Ɗe'e ngoni inɗe maama'en Yeesu Almasiihu lenyol Dawda, Dawda lenyol Ibraahim. Ibraahim danyi Iciyaaku, nden Iciyaaku danyi Yaakubu, nden Yaakubu danyi Yahuuda e sakiraaɓe maako, Yahuuda danyi Feresa e Jeera, maduujo Jeera woni Taamar, Feresa danyi Heseruuna, Heseruuna danyi Aram, Aram danyi Amiinadab, Amiinadab danyi Naacon, Naacon danyi Salmon, Salmon danyi Bo'aaja, maduujo Bo'aaja woni Rahab, Bo'aaja danyi Obida, maduujo Obida woni Rut, Obida danyi Jeesi, Jeesi danyi Dawda Laamiiɗo, Dawda Laamiiɗo danyi Suleymaanu, maduujo Suleymaanu woni debbo Uriya ndenno, Suleymaanu danyi Rehobowam, Rehobowam danyi Abija, Abija danyi Aasa, Aasa danyi Jehoocafat, Jehoocafat danyi Jooram, Jooram danyi Ajaariya, Ajaariya danyi Jootama, Jootama danyi Ahas, Ahas danyi Hejekaaya, Hejekaaya danyi Manaase, Manaase danyi Amon, Amon danyi Joosaya, Joosaya danyi Jekooniya e sakiraaɓe maako worɓe, carel ko Yahuudanko'en nangaa njaaraa leydi Baabiila. Gaɗa ɗum yaariiɓe leydi Baabiila, Jekooniya danyi Ceyaltiyal, Ceyaltiyal danyi Jaruubabel, Jaruubabel danyi Abiihudu, Abiihudu danyi Eliyaakim, Eliyaakim danyi Aajoro, Aajoro danyi Jaadok, Jaadok danyi Aakim, Aakim danyi Aliiyudu, Aliiyudu danyi Eleyaajar, Eleyaajar danyi Mataana, Mataana danyi Yaakubu, Yaakubu danyi Yusufu gorko Maryaama, Maryaama danyi Yeesu bi'eteeɗo Almasiihu. E woodi maama'en sappo e nayo daga jaamanu Ibraahim yaaki jaamanu Dawda. E woodi maama'en sappo e nayo daga jaamanu Dawda yaaki carel ngel Yahuudanko'en njaaraa maccungaaku to leydi Baabiila. E woodi maama'en sappo e nayo daga carel ngel Yahuudanko'en njaaraa maccungaaku to leydi Baabiila yaaki danyngol Almasiihu. Raa no Yeesu Almasiihu danyiraa. Maduujo maako Maryaama waadi alkawal teegal e Yusufu. Ammaa ko ɓe ngaɗa teegal, sey o tawraa reedu daga to Ruuhu Allah. Nde Yusufu o neɗɗo aadiliijo, o yiɗaa o semtinamo e njayri. O darwi o yoofamo e suuɗe. Ammaa carel ngel o nyumata dow maajum, malaa'ikaajo Joomiraawo wanganimo nder koyɗol, wi'imo, “Yusufu ɓii Dawda, taa' hulu te'uki Maryaama, ngam ɓingel ngel o saawi daga to Ruuhu Allah ngel ƴiwoyi. O danyay ɓiɗɗo gorko nden a noddaymo Yeesu, ngam o hisnay yimɓe maako daga hakke maɓɓe.” Fuu fii ɗu'um ɗum waɗi ngam ɗum hebbina ko Joomiraawo wi'i daga honduko annabiijo, o wi'i, “Raɗɗum, surbaajo mo andaa gorko danyay ɓiɗɗo gorko, nden ɗum nodday inde maako Imaanuwel.” Ma'ana Imaanuwel woni, “Allah e wondi e meeɗen.” Nde Yusufu ummii daga ɗeyngol ngol, sey waɗi ko malaa'ikaajo Joomiraawo on wi'imo, o te'i Maryaama. Ammaa o andaamo naaki gaɗa o danyi ɓiɗɗo maako. Nden Yusufu noddi ɓiɗɗo on Yeesu. Gaɗa Yeesu danyaama e gariiri Baytalaami nder leydi Yahuudiya, nder carel ngel Hirudus laamoto, woɓɓe andanɓe koode daga fuuna ɓe ngari Urucaliima, e ɓe ƴama, “Toye on ɗon danyaaɗo laamiiɗo Yahuudanko'en? Ngam min ngi'i hoodere maako daga fuuna, min ngarii min mawninamo.” Nde Hirudus laamiiɗo nani non, o wanni, kanko e yimɓe Urucaliima ɗuɗɓe. Sey o noddi mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra, o ƴamiɓe, “Toye Almasiihu danyetee?” Ɓe mbi'imo, “Nder gariiri Baytalaami nder leydi Yahuudiya. Ngam raa ko annabiijo windi, ‘Ammaa, an, gariyel Baytalaami gongel nder leydi Yahuuda, an a gariyel goodungel teddungal nder leydi ndin, ngam daga nder maaɗa goɗɗo laamiiɗo ƴiwoyta, kanko wartata gaynaako yimɓe am Israa'iilanko'en.’ ” Sey Hirudus noddi ɓen ɗon andanɓe koode e suuɗe, o ƴamiɓe carel ngel ɓe ngi'i hoodere nden, ɓe mbi'imoka. Sey o liliɓe Baytalaami, o wi'i, “Njahee ɗaɓɓiton ɓingel ngel boɗɗum. To on ngi'iingel, ngaron mbi'onyamka, ngam min maa mi yaha mi mawninangel.” Nde ɓe natti wuro ngon, ɓe tawi ɓingel ngel e Maryaama maduujo maagel. Ɓe ndicci ɓe mawniningel, nden ɓe pitti doŋle maɓɓe ɓe kokkingel caahu jiinaari, e urde welnde bi'eteende firankisen, e nebbam uroojam bi'eteeɗam mur. Nde Allah haɗiiɓe nder koyɗol to' ɓe co''oo to Hirudus, sey ɓe tokki laawol feere ɓe co''i leydi maɓɓe. Gaɗa andanɓe koode ɓen ndilli, sey malaa'ikaajo Joomiraawo wangani Yusufu nder koyɗol, wi'imo, “Umma koccaa ɓingel ngel e maduujo maagel ndoggaa njahaa leydi Masar. Njooɗee ton naa mi wi'ii'on ngarton, ngam Hirudus e yiɗi ɗaɓɓita ɓingel ngel ngam o warangel.” Yusufu ummii hocci ɓingel ngel e maduujo maagel caka jemma, o dilli leydi Masar. Ton ɓe njooɗi naaki Hirudus maayi. Non waɗii ngam ɗum hebbina ko Joomiraawo wi'i daga honduko annabiijo maako wiiki, “Daga leydi Masar mi noddi Ɓiɗɗo am.” Nde Hirudus faami andanɓe koode ɓen ƴoyriimo, sey ɓernde maako metti naa' seɗɗa. O wi'i ɗum wara ɓikkoy pamaroy fuu ngoroy ngoodukoy duuɓi ɗiɗi yaaki ley ngonkoy nder gariyel Baytalaami e haade gariyel ngel. O waɗu non ngam andanɓe koode ɓen mbi'imo arande hoodere nden wanganiiɓe duuɓi ɗiɗi ƴaɓɓiiɗi. Non hebbini ko Allah wi'i daga honduko Annabi Irmiya wiiki, “Ɗum nani hononde nder gariiri Raama, bojji nawɗi. Ɗum Rahiila woyanta ɓiɓɓe maako, o wanyi o waltinanee ɓernde, ngam ɓiɓɓe maako maayi.” Gaɗa Hirudus maayi, sey malaa'ikaajo Joomiraawo wangani Yusufu nder koyɗol e Masar, wi'i, “Umma koccaa ɓingel ngel e maduujo maagel co''oɗaa leydi Israa'iila, ngam ɓen ɗon ɗaɓɓutuɓe mbara ɓingel ngel ɓe maayi.” Sey Yusufu ummii, hocci ɓingel ngel e maduujo maagel, ɓe co''ii leydi Israa'iila. Ammaa nde o nani Arkilayus ronii jooɗorgal laamu nyaako muuɗum Hirudus e mo laamo leydi Yahuudiya, sey o huli yaaki ton. Ammaa nde ɗum wagginimo nder koyɗol, sey o so''i o yahi leydi Galiili. O yahi o jooɗii nder wondi gariiri bi'eteendi Najarat, ngam ɗum hebbina ko Allah wi'i daga konduɗe annabo'en wiiki, “Ɗum noddaymo Najarankeejo.” Gaɗa duuɓi ɗuɗɗi Yahaya Gaɗoowo Baptisma yahi nder ladde Yahuudiya, e mo wa'ajina, e mo wi'a, “Tuubee, ngam Laamu Allah ɓadake!” On ɗon kanko woni mo Annabi Icaaya meti dow maako, wi'i, “Goɗɗo e nodda nder ladde, e wi'a, ‘Mo''inee ɗatal Joomiraawo, portee laawol ngam garol maako!’ ” Yahaya e ɓornii kolte ɗe ɗum waɗiri leeɓe ngeelooba, e mo taadii taadorde laral. Nyamndu maako woni baabeeji e njumri. Sey yimɓe ɗuɗɓe daga gariiri Urucaliima e leydi Yahuudiya fuu e gariije ɗe haade Caangol Urdun ɓe ngaɗi ka yaaki to maako. E ɓe mbi'a fuu ko wooɗaa ɗum ɓe ngaɗi, e mo waɗanaɓe baptisma nder Caangol Urdun. Ammaa nde Yahaya yi'i Faarisanko'en e Saadusanko'en ɗuɗɓe ngari ngam o waɗanaɓe baptisma, o wi'iɓe, “Onon ɓiɓɓe boole! Moye wi'i'on ndoggon bone garayɗum? Ngaɗee ko hollata on ali hakkeeji mooɗon. To' on nyumu on mbi'ay nder ɓerɗe mooɗon, ‘Minon, min ɓiɓɓe Annabi Ibraahim.’ Ngam e mi wi'a'on, Allah waaway umminanki Annabi Ibraahim ɓiɓɓe daga nder kaaƴe ɗe'e. Koo jooni fe''irde ƴeftaama ngam fe''a leɗɗe daga ɗaɗi maaje. Lekki fuu ki rimataa ɓikkoy mboɗkoy, ɗum fe''ayki ɗum faɗɗaki nder hiite. Min, e mi waɗirana'on baptisma e ndiyam ngam holluki on tuubi. Ammaa ɓurɗoyam mangu e wara gaɗa am. Mi fotaayi mi jogoo paɗe maako. O waɗiranay'on baptisma e Ruuhu Allah e hiite. E mo jogii besirɗum gawri maako ngam senduki gawri e nyaande. O hawritay gawri ndin, o waɗandi nder resirde gawri maako, ammaa o wula nyaande nden nder hiite nge waatataa.” E carel ngel Yeesu waroyi daga leydi Galiili. O yahi Caangol Urdun to Yahaya ngam Yahaya waɗanamo baptisma. Ammaa Yahaya yiɗii wanya waɗankimo baptisma, e wi'a, “E haani ngaɗanaayam baptisma, ammaa a wari to am?” Ammaa Yeesu nootii wi'i, “Alu ɗum warta non jooni, ngam non haani kebbiniren ko Allah yiɗi ngaɗen.” Nden Yahaya jaɓi. Nde ɗum waɗani Yeesu baptisma, e mo wurto nder ndiyam ɗam, sey ɗon e ɗon dow maɓɓitii o yi'i Ruuhu Allah e jippoyo dow maako e ɓandu bo foondu. Sey hononde ƴiwoyi daga dow wi'i, “O'o woni Ɓiɗɗo am mo ngiɗumi, e mi nana belɗum maako.” Sey Ruuhu Allah yaari Yeesu nder ladde ngam Ceyɗan foondamo. Gaɗa Yeesu waɗii balɗe 40 e suumoo jemma e nyalawma, weelo nangimo. Sey Ceyɗan wari, wi'imo, “To an woni Ɓiɗɗo Allah, wi'u ɗe'e kaaƴe ngarta buroodi.” Yeesu nootii wi'imo, “Aayaare wi'ii, ‘Naa' e nyamndu tan neɗɗo marortoo, sey ni e koo ndeye wolde garoynde daga to Allah.’ ” Sey Ceyɗan yaarimo Urucaliima Gariiri Ceniindi darnimo ton dow hoore Wuro Ceniingo, wi'imo, “To an woni Ɓiɗɗo Allah, diwu daga ɗo'o ngam aayaare wi'ii, ‘Allah wi'ay malaa'ika'en muuɗum mballumaa boɗɗum. Ɓe taɓɓete nder juuɗe maɓɓe, ngam to' nawnaa koyɗe maaɗa dow hayre.’ ” Yeesu wi'imo, “Ɗonmaa aayaare wi'ii, ‘Taa' foondu Allah Joomiraawo maaɗa!’ ” Ceyɗan fuɗɗiti yaarimo dow wonde hocceere townde hollimo leyɗe duuniyaaru fuu e jawdi maaje, o wi'imo, “Ɗu'um fuu mi hokketeɗum taa diccake a mawniniiyam.” Sey Yeesu wi'imo, “Umma daga ɗo'o, an Ceyɗan! Aayaare wi'ii, ‘Mawnin Allah Joomiraawo maaɗa, kanko tan mawnintaa.’ ” Sey Ceyɗan alimo, malaa'ika'en ngari mballimo. Too, nde Yeesu nani ɗum maɓɓii Yahaya nder suudu cural, o so''ii leydi Galiili. O ali gariiri Najarat, o yahi o jooɗii gariiri Kafarnahum ngondi haade mbeela nder leydi Jabaluuna e Naftaali. O waɗii non ngam ɗum hebbina ko Allah wi'i daga honduko Annabi Icaaya wiiki, “Leydi Jabaluuna e leydi Naftaali, onon leyɗe gonɗe dow laawol haade mbeela, fongo Caangol Urdun, nder leydi Galiili ndi yimɓe naa' Yahuudanko'en! Yimɓe jooɗiiɓe nder nyiwre ɓe ngi'ii jayngol mangol, nden ɓen ɗon jooɗiiɓe nder leydi ndi ɗowdi mayde, jayngol wurtoyake yeyni dow maɓɓe.” Daga carel ngel, Yeesu fuɗɗi wa'ajinki, e wi'a, “Tuubee, ngam Laamu Allah warii haade mooɗon.” Yeesu e yaha haade Mbeela Galiili, o yi'i sakiraaɓe ɗiɗo, Siiman bi'eteeɗo Biiturus e minyiraawo maako Andiraawus, e ɓe ngaɗa nangirɗum liƴƴi maɓɓe nder ndiyam, ngam ɓe nangooɓe liƴƴi. Sey Yeesu wi'iɓe, “Tokkeeyam, mi wartiray'on gaddayɓe yimɓe to am.” Ɗon e ɗon ɓe ali nangirɗum liƴƴi maɓɓe ɓe tokkimo. Nde o ɓeydi yeeso seɗɗa, sey o yi'i woɓɓe sakiraaɓe ɗiɗo, Yaakubu e minyiraawo muuɗum Yahaya ɓiɓɓe Jabadi, e ɓe nder komiwal e nyaako maɓɓe Jabadi, e ɓe mo''ina nangirɗum liƴƴi maɓɓe, sey Yeesu noddiɓe. Ɗon e ɗon ɓe ali komiwal ngal e nyaako maɓɓe on, ɓe tokki Yeesu. Yeesu yahi koo toye nder leydi Galiili, e mo ekkitina nder cuuɗi do'aare maɓɓe, e mo wa'ajina Habaru Belɗum dow Laamu Allah, nden e mo yamɗitina koo iri ɗume nyawu e ciya njamu nder yimɓe. Habaru maako sankiti koo toye nder leydi Siiriya. Yimɓe ngaddanimo fuu nyawɓe, piidooɓe e nyawuuji feere‑feere, e piidooɓe e nawɗum ɓalli, e gooduɓe ginni, e gooduɓe paɗɗe, e jaraaɓe, o yamɗitiniɓe. Yimɓe ɗuɗɓe tokki Yeesu ƴiwoyɓe leydi Galiili, e leydi Dikapolis, e Urucaliima, e leydi Yahuudiya, e fongo Caangol Urdun. Nde Yeesu yi'i yimɓe ɗuɗɓe ngari, sey o ƴenti ƴolde o jooɗi, tokkuɓemo ngari to maako. Sey o fuɗɗi ekkitinkiɓe, o wi'i, “Ɓe barkiɗinaaɓe gaɗuɓe fuu kammunde dow Allah, ngam kamɓe njeyi Laamu Allah. “Ɓe barkiɗinaaɓe yimɓe woyooɓe, ngam ɗum waltinay ɓerɗe maɓɓe. “Ɓe barkiɗinaaɓe leynooɓe ko'e, ngam kamɓe ndonata duuniyaaru. “Ɓe barkiɗinaaɓe nanooɓe weelo e ɗonka waɗuki aadilaaku, ngam ɓe karneteeɓe. “Ɓe barkiɗinaaɓe jurminanooɓe yimɓe, ngam kamɓe maa ɗum yurminanayɓe. “Ɓe barkiɗinaaɓe ɓe ɓerɗe laɓɗe, ngam ɓe ngi'ay Allah. “Ɓe barkiɗinaaɓe ciryootirooɓe yimɓe, ngam ɗum noddirayɓe ɓiɓɓe Allah. “Ɓe barkiɗinaaɓe torreteeɓe ngam waɗuki aadilaaku, ngam kamɓe njeyi Laamu Allah. “On barkiɗinaaɓe to yimɓe kuɗii'on, torrii'on, pewanii'on mbi'ii haalaaji kalluɗi feere‑feere dow mooɗon ngam am. Nanee belɗum, mbelmbeltee, ngam barka mooɗon ɗum ɗuɗɗum e dow, ngam non ɓe ngaɗannoo annabo'en arande'en. “Onon ngoni lamɗam duuniyaaru. Ammaa to belɗum maajam ittake, ko wartirta belɗum maajam? Walaa ko ɗam nafata kadin, sey ni ɗam rufee yimɓe njaaɓaɗam. “Onon ngoni jayngol duuniyaaru. Gariiri ngondi dow ƴolde ndi suuɗataako. Walaa gaɗanayɗo fitilaaru hiite hippa tummude dow mayru. Sey ni o resandu dow danki, ndu yeynanoo koo moye gonɗo nder wuro ngon. Non onon maa, alee jayngol mooɗon yeynanoo yimɓe, ngam ɓe ngi'a kuuɗe mooɗon boɗɗe, ɓe mawnina Nyaako mooɗon Mo Dow. “To' on kammo mi waroyi ngam mi wartira Attawra koo Defte Annabo'en meere. Mi waroyi naa' ngam mi wartiraɗum meere, ammaa ngam mi hebbinaɗum. E mi wi'a'on goonga, haa dow e ley re'a, walaa bindel go'o koo toɓɓel go'el itteteengel nder Attawra naa koo ngele bindel nder Attawra hebbinaama. Ngam non, koo moye yewi go'o nder koo ko ɓuri famɗuki nder ko Allah wi'i ɗum waɗa, nden o ekkitini woɓɓe ngaɗa non, ɗum noddaymo ɓurɗo famɗuki nder Laamu Allah. Ammaa koo moye waɗi ko Allah wi'i ɗum waɗa, nden o ekkitini woɓɓe ngaɗa non, ɗum noddaymo mawɗo nder Laamu Allah. E mi wi'a'on, to aadilaaku mooɗon ɓuraayi ɗum moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en, on nattataa Laamu Allah koo seɗɗa! “On nani ɗum wi'i yimɓe ndenno, ‘Taa' waɗu warhoore,’ nden ‘koo moye waɗi warhoore o kiiteteeɗo.’ Ammaa e mi wi'a'on, koo moye monnani goɗɗo, Allah hiitotomo. Kadin koo moye huɗi goɗɗo, ardiiɓe hiitotomo. Nden koo moye wi'i goɗɗo ‘A meereejo!’ e mo dow laawol nattuki wuro hiite. Ngam non, taa warii hokkuki dokkal ngam Allah to sakkirde, taa siftorii bandiraawo maaɗa e monnanmaa, alu dokkal maaɗa yeeso sakkirde nden, arande yahu ciryootiraa e bandiraawo maaɗa on, nden ngartaa kokkaa dokkal maaɗa. “To goɗɗo wulloyakema, carel ngel ngonɗon dow ɗatal yaaki yeeso laamu siryootir e maako jawɗum. To naa' non, o yaarete yeeso gaɗoowo kiita, gaɗoowo kiita waɗumaa nder juuɗe taadiiɓe, ɗum maɓɓumaa nder suudu cural. E mi wi'a'on goonga, a wurtataako naa a yoɓii fuu ceede ɗe ɗum tokkatama koo aniiniyel horataako. “On nani ɗum wi'ii, ‘Taa' waɗu njeenu.’ Ammaa min, e mi wi'a'on koo moye raari debbo darɗe suuno yaadake waadii njeenu e maako nder ɓernde. To hitere maaɗa nde nyaamo e waɗumaa ngaɗaa hakke, ittunde, paɗɗaande. Ɗum ɓuraniima ndullaa jokkoode go'o nder jokkooɗe ɓandu maaɗa e dow ɗum hubina fuu ɓandu maaɗa nder wuro hiite. To jungo maaɗa nyaamo e waɗumaa ngaɗaa hakke, ittungo, paɗɗaango. Ɗum ɓuraniima ndullaa jokkoode go'o nder jokkooɗe ɓandu maaɗa e dow fuu ɓandu maaɗa natta nder wuro hiite. “Kadin ɗum wi'i, ‘Koo moye yoofi debbo muuɗum, sey hokkamo ɗerewol warki teegal.’ Ammaa min, e mi wi'a'on, koo moye yoofi debbo muuɗum to naa' njeenu o waɗi, too, o waɗiimo waɗuki njeenu to o waɗii wongal teegal. Nden koo moye te'i joofaaɗo waɗi njeenu. “On nanii ɗum wi'ii yimɓe ndenno, ‘Taa' huna dow fewre, ammaa hebbin alkawal ngal ngaɗanɗaa Joomiraawo.’ Ammaa e mi wi'a'on, to' on kuno koo seɗɗa. To' on kunoro dow, ngam ton woni to Allah jooɗoto. Nden to' on kunoro duuniyaaru, ngam ɗon woni to Allah resata koyɗe muuɗum. Nden to' on kunoro Urucaliima ngam kayri woni gariiri Laamiiɗo Mawɗo. To' on kunoro gaasa ko'e mooɗon, ngam on mbaawataa wartirki laasol go'otol danewol koo ɓalewol. Al ‘Ee’ mooɗon warta ‘Ee,’ nden ‘Aa'a’ mooɗon warta ‘Aa'a.’ Fuu ko ƴaɓɓii ɗu'um, daga to Ceyɗan ɗum ƴiwoyi. “On nani ɗum wi'ii, ‘Hitere ngam hitere, nden nyiinde ngam nyiinde.’ Ammaa e mi wi'a'on, to goɗɗo waɗanii'on goɗɗum kalluɗum, to' on ngaato. To goɗɗo fiyiima to wolo nyaamo, waylitanmo wo'oto ngon maa. To goɗɗo yaariima yeeso laamu ngam jaɓanmaa toggoore, hokkumo fuu e cuddaari maaɗa. To goɗɗo waɗiima ngaɗaa yaadu mil go'o, yaadu e maako mil ɗiɗi. Toriiɗoma goɗɗum fuu, hokkumo. To goɗɗo ƴamiima nyamaande, taa' haɗumo. “On nanii ɗum wi'ii, ‘Yiɗu bandiraawo maaɗa, wanyu ganyo maaɗa.’ Ammaa e mi wi'a'on, ngiɗee ganyooɓe mooɗon, ngaɗanee torrooɓe'on do'aare, ngam ngarton ɓiɓɓe Nyaako Mo Dow. Ngam e mo waɗa naange maako yeynoo dow yimɓe kalluɓe e yimɓe gaɗooɓe ko wooɗi, nden e mo waɗa ndiyam toɓa dow aadili'en e ɓe ngalaa aadilaaku. To yiɗuɓe'on tan ngiɗɗon, ɗume barka keɓoton? Koo jaɓooɓe ceede leydi maa e ngiɗi yiɗuɓeɓe. To bandiraaɓe mooɗon tan kownoton, ɗume ngaɗoton ɓurɗum ɗum woɓɓe ngaɗata? Yimɓe naa' Yahuudanko'en naa' e ngaɗa non? Ngam non, ngartee keewuɓe no Nyaako mooɗon Mo Dow o kewɗo. “Paamee to' ngaɗon kuuɗe aadilaaku mooɗon yeeso yimɓe ngam ɓe ngi'a. Ngam to on ngaɗii non, on keɓataa mbarjaari to Nyaako mooɗon Mo Dow. “Ngam non, taa hokkay ɓe ngalanaa caahu, taa' andinka koo moye no munaafuki'en ngaɗata nder cuuɗi do'aare e dow ɗatal ngam yimɓe ngi'a mantaɓe. E mi wi'a'on goonga, ɓe njaadake ɓe keɓi mbarjaari maɓɓe. Ammaa taa hokkay mo walanaa caahu, taa' jaɓu jungo nano maaɗa anda ko jungo nyaamo maaɗa waɗata. Hokku caahu maaɗa e suuɗe, nden Nyaako maaɗa Mo Dow anduɗo koo ɗume gaɗaaɗum e suuɗe, o hokkete mbarjaari. “To on ngaɗay do'aare, to' on ngaɗu no munaafuki'en ngaɗata, ngam e ɓe ngiɗi waɗuki do'aare e ɓe ndarii nder cuuɗi do'aare e dow to ɗate kawri ngam koo moye yi'aɓe. E mi wi'a'on goonga, ɓe njaadake ɓe keɓii mbarjaari maɓɓe. Ammaa taa waɗay do'aare, nattu suudu maaɗa maɓɓaa dammugal, toroɗaa Nyaako maaɗa Mo Dow mo yi'ataake. Nden kanko gi'oowo ko waɗetee e suuɗe o hokkete mbarjaari. “To on ngaɗa do'aare, to' on metu haalaaji meere no yimɓe ɓe andaa Allah ngaɗata. E ɓe nyuma allaaji maɓɓe nanay ko ɓe mbi'i ngam ɓe kuutiri boliiɗe ɗuɗɗe. To' on ngaɗu no ɓe ngaɗata ngam Nyaako mooɗon Mo Dow e andi ko ngiɗɗon ko torooɗonmo. Raa no ngaɗirton do'aare, ‘Yaa Allah Nyaako amin Mo Dow, inde maaɗa ceniinde mawninee. Laamu maaɗa wara, ko ngiɗɗaa waɗee nder duuniyaaru, no ɗum waɗirtee e dow. Hokkumin ko min nyaamata hande. Yaafanamin hakkeeji amin no min njaaforantoo gaɗanɓemin ko wooɗaa. Taa' alu min njaha to min ngaɗata hakke, ammaa hisnumin daga Kalluɗo.’ “Ngam to on njaafanake gaɗanɓe'on ko wooɗaa, Nyaako mooɗon Mo Dow maa yaafanto'on. Ammaa to on njaafanaakiɓe, kanko maa o yaafantaako'on hakke mooɗon. “To on cuumii, to' on mbonnu geece mooɗon no munaafuki'en ngaɗata, ngam kamɓe e ɓe mbonna geece maɓɓe ngam ɓe kolla yimɓe e ɓe cuumii. E mi wi'a'on goonga, ɓe njaadake ɓe keɓii mbarjaari maɓɓe. Ammaa taa suumii, sulma, moytanaa hoore maaɗa nebbam. Taa waɗii non, walaa andayɗo a suumii, sey ni Nyaako maaɗa Mo Dow mo yi'ataake. Nden kanko gi'oowo ko waɗetee e suuɗe, o hokkete mbarjaari. “To' on ndesan ko'e mooɗon jawdi e duuniyaaru to mooƴu wonnatandi, koo ndi nyola, koo to wuyɓe pusata natta ngujjandi. Ammaa ndesanee ko'e mooɗon jawdi ton dow to mooƴu wonnataandi, koo ndi nyola, to wuyɓe mbaawataa pusa natta ngujjandi. Ngam to jawdi maaɗa woni, ton ɓernde maaɗa maa so''otoo. “Gite ngoni fitilaaru ɓandu. To gite maaɗa e njamɗi, ɓandu maaɗa fuu heeway jayngol. Ammaa to gite maaɗa njamɗaa, ɓandu maaɗa fuu heeway nyiwre. To jayngol gongol nder ɓandu maaɗa ɗum nyiwre, nyiwre nden wartay ɓaleere naa' seɗɗa. “Walaa baawayɗo jagganaaki joomu wuro'en ɗiɗo. Koo o wanya go'oto o yiɗa go'oto, koo o mawnina go'oto o yawana go'oto. Non onon maa, on mbaawataa jagganaaki Allah e jagganaaki jawdi carel go'o. “Ngam non, e mi wi'a'on, to' on ngannu dow jonde mooɗon, waato dow ko nyaamoton, koo ko njaroton, koo ko ɓornotooɗon. Naa' yonki ɓurii nyamndu? Nden naa' ɓandu ɓurii kolte? Ndaaree colli! Ɗi aawataa, ɗi pe''ataa, ɗi ngalaa to ɗi ndesata nyamndu. Fuu e non Nyaako mooɗon Mo Dow e nyamnaɗi. Naa' on ɓurii colli daraja? Moye nder mooɗon to wannii waawata ɓeydanki hoore muuɗum carel seɗɗa nder balɗe muuɗum? “Too, ngam ɗume ngannoton dow ko ɓornotooɗon? Ndaaree pindi ladde no mawnirta, ndi huwataa, ndi sanyataa kolte. Fuu e non e mi wi'a'on, Annabi Suleymaanu fuu e risku muuɗum meeɗaayi mo''itinaaki bo pindi wo'oyri ndi'i. To Allah e mo''itinira pindi ladde nihi, hande e ndi ɗon, jaango ndi wulee, hakko onon, o ɓuray non ɓornuki'on, onon kooliiɓemo seɗɗa! “Ngam non, to' on ngannu mbi'on, ‘Ko nyaameten?’, koo ‘Ko njareten?’, koo ‘Ko ɓornotooɗen?’ Ngam iri ɗum ɗon yimɓe ɓe andaa Allah ɗaɓɓitata. Nyaako mooɗon Mo Dow e andi on ngiɗi fuu fii ɗu'um. Ammaa arande ɗaɓɓitee Laamu Allah e aadilaaku maako, nden ɗum ɓeydanay'on fuu fii ɗu'um. Ngam non, to' on ngannu e jaango, ngam jaango e woodi wannaare muuɗum. Koo ndeye nyalnde e woodi wannaare mayre keƴayndende. “To' on kiito woɓɓe, ngam to' ɗum hiito'on. Ngam non no kiitoriiɗon woɓɓe, onon maa non ɗum hiitorantoo'on, nden e poondirgel ngel poondirɗon, e maagel ɗum foondiranta'on. Ngam ɗume ndaarataa geenel gongel nder hitere bandiraawo maaɗa, ammaa a wannaayi e legga wonga nder hitere maaɗa? No waɗata mbi'aa bandiraawo maaɗa, ‘Al mi ittanmaa geenel nder hitere maaɗa,’ nden boo e woodi legga nder hitere maaɗa? An munaafukiijo, artu ittuki legga wonga nder hitere maaɗa, nden ngi'aa boɗɗum keɓaa no ittiraa geenel gongel nder hitere bandiraawo maaɗa. “To' on kokku kutiiji goɗɗum ceniiɗum. To on ngaɗii non, ɗi ngaylitoto, ɗi ciccita'on. To' on kubano aladeeji lu'u‑lu'u. To on ngaɗii non, ɗi njaaɓayɗum tan. “Toree, ɗum hokkay'on. Ɗaɓɓitee, on keɓay. Cilminee, ɗum maɓɓitanay'on dammugal. Ngam koo moye toriiɗo ɗum hokkaymo, ɗaɓɓutuɗo boo heɓay, nden koo moye cilminiiɗo ɗum maɓɓitanaymo dammugal. Moye nder mooɗon to ɓiɗɗo muuɗum torakemo buroodi, o hokkamo hayre? Koo boo to o torakemo lingu, o hokkamo mboodi? To onon kalluɓe, on andi no kokkirton ɓiɓɓe mooɗon fii boɗɗum, hakko Nyaako mooɗon Mo Dow! O ɓuray non hokkuki toriiɓemo fii boɗɗum! “Fuu ko ngiɗɗon woɓɓe ngaɗana'on, onon maa ngaɗaneeɓe non, ngam kanjum woni ko Attawra e Defte Annabo'en mbi'i. “Nattiree dammugal ɓiɗɗiingal. Ngam dammugal jaarayngal halkere ngal jaajungal, nden ngal saɗaa tokkuki, nattirooɓengal e ɗuuɗi. Ammaa dammugal jaarayngal yonki ki re'ataa ngal ɓiɗɗiingal, ɗonmaa ɗatal jaarayngal yonki ki re'ataa e ngal saɗi tokkuki, yimɓe seɗɗa tokkatangal. “Paamanee annabo'en fewre garayɓe to mooɗon nder nandi baali, ammaa nder ɓerɗe maɓɓe e ɓe nandi e caafaali kalluɗi. On anditirayɓe kuuɗe maɓɓe. Ɗum heɓataa ɓikkoy inabooje to gi'ehi, koo ibbe daga to kooraaje. Non maa, koo kiye lekki boɗki e ki rima ɓikkoy mboɗkoy. Lekki ki wooɗaa boo e ki rima ɓikkoy koy mbooɗaa. Lekki boɗki rimataa ɓikkoy koy mbooɗaa. Non maa, lekki ki wooɗaa rimataa ɓikkoy mboɗkoy. Fuu lekki ki rimataa ɓikkoy mboɗkoy ɗum fe''ayki ɗum faɗɗaki nder hiite. Ngam non, on anditirayɓe kuuɗe kalluɗe ɗe ɓe ngaɗata. “Naa' fuu bi'ayɗoyam, ‘Moodibbo, Moodibbo,’ nattata Laamu Allah, sey ni gaɗuɗo ko Nyaako am Mo Dow yiɗi. E Nyalnde Jaango yimɓe ɗuɗɓe mbi'ayyam, ‘Moodibbo, Moodibbo! Naa' min nga'ajinii nder inde maaɗa? Naa' min mburtinii ginni nder inde maaɗa? Naa' min ngaɗii kayɗiniiɗum ɗuɗɗum nder inde maaɗa?’ Ammaa mi wi'ayɓe, ‘Mi andaa'on. Cendiree e am, onon kalluɓe.’ “Ngam non, neɗɗo fuu nanɗo ɗe'e boliiɗe am waɗi ko mbiimi e nandi e neɗɗo gooduɗo faamu mahuɗo wuro muuɗum dow tafaare. Nde ndiyam waɗi, canɗi keewi, hendu ummoyii piyi wuro ngon, ammaa ngo yanaayi ngam ngo mahaama dow tafaare. “Ammaa koo moye nanɗo boliiɗe am waɗaayi ko mbiimi e nandi e neɗɗo mo walaa hakkiilo mahuɗo wuro muuɗum dow njaareendi. Nde ndiyam waɗi, canɗi keewi, hendu ummoyii piyi wuro ngon, sey ngo yani ngo sankitii ngo fuu.” Nde Yeesu yottini ko wi'ata, yimɓe hawrutuɓe kayɗini e ekkitinol maako, ngam o ekkitiniraayiɓe no moodiɓɓe Attawra ekkitinirta, ammaa o ekkitiniiɓe e bawɗe. Nde Yeesu jippoyii daga dow hocceere nden, yimɓe ɗuɗɓe tokkimo. Sey goɗɗo gooduɗo nyawu nyaamoojum laral wari diccii yeeso maako, wi'i, “Moodibbo, taa jaɓii, a waaway njamɗitinaayam.” Sey Yeesu forti jungo muuɗum, meemimo, wi'i, “Mi jaɓii. Yamɗutu!” Ɗon e ɗon nyawu ɗum alimo, o yamɗiti. Sey Yeesu wi'imo, “Faamu, taa' wi'uka koo moye, ammaa yahu kollaa hoore maaɗa to ardiiɗo diina, nden kokkaa cakkiri no Muusa wi'i ɗum waɗa ngam laaɓol maaɗa. Waɗu non ngam tabbitinanki yimɓe a yamɗitii.” Nde Yeesu natti gariiri Kafarnahum, sey goɗɗo mawɗo sooji'en Rooma wari to maako, e toroomo, wi'i, “Moodibbo, maccuɗo am e fukkii e wuro o jaraaɗo, e mo fiida e nawɗum kalluɗum.” Yeesu wi'imo, “Mi yahay mi yamɗitinamo.” Sey mawɗo sooji'en on nootii wi'i, “Moodibbo, mi fotaayi nattaa wuro am, ammaa metu tan, maccuɗo am yamɗitay. Ngam min e hoore am ley laamu woɓɓe sooji'en ngonmi, min maa, e mi laamoo sooji'en. To mi wi'ii o'o, ‘Dillu!’ o dillay. To mi wi'ii on ton, ‘Woroy!’ o waray. To boo mi wi'ii maccuɗo am, ‘Waɗu ɗu'um!’ o waɗayɗum.” Nde Yeesu nani non, hayɗini, wi'i kawrutuɓe e tokkimo, “E mi wi'a'on goonga, koo nder Israa'iila mi heɓaayi kooliiɗoyam ɓernde go'o bo o'o. E mi wi'a'on, yimɓe naa' Yahuudanko'en ɗuɗɓe ngaray daga fuuna e hirna ɓe njooɗoo ɓe nyaama nyamndu humto e Annabi Ibraahim, e Iciyaaku, e Yaakubu nder Laamu Allah. Haanuɓe ngarta yimɓe Allah ammaa ɓe nganyi, ɗum faɗɗayɓe nder nyiwre ɓaleere. Ɗon ɓe mboyata ɓe nyerƴindira nyiiƴe.” Sey Yeesu wi'i mawɗo sooji'en Rooma on, “Yahu! Ngam a hoolake Allah, maccuɗo maaɗa yamɗitay.” Ɗon e ɗon maccuɗo soojiijo on yamɗiti. Nde Yeesu yahi wuro Biiturus yi'i esiraawo Biiturus debbo e fukkii, jonte kalluɗe e torramo, o meemi jungo maako. Jonte ɗen njoofi debbo on, o ummii, o fuɗɗi waddankimo nyamndu. Nde futuro waɗi, yimɓe ngaddani Yeesu gooduɓe ginni ɗuɗɓe. O metaniɗi wolde go'o ɗi mburtii. O yamɗitini fuu ɓe njamɗaa. Non waɗii ngam ɗum hebbina ko Allah wi'i daga honduko Annabi Icaaya, wiiki, “O ittii nyawuuji meeɗen, o yamɗitinii'en.” Nde Yeesu yi'i yimɓe ɗuɗɓe e piliimo, o wi'i tokkuɓemo, “En kuulu fongo mbeela.” Sey goɗɗo moodibbo Attawra wari to maako, wi'imo, “Moodibbo, mi tokkete to njahataa fuu.” Yeesu wi'imo, “Dilaaji e ngoodi gayɗe, colli e ngoodi caɓɓe, ammaa Ɓii Neɗɗo walaa to fukkotoo.” Goɗɗo nder tokkuɓemo wi'imo, “Moodibbo, al mi yaha mi uwoya nyaako am taw.” Ammaa Yeesu wi'imo, “Tokkam, alu mayɓe uwa mayɓe mu''en.” Yeesu natti komiwal, tokkuɓemo maa tokkimo. Sey hendu cembindu ummoyii dow mbeela ngan, geelooɗi ndiyam puɗɗi piiki komiwal ngal, ndiyam natti nder maagal haa naaki ngal ɓadii heewa ndiyam, ammaa Yeesu e nder maagal e ɗaanii. Sey tokkuɓemo ɓaddii pindinimo, ɓe mbi'i, “Moodibbo, hisnu'en! En kalkay!” Sey o wi'iɓe, “Ngam ɗume kultorɗon, onon kooliiɓeyam seɗɗa?” Sey o ummii, o haɓani hendu ndun e geelooɗi ndiyam ɗin. Sey koo ɗume de''iti. Koo moye hayɗini wi'i, “O'o ɗum iri moye neɗɗo, haa keni e geelooɗi ndiyam e ngaɗa ko o wi'i?” Nde Yeesu yottii fongo mbeela nder leydi Gaarasinko'en, sey woɓɓe worɓe ɗiɗo taɓɓiimo, gooduɓe ginni jooɗotooɓe to genaale. Ɓe ngartii ko hulnii naa' seɗɗa haa maa walaa baawayɗo tokkira laawol ngol ɗon! Ɗon e ɗon ɓe ngulli, e ɓe mbi'a, “Ko wannumaa e amin, Ɓiɗɗo Allah? A warii ngam torraamin ko carel waɗa?” Haade ɗon e woodi ornde aladeeji ɗuɗɗi e dura. Ginni ɗin torii Yeesu, mbi'i, “Taa riiwiimin, alumin min nattoya ornde aladeeji ɗin nii.” Sey o wi'iɗi, “Ndillee!” Sey ɗi mburtii, ɗi nattoyi aladeeji ɗin. Sey ornde nden fuu nyaari jippoyii daga dow ƴolde nden, yani nder mbeela, ndiyam nyaamiɗi. Woynaaɓe aladeeji ɗin ndoggi njahi nder gariiri mbi'oyi koo ɗume ko waɗi. Ɗonmaa ɓe mbi'i ko heɓi gooduɓe ginni ɗin. Sey yimɓe gariiri ndin ɗuɗɓe mburtoyii taɓɓii Yeesu. Nde ɓe ngi'imo, ɓe toriimo o alanaɓe leydi maɓɓe. Sey Yeesu natti komiwal huuli so''ii gariiri muuɗum. Sey woɓɓe ngaddanimo goɗɗo jaraaɗo dow daago. Nde Yeesu yi'i hoolaare maɓɓe, o wi'i jaraaɗo on, “Taa' wannu, higo am, a yaafanaama hakkeeji maaɗa.” Nde woɓɓe moodiɓɓe Attawra nani non, ɓe puɗɗi metitaaki hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “O'o neɗɗo o fottidini hoore maako e Allah. Ka'a haala ka kalluka.” Ammaa Yeesu faami ko woni nder ɓerɗe maɓɓe, sey o wi'iɓe, “Ngam ɗume nyumoton nyumo kallungo nder ɓerɗe mooɗon? Ko ɓuri hoyki, ɗum wi'a, ‘A yaafanaama hakke maaɗa,’ koo ɗum wi'a, ‘Umma yaaɓu?’ Ammaa e mi yiɗi andon Ɓii Neɗɗo e woodi laamu nder duuniyaaru yaafoo hakke.” Sey o wi'i jaraaɗo on, “Umma koccaa daago maaɗa, kootaa wuro.” Sey jaraaɗo on ummii hooti wuro. Nde kawrutuɓe ɗon ngi'i non, ɓe kuli, ɓe manti Allah, kokkuɗo yimɓe iri ɗe'e bawɗe. Yeesu e ala wigeere nden, sey yi'i goɗɗo jaɓoowo ceede leydi bi'eteeɗo Maatiyu e jooɗii to ɗum jaɓata ceede leydi. Sey Yeesu wi'imo, “Tokkam.” Sey Maatiyu ummii, tokkimo. Gaɗa ɗon Yeesu yahi wuro Maatiyu, jooɗii e nyaama hiraande, sey jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke ngari njooɗii to maako e tokkuɓemo. Nde Faarisanko'en ngi'i non, ɓe mbi'i tokkuɓemo, “Ngam ɗume moodibbo mooɗon nyamdata e jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke?” Nde Yeesu nani non, wi'i, “Naa' yamɓe ngiɗi nyawndoowo, sey ni nyawɓe. Njahee, ekkitooɗon ma'ana aayaare biinde, ‘E mi yiɗi kollon yurmeende, naa' sakkuki cakkiri.’ Mi waroyaayi ngam nodduki nyumooɓe ɓe aadili'en, ammaa mi waroyi ngam nodduki anduɓe ɓe gaɗooɓe hakke.” Sey tokkuɓe Yahaya Gaɗoowo Baptisma ngari to Yeesu ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Ngam ɗume minon e Faarisanko'en e min cuumoo, ammaa tokkuɓema cuumataako?” Sey Yeesu nootii wi'iɓe, “E yiiki mooɗon higooɓe angoojo nanay belɗum carel ngel angoojo on wondi e maɓɓe? Ammaa carel e wara ngel ɗum hoccata angoojo on daga nder maɓɓe, e carel ngel ɓe cuumoto. “Walaa nyootayɗo lefel kesel to limcere kiinde, ngam lefel ngel ngel seekay limcere kiinde nden. Non waɗay nde ɓura no ndenno seekuki. Non maa walaa gaɗayɗo ndiyam inabojam kesam nder faandu hiindu. To o waɗii non, ɗam ƴuufay, ɗam pusa faandu ndun, ɗam rufa, faandu ndun boo lalli won ɗon. Ammaa ndiyam inabojam kesam e waɗee nder faandu heyru ngam to' ɗum dullaɗam ɗum dulla faandu ndun.” Yeesu e nder wiikiɓe non, sey goɗɗo ardiiɗo suudu do'aare bi'eteeɗo Jaayirus wari. O diccii yeeso Yeesu, o wi'i, “Ɓiɗɗo am surbaajo maayii jooni‑jooni, ammaa waroy njahen meemaamo, o ummoto.” Yeesu ummodii e tokkuɓemo ɓe ndillidi e maako. Too, e woodi goɗɗo debbo ɗon gaɗuɗo duuɓi sappo e ɗiɗi e torrodoo e rufuki ƴiiƴam o ƴiwoyi gaɗa Yeesu, o meemi cilmbi toggoore maako. Ngam o wi'ii nder ɓernde maako, “Koo toggoore maako tan meemumi, mi yamɗitay.” Nde Yeesu waylitii, yi'imo, wi'i, “Taa' wannu, bandiraawo. Hoolaare maaɗa yamɗitiniima.” Ɗon e ɗon debbo on yamɗiti. Nde Yeesu yottii wuro Jaayirus on, yi'i duudooɓe duudaali e hawrutuɓe e ɓe ngulla sembee, sey o wi'iɓe, “Alee ɗo'o, ngam surbaajo on maayaayi, ammaa o ɗaani.” Sey ɓe njalimo. Ammaa gaɗa o wurtinii koo moye yaasi, o natti, o jogii jungo surbaajo on, sey surbaajo on ummii. Habaru ɗum boo sankitii koo toye nder leydi ndin. Yeesu e ala wigeere nden, sey woɓɓe wumɓe ɗiɗo tokkimo e nodda sembee, e mbi'a, “Ɓiɗɗo Dawda, yurminanmin!” Nde Yeesu natti wongo wuro, sey wumɓe ɓen ngari to maako, o ƴamiɓe, o wi'i, “On njaɓii mi waaway yamɗitinki'on?” Ɓe mbi'imo, “Ee, moodibbo.” Sey Yeesu meemi gite maɓɓe, wi'i, “Non no kooloriiɗonyam mi yamɗitinay'on.” Ɗon e ɗon gite maɓɓe mbumtii. Sey Yeesu wagginiɓe, wi'i, “To' on mbi'uka goɗɗo.” Ammaa ɓe ndilli ɓe cankiti habaru maako koo toye nder leydi ndin. Wumɓe ɓen e ndilla, sey ɗum waddani Yeesu goɗɗo gooduɗo ginnol gartirngolmo paho. Gaɗa Yeesu wurtinii ginnol ngol, neɗɗo on fuɗɗi metuki. Yimɓe ɗuɗɓe kawrutuɓe ɗon kayɗini, mbi'i, “Ɗum meeɗaayi yiiki goɗɗum iri ɗu'um nder leydi Israa'iila.” Ammaa Faarisanko'en mbi'i, “E bawɗe Ba'aljabul laamiiɗo ginni o wurtinirta ginni.” Yeesu yahi gariije mawɗe e ngarihoy pamaroy fuu, e ekkitina nder cuuɗi do'aare ɗi Yahuudanko'en, e wa'ajina Habaru Belɗum dow Laamu Allah, e mo yamɗitina yimɓe gooduɓe koo iri ɗume nyawu, e koo iri ɗume ciya njamu. Nde o yi'i yimɓe ɗuɗɓe kawritii, sey o nani jurumɗum maɓɓe, ngam e ɓe torroo, walaa ballayɗoɓe, bo baali ɗi ngalaa gaynaako. Sey o wi'i tokkuɓemo, “Gese ɓenduɗe e ɗuuɗi, ammaa huwooɓe ɗuuɗaa. Toree Joomu gese ɗen liloya huwooɓe nder gese maako.” Sey Yeesu noddi tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, o hokkiɓe bawɗe wurtinki ginni e yamɗitinki yimɓe daga koo iri ɗume nyawu e ciya njamu. Raa inɗe lilaaɓe sappo e ɗiɗo ɓen: arande e woodi Siiman bi'eteeɗo Biiturus, e minyiraawo maako Andiraawus, e Yaakubu ɓii Jabadi, e minyiraawo maako Yahaya, e Filibus, e Batiloomi, e Tooma, e Maatiyu jaɓoowo ceede leydi, e Yaakubu ɓii Halfa, e Taadiyus, e Siiman Kananiyankeejo, nden e Yahuuda Iskariyooti, gartuɗo kokkitirɗo Yeesu. Yeesu lili tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen, o wi'iɓe, “To' on njahu to yimɓe naa' Yahuudanko'en. Ɗonmaa to' on nattu gariije Samaariyanko'en. Sey ni njahon to yimɓe Israa'iila gartuɓe bo baali majjuɗi. Njahee, nga'ajinanonɓe, mbi'on, ‘Laamu Allah warii haade.’ Njamɗitinee nyawɓe, umminee mayɓe daga mayde, njamɗitinee gooduɓe nyawu nyaamoojum laral, mburtinanee yimɓe ginni. Mi hokkii'on bawɗe yamɗitinki yimɓe caahu, ngam non njamɗitinee yimɓe caahu. To' on njogo ceede jiinaari, koo ceede ajurfaari, koo ceede njamndi mboɗeeri. Nden to' on njaadu e jakaare, koo toggooje ɗiɗi, koo paɗe koyɗe ɗiɗi, koo sawru, ngam kuwoowo haanii hokkee nyamndu. “Fuu gariiri koo gariyel pamarel to nattuɗon, ɗaɓɓitee neɗɗo mo ngikku boɗɗum, njooɗooɗon wuro maako naa on alii wigeere nden. To on nattii wuro ngon, cilminee. To yimɓe wuro ngon njaɓɓake'on boɗɗum, alee barka mooɗon jooɗoo dow maɓɓe. Ammaa to ɓe njaɓɓaaki'on boɗɗum, alee barka mooɗon warta to mooɗon. Fuu mo jaɓɓaaki'on, koo wanyi ko mbiiɗon, to on mburtake wuro ngon koo gariiri ndin, piɗɗee sollaare koyɗe mooɗon. E mi wi'a'on goonga, Nyalnde Jaango Allah ɓuray yurminanki yimɓe Sodom e Gomoora dow yimɓe gariiri ndin ɗon. “Raɗɗum, e mi lila'on bono mbaaloy caka caafaali. Ngam non, paamanee ko'e mooɗon no boole ngaɗata, ɗonmaa ngartee ɓe kallaa bo pooli. Paamanee yimɓe, ngam ɓe njaaray'on yeeso mawɓe, ɓe piya'on nder cuuɗi do'aare maɓɓe, ɓe njaara'on yeeso mawɓe leydi e laamiiɓe, ngam on tokkuɓeyam on kokkayɓe habaru am. Non wartay laawol no kokkirtonɓe habaru am kamɓe e yimɓe naa' Yahuudanko'en. Fuu carel ngel ɗum nangi'on ɗum yaari'on yeeso laamu, to' on ngannu dow no metirton, koo ko mbi'oton, ngam nder carel ngel ɗum wi'ay'on ko mbi'oton. Ngam naa' ɗum onon metata, ammaa ɗum Ruuhu Nyaako mooɗon Mo Dow metata nder konduɗe mooɗon. “Neɗɗo hokkitiray sakiraawo muuɗum ɗum waramo, nyaako maa hokkitiray ɓiɗɗo muuɗum. Ɓiɓɓe ummanto danyooɓe maɓɓe, ɓe ngaɗa ɗum waraɓe. Koo moye wanyay'on ngam on tokkuɓeyam. Ammaa munyuɗo haa re'irde hisay. To yimɓe torrii'on nder wondi gariiri, ndoggee njahon wondi gariiri. E mi wi'a'on goonga, ko njahidon gariije Israa'iila fuu, Ɓii Neɗɗo wartoyay. “Ekkitotooɗo ɓurataa moodibbo muuɗum, maccuɗo boo ɓurataa jeyɗomo. Ekkitotooɗo nanay belɗum to wartii bo moodibbo muuɗum, maccuɗo maa nanay belɗum to wartii bo jeyɗomo. To ɓe noddirii joomu wuro on Ba'aljabul laamiiɗo ginni, ɓe ɓuray wiiki ko halli dow ɓe wuro ngon! “Ngam non, to' on kulu yimɓe, ngam walaa goɗɗum ombaaɗum ɗum omtataake, non maa walaa cuuɗiiɗum ɗum suuritataake. Ko mbiimi'on nder nyiwre, mbi'eeka nyalawma, non maa ko nanɗon to am e suuɗe, mbi'eeka e njayri. To' on kulu warooɓe ɓandu neɗɗo, ammaa ɓe mbaawataa warki yonki maako. Sey ni kulon on ɗon baawayɗo halka ɓandu e yonki fuu nder wuro hiite. Naa' coloy ɗiɗoy e cooree yamnde go'o? Fuu e non walaa koo go'otel maakoy baatayngel naa e yidde Nyaako mooɗon Mo Dow. Koo gaasa ko'e mooɗon maa fuu ka limaama. Ngam non, to' on kulu, on ɓurii coloy ɗuɗkoy. “Koo moye jaɓuɗoyam yeeso yimɓe, mi jaɓaymo yeeso Nyaako am Mo Dow. Ammaa fuu ganyuɗoyam yeeso yimɓe, min maa mi wanyaymo yeeso Nyaako am Mo Dow. “To' on kammo mi waroyii waddanki duuniyaaru jonde jam. Mi waroyaayi ngam wadduki jonde jam, sey ni hawre. Mi warii ngam mi wadda sendirki hakkunde ɓiɗɗo e nyaako muuɗum, ɓiɗɗo debbo e maduujo muuɗum, debbo boo e esiraawo muuɗum debbo. Ɓe njooɗodiɗaa wuro go'o ɓe ngartay wanywanyɓe maaɗa. “Koo moye ɓuri yiɗuki nyaako muuɗum koo maduujo muuɗum dow am, o fotaayi wartuki tokkuɗoyam. Ɗonmaa fuu ɓurɗo yiɗuki ɓiɗɗo muuɗum dow am, o fotaayi wartuki tokkuɗoyam. Nden fuu mo hoccaayi gaafaangal muuɗum tokkiyam, o fotaayi wartuki tokkuɗoyam. Fuu giɗɗo hisnuki yonki muuɗum, o dullayki. Ammaa fuu dulluɗo yonki muuɗum ngam am, o hisnayki. “Fuu jaɓuɗo'on jaɓiiyam, ɗonmaa fuu jaɓuɗoyam jaɓii on ɗon liloyɗoyam. Koo moye jaɓuɗo annabiijo ngam o annabiijo, o heɓay mbarjaari annabiijo. Nden koo moye jaɓuɗo aadiliijo ngam o aadiliijo, o heɓay mbarjaari aadiliijo. Koo moye kokkuɗo ɓurɗo famɗuki nder tokkuɓeyam ɓe'e koo ndiyam pewɗam nder jardugel ngam o tokkuɗoyam, e mi wi'a'on goonga, o dullataa heɓuki mbarjaari.” Nde Yeesu yottini ko wi'ata tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, sey o ummii daga ɗon, o dilli, e mo ekkitina, e mo wa'ajina nder gariije. E carel ngel, Yahaya Gaɗoowo Baptisma suraama nder suudu cural. Nde o nani habaru ko Almasiihu waɗata, sey o noddi woɓɓe nder tokkuɓemo o liliɓe to maako ngam ɓe ƴamamo, ɓe mbi'a, “An woni Almasiihu mo ɗum wi'i waray, koo min keɗoo goɗɗo?” Yeesu nootii, wi'iɓe, “Njahee, mbi'on Yahaya ko nanuɗon e ko ngiiɗon: wumɓe e mbumta, jaraaɓe e njaaɓa, gooduɓe nyawu nyaamoojum laral e njamɗitinee, pahuɓe e nana, mayɓe e umminee, ɓe ngalanaa e nga'ajinanee Habaru Belɗum. O barkiɗinaaɗo neɗɗo mo alaayi hoolaakiyam.” Gaɗa lilaaɓe ɓen ndilli, sey Yeesu fuɗɗi metanki yimɓe dow Yahaya, o wi'iɓe, “Ɗume njaaɗon raaroyki nder ladde? Kuɗol ngol hendu dimbata ndaaroyɗon? To naa' non, ɗume njaaɗon raaroyki? Neɗɗo ɓorniiɗo limce boɗɗe? Naa' non, ngam ɓornotooɓe limce boɗɗe e laamorde ɓe ngoni. Too, ɗume njaaɗon raaroyki? Annabiijo? E mi wi'a'on goonga, o ɓurii annabiijo. Kanko woni mo Allah wi'i nder aayaare, ‘Raɗɗum, mi liloyay lilaaɗo am o ardoo yeeso maaɗa o mo''inanmaa laawol.’ E mi wi'a'on goonga, nder ɓe rewɓe ndanyi fuu walaa ɓurɗo Yahaya Gaɗoowo Baptisma mangu. Fuu e non, ɓurɗo famɗuki nder Laamu Allah ɓuriimo mangu. Daga jaamanu Yahaya Gaɗoowo Baptisma haa wadduki hande, Laamu Allah e torree. Torrooɓe laamu ɗum e ngiɗi teetaɗum e sembe. Ngam Defte Annabo'en fuu e Attawra metii dow laamu ɗum naa Yahaya Gaɗoowo Baptisma wari. To on njaɓay ko ɓe mbi'i, Yahaya woni Iliya mo ɗum wi'i waray. Gooduɗo noppi nanuki fuu nana. “Ko nandinaymi yimɓe jaamanu ɗu'um? E ɓe nandi e sukahoy njooɗiikoy nder luumo e noddindira, e mbi'a, ‘Min nduudanii'on duudaandu, ammaa on ngamaayi. Min mboyi bo goɗɗo maayi, ammaa on mboyaayi.’ Ngam Yahaya Gaɗoowo Baptisma warii nyaamataa nyamndu yarataa ndiyam inabojam, sey ɓe mbi'i, ‘E mo woodi ginnol.’ Ɓii Neɗɗo boo warii e nyaama e yara, sey ɓe mbi'i, ‘Raa o'o, o beelaaɗo o jaroowo, higo jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke.’ Fuu e non, tokkuɓe laawol Allah fuu e ɓe kolla kangol woni goongawol.” Sey o fuɗɗi haɓanki gariije ɗe o waɗi kuuɗe kayɗiniiɗe nder maaje ngam yimɓe gariije ɗen tuubaayi. O wi'i, “Yimɓe gariiri Korasin, on mbonii! Yimɓe gariiri Betasayda, on mbonii! Daa kuuɗe kayɗiniiɗe gaɗaaɗe nder mooɗon ɗe ngaɗanaama yimɓe Taaya e Sidon, daa ɓe ɓornake kolte kollayɗe wannaare ɓe njooɗake nder tooka ngam holluki ɓe tuubii. Ammaa e mi wi'a'on, Nyalnde Jaango Allah ɓuray yurminanki yimɓe Taaya e Sidon dow mooɗon. Onon boo, yimɓe gariiri Kafarnahum, on kammii ɗum hoccay'on yaaki dow? Naa' non! Ɗum nattinay'on nder ngayka hiite. Daa kuuɗe kayɗiniiɗe gaɗaaɗe nder maaɗa ɗe ngaɗaama nder gariiri Sodom, daa e ndi ɗon haa jooni. Ammaa e mi wi'a'on, Nyalnde Jaango Allah ɓuray yurminanki yimɓe Sodom dow mooɗon.” E carel ngel Yeesu wi'i, “Mi yettiima, Nyaako am Mo Dow, Joomiraawo dow e ley, ngam a suuɗii fii ɗu'um to gooduɓe faamu e andal, a holliiɗum ɓikkoy pamaroy. Non Nyaako am, ngam non welanmaa ngaɗaa.” Sey o wi'i yimɓe, “Nyaako am hokkiiyam koo ɗume. Walaa anduɗo moye woni Ɓiɗɗo on sey ni Nyaako on, non maa walaa anduɗo Nyaako on sey ni Ɓiɗɗo on, e mo Ɓiɗɗo on yiɗi andina Nyaako on. “Ngaree to am on fuu dondiiɓe doŋle tedduɗe, mi hokkay'on siwtaare. Tokkee ko mbi'aymi'on. Ekkitee to am, ngam e mi woodi hakkiilo, mi lestinɗo hoore, nden ɓerɗe mooɗon mbaltoto. Ngam ko mbiimi'on ngaɗon ɗum saɗaa waɗuki, nden dongal am teddaa.” E carel ngel ɗum Nyalnde Siwtaare. Yeesu e yaha nder ngesa alkamaari, sey tokkuɓemo nani weelo ɓe puɗɗi ɓoruki cammeeje mayri e ɓe nyaama. Ammaa nde woɓɓe Faarisanko'en ngi'i non, mbi'i Yeesu, “Raa tokkuɓema e ngaɗa ko Attawra haɗi ɗum waɗa Nyalnde Siwtaare.” Sey Yeesu wi'iɓe, “On meeɗaayi janguki ko Dawda waɗi nde nani weelo, kanko e gonduɓe e maako? O natti Lukuru Seniiɗum, o nyaami buroodi ceniiɗum, o hokkori jaadooɓe e maako. Attawra boo wi'ii ardiiɓe diina tan haani nyaamuki buroodi ɗum. Koo on meeɗaayi janguki nder Attawra no ardiiɓe diina ngewirta dooka Nyalnde Siwtaare nder Wuro Ceniingo, ammaa ɗum wartaayi hakke? E mi wi'a'on, raa ɓurɗo Wuro Ceniingo ɗo'o. Ammaa daa on andunoo ma'ana aayaare nde'e bi'unde, ‘E mi yiɗi kollon yurmeende, naa' sakkuki cakkiri,’ daa on kiitaaki ɓe ngaɗaayi hakke. Ngam Ɓii Neɗɗo woni Joomu Nyalnde Siwtaare.” Sey Yeesu ali ɗon dilli, natti suudu do'aare maɓɓe. E woodi goɗɗo mo jungo jaraango nder mayru. Sey Faarisanko'en ƴami Yeesu, mbi'i, “Attawra jaɓii ɗum yamɗitina Nyalnde Siwtaare?” Ɓe mbi'u non ngam ɓe keɓa ko ɓe ngulliroytoomo. Sey Yeesu wi'iɓe, “Moye nder mooɗon to e woodi mbaala go'o to nga yanii nder ngayka Nyalnde Siwtaare, o jogataakonga o ittoyanga? Too! Neɗɗo ɓurii mbaala daraja naa' seɗɗa! Ngam non, Attawra haɗaayi ɗum waɗa ko wooɗi Nyalnde Siwtaare.” Sey o wi'i neɗɗo on, “Fortu jungo maaɗa.” Sey o fortingo, sey ngo yamɗiti, ngo warti bo wo'oto ngon. Ammaa Faarisanko'en ɓen mburtii meddi dow no ɓe mbardata Yeesu. Nde Yeesu faami ko ɓe ciryotoo, sey o ummii o ali wigeere nden. Sey yimɓe ɗuɗɓe tokkimo, o yamɗitiniɓe ɓe fuu, o wagginiɓe to' ɓe mbi'aka koo moye kanko o moye. Ɗu'um fuu waɗii ngam ɗum hebbina ko Allah wi'i daga honduko Annabi Icaaya, wiiki, “O'o woni maccuɗo mo cuɓumi, mo ngiɗumi, e mi nana belɗum maako naa' seɗɗa. Mi hokkaymo Ruuhu am, o hokkay lenyi habaru kisndam am. O yeddataa o metataa sembee, walaa nanayɗo hoolo hononde maako dow ɗate. O heenyitataa yewuki ƴombal ɓadiingal yewuki. O nyifataa fitilaaru ɓadiindu waatuki, naa o waɗii aadilaaku heɓi jaalorgal dow halleende. Lenyi fuu ngaɗay kammunde dow maako.” Sey ɗum waddanimo goɗɗo paho bumɗo gooduɗo ginnol. Yeesu boo yamɗitinimo, o warti e mo meta, e mo yi'a. Kawrutuɓe fuu kayɗini, mbi'i, “E yiiki mooɗon koo o'o woni Ɓiɗɗo Dawda?” Ammaa nde Faarisanko'en nani non, ɓe mbi'i, “E bawɗe Ba'aljabul laamiiɗo ginni o wurtinirta ginni.” Ammaa Yeesu e andi ko woni nder ɓerɗe maɓɓe, o wi'iɓe, “Laamu fuu cendiiɗum e wanywanytira, ɗum lallay. Non maa to gariiri koo wuro sendake e wanywanytira, ɗum waawataa ɗum daroo. To Ceyɗan e wurtina ginni Ceyɗan nder laamu Ceyɗan, Ceyɗan sendake e wanywanytira won ɗon. To laamu maako sendake, noye laamu ɗum darortoo? To e mi wurtinira ginni nder bawɗe Ba'aljabul, e bawɗe moye tokkuɓe'on mburtinirtaɗi? Ngam non tokkuɓe'on kollay on ngalaa goonga. Ammaa, to e mi wurtina ginni nder bawɗe Ruuhu Allah, too, hollii Laamu Allah waranii'on. “No waɗata ɗum waawa nattuki wuro neɗɗo cembiɗɗo ɗum teetanamo ko o woodi, naa' sey to ɗum artii haɓɓukimo? Nden ɗum waawa hoccuki ko o woodi nder wuro ngon. “Mo wondaa e am fuu, o ganyo am. Mo wallaayiyam moɓtuki fuu, o cankitoowo. Ngam non, e mi wi'a'on, ɗum waaway yaafanaaki yimɓe hakke e koo iri ɗiye haalaaji ɗi mbooɗaa ɗi ɓe meti, ammaa bi'uɗo ko wooɗaa dow Ruuhu Allah o yaafantaake. Fuu bi'uɗo ko wooɗaa dow Ɓii Neɗɗo, ɗum waaway yaafanaakimo. Ammaa fuu bi'uɗo ko wooɗaa dow Ruuhu Allah, o yaafantaake haa abadaa. “Lekki boɗki e rima ɓikkoy mboɗkoy, non maa lekki ki wooɗaa e rima ɓikkoy koy mbooɗaa. Koo kiye lekki e andiree ɓikkoy maaki. Onon boole kalluɗe! No waɗata onon kalluɓe meton ko wooɗi? Ngam honduko neɗɗo e meta ko woni nder ɓernde muuɗum. Neɗɗo mo ngikku boɗɗum e wurtina fii boɗɗum daga nder ɓernde muuɗum. Non maa neɗɗo kalluɗo e wurtina halleende daga nder ɓernde muuɗum. “E mi wi'a'on, nder Nyalnde Jaango koo moye doole wi'a Allah ngam ɗume wi'i koo ɗeye boliiɗe meereeje. Dow boliiɗe ɗe mbi'uɗaa ɗum waɗirantama kiita, koo ɗe nangumaa, koo ɗe mburtinmaa.” Sey woɓɓe nder moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en mbi'imo, “Moodibbo, e min ngiɗi yiiki goɗɗum kayɗiniiɗum daga to maaɗa tabbitinayɗum Allah liloymaa.” Sey Yeesu nootii, wi'iɓe, “Yimɓe jaamanu ɗu'um kalluɓe ɓe kulataa Allah, e ɓe ngiɗi holleeki goɗɗum kayɗiniiɗum, ammaa walaa ko ɗum hollataɓe sey ni ko heɓuno Annabi Inuusa. Ngam non, no Inuusa waɗiri balɗe tati jemma e nyalawma nder wonga linga manga, non maa Ɓii Neɗɗo waɗirta balɗe tati jemma e nyalawma nder yenaande. E Nyalnde Jaango yimɓe gariiri Niineba ɓe ummodoto e yimɓe jaamanu ɗu'um. Ɓe kolla ko yimɓe jaamanu ɗu'um ngaɗi ɗum wooɗaa, ngam kamɓe, nde ɓe nani wa'aju Annabi Inuusa, ɓe tuubii. Raa boo ɓurɗo Inuusa ɗo'o. Nyalnde Jaango laamiiɗo leydi fombina debbo o ummodoto e yimɓe jaamanu ɗu'um. O holla ko ɓe ngaɗi ɗum wooɗaa, ngam kanko o waroyii daga ɓadaaki nanuki faamu Annabi Suleymaanu. Raa boo ɓurɗo Suleymaanu ɗo'o. “To ginnol wurtake nder ɓandu neɗɗo, ngol yahay to bigeeje jorɗe e ngol ɗaɓɓita to ngol siwtotoo. Ammaa to ngol heɓaayi, sey ngol wi'a, ‘Mi so''oto wuro ngo mburtoyiimi.’ To ngol wartii, ngol tawii wuro ngon walaa goɗɗum nder, ngo wuuwaama ngo mo''inaama. Sey ngol yaha ngol waddoya ginni joweeɗiɗi ɓurɗingol halluki, ɗi natta ɗi njooɗoo ɗon. Nden re'irde neɗɗo on ɓuray fuɗɗoode maako halluki. Non ɗum wartanta yimɓe jaamanu ɗu'um kalluɗum.” Yeesu e medda e yimɓe ɗuɗɓe hawrutuɓe, sey raa maduujo maako e minyiraaɓe maako ngari ndarii yaasi, e ɓe ngiɗi medduki e maako. Sey goɗɗo wi'imo, “Maduujo maaɗa e minyiraaɓe maaɗa e ton ndarii yaasi, e ɓe ngiɗi medduki e maaɗa.” Ammaa o wi'i biiɗomoka on, “Moye woni maduujo am, nden ɓeye ngoni minyiraaɓe am?” Sey o sappii tokkuɓemo, o wi'i, “Raa maduujo am e minyiraaɓe am ɗo'o! Ngam koo moye waɗi ko Nyaako am Mo Dow yiɗi, kanko woni minyiraawo am e maduujo am.” Nyalnde nden Yeesu wurtii wuro ngon, yahi jooɗii haade Mbeela Galiili. Yimɓe ɗuɗɓe kawriti to maako naaki o natti komiwal o jooɗii nder maagal dow ndiyam. Kawrutuɓe fuu ndarii haade mbeela ngan. Sey o huutiri misaalu o ekkitiɓe ekkitinol feere‑feere ɗuɗngol, o wi'i, “Goɗɗo demoowo yahi ngesa ngam saaka awdi. E mo nder saakuki awdi ndin, wondi yani dow ɗatal, colli ngari cuppidindi. Wondi boo yani nder kaaƴe, ɗon ndi heɓaayi leydi ɗundi. Ndi fuɗi jawɗum ngam leydi ndin luggaa. Ammaa nde naange wurtoyii fiyindi, sey ndi yoori ngam ndi walaa ɗaɗi. Wondi awdi boo yani nder gi'e, sey gi'e ɗen mawni ɓiɗɗindi haa ndi waawaayi waɗuki cammeeje. Ammaa wondi awdi yani dow leydi mbondi ndi fuɗi ndi mawni ndi waɗi cammeeje. Wondi waɗi gabbe 100, wondi waɗi gabbe 60, wondi waɗi 30.” Nde Yeesu heenyi hokkuki misaalu ɗu'um, sey wi'i, “Gooduɗo noppi nanuki fuu nana.” Sey tokkuɓemo ngari ƴamimo, mbi'i, “Ngam ɗume metirantaaɓe e misaalu nihi?” O nootii o wi'iɓe, “Onon on kokkaama faamu sirru Laamu Allah, ammaa kamɓe ɓe kokkaaka. Ngam fuu gooduɗo faamu dow Laamu Allah ɗum ɓeydanaymo, haa ɗum ɗuuɗanamo. Ammaa mo walaa faamu dow Laamu Allah, koo ko o woodi maa ɗum jaɓayɗum. Ko waɗi metiranaymi yimɓe e misaalu woni, ngam koo ɓe ndaarii ɓe ngi'ataa, koo ɓe kettindake ɓe nanataa, ɗonmaa ɓe paamataa. Dow maɓɓe ɗum hebbini ko Allah wi'i daga honduko Icaaya, ‘On ngaɗay ka nanuki, ammaa on paamataa koo seɗɗa. On ngaɗay ka raaruki, ammaa on ngi'ataa koo seɗɗa. Ngam ɓerɗe yimɓe ɓen ɗon ɗe cembiɗɗe, nden ɓe cukkii noppi maɓɓe, ɓe maɓɓii gite maɓɓe, ngam to' ɓe ngi'a e gite maɓɓe, to' ɓe nana e noppi maɓɓe, ɓe paama nder ɓerɗe maɓɓe haa ɓe ngarta to am, mi yamɗitina ɓerɗe maɓɓe.’ “Ammaa onon, gite mooɗon ɗe barkiɗinaaɗe ngam e ɗe ngi'a, e noppi mooɗon ngam e ɗi nana. E mi wi'a'on goonga, annabo'en e aadili'en ɗuɗɓe ngiɗii ngi'a ko ngiiɗon, ammaa ɓe ngi'aayi. Ɓe boo ngiɗii nanuki ko nanoton, ammaa ɓe nanaayi. “Too, raa ma'ana misaalu demoowo on ɗon. Fuu nanuɗo habaru Laamu Allah o heɓtaayiɗum, sey Ceyɗan wara hocca ko ɗum aawi nder ɓernde maako. Ɗum ɗon woni misaalu awdi njanundi dow ɗatal. Janundi dow kaaƴe woni misaalu nanuɗo Wolde Allah ɗon e ɗon o jaɓande e belɗum ɓernde. Ammaa nde wolde nden walaa ɗaɗi nder ɓernde maako, o munyay carel seɗɗa tan. To caɗeele koo torra warii ngam wolde nden, ɗon e ɗon o yoofande. Janundi nder gi'e woni misaalu nanɓe Wolde Allah, ammaa wannuki e fii duuniyaaru, e yidde jawdi, ɓiɗɗi wolde nden kaɗinde wallukiɓe ɓe ngaɗa ko Allah yiɗi. Ammaa awdi caakaandi dow leydi mbondi woni misaalu nanɗo Wolde Allah, o faaminde boɗɗum, o waɗi ko Allah wi'i, o huutinirinde haa o heɓi ɓeydaari. Goɗɗo heɓi nde 100, goɗɗo boo heɓi nde 60, goɗɗo heɓi nde 30.” Sey Yeesu hokkiɓe goɗɗum misaalu wi'i, “Laamu Allah e nandi e goɗɗo neɗɗo aawuɗo alkamaari mbondi nder ngesa muuɗum. Ammaa jemma, koo moye e ɗaanii, sey goɗɗo ganyo maako yahi saaki awdi goɗɗe geene nder alkamaari ndin dilli. Nde alkamaari ndin fuɗi, mawni waɗi cammeeje, sey geene ɗen maa ummoyii. Sey maccuɓe joomu ngesa kan ngari mbi'imo, ‘Joomu wuro, naa' awdi mbondi aawuɗaa to ngesa maaɗa? Too, no waɗi geene puɗoyi nder mayri?’ O wi'iɓe, ‘Ɗum goɗɗo ganyo am waɗi non.’ Sey maccuɓe ɓen mbi'imo, ‘A yiɗi min njaha min ittaɗe?’ Ammaa o wi'iɓe, ‘Naa' non. Ngam to on ittaɗe, on ittay fuu e alkamaari ndin. Aleeɗe ɗe mawnida e mayri naa carel taƴukindi waɗi. To carel taƴukindi waɗi, mi wi'ay taƴooɓe ɓen arta taƴuki geene ɗen ɓe kaɓɓaɗe kaɓɓe‑kaɓɓe, ɗum wulaɗe. Ammaa alkamaari ndin, ɓe ngaɗandi nder resirde gawri am.’ ” Yeesu fuɗɗiti hokkiɓe goɗɗum misaalu wi'i, “Laamu Allah e nandi e gabbel mastat ngel goɗɗo hocci aawi nder ngesa muuɗum. Kangel woni gabbel ɓurngel famɗuki nder ngabboy fuu, ammaa to ngel mawni, sey ngel ɓura koo ngele leggel mawnuki, haa colli ngara ngaɗa caɓɓe dow lice maagel.” Yeesu fuɗɗiti hokkiɓe goɗɗum misaalu wi'i, “Laamu Allah e nandi e ƴuufinirɗum ɗum goɗɗo debbo hocci lancindiri e condi alkamaari poondirkoy tatoy, haa ndi fuu ndi ƴuufi.” Yeesu metirani hawrutuɓe ɓen fuu fii ɗu'um e misaalu. Fuu ko o wi'ataɓe e mo huutira misaalu. O waɗii non ngam o hebbina ko Allah wi'i daga honduko annabiijo wiiki, “Mi metiranay yimɓe e misaalu. Ko suuɗii daga taguki duuniyaaru, mi wurtinayɗum e njayri.” Sey Yeesu ali yimɓe ɓen natti wuro. Tokkuɓemo ngari to maako mbi'imo, “Wi'umin ma'ana misaalu geene nder ngesa alkamaari.” O wi'iɓe, “Aawuɗo awdi mbondi ndin woni Ɓii Neɗɗo. Ngesa kan woni duuniyaaru. Nden awdi mbondi ndin woni ɓiɓɓe Laamu Allah. Geene ɗen ngoni ɓiɓɓe Ceyɗan. On ɗon ganyo aawuɗo geene ɗen, kanko woni Ceyɗan. Carel taƴukindi woni re'uki duuniyaaru, nden taƴooɓendi ngoni malaa'ika'en. Non no ɗum hawritirta geene ɗum wulaɗe, non ɗum waɗata e re'uki duuniyaaru. Ɓii Neɗɗo liloyay malaa'ika'en muuɗum, ɓe mburtina koo ɗume pooɗoojum yimɓe ngaɗa hakke e fuu gaɗooɓe ko halli nder Laamu Allah. Sey malaa'ika'en ɓen kubooɓe nder hiite kallunge. Ɗon ɓe mboyata ɓe nyerƴindira nyiiƴe. Nden aadili'en ɗelkitoto bo naange nder Laamu Nyaako maɓɓe Mo Dow. Fuu gooduɗo noppi nanuki nana. “Laamu Allah e nandi e jawdi cuuɗiindi e ngesa ndi goɗɗo heɓti, o fuɗɗiti o suuɗindi. Nder welwelo o yahi, o soori fuu ko o woodi o soodi ngesa kan. “Ɗonmaa Laamu Allah e nandi e neɗɗo coodoowo e sooritoo ɗaɓɓitoowo lu'u‑lu'u gooduɗum ceede. Nde o yi'i go'o gooduɗum ceede ɗuɗɗe, sey o yahi o soori fuu ko o woodi, o soodi lu'u‑lu'u ɗum. “Ɗonmaa Laamu Allah e nandi e nangirɗum liƴƴi ɗum woɓɓe kubii nder mbeela, ɗum nangoyi koo iri ɗiye liƴƴi. Nde ɗum heewi, ɓe pooɗoyiɗum daande mbeela ngan, ɓe njooɗii, ɓe cupti liƴƴi boɗɗi, ɓe ngaɗiɗi nder faandu, ammaa ɓe cankiti ɗi mbooɗaa ɗin. Non ɗum waɗata e re'uki duuniyaaru. Malaa'ika'en ngaray kakkita kalluɓe daga nder aadili'en, ɓe kuboo kalluɓe ɓen nder hiite kallunge. Ɗon ɓe mboyata ɓe nyerƴindira nyiiƴe. “On paamii fuu ɗu'um?” Ɓe nootii ɓe mbi'i, “Ee.” Sey o wi'iɓe, “Too, fuu moodibbo Attawra ekkitiiɗo dow Laamu Allah e mo nandi e joomu wuro burtinɗo jawdi keyri e kiindi nder ndesa muuɗum.” Nde Yeesu heenyi wiikiɓe fuu misaalu ɗu'um, sey o ummii o ali wigeere nden. O yahi gariiri to o mawni, o fuɗɗi ekkitinki yimɓe nder suudu do'aare maɓɓe haa ɓe kayɗini, ɓe mbi'i, “Toye neɗɗo o'o heɓi faamu ɗu'um e bawɗe waɗuki kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe'e? Naa' kanko woni ɓiɗɗo on ɗon cehoowo? Naa' maduujo maako e wi'ee Maryaama? Naa' Yaakubu e Yusufu e Siiman e Yahuuda ngoni minyiraaɓe maako? Nden naa' en ngondi e minyiraaɓe maako rewɓe? Too, toye neɗɗo o'o heɓi fuu fii ɗu'um?” Sey ɓe nganyi hoolaaki Yeesu. Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Koo toye yimɓe e kokka annabiijo mangu, ammaa yimɓe gariiri maako, e yimɓe wuro maako ɓe kokkataamo mangu.” Yeesu waɗaayi goɗɗum kayɗiniiɗum ton ngam ɓe koolaakimo. E carel ngel Hirudus Laamiiɗo nani habaru Yeesu. Sey o wi'i maccuɓe maako, “On ɗon ɗum Yahaya Gaɗoowo Baptisma umminaa daga mayde, kanjum waɗi e mo woodi bawɗe waɗuki kuuɗe kayɗiniiɗe.” Ngam ndenno Hirudus e hoore muuɗum waɗii ɗum nangii Yahaya, ɗum haɓɓimo, ɗum surimo nder suudu cural. Hirudus waɗi non ngam Hiruudiya debbo mawniraawo maako Filibus mo o te'i. Ngam ndenno Yahaya wi'ii Hirudus, “Ɗum haanaayi te'aamo.” Non waɗi Hirudus e yiɗi warki Yahaya, ammaa e mo hula yimɓe, ngam ɓe njaɓii Yahaya o annabiijo. Ammaa nde nyalnde humto siftorki danyngol Hirudus wari, sey ɓiɗɗo Hiruudiya surbaajo wami yeeso hoɓɓe garɓe humto ngon. Gamol maako welii Hirudus, haa waɗanimo alkawal hunaniimo wiiki hokkaymo koo ɗume ko o torii. Sey maduujo maako wi'imo ko o wi'ata. Surbaajo on wi'i Hirudus, “Hokkam hoore Yahaya Gaɗoowo Baptisma nder le'al jooni.” Laamiiɗo on boo wanni, ammaa ngam o yaadake o hunanakemo yeeso hoɓɓe, o waɗi ɗum hokkamo hoore nden. O lili woɓɓe ittonoyi Yahaya hoore nder suudu cural. Ɗum waddi hoore nden nder le'al, ɗum hokki surbaajo on. Surbaajo on boo waddaninde maduujo muuɗum. Sey tokkuɓe Yahaya on ngari kocci ɓandu ndun uwoyindu. Nden ɓe njahi ɓe mbi'oyika Yeesu. Nde Yeesu nani non, sey natti komiwal e tokkuɓemo ɓe ndilli to wigeere nder ladde kamɓe tan. Ammaa nde yimɓe ɗuɗɓe nani non, ɓe mburtoyii daga gariije, ɓe tokkimo e koyɗe. E jippaaki Yeesu daga nder komiwal ngal o yi'i yimɓe ɗuɗɓe e kawriti, sey o nani jurumɗum maɓɓe, o yamɗitini ɓe njamɗaa nder maɓɓe. Nde naange hiirii, sey tokkuɓemo ngari to maako, mbi'imo, “Ɗo'o ɗum ladde, ɗonmaa naange hiiri. Wi'u yimɓe ɓe'e ndilla ngam ɓe njaha ngarihoy ɓe coodana ko'e maɓɓe ko ɓe nyaamata.” Yeesu wi'iɓe, “Naa' doole ɓe ndilla. Onon kokkeeɓe ko ɓe nyaamata.” Sey ɓe nootii ɓe mbi'imo, “Buroodi jowi e liƴƴi ɗiɗi tan min ngoodi.” Sey o wi'i, “Ngaddaneeyamɗum ɗo'o.” O wi'i hawrutuɓe ɓen njooɗoo dow huɗo hecco. O hocci buroodi jowi ɗum e liƴƴi ɗiɗi ɗin, o raari dow, o yetti Allah, o sendi buroodi ɗum o hokki tokkuɓemo, sey tokkuɓemo ngeedani yimɓe hawrutuɓe. Ɓe fuu ɓe nyaami ɓe kaari. Tokkuɓemo moɓti ko hori ko waɗi kondooje sappo e ɗiɗi. Nyaamuɓe nyamndu ndun worɓe tan ɓadake 5,000, sukaaɓe e rewɓe limaaka. Ɗon e ɗon Yeesu waɗi tokkuɓemo natta komiwal ɓe artamo huuluki yaaki fongo, kanko boo o jaɓɓitoto kawrutuɓe. Gaɗa o jaɓɓitake hawrutuɓe ɓen, o ƴenti hocceere kanko tan ngam o waɗa do'aare. Nde futuro waɗi, e mo ton kanko tan. E carel ngel komiwal ngal e caka mbeela. Geelooɗi ndiyam e piyangal, hendu e haɗaɓe yaadu. Fajiri e mo yaha to maɓɓe, e mo yaha dow ndiyam mbeela ngan. Ammaa nde ɓe ngi'imo e mo yaha dow ndiyam, ɓe kultori, ɓe mbi'i, “Ɗum ginnol!” Sey ɓe ngulli ngam kulol. Ammaa ɗon e ɗon o metaniɓe, o wi'i, “Pukkinee ɓerɗe mooɗon, ɗum min. To' on kulu.” Sey Biiturus nootii, wi'imo, “Moodibbo, to ɗum an, wi'am mi wara to maaɗa dow ndiyam ɗam.” Yeesu wi'imo, “Woroy.” Sey Biiturus wurtii nder komiwal ngal fuɗɗi yaadu dow ndiyam ɗam yaaki to Yeesu. Ammaa nde o nani hendu cembindu, sey o hultori, ndiyam ɗam fuɗɗi moɗukimo, sey o wulli, o wi'i, “Moodibbo, hisnam!” Ɗon e ɗon Yeesu forti jungo muuɗum fooɗoyimo, wi'imo, “An gooduɗo hoolaare seɗɗa, ngam ɗume ngaɗuɗaa seko?” E nattuki maɓɓe nder komiwal ngal, hendu ndun darii. Wonɓe nder komiwal ngal mawnini Yeesu, e mbi'a, “Goonga, an a Ɓiɗɗo Allah.” Nde ɓe kuuli fongo mbeela ngan, ɓe njottii leydi Janisarat. Nde yimɓe leydi ndin anditi Yeesu, ɓe lili koo toye nder leydi ndin ɗum waddoya fuu nyawɓe to maako. Ɓe toriimo nyawɓe ɓen meema cilmbi toggoore maako tan. Fuu meemuɓeɗi njamɗiti. Sey woɓɓe Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra ngari to Yeesu daga Urucaliima, ɓe mbi'i, “Ngam ɗume tokkuɓema tokkataa ndonu maama'en meeɗen? Ngam ɓe lootataa juuɗe maɓɓe ko ɓe puɗɗa nyaamuki nyamndu.” Sey Yeesu nootii, wi'iɓe, “Onon maa, ngam ɗume on tokkataa ko Allah wi'i ngam ndonu mooɗon? Ngam Allah wi'ii, ‘Hokku nyaako maaɗa e maduujo maaɗa mangu,’ nden, ‘Koo moye huɗi nyaako muuɗum koo maduujo muuɗum doole waree.’ Ammaa onon on mbi'a to neɗɗo wi'ii nyaako muuɗum koo maduujo muuɗum, ‘Fuu ko kokkaynomaami, mi hokkiiɗum Allah,’ too, naa' doole neɗɗo on mawnina nyaako maako won ɗon. Non ngartirɗon Wolde Allah meere ngam ndonu mooɗon. Onon munaafuki'en! Icaaya wi'ii goonga nde o waɗi annabaaku dow mooɗon wiiki, Allah wi'ii, ‘Ɓen ɗon yimɓe e honduko tan ɓe mawnintayam, ammaa ɓerɗe maɓɓe e ngoɗɗitiiyam. E meere ɓe mawnintayam. E ɓe ekkitina dooka yimɓe bo to am ɗum ƴiwoyi.’ ” Sey Yeesu noddi yimɓe hawrutuɓe, wi'iɓe, “Kettindee, paamon. Naa' ko nattata neɗɗo e honduko wartirta ɓernde maako nde laaɓaa yeeso Allah, ammaa ko wurtoytoo daga nder honduko maako wartirtamo mo laaɓaa yeeso Allah.” Sey tokkuɓemo ngari to maako, mbi'imo, “A andi Faarisanko'en nanii monnere nde ɓe nani kan ɗon haala ka mbiiɗaa?” Yeesu nootii, wi'i, “Fuu awre nde ɗum aawi, to naa' Nyaako am Mo Dow aawinde, ɗum ɗoofaynde. Aleeɓe! Ɓe wumɓe ardiiɓe wumɓe. To bumɗo ardake bumɗo, ɓe fuu ɗiɗo ɓe njanay nder ngayka.” Sey Biiturus wi'imo, “Wi'umin ma'ana ɗu'um misaalu.” Yeesu wi'iɓe, “Haa jooni onon maa on paamaayi? On andaa fuu ko natti nder honduko neɗɗo nder reedu maako ɗum natti, nden ɗum wurtoto? Ammaa ko wurtoyii nder honduko, daga nder ɓernde ɗum ƴiwoyi. Kanjum wartirta neɗɗo mo laaɓaa yeeso Allah. Ngam daga nder ɓernde neɗɗo nyumo kallungo wurtoytoo, e warhoore, e njeenu, e njeenu hakkunde yimɓe ɓe ngalaa teegal, e nguyka, e ceyda fewre, e wonnuki inde neɗɗo. Ɗu'um kanjum wartirta neɗɗo mo laaɓaa yeeso Allah, ammaa nyaamuki nyamndu e juuɗe ɗe lootaaka naa' kanjum wartirta neɗɗo mo laaɓaa yeeso Allah.” Yeesu ali ɗon yahi haade gariije Taaya e Sidon. Sey raa goɗɗo Kan'aaniyankeejo debbo neɗɗo leydi ndin wari noddi sembee, wi'i, “Moodibbo, Ɓii Dawda, yurminanam! Wongol ginnol e torra ɓiɗɗo am surbaajo.” Ammaa Yeesu wi'aayimo goɗɗum. Sey tokkuɓemo ngari toriimo, mbi'i, “Riiwumo, ngam e mo tokki'en e mo wanna'en e wulluki!” Sey o wi'i debbo on, “Mi liloyaaka to woɓɓe, sey to baali majjuɗi ɗi lenyol Israa'iila tan.” Ammaa o wari o diccii yeeso Yeesu, o wi'i, “Moodibbo, wallam!” Yeesu nootii, wi'i, “Ɗum haanaayi ɗum hocca nyamndu ɓikkoy ɗum hubanoondu kutihoy.” O wi'i, “Ee, ɗum non, Moodibbo, ammaa koo kutihoy e nyaama horaano januɗum daga teebur jeyɗokoy.” Sey Yeesu nootii, wi'imo, “Hoolaare maaɗa e ɗuuɗi! Ɗum waɗante no ngiɗɗaa.” Ɗon e ɗon ɓiɗɗo maako yamɗiti. Yeesu ummii, ali ɗon, tokki haade Mbeela Galiili, o ƴenti dow hocceere o jooɗii. Yimɓe ɗuɗɓe ngari to maako, ɓe ngaddoyi ɓe koyɗe jaraaɗe, e wumɓe, e laƴooɓe, e ɓe mbaawataa metuki, e woɓɓe ɗuɗɓe gooduɓe nyawuuji. Ɓe ndesiɓe yeeso maako, sey o yamɗitiniɓe. Yimɓe kayɗini nde ngi'i yimɓe ɓe metataa e meta, laƴooɓe e njaha, ɓe koyɗe jaraaɗe e njaaɓa, wumɓe e ngi'a. Sey ɓe manti Allah Israa'iila. Sey Yeesu noddi tokkuɓemo, wi'iɓe, “E mi nana jurumɗum yimɓe ɓe'e ngam hande balɗe maɓɓe tati e ɓe ngondi e am, ammaa ɓe ngalaa ko ɓe nyaamata. Mi yiɗaa ɓe ndillida e weelo, ngam ɗum saɗaa ɓe pekkora dow ɗatal.” Sey tokkuɓemo mbi'imo, “Toye min keɓoyta buroodi nder ladde nde'e keƴayɗum yimɓe ɗuɗɓe ɓe'e?” Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Buroodi noye ngooduɗon?” Ɓe mbi'i, “Buroodi joweeɗiɗi e liƴƴi seɗɗa.” Sey o wi'i yimɓe hawrutuɓe ɓen fuu ɓe njooɗoo e leydi. O hocci buroodi joweeɗiɗi ɗum e liƴƴi ɗin, o yetti Allah, o sendiɗum, o hokki tokkuɓemo, kamɓe boo ɓe ngeedani yimɓe ɓen. Yimɓe ɓen fuu nyaami kaari. Gaɗa maajum tokkuɓemo moɓti ko horii, ɗum heewi kondooje joweeɗiɗi. Nyamɓe ɓen worɓe tan ngaɗi 4,000, rewɓe e sukaaɓe limaaka. Gaɗa Yeesu jaɓɓitake hawrutuɓe ɓen, sey o natti komiwal, o dilli leydi Magadan. Faarisanko'en e Saadusanko'en ngari to Yeesu, e ɓe ngiɗi foondukimo, sey ɓe mbi'imo o waɗanaɓe goɗɗum kayɗiniiɗum ƴiwoyɗum to Allah. Yeesu nootii, wi'iɓe, “To naange hiirii, dow woojii, on mbi'a, ‘Jaango njayri wooɗay.’ Ɗonmaa to subaka waɗii on ngi'ii dow woojii e woodi duule koo toye, on mbi'a, ‘Hande ɗum waɗay iyeende.’ On mbaawi raaruki ko woni e dow andon ko waɗata, ammaa on mbaawataa faamuki ma'ana kuuɗe ɗe ngaɗaymi. Yimɓe jaamanu ɗu'um kalluɓe ɓe kulataa Allah, e ɓe ngiɗi holleeki goɗɗum kayɗiniiɗum, ammaa walaa ko ɗum hollataɓe sey ni ko heɓuno Annabi Inuusa.” Sey o aliɓe o dilli. Nde tokkuɓemo kuuli fongo mbeela, ɓe ngi'i ɓe ngejjitii ɓe ngardoya e buroodi. Sey Yeesu wi'iɓe, “Paamee, ngaɗee hakkiilo e ƴuufinirɗum Faarisanko'en e Saadusanko'en.” Sey tokkuɓemo meddi hakkunde maɓɓe, ɓe mbi'i, “O wi'u non ngam en ngaddaayi buroodi.” Nde Yeesu faami ko ɓe mbi'ata, sey o ƴamiɓe, o wi'ii, “Onon gooduɓe hoolaare seɗɗa, ngam ɗume meddoton dow on ngalaa buroodi? Haa jooni on paamaayi? On ciftoraayi no nyamnirmi yimɓe 5,000 e buroodi jowi, e kondooje sappo e ɗiɗi ɗe ɓoptuɗon e keewi horaano? Ɗonmaa on ciftoraayi no nyamnirmi yimɓe 4,000 e buroodi joweeɗiɗi, e kondooje joweeɗiɗi ɗe ɓoptuɗon e keewi horaano? No ɗum waɗi on paamaayi naa' dow buroodi metaymi? Mi wi'ii paamanee ƴuufinirɗum Faarisanko'en e Saadusanko'en.” Nden tokkuɓemo keɓti naa' e mo metanaɓe ɓe paama dow ƴuufinirɗum gaɗeteeɗum nder buroodi, ammaa ɓe ngaɗa hakkiilo e ekkitinol Faarisanko'en e Saadusanko'en. Nde Yeesu wari leydi Kaysaariya Filibi, sey o ƴami tokkuɓemo, o wi'i, “Moye yimɓe mbi'ata Ɓii Neɗɗo woni?” Sey ɓe mbi'i, “Woɓɓe e mbi'a a Yahaya Gaɗoowo Baptisma. Woɓɓe boo e mbi'a a Annabi Iliya. Nden woɓɓe e mbi'a a Annabi Irmiya koo go'oto nder annabo'en.” O wi'iɓe, “Ammaa onon, moye mbi'otonyam?” Sey Siiman Biiturus nootii, wi'i, “An woni Almasiihu, Ɓiɗɗo Allah mo yonki.” Yeesu nootii wi'imo, “A barkiɗinaaɗo, Siiman ɓii Inuusa, ngam naa' ɗum neɗɗo wi'imaaka, sey ni Nyaako am Mo Dow. E mi wi'imaa, an woni Biiturus, waato Tafaare. Dow tafaare nden njooɗinaymi tokkuɓeyam. Mayde fuu e bawɗe mayre waawataa jaalooɓe. Mi hokkete maɓɓitirkoy Laamu Allah, fuu ko kaɗuɗaa e duuniyaaru, Allah Mo Dow jaɓi. Ɗonmaa fuu ko aluɗaa ɗum waɗa e duuniyaaru, Allah Mo Dow jaɓii.” Sey Yeesu haɗi tokkuɓemo to' ɓe mbi'aka koo moye kanko woni Almasiihu. Daga ngel ɗon carel Yeesu fuɗɗi wiiki tokkuɓemo doole o yaha Urucaliima, o yara bone ɗuɗɗum to juuɗe mawɓe yimɓe, e mawɓe ardiiɓe diina, e moodiɓɓe Attawra, nden o waree. Nder nyalnde tatawre boo ɗum umminaymo. Sey Biiturus noddimo wuttudu go'o fuɗɗi haɓankimo, e wi'a, “Allah hoyna, Moodibbo! Non heɓataama haa abadaa!” Ammaa Yeesu waylitii, wi'i Biiturus, “Sendir e am, an Ceyɗan! A kaɗayɗoyam waɗuki ko Allah yiɗi, ngam naa' to Allah nyumo maaɗa ƴiwoyi, iri nyumo yimɓe nyumataa.” Sey Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Fuu giɗɗo warta tokkuɗoyam, doole wanya hoore muuɗum, hocca gaafaangal muuɗum, tokkayam. Ngam fuu giɗɗo hisnuki yonki muuɗum o dullayki. Ammaa fuu dullayɗo yonki muuɗum ngam am o heɓayki. Ko ɗum nafanta neɗɗo to o heɓii duuniyaaru fuu, ammaa dullii yonki maako? Koo boo ko neɗɗo waawata hokkuki ngam jaɓtoya yonki muuɗum? Ngam Ɓii Neɗɗo waray nder teddungal Nyaako muuɗum Mo Dow e malaa'ika'en maako, o waatanay koo moye ko waɗi. E mi wi'a'on goonga, e woodi woɓɓe dariiɓe ɗo'o ɓe maayataa naa ɓe ngi'ii Ɓii Neɗɗo e waroya nder laamu muuɗum.” Gaɗa balɗe joweego'o, sey Yeesu hocci Biiturus e Yaakubu e minyiraawo maako Yahaya, o yaariɓe dow wonde hocceere townde kamɓe tan. Sey nandi maako wayliti yeeso maɓɓe. Yeeso maako e ɗelkitoo bo naange. Kolte maako ngarti daneeje tar bo jayngol. Ɗon e ɗon sey Annabi Muusa e Annabi Iliya wanganiɓe e ɓe medda e Yeesu. Sey Biiturus wi'i Yeesu, “Moodibbo, wonki amin ɗo'o e wooɗi. Al min nyiɓa cuuɗi tati ɗo'o, wo'oyru ndu maaɗa, wo'oyru ndu Muusa, nden wo'oyru ndu Iliya.” E mo nder metuki, sey raa wonga nduula ɗelkitotoonga wari suddiɓe. Ɓe nani hononde Allah daga nder maaga, wi'i, “O'o woni Ɓiɗɗo am mo ngiɗumi. E mi nana belɗum maako naa' seɗɗa. Nanee ko o wi'ata'on!” Nde tokkuɓemo nani hononde nden, kulol mangol nangiɓe ɓe njani e leydi. Sey Yeesu wari meemiɓe, wi'i, “Ummee, to' on kulu.” Nde ɓe ƴefti ko'e, ɓe ngi'aayi goɗɗo sey Yeesu tan. E ɓe njippoyoo daga dow hocceere nden, sey Yeesu wagginiɓe, wi'i, “To' on mbi'u goɗɗo ko ngiiɗon naa ɗum ummini Ɓii Neɗɗo daga mayde.” Tokkuɓemo ƴamimo, mbi'i, “Too, ngam ɗume moodiɓɓe Attawra e mbi'a doole Annabi Iliya arta Almasiihu warki?” O nootii, o wi'i, “Goonga Annabi Iliya artay warki, ngam o siryoo koo ɗume. Ammaa e mi wi'a'on, Iliya yaadake warii, ɓe boo keɓtaayi ɗum kanko, ammaa ɓe ngaɗanimo fuu ko ɓe ngiɗi. Non maa Ɓii Neɗɗo yaray bone e juuɗe maɓɓe.” Nden tokkuɓemo paami e mo metanaɓe dow Yahaya Gaɗoowo Baptisma. Nde ɓe njottii to yimɓe ɗuɗɓe kawriti, sey goɗɗo neɗɗo wari to Yeesu diccii yeeso maako wi'i, “Moodibbo, yurminan suka am e woodi nyawu paɗɗe, e mo torroo naa' seɗɗa. Nde ɗuɗɗum e mo yana nder hiite e nder ndiyam. Mi yaariimo to tokkuɓema, ammaa ɓe mbaawaayi yamɗitinkimo.” Sey Yeesu nootii wi'i, “Onon yimɓe jaamanu ɗu'um kalluɗum on koolaakiyam, haa ndeye njooɗodotoomi e mooɗon e mi munyida e mooɗon? Ngaddaneeyam suka on ɗo'o.” Sey Yeesu haɓani ginnol ngol, ngol wurtii suka on, ɗon e ɗon o yamɗiti. Sey tokkuɓemo ngari to maako kamɓe tan, ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “Ngam ɗume minon min mbaawaayi wurtinki ginnol ngol?” Yeesu nootii wi'iɓe, “Ngam hoolaare mooɗon famɗii. E mi wi'a'on goonga, daa on ngoodi hoolaaki famɗirki bo gabbel mastat, on mbaaway mbi'on hocceere nde'e, ‘Itta daga ɗo'o, yahu ɗaa'e,’ sey nde waɗa ko mbiiɗon. Walaa boo ko salorta'on. [Ammaa iri ngo'ol ginnol ngol wurtataako sey e do'aare e suumaaki.]” Nde Yeesu e tokkuɓemo kawriti e leydi Galiili, sey o wi'iɓe, “Ɗum hokkitiray Ɓii Neɗɗo nder juuɗe yimɓe, ɓe mbaramo, e nyalnde tatawre ɗum umminaymo.” Sey fii ɗum wanni tokkuɓemo naa' seɗɗa. Nde Yeesu e tokkuɓemo njottii gariiri Kafarnahum, jaɓooɓe ceede ngam Wuro Ceniingo ngari to Biiturus, ɓe mbi'imo, “Moodibbo mooɗon e hokka ceede walluki Wuro Ceniingo?” O wi'i, “Ee, e mo hokka.” Nde Biiturus warti wuro, sey Yeesu arti metankimo, wi'i, “No ngiiɗaa, Biiturus? To ɓeye laamiiɓe duuniyaaru ndu'u njaɓata ceede leydi, to ɓiɓɓe maɓɓe koo to woɓɓe?” Nde Biiturus wi'i, “To woɓɓe,” sey Yeesu wi'i, “Too, ɓiɓɓe maɓɓe njoɓataa won ɗon. Fuu e non, ngam to' ɓe nana monnere meeɗen, yahu mbeela ngaɗaa nangirɗum liƴƴi maaɗa. Fuu lingu ngu artuɗaa nanguki, maɓɓutu honduko maagu a taway yamnde ajurfaari nder. Hoccunde, kokkaaɓe njoɓaari Wuro Ceniingo ngam min e maaɗa.” E ngel ɗon carel tokkuɓe Yeesu ngari ƴamimo, mbi'i, “Moye ɓuri mangu fuu nder Laamu Allah?” Sey Yeesu noddi wongel sukayel pamarel darningel caka maɓɓe, wi'i, “E mi wi'a'on goonga, to naa' on lestin ko'e mooɗon ngartuɗon bo sukahoy, on nattataa Laamu Allah koo seɗɗa! Fuu lestinɗo hoore muuɗum bo sukayel pamarel nge'el, kanko woni ɓurɗo mangu nder Laamu Allah. Nden fuu jaɓuɗo sukayel pamarel bo nge'el nder inde am jaɓiiyam. “Ammaa fuu gaɗuɗo go'oto nder sukaaɓe ɓe'e kooliiɓeyam waɗi hakke, ɗum ɓuranaymo o haɓɓanee kaaƴa namol manga e daande maako ɗum faɗɗamo nder mbeela luggunga. Duuniyaaru wonii ngam e woodi ko fooɗata yimɓe ngaɗa hakke! Ngam doole ko fooɗata yimɓe ngaɗa hakke wara, fuu e non fooɗuɗo goɗɗo waɗi hakke wonii. “To jungo maaɗa koo koyngal maaɗa e waɗumaa ngaɗaa hakke, too, ittungo paɗɗaango, koo ittungal paɗɗaangal. Ɗum ɓuraniima nattaa wuro Allah e jungo wo'oto koo koyngal go'otal dow ɗum hubomaa nder hiite nge nyifataa haa abadaa e juuɗe ɗiɗi koo koyɗe ɗiɗi. To boo hitere maaɗa e waɗumaa ngaɗaa hakke, ittunde paɗɗaande. Ɗum ɓuraniima nattaa wuro Allah e hitere go'o dow ɗum hubomaa nder wuro hiite e gite ɗiɗi. “Paamee, to' on njawan koo go'oto nder sukahoy pamaroy ko'oy. Ngam e mi wi'a'on, malaa'ika'en maakoy ton dow koo ndeye e ndaara yeeso Nyaako am Mo Dow. [Nden Ɓii Neɗɗo waroyii ngam hisna ko majji.] “Too, ko nyumoton? To neɗɗo e woodi baali 100, sey go'o nder baali ɗin majji, naa' o alay koriiɗi ley hocceere, o dilla ɗaɓɓutuki mbaala majjunga ngan? E mi wi'a'on goonga, to o heɓtoyiinga, belɗum ɗum o nanata dow maaga ɗum ɓurii ɗum baali koriiɗi ɗin ɗi meeɗaayi majjuki. Non Nyaako mooɗon Mo Dow yiɗaa koo go'oto nder sukaaɓe pamarɓe ɓe'e halka. “To bandiraawo maaɗa waɗaniima ko wooɗaa, yahu mbi'aamo ko wooɗaa ɗum o waɗanmaa, an e maako tan. To o jaɓii, a wartirii sumpo hakkunde mooɗon won ɗon. Ammaa to o wanyii jaɓuki, sey fuɗɗitaa co''odoɗaa e neɗɗo go'oto koo ɗiɗo to maako, ngam ‘doole ɗum heɓa ceydu'en ɗiɗo koo tato ko ɗum tabbitina haala.’ To boo o wanyii ko ɓe mbi'i kamɓe maa, sey mbi'aaka kawtal tokkuɓeyam. Ɗonmaa to o wanyii nanki kawtal tokkuɓeyam, hoccumo bo mo andaa Allah koo gooduɗo hakke ganyuɗo tuuba. “E mi wi'a'on goonga, fuu ko kaɗuɗon e duuniyaaru, Allah Mo Dow jaɓi. Ɗonmaa fuu ko aluɗon ɗum waɗa e duuniyaaru, Allah Mo Dow jaɓi. “Ɗonmaa, e mi wi'a'on, to yimɓe ɗiɗo nder mooɗon kawtii ko'e torake goɗɗum e duuniyaaru, Nyaako am Mo Dow waɗanayɓeɗum. Ngam to yimɓe ɗiɗo koo tato kawriti nder inde am, e mi wondi e maɓɓe.” Sey Biiturus ɓaddoyii wi'i Yeesu, “Moodibbo, nde noye bandiraawo am e waɗanayam ko wooɗaa e mi yaafanoomo? Nde joweeɗiɗi?” Yeesu nootii wi'imo, “Naa' nde joweeɗiɗi tan, ammaa joweeɗiɗi nde cappanɗe joweeɗiɗi. Ngam non, ɗum nandinay Laamu Allah e goɗɗo laamiiɗo giɗɗo lima jawdi muuɗum ngondi jungo kuwanooɓemo. Nde o fuɗɗi limukindi, sey ɗum waddanimo goɗɗo mo o tokkata nyamaande ceede ɗe o waawataa yoɓuki haa keerol jonde maako e duuniyaaru. Nde o tampi yoɓuki, sey laamiiɗo on waɗi ɗum sooramo e debbo maako e ɓiɓɓe maako e koo ɗume ko o woodi ngam ɗum yoɓa ceede ɗen. Sey maccuɗo on diccii yeeso maako, toriimo, wi'i, ‘Waɗu munyal. Mi yoɓete koo ɗume.’ Sey laamiiɗo on nani jurumɗum maccuɗo on yaafaniimo nyamaande nden yoofimo. “Ammaa maccuɗo on e wurtaaki maako o tawi goɗɗo mo o huudata mo o tokkata nyamaande ceede ɗe ɗum yoɓata kuwoowo to ngesa lebbi jowi. O ɗeɗɗanimo daande, o wi'imo, ‘Yoɓam ko tokkaymaami!’ Sey mo o huudata on dicci toriimo, wi'i, ‘Waɗanam munyal mi yoɓete.’ Ammaa o wanyi, o waɗi ɗum maɓɓimo nder suudu cural sey nde o yoɓimo ko o tokkatamo. Nde higooɓe kuugal maako ngi'i non, ɓe nganni naa' seɗɗa. Sey ɓe njahi ɓe mbi'ika laamiiɗo on fuu ko waɗi. “Sey laamiiɗo on noddi maccuɗo on, wi'imo, ‘An a maccuɗo kalluɗo! Mi yaafanakema fuu nyamaande nde tokkaymaami ngam a torakeyam. Too, haanaayi njurminanaa mo kuudataa non no njurminiranmaami?’ Laamiiɗo on nani monnere naa' seɗɗa, o waɗi ɗum nangimo ɗum waɗa ka torrukimo naa o yoɓii koo ɗume ko ɗum tokkatamo. “Non Nyaako am Mo Dow waɗanta koo moye mooɗon mo yaafanaaki bandiraawo muuɗum e ɓernde go'o.” Nde Yeesu heenyi wiiki fii ɗu'um, sey o ali leydi Galiili o natti leydi Yahuudiya ngondi fongo Caangol Urdun. Yimɓe ɗuɗɓe tokkimo, o yamɗitini nyawɓe ton. Sey woɓɓe Faarisanko'en ngari to maako ngam ɓe poondamo, ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “E yiiki maaɗa Attawra alii neɗɗo yoofa debbo muuɗum?” O nootii, o wi'i, “Too, on meeɗaayi janguki aayaare biinde taguɗo yimɓe daga fuɗɗoode taguki o tagiiɓe gorko e debbo? O wi'ii, ‘Ngam non neɗɗo alay nyaako muuɗum e maduujo muuɗum takkanoo debbo muuɗum, kamɓe ɗiɗo ɓe ngarta go'o.’ Ngam non naa' ɓe ɗiɗo kadin, ammaa ɓe ngartii neɗɗo go'oto. Ngam maajum ko Allah hawti, to' neɗɗo sendaɗum.” Sey ɓe mbi'imo, “Too, ngam ɗume Annabi Muusa wi'i neɗɗo windana debbo muuɗum ɗerewol warki teegal wi'amo o dilla?” Sey Yeesu wi'iɓe, “Ngam ɓerɗe mooɗon ɗe caatuɗe waɗi Muusa ali'on njoofon rewɓe mooɗon, ammaa naa' non ɗum woni daga arande. E mi wi'a'on, koo moye yoofi debbo muuɗum, to naa' njeenu o waɗi, nden te'i goɗɗo debbo, waɗii njeenu won ɗon.” Sey tokkuɓemo mbi'imo, “To non ɗum woni hakkunde neɗɗo e debbo muuɗum, too, ciya teegal maa ɓurii.” Ammaa o wi'iɓe, “Naa' koo moye waawata jaɓuki haala ka'a, sey ni ɓe Allah wawni. Ngam e woodi ɓe ɗum danyi ngorgu maɓɓe e waati. E woodi woɓɓe boo ɓe yimɓe tappi. Nden e woodi woɓɓe ɓe te'ataa ngam ɗaɓɓutuki Laamu Allah. Fuu baawayɗo jaɓuki haala ka'a jaɓaka.” Sey ɗum waddani Yeesu sukahoy pamaroy ngam o yowanakoy juuɗe o waɗanakoy do'aare. Ammaa tokkuɓemo kaɓani gaddayɓekoy. Sey Yeesu wi'iɓe, “Alee sukahoy pamaroy ngara to am. To' on kaɗukoy, ngam gooduɓe ɓerɗe iri ɗe maakoy njeyi Laamu Allah.” Sey o yowanikoy juuɗe maako ngam barkiɗinki, nden o dilli. Sey goɗɗo ɓaddoyii to Yeesu wi'i, “Moodibbo, ɗume fii geetum haani mi waɗa ngam mi heɓa yonki ki re'ataa?” Sey Yeesu wi'imo, “Ngam ɗume ƴamataayam dow geetum? E woodi geeto go'oto tan. Taa yiɗi keɓaa yonki ki re'ataa, tokku ko Attawra wi'i.” Sey o wi'i Yeesu, “Ɗume Attawra wi'i?” Sey Yeesu wi'i, “Taa' waɗu warhoore. Taa' waɗu njeenu. Taa' wujju. Taa' hokku ceyda fewre. Hokku nyaako maaɗa e maduujo maaɗa mangu. Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.” Sey kayeejo on wi'imo, “E mi waɗa fuu fii ɗu'um. Ko horaniiyam kadin?” Yeesu wi'imo, “Taa yiɗi ngartaa kewɗo, yahu, cooraa ko ngooduɗaa fuu, kokkaa ɓe ngalanaa ceede ɗen, nden a heɓay mbarjaari ton dow. Nden ngaraa, tokkaayam.” Nde kayeejo on nani non, o dilli o nanaayi belɗum, ngam e mo woodi risku ɗuɗɗum. Sey Yeesu wi'i tokkuɓemo, “E mi wi'a'on goonga, e ɗum saɗi naa' seɗɗa diskuɗo natta Laamu Allah. Ɗonmaa e mi wi'a'on, ɗum ɓuray hoyki ngeelooba tokka nder yolnde baatal dow diskuɗo natta Laamu Allah.” Nde tokkuɓemo nani non, ɓe kayɗini naa' seɗɗa, ɓe mbi'i, “Too, to ɗum non, moye hisata?” Ammaa Yeesu raariɓe, wi'i, “To yimɓe ɗum waɗataako, ammaa to Allah koo ɗume ɗum gaɗotooɗum.” Sey Biiturus wi'i, “Too, raɗɗum, minon min alii koo ɗume min tokkiima. Ko min keɓata?” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, e jaamanu garayɗum, to Ɓii Neɗɗo jooɗake dow jooɗorgal laamu muuɗum ɗum teddungal, onon tokkuɓeyam onon maa on njooɗoto dow jooɗorle laamu sappo e ɗiɗi, on laamoo lenyi Israa'iila sappo e ɗiɗi. Ɗonmaa koo moye aluɗo gureeje, koo sakiraaɓe muuɗum worɓe koo rewɓe, koo nyaako, koo maduujo, koo ɓiɓɓe, koo gese ngam am, o heɓay ko ɓuri non nde 100, nden o heɓay yonki ki re'ataa. Ammaa yimɓe ɗuɗɓe artuɓe ɓe ngartay cakitiiɓe, nden cakitiiɓe ngartay artuɓe. “Laamu Allah e nandi e goɗɗo joomu ngesa burtiiɗo ilaa subaka ngam o heɓa huwooɓe to ngesa inabooje maako. O waadi e maɓɓe o yoɓayɓe yamnde ajurfaari go'o e nyalnde, sey o wi'iɓe ɓe njaha ngesa kan. Nde o wurtii faro njamndi joweenayi subaka, sey o yi'i woɓɓe e njooɗii e meere nder luumo. Sey o wi'iɓe, ‘Onon maa njahee ngesa am, mi yoɓay'on ko haani.’ Sey ɓe njahi. Nde o fuɗɗiti o wurtii, o waɗi non faro caka nyalawma e faro njamndi tati alaasara. Faro njamndi jowi alaasara o fuɗɗiti o wurtii o tawi woɓɓe e ndarii, o wi'iɓe, ‘Ngam ɗume nyalluɗon on ndarii e meere?’ Sey ɓe mbi'imo, ‘Ngam walaa koccuɗomin kuugal.’ Sey o wi'iɓe, ‘Onon maa njahee ngesa am.’ “Nde futuro waɗi, joomu ngesa on wi'i paamanoowo kuugal ngesa kan, ‘Noddoy huwooɓe ɓen, njoɓaaɓe njoɓaari maɓɓe, artiraa cakitiiɓe ɓen haa yaaki arande'en ɓen.’ Nde koccaaɓe faro njamndi jowi alaasara ngari, koo moye hokkaa yamnde ajurfaari go'o. Ngam non, nde arande'en ngari, e ɓe kammii ɓe keɓay ko ɓuri non, ammaa koo moye maɓɓe hokkaa yamnde ajurfaari go'o. Nde ɓe njaɓi ceede ɗen, ɓe metitani joomu ngesa on, e ɓe mbi'a, ‘Ɓe'e cakitiiɓe e waruki, carel seɗɗa tan ɓe kuwi, nden a hokkiiɓe no kokkuɗaamin, minon nyalluɓe nder naange e kuwa.’ Sey o nootii, o wi'i go'oto nder maɓɓe, ‘Higo, mi hallanaayima. Naa' en ngaadii dow yamnde ajurfaari go'o e nyalnde? Jaɓu njoɓaari maaɗa, ndillaa. Min yiɗi hokkuki cakitiiɓe ɓen no kokkumaami. Mi walaa laamu mi waɗa no ngiɗumi waɗuki e ceede am? Koo a nana lawliiru ngam mi waɗi ko wooɗi?’ ” Nden o yottini e wiiki, “Non yimɓe cakitiiɓe ɓe ngartay artuɓe, nden artuɓe ngartay cakitiiɓe.” Yeesu e tokkuɓemo e dow ɗatal yaaki Urucaliima, sey o noddiɓe wuttudu laawol, o wi'iɓe, “Raɗɗum, en njahay Urucaliima, nden ɗum waɗay Ɓii Neɗɗo nder juuɗe mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra. Ɓe taƴanaymo kiita mayde, ɓe ngaɗamo nder juuɗe heeferɓe ɓe njukkitamo, ɓe piyamo, ɓe mbaramo dow gaafaangal. Nden nyalnde tatawre ɗum umminaymo daga mayde.” Sey maduujo ɓiɓɓe Jabadi wari to Yeesu e ɓiɓɓe maako o diccii yeeso maako, ngam o toroomo goɗɗum. Sey Yeesu wi'imo, “Ko ngiɗɗaa?” Maduujo on wi'imo, “Waɗu ɓiɓɓe am ɓe'e ɗiɗo njooɗoo wuttudu jooɗorgal maaɗa nder Laamu maaɗa, go'oto nyaamo maaɗa go'oto nano maaɗa.” Ammaa Yeesu nootii, wi'i, “On andaa ko torotooɗon. On mbaaway njaron iri jardugel torra ngel njaraymi yeeso ɗo'o?” Ɓe mbi'imo, “Ee, min mbaaway.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Ee, on njaray iri jardugel torra ngel njaraymi, ammaa jooɗaaki e jungo am nyaamo e jungo am nano naa' min hokkataɗum. Ɗe'e bigeeje ɗum ɗe ɓen ɗon ɓe Nyaako am Mo Dow siryanii.” Nde horiiɓe tokkuɓe Yeesu sappo nani non, ɓe puɗɗi monnanki Yaakubu e Yahaya. Ammaa Yeesu noddiɓe ɓe fuu, wi'iɓe, “On andi laamiiɓe yimɓe naa' Yahuudanko'en e kollaɓe laamu sembe, nden mawɓe maɓɓe maa e kolla ɓural. Ammaa onon, to' on ngaɗu non hakkunde mooɗon. Fuu giɗɗo warta mawɗo nder mooɗon doole warta jaggantooɗo'on. Kadin fuu giɗɗo warta ardiiɗo mooɗon, doole o warta maccuɗo mooɗon. Non maa Ɓii Neɗɗo warii naa' ngam o jagganee, ammaa ngam o jagganoo yimɓe, o hokka yonki maako ngam rimɗinki ɗuɗɓe.” Yeesu e tokkuɓemo e mburtoo gariiri Jeriiko, sey yimɓe ɗuɗɓe tokkimo. Sey raa wumɓe ɗiɗo e njooɗii haade ɗatal. Nde ɓe nani Yeesu e ƴaɓɓoo, sey ɓe noddi sembee, “Moodibbo, Ɓiɗɗo Dawda, yurminanmin!” Kawrutuɓe ɓen kaɓaniɓe ɓe nde''ita, ammaa ɓe ɓeydi nodduki e sembe, e ɓe mbi'a, “Moodibbo, Ɓiɗɗo Dawda, yurminanmin!” Sey Yeesu darii, noddiɓe, wi'i, “Ko ngiɗɗon mi waɗana'on?” Ɓe mbi'imo, “Moodibbo, e min ngiɗi mbumtinaamin.” Yeesu nani jurumɗum maɓɓe, meemi gite maɓɓe. Ɗon e ɗon gite maɓɓe mbumti, ɓe tokkimo. Nde Yeesu e tokkuɓemo ɓadii gariyel Betafaaji haade Urucaliima to Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun, sey o lili tokkuɓemo ɗiɗo. O wi'iɓe, “Njahee nder gariyel gongel yeeso meeɗen. E nattuki mooɗon, on taway mbabba e haɓɓii e ɓinga maaga. Pittoyeeɗi ngaddanonyamɗi. To goɗɗo metanii'on, mbi'ee, ‘Moodibbo e yiɗi huutiraɗi, o waɗay ɗum wartiraɗi naa' ko neeɓi.’ ” Non waɗii ngam ɗum hebbina ko Allah wi'i daga honduko Annabi Jakaariya, wiiki, “Mbi'ee yimɓe Urucaliima, ‘Raa laamiiɗo mooɗon e wara to mooɗon! O lestinɗo hoore e mo dow mbabba, e dow mbabba mola pamara.’ ” Sey tokkuɓemo ɓen ndilli, ngaɗi ko Yeesu wi'iɓe. Ɓe njaari mbabba ngan e ɓinga maaga, ɓe mbe''iti cuddaari maɓɓe dow maaji, o ƴenti o jooɗi. Yimɓe ɗuɗɓe hawrutuɓe mbe''iti cuddaari maɓɓe dow ɗatal ngal, woɓɓe boo ngewoyi haako to leɗɗe e mbe''itako dow ɗatal. Yimɓe ɗuɗɓe yahooɓe yeeso Yeesu e tokkirɓemo gaɗa e ɓe mbi'a e sembe, “Hosaana to Ɓiɗɗo Dawda! O barkiɗinaaɗo garoyɗo nder inde Joomiraawo! En mantu Allah Mo Dow!” Nde Yeesu natti Urucaliima, hakkiilo yimɓe gariiri ndin fuu ummii, e ɓe mbi'a, “Ɗum moye o'o?” Sey yimɓe ɗuɗɓe ɓen jaadooɓe e Yeesu mbi'i, “Ɗum Yeesu, annabiijo daga gariiri Najarat nder leydi Galiili.” Sey Yeesu natti Wuro Ceniingo riiwi soorooɓe e soodooɓe nder maggo. O talli teeburji gaylitooɓe ceede Roomanko'en yaaki ceede Wuro Ceniingo e jooɗorle coorooɓe pooli. O wi'iɓe, “Ɗum windaama Allah wi'ii, ‘Ɗum noddiray wuro am wuro do'aare,’ ammaa on ngartiriingo luuro wuyɓe!” Sey wumɓe e laƴooɓe ngari to maako nder Wuro Ceniingo, o yamɗitiniɓe. Ammaa mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra nani monnere nde ɓe ngi'i kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe o waɗi, haa sukahoy e mbi'a e sembe nder Wuro Ceniingo, “Hosaana to Ɓiɗɗo Dawda!” Ɓe mbi'imo, “A nana ko sukaaɓe ɓe'e mbi'ata?” Yeesu nootii, wi'i, “Ee. On meeɗaayi janguki aayaare biinde, ‘An siryi sukahoy pamaroy e musinaykoy mantumaa?’ ” Sey o dilli o aliɓe o wurtii gariiri ndin o yahi Betani o waali ton. Nde weeti Yeesu e wartoya gariiri Urucaliima o nani weelo. Nde o yi'i wokki ibbi haade ɗatal, o yahi to maaki, ammaa o tawaayi goɗɗum to maaki sey haako tan. Sey o wi'iki, “Taa' fuɗɗutu ndimaa haa abadaa!” Ɗon e ɗon ki yoori. Nde tokkuɓemo ngi'i non, ɓe kayɗini, ɓe mbi'i, “No ɗum waɗi ibbi ki'i yoori ɗon e ɗon?” Yeesu nootii, wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, to on ngoodi hoolaare, on ngalaa seko koo seɗɗa, on mbaaway ngaɗon ko ɓuri ko ngaɗanmi ibbi ki'i, haa maa to on mbi'ii hocceere nde'e, ‘Ɗoofa daga ɗo'o, kuboɗaa hoore maaɗa nder mbeela,’ sey nde waɗa non. To on ngoodi hoolaare, fuu ko toriiɗon Allah on keɓayɗum.” Nde Yeesu natti Wuro Ceniingo e mo nder ekkitinki, sey mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe ngari to maako mbi'i, “E laamu moye ngaɗataa kuuɗe ɗe'e? Moye hokkumaa laamu ɗum?” Sey Yeesu nootii, wi'iɓe, “Min maa mi ƴamay'on. To on nootanakeyam, nden mi wi'ay'on e ɗume laamu ngaɗiraymi kuuɗe ɗe'e. Too, baptisma ɗum Yahaya waɗi, to Allah ɗum ƴiwoyi koo to yimɓe?” Sey ɓe meddi hakkunde maɓɓe, ɓe mbi'i, “To en mbi'ii, ‘Daga to Allah ɗum ƴiwoyi,’ o wi'ay'en, ‘Ko waɗi on jaɓaayi ko o wi'i?’ Ammaa to en mbi'ii, ‘To yimɓe ɗum ƴiwoyi,’ en kula ko yimɓe ngaɗanta'en, ngam ɓe fuu ɓe njaɓii Yahaya o annabiijo.” Ngam non ɓe nootii, ɓe mbi'i Yeesu, “Min andaa.” Yeesu wi'iɓe, “Non min maa, mi wi'ataa'on koo e ɗume laamu ngaɗiraymi kuuɗe ɗe'e. “Too, no ngiiɗon? E woodi goɗɗo gooduɗo sukaaɓe ɗiɗo. O yahi to suka arandeejo on, o wi'i, ‘Ɓiɗɗo am, hande yahu ngesa inabooje kuwaa.’ Sey suka on wi'imo, ‘Mi yahataa.’ Ammaa daga gaɗa suka on wayliti nyumo muuɗum yahi. Sey nyaako on yahi to suka ɗiɗaɓo on wi'imo ko wi'i on ton suka arandeejo on. Suka on nootii, wi'i, ‘Too, mi yahay, Bappa,’ ammaa o yahaayi. Too, nder maɓɓe moye waɗi ko nyaako on yiɗi?” Sey ɓe mbi'i, “Arandeejo on.” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, jaɓooɓe ceede leydi e kaaruwa'en e ɓe arta'on nattuki Laamu Allah. Ngam Yahaya warii hollii'on laawol aadilaaku, on koolaakimo. Ammaa jaɓooɓe ceede leydi e kaaruwa'en koolakemo. Koo nde ngiiɗon non, daga gaɗa on tuubaayi kooliiɗonmo. “Too, raa goɗɗum misaalu. E woodi goɗɗo joomu ngesa gaɗuɗo ngesa inabooje, o howika, o wasi ngayka mawka nder tafaare ngam moyluki ndiyam daga nder inabooje ɗen, o mahi suudu towndu ngam reenuki ngesa kan. Sey o hokkika woɓɓe remooɓe mo''inaka, o dilli wondi leydi. Nde carel ɓenduki inabooje ɗen waɗi, o lili maccuɓe maako to ɓe o hokki ngesa kan ngam ɓe njaɓonoyamo ko ɓe ngaaduno nder ko ɓendi. Ammaa ɓe nangiɓe ɓe piyi go'oto, ɓe mbari go'oto, ɓe kuborii go'oto kaaƴe. Sey o fuɗɗiti o lili woɓɓe maccuɓe maako ɓurɓe arande'en ɗuuɗuki. Kamɓe maa remooɓe ɓen ngaɗaniɓe non no ɓe ngaɗani arande'en ɓen. Gaɗa ɗon joomu ngesa on lili ɓiɗɗo maako to remooɓe ɓen, e mo wi'a, ‘Ɓe kokkay ɓiɗɗo am mangu.’ Ammaa nde ɓe o hokki ngesa kan ngi'i ɓiɗɗo on, sey ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe, ‘Too! Raa donoowo joomu ngesa kan. Ngaree mbarenmo, ndonu ngesa kan warta ɗum meeɗen.’ Sey ɓe nangimo, ɓe mburtinimo nder ngesa kan, ɓe mbarimo. “Too, to joomu ngesa on warii, ko o waɗanta ɓe o hokki ngesa ɓen?” Sey ɓe mbi'imo, “O waɗanay kalluɓe ɓen ɗon wokki warki kalluki. O hokka woɓɓe ngesa kan kokkayɓemo daga nder ko ɓendi.” Yeesu wi'iɓe, “On meeɗaayi janguki ko aayaaje mbi'i? Ɗe mbi'i, ‘Hayre nde mahooɓe nganyi, kayre warti hayre ɓurnde darnuki maadi. Ɗu'um ɗum kuugal Joomiraawo, ɗum kayɗiniiɗum to meeɗen!’ “Ngam non e mi wi'a'on, ɗum jaɓay Laamu Allah to mooɗon ɗum hokkaɗum woɓɓe gaɗayɓe ko Allah yiɗi. Koo moye yanoyi dow hayre nden yewi yewinay; ammaa to hayre nden yanii dow goɗɗo, nde namaymo bo condi.” Nde mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en nani misaalu feere‑feere ɗum o hokki, sey ɓe paami dow maɓɓe o meti. Sey ɓe ɗaɓɓiti laawol no ɓe nangirtamo, ammaa e ɓe kula yimɓe, ngam yimɓe ɓen njaɓii o annabiijo. Sey Yeesu fuɗɗiti metiraniɓe misaalu, wi'i, “Ɗum nandinay Laamu Allah e goɗɗo laamiiɗo ciryaniiɗo ɓiɗɗo muuɗum humto teegal. O lili maccuɓe maako noddoya kumpitaaɓe humto ngon, ammaa kumpitaaɓe ɓen nganyi ngara. Sey o fuɗɗiti o lili woɓɓe maccuɓe maako, o wi'i, ‘Njahee mbi'on kumpitaaɓe ɓen, “Raɗɗum mi siryake nyamndu, ɗum hirsii ga'i e nyalbi payɗi, koo ɗume siryaama. Ngaree humto teegal ngal!” ’ Ammaa kumpitaaɓe ɓen ngannaayi. Go'oto yahi ngesa muuɗum, go'oto yahi luumo muuɗum. Horiiɓe ɓen nangi maccuɓe ɓen torriɓe, mbariɓe. Sey laamiiɗo on ɓerni naa' seɗɗa, lili sooji'en muuɗum ɓe kalki ɓen ɗon gaɗuɓe warhoore ɓe nguli gariiri maɓɓe. Sey o wi'i maccuɓe maako, ‘Humto teegal ngon siryaama, ammaa kumpitaaɓe ɓen ɓe potaayi warki. Ngam non njahee dow ɗate mawɗe, kumpiton fuu mo ngiiɗon wara humto ngon.’ Sey maccuɓe ɓen njahi dow ɗate ɗen ɓe ɓoptoyi koo moye mo ɓe tawi, fuu kalluɓe e ɓe ngikku boɗɗum, haa wuro humto ngon heewi hoɓɓe. “Ammaa nde laamiiɗo on nattoyi ngam yi'a hoɓɓe ɓen, o yi'i goɗɗo nder maɓɓe mo ɓornaaki limce humto teegal. Sey o wi'imo, ‘Higo, no ɗum waɗi nattoyɗaa ɗo'o a ɓornaaki limce humto?’ Ammaa neɗɗo on dulli ko wi'ata. Sey laamiiɗo on wi'i kuwanooɓemo, ‘Kaɓɓee neɗɗo o'o juuɗe e koyɗe, paɗɗonmo nder nyiwre kallunde, to ɗum woyata ɗum nyerƴindira nyiiƴe.’ ” Yeesu ɓeydi wiiki, “Yimɓe ɗuɗɓe kumpitaa, ammaa seɗɗa cuɓaa.” Sey Faarisanko'en njahi kawti ko'e, kaɓɓi dabare no ɓe nangirta Yeesu dow ko o wi'i. Sey ɓe liloyi tokkuɓeɓe e yimɓe Hirudus, ɓe mbi'i, “Moodibbo, e min andi ko mbi'ataa e ko ngaɗataa ɗum goonga, a ekkitina dow laawol Allah e goonga, a hulataa ko yimɓe mbi'ata dow maaɗa, a hollataa feerootirol hakkunde yimɓe. Too, wi'umin, e yiiki maaɗa e haani min njoɓa Kaysar ceede leydi koo ɗum haanaayi?” Ammaa Yeesu heɓti halleende maɓɓe, o wi'iɓe, “Ngam ɗume poondotonyam, onon munaafuki'en? Kolleeyam yamnde nde ɗum yoɓirta ceede leydi.” Sey ɓe ngaddanimo yamnde go'o. Yeesu wi'iɓe, “Ɗowdi moye e inde moye woni dow mayre?” Ɓe nootii, ɓe mbi'i, “Ɗum Kaysar.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Too, ngam non kokkee Kaysar ko woni ɗum Kaysar, nden kokkon Allah ko woni ɗum Allah.” Nde ɓe nani non, ɓe kayɗini, ɓe alimo, ɓe ndilli. Saadusanko'en e mbi'a walaa ummaaki mayɓe. E nyalnde nden, sey woɓɓe maɓɓe ngari to Yeesu, ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Moodibbo, Annabi Muusa wi'ii to neɗɗo te'ii debbo maayii danyidaayi e maako, sakiraawo maako sey te'amo ngam heɓana sakiraawo muuɗum mayɗo ɓiɓɓe. Too, ndenno e woodi woɓɓe sakiraaɓe worɓe njoweeɗiɗo nder amin. Afo on te'i debbo, maayi. Nde o danyidaayi e debbo on, o alanimo sakiraawo maako. Non maa ɗiɗaɓo on e tataɓo on haa njoweeɗiɗaɓo on waɗii non. Gaɗa maajum debbo on maa maayi. Too, nyalnde nde mayɓe ummotoo debbo on wartay debbo moye nder maɓɓe? Ngam ɓe fuu ɓe te'iimo.” Sey Yeesu nootii, wi'iɓe, “On mboofii ngam on andaa ko aayaaje mbi'i, nden on andaa bawɗe Allah. To mayɓe ummake daga mayde, walaa te'ayɗo walaa te'eteeɗo, ammaa ɓe ngartay bo malaa'ika'en Allah. Nden dow ummaaki mayɓe daga mayde, on meeɗaayi janguki ko Allah wi'i'on? E ɗum windi wiiki, ‘Min woni Allah mo Ibraahim, Allah mo Iciyaaku, Allah mo Yaakubu.’ Kanko naa' o Allah mayɓe, ammaa o Allah gooduɓe yonki.” Nde hawrutuɓe ɗon nani non, ɓe kayɗini dow ekkitinol maako. Ko Yeesu wi'i waɗi Saadusanko'en ndullii ko mbi'a. Nde Faarisanko'en nani non, sey ɓe kawriti. Go'oto nder maɓɓe, moodibbo Attawra, ƴami Yeesu ngam foondamo, wi'i, “Moodibbo, ɗume dooka ɓuri mangu fuu nder Attawra?” Yeesu wi'imo, “ ‘Yiɗu Joomiraawo Allah maaɗa e ɓernde maaɗa fuu, e yonki maaɗa fuu, e hakkiilo maaɗa fuu.’ Ɗu'um woni dooka mawɗum arandejum. Ɗiɗaɓum maa e fottidi e arandejum ɗum. ‘Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.’ Dow ɗu'um dooka ɗiɗum Attawra e Defte Annabo'en ndarii.” Nde Faarisanko'en kawriti, Yeesu ƴamiɓe, wi'i, “Ɗume nyumoton dow Almasiihu? O ɓiɗɗo moye?” Ɓe mbi'imo, “O ɓiɗɗo Dawda.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Too, no ɗum waɗi Dawda nder bawɗe Ruuhu Allah noddi Almasiihu ‘Joomiraawo?’ O wi'i, ‘Joomiraawo wi'ii Joomiraawo am, “Jooɗa to jungo am nyaamo, naa mi waɗii a yaaɓii wanywanyɓe maaɗa.” ’ Nde Dawda noddii Almasiihu ‘Joomiraawo,’ too, no ɗum waɗata o warta ɓiɗɗo Dawda?” Walaa bawɗo nootanaakimo. Daga nden ɗon nyalnde walaa gaɗuɗo sembe ɓernde ƴamimo wongol ƴamol. Yeesu metani hawrutuɓe e tokkuɓemo, wi'i, “Moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en kokkaama laamu hokkuki yimɓe ma'ana ko Muusa windi. Ngam non, ngaɗee fuu ko ɓe ekkitini'on tokkeeɗum, ammaa to' on ngaɗu ko ɓe ngaɗata, ngam ɓe ngaɗataa ko ɓe nga'ajinta. E ɓe kaɓɓa doŋle tedduɗe caɗuɗe hoccuki, ɓe njowaɗe dow balbe yimɓe, ammaa kamɓe e ko'e maɓɓe koo koolel go'o ɓe ngaɗataa ɓe mballaɓe. Fuu ko ɓe ngaɗata e ɓe ngaɗaɗum ngam yimɓe ngi'aɓe. E ɓe kaɓɓa laayaho mawko ko aayaaje Deftere Ceniinde to tiiɗe maɓɓe e juuɗe maɓɓe, e ɓe njuutina cilmbi toggooje maɓɓe. To humto e ɓe ngiɗi jooɗaaki to mawɓe njooɗotoo; nder cuuɗi do'aare maa e ɓe ngiɗi jooɗorle mawɓe. E ɓe ngiɗi hownireeki mangu nder luumo, nden e ɓe ngiɗi ɗum wi'aɓe, ‘Allah sabbinanee, Moodibbo.’ Ammaa onon, to' ɗum noddira'on ‘Moodibbo,’ ngam Moodibbo mooɗon o go'oto, nden on fuu on bandiraaɓe. To' on noddu koo moye ‘Nyaako’ e duuniyaaru, ngam on ngoodi Nyaako go'oto, gonɗo ton dow. Nden to' ɗum noddira'on ‘Ardiiɗo,’ ngam on ngoodi Ardiiɗo go'oto, kanko woni Almasiihu. Sey mawɗo nder mooɗon warta jaggantooɗo'on. Fuu mawninɗo hoore muuɗum ɗum lestinaymo. Fuu lestinɗo hoore muuɗum ɗum mawninaymo. “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en! On munaafuki'en! On maɓɓanii yimɓe dammugal nattuki Laamu Allah. Onon on nattaayi, on alaayi giɗuɓe nattuki natta. [On mbonii onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en! On munaafuki'en! On nyaama jawdi rewɓe ɓe worɓe maɓɓe maayi, on ngaɗa do'aare juutunde ngam yimɓe ngi'a. Ngam non, Allah ɓuray hokkuki'on bone.] “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en! On munaafuki'en! Ngam on kuula maayo on ngiiloo nder leyɗe feere‑feere ngam heɓuki go'oto tokkayɗo diina mooɗon. To on keɓiimo, on ngartiramo kalluɗo ɓurɗo'on halluki nde ɗiɗi nattayɗo hiite bo mooɗon. “On mbonii, onon wumɓe ardiiɓe wumɓe! On mbi'a, ‘Koo moye hunorii Wuro Ceniingo, naa' ɗum goɗɗum. Ammaa koo moye hunorii jiinaari gonɗum nder maago, doole o waɗa ko o hunanii.’ Onon kaaŋaaɓe, wumɓe! Ɗume ɓuri mangu, jiinaari ɗum, koo Wuro Ceniingo ngon gartirngo jiinaari ɗum ceniiɗum? Ɗonmaa on mbi'a, ‘Koo moye hunorii sakkirde, naa' ɗum goɗɗum. Ammaa koo moye hunorii cakkiri ngondi dow sakkirde nden, doole o waɗa ko o hunanii.’ Onon wumɓe! Ɗume ɓuri mangu, cakkiri ndin, koo sakkirde gartiraynde cakkiri ndin ceniindi? Ngam non, koo moye hunorii sakkirde nden hunorakende e koo ɗume ko woni dow mayre. Ɗonmaa koo moye hunorii Wuro Ceniingo ngon hunorakengo e Allah jooɗiiɗo nder maago. Nden koo moye hunorii dow, hunorake jooɗorgal laamu Allah e jooɗiiɗo dow maagal. “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en! On munaafuki'en! On kokka Allah jakka haakohoy njongeteekoy, ammaa on tokkaayi ko ɓuri daraja nder Attawra, waato waɗanki yimɓe ko haani, e yurmeende, e hoolaaki Allah. Ɗu'um tatum e haani ngaɗonɗum, ammaa to' on alu waɗuki ko horii. Onon wumɓe ardiiɓe wumɓe! On itta buululel nder ndiyam ɗam njaroton, ammaa on moɗa ngeelooba! “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en, munaafuki'en! On layɓa gaɗa njardukoy mooɗon e le'oy mooɗon, ammaa nder e heewi nguyka e ciya suruki hoore. An Faarisankeejo bumɗo! Artu layɓuki nder jardugel ngel e le'el ngel, nden koo toye maakoy wartay laɓɗum. “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en! On munaafuki'en! On nandi e genaale moytanaaɗe njoojeeri ndaneeri yaasi maaje e mbooɗi yiiki, ammaa nder maaje e woodi ƴi'e mayɓe e koo iri ɗume nefniiɗum. Non onon maa mbaaɗon. Yimɓe e ngi'a'on bo on aadili'en, ammaa nder ɓerɗe mooɗon on munaafuki'en on keewii halleende. “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en! On munaafuki'en! On maha genaale boɗɗe ɗe siftorki annabo'en, ɗonmaa on mo''itina genaale aadili'en. On mbi'a, ‘Daa en ɗon carel maamaaji meeɗen, daa en mballaayiɓe warki annabo'en.’ Non kollirɗon on ɓiɓɓe barɓe annabo'en. Too, sey keenyiton kuugal ngal maamaaji mooɗon puɗɗi! Onon boole, ɓiɓɓe boole kalluɗe! No ɗum waɗata kison nattuki wuro hiite? Ngam non, e mi lilonoya'on annabo'en e gooduɓe faamu e moodiɓɓe. On mbara woɓɓe, on mbara woɓɓe dow gaafaangal, on piira woɓɓe looci nder cuuɗi do'aare mooɗon, on tokkaɓe gariiri‑gariiri on torraɓe. Ngam non ƴiiƴam fuu aadili'en baraaɓe ndufaaɗam nder duuniyaaru ɗum ɗaɓɓitayɗam dow mooɗon, daga ƴiiƴam Habiila aadiliijo haa yaaki ƴiiƴam Annabi Jakaariya, ɓiɗɗo Beriikiya, mo mbarɗon hakkunde Suudu Joomiraawo e sakkirde. E mi wi'a'on goonga, ƴiiƴamji ɗin ɗon fuu ɗum ɗaɓɓitayɗi to juuɗe yimɓe jaamanu ɗu'um. “Jalla Urucaliima, Urucaliima a warii annabo'en, a wardii liloyaaɓe to maaɗa e kaaƴe! Nde ɗuɗɗum e mi yiɗi moɓtuki yimɓe maaɗa no geroogal moɓtirta ɓikkoy maagal ley biyeeli maagal, ammaa a jaɓaayi. Raɗɗum, Allah alanay'on Wuro Ceniingo mooɗon winde. E mi wi'a'on, on puɗɗitataa ngi'onyam, naa nyalnde nde mbiiɗon, ‘O barkiɗinaaɗo, garoyɗo nder inde Joomiraawo.’ ” Yeesu e wurtoyoo Wuro Ceniingo e mo yaha, sey tokkuɓemo ngari mbi'imo o raara cuuɗi maago. Sey o nootii, o wi'iɓe, “On ngi'ii fuu cuuɗi ɗi'i? E mi wi'a'on goonga, walaa wonde hayre aleteende dow wonde. Ɗe fuu ɗum sankitayɗe.” Yeesu e jooɗii dow Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun sey tokkuɓemo ngari to maako kamɓe tan, ɓe mbi'i, “Wi'umin, ndeye fii ɗu'um waɗata? Ɗume woni ko hollata wartoyki maaɗa e re'uki duuniyaaru?” Sey Yeesu wi'iɓe, “Paamee to' goɗɗo majjina'on. Yimɓe ɗuɗɓe ngaroyay ɓe mbi'a kamɓe ngoni min, ɓe mbi'a, ‘Min woni Almasiihu,’ ɓe majjina yimɓe ɗuɗɓe. On nanay habaru konuuji gaɗeteeɗi haade mooɗon, e habaru konuuji gaɗeteeɗi ɓadaaki. To' on kulu, ngam doole ɗu'um waɗa, ammaa re'uki duuniyaaru e horii taw. Lenyol ummanto lenyol, laamu ummanto laamu. Ɗum waɗay weelo kallungo e dimbol leydi to bigeeje feere‑feere. Ammaa ɗu'um fuu ɗum fuɗɗoode torraaji garayɗi. “Nden ɓe ngaɗay'on nder juuɗe yimɓe torrayɓe'on, ɗum wara'on. Fuu lenyi duuniyaaru nganyay'on ngam on tokkuɓeyam. E carel ngel yimɓe ɗuɗɓe alay hoolaakiyam, e ɓe ngullootira, e ɓe nganyindira. Annabo'en fewre ɗuɗɓe ummoyto, ɓe majjina yimɓe ɗuɗɓe. Halleende ɓeydoto haa yidde ɗuɗɓe ustoo. Ammaa munyuɗo haa re'irde o hisay. Nden ɗum wa'ajinay Habaru Belɗum dow Laamu Allah koo toye nder duuniyaaru, ngam ɗum warta ceyda to leƴƴi fuu, nden re'uki duuniyaaru kin wara. “Carel e wara ngel ngi'oton ‘Nefniiɗum’ gartiroojum Wuro Ceniingo ngo laaɓaa e darii to Wigeere Ceniinde ɗum Annabi Daaniyel wi'i. Fuu jangoowo faama ma'ana maajum. E carel ngel wonɓe nder leydi Yahuudiya ndogga nattoya kocceeje. Gonɗo dow suudu fuu to' jippoyo ngam hoccuki ko woni nder suudu. Gonɗo to ngesa to' so''o ngam hoccuki cuddaari muuɗum. “Rewɓe gooduɓe deeɗi e musinteeɓe ɓe torroto naa' seɗɗa nder ɗen ɗon balɗe! Ngaɗee do'aare to' doggudu ndun warana'on nder ndungu koo Nyalnde Siwtaare. Ngam nder ɗen ɗon balɗe ɗum waɗay torra kalluka mawka iri ka ɗum meeɗaayi waɗuki daga carel ngel Allah tagi duuniyaaru haa jooni. Ɗum boo fuɗɗitataa ɗum waɗa iri kan ɗon torra. Daa Allah ustaayi ɗen ɗon balɗe, daa walaa goɗɗo kisayɗo. Ammaa ngam ɓen ɗon cuɓaaɓe maako, o ustay balɗe ɗen. “E ngel ɗon carel to goɗɗo wi'ii'on, ‘Raa Almasiihu ɗo'o!’ koo boo, ‘Rammo ɗaa'e!’ to' on njaɓu. Ngam Almasiihu'en fewre e annabo'en fewre mburtoyto, ɓe ngaɗa alaamaaji mawɗi e kuuɗe kayɗiniiɗe ngam ɓe majjina yimɓe, haa e cuɓaaɓe ɓen to ɗum waɗoto. Raɗɗum, mi wi'ii'on koo ɗume ko carel ngel wara. “Ngam non, to ɓe mbi'ii'on, ‘Rammo ɗaa'e nder ladde,’ to' on njahu. Koo to ɓe mbi'ii'on, ‘Rammo ɗo'o e mo suuɗii nder cuuɗi,’ to' on njaɓu. Non no maƴƴere maƴƴirta daga fuuna nde yi'e haa hirna, non wartuki Ɓii Neɗɗo wa'ata. “Fuu to baatuɗum woni, ɗon jigaaje kawritata. “Gaɗa torra kalluka kan, ɗon e ɗon ɗum ɓalwinay naange, lewru boo hokkataa jayngol mayru. Koode njanoyay daga dow, nden ko woni dow fuu dimboto. E carel ngel ɗum yi'ay alaama Ɓii Neɗɗo wangii ton dow, nden fuu lenyi duuniyaaru mboyay bojji nawɗi. Sey ɓe ngi'a Ɓii Neɗɗo e wara nder duule e bawɗe e teddungal mangal. O waɗay ɗum duuda luwal sembee duuduki liluki malaa'ika'en maako, ɓe kawrita ɓe o suɓi daga koo toye nder duuniyaaru, daga ngo'ol keerol duuniyaaru yaaki ngol ton keerol duuniyaaru. “Too, ekkitee ekkitinol ngo'ol daga to ibbi. To lice maaki puɗɗi wilutuki, on andi ndungu ɓadake won ɗon. Non maa to on ngi'ii fuu fii ɗu'um e waɗa, too, on anday Ɓii Neɗɗo ɓadake wartoya, e mo haade dammugal. E mi wi'a'on goonga, jaamanu ɗu'um ɗum re'ataa naa fuu fii ɗu'um waɗii. Dow e ley ƴaɓɓoto, ammaa boliiɗe am ƴaɓɓataako haa abadaa. “Walaa anduɗo nden ɗon nyalnde koo ngel ɗon carel ngel fii ɗum ɗon waɗata. Koo malaa'ika'en wonɓe dow andaa, koo Ɓiɗɗo on maa andaa, sey Nyaako Mo Dow tan andi. Non no ɗum waɗi e jaamanu Annabi Nuhu, non maa wartoyki Ɓii Neɗɗo wa'ata. Nder balɗe ko ndiyam tufaana waɗa, yimɓe e nyaama, e njara, e te'a, e te'ee, haa carel ko Annabi Nuhu natti komiwal. Ɓe paamaayi haa ndiyam tufaana wari halkiɓe ɓe fuu. Non maa wartoyki Ɓii Neɗɗo wa'ata. E carel ngel, worɓe ɗiɗo e kuwa e ngesa, ɗum hocca go'oto ɗum ala go'oto. Rewɓe ɗiɗo e namida, ɗum hocca go'oto ɗum ala go'oto. Njooɗee on ciryii, ngam on andaa carel ko Joomiraawo mooɗon warata. Ammaa andee ɗu'um, daa joomu wuro e andi carel ngel gujjo warantamo jemma, daa o jooɗoto e mo siryii o alataa o nattanamo wuro. Ngam non, onon maa doole njooɗooɗon on ciryii ngam e carel ngel on andaa Ɓii Neɗɗo warata. “Moye woni maccuɗo mo goonga mo faamu, mo joomu wuro muuɗum yowi dow maccuɓe muuɗum, ngam o hokkaɓe nyamndu nder carel? O barkiɗinaaɗo maccuɗo mo joomu wuro muuɗum warti tawi e mo waɗa non. E mi wi'a'on goonga, joomu wuro on yowaymo dow jawdi muuɗum fuu. Ammaa to maccuɗo on o kalluɗo o wi'ay hoore maako, ‘Joomu wuro am wartataa jooni,’ sey o fuɗɗi fiyuki maccuɓe ɓe o huudata, e mo nyaama, e mo yarda njaru e yarooɓe. Joomu wuro on wartay e nyalnde nde maccuɗo on kammaaki e carel ngel o andaa, o fiyaymo boɗɗum o waɗamo nder munaafuki'en. Ɗon ɗum woyata ɗum nyerƴindira nyiiƴe. “Nden ɗum nandinay Laamu Allah e surbaaɓe sappo koccuɓe fitilaaji ɓe ndilli taɓɓoyaaki angoojo. Njowo nder maɓɓe e ngoodi faamu, njowo nder maɓɓe boo ngalaa faamu. Carel ko surbaaɓe ɓe ngalaa faamu ɓen kocci fitilaaji maɓɓe, ɓe njogaaki nebbam fitila feere nder kolbaaji. Gooduɓe faamu ɓen boo kocci fitilaaji maɓɓe e nebbam feere. Nde angoojo on neeɓi yottaaki, sey ɓe fuu ɓe puɗɗi ŋoŋuki haa ɓe ɗaani. “Ton caka jemma sey ɗum nani noddol sembee, e ɗum wi'a, ‘Raa angoojo on! Mburtoyee, taɓɓeemo!’ Sey surbaaɓe ɓen fuu ummii ciryii fitilaaji maɓɓe. Ɓe ngalaa faamu ɓen mbi'i gooduɓe faamu ɓen, ‘Kokkoreemin nebbam mooɗon seɗɗa. Fitilaaji amin e mbaata!’ Ammaa gooduɓe faamu ɓen mbi'iɓe, ‘Naa' non, ɗam heƴataa'en. Ɗum ɓurii njahon to soorooɓe, coodoyon ɗam mooɗon.’ E ɓe dow laawol soodoykiɗam, sey angoojo on yottii. Ciryiiɓe fitilaaji ɓen nattidi e maako nder wuro to ɗum waɗata humto ngon. Ɗum maɓɓii dammugal wuro ngon. “Daga gaɗa sey surbaaɓe koriiɓe ɓen maa ngarti, ɓe mbi'i, ‘Joomu wuro! Joomu wuro! Maɓɓitanmin!’ Ammaa o nootii, o wi'i, ‘E mi wi'a'on goonga, mi andaa'on.’ “Ngam non, sey njooɗooɗon on ciryii, ngam on andaa nyalnde nden koo carel ngel. “Ɗonmaa, Laamu Allah e nandi e goɗɗo neɗɗo gaɗayɗo yaadu, sey o noddi maccuɓe maako o tambiniɓe jawdi maako. O hokki go'oto jakaaje jowi kewɗe ceede jiinaari, go'oto boo jakaaje ɗiɗi, go'oto boo jakaare go'o. O hokki koo moye no waawata, nden o dilli. Jaɓuɗo jakaaje jowi on, ɗon e ɗon o dilli o waadi luumo e ceede ɗen haa o heɓi bo maaje. Non maa jaɓuɗo jakaaje ɗiɗi on heɓi bo maaje. Ammaa jaɓuɗo jakaare go'o on yahi wasi ngayka suuɗi ceede jiinaari joomu wuro muuɗum. “Too, gaɗa ɗum neeɓii, sey joomu maccuɓe on warti ngam yi'a ko koo moye heɓanimo. Sey jaɓuɗo jakaaje jowi kewɗe ceede jiinaari wari waddi ceede jakaaje jiinaari jowi ɗe o ɓeydii. O wi'i, ‘Joomu wuro, a hokkiiyam jakaaje kewɗe ceede jiinaari jowi. Raa mi ɓeydii jakaaje ceede jowi.’ Sey joomu wuro on wi'imo, ‘A huwii boɗɗum, maccuɗo boɗɗo mo goonga. Nde a waɗii goonga dow fii seɗɗa, mi tambinte ɗuɗɗum. Woroy, nanidaa belɗum e am.’ Sey jaɓuɗo jakaaje ɗiɗi kewɗe ceede jiinaari maa wari, wi'i, ‘Joomu wuro, a hokkiiyam jakaaje ɗiɗi kewɗe ceede jiinaari. Raa mi ɓeydii jakaaje ceede ɗiɗi.’ Sey joomu wuro on wi'imo, ‘A huwii boɗɗum, maccuɗo boɗɗo mo goonga. Nde a waɗii goonga dow fii seɗɗa. Mi tambinte ɗuɗɗum. Woroy, nanidaa belɗum e am.’ Nden jaɓuɗo jakaare go'o kewnde ceede jiinaari on wari, wi'i, ‘Joomu wuro, e mi andi a neɗɗo caɗanɗo, a yiɗi fe''uki ko a aawaayi, a giɗɗo meere. E mi hula, ngam non njaami ngasumi ngayka cuuɗumi ceede maaɗa nder leydi. Raa ceede maaɗa!’ Sey Joomu wuro on nootii, wi'i, ‘An a maccuɗo kalluɗo, dakkiiɗo! Too, e yiiki maaɗa e mi fe''a ko mi aawaayi, nden mi giɗɗo meere? E haani ndesanaayam ceede to ɗe kuutirtee ɗe ɓeydoo, ngam to mi wartoyii mi jaɓaɗe haa e ɓeydaari! Ngam non, njaɓee ceede ɗen to maako, kokkon on ɗon gooduɗo jakaaje sappo kewɗe ceede. Ngam fuu gooduɗo, ɗum ɓeydanaymo, haa ɗum ɗuuɗanamo. Ammaa mo walaa, koo ko o woodi maa ɗum jaɓayɗum. Nden paɗɗee maccuɗo o'o meereejo nder nyiwre ɓaleere, to ɗum woyata ɗum nyerƴindira nyiiƴe.’ “To Ɓii Neɗɗo warii nder teddungal muuɗum e malaa'ika'en fuu, o jooɗoto dow jooɗorgal laamu maako ɗum teddungal. Ɗum hawritay yimɓe duuniyaaru fuu yeeso maako, o hakkitaɓe feere‑feere non no gaynaako hakkitirta baali e be'i. O waɗa baali e jungo nyaamo maako, be'i e nano maako. Sey Laamiiɗo on wi'a wonɓe nyaamo muuɗum, ‘Ngaree, onon ɓe Nyaako am barkiɗini, ndonee Laamu ɗum um siryanii'on daga fuɗɗoode duuniyaaru. Ngam mi nanii weelo on kokkiiyam nyamndu. Mi nanii ɗonka on kokkiiyam ko njaraymi. Mi waɗii koɗaaku on njippiniiyam. Mi walaa ko ɓornotoomi on kokkiiyam kolte. Mi waɗii ciya njamu on paamaniiyam. E mi suri nder suudu cural on kowniiyam.’ E carel ngel aadili'en noototo, mbi'amo, ‘Moodibbo, ndeye min ngiidumaa e weelo min kokkumaa nyamndu, koo min ngiidumaa e ɗonka min kokkumaa ko njarataa? Ndeye min ngiimaa a koɗo min njippinmaa, koo a walaa ko ɓornotoɗaa min kokkumaa kolte? Ndeye min ngiimaa a yamɗaa koo a surii nder suudu cural min kownumaa?’ Sey Laamiiɗo on nootoo, wi'aɓe, ‘E mi wi'a'on goonga, nde on ngaɗani go'oto nder ɓe'e bandiraaɓe am ɓurɓe famɗuki, min ngaɗanɗon.’ “Nden o wi'ay wonɓe nano maako, ‘Cendiree e am, onon laanaaɓe! Nattee hiite nge nyifataa haa abadaa nge ɗum siryanii Ceyɗan e malaa'ika'en muuɗum! Ngam mi nanii weelo on kokkaayiyam nyamndu. Mi nanii ɗonka on kokkaayiyam ko njaraymi. Mi waɗii koɗaaku on njippinaayiyam. Mi walaa ko ɓornotoomi on kokkaayiyam kolte. Mi waɗii ciya njamu on paamanaayiyam. Mi suraama nder suudu cural on kownaayiyam.’ Nden kamɓe maa ɓe nootoo, ɓe mbi'amo, ‘Moodibbo, ndeye min ngiidumaa e weelo, koo e ɗonka, koo e ciya kolte, koo e ciya njamu, ndeye min ngiimaa a koɗo, koo a nder suudu cural, min mballaayima?’ Sey o nootoo, o wi'aɓe, ‘E mi wi'a'on goonga, nde on ngaɗanaayi koo go'oto nder ɓe'e ɓurɓe famɗuki, min woni on ngaɗanaayi.’ Ɓe'e ngoni nattayɓe bone ɗum re'ataa, aadili'en boo keɓa yonki ki re'ataa.” Nde Yeesu yottini wiiki fuu fii ɗu'um, o wi'i tokkuɓemo, “On andi Humto Sakkinki hande horii balɗe ɗiɗi, ɗum hokkitiray Ɓii Neɗɗo ɗum waramo dow gaafaangal.” Sey mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe kawriti e laamorde Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina bi'eteeɗo Kayaafa. Ɓe kaɓɓi ɓe nanga Yeesu e suuɗe ɓe mbaramo. Ɓe mbi'i, “Ammaa naa' ni carel Humto Sakkinki, ngam ɗum gaɗotooɗum yimɓe ummina hawre.” Yeesu e nder gariiri Betani to wuro Siiman gooduɗo nyawu nyaamoojum laral, sey goɗɗo debbo wari to maako e jogii jolloyel hayre bongel ngel nebbam uroojam mbelɗam gooduɗam ceede. Yeesu e nyaama nyamndu, sey debbo on wayliɗam dow hoore maako. Ammaa nde tokkuɓemo ngi'i non, sey ɓerɗe maɓɓe metti, ɓe mbi'i, “Ngam ɗume o wonni nebbam ɗa'am nihi? Daa ɗam sooraama ceede ɗuɗɗe, ɗum hokka ɓe ngalanaa ceede ɗen.” Ammaa Yeesu faami ko woni nder ɓerɗe maɓɓe, sey o wi'iɓe, “Ngam ɗume ngannoton debbo o'o? Ko o waɗaniyam ɗum boɗɗum. Koo ndeye ɓe ngalanaa e ngondi e mooɗon, ammaa min, carel e wara ngel alaymi'on. Nde o wayli ɗa'am nebbam dow ɓandu am, o waɗu non ngam siryaaki uwukiyam. E mi wi'a'on goonga, koo toye to ɗum wa'ajini ɗu'um Habaru Belɗum nder duuniyaaru fuu, ɗum hokkay habaru ko debbo o'o waɗi ngam siftorkimo.” Sey go'oto nder tokkuɓe Yeesu sappo e ɗiɗo bi'eteeɗo Yahuuda Iskariyooti yahi to mawɓe ardiiɓe diina, o wi'i, “Ɗume kokkotonyam to mi waɗii Yeesu nder juuɗe mooɗon?” Sey ɓe kokkimo ceede ajurfaari kanje 30. Daga carel ngel Yahuuda fuɗɗi ɗaɓɓutuki laawol no hokkitirta Yeesu nder juuɗe maɓɓe. Nyalnde arandeere nde Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum, sey tokkuɓemo ngari to maako, ɓe mbi'imo, “Toye ngiɗɗaa min njaha min ciryanomaa ngam nyaamen nyamndu Humto Sakkinki?” Sey o wi'i, “Nattee gariiri to goɗɗo neɗɗo mbi'onmo, ‘Moodibbo wi'i: Carel am ɓadake. Mi waɗay Humto Sakkinki e tokkuɓeyam to wuro maaɗa.’ ” Sey tokkuɓemo ɓen ngaɗi non no Yeesu wi'iɓe, sey ɓe ciryii koo ɗume ngam Humto Sakkinki. Nde futuro waɗi, Yeesu jooɗii ngam nyamda e tokkuɓemo sappo e ɗiɗo. E ɓe nder nyaamuki, sey o wi'i, “E mi wi'a'on goonga, go'oto nder mooɗon hokkitirayyam.” Sey ɓe nganni naa' seɗɗa, ɓe puɗɗi wi'ukimo go'oto‑go'oto, “Moodibbo, naa' ɗum min, koo?” Sey o nootii, o wi'i, “Neɗɗo nyamdayɗo e am e le'al go'o, kanko hokkitirtayam. Ɓii Neɗɗo maayay no ɗum windiraa dow maako, ammaa kokkitirayɗomo wonii! Ɗum ɓuranaymo daa o danyaaka.” Sey Yahuuda kokkitirayɗomo wi'i, “Moodibbo, naa' ɗum min, koo?” Yeesu wi'imo, “Ee, ɗum an.” E ɓe nder nyaamuki nyamndu, sey Yeesu hocci buroodi yetti Allah, o sendiɗum, o hokki tokkuɓemo, o wi'i, “Njaɓeeɗum, nyaamon. Ɗu'um ɗum ɓandu am.” Ɗonmaa o hocci jardugel ndiyam inabojam, o yetti Allah, o hokkiɓeɗam, o wi'i, “Njaree, on fuu, ngam ɗa'am kanjam woni ƴiiƴam am tabbitinayɗam alkawal Allah ndufeteeɗam ngam yimɓe ɗuɗɓe ngam yaafaaki hakke. E mi wi'a'on, mi fuɗɗitataa mi yara ndiyam inabooje naa nyalnde nde njaraymi ngoɗɗam kesam hawti e mooɗon nder Laamu Nyaako am Mo Dow.” Sey ɓe ngimi gimol mantuki Allah, nden ɓe ndilli Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun. Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Nder jemmaare nde'e on fuu on ndoggay alonyam, ngam nder aayaare Allah wi'ii, ‘Mi waray gaynaako, nden ornde baali ɗin cankitoto.’ Ammaa gaɗa mi ummake daga mayde, mi artay'on yaaki Galiili.” Sey Biiturus wi'imo, “Koo ɓe fuu ɓe aliima, min mi alataama koo seɗɗa.” Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, hande, nder jemmaare nde'e, ko njakardi hana, a wi'ay a andaayam nde tati.” Ammaa Biiturus wi'imo, “Koo ɗum wardayyam e maaɗa, mi wi'ataa mi andaama.” Horiiɓe ɓen maa mbi'i non. Sey Yeesu yaadi e tokkuɓemo wonde wigeere bi'eteende Geesamani, o wi'iɓe, “Njooɗee ɗo'o, mi yaha ɗaa'e mi waɗa do'aare.” O hocci Biiturus e ɓiɓɓe Jabadi ɗiɗo. Ɓernde maako boo teddi, o fuɗɗi wannuki naa' seɗɗa. Sey o wi'iɓe, “Ɓernde am wannii naa' seɗɗa haa bo mi maayay. Njooɗodee e am ɗo'o on ndeena.” Nde o yahi yeeso seɗɗa, sey o yani e leydi e mo hippii, o waɗi do'aare, o wi'i, “Nyaako am Mo Dow, to ɗum waɗoto, ittanam jardugel torra ka'a. Fuu e non naa' ko ngiɗumi waɗetee, ammaa ko ngiɗɗaa waɗee.” Gaɗa ɗon o so''ii to ɓen ɗon tokkuɓemo tato, o tawi e ɓe ɗaanii, sey o wi'i Biiturus, “Too, on mbaawataa jooɗodaaki e am on ɗaanaaki koo carel seɗɗa? Njooɗee, to' on ɗaano, ngaɗee do'aare to ɗum foondii'on to' ngaɗon hakke. Ɓernde e yiɗi waɗuki ko haani, ammaa ɓandu tampii.” O fuɗɗiti o dilli ɗiɗaɓum, o waɗi do'aare, o wi'i, “Nyaako am Mo Dow, to ɗum waɗataako ɗum ittanayam torra ka'a, sey to mi yariika, al ko ngiɗɗaa waɗee.” Sey o fuɗɗiti o so''oyii to maɓɓe, o tawi e ɓe ɗaanii, ngam e ɓe nana ɗeyngol teddungol. Sey o fuɗɗiti o dilli tataɓum o waɗi do'aare, o wi'i non no o wi'uno. O fuɗɗiti o so''ii to maɓɓe tataɓum, o wi'iɓe, “Haa jooni on ɗaanii, on ciwtoo? Carel warii. Ɗum hokkitirii Ɓii Neɗɗo nder juuɗe gaɗooɓe hakke. Ummee ndillen! Raa on ɗon kokkitirayɗoyam e wara.” Yeesu e meta, sey Yahuuda, go'oto nder tokkuɓemo sappo e ɗiɗo wari. O wardoyi e yimɓe ɗuɗɓe e ɓe njogii kaafaaje e cabbi. Mawɓe ardiiɓe diina, e mawɓe yimɓe liloyiɓe. Too, nden maa kokkitirayɗo Yeesu on o yaadake o wi'iiɓe no o hollirtaɓe Yeesu, o wi'i, “Neɗɗo mo kownaymi hownuki higaaku ɗum kanko. Nangeemo.” Ɗon e ɗon Yahuuda on ɓaddii Yeesu, wi'i, “Moodibbo, Allah sabbinanee!” Nden o hownimo hownuki higaaku. Yeesu nootii, wi'imo, “Higo am, waɗu ko waddumaa.” Sey yimɓe ɓen ɓaddii nangi Yeesu ɓe njogiimo boɗɗum. E yiiki non, go'oto nder gonduɓe e Yeesu nangi kaafahi muuɗum soltiki, fe''i maccuɗo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina o ittanimo nowru. Ammaa Yeesu wi'imo, “Wattu kaafahi maaɗa nder holgo maaki. Ngam fuu koccuɗo kaafahi, kaafahi waratamo. On kammii mi waawataa toraaki Nyaako am Mo Dow, ɗon e ɗon o liloya moɓɗe malaa'ika'en ɓurɗe moɓɗe sappo e ɗiɗi? Ammaa no waɗata aayaaje keewa biiɗe doole ɗu'um waɗa nihi?” E ngel ɗon carel Yeesu wi'i garoyɓe ɓen, “On ngardoyi e kaafaaje e cabbi ngam nangoyyam bo mi gujjo calorɗo? Koo ndeye e mi jooɗoo nder Wuro Ceniingo e mi ekkitina, on nangaayiyam. Ammaa ɗu'um waɗii ngam ko annabo'en mbindi heewa.” Sey fuu tokkuɓemo alimo, ndoggi. Sey nanguɓe Yeesu ɓen njaarimo to wuro Kayaafa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, to moodiɓɓe Attawra e mawɓe yimɓe kawriti. Ammaa Biiturus tokkirimo gaɗa daga to woɗɗi haa yaaki caka wuro Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on. O natti o jooɗodii e taadiiɓe Wuro Ceniingo, ngam o yi'a no ɗum waɗanta Yeesu. Mawɓe ardiiɓe diina e fuu Kawtal Mawɓe e ɓe ɗaɓɓita ceyda fewre ɗum ɓe nangirta Yeesu, ngam ɓe keɓa ɓe mbaramo. Ammaa ɓe keɓaayi goɗɗum, koo nde yimɓe ɗuɗɓe ndarake yeeso maɓɓe kokki ceyda fewre. E re'irde, yimɓe ɗiɗo ndarii yeeso yimɓe, ɓe mbi'i, “O'o neɗɗo wi'ii, ‘Mi waaway sankutuki Wuro Ceniingo ngo Allah, mi mahitoongo nder balɗe tati.’ ” Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ummii darii wi'i Yeesu, “A walaa ko mbi'ataa? Ko ɓe mbi'i dow maaɗa ɗum goonga?” Ammaa Yeesu de''iti. Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on wi'imo, “Mi hawtiima e Allah mo yonki, wi'umin to an woni Almasiihu, Ɓiɗɗo Allah.” Yeesu nootii, wi'i, “Ee, ɗum non no mbiiɗaa. Ammaa e mi wi'a'on, yeeso ɗo'o on ngi'ay Ɓii Neɗɗo e jooɗii to jungo nyaamo ngo Joomu Bawɗe e mo waroya nder duule.” Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on seeki kolte muuɗum wi'i, “O huɗii Allah. Ɗume ceyda ɗaɓɓiteten kadin? Jooni on nanii ni haala kalluka ka o meti dow Allah. Ko woni cuɓol mooɗon?” Sey ɓe mbi'i, “Hewtii o waree!” Sey ɓe tuttanimo joode to yeeso, ɓe piyimo, woɓɓe kellimo to wolo, e ɓe mbi'amo, “Almasiihu, waɗanmin annabaaku! Moye fiyumaa?” Biiturus e jooɗii caka wuro ngon, sey goɗɗo korɗo wari to maako wi'i, “An maa, a wondi e Yeesu Galilankeejo!” Ammaa Biiturus yeddi yeeso maɓɓe ɓe fuu wi'i, “Mi andaa ko mbi'ataa!” Sey o yahi haade dammugal wuro ngon. Ɗonmaa sey goɗɗo korɗo yi'imo, wi'i yimɓe dariiɓe ɗon, “O'o neɗɗo e mo wondi e Yeesu Najarankeejo!” Sey Biiturus fuɗɗiti yeddi haa e hunaaki, wi'i, “Mi andaa neɗɗo on!” Gaɗa ɗon seɗɗa, sey dariiɓe ɗon ɓaddii Biiturus, mbi'i, “Seko walaa an maa a go'oto nder tokkuɓemo, ngam iri no metirtaa nangiima.” Sey Biiturus fuɗɗi laanuki hoore muuɗum hunii wi'i, “Mi andaa neɗɗo on!” Ɗon e ɗon njakardi hani. Sey Biiturus siftori ko Yeesu wi'unoomo wi'uki, “Ko njakardi hana a wi'ay nde tati a andaayam.” Sey o wurtii yaasi o woyi bojji nawɗi. Nde weeti, sey fuu mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe meddi dow no ɓe mbardata Yeesu. Ɓe kaɓɓimo, ɓe ndillidi e maako ɓe njaarimo to Bilaatus gomnaajo. Nde Yahuuda kokkitirɗo Yeesu yi'i ɗum taƴanii Yeesu kiita mayde, sey o wanni, o so''itani mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe ceede ajurfaari 30 ɗen ɗon. O wi'i, “Mi waɗii hakke ngam mi hokkitirii neɗɗo mo waɗaayi ko wooɗaa.” Ammaa ɓe mbi'imo, “Ko wannimin? An andi!” Sey o hubini ceede ɗen nder Wuro Ceniingo, o dilli o sagi hoore maako e ɓoggol dow lekki o wari hoore maako. Ammaa mawɓe ardiiɓe diina ɓopti ceede ɗen, mbi'i, “Attawra haɗii ɗum waɗa ɗe'e ceede nder to ɗum resata dokkal ngam Allah nder Wuro Ceniingo, nde ceede ɗen ɗum ceede ƴiiƴam.” Ngam non ɓe cuɓi ɓe kuutira ceede ɗen ɓe cooda ngesa to goɗɗo mahoowo gojiije, ɓe ngartiraka wigeere to ɗum uwata hoɓɓe. Kanjum waɗi, haa jooni ngesa kan e noddiree “Ngesa Ƴiiƴam.” Non hebbini ko Annabi Irmiya wi'i, wiiki, “Ɓe kocci ceede ajurfaari 30, ceede ɗe Israa'iilanko'en mbi'i ɗum yoɓa dow maako. Ɓe kuutiri ceede ɗen ɓe coodi ngesa to mahoowo gojiije, non no Joomiraawo wi'i mi waɗa.” Yeesu e darii yeeso gomnaajo, sey gomnaajo on ƴamimo, wi'i, “An woni laamiiɗo Yahuudanko'en?” Yeesu nootii wi'i, “A wi'iika.” Ammaa nde mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe ngulliimo, o wi'aayi goɗɗum. Sey Bilaatus wi'imo, “A nanataa ɓe ngullorakema fii ɗuɗɗum?” Ammaa Yeesu nootanaakimo koo nde go'o, haa gomnaajo on hayɗini naa' seɗɗa. Too, e carel Humto Sakkinki, Bilaatus gomnaajo woowii yoofanki hawrutuɓe curaaɗo go'oto mo ɓe ngiɗi. E carel ngel boo e woodi curaaɗo kalluɗo indinɗo bi'eteeɗo Barabbas. Nde yimɓe kawriti, sey Bilaatus ƴamiɓe, wi'i, “Moye ngiɗɗon mi yoofana'on? Barabbas koo Yeesu bi'eteeɗo Almasiihu?” Ngam Bilaatus faamii lawliiru waɗi ɓe ngaɗi Yeesu nder jungo maako. Bilaatus e jooɗii dow jooɗorgal kiita, sey debbo maako liloyi ɗum wi'amo, “Taa' meemu on ɗon mo waɗaayi ko wooɗaa, ngam hanki mi hoyɗii dow maako mi wannii naa' seɗɗa dow koyɗol ngol.” Mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe ngaɗi yimɓe mbi'a ɗum yoofa Barabbas ɗum wara Yeesu. Gomnaajo on fuɗɗiti wi'iɓe, “Nder yimɓe ɗiɗo ɓen moye ngiɗɗon mi yoofana'on?” Ɓe mbi'i, “Barabbas!” Sey Bilaatus ƴamiɓe wi'i, “Too, ko ngiɗɗon mi waɗana Yeesu bi'eteeɗo Almasiihu?” Ɓe fuu ɓe mbi'i, “Warumo dow gaafaangal!” Bilaatus wi'i, “Ngam ɗume? Ɗume ko halli o waɗi?” Ammaa ɓe ɓeydi wi'uki sembee, “Warumo dow gaafaangal!” Nde Bilaatus yi'i walaa ko waawata waɗuki, nden hawre fuɗɗi ummaaki, sey o nyeɗoyi ndiyam o looti juuɗe maako yeeso maɓɓe. O wi'i, “Mi walaa hakke ƴiiƴam neɗɗo o'o. Ɗum caɗɗum mooɗon.” Sey yimɓe ɓen fuu nootii, mbi'i, “Ee, hakke ƴiiƴam maako e dow amin e ɓiɓɓe amin!” Sey o yoofaniɓe Barabbas, ammaa o waɗi ɗum fiyi Yeesu looci, nden o tambinimo sooji'en Rooma ngam ɓe mbaroyamo dow gaafaangal. Daga ɗon sooji'en gomnaajo njaari Yeesu nder laamorde gomnaajo, ɓe kawriti fuu sooji'en koriiɓe yeeso maako. Ɓe ɓortimo ɓe ɓornimo iri toggoore laamiiɓe. Ɓe mbaali giifol gi'e, ɓe taaranimongol e hoore, ɓe ngaɗanimo sawru e jungo nyaamo maako, ɓe ndiccii yeeso maako, e ɓe njukkitamo, e ɓe mbi'a, “Allah reene, laamiiɗo Yahuudanko'en!” Ɓe tuttanimo joode, ɓe njaɓi sawru ndun ɓe ngaɗi ka piirukimondu to hoore. Gaɗa ɓe njukkitiimo, ɓe ɓortimo toggoore laamiiɓe nde ɓe ɓornunoomo, nden ɓe ɓornimo kolte maako. Sey ɓe mburtinimo ɓe ardinimo ngam ɓe mbaroyamo dow gaafaangal. E ɓe njaha sey ɓe kawri e goɗɗo neɗɗo Saayirankeejo bi'eteeɗo Siiman. Ɓe ngaɗimo e sembe o hocca gaafaangal Yeesu. Nde ɓe ngari to wonde wigeere bi'eteende Golgoota, waato “Ƴiƴal Hoore,” ɓe kokki Yeesu ndiyam inabojam jillindiraaɗam e goɗɗum kaɗɗum. Ammaa nde o tahiɗam, o salii o yara. Gaɗa ɓe piyaniimo kuusaaje dow gaafaangal, ɓe ngaɗi caaca ngam ɓe cenda kolte maako hakkunde maɓɓe. Gaɗa non ɓe njooɗii e ɓe ndeenamo. Dow hoore gaafaangal ngal ɗum takki allowal. Ɗum windi dow maagal ko ɗum wulloriimo wi'uki, “O'o woni Yeesu Laamiiɗo Yahuudanko'en.” Ɓe piyani wuyɓe ɗiɗo kuusaaje dow gaafaale haade Yeesu, go'oto e jungo maako nyaamo, go'oto e jungo maako nano. Yimɓe ƴaɓɓotooɓe e kuɗa Yeesu e ngiila ko'e, e ɓe mbi'a, “An giɗɗo pusuki Wuro Ceniingo mahitoongo nder balɗe tati, hisnu hoore maaɗa! Taa Ɓiɗɗo Allah, jippoya daga dow gaafaangal!” Non maa mawɓe ardiiɓe diina, e moodiɓɓe Attawra, e mawɓe yimɓe njukkitimo, e mbi'a, “O hisnii woɓɓe, ammaa o waawaayi hisnuki hoore maako. To kanko woni Laamiiɗo Israa'iila, al o jippoyoo daga dow gaafaangal jooni, enen boo koolooɗenmo. O hoolake Allah. Al Allah on hisnamo jooni to e mo yiɗimo, ngam o wi'ii, ‘Min mi Ɓiɗɗo Allah.’ ” Non maa ɓen ɗon wuyɓe ɓe ɗum piyani kuusaaje dow gaafaale kuɗimo. Daga caka nyalawma nyiwre maɓɓi leydi fuu, haa yaaki njamndi tati ndi alaasara. E njamndi tati ndin, sey Yeesu wi'i e sembe, “Eloy, Eloy, lama sabattani?” waato, “Yaa Allah am, Yaa Allah am, ngam ɗume cendirɗaa e am?” Nde woɓɓe dariiɓe to wigeere nden nani non, ɓe mbi'i, “E mo nodda Annabi Iliya.” Sey ɗon e ɗon go'oto maɓɓe doggi hocci soosowa, suuwinga nder ndiyam inabojam lammuɗam, o ɗiisinga to sawru, o liwanii Yeesu yara. Ammaa woɓɓe mbi'i, “Alee ngi'en koo Iliya waray hisnamo.” Sey Yeesu fuɗɗiti wulli sembee nden yoofi yonki muuɗum. Sey wudere cendunde Suudu Joomiraawo seeki ɗiɗi daga dow yaaki ley. Leydi boo dimbi, kaaƴe peccaa. Ɗum omti genaale, yimɓe Allah mayɓe ɗuɗɓe ummii e yonki. Ɓe mburtoyii nder genaale ɗen. Gaɗa Yeesu ummake daga mayde, ɓe nattoyi gariiri ceniindi, yimɓe ɗuɗɓe ngi'iɓe. Nde mawɗo sooji'en on e horiiɓe sooji'en reenooɓe Yeesu ngi'i dimbol leydi ngol e fuu ko waɗi, sey ɓe kultori naa' seɗɗa, ɓe mbi'i, “Goonga neɗɗo o'o o Ɓiɗɗo Allah!” E woodi rewɓe ɗuɗɓe tokkoyɓe Yeesu daga leydi Galiili wallooɓemo e ɓe ndaara daga to woɗɗi. Nder maɓɓe e woodi Maryaama ƴiwoyɗo Magadala, e Maryaama maduujo Yaakubu e Yusufu, e maduujo ɓiɓɓe Jabadi. Nde alaasara waɗi, sey goɗɗo diskuɗo ƴiwoyɗo gariiri Armaatiya wari. Inde maako Yusufu. Kanko maa o tokkuɗo Yeesu. O yahi to Bilaatus, o toriimo o hokkamo ɓandu Yeesu. Sey Bilaatus waɗi ɗum hokkamondu. Sey Yusufu hocci ndu taarindu e wudere lamnde nde ceede. O fukkinoyndu nder yenaande maako heyre nde o waɗi ɗum wasanimo nder hayre. O talliti kaaƴa manga o maɓɓi dammugal yenaande nden, o dilli. Maryaama ƴiwoyɗo Magadala e go'oto Maryaama on e ɓe ɗon njooɗii yeeso yenaande nden. Nde fini, waato gaɗa Nyalnde Siryaaki, sey mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en kawriti yeeso Bilaatus. Ɓe mbi'i, “Allah reene! Min ciptorii ko on ɗon majjinoowo yimɓe wi'i ko o maaya, o wi'i, ‘Mi ummoto daga mayde gaɗa balɗe tati.’ Ngam non, sey ngaɗaa ɗum yaha ɗum reena yenaande nden boɗɗum haa balɗe tati, ngam to' tokkuɓemo njaha ngujja ɓandu maako mbi'a yimɓe o ummake daga mayde. Majjinki yimɓe cakitiiki kin ɓuray arandehi halluki.” Sey Bilaatus wi'iɓe, “Too, njahee, koccon sooji'en, ngaɗon ko mbaawoton waɗuki ndeenon yenaande nden.” Sey ɓe njahi yenaande nden ɓe piyi haatimiire laamiiɗo dow hayre to dammugal yenaande nden, ɓe ngaɗi sooji'en ndeenande boɗɗum. Too, gaɗa Nyalnde Siwtaare, nyalnde Alal subaka, sey Maryaama ƴiwoyɗo Magadala e Maryaama go'oto on ɓe njahi ngam ɓe ngi'a yenaande nden. Ɗon e ɗon ɗum waɗi wongol dimbol leydi mangol, ngam goɗɗo malaa'ikaajo Joomiraawo wari daga dow, o talliti kaaƴa ngan daga dammugal yenaande nden, o jooɗii dow maaga. E mo ɗelkitoo bo maƴƴere, kolte maako boo e ranni tar bo hottollo. Nde sooji'en reenooɓe yenaande nden ngi'imo, kulol mangol nangiɓe haa ɓe ndiwni, ɓe njani, ɓe ngarti bo mayɓe. Ammaa malaa'ikaajo on wi'i rewɓe ɓen, “To' on kulu. E mi andi Yeesu ɗaɓɓitoton, baraaɗo dow gaafaangal. O walaa ɗo'o. Ɗum umminiimo daga mayde. Ngaree ngi'on to ɗum fukkinnoomo. Njahee nder yawɗaare mbi'on tokkuɓemo, ‘O ummake daga mayde. Raɗɗum, o artay'on yaaki leydi Galiili. Ton ngi'otonmo.’ Kanjum woni habaru ɗum ngaddanmi'on.” Sey rewɓe ɓen ali yenaande nden jawɗum nder kulol, ammaa e welwelo mango. Ɓe ndoggi ɓe njahi ngam ɓe mbi'aka tokkuɓe Yeesu. Sey Yeesu hawri e maɓɓe, wi'i, “Aku mooɗon!” Ɓe ɓattiimo, ɓe ndiccii, ɓe njogii koyɗe maako, ɓe mawninimo. Sey Yeesu wi'iɓe, “To' on kulu. Njahee mbi'on bandiraaɓe am njaha leydi Galiili. Ton ɓe ngi'atayam.” Rewɓe ɓen e dow laawol, sey woɓɓe nder sooji'en reenooɓe yenaande nden njahi gariiri ɗiiwiti mawɓe ardiiɓe diina fuu ko waɗi. Nde mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe kawriti, ɓe ndarwi dabare. Ɓe kokki sooji'en ɓen ceede ɗuɗɗe, ɓe mbi'iɓe, “Mbi'ee yimɓe, ‘Tokkuɓemo ngari jemma e min ɗaanii ɓe ngujjimo.’ To Gomnaajo nanii ɗu'um habaru, min estaymo min curana'on nattuki torra.” Sey sooji'en ɓen njaɓi ceede ɗen, ɓe ngaɗi non no ɗum wi'iɓe ɓe ngaɗa. Habaru ɗum sankitaama nder Yahuudanko'en, e ɓe kokka habaru ɗu'um haa hande. Sey tokkuɓemo sappo e go'o ɓen ndilli leydi Galiili to hocceere nde Yeesu wi'iɓe ɓe njaha. Nde ɓe ngi'imo, sey ɓe mawninimo, ammaa woɓɓe ngaɗi seko nder ɓerɗe maɓɓe. Sey Yeesu ɓaddii haade maɓɓe, wi'iɓe, “Ɗum hokkiiyam fuu laamu dow e ley. Ngam non, njahee ngartiron fuu lenyi duuniyaaru tokkuɓeyam, ngaɗanonɓe baptisma nder inde Allah Nyaako Mo Dow, e Ɓiɗɗo, e Ruuhu Allah, on ekkitinaɓe ɓe tokka koo ɗume ko mbiimi'on ngaɗon. Raɗɗum, e mi wondi e mooɗon koo ndeye haa re'uki duuniyaaru.” Ɗu'um woni Habaru Belɗum dow Yeesu Almasiihu, Ɓiɗɗo Allah. Ɗum windaama nder deftere Annabi Icaaya wiiki, “Allah wi'i, ‘Raɗɗum, mi liloyay lilaaɗo am o ardoo yeeso maaɗa o mo''inanmaa laawol.’ Goɗɗo e nodda nder ladde, e wi'a, ‘Mo''inee ɗatal Joomiraawo, portee laawol ngam garol maako.’ ” Non boo Yahaya Gaɗoowo Baptisma jooɗii nder ladde, e wa'ajina, e mo wi'a, “Tuubee, ɗum waɗana'on baptisma, nden Allah yaafanto'on hakkeeji mooɗon.” Yimɓe ɗuɗɓe daga leydi Yahuudiya fuu e gariiri Urucaliima ngaɗi ka yaaki to maako. E ɓe mbi'a fuu ko wooɗaa ɗum ɓe ngaɗi, e mo waɗanaɓe baptisma nder Caangol Urdun. Yahaya e ɓornii kolte ɗe ɗum waɗiri leeɓe ngeelooba, e mo taadii taadorde laral. Nyamndu maako woni baabeeji e njumri. E mo wa'ajina, e mo wi'a, “Goɗɗo e wara gaɗa am o ɓuriiyam mangu, koo lokkulli paɗe maako mi fotaayi turaaki mi fittaɗi. E mi waɗirana'on baptisma e ndiyam, ammaa kanko o waɗiranay'on baptisma e Ruuhu Allah.” Nder balɗe ɗen Yeesu waroyi daga gariiri Najarat nder leydi Galiili, sey Yahaya waɗanimo baptisma nder Caangol Urdun. E wurtaaki Yeesu daga nder ndiyam ɗam, o yi'i dow e maɓɓitoo, Ruuhu Allah e jippoyoo dow maako bo foondu. Hononde ƴiwoyi daga dow wi'i, “An woni Ɓiɗɗo am, mo ngiɗumi. E mi nana belɗum maaɗa.” Ɗon e ɗon Ruuhu Allah yaarimo nder ladde. Ton o waɗi balɗe 40 Ceyɗan e foondamo. E mo wondi e marle ladde, malaa'ika'en mballimo. Too, gaɗa ɗum surii Yahaya nder suudu cural, Yeesu yahi Galiili e wa'ajina Habaru Belɗum daga to Allah. E mo wi'a, “Carel waɗii! Laamu Allah warii haade mooɗon. Tuubee, njaɓon Habaru Belɗum.” Yeesu e yaha haade Mbeela Galiili, sey o yi'i Siiman e minyiraawo muuɗum Andiraawus e ɓe ngaɗa nangirɗum liƴƴi maɓɓe nder ndiyam, ngam ɓe nangooɓe liƴƴi. Sey Yeesu wi'iɓe, “Tokkeeyam, mi wartiray'on gaddayɓe yimɓe to am.” Ɗon e ɗon ɓe ali nangirɗum liƴƴi maɓɓe ɓe tokkimo. Nde o ɓeydi yeeso seɗɗa, sey o yi'i Yaakubu ɓii Jabadi e minyiraawo muuɗum Yahaya e ɓe nder komiwal maɓɓe, e ɓe mo''ina nangirɗum liƴƴi maɓɓe. Ɗon e ɗon o noddiɓe. Sey ɓe ali nyaako maɓɓe Jabadi nder komiwal e kuwanooɓeɓe, ɓe tokki Yeesu. Sey Yeesu e tokkuɓemo njahi gariiri Kafarnahum. Nde Nyalnde Siwtaare wari, o natti suudu do'aare, o fuɗɗi ekkitinki. Yimɓe kayɗini e ekkitinol maako, ngam o ekkitiniraayiɓe no moodiɓɓe Attawra ekkitinirta, ammaa o ekkitiniiɓe e bawɗe. Ɗon e ɗon gooduɗo ginnol nder suudu do'aare ndun wulli sembee, wi'i, “Ko wannumaa e amin, Yeesu Najarankeejo? A waroyi ngam kalkaamin? E mi andi an a moye. An woni Ceniiɗo Allah.” Sey Yeesu haɓaningol, wi'i, “De''utu! Wurta nder maako.” Sey ginnol ngol dimbimo dimbol kallungol, ngol wulli sembee, ngol wurtii nder maako. Ɓe fuu ɓe kayɗini, ɓe ngaɗi ka ƴamƴamtirki, e ɓe mbi'a, “Ɗum um ɗume? Ngo'ol ekkitinol ngol kesol! Neɗɗo o'o e woodi bawɗe haa ginni e ngaɗa ko o wi'iɗi.” Nder carel seɗɗa habaru Yeesu sankitii koo toye nder leydi Galiili. Nde Yeesu e Yaakubu e Yahaya ɓe mburtii daga suudu do'aare ndun, ɓe natti wuro Biiturus e Andiraawus. Esiraawo Biiturus debbo e mo fiida e jonte e mo fukkii. E nattuki Yeesu ɓe kokkimo habaru maako. Sey Yeesu yahi to maako joganiimo jungo umminimo. Ɗon e ɗon jonte ɗen njoofimo, o ummii o fuɗɗi waddankiɓe nyamndu. Futuro, gaɗa naange hiirii, yimɓe ngaddani Yeesu fuu nyawɓe e gooduɓe ginni. Sey yimɓe gariiri ndin ɗuɗɓe kawriti e dammugal wuro ngon. Yeesu yamɗitini ɗuɗɓe gooduɓe nyawuuji feere‑feere. O wurtinani yimɓe ɗuɗɓe ginni, o haɗiɗi metuki ngam e ɗi andimo. Ilaa subaka, daga nyiwre e horii, o ummii o yahi wonde wigeere nder ladde, o waɗi do'aare ton. Sey Siiman e gonduɓe e maako ndilli ɗaɓɓutukimo. Nde ɓe keɓtimo, ɓe mbi'imo, “Koo moye e ɗaɓɓutumaa!” Sey Yeesu wi'iɓe, “En njahu gariije gonɗe haade ɗo'o mi wa'ajina ton maa, ngam kanjum ngarmi mi waɗa.” O yahi koo toye nder leydi Galiili, e mo wa'ajina nder cuuɗi do'aare maɓɓe, e mo wurtinana yimɓe ginni. Goɗɗo gooduɗo nyawu nyaamoojum laral wari to Yeesu diccii e toroomo, e wi'a, “Taa jaɓii, a waaway njamɗitinaayam.” Jurumɗum nangi Yeesu, o forti jungo, o meemimo, o wi'imo, “Mi jaɓii. Yamɗutu!” Ɗon e ɗon nyawu ɗum alimo, o yamɗiti. Sey Yeesu wagginimo, wi'imo, “Dillu, faamu, taa' wi'uka koo moye, ammaa yahu kollaa hoore maaɗa to ardiiɗo diina, nden kokkaa cakkiri no Muusa wi'i ɗum waɗa ngam laaɓol maaɗa. Waɗu non ngam tabbitinanki yimɓe a yamɗitii.” Ammaa o dilli e mo wi'aka koo toye, e mo sankita habaru ɗum. Non waɗi Yeesu waawaayi nattuki wondi gariiri e njayri, ammaa o jooɗii e ladde. Fuu e non, yimɓe ɗuɗɓe ngaɗi ka warki to maako daga koo toye. Gaɗa balɗe seɗɗa Yeesu so''ii Kafarnahum. Sey yimɓe nani habaru e mo wuro. Yimɓe ɗuɗɓe kawriti keewi wuro ngon haa walaa njayri nder wuro ngon e yaasi dammugal maago. E mo wa'ajinanaɓe Wolde Allah. Sey woɓɓe ngaroyi, ɓe ngaddanimo goɗɗo jaraaɗo, yimɓe nayo e koccoyimo. Nde ɓe mbaawaayi nattinkimo to Yeesu woni ngam yimɓe ɗuuɗii, sey ɓe ƴentinimo dow suudu ndun, ɓe njulindu, ɓe ngaɗimo nder yulnde nden dow daago maako, ɓe njippinimo yeeso Yeesu. Nde Yeesu yi'i hoolaare maɓɓe, o wi'i jaraaɗo on, “Higo, a yaafanaama hakkeeji maaɗa.” Woɓɓe moodiɓɓe Attawra e njooɗii ɗon e ɓe nyuma nder ɓerɗe maɓɓe, e ɓe mbi'a, “Ngam ɗume neɗɗo o'o metirta nihi? E mo fottidina hoore maako e Allah! Moye waawata yaafaaki hakke to naa' Allah tan?” Ɗon e ɗon Yeesu faami nder ɓernde muuɗum e ɓe nyuma dow fii ɗu'um nder ɓerɗe maɓɓe, o wi'iɓe, “Ngam ɗume nyumoton iri nyumooji ɗi'i nder ɓerɗe mooɗon? Ko ɓuri hoyki, ɗum wi'a jaraaɗo o'o, ‘A yaafanaama hakke maaɗa,’ koo ɗum wi'amo, ‘Umma hoccu daago maaɗa, yaaɓu?’ Ammaa e mi yiɗi andon Ɓii Neɗɗo e woodi laamu nder duuniyaaru yaafoo hakke.” Ngam non o wi'i jaraaɗo on, “E mi wi'umaa, umma, koccaa daago maaɗa, kootaa wuro.” Sey o ummii, o hocci daago maako, o wurtii, o dilli yeeso koo moye. Fii ɗu'um hayɗini fuu yimɓe gonɓe ɗon, ɓe manti Allah, ɓe mbi'i, “Min meeɗaayi yiiki iri fii ɗu'um!” Yeesu fuɗɗiti wurtii yahi haade Mbeela Galiili. Yimɓe ɗuɗɓe ngari to maako o ekkitiɓe. E mo ƴaɓɓoo, o yi'i Leewi ɓii Halfa e jooɗii to ɗum jaɓata ceede leydi, sey Yeesu wi'imo, “Tokkam.” Sey Leewi ummii tokkimo. Gaɗa ɗon Yeesu e tokkuɓemo e ɓe njooɗii e ɓe kirtoo to wuro Leewi. Jaɓooɓe ceede leydi ɗuɗɓe e gaɗooɓe hakke e nyamda e maako e tokkuɓemo, ngam e woodi yimɓe ɗuɗɓe iri maɓɓe e tokkimo. Nde moodiɓɓe Attawra Faarisanko'en ngi'i e mo nyamda e gaɗooɓe hakke e jaɓooɓe ceede leydi, ɓe mbi'i tokkuɓemo, “Ngam ɗume o nyamdata e jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke?” Nde Yeesu nani non, o wi'iɓe, “Naa' yamɓe ngiɗi nyawndoowo, sey ni nyawɓe. Mi waroyaayi ngam nodduki nyumooɓe ɓe aadili'en, ammaa mi waroyi ngam nodduki anduɓe ɓe gaɗooɓe hakke.” Too, tokkuɓe Yahaya Gaɗoowo Baptisma e tokkuɓe Faarisanko'en e cuumoo. Sey woɓɓe ngari ƴami Yeesu, ɓe mbi'i, “Ngam ɗume tokkuɓe Yahaya e tokkuɓe Faarisanko'en e cuumoo, ammaa tokkuɓema cuumataako?” Yeesu nootii, wi'iɓe, “E yiiki mooɗon higooɓe angoojo cuumoto e carel ngel angoojo on e wondi e maɓɓe? To ni e ɓe ngondi e angoojo on, ɓe cuumataako. Ammaa carel e wara ngel ɗum hoccata angoojo on daga nder maɓɓe, nden e nyalnde nden ɓe cuumotoo. “Walaa nyootayɗo lefel kesel to limcere kiinde. To o waɗii non, lefel kesel ngel seekay e limcere kiinde nden. Non waɗay nde ɓura no ndenno seekuki. Non maa walaa gaɗayɗo ndiyam inabojam kesam nder faandu hiindu. To o waɗii non, ɗam ƴuufay ɗam pusa faandu ndun, nden ɗum dullayɗam, ɗum dulla faandu ndun. Ammaa ndiyam inabojam kesam haani waɗee nder faandu heyru.” Wonde Nyalnde Siwtaare Yeesu e tokkuɓemo e ƴaɓɓoo nder gese alkamaari, sey tokkuɓemo puɗɗi ɓoruki cammeeje mayri e ɓe nyaama. Sey Faarisanko'en mbi'imo, “Raa ko tokkuɓema ngaɗata. Ko waɗata e ɓe ngaɗa ko Attawra haɗi ɗum waɗa Nyalnde Siwtaare?” Yeesu wi'iɓe, “On meeɗaayi janguki ko Dawda waɗi, kanko e gonduɓe e maako nde ɓe nani weelo kadin e ɓe nder dullere nyamndu? E jaamanu ɗum Abiyata woni Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, Dawda natti Lukuru Seniiɗum nyaami buroodi ceniiɗum. Attawra boo wi'ii ardiiɓe diina tan haani nyaamuki buroodi ɗum, ammaa Dawda nyaamiɗum haa maa o hokkori jaadooɓe e maako.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Nyalnde Siwtaare waɗaa ngam neɗɗo, naa' neɗɗo waɗaa ngam Nyalnde Siwtaare. Ngam non Ɓii Neɗɗo o Joomu koo ɗume haa e Nyalnde Siwtaare.” Wonde nyalnde Yeesu natti suudu do'aare, e woodi goɗɗo mo jungo jaraango nder mayru. Sey woɓɓe nder suudu do'aare ndun cutiimo koo o yamɗitinay neɗɗo on Nyalnde Siwtaare ngam ɓe keɓa ko ɓe ngulliroytoomo. Sey Yeesu wi'i mo jungo jaraango on, “Woroy ɗo'o.” Nden Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Ko Attawra wi'i ɗum waɗa Nyalnde Siwtaare? Ɗum waɗa ko wooɗi, koo ɗum waɗa ko wooɗaa? Ɗum hisna yonki, koo ɗum waɗa warhoore?” Ammaa ɓe fuu ɓe nde''iti. Yeesu raariɓe ɓernde muuɗum e metti, o wannii ngam ɓerɗe maɓɓe ɗe caatuɗe. Sey o wi'i mo jungo jaraango on, “Fortu jungo maaɗa.” O fortingo, sey ngo yamɗiti. Sey Faarisanko'en mburtii suudu do'aare ndun, ɓe puɗɗi medduki e yimɓe Hirudus dow no ɓe mbardata Yeesu. Sey Yeesu dillidi e tokkuɓemo yaaki haade Mbeela Galiili. Sey yimɓe ɗuɗɓe ƴiwoyiɓe Galiili tokkimo. Nde yimɓe ɗuɗɓe nani habaru fuu ko o waɗata, ɓe ngari to maako daga Yahuudiya, e Urucaliima, e Iduumiya, e fongo Caangol Urdun, e leydi haade gariije Taaya e Sidon. O wi'i tokkuɓemo ngaddanamo komiwal ngam yimɓe ɗuɗɓe kawritii to' ɓe ɓiɗɗamo. O waɗu non ngam o yamɗitinii yimɓe ɗuɗɓe haa nyawɓe ɗuɗɓe ngaɗi ka fiiduki ngam ɓe meemamo. Fuu carel ngel yimɓe gooduɓe ginni ngi'imo, sey ɓe njana yeeso maako e ɓe mbi'a e sembe, “An a Ɓiɗɗo Allah!” Ammaa o wagginiɓe to' ɓe mbi'aka koo moye kanko o moye. Yeesu ƴenti hocceere noddi ɓe o yiɗi. Ɓe njahi to maako. O suɓi yimɓe sappo e ɗiɗo ngam ɓe njooɗodoo e maako, nden o lilaɓe ɓe nga'ajinoya, o noddiɓe lilaaɓe, o hokkiɓe bawɗe wurtinki ginni. Raa inɗe yimɓe ɓe o suɓi ɓen: Siiman mo o hokki inde Biiturus, e Yaakubu ɓii Jabadi, e minyiraawo muuɗum Yahaya, o hokkiɓe inde Buwarnajis, waato Ɓiɓɓe Riggaango, e Andiraawus, e Filibus, e Batiloomi, e Maatiyu, e Tooma, e Yaakubu ɓii Halfa, e Taadiyus, e Siiman Kananiyankeejo, e Yahuuda Iskariyooti, gartuɗo kokkitirɗo Yeesu. Nden Yeesu natti wuro to jooɗotoo, sey yimɓe ɗuɗɓe fuɗɗiti kawriti to maako haa kanko e tokkuɓemo ɓe mbaawaayi nyaamuki nyamndu. Nde bandiraaɓe maako nanii non, ɓe njahi ngam ɓe nangoyamo, ngam ɓe nanii yimɓe e mbi'a, “O haaŋake.” Moodiɓɓe Attawra garoyɓe daga Urucaliima mbi'i, “Ba'aljabul laamiiɗo ginni nangimo, nden e bawɗe maagol o wurtinirta ginni.” Sey Yeesu noddiɓe hokkiɓe misaalu wi'iɓe, “No waɗata Ceyɗan riiwa Ceyɗan? To laamu sendake e wanywanytira, ɗum waawataa ɗum daroo. Non maa to wuro sendake e wanywanytira, ngon ɗon wuro ngo waawataa ngo daroo. To laamu Ceyɗan sendake e wanywanytira, ɗum waawataa ɗum daroo, re'irde maajum warii won ɗon. “Walaa baawayɗo natta wuro cembiɗɗo teetanamo ko o woodi, sey ni arta haɓɓukimo, nden waawa hoccuki ko o woodi nder wuro ngon. “E mi wi'a'on goonga, ɗum waaway yaafanaaki yimɓe hakke e koo iri ɗiye haalaaji kalluɗi ɗi ɓe meti. Ammaa fuu bi'uɗo ko wooɗaa dow Ruuhu Allah, o yaafantaake haa abadaa. Haa abadaa hakke ɗum e dow maako.” Yeesu wi'ii non ngam e ɓe mbi'a, “E mo woodi ginnol.” Sey maduujo Yeesu e minyiraaɓe maako ngari ndarii yaasi, ɓe lili goɗɗo noddoya Yeesu. Yimɓe ɗuɗɓe e njooɗii e ɓe pilii Yeesu, ɓe mbi'imo, “Maduujo maaɗa e minyiraaɓe maaɗa e ɓe ton yaasi, e ɓe ɗaɓɓutumaa.” Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Moye woni maduujo am, nden ɓeye ngoni minyiraaɓe am?” O raari jooɗiiɓe e piliimo o wi'i, “Raa maduujo am e minyiraaɓe am ɗo'o! Fuu gaɗuɗo ko Allah yiɗi, kanko woni minyiraawo am e maduujo am.” Ɗonmaa Yeesu fuɗɗi ekkitinki haade Mbeela Galiili. Yimɓe ɗuɗɓe kawriti to maako naaki o natti komiwal o jooɗii nder maagal dow ndiyam. Kawrutuɓe ɓen fuu e ɓe haade mbeela ngan dow njaareendi. Sey o huutiri misaalu o ekkitiɓe ekkitinol feere‑feere ɗuɗngol. Nder ekkitinol maako o wi'i, “Kettindee! Goɗɗo demoowo yahi ngesa ngam saaka awdi. E mo nder saakuki awdi ndin, wondi yani dow ɗatal, colli ngari cuppidindi. Wondi boo yani nder kaaƴe; ɗon ndi heɓaayi leydi ɗundi. Ndi fuɗi jawɗum ngam leydi ndin luggaa. Ammaa nde naange wurtoyii fiyindi, sey ndi yoori ngam ndi walaa ɗaɗi. Wondi awdi boo yani nder gi'e, sey gi'e ɗen mawni ɓiɗɗindi haa ndi waawaayi waɗuki cammeeje. Ammaa wondi awdi yani dow leydi mbondi ndi fuɗi ndi mawni ndi waɗi cammeeje. Wondi waɗi gabbe 30, wondi waɗi gabbe 60, wondi haa 100.” Nde Yeesu heenyi hokkuki misaalu ɗu'um, sey o wi'i, “Gooduɗo noppi nanuki fuu nana.” Nde Yeesu e jooɗii kanum tan, tokkuɓemo sappo e ɗiɗo e woɓɓe tokkuɓemo njahi to maako ɓe ƴamimo o hokkaɓe ma'ana ɗum ɗon misaalu. Sey o wi'iɓe, “Onon on kokkaama faamuki sirru Laamu Allah, ammaa yimɓe ɓe ngalaa nder mooɗon, koo ɗume sey e misaalu, ngam, ‘E ɓe ndaara, ammaa ɓe ngi'ataa. E ɓe nana, ammaa ɓe paamataa. Ngam to naa' non ɗum gaɗotooɗum ɓe nana, ɓe tuuba, ɗum yaafanooɓe.’ ” Sey Yeesu wi'iɓe, “On paamaayi misaalu ɗu'um? Too, no paamirton misaalu koriiɗum? Ko demoowo on saaki woni Wolde Allah. Woɓɓe yimɓe e nandi e awdi njanundi dow ɗatal. Carel ngel ɓe nani Wolde Allah, ɗon e ɗon Ceyɗan wara hoccande daga nder ɓerɗe maɓɓe. Woɓɓe boo e nandi e awdi njanundi hakkunde kaaƴe. To ɓe nanii Wolde Allah, ɗon e ɗon ɓe njaɓande nder belɗum ɓernde. Ammaa nde ɓe ngalaa ɗaɗi, ɓe munyay carel seɗɗa tan. To caɗeele koo torra warii ngam wolde nden, ɗon e ɗon ɓe njoofande. Woɓɓe kadin e nandi e awdi caakaandi nder gi'e. Ɓe nani Wolde nden, ammaa wannuki e fii duuniyaaru, e yidde jawdi, e suuno feere‑feere natti ɓerɗe maɓɓe ɓiɗɗi wolde nden kaɗinde wallukiɓe ɓe ngaɗa ko Allah yiɗi. Woɓɓe boo e nandi e awdi caakaandi dow leydi mbondi. Ɓe nani Wolde Allah, ɓe njaɓinde, ɓe kuutinirinde haa ɓe keɓi ɓeydaari, woɓɓe keɓi nde 30, woɓɓe keɓi nde 60, woɓɓe haa nde 100.” O wi'iɓe, “On ngadday fitilaaru kippon tummude dow mayru, koo ndesonndu ley leeso? Naa' on ndesayndu dow danki? Fuu ko suuɗii, ɗum wurtinayɗum e njayri, non maa fuu ko ombaa ɗum omteteeɗum. Gooduɗo noppi nanuki fuu nana.” O fuɗɗiti o wi'iɓe, “Paamee boɗɗum e ko nanoton! E poondirgel ngel poondirton, e maagel ɗum foondiranta'on haa maa ɗum ɓeydana'on. Ngam fuu gooduɗo faamu dow Laamu Allah ɗum ɓeydanaymo. Ammaa mo walaa faamu dow Laamu Allah, koo ko o woodi maa ɗum jaɓayɗum.” Yeesu fuɗɗiti wi'i, “Laamu Allah e nandi e neɗɗo caakoowo awdi e ngesa. Waala fina, koo e mo ɗaanii koo o ɗaanaaki, awdi ndin fuɗay mawna, ammaa o andaa no ɗum waɗiri. Leydi e wurtina gawri e hoore mayri. Arande ƴombal wurtoto, nden sammeere, nden sammeere nden wurtina ngabboy. To gawri ndin ɓendii, sey o yaada e lawjeeru o taƴa, ngam carel ittukindi warii.” Yeesu kadin wi'i, “Ko nandinaymi Laamu Allah? Koo boo e ɗume misaalu nandinaymiɗum? E ɗum nandi e gabbel mastat, gabbel ɓurngel koo ngele gabbel aaweteengel famɗuki. Fuu e non to ngel aawaama, e ngel mawna ngel ɓura koo ngele leggel mawnuki, ngel waɗa lice mawɗe haa colli koɗa nder ɗowdi maagel.” Yeesu huutirii iri misaalu ɗu'um ɗuɗɗum, o wa'ajinaniɓe Wolde Allah haa keerol no ɓe mbaawi faamuki. Fuu ko o wi'ataɓe e mo huutira misaalu. Ammaa to e mo wondi e tokkuɓemo kamɓe tan, sey o wi'aɓe ma'ana ko o wi'i. E nden ɗon nyalnde alaasara Yeesu wi'i tokkuɓemo, “En kuulu fongo mbeela.” Sey tokkuɓemo ali yimɓe hawrutuɓe, ɓe natti nder komiwal ngal o woni nder, ɓe ndillidi e maako. E woodi komiije feere tokkiɓe. Sey iyeende e hendu cembindu ummoyii, geelooɗi ndiyam puɗɗi piiki komiwal ngal, ndiyam natti nder maagal haa naaki komiwal ngal ɓadii heewa ndiyam. Yeesu boo e ton gaɗa komiwal ngal e ɗaanii dow ɓantirɗum hoore. Sey tokkuɓemo pindinimo mbi'imo, “Moodibbo, a wannaayi to en kalkii?” Sey o ummii, o haɓani hendu ndun, o wi'i geelooɗi ndiyam ɗin, “Nde''itee! Alee!” Sey hendu ndun ali, koo ɗume de''iti. O wi'i tokkuɓemo, “Ngam ɗume ngooduɗon kulol? Haa jooni on koolaakiyam?” Ɓe kultori, ɓe ƴamƴamtiri, ɓe mbi'i, “Ɗum moye o'o? Haa hendu e geelooɗi ndiyam e ngaɗa ko o wi'i!” Yeesu e tokkuɓemo kuuli fongo mbeela ɓe njottii leydi Gaarasinko'en. Nde Yeesu wurtii daga nder komiwal ngal, sey goɗɗo gooduɗo ginnol ƴiwoyi to genaale taɓɓiimo. Neɗɗo on nder genaale o jooɗotoo, walaa baawayɗo haɓɓukimo, koo e ɓoggi njamndi. Nde ɗuɗɗum e mo haɓɓiree ɓoggi njamndi juuɗe e koyɗe, ammaa o taƴaɗi o yewa njamndi gaɗaandi to koyɗe maako. Walaa gooduɗo sembe baawayɗo jogaakimo. Jemma e nyalawma e mo nder genaale koo dow kocceeje, e mo wulla sembee, e mo taƴira ɓandu maako e kaaƴe. Nde o haynii Yeesu, o doggi o yahi to maako, o diccii yeeso maako. O wulli sembee o wi'i, “Ko wannumaa e am, Yeesu Ɓiɗɗo Allah Joomu Mangu? E mi toromaa ngam Allah, taa' torram.” O wi'u non ngam Yeesu wi'ii, “An ginnol, wurta nder neɗɗo o'o!” Sey Yeesu ƴamingol wi'i, “No inde maaɗa?” Ngol nootii ngol wi'i, “Ɗuɗɗi, ngam e min ɗuuɗi.” Sey ngol waɗi ka toraaki Yeesu to' o riiwaɗi daga leydi ndin. Haade ɗon e woodi ornde aladeeji ɗuɗɗi e dura to regorde hocceere. Sey ginni ɗin torii Yeesu ɗi mbi'i, “Alumin min nattoya aladeeji ɗin ni.” Yeesu jaɓi, sey ɗi mburtii ɗi nattoyi aladeeji ɗin. Aladeeji ɗin boo kewtii 2,000. Ornde nden fuu nyaari jippoyii daga dow ƴolde nden yani nder mbeela, ndiyam nyaamiɗi. Woynaaɓe aladeeji ɗin ndoggi mbi'oyika yimɓe nder gariiri e yimɓe ngarihoy. Yimɓe ɓen njahi ngi'a ko waɗi. Nde ɓe ngari to Yeesu woni, ɓe ngi'i goodunooɗo ginni ɗuɗɗi on, e mo jooɗii ɗon, e ɓornii, e mo nder hakkiilo maako. Koo moye maɓɓe huli. Gi'uɓe ko waɗi ɓe mbi'i yimɓe ɓen ko heɓi goodunooɗo ginni on e aladeeji ɗin. Sey yimɓe ɓen puɗɗi toraaki Yeesu alanaɓe leydi maɓɓe. Yeesu e natta komiwal, sey goodunooɗo ginni on torii dillida e Yeesu. Ammaa Yeesu jaɓaayi o dillida e muuɗum, wi'imo, “Hootu to bandiraaɓe maaɗa mbi'aɓe fii mawɗum ɗum Joomiraawo waɗanmaa e no o yurminiranmaa.” Sey neɗɗo on dilli leydi Dikapolis, o fuɗɗi hokkuki habaru fii mawɗum ɗum Yeesu waɗanimo. Fuu yimɓe ɓen kayɗini. Nde Yeesu fuɗɗiti huuli fongo mbeela nder komiwal, yimɓe ɗuɗɓe kawriti to maako, kanko boo e mo haade mbeela ngan. Sey go'oto nder ardiiɓe suudu do'aare bi'eteeɗo Jaayirus wari. Nde o yi'i Yeesu, o diccii yeeso maako, o waɗi ka toraaki Yeesu, e mo wi'a, “Ɓiɗɗo am surbaajo pamaro ɓadake mayde, e mi toromaa ngaraa meemaamo ngam o yamɗita to' o maaya.” Sey Yeesu yaadi e maako. Yimɓe ɗuɗɓe tokkimo, e ɓe ɓiɗɗamo. E woodi goɗɗo debbo ɗon gaɗuɗo duuɓi sappo e ɗiɗi e torrodoo e rufuki ƴiiƴam. Debbo on torrake naa' seɗɗa to juuɗe nyawndooɓe ɗuɗɓe, o majjinii fuu jawdi maako. O yamɗitaayi, ammaa nyawu ɗum ɓeydii. Nden maa o nanii habaru Yeesu, sey o ƴiwoyi gaɗa Yeesu nder yimɓe, o meemi toggoore maako. Ngam o wi'ii nder ɓernde maako, “Koo toggoore maako meemumi tan, mi yamɗitay.” Ɗon e ɗon ƴiiƴam ɗam darii, o nani nder ɓandu maako ɗum yamɗitiniimo daga nyawu maako. Ɗon e ɗon Yeesu faami bawɗe mburtake daga nder muuɗum. O waylitii nder yimɓe, o wi'i, “Moye meemi toggoore am?” Sey tokkuɓemo mbi'imo, “A yi'a yimɓe ɗuɗɓe e ɓiɗɗumaa, ammaa a ƴama moye meemumaa?” Ammaa Yeesu waɗi ka raaruki nder yimɓe ɓen ngam yi'a moye meemimo. Debbo on boo nde e mo andi ko heɓi ɓandu maako, o wari nder kulol e mo diwna, o diccii yeeso Yeesu, o wi'imo goonga dow koo ɗume ko waɗi. Sey Yeesu wi'imo, “Bandiraawo, hoolaare maaɗa yamɗitiniima. Njippoɗaa jam, a hoyii daga nyawu maaɗa.” Yeesu e meta, sey woɓɓe daga wuro Jaayirus ardiiɗo suudu do'aare on ngari, ɓe mbi'imo, “Ɓiɗɗo maaɗa maayii. Ngam ɗume ngannataa moodibbo kadin?” Ammaa Yeesu wannaayi e ko ɓe mbi'i, o wi'i ardiiɗo suudu do'aare on, “Taa' hulu, hoolayam tan.” O alaayi koo moye yaadi e maako sey Biiturus, e Yaakubu, e Yahaya minyiraawo Yaakubu. Nde ɓe njottii wuro Jaayirus, Yeesu yi'i yimɓe nder wannaare, woɓɓe e mboya, woɓɓe e ngulla e sembe. O natti, o wi'i, “Ngam ɗume nattuɗon wannaare nde'e on mboya? Surbaajo on o maayaayi, ammaa o ɗaani tan.” Sey ɓe njalimo. O wurtiniɓe ɓe fuu yaasi, o hocci nyaako surbaajo on e maduujo maako e tokkuɓemo ɓe o wondi, ɓe natti to surbaajo on woni. Yeesu jogii jungo surbaajo on wi'i, “Taliita, kumi,” waato, “Surbaajo, umma!” Ɗon e ɗon surbaajo on ummii fuɗɗi yaadu. E mo woodi duuɓi sappo e ɗiɗi. Fii ɗum hayɗiniɓe naa' seɗɗa. Yeesu wagginiɓe wi'i to' ɓe njaɓa ɓe mbi'aka koo moye. Nden o wi'iɓe, “Kokkeemo goɗɗum o nyaama.” Sey Yeesu ali wigeere nden so''ii gariiri to mawni, tokkuɓemo njaadi e maako. Nde Nyalnde Siwtaare wari, o fuɗɗi ekkitinki nder suudu do'aare. Yimɓe ɗuɗɓe nanɓe ko o wi'i, ɓe kayɗini e ekkitinol maako. E ɓe mbi'a, “Toye neɗɗo o'o heɓi fuu fii ɗu'um? Toye o heɓi iri faamu ɗu'um? Toye o heɓi bawɗe waɗuki iri kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe'e? Naa' kanko woni on ɗon cehoowo, ɓiɗɗo Maryaama, mawniraawo Yaakubu, e Yusufu, e Yahuuda, e Siiman? Nden minyiraaɓe maako rewɓe naa' en ngondi e maɓɓe ɗo'o?” Sey ɓe njawanimo. Yeesu wi'iɓe, “Koo toye yimɓe e kokka annabiijo mangu, ammaa yimɓe gariiri maako, e bandiraaɓe maako, e yimɓe wuro maako, ɓe kokkataamo mangu.” Yeesu waawaayi waɗuki goɗɗum kayɗiniiɗum ton, sey ni yimɓe seɗɗa ɓe njamɗaa o yowi juuɗe maako dow maɓɓe o yamɗitiniɓe. O hayɗini ngam ɓe koolaakimo. Yeesu e yiiloo e ekkitina nder ngarihoy. O noddi tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, o liliɓe ɗiɗo‑ɗiɗo, o hokkiɓe laamu dow ginni. O wi'iɓe to' ɓe kocca goɗɗum ngam yaadu, koo nyamndu, koo jakaare, koo ceede e jiiba. Sawru tan ɓe njogotoo. Ɓe ngatta paɗe, ammaa to' ɓe ɓornoo toggooje ɗiɗi. O boo wi'iɓe, “Fuu wuro ngo njippiiɗon, njooɗee nder maago naa on alii gariiri ndin. To ɗum jaɓɓaaki'on e wigeere, koo ɗum wanyii hettindanaaki'on, piɗɗee sollaare koyɗe mooɗon carel ko aloton wigeere nden. Kanjum hollata ɓe ngaɗii hakke.” Sey ɓe ndilli e ɓe nga'ajina wi'uki yimɓe tuuba. Ɓe mburtinani yimɓe ɗuɗɓe ginni, ɗuɗɓe ɓe njamɗaa boo ɓe moytaniɓe nebbam ɓe njamɗitiniɓe. Hirudus Laamiiɗo nani habaru fii ɗu'um, ngam inde Yeesu andaama koo toye. Woɓɓe e mbi'a Yahaya Gaɗoowo Baptisma umminaa daga mayde, kanjum waɗi e mo woodi bawɗe waɗuki kuuɗe kayɗiniiɗe. Woɓɓe boo mbi'i, “Ɗum Annabi Iliya.” Nden woɓɓe mbi'i, “O annabiijo bo annabo'en ndenno.” Ammaa nde Hirudus nani non, o wi'i, “Yahaya mo ittanmi hoore, kanko umminaa daga mayde!” Ngam ndenno Hirudus e hoore muuɗum waɗii ɗum nangii Yahaya, ɗum haɓɓimo, ɗum surimo nder suudu cural. O waɗu non ngam Hiruudiya debbo mawniraawo maako Filibus mo o te'i. Ngam Yahaya waɗii ka wiiki Hirudus, “Ɗum haanaayi te'aa debbo mawniraawo maaɗa.” Hiruudiya boo nder ɓernde maako e mo jogitii Yahaya e mo yiɗi warkimo. Ammaa o waawaayi warkimo, ngam Hirudus e hula Yahaya e suranamo, nde e mo andi kanko o aadiliijo o ceniiɗo. Fuu carel ngel Hirudus nani haala Yahaya, e mo natta wannaare. Ammaa fuu e non e mo yiɗi hettindanaakimo. Ammaa Hiruudiya heɓi laawol no warirta Yahaya. Nyalnde humto siftorki danyngol Hirudus, Hirudus siryii humto ngam kuwooɓe mawɓe nder laamu maako, e mawɓe ardiiɓe sooji'en, e mawɓe leydi Galiili. Nde ɓiɗɗo Hiruudiya surbaajo natti wami, o welnani Hirudus ɓernde e hoɓɓe maako. Sey Hirudus wi'imo, “Torayam fuu ko ngiɗɗaa, mi hokketeɗum.” Hirudus hunaniimo wi'i, “Fuu ko toriɗaayam mi hokketeɗum haa ko hewtata sendere laamu am.” Sey surbaajo on wurtii wi'i maduujo muuɗum, “Ko haani mi toroo?” Maduujo on wi'imo, “Toramo hoore Yahaya Gaɗoowo Baptisma.” Ɗon e ɗon surbaajo on nder yawɗaare o so''ii to laamiiɗo on o wi'imo, “E mi yiɗi jooni‑jooni kokkaayam hoore Yahaya Gaɗoowo Baptisma nder le'al.” Hirudus Laamiiɗo wannii naa' seɗɗa, ammaa nde o yaadake o hunanakemo yeeso hoɓɓe, o yiɗaa o haɗamo. Ɗon e ɗon o waɗi soojiijo o yaha o waddoya hoore Yahaya. Soojiijo on yahi ittani Yahaya hoore nder suudu cural, o waddoyi hoore nden nder le'al, o hokkinde surbaajo on. Surbaajo on boo hokkinde maduujo muuɗum. Nde tokkuɓe Yahaya nani non ɓe ngari ɓe kocci ɓandu maako ɓe pukkinoyindu nder yenaande gasaande nder hayre. Lilaaɓe ɓe Yeesu lilunoo ngartoyii to maako, ɓe mbi'imo koo ɗume ko ɓe ngaɗi e ko ɓe ekkitini. O wi'iɓe, “Ngaree, njahen to wigeere gewtunde keɓon ciwtooɗon seɗɗa.” O wi'ii non ngam yimɓe ɗuɗɓe e ngara e co''oo haa hewti ɓe keɓaayi koo carel ɓe nyaami nyamndu. Sey ɓe natti komiwal ɓe ndilli to wigeere nder ladde kamɓe tan. Ammaa carel ngel ɓe ndillata yimɓe ɗuɗɓe ngi'iɓe anditiɓe. Yimɓe ɓen mburtoyii daga gariije ɗuɗɗe ɓe ndoggi e koyɗe ɓe artiɓe yaaki ton. E jippaaki Yeesu daga nder komiwal ngal o yi'i yimɓe ɗuɗɓe e kawriti, sey o nani jurumɗum maɓɓe, ngam e ɓe ɗon bo baali ɗi ngalaa gaynaako. Sey o fuɗɗi ekkitinkiɓe fii ɗuɗɗum. Nde alaasara waɗi, sey tokkuɓemo ngari to maako mbi'imo, “Ɗo'o ɗum ladde, ɗonmaa naange hiirii. Wi'u yimɓe ɓe'e ndilla ngam ɓe njaha gure gonɗe haade e ngarihoy ngonkoy haade ɓe coodana ko'e maɓɓe ko ɓe nyaamata.” Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Onon kokkeeɓe ko ɓe nyaamata.” Sey ɓe mbi'imo, “A yiɗi min njaha min coodonoyaɓe nyamndu kewtundu ceede ɗe kuwoowo yoɓetee balɗe 200 min kokkaɓe ɓe nyaama?” O wi'iɓe, “Buroodi noye ngooduɗon? Njahee ndaaron.” Nde ɓe ndaari, ɓe mbi'i, “Buroodi jowi e liƴƴi ɗiɗi.” Sey Yeesu wi'iɓe ɓe mbi'a yimɓe njooɗoo moɓɗe‑moɓɗe dow huɗo hecco. Sey ɓe njooɗii moɓɗe 100‑100, woɓɓe njooɗii moɓɗe 50‑50. O hocci buroodi jowi ɗum e liƴƴi ɗiɗi ɗin, o raari dow, o yetti Allah, o sendi buroodi ɗum o hokki tokkuɓemo ngeedana yimɓe fuu. Non o waadi e liƴƴi ɗiɗi ɗin maa. Ɓe fuu ɓe nyaami ɓe kaari. Tokkuɓemo moɓti buroodi koriiɗum e liƴƴi koriiɗi ko waɗi kondooje sappo e ɗiɗi. Nyaamuɓe buroodi ɗum worɓe tan ɓadake 5,000. Ɗon e ɗon Yeesu waɗi tokkuɓemo natta komiwal ɓe artamo huuluki yaaki Betasayda, kanko boo o jaɓɓitoto kawrutuɓe. Gaɗa o jaɓɓitakeɓe o ƴenti wonde hocceere ngam o waɗa do'aare. Nde futuro waɗi, komiwal ngal e caka mbeela, Yeesu boo e dow hocceere kanum tan. O yi'i tokkuɓemo e piida e komiwal, ngam hendu e haɗaɓe yaadu. Fajiri e mo yaha to maɓɓe, e mo yaha dow ndiyam mbeela ngan. E mo yiɗi o ƴaɓɓooɓe, ammaa nde ɓe ngi'imo e mo yaha dow ndiyam, ɓe kammi ɗum ginnol, sey ɓe ngulli, ngam ɓe fuu ɓe ngi'iimo ɓe kultorii. Ammaa ɗon e ɗon o metaniɓe, o wi'i, “Pukkinee ɓerɗe mooɗon, ɗum min. To' on kulu.” Nden o natti komiwal ngal to maɓɓe, sey hendu ndun darii. Ɓe kayɗini naa' seɗɗa, ngam ɓe paamaayi ma'ana nyamnuki yimɓe 5,000 ki o waɗi, ngam ɓerɗe maɓɓe paamaayi ma'ana maajum. Nde ɓe kuuli fongo mbeela ngan, ɓe njottii leydi Janisarat ɓe kaɓɓi komiwal ngal. Nde ɓe mburtii nder maagal, ɗon e ɗon yimɓe anditi Yeesu. Yimɓe ɓen ndoggi ɓe njahi koo toye nder leydi ndin, e ɓe ngaddoya nyawɓe dow mbe''itaari to Yeesu koo toye to ɓe nani o woni. Koo toye to o yahi, koo nder ngarihoy, koo nder gariije mawɗe, koo nder gure ladde, yimɓe e pukkina nyawɓe nder luumo, ɓe toroomo nyawɓe ɓen meema koo cilmbi toggoore maako. Fuu meemuɓeɗi njamɗiti. Faarisanko'en e woɓɓe nder moodiɓɓe Attawra garoyɓe daga Urucaliima ɓe kawriti to Yeesu. Sey ɓe ngi'i woɓɓe tokkuɓe Yeesu e ɓe nyaama nyamndu ɓe lootaayi juuɗe maɓɓe no diina Yahuudanko'en wi'i. Faarisanko'en e fuu Yahuudanko'en ɓe nyaamataa nyamndu naa ɓe lootii juuɗe maɓɓe no diina maɓɓe wi'i, e ɓe tokki ndonu maama'en maɓɓe. To ɓe ngartoyii daga luumo, ɓe nyaamataa nyamndu naa ɓe lootake no diina maɓɓe wi'i. Ɗonmaa e ɓe tokka ndonu ɗuɗɗum ɗum ɓe ndoni, bo lootuki jarduɗe, e gojiije, e paali gaɗiraaɗi njamndi mboɗeeri. Sey Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra ɓen ƴami Yeesu ɓe mbi'i, “Ngam ɗume tokkuɓema tokkataa ndonu maama'en meeɗen, ammaa e ɓe nyaamira nyamndu juuɗe ɗe laaɓaa?” Sey Yeesu nootii wi'i, “Annabi Icaaya wi'ii goonga nde waɗi annabaaku dow mooɗon, onon munaafuki'en, no ɗum windiraa, Allah wi'ii, ‘Ɓen ɗon yimɓe e honduko tan ɓe mawnintayam, ammaa ɓerɗe maɓɓe e ngoɗɗitiiyam. E meere ɓe mawnintayam; E ɓe ekkitina dooka yimɓe bo to am ɗum ƴiwoyi.’ “On alii tokkuki ko Allah wi'i ɗum waɗa, on njogake ndonuuji yimɓe.” Sey o wi'iɓe, “On nyuma on ngaɗii fii boɗɗum nde nganyuɗon ko Allah wi'i ngam tokkon ndonu mooɗon. Ngam Muusa wi'ii, ‘Hokku nyaako maaɗa e maduujo maaɗa mangu,’ nden, ‘Koo moye huɗi nyaako muuɗum koo maduujo muuɗum doole waree.’ Ammaa on mbi'a to neɗɗo wi'ii nyaako muuɗum koo maduujo muuɗum, ‘Fuu ko kokkaynomaami, ɗum Korban, waato mi hokkiiɗum Allah,’ nde mbiiɗon non on kaɗii yimɓe mballa danyooɓe maɓɓe. Non ngartirɗon Wolde Allah meere laawol ndonu ɗum ekkitinɗon. Kadin on ngaɗa fii ɗuɗɗum iri ɗu'um.” Sey Yeesu fuɗɗiti noddi yimɓe hawrutuɓe, o wi'i, “Kettindee, on fuu, paamon. Nde o sendiri e yimɓe fuu, o natti wuro, tokkuɓemo ƴamimo ma'ana ekkitinol ngo'ol. O nootii o wi'i, “Onon maa on paamaayi ma'ana ɗu'um? On andaa walaa ko nattata neɗɗo daga yaasi wartiramo mo laaɓaa? Ngam naa' nder ɓernde ɗum nattata, ammaa nder reedu, nden ɗum wurto ɓandu.” (Nde Yeesu wi'i ɗu'um, o hollii koo nduye nyamndu ndu lamndu.) O ɓeydi wi'uki, “Ko wurtotoo daga nder ɓernde neɗɗo, kanjum waɗata neɗɗo warta mo laaɓaa yeeso Allah. Ngam daga nder ɓernde neɗɗo nyumo kallungo wurtoytoo, e waɗuki njeenu hakkunde yimɓe ɓe ngalaa teegal, e nguyka, e warhoore, e njeenu, e suuno fii duuniyaaru, e halleende, e ƴoyre kallunde, e fuu kuuɗe kalluɗe ɗe ɓerɗe maɓɓe ngiɗi, e lawliiru, e wonnuki inde neɗɗo, e mawninki hoore, e wanyuki waɗuki ko wooɗi. Fuu ɗe'e kuuɗe kalluɗe daga nder ɓernde ɗe mburtoytoo ɗe ngartira neɗɗo mo laaɓaa yeeso Allah.” Daga ɗon Yeesu dilli yahi wigeere haade gariije Taaya e Sidon. O natti wongo wuro, o yiɗaa koo moye anda e mo ɗon ɗum. Ammaa fuu e non o waawaayi suuɗaaki yimɓe. Ɗon e ɗon goɗɗo debbo gooduɗo ɓiɗɗo surbaajo pamaro gooduɗo ginnol nani habaru Yeesu. Sey o wari o diccii yeeso Yeesu. Debbo on boo o Helenankeejo to Finiikiya nder leydi Siiriya o danyaa. O torii Yeesu wurtinana ɓiɗɗo maako ginnol ngol. Sey Yeesu wi'imo, “Arande al ɗum nyamna ɓikkoy, ngam ɗum haanaayi ɗum hocca nyamndu ɓikkoy ɗum hubanoondu kutihoy.” Ammaa debbo on wi'imo, “Ee, Moodibbo, ammaa haa kutihoy ngonkoy ley teebur e nyaama horaano sukaaɓe ɓen.” Sey Yeesu wi'imo, “Ngam a wi'ii non, hootu, ginnol ngol wurtake ɓiɗɗo maaɗa.” Sey debbo on so''ii wuro tawi ɓiɗɗo muuɗum e fukkii dow leeso, ginnol ngol boo wurtake daga nder maako. Sey Yeesu ali wigeere gonde haade gariiri Taaya, o tokkiri gariiri Sidon, o regoyii Mbeela Galiili, o natti leydi Dikapolis. Ton woɓɓe yimɓe ngaddanimo goɗɗo paho mo meto muuɗum wurtataako boɗɗum. Ɓe torii Yeesu yowa juuɗe muuɗum dow maako yamɗitinamo. E woodi yimɓe ɗuɗɓe ɗon, sey Yeesu hakkitii kanko e paho on, o waɗi kooli maako nder noppi paho on. O tutti joode o meemi ɗemngal paho on. Nden Yeesu raari dow foofi foofaango juutungo wi'imo, “Ifata,” waato, “Maɓɓita!” Ɗon e ɗon noppi neɗɗo on maɓɓitii, ɗemngal maako yoofii, o fuɗɗi metuki boɗɗum. Sey Yeesu wi'iɓe to' ɓe mbi'aka goɗɗo. Ammaa fuu carel ngel o haɗiɓe wi'ukika, sey ɓe ɓeyda wi'ukika koo toye. Yimɓe kayɗini naa' seɗɗa mbi'i, “O waɗii koo ɗume boɗɗum, haa maa e mo waɗa pahuɓe nana, e mo waɗa ɓe mbaawataa metuki meta.” Nder ɗen ɗon balɗe yimɓe ɗuɗɓe fuɗɗiti kawri to Yeesu. Nde ɓe ngalaa ko ɓe nyaamata, sey Yeesu noddi tokkuɓemo, wi'iɓe, “E mi nana jurumɗum yimɓe ɓe'e ngam hande balɗe maɓɓe tati e ɓe ngondi e am, ammaa ɓe ngalaa ko ɓe nyaamata. To mi wi'iiɓe ɓe kootida e weelo, ɓe pekkoray dow ɗatal, ngam woɓɓe ngaroyii daga ɓadaaki.” Tokkuɓemo nootii mbi'i, “Toye goɗɗo heɓata buroodi nder ladde nde'e keƴayɗum yimɓe ɓe'e?” Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Buroodi noye ngooduɗon?” Ɓe mbi'imo, “Joweeɗiɗi.” Sey o wi'i yimɓe hawrutuɓe ɓen fuu ɓe njooɗoo e leydi. O hocci buroodi joweeɗiɗi ɗum, o yetti Allah, o sendiɗum, o hokki tokkuɓemo ngeedana yimɓe, kamɓe boo ɓe ngeedani yimɓe hawrutuɓe ɓen. Ɗonmaa e ɓe ngoodi goɗɗi liƴƴi pamari seɗɗanaaji, sey o yetti Allah ngam maaji, o wi'i tokkuɓemo kanji maa ɓe ngeedana yimɓe. Yimɓe ɓen nyaami kaari. Gaɗa maajum tokkuɓemo moɓti ko horii, ɗum heewi kondooje joweeɗiɗi. Yimɓe ɓen ɓadake 4,000. Sey o jaɓɓitiiɓe o natti komiwal, kanko e tokkuɓemo, ɓe ndilli leydi Dalmanuuta. Faarisanko'en ngari puɗɗi yeddootirki e Yeesu. E ɓe ngiɗi foondukimo, sey ɓe mbi'imo o waɗanaɓe goɗɗum kayɗiniiɗum ƴiwoyɗum to Allah. Sey Yeesu fofti foofaango juutungo wi'i, “Ngam ɗume onon yimɓe jaamanu ɗu'um ɗaɓɓitoton holleeki goɗɗum kayɗiniiɗum? E mi wi'a'on goonga, walaa ko ɗum hollata yimɓe jaamanu ɗu'um.” Daga ɗon o aliɓe, o fuɗɗiti o natti komiwal, o huuli yaaki ngon ton fongo. Tokkuɓe Yeesu ngejjitii ngardoya e buroodi, sey buroodi go'o tan ɗum ɓe ngoodi nder komiwal maɓɓe. Yeesu wagginiɓe wi'i, “Paamee, ngaɗee hakkiilo e ƴuufinirɗum Faarisanko'en e ɗum Hirudus.” Sey tokkuɓemo meddi hakkunde maɓɓe, ɓe mbi'i, “O wi'u non ngam en ngalaa buroodi.” Nde Yeesu faami ko ɓe mbi'ata, sey o ƴamiɓe, o wi'i, “Ngam ɗume meddoton dow on ngalaa buroodi? Haa jooni on keɓtaayi on paamaayi? Koo ɓerɗe caatuɗe ngooduɗon? On ngoodi gite, ammaa tampuɗon yiiki? On ngoodi noppi, ammaa tampuɗon nanuki? On ciftoraayi? Carel ngel nyamnumi yimɓe 5,000 buroodi jowi, kondooje noye ɓoptuɗon e keewi horaano?” Ɓe mbi'i, “Sappo e ɗiɗi.” “Nden carel ngel nyamnumi yimɓe 4,000 buroodi joweeɗiɗi, kondooje noye ɓoptuɗon e keewi horaano?” Ɓe mbi'imo, “Joweeɗiɗi.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Haa jooni on paamaayi?” Yeesu e tokkuɓemo njottii gariiri Betasayda, sey woɓɓe yimɓe ngaddi bumɗo, ɓe torii Yeesu meemamo ngam yamɗitinamo. Yeesu jogii jungo bumɗo on, yaarimo ton gaɗa gariyel, tuttanimo joode to gite yowi juuɗe muuɗum dow maako, sey ƴamimo, wi'i, “A yi'ii goɗɗum?” Sey bumɗo on ƴefti hoore, raari, wi'i, “E mi yi'a yimɓe, ammaa e ɓe nandi e leɗɗe e ɓe ngiiloo.” Sey Yeesu fuɗɗiti meemi gite ɗen. Bumɗo on maɓɓiti gite boɗɗum, gite maako njamɗiti, o yi'i koo ɗume boɗɗum. Sey Yeesu wi'imo o hoota, wi'imo, “Taa' nattu nder gariyel ngel.” Yeesu e tokkuɓemo ɓe ndilli yaaki ngarihoy ngonkoy haade gariiri Kaysaariya Filibi. E ɓe njaha dow ɗatal sey o ƴamiɓe, o wi'i, “Moye yimɓe mbi'atayam?” Ɓe nootii ɓe mbi'i, “Woɓɓe e mbi'a a Yahaya Gaɗoowo Baptisma. Woɓɓe boo e mbi'a a Annabi Iliya. Nden woɓɓe e mbi'a a go'oto nder annabo'en ndenno.” Sey o ƴamiɓe, o wi'i, “Ammaa onon, moye mbi'otonyam?” Sey Biiturus nootii wi'i, “An woni Almasiihu.” Nden Yeesu wagginiɓe naa' seɗɗa wi'iɓe to' ɓe mbi'aka koo moye kanko o moye. Sey Yeesu fuɗɗi ekkitinkiɓe e wi'a doole Ɓii Neɗɗo torroo naa' seɗɗa. Mawɓe yimɓe, e mawɓe ardiiɓe diina, e moodiɓɓe Attawra nganyamo, nden o waree. Gaɗa balɗe tati boo o ummoto daga mayde. Yeesu metii haala ka'a e njayri. Sey Biiturus noddimo wuttudu go'o fuɗɗi haɓankimo. Ammaa Yeesu waylitii raari tokkuɓemo koriiɓe, haɓani Biiturus, wi'i, “Sendir e am, an Ceyɗan! Naa' to Allah nyumo maaɗa ƴiwoyi, iri nyumo yimɓe nyumataa.” Sey o noddi yimɓe ɗuɗɓe hawrutuɓe hawti e tokkuɓemo, o wi'iɓe, “Fuu giɗɗo warta tokkuɗoyam, to' waɗa ko hoore muuɗum yiɗi waɗuki tan, ammaa doole hocca gaafaangal muuɗum tokkayam. Ngam fuu giɗɗo hisnuki yonki muuɗum o dullayki. Ammaa fuu dullayɗo yonki muuɗum ngam am e ngam Habaru Belɗum o hisnayki. Ko ɗum nafanta neɗɗo, to o heɓii duuniyaaru fuu, ammaa o dullii yonki maako? Koo boo ko neɗɗo waawata hokkuki ngam jaɓtoya yonki muuɗum? Koo moye ganyuɗoyam e boliiɗe am nder ɗu'um jaamanu ɗum hakke, ɗum walaa goonga, min Ɓii Neɗɗo mi wanyaymo to mi wartidoyii e malaa'ika'en ceniiɓe nder teddungal Nyaako am Mo Dow.” O wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, e woodi woɓɓe dariiɓe ɗo'o ɓe maayataa naa ɓe ngi'ii Laamu Allah wardi e bawɗe.” Gaɗa balɗe joweego'o, sey Yeesu hocci Biiturus, e Yaakubu, e Yahaya, o yaariɓe dow wonde hocceere townde kamɓe tan. Sey nandi maako waylitii yeeso maɓɓe. Kolte maako ngarti daneeje tar. Walaa goɗɗo baawayɗo laaɓinira kolte non nder duuniyaaru fuu. Sey Annabi Iliya e Annabi Muusa mbanganiɓe e ɓe medda e Yeesu. Sey Biiturus wi'i Yeesu, “Moodibbo, wonki amin ɗo'o e wooɗi. Al min nyiɓa cuuɗi tati ɗo'o, wo'oyru ndu maaɗa, wo'oyru ndu Muusa, wo'oyru ndu Iliya.” Biiturus no dullu ko wi'ata ngam kanko e tokkuɓe Yeesu koriiɓe ɓe kultorii naa' seɗɗa. Sey nduula wangi suddiɓe, sey wonde hononde ƴiwoyi nder nduula ngan, wi'i, “O'o woni Ɓiɗɗo am mo ngiɗumi. Nanee ko o wi'ata'on!” Ɗon e ɗon ɓe ndaari ɓe ngi'aayi goɗɗo e wondi e maɓɓe sey Yeesu tan. E ɓe njippoyoo daga dow hocceere nden, sey Yeesu wagginiɓe wi'i to' ɓe mbi'a koo moye ko ɓe ngi'i naa gaɗa Ɓii Neɗɗo ummake daga mayde. Ngam non ɓe ali haala kan hakkunde maɓɓe, e ɓe medda dow ma'ana “ummaaki daga mayde.” Sey ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Ngam ɗume moodiɓɓe Attawra e mbi'a doole Annabi Iliya arta Almasiihu warki?” Yeesu nootii, wi'i, “Goonga, Annabi Iliya artay warki ngam o siryoo koo ɗume. Ngam ɗume ɗum windi wiiki doole Ɓii Neɗɗo torroo naa' seɗɗa nden o wanyee? Ammaa e mi wi'a'on Iliya yaadake warii, yimɓe boo ngaɗaniimo fuu ko ɓe ngiɗi, non no ɗum windiraa dow maako.” Nde Yeesu e tokkuɓemo njottii to tokkuɓemo koriiɓe, sey ɓe ngi'i yimɓe ɗuɗɓe e piliiɓe. Woɓɓe moodiɓɓe Attawra e ngeddootira e maɓɓe. Nde fuu yimɓe ɓen ngi'i Yeesu, ɓe kayɗini naa' seɗɗa, ɓe ndoggi ɓe njahi to maako ngam ɓe kownamo. Sey Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Dow ɗume ngeddootirton e maɓɓe?” Sey go'oto nder yimɓe ɓen nootii wi'i, “Moodibbo, mi waddaniima ɓiɗɗo am gooduɗo ginnol. Ginnol ngol haɗiimo o meta. Fuu carel ngel ginnol ngol nangimo, sey ngol do''amo to leydi, nguufo ngaɗa ka wurtaaki e honduko maako, e mo nyerƴindira nyiiƴe maako, ɓandu maako warta bo lekki. Mi torake tokkuɓema mburtinangol, ammaa ɓe mbaawaayi.” Yeesu nootii wi'i, “Onon yimɓe jaamanu ɗu'um ɗum hoolaakiyam, haa ndeye njooɗodotoomi e mooɗon e mi munyida e mooɗon? Ngaddaneeyam suka on.” Sey ɓe ngaddimo. Nde ginnol ngol yi'i Yeesu, ɗon e ɗon ngol waɗi ɓandu suka on waɗi ka diwnuki, o yani to leydi, e mo tallitoo, honduko maako e wurtina nguufo. Sey Yeesu ƴami nyaako suka on, wi'i, “Daga ndeye ɗu'um fii heɓi suka on?” Nyaako on wi'i, “Daga o pamaro. Nde ɗuɗɗum e ngol faɗɗamo nder hiite koo nder ndiyam ngam ngol waramo. Ammaa taa waaway waɗuki goɗɗum, yurminanmin mballaamin.” Yeesu wi'imo, “Ngam ɗume mbi'ataayam, ‘taa waaway?’ Koo ɗume ɗum gaɗotooɗum to neɗɗo hoolakeyam.” Ɗon e ɗon sey nyaako suka on ƴefti hononde wi'i, “Mi hoolakema. Wallam mi jaaloo ciya hoolaare am!” Nde Yeesu yi'i yimɓe e ngaroya e doggudu ngam ngi'a ko waɗata, sey o haɓani ginnol ngol, o wi'ingol, “An, ginnol kaɗungol suka o'o metuki e nanuki, e mi wi'imaa, wurta daga nder maako! Taa' fuɗɗutu nattukimo!” Sey ginnol ngol wulli, ngol waɗi suka on diwni naa' seɗɗa, nden ngol wurtii. Suka on warti bo mayɗo, haa maa yimɓe ɗuɗɓe mbi'i, “O maayii.” Ammaa Yeesu jogii jungo maako umminimo, o darii. Nde Yeesu natti nder wuro, tokkuɓemo ngari to maako kamɓe tan, ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “Ngam ɗume minon min mbaawaayi wurtinki ginnol ngol?” Yeesu nootii, wi'i, “Iri ngo'ol ginnol ngol wurtataako sey e do'aare.” Sey Yeesu e tokkuɓemo ali ɗon ɓe ndilli ɓe ƴiwi nder leydi Galiili. Yeesu yiɗaa koo moye anda to ɓe ngoni, ngam e mo ekkitina tokkuɓemo, e mo wi'aɓe, “Ɗum hokkitiray Ɓii Neɗɗo nder juuɗe yimɓe ɓe mbaramo. Nden to o waraama, gaɗa balɗe tati o ummoto.” Ammaa ɓe paamaayi ko o wi'iɓe, nden e ɓe kula ƴamukimo. Sey ɓe njottii Kafarnahum. Gaɗa Yeesu nattii wuro, o ƴami tokkuɓemo, o wi'i, “Dow ɗume meddoton dow ɗatal?” Ammaa ɓe nde''iti ngam dow ɗatal ɓe ngeddootiri dow moye woni ɓurɗo mangu nder maɓɓe. Sey o jooɗii, o noddi tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen, o wi'iɓe, “Fuu giɗɗo warta mawɗo, doole o warta pamaro, nden o warta maccuɗo koo moye.” Sey o hocci suka pamaro, o darningel caka maɓɓe, o wuundiingel, o wi'iɓe, “Fuu jaɓuɗo sukayel pamarel bo nge'el nder inde am jaɓiiyam. Fuu jaɓuɗoyam boo naa' min tan jaɓi, ammaa jaɓii liloyɗoyam maa.” Sey Yahaya wi'imo, “Moodibbo, min ngi'i goɗɗo e wurtina ginni nder inde maaɗa min kaɗimo, ngam kanko naa' o tokkuɗo'en.” Ammaa Yeesu wi'i, “To' on kaɗumo, ngam walaa gaɗoowo goɗɗum kayɗiniiɗum nder inde am nden ɗon e ɗon wi'a haala kalluka dow am. Ngam fuu mo wanyaayi'en e wondi e meeɗen. E mi wi'a'on goonga, koo moye hokki'on ndiyam nder jardugel njaron ngam onon ɗum ɓe Almasiihu, goonga o dullataa heɓuki mbarjaari. “To goɗɗo waɗii go'oto nder sukahoy pamaroy ko'oy kooliikoyyam waɗii hakke, ɗum ɓuraniimo o haɓɓanee kaaƴa namol manga e daande ɗum faɗɗamo nder mbeela. To jungo maaɗa e waɗumaa ngaɗaa hakke, ittungo. Ɗum ɓuraniima nattaa wuro Allah jungo wo'oto dow ɗum hubomaa nder wuro hiite nge nyifataa e juuɗe ɗiɗi. Nder hiite ngen ‘gilƴi nyaamayɗiɓe ɗi mbaatataa, hiite ngen boo nge nyifataa.’ “Non no wondu nyamndu doole waɗanee lamɗam ngam ndu wela, non maa fuu yimɓe doole natta hiite, waato caɗeele, ngam ngikku maɓɓe warta boɗɗum. “Lamɗam ɗum fii boɗɗum, ammaa to belɗum maajam ittake, ko wartirta belɗum maajam? Ngartee bo lamɗam, waato mbelnindiree ɓerɗe mooɗon, nden njooɗee jam hakkunde mooɗon.” Sey Yeesu ummii ali ɗon yahi leydi Yahuudiya e fongo Caangol Urdun. Yimɓe ɗuɗɓe fuɗɗiti kawriti to maako, o ekkitiniɓe no o woowi waɗuki. Sey woɓɓe Faarisanko'en ngari to maako ngam ɓe poondamo, ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “E yiiki maaɗa Attawra alii neɗɗo yoofa debbo muuɗum?” Yeesu nootii wi'i, “Ɗume Muusa wi'i'on ngaɗon?” Ɓe mbi'i, “Muusa wi'i neɗɗo waaway windana debbo muuɗum ɗerewol warki teegal wi'amo o dilla.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Ngam ɓerɗe mooɗon ɗe caatuɗe waɗi Muusa windani'on ɗu'um dooka. Ammaa daga fuɗɗoode taguki ‘Allah tagiiɓe gorko e debbo.’ ‘Ngam non neɗɗo alay nyaako muuɗum e maduujo muuɗum takkanoo debbo muuɗum, kamɓe ɗiɗo ɓe ngarta go'o.’ Ngam non naa' ɓe ɗiɗo kadin, ammaa ɓe ngartii neɗɗo go'oto. Ngam maajum ko Allah hawti, to' neɗɗo sendaɗum.” E ɓe nder wuro kadin, tokkuɓemo ƴamimo dow haala kan. Sey o wi'iɓe, “Koo moye yoofi debbo muuɗum te'i goɗɗo, njeenu o waadata e maako. Ɗonmaa to debbo sendirii e gorko muuɗum teeri e goɗɗo, njeenu o waɗata.” Yimɓe e ngaddana Yeesu sukahoy pamaroy ngam o barkiɗinakoy, ammaa tokkuɓemo kaɓaniɓe. Nde Yeesu yi'i non, ɓernde muuɗum metti, o wi'iɓe, “Alee sukahoy pamaroy ngara to am. To' on kaɗukoy, ngam gooduɓe ɓerɗe iri ɗe maakoy njeyi Laamu Allah. E mi wi'a'on goonga, fuu mo jaɓaayi Laamu Allah bo sukayel pamarel, o nattataa laamu ɗum koo seɗɗa!” Sey Yeesu wuundiikoy go'o‑go'o, o yowanikoy juuɗe maako ngam barkiɗinki. Yeesu nangi laawol won ɗon, sey goɗɗo neɗɗo doggi yahi diccii yeeso maako. Neɗɗo on ƴamimo, wi'i, “Moodibbo geeto, ko haani mi waɗa mi heɓa yonki ki re'ataa?” Yeesu wi'imo, “Ngam ɗume noddirɗaayam geeto? Walaa geeto sey Allah tan. A andi ko Attawra wi'i: ‘Taa' waɗu warhoore. Taa' waɗu njeenu. Taa' wujju. Taa' hokku ceyda fewre. Taa' ƴoyru neɗɗo njaɓanaamo ko o jeyi. Hokku nyaako maaɗa e maduujo maaɗa mangu.’ ” Sey o wi'i Yeesu, “Moodibbo, e mi waɗa fuu fii ɗu'um daga e mi suka.” Yeesu raarimo nder yidde, wi'imo, “A dullii waɗuki fii go'o. Yahu, cooraa ko ngooduɗaa, kokkaa ɓe ngalanaa ceede ɗen, nden a heɓay mbarjaari ton dow. Nden ngaraa, tokkaayam.” Nde neɗɗo on nani non, ɓernde maako taƴi, o dilli o nanaayi belɗum, ngam e mo woodi risku ɗuɗɗum. Yeesu raari tokkuɓemo wi'iɓe, “E ɗum saɗi diskuɗo natta Laamu Allah!” Tokkuɓemo kayɗinii e ko o wi'i, ammaa o fuɗɗiti o wi'iɓe, “Ɓiɓɓe am, nattuki Laamu Allah e saɗi naa' seɗɗa! Ɗum ɓuray hoyki ngeelooba tokka nder yolnde baatal dow diskuɗo natta Laamu Allah.” Tokkuɓemo kayɗini naa' seɗɗa, ɓe mbi'imo, “Too, to ɗum non, moye hisata?” Yeesu raariɓe, wi'i, “To yimɓe ɗum waɗataako, ammaa to Allah ɗum waɗoto. Ngam to maako koo ɗume ɗum gaɗotooɗum.” Sey Biiturus wi'imo, “Too, raɗɗum, minon min alii koo ɗume min tokkiima.” Yeesu wi'i, “E mi wi'a'on goonga, fuu aluɗo wuro muuɗum, koo sakiraaɓe muuɗum worɓe koo rewɓe, koo maduujo muuɗum, koo nyaako muuɗum, koo ɓiɓɓe muuɗum, koo gese muuɗum ngam am e Habaru Belɗum, o heɓay ko ɓuri non nder ɗu'um jaamanu. O heɓay gureeje, e sakiraaɓe worɓe e rewɓe, e danyooɓe, e ɓiɓɓe, e gese nde 100. Ɗonmaa yimɓe torraymo, ammaa Nyalnde Jaango o heɓay yonki ki re'ataa. Ammaa yimɓe ɗuɗɓe artuɓe ɓe ngartay cakitiiɓe, nden cakitiiɓe ngartay artuɓe.” Yeesu e tokkuɓemo sappo e ɗiɗo e woɓɓe tokkuɓemo e ɓe dow laawol yaaki Urucaliima, Yeesu e ardiiɓe. Tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen e kayɗini, tokkuɓemo koriiɓe boo e kula. Yeesu fuɗɗiti noddi tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen kamɓe tan, o fuɗɗi wi'ukiɓe ko heɓatamo, o wi'i, “Raɗɗum, en njahay Urucaliima, nden ɗum waɗay Ɓii Neɗɗo nder juuɗe mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra. Ɓe taƴanaymo kiita mayde, nden ɓe ngaɗamo nder juuɗe yimɓe naa' Yahuudanko'en, ɓe njukkitamo, ɓe tuttanamo joode, ɓe piyamo, ɓe mbaramo. Nden gaɗa balɗe tati, o ummoto daga mayde.” Sey Yaakubu e Yahaya ɓiɓɓe Jabadi ɓaddii Yeesu, mbi'i, “Moodibbo, e min ngiɗi ngaɗanaamin fuu ko min torimaa.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Ko ngiɗɗon mi waɗana'on?” Ɓe mbi'i, “Taa jooɗake dow jooɗorgal laamu maaɗa nder teddungal maaɗa, go'oto amin jooɗoo to nyaamo maaɗa, go'oto to nano maaɗa.” Ammaa Yeesu wi'iɓe, “On andaa ko torotooɗon. On mbaaway njaron iri jardugel torra ngel njaraymi yeeso ɗo'o? Koo on mbaaway ɗum waɗana'on iri baptisma torra ɗum um waɗantayam yeeso ɗo'o?” Ɓe mbi'i, “Ee, min mbaaway.” Sey Yeesu wi'iɓe, “On njaray iri jardugel torra ngel njaraymi, nden ɗum waɗana'on baptisma iri ɗum um waɗantayam. Ammaa jooɗaaki e jungo am nyaamo e jungo am nano naa' min hokkataɗum. Ɗe'e bigeeje ɗum ɗe ɓen ɗon ɓe ɗum siryaniiɗe.” Nde horiiɓe tokkuɓe Yeesu sappo nani non, ɓe puɗɗi monnanki Yaakubu e Yahaya. Sey Yeesu noddiɓe, wi'iɓe, “On andi nder yimɓe naa' Yahuudanko'en, yimɓe ɓe ɗum andiri laamu e kolla laamu sembe, nden mawɓe maɓɓe e kolla ɓural. Ammaa onon, to' on ngaɗu non hakkunde mooɗon. Fuu giɗɗo warta mawɗo nder mooɗon, doole warta jaggantooɗo'on. Kadin fuu giɗɗo warta ardiiɗo, doole o warta maccuɗo koo moye. Ngam Ɓii Neɗɗo warii naa' ngam o jagganee, ammaa ngam o jagganoo yimɓe, o hokka yonki maako ngam rimɗinki ɗuɗɓe.” Sey ɓe njottii gariiri Jeriiko. Yeesu e tokkuɓemo hawti e yimɓe ɗuɗɓe e mburtoo gariiri Jeriiko, goɗɗo bumɗo torotooɗo e jooɗii haade ɗatal. Inde maako Bartimaawus, waato ɓii Timaawus. Nde o nani Yeesu Najarankeejo ƴaɓɓotoo, o fuɗɗi nodduki e sembe, e mo wi'a, “Yeesu, Ɓiɗɗo Dawda, yurminanam!” Yimɓe ɗuɗɓe kaɓanimo mbi'imo o de''ita, ammaa o ɓeydi nodduki e sembe, e mo wi'a, “Ɓiɗɗo Dawda, yurminanam!” Sey Yeesu darii, wi'i, “Noddaneeyammo.” Ɓe noddi bumɗo on, ɓe mbi'imo, “Nanu belɗum! Umma! E mo noddumaa.” Sey o hubini cuddaari maako, o ummii jawɗum, o yahi to Yeesu. Sey Yeesu ƴamimo, wi'i, “Ɗume ngiɗɗaa mi waɗanmaa?” Bumɗo on nootii wi'i, “Moodibbo, e mi yiɗi mbumtinaayam.” Sey Yeesu wi'imo, “Dillu. Hoolaare maaɗa yamɗitiniima.” Ɗon e ɗon gite maako mbumti, o tokki Yeesu, ɓe ndillidi. Nde ɓe ɓadii Urucaliima, to gariije Betafaaji e Betani to Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun, sey Yeesu lili tokkuɓemo ɗiɗo, o wi'iɓe, “Nattee gariyel gongel yeeso mooɗon. E nattuki mooɗon, on taway mbabba mola e nga haɓɓii, ɗum meeɗaayi waɗɗaakinga. Pittoyeenga ngaddonnga ɗo'o. To goɗɗo ƴamii'on, ‘Ko waɗi pittotonnga?’ mbi'eemo, ‘Moodibbo e yiɗi huutirkinga, o waɗay ɗum wartiranga naa' ko neeɓi.’ ” Sey ɓe njahi ɓe tawi mbabba mola ngan e haɓɓii to dammugal, haade ɗatal. E ɓe pittanga, sey woɓɓe dariiɓe ɗon ƴamiɓe mbi'i, “Ngam ɗume pittotonnga?” Kamɓe boo ɓe mbi'iɓe ko Yeesu wi'i, sey yimɓe ɓen aliɓe ɓe ndillidi e maaga. Ɓe njaaraninga Yeesu, ɓe mbe''iti cuddaari maɓɓe dow magga. Yeesu waɗɗiinga. Sey yimɓe ɗuɗɓe mbe''iti cuddaari maɓɓe dow ɗatal, woɓɓe boo mbe''iti haako ko ɓe ngewoyi to saabeere. Yimɓe wonɓe yeeso maako e wonɓe gaɗa maako, e ɓe mbi'a e sembe, “Hosaana! O barkiɗinaaɗo on ɗon garoyɗo nder inde Joomiraawo! Laamu maama meeɗen Dawda garayɗum ɗum barkiɗinaaɗum! En mantu Allah Mo Dow!” Sey Yeesu natti Urucaliima, o natti Wuro Ceniingo, o raari koo ɗume gaɗeteeɗum ɗon. Ngam naange hiirii, sey o wurtii, o dilli Betani kanko e tokkuɓemo sappo e ɗiɗo. Nde weeti, e ɓe ala Betani, Yeesu nani weelo. O haynii lekki ibbi gooduki haako, o yahi o yi'a koo o heɓay ibbe to maaki. Nde o yottii to maaki, o tawaayi goɗɗum sey haako, ngam naa' ɗum carel ɓikkoy maaki. Sey o wi'i lekki kin, “To' koo moye ɓeyda nyaamuki ɓikkoy daga to maaɗa!” Tokkuɓemo boo nanii ko o wi'i. Nde ɓe natti Urucaliima, Yeesu natti Wuro Ceniingo, sey o fuɗɗi riiwuki soorooɓe e soodooɓe nder maggo. O talli teeburji gaylitooɓe ceede Roomanko'en yaaki ceede Wuro Ceniingo e jooɗorle coorooɓe pooli. O haɗi koo moye ƴaɓɓodoo e dongal nder njayri Wuro Ceniingo. O wi'iɓe, “Ɗum windaama, Allah wi'ii, ‘Ɗum noddiray wuro am wuro do'aare ngam leƴƴi fuu,’ ammaa onon on ngartiriingo luuro wuyɓe.” Mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra nani ko Yeesu waɗi, sey ɓe ngaɗi ka ɗaɓɓutuki laawol no ɓe mbardatamo. E ɓe kulamo, ngam yimɓe fuu kayɗini e ekkitinol maako. Nde naange hiiri, Yeesu e tokkuɓemo mburtii gariiri ndin. Subaka e ɓe ƴaɓɓoo, sey ɓe ngi'i lekki ibbi kin yoorii haa e ɗaɗi maaki. Biiturus siftori wi'i Yeesu, “Moodibbo, raaru! Ibbi kin ɗon ki laanuɗaa ki yoorii.” Yeesu nootii wi'iɓe, “Koolee Allah. E mi wi'a'on goonga, to goɗɗo wi'ii hocceere nde'e, ‘Dillu, kuboɗaa hoore maaɗa nder mbeela,’ to o waɗaayi seko nder ɓernde maako, ammaa o hoolii ko o wi'i ɗum waɗay, ɗum waɗanaymoɗum. Ngam non e mi wi'a'on, fuu ko toriiɗon nder do'aare, koolee on keɓiiɗum, nden ɗum wartay ɗum mooɗon. Ɗonmaa Yeesu e tokkuɓemo natti Urucaliima. Yeesu e yiiloo nder Wuro Ceniingo, sey mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra e mawɓe yimɓe ngari to maako. Ɓe mbi'imo, “E laamu moye ngaɗataa kuuɗe ɗe'e? Moye hokkumaa laamu waɗukiɗe?” Yeesu nootii wi'iɓe, “Mi ƴamay'on ƴamol go'o. Nootaneeyam, nden mi wi'ay'on e ɗume laamu ngaɗiraymi kuuɗe ɗe'e. Baptisma ɗum Yahaya waɗi, to Allah ɗum ƴiwoyi, koo to yimɓe ɗum ƴiwoyi? Nootaneeyam!” Sey ɓe meddi hakkunde maɓɓe, ɓe mbi'i, “To en mbi'ii, ‘Daga to Allah ɗum ƴiwoyi,’ o wi'ay, ‘Ko waɗi on jaɓaayi ko o wi'i?’ Ammaa to en mbi'ii, ‘To yimɓe ɗum ƴiwoyi…’ ” Ɓe mbi'u non ngam e ɓe kula yimɓe, ngam koo moye jaɓii Yahaya o annabiijo. Sey ɓe nootii ɓe mbi'i Yeesu, “Min andaa.” Yeesu wi'iɓe, “Non min maa, mi wi'ataa'on koo e ɗume laamu ngaɗiraymi kuuɗe ɗe'e.” Sey Yeesu fuɗɗi metirankiɓe e misaalu, wi'i, “Goɗɗo neɗɗo waɗi ngesa inabooje, o howika, o wasi ngayka mawka nder tafaare ngam moyluki ndiyam daga nder inabooje ɗen, o mahi suudu towndu ngam reenuki ngesa kan. Sey o hokkika woɓɓe remooɓe mo''inaka, o dilli wondi leydi. Nde carel ɓenduki inabooje ɗen waɗi, o lili maccuɗo maako to yimɓe ɓe o hokki ngesa kan ngam o jaɓanoyamo ko ɓe ngaadunoo nder ko ɓendi. Ammaa ɓe nangi maccuɗo on, ɓe piyimo, ɓe ndiiwimo koo ko ɓe kokkimo. Sey joomu ngesa on fuɗɗiti lili goɗɗo maccuɗo to maɓɓe, kanko maa ɓe piyanimo hoore, ɓe kuɗikuɗinimo. Sey o fuɗɗiti o lili goɗɗo maccuɗo, kanko boo ɓe mbarimo. O lilililinii maccuɓe ɗuɗɓe. Ɓe piyi woɓɓe, ɓe mbari woɓɓe. Joomu ngesa kan e woodi go'oto mo o lilaayi, waato ɓiɗɗo maako mo o yiɗi. Gaɗa maajum fuu o lili ɓiɗɗo on to maɓɓe, o wi'i, ‘Ɓe kokkay ɓiɗɗo am mangu.’ Ammaa ɓe o hokki ngesa ɓen mbi'i hakkunde maɓɓe, ‘Too! Raa donoowo ngesa kan. Ngaree mbarenmo, ndonu ngesa kan warta ɗum meeɗen.’ Sey ɓe nangimo ɓe mbarimo, ɓe paɗɗimo gaɗa ngesa kan. “Too, ko joomu ngesa kan waɗata? O waray o halkaɓe, o hokka woɓɓe ngesa kan. On meeɗaayi janguki ko aayaare wi'i? Nde wi'ii, ‘Hayre nde mahooɓe nganyi kayre warti hayre ɓurnde darnuki maadi. Ɗu'um ɗum kuugal Joomiraawo, ɗum kayɗiniiɗum to meeɗen.’ ” Daga ɗon sey mawɓe ɓen ɗaɓɓiti laawol no ɓe nangirtamo, ngam e ɓe andi dow maɓɓe o hokki misaalu ɗum, ammaa e ɓe kula yimɓe. Ngam non ɓe alimo, ɓe ndilli. Gaɗa maajum ɓe lili woɓɓe Faarisanko'en e woɓɓe yimɓe Hirudus to Yeesu ngam ɓe keɓa ko ɓe nangirtamo nder meto maako. Ɓe ngari to Yeesu, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, e min andi ko mbi'ataa e ko ngaɗataa ɗum goonga. A hollataa feerootirol hakkunde yimɓe, ngam a hoccii yimɓe fuu e pottidi. Ɗonmaa a ekkitina laawol Allah e goonga. Too, wi'umin, e ɗum haani min njoɓa Kaysar Mawɗo Laamiiɓe ceede leydi, koo ɗum haanaayi? Min njoɓa ceede leydi, koo to' min njoɓa?” Ammaa Yeesu e andi e ɓe ngiɗi ƴoyrukimo, sey o wi'iɓe, “Ngam ɗume poondotonyam? Ngaddaneeyam yamnde ajurfaari mi raarande.” Ɓe ngaddanimo yamnde go'o. O wi'iɓe, “Ɗowdi moye e inde moye woni dow mayre?” Ɓe nootii ɓe mbi'i, “Ɗum Kaysar.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Too, kokkee Kaysar ko woni ɗum Kaysar, nden kokkon Allah ko woni ɗum Allah.” Sey o hayɗiniɓe naa' seɗɗa. Saadusanko'en e mbi'a walaa ummaaki mayɓe. Woɓɓe maɓɓe ngari to Yeesu, ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Moodibbo, Annabi Muusa wi'ii to neɗɗo te'ii debbo maayii danyidaayi e maako, sakiraawo maako sey te'amo ngam heɓana mayɗo on ɓiɓɓe. Too, ndenno e woodi woɓɓe sakiraaɓe worɓe njoweeɗiɗo. Afo on te'i, maayi, ali debbo walaa ɓiɗɗo. Sey ɗiɗaɓo on te'i debbo on. Kanko maa o maayi, o ali debbo on walaa ɓiɗɗo. Tataɓo on maa non. Ɓe fuu njoweeɗiɗo ɓen ɓe te'ii debbo on, ɓe maayi, ɓe alimo walaa ɓiɗɗo. Gaɗa ɗon debbo on maa maayi. Too, nyalnde nde mayɓe ummotoo, debbo on wartay debbo moye nder maɓɓe? Ngam ɓe fuu njoweeɗiɗo ɓe te'iimo.” Sey Yeesu nootii wi'iɓe, “On mboofii ngam on andaa ko aayaaje mbi'i, nden on andaa bawɗe Allah. To mayɓe ummake daga mayde, walaa te'ayɗo walaa te'eteeɗo, ammaa ɓe ngartay bo malaa'ika'en Allah. Nden dow ummaaki mayɓe daga mayde, on jangaayi deftere Muusa dow habaru leggel goodungel hiite? Allah wi'iimo, ‘Min woni Allah mo Ibraahim, Allah mo Iciyaaku, Allah mo Yaakubu.’ Kanko naa' o Allah mayɓe, ammaa o Allah gooduɓe yonki. On majji naa' seɗɗa!” Go'oto nder moodiɓɓe Attawra wari nani e ɓe ngeddootira hakkunde maɓɓe. Nde o nani Yeesu nootanakeɓe boɗɗum, sey o ƴami Yeesu, o wi'i, “Nder dookaaji ɗi Allah waɗi, ɗume ɓuri mangu?” Yeesu nootii wi'i, “Ɓurɗum mangu woni, ‘Yimɓe Israa'iila nanee, Allah Joomiraawo meeɗen o Joomiraawo go'oto. Yiɗu Allah Joomiraawo maaɗa e ɓernde maaɗa fuu, e yonki maaɗa fuu, e hakkiilo maaɗa fuu, e sembe maaɗa fuu.’ Ɗiɗaɓum boo woni, ‘Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.’ Nder dookaaji ɗi Allah waɗi walaa ɓurɗum ɗi'i ɗiɗi.” Sey moodibbo Attawra on wi'i, “Moodibbo, a wi'ii goonga nde mbiiɗaa Allah o go'oto, walaa goɗɗo sey kanko tan. Neɗɗo yiɗamo e ɓernde muuɗum fuu, e faamu muuɗum fuu, e sembe muuɗum fuu, nden yiɗa bandiraawo muuɗum no yiɗiri hoore muuɗum, ɗum ɓurii marle gulanteeɗe Allah e fuu ko ɗum sakkantamo.” Nde Yeesu nani o nootorake faamu, sey wi'imo, “Goonga a woɗɗidaa e Laamu Allah.” Gaɗa maajum walaa gaɗuɗo sembe ɓernde ƴamimo wongol ƴamol. Yeesu e ekkitina nder njayri Wuro Ceniingo, sey o ƴami, o wi'i, “Ngam ɗume moodiɓɓe Attawra e mbi'a Almasiihu o ɓiɗɗo Dawda? Ngam Dawda e hoore muuɗum, nder bawɗe Ruuhu Allah o wi'ii, ‘Joomiraawo wi'ii Joomiraawo am, “Jooɗa to jungo am nyaamo, naa mi waɗii a yaaɓii wanywanyɓe maaɗa.” ’ Dawda e hoore muuɗum noddiriimo Joomiraawo. Too, no waɗata Almasiihu warta ɓiɗɗo Dawda?” Yimɓe ɗuɗɓe kawrutuɓe kettindaniimo nder welwelo. Yeesu e ekkitina, wi'i, “Paamanee moodiɓɓe Attawra, giɗuɓe yiilaaki e ɓornii toggoho njuutuko, giɗuɓe hownireeki mangu nder luumo. E ɓe ngiɗi jooɗaaki dow jooɗorle mawɓe nder cuuɗi do'aare e jooɗorle mawɓe to humto. Kamɓe ngoni nyaamooɓe jawdi rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi haa e gure maɓɓe, e ɓe ngaɗa do'aare juutunde ngam ɗum yi'aɓe. Iri ɓen ɗon yimɓe ɗum waɗanayɓe kiita ɓurka halluki.” Yeesu jooɗii nder Wuro Ceniingo haade to ɗum hokkata ceede ngam Allah. E mo raara yimɓe e ɓe ngaɗa ceede maɓɓe nder to ɗum hokkata ceede ngam Allah. Riskuɓe ɗuɗɓe ngaɗi ceede ɗuɗɗe nder. Sey raa goɗɗo debbo mo walanaa mo gorko muuɗum maayi. O wari o waɗi ceede njamkoy ɗiɗoy koy njamndi mboɗeeri nder. Ɗum ceedoy seɗɗanahoy tan. Sey Yeesu noddi tokkuɓemo, wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, o'o debbo mo walanaa, ko o hokki ɗum ɓurii ko horiiɓe fuu kokki. Ngam kamɓe ɓe kokki daga nder risku maɓɓe. Ammaa kanko boo, daga nder ciya maako, o hokki fuu ko o woodi, waato koo ɗume ɗum o marortoo.” Yeesu e wurtoyoo Wuro Ceniingo, sey go'oto nder tokkuɓemo wi'imo, “Moodibbo, raaru kaaƴe mawɗe ɗe ɗum mahiri wuro ngo'o! Raaru no maadi ndin wooɗiri.” Sey Yeesu wi'imo, “A yi'ii ndi'i maadi mawndi? Walaa wonde hayre aleteende dow wonde. Ɗe fuu ɗum sankitayɗe.” Yeesu e jooɗii dow Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun daaraynde Wuro Ceniingo, sey Biiturus, e Yaakubu, e Yahaya, e Andiraawus ɓe njahi to maako kamɓe tan, ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “Wi'umin, ndeye fii ɗu'um waɗata? Ɗume woni ko hollata fuu fii ɗu'um ɓadake heewa?” Sey Yeesu wi'iɓe, “Paamee to' goɗɗo majjina'on. Yimɓe ɗuɗɓe noddiray ko'e maɓɓe inde am, ɓe mbi'a ‘Min woni Almasiihu,’ ɓe majjina yimɓe ɗuɗɓe. To on nanii habaru konuuji gaɗeteeɗi haade mooɗon, e konuuji gaɗeteeɗi ɓadaaki, to' on kulu. Doole ɗu'um waɗa, ammaa re'uki duuniyaaru e horii taw. Lenyol ummanto lenyol, laamu ummanto laamu. Ɗum waɗay weelo kallungo e dimbol leydi to bigeeje feere‑feere. Ɗu'um ɗum fuɗɗoode torraaji garayɗi. “Ammaa paamanee ko'e mooɗon. Ɓe ngaɗay'on nder juuɗe mawɓe cuuɗi do'aare, ɗum piya'on nder cuuɗi do'aare ɗin. Ngam on tokkuɓeyam ɗum yaaray'on yeeso mawɓe leydi e laamiiɓe, non wartay laawol no kokkirtonɓe habaru am. Ammaa ko re'irde duuniyaaru wara, doole ɗum arta wa'ajinki Habaru Belɗum nder fuu leƴƴi duuniyaaru. Fuu carel ngel ɗum nangi'on ɗum yaari'on yeeso laamu, to' on ngannu dow ko mbi'oton. E carel ngel Allah hokkay'on ko mbi'oton, sey mbi'onka. Ngam naa' ɗum onon metata, ammaa ɗum Ruuhu Allah. Neɗɗo hokkitiray sakiraawo muuɗum ɗum waramo, nyaako maa hokkitiray ɓiɗɗo muuɗum. Ɓiɓɓe ummanto danyooɓe maɓɓe, ɓe ngaɗa ɗum waraɓe. Koo moye wanyay'on ngam on tokkuɓeyam. Ammaa munyuɗo haa re'irde hisay. “Carel e wara ngel ngi'oton ‘Nefniiɗum’ gartiroojum Wuro Ceniingo ngo laaɓaa e darii to wigeere nde haanaa. Fuu jangoowo faama ma'ana maajum. E carel ngel wonɓe nder leydi Yahuudiya ndogga nattoya kocceeje. Gonɗo dow suudu to' jippoyoo koo natta wuro ngam hoccuki goɗɗum. Gonɗo to ngesa to' so''o hocca cuddaari muuɗum. Rewɓe gooduɓe deeɗi e musinteeɓe ɓe torroto naa' seɗɗa nder ɗen ɗon balɗe! Ngaɗee do'aare to' fii ɗu'um waɗa nder ndungu. Ngam nder ɗen ɗon balɗe ɗum waɗay torra kalluka iri ka ɗum meeɗaayi waɗuki daga carel ngel Allah tagi duuniyaaru haa jooni. Ɗum boo fuɗɗitataa ɗum waɗa iri kan ɗon torra. Daa Joomiraawo ustaayi ɗen ɗon balɗe, daa walaa goɗɗo kisayɗo. Ammaa ngam ɓen ɗon cuɓaaɓe maako ɓe o suɓi, o ustii balɗe ɗen. “E ngel ɗon carel to goɗɗo wi'ii'on, ‘Raa Almasiihu ɗo'o!’ koo boo, ‘Rammo ɗaa'e!’ to' on njaɓu. Ngam Almasiihu'en fewre e annabo'en fewre ɓe mburtoyto ɓe ngaɗa alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe ngam ɓe majjina yimɓe, haa e cuɓaaɓe ɓen to ɗum waɗoto. Ndaree, on ndeena! Mi wi'ii'on koo ɗume ko carel ngel wara. “Ammaa nder ɗen ɗon balɗe gaɗa kan ɗon torra kalluka, ɗum ɓalwinay naange, lewru boo hokkataa jayngol mayru. Koode njanoyay daga dow, nden ko woni dow fuu dimboto. E carel ngel ɗum yi'ay Ɓii Neɗɗo e wara nder duule. O warday e bawɗe mawɗe e teddungal. O liloyay malaa'ika'en maako ɓe kawrita ɓe o suɓi daga koo toye nder duuniyaaru, daga ngo'ol keerol duuniyaaru yaaki ngol ton keerol. “Too, ekkitee ekkitinol ngo'ol daga to lekki ibbi. To lice maaki puɗɗii wilutuki, on andi ndungu ɓadake won ɗon. Non maa to on ngi'ii fii ɗu'um e waɗa, too, on anday Ɓii Neɗɗo ɓadake wartoya, e mo haade dammugal. E mi wi'a'on goonga, jaamanu ɗu'um ɗum re'ataa naa fuu fii ɗu'um waɗii. Dow e ley ƴaɓɓoto, ammaa boliiɗe am ƴaɓɓataako haa abadaa. “Walaa anduɗo nden ɗon nyalnde koo ngel ɗon carel ngel fii ɗum ɗon waɗata. Koo malaa'ika'en wonɓe dow andaa, Ɓiɗɗo on maa andaa, sey Nyaako Mo Dow tan andi. Paamee, njooɗee on ciryii, ngam on andaa ko carel ngel warata. Ɗum bo neɗɗo gaɗuɗo yaadu. Nde o wari dilluki o ali wuro maako nder juuɗe maccuɓe maako, o hokki koo moye kuugal ngal waɗata, o wi'i deenoowo dammugal ngal o daroo e mo reena. Ngam non, njooɗee on ndeena ngam on andaa carel ngel joomu wuro ngon wartoyta, koo ɗum futuro, koo ɗum caka jemma, koo ɗum fajiri, koo ɗum subaka. To o wartii walaa anduɗo, to' o tawa on ɗaanii. Ko mbiimi'on, e mi wi'aka koo moye, kanjum woni njooɗee on ciryii!” Horii balɗe ɗiɗi ɗum waɗa Humto Sakkinki e Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum. Mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra e ɗaɓɓita laawol no ɓe nangirta Yeesu e suuɗe ɓe mbaramo. Ɓe mbi'i, “Ammaa naa' ni carel Humto, ngam to' yimɓe ummina hawre.” Yeesu e nder gariiri Betani to wuro Siiman gooduɗo nyawu nyaamoojum laral. E mo nyaama nyamndu, sey goɗɗo debbo wari e jogii jolloyel hayre bongel ngel nebbam uroojam mbelɗam ɗam ɗum waɗiri nardi gooduɗam ceede. Sey o maɓɓitingel, o wayli nebbam ɗam dow hoore Yeesu. Woɓɓe gonɓe ɗon ɓe monni ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe, “Ngam ɗume o wonni nebbam ɗa'am nihi? Daa ɗam sooraama, daa ɗum heɓii ceede ɓurɗe ɗe ɗum yoɓata kuwoowo hitaande go'o, ɗum hokkaɗe ɓe ngalanaa.” Ɓe kaɓani debbo on sembee. Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Aleemo. Ngam ɗume ngannotonmo? Ko o waɗaniyam ɗum boɗɗum. Koo ndeye ɓe ngalanaa e ngondi e mooɗon, on mbaaway wallukiɓe fuu carel ngel ngiɗɗon. Ammaa min, carel e wara ngel alaymi'on. O'o debbo waɗii ko o waawata waɗuki. O waylanii ɓandu am nebbam ngam siryaaki uwukiyam. E mi wi'a'on goonga, koo toye to ɗum wa'ajini Habaru Belɗum nder duuniyaaru fuu, ɗum hokkay habaru ko debbo o'o waɗi ngam siftorkimo.” Sey go'oto nder tokkuɓe Yeesu sappo e ɗiɗo bi'eteeɗo Yahuuda Iskariyooti yahi to mawɓe ardiiɓe diina ngam hokkitira Yeesu nder juuɗe maɓɓe. Ɓe nani belɗum naa' seɗɗa nde ɓe nani non, ɓe ngaɗi alkawal hokkukimo ceede. Ngam non, Yahuuda fuɗɗi ɗaɓɓutuki laawol no hokkitirta Yeesu nder juuɗe maɓɓe. Nyalnde arandeere nde Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum, nyalnde nde ɗum hirsata karooji ngam Humto Sakkinki, tokkuɓe Yeesu ƴamimo, mbi'i, “Toye ngiɗɗaa min njaha min ciryanomaa ngam nyaamen nyamndu Humto Sakkinki?” Sey o lili tokkuɓemo ɗiɗo, o wi'iɓe, “Nattee gariiri, on kawray e goɗɗo e mo rondii ƴoogirde ndiyam. Tokkeemo yaaki wuro ngo o nattata, mbi'on joomu wuro ngon, ‘Moodibbo wi'ii min ƴamumaa: Toye suudu ndu nyaamaymi nyamndu Humto Sakkinki, min e tokkuɓeyam?’ O hollay'on suudu mawndu ndu dow mo''inaandu ciryaandu. Ciryanee'en koo ɗume ɗon ngam nyaamen nyamndu Humto Sakkinki.” Sey tokkuɓemo ɓen nangi laawol natti gariiri ndin ɓe tawi koo ɗume non no Yeesu wi'iɓe. Sey ɓe ciryii koo ɗume ngam Humto Sakkinki. Nde futuro waɗi, Yeesu e tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ngari wuro ngon. E ɓe njooɗii e ɓe nyaama nyamndu, sey Yeesu wi'i, “E mi wi'a'on goonga, go'oto nder mooɗon nyamndayɗo e am hokkitirayyam.” Sey ɓe nganni, ɓe puɗɗi wi'ukimo go'oto‑go'oto, “Naa' ɗum min, koo?” Yeesu nootii, wi'i, “Ɗum go'oto nder mooɗon, onon sappo e ɗiɗo ɓe cuɓumi, nyamdayɗo e am le'al go'o. Ɓii Neɗɗo maayay no ɗum windiraa dow maako, ammaa kokkitirayɗomo wonii! Ɗum ɓuranaymo daa o danyaaka.” E ɓe nder nyaamuki nyamndu, sey Yeesu hocci buroodi yetti Allah, o sendiɗum, o hokki tokkuɓemo, o wi'i, “Njaɓeeɗum. Ɗu'um ɗum ɓandu am.” Ɗonmaa o hocci jardugel ndiyam inabojam, o yetti Allah, o hokkiɓeɗam, ɓe fuu ɓe njariɗam. Nden o wi'iɓe, “Ɗa'am kanjam woni ƴiiƴam am tabbitinayɗam alkawal Allah ndufeteeɗam ngam yimɓe ɗuɗɓe. E mi wi'a'on goonga, mi fuɗɗitataa mi yara ndiyam inabooje naa nyalnde nde njaraymi ngoɗɗam kesam nder Laamu Allah.” Sey ɓe ngimi gimol mantuki Allah, nden ɓe ndilli Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun. Yeesu wi'i tokkuɓemo, “On fuu on ndoggay alonyam, ngam nder aayaare Allah wi'ii, ‘Mi waray gaynaako, nden baali ɗin cankitoto.’ Ammaa gaɗa mi ummake daga mayde, mi artay'on yaaki Galiili.” Sey Biiturus wi'imo, “Koo ɓe fuu ɓe aliima, min mi alataama.” Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, hande, nder jemmaare nde'e, ko njakardi hana nde ɗiɗi, a wi'ay a andaayam nde tati.” Ammaa Biiturus jaɓaayi, o wi'i, “Koo ɗum wardayyam e maaɗa, mi wi'ataa mi andaama.” Horiiɓe ɓen maa mbi'i non. Sey ɓe njahi wigeere bi'eteende Geesamani, Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Njooɗee ɗo'o, mi yaha mi waɗa do'aare.” Sey o hocci Biiturus, e Yaakubu, e Yahaya. Ɓernde maako boo teddi, o fuɗɗi wannuki naa' seɗɗa. O wi'iɓe, “Ɓernde am wannii naa' seɗɗa haa bo mi maayay. Njooɗee ɗo'o on ndeena.” Nde o yahi yeeso seɗɗa, sey o yani e leydi e mo hippii, o waɗi do'aare, o wi'i to ɗum gaɗotooɗum ɗum hoccanamo carel torra wonka yeeso maako. O wi'i, “Yaa Nyaako am Mo Dow, koo ɗume ɗum gaɗotooɗum to maaɗa. Taa jaɓii, ittanam jardugel torra ka'a. Fuu e non naa' ko ngiɗumi waɗetee, ammaa ko ngiɗɗaa waɗee.” Gaɗa ɗon o so''ii to ɓen ɗon tokkuɓemo tato, o tawi e ɓe ɗaanii, sey o wi'i Biiturus, “Biiturus, a ɗaanii? A waawataa jooɗaaki a ɗaanaaki koo carel seɗɗa? Njooɗee, to' on ɗaano, ngaɗee do'aare to ɗum foondii'on to' ngaɗon hakke. Ɓernde e yiɗi waɗuki ko haani, ammaa ɓandu tampii.” O fuɗɗiti o dilli, o waɗi do'aare, o wi'i ko o wi'unoo. O fuɗɗiti o so''oyii to maɓɓe, o tawi e ɓe ɗaanii, ngam e ɓe nana ɗeyngol teddungol. Ɓe ndulli ko ɓe mbi'atamo. O fuɗɗiti o so''ii to maɓɓe tataɓum, o wi'iɓe, “Haa jooni on ɗaanii, on ciwtoo? Ɗum heƴii non! Carel warii. Ɗum hokkitirii Ɓii Neɗɗo nder juuɗe gaɗooɓe hakke. Ummee ndillen! Raa on ɗon kokkitirayɗoyam e wara.” Yeesu e meta, sey Yahuuda, go'oto nder tokkuɓemo sappo e ɗiɗo yottii. O wardoyi e yimɓe ɗuɗɓe e ɓe njogii kaafaaje e cabbi. Mawɓe ardiiɓe diina, e moodiɓɓe Attawra, e mawɓe yimɓe liloyiɓe. Too, nden maa kokkitirayɗo on yaadake wi'iiɓe no hollirtaɓe Yeesu, o wi'i, “Neɗɗo mo kownaymi hownuki higaaku ɗum kanko. Nangeemo, ngaɗon taadiiɓe njogoomo boɗɗum ndillida e maako.” Nde Yahuuda yottii to ɓe ngoni, ɗon e ɗon o ɓaddii Yeesu, o wi'imo, “Moodibbo!” nden o hownimo hownuki higaaku. Sey yimɓe ɓen nangi Yeesu ɓe njogiimo boɗɗum. Ammaa go'oto nder tokkuɓe Yeesu dariiɗo ɗon solti kaafahi muuɗum fe''i maccuɗo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ittanimo nowru. Sey Yeesu wi'iɓe, “On ngardoyi e kaafaaje e cabbi ngam nangoyyam bo gujjo calorɗo? Koo ndeye e mi wondi e mooɗon, e mi ekkitina nder Wuro Ceniingo, on nangaayiyam. Ammaa doole ko aayaaje mbi'i heewa.” Sey tokkuɓemo fuu alimo ndoggi. Goɗɗo kayeejo boo e tokkiri Yeesu ton gaɗa, o ɓornaaki goɗɗum, wudere nde ceede tan o waanii. Ɓe nangimo, sey o alaniɓe wudere nden, o doggi o ɓornaaki. Ɓe njaari Yeesu to Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina. Fuu mawɓe ardiiɓe diina, e mawɓe yimɓe, e moodiɓɓe Attawra kawritii ɗon. Biiturus boo tokkirimo gaɗa daga to woɗɗi haa yaaki caka wuro Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina. O jooɗodii e taadiiɓe Wuro Ceniingo, e mo irfoo haade hiite. Mawɓe ardiiɓe diina e fuu Kawtal Mawɓe e ɓe ɗaɓɓita ceyda ko ɓe nangirta Yeesu, ngam ɓe keɓa ɓe mbaramo, ammaa ɓe keɓaayi goɗɗum. Yimɓe ɗuɗɓe meti haalaaji fewre dow maako, ammaa ko ɓe mbi'i wardaayi go'o. Sey woɓɓe ummii ɓe mbi'i haalaaji fewre ɗi'i dow maako, ɓe mbi'i, “Min nanii o wi'ii o sankitay ngo'o Wuro Ceniingo ngo yimɓe mahi, nden nder balɗe tati o maha wongo naa' e juuɗe yimɓe.” Ammaa fuu e non ko ɓe mbi'i wardaayi go'o. Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ummii darii yeeso maɓɓe ƴami Yeesu, o wi'i, “A walaa ko mbi'ataa? Ko ɓe mbi'i dow maaɗa ɗum goonga?” Ammaa Yeesu de''iti nootanaakimo. Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on fuɗɗiti ƴami Yeesu, wi'i, “Too, an woni Almasiihu, Ɓiɗɗo Joomu Mangu?” Yeesu nootii, wi'i, “Ee, ɗum min. On ngi'ay Ɓii Neɗɗo e jooɗii to jungo nyaamo ngo Joomu Bawɗe, e mo waroya nder duule.” Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on seeki kolte muuɗum wi'i, “Ɗume ceyda ɗaɓɓiteten kadin? On nanii ni haala kalluka ka o meti dow Allah. Ko woni cuɓol mooɗon?” Sey yimɓe fuu mbi'i e haani o waree. Woɓɓe puɗɗi tuttankimo joode, ɓe kaɓɓanimo gite, ɓe piyimo, e ɓe mbi'amo, “Waɗu annabaaku! Moye fiyimaa?” Sey taadiiɓe Wuro Ceniingo koccimo piyimo. Biiturus e caka wuro ngon, sey go'oto nder horɓe Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina wari wigeere nden. Nde o yi'i Biiturus e irfoo, o sutiimo, o wi'imo, “An maa, a wondi e Yeesu on ɗon ƴiwoyɗo gariiri Najarat.” Ammaa Biiturus yeddi wi'i, “Min mi andaa, mi faamaayi ko mbi'ataa.” Biiturus wurtii yahi njayri dammugal yaasi, sey njakardi hani. Korɗo on yi'i Biiturus ton, o fuɗɗiti o wi'i dariiɓe ɗon kamɓe maa, “O'o neɗɗo o go'oto maɓɓe!” Ammaa Biiturus fuɗɗiti yeddi. Gaɗa ɗon seɗɗa, dariiɓe haade ɗon mbi'i Biiturus, “Seko walaa an maa a go'oto nder tokkuɓemo, ngam a Galilankeejo.” Biiturus fuɗɗi laanuki hoore muuɗum hunii wi'i, “Mi andaa neɗɗo o'o mo mbi'oton.” Ɗon e ɗon njakardi hani ɗiɗaɓum. Sey Biiturus siftori ko Yeesu wi'unoomo wi'uki, “Ko njakardi hana nde ɗiɗi, a wi'ay a andaayam nde tati.” Nden Biiturus fuɗɗi bojji. Ilaa subaka mawɓe ardiiɓe diina, e mawɓe yimɓe, e moodiɓɓe Attawra, e fuu Kawtal Mawɓe ɓe meddi dow ko ɓe ngaɗata. Sey ɓe kaɓɓi Yeesu ɓe ndillidi e maako, ɓe tambinimo Bilaatus gomnaajo. Bilaatus ƴamimo, wi'i, “An woni laamiiɗo Yahuudanko'en?” Yeesu nootii, wi'imo, “Ee, a wi'iika.” Mawɓe ardiiɓe diina ngulloriimo fii ɗuɗɗum. Sey Bilaatus fuɗɗiti ƴamimo, wi'i, “Walaa ko mbi'ataa? Raa ɓe ngullorakema fii ɗuɗɗum.” Ammaa Yeesu ɓeydaayi nootaaki, haa ɗum hayɗini Bilaatus. Too, e carel Humto Sakkinki Bilaatus woowii yoofankiɓe curaaɗo go'oto mo ɓe torii. E woodi goɗɗo bi'eteeɗo Barabbas curaaɗo, kanko e woɓɓe curaaɓe ngam ɓe kaɓdii e laamu, ɓe ngaɗii warhoore nder hawre nden. Sey yimɓe ɗuɗɓe ngari ɓe torii Bilaatus waɗanaɓe ko o woowi waɗankiɓe. Bilaatus ƴamiɓe wi'i, “On ngiɗi mi yoofana'on Laamiiɗo Yahuudanko'en?” Ngam Bilaatus faamii lawliiru waɗi mawɓe ardiiɓe diina ngaɗi Yeesu nder jungo maako. Ammaa mawɓe ardiiɓe diina ɓen ngaɗi yimɓe mbi'a Bilaatus o yoofanaɓe Barabbas naa' Yeesu. Sey Bilaatus ƴamiɓe, wi'i, “Too, ko ngiɗɗon mi waɗana neɗɗo o'o mo noddirton Laamiiɗo Yahuudanko'en?” Ɓe fuu ɓe mbi'i sembee, “Warumo dow gaafaangal!” Bilaatus ƴamiɓe, wi'i, “Ngam ɗume? Ɗume ko halli o waɗi?” Ammaa ɓe ɓeydi wi'uki sembee, “Warumo dow gaafaangal!” Nde Bilaatus e yiɗi waɗa ko hawrutuɓe ɓen ngiɗi, o yoofaniɓe Barabbas. O waɗi ɗum fiyi Yeesu looci, nden o tambinimo sooji'en Rooma ngam ɓe mbaroyamo dow gaafaangal. Sooji'en ɓen ardini Yeesu yaaki laamorde gomnaajo bi'eteende “Firetooriyum.” Ɓe noddi fuu sooji'en koriiɓe ɓe kawritiɓe. Ɓe ɓornimo iri toggoore laamiiɓe, nden ɓe mbaali giifol gi'e, ɓe taaranimongol to hoore. Sey ɓe puɗɗi hownukimo, e ɓe mbi'a, “Allah reene, laamiiɗo Yahuudanko'en!” Ɓe ngaɗi ka piirukimo sawru to hoore. E ɓe tuttanamo joode. Ɓe ndiccii yeeso maako bo ɓe kokkaymo mangu. Gaɗa ɓe njukkitiimo, ɓe ɓortimo toggoore laamiiɓe nde ɓe ɓornunoomo, nden ɓe ɓornimo kolte maako. Sey ɓe mburtinimo ɓe ardinimo ngam ɓe mbaroyamo dow gaafaangal. Goɗɗo neɗɗo Saayirankeejo e ƴaɓɓoo bi'eteeɗo Siiman, nyaako Alijanda e Ruufus. O ƴiwoyɗo nder ladde e mo nattoya gariiri ndin. Sey ɓe ngaɗimo e sembe o hocca gaafaangal Yeesu. Ɓe njaari Yeesu wonde wigeere bi'eteende Golgoota, waato “Wigeere Ƴiƴal Hoore.” Nden ɓe kokkimo ndiyam inabojam jillindiraaɗam e mur ngam o yara, ammaa o yaraayiɗam. Sey, ɓe piyanimo kuusaaje dow gaafaangal. Nden ɓe cendi kolte maako hakkunde maɓɓe, ɓe ngaɗi caaca ngam ɓe ngi'a ko koo moye heɓata. Carel ngel ɓe piyanimo kuusaaje dow gaafaangal ɗum njamndi joweenayi subaka. Dow hoore gaafaangal ngal ɗum takki allowal. Ɗum windi dow maagal ko ɗum wulloriimo wi'uki, “Laamiiɗo Yahuudanko'en.” Yimɓe ƴaɓɓotooɓe e kuɗa Yeesu e ɓe ngiila ko'e, e ɓe mbi'a, “Too! An giɗɗo pusuki Wuro Ceniingo mahitoɗaango nder balɗe tati, jippoya daga dow gaafaangal kisnaa hoore maaɗa!” Non maa mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra ɓe njukkitimo hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “O hisnii woɓɓe, ammaa o waawaayi hisnuki hoore maako. Al o'o bi'oowo kanko woni Almasiihu, Laamiiɗo Israa'iila, o jippoyoo jooni daga dow gaafaangal ngam ngi'en koolooɗenmo.” Ɓen ɗon wuyɓe ɓe ɗum piyani kuusaaje dow gaafaale maa kuɗimo. Caka nyalawma, sey nyiwre maɓɓi leydi fuu haa yaaki njamndi tati ndi alaasara. E njamndi tati ndin, sey Yeesu wi'i e sembe, “Eloy, Eloy, lama sabattani?” waato, “Yaa Allah am, Yaa Allah am, ngam ɗume cendirɗaa e am?” Nde woɓɓe dariiɓe to wigeere nden nani non, ɓe mbi'i, “Nanee, e mo nodda Annabi Iliya.” Sey go'oto maɓɓe doggi sofni soosowa nder ndiyam inabojam lammuɗam, o ɗiisinga to sawru, o hokki Yeesu yara. O wi'i, “Alee ngi'en koo Iliya waray jippinamo.” Sey Yeesu wulli sembee, nden maayi. Sey wudere cendunde Suudu Joomiraawo seeki ɗiɗi daga dow yaaki ley. Mawɗo sooji'en dariiɗo ɗon e raara Yeesu. Nde o yi'i no Yeesu foftiri foofaango cakitiingo, maayi, o wi'i, “Goonga, neɗɗo o'o o Ɓiɗɗo Allah!” E woodi woɓɓe rewɓe e ɓe ndaara daga to woɗɗi. Nder maɓɓe e woodi Maryaama ƴiwoyɗo Magadala, e Maryaama maduujo Yaakubu pamaro, e Yusufu, e Saloomi. Ɓe'e rewɓe kamɓe tokkaynoo Yeesu, e ɓe mballamo ko o wonnoo leydi Galiili. E woodi rewɓe ɗuɗɓe feere gardoyɓe Urucaliima e maako e ɓe ɗon ɗum kamɓe maa. Ɗum alaasara Nyalnde Siryaaki, waato to finii ɗum Nyalnde Siwtaare. Ngam maajum Yusufu ƴiwoyɗo gariiri Armaatiya, o waɗi sembe ɓernde, o yahi to Bilaatus, o toriimo o hokkamo ɓandu Yeesu. Yusufu o neɗɗo mo ɗum hokkata mangu nder Kawtal Mawɓe, kanko maa o haaɓii yi'uki garol Laamu Allah. Bilaatus hayɗini nde nani Yeesu yaadake maayii. O noddi mawɗo sooji'en, o ƴamimo koo ɗum non. Nde o nani to honduko mawɗo sooji'en on Yeesu yaadake maayi, sey o jaɓi Yusufu hocca ɓandu ndun. Sey Yusufu soodoyi wudere nde ceede, o waɗi ɗum jippini ɓandu Yeesu, o taarindu e wudere nden, o fukkinoyindu nder yenaande gasaande nder hayre. O talliti kaaƴa manga o maɓɓi dammugal yenaande nden. Maryaama ƴiwoyɗo Magadala e Maryaama maduujo Yusufu ɓe ngi'i to ɗum fukkini ɓandu Yeesu. Nde Nyalnde Siwtaare ƴaɓɓii, Maryaama ƴiwoyɗo Magadala, e Maryaama maduujo Yaakubu, e Saloomi ɓe coodi nebbam uroojam mbelɗam ngam ɓe njaha ɓe moytana ɓandu Yeesu. Nyalnde Alal subaka gaɗa naange fuɗii, e ɓe dow laawol yaaki to yenaande nden, e ɓe mbi'a hakkunde maɓɓe, “Moye tallitanta'en kaaƴa manga nga ɗum maɓɓiri dammugal yenaande nden?” Ammaa nde ɓe ndaari ɓe ngi'i ɗum yaadake ɗum tallitii kaaƴa ngan. Nde ɓe natti yenaande nden, ɓe ngi'i goɗɗo kayeejo e jooɗii wuttudu nyaamo. E mo ɓornii kolte daneeje tar, sey ɓe kultori. Kayeejo on wi'iɓe, “To' on kulu. On ɗaɓɓita Yeesu Najarankeejo baraaɗo dow gaafaangal. Ɗum umminiimo daga mayde! O walaa ɗo'o. Raa to ɗum fukkinnoomo. Ammaa njahee mbi'on tokkuɓemo, haa e Biiturus, o artay'on yaaki leydi Galiili. Ton ngi'otonmo non no o wi'unoo'on.” Kulol nangiɓe e ɓe ndiwna ɓe mburtii daga nder yenaande nden ɓe ndoggi. Ɓe mbi'aayi goɗɗo koo ɗume ngam e ɓe kula. [Subaka Nyalnde Alal Yeesu ummii daga mayde. Gaɗa o ummake o arti wanganki Maryaama ƴiwoyɗo Magadala mo o wurtinani ginni joweeɗiɗi. Sey Maryaama on yahi wi'ika ɓen ɗon gondunooɓe e maako, o tawiɓe nder wannaare e ɓe mboya. Ammaa nde ɓe nani Yeesu e woodi yonki, ɗonmaa Maryaama on yi'iimo, ɓe njaɓaayika. Gaɗa maajum woɓɓe tokkuɓemo ɗiɗo e ɓe dow laawol nder ladde yaaki wongel gariyel, sey Yeesu wanganiɓe nder nandi feere. Sey ɓe co''ii ɓe mbi'ika horiiɓe, ammaa ɓe njaɓaayi ko ɓe mbi'i kamɓe maa. Daga gaɗa Yeesu wangani tokkuɓemo sappo e go'o e carel ngel e ɓe nyaama nyamndu. Sey o haɓaniɓe ngam ciya hoolaare maɓɓe e ɓerɗe caatuɗe ɗe ɓe ngoodi, ngam ɓe njaɓaayi ko giiɓemo gaɗa o ummake mbi'iɓe. Nden o wi'iɓe, “Njahee koo toye nder duuniyaaru nga'ajinanon koo moye Habaru Belɗum. Koo moye kooliiɗoyam waɗanaa baptisma o hisay, ammaa fuu mo hoolaakiyam ɗum taƴanaymo kiita. Fuu kooliiɓeyam ɓe ngaɗay kuuɗe kollayɗe e ɓe ngoodi bawɗe Allah. Nder inde am ɓe mburtinay ginni, ɓe ngaɗay do'aare nder ɗemɗe ɗe ɓe andaa. Ɓe nangay boole e juuɗe maɓɓe, nden to ɓe njarii tooke, ɗe ngaɗantaaɓe goɗɗum. Ɓe boo njowanay nyawɓe juuɗe, nyawɓe ɓen njamɗita.” Gaɗa Yeesu Joomiraawo metaniiɓe, o hoccaa yaaki dow, o jooɗii jungo nyaamo ngo Allah. Sey tokkuɓemo ɓen ndilli ɓe nga'ajinoyi Habaru Belɗum koo toye. Joomiraawo walliɓe, o hokkiɓe bawɗe waɗuki kuuɗe kayɗiniiɗe ngam tabbitinki ko ɓe mbi'ata to maako ɗum ƴiwoyi.] Yaa Tiyoofilus mawɗo, Yimɓe ɗuɗɓe fuɗɗii winduki habaru dow ko Yeesu waɗi nder amin. Ɓe mbindi habaru ɗum nanɗen daga konduɗe giiɓe ko waɗi e gite maɓɓe, andinooɓe Wolde Allah. Ngam non, min maa ɗum wooɗaniiyam mi ɗaɓɓita koo ɗume e seese‑seese daga fuɗɗuki maajum, mi windanmaa koo ɗume no woni, ngam andaa goonga dow koo ɗume ko ɗum ekkitinmaa. Nder carel ngel Hirudus laamiiɗo leydi Yahuudiya laamotoo, e woodi ardiiɗo diina bi'eteeɗo Jakaariya, e mo nder ardiiɓe diina daga lenyol Abija. Debbo maako Alisabatu ƴiwoyii daga lenyol Haruuna, waato ardiiɓe diina. Ɓe fuu ɗiɗo ɓe njooɗake jonde wooɗunde yeeso Allah, e ɓe ngaɗa koo ɗume ko Joomiraawo wi'i yimɓe ngaɗa. Ammaa ɓe ngalaa ɓiɓɓe, ngam Alisabatu o danyataa, kadimaa ɓe fuu ɗiɗo ɓe nawyii. Wonde nyalnde Jakaariya e huwa yeeso Allah nder Wuro Ceniingo e ɓe o huudata. Ɗum suɓiimo, no ardiiɓe diina mboowi waɗuki, ngam o natta nder Suudu Joomiraawo o wula urde welnde ngam Joomiraawo. Nde carel wuluki urde welnde waɗi, moɓgal fuu e dari yaasi e ɓe ngaɗa do'aare. Sey malaa'ikaajo Joomiraawo wangi to maako e darii wuttudu nyaamo to ɗum wulata urde welnde. Nde Jakaariya yi'imo, ɓernde muuɗum taƴi, kulol nangimo. Ammaa malaa'ikaajo on wi'imo, “Taa' hulu Jakaariya, Joomiraawo nanii do'aare maaɗa. Debbo maaɗa Alisabatu danyante ɓiɗɗo gorko, nden a hokkaymo inde Yahaya. Ɓiɗɗo on waɗete nanaa belɗum ɗuɗɗum, ɗuɗɓe maa nanay belɗum ngam danyeeki maako, ngam o wartay mawɗo yeeso Joomiraawo. O yarataa ndiyam inabojam koo njaru gaylitayngu hoore, nden o heeway Ruuhu Allah daga e mo nder reedu maduujo maako. O wartiray ɓiɓɓe Israa'iila ɗuɗɓe to Allah Joomiraawo maɓɓe. O artay Almasiihu warki nder bawɗe Ruuhu Allah ɗe Annabi Iliya heɓunoo, o siryootiray danyooɓe e ɓiɓɓe maɓɓe. O waylitay caliiɓe ɗatal Joomiraawo to ɗatal gooduɓe goonga. O waɗay yimɓe ciryoo ngam garol Joomiraawo.” Jakaariya ƴami malaa'ikaajo on wi'i, “Noye andiraymi ko mbiiɗaa ɗum goonga? Min, mi nawyii, debbo am boo duuɓi muuɗum ɗuuɗii.” Malaa'ikaajo on wi'imo, “Min woni Jibiriilu darotooɗo yeeso Allah, mi liloyaa to maaɗa ngam mi hokkumaa Habaru Belɗum ɗu'um. Ammaa jooni a waawataa metuki naa nyalnde nde fii ɗu'um waɗi, ngam a jaɓaayi haala am tabbitayka to carel maaka warii.” E carel ngel yimɓe e keɗii Jakaariya yaasi, ɓe kayɗinii ko waɗi o neeɓiri non nder Suudu Joomiraawo. Nde o wurtoyii, o waawaayi metankiɓe. Ɓe faami o yi'i wahayu nder Suudu Joomiraawo. O waɗi ka metirankiɓe juuɗe, ammaa non o jooɗorii o metataa. Nde o heenyi balɗe kuugal maako, o so''ii wuro maako. Gaɗa fii ɗu'um waɗii, debbo maako Alisabatu heɓi reedu, waɗi lebbi jowi o wurtaaki daga nder wuro. O wi'i, “Joomiraawo waɗaniiyam ɗu'um. Nder balɗe ɗe'e, o ittaniiyam semteende am hakkunde yimɓe.” Nder lewru joweego'ooru gaɗa Alisabatu heɓii reedu, Allah lili malaa'ikaajo Jibiriilu to gariiri bi'eteendi Najarat ngondi nder leydi Galiili. Malaa'ikaajo on yahi to surbaajo bi'eteeɗo Maryaama gaɗanaaɗo alkawal teegal e bi'eteeɗo Yusufu, daga lenyol Dawda. Maryaama on andaa gorko. Malaa'ikaajo on wi'imo, “E mi silminoo, barkiɗinaaɗo Joomiraawo! Joomiraawo e wondi e maaɗa!” Haala kan wannii Maryaama ko ɗuuɗi. O wi'i nder ɓernde maako, “Min, mi moye o'o mettirantayam nihi?” Ammaa malaa'ikaajo on wi'imo, “Taa' hulu, Maryaama, Allah suɓii barkiɗinmaa. A heɓay reedu, a danyay ɓiɗɗo gorko, nden a nodday inde maako Yeesu. O wartay mawɗo, ɗum noddaymo Ɓiɗɗo Allah Joomu Mangu. Allah Joomiraawo hokkaymo jooɗorgal laamu maama maako Dawda. O laamoto dow ɓiɓɓe Israa'iila haa abadaa. Laamu maako re'ataa.” Maryaama wi'i malaa'ikaajo on, “Noye ɗum waɗortoo? Mi andaa gorko sam.” Malaa'ikaajo on wi'imo, “Ruuhu Allah jippoyto dow maaɗa, bawɗe Allah Joomu Mangu suddete bo ɗowdi. Ngam non, danyeteeɗo on ɗum noddiraymo ‘Ɓiɗɗo Allah, Ceniiɗo.’ Raa, Alisabatu bandiraawo maaɗa heɓii reedu nder nayewu muuɗum, o danyay ɓiɗɗo gorko. Kanko mo yimɓe mbi'ata o danyataa, jooni e mo woodi reedu ndu lebbi joweego'o. Ngam walaa ko salorta Allah.” Nden Maryaama wi'i, “Mi korɗo Joomiraawo, ɗum wartanayam non no mbiiɗaa.” Sey malaa'ikaajo on dilli alimo. Nder balɗe ɗen, Maryaama ummii nder yawɗaare yahi gariiri ngondi nder kocceeje leydi Yahuudiya. O natti wuro Jakaariya, o howni Alisabatu. Carel ko Alisabatu nani kownol Maryaama, ɓiɗɗo gonɗo nder reedu maako diwi ngam belɗum, Alisabatu boo hebbinaa Ruuhu Allah. O noddi Maryaama e sembe, o wi'i, “A barkiɗinaaɗo nder rewɓe! Ɓiɗɗo mo caawuɗaa o barkiɗinaaɗo. Min, mi moye nde inna Almasiihu warata to am? Nde nanumi kownol maaɗa, ɓiɗɗo gonɗo nder reedu am diwii ngam belɗum. A barkiɗinaaɗo ngam a jaɓii ko Joomiraawo waɗanmaa alkawal ɗum heeway.” Nden Maryaama wi'i, “E mi manta Joomiraawo e ɓernde am fuu. E mi nana belɗum ɗuɗɗum nder ɓernde am ngam Allah, Kisnoowoyam, ngam o yurminaniiyam, min, korɗo maako, lestinɗo hoore. Daga jooni yimɓe duuniyaaru fuu noddirayyam barkiɗinaaɗo, ngam Allah Baawuɗo waɗaniiyam fii mawɗum ɗuɗɗum, o ceniiɗo. Jurumɗum maako jooɗoto dow kulooɓemo haa abadaa. E mo waɗa fii mawɗum e jungo maako sembingo, e mo sankita mawninɓe ko'e maɓɓe e ko ɓe mantortoo nder ɓerɗe maɓɓe. E mo itta laamiiɓe dow laamu maɓɓe, ammaa e mo mawnina lesnuɓe ko'e maɓɓe. E mo harna nanooɓe weelo e fii boɗɗum, ammaa e mo ala riskuɓe juuɗe meere. E mo walla yimɓe Israa'iila maccuɓe maako, o yejjitataa yurminanki Ibraahim e lenyol muuɗum haa abadaa, no o wi'unoo maama'en meeɗen.” Maryaama jooɗodake e Alisabatu ko waɗi lebbi tati, nden o so''ii wuro maako. Nde carel danyuki Alisabatu waɗi, o danyi ɓiɗɗo gorko. Ɓe o heddi e bandiraaɓe maako ɓe nanidi belɗum e maako nde ɓe nani Joomiraawo yurminanimo. Nde ɓingel ngel waɗi balɗe joweetati, ɓe ngari naadukingel. Ɓe ngiɗiino noddankingel inde nyaako maagel Jakaariya. Ammaa maduujo maagel wi'i, “Naa' non, ɗum noddanangel Yahaya.” Ɓe mbi'imo, “Walaa goɗɗo nder lenyol maaɗa gooduɗo inde nden ɗon.” Sey ɓe metirani nyaako maagel juuɗe, ngam ɓe anda inde nde o yiɗi ɗum noddanangel. Jakaariya holliɓe e mo yiɗi allowal, o windi, “Inde maagel Yahaya.” Ɓe fuu fii ɗum hulniiɓe. Ɗon e ɗon, honduko maako maɓɓitii, ɗemngal maako yoofi, nden o fuɗɗi metuki, e mo manta Allah. Kulol nangi ɓe o heddi fuu, koo moye waɗi ka metuki dow fii ɗum fuu nder kocceeje leydi Yahuudiya. Koo moye nanɗo fii ɗu'um nyumi dow maajum, e wi'a, “Ɗume ɓingel nge'el wartata to mawni?” Ngam jungo Joomiraawo e wondi e maagel. Jakaariya, nyaako ɓingel ngel, e heewi Ruuhu Allah, waɗi annabaaku, o wi'i, “En mantu Joomiraawo, Allah Israa'iila, ngam o waroyii o rimɗinii yimɓe maako. Allah waddanii'en kisnoowo mawɗo ƴiwoyɗo daga lenyol Dawda, maccuɗo maako. No o wi'unoo nder konduɗe annabo'en maako cuɓaaɓe daga ko neeɓi, o hisnay'en daga ganyooɓe meeɗen e kallanɓe'en. O wi'iino o yurminanay maama'en meeɗen, o yejjitataa alkawal maako ceniingal, ngal o waɗannoo maama meeɗen Ibraahim. O wi'ii o hisnay'en daga juuɗe ganyooɓe meeɗen, ngam kuwanenmo kulol walaa, njooɗooɗen jonde ceniinde e aadilaaku yeeso maako nder balɗe meeɗen fuu, ngaɗen koo ɗume ko o wi'i. “An ɓingel am, ɗum noddirte annabiijo Joomiraawo Joomu Mangu, a artay Almasiihu warki ngam mo''inanaamo laawol, ngam andinaa yimɓe maako ɗum hisnayɓe laawol yaafaaki hakke maɓɓe. Allah waɗii fii ɗu'um ngam o keewuɗo jurumɗum. Ngam jurumɗum maako, Almasiihu waroyay to meeɗen daga dow no naange wurtiroytoo, ngam o yeynanoo wonɓe nder nyiwre e nder kulol mayde, ɗum tokkinay koyɗe meeɗen dow laawol jam.” Ɓiɗɗo on mawni, faamu maako ɓeydii. E mo jooɗii nder ladde haa carel ko ɗum andinimo to yimɓe Israa'iila. Carel ko Yahaya Gaɗoowo Baptisma danyaa, Mawɗo Laamiiɓe leyɗe Rooma bi'eteeɗo Kaysar Agustus wi'i wonɓe nder laamu Rooma fuu ɗum winda inɗe maɓɓe. Kanki woni winduki arandehi ki ɗum waɗi carel ko Kiriiniyus woni gomnaajo leydi Siiriya. Koo moye yahi to lenyol muuɗum ƴiwoyi ngam ɗum winda inde muuɗum. Sey Yusufu maa ummii daga gariiri Najarat nder leydi Galiili. O yahi gariiri to Dawda danyaa bi'eteendi Baytalaami ngondi nder leydi Yahuudiya, ngam kanko daga lenyol Dawda. O yahu ton ngam ɗum winda inde maako, kanko e Maryaama, mo ɗum waɗanimo alkawal teegal. Maryaama on e woodi reedu. E ɓe nder Baytalaami, sey carel danyngol maako waɗi. Sey o danyi ɓiɗɗo gorko, afo maako, o saawimo nder wudere wooɗunde, o fukkinimo nder to ɗum waɗanta marle nyamndu, ngam walaa njayri nder suudu hoɓɓe. E woodi woynaaɓe haade ɗon e ɓe mbaala yaasi, e ɓe ndeena marle maɓɓe jemma. Sey malaa'ikaajo Joomiraawo wanganiɓe nder teddungal Joomiraawo, kulol nangiɓe. Ammaa malaa'ikaajo on wi'iɓe, “To' on kulu! Mi waddanii'on habaru ɓurɗum welki ngam koo moye. Hande nder gariiri Dawda ɗum danyanii'on kisnoowo, kanko woni Almasiihu, Joomiraawo. Raa no keɓtirtonmo, on taway ɓingel e saawaa nder wudere, nden e ngel fukkinaa nder to ɗum waɗanta marle nyamndu.” Ɗon e ɗon sey woɓɓe malaa'ika'en ɗuɗɓe wangi haade malaa'ikaajo on, e ɓe mawnina mangu Allah, e ɓe mbi'a, “En mawnin Allah Mo Dow, jam jooɗoo nder duuniyaaru e dow yimɓe ɓe o nanata belɗum maɓɓe.” Nde malaa'ika'en ɓen co''ii dow, sey woynaaɓe ɓen ngaɗi ka medduki, e ɓe mbi'a, “En njahu Baytalaami ngi'en fii ɗu'um ɗum Joomiraawo wi'i'en.” Sey ɓe njawɗii, ɓe njahi, ɓe tawi Maryaama e Yusufu e ɓingel ngel e ngel fukkii nder to ɗum waɗanta marle nyamndu. Nde ɓe ngi'ingel, ɓe ndilli, ɓe mbi'i yimɓe ko malaa'ikaajo wi'iɓe dow maagel. Ko woynaaɓe ɓen mbi'i kayɗinii koo moye nanɗo. Ammaa Maryaama boo e jogii ko nani fuu nder ɓernde muuɗum, o waɗi ka nyumuki dow maajum. Sey woynaaɓe ɓen co''ii, e ɓe mawnina Allah, e ɓe mantamo ngam koo ɗume ko ɓe nani e ko ɓe ngi'i, non no ɗum wi'iriɓe. Nde ɓingel ngel waɗi balɗe joweetati, ɗum naadimo ɗum hokkimo inde Yeesu, inde nde malaa'ikaajo hokkimo ko ɗum waɗa reedu maako. Gaɗa balɗe lootaaki maɓɓe heenyi no Annabi Muusa wi'i nder Attawra ɓe ngaɗa to ɓe ndanyii, Yusufu e Maryaama njaari Yeesu Urucaliima yeeso Joomiraawo. Non ɗum windiraa nder Attawra, “Koo moye gorko afo, Joomiraawo jeyimo.” Ɓe cakkani Allah no ɗum windiraa nder Attawra, “pooli ɗiɗi koo boo tattabarahoy ɗiɗoy.” E carel ngel e woodi goɗɗo neɗɗo nder Urucaliima bi'eteeɗo Saaminu, aadiliijo, kuloowo Allah. O haaɓii o yi'a garol Almasiihu ngam hisna yimɓe Israa'iila. Ruuhu Allah e wondi e maako, holliimo o maayataa naa o yi'ii Almasiihu Joomiraawo. Ruuhu Allah yaarimo nder Wuro Ceniingo. Sey Maryaama e Yusufu ngaddoyi Yeesu nder wuro ngon ngam waɗankimo ko Attawra wi'i. Saaminu jaɓi ɓingel ngel nder juuɗe muuɗum, nden manti Allah, wi'i, “Yaa Joomiraawo, a hebbinii alkawal maaɗa. Jooni alu maccuɗo maaɗa dilla jam. Ngam gite am ngi'ii kisnoowo mo liloyɗaa, mo ciryaniɗaa lenyi fuu. O wartay bo jayngol, o hollay lenyi duuniyaaru laawol maaɗa, o waɗay yimɓe maaɗa Yahuudanko'en keɓa mangu.” Nyaako ɓingel ngel e maduujo maagel ɓe kayɗini e ko ɗum wi'i dow maagel. Sey Saaminu barkiɗiniɓe, nden o wi'i Maryaama, maduujo Yeesu, “Ɓingel nge'el wartay ɗatal yanuki ɗuɗɓe e ummaaki ɗuɗɓe nder leydi Israa'iila. Ngel wartay anditirɗum daga Allah ɗum yimɓe ɗuɗɓe nganyata. Ɓiɗɗo o'o wanginay nyumooji yimɓe cuuɗiiɗi. An maa, ɓernde maaɗa naaway bono kaafahi tufinde.” Ɗonmaa e woodi annabiijo debbo bi'eteeɗo Hannatu ɓii Faanuwel, ƴiwoyɗo daga lenyol Aaciru. Debbo on o nayeejo, o jooɗodake e gorko maako duuɓi joweeɗiɗi, nden gorko on maayii. Gaɗa goriiko maayi, o jooɗii o te'aaka haa duuɓi maako ngaɗi 84. Koo ndeye e mo yaha Wuro Ceniingo e mo mawnina Allah, e mo suumoo, e mo waɗa do'aare jemma e nyalawma. E carel ngel, o waroyi to maɓɓe, o yetti Allah, o yahi to kaaɓuɓe yi'uki carel ko Allah rimɗinta Urucaliima, o hokkiɓe habaru dow ɓingel ngel. Nde Yusufu e Maryaama njottini koo ɗume ko Attawra wi'i ɗum waɗa, ɓe co''ii gariiri maɓɓe Najarat nder leydi Galiili. Yeesu mawni, sembiɗi, faamu heewimo, nden barka Allah e dow maako. Koo ɗume ndungu danyooɓe Yeesu e njaha Urucaliima ngam Humto Sakkinki. Nde Yeesu waɗi duuɓi sappo e ɗiɗi, ɓe njahi humto no ɓe mboowi. Gaɗa humto ngon heenyi, danyooɓe maako e dow ɗatal hootuki wuro, Yeesu boo darii nder Urucaliima, ammaa danyooɓe ɓen andaa o darake. E ɓe kammii e mo nder ɓe ɓe njaadata, ɓe ngaɗi yaadu nyalnde go'o, nden ɓe puɗɗi ɗaɓɓutukimo nder bandiraaɓe maɓɓe e higooɓe maɓɓe. Nde ɓe ɗaɓɓiti ɓe keɓtaayimo, ɓe co''ii Urucaliima ngam ɗaɓɓutukimo. Nder nyalnde tatawre ɓe tawimo nder Wuro Ceniingo, e mo jooɗii hakkunde moodiɓɓe, e mo nanaɓe, nden e mo ƴamaɓe. Nanɗomo fuu hayɗini e faamu maako e nootaaki maako. Nde danyooɓe maako ngi'imo, ɓe kayɗini. Maduujo maako wi'imo, “Ɓiɗɗo am, ko waɗi ngaɗanɗaamin niini? Min e nyaako maaɗa nde min ɗaɓɓiti min ngi'aayima, min ngannii.” O wi'iɓe, “Ko waɗi ɗaɓɓitotoyyam? On andaa e haani mi jooɗoo nder wuro Nyaako am?” Ammaa ɓe faamaayi ko o wi'iɓe. Sey Yeesu so''odii e maɓɓe Najarat, e mo waɗa ko ɓe mbi'imo fuu. Maduujo maako jogii fii ɗu'um fuu nder ɓernde muuɗum. Yeesu mawni, ɓeydi faamu e heɓuki yidde daga to Allah e to yimɓe. Mawɗo Laamiiɓe leyɗe Rooma bi'eteeɗo Kaysar Tibaariya e woodi duuɓi sappo e jowi dow laamu, e carel ngel Buntus Bilaatus woni gomnaajo leydi Yahuudiya. Hirudus boo e laamii leydi Galiili, mawniiko Filibus boo e laamii leydi Ituuriya e Tarakuniitas, nden Lisaaniyas e laamii leydi Abiiliya. Hanaana e Kayaafa boo ngoni Mawɓe Mawɓe Ardiiɓe Diina. E carel ngel Wolde Allah warani Yahaya, ɓiɗɗo Jakaariya, nder ladde. Ngam non, Yahaya yahi bigeeje gonɗe haade Caangol Urdun fuu, e mo wa'ajina, e mo wi'a, “Tuubee, ɗum waɗana'on baptisma, nden Allah yaafanto'on hakkeeji mooɗon.” No ɗum windiraa nder deftere Annabi Icaaya dow Yahaya, “Goɗɗo e nodda nder ladde e wi'a, ‘Mo''inee ɗatal Joomiraawo, portee laawol ngam garol maako. Pogooji fuu ɗi kebbinteeɗi, kocceeje e ƴoole fuu ɗe nameteeɗe. Ɗate guuriiɗe ɗe dartinteeɗe, ɗate bonniiɗe ɗe mo''inteeɗe. Yimɓe duuniyaaru fuu ɓe ngi'ay kisndam Allah.’ ” Yimɓe ɗuɗɓe ngaroyi to Yahaya ngam o waɗanaɓe baptisma. O wi'iɓe, “Onon ɓiɓɓe boole! Moye wi'i'on ndoggon bone garayɗum? Ngaɗee ko hollata on alii hakkeeji mooɗon. To' on mbi'u nder ɓerɗe mooɗon, ‘Minon, min ɓiɓɓe Annabi Ibraahim.’ Ngam e mi wi'a'on, Allah waaway umminanki Annabi Ibraahim ɓiɓɓe daga nder kaaƴe ɗe'e. Koo jooni fe''irde ƴeftaama ngam fe''a leɗɗe daga ɗaɗi maaje. Lekki fuu ki rimataa ɓikkoy mboɗkoy, ɗum fe''ayki ɗum faɗɗaki nder hiite.” Yimɓe mbi'imo, “Ko haani min ngaɗa?” Yahaya wi'iɓe, “Gooduɗo toggooje ɗiɗi fuu hokka mo walanaa go'o, nden gooduɗo nyamndu fuu hokkora mo walanaa.” Jaɓooɓe ceede leydi maa ngari ngam ɓe ngaɗanee baptisma, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, ko haani min ngaɗa?” O wi'iɓe, “To' on njaɓu ko ɓuri no ɗum wi'i'on njaɓon.” Woɓɓe sooji'en ƴamimo mbi'i, “Minon maa, ko haani min ngaɗa?” O wi'iɓe, “To' on teetan yimɓe ceede e sembe, to' on mbi'u yimɓe ngaɗii ko ɓe ngaɗaayi ngam njaɓanonɓe ceede. Munyee dow ko ɗum yoɓata'on.” Yimɓe kaaɓii ngi'a Almasiihu. Koo moye nder maɓɓe e nyuma nder ɓernɗe muuɗum koo Yahaya woni Almasiihu. Yahaya wi'iɓe, “E mi waɗirana'on baptisma e ndiyam, ammaa ɓurɗoyam mangu e wara. Mi fotaayi fittuki lokkulli paɗe maako. O waɗiranay'on baptisma e Ruuhu Allah e hiite. E mo jogii besirɗum gawri maako ngam senduki gawri e nyaande. O hawritay gawri ndin, o waɗandi nder resirde gawri maako, ammaa o wula nyaande nden nder hiite nge waatataa.” Non Yahaya waggini yimɓe e boliiɗe ɗuɗɗe, o andiniiɓe Habaru Belɗum. Nden o haɓani Hirudus laamiiɗo leydi ngam te'i debbo mawniraawo muuɗum bi'eteeɗo Hiruudiya, kadimaa ngam kuuɗe kalluɗe fuu ɗe o waɗi. Sey o ɓeydi waɗuki ko ɓuri non, o waɗi ɗum maɓɓi Yahaya nder suudu cural. Nde yimɓe fuu ngaɗanaa baptisma, Yeesu maa waɗanaa baptisma. E mo nder waɗuki do'aare, sey dammugal dow maɓɓitii. Ruuhu Allah jippoyii dow maako e ɓandu bo foondu. Hononde ƴiwoyi daga dow wi'i, “An woni Ɓiɗɗo am, mo ngiɗumi. E mi nana belɗum maaɗa.” Ko Yeesu fuɗɗi kuugal muuɗum, o ɓadake duuɓi 30. Yimɓe e nyuma Yeesu ɗum ɓiɗɗo Yusufu. Yusufu ɓiɗɗo Heeli, Heeli ɓiɗɗo Matat, Matat ɓiɗɗo Leewi, Leewi ɓiɗɗo Malki, Malki ɓiɗɗo Yanna, Yanna ɓiɗɗo Yusufu, Yusufu ɓiɗɗo Mataatiya, Mataatiya ɓiɗɗo Amos, Amos ɓiɗɗo Naahum, Naahum ɓiɗɗo Ajaliya, Ajaliya ɓiɗɗo Najaya, Najaya ɓiɗɗo Ma'ata, Ma'ata ɓiɗɗo Mataatiya, Mataatiya ɓiɗɗo Cimeeya, Cimeeya ɓiɗɗo Joosek, Joosek ɓiɗɗo Yahuuda, Yahuuda ɓiɗɗo Yowaanan, Yowaanan ɓiɗɗo Refaya, Refaya ɓiɗɗo Jaruubabel, Jaruubabel ɓiɗɗo Ceyaltiyal, Ceyaltiyal ɓiɗɗo Neeri, Neeri ɓiɗɗo Malki, Malki ɓiɗɗo Addi, Addi ɓiɗɗo Kosma, Kosma ɓiɗɗo Almadama, Almadama ɓiɗɗo Er, Er ɓiɗɗo Joocuwa, Joocuwa ɓiɗɗo Eliyeeja, Eliyeeja ɓiɗɗo Yorim, Yorim ɓiɗɗo Matat, Matat ɓiɗɗo Leewi, Leewi ɓiɗɗo Saaminu, Saaminu ɓiɗɗo Yahuuda, Yahuuda ɓiɗɗo Yusufu, Yusufu ɓiɗɗo Yonana, Yonana ɓiɗɗo Eliyaakim, Eliyaakim ɓiɗɗo Malaya, Malaya ɓiɗɗo Maynana, Maynana ɓiɗɗo Mataata, Mataata ɓiɗɗo Naatan, Naatan ɓiɗɗo Dawda, Dawda ɓiɗɗo Jeesi, Jeesi ɓiɗɗo Obida, Obida ɓiɗɗo Bo'aaja, Bo'aaja ɓiɗɗo Salmon, Salmon ɓiɗɗo Naacon, Naacon ɓiɗɗo Amiinadab, Amiinadab ɓiɗɗo Aram, Aram ɓiɗɗo Heseruuna, Heseruuna ɓiɗɗo Feresa, Feresa ɓiɗɗo Yahuuda, Yahuuda ɓiɗɗo Yaakubu, Yaakubu ɓiɗɗo Iciyaaku, Iciyaaku ɓiɗɗo Ibraahim, Ibraahim ɓiɗɗo Teera, Teera ɓiɗɗo Naaho, Naaho ɓiɗɗo Serug, Serug ɓiɗɗo Reyu, Reyu ɓiɗɗo Feele, Feele ɓiɗɗo Eber, Eber ɓiɗɗo Ceela, Ceela ɓiɗɗo Kenan, Kenan ɓiɗɗo Arfakacaadi, Arfakacaadi ɓiɗɗo Cem, Cem ɓiɗɗo Nuhu, Nuhu ɓiɗɗo Lamek, Lamek ɓiɗɗo Metusela, Metusela ɓiɗɗo Enok, Enok ɓiɗɗo Yared, Yared ɓiɗɗo Mahaalalel, Mahaalalel ɓiɗɗo Kenan, Kenan ɓiɗɗo Enoc, Enoc ɓiɗɗo Ciitu, Ciitu ɓiɗɗo Aadamu, Aadamu mo Allah. Yeesu ƴiwoyi daga Caangol Urdun e heewi Ruuhu Allah. Sey Ruuhu Allah yaarimo nder ladde. Ton o waɗi balɗe 40 Ceyɗan e foondamo, o nyaamaayi goɗɗum nder balɗe ɗen. Nden gaɗa maaje, weelo nangimo. Ceyɗan wi'imo, “To an woni Ɓiɗɗo Allah, wi'u nde'e hayre warta buroodi.” Yeesu nootii wi'imo, “Aayaare wi'ii, ‘Naa' e nyamndu tan neɗɗo marortoo.’ ” Sey Ceyɗan yaarimo wonde wigeere townde, bo maƴƴuki hollimo leyɗe duuniyaaru fuu. Nden Ceyɗan wi'imo, “Mi hokkete laamu e mangu dow leyɗe ɗe'e fuu, ngam ɗum hokkiiyamɗe. Mi waaway hokkukiɗe koo moye mo ngiɗumi. Ngam non, taa mawniniiyam, ɗu'um fuu ɗum wartay ɗum maaɗa.” Yeesu wi'imo, “Aayaare wi'ii, ‘Mawnin Allah Joomiraawo maaɗa, kanko tan mawnintaa.’ ” Sey Ceyɗan yaarimo Urucaliima, darnimo ton dow hoore Wuro Ceniingo, wi'imo, “To an woni Ɓiɗɗo Allah, diwu daga ɗo'o, ngam aayaare wi'ii, ‘Allah wi'ay malaa'ika'en muuɗum mballumaa boɗɗum. Ɓe taɓɓete nder juuɗe maɓɓe, ngam to' nawnaa koyɗe maaɗa dow hayre.’ ” Yeesu wi'imo, “Aayaare wi'i, ‘Taa' foondu Allah Joomiraawo maaɗa.’ ” Nde Ceyɗan heenyi foonduki Yeesu fuu, sey o alimo yaaki wongel carel. Sey Yeesu so''ii leydi Galiili nder bawɗe Ruuhu Allah. Habaru maako sankitii nder leydi ndin. O fuɗɗi ekkitinki nder cuuɗi do'aare maɓɓe, koo moye mantimo. Yeesu yahi Najarat, gariiri to mawni. Nyalnde Siwtaare, o natti suudu do'aare no o woowi waɗuki. Sey o ummii o darii ngam o janga Deftere Ceniinde. Ɗum hokkimo deftere Annabi Icaaya, o maɓɓitinde, o jangi aayaaje bi'uɗe, “Ruuhu Joomiraawo e dow am, ngam o suɓiiyam mi hokka ɓe ngalanaa Habaru Belɗum. O liliiyam mi wadda habaru yoofuki maccuɓe, mi wumtina wumɓe, mi waɗa ɗum ala torreteeɓe ndilla, Mi wa'ajinana duuniyaaru wiiki hitaande nde Joomiraawo hisnata yimɓe muuɗum waroyi.” Sey o maɓɓi deftere nden, o hokkitinde ballitoowo o jooɗii. Koo moye gonɗo nder suudu do'aare ndun sutiimo. Sey Yeesu wi'iɓe, “Ɗe'e aayaaje ɗe nanɗon, hande ɗe keewii.” Koo moye e wi'a boɗɗum dow maako. Boliiɗe boɗɗe burtiiɗe nder honduko maako hayɗiniiɓe. Ɓe mbi'i, “Naa' o'o woni ɓiɗɗo Yusufu?” O wi'iɓe, “Walaa seko on mbi'ayyam haala ka'a, ‘Nyawndoowo, yamɗin hoore maaɗa! Ko min nani a waɗii nder Kafarnahum, waɗu ɗum ɗo'o nder gariiri maaɗa.’ ” Kadimaa o wi'iɓe, “Goonga, e mi wi'a'on, walaa annabiijo jaɓeteeɗo to gariiri muuɗum. E mi wi'a'on goonga, e carel Annabi Iliya e woodi rewɓe ɗuɗɓe nder leydi Israa'iila ɓe worɓe mu''en maayi. E carel ngel, ɗum waɗi duuɓi tati e lebbi joweego'o ndiyam toɓaayi, nden ɗum waɗi weelo kallungo nder leydi ndin fuu. Ammaa Annabi Iliya liloyaaka to koo moye maɓɓe, sey to goɗɗo debbo naa' Yahuudankeejo mo gorko muuɗum maayi, gonɗo gariiri Jarifat nder leydi Sidon. Kadimaa e woodi gooduɓe nyawu nyaamoojum laral ɗuɗɓe nder Israa'iila e carel Annabi Iliica, ammaa walaa jamɗinaaɗo nder maɓɓe sey Na'aman neɗɗo leydi Siiriya, naa' o Yahuudankeejo.” Nde yimɓe wonɓe nder suudu do'aare ndun nani non, ɓe fuu ɓerɗe maɓɓe metti. Ɓe ummii, ɓe ndiiwimo daga nder gariiri, nden ɓe njaarimo dow ƴolde to gariiri maɓɓe woni, ngam ɓe tuuroyoomo ley, ammaa o tokki hakkunde maɓɓe, o dilli. Sey Yeesu yahi gariiri Kafarnahum nder leydi Galiili, e mo ekkitinaɓe nder suudu do'aare Nyalnde Siwtaare. Ɓe kayɗini e ekkitinol maako, ngam boliiɗe maako e woodi bawɗe. E woodi gooduɗo ginnol nder suudu do'aare ndun, o wulli sembee, o wi'i, “Wayyoo! Ko wannumaa e amin, Yeesu Najarankeejo? A waroyi ngam kalkaamin? E mi andi an a moye. An woni Ceniiɗo Allah!” Yeesu haɓaningol wi'i, “De''utu! Wurta nder maako!” Sey ginnol ngol do''i neɗɗo on yeeso maɓɓe, ngol wurtii ngol nawnaayimo. Ɓe fuu ɓe kayɗini, ɓe ngaɗi ka metuki hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “Iri ɗeye boliiɗe ngoni ɗo'o? Ngam e mo metana ginni nder laamu e bawɗe, e ɗi mburtoo.” Nden habaru Yeesu sankitii nder leydi ndin. Gaɗa Yeesu alii suudu do'aare, dillii wuro Siiman. Esiraawo Biiturus debbo jonte kalluɗe e torramo, ɓe torii Yeesu yamɗitinamo. O wari to nyawɗo on, o haɓani jonte ɗen, sey ɗe njoofimo. Ɗon e ɗon nyawɗo on ummii, fuɗɗi waddankiɓe nyamndu. Nde naange hiiri, yimɓe ngaddani Yeesu gooduɓe nyawuuji feere‑feere, o yowi juuɗe maako dow koo moye nyawɗo, o yamɗitiniɓe. Ginni maa mburtii nder yimɓe ɗuɗɓe, e ɗi ngulla, e ɗi mbi'a, “An, a Ɓiɗɗo Allah!” Ammaa o haɓaniɗi, o haɗiɗi metuki, ngam e ɗi andi kanko woni Almasiihu. Nde weeti, Yeesu wurtii gariiri ndin yahi wonde wigeere nder ladde. Yimɓe ngaɗi ka ɗaɓɓutukimo. Nde ɓe tawimo, ɓe ngiɗaa o dilla o alaɓe. Ammaa o wi'iɓe, “Doole mi wa'ajina Habaru Belɗum dow Laamu Allah e goɗɗe gariije, ngam maajum ɗum liloyiyam.” Nden o waɗi ka wa'ajinki nder cuuɗi do'aare leydi Yahuudiya. Wonde nyalnde Yeesu e darii daande Mbeela Janisarat, yimɓe e piliimo e nana Wolde Allah. O yi'i komiije ɗiɗi e ɗe ndesii daande ndiyam. Nangooɓe liƴƴi mburtii nder maaje, e ɓe laɓɓina nangirɗum liƴƴi maɓɓe. O natti komiwal Siiman, o torii Siiman dirdinangal seɗɗa nder ndiyam. O jooɗii nder maagal, e mo ekkitina yimɓe. Nde o heenyi ko o wi'ata, o wi'i Siiman, “Turta komiwal ngal yaaki ton to luggi, ngaɗaa nangirɗum liƴƴi maaɗa nder ndiyam ngam nanguki liƴƴi.” Siiman Biiturus wi'i, “Moodibbo, min kuwii jemmaare fuu, min nangaayi goɗɗum. Ammaa daga a wi'i non, mi waɗay nangirɗum liƴƴi nder ndiyam.” Nde ɓe ngaɗi non, ɓe nangi liƴƴi ɗuɗɗi haa nangirɗum ɗum fuɗɗi seekuki. Sey ɓe noddiri higooɓe maɓɓe juuɗe, wonɓe nder wongal komiwal, ngam ɓe ngara ɓe mballaɓe. Ɓe ngari, ɓe kebbini komiije ɗen ɗe fuu ɗiɗi e liƴƴi naaki ɗe fuɗɗi mutuki nder ndiyam. Nde Siiman yi'i non, o diccii yeeso Yeesu, o wi'i, “Moodibbo, woɗɗitayam, mi neɗɗo gooduɗo hakke!” Siiman wi'i non ngam kanko e gonduɓe e maako ɓe kayɗinii e liƴƴi ɗuɗɗi ɗi ɓe nangi. Yaakubu e Yahaya, ɓiɓɓe Jabadi, higooɓe kuugal Siiman, kamɓe maa ɓe kayɗinii. Yeesu wi'i Siiman, “Taa' hulu! Daga jooni a wadday yimɓe to am.” Ɓe mburtini komiije maɓɓe daga nder ndiyam, ɓe ali koo ɗume, ɓe tokki Yeesu. Wonde nyalnde Yeesu e nder wondi gariiri, goɗɗo waroyi gooduɗo nyawu nyaamoojum laral fuu ɓandu maako. Nde o yi'i Yeesu, o diccii, o torii Yeesu, o wi'i, “Moodibbo, taa jaɓii, a waaway njamɗitinaayam.” Sey Yeesu forti jungo muuɗum, meemimo, wi'i, “Mi jaɓii. Yamɗutu!” Ɗon e ɗon o yamɗiti, nyawu ngun alimo. Yeesu wi'imo, “Taa' wi'uka goɗɗo. Ammaa yahu, kollaa hoore maaɗa to ardiiɗo diina, kokkaa cakkiri no Annabi Muusa wi'i ngam laaɓol maaɗa. Waɗu non ngam tabbitinanki yimɓe a yamɗitii.” Ammaa koo nde Yeesu haɗiimo wi'ukika, habaru ɗum woɗɗinii, yimɓe ɗuɗɓe ngari ngam nanuki ekkitinol maako e yamɗitineeki daga nyawuuji mu''en. Ammaa no Yeesu woowi e yaha wigeere nder ladde waɗa do'aare. Wonde nyalnde Yeesu e nder ekkitinki, Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra e njooɗii ɗon ƴiwoyɓe ngarihoy fuu ngonkoy nder leyɗe Galiili e Yahuudiya e gariiri Urucaliima. Bawɗe Joomiraawo e wondi e maako, e mo yamɗitina nyawɓe. Sey woɓɓe ngaddi goɗɗo jaraaɗo dow daago, ɓe ɗaɓɓiti ɗatal ngal ɓe nattinirtamo nder wuro ngon, ɓe pukkinamo yeeso Yeesu. Ammaa ɓe mbaawaayi nattinkimo ngam yimɓe ɗuuɗii, sey ɓe ƴentinimo dow suudu ndun, ɓe njulindu, ɓe njippinimo daga dow mayru yaaki hakkunde yimɓe yeeso Yeesu. Nde Yeesu yi'i hoolaare maɓɓe, o wi'i jaraaɗo on, “Higo, ɗum yaafanakema hakkeeji maaɗa.” Sey Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra puɗɗi metitaaki hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “O'o ɗum moye pottidinoowo hoore muuɗum e Allah? Moye waawata yaafaaki hakke to naa' Allah?” Yeesu faami nyumo maɓɓe, o wi'iɓe, “Ngam ɗume nyumoton iri nyumooji ɗi'i nder ɓerɗe mooɗon? Ko ɓuri hoyki, ɗum wi'a, ‘A yaafanaama hakke maaɗa,’ koo ɗum wi'a, ‘Umma yaaɓu?’ Ammaa e mi yiɗi andon Ɓii Neɗɗo e woodi laamu nder duuniyaaru yaafoo hakke.” Sey o wi'i jaraaɗo on, “E mi wi'imaa, umma, koccaa daago maaɗa, kootaa wuro!” Ɗon e ɗon o ummii yeeso maɓɓe, o hocci daago maako, o hooti wuro, e mo manta Allah. Ɓe fuu ɓe kayɗini, ɓe mawnini Allah. Kulol nangiɓe, ɓe mbi'i, “Hande en ngi'i ko hulnii!” Gaɗa ɗon, Yeesu wurtii yi'i jaɓoowo ceede leydi bi'eteeɗo Leewi, e mo jooɗii to ɗum jaɓata ceede leydi, Yeesu wi'imo, “Tokkam.” Leewi ummii, ali koo ɗume, tokkimo. Sey Leewi yaari Yeesu wuro muuɗum defanimo nyamnduuji feere‑feere. Jaɓooɓe ceede leydi ɗuɗɓe e woɓɓe yimɓe e nyamda e maɓɓe. Ammaa, Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra maɓɓe ngaɗi ka metitaaki, e ɓe mbi'a tokkuɓe Yeesu, “Ngam ɗume nyamdoton e jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke?” Yeesu wi'iɓe, “Naa' yamɓe ngiɗi nyawndoowo, sey ni nyawɓe. Mi waroyaayi ngam nodduki nyumooɓe ɓe aadili'en, ammaa mi waroyi ngam nodduki anduɓe ɓe gaɗooɓe hakke ɓe tuuba.” Ɓe mbi'imo, “Koo ndeye tokkuɓe Yahaya Gaɗoowo Baptisma e cuumoo e ngaɗa do'aare, non maa tokkuɓe Faarisanko'en ngaɗata, ammaa tokkuɓema e nyaama e njara.” Yeesu nootii wi'iɓe, “On mbaaway kaɗon higooɓe angoojo nyaamuki nyamndu carel ngel o wondi e maɓɓe? On mbaawataa! Ammaa carel e wara ngel ɗum hoccata angoojo on daga nder maɓɓe, gaɗa ɗon ɓe cuumoto.” O wi'iɓe misaalu ɗu'um, “Walaa ceekoowo lefel daga limcere heyre nyootangel to limcere kiinde. To o waɗii non, o seekay limcere heyre nden, lefel kesel ngel boo yaadataa e limcere hiinde nden. Non maa walaa gaɗayɗo inabojam kesam nder faandu hiindu. To o waɗii non, ɗam ƴuufay, ɗam pusa faandu ndun, ɗam rufa. Ammaa, inabojam kesam haani waɗee nder faandu heyru. Walaa boo jaroowo inabojam kiiɗam gaɗa ɗon ɗaɓɓita kesam, ngam o wi'ay, ‘Kiiɗam ɗam ɓurii.’ ” Wonde Nyalnde Siwtaare Yeesu e yaha nder ngesa alkamaari, sey tokkuɓemo ngaɗi ka ɓoruki cammeeje mayri e molmaɗe nder juuɗe maɓɓe, e ɓe nyaama. Ammaa woɓɓe Faarisanko'en mbi'iɓe, “Ko waɗi ngaɗoton ko Attawra haɗi ɗum waɗa Nyalnde Siwtaare?” Yeesu wi'iɓe, “On meeɗaayi janguki ko Dawda waɗi nde nani weelo, kanko e gonduɓe e maako? O natti Lukuru Seniiɗum, o hocci buroodi ceniiɗum, o nyaamiɗum. Attawra boo wi'ii ardiiɓe diina tan haani nyaamuki buroodi ɗum, ammaa Dawda nyaamiɗum haa maa o hokkori jaadooɓe e maako.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Ɓii Neɗɗo woni Joomu Nyalnde Siwtaare.” Wonde Nyalnde Siwtaare o natti nder suudu do'aare, e mo ekkitina. Goɗɗo mo jungo jaraango e nder mayru. Moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en cutii Yeesu koo o yamɗitinay goɗɗo nder Nyalnde Siwtaare, ngam ɓe keɓa ko ɓe ngulliroytoomo. Ammaa, Yeesu e andi ko woni nder ɓerɗe maɓɓe, sey o wi'i neɗɗo mo jungo jaraango on, “Woroy, ndaroɗaa caka maɓɓe.” O ummii, o darii ɗon. Sey Yeesu wi'iɓe, “E mi ƴama'on, ko Attawra wi'i ɗum waɗa nder Nyalnde Siwtaare, waɗa ko wooɗi koo waɗa ko wooɗaa, hisna yonki koo halkaki?” Gaɗa o raariiɓe ɓe fuu, sey o wi'i neɗɗo on, “Fortu jungo maaɗa.” O fortingo, sey ngo yamɗiti. Ammaa ɓerɗe maɓɓe metti naa' seɗɗa, ɓe meti hakkunde maɓɓe dow ko ɓe ngaɗanta Yeesu. Nder balɗe ɗen, Yeesu yahi dow hocceere ngam waɗa do'aare. O waali waɗuki do'aare. Nde weeti, o noddi tokkuɓemo, o suɓi sappo e ɗiɗo, o hokkiɓe inde lilaaɓe. Kamɓe ngoni: Siiman mo o hokki inde Biiturus, e minyiraawo maako Andiraawus, e Yaakubu, e Yahaya, e Filibus, e Batiloomi, e Maatiyu, e Tooma, e Yaakubu ɓii Halfa, e Siiman bi'eteeɗo Jalooti, e Yahuuda ɓii Yaakubu, e Yahuuda Iskariyooti, gartuɗo kokkitirɗo Yeesu. Sey Yeesu jippodii e maɓɓe o darii e njayri. Tokkuɓemo ɗuɗɓe e ɗon e yimɓe ɗuɗɓe ƴiwoyɓe daga leydi Yahuudiya fuu, e Urucaliima, e leydi Taaya e Sidon haade mbeela. Ɓe ngaroyi ngam nanukimo e yamɗineeki daga nyawuuji maɓɓe. Ɓe ginni torrata njamɗinaa. Wonɓe ɗon fuu e ɓaddoo ngam meema Yeesu, ngam bawɗe e mburtoo daga nder maako, e mo yamɗitina koo moye. Yeesu raari tokkuɓemo, wi'i, “On barkiɗinaaɓe, onon ɓe ngalanaa, ngam onon njeyi Laamu Allah. “On barkiɗinaaɓe, onon nanooɓe weelo jooni, ngam on ngartay karneteeɓe. “On barkiɗinaaɓe, onon woyooɓe jooni, ngam on ngartay jalayɓe. “On barkiɗinaaɓe to yimɓe nganyii'on, ndiiwii'on, kuɗii'on, mbonnii inɗe mooɗon ngam Ɓii Neɗɗo. Nanee belɗum nder nyalnde nden, ngamee ngam belɗum, ngam barka mooɗon ɗum ɗuɗɗum e dow. Non maama'en maɓɓe ngaɗannoo annabo'en arande'en. “On mbonii, onon riskuɓe, ngam on keɓii ko ɗaɓɓitoton. “On mbonii, onon karɓe jooni, ngam on nanay weelo. “On mbonii, onon jalayɓe jooni, ngam on nanataa belɗum, on mboyay bojji nawɗi. “On mbonii to yimɓe fuu manii'on, ngam non maama'en maɓɓe ngaɗannoo annabo'en fewre. “Ammaa e mi wi'a'on onon nanooɓe ko mbi'aymi: Ngiɗee ganyooɓe mooɗon, ngaɗanee wanyuɓe'on ko wooɗi, mbarkiɗinee laanooɓe'on, ngaɗanee torrooɓe'on do'aare. To goɗɗo fiyiima to wolo, waylitanmo wo'oto ngon maa. To goɗɗo jaɓii cuddaari maaɗa, taa' haɗumo toggoore maaɗa. Toriiɗoma goɗɗum fuu, hokkumo. Teetanɗoma goɗɗum, taa' wi'imo o hokkutumaa. Ngaɗanee woɓɓe ko ngiɗɗon ɓe ngaɗana'on. “To yiɗuɓe'on tan ngiɗɗon, ɗume barka keɓoton? Koo kalluɓe maa e ngiɗi yiɗuɓeɓe. To gaɗanooɓe'on boɗɗum tan ngaɗanton boɗɗum, ɗume barka keɓoton? Ay, kalluɓe maa e ngaɗa non. To ɓe kammiiɗon njoɓay'on tan kokkoton nyamaande, ɗume barka keɓoton? Ay, kalluɓe maa e kokka kalluɓe nyamaande, e ɓe kammoo hokkiteeki nyamaande maɓɓe. Ammaa ngiɗee ganyooɓe mooɗon, ngaɗaneeɓe boɗɗum, kokkeeɓe nyamaande, to' on kammoo hokkiteeki. To on ngaɗii non, on keɓay barka ɗuɗɗum, on ngartay ɓiɓɓe Allah Joomu Mangu. Ngam Allah e yurminana ɓe ngettataa e kalluɓe. Njurminanee yimɓe non no Nyaako mooɗon Mo Dow yurmirta. “To' on kiito woɓɓe, on kiitataake. To' on metu kalluka dow goɗɗo, ɗum metataa kalluka dow mooɗon. Njaafee, ɗum yaafanto'on. Kokkee, ɗum hokkay'on e poondirgel kewngel tiɗɗaangel dimbaangel boɗɗum, ɗum waylanay'on nder tummuɗe mooɗon, ngam poondirgel ngel poondirɗon, e maagel ɗum foondiranta'on.” Ɗonmaa o hokkiɓe misaalu ɗu'um, o wi'i, “On ngi'a bumɗo waaway ardaaki bumɗo? Ɓe fuu ɗiɗo naa' sey ɓe njana nder ngayka? Ekkitotooɗo ɓurataa moodibbo muuɗum, ammaa koo moye ekkitinaaɗo boɗɗum wartay bo moodibbo muuɗum. “Ngam ɗume ndaarataa geenel gongel nder hitere bandiraawo maaɗa, ammaa a wannaayi e legga wonga nder hitere maaɗa? No waɗata mbi'aa bandiraawo maaɗa, ‘Bandiraawo, al mi ittanmaa geenel nder hitere maaɗa,’ nden an e hoore maaɗa a yi'aayi legga wonga nder hitere maaɗa? An munaafukiijo, artu ittuki legga wonga nder hitere maaɗa, nden ngi'aa boɗɗum keɓaa no ittiraa geenel gongel nder hitere bandiraawo maaɗa. “Lekki boɗki rimataa ɓikkoy koy mbooɗaa, non maa lekki ki wooɗaa rimataa ɓikkoy mboɗkoy. Ngam koo kiye lekki e andiree ɓikkoy maaki. Ɗum teɓɓitataa ibbe to lekki kooraaje, non to gi'ehi ɗum teɓɓitataa ɓikkoy bummeeje. Neɗɗo mo ngikku boɗɗum e wurtina fii boɗɗum daga nder ko woni nder ɓernde muuɗum. Non maa neɗɗo kalluɗo e wurtina halleende daga nder ɓernde muuɗum, ngam honduko neɗɗo e meta ko woni nder ɓernde muuɗum.” O wi'iɓe, “Ngam ɗume noddirtoyyam, ‘Moodibbo, Moodibbo,’ ammaa on ngaɗataa ko mbiimi'on? Neɗɗo fuu garɗo to am nani boliiɗe am waɗi ko mbiimi, mi hollay'on ko o nandi. E mo nandi e neɗɗo mahoowo wuro gasuɗo leydi lugguɗum haa o hewti tafaare, o mahi wuro dow mayre. Caangol heewi falƴi fiyi wuro ngon, ammaa ngo dimbaaki, ngam ngo mahaama dow tafaare. Ammaa nanɗo boliiɗe am, nden waɗaayi ko mbiimi e nandi e neɗɗo mahuɗo wuro dow njaareendi. Nde caangol falƴi fiyingo, ɗon e ɗon ngo yani ngo fuu!” Nde Yeesu yottini fuu ko wi'ata yimɓe, o dilli o natti gariiri Kafarnahum. Ton e woodi goɗɗo mawɗo sooji'en e mo woodi maccuɗo mo o yiɗi naa' seɗɗa. Maccuɗo on yamɗaa, o ɓadake mayde. Nde mawɗo sooji'en on nani habaru Yeesu, o lili woɓɓe mawɓe Yahuudanko'en to maako ngam ɓe toroomo o wara o yamɗitina maccuɗo maako. Nde ɓe ngari to Yeesu, ɓe toriimo ko ɗuuɗi, ɓe mbi'i, “E haani mballaa neɗɗo o'o, ngam e mo yiɗi lenyol meeɗen, kanko mahi suudu do'aare meeɗen.” Sey Yeesu yaadi e maɓɓe. Nde o ɓadii wuro ngon, mawɗo sooji'en on liloyi higooɓe muuɗum mbi'amo, “Moodibbo, taa' torru hoore maaɗa ngam mi fotaayi nattaa wuro am. Kanjum waɗi ndaarumi hoore am mi fotaayi warki to maaɗa, ammaa metu tan, maccuɗo am yamɗitay. Ngam min e hoore am ley laamu woɓɓe sooji'en ngonmi, min maa, e mi laamoo sooji'en. To mi wi'ii o'o, ‘Dillu!’ o dillay. To mi wi'ii on ton, ‘Woroy!’ o waray. To mi wi'ii maccuɗo am, ‘Waɗu ɗu'um!’ o waɗayɗum.” Nde Yeesu nani non, ɗum hayɗiniimo, o yeeƴii yimɓe ɗuɗɓe tokkuɓemo, o wi'i, “E mi wi'a'on, koo nder Israa'iila mi heɓaayi kooliiɗoyam ɓernde go'o bo o'o!” Sey lilaaɓe ɓen co''ii wuro ngon, ɓe tawi maccuɗo on yamɗitii. Gaɗa maajum seɗɗa, Yeesu yahi wondi gariiri bi'eteendi Naayin, kanko e tokkuɓemo sappo e ɗiɗo e yimɓe ɗuɗɓe. Nde o ɓadii dammugal gariiri ndin, o hawri e woɓɓe e koccoyi mayɗo ɓe uwoyaymo, kanko tan maduujo maako woodi. Debbo on boo gorko muuɗum maayi, yimɓe gariiri ndin ɗuɗɓe e tokkimo. Nde Yeesu yi'imo, yurminani debbo on, wi'i, “Alu bojji.” O ɓaddii, o meemi koccirɗum mayɗo on. Sey koccuɓemo ɓen ndarii. O wi'i, “Suka, e mi wi'umaa, umma.” Mayɗo on ummii, jooɗii, fuɗɗi metuki. Sey Yeesu hokkitimo maduujo maako. Kulol nangiɓe ɓe fuu, ɓe manti Allah, ɓe mbi'i, “Annabiijo mawɗo wangii hakkunde meeɗen! Allah warii walluki yimɓe muuɗum!” Habaru ɗum sankitii nder leydi Yahuudiya e leyɗe gonɗe haade fuu. Nde tokkuɓe Yahaya Gaɗoowo Baptisma mbi'imo fii ɗu'um fuu, o noddi ɗiɗo nder maɓɓe. O liliɓe to Yeesu ɓe ƴamamo, ɓe mbi'a, “An woni Almasiihu mo ɗum wi'i waray, koo min keɗoo goɗɗo?” Nde ɓe njahi to Yeesu, ɓe mbi'imo, “Yahaya Gaɗoowo Baptisma liloyiimin to maaɗa min ƴamumaa, ‘An woni Almasiihu mo ɗum wi'i waray, koo min keɗoo goɗɗo?’ ” E carel ngel Yeesu yamɗitinii yimɓe ɗuɗɓe gooduɓe nyawuuji, o wurtinii ginni, o wumtinii wumɓe ɗuɗɓe. O wi'i lilaaɓe Yahaya, “Njahee, mbi'on Yahaya ko ngiiɗon e ko nanuɗon: wumɓe e mbumta, jaraaɓe e njaaɓa, gooduɓe nyawu nyaamoojum laral e njamɗitinee, pahuɓe e nana, mayɓe e umminee, ɓe ngalanaa e nga'ajinanee Habaru Belɗum. O barkiɗinaaɗo neɗɗo mo alaayi hoolaakiyam.” Gaɗa ɓe Yahaya liloyi ndillii, Yeesu fuɗɗi metanki yimɓe dow Yahaya, o wi'iɓe, “Ɗume njaaɗon raaroyki nder ladde? Kuɗol ngol hendu dimbata ndaaroyɗon? To naa' non, ɗume njaaɗon raaroyki? Neɗɗo ɓorniiɗo limce boɗɗe? Naa' non, ay ɓornotooɓe limce boɗɗe e nanooɓe belɗum fuu e laamorde ɓe ngoni. Too, ɗume njaaɗon raaroyki? Annabiijo? E mi wi'a'on goonga, o ɓurii annabiijo. Kanko woni mo Allah wi'i nder aayaare, ‘Raɗɗum, mi liloyay lilaaɗo am o ardoo yeeso maaɗa, o mo''inanmaa laawol.’ E mi wi'a'on, nder ɓe rewɓe ndanyi fuu walaa ɓurɗo Yahaya Gaɗoowo Baptisma mangu. Fuu e non ɓurɗo famɗuki nder Laamu Allah ɓuriimo mangu.” Nde yimɓe fuu e jaɓooɓe ceede leydi nani ko Yeesu wi'i, ɓe njaɓi ɗatal Allah woni goonga. Kamɓe ngoni ɓe Yahaya waɗannoo baptisma. Ammaa Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra nganyi ko Allah yiɗaniɓe. Ɓe'e ngonnoo nganyuɓe Yahaya waɗanaɓe baptisma. Ɗonmaa Yeesu wi'i, “Ko nandinaymi yimɓe jaamanu ɗu'um? E ɓe nandi e sukahoy njooɗiikoy nder luumo e noddindira e mbi'a, ‘Min nduudanii'on duudaandu, ammaa on ngamaayi. Min mboyi bo goɗɗo maayi, ammaa on mboyaayi.’ Ngam Yahaya Gaɗoowo Baptisma warii nyaamataa nyamndu yarataa ndiyam inabojam, on mbi'ii, ‘E mo woodi ginnol.’ Nden Ɓii Neɗɗo warii e nyaama e yara, on mbi'ii, ‘Raa o'o, o beelaaɗo o jaroowo, higo jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke.’ Fuu e non, tokkuɓe laawol Allah fuu e ɓe kolla kangol woni goongawol.” Go'oto nder Faarisanko'en wi'i Yeesu e yiɗi Yeesu yaha wuro muuɗum ngam ɓe kirtoo. O yahi wuro ngon o jooɗii ngam o nyaama nyamndu. E woodi kaaruwaajo e gariiri ndin, nde o nani Yeesu e hirtoo e wuro Faarisankeejo on, o waddi jolloyel hayre bongel ngel nebbam uroojam. O darii gaɗa Yeesu haade koyɗe maako, e mo woya, gonɗi maako fuɗɗi sofnuki koyɗe Yeesu, o moytiriɗe gaasa hoore maako o meemiriɗe honduko maako o moytaniɗe nebbam uroojam. Nde Faarisankeejo on yi'i non, o wi'i nder ɓernde maako, “Daa neɗɗo o'o o annabiijo, daa o anday ɗum iri moye debbo meematamo, daa o anday o gaɗoowo hakke.” Yeesu wi'i Faarisankeejo on, “Siiman, e woodi ko mbi'aymaami.” O wi'imo, “Wi'uka moodibbo!” Yeesu wi'imo, “E woodi yimɓe ɗiɗo jaɓuɓe nyamaande ceede to goɗɗo kokkoowo nyamaande. Go'oto jaɓi ceede ajurfaari 500, go'oto on jaɓi ceede ajurfaari 50. Walaa gooduɗo ceede nder maɓɓe ɗe yoɓirtamo, ngam non o yaafaniiɓe nyamaande nden. E yiiki maaɗa, moye nder maɓɓe ɓurata yiɗukimo?” Siiman wi'imo, “E mi kammoo mo o yaafanii ceede ɓurɗe ɗuuɗuki.” Yeesu wi'imo, “A wi'ii goonga.” Sey o yeeƴii debbo on o wi'i Siiman, “A yi'i debbo o'o? Mi nattii wuro maaɗa, a hokkaayiyam ndiyam lootumi koyɗe am. Ammaa debbo o'o o sofnirii koyɗe am gonɗi maako o moytiriiɗe gaasa hoore maako. A hownaayiyam hownuki higaaku, ammaa daga nattoyki am debbo o'o howniyam boɗɗum, o waɗi ka lootuki koyɗe am. A moytanaayi hoore am nebbam, ammaa kanko o moytanii koyɗe am nebbam uroojam. Ngam non e mi wi'umaa, o holliiyam yidde mawnde ngam e mo andi o yaafanaama hakke ɗuɗɗum. Ammaa jaafanaaɗo seɗɗa, yidde seɗɗa hollata.” Sey Yeesu wi'i debbo on, “A yaafanaama hakkeeji maaɗa.” Nyamdooɓe e maako puɗɗi metuki hakkunde maɓɓe, e mbi'a, “Ɗum moye woni o'o, haa hakke fuu e mo yaafo?” Yeesu wi'i debbo on, “A hisii ngam a hoolakeyam, yahu jam.” Gaɗa ɗon, Yeesu yahi gariije e ngarihoy pamaroy fuu, e wa'ajina Habaru Belɗum dow Laamu Allah. Tokkuɓemo sappo e ɗiɗo e ngondi e maako, e woɓɓe rewɓe burtinanaaɓe ginni e jamɗitinaaɓe daga nyawuuji. Kamɓe ngoni Maryaama ƴiwoyɗo Magadala, mo ginni joweeɗiɗi mburtii nder muuɗum, e Yowaana, debbo Kuuja, ardiiɗo kuwooɓe wuro Hirudus, e Sujaana, e woɓɓe rewɓe ɗuɗɓe, ballooɓeɓe daga nder jawdi maɓɓe. Yimɓe ɗuɗɓe ngaɗi ka warki to Yeesu daga gariije feere‑feere. Nde yimɓe ɗuɗɓe kawriti, o hokkiɓe misaalu ɗu'um, o wi'i, “Goɗɗo demoowo yahi ngesa ngam saaka awdi. E mo nder saakuki awdi ndin, wondi yani dow ɗatal, ndi yaaɓaa, colli cuppidindi. Wondi boo yani nder kaaƴe, nde ndi fuɗi, ndi yoori ngam ndiyam heƴaayindi. Wondi awdi boo yani nder gi'e, ɗe mawnidi e mayri, ɗe ɗeɗɗindi. Ammaa wondi awdi yani dow leydi mbondi, ndi mawni, ndi waɗi cammeeje. Gabbel go'o fuu waɗi ngabboy 100.” Nde Yeesu heenyi hokkukiɓe misaalu ɗu'um, o noddi e sembe, o wi'i, “Gooduɗo noppi nanuki fuu nana!” Tokkuɓemo ƴamimo o famtinaɓe misaalu ɗu'um. O wi'i, “Onon on kokkaama faamu sirru Laamu Allah, ammaa woɓɓe sey e misaalu ɗu'um, ngam ‘e ɓe ndaara, ammaa ɓe ngi'ataa; e ɓe nana, ammaa ɓe paamataa.’ ” O wi'i, “Raa ma'ana misaalu ɗu'um: Awdi ndin woni Wolde Allah. Njanundi dow ɗatal woni nanuɓe Wolde Allah, nden Ceyɗan wara hoccande daga nder ɓerɗe maɓɓe, ngam to' ɓe mbaawa jaɓukinde ɓe kisa. Njanundi dow hayre woni yimɓe jaɓuɓe Wolde Allah nder belɗum ɓernde, ammaa nde walaa ɗaɗi, nde jooɗaaki nder ɓerɗe maɓɓe. Ɓe njaɓunde ngam carel seɗɗa, ammaa nde ɗum foondiɓe, ɓe njoofinde. Awdi njanundi nder gi'e boo woni yimɓe nanuɓe Wolde nden, ammaa wannaare, e risku, e belɗum duuniyaaru ɓiɗɗi ɓerɗe maɓɓe, ngam non ɓe mawnaayi nder ɗatal Allah. Ammaa awdi janundi dow leydi mbondi woni nanuɓe Wolde Allah, ɓe njogoonde ɓernde go'o, nder munyal ɓe tokkande haa ɓe ngaɗa ko Allah yiɗi. “Walaa gaɗanayɗo fitilaaru hiite hippa tummude dow mayru koo resandu ley leeso. Sey ni o resandu dow danki, ngam ndu yeynanoo nattuɗo fuu. “Ngam walaa fii cuuɗiiɗum ɗum suuritataake. Non boo walaa sirru ɗum anditataake. “Ngam non paamee boɗɗum no nanirton. Ngam fuu gooduɗo faamu dow Laamu Allah ɗum ɓeydanaymo. Ammaa mo walaa faamu dow Laamu Allah, haa ko o nyumata e mo woodi ɗum jaɓayɗum.” Nden maduujo Yeesu e minyiraaɓe maako ngari to maako, ammaa ɓe keɓaayi yottaaki haade maako ngam yimɓe ɗuuɗii. Goɗɗo wi'imo, “Maduujo maaɗa e minyiraaɓe maaɗa e ɓe ton ndarii yaasi, e ɓe ngiɗi yiikima.” Ammaa o nootii, o wi'i, “Nanooɓe Wolde Allah, ngaɗa ko nde wi'i, kamɓe ngoni maduujo am e minyiraaɓe am.” Wonde nyalnde Yeesu natti komiwal, kanko e tokkuɓemo, o wi'iɓe, “En kuulu fongo mbeela.” Sey ɓe ndilli. E ɓe nder huuluki, Yeesu ɗaanii. Iyeende e hendu cembindu ummoyii dow mbeela ngan, komiwal ngal fuɗɗi nyeɗuki ndiyam, ɓe ɓadii halkuki. Ɓe ɓaddii Yeesu, ɓe pindinimo, e ɓe mbi'a, “Moodibbo, Moodibbo, en kalkay!” O ummii, o haɓani hendu ndun e geelooɗi ndiyam ɗin. Koo ɗume darii, de''iti. O wi'iɓe, “Ko waɗi on koolaakiyam?” Ɓe kuli, ɓe kayɗini, ɓe ngaɗi ka metuki hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “O'o ɗum moye? O haɓanii keni e ndiyam, e ɗi ngaɗa ko o wi'i!” Ɓe njottii leydi Gaarasinko'en ngondi fongo Mbeela Galiili. Nde Yeesu wurtii nder komiwal, o hawri e neɗɗo gariiri ndin gooduɗo ginni. Ɗum neeɓii neɗɗo on e yaha ɓornataako, o jooɗataako nder wuro, sey nder genaale. Nde o yi'i Yeesu, o yani yeeso maako, o wulli sembee, o wi'i, “Wayyoo! Ko wannumaa e am, Yeesu Ɓiɗɗo Allah Joomu Mangu? E mi toromaa, taa' torram.” O wi'u non ngam Yeesu haɓanii ginnol ngol ngol wurtoo nder maako. Nden maa, ngol neeɓi e ngol nangamo. E mo haɓɓiree ɓoggi njamndi juuɗe e koyɗe, ammaa e mo taƴa ɓoggi ɗin, ngol waɗamo o natta ladde. Yeesu ƴamimo, wi'i, “No inde maaɗa?” O nootii o wi'i, “E mi noddiree Ɗuɗɗi,” ngam e mo woodi ginni ɗuɗɗi. Ɗi ngaɗi ka toraaki Yeesu to' o wi'a ɗi natta ngayka kalluka lugguka. Haade ɗon e woodi ornde aladeeji ɗuɗɗi e ndura dow ƴolde. Ɗi torii Yeesu alaɗi ɗi nattoyi nder aladeeji ɗin. Sey o aliɗi. Ɗi mburtii nder neɗɗo on, ɗi nattoyi ornde aladeeji ɗin. Ornde nden fuu nyaari jippoyii daga dow ƴolde nden, yani nder mbeela, ndiyam nyaamiɗi. Nde woynaaɓe aladeeji ɗin ngi'i non, ɓe ndoggi, ɓe mbi'oyika yimɓe gariiri e yimɓe ngarihoy. Sey yimɓe ɓen njahi ngi'oya ko fofi. Nde ɓe ngari to Yeesu, ɓe tawi burtinanaaɗo ginni on e jooɗii haade Yeesu, e ɓornii, e mo nder hakkiilo maako. Koo moye maɓɓe huli. Gi'uɓe ko waɗi mbi'i yimɓe no goodunooɗo ginni on yamɗitiniraa. Yimɓe leydi Gaarasin fuu torii Yeesu alanaɓe leydi maɓɓe, ngam kulol mangol nangiiɓe. Ngam maajum o natti komiwal o so''o. Neɗɗo burtinanaaɗo ginni on torii Yeesu ngam o dillida e maako, ammaa o so''imo, o wi'i, “So''a wuro maaɗa, mbi'aa fii mawɗum ɗum Allah waɗanmaa.” Sey neɗɗo on so''ii e wi'a yimɓe gariiri ndin fii mawɗum ɗum Yeesu waɗanimo. Nde Yeesu so''ii, kawrutuɓe njaɓɓiimo, ngam ɓe fuu ɓe kaaɓii ɓe ngi'amo. Sey goɗɗo bi'eteeɗo Jaayirus, ardiiɗo suudu do'aare wari, diccii yeeso Yeesu, toriimo o yaha wuro maako, ngam e mo woodi ɓiɗɗo go'oto surbaajo, duuɓi maako ngaɗay sappo e ɗiɗi, o ɓadake mayde. Yeesu e yaha, yimɓe ɗuɗɓe e tokkimo haa e ɓe ɓiɗɗamo. E woodi goɗɗo debbo gaɗuɗo duuɓi sappo e ɗiɗi e torrodoo e rufuki ƴiiƴam. O majjinii fuu jawdi maako to nyawndooɓe, ammaa walaa bawɗo yamɗinkimo. O ƴiwoyi gaɗa Yeesu, o meemi cilmbi toggoore maako. Sey ɗon e ɗon rufuki ƴiiƴam ɗam darii. Yeesu wi'i, “Moye meemiyam?” Koo moye wi'i naa' ɗum kanum. Biiturus boo wi'imo, “Moodibbo, hakkunde yimɓe ɗuɗɓe ngonɗaa, e ɓe ɓiɗɗumaa.” Ammaa Yeesu wi'i, “Goɗɗo meemiiyam. Mi nanii bawɗe mburtake nder am.” Nde debbo on anditi suuɗataako, wari e diwna, diccii yeeso maako. Yeeso yimɓe fuu o wi'i ko waɗi o meemimo, e no o yamɗitiri ɗon e ɗon. Yeesu wi'imo, “Bandiraawo, hoolaare maaɗa yamɗitiniima. Njippoɗaa jam.” Yeesu e meta, sey goɗɗo waroyi daga wuro Jaayirus ardiiɗo suudu do'aare, wi'imo, “Jaayirus, ɓiɗɗo maaɗa maayi. Taa' wannu moodibbo kadin.” Ammaa nde Yeesu nani non, wi'i Jaayirus, “Taa' hulu, hoolayam tan, nden ɓiɗɗo maaɗa ummoto.” Nde o yottii wuro Jaayirus, o haɗi koo moye nattida e maako, sey Biiturus, e Yahaya, e Yaakubu, e nyaako surbaajo on e maduujo maako. Koo moye e woya e wulla sembee. Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Alee woyuki. O maayaayi, o ɗaani tan.” Sey ɓe njalimo ngam e ɓe andi surbaajo on maayi. Ammaa Yeesu jogii jungo mayɗo on, noddimo, wi'i, “Surbaajo, umma!” Yonki surbaajo on warti, ɗon e ɗon o ummii. Nden Yeesu wi'iɓe ɓe kokkamo ko o nyaamata. Danyooɓe surbaajo on kayɗini, ammaa o wi'iɓe to' ɓe mbi'aka koo moye. Gaɗa Yeesu noddii tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, o hokkiɓe bawɗe e laamu dow wurtinki ginni e yamɗinki nyawuuji. O liliɓe ɓe nga'ajina Laamu Allah, ɓe njamɗitina ɓe njamɗaa. O wi'iɓe, “To' on koccu koo ɗume ngam yaadu, koo sawru, koo jakaare, koo nyamndu, koo ceede, koo toggooje ɗiɗi. Wuro ngo artuɗon nattuki fuu, njooɗee ɗon naa on alii gariiri ndin. To yimɓe nder gariiri ndin njaɓɓaaki'on, alee gariiri ndin, piɗɗee sollaare koyɗe mooɗon. Kanjum hollata ɓe ngaɗii hakke.” Sey ɓe ndilli, ɓe njahi ngarihoy feere‑feere, e ɓe nga'ajina Habaru Belɗum, e ɓe njamɗitina yimɓe koo toye. Nde Hirudus, laamiiɗo leydi Galiili, nani koo ɗume ko waɗata, o wannii ngam woɓɓe e mbi'a ɗum Yahaya Gaɗoowo Baptisma ummii daga mayde. Woɓɓe boo e mbi'a ɗum Annabi Iliya wangi, ammaa woɓɓe kadimaa e mbi'a ɗum go'oto nder annabo'en ndenno ummii. Hirudus wi'i, “Mi ittanii Yahaya hoore. Ɗum moye kadin woni o'o, mo nanaymi fii ɗu'um dow muuɗum?” Nden o ɗaɓɓiti no o yi'irta Yeesu. Nde lilaaɓe ngarti, ɓe mbi'i Yeesu ko ɓe ngaɗi. Sey o hocciɓe kamɓe tan yaaki haade gariiri bi'eteendi Betasayda. Ammaa nde yimɓe ɗuɗɓe hawrutuɓe ngi'i non, ɓe tokkimo. O jaɓɓiiɓe, o metaniɓe dow Laamu Allah. O yamɗitini giɗɓe yamɗitineeki. Nde naange hiiri, tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ngari to maako, mbi'i, “Wi'u hawrutuɓe ndilla ngarihoy e gure gonɗe haade ngam ɓe keɓa ko ɓe nyaamata e to ɓe mbaalata, ngam ɗo'o ɗum ladde.” Sey o wi'iɓe, “Onon kokkeeɓe ko ɓe nyaamata.” Ammaa ɓe mbi'imo, “Buroodi jowi e liƴƴi ɗiɗi tan min ngoodi ɗo'o. Sey ni min njaha, min cooda nyamndu ngam yimɓe ɓe'e fuu.” Worɓe tan nder hawrutuɓe ɓen ɓadake 5,000. Sey Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Mbi'eeɓe ɓe njooɗo moɓde yimɓe 50 ‑ 50 koo toye.” Sey ɓe ngaɗi non, koo moye jooɗii. Yeesu hocci buroodi jowi ɗin e liƴƴi ɗiɗi ɗin, o raari dow, o yetti Allah, o sendiɗum, o hokki tokkuɓemo ngeedana hawrutuɓe. Ɓe fuu ɓe nyaami, ɓe kaari. Tokkuɓemo moɓti ko horii ko waɗi kondooje sappo e ɗiɗi. Wonde nyalnde Yeesu e waɗa do'aare, kanum tan, tokkuɓemo e haade maako. O ƴamiɓe, o wi'i, “Moye yimɓe mbi'atayam?” Ɓe nootii ɓe mbi'i, “Woɓɓe e mbi'a a Yahaya Gaɗoowo Baptisma. Woɓɓe boo e mbi'a a Annabi Iliya. Nden woɓɓe kadimaa e mbi'a go'oto nder annabo'en ndenno ummii.” O wi'iɓe, “Ammaa onon, moye mbi'otonyam?” Sey Biiturus nootii, wi'i, “An woni Almasiihu mo Allah!” Ammaa Yeesu haɗiɓe to' ɓe mbi'aka koo moye. Nden o wi'i, “Doole Ɓii Neɗɗo yara bone ɗuɗɗum. Mawɓe yimɓe e mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra nganyamo, nden o waree. Nder nyalnde tatawre boo ɗum umminaymo.” Sey o wi'iɓe ɓe fuu, “Fuu giɗɗo warta tokkuɗoyam, to' waɗa ko hoore muuɗum yiɗi waɗuki tan, ammaa doole hocca gaafaangal muuɗum koo ndeye tokkayam. Ngam fuu giɗɗo hisnuki yonki muuɗum o dullayki. Ammaa fuu dullayɗo yonki muuɗum ngam am o hisnayki. Ko ɗum nafanta neɗɗo, to o heɓii duuniyaaru fuu, ammaa o majjinii hoore maako koo o halki? Koo moye ganyuɗoyam, min Ɓii Neɗɗo e boliiɗe am, mi wanyaymo to mi wartoyii nder teddungal am, e nder teddungal Nyaako am Mo Dow, e malaa'ika'en maako ceniiɓe. E mi wi'a'on goonga, e woodi woɓɓe dariiɓe ɗo'o ɓe maayataa naa ɓe ngi'ii Laamu Allah.” Balɗe joweetati gaɗa Yeesu wi'iɓe boliiɗe ɗen, o ƴeeŋi dow hocceere ngam o waɗa do'aare. Biiturus, e Yahaya, e Yaakubu e wondi e maako. E mo nder do'aare sey yeeso maako e kolte maako ngarti daneeje tar. Ɗon e ɗon sey raa, annabo'en ɗiɗo, Muusa e Iliya, wangi nder teddungal, e ɓe medda e maako. Ɓe meddi dow mayde maako nde tabbitay naa' ko neeɓi nder Urucaliima. Biiturus e gonduɓe e muuɗum ɗaanake, carel ko ɓe kuylii, ɓe ngi'i teddungal maako e yimɓe ɗiɗo darodiiɓe e maako. Carel ko annabo'en ɓen alata Yeesu, Biiturus wi'imo, “Moodibbo, wonki amin ɗo'o e wooɗi. Al min nyiɓa cuuɗi tati, wo'oyru ndu maaɗa, wo'oyru ndu Muusa, nden wo'oyru ndu Iliya.” Ammaa Biiturus andaa ko wi'ata. E mo nder metuki, sey nduula wangi, suddiɓe, ɓe kultori. Ɓe nani hononde Allah daga nder nduula ngan wi'i, “O'o woni Ɓiɗɗo am mo cuɓumi. Nanee ko o wi'ata'on.” Nde hononde nden de''iti, ɓe ngi'i Yeesu kanum tan. Tokkuɓemo aliɗum hakkunde maɓɓe, nder nyalɗe ɗen ɓe mbi'aayi goɗɗo ko ɓe ngi'i. Nde weeti, ɓe njippoyii daga dow hocceere nden, kawrutuɓe ɗuɗɓe tawimo. Nder kawrutuɓe ɓen goɗɗo gorko noddi e sembe, wi'i, “Moodibbo, e mi toromaa, raaru ɓiɗɗo am gorko ngam kanko tan ngoodumi. Ginnol neeɓii e nangamo. To ngol nangiimo, o fuɗɗa wulluki, o waɗa ka diwnuki, nguufo ngaɗa ka wurtoyaaki nder honduko maako, ngol alataamo naa ngol nawniimo. Mi torake tokkuɓema mburtinangol, ammaa ɓe mbaawaayi.” Yeesu nootii, wi'i, “Onon yimɓe jaamanu ɗu'um kalluɗum on koolaakiyam, haa ndeye njooɗodotoomi e mooɗon e mi munyida e mooɗon? Waddu ɓiɗɗo maaɗa ɗo'o.” Ɓiɗɗo on e waroya, sey ginnol ngol do''imo, e mo diwna. Ammaa Yeesu haɓani ginnol ngol, yamɗitini suka on, hokkitimo nyaako maako. Wonɓe ɗon fuu kayɗini e mangu Allah. Ammaa e ɓe nder hayɗinki dow ko o waɗi, Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Paamee boɗɗum nanon ko mbi'aymi'on! Ɗum hokkitiray Ɓii Neɗɗo nder juuɗe yimɓe.” Ammaa ɓe paamaayi ko o wi'iɓe. Ɗum suuɗanakeɓe ngam to' ɓe paamaɗum, nden e ɓe kula ƴamukimo dow maajum. Nden geddi ummii hakkunde tokkuɓemo dow ɗum moye ɓuri mangu nder maɓɓe. Ammaa Yeesu heɓti ko woni nder ɓerɗe maɓɓe, sey o hocci sukayel pamarel, o darningel haade maako. Nden o wi'iɓe, “Koo moye jaɓuɗo sukayel pamarel bo nge'el nder inde am jaɓiiyam. Nden koo moye jaɓuɗoyam jaɓii liloyɗoyam. Ngam lestinɗo hoore muuɗum fuu nder mooɗon, kanum woni mawɗo.” Yahaya nootii, wi'i, “Moodibbo, min ngi'ii goɗɗo e wurtina ginni nder inde maaɗa, min kaɗimo ngam kanko naa' o tokkuɗo'en.” Ammaa Yeesu wi'imo, “To' on kaɗumo, ngam fuu mo wanyaayi'on e wondi e mooɗon.” Nde carel ɓadii ngam ɗum hoccamo yaaki dow, Yeesu e hoore muuɗum suɓi yahuki Urucaliima. Sey o lili lilaaɓe yeeso maako, ɓe njaha nder gariyel Samaariyanko'en ngam ɓe ciryoo koo ɗume ngam garol maako. Ammaa yimɓe gariyel ngel njaɓaayimo ngam ɓe keɓtii Urucaliima o fa'i. Nde tokkuɓemo Yaakubu e Yahaya ngi'i non, ɓe mbi'i, “Moodibbo, a yiɗi min nodda hiite daga dow wara halkaɓe?” Ammaa Yeesu waylitii haɓaniɓe, sey ɓe njahi wongel gariyel. E ɓe nder yaadu dow ɗatal, sey goɗɗo wi'imo, “Mi tokkete to njahataa fuu.” Yeesu wi'imo, “Dilaaji e ngoodi gayɗe, colli e ngoodi caɓɓe, ammaa Ɓii Neɗɗo walaa to fukkotoo.” O wi'i goɗɗo neɗɗo, “Tokkam.” Ammaa neɗɗo on wi'imo, “Moodibbo, al mi yaha, mi uwoya nyaako am taw.” Ammaa Yeesu wi'imo, “Alu mayɓe uwa mayɓe mu''en, ammaa an, yahu, nga'ajinaa Laamu Allah.” Goɗɗo kadimaa wi'i, “Mi tokkete, moodibbo, ammaa al mi yaha mi ƴama ɓe wuro am taw.” Ammaa Yeesu wi'imo, “Koo moye jogiiɗo remergo fuɗɗi remuki e yeeƴoo gaɗa, walaa ko nafi nder kuugal Allah.” Gaɗa maajum Yeesu suɓi woɓɓe kamɓe 72, nden o liliɓe ɗiɗo‑ɗiɗo, ɓe artamo yaaki koo ndiye gariiri e wigeere to o yiɗi yahuki fuu. O wi'iɓe, “Gese ɓenduɗe e ɗuuɗi, ammaa huwooɓe ɗuuɗaa. Toree Joomu gese ɗen liloya huwooɓe nder gese maako. Njahee. Mi lilii'on to yimɓe bono mbaaloy hakkunde caafaali. To' on njaadu e jakaare ceede koo jakaare limce, koo paɗe, nden to' on kownu goɗɗo kownol juutungol dow ɗatal. Wuro ngo nattuɗon fuu, puɗɗee wi'uki, ‘Allah hokka wuro ngo'o jam!’ To e woodi neɗɗo giɗɗo jam nder wuro ngon, barka mooɗon jooɗoto dow maako, ammaa to walaa, ɗum wartay to mooɗon. Njooɗee nder wuro ngo ɗum jaɓɓii'on, nyaamee, njaree koo ɗume ko ɓe kokki'on, ngam kuwoowo e haani yoɓeeki. To' on kakkito daga wuro yaaki wuro. Fuu gariiri ndi nattuɗon, to yimɓe mayri njaɓɓake'on, nyaamee ko ɗum resi yeeso mooɗon. Njamɗinee nyawɓe wonɓe nder gariiri ndin, nden mbi'onɓe, ‘Laamu Allah warii haade mooɗon.’ Ammaa, gariiri ndi nattuɗon fuu, to ɓe njaɓɓaaki'on, mburtee njahon dow ɗate mayri mbi'on, ‘Min piɗɗii sollaare gariiri mooɗon daga koyɗe amin, kanjum ɗum heɓtirta on ngaɗii hakke. Ammaa andee ɗu'um, Laamu Allah warii haade mooɗon.’ E mi wi'a'on, e Nyalnde Jaango Allah ɓuray yurminanki yimɓe gariiri Sodom dow yimɓe gariiri ndin ɗon.” O wi'i, “Yimɓe gariiri Korasin, on mbonii! Yimɓe gariiri Betasayda, on mbonii! Daa kuuɗe kayɗiniiɗe gaɗaaɗe nder mooɗon ɗe ngaɗanaama yimɓe Taaya e Sidon, daa ɓe ɓornake kolte kollayɗe wannaare ɓe njooɗake nder tooka ngam holluki ɓe tuubii. Ammaa Nyalnde Jaango Allah ɓuray yurminanki yimɓe Taaya e Sidon dow mooɗon. Onon boo, yimɓe gariiri Kafarnahum, on kammii ɗum hoccay'on yaaki dow? Naa' non! Ɗum nattinay'on nder ngayka hiite.” Nden Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Jaɓuɗo ko mbiiɗon fuu jaɓii ko mbiimi, ganyuɗo'on boo wanyiiyam, nden ganyuɗoyam wanyii on ɗon liloyɗoyam.” Sey tokkuɓemo 72 ngarti e nana belɗum, ɓe mbi'i, “Moodibbo, haa ginni maa ngaɗii ko min mbi'iɗi fuu nder inde maaɗa!” O wi'iɓe, “Mi yi'ii Ceyɗan yanoyii bo maƴƴere daga dow. Raa, mi hokkii'on laamu yaaɓuki dow boole e jahe e heɓuki jaalorgal dow bawɗe Ganyo, walaa ko heɓata'on. Ammaa to' on nanu belɗum ngam ginni e ngaɗa ko mbiiɗon, ammaa nanee belɗum ngam inɗe mooɗon mbindaama e wuro Allah.” E carel ngel, Yeesu nani belɗum nder Ruuhu Allah, o wi'i, “Mi yettiima, Nyaako am Mo Dow, Joomiraawo dow e ley, ngam a suuɗii fii ɗu'um to gooduɓe faamu e andal, a holliiɗum ɓikkoy pamaroy. Non Nyaako am, ngam non welanmaa ngaɗaa.” Sey o wi'i yimɓe, “Nyaako am hokkiiyam koo ɗume. Walaa anduɗo moye woni Ɓiɗɗo on sey ni Nyaako on, non maa walaa anduɗo moye woni Nyaako on sey ni Ɓiɗɗo on, e mo Ɓiɗɗo on yiɗi andina Nyaako on.” Sey o waylitii to tokkuɓemo o wi'iɓe kamɓe tan, “Gite gi'uɗe ko ngiiɗon ɗe barkiɗinaaɗe! Ngam e mi wi'a'on, annabo'en ɗuɗɓe e laaminooɓe ɗuɗɓe ngiɗii ngi'a ko ngiiɗon, ammaa ɓe ngi'aayi. Ɓe ngiɗii nanuki ko nanoton, ammaa ɓe nanaayi.” Sey goɗɗo moodibbo dooka ummii darii ngam foonda Yeesu, o wi'i, “Moodibbo, ko haani mi waɗa ngam mi heɓa yonki ki re'ataa?” Sey Yeesu wi'imo, “Ko windaa nder Attawra? Noye njangirtaa?” O nootii, o wi'i, “ ‘Yiɗu Joomiraawo Allah maaɗa e ɓernde maaɗa fuu, e yonki maaɗa fuu, e sembe maaɗa fuu, e hakkiilo maaɗa fuu,’ nden, ‘Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.’ ” Yeesu wi'imo, “A nootake boɗɗum. Waɗu non, nden a heɓay yonki ki re'ataa.” Ammaa moodibbo dooka on yiɗii wurtina hoore muuɗum, sey o ƴami Yeesu, o wi'i, “Moye woni bandiraawo am?” Yeesu wi'imo, “Goɗɗo neɗɗo e yaha daga Urucaliima yaaki Jeriiko, sey woɓɓe wuyɓe taɓɓiimo. Ɓe ɓortimo, ɓe njaɓi ko o woodi fuu, ɓe piyimo boɗɗum, ɓe ndilli, ɓe alimo hakkunde yonki e mayde. Sey ardiiɗo diina tokkoyi ɗatal ngal. Nde o yi'i neɗɗo on, o seli, o ƴaɓɓii. Kadimaa, goɗɗo Leewiyankeejo tokkoyi ɗatal ngal, nde o waroyi to neɗɗo on woni, o yi'imo, o seli, o ƴaɓɓii. Ammaa goɗɗo Samaariyankeejo e nder yaadu o waroyi to neɗɗo on woni, o yi'imo, o yurminanimo. O yahi to maako, o lootanimo nawnooɗe e nebbam e ndiyam inabojam, o haɓɓanimo nawnooɗe ɗen. Nden o waɗɗinimo dow mbabba maako o yaarimo wuro to ɗum yoɓata ɗum waala, o wallimo. Nde weeti, Samaariyankeejo on itti ceede ajurfaari ɗiɗi daga jiiba muuɗum, hokki mawɗo wuro on wi'imo, ‘Wallumo. Taa majjinii ceede ko ɓuri ɗe'e, mi yoɓete to mi so''oyake.’ ” Sey Yeesu ƴami moodibbo dooka on wi'i, “Moye nder yimɓe tato ɓe'e kammiɗaa woni bandiraawo mo wuyɓe piyi on?” O wi'i, “On ɗon jurminanɗomo.” Sey Yeesu wi'imo, “An maa, yahu ngaɗaa non.” Yeesu e tokkuɓemo e nder yaadu, sey o natti wongel gariyel, goɗɗo debbo bi'eteeɗo Marta jaɓɓiimo to wuro muuɗum. Marta on e woodi minyiraawo bi'eteeɗo Maryaama. Maryaama jooɗii haade Yeesu e mo nana ekkitinol maako. Ammaa Marta wannii ngam e huwa kuuɗe ɗuɗɗe. Sey o wari to Yeesu, o wi'i, “Moodibbo, a wannaayi nde minyiraawo am aldiyam e kuugal nga'al min tan? Wi'umo o ummoo o wallayam!” Ammaa Yeesu nootii, wi'i, “Marta, Marta, a wannii hoore maaɗa dow fii ɗuɗɗum. Ammaa fii go'o tan yiɗaa. Maryaama boo suɓii ko ɓuri wooɗuki, ɗum jaɓtataake to maako.” Wonde nyalnde Yeesu e waɗa do'aare to wonde wigeere. Nde o heenyi do'aare nden, go'oto nder tokkuɓemo wi'imo, “Moodibbo, ekkitinmin no min ngaɗirta do'aare, non no Yahaya Gaɗoowo Baptisma ekkitiniri tokkuɓemo.” Yeesu wi'iɓe, “To on ngaɗay do'aare, mbi'ee, ‘Yaa Allah Nyaako amin Mo Dow, inde maaɗa ceniinde mawninee, laamu maaɗa wara. Hokkumin ko min nyaamata koo ndeye nyalnde. Yaafanamin hakkeeji amin, ngam minon maa e min njaafanoo koo moye gaɗanɗomin hakke. Taa' alu min njaha to min ngaɗata hakke.’ ” Nden o hokkiɓe misaalu, o wi'i, “To go'oto nder mooɗon yahii to higo muuɗum caka jemma wi'imo, ‘Higo, wuƴam mburoodiho tato, ngam higo am e dow yaadu yaaloyii waala e wuro am, raa boo mi walaa ko kokkaymomi o nyaama.’ Sey o nootii daga nder suudu, o wi'i, ‘Taa' wannam, ngam ɗum yaadake ɗum maɓɓii dammugal, nden min e ɓiɓɓe am min njaadake min pukkake. Mi waawataa ummaaki jooni mi hokkumaa goɗɗum.’ ” Yeesu wi'i, “E mi wi'a'on, to o salake ummaaki o hokkamo buroodi ɗum ngam higaaku, o ummoto o hokkamoɗum ngam o waɗii ka toraakimo. Ngam non e mi wi'a'on, toree, ɗum hokkay'on. Ɗaɓɓitee, on keɓay. Cilminee, ɗum maɓɓitanay'on dammugal. Ngam koo moye toriiɗo ɗum hokkaymo, ɗaɓɓutuɗo boo heɓay, nden koo moye cilminiiɗo ɗum maɓɓitanaymo dammugal. Moye nder mooɗon to ɓiɗɗo muuɗum torakemo lingu, o hokkamo mboodi? Koo boo to o torakemo ɓoccoonde, o hokkamo yaare? To onon kalluɓe, on andi no kokkirton ɓiɓɓe mooɗon fii boɗɗum, hakko Nyaako mooɗon Mo Dow! O ɓuray non hokkuki toriiɓemo Ruuhu Allah.” Wonde nyalnde Yeesu e wurtinana goɗɗo ginnol pahol. Gaɗa ginnol ngol wurtake, neɗɗo on fuɗɗi metuki, sey yimɓe ɗuɗɓe kawrutuɓe kayɗini. Ammaa woɓɓe maɓɓe mbi'i, “E bawɗe Ba'aljabul laamiiɗo ginni o wurtinirta ginni.” Woɓɓe e ngiɗi foondukimo, ngam non ɓe mbi'imo o waɗanaɓe goɗɗum kayɗiniiɗum ƴiwoyɗum to Allah. Ammaa Yeesu e andi ko woni nder ɓerɗe maɓɓe, o wi'iɓe, “Laamu fuu cendiiɗum e wanywanytira, ɗum lallay. Non maa wuro cendiingo e wanywanytira, ngo lallay. To laamu Ceyɗan sendake e wanywanytira, noye laamu ɗum darortoo? Mi wi'u non ngam on mbi'a e mi wurtina ginni e sembe Ba'aljabul laamiiɗo ginni. To e mi wurtina ginni nder bawɗe Ba'aljabul, e bawɗe moye tokkuɓe'on mburtinirtaɗi? Ngam non tokkuɓe'on kollay on ngalaa goonga. Ammaa, to e mi wurtina ginni nder bawɗe Allah, nden Laamu Allah waranii'on. “To neɗɗo cembiɗɗo jogake kaafahi reenii wuro muuɗum, walaa ko heɓata ko o woodi fuu. Ammaa, to goɗɗo ɓurɗomo sembe waraniimo teetay kaafahi ki o mantortoo kin, ɓurɗo mo sembe on sendanay woɓɓe jawdi ndin. “Mo wondaa e am fuu, o ganyo am. Mo wallaayiyam moɓtuki fuu, o cankitoowo. “To ginnol wurtake nder ɓandu neɗɗo, ngol yahay to bigeeje jorɗe e ngol ɗaɓɓita to ngol siwtotoo. Ammaa to ngol heɓaayi, sey ngol wi'a, ‘Mi so''oto wuro ngo mburtoyiimi.’ To ngol wartii, ngol tawii wuro ngon wuuwaama ngo mo''inaama, sey ngol yaha ngol waddoya ginni joweeɗiɗi ɓurɗingol halluki, ɗi natta ɗi njooɗoo ɗon. Nden re'irde neɗɗo on ɓuray fuɗɗoode maako halluki.” Nde Yeesu wi'i non, goɗɗo debbo nder hawrutuɓe noddi sembee wi'i, “Debbo danyuɗoma kokkuɗoma musinɗaa, o barkiɗinaaɗo.” Ammaa Yeesu wi'imo, “Non, ammaa ɓurɓe barkiɗineeki ngoni nanooɓe Wolde Allah e tokkande.” Nde yimɓe ngaɗi ka moɓtaaki to Yeesu, o wi'iɓe, “Yimɓe jaamanu ɗu'um ɓe kalluɓe, e ɓe ngiɗi holleeki goɗɗum kayɗiniiɗum, ammaa walaa ko ɗum hollataɓe sey ni ko heɓunoo Annabi Inuusa. Ko heɓi Annabi Inuusa hollii yimɓe Niineba Allah liloyimo, non maa ko heɓatayam, min Ɓii Neɗɗo, ɗum hollay yimɓe jaamanu ɗu'um Allah liloyiyam. Nyalnde Jaango, laamiiɗo leydi fombina debbo o ummodoto e yimɓe jaamanu ɗu'um. O holla ko yimɓe jaamanu ɗu'um ngaɗi ɗum wooɗaa, ngam kanko o waroyii daga ɓadaaki nanuki faamu Annabi Suleymaanu. Raa boo, ɓurɗo Annabi Suleymaanu ɗo'o. E Nyalnde Jaango yimɓe Niineba maa ɓe ummodoto e yimɓe jaamanu ɗu'um, ɓe kolla ko yimɓe jaamanu ɗu'um ngaɗi ɗum wooɗaa, ngam kamɓe nde ɓe nani wa'aju Annabi Inuusa ɓe tuubii, raa boo ɓurɗo Annabi Inuusa ɗo'o. “Walaa gaɗanayɗo fitilaaru hiite suuɗandu koo hippa tummude dow mayru. Sey ni o resandu dow danki ngam ndu yeynanoo nattuɗo fuu. Gite maaɗa ngoni fitilaaru ɓandu maaɗa. To gite maaɗa e njamɗi, ɓandu maaɗa fuu heeway jayngol, ammaa to gite maaɗa njamɗaa fuu, ɓandu maaɗa heeway nyiwre. Faamu boɗɗum koo jayngol gongol nder maaɗa ɗum nyiwre. To ɓandu maaɗa fuu e heewi jayngol, to ndu walaa nyiwre koo seɗɗa, ndu yeynoto koo toye no jayngol fitilaaru yeynorantomaa.” Yeesu e nder metuki sey goɗɗo Faarisankeejo wi'imo o yaha wuro muuɗum o hirtoyoo. Yeesu yahi jooɗii fuɗɗi nyaamuki nyamndu. Faarisankeejo on hayɗini nde yi'i Yeesu fuɗɗii nyaamuki nyamndu lootaayi juuɗe muuɗum. Sey Yeesu wi'imo, “Onon Faarisanko'en on layɓa gaɗa njardukoy mooɗon e le'oy mooɗon, ammaa nder mooɗon on keewuɓe nguyka e halleende. Onon haaŋaaɓe! Koo moye e andi gaɗuɗo yaasi kanko waɗi nder. Ngam non kokkee ɓe ngalanaa ko woni nder jarduɗe e le'oy mooɗon, nden ɗe fuu ɗe laaɓanay'on. “On mbonii, onon Faarisanko'en, ngam on kokkii Allah jakka haakohoy njongeteekoy, ammaa on ngaɗantaa yimɓe ko haani, on ngalaa yidde Allah. Ɗu'um tatum e haani ngaɗonɗum, ammaa to' on alu waɗuki ko horii. “On mbonii, onon Faarisanko'en, ngam on ngiɗi jooɗaaki dow jooɗorle mawɓe nder cuuɗi do'aare, on ngiɗi hownireeki mangu nder luumo. On mbonii! On nandi e genaale ɗe ngi'ataake, yimɓe e tokka dow maaje andaa.” Go'oto nder moodiɓɓe Attawra wi'i Yeesu, “Moodibbo, nde mbiiɗaa non, minon maa a huɗiimin!” Yeesu wi'i, “On mbonii, onon maa moodiɓɓe Attawra, ngam on njowana yimɓe doŋle tedduɗe, ammaa onon koo koolel go'o on ngaɗataa mballonɓe. On mbonii! Ngam on maha genaale boɗɗe ɗe siftorki annabo'en ɓe maamaaji mooɗon mbari. Non hollii ko maama'en mooɗon ngaɗi welii'on, ngam ɓe mbarii annabo'en, onon boo on mahani annabo'en ɓen genaale. Kanjum waɗi Allah wi'i nder andal muuɗum, ‘Mi lilanayɓe annabo'en e lilaaɓe, ɓe mbara woɓɓe ɓe torra woɓɓe.’ Ngam non ƴiiƴam annabo'en ndufaaɗam daga fuɗɗoode duuniyaaru, ɗum ɗaɓɓitayɗam to juuɗe yimɓe jaamanu ɗu'um, daga ƴiiƴam Habiila haa yaaki ƴiiƴam Annabi Jakaariya baraaɗo hakkunde Suudu Joomiraawo e sakkirde. E mi wi'a'on goonga, ƴiiƴamji ɗin ɗon fuu ɗum ɗaɓɓitayɗi to juuɗe yimɓe jaamanu ɗu'um. “On mbonii, onon moodiɓɓe Attawra, ngam on njogake maɓɓitirgel dammugal andal, onon on nattaayi, on alaayi woɓɓe natti.” Nde Yeesu ali ɗon, moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en ɓerɗe maɓɓe metti dow maako, ɓe ngaɗi ka ƴamukimo ƴamɗe dow fii ɗuɗɗum, ngam ɓe nana o wi'ii goɗɗum ko haanaa, ɓe keɓa ko ɓe nangirtamo. E carel ngel, yimɓe ɗuɗɓe moɓtii haa ɓe ngaɗi ka yaɓyaɓtirki. Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Paamee to' ngarton bo Faarisanko'en ngam ɓe munaafuki'en. Walaa goɗɗum ombaaɗum ɗum omtataake, non maa walaa goɗɗum cuuɗiiɗum ɗum suuritataake. Ko mbiiɗon nder nyiwre fuu, ɗum nanayɗum nyalawma, non maa ko metuɗon e suuɗe, ɗum metayɗum e njayri. “E mi wi'a'on, onon higooɓe am, to' on kulu warooɓe ɓandu neɗɗo, gaɗa ɗon ɓe mbaawataa waɗuki goɗɗum. Ammaa mi wi'ay'on mo kuloton. Kulee on ɗon baawayɗo warki'on gaɗa ɗon o waɗa'on nder wuro hiite, e mi wi'a'on, kanko kuloton! “Naa' coloy njowoy e cooree jamɗe ɗiɗi? Fuu e non Allah yejjitataa koo go'otel maakoy. Koo gaasa ko'e mooɗon maa fuu ka limaama. To' on kulu, on ɓurii coloy ɗuɗkoy. “E mi wi'a'on, jaɓuɗoyam yeeso yimɓe fuu, min Ɓii Neɗɗo, mi jaɓaymo yeeso malaa'ika'en Allah. Ammaa ganyuɗoyam yeeso yimɓe, mi wanyaymo yeeso malaa'ika'en Allah. “Fuu bi'uɗo ko wooɗaa dow Ɓii Neɗɗo, ɗum waaway yaafanaakimo. Ammaa fuu bi'uɗo ko wooɗaa dow Ruuhu Allah, o yaafantaake. “To yimɓe njaarii'on yeeso mawɓe e laamiiɓe, to' on ngannu dow no mburtinirton ko'e mooɗon koo ko mbi'oton. Ngam Ruuhu Allah ekkitinay'on e carel ngel ko haani mbi'on.” Goɗɗo nder hawrutuɓe wi'imo, “Moodibbo, wi'u mawniraawo am sendida ndonu e am.” Ammaa Yeesu wi'imo, “Higo! Moye lamniyam dow mooɗon? Moye wartiriyam cendanayɗo'on ndonu?” Nden o wi'iɓe, “Paamee! Ngoɗɗitee yidde jawdi duuniyaaru, ngam heɓuki jawdi hokkataa neɗɗo yonki.” O hokkiɓe misaalu ɗu'um, o wi'i, “Ngesa goɗɗo diskuɗo yeeɗii naa' seɗɗa. O wi'i hoore maako, ‘Ko ngaɗaymi? Mi walaa to ndesaymi ko ndemumi.’ O wi'i, ‘Yawwaa! Mi heɓtii ko ngaɗaymi, mi pusay cuuɗi resuki nyamndu am, mi maha goɗɗi ɓurɗiɗi mangu, mi moɓta nyamndu am e jawdi am fuu nder maaji. Mi wi'a hoore am “A woodi fii ɗuɗɗum boɗɗum keƴayɗumma duuɓi ɗuɗɗi. Siwta, nyaamaa, njaraa, nanaa belɗum.” ’ Ammaa Allah wi'imo, ‘A kaaŋaaɗo! Nder jemmaare nde'e ɗum hoccay yonki maaɗa. Moye ronata ko moɓtanɗaa hoore maaɗa?’ ” Sey Yeesu wi'iɓe, “Koo moye moɓtanɗo hoore muuɗum jawdi duuniyaaru, nden walaa ko o resi to Allah, non heɓatamo.” Gaɗa ɗon, Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Ngam non e mi wi'a'on, to' on ngannu dow jonde mooɗon, waato dow ko nyaamoton koo ko njaroton koo ko ɓornotooɗon. Ngam yonki ɓurii nyamndu, ɓandu boo ɓurii kolte. Ndaaree dawle. Ɗe aawataa, ɗe pe''ataa, ɗe ngalaa suudu to ɗe moɓtata nyamndu koo to ɗe ndesata goɗɗum; fuu e non Allah e nyamnaɗe. On ɓurii colli daraja! Moye nder mooɗon to wannii waawata ɓeydanki hoore muuɗum carel seɗɗa nder balɗe muuɗum? To on mbaawataa waɗuki fii pamarum ɗu'um, ko waɗata on nganna e ko horii? Ndaaree pindi no mawnirta. Ndi huwataa, ndi sanyataa kolte. Fuu e non, e mi wi'a'on, Annabi Suleymaanu fuu e risku muuɗum meeɗaayi mo''itinaaki bo pindi wo'oyri ndi'i. To Allah e mo''itinira pindi ladde nihi, hande e ndi ɗon, jaango ndi wulee, hakko onon, o ɓuray non ɓornuki'on, onon kooliiɓemo seɗɗa. “Nden to' on ngaɗu ɓerɗe mooɗon dow ko nyaamaton koo boo ko njaroton. To' on ngannu ko'e mooɗon dow maajum. Ngam iri ɗum ɗon fii yimɓe duuniyaaru ɗaɓɓitata. Nyaako mooɗon Mo Dow e andi on ngiɗi fii ɗum ɗon. Ammaa ɗaɓɓitee laamu maako, nden ɗum ɓeydanay'on fii ɗu'um. “Onon ornde am pamarde, to' on kulu, ngam Nyaako mooɗon Mo Dow e nana belɗum hokkuki'on laamu muuɗum. Cooree ko ngooduɗon, kokkon ɓe ngalanaa ceede ɗen. Ndesanee ko'e mooɗon jawdi ndi wonnataako, jawdi ndi dow ndi re'ataa. Ton gujjo ɓaddataakondi, nden walaa mooƴu nyaamayngundi. Ngam to jawdi maaɗa woni, ton ɓernde maaɗa maa so''otoo. “Taadee ciryooɗon ngam kuugal Allah, aldee fitilaaji mooɗon e hiite, bo maccuɓe keɗiiɓe joomu wuro maɓɓe wartoya daga humto teegal, ngam to o wartoyii o silminake, ɗon e ɗon ɓe maɓɓitanamo dammugal. Ɓe barkiɗinaaɓe maccuɓe ɓe joomu wuro maɓɓe tawi e ndeena to o wartoyii. E mi wi'a'on goonga, o taadoto ngam kuugal, o joɗɗinaɓe, o waddanaɓe nyamndu. To o wartoyii caka jemma koo fajiri, maccuɓe ɓe o tawi e ɓe ciryi, ɓe barkiɗinaaɓe. Ammaa andee ɗu'um, daa joomu wuro e andi carel ko gujjo warata, o alataa o nattanamo wuro. Onon maa doole njooɗooɗon on ciryii ngam e carel ngel on andaa Ɓii Neɗɗo warata.” Biiturus wi'i, “Moodibbo, a wi'a misaalu ɗu'um ngam minon tan koo ngam koo moye?” Yeesu nootii wi'i, “Moye woni kuwoowo mo goonga mo faamu, mo joomu wuro muuɗum yowi dow maccuɓe muuɗum, ngam o hokkaɓe nyamndu nder carel? O barkiɗinaaɗo maccuɗo mo joomu wuro muuɗum warti tawi e mo waɗa non. E mi wi'a'on goonga, joomu wuro on yowaymo dow jawdi muuɗum fuu. Ammaa to maccuɗo on wi'ii hoore muuɗum, ‘Joomu wuro am wartataa jooni,’ sey o fuɗɗi fiyuki maccuɓe worɓe e rewɓe e mo nyaama e mo yara njaru naa hoore maako waylitake. Joomu wuro on wartay e nyalnde nde maccuɗo on kammaaki e carel ngel o andaa, o fiyaymo boɗɗum o waɗamo nder ɓe ngalaa goonga. “Maccuɗo anduɗo ko joomu wuro muuɗum yiɗi o waɗa, ammaa o siryaaki koo boo o waɗaayi ko joomu wuro on yiɗi, ɗum fiyaymo boɗɗum. Ammaa maccuɗo mo andaa ko joomu wuro muuɗum yiɗi o waɗa, to o waɗii fii kalluɗum, ɗum fiyaymo seɗɗa. Fuu kokkaaɗo ɗuɗɗum, ɗuɗɗum ɗum ɗaɓɓitata to maako. Fuu tambinaaɗo ɗuɗɗum, o ƴameteeɗo ko ɓuri ɗuɗki. “Hiite ngaroymi waɗuki nder duuniyaaru, e yidde am nge huɓɓee jooni. Ammaa e woodi baptisma ɗum ngaɗanteemi, mi wannii naa ɗum waɗaniiyamɗum. On kammii mi waroyi waddanki duuniyaaru jonde jam? E mi wi'a'on, naa' non, ammaa senduki yimɓe ngaddumi. Daga jooni ɗum taway yimɓe njowo nder wuro go'o ɓe kuucindiraa, tato ummanto ɗiɗo, ɗiɗo ummanto tato. Nyaako sendiray e ɓiɗɗo muuɗum, ɓiɗɗo on maa sendiray e nyaako muuɗum. Inna sendiray e ɓiɗɗo muuɗum debbo, ɓiɗɗo on maa sendiray e inna muuɗum. Esiraawo maa sendiray e esiraawo muuɗum.” Yeesu wi'i hawrutuɓe, “To on ngi'ii duule e ummoyoo daga hirna, ɗon e ɗon on mbi'ay, ‘Ndiyam toɓay,’ sey ɗam toɓa boo. To hendu fombina ummoyake, on mbi'ay, ‘Ɗum waɗay nguleenga,’ sey ɗum waɗa boo. Onon munaafuki'en! On mbaawi raaruki ko woni e leydi e ko woni e dow andon ko waɗata, ammaa ngam ɗume on mbaawataa faamuki ko waɗata e carel nge'el? “Ngam ɗume on mbaawataa suɓanki ko'e mooɗon ko haani? Taa yaada e gulloyiiɗoma yeeso laamu, ɗaɓɓutu ciryootiron dow ɗatal. To naa' non, o yaarete yeeso gaɗoowo kiita, gaɗoowo kiita waɗumaa nder juuɗe taadiiɓe ɓe maɓɓumaa nder suudu cural. E mi wi'umaa, a wurtataako naa a yoɓii fuu ceede ɗe ɗum tokkatama koo aniiniyel horataako.” E carel ngel e woodi woɓɓe ɗon bi'uɓe Yeesu ko heɓi woɓɓe Galilanko'en. Galilanko'en ɓen e kirsana Allah cakkiri, sey Bilaatus gomnaajo waɗi ɗum wariɓe haa ƴiiƴam maɓɓe hawtii e ƴiiƴam ko ɓe cakki. Yeesu nootii wi'iɓe, “On kammoo Galilanko'en ɓen ɗon ɓurii Galilanko'en koriiɓe fuu hakke ngam ɓe torriraama nihi? E mi wi'a'on, naa' non! Ammaa to naa' on tuubu, onon maa on fuu on kalketeeɓe. Koo maa yimɓe sappo e njoweetato mayɓe carel ko suudu towndu ndu Siluwam yani dow maɓɓe, on kammoo ɓe ɓurii yimɓe koriiɓe jooɗiiɓe nder Urucaliima fuu waɗuki hakke? E mi wi'a'on, naa' non! Ammaa to naa' on tuubu, onon maa non kalkirton.” Sey o hokki misaalu ɗu'um, o wi'i, “Goɗɗo neɗɗo e woodi lekki ibbi nder ngesa muuɗum, o yahi o yi'a koo e ki woodi ɓikkoy, ammaa o tawi ki walanaa. Ngam non o wi'i neɗɗo kuwanoowomo to ngesa kan, ‘Raa, duuɓi tati e mi wara ɗaɓɓutuki ibbe dow ibbi ki'i, ammaa mi heɓataa. Fe''uki! Ngam ɗume ki surata leydi e meere?’ Kuwoowo to ngesa kan wi'imo, ‘Joomu wuro, ɓeydanki ndungu go'o, mi mo''inanaki leydi, mi waɗanaki ngoobaari. To ki rimii ɓikkoy hitaande garaynde, too, wooɗii, ammaa to ki rimaayi, sey pe''aaki.’ ” Wonde Nyalnde Siwtaare Yeesu e ekkitina nder suudu do'aare. E woodi debbo ɗon ginnol e haɓɓimo duuɓi sappo e joweetati, e ngol turnimo, koo hoore maako o waawataa ƴeftuki. Nde Yeesu yi'imo, noddimo haade, wi'imo, “Bandiraawo, a hoyii daga nyawu maaɗa.” Yeesu yowi juuɗe muuɗum dow maako, ɗon e ɗon o ɓantii o fuɗɗi mantuki Allah. Ɓernde ardiiɗo suudu do'aare ndun metti ngam Yeesu yamɗitinii goɗɗo Nyalnde Siwtaare. Ngam maajum o wi'i yimɓe, “E woodi balɗe joweego'o ngam kuuɗe, ngaree ɗum yamɗitina'on nder balɗe ɗen, naa' ni nder Nyalnde Siwtaare.” Sey Yeesu nootii wi'imo, “Onon munaafuki'en! Naa' koo moye mooɗon e fitta ngaari muuɗum koo mbabba muuɗum nder Nyalnde Siwtaare yarnoyanga? O'o debbo taanu Ibraahim, mo Ceyɗan haɓɓi duuɓi sappo e joweetati, haanaa o fittee Nyalnde Siwtaare?” Nde o wi'i non, wanywanyɓe maako fuu cemti, ammaa yimɓe nani belɗum e fii kayɗiniiɗum fuu ɗum o waɗata. Nden Yeesu wi'i, “Ɗume Laamu Allah nandi? Ko nandinaymiɗum? Laamu Allah e nandi e gabbel mastat ngel goɗɗo hocci aawi nder ngesa muuɗum. Gabbel ngel fuɗi, warti leggel, colli ngaɗi caɓɓe dow lice maaki.” O wi'i kadin, “Ɗume nandinaymi Laamu Allah? E ɗum nandi e ƴuufinirɗum ɗum goɗɗo debbo hocci lancindiri e condi alkamaari poondirkoy tatoy ndi fuu ndi ƴuufi.” Yeesu e yaha Urucaliima o tokki gariije e ngarihoy e mo ekkitina. Goɗɗo ƴamimo wi'i, “Moodibbo, yimɓe seɗɗa tan kisata?” O wi'iɓe, “Ndurwee nattiron to dammugal ɓiɗɗiingal, ngam e mi wi'a'on, ɗuɗɓe ndoolay ngam natta ammaa ɓe mbaawataa. To joomu wuro ngon ummake maɓɓii dammugal ngal, on ndaroto yaasi on piya dammugal ngal on toroo on mbi'a, ‘Moodibbo, maɓɓitanmin dammugal!’ Ammaa o wi'ay'on, ‘Mi andaa'on, mi andaa to ƴiwoyɗon.’ Nden on mbi'ay, ‘Min nyamdii, min njardii e maaɗa, a ekkitinii nder gariije amin.’ Ammaa o wi'ay, ‘E mi wi'a'on, mi andaa'on, mi andaa to ƴiwoyɗon. Cendiree e am, onon kalluɓe.’ To on ngi'ii Ibraahim e Iciyaaku e Yaakubu e annabo'en fuu nder Laamu Allah, ammaa onon on mburtinaama, on mboyay nyerƴindiron nyiiƴe. Yimɓe naa' Yahuudanko'en ngaray daga fuuna e hirna e woyla e fombina ɓe njooɗoo ɓe nyaama nyamndu humto nder Laamu Allah. Raɗɗum, woɓɓe cakitiiɓe ɓe ngartay artuɓe, nden woɓɓe artuɓe ɓe ngartay cakitotooɓe.” E carel ngel, woɓɓe Faarisanko'en ngari to Yeesu mbi'imo, “Alu ɗo'o ngam Hirudus e yiɗi warmaa.” O wi'iɓe, “Njahee mbi'on dilaaru ndun ɗon, ‘Raɗɗum, hande e jaango mi wurtinay ginni mi yamɗitinay ɓe njamɗaa. E nyalnde tatawre mi yottinay kuugal am.’ Fuu e non, doole mi nanga laawol hande e jaango e faɓɓi jaango, ngam haanaa ɗum wara annabiijo bannye sey nder Urucaliima. “Jalla Urucaliima, Urucaliima a warii annabo'en, a wardii liloyaaɓe to maaɗa e kaaƴe! Nde ɗuɗɗum e mi yiɗi moɓtuki yimɓe maaɗa no geroogal moɓtirta ɓikkoy maagal ley biyeeli maagal, ammaa a jaɓaayi. Raɗɗum, Allah alanay'on Wuro Ceniingo mooɗon. E mi wi'a'on, on puɗɗitataa ngi'onyam, naa nyalnde nde mbiiɗon, ‘O barkiɗinaaɗo, garoyɗo nder inde Joomiraawo.’ ” Wonde Nyalnde Siwtaare Yeesu yahi wuro go'oto nder ardiiɓe Faarisanko'en ngam o nyaama nyamndu. Sey ɓe ngaɗi ka raarukimo, koo o waɗay ko ɓe keɓata ɓe nangiramo. Haade maako e woodi goɗɗo gorko gooduɗo nyawu ɓuddi. Yeesu ƴami Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra o wi'i, “Dooka jaɓii ɗum yamɗitina neɗɗo Nyalnde Siwtaare ko aa'a?” Ammaa ɓe nootaaki. Sey Yeesu meemi nyawɗo on yamɗitinimo, wi'imo o dilla. Nden o ƴamiɓe, o wi'i, “Moye nder mooɗon to ɓiɗɗo muuɗum koo ngaari muuɗum yanii nder ɓundu Nyalnde Siwtaare ittoytaamo ɗon e ɗon?” Ɓe keɓaayi ko ɓe mbi'imo. Nde Yeesu faami kumpitaaɓe nyaamuki nyamndu ɗon fuu e cuɓa jooɗaaki to mawɓe njooɗotoo, o hokkiɓe misaalu ɗu'um, o wi'i, “To goɗɗo humpitiima humto, taa' jooɗa to mawɓe njooɗotoo. Ɗum gaɗotooɗum o humpitii goɗɗo ɓurɗoma mangu. Nden kumpitoyɗoma on o waroyay o wi'umaa, ‘Umma neɗɗo o'o jooɗoo.’ Ngam non boo a semtay, njooɗoɗaa to jooɗorgal cakitiingal. Ammaa to ɗum humpitiima, jooɗa to jooɗorgal cakitiingal, ngam to kumpitoyɗoma waroyi, o wi'ete, ‘Higo, umma, njooɗoyoɗaa dow jooɗorgal mawɓe.’ Non hokkete mangu yeeso garoyɓe ɗon fuu. Ngam mawninɗo hoore muuɗum fuu o lesneteeɗo, lesninɗo hoore muuɗum boo o mawninteeɗo.” Nden o wi'i kumpitoyɗomo, “Taa humpitay yimɓe humto to wuro maaɗa, taa' humputu higooɓe maaɗa tan, koo mawniraaɓe e minyiraaɓe maaɗa tan, koo bandiraaɓe maaɗa tan, koo ɓe kedduɗaa riskuɓe. Ngam ɓe kumpitete kamɓe maa, ɓe ngaatanmaa ko ngaɗanɗaaɓe. Ammaa taa woodi humto, humputu ɓe ngalanaa, e jaraaɓe, e gurgu'en, e wumɓe. Ɗum barkiɗinte, ngam ɓe mbaawataa waatankima ko ngaɗanɗaaɓe. Allah waatante Nyalnde Jaango, nyalnde nde o umminta mayɓe gaɗuɓe jonde wooɗunde.” Nde goɗɗo nder jooɗodiiɓe e maako nani non, o wi'i Yeesu, “Neɗɗo nyaamoowo nyamndu nder Laamu Allah o barkiɗinaaɗo!” Sey Yeesu wi'imo, “E woodi goɗɗo neɗɗo ciryiiɗo humto mango o humpiti yimɓe ɗuɗɓe. Nde carel humto ngon waɗi, o lili maccuɗo maako wi'oya kumpitaaɓe ɓen, ‘Ngaroyee, koo ɗume siryaama!’ Ammaa ɓe fuu ɓe ngaɗi ka ɗaɓɓutuki no ɓe calortoo ngam ɓe ngiɗaa yaaki. Arandeejo on wi'imo, ‘Mi soodii ngesa, doole mi yaha mi yi'aka. Waɗu munyal, mi heɓataa yaaki.’ Ɗiɗaɓo wi'imo, ‘Mi soodii na'i demooji kanji sappo, e mi yiɗi yaaki mi foondaɗi jooni. Waɗu munyal mi heɓataa yaaki.’ Non tataɓo maa wi'i, ‘Mi neeɓaayi ko te'umi, ngam non mi heɓataa yaaki.’ Maccuɗo on so''ii wi'i joomu wuro muuɗum koo ɗume. Ɓernde joomu wuro on metti, o wi'i maccuɗo on, ‘Yawnu njahaa dow ɗate mawɗe e ɗate pamare nder gariiri, noddanowaayam ɓe ngalanaa, e jaraaɓe, e wumɓe, e gurgu'en.’ Gaɗa maccuɗo on wartoyii wi'i joomu wuro muuɗum, ‘Ko mbiiɗaa ɗum waɗa waɗaama, ammaa fuu e non njayri e horii.’ Sey joomu wuro on wi'i maccuɗo on, ‘Yahu dow ɗate mawɗe e ɗate pamare gaɗa gariiri, noddaa yimɓe ngaroya natta wuro am ngam ngo heewa. E mi wi'a'on, nder kumpitaaɓe arande'en walaa nyaamayɗo nyamndu humto am.’ ” Wonde nyalnde yimɓe ɗuɗɓe e njaada e Yeesu. Sey o raariɓe o wi'i, “Garoyɗo to am fuu to ɓuraayi yiɗukiyam dow nyaako muuɗum e maduujo muuɗum e debbo muuɗum e ɓiɓɓe muuɗum e mawniraaɓe e minyiraaɓe muuɗum ‑ haa maa e yonki muuɗum, o waawataa wartuki tokkuɗoyam. Koo moye to hoccaayi gaafaangal muuɗum tokkiyam waawataa wartuki tokkuɗoyam. Misaalu, to goɗɗo mooɗon e yiɗi mahuki wuro mango, ay arande o jooɗoto taw o lima ko o majjinta, o yi'a koo e mo woodi ko heƴatamo o yottinango. To naa' non, to o fuɗɗii mahukingo o waawataa yottinkingo, gi'uɗongo fuu jalaymo wi'a, ‘Raa neɗɗo o'o fuɗɗii mahuki, ammaa o waawaayi yottinki.’ Koo boo to laamiiɗo gooduɗo sooji'en 10,000 honiday e laamiiɗo garoyɗo honamo e sooji'en 20,000, arande o jooɗoto taw o yi'a koo e mo woodi sembe honuduki e maako. To o yi'ii o waawataa, o lilay lilaaɓe to garayɗo on ko o yotto, ngam ɓe ɗaɓɓita siryootirki e maako. Non maa, koo moye to sendiraayi e ko woodi fuu waawataa wartuki tokkuɗoyam. “Lamɗam ɗum fii boɗɗum, ammaa to belɗum maajam ittake, ko wartirta belɗum maajam? Walaa ko ɗam waɗetee. Ɗam nafataa goɗɗum, sey ni ɗam rufee. Gooduɗo noppi nanooji fuu nana!” Wonde nyalnde jaɓooɓe ceede leydi e gaɗooɓe hakke ngari to Yeesu ngam ɓe nana ko o wi'ata. Ammaa Faarisanko'en e moodiɓɓe Attawra ngaɗi ka metitaaki e ɓe mbi'a, “Neɗɗo o'o e jaɓɓoo gaɗooɓe hakke haa maa e mo nyamda e maɓɓe.” Sey Yeesu hokkiɓe misaalu ɗu'um, wi'i, “To goɗɗo nder mooɗon e woodi baali 100, go'o nder baali ɗin majjii, o alay koriiɗi e ndura nder ladde, o ɗaɓɓitoya majjunga ngan naa o heɓtiinga. To o heɓtoyiinga, o nanay belɗum o towoyanga e daande maako. To o so''ake wuro, o nodday higooɓe maako e ɓe o heddi, o wi'aɓe, ‘Mballeeyam nanki belɗum ngam mi heɓtii mbaala am majjunoonga.’ E mi wi'a'on, bo non ɗum ɓuray nanki belɗum e ton dow to gaɗoowo hakke go'oto tuubii so''ake to Allah, dow yimɓe 99 nyumooɓe ngalaa hakke. “Misaalu, to debbo e woodi jamɗe sappo ɗe ajurfaari, go'o majjii, ay o waɗay hiite e fitilaaru, o wuuwa wuro ngon, o ɗaɓɓita e seese‑seese koo toye naa o heɓtii yamnde majjunde nden. To o heɓtiinde, o nodday higooɓe maako e ɓe o heddi, o wi'aɓe, ‘Mballeeyam nanki belɗum, ngam mi heɓtii yamnde am majjunoonde.’ E mi wi'a'on, bo non malaa'ika'en nanirta belɗum yeeso Allah to gaɗoowo hakke go'oto alii waɗuki hakke so''ake to Allah.” Kadimaa o wi'i, “E woodi goɗɗo neɗɗo gooduɗo ɓiɓɓe ɗiɗo. Pamaro on wi'i nyaako muuɗum, ‘Bappa, hokkam ndonu am.’ Sey nyaako on sendaniɓe jawdi muuɗum. Gaɗa balɗe seɗɗa, pamaro on hawti ko woodi fuu, o yahi leydi ngoɗɗundi, ton o lallini jawdi maako nder jonde meere. Gaɗa o lallinii jawdi ndin fuu, ɗum waɗi weelo kallungo nder leydi ndin, o warti mo walaa koo ɗume. Ngam non o yahi o huwana goɗɗo neɗɗo leydi ndin, neɗɗo on yaarimo to aladeeji maako hokkimo kuugal nyamnukiɗi. Kayeejo on e yiɗunoo to o heɓayno o nyaama nyamndu aladeeji, ammaa walaa kokkuɗomo goɗɗum. Nde hakkiilo maako warti, o wi'i nder ɓernde maako, ‘Kuwanooɓe nyaako am e ngoodi nyamndu keƴaynduɓe haa ndu horoo, ammaa min boo e mi ɗo'o weelo ɓadake warkiyam. Mi so''oto to nyaako am, mi wi'amo, “Bappa, mi waɗii hakke yeeso Allah e yeeso maaɗa. Mi hewtaayi ɗum noddayam ɓiɗɗo maaɗa, e mi toromaa alam mi warta go'oto nder kuwanooɓema.” ’ Sey o ummii o so''ii to nyaako maako. “Ko o yottoo wuro ngon, nyaako maako yi'imo yurminanimo, doggi wuundoyiimo jaɓɓiimo boɗɗum. Ɓiɗɗo on wi'imo, ‘Bappa, mi waɗii hakke yeeso Allah e yeeso maaɗa, jooni mi hewtaayi ɗum noddayam ɓiɗɗo maaɗa.’ Ammaa nyaako on wi'i maccuɓe muuɗum, ‘Njawnee ngaddon limce ɓurɗe wooɗuki, ɓornonmo. Ngaɗaneemo jabbaare e hoondu maako e paɗe e koyɗe maako. Ngaddee ngaari payndi, kirsonndi, nyaamen nanen belɗum, ngam ɓiɗɗo am o'o, o maayiino, ammaa o ummake, o majjiino, ammaa o heɓtaama!’ Sey ɓe puɗɗi nyaamuki, e ɓe nana belɗum. “E carel ngel mawniraawo on e ton ngesa. Sey e mo wartoya, nde o ɓadii wuro, o nani e ɗum fiya bawɗi e ɗum wama. Sey o noddi go'oto nder maccuɓe o ƴamimo, o wi'i, ‘Ko wangi?’ Maccuɗo on wi'imo, ‘Minyiraawo maaɗa warti, nyaako maaɗa boo hirsii ngaari payndi ngam o wartii jam koo ko yanimo.’ Ɓernde mawniraawo on metti o salii nattuki wuro ngon. Nyaako on wurtoyii toriimo o natta. Ammaa o wi'i nyaako on, ‘Raa, duuɓi ɗuɗɗi e mi huwanmaa bo maccuɗo, mi meeɗaayi salaaki ko mbiiɗaayam, ammaa fuu e non a meeɗaayi hokkukiyam koo damngel go'el ngam mi nanda belɗum e higooɓe am. Ammaa nde ɓiɗɗo maaɗa o'o wartoyi, nyaamuɗo jawdi maaɗa dow tokkuki rewɓe, a hirsaniimo ngaari payndi.’ “Nyaako on wi'imo, ‘Ɓiɗɗo am, an a wondi e am koo ndeye, ko ngoodumi fuu an jeyiɗum. E haani nanen belɗum, ngam minyiraawo maaɗa o'o o maayiino, ammaa jooni o ummake, o majjiino, ammaa jooni o heɓtaama.’ ” Yeesu wi'i tokkuɓemo, “E woodi goɗɗo diskuɗo jowuɗo goɗɗo dow jawdi muuɗum ngam faamanandi. Goɗɗo wi'i diskuɗo on, ‘On ɗon mo njowɗaa dow jawdi maaɗa e mo wonnandi.’ Ngam non diskuɗo on noddimo, wi'imo, ‘Ko nanaymi dow maaɗa nihi? Wi'am no njogoriɗaa jawdi am ngam daga jooni mi ittete dow jawdi am.’ Paamanoowo jawdi on wi'i nder ɓernde muuɗum, ‘No ngaɗaymi jooni? Raa joomu wuro am riiwayyam dow kuugal nga'al, raa boo mi walaa sembe remuki, mi semtay boo toraaki. Yawwaa! Jooni e mi andi no ngaɗaymi ngam yimɓe njaɓayam nder gureeje maɓɓe to mi riiwaama daga kuugal nga'al.’ Sey o lilani ɓe joomu wuro maako tokkata nyamaande, o wi'i arandeejo, ‘No joomu wuro am tokkatama?’ O wi'imo, ‘Paali nebbam jaytun 800 tokketeemi.’ Paamanoowo jawdi on wi'imo, ‘Jaɓu ɗerewol nyamaande maaɗa, yawnu windu 400.’ Nden o wi'i ɗiɗaɓo on, ‘An boo, noye tokketeɗaa?’ O wi'imo, ‘Buhuuji alkamaari 1,000 tokketeemi.’ O wi'imo, ‘Jaɓu ɗerewol nyamaande maaɗa windu buhuuji 800.’ Joomu wuro on mani paamanoowo jawdi mo walaa goonga on, ngam e mo woodi ƴoyre. Mi hokku'on misaalu ɗu'um ngam andon yimɓe ɓe tokkaayi Allah ɓurii yimɓe tokkuɓemo ƴoyre dow fii duuniyaaru. “E mi wi'a'on, kuutiree jawdi duuniyaaru ngam keɓon higooɓe, ngam to jawdi ndin re'ii, ɗum jaɓa'on nder wuro Allah ngo haa abadaa. Fuu gaɗuɗo ko haani e fii seɗɗa, o waɗay ko haani e fii ɗuɗɗum. Non maa mo walaa goonga dow fii seɗɗa waɗataa goonga dow fii ɗuɗɗum. To on ngalaa goonga e jogaaki jawdi duuniyaaru, moye hoolotoo'on e jogaaki jawdi goongaari? To on njogoraaki jawdi goɗɗo goonga, moye hokkata'on ko wartata ɗum mooɗon? “Walaa maccuɗo baawayɗo jagganaaki joomu wuro'en ɗiɗo. Koo o wanya go'oto o yiɗa go'oto, koo o mawnina go'oto o yawana go'oto. Non onon maa on mbaawataa jagganaaki Allah e jagganaaki jawdi carel go'o.” Nde Faarisanko'en nani fuu ko o wi'i, ɓe ɗurtiimo ngam ɓe giɗɓe ceede. O wi'iɓe, “Onon ngoni kollooɓe ko'e mooɗon on gaɗooɓe ko haani yeeso yimɓe, ammaa Allah e andi ɓerɗe mooɗon. Ngam ko yimɓe mawninta e harmini yeeso Allah. “Attawra e Defte Annabo'en ngoni ko ɗum wa'ajinta haa carel Yahaya Gaɗoowo Baptisma. Daga carel ngel, e ɗum andina Habaru Belɗum dow Laamu Allah, koo moye e durwa ngam heɓa nattuki. Ammaa fuu e non, ɗum ɓuray hoyuki dow e ley re'a e dow toɓɓel go'el ngel Attawra majjinee. “Koo moye yoofi debbo muuɗum te'i goɗɗo, njeenu o waɗata. Neɗɗo te'uɗo joofaaɗo maa, njeenu o waɗata.” “E woodi goɗɗo diskuɗo ɓornotooɗo limce ɗe ceede, e mo nyaama ko o yiɗi koo ndeye. E dammugal wuro maako koo ndeye e ɗum wadda goɗɗo mo walanaa bi'eteeɗo Li'aajaru e mo woodi putte koo toye e ɓandu maako. E mo yiɗi nyaamuki ko yani e leydi daga nder nyamndu diskuɗo on. Ko ɓuri non, kutiiji maa e ngara e taha putte maako. Nde mo walanaa on maayi, malaa'ika'en njaarimo o jooɗoo haade Annabi Ibraahim. Diskuɗo on maa maayi o uwaa. O nattinaa hiite e mo yara bone, sey o ƴefti gite maako, o yi'i Li'aajaru e jooɗii haade Annabi Ibraahim. O noddi Ibraahim e sembe, o wi'i, ‘Yaa Ibraahim, yurminanam, liloy Li'aajaru mbi'aamo o suuwa hoondu maako nder ndiyam o fewna ɗemngal am ngam e mi yara bone kalluɗum nder hiite nge'e.’ Ibraahim wi'imo, ‘Ɓiɗɗo am, siftor carel ko ngonnoɗaa duuniyaaru a heɓii ko ngiɗɗaa fuu, Li'aajaru boo yarii bone kalluɗum. Ammaa jooni e mo nana belɗum ɗo'o, an boo a ɗon yara bone kalluɗum. Gaɗa non, e woodi ngayka lugguka hakkunde meeɗen. Walaa baawayɗo huula daga ɗo'o yaha to ngonɗaa, non maa daga to ngonɗaa walaa baawayɗo huuloya to amin.’ Ammaa diskuɗo on wi'i, ‘E mi toromaa, Bappa, lilu Li'aajaru to wuro nyaako am. E mi woodi minyiraaɓe njowo, e mi yiɗi o yaha o wagginaɓe ngam kamɓe maa to' ɓe ngara to njaraymi bone kalluɗum ɗo'o.’ Ammaa Ibraahim wi'imo, ‘E ɓe ngoodi Attawra e Defte Annabo'en, al ɓe ngaɗa ko ɗe mbi'i.’ Diskuɗo on wi'i, ‘Naa' non, yaa Ibraahim, to goɗɗo nder mayɓe yahaniiɓe, ɓe tuubay.’ Ibraahim wi'imo, ‘To ɓe nanaayi ko Attawra e Defte Annabo'en mbi'ata, ɓe njaɓataa ko ummiiɗo daga mayde wi'iɓe.’ ” Sey Yeesu wi'i tokkuɓemo, “Doole ko waɗata yimɓe ngaɗa hakke wara, ammaa gaɗuɗo goɗɗo waɗi hakke yaray bone. Ɗum ɓuranay neɗɗo on haɓɓanee kaaƴa namol manga e daande o faɗɗee nder ndiyam mbeela, dow o waɗa go'oto nder sukaaɓe pamarɓe ɓe'e kooliiɓeyam waɗa hakke. Paamanee ko'e mooɗon. “To bandiraawo maaɗa waɗaniima ko wooɗaa, metanmo. To o tuubii, yaafanamo. To o waɗaniima ko wooɗaa nde joweeɗiɗi e nyalnde go'o, nden nde joweeɗiɗi e mo wara to maaɗa e mo wi'a, ‘Mi tuubii,’ doole njaafanoɗaamo.” Lilaaɓe Yeesu mbi'imo, “Ɓeydanmin hoolaaki Allah!” Yeesu nootii wi'iɓe, “Daa on ngoodi hoolaaki famɗirki bo gabbel mastat, on mbaaway mbi'on lekki ki'i, ‘Ɗoofa tiggoyoɗaa nder ndiyam,’ sey ki waɗa bo ko mbiiɗon. “Moye nder mooɗon gooduɗo maccuɗo demayɗo koo durayɗo baali, to maccuɗo on wartoyii daga ngesa o wi'amo, ‘Woroy, jooɗa nyaamaa nyamndu?’ Sam walaa bi'oowo non, sey ni o wi'amo, ‘Ɓorna limcere defuki, ndefanaayam hiraande, ngaddanaayam, mi nyaama mi yara taw, nden nyaamaa njaraa.’ On kammoo o yettay maccuɗo on ngam o waɗii ko o wi'i? Aa'a. Non onon maa, to on kuwii ko ɗum wi'i'on, on mbi'ay, ‘Min maccuɓe ɓe ngalaa bote. Min ngaɗii ko haani min ngaɗa tan.’ ” Yeesu e yaha Urucaliima, o tokki keerol leydi Samaariya e leydi Galiili. E mo natta wongel gariyel, sey yimɓe sappo gooduɓe nyawu nyaamoojum laral kawri e maako, ɓe ndarii to woɗɗi. Ɓe noddi e sembe, ɓe mbi'i, “Yeesu! Mawɗo! Yurminanmin!” Nde Yeesu yi'iɓe, o wi'iɓe, “Njahee ardiiɓe diina ngi'a'on.” E ɓe nder yaadu, sey ɓe njamɗiti. Nde go'oto maɓɓe yi'i yamɗitii, o so''ii e mo manta Allah e sembe. O diccii yeeso Yeesu, o yettimo. Kanko boo o Samaariyankeejo. Yeesu wi'imo, “Naa' onon sappo njamɗiti? To njoweenayo ɓen ngoni? Walaa mo ɗum heɓi so''oyii yetti Allah sey koɗo o'o tan?” Sey o wi'i Samaariyankeejo on, “Umma ndillaa. A yamɗitii ngam a hoolakeyam.” Woɓɓe Faarisanko'en ƴami Yeesu ɓe mbi'i, “Ndeye Laamu Allah waroyta?” O wi'iɓe, “Ɗum yi'ataa Laamu Allah e gite. Walaa bi'oowo, ‘Raa Laamu Allah ɗo'o,’ koo ‘Raa Laamu Allah ton nii,’ ngam Laamu Allah e nder mooɗon.” Sey o wi'i tokkuɓemo, “Balɗe e ngara ko kaaɓoton yi'uki nyalnde wo'oyre nder nyalɗe Ɓii Neɗɗo, ammaa on ngi'ataa. E carel ngel yimɓe mbi'ay'on, ‘Rammo ɗaa'e!’ koo boo, ‘Rammo ɗo'o!’ To' on njahu. To' on tokkuɓe. No maƴƴere maƴƴirta yi'ee koo toye, non gartol Ɓii Neɗɗo wa'ata. Ammaa arande doole o yara torra kalluka, yimɓe jaamanu ɗu'um nganyamo. Ko waɗuno nder jaamanu Annabi Nuhu, non waɗetee nder balɗe ko Ɓii Neɗɗo wartoyta. Yimɓe e nyaama, e njara, e te'a, e te'ee haa carel ko Annabi Nuhu natti komiwal mangal, ndiyam wari halkiɓe ɓe fuu. Non maa no ɗum waɗuno nder jaamanu Luutu. Yimɓe e nyaama, e njara, e cooda, e coora, e ndema, e maha. Ammaa nyalnde nde Luutu wurtii daga nder gariiri Sodom, ɗum yoofoyi hiite e kaaƴe nyaamooje hiite daga dow, nge halkiɓe ɓe fuu. Non waɗetee nyalnde nde Ɓii Neɗɗo wangata. “E nyalnde nden gonɗo dow suudu fuu to' jippoyoo ngam hoccuki jawdi maako nder suudu. Gonɗo to ngesa boo to' so''oo wuro. Ciftoree debbo Luutu! Koo moye ɗaɓɓutuɗo hisna yonki muuɗum dullayki, ammaa koo moye dulli yonki muuɗum ngam am hisnayki. E mi wi'a'on, e jemmaare nden yimɓe ɗiɗo pukkodoto dow leeso go'o ɗum hocca go'oto, ɗum ala go'oto. Rewɓe ɗiɗo e namida, ɗum hocca go'oto, ɗum ala go'oto. [Yimɓe ɗiɗo e kuwa nder ngesa, ɗum hocca go'oto, ɗum ala go'oto.]” Tokkuɓemo mbi'imo, “Moodibbo, toye fii ɗu'um waɗata?” O wi'iɓe, “To baatuɗum woni, ɗon jigaaje kawritata.” Sey Yeesu hokki tokkuɓemo misaalu ɗu'um ngam o hollaɓe ɓe ngaɗa ka waɗuki do'aare to' ɓe coma. O wi'i, “E wondi gariiri e woodi goɗɗo alkaaliijo mo hulataa Allah o wannaa e yimɓe. E woodi goɗɗo debbo nder gariiri ndin gorko maako maayi. Koo ndeye e mo yaha to alkaaliijo on e mo toroomo e mo wi'a, ‘Waɗu ko haani hakkunde am e ganyo am.’ Alkaaliijo on neeɓi jaɓaayi. Ammaa gaɗa ɗon o wi'i nder ɓernde maako, ‘Koo nde mi hulataa Allah, kadin mi wannaa e koo moye, ammaa ngam debbo o'o e wannayam, mi waɗanaymo ko haani, ngam to' o waɗa mi soma e garol maako.’ ” Nden Yeesu wi'i, “Nanee ko alkaaliijo o'o mo hulataa Joomiraawo wi'i. E yi'uki mooɗon Allah waɗantaa cuɓaaɓe muuɗum torotooɓemo jemma e nyalawma ko haani? O neeɓay o wallaayiɓe? E mi wi'a'on, o yaaway waɗankiɓe ko haani. Ammaa to Ɓii Neɗɗo wartoyii, o taway kooliiɓemo nder duuniyaaru boo?” E woodi ngi'ooɓe ko'e mu''en ɓe gaɗooɓe ko Allah yiɗi, e ɓe njawana woɓɓe. Yeesu hokkiɓe misaalu ɗu'um. O wi'i, “Yimɓe ɗiɗo njahi Wuro Ceniingo ngam ɓe ngaɗa do'aare, go'oto Faarisankeejo, go'oto boo jaɓoowo ceede leydi. Faarisankeejo on darii, waɗi do'aare nder ɓernde muuɗum wi'i, ‘Allah, mi yettiima ngam mi waɗataa ko woɓɓe yimɓe ngaɗata, bo wuyɓe, e gaɗooɓe ko wooɗaa, e gaɗooɓe njeenu, koo maa bo jaɓoowo ceede leydi o'o. E mi suumoo nde ɗiɗi nder yontoore go'o, nden e mi itta jakka nder ko keɓumi fuu.’ Ammaa jaɓoowo ceede leydi on darii to woɗɗi. O raaraayi dow, e mo rondi juuɗe maako dow hoore, e mo wi'a, ‘Yaa Allah, yurminanam, mi waɗii hakke.’ E mi wi'a'on, jaɓoowo ceede leydi on hootii wuro o jaafanaaɗo hakke maako, ammaa Faarisankeejo on yaafanaaka. Ngam koo moye mawninɗo hoore muuɗum o pamɗinteeɗo, nden lestinɗo hoore muuɗum boo o mawninteeɗo.” Yimɓe e ngaddana Yeesu sukahoy maɓɓe pamaroy ngam o barkiɗinakoy, ammaa nde tokkuɓemo ngi'i non, ɓe kaɓaniɓe. Ammaa Yeesu noddi sukahoy koy to muuɗum, wi'i, “Alee sukahoy pamaroy ngara to am. To' on kaɗukoy, ngam gooduɓe ɓerɗe iri ɗe maakoy njeyi Laamu Allah. E mi wi'a'on goonga, koo moye mo jaɓaayi Laamu Allah bono sukayel pamarel, o nattataa laamu ɗum koo seɗɗa.” Sey goɗɗo laamiiɗo ƴamimo wi'i, “Moodibbo geeto, ko haani mi waɗa mi heɓa yonki ki re'ataa?” Yeesu nootii, wi'imo, “Ngam ɗume noddirɗaayam geeto? Walaa geeto sey Allah tan. A andi ko Attawra wi'i, ‘Taa' waɗu njeenu. Taa' waɗu warhoore. Taa' wujju. Taa' hokku ceyda fewre. Hokku nyaako maaɗa e maduujo maaɗa mangu.’ ” O wi'i, “E mi waɗa fii ɗu'um fuu daga e mi suka.” Nde Yeesu nani non, wi'imo, “Haa jooni horanimaa fii go'o. Sooru ko ngooduɗaa fuu, cendanaa ɓe ngalanaa ceede ɗen, nden a heɓay mbarjaari ton dow. Nden ngaraa, tokkaayam.” Nde o nani non, o nanaayi belɗum, ngam e mo woodi risku ɗuɗɗum. Yeesu raarimo wi'i, “E ɗum saɗi naa' seɗɗa diskuɗo natta Laamu Allah! Ɗum ɓuray hoyki ngeelooba tokka nder yolnde baatal dow diskuɗo natta Laamu Allah.” Nanuɓe ko o wi'i mbi'imo, “Too, to ɗum non, moye hisata?” Yeesu wi'iɓe, “Ko yimɓe mbaawataa waɗuki, Allah waaway waɗukiɗum.” Biiturus wi'imo, “Raɗɗum, min alii ko min ngoodi fuu min tokkiima.” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, koo moye aluɗo wuro muuɗum, koo debbo muuɗum, koo sakiraaɓe muuɗum, koo danyooɓe muuɗum, koo ɓiɓɓe muuɗum, ngam Laamu Allah, o heɓay ko ɓuri non ɗuuɗuki nder jaamanu ɗu'um, nden to o maayii o heɓay yonki ki re'ataa.” Sey Yeesu noddi tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, ɓe kakkitii o wi'iɓe, “Raɗɗum, en njahay Urucaliima, nden koo ɗume ko annabo'en mbindi dow Ɓii Neɗɗo ɗum heeway. Ɗum nangaymo, ɗum hokkitiramo nder juuɗe heeferɓe, ɓe njukkitamo, ɓe kuɗamo, ɓe tuttanamo joode, ɓe piyamo, ɓe mbaramo. Nden nyalnde tatawre o ummoto daga mayde.” Tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen paamaayi ko o wi'i dow hoore maako. Faamu ɗum suuɗanakeɓe, ɓe keɓtaayi dow ɗume o metata. Nde Yeesu ɓadii yottaaki gariiri Jeriiko, goɗɗo bumɗo e jooɗii haade ɗatal e toroo. Nde bumɗo on nani yimɓe ɗuɗɓe e ƴaɓɓoo, o ƴami, “Ko wangi?” Ɓe mbi'imo, “Yeesu Najarankeejo ƴaɓɓotoo.” O noddi e sembe, o wi'i, “Yeesu, Ɓiɗɗo Dawda, yurminanam!” Jahooɓe yeeso Yeesu kaɓanimo mbi'imo o de''ita, ammaa o ɓeydi nodduki e sembe, e mo wi'a, “Ɓiɗɗo Dawda, yurminanam!” Ngam non Yeesu darii wi'i ɗum wadda bumɗo on to maako. Nde o ɓaddoyii haade, Yeesu ƴamimo, wi'i, “Ɗume ngiɗɗaa mi waɗanmaa?” O wi'i, “Moodibbo, e mi yiɗi mbumtinaayam.” Sey Yeesu wi'imo, “Wumtu! Hoolaare maaɗa yamɗitiniima.” Ɗon e ɗon gite maako mbumti, o tokki Yeesu, e mo manta Allah. Nde wonɓe ɗon fuu ngi'i ko waɗi, kamɓe maa ɓe manti Allah. Yeesu natti Jeriiko e mo ƴaɓɓoo nder gariiri ndin. E woodi goɗɗo neɗɗo ton mawɗo jaɓooɓe ceede leydi, bi'eteeɗo Jakka, o diskuɗo. E mo yiɗi o yi'a moye woni Yeesu, ammaa o waawaayi ngam yimɓe ɗuuɗii, kadimaa o dammuɗo. Sey o doggi o ardii o ƴeeŋi lekki ngam o yi'a Yeesu, ngam ɗon Yeesu ƴiwata. Nde Yeesu yottii wigeere nden tijjii wi'imo, “Jakka, yawnu njippoyoɗaa ngam hande wuro maaɗa mbaalaymi.” Sey Jakka yawni, jippoyii, jaɓɓiimo e welwelta. Nde yimɓe ngi'i Yeesu yahi wuro maako, ɓe fuu ɓe ngaɗi ka metitaaki e ɓe mbi'a, “O waalay wuro neɗɗo gaɗoowo hakke.” Ammaa Jakka ummii wi'i Yeesu, “Moodibbo, mi hokkay ɓe ngalanaa sendere jawdi am. Kadimaa to e woodi ɓe njaɓanmi goɗɗum ko haanaa fuu, mi yoɓayɓe ko njaɓanmiɓe nde nayi.” Yeesu wi'imo, “Hande kisndam warii nder wuro ngo'o, ngam kanko maa o ɓiɗɗo Ibraahim. Ngam Ɓii Neɗɗo waroyii ɗaɓɓita ko majji hisnaɗum.” E ɓe nder nanuki ko o wi'ataɓe, sey o hokkiɓe misaalu ɗu'um ngam o ɓadake Urucaliima, kadimaa ngam yimɓe e kammoo Laamu Allah wangay ɗon e ɗon. O wi'i, “Goɗɗo neɗɗo mawɗo yahay wondi gariiri goɗɗundi ngam ɗum lamnamo o so''oyoo. O noddi maccuɓe maako kamɓe sappo, o hokki koo moye maɓɓe ceede ɗe kuwoowo heɓata nder lebbi tati, o wi'iɓe, ‘Coodee cooritooɗon e ceede ɗe'e naa mi wartoyii.’ Ammaa yimɓe leydi maako ngiɗaamo, sey ɓe lili lilaaɓe gaɗa o dillii ɓe mbi'a, ‘Min ngiɗaa neɗɗo o'o laamoo leydi amin.’ “Nde o lamnaa o so''ii wuro, o wi'i ɗum noddanamo maccuɓe ɓen ɗon ɓe o hokkunoo ceede, ngam o yi'a ɓeydaari noye o heɓi. Arandeejo on waroyi wi'i, ‘Joomu wuro, ceede maaɗa ɓeydake nde sappo.’ O wi'imo, ‘A huwii boɗɗum, a maccuɗo boɗɗo. Nde a hollii goonga maaɗa dow fii pamarum, a laamoto gariije sappo.’ Ɗiɗaɓo wari, wi'imo, ‘Joomu wuro, ceede maaɗa ɓeydake nde jowi.’ Joomu wuro on wi'imo, ‘An, a laamoto gariije jowi.’ Goɗɗo waroyi wi'i, ‘Joomu wuro, raa ceede maaɗa ɗe kaɓɓumi nder limcere cuuɗumi. E mi hulumaa ngam a neɗɗo caɗanɗo; a hocca ko a resaayi, a fe''a ko a aawaayi.’ Joomu wuro on wi'imo, ‘An, a maccuɗo kalluɗo. Ko mbiiɗaa e honduko maaɗa nangiima! E yiiki maaɗa mi neɗɗo caɗanɗo? A nyuma e mi hocca ko mi resaayi, e mi fe''a ko mi aawaayi? To ɗum non, ko waɗi a resanaayiyam ceede to ɗe kuutirtee ɗe ɓeydoo, ngam to mi wartoyii mi tawa ɗe ɓeydake?’ O wi'i dariiɓe haade ɗon, ‘Njaɓee ceede ɗen to maako, kokkonɗe on ɗon ɓeyduɗo ceede muuɗum nde sappo.’ Ɓe mbi'imo, ‘Joomu wuro, ay on ɗon ceede maako ɓurii ɗe o'o ɗuuɗuki nde sappo.’ ‘Non boo e mi wi'a'on, fuu gooduɗo ɗum ɓeydanaymo. Ammaa mo walaa goɗɗum, koo ko o woodi maa ɗum jaɓayɗum. Ɓen ɗon wanywanyɓe am boo ɓe ngiɗaa mi laamoo dow maɓɓe, ngaddeeɓe ɗo'o, mbaronɓe yeeso am.’ ” Nde Yeesu wi'i non, o nangi laawol yaaki Urucaliima. Nde o ɓadii gariije Betafaaji e Betani to Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun, sey o lili tokkuɓemo ɗiɗo. O wi'iɓe, “Njahee nder gariyel gongel yeeso mooɗon. E nattuki mooɗon, on taway mbabba mola e nga haɓɓii, ɗum meeɗaayi waɗɗaakinga. Pittoyeenga ngaddonnga ɗo'o. To goɗɗo ƴamii'on ko waɗi pittotonnga, mbi'eemo, ‘Moodibbo e yiɗi huutirkinga.’ ” Sey lilaaɓe ɓen njahi tawi mbabba ngan non no o wi'iriɓe. E ɓe pittanga, sey joomiiga wari wi'iɓe, “Ngam ɗume pittotonnga?” Ɓe mbi'imo, “Moodibbo e yiɗi huutiniranga.” Ɓe njaaraninga Yeesu, ɓe mbe''iti cuddaari maɓɓe dow magga, ɓe koccimo ɓe njowimo dow maaga. E mo nder yaadu dow mbabba ngan, yimɓe ngaɗi ka we''utuki cuddaari maɓɓe dow ɗatal ngal. Nde o ɓadii Urucaliima to regorde Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun, hawrutuɓe tokkuɓemo puɗɗi welweltuki e manta Allah e sembe ngam kuuɗe kulniiɗe fuu ɗe ɓe ngi'i. E ɓe mbi'a, “O barkiɗinaaɗo Laamiiɗo garoyɗo nder inde Joomiraawo! Jam e ton dow, en mawnin Allah!” Sey woɓɓe Faarisanko'en nder hawrutuɓe ɓen mbi'i Yeesu, “Moodibbo, haɓan tokkuɓema.” O wi'iɓe, “E mi wi'a'on, to ɓe nde''itii, kaaƴe ɗe'e mantay Allah e sembe.” Nde Yeesu ɓaddii Urucaliima yi'i gariiri ndin, o woyanindi, e mo wi'a, “Daa a anduno hande ko waddata jam! Ammaa ɗum suuɗanake gite maaɗa. Ngam balɗe ngaroyay ɗe wanywanyɓe maaɗa pilotomaa ɓe ɓiɗɗumaa koo toye maaɗa, ɓe ndo''umaa e leydi, an e ɓiɓɓe maaɗa wonɓe nder maaɗa, ɓe alataa wonde hayre dow wonde nder maaɗa, ngam a anditaayi carel ngel Allah wari hisnukima.” Yeesu natti Wuro Ceniingo, o fuɗɗi riiwuki ɓe soore‑soore, o wi'iɓe, “Ɗum windaama Allah wi'i, ‘Ɗum noddiray wuro am wuro do'aare,’ ammaa on ngartiriingo luuro wuyɓe.” Koo ndeye e mo ekkitina nder Wuro Ceniingo, ammaa mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra e ardiiɓe yimɓe e ngaɗi ka ɗaɓɓutuki no ɓe mbardatamo. Ammaa ɓe keɓaayi no ɓe nangirtamo, ngam yimɓe fuu e kettindi e nanamo. Wonde nyalnde, Yeesu e ekkitina yimɓe nder Wuro Ceniingo, e mo wa'ajina Habaru Belɗum, sey mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra e mawɓe yimɓe ngari to maako, ɓe mbi'imo, “E laamu moye ngaɗataa kuuɗe ɗe'e? Moye hokkumaa laamu ɗum?” O wi'iɓe, “Min maa mi ƴamay'on, jooni mbi'eeyam, baptisma ɗum Yahaya waɗi, to Allah ɗum ƴiwoyi koo to yimɓe ɗum ƴiwoyi?” Sey ɓe meddi hakkunde maɓɓe, ɓe mbi'i, “To en mbi'ii, ‘Daga to Allah ɗum ƴiwoyi,’ o wi'ay, ‘Ko waɗi on jaɓaayi ko o wi'i?’ To boo en mbi'ii, ‘To yimɓe ɗum ƴiwoyi,’ yimɓe ɓe'e fuu kuborto'en kaaƴe, ngam ɓe njaɓii Yahaya o annabiijo.” Ngam non ɓe mbi'i Yeesu, “Min andaa to ɗum ƴiwoyi.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Non min maa, mi wi'ataa'on koo e ɗume laamu ngaɗiraymi kuuɗe ɗe'e.” Sey Yeesu fuɗɗi hokkuki yimɓe misaalu ɗu'um, o wi'i, “Goɗɗo neɗɗo waɗi ngesa inabooje, o hokkika woɓɓe remooɓe mo''inaka, o dilli wondi leydi o neeɓi ton. Nde carel ɓenduki inabooje ɗen waɗi, o lili maccuɗo to ɓe o hokki ngesa kan o jaɓonoyamo ko ɓe ngaadi nder ko ɓendi. Sey ɓe piyi maccuɗo on ɓe ndiiwimo koo ko ɓe kokkimo. Joomu ngesa on lili goɗɗo maccuɗo kadin, kanko maa ɓe piyimo ɓe kuɗi kuɗinimo, ɓe co''imo, koo ko ɓe kokkimo. Sey o fuɗɗiti o lili maccuɗo tataɓo, kanko boo ɓe nawnimo ɓe mburtinimo nder ngesa kan. Sey joomu ngesa on wi'i, ‘Ko ngaɗaymi? Mi lilay ɓiɗɗo am mo ɓurmi yiɗuki. E mi kammoo ɓe kokkaymo mangu.’ Ammaa nde ɓe o hokki ngesa kan ngi'i ɓiɗɗo joomu ngesa on, sey ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe, ‘Too! Raa donoowo ngesa kan. Ngaree mbarenmo, ndonu ngesa kan warta ɗum meeɗen.’ Sey ɓe mburtinimo nder ngesa kan ɓe mbarimo. “Too, ko kammiiɗon joomu ngesa on waɗantaɓe? O waray o halkaɓe, o hokka woɓɓe ngesa kan.” Nde yimɓe nani non, ɓe mbi'i, “Allah hoyna!” Ammaa Yeesu raariɓe wi'i, “Too, ko woni ma'ana aayaare bi'unde: ‘Hayre nde mahooɓe nganyi, kayre warti hayre ɓurnde darnuki maadi?’ “Koo moye yanoyi dow hayre nden yewi yewinay; ammaa to hayre nden yanii dow goɗɗo, nde namaymo bo condi.” Moodiɓɓe Attawra e mawɓe ardiiɓe diina e ngiɗi nanga Yeesu ɗon e ɗon, ngam ɓe paamii dow maɓɓe o hokki misaalu ɗu'um, ammaa e ɓe kula yimɓe. Ngam non ɓe ngaɗani Yeesu gite, ɓe lili woɓɓe nanditinɓe e yimɓe ɓe goonga ngam ɓe nana koo o wi'ay goɗɗum ɗum ɓe keɓata ɓe ngulliroyoomo yeeso gomnaajo leydi. Lilaaɓe ɓen sey ƴami Yeesu mbi'i, “Moodibbo, e min andi ko mbi'ataa e ko ngaɗataa ɗum goonga, a hollataa yidde hoore, a ekkitina laawol Allah e goonga. E yiiki maaɗa e haani min njoɓa Kaysar Mawɗo Laamiiɓe ceede leydi, koo ɗum haanaayi?” Ammaa Yeesu e andi ƴoyre maɓɓe, sey o wi'iɓe, “Kolleeyam yamnde ajurfaari. Ɗowdi moye e inde moye woni dow mayre?” Ɓe mbi'i, “Ɗum Kaysar.” O wi'iɓe, “Ngam non, kokkee Kaysar ko woni ɗum Kaysar, nden kokkon Allah ko woni ɗum Allah.” Ɓe keɓaayi ko ɓe nangirtamo nder ko o wi'iɓe yeeso yimɓe, sey ɓe nde''iti e ɓe kayɗina e no o nootoraniiɓe. Saadusanko'en e mbi'a walaa ummaaki mayɓe. Woɓɓe maɓɓe ngari to Yeesu, ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Moodibbo, Annabi Muusa wi'ii to neɗɗo te'ii debbo maayii danyidaayi e maako, sey sakiraawo maako te'amo ngam heɓana sakiraawo muuɗum mayɗo ɓiɓɓe. Too, ndenno e woodi woɓɓe sakiraaɓe worɓe njoweeɗiɗo. Afo on te'i debbo, maayi, danyidaayi e maako. Ɗiɗaɓo on te'i debbo on, kanko maa o maayi, ɓe ndanyidaayi. Tataɓo on maa te'i debbo on, kanko maa o maayi ɓe ndanyidaayi. Non sakiraaɓe njoweeɗiɗo ɓen ɗon ɓe fuu ɓe te'iinomo, ɓe maayi, ɓe ndanyidaayi e maako. Gaɗa maajum debbo on maa maayi. Too, jooni, nyalnde nde mayɓe ummotoo, debbo on wartay debbo moye nder maɓɓe? Ngam ɓe fuu njoweeɗiɗo ɓe te'iimo.” Yeesu nootii wi'iɓe, “Yimɓe jaamanu ɗu'um e te'indira, ammaa yimɓe ɓe Allah yi'i e haani ɓe ummoo Nyalnde Jaango, nyalnde nde ɗum umminta mayɓe, worɓe te'ataa, rewɓe te'ataake. Ɓe puɗɗitataa ɓe maaya, ngam ɓe ngartay bo malaa'ika'en. Ɓe ɓiɓɓe Allah ngam ɓe ummake daga mayde. Koo nder habaru leggel goodungel hiite, Annabi Muusa hollii mayɓe ummoto, ngam o noddirii Joomiraawo ‘Allah mo Ibraahim, Allah mo Iciyaaku, Allah mo Yaakubu.’ Kanko naa' o Allah mayɓe, ammaa o Allah gooduɓe yonki. Ngam to maako, koo moye e woodi yonki.” Woɓɓe moodiɓɓe Attawra mbi'imo, “Moodibbo, a wi'ii goonga.” Daga ɗon walaa gaɗuɗo sembe ɓernde ƴamimo wongol ƴamol. Ammaa Yeesu wi'iɓe, “No waɗata e ɓe mbi'a Almasiihu ɗum ɓiɗɗo Dawda? Ngam Dawda e hoore muuɗum wi'i nder deftere Jabuura, ‘Joomiraawo wi'ii Joomiraawo am, “Jooɗa to jungo am nyaamo, naa mi waɗii a yaaɓii wanywanyɓe maaɗa.” ’ Dawda e noddira Almasiihu ‘Joomiraawo.’ No waɗata o warta ɓiɗɗo Dawda?” Yeeso koo moye o wi'i tokkuɓemo, “Paamanee moodiɓɓe Attawra, giɗuɓe yiilaaki e ɓornii toggoho njuutuko, giɗuɓe hownireeki mangu nder luumo. E ɓe ngiɗi jooɗaaki dow jooɗorle mawɓe nder cuuɗi do'aare e jooɗorle mawɓe to humto. Kamɓe ngoni nyaamooɓe jawdi rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi, waɗooɓe do'aaje juutuɗe ngam ɗum yi'aɓe. Ɓe ɓuray yaruki bone.” Yeesu ƴefti hoore muuɗum yi'i riskuɓe e ngaɗa dokke maɓɓe nder to ɗum hokkata ceede ngam Allah nder Wuro Ceniingo. Sey o yi'i goɗɗo debbo mo walanaa mo gorko muuɗum maayi waɗii ceede njamkoy ɗiɗoy koy njamndi mboɗeeri nder. Yeesu wi'i, “E mi wi'a'on goonga, o'o debbo mo walanaa, ko o hokki ɓurii ko horiiɓe fuu kokki. Ngam horiiɓe ɓe'e fuu ɓe kokkii seɗɗa daga nder risku maɓɓe, ammaa kanko boo nder ciya maako o hokki fuu ko o woodi.” Woɓɓe e meta dow no ɗum mo''iniri Wuro Ceniingo e kaaƴe boɗɗe e dokke ɗe ɗum hokki ngam Allah. Ammaa Yeesu wi'i, “Ko ngi'oton ɗo'o, carel waray ngel walaa wonde hayre aleteende dow wonde. Ɗe fuu ɗum sankitayɗe.” Ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Moodibbo, ndeye fii ɗu'um waɗata? Nden ko hollata fuɗɗuki maajum ɓadake?” O wi'i, “Paamee, to' ɗum majjina'on. Ngam yimɓe ɗuɗɓe ngaroyay nder inde am, ɓe mbi'a kamɓe ngoni min, nden, ‘Carel ɓadake!’ To' on tokkuɓe. Ammaa, to on nanii habaru konuuji hakkunde leyɗe e konuuji nder leyɗe, to' on kulu, ngam arande doole fii ɗu'um waɗa, ammaa non hollaayi re'uki duuniyaaru warii.” Nden o wi'iɓe, “Lenyol ummanto lenyol, nden laamu ummanto laamu. E bigeeje feere‑feere ɗum waɗay dimbol leydi cembingol, ɗum waɗay weelo e nyawuuji kalluɗi. Ɗum waɗay fii mawɗum kulniiɗum e dow, gaɗoojum yimɓe kultora. Ammaa ko fii ɗu'um fuu waɗa, yimɓe nangay'on, torray'on, ɓe ngaɗay'on nder juuɗe mawɓe cuuɗi do'aare, ɓe ngaɗa'on nder cuuɗi cural, ɗum yaaray'on yeeso laamiiɓe e mawɓe leydi, ngam on tokkuɓeyam. Ɗum wartay laawol no kokkirtonɓe habaru am. Ammaa pukkinee ɓerɗe mooɗon, to' on ngannu ko carel ngel waɗa no mburtinirton ko'e mooɗon. Ngam mi hokkay'on boliiɗe e andal, haa walaa goɗɗo nder ganyooɓe mooɗon baawayɗo do''uki'on koo yedduki ko mbiiɗon. Danyooɓe mooɗon e minyiraaɓe mooɗon e mawniraaɓe mooɗon e bandiraaɓe mooɗon e higooɓe mooɗon, ɓe kokkitiray'on, nden ɓe mbara woɓɓe mooɗon. Koo moye wanyay'on ngam on tokkuɓeyam. Ammaa walaa laasol ko'e mooɗon go'otol kalkayngol. To on munyii, on keɓay yonki ki re'ataa. “To on ngi'ii honooɓe e pilii Urucaliima, andee halkuki mayri ɓadake. Nden wonɓe nder leydi Yahuudiya ndogga nattoya kocceeje, wonɓe nder gariiri mawndi boo mburtoondi, nden wonɓe nder ladde to' natta gariiri. Ngam balɗe ɗen ɗon ɗum ‘Balɗe Bone,’ ngam ko windaa fuu heeway. Rewɓe gooduɓe deeɗi e musinteeɓe ɓe torroto naa' seɗɗa nder ɗen ɗon balɗe! Ngam ɗum waɗay torraaji kalluɗi nder duuniyaaru, monnere Allah jipponoyto lenyol ngo'ol. Ɗum warday woɓɓe e kaafaaje, ɗum nangay woɓɓe, ɗum yaaraɓe nder leyɗe fuu ɗum wartiraɓe maccuɓe. Lenyi duuniyaaru ngaɗay ka sankutuki Urucaliima ɓe laamoondi naa carel ngel ɗum hokkiɓe waɗii. “Ɗum waɗay fii kulniiɗum nder naange e lewru e koode. Yimɓe wonɓe nder leyɗe duuniyaaru fuu ɓe ngannay ɓe kultora, nden ɓe ndulla ko ɓe ngaɗata ngam hononde cembinde nde geelooɗi ndiyam mbeela. Kulol waɗay woɓɓe pekkora, ngam ko waroyta nder duuniyaaru, ngam ko woni dow fuu dimboto. E carel ngel, ɓe ngi'ay Ɓii Neɗɗo e wara nder duule e bawɗe e teddungal mangal. To fii ɗu'um fuɗɗii waɗuki, ummee ndarooɗon, ƴefton ko'e mooɗon ndaaron dow, ngam kisndam mooɗon ɓadake.” O hokkiɓe misaalu ɗu'um, o wi'i, “Ndaaree lekki ibbi e leɗɗe koriiɗe fuu. To on ngi'ii ɗe mbilitii, on andi seeto ɓadake. Non maa to on ngi'ii fii ɗu'um e waɗa, too, on anday Laamu Allah ɓadake. “E mi wi'a'on goonga, jaamanu ɗu'um re'ataa naa fuu fii ɗu'um waɗii. Dow e ley ƴaɓɓoto, ammaa boliiɗe am ƴaɓɓataako haa abadaa. “Paamee to' yare‑yare e nyaame‑nyaame e wannuki e ko woni nder duuniyaaru hocca ɓerɗe mooɗon, ngam to' nyalnde nden uddoo'on on andaa. Ngam nyalnde nden waray dow koo moye mo yonki nder duuniyaaru. Paamee koo ndeye ngaɗon do'aare ngam keɓon ndaɗon fii ɗu'um gaɗayɗum fuu, nden ndarooɗon yeeso Ɓii Neɗɗo.” Koo ndeye nyalnde Yeesu e ekkitina nder Wuro Ceniingo, ammaa jemma o wurtoo o yaha dow Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun o waaloya. Koo ndeye ilaa subaka yimɓe fuu e njaha Wuro Ceniingo ngam nanukimo. Too, carel ɓadake ngam Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum bi'eteengo Humto Sakkinki. Mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra e ɗaɓɓita no ɓe mbardata Yeesu, ngam e ɓe kula yimɓe. Sey Ceyɗan natti ɓernde Yahuuda bi'eteeɗo Iskariyooti, go'oto nder tokkuɓe Yeesu sappo e ɗiɗo. Sey o yahi to mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe ardiiɓe taadiiɓe Wuro Ceniingo, o meddi e maɓɓe dow no o hokkitirta Yeesu nder juuɗe maɓɓe. Ɓe nani belɗum ɗuɗɗum, ɓe ngaɗi alkawal hokkukimo ceede. Kanko boo o jaɓi, o fuɗɗi ɗaɓɓutuki laawol no o hokkitirta Yeesu nder juuɗe maɓɓe. Sey nyalnde wari nde Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum nde ɗum hirsata karoori Humto Sakkinki. Ngam non Yeesu lili Biiturus e Yahaya wi'iɓe, “Njahee ciryanee'en koo ɗume ngam nyaamen Humto Sakkinki.” Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “Toye ngiɗɗaa min njaha min ciryooɗum?” O wi'iɓe, “Raɗɗum, e nattuki mooɗon gariiri, on kawray e goɗɗo e mo rondii ƴoogirde ndiyam. Tokkeemo yaaki wuro ngo o nattata, mbi'on joomu wuro ngon, ‘Moodibbo wi'ii min ƴamumaa: “Toye suudu ndu nyaamaymi nyamndu Humto Sakkinki e tokkuɓeyam?” ’ O hollay'on suudu ndu dow, mawndu mo''inaandu. Ciryanee'en koo ɗume ɗon ngam nyaamen nyamndu Humto Sakkinki.” Sey ɓe njahi ɓe tawi koo ɗume no Yeesu wi'iɓe, sey ɓe ciryii koo ɗume ngam Humto Sakkinki. Nde carel waɗi, Yeesu e tokkuɓemo sappo e ɗiɗo njooɗii ngam nyaama. Sey o wi'iɓe, “Mi haaɓii nyamduki nyamndu Humto Sakkinki ndu'u e mooɗon ko mi torree. Ngam e mi wi'a'on, mi fuɗɗitataa nyaamuki nyamndu Humto Sakkinki sey to ma'ana maajum heewii nder Laamu Allah.” Sey o hocci inabojam nder jardugel, o yetti Allah, o wi'i, “Njaɓee nge'el cendon inabojam ɗam hakkunde mooɗon. Ngam e mi wi'a'on, mi fuɗɗitataa yaruki ndiyam inabooje naa Laamu Allah waroyii.” Nden o hocci buroodi, o yetti Allah, o sendiɗum, o hokki tokkuɓemo, e mo wi'a, “Ɗu'um ɗum ɓandu am, kokkaandu ngam mooɗon. Ngaɗee ka waɗuki non ngam siftorkiyam.” Non maa, gaɗa ɓe kirtake, o hocci jardugel ndiyam inabojam, o wi'i, “Ɗa'am woni alkawal kesal tabbitayngal e ƴiiƴam am ndufeteeɗam ngam mooɗon. “Ammaa, raɗɗum, kokkitirayɗoyam e nyamda e am ɗo'o. Ngam Ɓii Neɗɗo maayay non no Allah suɓi, ammaa kokkitirayɗomo wonii!” Tokkuɓemo puɗɗi ƴamƴamtirki hakkunde maɓɓe, koo ɗum moye nder maɓɓe waɗata fii ɗu'um. Kadimaa geddi ummii hakkunde maɓɓe dow moye nder maɓɓe woni mawɗo. Yeesu wi'iɓe, “Laamiiɓe yimɓe naa' Yahuudanko'en e kolla yimɓe maɓɓe laamu sembe, fuu e non e ɓe noddira ko'e maɓɓe wallooɓe yimɓe. Ammaa onon, to' on ngaɗu non. Sey ɓurɗo mangu nder mooɗon warta bo pamaro, nden ardiiɗo warta bo maccuɗo. Moye ɓuri mangu, jooɗiiɗo ngam nyaama koo gaddoowo nyamndu? Ay on ɗon jooɗiiɗo woni mawɗo. Ammaa, e mi ɗon hakkunde mooɗon bo maccuɗo. “Onon ngoni darodiiɓe e am e goonga nder torra ka njarumi. No Nyaako am Mo Dow hokkiriyam laamu, non min maa, mi hokkii'on laamu nyamdon e am njardon e am nder laamu am, nden njooɗooɗon dow jooɗorle laamu, on laamoo lenyi Israa'iila sappo e ɗiɗi. “Siiman, Siiman, raɗɗum Ceyɗan ƴamii laawol foonda'on, boo o hokkaama. E mo yiɗi o seɗa'on no ɗum seɗirta alkamaari e nyaande. Ammaa mi waɗaniima do'aare, Siiman, ngam to' alaa hoolaakiyam. An boo, taa wartii to am, cembiɗinaa bandiraaɓe maaɗa.” Ammaa Biiturus wi'imo, “Moodibbo, e mi siryii yaaduki e maaɗa suudu cural, haa e mayde.” Yeesu wi'i, “E mi wi'umaa, Biiturus, hande ko njakardi hana, a wi'ay a andaayam nde tati.” Sey Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Carel ko lilmi'on mbiimi'on to' on njaadu e ceede, to' on njaadu e jakaare koo paɗe koyɗe ɗiɗi, e woodi ko ndulluɗon?” Ɓe mbi'i, “Walaa.” O wi'iɓe, “Ammaa jooni, gooduɗo ceede e jakaare, hocca. Mo walaa kaafahi, soora cuddaari muuɗum sooda go'oti. E mi wi'a'on, aayaare nde'e doole heewa dow am bi'unde, ‘Ɗum hoccaymo bo kalluɗo,’ ngam ko windaa dow am ɓadake heewuki.” Tokkuɓemo mbi'i, “Moodibbo, raa kaafaaje ɗiɗi.” O wi'iɓe, “Ɗum heƴii non.” Yeesu wurtii, yahi Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun no o woowi, tokkuɓemo maa e tokkimo. Nde ɓe njottii wigeere nden, o wi'iɓe, “Ngaɗee do'aare to' njahon to ngaɗoton hakke.” Yeesu hakkitii kanum tan ko waɗata hubaaki hayre, sey o yani e leydi e mo hippii, o waɗi do'aare, o wi'i, “Nyaako am Mo Dow, taa jaɓii, ittanam jardugel torra ka'a. Fuu e non, naa' ko ngiɗumi waɗetee, ammaa ko ngiɗɗaa waɗee.” Sey malaa'ikaajo ƴiwoyi daga dow wanganimo sembiɗinimo. E mo nder torra kalluka, ngam non o ɓeydi waɗuki do'aare. Asawre maako warti bo ƴiiƴam e simta e leydi. Nde o yottini do'aare, sey o so''ii to ɓen ɗon tokkuɓemo, o tawi e ɓe ɗaanii ngam wannaare waɗi ɓe comii. O wi'iɓe, “Ngam ɗume ɗaanotooɗon? Ummee, ngaɗee do'aare to ɗum foondii'on to' ngaɗon hakke.” Yeesu e meta, sey yimɓe ɗuɗɓe ngari. Yahuuda, go'oto nder tokkuɓemo sappo e ɗiɗo e mo ardiiɓe. Yahuuda ɓaddii Yeesu ngam hownamo. Yeesu wi'imo, “Yahuuda, a hokkitiray Ɓii Neɗɗo e hownuki higaaku?” Nde tokkuɓe Yeesu ngi'i ko waɗata, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, min pe''iraɓe kaafaaje?” Go'oto maɓɓe fe''i maccuɗo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ittanimo nowru nyaamo. Ammaa Yeesu wi'i, “Alee! To' on ɓeydu!” Yeesu meemi nowru neɗɗo on, yamɗitinimo. Sey Yeesu wi'i mawɓe, e mawɓe ardiiɓe diina, e mawɓe taadiiɓe Wuro Ceniingo garoyɓe nangukimo, “On ngardoyi e kaafaaje e cabbi ngam nangoyyam bo mi gujjo calorɗo? Koo ndeye nyalnde e mi wondi e mooɗon nder Wuro Ceniingo, on nangaayiyam. Ammaa jooni ɗum carel mooɗon, e laamu nyiwre.” Sey ɓe nangi Yeesu, ɓe ndillidi e maako, ɓe njaarimo wuro Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina. Biiturus boo e woɗɗiti e tokkiriɓe gaɗa. Nden ɓe kuɓɓi hiite caka wuro, ɓe njooɗii, Biiturus maa sey jooɗii nder maɓɓe. Sey goɗɗo korɗo yi'imo e mo jooɗii e mo irfoo. Korɗo on boo sutiimo wi'i, “Neɗɗo o'o maa e wondi e Yeesu.” Ammaa Biiturus yeddi, wi'i, “Mi andaamo.” Gaɗa ɗon seɗɗa goɗɗo yi'imo wi'i, “An maa, a go'oto nder tokkuɓemo.” Ammaa Biiturus wi'i, “Higo, naa' mi tokkuɗomo!” Nde yawtii seɗɗa, goɗɗo maa wi'i, “Seko walaa neɗɗo o'o maa e wondi e Yeesu, ngam kanko maa o Galilankeejo.” Biiturus wi'imo, “Higo, mi andaa ko mbi'ataa!” Ɗon e ɗon e mo nder metuki, njakardi hani. Sey Yeesu yeeƴii raari Biiturus. Sey Biiturus siftori ko Yeesu wi'unoomo wi'uki, “Hande ko njakardi hana, a wi'ay a andaayam nde tati.” Sey o wurtii yaasi o woyi bojji nawɗi. Sey yimɓe jogiiɓe Yeesu fuɗɗi jukkutukimo, e ɓe piyamo. Ɓe cuddi gite maako ɓe ngaɗi ka ƴamukimo ɓe mbi'i, “Waɗu annabaaku! Moye fiyumaa?” Ɓe kuɗirimo haalaaji nawɗi. Nde weeti, Kawtal Mawɓe kawriti e mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra. Yeesu waddaa yeeso maɓɓe. Ɓe mbi'imo, “To an woni Almasiihu, wi'uminka.” Ammaa Yeesu wi'iɓe, “To mi wi'ii'onka, on njaɓataa. To mi ƴamii'on boo, on nootantaakoyam. Ammaa daga jooni, Ɓii Neɗɗo jooɗoto e jungo nyaamo ngo Allah Joomu Bawɗe.” Ɓe fuu ɓe mbi'i, “An, a Ɓiɗɗo Allah?” O wi'iɓe, “Non no mbiiɗon.” Ɓe mbi'i, “En naniika e honduko maako jooni. E woodi ko ɗaɓɓiteten kadin?” Sey hawrutuɓe ɓen fuu ummii, njaarimo yeeso Bilaatus, gomnaajo leydi Yahuudiya. Ɓe puɗɗi wullaakimo, e ɓe mbi'a, “Min tawii neɗɗo o'o e majjina lenyol amin. E mo haɗa ɗum yoɓa Kaysar Mawɗo Laamiiɓe ceede leydi, nden e mo wi'a way kanko woni Almasiihu, laamiiɗo.” Sey Bilaatus ƴami Yeesu wi'i, “An woni laamiiɗo Yahuudanko'en?” Yeesu nootii wi'imo, “Ee, a wi'iika.” Bilaatus wi'i mawɓe ardiiɓe diina e hawrutuɓe ɓen, “Mi yi'aayi goɗɗum kalluɗum ɗum nangirɗon neɗɗo o'o.” Ammaa ɓe calii ko o wi'i, ɓe ngaɗi ka metuki dow Yeesu e sembe, e ɓe mbi'a, “Ko o ekkitinta e hawta yimɓe hawre nder leydi Yahuudiya fuu. O fuɗɗii nder leydi Galiili, daga ton haa ɗo'o.” Nde Bilaatus nani non, o ƴami o wi'i, “O'o neɗɗo o Galilankeejo?” Nde o heɓti Yeesu daga ley laamu Hirudus ƴiwoyi, o waɗi ɗum yaarimo to Hirudus, ngam e carel ngel Hirudus e ɗon e Urucaliima. Nde Hirudus yi'i Yeesu, o nani belɗum ɗuɗɗum, ngam ɗum neeɓii e mo yiɗi o yi'a Yeesu waɗii goɗɗum kayɗiniiɗum, ngam ko o nani dow maako. O ƴami Yeesu ƴamɗe ɗuɗɗe, ammaa Yeesu wi'aayimo goɗɗum. Mawɓe ardiiɓe diina e moodiɓɓe Attawra e ndarii ɗon e mbi'a e sembe Yeesu waɗii ko halli. Sey Hirudus e sooji'en muuɗum kuɗimo, njukkitimo, nden Hirudus waɗii ɗum ɓornimo kolte laamiiɗo, o so''imo to Bilaatus. E nyalnde nden Hirudus e Bilaatus ɓe ngarti higooɓe, ngam ko fii ɗum waɗa ɓe mbeldaa. Bilaatus noddi mawɓe ardiiɓe diina, e laamiiɓe, e yimɓe. O wi'iɓe, “On ngaddaniiyam neɗɗo o'o, on mbi'i e mo majjina yimɓe. Mi ƴamiimo yeeso mooɗon, ammaa mi yi'aayi goɗɗum ɗum nangirɗonmo. Non maa Hirudus, ngam o so''oyiimo to meeɗen. Raa, o waɗaayi goɗɗum ko haani ɗum waramo. Ngam non, mi waɗay ɗum fiyamo, nden mi yoofamo.” [Too, nden maa koo ndeye hitaande Bilaatus e yoofanaɓe kaɓɓaaɗo go'oto.] Ammaa ɓe fuu ɓe ngaɗi ka wi'uki e sembe, “Waru neɗɗo o'o. Njoofanaamin Barabbas!” Barabbas boo ɗum goɗɗo mo ɗum waɗi nder suudu cural ngam e mo nder yimɓe kaɓduɓe e laamu nder gariiri, kadin ngam o warii goɗɗo. Bilaatus fuɗɗiti metaniɓe ngam e mo yiɗi yoofuki Yeesu. Ammaa ɓe ngaɗi ka wi'uki e sembe, “Warumo! Warumo dow gaafaangal!” Bilaatus wi'iɓe tataɓum, “Ngam ɗume? Ɗume ko halli o waɗi? Mi yi'aayi ko o waɗi ko haani ɗum waramo. Ngam non, mi fiyaymo, mi yoofamo.” Ammaa ɓe ngaɗi ka wi'uki e sembe, “Warumo dow gaafaangal!” Boliiɗe maɓɓe calorii Bilaatus. Ngam non o jaɓi o waɗa ko ɓe mbi'i. O yoofaniɓe neɗɗo mo ɓe ngiɗi o yoofanaɓe, gaɗaaɗo nder suudu cural ngam warhoore e haɓduki e laamu. Nden o waɗi Yeesu nder juuɗe maɓɓe ngam ɓe ngaɗanamo ko ɓe ngiɗi. E ɓe ardini Yeesu, sey ɓe nangi Siiman Saayirankeejo ƴiwoyɗo nder ladde e nattoya gariiri ndin. Ɓe njowanimo gaafaangal, ɓe ngaɗi o tokkiri Yeesu gaɗa. Yimɓe ɗuɗɓe tokkimo, hawti e woɓɓe rewɓe. Rewɓe ɓen e ndoondii juuɗe mu''en, e ɓe mboya ngam maako. Ammaa Yeesu yeeƴiiɓe wi'i, “Rewɓe Urucaliima, alee woyankiyam, mboyanee ko'e mooɗon e ɓiɓɓe mooɗon. Ngam balɗe ngaroyay ɗe yimɓe mbi'ata, ‘Ɓe barkiɗinaaɓe rewɓe ɓe ndanyataa, ɓe deeɗi mu''en meeɗaayi saawuki ɓiɗɗo, ɓe enɗi mu''en meeɗaayi musineeki.’ E carel ngel yimɓe mbi'ay kocceeje, ‘Njanoyee dow amin!’ Ɓe mbi'a ƴoole ‘Cuuɗeemin!’ To yimɓe ngaɗii fii ɗu'um carel ngel lekki woni kecci, ko waɗata to ki yoorii?” Ɗum ardini Yeesu e wuyɓe ɗiɗo, ngam ɓe mbaroyaɓe. Ɓe ngari to wonde wigeere bi'eteende “Ƴiƴal Hoore.” Ɗon ɓe ɓilimo, ɓe piyanimo kuusaaje dow gaafaangal, kanko e wuyɓe ɗiɗo ɓen, go'oto e jungo maako nyaamo, go'oto e jungo maako nano. Yeesu wi'i, “Nyaako am Mo Dow, yaafana barooɓeyam ngam ɓe andaa ko ɓe ngaɗata.” Ammaa sooji'en Rooma ngaɗi caaca ngam ɓe cenda kolte maako. Yimɓe ndarii e ndaara, ardiiɓe njukkitimo e mbi'a, “O hisnii woɓɓe. To kanko woni Almasiihu mo Allah suɓi, al o hisna hoore maako.” Sooji'en maa ngaɗi ka jukkutukimo, ɓe ƴeeŋi haade maako, ɓe kokkimo ndiyam inabojam lammuɗam, ɓe mbi'imo, “To an woni Laamiiɗo Yahuudanko'en, hisnu hoore maaɗa!” Kadimaa dow hoore gaafaangal ngal ɗum takki allowal. Ɗum windi dow maagal ko ɗum wulloriimo wi'uki, “O'o woni Laamiiɗo Yahuudanko'en.” Go'oto nder wuyɓe ɗiɗo ɓildaaɓe e maako waɗanimo haala nawka, wi'i, “Naa' an woni Almasiihu? Hisnu hoore maaɗa, nden kisnaamin, minon maa!” Ammaa gujjo go'oto on halɓanimo, wi'i, “A hulataa Allah, an jardoowo torra go'o e maako? Enen en keɓii ko haani ɗum waɗana'en, ngam ko ngaɗɗen wooɗaa. Ammaa neɗɗo o'o, o waɗaayi goɗɗum ko wooɗaa.” Nden o wi'i, “Yeesu, taa' yejjitam carel ngel nattuɗaa laamu maaɗa.” Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, hande a wonday e am nder Wuro Allah.” E carel ngel ɗum caka nyalawma, ammaa sey nyiwre maɓɓi leydi fuu haa yaaki njamndi tati, nyiwre suddi naange. Sey wudere cendunde Suudu Joomiraawo seeki ɗiɗi. Yeesu wi'i e sembe, “Nyaako am Mo Dow, mi hokkii yonki am nder jungo maaɗa!” Nde o wi'i non, o maayi. Nde mawɗo sooji'en on yi'i ko waɗi, sey o manti Allah, o wi'i, “Goonga, neɗɗo o'o o aadiliijo!” Nde yimɓe fuu moɓtiiɓe ngi'a ko waɗata ngi'i non, ɓe kooti e ɓe ndoondii juuɗe. Ammaa anduɓemo fuu e rewɓe tokkoyɓemo daga Galiili ndarii to woɗɗi e ndaara koo ɗume. Kanko yahi to Bilaatus, o torii ɗum hokkamo ɓandu Yeesu. O waɗi ɗum jippini ɓandu ndun daga dow gaafaangal, o taaririndu wudere nde ceede. Sey o fukkinoyindu nder yenaande wasaande nder hayre, ɗum meeɗaayi waɗuki goɗɗo nder mayre. Ɗum Nyalnde Siryaaki, horii seɗɗa ɗum natta Nyalnde Siwtaare. Rewɓe garduɓe e Yeesu daga leydi Galiili ɓe tokki Yusufu, ɓe ngi'i yenaande nden, e no ɗum fukkiniri ɓandu maako. Sey ɓe co''ii wuro, ɓe mo''ini nebbam uroojam, ammaa ɓe ciwtii e Nyalnde Siwtaare no Attawra wi'i. Nyalnde Alal subaka, rewɓe ɓen kocci nebbam uroojam ɗam ɓe mo''ini ngam ɓe moytana ɓandu maako, ɓe njahi yenaande nden. Ɓe tawi hayre nden tallitaama daga dammugal yenaande nden. Ammaa nde ɓe natti, ɓe tawaayi ɓandu Yeesu. E ɓe nder wannaare dow fii ɗum, sey bo maƴƴere ɓe ngi'i worɓe ɗiɗo e ndarii haade maɓɓe. E ɓe ɓornii kolte daneeje tar. Kulol nangiɓe, sey ɓe njani ɓe kippii. Worɓe ɓen mbi'iɓe, “Ngam ɗume ɗaɓɓitoton mo yonki nder mayɓe? O walaa ɗo'o. Ɗum umminiimo daga mayde! Ciftoree ko o wi'unoo'on ko o wondunoo e mooɗon nder leydi Galiili. O wi'ii, ‘Doole Ɓii Neɗɗo hokkitiree nder juuɗe kalluɓe, o waree dow gaafaangal, nden o ummoo nder nyalnde tatawre.’ ” Sey ɓe ciftori ko o wi'unooɓe. Ɓe ngartoyi daga yenaande nden, ɓe mbi'i tokkuɓe Yeesu sappo e go'o, haa e woɓɓe, ko waɗi fuu. Rewɓe ɓen ngoni Maryaama ƴiwoyɗo Magadala, e Yowaana, e Maryaama maduujo Yaakubu, e woɓɓe rewɓe. Ammaa tokkuɓe Yeesu njaɓaayi ko rewɓe ɓen mbi'iɓe, ɓe ngartiri haala kan bo taalol. Biiturus boo ummii, doggi yahi yenaande nden, yurniinde, gude ɗe ɗum taarirnoo ɓandu Yeesu tan o yi'i. O so''ii e mo ƴama hoore maako ko waɗi. E nyalnde nden tokkuɓe Yeesu ɗiɗo e njaha wongel gariyel bi'eteengel Imaawus. Hakkunde gariyel ngel e Urucaliima waɗii mil joweeɗiɗi. E ɓe njaha e ɓe meta hakkunde maɓɓe dow ko waɗi fuu. E ɓe ngewta dow fii ɗum hakkunde maɓɓe, sey Yeesu e hoore muuɗum hewtiiɓe waɗi ka yaaduki e maɓɓe. Ammaa Allah waɗi ɓe anditaayimo. Yeesu ƴamiɓe wi'i, “Dow ɗume ngewtoton nder yaadu mooɗon?” Sey ɓe ndarii, ɓe mbonni geece. Go'oto maɓɓe bi'eteeɗo Kiliyoobas wi'i, “An tan woni koɗo nder Urucaliima mo andaa ko waɗi ton nder balɗe ɗe'e?” O wi'i, “Ɗume waɗi?” Ɓe mbi'i, “Ko heɓi Yeesu Najarankeejo. O annabiijo gooduɗo bawɗe nder boliiɗe e kuuɗe yeeso Allah e yimɓe fuu. Mawɓe ardiiɓe diina e ardiiɓe meeɗen ngaɗimo nder juuɗe laamu ngam ɗum waramo, nden ɓe mbarimo dow gaafaangal. Ammaa e min kamminoo kanko woni rimɗinayɗo yimɓe Israa'iila. Ko ɓuri non maa, hande woni nyalnde tatawre ko ɗu'um fii fuu waɗi. Kadimaa woɓɓe rewɓe nder amin kayɗiniimin. Ɓe njahi to yenaande nden hande subaka, ammaa ɓe tawaayi ɓandu maako. Sey ɓe ngarti ɓe mbi'imin ɓe ngi'ii malaa'ika'en wi'uɓe Yeesu e woodi yonki. Woɓɓe ɓe min ngondi njahi to yenaande nden, ɓe tawinde no rewɓe ɓen mbi'i, ammaa kanko ɓe ngi'aayimo.” Yeesu wi'iɓe, “On ngalaa faamu, ɓerɗe mooɗon e neeɓa njaɓaayi koo ɗume ko annabo'en mbi'unoo! On andaa doole Almasiihu yara torra nihi nden natta teddungal muuɗum?” Nden o famtiniɓe ko Deftere wi'i waɗay dow maako, daga Attawra yaaki Defte Annabo'en fuu. Nde ɓe ɓadii gariyel ngel ɓe njahata, sey Yeesu waɗi bo ƴaɓɓoto. Ammaa ɓe toriimo ɓe mbi'i, “Yaalu mbaalaa to amin, ngam naange hiirii, jemma waɗii.” Sey o yaali ngam o waala. Carel ko ɓe nyaamata nyamndu, o hocci buroodi, o yetti Allah, o sendiɗum, o hokkiɓe. Sey Allah maɓɓiti gite maɓɓe, ɓe anditimo. Ɗon e ɗon o majjiti yeeso maɓɓe. Sey ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe, “En nanii belɗum nder ɓerɗe meeɗen ko o metanaynoo'en dow ɗatal e mo famtina'en Deftere Ceniinde.” Ɓe ummii ɗon e ɗon ɓe co''ii Urucaliima. Ɓe tawi tokkuɓe Yeesu sappo e go'o e wonduɓe e maɓɓe e kawriti. Hawrutuɓe ɓen mbi'i ɗiɗo ɓen, “Goonga, Moodibbo ummake. O wanganii Siiman!” Sey ɗiɗo ɓen maa mbi'iɓe ko waɗi dow ɗatal e no ɓe anditirimo nde o sendi buroodi. E ɓe nder metuki haala kan, sey ɗon e ɗon Yeesu e hoore muuɗum wangi darii caka maɓɓe. O wi'iɓe, “E mi silminoo. Jam wonda e mooɗon.” Ɓerɗe maɓɓe taƴi, ɓe kammii ginnol ɓe ngi'i. Ammaa o wi'iɓe, “Ɗume wanni'on? Ngam ɗume ngaɗoton seko nder ɓerɗe mooɗon? Ndaaree juuɗe am e koyɗe am, ɗum min e hoore am. Meemeeyam nanon, ay ginnol walaa ɓandu e ƴi'e no ngiiruɗonyam.” Nde o wi'i non, o holliɓe juuɗe maako e koyɗe maako. Ɓe njaɓaayi ɗum goonga ngam belɗum e hayɗinki. Sey o wi'iɓe, “On ngoodi goɗɗum ko nyaametee ɗo'o?” Sey ɓe kokkimo tayre lingu njuɗaangu, o hoccingu o nyaami yeeso maɓɓe. Nden o wi'iɓe, “Ɗu'um woni ko mbiinoomi'on carel ko ngondunoomi e mooɗon: Koo ɗume ko windaa nder Attawra, e Defte Annabo'en, e Jabuura dow am doole ɗum heewa.” Nden o maɓɓiti faamu maɓɓe ngam ɓe paama Deftere Ceniinde. O wi'iɓe, “Aayaare wi'ii: Almasiihu torroto, gaɗa balɗe tati o ummoto daga mayde. Nder inde maako ɗum wa'ajinay tuubuki e yaafaneeki hakke yaaki nder lenyi fuu. Ɗum fuɗɗay daga Urucaliima. Onon ngoni andinayɓe woɓɓe fii ɗu'um. Raɗɗum, mi lildoyay'on Ruuhu Allah no Nyaako am waɗi alkawal. Njooɗee nder Urucaliima naa Ruuhu Allah jippoyake dow mooɗon hokkii'on bawɗe.” Yeesu ardiiɓe ɓe mburtii nder Urucaliima yaaki wonde wigeere haade gariiri Betani, o ƴefti juuɗe maako o barkiɗiniɓe. E mo nder barkiɗinkiɓe, sey o hoccaa yaaki dow. Ɓe mawninimo, ɓe co''ii Urucaliima e ɓe nana belɗum ɗuɗɗum. Koo ndeye nyalnde e ɓe njaha Wuro Ceniingo e ɓe manta Allah. Daga ko duuniyaaru tagee bi'eteeɗo Wolde e ɗon, e mo wondi e Allah, nden o Allah. Daga ko duuniyaaru tagee bi'eteeɗo Wolde on e wondi e Allah. O tagii koo ɗume. Walaa goɗɗum nder fuu ko tagaa ɗum um tagiraayi laawol maako. To maako yonki ƴiwoyi, nden yonki kin woni jayngol yimɓe. Jayngol ngol e waɗi ka yeynaaki nder nyiwre, nyiwre boo waawaayi jaalaakingol. E woodi goɗɗo neɗɗo mo Allah liloyi bi'eteeɗo Yahaya. O warii o andina yimɓe habaru jayngol ngol, ngam e laawol maako koo moye jaɓa jayngol ngol. Naa' kanko woni jayngol ngol. O waroyi o andina habaru tan dow maagol. Kangol woni jayngol goongawol yeynotoongol dow koo moye. Ngol boo warii nder duuniyaaru. Bi'eteeɗo Wolde on ndenno e mo nder duuniyaaru. Koo nde kanko tagi duuniyaaru, fuu e non duuniyaaru andaamo. O warii to ɓe maako, ammaa ɓe njaɓaayimo. Ammaa fuu jaɓuɓemo kooliiɓe inde maako, o hokkiiɓe bawɗe wartuki ɓiɓɓe Allah. Ɓe ngartaayi ɓiɓɓe Allah ngam ɓe ndanyaama no ɗum danyirta yimɓe, koo ngam yimɓe ngiɗi non waɗa. Allah e hoore muuɗum wartiriɓe ɓiɓɓe maako. Bi'eteeɗo Wolde on, o wartii neɗɗo, o jooɗii nder meeɗen, o kewɗo yidde e goonga. En ngi'ii teddungal maako, teddungal ɓiɗɗo bajjo ƴiwoyɗo to Nyaako Mo Dow. Yahaya hokkii ceyda dow maako, metii sembee wi'ii, “Dow o'o metunoomi nde mbiimi, ‘On ɗon garayɗo gaɗa am o ɓuriiyam mangu, ngam e mo ɗon ko mi danyee.’ ” Ngam yidde mawnde nde o yiɗi'en, o barkiɗinii'en en fuu, barka dow barka. Allah hokkii Attawra e laawol Muusa, ammaa e laawol Yeesu Almasiihu o hollii yidde e goonga. Walaa neɗɗo meeɗuɗo yiiki Allah. Ɓiɗɗo maako bajjo, gonɗo nder ɓernde Nyaako Mo Dow, kanko holli'en no Allah wa'i. Raa ceyda ɗum Yahaya hokki carel ko ardiiɓe Yahuudanko'en nder Urucaliima lili woɓɓe ardiiɓe diina e Leewiyanko'en to maako ɓe ƴamamo kanko o moye. O wanyaayi nootaakiɓe, ammaa o wi'iɓe e njayri, “Naa' min woni Almasiihu.” Ɓe mbi'imo, “To naa' an woni Almasiihu, too, an a moye? An woni Iliya?” Yahaya nootii wi'iɓe, “Koo seɗɗa, naa' ɗum min.” Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “An woni on ɗon annabiijo?” O wi'i, “Aa'a.” Sey ɓe mbi'imo, “Too, wi'umin, an, a moye? Wi'umin ko min mbi'ata liloyɓemin. Moye noddirtaa hoore maaɗa?” Sey Yahaya wi'iɓe ko Annabi Icaaya wi'uno, o wi'i, “Min woni goɗɗo noddoowo nder ladde e wi'a, ‘Portee laawol ngam Joomiraawo.’ ” Sey woɓɓe Faarisanko'en ɓe ɗum lili ƴamimo mbi'i, “To ni naa' an woni Almasiihu, kadin naa' an woni Iliya, koo on ɗon annabiijo, ngam ɗume ngaɗantaa yimɓe baptisma?” Yahaya wi'iɓe, “E mi waɗira baptisma e ndiyam, ammaa nder mooɗon e woodi goɗɗo mo on andaa, garoyayɗo gaɗa am. Mi fotaayi fittuki lokkulli paɗe maako.” Fuu ɗu'um ɗum waɗii to Betani fongo Caangol Urdun, to Yahaya waɗata baptisma. Gaɗa ɗu'um waɗii nde fini Yahaya yi'i Yeesu e waroya to muuɗum, o wi'i, “Raa Karoori Allah, ittayndi hakkeeji duuniyaaru! O'o dow maako metaynoomi nde mbiimi, ‘Goɗɗo e wara gaɗa am o ɓuriiyam mangu, ngam e mo ɗon ko mi danyee.’ Min e hoore am mi andaamo, ammaa mi warii e mi waɗira baptisma e ndiyam ngam o wanginanee yimɓe Israa'iila.” Sey Yahaya hokki ceyda wi'i, “Mi yi'ii Ruuhu Allah e jippoyoo daga dow bo foondu, ɗum jooɗii dow maako. Min e hoore am mi andaamo, ammaa liloyɗoyam mi waɗira baptisma e ndiyam wi'iyam, ‘Neɗɗo mo ngiiɗaa Ruuhu am jippoyake daga dow jooɗii dow maako, kanko woni gaɗirayɗo baptisma e Ruuhu am.’ ” Ɗonmaa Yahaya wi'i, “Mi yi'iiɗum, mi ceydake kanko woni Ɓiɗɗo Allah.” Ɗonmaa gaɗa ɗu'um waɗii nde fini Yahaya e darii kanko e tokkuɓemo ɗiɗo, sey o yi'i Yeesu e ƴaɓɓoo, o wi'i, “Raa Karoori Allah!” Nde tokkuɓemo ɗiɗo ɓen nani o wi'ii non, sey ɓe tokki Yeesu. Yeesu waylitii yi'i e ɓe tokkimo, o wi'iɓe, “Ɗume ɗaɓɓitoton?” Ɓe mbi'imo, “Rabbi, toye njooɗotoɗaa?” Ma'ana “Rabbi” woni “moodibbo.” O wi'iɓe, “Ngaree, ngi'on.” E carel ngel ɗum njamndi nayi alaasara. Sey ɓe tokkimo ɓe ngi'i to o jooɗotoo, ɓe kirtidi e maako. Go'oto nder yimɓe ɗiɗo nanɓe ko Yahaya wi'i tokki Yeesu ɓen woni Andiraawus minyiraawo Siiman Biiturus. Artuɗum Andiraawus tawi mawniraawo maako Siiman, o wi'imo, “Min kawrii e Almasiihu,” waato Cuɓaaɗo Allah. Sey o yaari Siiman to Yeesu. Yeesu raari Siiman on wi'imo, “An woni Siiman ɓiɗɗo Yahaya. Ɗum noddirte Keefas.” Ma'ana Keefas woni Biiturus, waato “hayre.” Gaɗa ɗu'um waɗii nde fini Yeesu suɓi yaha leydi Galiili. Sey o tawi Filibus, o wi'imo, “Tokkam.” Filibus boo o neɗɗo gariiri Betasayda. Kayri woni gariiri Andiraawus e Biiturus. Sey Filibus yahi tawi Nataaniyal wi'imo, “Min kawrii e on ɗon neɗɗo mo Muusa windi dow muuɗum nder Attawra, mo annabo'en maa mbindi dow maako, waato Yeesu ɓiɗɗo Yusufu ƴiwoyɗo gariiri Najarat.” Nataaniyal wi'i Filibus, “E yiiki maaɗa goɗɗum boɗɗum wurtoyto Najarat?” Filibus wi'imo, “Woroy, ngi'aa.” Nde Yeesu yi'i Nataaniyal e waroya to muuɗum, sey meti dow maako, wi'i, “Raa Israa'iilankeejo mo goonga mo fewataa.” Nataaniyal ƴami Yeesu wi'i, “No waɗi anduɗaayam?” Yeesu wi'imo, “Mi yi'iima ley lekki ibbi ko Filibus noddumaa.” Nataaniyal wi'imo, “Moodibbo, an woni Ɓiɗɗo Allah! An woni laamiiɗo Israa'iila.” Yeesu wi'imo, “A hooliyam ngam mi wi'iima mi yi'iima ley lekki ibbi? A yi'ay fii ɗuɗɗum ɓurɗum ɗu'um.” Sey Yeesu ɓeydi wiikiɓe, “E mi wi'a'on goonga, on ngi'ay dow maɓɓitake, malaa'ika'en Allah e ƴenta e njippoyoo yeeso Ɓii Neɗɗo.” Balɗe ɗiɗi gaɗa non waɗii ɗum waɗi humto teegal e gariiri Kaana ngondi nder leydi Galiili. Maduujo Yeesu boo e ɗon. Yeesu e tokkuɓemo maa kumpitaama humto teegal ngal. Nde ndiyam inabojam ɗam hoɓɓe njarata to humto teegal ngal re'i, maduujo Yeesu wi'imo, “Ndiyam inabojam re'i.” Yeesu wi'imo, “Ngam ɗume nattinɗaayam nder ɗu'um? Carel am waɗaayi taw.” Sey maduujo Yeesu wi'i maccuɓe kuwooɓe ɗon, “Ngaɗee koo ɗume ko o wi'i'on.” Haade ɗon e woodi looɗe joweego'o ɗe kaaƴe iri looɗe ɗe Yahuudanko'en kuutirta lootoo ngam laaɓinki ko'e maɓɓe no diina maɓɓe wi'i. Koo ndeye loonde e hocca paali ndiyam 20 yaaki 30. Sey Yeesu wi'i maccuɓe ɓen, “Kebbinee ɗe'e looɗe e ndiyam.” Ɓe kebbiniɗe ndiyam naa ki ɗe keewi tep. Sey o wi'iɓe, “Jooni nyeɗee ndiyam ɗam seɗɗa njaaranon paamanoowo teegal ngal.” Sey ɓe njaaranimoɗam. Ɗam yaadake ɗam wartii inabojam, sey o yariɗam. O andaa to ɗam ƴiwoyi, ammaa maccuɓe nyeɗuɓeɗam e andi to ɗam ƴiwoyi. Sey o noddi angoojo on, o wi'imo, “Koo moye e arta hokkuki hoɓɓe inabojam ɓurɗam welki, gaɗa ɓe njarii ɓe kaarii, nden o hokkaɓe inabojam ɗam hewtaayi arandejam ɗam welki. Ammaa an, a ali inabojam ɓurɗam welki ɗam naa jooni.” Kanjum woni fii kayɗiniiɗum arandejum ɗum Yeesu waɗi e gariiri Kaana ngondi leydi Galiili. Non o holliri teddungal maako, nden tokkuɓemo kooliimo. Gaɗa ɗu'um, Yeesu yahi Kafarnahum, kanko e maduujo maako, e minyiraaɓe maako, e tokkuɓemo, ɓe njooɗii ton balɗe seɗɗa. Nde carel ɓadii ngel Humto Sakkinki ngo Yahuudanko'en, Yeesu yahi Urucaliima. Ton e Urucaliima nder Wuro Ceniingo o tawi yimɓe e coora na'i, e baali, e tattabaraaji. Nden e woodi woɓɓe gaylitooɓe ceede Roomanko'en yaaki ceede Yahuudanko'en, e ɓe njooɗii haade teeburji maɓɓe e ɓe ngaylita ceede. Sey o waali ɓoggi o wartiriɗi loosol, o riiwi fuu ɓe soore‑soore daga nder Wuro Ceniingo ngon hawti e baali maɓɓe e na'i maɓɓe. Kadin o sankiti ceede gaylitooɓe ceede ɓen, o do''i teeburji maɓɓe. Sey o wi'i coorooɓe tattabaraaji ɓen, “Mburtineeɗi ɗo'o! To' on ngartir wuro Nyaako am luumo.” Tokkuɓemo ciftori ko windaa, “Yaa Allah, yidde nde ngiɗumi wuro maaɗa e wula nder am bo hiite.” Sey ardiiɓe Yahuudanko'en ƴami Yeesu ɓe mbi'i, “Ɗume kayɗiniiɗum ngaɗantaamin ngam holluki a woodi laamu waɗuki fii ɗu'um?” Yeesu wi'iɓe, “Pusee Wuro Ceniingo ngo'o, nden nder balɗe tati mi mahitayngo.” Ɓe mbi'imo, “Ɗum waɗii duuɓi 46 ko ɗum yottina nyiɓuki Wuro Ceniingo ngo'o, an, a wi'ii a mahitayngo nder balɗe tati?” Ammaa wuro ceniingo ngo Yeesu metata dow maggo woni ɓandu maako. Gaɗa o umminaama daga mayde, sey tokkuɓemo ciftori ka'a haala ka o wi'uno, nden ɓe njaɓi ko aayaaje mbi'i e ko Yeesu wi'i. Carel ngel Yeesu woni Urucaliima ngam Humto Sakkinki, yimɓe ɗuɗɓe kooliimo ngam ɓe ngi'ii kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe o waɗi. Ammaa Yeesu wedditanaakiɓe, ngam e mo andi ngikku neɗɗo. Naa' naa goɗɗo hokkiimo ceyda dow yimɓe, ngam kanko e hoore maako e mo andi ko woni nder ɓernde koo moye. E woodi goɗɗo Faarisankeejo bi'eteeɗo Nikoodimus, e mo nder kawtal ardiiɓe Yahuudanko'en. O yahi to Yeesu jemma, o wi'imo, “Moodibbo, e min andi a moodibbo mo Allah liloyi, ngam walaa baawayɗo waɗa kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe'e ɗe ngaɗataa sey ni to Allah e wondi e maako.” Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, walaa baawayɗo natta Laamu Allah sey to ɗum fuɗɗitii ɗum danyiimo.” Nikoodimus ƴamimo wi'i, “No neɗɗo mawɗo danyitirtee? Ɗum waɗataako o so''o nder reedu maduujo maako ɗum fuɗɗita ɗum danyamo ɗiɗaɓum.” Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, walaa baawayɗo natta Laamu Allah sey ni to ndiyam e Ruuhu Allah danyiimo. Ko neɗɗo danyi ɗum neɗɗo, ammaa ko Ruuhu danyi ɗum ruuhu. Taa' hayɗin ngam mi wi'iima doole ɗum fuɗɗita ɗum danyumaa. Hendu e wisa to yiɗiri, a nana sonnyo mayru, ammaa a andaa to ndu ƴiwoyi koo to ndu yahata. Non maa ɗum wontindiri e koo moye mo Ruuhu Allah danyi.” Nikoodimus ƴamimo wi'i, “No ɗu'um waɗortoo?” Yeesu nootii wi'imo, “A moodibbo mawɗo nder Israa'iila, ammaa a faamaayi ɗu'um? E mi wi'umaa goonga, e min meta dow ko min andi, nden e min kokka ceyda dow ko min ngi'i, ammaa on njaɓaayi ko min mbi'i'on. Mi metanii'on dow fii duuniyaaru, ammaa on njaɓaayi. No waɗata njaɓon to mi wi'ii'on ko woni e dow? Walaa meeɗuɗo yaaki dow sey ni on ɗon ƴiwoyɗo daga dow, waato Ɓii Neɗɗo. “Non no Muusa ƴeftiri mboodi gaɗiraandi njamndi mboɗeeri nder ladde, non maa doole Ɓii Neɗɗo ƴeftee, ngam koo moye kooliiɗomo heɓa yonki ki re'ataa. Ngam yidde nde Allah yiɗi duuniyaaru haa o hokkii Ɓiɗɗo maako bajjo, ngam koo moye kooliiɗomo to' halka ammaa heɓa yonki ki re'ataa. Ngam Allah liloyaayi Ɓiɗɗo muuɗum nder duuniyaaru ngam o taƴanandu kiita. Ammaa o liloyiimo ngam o hisna duuniyaaru e laawol maako. “Koo moye kooliiɗomo taƴantaake kiita, ammaa mo hoolaakimo o yaadake o taƴanaama kiita, ngam o hoolaaki Ɓiɗɗo Allah bajjo. Raa ko waɗi Allah taƴanta yimɓe kiita: jayngol warii nder duuniyaaru, ammaa ɓe ɓurii yiɗuki nyiwre dow jayngol, ngam kuuɗe maɓɓe ɗe kalluɗe. Koo moye gaɗoowo ko halli wanyii jayngol, nden o nattataa to jayngol woni, ngam e mo hula to' kuuɗe maako kalluɗe mburtinee e njayri. Ammaa koo moye gaɗoowo goonga e natta jayngol, ngam ɗum yi'a e njayri e mo waɗa ko Allah yiɗi.” Gaɗa ɗu'um, Yeesu e tokkuɓemo njahi ladde leydi Yahuudiya. Ton o jooɗii o neeɓidi e tokkuɓemo e mo waɗana yimɓe baptisma. Yahaya maa e waɗana yimɓe baptisma e Aynon haade Salim, ngam e woodi ndiyam ɗuɗɗam ton. Yimɓe ngaɗi ka yaaki to maako e mo waɗanaɓe baptisma. Ɗu'um ɗum waɗu ko Yahaya suree nder suudu cural. Sey geddi ummii hakkunde tokkuɓe Yahaya e goɗɗo Yahuudankeejo dow lootaaki ki neɗɗo waɗata no diina Yahuudanko'en wi'i. Tokkuɓe Yahaya njahi to maako ɓe mbi'imo, “Moodibbo, on ɗon neɗɗo gondunooɗo e maaɗa e fongo Caangol Urdun, mo kokkuɗaa ceyda dow maako, too, e mo ton waɗana yimɓe baptisma, koo moye e yaha to maako.” Yahaya wi'iɓe, “Walaa keɓoowo goɗɗum sey ni to Allah hokkiimoɗum. Onon e ko'e mooɗon on ceydu'en mi wi'ii, ‘Naa' min woni Almasiihu, ammaa mi liloya mi artamo warki.’ Angoojo jeyi ɓaŋaaɗo. Higo angoojo on dariiɗo e nana ko o wi'ata, o nanay belɗum naa' seɗɗa to o nanii hononde angoojo on. Iri belɗum ɗum higo angoojo on nani, iri maajum nanaymi naa' seɗɗa jooni. Doole mangu Yeesu waɗa ka ɓeydaaki, min boo mangu am waɗa ka ustaaki. “On ɗon ƴiwoyɗo daga dow o ɓurii koo moye mangu. On ɗon ƴiwoyɗo duuniyaaru, duuniyaaru jeyimo, nden e mo meta dow fii duuniyaaru. Ƴiwoyɗo daga dow on o ɓurii koo moye. O metii dow ko o yi'i e ko o nani, ammaa walaa jaɓuɗo ko o wi'i. Koo moye jaɓuɗo ko o wi'i tabbitinii jaɓii ko Allah wi'i ɗum goonga. On ɗon mo Allah lili, e mo meta ko Allah wi'i, ngam Allah hokkiimo Ruuhu muuɗum keerol walaa. Nyaako Mo Dow e yiɗi Ɓiɗɗo muuɗum, o waɗii koo ɗume nder juuɗe maako. Koo moye kooliiɗo Ɓiɗɗo on e woodi yonki ki re'ataa. Ammaa koo moye mo tokkaayi ko Ɓiɗɗo on wi'i, o heɓataa yonki ki re'ataa, ammaa monnere Allah e dow maako haa abadaa.” Faarisanko'en nani habaru Yeesu e heɓa tokkuɓemo ɓurii Yahaya, ɗonmaa e mo waɗana yimɓe baptisma ɓurii Yahaya, (koo nde goonga naa' ɗum Yeesu e hoore muuɗum waɗanta yimɓe baptisma ɗum, ammaa tokkuɓemo ngaɗataɗum.) Nde Yeesu nani Faarisanko'en nanii habaru ko o waɗata, sey o ali leydi Yahuudiya, o so''ii Galiili. Dow laawol maako ɗum wartanimo doole o tokka nder leydi Samaariya. Sey o yottii wondi gariiri ngondi nder leydi Samaariya bi'eteendi Saykar ngondi haade njayri ndi Yaakubu hokki ɓiɗɗo muuɗum Isufu daga ndenno. E woodi ɓundu ndu Yaakubu wasi e njayri ndin. Yeesu boo somii ngam yaadu o jooɗii haade ɓundu ndun. E carel ngel ɗum caka nyalawma. Sey goɗɗo Samaariyankeejo debbo warii ƴooguki, Yeesu wi'imo, “Hokkoram ndiyam mi yara.” E carel ngel tokkuɓemo njaadake nattii nder gariiiri ndin ngam soodoyki nyamndu. Sey debbo on wi'i Yeesu, “A Yahuudankeejo, min boo mi Samaariyankeejo. Noye mbi'ataayam mi hokkumaa ndiyam njaraa?” O wi'u non ngam walaa ko hawti Yahuudanko'en e Samaariyanko'en. Yeesu wi'imo, “Daa a andi caahu ɗum Allah yiɗi hokkukima, kadin daa a andi ƴamuɗoma ndiyam njareteeɗam, daa a torakemo, daa o hokkiima ndiyam kokkoojam yonki.” Sey debbo on wi'i Yeesu, “Moodibbo, a walaa ko nyeɗirtaa ndiyam ɗam, kadin boo ɓundu ndun e luggi. Toye keɓataa ɗam ɗon ndiyam kokkoojam yonki? A ɓurii maama meeɗen Yaakubu kokkuɗo'en ndu'u ɓundu? Kanko e ɓiɓɓe maako e marle maako fuu ɓe njarii ndiyam ɓundu ndu'u.” Yeesu wi'imo, “Koo moye jarɗo ndiyam ɓundu ndu'u fuɗɗitay nana ɗonka, ammaa koo moye jarɗo ndiyam ɗam kokkaymoomi o fuɗɗitataa o nana ɗonka kadin. Ndiyam ɗam kokkaymoomi ɗam wartay nder maako ndiyam ɓuloojam kokkayɗammo yonki ki re'ataa.” Debbo on wi'imo, “Moodibbo, hokkam ɗam ɗon ndiyam ngam to' mi fuɗɗita mi nana ɗonka, ɗonmaa to' mi fuɗɗita mi wara ɗo'o ngam ƴooguki.” Yeesu wi'imo, “Yahu noddoyaa gorko maaɗa, ngardoyon.” Debbo on wi'i, “Mi walaa gorko.” Yeesu wi'imo, “A wi'ii goonga nde mbiiɗaa a walaa gorko. Goonga kan woni a waɗii teele jowi, neɗɗo mo njooɗodiɗaa jooni boo naa' o gorko maaɗa. Ko mbiiɗaa ɗum goonga.” Debbo on wi'i, “Moodibbo, mi faamii a annabiijo. Maama'en amin mawninii Allah dow hocceere nde'e, ammaa onon Yahuudanko'en on mbi'a Urucaliima woni to haani ɗum mawnina Allah.” Yeesu wi'imo, “Jaɓu ko mbi'aymi, carel e wara ngel mawninton Nyaako Mo Dow naa' dow hocceere nde'e naa' nder Urucaliima. Onon Samaariyanko'en on mawnina ko on andaa, ammaa minon Yahuudanko'en e min mawnina ko min andi, ngam daga to Yahuudanko'en kisndam ƴiwoyi. Ammaa carel e wara, ngel yaadake ngel warii, carel ngel yimɓe mawninooɓe Allah no haani ɓe mawninay Nyaako Mo Dow nder goonga e nder bawɗe Ruuhu Allah, ngam iri maɓɓe Nyaako Mo Dow yiɗi ɓe mawninamo. Allah o Ruuhu, mawninooɓemo boo doole mawninamo nder Ruuhu e goonga.” Debbo on wi'i Yeesu, “E mi andi Almasiihu e wara, waato Cuɓaaɗo Allah. To o warii, o wi'aymin koo ɗume.” Sey Yeesu wi'imo, “Min meddoowo e maaɗa, min woni Almasiihu on.” E ngel ɗon carel tokkuɓe Yeesu ngartoyi, ɓe kayɗini nde ɓe tawi e mo medda e debbo. Ammaa walaa goɗɗo nder maɓɓe biiɗomo, “Ko ngiɗɗaa?” Koo, “Ngam ɗume meddataa e maako?” Sey debbo on ali ƴoogirde muuɗum, so''ii gariiri wi'i yimɓe, “Ngaree, ngi'on neɗɗo biiɗoyam koo ɗume ko meeɗumi waɗuki. Koo kanko woni Almasiihu?” Sey yimɓe ɓen ali gariiri ndin ɓe njahi to Yeesu. E ɗum nder non sey tokkuɓemo toriimo mbi'imo, “Moodibbo, nyaamu goɗɗum.” Ammaa o wi'iɓe, “E mi woodi nyamndu ndu nyaamaymi, on andaa koo ɗume dow mayru.” Sey tokkuɓemo puɗɗi ƴamƴamtirki e mbi'a, “Koo goɗɗo waddaniimo nyamndu?” Yeesu wi'iɓe, “Nyamndu am woni mi waɗa ko lilɗoyam wi'iyam, mi yottina kuugal ngal o hokkiyam. Naa' on mbi'a, ‘Horii lebbi nayi ɗum itta ko remaa?’ E mi wi'a'on, ndaaree gese boɗɗum. Ko remaa ɓendii ɗum hewtii itteeki. Ittoowo ko remaa e yoɓee, ko remaa ɗum o hawritata woni yimɓe keɓooɓe yonki ki re'ataa, ngam aawuɗo e ittuɗo ko ɓendi ɓe kawta ɓe mbelmbelta. Ka'a haala ɗum goonga biika, ‘Goɗɗo aawii, goɗɗo boo ittii ko ɓendi.’ Mi lilii'on itton ko ɓendi ɗum on kuwanaayi. Woɓɓe kuwii naa' seɗɗa, onon boo on nyaamii bote kuugal maɓɓe.” Samaariyanko'en ɗuɗɓe e ndin ɗon gariiri koolii Yeesu ngam on ɗon debbo wi'ii, “O wi'iiyam koo ɗume ɗum meeɗumi waɗuki.” Ngam non, nde Samaariyanko'en ɓen ngari to Yeesu, ɓe toriimo o jooɗodoo e maɓɓe. Sey o jooɗodii e maɓɓe balɗe ɗiɗi. Yimɓe kooliiɓe Yeesu ɓeydii naa' seɗɗa ngam boliiɗe maako. Ɓe mbi'i debbo on, “Jooni min koolake Yeesu, naa' ngam ko mbiiɗaa tan, ammaa ngam minon e ko'e amin min nanii ko o wi'i, min tabbitinii kanko woni Kisnoowo duuniyaaru.” Gaɗa Yeesu waɗii balɗe ɗiɗi ɗon, o dilli Galiili, ngam kanko e hoore maako o wi'i, “Annabiijo mawnintaake to leydi muuɗum.” Nde o yottii Galiili, Galilanko'en njaɓɓiimo, ngam kamɓe maa ɓe njahiino Humto Sakkinki nder Urucaliima, ɓe ngi'ii fuu ko o waɗi ton. Sey Yeesu fuɗɗiti so''ii gariiri Kaana ngondi nder leydi Galiili. Kayri woni to o wayliti ndiyam ɗam warti inabojam. Too, nder gariiri Kafarnahum e woodi goɗɗo mawɗo nder gomnati, ɓiɗɗo maako e nyawa. Nde neɗɗo on nani Yeesu alii leydi Yahuudiya warii leydi Galiili, o yahi to Yeesu o toriimo o yaha Kafarnahum o yamɗitina ɓiɗɗo maako ɓadiiɗo maaya. Yeesu wi'imo, “Onon yimɓe to naa' on ngi'u mi waɗii alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe, on koolataakoyam.” O wi'i Yeesu, “Moodibbo, en njahu ko ɓiɗɗo am maaya.” Sey Yeesu wi'imo, “Yahu, ɓiɗɗo maaɗa maayataa.” Neɗɗo on jaɓi ko Yeesu wi'imo, o dilli. E mo dow laawol so''aaki wuro, sey maccuɓe maako kawri e maako ɓe mbi'imo, “Ɓiɗɗo maaɗa yamɗitii.” Nde o ƴamiɓe ngele carel ɓiɗɗo on yamɗiti, ɓe mbi'imo, “Keenya njamndi go'o ndi nyalawma jonte ɗen njoofimo.” Sey o faami carel ngel ɓiɗɗo on yamɗiti ɗum carel ngel Yeesu wi'unoomo, “Ɓiɗɗo maaɗa maayataa.” Ngam non, kanko e fuu wuro maako ɓe koolii Yeesu. Ɗu'um kanjum woni kayɗiniiɗum ɗiɗaɓum ɗum Yeesu waɗi to Galiili. O waɗiiɗum gaɗa o wartoyii daga leydi Yahuudiya. Gaɗa ɗu'um Yeesu yahi Urucaliima ngam wongo humto diina Yahuudanko'en. Ton Urucaliima e woodi njonga ndiyam haade wongal dammugal gariiri ndin bi'eteengal Dammugal Baali. Haade njonga ngan e woodi rumpaaji jowi. Nder Ibraaniyankoore e nga noddiree Betasda. E woodi goɗɗo neɗɗo ɗon gaɗɗo duuɓi 38 e nyawa. Nde Yeesu yi'imo e mo fukkii ɗon, kadin e andi o neeɓii e mo fiida e ɗum ɗon nyawu, sey Yeesu ƴamimo wi'i, “A yiɗi ɗum yamɗitinmaa?” Nyawɗo on wi'imo, “Moodibbo, mi walaa ballayɗoyam hoccayam suuwayam nder njonga ngan carel ngel ndiyam ɗam lancaa. Fuu carel ngel ngiɗumi nattuki, sey goɗɗo artayam.” Sey Yeesu wi'imo, “Umma koccaa daago maaɗa, njaaɓaa.” Ɗon e ɗon neɗɗo on yamɗiti, hocci daago muuɗum, fuɗɗi yaadu. Too, nyalnde nde fii ɗu'um waɗi ɗum Nyalnde Siwtaare. Ngam non, ardiiɓe Yahuudanko'en mbi'i jamɗitinaaɗo on, “Hande ɗum Nyalnde Siwtaare, Attawra haɗii koccaa daago maaɗa.” Ammaa jamɗitinaaɗo on wi'iɓe, “Jamɗitinɗoyam wi'iyam mi hoccaa daago am mi ndillaa.” Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “Moye woni biiɗoma koccaa daago maaɗa ndillaa?” Ammaa jamɗutuɗo on andaa moye yamɗitinimo, ngam e woodi yimɓe ɗuɗɓe e wigeere nden; Yeesu boo yaadake nattii nder maɓɓe. Gaɗa non Yeesu tawimo nder Wuro Ceniingo wi'imo, “Raa, a yamɗitii! Alu waɗuki hakke to' goɗɗum ɓurɗum ɗu'um halluki heɓumaa.” Sey neɗɗo on yahi wi'i ardiiɓe Yahuudanko'en Yeesu yamɗitinimo. Ngam Yeesu e huwa iri kuuɗe ɗe'e Nyalnde Siwtaare, ardiiɓe Yahuudanko'en puɗɗi hallankimo. Yeesu boo wi'iɓe, “Haa hande Nyaako am e huwa, min maa e mi huwa.” Ka'a haala waɗi ardiiɓe Yahuudanko'en ɓeydi ɗaɓɓutuki laawol no mbardatamo. Ngam naa' dooka Nyalnde Siwtaare tan o yewi, ammaa haa maa o wi'ii Allah ɗum Nyaako maako, waato o wartirii hoore maako go'o e Allah won ɗon. Yeesu nootii wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, Ɓiɗɗo on waɗataa koo ɗume kanum tan, ko o yi'i Nyaako maako e waɗa tan o waɗata, ngam koo ɗume ko Nyaako on waɗata, kanjum ɓiɗɗo on waɗata. Nyaako on e yiɗi Ɓiɗɗo on, nden fuu ko o waɗata e hoore maako o holliiɗum Ɓiɗɗo on. O hollaymo kuuɗe mawɗe ɓurɗe ɗe'e ngam kayɗinon. Non no Nyaako on umminirta mayɓe hokkaɓe yonki, non maa Ɓiɗɗo on e hokka koo moye mo yiɗi yonki. Nyaako on waɗantaa koo moye kiita e hoore maako. O hokki Ɓiɗɗo maako laamu waɗanki koo ɗume kiita, ngam koo moye mawnina Ɓiɗɗo on non no mawninirta Nyaako on. Koo moye mo mawninaayi Ɓiɗɗo on mawnintaa Nyaako liloyɗomo. “E mi wi'a'on goonga, koo moye nanɗo boliiɗe am hoolii on ɗon liloyɗoyam e woodi yonki ki re'ataa, o taƴantaake kiita, o yaadake o ƴaɓɓake mayde o heɓii yonki ki re'ataa. E mi wi'a on goonga, carel e wara, carel ngel yaadake warii ngel yimɓe ɓe keɓaayi yonki ki re'ataa nanata hononde Ɓiɗɗo Allah. Nanɓe nde njaɓi koo nde wi'i keɓay yonki ki re'ataa. Non no Nyaako on woodiri bawɗe hokkuki yonki, non maa o hokkii Ɓiɗɗo on bawɗe hokkuki yonki. Kadin o hokkii Ɓiɗɗo on laamu taƴuki kiita, ngam o Ɓii Neɗɗo. To' on kayɗin e ɗu'um, ngam carel e wara ngel fuu mayɓe gonɓe nder genaale nanata hononde Ɓii Neɗɗo ɓe mburtoyoo daga nder genaale maɓɓe. Gaɗuɓe ko wooɗi ɓe ummoto ɓe keɓa yonki ki re'ataa, nden gaɗuɓe ko halli boo ɓe ummoto ɓe taƴanee kiita. “Mi waawataa mi waɗa goɗɗum e hoore am, e mi waɗa kiita no Allah wi'iyam mi waɗa tan. E mi waɗa kiita goonga, ngam naa' ko welnantayam ɓernde ngaɗaymi, ammaa ko welnata ɓernde on ɗon lilɗoyam ngaɗaymi. “To mi hokkii ceyda hoore am, ɗum hoccay ko mbiimi naa' ɗum goonga. Ammaa e woodi goɗɗo kokkoowo ceyda dow am, e mi andi ceyda goonga o hokkata dow am. On lili yimɓe to Yahaya, kanko boo o hokki'on ceyda goonga dow am. Naa' mi darii dow ceyda ɗum neɗɗo hokkata, ammaa mi wi'uka ngam kison. Yahaya e nandi e fitilaaru kuɓɓayndu hokka jayngol, nden ngam carel seɗɗa on cuɓii nanki belɗum jayngol. Ammaa e mi woodi ceyda dow am ɓurɗum ceyda ɗum Yahaya hokki. Ɗe'e kuuɗe ɗe kuwaymi jooni ɗe Nyaako Mo Dow hokkiyam mi yottina, e ɗe kokka ceyda Nyaako on liloyiyam. Nyaako liloyɗoyam, kanko e hoore maako o hokkii ceyda dow am. On meeɗaayi nanki hononde maako, on meeɗaayi yiiki no o wa'i. Wolde maako boo walaa nder ɓerɗe mooɗon ngam on koolaaki mo o liloyi. On njanga aayaaje Allah ngam on nyuma e laawol maaje keɓoton yonki ki re'ataa. Ɗe'e aayaaje ɗe njangoton boo e ɗe kokka ceyda dow am. Ammaa fuu e non on nganyii warki to am keɓon yonki ki re'ataa. “Mi ɗaɓɓitataa mawnineeki daga to yimɓe. Ammaa e mi andi on ngiɗaa Allah nder ɓerɗe mooɗon. Mi wardii e laamu Nyaako am, ammaa on njaɓaayiyam. Ammaa to goɗɗo wardii e laamu hoore muuɗum, on njaɓaymo. No waɗata koolooɗonyam to on ɗaɓɓita mantindirki, ammaa on ndurwaayi keɓon manteeki daga to Allah? Kanko tan woni Allah. To' on nyumu mi wulloto'on yeeso Nyaako am. Muusa mo ngaɗuɗon kammunde dow muuɗum, kanko woni gullotooɗo'on. Daa on koolakeno Muusa e goonga, daa on koolakeyam, ngam dow am o windi. Ammaa nde on njaɓaayi ko o windi, no njaɓirton ko mbiimi?” Gaɗa ɗu'um, Yeesu yahi fongo Mbeela Galiili, waato Mbeela Tibaariya. Yimɓe ɗuɗɓe tokkimo, ngam ɓe ngi'i fii kayɗiniiɗum ɗum o waɗani ɓe njamɗaa. Sey Yeesu ƴenti hocceere jooɗodii e tokkuɓemo. E carel ngel Humto Sakkinki ngo Yahuudanko'en ɓadake. Nde Yeesu raari yi'i yimɓe ɗuɗɓe e ngara to maako, o wi'i Filibus, “Toye coodeten nyamndu keƴayndu yimɓe ɓe'e?” O wi'u Filibus non ngam o foondamo, ngam kanko e hoore maako e mo andi ko o waɗata. Filibus wi'imo, “Koo njoɓaari ndi kuwoowo heɓata nder lebbi joweetati ndi heƴataa sooduki nyamndu keƴayndu koo moye maɓɓe heɓa seɗɗa.” Goɗɗo nder tokkuɓemo bi'eteeɗo Andiraawus minyiraawo Siiman Biiturus wi'imo, “E woodi goɗɗo suka ɗo'o gooduɗo mburoodihoy njowoy e liƴƴi ɗiɗi. Ammaa goonga koo ko ɗum waɗanta yimɓe ɓe'e.” Yeesu wi'iɓe, “Mbi'ee yimɓe njooɗoo.” Wigeere nden e woodi geene ɗuɗɗe, ngam non yimɓe ɓen njooɗii dow maaje. Worɓe tan nder maɓɓe ɓadake 5,000. Sey Yeesu hocci buroodi ɗum, o yetti Allah, o sendaniɗum jooɗiiɓe ɗon non no heƴataɓe. Non maa o waadi e liƴƴi ɗin. Nde fuu yimɓe ɓen nyaami kaari, o wi'i tokkuɓemo, “Kawritee ko horii, to' ɗum lallina koo seɗɗa maajum.” Sey ɓe moɓti ko horii daga mburoodihoy njowoy koy yimɓe nyaami korni, ɓe kebbini kondooje sappo e ɗiɗi. Nde yimɓe ngi'i fii kayɗiniiɗum ɗu'um ɗum Yeesu waɗi, ɓe puɗɗi wiiki, “Goonga o'o woni on ɗon annabiijo garayɗo duuniyaaru.” Yeesu e andi e ɓe ngiɗi nangukimo, ɓe ngartiramo laamiiɗo e sembe. Ngam non o aliɓe o ƴenti hocceere kanko tan. Nde naange hiiri, tokkuɓe Yeesu njahi mbeela, ɓe natti komiwal, ɓe puɗɗi huuluki mbeela ngan yaaki Kafarnahum. E carel ngel jemma waɗii, Yeesu boo waroyaayi to maɓɓe taw. Mbeela ngan waɗi ka falƴuki ngam hendu cembindu e waɗa. Nde ɓe ngaɗi yaadu nder mbeela ngan hewti mil tati koo nayi, ɓe ngi'i Yeesu e yaha dow ndiyam ɗam e waroya to komiwal maɓɓe, kulol nangiɓe. Ammaa Yeesu wi'iɓe, “To' on kulu, ɗum min.” Sey ɓe njaɓi ɓe koccimo nder komiwal ngal, ɗon e ɗon komiwal ngal yottii to ɓe njippotoo. Nde fini, horiiɓe gonɓe ngon ton fongo mbeela to tokkuɓe Yeesu natti komiwal, ɓe paami komiwal go'otal tan wondono ɗon, nden Yeesu boo nattidaayi komiwal ngal e tokkuɓemo, ammaa kamɓe tan ndilli nder maagal. Sey goɗɗe komiije ƴiwoyɗe Tibaariya njottii daande mbeela haade wigeere to yimɓe nyaami buroodi gaɗa Yeesu yettii Allah. Nde yimɓe ngi'i Yeesu e tokkuɓemo ngalaa ɗon, sey ɓe natti komiije ɗen, ɓe njahi Kafarnahum e ɓe ɗaɓɓita Yeesu. Nde ɓe tawimo fongo mbeela to Kafarnahum, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, ndeye ngaroyɗaa ɗo'o?” Yeesu nootii wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, on ɗaɓɓitayam naa' ngam on ngi'ii kayɗiniiɗum ɗum ngaɗumi, ammaa ngam on nyaamii buroodi on kaarii. To' on kuwan nyamndu lallayndu, ammaa kuwanee nyamndu tabbitayndu kokkayndu yonki ki re'ataa, ndu Ɓii Neɗɗo hokkata'on, ngam Allah Nyaako Mo Dow waɗaniimo alaama kollayɗum jaɓiimo.” Sey ɓe ƴami Yeesu ɓe mbi'i, “Ɗume min ngaɗata ngam min ngaɗa ko Allah yiɗi?” Yeesu wi'iɓe, “Ko Allah yiɗi ngaɗon woni koolooɗon on ɗon mo o liloyi.” Ɓe mbi'imo, “Ɗume kayɗiniiɗum ngaɗataa ngam min ngi'aɗum min koolomaa? Ɗume ngaɗataa? Maama'en meeɗen nyaamii nyamndu nder ladde ƴiwoyndu daga dow bi'eteendu manna, non no ɗum windiraa, ‘O hokkiiɓe nyamndu ƴiwoyndu daga dow ngam ɓe nyaama.’ ” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, naa' Muusa hokki'on nyamndu ƴiwoyndu daga dow, ammaa Nyaako am woni kokkuɗo'on nyamndu goongaaru ƴiwoyndu daga dow. Ngam nyamndu ndu Allah hokki woni on ɗon garoyɗo daga dow kokkoowo duuniyaaru yonki ki re'ataa.” Ɓe mbi'imo, “Moodibbo, hokkumin nyamndu ndu'u koo ndeye.” Yeesu wi'iɓe, “Min woni nyamndu kokkayndu yonki. Fuu garɗo to am fuɗɗitataa nana weelo, fuu kooliiɗoyam fuɗɗitataa nana ɗonka. Ammaa no mbiimi'on, on ngi'iiyam, fuu e non on koolaakiyam. Koo moye mo Nyaako am hokkiyam waray to am, nden fuu garɗo to am mi riiwataamo. Ngam mi waroyii daga dow naa' ngam mi waɗa ko ngiɗumi, ammaa mi waɗa ko liloyɗoyam yiɗi. Ko liloyɗoyam yiɗi mi waɗa woni, to' mi dulla koo go'oto nder ɓe o hokkiyam, ammaa mi umminaɓe Nyalnde Jaango. Ngam ko Nyaako am yiɗi woni koo moye daaruɗo Ɓiɗɗo on hooliimo heɓa yonki ki re'ataa, nden min boo mi umminaymo Nyalnde Jaango.” Sey Yahuudanko'en puɗɗi metitaaki dow maako, ngam o wi'ii, “Min woni nyamndu ƴiwoyndu daga dow.” Ɓe mbi'i, “Naa' o'o woni Yeesu ɓiɗɗo Yusufu? En andi nyaako maako e maduujo maako. No waɗata jooni o wi'a daga dow o ƴiwoyi?” Yeesu wi'iɓe, “Alee metitaaki hakkunde mooɗon. Walaa garayɗo to am sey to Nyaako am liloyɗoyam waddiimo, min boo mi umminaymo Nyalnde Jaango. Annabo'en mbindii wiiki, ‘Allah ekkitinay koo moye.’ Koo moye kettindaniiɗo Nyaako on ekkitii daga to maako e wara to am. Walaa meeɗuɗo yiiki Nyaako on sey ni on ɗon ƴiwoyɗo daga to maako, kanko tan meeɗi yiiki Nyaako on. E mi wi'a'on goonga, koo moye kooliiɗoyam e woodi yonki ki re'ataa. Min woni nyamndu kokkayndu yonki ki re'ataa. Maama'en mooɗon nyaamii ‘manna,’ ammaa fuu e non ɓe maayii. Ammaa raa nyamndu ƴiwoyndu daga dow, to neɗɗo nyaamiindu maayataa. Min woni nyamndu kokkayndu yonki ƴiwoyndu daga dow. Fuu nyaamuɗondu, o jooɗoto haa abadaa. Ndu'u nyamndu ɗum ɓandu am, ndu kokkaymi ngam yimɓe duuniyaaru keɓa yonki ki re'ataa.” Sey Yahuudanko'en ɓen puɗɗi geddi hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “No waɗata neɗɗo o'o hokka'en ɓandu maako nyaamen?” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, to on nyaamaayi ɓandu Ɓii Neɗɗo, kadin to on njaraayi ƴiiƴam maako, on ngalaa yonki nder mooɗon. Fuu nyaamuɗo ɓandu am nden yari ƴiiƴam am e woodi yonki ki re'ataa, nden mi umminaymo Nyalnde Jaango. Ngam ɓandu am woni nyamndu goongaaru, ƴiiƴam am boo woni njaram ɗam goonga. Koo moye nyaami ɓandu am yari ƴiiƴam am, e mo sumpootira e am, min maa e mi sumpootira e maako. Non no Nyaako gooduɗo yonki liliyam, kadin e mi waɗa jonde am ngam maako, non maa fuu nyaamuɗo ɓandu am waɗay jonde muuɗum ngam am. Kanjum woni nyamndu ƴiwoyndu daga dow naa' iri nyamndu ndu maama'en mooɗon nyaami maayi. Ammaa fuu nyaamuɗo nyamndu ndu'u o heɓay yonki ki re'ataa.” Yeesu wi'i ɗu'um carel ko o ekkitinta nder suudu do'aare to Kafarnahum. Ɗuɗɓe nder tokkuɓemo nde nani non, ɓe mbi'i, “Ngo'ol ekkitinol e ngol saɗi. Moye faamatangol?” Ammaa Yeesu e andi tokkuɓemo e metitoo dow ko o wi'i, o wi'iɓe, “Ekkitinol ngo'ol wanni'on? Ko ngaɗoton to on ngi'ii Ɓii Neɗɗo e so''oo to wondono? Ruuhu Allah e hokka yonki. Ɓandu naa' ɗum goɗɗum. Haala ka metanmi'on ka waɗay'on keɓon Ruuhu Allah kokkayɗum yonki. Ammaa e woodi woɓɓe nder mooɗon ɓe koolaakiyam.” Daga arande Yeesu e andi yimɓe ɓe koolaakimo e neɗɗo kokkitirayɗomo. Sey o wi'iɓe, “Kanjum waɗi mbiimi'on walaa garayɗo to am sey to Nyaako Mo Dow jaɓii o wara.” Gaɗa ɗu'um tokkuɓemo ɗuɗɓe cendiri e maako ali tokkukimo. Yeesu wi'i tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, “Onon maa on ngiɗi alukiyam?” Siiman Biiturus wi'imo, “Moodibbo, to moye min njahata? An woodi boliiɗe kokkayɗe yonki ki re'ataa. Min njaadake min koolakema, e min andi an woni Ceniiɗo mo Allah.” Sey Yeesu wi'iɓe, “Naa' onon sappo e ɗiɗo cuɓumi? Go'oto mooɗon o Ceyɗan!” E mo meta dow Yahuuda ɓii Siiman Iskariyooti, koo nde o go'oto nder tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen, kanko woni kokkitirayɗo Yeesu. Gaɗa ɗu'um Yeesu waɗi ka yiilaaki nder leydi Galiili. O yiɗaa yiilaaki nder leydi Yahuudiya, ngam ardiiɓe Yahuudanko'en wonɓe ton e ɓe ɗaɓɓita laawol no ɓe mbarirtamo. Too, carel Humto Lukuruuji ngo Yahuudanko'en ɓadake. Ngam non minyiraaɓe Yeesu worɓe mbi'imo, “Alu wigeere nde'e njahaa leydi Yahuudiya, ngam tokkuɓema ngi'a kuuɗe ɗe kuwataa. Fuu giɗɗo andee e koo toye huwataa e suuɗe. Nde a huwa kuuɗe kayɗiniiɗe iri ɗe'e, wangin hoore maaɗa ngam duuniyaaru fuu yi'umaa.” Koo minyiraaɓe maako ɓen maa ɓe koolaakimo. Yeesu wi'iɓe, “Carel am waɗaayi taw, ammaa onon koo ngele carel ngel kaanungel. Jooni duuniyaaru heɓaayi ko wanyirta'on, ammaa e ndu wanyiiyam ngam e mi wi'a kuuɗe mayru ɗe kalluɗe. Onon njahee humto ngon, min mi yahataa, ngam carel am waɗaayi taw.” Gaɗa o wi'ii non, o jooɗii nder leydi Galiili. Ammaa gaɗa minyiraaɓe maako njahii humto ngon, sey kanko maa o yahi naa' e njayri ammaa e suuɗe. To humto ngon, ardiiɓe Yahuudanko'en e ɗaɓɓitamo, e ɓe ƴama yimɓe, “Toye o woni?” Nder hawriinde nden yimɓe e soondootira dow maako naa' seɗɗa. Woɓɓe e mbi'a, “O'o neɗɗo e woodi ngikku boɗɗum.” Woɓɓe boo e mbi'a, “E mo ƴoyra yimɓe.” Ammaa ngam e ɓe kula ardiiɓe Yahuudanko'en walaa metuɗo dow maako e njayri. Nde sendere balɗe humto ngon ƴaɓɓii, Yeesu natti Wuro Ceniingo fuɗɗi ekkitinki. Ardiiɓe Yahuudanko'en kayɗini e ekkitinol maako, ɓe mbi'i, “No waɗi neɗɗo o'o woodiri andal nihi nde koo jande o meeɗaayi yaaki?” Yeesu wi'iɓe, “Ko ekkitinaymi naa' ɗum ekkitinol am, ammaa ɗum ekkitinol on ɗon liloyɗoyam. Koo moye cuɓuɗo waɗa ko Allah yiɗi o anday koo ko ekkitinaymi to Allah ɗum ƴiwoyi, koo ko mbi'aymi ɗum boliiɗe am. Koo moye metoowo boliiɗe hoore muuɗum e ɗaɓɓitana hoore muuɗum mangu, ammaa kuwoowo ngam mawnina on ɗon liloyɗomo o neɗɗo mo goonga, walaa wonde fewre to maako. Naa' Muusa hokkii'on Attawra? Fuu e non walaa goɗɗo mooɗon tokkuɗoɗum. Ngam ɗume ngiɗɗon warkiyam?” Yimɓe ɓen mbi'imo, “A ginnaaɗo! Moye yiɗi warkima?” Yeesu wi'iɓe, “Mi waɗii ko hayɗinii go'o, on fuu on kayɗinii. Muusa wi'i'on ngaɗon ka naaduki ɓiɓɓe mooɗon, on naada Nyalnde Siwtaare. Koo nde naa' Muusa fuɗɗiɗum, ammaa maama'en meeɗen arande'en fuɗɗiɗum. To ɗum naadii ɓingel Nyalnde Siwtaare ngam to' ɗum yewa Attawra Muusa, ngam ɗume monnantonyam ngam mi yamɗitinii ɓandu neɗɗo fuu Nyalnde Siwtaare? To' on ngaɗan yimɓe kiita dow ko gite ngi'ata tan, ammaa ngaɗee kiita goonga.” Woɓɓe yimɓe Urucaliima mbi'i, “Naa' o'o neɗɗo woni mo ardiiɓe ɗaɓɓitata warki? Rammo ɗo'o e mo meta e njayri ɓe mbi'aayimo goɗɗum. On nyuma ardiiɓe tabbitinii o'o neɗɗo woni Almasiihu? Ammaa en andi to neɗɗo o'o ƴiwoyi. To Almasiihu warii, walaa andayɗo to o ƴiwoyi.” Yeesu e nder ekkitinki nder Wuro Ceniingo ngon, sey wi'i e sembe, “Goonga, on andiyam, on andi to ƴiwoymi. Mi waroyaayi ngam hoore am. Ammaa on ɗon liloyɗoyam e mo woodi goonga. Kanko boo on andaamo, ammaa min e mi andimo, ngam daga to maako ƴiwoymi, kanko liloyiyam.” Woɓɓe ngiɗii nangukimo, ammaa walaa gaɗuɗo jungo dow maako, ngam carel maako waɗaayi taw. Ammaa fuu e non ɗuɗɓe nder hawrutuɓe ɓen kooliimo mbi'i, “To Almasiihu warii, o waɗay ko hayɗini ɓurɗum ɗum neɗɗo o'o waɗi?” Faarisanko'en nani yimɓe hawrutuɓe e meta iri haala ka'a dow Yeesu, sey kamɓe e mawɓe ardiiɓe diina ɓe lili taadiiɓe Wuro Ceniingo ngam nangamo. Yeesu wi'i, “Mi jooɗodoto e mooɗon carel seɗɗa yeeso ɗo'o, gaɗa ɗon mi so''oto to liloyɗoyam. On ɗaɓɓitayyam on keɓataayam, to ngonumi boo on mbaawataa yaaki.” Sey ardiiɓe Yahuudanko'en mbi'i hakkunde maɓɓe, “Toye neɗɗo o'o yiɗi yaaki to en mbaawataa heɓukimo? Koo e mo yiɗi yaaki nder gariije Helenanko'en to yimɓe meeɗen ngoni o ekkitina Helenanko'en? Ɗume o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘On ɗaɓɓitayyam ammaa on keɓataayam.’ Kadin ko o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘To ngonmi on mbaawataa yaaki?’ ” Nyalnde nde humto ngon re'ata, kayre woni nyalnde mawnde nde humto ngon. E nyalnde nden Yeesu ummii, darii, wi'i e sembe, “Fuu nanayɗo ɗonka wara to am mi hokkaymo ko o yarata. Non no ɗum windiraa, ‘Koo moye kooliiɗoyam, canɗi ndiyam kokkoojam yonki waɗay ka iluki daga nder ɓernde maako.’ ” Nde Yeesu wi'i ɗu'um, dow Ruuhu Allah o metata ɗum kooliiɓemo keɓata. E ngel ɗon carel Allah hokkaayi Ruuhu muuɗum taw, ngam Yeesu teddinaaka taw. Nde yimɓe hawrutuɓe nani haala ka'a ka Yeesu wi'i, woɓɓe nder maɓɓe mbi'i, “O'o neɗɗo, goonga, o on ɗon annabiijo.” Woɓɓe boo mbi'i, “Kanko woni Almasiihu.” Ammaa woɓɓe mbi'i, “No waɗata Almasiihu ƴiwoya leydi Galiili? “Naa' aayaare wi'ii, Almasiihu ƴiwoyay daga nder lenyol Dawda, nden ɗum danyaymo to Baytalaami, gariiri to Dawda jooɗinoo?” Ngam non ɗum heɓi sendindirki hakkunde hawrutuɓe ɓen dow Yeesu. Woɓɓe e ngiɗi nangukimo, ammaa walaa gaɗuɗo jungo dow maako. Sey taadiiɓe Wuro Ceniingo ɓen co''ii to mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en. Mawɓe ɓen e Faarisanko'en ɓen ƴamiɓe, mbi'i, “Ngam ɗume on nangaayimo ngadduɗonmo?” Taadiiɓe ɓen mbi'i, “Walaa meeɗuɗo metirki no neɗɗo o'o metiri.” Faarisanko'en mbi'iɓe, “Koo onon maa o ƴoyrii'on? Koo on ngi'ii goɗɗo nder ardiiɓe Yahuudanko'en e Faarisanko'en hoolakemo? Ammaa ɓe'e hawrutuɓe ɓe andaa koo ɗume dow Attawra, ɓe laanaaɓe.” Nikoodimus jaanooɗo to Yeesu o go'oto nder Faarisanko'en ɓen, o wi'iɓe, “Ko Attawra meeɗen wi'i woni en ngaɗantaa neɗɗo kiita naa ɗum nanii ko o wi'i ngam ɗum anda ko o waɗata.” Ɓe mbi'imo, “An maa Galiili ƴiwoyɗaa? Jangu Wolde Allah boɗɗum, a yi'ay walaa annabiijo ƴiwoyayɗo daga Galiili.” Sey koo moye hooti. Ammaa Yeesu yahi Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun. Nde fini ilaa subaka o so''ii Wuro Ceniingo. Yimɓe ɗuɗɓe kawriti haade maako, o jooɗii o fuɗɗii ekkitinkiɓe. Sey Moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en ngaddi debbo nangaaɗo e waɗa njeenu. Ɓe ngaɗi debbo on darii yeeso yimɓe gonɓe ɗon fuu. Ɓe mbi'i Yeesu, “Moodibbo, o'o debbo nangaama e mo waɗa njeenu. Nder Attawra Muusa wi'ii'en kuborooɗen iri debbo o'o kaaƴe mbarenmo. Jooni an, ɗume mbiiɗaa?” Ɓe ƴamumo ƴamol ngo'ol ngam ɓe poondamo ɓe keɓa ko ɓe ngullortoomo. Ammaa Yeesu turii fuɗɗi windirki hoondu muuɗum e leydi. Nde ɓe ngaɗi ka ƴamukimo, sey o ummii, o darii, o wi'iɓe, “Fuu mo meeɗaayi waɗuki hakke nder mooɗon arta hubaaki debbo o'o hayre.” Sey o fuɗɗiti o turii, o windi e leydi. Nde ɓe nani ko o wi'i, ɓe ndilli go'oto‑go'oto, ndotti'en arti dilluki. Ɗum ali Yeesu ɗon kanum tan, debbo on e darii yeeso maako. Yeesu ummii, darii, wi'imo, “To ɓe ngoni? E woodi taƴanɗoma kiita?” Debbo on nootii wi'i, “Moodibbo, walaa koo go'oto.” Yeesu wi'imo, “Too, min maa mi taƴantaama kiita. Dillu, ammaa taa' fuɗɗutu ngaɗaa hakke.” Yeesu fuɗɗiti metani yimɓe wi'i, “Min woni jayngol duuniyaaru. Fuu tokkuɗoyam yahataa nder nyiwre, ammaa heɓay jayngol yonki.” Sey Faarisanko'en mbi'imo, “A hokka ceyda hoore maaɗa, ko mbi'ataa naa' ɗum goonga.” Yeesu wi'iɓe, “Koo to mi hokkii ceyda hoore am, ko mbi'aymi ɗum goonga, ngam e mi andi to ƴiwoymi e to njahaymi. Ammaa onon on andaa to ƴiwoymi e to njahaymi. On ngaɗa kiita no yimɓe duuniyaaru ngaɗirta kiita, min boo walaa mo ngaɗanmi kiita. Ammaa fuu e non to mi waɗii kiita, kiita am ɗum goonga, ngam naa' min tan waɗata kiita kan, ammaa min e Nyaako am liloyɗoyam waɗataka. Nder Attawra mooɗon ɗum windi wiikii ceyda ka yimɓe ɗiɗo kokki e ka woodi goonga. E mi hokka ceyda hoore am, nden Nyaako am liloyɗoyam maa e hokka ceyda am.” Ɓe mbi'imo, “Toye nyaako maaɗa on woni?” Yeesu wi'iɓe, “On andaayam, on boo andaa Nyaako am. Daa on andiyam, daa on andi Nyaako am maa.” Yeesu metii haala ka'a carel ko o ekkitinta nder Wuro Ceniingo haade akwaatiiji to ɗum resata dokke ngam Allah. Ammaa walaa nanguɗomo ngam carel maako waɗaayi taw. Sey Yeesu fuɗɗiti wi'i yimɓe ɓen, “Mi dillay, on ɗaɓɓitayyam, ammaa on maayay nder hakke mooɗon. To njahaymi boo, on mbaawataa yaaki.” Ɗu'um waɗi ardiiɓe Yahuudanko'en mbi'i, “O waray hoore maako won ɗon? Koo kanjum o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘To njahaymi on mbaawataa yaaki?’ ” Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Onon daga duuniyaaru ndu'u ƴiwoyɗon, min boo daga dow ƴiwoymi. Onon duuniyaaru jeyi'on, min naa' duuniyaaru jeyiyam. Mi wi'ii'on on maayay nder hakke mooɗon, goonga on maayay nder hakke mooɗon sey ni to on njaɓii min woni mo mbiimi'on.” Ɓe mbi'imo, “An a moye?” Yeesu wi'iɓe, “Min woni on ɗon mo mbiimi'on daga arande. E woodi fii ɗuɗɗum ɗum ngiɗumi wiiki dow mooɗon, kadin e woodi fii ɗuɗɗum ɗum ngiɗumi taƴanki'on kiita dow maajum. Ammaa on ɗon liloyɗoyam e woodi goonga. Ko nanmi to maako tan mbi'aymi duuniyaaru.” Ɓe paamaayi Yeesu e metanaɓe dow Nyaako Mo Dow. Sey Yeesu wi'i, “Carel ngel ƴeftuɗon Ɓii Neɗɗo, on anday min woni on ɗon mo mbi'aymi. Kadin on anday fuu ko ngaɗaymi naa' e laamu am ngaɗiraymiɗum, ammaa ko Nyaako am ekkitiniyam mbi'aymi. On ɗon liloyɗoyam e wondi e am, o alaayiyam min tan, ngam koo ndeye e mi waɗa ko welnantamo ɓernde.” Carel ngel Yeesu wi'ata non, ɗuɗɓe kooliimo. Sey Yeesu wi'i Yahuudanko'en kooliiɓemo, “To on tokkii ekkitinol am, on tokkuɓeyam ɓe goonga. Nden on anday goonga, goonga boo rimɗinay'on.” Ɓe mbi'imo, “Min taaniraaɓe Ibraahim, min meeɗaayi wartuki maccuɓe goɗɗo. No waɗata mbi'aa, ‘Ɗum rimɗinaymin?’ ” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, koo moye gaɗoowo hakke o maccuɗo hakke. Maccuɗo jooɗataako nder wuro haa abadaa, ammaa ɓiɗɗo woni jooɗotooɗo nder maago haa abadaa. Ngam non to Ɓiɗɗo on rimɗinii'on, on keɓii rimɗineeki ki goonga. E mi andi on taaniraaɓe Ibraahim, fuu e non on ɗaɓɓita warkiyam, ngam on njaɓaayi ekkitinol am. E mi wi'a'on ko ngiimi to Nyaako am, onon boo on ngaɗa ko nanɗon daga to nyaako mooɗon.” Ɓe mbi'imo, “Ibraahim woni nyaako amin.” Yeesu wi'iɓe, “Daa on ɓiɓɓe Ibraahim, on ngaɗay ko Ibraahim waɗi. Ammaa jooni on ɗaɓɓita warkiyam, min biiɗo'on goonga ka nanmi daga to Allah. Ɗu'um naa' kanjum Ibraahim waɗi. On ngaɗa ko nyaako mooɗon waɗi.” Ɓe mbi'imo, “Minon naa' min jaalu'en, Allah woni Nyaako amin, kanko tan woni Nyaako mo min ngoodi.” Yeesu wi'iɓe, “Daa Allah woni Nyaako mooɗon, daa on ngiɗayyam, ngam daga to maako ƴiwoymi, jooni boo e mi ɗo'o. Mi waraayi ngam hoore am, ammaa kanko liloyiyam. Ngam ɗume on paamaayi ko mbiimi? Kanjum woni ngam on mbaawataa jaɓuki wolde am. Onon on ɓiɓɓe nyaako mooɗon Ceyɗan, ko ngiɗɗon woni ngaɗon ko nyaako mooɗon yiɗi. Daga arande o gaɗoowo warhoore. Walaa ko wannimo e goonga, ngam o walaa goonga. To o fewii, ɗum ngikku maako, ngam o pewoowo, nyaako fewre. Ammaa ngam mi wi'i goonga, on koolaakiyam. Moye nder mooɗon waawata tabbitinki mi waɗii hakke? To ni goonga mbi'aymi, ngam ɗume on koolataakoyam? Koo moye mo Allah jeyi e nana ko Allah wi'i. Ko haɗi'on nanki ko mbiimi woni onon naa' ɗum ɓe Allah.” Mawɓe Yahuudanko'en nootii mbi'imo, “Naa' ɗum goonga min mbi'i nde min mbi'i a Samaariyankeejo nden a woodi ginnol?” Yeesu wi'iɓe, “Mi walaa ginnol, ammaa Nyaako am kokkaymi mangu, onon boo on njawanayam. Mi ɗaɓɓitantaa hoore am teddungal, ammaa e woodi goɗɗo ɗaɓɓitanayɗoyamngal, kanko woni gaɗayɗo kiita. E mi wi'a'on goonga, fuu gaɗoowo ko mbiimi, o maayataa.” Yahuudanko'en mbi'imo, “Jooni e min andi a woodi ginnol. Ibraahim maayii, non maa annabo'en, ammaa a wi'ii fuu gaɗoowo ko mbiiɗaa maayataa. A ɓurii nyaako amin Ibraahim? O maayii, non maa annabo'en horiiɓe maayii. Moye nyumataa gonɗaa?” Yeesu nootii wi'i, “To mi teddinii hoore am, teddungal am wartii meere. Nyaako am mo mbi'oton woni Allah mooɗon, kanko woni teddinɗoyam. Koo nde on andaamo, ammaa min e mi andimo. Daa mi wi'iino'on mi andaamo, daa mi wartii pewoowo bo mooɗon. Ammaa e mi andimo, e mi tokka wolde maako. Nyaako mooɗon Ibraahim e welwelta to o nyumii dow nyalnde nde ngaraymi. O yi'iinde, o boo nanii belɗum.” Ɓe mbi'imo, “A hewtaayi duuɓi 50 taw, ammaa a wi'a a yi'ii Ibraahim?” Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, ko Ibraahim danyee e mi ɗon.” Nde o wi'i non, sey ɓe kocci kaaƴe ngam ɓe kuboomo, ammaa Yeesu suuɗi hoore muuɗum, wurtii nder Wuro Ceniingo ngon dilli. Yeesu e nder yaadu, sey o yi'i neɗɗo danyaaɗo e wumi. Tokkuɓemo ƴamimo mbi'i, “Moodibbo, hakke moye waɗi ɗum danyi neɗɗo o'o e wumi? Ɗum hakke maako koo hakke danyooɓe maako?” Yeesu wi'i, “Naa' ngam hakke neɗɗo o'o koo ngam hakke danyooɓe maako waɗi o danyaa bumɗo. O danyaa e mo wumi ngam ɗum holla bawɗe Allah dow maako. Doole kuwen kuuɗe on ɗon liloyɗoyam daga naange e ɗon. Jemma ɓadake. E carel ngel walaa baawayɗo huwa. To ni e mi duuniyaaru, min woni jayngol duuniyaaru.” Gaɗa Yeesu wi'ii non, sey o tuuti joode e leydi, o jiiɓiri leydi ndin e maaje, o hoccindi, o moytani neɗɗo on to gite. O wi'imo, “Dillu, culmoɗaa to njonga bi'eteenga Siluwam.” Ma'ana Siluwam woni “Lilaaɗo.” Sey neɗɗo on yahi sulmii, warti e yi'a. Kedduɓe e maako e woowuɓe yiikimo e mo toroo ndenno mbi'i, “Naa' ɗum neɗɗo o'o woni jooɗotonooɗo e toroo?” Woɓɓe mbi'i, “Ɗum kanko.” Woɓɓe boo mbi'i, “Naa' ɗum kanko, ɗum nanduɗo e maako.” Ammaa neɗɗo on wi'i, “Ɗum min.” Ɓe mbi'imo, “No ɗum waɗi jooni a yi'a?” O wi'iɓe, “Neɗɗo bi'eteeɗo Yeesu jiiɓi leydi moytaniyam to gite, wi'iyam mi yaha njonga Siluwam mi sulmoo. Sey njahumi, culmiimi sey mbumtumi.” Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “To neɗɗo o'o woni?” O wi'iɓe, “Mi andaa.” Sey ɓe njaari bumtuɗo on to Faarisanko'en. Too, nyalnde nde Yeesu jiiɓi leydi wumtini bumɗo on ɗum Nyalnde Siwtaare. Faarisanko'en ɓen maa puɗɗi ƴamuki neɗɗo on no o wumtiri, o wi'iɓe, “O waɗu leydi to gite am, culmiimi, jooni e mi yi'a.” Woɓɓe nder Faarisanko'en ɓen mbi'i, “Neɗɗo gaɗuɗo fii ɗu'um naa' daga to Allah o ƴiwoyi, ngam o tokkaayi dooka Nyalnde Siwtaare.” Woɓɓe boo mbi'i, “No waɗata neɗɗo gaɗoowo hakke waawa waɗuki iri kayɗiniiɗum ɗu'um?” Ngam non, feerootirol natti hakkunde maɓɓe. Ngam non, ɓe puɗɗiti ɓe ƴami neɗɗo on ɓe mbi'i, “Ɗume mbi'ataa dow maako, nde an o wumtini?” Neɗɗo on wi'i, “O annabiijo.” Ardiiɓe Yahuudanko'en njaɓaayi neɗɗo on ndenno o bumɗo jooni boo e mo yi'a, naaki ɓe noddi danyooɓe maako, ɓe ƴamiɓe ɓe mbi'i, “O'o ɗum ɓiɗɗo mooɗon mo mbiiɗon danyaama e wumi? No waɗi jooni e mo yi'a?” Danyooɓe neɗɗo on mbi'i, “E min andi o ɓiɗɗo amin, kadin maa o danyaama e mo wumi. Ammaa min andaa no waɗi jooni e mo yi'a, non maa min andaa moye wumtinimo. Ƴameemo, naa' o suka, o wi'ay'onka e hoore maako.” Danyooɓe neɗɗo on mbi'ii non ngam e ɓe kula ardiiɓe Yahuudanko'en. Ngam ardiiɓe Yahuudanko'en ɓen njaadake ciryake wiiki koo moye biiɗo Yeesu woni Almasiihu ɗum riiwaymo daga nder lenyol. Kanjum waɗi danyooɓe bumtinaaɗo on mbi'i, “Naa' o suka, ƴameemo.” Sey ardiiɓe ɓen nodditii bumtinaaɗo on, ɓe mbi'imo, “Wi'u goonga ngam teddinaa Allah. E min andi neɗɗo jamɗitinɗoma o gaɗoowo hakke.” Bumtinaaɗo on wi'iɓe, “Koo o gaɗoowo hakke mi andaa, fii go'o ɗum andumi woni ndenno mi bumɗo, jooni boo e mi yi'a.” Ɓe mbi'imo, “Ɗume o waɗanmaa? No o maɓɓitiri gite maaɗa?” Neɗɗo on wi'iɓe, “Mi yaadake mi wi'ii'onka on njaɓaayi. Ngam ɗume ngiɗɗon nankika kadin? Koo onon maa on ngiɗi wartuki tokkuɓemo?” Sey ɓe kuɗimo ɓe mbi'i, “An woni tokkuɗomo, ammaa minon min tokkuɓe Muusa! E min andi Allah metanii Muusa, ammaa neɗɗo o'o min andaa to o ƴiwoyi.” Neɗɗo on wi'iɓe, “Ɗu'um ɗum fii kayɗiniiɗum! On andaa to o ƴiwoyi, ammaa o wumtiniiyam. En andi Allah nanataa do'aare gaɗooɓe hakke, ammaa e mo nana do'aare kuloowomo gaɗoowo ko o yiɗi. Daga duuniyaaru tagaa walaa meeɗuɗo nanuki goɗɗo wumtinii neɗɗo danyaaɗo e wumi. Daa neɗɗo o'o naa' to Allah o ƴiwoyi, daa o waawataa o waɗa goɗɗum.” Ɓe mbi'imo, “A danyaama nder hakke a mawnii nder hakke, no waɗata ekkitinaamin?” Sey ɓe ndiiwimo. Yeesu nani ɓe ndiiwii neɗɗo on. Nde o tawi neɗɗo on, o ƴamimo o wi'i, “A hoolake Ɓii Neɗɗo?” Neɗɗo on wi'i, “Moodibbo, moye woni Ɓii Neɗɗo? Wi'amka ngam mi hooloomo.” Yeesu wi'imo, “A yi'iimo, kanko woni meddoowo e maaɗa.” Neɗɗo on wi'i, “Moodibbo, mi hoolakema.” O diccii yeeso Yeesu, o mawninimo. Yeesu wi'i, “Mi waroyii duuniyaaru ndu'u ngam waɗuki kiita, ngam wumɓe ngi'a nden gi'ooɓe boo ngarta wumɓe.” Nde woɓɓe Faarisanko'en gonɓe haade Yeesu nani o wi'i ɗu'um, ɓe mbi'imo, “Minon maa min wumɓe?” Yeesu wi'iɓe, “Daa on wumɓe, daa on taƴantaake kiita koo nde on ngaɗii hakke. Ammaa jooni nde mbi'oton on ngi'a, ɗum taƴanay'on kiita ngam hakke mooɗon.” Yeesu wi'i, “E mi wi'a'on goonga, koo moye mo nattiraayi hoggo baali dammugal, ammaa o ƴenti hoggo ngon o natti, o gujjo o teetoowo. Nattirɗo hoggo baali dammugal maago, kanko woni gaynaako baali ɗin. Deenoowo dammugal hoggo ngon maɓɓitanaymo dammugal, baali ɗin boo e andi hononde maako. E mo noddiraɗi inɗe maaji, o ardooɗi ɗi mburtoo. To o wurtinii fuu baali maako, o ardotoɗi, ɗi tokkaymo, ngam e ɗi andi hononde maako. Ammaa ɗi tokkataa koɗo, ɗi ndoggaymo, ngam ɗi andaa hononde koɗo.” Yeesu hokki yimɓe misaalu ɗu'um, ammaa ɓe paamaayi ko o wi'ataɓe. Ngam non Yeesu fuɗɗiti wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, min woni dammugal baali. Fuu artuɓeyam warki ɓe wuyɓe ɓe teetooɓe, baali ɗin boo kettindanaakiɓe. Min woni dammugal. Fuu tokkirɗo to am natti hisay, o nattay, o wurtoo, o heɓa ko o marortoo. Gujjo waray tan ngam wujja, waɗa warhoore, halka. Min boo mi waroyi ngam tokkirɓe to am keɓa yonki, ɓe keɓaki keewuki. “Min woni gaynaako boɗɗo. Gaynaako boɗɗo e hokka yonki muuɗum ngam baali muuɗum. Neɗɗo koccaaɗo durngol naa' o jeyɗo baali ɗin. To o yi'ii caafaandu e wara, o alay baali ɗin o dogga. Caafaandu ndun nangaɗi sankitaɗi. O doggay ngam o koccaaɗo durngol, walaa ko wannimo e baali ɗin. Min woni gaynaako boɗɗo. E mi andi baali am, nden baali am e andiyam, non no Nyaako am andiriyam, e no andirmoomi. Mi hokkii yonki am ngam baali ɗin. E mi woodi goɗɗi baali ɗi ngalaa nder hoggo ngo'o. Doole mi waddaɗi kanji maa. Ɗi kettindanto hononde am. Ngam non ɗi ngartay ornde go'o, gaynaako go'o. “Ko waɗi Nyaako am Mo Dow e yiɗiyam, kanjum woni mi hokkay yonki am, ngam mi fuɗɗita mi hoccaki kadin. Walaa ittanoowoyam yonki. Min e hoore am hokkataki. E mi woodi bawɗe hokkukiki, nden e mi woodi bawɗe mi wartiraki. Ɗu'um kanjum Nyaako am wi'iyam mi waɗa.” Sey feerootirol fuɗɗiti natti hakkunde Yahuudanko'en ngam haala ka'a. Ɗuɗɓe nder maɓɓe mbi'i, “E mo woodi ginnol, o kaaŋaaɗo. Ngam ɗume kettindantooɗonmo?” Woɓɓe boo mbi'i, “Ka'a haala naa' ɗum ka neɗɗo gooduɗo ginnol. No waɗata ginnol waawa wumtinki bumɗo?” Too, ɗum carel peewol, e ɗum waɗa Humto Laaɓinki Wuro Ceniingo nder Urucaliima. Yeesu e woosoo nder Rumpaaru Suleymaanu nder Wuro Ceniingo ngon. Sey Yahuudanko'en kawriti piliimo mbi'imo, “Haa ndeye alataamin nder seko? To an woni Almasiihu wi'uminka e njayri.” Yeesu wi'iɓe, “Mi wi'ii'onka, ammaa on koolaakiyam. Kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe ngaɗaymi nder inde Nyaako am, e ɗe kolla min ɗum moye, ammaa on koolaakiyam, ngam onon naa' on baali am. Baali am e kettindanooyam. E mi andiɗi, nden e ɗi tokkayam. Mi hokkiiɗi yonki ki re'ataa, ɗi kalkataa haa abadaa, nden walaa teetayɗoɗi daga jungo am. Nyaako am kokkuɗoyam baali ɗin, o ɓurii koo ɗume bawɗe, nden walaa baawayɗo teetaɗi daga jungo maako. Min e Nyaako Mo Dow min go'o.” Sey Yahuudanko'en puɗɗiti kocci kaaƴe ngam kuboomo mbaramo. Yeesu wi'iɓe, “Mi hollii'on kuuɗe boɗɗe ɗuɗɗe ɗe Nyaako Mo Dow hokkiyam mi waɗa. Ngam ngale nder maaje ngiɗɗon huboraakiyam kaaƴe?” Ɓe mbi'i Yeesu, “Naa' ngam kuuɗe boɗɗe ɗe ngaɗuɗaa min kubotomaa, ammaa ngam huɗuki Allah. Ngam an a neɗɗo tan, ammaa a wartira hoore maaɗa Allah.” Yeesu wi'iɓe, “Naa' ɗum windaama nder Attawra mooɗon, ‘Mi wi'ii'on, onon on allaaji?’ Deftere Ceniinde ɗum goonga haa abadaa, nden Allah noddirii nanɓe wolde muuɗum allaaji, yimɓe kokkaaɓe wolde maako. To ɗum non, min mo Nyaako Mo Dow suɓi ngam kuugal maako liloyiyam nder duuniyaaru, mi huɗii Allah won ɗon nde mbiimi, ‘Min mi Ɓiɗɗo Allah?’ To naa' kuuɗe Nyaako am ngaɗaymi, to' on koolayam. Ammaa to e mi waɗa kuuɗe maako, koo to on koolaakiyam, koolee kuuɗe ɗen, ngam andon paamon Nyaako Mo Dow e nder am, min maa e mi nder maako.” Ɓe puɗɗiti ɓe ndarwi nangukimo, ammaa o wurtii juuɗe maɓɓe o daɗi. Sey Yeesu dilli huuli Caangol Urdun, wigeere to Yahaya waɗayno baptisma, o jooɗii ɗon. Yimɓe ɗuɗɓe ngari to maako, e ɓe mbi'a, “Yahaya waɗaayi goɗɗum kayɗiniiɗum, ammaa koo ɗume ɗum o wi'i dow neɗɗo o'o ɗum goonga.” Yimɓe ɗuɗɓe koolii Yeesu ɗon. Goɗɗo neɗɗo bi'eteeɗo Li'aajaru ciya njamu nangimo. Gariiri Betani o jooɗotoo, gariiri ndi Maryaama e mawniraawo muuɗum Marta njooɗotoo. Maryaama o'o, kanko waylani koyɗe Yeesu nebbam uroojam o moytiriɗe gaasa hoore maako. Li'aajaru mo yamɗaa on, o sakiraawo maako. Sey Maryaama e sakiraawo muuɗum Marta ɓe lilani Yeesu ɓe mbi'i, “Moodibbo, higo maaɗa mo ngiɗɗaa yamɗaa.” Ammaa nde Yeesu nani non, o wi'i, “Ɗu'um nyawu ɗum nangu Li'aajaru naa' ngam o maaya, o nyawu ngam ɗum teddina Allah, ɗum warta laawol no Ɓiɗɗo Allah teddinirtee.” Yeesu e yiɗi Marta e Maryaama e Li'aajaru. Fuu e non nde o nani Li'aajaru yamɗaa, sey o ɓeydi waɗuki balɗe ɗiɗi to o woni. Gaɗa maajum o wi'i tokkuɓemo, “En co''o leydi Yahuudiya.” Tokkuɓemo mbi'imo, “Moodibbo, naa' ko neeɓi Yahuudanko'en e ngiɗunoo huboraakima kaaƴe mbarumaa, fuu e non a yiɗi so''aaki ton?” Yeesu wi'iɓe, “Naa' nyalnde go'o e woodi awaaji sappo e ɗiɗi? Koo moye jahoowo nyalawma feggataako ngam e mo yi'ira jayngol duuniyaaru ndu'u. Ammaa fuu jahoowo nder nyiwre o feggoto, ngam o walaa jayngol nder maako.” Gaɗa Yeesu wi'ii non, sey o ɓeydi wiiki, “Higo meeɗen Li'aajaru ɗaanake, ammaa mi yahay mi findinamo.” Tokkuɓemo mbi'imo, “Moodibbo, to ni o ɗaani, o yamɗitay.” Ko Yeesu wi'ata woni Li'aajaru maayii, ammaa kamɓe e ɓe nyuma ko Yeesu wi'ata woni e mo ɗaanii ngam o siwtoo. Sey Yeesu wi'iɓe e njayri, “Li'aajaru maayii. Ammaa mi nanii belɗum mi walaa ton, ngam koolooɗonyam. Ammaa en njahu to maako.” Sey Tooma bi'eteeɗo Ciwtaaɗo wi'i tokkuɓe Yeesu horiiɓe, “En njahu enen maa ngam mayden e maako.” Nde Yeesu yottii tawi ɗum yaadake ɗum uwii Li'aajaru balɗe nayi ƴaɓɓiiɗe. Hakkunde Betani e Urucaliima hewtaayi mil ɗiɗi. Yahuudanko'en ɗuɗɓe ngari to Marta e Maryaama ngam ɓe mbaltinanaɓe ɓerɗe dow mayde sakiraawo maɓɓe. Nde Marta nani Yeesu e wara, o yahi ngam o taɓɓoyoomo, Maryaama boo jooɗii to wuro. Marta taɓɓii Yeesu wi'imo, “Moodibbo, daa a ɗonno ɗo'o, daa sakiraawo am maayaayi. Ammaa e mi andi koo jooni fuu ko toriɗaa Allah o hokketeɗum.” Yeesu wi'imo, “Sakiraawo maaɗa ummoto kadin.” Marta wi'imo, “E mi andi o ummoto Nyalnde Jaango nyalnde nde mayɓe ummotoo.” Yeesu wi'imo, “Min woni umminayɗo mayɓe, min woni kokkayɗo yonki. Koo moye kooliiɗoyam, koo o maayii, o fuɗɗitay o waɗa yonki. Koo moye gooduɗo yonki kooliiɗoyam, to o maayii o halkataa. A jaɓii ko mbiimi?” Marta wi'imo, “Ee, Moodibbo, mi jaɓii an woni Almasiihu, Ɓiɗɗo Allah, mo ɗum wi'i waray nder duuniyaaru.” Gaɗa Marta wi'ii non, o yahi o noddi minyiraawo maako Maryaama ɓe kakkiti o wi'imo, “Moodibbo e ɗo'o e mo yiɗi yiikima.” Nde Maryaama nani non, ummii nder yawɗaare yahi to Yeesu. Yeesu boo yottaaki gariiri Betani taw, ammaa e mo ɗon e wigeere to Marta tawimo. Yahuudanko'en gonduɓe e Maryaama nder wuro ngam hinnuki, nde ɓe ngi'i Maryaama ummake jawɗum wurtake, sey ɓe tokkimo, e ɓe kammoo o yahay yenaande o woya ton. Nde Maryaama yottii to Yeesu woni yi'imo, dicci, wi'imo, “Moodibbo, daa a ɗo'o, daa sakiraawo am maayaayi.” Nde Yeesu yi'i e mo woya hawti e Yahuudanko'en garduɓe e maako, sey ɓernde maako ummii naa' seɗɗa o wannii. O wi'i, “Toye uwuɗonmo?” Ɓe mbi'imo, “Moodibbo, woroy, ngi'a.” Sey Yeesu woyi. Yahuudanko'en ɓen mbi'i, “Raa no o yiɗirimo!” Ammaa woɓɓe mbi'i, “O wumtinii bumɗo. Too, ɗume haɗimo waɗuki goɗɗum kaɗayɗum neɗɗo o'o maayuki?” Yeesu fuɗɗiti wanni naa' seɗɗa, o yahi yenaande nden. Yenaande nden boo ɗum luuro hayre, honduko mayre e maɓɓiraa kaaƴa. Yeesu wi'i, “Ittee kaaƴa ngan.” Marta mawniraawo mayɗo on wi'i Yeesu, “Moodibbo, jooni e woodi lumngol kallungol, ngam o waɗii balɗe nayi daga o maayi.” Sey Yeesu wi'imo, “Naa' mi wi'iima taa hoolakeyam, a yi'ay teddungal Allah?” Sey ɓe itti kaaƴa ngan daga dammugal yenaande nden. Sey Yeesu raari dow wi'i, “Nyaako Mo Dow, mi yettiima ngam a nanii do'aare am. E mi andi a nana do'aare am koo ndeye, ammaa mi wi'u non ngam ɓeydaari yimɓe gonɓe ɗo'o, ngam ɓe njaɓa an liloyiyam.” Gaɗa o wi'ii non, o noddi e sembe, “Li'aajaru, wurtoya!” Sey mayɗo on wurtoyii daga nder yenaande nden, ɓandu maako e taariraa wudere, juuɗe maako e koyɗe maako e kaɓɓiraa lefi, yeeso maako boo e taariraa lefol feere. Yeesu wi'iɓe, “Taarteemo, alonmo o dilla.” Ɗuɗɓe nder Yahuudanko'en garduɓe e Maryaama gi'uɓe ko Yeesu waɗi, ɓe kooliimo. Ammaa woɓɓe maɓɓe njahi to Faarisanko'en mbi'iɓe ko Yeesu waɗi. Ngam non, mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en ɓe noddi kawtal mawɓe, ɓe mbi'i, “Ɗume ngaɗeten? Neɗɗo o'o e waɗa kuuɗe kayɗiniiɗe ɗuɗɗe. To en aliimo o nyamrii yeeso e waɗuki ɗu'um, koo moye hoolotomo, nden Roomanko'en ngaray teeta Wuro Ceniingo meeɗen e leydi meeɗen.” Ammaa go'oto maɓɓe bi'eteeɗo Kayaafa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e ɗum ɗon ndungu wi'iɓe, “Walaa ko anduɗon! On andaa ɗum ɓuranii'on neɗɗo go'oto maaya ngam koo moye dow lenyol Yahuudanko'en fuu halka.” Haala ka'a ka Kayaafa wi'i naa' ɗum nyumo maako, ammaa nde kanko woni Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e ɗum ɗon ndungu o waɗi annabaaku wiiki Yeesu maayay ngam lenyol Yahuudanko'en. O maayay naa' ngam Yahuudanko'en tan, ammaa haa e yimɓe Allah cankitiiɓe nder goɗɗe leyɗe, o hawritaɓe o wartiraɓe go'o. Daga nden ɗon nyalnde ɓe ndarwi warki Yeesu. Ngam non Yeesu ali yiilaaki nder Yahuudanko'en e njayri. Ammaa o ali ɗon o yahi wonde wigeere haade kare o natti wondi gariiri bi'eteendi Ifiraayim, o jooɗii ɗon, kanko e tokkuɓemo. Nde Humto Sakkinki ngo Yahuudanko'en ɓadii, yimɓe ɗuɗɓe jooɗotooɓe nder ngarihoy ladde ɓe ndilli Urucaliima ngam ɓe laaɓina ko'e maɓɓe ko humto ngon. Ɓe ngaɗi ka ɗaɓɓutuki Yeesu. Nde ɓe kawriti nder Wuro Ceniingo, ɓe ngaɗi ka ƴamƴamtirki e ɓe mbi'a, “Ɗume ngiiɗon? O waray humto ngo'o boo?” Mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en ɓe njaadake ɓe mbi'ii fuu anduɗo to Yeesu woni, o andinaɓe ngam ɓe nangamo. Balɗe joweego'o ko Humto Sakkinki waɗa, Yeesu wari Betani to Li'aajaru jooɗotoo, mo o ummini daga mayde. Ton ɗum jongani Yeesu hiraande. Marta woni geeduɗo nyamndu ndun. Li'aajaru boo o go'oto nder jooɗiiɓe e nyamnda e Yeesu. Maryaama hocci jolloyel nebbam uroojam ɗam ɗum waɗiri nardi gooduɗam ceede, o wayliɗam dow koyɗe Yeesu, o moytiriɗe gaasa hoore maako. Wuro ngon heewi urngol nebbam ɗam. Ammaa Yahuuda Iskariyooti, go'oto nder tokkuɓemo, kokkitirayɗomo, wi'i, “Ngam ɗume ɗum sooraayi nebbam ɗa'am ɗum hokka ɓe ngalanaa ceede ɗen? Ceede maajam kewtay ceede ɗe ɗum yoɓata kuwoowo hitaande go'o.” O wi'u non naa' ngam e mo wannidi e ɓe ngalanaa, ammaa ngam o gujjo. Kanko woni desoowo ceede maɓɓe, o boo woowi ittuki ceede ɗen e mo huutiraɗe ngam hoore maako. Yeesu wi'i, “Alu debbo o'o. O resuɗam ngam nyalnde nde uweteemi. Koo ndeye on ngondi e ɓe ngalanaa nder mooɗon, ammaa min, carel e wara ngel alaymi'on.” Nde Yahuudanko'en ɗuɗɓe nani habaru Yeesu e ton Betani, sey ɓe njahi, naa' ngam Yeesu tan, ammaa ngam ɓe ngi'a Li'aajaru, mo o ummini daga mayde. Ngam non, mawɓe ardiiɓe diina kaɓɓi warki Li'aajaru kanum maa, nde ngam maako Yahuudanko'en ɗuɗɓe e ala diina maɓɓe e kooloo Yeesu. Nde fini, yimɓe ɗuɗɓe garɓe humto ngon nani habaru Yeesu e dow laawol warki Urucaliima. Ngam non ɓe kocci lice dabiinooje ɓe mburtii ngam taɓɓoyaakimo, e ɓe mbi'a e sembe, “Hosaana! O barkiɗinaaɗo on ɗon garoyɗo nder inde Joomiraawo. O barkiɗinaaɗo Laamiiɗo Israa'iila!” Yeesu boo heɓi mbabba mola waɗɗiinga, non no ɗum windiraa, “Taa' hulu, gariiri Sihiyoona. Raa laamiiɗo maaɗa e wara dow mbabba mola.” Arande tokkuɓemo paamaayi ɗu'um, ammaa gaɗa Yeesu teddinaama, sey ɓe ciftori ɗu'um ɗum windaa dow maako ɗum boo waɗaniimoɗum. Gondunooɓe e maako carel ngel o noddi Li'aajaru daga nder yenaande o umminimo daga mayde, ɓe nyamri yeeso e wiiki ko waɗi. Yimɓe ɗuɗɓe njahi taɓɓoyoomo ngam ɓe nanii habaru o waɗii ɗu'um fii kayɗiniiɗum. Sey Faarisanko'en mbi'i hakkunde maɓɓe, “Ngi'ee, walaa ko mbaaweten waɗuki, ngam duuniyaaru fuu tokkiimo.” E woodi woɓɓe Helenanko'en nder jaaɓe Urucaliima ngam mawninki Allah carel Humto Sakkinki. Ɓe njahi to Filibus ƴiwoyɗo Betasayda nder leydi Galiili, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, e min ngiɗi yiiki Yeesu.” Filibus yahi wi'ika Andiraawus ɓe kawti ɓe njahi ɓe mbi'ika Yeesu. Yeesu wi'iɓe, “Carel warii ngel Ɓii Neɗɗo teddintee. E mi wi'a'on goonga, to naa' gabbel alkamaari yani to leydi waati, ngel jooɗoto kangel tan. Ammaa to ngel waatii, ngel rimay gabbe ɗuɗɗe. Fuu giɗɗo yonki muuɗum dullayki, nden koo moye ganyuɗo yonki muuɗum nder duuniyaaru ndu'u o heɓay yonki ki re'ataa. Fuu kuwanoowoyam doole tokkayam. Nden to ngonmi, ton kuwanoowoyam wonata, kanko maa. Koo moye kuwanayɗoyam, Nyaako am hokkaymo mangu.” Yeesu nyamri yeeso e wiiki, “Jooni ɓernde am wannii. Ɗume mbi'aymi? Mi wi'a, ‘Nyaako am, hisnam daga carel nge'el?’ Naa' non, ngam kanjum waɗi ngarmi carel nge'el. Yaa Nyaako am, teddin inde maaɗa!” Sey hononde ƴiwoyi daga dow wi'i, “Mi teddiniinde, mi fuɗɗitay mi teddinande.” Yimɓe ɗuɗɓe gonɓe ɗon nanii hononde nden. Woɓɓe mbi'i ɗum riggaango, nden woɓɓe boo mbi'i, “Malaa'ikaajo metanimo.” Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Hononde nde'e waroyi ngam ɓeydaari mooɗon, naa' ngam ɓeydaari am. Jooni woni carel ngel ɗum waɗanta yimɓe duuniyaaru ndu'u kiita. Jooni ɗum riiway laamiiɗo duuniyaaru ndu'u. Ammaa min, to mi ƴeftaama dow gaafaangal, mi fooɗay koo moye to am.” O wi'u non ngam o holla iri mayde nde o maayata. Sey yimɓe hawrutuɓe ɓen nootii mbi'imo, “Attawra Almasiihu jooɗoto haa abadaa. No waɗata mbi'aa doole ɗum ƴefta Ɓii Neɗɗo dow? Ɗum moye maa nee woni o'o Ɓii Neɗɗo?” Yeesu wi'iɓe, “Jayngol e wondi e mooɗon ngam carel seɗɗa. Ngaɗee ka yaadu carel ngel gooduɗon jayngol, ngam to' nyiwre wara sudda'on. Fuu jahoowo nder nyiwre andaa to yahata. Nge'el carel ngel ngonduɗon e jayngol, koolee jayngol ngol, ngam ngarton ɓiɓɓe jayngol.” Nde Yeesu wi'i non, sey o dilli o suuɗi hoore maako daga maɓɓe. Koo nde Yeesu waɗii ko hayɗini ɗuɗɗum yeeso maɓɓe, fuu e non ɓe koolaakimo. Ɗu'um waɗi ngam ɗum hebbina ko Annabi Icaaya wi'i, “Joomiraawo, moye jaɓi ko mbiiɗen? Moye Joomiraawo wanginani bawɗe muuɗum?” Kanjum waɗi ɓe koolaakimo, ngam Annabi Icaaya wi'i ɗonmaa Allah wi'i, “Mi wumnii gite maɓɓe mi saatinii ɓerɗe maɓɓe, ngam to' ɓe ngi'a e gite maɓɓe, ɓe paama nder ɓerɗe maɓɓe, ɓe co''oo to am, mi yamɗitina ɓerɗe maɓɓe.” Annabi Icaaya wi'u ɗu'um ngam ndenno o yi'ii teddungal Yeesu, ɗonmaa o metii dow maako. Fuu e non, koo nder ardiiɓe, ɗuɗɓe koolii Yeesu. Ammaa ngam Faarisanko'en ɓe mbi'aayika e njayri ngam e ɓe kula ɗum riiwaɓe daga lenyol. Ngam ɓe ɓurii yiɗuki yimɓe manaɓe e dow Allah manaɓe. Sey Yeesu wi'i e sembe, “Fuu kooliiɗoyam, naa' min tan o hoolii, ammaa fuu e on ɗon liloyɗoyam. Fuu giiɗoyam yi'i on ɗon liloyɗoyam. Mi warii nder duuniyaaru ndu'u bo jayngol, ngam fuu kooliiɗoyam to' jooɗoo nder nyiwre. Fuu nanɗo ekkitinol am tokkaayingol, mi waɗantaamo kiita, ngam mi waraayi waɗanki duuniyaaru kiita, ammaa mi waroyi ngam hisnukindu. Fuu ganyuɗoyam wanyi jaɓuki ekkitinol am, e woodi gaɗanayɗomo kiita. Wolde nde metumi waɗanaymo kiita Nyalnde Jaango. Ngam mi metiraayi laamu am, Nyaako Mo Dow lilɗoyam wi'iyam ko mbi'aymi e no mbi'iraymiɗum. Ko o wi'i ɗum waɗa, e mi andi ɗum wadday yonki ki re'ataa. Ngam non, fuu ko mbiimi mi wi'uɗum non no Nyaako am wi'iyam mi wi'a.” Too, ɗum nyalnde go'o ko ɗum waɗa Humto Sakkinki. Yeesu e andi carel waɗii ngel o alata duuniyaaru ndu'u o so''oo to Nyaako Mo Dow. Yeesu e yiɗi yimɓe muuɗum gonɓe nder duuniyaaru, jooni boo o hollayɓe mangu yidde maako. Yeesu e tokkuɓemo e ɓe kirtoo. Ceyɗan yaadake waɗii nyumo hokkitirki Yeesu nder ɓernde Yahuuda Iskariyooti ɓiɗɗo Siiman. Yeesu e andi Nyaako Mo Dow waɗii koo ɗume nder juuɗe muuɗum, kadin e mo andi daga to Allah o ƴiwoyi, to Allah kadin o so''otoo. Ngam non, o ummii daga to ɓe nyaamata nyamndu, o ɓortii toggoore maako, o taadii gudel. Sey o nyeɗi ndiyam nder tummude, o fuɗɗi lootuki koyɗe tokkuɓemo, e mo moytiraɗe gudel ngel o taadii. O wari to Siiman Biiturus, Siiman Biiturus wi'imo, “Moodibbo, an lootantayam koyɗe?” Yeesu wi'imo, “Jooni a faamataa ko ngaɗaymi, ammaa yeeso ɗo'o a faamay.” Sey Biiturus wi'i, “Aa'a! Goonga a lootantaayam koyɗe.” Yeesu wi'imo, “To mi lootanaayima koyɗe, an naa' a tokkuɗoyam.” Siiman Biiturus wi'imo, “Moodibbo, taa' lootu koyɗe am tan, hawtu fuu e juuɗe am e hoore am!” Sey Yeesu wi'i, “Koo moye lootiiɗo, fuu ɓandu maako wartii lamndu. Naa' naa o fuɗɗitii o lootii hoore maako, sey ni o loota koyɗe maako. Onon boo on laaɓuɓe, ammaa naa' on fuu mooɗon.” Yeesu e andi kokkitirayɗomo, kanjum waɗi o wi'i, “Naa' on fuu ngoni laaɓuɓe.” Gaɗa Yeesu lootii koyɗe maɓɓe, o ɓornii toggoore maako, o so''ii o jooɗii to o wonnoo. O wi'iɓe, “On paamii ko ngaɗanmi'on jooni? On noddayam moodibbo e mawɗo, e ɗum haani nde ngaɗɗon non, ngam non ngonumi. Jooni, nde min, mawɗo mooɗon e moodibbo mooɗon, mi lootii koyɗe mooɗon, onon maa e haani lootindiron koyɗe. Mi waɗanii'on ko ekkitotooɗon, ngam onon maa ngaɗanon woɓɓe non no ngaɗanmi'on. E mi wi'a'on goonga, walaa maccuɗo ɓurɗo jeyɗomo, nden walaa lilaaɗo ɓurɗo lilɗomo. Jooni nde on andi fuu fii ɗu'um, on barkiɗinaaɓe to on ngaɗiiɗum. “Naa' dow mooɗon on fuu metaymi. E mi andi ɓe cuɓumi. Ammaa aayaare nde'e doole nde heewa biinde, ‘Neɗɗo mo nyamdaymi nyamndu am wartii ganyo am.’ E mi wi'a'on ɗu'um jooni ko ɗum waɗa, ngam to ɗum waɗii koolooɗon, ‘Min Woni Mo Ngonumi.’ E mi wi'a'on goonga, fuu jaɓuɗo koo moye mo lilumi jaɓiiyam, kadin fuu jaɓuɗoyam jaɓii on ɗon liloyɗoyam.” Gaɗa Yeesu wi'ii non, o wanni naa' seɗɗa, sey o wi'i e njayri, “E mi wi'a'on goonga, go'oto nder mooɗon hokkitirayyam.” Sey tokkuɓemo ndarndartiri, ɓe paamaayi dow moye maɓɓe o metata. Go'oto maɓɓe mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa e jooɗii haade Yeesu. Siiman Biiturus sappiimo wi'i, “Ƴamu Yeesu dow moye metata.” Sey o ɓaddii Yeesu o wi'i, “Moodibbo, ɗum moye?” Yeesu nootii wi'i, “Kanko woni mo kokkaymi nge'el ŋoccitel buroodi gaɗa mi suuwiingel nder tummude.” Sey Yeesu suuwi ŋoccitel buroodi nder tummude, o hokkingel Yahuuda, ɓii Siiman Iskariyooti. Gaɗa Yahuuda jaɓii ŋoccitel ngel, Ceyɗan natti ɓernde maako. Yeesu wi'imo, “Yawnu ngaɗaa ko ngiɗɗaa waɗuki.” Fuu jooɗiiɓe ɗon walaa paamuɗo ngam ɗume Yeesu wi'imo non. Nde Yahuuda woni desoowo ceede maɓɓe, woɓɓe nder maɓɓe nyumi Yeesu wi'umo o yaha o sooda ko ɓe kuutinirta nder humto, koo o hokka ɓe ngalanaa goɗɗum. Gaɗa Yahuuda jaɓii buroodi ɗum, o wurtii ɗon e ɗon. E carel ngel ɗum jemma. Gaɗa Yahuuda alii ɗon, Yeesu wi'i, “Jooni teddungal Ɓii Neɗɗo wangay, nden laawol maako teddungal Allah wangay. To ɗum teddinii Allah laawol maako, nden Allah e hoore muuɗum no teddinay Ɓii Neɗɗo, o teddinaymo naa' ko neeɓi. Ɓiɓɓe am, mi jooɗodoto e mooɗon carel seɗɗa tan. On ɗaɓɓitayyam, ammaa ko mbiinoomi ardiiɓe Yahuudanko'en, onon maa e mi wi'a'on non jooni, ‘To njahaymi, on mbaawataa yaaki.’ Jooni raa goɗɗum kesum ɗum ngiɗumi ngaɗon: ngiɗindiree. Non no ngiɗirmi'on, onon maa sey ngiɗindiron. To on ngiɗindirii, non waɗay koo moye anda onon on tokkuɓeyam.” Siiman Biiturus ƴami Yeesu wi'i, “Moodibbo, toye njahataa?” Yeesu wi'imo, “To njahaymi, a waawataa tokkukiyam jooni, ammaa yeeso ɗo'o a tokkayyam.” Biiturus wi'imo, “Moodibbo, ko haɗata mi tokkumaa jooni? E mi siryii mi maaya ngam maaɗa.” Yeesu nootii, wi'i, “A siryii maaya ngam am? E mi wi'umaa goonga, ko njakardi hana, a wi'ay a andaayam nde tati.” Yeesu wi'iɓe, “To' on ngannu nder ɓerɗe mooɗon, koolee Allah, kooleeyam. Nder wuro Nyaako am Mo Dow e woodi cuuɗi ɗuɗɗi. Daa naa' ɗum non, daa mi wi'ay'onka. Mi yahay ton mi siryanoo'on to njooɗotooɗon. To mi yahii, mi siryanake'on to njooɗotooɗon, mi so''oyto, mi hocca'on mi yaara'on to am, ngam onon maa njooɗooɗon to ngonmi. On andi laawol jahayngol wigeere nde njahaymi.” Sey Tooma wi'imo, “Moodibbo, min andaa to njahataa, no min andirta laawol ngol?” Yeesu wi'imo, “Min woni laawol, min woni goonga, min woni yonki. Walaa jahayɗo to Nyaako Mo Dow sey to tokkiiyam.” O wi'iɓe, “Daa on andiyam, daa on andi Nyaako am Mo Dow maa. Daga jooni on andimo on ngi'iimo.” Filibus wi'imo, “Moodibbo, hollumin Nyaako Mo Dow on, non heƴiimin.” Yeesu nootii wi'i, “Filibus, ko neeɓi e mi wondi e mooɗon, ammaa fuu e non a andaayam? Koo moye giiɗoyam yi'ii Nyaako Mo Dow. Ngam ɗume mbi'ataa mi holla'on Nyaako Mo Dow? Filibus, a hoolaaki e mi nder Nyaako on, nden Nyaako on e nder am? Ko mbiimi'on naa' boliiɗe ɗe hoore am mbiimi'on, ammaa Nyaako Mo Dow, gonɗo nder am, kanum huwata kuuɗe muuɗum. Njaɓee ko mbiimi nde mbiimi e mi nder Nyaako Mo Dow, kanko maa e mo nder am. To on koolaaki ko mbiimi, kooleeyam ngam kuuɗe ɗe ngaɗumi. E mi wi'a'on goonga, koo moye kooliiɗoyam huway kuuɗe ɗe kuwumi, haa maa o huwa kuuɗe ɓurɗe ɗe kuwumi, ngam mi yahay to Nyaako Mo Dow. Mi waɗay koo ɗume ɗum toriiɗon nder inde am, ngam ɗum yi'a mangu Nyaako Mo Dow barka Ɓiɗɗo on. To on torakeyam koo ɗume nder inde am, mi waɗayɗum. “To on ngiɗiyam, on ngaɗay ko mbiimi ngaɗon. Mi toroto Nyaako Mo Dow, nden o hokkay'on goɗɗum Ballayɗum, jooɗodotooɗum e mooɗon haa abadaa. Kanko woni Ruuhu kollayɗum goonga. Yimɓe duuniyaaru ndu'u njaɓataaɗum, ngam ɓe ngi'ataaɗum, ɓe andaaɗum. Ammaa onon on andiɗum ngam e ɗum wondi e mooɗon, nden ɗum jooɗoto nder mooɗon. “To mi dillii, mi alataa'on bo maraaya'en. Mi so''oyto to mooɗon. Yeeso ɗo'o seɗɗa, duuniyaaru ndu'u fuɗɗitataa yi'ayam, ammaa onon on ngi'ayyam. Ngam e mi woodi yonki, onon maa on keɓay yonki. E nden ɗon nyalnde on anday e mi nder Nyaako am, nden onon boo on nder am, min maa e mi nder mooɗon. “Koo moye jogiiɗo ko mbiimi ɗum waɗa tokkiɗum, kanko woni giɗɗoyam. Fuu giɗɗoyam Nyaako am yiɗaymo, nden min maa mi yiɗaymo mi wanginanaamo hoore am.” Sey Yahuuda (naa' Yahuuda Iskariyooti) ƴamimo, wi'i, “Moodibbo, ko waɗi cuɓuɗaa wanginankimin hoore maaɗa naa' yimɓe duuniyaaru?” Yeesu wi'i, “Fuu giɗɗoyam tokkay ekkitinol am. Nyaako am boo yiɗaymo, nden min e Nyaako am min ngaray to maako min jooɗodoo e maako. Koo moye mo yiɗaayam boo tokkataa ekkitinol am. Ekkitinol ngol nanɗon, naa' ɗum ngol am, ɗum ngol Nyaako Mo Dow liloyɗoyam. “Mi wi'u'on fuu ɗu'um jooni nde ngondumi e mooɗon. Ammaa e woodi Ballayɗum, waato Ruuhu Allah ɗum Nyaako Mo Dow liloyta nder inde am. Ɗum ekkitinay'on koo ɗume, ɗum siftoranay'on fuu ko mbiimi'on. “Jam woni ko aldumi'on, jam am kokkumi'on. Mi hokkii'onɗum naa' no yimɓe duuniyaaru kokkirta. To' on alu ɓerɗe mooɗon nganna, to' on kulu. On nanii e mi wi'a, ‘Mi dillay, ammaa mi wartoyay to mooɗon.’ To on ngiɗiyam, on nanay belɗum mi yahay to Nyaako Mo Dow, ngam o ɓuriiyam mangu. Mi wi'u'onka jooni ko ɗum waɗa, ngam to ɗum waɗii njaɓon ko mbiimi. Mi neeɓataa e mi medda e mooɗon, ngam laamiiɗo duuniyaaru ndu'u e wara. O walaa bawɗe dow am. Ammaa doole yimɓe duuniyaaru ndu'u anda e mi yiɗi Nyaako Mo Dow, kadin e mi waɗa koo ɗume ko o wi'iyam mi waɗa. Ummee ndillen, alen wigeere nde'e.” “Min woni layol inabohi goongawol, nden Nyaako am woni paamanayɗongol. O ittay koo ngale lisal am ngal rimataa, nden o mo''inay koo ngale lisal dimoowal, ngam ngal ɓeyda rimuki. Wolde nde metanmi'on yaadake wartirii'on laɓɓe. Njooɗee on njokkootiri e am, nden min maa mi jooɗoto e mi jokkootiri e mooɗon. Lisal waawataa rima kanum tan, sey to ngal jokkootirii e layol. Non onon maa on mbaawataa ngaɗon goɗɗum ɗum Allah yiɗi sey to on njokkootirii e am. “Min woni layol inabohi, onon ngoni lice maagol. Koo moye jooɗiiɗo e jokkootiri e am, min maa e mi jokkootiri e maako, o wartay bo lisal dimayngal ɓikkoy ɗuɗkoy. Ngam to naa' on kawtu e am, on mbaawataa ngaɗon goɗɗum. Fuu neɗɗo mo jokkotiraayi e am, e mo nandi e lisal pe''itaangal yoori. Iri ngal ɗon lisal e ngal hoccee ngal hubinee nder hiite ngal wula. To on njokkootirii e am nden boliiɗe am e njokkootiri e mooɗon, toree koo ɗume ɗum ngiɗɗon, ɗum hokkay'onɗum. Ko teddinta Nyaako am woni ngaɗon ko o yiɗi nde ɗuɗɗum. Kanjum hollata on tokkuɓeyam. Non no Nyaako Mo Dow yiɗiriyam, non min maa e mi yiɗi'on. Njooɗee nder yidde am. To on ngaɗii ko mbiimi ɗum waɗa, on njooɗoto nder yidde am, non no ngaɗirmi ko Nyaako am Mo Dow wi'i ɗum waɗa njooɗiimi nder yidde maako. “Mi wi'u'on ɗu'um ngam nanon belɗum nder ɓerɗe mooɗon iri ɗum am, nden belɗum ɗum warta kewɗum. Ko nginmi ngaɗon woni ngiɗindiron non no ngiɗirmi'on. Walaa yidde ɓurnde nde'e, waato neɗɗo hokka yonki muuɗum ngam higooɓe muuɗum. Onon ngoni higooɓe am to on ngaɗii ko mbiimi ɗum waɗa. Mi fuɗɗitataa mi noddira'on maccuɓe, ngam maccuɗo andaa ko jeyɗomo waɗata. Ammaa mi noddii'on higooɓe, ngam mi andinii'on koo ɗume ɗum nanmi to Nyaako am. Naa' onon cuɓiyam, min suɓi'on hokki'on kuugal njahon ngaɗon goɗɗum ɗum Allah yiɗi tabitayɗum. Nden Nyaako Mo Dow hokkay'on koo ɗume ɗum toriiɗonmo nder inde am. Ko mbiimi ngaɗon woni, ngiɗindiree. “To yimɓe duuniyaaru nganyii'on, andee min ɓe arti wanyuki. Daa duuniyaaru ndu'u jeyi'on, daa ndu yiɗay'on no ndu yiɗiri ɓe mayru. Ammaa mi suɓii'on daga nder duuniyaaru, ngam onon naa' ɗum ɓe duuniyaaru. Kanjum waɗi yimɓe mayru nganyi'on. Nyumee ko mbiinoomi'on, ‘Walaa maccuɗo ɓurɗo jeyɗomo.’ To yimɓe duuniyaaru torriiyam, onon maa ɓe torray'on. To ɓe tokkii ekkitinol am, onon maa ɓe tokkay ekkitinol mooɗon. Ammaa ɓe ngaɗanay'on fuu fii ɗu'um ngam onon ɗum ɓe am, ngam ɓe andaa on ɗon liloyɗoyam. Daa mi waraayi metanmiɓe, daa ɓe ngalaa hakke. Ammaa jooni ɓe ngalaa ko ɓe mbi'ata ngam hakke maɓɓe. Koo moye ganyuɗoyam wanyii Nyaako am maa. Daa mi waɗaayino kuuɗe ɗe goɗɗo meeɗaayi waɗuki nder maɓɓe, daa ɓe ngalaa hakke. Ammaa jooni ɓe ngi'ii kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe'e, fuu e non ɓe nganyiiyam min e Nyaako am Mo Dow. Ɗu'um ɗum waɗu ngam ɗum hebbina ko windaa nder Attawra maɓɓe, ‘Ɓe nganyiiyam walaa daliila.’ “Ballayɗum waray, waato Ruuhu Allah kollayɗum goonga, ɗum liloyaymi daga to Nyaako Mo Dow. To ɗum warii, ɗum hokkay ceyda dow am. Onon maa doole kokkon ceyda dow am ngam on ngondi e am daga arande. “Mi wi'u fuu ɗu'um ngam to' alon hoolaakiyam. Ɗum riiway'on daga nder lenyol. Goonga, carel e wara ngel koo moye barɗo'on nyumay Allah huwanta. Yimɓe ngaɗanay'on non ngam ɓe andaa Nyaako Mo Dow, ɓe andaayam. Ammaa mi wi'u'onka ngam to carel ngel waɗii ciftoron ko mbiimi'on. Mi wi'aayi'onka daga arande ngam e mi wondi e mooɗon. “Jooni mi so''oto to on ɗon liloyɗoyam, fuu e non nder mooɗon walaa ƴamuɗoyam to njahaymi. Jooni ɓerɗe mooɗon ngannii ngam mi wi'ii'on fuu fii ɗu'um. Ammaa e mi wi'a'on goonga, ngam ɓeydaari mooɗon ndillaymi. Ngam to mi dillaayi, ɗum ɗon Ballayɗum warantaa'on. Ammaa to mi dillii, mi liloyayɗum to mooɗon. To ɗum waroyii, ɗum hollay yimɓe duuniyaaru ɓe paamaayi boɗɗum ko woni hakke, e aadilaaku Allah, e kiita maako. Ɓe paamaayi ko woni hakke, ngam ɓe koolaakiyam. Ɓe paamaayi ko woni aadilaaku, ngam mi so''oto to Nyaako Mo Dow, nden on puɗɗitataa ngi'onyam. Ɓe paamaayi ko woni kiita Allah, ngam laamiiɗo duuniyaaru ndu'u yaadake taƴanaama kiita. “E mi woodi fii ɗuɗɗum ɗum ngiɗumi wiiki'on, ammaa jooni ɗum teddanay'on. Ammaa carel ngel Ruuhu Allah kollayɗum goonga warii, ɗum andinay'on goonga fuu. Ɗum metataa boliiɗe ɗe hoore maajum, ko ɗum nani tan ɗum metata, nden ɗum wi'ay'on ko waɗata yeeso. Ruuhu ɗum hoccay ko mbiimi ɗum wi'a'onka, non ɗum hollirta teddungal am. Fuu ko Nyaako Mo Dow woodi, min jeyiɗum. Kanjum waɗi mbiimi Ruuhu maako hoccay ko mbiimi ɗum wi'a'onka. “Yeeso ɗo'o seɗɗa on ngi'ataayam, nden gaɗa carel seɗɗa on ngi'ayyam.” Woɓɓe nder tokkuɓemo ngaɗi ka ƴamƴamtirki e ɓe mbi'a, “Ko o yiɗi wiiki nde o wi'i'en yeeso ɗo'o seɗɗa en ngi'ataamo, nden gaɗa carel seɗɗa en ngi'aymo? Kadin o wi'i ngam o yahay to Nyaako Mo Dow.” Ɓe mbi'i, “Ko o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘carel seɗɗa?’ En andaa ko o yiɗi wiiki.” Yeesu e andi e ɓe ngiɗi ɓe ƴamamo dow maajum, ngam non o wi'iɓe, “On medda hakkunde mooɗon dow ma'ana ko mbiimi nde mbiimi, ‘Yeeso ɗo'o on ngi'ataayam, nden gaɗa carel seɗɗa on ngi'ayyam?’ E mi wi'a'on goonga, on mboyay, on ngannay, ammaa yimɓe duuniyaaru mbelmbeltay. On nanay nawɗum ɓernde, ammaa nawɗum ɓernde nden wartay belɗum ɓernde. Carel ngel debbo danyata o nanay nawɗum, ngam carel yarki bone maako warii. Ammaa to o danyii ɓingel maako, o yejjitay torra ka o yari, ngam nanki belɗum ɓingel danyaama nder duuniyaaru. Non ɗum woni to mooɗon. Jooni ɗum carel ngel nanoton nawɗum ɓernde, ammaa mi fuɗɗitay mi yi'a'on, nden on mbelmbeltay. Walaa baawayɗo ittana'on belɗum ɓernde. “E nden ɗon nyalnde, on torataakoyam goɗɗum. E mi wi'a'on goonga, koo ɗume ɗum toriiɗon Nyaako Mo Dow nder inde am, o hokkay'onɗum. Haa jooni on toraaki goɗɗum nder inde am. Toree on keɓay, ngam welwelo mooɗon heewa. “Mi huutirii misaalu mi wi'ii'on fuu ɗu'um. Ammaa carel e wara ngel mi metirantaa'on misaalu, ammaa mi metanay'on e njayri dow Nyaako Mo Dow. E nden ɗon nyalnde on toroto nder inde am. Mi wi'aayi'on mi torotomo ngam mooɗon. Ngam Nyaako Mo Dow kanko e hoore maako e mo yiɗi'on. E mo yiɗi'on ngam on ngiɗiyam, nden on koolake daga to maako ƴiwoymi. Mi ƴiwoyii to maako mi wari duuniyaaru, nden jooni mi alay duuniyaaru mi ƴeeŋay to maako.” Sey tokkuɓe Yeesu mbi'imo, “Jooni a meta e njayri a huutirtaa misaalu. Jooni e min andi a andi koo ɗume, naa' naa goɗɗo ƴamiima ƴamɗe. Ɗu'um waɗii min njaɓi daga to Allah ƴiwoyɗaa.” Yeesu wi'iɓe, “Jooni on koolakeyam? Carel e wara ngel yaadake ngel wari ngel ɗum sankitata'on, koo moye so''oo wuro muuɗum. On alayyam min tan. Ammaa naa' ɗum min tan, ngam Nyaako Mo Dow e wondi e am. Mi wi'u'on ɗu'um ngam keɓon belɗum ɓernde barka sumpootirki e am. Nder duuniyaaru ndu'u on njaray torra. Ammaa to' on ngannu, mi heɓii jaalorgal dow duuniyaaru.” Gaɗa Yeesu yottinii wiiki boliiɗe ɗe'e, o raari dow o wi'i, “Nyaako am, carel warii. Mawnin Ɓiɗɗo maaɗa, ngam Ɓiɗɗo maaɗa teddiniima. Ngam a hokkiimo laamu dow yimɓe fuu, ngam o hokka fuu ɓe kokkuɗaamo yonki ki re'ataa. Yonki ki re'ataa woni ɓe andumaa, an tan woni Allah goongaajo, nden ɓe anda Yeesu Almasiihu mo liloyɗaa. Mi teddiniima nder duuniyaaru, mi yottinii kuugal ngal kokkuɗaayam. Nyaako am, jooni teddinam yeeso maaɗa teddungal ngal ngoodunoomi yeeso maaɗa ko duuniyaaru tagee. “Mi andinii habaru maaɗa to ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam daga nder duuniyaaru. An jeyiɓe, nden a hokkiiyamɓe, kadin e ɓe tokki wolde maaɗa. Jooni e ɓe andi koo ɗume ɗum kokkuɗaayam to maaɗa ɗum ƴiwoyi. Mi wi'iiɓe boliiɗe ɗe mbiiɗaayam, ɓe boo njaɓiiɗe. Ɓe andii ɗum goonga to maaɗa ƴiwoymi, nden ɓe koolake an liloyiyam. “E mi waɗanaɓe do'aare. Naa' yimɓe duuniyaaru ngaɗanaymi do'aare, ammaa ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam, ngam an jeyiɓe. Fuu ɓe ngoodumi an jeyiɓe, nden fuu ɓe ngooduɗaa min jeyiɓe, nden mi teddinaama barka maɓɓe. Jooni naa' ko neeɓi mi alay duuniyaaru mi waroya to maaɗa, ammaa kamɓe e ɓe nder duuniyaaru. Nyaako am Ceniiɗo, surirɓe bawɗe inde maaɗa, inde nde kokkuɗaayam, ngam ɓe ngarta go'o non no an e min en go'o. Ko ngondunoomi e maɓɓe mi suririiɓe bawɗe inde maaɗa, inde nde kokkuɗaayam. Mi reeniiɓe, walaa koo go'oto maɓɓe majjuɗo, sey ni neɗɗo kalkateeɗo ngam ko aayaare wi'i heewa. Jooni e mi waroya to maaɗa. Mi wi'u fuu ɗu'um carel nge'el ngel ngonmi nder duuniyaaru ngam ɓe nana iri belɗum ɓernde ɗum nanaymi ɓe nana ɗum kewɗum. Mi wi'iiɓe wolde maaɗa. Duuniyaaru wanyiiɓe, ngam naa' duuniyaaru jeyiɓe, non no min maa naa' duuniyaaru jeyiyam. Naa' e mi toromaa ngam ittaaɓe nder duuniyaaru, ammaa e mi toromaa ngam curaaɓe daga on ɗon Kalluɗo. Duuniyaaru jeyaayiɓe non no min maa duuniyaaru jeyaayiyam. Wartirɓe yimɓe maaɗa laawol goonga maaɗa. Wolde maaɗa woni goonga. Non no liliroyɗaayam nder duuniyaaru, min maa mi liliiɓe nder duuniyaaru. Mi hokkiima hoore am ngam maɓɓe, ngam kamɓe maa ɓe kokkumaa ko'e maɓɓe e goonga. “Naa' kamɓe tan ngaɗanaymi do'aare, ammaa fuu e ɓen ɗon koolotooɓeyam laawol wa'aju maɓɓe. E mi waɗa do'aare ɓe fuu maɓɓe ɓe ngarta go'o. Nyaako am e mi toromaa, ɓe keɓa ɓe cumpootira e meeɗen non no cumpootirten, ngam duuniyaaru jaɓa an liloyiyam. Mi hokkiiɓe teddungal iri ngal kokkuɗaayam, ngam ɓe ngarta go'o, non no min e an en go'o. E mi sumpootira e maɓɓe nden en cumpootira ngam ɓe ngarta go'o nder koo ɗume, ngam duuniyaaru anda an liliyam, kadin a yiɗiɓe non no ngiɗirɗaayam. “Yaa Nyaako am Mo Dow, e mi yiɗi ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam ɓe ngonda e am to ngonmi, ɓe ngi'a teddungal am, teddungal ngal kokkuɗaayam ngam a yiɗiyam ko duuniyaaru tagee. Yaa Nyaako am aadiliijo, yimɓe duuniyaaru andaama, ammaa min e mi andumaa, nden e ɓe andi an liloyiyam. Mi andiniiɓe habaru maaɗa, nden mi nyamray yeeso e andinki habaru maaɗa, ngam yidde nde kollataayam jooɗoo nder ɓerɗe maɓɓe, nden min e hoore am mi sumpootira e maɓɓe.” Gaɗa Yeesu yottinii nde'e do'aare, o dillidi e tokkuɓemo ɓe kuuli Luggere Kidiron. Ɓe njahi wonde wigeere goodunde ngesa leɗɗe jaytun, ɓe natti nder leɗɗe ɗen. Too, Yahuuda kokkitirayɗo Yeesu e andi wigeere nden, ngam nde ɗuɗɗum Yeesu e hawra e tokkuɓemo ton. Sey Yahuuda yahi ngesa kan e ardii kawtal sooji'en Rooma, e woɓɓe taadiiɓe Wuro Ceniingo ɓe mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en lili. E ɓe njogii fitilaaji, e jame hiite, e ko ɗum honirta. Yeesu nde e andi fuu ko heɓatamo, o darii yeeso maɓɓe o ƴamiɓe, o wi'i, “Ɗum moye ɗaɓɓitoton?” Ɓe mbi'i, “Yeesu Najarankeejo.” O wi'iɓe, “Ɗum min.” Yahuuda kokkitirayɗomo boo e darodii e maɓɓe. Nde Yeesu wi'iɓe, “Ɗum min,” ɓe co''orii gaɗa ɓe njani e leydi. Sey Yeesu fuɗɗiti ƴamiɓe wi'i, “Moye ɗaɓɓitoton?” Ɓe mbi'i, “Yeesu Najarankeejo.” O wi'iɓe, “Mi yaadake mi wi'ii'on ɗum min. To ni min ɗaɓɓitoton, alee yimɓe ɓe'e ndilla.” O wi'u non ngam ko o wi'uno heewa, “Mi dullaayi koo go'oto nder ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam.” Siiman Biiturus e woodi kaafahi, sey soltiki fe''i maccuɗo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ittanimo nowru nyaamo. Inde maccuɗo on Malkus. Sey Yeesu wi'i Biiturus, “Wattu kaafahi maaɗa nder holgo maaki. A nyuma mi yarataa jardugel torra ka Nyaako am hokkatayam?” Sey sooji'en Rooma e ardiiɗoɓe e taadiiɓe Wuro Ceniingo nangi Yeesu, ɓe kaɓɓimo. Arande ɓe njaarimo to Hanaana esiraawo Kayaafa. Kayaafa on woni Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e ɗun ɗon ndungu. Kanko woni kokkuɗo ardiiɓe Yahuudanko'en caawori wiiki, ɗum ɓurii neɗɗo go'oto maaya ngam koo moye. Siiman Biiturus e goɗɗo tokkuɗo Yeesu ɓe tokki Yeesu. Nde on ɗon tokkuɗo Yeesu go'oto on Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e andimo, sey o yaadi e Yeesu to njayri wuro Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on. Ammaa Biiturus darii yaasi to dammugal wuro ngon. Sey on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina andi, o wurtii yaasi, o metani debbo paamanoowo dammugal ngal, o nattini Biiturus. Sey debbo paamanoowo dammugal on wi'i Biiturus, “An, naa' a go'oto nder tokkuɓe on ɗon neɗɗo?” Biiturus wi'i, “Koo seɗɗa, naa' mi tokkuɗomo.” E carel ngel e woodi peewol, ngam non maccuɓe e taadiiɓe Wuro Ceniingo kuɓɓi hiite, e ɓe piliinge, e ɓe irfoo. Sey Biiturus kanum maa ɓaddii darii nder maɓɓe e irfoo. Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ƴami Yeesu dow tokkuɓemo e dow ekkitinol maako. Yeesu wi'imo, “Koo ndeye e mi metana koo moye e njayri. Koo ndeye e mi ekkitina ekkitinol am nder cuuɗi do'aare e nder Wuro Ceniingo to fuu Yahuudanko'en kawrata. Mi meeɗaayi wiiki goɗɗum e suuɗe. Ngam ɗume ƴamataayam ƴamɗe ɗe'e? Ƴamu yimɓe nanɓe ekkitinol am. Goonga e ɓe andi ko mbiimi.” Nde Yeesu wi'i non, go'oto nder taadiiɓe dariiɗo haade maako hellimo to wolo, wi'i, “Non metirantaa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina?” Yeesu wi'imo, “To ni mi wi'ii goɗɗum ɗum haanaa, wi'uka koo moye ɗo'o. Ammaa to ko mbiimi ɗum goonga, ngam ɗume kelluɗaayam to wolo?” Sey Hanaana waɗi ɗum so''i Yeesu to Kayaafa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, e mo haɓɓii. Biiturus e darii ɗon e irfoo, sey woɓɓe mbi'imo, “An maa, naa' a go'oto nder tokkuɓe on ɗon neɗɗo?” Ammaa Biiturus yeddi wi'i, “Naa' mi tokkuɗomo.” Go'oto nder maccuɓe Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina bandiraawo neɗɗo mo Biiturus ittani nowru o wi'i Biiturus, “Naa' mi yiidiima e maako ton nder ngesa leɗɗe jaytun?” Biiturus fuɗɗiti wi'i, “Naa' ɗum min.” E mo wi'aka njakardi hani. Sey Yahuudanko'en kocci Yeesu daga wuro Kayaafa ɓe njaarimo laamorde gomnaajo Roomankeejo. E carel ngel ɗum ilaa subaka. Ardiiɓe Yahuudanko'en nattaayi laamorde nden, ngam to' ɓe ngarta ɓe laaɓaa, ɓe kaɗee nyaamuki nyamndu Humto Sakkinki. Ngam non, Bilaatus wurtii yahi to maɓɓe ƴamiɓe, wi'i, “Ɗume ngullortooɗon neɗɗo o'o?” Ɓe mbi'imo, “Daa naa' o gaɗoowo ko halli, daa min ngaddaayimo to maaɗa.” Bilaatus wi'iɓe, “Onon e ko'e mooɗon kocceemo ngaɗanonmo kiita no dooka mooɗon wi'i.” Ɓe mbi'imo, “Onon Roomanko'en on alataamin min taƴana goɗɗo kiita mayde.” Ɗu'um waɗu ngam ɗum hebbina ko Yeesu wi'uno dow iri mayde nde maayata. Sey Bilaatus so''ii nder laamorde, o noddi Yeesu, o ƴamimo o wi'i, “An woni laamiiɗo Yahuudanko'en?” Yeesu nootii, wi'i, “Ngo'ol ƴamol to maaɗa ngol ƴiwi, koo woɓɓe kokkumaa habaru am?” Bilaatus wi'i, “A nyuma mi Yahuudankeejo? Ɗum lenyol maaɗa e mawɓe ardiiɓe diina ngaddumaa to am. Ɗume ngaɗuɗaa?” Yeesu wi'i, “Laamu am naa' daga ndu'u duuniyaaru ɗum ƴiwoyi. Daa laamu am daga mayru ɗum ƴiwoyi, daa tokkuɓeyam konay ngam ɓe kaɗa ɗum nangayam ɗum waɗayam nder juuɗe ardiiɓe Yahuudanko'en. Ammaa laamu am naa' daga ndu'u duuniyaaru ɗum ƴiwoyi.” Sey Bilaatus ƴamimo wi'i, “Too, an, a laamiiɗo won ɗon?” Yeesu nootii, wi'i, “A wi'ii mi laamiiɗo. Ngam ɗu'um ɗum danyiyam, nden ngam maajum ngarmi nder duuniyaaru ngam mi meta dow ko woni goonga. Koo moye giɗɗo goonga tokkay ko mbiimi.” Bilaatus ƴamimo wi'i, “Ɗume woni goonga?” Gaɗa Bilaatus wi'ii non fuɗɗiti wurtii yaasi to Yahuudanko'en wi'iɓe, “Mi tawraayimo goɗɗum kalluɗum. Ammaa ɗum ndonu mooɗon mi yoofana'on curaaɗo go'oto carel Humto Sakkinki. On ngiɗi mi yoofana'on Laamiiɗo Yahuudanko'en?” Ɓe nootii ɓe mbi'i e sembe, “Naa' o'o njoofantaamin, yoofanmin Barabbas!” Barabbas on boo o go'oto nder kaɓdooɓe e laamu. Sey Bilaatus waɗi Yeesu fiyaa looci. Sooji'en mbaali giifol gi'e, ɓe taaranimongol to hoore, nden ɓe ɓornimo iri toggoore laamiiɓe. Ɓe ngaɗi ka yaaki yeeso maako, e ɓe mbi'a, “Allah reene, Laamiiɗo Yahuudanko'en!” Nden e ɓe piyamo to yeeso. Bilaatus fuɗɗiti wurtii yaasi wi'i Yahuudanko'en, “Ndaaree, mi wurtinanay'onmo ɗo'o ngam andon mi tawraayimo goɗɗum kalluɗum.” Nde Yeesu wurtinaa e taaranaa giifol gi'e to hoore nden e ɓornii toggoore iri nde laamiiɓe, sey Bilaatus wi'iɓe, “Raa neɗɗo on.” Nde mawɓe ardiiɓe diina e taadiiɓe Wuro Ceniingo ngi'imo, ɓe mbi'i e sembe, “Warumo! Warumo dow gaafaangal!” Ammaa Bilaatus wi'iɓe, “Onon kocceemo mbaronmo. Min mi tawraayimo goɗɗum kalluɗum.” Sey Yahuudanko'en mbi'imo, “E min ngoodi dooka, kadin non no dooka ɗum wi'i doole o waree, ngam e mo wi'a kanko woni Ɓiɗɗo Allah.” Nde Bilaatus nani non, sey kulol ɓeydi nangukimo. Sey o so''ii nder laamorde o ƴami Yeesu o wi'i, “Toye ƴiwoyɗaa?” Ammaa Yeesu nootaakimo. Bilaatus wi'imo, “A wanyu metankiyam? A andaa e mi woodi laamu mi yoofumaa, kadin e mi woodi laamu mi waɗa ɗum warumaa dow gaafaangal?” Yeesu nootii wi'i, “A walaa laamu dow am to naa' Joomiraawo hokkumaa. Ngam non, neɗɗo gaɗuɗoyam nder jungo maaɗa waɗii hakke ɓurɗum halluki.” Nde Bilaatus nani non, o ɗaɓɓiti laawol no o yoofirta Yeesu, ammaa Yahuudanko'en ngaɗi ka wiiki e sembe, “Taa yoofii neɗɗo o'o, naa' a higo Kaysar! Fuu noddiroowo hoore muuɗum laamiiɗo o ganyo Kaysar!” Nde Bilaatus nani haala ka'a, o wurtini Yeesu, o jooɗii dow jooɗorgal kiita to wigeere bi'eteende “Hayre Cehaande.” Nder Ibraaniyankoore wigeere nden e noddiree Gabbaata. E carel ngel ɗum caka nyalawma nyalnde siryaaki Humto Sakkinki. Bilaatus wi'i Yahuudanko'en ɓen, “Raa laamiiɗo mooɗon.” Ɓe mbi'i Bilaatus e sembe, “Warumo! Warumo dow gaafaangal!” Bilaatus wi'iɓe, “On ngiɗi mi wara laamiiɗo mooɗon dow gaafaangal?” Sey mawɓe ardiiɓe diina nootii mbi'i, “Min ngalaa goɗɗo laamiiɗo sey Kaysar!” Sey Bilaatus waɗi Yeesu nder juuɗe maɓɓe ngam ɓe mbaramo dow gaafaangal. Sey ɓe ndillidi e Yeesu, e mo wakkii gaafaangal maako e hoore maako. Ɓe mburtii yaasi gariiri yaaki wigeere bi'eteende Wigeere Ƴiƴal Hoore. Nder Ibraaniyankoore wigeere nden e noddiree Golgoota. To wigeere nden ɓe piyani Yeesu kuusaaje dow gaafaangal hawti e yimɓe ɗiɗo. Ɓe ɓili go'oto e gaafaangal jungo Yeesu nyaamo, nden go'oto e gaafaangal jungo Yeesu nano, Yeesu e caka maɓɓe. Bilaatus windi dow allowal o waɗi ɗum takkingal hoore gaafaangal Yeesu. Ko o windi woni, “Yeesu Najarankeejo Laamiiɗo Yahuudanko'en.” Yahuudanko'en ɗuɗɓe njangi ko o windi, ngam wigeere to Yeesu waraa haade gariiri woni. Ko o windi o winduɗum nder Ibraaniyankoore, e Roomankoore, e Helenankoore. Mawɓe ardiiɓe diina mbi'i Bilaatus, “Taa' windu ‘Laamiiɗo Yahuudanko'en,’ ammaa windu neɗɗo o'o wi'ii kanko woni laamiiɗo Yahuudanko'en.” Bilaatus wi'i, “Ko mbindumi jooɗake.” Gaɗa sooji'en ɓen piyanii Yeesu kuusaaje dow gaafaangal, sey ɓe kocci kolte maako, ɓe cendiɗe cende nayi, koo moye soojiijo jogii sendere go'o. Kadin ɓe kocci toggoore maako. Toggoore nden nyo'aaka nde sanyaande daga dow yaaki ley. Sooji'en ɓen mbi'i hakkunde maɓɓe, “To' en ceekunde, en ngaɗu caaca dow mayre ngi'en moye nyaamatande.” Ɗu'um waɗu ngam ko aayaare wi'i heewa: “Ɓe cendii kolte am hakkunde maɓɓe; ɓe ngaadii caaca e toggoore am.” Ɗu'um kanjum woni ko sooji'en ɓen ngaɗi. Dariiɓe haade gaafaangal Yeesu kamɓe ngoni maduujo maako, e sakiraawo maduujo maako debbo, e Maryaama debbo Kiloobas, e Maryaama ƴiwoyɗo Magadala. Nde Yeesu yi'i maduujo muuɗum e darii ɗon e tokkuɗomo mo o yiɗi naa' seɗɗa. Sey o wi'i maduujo maako, “Raa ɓiɗɗo maaɗa.” Nden o wi'i on ɗon tokkuɗomo, “Raa maduujo maaɗa.” Daga carel ngel tokkuɗomo on hocci Maryaama jooɗii to wuro maako. Gaɗa maajum, Yeesu e andi koo ɗume yottinaama. Ngam ko aayaare wi'i heewa, o wi'i, “E mi nana ɗonka.” E woodi tummude ɗon e nde heewi ndiyam inabojam lammuɗam. Sey sooji'en ɓen cuuwi soosowa nder maajam, ɓe ɗiisinga to sawru hisop, ɓe ƴeftindu yaaki honduko maako. Nde Yeesu yari ndiyam inabojam ɗam, o wi'i, “Ɗum yottinaama.” Sey o turni hoore maako o yoofi yonki maako. Ɗum Nyalnde Siryaaki, nden to fini ɗum Nyalnde Siwtaare. Ngam ardiiɓe Yahuudanko'en ngiɗaa ɓalli ɗin alee dow gaafaale Nyalnde Siwtaare, sey ɓe torii Bilaatus waɗa ɗum yewa koyɗe Yeesu e koyɗe yimɓe ɗiɗo ɓen, nden ɓalli ɗin njippinee. Ngam non sooji'en ɓen njahi to gaafaale ɗen. Ɓe ngewi koyɗe arandeejo, nden ɓe ngewi koyɗe ɗiɗaɓo on. Ammaa nde ɓe ngari to Yeesu ɓe ngi'i o yaadake o maayii, ɓe ngewaayi koyɗe maako. Ammaa go'oto nder sooji'en ɓen yuwiri Yeesu labbo to becce, ɗon e ɗon ƴiiƴam e ndiyam wurtii. Giiɗo ɗu'um carel ko ɗum waɗi, kanko hokkii ceyda dow maajum, ngam onon maa koolooɗon. Ceyda maako boo ɗum goonga, e mo andi goonga o meti. Ɗu'um waɗu ngam ko aayaare wi'i heewa, “Walaa ƴiƴal maako geweteengal.” Kadin wonde aayaare wi'ii, “Ɓe ndaaray mo ɓe njuwi.” Gaɗa ɗu'um waɗii, Yusufu ƴiwoyɗo gariiri Armaatiya torii Bilaatus hokkamo ɓandu Yeesu. Yusufu on o tokkuɗo Yeesu, ammaa e suuɗe ngam e mo hula ardiiɓe Yahuudanko'en. Bilaatus jaɓi, kanko boo o yahi o waɗi ɗum jippini ɓandu Yeesu. Nikoodimus jahunooɗo to Yeesu jemma yaadi e Yusufu on. O yaadi e nebbam mur e alos e ɗam jillindiri, ɗam hewtay kilo 30. Yimɓe ɗiɗo ɓen kocci ɓandu Yeesu ɓe taaranindu gude ɗe ceede hawti e mur e alos no Yahuudanko'en ngaɗata to ɓe uway mayɗo. To wigeere nde Yeesu waraa dow gaafaangal, e woodi ngesa. Nder maaka e woodi yenaande heyre wasaande nder hayre ɗum meeɗaayi waɗuki goɗɗo nder mayre. Too, nde ɗum Nyalnde Siryaaki nde Yahuudanko'en ciryotoo Nyalnde Siwtaare, nden ngam yenaande nden haade nde woni, ɓe uwi Yeesu nder mayre. Nyalnde Alal ilaa subaka daga nyiwre e horii Maryaama ƴiwoyɗo Magadala yahi yenaande nden tawi hayre nde ɗum maɓɓiri yenaande nden tallitaama daga dammugal yenaande nden. Sey o doggi o yahi to Siiman Biiturus e on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa, o wi'iɓe, “Ɓe koccii ɓandu Yeesu daga nder yenaande! Min andaa to ɓe ndesimo.” Sey Biiturus e on ɗon mo Yeesu ɓuri yiɗuki ɓe njahi yenaande nden. Ɓe fuu ɗiɗo e ɓe ndogga, ammaa on ɗon mo Yeesu ɓuri yiɗuki ɓurii Biiturus doggudu o artimo yottaaki yenaande nden. O turii o yurnii yenaande nden o yi'i gude ɗe ɗum taarirnoo ɓandu Yeesu, ammaa o nattaayi. Sey Siiman Biiturus tokkirɗomo gaɗa yottii, natti yenaande nden. O yi'i gude ɗen e ndesii ɗon, e lefol ngol ɗum taarani hoore Yeesu. Lefol ngol e hakkitii e gude ɗen, kangol tan e ngol taggii. Sey on ɗon mo Yeesu ɓuri yiɗuki artuɗo yottaaki yenaande nden, kanko maa o natti, o yi'ani gite maako, o jaɓi Yeesu ummake daga mayde. Haa jooni ɓe paamaayi aayaare biinde doole Yeesu ummoo daga mayde. Sey tokkuɓe Yeesu ɓen co''i gure maɓɓe. Maryaama e darii yaasi yenaande nden e woya. E mo nder woyuki, sey o turii o yurnii yenaande nden, o yi'i malaa'ika'en ɗiɗo e ɓe ɓornii kolte daneeje, e ɓe njooɗii to ɓandu Yeesu fukkinaa ndenno. Go'oto e jooɗii to hoore Yeesu wondonoo, go'oto boo e jooɗii to koyɗe maako gondonoo. Ɓe ƴami Maryaama on ɓe mbi'i, “Ngam ɗume mboyataa?” O wi'iɓe, “Ɓe koccii ɓandu Moodibbo am, mi andaa to ɓe ndesimo.” Sey o yeeƴii o yi'i Yeesu e darii ɗon, ammaa o anditaayi ɗum Yeesu. Yeesu ƴamimo wi'i, “Ngam ɗume mboyataa? Moye ɗaɓɓitataa?” Maryaama e nyuma ɗum paamanoowo ngesa kan, ngam non o wi'imo, “Moodibbo, to an hoccimo, wi'am to ndesuɗaamo mi yahay mi hoccamo.” Yeesu wi'imo, “Maryaama.” Sey o waylitii o raarimo o wi'i nder Ibraaniyankoore, “Rabboni!” Ma'ana maajum woni “Moodibbo.” Yeesu wi'imo, “Taa' jogayam, ngam mi ƴeeŋaayi to Nyaako am Mo Dow taw. Ammaa so''a to bandiraaɓe am mbi'aaɓe mi ƴeeŋay to Nyaako am, Nyaako mooɗon, Allah am, Allah mooɗon.” Sey Maryaama ƴiwoyɗo Magadala yahi to tokkuɓe Yeesu wi'iɓe, “Mi yi'ii Yeesu!” Sey o ɗiiwitaniɓe ko o wi'imo. Ɗum nyalnde Alal. Nde naange hiiri, tokkuɓe Yeesu kawriti, ɓe maɓɓi dammugal ngam e ɓe kula ardiiɓe Yahuudanko'en. Ɗon e ɗon Yeesu wangi darii caka maɓɓe, wi'i, “E mi silminoo. Jam wonda e mooɗon.” Gaɗa o wi'i non, o holliɓe juuɗe maako e becce maako. Sey tokkuɓemo nani belɗum naa' seɗɗa nde ɓe ngi'imo. Yeesu fuɗɗiti wi'i, “Jam wonda e mooɗon! Non no Nyaako Mo Dow liliriyam, non min maa e mi lila'on.” Nde o wi'i non, sey o fuufi dow maɓɓe o wi'iɓe, “Njaɓee Ruuhu Allah. To on njaafanake yimɓe hakke, ɓe njaafanaama, to boo on njaafanaakiɓe, ɓe njaafanaaka.” Go'oto nder tokkuɓe Yeesu, bi'eteeɗo Tooma (ɗonmaa e mo wi'ee Ciwtaaɗo), o wondaa e maɓɓe carel ko Yeesu wari. Sey tokkuɓe Yeesu horiiɓe mbi'imo, “Min ngi'ii Yeesu.” Ammaa Tooma wi'iɓe, “Sey to mi yi'ii julooɗe juuɗe maako to o fiyanaa kuusaaje nden mi waɗa hoondu am nder julooɗe ɗen, nden mi waɗa jungo am nder yulnde becce maako to o yuwiraa labbo, to naa' non, mi jaɓataa ko mbiiɗon.” Yontoore go'o gaɗa maajum, tokkuɓe Yeesu e nder wuro ngon kadin, Tooma maa e wondi e maɓɓe. Koo nde e ɓe maɓɓi dammuɗe, ɗon e ɗon Yeesu wangi darii hakkunde maɓɓe wi'i, “Jam wonda e mooɗon.” Sey o wi'i Tooma, “Raa juuɗe am. Waɗu hoondu maaɗa nder julooɗe ɗen. Fortu jungo maaɗa ngaɗaango nder yulnde becce am. Alu waɗuki seko, hoola.” Sey Tooma wi'imo, “Joomiraawo am, Allah am!” Yeesu wi'imo, “A hooliyam ngam a yi'iiyam? Ɓe barkiɗinaaɓe yimɓe ɓe ngi'aayiyam, fuu e non ɓe koolakeyam.” Yeesu waɗii ko hayɗinii feere‑feere ɗuɗɗum yeeso tokkuɓemo ɗum windaaka nder ɗerewol ngo'ol. Ammaa ɗu'um ɗum windaa ngam koolooɗon Yeesu woni Almasiihu Ɓiɗɗo Allah, nden laawol hoolaakimo keɓon yonki ki re'ataa barka inde maako. Gaɗa fuu fii ɗu'um Yeesu fuɗɗiti wangani tokkuɓemo to daande Mbeela Tibaariya. Raa no o wanginiri hoore maako. Siiman Biiturus, e Tooma bi'eteeɗo Ciwtaaɗo, e Nataaniyal ƴiwoyɗo Kaana nder leydi Galiili, e ɓiɓɓe Jabadi, e woɓɓe tokkuɓe Yeesu ɗiɗo ɓe fuu e ɓe kawriti. Sey Siiman Biiturus wi'i horiiɓe, “Mi yahay nangoyki liƴƴi.” Ɓe mbi'imo, “Min njaaday e maaɗa.” Sey ɓe njahi ɓe natti komiwal, ammaa nden ɗon jemmaare walaa ko ɓe nangi. Naange e wurtoyoo, sey Yeesu darii daande mbeela ngan, ammaa ɓe andaa ɗum kanko. Sey Yeesu wi'iɓe, “Bandiraaɓe, on ngoodi liƴƴi?” Ɓe mbi'imo, “Min ngalaa.” O wi'iɓe, “Ngaɗee nangirɗum liƴƴi mooɗon to nyaamo komiwal mooɗon, on nangay liƴƴi.” Nde ɓe ngaɗi non, ɓe mbaawaayi nattinki nangirɗum liƴƴi ɗum nder komiwal ngal, ngam liƴƴi ɗuɗɗi. Sey on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa, wi'i Biiturus, “Ɗum Joomiraawo.” Nde Biiturus nani ɗum Joomiraawo, o taadii toggoore maako ngam o ɓortakeno ngam kuugal, o diwi nder ndiyam. Tokkuɓe Yeesu horiiɓe ndarii nder komiwal ngal, e ɓe pooɗa nangirɗum liƴƴi ɗum e ɗum heewi liƴƴi, ngam e ɓe haade daande mbeela ngan ko waɗata jaaɓanɗe 300. Nde ɓe njottii to daande ndiyam, ɓe ngi'i docce hiite e liƴƴi dow maaje e buroodi. Yeesu wi'iɓe, “Ngaddee goɗɗi liƴƴi ɗi nanguɗon jooni.” Sey Siiman Biiturus nattii nder komiwal ngal, o fooɗi nangirɗum liƴƴi ɗum yaaki to njaareendi e ɗum heewi liƴƴi 153 mawɗi. Koo nde e ɗi ɗuuɗi, nangirɗum ɗum seekaayi. Yeesu wi'iɓe, “Ngaree, ngewon kooƴe.” Walaa goɗɗo nder tokkuɓemo gaɗɗo sembe ɓernde ƴamamo, “An a moye?” ngam e ɓe andi ɗum Joomiraawo. Yeesu hocci buroodi ɗum, hokkiɓeɗum, kadin o hocci liƴƴi ɗin, o hokkiɓeɗi. Ɗu'um kanjum woni tataɓum Yeesu e wangana tokkuɓemo gaɗa o umminaama daga mayde. Gaɗa ɓe njottinii nyaamuki, Yeesu ƴami Siiman Biiturus wi'i, “Siiman ɓii Yahaya, a ɓurii horiiɓe ɓe'e yiɗukiyam?” Biiturus wi'i, “Ee, Joomiraawo, a andi e mi yiɗumaa.” Yeesu wi'imo, “Duru baali am.” Yeesu fuɗɗiti ƴamimo ɗiɗaɓum wi'i, “Siiman ɓii Yahaya, a yiɗiyam?” O wi'i, “Ee, Joomiraawo, a andi e mi yiɗumaa.” Yeesu wi'imo, “Faaman baali am.” Yeesu ƴamimo tataɓum wi'i, “Siiman, ɓii Yahaya, a yiɗiyam?” Biiturus wanni ngam Yeesu ƴamimo tataɓum, “A yiɗiyam?” Ngam non o wi'imo, “Joomiraawo, a andi koo ɗume. A andi e mi yiɗumaa.” Yeesu wi'imo, “Duru baali am. E mi wi'umaa goonga, ko ngonnoɗaa suka a ɓorna hoore maaɗa njahaa to ngiɗɗaa. Ammaa taa nawyii, a fortay juuɗe maaɗa goɗɗo ɓornumaa o yaarumaa wigeere nde a yiɗaa yaaki.” Yeesu wi'u ɗu'um ngam holla iri mayde nde Biiturus waɗata ngam mawninki Allah. Sey Yeesu wi'imo, “Tokkam.” Biiturus waylitii yi'i on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa e tokkiɓe. Kanko woni on ɗon jooɗiiɗo haade Yeesu ko ɓe nyaami kirtaari, biiɗo, “Moodibbo, ɗum moye hokkitirtama?” Nde Biiturus yi'imo, ƴami Yeesu wi'i, “Joomiraawo, ɗume heɓatamo?” Yeesu wi'imo, “To e mi yiɗi o jooɗodoo e yonki naa carel ngel ngartoymi, ko wannumaa? An ni, tokkam.” Ngam Yeesu wi'i non, sey habaru sankitii nder tokkuɓemo wiiki o'o tokkuɗo Yeesu o maayataa. Ammaa Yeesu wi'aayi o maayataa. Ko o wi'i woni, “To e mi yiɗi o jooɗodoo e yonki naa carel ngel ngartoymi, ko wannumaa?” O'o woni on ɗon tokkuɗo Yeesu e mo hokka ceyda dow fuu fii ɗu'um nden o windiiɗum. En andi boo ceyda maako ɗum goonga. Kadin e woodi fii ɗuɗɗum ɗum Yeesu waɗi. To ɗum windaama ɗum fuu go'o e go'o, e mi nyuma fuu duuniyaaru walaa njayri to ɗum resata defte bindeteeɗe. Yaa Tiyoofilus mawɗo, Nder deftere am arandeere, mi windiino dow koo ɗume ko Yeesu waɗi e ko o ekkitini, haa yaaki nyalnde nde o hoccaa yaaki dow. Ko o hoccee yaaki dow, o ekkitinii lilaaɓe ɓe o suɓi nder bawɗe Ruuhu Allah. Gaɗa o torraama o waraama, o ummii daga mayde o wanganiɓe. E ɗate ɗuɗɗe o holliɓe e mo foofa. O waɗii balɗe 40 e mo wanganaɓe, e mo ekkitinaɓe dow Laamu Allah. Carel ko o wondi e maɓɓe, o wi'iɓe, “To' on alu Urucaliima, ammaa keɗee naa Nyaako meeɗen Mo Dow hebbinii alkawal ngal o waɗani'on ngal mbiimi'on. Kangal woni hokkuki'on Ruuhu maako. Yahaya waɗanii yimɓe baptisma e ndiyam, ammaa nder balɗe seɗɗa, onon Allah waɗiranay'on baptisma e Ruuhu maako.” Nde tokkuɓemo fuu kawriti, sey ɓe ƴamimo, ɓe mbi'i, “Joomiraawo, jooni ngartirantaa Israa'iila laamu?” Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Anduki carel e jaamanuuji ɗi Nyaako meeɗen Mo Dow siryii nder laamu muuɗum naa' um ɗum mooɗon. Ammaa to Ruuhu Allah jippoyake dow mooɗon, on keɓay bawɗe, on ngartay kokkayɓe woɓɓe habaru am nder Urucaliima, e leydi Yahuudiya fuu, e leydi Samaariya, haa keerol duuniyaaru.” Gaɗa o wi'ii non, o hoccaa yaaki dow. E ɓe ndaaramo haa duule cuddimo. E ɓe tijjii e ɓe ndaaramo e mo fa'i dow, sey raa worɓe ɗiɗo ɓe kolte daneeje mbangii haade maɓɓe e ndarii. Worɓe ɓen mbi'iɓe, “Onon yimɓe Galiili, ngam ɗume ndariiɗon ɗo'o on ndaara dow? Yeesu on ɗon koccaaɗo nder mooɗon yaaki dow, o so''oyto non no ngiiruɗon o hocciraama dow.” Sey ɓe njippoyii daga dow Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun, ɓe kooti Urucaliima. Hakkunde hocceere nden e Urucaliima ɗum ɓuraayi mil go'o. Nde ɓe natti gariiri ndin, ɓe ƴenti suudu dow to ɓe kawritata. Lilaaɓe ɓen ngoni: Biiturus, e Yahaya, e Yaakubu, e Andiraawus, e Filibus, e Tooma, e Batiloomi, e Maatiyu, e Yaakubu ɓii Halfa, e Siiman Jalooti, e Yahuuda ɓii Yaakubu. Ɓe fuu, e ɓe kawrita ɓe ngaɗa do'aare e ɓernde go'o, kamɓe e Maryaama maduujo Yeesu e minyiraaɓe Yeesu worɓe, e woɓɓe rewɓe ɗonmaa. Nder balɗe ɗen, kawtal kooliiɓe Yeesu yaarii yimɓe 120. Sey Biiturus ummii, darii yeeso maɓɓe, wi'i, “Bandiraaɓe, Ruuhu Allah metiino daga honduko Dawda dow Yahuuda, kolluɗo nangooɓe Yeesu laawol no nangirtamo. Doole aayaaje ɗen keewa. Yahuuda o kuudaynooɗo e meeɗen nder kuugal Joomiraawo.” (O soodi ngesa e ceede ɗe o yoɓaa ngam kuugal kallungal ngal o waɗi, o yani nder maaka, reedu maako pusi, tetekki maako fuu ndufi e leydi, o maayi. Yimɓe Urucaliima fuu nanii habaru ɗum. Kanjum waɗi ɓe noddiri ngesa kan nder ɗemngal maɓɓe Akeldama waato “Ngesa Ƴiiƴam.”) “Ngam ɗum windaama nder deftere Jabuura dow maako wi'uki, ‘Al wuro maako warta winde, to' koo moye jooɗoo nder maago.’ Kadimaa wonde aayaare wi'ii, ‘Al goɗɗo hocca kuugal ardaare maako.’ Daga ɗon, sey ɓe ndarni worɓe ɗiɗo: Maatiyas e Yusufu Barsaba bi'eteeɗo Justus. Ɓe ngaɗi do'aare, ɓe mbi'i, “Joomiraawo, an anduɗo ɓerɗe yimɓe fuu, hollumin mo cuɓuɗaa daga nder yimɓe ɗiɗo ɓe'e, ngam o huwa kuugal lilaaɓe ngal Yahuuda ali. Ngam Yahuuda yahii wigeere to haananimo.” Sey ɓe ngaɗi cuɓol hakkunde yimɓe ɗiɗo ɓen. Cuɓaaɗo on woni Maatiyas. O nattinaa nder lilaaɓe sappo e go'o ɓen. Nde Humto Ɓendol Alkamaari waɗi, tokkuɓe Yeesu fuu kawriti wigeere go'o. Ɗon e ɗon ɓe nani iido ƴiwoyii daga dow bo hendu cembindu. Iido ngon heewi wuro ngo ɓe ngoni nder. Sey goɗɗum nanduɗum e ɗemɗe hiite wangi. Ɗe cankitii, ɗe koɗi dow hoore koo moye maɓɓe. Sey ɓe fuu ɓe keewi Ruuhu Allah, ɓe puɗɗi metuki nder ɗemɗe feere‑feere no Ruuhu hokkiriɓe bawɗe metuki. E woodi Yahuudanko'en jooɗiiɓe nder Urucaliima ƴiwoyɓe daga koo ɗeye leyɗe duuniyaaru kulooɓe Joomiraawo. Nde ɓe nani iido ngon, ɓe fuu ɓe kawriti. Fii ɗum hulniiɓe, ɓe ndulli ko ɓe ngaɗata, ngam ɓe nanii lilaaɓe e meta nder ɗemngal koo moye maɓɓe. Fii ɗum hayɗiniɓe naa' seɗɗa, ɓe mbi'i, “Ɓe'e metooɓe naa' ɓe Galilanko'en? Nden no ɗum waɗi koo moye nder meeɗen e nana ko ɓe mbi'ata nder ɗemngal muuɗum? Raa nder meeɗen e woodi Fartiyanko'en e Madiyanko'en e Elaamiyanko'en, e yimɓe Mesofotaamiya, e woɓɓe daga nder leyɗe Yahuudiya e Kafadookiya e Fantus e Aasiya, e yimɓe Firiijiya e Bamfiiliya e leydi Masar e leydi Libiya haade Saayirin e ƴiwoyɓe Rooma, Yahuudanko'en e woɓɓe jaɓuɓe diina Yahuudanko'en, e woɓɓe daga Kiriti, e Laarabanko'en. Ammaa fuu e non, en fuu en nana yimɓe ɓe'e e meta nder ɗemɗe meeɗen dow kuuɗe mawɗe ɗe Allah waɗi!” Ɓe fuu fii ɗum hayɗiniɓe, ɓe njiiɓootiri, ɓe ngaɗi ka ƴamƴamtirki, e ɓe mbi'a, “Ɗume woni ma'ana fii ɗu'um?” Ammaa woɓɓe njali tokkuɓe Yeesu mbi'i, “Ndiyam inabojam ɓe njari, ɓe ngiltii!” Sey Biiturus ummii, kanko e lilaaɓe sappo e go'o, ɓe ndarii, o ƴefti hononde maako, o wi'i hawrutuɓe ɓen, “Onon Yahuudanko'en e jooɗiiɓe nder Urucaliima fuu, nanee ko mbi'aymi'on. Mi hokkay'on ma'ana fii ɗu'um. Yimɓe ɓe'e naa' ɓe jaruɓe no kammiiɗon, ngam jooni ɗum subaka njamndi joweenayi! Ammaa raa ko Annabi Yowel wi'i Allah wi'ii, ‘Nder balɗe cakitiiɗe ko duuniyaaru re'a, mi hokkay yimɓe fuu Ruuhu am. Ɓiɓɓe mooɗon worɓe e rewɓe ɓe nga'ajinay habaru am, kori'en mooɗon ngi'ay wahayu, ndotti'en mooɗon koyɗay koyɗi ƴiwoyɗi to Allah. Mi hokkay maccuɓe am worɓe e rewɓe Ruuhu am nder balɗe ɗen, ɓe nga'ajinay habaru am. Mi hollay fii kulniiɗum e dow; nder duuniyaaru boo mi waɗay alaamaaji kulniiɗi, waato ƴiiƴam e hiite e curka ɓaleha. Naange wartay nyiwre, lewru boo woojay bo ƴiiƴam. Fuu fii ɗu'um waɗay ko nyalnde Joomiraawo mawnde teddunde wara. Nder balɗe ɗen, koo moye toriiɗo Joomiraawo hisnamo, Joomiraawo hisnaymo.’ ” Ɗonmaa Biiturus wi'i, “Yimɓe Israa'iila, nanee boliiɗe ɗe'e: Allah hollii'on o suɓii Yeesu Najarankeejo ngam o hokkiimo bawɗe huwuki kuuɗe mawɗe e kuuɗe kayɗiniiɗe e alaamaaji ɗi o waɗi nder mooɗon. Onon e ko'e mooɗon on andi ko waɗi. Fuu e non on kokkitiriimo nder juuɗe kalluɓe. On ngaɗii ɓe ɓiliimo dow gaafaangal, ɓe mbarimo. Fuu e non, non Allah siryorii fii ɗum waɗira. Ammaa Allah umminiimo daga mayde, wurtiniimo yenaande, ngam mayde waawataa jogaakimo. Ngam Annabi Dawda metii dow Yeesu Almasiihu wi'ii, ‘Koo ndeye e mi yi'a Joomiraawo yeeso am, walaa ko kulaymi ngam e mo wondi e am. Ngam maajum ɓernde am e nana belɗum e mi welwelta, koo nde mi neɗɗo maayayɗo mi jooɗodoto e ɓernde waaltiinde, ngam a alataa yonki am nder yenaande, a alataayam, min ceniiɗo maaɗa mi nyola. A holliiyam ɗate ɗe tokkaymi mi heɓa yonki, taa wondi e am mi nanay belɗum ɗuɗɗum.’ ” Biiturus ɓeydii wi'uki, “Bandiraaɓe, al mi wi'a'on goonga. Maama meeɗen Dawda maayii o uwaama, yenaande maako e ɗo'o haa hande. O annabiijo, e mo andi Allah waɗaniimo alkawal hunii wi'uki goɗɗo daga nder lenyol maako wartay laamiiɗo, waato Almasiihu. O yi'ii ko waroyta yeeso, o metii dow ummaaki Almasiihu daga mayde. O wi'ii Allah alataa Almasiihu nder yenaande, ɓandu maako boo nyolataa. Almasiihu on woni Yeesu mo Allah ummini daga mayde. Min fuu e min ceydiiɗum. Allah mawniniimo, jooɗiniimo e jungo muuɗum nyaamo hokkimo Ruuhu muuɗum no o waɗunoo alkawal. Kanko boo o hokkiiminɗum. Kanjum woni ko ngi'oton e ko nanoton jooni. Ngam Dawda yahaayi wuro Joomiraawo ton dow, ammaa o wi'ii, ‘Joomiraawo metanii Almasiihu Jeyɗoyam, wi'ii, Jooɗa e jungo am nyaamo, naa mi waɗii wanywanyɓe maaɗa ngartii to njowataa koyɗe maaɗa.’ “Ngam maajum e haani yimɓe Israa'iila fuu tabbitina Allah suɓii Yeesu mo mbarɗon dow gaafaangal warta Almasiihu Jeyɗo Laamu.” Nde ɓe nani boliiɗe ɗen, ɓerɗe maɓɓe taƴi, ɓe mbi'i Biiturus e lilaaɓe horiiɓe, “Bandiraaɓe, ɗume min ngaɗata?” Biiturus wi'i, “Koo moye mooɗon tuuba waɗanee baptisma nder inde Yeesu Almasiihu ngam keɓon yaafaneeki hakke mooɗon. Nden Allah hokkay'on Ruuhu muuɗum caahu. Ngam Allah waɗii alkawal muuɗum ngam mooɗon, e ɓiɓɓe mooɗon haa e yimɓe woɗɗuɓe, e koo moye mo Allah meeɗen noddi wara to muuɗum.” Gaɗa maajum o wagginiɓe e boliiɗe ɗuɗɗe, e mo torooɓe, e mo wi'a, “Kisnee ko'e mooɗon daga jaamanu kalluɗum ɗu'um!” Fuu jaɓuɓe ko Biiturus wi'i ɓe ngaɗanaa baptisma. Nyalnde nden haade yimɓe 3,000 ɓeydii nder kawtal kooliiɓe Yeesu. Ɓe ngaɗi ka tokkuki ekkitinol lilaaɓe, e ɓe cumpootira, e ɓe nyamda, e ɓe ngaada do'aare. Kulol nangi koo moye, ngam Allah e waɗa alaamaaji kayɗiniiɗi ɗuɗɗi daga juuɗe lilaaɓe. Fuu kooliiɓe Yeesu kawti hoore, e ɓe cenda fuu ko ɓe ngoodi hakkunde maɓɓe. Ɓe coori gese maɓɓe e ko ɓe ngoodi, ɓe cendani koo moye maɓɓe fuu ko haani ngam muuɗum. Koo ndeye nyalnde e ɓe kawrita nder Wuro Ceniingo. E ɓe nyamda nder gure maɓɓe e ɓerɗe laɓɗe e welwelo mango, e ɓe manta Allah. Yimɓe fuu e ngiɗiɓe. Koo ndeye nyalnde boo Joomiraawo e ɓeydanaɓe tuubooɓe. Wonde nyalnde Biiturus e Yahaya e njaha Wuro Ceniingo carel do'aare, njamndi tati ndi nyalawma. E woodi goɗɗo neɗɗo daga o danyaa o jaraaɗo, e mo jooɗii e dammugal Wuro Ceniingo bi'eteengal Dammugal Bongal. Koo ndeye nyalnde yimɓe maako e njaaramo to dammugal ngal ngam o toroo nattooɓe Wuro Ceniingo ceede. Too, nde o yi'i Biiturus e Yahaya e natta, sey o toriiɓe ceede. Ɓe cutiimo, Biiturus wi'imo, “Raarumin!” O raariɓe e mo kammoo heɓuki goɗɗum to maɓɓe. Biiturus wi'imo, “Mi walaa ceede, ammaa mi hokkete ko ngoodumi. Nder inde Yeesu Almasiihu Najarankeejo, e mi wi'imaa, umma, njaaɓaa!” Sey Biiturus nangi jungo maako nyaamo darnimo. Ɗon e ɗon koyɗe maako cembiɗi. O diwi o fuɗɗi yaadu. O nattidi e maɓɓe nder Wuro Ceniingo. E mo yaha, e mo diwa, e mo yetta Allah. Yimɓe fuu ngi'imo e mo yiiloo, e mo yetta Allah. Ɓe anditii kanko woni jooɗotooɗo e Dammugal Bongal ngal Wuro Ceniingo e toroo yimɓe ceede. Ɓe fuu ɓe kayɗini naa' seɗɗa ko ɗuuɗi dow ko heɓi neɗɗo on. Jaraaɗo jamɗitinaaɗo on e jogootiri e Biiturus e Yahaya nder rumpaaru mawndu bi'eteendu Rumpaaru Suleymaanu, sey yimɓe ɗuɗɓe ndoggoyi kawriti to maɓɓe e kayɗina. Nde Biiturus yi'i yimɓe kawritii, sey o wi'iɓe, “Onon bandiraaɓe am Israa'iilanko'en, ngam ɗume kayɗinton? Ngam ɗume ndaarotonmin? On kammii e bawɗe amin koo ngam tiinaare amin dow tokkuki Allah min njamɗitiniri jaraaɗo o'o? Allah mo Ibraahim e Iciyaaku e Yaakubu, Allah mo maama'en meeɗen, o teddinii maccuɗo maako Yeesu. Ammaa kanko woni mo kokkitirnooɗon ngam o waree. On nganyiimo yeeso Bilaatus koo nde Bilaatus e yiɗi yoofukimo. O Ceniiɗo Aadiliijo, ammaa on nganyiimo, on torake Bilaatus yoofana'on gaɗɗo warhoore. On mbarii kokkayɗo yonki, ammaa Allah umminiimo daga mayde. Minon boo, min ceydu'en maajum. Ngam daga nder bawɗe gonɗe nder inde Yeesu, neɗɗo jaraaɗo o'o mo ngi'oton mo anduɗon heɓi njamu. Ngam hoolaaki inde Yeesu waɗi o heɓi njamu yeeso mooɗon, on fuu on ceydu'en maajum. “Jooni bandiraaɓe am, e mi andi ko ngaɗanɗon Yeesu onon e mawɓe mooɗon on ngaɗuɗum ngam ciya andal. Non Allah hebbiniri ko annabo'en muuɗum fuu mbi'i ko neeɓi, ɓe mbi'ii Almasiihu torroto. Ngam non, tuubee, co''ooɗon to Joomiraawo ngam o yaafanoo'on hakke mooɗon, o sembiɗina'on nder tokkukimo, o wartirana'on Yeesu Almasiihu mo o waɗani'on alkawal. Doole Yeesu jooɗoo nder wuro Allah ton dow haa yaaki carel ngel Allah wartirta koo ɗume kesum, no o wi'unoo nder konduɗe annabo'en maako ceniiɓe daga ndenno. Ngam Muusa wi'ii, ‘Allah Joomiraawo mooɗon lildonoyay'on annabiijo daga nder mooɗon non no o lildoyiyam to mooɗon. Njaɓee koo ɗume ko o wi'ata'on. Neɗɗo fuu mo jaɓaayi annabiijo on, ɗum wurtinaymo nder yimɓe Allah o halkee.’ Annabo'en fuu daga Samaa'ila haa yaaki annabo'en tokkuɓe gaɗa maako, ɓe fuu ɓe metii dow ko waɗata nder balɗe ɗe'e. Fuu annabaakuuji ɗi annabo'en ngaɗi ɗi ngaɗa ngam mooɗon. Onon ngoni ronooɓe alkawal ngal Allah waɗani maama'en meeɗen nde o wi'i Ibraahim, ‘Daga danyngol maaɗa mi barkiɗinay leƴƴi duuniyaaru fuu.’ Nde Allah suɓi Yeesu maccuɗo maako, o artii liloykimo to mooɗon ngam o barkiɗina'on, o waylita koo moye mooɗon ala kuugal muuɗum kallungal.” Biiturus e Yahaya e medda e yimɓe, sey ardiiɓe diina e mawɗo taadiiɓe Wuro Ceniingo e Saadusanko'en ngari to maɓɓe. Ɓerɗe maɓɓe e metti ngam Biiturus e Yahaya e nga'ajina wi'uki yimɓe mayɓe ummodoto e yonki, ngam Yeesu ummake daga mayde. Ngam maajum ɓe nangiɓe, ɓe maɓɓiɓe nder suudu cural haa subaka, ngam hiirii ko ɓe nangiɓe. Ɗuɗɓe nder nanɓe wa'aju maɓɓe tokki Yeesu, haa ɗuuɗoral tokkuɓe Yeesu waɗi yimɓe 5,000. Nde fini, ardiiɓe e mawɓe e moodiɓɓe Attawra kawriti e Urucaliima, kamɓe e Hanaana Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, e Kayaafa, e Yahaya, e Alijanda, e woɓɓe nder bandiraaɓe Hanaana. Ɓe ndarni Biiturus e Yahaya yeeso maɓɓe, ɓe ƴamiɓe ɓe mbi'i, “E iri ɗeye bawɗe, koo nder inde moye njamɗitinirɗon jaraaɗo on ɗon?” Biiturus e heewi Ruuhu Allah, wi'iɓe, “Onon ardiiɓe yimɓe e mawɓe, hande on ƴamamin dow fii boɗɗum ɗum min ngaɗani o'o jaraaɗo e no o yamɗitiniraa. Ndaree mi wi'a'on onon yimɓe Israa'iila fuu, neɗɗo o'o jamɗitinaaɗo, dariiɗo yeeso mooɗon ɗo'o, o yamɗitina nder inde Yeesu Almasiihu Najarankeejo mo mbarɗon dow gaafaangal, mo Allah ummini daga mayde. Kanko woni mo Joomiraawo wi'i nder Deftere Ceniinde, ‘Hayre nde mahooɓe nganyi, kayre warti hayre ɓurnde darnuki maadi.’ To maako tan kisndam heɓetee, ngam walaa wonde inde feere nder duuniyaaru nde Allah hokki nde ɗum hisirta to naa' inde Yeesu.” Mawɓe ɓen kayɗini nde ɓe ngi'i Biiturus e Yahaya e meta ɓernde go'o, hakko nde ɓe nani ɓe ladde'en, naa' ɓe janguɓe. Sey ɓe paami Biiturus e Yahaya e ɓe njaadaynoo e Yeesu. Ammaa ɓe keɓaayi ko ɓe mbi'i ngam neɗɗo mo Biiturus e Yahaya yamɗitini e darodii e maɓɓe ɗon. Ɓe mbi'i Biiturus e Yahaya mburtoo yaasi. Ɓe ngaɗi caawori. E ɓe mbi'a hakkunde maɓɓe, “Ko ngaɗanten ɓe'e yimɓe? En mbaawataa yedduki ko ɓe ngaɗi ngam koo moye jooɗiiɗo nder Urucaliima nanii ɓe ngaɗii fii kayɗiniiɗum. Ammaa ngam haɗuki haala kan sankitaaki nder yimɓe, sey mbagginenɓe to' ɓe puɗɗita ɓe metana goɗɗo dow inde Yeesu.” Sey ɓe nodditii Biiturus e Yahaya nder suudu ndun, ɓe mbi'iɓe to' ɓe puɗɗita ɓe metana goɗɗo koo ɓe ekkitina goɗɗo nder inde Yeesu. Ammaa Biiturus e Yahaya mbi'iɓe, “Onon e ko'e mooɗon, cuɓee ɗume ɓuri wooɗuki yeeso Allah, min ngaɗa ko ngiɗɗon koo min ngaɗa ko Allah yiɗi? Minon kam, min mbaawataa min ala metuki dow ko min ngi'i e gite amin e ko min nani e noppi amin.” Mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe yimɓe ɓeydi wagginki Biiturus e Yahaya. Gaɗa maajum ɓe njoofiɓe, ɓe keɓaayi laawol no ɓe torrirtaɓe ngam yimɓe fuu e manta Allah dow fii kayɗiniiɗum ɗum ɓe ngaɗi. Neɗɗo jamɗitinaaɗo on o ɓurii duuɓi 40. Nde Biiturus e Yahaya njoofaa ɓe co''ii to bandiraaɓe maɓɓe tokkuɓe Yeesu ɓe ɗiiwitaniɓe fuu ko mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe mbi'iɓe. Nde tokkuɓe Yeesu ɓen nani non, ɓe fuu ɓe ummii ɓe ngaɗi do'aare e ɓernde wo'oyre, ɓe mbi'i, “Yaa Joomiraawo, taguɗo dow e ley e maayo e ko woni nder maajum fuu, an meti e honduko maama amin Dawda maccuɗo maaɗa nder Ruuhu Allah o wi'i, ‘Ngam ɗume yimɓe naa' Yahuudanko'en mettini ɓerɗe maɓɓe naa' seɗɗa? Ngam ɗume yimɓe nyumi nyumooji meere? Laamiiɓe duuniyaaru ciryake hawre, ardiiɓe kawritii ngam ɓe kona Joomiraawo e Almasiihu maako.’ Raa boo, nder gariiri ndi'i Hirudus e Bilaatus e yimɓe Israa'iila e goɗɗi leƴƴi ɓe kawtii ko'e maɓɓe ɓe nganyii Yeesu, maccuɗo maaɗa ceniiɗo mo cuɓuɗaa, ngam fuu ko ɓe kuwi daga arande e bawɗe maaɗa a siryakeno non ɗum waarata. Jooni Joomiraawo, a nanii boliiɗe maɓɓe kalluɗe, hokku maccuɓe maaɗa sembe wa'ajinki boliiɗe maaɗa kulol walaa, hollu bawɗe maaɗa, yamɗitin nyawɓe, waɗu alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe nder inde Yeesu maccuɗo maaɗa ceniiɗo.” Nde ɓe njottini do'aare wuro ngo ɓe kawriti dimbii. Ɓe fuu ɓe keewi Ruuhu Allah, ɓe nga'ajini Wolde Allah kulol walaa. Fuu kooliiɓe Yeesu ɓerɗe maɓɓe e hakkiilo maɓɓe warti go'o. Walaa bi'oowo kanum jeyi ko woodi, e ɓe cenda koo ɗume ɗum ɓe ngoodi. Lilaaɓe ɓen nder bawɗe ɓe ngaɗi ka wa'ajinki ummaaki Yeesu Joomiraawo daga mayde. Koo moye maɓɓe e wondi e barka Allah mawɗum. E woodi goɗɗo Leewiyankeejo, neɗɗo leydi Sayiifurus bi'eteeɗo Yusufu, mo lilaaɓe noddirta Barnaba (ma'ana inde maako woni cembiɗinoowo ɓerɗe), o soori ngesa maako, o hokki lilaaɓe ceede ɗen. Ammaa e woodi goɗɗo bi'eteeɗo Hanaaniya e debbo maako Safiiratu. Kanko maa o soori ngesa maako. O sendi ceede ɗen e andal debbo maako. O suuɗi goɗɗe o yaari koriiɗe o hokki lilaaɓe. Biiturus wi'imo, “Hanaaniya, ngam ɗume aluɗaa Ceyɗan natti ɓernde maaɗa haa pewanɗaa Ruuhu Allah, cuuɗuɗaa goɗɗe ceede nder ceede ngesa kan? Ko cooruɗaa ɗum, naa' um ɗum maaɗa? Nde cooruɗaaɗum naa' an jeyi ceede ɗen? Ko waɗi ngaɗuɗaa non? Naa' yimɓe pewanɗaa, ammaa Allah pewanɗaa.” Nde Hanaaniya nani boliiɗe ɗen, o yani o maayi. Kulol mangol nangi nanɓe habaru ɗum fuu. Woɓɓe kaye'en ummii, taari ɓandu maako e gude, koccimo, mburtinimo yaasi, uwoyimo. Gaɗa awaaji tati sey raa debbo maako wari nattoyi. O andaa ko waɗi. Biiturus wi'imo, “Wi'am, ɗe'e ceede kanje tan cooruɗon ngesa mooɗon?” O wi'i, “Ee, ɗum non min coorika.” Nden Biiturus wi'imo, “Ngam ɗume kawtuɗon hoore ngam foonduki Ruuhu Joomiraawo? Raa, uwoyɓe gorko maaɗa ɗon ngara, jooni ɓe koccete an maa!” Ɗon e ɗon kanko maa o yani haade koyɗe Biiturus, o maayi. Kaye'en ɓen natti tawi o mayɗo, ɓe koccimo ɓe mburtinimo, ɓe uwoyimo haade gorko maako. Kulol mangol nangi kawtal tokkuɓe Yeesu e nanɓe habaru ɗum fuu. Lilaaɓe ngaɗi alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe ɗuɗɗe nder yimɓe. Kooliiɓe Yeesu fuu e kawrita nder Rumpaaru Suleymaanu mawndu nder nyumo go'o. Koo moye mo walaa nder kawtal maɓɓe e hula nattukiɓe, koo nde koo moye e hokkaɓe mangu naa' seɗɗa. Fuu e non koo ndeye yimɓe ɗuɗɓe, worɓe e rewɓe, e ɓeydoo nder tokkuɓe Yeesu, haa ɗum warti yimɓe e koccoya nyawɓe, e ɓe mburtinoyaɓe dow ɗate, e ɓe pukkinaɓe dow leece e daage, ngam to Biiturus warii koo ɗowdi maako maa tan meema woɓɓe maɓɓe. Yimɓe ɗuɗɓe daga ngarihoy piliikoy Urucaliima maa ngaddingaddini nyawɓe e gooduɓe ginni. Ɓe fuu boo ɓe njamɗitinaa. Nden Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e wonduɓe e maako, waato Saadusanko'en, ɓe ummini lawliiru kallundu. Ɓe nangi lilaaɓe, ɓe maɓɓiɓe nder suudu cural. Ammaa nder jemmaare nden malaa'ikaajo Joomiraawo wari maɓɓitani lilaaɓe ɓen dammuɗe suudu cural ndun, wurtiniɓe, wi'iɓe, “Njahee ndaree nder Wuro Ceniingo, kokkon koo moye habaru yonki kesum.” Nde ɓe nani non, ɓe nattoyi nder Wuro Ceniingo subaka, ɗon e ɗon ɓe puɗɗi ekkitinki. Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e wonduɓe e maako noddi Kawtal Mawɓe e ardiiɓe Yahuudanko'en fuu. Ɓe mbi'i ɗum wurtinoya lilaaɓe ɓen daga nder suudu cural, ɓe ngaddee. Ammaa nde taadiiɓe njahi, ɓe tawaayi lilaaɓe ɓen nder suudu ndun. Sey ɓe co''ii, ɓe mbi'i mawɓe ɓen, “Min tawii suudu cural ndun e maɓɓii, taadiiɓe e ndarii e ndeena dammuɗe ɗen, ammaa nde min maɓɓiti, min tawaayi koo go'oto nder maɓɓe!” Nde mawɗo taadiiɓe Wuro Ceniingo e mawɓe ardiiɓe diina nani non, ɗum wanniiɓe, ɓe andaa no fii ɗum wartata. Sey goɗɗo wari, wi'iɓe, “Yimɓe ɓe maɓɓuɗon nder suudu cural e ɓe ton nder Wuro Ceniingo e ɓe nga'ajinana yimɓe!” Nden mawɗo taadiiɓe on yaadi e taadiiɓe, ɓe ngaddi lilaaɓe ɓen. Ammaa ɓe ngaddiraayiɓe e sembe, ngam e ɓe kula to yimɓe kuborooɓe e kaaƴe. Nde ɓe ngaddiɓe, ɓe ndarniɓe yeeso Kawtal Mawɓe. Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ƴamtiɓe, wi'i, “Min kaɗii'on ekkitinki dow inde Yeesu, ammaa on cankitii wa'aju mooɗon nder Urucaliima fuu. Kadimaa on ngiɗi yowankimin hakke ƴiiƴam warukimo.” Biiturus e lilaaɓe nootii, mbi'i, “Doole min tokka ko Allah wi'i, naa' ko yimɓe mbi'i. Allah mo maama'en meeɗen umminii Yeesu daga mayde, gaɗa on mbariimo dow gaafaangal. Allah hokkiimo mangu, jo''iniimo e jungo muuɗum nyaamo, wartiriimo laamiiɗo e kisnoowo, ngam yimɓe Israa'iila tuuba, ɓe keɓa yaafaneeki hakke maɓɓe. Minon ngoni ceydiiɓe fii ɗu'um, minon e Ruuhu Allah ɗum Allah hokki yimɓe gaɗooɓe ko o wi'i.” Nde mawɓe ɓen nani non, ɓerɗe maɓɓe metti naa' seɗɗa, ɓe ngiɗii ɓe mbara lilaaɓe ɓen. Ammaa goɗɗo bi'eteeɗo Gamaaliya ummii darii caka Kawtal Mawɓe. Kanko o Faarisankeejo o moodibbo Attawra, yimɓe fuu e kokkamo mangu. O wi'i ɗum wurtina lilaaɓe ɓen yaasi carel seɗɗa. Gaɗa ɓe mburtinaama, o wi'i kawtal ngal, “Onon bandiraaɓe am Israa'iilanko'en, ndeenee ko'e mooɗon dow ko ngiɗɗon waɗanki yimɓe ɓe'e. Ko neeɓaayi goɗɗo bi'eteeɗo Tudas wangii. O hoccii hoore maako bo o mawɗo. Yimɓe ko waɗi 400 tokkimo. Too, o waraama, tokkunooɓemo fuu cankitake, walaa koo go'oto dariiɗo. Gaɗa maako, Yahuuda Galilankeejo warii carel ko gomnati limata yimɓe, yimɓe ɗuɗɓe tokkiimo. Kanko maa o waraama, tokkuɓemo fuu cankitake. Jooni, e mi wi'a'on, ngoɗɗitee yimɓe ɓe'e, aleeɓe. Ngam to nyumooji maɓɓe e kuugal maɓɓe ƴiwii to yimɓe, ɗum lallay. Ammaa to ɗum ƴiwoyii to Allah, nden kam on mbaawataa sankutukiɗum. Paamee to' kaɓdon e Allah!” Mawɓe ɓen njaɓi ko o wi'i. Ɓe nodditi lilaaɓe ɓen, ɓe piyiɓe, ɓe mbi'iɓe to' ɓe ɓeyda metuki dow inde Yeesu. Nden ɓe njoofiɓe. Lilaaɓe ɓen mburtoyii nder Kawtal Mawɓe e welwelo ngam Allah mawniniiɓe haa ɓe kewtii semtineeki ngam Yeesu. Koo ndeye nyalnde e ɓe nga'ajina Habaru Belɗum wi'uki Yeesu woni Almasiihu, e ɓe ekkitina nder Wuro Ceniingo e nder gure fuu. Nder balɗe ɗen, tokkuɓe Yeesu e ɓeyda ɗuɗki. Sey Yahuudanko'en metooɓe Helenankoore metitani Yahuudanko'en metooɓe Ibraaniyankoore, ngam rewɓe maɓɓe ɓe worɓe mu''en maayi kokkataake ko haani kokkee nder nyamndu ndu ɗum woowi yeeduki koo ndeye nyalnde. Sey lilaaɓe sappo e ɗiɗo noddi kawtal tokkuɓe Yeesu fuu, ɓe mbi'i, “Minon, ɗum haanaayi min ala wa'ajinki Wolde Allah ngam senduki nyamndu. Ngam non, bandiraaɓe, cuɓee worɓe njoweeɗiɗo nder mooɗon ɓe ɗum hoolii keewuɓe Ruuhu Allah, gooduɓe faamu ngam min kokkaɓe kuugal ngal. Ammaa minon, min ngaɗay ka waɗuki do'aare e min ekkitina Wolde Allah.” Haala kan boo welii kawtal tokkuɓe Yeesu fuu. Nden ɓe cuɓi Istifaanus, neɗɗo kooliiɗo Joomiraawo, keewuɗo Ruuhu Allah, kanko e Filibus e Burokoras e Nikano e Timon e Barmenas e Nikolas ƴiwoyɗo Antaakiya, nattuɗo diina Yahuudanko'en kanko naa' o Yahuudankeejo. Ɓe ngaddiɓe yeeso lilaaɓe. Sey lilaaɓe ɓen njowaniɓe juuɗe, ngaɗaniɓe do'aare. Wolde Allah boo ɓeydi sankitaaki. Tokkuɓe Yeesu e ɓeyda ɗuuɗuki nder gariiri Urucaliima, haa ardiiɓe diina ɗuɗɓe tokki Yeesu. Allah barkiɗini Istifaanus hokkimo bawɗe waɗuki kuuɗe mawɗe kayɗiniiɗe e alaamaaji nder yimɓe. Ammaa e woodi woɓɓe nder suudu do'aare bi'eteendu Suudu Rimɗinaaɓe, e woɓɓe ƴiwoyɓe gariiri Saayirin e gariiri Alijandiiriya e leydi Kiliikiya e leydi Aasiya, ɓe ummaniimo e ɓe ngeddootira e maako. Ammaa ɓe ndulli no ɓe njaalortoomo ngam e mo metira faamu e Ruuhu Allah. Sey ɓe kokki woɓɓe ceede e suuɗe ngam ɓe mbi'a ɓe nanii e mo huɗa Muusa e Allah. Non ɓe umminiri ɓerɗe yimɓe e mawɓe e moodiɓɓe Attawra. Sey ɓe nangi Istifaanus, ɓe njaarimo yeeso Kawtal Mawɓe, ɓe ngaddi ceydu'en fewre. Ceydu'en ɓen mbi'i, “Koo ndeye neɗɗo o'o e meta kalluka dow Wuro Ceniingo e Attawra. Min nanii e mo wi'a Yeesu Najarankeejo sankitay Wuro Ceniingo, o waylitay ndonuuji ɗi Muusa hokki'en.” Sey fuu jooɗiiɓe nder kawtal ngal cutii Istifaanus, ɓe ngi'i yeeso maako wartii bo yeeso malaa'ikaajo. Nden Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ƴami Istifaanus wi'i, “Ko ɓe mbi'i dow maaɗa ɗum goonga?” Sey Istifaanus wi'i, “Bandiraaɓe am e danyooɓe am, nanee ko mbi'aymi! Allah Joomu Mangu wanganii maama meeɗen Ibraahim carel ko o wonnoo leydi Mesofotaamiya, ko o jooɗoo leydi Haran. Allah wi'imo, ‘Wurta leydi maaɗa e yimɓe maaɗa, njahaa leydi ndi kollaymaami.’ Nden Ibraahim wurtii leydi Kaldiya, o yahi o jooɗii nder leydi Haran. Gaɗa mayde nyaako maako, Allah umminimo ɗonmaa yaarimo nder leydi ndi njooɗiiɗon jooni. Allah hokkaayimo ndonu leydi ndin koo yaaɓande wo'oyre, ammaa o waɗaniimo alkawal hokkukimondi, ndi warta ndi maako, kanko e ɓiɓɓe maako, koo nde o walaa ɓiɗɗo e carel ngel. Ɗu'um woni ko Allah wi'imo, ‘Ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji maaɗa njahay leydi woɓɓe. Yimɓe leydi ndin ngartiraɓe maccuɓe, ɓe torraɓe duuɓi 400. Ammaa mi torray ɓen ɗon yimɓe gartirɓe Ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji maaɗa maccuɓe. Gaɗa maajum ɓe mburtoto leydi ndin ɓe mawninayam nder leydi ndi'i.’ Nden Allah waɗani Ibraahim alkawal. Naaduki woni ko hollata o jaɓii alkawal ngal. Nde Ibraahim danyi Iciyaaku, gaɗa balɗe joweetati o naadimo. Non Iciyaaku maa naadi Yaakubu. Yaakubu maa naadi ɓiɓɓe muuɗum sappo e ɗiɗo, kamɓe ngoni maama'en meeɗen. “Maama'en meeɗen nani lawliiru Isufu, ɓe coorimo o warti maccuɗo nder leydi Masar. Ammaa Allah e wondi e maako, hisnimo daga torraaji fuu, hokkimo faamu haa Fir'awna laamiiɗo Masar andi ka maako. Fir'awna wartirimo mawɗo nder leydi Masar haa dow wuro muuɗum fuu. Sey weelo kallungo waɗi nder leydi Masar e leydi Kan'aana fuu. Ngo torri yimɓe haa maama'en meeɗen ndulli ko nyaamata. Nde Yaakubu nani e woodi nyamndu nder leydi Masar, o lili maama'en meeɗen ton. Arande ɓe njahi ɓe ngarti, sey ɓe co''ii kadin. E yaadu maɓɓe ɗiɗawru, Isufu holliɓe o sakiraawo maɓɓe. Fir'awna boo andi bandiraaɓe Isufu. Nden Isufu liliɓe ɓe ngaddoya nyaako maako Yaakubu e wuro muuɗum fuu. Ɗuɗki maɓɓe waɗii yimɓe 75. Sey Yaakubu yahi leydi Masar. O maayi ton, kanko e maama'en meeɗen. Ɓe njaaraa Ceekem, ɓe uwaa ton nder yenaande nde Ibraahim soodunoo to ɓiɓɓe Hamor e ajurfaari. “Nde alkawal ngal Allah waɗani Ibraahim ɓadii heewuki, yimɓe Ibraaniyanko'en ɗuuɗi nder leydi Masar. E carel ngel goɗɗo warti laamiiɗo leydi Masar mo andaa Isufu. Laamiiɗo on hallani lenyol meeɗen, o torri maama'en meeɗen o dooliɓe ɓe kubina ɓikkoy maɓɓe ngam koy maaya. Nder carel ngel Muusa danyaa, o ɓingel bongel naa' seɗɗa. Ngel reenaa nder wuro nyaako maagel lebbi tati. Nde ngel hubinaa, ɓii Fir'awna debbo hoccingel, wartiringel ɓingel muuɗum. Sey ɗum jangini Muusa on andal Masaranko'en fuu, o warti bawɗo haala e kuuɗe. “Nde Muusa waɗi duuɓi 40, o yahi to lenyol maako, ɓiɓɓe Israa'iila ngam o yi'a no ɓe ngontindiri. Nde o yi'i goɗɗo Masarankeejo e torra goɗɗo Israa'iilankeejo, o walli Israa'iilankeejo torreteeɗo on, o fiyi Masarankeejo on, o warimo. O nyumi bandiraaɓe maako anditay Allah huutiraymo ngam hisnaɓe daga jungo Masaranko'en, ammaa ɓe anditaayi. Nde fini o tawi Israa'iilanko'en ɗiɗo e kaɓa. O yiɗii o siryootiraɓe, o wi'iɓe, ‘Higooɓe am, onon on bandiraaɓe! Ngam ɗume kallanton ko'e mooɗon?’ Ammaa torrayɗo go'oto on turtii Muusa wuttudu, wi'imo, ‘Moye wartirmaa ardiiɗo e kiitotooɗo dow amin? Min maa, a yiɗi mbaraayam no mbarduɗaa Masarankeejo keenya?’ Nde Muusa nani non doggi yahi leydi Midiyan. Ton o danyanaa ɓiɓɓe worɓe ɗiɗo. “Gaɗa o waɗii duuɓi 40 ton, malaa'ikaajo wanganimo nder ɗemngal hiite dow leggel nder ladde, haade Hocceere Sinay. Nde Muusa yi'i non ɗum hayɗiniimo, e mo ɓattoo ngam o raara, sey o nani hononde Joomiraawo wi'ii, ‘Min woni Allah maama'en maaɗa, Allah Ibraahim e Iciyaaku e Yaakubu.’ Muusa darii e diwna, huli raaruki. Joomiraawo wi'imo, ‘Ittu paɗe maaɗa, ngam wigeere to ndariɗaa nde ceniinde. Mi yi'ii torra yimɓe am wonɓe leydi Masar, mi nanii bojji maɓɓe. Jooni mi jippoyake ngam hisnukiɓe. War mi lilmaa leydi Masar.’ “Muusa mo ɓiɓɓe Israa'iila nganyunoo mbi'i, ‘Moye wartirmaa ardiiɗo e kiitotooɗo dow amin?’ Kanko woni mo Allah liloyi, wartirimo ardiiɗo e joofayɗoɓe daga maccungaaku e ballal malaa'ikaajo wangannooɗomo nder leggel ngel hiite. Kanko ardiiɓe, ɓe mburtii leydi Masar. O waɗii kuuɗe kayɗiniiɗe e alaamaaji nder leydi Masar e nder Maayo Woɗewo e nder ladde jornde duuɓi 40. Muusa on kanko woni biiɗo ɓiɓɓe Israa'iila, ‘Allah lildoyay'on annabiijo bo am, daga nder bandiraaɓe mooɗon.’ Muusa on e mo nder kawtal maama'en meeɗen nder ladde, e mo wondi e malaa'ikaajo metanɗomo dow Hocceere Sinay. Kanko Allah hokki habaru wolde kokkaynde yonki ngam o waddana'en. “Ammaa maama'en meeɗen njaɓaayi tokkuki ko o wi'i. Ɓe calaniimo, ɓerɗe maɓɓe co''ii Masar. Ɓe mbi'i Haruuna, ‘Waɗan'en allaaji ardotooɗi'en, ngam en andaa ko heɓi Muusa burtinoyɗo'en leydi Masar.’ Nder balɗe ɗen ɓe ngaɗi gagel jiinaari, ɓe ngartiringel allah maɓɓe, ɓe kirsaningel cakkiri, ɓe ngaɗi humto ngam mawninki ko ɓe ngaɗi e juuɗe maɓɓe. Ngam non Allah waylitaniɓe ɓaawo, aliɓe ɓe mawnina koode, non no ɗum windiraa nder Deftere Annabo'en wi'uki: ‘Onon yimɓe Israa'iila, duuɓi 40 ɗi ngaɗɗon nder ladde, min kirsanɗon marle cakkanɗon? Aa'a, naa' ɗum min. On ndoondake lukuru allah mooɗon Molek, kanga e allah hoodere mooɗon bi'eteende Rifan, allaaji ɗi ngaɗɗon ngam mawninki! Ngam maajum mi riiway'on, mi yaara'on ton leydi Baabiila.’ ” Istifaanus ɓeydi metuki, wi'i, “Ndenno maama'en meeɗen e ngoodi Lukuru To Ɗum Hawrata e Allah nder ladde. Kayru hollata Allah e wondi e maɓɓe. Lukuru ɗum waɗiraama non no Allah tindiniri Muusa. Maama'en meeɗen ɓen ndoni lukuru ɗum. Ɓe ndillidi e maajum carel ko Joocuwa ardiiɓe. Ɓe nattiniɗum leydi ndi ɓe njaɓi daga to leƴƴi ɗi Allah riiwi yeeso maɓɓe. Lukuru ɗum boo e ɗon haa jaamanu Dawda. Dawda heɓi yidde Allah mo Yaakubu, o torii mahuki suudu ngam mawninki Allah on, ammaa o heɓaayi mahukindu. Ammaa ɓiɗɗo maako Suleymaanu mahindu. “Allah Joomu Mangu jooɗataako nder cuuɗi ɗi yimɓe mahi, non no annabiijo wi'i Joomiraawo wi'ii, ‘Dow woni jooɗorgal laamu am, leydi woni to njowaymi koyɗe am. Iri nduye suudu mahantonyam? Ndeye wigeere ciwtotoomi? Naa' e bawɗe am tagirmi ɗum ɗon fuu?’ ” Istifaanus ɓeydi metuki, wi'i, “Onon ɓe ko'e caatuɗe ɓe ɓerɗe keeferɗe, ɓe noppi ganyuɗi nanuki haala Joomiraawo! Koo ndeye on kaɓda e Ruuhu Allah non no maama'en mooɗon ngaɗunoo. Moye annabiijo woni mo maama'en mooɗon torraayi? Haa maa ɓe mbarii wi'unooɓe Aadiliijo on waray. Jooni onon e ko'e mooɗon on nyaamii amaana maako, on mbariimo. Onon on keɓii Attawra daga juuɗe malaa'ika'en daga ndenno, ammaa on tokkaayiɗum.” Nde kawtal mawɓe Yahuudanko'en nani haala kan, ɓerɗe maɓɓe metti ɓe ndarii e ɓe ŋattoo. Ammaa kanko, e mo heewi Ruuhu Allah, o tijjii dow o yi'i teddungal Allah, o yi'i Yeesu e darii e jungo Allah nyaamo. O wi'i, “Raa! E mi yi'a dow e maɓɓitii, Ɓii Neɗɗo e darii e jungo Allah nyaamo.” Sey ɓe fuu ɓe ngulli sembee, ɓe cukki noppi maɓɓe. Ɗon e ɗon, ɓe makkiimo, ɓe nangimo, ɓe mburtinimo gariiri, ɓe kuboriimo e kaaƴe, ɓe ɓortii kolte maɓɓe ɓe ndesiɗe to goɗɗo kayeejo bi'eteeɗo Caawulu ngam ɓe kuboomo boɗɗum. E ɓe kuboroomo kaaƴe, kanko boo e mo waɗa do'aare e mo wi'a, “Yaa Yeesu Joomiraawo, jaɓu yonki am!” Nden o diccii, o wulli e sembe e mo wi'a, “Yaa Joomiraawo, taa' yowanɓe ɗu'um hakke!” Nde o wi'i non, o maayi. Caawulu boo jaɓii ɗum wari Istifaanus. Daga nyalnde nden, torra mawka warani kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe Urucaliima. Ɓe fuu ɓe cankitii nder leyɗe Yahuudiya e Samaariya, sey lilaaɓe tan korii nder Urucaliima. Woɓɓe kulooɓe Allah uwi Istifaanus, ɓe mboyani mayde maako bojji nawɗi. Ammaa Caawulu ummanii kawtal tokkuɓe Yeesu, waɗi ka sankutukiɓe. E mo natta wuro‑wuro, e mo nanga tokkuɓe Yeesu worɓe e rewɓe, e mo dasaɓe, e mo maɓɓaɓe nder suudu cural. Nden cankitaaɓe ngaɗi ka yiilaaki e nga'ajina Habaru Belɗum. Filibus boo yahi wondi gariiri nder leydi Samaariya, e mo wa'ajinanaɓe habaru Almasiihu. Nde yimɓe fuu nani, ngi'i alaamaaji kayɗiniiɗi ɗi Filibus waɗi, ɓe co''i hakkiilo maɓɓe dow ko o wi'i. Ngam yimɓe ɗuɗɓe mburtinanaama ginni e ɗi ngulla sembee, nden jaraaɓe e laƴooɓe ɗuɗɓe njamɗitinaa. Ngam non ɗum nani welwelo ɗuɗngo nder gariiri ndin. Nder gariiri ndin boo e woodi goɗɗo neɗɗo bi'eteeɗo Siiman, o darnoowo. E mo hayɗina Samaariyanko'en naa' seɗɗa e kuuɗe maako, e mo wi'a hoore maako o mawɗo. Yimɓe fuu daga mawɓe haa sukaaɓe njaɓii ko o wi'ata, e ɓe mbi'a, “Neɗɗo o'o e woodi bawɗe Allah bi'eteeɗe Bawɗe Mawɗe.” Ɓe tokkumo ngam o neeɓii e mo hayɗinaɓe e sihiriiji maako. Ammaa nde ɓe njaɓi Habaru Belɗum ɗum Filibus wa'ajinantaɓe dow Laamu Allah e inde Yeesu Almasiihu, worɓe e rewɓe fuu ngaɗanaa baptisma. Haa Siiman maa e hoore muuɗum tokki Yeesu. Gaɗa o waɗanaama baptisma, o tokki Filibus haade, o hayɗinii nde o yi'i alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe mawɗe ɗe Filibus waɗi. Nde lilaaɓe wonɓe Urucaliima nani Samaariyanko'en njaɓii Wolde Allah, sey ɓe lili Biiturus e Yahaya to maɓɓe. Nde ɓe njottii, ɓe torii Allah hokka Samaariyanko'en ɓen Ruuhu muuɗum, ngam ɓe ngaɗanaama baptisma nder inde Yeesu Joomiraawo tan, ammaa Ruuhu Allah jippoyaaki dow koo moye maɓɓe taw. Sey Biiturus e Yahaya njowi juuɗe mu''en dow maɓɓe, ɓe keɓi Ruuhu Allah. Nde Siiman yi'i yowuki juuɗe lilaaɓe dow tokkuɓe Yeesu e hokka Ruuhu Allah, o waddaniɓe ceede, o wi'i, “Kokkeeyam, min maa bawɗe ɗen, ngam mo njowanmi juuɗe fuu heɓa Ruuhu Allah.” Ammaa Biiturus wi'imo, “An e ceede maaɗa kalkidee, ngam a nyumii a waaway sooduki dokkal Allah e ceede! A walaa geɗal nder kuugal nga'al, ngam ɓernde maaɗa laaɓaayi yeeso Allah. Tuubu daga halleende maaɗa, tora Joomiraawo yaafanomaa nyumooji maaɗa kalluɗi. Ngam mi yi'ii a woodi ɓernde ɓaleere, halleende ɗuuɗaniima.” Siiman wi'imo, “Toraneeyam Joomiraawo, ngam to' ko mbiiɗaa heɓayam.” Gaɗa Biiturus e Yahaya tabbitinanii Samaariyanko'en dow Yeesu, ɓe nga'ajinaniɓe Wolde Joomiraawo. Nde e ɓe dow laawol hootuki Urucaliima, ɓe nga'ajini Habaru Belɗum nder ngarihoy Samaariya ɗuɗkoy. Sey goɗɗo malaa'ikaajo Joomiraawo wi'i Filibus, “Umma dillir fombina tokkaa ɗatal ƴiwoyngal Urucaliima yaaki Gaaja, ɗatal laddewal.” Sey Filibus ummii dilli. E mo dow laawol o hawri e goɗɗo neɗɗo leydi Itiyoofiya tappaaɗo. Neɗɗo on e woodi laamu mawɗum nder laamorde laamiiɗo debbo bi'eteeɗo Kandis. Kanko woni desoowo ceede laamiiɗo on. O yahuno Urucaliima ngam mawninki Joomiraawo. E mo hoota, e mo jooɗii nder keeke pucci, e mo janga deftere Annabi Icaaya. Ruuhu Allah wi'i Filibus, “Yahu, ɓaddoɗaa keeke pucci ɗum.” Sey Filibus doggi yahi to maako, nani e mo janga deftere Annabi Icaaya. Filibus ƴamimo, wi'i, “A faama ko njangataa boo?” Neɗɗo on wi'imo, “Noye paamiraymi nde walaa pamtinayɗoyam?” O torii Filibus natta jooɗodoo e maako. Raa aayaaje ɗe o jangata nder deftere nden: “O fooɗaama bo mbaala kirsoyteenga. No ɓii mbaala de''itirta to jungo taƴoowo leeɓe maaga, non o de''itiri. Ɓe cemtinimo, ɓe ngaɗanaayimo kiita goonga. Moye waawata hokkuki habaru ɓiɓɓe maako? Ngam yonki maako ittaama daga nder duuniyaaru.” Itiyoofiyankeejo on wi'i Filibus, “Wi'am dow moye annabiijo o'o meti haala ka'a, dow hoore maako koo dow goɗɗo?” Sey Filibus fuɗɗi metankimo dow aayaaje ɗen, e wa'ajinanamo Habaru Belɗum dow Yeesu. E ɓe nder yaadu ɓe njottii to ndiyam woni. Sey neɗɗo on wi'i, “Raa ndiyam! Ko haɗata ɗum waɗanayam baptisma?” [Filibus wi'imo, “Taa hoolake Yeesu e ɓernde go'o, walaa ko haɗata ɗum waɗanmaa baptisma.” Sey neɗɗo on wi'i, “Mi jaɓii Yeesu Almasiihu o Ɓii Allah.”] O wi'i ɗum darna keeke pucci ɗum. Ɓe fuu ɗiɗo ɓe njippii, ɓe natti nder ndiyam ɗam. Filibus waɗanimo baptisma. Nde ɓe mburtii ndiyam ɗam, sey Ruuhu Joomiraawo hocci Filibus. Neɗɗo on fuɗɗitaayi yi'ukimo, o nyamri yeeso e yaadu, e mo nana belɗum. Ammaa Filibus yi'i hoore muuɗum e gariiri Ajotus. Dow laawol o waɗi ka wa'ajinki Habaru Belɗum e koo ndiye gariiri haa o yottii Kaysaariya. Nder carel ngel boo, Caawulu e ɓeyda torruki tokkuɓe Yeesu, e mo yiɗi warkiɓe. Sey o yahi to Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina. O toriimo o windanamo ɗerewol ngol o hollata mawɓe cuuɗi do'aare gonɗi gariiri Dimasku, wiiki to o tawii tokkuɓe Laawol Yeesu ton, worɓe koo rewɓe, o nangaɓe, o haɓɓaɓe, o yaaraɓe gariiri Urucaliima. E mo dow laawol o ɓadake yottaaki gariiri Dimasku, o andaa o anditaa sey raa jayngol daga dow yeynaniimo filiimo. O yani e leydi, o nani hononde e wi'amo, “Caawulu, Caawulu, ngam ɗume torrataayam?” Caawulu wi'i, “Mawɗo, an ɗum moye?” Hononde nden wi'imo, “Min woni Yeesu mo torrataa. Umma nattu nder gariiri. Ɗum wi'ete ko haani ngaɗaa.” Higooɓe yaadu maako nanii hononde nden, ammaa ɓe ngi'aayi koo moye. Ɓe ndarii, ɓe ndulli ko ɓe mbi'ata. Caawulu ummii darii feeri gite muuɗum, ammaa yi'ataa. Nden o joganaa jungo, o nattinaa gariiri Dimasku. O waɗi balɗe tati e mo wumi, o yaraayi o nyaamaayi. E woodi goɗɗo tokkuɗo Yeesu nder gariiri ndin bi'eteeɗo Hanaaniya. Joomiraawo noddimo nder koyɗol, wi'imo, “Hanaaniya!” O wi'i, “Na'am, Joomiraawo.” Joomiraawo wi'imo, “Umma tokkaa laawol bi'eteengol Laawol Portiingol, njahaa wuro Yahuuda, ngeynaa goɗɗo bi'eteeɗo Caawulu ƴiwoyɗo gariiri Tarsus. Ngam e mo ɗon waɗa do'aare, haa maa nder koyɗol o yi'ii neɗɗo bi'eteeɗo Hanaaniya nattoyii, yowii juuɗe muuɗum dow maako ngam o wumta.” Ammaa Hanaaniya wi'imo, “Joomiraawo, mi nanii yimɓe ɗuɗɓe kokkii habaru neɗɗo on, e torraaji ɗuɗɗi ɗi o torri yimɓe maaɗa wonɓe Urucaliima. O wardii e ɗerewol ɗo'o daga to mawɓe ardiiɓe diina, ngam o nanga noddiraaɓe inde maaɗa fuu.” Ammaa Joomiraawo wi'imo, “Yahu ngaɗaa ko mbiimaami, ngam mi suɓiimo o huwanayam, o andina inde am yeeso yimɓe naa' Yahuudanko'en e laamiiɓe maɓɓe, e Israa'iilanko'en. Min e hoore am mi hollaymo doole o torree torraaji ɗuɗɗi ngam inde am.” Nden Hanaaniya yahi, natti wuro ngo Caawulu woni, yowi juuɗe muuɗum dow maako, wi'imo, “Bandiraawo am Caawulu, Yeesu Joomiraawo wanganɗoma dow laawol ngol ngarduɗaa, o liloyiiyam ngam mbumtaa, keɓaa Ruuhu Allah.” Ɗon e ɗon, goɗɗum bo koɓe mburtii nder gite Caawulu. O wumti, o ummii, o waɗanaa baptisma. Sey o nyaami nyamndu, o heɓi sembe. Daga ɗon o waali balɗe seɗɗa to tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Dimasku ndin. Ɗon e ɗon Caawulu fuɗɗi wa'ajinki habaru Yeesu nder cuuɗi do'aare. O wi'i goonga Yeesu woni Ɓiɗɗo Allah. Ɗum hayɗinii nanɓemo fuu, ɓe mbi'i, “Naa' kanko woni torraynooɗo kooliiɓe Yeesu wonɓe nder gariiri Urucaliima? Naa' o waroyi ɗo'o ngam o haɓɓaɓe o yaaraɓe to mawɓe ardiiɓe diina?” Ammaa Caawulu ɓeydi sembuɗuki nder wa'ajinki, haa ɗum jiiɓi hakkiilooji Yahuudanko'en jooɗiiɓe Dimasku fuu, ngam ɓe keɓaayi ko ɓe mbi'imo nde o tabbitinaniɓe Yeesu woni Almasiihu. Sey gaɗa balɗe ɗuɗɗe, Yahuudanko'en ndarwi dabare no mbardata Caawulu. Caawulu boo anditi dabare maɓɓe. Jemma e nyalawma fuu e ɓe ndeena dammuɗe gariiri ngam ɓe keɓa no ɓe mbarirtamo. Ammaa higooɓe maako koccimo jemma, ngaɗimo nder sompoore, ɓe njippinirimo yolnde maadi piliindi gariiri ndin. Nde Caawulu warti Urucaliima o yiɗii nattuki tokkuɓe Yeesu, ammaa ɓe fuu ɓe kulimo, ɓe njaɓaayi o wartii tokkuɗo Yeesu e goonga. Ammaa Barnaba yaarimo to lilaaɓe, ɗiiwitiɓe no Caawulu yi'iri Joomiraawo e no Joomiraawo metiranimo dow laawol, e no o wa'ajiniri habaru Yeesu e gariiri Dimasku kulol walaa. Ngam non Caawulu jooɗodii e lilaaɓe, e mo yiilodoo e maɓɓe nder gariiri Urucaliima, e mo ekkitina habaru Joomiraawo e ɓernde go'o, kulol walaa. E mo wa'ajinana Yahuudanko'en metooɓe Helenankoore, e mo yeddootira e maɓɓe, ammaa kamɓe e ɓe ɗaɓɓita no ɓe mbardatamo. Nde tokkuɓe Yeesu nani habaru ɗum, ɓe njaari Caawulu gariiri Kaysaariya. Ɓe nattinimo komiwal ɓe co''imo Tarsus gariiri maako. Gaɗa maajum kawtal tokkuɓe Yeesu nder leyɗe Yahuudiya e Galiili e Samaariya fuu keɓi jonde jam. Ruuhu Allah walliɓe, ɓe cembiɗi, ɓe ɓeydi kulol Joomiraawo, ɓe ɗuuɗi. Too, nde Biiturus yiilii nder leydi ndin fuu, sey jippii to tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Lidda. Ɗon o tawi goɗɗo nyawɗo bi'eteeɗo Iniyas mo ɓandu muuɗum fuu waatii. O waɗii duuɓi joweetati e mo fukkii. Biiturus wi'imo, “Iniyas, Yeesu Almasiihu yamɗitiniima! Umma taggu mbe''itaari maaɗa!” Ɗon e ɗon o ummii. Nde wonɓe gariiri Lidda e wonɓe leydi Caron fuu ngi'i ko waɗi, ɓe tuubi ɓe tokki Joomiraawo. Nder gariiri Joffa boo e woodi goɗɗo debbo tokkuɗo Yeesu bi'eteeɗo Tabiita. (Ma'ana Tabiita nder Helenankoore woni Dookas, waato lelwa.) E mo huwa kuuɗe boɗɗe, e mo walla ɓe ngalanaa. Nder balɗe ɗen o nyawi, o maayi. Ɓe lootimo, ɓe pukkinimo nder suudu dow. Gariiri Joffa woɗɗidaa e gariiri Lidda. Ngam maajum nde tokkuɓe Yeesu nani Biiturus e ton, ɓe lili worɓe ɗiɗo njahi toriimo o wara to maɓɓe jawɗum. Biiturus ummii, yaadi e maɓɓe. Nde o wari, ɓe ƴentinimo suudu dow. Rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi fuu ɓaddiimo, ɓe ndarii e ɓe mboya, e ɓe kollamo toggooje e goɗɗe kolte ɗe Dookas nyootaniɓe ko o wondunoo e maɓɓe. Sey Biiturus wurtini yimɓe fuu nder suudu ndun, o diccii o waɗi do'aare. Gaɗa maajum o waylitii o raari ɓandu ndun, o wi'i, “Tabiita, umma!” Sey Tabiita feeri gite muuɗum. Nde o yi'i Biiturus boo, o ummii o jooɗii. Sey Biiturus nangi jungo maako, umminimo. Gaɗa maajum o noddi rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi e kooliiɓe Yeesu ɓen, o holliɓe Tabiita e foofa. Habaru ɗum nanaama nder gariiri Joffa fuu, haa ɗuɗɓe koolii Joomiraawo. Biiturus boo waɗii balɗe ɗuɗɗe e mo jooɗii nder gariiri Joffa to wuro piyoowo lare bi'eteeɗo Siiman. E woodi goɗɗo neɗɗo bi'eteeɗo Koneeliyus gonɗo gariiri Kaysaariya. O mawɗo nder kawtal sooji'en bi'eteengal ngal Itaaliya. O kuloowo Allah, kanko e wuro maako fuu. E mo walla Yahuudanko'en ɓe ngalanaa naa' seɗɗa, e mo toroo Allah koo ngele carel. Wonde nyalnde haade njamndi tati ndi nyalawma o yi'i wahayu. Nder wahayu ɗum o yi'i malaa'ikaajo burtaniiɗomo e njayri, wi'imo, “Koneeliyus!” O raari malaa'ikaajo on nder kulol, o wi'imo, “Na'am, Mawɗo?” Malaa'ikaajo on wi'imo, “Allah nanii do'aaje maaɗa o yi'ii ko kokkataa ɓe ngalanaa. Jooni lilu woɓɓe njaha gariiri Joffa ɓe noddoya goɗɗo bi'eteeɗo Siiman Biiturus. E mo ɗon jooɗii e wuro Siiman piyoowo lare mo wuro muuɗum woni haade maayo.” Nde malaa'ikaajo on dilli, Koneeliyus noddi kuwanooɓemo ɗiɗo e soojiijo go'oto kuloowo Allah gonɗo ley maako. O ɗiiwitaniɓe ko malaa'ikaajo wi'imo fuu, o liliɓe ɓe njaha gariiri Joffa. Nde fini e ɓe dow laawol, caka nyalawma e ɓe haade gariiri Joffa, e carel ngel Biiturus ƴenti dow suudu ngam waɗuki do'aare. Sey weelo nangimo, o wi'i ɗum defanamo nyamndu. E ɗum nder siryanaakimo nyamndu, sey o yi'i wahayu. O yi'i dow e maɓɓitii, goɗɗum nanduɗum e wudere mawnde e ɗum jippiniroyee guttulli maajum nayi. Nder maajum boo e woodi marle feere‑feere ɗe koyɗe nayi, e dasotooɗe, e colli. Sey o nani wonde hononde e wi'amo, “Biiturus, umma, nangu, kirsaa, nyaamaa!” Ammaa Biiturus nootii wi'i, “Aa'a, Joomiraawo! Mi meeɗaayi nyaamuki ko harminii koo ko laaɓaayi.” Hononde nden ɓeydi wi'ukimo, “Taa' harmin ko Allah laaɓini.” Ɗum waɗi non nde tati. Nden ko o yi'i ɗum so''aa yaaki dow. Biiturus e nder nyumuki dow ma'ana wahayu ɗum o yi'i. E carel ngel, worɓe ɓe Koneeliyus liloyi e ngeyna wuro Siiman. Ɓe ngari, ɓe ndarii e dammugal. Ɓe cilminii, ɓe ƴami, ɓe mbi'i koo ɗo'o Siiman bi'eteeɗo Biiturus woni. Biiturus e nder nyumuki dow ko o yi'i, sey Ruuhu Allah wi'imo, “Raa yimɓe tato e ɗaɓɓutumaa. Umma jippa, njaadaa e maɓɓe. Taa' hulu, ngam min liloyiɓe.” Biiturus jippii, wi'i liloyaaɓe ɓen, “Min woni mo ɗaɓɓitoton. Ɗume waddi'on?” Ɓe mbi'imo, “Koneeliyus mawɗo sooji'en liloyimin. O aadiliijo, kuloowo Allah, mo lenyol Yahuudanko'en fuu manata. Malaa'ikaajo ceniiɗo wanganiimo wi'iimo o noddumaa ngaraa wuro maako, ngam o nana ko mbi'ataamo.” Sey Biiturus jaɓɓiiɓe, hokkiɓe to ɓe mbaalata nder wuro ngon. Nde fini, o ummii o dillidi e maɓɓe. Woɓɓe nder tokkuɓe Yeesu wonɓe Joffa tokkiɓe. Nde finti ɓe njottii gariiri Kaysaariya. Nden maa Koneeliyus e kammoo garol maɓɓe, o hawriti bandiraaɓe maako e higooɓe maako e ɓe keɗiiɓe. E nattuki Biiturus wuro ngon, Koneeliyus jaɓɓiimo, diccii yeeso maako mawninimo. Ammaa Biiturus umminimo, wi'i, “Umma. Min mi neɗɗo tan.” Biiturus e medda e maako, haa ɓe natti nder wuro, ɓe tawi yimɓe ɗuɗɓe e kawriti. Sey Biiturus wi'iɓe, “Onon e ko'e mooɗon on andi diina amin haɗii Yahuudankeejo hawtuki hoore e goɗɗo naa' Yahuudankeejo koo nattuki wuro maako. Ammaa Allah holliiyam to' mi wi'a koo moye no karminiiɗo koo laaɓaa. Ngam non nde lilonoyɗonyam, mi warii mi salaaki. Jooni e mi yiɗi nanuki ko noddanɗonyam.” Sey Koneeliyus wi'imo, “Balɗe nayi ƴaɓɓiiɗe e mi waɗa do'aare nder wuro am njamndi tati bo jooni. Sey raa, neɗɗo mo kolte ɗelkitotooɗe warii, o darii yeeso am. O wi'iyam, ‘Koneeliyus, Allah nanii do'aaje maaɗa o jaɓii sadakaaji maaɗa. Lilu goɗɗo gariiri Joffa, noddaa goɗɗo bi'eteeɗo Siiman Biiturus gonɗo wuro goɗɗo piyoowo lare bi'eteeɗo Siiman, mo wuro muuɗum woni haade maayo.’ Ɗon e ɗon lilmi to maaɗa. Mi nanii belɗum garol maaɗa. Jooni min fuu e min ɗo'o yeeso Allah ngam min nana ko Joomiraawo wi'imaa mbi'aamin fuu.” Nden Biiturus fuɗɗi metankiɓe wi'i, “Jooni goonga e mi andi Allah hollataa feerootirol hakkunde yimɓe. To goɗɗo huliimo, huwii ko wooɗi, Allah jaɓaymo koo ɗum iri ngole lenyol. On andi habaru ɗum Allah lildoyi Israa'iilanko'en. Kanjum woni ɓe nga'ajina Habaru Belɗum, ɗum jam keɓaaɗum barka Yeesu Almasiihu. Kanko woni Joomiraawo yimɓe fuu. On andi no habaru ɗum sankitorii koo toye nder leydi Yahuudiya. Ɗum fuɗɗii daga leydi Galiili gaɗa Yahaya waɗii wa'aju dow baptisma. On andi no Allah suɓiri Yeesu Najarankeejo, e no o hokkirimo bawɗe Ruuhu maako. On andi no Yeesu yiilorii nder gariije fuu e mo huwa kuuɗe boɗɗe, e mo yamɗitina ɓe Ceyɗan torrata fuu ngam Allah e wondi e maako. Minon min ceydu'en ko o huwi nder leydi Yahuudiya e nder gariiri Urucaliima fuu. Ɓe ɓilimo dow gaafaangal, ɓe mbarimo, ammaa Allah umminimo daga mayde nyalnde tatawre, wanginimo nder yimɓe. O wanganaayi yimɓe fuu, ammaa o wanganiimin minon ceydu'en ɓe Allah arti suɓuki. Minon ngoni nyamnduɓe e maako njardi e maako gaɗa o ummake daga mayde. O wi'imin min nga'ajinana yimɓe, min tabbitinanaɓe Yeesu woni mo Allah wartiri kiitotooɗo mayɓe e ɓe yonki. Annabo'en fuu metii dow maako ɓe mbi'ii kooliiɗomo fuu heɓay yaafaneeki hakke muuɗum barka inde maako.” Biiturus e nder metankiɓe, sey Ruuhu Allah jippii dow nanooɓemo fuu. Yahuudanko'en kooliiɓe Yeesu garduɓe e Biiturus kayɗinii nde ɓe ngi'i no Allah hokkiri yimɓe naa' Yahuudanko'en Ruuhu muuɗum, ngam ɓe nanii yimɓe ɓen e metira ɗemɗe ɗe ɓe andaa, e ngetta Allah. Sey Biiturus wi'i, “Yimɓe ɓe'e keɓii Ruuhu Allah no keɓirɗenɗum. Ɗume haɗata ɓe ngaɗanee baptisma?” Ngam non o waɗi ɓe ngaɗanee baptisma nder inde Yeesu Almasiihu. Gaɗa maajum, ɓe toriimo o jooɗoo to maɓɓe balɗe seɗɗa. Lilaaɓe e tokkuɓe Yeesu wonɓe leydi Yahuudiya fuu ɓe nanii habaru yimɓe naa' Yahuudanko'en njaɓii Wolde Allah. Nde Biiturus yahi Urucaliima, Yahuudanko'en kooliiɓe Yeesu dariiɓe dow ndonu mu''en ngu naaduki ɓe mbi'i ko o waɗi ɗum wooɗaa, e ɓe mbi'a, “Ngam ɗume nattuɗaa nder wuro yimɓe ɓe naadaaka, haa a nyamdii e maɓɓe?” Biiturus ɗiiwitaniɓe no koo ɗume fuɗɗiri, o wi'iɓe, “Ko ngonnoomi nder gariiri Joffa e mi waɗa do'aare, mi yi'ii wahayu. Nder wahayu ɗum mi yi'ii goɗɗum e jippoyoo daga dow. E ɗum nandi e wudere mawnde kaɓɓaande e guttulli nayi. Ɗum ƴiwoyi daga dow e ɗum jippinoyee to am. Nde ndaarumi nder maajum, sey ngiimi marle ɗe koyɗe nayi e diiwe ladde e dasotooɗe e colli nder mayre. Sey nanmi hononde e wi'ayam, ‘Biiturus, umma, nangu, kirsaa, nyaamaa!’ Mbi'umi, ‘Aa'a, Joomiraawo! Mi meeɗaayi nyaamuki ko harminii koo ko laaɓaayi.’ Hononde nden fuɗɗiti wi'iyam, ‘Taa' harmin ko Allah laaɓini.’ Ɗum waɗi non nde tati. Gaɗa non ɗum fuu ɗum so''aa dow. E carel ngel, worɓe tato liloyaaɓe to am daga Kaysaariya njottii wuro to ngonmi. Ruuhu Allah wi'iyam mi yaada e maɓɓe to' mi waɗa seko. Ɓe'e tokkuɓe Yeesu joweego'o njaadi e am, min nattidi wuro Koneeliyus. O wi'imin no o yi'iri malaa'ikaajo garɗo wuro maako wi'imo, ‘Lilu goɗɗo gariiri Joffa, noddaa goɗɗo bi'eteeɗo Siiman Biiturus. O wi'ete no keɓrataa kisndam, an e wuro maaɗa fuu.’ Nde puɗɗumi metuki, sey Ruuhu Allah jippii dow maɓɓe non no ɗum jipporii dow meeɗen arande. Sey ciftormi ko Joomiraawo wi'unoo wi'uki, ‘Yahaya waɗanii yimɓe baptisma e ndiyam, ammaa onon, Allah waɗiranay'on baptisma e Ruuhu muuɗum.’ To Allah hokkiiɓe dokkal ngal o hokki'en nde kooliiɗen Yeesu Almasiihu Joomiraawo, too, min mi moye kaɗaymi ko Allah yiɗi waɗuki?” Nde ɓe nani ko o wi'i, ɓe nde''iti, ɓe manti Allah, ɓe mbi'i, “Allah waɗanii yimɓe naa' Yahuudanko'en laawol tuubuki ngam ɓe kisa ɓe keɓa yonki ki re'ataa.” Woɓɓe tokkuɓe Yeesu cankitaama ngam torraaji ɗi ɓe torraa gaɗa ɗum warii Istifaanus. Woɓɓe njahi Finiikiya, woɓɓe njahi Sayiifurus, woɓɓe boo njahi Antaakiya. E ɓe nga'ajina nder Yahuudanko'en tan. Ammaa woɓɓe nder maɓɓe ƴiwoyɓe Sayiifurus e Saayirin natti gariiri Antaakiya, e ɓe nga'ajina Habaru Belɗum ɗum Yeesu Joomiraawo nder yimɓe naa' Yahuudanko'en. Joomiraawo boo e wondi e maɓɓe; yimɓe ɗuɗɓe tuubi ngaylitii to Joomiraawo. Kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe Urucaliima boo nanii habaru ko waɗi ton Antaakiya, sey ɓe lili Barnaba to maɓɓe. Nde Barnaba wari yi'i no Allah barkiɗiniri yimɓe naa' Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu, o nani belɗum, o sembiɗiniɓe ɓe ndaroo dow ko ɓe koolii, ɓe tokka Joomiraawo e ɓernde go'o. Ngam Barnaba o neɗɗo mo ngikku boɗɗum, kewɗo Ruuhu Allah kooliiɗo Joomiraawo. Sey yimɓe ɗuɗɓe tuubi tokki Joomiraawo. Gaɗa non, Barnaba yahi gariiri Tarsus ngam ɗaɓɓutuki Caawulu. Nde o tawimo, o yaarimo gariiri Antaakiya. Ɓe njooɗodii e kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe ton hitaande wo'oyre, e ɓe ekkitina yimɓe ɗuɗɓe. E Antaakiya ɗum fuɗɗi noddirki tokkuɓe Yeesu Masiihiyanko'en. Nder balɗe ɗen, woɓɓe annabo'en ƴiwoyi Urucaliima ngari Antaakiya. Go'oto nder maɓɓe bi'eteeɗo Agabus ummii darii waɗi annabaaku e bawɗe Ruuhu Allah, wi'i weelo kallungo waɗay nder duuniyaaru fuu. Ngo boo waɗi nder carel laamiiɗo mawɗo bi'eteeɗo Kalawdiyus. Sey tokkuɓe Yeesu puɗɗi hawrutuki ceede, koo moye wadda ko waawi wadduki, ngam ɓe mballa bandiraaɓe maɓɓe wonɓe leydi Yahuudiya. Nde ɓe kawriti ballal ngal, sey ɓe lildingal e jungo Barnaba e Caawulu, ɓe njaarangal to mawɓe kawtal tokkuɓe Yeesu ton Urucaliima. Nder carel ngel, Hirudus laamiiɗo fuɗɗi torruki woɓɓe nder tokkuɓe Yeesu. O nangi Yaakubu minyiraawo Yahaya, o waɗi ɗum wardimo kaafahi. Nde o yi'i ko o waɗi welii Yahuudanko'en, o nangi Biiturus. Nanguki kin boo wari dey‑dey e carel Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum. Gaɗa o nangiimo, o maɓɓimo nder suudu cural, o waɗi moɓɗe sooji'en nayi ɗe sooji'en nayo‑nayo ɓe ndeenamo. E mo yiɗi waddukimo yeeso yimɓe gaɗa humto ngon o waɗanamo kiita. Biiturus maɓɓaa nder suudu cural, ammaa kawtal tokkuɓe Yeesu ngaɗi ka waɗankimo do'aare. Nder jemmaare nde Hirudus nyumi wurtinki Biiturus, waɗanamo ko yiɗi to weeti, Biiturus e ɗaanii hakkunde sooji'en ɗiɗo, e mo haɓɓorii ɓoggi njamndi. Reenooɓe boo e ndeeni dammuɗe suudu cural ndun. Ɗon e ɗon malaa'ikaajo Joomiraawo wanganimo, jayngol yeynii nder suudu ndun fuu. O dimbi Biiturus, o findinimo, o wi'i, “Yawnu, umma!” Sey ɓoggi njamndi ɗiɗum haɓɓiri juuɗe maako taƴi, ɗi njani. Malaa'ikaajo on wi'imo, “Taada taadorde maaɗa, faɗa paɗe maaɗa.” Nde Biiturus waɗi non, malaa'ikaajo on wi'imo, “Waana cuddaari maaɗa, tokkam.” Biiturus wurtii, tokkimo. O andaa ko malaa'ikaajo on waɗata ɗum goonga; o kammi ɗum wahayu. Nde ɓe ƴaɓɓii reenooɓe arande'en e cakitiiɓe, ɓe ngari dammugal njamndi daarayngal gariiri. Ngal maɓɓitii e hoore maagal yeeso maɓɓe, sey ɓe mburtii, ɓe nangi laawol. E ɓe njaha, sey ɗon e ɗon malaa'ikaajo on majjitanimo. Nden hakkiilo Biiturus warti, o wi'i, “Jooni mi tabbitinii Joomiraawo liloyii malaa'ikaajo muuɗum ngam hisnayam daga jungo Hirudus e nyumooji Yahuudanko'en kalluɗi.” Nde o anditi non, o yahi wuro Maryaama, maduujo Yahaya bi'eteeɗo Markus, ton to yimɓe ɗuɗɓe kawriti e ngaɗa do'aare. Nde Biiturus fiyi dammugal wuro ngon, korɗo bi'eteeɗo Rooda wari dammugal ngal ngam yi'a ɗum moye. Nde o anditi hononde Biiturus, o nani belɗum haa o yejjiti maɓɓitankimo dammugal. O haɓtii o so''ii nder, o wi'iɓe ɗum Biiturus darii yaasi dammugal. Ɓe mbi'imo, “A kaaŋaaɗo!” Ammaa o ɓeydi wi'uki ɗum Biiturus. Ɗonmaa ɓe mbi'imo, “Ɗum malaa'ikaajo maako.” Ammaa Biiturus darii e fiya dammugal. Nde ɓe maɓɓitanimo ɓe ngi'imo, ɗum hayɗiniiɓe naa' seɗɗa. O ƴeftaniɓe jungo ngam ɓe nde''ita, o wi'iɓe no Joomiraawo wurtinirimo nder suudu cural, o wi'i, “Kokkee Yaakubu habaru ɗu'um, e tokkuɓe Yeesu horiiɓe fuu.” Gaɗa maajum o wurtii, o yahi wonde wigeere. Nde weeti, wembere mawnde nangi sooji'en ɓen ngam ɓe andaa to Biiturus woni. Nde Hirudus ɗaɓɓiti Biiturus heɓtaayimo, waɗi ɗum ƴama sooji'en reenooɓe ɓen ɗum waraɓe. Gaɗa maajum Hirudus ali leydi Yahuudiya, o yahi gariiri Kaysaariya, o neeɓi ton. Hirudus e monnana yimɓe gariije Taaya e Sidon. Sey yimɓe gariije ɗen kawriti njahi to maako. Ɓe arti narruki e mawɗo kuwanooɓe Hirudus bi'eteeɗo Bilastus. Nden ɓe njahi to Hirudus, ɓe torii jonde jam hakkunde maɓɓe, ngam nder leydi maako ɓe keɓata nyamndu. Nde nyalnde nde o resaniɓe wari, Hirudus ɓornii kolte laamu, jooɗii dow jooɗorgal laamu, o metaniɓe. Sey ɓe meti sembee, ɓe mbi'i, “Ɗu'um ɗum hononde allah, naa' ɗum hononde neɗɗo!” Ɗon e ɗon malaa'ikaajo Joomiraawo yoofonoyimo nyawu ngam o mawninaayi Allah. Gilƴi ngaɗi ka nyaamukimo haa o maayi. Ammaa haala Allah yahi yeeso, ɓeydi sankitaaki. Nde Barnaba e Caawulu keenyi kuugal mu''en nder Urucaliima, ɓe kootidi e Yahaya bi'eteeɗo Markus. Nder kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Antaakiya e woodi annabo'en e ekkitinooɓe, kamɓe ngoni Barnaba e Saaminu bi'eteeɗo Ɓaleejo, e Luusiyus Saayirankeejo, e Manayen mawnuduɗo e Hirudus laamiiɗo, e Caawulu. Wonde nyalnde e ɓe mawnina Joomiraawo e ɓe cuumoo, sey Ruuhu Allah wi'iɓe, “Kakkitaneeyam Barnaba e Caawulu ngam kuugal ngal noddumiɓe ɓe ngaɗa.” Gaɗa ɓe cuumake ɓe ngaɗii do'aare, ɓe njowani Barnaba e Caawulu juuɗe ɓe mbarkiɗiniɓe, ɓe ɗoftiɓe ɓe ndilli. Gaɗa Ruuhu Allah lilii Barnaba e Caawulu, ɓe njahi gariiri Saluukiya, daga ton ɓe natti komiwal ɓe njahi leydi Sayiifurus ngondi caka ndiyam. Nde ɓe njottii Salamis, ɓe nga'ajini Wolde Allah ɗon nder cuuɗi do'aare Yahuudanko'en. Yahaya bi'eteeɗo Markus boo e wondi e maɓɓe, e mo wallaɓe. Ɓe ngiilii nder leydi Sayiifurus ngondi caka ndiyam haa ɓe ngari gariiri Baafos. Ton ɓe kawri e goɗɗo Yahuudankeejo darnoowo bi'eteeɗo Bar‑Joocuwa. O annabiijo fewre, gonduɗo e gomnaajo leydi ndin. Inde gomnaajo on Sarjiyus Bulus, o neɗɗo gooduɗo faamu. O noddi Barnaba e Caawulu ngam e mo yiɗi nanuki Wolde Allah. Ammaa Bar‑Joocuwa on bi'eteeɗo Alimas, o jaɓaayi lilaaɓe ɓen. (Ma'ana Alimas woni darnoowo ngam o darnoowo.) E mo yiɗi haɗuki gomnaajo on jaɓa Wolde Allah. Sey Caawulu, bi'eteeɗo Bulus, keewuɗo Ruuhu Allah, sutiimo, wi'imo, “An ɓii Ceyɗan, a ganyo koo ɗume boɗɗum, keewuɗo ƴoyre kallunde e nganyaandi. A yiɗi waylutuki goonga Joomiraawo ka warta fewre? Jooni Joomiraawo no torrete, a wumay, a yi'ataa naange naa ɗum hoccii carel.” Ɗon e ɗon wonde nyiwre suddi gite Alimas o wumi. O waɗi ka mbumbumtuki, e mo ɗaɓɓita jogantooɗomo jungo. Nde gomnaajo on yi'i ko waɗi, o jaɓi Yeesu, ngam o hayɗinii e ekkitinol ngol dow Joomiraawo. Sey Bulus e ɓe o yaadata natti komiwal daga gariiri Baafos, ɓe njahi Ferga nder leydi Bamfiiliya. Ammaa Yahaya Markus aliɓe so''ii Urucaliima. Ɓe ƴaɓɓii Ferga, ɓe njahi gariiri Antaakiya nder leydi Bisiidiya. Nyalnde Siwtaare ɓe natti suudu do'aare ɓe njooɗii. Gaɗa ɗum jangii Attawra e defte annabo'en, sey ardiiɓe suudu do'aare ndun lili goɗɗo wi'aɓe, “Bandiraaɓe, to on ngoodi boliiɗe ɗe cembiɗinirton yimɓe, mbi'eeɓeka.” Sey Bulus ummii, ƴefti jungo muuɗum, wi'i, “Onon bandiraaɓe am Israa'iilanko'en e horiiɓe kulooɓe Allah, nanee ko mbi'aymi'on. Allah mo Israa'iilanko'en o suɓii maama'en meeɗen, o mawninii lenyol maɓɓe ko ngol wonnoo leydi Masar, kadimaa o wurtiniiɓe leydi ndin e bawɗe maako. O munyaniiɓe duuɓi 40 nder ladde. Gaɗa o halkii leƴƴi joweeɗiɗi jooɗinooɗi nder leydi Kan'aana, o hokkiɓe ndonu leydi ndin. Fii ɗu'um fuu waɗii nder duuɓi 450. Gaɗa maajum, o suɓaniɓe gaɗooɓe kiita haa yaaki jaamanu Annabi Samaa'ila. “Gaɗa ɗon ɓe torii Allah hokkaɓe laamiiɗo. Sey Allah hokkiɓe Caawulu, ɓii Kis, ƴiwoyɗo lenyol Biliyaaminu. O laamiiɓe duuɓi 40. Nde Joomiraawo jippini Caawulu dow laamu, o lamni Dawda. Dow Dawda on boo o wi'i, ‘Mi yi'ii Dawda ɓii Jeesi, o neɗɗo pukkaniiɗoyam to ɓernde, gaɗayɗo ko ngiɗmi.’ Daga nder lenyol Dawda on Allah wurtini Yeesu, kisnoowo Israa'iila non no o waarunoo alkawal. Nden ko Yeesu fuɗɗa kuugal muuɗum, Yahaya wa'ajinanii lenyol Israa'iila fuu ɓe tuuba, ɓe ngaɗanee baptisma. Nde Yahaya ɓadii heenyuki kuugal muuɗum, o wi'i, ‘Min naa' ɗum on ɗon mo kammiiɗon. Ammaa e woodi garayɗo gaɗa am, mo mi fotaayi fittuki koo ɓoggi paɗe maako.’ “Onon bandiraaɓe am, lenyol Ibraahim, e onon kulooɓe Allah wonɓe nder meeɗen! Enen ɗum waddani habaru kisndam. Wonɓe Urucaliima e mawɓe maɓɓe fuu anditaayi Yeesu o moye. Ɓe paamaayi boliiɗe annabo'en jangeteeɗe Nyalnde Siwtaare fuu nder cuuɗi do'aare. Ammaa fuu e non, ɓe kebbini ko annabo'en ɓen mbi'i nde ɓe mbari Yeesu. Koo nde ɓe keɓaayi daliila waɗankimo kiita mayde, fuu e non ɓe torake Bilaatus waramo. Nden gaɗa ɓe kebbinii ko Deftere wi'i dow maako fuu, ɓe njippini ɓandu maako daga dow gaafaangal, ɓe ngaɗindu nder yenaande. Ammaa Allah umminiimo daga mayde. Balɗe ɗuɗɗe e mo wangana wondunooɓe e maako, tokkuɓemo daga leydi Galiili yaaki Urucaliima. Jooni kamɓe ɓe ngartii andinooɓemo yeeso yimɓe. Min ngaddanii'on Habaru Belɗum ɗum Allah waɗannoo maama'en meeɗen alkawal. Allah hebbinanii'en alkawal ngal, enen ɓiɓɓe maɓɓe, nde o ummini Yeesu daga mayde. Kadimaa non no ɗum windiraa nder deftere Jabuura suurawol ɗiɗaɓol wi'uki, ‘An, a ɓiɗɗo am, hande mi wartii nyaako maaɗa.’ Allah umminii Yeesu daga mayde o alataa ɓandu maako nyola nder yenaande. Non no o wi'unoo: ‘Mi hokkay'on barka ceniiɗum tabbitayɗum, ɗum ngaɗanmi Dawda alkawal.’ Kadimaa bannye nder Jabuura wi'i, ‘A alataa Ceniiɗo maaɗa nyola.’ Dawda huwii ko Allah yiɗi nder jaamanu muuɗum. Gaɗa maajum o maayi, o uwaa haade maama'en maako, o nyolii. Ammaa mo Allah ummini daga mayde nyolaayi. Bandiraaɓe am, sey andon e min nga'ajinana'on habaru yaafaneeki hakke barka Yeesu. Kooliiɗomo fuu, o rimɗinaymo daga hakke ɗum Attawra waawaayi rimɗinkiɗum. Ngam maajum, paamee to' ko annabo'en mbi'i heɓa'on. Ngam ɓe mbi'ii, ‘Raɗɗum, onon yawanɓe kuuɗe Joomiraawo, on kayɗinay, on kalkay! Ngam mi waɗay goɗɗum nder jaamanu mooɗon, ɗum on njaɓataa koo daa goɗɗo famtinii'onɗum!’ ” Too, Bulus e Barnaba e mburtoo suudu do'aare ndun, sey yimɓe toriiɓe ɓe co''oyoo Nyalnde Siwtaare waraynde, ɓe ɓeyda metankiɓe haala kan. Gaɗa yimɓe ɓen cankitake, Yahuudanko'en ɗuɗɓe e nattuɓe nder diina maɓɓe tokki Bulus e Barnaba. Kamɓe boo ɓe metaniɓe, e ɓe cembiɗinaɓe ɓe ngaɗa ka tokkuki Allah ngam nder yidde maako o wallaɓe ɓe ngaɗa ko o yiɗi. Nde Nyalnde Siwtaare yalti, ɓurɓe ɗuuɗuki nder gariiri ndin ngari ngam nanuki Wolde Joomiraawo. Ammaa nde Yahuudanko'en ngi'i moɓde yimɓe ɗuɗɓe, ɓe nani lawliiru, ɓe ngaɗi ka yedduki ko Bulus ekkitinta, e ɓe kuɗamo. Ammaa Bulus e Barnaba metaniɓe kulol walaa mbi'i, “Doole min arta wa'ajinanki'on Wolde Allah onon Yahuudanko'en. Ammaa ngam on calakende, on kollii on potaayi heɓuki yonki ki re'ataa. Ngam non min njahay to leƴƴi ɗi naa' Yahuudanko'en. Ngam kanjum woni ko Joomiraawo wi'i min ngaɗa, nde o wi'i, ‘Mi waɗiima ngartaa jayngol to leƴƴi naa' Yahuudanko'en, ngam ngaddanaa duuniyaaru fuu kisndam.’ ” Nde yimɓe naa' Yahuudanko'en nani non, ɓe nani belɗum, ɓe teddini Wolde Joomiraawo. Nden ɓen ɗon ɓe Allah siryanii heɓuki yonki ki re'ataa tokki Yeesu. Wolde Joomiraawo boo sankitii koo toye nder leydi ndin. Ammaa ardiiɓe Yahuudanko'en ngaɗi rewɓe kulooɓe Allah ɓe ɗum mawninta, e ardiiɓe gariiri ndin nganya Bulus e Barnaba, sey ɓe ngaɗi ɗum fuɗɗi torruki Bulus e Barnaba, ɓe ndiiwiɓe daga nder gariiri maɓɓe. Ngam non Bulus e Barnaba piɗɗi sollaare paɗe maɓɓe ngam holluki yimɓe ɓen ngaɗii hakke, nden ɓe ndilli gariiri Ikooniya. Ammaa tokkuɓe Yeesu wonɓe Antaakiya nani belɗum naa' seɗɗa, e ɓe keewi Ruuhu Allah. Too, nde Bulus e Barnaba njottii Ikooniya, ɓe natti nder suudu do'aare non no ɓe mboowi waɗuki. Ɓe nga'ajini haa ɗuɗɓe nder Yahuudanko'en e goɗɗi leƴƴi koolii Yeesu. Ammaa Yahuudanko'en nganyuɓe kooloo Yeesu ummini ɓerɗe yimɓe naa' Yahuudanko'en ngam ɓe nganya tokkuɓe Yeesu. Fuu e non Bulus e Barnaba neeɓi ton, e ɓe nga'ajina ɓernde go'o dow Joomiraawo kolluɗo ko ɓe nga'ajinta ɗum goonga nde o hokkiɓe bawɗe waɗuki alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe. Ammaa yimɓe Ikooniya cendii ɗiɗi. Woɓɓe tokki Yahuudanko'en, woɓɓe boo tokki lilaaɓe ɓen. Sey yimɓe naa' Yahuudanko'en e Yahuudanko'en e ardiiɓe maɓɓe fuu ɓe kawti honduko ɓe ummanoo lilaaɓe ɓe kuborooɓe e kaaƴe haa ɓe mbaraɓe. Nde lilaaɓe ɓen nani non, sey ɓe ndoggi yaaki gariiri Listira e gariiri Darbe nder leydi Likooniya, e ladde gariije ɗen. Ton ɓe nga'ajini Habaru Belɗum. Nder gariiri Listira e woodi goɗɗo jaraaɗo. Daga o danyaa o meeɗaayi daroraaki koyɗe maako. Wonde nyalnde e mo hettindanoo wa'ajinki Bulus, sey Bulus sutiimo, yi'i e mo woodi hoolaare kewtunde o yamɗitinee. Sey o wi'i e sembe, “Umma ndaroɗaa!” Ɗon e ɗon neɗɗo on ummii fuɗɗi yaadu. Nde yimɓe hawrutuɓe ngi'i ko Bulus waɗi, ɓe mbi'i sembee nder ɗemngal maɓɓe ngal Likooniyaare, “Allaaji njippanake'en nder nandi yimɓe!” Ɓe noddiri Barnaba Jeewus, ɓe noddiri Bulus Hermes, ngam kanko woni ɓurɗo metuki. Wuro to ɗum mawninta allah maɓɓe bi'eteeɗum Jeewus to dammugal gariiri ndin ngo woni. Sey ardiiɗo diina Jeewus waddi ga'i e pindi to dammugal ngal. Kanko e hawrutuɓe ɗuɗɓe e ɓe ngiɗi sakkanki lilaaɓe ɓen cakkiri. Ammaa nde Barnaba e Bulus nani non, ɓe ceeki kolte maɓɓe ngam ɓe ngannii. Ɓe kaɓtii ɓe natti nder yimɓe ɓen, ɓe mbi'i e sembe, “Ngam ɗume ngaɗoton nihi? Minon yimɓe bo mooɗon. E min nga'ajinana'on Habaru Belɗum ngam tuubon, alon ɗe'e kuuɗe meere, ngaylitoyooɗon to Allah mo yonki, Taguɗo dow e ley e maayo e ko woni nder maajum. Nder jaamanuuji ƴaɓɓiiɗi Allah alii leƴƴi duuniyaaru fuu tokka ɗate ɗe ngiɗi. Fuu e non, o alaayi holluki yimɓe hoore maako nder kuuɗe boɗɗe ɗe o waɗata. E mo hokka'on ndiyam daga dow, e mo ɓendinana'on gese nder carel kaanungel, e mo hokka'on nyamndu, e mo welna ɓerɗe mooɗon.” Ammaa fuu e boliiɗe ɗe'e, lilaaɓe ɓen torrake ko kaɗa yimɓe ɓen hirsankiɓe cakkiri. Gaɗa maajum Yahuudanko'en ngari daga Antaakiya e Ikooniya. Ɓe pooɗi hakkiilo yimɓe, haa ɓe kuborii Bulus e kaaƴe. Sey ɓe ndasimo ɓe njaarimo gaɗa gariiri, ngam e ɓe kammii o maayii. Ammaa nde tokkuɓe Yeesu ngari piliimo, o ummii, o natti nder gariiri. Nde fini, o dillidi e Barnaba gariiri Darbe. Bulus e Barnaba nga'ajini Habaru Belɗum ton Darbe, ɓe keɓi tokkuɓe Yeesu ɗuɗɓe. Gaɗa maajum ɓe co''ii Listira e Ikooniya e Antaakiya. E ɓe cembiɗina ɓerɗe tokkuɓe Yeesu, e ɓe mbagginaɓe ɓe ndaroo e sembe nder tokkuki Yeesu. Ɓe mbi'iɓe, “Sey e torraaji ɗuɗɗi keɓeten nattuki Laamu Allah.” Nder koo ngale kawtal tokkuɓe Yeesu, ɓe cuɓaniɓe mawɓe. Nder suumayeere e do'aare, ɓe ngaɗi cuɓaaɓe ɓen nder jungo Joomiraawo mo ɓe koolii. Nde ɓe kuuli leydi Bisiidiya, ɓe ngari leydi Bamfiiliya. Nde ɓe nga'ajini Wolde Allah nder gariiri Ferga, sey ɓe ndilliri gariiri Ataaliya. Daga ton ɓe natti komiwal, ɓe kooti Antaakiya, ngam ɓe njottinii kuugal ngal ɓe ngiɗi waɗuki nder yaadu ndun. Antaakiya woni gariiri ndi tokkuɓe Yeesu ngoni gaɗanɓeɓe do'aare Allah barkiɗinaɓe wallaɓe nder yaadu ndun. Nde ɓe njottii, ɓe kawriti kawtal tokkuɓe Yeesu, ɓe ɗiiwitaniɓe ko Allah waɗi laawol maɓɓe, e no o maɓɓitirani leƴƴi ɗi naa' Yahuudanko'en dammugal hoolaaki Yeesu. Ɓe mbaali balɗe ɗuɗɗe ton nder tokkuɓe Yeesu ɓen. Sey woɓɓe yimɓe ƴiwoyi leydi Yahuudiya ngari gariiri Antaakiya, e ɓe ekkitina tokkuɓe Yeesu, e ɓe mbi'a, “To on naadaaka non no Attawra wi'i on kisataa.” Bulus e Barnaba ngeddootiri e maɓɓe geddi nawɗi. Sey kooliiɓe Yeesu wonɓe Antaakiya cuɓi Bulus e Barnaba e woɓɓe nder maɓɓe, ɓe liliɓe Urucaliima ngam ɓe medda e lilaaɓe e mawɓe wonɓe ton dow haala kan. Sey tokkuɓe Yeesu ɓen ɗoftiɓe ɓe nangi laawol yaaki leyɗe Finiikiya e Samaariya, e ɓe kokka tokkuɓe Yeesu habaru tuubuki yimɓe naa' Yahuudanko'en. Tokkuɓe Yeesu fuu nani belɗum habaru ɗum. Nde ɓe njottii Urucaliima, kawtal tokkuɓe Yeesu e lilaaɓe e mawɓe ɓen njaɓɓiiɓe. Nden Bulus e Barnaba ɗiiwitaniɓe fuu ko Allah huutiniriɓe ɓe ngaɗi. Ammaa woɓɓe kooliiɓe Yeesu nder Faarisanko'en ummii, mbi'i, “Doole tokkuɓe Yeesu naa' Yahuudanko'en naadee, ɓe mbi'ee ɓe tokka ko Attawra wi'i.” Sey lilaaɓe e mawɓe kawriti ngam ɓe medda dow haala kan. Nde ɓe neeɓi e ɓe foɗfoɗtira dow fii ɗum, Biiturus ummii wi'iɓe, “Bandiraaɓe, on andi ko neeɓi Allah suɓiiyam nder mooɗon mi wa'ajina Habaru Belɗum nder leƴƴi ɗi naa' Yahuudanko'en, ngam ɓe nana ɓe ngarta tokkuɓe Yeesu. Allah anduɗo ɓerɗe yimɓe fuu hollii o jaɓiiɓe nde o hokkiɓe Ruuhu maako non no o hokkiri'enɗum. O feerootiraayi'en e maɓɓe, ngam o yaafanakeɓe hakke nde ɓe koolii Yeesu. Jooni, ngam ɗume poondoton Allah on njowana tokkuɓe Yeesu dongal ngal en mbaawaayi rondaaki, enen e maama'en meeɗen? Aa'a! Non no tokkirɗen Yeesu Joomiraawo keɓɗen kisndam barka yidde maako, non kamɓe maa ɓe kisrata.” Hawrutuɓe fuu nde''iti kettindanii ko Barnaba e Bulus mbi'ataɓe dow no Allah huutiniriɓe waɗi alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe nder leƴƴi ɗi naa' Yahuudanko'en. Nde ɓe keenyi metuki, sey Yaakubu wi'i, “Bandiraaɓe, nanee ko mbi'aymi'on! Jooni Siiman yottini ɗiiwitanki'en no Allah suɓiri woɓɓe nder leƴƴi ɗi naa' Yahuudanko'en, wartiriɓe yimɓe muuɗum. Ɗum fottidii e ko annabo'en mbindunoo, ɓe mbi'ii, ‘Allah wi'ii, “Gaɗa maajum, mi so''oyto, mi mahitotoo wuro Dawda sankitaango. Mi mahitoongo, mi darnango kadimaa, ngam yimɓe horiiɓe fuu ɗaɓɓita Joomiraawo, fuu e yimɓe naa' Yahuudanko'en noddirteeɓe inde am. Non Joomiraawo wi'i, andinɗo fii ɗu'um ko neeɓi.” ’ “Too, ngam maajum min e yiiki am, to' en ngannu yimɓe naa' Yahuudanko'en ngaylitoyiiɓe to Allah. En mbindanɓe ɗerewol to' ɓe nyaama nyamndu harminiindu ndu ɗum hirsani allaaji, to' ɓe ngaɗa njeenu, to' ɓe nyaama ko moylanaa daande koo ko saaɗi koo ƴiiƴam. Ngam ko neeɓi e ɗum wa'ajina Attawra e koo ndiye gariiri, e ɗum jangaɗum koo ndeye Nyalnde Siwtaare nder cuuɗi do'aare.” Sey lilaaɓe e mawɓe e kawtal tokkuɓe Yeesu fuu ndarwi suɓuki woɓɓe daga nder maɓɓe ngam ɓe lilaɓe gariiri Antaakiya, ɓe njaada e Bulus e Barnaba. Ɓe cuɓi mawɓe ɗiɗo nder maɓɓe: Yahuuda, bi'eteeɗo Barsaba, e Siila. Ɓe kokkiɓe ɗerewol biingol: “Daga bandiraaɓe mooɗon lilaaɓe e mawɓe, e min kowna'on, onon bandiraaɓe amin daga goɗɗi leƴƴi gonɗi nder gariiri Antaakiya e nder leyɗe Siiriya e Kiliikiya. Min nanii habaru woɓɓe nder amin umminanii'on hakkiilo e metemeteeji maɓɓe e ɓe nganna'on, koo nde naa' minon liliɓe. Kanjum waɗi min kawriti ko'e amin min ndarwi suɓuki woɓɓe nder amin min liloyaɓe to mooɗon, hawti e Barnaba e Bulus higooɓe amin, cooruɓe yonkiiji maɓɓe ngam huwanki Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Ngam non min liloyi Yahuuda e Siila ɓe medda e mooɗon honduko e honduko dow ko min mbindani'on. Ɗum darwuki Ruuhu Allah e amin, to' min njowana'on wongal teddoral, sey ni ɗu'um nanguɗum doole: to' on nyaamu ko ɗum sakkani gunkiiji koo ko saaɗi koo ko ɗum moylani daande koo ƴiiƴam, nden to' on ngaɗu njeenu. To on curii ko'e mooɗon e waɗuki fii ɗu'um on ngaɗii boɗɗum. Allah walla'en!” Sey ɓe liliɓe yaaki Antaakiya. Nde ɓe njottii ton, ɓe kawriti tokkuɓe Yeesu, ɓe kokkiɓe ɗerewol ngol. Nde tokkuɓe Yeesu wonɓe Antaakiya njangingol, ɓe nani belɗum ngam ngol sembiɗiniiɓe. Nde Yahuuda e Siila ɓe annabo'en, ɓe cembiɗini ɓerɗe tokkuɓe Yeesu, ɓe mbagginiɓe dow fii ɗuɗɗum. Gaɗa ɓe mbaalii balɗe ton, ɓe ɗoftaa ɓe mbarkiɗiniɓe, ɓe co''ii to liloyɓeɓe. [Ammaa Siila jooɗii ɗon.] Bulus e Barnaba boo njooɗii nder Antaakiya e yimɓe ɗuɗɓe e ɓe ekkitina, e ɓe nga'ajina Wolde Joomiraawo. Gaɗa balɗe seɗɗa Bulus wi'i Barnaba, “En co''o gariije to nga'ajinnooɗen Wolde Joomiraawo, ndaaren no tokkuɓe Yeesu ngontindiri.” Barnaba e yiɗi ɓe njaada e Yahaya bi'eteeɗo Markus. Ammaa Bulus yi'i ɗum haanaayi, ngam Markus sendiriino e maɓɓe e leydi Bamfiiliya, o heenyaayi kuugal ngal o fuɗɗidi e maɓɓe. Ɓe ngeddootiri naa' seɗɗa haa geddi ɗin njaariɓe e sendirki. Barnaba hocci Markus, ɓe natti komiwal yaaki Sayiifurus. Ammaa Bulus suɓi Siila, dillidi e maako. Tokkuɓe Yeesu ngaɗiɓe nder jungo Joomiraawo ngam o reenaɓe. Sey ɓe tokki nder leyɗe Siiriya e Kiliikiya, e ɓe cembiɗina tokkuɓe Yeesu. Bulus yahi gariiri Darbe e gariiri Listira. To Listira boo e woodi goɗɗo kooliiɗo Yeesu bi'eteeɗo Timooti. Maduujo maako no Yahuudankeejo tokkuɗo Yeesu, nyaako maako boo no Helenankeejo. Tokkuɓe Yeesu wonɓe Listira e Ikooniya e meta haala mboɗka dow Timooti. Bulus e yiɗi yaaduki e maako, ngam maajum o naadimo; ngam Yahuudanko'en wonɓe bigeeje ɗen fuu e andi nyaako Timooti no Helenankeejo. Gariije to ɓe njaali fuu, e ɓe mbi'a tokkuɓe Yeesu ko lilaaɓe e mawɓe wonɓe Urucaliima ndarni ngam ɓe tokkaɗum. Non tokkuɓe Yeesu ɓeydi sembe nder hoolaaki Yeesu, e ɓe ɓeyda ɗuuɗuki koo ndeye nyalnde. Ruuhu Allah haɗiɓe wa'ajinki Wolde Allah nder leydi Aasiya, ngam non ɓe ndilli leyɗe Firiijiya e Galaatiya. Nde ɓe ngari keerol leydi Miisiya, ɓe ngiɗii yaaki leydi Bitiiniya, ammaa Ruuhu Yeesu, waato Ruuhu Allah, jaɓaayi. Ngam maajum, ɓe tokkiri nder leydi Miisiya, ɓe njahi gariiri bi'eteendi Tooruwas. Nder jemmaare nden Bulus hoyɗi. O yi'ii neɗɗo Makidooniya e darii e toroomo e wi'a, “Woroy Makidooniya, mballaamin!” Nde Bulus hoyɗi koyɗol ngol, ɗon e ɗon min ndarwi yaaki Makidooniya, ngam min anditii Allah noddiimin min nga'ajinanaɓe Habaru Belɗum kamɓe maa. Min natti komiwal e Tooruwas, min njahi haa Samutarkiya. Nde fini min njahi Niyaafolis. Daga ɗon min njahi Filibi, gariiri mawndi nder leydi Makidooniya ngondi ley laamu Roomanko'en. Min mbaali balɗe ton. Nyalnde Siwtaare, min mburtii gariiri ndin min njahi regorde caangol, ngam e min kammii e woodi wigeere to Yahuudanko'en ngaɗata do'aare ton. Ton min tawi rewɓe e kawriti. Min njooɗii, e min medda e maɓɓe. Nder maɓɓe e woodi goɗɗo debbo bi'eteeɗo Liidiya, ƴiwoyɗo gariiri Tayaatira kuloowo Allah. E mo soora kolte boɗeeje ɗe ceede. Joomiraawo maɓɓiti ɓernde maako o hettindanii ko Bulus wi'ata. Gaɗa kanko e wuro maako fuu ɓe ngaɗanaama baptisma, sey o toriimin, o wi'i, “To on jaɓii mi kooliiɗo Joomiraawo e goonga, ngaree njooɗooɗon to wuro am.” O estimin min njippoo to maako, sey min njippii. Wonde nyalnde e min njaha to ɗum waɗata do'aare, sey min kawri e goɗɗo korɗo. Korɗo on o darnoowo, e mo heɓana jeyɓemo ceede ɗuɗɗe e kuugal maako ngal rarnuki. Sey o waɗi ka tokkukimin, minon e Bulus, e mo wulla, e mo wi'a, “Yimɓe ɓe'e ɓe kuwanooɓe Allah Mawɗo! E ɓe andina'on laawol kisndam.” O waɗi balɗe ɗuɗɗe e mo waɗa non haa Bulus ɓerni, yeeƴiimo, wi'i ginnol ngol, “Nder inde Yeesu Almasiihu, e mi wi'imaa wurta nder maako!” Ɗon e ɗon ginnol ngol wurtiimo. Nde joomiraaɓe maako ngi'i laawol heɓuki ceede maɓɓe to korɗo on darake, ɓe nangi Bulus e Siila, ɓe ndasiɓe ɓe njaariiɓe luumo, ton to mawɓe gariiri. Ɓe njaariɓe yeeso mawɓe gariiri ndin, ɓe mbi'i, “Ɓe'e yimɓe ɗiɗo ɓe Yahuudanko'en, e ɓe ummina hakkiilo yimɓe gariiri meeɗen naa' seɗɗa. E ɓe ekkitina ndonuuji ɗi haanaa njaɓen koo tokken, ngam enen en Roomanko'en.” Yimɓe ɗuɗɓe kawriti dow maɓɓe. Mawɓe gariiri ngaɗi ɗum ɓortiɓe ɗum fiyiɓe. Gaɗa ɓe piyaama piiɗe kalluɗe, ɓe maɓɓaa nder suudu cural. Mawɓe ɓen mbi'i deenoowo suudu cural reenaɓe boɗɗum. Kanko boo, nde o nani non, o nattiniɓe nder suudu cural cakaaru, o haɓɓi koyɗe maɓɓe hakkunde leɗɗe ɗiɗi mawɗe. Caka jemma, Bulus e Siila e ɓe ngaɗa do'aare e ɓe manta Allah e gimi. Nangaaɓe horiiɓe e kettindanii ko ɓe mbi'ata. Ɗon e ɗon leydi dimbii dimbaaki mawki, haa fuɗɗoode suudu cural ndun dimbii. Dammuɗe ɗen fuu maɓɓitii, ɓoggi njamndi ɗi ɗum haɓɓiri wonɓe nder suudu cural ndun fuu taƴi. Nde deenoowo suudu cural on huylii, o yi'i dammuɗe ɗen fuu e maɓɓitii, o kammi maɓɓaaɓe fuu ndoggii. Ngam maajum o sorti kaafahi ngam o wara hoore maako. Sey Bulus noddi e sembe, wi'i, “Taa' waru hoore maaɗa. Min fuu e min ɗon!” Deenoowo on wi'i hokkee fitilaaru, o doggi o natti to Bulus e Siila ngoni, o diccii yeeso maɓɓe, e mo diwna ngam kulol. Nden o wurtiniɓe, o wi'iɓe, “Moodiɓɓe, ko ngaɗaymi mi hisa?” Ɓe nootii ɓe mbi'i, “Hoola Yeesu Joomiraawo, an e wuro maaɗa fuu, on kisay.” Ɓe metanimo Wolde Joomiraawo, kanko e wuro maako fuu. Nder jemmaare nden, o wurtiniɓe, o lootaniɓe nawnooɗe. E ngel ɗon carel o waɗanaa baptisma, kanko e wuro maako fuu. Nden o yaari Bulus e Siila wuro maako, o hokkiɓe nyamndu. Kanko e wuro maako fuu ɓe nani belɗum ngam ɓe ngartii kooliiɓe Allah. Nde weeti, mawɓe gariiri ndin liloyi taadiiɓe mbi'a deenoowo on o yoofa Bulus e Siila ndilla. Sey deenoowo on wi'i Bulus, “Mawɓe liloyii mbi'i ɗum yoofa'on. Ngam non mburtee jooni, njahon jam.” Ammaa Bulus wi'imo, “Ɓe ngaɗii ɗum fiyiimin yeeso yimɓe daga min ngaɗanaaka kiita, ɓe maɓɓiimin nder suudu cural. Minon boo, min Roomanko'en. Nden jooni ɓe mburtinamin e suuɗe? Ɗum waɗataako sam! Doole kamɓe e ko'e maɓɓe, ɓe ngara ɗo'o ɓe mburtinamin!” Sey taadiiɓe ɓen njahi ɗiiwitani mawɓe gariiri haala kan. Nde ɓe nani Bulus e Siila ɓe Roomanko'en, ɓe kuli. Ɓe njahi ɓe tuubaniɓe, ɓe mburtiniɓe suudu cural ndun. Ɓe toriiɓe ɓe mburtoo gariiri maɓɓe. Nde Bulus e Siila mburtii suudu cural ndun, ɓe natti wuro Liidiya. Ɓe ngiidi e tokkuɓe Yeesu, ɓe cembiɗini ɓerɗe maɓɓe. Gaɗa maajum ɓe ndilli. Nde Bulus e Siila tokki laawol tokkungol nder gariije Ampibolis e Afolooniya, sey ɓe ngari Tasaloonika. Gariiri ndin e woodi suudu do'aare Yahuudanko'en. Sey Bulus natti nder suudu do'aare ndun non no o woowi waɗuki. O waɗi yontooje tati Nyalnde Siwtaare fuu e mo natta suudu do'aare ndun e mo medda e maɓɓe dow Deftere Ceniinde. E mo famtinaɓe e mo tabbitinanaɓe nder Deftere Ceniinde wi'uki doole Almasiihu torree, nden o ummoo daga mayde. O wi'iɓe, “Yeesu o'o mo nga'ajinanaymi'on habaru maako, kanko woni Almasiihu.” Woɓɓe nder Yahuudanko'en njaɓika, ɓe tokki Bulus e Siila, kamɓe e yimɓe naa' Yahuudanko'en ɗuɗɓe kulooɓe Allah, hawti e rewɓe ɗuɗɓe gooduɓe mangu. Ammaa woɓɓe Yahuudanko'en ɓe koolaaki Yeesu nani lawliiru Bulus e Siila. Sey ɓe kawriti sukaho meereho, ngiilotooko nder luumo. Ɓe umminani fuu yimɓe gariiri ndin hakkiilo. Ɓe natti wuro Jaason, e ɓe ɗaɓɓita Bulus e Siila ngam ɓe njaaraɓe yeeso yimɓe. Nde ɓe keɓtaayi Bulus e Siila, ɓe ndasoyi Jaason e woɓɓe tokkuɓe Yeesu, ɓe ngaddiɓe yeeso mawɓe gariiri, e ɓe mbi'a e sembe, “Raa yimɓe kaɗooɓe jonde jam koo toye, raa ɓe ngarii haa ɗo'o. Jaason boo jippiniiɓe nder wuro muuɗum! Ɓe fuu ɓe tokkataa ko Kaysar laamiiɗo wi'i, e ɓe mbi'a e woodi goɗɗo laamiiɗo bi'eteeɗo Yeesu.” Nde yimɓe gariiri ndin e mawɓe maɓɓe nani non, hakkiilo maɓɓe ummii. Mawɓe ɓen ngaɗi Jaason e ɓe o nangidaa njoɓi ceede, nden ɓe njoofiɓe. Nde jemma waɗi, tokkuɓe Yeesu ngaɗi Bulus e Siila njaha gariiri Biiriya. Nde ɓe njottii gariiri ndin, ɓe njahi suudu do'aare Yahuudanko'en. Yimɓe gariiri Biiriya ɓurii yimɓe Tasaloonika ngikku boɗɗum ngam ɓe njaɓii habaru ɗum Bulus waddaniɓe e juuɗe ɗiɗi. E ɓe lincita Deftere Ceniinde koo ndeye nyalnde, ngam ɓe ngi'a koo ko Bulus ekkitintaɓe ɗum goonga. Yahuudanko'en ɗuɗɓe njaɓi Wolde Joomiraawo, haa e rewɓe Helenanko'en gooduɓe mangu e worɓe Helenanko'en ɗuɗɓe. Nde Yahuudanko'en Tasaloonika nani Bulus wa'ajinii Wolde Allah nder gariiri Biiriya, ɓe njahi ton maa, ɓe ummini hakkiilo yimɓe. Ɗon e ɗon tokkuɓe Yeesu ngaɗi Bulus huula fongo maayo, ammaa Siila e Timooti njooɗii nder gariiri ndin. Ɗoftuɓe Bulus boo njaadi e maako nder komiwal haa gariiri Atina. Nde ɓe njottii ton, Bulus liloyiɓe ɓe mbi'a Siila e Timooti ngara to maako nder yawɗaare. Carel ko Bulus e renti garol Siila e Timooti e gariiri Atina, ɓernde maako naawii naa' seɗɗa nde o yi'i no gariiri ndin heewiri gunkiiji. Ngam maajum e mo yeddootira e Yahuudanko'en e woɓɓe naa' Yahuudanko'en kulooɓe Allah nder suudu do'aare. Ɗonmaa koo ndeye e mo waɗa non nder luumo e ɓe o hawri ɗon fuu. Sey woɓɓe gooduɓe andal bi'eteeɓe Abikuuri'en e Sitooki'en meddi e maako. Woɓɓe maɓɓe e mbi'a, “Ɗume o'o mawninoowo hoore mo andaa koo ɗume yiɗi wi'uki?” Woɓɓe mbi'i, “E min ngi'a bo o ga'ajinoowo habaru allaaji goɗɗe leyɗe.” Ɓe mbi'u non ngam e mo wa'ajina habaru Yeesu e ummaaki mayɓe. Ngam non ɓe njaarimo yeeso mawɓe gariiri to wigeere bi'eteende Ƴolde Araasa, ɓe mbi'imo, “E min ngiɗi anduki ekkitinol kesol ngol ekkitintaa, ngam a waddii fii ɗum min meeɗaayi nanuki. E min ngiɗi anduki ma'ana maajum.” Yimɓe gariiri Atina e hoɓɓe jooɗiiɓe ɗon walaa ko ɓe ɓuri yiɗuki bo nanuki fii kesum ɓe meta dow maajum. Sey Bulus darii yeeso mawɓe ɓen to Ƴolde Araasa, o wi'i, “Onon yimɓe Atina, mi yi'ii e koo ngole laawol on giɗuɓe tokkuki diina naa' seɗɗa, ngam nde ngiiliimi nder gariiri mooɗon, e mi raara bigeeje diina mooɗon haa mi yi'i sakkirde, ɗum windi dow mayre ‘Ngam Allah mo andaaka.’ Too, on ɗon mo mawninton nder ciya andal, kanko ngiɗumi andinki'on. Allah Taguɗo duuniyaaru e ko woni nder mayru fuu, kanko woni Joomu dow e ley. O jooɗataako nder cuuɗi mahiraaɗi juuɗe. Kanko o yiɗaa ballal neɗɗo. Walaa koo ɗume ko yimɓe mbaawata waɗankimo, ngam kanko hokkata yimɓe yonki e foofaango e koo ɗume. Daga to neɗɗo go'oto Allah tagi leƴƴi fuu, o jooɗiniɗi nder duuniyaaru. O darni carel ngel ɓe ngaɗata keerol jonde maɓɓe fuu. Allah waɗii ɗu'um ngam ɓe ɗaɓɓitamo ɗum gaɗotooɗum ɓe mbumbunta ɓe keɓamo, koo nde o woɗɗaa koo moye meeɗen. Ngam goɗɗo wi'i, ‘Yonki meeɗen e yaadu meeɗen e jonde meeɗen ɗum fuu to maako ɗum ƴiwoyi.’ Non no woɓɓe gimooɓe mooɗon mbi'i, ‘Goonga enen maa, en lenyol maako.’ Too, nde en lenyol Allah, haanaayi kammooɗen e mo nandi e goɗɗum gaɗiraaɗum e jiinaari koo e ajurfaari koo e hayre cehaande, koo e ko neɗɗo waɗiri nyumo muuɗum. Allah munyanii yimɓe ko ɓe ngonnoo nder ciya andal. Ammaa jooni, e mo wi'a yimɓe fuu koo toye ɓe tuuba, ngam o siryake nyalnde nde o waɗanta duuniyaaru kiita nder goonga. O waɗay cuɓaaɗo maako waɗa kiita kan. O tabbitinaniiɗum yimɓe fuu nde o umminimo daga mayde.” Nde ɓe nani Bulus e meta dow ummaaki mayɓe, woɓɓe njalimo, woɓɓe boo mbi'i, “E min ngiɗi ɓeydaa metankimin dow fii ɗu'um wonde nyalnde.” Sey Bulus dilli aliɓe. Ammaa woɓɓe njaɓi ko Bulus wi'i ɓe tokki Yeesu. Nder maɓɓe e woodi goɗɗo gonɗo nder kawtal Ƴolde Araasa bi'eteeɗo Diyoniisiyus, kanko e debbo bi'eteeɗo Damaaris, nden e woɓɓe. Gaɗa maajum, Bulus ali Atina, yahi Korinti. Ton o tawi goɗɗo Yahuudankeejo bi'eteeɗo Akiila, kanko e debbo maako bi'eteeɗo Biriskila, ƴiwoyɓe leydi Fantus. Ɓe neeɓaayi ko ɓe ƴiwoyi leydi Itaaliya, ngam Kalawdiyus, Mawɗo Laamiiɓe leyɗe Rooma, wi'i Yahuudanko'en fuu mburtoo gariiri Rooma. Bulus yahi to maɓɓe. O jooɗii to maɓɓe, e mo huuda e maɓɓe ngam kanko o nyootoowo cuddaho lukuruuji bono maɓɓe. Koo ndeye Nyalnde Siwtaare, Bulus e yeddootira e yimɓe nder suudu do'aare, e mo fooɗa hakkiilo Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en ngam ɓe tokka Yeesu. Nde Siila e Timooti ƴiwoyi leydi Makidooniya njottii gariiri Korinti, Bulus hocci carel muuɗum fuu ngam wa'ajinki e tabbitinanki Yahuudanko'en Yeesu woni Almasiihu. Ammaa nde ɓe ngeddimo, ɓe kuɗimo. Sey o fiɗɗi sollaare kolte maako, o wi'iɓe, “Mi wurtake hakke mooɗon! Ƴiiƴam mooɗon e dow ko'e mooɗon. Daga hande, to yimɓe naa' Yahuudanko'en njahaymi.” O wurtii o ali suudu do'aare ndun, o yahi wuro goɗɗo mawninoowo Allah, bi'eteeɗo Tiitiyus Justus, mo wuro muuɗum woni haade suudu do'aare ndun. Kiribus, mawɗo suudu do'aare ndun, kanko e wuro maako fuu ɓe tokki Yeesu. Ɗuɗɓe daga nder Korintiyanko'en nanɓe wa'aju Bulus maa tokki Yeesu, ɓe ngaɗanaa baptisma. Wonde jemmaare Joomiraawo meddi e Bulus nder wahayu, wi'imo, “Taa' hulu! Wa'ajin habaru am, taa' de''utu, ngam e mi wondi e maaɗa. Walaa baawayɗo waɗankima goɗɗum, ngam e mi woodi yimɓe ɗuɗɓe nder gariiri ndi'i.” Ngam non Bulus jooɗodii e maɓɓe hitaande go'o e lebbi joweego'o, e mo ekkitinaɓe Wolde Allah. Ammaa carel ko Gaaliyo laamotoo leydi Akaaya, Yahuudanko'en kawti ko'e, nangi Bulus, njaarimo yeeso laamu. Ɓe ngulliimo, ɓe mbi'i, “Neɗɗo o'o e fooɗa yimɓe ngam ɓe tokka Allah dow laawol ngol Attawra haɗi.” Bulus e yiɗi metankiɓe won ɗon, sey Gaaliyo wi'iɓe, “Onon Yahuudanko'en, daa ɗum goɗɗum ko wooɗaa koo kuugal kallungal o waɗi, daa mi jaɓay ko mbiiɗon dow maako. Ammaa nde ɗum geddi dow diina mooɗon, e inɗe, e dooka mooɗon, onon e ko'e mooɗon ngaɗaneemo kiita. Min kam, mi waɗantaa iri ɗu'um fii kiita!” Sey o riiwiɓe daga nder suudu kiita ndun. Sey ɓe nangi Sostaanus, mawɗo suudu do'aare ndun, ɓe piyimo yeeso dammugal suudu kiita ndun. Ammaa Gaaliyo wannaayi. Gaɗa Bulus ɓeydii balɗe seɗɗa to Korinti, o ali tokkuɓe Yeesu, o natti komiwal jahayngal leydi Siiriya, kanko e Biriskila e Akiila. O fembi e Kankiiriya ngam o waɗii alkawal yeeso Joomiraawo. Nde ɓe njottii gariiri Aafisa, ɗon Bulus ali Biriskila e Akiila. Kanko o natti suudu do'aare, e mo medda e Yahuudanko'en. Ɓe toriimo o ɓeyda jooɗaaki balɗe seɗɗa to maɓɓe, ammaa o jaɓaayi. Nde o wari sendirki e maɓɓe, o wi'i, “Mi so''oyto to mooɗon to Allah jaɓii.” O natti komiwal, o dilli. Nde o yottii gariiri Kaysaariya, o ƴaɓɓii yaaki Urucaliima o howni tokkuɓe Yeesu. Sey o yahi Antaakiya. Gaɗa o waɗii balɗe ton, o dilli o tokki nder leyɗe Galaatiya e Firiijiya, e mo sembiɗina tokkuɓe Yeesu. E carel ngel sey goɗɗo Yahuudankeejo bi'eteeɗo Afoolos neɗɗo gariiri Alijandiiriya wari gariiri Aafisa. Neɗɗo on o bawɗo metuki, o anduɗo Wolde Allah naa' seɗɗa. O ekkitinaama Laawol Yeesu boɗɗum. E mo wa'ajina habaru Yeesu nder welwelo, e mo wa'ajina boɗɗum, koo nde baptisma Yahaya tan o andi. Sey o fuɗɗi wa'ajinki e sembe maako fuu nder suudu do'aare. Nde Biriskila e Akiila nanimo, ɓe noddimo wuttudu go'o, ɓe ɓeydi famtinkimo Laawol Allah. Nde Afoolos yiɗi huuluki yaha leydi Akaaya, tokkuɓe Yeesu mballimo mbindani tokkuɓe Yeesu wonɓe ton ɗerewol ngam ɓe njaɓɓoomo juuɗe ɗiɗi. Nde o yottii ton, o warti wallirre mawnde to yimɓe gartuɓe tokkuɓe Yeesu barka yidde Joomiraawo. O yeddootiri e Yahuudanko'en o do''iɓe yeeso yimɓe fuu, ngam o holliiɓe nder Deftere Ceniinde Yeesu woni Almasiihu. Carel ko Afoolos woni gariiri Korinti, Bulus tokki laawol ƴiwrungol nder kocceeje, o yahi Aafisa. Ton o tawi woɓɓe tokkuɓe Yeesu. O ƴamiɓe, o wi'i, “Koo on keɓii Ruuhu Allah nde ngartuɗon tokkuɓe Yeesu?” Ɓe nootii, ɓe mbi'imo, “Min meeɗaayi nanuki habaru Ruuhu Allah.” O wi'iɓe, “Iri ɗume baptisma ngaɗanaaɗon?” Ɓe mbi'i, “Baptisma Yahaya.” Bulus wi'i, “Yahaya waɗii baptisma tuubuki. E mo wi'a yimɓe kooloo goɗɗo garayɗo gaɗa maako, waato Yeesu.” Nde ɓe nani non, ɓe ngaɗanaa baptisma nder inde Yeesu Joomiraawo. Nde Bulus yowi juuɗe muuɗum dow maɓɓe, Ruuhu Allah jippoyii dow maɓɓe, ɓe meti nder ɗemɗe ɗe ɓe andaa, ɓe puɗɗi wa'ajinki. Ɗuɗki maɓɓe waɗii yimɓe sappo e ɗiɗo. Bulus waɗi lebbi tati e mo wa'ajinana Yahuudanko'en nder suudu do'aare e sembe maako fuu, kulol walaa. E mo medda e maɓɓe, e mo fooɗa hakkiilo maɓɓe haa o andiniɓe habaru Laamu Allah. Ammaa nder maɓɓe e woodi ɓe ko'e jorɗe. Ɓe nganyi hoolaaki Yeesu, ɓe meti haala kalluka dow Laawol Yeesu yeeso yimɓe fuu. Ngam maajum Bulus sendiri e maɓɓe, o hocci tokkuɓe Yeesu. Koo ndeye nyalnde e mo ekkitina nder suudu jangirde Tiraanus. O waɗi ka waɗuki non duuɓi ɗiɗi haa Yahuudanko'en e leƴƴi Aasiya fuu nani haala Joomiraawo. Allah waɗi kuuɗe kayɗiniiɗe mawɗe daga juuɗe Bulus ɗe ɗum meeɗaayi yi'uki. Haa maa lefoy e kolte meemuɗe ɓandu maako fuu e njaaranee nyawɓe, e ɓe njamɗita, ginni maa mburtoo nder maɓɓe. Too, e woodi woɓɓe Yahuudanko'en yiilotooɓe ngam wurtinanki ginnaaɓe ginni. Woɓɓe maɓɓe poondii huutirki inde Yeesu Joomiraawo, e ɓe mbi'a ginni ɗin, “Nder inde Yeesu mo Bulus wa'ajinta e min mbi'a'on mburtee!” Ɓiɓɓe goɗɗo mawɗo ardiiɓe diina Yahuudanko'en bi'eteeɗo Siiba kamɓe njoweeɗiɗo e ngaɗa non. Ammaa ginnol ngol wi'iɓe, “E mi andi Yeesu, e mi andi Bulus, ammaa onon, on ɓeye?” Ginnaaɗo on yananiɓe, nawniɓe, jaaliiɓe haa ɓe mburtii wuro ngon, e ɓe ndogga ɓe ɓornaaki ɓe fuu ɓe nawnooɗe. Habaru maajum sankitii nder Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en jooɗiiɓe nder gariiri Aafisa. Kulol nangiɓe, ɓe fuu. Inde Yeesu boo heɓii mawnineeki. Yimɓe ɗuɗɓe gartuɓe tokkuɓe Yeesu ngari mbi'i e njayri fuu kuuɗe kalluɗe ɗe ɓe kuwunoo. Darnooɓe ɗuɗɓe kawriti ɗereeji maɓɓe, ɓe nguliɗi yeeso yimɓe. Nde ɓe limi ceede maaji, ɗe njaarii ceede ajurfaari 50,000. Non habaru Yeesu ɓeydi sankitoraaki koo toye. Gaɗa fii ɗum ɗon fuu, Bulus suɓi tokka laawol leyɗe Makidooniya e Akaaya yaaki Urucaliima. O wi'i, “Gaɗa mi yahii ton, doole mi yaha gariiri Rooma maa.” Sey o lili wallayɓemo ɗiɗo, Timooti e Erastus, ɓe njaha leydi Makidooniya. Kanko boo o waali balɗe nder leydi Aasiya. E carel ngel hawre mawnde ummii nder Aafisa dow Laawol Joomiraawo ngol Bulus ekkitinta. E woodi goɗɗo ba'illo ajurfaari bi'eteeɗo Dimitiiriyus. E mo waɗa cuuɗi pamari ɗi mawninki allah maɓɓe ɗi ajurfaari nanduɗi e cuuɗi gunki maɓɓe debum bi'eteeɗum Artemis. Naa' ceede seɗɗa o heɓantaɓe, kanko e ɓe o huudata. Sey o hawriti ɓe o huudata ɓen e woɓɓe gaɗooɓe iri kuugal ngal, o wi'iɓe, “Bandiraaɓe am, on andi kuugal nga'al e waddana'en ceede ɗuɗɗe. Kadimaa on nanii, on ngi'ii ko Bulus waɗata. E mo selna yimɓe ɗuɗɓe, naa' ɗo'o nder gariiri Aafisa tan, ammaa haa nder leydi Aasiya fuu. E mo wi'aɓe allaaji ɗi yimɓe ngaɗi e juuɗe maɓɓe, naa' ɗi goongaaji. To en aldiimo non, yimɓe mbonnay inde kuugal meeɗen. Naa' kanjum tan, ɗonmaa ɓe mbonnay inde suudu mawninki allah meeɗen Artemis mawɗo. Nden ɓe alay teddinkimo, kanko mo jooɗiiɓe leydi Aasiya e duuniyaaru ndu'u fuu mawninta.” Nde ɓe nani non, ɓerɗe maɓɓe metti, ɓe ngulli, e ɓe mbi'a, “Artemis mo Aafisa kanko woni mawɗo!” Hakkiilo yimɓe gariiri ndin fuu ummii, ɓe njahi ɓe nangi Gaayus e Aristarkus, yimɓe Makidooniya, jaadooɓe e Bulus. Ɓe ndasiɓe, ɓe njaariɓe njayri to yimɓe gariiri kawritata. Bulus e yiɗi nattuki nder moɓtorde nden, ammaa tokkuɓe Yeesu kaɗimo. Haa e woɓɓe nder mawɓe leydi Aasiya, higooɓe maako, lilonoyimo toriimo to' o natta wigeere nden. E carel ngel, hakkiilo hawrutuɓe fuu jiiɓake. Koo moye e ka wi'ata, ngam ɗuɗɓe nder maɓɓe andaa ko hawritiɓe. Yahuudanko'en ngartiri Alijanda metoowo ngam maɓɓe. Woɓɓe nder hawrutuɓe ɓen mbi'imo o meta. Sey Alijanda ƴefti jungo ngam ɓe nde''ita o metanaɓe. Ammaa nde ɓe anditi o Yahuudankeejo, ɓe ngaɗi awaaji ɗiɗi e ɓe mbi'a e sembe, “Artemis mo Aafisa kanko woni mawɗo!” Ammaa nde bindoowo gariiri ndin de''itiniɓe, o wi'iɓe, “Onon Aafisanko'en, koo moye e andi ɗo'o Aafisa woni to ɗum reenata suudu mawninki Artemis mawɗo e hayre maako janoynde daga dow. Walaa baawayɗo yeddukiɗum. Ngam non e haani pukkinon ɓerɗe mooɗon, paamee e ko ngaɗoton. Yimɓe ɓe ngadduɗon ɗo'o ɓe ngujjaayi koo ɗume nder suudu do'aare, ɓe kuɗaayi allah meeɗen. To Dimitiiriyus e ɓe o huudata e ngiɗi wullaaki goɗɗo, suudu kiita e maɓɓitii, e woodi gaɗooɓe kiita, sey ɓe ngulloyoo ton! To boo e woodi goɗɗum ko ngiɗɗon ɓurɗum non, sey njaaronɗum to mawɓe gariiri ɗum mo''inee. Hande en nder caɗɗum, ɗum wullorto'en umminki hakkiilo. Walaa boo ko keɓeten mbi'en dow hawre ummiinde hande. En mbaawataa kokken ceyda geetum umminɗum hawre nden.” Nde o wi'i non, o wi'i yimɓe ɓen cankitoo. Nde koo ɗume waltii, Bulus hawriti tokkuɓe Yeesu, sembiɗini ɓerɗe maɓɓe. Gaɗa o jaɓɓootiri e maɓɓe, o dilli leydi Makidooniya. O tokki nder leydi ndin, e mo sembiɗina ɓerɗe yimɓe e boliiɗe ɗuɗɗe. Nden o yottii leydi Helena. O waɗi lebbi tati ton. Carel ko o siryotoo nattuki komiwal yaaki leydi Siiriya, sey o nani habaru Yahuudanko'en ndarwii warukimo. Ngam non, o suɓi so''oraaki laawol Makidooniya. O yaadi e Sufaata ɓii Faarus mo gariiri Biiriya, e Aristarkus e Sakundus ɓe gariiri Tasaloonika, e Gaayus mo gariiri Darbe, e Timooti e Tiikikus e Turoofimus ɓe leyɗe Aasiya. Ɓe artimin yaaki gariiri Tooruwas, ɓe ndentimin ton. Gaɗa Humto Buroodi Ɗum Walaa Ƴuufinirɗum, min natti komiwal to gariiri Filibi. Gaɗa balɗe jowi min njottii to maɓɓe e gariiri Tooruwas, min ngaɗi balɗe joweeɗiɗi ton. Nyalnde Siwtaare min kawriti ngam senduki buroodi, sey Bulus waɗi ka metanki yimɓe haa caka jemma, ngam e mo yiɗi dilluki to finii. Nder suudu dow to min kawriti e woodi fitilaaji ɗuɗɗi. Goɗɗo kayeejo bi'eteeɗo Yuutikus e jooɗii dow yolnde suudu. Bulus juutini haala muuɗum haa kayeejo on fuɗɗi ŋoŋuki. Ɗeyngol teddungol nangimo, o yanoyi daga ton dow suudu tatawru. Ko ɓe koccamo fuu, o maayii. Ammaa Bulus jippii, yahi, turii dow maako, wuundiimo e juuɗe muuɗum, wi'i, “To' on kulu! E mo woodi yonki!” Sey Bulus ƴentiti, sendi buroodi, nyaami. Gaɗa maajum o nyamri yeeso e metankiɓe haa weeti, nden o dilli. Ɓe kootidi e kayeejo on, e mo foofa. Non sembiɗinii ɓerɗe maɓɓe naa' seɗɗa. Bulus suɓi tokka ɗatal yaha Aasus. Minon boo, min natti komiwal ngam e mo yiɗi naa min njahii ton min koccamo. Nde o tawimin to gariiri Aasus, min koccimo nder komiwal, min njahi gariiri Mitilin. Ɗonmaa min ummoyii ton nder komiwal, nde fini min njottii Kiyos. Nyalnde ɗiɗawre min njottii Saamos, nder nyalnde tatawre boo min njottii Militus. Bulus yiɗaa daraaki nder Aafisa, ngam o yiɗaa neeɓuki nder Aasiya. E mo yiɗi yottaaki Urucaliima ko nyalnde Humto Ɓendol Alkamaari wara, to ɗum waɗoto. Daga gariiri Militus, Bulus lilonoyi mawɓe tokkuɓe Yeesu wonɓe Aafisa ɓe ngara to maako. Nde ɓe ngari, o wi'iɓe, “Onon e ko'e mooɗon on andi no njooɗoriimi nder mooɗon daga nyalnde nde puɗɗumi nattuki leydi Aasiya warki hande. Mi huwanii Joomiraawo nder lestinki hoore e gonɗi ɗuɗɗi, koo nde mi yarii torraaji ɗuɗɗi e juuɗe Yahuudanko'en. On andi mi suuɗaayi'on koo ɗume ko wallata'on. Mi wa'ajinanii'on, mi ekkitinii'on yeeso yimɓe fuu, haa nder gure mooɗon. Mi wagginii Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en fuu ɓe tuubana Allah, ɓe kooloo Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Ruuhu Allah holliiyam mi yaha Urucaliima jooni. Mi andaa ko heɓatayam ton, sey ni Ruuhu Allah wi'iiyam nder gariiri ndi njaalumi fuu haɓɓeeki e torra e heɗiiyam. Ammaa mi hoccaayi yonki am bono goɗɗum geetum, to ni mi heɓii mi heenyii kuugal ngal Yeesu Joomiraawo hokkiyam, waato wa'ajinki Habaru Belɗum ɗum yidde Allah. “Mi yiilake nder mooɗon, e mi wa'ajinana'on habaru Laamu Joomiraawo. Jooni, e mi andi on puɗɗitataa yi'ukiyam. Ngam non e mi wi'a'on hande to goɗɗo nder mooɗon selii laawol goonga, hakke maako walaa dow am. Ngam mi wa'ajinanii'on ko Allah yiɗi fuu, mi suuɗaayi'on koo ɗume. Paamanee ko'e mooɗon, ndeenon ornde nde Ruuhu Allah hokki'on. Ngartee woynaaɓe kawtal yimɓe Allah, ɓe o soodiri e mayde Ɓiɗɗo maako. E mi andi gaɗa mi alii ɗo'o yimɓe kalluɓe bo caafaali no nattay nder mooɗon, kadimaa boo ɓe alataa ornde nden. Haa nder mooɗon maa, woɓɓe ummoto e ekkitina ekkitinol fewre ngam ɓe pooɗoya tokkuɓe Yeesu tokkaɓe. Ngam non, paamee, ciftoree duuɓi tati ngaɗumi, jemma e nyalawma, e mi waggina koo moye mooɗon fuu haa e gonɗi. “Jooni, mi waɗii'on nder jungo Allah e wolde maako, baawaynde sembiɗinki'on hokka'on ndonu ngu o resani ceniiɓe maako fuu. Mi meeɗaayi yiɗuki ceede goɗɗo koo kolte goɗɗo. Onon e ko'e mooɗon, on andi mi huutirii juuɗe am ngam mi walla hoore am e wonduɓe e am. Mi hollii'on misaalu nder ko ngaɗumi fuu. Non haani ngaɗon ngam mballon tampuɓe. Ciftoree boliiɗe ɗe Yeesu Joomiraawo wi'i e hoore muuɗum, ‘Kokkoowo ɓurii jaɓoowo barka.’ ” Nde Bulus yottini boliiɗe muuɗum, sey kanko e maɓɓe ɓe fuu ɓe ndiccii ɓe ngaɗi do'aare. Ɓe fuu ɓe mboyi bojji ɗuɗɗi, ɓe nguundi Bulus ɓe njaɓɓotiri e maako. Ko ɓuri wannukiɓe woni nde o wi'iɓe ɓe puɗɗitataa ɓe ngi'amo. Sey ɓe ɗoftimo ɓe njaarimo to komiwal. Nde min cendiri e maɓɓe, min natti komiwal, min njahi leydi Kos. Nde weeti, min njahi leydi Roodos, daga ton min njahi gariiri Faatira. Ɗon min tawi komiwal jahayngal leydi Finiikiya, sey min nattingal, min ndilli. Min kaynii leydi ngondi caka ndiyam bi'eteendi Sayiifurus min tokki fombina mayri, min ummanii leydi Siiriya. Min njotti gariiri Taaya, ton to ɗum jippinanta komiwal amin doŋle. Min tawi tokkuɓe Yeesu ton, min njooɗodii e maɓɓe balɗe joweeɗiɗi. Nder bawɗe Ruuhu Allah ɓe mbi'i Bulus to' o yaha Urucaliima. Ammaa nde yontoore nden heenyi, min co''ii to komiwal. Ɓe fuu ɓe ɗoftimin, kamɓe e rewɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe, haa min mburtii gariiri. Min ndiccii daande maayo, min ngaɗi do'aare. Nde min cendiri, minon min natti komiwal, kamɓe boo ɓe co''ii gure maɓɓe. Min ali gariiri Taaya min dilli nder komiwal ngal, min njotti gariiri Tolemayis. Min tawi tokkuɓe Yeesu ton, min mbaali to maɓɓe walnde wo'oyre. Nde fini min ali ɗon, min njahi gariiri Kaysaariya. Min natti wuro Filibus ga'ajinoowo Habaru Belɗum, min njippii to maako. Kanko o go'oto nder ɓen ɗon njoweeɗiɗo ɓe ɗum suɓi ngam kuwana tokkuɓe Yeesu. E mo woodi ɓiɓɓe rewɓe nayo ɓe te'aaka, gaɗooɓe annabaaku. Gaɗa min njooɗake ɗon balɗe seɗɗa, goɗɗo annabiijo bi'eteeɗo Agabus wari daga leydi Yahuudiya wari to amin. O hocci taadorde Bulus, o haɓɓi juuɗe maako e koyɗe maako, o wi'i, “Ruuhu Allah wi'ii nihi Yahuudanko'en wonɓe Urucaliima kaɓɓirta joomu taadorde nde'e, ɓe ngaɗamo nder juuɗe yimɓe naa' Yahuudanko'en.” Nde min nani ko o wi'i, minon e wonɓe ɗon fuu, min torii Bulus to' yaha Urucaliima. Bulus nootii, wi'imin, “Alee bojji, to' on ngewanam ɓernde! E mi siryii naa' mi haɓɓee tan, ammaa haa mi maaya ton Urucaliima ngam inde Yeesu Joomiraawo.” Nde min anditi min mbaawataa waylutuki nyumo maako, min nde''iti, min mbi'i, “Joomiraawo waɗa no yiɗi!” Gaɗa min ngaɗii balɗe seɗɗa ton, min ciryii yaaki Urucaliima. Woɓɓe nder tokkuɓe Yeesu daga Kaysaariya ɗoftimin, ɓe njaarimin wuro goɗɗo neɗɗo bi'eteeɗo Manaason ƴiwoyɗo Sayiifurus. Kanko o go'oto nder tokkuɓe Yeesu arande'en mo min njippoto to wuro muuɗum. Nde min njottii Urucaliima, tokkuɓe Yeesu njaɓɓimin nder welwelo. Nde weeti min njaadi e Bulus to Yaakubu. Mawɓe kawtal tokkuɓe Yeesu fuu e ɗon. Gaɗa Bulus howniiɓe, o wi'iɓe koo ɗume ko Allah huwi daga juuɗe maako nder yimɓe naa' Yahuudanko'en. Nde ɓe nani ko o wi'i, ɓe ngetti Allah. Ɓe mbi'i Bulus, “An bandiraawo amin, a yi'ii no Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu ɗuuɗiri, ɓe fuu e ɓe tiini tokkuki Attawra. Ɓe nanii a ekkitina Yahuudanko'en wonɓe nder goɗɗi leƴƴi ala tokkuki Attawra, a wi'a to' ɓe naada ɓikkoy maɓɓe, to' ɓe tokka ndonu Yahuudanko'en. Noye ngaɗeten? Ngam e min andi ɓe nanay a warii ɗo'o. Jooni waɗu ko min mbi'atama. Ɗo'o e woodi worɓe nayo gaɗanɓe Allah alkawal. Yaadu e maɓɓe, ngaɗon ko diina Yahuudanko'en wi'i ngaɗen ngam ngarton laaɓuɓe yeeso Joomiraawo. Nden kokkaa ko haani ɓe kokka ngam ɓe pembee. Non hollay yimɓe ko nanata fuu dow maaɗa naa' ɗum goonga. Ɓe anday kadimaa an e hoore maaɗa, a tokki Attawra. Ammaa kooliiɓe Yeesu ƴiwoyɓe goɗɗi leƴƴi, min mbindaniiɓe to' ɓe nyaama ko hirsanaa gunkiiji e ko saaɗi e ko moylanaa daande, koo ƴiiƴam, nden to' ɓe ngaɗa njeenu.” Sey Bulus hocci worɓe nayo ɓen yaadi e maɓɓe. Nde fini ɓe ngaɗi ko diina Yahuudanko'en wi'i ɓe ngaɗa ngam wartuki laaɓuɓe. Sey o natti Wuro Ceniingo, o wi'i ardiiɓe diina nyalnde nde balɗe laaɓinki maɓɓe keenyata, nyalnde nde ɗum hirsata cakkiri ngam koo moye maɓɓe. Nde balɗe joweeɗiɗi ɗen ɓadii heewuki, woɓɓe Yahuudanko'en ƴiwoyɓe leydi Aasiya ngi'i Bulus nder Wuro Ceniingo. Sey ɓe ummini hakkiilo hawrutuɓe ɗon fuu, ɓe nangimo. Ɓe ngulli ɓe mbi'i, “Israa'iilanko'en, mballeemin! Raa neɗɗo jahoowo koo toye e ekkitina yimɓe e wi'a lenyol meeɗen e Attawra meeɗen e Wuro Ceniingo ngo'o walaa ko nafi. Jooni maa o wonnii wigeere ceniinde ngam o waddii yimɓe naa' Yahuudanko'en nder Wuro Ceniingo!” Ɓe mbi'u non ngam ɓe ngiidiino Bulus e Turoofimus neɗɗo Aafisa nder gariiri ndin. E ɓe kammii Bulus nattiniimo nder Wuro Ceniingo. Hakkiilo yimɓe gariiri ndin fuu ummii. Yimɓe e mburtoyoo koo toye e ndoggoya e ngara. Ɓe nangi Bulus ɓe ndasimo ɓe mburtinimo Wuro Ceniingo. Ɗon e ɗon dammuɗe maago fuu maɓɓaa. E ɓe ciryo ɓe mbara Bulus, sey mawɗo sooji'en Rooma nani habaru hakkiilo yimɓe Urucaliima fuu ummake. Ɗon e ɗon, o hocci sooji'en e mawɓe maɓɓe, o ummanii kawrutuɓe ɓen. Nde yimɓe ɓen ngiidimo e sooji'en, ɗon e ɗon ɓe ali fiiki Bulus. Mawɗo on ɓattii Bulus wi'i o nangee o haɓɓiree ɓoggi njamndi ɗiɗi. Nden o ƴami Bulus kanko o moye, ɗume o waɗi? Yimɓe ɓen boo e ngulla. Koo moye e ka wi'ata haa o dulli goonga haala kan. Sey o wi'i Bulus yaaree wuro sooji'en. Nde ɓe njottii ƴentirɗum wuro ngon, sooji'en ƴeftimo dow ngam yimɓe ɓen ɗuuɗii. Yimɓe ɗuɗɓe ɓen e tokkimo e ɓe ngulla e ɓe mbi'a, “Mbareemo!” Nde ɓe ngari nattinkimo wuro sooji'en ɓen, Bulus wi'i mawɗo on, “Koo a jaɓay mi medda e maaɗa?” Mawɗo sooji'en on wi'i Bulus “Acee, a waawi Helenankoore? Naa' an woni Masarankeejo umminɗo hawre ko neeɓaayi, haa hawriti yimɓe kalluɓe nder ladde kewtuɓe 4,000?” Bulus wi'i, “Min mi Yahuudankeejo danyaaɗo nder gariiri mawndi bi'eteendi Tarsus nder leydi Kiliikiya. E mi toromaa alaayam mi medda e yimɓe.” Sey mawɗo sooji'en on jaɓi o medda e maɓɓe. Sey Bulus darii dow ƴentirɗum suudu, o ƴeftani yimɓe ɓen jungo ngam ɓe nde''ita. Nde ɓe nde''iti, o metiraniɓe ɗemngal Ibraaniyankoore, o wi'i, “Onon bandiraaɓe am e danyooɓe am, kettindaneeyam mi wi'a'on goonga dow ko ngulloriiɗonyam.” Nde ɓe nani e mo metiranaɓe Ibraaniyankoore ɓe ɓeydi de''utuki. Nden o wi'iɓe, “Min mi Yahuudankeejo danyaaɗo gariiri Tarsus nder leydi Kiliikiya. Ammaa ɗo'o Urucaliima mawnumi. Gamaaliya woni moodibbo am. Kanko janginiyam Attawra maama'en meeɗen. E mi tokki Allah e ɓernde go'o non no tokkirɗonmo hande. Mi torriino tokkuɓe Laawol Yeesu haa mi warii woɓɓe. Mi nangii worɓe haa e rewɓe, mi maɓɓiiɓe nder suudu cural. Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e Kawtal Mawɓe boo ɓe mbaaway tabbitinanki'on ko mbiimi'on ɗum goonga. Daga to maɓɓe keɓumi ɗereeji yaaki to Yahuudanko'en wonɓe gariiri Dimasku. Mi yahi ton nangoyki tokkuɓe Yeesu, mi waddaɓe Urucaliima ngam ɓe torree. “E mi dow laawol yaaki Dimasku, nde ɓadiimi gariiri ndin, caka nyalawma mi andaa mi anditaa sey wongol jayngol danewol tar ƴiwoyi daga dow yeynaniiyam. Sey njanumi e leydi, nanmi wonde hononde e wi'ayam, ‘Caawulu, Caawulu, ngam ɗume torrataayam?’ Nootiimi mbiimi, ‘Mawɗo, an ɗum moye?’ O wi'iyam, ‘Min woni Yeesu Najarankeejo mo torrataa.’ Wonduɓe e am ngi'i jayngol ngol, ammaa ɓe nanaayi hononde metanayɗoyam on. Nden mbiimi, ‘Joomiraawo, ko ngiɗɗaa mi waɗa?’ O wi'iyam, ‘Umma njahaa Dimasku. Ton ɗum wi'atama ko ngaɗataa fuu.’ Wonduɓe e am njoganiiyam juuɗe haa nder gariiri Dimasku, ngam jayngol ngol wumniiyam. “Nder gariiri ndin e woodi goɗɗo neɗɗo bi'eteeɗo Hanaaniya, kuloowo Joomiraawo, tokkuɗo Attawra, mo Yahuudanko'en jooɗiiɓe ton fuu manata. O wari o darii yeeso am, o wi'iyam, ‘Bandiraawo am Caawulu, wumtu!’ Ɗon e ɗon mbumtumi ngiimoomi. O wi'iyam, ‘Allah mo maama'en meeɗen suɓiima ngam andaa ko o yiɗi waɗuki, ngi'aa Aadiliijo maako, nanaa ko o wi'ata e honduko maako, ngam an andintamo yeeso yimɓe fuu dow ko ngiiɗaa e ko nanɗaa. Jooni, ɗume ndentuɗaa? Umma ɗum waɗanmaa baptisma, toroɗaa Allah yaafanomaa hakke maaɗa.’ “Gaɗa mi wartii Urucaliima, e mi waɗa do'aare nder Wuro Ceniingo, sey ngiimi wahayu. Nder wahayu ɗum, mi yi'i Joomiraawo e wi'ayam, ‘Yawnu, wurta Urucaliima, ngam yimɓe ɗo'o njaɓataa ko mbi'ataa dow am.’ Nden nootiimi mbiimi, ‘Joomiraawo, kamɓe e ko'e maɓɓe e ɓe andi mi nattii nder cuuɗi do'aare fuu, mi nangii tokkuɓe Yeesu, mi piyiiɓe, mi maɓɓiiɓe nder suudu cural. Nde Istifaanus metanayɗo yimɓe dow maaɗa waraa, min e hoore am mi jaɓii warukimo, min reeni kolte barɓemo.’ Joomiraawo wi'iyam, ‘Umma, mi lilete to woɗɗi nder leƴƴi ɗi naa' Yahuudanko'en.’ ” Yimɓe ɓen e kettindanii Bulus naaki o wi'i ka'a haala. Sey ɓe ngulli sembee, ɓe mbi'i, “Mbareemo, itteemo daga nder duuniyaaru ndu'u! O haanaayi aldeeki e yonki!” E ɓe ngulla, e ɓe ɓortoo kolte maɓɓe, e ɓe nokka mbulmbuldi e ɓe cankitandi dow. Sey mawɗo sooji'en on wi'i ɗum yaara Bulus nder wuro sooji'en, ɓe piyamo ngam ɓe anda ko waɗi yimɓe ɓen ngullirta dow maako nihi. Nde ɓe kaɓɓimo ngam ɓe piyamo, sey Bulus wi'i ardiiɗo gonɗo ɗon, “Koo on ngoodi laamu fiiki Roomankeejo mo waɗanaaka kiita taw?” Nde ardiiɗo on nani non, o yahi to mawɗo maako, o wi'i, “Ɗume ngiɗɗaa waɗankimo? Ngam neɗɗo on o Roomankeejo!” Sey mawɗo sooji'en on wari to Bulus, ƴamimo wi'i, “Wi'am goonga, a Roomankeejo?” Bulus nootii, wi'i, “Ee, mi Roomankeejo!” O wi'i Bulus, “Min, e ceede ɗuɗɗe keɓumi wartuki Roomankeejo.” Bulus wi'imo, “Min boo mi Roomankeejo ngam danyooɓe am ngartii Roomanko'en.” Ɗon e ɗon ciryinooɓe fiikimo alimo. Mawɗo on huli, ngam o anditii Bulus no Roomankeejo, raɗɗum haa ɓe kaɓɓiriimo ɓoggi njamndi. Too, mawɗo sooji'en on e yiɗi anduki ko waɗi Yahuudanko'en ngulloyii Bulus. Ngam non, nde weeti o waɗi ɗum fitti Bulus o noddi mawɓe ardiiɓe diina e Kawtal Mawɓe fuu ɓe kawrita. O waddi Bulus yeeso maɓɓe. Bulus sutii Kawtal Mawɓe, wi'iɓe, “Bandiraaɓe am, e ɓernde laaɓunde tokkirmi Allah daga arande haa warki hande.” Sey Hanaaniya, Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina wi'i dariiɓe haade Bulus piya honduko maako. Sey Bulus wi'imo, “An maa Allah fiyete, an munaafukiijo! A jooɗi ngam ngaɗanaayam kiita dow dooka Attawra, ammaa an a yewii dooka ɗum ngam a wi'i mi fiyee.” Dariiɓe haade maako mbi'imo, “A huɗu Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina mo Allah suɓi?” Bulus wi'i, “Bandiraaɓe am, mi andaa o Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, ngam aayaare wi'ii, ‘Taa' huɗu ardiiɗo lenyol!’ ” Nde Bulus anditi woɓɓe nder kawtal ngal ɓe Saadusanko'en, woɓɓe nder maɓɓe boo ɓe Faarisanko'en, o wi'i e sembe, “Bandiraaɓe am, min mi Faarisankeejo, ɓii Faarisanko'en. Mi wulla dow kammunde nde ngoodumi dow ummaaki mayɓe.” Nde o wi'i non, sey Faarisanko'en e Saadusanko'en puɗɗi yeddootirki. Kawtal ngal sendii ɗiɗi, ngam Saadusanko'en mbi'i ummaaki mayɓe walaa, malaa'ika'en ngalaa, ruuhuuji ngalaa, ammaa Faarisanko'en e mbi'a ɗum fuu tatum e ɗum woodi. Geddi ɓeydi ummaaki. Woɓɓe daga nder moodiɓɓe Attawra nder Faarisanko'en ndari, ummini geddi kalluɗi, ɓe mbi'i, “Min ngi'aayi goɗɗum ko halli ko neɗɗo o'o waɗi. Ɗum gaɗotooɗum ruuhu koo malaa'ikaajo meddii e maako!” Geddi ɗin ngarti kalluɗi haa mawɗo sooji'en on huli to Bulus ciccitee. Ngam non o wi'i sooji'en maako njaha teetoya Bulus to yimɓe e sembe, ɓe njaaramo wuro sooji'en. Nder jemmaare nden Joomiraawo wangi haade Bulus, wi'imo, “Taa' hulu! Non no andinirɗaa habaru am nder Urucaliima, doole ngaɗaa non nder gariiri Rooma.” Nde weeti, woɓɓe Yahuudanko'en kawti ko'e, ɓe kunii wiiki ɓe njarataa ɓe nyaamataa sey to ɓe mbarii Bulus. Kaɓɓuɓe dabare nden ɓurii yimɓe 40. Ɓe njahi to mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe, ɓe mbi'iɓe, “Min kunanake Allah min njarataa min nyaamataa, sey to min mbarii Bulus. Jooni, onon e Kawtal Mawɓe, mbi'ee mawɗo sooji'en o waddana'on Bