami bwakwa Lesa. Teici ceka iyoo, tulasansamuka na mu macushi mwine. Pantu twalishiba ukuti amacushi yalenga ukushipikisha. Ukushipikisha nako kulenga tukwate imibeele yacishinka, ne mibeele yacishinka nayo ilenga ukuti tukwate ukusubila. Kabili ifyo tusubila, tukafimona, pantu Lesa alipongolwela icitemwiko cakwe mu mitima yesu pakutupeela Mupashi Wamushilo. Pa nshita Lesa apimine, ilyo twali imbulwamaka, elyo Kristu aishile fwila abashapetamina Lesa. Calyafya umuntu ukufwila pa muntu uwakaele. Nalimo kwena umuntu kuti asumina ukufwila pa muntu umusuma. Lelo kwena Lesa alilanga ifyo atutemwa pakuleka ukuti Kristu atufwile ilyo tucili ababifi! Apo umulopa wakwa Kristu walitwalula ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, bushe kanshi kuti afilwa shani ukutupususha ku bukali bwakwe? Ilyo twali abalwani bakwa Lesa, Lesa umwine atuwikishenye nankwe mu mfwa yakwa Mwane. Apo nomba twawikishanya nankwe, bushe kanshi kuti umweo wakwa Mwane wakaana shani ukutupususha? Kabili teici ceka iyoo, lelo tulasansamuka na pali ico Lesa atuwikishanya nankwe mu Mfumu yesu Yesu Kristu. Umuntu umo ewalenga ububifi ukwisa muno calo, elyo ububifi nabo bwaleta imfwa. Kanshi nomba imfwa yalisalangana ku bantu bonse, pantu bonse balibifya. Ububifi bwali muno calo, ninshi na Lesa talati apeele Amafunde yakwa Mose. Ukushili mafunde, tekuti kube ububifi bwakupula mu mafunde. Lelo ukufuma pa nshita yakwa Adamu ukufika na ku nshita yakwa Mose, abantu bonse bateekelwe ne mfwa. Lelo kwena bena tababifishe mukupula mu cebo cakwa Lesa nga Adamu. Lelo ubupe bwakwa Lesa tekuti tubupashanye ku bubifi bwakwa Adamu. Cine cine ububifi bwa muntu umo bwalenga abantu abengi ukufwa. Nomba icikuuku cakwa Lesa cena calicilapo nganshi. Pantu ku cikuuku ca muntufye umo Yesu Kristu, Lesa apeela ubupe bwakwe ku bantu abengi. Kabili ifyo ubupe bwakwa Lesa bubomba fyalipusana nefyo ububifi bwakwa Adamu bwabomba. Ububifi bwakwa Adamu bwalengele ukupingwilwa ukukandwa. Lelo ubupe bwakwa Lesa bwena, nangu abantu babifishe imiku iyingi, bwabalenga ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Cine cine ububifi bwa muntu umo bwalenga imfwa ileteeka, ico umuntu umo abifishe. Lelo ifyabomba umuntu umofye Yesu Kristu fyalicilapo nganshi! Kristu alitupeela icikuuku cakwa Lesa no kuba abakaele pa cinso cakwe, pakuti tuleteeka pakuba abomi. Kanshi nga filya fine ububifi bwa muntu umo bwalenga abantu bonse ukupingwilwa ukukandwa, efyo no mulimo umo usuma uo muntu umo abomba, wakulenga abantu bonse ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa no kukwata umweo. Kanshi nga filya fine abantu bonse basanguka ababi ico umuntu umo akeene ukunakila Lesa, efyo fine ico umuntu umo anakila Lesa, calenga ukuti abantu abengi babe abakaele pa cinso cakwa Lesa. Amafunde yakwa Mose, yaishile fusha ifyakulufyanya. Lelo kwena nangu ifyabubifi fyafulileko, icikuuku cakwa Lesa cena calicilapo nganshi. Kanshi nga filya ububifi bwaleteeka abantu ico bafwa, efyo ne cikuuku cakwa Lesa citeeka abantu ico abalenga ukuti babe abakaele pa cinso cakwe. Elyo neci cilenga ukutwala abantu ku mweo wape, ku maka yakwa Yesu Kristu Imfumu yesu. Bushe kanshi tutile shani? Bushe tutwalilile ukwikala mu bubifi, pakuti icikuuku cakwa Lesa cicilileko? Awe iyoo! Ifwe twalifuma ku bubifi calipwa, nga kuti twaikala mu bubifi shani? Bushe tamwaishiba ukuti fwe babatishiwa mu lubatisho lwakwa Kristu Yesu, twalifwa nankwe pamo mu lubatisho? Mu lubatisho mwena, twalifwa no kushiikwa nankwe pamo. Epakuti, nga filya Kristu abuuka ku bafwa ku maka yakwa Wishi ayakupapa, efyo na ifwe tuleenda no mweo upya. Apo twalyampana na Kristu mukufwa pamo nankwe, kanshi tukampana nankwe mukushukuka nga filya fine ashukwike. Twalishiba ukuti bumuntu bwesu bwakale bwalitanikwa na Yesu pa musalaba. Epakuti bumuntu bwesu ubwateekwa no bubifi bonaike. Twiba basha babubifi nakabili. Pantu umuntu nga afwa, ninshi alubuka ku busha bwa bubifi. Apo twafwa pamo na Kristu, twalisumina ukuti kanshi na ifwe tukaba abomi pamo na Kristu. Twalishiba ukuti Kristu alibuuka ku bafwa, takatale afwa nakabili. Imfwa tayakwata maka pali ena. Ilyo afwile, afwilile pa bubifi, afwa umuku umo calipwa. Nomba aba umumi, ni Lesa eo abelapo umumi. Mu nshila imo ine efyo na imwe muleimona ukuti mwalifwa ku lubali lwa bubifi, lelo mwakulaikala abomi kuli Lesa mukuba pamo na Kristu Yesu. Kanshi mwilaleka ububifi buleteeka imibili yenu iyinakufwa. Kabili mwilakonkelela ulunkumbwa lubi lwa mibili yenu. Mwilaleka icilundwa nelyo cimo ica mubili wenu ukuya kukubifya, ukucicita icibombelo ca fibi. Lelo muleituula kuli Lesa. Muleimona nga bantu Lesa abusha ku bafwa no kubapeela umweo. Kanshi muletuula ifilundwa fyonse ifya mibili yenu fibe ifibombelo fyakucitilako fyonse ifyo Lesa afwaya. Kanshi imwe tamuli nakuteekwa no bubifi. Imwe tamuteekwa na Mafunde yakwa Mose iyoo, lelo cikuuku cakwa Lesa ecimuteeka. Bushe kanshi tutile shani? Bushe ico tushiteekwa na Mafunde yakwa Mose, tuteekwa ne cikuuku cakwa Lesa, bushe eco twingalabifisha? Awe cakaana. Mwalishiba ukuti ilyo mwaipeela kukubombela umuntu umo nga basha, ninshi muli basha ba uyo muntu mulenakila. Atemwa kuti mwalanakila ububifi ubukamutwala ku mfwa, nangu mwalanakila Lesa icikalenga ukuti mucite ifyo Lesa afwaya. Lelo ndatasha Lesa! Pantu mwali abasha babubifi, lelo nomba mulenakila ne mitima yenu yonse kuli fyonse ifyo twamufunda. Kanshi nomba mwalilubuka ku bubifi, nomba muli basha bakucita ifyo Lesa afwaya. Kanshi nomba nalalanda amashiwi yabuntunse, pantu muli bumuntu bwenu mucili abanakuka. Kale mwaipeele onse kukucita ifyabupulumushi ne fibi ifyaleya filefulilakofye. Kanshi eifyo fine nomba ipeeleni onse nga basha bakucita ifyo Lesa afwaya, pakuti mube abamushilo. Ilyo mwali abasha babubifi, tamwalesakamikwa kukucita ifyo Lesa afwaya. Nga finshi mwalemwenamo mukucita ifyo fintu fyonse ifimuletela nomba insoni? Ifyo fintu fitwalafye ku mfwa! Nomba mwalilubuka ku bubifi, muli basha bakwa Lesa. Nomba mwalishukila ukuituula onse kuli Lesa no kushukila umweo wape. Pantu amalipilo ya bubifi ni mfwa. Lelo ubupe bwakwa Lesa, bwena mweo wa pe ubo tushukila muli Yesu Kristu Imfumu yesu. Bamunyinane, cine cine mwalailuka pafyo nalamweba, pantu imwe bonse mwalishiba ifyo amafunde yaba. Ni pa nshita umuntu acili umumi elyo akonka amafunde. Kuti twamona ku mafunde pa mwanakashi uwaupwa. Umwanakashi uwaupwa tekuti aye upwa ku mwaume umbi ilyo wiba acili umumi. Nomba nga afwa, lyena ninshi ifunde lyakuba umukashi wakwe lyapwa. Kanshi umwanakashi nga aya upwa ku mwaume umbi ilyo wiba acili umumi, ninshi uyu mwanakashi balamwita umucende. Nomba nga wiba afwa, lyena ninshi ifunde lyakuba umukashi wakwe lyapwa. Nga cakuti aupwa ku mwaume umbi, tekuti balemwita umucende. Kanshi nifyo fine kuli imwe bamunyinane. Imwe nomba muli filundwa fya mubili wakwa Kristu. Kanshi calipwa, mwalifuma ku Mafunde yakwa Mose. Imwe nomba muli bantu bakwa uyu Lesa abushishe ku bafwa, pakuti na ifwe tulebombela Lesa icisuma. Ilyo twalakonkelela imikalile yabuntunse, Amafunde yakwa Mose yalengele ulunkumbwa lubi lwa mu mibili yesu ukuti tulebombafye ifyakutuletela imfwa. Kanshi apo capwilililafye twalisha icatuteekele ubusha, nomba twalilubuka ku Mafunde yakwa Mose. Kanshi nomba tatubombela Lesa mukukonka amafunde yalembelwe kale, lelo tukonka umusango upya wakwa Mupashi Wamushilo. Nga kanshi tutile shani? Bushe Amafunde yakwa Mose e bubifi bwine? Awe iyoo! Lelo kwena ukwabula ukwishiba Amafunde yakwa Mose, nga tekuti njishibe ifyo ububifi bwaba. Pantu amafunde ayakaana kunjeba ukuti, “Wilakumbwa,” awe ine no lunkumbwa nga nshalwishiba. Lelo ni muli ici cebo emo ububifi bwabelama no kundetela ulunkumbwa lwa misango ne misango. Pantu ukwabula Amafunde yakwa Mose ninshi ububifi takuli. Na ine wine nali uwamweo ilyo nshilaishiba Mafunde yakwa Mose. Nomba ilyo naishiba icebo, no bubifi bwaisa mu bumi bwandi no kufwa nafwa. Kanshi icebo ico cine icali nokumpeela umweo, ine nasanga ukuti ecandetela imfwa. Pantu ububifi bwabomfeshe icebo no kumbepaika. Kanshi ububifi bwaingila mu cebo no kunjipaya. Kwena Amafunde yakwa Mose yamushilo, ne cebo cine camushilo, cisuma, citutungulula na kukucita ifyo Lesa afwaya. Bushe calola mukutila icintu cisuma ecandetela imfwa? Awe iyoo! Bubifi ebwanjipaya. Ububifi bwabomfya icintu icisuma eco bwanjipailako, pakuti icine cine cishibikwe ifyo bwaba. Kanshi icebo citulanga ifyo ububifi bwabipisha. Bonse twalishiba ukuti Amafunde yakwa Mose, mafunde yakwa Lesa. Lelo ine ndi muntufye, nateekwa ubusha no bubifi. Ifyo ncita, nshishiba neco mficitila. Kabili ifyo ndefwaya ukucita, nshicita. Elyo nasanga ndecita ifyo napata ukucita. Ilyo ncita ifyo nshifwaya kucita, ninshi nasuminisha ukuti Amafunde yakwa Mose yasuma. Kanshi ilyo ncita ifintu ncita, teine ncita, lelo bubifi ubwaba muli ine. Nalishiba ukuti mu buntunse bwandi, tekuti ncite icisuma nelyo cimo. Pantu ine nangu ningafwaya ukucita ifisuma, awe ndafilwa ukuficita. Pantu ifisuma mfwaya ukucita, nshicita. Lelo ifibi ifyo nshifwaya kucita, efyo ncita. Kanshi ilyo ncita ifintu nshilefwaya kucita, ninshi teine ncita ifyo, lelo bubifi ubwaba muli ine ebucita ifyo. Kanshi lyonse ifyo ciba nifi, lyonse ilyo mfwaya ukucita icintu icisuma, nsanga ndecita icibi. Mu mutima wandi mwena nalitemwa nganshi amafunde yakwa Lesa. Lelo umubili wandi ukonkelelafye fimbi ifyapusana nefyo umutima ufwaya. Ici ecalenga ukuti ububifi bwaba muli ine bunteeke ubusha. Yangu ne mulanda wine wine! Nani akampokololako kuli ici cimubili icilentwala ku mfwa? Lesa nakutotela, pa mulandu wakwa Yesu Kristu Imfumu yesu. Kanshi ifi efyo caba kuli ine. Mu mutima wandi ndafwaya ukubombela Lesa, nomba bumuntu bwandi bwena bufwayafye ukubombela ububifi. Abantu ababa muli Kristu Yesu, bena tabakabapeele umulandu. Pantu maka yakwa Mupashi uupeela umweo, eyatupususha ku maka ya bubifi ne mfwa, ico twaba muli Kristu Yesu. Lesa alibomba ifyo Amafunde yakwa Mose yafililwe ukubomba, ku mulandu wa bunasha bwabuntunse. Ni pa mulandu wa bubifi Lesa atumine Mwane uwaishile aluka umuntu nga ifwe, fwe babubifi, pakuti onaule ububifi. Ico Lesa acitila ifyo, ni pakuti ifintu ifyalungama ifyo Amafunde yakwa Mose yafwaya fifikilishiwe muli ifwe, ico tuletungululwa na Mupashi Wamushilo, tatuletungululwa no buntunse bwesu iyoo. Pantu abantu abaikalilafye ukukonka ifyabuntunse, bena amano yabo yabafye pafyo ubuntunse bufwaya. Lelo abantu abaikalila ukukonka ifyo Mupashi Wamushilo abeba, bena amano yabo yabafye pafyo Mupashi afwaya. Umuntu uo amano yakwe yabafye pa fyabuntunse, ninshi ni mfwa afwaya. Lelo umuntu uo amano yakwe yaba pali Mupashi, wena ashukila umweo no mutende! Umuntu uufwayafye ifyabuntunse, aluka umulwani wakwa Lesa. Pantu akaana ukukonka amafunde yakwa Lesa. Na mu cine tekuti ayakonke. Abantu abateekwa ne fyabuntunse, tekuti basansamushe Lesa. Lelo imwe tamwaikalila mukukonkelela ifyabuntunse. Mwaikalila mukukonka ifyo Mupashi amweba, nga Mupashi wakwa Lesa ekala muli imwe. Umuntu uushaba na Mupashi wakwa Kristu, ninshi uyo muntu te muntu wakwa Kristu iyoo. Lelo nga Kristu ekala muli imwe, kanshi nangu imibili yenu ingafwa pa mulandu wa bubifi, lelo imipashi yenu yaba no mweo ico muli bakaele pa cinso cakwa Lesa. Lelo nga Mupashi wakwa Lesa uwabushishe Yesu ku bafwa ekala muli imwe, ninshi Lesa uwabushishe Yesu ku bafwa akapeela umweo ku mibili yenu iyifwa. Pantu Mupashi wakwe ekala muli imwe. Kanshi mwe bamunyinane, kuli ifwe calileshiwa ukwikala mukukonkelela ifyabuntunse. Pantu nga mwalakonkelela ifyabuntunse mukafwa. Lelo ku maka yakwa Mupashi nga mwaleka lufwe ulunkumbwa lubi, awe lyena mukaba abomi. Abantu bonse abatungululwa na Mupashi wakwa Lesa, e bana bakwa Lesa. Pantu Mupashi uo mwapokelela tewakumuteeka mu busha, icakuti kabili muleba no mwenso. Imwe Mupashi amucita abana bakwa Lesa. Ni Mupashi eulenga ukuti tuleita Lesa atuti, “Abba, Tata, Tata, ee!” Mupashi wine pamo ne mipashi yesu ebalenga tusose ukuti, “Tuli bana bakwa Lesa.” Apo tuli bana bakwa Lesa, ninshi na ifwe tukashukila ifisuma ifyo Lesa abikila abana bakwe. Kanshi pamo na Kristu, na ifwe, Lesa akatupeelako ifyo abikila Kristu. Pantu nga tulecula pamo na Kristu, ninshi na ifwe tukashukilako ubucindami bwakwe. Ine mona ukuti amacushi tulecula nomba, teti yalingane no bucindami Lesa akatupeela kuntanshi. Ala ifibumbwa fyonse filalolela nganshi ilyo Lesa akasokolola abana bakwe. Pantu ifibumbwa fiyakashafye ukucita ifyo filefwaya. Temukutila efyo fifwaya, awe, nico efyo Lesa afwaya. Lelo kwena fyalikwata ili subilo. Filasubila ukuti ubushiku bumo fikapusuka ku busha bwakuya kukubola. Nafyo fikashukileko ubucindami bwa buntungwa bwa bana bakwa Lesa. Twalishiba ukuti ukufika na pali nomba ifibumbwa fyonse filacululuka no kumfwa ubukali kwati mwanakashi uukomenwe ne fumo. Kwena te fibumbwa fyeka ficululuka, lelo na ifwe bene tulacula mu mitima yesu. Pantu tulelolela ukuti na ifwe fwebo Lesa abalilapo ukupeela ubupe bwakwa Mupashi, Lesa akatucite abana bakwe umupwilapo pakulubula imibili yesu. Pantu ni mukusubila emo twapusukila. Lelo nga wamona ico ulesubila, ninshi tapali kusubila. Bushe kwaliba uusubila ico amwene? Nomba ifwe nga tusubila ico tushimwene, ninshi kulapembelafye natuteka no mutima. Kanshi efyo fine Mupashi nao alatwafwako mu bunasha bwesu. Pantu tatwaishiba nefyo tuli nokupepa. Mupashi wine eutupepelako kuli Lesa mu musango uo tushingalondolola mu mashiwi. Na Lesa uumona fyonse ifya mu mitima ya bantu, alishiba ifyo Mupashi afwaya. Pantu Mupashi alapapatilako abantu kuli Lesa ukulingana nefyo Lesa afwaya. Twalishiba ukuti ku bantu abatemwa Lesa, Lesa acita fyonse ukuti fibawamine. Ni abo bantu ebo Lesa umwine aita ku mulimo wakwe. Abantu Lesa aisalile libela, ebo asobwela libela ukuti babe nga Mwane, epakuti Mwane abe e beli lya bamunyina abengi. Kanshi abo bene Lesa asobwela libela, ebo aita. Elyo abo bene aita, ebo alenga ukuba abakaele pa cinso cakwe. Kabili abo Lesa alenga ukuba abakaele pa cinso cakwe, ebo alaya ukuti babe nankwe mu bucindami bwakwe. Nga kanshi pali ifi fyonse twaumfwa, kuti twatilapo shani? Nga Lesa ali na ifwe, nga nani engatulwisha? Lesa tatiina na kutulekela Mwane, lelo alimulubwila kuli ifwe bonse! Apo Lesa atupeela Mwane, kanshi kuti akaana shani ukutupeelafye fyonse? Nga nani wingapeela abantu umulandu abo Lesa asala? Lesa umwine atila tababa na mulandu! Nani kanshi engabapeela umulandu? Bushe ni Kristu Yesu? Awe iyoo! Pantu Kristu uwafwile, kabili alishukuka, nomba ekala lubali lwa ku kulyo kwakwa Lesa, ena eutupapatilako kuli Lesa. Bushe nani engatufumya ku citemwiko Kristu atukwatila? Bushe macushi, nangu ubwafya, nangu ukucushiwa na bantu, nangu icipowe, nangu ukusapula, nangu ubusanso, nangu ukwipaiwa? Efyo calembwa ukuti, “Ni pa mulandu obe abantu bafwaila ukutwipaya akasuba konse. Batucita nge mpaanga isho baletwala kukwipaya.” Nomba ifi fyonse twalificimfya nganshi ku maka yakwa Kristu uwatutemwa! Pantu nalishininkisha ukuti nangu imfwa, nangu ubumi, nangu bamalaika, nangufye fyonse ifyamaka nangu ifiteeka mu mulu, pali nomba nangu kuntanshi, nangu ifyaba mu mulu, nangu ifyaba pesamba lya calo, nangufye ifibumbwa fyonse, tekuti fitufumye ku citemwiko Lesa atukwatila muli Kristu Yesu Imfumu yesu. Ifyo ndelanda fyacine cine. Nshilebepa iyoo, ndelanda ifi pa menso yakwa Kristu. Elyo na kampingu wa mutima wandi uutungululwa na Mupashi Wamushilo, nao nashininkisha ukuti nshilebepa iyoo. Ala ndomfwa ubulanda nganshi, kabili umutima wandi ukalipafye lyonse pa mulandu wa bantu bandi aba mu mutundu wandi. Kuti nafwaya nokuti Lesa andapisha, amfumye na kuli Kristu pa mulandu wa bena Israeli! Aba bantu abo Lesa umwine aisalile, abacita na bana bakwe. Bashukila no bucindami bwakwe. Apangene nabo ifipangano, abapeele na Mafunde yakwa Mose. Bena alibalangile ne fyakupepa Lesa mu cishinka, abalaile ne filayo. Bena ba mu lupwa lwa fikolwe fyalumbuka ifya mikowa yesu. Na Kristu wine muli bumuntu bwakwe, wa mu mushobo wabo. Ni Lesa uuteeka fyonse, abantu bengalamulumba pe na pe! Ameni. Kanshi nshileeba nati Lesa tafikilisha ico alaile, awe iyoo. Pantu abo Lesa asala ukuba abantu bakwe, te bonse abantu ba mu Israeli. Kabili te bonse aba mu lupwa lwakwa Abrahamu baba abana bene bene bakwa Lesa. Lesa aebele Abrahamu ati, “Ni kuli Isaki eko ukakwatila abantu ba mu lupwa lobe.” Kanshi ici calola mukuti, tekufyalwafye mu musango wabuntunse ekulenga ukuba abana bakwa Lesa. Lelo bana abafyalwa ukulingana ne cilayo Lesa alaile, abo e ba lupwa lwakwa Abrahamu abene bene. Pantu amashiwi Lesa alailemo Abrahamu icilayo ni aya ayakuti, “Nkabwela pa nshita iyalinga, na Sara akaba no mwana umwaume.” Kabili teici ceka, Rebeka afyele abana babili bampundu kuli shibo umo wine Isaki icikolwe cesu. Ilyo aba bana bashilati bafyalwe, nangu ukucita icisuma nangu icibi, Lesa aebele Rebeka ati, “Umukalamba eukalatumika umwaice.” Kanshi Lesa aletulanga ukuti umwine eusala. Tasala ico umuntu abombapo cimo. Lesa asalafye uo umwine atemenwe ukwita. Kabili calembwa ukuti, “Natemenwe Yakobo, napatile Esau.” Nga kanshi tuleti shani? Bushe Lesa aba no muncishanya? Awe iyoo. Pantu Lesa aebele Mose ati, “Nkabelela uluse uo ndefwaya ukubelela uluse. Nkalangulukila uo ndefwaya ukulangulukila.” Kanshi tacaba kufyo umuntu alefwaya nangu kufyo engacita, lelo cabafye ku luse lwakwa Lesa. Kabili mu Malembo Yamushilo, calembwa ukuti Lesa aebele Falao ati, “Nakubika pa bufumu pakuti nange amaka yandi mukukubomfya na pakuti ishina lyandi lishibikwe isonde lyonse.” Kanshi Lesa abelela uluse umuntu uo alefwaya ukubelela uluse. Elyo alomalalika umutima wa muntu uo alefwaya ukuti umutima wakwe umalale. Umo pali imwe, kuti anjipusha ati, “Nga efyo caba, nga kanshi umuntu kuti alufyanya shani kuli Lesa? Nga nani engakaanya Lesa?” We muntu we, bushe niwe ani uwakuti mulepaashanya na Lesa? Bushe inongo kuti yalailishanya ku waibumba aiti, “Cinshi ico wamumbila ifi?” Bushe umuntu uubumba inongo, takwata nsambu shakubomfya ibumba mu musango onse uo alefwaya? Kwibumba limo line kuti abumbako inongo iyakubomfya ku milimo iyikankala, elyo na imbi iyakubomfya lyonse. Kanshi ni shani nga cakuti Lesa nao afwaya ukulanga ubukali bwakwe nokuti abantu beshibe amaka yakwe? Lelo Lesa alabatekela umutima abantu abamukalifya umutima, nangufye balingile ukukandwa. Lesa acita ifyo pakulanga ubukankala bwa bucindami bwakwe ubo atukwatila mukutubelela uluse. Ifwe nifwe apekanishisha ukuti tukabe nankwe mu bucindami bwakwe. Nangu tube Abayuda nangu Abenafyalo, lelo nifwe bene Lesa aita. Kabili efyo Lesa asosa mu citabo cakwa kasesema Hosea ati, “Abantu abashili bantu bandi, nakulabeta ‘Abantu bandi.’ Umushobo nshatemenwe, nakulawita ‘Umushobo natemwa.’ ” Kabili, “Mu ncende ine umo Lesa alebeba ati, ‘Tamuli bantu bandi.’ Umo mwine emo Lesa wamweo akulabeta ati, ‘Muli bana bandi.’ ” Esaya nao asosa pa bena Israeli ati, “Nangu abena Israeli bengafula ngo musensenga wa pa lulamba lwa bemba, lelo banonofye ebakapusuka. Pantu Imfumu ikaputula bwangu bwangu imilandu yonse iya bantu bonse pano isonde.” Kabili efyo Esaya asobele kale ati, “Imfumu umwine wa fita fyonse aikaanatushilapo bamo pa bantu besu, awe nomba nga tulifye nga Sodoma, nga tulingenefye na Gomora.” Nga kanshi tutile shani? Ee, kwena Abenafyalo tabalefwaya ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, lelo ku mulandu wa cisumino cabo, balishukila ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Elyo abena Israeli bena abalefwaya ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa mukusunga Amafunde yakwa Mose, awe bena balifilililwafye. Cinshi bafililwa? Nico balefwaya ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa ku milimo balebomba te ku cisumino iyoo. Kanshi abena Israeli epakuwa ico baipununa ku libwe abantu baipununako. Efyo calembwa ukuti, “Moneni nabika ilibwe mu Sioni ilyo abantu bakulaipununako. Ilibwe lyakulabawisha. Lelo onse uwamucetekela, takekatwe ne nsoni.” Mwe bamunyinane, ine ndafwaisha nganshi no mutima wandi onse no kupepelako abena Israeli ukuti bakapusuke. Ine ndi kambone wabo ukuti balicincila nganshi mukubombela Lesa. Nomba babombafye ukwabula ukwishiba ico balecita. Pantu tabaishiba inshila Lesa alwilamo abantu ukuba abakaele pa cinso cakwe. Bena abene baifwaila inshila shabo. Kanshi eico bakaanina ukubomfya inshila Lesa alwilamo abantu ukuti babe abakaele pa cinso cakwe. Pantu Amafunde yakwa Mose yapelelafye pali Kristu, epakuti abamusumina, Lesa abalule ukuba abakaele pa cinso cakwe. Mose alemba pakucita ifyo Lesa afwaya ukulingana na Mafunde yakwe ayatila, “Uyo onse uusunga aya mafunde, ni ku mafunde akekalila umumi.” Nomba ifyalandwa pakucita ifyo Lesa afwaya ukulingana ne cisumino fitila, “Wilasosa mu mutima obe auti, ‘Nani enganina mu mulu?’” (Ici ekweba ukuti Kristu ekile panshi.) “Nangu ukusosa ukuti, ‘Nani engekila ku calo ca bafwa?’” (Ici ekweba ukuti Kristu abuuke ku bafwa.) Lelo Amalembo Yamushilo yatila, “Ishiwi lilifye mupepi na iwe. Lili mu kanwa kobe na mu mutima obe.” Ili line e shiwi lya citetekelo tubila. Kanshi nga walumbula pa lwalala auti, “Yesu ni Mfumu,” kabili na mu mutima obe nausumina ukuti Lesa alimubusha ku bafwa, awe ninshi wapusuka. Pantu ni mukusumina mu mutima emo tumwena ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Elyo mukulumbula pa lwalala, lyena ninshi twapusuka. Kabili Amalembo Yamushilo yatila, “Uyo onse uwacetekela Lesa takekatwe ne nsoni.” Lesa ni Mfumu ya bantu bonse. Taba na kapatulula pakati ka Bayuda na Benafyalo. Kabili eupeela ne fintu ifingi kuli bonse abamulomba. Efyo calembwa ukuti, “Abantu bonse abakalilila peshina lya Mfumu ebakapusuka.” Nomba bushe kuti bakuuta shani Imfumu iyo bashasumina? Nga kuti basumina shani Imfumu, iyo bashatala abomfwapo? Nga kuti baumfwapo shani nga takuli uwakubabilila? Nga kuti babila shani nga tababatumine? Efyo calembwa ukuti, “Ala yaliyemba amakasa ya baleta Imbila Nsuma!” Nomba te bonse bapokelela Imbila Nsuma. Esaya wena asosa ati, “We Mfumu, ngo wingasumina ifi fintu tuleshimika, nani?” Kanshi icisumino cifuma ku mashiwi bomfwa. Elyo na aya mashiwi, yantu bafundwa pali Kristu. Nomba ine ndeipusha, bushe cine cine tabaumfwa? Awe ukumfwa balyumfwa! Kabili calembwa ukuti, “Awe, iciunda cafiko cilasalangana pano calo ponse, ne mbila yafiko ilafika ukwapelela isonde.” Nakabili ndeipusha, bushe abena Israeli tabaishiba umo calola? Mose umwine ayasuka kale ati, “Nkalenga ukuti mukabe no mufimbila ku bantu abashaba mushobo wine wine. Nkalenga ukuti mukafulwe ku mushobo wa fiwelewele fya bantu.” Esaya wena alisosekeshapo nganshi ati, “Abantu abashalemfwaya, ebansanga. Naisokolola ku bantu abashaleipusha palwa ine.” Lelo pa bena Israeli pena alandapo ati, “Akasuba konse cila bushiku naletambika amaboko yandi ku bantu abashinakila, kabili balinsangukila.” Kanshi ndeipusha, bushe Lesa alisuulako ku bantu bakwe? Awe iyoo! Ine wine ndi mwina Israeli, uwa mu lupwa lwakwa Abrahamu, mu luko lwakwa Benjamini. Awe Lesa tasuulako ku bantu bakwe abo aisalile umwine ukufumafye na ku kale. Mwalishiba ifyalembwa mu Malembo Yamushilo pali Eliya ilyo aleilishanya kuli Lesa pa mulandu wa bena Israeli. Atila ati, “We Mfumu balipaya bakasesema bobe, balitobaula ne fibumbili fya malambo fyobe. Elyo nomba nshelepofye neka, kabili na ine wine balefwaya ukunjipaya.” Bushe Lesa amwaswike shani? Lesa atile, “Ne mwine naliisungila abantu amakana cine lubali abo amakufi yabo tayatala ayafukamina Baali.” Eifyo fine cili na pali ino nshita. Epo bali impuka ya bantu abashala abo Lesa aisalila ku mulandu wa cikuuku cakwe. Kanshi ni ku mulandu wa cikuuku cakwe eco abasalila, te pa mulandu wa fintu babomba. Nga cakuti ni pafyo babomba, ninshi icikuuku cakwa Lesa cafyefye. Kanshi caba shani? Abena Israeli tabasangile ico balefwaya. Abasangile ico balefwaya bantufye banono abo Lesa asalile. Bambi bena, Lesa alekele ukuti bomalale imitima. Efyo calembwa ukuti, “Lesa abaleka ukuba ne mitima iyakutwa, ukufika na lelo amenso yabo tayamona, na matwi yabo tayomfwa.” Elyo Davidi nao atila ati, “Amalila yabo yengasanguka iciteyo cakubekatilako, uleke cibekate, bakandwe. Leka pa menso yabo pafiite fititi pakuti belamona, kabili ne nshita yonse baleenda abakongama.” Kanshi ndeipusha nati, ilyo abena Israeli bawa, bushe baliwililafye calipwa? Awe ico cakaana! Pantu ukubifya kwabo kwalenga ukuti Abenafyalo balepusuka, elyo abena Israeli nabo babe no mufimbila ku Benafyalo. Ububifi bwa bena Israeli bwalenga ukuti abantu ba pano isonde bapaalwe. Elyo no kuluba kwabo kuli Lesa kwalenga ukuti Abenafyalo bapaalwe. Kanshi ilyo abena Israeli bonse bakabwelela kuli Lesa, lyena ninshi ipaalo likacililako. Nomba nimwe nalalandako mwe Benafyalo. Ala ndomfwa icilumba pali uyu mulimo wakuba umusole wa Benafyalo, pantu limbi kuti nalenga abantu ba mushobo wandi balaumfwa ubufuba, nasuka napusushako bamo. Pantu ico Lesa abasuulako, nomba abantu ba pano isonde balishukila ukuwikishanya na Lesa. Nga kanshi cikaba shani ilyo kabili akalula abena Israeli ukuba abantu bakwe? Tacakabefye kwati kubusha abafwa! Icipande ca mufuba nga bacituula kuli Lesa, ninshi no mufuba onse nautuulwa kuli Lesa. Imishila ya muti nga yatuulwa kuli Lesa, ninshi ne misambo ine nayo naituulwa kuli Lesa. Nga baputula imisambo imo iya muolifa uo abantu balimba, kuti bakambatikako imisambo ya miolifa iya mu mpanga. Mwe Benafyalo imwe mwaba nge misambo ya miolifa iya mu mpanga. Nomba na imwe mulepoka icakulya cakumupeela amaka ukufuma ku mishila ya muolifa uwalimbwa. Iwe, we musambo wa mpanga, wilasuula imisambo inobe iyo baputula ku muolifa uwalimbwa. Nga kuti waisuula shani? Na iwe ulifye musambo. Teiwe uulisha imishila, lelo imishila eikulisha. Nalimo iwe kuti watila, “Ico bafumisheko iyo misambo, ni pakuti ine bankambatikeko.” Ee cacishinka. Iyo misambo baliifumisheko ico ishali na cisumino. Kanshi iwe kosapofye, wilaba na cilumba, lelo uleba na katiina. Kanshi apo Lesa taleka imisambo ya miolifa ine ine ukulakula, bushe iwe niwe akaleka ukashale ulekula? Kanshi wamona ukuti Lesa wacilela, kabili mukali. Mukali ku bantu abalufyanya. Nomba kuli iwe aba ne cilela, kulila na iwe ulebikapo ukwikala mu cilela cakwe. Lelo nga teifyo ninshi na iwe wine akakufumyako. Na bena Israeli nga banakila Lesa, basumina, ninshi Lesa akabakambatika ku muolifa nakabili. Pantu Lesa tekuti afilwe ukubakambatikako nakabili. Imwe mwe Benafyalo mwaba ngo musambo wa muolifa uwa mu mpanga uo abantu baputula. Elyo nangu tefyo cifwile ukuba, lelo baukambatika ku muolifa uo abantu balimba. Abena Israeli bena baba nge misambo ya muolifa uo abantu balimba. Kanshi kuti cayanguka nganshi kuli Lesa ukukambatika imisambo yaputuka, kwishinte uko yafumine. Mwe bamunyinane, nshilefwaya ukuti mube ne cilumba cakuti muli bamano. Ndefwaya ukuti mwishibe bwino inkaama yakwa Lesa. Abena Israeli bamo bantu baumalala imitima. Kabili bakashala ifyo fine mpaka impendwa ya Benafyalo abakanakila Lesa ikakumane. Elyo panuma abena Israeli bonse nabo bakapusuka. Efyo calembwa ukuti, “Umupusushi akafuma mu Sioni. Akafumya ububi bonse muli bamwana Yakobo. Nkapangana nabo icipangano, ilyo nkafumya ifyabubifi fyabo.” Abena Israeli basanguka abalwani bakwa Lesa, ico basuula Imbila Nsuma. Ici calenga na imwe mwe Benafyalo mushukilemo. Lelo apo Lesa abasala, alibatemwa pa mulandu wa fikolwe fyabo. Pantu Lesa tafutuka. Tapoka ubupe apeela umuntu, kabili uo aita, ninshi alala amwita. Imwe mwe Benafyalo kale tamwalenakila Lesa. Lelo nomba mwalishukila uluse lwakwa Lesa, ico Abena Israeli bashinakila Lesa. Kanshi eifyo, imwe mwalishukila uluse lwakwa Lesa, nomba abena Israeli bena tabanakila Lesa, epakuti nabo nomba bashukile uluse lwakwa Lesa. Pantu Lesa aleka abantu bonse bobelwe no kukanamunakila, epakuti alelanga uluse ku bantu bonse. Yangu we bukankala bwakwa Lesa nobe ulakula! Yangu ifyo Lesa akwatisha amano, nefyo aishibisha ifintu! Nga nani engalondolola ifyo apingula? Nga nani engeluka pa fintu Lesa acita? Nani waishiba ifitontonkanya Imfumu? Nani watala apandako Imfumu amano? “Nani watala abangilisha Lesa ubupe, ubwakuti Lesa nao amulambwilapo?” Ifintu fyonse fyafuma kuli Lesa. Ni Lesa walenga ukuti fibepo, kabili eo fili nokubombela. Lesa eufwile ukulalumbwa pe na pe! Ameni. Mwe bamunyinane, Lesa alitukwatila uluse ulukalamba. Kanshi eico ndemupapata ukuti mu bumi bwenu muleituula kuli Lesa nge lambo ilyamweo, ilyamushilo kabili ilimusansamusha. Ili e pepo line line muli nokutuula. Mwilapashanya myendele yenu ku myendele ya bantu ba pano calo. Mutole amano yapya pakuti mwalule imyendele yenu. Lyena ninshi mukeshiba ifyo Lesa afwaya, ifyawama, ifimusansamusha, kabili ifyapwililika. Pa mulandu wa cikuuku Lesa ankwatila, ndemweba bonse ukuti mwilaitunga ukucila pafyo mwaba. Lelo mube abaicefya mu mitontonkanishishe yenu. Cila umo aleipimafye ku cisumino Lesa amupeela. Umubili wesu waba ne filundwa ifingi. Elyo cila cilundwa caba no mulimo waciko. Eifyo fine mukuba muli Kristu. Nangu twaba abengi, lelo tupangafye umubili umo muli Kristu. Kanshi nangu twaba ifilundwa ifyalekana lekana, twalisuntinkana no kupangafye umubili umo. Eico kanshi tuli nokubomfya ubupe bwesu ubwalekana lekana ukulingana nomo Lesa atupeelela ku cikuuku cakwe. Ngo bupe bwakusesema, ninshi ali nokububomfya ukulingana ne cisumino cakwe. Nga bupe bwakutumika, ninshi aletumika. Nga bupe bwakufunda, ninshi alefunda. Nga bupe bwakukoselesha bambi, ninshi alekoselesha bambi. Uyo uukumbusuka bambi, ali nokucita ifyo ukwabula akaso. Uuleteeka bambi, ali nokuteeka na mano. Uulebomba imilimo yaluse, ali nokubomba ne nsansa. Icitemwiko cenu cibe icacishinka. Mulepata ifyabipa, muleikatisha ifisuma. Muletemwana ne citemwiko cabwananyina. Kabili mulesakamana ukulacindikana. Mulekalabana, mwilaba na bunaŋani. Mulebombela Imfumu ne mitima yenu yonse. Mube abasekelela mwi subilo lyenu, muleshipikisha mu macushi, muleba no mute mukupepa. Mulekumbusukako abamushilo abalanda. Kabili mulesekelela abeni kumyenu. Mulepaala abantu abalemucusha. Ee, mulebapaala, mwilabatipwila iyoo. Mulesansamuka pamo na balesansamuka. Muleloosha na baleloosha. Muleba ne cikuuku kuli bonse. Mwiba na cilumba, lelo muletemwa no kwikala na balanda bene. Mwilaitunga ukuba abamano. Umuntu nga amubifya, mwilailandula. Lelo mulecita ifintu ifyakuti bonse bamona ukuti fisuma. Kanshi muli fyonse ifyo mulecita, imwe mulemona ukuti muleikala mu mutende na bantu bonse. Mwilailandula mwe babile bandi, lekeni Lesa eo alelandula. Pantu calembwa ukuti, “Ne mwine wacilandushi nine, kabili nkabakanda, efyasosa Imfumu.” Kabili calembwa nokuti, “Umulwani obe nga ali ne nsala, umupeeleko icakulya. Nga ali ne cilaka, umupeeleko amenshi yakunwa. Pantu mukucita ifi, uli nokulapwila umusolilo pa mutwe wakwe.” Mwileka bubi ebo bulemucimfya, awe cimfyeni ububi mukucita ifisuma. Umuntu onse ali nokunakila ubuteko. Pantu ubuteko bonse bwafuma kuli Lesa. Ubuteko bonse ubwabapo ni Lesa walenga ukuti bubepo. Kanshi onse uwakaana ukumfwila ubuteko, ninshi akaana no mulimo uwashimpwa na Lesa. Elyo na onse uwacita ifyo, ninshi akailetela ukupingulwa. Abantu abacita ifisuma, bena tabatiina bakateeka, lelo abalufyanya bena balabatiina. Bushe ulefwaya ukukanatiina umuntu uuleteeka? Ninshi ulecita ifisuma, lyena na kateeka akakutasha. Pantu kateeka mubomfi wakwa Lesa, uufwile ukukubombela ifintu ifisuma. Nomba nga walufyanya, lyena uli nokumutiina, pantu aba nokubomfya amaka yakukanda akwata. Kateeka, mubomfi wakwa Lesa. Kanshi alakanda abalufyanya pakulanga ubukali bwakwa Lesa. Kanshi muli nokulaumfwila abateeka, te pa mulandu wakuti baba na maka yakumukanda, lelo nico kampingu wa mitima yenu amona ukuti nacilungama. E mulandu wine musonkela ne misonko, pantu bakateeka babomfi bakwa Lesa, ilyo babomba imilimo bafwile ukubomba. Mulepeela bonse ifyo muli nokubapeela. Mulebapeela imisonko yonse iyo mwaba nokubapeela. Kabili mulebacindika no kubakwatila akatiina. Mwilaba ne nkongole ku muntu nelyo umo, kanofye ninshi inkongole yakutemwana. Uyo onse uwatemwa umuntu mubiye ninshi nafikilisha Amafunde yakwa Mose. Ifyebo fitila, “Wilabembuka, wilaipaya, wilaiba, wilakumbwa fya bene,” ifi fyebo fyonse na fimbi fine fyonse, fyashintafye pali ici cebo cimo icakuti, “Uletemwa umubiyo ngefyo waitemwa we mwine.” Umuntu uwatemwa umubiye, tekuti amucitile icintu icibi iyoo. Eico kanshi ukutemwana ekufikilisha Amafunde yonse ayakwa Mose. Namwishiba inshita tulimo, kanshi mulecita ifi nalanda. Inshita naifika iyakubuuka mu tulo. Pantu inshita yakupusuka naipalama ukucila lilya twatampile ukusumina. Tulifye nomba ku macaca, bwalaswa buce! Kanshi natuleke ukucita ificitwa fya mfifi, nomba natufwale ifyabulwi ifyakulwilako mu kasuba. Kanshi natubuule imyendele isuma, imyendele iyo abantu benda nayo mu kasuba. Natutaluke ku malila yabi nangu kuli bucakolwa, ku bulalelale nangu ku misango yonse iyibi, kukuumana nangu ku mufimbila. Lekeni Imfumu Yesu Kristu ibe e canso cenu icakulwilako. Lekeni ukusakamana ukukonkelela ulunkumbwa lubi lwa mibili yenu. Mulesekelela umuntu nangu tali na cisumino icakosa. Mwilabikana nankwe ifikansa pafyo umwine aletontonkanya. Umuntu umo icisumino cakwe kuti camweba ukulalya fyonse. Elyo umbi uo icisumino cakwe tacakosa wena alalyafye imisalu. Umuntu uulya fyonse tali nakusuula uushilya fyonse. Elyo no muntu uulyafye imisalu tali nakweba uulya fyonse ukuti alelufyanya. Awe iyoo, pantu Lesa alimusekelela. Bushe mulimo obe ukupingula umubomfi wa muntu umbi? Ni shikulu wakwe eumona ukuti umubomfi wakwe alebomba bwino nangu alefilwa ukubomba bwino. Lelo kwena akabomba bwino, pantu Imfumu ikalenga ukuti akalebomba bwino. Abantu bamo kuti batontonkanya ukuti inshiku shimo shalicindama ukucila ishibiye, bambi bena baleti inshiku shonse shabafye cimo cine. Cila muntu ali nokushininkisha ukuti ico aletontonkanya e cishinka. Umuntu onse uucindikishapo ubushiku bumo ukucila shimbi, ali nokucita ifyo mukucindika Imfumu. Umuntu onse uulya fyonse, alacindika Imfumu mukulya fyonse, kabili alatasha Lesa. Elyo no muntu nao uushilya fyonse, alacindika Imfumu mukukanalya fyonse, kabili alatasha Lesa. Tapali nangu umo pali ifwe uuyendela umumi umwine, kabili tapali nangu umo pali ifwe uufwa, aifwilafye umwine. Ilyo twenda abomi, ni Mfumu twendela abomi. Kabili ilyo twafwa, ni Mfumu eyo tufwila. Kanshi nangu tuli abomi nangu twafwa, tuli bantu ba Mfumu. Pantu ico Kristu afwilile kabili aisa buuka umumi ni pakuti abe Mfumu ya bomi na bafwa. Nomba iwe, bushe cinshi ico upingwila munonko? Na iwe, nga cinshi usuulila munonko? Ala bonse tukeminina pa cinso cakwa Lesa, elyo akatupingule. Pantu calembwa ukuti, “Imfumu yasosa aiti, ‘Napalifye ine ne Mumi, umuntu onse akamfukamina, kabili umuntu onse akanumbula pa lwalala ukuti ndi Lesa.’ ” Mwamona kanshi, bonse umo umo tuli nokuya ilubulwila kuli Lesa. Kanshi natuleke ukulapingula abanensu. Kabili mupange mu mitima yenu ukukanacitila munonko icakumupunwisha nangu ukumulenga ukuwila mukubifya. Ine ku cisumino candi mu Mfumu Yesu nalishininkisha ukuti takwaba cakulya icikowesha. Lelo umuntu wena nga asumina ukuti ici cakulya cilakowesha, ee wena kuti camukowesha. Nomba icakulya ulelya nga calalenga munonko ukucula, ninshi ifyo ulecita tamuli citemwiko. Wileka icakulya ulelya cilenge munonko ukuloba uo Kristu afwilile. Kanshi mwilaleka ifintu ifyo imwe mutila fisuma, abantu balefimona ukuti fibi. Pantu Ubufumu bwakwa Lesa tabwaba pafyo abantu balya nangu ukunwa. Lelo Ubufumu bwakwa Lesa bwaba mukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, mukuba no mutende, elyo ne nsansa Mupashi Wamushilo apeela. Lyena nga mwalabombela Kristu muli uyu musango, ninshi mukalasansamusha Lesa, na bantu nabo bakamutasha. Kanshi lyonse natulecita ifintu ifyakutuletela umutende, ifyakutwafwako ukwikala bwino na banensu. Wilaleka imilimo yakwa Lesa yonaike pa mulandufye wa fyakulya. Tapaba cakulya icikowesha. Lelo kwena cilubo ukulya icakulya conse, nga cakuti kuti calenga umuntu umbi ukuwila mukubifya. Kanshi kuti cawamapo ukukanalya inama nangu ukunwa umwangashi nangu ukucita conse cimbi icingalenga munonko ukuwila mukubifya. Ifyo wasumina pali uyu mulandu, fisungefye we mwine na Lesa. Alishuka umuntu uucita ifyo aletontonkanya ukuti nafilungama, kabili asanga nokuti tamuli cilubo mufyo apingwile ukucita. Lelo umuntu uwakuti alya icakulya uku aletwishika, wena ninshi ali no mulandu, pantu takonkele cisumino cakwe. Elyo icintu conse ico wacita ukwabula ukukonka icisumino, ninshi bubifi. Ifwe fwe ba cisumino cakosa tuli nokwafwako abo icisumino cishilakosa mu bwafya balesanga. Twilacita ifyakutuwaminafye. Bonse umo umo tufwile ukucitila bamunyinefwe ifyakubawamina, pakuti nabo bakose mu cisumino. Pantu nangu ni Kristu wine talecita ifyakumuwaminafye. Lelo calembwa ukuti, “Umusaalula abantu bakusaalula waba pali ine.” Fyonse ifyalembwa mu Malembo Yamushilo fyalembelwa pakutufunda. Pantu Amalembo Yamushilo yapeela umutekatima ne cikoseleshi epakuti tube ne subilo. Kanshi Lesa uupeela umutekatima ne cikoseleshi, engalenga nokuti imwe bonse mubefye umutima umo ngefyo Kristu Yesu atulanga. Epakuti bonse capamo ne shiwi limo mulelumbanya Lesa, Wishi wa Mfumu yesu Yesu Kristu. Eico mulesekelelana nga filya fine Kristu amusekelela, pakuti Lesa acindikwe. Kanshi ndemweba ukuti Kristu alebombela Abayuda, pakufikilisha ifyo Lesa alaile ifikolwe ifyalumbuka, kabili alanga nefyo Lesa aba uwacishinka. Kabili alenga nokuti Abenafyalo nabo balelumbanya Lesa pa mulandu wa luse lwakwe. Efyo calembwa ukuti, “Eco nkalakulumbanishisha pakati ka Benafyalo. Nkalakwimbila ishamalumbo ishe shina lyobe.” Na pambi calembwa ukuti, “Mwe Benafyalo akusansamukileni pamo no mushobo wa Mfumu!” Pambi napo calembwa ukuti, “Mwe Benafyalo akutasheni Imfumu. Mwe mishobo yonse akwimbileni Imfumu inyimbo sha malumbo.” Kabili Esaya nao alanda ati, “Umo uwaba umushila wakwa Yese akesa. Akema ukwisa kukuteeka imishobo. Eukaba e subilo lya Benafyalo.” Cawama Lesa uulenga ukuti mube ne subilo, engalenga nokuti imitima yenu isulemo insansa, mube no mutende pali ico mwamusumina. Epakuti ku maka yakwa Mupashi Wamushilo mulecililakofye ukulasubila. Mwe bamunyinane ine nalishininkisha ukuti muli basuma icine cine. Kabili mwalishiba fyonse ifyo muli nokucita. Kanshi kuti mulefundana. Kwena muli uyu kalata naba uwapama nganshi mukulanda pa milandu imo imo iyo namwibukishako. Nalanda ifi, pa mulandu wa cikuuku Lesa ankwatila. Ni Lesa wanenga ukuba umubomfi wakwa Kristu uwakubombela Abenafyalo. Pakuti, mukulabomba umulimo wa bushimapepo uwakubila Imbila Nsuma yakwa Lesa, Abenafyalo nabo babe ngo mutuulo wakusansamusha Lesa, abasangululwa na Mupashi Wamushilo. Kanshi ine kwena kuti naumfwa icilumba cakuba umubomfi wakwa Lesa ku maka Kristu ampeela. Teti ntendeke ukulanda pa fintu fimbi kanofye ifyo Kristu afikilisha ukubomba muli ine ifyakulenga ukuti abenafyalo nabo banakile Lesa ukupitila mufyo nalelanda no kucita. Kabili nefyo Kristu alenga ukuti ncite ifishibilo ne finjelengwe ku maka yakwa Mupashi Wamushilo. Kanshi nalibila Imbila Nsuma yakwa Kristu mpangafye yonse ukufuma ku Yerusalemu ukufika na ku Ililikamu. Eico mfwaishafye kubila Imbila Nsuma mu ncende umo bashilaishiba Kristu. Pantu mukucita ifi, ninshi lyena nshilekuula apo bambi baimba umufula. Efyo calembwa ukuti, “Abantu abo bashatala abebwa pali Lesa, bakamumona, na bantu abashatala abamumfwapo, bakamwishiba.” Imiku iyingi nalefwaya ukwisa kumwenu, lelo uyu mulandu ewandesha. Ku ncende ya kuno kwena imilimo naipwa. Kabili pa myaka iyingi iyapita nalefwaisha nganshi ukwisa mumona. Nomba ndesubila ukwisa mumona ili nkalaya ku Speni. Ndesubila mukesa ngafwilishako pali ulu lwendo, lelo kwena nkasansamuka ukwikala na imwe akashita kanono. Pali nomba ndi nokuya ku Yerusalemu kukutwalako ifyakwafwilisha. Abena Makedonia na bena Akaia abenefye balipingushanya ukusangula ifyakwafwako abalanda mu bamushilo mu Yerusalemu. Abene bekafye ebapingushanya ukucita ifyo. Lelo kwena baba nokwafwilisha abalanda. Apo Abenafyalo nabo bashukilako ipaalo lyakwa Lesa ilyo Abayuda bakwata, kanshi Abenafyalo nabo bali nokwafwilishako Abayuda ku fyuma Lesa abapeela. Kanshi nkatila nga napwisha uyu mulimo, nabapeela na fyonse ifyo basangula ifyakubafwako, lyena ninshi nkema ubulendo bwa ku Speni. Lelo ilyo nkalaya, nkesa mupempula. Ilyo nkesa uko, ninjishiba ukuti nkamwishila ne paalo lyonse ilyakwa Kristu. Mwe bamunyinane, ku cisumino mwakwata mu Mfumu yesu Yesu Kristu na ku citemwiko Mupashi Wamushilo amukwatila, ndemupapata mulengafwilishako mu bulwi mukumpepelako kuli Lesa. Mulempepelako pakuti nkapusuke ku bantu ba mu Yudeya abashinakila Lesa. Mulempepelako na pakuti mu Yerusalemu bakapokelele ifyakubafwako ifyo ndebatwalila. Lesa nga alefwaya, lyena nkashukila insansa shakwisa kumwenu nkese tuushako, tukasansamuke pamo na imwe. Lesa wamutende, engalaba na imwe bonse. Ameni. Ndefwaya ukumweba ukuti Febi nkashi yesu uyo, muntu umusuma, umubomfi mu lukuta lwa mu Kenkrea. Mumusekelele ngo mubomfi wa Mfumu, filya abamushilo bengasekelela umunabo. Mulemwafwako mu bwafwilisho bonse alekabila, pantu alyafwako abantu abengi na ine wine alingafwako. Ndeposhapo Prisila na Akwila ababomfi banandi mu mulimo wakwa Kristu Yesu. Aba bantu pa mulandu wakumpususha, tabatiinine no kufwa kwine. Kabili teine neka mbatasha, lelo ne nkuta shonse sha Benafyalo nasho shilabatasha. Ndeposhapo no lukuta ululongana mu ŋanda yabo. Ndeposhapo na cibusa wandi Epeneto e muntu wabalilepo ukusumina muli Kristu mu calo ca Asia. Ndeposhapo Maria, uwamubombela nganshi apakalamba. Ndeposhapo Anduloniko na Yunia, Abayuda banandi abo twali nabo mu cifungo. Aba bantu bena bali abalumbuka nganshi pakati ka basole, kabili bena balyampene na Kristu, ine ninshi nshilati. Ndeposha na Ampuliato cibusa wandi mu Mfumu. Ndeposha Urbano, umubomfi munandi muli Kristu, elyo na cibusa wandi Sitakusi. Ndeposha Apele umubomfi wacine cine muli Kristu. Ndeposhapo na bonse aba mu ŋanda yakwa Alisitobulo. Ndeposha Herodioni, Umuyuda munandi. Ndeposha abanandi aba mu ŋanda yakwa Nakiso abanakila Imfumu. Ndeposha ababomfi ba Mfumu abapambana, Trufena na Trufosa. Ndeposha na cibusa wandi Pesisi nao uwabombela Imfumu nganshi. Ndeposha Rufusi, umubomfi wine wine wa Mfumu, ndeposhapo na banyina, bena lyonse balensunga kwatifye ndi mwana wabo. Ndeposha Asunkriti, Filegoni, Hemesi, Patuloba, Hema, na bonse bamunyinefwe abo bali nabo. Ndeposha Filologo na Yulia, Nele na nkashi yakwe, Olimpa na bamushilo bonse abo balongana nabo. Muleposhanya mu kutomona kwamushilo. Inkuta shonse ishakwa Kristu shilemuposha. Bamunyinane ndemusokako. Mulecenjela ku bantu baleleta akapatulula, abalemufulunganya mu cisumino, abalefunda ne fyapusana nefyo mwafundwa. Muletaluka kuli aba bantu. Pantu abantu ba uyu musango tabasakamana kubombela Kristu Imfumu yesu, lelo basakamanafye ifyakuisansamusha. Bafulunganya amano ya bantu abakaele mukubomfya amashiwi ayasuma, ayakubasembeleka. Imwe abantu bonse balishiba bwino ifyo mwapetamina Kristu, neci cilalenga ukuti ndesansamuka. Ine mfwaya mube na mano yakucita ifisuma, muletaluka ku fyabipa. Na Lesa wamutende akalenga mukacimfye Satana. Icikuuku ca Mfumu yesu Yesu Kristu cileba na imwe. Timote umubomfi munandi nao alemuposha. Elyo na Bayuda banandi Lukio, Yasoni, na Sosipata nabo balemuposha. Na ine wine ne Tesio ne walemba uyu kalata, na ine ndemuposha. Gayo uo nafikililako, kabili ni mumwakwe emo ulukuta lulongana, nao amuposha. Elasto, kasunga wa cipao ca musumba pamo na munyinefwe Kwato, nabo bamuposha. Icikuuku ca Mfumu yesu Yesu Kristu cileba na imwe bonse. Ameni. Natulumbanye Lesa! Lesa eulenga ukuti mube ne cisumino icamaka ico mwakwata mu Mbila Nsuma mfunda pali Yesu Kristu. Pa myaka iyingi iyapita, inkaama Imbila Nsuma yasokolola, yali iyafisama. Lelo nomba iyi nkaama yalisokoloka mu fyalemba bakasesema. Ni Lesa wa pe ewakonkomeshe bakasesema ukulemba pali iyi nkaama pakuti ishibikwe ku mishobo yonse. Lyena epakuti bonse bamusumine no kumunakila. Natulelumbanya Lesa pe na pe, ekafye uwamano yonse pa mulandu wakwa Yesu Kristu! Ameni. Ine Paulo, Lesa kukufwaya kwakwefye anjita ukuba umusole wakwa Kristu Yesu. Namutumina kalata, tuli pamo na munyinefwe Sositeni. Twamulembela mwe lukuta lwakwa Lesa mwe ba mu Kolinti. Imwe Lesa alimusangulula no kumwita ukuba abamushilo pa mulandu wakwa Kristu Yesu, pamo pene na bantu bonse mpanga yonse abakuuta ku Mfumu yesu Yesu Kristu, Imfumu yabo, kabili Imfumu yesu. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe ne Mfumu Yesu Kristu fileba na imwe. Lyonse ndatasha Lesa wandi, pa mulandu wa imwe, pantu pa mulandu wakwa Kristu mwalishukila icikuuku cakwa Lesa. Pantu mu nshilafye shonse, mu milandile yonse na mukwishiba konse, namushukila ubukankala mukuba pamo na Kristu. Elyo na mashiwi ya bukambone bwesu pali Kristu namuyasunga nganshi. Kanshi eico nomba mushukila ubupe bonse ubwakwa Mupashi Wamushilo ilyo mulelolela ukusokoloka kwa Mfumu yesu Yesu Kristu. Ewakulamusunga abashipa mpaka na ku bushiku bwakupelekeshako, pakuti bakamusange abakaele pa Bushiku bwa Mfumu yesu Yesu Kristu. Lesa tafutuka, ewamwita ukwampana na Mwane Yesu Kristu Imfumu yesu. Mwe bamunyinane, ndemupapata bonse ku maka ya Mfumu yesu Yesu Kristu ukuti muleumfwana, epakuti kwilaba kupatulukana apo muli. Muli nokuba abaikatana pamo mu mitontonkanishishe yenu kabili aba mutima umo. Bamunyinane, abantu bamo aba mu ŋanda yakwa Koloe balinshimikilako ukuti pakati kenu paliba ukupusana. Ico ndeeba nici icakuti, bamo balesosa abati, “Ine ndi wakwa Paulo,” umbi nao ati, “Ine ndi wakwa Apolo,” umbi nao ati, “Ine ndi wakwa Kefa,” elyo umbi nao ati, “Ine ndi wakwa Kristu.” Bushe Kristu alyakanikana? Bushe ni Paulo ewamutanikilwe pa musalaba? Bushe mwabatishiwe ulubatisho lwakwa Paulo? Ndetasha na Lesa, nshabatishepo nelyo umo pali imwe kanofye Kilisipo na Gayo. Eico kanshi tekuti pabe nelyo umo wingalanda ukuti abatishiwe mu lubatisho lwandi. Ee kwena nalibatishe Stefana na ba mu ŋanda yakwe, lelo nshileibukisha nga nalibatishepo na umbi. Pantu Kristu tantumine kukubatisha, lelo antumine kukubila Imbila Nsuma. Elyo muli uyu mulimo tekulabomfya amashiwi ya mano yabumuntu, epakushininkisha ukuti amaka ya mfwa yakwa Kristu pa musalaba tayonaike. Pantu ku bantu abalelobelela bena, amashiwi ya pa mfwa yakwa Kristu pa musalaba yabuwelewele. Lelo kuli ifwe fwe bali mukupusuka, maka yakwa Lesa. Pantu calembwa ukuti, “Nkonaula amano ya bamano. Nkasuula no kucenjela kwa bacenjela.” Nga bamano nomba bali kwi? Nga abasambilila Amafunde yakwa Mose na bamano yabuntunse nabo bali kwi? Lesa alilanga ukuti amano yabuntunse buwelewele. Pantu Lesa umwine mu mano yakwe apekenye ukuti abantu tabali nakumwishiba ku mano yabo ayabuntunse. Lelo Lesa wena asala ukupususha abantu abasumina mu mashiwi tubila ayo batila buwelewele. Abayuda bena bafwaya ukumona ifishibilo ifyacipeshamano, elyo Abagiriki bena bafwaya amano. Nomba ifwe tubila Kristu uwatanikwe pa musalaba. Aya mashiwi ku Bayuda cakuipununako elyo ku Benafyalo yabuwelewele. Lelo kuli abo Lesa aita, Abayuda na Benafyalo, aya mashiwi e Kristu uwaba e maka yakwa Lesa kabili e mano yakwa Lesa. Pantu ifimoneka ngo buwelewele bwakwa Lesa fyalicilapo pa mano yabumuntu. Elyo ifimoneka ngo bunasha bwakwa Lesa fyalikosapo ukucila amaka yabumuntu. Bamunyinane ibukisheni ifyo mwali ilyo Lesa amwitile. Pali imwe te bengi bali abamano ukulingana na mano yabuntunse, te bengi bali mu fifulo ifyamaka, elyo kabili te bengi bafumine mu ndupwa ishikankala. Lelo Lesa asala ifiwelewele fya pano calo pakuti abamano bekatwe ne nsoni. Kabili Lesa asala abanakuka pano calo pakuti abamaka bekatwe ne nsoni. Lesa asala ifyo abantu ba pano calo bamona ukuti fyafye, ifyo basuula ifishili fintu fine fine, efyakonawilako ifyo abantu ba pano calo bamona ukuti efyacindama. Lesa acita ifyo, epakuti peba muntu nelyo umo uwakuitakisha pa cinso cakwe. Lelo imwe Lesa amulenga ukwampana na Kristu Yesu, uo Lesa alenga ukuba amano yesu. Pa mulandu wakwa Yesu Kristu, Lesa atwalula ukuba abakaele pa cinso cakwe, abantu bakwa Lesa abamushilo, kabili abalubulwa. Efyo calembwa ukuti, “Onse uulefwaya ukuitakisha, ali nokuitakishisha muficita Imfumu.” Bamunyinane ilyo naishile uko kumwenu ndefunda pa fintu fikankala Lesa abomba, nshalebomfya bucenjeshi mukulanda nangu kulanga ukumucila ukucenjela mu mano. Pantu ilyo nali na imwe nshalefwaya ukulanga ukwishiba nelyo cimo, kanofye Yesu Kristu uo batanike pa musalaba. Ilyo naishile uko, nshali uwashipa, lelo nali no mwenso no kututuma naletutuma. Mu mashiwi yandi na mukubila mwine tamwali mashiwi yamano ayakumusembeleka iyoo, lelo icalemonekamofye maka yakwa Mupashi wakwa Lesa. Epakuti icisumino cenu cishintililefye pa maka yakwa Lesa te mu mano yabumuntu iyoo. Lelo ifwe tulanda ifyamano ku bantu abafumaluka mu cisumino. Nomba te mano ya muli cino calo nangu aya bakateeka ba cino calo, abo amaka yabo yalaswa yapwe. Ifwe tulanda pa mano ya nkaama yakwa Lesa, ayo Lesa afisa ku bantu. Lelo ayo mano Lesa asalile ne calo tacilabako, pakuti na ifwe tushukile ukucindama. Pali bakateeka ba cino calo tapali nangu umo uwaishiba ayo mano. Pantu abeshiba nga tapali watanike Imfumu yacindama. Lelo calembwa ukuti, “Ifintu ifyo ilinso lya muntu lishatala alimona, no kutwi kwa muntu kushatala akumfwa, nelyo amano ya muntu yashatala ayatontonkanya, efyo Lesa apekanishisha abantu abamutemwa.” Ifi e fintu Lesa atusokolwela ku maka yakwa Mupashi wakwe. Pantu Mupashi alabebeta muli fyonse. Abebeta ne fyafisama fine muli Lesa. Pantu na ku bantu, uwishiba ifyo umuntu atontonkanya, mupashi wakwe akwata. Kanshi eifyo fine na kuli Lesa, ni Mupashi wakwa Lesa eka, ewaishiba fyonse pali Lesa. Nomba ifwe te mupashi wa muno calo twapokelela iyoo. Ifwe twapokelela Mupashi uwafuma kuli Lesa, epakuti tuleishiba fyonse ifyo Lesa atupeela. Eico ifyo tulanda, te fintu fyafundwa na mano ya bantu, lelo ni mu mashiwi Mupashi atufunda, epakuti tulelondolola ifishinka pali Lesa ku bantu ababa na Mupashi. Umuntu uwabula Mupashi, tekuti apokelele ifintu Mupashi alemweba. Wena afimona ukuti fyabuwelewele. Alafilwa ukufyumfwa, pantu kanofye umuntu uuli na Mupashi Wamushilo ewingafyumfwa. Umuntu uwaba na Mupashi ewingapingula ifintu fyonse, lelo umwine wena teti pabe nangu umo uwakumupingula. Efyo calembwa ukuti, “Nani uwaishiba amano ya Mfumu? Nani uwingapandako Imfumu amano?” Lelo kwena ifwe twalikwata amano yakwa Kristu. Bamunyinane, nalifililwe ukulanda kuli imwe nga ku bantu abatungululwa na Mupashi, lelo nalelanda kuli imwe nga ku bantufye, pantu mwalifye utucece mukukonka Kristu. Nalemonshafye ibele, nshalemulisha ifyakulya ifyakosa, pantu mwali tamulalinga. Kwena na nombaline tamulalinga. Pantu na nomba mucili na mano ya bantu ba cino calo. Pali imwe pacili umufimbila no kulaumana, bushe te manofye ya bantu ba cino calo ayo? Bushe tamulelangafye ukuti muleikalafye nga bantu ba cino calo? Ilyo umo alasosa ati, “Ine ndi wakwa Paulo,” na umbi nao ati, “Ine ndi wakwa Apolo,” bushe tamulekonkafye amano ya bantu ba cino calo? Nga kanshi Apolo nani? Nga Paulo nao nani? Aba bonse babomfifye bakwa Lesa, abalenga ukuti musumine. Kwena cila umo ali nokubomba umulimo Imfumu yamupeela. Ine nalibyala imbuto, Apolo nao aisa tapilila, lelo uwalenga ukuti fikule ni Lesa. Uulimba no utapilila tabali nelyo cimo, lelo Lesa uulenga fikule ewacindama. Uulimba no utapilila babombafye umulimo umo wine. Lesa akabalambula ukulingana nefyo cila muntu abombele umulimo wakwe. Ifwe pamo tulifye ababomfi bakwa Lesa. Elyo imwe muli bala lyakwa Lesa, kabili iŋanda yakwa Lesa. Lesa ku cikuuku ankwatila, ndabomba nge ncenshi mukukuula. Nalimba umufula, na umbi eulekuulapo. Elyo na onse uulekuulapo, acenjele pakukuulapo. Kabili tapali nangu umo uwingemba umufula umbi. Umufula waimbwa kale, ni Yesu Kristu. Pali uyu mufula, pakukuulapo umuntu kuti abomfya icela ca golide, icela ca silifa, amabwe ayasuma ayamutengo, kuti abomfya ifimuti, imisanse, nangu ifyanifye. Lelo imilimo cila muntu abomba ikeshibikwa, pantu Ubushiku bwa Mfumu bukesa isokolola. Ubo Bushiku bukesa no mulilo uwakusokolola imilimo cila muntu abomba. Pantu ni kukupya mu mulilo eko imilimo ya cila muntu abomba ikamoneka ifyo yaba. Uo ico akuula pa mufula tacakapye na mulilo, ninshi uyo eukapoka icilambu. Lelo uo ico akuula cikapya, wena akapelwapofye, nangu umwine wena akapusuka kwempe ku mulilo. Bushe tamwashininkisha ukuti nimwe itempele lyakwa Lesa, na Mupashi wakwa Lesa ekala muli imwe? Umuntu nga aonaula itempele lyakwa Lesa, nao Lesa akamonaula. Pantu itempele lyakwa Lesa lyamushilo, kabili imwe, imwe bene nimwe tempele lyakwe. Umuntu nelyo umo elaibepa. Ngo muntu umo pali imwe aleitunga ukuba uwamano, ukulingana na mano ya bantu ba cino calo, atale aisangule impelwamano, elyo ninshi akaba uwamano icine cine. Pantu amano ya bantu ba cino calo, buwelewele pa cinso cakwa Lesa. Efyo calembwa ukuti, “Lesa ekatila abamano ku bucenjeshi bwabo bwine.” Elyo pambi napo calembwa ukuti, “Imfumu yalishiba ifitontonkanya abamano, no kwishiba yaishiba ukuti fyabuwelewele.” Kanshi mwilaitakisha pafyo abantu bacita. Pantu ifintu fyonse fyenu. Paulo, Apolo, na Kefa, cino calo, ubumi ne mfwa, ifilipo ne fya kuntanshi, fyonse ifi, fyenu. Nomba imwe muli bakwa Kristu, Kristu nao wakwa Lesa. Abantu bali nokutwishiba ukuti tuli babomfi bakwa Kristu, abo Lesa apeela umulimo wakwangalila inkaama shakwe. Nomba icifwaikwa pali bakangalila, kuba uwacishinka. Kwena ine tacinsakamika ukupingulwa na imwe, nangu ukupingulwa ne cilye conse ica bantu. Kabili na ine wine ne mwine nshiipingula iyoo. Kwena ne mwine nshasanga ukuti nalilufyanya nelyo cimo. Lelo ici tacilepilibula ukuti kanshi ndi wakaele. Ine uwakumpingula ni Mfumu fye yeka. Pa nshita ino mwilapingula muntu nelyo cimo. Mulepembela inshita ilyo Imfumu ikesa. Lyena elyo Imfumu ikesa sanikila pa fyabelama mu mfifi no kusokolola amapange ayafisama mu mitima ya bantu. Elyo Lesa akatasha cila muntu ukulingana ne milimo abombele. Bamunyinane, ni pa mulandu wenu nalandila aya mashiwi. Aya mashiwi nayalosha kuli Apolo na ine wine. Ndefwaya tube icilangililo icakumufunda umwalola iyi nsoselo yakuti, “Mulekonka ifyalembwa.” Epakuti mwilaba na cilumba cakuitakisha pa muntu umo no kusuula umubiye. Bushe nani uwakupeela ubukalamba pali bambi? Ngeco wakwata ico Lesa ashakupeela cinshi? Nga kanshi kuti waitakisha shani, kwati ifyo wakwata tawapeelwafye? Bushe kanshi mwalikwata kale fyonse ifyo mukabila? Bushe kanshi nomba muli bakankala? Bushe nomba muli mfumu, ifwe tucili abapabi? Ee kwena kuti cawama nga cine cine muli mfumu, epakuti tukabe imfumu pamo na imwe. Ine mona kwati ifwe, fwe basole nifwe Lesa abika mu ncende yakupelekeshako icine cine, kwati bantu bapingwila ukubepaila pa cinso ca bantu. Kanshi tuli bakutambwa ku fibumbwa fyonse, bamalaika na bantu bene. Ifwe tuli fiwelewele pa mulandu wakwa Kristu, lelo imwe muli bamano ico mwaba na Kristu. Ifwe tatwaba na maka, imwe muli bamaka! Ifwe twalisuulwa, imwe balimucindika! Ukufika na pali nomba ifwe twendafye ne nsala ne cilaka. Kabili twendafye abasapula no kupumwa, elyo tatwakwata cifulo kulaseulukafye. Elyo kabili tulanaka nganshi mukuibombela fwe bene. Nga batucitila umusaalula, ifwe tulabapaala. Nga balatucusha, ifwe tulashipikisha. Nga batutuka, ifwe tubasuka no mutembo. Ukufika na pali nomba twabafye nge fisoso, nge fiseekwa fya pano calo. Nshilemulembela ifi pakuti mwikatwe ne nsoni, lelo ndemusokakofye ico muli bana bandi abo natemwa. Pantu nangu mwingakwata bakafundisha amakana na makana abena Kristu, lelo mwakwatafye shinwe umo. Pantu ku maka yakwa Kristu Yesu mwaba abana bandi ico namufunda Imbila Nsuma. Kanshi eico ndemupapata ukuti mulempashanya. Eico cine namutumine Timote umwana wandi uo natemwa, kabili uwasumina icine cine mu Mfumu. Eukesa mwibukishako nefyo njikala mu bumi bwandi ngo muntu uwasumina muli Kristu. Iyi mikalile eyo mfunda konse ku lukuta lonse. Bamo pali imwe nabatampa ukulaitutumuna ku cilumba. Bena baleti nshakese kukumupempula. Awe nkesafye bwangu bwangu, Imfumu nga ilefwaya. Elyo nkesa ishiba amaka ya abo bantu baleitutumuna, te fintu basosa iyoo. Pantu Ubufumu bwakwa Lesa tabwaba mukulandafye, lelo mukubomba na maka. Cinshi ico mwingatemwapo? Bushe nkese ne cikoti nangu nkese no mutima wa citemwiko no mutembo? Calyumfwika ukuti bamo pali imwe bawila muli bucilende ubwabipisha. Bucilende ubwakuti nangu ni ku bantu abashaishiba Lesa tekuti mubusange. Umo pali imwe alyupa muka wishi. Nga cilumba nshi mwingakwata! Awe cena cifwile ukumuletela ubulanda. Mufwile ukutamfya mwibumba lyenu umuntu uwacita ifyo. Ine nangu ndi ukutali, mu mupashi mwena tuli na imwe pamo. Kabili umuntu uwacita icabipa ifyo, ine ku maka ya Mfumu Yesu nimupingula kwatifye tuli na imwe. Ilyo mukalongana pamo, na ine mu mupashi tukalongana na imwe. Elyo ku maka yakwa Yesu Imfumu yesu uukaba na ifwe, tukalubwila uyo muntu kuli Satana akonaule umubili wakwe, pakuti pa Bushiku bwa Mfumu, umupashi wakwe ukapusuke. Awe ukuitakisha kwenu takuweme! Bushe tamwaishiba ukuti intutumushi inono itutumuna umufuba onse? Kanshi fumyeni intutumushi yakale, pakuti mube umufuba upya. Lyena mukaba kwati mufuba upya umwabula intutumushi. Ine nalishininkisha ifyo fine efyo mwaba. Inshikunkulu ye Pasaka lyesu yalipekanishiwa, pantu Kristu umwana wa mpaanga we Pasaka, balimuleka ilambo. Kanshi natusefye Ipasaka lyesu, inshikunkulu ya Cakucilila. Tusefye ukwabulamo intutumushi yakale, intutumushi ibi kabili iyabukakashi, lelo tusefye no mukate uusuma uwacishinka uwabulamo intutumushi. Muli kalata umbi uo namulembele, namwebele ukuti muletaluka kuli bacilende. Nshaloseshe mukutila muletaluka ku bantu ba pano calo bacilende nangu abalunkumbwa lwa fyuma, nangu abapupu nangu abapepa utulubi. Awe pakutaluka kuli aba bantu shikanofye ninshi wafuma muno calo. Naloseshe mukutila muletaluka ku muntu uwakuti aleti, “Ndi munyinenwe muli Kristu,” lelo kabili ni cilende, nangu walunkumbwa lwa fyuma, nangu alapepa utulubi, nangu wamusaalula, nangu ni cakolwa, nangu ni mpupu. Umuntu wa musango uyo tecakwesha ukwikala nankwe nangu ukulya nankwe. Tauli mulimo wandi ukulapingula abantu abashili mu lukuta. Lesa umwine eukabapingula. Lelo aba mu lukuta kuti mwabapingula. Kabili calembwa ukuti, “Tamfyeni umuntu umubi mwibumba lyenu.” Umo pali imwe nga ali no mulandu no mwina Kristu munankwe, bushe cine kuti atwala umulandu ku bantu abashaishiba Lesa? Bushe tafwile ukutwala umulandu wakwe ku bantu bakwe abamushilo? Bushe tamwaishiba ukuti abamushilo ebakapingula abantu ba pano isonde? Kanshi apo nimwe mukapingula abantu ba pano isonde, nga kuti mwafilwa shani ukupingula utumilandu utunono? Bushe tamwaishiba ukuti nifwe bene tukapingula na bamalaika? Palibufi kanshi imilandu ya mu bumi bwesu? Kanshi ilyo paba imilandu ya musango uyo pakati kenu, bushe elyo mwingatwala imilandu yenu ku bantu abo ulukuta lushacetekela? Kwena cansoni nganshi! Bushe cine cine pali imwe, tapaba umuntu uwamano uwakuti aleputula imilandu ya basumina? Nomba imwe, uwabwananyina nga ali no mulandu no wabwananyina munankwe, imwe mutwala umulandu ku bantu abashasumina muli Kristu ebo baye mupingula. Ala kuli imwe mwe bena Kristu camusebanya nganshi ukulatwalana ku filye fyamilandu. Cinshi ico imwe mushisuulilakofye abanenu nga bamulufyanya nangu nga bamufyengafye? Ala na imwe bene mulalufyanya no kucenjesha abanenu, kabili babwananyina banenu! Bushe tamwaishiba ukuti abantu ababifi tabakapyane Ubufumu bwakwa Lesa? Kanshi mwilaibepa, bacilende, nangu abapepa utulubi, nangu abantu ababembuka, nangu abacita ubucende na baume banabo, nangu abapupu, nangu abalunkumbwa lwa fyuma, nangu bacakolwa, nangu abamusaalula, nangu abacenjesha abanabo, tabakapyane Ubufumu bwakwa Lesa. Bamo pali imwe nabo, kale efyo bali. Lelo ku maka ya Mfumu Yesu Kristu na ku maka yakwa Mupashi wakwa Lesa mwalisambika, mwalisangululwa, mwaba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Umo kuti atila, “Ine naliba ne nsambu shakucita fyonse.” Lelo te fyonse fingakuwamina. Kwena naliba ne nsambu shakucita fyonse, lelo nshili nakuleka icintu nelyo cimo ukunteeka ubusha. Icakulya caba nokuya mwifumo, elyo ifumo nalyo lyaba nokupokelela icakulya. Nomba Lesa nao akafyonaula fyonse fibili. Umubili tewabulalelale iyoo, lelo wakubombela Imfumu. Kabili Imfumu nayo e ine ya mubili. Lesa ewabusha Imfumu ku bafwa, na ifwe ku maka yakwe eukatubusha. Bushe imwe tamwaishiba ukuti imibili yenu filundwa fya mubili wakwa Kristu? Bushe nomba kuti nabuula icilundwa ca mubili wakwa Kristu eco nauminkanya ku mubili wakwa cilende? Awe cakaana! Bushe tamwaishiba ukuti uwauminkana na cilende, ninshi baba nankwe umubili umo? Pantu calembwa ukuti, “Aba babili baba umubili umo!” Lelo uyo uwauminina ku Mfumu, wena uyo ninshi aba no mupashi umo ne Mfumu. Talukeni ku bulalelale. Ububifi bumbi bonse umuntu acita, bwacitwa kunse ya mubili, nomba uwacita ubulalelale abifya na ku mubili wakwe wine. Bushe tamwaishiba ukuti umubili wenu litempele lyakwa Lesa umwikala Mupashi Wamushilo? Mupashi, Lesa amupeela, ekala muli imwe. Kanshi nomba muli bantu bakwa Lesa, tamuikalilafye mwe bene. Imwe Lesa alimushita pa mutengo ukulu. Eico kanshi muli nokucindika Lesa mu mibili yenu. Nomba nalayasuka pa milandu mwanembela. Ee, cisuma umuntu ukukanaupa. Nomba ubulalelale nabufulisha, kanshi cila mwaume afwile akwata umukashi wakwe. Elyo cila mwanakashi nao afwile akwata umulume wakwe. Umwaume ali nokufikilisha insambu sha mu cupo ku mukashi wakwe. Umwanakashi nao ali nokufikilisha insambu sha mu cupo ku mulume wakwe. Umwanakashi te mwine wa mubili wakwe iyoo, kano wiba. Eifyo fine no mwaume te mwine wa mubili wakwe iyoo, wa mukashi wakwe. Mwilakaana munenu mu cupo, kano ninshi mwaumfwana ukukanakumana pa nshita inono, ico mulefwaya ukuti muipeeleshe ku mapepo. Panuma ya iyo nshita, mutampe kabili ukulaikala nga baupana. Lyena ninshi tekuti muleke Satana alemutunka ku mulandu wa bunasha bwenu. Nalanda ifi kukumupandakofye amano, nshilemupangila ifunde iyoo. Pantu kwena ine kuti natemwa ukuti abantu bonse baba ifyo ine ndi. Nomba cila muntu alipeelwa ubupe ubwaibela kuli Lesa. Umuntu umo apeelwa ubupe bwa musango ifi, elyo umbi ubwa musango umbi. Abashimbe na bamukamfwilwa bena ndebeba ukuti cabawamina bekale ifyo fine nga ine. Lelo nga bafilwa ukushipikisha, cawama ukuti baupa nangu baupwa. Cawamapo ukuupa nangu ukuupwa ukucila ukucushiwa no lunkumbwa. Ku baba mu cupo bena nabapeela icebo, kwena teine, lelo cebo ca Mfumu ukuti umwanakashi tali nakufuma kuli wiba. Nga cakuti afuma kuli wiba, ninshi ali nokwikala umushimbe, nangu abwele bawikishanye na wiba. Umwaume nao tali nakuleka mukashi wakwe. Lelo bambi bena bonse nine ndebeba te Mfumu iyoo. Munyinenwe umwina Kristu uwaupa umwanakashi uushasumina Kristu, nomba uyu mwanakashi alefwaya ukuti aleikala nankwe, ninshi umulume tali nakumuleka, iyoo. Elyo no mwanakashi umwina Kristu uwaupwa ku mwaume uushasumina Kristu, nomba uyu mwaume alefwaya ukuti aleikala nankwe, ninshi umwanakashi tali nakufuma kuli wiba. Pantu uyu wiba uushasumina alipalamikwa kuli Lesa ico umukashi mwina Kristu. Elyo no mukashi uushasumina alipalamikwa kuli Lesa ico wiba mwina Kristu. Acikaana kuba ifyo abana babo nga kuti baba nga bana ba bashaishiba Lesa, lelo nomba bana abapalamikwa kuli Lesa. Lelo uushasumina nga akaana ukwikala no mwina Kristu, ninshi lyena kuti balekana. Elyo na munyinefwe umwina Kristu umwaume nangu umwanakashi, ninshi akakulwa. Pantu imwe Lesa amwita kukwikala umutelelwe. We mukashi umwina Kristu, kuti waishiba shani, limbi niwe ukapususha umwinamobe? Nangu iwe we mulume umwina Kristu, kuti waishiba shani limbi niwe ukapususha umukashi obe? Cila muntu ali nokwikala ifyo fine Imfumu yamuteyanishisha, ubo bwine bumi Lesa amwitilemo. Kabili ifi fine efyo mfunda ku nkuta shonse. Uwasembululwa nga aitaba ubwite bwakwa Lesa elaesha ukufisa ukuti alisembululwa. Elyo uushasembululwa nga aitaba ubwite bwakwa Lesa, ninshi nao tali nakusembululwa. Ukusembululwa kwafye, elyo no kukanasembululwa nako kwafyefye, icikalamba kukonka amafunde yakwa Lesa. Kanshi cila muntu aleikala ifyo ali ilyo talati etabe ubwite bwakwa Lesa. Bushe wali umusha ilyo waitebe ubwite? Wileka ici cilekusakamika. Lelo nga cakuti washukila ukuba umuntungwa naco cisuma Pantu umusha uwaitaba ubwite bwa Mfumu, ninshi aba umuntungwa wa Mfumu. Ifyo fine no muntu umuntungwa uwaitaba ubwite bwa Mfumu, ninshi nomba aba umusha wakwa Kristu. Lesa alimushita pa mutengo ukulu, kanshi mwilaicita abasha ba bantu. Bamunyinane, cila muntu aleikala pa cinso cakwa Lesa ngefyo ali ilyo aitebe ubwite bwa Mfumu. Nomba pa mulandu wa bashimbe pena Imfumu tayalandapo ifunde lyakubeba. Lelo apo Imfumu ku luse lwaiko yanenga ukuba uwacishinka, nalamweba ifyo ine ntontonkanya. Nga mwalolesha pa mafya ya shino nshiku, ine ndetontonkanya ukuti umuntu kuti camuwamina ukwikala ifyo aba. Bushe walyupa? Wiesha kutamfya mukashi obe. Nga tawaupa, wifwaya ukuti uupe. Lelo nga waupa, ninshi taubifishe. Elyo no mukashana uushaupwa nga aupwa, nao wine ninshi tabifishe. Lelo abaupa na baupwa balasanga amacushi ayengi mu bumi bwabo. Kanshi eico ndefwayafye ukumupususha kuli aya macushi. Kanshi bamunyinane ndemwebako ukuti inshita naiya ilecepa. Ukufuma pali nomba abaupa babe kwati bantu abashaupa. Abalelila ifilamba, babe nga abashilelila. Abalesansamuka, babe nga abashilesansamuka. Abanonshi nabo, babe nga abashakwata nelyo kamo. Elyo abo bonse ababomba ne fya muno calo, besendwa ne fya muno calo. Pantu cino calo mwamona, cileya cilepita. Ine mfwaya ukuti mwilaenda ne sakamika nelyo limo. Umwaume umushimbe asakamanafye ifyakubombela Imfumu, nefyo engasansamusha Imfumu. Lelo umwaume uwaupa asakamikwa ne fya pano calo, pantu ali nokusansamusha umukashi wakwe. Kanshi ena alakanika pabili. Umwanakashi umushimbe nangu umukashana uushaupwa asakamanafye ifyakubombela Imfumu. Pantu afwayafye ukuituula onse umubili no mupashi ku Mfumu. Lelo umwanakashi uwaupwa ena asakamikwa ne fya pano calo, pantu ali nokusansamusha wiba. Ndelanda ifi pa mulandu wakufwaya ukumwafwilishako, tekufwaya ukumucincintila iyoo. Makamaka ndefwaya ukuti mwishibe bwino ifyo mulingile ukucita, epakuti muleituula onsefye kukubombela Imfumu. Elyo pa mulandu wa mwaume uwakobekela umukashana, nomba balyumfwana ukukanaupana, lelo umwaume alaumfwisha ulunkumbwa ku mukashana, alafwaya nokumuupa, kuti baupanafye. Kabili tapali cilubo iyoo. Nomba umwaume ukwabula no wakumupatikisha, lelo umwine eka mu mutima wakwe apingula ukuti tali nakuupa, kabili amona nokuti nakwata amaka yakushipikisha, kabili mwinefye apingwile ukucita ifyo, ninshi wena awamya ukukanaupa umukashana. Kanshi umuntu uwaupa umukashana, awamya. Elyo uushimuupile wena awamya nokucilapo. Umwanakashi uwaupwa ali nokwikala na wiba mu cupo cabo mpaka ilyo wiba akafwa. Kumfwa wiba nga afwa lyena ninshi icupo cabo capwa, kuti aupwa na ku mwaume umbi onse uo atemenwe. Lelo kwena ali nokuupwa mu musango wa bwina Kristu. Ine mona ukuti, nga aikala ifyo fine ukwabula ukuupwa, kuti akwatishapo insansa ukucilapo. Efyo ine ntontonkanya, na ine naliba na Mupashi wakwa Lesa. Nomba, pa mulandu wa fyakulya ifyo batuula ku tulubi, twalishiba ukuti ifwe bonse twalikwata amano. Amano yalenga ukuti umuntu aleitutumuna ku cilumba. Icitemwiko cena cilatuwamina ukwikala bwino. Umuntu kuti alatontonkanya ukuti nalishiba fimo, kanshi nakalya talati eshibe nefyo afwile ukwishiba. Lelo umuntu uwatemwa Lesa, wena ninshi alishibikwa kuli Lesa. Kanshi pa mulandu wakulyako ifyakulya ifyo batuula ku tulubi, ifwe twalishiba ukuti utulubi fintu fyafyefye. Ifwe twaishiba ukuti Lesa abafye umo. Nangu kwena abantu bamo batila mu mulu nangu muno calo mwaliba imilungu. Kabili batila mwaliba imilungu iyingi ne shamfumu ishingi, nomba kuli ifwe kwabafye Lesa umo mpo, e Shifwe. Uyu Lesa ewabumba ifintu fyonse, na ifwe bene eo tuli nokubombela mu bumi bwesu. Elyo kwabafye Imfumu imo, ni Yesu Kristu. Kabili ni ku maka yene ya Mfumu Yesu Kristu eko Lesa abumbila ifintu fyonse, kabili ni ku maka yakwa Kristu umwine alenga nokuti na ifwe tuleenda abomi. Lelo kwena te bonse baishiba ifi. Bamo ico babelela ukumona ifyo bapepa utulubi, bena ukufika na nomba nga balyako ifyo fyakulya, batontonkanya ukuti balelya ifyakulya fya tulubi. Kanshi ilyo balyako, bamona ukuti bakowela, ico kampingu wa mitima yabo ashakosa. Kwena ifyakulya tefyo fingatupalamika kuli Lesa. Nga tatulile tatulufyanyapo nelyo cimo kuli Lesa, elyo nga twalyapo tacitwafwako ukupalama kuli Lesa. Nomba muletekanya, mwilaleka insambu mwakwata iyakulya conse, ilelenga ukuti abashakosa mu cisumino bawile mukubifya. Nga cakuti umo akumona iwe we wamano, ulelya mwitempele bapepelamo utulubi, bushe ici tekuti calenga umuntu uwaba na kampingu uushakosa ukupama ukulya ifilyo batuula ku tulubi? Mukucita ifyo ku mano yobe, walenga umuntu wa cisumino icishakosa munonko ukuloba uo Kristu afwilile. Kanshi ninshi mwabifya kuli Kristu, apo mwabifya ku babwananyina banenu, kabili mwafulunganya na kampingu wa mitima yabo uushakosa. Eico kanshi icakulya nga calenga munyinane ukuwila mukubifya, ninshi ndi nokulekelelafye ukulya inama, pakuti nileka munyinane ukuwila mukubifya. Bushe nshili muntungwa? Bushe ine nshili musole? Bushe nshamona Yesu Imfumu yesu? Bushe imwe ico mwasuminina teico mombela Imfumu? Nga nshili musole kuli bambi, kuli imwe kwena ndi musole! Kabili imwe bene, nimwe cakushininkishishako ukuti ndi musole. Ifi efyo njasuka abantu abakuti baisa baleipusha pali ine. Bushe ifwe tatwakwata insambu shakuti muletupeelako ifyakulya ne fyakunwa? Bushe ifwe nifwe tushakwata nsambu shakusenda umukashi umwina Kristu ilyo tuli pa bulendo, nga filya abasole bambi na bamunyina wa Mfumu na Kefa bacita? Bushe ine na Banaba nifwefye twaba nokuibombela pakumona ifyakulya? Bushe kwaliba ifita fya nkondo fiilipila? Bushe kwaliba uulima ibala lya myangashi ukwabula ukuti alelyako ifitwalo? Bushe nani acema ifitekwa ashibuulako umukaka wa fitekwa? Ifi ndelanda te fya pa mutwe wandifye, pantu na Mafunde yakwa Mose yalandafye fimo fine. Calilembwa mu Mafunde yakwa Mose ukuti, “Wilakaka ŋombe ku kanwa ilyo ilenyantaula pa ŋanu pakushisokola.” Bushe iŋombe eingasakamika Lesa? Bushe te mulandu wa ifwe alandile ifyo? Ee nifwe bene fyalembelwe. Atulangafye ukuti umuntu uulima no usokola iŋanu bonse balasubila ukupokako kufyo basombola. Ifwe twalibyala ishiwi lyakwa Lesa muli imwe. Bushe kuti camupesha amano nga twapokako ifisuma mwakwata pano calo? Nga bambi bena balikwata insambu ishakupoka ifi fintu kuli imwe, nga palibufi ifwe, bushe tatukwete isho nsambu? Nomba ifwe isho nsambu tatuibomfya nakalya. Tucula amacushi ya misango yonse, pakuti twileka kube nelyo cimo icakushingilisha Imbila Nsuma yakwa Kristu. Bushe tamwaishiba ukuti ababomba mwi Tempele icakulya cabo cifuma kwi Tempele? Elyo nabo babomba umulimo wakulekela Lesa ilambo, nabo balyako ifyo batuula ku bulambo. Imfumu nayo efyo yakonkomesha ukuti ababila Imbila Nsuma, nabo balemona icakulya mukubila Imbila Nsuma. Nomba kwena nshatala momfya ishi nsambu shonse. Nshilelemba ifi pakuti nomba efyo mulencitila, iyoo. Awe ine no kufwa kwawama, ukucila ukuti umo ampoke icintu ico ine njitashishapo! Ine nshakwata nsambu shakuitakisha pa mulandu wakubila Imbila Nsuma. Ukubila Imbila Nsuma kwena e mulimo Imfumu yampeela. Pantu nga nshilebila Imbila Nsuma ninshi nashamininafye! Uyu mulimo auba wakuisalilafye ne mwine, nga ndalipililwapo. Lelo uyu mulimo banjebafye ukuubomba. Kanshi mfikilishafye umulimo Imfumu yampeela. Bushe cilambu nshi nkapokelapo? Nici icakuti, ilyo mbila Imbila Nsuma, mbila ukwabula ukulipililwapo, kabili ukwabula no kusakamana insambu shandi mu mulimo wakubila Imbila Nsuma. Ine ndi muntungwa, nshili musha wa muntu nelyo umo. Lelo naicita umusha wa bantu bonse, pakuti mwenepo abengi abakukonka Kristu. Ku Bayuda mba ngo Muyuda, pakuti Abayuda nabo mbalete kuli Kristu. Ine nangu nshikonka Mafunde yakwa Mose, kuli abo bakonka Amafunde yakwa Mose, na ine mba nga uukonka Amafunde yakwa Mose pakuti nabo mbalete kuli Kristu. Ku Benafyalo abashaba na Mafunde yakwa Mose, na ine mba ngo Mwinafyalo, pakuti nabo mbalete kuli Kristu. Ici tacilepilibula ukuti ine nshikonka mafunde yakwa Lesa, awe ine ndakonka amafunde yakwa Kristu. Ilyo mba na bacisumino icishakosa, na ine mba nga uwacisumino icishakosa, pakuti nabo mbalete kuli Kristu. Kanshi ku bantu bonse mbafye ngefyo bali, pakuti mbapusushe bamo mu nshilafye ishili shonse. Fyonse ifi, ncita pa mulandu wa Mbila Nsuma, pakuti na ine nshukileko ipaalo lya Mbila Nsuma. Mwalishiba ukuti ilyo balecimfyanya mukubutuka, ababutukamo bengi, lelo umofye eupoka icilambu. Kanshi na imwe mulebutuka icakuti mukapoke icilambu. Bonse abalecimfyanya mu fyangalo, balaipamfya nganshi ukuti baipekanye bwino. Elyo bacita ifyo pakutifye bapoke icilambu icishili cakubelelela, lelo ifwe, icilambu cakubelelela. Eico ine mbutukafye ukulungama ku cishilwa pakuti mpoke icilambu. Ilyo ndeposa amakofi nungamikafye pa mulwani. Ine ndapuma umubili wandi pakuti ulenakila. Ine ncita ifyo epali ne walebila kuli bambi ne mwine nasanga nabansuula. Bamunyinane, ndefwaya ukumwibukishako ifyacitike ku fikolwe fyesu. Baletungululwa ne kumbi ilyalebacingilila. Kabili pakwabuka bapitile muli bemba. Ni mwikumbi line ilyo na muli bemba emo babatishiwe ukuba abantu bakwa Mose. Bonse balelya icakulya cimo cine ico Lesa alebapeela. Elyo bonse balenwa ne cakunwa cimo cine ico Lesa alebapeela ukuti balenwa. Balenwa ukufuma ku libwe lyakwa Lesa ilyalebakonka uko baleya. Elyo ne lyo libwe ni Kristu umwine wine. Nomba nangu cali ifyo, abengi tabalewamya kuli Lesa, ne fitumbi fyabo fyashelefye nsale nsale mu matololo. Ifi fintu fyacitike pakutusoka ukuti tusambilileko. Twilakumbwa ifibi nga filya bena balecita. Twilapepa tulubi nga filya bamo pali bena balecita. Efyo calembwa ukuti, “Abantu balikele kukulya na kukunwa, kabili baima balayangila imilungu yabo.” Twilawila mu bulalelale nga filya bamo balecita, kabili mu bushiku bumofye pafwa abantu amakana amakumi yabili na yatatu (23,000). Twilaesha Imfumu nga filya bamo bacitile, kabili insoka shalibepeye. Twilailishanya nga filya bamo balecita, kabili malaika wakubonaula aishile balofya. Ifi fyonse fyabacitikile pakuti tusambilileko. Elyo kabili fyalembelwa pakutusokako. Pantu nomba tulifye mu nshiku shakupelekeshako. Kanshi umuntu onse uitunga ukukosa mu cisumino, nacenjele epali limbi awila mukubifya. Ukutunkwa konse ukumwishila, kutunkwafye uko abantu bonse batunkwako. Pantu Lesa wacishinka, tekuti aleke mutunkwe ukucila pa maka yenu. Lelo intunko nga shamwishila, akulamupeela amaka yakushipikisha, epakumona ukwansha isho ntunko. Kanshi bamunyinane, talukeni kukupepa utulubi. Ndelanda kuli imwe nga ku bamano, kanshi ipinguleni mwe bene pali ifyo nalanda. Ilyo tunwa ku lukombo lwa pakutasha Lesa, bushe ninshi tatulekuma ku mulopa wakwa Kristu? Elyo nelyo tulya umukate tumokaula, bushe ninshi tatulekuma ku mubili wakwa Kristu? Pantu kwaba umukate umo. Elyo na ifwe bonse tulyako umukate umo wine. Kanshi na ifwe nangu tube abengi, twaba umubili umo. Shimoneni ificita abena Israeli. Bena abo abalyako ku fituulilwe pa bulambo, balakuma na kukutumika Lesa ku bulambo. Bushe nalosha mwi? Bushe calola mukutila ifyakulya batuula ku tulubi filabomba akantu? Nangu akalubi, bushe cintu cacine? Awe iyoo! Nalosha mukuti amalambo ya bantu abashaishiba Lesa bayatuulafye ku mipashi yakowela, tekuli Lesa iyoo. Kanshi tekuti ntemwe ukuti muleampana ne mipashi yakowela. Awe tekuti mulenwa ku lukombo lwa Mfumu, elyo kabili na ku lukombo lwa mipashi yakowela. Tekuti mulelya icakulya ca Mfumu, elyo kabili mulelya ne cakulya ca mipashi yakowela. Bushe mulefwayafye ukukalifya Imfumu umutima? Bushe muleti twalikwata amaka ukuicila? Umo kuti atila, “Calisuminishiwa ukucita ifintu fyonse.” Lelo te fyonse fingatuwamina. “Calisuminishiwa ukucita ifintu fyonse.” Lelo te fyonse fingatwafwilisha. Kanshi takuli nakuba nelyo umo uwakuisakamanafye umwine, kano nokusakamana abanankwe. Mulelya inama shonse isho bashitisha pa cisankano. Tacilingile ukwipusha amepusho yakumusakamika mu mitima yenu. Pantu “isonde lyonse na fyonse ifya bamo fya Mfumu.” Umuntu uushasumina muli Kristu nga amwita ku cakulya, elyo na imwe mwasumina ukuyako, muye mulyeko fyonse ifyo amutebeta. Mwitampa ukwipusha amepusho ayakumusakamika imitima. Nomba umo nga amweba ati, “Ifi fyakulya fintu batuula ku tulubi.” Lyena ninshi tekuti mulyeko, pa mulandu wa uyo muntu uwamweba na pa mulandu wakusakamana mu mutima. Nshilelanda pa mulandu wakusakamana imwe mu mitima yenu, lelo ni pakusakamikwa kwa munenu. Nga cinshi ico ukusakamikwa kwa munandi mu mutima wakwe kwingamfulunganishisha insambu shakucita ifyo ndefwaya? Nga natasha Lesa pa cakulya nalya, nga nani enganjebaula pali ico nalya icakulya ico ntashishepo Lesa? Kanshi fyonse ifyo mulecita, cibe kulya nangu ukunwa, fyonse muleficita pa mulandu wakulumbanya Lesa. Mu bumi bwenu mwilacita cintu icakulenga umuntu ukubifya ku Bayuda, nangu ku Benafyalo, nangu ni ku lukuta lwakwa Lesa lwine. Mulecita ifyo ncita. Ine mfwaya ukusansamusha umuntu onse muli fyonse ifyo ncita. Nshicita ifyakuiwaminafye ne mwine, lelo ncita ifyakuwamina bonse, pakuti bonse bakapusuke. Mulempashanya nga filya ine mpashanya Kristu. Ine ndemutasha pali ico lyonse mulanjibukisha. Kabili mulabaka na mafunde namushilile. Nomba ndefwaya ukuti mumfwikishe ukuti Kristu e mutwe wa mwaume onse. Elyo umwaume nao e mutwe wa mwanakashi wakwe. Elyo Lesa nao e mutwe wakwa Kristu. Kanshi umwaume onse nga alepepa nangu alesesema amashiwi yakwa Lesa nafimba ku mutwe, ninshi alesebanya umutwe wakwe. Elyo umwanakashi onse nao nga alepepa nangu alesesema amashiwi yakwa Lesa, ukwabula ukufimba ku mutwe, ninshi alesebanya umulume, umutwe wakwe. Pantu uyu wena cimo cinefye no mwanakashi uubeya ulukuso. Pantu umwanakashi nga talefimba ku mutwe calingafye nokuti abeye ulukuso. Apo cansoni ku mwanakashi ukubeya imishishi nangu ulukuso, kanshi alefimba ku mutwe. Umwaume wena tali nakufimba nelyo cimo ku mutwe, pantu aba e cata cakwa Lesa, alenga nokuti ubucindami bwakwa Lesa bumoneke. Umwanakashi ena e bucindami bwa mwaume. Pantu Lesa tabumbile umwaume ukufuma ku mwanakashi, lelo umwanakashi ewabumbilwe ukufuma ku mwaume. Pantu umwaume tabumbilwe pa mulandu wa mwanakashi, lelo umwanakashi wena abumbilwe pa mulandu wa mwaume. Pa mulandu wa bamalaika, umwanakashi afwile ukukwata icakufimba ku mutwe, nge cishibilo ca nsambu shakwe. Lelo mukwampana ne Mfumu mwena, umwaume alakabila umwanakashi, elyo umwanakashi nao alakabila umwaume. Pantu nga filya umwanakashi abumbilwe ukufuma ku mwaume, efyo nomba umwaume afyalwa ku mwanakashi. Kabili ifintu fyonse fyatula kuli Lesa. Nomba pinguleni mwe bene, bushe kuti calolamo umwanakashi kukupepa Lesa ukwabula ukufimba ku mutwe? Bushe tefyo efintu tumona ukuti umwaume nga ateka ifimishishi ifingi cansoni nganshi? Lelo umwanakashi nga ateka imishishi iyitali, wena cakumuyemfya. Pantu imishishi apeelwa yakumufimba. Lelo umo nga alacita ifikansa pafyo nalanda, kwena ifwe e lutambi twaishiba, elyo ne nkuta shakwa Lesa shonse nasho e lutambi shikonka. Mu mashiwi ya fyakukonka nalamweba, nshilemutasha iyoo, pantu ukulongana kwenu kukupepa takumuwamya, kumubifyafye. Icakubalilapofye, nalyumfwa ukuti kulaba ukupusana ilyo mulongana kukupepa. Kwena nalisumina ukuti fimo pali ifyo naumfwa fyacishinka. Elyo ukupusana kwena kuli nokubako, epakwishiba bwino bwino abacishinka pali imwe. Kanshi ilyo mulongana pamo, tamulongana kukulya umulalilo wa Mfumu iyoo. Pantu pakulya, cila muntu atampa alalya icakulya cakwe, bamo bekala ne nsala, elyo bambi bena balekolwa. Bushe tamwaba na mayanda yakulilamo no kunwenamo? Bushe nalimo lukuta lwakwa Lesa mwasuula? Nangu nalimo kufwayafye ukuti abalanda bekatwe ne nsoni? Bushe finshi ningamwebapo pali ici? Bushe muleti kumutasha? Awe iyoo tekuti mutashe! Pantu ici eco napokelele ku Mfumu, kabili eco namushila. Neci cakuti, icungulo ubushiku bwine Imfumu Yesu yaposelwemo ku balwani, yabuulile umukate. Elyo yatasha Lesa, yaumokola, yasosa nokuti, “Uyu mubili wandi uo nalapeela kuli imwe, mukalecita ifi pakunjibukisha.” Mu musango umo wine ilyo bapwa ukulya, Yesu abuula ulukombo, asosa ati, “Uyu mwangashi uli mu lukombo e cipangano cipya ica mulopa wandi. Lyonse ilyo mukalanwa, mukalecita ifi pakunjibukisha.” Kanshi ilyo mulelya uyu mukate no kunwa umwangashi muli ulu lukombo, ninshi mulebila imfwa ya Mfumu, mpaka ikabwele. Eico kanshi onse uwalya uyu umukate, nangu anwa kuli ulu lukombo lwa Mfumu mu musango uushilingile, ninshi acita umusaalula ku mubili na ku mulopa wa Mfumu. Kanshi pakubala umuntu aleimona nga nalinga, elyo alyeko umukate no kunwako ku lukombo. Pantu umuntu uwalya no kunwa, ukwabula ukwiluka bwino pa mulandu wa mubili wa Mfumu, ninshi wena kukandwa kwakwe alya no kunwa. Eico kanshi pali imwe, abengi balwele kabili balinakuka, elyo bambi balifwa nokufwa. Lelo pakubala atulasakamana ukumona nga natulinga, Imfumu nga tekuti itukande. Nomba ilyo Imfumu itupingula nokutusalapusha, ni pakuti twikakandilwa pamo na bantu ba cino calo. Kanshi bamunyinane, nga mwalongana kukulya umulalilo wa Mfumu, mulepembela abanenu. Uyo onse uuli ne nsala, kuti alila kumwakwe, epakuti ukulongana kwenu kwikalenga ukuti mube no mulandu. Imilandu imbi yena nkesa mweba ifyakucita nga naisa. Nomba bamunyinane, ndefwaya ukuti mwishibe bwino bwino pa mulandu wa bupe Mupashi Wamushilo apeela. Mwibukishe ilyo mwali tamulaishiba Lesa, ifyo mwalekonkelela ukupepa utulubi, ifintu ifyabula na maka yakulanda. Kanshi eico ndefwaya mwishibe ukuti, tapaba nangu umo uutungululwa na Mupashi wakwa Lesa engasosa ati, “Yesu nalapishiwe!” Elyo tapaba uwingalanda ati, “Yesu ni Mfumu” kano alatungululwa na Mupashi Wamushilo. Ubupe bwena bwaba imisango ne misango, lelo ni Mupashi umo wine eupeela. Kwabafye imisango iyingi iyakubombela Imfumu, lelo Imfumu yena yabafye imo. Kwaliba imisango yakubombelamo iyalekana lekana, lelo ni Lesa umo wine eulenga abantu bonse baibombe yonse. Mupashi alailanga muli cila muntu, lelo ni kukuwamina bonse. Umuntu umo, Mupashi amupeela amano mu fyakulanda, umuntu umbi, Mupashi umo wine amupeela ukwiluka mufyo alanda. Elyo ku muntu umbi wena Mupashi umo wine amupeela icisumino, umbi amupeela amaka yakundapa. Umbi, Mupashi amupeela amaka yakucita ifipeshamano, umbi amupeela bukasesema, umbi amupeela ukwishiba ukusobolola imipashi nga isuma nangu ibi. Umbi, Mupashi amupeela ubupe bwakulanda indimi ishalekana lekana, elyo umbi wena ukulondolola ifyalandwa muli isho indimi. Fyonse ifi ni Mupashi umo wine eufibomba. Kabili eupeela ubupe kuli cila muntu, umo umwine alefwaila. Kristu aba ngo mubili wa muntu. Umubili wa muntu wakwata ifilundwa ifingi. Lelo nangu wakwata ifilundwa ifingi, fyonse fipangafye umubili umo. Eifyo fine na ifwe bonse, Abayuda nangu Abenafyalo, abasha nangu abantungwa, bonse twabatishiwa kuli Mupashi umo wine ukuba umubili umo. Kabili bonse balitunwesha Mupashi umo wine mu myeo yesu. Pantu umubili tawapangwa na cilundwa cimofye, lelo wakwata ifilundwa ifingi. Ulukasa nga lwatila, “Ine nshili cisansa, kanshi nshili cilundwa ca mubili,” bushe ico ecingalenga ukuti ulukasa lukaane ukuba icilundwa ca mubili? Elyo ukutwi nako nga kwatila, “Ine nshili linso, kanshi nshili cilundwa ca mubili,” bushe ico ecingalenga ukuti ukutwi kukaane ukuba icilundwa ca mubili? Umubili onse aubafye ilinso nga kuti walaumfwa shani? Kabili umubili onse aubafye ukutwi, nga kuti walanunsha shani? Nomba Lesa wena abika ifilundwa fya mubili cimo cimo mu ncende alefwaya ukuti fibelemo. Ifilundwa fyonse ifya mubili afibafye icilundwa cimo, ninshi nga tekuti kube umubili. Lelo ngefyo caba, ifilundwa fyena fyaba ifingi, nomba umubili wena wabafye umo. Kanshi ilinso tekuti lyebe icisansa aliti, “Nshilekukabila iyoo!” Nangu umutwe tekuti webe amakasa auti, “Nshilemukabila iyoo!” Mu cacine, ifilundwa ifimoneka ukuti tafyakosa, ifi e filundwa tukabila nganshi. Kabili ifilundwa ifyo tumona ukuti tafyacindama, ifi e filundwa tusakamana nganshi. Elyo ifilundwa fya mubili ifituletela insoni, fyena tulafifwika bwino bwino. Nomba ifilundwa ifimoneka bwino fyena tatufisakamana. Ni Lesa ewapanga umubili icakuti ifilundwa ifikabila umucinshi, alefipeela umucinshi. Epakuti mu mubili mwilaba kupusana, lelo cila cilundwa cilesakamana ifibiye ngefyo ciisakamana icine. Icilundwa cimo nga calacula, ne filundwa fimbi fyonse nafyo filacula. Elyo icilundwa cimo nga cacindikwa, ifilundwa fimbi fyonse nafyo filasansamuka. Imwe bonse pamo, muli mubili wakwa Kristu. Elyo cila umo pali imwe muli cilundwa ca mubili wakwa Kristu. Lesa alitantikafye bwino fyonse mu lukuta. Abakubalilapo basole, elyo abacibili, bakusesema amashiwi yakwa Lesa, abacitatu ni bakafundisha. Elyo pakonka abacita ifipeshamano, elyo pakonka ababa na maka yakundapa, elyo abasakamana abalanda, elyo intungulushi, elyo na balanda indimi ishalekana lekana. Bushe bonse basole? Bushe bonse ni bakasesema wa mashiwi yakwa Lesa? Bushe bonse ni bakafundisha? Bushe bonse balacita ifipeshamano? Bushe ni bonse baba na maka yakundapa? Bushe ni bonse balanda indimi ishalekana lekana? Bushe ni bonse baba no bupe bwakulondolola ifyalandwa mu ndimi ishalekana lekana? Kanshi mulefwaisha ubupe ubwacindamapo. Kanshi nomba nalamulondolwela ubupe bwacindamishapo pali bonse. Nangu ningalanda indimi sha bantu ne sha bamalaika, lelo nshikwete citemwiko, ninshi naba nge cela icilewela, nangu nge miwaya iyilelila. Nangu ningakwata ubupe bwakusesema amashiwi yakwa Lesa, naishiba ne nkaama shakwa Lesa shonse, nakwata na mano yonse, nangu ningakwata icisumino conse icakuti ningaseseshako ne mpili, lelo nga nshikwete citemwiko, ninshi ndi cafye. Nangu ningapeela ifyuma fyandi fyonse kukwafwa abalanda, napeela no mubili wandi ukuti baoce, lelo nga nshikwete citemwiko, ninshi fyonse ifi tafimombele nelyo cimo. Mu citemwiko mwaba umutekatima kabili no luse. Mu citemwiko tamwaba mufimbila, tamwaba kuitutumuna nangu ukuba na mataki. Icitemwiko tacaba na miya, nangu ukuba na kaso. Icitemwiko tacaba na cipyu, nangu ukwenda ne cikonko ku mukoshi. Icitemwiko tacisansamukila mu bubi, lelo cisansamukila mu fyacishinka. Icitemwiko lyonse tacifupuka, lyonse cacisumino, lyonse cacisubilo, kabili cishipikisha muli fyonse. Icitemwiko cena cakubelelela. Ukusesema amashiwi yakwa Lesa kukapita, ukulanda mu ndimi ishalekana lekana nako kukapwa, elyo no kwishiba kwine nako kukapita. Pantu twishibafye fimo fimo, no kusesema tusesemafye fimo fimo. Nomba ilyo icapwililika cikesa, lyena icishapwililika cikafumapo. Ilyo nali umwaice, nalelanda ngo mwaice, ifintu fyonse nalefimona ngo mwaice. Nomba ilyo nakula naba umukalamba, nalileka imisango yabwaice. Pa nshita ino tumona Lesa mu cilesha kwati ni filya tumona ifintu mu mulolani. Lelo ilyo lyena tukalashimpanafye amenso. Pa nshita ino naishibapofye fimo fimo, lelo ilyo lyena nkeshiba fyonse bwino bwino, nga filya Lesa anjishiba. Pa nshita ino tuli nefi fintu fitatu, icisumino, isubilo ne citemwiko. Nomba icacilapo pali ifi fitatu, citemwiko. Mulefwaisha ukuba ne citemwiko. Mulefwaisha ubupe bonse Mupashi apeela, no kucila mulefwaya ubupe bwakusesema amashiwi yakwa Lesa. Umuntu uulandila mu ndimi ishalekana lekana, te ku bantu alandila, lelo alanda kuli Lesa. Pantu abantu tabaleumfwa ifyo alelanda. Ni ku maka yakwa Mupashi alandila ifya nkaama yakwa Lesa. Lelo uusesema amashiwi yakwa Lesa, wena alanda ku bantu, pakuti abafwilisheko, abakoseleshe, kabili abatalalike imitima. Umuntu uulanda indimi ishalekana lekana, ubu bupe bwakumuwaminafye umwine. Lelo umuntu uusesema amashiwi yakwa Lesa, ubu bupe bwena bwakuwamina ulukuta. Ine kwena kuti natemwa ukuti bonse mulelanda indimi ishalekana lekana, lelo kuti natemwishapo ukuti bonse mulesesema amashiwi yakwa Lesa. Pantu uusesema amashiwi yakwa Lesa, acila pali uyo uulanda mu ndimi ishalekana lekana, kano ninshi aleilula ifyo alesosa, pakuti ifyo alesosa fimone ukuwamina ulukuta. Eico kanshi bamunyinane nga naisa kuli imwe ndelanda indimi ishalekana lekana, bushe kuti camuwamina shani? Awe iyoo, kano ninshi namuletela ifyo Lesa alemusokolwela, nangu ifyo alefwaya ukuti mwishibe, nangu ukusesema amashiwi yakwa Lesa nangu ifyakumufunda. Tontonkanyeni pa filimba, ifili nga mutolilo nangu isese, ifintu ifishaba na bumi. Uulelisha nga talelisha bwino, nga nani engeshiba ulwimbo alelisha? Kabili umuntu uulelisha ipenga, nomba talishishe bwino, nga kuti abantu baipekanya shani ku bulwi? Eifyo fine na imwe mwe balanda indimi ishalekana lekana, ngo muntu kuti aishiba shani ifyo mulelanda, ngefyo mulelanda tafili fyatunguluka? Bushe ninshi tamuleicushafye ukulanda! Pano isonde nelyo paba indimi ishalekana lekana, lelo abashishiba balomfwa umo shilolele. Nomba ine nga nshileumfwa ululimi alelanda umo lulolele, ninshi uyu muntu alelanda aba mwinafyalo kuli ine. Elyo na ine wine ninshi ndi mwinafyalo kuli uyu muntu. Cimo cine na kuli imwe bene, apo mulefwaisha ukukwata ubupe bwakwa Mupashi, sakamanisheni ukukwata ubupe ubwakuwamina ulukuta. Eico kanshi uulelanda indimi ishalekana lekana, ali nokulomba Lesa ukuti amupeele na maka yakwishiba umwakwilwila ifyo alelanda. Nga ndepepa mu ndimi ishalekana lekana, umupashi wandi wena wapepafye bwino, lelo amano yandi yena tayamwenenemo nelyo cimo. Nga kanshi ndi nokucita shani? Ndi nokupepa mu mupashi wandi, kabili ndi nokupepa na mu mano yandi mwine. Ndi nokwimbila Lesa mu mupashi wandi kabili ndi nokumwimbila na mu mano yandi mwine. Pantu nga uletasha Lesa mu mupashi obefye, nga uushafundwa uo mulongene nao kukupepa, kuti ayasuka shani “Ameni” kwipepo lyobe ilyakutasha nga teshibe ifyo ulesosa? Ukuba kwena ipepo lyobe ilyakutasha Lesa lilifye bwino, lelo umunobe wena talilemuwamina nakalya. Ndetasha Lesa pali ico nalimucila bonse ukulanda indimi ishalekana lekana. Lelo ilyo tulongene kukupepa, lyena kuti natemwa ukulandafye amashiwi yasano pakuti bomfwe ifyo ndefunda, ukucila ukulanda amashiwi amakana na makana mu ndimi shimbi ishalekana lekana. Mwe bamunyinane, mukutontonkanya mwena mwilaba nga baice. Mulepala ngo tunya mukukanabifya. Lelo mukutontonkanya mwena mube abakalamba. Calilembwa mu Mafunde yakwa Mose ukuti, “Imfumu yatila aiti, ‘Nkalanda kuli aba bantu mukubomfya abantu abalanda indimi ishalekana lekana. Nkabomfya abantu ba mu fyalo fimbi kukubalandila. Nomba nalyo line tabakaŋumfwe nakalya.’ ” Kanshi ubupe bwakulanda indimi ishalekana lekana cishibilo ku bantu abashasumina, tebasumina iyoo. Lelo ukusesema amashiwi yakwa Lesa cena cishibilo ku bantu abasumina, tebashasumina iyoo. Kanshi ilyo ulukuta lonse lwalongana kukupepa, nga bonse mwatampa ukulalanda mu ndimi ishalekana lekana, bushe abantu abashafundwa nangu abashasumina nga baisamo, bushe tekuti batile aba bantu nabapena? Nomba nga cakuti bonse balesesema amashiwi yakwa Lesa elyo umuntu uushasumina nangu uushafundwa nga aisamo, kuti aumfwa amashiwi bonse balelanda yamushinina. Elyo kuti amashiwi yalenga ashininkishe no bubi bwakwe. Kuti asanga no bubi ubwafisama mu mutima wakwe bwasokoloka. Elyo afukama panshi alapepa Lesa ati, “Cine cine Lesa ali muno pakati kenu!” Nga kanshi kuti twacita shani, mwe bamunyinane? Ilyo mwalongana kukupepa, umuntu umo alesamuna ulwimbo, umbi eo afunde, umbi nao ashimike amashiwi ayo Lesa amusokolwelele, umbi nao alande mu ndimi ishalekana lekana, elyo pabe no wakwilula ifyalandwa. Nomba fyonse ifi fibe ifyakuwamina ulukuta. Nga cakuti kwaba abakulanda mu ndimi ishalekana lekana, muleke babili nangu batatu ebo balande, lelo balelekanina pakulanda. Kabili kube umo uwakwilula ifyo balanda. Nomba nga tapali nelyo umo uwakwilula ifyo alelanda, ninshi ekalefye tondolo, alandefye umwine mu mutima na Lesa. Abakusesema amashiwi yakwa Lesa babe babili nangu batatu, lelo kwena pabe bambi abakupingula pafyo balanda. Pa bekele mukupepa, nga umo Lesa amusokolwela amashiwi, ninshi uwacilalanda ekale tondolo. Mulelekanina bonse pakusesema amashiwi yakwa Lesa. Lyena bonse kuti mwasambililako, elyo nefyo balanda kuti fyamukoselesha. Bakasesema baliba na maka yakwishiba ilyakusesema amashiwi yakwa Lesa nelyo bashingasesema. Pantu Lesa tafwaya cimfulunganya kano icibote. Kanshi ngefyo caba konse mu nkuta sha bamushilo, abanakashi bena bali nokwikalafye tondolo mu nkuta. Pantu bena tacasuminishiwa ukulandapo. Efyo na Mafunde yakwa Mose yatila, umwanakashi ali nokupetamina wiba. Nga balefwaya ukwipushapo cimo, ninshi kuti baya ipusha abalume babo ku ŋanda kumwabo. Pantu cansoni nganshi umwanakashi ukulanda mu lukuta. Bushe ni kuli imwe amashiwi yakwa Lesa yatula? Nangu bushe nimwefye mweka yaishila? Kanshi uyo onse uuletontonkanya ukuti ni kasesema, nangu aliba no bupe bumbi ubo Mupashi amupeela, ashininkishe ukuti ifyo namulembela efyo Imfumu yakonkomesha. Nga tasakamene ifi, ninshi na imwe mwilamusakamana. Eico kanshi bamunyinane, sakamaneni ukusesema amashiwi yakwa Lesa. Kabili mwilalesha abalelanda mu ndimi ishalekana lekana. Lelo fyonse filecitika bwino bwino kabili ukwabula icimfulunganya. Nomba bamunyinane, ndefwaya ukumwibukishako Imbila Nsuma namushimikile, iyo mwapokelela, kabili iyo mwashintililapo. Iyi Mbila Nsuma naimupususha, kumfwa nga mwaikatisha amashiwi namushimikile. Lelo nga mwasuminefye pa kanwa, ninshi ukusumina kwenu kwafyefye. Pakubalilapofye icintu icikalamba ico nafundilwe, ico na imwe namushila cakuti Kristu afwilile pa mulandu wa fyabubifi fyesu, nga filya calembwa mu Malembo Yamushilo. Kabili alishiikilwe, elyo aisa bushiwa pa bushiku ubwalenga shitatu nga filya calembwa mu Malembo Yamushilo. Kabili abalilepo ukumonekela kuli Kefa, elyo limbi ku basole ikumi limo na babili. Elyo aishile monekela na ku babwananyina bonse pamo abacilile imyanda isano. Abengi bacili abomi, bamo bena balifwa. Kabili aishile monekela na kuli Yakobo, elyo panuma aisa monekela na ku basole bonse. Pakulekelesha aishile monekela na kuli ine, neo mu cisumino naba nga kapopo. Abasole banandi bonse balicindamapo ukucila ine. Ine nshalinga nokuti balenjita umusole, pantu ine nalecusha ulukuta lwakwa Lesa. Nomba ku cikuuku cakwa Lesa naba fino fine naba. Elyo ne cikuuku Lesa ankwatila calibomba nganshi muli ine. Pantu nalibomba no kucila abasole bambi, nomba kwena tekuti ntile nine, lelo cikuuku Lesa ankwatila ecibomba muli ine. Kanshi cibe nine nangu basole bambi, ifi fine efyo tushimika. Kabili ifi fine efyo mwasuminamo. Nomba ifwe tufunda ukuti Kristu alibuuka ku bafwa, nga kanshi bamo pali imwe kuti balasosa shani ukuti abafwa tabakashukuke? Abafwa nga tabakashukuke, ninshi na Kristu tabuuka ku bafwa. Kabili Kristu nga tabuuka ku bafwa, ninshi ifyo tubila fyafyefye, ne cisumino cenu naco cafyefye. Teico ceka, lelo ninshi na ifwe tubepeshafye Lesa. Pantu ifwe tusosa ukuti cacishinka Lesa alibuusha Kristu ku bafwa. Nomba nga cacine ukuti abafwa tababuuka, ninshi na Kristu wine Lesa tamubuusha ku bafwa. Pantu abafwa nga tababuuka ninshi na Kristu wine tabuukile ku bafwa. Elyo nga Kristu tabuukile ku bafwa, ninshi icisumino cenu cafyefye, elyo kabili ninshi mucili mu fyabubifi fyenu. Elyo na basumine muli Kristu abafwa, ninshi nabo balilobelela. Nga cakuti ukusubila kwesu muli Kristu kwakupelelafye muli buno bwine bumi, ninshi nifwe twashamisha ukucila abantu bonse. Nomba icacishinka cakuti, Kristu alibuuka ku bafwa. Kabili pa bafwa bonse ewabalilapo ukubuuka. Nga filya umuntu umo ewaleta imfwa, efyo nomba umuntu umo aleta ukushukuka kwa bafwa. Pantu nga filya bonse tufwa pa mulandu wa cikolwe cesu Adamu, efyo bonse tukabuuka ku bafwa pa mulandu wakusumina Kristu. Cila muntu akabuuka pa nshita Lesa apima. Uwabalilapo ni Kristu. Elyo panuma ilyo akabwela, elyo na bena Kristu bakabuuka. Kanshi pa kupwa kwa calo pena, panuma yakucimfya ubufumu bonse, bakateeka bonse na bonse abamaka, elyo akalubwila ubufumu kuli Lesa Wishi. Pantu Kristu ali nokulateeka mpakafye akacimfye abalwani bakwe bonse. Elyo no mulwani akalekeleshako ukucimfya ni mfwa. Pantu calembwa ukuti, “Lesa alilenga na fyonse ukulamukunkwila.” Lelo amashiwi yakuti “fyonse” tacilolele mukuti na Lesa wine uwalengele ici nao ali pali ifyo fintu ifili nokumunakila. Kanshi ifintu fyonse nga fyanakila Kristu, elyo Mwane wine nao akanakila Wishi uwalenga ukuti ifintu fyonse fimucimbile. Elyo Lesa nao akaleteeka fyonse. Nomba nga takwaba kushukuka kwa bafwa, bushe calola mwi ico abantu babatishiwa pa malo ya bantu abafwa? Nga cacine abafwa tabakabuuke nakalya, cinshi kanshi abantu babatishiwa pa malo ya bantu abafwa? Nga ifwe ni shani? Cinshi twingalaendela lyonse mu busanso bwakulufya imyeo yesu? Ala bamunyinane, umo shicela nyendafye mu mfwa! Icilumba nakwata pali imwe, nico mwasumina muli Kristu Yesu Imfumu yesu, ecalenga nokuti nande ifi. Nga cakuti ubulwi ndelwishamo ifiswango fya muno Efeso bwali bwabuntunsefye, bushe finshi ningamwenamo? Nomba abafwa nga tababuuka, ninshi kutilafye, “Natuipakishe no kunwa tunwe, pantu mailo ninshi twafwa.” Ala mwilabepwa. “Ukwampana na bantu babi, konaula ne mibeele ya bantu basuma.” Shitoleni amano yasuma, muleke ukubifya. Pantu pali imwe pali bamo abashaishiba na Lesa. Nalanda ifi pakuti mwikatwe ne nsoni. Bamo kuti baipusha abati, “Bushe abafwa kuti babushiwa shani? Mubili wa musango shani bakabuuka nao?” We cipumbu ca muntu we! Ilyo ubyala ulubuto mu mushili, pakuti ulubuto lumene kano lwatala lwafwa. Kabili ico ubyala, lubutofye, nalimo lwa ŋanu nangu ulubuto lumbifye, taubyala cintu cikamena ku lubuto. Lesa eulenga ukuti ulubuto lumene lukwate icimuti ico alefwaya. Cila lubuto Lesa eulupeela umusango wa cimuti lwakwata. Ifintu fyonse ifyabumi tafyaba na musango umo wine uwa munofu. Abantu bakwata umusango umo uwa munofu. Inama nasho shaba no musango wa munofu uwaibela, ifyuni nafyo waliibela, elyo ne sabi nalyo waliibela. Kabili mu mulu mwaba ifintu ifya mibili ya mu mulu. Elyo pano calo napo paba ifya mibili ya pano calo. Nomba ubusuma bwa mibili ya fya ku mulu bwaliibela no busuma bwa mibili ya fya pano calo. Ukubengeshima kwa kasuba kwaliibela. Elyo ukubengeshima kwa mweshi nako kwaliibela, elyo no kwa ntanda nako kwaibela. Kabili ne ntanda shine nasho shalipusana mukubengeshima. Kanshi ifyo fine efyo cikaba na ku bafwa ilyo bakashukuka. Ilyo bashika umuntu uwafwa, umubili ulabola, nomba ilyo aisa buuka, lyena tewakubola. Icitumbi ilyo balecishiika, cibafye icintu cafyefye, nomba pakushukuka, cabuuka icacindama. Ilyo balecishiika, ciba icabula amaka, nomba pakubuuka, cabuuka na maka. Ilyo cashiikwa, cishiikwa no mubili wabumuntu, nomba ilyo caisa shukuka, cabuuka no mubili wamupashi. Nga kwaliba umubili wabumuntu, ninshi kwaliba no mubili wamupashi. Pantu calembwa ukuti, “Lesa abumbile umuntu wapakubala Adamu, umuntu uwabumi.” Lelo Adamu wa pakulekelesha, wena mupashi uupeela umweo. Lelo icibalilapo ukwisa te mubili wamupashi, mubili wabumuntu, elyo panuma umubili wamupashi. Adamu wapakubala afumine kwiloba, wena wa pano calo. Lelo Adamu wacibili wena afumine ku mulu. Abantu bonse aba pano calo babafye nga Adamu uo Lesa abumbile kwiloba. Aba ku mulu nabo baba nga Yesu uwafumine ku mulu. Filya twaba ne cata cakwa Adamu uo Lesa abumbile kwiloba, efyo tukaba ne cata cakwa Yesu uwafumine ku mulu. Bamunyinane, ico ndemweba nici cakuti iyi mibili yesu iya munofu no mulopa, yena tayakapyane Bufumu bwakwa Lesa. Pantu icintu icibola tekuti cikume ku cintu icishibola. Lekeni kanshi mwebeko icankaama. Teifwe bonse tukafwa, lelo bonse tukaluka, pakulila kwe penga lyakulekelesha mu kashita akanono nga mu kushibawila kwa linso. Pantu ipenga nga lyalila, elyo abafwa bakabuuka, kabili tabakatale abafwa nakabili. Elyo na ifwe fwe bakaba abomi tukalulwa. Pantu umubili uubola uli nokwalulwa ukuba uushili wakubola. Elyo kabili uyu mubili uwinakufwa, uli nokwalulwa ukuba uushili wakufwa. Kanshi ilyo umubili uubola ukaluka uushili wakubola, kabili umubili uwinakufwa ukaluka uushili wakufwa, elyo ifyalembwa fikafikilishiwa ifyakuti, “Imfwa nabaicimfya umupwilapo!” “We mfwa, ngo kucimfya kobe kuli kwi? We mfwa, ulubola lobe luli kwi?” Imfwa ifumya amaka yabukali bwaiko ku bubifi. Elyo ububifi nabo bufumya amaka ku Mafunde yakwa Mose. Kanshi tulifye nokutasha Lesa uwatupeela Imfumu yesu Yesu Kristu uwalenga ukuti tukwate amaka yakucimfya. Kanshi bamunyinane mwe batemwikwa bandi, muleshangila, mwilatelententa. Mube abakalabana mukubombela Imfumu. Mwalishiba ukuti tamwaba kuicushafye mukubombela Imfumu. Nomba pa musangulo uyo wakwafwilishako abamushilo mu Yerusalemu, pena ndeti mucite ngefyo naebele inkuta sha mu Galatia. Cila bushiku pa Mulungu, cila muntu pali imwe pa fintu amwenenepo, afumyepo fimo, afisunge bwino. Epakuti ilyo nkesa uko, nkasange mwalisangula kale. Ilyo nkesa uko elyo nkatuma abo mukasala. Nkabapeela na makalata yakubeshibilako ilyo bakalatwala ubupe bwenu ku Yerusalemu. Nga cakuti mwamona calinga ukuti nkaye nabo, ninshi kuti twaya nabo. Nkesa uko kumwenu nga napita mu Makedonia. Pantu napanga ukupita mu Makedonia. Nalimo uko kumwenu nkesa kokolako panono. Nalimo ne nshita yonse iyampepo eko ikampwila. Epakuti mukamone ukungafwilishako pa bulendo bwandi konse uko nkalaya. Pantu nshilefwaya kumumonapofye mu lupita. Ndefwaya ukwisa ikala nenu inshita ikalamba, nge Mfumu yasuminisha. Lelo kwena ndi nokwikala muno mwine mu Efeso mpaka ne nshikunkulu ya Pentekoste. Pantu kuno kuli ishuko lyakubomba imilimo iyingi nganshi. Lelo na kuno kwine abalwani bena eko bali abengi. Ilyo Timote akesa uko, mukamupokelele bwino ukwabula icakumutiinya, pantu nao mubomfi wa Mfumu nga ine wine. Kanshi tapali na kuba nelyo umo uwakumusuula. Lelo mukamwafweko kufyo alekabila pa bulendo, pakuti akabwele umutende kuli ine. Pantu ine ndemulolela ukuti akese na bamunyinefwe. Nomba pali munyinefwe Apolo, ine imikufye iyingi nalimweba ukuti ese pamo na bamunyinefwe bambi kukumupempula. Lelo umwine talefwaya ukwisa pali ino nshita. Akesa limbi nga amona inshita. Muleba abaiteyanya. Mube ne cisumino icakosa. Mube abantu abashipa kabili abamaka. Muleba ne citemwiko mu milimo yonse iyo mulebomba. Bamunyinane mwalishiba bonse aba mu ŋanda yakwa Stefana. Aba ebabalilepo ukusumina muli Kristu mu calo ca Akaia. Kabili baliipeela nganshi mukubombela abamushilo. Kanshi ndemupapata mulenakila abantu ba uyu musango, elyo na bonsefye abo babomba nabo umulimo wabutumishi. Kabili ndi ne nsansa pakumona ukuti Stefana na Fotunato na Akaiko nabesa. Pantu ebamwimininako nga tamuliko. Awe nabansansamusha nganshi ngefyo na imwe bene bamusansamwishe. Abantu ba musango uyu mulebatasha. Inkuta sha mu Asia shamuposha. Akwila na Prisila no lukuta ululongana mu ŋanda yabo, bonse bamuposha mwe banakila Imfumu. Ababwananyina bonse balemuposha. Muleposhanya mukutomona kwamushilo. Ine, ne Paulo, nalemba no kuboko kwandi aya mashiwi yakumuposha. Nga paba uushatemwa Mfumu, alapishiwe! Marana tha. Icikuuku ca Mfumu Yesu cileba na imwe. Namutumina icitemwiko candi imwe bonse muli Kristu Yesu. Ine Paulo, Lesa kukufwaya kwakwefye anjita ukuba musole wakwa Kristu Yesu. Ine ndi na Timote munyinefwe. Twamulembela mwe lukuta lwakwa Lesa mwe ba mu Kolinti na bamushilo bonse mu calo ca Akaia. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe ne Mfumu yesu Yesu Kristu fileba na imwe. Napaalwe na matotelo Lesa kabili Wishi wa Mfumu yesu Yesu Kristu. Ni Shifwe waluse, Lesa uutukoselesha muli fyonse. Eutukoselesha mu bwafya bonse, epakuti na ifwe tumone ukukoselesha bonse abali mu bwafya ubwalekana lekana. Tulebakoseleshako ne cikoseleshi cine ico Lesa atukoseleseshako. Pantu apo na ifwe tuculako amacushi ayengi Kristu aculileko, kanshi na ifwe kuti twakoseleshako abengi ku maka yene yakwa Kristu. Nga tulecula, ninshi ni pakumukoseleshako kabili pakuti mupusuke. Nga Lesa atukoseleshako, ninshi ni pakuti na ifwe tumukoselesheko. Ici cine e cikoseleshi mukwata pakuti mushipikishe mu macushi ayo yene na ifwe tuculako. Kanshi ifwe twalimutetekela nganshi. Pantu twalishiba ukuti apofye muculako amacushi yene na ifwe tuculako, na imwe bene mukashukilako icikoseleshi tushukila. Bamunyinefwe, tulefwaya ukumwishibishako amacushi twaculile mu calo ca Asia. Ala, ayo macushi yali yacipeshamano, kabili ayabipisha, icakuti tatwalesubila no kupusuka. Ifwe twamwene ukuti iyi e mfwa yesu, lelo ici cacitike pakutulanga ukuti tatuli nakucetekela mu maka yesu fwe bene, kanofye muli Lesa uubusha na bafwa. Lesa uyu uwatupuswishe ku macushi yakututwala ku mfwa, akulatupususha. Pantu ifwe eo twatetekela ukuti akatupususha nakabili. Imwe muletwafwako mukutupepelako. Kanshi abengi nga balatupepelako, Lesa akaasuka amapepo yabo, na ifwe ninshi akatupaala, elyo na bengi bakatasha Lesa pafyo atucitila. Ici ecilenga tuleumfwa icilumba, na kambone wesu ni kampingu wa mu mitima yesu. Pantu mu bumi bwesu pano calo, palibufi mufyo twaleikala na imwe, mwalifye ubufumacumi no bwina Lesa. Tamwali mano yabuntunse iyoo, kanofye amaka ya cikuuku cakwa Lesa. Pantu ifwe tumulembelafye ifyakuti mwabelenga no kumfwa mwaumfwa. Nomba nangu pa nshita ino tamuletumfwa bwino bwino, ndesubila ukuti kuntanshi mukalatumfwafye bwino bwino. Epakuti mu Bushiku bwa Mfumu, imwe mukomfwe icilumba pali ifwe ngefyo na ifwe tukomfwa icilumba pali imwe. Pali ici cine nshaletwishika, eico napangile ukubalilapo ukumupempula, pakuti mwashukila ukumupempula imiku ibili. Pantu napangile ukumupempula pa bulendo bwandi ubwakuya ku Makedonia, elyo na pakubwela ukufuma ku Makedonia. Lyena epakuti mwangafwilishako na pa bulendo bwandi ubwakuya ku Yudeya. Bushe ilyo nalepanga ifi, bushe nshaishibe ico nalecita? Bushe ilyo mpanga ukucita icintu, bushe muleti nkonkelelafye amano yabuntunse? Icakuti pa nshita imo ine natila, “Ee” kabili nati, “Iyoo”? Awe mu cishinka cakwa Lesa amashiwi yesu kuli imwe teyakutila, “Ee na iyoo” pa nshita imo ine. Pantu Mwana Lesa Kristu Yesu, uo Sailasi na Timote na ine twamushimikilapo, teuyu uutila, “Ee na Iyoo” pa nshita imo ine. Awe wene lyonse ni “Ee” wakwa Lesa. Pantu mu filayo fyonse Lesa alaile abantu, Kristu ewaba “Ee” wakwa Lesa. Eico ku maka yakwa Kristu tusosela atuti, “Ameni,” pakuti Lesa alelumbwa. Ni Lesa umwine ku maka yakwa Kristu alenga ukuti twaampane pamo. Ni Lesa umwine ewatusala ukuba abantu bakwe. Alitufwatika ne cishibilo cakulanga ukuti tuli bantu bakwe. Kabili pakutulaya ukuti aba nokutupa na fimbi, alitupeela Mupashi Wamushilo mu mitima yesu. Lesa e kambone, ewaishiba umutima wandi! Ala ico nshaishile ku Kolinti nico nshalefwaya ukumukalifya imitima. Ifwe tatufwaya kulamupatikisha mu cisumino cenu. Lelo ifwe tubombela pamo na imwe pakuti mube ne nsansa. Pantu ifwe twalishiba ukuti mwaba ne cisumino icakosa. Kanshi ecalengele ukupangulula ubo bulendo, nico nshalefwaya ukwisa mubika mu bulanda nakabili. Pantu nga nimwe nabika mu bulanda, nga kanshi nani umbi engandetela insansa? Bushe teabo bene bantu nengele ukuba no bulanda! Kanshi eco namulembele ulya kalata, nshalefwaya ukwisa kuli imwe nokwisa mbika mu bulanda mwe bantu mwe bafwile nimwe mulendetela insansa. Pantu nalishininkisha ukuti nga ndesansamuka ninshi na imwe bonse muli ne nsansa. Ilyo namulembele ulya kalata, nalembele ndelila ne filamba nganshi ku mutima ubukali, kabili nali no bulanda nganshi. Kanshi nshalefwaya ukumuletela ubulanda, nalefwayafye ukuti mwishibe ifyo namutemwisha. Nomba umo nga alilufyanya, kwena ninshi tekuli ine, lelo nalimo ni kuli imwe bonse. Kwena nshilefwaya kukosha umulandu. Apo bonse balimukalipila, ico cine ecilingile. Nomba icilefwaikwa kumubelelako uluse no kulamukoseleshako. Pantu limbi kuti aikatwa no bulanda nganshi icakuti anenuka. Kanshi ndemulomba mulemulanga ukuti eshibe ukuti icine cine mwalimutemwa. Pantu uyu wine e mulandu namulembele kalata. Nalefwaya ukumwesha njishibe nga mulabeela muli fyonse. Kanshi lyonse ilyo mwabelela umuntu uluse pafyo amulufyanya, na ine wine ninshi nimubelela uluse. Nga cakuti nabelela uluse, nga cine pali icakubelelapo umuntu uluse, ninshi nacita ifyo pa cinso cakwa Kristu pa mulandu wenu. Lyena epakwansha Satana, pantu twalishiba amapange yakwe. Ilyo naile kukubila Imbila Nsuma yakwa Kristu mu Troa, nasangile ukuti Imfumu yalimpekanishisha inshila pakuti mombe. Lelo icansakamike nganshi, nico nshasangileko munyinefwe Tito. Kanshi epakubashalikapo, naya na ku Makedonia. Ala natuletasha Lesa. Pantu alenga ukuti tulebomba pamo na Kristu uwacimfya fyonse. Kabili nifwe Lesa alenga ukuti tusalanganye ku bantu bonse amano yakwishiba Kristu kwati cena cisuma. Ifwe twaba kwati cena cisuma ca bubani Kristu atuula kuli Lesa, icisalanganina ku balepusuka na ku baleloba. Kuli abo balelobelela, bena cena icanunka pipi icakubepaya. Lelo ku balepusuka bena cena icisuma icakubapeela umweo. Nga kanshi nani engabomba uyu mulimo? Ifwe tatwaba nga bantu bambi abengi. Ifwe tatubomfya ishiwi lyakwa Lesa pakunonkelamo. Lelo ifwe pantu ni Lesa watutuma, tulanda amashiwi yakwa Lesa pa cinso cakwe mu cishinka nga babomfi bakwa Kristu. Bushe ici calamoneka kwati tulefwaya ukuti mube bakambone besu? Bushe cilefwaikwa ukuti tulecita nga bantu bambi, tulepoka amakalata yakulondolola kuli imwe, nangu ayakufuma kuli imwe? Ala imwe bene nimwe kalata wesu wakutulondolola uwalembwa mu mitima yesu pakuti onse abelenge eshibe no kwishiba. Kabili te cakutwishika nimwe bene kalata Kristu alemba uo na ifwe twasakamana mu kubomba kwesu. Pakulemba uyu kalata, talebomfya inki iyoo, lelo alemba na Mupashi wakwa Lesa wamweo. Kabili uyu kalata talembwa pa mabwe ayapapatala, lelo alembwa mu mitima ya bantu. Ico twalandila ifi nico ku maka yakwa Kristu twalicetekela Lesa. Pantu muli ifwe tamwaba cakutulanga ukuti twaliba na maka yakubomba uyu mulimo. Ni Lesa ewatupeela amaka yakubomba. Ni Lesa ewatupeela amaka yakuba ababomfi ba cipangano cipya. Ici, cipangano icishaba pa mafunde yalembwa, lelo cakwa Mupashi. Pantu amafunde yalembwa yena yaleta imfwa, lelo Mupashi wena apeela umweo. Ifilembo fya Mafunde yakwa Mose ayaletele imfwa fyafukwilwe pa mabwe. Kabili ilyo aya mafunde yapeelwe, kwamoneka no bucindami bwakwa Lesa. Abena Israeli balefilwa no kulolesha pa mpumi yakwa Mose ico yalebengeshima, nangu uko kubengeshima kwaile kulepwa. Palibufi umulimo wakwa Mupashi wena walicilapo nganshi ukucindama. Nga kanshi apo imibombele iyaleta imilandu yaishile no bucindami, palibufi imibombele iyalenga tube abakaele pa cinso cakwa Lesa tayalicilapo nganshi ku bucindami! Kanshi ico paisa icakwata ubucindami ubwacilapo, icali no bucindami nomba tacakwata. Pantu nga cilya icali nokubakofye pa kashita kanono caishile no bucindami, palibufi icakubelelela, ubucindami tabwalicilapo nganshi! Pali ico twakwata ili isubilo, eco tupamina no kulanda. Ifwe tatwaba nga Mose uwalefimba insalu pa mpumi, pakuti abena Israeli belamona uko ukubengeshima pa mpumi kwile kulepwa. Imitima yabo yali iyakutwa. Pantu ukufika na nomba babelenga icipangano cakale ne nsalu imo ine naibafimba pa menso. Pantu ni mukuba pamo na Kristu emo tumona amaka yakufumyapo insalu. Ukufikafye na lelo, lyonse ilyo babelenga Amafunde yakwa Mose, imitima yabo ibafye iyakupwa ne nsalu. Lelo insalu ilafimbulwapo ilyo umuntu ayalukila ku Mfumu. Nomba muli aya mashiwi, Imfumu baloshako ni Mupashi. Ukuli Mupashi wa Mfumu ninshi ekuli ubuntungwa. Ifwe tatwafimbwa pa menso pakulolesha ubucindami bwa Mfumu. Kabili ni Mfumu Mupashi eutwalula pakuti tulecililako mu bucindami, tutole icata cakwe. Lesa ku luse lwakwe ewatupeela ukubomba uyu mulimo, kanshi tatuli nakunenuka. Ifyo fyonse ificitwa mu bumfisolo ifilenga insoni twalifitalukako. Ifwe tatwaba na bucenjeshi nangu ukufulunganya amashiwi yakwa Lesa. Ifwe lyonse twaba abacishinka pa cinso cakwa Lesa pakuti umuntu wa mutima usuma aletupashanya. Pantu Imbila Nsuma tufunda nga yalifisama, ninshi yafisamafye ku bantu abalelobelela. Ico bashasuminina, nico Ciwa, lesa we sonde lino abateeka mu mfifi. Abateeka mu mfifi pakuti bemona ulubuuto ulwabasanikila ulwa Mbila Nsuma ya bucindami bwakwa Kristu. Uyu Kristu ewaba icine cine icata cakwa Lesa. Pantu ifyo tubila te fya pali ifwe iyoo. Ifwe tubila pali Yesu Kristu Imfumu, elyo ifwe tulifye basha benu pa mulandu wakwa Kristu. Pantu ni Lesa ewasosele ati, “Mu mfifi namufume ulubuuto lulesanika.” Ni uyu wine Lesa ewalenga ukuti ulubuuto lwakwe lulesanika mu mitima yesu, pakuti tumone ukwishiba ubucindami bwakwa Lesa ububengeshima pa mpumi yakwa Kristu. Nomba ici cuma caba muli ifwe. Ifwe twabafye nge nongo she bumba. Epakulanga ukuti uwakwatisha amaka ni Lesa teifwe iyoo. Ifwe amacushi yatwishilafye ukufuma konse konse, nomba tatunenuka. Ilyo catwansha ifyakucita, nalyo tatufupuka. Abantu balatucusha, lelo Lesa tatulekelesha. Balatupuma, lelo tatufwa. Lyonse twenda ne mfwa yakwa Yesu pa mibili yesu, epakuti umweo wakwa Yesu ulemoneka mu mibili yesu. Pantu ilyo tucili abomi lyonsefye twenda mu busanso bwa mfwa pa mulandu wakwa Yesu, epakuti umweo wakwa Yesu ulemoneka mu mibili yesu iyinakufwa. Kanshi emukutila imfwa eibomba muli ifwe, nomba muli imwe mweo. Calembwa ukuti, “Ine nalisumine, ecalengele nalisosele.” Na ifwe pantu apo twaba no mutima umo wine uwacisumino, tulalanda pantu twalisumina. Twalishiba ukuti Lesa uwabushishe Imfumu Yesu ku bafwa, na ifwe bene akatubusha ngefyo abushishe Yesu. Kabili akatusenda pamo na imwe, akatubike na pa cinso cakwe. Fyonse ifi fyacitika pa mulandu wa imwe. Epakuti abantu balefulilako abaleshukila icikuuku cakwa Lesa, balecililako ukutasha no kulumbanya Lesa. Ni pali uyu mulandu eco tushinenukila. Nangu umubili wesu wena wile ulekota, awe umutima wesu wena ulecililakofye ukuwama cila bushiku. Kabili utu tumacushi tuleculako pali nomba etukalenga tukashukile ubucindami ubwakubelelela ubwacipeshamano ubwacila nganshi na pa macushi. Kabili ifwe tatwabika imitima yesu pa fintu ifimoneka, lelo kano pa fintu ifishimoneka. Ifintu ifimoneka fiya pa nshitafye inono, lelo ifishimoneka fyena fyakubelelela. Nomba twalishiba ukuti iyi nsakwe twikalamo pano calo, umubili wesu nga waonaika, Lesa alitupekanishisha iŋanda imbi mu mulu iyakwikalamo. Iyi ŋanda yena ni Lesa umwine ewakuula, kabili yakubelelela. Ilyo tucili pano calo, tulaisosha no kufwaisha nganshi ukufwala imibili ya ku mulu. Pantu ukufwala imibili ya ku mulu, kukalenga ukuti twikaba ubwamba. Pantu ilyo tucili muli ino nsakwe ya pano calo, tulaisosha no kuba abasakamikwa. Temukutila nico tulefwaya ukufwa, ukusha imibili yesu, lelo nico tulefwaya ukufwala imibili ya ku mulu, pakuti umweo ukalule imibili ifwa. Ni Lesa umwine ewatupekanishishe ici cintu. Kabili Mupashi uo atupeela e cishibilo cakushininkishishako fintu fyonse ifyo atupekanishisha. Eco ifwe lyonse twabela abashipa. Twalishiba ukuti ilyo tucili abomi ne mibili yesu, ninshi tucili ukutali no kwaba Imfumu. Ifwe icitutungulula mu bumi bwesu cisumino, te fintu tumona. Ifwe twalishipa nganshi. Kabili ndetila kuti twatemwapo ukusha umubili wesu pakuti twaya kukwikala ne Mfumu. Ifwe ilyo tuli abomi ne mibili, nangu panuma yakusha imibili, lyonse tufwayafye ukusansamusha Imfumu. Pantu bonse tukeminina pa cinso cakwa Kristu pakuti akatupingule. Elyo cila muntu akapoka icilambu icimulingile ukulingana nefyo acitile, ifisuma nangu ifibi ilyo acili umumi. Ifwe twalishiba ifyo ukuba na katiina kuli Lesa kwaba, kanshi eico tulacincisha na bambi ukuba na katiina. Lesa alitwishiba bwino ifyo twaba. Kabili ndesubila ukuti mu mitima yenu na imwe mwalitwishiba ifyo twaba. Tatulefwaya cimoneke ukuti tulefwaya mube bakambone besu nakabili. Lelo tulefwayafye ukumulanga ico mufwile ukumfwilapo icilumba pali ifwe. Epakuti mumone umwakwasukila abo bantu ababa ne cilumba pafyo balemona umuntu, nomba tepafyo aba mu mutima. Kanshi nga tusabailafye, ninshi ni kuli Lesa tusabaila. Lelo nga tulanda ifyamano, ninshi ni pa mulandu wenu. Ifwe, icitemwiko Kristu atukwatila cilatupamfya. Pantu ifwe twalishininkisha ukuti muntu umo ewafwila pa bantu bonse, kanshi na ifwe bonse twalifwa nankwe. Apo afwila abantu bonse, kanshi ninshi na bonse abacili abomi tabali nakuisakamanafye abene beka, lelo bali nokusakamanafye uyo uwabafwilile. Elyo kabili pa mulandu wabo alibushiwa na ku bafwa. Kanshi nomba tatupima umuntu pakukonka amano yabuntunse. Nangu kwena kale twalepima Kristu mukukonka amano yabuntunse nomba tatucita ifyo iyoo. Eico, umuntu onse uwaba muli Kristu ninshi nomba aba umuntu mupya. Bumuntu bwakale bwapwa, nomba aba umupya. Uubomba fyonse ifi ni Lesa. Ewatuwikishanya nankwe umwine pa mulandu wakwa Kristu. Elyo na ifwe atupeela uyu wine mulimo uwakuwikishanya. Kanshi ekutila Lesa umwine ewawikishanya na bantu ba pano isonde pa mulandu wakwa Kristu. Alasuula ku fyabubifi bacita. Kabili alitupeela imbila yakuwikishanya. Ifwe tuli nkombe shakwimininako Kristu. Ilyo tulemwita ukubwelela kuli Lesa, ni Lesa umwine eulemwita. Pa mulandu wakwa Kristu, tulemupapata ukuti lekeni amuwikishanye nankwe. Kristu wena takwete bubifi. Lelo pa mulandu wa ifwe Lesa amucita ngo wabubifi nga ifwe, epakuti mukuba nankwe pamo, tumone ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Apo ifwe bonse tubombela pamo na Lesa, tulemupapata apo Lesa amukwatila icikuuku, mwicilekelesha. Pantu Lesa atila ati, “Pa nshita yandi yakulanga icikuuku nalikumfwile. Pa bushiku bwakukupususha nalikwafwile.” Umfweni! Ino e nshita ya cikuuku cakwa Lesa. Buno e bushiku bwakupusukamo! Ifwe tatufwaya ukuti umuntu asanga icilubo mu milimo yesu. Kanshi eico tatuleka cintu nelyo cimo mu muntu icakumufulunganya. Mu cintu conse ico tulecita, tulapamfiwa ukuti tube ababomfi bakwa Lesa bene bene. Kanshi tulashipikisha mu macushi ayaletwishila, mu mafya na mu masanso. Ifwe balatupuma, balatuposa na mu fifungo, elyo no kucenwa mu fimfulunganya. Kabili baleka tulebombesha nganshi, nomba ukwabula ukulya nangu ukusendama. Ifwe twenda ne mitima iyakaele, abamano, abateka imitima, kabili twaliba no luse. Twenda na Mupashi Wamushilo ne citemwiko cesu cacishinka. Tulanda ifyacishinka, kabili maka yakwa Lesa ayabomba muli ifwe. Ifyanso fyesu ifyakulwishishako no kuipokolwelako kucita ifyo Lesa afwaya. Balatucindika kabili balatutuka. Balatusaalula, kabili batutasha. Batucita kwati tuli babufi, lelo tulanda ifyacishinka. Twaba kwati tabatwishiba, lelo bonse balitwishiba. Twaba kwati baletwipaya, nomba moneni, epo tucili abomi. Balatucusha, lelo tabatwipaya. Ifwe tuli ababulanda, lelo lyonse tulasansamuka. Tuli bapina, nomba nifwe tulenga abengi ukuba abakankala. Tatwakwata nelyo kamo, lelo nifwe twakwata fyonse. Mwe bena Kolinti, twamwebafye fyonse ukwabula ukushapo nelyo kamo. Ala twalimutemwa nganshi. Ifwe tatwaleka ukumutemwa, lelo imwe nimwe mushilefwaya ukututemwa. Ndelanda kuli imwe ngefyo ningalanda ku bana bandi. Kanshi na imwe langeni icitemwiko mwatukwatila. Mwilaesha ukwampana na bantu abashasumina. Ngo busuma no bubi kuti fyaampana shani? Ngo lubuuto ne mfifi kuti fyaikala shani pamo? Nga Kristu kuti baumfwana shani na Satana? Nga finshi uwasumina bengomfwana no ushasumina? Bushe itempele lyakwa Lesa kuti lyaumfwana shani no tulubi? Pantu ifwe bonse tuli tempele lyakwa Lesa wamweo. Lesa umwine atila ati, “Nkapanga icifulo candi pakati kabo no kwikala nkalaikala nabo. Kabili ine nkalaba Lesa uwabofye, nabo bakalaba abantu abandifye.” Kabili Imfumu yatila aiti, “Muli nokufuma uko bali, mubatalukeko. Tecakwesha kukumya ku fyakowela iyoo, na ine nkamupokelela. Nkaba Shinwe, na imwe bonse mukaba abana bandi abaume na banakashi, efyo nalanda ine ne Mfumu ya maka yonse.” Mwe bacibusa bandi, fyonse ifi ni Lesa ewatulaya. Kanshi natuisangulule kuli fyonse ifikowesha umubili no mupashi. Tube na katiina kuli Lesa, mukuba icine cine abamushilo pa cinso cakwa Lesa. Kanshi tulangeni icitemwiko mwatukwatila. Ifwe tatwalufyanyapo ku muntu nelyo umo. Kabili tatwalenga umuntu nelyo umo ukubifya, nangufye ukucenjeshapo umuntu nelyo umo. Nshilelanda ifi ico ndefwaya ukumupeela umulandu. Pantu nimweba kale ukuti, ala twalimutemwisha nganshi, cibe ni mu bumi nangu mu mfwa, lyonse tuba na imwe pamo. Ine nalimucetekela nganshi. Kabili ndomfwa icilumba pa mulandu wa imwe! Ala ici cilankoselesha nganshi. Elyo na mu macushi yesu yonse ndomfwa insansa nganshi. Ilyo twafikile mu Makedonia, awe tatwamwene na pakutuushisha. Twaisangile mu mafya mpanga yonse, ukubikana ifikansa na bantu, elyo no kumfwa umwenso mu mitima yesu. Nomba Lesa uukoselesha abafupuka mu mitima, alitukoseleshe ico Tito aishile. Twalikoseleshiweko te pa mulandufye wakwisa kwakwe, lelo kabili twalikoseleshiwe na pafyo atushimikile pafyo mwamukoselesheko. Aishile tushimikilako nokuti mulefwaya tukamonane na imwe. Atushimikileko nefyo muli no bulanda, nefyo mulebombesha nganshi pakumpokololako. Awe ici canengele nomba ukuba ne nsansa nganshi. Kwena nangu ulya kalata wandi aishile mukalifya imitima, awe ine nshilanguluka nakalya. Lelo kwena ilyo namwene ukuti camukalipa, nangu califye pa kashita akanono, nalilangulwike. Nomba ilelo ine ninsansamuka, teico namulengele ubulanda iyoo, lelo nico ubulanda bwalenga ukuti mulapile no kupilibuka. Ubo bulanda ebo Lesa alefwaya, kanshi ifwe tapali nelyo cimo ico twamucushisheko. Pantu ubulanda ubo Lesa afwaya bulalenga ukulapila no kupilibuka, elyo ici naco cilenga ukupusuka. Kanshi pali ici tapali cakulangulukapo. Lelo ubulanda bwa muno calo bwena bulaleta imfwa. Shimoneni ifyo Lesa abomfeshe ubo bulanda. Nomba bulengele ukuti mube abacincila mulefwaisha nganshi ukukanaikumika kuli ico cilubo. Yangu ifyo mufulilwe uwabifishe, ifyo mukwatishe umwenso! Yangu ifyo muli abakalabana, no kuipeelesha nganshi ku Mfumu, elyo no kufwaisha nganshi ukulungika uwabifishe! Muli ifi fyonse mwalangafye ukuti tamwabamo muli uyo mulandu. Eico kanshi ilyo nalembele ulya kalata, nshalembele pa mulandu wa ico uyo abifishe, nangu pali uyo abifisheko. Nalembele pakuti mushininkishe pa cinso cakwa Lesa ifyo cine cine mwatusakamana. Ici cine ecitukoselesha. Teici ceka citukoselesha, lelo insansa shakwa Tito nasho shaishile tusansamusha nganshi pakumfwa ifyo imwe bonse mwamutalalika umutima. Pantu ilyo nalelanda pali imwe kuli Tito, nalemutasha nganshi. Awe na imwe tamwansebenye iyoo. Pantu nga filya lyonsefye tumulandila ifyacishinka, nefyo twalemutasha kuli Tito nafyo afisangile ukuti fyacishinka. Elyo icitemwiko amukwatila cilelundulukilako nga aibukisha ifyo imwe bonse mwalemunakila, nefyo mwamusekelele no mucinshi na katiina. Awe mwandini ine ndi ne nsansa nganshi pakumona ukuti imwe kuti namucetekela muli fyonse. Mwe bamunyinefwe, tulefwaya ukuti mwishibe ifyo Lesa ku cikuuku cakwe abomba mu nkuta sha mu Makedonia. Kwena abo bantu balyeshiwa nganshi ku macushi ayabipisha bapitilemo. Eico nangu bali mu bupina ubwabipisha, lelo basansamwike nganshi mukupeela ubupe ukwabula akaso nelyo panono. Ndemweba icine cine, balipeele ukufika napo bakwatile, kabili balicishishe napo bakwatile. Elyo kabili ni kukufwayafye kwabo abene. Benefye ebabikilepo ukutulomba ukuti tubapeele ili shuko lyakwafwako abamushilo ba mu Yudeya. Ukupeela kwabo kwacilile na pafyo twalecetekela! Icakubalilapo baituulile abene ku Mfumu, elyo kabili baituula na kuli ifwe bene, ngomo Lesa alefwaila. Eico twakonkomesha Tito uwatampile uyo mulimo, ukuti akonkanyepo ukumwafwilisha mupwishishishe bwino uyo mulimo wacikuuku. Imwe mwalicilamo ukukwatisha fyonse, mu cisumino, mukulanda, na mu fyakwishiba, mukukalabana muli fyonse, elyo na mu citemwiko mwatukwatila. Efyo tulefwaya nokuti muli uyu mulimo wacikuuku mwiba na kaso. Ine nshilemupangila ifunde nelyo limo. Lelo ndefwayafye ukumona apo icitemwiko cenu capela, pakumulanga ifyo bambi bacincila mukwafwa. Imwe mwalishiba icikuuku ca Mfumu yesu Yesu Kristu. Nangu wena ali umukankala, ayalwike umupina, epakuti ico wena ayalwike umupina, imwe mumone ukuba abakankala. Ine ifyo ndetontonkanya icingamuwamina ukucita pali uyu mulandu nifi. Pali ino nshita mutale mupwishe umulimo mwatampile uyu mwaka wapwile. Nimwe mwabalilepo ukutampa ukubomba uyu mulimo, elyo teico ceka, lelo kabili nimwe mwabalilepo no kufwaya ukubomba uyu mulimo. Aleni kanshi pwilishisheni umulimo! Kalabaneni ukupwisha, ngefyo mwakalabene ilyo mwalepangana ukubomba. Mubomfyefye ifyo fine mukwete. Nga cine cine mulefwaya ukupeela, Lesa akapokelela ubupe bwenu mwapeela ukulingana napo mukwatile, te pa fintu mushikwete. Kanshi nshiloseshefye mukutila, muleafwa bambi pakuti bena baleikala bwino elyo imwe mulecula. Lelo icilefwaikwa mulinganya. Apo imwe pa nshita ino namukwata ifingi, nacilinga ukuti mwayafwako kanshi abashikwete ifyo balekabila. Epakuti na imwe ilyo mushikwete ifintu mulekabila, elyo bena nabakwata ifingi, nabo bakamwafweko. Muli uyu musango ekucita umulinganya. Efyo calembwa ukuti, “Ku muntu uwakungwibe ifingi tafyashelepo, elyo uwakungwibe utunono nao wine tabulishe.” Ndetasha Lesa pakulenga Tito amusakamane nga filya ine musakamana. Teicofye namwipwishe ukuti ese, lelo umwine winefye ewafwaile ukuti ese kuli imwe. Kabili umwine wine alefwaisha nganshi ukuti ese amwafwilisheko. Munyinefwe uyo twatuma uuleisa na Tito, untu inkuta shonse shacindika nganshi pafyo abomba mukufunda Imbila Nsuma. Teico ceka, lelo uyu munyinefwe ni nkuta shonse eshamusala ukuti tuleenda nankwe mukubomba uyu mulimo waluse, pa mulandu wakucindika Lesa no kulanga ukuti tulafwaya ukwafwa. Tulasakamana nganshi ukuti abantu belaisosha pafyo tulebomba uyu mulimo wa fyabupe fyafula ifi. Ifwe tufwaya ukucita ifisuma, te pa cinsofye ca Mfumu, lelo na pa cinso ca bantu pene. Kanshi twatuma na umbi munyinefwe ukwisa nabo. Uyu munyinefwe twalimwesha mu nshila ishingi lelo twasanga ukuti lyonse abafye uwacincila. Nomba nico imwe alimucetekela nganshi, awe elyo acilile ukucincila. Tito wena eo twaampana nankwe, kabili eico tuba nankwe mukubombela imwe. Elyo bamunyinefwe bambi abo baleisa nabo, ebemininako inkuta no kuletela Kristu umucinshi. Mulange ukuti mwalibatemwa. Epakuti inkuta shonse shishininkishe no kwishiba ukuti tulalungika pakumutasha. Kwena mu cacine tacilefwaikwa ukumulembela pa mulimo wakwafwa abamushilo ba mu Yudeya. Nalishiba ukuti mulafwaisha ukwafwa. Kanshi eico mutashisha ku bantu ba mu Makedonia. Ndabeba ukuti abanenu mu Akaia bena batendeke umulimo wakwafwilishako uyu mwaka wapwile. Kanshi ukucincila kwenu nakulenga abengi pali bena babe abacincila. Nomba natuma aba bamunyinefwe, epakuti ukumutasha kwesu pali uyu mulandu kwiba kwabufi. Kanshi ngefyo nandile, muipekanye no bupe bwenu bwakwafwilishako. Limbi nalimo kuti naisa na bena Makedonia bamo, kabili twasanga tamupekenye fyonse. Ninshi tukomfwa insoni, palibufi imwe mwebo twacetekela nganshi. Eico ine ntontonkenye ukuti, cilefwaikwa ukuti twatuma aba bamunyinefwe bese uko ilyo ifwe tatulaisa. Epakuti mwapekanya kabela ifyabupe ifyo mwalaya ukupeela. Ilyo nkafika, nkasangefye nafiteyanishiwa. Ici cikalanga ukuti mupeelafye ku kufwaya kwenu tekumupatikisha iyoo. Mwibukishe ukuti umuntu uutanda utunono, no kuseepa aseepa utunono. Lelo uutanda ifingi, no kuseepa aseepa ifingi. Cila muntu ali nokupeela apo umwine alefwaila, tekupeela na mutimako, nangu mukupatikishiwa iyoo. Pantu Lesa atemwa umuntu uupeela ne nsansa. Kabili Lesa aliba na maka yakupeela icikuuku ukucila na pali fyonse ifyo mukabila. Epakuti lyonse imwe mwe bene mulekwata fyonse ifyo mulekabila, elyo mukwate na fimbi ifingi pakwafwako bambi. Efyo calembwa ukuti, “Alisalanganya konse konse ifyakupeela abapina, kabili no bololoke bwakwe bwa pe na pe.” Kabili Lesa uupeela imbuto kuli katanda ne cakulya cakuti alye, akamupeela ne mbuto shonse mukabila. Akalenga nokuti shikule, shikatwale ne fisabo ifingi ukufuma kukucita ifintu ifyo Lesa afwaya. Lesa nao akulalenga lyonse mulekwata ifingi, epakuti mulemona ukwafwilishako bambi inshita yonse. Epakuti abantu abengi baletasha Lesa pa bupe bwenu ubo balepoka ukufuma kuli ifwe. Pantu uyu mulimo mulebomba, tewakwafwakofye abamushilo mufyo balekabila epela, lelo wakulenga nokuti abantu abengi baletasha Lesa. Ala uyu mulimo mubombele, wakushininkishafye ifyo mwanakila Imbila yakwa Kristu iyo mwasumina. Kabili wakulenga na bantu abengi ukulalumbanya Lesa. Elyo ukubafwilishako no kwafwako bambi fyakulalanga ukuti tamwaba na kaso. Bakulamupepelako no kufwaisha ukumumona pa mulandu wa cikuuku cacipeshamano Lesa amukwatila. Ala natuletasha Lesa pa bupe bwakwe ubushaikulila! Ine wine ne Paulo neo beba abati naba uwafuuka kabili uwamutembo ilyo ndi na imwe, lelo mba uwapama nga ndi ukutali. Ala ndemupapata ku cilela no luse lwakwa Kristu ukuti, mwilampatikisha ukuba uwapama ilyo nkesa. Pantu cine kuti nailanga ukuba uwapama kuli abo baleti tukonkafye amano yabuntunse. Kwena twikalafye ngo muntu onse pano calo, lelo tatulwila na mano yabuntunse. Ifyanso tulwishishako te fyabuntunse iyoo, lelo fyanso fyakwa Lesa ifyamaka, ifyo tubongolwelako amalinga ayakosa. Tulacimfya ifikansa fyonse ifyabufi. Tulacimfya icilumba conse icilesha ukwishiba Lesa. Tulanasha amatontonkanyo yonse aya bantu ukuti yanakile Kristu. Kanshi ilyo mukanakila Kristu umupwilapo lyena elyo tukakanda abo bonse abamusangukila. Lolekesheni bwino ifintu muleimwena na menso yenu! Bushe palipo umuntu umo uuleimona ukuti cine cine muntu wakwa Kristu? Ala na ifwe bene tuli bakwa Kristu ngefyo fine aletontonkanya ukuti wena muntu wakwa Kristu. Kwena insoni shena nshikwete, nangu nalimo nacishamo mukuitakisha pa maka Imfumu yampeela ayakumukosha mu cisumino teyakumonaula iyoo. Nshilefwaya ukuti cimoneke kwati ndefwaya ukumutiinya ku makalata yandi. Pantu bamo baleisosha abati, “Amakalata yakwa Paulo yantu yayafya kabili ayakosa. Nomba umwine wine nga epo ali, amonekafye umuntu wafye na mashiwi yakwe teyakuposako na mano.” Abo bantu bali nokushininkisha ukuti, ifyo tumulembela mu makalata ilyo tuli ukutali, tafyakapusane nefyo tukacita ilyo tukaba na imwe uko. Lelo kwena tekuti tupame ukulingana nangu ukuipalanya kuli abo bantu abaimona ukucila bambi. Awe aba bantu ni mpelwamano! Abene bene baipangila icipimo cakuipiminako, elyo balaipima ku cipimo baipangila abene! Ifwe ukuitakisha kwesu teti kucile mu cipimo. Ifwe ukuitakisha kwesu kuti kwabafye nokulingana no mulimo Lesa atupeela. Elyo muli ici cena, no mulimo tubomba pakati kenu emo uli. Apo na imwe mwaba muli ici cipimo tuitakishamo, kanshi tatwacililemo iyoo, ilyo twaishile kumwenu no kuleta Imbila Nsuma yakwa Kristu. Eico ifwe tatuitakisha ukucila pa cipimo ico Lesa atupimina, pantu tatuitakisha pa mulimo uo abantu bambi babomba. Lelo ifwe tusubila ukuti icisumino cenu cakulakulilakofye, epakuti na ifwe umulimo tubomba pakati kenu ulelundulukilakofye, ukulingana nomo Lesa apimina. Elyo lyena ukufuma mu calo cenu tukalabila Imbila Nsuma na mu fyalo fimbi. Kabili epakuti kwikaba ukuitakisha pa mulimo uwabombwa no muntu umbi kale. Calembwa ukuti, “Onse uulefwaya ukuitakisha, ali nokuitakishisha muficita Imfumu.” Pantu umuntu uo Imfumu imona ukuti aliba bwino e wacishinka, te muntu uimona umwine ukuti aliba bwino. Kuti cawama nga mwantekela umutima nangu natumpa panono! Napapata ntekeleniko umutima. Filya Lesa aba no bufuba pali imwe, efyo na ine wine naba no bufuba pali imwe. Pantu mwaba ngo mukashana musuma uushakuma ku mwaume, uo nasobwela ukupwa ku mwaume umo mpo, Kristu. Ndi no mwenso wakuti amano yenu kuti yayalukila ku bubi, kabili mwasuula no kupetamina Kristu ne mitima yenu yonse, nga filya Efa abepelwe ku bucenjeshi bwa nsoka. Pantu imwe mupokelela bwangu bwangufye onse uwaisa kuli imwe alabila na pali Yesu umbi uo ifwe tushamubililapo. Kabili mupokelela mupashi ne mbila ifyapusana na Mupashi ne Mbila Nsuma mwapokelele kuli ifwe. Ine ndetontonkanya ukuti abo basole mulumbilisha tabancilile nakalya. Nalimo mukulanda mwena nshacenjela, lelo mu mano mwena iyoo. Ici cena twalimulangafye bwino bwino mu nshila shonse, kabili na mu nshitafye shonse. Nshatalile mulipilisha pakumushimikila Imbila Nsuma yakwa Lesa. Bushe nalilufyenye pali ico naleicefya pakuti imwe mucindame? Ilyo nalebomba pakati kenu, inkuta shimbi eshalengafwilishako. Cali kwati nalebebilafye ifyuma pakuti mwafweko. Kabili ilyo nali na imwe nshatalile musakamika pakuti mungafwilisheko pafyo nalekabila. Bamunyinefwe abafumine ku Makedonia ebandetele fyonse ifyo nalekabila. Ifyo fine kale nshalemusakamika efyo na kuntanshi kwine cikaba. Kanshi mu cishinka cakwa Kristu icaba muli ine, ndemweba tapakabe nangu umo uwakundesha ukulaitakisha mu calo conse ica Akaia. Cinshi nasosela ifi? Bushe nico nshamutemwa? Lesa wena alishiba ukuti nalimutemwa! Ifyo ndecita nomba efyo nakulakonkanyapo ukucita lyonse, epakuti abo abaita ukuti basole, bemona mulandu wakuitakishishapo no kulasosa abati babombafye ngefyo ifwe tubomba. Abo bantu tabali basole bacine cine. Basole babufi, ababepa abantu mu mibombele yabo, mukumoneka kwati basole bene bene bakwa Kristu. Awe cena ico te cakupapa iyoo! Pantu na Satana nao alabepa abantu, amoneka no lubuuto kwati ni malaika musuma! Kanshi tecakusunguka iyoo, nga cakuti ababomfi bakwa Satana nabo balamoneka kwati babomfi basuma. Lelo pakulekelesha bakapoka icilambu ca milimo yabo. Kabili nabwekeshapo ukulanda ukuti nangu umo elatontonkanya ukuti ine ndi ciwelewele. Lelo nga efyo mutontonkanya, kanshi lekeni mbe nge ciwelewele, pakuti mba njitakisheko panono. Lelo ifi nalasosa te milandile ya Imfumu. Muli ici cena icakuitakisha ndelandafye icine cine nge ciwelewele. Lelo apo abantu abengi baitakisha pafyo babomba ifyabuntunse, na ine wine nalacita ifyo fine. Apo imwe mwe bene muli bamano nganshi, kanshi eico ne fipuba mulatemwa ukufitekela imitima! Imwe mutekela imitima no muntu uulemuteeka nga basha, uulemuliila pa mutwe, nangu uulemucenjesha, nangu uwamusuula, nangu uwamutoba ulupi pa menso. Awe cena cansoni nasumina, ifwe tuli bamwenso teti tucite ifyo. Lelo umo nga kuti apama ukuitakisha pa cintu cimo, ine ndelanda nge ciwelewele, na ine wine nalapama ukuitakisha. Bushe Bahibulu? Na ine wine. Bushe bena Israeli? Na ine wine. Bushe ba mu lupwa lwakwa Abrahamu? Na ine wine. Bushe babomfi bakwa Kristu? Lyena nalalanda nga uwapena, ine nalibacila ukubombela Kristu! Ine nalibomba ukubacila. Nalibacila ne miku bamposa mu cifungo. Nalibacila imiku iyingi iyo bangumine ifikoti. Elyo imikufye iyingi naleba mupepi no kufwa. Pa miku isano Abayuda bangumine ifikoti amakumi yatatu na pabula. Abena Roma nabo bangumine ne nkonto pa miku itatu. Elyo umuku umo bandashile amabwe. Pa miku itatu napuswike kukubunda na mato pali bemba. Umuku umo nali mu menshi pali bemba akasuba no bushiku. Mu nyendo shandi ishingi naleisanga mu masanso pakwabuka imimana, mu masanso ku bapupu, mu masanso ku Bayuda banandi na ku Benafyalo. Nalesanga amasanso mu misumba, amasanso mu matololo, amasanso pali fibemba, elyo amasanso na kuli bamunyinefwe ababufi. Kwali ukubomba imilimo iyakosa nganshi. Ilingi bwalecafye ukwabula ukusendama. Kabili ilingi line naleendafye ne nsala ne cilaka, elyo no kututuma ku mpepo, kabili ukwabula ukukwata ifyakufwala ifilingile. Kulifye na fimbi ifingi ifyo nshilumbwile, lelo kabili cila bushiku nyendafye uwasakamana nganshi pa mulandu wa nkuta shonse. Umwina Kristu umo nga aleumfwa ukunakuka, na ine ninshi ndomfwa ukunakuka. Umwina Kristu umo nga awila mukubifya, ine ndomfwa ubulanda nganshi. Nga ndi nokuitakisha, ninshi ndi nokuitakishafye pa fintu ifilanga ubunasha bwandi. Lesa Wishi wa Mfumu Yesu, uufwile alelumbwa lyonse pe, naishiba ukuti nshilebepa iyoo. Ilyo nali mu Damasiko, umulashi wa mfumu Aleta abikile abantu bakulinda impongolo sha musumba pakuti banjikate. Lelo nalifyukile, banjishishe mu museke, bampisha mu cipunda ce linga. Ndeitakisha nangu mushaba kantu mukuitakisha. Nomba nalalanda pa fintu ifyo Imfumu yalengele mone nefyo yansokolwelele. Nalishiba umwina Kristu umo uwasendelwe ku mulu ukutali nganshi, nomba papita imyaka ikumi limo na ine. Kwena nshishibe nga asendelwe umutuntulu no mubili, nangu nalimo califye mu cimonwa, ico cena ni Lesa ewishibe. Nalishibe ukuti uyu muntu asendelwe ku Cifulo Cansansa. Nga asendelwe umutuntulu no mubili nalimo califye mu cimonwa, nshishibe, ni Lesa ewishibe. Muli iyo ncende aumfwile ifintu umuntu ashingalondolola, kabili teti asuminishiwe ukufilandapo. Pali uyu muntu pena epo ningaitakishishapo. Nomba pali ine ne mwine tekuti njitakishe, shikano ninshi pa fintu filanga ubunasha bwandi. Kwena nangu ningaitakisha tekuti mbe iciwelewele, pantu ifyo ningalanda fyacishinka. Lelo nshaitakishe, pantu nshilefwaya ukuti umuntu nelyo umo aletontonkanya pali ine ukucila pafyo amona ncita na pafyo aumfwa nsosa. Nomba pakutalusha kukuba ne cilumba pa mulandu wa fintu ifyakupapa nganshi ifyo namwene, Lesa alimpeela icintu icilasa mu mubili kwati munga. Ici cintu caba kwati ni nkombe yakwa Satana, icakuncusha pakuti mone ukutaluka kukuba ne cilumba. Napapete Imfumu pa miku itatu pakuti imfumyemo ici cintu. Lelo Imfumu yanjaswike aiti, “Ala icikuuku nakukwatila eco ulekabila, pantu amaka yandi yamonekesha bwino ilyo uli mu bunasha.” Kanshi nakulasansamuka nganshi no kuitakisha mu bunasha bwandi, epakuti amaka yakwa Kristu yekalilile muli ine. Pa mulandu wakwa Kristu ndasekela mu bunasha, mukutukwa insele, mu mafya, mukucushiwa, na mu masanso. Pantu ni mu bunasha bwandi, emo mba na maka. Nalanda kwati ndi ciwelewele, lelo nimwe mwalenga ukuti nande ifyo. Pantu nimwe mwali nokulantasha. Pantu nangu ningaba icinangwa, abo basole benu mulumbilisha tabancilile nakalya. Ifishibilo ifilanga ukuba umusole wine wine, ifinjelengwe ne fipeshamano, fyonse nalifibomba no mutekatima pakati kenu. Ngefyo nshabomba kuli imwe ifyo nabomba ku nkuta shimbi finshi? Shikanofye ninshi nico nshamusakamike kukungafwa? Kanshi mbeleleniko uluse pali ici cilubo! Nomba uyu muku ewalenga butatu uwakwisa mupempula. Kabili nshakamusakamike ku cintu nelyo cimo. Ico ine mfwaya nimwe, te fyuma iyoo. Kabili kwena abana tabapekanya icuma cakusungilamo abafyashi, lelo abafyashi ebapekanya icuma cakusungilamo abana. Ine kuti nasansamuka nganshi ukubomfya fyonse ifyo nakwata no kuleka umweo wandi pakumwafwako. Bushe nico namutemwisha ifyo, eco imwe mwingantemenwa panono? Kanshi ninshi na imwe mulesumina ukuti nshalemusakamika nelyo panono. Nomba umo kuti ati ala nico wabucenjeshi, eco amongwelele ku bucenjeshi bwakwe. Bushe ninshi namucenjelele muli abo bantu naletuma ukwisa kuli imwe? Nalombele Tito ukwisa uko, elyo natumine na munyinefwe umwina Kristu ukwisa nankwe. Bushe kuti mwatila Tito aishile mucenjelela? Bushe Tito na ine tatwabombelefye no mutima umo ne myendele yesu nayo imo ine? Nalimo imwe mutontonkanya ukuti fyonse ifyo tumweba fyakuiwaminishafye? Awe iyoo! Tulandafye ngefyo Kristu engafwaya tulande pa cinso cakwa Lesa. Ala fyonse ifyo tucita mwe batemwikwa besu fyakumwafwakofye. Ine ndetiina ukuti ilyo nkesa uko, nkesa musanga ifyo nshingatemwa ukuti mube. Elyo na imwe mukansange ifyo mushingatemwa ukuti mbe. Kabili ndetiina ukuti nkesa sanga ukuumana, umufimbila, icipyu, bukaitemwe, ukubepeshanya, ulwambo, imiya elyo ne cimfulunganya. Ndetiina ukuti limbi ilyo nkesa, Lesa wandi akaleka nkekatwe ne nsoni pa cinso cenu. Kabili nkesa lila ne filamba pali abo bantu abengi abakaana ukulapila no kupilibuka pa fyabupulumushi bacita kale, pa lunkumbwa lubi lwabo na pali bucilende bwabo. Uyu e muku walalenga butatu ukwisa mupempula. “Pa kupeela umuntu umulandu kano pali bakambone babili nangu batatu.” Naishile musokako lilya naishile mupempula pa lwendo lwacibili. Nomba nalabwekeshapo nakabili ilyo ncili ukutali. Ndemweba ukuti ilyo nkesa nakabili, nkakanda bonse abo ababifishe kale na bambi bene bonse. Lyena elyo mukashininkisha ukuti ni Kristu eulandila muli ine. Pantu ilyo Kristu abomba muli imwe, alanga amaka yakwe, talanga ukuti taba na maka. Pantu nangu imfwa ya pa musalaba ilanga ukuti taba na maka, lelo ni ku maka yakwa Lesa eko abela umumi. Kanshi na ifwe nelyo twaampana na Kristu, tatwakwata maka. Lelo ilyo tumubombela, tulakwatako amaka yakwa Lesa ayo na Kristu akwatako. Muipime mwe bene, muyeshe mumone nga cine cine mwaliba ne cisumino. Bushe tamwashininkisha ukuti Kristu Yesu aba muli imwe? Nga teifyo ninshi mwalifilililwafye. Lelo ndesubila ukuti mukeshiba ukuti awe ifwe tatwafilwa iyoo. Ifwe tulamupepelako kuli Lesa ukuti mwilawila mu filubo. Te mulandu wakufwaya ukulanga abantu ukuti ifwe tatwafilwa iyoo, lelo ni pakuti imwe mulecita ifilungeme, nangu nalimo ifwe tulemoneka kwati twalifilwa. Pantu ifwe teti tucite nelyo cimo icakukaanya icishinka, kanofye icakwafwilisha icishinka. Ifwe tulasansamuka ukuba mu bunasha, kumfwa imwe muli abakosa. Kanshi ifwe tulamupepelako pakuti mwaluke mube abapwililika. Eico nalembela kalata uyu ilyo ncili ukutali noko muli. Epakuti ilyo nkesa uko, nikesa bomfya ubukali, mukubomfya amaka Imfumu yampeela. Aya maka teyakumonaula iyoo, lelo yakumwafwako pakuti muwamineko. Bamunyinane, pakulekelesha ndeti shalenipo! Muleesha ukuba abapwililika. Mulekonka ifyo mwebele. Mube aba mutima umo, muleikala mu mutende na banenu. Kabili Lesa uwacitemwiko, kabili uwamutende, engalaba na imwe. Muleposhanya mukutomona kwamushilo. Abamushilo bonse balemuposha. Icikuuku ca Mfumu Yesu Kristu ne citemwiko cakwa Lesa no kwampana Mupashi Wamushilo apeela, fileba na imwe bonse. Ine Paulo umusole. Nshaitwa nangu ukutumwa no muntu. Lelo ni Yesu Kristu na Lesa Wishi uwamubushishe ku bafwa ebanjita. Ababwananyina bonse abo tuli nabo, pamo na ine wine twamulembela mwe nkuta sha mu Galatia. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe ne Mfumu Yesu Kristu fileba na imwe. Kristu aliituula ilambo pa mulandu wa fyabubifi fyesu, epakuti atulubule ku bubi bwa muli cino calo. Acita ifyo pantu efyo Lesa Shifwe alefwaya. Lesa nalelumbwa pe na pe! Ameni. Kwena namunsungusha! Pa nshitafye inono namusangukila Lesa uwamwitile pa mulandu wa cikuuku cakwa Kristu, mwapokelela ne mbila imbi. Awe kwena, takwaba Mbila Nsuma na imbi. Nicofye kuli abantu bamo abalemufulunganya, balefwaya no kwalula Imbila Nsuma yakwa Kristu no kuilosha mumbi. Lelo cibe nifwe nangu ni malaika ukufuma ku mulu nga aisa bila imbila imbi iyapusana ne Mbila Nsuma twabilile kuli imwe, ena uyo alapishiwe! Twalimwebele kale, nomba nakabili nabwekeshapo, nga cakuti kwaba umuntu uwalabila imbila iyapusana neyo mwasuminamo, ena uyo alapishiwe! Bushe pakulanda ifi, ndefwaya ukuti abantu bansuminishe? Awe iyoo! Ndefwaya ukuti Lesa eo ansuminishe. Bushe ndefwayafye ukutemwikwa ku bantu? Ndafwayafye ukutemwikwa ku bantu, nga nshili musha wakwa Kristu! Mwe bamunyinane, ico ine ndefwaya ukuti mwishibe nici icakuti, Imbila Nsuma mbila, tayafuma ku bantu. Nshaipokelela ukufuma ku muntu nelyo umo, nangu ukufundwa ku muntu nelyo umo. Ni Yesu Kristu umwine ewaisokolwele kuli ine. Mwalyumfwa ifya pa bumi bwandi ilyo nalekonka imipepele ya Ciyuda. Nacushishe nganshi ulukuta lwakwa Lesa. Nalefwayafye no kululofya. Nalicincile ukucila Abayuda banandi abengi aba nkulo yandi mukukonka imipepele ya Ciyuda. Kabili nalibacilile bonse ukukonka ifishilano fya fikolwe fyesu. Lelo Lesa ku cikuuku cakwe ansalile ninshi nshilafyalwa, anjitile no kuba umubomfi wakwe. Umwine wine ewatemenwe no kunsokolwela Mwane, epakuti mone no kubila Imbila Nsuma yakwe ku Benafyalo. Pa nshita ilya, nshaile nangu ku muntu nelyo umo pakuti ampandeko amano. Kabili nshaile nangu ni ku Yerusalemu kwine kukumona abantangilile ukuba abasole, lelo naile ku calo ca Arabia. Ilyo nafumineko, nabwelele ku Damasiko. Panuma ya myaka itatu elyo naile ku Yerusalemu kukumonana na Kefa. Naikele nankwe inshiku ikumi limo na shisano. Nshamonene na musole umbi, kanofye Yakobo munyina wa Mfumu. Ndemweba pa menso yakwa Lesa, ifi ndemulembela fyacishinka, te fyabufi iyoo! Elyo kabili naile ku calo ca Siria na Kilikia. Inkuta sha mu Yudeya ishaba muli Kristu shena tashanjishibe no kumonana tatwamonanapo nasho. Shaleumfwafye ifyo baleshishimikila abati, “Umuntu ulya uwaletucusha, nomba eulebila imbila ya cisumino iyo kale alefwaya ukulofya!” Nabo epakulalumbanya Lesa pa mulandu wa ine. Papitile imyaka ikumi limo na ine, elyo nabwelelemo ku Yerusalemu, lyena twali na Banaba. Kabili nalisendele na Tito. Ico nailileko, nico efyo Lesa ansokolwelele ukuti ndi nokuyako. Twalongene ne ntungulushi sha bena Kristu mu bumfisolo, umo nashilondolwelele amashiwi ya Mbila Nsuma mbila ku Benafyalo. Nshalefwaya ukuti imilimo ndebomba elyo neyo nabomba kale ikabe iyakuicushafye. Tito uo nali nao nangu ena ali Mugiriki, tashamupatikishe ukuti asembululwe. Lelo abantu bamo abaleilanga ukuba kwati bena Kristu banensu balafwaya ukuti asembululwe. Aba bantu baishile sokelela mwibumba lyesu nge nengu pakuti bafwailishe pa buntungwa twashukila pali ico twaba muli Kristu. Bena balefwaya ukututeeka mu busha. Awe na ifwe twakaanininafye ukubanakila, pantu twalefwayafye ukuti tumusungile Imbila Nsuma yacine cine. Lelo abo abalemoneka ukuba intungulushi, (nomba kwena ine nshabasakamene nakalya, pantu Lesa taba na mucishacinani) abo abamoneka ukuba intungulushi tabamwene neco balundilepo pafyo mfunda. Lelo bamwenefye bwino ukuti Lesa alimpeela umulimo wakubila Imbila Nsuma ku Benafyalo, nga filya fine apeela Petelo umulimo wakubila Imbila Nsuma ku Bayuda. Pantu ni Lesa umwine ku maka yakwe ewalenga ukuti mbe umusole ku Benafyalo, nga filya fine alengele Kefa ukuba umusole ku Bayuda. Ishi ntungulushi Yakobo, Kefa na Yoani balishininkishe ukuti ni Lesa ku cikuuku cakwe ewampeela uyu mulimo. Awe ine na Banaba twalafunkana nabo mu minwe pakulanga ukuti bonse tulebombafye umulimo umo wine. Twaumfwana nokuti Banaba na ine twakulabomba pakati ka Benafyalo, elyo bena pakati ka Bayuda. Icintu cimo ico batulombele, cakuti tuleibukisha ukwafwa abalanda. Elyo ici cintu cena eco nasakamana nganshi ukubomba. Ilyo Kefa aishile ku Antioki nalimukalipile pa bantu, pantu ali no mulandu. Pantu ilyo abantu bafumine kuli Yakobo bali tabalati bese, Kefa aleliila pamo na bena Kristu Abenafyalo. Lelo ilyo aba bantu baishile, Kefa aleka ukulaliila pamo na Benafyalo, aipatulako. Pantu aletiina aba bantu ico bena balefwaya ukuti abena Kristu Abenafyalo nabo balesembululwa. Abena Kristu Abayuda bambi nabo ku mulandu wa mwenso balakonkelela ubucenjeshi bwakwa Kefa. Banaba nao wine ku mulandu wa mwenso alacita ubucenjeshi bumo bwine. Kanshi ilyo namona ukuti aba bantu tabali pa cishinka mukukonka mashiwi ya Mbila Nsuma, elyo naebele Kefa ninshi bonse epo bali nati, “Iwe uli Muyuda, nomba walekonka imikalile ya Benafyalo, tawalekonka iya Bayuda. Nga kanshi kuti walapatikisha shani Abenafyalo ukulaikala nga Bayuda?” Ifwe twafyalwa Abayuda, tatuli Benafyalo ababifi. Ifwe twalishiba ukuti umuntu taba uwakaele pa cinso cakwa Lesa pa mulandu wakusunga Amafunde yakwa Mose, lelo ni mukuba ne cisumino muli Kristu Yesu. Kanshi na ifwe bene twasumine Kristu Yesu pakuti, mukuba ne cisumino muli Kristu, tumone ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, temukusunga Amafunde yakwa Mose. Pantu takwaba nangu umo uwingaba uwakaele pa cinso cakwa Lesa, ico akonka Amafunde yakwa Mose. Nomba ifwe nga tufwaya ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa mukusumina muli Kristu, kabili na ifwe batusanga ukuti tuli babifi, bushe ninshi calola mukuti ni Kristu eulelenga ukuti tube ababifi? Awe cakaana! Nga cakuti nabwelela kukukuula ico naonawile, ninshi kuti calangafye ukuti ndi mpulamafunde. Ukulingana no mwalola Amafunde yakwa Mose ine nalifwa, kanshi nshateekwa kabili naya mafunde. Eico naba nomba uwamweo pakuti ndebombela Lesa. Nalitanikwa pamo na Kristu pa musalaba. Kanshi nomba teine nyenda umumi, ni Kristu ewikala umumi muli ine. Ubumi bwandi nomba, kwenda ne cisumino mu Mwana wakwa Lesa, uwantemenwe, kabili uwaleka no mweo wakwe pa mulandu wa ine. Nshilesuula cikuuku cakwa Lesa. Lelo nga cakuti umuntu kuti amona ukuba uwakaele pa cinso cakwa Lesa mukusunga Amafunde yakwa Mose, ninshi imfwa yakwa Kristu tayabomba nelyo cimo. Mwe bena Galatia muli mpelwamano! Nani uwamufulungenye? Nalimulondolwela bwino no kumulangafye bwino ifyo Kristu atanikwe pa musalaba. Nalamwipushafye icintu cimo, bushe mwapokele Mupashi Wamushilo ico mwalesunga Amafunde yakwa Mose, nangu nico mwaumfwile no kusumina Imbila Nsuma? Bushe cine kupelwamano konse uko! Mwatampile na Mupashi wakwa Lesa, nomba mulefwaya ukupwishishisha na maka yenu ayabuntunse? Bushe ninshi fyonse ifyo mwaculileko fyali fyafye? Nshilesubila ukuti fyali fyafye! Ico Lesa amupeelela Mupashi no kulacita ifipeshamano uko muli, bushe nico musunga Amafunde yakwa Mose nangu nico mumfwa Imbila Nsuma elyo no kusumina mwasumina? Umfweni ifyo Abrahamu acitile, “Abrahamu asumine Lesa, na pa mulandu wa cisumino cakwe, Lesa amumwene ukuti mololoke pa cinso cakwe.” Kanshi mufwile ukwishiba ukuti abantu bacisumino e bana bene bene abakwa Abrahamu. Amalembo Yamushilo yalisobele ukuti, Lesa akalenga Abenafyalo nabo ukuba abakaele pa mulandu wakusumina. Eico Lesa aebele Abrahamu mu Mbila Nsuma iyakuti, “Ni muli iwe emo imishobo yonse ikapaalilwa.” Kanshi bonse abasumina balapaalwa nga filya Abrahamu apaalilwe ico asumine. Abo bonse abashintilila pafyo babomba mukusunga Amafunde yakwa Mose balishama. Pantu calembwa ukuti, “Abe uwalapishiwa umuntu uushisunga ifyalembwa fyonse mu citabo ca Mafunde yakwa Mose.” Lelo calishibikwafye bwino ukuti Amafunde yakwa Mose tayalenga muntu nelyo umo ukuti abe uwakaele pa cinso cakwa Lesa. Pantu calembwa ukuti, “Umololoke ena akulaba umumi pa mulandu wa citetekelo.” Nomba Amafunde yakwa Mose tayashintilila pa citetekelo. Pantu calembwa ukuti, “Umuntu uukonka aya mafunde, ni ku mafunde akekalila umumi.” Lelo Kristu alitulubula ukufuma ku citipu icaletele Amafunde yakwa Mose, ico Kristu umwine abuulile icitipu cesu abika pa mubili wakwe. Pantu calembwa ukuti, “Alitipwa umuntu uwakulikwa pa cimuti.” Kristu Yesu acita ifi, pakuti Abenafyalo nabo bashukileko ipaalo Lesa alaile Abrahamu pa mulandu wakwa Kristu. Elyo lyena na ifwe fwe balesumina tulepokelela Mupashi Lesa alaya. Bamunyinane, nalamupeela icilangililo ica mu bumi bwesu ubwa cila bushiku. Abantu babili nga basuminishanya, elyo no kupangana bapangana pa cintu cimo, tapali nangu umo wingonaula ico cipangano nangu ukulundapo icintu cimbi. Nomba Lesa alaile ifilayo kuli Abrahamu na kuli umo pali ba lupwa lwakwe. Ifyalembwa tafitila, “Na kuli ba lupwa lobe,” kwati bantu abengi, lelo calembwa ukuti, “Na ku bufyashi bobe,” pakulanga ukuti muntu umofye, noyo muntu ni Kristu. Kanshi umo nalosha ni umu, Lesa acitile icipangano na Abrahamu, alaya no kulacisunga. Kanshi emukuti Amafunde yakwa Mose ayo yaishile peelwa ilyo ninshi palipita imyaka imyanda amakumi yane na makumi yatatu (430), tekuti yafumyepo no konaula ico Lesa alaile. Pantu ubupe ubo Lesa alaya ukupeela, nga apeelela pa mulandu wa Mafunde yakwa Mose, kanshi ninshi tapeela pa mulandu wa cilayo. Lelo nico Lesa amulaile, eco apeelele Abrahamu ubo bupe. Nga kanshi Amafunde yakwa Mose ya mulimo nshi? Lesa apeele aya mafunde pakulanga ifyo umuntu abifya. Kabili yali nokubakofye mpaka uwa mu bufyashi bwakwa Abrahamu, uo Lesa alaile, akese. Lesa aebele bamalaika ukupeela amafunde yakwe ku muntu umo, ndubulwila, uwali pakati kakwa Lesa na bantu. Ndubulwila tafwaikwa ukumfwa nga palifye umuntu umo, lelo Lesa abafye umo. Bushe calola mukuti Amafunde yakwa Mose yalipusana nefyo Lesa alaya? Awe, nakalya. Pantu Amafunde yakwa Mose nga kuti yaletela abantu umweo, ninshi lyena ukukonka aya mafunde kuti kwalenga umuntu ukuba uwakaele pa cinso cakwa Lesa. Lelo calembwa mu Malembo Yamushilo ukuti, abantu bonse aba pano isonde benakubifya. Epakuti abalesumina, balepoka ubupe ubo Lesa alaya, pali ico bali ne cisumino muli Yesu Kristu. Ilyo inshita ya cisumino yali tailaisa, Amafunde yakwa Mose yatuteekele nga bafungwa, mpaka no kufika ilyo icisumino casokolokelepo. Kanshi Amafunde yakwa Mose yali e kasunga wesu, mpaka no kwisa kwakwa Kristu. Lyena epakuti mukuba ne cisumino, tumoneke ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Nomba apo inshita ya cisumino yalisa, awe Amafunde yakwa Mose tekuti yabe kasunga wesu nakalya. Apo mwalisumina, nomba bonse muli bana bakwa Lesa ico mwaba muli Kristu Yesu. Apo mwabatishiwa ukuti mube muli Kristu, kanshi nomba mwafwala Kristu umwine wine. Kanshi nomba takwaba kapatulula kakuti uyu Muyuda noyu Mwinafyalo, uyu muntungwa noyu musha, uyu mwaume noyu mwanakashi. Awe apo bonse mwaliba muli Kristu, kanshi nomba mwabafye umo. Nga mwaba abantu bakwa Kristu, ninshi lyena muli ba mu bufyashi bwakwa Abrahamu, kabili mukapoka nefyo Lesa alaya. Ico ndesosa nici icakuti, umwana wakupyana wishi ilyo acili umwaice, nangu kwena e mwine wa fyuma fyonse, abafye ngo musha. Ali nokumfwila abalemusunga na baleyangalila ifyuma fyakwe mpaka inshita wishi apima ikafike. E cimo cine na ifwe. Ilyo twali nga baice mukwishiba Lesa, na ifwe twateekelwe ubusha ne mipashi ya pano isonde. Ilyo inshita Lesa apimine yafikile, elyo atumine Mwane. Aishile fyalwa ku mwanakashi, nao alekonka na Mafunde yakwa Mose. Aishile kukulubula abo abateekelwe na Mafunde yakwa Mose, pakuti na ifwe tumone ukuba abana bakwa Lesa. Pakulanga ukuti muli bana bakwe, Lesa alitutumina mu mitima yesu Mupashi wakwa Mwane. Uyu Mupashi eubilikisha ati, “Abba, Tata, Tata ee!” Kanshi nomba tauli musha, uli mwana. Apo nomba uli mwana, kanshi akakupeela fyonse ifyo ateyanishisha bamwane. Kale ilyo mushaishibe Lesa, mwalifye abasha ba fintu ifishili imilungu. Nomba mwalishiba Lesa, nangu kantile Lesa wine nomba alimwishiba. Nga kanshi kuti mwabwelulukila shani ku fintufye ifinangwa ifishakwata maka? Bushe nakabili mulefwaya fimuteeke ubusha? Mulacindikapo inshiku shimo, imyeshi imo, inshita shimo isha myaka, elyo ne myaka imo. Awe ndi uwasakamana pali imwe ukuti nalimo naicushishefye pakumubombela! Mwe bamunyinane, ndemupapata mube ngefyo ine naba, pantu ine nalyalwike naba ngefyo imwe mwaba. Imwe tamwandufyenye nelyo cimo. Muleibukisha icalengele umuku wapakubala ukuti njise kukubila Imbila Nsuma kuli imwe, nico nalwele. Nangu cali icamukosela ku mulandu wa bulwele bwandi awe tamwansuulile nangu ukuntalukako. Lelo kabili mwampokelelefye ngefyo mwingapokelela malaika wakwa Lesa. Mwampokelelefye kwati ni Kristu Yesu wine. Mwasansamwike nganshi. Nga nomba insansa shenu shili kwi? Ine ndesosa nga kambone wenu ukuti, acilacitika, pa nshita ilya nga mwalilobwelemo amenso yenu mwe bene, amumpeela. Bushe pakumweba icishinka, epo ningabela umulwani wenu? Abo bantu balelanga ukumusakamana nganshi, lelo ifyo balefwaya ukucita fibi. Ico balefwaya kumupatula kuli ine, pakuti ebo muposeko amano, mulebakonka. Cintu icisuma ukulanga ukusakamana abantu, kumfwa nga ni pa cintu icisuma. Ici cena cacishinka lyonsefye, temukuti kanofye ilyo ndi na imwe. Mwe bana bandi! Nakabili nimwe ndeculila ngo mwanakashi uukomenwe ne fumo. Ndecula pakuti mwaluke mukule mu mibeele yakwa Kristu. Ala kuti natemwa ukuba na imwe pali ino nshita. Lyena kuti naishiba ifyakumweba, pantu ine namumpesha amano! Kanjipushe abo pali imwe abafwaya ukuteekwa na Mafunde yakwa Mose. Bushe tamwaumfwa ifyo aya mafunde yasosa? Aya mafunde yatila, Abrahamu ali na bana abaume babili. Umo nyina ali umusha, elyo umbi nyina ali umuntungwa. Umwana Abrahamu afyele ku mwanakashi umusha, afyelwe nga ififyalwa abantu bonse, lelo umwana Abrahamu afyele ku mwanakashi umuntungwa, wena afyelwe ukulingana nefyo Lesa alaile. Ifi fintu fyonse fili nomo filolele. Haga banakashi babili balelanga ifipangano fibili. Haga alanga icipangano ca pa lupili lwa Sinai, elyo na bana baciko abasha. Haga aba kwati lupili lwa Sinai mu calo ca Arabia, kabili apala ku musumba wine uyu uulipo uwa Yerusalemu, pantu musha pamo pene na bamwane. Lelo Yerusalemu wa mu mulu wena muntungwa, kabili e nyinefwe. Pantu calembwa ukuti, “Sansamuka we ŋumba, iwe we ushafyalapo bana! Punda, kabili akwanga ne nsansa, iwe we ushatala aukomwa ne fumo. Pantu umwanakashi uwalekeleshiwa akwata abana abengi ukucila umwanakashi uwaba no mulume lyonse.” Nomba imwe bamunyinane, pamo nga Isaki imwe muli bana ba cilayo cakwa Lesa. Pa nshita ilya, umwana ulya wafyelwe nga filya fifyalwa abantu bonse, alecusha umwana uwafyelwe ku maka yakwa Mupashi wakwa Lesa. Kanshi ifyo fine efilecitika na nomba. Bushe Amalembo Yamushilo yatila shani? “Tamfya umwanakashi umusha pamo no mwana wakwe. Pantu ifyuma wishi akasha nga afwa, umwana wa musha tekuti nao apokeko pamo no mwana wa mwanakashi umuntungwa.” Kanshi mwe bamunyinane, ifwe tuli bana ba mwanakashi umuntungwa, tatuli bana ba mwanakashi umusha iyoo. Ifwe tuli bantungwa bene bene, eco Kristu atulubwila. Kanshi kosenipofye, mwileka umuntu nangu umo amupose mwikoli lya busha nakabili. Umfweni! Ine ne Paulo ndemweba ukuti, nga mwasumina ukusembululwa, ninshi tamwamwenamo nelyo cimo mukusumina Kristu. Nakabili nabwekeshapo ukuti, uyo onse uwasumina ukusembululwa, ninshi ali nokusunga Amafunde yonse ayakwa Mose. Imwe bonse mwe balefwaya ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa pa mulandu wakusunga Amafunde yakwa Mose, mwalifuma kuli Kristu. Kabili mwaliitalusha na ku cikuuku cakwa Lesa. Nomba ifwe ku maka yakwa Mupashi tulelolela no kusubila ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, pali ico twasumina. Pantu kuli ifwe fwe baba muli Kristu, ukusembululwa takubomba nelyo cimo, elyo no kukanasembululwa nako kwine takubomba nelyo cimo. Icikalamba cisumino icibomba imilimo ya citemwiko. Mwaleendafye bwino bwino. Nga nani uumucilingenye, amulesha ukulanakila icishinka? Ico cena te Lesa uwamwita ewacita ico. Intutumushi inono ilatutumuna umufuba onse. Ine ndatetekela mu Mfumu ukuti tamwakabuule amafunde yambi, kanofye ayo namufunda, lelo uyo muntu uulemufulunganya, nangu engaba shani, Lesa akamukanda. Nomba bamunyinane, nga na nomba ncili ndebila ukuti bonse bali nokusembululwa, nga cinshi bengalabikapofye ukulancusha? Ala aciba ifyo, ukubila pa macushi yakwa Kristu pa musalaba nga teti kulete impasase. Kanshi abo bantu balemufulunganya, kuti cawama nokuti mukuisembulula bapitilisha baitungwilamo! Lelo imwe bamunyinane, Lesa alimwita ukuba abantungwa. Nomba mwileka ubu buntungwa bumutwale kukukonkelela ulunkumbwa lubi. Lelo mwishibe ukulanga icitemwiko, cila umo mukubombela umunankwe. Pantu Amafunde yonse ayakwa Mose yashinta muli ili funde ilyakuti, “Uletemwa umubiyo ngefyo waitemwa we mwine.” Lelo nga mwalasumana elyo no kucenana, cenjeleni, limbi mukayonaula bonse. Ifyo ndemweba nifi, muleenda abatungululwa na Mupashi, lyena tamwakulakonkelela ifyo ubuntunse bwenu bufwaya. Pantu ififwaya ubuntunse bwesu fyalipusana nefyo Mupashi afwaya. Elyo ifyo Mupashi afwaya, nafyo fyalipusana ne fifwaya ubuntunse bwesu. Mupashi no buntunse filalwishanya. Kanshi eco mufililwa ukucita ifyo mulefwaya ukucita. Lelo nga Mupashi eumutungulula, kanshi ninshi tamwateekwa na Mafunde yakwa Mose. Nomba imicitile ibi iyabuntunse yalishibikwafye bwino. Niyi, bucilende, ubupulumushi, ubucende, ukupepa utulubi, ubuloshi, ukupatana no kulaumana, ubufuba, icipyu, bukaitemwe, akapatulula no kukanaumfwana, umufimbila, bucakolwa, ubulili, elyo na fimbi ifya uyu musango. Ndemusokako nakabili ngefyo namusokele kale ukuti abantu abacita ifi fintu tabakapyane Bufumu bwakwa Lesa. Lelo Mupashi wena alenga icitemwiko, insansa, umutende, umutekatima, icilela, ukuwamya, ubufumacumi, umutembo no kushipikisha. Takwaba ifunde nangu limo ililesha ifya musango uyu. Abantu bakwa Kristu Yesu, bena balipaya ipamfya lyabuntunse no lunkumbwa lubi. Apo Mupashi ewatupeela umweo, kanshi natuleenda na Mupashi. Natuleke ukuitutumuna, nangu ukusonsombana, nangu umo ukulafimbila umunankwe. Mwe bamunyinane, umo nga asangwa mu bubifi, mwe batungululwa na Mupashi mumwalulule afume mu bubifi. Lelo mube abamutembo mukumwalulula. Elyo na imwe bene muleisunga bwino, epali na imwe mwawila mu ntunko. Mulesendeshanya ifipe ifyafina, epakuti mulefikilisha amafunde yakwa Kristu. Umo nga alaitunga ukuba cimo, mu nshita tali nelyo cimo, ninshi aleibepafye. Cila muntu aleipingula pafyo alecita. Nga fisuma, lyena kuti aumfwa icilumba pafyo umwine acita, nomba tekulalinga ku milimo umunobe umbi alecita. Pantu cila muntu ali nokuibombela imilimo yakwe umwine. Umuntu uulefundwa amashiwi yakwa Kristu, ali nokupeelako uulemufunda ifintu ifisuma pali fyonse ifyo akwata. Mwilaibepa, Lesa tatumpikwa. Ico umuntu abyala, eco akalobolola. Uubyala mufyo ubuntunse bwakwe bufwaya, ninshi akalobolola imfwa. Nomba nga abyala ifyo Mupashi afwaya, ninshi wena akalobolola umweo wape. Kanshi twilatendwa ukucita ifisuma. Pantu kumfwa nga tatulenenuka, ninshi tukalobolola ifisabo pa nshita yafiko. Kanshi ilyo tucili ne nshita, natulecita ifisuma ku bantu bonse, ukucilapo kuli bamunyinefwe mu cisumino. Moneni ifilembo ubukulu ifyo nalalemba. Nine wine ndemulembela no kuboko kwandi! Abo bantu abalemupatikisha ukusembululwa, balefwayafye ukutashiwa ku bantu. Ico balecitila ifyo, nico tabalefwaya kucushiwa pa mulandu wa musalaba wakwa Kristu. Elyo na basembululwa bene tabasunga Mafunde yakwa Mose. Balefwaya ukuti imwe musembululwe pakuti baleitakishisha pali ico mwanakila ulutambi lwakusembululwa. Kwena ine nshamona cakuitakishishapo kanofye umusalaba wa Mfumu yesu Yesu Kristu. Pa mulandu wa musalaba wakwa Kristu, kuli ine ifyacalo fyaba kwati tafyabapo fyalifwa, elyo na ine nalifwa ku fyacalo. Ukusembululwa kwafyefye, elyo no kukanasembululwa nako kwine kwafyefye, icikalamba kuba umuntu mupya. Umutende no luse lwakwa Lesa fibe kuli bonse abakonka ici cebo, pamo pene na bena Israeli bakwa Lesa bonse! Ukufuma pali nomba nshilefwaya umuntu ukulancusha. Pantu naliba ne mikofu pa mubili wandi iyilanga ukuti ndi muntu wakwa Yesu. Bamunyinane, icikuuku ca Mfumu yesu Yesu Kristu cileba na imwe bonse. Ameni. Ine Paulo, Lesa kukufwaya kwakwefye anjita ukuba umusole wakwa Kristu Yesu. Namulembela imwe mwe bamushilo, mwe bapetamina Kristu Yesu, mwe bekala mu musumba wa Efeso. Icikuuku no mutende fyakwa Lesa Shifwe ne Mfumu Yesu Kristu fileba na imwe. Natuletasha Lesa kabili Wishi wa Mfumu yesu Yesu Kristu! Pantu, ico tuli muli Kristu, Lesa alitupaala ne paalo lyonse ukufuma ku mulu. Ilyo Lesa talati abumbe icalo, ninshi alitusala ukuba abamushilo kabili abakaele pa cinso cakwe pa mulandu wakwa Kristu. Lesa ku kutemwa kwakwe atusobwela libela ukuba abana bakwe pa mulandu wakwa Yesu Kristu. Ni ku kutemwafye umwine Lesa afwaile ifi. Kanshi natulelumbanya Lesa pa cikuuku cakwe icikalamba, ico umwine ku kufwayafye kwakwe atukwatila pa mulandu wakwa Mwane uo atemwisha. Kristu alitulubula ku mulandu wa mfwa yakwe. Umulopa wakwe walenga nokuti tubelelwe uluse ku fyabubifi fyesu. We cikuuku cakwa Lesa nobe ulakula, ico mu mano yakwe yonse na mu kwiluka kwakwe konse alenga ukuti tushukile. Lesa alenga twishibe inkaama apangile umwine ukulingana no kutemwa kwakwe, iyo Kristu ali nokufikilisha. Ilyo inshita yalinga ikafika, elyo Lesa akafikilisha amapange yakwe. Akalonganya ifintu fyonse pamo, ifya mu mulu ne fya pano isonde ukuti Kristu eo alefiteeka fyonse. Nico tuli muli Kristu ecalengele ukuti Lesa atusale tube abantu bakwe. Pantu Lesa atusobwela libela ukufumafye ku citendekelo, ukulingana na mapange yakwe. Lesa wena, mu fintu fyonse abomba umo alefwaila. Kanshi ifwe fwe babalilapo ukutetekela muli Kristu, tulenge ukulumbanya ubucindami bwakwa Lesa. Kabili muli Kristu, na imwe ilyo mwaumfwile amashiwi yacishinka, Imbila Nsuma iyakumupususha, no kusumina mwasumine muli Kristu, Lesa amupeele Mupashi Wamushilo uo alaile, icishibilo cakulanga ukuti muli bantu bakwa Lesa. Mupashi Wamushilo e cikatilo uulenga tushininkishe ukuti Lesa akatupeela ico alaya abantu bakwe, mpaka Lesa akapwishe umulimo wakubalubula. Neci cikalenga ukulalumbanya ubucindami bwakwa Lesa. Kanshi ecalenga ukuti, apo naumfwila palwa cisumino cenu mu Mfumu Yesu nefyo mwatemwa abamushilo bonse, nshatala ndeka ukutasha Lesa pa mulandu wa imwe. Ndamwibukishako mu mapepo yandi. Ndalomba na Lesa wa Mfumu yesu Yesu Kristu, Shifwe mucindami, ukuti amupeele Mupashi uwakumupanda amano no kumusokolwela Lesa, pakuti mumwishibe. Kabili ndalomba nokuti Mupashi amusanikile amano yenu, pakuti mwishibe isubilo Lesa amwitako. Ndalomba nokuti mwishibe ubucindami bwa mapaalo Lesa alaya abantu bakwe abamushilo. Elyo ndalomba nokuti mwishibe nefyo amaka yakula ayabomba muli ifwe fwe basumina. Amaka ayabomba muli ifwe, maka yamo yene ayakalamba nganshi, ayo abomfeshe pakubusha Kristu ku bafwa no kumuteka lubali lwa ku kulyo kwakwe mu mulu. Nomba alimucindamika, amupeela ubufumu ukucila pali bakateeka ba mu mulu bonse, ubuteko bonse, abamaka bonse ne shamfumu shonse. Alikwata ishina ilyalumbuka ukucila amashina yambi yonse ayalumbuka pali ino nshita ne nshita ikesa kuntanshi. Lesa alenga Kristu ukuti acimfye fyonse. Lesa amupeela na ku lukuta ukuti abe e mutwe wa fintu fyonse. Pantu ulukuta e mubili wakwa Kristu, umo aba uwapwililika. Kabili ni Kristu wine eulenga na fyonse fipwililike. Imwe kale mwalifwile pa mulandu wa bumpulamafunde no bubifi bwenu. Pantu mu bumi bwenu mwalekonkelela imisango iyabipa iya pano calo. Mwalenakila na kateeka wa bufumu bwa mu lwelele, Ciwa uo na nombaline acili alebomba mu bantu abashipetamina Lesa. Kwena bonse pa nshita imo na ifwe efyo twali. Twaikele mukukonkelela ulunkumbwa lubi, twalecitafye ifilefwaya imibili yesu na mano yesu. Kanshi mu buntunse bwesu pamo nga bantu bambi bonse, Lesa ali nokutukanda. Lelo Lesa alikwatisha uluse, kabili alitutemwisha nganshi. Eico ilyo twali abafwa ku mulandu wa kubifya kwesu, Lesa alengele tube abamweo pamo na Kristu. Ni ku cikuuku cakwa Lesa eko mwapusukila. Kanshi pa mulandu wakwa Kristu, Lesa alitubusha pamo nankwe, pakuti twikale pamo na Kristu Yesu mu mulu. Ico Lesa acitila ifyo, ni pakulanga ku myaka yonse iya kuntanshi ifyo icikuuku atukwatila cacilamo ku bukulu ico atutemwa pa mulandu wakwa Kristu Yesu. Pantu ni ku cikuuku cakwa Lesa, ico mwasumina, eko mwapusukila. Ici cena bupefye bwakwa Lesa, te ku maka yenu iyoo. Kanshi tapali nangu umo uwakuitakisha pali ici. Ifwe tulifye fibumbwa fyakwa Lesa. Lesa alitubumba, fwe bali muli Kristu Yesu, pakuti tulebomba imilimo isuma iyo Lesa umwine atuteyanishishe kale ukuti tuli nokuibomba. Imwe mwe Benafyalo muleibukisha ifyo mwali kale. Abayuda bamwita, “Abashasembululwa.” Abene bena baita ukuti tuli basembululwa ukulingana nefyo abaume bacita ku mibili yabo. Mwibukishe ukuti pa nshita ilya tamwaishibe Kristu, mwali ukutali. Mwali abeni abashali ba mu mushobo wa bena Israeli. Imwe tamwakumine na ku fipangano umo Lesa alaile ifintu ali nokupeela abantu bakwe. Mwaleikala pano calo ukwabula isubilo kabili ukwabula Lesa. Lelo nomba muli Kristu Yesu, imwe mwe bali ukutali, umulopa wakwa Kristu walimupalamika. Pantu Kristu umwine atucita umushobo umo. Aleta icibote pakati ka Bayuda na Benafyalo. Ku mubili wakwe eko abongolwela icibumba icalebalekanya no kubapatanya. Alilesha Amafunde yakwa Mose ne ntambi na fyonse ifyo yalekonkomesha. Acita ifi pakuti awikishanye iyi mishobo, elyo umwine kuli iyi mishobo ibili apangeko umushobo umo uupya uwacibote. Kristu ku mfwa yakwe iya pa musalaba alyonaula ulupato ulwali pakati ka iyi mishobo. Kabili ku mfwa yakwe auminkanya imishobo iyi ibili ukuba umubili umo, aubwesesha na kuli Lesa. Kristu aishile bila Imbila Nsuma yacibote ku bantu bonse, kuli imwe mwe Benafyalo mwe bali ukutali na Lesa, elyo na ku Bayuda bene abali mupepi na Lesa. Ni pa mulandu wakwa Kristu eco ifwe bonse Abayuda na Benafyalo twishila pa cinso cakwa Wishi ku bwafwilisho bwakwa Mupashi. Kanshi eico nomba na imwe mwe Benafyalo tamuli beni nangu imitulatulafye iyoo. Na imwe nomba muli bakaya pamo na bamushilo, mulifye bantu ba mu lupwa lwakwa Lesa. Imwe nomba mulifye nge cikuulwa ico bakuula pa mufula uwaimbwa na basole na bakasesema, elyo Kristu Yesu umwine e libwe lyakwikasha petungi. Ni Kristu umwine uo twaampana nankwe ewikasha icikuulwa conse no kuleka ukuti cikule, caluke itempele lyamushilo ilya Mfumu. Na imwe bene mwe Benafyalo, Kristu uo mwaampana nankwe alamukuula pakuti mube iŋanda Lesa ekalamo ku maka yakwa Mupashi wakwe. Ni pa mulandu uyu, ine ne Paulo ndi mu cifungo ico mombela Kristu Yesu pa mulandu wenu mwe Benafyalo. Kwena mwalyumfwa ifyo Lesa ku cikuuku cakwe ampeela uyu mulimo uwakumubombela. Ngefyo nembelepo kale panono, Lesa alinsokolwela pakuti njishibe inkaama ya mapange yakwe. Nga mwabelenga ifyo nembelepo, kuti mwailuka pafyo naishiba pa nkaama yakwa Kristu. Mu nkulo ishapita, abantu tabaishibe iyi nkaama. Lelo nomba Lesa alisokolola iyi nkaama ku maka yakwa Mupashi ku basole bakwe abamushilo na bakasesema. Ne nkaama niyi iyakuti, pa mulandu wa Mbila Nsuma, Abenafyalo nabo balishukilako amapaalo yakwa Lesa pamo na Bayuda. Bonse pamo baba umubili umo, kabili mukuba muli Kristu Yesu balashukila ifyo Lesa alaya. Lesa ku cikuuku cakwe alenga ukuti mbe umubomfi wa Mbila Nsuma, elyo ampeelako na maka yakwe ayabomba muli ine. Abamushilo bonse balincila ukucindama. Nomba nine Lesa apeela icikuuku cakubila ku Benafyalo ifintu ifikankala ifyacipeshamano ifyaba mu Mbila Nsuma yakwa Kristu. Ampeela no kulenga ukuti abantu beshibe ifyo ifya mu nkaama yakwe fili nokufikilishiwa. Lesa kabumba wa fintu fyonse alifishile ifyaba mu nkaama yakwe imyaka yonse iyi yapita. Epakuti nomba mukubomfya ulukuta lwakwe, bakateeka na bamaka bonse aba mu mulu beshibe amano yakwa Lesa aya misango ne misango. Lesa abomfya Kristu Yesu Imfumu yesu pakufikilisha aya mapange akwete ukufumafye na ku kale. Nico tuli muli Kristu neco twamusumina, ecilenga ukuti tuye pa cinso cakwa Lesa natupama, kabili ukwabula ukutwishika. Kanshi namupapata mwinenuka pali ico ndemuculila, ala fyonse ifi fyakumuletela ubucindami. Kanshi eico mfukamina Shifwe, uwinika ishina ulupwa lonse ulwa mu mulu na pano calo. Ndelomba Lesa ukuti ku maka yakwa Mupashi wakwe na ku bukankala bwa bucindami bwakwe mube abakosa mu mitima yenu. Ndelomba nokuti ku cisumino mwakwata, Kristu aleikala mu mitima yenu nokuti emo icitemwiko cishimpwe cibe icakosa nganshi. Epakuti imwe pamo na bamushilo bonse mumone ukuba na maka yakumfwikisha ubukulu, ubutali, ukusumbuka no kushika kwa citemwiko cakwa Kristu. Ee, muli nokwishiba icitemwiko cakwa Kristu nangu amano yonse teti yomfwe apo capela. Lyena elyo mukesushiwamo ne mibeele yakwa Lesa yonse. Natulelumba Lesa uo amaka yakwe yabomba muli ifwe, kabili kuti abomba ne ficilile pafyo twingalomba nangu pafyo twingatontonkanya. Kanshi inshita yonse mu lukuta na mukuba muli Kristu Yesu, Lesa nalelumbwa pe na pe! Ameni. Ine neo baposa mu cifungo pa mulandu wakubombela Imfumu, ndemupapata ukuti muleenda ne myendele iyalinga no bwite Lesa amwitako. Muleicefya lyonse, mube abamutembo, muletekelana imitima. Muletemwana mukushipikishanya. Mulesakamana ukusunga icumfwano Mupashi amupeela mukwikala na banenu pamo mu mutende. Kwabafye umubili umo na Mupashi umo, nga filya fine kwabafye icakusubila cimo ico Lesa amwitako. Kwabafye Imfumu imo, icisumino cimo no lubatisho lumo. Kwabafye Lesa umo, kabili e Wishi wa bantu bonse. Wena alicila pali bonse, abomba muli bonse, aba na muli bonse. Ifwe bonse umo umo, ukulingana nomo Kristu alefwaila ukupeela, twalipokelelako icikuuku cakwe. Efyo casoswa mu Malembo Yamushilo ukuti, “Ilyo aninine mu mulu, asendele bankole abengi, apeele na bantu ifyabupe.” Ngeci cakuti, “Alininine,” calola mwi? Calola mukuti, pakubala atalile aikila pesamba lya calo. Lelo uyu waikile, euyu wine uwaninine apula acila ne myulu yonse pakuti akumanefye mu fintu fyonse. Euyu wine apeela ubupe, bamo ukuba abasole, bambi ukuba bakasesema, bambi ukulabila Imbila Nsuma, bambi ukuba bakacema na bakafundisha. Acita ifi, pakupekanya abamushilo ku mulimo wabutumishi, epakuti bamone ukukosha umubili wakwa Kristu. Pakuti bonse pamo tukakwate icisumino cimo cine na mano yamo yene ayakwishiba Mwana Lesa. Lyena elyo tukakula, tukafike na ku ciimo cakwa Kristu. Lyena ninshi twaleka ukuba abaice abasendwa na matamba uku noku, abasendwa no mwela konse uko wapuupila, emukutila abasendwa na mafunde ya ncenjeshi sha bantu. Aba ebongola abantu no kubatwala mu cilubo ku mano yabo ayabucenjeshi. Lelo nga twalalanda ifyacishinka no mutima wakutemwana, lyena ninshi tukakula mu nshila shonse tukapalane na Kristu, umutwe wesu. Ni muli uyu wine Kristu emo ifilundwa fyonse ifya mubili fyasuntinkana no kulundinkanina pamo. Elyo cila cilundwa naco cilabomba umulimo waciko pakuti umubili wikatane. Kabili lyena umubili onse ulakulilako no kukoselako mukutemwana. Kanshi ndemweba no kumukonkomesha pa cinso ca Mfumu ukuti, mwilaenda ne myendele yabuwelewele nga bantu abashaishiba Lesa. Amano yabo yalikutwa. Balitaluka na ku mweo Lesa apeela. Pantu tabaishiba nelyo cimo, kabili bantu baumalala imitima. Tabomfwa nsoni nakalya. Baiposa abene kuli bucilende, kabili babikapofye no kulacita ifibi ifya misango yonse. Nomba imwe tefyo mwasambilile pali Kristu iyoo. Nga cacine cine mwalyumfwa pali Kristu, elyo kabili mwalifundwa ne fyacishinka pali Kristu! Kanshi fuuleni imisango yenu iyakale. Muleke imikalile ya bumuntu bwenu ubwakale ubwa lunkumbwa ululebonaula. Imitima yenu na mano yenu fisanguke ifipya. Muli nokufwala bumuntu bupya, ubwabumbwa mu cata cakwa Lesa, pakuti ubumi bwenu bulemoneka icine cine ubwamushilo kabinge ubwakaele pa cinso cakwa Lesa. Kanshi, lekeni ubufi! Cila umo alelanda ifyacishinka ku munankwe, pantu ifwe bonse tuli filundwa fya mubili umo. Nga cakuti mwafulwa, mwilaleka ukufulwa kwenu kumutwale kukubifya. Mwileka akasuba kawe mwikelefye mukufulwa. Mwilaleka Ciwa ashukile akashita kakumutwala mu ntunko. Uwaleiba aleke ukulaiba. Atampe nomba ukubomba, pakuti aleisunga mukuibombela umwine, akwate ne fyakukumbusukako abalanda. Mwilabomfya mashiwi yabi, lelo mulebomfyafye amashiwi yakubafwa, ayakubakosha, ayalingile pali iyo nshita, epakuti yaletele ipaalo ku baleumfwako. Mwilalenga Mupashi Wamushilo wakwa Lesa ukuba no bulanda. Pantu Mupashi uo mwakwata e cishibilo mwashininkishishako ukuti muli bantu bakwa Lesa, abo akalubula pali bulya Bushiku. Mwilaba abasashila ku banenu, muleke icipyu no bukali. Mwilaotokela muntu nelyo umo nangu ukumubepesha. Mwilapata muntu nelyo umo. Lelo muleba ne cilela, kabili abamutembo ku banenu. Mulebelela abanenu uluse, nga filya Lesa amubelela uluse pa mulandu wakwa Kristu. Kanshi apo muli bana bakwa Lesa abo atemwa, mulemupashanya. Kabili muleenda abatemwana, nga filya Kristu atutemenwe, asukile aileka ilambo pa mulandu wesu, umutuulo uwa cena cisuma kuli Lesa. Apo imwe muli bamushilo bakwa Lesa, kuli imwe takuli nakumfwika ifyabulalelale nangu bucilende nangu ulunkumbwa lwa fyuma. Imwe tamuli nakubomfya amashiwi yabi, amashiwi yabupuba, nangu ayabula umucinshi. Lelo imwe cilingilefye ukulatasha. Kanshi mushininkishe ukuti umuntu cilalelale, impulumushi, no wa lunkumbwa lwa fyuma, pantu ici cena cimo no kupepa utulubi, takapyane Bufumu bwakwa Kristu na Lesa. Mwilaleka muntu nelyo umo amubepaike ku mashiwi yaciwelewele, pantu ni pa mulandu wa ifi fintu eco ubukali bwakwa Lesa bwishila abantu abashimupetamina. Kanshi aba bantu te bakwampana nabo. Pantu kale mwali mu mfifi, lelo ico nomba muli bantu ba Mfumu, mwaba mu lubuuto. Kanshi nomba muleenda nga bantu abekala mu lubuuto. Pantu ulubuuto lwena luletafye ifisuma fyeka fyeka, ubololoke ne cishinka. Kanshi muleesha ukwishiba ifintu ifisansamusha Imfumu. Muletaluka ku fintu fyaciwelewele ifyo bantu bacita mu mfifi. Imwe mulefileta pa lwalala. Pantu ifyo bacita mu bumfisolo, fintu abantu bakwatilapo insoni nelyo ukufilandapo. Pantu ifintu ifyo baleta ku lubuuto, fileshibikwa icine cine ifyo fyaba. Icintu conse icasokolokela pa lwalala, caluka ulubuuto. Eco casoselwa ukuti, “Shibuka we uli mu tulo, buuka ku bafwa. Elyo Kristu alekusanikila.” Kanshi mulemona bwino bwino imyendele yenu mu bumi bwenu. Mwilaenda kwati ni mpelwamano, lelo muleenda nga bamano. Mulebomfya bwino inshita yonse iyo mwashukila, pantu shino nshiku nashibipa. Mwiba kwati fipumbu, muli nokwesha ukwiluka pafyo Imfumu ilefwaya ukuti mulecita. Mwiba bacakolwa wa bwalwa, pantu bukamonaulafye. Lekeni Mupashi eo esule mu mitima yenu. Ilyo mulelanshanya mulebomfya amashiwi ya mu malumbo, na ya mu nyimbo shakwa Lesa, elyo na ya mu nyimbo shimbi isha bena Lesa. Muleimba inyimbo shakwa Lesa ne sha malumbo pakutasha Lesa ne mitima yenu yonse. Lyonse mulebomfya ishina lya Mfumu yesu Yesu Kristu pakutasha Lesa Tata pa fintu fyonse atupeela. Mulenakilana pa mulandu wakucindika Kristu. Mwe bakashi, mulenakila abalume benu nga filya munakila Imfumu. Pantu umulume e mutwe wa mukashi wakwe nga filya Kristu aba e mutwe wa lukuta. Elyo Kristu umwine e Mupusushi wa lukuta ulwaba e mubili wakwe. Kanshi nga filya ulukuta lunakila Kristu, efyo abakashi nabo bali nokunakila abalume babo muli fyonse. Mwe balume, na imwe muletemwa abakashi benu nga filya Kristu atemwa ulukuta, alekelapo no mweo wakwe. Acita ifi, pakuti ulukuta lube ulwamushilo, ulwasangululwa mukusambika ku menshi na ku mashiwi yakwe. Epakuti aikwatile umwine ulukuta ulwayemba, ulwabula akakumbe nangu imikoni nangu akabi konse, lelo ulwamushilo, ulwabula ubulema. Efyo fine abalume bali nokutemwa abakashi babo nga filya fine batemwa imibili yabo. Umwaume uwatemwa umukashi wakwe ninshi aliitemwa umwine. Tapatala apaba umuntu uwapata umubili wakwe. Lelo alaulisha no kuusunga bwino, nga filya fine Kristu acita ulukuta. Pantu ifwe tuli filundwa fya mubili wakwe. Efyo calembwa ukuti, “Kanshi eco umwaume ashiila wishi na nyina no kuminkana no mukashi wakwe, elyo aba babili baba umubili umo.” Aya mashiwi yasokolola amashiwi ya nkaama ikalamba. Ine ŋumfwa ukuti yalola kuli Kristu na ku lukuta. Kanshi na imwe bene nifyo fine. Umulume onse ali nokutemwa umukashi wakwe ngefyo aitemwa umwine. Elyo umukashi nao onse ali nokucindika umulume wakwe. Mwe bana, mulenakila abafyashi benu. Ifi efyo cilingile mulecita mukunakila Imfumu. “Ulecindika wiso na noko.” Ici e cebo cakubalilapo icakwata ne cilayo icitila, “Lyena ukashuka kabili ukekala inshiku ishingi pano calo.” Mwe bashibo mwilalenga abana benu ukuti balefulwa. Ilyo mulebalela no kubakusha, mulebatungulula bwino no kubafunda ngefyo Imfumu ilefwaya. Mwe basha, muleba no mucinshi na katiina ilyo mulenakila bashikulwinwe aba pano calo. Mulecita ifi no mutima wacishinka ngefyo mwinganakila Kristu. Mwilacita ifyo ico balemumona, ico mulefwaya ukuti bamutashe, lelo mulebomba ne mitima yenu yonse ico efyo Lesa alefwaya, pantu muli basha bakwa Kristu. Nangu bantufye, mulebabombela no mutima wansansa nga fintu mwingabombela Imfumu. Mwishibe ukuti umuntu onse, abe umusha nangu umuntungwa, ni Mfumu eikamulambula pa mulimo onse uusuma untu abomba. Kanshi na imwe mwe bashikulwibo, efyo mulecita abasha benu. Muleke ukulabatiinya. Mwishibe ukuti imwe bene na basha benu mwakwatafye Shikulwinwe umo wine mu mulu. Wena taba na mucishacinani. Pakulekelesha ndeti, mulekoselela mukwampana ne Mfumu na mu maka yaiko ayakalamba nganshi. Fwaleni ifyanso fyakwa Lesa fyonse. Lyena elyo mukakosa mukulwisha ubucenjeshi bwabipa ubwakwa Ciwa. Pantu ubulwi bwesu tebwakulwisha abantu, lelo bwakulwisha bakateeka, abamaka, bakateeka ba mfifi abe sonde lino, elyo ne mipashi yamaka iyabipa iyaba mu lwelele. Kanshi nomba ipangasheni ifyanso fyakwa Lesa, pakuti ilyo ubushiku bubi bukafika, mukamone ukwansha umulwani. Elyo na panuma yakumulwisha, mukashale abakosa. Kanshi mube abakosa. Umushipi wakukaka mu musana, cishinka. Icela cakufimba pa cifuba, kuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Indyato shenu, kuba abaiteyanya kukubila Imbila Nsuma iyileta icibote. Kabili lyonse muleba ne cisumino, e nkwela yenu iyakushimishako imifwi yamulilo iyo Ciwa afwinta. Mulepokelela ukupususha kwakwa Lesa kwati cimpompo cakufwala ku mutwe. Elyo mulepokelela amashiwi yakwa Lesa, e lupanga lwakwa Mupashi. Mulepepa lyonsefye. Mulelomba Lesa alemwafwako. Lyonse ilyo mulepepa, muleleka Mupashi alemutungulula. Kanshi eico muli nokuba abaiteyanya, mwilatendwa iyoo, mulepepelako na bamushilo bonse. Mulempepelako na ine pakuti Lesa alempeela amashiwi ndi nokulanda. Epakuti ndeba uwapama mukulanda ilyo ndelondolola inkaama ya Mbila Nsuma. Kanshi nomba ndi mu cifungo, pa mulandu wakuti ndi nkombe yakwimininako Mbila Nsuma. Kanshi mulempepelako pakuti mbe uwapama mukulanda pa Mbila Nsuma ngefyo mfwile ukulanda. Tukiko, munyinefwe uo twatemwisha, kabili umubomfi wine wine wa Mfumu, akesa mushimikila fyonse pali ine, epakuti mukeshibe ifyo ndi nefyo ndecita. Umulandu ndemutumina kuli imwe, ni pakuti akese mushimikilako ifyo bonse tuli, elyo kabili akamukoselesheko. Lesa Tata ne Mfumu Yesu Kristu bengamupeela imwe bamunyinefwe bonse umutende, icitemwiko ne cisumino. Icikuuku cakwa Lesa cibe pali bonse, abatemwa Imfumu yesu Yesu Kristu ne citemwiko icishipwa. Ine Paulo na Timote, fwe basha bakwa Kristu Yesu, twamulembela imwe mwe bamushilo bonse aba mu Filipi, mwe baba muli Kristu Yesu pamo pene na bakangalila ba lukuta na badikoni. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe ne Mfumu Yesu Kristu fileba na imwe. Ine ndatasha Lesa lyonsefye ilyo ntontonkanya pali imwe. Kabili lyonse ilyo mupepelako imwe bonse, mpepa ne nsansa. Pantu ukufumafye ubushiku bwakubalilapo ilyo mwaumfwile Imbila Nsuma ukufika na nomba, mwabikapofye ukungafwa mu mulimo wakubila Imbila Nsuma. Kanshi nalishininkisha ukuti, Lesa uwatendeke uyu mulimo usuma muli imwe, akulakonkanyapofye ukuubomba mpaka no kuupwisha pa Bushiku bwakwa Kristu Yesu. Kabili lyonse nshimulaba, kanshi nacilinga nokuti ndetontonkanya ifi pali imwe. Pantu imwe bonse mwalikuma ku cikuuku ico Lesa ampeela, nelyo line ndi mu cifungo nangu ndepokololako no kushimpa Imbila Nsuma. Lesa e kambone wandi. Ala ndamufuluka nganshi bonse, pantu nalimutemwa ne citemwiko Kristu umwine amukwatila. Ndapepa nokuti icitemwiko cenu cilelundulukilakofye apakalamba mukukula, pamo pene na mu mano elyo na mukwiluka pa fintu. Lyena mukeshiba bwino ifintu ifiwamishepo. Elyo pa Bushiku bwakwa Kristu mukaba abakaele ababula icilubo. Mu bumi bwenu mukaba ne mibeele yonse iyo Lesa afwaya, iyo Yesu Kristu akalenga mukwate, pakuti mukalelumbanya no kulatasha Lesa. Bamunyinane, ndefwaya mwishibe ukuti ifintu ifyamponena nafingafwa icine cine ukulundulula Imbila Nsuma. Kanshi ifita fyonse ifilonda kuno isano na bantu bambi bonse nabeshiba ukuti ico bamposela mu cifungo nico ndi mubomfi wakwa Kristu. Kabili ukuposwa kwandi mu cifungo nakulenga bamunyinefwe abengi ukuba abashipa, icakuti bali abapama tabalekwata na mwenso ukufunda amashiwi ya Mfumu. Bamo kwena babila Kristu ku mulandu wa mufimbila ne fikansa, lelo bambi bena mulandu wakuba abantu abasuma. Aba bantu basuma bena bacita ifyo ku mulandu wa citemwiko, pantu balishiba ukuti Lesa andeta muno pakuti mombe umulimo wakupokololako Imbila Nsuma. Lelo balya bambi bena tababa na cishinka mukubila Kristu. Mwabafye umutima wabukaitemwe. Batontonkanyafye pakumfushishako amacushi ilyo ncili mu cifungo. Ici cena te mulandu! Lelo icintu icikalamba cakuti nangu babombe no mutima usuma nangu ubi, balebila Kristu. Elyo ici cilenga ukuti mbe ne nsansa, kabili icine cine nkalasansamuka. Pantu ninjishiba ukuti pa mulandu wa ici, elyo no mulandu wa mapepo yenu na ku bwafwilisho ubufuma kuli Mupashi wakwa Yesu Kristu, nkafuma mu cifungo. Ico mfwaisha no kutetekela cakuti nikatala ŋumfwa insoni pa mulimo wandi. Lelo pa nshita yonse elyo ukucila pali ino ine nshita, nakulaba uwapama nganshi pakuti, ilyo ndi umumi nangu ndi mukufwa, ndeletela Kristu umucinshi mu bumi bwandi bonse. Pantu kuli ine ubumi ni Kristu. Kabili imfwa yena ikandetela ificililepo. Nomba nga cakuti ukwikala umumi nga kuti kwalenga nabomba imilimo ikankala, lyena nshishibe icakuti nsalepo. Ifintu fibili filentinta mu bumi bwandi. Ndefwaisha nganshi ukufuma muli buno bumi no kuya ikala na Kristu. Ici cena cawamapo ukucila. Lelo pa mulandu wa imwe, cilefwaikwa nganshi ukuti nshale pano calo umumi. Ici cena ninshininkisha. Ninjishiba ukuti twakulaba nenu. Twakulaba na imwe bonse pakuti mukulileko mu cisumino, cilemuletela ne nsansa. Epakuti ilyo nkabwelela nakabili kuli imwe, insansa mwakwata pakuba muli Kristu Yesu shikacilileko pa mulandu wa ine. Kanshi icintu icikalamba mu bumi bwenu, kwikala ngefyo Imbila Nsuma yakwa Kristu ifwaya. Epakuti nangu cakuti naisa mupempula nangu cakuti nshishileko, lelo ndeumfwa ukuti mwaba abakosa nganshi, aba mutima umo. Kabili nokuti bonse pamo mufwayafye icintu cimo, ukulwisha capamo ukuti abantu basumine Imbila Nsuma. Mwilatiina balwani benu, lelo lyonse muleba abashipa. Ici cikaba icilangililo cacine cine icakuti bena bakalobelela, lelo imwe mukapusuka. Uukacita fyonse ifi ni Lesa. Pantu imwe mwalipeelwa ishuko pa mulandu wakwa Kristu, te lyakumusuminafye iyoo lelo ne lyakumuculila. Kanshi na imwe nomba muli na ine mu bulwi. Ni bulya bulwi bumo bwine mwamwene ndelwa na kale, ebo bwine na nomba muleumfwa ncili ndelwa. Bushe ukuba muli Kristu kulamukosha? Bushe icitemwiko cakwa Kristu cilamukoselesha? Bushe mwalyampana na Mupashi? Bushe mwaliba no luse ne cilela ku banenu? Kanshi akundeteleni insansa ishine shine mukuba na mano yamo yene, abatemwana, kabili ababombela pamo no mutima umo. Mwilacita nelyo cimo pa mulandu wakuitemwa nangu ukuitutumuna ku cilumba, lelo muleicefya ku banenu, lyonse mulemona ukuti abanenu nabacilapo pafyo mwaba. Kabili mulemona ukuti mulecita ifyakuwamina abanenu, te fyakumuwaminafye mwe bene. Fyonse ifyo mulecita, muleficita no mutima Kristu Yesu akwete! Kristu wena nangu aba ni Lesa, lelo tashintilile mukulingana na Lesa. Lelo aisangwile uwafye, aicitile ifyaba umusha. Ayaluka umuntu no kuba ifyo abantu baba. Kabili apo ali ngo muntu, aliicefeshe, alebeela mpaka na ku mfwa, nayo imfwa ya pa musalaba. Eico Lesa alimusansabalike ukucila pali fyonse, amupeele ishina ilyacindama ukucila amashina yonse yambi. Epakuti peshina lyakwa Yesu, ifibumbwa fyonse mu mulu, pano calo ne fya pesamba lya calo filemufukamina. Kabili pakulumbanya Lesa Wishi fyonse filelanda pa lwalala afiti, “Yesu Kristu ni Mfumu.” Eico bamunyinane filya lyonse mwalenakila ilyo twali na imwe, efyo muli nokulanakila ukucilapo ico nomba nshili na imwe. Kanshi imwe mukonkanyepo ukulabomba umulimo we pusukilo lyenu na katiina no mwensopo. Pantu ni Lesa lyonse eubomba muli imwe pakuti mulefwaya no kulacita ifyo umwine afwaya. Mulecita fyonse ukwabula ukuilishanya nangu ifikansa. Lyena mukaba abana bakwa Lesa abapwililika, ababula icilubo kabili abakaele, nangu mwikala mu nkulo ya bantu ababufi kabili ababi. Imwe muli nokuba ulubuuto pakati kabo, mulesanika kwati ni ntanda mu mulu. Mulebashimikilako ishiwi ilipeela umweo. Nga efyo mwalacita, lyena nkaba ne cakumfwilapo icilumba pa Bushiku bwakwa Kristu. Pantu cikalanga ukuti mu kubutukisha kwandi no kuipamfya mukubomba, nshaicushishefye iyoo. Kabili nga cakuti umweo wandi wapeelwa nge cakunwa icaitilwa pelambo ilyaba e mutuulo uo icisumino cenu cilekela Lesa, ala kuti nasansamuka no kwanga na imwe bonse pamo. Kabili na imwe bene kuti mwasansamuka no kwanga pamo na ine. Imfumu Yesu nga ilefwaya, nalaswa mutumine Timote bwangu bwangu. Pakuti nga naumfwa ifyo muli, na ine cikankoselesheko. Kuno nshikweteko umbi uwakwata umutima uwakumusakamana icine cine nga ena. Pantu cila muntu kuno asakamanafye ifintu fyakwe umwine, te fya pali Kristu Yesu nakalya. Bonse mwalishiba ukuti Timote abafye bwino. Mwalishiba ifyo ena na ine tubombela pamo pa mulandu wa Mbila Nsuma kwati ni mwane na wishi. Kanshi ndesubila nkamutuma bwangu kuli imwe, kumfwafye naishiba ifyo ifintu fili nokuba pali ine. Na ine wine nincetekela mu Mfumu ukuti na ine wine nalaswa njisefye bwangu kuli imwe. Kabili ntontonkanya ukuti cilefwaikwa natuma munyinane Epafulodito abwelele kuli imwe. Uyu wena mubomfi munandi kabili uulwa ubulwi bwa Mfumu pamo na ine, kabili eo mwatumine mukuleta ifyakungafwilishako. Alefwaisha nganshi ukumumona bonse. Kabili ali uwasakamana nganshi ico mwaumfwile ukuti alilwele. Ee, cacine alilwele, kabili alifye mupepi ne mfwa. Lelo Lesa alimulangulukilako, kwena teofye eka, lelo na ine wine, pantu alimpusushako na kuli bumbi ubulanda ubukalamba. Eico ine napamfiwilwa ukumubwesha kuli imwe, pakuti nga mwamumona mukasansamuke nakabili, na ine lyena ninshi amasakamiko yakacepako. Mumusekelele ne nsansa nganshi nga munyinenwe mu Mfumu. Mulecindika abantu ba musango ngoyu. Pantu alifye mupepi ne mfwa pa mulandu wakubombela Kristu. Pakutifye angafwilisheko ne cafwilisho mushampeele ico mushalipo, tatiinine nangu ukulofya umweo wakwe. Pakulekelesha bamunyinane ndeti, “Mulesansamuka ico mwaampana ne Mfumu.” Ine nshitendwa ukulamulembela pa fintu fimo fine ifyo namulembele kale. Ncita ifi pakumubaka. Cenjeleni ku bantu bacita ifibi, cenjeleni kuli isho mbwa, cenjeleni kuli abo bantu abatila muli nokusembululwa. Pantu nifwe twapokelela ukusembululwa kwacine cine, bena iyoo. Pantu ifwe ni Mupashi wakwa Lesa eututungulula mukupepa. Tulaitakisha pa mulandu wakuba na Kristu Yesu, tatucetekela mu ntambi shabuntunse. Kwena na ine nga kuti nacetekela intambi shabuntunse. Nga kwingaba uwakutontonkanya palwa kucetekela intambi shabuntunse, ninshi nine ningacilapo ukutontonkanya ifyo. Ine nasembulwilwe ilyo nali ne nshiku cine konse konse ishakufyalwa. Ine ndi wa mu mushobo wa bena Israeli, uluko lwandi lwa bena Benjamini. Ndi Muhibulu wine wine na bafyashi bandi bonse Bahibulu. Elyo nga ni kukukonka Amafunde yakwa Mose, ine ndi Mufalise. Kabili nali uwacincila nganshi, ecalengele nokuti ndecusha ulukuta. Elyo nga kuba uwakaele ico umuntu alenakila Amafunde yakwa Mose, awe nshalipo na cilubo. Lelo pa mulandu wakwa Kristu, ifintu ifyo nalemona ukuti fikankala kuli ine, nomba mfimona ukuti fyafyefye. Teifi fyeka iyoo lelo, mona ifintu fyonse ukuti fyafyefye pa mulandu wa cintu ici icikankala icacilapo, icakwishiba Yesu Kristu Imfumu yandi. Pa mulandu wakwa Kristu nalisuulako kuli fyonse. Ifintu fyonse mfimonafye ifinangwa pakuti nshukile Kristu, tuleba nankwe pamo. Nomba ine ne mwine nshaba uwakaele pa cinso cakwa Lesa pa mulandu wakunakila Amafunde yakwa Mose. Lelo nomba naba uwakaele pa cinso cakwa Lesa pa mulandu wakusumina muli Kristu. Uku kuba uwakaele kwafuma kuli Lesa, kabili kwashintilila pa cisumino. Ico ndefwaishafye kwishiba Kristu na maka ya kushukuka kwakwe. Ndefwaisha ukwampana nankwe mu macushi aculileko na mu mfwa afwileko. Pakuti na ine nkabushiwe umumi ukufuma ku bafwa. Ine nshileitunga ukuti nalifikapo mukuba umusuma nangu ukuba uwapwililika. Lelo mbikapofye ukubutuka pakuti nkapoke icilambu pantu Kristu Yesu alimbuula ukuba umuntu wakwe. Kwena bamunyinane ine nshiletontonkanya ukuti nalifika kukucipoka. Icintu cimo ico ncita, kulaba ku fyapita elyo ukubombesha na maka ukupoka ifili kuntanshi. Kanshi ine mbutuka ukulungamafye apo bapima ukupelela pakuti mone ukupoka icilambu. Ici cilambu mweo wa mu mulu uo Lesa atwitako pa mulandu wakwa Kristu Yesu. Ifwe bonse fwe bakula mu cisumino, iyi e mitontonkanishishe na ifwe tuli nokukwata. Lelo nga cakuti pa fintu fimo bamo pali imwe balatontonkanya ifyapusana nefi, Lesa akalenga ukuti mukafishibe bwino. Lelo pa nshita ino natukonkanyepofye ukwikala ngomo twaishibila. Mwe bamunyinane, ala mulempashanya. Mulemona kuli abo bakonka imyendele yesu iyo twamulanga. Imikufye iyingi nalimwebelepo, na lelo nalabwekeshapo, ndelila ne filamba. Epo bali abengi abo mu bumi bwabo baleikala nga balwani ba musalaba wakwa Kristu. Uko aba bantu bakapelela ni kukulobelela, pantu amafumo yabo e mulungu wabo. Bena bomfwa icilumba pa fintu bafwile ukumfwilapo insoni, kabili amano yabo yabafye pa fintu fya pano calo. Ifwe kumwesu ni ku mulu, kabili tulelolela nganshi Umupusushi wesu, Imfumu Yesu Kristu ukufuma ku mulu. Akesa alula imibili yesu iyanakuka kabili iyinakufwa, akalenge ikapale umubili wakwe uwacindama. Akabomfya amaka ayalenga ukuti alete ifintu fyonse kukulamunakila. Kanshi bamunyinane, ala nalimutemwa, kabili ndamufuluka nganshi. Ala mulansansamusha, kabili ndomfwa icilumba nganshi pali imwe. Bamunyinane mwe batemwikwa bandi, kanshi ifi efyo muli nokuba abakosa ico mwampana ne Mfumu. Yuodia na Suntuke ndemupapata ukuti muleumfwana apo bonse mwaampana ne Mfumu. Na iwe we mubomfi munandi icine cine, ndefwaya ukuti uleyafwilishako aba banamayo. Balibombesha nganshi pamo na ine mukusalanganya Imbila Nsuma, pamo na Kelementi na babomfi banandi bonse, abo amashina yabo yaba mu citabo cakwa Lesa ica bomi. Lyonsefye mulesansamuka ico mwaampana ne Mfumu. Nabwekeshapo ukulanda nakabili, mulesansamuka! Mube abamutembo kuli bonse. Imfumu ili mupepi. Mwilasakamikwa ne cintu nelyo cimo, lelo mu fintu fyonse mulelomba Lesa mu mapepo no kumutasha pali fyonse ifyo mulekabila. Elyo no mutende wakwe Lesa, uwacila amano ya bantu, ukasunga bwino bwino imitima yenu na mano yenu ico mwaba muli Kristu Yesu. Pakulekelesha bamunyinane, mubike imitima yenu yonse pa fintu ifyacishinka ne fyakumutashishapo, ekutila ifyawamisha, ifyacindama, ifilolelemo, ifisuma nganshi, ifyo abantu bengatemwa ne fyakuleta umucinshi. Mulecita ifintu ifyo mwasambilile kuli ine nefyo namufundile, fyonse ifyo nalelanda nefyo nalecita. Kabili na Lesa wamutende akulaba na imwe. Imfumu nailenga ukuti nsansamuke nganshi pantu panuma ya nshita iyikalamba, nakabili namukwata ishuko lyakulanga ukuti mwalinsakamana. Nshiletila mwalilekele ukunsakamana, lelo nicofye mushakwete ishuko lyakulanga ifyo. Nshilelanda ifi ico nshikwete ifyo ndekabila. Ine calishibila ukwikala notu twine nkwete. Nalishiba ifyo ukukabila kwaba, elyo nalishiba nefyo ukukwata ifingi nako kwaba. Nalisambilila inkaama yakubelesha ifyakwikala mu misango yonse, cibe ni mukukwata ifingi nangu ni mukukwata utunono. Ine kuti nacita fyonse ku maka Kristu ampeela. Lelo kwena mwawemye nganshi pakungafwa mu macushi yandi. Imwe mwe bena Filipi mwalishibafye bwino ukuti ilyo nafumine ku Makedonia mu nshikufye shilya shine ilyo natampile ukubila Imbila Nsuma, tapali lukuta nelyo lumo ulwangafwileko, kanofye imwe nimwe twaampene na imwe mu fyakupeela na mu fyakupokelela. Ilyo nali mu Tesalonika mwalintumine ifyakungafwako ifyo nalekabila ukucila na pa muku umo. Kanshi nshilefwayafye ukulapokelela ubupe, lelo kuti nafwaya ukumona ukuti icipao cenu cilundulukilakofye. Nalipokelela fyonse ifyo mwampeela, nomba naficilapo! Epafulodito alindetela ifya bupe bwenu fyonse, kanshi nomba ninkwata fyonse ifyo nalekabila. Ala ifya bupe bwenu fili kwati mutuulo uwa cena cisuma, kuli Lesa ilambo ilyo apokelela ne nsansa. Kabili Lesa wandi mu bukankala bwa bucindami bwakwe akulamupeela fyonse ifyo mulekabila pa mulandu wakwa Kristu Yesu. Lesa wesu kabili Shifwe nalelumbwa pe na pe! Ameni. Ndeposha abamushilo bonse, ababa muli Kristu Yesu. Bamunyinefwe ndi nabo kuno balemuposha. Abamushilo bonse tuli nabo kuno balemuposha, elyo nabekala kwisano lyakwa Kesalo nabo bamuposha nganshi. Icikuuku ca Mfumu Yesu Kristu cileba na imwe bonse. Ine Paulo, Lesa ku kufwaya kwakwefye anjita ukuba umusole wakwa Kristu Yesu. Ine ndi na Timote munyinefwe. Twamulembela mwe bamushilo abaikala mu Kolose, mwe bamunyinefwe mwe bali muli Kristu. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe fileba na imwe. Lyonse ilyo tumupepelako, tulatasha Lesa Wishi wa Mfumu yesu Yesu Kristu. Ala twalyumfwa palwa cisumino cenu muli Kristu Yesu nefyo mwatemwa abamushilo bonse. Icisumino ne citemwiko cenu fyashinta pafyo musubila ifyo Lesa amusungila bwino mu mulu. Ilyo amshiwi yacishinka aya Mbila Nsuma yabalilepo ukufika kuli imwe, elyo mwaumfwile na pesubilo ili ilyaba mu Mbila Nsuma iyilaleta ipaalo, no kulasalanganina isonde lyonse. Efintu yacita muli imwe ukutula pa bushiku buntu mwabalilepo ukumfwa ifya cikuuku cakwa Lesa, no kwishiba bwino ifyo caba. Ni Epafula ewamufundile pa cikuuku cakwa Lesa, kabili musha munensu uwakwa Kristu uwacishinka uo twatemwa, uutubombelako ico abombela Kristu. Ewatwebeleko pa citemwiko ico Mupashi amupeela. Eico pa mulandu wa ifi, lyonsefye tulamupepelako ukutula pa bushiku twaumfwile ifi pali imwe. Tulomba Lesa ukuti amupeelesha amano yonse ayakwishiba fyonse ifyo afwaya. Aya mano no kwiluka, ni Mupashi wakwe eupeela. Elyo muleikala umo Imfumu ifwaila. Kabili mulecita lyonse ifyakusansamusha Imfumu. Mu milimo yenu mulefuma ifisuma. Lyena elyo mukamona ukwishibilako Lesa. Tulamulombela kuli Lesa ukuti, ku maka yonse ayafuma ku maka yakwe ayacindama, mube abakosa pakuti mube no mutekatima no kushipikisha muli fyonse. Kabili muletasha Lesa Tata ne nsansa, ewamulenga ukuba abalinga ukupyana ifyo Lesa abikila abamushilo mu Bufumu bwalubuuto. Alitupokololako ku maka ya mfifi no kutuleta mu Bufumu bwakwa Mwane uo atemwa. Uyu ewatulubula, pantu atubelela uluse ku fyabubifi fyesu. Kristu e cata cakwa Lesa uushimoneka. E beli pa fibumbwa fyonse. Pantu ni ku maka yakwa Kristu, Lesa abumbila ifintu fyonse ifyaba mu mulu na muno calo, ifimoneka ne fishimoneka, imipashi yamaka, bashamfumu, bakateeka na bamaka bonse. Ni ku maka yakwa Kristu, Lesa abumbila ifintu fyonse, kabili ni Kristu eo ifintu fyonse fili nokubombela. Ilyo ifintu fyonse fishilabako Kristu eko ali, kabili ewakumbinkanya ifintu fyonse. E mutwe wa lukuta lonse ulwaba umubili wakwe. E ntulo ya fintu fyonse. E beli mukubuuka ku bafwa. Pakuti ena ekafye abe uwantanshi muli fyonse. Pantu Lesa umwine apingwile ukuti Mwane abe na Bulesa bonse. Lesa apingwile nokuti ku maka yakwa Mwane, eko Lesa awikishanye ne fintu fyonse. Lesa alipanga icibote mukuwikishanya ne fintu fyonse ifya pano calo ne fya mu mulu pa mulandu wa mfwa yakwa Mwane iya pa musalaba. Na imwe bene kale mwali ukutali na Lesa, kabili mwali abalwani bakwe pa mulandu wa fyabipa ifyo mwaletontonkanya no kucita. Lelo nomba pa mulandu wa mfwa yakwa Mwane, Lesa alimuwikishanya nankwe, pakuti amulete mube abamushilo, abakaele, ababula icilubo pa cinso cakwe. Mufwile ukutwalilila mu cisumino icakuulwa pa mufula uwakosa. Mwileka nelyo cimo cimusunkanye, cimufumye kuco mwasubilamo ukutula apo mwaumfwilile Imbila Nsuma. Ine, ne Paulo, nine mubomfi wa iyi Imbila Nsuma iyashimikwa ku muntu onse icalo conse. Nomba ndi uwasansamuka pa mulandu wakuculila pali imwe. Pantu ku macushi ya mubili wandi wine, ndepwishishisha amacushi ayaciliko ku macushi Kristu aculila umubili wakwe, ulukuta lwakwe. Ine, Lesa alinsonta ukuba umubomfi wa lukuta lwakwe. Lesa ewampeele uyu mulimo wakubila Imbila Nsuma umupwilapo kuli imwe. Imbila Nsuma e nkaama Lesa afishile mu myaka yapita na mu nkulo shonse, lelo nomba naisokolola ku bamushilo. Lesa apangile ukwishibisha inkaama yakwe iyacindamisha ku Benafyalo. Inkaama niyi iyakuti Kristu aba muli imwe, eico kanshi mwakulashukilako ubucindami bwakwa Lesa. Eico kanshi tubila Kristu ku muntu onse. Tusoka no kufunda abantu na mano yonse, pakuti twafwe umuntu onse abe uwapwililika pa cinso cakwa Lesa, ku maka yakwa Kristu. Pakucita ici ndabombesha nganshi, mombela ku maka Kristu ampeela ayabomba muli ine. Ndemwishibishako ifyo mombesha nganshi pali imwe na ba mu Laodikea, ukubikapofye na bonse abo abashamonapo. Ncita ifi pakuti imitima yabo ilesansamuka nokuti bekale abatemwana, abomfwikisha icishinka. Elyo bakeshibe inkaama yakwa Lesa, neyi inkaama ni Kristu wine. Kristu e cipao umo Lesa afisa ifyuma fya mano yonse no kwishiba konse. Ndemweba nati, mwileka muntu nelyo umo amubepaike ku mashiwi yabufi. Eico nelyo nshili na imwe ku mubili, mu mupashi mwena ndi na imwe. Kabili ndi ne nsansa pakumona ifyo mwatekanya nefyo imwe bonse pamo mwaba ne cisumino icakosa muli Kristu. Apo mwasumina ukuti Kristu Yesu ni Mfumu, muleikala abaampana pamo nankwe. Mwandemo ne mishila muli Kristu, mushimpwe umo ali. Mube abakosa mu cisumino cenu umo mwine mwafundilwe. Kabili muletasha Lesa lyonsefye. Moneni mwileka nelyo umo ukuti amuteeke ubusha na mano yabuntunse aya bucenjeshi bwafye, ayafuma kufyo bafunda mu ntambi sha bantu, na ku mano ya pano calo, tekuli Kristu iyoo. Pantu mu mubili wakwa Kristu emwaisula Bulesa bonse. Kabili mwalipeelwa umweo uwapwililika pa mulandu wa ico mwaba muli ena. Kristu e mutwe ukucila pali bakateeka na bamakafye bonse. Kabili mukuba muli ena, mwalisembululwa. Tekusembululwa kwa ku bantu, lelo kwakwa Kristu ukwaba mukufuma kukuteekwa no mubili wabuntunse. Ilyo mwabatishiwe, mwashiikilwe pamo na Kristu. Kabili mu lubatisho mwabukile pamo na Kristu pa mulandu wa cisumino cenu mu maka yakwa Lesa, uwabushishe Kristu ku bafwa. Kale mwali abafwa pa mulandu wa fyabubifi fyenu na pa mulandu mwali abashasembululwa ukufuma ku mubili wabuntunse. Lelo nomba Lesa alimulenga ukuba abamweo pamo na Kristu. Lesa alitubelela uluse ku fyabubifi fyesu fyonse. Lesa alifuuta imisha yesu yonse iya mafunde ayaletupeela umulandu, aliyafumyapo yonse no kuyapampamina pa musalaba. Pa musalaba epo acimfishe amaka ya bakateeka na bamaka aba mu lwelele, no kubabika pa lwalala ukuti bonse bamone uko alebasenda bunkole. Eico mwileka umuntu nelyo umo amupingule pafyo mwingalalya nefyo mwingalanwa, nangu pa nshiku shakupepapo, nangu pakusefya umweshi upya, nangu ni Sabata. Ifi fintu fyali fyakwishibilakofye ifintu ifyali nokwisa. Icintu cacine cine ni Kristu. Mwileka nelyo umo amusuule ukuti alimucila pa mulandu wa fimonwa, ukuicefya kwabufi no kupepa bamalaika. Uwaba ifi aitutumunafye apabula nelyo cimo, akonkafye amano yabuntunse. Kabili alileka ukunakila Kristu uwaba e mutwe wa lukuta, umubili wakwe. Kristu eulenga umubili onse ukwate amaka, eulenga nokuti ifilundwa ne mishipa filundane pamo, no kukula emo ukulila ngomo Lesa alefwaila. Imwe mwalifwa pamo na Kristu, eico nomba imipashi iyiteeka pano calo tayaba na maka pali imwe. Kanshi cinshi ico mwikalila nga bantu ba cino calo? Cinshi ico munakila amafunde yatila, “Wilaikata kuli ici!” “Wilasonda kuli cilya!” “Wilakumya kuli cimbi ico!”? Ala aya mafunde ya pa fintu ifyonaika ilyo bafibomfya. Aya mafunde ne mifundile, fyabuntunsefye. Ee cine cine aya mafunde ayakulaipatikisha ukupepa, ukuicefya bufi bufi no kulacusha umubili buluku buluku, yamoneka ukuba nga yamano, lelo tayaba na maka yakwansha ulunkumbwa lubi lwa mubili. Imwe mwalibushiwa ku bafwa pamo na Kristu. Eico nomba akufwayeni ifintu ifya mu mulu, umo Kristu aikala pa cipuna cakwe icabufumu, lubali lwa ku kulyo kwakwa Lesa. Bikeni imitima yenu pa fintu fya mu mulu, te pa fintu fya muno calo. Pantu mwalifwa, ne myeo yenu yalifisama pamo na Kristu muli Lesa. Umweo wenu uwacine cine ni Kristu. Ilyo akamoneka, na imwe mukamoneka pamo nankwe mu bucindami bwakwe. Mufwile ukuleka ifwe imibeele yenu yonse iyabuntunse, iyili ngo bulalelale, ubupulumushi, ulunkumbwa lubi, amano yabi, ulunkumbwa lwa fyuma, pantu ulunkumbwa lwa fyuma e cimo ngo kupepa utulubi. Ni pa mulandu wa ifi fintu epo ubukali bwakwa Lesa bwishila abantu abashimunakila. Na imwe bene e mibeele mwaleendelamo kale ilyo mwaleikala muli iyo misango. Lelo nomba muli nokutaluka kuli fyonse ifili ngefi, ubukali, icipyu no lupato. Imwe tamufwile kutukana insele, nelyo ukulanda ilyashi ilibi. Mwilabepana, pantu mwalifuma muli bumuntu bwakale na mu mibeele yabuko. Mwalingila muli bumuntu bupya. Lesa e kabumba wa bumuntu bupya. Amulenga ukuti mulealukilako cipya cipya mu cata cakwe, epakuti amulete kukumwishiba bwino bwino. Muli bumuntu bupya tamwaba kapatulula kakuti uyu Mwinafyalo noyu Muyuda, uyu alisembululwa noyu tasembululwa, uyu mututu noyu mwina mpanga, uyu musha noyu muntungwa. Lelo kuli ifwe bonse, Kristu ewacindamisha kabili aba muli ifwe bonse. Imwe muli basalwa bakwa Lesa, abamushilo kabili abo atemwa. Kanshi nomba toleni imisango iyalinga, muleba abaluse, abacikuuku, abafuuka, abamutembo no mutekatima. Muleshipikishanya no kubeleshanya uluse nga umo ali no mulandu ku munankwe. Mulebeleshanya uluse ngefyo Imfumu yamubelela uluse. Na pali iyi mibeele, lundenipo icitemwiko, pantu ecikakanya no kukumbinkanya ifintu fyonse pamo umupwilapo. Umutende untu Kristu apeela, eo ulemutungulula mufyo mulepingula. Ni pali uyu mutende epo Lesa amwitila pakuti mube umubili umo. Kanshi muletasha Lesa. Lekeni amashiwi yakwa Kristu ayacindamisha yaleikala mu mitima yenu. Mulebomfya nganshi amano mukufundana no kupandana amano, muleimba inyimbo sha malumbo ne shakwa Lesa ne sha bena Lesa. Muleimbila Lesa no kumutasha ne mitima yenu yonse. Lekeni fyonse ifyo mulecita no kusosa, muleficita pa mulandu wa Mfumu Yesu, kabili eo muletashishako na Lesa Tata. Mwe bakashi, mulenakila abalume benu ngefyo abanakila Imfumu bafwile ukulacita. Mwe balume, muletemwa abakashi benu, mwilaba abasashila kuli bena. Mwe bana, mulenakila abafyashi benu lyonsefye, pantu ici ecisansamusha Imfumu. Mwe bashibo, mwilakalifya abana benu imitima, epali banenuka. Mwe basha mulenakila bashikulwinwe ba pano calo muli fyonse. Telyo balipofye iyoo, pakuti bamutashe, lelo nelyo bashilipo. Mulebomba bwino no mutima onse, pa mulandu wakucindika Imfumu. Fyonse ifyo mulebomba, mulebomba ne mitima yenu yonse, kwati mulebombela Imfumu te bantu iyoo. Muleibukisha ukuti Imfumu ikamupeela icilambu yalaya abantu baiko. Pantu Kristu e Shikulwinwe wine wine uo mubombela. Na onse uwalufyanya akakandwa ukulingana no kulufyanya kwakwe, pantu Lesa taba na mucishacinani. Mwe bashikulwibo, mulesunga abasha benu mu nshila isuma, kabili iyalungama. Muleibukisha ukuti na imwe bene mwalikwata Shikulwinwe mu mulu. Mwilanenuka mukupepa. Mulebikako amano mukupepa, muletasha na Lesa. Muletupepelako na ifwe bene, pakuti Lesa atupekanishishe inshila pakubila amashiwi ya nkaama yakwa Kristu. Ni pa mulandu wine uyu epo bamposela mu cifungo. Eico kanshi mulepepa ukuti ndebila Imbila bwino bwino ngefyo mfwile ukucita. Mulecenjela kufyo mulecita ku bantu abashasumina. Mulebomfya bwino ne nshita yonse iyo mwashukila. Imilandile yenu ileba lyonse iyacikuuku ku bantu ne yakubafwilisha. Mwishibe ukwasuka cila muntu bwino bwino. Munyinefwe uo twatemwa Tukiko, musha uwacetekelwa uubombela Imfumu pamo na ifwe, eukamweba fyonse pali ine. Namutuma kuli imwe kukwisa musansamushako no kumwebako ifyo bonse tuli. Akesa na Onesimo, munyinefwe uo twatemwa kabili uwacetekelwa nganshi, kabili wa mwibumba lyenu. Bakesa mwebako fyonse ificitika kuno. Alisitako, uo tuli nankwe mu cifungo amuposha, pamo na Mako umufyala wakwa Banaba. Eulya namwebele kale ukuti nga aisa uko mukamupokelele. Yesu, kabili uwitwa Yusito, nao amuposha. Aba benefye batatu e Bayuda abasumina, ababomba na ine umulimo wa Bufumu bwakwa Lesa, kabili ebankoseleshako nganshi. Epafula, uwaba nao wa mwibumba lyenu kabili umusha wakwa Kristu Yesu, nao amuposha. Lyonsefye alamupepelako pa maka. Alomba Lesa ukuti mube abakosa mu cisumino, abapwililika, abashitwishika mu cisumino, kabili abanakila Lesa muli fyonse. Ala ine wine ndi kambone pafyo abombesha pali imwe pamo na ba mu Hielapoli na Laodikea. Luka shiŋanga wesu uo twatemwisha nganshi pamo na Dimasi bamuposha. Muposhepo bamunyinefwe aba mu Laodikea, na Numfa no lukuta ululongana mu ŋanda mumwakwe. Nga mwapwisha ukubelenga iyo kalata, mumone ukuti babelengela no lukuta lwa mu Laodikea. Elyo na imwe mukabelenge kalata yandi imbi iyikafuma ku Laodikea. Kabili mwebe Akipo ukuti, afwile ukubikako amano ukupwisha umulimo untu apeelwe uwakubombela Imfumu. Ine, ne Paulo, nalemba no kuboko kwandi aya mashiwi yakumuposha. Muleibukisha ukuti naba mu cifungo! Icikuuku cileba na imwe. Ine Paulo na Sailasi na Timote, twamulembela mwe lukuta lwa mu Tesalonika, mwe baampana na Lesa Tata ne Mfumu Yesu Kristu. Icikuuku no mutende fileba na imwe. Lyonsefye tulatasha Lesa pa mulandu wa imwe bonse, kabili lyonsefye tulamupepelako mu mapepo yesu. Lyonse ilyo tupepa Lesa wesu kabili Shifwe, tulebukisha ifyo mubomba pa mulandu wa cisumino cenu. Twibukisha no kubombesha kwenu pa mulandu wa citemwiko cenu. Twibukisha nefyo isubilo lyenu mu Mfumu yesu Yesu Kristu lyaba ilyakosa. Mwe bamunyinefwe, twalishiba ukuti Lesa alimutemwa, kabili alimusala. Pantu ilyo twamuletele Imbila Nsuma, tatwaishile na mashiwi yekafye iyoo, lelo twaishile na maka na Mupashi Wamushilo nefyo twashininkisha umupwilapo. Mwalishiba ifyo twaleikala ilyo twali na imwe, fyali fyakumwafwilishako. Mwasukile mwalapashanya ifwe pamo ne Mfumu. Nangu mwaculile nganshi, mwapokelele Imbila Nsuma ne nsansa isho Mupashi Wamushilo apeela. Eico, imwe mwaba nomba icilangililo kuli bonse abasumina aba mu Makedonia na mu Akaia. Amashiwi ya Mfumu tayasalanganafye mu Makedonia na mu Akaia ukufuma kuli imwe, lelo ilyashi lya pa cisumino cenu muli Lesa, lyalisalangana mpanga yonse. Awe tapali ico twingalandapo pali ici. Abantu abene ebalanda pafyo mwatupokelele bwino. Balanda na pafyo mwafuma kukupepa utulubi, mwayalukila kukupepa Lesa, pakuti mulebombela Lesa wine wine kabili uwamweo. Lyena epakulalolela ukwisa kwa Mwana wakwe Yesu ukufuma ku mulu, uo abushishe ku bafwa, eutupususha ku bukali bwakwa Lesa ubuleisa. Mwe bamunyinefwe, imwe mwe bene mwalishiba ukuti tatwaicushishefye pakwisa kuli imwe. Mwalishiba ifyo twaculile no kutukwa mu Filipi ilyo twali tatulaisa kuli imwe ku Tesalonika. Nangu kwali ukupusana na bantu abengi, Lesa wesu alitupeele ukushipa pakumushimikila Imbila Nsuma yakwe. Ilyo twalemufunda tatwalefwaya ukumutwala mu cilubo nangu ukumutwala kukubifya nangu ukwesha ukubepa umuntu nelyo umo. Imitima yesu yalifye iyatambalala. Lelo tulanda ifyo Lesa alefwaya ukuti tulande, pantu Lesa alitumona ukuti natulinga, epakutupeela no mulimo wakubila Imbila Nsuma. Eico tatusansamusha bantu iyoo, tusansamusha Lesa uumona ifyaba mu mitima yesu. Mwalishibafye bwino ukuti tatwaishile kuli imwe na mashiwi ayasuma ayakumubeleleka, nangu ukubomfya amashiwi yakufisa umutima wakufwailisha ifyuma. Ala Lesa e kambone wesu. Tatwalefwaya kutashiwa ku muntu nangu umo, kuli imwe nangu ku bantu bambi. Lelo nangu twaba abasole bakwa Kristu, tatwafwaile nangu cimo kuli imwe. Lelo ilyo twali na imwe, twali abamutembo kuli imwe, kwati ni nyina uulesunga bamwane. Pa mulandu wakumutemwisha, tatwasakamenefye ukumuletela Imbila Nsuma yakwa Lesa, lelo twaipeeleshe nganshi ne mitima yesu ukucita fyonse ifyakumwafwa. Twalimutemenwe nganshi. Mwe bamunyinefwe, ibukisheni ifyo twalecululuka mukubombesha. Twalebomba ubwaca no bwaila pakuti twimusakamika ku cintu nelyo cimo ilyo twalebila Imbila Nsuma yakwa Lesa kuli imwe. Imibeele yesu kuli imwe mwe basumina, yali iyakaele, iyamushilo, kabili iyabulamo icilubo. Imwe nimwe bene bakambone besu pamo na Lesa. Mwalishiba nefyo twalemulela bonse umo umo nga filya shibo alela abana bakwe. Twalemucincisha no kumukoselesha no kumweba ukuti, muleikala imikalile iyakusansamusha Lesa uwamwita kukumupeela Ubufumu no bucindami bwakwe bwine. Kuliko no mulandu umbi uo lyonse tutashishapo Lesa. Ilyo twamuletele amashiwi yakwa Lesa, mwayomfwile no kuyapokelela nga mashiwi ayafuma kuli Lesa, te ku bantu iyoo. Kabili cacine eko yafuma. Aya mashiwi eyabomba muli imwe, mwe basumina. Mwe bamunyinane, ala ifintu ifyamuponena, efyaponena ne nkuta shakwa Lesa isha mu Yudeya. Abantu benu aba mu calo cenu ebamucusha imwe, nga filya Abayuda balecusha abena Yudeya. Bayuda bene ebaipeye Imfumu Yesu na bakasesema, kabili ebaletutamfya na ifwe. Muli ifi tabasansamusha Lesa iyoo! Balwani ku muntu onse. Baeseshe no kutukaanya ukushimikila Abenafyalo amashiwi yakubaletela ukupusuka. Mukucita ifi, basuka bapwishishisha ukufikilisha ifyabubifi ifyo lyonse balecita. Eico pakulekelesha ubukali bwakwa Lesa nabwisa pali bena. Mwe bamunyinefwe, pa kashita kalya ilyo batupatikishe ukumusha, twalekelefye ukumumona mu menso, lelo tatwalekele ukulamwibukisha. Twamufulwike nganshi, elyo twafwaishe nganshi ukumumona nakabili. Twaeseshe ukwisa mupempula. Imiku iyingi, ine wine Paulo nalefwaya ukwisa mupempula, lelo Satana alefulunganya ukuti twise. Ala imwe, e imwe benefye isubilo lyesu, insansa shesu ne cakuitakishishapo ukucimfya kwesu, pa cinso cakwa Yesu Imfumu yesu ilyo akabwela. Cine cinefye tulomfwa icilumba ne nsansa nganshi pali imwe. Kanshi pa mulandu wakufwaisha nganshi ukumumona, twafililwe ukushipikisha. Elyo twapingushenye ukuti ifwe tushale mu Atensi. Twatumine Timote munyinefwe umubomfi munensu wakwa Lesa mu mulimo wakubila Imbila Nsuma yakwa Kristu. Twamutumine ukuti ese amukoseleshe no kumucincisha mu cisumino cenu, epakuti umuntu nelyo umo pali imwe enenuka pa mulandu wa aya macushi. Mwalishiba mwe bene ukuti amacushi aya, yaba nokutwishila. Ilyo twali na imwe twalimwebele libela ukuti bali nokutucusha. Ngefyo mwaishiba bwino, ifyo fine efyacitika nokucitika. Kanshi ilyo nafililwe ukushipikisha, nasukile natuma Timote kukwisa mona ifili icisumino cenu. Nalelanguluka lyonse ukuti, limbi Ciwa namutunka ne milimo yesu yonse nayonaika. Nomba Timote nabwela ukufuma kumwenu. Naisa tushimikilako ilyashi ilisuma ilya pa cisumino cenu ne citemwiko cenu. Atushimikile ukuti lyonse mulomfwa insansa ilyo mutwibukisha, elyo kabili mulatufuluka ngefyo na ifwe tumufuluka. Eico pa mulandu wenu, mwe bamunyinefwe, icisumino cenu cilatukoselesha mu mafya yesu na mu macushi yonse. Ala nomba kuti twatemwa no kuba abomi apo mu bumi bwenu muli ne cisumino icakosa mu Mfumu. Pa mulandu wa imwe tulatasha Lesa wesu. Tulamutasha pa cinso cakwe pa nsansa atupeela. Tulamutasha pa mulandu wa imwe. Ubwaca no bwaila tupapata Lesa ne mitima yesu yonse ukuti akaleke tukamonane kabili no kumwafwilishako kufyo mulekabila mu cisumino cenu. Lesa Shifwe umwine na Yesu Imfumu yesu bengatuwamisha inshila tukese kuli imwe. Imfumu yesu ingamulundilako ukutemwana mwatemwana nefyo mwatemwa abantu bonse. Mube abatemwisha bambi ngefyo ifwe twamutemwa. Imfumu ingalakosha imitima yenu no kumuwamya pakuti mukabe abapwililika abamushilo pa cinso cakwa Lesa Shifwe, mpaka nelyo Yesu Imfumu yesu ikabwela na bamushilo bonse. Pakulekelesha mwe bamunyinefwe, ibukisheni ukuti twalimufundile ifyo mufwile ukwikala pakusansamusha Lesa. Kabili ifi fine nakuba efyo mwikala. Ala nomba tulemulomba no kumupapata pa mulandu wa Mfumu Yesu twati, mulecishapo. Mwalishiba amafunde twamupeele ayafuma ku Mfumu Yesu. Lesa alefwaya ukuti mube abamushilo, abataluka na ku fyabulalelale. Cila muntu pali imwe eshibe ifyakusunga umubili wakwe mu nshila iyamushilo ne yamucinshi. Mwilakonkelela lunkumbwa lubi kwati bantu abashaishiba Lesa. Kanshi nelyo umo elafyengelesha munyina pali uyu mulandu. Twalimwebele kale ifi no kumusoka ukuti, Imfumu ikakanda abacita ifi fyonse. Pantu Lesa tatwita ukuti tuleba bacilende, lelo ukuti tuleba abamushilo. Eico kanshi uwasuula aya mafunde, ninshi te muntu asuula, lelo ni Lesa uwamupeela Mupashi wakwe Uwamushilo. Pa mulandu wakutemwa ababwananyina pena tacilefwaikwa ukumulembelapo, pantu Lesa umwine alimufunda ifyo muli nokutemwana na banenu. Kabili ifi efyo mucitila ababwananyina bonse aba mu calo ca Makedonia. Kanshi mwe bamunyinefwe, tulemupapata ukuti mulecishapo ukucita ifyo fine. Mulefwaisha ukwikala abataluka ku fyakukansana, mulesakamana ukubomba imilimo yenu, elyo muleibombela mwe bene pakumona ifyakulya ngefyo twamwebele kale. Nga mulecita ifi, mukalenga balya abashasumina ukumucindika. Elyo kabili mukakwata ifyo mulekabila, tamwakalekabila ukuti abantu bambi bamupeele ifyo mulefwaya. Mwe bamunyinefwe, tulefwaya ukuti mwishibe bwino pa mulandu wa bafwile nabasumina. Tulefwaya mwishibe ifi, pakuti mwilalilishika nga balya abashakwata isubilo. Twasumina ukuti Yesu alifwile no kubuuka alibuukile. Kanshi kuti twasumina nokuti Lesa akababwesha abomi pamo na Yesu abo abafwile nabamusumina. Ifi tulemweba nomba e fintu Imfumu yafunda. Ubushiku Imfumu ikesa, ifwe fwe bali abomi tatwakatangilile abafwile nabasumina iyoo. Ishiwi ilyamaka likomfwika, malaika mukalamba akalanda, abantu bakomfwa ipenga lyakwa Lesa, elyo Imfumu ikeka ukufuma ku mulu. Elyo abo abafwile nabasumina Kristu, bakabalilapo ukubuuka. Elyo ifwe fwe bali abomi pa nshita ilya, tukasendelwa pamo nabo mu makumbi kukukumanya Imfumu mu lwelele. Elyo tukalaba ne Mfumu pe na pe. Kanshi efyo mulekoseleshanya kuli aya mashiwi. Mwe bamunyinefwe tacilefwaikwa ukumulembela pa nshita no bushiku ilyo ifi fikacitika. Awe mwalishibafye bwino bwino ukuti Ubushiku bwa Mfumu bukesa nga filya umupupu esa ubushiku. Ilyo abantu bakalasosa abati, “Muli umutende, takuli cakutiina,” elyo ubonaushi bukesa bapumikisha nga filya ubukali bupumikisha umwanakashi uwakomwa ne fumo. Kabili tapakabe wakupusuka nakalya. Lelo nomba imwe mwe bamunyinefwe tamwaba mu mfifi, na bulya Bushiku tabwakamupumikishe ngo mupupu. Imwe bonse muli bana ba lubuuto abenda akasuba. Tatwaba abana ba mfifi abenda ubushiku. Kanshi tatufwile ukuba nga bantu bambi abalala utulo, lelo tuleba abalola, kabili abatekanya. Ni nshita ya bushiku abantu balala utulo, kabili bushiku abantu bakolwa. Lelo ifwe twenda akasuba, kanshi tuleba abatekanya. Icela tuli nokufwala icakufimba icifuba, cisumino ne citemwiko. Isubilo lyakupusuka, e cimpompo cakufwala ku mutwe. Pantu Lesa tatusalile pakuti twingesa kukukandwa ku bukali bwakwe, lelo ni pakuti ku maka ya Mfumu yesu Yesu Kristu tumone ukupusuka. Atufwilile pakuti ilyo tuli abomi nangu tuli abafwa, tukaleikala nankwe ilyo akabwela. Eico kanshi mulekoseleshanya no kucincishanya, ngefyo fine mucita. Mwe bamunyinefwe tulemupapata ukuti mulecindika abo abalebombesha pakati kenu. Abo ebo Imfumu yasonta ukulamutungulula no kulamufunda. Mulebacindikisha nganshi no kubatemwisha pa mulandu wa milimo babomba. Muleikala mu cibote bwino na banenu. Mwe bamunyinefwe, tulemucincisha ukuti muleebaula abanaŋani, mulekoselesha abamwenso, muleafwako abanakuka, muletekela abanenu imitima. Mwilaleka umuntu nelyo umo ukulailandula pa bubi bamucitila, lelo lyonsefye mulefwaisha ukucitila abanenu na bantu bonse ifisuma. Mulesansamuka pe. Muleba no mute mukupepa. Muletasha Lesa muli fyonse. Pantu ifi efyo Lesa afwaya ukuti mulecita apo mwaba muli Kristu Yesu. Mwilalesha Mupashi Wamushilo ukubomba. Mwilasuula amashiwi ya bakasesema. Mulepima ifintu fyonse, mulesungapo ifisuma. Muletaluka ku misango yonse iyibi. Lesa wamutende umwine amuwamye umupwilapo mu nshila shonse. Alemusunga ababula icilubo ku mipashi yenu, ku myeo yenu na ku mibili yenu mpaka Imfumu yesu Yesu Kristu ikabwele. Lesa uwamwita tafutuka, no kucita akacicita. Muletupepelako na ifwe mwe bamunyinefwe. Posheni ababwananyina bonse mukutomona kwamushilo. Ndemukonkomesha ukuti mubelengele bamunyinefwe bonse uyu kalata, pantu ici eco Imfumu ilefwaya. Icikuuku ca Mfumu yesu Yesu Kristu cileba na imwe. Ine Paulo na Sailasi na Timote, twamulembela mwe lukuta lwa mu Tesalonika, mwe baampana na Lesa Shifwe ne Mfumu Yesu Kristu. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Tata ne Mfumu Yesu Kristu fileba na imwe. Mwe bamunyinefwe, ifwe tuli nokutasha Lesa lyonsefye pa mulandu wa imwe. Ala ici ecilungeme kuli ifwe ukulacita, pantu icisumino cenu cilekulilakofye nganshi no kutemwana kwenu nako kulelundulukilakofye. Eico ifwe tulatakisha mu kulanda kwesu pali imwe ku nkuta shakwa Lesa. Tutakisha pafyo mwakonkanyapo ukushipikisha no kusumina ilyo bamucusha na mu mafya yene mulimo. Ala ifi fyonse fishininkisha ukuti Lesa wamulinganya mukupingula. Kabili muli ifi, Lesa alemulenga ukuti mube abalinga Ubufumu bwakwe, ubo muculila. Lesa wamulinganya, akacusha abo abamucusha. Akapwisha amacushi yenu pamo na macushi yesu yene. Akacita ici ilyo Imfumu Yesu ikasokoloka ilefuma ku mulu pamo na bamalaika baiko abamaka. Ikesa mu lubingu lwa mulilo kukukanda abo bonse abashifwaya ukwishiba Lesa na bakaana ukunakila Imbila Nsuma iyakwa Yesu Imfumu yesu. Lesa akabakanda, bakalobelelafye. Akabafumyapo, tabakamone cinso ca Mfumu na maka ya bucindami bwaiko. Pa bushiku ubo ilyo akabwela, abamushilo bonse bakamulumbanya, abasumina nabo bakamucindika. Elyo na imwe bene mukaba nabo pantu mwalisumina amashiwi ya bukambone bwesu. Eico lyonsefye tulamupepelako. Tupapata Lesa wesu ukuti mube ne mibeele iyalinga ubwite amwitako. Ku maka yakwe engafikilisha ifisuma fyonse ifyo mufwaya ukucita no kupwishishisha imilimo yenu yonse iyo mubombela mu cisumino. Ninshi lyena mwakulacindika Yesu Imfumu yesu, na imwe akulamucindika pa mulandu wa cikuuku Lesa wesu ne Mfumu Yesu Kristu bamukwatila. Nomba ilyo Imfumu yesu Yesu Kristu ikabwela, tukalongana uko ikaba. Kanshi tulemupapata mwe bamunyinefwe ukuti, mwilatunsha mitima nangu ukuba no mwenso bamo nga batila, Ubushiku bwa Mfumu nabufika. Nalimo kuti mwatontonkanya ukuti mupashi ewalanda ifyo nangu nifwe twafunda nangu twalemba ifyo muli kalata, awe iyoo. Mwileka umuntu nelyo umo alemubepa nangufye panono. Ubushiku bulya tabwakafike mpaka ilyo ukusangukila Lesa ukwa bantu abengi kukacitika, no mubi uwakulobelela akasokoloke. Akaisansabalika ukucila pali fyonse ifitwa umulungu nangu pali fyonse ifyo abantu bapepa. Akengila mwitempele lyakwa Lesa akatile nokuti nine Lesa. Bushe tamuleibukisha? Nalimwebele ifi ilyo twali na imwe. Kabili mwalishiba icilesha umubi ukuti esokoloka pali ino nshita. Lelo pa nshita iyalinga umubi akasokoloka. Kwena inkaama ya mubi ilabomba na kale. Lelo ifyo nandile ukuti fikacitika, teti ficitike mpaka Lesa akafumyepo uulesha ifi fintu ukucitika. Lyena umubi elyo akasokoloka. Lelo Imfumu Yesu ikesa, ikamwipailafye ku mupu waiko, no kumoneka kwaiko ukwabucindami kukamonaula. Umubi ilyo akesa, akakwata amaka yakwa Satana. Akalacita ifishibilo, ifipeshamano ne finjelengwe ifya misango yonse ifyabufi. Akabomfya imisango iyalekana lekana pakubepaika abakaba nokulobelela. Bakalobelela, pantu bakeene ukupokelela icishinka no kucitemwa pakuti bengapusuka. Eico Lesa akabatumina amaka yakubafulunganya, ayakubalenga ukusumina ifyabufi. Kanshi abo bonse bakaba no mulandu, pantu bakaana ukusumina amashiwi yacishinka, batemwa ukucita ifibi. Lelo ifwe lyonse tulatasha Lesa pali imwe mwe bamunyinefwe, mwebo Imfumu yatemwa. Pantu nimwe Lesa asalilepo ukufuma ku citendekelo pakuti mupusuke. Amuwemye ukuba abantu bamushilo ku maka yakwa Mupashi, na pali ico mwasumina mu cishinka. Lesa ku Mbila Nsuma twamushimikile, eko amwitile kukupusuka. Amwitile na kukukwatako ubucindami bwa Mfumu yesu Yesu Kristu. Kanshi nomba mwe bamunyinefwe, muleshipa. Muleikatililafye ku fyacishinka ifyo twamufundile nefyo twamulembele muli kalata. Imfumu yesu Yesu Kristu umwine na Lesa Shifwe uwatutemwa, na ku cikuuku cakwe atupeela icikoseleshi ca pe ne subilo ilyamaka, engalasansamusha imitima yenu no kulamukosha pakuti mulebomba no kulalanda ifisuma fyonse. Pakulekelesha, mwe bamunyinefwe muletupepelako ukuti amashiwi ya Mfumu yasalangane bwangu bwangu nokuti yapokelelwe no mucinshi, ngefyo imwe mwayapokelela. Mulepepa nokuti Lesa aletupokololako ku bantu ababi na bacintomfwa. Pantu te bonse basumina. Lelo Imfumu yena yacishinka yakulamukosha no kumucingilila ku Mubi. Imfumu eilenga ukuti tulemucetekela ukuti mulakonka ifyo tumweba, kabili mwakulatwalilila ukukonka ifyo tumweba. Imfumu ingalamutungulula mukwishibisha ifyo Lesa amutemwa na mukushipikisha nga Kristu. Mwe bamunyinefwe, tulemukonkomesha ku maka ya Mfumu yesu Yesu Kristu ukuti, muletaluka kuli bamunyinefwe bonse abanaŋani, abakaana ukukonka amafunde twamufundile. Imwe mwe bene mwalishibafye bwino ukuti mufwile ukulatupashanya. Ifwe tatwali abanaŋani ilyo twali na imwe. Ifwe tatwalepoka icakulya ku muntu nelyo umo ukwabula ukulipila. Lelo twalebombesha nganshi no kucucutika ubwaca no bwaila pakuti twibika muntu nelyo umo mu bwafya bwakutulisha. Twalebombesha, temukutila nico tushakwata insambu shakusungwa, lelo twalecita ifyo pakuti tube icilangililo kuli imwe ico muli nokukonka. Kabili ilyo twali na imwe twamupeele ifunde ilyakuti, “Uwakaana ukubomba, mwilamupa fyakulya.” Tulesosa ifi, pantu twalyumfwa ukuti bamo pali imwe banaŋani. Tababomba milimo, baikalilafye umulomo. Ku maka ya Mfumu Yesu Kristu, tulekonkomesha abo bantu no kubeba ukuti, baleikala ifyo bafwile ukwikala, balebomba pakuti baleilisha abene. Lelo imwe mwe bamunyinefwe, mwilatendwa ukulacita ifisuma. Nga umo akaana ukubeela aya mashiwi twamulembela muli uyu kalata, mwishibeni bwino uyo. Mutalukeniko uyo muntu pakuti ekatwe insoni. Nomba mwilamumona kwati mulwani iyoo, lelo mulemusokako pantu ni munyinenwe. Imfumu iyine yamutende, ingamupeela umutende mu nshita yonse na muli fyonse. Imfumu ileba na imwe bonse. Ine ne Paulo nalemba no kuboko kwandi aya mashiwi yakumuposha. Pakupwisha ukulemba kalata yonse, ifi efyo nemba ishina lyandi. Icikuuku ca Mfumu yesu Yesu Kristu cileba na imwe bonse. Ine ne Paulo ne wasalwa ukuba umusole wakwa Kristu Yesu ku maka yakwa Lesa Umupusushi wesu na Kristu Yesu uwaba e isubilo lyesu. Nakulembela Timote, we mwana wandi icine cine mu cisumino. Icikuuku, uluse no mutende wakwa Lesa Tata na Kristu Yesu Imfumu yesu fileba na iwe. Ndefwaya ukuti wikale mu Efeso ngefyo nakwebele ilyo naleya ku Makedonia. Abantu bamo uko, balefunda ifyabufi. Kanshi uli nokubakonkomesha baleke ifyo. Uli nokubeba baleke ukukonkelela ifya mu milumbe ne fya mashina yabula impela aya fikolwe fyabo. Pantu ifi fintu filetafye ifikansa, tafyafwako mulimo wakwa Lesa iyoo. Pantu ici cena cishibikwafye mukuba ne cisumino. Kanshi ico nakupeelela ili funde ni pakuti ube ne citemwiko icifuma ku mutima wakaele, na kuli kampingu musuma wa mutima, elyo na ku cisumino icacishinka. Abantu bamo balifuma kuli ifi, bayalukila na ku fyakusabailafye. Bafwaya ukuba bakafundisha ba Mafunde yakwa Mose, lelo tabaishiba nefyo bafundapo nangu ifyo balandapo ukwabula no kutwishika. Bonse twalishiba ukuti Amafunde yakwa Mose yasuma, cikulu umuntu aleyabomfya ifyo yafwile ukubomba. Kabili bonse twalishiba ukuti tabapangila abololoke amafunde. Lelo bapanga amafunde pa mulandu wa bampulamafunde, na bantalamisoka, abantu abashili bena Lesa na babifi, abantu abashipepa nangu ukusakamana ifyakwa Lesa, abantu abepaya bashibo nangu banyinabo, abamisoka, bacilende, abacita ubupulumushi na baume banabo, abafyusha abantu, ababufi na balapa ubufi, elyo na bonse abacita ifyapusana ne funde line line. Ili ifunde lyaba mu Mbila Nsuma iyalulumbi iyo Lesa umucindami ampeela ukubila. Ili ifunde lyaba mu Mbila Nsuma iyo Lesa mucindami kabili umwinakulumbwa ampeela ukubila. Ndetasha Kristu Yesu Imfumu yesu uwampeela amaka yakubomba umulimo wandi. Kabili ndetasha Kristu Yesu pakumona ukuti nininga, ansala nokuti ndemubombela. Kwena kale nalelanda ifyamusaalula pali ena, elyo no kumutuka no kumucusha. Lelo Lesa alimbelelako uluse ico nali nshilasumina. Kanshi nshaishibe nefyo nalecita. Eico ku cikuuku ico Imfumu yesu yankwatila nganshi, yalimpeela icisumino ne citemwiko ifyaba muli Kristu Yesu. Kanshi aya mashiwi yacishinka, ayo umuntu onse afwile ukupokelela no kusumina ayakuti, Kristu Yesu aishile muno calo kukupususha ababifi. Elyo ne wacila bonse ku fyabubifi nganshi nine. Lelo Lesa alimbelelako uluse, pakuti alange ukushipikisha ukwapwililika ukwakwa Yesu Kristu pali ine ne wacila bonse ifyabubifi. Lyena epakuti mbe icilangililo ca bonse abakasumina kuntanshi no kupokelela umweo wape. Ku Mfumu ya pe na pe iyishifwa, kabili taimoneka, e Lesa fye ekafye, ewakucindika no kulumbanya pe na pe! Ameni. Timote, mwana wandi, nakupeela ili funde ilyo na kale bakasesema balandilepo pali iwe. Ulebomfya ayo mashiwi yabe kwati fyanso fyakulwilako ubulwi ubusuma. Uleikatilila mu cisumino na kuli kampingu musuma mu mutima. Abantu bamo tabasakamana kukutika kuli kampingu mu mitima yabo, basuka baonawilamo ne cisumino cabo. Bamo pali abo ni Imeneo na Alekisanda. Bena aba nalibaposa kuli Satana, pakubafunda ukuti bali nokuleka ukusaalula Lesa. Ndemukonkomesha ukuti, icakubalilapo pali fyonse pakupepa Lesa, mulepapatilako no kupepelako no kulombelako no kutashishako abantu bonse. Mulepepelako na bashamfumu na bonse bambi aba mu buteko, epakuti tuleikala ku matwi tondolo mu cibote, abapetamina Lesa, kabili aba mibeele isuma. Ici cine e cisuma, kabili ecisansamusha Lesa Umupusushi wesu. Ena afwaya ukuti abantu bonse bapusuke, beshibe ne cishinka. Pantu kwabafye Lesa umo mpo. Kabili kwabafye umo uulenga abantu babe pamo na Lesa, noyu muntu ni Kristu Yesu. Uyu Kristu Yesu, ewaipeela umwine kukulubula ubwina bantu bonse. Uko kuipeela kwakwa Kristu Yesu pa nshita iyalingile, e bukambone bwakuti Lesa afwaya ukuti abantu bonse bapusuke. Ni pali uyu wine mulandu epo natuminwa ukuba kabila wa Mbila Nsuma, umusole kabili kafundisha wa cisumino ne cishinka ku Benafyalo. Nshilebepa iyoo, ndelandafye icishinka! Lyonse ilyo mwalongana kukupepa, ndefwaya abaume balepepa ninshi nabemya amaboko yamushilo, ababula icipyu nangu ifikansa. Kabili ndefwaya abanakashi ifyo fine, nokuti balefwala insalu shaciyembelo, cikulu balefwala bwino kabili ishilingile. Tabali na kuluka imishishi, nangu ukuisamika ubulungu ubwamutengo nangu ukufwala insalu shamutengo. Lelo bali nokuisamika ne milimo isuma ngefyo cingalinga abanakashi abatila tulapepa Lesa. Abanakashi bali nokusambilila abamutalalila kabili abanakilila. Nshilesuminisha umwanakashi ukufunda nangu ukuba na maka yakucila umwaume. Umwanakashi ali nokwikala umutalalila. Pantu uwabalilepo ukubumbwa ni Adamu, elyo panuma Efa. Elyo kabili te Adamu ewabepelwe, lelo mwanakashi ewabepelwe, apula na mwifunde lyakwa Lesa. Lelo umwanakashi akapusuka pa mulandu wakufyala abana, kumfwa nga tabasakamenefye ukuiyemfya, lelo bakoselela mukusumina, mukutemwa na mukuba abakaele. Aya mashiwi yacishinka ayakuti umuntu nga alefwaya ukuba kangalila wa lukuta, ninshi alefwaya umulimo uusuma. Kangalila wa lukuta afwile ukuba umuntu uwabula umulandu, uwakwata umukashi umofye epela, umuntu uwa misango isuma, uwatekanya, uwaicindika, uwaishiba ukupokelela abeni, kabili uwaishiba no kufunda. Tali nakuba cakolwa wa bwalwa nangu ukuba uwalubuli, lelo ali nokuba uwamutembo, kabili uwacibote. Kabili tafwile kuba umuntu uwatemwisha indalama. Ali nokuba umuntu uwaishiba ukusunga aba mu ŋanda mumwakwe bwino, kabili ali nokulenga ukuti bamwane balemubeela no kumucindika. Pantu umuntu nga taishiba ifyakusunga aba mu ŋanda mumwakwe, nga kuti asunga shani ulukuta lwakwa Lesa? Tali nakuba umuntu umupya mu cisumino, epali atampa ukuitutumuna ku cilumba, kabili apingwilwapo nga filya Ciwa apingwilwe. Kabili ali nokuba umuntu uo abantu abashili bena Kristu bacindika epali asebana, kabili aiposa mu citeyo cakwa Ciwa. Badikoni nabo bene bali nokuba abaicindika kabili abacishinka. Tabali nakuba bacakolwa wa bwalwa nangu abatemwisha indalama. Bali nokwikatisha imilandu ya nkaama ya cisumino, ukwabula ukutwishika mu mitima yabo. Pakubala bali nokweshiwa. Elyo nga basanga ukuti tapali cakubalesha, lyena elyo balebomba nga badikoni. Abakashi babo nabo bene bali nokuba abaicindika. Tabali nakuba abalwambo, lelo bali nokuba abatekanya kabili abacishinka muli fyonse. Badikoni bali nokukwata umukashi umofye. Kabili bali nokuba abantu abaishiba ukusunga bwino abana babo na ba mu ŋanda mumwabo. Badikoni ababomba imilimo yabo bwino, bakamona ukuti abantu babacindika. Elyo bakamona nokuti balalanda pa cisumino cabo muli Kristu Yesu ukwabula umwenso. Ilyo ndekulembela ifi fintu, ndesubila ukuti nalaswa njisefye bwangu kuli iwe. Lelo nga kwaba ifyakunshingilisha, uyu kalata alekwishibisha ifyo imibeele ya ba mu lupwa lwakwa Lesa ili nokuba. Pantu bena e lukuta lwakwa Lesa uwamweo, ebaba ulupami ulwakutungilila icishinka. Cinefye, te cakutwishika, inkaama iyaba mwipepo lyesu ikulu nganshi. Wena aishile moneka ngo muntu. Mupashi ashininkishe ukuti alalungika. Bamalaika nabo balimumwene. Abantu bamubilile na ku Benafyalo. Abantu ba pano calo nabo balimusumina. Lesa amusendele ku mulu no mucinshi. Mupashi asosafye apabuuta tuutu ati, mu nshiku ishakupelekeshako abantu bamo bakasangukila icisumino. Bakanakila imipashi yakubabepaika, bakalakonka ne fintu imipashi yakowela ilefunda. Aya mafunde yafuma ku mfundabuteshi ishabufi. Kampingu wa mitima yashiko alifwa, aba kwati untu baoca ne cela icakaba. Aba bantu balesha abantu ukuupa, elyo beba na bantu ukukanalya ifyakulya fimo fimo. Lelo Lesa afibumbile pakuti abantu abasumina, kabili abaishiba ne cishinka, balefipokelela no kutasha baletasha. Icintu conse ico Lesa abumba cisuma. Tapaba nelyo cimo icakusuula, lelo tuli nokupokelela conse, kulila twabikapo ukutasha. Pantu amashiwi yakwa Lesa ne pepo filenga ukuti fisangululwe. Nga walafunda ifi fintu kuli bamunyinefwe, ninshi ukaba umubomfi musuma wakwa Kristu Yesu. Elyo lyena wakulapokelela amaka yakukula ayaba ku mashiwi yacisumino na ku mafunde yacishinka ayo wakonka. Lelo iwe uletaluka ku milumbe yafyefye na ku fyakusabaila ifya banamayo abakote. Ulebikafye amano kukusambilila imikalile ya bwina Lesa. Kwena cintu cisuma ukucita ifintu ifyakusalapula umubili, lelo icawamishapo ukucila pali fyonse, kucita ifintu ifyakusalapuka mukuba umwina Lesa. Pantu muli ici mwena mwaba isubilo lyakuba abomi pali nomba elyo no kuba abomi kuntanshi. Aya mashiwi nasosa, yacishinka, kabili bonse bafwile ukuyasumina no kuyapokelela. Kanshi ifwe tulalwisha no kubombesha nganshi, pantu twabika isubilo lyesu muli Lesa uwamweo, Umupusushi wa bantu bonse, palibufi kuli abo abamusumina. Kanshi ifi efyo ulebafunda no kubakonkomesha. Wileka muntu nelyo umo akusuule ico uli mulumendo. Lelo uleba icilangililo ku basumina mu milandile yobe, mu mibeele yobe, mu citemwiko, mu cisumino na muli bukaele bobe. Mpaka nkese, inshita yonse ulebika umutima kukubelengela abantu Amalembo Yamushilo, ulebafunda no kubakoselesha. Wilalekelesha ubupe ubo wapeelwe ilyo bakasesema baseseme ne bumba lya bakalamba lyakutambikepo amaboko. Ulebomba iyi milimo, ulebikako umutima epakuti bonse balemonamo ubuyantanshi muli fyonse ifyo ulebomba. Ulesakamana imibeele yobe, ulesakamana nefyo ulefunda. Ifi, efyo ulecita lyonse. Pantu nga walacita ifyo, lyena ukapusuka we mwine, elyo nabo bene abalekumfwa bakapusuka. Wilabomfya bukali pakwalulula umukalamba uwalufyanya, lelo ulemusosha ne shiwi ilisuma kwati ni bawiso. Abalumendo bena ulelanda nabo kwati ni bamunonko. Abanakashi abakalamba ulelanda nabo kwati ni banoko. Elyo abanakashi abacikashana nabo ulelanda nabo no mutima uwakaele kwati ulelanda na bankashi yobe. Ulesunga no mucinshi bamukamfwilwa ababula abakubasunga. Lelo mukamfwilwa nga alikwata abana nangu abeshikulu, basambilile ukuti icakubalilapo kulanga ubwina Lesa bwine bwine pakusakamana no kusunga aba lupwa lwabo. Muli ici emo batashisha abafyashi babo ne fikolwe fyabo, pantu ici ecisekesha Lesa. Mukamfwilwa uwakuti alifye eka, takwete nangu umo uwakumusunga, atetekelafye muli Lesa, alapepa Lesa ubwaca no bwaila, alalomba Lesa ukuti alemwafwilishako. Lelo mukamfwilwa uwakuti aishibafye ukuisansamusha, wena ninshi afwa kale, nangu acili umumi. Kanshi e fintu ulebafunda, epakuti nelyo umo ebasanga ne cilubo. Lelo uyo uushisakamana kusunga ba lupwa lwakwe, palibufi aba mu ŋanda mumwakwe, wena ninshi asangukila icisumino, abipapo no kucila uushasumina. Pakuti ulembe mukamfwilwa pa mashina ya bamukamfwilwa, kano ninshi nacila pa myaka amakumi mutanda, kabili aupilwefye ku mwaume umo epela. Elyo na bantu balamutasha pa milimo isuma. Ali nokuba umwanakashi uwakusha abana bakwe bwino, uwaishiba ukupokelela abeni mumwakwe, umuntu uwaleicefya mukutumika abantu bamushilo, uwaleyafwilisha abantu abali mu bwafya, kabili aliipeeleshe nganshi mukubomba imilimo yonse iyisuma. Lelo bamukamfwilwa abakashana bena wilabalemba amashina yabo pa mashina ya bamukamfwilwa. Pantu kuti basangukila Kristu, kumfwa ngo lunkumbwa lwakuupwa nga lwabeshila. Elyo kabili basangwa no mulandu wakonaula icilayo balaile kuli Kristu kale. Kabili kuti bayaluka abanaŋani, balaseulukafye baleti bafuma muli iyi ŋanda baya muli imbi. Lelo teici ceka, kuti basambilila no kuba abalwambo, balaibika na mu milandu ishili yabo, balalanda na pa fintu bashifwile kulandapo. Kanshi kwena ine kuti natemwapo ukuti bamukamfwilwa abakashana bena baleupwa, bakwata abana, kabili balasunga na mayanda yabo, epakuti abalwani besu belakwata apakulandila ifibi pali ifwe. Pantu bamukamfwilwa bamo balitusangukila, balekonka Satana. Nga cakuti umwanakashi uwasumina muli Kristu nakwata ba lupwa lwakwe bamukamfwilwa, afwile ukulabasunga. Tafwile kulekela ulukuta uyu mulimo wakubasunga. Epakuti ulukuta lulesungafye bamukamfwilwa abashikwete bakubasunga. Abakalamba abalebomba bwino umulimo wa butungulushi bena bafwile ukucindikwa nganshi. Palibufi nga balebombesha mu mulimo wakubila Imbila Nsuma no kufunda. Pantu Amalembo Yamushilo yatila, “Wilakaka ŋombe ku kanwa ilyo ilenyantaula pa ŋanu pakushisokola.” Kabili yatila nokuti, “Umubomfi ali nokupeelwa amalipilo yakwe.” Wilasumina ukulubulwisha umulandu bapeela umukalamba wa lukuta, kano ninshi bakambone babili nangu ukucilapo ebaleta uyo mulandu. Abo abalebikapofye ukubifya, ulebakalipila pa cinso ca bonse, epakuti bambi baletiina. Pa menso yakwa Lesa na pa menso yakwa Kristu Yesu na pali bamalaika abasalwa, ndekukonkomesha ulesunga aya mafunde. Wilaba na kapatulula nangu umucishacinani muli conse ico ulecita. Uleteka umutima pakutambalikila umuntu amaboko. Kabili uletaluka kukuikumika ku fyabubifi fya bantu bambi. Uleisunga uwakaele. Uleke ukulanwafye amenshi yeka yeka, lelo ulenwa no mwangashi panono pantu ulacula mu mala elyo na pa mulandu wa kulwalilila kobe. Abantu bamo ifyabubifi fyabo fyabafye pa bwelu, fishibikwa nelyo bashilafika kukupingulwa. Lelo abantu bambi bena ifyabubifi fyabo fyalafisama, fishibikwafye panuma. E cimo cine ne fintu ifisuma abantu bacita, nafyo fyabafye pa bwelu, lelo nangu fimo fishingeshibikwa bwino, fikasuka fikeshibikwe. Elyo abo abali abasha, bali nokulacindika bashikulwibo mu nshila shonse. Lyena epakuti kwilaba nelyo umo uwakulanda ifyamusaalula pali Lesa na pafyo tufunda. Abasha abo bashikulwibo basumina muli Kristu, tabali nakubasuula pantu ni bamunyinabo. Lelo bafwile ukubabombela bwino ukucilapo, pantu abashukila mufyo balebomba, bantu abasumina abo batemwa. Ifi fintu efyo ulefunda no kukomailapo. Onse uulelanda amafunde ayaibela, kabili akaana no kunakila amashiwi yacishinka aya Mfumu yesu Yesu Kristu na mafundisho ayakulenga ukuba umwina Lesa, ninshi aisulamofye icilumba, kabili taishiba nelyo cimo. Aliiminwa kukupaashanya ne fikansa fya pa mashiwi yafyefye. Elyo ici cena cilengafye umufimbila, ukuumana, ukubepeshanya no kutunganya ifyabipa. Cilenga na bantu abo amano yabo yashibomba bwino, ne cishinka tabacishiba, ukulaumana lyonse. Bena batontonkanya ukuti ukuba umwina Lesa ni nshila yakunonkelamo ifyuma. Kwena ukuba umwina Lesa bunonshi ubukalamba, kumfwa nga alaumfwa ukuti ifyo akwete nafimulinga. Pantu ifwe tatwaletele nelyo cimo pano calo, kabili tatwakasendepo nelyo cimo. Kanshi ifwe nga natukwata ifyakulya ne fyakufwala, nga icakukabila cimbi cinshi! Lelo abantu abafwaya ukuba abakankala bafyuma, bena bawila mu ntunko no kwikatwa ne fintu ifyabuwelewele ifingi no lunkumbwa lwakubaletelela. Elyo ifi fibaposa mukubonaula no kuloba. Pantu ukutemwa indalama e ntulo ya fibi fya misango yonse. Abantu bamo mukufwaisha indalama, basuka basangukila icisumino na mu mitima yabo mwaisula amacushi ayengi. Nomba iwe we muntu wakwa Lesa uli nokutaluka kuli ifi fintu fyonse. Ulefwaishafye bukaele pa cinso cakwa Lesa, ukupetamina Lesa, icisumino, icitemwiko, ukushipikisha, no mutembo. Ulelwa ubulwi busuma ubwa cisumino, epakushangila mu mweo wape. Ubu bwine ebo Lesa akwitileko lilya pa cinso ca bantu abengi wasosekeshe ifyo wasumina. Kanshi pa cinso cakwa Lesa uupeela umweo ku fintu fyonse, na pa cinso cakwa Kristu Yesu uwapeele bukambone pa cishinka ilyo asosekeshe pa cinso cakwa Pontio Pilato, ndekukonkomesha ukuti ulesunga aya mafunde ukwabula ukulufyanyapo nelyo cimo, mpaka bulya Bushiku ilyo Imfumu yesu Yesu Kristu ikamonekelapo. Pa nshita ikalinga Lesa umucindami, Imfumu ya maka yonse iyabafye yeka mpo, Imfumu ya bashamfumu, Kateeka wa bakateeka, akalenga ukuti Yesu Kristu akese moneka. Lesa ekafye ewakubelelela pe, tafwa. Lesa ekafye ewikala mu lubuuto ulo umuntu ashingapalamako. Umuntu nelyo umo tatala amumona kabili tekuti amumone. Uyu eo nalecindikwa, akwate na maka yakubelelela. Ameni. Ulekonkomesha abakankala mu fintu fya pano calo ukuti belaba na cilumba. Tabali nakubika isubilo lyabo mu fyuma ifi ifishibelelela. Bali nokusubila muli Lesa uutupeela fyonsefye ifitusansamusha. Ulebakonkomesha ukuti bali nokucita ifisuma. Bali nokubomba imilimo iyingi nganshi iyisuma. Bali nokuba no mutima wabukapekape, balepeelako na banabo ifyo bakwete. Mukucita ifi, bakatutila ifyuma fyabo abene, ifikaba kwati mufula uwakosa uwakwikasha umweo wabo kuntanshi. Elyo lyena bakashangila mu mweo uwaba umweo wine wine. We Timote, ulesunga bwino ico baseekesha kuli iwe. Uletaluka ku mashiwi yacilandelande ayabula ukukuma kuli Lesa, na ku fikansa fyaciwelewele ifyo abantu bamo mukuluba kwabo batila, “E mano.” Bamo basuka balufishamo ne cisumino cabo, ku mulandu wakusumina muli aya mano. Icikuuku cakwa Lesa cileba na imwe bonse. Ine Paulo, Lesa kukufwaya kwakwefye anjita ukuba umusole wakwa Kristu Yesu, antuma kukubila pa mweo Lesa atulaya ico twaba muli Kristu Yesu. Nakulembela iwe Timote umwana wandi uo natemwa. Icikuuku, uluse no mutende wakwa Lesa Tata na Kristu Yesu Imfumu yesu fileba na iwe. Ndatasha Lesa uo mombela no mutima onse uwatambalala ngefyo ifikolwe fyandi fyalecita. Ndamutasha lyonse ilyo nkwibukishako mu mapepo yandi ubwaca no bwaila. Nshilaba filamba fyobe. Kabili ndafuluka nganshi ukukumona, pakuti nkasansamuke nganshi. Ndebukisha ne cisumino cacishinka wakwata. Ici cine e cisumino nokokulu Loisi na noko Eunike bakwete. Ine ninshininkisha e cisumino na iwe wine ukwete. Kanshi e mulandu wine ndekucinkulako ukuti wikatishe ukubomfya icabupe Lesa akupeele mukutambalikilapo amaboko yandi. Pantu Mupashi Lesa atupeela tewakulenga ukuti tube no mwenso, lelo ni Mupashi wakutupeela amaka, icitemwiko, no mutekatima. Kanshi wilakwata nsoni pakuba kambone wa Mfumu yesu, nangu ukuba ne nsoni pali ine ico bamposa mu cifungo. Lelo ku maka Lesa akupeela, iwe uleibikafye pamo na ine mukucula pa mulandu wa Mbila Nsuma. Ni Lesa ewatupususha no kutwita ukuti tube abamushilo, te pa mulandu wa mulimo twacita, lelo ni pa mulandu wa cikuuku cakwe nokuti efyo umwine alefwaya. Kabili ili shuko Lesa atupeele pa mulandu wakuba muli Kristu Yesu ninshi no kutampa kwa nshita takulafika. Lelo ukwisa kwa Mupusushi wesu Kristu Yesu, ekwaisa sokolola ici. Aisa onaula imfwa, elyo ku Mbila Nsuma atusokolwela umweo no kukanafwa. Ine Lesa alinsala ukuba kabila, umusole na kafundisha wa Mbila Nsuma. Kabili ni pali uyu wine mulandu epo ndeculila ifi. Lelo nshanenuka nakalya, pantu nalishiba uo natetekelamo. Nalishininkisha nokuti wena akasunga bwino bwino ifyo aseekesha kuli ine mpaka na pali bulya Bushiku. Amashiwi yacishinka ayo nakufunda, uyekatishe, yabe icilangililo uli nokulakonka mukufunda. Uyekatishe ne cisumino ne citemwiko ifyo twakwata ico tuli muli Kristu Yesu. Ku maka yakwa Mupashi Wamushilo uwaikala muli ifwe, ulebaka ifishinka ifyo Lesa aseekesha kuli iwe. Nawishiba ukuti abantu aba mu calo ca Asia, ukubikapofye na Fugelo na Hermogene bonse balinsangukila. Lesa engakwatila aba mu ŋanda yakwa Onesifolo uluse, pantu wena imikufye iyingi alensansamusha. Elyo kabili wena taleumfwa insoni pali ico naba mu cifungo. Awe wena atile cilya afikafye mu Roma, atampa no kumfwaya mpaka asuka ansanga. Imfumu ikamubelelekofye uluse pali bulya Bushiku! Kabili iwe Timote nawishibafye bwino ifyo angafwilisheko mu Efeso. Nomba iwe, we mwana wandi ube uwakosa pa mulandu wa cikuuku ico twashukila ico tuli muli Kristu Yesu. Walyumfwa ifyo nalefunda pa menso ya bantu abengi bakambone, efyo na iwe ulefunda ku bantu abacishinka, abakuti nabo bakalefunda abantu bambi ifyo fine. Kanshi na iwe uli nokuculako pamo na ifwe nge cita cacine cine icakwa Kristu Yesu. Icita icili pakubomba, tacifwile kuiposa mu milimo ya bekalacalo, lelo cifwile ukufwayafye ukusansamusha umukalamba wa fita. Elyo umuntu uulebutuka mukucimfyanya mu lubilo, tekuti acimfye no kupoka icilambu kano alekonka amafunde yakucimfyanya. Umulimi uwabombeshe eufwile ukubalilapo ukupokako ku fisabo fyalobololwa. Utontonkanyepo pali ifyo nasosa, pantu Imfumu ikalenga ukuti wiluke pali ifyo fyonse. Uleibukisha Imbila Nsuma tufunda iyitweba ukuti Yesu Kristu alibushiwe ku bafwa, kabili ali wa mu lupwa lwakwa Davidi. Ni pa mulandu wa Mbila Nsuma, epo ndeculila no kukakwa mu minyololo kwati cipondo. Lelo amashiwi yakwa Lesa yena tayakakwa mu munyololo. Kanshi eico ndashipikisha ukucula muli fyonse pa mulandu wa basalwa bakwa Lesa, epakuti nabo bamone ukushukila ukupusuka ukwaba muli Kristu Yesu, elyo nako kuleta ubucindami bwape. Awe iyi nsoselo yacishinka iyakuti. “Nga twafwa pamo nankwe, ninshi no kwikala tukekala pamo nankwe. Nga twashipikisha mukucula, ninshi lyena tukalateeka nankwe. Nga twamukaana, ninshi lyena na ifwe akatukaana. Nga tatuli na cishinka, wena lyonse wacishinka pantu wena tekuti acite ifishaba mibeele yakwe.” Uleibukisha abantu bobe pali ifi ifintu. Ulebasokako nganshi pa cinso cakwa Lesa ukuti, tabali nakulaumana pa mashiwifye. Tacawama nelyo panono. Kabili conaulafye icisumino ca bantu abaleumfwako. Iwe, ulebombeshafye na maka yobe yonse, pakuti Lesa akushininkishe ukuti uli mubomfi uushaba na nsoni pa mulimo wakwe, kabili uufunda amashiwi yakwa Lesa ayacishinka ukwabula ukulufyanya. Uletaluka ku mashiwi yacilandelande ayabula ukukuma kuli Lesa na ku mashiwi yaciwelewele, pantu yalengafye ukuti abantu balundepo ukutaluka kuli Lesa. Amashiwi ya musango uyu yena yalunduluka kwati cilonda icishipola. Aba bantu babili Imeneo na Fileto ebafunda amashiwi ya musango uyo. Aba bantu balifuma ku cishinka. Bena balesosa abati ukushukuka kwa bafwa kwalicitika kale. Kanshi bafulunganya ne cisumino ca bantu bamo abasumina. Lelo icakuulwa pa mufula uwakosa uo Lesa aimba te cakuteletenta. Pali ici palembwa ukuti, “Lesa umwine alishiba abantu bakwe,” kabili nokuti, “Uyo onse uwasosa ukuti ndi muntu wakwa Lesa, ali nokutaluka kukubifya.” Mu ŋanda iyacindama tamubafye ifipe ifya golide ne fya silifa, lelo muba ne fipe ifya cimuti ne fye bumba. Pali ifi fipe fimo fyakubomfya ku milimo ikankala, elyo fimbi fyakubomfya lyonse. Kanshi umuntu nga aitalusha ku fibi ifyo nandilepo, lyena akaba icipe icakubomfya ku milimo ikankala. Pantu ninshi naituula kuli Lesa, ali nomba icibombelo cakubomfya Imfumu ku milimo yonse isuma iyo ilefwaya ukubomba. Uletaluka ku lunkumbwa lubi ulwa mu bulumendo. Kabili pamo na bantu abamitima iyakaele abakuuta Lesa ukuti alebafwilisha, na iwe uli nokufwaisha ukuba uwakaele pa cinso cakwa Lesa, uwacisumino icitemwiko ne cumfwano. Lelo iwe uletaluka ku fikansa fyabupuba no buwelewele. Walishiba ukuti ifi filengafye ukulaumana. Umusha wa Mfumu wena tafwile kulaumana na bantu. Afwile ukuba uwamutembo kuli bonse, kafundisha umusuma kabili uwamutekatima. Ali nokuba no mutembo mukwalulula abantu abalekanya ifyo alebeba. Pantu limbi kuti Lesa abalenga ukulapila, basuka baishiba icishinka. Awe lyena elyo amano yakabwela, bakapusuke na ku citeyo cakwa Ciwa umo abekete no kulakonka ifyo alefwaya. Uli nokwishiba ukuti mu nshiku shakupelekeshako mukaba inshita ishabipisha. Abantu bakalaisakamanafye abene, bakatemwisha ifyuma, abamataki, kabili abaitutumuna. Bakaba abansele, abashumfwila abafyashi, abashitasha kabili abashili bamushilo. Bakaba abantu ababula icitemwiko, ababula uluse, ababepeshanya, abashatekanya, abakali kabili abapata ifisuma. Bakaba abantu abashili bakucetekela, abashisakamana nelyo cimo, abaisulamo icilumba, abatemwa ifyakuisansamusha ukucila ukutemwa Lesa. Bakalamoneka kwati bantu abapetamina Lesa, lelo mu cacine bakasuula na maka ayaba mukuba umwina Lesa. Uletaluka ku bantu ba musango uyo. Bamo pali aba bantu bengila mu mayanda ya bantu no kunasha abanakashi abashashipa. Aba banakashi bantu batitikishiwa no bubi bwa fyabubifi fyabo, kabili bantu basendwa no lunkumbwa ulwa misango yonse. Aba banakashi balafwaya ukusambilila lyonse, lelo tabakatale abeshiba icishinka. Nga filya Yanesi na Yambulesi bakeenye Mose efyo aba bantu nabo bakaana icishinka. Aba bantu amano yabo tayabomba bwino kabili icisumino cabo cafyefye. Lelo tabakaye patali nakalya, pantu umuntu onse akamona ukuti fiwelewele fya bantu. Ifyo fine efyacitike na kuli Yanesi na Yambulesi. Nomba iwe Timote walishiba ifyo mfunda, imyendele yandi, nefyo mfwaya mu bumi bwandi. Walishiba icisumino candi, ifyo naba no mutekatima, icitemwiko candi nefyo nshipikisha. Walishiba nefyo abantu bancusha na mafya yandi. Iwe walishiba fyonse ifyancitikile, na macushi ayabipisha ayo bancushisheko mu Antioki, Ikonia na mu Lisitila. Lelo Imfumu yalimpokolweleko kuli ifi fyonse. Mu cine umuntu onse uwaba muli Kristu Yesu, uufwaya ukwikala ngo muntu wakwa Lesa, abantu bakamucusha. Lelo abantu babi na baitunga ukuba ifyo bashaba, bena bakacililakofye ukubipa, balebepaika bambi no kuibepaika abene. Lelo iwe ukonkanyepofye ukukonka ifyacishinka wafundwa kabili ifyo washininkisha nganshi. Pantu walishiba na bakafundisha abakufundile. Kabili uleibukisha ukuti ukufumafye ku bwaice, walishiba Amalembo Yamushilo, ayafwile ukukupanda amano ayakulenga ukuti ku cisumino wakwata muli Kristu Yesu ukapusuke. Amalembo Yamushilo yonse yena mashiwi yakwa Lesa. Kanshi kuti wayabomfya pakufunda pa cishinka, pakwebaula abaluba, pakwaluluka abali mu filubo, na pakufunda ifyo abantu bali nokuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Eico kanshi Amalembo Yamushilo yalafwa umuntu wakwa Lesa ukuti akwate fyonse ifyo alekabila pakuti akwate amaka yakubomba umulimo usuma uwa musango onse. Ine ndekukonkomesha pa cinso cakwa Lesa na pa cinso cakwa Kristu Yesu uukabwela kukuputula imilandu ya bomi na bafwa, kabili pantu akesa moneka no kuteeka nge Mfumu. Eico ndekukonkomesha nganshi ukuti ulebila amashiwi yakwa Lesa. Ulekomailapo ilyo cilingile nelyo cishilingile line. Ilyo ulefunda, ulebakalipila, uleyalulula abali mu cilubo, kabili ulebakoseleshako, lelo ulecita ifi no mutekatima. Ala inshita ikesa ilyo abantu tabakalefwaya ukumfwa amafunde yacine cine. Lelo bakalakonkafye ifyo balefwaya abene. Bakaikolonganikila bakafundisha abengi abakubeba ifyo abene bafwaya ukumfwa. Bakaleka ukukutika ku fyacishinka, elyo bakalesakamana ukumfwa ku milumbe. Lelo iwe uleba uwatekanya inshita yonse. Wilatiina kucula, ulebombafye umulimo wakubila Imbila Nsuma, kabili ulebomba no mulimo onse ngo mubomfi wa Mfumu. Ine nomba ndetuulwa nge cakunwa icaitilwa pelambo. Kabili inshita naifika iyakufuma pano calo. Nindwa ubulwi ubusuma, nimbutuka ukufika na ku mpela, kabili nalisunga icisumino. Nomba icilambu bapeela abantu abakaele pa cinso cakwa Lesa cilempembela. Ici cilambu ni Mfumu iyiputula imilandu no mulinganya ikampeela pali bulya bushiku. Elyo kwena tekuli ine neka, lelo na kuli bonse abalolela ukuti ikamoneke. Ukeshe na maka yobe yonse ukwisa bwangu kuli ine. Pantu Demasi wena alisendwa ne fya calo cino, alinsha, aya na ku Tesalonika. Keleseni aliya ku Galatia, elyo Tito nao ku Dalamatia. Ndifye na Luka epela. Ukabuule Mako, ukese nankwe, pantu wena kuti alangafwako mu mulimo wandi. Tukiko eo natuma ku Efeso. Ilyo ukalaisa, ukandetele ne cakufimbana candi ico nashile mu Troa kuli Kapo. Ukandeteleko ne fitabo, na shilya mpapa ishalembwapo wikasha iyoo. Alekisanda, kafula wa fyela ancitile icabipa nganshi. Imfumu eikamukanda pali ifyo acita. Uli nokucenjela kuli uyu muntu, pantu wena akoselepofye nganshi pakukaanya amafundisho yesu. Umuku wapakubala ilyo nalelubulula, tapali nelyo umo uwakumpokololako, bonse balindekeleshe. Ndelombafye ukuti Lesa ekabapeela mulandu pali ici. Lelo Imfumu yali na ine, yampeele na maka pakuti mone ukubila amashiwi yonse aya Mbila Nsuma, pakuti na Benafyalo bonse bayomfwe. Kanshi epakupusuka kukupingwilwa ukufwa. Imfumu yakulampokololako ku fibi fyonse bengancitila, kabili eikansenda no kumfisha umutuntulu mu Bufumu bwaiko ubwa mu mulu. Imfumu nailelumbwa pe na pe! Ameni. Ndeposhapo Prisila na Akwila na ba mu ŋanda yakwa Onesifolo. Elasto ashele mu Kolinti, elyo Tulofimo wena namushile mu Mileto, pantu alilwele. Weshe na maka yobe yonse ukwisa ilyo inshita yampepo tailafika. Yubulo, Pudensi, Linusi na Kilaudia pamo pene na bamunyinefwe bonse balemuposha. Imfumu ileba na iwe. Icikuuku cakwa Lesa cileba na imwe bonse. Ine ne ulelemba nine Paulo, umusha wakwa Lesa, kabili ndi musole wakwa Yesu Kristu. Ine nalisontwa no kutumwa kukwafwilishako abasalwa bakwa Lesa mu cisumino cabo, elyo no kubatungulula kukwishiba icishinka icaba mu bwina Lesa. Neci cishinka cashintilila pesubilo lyakushukila umweo wape. Ni Lesa uushibepa, ewatulaile uyu mweo kale ilyo ne nshita tailabako. Asokolwele ifi mu mashiwi yakwe pa nshita iyalingile. Lesa Umupusushi wesu ewankonkomeshe no kumpeela uyu mulimo wakubila aya mashiwi. Nakulembela iwe Tito, we mwana wandi icine cine mu cisumino ico iwe na ine twakwata. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Tata no Mupusushi Yesu Kristu fileba na iwe. Ico nakushilile mu Kiliti ni pakuti ushale walungika ifintu fyonse ifilefwaikwa ukulungika, elyo no kusonta abakalamba ba nkuta mu misumba yonse. Uleibukisha ifyo nakwebele. Umukalamba afwile ukuba umuntu uwabula umulandu. Afwile akwatefye umukashi umo na bamwane bafwile ukuba abantu abasumina, kabili abashili bampundililwa ku fyabukakashi nangu bucintomfwa. Apo kangalila angalila umulimo wakwa Lesa, tafwile kuba na mulandu. Kabili elaumya maka yakuteeka, nangu ukuba uwacipyu, nangu ukuba cakolwa, nangu uwalubuli, nangu uukonkelela ulunkumbwa lwa ndalama. Ali nokuba umuntu uwaishiba ukupokelela abeni, kabili uwatemwa ukucita ifisuma. Ali nokuba umuntu uwatekanya, uufwaya lyonse ukucita ifyalungama, uwakatiina kuli Lesa, kabili uwa misango isuma. Afwile ukusunga bwino nganshi amashiwi yacishinka ayo afundwa, epakuti alekoseleshako bambi mukubafunda amafunde yacine cine, elyo kabili no kulanga ifyo baluba abo abaleyakaanya. Pantu eko balifye abengi abasangukila Lesa, abalelanda ifyaciwelewele no kubepaika abantu. Abengi pali aba, bena Kristu abafuma ku mipepele ya Bayuda. Aba bantu bena uli nokubalesha, pantu baleonaulafye icisumino mu ndupwa sha bantu mukufunda ifyo bashifwile kufunda. Kabili balecita ifyo ku mulandu wakufwayafye ukunonka indalama. Umwina Kiliti fye umwine, umo pali bakasesema wabo, ewasosele ati, “Abena Kiliti lyonse balandafye ifyabufi, fiswango ifibi, banaŋani, kabili abafunuka.” Kanshi ifyo alandile fyacishinka. Eico iwe uli nokubakalipila nganshi, pakuti bakwate icisumino cacine cine. Kabili baleke no kulakonkelela ifya mu milumbe ya Bayuda na mafunde ya bantu abasuula icishinka. Ku bantu abakaele takwaba icabakowesha. Lelo ku bantu abaobelwa mukubifya na mukukanasumina, bena fyonse fyakubakowesha, pantu kampingu wa mitima yabo na mano yabo fyalikowela. Bena basosa ukuti balishiba Lesa, lelo ifyo bacita filakaana ici. Bantu abalupato, kabili ni bacintomfwa, tekuti bacite icisuma nelyo cimo. Lelo iwe ulefunda ifyakuti tafipusene na mafunde yacine cine. Ulefunda abaume abakalamba ukuti bali nokuba abantu aba misango isuma, abamano, kabili abatekanya. Tabali nakunenuka mu cisumino, mu citemwiko, na mukushipikisha. Eifyo fine ulefunda abanakashi abakalamba ukuti baleba ne misango nga banakashi abapetamina Lesa. Tabali nakuba ababepeshanya nangu ukuba abasha ba bwalwa. Bali nokulafunda ifintu ifisuma. Epakuti balefunda abanakashi abacikashana ukulatemwa abalume babo na bana babo. Kabili epakuti baleba abatekanya, abakaele, abasunga amayanda yabo bwino, abamutembo, abacumfwila ku balume babo, epakuti pelaba nelyo umo uwakulanda ifibi pa mashiwi yakwa Lesa. Eifyo fine na balumendo nabo, ulebacincisha ukuba abatekanya. Muli fyonse iwe wine uleba icilangililo kufyo ulecita. Ulebikako amano no kufunda ne cishinka. Ulebomfya amashiwi ayasuma ayakuti teti pabe uwakuyasusha. Epakuti abalwani bobe baleikatwa ne nsoni, ico bafilwa ukukwata ifibi ifyakulanda pali ifwe. Abasha balenakila bashikulwibo no kulabasansamusha mu fintu fyonse. Tabali nakulabakaanyapo nelyo cimo ilyo balelanda, nangu ukubebila ifintu. Lelo bafwile ukuilanga ukuti bantu abasuma lyonse, kabili bantu abalingile ukucetekelwa. Epakuti fyonse ifyo balecita fileleta umucinshi ku fifundwa pali Lesa Umupusushi wesu. Pantu Lesa alisokolola ku bantu bonse icikuuku cakwe icakupusukilamo. Ici cikuuku citufunda ukuleka imikalile ishili ya bwina Lesa no lunkumbwa lwa fya pano calo. Citufunda ukwikala pano calo abatekanya, abololoke, kabili abapetamina Lesa, ilyo tulelolela no kusubila ne nsansa ukwisa ukwacindama ukwakwa Lesa Mukulu kabili Umupusushi wesu Kristu Yesu. Kristu Yesu aliileka ilambo umwine pakuti atulubule ku bubi bwesu bonse, tube abakaele. Epakuti tubefye abantu bakwe, abasakamana ukucita ifisuma. Kanshi ifi efyo uli nokufunda. Ulebomfya amaka yobe yonse wapeelwa mukucincisha no kukalipila abalekumfwa. Wilaleka nelyo umo ukuti akusuule. Ulecinkula abena Kristu ukuti bali nokunakila bakateeka na ba mu buteko. Bali nokubabeela, elyo nokuipekanya ukubomba imilimo yonse isuma. Ulebeba tabali nakwamba umuntu nelyo umo nangu ukulaumana, baleba abamutembo elyo kabili abamucinshi ku bantu bonse. Na ifwe pa nshita imo twali ifiwelewele, ficintomfwa kabili abalubantika. Twateekelwe ubusha no lunkumbwa lubi na ku fyakuisansamusha ifya misango misango. Ubumi bwesu bonse bwalifye mukubifya na mu mufimbila, bambi nga batupata na ifwe twalebapata. Lelo ilyo uluse lwakwa Lesa Umupusushi wesu ne citemwiko cakwe ku bantu fyasokolweke, elyo Lesa atupuswishe. Tatupuswishe ico ifwe fwe bene twacitile ifintu fimo ifisuma, lelo ni pa mulandu wa luse lwakwefye. Pantu atupuswishe ilyo Mupashi Wamushilo atusambile pakuti tufyalwe cipya cipya, nokutulenga ukuba no mweo upya. Pantu Lesa alitufumfumwina Mupashi Wamushilo pa mulandu wakwa Yesu Kristu Umupusushi wesu. Acita ifi, pakuti ku cikuuku cakwe tumone ukuba abakaele pa cinso cakwe, elyo no kushukila umweo wa pe uo tusubila. Aya mashiwi yacishinka. Ine ndefwaya ukuti ulekomailapo nganshi pali ifi fintu, epakuti abasumina muli Lesa balesakamana ukulacita imilimo isuma. Ifi fintu, fisuma kabili ifyakwafwa abantu. Lelo iwe uletaluka ku fikansa fyaciwelewele, ifya pa mashina ya fikolwe, kukuumana na kukulwila pa mafunde yakwa Mose. Ifi fintu fyafyefye, tafibomba nelyo cimo. Umuntu uulenga ukupusana, umusokeko pafyo alecita imiku ibili. Elyo lyena umusuulekofye. Nawishiba ukuti umuntu wa musango uyo alifulungana, ne fyabubifi fyakwe filamushinina umwine ukuti alalufyanya. Ilyo nkatuma Atema nangu Tukiko kuli iwe, ukeshe na maka yobe ukwisa ku Nikapoli, pantu eko mpingwile ukwikala mu nshita yampepo. Weshe na maka yobe yonse ukwafwilisha Sena, fundi wa mafunde mu calo, na Apolo pakuti bakatampe ubulendo bwabo. Ukamone ukuti bakwata fyonse ifyo balekabila. Abantu besu bali nokusambilila ukubomfya inshita yabo mukucita imilimo isuma, epakumona ukwafwilishako abalekabila icine cine. Kabili epakumwenamo ifyo balekabila abene. Bonse abo tuli nabo kuno balekuposha. Uposhepo bonse abatutemwa pa mulandu wa cisumino. Icikuuku cakwa Lesa cileba na imwe bonse. Ine Paulo, ndi mu cifungo pa mulandu wakwa Kristu Yesu. Tuli na munyinefwe Timote. Twakulembela iwe Filemoni, we mutemwikwa wesu kabili umubomfi munensu. Twalembela uyu kalata na ku lukuta ululongana mumobe, na kuli nkashi yesu Afia, na Akipo uulwa ubulwi bwa Mfumu pamo na ifwe. Icikuuku no mutende wakwa Lesa Shifwe na Yesu Kristu Imfumu yesu fingalaba na imwe. We munyinane Filemoni, ine ndatasha Lesa wandi lyonsefye ilyo ndekupepelako. Pantu ndeumfwa palwa citemwiko cobe ne cisumino wakwata mu Mfumu Yesu na ku bamushilo bonse. Ine mpepa ukuti ukwampana kwesu mu cisumino, kukalenga ukuti tumfwikishe ifisuma fyonse ifyo twashukila mu bumi bwesu ico twaampana na Kristu. We munyinefwe, icitemwiko cobe calindetela insansa no kunkoseleshako, pantu nausansamusha abamushilo. Kanshi eico apo uli munyinane muli Kristu, kuti napama ukukweba ifyo ufwile ukucita. Lelo pa mulandu wakuti nalikutemwa, awe nalakupapatafye. Ine ne Paulo ne mukote, kabili ndi mu cifungo pa mulandu wakwa Kristu. Kanshi ndekupapata pa mwana wandi Onesimo, uo nafyele muno mwine mu cifungo pakumuleta mu cisumino. Kale talekubombela nelyo cimo, lelo nomba aletubombela, iwe wine na ine. Ndemubwesesha kuli iwe, uo natemwa no mutima wandi onse. Kwena nalefwaya ukuti tuleikala nankwe kuno, pakuti alengafwilishako mu cifulo cobe ilyo ncili mu cifungo pa mulandu wa Mbila Nsuma. Lelo kwena nshalefwaya ukucita nelyo cimo ukwabula iwe ukuti usuminishe. Lelo nalefwaya ukuti wangafwilishako kukutemwafye kobe, ukwabula ukupatikishiwa. Nalimo ico Onesimo afumine kuli iwe pa nshita inono, ni pakuti ilyo abwela, ukaleikala nankwe inshita yonse. Nomba tali mushafye epela, lelo nacilapo nganshi pa musha. Ine, ni munyinane uo natemwa. Ine nalimutemwa nganshi, palibufi iwe taukamutemwa no kucilapo, apo muntu munobe kabili uo mwampana nankwe mu Mfumu! Eico, iwe nga utila ine ndi mubomfi munobe, kanshi umusekelele nga filya fine wingansekelela. Nga alikulufyanyapo cimo, nangu alikongolapo cimo kuli iwe, ukandipilishe. Ine wine Paulo nalalemba no kuboko kwandi ukuti, NKAKULIPILA. Lelo nshili nakukucinkulako ukuti inkongole shobe kuli ine, mweo obe we mwine uwa bwina Kristu. Kanshi we munyinane, apo twaampana ne Mfumu, nakupapata ncitila ico ndelomba. Ala nsansamushako, ndi munonko muli Kristu. Ine ilyo ndelemba ifi, nincetekela ukuti ukacita ico ndekulomba. Kabili ninjishiba nokuti ukacita ne ficililepo. Elyo na cimbi nici, umpekanisheko umuputule. Pantu ndesubila ukuti Lesa akomfwa amapepo yenu bonse, kabinge akambwesesha na kuli imwe. Epafula, uo tuli nao mu cifungo pa mulandu wakwa Kristu Yesu, alekuposha. Mako, Alistako, Dema na Luka, ababomfi banandi, nabo bakuposha. Icikuuku ca Mfumu Yesu Kristu cileba na imwe bonse. Kale Lesa atumine bakasesema, ebalelanda amashiwi yakwe ku fikolwe fyesu mu misango iyingi, kabili pa nshita ishalekana lekana. Nomba muli ishi nshiku shakupelekeshako, alituma Mwane uwatulandila amashiwi yakwe. Ni ku maka yakwa Mwane, Lesa abumbila ifintu fyonse. Uyu wine Mwane eo Lesa asonta ukuti pakulekelesha akabe e mwine wa fintu fyonse. Eo ukubengeshima kwa bucindami bwakwa Lesa kumonekelamo. Kabili aba e cata cakwa Lesa icapwililika. Eulenga nokuti ifintu fyonse fikonkanye ukubapo ku maka ye shiwi lyakwe. Ilyo apwile umulimo wakufumisha abantu ifyabubifi, elyo aya ikala mu mulu lubali lwa ku kulyo kwakwa Lesa uwa maka yonse. Mwana Lesa alicila apakalamba pali bamalaika, nga filya fine ishina Lesa amupeele lyacila pa mashina yabo. Pantu Lesa tatala ebapo umo pali bamalaika ati, “Iwe uli mwana wandi, ilelo naba wiso.” Nangu ukulanda pali malaika umo ati, “Ine nkaba wishi, nao akaba umwana wandi.” Kabili pakuleta Umwana wakwe ibeli muno calo, Lesa asosa ati, “Bamalaika bonse abakwa Lesa bali nokumupepa.” Lelo pali bamalaika bena, Lesa asosa ati, “Apanga bamalaika bakwe imyela na babomfi bakwe imingu sha mulilo.” Lelo pali Mwane pena, Lesa atila ati, “Icipuna cobe icabufumu, we Lesa, cabelelela pe na pe! Ne nkonto ya bufumu bobe ni nkonto yamulinganya. Watemwa ifintu ifyalungama, wapata ububifi. Kanshi eico Lesa, Lesa obe akusalila pa babiyo bonse, no kukusuba amafuta yansansa.” Kabili atila nokuti, “Niwe, we Mfumu, wabumbile icalo pa citendekelo, na maboko yobe yene eyapanga imyulu. Fyena fikaloba, lelo iwe ukabelelela pe. Fyena fikasapuka nge cakufwala. Ukafifunga kwati mwingila, ukafifuula kwati ni filya bafuula ifyakufwala. Lelo iwe lyonse wabafye umo wabela, kabili ne myaka yobe tayakapwe nakalya.” Lesa tatala alanda kuli umo pali bamalaika bakwe ati, “Ikala ku kulyo kwandi, mpaka abalwani bobe nkabacite apakunyanta amakasa yobe.” Kanshi bamalaika finshi? Bamalaika mipashi iyibombela Lesa, kabili eyo atuma kukwafwa abantu abali nokupusuka. Kanshi eico tuli nokuposako amano nganshi kuli fyonse ifyo twaumfwa, epakuti twikesa sendwa na fimbi. Amashiwi bamalaika balandile, yali yacishinka. Elyo na onse uushaleyakonka nangu ukuyabeela, alekandilwapo ukulingana ne cilubo cakwe. Nga kanshi ifwe kuti twafulumukila kwi, nga twasuula ipusukilo ilyakula ifi? Imfumu iyine eyabalilepo ukubila pali ili ipusukilo, elyo abo baumfwileko baishile landa kuli ifwe no kutushinina ukuti lyacishinka. Kabili Lesa alibeminine bukambone ku fishibilo na ku fipeshamano ifya misango ne misango na ku finjelengwe alecita, elyo na pakubapeela ubupe bwakwa Mupashi Wamushilo ngomo alefwaila. Lesa tasonta bamalaika ukuba bakateeka ba calo icili nokwisa, ico tulelandapo. Lelo umo, pamo asosa ati, “Ngo muntunse wanshi uwakuti ulemutontonkanyapo? Umwana wa muntu nao wanshi uwakuti ulesakamana? Pa kashita akanono wamulengele ukuti abe uwacepapo pali bamalaika. Wamufwikile icisote cabufumu icamucinshi no bucindami. Elyo walenga na fyonse ukulamukunkwila.” Apo Lesa kanshi acita umuntu kateeka wa fintu fyonse, kanshi tapaba nelyo cimo ico umuntu ashateeka. Lelo pali nomba tatumona ukuti umuntu ateeka ifintu fyonse. Lelo uo tumona ni Yesu, uo pa kashita kanono Lesa amulengele ukuti abe uwacepa pali bamalaika, epakuti ku cikuuku cakwa Lesa, Yesu afwilile umuntu onse. Nomba tumona Yesu ukuti pali ico atufwilile bamufwika icisote cabufumu ica mucinshi no bucindami. Kanshi Lesa uubumba ifintu fyonse kabili uo fyonse fibombela, alilungike pakulenga ukuti Yesu ku macushi aculile abe uwapwililika, epakuti alete bamwane abengi kukukwatako ubucindami bwakwe. Pantu ni Yesu eka eulenga abantu ukupusuka. Yesu eusangulula abantu ukubafumya ku fyabubifi fyabo. Elyo umwine wine na bantu bene abasangululwa, bonse Shibo umo wine. Kanshi eico takwata nsoni shakubeta, bamunyina. Asosa kuli Lesa ati, “Nakulashimikila bamunyinane peshina lyobe, nakulakulumbanya mu lukuta.” Kabili atila nokuti, “Ni muli Lesa emo nakulatetekela.” Kabili asosa nokuti, “Moneni epo ndi, ine pamo na bana abo Lesa ampeela.” Apo abo eta abana, bantu ababa no munofu no mulopa, kanshi Yesu nao ayalwike ngefyo baba, aba umuntu. Acitile ifi, pakuti ku mfwa yakwe onaule Ciwa, uwakwata amaka pa mfwa. Elyo kabili epakuti alubule bonse abali abasha mu bumi bwabo bonse pa mulandu wakutiina imfwa. Pantu kwena calishibikwafye bwino ukuti te bamalaika Yesu afwilishako, lelo ba mu lupwa lwakwa Abrahamu. Eico kanshi Yesu ali nokwaluka ukuba nga bamunyina muli fyonse. Lyena epakuti abe Shimapepo mukalamba uwacine cine kabili uwaluse mukubombela Lesa wakwe, pakuti afute pa fyabubifi fya bantu. Apo Yesu umwine alitunkilwe no kucula, kanshi nomba kuti ayafwa bonse abaletunkwa. Kanshi bamunyinane, mwe bamushilo, imwe ni Lesa ewamwita! Imwe mulebika amano pali Yesu, umusole kabili Shimapepo mukalamba wa mu cisumino cesu. Ali uwapetamina Lesa uwamusontele ukubomba uyu mulimo, nga filya Mose ali uwapetama mu milimo yonse iya mu ŋanda yakwa Lesa. Umuntu uwakuula iŋanda alacindikwa ukucila ne ŋanda ine. Efyo fine Yesu nao aliba nokucindikwa apakalamba ukucila Mose. Cacine, iŋanda yonse uukuula muntu, lelo uwapanga fyonse ni Lesa. Mose ali uwapetama mukubomba imilimo yonse mu ŋanda yakwa Lesa. Kabili ali kambone wa fintu Lesa ali nokwisa landa kuntanshi. Lelo Kristu wena apo ni Mwane, apetaminafye pakusunga iŋanda yakwa Lesa. Nifwe iŋanda yakwa Lesa, kulila twaikatisha ukukoselela no kutetekela mufyo tusubila. Kanshi Mupashi Wamushilo asosa ati, “Lelo line, nga mwaumfwa ishiwi lyakwa Lesa, mwiumalala mitima, nga filya bacitile ilyo bansangukile, pa nshita batunkilwe ilyo bali mu matololo, ilyo ifikolwe fyenu fyalenjesha no kunsonsomba, nangu pa myaka amakumi yane fyamwene ifyo nalecita. Kanshi eco nafulilwe ilya nkulo, nasosa nokuti, ‘Aba bantu tababika mitima yabo pakungumfwila. Kabili tabaishiba nefyo mfwaya.’ Kanshi nalifulilwe, nalapile no mulapo nati, ‘Tapakabe nelyo umo uwakwingila mu ncende yandi iyakutuushamo.’ ” Mwe bamunyinane, mulecenjela, peba nelyo umo pali imwe uwa mutima ubi, kabili uwabula icisumino icakuti aifumya na kuli Lesa wamweo. Mulekoseleshanya cila bushiku ilyo baleti, “Ni lelo,” epakuti nelyo umo pali imwe eumalala mutima no kubepwa no bubifi. Pantu ifwe twalyampana na Kristu, kumfwa nga twaikatilila pa maka mukutetekela kwine twakwete ukufumafye pakutampa pene, mpaka na ku mpela. Ngefyo calembwa ukuti, “Lelo line nga mwaumfwa ishiwi lyakwa Lesa, mwiumalala mitima nga filya mwacitile ilyo mwasangukile Lesa.” Bantu nshi baumfwile ishiwi lyakwa Lesa, kabili bamusangukila? Bantu bonse balya Mose afumishe mu Egupto. Nga ni bani balya Lesa afulilwe pa myaka amakumi yane? Bantu balya ababifishe ne fitumbi fyabo fyashele mu matololo. Ni bani Lesa alelandapo ilyo alapile no mulapo ati, “Tapakabe nelyo umo uwakwingila mu ncende yandi iyakutuushamo,” bushe teabo bakeene ukubeela? Kanshi twamona ukuti, ico abo bantu bafililwe ukwingila, nico bashasumine. Nomba apo icilayo cakutuusha ico Lesa alandapo epo cicili, kanshi natucenjele pakuti nelyo umo ekafilwa ukupokelela ukutusha batulaya. Pantu na ifwe twalyumfwa Imbila Nsuma, nga filya fine nabo baumfwile. Balyumfwile amashiwi ya Mbila, lelo tayababombele nelyo cimo, pantu nangu baumfwile, tabaipokelele ne cisumino. Apo ifwe twasumina, tulengila mu ncende yakutuushamo. Efyo Lesa asosa ukuti, “Nalifulilwe, elyo nalapile no mulapo nati, ‘Tapakabe nelyo umo uwakwingila mu ncende yandi iyakutuushamo.’ ” Asosele ifi nangu umulimo wakwe wapwilefye ukufuma ilyo abumbile icalo. Pantu pamo calembwa palwa bushiku bwalenga cine lubali ukuti, “Mu bushiku ubwalenga cine lubali Lesa alituushishe, aleka imilimo yakwe yonse.” Uyu wine mulandu, aliulandapo nakabili ati, “Tapakabe nelyo umo uwakwingila mu ncende yandi iyakutuushamo.” Bamo kwena balengila mu ncende yakutuushamo. Lelo ababalilepo ukumfwa Imbila Nsuma tabaingile mu ncende yakutuusha, pantu balikeene ukubeela. Ici ecalenga ukuti Lesa asale ubushiku bumbi, ubwitwa “Lelo line.” Ilyo papitile inshita iyitali, elyo Lesa aishile eba Davidi ukulanda nga mulya mwine amashiwi tulumbwile kale yasosa ukuti, “Lelo line nga mwaumfwa ishiwi lyakwa Lesa, mwiumalala mitima.” Nga cakuti Yoshua alipeele abantu incende yakutuushamo iyo Lesa abalaile, ninshi Lesa nga taishile landa nakabili pa bushiku bumbi. Kanshi emukutila ukutuusha kwa pe Sabata kwashalilafye abantu bakwa Lesa. Pantu uwaingila mukutuusha uko Lesa alaile, ninshi aleka ukubomba umulimo wakwe, nga filya Lesa alekele ukubomba umulimo wakwe. Kanshi natulebombesha na maka yesu yonse pakuti twingile mu ncende yakutuushamo. Lyena epakuti umo pali ifwe ekafilwa nga filya bena bafililwe ico bashalebeela. Ishiwi lyakwa Lesa lyamweo, kabili libomba na maka. Lyalitwa ukucila no lupanga ulwatwa kubili. Lilapitilila icakuti lyalekanya umweo no mupashi, lyalekanya no mwasuntanina amafupa ku bufyompo. Lilapelulula ififwaya ne fitontonkanya umutima wa muntu. Tapaba nelyo cimo icafisama ku cinso cakwa Lesa. Ifibumbwa fyonse fyabafye pa lwalala, fyonse alafimona na menso yakwe. Kabili ni kuli uyu eko twaba nokulubulula pali fyonse ifyo tucita. Kanshi natuleikatilila pa maka ku cisumino cesu ico twasuminamo. Pantu twalikwata Yesu, Mwana Lesa, Shimapepo mukalamba uwacindamisha uwapula mu myulu, aba na pa cinso cakwa Lesa. Shimapepo wesu mukalamba tewakuti afilwe ukumfwa uluse pa bunasha bwesu. Lelo Shimapepo wesu mukalamba twakwata, untu nao atunkilwe mu misango yonse nga ifwe, lelo wena tabifishe. Kanshi natulepalama ku cipuna cakwa Lesa ukwaba icikuuku, ukwabula ukutwishika. Kulya eko twingapokelela uluse no kusanga icikuuku icakutwafwilisha pa nshita tulecikabila. Shimapepo mukalamba onse asalwa ukufuma pakati ka bantu. Kabili asontwa ukulaimininako abantu muli fyonse ifilolele kuli Lesa, ukulaleka amalambo no kutuula imituulo pa mulandu wa fyabubifi. Apo umwine nao alomfwa ubunasha mu misango iyingi, kanshi kuti aba uwamutembo ku balecita ifyo bashishibe na ku balelufyanya. Apo nao alomfwa ubunasha, kanshi ali nokulaleka amalambo te pa mulandufye wa fyabubifi fya bantu, lelo na pa mulandu wa fyabubifi fyakwe umwine. Tapaba nelyo umo uuibuulila umwine uyu mucinshi wakuba Shimapepo mukalamba kanofye uo Lesa aita, nga filya aitile Aroni. Cimo cine, na Kristu wine taibuulilefye umwine umucinshi wakuba Shimapepo mukalamba. Lelo ni Lesa uwamwebele ati, “Iwe uli mwana wandi ilelo naba wiso.” Elyo pambi napo Lesa asosele ati, “Iwe uli shimapepo wape, muli bushimapepo bwakwa Melikisedeki.” Ilyo Yesu acili pano calo, alepepa no kupapata Lesa mukukuuta ne filambapo, ico ewali na maka yakumupususha ku mfwa. Ico ali uwaicefya no kupetamina Lesa, Lesa alyumfwile amapepo yakwe. Yesu nangu ali ni Mwana Lesa, asambilile ukunakila Lesa ku macushi alecula. Ilyo asukile aba uwapwililika, ayalwike intulo ye pusukilo lya pe na pe kuli bonse abamunakila. Lesa nao epakumusonta ukuba Shimapepo mukalamba, muli bushimapepo bwakwa Melikisedeki! Pali uyu mulandu tulipo ne fyakulanda ifingi, lelo cintu icayafya ukumulondolwela, pantu mwalikosa imitwe, tamumfwa bwangu. Kwena pa nshita ino nimwe mufwile ukuba bakafundisha, lelo ukufika na nomba mucili mulekabila uwakumufunda ifyakutampilakofye ukwishiba pa mashiwi yakwa Lesa. Mu nshita yakulalya icakulya icikosele, imwe mpaka na nomba mucili muleonka ibele. Umuntu uucili aleonka ibele, ninshi acili akanya, talati eshibe ukusala ifili bwino ne fishili bwino. Abalya icakulya icakosa bakalamba, pantu bena mukubomfya ifi fintu, basuka baishiba ukusobolola ifisuma ne fibi. Kanshi natubale tushe ifyo twasambilile pali Kristu ilyo twatampile, tubikefye amano pakwishiba amafunde ayalingile abakalamba. Twibwekeshapo nakabili amafundisho ayaba ngo mufula, ayakulapila no kutaluka ku fintu ifituletela imfwa na palwa kusumina muli Lesa. Kabili twilabwekeshapo ukufunda palwa kubatishiwa, palwa kutambalikila amaboko, elyo na palwa kushukuka kwa bafwa na pakupingulwa kwa bantu bonse ukwakupelekeshako. Kanshi ifi efyo tuli nokucita, nga Lesa alefwaya. Bushe abantu abasuula ku cisumino cabo, kuti bababwesha shani nakabili kukulapila? Aba bantu kale bali mu lubuuto lwakwa Lesa, bantu abalyako na ku bupe ubwafuma ku mulu, kabili bantu abapokelelako na Mupashi Wamushilo. Aba bantu bena balyumfwako ifyo amashiwi yakwa Lesa yawama kabili balyumfwako ne fya pa maka ya nshita iyileisa. Elyo nomba balisangukila icisumino cabo! Kanshi tekuti cibombe icakubabwesha nakabili. Pantu bena nakabili baletanika Umwana wakwa Lesa, no kulamusebanya pa lwalala. Lesa eupaala umushili apo imfula iloka libili libili, wakusha ne filimwa pakuti abo abalimine balefibomfya. Lelo umushili uumesha imyunga na bacilasa, wena wafyefye ulifye mukuya mwishamo lyakutipwilwa. Na pakulekelesha bakaocafye no mulilo. Lelo bacibusa bandi nangu twalanda ifi, pali imwe twalishininkisha. Twalishiba ukuti imwe muli ne fintu ifiwemepo ifilingile ipusukilo. Lesa taba na lufyengo. Ala tekuti alabe imilimo mwabomba nangu icitemwiko mwalanga pa mulandu wakwe mukwafwa abantu abamushilo abo na nomba mucili muleafwa. Ico ifwe tufwaisha cakuti cila umo pali imwe abe uwacincila mpaka na ku mpela, epakuti fyonse ifyo musubila fikafikilishiwe icine cine. Tatulefwaya imwe ukuti mube abanaŋani. Lelo tulefwaya ukuti imwe mube nga filya abantu bacisumino baba abamutekatima, epakuti mukapokelele ifyo Lesa alaya. Ilyo Lesa alaile icilayo kuli Abrahamu, ailapilefye umwine pakulaya ico cilayo. Apo kushali umbi uwacindama ukumucila, abomfeshefye ishina lyakwe pakulaya icilayo cakwe. Atile ati, “Nkakupaala nganshi, kabili nkasandulula na ba mu lupwa lobe.” Abrahamu ali no mutekatima, asukile apokelela nefyo Lesa alaile. Ilyo abantu balapa umulapo, babomfya ishina lya muntu uucindeme ukubacila, elyo no mulapo ulaputula ifikansa fyonse. Eico ku bantu abali nokupokelela ifyo alaile, Lesa alundilepo no mulapo kufyo alaile, pakuti bashininkishe ukuti takatale alula ifyo apangile ukucita. Kanshi kwaba ifi fintu fibili ifishingalulwa, kabili pafyo Lesa ashingabepa bufi. Kanshi ifwe fwe babutukila kuli Lesa pakumona ukupusuka, tulakwata icikoseleshi nganshi no kwikatilila pa maka kwisubilo ilili kuntanshi. Icisubilo twakwata mu bumi bwesu caba kwati cela icafina ico baposa pali bemba pakulesha ubwato ukulaenda. Ici cisubilo cesu cintu cakosa, kabili te cakuteletenta. Cena cipula mu cisalu cakucingililako, cafika na mu muputule wamushilo uwamukati. Pa mulandu wa ifwe, muli uyu muputule emo Yesu atutangilila ukwingila, kabili ayaluka Shimapepo mukalamba uwape, ukukonka na bushimapepo bwakwa Melikisedeki. Uyu Melikisedeki ali ni mfumu ya Salemu, kabili ali shimapepo wakwa Lesa mukulu. Akumenye Abrahamu amupaala no kumupaala, ninshi Abrahamu alebwela ku bulwi uko acimfishe imfumu. Abrahamu nao abuulile icintu cimo pekumi lyonse ilya fintu asendele, amupeela. Ishina lya Melikisedeki pakubala lyalola mukutila, “Imfumu yakaele,” elyo kabili ico ali ni mfumu ya Salemu, kanshi ishina yakwe lyalola na mukuti, “Imfumu yacibote.” Takwata wishi nangu nyina nangu ifikolwe fyakwe, kabili tapaba bushiku afyelwemo nangu ilyo afwile. Aba kwati ni Mwana Lesa, ni shimapepo wape. Kanshi mwamona ukuti Melikisedeki ali umuntu uwacindama nganshi. Abrahamu icikolwe cesu icalumbuka nao amupeele icintu cimo cimo pekumi lyonse ilya fintu atapile mu bulwi. Elyo Amafunde yakwa Mose yakonkomeshe ukuti aba mu lupwa lwakwa Levi bashimapepo, bali nokulapoka ku bena Israeli icintu cimo pekumi lyonse. Kanshi emukutila, bapoka kuli bamunyina, nangu bamunyina nabo ba mu lupwa lwakwa Abrahamu. Melikisedeki wena tali wa mu lupwa lwakwa Levi, lelo apokele icintu cimo pekumi lyonse ukufuma kuli Abrahamu, elyo amupaala no kumupaala, umuntu uo Lesa alaile icilayo. Cena ici te cakutwishika icakuti umukalamba eupaala umwaice. Elyo nga ni bashimapepo bena, bantu abenakufwa, ebalepoka icintu cimo pekumi lyonse. Lelo Melikisedeki wena, amashiwi yakwa Lesa yasosa ukuti, aba umumi uwapokele icintu cimo pekumi lyonse. Kanshi kuti twati apo Abrahamu apeele icintu cimo pekumi kuli Melikisedeki, Levi nao uupoka icintu cimo pekumi ku bena Israeli, ninshi nao alipeele icintu cimo pekumi kuli Melikisedeki. Pantu ilyo Abrahamu akumenye Melikisedeki, ninshi Levi talafyalwa lelo ali muli Abrahamu icikolwe cakwe. Pali bushimapepo bwa bena Levi, epashintilila Amafunde yakwa Mose ayo yapeelwe ku bena Israeli. Kanshi ifyo bushimapepo bwa bena Levi bwalebomba afiba ifyapwililika ninshi nga tacalekabilwa ukwisa kwa bushimapepo bumbi ubwaibela, ubushili ubwakwa Aroni, lelo bwakwa Melikisedeki. Pantu kumfwa nga kwaba ukwalula bushimapepo, lyena ninshi na mafunde yene yali nokwaluka. Elyo Imfumu yesu, iyo balandapo ifi fyonse ili iya mu luko lumbi, elyo mu luko lwaiko tamwali nelyo umo atalile abomba umulimo wa bushimapepo. Calishibikwafye bwino ukuti Imfumu yesu yafyelwe mu luko lwakwa Yuda. Elyo ilyo Mose alandile pali bashimapepo, talandilepo pali ulu luko. Uyu mulandu waishile ishibikwa bwino ukucilapo, ilyo kwaishile moneka Shimapepo uwaibela, uwaba nga Melikisedeki. Uyu wena bamucita Shimapepo te mulandu wakukonka amafunde ne ntambi sha bantu, lelo ni ku maka ya mweo uushonaika. Pantu Amalembo Yamushilo yatila, “Iwe uli shimapepo wape, muli bushimapepo bwakwa Melikisedeki.” Kanshi amafunde yakale yalisuulwa kabili tayalebomba nelyo cimo. Pantu Amafunde yakwa Mose tekuti yalenge icintu nelyo cimo cibe icapwililika. Nomba pa malo ya mafunde, paisa isubilo ilyawamapo, ilyakutwafwa ukupalama kuli Lesa. Teici ceka, Lesa alundapo no mulapo. Bambi bena, Lesa talapilepo mulapo ilyo abacitile bashimapepo. Lelo Yesu ena ayalwike shimapepo ilyo Lesa alapile amweba ati, “Imfumu nailapa umulapo, kabili tayakafutuke. ‘Iwe uli shimapepo wape.’ ” Kanshi Yesu aba e cakushininkishishako icipangano icacilapo ukuwama. Bashimapepo bambi bena balya bali abengi, pantu balifilwa ukukonkanyapo ukubomba umulimo wabo ico balefwa. Lelo Yesu wena aba no mweo wakubelelela, kabili aba na bushimapepo bwakubelelela. Eico kanshi wena aliba na maka yakupususha umupwilapo abantu abaleisa kuli ena pakufika kuli Lesa, pantu lyonse aikalilafye ukuba uwakutupapatilako kuli Lesa. Yesu, kanshi e Shimapepo mukalamba untu tulingile ukukwata. Pantu wena wamushilo, taba na cilubo, wakaele, alipatulwa ku babifi kabili alicindikwa pakumusenda ukucila ne myulu yonse. Yesu wena taba nga Bashimapepo bakalamba bambi. Takabila kuleka amalambo cila bushiku, pakubala pa fyabubifi fyakwe umwine elyo kabili na pa fyabubifi fya bantu. Ailekele ilambo umuku umo, ilyo aituulile umwine, no kupwa calipwa. Amafunde yakwa Mose yasonta abantu abanakuka ukuba Bashimapepo bakalamba. Lelo icilayo Lesa alaile no mulapopo, icaishile panuma ya Mafunde yakwa Mose, cena casonta Mwana Lesa, uo alenga ukuba uwapwililika pe na pe. Ico tulelandapofye nici icakuti ifwe twalikwata Shimapepo mukalamba uwa uyu musango. Aikala mu mulu lubali lwa ku kulyo kwa cipuna ca Mfumu iyacindama. E Shimapepo mukalamba uutumika mu Ncende Yamushilo icine cine, emukutila ni mwi Tenti lyacine cine ilyapangwa na Lesa, te muntu iyoo. Shimapepo mukalamba onse asontwa pakuti aletuula imituulo, aleleka na malambo ya nama kuli Lesa. Kanshi na Shimapepo mukalamba wesu nao afwile ukutuula ifintu fimo. Nomba alaikala pano calo, nga tekuti abe shimapepo nakalya, pantu ukulingana na Mafunde yakwa Mose epo bali bashimapepo abatuula Lesa ifyabupe. Incende Yamushilo umo aba bashimapepo babomba, yabafye icimpashanya cakwishibilako Incende Yamushilo ine ine iya mu mulu. Efyo fine cali na kuli Mose. Ilyo Mose alefwaya ukutampa ukupanga Itenti lyakwa Lesa umwakwikala Imbokoshi ya cipangano, Lesa amwebele ati, “Uli nokumona ukuti fyonse ukafipange ukulingana nefyo nakulangile pa lupili.” Lelo Yesu ena apeelwa umulimo wa bushimapepo uwacindamishapo ukucila imilimo yabo, pantu ne cipangano cine aleta pakati kakwa Lesa na bantu naco caliwamapo ukucila. Kabili cashintilila na mu filayo ifyawamapo ukucila. Pantu mu cipangano capakubala fyonse afiba bwino, nga tekuti cifwaikwe ukukwata icabubili. Pantu Lesa asangile icilubo ku bantu bakwe, ilyo asosele ati, “Imfumu yasosa ukuti, “‘Moneni, inshiku shikesa ilyo ine nkapangana icipangano icipya na ba ŋanda yakwa Israeli, pamo na ba ŋanda yakwa Yuda. Cena tacakabe nge cipangano ico napangene na bashibo, pa bushiku nabekete pa maboko pakubafumya mu calo ca Egupto. Pantu tabasungile icipangano napangene nabo, kanshi na ine epakubasuulako.’ Ifi efyasosa Imfumu. ‘Ici e cipangano nkapangana na ba ŋanda yakwa Israeli, ilyo isho nshiku shikapita. Ine ne Mfumu ndesosa nati, nkabika amafunde yandi mu mano yabo, kabili nkayalemba na mu mitima yabo. Ine nkaba Lesa wabo, elyo nabo bakaba abantu bandi. Takwakabe nangu umo uwakufunda umwina mupalamano munankwe, nangu uwakufunda munyina ati, “Ishiba Imfumu,” awe nakalya. Pantu bonse bakanjishiba, ukufumafye ku munono ukufikafye na ku mukalamba. Pantu nkababelelako uluse pa bubi bwabo, kabili nshakatale njibukisha ifyabubifi fyabo nakalya.’ ” Ilyo Lesa alanda palwa cipangano cipya, ninshi icapakubala nacipwa tekuti cibombe kantu. Elyo icintu icakota no kusapuka casapuka, ninshi bwangu bwangu calobelela. Icipangano cakubalilapo calikwete amafunde pafyo bali nokulapepa, kabili calikwete ne ncende pano calo iyakupepelamo. Incende bapangile iyakupepelamo, Litenti lyakwa Lesa. Umuputule wakubalilapo uwa ili Tenti waleitwa Incende Yamushilo. Umu emwaleba icakutekapo icisaniko, ne tebulo ne mikate yatuulwa kuli Lesa. Panuma ya cisalu calecingililako kwali umuputule wabubili uwaleitwa Incende Yamushilo icine cine. Muli iyi Ncende emwali ubulambo bwapangilwe na golide apo baleocela ububani, kabili emwali ne Mbokoshi ya cipangano iyakupilwefye yonse na golide. Mu Mbokoshi ya cipangano mwena emwali inongo ya golide umwali ubunga bwa mana. Kabili emwali ne nkonto yakwa Aroni ilya iyapukile amabula, elyo na amabwe ayapapatala apalembelwe amashiwi ya cipangano. Pa mulu wa Mbokoshi ya cipangano pali ifimpashanya fibili fya bamalaika bakerubi abakulanga ubucindami bwakwa Lesa. Amapindo yabo yakupile pa mulu wa calecilika pa Mbokoshi ya cipangano apo baleita ukuti incende yakubelelwapo uluse ku fyabubifi. Lelo kwena ino taili nshita yakuti nalondolola fyonse bwino bwino. Ilyo bapwile ukupekanya ifi fintu fyonse, bashimapepo nomba baleingila mu muputule wakubalilapo inshiku shonse kukubomba imilimo yabo. Lelo mu muputule wa mukati uwabubili, mwena ni Shimapepo mukalamba eka ewingilamo, kabili umukufye umo pa mwaka. Kabili tafwile kwingila ukwabula ukusenda umulopa, uo atuula kuli Lesa pa mulandu wa fyabubifi fyakwe umwine na pa fyabubifi fya bantu ayo bacita ukwabula ukwishiba. Kuli ifi, Mupashi Wamushilo aletulangafye bwino ukuti inshila yakwingila mu Ncende Yamushilo icine cine tailaisuka, ilyo Itenti lyakwa Lesa ilyakubalilapo licilipo. Ici cishibilo cakutulanga ifyo cili pali ino nshita. Kanshi ciletulangafye ukuti imituulo na malambo ya nama batuula kuli Lesa tekuti yawamye umupwilapo umutima wa muntu uupepa. Pantu ifi fintu fyabafye pa fyakulya, pa fyakunwa, elyo na pa misambile yakuisangulula ukwa misango ne misango. Aya mafunde ya fya ku mubilifye yali nokubapo mpaka na ku nshita Lesa akalula fyonse cipya cipya. Lelo Kristu alisa Shimapepo mukalamba wa fintu fisuma ifilipo ndakai. Itenti lyakwa Lesa Kristu ena atumikilamo calicilapo ukucindama, kabili calicilapo ukupwililika ku busuma. Ili Tenti lyena te muntu wapanga, kabili talili lya pa fintu ifyabumbwa pano calo. Kristu aingile umukufye umo epela mu Ncende Yamushilo icine cine. Kristu wena pakwingilamo tasendele mulopa wa mbushi no wa fiponti fya ŋombe, lelo asendele umulopa wakwe, epakutumwena ukulubuka kwamuyayaya. Ukukonka ulutambi lwa Bayuda umulopa wa mbushi no wa ŋombe ishilume, elyo ne mito ya musepela wa ŋombe ilyo bafisansa pa bantu filasangulula abantu abakowela. Apo ciba ifyo, palibufi umulopa wakwa Kristu! Ku maka yakwa Mupashi wa pe Kristu umwine aituulile kuli Lesa nge lambo ilyabula ubulema. Kanshi umulopa wakwe ulawamya kampingu wa mitima yesu pakuti tutaluke ku ficitwa ifileta imfwa, tuletumika na Lesa wamweo. Kanshi ni Kristu ewalenga ukuti kube icipangano cipya. Lyena epakuti abo Lesa aita, bamone ukukwatako umuyayaya ifisuma Lesa alaile. Nomba Kristu ku mfwa yakwe alilubula abantu ku bubi babifishe ilyo bali mu cipangano cakubalilapo. Ilyo kuli icilayo cakushila umuntu ifintu panuma yakufwa, cena cilefwaikwa ukushininkisha imfwa ya muntu uwalembele ico cilayo. Pantu icilayo cakushila umuntu ifintu panuma yakufwa, tacibomba nelyo cimo ilyo umuntu uwalaya ico cilayo acili umumi. Ico cilayo cibombafye ilyo umuntu uwalaile afwa. Eico cine ne cipangano cakubalilapo tacatampile kubomba apabula umulopa wa cintu bepeye. Pakubala Mose alefunda abantu amafunde yonse ayalembwa mu citabo ica mafunde. Elyo alebuula umulopa wa ŋombe ishilume no wa mbushi aleusakanya mu menshi. Elyo aleukana pa citabo ca Mafunde yakwa Mose na pa bantu, alebomfya umusambo wa hisopo lwena na masako ya mpaanga ayakashika. Alesosa ati, “Uyu e mulopa wa cipangano ico Lesa alemukonkomesha ukulasunga.” Kabili mu musango umo wine, Mose alekana umulopa kwi Tenti lyakwa Lesa, alekana na pali fyonse ifyo balebomfya pakupepa. Mu cacine ukulingana na Mafunde yakwa Mose, ni cikanga ifintu fyonse fyalesangululwafye no mulopa. Kabili elyo na mukubelelwa uluse ku fyabubifi, kano baipaya cimo, pasuuma umulopa. Ifi fintu cimpashanyafye ca fintu fine fine ifya mu mulu, kanshi fyena fyali nokusangululwa mu musango uyo wine. Nomba ifintu ifya mu mulu fyena fikabila amalambo ayacilapo pali aya. Pantu Kristu taingile mu Ncende Yamushilo iyapangwa no muntu, iyakuti yaba iyakupashanyakofye ku Ncende Yamushilo iyacine cine. Awe, wena aingile mu mulufye mwine, pakuti pa mulandu wa ifwe alemonekela pa cinso cakwa Lesa. Shimapepo mukalamba wa Bayuda wena cila mwaka aleingila mu Ncende Yamushilo icine cine, nasenda umulopa wa nama, lelo Kristu wena tengila mu Ncende Yamushilo ku mulu imiku iyingi. Aciba ifyo, ukufuma apo icalo cabumbilwe Kristu nga aba nokucula imiku iyingi. Lelo pa nshita ino, ilyo cili mupepi no kupwa kwa nshita, alimoneka umuku umo calipwa nokwisa ileka ilambo pakufumya ububifi. Umuntu onse aba nokufwa umuku umo, elyo panuma yakufwa Lesa amupingula. Efyo fine, Kristu ailekele lambo umuku umo pakufumya ifyabubifi fya bantu abengi. Akesa moneka umuku wabubili, lyena te pa mulandu wakufumya ububifi, lelo ni kukupususha abo abalemulolela. Amafunde yakwa Mose yalifye icakwishibilako ifintu ifisuma ifyali nokwisa, lelo tayali e fintu fisuma fine iyoo. Eico kanshi amalambo ya mu Mafunde yakwa Mose, ayo baleka cila mwaka tekuti yalenge abantu abesa kukupepa Lesa ukuba abapwililika. Pantu abo bantu abesa kukupepa Lesa abalashininkisha ukuti ifyabubifi fyabo nafifuma, nga balileka ukutuula amalambo yonse, ico baleumfwa ukuti tabali na cabubifi nelyo cimo. Lelo mukutuula amalambo, cilenga abantu ukwibukisha ifyabubifi fyabo cila mwaka. Pantu umulopa wa ŋombe ishilume no wa mbushi tekuti ufumye ifyabubifi nakalya, cakaana. Eico Kristu pakwisa pano calo asosele ati, “Amalambo ne mituulo taufifwaya, lelo walinteyanishisha umubili. Amalambo yakoca inama yonse nangu amalambo ya pa fyabubifi tayakusansamusha nakalya. Na ine epakutila, ‘Mona naisa, we Lesa, kukucita ifyo ufwaya, nga filya fine calembwa palwa ine mu malembo.’ ” Ico abalilepo ukulanda, atile, “Amalambo ne mituulo, amalambo yakoca inama yonse, na malambo ya pa fyabubifi taufifwaya, kabili tafikusansamusha nakalya.” Amafunde yakwa Mose yena yalandile ukuti aya malambo yali nokutuulwa. Kabili atile ati, “Mona naisa kukucita ifyo ufwaya.” Kanshi Kristu alifumyapo ilambo lyakale apyanikishapo ilambo ilyacibili. Pantu Yesu Kristu acitile ifyo Lesa alefwaya ukuti acite. Ifwe bonse twalisangululwa twalifuma ku bubifi ku maka ye lambo ilya mubili wakwe umwine, ilyo alekele umukufye umo mpo. Kabili cila bushiku shimapepo onse Umuyuda alabomba imilimo yakwe, alatuula na malambo yamo yene imiku iyingi. Lelo aya malambo teti yafumye fyabubifi nakalya. Nomba Kristu wena atuulile ilambo limo ilyakubelelela pe ilifumya ifyabubifi. Elyo nomba aya ikala lubali lwa ku kulyo kwakwa Lesa. Eko nomba alolela mpaka Lesa akacite abalwani bakwe apakunyanta amakasa yakwe. Ku maka ye lambo limo, Kristu alenga ukuti abantu abo asangulula, abafumya ku bubifi, babe abapwililika pe na pe. Mupashi Wamushilo nao ni kambone wesu pali uyu mulandu. Pakubalilapo atila ati, “Imfumu yasosa ukuti, ‘Ici e cipangano nkapangana nabo ilyo isho nshiku shikapita. Nkabika amafunde yandi mu mitima yabo, nkayalemba na mu mano yabo.’ ” Kabili atila nokuti, “Ifyabubifi fyabo na bumpulamafunde bwabo bacita nshakaleibukisha nakalya.” Apo Lesa abelela abantu uluse pa fyabubifi, kanshi ilambo ilya pa fyabubifi talilekabilwa. Mwe bamunyinane, kanshi tapaba cakutulesha ukwingila mu Ncende Yamushilo icine cine, apo Kristu alitufwilile. Kristu alitwiswila inshila ipya, inshila yamweo, iyapula na mu cisalu cakucingililako, ici calola mukuti, umubili wakwe. Twalikwata Shimapepo uwacindama uwangalila iŋanda yakwa Lesa. Kanshi natulepalamina kuli Lesa ne mitima iyacishinka ne cisumino nganshi. Natulekwata imitima iyasangululwa, na kampingu wa mitima yesu uwabula ububi, ne mibili yesu iyasambwa na menshi ayalengama. Natuleikatisha mwisubilo ilyo tulumbula ukuti lyesu, pantu twalishininkisha ukuti Lesa talaya bufi. Natuletontonkanya pafyo twingalacincishanya mukutemwana na mukucita ifisuma. Twilashala kukulongana pamo, nga filya bamo bacita. Lelo mufwile ukulakoseleshanya, palibufi apo mulemona ukuti Ubushiku bwa Mfumu bwile bulepalama. Pantu ifwe fwe bapokelela icishinka, nga cakuti ku mufulofye twakonkanyapo ukubifya, awe takwakabe lambo nelyo limo ilyakufumya ifyabubifi. Awe lyena icikashalakofye, kulolela mwenso mwenso ukupingulwa ukukaba nokwisa no mulilo uukali uukonaula abo abapata Lesa. Umuntu onse uwapula Amafunde yakwa Mose, nga bantu babili nangu batatu bapeela bukambone, ninshi kumwipayafye ukwabula uluse. Nga kanshi ni shani umuntu uwasuula Umwana wakwa Lesa? Ni shani uyo muntu uumona ukuti cafyefye umulopa wa cipangano cakwa Lesa uwamusangulwile ukufuma ku bubifi? Ni shani umuntu uusaalula Mupashi wacikuuku? Kanshi tontonkanyenipo pafyo cikalinga uyu muntu ukukandwa icabipisha! Pantu twalishiba uwasosele ati, “Nine nkalandula, nine nkacita umulinganya.” Kabili atila nokuti, “Imfumu eikaputula imilandu ya bantu baiko.” Ala cintu cakutiina icakwikatwa mu minwe yakwa Lesa wamweo. Muleibukisha shilya nshiku shakale ilyo mwapokelele ulubuuto. Lyena mwalishangile nganshi no kulwisha na maka nangu mwalecula. Limo limo balemutukaula no kulamucusha pa menso ya bantu, elyo limbi mwaleikumika no kucula pamo nabo balecushiwa mu musango umo wine. Mwalelangulukilako na bali mu cifungo, elyo kabili ilyo balemupokolola ifyuma fyenu, imwe mwalesansamuka, pantu mwalishibe ukuti mwalikwata icintu icicililepo ku busuma, kabili te cakonaika. Kanshi mwilafupuka, icilambu mukapoka cikalamba. Mulekoselela ukucita ifyo Lesa afwaya elyo mukapokelela ifyo alaya. Pantu, “Mu kashitafye akanono, uuli nokwisa, akesa. Takakokole iyoo. Umololoke ena akulaba umumi pa mulandu wa citetekelo. Lelo nga amfutatila, ninshi tekuti nsansamukile muli wena.” Lelo ifwe tatuli bantu abafutatila kuli Lesa kabili no kuloba baliloba. Ifwe tuli bantu abasumina no kupusuka twalipusuka. Cisumino ecilenga tushininkishe ukupeelwa ifintu tusubila, tushininkishe nokuti ifintu tushimona eko fyaba. Ni pa mulandu wa cisumino epo Lesa atashishe ifikolwe fyesu. Ni pa mulandu wa cisumino ecalenga twiluke ukuti ni Lesa ewabumbile icalo kwishiwi lyakwe. Kanshi emukuti ifimoneka fyatula ku fishimoneka. Cisumino calengele ukuti Abeli atuule Lesa ilambo ilyawamapo ukucila ilyakwa Kaini. Ni pa mulandu wa cisumino Lesa aebele Abeli ukuba uwakaele pa cinso cakwe, ilyo amutashishe pa mulandu wa mituulo yakwe. Ku cisumino cakwe, Abeli nangu afwa, acili alelanda. Nico Enoki ali ne cisumino ecalengele nokuti efwa. Lelo Lesa amusendele umutuntulu ku mulu, tapali nangu umo uwakumumona pantu Lesa alimusendele. Pantu ilyo Enoki ali talasendwa, calishininkishiwa ukuti alesansamusha Lesa. Pantu ukwabula icisumino umuntu tekuti asansamushe Lesa. Pantu umuntu pakwisa kuli Lesa, kano asumina ukuti Lesa eko aba, kabili alalambula na bamufwaya. Cisumino calengele ukuti Noa, ilyo Lesa amusokele pa fintu ifyali nokwisa kuntanshi ifyo ashamwene pa nshita ilya, akwate akatiina kuli Lesa, apangile no bwato pakupususha ulupwa lwakwe. Noa ku cisumino cakwe ashinine abantu ba cino calo, kabili apokelele ne palo lyakuba uwakaele pa cinso cakwa Lesa ilyo Lesa apeela abantu abacisumino. Cisumino calengele ukuti Abrahamu anakile Lesa uwamwitile ukuti ashe cilya calo aye ku calo ico Lesa alaile ukumupeela. Ashile icalo cakwe no kulaya uko ashaishibe. Cisumino cakwe calengele ukuti ekale umweni mu calo Lesa amulaile. Aleikala mu matenti nga filya Isaki na Yakobo baleikala abo Lesa alaile icilayo cimo cine. Pantu Abrahamu alelolela umusumba. Fundi uwalengele ifyo umufula uli nokuba na kakuula wine wa musumba, ni Lesa. Cisumino calengele ukuti Abrahamu akwate umwana nangu ali umukote nganshi, elyo Sara nao ali ni ŋumba. Wena alitetekele ukuti Lesa wacishinka, akasunga icilayo cakwe. Kanshi ecalengele ukuti ku muntu umofye, nao kwati untu wafwa, kufume ba lupwa lwakwe abafula kwati ni ntanda sha mu mulu, kabili kwati musensenga wa pa lulamba lwa bemba uushingapendwa na kupendwa. Aba bantu bonse ilyo bafwile, bali ne cisumino. Kwena tabapokele ifintu Lesa alaile, lelo balifimwene akatalamukila no kufisekelela. Elyo basuminisha nokuti, cine cine tuli beni, kabili abalendo pano calo. Abantu abalanda umusango uyu, balangafye bwino ukuti balefwaya icalo icakuti caba cabo. Tabaletontonkanya pa calo ico bafuminemo pantu aciba ifyo nga balisangile inshila yakubwelelamo. Lelo balefwaisha icalo iciwemepo, icalo ca ku mulu. Kanshi eco Lesa tomfwila nsoni ilyo balemwita ukuti ni Lesa wabo, pantu alibapekanishisha umusumba. Cisumino calengele ukuti Abrahamu ilyo Lesa amweseshe, atuule ilambo umwana wakwe Isaki. Ni kuli Abrahamu Lesa alaile icilayo, lelo ali uwaipekanya ukutuula ilambo umwana wakwefye umo. Lesa amwebele ati, “Ni kuli Isaki eko ukakwatila abantu ba mu lupwa lobe.” Abrahamu aletontonkanya ati Lesa kuti abusha umuntu uwafwa. Cacine kuti mwasosa nokuti Abrahamu ali kwati untu wapokelele Isaki ukufuma ku bafwa. Cisumino calengele ukuti Isaki apaale Yakobo na Esau pa fintu ifyali nokwisa kuntanshi. Cisumino calengele ukuti Yakobo ilyo ali mupepi nokufwa, apaale bamwana Yosefu umo umo. Abapaalile ninshi nashintilila pa nkonto alepepa. Cisumino calengele ukuti, Yosefu ilyo ali pakufwa, alande ukuti abana bakwa Israeli bakafuma mu Egupto, elyo na pafyo bali nokucita na mafupa yakwe. Cisumino calengele ukuti abafyashi bakwa Mose bamufise pa myeshi itatu ilyo afyelwe. Bamwene ukuti ali umwana umusuma nganshi, kanshi tabatiinine no kukanakonka ifunde imfumu yakonkomeshe. Cisumino calengele ukuti Mose ilyo akulile akaane ukulamwita umwana wakwa mwana Falao umwanakashi. Mose asalilepo ukucula pamo na bantu bakwa Lesa, ukucila ukubifya mukusansamuka pa kashita akanono. Wena amwene ukuti umusaalula engacula pa mulandu wakwa Kristu wacindamapo ukucila ifyuma fyonse ifya mu Egupto, pantu ena aposele amenso yakwe ku cilambu ca kuntanshi. Cisumino calengele ukuti Mose afume mu Egupto ukwabula ukutiina ubukali bwa mfumu. Alishipikishe kwati untu alemona Lesa uushimoneka. Cisumino calengele ukuti Mose acite Pasaka, inshikunkulu ya Cakucilila. Akanine umulopa pa filu fya pa minshi ya mayanda pakuti malaika uwali nokwipaya, eipaya amabeli ya bana abaume aba bena Israeli. Cisumino calengele abena Israeli babuke Bemba Wakashika kwati ni pa mushili uwauma ndi. Lelo abena Egupto bena ilyo baeseshe ukucita ifyo, bena babunda, banwena. Cisumino calengele amalinga ya musumba wa Yeriko ukuti yabongoloke, ilyo abena Israeli bashingulwike umusumba pa nshiku cine lubali. Cisumino calengele Rahabu cilende ukuti bemwipaila pamo na bashasumine Lesa, pa mulandu wakuti apokelele bwino inengu sha bena Israeli. Finshi fimbi ifyo ningasosa? Awe tekuti nkwate inshita iyakulanda pali Gideoni, Baraki, Samsoni, Yefuta, Davidi, Samwele na pali bakasesema. Aba bantu ku cisumino cabo bacimfishe ifyalo mu bulwi. Balecita ifyo Lesa afwaya, kabili bapokelele nefyo Lesa alaile. Balecilika no tunwa twa nkalamo. Baleshimya no mulilo uukali uulebilima no kupusunsuka ku lupanga ilyo balefwaya ukubepaya. Bali imbulwamaka, lelo bayalwike abamaka. Bayalwike abakosa mu nkondo, balecimfya ifita fya balwani. Pa mulandu wa cisumino, abanakashi bapokelele ba lupwa lwabo ababushiwe ku bafwa. Bambi bena bakeene nokuti babalekemo, lelo bacushiwe nganshi mpaka ne mfwa, ico balefwaya ukuti bakashukuke no mweo uwawamapo ukucila. Bambi nabo babacushishe mukubaseka no kuboma ifikoti, elyo bambi bena babakakile iminyololo no kubaposa mu cifungo. Balebepaya kukubalasa amabwe, bambi bena balebaputula pakati ne cela baputwilako imbao ico batila, soo. Elyo bambi nabo balebepaya ku lupanga. Bali abapina, baleendaukafye bafwele impapa sha mpaanga nangu imbushi, abantu abo basuulile no kulabacusha. Aba bantu icalo tacabawamine. Baleseulukafye mu matololo na mu mpili kwati ni mbutushi, baleikala mu ncengo na mu mimba. Aba bantu balabatasha pa mulandu wa cisumino cabo! Lelo tabapokelele ifyo Lesa alaile. Pantu nifwe Lesa ateyanishishe ifyawamapo ukucila. Lesa ateyenye ukuti, pakuti babe abapwililika kano tuli nabo pamo. Nomba ifwe twalishingulukwa ne bumba ilikalamba ilya bakambone. Kanshi natuitalushe kuli fyonse ifitufinya na ku bubifi bwine ubutukakatilafye bwangu. Natuleshipikisha mukubutuka ulubilo batuteyanishisha. Natuletonta amenso yesu pali Yesu uwalengele ukuti tube ne cisumino, kabili eulenga nokuti cibe icapwililika. Wena asuulile na ku mfwa yamusebanya iya pa musalaba, lelo aculile amacushi ya pa musalaba pa mulandu wa nsansa ishali nokumwishila kuntanshi. Awe nomba aikala lubali lwa ku kulyo kwa cipuna cabufumu icakwa Lesa. Muletontonkanya pafyo Yesu apitilemo. Wena aleshipikisha ilyo abantu babi bamupatile nganshi. Kanshi na imwe mwilanenuka, mwilafupuka. Pantu mukulwisha ububifi, tamulalwisha icakuti bamwipailapo. Bushe mwalilaba amashiwi yacikoseleshi ayo Lesa alanda kuli imwe bamwane ayakuti, “We mwana wandi, wilasuula ukukalipila kwa Mfumu, kabili wilanenuka ilyo yakwebaula. Pantu Imfumu ilakalipila abo yena yatemwa, kabili ilasalapula umuntu onse yatila, ‘mwana wandi.’ ” Muleshipikisha mu macushi, pantu ekufundwa. Ayo macushi yenu yalanga ukuti, Lesa alemulela nga abana bakwe. Bushe kwaliba umwana uo wishi ashikalipila? Nga talemukalipila, ifyo akalipila abana bakwe bambi bonse, ninshi tamuli bana bakwe abene bene, muli nga bana ba mu bucende. Nomba ifwe twalikwata abafyashi besu abantu, balatukalipila, no kubacindika tulabacindika pali ifyo. Palibufi tufwile ukunakila Shifwe wa mipashi yesu, pakuba abomi. Bashifwe bantu batukalipila pa kashita akanono ukulingana nefyo bamwene ukuti ecilingile. Lelo Lesa ena alatukalipila pakuti cituwamine, tukakume kukuba abamushilo nga ena. Kwena lyonsefye pa nshita tulekalipilwa, tacitusansamusha cilatukalipa. Lelo kuntanshi kwena abo baendele mukukalipilwa, bashukila umutende no kuba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Kanshi kosheni amaboko yenu ayanakuka na makufi yenu ayaletutuma. Mulinganye inshila umwakupita amakasa yenu, epakuti ayalemana yeicena, lelo pakuti yamone ukupola. Lyonse mulefwaya ukwikala no muntu onse mu mutende no kuba abamushilo, pantu ukwabula ukuba uwamushilo, umuntu nelyo umo takamone Imfumu. Mulecenjela pakuti umuntu nelyo umo elafutatila cikuuku cakwa Lesa. Mwileka nelyo umo aluke umushila uwalula, uwakuti cilya wakula walacusha abantu no kubakowesha. Mwileka nelyo umo abe cilende nangu uushisakamana Lesa nga Esau, uwashitishe insambu shakwe ishakuba ibeli pakulya icakulya umukufye umo. Mwalishiba ukuti panuma alefwaya ukupoka ipaalo ilyabubeli kuli wishi, lelo alimukeenye. Pantu nangu alefwaisha ipaalo uku alelila ne filamba, alifililwe ukusanga inshila yakwalula ico acitile. Imwe tamwatala amufika pa cintu icakuti mwaikatako ngo lupili lwa Sinai. Pali ulu lupili palebilima umulilo, lwakupilwe ne mfifi iyakutiina ne cimwela ica maka cilekuuka. Kabili paleumfwika iciunda ce penga ne shiwi ilikalamba. Ilyo abantu baumfwile ishiwi, bapapete ukuti ishiwi lileke ukulanda. Pantu abantu calibanshishe ukubeela icebo icasoselwe ukuti, “Nangu nga ni nama yakumya ku lupili, ninshi bali nokuipaya ku mabwe.” Cacine icamoneke ku lupili cali cakutiinya nganshi icakuti na Mose wine asosele ati, “Umwenso wanjikata nalatutuma!” Lelo imwe mwaisa ku lupili lwa Sioni, na ku musumba wakwa Lesa wamweo, Yerusalemu wa mu mulu. Kabili mwaisa kuli bamalaika imyandamishila abalongana ne nsansa. Mwaisa ku lukuta lwa mabeli yakwa Lesa, ayo amashina yabo yalembwa mu mulu. Mwaisa kuli Lesa kaputula wa milandu ya bantu bonse, na ku mipashi ya bantu iyo Lesa alenga ukuba iyapwililika baba abakaele pa cinso cakwa Lesa. Mwaisa kuli Yesu uwatuwikishanya na Lesa mu cipangano cipya. Mwaisa ku mulopa waitike uutusosela ifyawamapo ukucila umulopa wakwa Abeli. Kanshi mulecenjela, mwilakaana kunakila uulelanda na imwe. Apo tapanishe abo bakeene ukunakila walebasokako pano isonde, palibufi takatupanye nga twasangukila uuletusoka ukufuma ku mulu! Pa nshita ilya, ishiwi lyakwe lyalengele icalo ukutenta. Lelo pali nomba alaya ati, “Nakabili nkalenga isonde ukutenta, lyena te sonde lyeka, lelo no mulu wine.” Pakusosa ati, “Nakabili” cilelanga ukuti akafumya ifintu ifitenta, emukutila, ifibumbwa, epakuti ifishitenta fyena fikashale. Kanshi natuletasha Lesa, pantu tulepokelela ubufumu ubushili bwakutenta. Kabili tulemupepa no mucinshi, abakatiina mu musango uufwile ukumusansamusha. Pantu Lesa wesu cine cine mulilo uoca fyonse. Mwilanenuka mukutemwana nga bamunyina. Mwilalaba ukusekelela abeni. Bamo abantu mukucita ifyo balisekelela bamalaika ukwabula ukwishiba. Muleibukisha abali mu cifungo, muleimona kwati muli nabo mu cifungo. Muleibukisha abantu abo balecusha, muleimona kwati nimwe bene balecusha. Bonse muli nokucindika icupo. Mwe balume na imwe mwe bakashi mube ne cishinka mu cupo cenu. Lesa akapingula abacita ubulalelale na babembuka. Mu mikalile yenu mwilatemwa indalama, mulemona ifyo mukwete amuti nafitulinga. Pantu Lesa asosa ati, “Nshakatale musha. Nshakatale mulekelesha.” Kanshi natulecetekela Lesa, tulesosa atuti, “Imfumu e kafwa wandi, ine nshakatiine kantu nakalya. Finshi umuntu engancita.” Muleibukisha intungulushi shenu ishamushimikile amashiwi yakwa Lesa. Muletontonkanya pafyo bacitile mu bumi bwabo, elyo mulebapashanya na mu cisumino bakwete. Yesu Kristu wena abafye cimo cine, ifyo ali mailo, efyo ali na lelo, efyo akaba umuyayaya. Mwileka amafunde yambi yambifye, kabili ayapusana pusana yamutwale kumbi kumbifye. Icawama, kupoka amaka ukufuma ku cikuuku cakwa Lesa, temukukonka amafunde ya pa fyakulya. Ayo mafunde tayabafwako nakalya abayakonka. Ifwe pa bulambo bwesu bashimapepo ababomba kwi Tenti lyakwa Lesa tabakwata insambu shakulyako ifyelambo. Shimapepo mukalamba asenda umulopa wa nama no kuutula ilambo lyakufuta pa fyabubifi mu Ncende Yamushilo icine cine. Lelo ifitumbi fya nama fyena bafyocela kunse ya nkambi. Kanshi eico Yesu nao afwilile kunse ya musumba, pakuti ku mulopa wakwe asangulule abantu babe abamushilo. Kanshi na ifwe natuleya kuli Yesu kunse ya nkambi, elyo tulesenda umusebanya uo asendele. Pantu pano calo tatwakwata musumba wakubelelela, lelo tulelolela umusumba uli nokwisa. Ku maka yakwa Yesu, kanshi ukutasha kwesu lyonse nakuleba ilambo tulelekela Lesa, emukutila mashiwi ya bantu abalumbula icisumino cabo muli Yesu. Mwilalaba ukucita ifisuma no kwafwako abanenu kufyo mukwete, pantu ifi e malambo yasansamusha Lesa. Mulebeela intungulushi shenu, mulekonka nefyo shilemweba. Intungulushi shenu eshisakamana ukusunga imyeo yenu, kabili shikaba nokulubulula pali uyu mulimo. Nga mwalashibeela, shikabomba uyu mulimo ne nsansa. Nga teifyo, shikalabomba no bulanda, elyo ico cena tacakamuwamine. Muletupepelako na ifwe. Ifwe natushininkisha tatwaba nelyo cimo icakusakamika kampingu wa mitima yesu, pantu lyonse tulaicindika mu myendele yesu. Kanshi ndemupapata nganshi mulempepelako ukuti Lesa akambweseshe bwangu kuli imwe. Lesa alibusha ku bafwa Yesu Imfumu yesu. Uyu Yesu e kacema mukalamba wa mpaanga uo ku mulopa wakwe apangile icipangano cakubelelela. Lesa wamutende engamupeela ifintu ifisuma fyonse ifyo mulekabila pakuti mulecita ifyo alefwaya, elyo na ku maka yakwa Yesu Kristu, Lesa alebomba muli ifwe ifilemusansamusha. Kristu nalelumbwa pe na pe! Ameni. Mwe bamunyinane ndemupapata muteke imitima pakukutika kuli aya mashiwi ya cikoseleshi, pantu uyu kalata namulembela te mutali iyoo. Ndefwaya mwishibe nokuti munyinefwe Timote balimufumya mu cifungo. Nga ayangufyanya ukwisa, ninshi tukaba nankwe pakwisa mumona. Poshenipo intungulushi shenu shonse na bamushilo bonse. Bamunyinefwe abafuma ku Itali balemuposha. Icikuuku cakwa Lesa cileba na imwe bonse. Ine Yakobo, umusha wakwa Lesa ne Mfumu Yesu Kristu, namuposha bonse mwe nko ikumi limo na shibili isha bantu bakwa Lesa abasalangana icalo conse. Mwe bamunyinane, amacushi ya misango ne misango nga yamwishila, mulemona ukuti lishuko nganshi! Pantu mwalishiba ukuti ilyo icisumino cenu cileeshiwa ku macushi, ici cilenga ukushipikisha. Ukushipikisha kwenu kuli nokumoneka nganshi mufyo mulebomba, epakuti muleba abapwililika lyonse, abashabulisha nelyo cimo. Umo pali imwe nga takwete amano, alombe kuli Lesa ukuti amupeele. Lesa nao uupeelesha ne nsansa onse uwamulomba, akamupeela. Lelo uyu wine ilyo alepepa, afwile ukuba ne cisumino, ukwabula ukutwishika. Pantu umuntu uutwishika, apala itamba ilya pali bemba ilitumpauka no kusendwafye konse uko umwela wapuupila. Uyo muntu uwaba ifi, tafwile kutontonkanya ati Imfumu kuti yamupeela ico alomba. Abafye uwabula ukushininkisha ifyo ali nokucita, imicitile yakwe yaluka alukafye. Uwabwananyina umupina afwile ukumfwa bwino pali ico Lesa amucindamika. Umukankala uwabwananyina nao wine afwile ukumfwa bwino pali ico Lesa amupoka ubucindami. Pantu umukankala akalukuta nge luba lya cani. Akasuba nga katula, katampa no kubalikisha, ukukaba kwakako kulenga icani ukuma. Amaluba ya cani yalalukuta no kuyemba kwaciko kwapwa. Mu musango umo wine efyo umukankala akonaulwa pa nshita apamfiwe na makwebo yakwe. Alishuka umuntu uushipikisha mu macushi. Pantu nga acimya amacushi, akapokelela icilambu camweo ico Lesa alaya abo abamutemwa. Umo nga atunkwa elatontonkanya ukuti ni Lesa eulemutunka. Pantu Lesa teti atunkwe ne fyabipa, elyo umwine wine tatunka muntu. Lelo umuntu atunkwa ilyo ulunkumbwa lwakwe lwamusembeleka no kumwikata. Ulunkumbwa nga lwakula, luleta ububifi. Ububifi nga bwakula, ninshi buleta imfwa. Ala mwilabepwa mwe bamunyinane! Ifyabupe fyonse ifisuma ifyo tupokelela ne fyawamisha umupwilapo fifuma ku mulu. Fifuma kuli Lesa Tata uwabumba ifya mu mulu ifipeela ulubuuto. Muli wena tamwaba imfifi, taluka. Lesa umwine kukufwaya kwakwe ewatufyele kwishiwi lyakwe ilyacishinka. Acita ifi pantu alefwaya ukuti tube abantanshi pa fibumbwa fyakwe fyonse. Mwalishiba mwe bamunyinane mwe batemwikwa bandi ukuti, onse afwile ukwanguka ukumfwa, lelo uwatekanya pakulanda, kabili uushifulwa bwangu. Pantu icipyu ca muntu tacileta cisuma ico Lesa afwaya. Kanshi lekeni ifyakowela fyonse ne misango ibi yonse mucili nayo. Mulenakila Lesa no kupokelela amashiwi yakwe ayo abyala mu mitima yenu ayaba na maka yakumupususha. Mwilaibepa mukupelelafye pakumfwa amashiwi yakwe, lelo mulecita nefyo yalemweba. Umuntu uumfwafye amashiwi lelo tacita ifyo yalemweba, aba kwati muntu uuilolesha pa menso mu mulolani. Cilya apwa ukuilolesha afumapo, apopenefye alaba nefyo amoneka. Lelo umuntu uulolekesha mwifunde ilyapwililika ilitulenga tube abantungwa, kabili akonkanyapo ukulinakila, tapelelafye mukumfwa alaba nako lelo alecita ifyo omfwa, ninshi Lesa akamupaala muli fyonse ifyo alecita. Bushe utila ndi mwina Lesa? Nga waba cilandelande ninshi uibepafye no bwina Lesa bobe nabo bwafyefye. Ubwina Lesa ubo Lesa Shifwe amona ukuti bwalipwililika ku busuma, kwafwa bakashiwa na bamukamfwilwa mufyo balekabila, no kuitalusha ku fyakowela fya pano calo. Mwe bamunyinane, apo mwasumina mu Mfumu yesu Yesu Kristu, Imfumu icindami, mwilaba na kapatulula. Nga cakuti umukankala uufwele imbalaminwe ya golide ne nsalu shamutengo, nga aisa mu ŋanda mulongene, elyo no mupina uwasapula nao aisamo. Nga mwapokelela bwino uufwele ubusaka, mwamweba amuti, “Ikaleni apa pa cipuna apaweme.” Umupina nao mwamweba amuti, “Keminine uko nangu ikala panshi mupepi na ine.” Bushe ninshi te kapatulula mwacita? Bushe ninshi te mano yabi mwabomfya mukupingula? Umfweni mwe bamunyinane mwe batemwikwa bandi! Lesa asala aba bantu, abo abantu ba pano calo batila bapina ukuba abakankala mu cisumino. Abasala ukupyana ubufumu ubo Lesa alaya abamutemwa. Lelo imwe mulasausha abapina! Ni bani bushe bamufyengelesha no kumupatikisha ukuya ku filye? Bushe te bakankala! Bushe te bakankala basaalula ishina ilicindami lyakwa Kristu ilyo mwainikweko? Nga mulalungika, amulanakila icebo icikalamba icalembwa mu Malembo Yamushilo icitila, “Uletemwa umubiyo ifyo waitemwa we mwine.” Lelo nga mulacita akapatulula, ninshi mulabifya, kabili ukulingana na mafunde, ninshi muli bampulamafunde. Uyo onse uusunga amafunde yakwa Lesa yonse, nga apulafye muli limo, ninshi ali no mulandu kwati apulafye muli yonse. Lesa ewapeele icebo cakuti, “Wilabembuka” ne cakuti, “Wilaipaya.” Kanshi nangu taubembwike, lelo ulepaya abantu, ninshi uli mpulamafunde. Imilandile ne micitile yenu ileba nge ya bantu abapingulwa ne funde ililenga tube abantungwa. Pantu Lesa takabe na luse pakupingula umuntu uushakwete luse ku munankwe. Umuntu uwaluse tali nakutiina kupingulwa. Mwe bamunyinane, umo nga atila nalikwata icisumino nomba talebomba nelyo cimo, bushe ici cisumino kuti camuwamina shani? Bushe ici cisumino cakwe kuti camupususha? Nomba nga cakuti munyinenwe, nangu nkashi yenu alisapula, elyo ne fyakulya takwete. Bushe cikabawamina shani nga umo pali imwe abeba ati, “Mwende umutende, mulefwala mulekaba, mulelya muleikuta,” nga tamubapeele ifi fintu balekabila mu bumi bwabo? Kanshi efyo ne cisumino caba, nga tacilebomba imilimo ninshi califwa. Nalimo umo kuti alanda ati, “Iwe walikwata icisumino, na ine ndabomba imilimo isuma.” Pakumwasuka kuti namweba nati, “Cisuma, iwe unange icisumino cobe ukwabula imilimo isuma, na ine nalakulanga icisumino candi ku milimo iyo ncita!” Bushe wasumina ukuti kwabafye Lesa umo? Cisuma! Ne mipashi yakowela nayo yalisumina, kabili ilatutuma no kututuma ku mwenso. We cipumbu ca muntu we, bushe ulefwaya nkulange ukuti icisumino icabula imilimo isuma cafyefye? Bushe cinshi calengele ukuti Abrahamu icikolwe cesu abe uwakaele pa cinso cakwa Lesa? Ala ni pa milimo yakwe isuma, ilyo atuulile mwane Isaki pa bulambo pakuti amuleke ilambo. Wamona ukuti cisumino ne milimo yakwe isuma fyabombele pamo. Milimo yakwe isuma yalengele ukuti icisumino cakwe cibe icapwililika. Ne fyalembwa mu Malembo Yamushilo fyalifikilishiwa ifyakuti, “Abrahamu asumine Lesa, na pa mulandu wa cisumino cakwe, Lesa amumwene ukuba uwakaele pa cinso cakwe.” Kabili eco Abrahamu aleitilwa ukuti ni cibusa wakwa Lesa. Mwamona nomba ukuti, Lesa tamona muntu ukuti wakaele pa cinso cakwe pa mulandu wa cisuminofye ceka, lelo na pa mulandu wa milimo isuma. Epamo pene na ku mwanakashi Rahabu cilende. Lesa amumwene ukuti wakaele pa cinso cakwe pafyo acitile. Apokelele inengu sha bena Israeli shibili, ashafwilishako no kufyuka mukubomfya inshila imbi. Nga filya umubili wa muntu ufwa ilyo umupashi wafumamo, efyo ne cisumino ciba icafwa nga tacilebomba milimo isuma. Mwe bamunyinane, pali imwe peba bakafundisha abengi. Pantu ifwe fwe bakafundisha, Lesa takabe na luse pakutupingula. Ifwe bonse ilingi tulalufyanya. Nomba umuntu nga talufyanya mufyo asosa, ninshi uyo aba uwapwililika. Kabili ninshi aba umuntu uwakwata amaka yakutungulula umubili wakwe onse. Tubika icela mu kanwa kakwa kabalwe pakuti alecita ifyo tulefwaya. Nga twacita ifi tulenga kabalwe ukuya konse uko tulefwaya. Tontonkanyeni pa cibwato icenda pali bemba. Nangu cikule shani, kabili nangu cisendwe ne cimwela icakosa shani, cipindululwafye kuli kanaosa akanono, no kuya konse uko kensha wa bwato alefwaya ukuti ciye. Ululimi nalo efyo lwaba. Nangu lwaba akapande ka mubili akanono, lulailumbanya ukuti lucita ifyakupapa. Tontonkanyeni ifyo impanga ikalamba bayocafye ku kamulilo akanono. Ululimi nalo lwaba kwati mulilo. Pa filundwa fya mibili yesu, ululimi lwaba kwati calo icaisulamo ububi bonse, lusalanganya ububi mu mubili onse. Lutanda umulilo mu bumi bwesu bonse ubwa pano calo kabili lwena lufumya uyu mulilo ku mulilo wape. Umuntu kuti ateeka inama sha mpaanga, ifyuni, ifikulika pa mushili ne sabi ukuba ifitekwa fya mu mushi. Nakuba no kuteeka tulafiteeka fyonse ifi. Lelo takwaba winganasha ululimi. Lwena talupema pa bubi, lwaisulamo no busungu ubwipaya. Ku lulimi tulalumbanishishako Imfumu kabili Shifwe, elyo kabili tulapishishako abantu banensu abo Lesa abumba mu cata cakwe. Mu kanwa kamo kene emufuma ukutasha no kulapisha. Bamunyinane ifi tefyo cilingile ukuba. Mu kamfukumfuku kamo kene teti mufume amenshi ayasuma na yacicelecele. Umukunyu, mwe bamunyinane, tekuti utwale ifitwalo fya muolifa, no mwangashi nao tekuti utwale amakunyu. Cimo na kamfukumfuku ka menshi yacicelecele tekuti kafumye amenshi ayasuma. Ni ani pali imwe uwamano kabili uwacenjela? Uyo afwile ukulanga ukuti wamano kabili untu wacenjela ku micitile yakwe isuma mu fintu acita mu kuicefya ukwamano. Lelo nga mwaba no mufimbila nganshi no kuisakamanafye mwe bene, ninshi mwilaibepa tapali cishinka cakuitakishishapo. Amano ya uyu musango tekuli Lesa yafuma, mano ya pano calo yabuntunsefye, kabili yafuma ku mipashi yakowela. Pantu uko kuli umufimbila no kuisakamanafye, ekuba ne cimfulunganya ne misango yonse iyabipa. Lelo amano ayafuma kuli Lesa yena yaba ayapwililika, kabili yacibote, yamutembo no bufuke. Elyo kabili yakwatisha uluse, yacitafye ifisuma. Tayaba na mucishacinani, yaba pa cishinka. Ukuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, e fisabo abalenga icibote balobolola ilyo babyala mu cibote. Bushe ifilenga ukuti muleumana no kulalwa fifuma kwi? Bushe temukukonkelela ulunkumbwa lubi ululwisha mu mibili yenu? Mulafwaya ukukwata ifintu nomba tamukwata, eco mwipailapo na bantu. Mufimbila ukukwata ifintu lelo tamufikwata, eco muumanina no kulalwilapo. Tamukwata ifyo mufwaya pantu tamufilomba kuli Lesa. Ico mushipokelela ifintu ilyo mulomba, nico mulomba na mapange yabi. Mulomba ifintu fyakumusansamushafye mwe bene. Mwe bantu basangukila Lesa mwe! Bushe tamwaishiba ukuti ukubikana bucibusa ne calo kuba umulwani wakwa Lesa? Uufwaya bucibusa ne calo aicita umulwani wakwa Lesa. Mwilatontonkanya ukuti te fyacishinka ifyalembwa mu Malembo Yamushilo ifitila, “Mupashi Lesa abika muli ifwe, alitutemwa, alatufubila no kutufubila.” Lelo kwena Lesa icikuuku atukwatila calicilapo. Eico calembwa ukuti, “Lesa acincintila abacilumba, lelo abaicefya bena alabakwatila icikuuku.” Kanshi mulenakila Lesa. Muleyansha Ciwa, nao akulamubutuka. Mulepalama kuli Lesa, nao akulapalama kuli imwe. Sambeni iminwe yenu imwe mwe babi! Sangululeni imitima yenu mwe mfundabuteshi! Beni no bulanda, lileni no kuloosha. Lekeni inseko shenu shaluke imisowa, ne nsansa shibe ubulanda. Muleba abafuuka pa cinso ca Mfumu, nayo ikamusansabalika. Mwe bamunyinane, mwilayambana. Uyo onse uwamba umubiye nangu ukumupeela umulandu, asuula amafunde yakwa Lesa nangu ukuyalengulula. Eico nga ulalengulula amafunde, ninshi tauyakonka iyoo, ulayalengululafye. Ni Lesa ekafye eupeela amafunde no kupingula abantu. Kabili ni ekafye ewaba na maka yakupususha abantu nangu ukubalofya. Nga iwe uli ani uwakupingula umunobe? Umfweni imwe mwe batila, “Lelo atemwa mailo tukaya ku musumba kantwa. Tukaya pwako umwaka umo. Tukalacita amakwebo no kunonkako indalama.” Tamwaishiba nga cakuti mukaba abomi mailo. Imwe mwabafye nga fubefube uumoneka pa kashita akanono, kabili mwaluba napo ele. Ifyo mulingile ukusosa nifi, “Imfumu nga ilefwaya tukaba abomi, tukacita fyakuti na fyakuti.” Nomba imwe mucita icilumba no kulaitakisha. Amataki yonse aya musango uyu, yantu yabipa. Eico kanshi umuntu onse uwaishiba ifisuma fintu afwile ukulacita, nomba talecita, ninshi alabifya. Umfweni mwe bakankala. Akulileni ifilamba, mupumepo ne misowa pa mulandu wa macushi ayalamwishila. Ifyuma fyenu nafibola ne nsalu shenu nashiliwa ku fishishi. Golide na silifa nafiliwa ne ndalawa. Neshi ndalawa shikaba e kambone wakumushinina. Shikonaula umubili wenu kwati mulilo. Imwe namuituntumanikila ifyuma muli shino nshiku shakupelekeshako. Moneni, tamulipila babomfi ba mu mabala yenu amalipilo yabo. Kutikeni kufyo baleilishanya! Imfumu umwine wa fita fyonse nayumfwa inkuuta sha abo balobolola ifisabo fyenu. Mu bumi bwenu pano calo muposa indalama ishingi pa fyakuisansamusha no kuilemena mwe bene. Eico nomba namuinya kukupekanya ku bushiku bwakwipaiwa. Nimwe mupingwila abantu abakaele ukufwa, no kubepaya mulabepaya, nabo tabakaanako nakalya. Mwe bamunyinane, ala muleteka umutima mpaka nelyo Imfumu ikabwela. Moneni ifyo umulimi ateka umutima pakulolela ifisabo fisuma fikule fipye mwibala lyakwe. Ateka umutima no kulolela imfula yakubalilapo ne yakulekelesha. Eico kanshi na imwe muleteka umutima, mwilanenuka, pantu ubushiku bwa kwisa kwa Mfumu nabupalama. Pali imwe bamunyinane, nelyo umo elaisosha pafyo umubiye acita, epakuti Lesa ekamupeela mulandu. Kaputula wamilandu napalama, ali pa mwinshi. Mwe bamunyinane muleibukisha bakasesema abo Lesa atumine kukulanda amashiwi yakwe. Lekeni babe ifilangililo fyenu mukuteka umutima ilyo muli mu macushi. Moneni balya baleshipikisha mu macushi, ebo tutila balishuka. Mwalyumfwa ukushipikisha kwakwa Yobo. Mwalishiba ifyo Imfumu yamulambwile pakulekelesha, pantu Imfumu yafulisha uluse ne cilela. Bamunyinane ndemukonkomesha nganshi ukuti, mwilalapa mulapo pakulaya icilayo. Mwilalapa mulu, nelyo icalo, nelyofye umulapo umbi onse. Imwe muletilafye “Ee,” nga ni ee. “Iyoo,” nga ni iyoo. Epakuti Lesa ekamupeela umulandu. Umo pali imwe nga ali mu macushi, nalepepa. Umo pali imwe nga ali ne nsansa, naembe inyimbo shakulumbanya Lesa. Umo pali imwe nga nalwala, naete abakalamba ba lukuta, pakuti baisa mupepelako no kumusuba amafuta ku maka ya Mfumu. No mulwele akapola ico abamupepelako bali ne cisumino. Imfumu ikamuposha no kumubelela uluse nga alibifya. Kanshi muleebana ifyabubifi fyenu, no kulapepelana epakuti mulepola. Ipepo lya muntu uwakaele pa cinso cakwa Lesa lyaliba na maka nganshi. Eliya ali umuntufye nga ifwe. Alombele Lesa pa maka ukuti aleshe imfula ukuloka. Elyo na pa myaka itatu ne myeshi mutanda takwali mfula mu calo iyoo. Aishile lomba nakabili, no mulu walokeshe imfula no mushili wameseshe ifisabo fyauko. Mwe bamunyinane, umo pali imwe nga ayaluka, afuma na mu nshila yacishinka, elyo umbi amwalulula nakabili, ishibeni ici. Uyu muntu uwayalulula umubifi ukufuma ku mibeele yakwe ibi, ninshi akapususha ulya muntu ku mfwa kabili akafimba pa fyabubifi ifingi. Ine Petelo, umusole wakwa Yesu Kristu, namulembela imwe mwe bekala kwati ni mbutushi, mwasalanganina mu fyalo fya Ponti, Galatia, Kapadokia, Asia na mu Betunia. Imwe Lesa Tata ku kufwaya kwakwe amusalile kale ukuba abantu bakwe. Mupashi wakwe nao amucita ukuba abantu abamushilo abanakila Yesu Kristu, kabili abasangululwa no mulopa wakwe. Icikuuku ne cibote cakwa Lesa fingalaba na imwe umupwilapo. Napaalwe na matotelo Lesa, Wishi wa Mfumu yesu Yesu Kristu. Pantu pakubusha Yesu Kristu ku bafwa, Lesa alitukwatila uluse nganshi no kutufyala cipya cipya. Elyo ici naco cilenga ukuti tukwate isubilo ilyacishinka. Kanshi eico tulolela ukukwatako ifintu fikankala Lesa asungila abantu bakwe. Amusungila ifi fintu mu mulu, umo fishibola, nangu ukukowela nangu ukukota. Lesa ku maka yakwe ico imwe mwamusumina, alimusungila ifyo fintu bwino pakuti mukamone ipusukilo likasokololwa pa kupwa kwa nshita. Pali ici cena mulesansamuka, nangu pa kashita kano kuti mwaumfwa ubulanda pa mulandu wakucula amacushi ayalekana lekana. Aya macushi yakushininkishafye ukuti icisumino cenu cacine cine. Icela ca golide, iconaika, naco balacoca mu mulilo pakuti bashininkishe ukuti ni golide. Kanshi icisumino cenu icacindamisha ukucila na golide, naco bali nokucishininkisha ukuti cacine cine. Lyena epakuti bakamutashe no kumulumbanya no kumucindika pa Bushiku Yesu Kristu akasokolokelapo. Nangu mushamumona mwalimutemwa. Nangu mushilamumona mwalimusumina. Kanshi eico mulasansamuka ne nsansa ishikalamba nganshi isho umuntu ashingalondolola. Pantu mulepokelela ukupusuka kwa myeo yenu uko icisumino cenu cifwaya. Uko kwine kupusuka eko bakasesema basakamene no kufwailisha nganshi, kabili ubo bwine bupe balesesemapo e buntu Lesa ali nokumupeela. Umupashi wakwa Kristu uo bakwete ewalebeba pafyo Kristu ali nokwisa cula, elyo nefyo ali nokwisa peelwa umucinshi. Kanshi balefwaya ukwishiba inshita fikacitikilwapo elyo nefyo fikacitikwa. Lesa alisokolwele kuli aba bakasesema ukuti tabaleibombela abene mu mulimo wabo, lelo nimwe balebombela. Ifintu ifyo balandilepo, e fintu muleumfwa balemushimikila mu Mbila Nsuma kuli abo Mupashi Wamushilo wafumine ku mulu aishile langa. Ifi e fintu na bamalaika bene bengatemwa ukwishiba. Kanshi mu mitima yenu mube abaiteyanya kukubomba. Muletekanya, mulesubilafye pa maka mu cikuuku cikamwishila ilyo Yesu Kristu akasokoloka. Nga bana abanakila Shinwe, mwilakonkelela lunkumbwa lubi ulo mwali nalo ilyo mwali tamulaishiba Kristu. Filya Lesa uwamwita aba uwamushilo, efyo na imwe muli fyonse mulecita muleba abamushilo. Pantu calembwa ukuti, “Muleba abamushilo pantu ine ndi wamushilo.” Apo ilyo mulepepa mwita Lesa amuti ni Shifwe, uyu uupingula umuntu onse no mulinganya pafyo acita, kanshi mu nshita yonse iya bumi bwenu mucili pano calo, mulemukwatila akatiina. Imwe mwalishiba ifyalipilwe pakumulubula ku misango ya buwelewele iyo ifikolwe fyenu fyamushilile. Tabomfeshe ifintu ifyonaika, ifili nga silifa nangu golide. Lelo imwe mwalubulwa no mulopa uwacindamisha uwakwa Kristu, uwali kwati mwana wa mpaanga uwabula ubulema nelyo akabi konse. Wena Lesa amusalile ne calo tacilabumbwa. Lelo pa mulandu wa ifwe, muli shino nshiku shakupelekeshako, Lesa alimusokolola. Ni ku maka yakwa Kristu mwakwatila icisumino muli Lesa. Uyu wine Lesa ewabushishe Kristu ku bafwa, kabili ewamucindamika. Eico kanshi icisumino cenu ne subilo fyabafye muli Lesa. Kanshi nomba mwalisangulula imitima yenu pali ico mwanakila icishinka, mwakwata ne citemwiko cacine cine icabwananyina. Kanshi bonse muletemwana nganshi ne mitima yenu yonse. Pantu mwafyalwa cipya cipya te ku mufyashi uufwa, lelo ni ku mufyashi uushifwa, kanshi emukutila ni kwishiwi lyakwa Lesa ilyamweo kabili ilyakubelelela. Pantu catila, “Abantu bonse baba kwati cani, no bucindami bwabo kwati maluba ya mu mpanga. Icani cilooma, na maluba yalalukuta, lelo ishiwi lya Mfumu lyena lilabelelela.” Ili shiwi, e Mbila Nsuma twaisa bila kuli imwe. Kanshi mutaluke ku fibi fyonse, ku bufi bonse, kuli bumfundabuteshi, ku mufimbila na kukubepeshanya. Mube kwati tunya tufyelwe nomba, mulefwaishafye ukonka ibele lyeka lyeka ilyakulisha imipashi yenu. Epakuti mukonka ilyo ibele mumone ukukula bwino mukupusuka. Pantu imwe mwaliyumfwila ifyo Imfumu yawama. Iseni ku Mfumu, ilibwe ilyumi, ilyo abantu basuulile abati lyafyefye, lelo Lesa elyo asala ukuba ilikankala. Imwe mube nga mabwe ayomi ayakuti Lesa abomfya pakukuula iŋanda yakwe. Muli iyi ŋanda yakwe emo imwe ku maka yakwa Yesu Kristu mwakulabombela Lesa nga bashimapepo bamushilo, pakulamulekela amalambo ya mapepo ya mitima yenu ayakusansamusha Lesa. Pantu ifyalembwa mu Malembo Yamushilo fitila, “Moneni ndebika ilibwe mu Sioni, ilibwe lya petungi ilyo nasala kabili ilyacindamisha. Elyo no muntu onse uwamucetekela, takatale ekatwa ne nsoni.” Kuli imwe mwe basumina, ili libwe lyacindamisha. Lelo ku bashasumina bena, “Ilibwe ilyo bakakuula basuulile, lyaisa ba e libwe lyakwikasha petungi.” Pambi napo catila, “Libwe ilyakulenga abantu ukuipununa, e libwe ilyakulenga abantu ukuwa.” Balaipununa pantu tabanakile mashiwi yakwa Lesa. Kwena nico efyo Lesa abateyanishishe. Lelo imwe muli mukowa Lesa asala, bashimapepo ba Mfumu, umushobo uwamushilo, abantu bakwa Lesa bene bene. Fyonse ifi ni pakuti muleba abakubila ku bantu ifintu ifyakupapa ifyo Lesa acita mukumwita ukufuma mu mfifi no kumuleta mu lubuuto lwakwe ulwakupapa. Kale tamwali bantu bakwa Lesa, lelo nomba muli bantu bakwe. Kale tamwapokelele luse lwakwa Lesa, lelo nomba mwalipokelela uluse lwakwe. Mwe batemwikwa bandi, apo mwaba abeni kabili abalendo muli cino calo, ndemupapata ukuti mwilakonkelela ulunkumbwa lubi ululwisha imyeo yenu. Ilyo muleikala na bantu abashaishiba Lesa, muleba ne mibeele isuma. Lyena epakuti nelyo balemubepesha ukucita ifibi, lelo bakese lumbanya Lesa pa Bushiku Imfumu ikabwela ico balemona ifisuma mucita. Pa mulandu wa Mfumu mulenakila ubuteko bonse ubwa bantu. Mulenakila kateeka mukalamba, pantu e mukalamba pali bonse. Mulenakila na balashi, pantu ebo kateeka mukalamba apeela amaka yakukanda abalelufyanya no kutasha abo abalecita ifisuma. Pantu Lesa afwaya ukuti, imwe ku ficitwa fyenu ifisuma, muputule umulomo wakusabaila kwa fipumbu fya bantu. Mu mikalile yenu mube abantungwa. Nomba mwilabomfya buntungwa bwenu ukuba akabepesho kakucitilako ifibi. Lelo mu mikalile yenu mube nga abasha bakwa Lesa. Mulecindika umuntu onse, muletemwa na babwananyina. Muleba na katiina kuli Lesa, mulecindika na kateeka mukalamba. Mwe babomfi mulebeela no kucindika bashikulwinwe. Mwilacita ifyo kuli abo aba luse no mutembo, lelo na ku bakali bene. Pantu nga mwaba no mutima wakucita ubufwayo bwakwa Lesa, ilyo muleshipikisha mu macushi ayakumufyengeleshafye, ninshi Lesa akamupaala. Lelo nga muleshipikisha impumo bamupuma ico mulufyenye, cinshi mwingamwenapo? Lelo nga muleshipikisha mu macushi ilyo mucitile icilungeme, ninshi lyena Lesa akamupaalilapo. Ala ni kuli ifi fine eko Lesa amwitilako. Pantu Kristu umwine alimuculile, amushilile ne cilangililo pakuti na imwe mulemupashanya. Kristu ena tabifishe, kabili tatalile alanda fyabufi. Kristu ilyo balemutuka, wena tabatukilemo. Kristu tapangile abalemucusha ilyo alecula, lelo alesubilafye muli Lesa Kapingula wamulinganya. Kristu umwine asendele ifyabubifi fyesu mu mubili wakwe pa musalaba, epakuti na ifwe tutaluke umupwilapo ku bubifi, tuleikala abakaele pa cinso cakwa Lesa. “Filonda fyakwe efyamundapa.” Pantu kale mwali kwati ni mpaanga ishaleendafye icende ende, lelo nomba mwalibwelulukila kuli Kacema, kabili Kangalila wa myeo yenu. Mu musango umo wine abakashi balenakila abalume. Epakuti nga pali bamo abashanakila amashiwi yakwa Lesa, imyendele yenu iyisuma ibanashe ukwabula ukusosa nangu ishiwi nelyo limo. Pantu balemona ifyo imyendele yenu yakaele, kabili iyamucinshi. Lekeni ukuyemba kwenu kwiba ku fyakuisamika ifili ngo musango mulelukilamo imishishi, nangu ukulafwala ifisamo ifya golide nangu insalu ishaciyembelo. Lelo ukuyemba kwenu kuli nokuba mu mitima yenu. Muleba nokuyemba ukushonaika, ukwamutembo no mutima uwaikala tondolo. Ala ici e cintu cikankala pa cinso cakwa Lesa. Ifi efyo abanakashi aba pakale abamushilo baleisamika. Balesubila muli Lesa, kabili balenakila na balume babo. Efyo Sara alecita, alenakila Abrahamu, alemwita nokuti, “We mfumu.” Na imwe ninshi muli bana bakwa Sara nga mulecita ifisuma, tamukwete na mwenso wakutiina nelyo cimo. E cimo cine na imwe mwe balume, mu mikalile yenu mube na mano yasuma pa bakashi benu. Nangu abanakashi bantu abashakosa, mulebacindika, pantu pamo pene na imwe, nabo bene bapokelelako ubupe bwakwa Lesa ubwamweo wape. Ifi efyo mulecita, pakuti kwilaba nelyo cimo icakufulunganya amapepo yenu. Pakulekelesha ndeti, bonse muleba no mutima umo. Muleumfwilana uluse, mube ne citemwiko cabwananyina, mube ne cilela kabili muleicefya. Mwilalandula pa bubi bamucitila nangu ukulasaushanya, lelo mulebalombela ipaalo lyakwa Lesa. Ici eco Lesa amwitako pakuti na imwe mukapyaneko ipaalo lyakwe. Pantu calemba ukuti, “Umuntu uufwaya insansa mu bumi bwakwe no kukwata inshiku ishisuma, ali nokusunga ululimi lwakwe ukufuma ku bubifi, ne milomo yakwe kukubepa ubufi. Ali nokuleka ukucita ifyabipa, alecita ne fisuma. Ali nokufwaisha ukwikala mu mutende, no kucita efyo alecita. Pantu amenso ya Mfumu yaba pa bololoke, kabili amatwi yakwe yalakutika ku mapepo yabo. Lelo abacita ifyabipa, icinso ca Mfumu cilabafulilwa.” Nomba nga mwalicincila mukucita ifisuma, nga nani engamucita icakumubipila? Lelo nangu cakuti mulecula ico mulecita ifyo Lesa afwaya, ninshi mwalishuka. Mwilatiina abantu, nangu ukusakamikwa iyoo. Mulecindika Kristu no kumucita Imfumu ya bumi bwenu. Lyonse muleba abaiteyanya ukwasuka umuntu onse uwamwipusha ukumulondolwela pesubilo ilyo mwakwata. Muleyasuka uyo muntu mucinshi mucinshi no mutembo. Muleenda na kampingu wa mitima yenu umusuma, ukwabula akakumusakamika. Epakuti ilyo bamusaalula, abo bantu balelanda ifibi pa myendele yenu iya bwina Kristu, baleikatwa ne nsoni. Pantu cawamapo ukucula pakucita ifisuma, nga efyo Lesa alefwaya, ukucila ukuculila pakucita ifibi. Kristu afwile umuku umo pa fyabubifi, calipwa. Umuntu uwakaele afwilile abashaba abakaele pakuti atutwale kuli Lesa. Muli bumuntu balimwipeye, lelo mu mupashi wena ali uwamweo. Elyo ngo mupashi aile kukushimikila imipashi iyali mu cifungo. Iyi e mipashi ya bantu abo bakeene ukunakila Lesa mu nshiku shilya Noa alepanga icibwato, lelo Lesa wena alebapembela nateka umutima. Bantufye abanono abali mu cibwato ebapuswike ku menshi, bali cine konse konse. Ici cena cilangililo ca lubatisho ulumupususha imwe nomba. Ulu lubatisho talusamba ifiko ifya mubili iyoo, lelo cilayo umuntu alaya kuli Lesa muli kampingu musuma wa mutima wakwe. Lubatisho elutupususha ku maka yakushukuka kwakwa Yesu Kristu. Uyu Yesu alinina ku mulu, aikala lubali lwa ku kulyo kwakwa Lesa. Elyo alateeka bamalaika, bakateeka na bamaka aba mu mulu. Kanshi apo Kristu aculile mu mubili wakwe, na imwe imitontonkanishishe iyo akwete ifwile ukumukoselesha. Pantu uucula mu mubili wakwe ninshi nataluka ku bubifi. Pantu nomba inshiku shonse isha bumi bwakwe pano calo tekuti ateekwe no lunkumbwa lubi ulwabuntunse, lelo kanofye ukucita ififwaya Lesa. Kale mwaikele inshita ikalamba mulecita ifyo abantu abashaishiba Lesa batemwa ukucita. Mwaleikala mu bulalelale, mukukonkelela ulunkumbwa lubi, muli bucakolwa, mu kuipakisha kwa misango yonse, mu bunweshi na mukucita icintu icansoni nganshi icakupepa utulubi. Kanshi nomba abantu bashaishiba Lesa nacibapesha amano ico mushilebakonka mu mikalile ibi iyabuwelewele, kanshi e mulandu wine balemusaalwila. Lelo bakaba nokulubulula kuli Lesa, uwaipekanya ukuputula imilandu ya bomi na bafwa. Kanshi ecalengele ukuti na bafwa bene babililwe Imbila Nsuma pakuti, nelyo balebapingula pafyo bacitile ilyo bali abomi nga filya bapingula abantu bonse, imipashi yabo ibe no mweo Lesa akwata. Ukupwa kwa calo kuli mupepi. Kanshi muletekanya, mube abamano, epakuti mulepepa. Nomba ukucilapo pali fyonse muletemwana icine cine, pantu icitemwiko cifimba pa fyabubifi ifingi. Mulesekelelana mu mayanda yenu ukwabula ukuilishanya. Bonse umo umo Lesa alimupeela ubupe ubwaibela ibela. Kanshi mulebomfya ubo bupe Lesa amupeela kukutumika abanenu. Ukucita ifyo, ekuba kasunga musuma wa bupe bwalekana lekana ubo Lesa amupeela. Uulanda, nalelandafye amashiwi ayafuma kuli Lesa. Uuletumika bambi, naletumika na maka yonse Lesa amupeela, epakuti muli fyonse abantu bonse balelumbanya Lesa ku maka yakwa Yesu Kristu. Yesu Kristu e mwine bucindami na maka pe na pe. Ameni. Mwe bacibusa bandi, ala mwilasunguka ico muleeshiwa na macushi ayakali ayo muleculako. Mwilamona ayo macushi kwati cintu cimo icishifwile kumucitikila. Ala mulesansamukafye ico muleculako amacushi Kristu aculileko. Epakuti mukasansamuke nganshi ilyo ubucindami bwakwe bukasokoloka. Ala, mwalishuka abantu nga balamusaalula pa mulandu wakwa Kristu, pantu ninshi Mupashi Mucindami, Mupashi wakwa Lesa, aba na imwe icine cine. Pali imwe tapali nakuba uwakucula pa mulandu wakuba icipondo, nangu impupu, nangu mpulamafunde nangu ico muntu wacimfulunganya. Lelo umo nga alecula ico mwina Kristu, awe tali nakumfwa insoni pali ici, lelo alifye nokutasha Lesa pakuba uwakwa Kristu. Ubushiku bwabupingushi buli mupepi. Abo Lesa akabalilapo ukupingula bantu bakwe. Nga nifwe Lesa akabalilapo ukupingula, nga abo abashanakila Imbila Nsuma yakwa Lesa bena cikaba shani? Calembwa ukuti, “Nga paliba ubwafya pakuti umololoke apusuke, nga cikaba shani ku muntu uushapetamina Lesa no mubifi.” Kanshi eico, abo balecula pantu Lesa efyo alefwaya, baleituula kuli Lesa Kabumba wabo bakonkanyepo no kulacita ifisuma. Ine apo ndi mukalamba munenu, ndemupapata imwe mwe bakalamba ba nkuta. Ine ndi kambone pafyo Kristu aculile, kabili nalikumako ku bucindami ubukesa sokoloka. Kanshi mulecema umukuni uo Lesa amupeela ukwangalila, teico pantu muli nokubomba lelo nico mulefwaya ukubomba ifyo Lesa alefwaya mubombe. Mwilabomba icofye mulefwaya amalipilo iyoo, lelo mulebomba ico mulefwaisha ukutumika. Mwilaumya bufumu ku bantu abo mwapeelwa ukubaka, lelo muleba icilangililo icakuti umukuni wakwa Lesa ulepashanya. Ilyo Kacema mukalamba akamoneka, elyo mukapeelwa icilambu icacindama icishakonaike. Eifyo fine na imwe mwe balumendo mulenakila abakalamba. Elyo bonsefye muletumika abanenu mukuicefya. Pantu catila, “Lesa acincintila abacilumba, lelo abaicefya bena alabakwatila icikuuku.” Kanshi muleicefya pa cinso cakwa Lesa uwamaka nganshi, umwine akamucindamika pa nshita alefwaya. Mulemutuula amasakamiko yenu yonse, pantu eumusunga. Muletekanya, kabili mulelola! Umulwani wenu Ciwa, endauka kwati ni nkalamo ilebuluma, ilefwaya uwakuti ikate imulye. Mube ne cisumino icakosa, mulemwansha. Kabili mwalishiba ukuti ababwananyina banenu isonde lyonse balepita mu macushi ya musango umo wine. Ala mukaculafye akashita akanono. Elyo Lesa wacikuuku conse, uwamwita ico tuli muli Kristu kukukuma ku bucindami bwakwe ubwakubelelela, akamuwamya umupwilapo, akamupeela amaka, akamukosha mukabe abashangila icine cine. Lesa e mwine maka pe na pe. Ameni. Uyu kalata namulembela, mwipi. Ni Sailasi uo ine mona ukuti ni munyinefwe uwacishinka ewangafwako ukulemba. Ndefwaya ukumukoselesha no kwiminina bukambone ukuti uyu kalata e cikuuku cacine cine icakwa Lesa. Kanshi mushangile mucikatishe. Ulukuta lunenu ulwa mu Babiloni ulo Lesa asala nga imwe bene, lwamuposha, elyo no mwana wandi Mako amuposha. Muleposhanya mukutomona kwa batemwana. Umutende ube na imwe bonse imwe mwe baba muli Kristu. Ine Simoni Petelo, musha kabili umusole wakwa Yesu Kristu, namulembela imwe mwebo pamo nga ifwe mwalipokelela icisumino icacindama pa mulandu wa bololoke bwakwa Lesa wesu kabili Umupusushi wesu Yesu Kristu. Icikuuku cakwa Lesa no mutende wakwe fileba na imwe umupwilapo pali ico mwaishiba Lesa na Yesu Imfumu yesu. Lesa ku maka yakwe alitupeela fyonse ifyakutwafwako ukwikala nga bantu bakwe icine cine. Atwita ku bucindami bwakwe na ku busuma bwakwe pali ico twalimwishiba. Ni ku bucindami bwakwe no busuma bwakwe eco atupeelela ifyabupe ifikankala ifyacindamisha nganshi ifyo atulaile. Pakuti kuli ifi fyabupe mumone ukukuma kuli Bulesa bwakwe, mupusuke na ku konaika kwa bantu ba pano calo ku mulandu wa lunkumbwa lubi. Eico kanshi na imwe muli nokubombesha, ku cisumino cenu mulundeko imibeele isuma, elyo ku mibeele isuma mulundeko ukwishiba Lesa. Elyo kukwishiba Lesa, mulundeko ukutekanya, kukutekanya nako mulundeko umukoosha. Elyo ku mukoosha nako mulundeko ubwina Lesa. Ku bwina Lesa, mulundeko icitemwiko cabwananyina. Elyo ku citemwiko cabwananyina, mulundeko icitemwiko cakutemwa abantufye bonse. Iyi e mibeele muli nokukwata. Nga mwakwata iyi imibeele kabili yalalundulukilako, lyena mukapambana no kumwenamo ukwishiba Imfumu yesu Yesu Kristu. Lelo umuntu onse uushakwata iyi mibeele, wena ni mpofu, ni ndoleshapepi, kabili alilaba nokuti alisangulwilwe ku fyabubifi fyakwe ifyakale. Mwe bamunyinane, mulekalabana pakulanga ukuti ni Lesa ewamwita kabili ewamusala. Pantu nga mwalacita ifyo ninshi tamwakawe mu cisumino cenu. Elyo ninshi lyena mukapeelwa insambu shonse shakwingila mu Bufumu bwakubelelela ubwa Mfumu yesu kabili Umupusushi wesu Yesu Kristu. Eico nakulamwibukishako ifi fintu, nangu kwena mwafishiba kale no kusumina pa maka mu cishinka mwafundilwe. Ine ndetontonkanya ukuti, inshiku shonse njikala mu nsakwe iyi ya pano icalo, umubili wandi, nacilinga ukuti ndemwibukishako pali ifi fintu. Pantu ine ninjishiba ukuti nalaswa mfume mu nsakwe iyi iya pano calo, efyo Imfumu yesu Yesu Kristu yansokolwela. Kanshi ndi nokwesha nganshi ukuti nga nafwa mukaleibukisha ifi ifintu inshita yonse. Ifwe ilyo twamushimikile pa kwisa ukwamaka ukwa Mfumu yesu Yesu Kristu tatwabomfeshe imilumbe iyakwelenganyafye iyoo. Ifwe twaliimwenene na menso yesu ubucindami bwakwe. Ifwe epo twali ilyo Lesa Wishi alemulumbanya no kumucindika. Ishiwi lyafumine kuli Lesa umwine bucindami aliti, “Uyu e mwana wandi, uo natemwa, uo nsekelamo.” Ifwe fwe bene nifwe twaumfwile ili shiwi lilefuma ku mulu ilyo twali nankwe pa lupili lwamushilo. Kanshi calenga nokuti tucilileko mukushininkisha ukuti amashiwi yasosele bakasesema yacishinka. Elyo na imwe bene kuti cawama muleposako amano, kwati ni ku cisaniko icileyaka mu ncende umwafiita. Muleposako amano kuli ayo mashiwi mpaka bulya Bushiku bwaca no lutanda lwa lucelo lwalasanikila mu mitima yenu. Icakwibukisha pali fyonse nici icakuti, tapaba nangu umo uwingalondolola umwine amashiwi ya bakasesema ayaba mu Malembo Yamushilo. Pantu bakasesema tabaitendekefye abene pakulanda ayo mashiwi, lelo ni Mupashi Wamushilo ewalengele ukuti balande aya mashiwi yafumine kuli Lesa. Na kale line pa bantu ba mu Israeli epo bali bakasesema babufi. Epamo na pali imwe bene bakabapo bakafundisha babufi. Bakalamufunda amafundisho yabufi, ayakumonaula ukwabula ukuti mwishibe. Elyo bakakaana no kusumina Imfumu iyabalubwile, na mukucita ifyo, bakailetelela ukonaulwafye bwangu bwangu. Abengi bakakonka imisango yabo iyabupulumushi, elyo na mukucita ifyo cikalenga bamo ukulasuula inshila yacishinka. Aba bakafundisha babufi pa mulandu wakuba no lunkumbwa lwa fyuma, bakalamucenjesha pa fyuma fyenu mukulamufunda ifyabufi. Nomba kaputula wa milandu yabo apingula kale ukubakanda, no wakubonaula alolafye lyonse alebalindila. Ilyo bamalaika babifishe, Lesa tabapanishe nakalya. Lelo abaposele mu cifungo no kubakakila mu cifulo umwafiita fititi, emo abakakila balelolela Ubushiku bwabupingushi. Lesa tapanishe na bantu ba cino calo aba pakale, lelo aletele ilyeshi pa bantu ababi abali pa calo. Abo Lesa apuswishe, ni Noa umuntu uwaleeba abantu ifyo bali nokuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, elyo na bantu bambi cine lubali. Lesa apingwilile ne misumba ya Sodoma na Gomora ukonaika, iyo aocele ku mulilo, yapya nakalya nakalya. Acitile ifyo ku misumba pakuti ibe icilangililo cafyo akacita ku bantu ababi. Lesa apuswishe umuntu umololoke Loti. Loti ena imisango yabupulumushi iya bantu ababi yalemuletela ubulanda. Uyu muntu umololoke Loti aleikala nabo, kanshi cila bushiku alecula nganshi mu mutima wakwe uusuma, ilyo alemona no kumfwa ifintu ifibi ifyo balecita. Kanshi Imfumu yalishiba ukupususha abantu abapetamina Lesa mu mafya yabo. Kabili yalishiba no kusunga abantu babi abali nokukandwa pa Bushiku bwabupingushi. Palibufi Lesa akakanda abantu abakonkelela ulunkumbwa lwabo lubi no kusuula amaka yakwa Lesa. Aba bakafundisha babufi baba abapama kabili abakamuka, tabakwata na mwenso wakutwala umusaalula ku fibumbwa fyacindama ifya mu mulu. Nangu ni bamalaika bene, abacilapo nganshi kukukosa na maka pali bakafundisha babufi, tababakwatila musaalula pakubebelela pa cinso ca Mfumu. Aba bakafundisha babufi balanda no musaalula pa fintu ifyo bashishibe. Baba kwati ni nama sha mpanga ishishaishiba ico shilecita. Shena shifyalwafye pakuti shikatwe no kwipaiwa. Naba bakafundisha babufi bakonaulwafye kwati ni nama sha mpanga. Bakacula pa mulandu wakucusha bambi. Bena insansa shabo kucita ifyakusansamusha imibili yabo pa lwalala. Baba kwati matoni ya fiko ayaleta insoni, pantu ilyo muli nabo pakulya, bena basansamukila mukucita ifyakumubepaika. Amenso yabo yabafye pa banakashi bakubembuka nabo. Baba no lunkumbwa ulushinaka ukufwaya ukubifya. Basembeleka abantu bashakosa pakuti babifye. Imitima yabo yateekwa no lunkumbwa. Aba bantu Lesa alibatipwila. Balisha inshila yacishinka no kuluba baliluba. Bakonka inshila yakonkele Balamu mwana Beori, uwatemenwe ukumwenamo indalama mukucita icilubo. Lelo asukile akalipilwa pa cilubo cakwe. Punda wakwe inama iyishilanda, alandile ne shiwi lya muntu, alesha kasesema Balamu ukulacita ifyabuwelewele. Aba bakafundisha babufi baba kwati tumfukumfuku twa menshi utwakama, kwati makumbi ayaleululwa ne cikuuku ca mwela. Ala Lesa alibapekanishisha icifulo camfifi. Pantu aba bantu pakuitasha balanda amashiwi yaciwelewele, kabili babomfya ulunkumbwa lubi ulwa mubili pakusembelela abantu abo batampilefye ukupusuka ku bantu abekala mu cilubo. Babalaya ukuba abantungwa, nomba abene bena bacili abasha ba misango yabo iyakubonaula, pantu umuntu musha wa ico conse icamucimfya. Ukwishiba Imfumu yesu kabili Umupusushi wesu Yesu Kristu kwalipususha abantu ku fibi fya pano isonde. Nomba umwine nga aitwalako, ne fibi fyamucimfya, abantu ba uyo musango baba nomba mu mibeele iyabipisha ukucila ilyo batampile ukwishiba Yesu Kristu. Kuli aba bantu bena, nga caweme ukukanaishiba nelyo panono ifyakuba abakaele pa cinso cakwa Lesa, ukucila ukuti ilyo baishiba, elyo bayalukila ifunde lyamushilo bapeelwe. Ifyo bacita filanga ukuti aya mapinda yacishinka ayatila “Imbwa ibwelela ku malushi yaciluka,” ne litila, “Inkumba basamba, ibwelela kukwalangana mu matipa.” Mwe batemwikwa bandi, uyu e kalata wabubili namulembela. Mu makalata aya yonse yabili ndemwibukishako ifi fintu pakuti muleba na matontonkanyo yasuma. Ndefwaya muleibukisha amashiwi bakasesema bamushilo balandile kale na mafunde ya Mfumu kabili Umupusushi ayo abasole benu bamupeele. Icapakubala ico muli nokwishiba nici icakuti mu nshiku shakupelekeshako kukesa abantu bamo abakalakonkelelafye ulunkumbwa lwabo lubi, bakalamuseka no kumuseka. Bakalasosa abati, “Bushe talaya ukuti akabwela? Nga ali kwi? Bashifwe bafwa kale, lelo ukufumafye apo icalo cabumbilwe ifintu fyonse fyabafye umo fyabeela.” Aba bantu baba no mufulo, tabafwayafye kwibukisha ukuti Lesa kalefye alengele imyulu kwishiwi lyakwe. Lesa abumbile icalo ku menshi no kucifumya mu menshi. Kabili Lesa aonawile cilya calo ku menshi, acibishe mu menshi ye lyeshi. Lelo ishiwi limo line elisunga imyulu ne calo ifilipo nomba, pakuti fikese pya ku mulilo. Lesa akafisunga mpaka no bushiku bwabupingushi ilyo abantu ababi bakonaulwa. Mwe batemwikwa bandi tamuli nakulaba ici cintu cimo. Pa cinso ca Mfumu ubushiku bumo bwaba kwati myaka ikana limo, ne myaka ikana limo yaba kwati bushiku bumo. Abantu bamo batontonkanya ukuti Imfumu ilashingashinga pakufikilisha ifyo yalaya. Imwe kwena ilamutekela umutima, pantu taifwaya ukuti nelyo umo akalobelele, lelo ifwaya ukuti bonse balapile no kupilibuka. Lelo Ubushiku bwa Mfumu bukesa kwati mupupu. Pali ubo Bushiku imyulu ikapita ne congo icikalamba, ifyaba mu mulu fikapya ku mulilo fikonaike, elyo icalo na fyonse ifyabapo fikapya. Apo ifintu fyonse fikonaika umusango uyu, bushe imwe muli nokuba abantu ba musango shani? Mu bumi bwenu muli nokuba abamushilo, kabili abapetamina Lesa. Kanshi ilyo mulelolela Ubushiku bwakwa Lesa, mulecita ifyakuti bwaca bwangu. Pali ubu Bushiku imyulu ikonaika ku mulilo ne fyaba mu mulu fikasunguluka kukukaba kwa mulilo. Lelo ifwe tulolela ifintu Lesa alaya, emukuti imyulu ipya ne calo cipya umo bonse bakalacita ifyo Lesa afwaya. Eico kanshi mwe batemwikwa bandi, ilyo mulelolela ifi fintu, mulebomba na maka yenu yonse ukuba abakaele, ababula icilubo, kabili abekala mu mutende na Lesa. Mulemona iyi nshita Imfumu yesu iletekela abantu umutima, e nshita ye pusukilo. Paulo munyinefwe uo twatemwa, mukubomfya amano Lesa amupeele nao efyo amulembele. Ifi fine efyo alanda mu makalata yakwe yonse, ilyo alemba pali uyu mulandu. Mu makalata yakwa Paulo mwaliba ifintu fimo ifyayafya ukumfwa. Abantu abashasambilila kabili abashakosa mu cisumino balayonaula abene ilyo balufyanya ukufilondolola, nga filya balufyanya ukulondolola ifipande fimbi ifya Malembo Yamushilo. Mwe batemwikwa bandi, imwe ifi fintu balimusokako kale. Kanshi mulecenjela, mwileka ifilubo fya aba bantu babi fimusensenune mufume na mu cishinka mwashintililamo. Lelo mulekulilako mukuba ne cikuuku na mano yakwishiba Imfumu yesu kabili Umupusushi wesu Yesu Kristu. Kristu nalelumbwa pali nomba na pe na pe. Ameni. Uo twalalandapo ni Lishiwi upeela umweo. Wena ewabako ukufumafye na ku citendekelo. Twalimumfwa no kumumona twalimumona na menso yesu. Ee twalimumona no kumwikatamo ne minwe yesu. Ilyo uyu uupeela umweo aishile sokoloka, twalimumwene, kabili ifwe tuli bakambone. Tulemushimikila pa mweo uwape, uwali na Wishi uo aisa tusokolwela. Ifyo twamona no kumfwa, efyo tulemwebako na imwe, epakuti mukwampana na imwe tuleampana pamo na Tata na Mwane Yesu Kristu. Kanshi ico twamulembela aya mashiwi ni pakuti tube ne nsansa ishapwililika. Aya e mashiwi twaumfwa kuli Mwane, kabili eyo tulemweba ayakuti Lesa lubuuto, elyo muli ena tamwaba mfifi nakalya. Nga twasosa twatila ifwe twalyampana na Lesa ilyo tuli mu mfifi, ninshi tulebepafye ubufi, pantu tatwaba na cishinka mu bumi bwesu. Lelo nga twenda mu lubuuto nga filya Lesa aba mu lubuuto, ninshi lyena twalyampana na banensu no mulopa wakwa Yesu Umwana wakwe ulatusamba ifyabubifi fyesu fyonse. Nga tutila tatwaba na bubifi, ninshi tulaibepa ne cishinka tamwaba muli ifwe. Lelo nga tulayebelela ifyabubifi fyesu kuli Lesa, apo wena wacishinka alacita ifyo alaile. Alatubelela uluse ku fyabubifi fyesu fyonse, no kutusamba ku fibi fyonse ifyo tucita. Nga twatila tatwatala atubifya, ninshi tweba Lesa ukuti wabufi, na mashiwi yakwe tayabamo muli ifwe. Mwe bana bandi namulembela ifi, ni pakuti mwilabifya. Lelo umo nga abifya, twalikwata Yesu Kristu ndubulwila wesu uwakaele uutupapatilako kuli Wishi. Kristu umwine ewaba ilambo ilifumya ifyabubifi fyesu, kabili te fyabubifi fyesu fyekafye lelo ne fya bantu bonse pano calo. Nga twalakonka amafunde yakwa Lesa, ninshi kuti twashininkisha ukuti twalimwishiba. Umo nga atila, “Nalimwishiba” nomba takonka mafunde yakwe, ninshi uyo muntu wabufi, taba na cishinka. Lelo uunakila amashiwi yakwa Lesa, ninshi icitemwiko cakwa Lesa caba mu mutima wakwe umupwilapo. Kuli ici eko twingashininkishisha ukuti twalyampana na Lesa. Uyo onse uulanda ukuti aba na Lesa, afwile ukukwata imibeele Kristu akwete. Mwe batemwikwa bandi ici cebo nalamulembela, te cipya iyoo, lelo cakale. Ni cilya cine mwaba naco ukufumafye ku citendekelo. Icebo cakale, e mashiwi ya Mbila Nsuma mwaumfwile. Lelo kwena icebo nalamulembela cipya, ne cishinka caciko cimoneka muli Kristu na muli imwe. Pantu imfifi ileya ilepwa, no lubuuto lwine lwine lulebengeshima. Uyo onse uutila aba mu lubuuto lelo alipata munyina, ninshi acili mu mfifi. Onse uwatemwa munyina, ewaba mu lubuuto, muli ena tamwaba nangu cimo icakumulenga ukubifya. Nomba uwapata munyina ena aba mu mfifi, kabili no kwenda emo enda. Teshiba noko aleya, pantu imfifi yalimupofusha. Namulembela mwe bana bandi, pantu mwalibelelwa uluse ku fyabubifi fyenu pa mulandu wakwa Kristu. Namulembela mwe bafyashi, pantu mwalimwishiba uyo uwabako ukutula ku citendekelo. Namulembela mwe misepela, pantu mwalicimfya umubi. Namulembela mwe baice, pantu mwalishiba Lesa Tata. Namulembela mwe bafyashi, pantu mwalimwishiba uyo uwabako ukutula ku citendekelo. Namulembela mwe misepela, pantu mwalishipa, mwalisunga amashiwi yakwa Lesa no kucimfya umubi. Mwilatemwa calo nangu ifintu fya pano calo. Nga watemwa icalo, ninshi tekuti utemwe Lesa Tata. Pantu ifintu fyonse ifya pano calo, ulunkumbwa lubi, ulunkumbwa lwa menso na mataki ya fyuma, ifi fyonse tafifuma kuli Lesa, fifuma ku calo. Icalo ne fintu fyonse ifyo abantu bakumbwa fileya kukupwa. Lelo abacita ifyo Lesa afwaya bena bakabelelela pe. Mwe bana bandi ino nshita, yakupelekeshako. Umulwani wakwa Kristu ali nokwisa nga fintu mwaumfwa. Nombaline abalwani bakwa Kristu eko bali abengi. Ici eco tuleishibilako ukuti ino ni nshita yakupelekeshako. Abo balwani bakwa Kristu abafumine mwibumba lyesu, tabatalile ababa aba mwibumba lyesu icine cine. Pantu ababa aba mwibumba lyesu, na nombaline nga tuli nabo. Bafumine mwibumba lyesu, epakuti cimoneke apabuuta tuutu ukuti abo bene bonse tabatalile ababa aba mwibumba lyesu icine cine. Lelo imwe Kristu alimusuba na Mupashi Wamushilo, eico kanshi nomba mwalishiba fyonse. Nshimulembele ifi pa mulandu wakuti tamwaishiba cishinka, lelo ni pa mulandu wakuti mwalicishiba kale. Kabili mwalishiba nokuti mu cishinka teti mufume bufi iyoo. Nga kanshi uwabufi nani? Uwabufi muntu onse uutila Yesu tali e Kristu Umuntu wa musango uyu uukaana Wishi na Mwana e mulwani wakwa Kristu. Pantu uukaana Mwane ninshi taba na Wishi, lelo uusumina Mwane ninshi aba na Wishi wine. Kanshi mulesunga mu mitima yenu ayo mashiwi mwaumfwa ukutulafye ku citendekelo. Nga mwalasunga ayo mashiwi, lyena mwakulaikalila mukwampana pamo na Mwane na Wishi. Kabili umweo wa pe e cintu Kristu umwine atulaya. Ico nalembela ifi kuli imwe ni pa mulandu wa abo abalefwaya ukulamufulunganya. Lelo imwe Kristu alimusuba Mupashi Wamushilo uwaikala muli imwe. Kanshi nomba tamukabila nelyo umo uwakumufunda. Mupashi wakwe eumufundafye fyonse. Aba uwacishinka no kubepa tabepa iyoo. Kanshi mulenakila ifyo alemufunda, mwikale na mukwampana na Kristu. Eico kanshi mwe bana bandi ikaleni mukwampana pamo nankwe, pakuti ilyo akamoneka twikaba na mwenso, kabili twikekatwa ne nsoni apo ali pa Bushiku ubo akesamo. Mwalishiba ukuti Kristu acita lyonse ifyo Lesa afwaya, kanshi mufwile no kwishiba ukuti umuntu onse uucita ifyo Lesa afwaya e mwana wakwa Lesa icine cine. Moneni ifyo Lesa Tata atutemwa! Alitutemwa nganshi, ecalenga nokuti tuleitwa abana bakwe kabili cacine efyo twaba. Icalo tacawishiba pantu tacamwishibe. Mwe batemwikwa bandi, nomba tuli bana bakwa Lesa, lelo tatulaishiba bwino ifyo tukaba. Lelo twalishiba ukuti ilyo akamoneka tukapalana nankwe pantu tukalamumona icine cine ifyo aba. Onse uwakwata ili subilo muli Kristu, alaiwamya umutima no kuba uwamushilo nga filya Kristu aba uwamushilo. Onse uubifya, ninshi alapula mu mafunde yakwa Lesa, pantu ukubifya ekupula mu mafunde. Mwalishiba ukuti ico Kristu amonekele, ni kukufumya ifyabubifi fyesu, pantu muli ena tamwaba ububifi nakalya. Kanshi onse uwaba na Kristu tatwalilila mukubifya pantu uyo onse uutwalilila mukubifya, ninshi tabala amumona nangu kumwishiba tamwishiba. Mwe bana bandi mwilaleka umuntu nelyo umo alemufulunganya! Onse uutwalilila mukucita ifyo Lesa afwaya, aba uwakaele pa cinso cakwa Lesa nga filya fine Kristu aba uwakaele. Umuntu onse uutwalilila mukubifya, ninshi wakwa Ciwa. Pantu Ciwa wena mubifi ukutulafye na ku citendekelo. Kabili ico Umwana wakwa Lesa amonekele, ni kukwisa onaula imilimo yakwa Ciwa. Onse umwana wakwa Lesa icine cine tatwalilila mukubifya, pantu amaka ya mweo wakwa Lesa yaba muli ena. Kabili apo Lesa e Wishi, tekuti atwalilile mukubifya iyoo. Kuli ici eko twishibila abana bakwa Lesa na bana bakwa Ciwa. Pantu uyo onse uushitwalilila ukucita ifyo Lesa afwaya, kabili tatemwa na munyina, ninshi tali mwana wakwa Lesa. Pantu aya e mashiwi mwaumfwile ukufuma ku citendekelofye, ayakutila tuli nokulatemwana. Twiba nga filya fyali Kaini uwali umuntu wakwa Ciwa. Aipeye munyina. Mulandu nshi amwipaile? Nico munyina alecita ifyo Lesa alefwaya, lelo wena imicitile yakwe yali iyabipa. Eico kanshi mwe bamunyinane mwilapapa abantu ba mu calo nga bamupata. Natwishiba ukuti twalifuma mu mfwa, kabili twaliingila na mu mweo. Ico twaishibila ici, nico twatemwa bamunyinefwe! Uyo onse uushakwata citemwiko, ninshi acili uwafwa. Onse uwapata munyina wamisoka. Kabili mwalishiba ukuti mu wamisoka tamwaba mweo wape. Kristu alenga ukuti twishibe ifyo icitemwiko caba ilyo alekele umweo wakwe pa mulandu wa ifwe. Kanshi na ifwe bene tulingile ukuleka imyeo yesu pali bamunyinefwe. Umuntu uwakwata ifintu fya pano calo nga amona munyina alekabila, lelo akaana ukumumfwila uluse, bushe kuti atila alitemwa Lesa mu mutima wakwe? Mwe bana bandi twilaleka icitemwiko cesu cibefye pa kanwa na mu mashiwi, lelo icitemwiko cesu cibe mu ficitwa fyesu kabili icacine cine. Kanshi muli ici emo twingeshibila ukuti tuli bantu bacishinka. Lyena tukekala ne mitima tondolo pa cinso cakwa Lesa, nangu imitima yesu iletushinina mu fintu ifingi. Pantu Lesa alishiba ifintu fyonse kabili alicindamapo ukucila pali kampingu wa mitima yesu. Eico kanshi mwe batemwikwa bandi nga kampingu wa mitima yesu taletushinina, ninshi teti tube na mwenso pa cinso cakwa Lesa. Lesa alatupeela fyonse ifyo tumulomba, pantu tulakonka amafunde yakwe no kucita ifimusansamusha. Ifunde lyakwe nalyo nili ilyakutila, tuli bonse nokusumina muli Mwane Yesu Kristu. Kabili tuli nokulatemwana nga filya atukonkomeshe. Onse uunakila amafunde yakwa Lesa aba na Lesa, elyo Lesa nao aba nankwe. Ico twishibila ukuti Lesa aba na ifwe, nico atupeela Mupashi wakwe. Mwe batemwikwa bandi, mwilasumina bonse abatila baliba na Mupashi, lelo mulebala mwabesha pakumona imipashi baba nayo nga yafuma kuli Lesa. Pantu bakasesema babufi balisalanganina mu calo conse. Ico mwakulaishibilako Mupashi wakwa Lesa nici icakuti, uyo onse uusumina ukuti Yesu Kristu aishile yaluka umuntu, ninshi alikwata Mupashi wakwa Lesa. Lelo uyo onse uushisumina ifi pali Yesu, ninshi takwata Mupashi wakwa Lesa. Umupashi akwata wa mulwani wakwa Kristu uyo mwaumfwile ukuti uleisa. Kanshi nomba waba na muno calo. Lelo imwe mwe bana bandi muli bakwa Lesa. Kabili mwalicimfya bakasesema babufi. Pantu Mupashi uwaba muli imwe wamaka nganshi ukucila umupashi wa bantu ba pano calo. Aba bakasesema babufi ifintu balanda fya ba pano calo, na bantu ba pano calo balabomfwa pantu nabo ba pano calo. Lelo ifwe tuli bantu bakwa Lesa. Onse uwaishiba Lesa alatumfwa, lelo onse uushili muntu wakwa Lesa tatumfwa. Kanshi kuli ici eko twishibila Mupashi wacishinka no mupashi wabufi. Mwe batemwikwa, ala natuletemwana, pantu icitemwiko cifuma kuli Lesa. Onse uwakwata icitemwiko mwana wakwa Lesa, kabili alishiba Lesa. Onse uushaba na citemwiko, ninshi taishiba Lesa, pantu Lesa citemwiko. Muli ici emo Lesa atulangila icitemwiko cakwe, icakuti atumine Mwane muno calo, uwabafye umo mpo, pakuti pa mulandu wakwe tube no mweo. Ici citemwiko caba ifi, te pa mulandu wakuti nifwe twatemenwe Lesa, lelo ni Lesa umwine ewabalilepo ukututemwa, atumine na Mwane ukwisa ba ilambo lyakufumya ifyabubifi fyesu. Mwe batemwikwa, apo Lesa atutemwa ifi, ninshi na ifwe bene tufwile ukulatemwana. Tapaba nangu umo uwatala amona Lesa. Lelo nga tuletemwana, ninshi Lesa aba na ifwe ne citemwiko cakwe muli ifwe cintu capwililika. Twalishiba ukuti twaba na Lesa, kabili nao aba muli ifwe, pantu alitupeelako Mupashi wakwe. Kabili twalimona ukuti Lesa atumine mwane ukuba Umupusushi wa bantu pano calo, na ifwe tuli bakambone. Onse uushitiina ukulumbula ukuti Yesu ni Mwana Lesa, ninshi aba na Lesa, kabili Lesa nao aba nankwe. Kabili na ifwe bene twalishiba no kusumina twalisumina ukuti Lesa alitutemwa. Lesa citemwiko, na onse uwaba ne citemwiko, ninshi aba na Lesa, kabili Lesa wine nao aba nankwe. Kanshi emukutila icitemwiko nga caba icapwililika muli ifwe, ninshi tatwakabe na mwenso pa Bushiku bwa bupingushi, pantu pano calo twaba ifyaba Kristu. Apali icitemwiko tapaba mwenso nakalya. Icitemwiko icapwililika cilapwisha umwenso onse. Uwamwenso ninshi tafikapo pakutemwa, pantu uwamwenso alatiina ukukandwa. Ico tutemenwa nico Lesa ewabalilepo ukututemwa. Umo nga atila, “Nalitemwa Lesa,” lelo apata munyina, ninshi wabufi. Pantu kuti atemwa shani Lesa untu ashimona nga apata munyina uo amona. Ili kabili e funde lintu atupeela ilyakuti uyo uwatemwa Lesa, ali nokutemwa na munyina wine. Onse uusumina ukuti Yesu e Kristu ninshi mwana wakwa Lesa wine wine. Kabili onse uwatemwa umufyashi, atemwa no mwana wine. Ici eco twishibilako ukuti twalitemwa abana bakwe ico twatemwa Lesa no kukonka amafunde yakwe. Ukutemwa Lesa kukonka amafunde yakwe. Kabili amafunde yakwe tayayafya. Pantu umwana wakwa Lesa onse alikwata amaka yakucimfya icalo. Neco tucimfishako icalo cisumino cesu. Uwingacimfya icalo nani? Ni uyo muntu uwasumina ukuti Yesu ni mwana Lesa. Ni uyu wine Yesu Kristu ewaishile ku menshi na ku mulopa. Te ku menshi yeka aishile, lelo aishile na ku menshi elyo na ku mulopa. Kabili Mupashi wine e kambone, pantu Mupashi wine e cishinka. Kwaba bakambone batatu, ni Mupashi, amenshi no mulopa. Kabili ifi fintu fitatu filasuminishanya. Tulasumina bukambone bwa bantu, nomba bukambone bwakwa Lesa bwena bwalicilapo, pantu bwakwa Lesa. Nobu bukambone ebo apeela pa Mwana wakwe. Uyo onse uwasumina Mwana Lesa, alikwata ubu bukambone mu mutima wakwe. Lelo onse uushisumina Lesa, ninshi amucita uwabufi, pantu tasumina bukambone Lesa apeele pa Mwana wakwe. Na bukambone ubu bwakuti, Lesa alitupeela umweo wape, noyu mweo waba muli Mwane. Onse uwaba na Mwana ninshi alikwata umweo, lelo onse uushaba na Mwana Lesa, wena taba na mweo. Ico namulembela ifi ni pakuti mwishibe ukuti, imwe mwe basumina muli Mwana Lesa mwalikwata umweo wape. Ifwe tatumfwa mwenso pa cinso cakwa Lesa pantu alatumfwa nga twamulomba icintufye conse ukulingana no bufwayo bwakwe. Twalishiba ukuti alatumfwa lyonse nga twamulomba. Kanshi twalishiba nokuti alatupeela conse ico tumulomba. Umo nga alemona munyina alecita ububifi ubushitwala ku mfwa, alingile ukumupepelako kuli Lesa, na Lesa nao alemupeela umweo. Ici cikumine abo ububifi bwabo bushitwala ku mfwa. Lelo eko bwaba ububifi ubutwala ku mfwa, awe bwena nshileti nabo kuti mwapepelapo iyoo. Ukucita icabipa conse bubifi, lelo eko buli ububifi ubushitwala ku mfwa. Twalishiba ukuti umwana wakwa Lesa wine wine tekalilila mukubifya, pantu Mwana Lesa wine alamucingilila, no mubi tekuti amwikatemo nakalya. Twalishiba ukuti tuli bana bakwa Lesa, elyo ne sonde lyonse lyaliteekwa no Mubi. Twalishiba ukuti Mwana Lesa alisa, kabili alitupeela na mano pakuti twishibe Lesa wine wine. Twalyampana na Lesa wacine cine pantu twalyampana na Mwane Yesu Kristu. Uyu wine e Lesa wacine cine, kabili e mweo wape. Mwe bana bandi muletalukako ku tulubi. Ine ne Mukalamba nakulembela kalata iwe we wasalwa na Lesa, Mayo wesu pamo na bamwano, mwebo natemwa icine cine. Teine nekafye namutemwa iyoo, lelo na abo bonse abaishiba icishinka balimutemwa. Ico twamutemenwa nico muli ifwe mwaliba icishinka kabili twakulaba naco pe na pe. Lesa Tata na Yesu Kristu, Mwana Lesa Tata, mu cishinka cabo ne citemwiko cabo, bengalatukwatila icikuuku no luse, kabili bengalatupeela no mutende. Nasansamwike nganshi pakusanga ukuti abana bobe bamo balanakila icishinka nga filya Lesa Tata atukonkomesha. Eico ine nomba ndekupapata Mayo wesu ukuti ala bonse natuletemwana. Ici te cebo cipya nakulembela iyoo, cebo twakwata ukutulafye ku citendekelo. Icitemwiko ndelandapo calola mukuti tufwile ukulanakila ifyebo fyakwa Lesa. Icebo mwaumfwa ukutulafye ku citendekelo cakuti, bonse muletemwana. Ababufi abengi balisalangana isonde lyonse. Aba bantu tabasumina ukuti Yesu aishile yaluka umuntu. Onse uwaba nga aba bantu ninshi wabufi, kabili mulwani wakwa Yesu Kristu. Eico kanshi mulecenjela pakuti mwikalufya ifyo twabomba, lelo mukapokelele icilambu cenu conse. Onse uushitwalilila ukusunga amafunde yakwa Kristu, kabili abikapo fimbi, ninshi taba na Lesa iyoo. Lelo uyo onse uutwalilila ukusunga amafunde yakwa Kristu, aba na Tata na Mwana. Umo nga aisa kuli imwe alefunda ifyaibela, mwilamupokelela mu ŋanda yenu nangu ukumuposha. Pantu onse uwamuposha, ninshi baampana nankwe mu milimo yakwe ibi. Ndi ne fyakumweba ifingi, lelo nshilefwaya ukufilemba muli kalata. Ndesubila ukwisa mupempula no kulanshanya na imwe ne mwine. Epakuti tukese sansamukila pamo nganshi. Bamwana nkashi mbiyo uwasalwa bakuposha. Ine ne Mukalamba nakulembela kalata iwe we mutemwikwa wandi Gayo, uo natemwa icine cine. We mutemwikwa wandi ndakupepelako ukuti uleenda umutende, kabili uleba ne shuko muli fyonse, nga filya waba no mutima we shuko. Nasansamwike nganshi ilyo naumfwile kuli bamunyinefwe bamo abaishile tushimikilako ifyo wanakila icishinka, nga filya fine lyonse waba. Takuli cintu nangu cimo icinsansamusha nganshi, ukucila ukumfwa ukuti abana bandi balenakila icishinka. We mutemwikwa wandi waliba uwacishinka nganshi pa milimo intu ubombela bamunyinefwe nangufye abeni. Abantu balisa shimika ku lukuta pa mulandu wa citemwiko cobe. Kanshi ndekupapata, ubafwilisheko pa bulendo bwabo mu musango uwingasansamusha Lesa. Pantu baima ubulendo pa mulandu wa mulimo wakwa Yesu, kabili tabasumina ukupokelela akantu nangu kamo ku bashasumina Lesa. Kanshi tufwile ukwafwilishako abantu ba uyu musango, epakuti tuleampana nabo mukubombela icishinka. Nalembele kalata ku lukuta, lelo Diotelefe uufwaisha ubutungulushi alikaana ukumbeela. Kanshi nga naisa elyo nkesa mweba ifyo acita ne fintu ifibi ifingi alanda ifyakutubepesha. Elyo teifi fyeka, akaana nokupokelela bamunyinefwe ilyo besa, kabili alesha na abo abalefwaya ukubapokelela, elyo alabatamfya na mu lukuta. We mutemwikwa wilakonkelela aba abacita ifyabipa, lelo ulekonkelela abacita ifisuma. Onse uucita ifisuma muntu wakwa Lesa, lelo onse uucita ifibi wena tatala amona Lesa. Bonse balatasha nganshi Demetrio, na bucishinka bwakwe bulenga ukuti balemutasha. Na ifwe bene tuli bakambone, na imwe bene mwalishiba ukuti bukambone bwesu bwacishinka. Ndi ne fyakukweba ifingi, lelo nshilefwaya ukufilemba muli kalata. Ndesubila ukwisa bwangu kukukumona, elyo nkesa lanshanya nobe ne mwine. Umutende ube na iwe. Bacibusa bonse bakuposha. Uposhepo bacibusa bandi bonse umo umo. Ine Yuda ne musha wakwa Yesu Kristu kabili munyina Yakobo, namulembela imwe mwebo Lesa aita, imwe mwebo Lesa Shifwe atemwa, kabili mwebo Yesu Kristu asunga. Lesa engamukwatila uluse ulwingi, alemupeelesha umutende, ne citemwiko cakwe cibe na imwe. Mwe batemwikwa bandi! Ala nalefwaisha nganshi ukumulembelako pepusukilo twashukila bonse. Nasangile ukuti cilefwaikwa ukumukoselesha pakuti mulelwila icisumino ico Lesa apeela umupwilapo ku bantu bamushilo. Pantu abantu bamo abashapetamina Lesa baisa pakati kesu mu bumfisolo. Aba bantu bafulunganya amashiwi aya pa cikuuku cakwa Lesa no kuyalosha ku bulalelale. Elyo basuula na Yesu Kristu Imfumu yesu kabili Shikulwifwe uwabafye umo. Aba bantu ebo ukupingulwa kwabo kwalembelwepo na kalefye. Pantu nangu kwena mwaishiba ifi fintu fyonse kale, lelo ndefwaya ukumwibukishako ifyo Imfumu yalubwile abena Israeli ukufuma mu calo ca Egupto, elyo panuma abashasumine yalibonawile. Ibukisheni bamalaika balya abashasungile amaka yabo ayakuteeka, lelo bashile ne fifulo fyabo fine. Aba bena, Lesa abakakila ne minyololo ya pe iyishiputuka mu ncende umwafiita fititi mpaka no bushiku bwakukandwa. Ibukisheni Sodoma na Gomora, ne misumba imbi iyapalemeko. Mu musango umo wine, abantu ba muli iyo misumba balecita ubulalelale ne misango imbi imbifye iyakulungana. Abo bantu Lesa alibaposa mu mulilo wape, pakuti babe icilangililo kuli bonse. Kabili mu musango umo wine, aba bantu balalota ifiloto ifilenga ukuti balebifya ne mibili yabo. Basuula na maka ayakuteeka, elyo basaalula na bamalaika ba mu mulu. Nangu ni malaika Mikaeli umukalamba wa bamalaika, ilyo baleumanina icitumbi cakwa Mose na Ciwa, tabomfeshe mashiwi yamusaalula pakumushinina. Lelo asoselefye ati “Imfumu ikakukanda!” Nomba aba bantu bena balanda no musaalula pa fintu ifyo bashumfwile umo filolele. Elyo ifintu baishiba mu musango inama ishabula amano shishibilamo ifintu, ifyo fine efilebonaula. Aba bantu bakacimona! Pantu bakonka imisango yakwa Kaini. Pa mulandufye wa ndalama, baiposa mu cilubo cacitile Balamu. Kanshi nabo balisangukila Lesa nga filya Kora acitile, eico pamo pene nga Kora nabo bakonaulwa. Aba bantu baba kwati matoni ya fiko pa nsalu, ilyo muli pakulya icakulya cakulanga ukutemwana. Baisakamanafye ukuipakisha ukwabula insoni. Baisakamanafye abene beka. Baba kwati makumbi yalesendwa no mwela ukwabula ukulokesha imfula. Baba kwati miti iyishitwala fitwalo na pa nshita ine ifwile ukutwala, yena iyo miti nga baishula kumo ne mishila, lyena ninshi yafwa libili. Baba kwati matamba ya pali bemba, basha ifulo lya ficitwa fyabo ifibi. Baba kwati ni ntanda ishenda endafye. Icifulo Lesa abapekanishisha umwakwikala pe, ni mu ncende umwafiita fititi. Enoki uwa mu nkulo yalengele cine lubali ukufuma pali Adamu, aseseme pali aba bantu ati, “Moneni, Imfumu ikesa na bamalaika baiko abamushilo amakana na makana. Ikesa kukupingula abantu bonse. Ikesa kanda ababifya pa fibi fyonse ifyo bacita mu kubifya kwabo. Ikesa kanda ababifya bonse pa mashiwi yonse ayabi balandile pali Lesa!” Aba bantu bailishanyafye lyonse no kwebaula abantu bambi. Bakonkelelafye ulunkumbwa lwabo. Baishibafye ukuitakisha no kusembeleka abantu pakuti bamwenemo ifyo balefwaya. Lelo imwe mwe bacibusa bandi muleibukisha ifyo abasole ba Mfumu yesu Yesu Kristu bamwebele kale. Bamwebele ukuti, “Mu nshiku shakupelekeshako, kukaba abantu abakalamupumya, abantu abakalakonkelelafye ulunkumbwa lwabo.” Abantu ba uyu musango abaleta ukupatulukana, bakonkelelafye ifyabuntunse, tababa na Mupashi wakwa Lesa. Lelo imwe, mwe bacibusa bandi muleshangila no kulakoselako mu cisumino cenu icamushilo, mulepepa mukwampana na Mupashi Wamushilo. Muleikala mu citemwiko cakwa Lesa, ilyo mulelolela ne nsansa ukuti Imfumu yesu Yesu Kristu ku luse lwakwe akamupeele umweo wape. Mulelangulukila abo abacili baletwishika. Mulepusushako bamo mukubasompola ukufuma mu mulilo. Bambi bena mulebakwatila uluse no mwensopo. Lelo muletaluka ku fyakufwala fyabo ifyakowela ku bubifi bwabo ubwa lunkumbwa lubi. Lesa nacindikwe uwaba na maka yakumubaka pakuti mwiwila mu fibi. Kabili aba na maka yakumuleta pa cinso cakwe icacindama ababula akabi nangu kamo, abansansa nganshi. Lesa uwabafye umo mpo, uwatupususha pa mulandu wakwa Yesu Kristu Imfumu yesu, eco kanshi nalecindikwa, abe no bufumu, amaka no kulateeka, ukufuma kale ilyo isonde talilabako, na pali nomba ne myaka pe na pe! Ameni. Ifili muli ici citabo e fintu Lesa asokolwelele Yesu Kristu. Afisokolwele pakuti Yesu Kristu alange abasha bakwe ifintu ifyali nokucitikafye bwangu bwangu. Kristu nao atumine malaika kukwisa ishibisha ifi fintu kuli Yoani umusha wakwe. Yoani nao alishimika fyonse ifyo amwene. Kabili ni kambone pa mashiwi yakwa Lesa na pa cishinka Kristu aisa sokolola. Alishuka uubelengela abantu amashiwi yafuma kuli Lesa aya muli ici citabo. Balishuka na bantu abomfwako ayo mashiwi no kukonka ifyalembwamo. Pantu inshita naipalama ilyo fyonse ifi fikacitika. Ine Yoani, namulembela imwe mwe nkuta cine lubali isha mu calo ca Asia. Icikuuku no mutende fibe na imwe ukufuma kuli Lesa uwabako, uwaliko, kabili uukesa bako, no kufuma ku mipashi cine lubali iyaba pantanshi ya cipuna cakwe icabufumu. Icikuuku no mutende fibe na imwe ukufuma na kuli Yesu Kristu, kambone wacishinka, uo Lesa abalilapo ukubusha ku bafwa, kabili e Kateeka wa shamfumu sha pano isonde. Yesu Kristu alitutemwa, kabili ku mulopa wakwe ewatulubula ku fyabubifi fyesu. Kabili alitwalula ukuba ababufumu kabili bashimapepo abakutumika Lesa wakwe kabili Wishi. Kuli Yesu Kristu kube amalumbo na maka yakubelelela pe! Ameni. Moneni, eulya aleisa mu makumbi! Bonse bakamumona, na bamulashile nabo bene bakamumona. Abantu bonse aba pano isonde bakamuloosha. Kanshi ifyo efyo cikaba! Ameni. “Nine Alfa kabili nine Omega,” efyasosa Imfumu Lesa wa maka yonse, uwabako, uwaliko, kabili uukesa bako. Ine, nine Yoani munyinenwe, apo naampana na Yesu, tucula pamo na imwe amacushi yamo yene no kushipikisha mu macushi ayo ayesa pa baba mu Bufumu bwakwa Kristu. Bambikile pa cishi ca Patimosi pa mulandu wakufunda amashiwi yakwa Lesa na pali bukambone bwandi pali Yesu. Pa bushiku bwa Mfumu, Mupashi Wamushilo alinjikete, ansenda. Elyo naumfwile ishiwi ilikalamba ilyaleumfwika kwati ciunda ce penga, lilelanda kunuma yandi. Ishiwi lyaleti, “Lemba mu citabo, conse ico wamona elyo utume icitabo ku nkuta cine lubali isha ku Efeso, Simina, Pegamo, Tiyatila, Sadisi, Filadelfia na ku Laodikea.” Awe nacebukila kunuma pakuti mone uulensosha. Ilyo nacebukilako, namona ifyakutekapo ifisaniko cine lubali ifyapangwa na golide. Pakati ka fyakutekapo ifisaniko pali uwapala umwana wa muntu, afwele umwingila uwalepa ukufika na pa makasa, elyo ukushinguluka icifuba afwele umushipi uwa golide. Umushishi wakwe ku mutwe uli uwabuuta tuutu kwati butonge, nangu kwati bunga bwa mfula, na menso yakwe kwati lubingu lwa mulilo. Amakasa yakwe yena yalebengeshima kwati mukuba filya ubengeshima ilyo wafuma mukupya mwilungu lya mulilo. Elyo ne shiwi lyakwe lileumfwika kwati cipooma ca menshi. Mu cisansa cakwe ica ku kulyo emo ekete intanda cine lubali. Mu kanwa kakwe mwena mwafuma ulupanga ulwatwa kubili. Impumi yakwe ilebengeshima kwati kasuba akabalikisha. Cilya namumona nawila pantanshi yakwe kwati muntu uwafwa. Elyo nao abika ukuboko kwakwe ukwa ku kulyo pali ine, ati nokuti, “Witiina! Nine Citendekelo kabili nine Wakupelekeshako. Nine mwine wamweo. Nalifwile, nomba ndi uwamweo uwakubelelela pe. Nalikwata amaka pa mfwa na pa calo ca bafwa. Kanshi lemba ifintu wamona, ifilecitika nomba, elyo ne fikacitika kuntanshi. Kanshi intanda cine lubali isho wacimona mu cisansa candi ica ku kulyo ne fyakutekapo ifisaniko cine lubali, fili nomo filolele. Intanda cine lubali, ni bamalaika abamona pa nkuta cine lubali, elyo ifyakutekapo ifisaniko cine lubali e nkuta cine lubali. “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Efeso ukuti, “Aya e mashiwi yafuma ku waikata intanda cine lubali mu cisansa cakwe ica ku kulyo, kabili uwendauka pakati ka fyakutekapo ifisaniko cine lubali ifyapangwa na golide. Ine nalishiba imilimo wabomba. Nalishiba ifyo wabombesha nganshi nefyo washipikisha. Nalishiba ukuti taufwaya abantu babi nelyo panono. Nalishiba nokuti walyesha abantu abaleitunga ukuba abasole kanshi ninshi tefyo baba, no kusanga walisanga ukuti babepafye. Iwe ulashipikisha, kabili ulacula pa mulandu wa ine ukwabula no kunenuka. Lelo ninkwatapo ico ndeilishanya pali iwe. Iwe nomba tawantemwa nga filya wantemenwe pakutampa. Tontonkanya ifyo wali kale ilyo wali taulanenuka. Kanshi lapila no kupilibuka, ulecita nefyo walecita pakutampa. Ukumfwa nga taulapile no kupilibuka, nkesa kuli iwe, nkafumye pa ncende yaciko icakutekapo icisaniko cobe. Lelo icinsansamushako kuli iwe nico walipata ificita abena Nikola ifyo na ine napata. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta! Kuli uyo uwacimfya, nkamupeela insambu shakulyako ifitwalo fya muti upeela umweo uwaba mu Cifulo Cansansa. “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Simina ukuti, “Aya e mashiwi yafuma ku Wayambilako, kabili Wakupelekeshako uwafwile kabili nomba aba umumi. Nalishiba amacushi yobe. Nalishiba nokuti uli mupina, lelo uli mukankala. Nalishiba ifyo abantu bakubepesha abatila tuli Bayuda, lelo tabali Bayuda iyoo, cilonganinofye cakwa Satana. Witiina ifintu walaswa uculeko. Mona! Ciwa akakwesha, akaposa bamo pali imwe mu cifungo, mukaculamo inshiku ikumi limo. Nangu cakuti kumwipaya, mulecetekela muli ine. Elyo na ine nkamupeela icilambu camweo icacindama. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta! “Kuli uyo uwacimfya, takacule bucushi bwakufwa umuku wabubili.” “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Pegamo ukuti, “Aya e mashiwi yafuma ku wakwata ulupanga ulwatwa kubili. Nalishiba ukuti uko wikala eko Satana akwata icipuna cakwe. Lelo iwe washintilila kuli ine, tawalufya cisumino muli ine, nangufye ni mu nshiku shakwa Antipasi uwanjiminine bukambone bwacishinka ilyo bamwipaile uko kwine ku cifulo cakwa Satana. Lelo kwena ninkwata ifintu fimo ifyakuilishanyapo pali iwe. Uli na bamo uko kwine abalekonka ifyafunda Balamu. Balamu afundile Balaki ifyakutwala abena Israeli mukubifya mukubasembeleka ukulya ifyakulya baletuula ku tulubi na mukucita ubulalelale. Kabili uko kwine naukwata abantu bamo muli iwe abalekonka ififunda abena Nikola. Kanshi lapila no kupilibuka! Nga taulapile no kupilibuka, nkesafye bwangu kuli iwe no kwisa lwisha abo bantu no lupanga ulufuma mu kanwa kandi. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta! “Kuli uyo uwacimfya, nkamupeela mana uo bafisa. Elyo kabili nkamupeela ne libwe ilyabuuta apalembwa ne shina ilipya ilyo umuntu nelyo umo ashaishiba, kanofye uyo wine uwalipokelela.” “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Tiyatila ukuti, “Aya e mashiwi yafuma kuli Mwana Lesa, uo amenso yakwe yabeka kwati lubingu lwa mulilo, na makasa yakwe yabengeshima kwati mukuba uwakuuswa bwino bwino. Nalishiba ifyo ucita. Nalishiba icitemwiko cobe, icisumino cobe, ifyo waba no mutima wakutumika, elyo no mutekatima obe. Nalishiba nokuti pali nomba ulebombesha ukucila ifyo walebomba pakutampa. Lelo ninkwatapo ico ndeilishanya pali iwe. Iwe tawacitapo nelyo cimo pali uyo mwanakashi Yesebele. Uyo mwanakashi aita ukuti ni kasesema. Ifyo alefunda filelenga abasha bandi ukuwila mukucita ubulalelale na mukulyako ifyakulya batuula ku tulubi. Nalimupeela inshita yakulapila no kupilibuka. Lelo tafwaya kulapila pa bulalelale bwakwe. Eico kanshi nkamulenga ukuti alwale, elyo nabo bonse ababembuka nankwe bakacula icibi. Efyo nkacita nga cakuti tabalapile no kupilibuka pa fibi balecita nankwe. Nkepaya abana bakwe ku cinkunka. Elyo ne nkuta shonse shikeshiba ukuti nine naishiba bwino ifyaba mu mitima yenu nefyo mutontonkanya. Ine nkalipila umuntu onse ukulingana nefyo acita. “Lelo imwe bonse mwe bashala, mweba mu Tiyatila mwe bashakonka ifyo Yesebele afunda, imwe tamwasambililako ifyo batila, ‘e nkaama ine ine iyakwa Satana.’ Kanshi ine kwena nshilemulundilapo amafunde na yambi ayakumusakamika. Lelo imwe mwikatishefye ifyo mwafundwa mpaka nkese. Kuli uyo uwacimfya, atwalilila no kucita ifyo mfwaya mpaka na ku mpela, nkamupeela amaka yakuteeka imishobo yonse. ‘Akabateeka ne nkonto ya cela mu minwe. Akabatobaula nge fipe fye bumba.’ Ayo yene e maka napokelele kuli Tata. Kabili nkamupeela no lutanda lwa lucelo. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta. “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Sadisi ukuti, “Aya e mashiwi yafuma ku wakwata imipashi yakwa Lesa cine lubali ne ntanda cine lubali. Iwe ifyo ucita nalifishiba. Iwe walumbuka ukuti uli mumi, kanshi iyoo, walifwa! Shibuka! Koselela mufyo ucili nafyo, pantu nafyo fine filifye mupepi nokupwa. Pantu ninsanga ukuti ifyo ucita tafyaba ifyapwililika pa cinso cakwa Lesa wandi. Kanshi uleibukisha ifyo wafundilwe nefyo waumfwile. Ulefikonka, ulapile no kupilibuka ku fyabubifi fyobe. Lelo nga taushibwike, nkakwishilila kwati mupupu, kabili tawakeshibe ne nshita nkeshilapo. Lelo kwena emo bali abantu bamo aba mu Sadisi abashalamfya fyakufwala fyabo. Abo ebakenda na ine nabafwala insalu ishabuuta, pantu nacibalinga. Uyo uwacimfya, akaba nga bena, eukafwala insalu shabuuta. Kabili nshakafuute ishina lyakwe mu citabo ca bomi. Elyo nkalumbula ishina lyakwe pa cinso cakwa Tata na bamalaika bakwe ukuti uyu e muntu wandi. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta. “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Filadelfia ukuti, “Aya e mashiwi yafuma ku Wamushilo kabili Uwacishinka. Alikwata ulufungulo lwakwa Davidi. Kanshi nga aisula iciibi, teti pabe nelyo umo uwakwisala, elyo nga aisala iciibi, teti pabe nelyo umo uwakwisula. Iwe imilimo ucita naliishiba. Mona, ninkwiswila iciibi, tapali nangu umo uwingacisala. Nalishiba ukuti tawakwatisha amaka, lelo nalyo line walisunga amashiwi yandi kabili tawansangukila. Mona! Epo bali ababufi abatila tuli Bayuda, lelo tabali Bayuda iyoo, cilonganinofye cakwa Satana. Ine nkabalenga ukuti bakese kufukamina, elyo bonse bakeshibe nokuti nalikutemwa. Pantu mukushipikisha mu macushi walisunga amafunde yandi. Kanshi na ine nkakupususha mu nshita ya macushi ayali nokwishila mpanga yonse pano calo kukwesha abantu bonse aba pano isonde. Nalaswa njise bwangu. Wikatishe ico wakwata, wileka nelyo umo akakupokolole icilambu cobe. Uwacimfya, nkamucita uluceshi lwa mwitempele lyakwa Lesa wandi, kabili takatale afumamo. Nkamulembapo ishina lyakwa Lesa wandi ne shina lya musumba wakwa Lesa, Yerusalemu mupya, uukeka ukufuma ku mulu kuli Lesa wandi. Elyo nkamulembapo ne shina lyandi ilipya. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta. “Lembela malaika wa lukuta lwa mu Laodikea ukuti, “Aya e mashiwi yafuma kuli Ameni, munshifutuka, kambone wacishinka, uwalenga kube fyonse ifyo Lesa abumba. Iwe ifyo ucita nalifishiba. Nalishiba ukuti tawatalala elyo no kukaba nako tawakaba. Ine kuti natemwa ukuti uli uwatalala nangu uwakaba. Lelo ico ulifye icifulefule tawakaba nangu ukutalala ndekufwisa nga mate mu kanwa kandi. Iwe ulesosa auti, ‘Ndi mukankala, ndi ne fyuma, nshikabila nelyo cimo.’ Lelo iwe tawaishiba ukuti uli mulanda wine wine, uwakulangulukilakofye, uli mupina, uli mpofu, kabili wendafye ubwamba. Kanshi ndekupandako amano. Shita kuli ine golide uwaengululwa mwilungu lya mulilo, lyena uleba umukankala. Ushite ne nsalu ishabuuta, ulefwala pakuti insoni shakwenda ubwamba shipwe. Shita no muti wakubika mu menso, pakuti ulemona. Bonse abantu abo natemwa ndabakalipila no kubalulula. Kanshi kalabana lapila no kupilibuka. Mona! Ninjiminina pa mwinshi ndekonkonsha. Umo nga aumfwa ishiwi lyandi, anjiswilako iciibi, nkengila mumwakwe, elyo ine na ena tukalya nankwe pamo. Uyo uwacimfya, nkamusuminisha ukulaikala mupepi na ine pa cipuna ca Bufumu bwandi, nga filya na ine apo nalicimfya njikala na Tata pa cipuna mu Bufumu bwakwe. “Uuli na matwi, kanshi nakutike kufyo Mupashi alesosa ku nkuta.” Ilyo ifi fyapita nati ndoleshe, namona iciibi icacenama mu mulu. Elyo ne shiwi ilya ciunda kwati lipenga ilyo naumfwile na pakubala, lyanjeba aliti, “Nina isa kuno, nalaisa kulanga ifili nokucitika kuntanshi.” Awe apopene Mupashi Wamushilo anjikata, ansenda. Mu mulu mulya, namona icipuna ca Mfumu na umo naikalapo. Impumi ya waikele pa cipuna yalebengeshima kwati ni filya fibeka amabwe ya yasipeli na kanelia. Icipuna ca Mfumu cashingulwikwe no mukolamfula uwalemoneka kwati libwe lya emeradi. Ukushinguluka icipuna ca Mfumu kwaliko ifipuna fyabufumu amakumi yabili na fine. Pali ifi fipuna pena paikele abakalamba amakumi yabili na bane bafwele insalu ishabuuta ne fisote fyabufumu ku mitwe ifya golide. Mu cipuna ca Mfumu mwalefuma ukubyata kwa myele ya nkuba no kubulukuta no kupanta kwa mfula. Kabili pantanshi ya cipuna ca Mfumu pali ifisaniko cine lubali fileyaka. Ifi fisaniko e mipashi yakwa Lesa cine lubali. Pantanshi ya cipuna ca Mfumu palemoneka nga bemba uwaba kwati mulolani uwabeka kwati libwe lya kilistali. Kabili ukushinguluka icipuna mu mbali shonse, kwali ifintu ifyamweo fine ifyali na menso ayengi kuntanshi na kunuma. Icamweo icakubalilapo cali kwati ni nkalamo, icabubili cali kwati ni ŋombe, icabutatu cena cali ne mpumi kwati ni mpumi ya muntu, elyo icalenga fine cali kwati ni kapumpe uulepupuka. Ifyamweo fyonse fine, cila cintu cali na mapindo mutanda, elyo naya mapindo mukati na kunse mwalifye amenso yeka yeka. Elyo akasuba no bushiku fibikapofye ukwimba ukwabula ukuleka fileti, “Uwamushilo, uwamushilo, uwamushilo, ni Mfumu Lesa wa maka yonse, uwaliko, uwabako, kabili uukesa bako.” Ifyamweo fine fimba inyimbo shakulumbanya no kucindika no kutasha uwaikala pa cipuna ca Mfumu, uyu wakubelelela pe. Lyonse ilyo ficita ifyo, abakalamba amakumi yabili na bane balafukamina uwaikala pa cipuna ca Mfumu, no kulapepa uyu wakubelelela pe. Elyo babika pantanshi ya cipuna ca Mfumu ifisote fyabo ifyabufumu balesosa abati, “We Mfumu yesu kabili we Lesa wesu! Iwe walilinga ukukulumbanya no kukucindika kabili walilinga no kuba na maka. Pantu niwe wabumbile ifintu fyonse. Ni ku kufwayafye kobe eco ifintu fyonse fyabumbilwa no kuba eco fyabelako.” Elyo namwene icitabo icapombwa mu minwe ya kuboko kwa kulyo kwa waikele pa cipuna ca Mfumu. Ico citabo calembelwe mukati na kunse. Kabili pakucifunga cakambatikilwepo inamba cine lubali. Elyo namwene malaika uwamaka alebilikisha ne shiwi ilikalamba aleti, “Nani engalinga ukukakatulapo inamba no kukupukula icitabo?” Lelo tapali nelyo umo mu mulu nangu ni pa calo, nangu panshi ya calo uwakuti akupukule icitabo nangu ukuloleshamo. Awe na ine nalila icibi ico pashali nelyo umo uwakuti alinga ukukupukula icitabo nangu ukulolesha mukati. Elyo umo pa bakalamba anjeba ati, “Leka ukulila. Mona! Inkalamo ya mu luko lwakwa Yuda, uwa mu lupwa lwakwa Davidi uwalumbuka, alicimfya. Wena kuti akakatulapo inamba no kukupukula icitabo.” Elyo namona pakati ka cipuna ca Mfumu, ne fyamweo fine nafishinguluka pamo na bakalamba, peminine Umwana wa Mpanga ali kwati untu bepeye. Umwana wa Mpanga ali ne nsengo cine lubali na menso nayo cine lubali, iyi e mipashi yakwa Lesa cine lubali iyatumwa isonde lyonse. Elyo Umwana wa Mpanga aya poka icitabo icali mu minwe ya kuboko kwa kulyo kwa waikele pa cipuna ca Mfumu. Cilya apoka icitabo, ifyamweo fine na bakalamba amakumi yabili na bane bafukamina Umwana wa Mpanga. Bonse umo umo bali ne seese no lunweno ulwapangwa na golide ulwaisula ububani, nobu bubani e mapepo ya bantu bamushilo. Elyo ifyamweo na bakalamba balaimba ulwimbo lupya abati, “Niwe ulingile ukupoka icitabo, no kukakatulapo inamba shilipo. Pantu balikwipeye. Kabili ku mulopa obe eko washitila Lesa abantu ukufuma ku mitundu yonse, ku ba ndimi shonse, ku mishobo yonse na ku mikowa yonse. Wabacita ukuba ubufumu kabili bashimapepo abakutumika Lesa wesu. Kabili ebakalateeka pano calo.” Kabili nati ndoleshe, naumfwa amashiwi ya bamalaika amakana na makana, imyandamishila ku bwingi, nabashinguluka icipuna ca Mfumu pamo pene ne fyamweo na bakalamba. Balepunda pakwimba abati, “Umwana wa Mpanga uo baipeye, nalinga ukupokelela amaka, ubukankala, amano, ubulamba, umucinshi, ubucindami no kutashiwa!” Elyo naumfwa ifibumbwa fyonse ifya mu mulu, ifya pano calo, ifya panshi ya calo, ifya muli bemba ne fibumbwafye fyonse fileimba afiti, “Ukutasha, umucinshi, amalumbo na maka, fileba pe na pe kuli uyu wikele pa cipuna ca Mfumu na ku Mwana wa Mpanga.” Ifyamweo fine filya fyasosa afiti, “Ameni!” Abakalamba bena bafukama balapepa. Elyo namona Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yapakubala pa namba cine lubali isho icitabo cafungilweko. Naumfwa icamweo cimo pali filya ifyamweo fine casosa ne shiwi ilyaumfwikike kwati kubulukuta kwa mfula aliti, “Isa!” Awe nati ndoleshe, namona kabalwe uwabuuta. Uuninine pali kabalwe ekete ubuta kabili ninshi nabamupeela ne cisote cabufumu. Awe aima aya nga kacimfya, alecimfya no kucimfya. Elyo Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yabubili iyo icitabo cafungilweko. Naumfwa icamweo icalenga fibili casosa aciti, “Isa!” Awe kabalwe na umbi, wena uwakashika afuma. Uunininepo apeelwa amaka yakonaula icibote pa calo, epakuti abantu baleipayana. Wena apeelwa no lupanga ulukalamba. Elyo Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yabutatu iyo icitabo cafungilweko. Naumfwa icamweo icalenga fitatu casosa aciti, “Isa!” Awe nati ndoleshe, namona kabalwe uwafiita. Uunininepo ekete icakupiminako ukufina kwa fintu mu minwe. Elyo naumfwa icongo icapala kwati lishiwi lyafuma pakati ka fyamweo fine aliti, “Amalipilo ya pa bushiku bumo ubutuntulu kushitamofye ubunga bwa ŋanu ubwafina kilo umo. Kabili amalipilo ya pa bushiku bumo ubutuntulu, kushitamofye ubunga bwa male ubwafina amakilo yatatu. Lelo mwionaula amafuta ya miolifa no mwangashi.” Elyo Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yalenga shine iyo icitabo cafungilweko. Naumfwa icamweo icalenga fine casosa aciti, “Isa!” Awe nati ndoleshe, namona kabalwe uwabutulukila. Uunininepo ishina lyakwe ni Mfwa, na Calo Cabafwa namukonka panuma. Bafipeele amaka pa cipande cimo pa fipande fine ifya calo, ayakwipaila ku lupanga, ku cipowe, ku cinkunka na ku fiswango fya mu mpanga. Elyo kabili Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yalenga busano. Namona mwisamba lya bulambo imipashi ya bantu abo baipeye pa mulandu wa mashiwi yakwa Lesa na pali ico baiminine bukambone. Balepunda na mashiwi ayakalamba baleti, “We Mfumu ya maka yonse, uwamushilo ne cishinka! Bushe pakapita inshita shani pakuti ukapingule no kukanda abantu ba pano calo pa mulandu wakutwipaya?” Elyo cila muntu apeelwa umwingila uwabuuta. Elyo babeba ukutuushako akashita kanono mpaka impendwa yonse iya babomfi banabo na bamunyinabo bakabepaye nga filya nabo baipaiwe. Kabili namona Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yalenga mutanda iyo icitabo cafungilweko. Awe kwapona ne cinkukuma icikalamba, akasuba kayaluka kafiita fititi kwati ni nsalu ya kafifi, elyo umweshi onse nao wayaluka uwakashika kwati mulopa. Intanda mu mulu nasho elyo shalaponena pa calo, kwati ni filya ifipompo fya makunyu filukuta ku mukunyu ilyo icimwela icamaka caupukanya. Umulu nao wafumapo kwati ni filya bapomba ubutanda pakubufumyapo. Impili ne fishi nafyo fyasela ukufuma pa ncende fyalipo. Elyo ishamfumu sha pano isonde, bakateeka na bakalamba ba fita, abakankala bafyuma na bamaka, elyo na bantufye bonse, abasha na bantungwa, bafisama mu ncengo na mu fimabwe ifikulu ifya mu mpili. Elyo balabilikisha ku mpili na ku fimabwe ifikulu abati, “Twilikisheni mutufise na ku cinso ca wikele pa cipuna ca Mfumu na ku bukali bwa Mwana wa Mpanga! Pantu ubushiku bwabo ubwakukalipa nabwisa, nga nani engashipikisha?” Ilyo ifi fyapita, namona bamalaika bane beminine pa matungi yane aya calo. Aba bamalaika balelesha imyela ine ukuti nelyo umo wilapuupa pa calo nangu pali bemba nangu ku muti nelyo umo. Elyo namona malaika umbi alefuma ku kabanga, ali ne nshimbi yakwa Lesa wamweo. Uyu malaika abilikisha ne shiwi ilikalamba kuli balya bamalaika bane abo Lesa apeele amaka yakonaula icalo na bemba. Abeba ati, “Mwitala onaula icalo, bemba ne miti kano twatala twafwatika icishibilo pa mpumi sha basha bakwa Lesa wesu” Elyo naumfwa ukuti impendwa ya bafwatikwe icishibilo bali 144,000. Aba bonse ba mu nko ikumi limo na shibili isha bena Israeli. Aba mu luko lwakwa Yuda, amakana ikumi limo na yabili, 12,000. Aba mu luko lwakwa Rubeni, 12,000. Aba mu luko lwakwa Gadi, 12,000 Aba mu luko lwakwa Asheri, 12,000. Aba mu luko lwakwa Naftali, 12,000. Aba mu luko lwakwa Manase, 12,000. Aba mu luko lwakwa Simeoni, 12,000. Aba mu luko lwakwa Levi, 12,000. Aba mu luko lwakwa Isaka, 12,000. Aba mu luko lwakwa Sebuloni, 12,000. Aba mu luko lwakwa Yosefu, 12,000. Aba mu luko lwakwa Benjamini, 12,000. Ilyo ifi fyapita nati ndoleshe, namona ibumba lya bantu ilikalamba ilyo umuntu ashingapenda. Aba bantu bafumine ku mitundu yonse, ku mikowa yonse, ku mishobo yonse, na ku ba ndimi shonse, beminine pantanshi ya cipuna ca Mfumu, pa cinso ca Mwana wa Mpanga. Bafwele imingila iyabuuta nabekata no tuncindu mu minwe. Elyo baikatisha amashiwi abati, “Ipusukilo lyafuma kuli Lesa wesu uwikele pa cipuna ca Mfumu na ku Mwana wa Mpanga.” Bamalaika bonse ninshi beminine ukushinguluka icipuna ca Mfumu, abakalamba, ne fyamweo fine. Elyo bamalaika abo bafukama, bainamina panshi, balapepa Lesa, abati, “Ameni! Amalumbo, ubucindami, amano, ukutasha, umucinshi, ubulamba na maka fileba kuli Lesa wesu pe na pe! Ameni!” Elyo umo pa bakalamba anjipusha ati, “Bushe naubeshiba aba bafwele imingila yabuuta, kabili bushe ni kwi bafumine?” Na ine nayasuka nati, “Mwe beshibe nimwe mukwai.” Anjeba ati, “Aba ebapita mu macushi ayabipa nganshi. Ebasamba imingila yabo mu mulopa wa Mwana wa Mpanga no kuilenga ukubuutisha. Kanshi eco beminina pantanshi ya cipuna cakwa Lesa balemutumika ubwaca no bwaila mwitempele lyakwe. Uyu uwikele pa cipuna ca Mfumu apo ali nabo, akulabacingilila. Tabakatale abomfwa nsala nangu icilaka nakabili. Kabili tabakatale abacula ku kasuba na ku cipuki. Pantu Umwana wa Mpanga uuli pakati ka cipuna ca Mfumu, eukaba kacema wabo. Akalabatwala na ku tumfukumfuku twa menshi yakupeela umweo. Kabili Lesa akafuuta ifilamba fyonse ku menso yabo.” Ilyo Umwana wa Mpanga akakatulapo inamba yalenga cine lubali iyo icitabo cafungilweko, awe pa nsa imo pakati mu mulu mwatalalafye tondolo. Elyo namona bamalaika cine lubali beminine pa cinso cakwa Lesa, balepeelwa amapenga cine lubali. Awe paisa malaika umbi ali ne cakubikamo ububani ica golide, aisa iminina mupepi no bulambo. Bamupeela ububani ubwingi ubo ali nokutuula pamo na mapepo ya bantu bamushilo pa bulambo ubwa golide ubwaba pantanshi ya cipuna ca Mfumu. Elyo icushi ca bubani pamo na mapepo ya bantu bamushilo fyanina ukuya pa cinso cakwa Lesa ukufuma ku minwe yakwa malaika. Elyo malaika abula icakubikamo ububani acisushamo umulilo ukufuma pa bulambo, elyo aciposa na pa calo. Elyo kwaba ukubulukuta, ukupanta kwa mfula, imyele ya nkuba yalabyata, kwaba ne cinkukuma. Elyo bamailaka cine lubali abali na mapenga cine lubali balaipekanya ukuyalisha. Malaika uwakubalilapo alisha ipenga lyakwe. Imfula ya mabwe no mulilo ifyasakanamo no mulopa fyaposwa pa calo. Icipande cimo pa fipande fitatu ifya calo ne ca miti, pamo pene ne cani conse icamulemfwe fyapya nakalya nakalya. Elyo malaika wabubili nao alisha ipenga lyakwe. Elyo icintu cimo icapala ulupili ulukalamba cilebilima no mulilo caposwa muli bemba. Elyo icipande cimo pa fipande fitatu ifya bemba cayaluka umulopa. Elyo pa mabumba yonse yatatu aya fibumbwa ifipema ifikala muli bemba, ibumba limo lyafwa. Elyo ne mpuka imo iya mato pa mpuka shitatu isha mato nayo yaonaulwa. Elyo malaika wabutatu nao alisha ipenga lyakwe. Ku mulu kwapona ulutanda ulukalamba, lulebilima kwati cisaniko, lwaponena pa ciputulwa cimo ica mimana iya pa fiputulwa fitatu ifya mimana na pa tumfukumfuku twa menshi. Ishina lya ulo lutanda ni “Kulula.” Ne cipande cimo ica menshi pa fipande fitatu ifya menshi cayaluka amenshi ayalula. Awe na bantu abengi bafwa ico banwene ayo menshi, pantu yayalwike ayalula. Elyo malaika walenga bane alisha ipenga lyakwe. Awe icipande cimo ica pa fipande fitatu ifya kasuba ne ca mweshi, ne ca ntanda fyalengwa ukuti fishime. Kanshi calenga nokuti kube mfifi mu cipande cimo pa fipande fitatu ifya kasuba, umweshi ne ntanda. Eico mu cipande cimo pa fipande fitatu ifya nshita ya kasuba ne nshita ya bushiku takwali lubuuto. Kabili nati ndoleshe, naumfwa ishiwi ilyakwa kapumpe alepupuka mu mulu. Lilepunda lileti, “Owe, owe! We shamo we kuli bonse abo abekala pa calo, pa ciunda ca mapenga ayo bamalaika abo batatu balaswa balishe!” Elyo malaika walenga basano alisha ipenga lyakwe. Namona ulutanda ulwacipona ukufuma mu mulu, balupeela ulufungulo lwa pa cilindi calola ku muyenge. Lwaisula ne cilindi icalola ku muyenge. Awe mwafuma icushi kwati cushi cifuma mwilungu lya mulilo. Akasuba na mu mulu mwafiitafye fititi ku cushi cilefuma mu muyenge. Elyo mu cushi mwafuma bamakanta baisa pa calo, bapeelwe na maka ayo bakaliŋongo ba pano calo bakwata. Babalesha ukonaula icani, nangu ifimuti, nangu conse cimbi icimena pano calo. Lelo kuti bacushafye abo bantu abashafwatikwa icishibilo cakwa Lesa pa mpumi shabo. Kwena bamakanta tababasuminishe ukwipaya abo bantu, kanofye ukubacusha pa myeshi isano. Bamakanta aba nga basuma umuntu, ubukali bwabo bwali kwati bukali umuntu omfwa nga asumwa na kaliŋongo. Muli iyo myeshi isano, abo bantu bakafwaya imfwa, lelo tabakaisange. Bakafwaisha ukufwa, lelo imfwa ikabataluka. Bamakanta balemoneka kwati ni bakabalwe abo bateyenye ukuya ku bulwi. Pa mitwe yabo pena pali ifyapala kwati fisote fyabufumu ifya golide, elyo impumi shabo shena kwati ni mpumi sha bantu. Imishishi yabo nayo kwati mishishi ya banakashi, elyo ameno yabo yena kwati meno ya nkalamo. Pa fifuba fyabo pali ifintu ifyapala kwati cela bafwala pakucingilila icifuba. Elyo icongo calepanga amapindo yabo cali kwati congo cipanga amaceleta ayo bakabalwe baletinta ilyo balebutukila ku bulwi. Abo bamakanta bali ne mbola mu micila yabo kwati ni kaliŋongo. Kabili ni ku maka ya mu micila yabo eko bakalacushisha abantu pa myeshi isano. Baliba ne mfumu yakubateeka, ni malaika uwangalila umuyenge. Ishina lyakwe mu Cihibulu ni Abadoni, mu Cigiriki mwena ni Apolioni, calola mukuti, “Uwabonaushi.” Kanshi ishamo lyakubalilapo lyapita, lelo kwashala amashamo yabili ayali nokwisa. Elyo malaika walenga mutanda alisha ipenga lyakwe. Naumfwa ishiwi lyafuma ku matungi yane ya bulambo bwa golide ubuli pa cinso cakwa Lesa. Ishiwi lyaeba malaika uuli ne penga aliti, “Kakula bamalaika bane abo bakakila pa mumana ukalamba Yufurate!” Awe akakula bamalaika balya bane. Aba bamalaika bapekanishiwe kale ukwipaya icipande cimo pa fipande fitatu ifya bantu bonse pa nshita ine iyi, pali buno bwine bushiku, muli uno wine mweshi wa uno wine mwaka. Elyo naumfwa ukuti ifita fya pali bakabalwe, ni bamilioni imyanda ibili, (200,000,000). Kabili mu cimonwa candi, namona bakabalwe na banininepo bafwele ifyela fyakucingilila icifuba ifyakashika kwati mulilo, ne fyaba kwati cifufya, ne fyamutuntula. Imitwe ya bakabalwe yena ilemoneka kwati mitwe ya nkalamo na mu tunwa twabo mulefuma umulilo, icushi ne fyanunka nga maluti. Ifi finkunka fitatu, umulilo, icushi, ne fyanunka nga maluti ifyalefuma mu tunwa twa bakabalwe, fyaipaya icipande cimo pa fipande fitatu ifya bantu bonse. Pantu amaka ya bakabalwe yaba mu tunwa twabo elyo na mu micila yabo. Imicila yabo yaba ne mitwe kwati ni nsoka. Ni mukubomfya imitwe bacushisha abantu. Lelo abantu abasheleko, abo bonse abashafwile kuli ifi finkunka, tabatalwike ku fintu ifyo bapanga ne minwe yabo. Tabalekele ukupepa imipashi yakowela, nangu utulubi utwapangwa na golide, na silifa, no mukuba, na mabwe, ne fimuti, kabili tatumona nangu ukumfwa nangu ukwenda. Kabili tabalekele ukwipaya abantu, ubuloshi, ubulalelale nangu ukwiba. Elyo namona malaika umbi uwamaka aleika ukufuma mu mulu naikubanya ne kumbi no mukolamfula uli pa mulu wa mutwe wakwe. Impumi yakwe yena ilebengeshima kwati kasuba, ne mikonso yakwe kwati ni nceshi ishilebilima no mulilo. Mu minwe yakwe mwena ninshi ekete akatabo akanono akakupukulwa. Ulukasa lwakwe ulwa ku kulyo anyantile pali bemba, elyo ulukasa lwakwe ulwa ku kuso lwena anyantile pa mulundu. Elyo apunda ne shiwi ilikalamba kwati ni nkalamo ilebuluma. Cilya apunda ifyo, ukupanta cine lubali ukwa mfula kwaumfwika. Ilyo ukupanta cine lubali ukwa mfula kwaleka, nalafwaya ukulalemba. Lelo naumfwa ishiwi ukufuma ku mulu aliti, “Ufisunge mu nkaama ifyo ukupanta cine lubali ukwa mfula kusosele, wilemba iyoo!” Elyo malaika nacimona anyantile ulukasa lumo pali bemba no lubiye pa mulundu, aimisha mu mulu ukuboko kwa kulyo. Elyo alapa Lesa uwakubelelela pe na pe, uwabumba umulu, icalo, bemba na fyonse ifyaba muli ifi fintu, atila nokuti, “Nomba inshita naipwa! Lelo ilyo malaika walenga cine lubali akalisha ipenga lyakwe, elyo Lesa akafikilisha amapange ya mu nkaama yakwe iyo abilile ku babomfi bakwe bakasesema.” Elyo ishiwi nacumfwa ukufuma ku mulu lyanjeba nakabili aliti, “Kabiye kabule akatabo akakupukulwa akali mu minwe yakwa malaika uunyantile ulukasa lumo pali bemba no lubiye pa mulundu.” Awe naima naya kuli malaika namulomba ukuti ampeele akatabo. Nao anjeba ati, “Kabule, ukalye. Mu kanwa mwena kalelowa kwati buci, lelo mu mala kalelula.” Awe napoka akatabo kuli malaika, nalya no kulya. Mu kanwa kaumfwika akalowa kwati buci, lelo lilya nakamina mu mala yandi mwena kayaluka, kalula nganshi. Elyo anjeba ati, “Uli nokusesema nakabili pa fili nokwishila imishobo iyingi, imitundu iyingi, indimi ishingi na bashamfumu abengi.” Elyo bampeela itete ilyapala inkonto iyakupiminako ifintu. Banjeba abati, “Kabiye upime itempele lyakwa Lesa no bulambo, upende na bantu abapepamo. Lelo ulubansa lwa kunse ye tempele lwena ulushe, wilupima. Pantu ulu lubansa lwena balupeela ku Benafyalo, pakuti baleyendelafye abene mu musumba wamushilo pa myeshi amakumi yane na ibili (42). Nomba nkapeela bakambone bandi babili amaka, kabili bakalasesema amashiwi yakwa Lesa pa nshiku ikana limo ne myanda ibili na makumi mutanda (1,260), bakesa nabafwala insalu shabulanda.” Aba bakambone babili e miti ya Miolifa ibili, kabili efyakutekapo ifisaniko fibili ifyaba pa cinso ca Mfumu ya calo. Umo nga afwaya ukubacusha, umulilo uwafuma mu tunwa twabo waipaya abalwani babo. Kabili na onse uwingafwaya ukubacusha, bakulamwipaila mu musango umo wine. Mu nshita iyo, ilyo bacili balesesema amashiwi yakwa Lesa, balikwata amaka yakwisala umulu, ne mfula yafilwa ukuloka. Kabili balikwata na maka yakwalula amenshi ukuba umulopa. Balikwata na maka yakuposa icikuko ca musango onse pa calo lyonse ilyo balefwaya. Nomba ilyo bakapwisha ukupeela bukambone bwabo, elyo iciswango cikafuma mu muyenge kukwisa balwisha. Cikesa bacimfya no kubepaya. Ifitumbi fyabo fikalala mu musebo wa mu musumba ukalamba, umo batanikile Imfumu yabo pa musalaba. Uyu musumba mu manshoko bawita Sodoma nangu Egupto. Pa nshiku shitatu na bumbipo ukufika pakati, abantu ukufuma ku mishobo yonse, ku mitundu yonse, ku ba ndimi shonse, na ku mikowa yonse bakalatamba ifitumbi fyabo, kabili bakalesha nokuti bafishiike. Abantu ba pano calo bakasansamuka pa mulandu wa mfwa sha aba bantu babili. Bakasefya no kupeeleshanya ifyabupe pa mulandu wakuti aba bakasesema babili baletele amacushi pa bantu ba pa calo. Lelo cilya papita inshiku shitatu na bumbipo ukufika pakati, umupu wakupeela umweo wafuma kuli Lesa. Waisa ingila na mu fitumbi fyabo, nabo no kwiminina baiminina. Awe na bantu abamweneko baikatwa no mwenso uukalamba. Elyo bakasesema balya babili baumfwa ishiwi ilikalamba ukufuma mu mulu lilebeba aliti, “Iseni kuno!” Awe baya na ku mulu mwikumbi, ninshi na balwani babo balemonako. Elyo pa nshita iyo ine kwaisa icinkukuma icikalamba. Icipande cimo pa fipande ikumi ifya musumba cabongoloka, na bantu amakana cine lubali (7,000) bafwa ku cinkukuma. Elyo abapuswikeko baikatwa no mwenso, balalumbanya na Lesa wa mu mulu. Kanshi ishamo lyabubili lyapita, lelo ilyabutatu lyalaisafye bwangu bwangu. Elyo malaika walenga cine lubali nao alisha ipenga lyakwe. Mu mulu mwaumfwika amashiwi ayakalamba yaleti, “Ubufumu bwa pano isonde bwayaluka bwaba ubwa Mfumu yesu na Kristu wakwe, kabili eukalateeka pe na pe.” Elyo abakalamba amakumi yabili na bane abekala pa fipuna fyabufumu pa cinso cakwa Lesa, bafukama, bainamina panshi, balapepa Lesa. Balasosa abati, “Twakutasha we Imfumu Lesa wa maka yonse, uwabapo kabili uwalipo, pantu ku maka yobe ayashaikulila nautampa ukulateeka! Abenafyalo balifulwa, pantu inshita yakulanga ubukali bobe naifika. Ni nshita yakuputula imilandu ya bafwa. Ni nshita yakulambula abasha bobe, bakasesema na bantu bamushilo, elyo na bonse abakukwatila akatiina, abaice na bakalamba bene. Inshita naifika iyakonaula abonaula icalo.” Elyo itempele lyakwa Lesa ilya mu mulu lyaisuka, ne Mbokoshi ya cipangano cakwe yalamoneka mukati ke tempele lyakwe! Elyo imyele ya nkuba yalabyata, calabulukuta no kubulukuta, kwaisa no kupanta kwa mfula, ne cinkukuma, ne mfula iya mabwe iyingi nganshi. Elyo mu mulu mwamoneka icishibilo cacipeshamano ica mwanakashi, uufwele akasuba. Amakasa yakwe yanyantile pa mweshi, elyo ku mutwe afwele icisote cabufumu ica ntanda ikumi limo na shibili. Ali pa bukulu, nakomwa ne fumo, alekuuta no kukuuta ico aleumfwa ubukali ubwa pakupapa. Kabili mu mulu mwamoneka icishibilo cacipeshamano cimbi ica cisoka icakashika icikulu nganshi, ica mitwe cine lubali ne nsengo ikumi limo. Kabili pali cila mutwe, nacifwala icisote cabufumu. Elyo ku mucila waciko cakululula icipande cimo pa fipande fitatu ifya ntanda mu mulu, cashiponesha na pa calo. Kabili icisoka caisa iminina na pantanshi ya mwanakashi ilyo ali mukupapa, pakuti nga apapa cilye umwana. Awe umwanakashi apapa umwana mwaume uwakukwata amaka yakuteeka imishobofye yonse ne nkonto ya cela mu minwe. Lelo umwana baisa musompola, bamutwala na ku cipuna cakwa Lesa umwine. Umwanakashi wena afulumukila ku matololo ku ncende iyo Lesa amuteyanishishe. Kuli iyi ncende eko ali nokusungwa pa nshiku ikana limo ne myanda ibili na makumi mutanda, 1,260. Elyo mu mulu namo mwabuuka inkondo. Mikaeli na bamalaika bakwe balalwisha icisoka. Icisoka naco na bamalaika baciko abasangu balabalwisha. Icisoka na bamalaika baciko abasangu tabakwete amaka, babatamfya, te bakumona icifulo mu mulu nakalya. Icisoka icikulu nganshi bacifwintila panshi. E cisoka cakale na kale ico beta Ciwa nangu Satana, ecibepaika abantu icalo conse. Bacifwinta panshi pano calo pamo pene na bamalaika baciko abasangu. Elyo naumfwa ishiwi ilikalamba mu mulu lyasosa aliti, “Nomba Lesa natupususha! Nomba Lesa nalanga amaka yakwe no bufumu bwakwe! Nomba Kristu wakwe nalanga amaka yakwe ayakuteeka! Pantu uwaleiminina pa cinso cakwa Lesa, alesoselela bamunyinefwe ubwaca no bwaila, nabamufwinta ukufuma ku mulu. Bamunyinefwe bacimfishe Ciwa ku maka ya mulopa wa Mwana wa Mpanga na ku mashiwi yacishinka baleshimika. Bena tabaletiina, tabasakamene ukulufya ubumi bwabo no kufwa. Kanshi sansamukeni, mwe myulu na imwe mwe bekalamo! We shamo nobe ku calo na kuli bemba! Pantu Ciwa eshile kuli imwe nafulwa nganshi ico eshibe ukuti alifye ne nshita inono.” Ilyo icisoka casanga ukuti nabaciposa pa calo, calakonkafye umwanakashi ulya wapapile umwana umwaume. Uyu mwanakashi epakumupeela amapindo yabili aya cikapumpe icikalamba ayakuti apupukileko pakuya ku ncende yakwe mu matololo. Kuli iyi ncende eko akasungwa pa mwaka umo, imyaka ibili na umbi pakati pakumupususha ku cisoka. Elyo ku kanwa ka cisoka kwapongoloka amenshi kwati mumana, ukulola ukuli umwanakashi pakuti asendwe no mukuku wa menshi. Lelo umushili wayafwilishako umwanakashi. Wayasama wamina umumana walepongoloka ku kanwa ka cisoka. Icisoka epakufulilwa umwanakashi. Caima caya na mukulalwisha abana ba mwanakashi bambi bonse. Aba bantu e abo abasunga amafunde yakwa Lesa, kabili ababa bakambone aba pa mashiwi yakwa Yesu. Elyo icisoka caiminina pa lulamba lwa bemba. Elyo namona iciswango cilefuma muli bemba. Cikwete insengo ikumi limo ne mitwe cine lubali. Cila lusengo luli ne cisote cabufumu. Pali cila mutwe waciko palembelwe ishina lyakusaalula Lesa. Ici ciswango namwene, mukumoneka cali kwati ni mbwili, lelo amakasa yaciko yali kwati cibea, elyo akanwa kaciko kwati kanwa ka nkalamo. Icisoka epakupeela iciswango amaka yaciko, icipuna cabufumu caiko, na maka yaciko yonse ayakuteeka. Umutwe umo uwa ciswango walemoneka kwati untu wacenenwe imfwila, lelo icilonda ici icishaikulila cena calipola. Abantu icalo conse calibapeseshe amano, balakonka ne ciswango. Abantu bonse balapepa icisoka, ico capeele iciswango amaka yaciko ayakuteeka. Balapepa ne ciswango, baleti, “Uwaba nge ciswango ni nani? Bushe nani engacilwisha?” Elyo iciswango capeelwa ukusosa amashiwi yakuitakisha no kusaalula Lesa. Kabili capeelwa na maka yakuteeka pa myeshi amakumi yane na ibili. Awe catendeka ukulasaalula Lesa, ishina lyakwe, incende ekalamo na bonse abekala mu mulu. Casuminishiwa ukulwisha abantu bamushilo no kubacimfya. Capeelwa na maka yakuteeka imitundu yonse, imishobo yonse, aba ndimi shonse ne mikowa yonse. Abantu bonse abekala pano calo bakalacipepa. Lelo abo bantu, bantu abo apo icalo cabumbilwe, amashina yabo tayalembwa mu citabo ca bomi ica Mwana wa Mpanga uo baipeye. Uuli na matwi, naomfwe! “Uyo onse uuli nokusendwa bunkole, kuli bunkole eko akasendwa. Uyo uuli nokwipaiwa ku lupanga, na ku lupanga eko akafwa.” Ici ciletweba ukuti abantu bamushilo bali nokushipikisha no kuba ne cisumino. Elyo namona iciswango na cimbi, cena cafuma mu calo. Ici cena cikwete insengo shibili kwati mwana wa mpaanga. Ukulanda kwena cilelanda kwati cisoka. Ici ciswango cabubili calabomfya amaka yakuteeka aya ciswango capakubala pa malo yaciko. Calapatikisha na bantu bonse aba pano calo ukulapepa iciswango cakubalilapo, icali ne cibala ca cilonda. Iciswango cabubili naco calacita ifishibilo fyacipeshamano ifikalamba nganshi. Calenga no mulilo ukupona ukufuma ku mulu, ninshi na bantu balemonako. Cabepaika na bantu bonse abekala pa calo mukubomfya ifipeshamano casuminishiwe ukucita pa cinso ca ciswango cakubalilapo. Iciswango cabubili caeba abantu ba pano calo ukubumba icilubi icakucindikilako iciswango cakubalilapo icakomenwe no lupanga lelo cali icumi. Iciswango cabubili casuminishiwa ukupuuta umupu wakupeela umweo mu cilubi ca ciswango cakubalilapo pakuti cilelanda, no kulenga ukuti baleipaya abo bonse abalekaana ukupepa icilubi ca ciswango. Iciswango cabubili capatikisha abantu bonse, abaice na bakalamba, abakankala na bapina, abasha na bantungwa, ukubabika icishibilo pa cisansa ca ku kulyo nangu pa mpumi shabo. Epakuti umuntu nelyo umo uushikwete ici cishibilo, emukutila ishina lya ciswango nangu icipendo ce shina lyaciko, tekuti ashite nangu ukushitisha Apa pantu palefwaikwa ukuba na mano. Kanshi uwamano nasange umulolele icipendo ca ciswango, pantu icipendo cilelanga ishina lya muntu. Icipendo cakwe ni 666: Elyo nati ndoleshe, namona Umwana wa Mpanga eminine pa lupili lwa Sioni. Umwana wa Mpanga ali na bantu amakana umwanda umo na makanapo amakumi yane na yane (144,000). Aba bantu pa mpumi shabo palembelwe ishina lya Mwana wa Mpanga ne shina lyakwa Wishi. Kabili naumfwa ishiwi ukufuma ku mulu, lileumfwika kwati kupooma kwa menshi, kabili kwati ni mfula ilepanta nganshi. Elyo ukumfwika kwena lileumfwika kwati lwimbo lwa bakalisha wa maseese ilyo balelisha amaseese yabo. Aba bantu 144,000, aba benefye beka abalubwilwe pa bantu bonse aba pano calo, baiminine pantanshi ya cipuna ca Mfumu Lesa na filya ifyamweo fine na bakalamba. Aba bantu 144,000 baleimba ulwimbo lupya, ulo umuntu umbi ashingasambilila kanofye aba bene beka. Aba tabatala abaikowesha na banakashi, pantu tabatala abakuma ku mwanakashi nelyo umo. Aba bena bakonkafye Umwana wa Mpanga konse uko aya. Aba bantu ebalubulwa pa bantu bonse, kabili ebabalilepo ukupeelwa kuli Lesa na ku Mwana wa Mpanga. Tababa na bufi iyoo, tabatala abalufyanya. Kabili namona malaika umbi alepupuka mu mulu apatali, ali ne mbila nsuma iyakubelelela, iyo ali nokweba abantu ba pano calo, imishobo yonse, imikowa yonse, imitundu yonse, aba ndimi shonse. Asosa ne shiwi ilikalamba ati, “Mulekwatila Lesa akatiina, mulemulumbanya, pantu inshita yakupingula abantu naifika. Mulepepa Lesa uwabumbile umulu, icalo, bemba no tumfukumfuku twa menshi!” Elyo pakonkapo malaika walenga babili. Wena uyu asosa ati, “Naubongoloka! Umusumba ukalamba wa Babiloni naubongoloka! Umusumba uulenga imishobo yonse ukunwa umwangashi uukali wabulalelale wauko!” Elyo pakonkapo malaika walenga batatu. Wena uyu alapunda ati, “Uyo onse uupepa iciswango ne cilubi caciko, kabili alisumina ukulembwa ne cishibilo pa mpumi nangu pa cisansa, ninshi uyo wena akanwa umwangashi wabukali bwakwa Lesa. Uyu mwangashi wa mu lukombo lwa bukali bwakwa Lesa untu wabula nokubikamo ifyakuunashako ubukali. Kabili akacushiwa mukumoca mu mulilo na mu fyanunka nga maluti pa cinso ca bamalaika bamushilo no Mwana wa Mpanga.” Elyo icushi ca kucula kwabo cakubelelela pe. Abo bonse abapepa iciswango ne cilubi caciko, abo bonse basumina ukulembwa icishibilo ce shina lyaciko, takwakabe kupemwinako akasuba nelyo ubushiku. Kanshi ukushipikisha kulefwaikwa ku bantu bamushilo abasunga amafunde yakwa Lesa no kusumina muli Yesu. Elyo naumfwa ishiwi ukufuma ku mulu lilesosa aliti, “Lemba ukuti, ukufuma pali nomba balishuka abo abakulafwila nabaampana ne Mfumu.” Mupashi asosa ati, “Ee cine cine balishuka, bakatuusha ku milimo yabo iyakosa, pantu imilimo babombele ilabakonka.” Elyo nati ndoleshe namona ikumbi ilyabuuta. Pali ili kumbi pekele umo uwapala Umwana wa muntu, afwele ne cisote cabufumu ica golide, na mu minwe yakwe ekete icikwakwa icatwa. Elyo malaika umbi afuma mwitempele aikatisha ishiwi alabilikisha ku wikele pekumbi ati, “Tampa ukuseepa ne cikwakwa cobe, pantu inshita yakuseepa naifika, ifyakuseepa pa calo nafipya.” Awe uwaikele pekumbi atendeka no kulaseepa pa calo, alobolola na fyonse ifyali nokuseepwa pa calo. Kabili malaika umbi afuma mwitempele mu mulu, nao akwete icikwakwa icatwa. Elyo malaika umbi uwangalila umulilo wa pa bulambo, afuma ku bulambo. Uyu malaika aikatisha ishiwi, alabilikisha kuli malaika uukwete icikwakwa icatwa, ati, “Bula icikwakwa cobe icatwa, putulako ifisansangu fyonse ifya myangashi ya pa calo, pantu imyangashi yaciko naipya.” Elyo malaika atendeka ukuputula ifisansangu fya myangashi ya pano calo. Alonganya ifisansangu, afiposa na mu cakukaminamo umwangashi icikalamba ica bukali bwakwa Lesa. Ifitwalo fya mwangashi balafikamina mu cakukaminamo umwangashi icali kunse ya musumba. Mu cakukaminamo umwangashi, mwafumfumuka umulopa, ni cikanga kabalwe ebile, elyo ubutali bwena ni cikanga ikana limo ne myanda mutanda ukulingana ne cipimo cabo (1,600). Kabili namona mu mulu icishibilo icapesha amano cimbi, icikulu kabili icakusunguka nganshi. Namwene bamalaika cine lubali bali ne finkunka cine lubali. Ifi finkunka efyakupelekeshako, pantu emo ubukali bwakwa Lesa bukapwila. Elyo namona icintu icapala kwati ni bemba, cilemoneka kwati mulolani, umwasakanamo no mulilo. Namona nabo bacimfishe iciswango ne cilubi caciko, ne cipendo ce shina lyaciko, beminine mupepi na bemba walemoneka kwati mulolani, bekete na maseese yakwa Lesa. Elyo baleimba ulwimbo lwakwa Mose, umusha wakwa Lesa no lwimbo lwa Mwana wa Mpanga baleti, “We Mfumu Lesa wa maka yonse, ifintu ucita fikulu kabili fyakupapa! We Mfumu ya mishobo yonse, imibeele yobe yacishinka kabili yamulinganya! We Mfumu, nga nani ashingakukwatila akatiina no kukulumbanya? Iwe weka, niwe wamushilo. Imishobo yonse ikesa nokulakupepa, pantu abantu bonse balimona ifyo ulungika mu ficitwa fyobe.” Cilya ifi fyapita, namona itempele mu mulu lyaisuka, mukati muli ne Tenti lya cipangano. Mwitempele mwafuma bamalaika cine lubali, bakwete ne finkunka cine lubali. Ifyakufwala fyena bafwele insalu ishisuma ishabengeshima ishabuuta tuutu, elyo ne mishipi ya golide ukushinguluka ififuba fyabo. Elyo cimo pali filya ifyamweo fine capeela bamalaika cine lubali inweno sha golide umwaisula ubukali bwakwa Lesa uwaba uwamweo pe na pe. Itempele lyaisulamofye icushi icalefuma ku bucindami na ku maka yakwa Lesa. Kanshi tamwali mwakwingila muntu nelyo umo mpaka ifinkunka cine lubali ifya bamalaika cine lubali fyapwa. Elyo naumfwa ishiwi ilikalamba ukufuma mwitempele mu mulu lilelanda kuli bamalaika cine lubali lileti, “Kabiyeni muye itila ubukali bwakwa Lesa pa calo ubuli mu nweno cine lubali!” Malaika wakubalilapo aya itulwila ulunweno lwakwe pa calo. Awe ifilonda ifibi kabili ifikali fyatumba abo bonse abakwete icishibilo ca ciswango no kupepa icilubi caciko. Elyo malaika walenga babili aitulwila ulunweno lwakwe pali bemba. Amenshi ya muli bemba yayaluka yaba kwati mulopa wa muntu uwafwa. Awe na fyonse ifyabumi muli bemba fyafwa. Malaika walenga batatu ena aitulwila ulunweno lwakwe pa mimana na pa tumfukumfuku twa menshi. Awe na menshi yayaluka umulopa. Elyo naumfwa malaika angalila amenshi asosa ati, “Iwe we Wamushilo, we wabapo kabili we waliko, ifyo wapingula fyalilungama! Pantu ebasumya umulopa wa bantu bamushilo no wa bakasesema, eico wabapeela ukunwa umulopa. Cena ici, nacibalinga.” Naumfwa no bulambo bwasosa abuti, “Ee, we Mfumu Lesa wa maka yonse, ubupingushi bobe bwacishinka no mulinganya!” Elyo malaika walenga bane aitulwila ulunweno lwakwe pa kasuba. Awe akasuba kalaoca abantu ne cikabilila ngo mulilo. Abantu epakupya nganshi ku cikabilila. Balasaalula na Lesa uwaba na maka pali ifi finkunka. Awe bakaana no kulapila nokuti balelumbanya Lesa. Malaika walenga basano ena aitulwila ulunweno lwakwe pa cipuna ca bufumu bwa ciswango. Awe ubufumu bwa ciswango bwakupwa mu mfifi. Abantu ico balaumfwa ubukali, balasuma indimi. Kabili neco balaumfwa ubukali bwa filonda, balasaalula Lesa wa mu mulu. Bakaana ukulapila no kupilibuka pa fibi balecita. Malaika walenga mutanda aitulwila ulunweno lwakwe pa mumana ukalamba wa Yufurate. Awe amenshi mu mumana yakama, pakupekanya umwakupita ishamfumu sha ku kabanga. Elyo namona imipashi yakowela itatu iyapala bacula, ilefuma mu kanwa ka cisoka na mu kanwa ka ciswango na mu kanwa kakwa kasesema wabufi. Iyi mipashi yakowela yena ilacita ifishibilo fyacipeshamano. Kabili iya ku shamfumu shonse isha pesonde lyonse, kukushilonganika ku bulwi bwa pali bulya bushiku bwakwa Lesa wa maka yonse. “Umfweni! Nkesa kwati mupupu! Alishuka umuntu uwikala alelola nasunga ne fyakufwala fyakwe epakuti tele ubwamba, kabili insoni shamwikata!” Iyo mipashi yakowela yalonganya ishamfumu mu ncende iyo beta mu Cihibulu Amagedoni. Malaika walenga cine lubali wena aitulwila ulunweno lwakwe mu lwelele. Ku cipuna ca Mfumu mwitempele mu mulu kwafuma ishiwi ilikalamba, lyasosa aliti, “Nomba capwa!” Elyo kwaba no kubyata kwa myele ya nkuba, calabulukuta, no kupanta kwa mfula, elyo ne cinkukuma icikalamba. Apo Lesa abumbile icalo, takwatala akuba icinkukuma ica musango uyu. Ici cali e cinkukuma icabipisha pali fyonse. Umusumba ukalamba wayakanikana mu fipande fitatu. Imisumba ya mu mishobo yonse nayo yabongoloka. Lesa talabile umusumba ukalamba Babiloni, lelo auleka ukunwa ulukombo lonse ulwaisula umwangashi wa cipyu ca bukali bwakwe. Awe ifishi fyaluba napo fyaya, ne mpili shonse shaloba. Amabwe ya mfula ayakulu nganshi yalaponena pa bantu. Ilibwe, limo lyafinine cikanga amakilo amakumi yane na yasano, (45kg). Abantu epakusaalula Lesa pa mulandu wa cinkunka ca mabwe aya mfula, pantu kwena cali cinkunka icabipa nganshi. Umo pali bamalaika cine lubali abali ne nweno cine lubali aisa kuli ine. Uyu malaika alanjeba ati, “Isa nkulange ifyo balapingwila umwanakashi cilende uwalumbuka uwikala mupepi na menshi ayengi. Uyu e mwanakashi ishamfumu sha pano calo shicita nao ubulalelale na bantu ba pano calo balikolwa umwangashi wa bulalelale bwakwe.” Elyo malaika ansenda mu matololo, ninshi ninjikatwa na Mupashi Wamushilo. Kabili emo namona umwanakashi ekele pa ciswango icakashika icakwata imitwe cine lubali ne nsengo ikumi limo, elyo umubili onse waisulafye amashina ya nsele ishakutuka Lesa. Umwanakashi wena ninshi afwele insalu ishakashikila ne shakashikafye, kabili naisamika ne fisamiko fya golide, utumabwe twamutengo no bulungu. Mu minwe yakwe mwena ekete ulukombo lwa golide umwaisula ifyabukakashi ne fyabipisha nganshi ifya bulalelale bwakwe. Pa mpumi yakwe pena palembelwe ishina ilyankaama ilyakuti, “Babiloni mukulu, Nyina wa bacilende bonse ne fyabukakashi fyonse pano calo.” Namona nokuti umwanakashi nakolwa, akolelwe umulopa wa bantu bamushilo no wa bakambone bakwa Yesu. Ilyo namumona, napapa nganshi. Malaika anjipusha ati, “Ico ulepapila cinshi? Kanshi nalakulondolwela inkaama ya pali uyu mwanakashi ne ya pa ciswango ico anininepo ica mitwe cine lubali ne nsengo ikumi limo. Ici ciswango wamona cali icamweo kale, lelo nomba tacili na bumi. Calafuma mu muyenge, elyo cikaye onaulwa. Abantu bekala pano calo, abo amashina yabo yashalembwa mu citabo ca bomi apo icalo catendekele ukubako, bakasunguka. Pantu bakamona iciswango icali icamweo kale, nomba tacili na bumi, lelo kabili cikesa moneka. “Apa pantu palefwaikwa amano no kwiluka. Imitwe cine lubali, e mpili cine lubali apo umwanakashi ekala, kabili e shamfumu cine lubali. Pali ishi mfumu cine lubali, shisano shena shalifwa, imo icili ileteeka, elyo imbi yena tailaisa. Lelo nga yaisa, ikateekafye inshita inono. Cilya ciswango icali icabumi kale, nomba tacili na bumi, e mfumu yalenga cine konse konse. Ici ciswango caba pa shamfumu cine lubali, kabili cili mukuya kukonaulwa. “Elyo insengo ikumi limo shilya wacimona, ni bashamfumu ikumi limo. Lelo kwena tabalatampa kulateeka, bakapeelwa amaka yakuteeka insa imo, kabili bakaba pamo ne ciswango. Ishi shamfumu shabafye ne cintu cimo ico shifwaya, kupeela amaka yabo no buteeko bwabo ku ciswango. Elyo iciswango ne shamfumu bakalwisha Umwana wa Mpanga. Lelo Umwana wa Mpanga, pamo pene nabo aita, abasalwa abamukonka ne cisumino, bakabacimfya, pantu ni Kateeka wa bakateeka bonse, kabili ni Mfumu ya shamfumu shonse.” Kabili malaika anjeba ati, “Amenshi umwene umwanakashi cilende ekelepo, e bantu, e mabumba ya bantu, imishobo, na ba ndimi shonse. Insengo ikumi limo umwene ne ciswango, fikapata cilende. Fikamupokolola ifintu fyonse no kumusha ubwamba. Fikalya umunofu wakwe no kumoca mu mulilo. Pantu ni Lesa uwalengele ukuti insengo shibombele pamo pakuti ifyo Lesa alefwaya ficitike. Insengo shapeele amaka yakuteeka ku ciswango, mpaka amashiwi yakwa Lesa yakafikilishiwe. “Umwanakashi ulya umwene e musumba ukalamba uwateeka ishamfumu shonse isha pano calo.” Ilyo ifi fyapita, elyo namona malaika umbi aleika ku mulu. Uyu malaika ali uwamaka nganshi no kubengeshima kwakwe kwaleta ulubuuto pa calo. Elyo aikatisha ishiwi apunda ati, “Naubongoloka! Umusumba ukalamba Babiloni naubongoloka! Nomba walwike icifulo ca mipashi yakowela ne mipashi yonse iyabipisha, ulucengo lwa fyuni fyonse ifyakowela, kabili ifyo abantu bapata. Pantu imishobo yonse yalinwako umwangashi wauko uukali uwabulalelale. Ishamfumu sha pano calo nasho shalecita ubulalelale nao. Abamakwebo ba calo conse nabo bamwenenemo ukuba abakankala ku mulandu wa lunkumbwa lwauko ulushaikulila.” Elyo naumfwa ishiwi na limbi ukufuma ku mulu lileti, “Mwe bantu bandi, fumenimo mu musumba! Epali mwawila mu fyabubifi fyauko. Epali mwaitumpa mu finkunka fyauko. Pantu ifyabubifi fyauko nafitulumana umwina ukufika na ku mulu, na Lesa nao naibukisha ububi bwauko. Muubweseshemo ukulingana nefyo nao walepeela. Muulandule imiku ibili ukulingana nefyo nao walecita. Mwisushe ulukombo lwauko ne fyakunwa ifyakalipisha imiku ibili pa fyakunwa walepeela. Muli nokuucusha no kuuletela ubulanda, nga filya fine waleisansabalika no kuipakisha mu lunkumbwa lwauko. Pantu mu mutima walesosa auti, ‘Ninjikala pa cipuna ndi namfumu! Nshili mukamfwilwa. Nshakatale ndosha nakalya!’ Lelo pa mulandu wa ifi, ifinkunka fikamwishila mu bushiku bumofye, amalwele, ukuloosha ne cipowe. Elyo bakamoca mu mulilo, pantu ni Mfumu Lesa wa maka yonse eukamupingula.” Elyo ishamfumu sha pano calo ishalecita ubulalelale nao no kukonkelela ulunkumbwa lwauko, shikalila no kuloosha pakumona icushi ca musumba uko ulepya. Bakeminina ukutalifye, ico bakatiina amacushi yauko. Bakasosa abati, “Owe, owe! We musumba ukalamba uwamaka, Babiloni! Mu nsa imo emo wakandwa ifi!” Abamakwebo aba pano calo nabo bakalila no kuloosha umusumba, pantu tapakabe nelyo umo uwakushita ifyuma fyabo. Tapakabe wakushita ifyuma fya golide, ne fya silifa, ifyatumabwe twamutengo no bulungu, ne nsalu shabusaka ishabuuta tuutu, ne shakashikila ishatelela, ne shakashikafye. Tapakabe wakushita imiti yanunka ubusaka iya misango ne misango, ifintu fya misango misango ifyo bapanga ku meno ya nsofu, na ku fimuti ifyakosa umutengo, ne fya mukuba, ne fya cela, na mabwe ayakulungilwa bwino aya marbo. Tapakabe wakushita ifyanunka ubusaka sinamoni, na fimbi ifyanunka ubusaka, ifyacinyamuti fya cena cisuma, muri no fulankinisenshi, umwangashi na mafuta, ubunga ne ŋanu, iŋombe ne mpaanga, bakabalwe na maceleta, abasha ne myeo ya bantu. Abantu bamakwebo bakakweba abati, “Ifintu fyonse ifyo walefwaisha nafiloba. Ifyuma no bukankala bobe bonse nafiloba tawakatale aufimona nakabili!” Abamakwebo, abo banonkele fyuma mukucita amakwebo mu musumba ulya, bakeminina ukutalifye ico bakatiina amacushi yauko. Bakalila no kuloosha abati, “Owe, owe! We musumba ukalamba! We walefwala insalu shabusaka ishabuuta tuutu, ne shakashikila ne shakashika. We waleisamika ne fisamiko fya golide, no tumabwe utwamutengo no bulungu! Elyo mu nsa imofye fyonse fyaonaika!” Bakangalila ba pa mato na bonse abaleenda mu mato, bakensha wa mato na bonse abalecita amakwebo mukubomfya mato, bonse baiminina ukutali. Balapunda pakumona uko umusumba ulepya abati, “Takwatala akuba umusumba uwaba ngoyu musumba ku bukulu!” Elyo balaikuba ulukungu pa mitwe. Balalila no kuloosha abati, “Owe, owe! We musumba ulakula! We musumba umo bonse abakwata amato yenda pali bemba bamwenene ukuba abakankala ku fyuma fyobe! Nomba pa nsa imofye epo waonaika!” “Sansamuka we mulu, pantu Babiloni naonaulwa! Sansamukeni mwe bantu bamushilo, na imwe mwe basole na bakasesema, pantu Lesa namupingula pafyo alemucita!” Elyo malaika umo uwamaka abuula ilibwe ubukulu kwati cilibwe cakupelelako, aciposa na muli bemba. Asosa ati, “Ifi fine efyo umusumba ukalamba wa Babiloni bakaufwinta panshi, kabili tawakatale aumoneka nakabili. Muli iwe Babiloni tamwakatale amumfwika nakabili ukulila kwa maseese, ukwimba kwa ŋomba, ukulila kwa bamutolilo na mapenga. Kabili muli iwe tamwakatale amusangwa fundi wa mulimo uuli onse, ne congo ca libwe ililepela tacakatale acumfwikamo nakalya. Ulubuuto lwa cisaniko talwakatale alumoneka muli iwe nakabili. Ishiwi lyakwa shibwinga na nabwinga talyakatale alyumfwika nakabili muli iwe. Abamakwebo bobe ebalumbwike nganshi mu calo conse. Amalele yobe yabepaike imishobo yonse.” Muli Babiloni emwalesangwa umulopa wa bakasesema na bantu bamushilo, elyo no mulopa wa bantu bonse abo baipeye pano calo. Ilyo ifi fyapita, elyo naumfwa icapala icongo icikalamba ica mashiwi ya bantu abengi mu mulu balepunda abati, “Aleluya! Ipusukilo, ubucindami na maka fyakwa Lesa wesu! Pantu apingula mu cishinka no mulinganya! Nakanda ulya cilende mukalamba uwaonawile calo ku bulalelale bwakwe. Nalandula pa basha bakwe abo cilende aipeye.” Kabili babwekeshapo ukupunda abati, “Aleluya! Icushi icilefuma ku musumba cakulafuuka pe!” Abakalamba balya amakumi yabili na bane ne fyamweo filya fine bawa panshi balapepa Lesa uwikele pa cipuna ca Mfumu. Balasosa abati, “Ameni! Aleluya!” Elyo ku cipuna ca Mfumu kwafuma ishiwi aliti, “Lumbanyeni Lesa wesu. Mulemukwatila akatiina mwe basha bakwe, abakalamba na banono!” Elyo naumfwa icapala icongo ca mashiwi ya bantu abengi, icaba kwati kupooma kwa menshi, kabili kwati kupanta kwa mfula, cilepunda aciti, “Aleluya! Pantu Imfumu Lesa wesu uwa maka yonse aleteeka. Kanshi natwange, tusansamuke. Natulemulumbanya, pantu inshita ya bwinga bwa Mwana wa Mpanga naifika, elyo na nabwinga nao naiteyanya.” Napeelwa ukufwala insalu shabusaka ishabengeshima ishabuuta tuutu, eficitwa fyalungama ifya bantu bamushilo. Elyo malaika anjeba ati, “Lemba utile ‘Balishuka abo baitwa ku mitebeto ya bwinga bwa Mwana wa Mpanga!’” Malaika atila nokuti, “Aya mashiwi yakwa Lesa cine cinefye.” Elyo namufukamina ukuti mupepe, lelo anjeba ati, “Awe wicita ifyo! Ndifye mubomfi mubiyo nga bamunonko bonse abeminina bukambone palwakwa Yesu. Ulepepafye Lesa. Pantu amashiwi ya bukambone bwakwa Yesu e mupashi wa bakasesema.” Kabili namona umulu wacenama, namona na kabalwe uwabuuta. Uunininepo ishina lyakwe ni Mucetekelwa kabili Cishinka. Ni mu mulinganya apingula no kuya mu bulwi. Amenso yakwe yaba kwati lubingu lwa mulilo. Kabili ku mutwe wakwe afwala ifisote fyabufumu ifingi. Alilembwapo ne shina ilyo muntu nelyo umo ashaishiba, kanofye umwine eka. Afwele umwingila uwatumpwa mu mulopa. Ishina lyakwe batila, “Lishiwi lyakwa Lesa.” Ifita fya mu mulu nafimukonka, fininine pali bakabalwe ababuuta, fifwele ne nsalu ishabusaka, ishabuuta tuutu. Elyo mu kanwa kakwe mwafuma ulupanga ulwatwa ulwakucimfishako imishobo. Akabateeka ne nkonto ya cela mu minwe. Akanyantaula na mu cakukaminamo umwangashi wa bukali bwakwa Lesa. Pa mwingila wakwe na petanta lyakwe palembelwe ishina ilyakuti, “Kateeka wa bakateeka, kabili Imfumu ya bashamfumu.” Elyo namona malaika eminine pa kasuba. Alepunda ne shiwi likalamba ku fyuni fyonse ifipupuka mu lwelele aleti, “Iseni, longaneni pamo ku mitebeto ikalamba yakwa Lesa! Iseni mukulya iminofu ya bashamfumu, iya bakalamba ba fita, ne ya fita ifyamaka, iminofu ya bakabalwe ne ya benda pali bakabalwe, ne minofu ya bantufye bonse, abantungwa na basha, abakalamba na baice!” Elyo namona iciswango na bashamfumu ba pano calo ne fita fyabo nabalongana kukulwisha uuninine pali kabalwe ne fita fyakwe. Lelo iciswango bacikata pamo pene na kasesema wabufi. Uyu kasesema ewalecitilako iciswango ifishibilo fyacipeshamano. Elyo na kuli ifi fipeshamano abepaike bonse abo basumine ukulembwa icishibilo ca ciswango na bonse abo abapepele icilubi ca ciswango. Iciswango na kasesema wabufi epakubaposa abatuntulu muli bemba wa mulilo umupya ifyanunka kwati maluti. Ifita fya ciswango na bashamfumu fyena bafipaya ku lupanga lwafumine mu kanwa ka uuninine pali kabalwe. Ifyuni fyonse fyalya iminofu yabo fyaikuta nganshi. Elyo namona malaika aleika ukufuma ku mulu, mu minwe yakwe ekete ulufungulo lwa pa muyenge no munyololo ukalamba. Awe aikata icisoka, acikaka pa myaka ikana limo. Ici e cisoka cakale na kale, e Ciwa wine nangu Satana. Aciposa na mu muyenge aisalapo, akomenenapo ne namba. Acitile ifyo pakuti cikalabepaika imishobo nakabili, mpaka imyaka ikana limo ikapite. Iyo myaka nga yapita, elyo akacikakula pa kashita akanono. Elyo namona ifipuna fyabufumu, na bekelepo babapeela amaka yakuputula imilandu. Kabili namona ne mipashi ya abo bantu baipeye mukubaputulako imitwe pa mulandu wakwiminina bukambone pali Yesu na peshiwi lyakwa Lesa. Aba bena tabapepeleko ciswango nangu icilubi caciko, kabili tabasumine ukulembwa pa mpumi shabo nangu pa fisansa fyabo icishibilo ca ciswango. Awe bena babuuka ku bafwa, balateeka ubufumu pamo na Kristu imyaka ikana limo. Abantu bambi abafwa bena tabali abomi mpaka imyaka ikana limo yapita. Uku e kushukuka kwakubalilapo. Balishuka, kabili bamushilo abakashukilako ukushukuka kwakubalilapo. Pali aba bena imfwa yacibili tayakwatapo maka nakalya. Bakabafye bashimapepo bakwa Lesa na Kristu, elyo kabili bakateeka ubufumu pamo nankwe imyaka ikana limo. Ikatila imyaka ikana limo nga yapita, elyo Satana akakakulwa akafume mu cifungo cakwe. Akesa kukubepaika imishobofye yonse iya pano isonde, iyo batila Gogi na Magogi. Satana akabalonganika ku bulwi, kabili bakaba kwati umusensenga wa pa lulamba lwa bemba ku bwingi. Bakasalanganina pa calo conse. Bakashinguluka no musumba Lesa atemwa, umwikala abantu bamushilo. Lelo umulilo ukafuma ku mulu ukaboce bonse nakalya nakalya. Elyo Ciwa uwalebabepaika nao akaposwa muli bemba wa mulilo umupya ifyanunka nga maluti, umo iciswango na kasesema wabufi bena baposwa kale. Muli uyu mulilo tabakatale abafumamo, emo bakalacula pe ubwaca no bwaila. Elyo namona icipuna ca Mfumu icikalamba icabuuta kabili namona no wikelepo. Icalo no mulu fyafulumuka icinso cakwe, te fyakumona noko fyaya. Elyo namona abafwa abakalamba na baice beminine pantashi ya cipuna ca Mfumu. Awe ifitabo fyakupukulwa, ne citabo cimbi, icitabo ca bomi cakupukulwa. Abafwa babapingula ukulinga nefyo bacita ngomo fyalembelwa mu fitabo. Elyo bemba nao afumya bonse abafwilamo. Imfwa ne calo ca bafwa nafyo epakufumya abantu abafwa abalimo. Bonse babapingula ukulingana nefyo bacita. Elyo imfwa ne calo ca bafwa bafiposa muli bemba wa mulilo. Uyu bemba wa mulilo e mfwa yacibili. Kabili umuntu onse uo ishina lyakwe lishisangilwe mu citabo ca bomi, bamuposa muli bemba wa mulilo. Elyo namona umulu upya ne calo cipya. Umulu wakubalilapo ne calo cakubalilapo ninshi nafipita, na bemba tewakumoneka. Namona na Yerusalemu mupya, umusumba wamushilo, uleika ukufuma kuli Lesa mu mulu, nabaupekanya no kuufwika ubusaka nga nabwinga uo baletwala kuli shibwinga. Elyo naumfwa ishiwi ilikalamba ukufuma ku cipuna ca Mfumu lileti, “Nomba icifulo cakwa Lesa cili pakati ka bantu! Lesa akulaikala nabo, elyo nabo bakulaba abantu bakwe. Ni Lesa umwine akulaikala nabo, kabili akulaba Lesa wabo. Akabafuuta ifilamba fyonse ku menso yabo. Takwakatale akuba imfwa nakabili, nangu ukuloosha, nangu ukulila ifilamba, nangu ukukalipwa iyoo. Pantu ifintu fyonse ifyakale nafipita.” Elyo uwikele pa cipuna ca Mfumu asosa ati, “Nomba nalacita fyonse fibe ifipya!” Kabili anjeba ati, “Ale, lemba ifi fintu, pantu aya mashiwi yacishinka, kabili ayalinga ukucetekela.” Anjeba nokuti, “Capwa! Nine Alfa kabili nine Omega, nine Citendekelo kabili nine Kapeleko. Onse uuli ne cilaka nkamupeela amenshi yakunwa ayabupefye ukufuma ku kamfukumfuku ka menshi ayapeela umweo. Uwacimfya eo nkapeela ifi, kabili nkaba Lesa wakwe, nao akaba umwana wandi. Lelo abo abashashipa, ababula icisumino, abatemwa ifibi, abamisoka, abacita ubulalelale, abaloshi, abapepa utulubi na ba bufi bonse, bena incende yabo ni muli bemba wa mulilo umupya ifyanunka nga maluti. Na iyi e mfwa yacibili.” Elyo malaika umo pali bamalaika balya cine lubali, abali ne nweno cine lubali ishaisula ifinkunka cine lubali ifyakupelekeshako, aisa kuli ine, alanjeba ati, “Isa nalakulanga nabwinga muka Mwana wa Mpanga.” Elyo malaika ansenda ku lupili ulukulu kabili ulutali, ninshi ninjikatwa na Mupashi Wamushilo. Ananga Yerusalemu, Umusumba Wamushilo, uleika ukufuma ku mulu, kuli Lesa. Ulebengeshima no bucindami bwakwa Lesa. Umusumba wabengeshima kwati tumabwe twamutengo utwapala ilibwe lya yasipeli, no kubeeka kwati libwe lya kilistali. Uyu musumba waba ne linga ilikalamba, kabili ilitali. Wakwata ne mpongolo ikumi limo na shibili, na bamalaika ikumi limo na babili abakulonda impongolo. Kabili pa mpongolo pene palembwapo amashina ya nko ikumi limo na shibili isha bena Israeli. Ku kabanga kwaba impongolo shitatu, ku kapinda ka ku kuso impongolo shitatu, ku kapinda ka ku kulyo impongolo shitatu, na ku masamba nako impongolo shitatu. Ilinga lya musumba lyakuulwa pa mabwe ikumi limo na yabili aya mu mufula. Elyo pali ayo mabwe palembelwe amashina ya basole ba Mwana wa Mpanga ikumi limo na babili. Malaika uo nalelanda nankwe akwete inkonto yakupiminako iya golide, pakuti apime umusumba, impongolo sha musumba ne linga lya musumba. Umusumba waba na matungi yane, uwalingana ubutali no bwipi. Elyo malaika abuula inkonto yakupiminako, apima no musumba. Asanga ukuti mubutali na mubufumo, elyo no butali ukuya mu mulu fyonse fintu fyalingana, fyalepa amakana ikumi limo na fibili ukulingana no kupenda kwabo (12,000). Kabili malaika apima icibumba ca musumba ukufuma panshi ukuya mu mulu asanga ukuti cili amakubiti umwanda umo na makumi yane na yane ukulingana no kupenda kwabo (144). Malaika alekonka ifyo abantu bapima. Ilinga lyena lyakuulilwe na mabwe ya yasipeli. Elyo umusumba wena wakuulilwe na golide eka eka, uwalebeka kwati mulolani. Pa mabwe ya mu mufula apakuulilwe ilinga lya musumba mwali no tumabwe utwamutengo utwalekana lekana. Ilibwe lyakubalilapo ilya mufula, libwe lya yasipeli, ilyabubili libwe lya safile, ilyabutatu libwe lya agate, ilyalenga bune libwe lya emeradi. Ilya busano libwe lya onikisi, ilyalenga mutanda libwe lya kanelia, ilyalenga cine lubali libwe lya kirisalite, ilyalenga cine konse konse libwe lya bereli, ilyalenga pabula libwe lya topasi ilyalenga ikumi limo libwe lya kilisopasi, ilyalenga ikumi limo na limo libwe lya yasinti, ne lyalenga ikumi limo na yabili libwe lya amefisiti. Elyo impongolo ikumi limo na shibili, e fimabwe fyamutengo ikumi limo na fibili. Cila mpongolo yapangwa ku cilibwe cimo. Umusebo ukalamba uwa mu musumba, ubeeka kwati mulolani, ico wapangwa na golide eka eka. Mu musumba nshimwenemo itempele. Pantu Lesa umwine wa maka yonse no Mwana wa Mpanga e tempele. Umusumba taukabila ulubuuto lwa kasuba nangu ulwa mweshi. Pantu ubucindami bwakwa Lesa e lubuuto lwauko, no Mwana wa Mpanga e cisaniko cauko. Imishobo ya pano isonde yakulaenda mu lubuuto lwauko. Kabili bashamfumu ba pano calo emo bakaleta ubucindami bwabo. Impongolo sha musumba akasuba konse shikalaba ishacenama, tashakatale ashisalwa, pantu mu musumba tabwakatale abwila. Abantu ba mishobo yonse bakaletamo ubucindami ne fyuma fyabo. Icakowela conse tacakengile mu musumba, nangu umuntu onse uucita ifyamusebanya nangu uwabufi. Lelo abakengila mu musumba bantu abo amashina yabo yalembwa mu citabo ca bomi ica Mwana wa Mpanga. Elyo malaika ananga umumana uwa menshi ayapeela umweo. Uyu mumana untu wabengeshima kwati tumabwe twa kilistali, kabili wafuma mu cipuna cakwa Lesa no Mwana wa Mpanga. Elyo kabili wapita pakati ka musebo ukalamba uwa mu musumba. Cila bushilya bwa mumana, kwaba umuti wamweo uutwala ifitwalo imiku ikumi limo na ibili. Kanshi emukuti, utwala cila mweshi. Amabula yena yakundapilako abantu bonse. Muli uyu musumba tamwakasangwe nelyo cimo ico Lesa alapisha. Lelo icipuna cakwa Lesa no Mwana wa Mpanga cikaba mu musumba na babomfi bakwe bakalamutumika. Bakalatamba icinso cakwe, ne shina lyakwe likalembwa pa mpumi shabo. Tabwakaleila, kabili takwakabe kukabila ulubuuto lwa cisaniko nangu ulubuuto lwa kasuba, pantu Imfumu Lesa eikaba ulubuuto lwabo. Elyo nabo bakalateeka pe na pe. Malaika elyo anjeba ati, “Aya mashiwi yacishinka kabili ayalinga ukucetekela. Kabili Imfumu Lesa uutumina bakasesema Mupashi wakwe, ewatuma malaika wakwe ku babomfi bakwe pakuti abalange ifyalaswa ficitikefye bwangu bwangu.” Yesu aleti, “Umfwa! Nalaisafye bwangu. Balishuka abasunga amashiwi ayasesemwa muli ici citabo!” Nine Yoani naumfwile no kumona ifi fintu. Ilyo napwile ukumfwa no kumona ifi fintu, nafukamine malaika uwanangile ifi fintu pakuti mupepe. Lelo anjeba ati, “Awe ifyo tefyo! Ine ndi mubomfi nga iwe wine. Ine ndifye nga bamunonko bakasesema na bonse abo abasunga amashiwi ya muli ici citabo. Iwe ulepepafye Lesa!” Kabili anjeba ati, “Wisunga mu nkaama amashiwi ayasesemwa muli ici citabo, pantu inshita naipalama. Lekeni uubifya akonkanyepo ukubifya, no wasendwa ne fikowesha, nakonkanyepo ukusendwa ne fikowesha. Elyo uucita ifyalungama nakonkanyepo ukucita ifyalungama, no wamushilo nakonkanyapo ukuba uwamushilo.” Yesu aleti, “Mona! Nalaisafye bwangu! Ndeleta ifilambu fyandi ifyakupeela cila muntu ukulingana nefyo acita. Nine Alfa kabili nine Omega, nine Wayambilako kabili nine Wakupelekeshako, nine Citendekelo kabili nine Kapeleko.” Balishuka abasamba imingila yabo, pakuti bakwate insambu shakulyako ifitwalo fya muti wamweo no kwingila mu musumba pa mpongolo. Lelo abashala kunse ya musumba bantu abolungana nge mbwa, abacita amalele, abacita ubulalelale, aba misoka abapepa utulubi, nabo bonse ababufi mukulanda na mu micitile yabo. “Nine Yesu ne utumine malaika wandi ku kwisa sokolola ifi fintu ku nkunta shonse. Ine ndi wa mu lupwa lwakwa Davidi, kabili nine lutanda ulwabekesha ulwa lucelo.” Mupashi na nabwinga balesosa abati, “Isa!” No waumfwako onse nao asose atile, “Isa!” Onse uuli ne cilaka, uulefwaya amenshi, naese anwe amenshi ayapeela umweo ayabupefye. Ine Yoani, ndesokako uyo onse uwaumfwako amashiwi yasesemwa muli ici citabo. Nga cakuti umo alundako fimbi kuli aya mashiwi, Lesa nao akamulundilapo ukumukanda pa finkunka fyalondololwa muli ici citabo. Elyo umo nga afumyapo fimo pa mashiwi yasesemwa muli ici citabo, Lesa nao akamupoka icipande cakwe ica fitwalo fya muti wamweo no kukanaingila mu musumba wamushilo, ifyalondololwa muli ici citabo. Uyu uwasokolola fyonse ifi asosa ati, “Cine cinefye! Nalaisafye bwangu!” Ameni. Isa we Mfumu Yesu! Icikuuku ca Mfumu Yesu cibe na bamushilo bonse. Ameni.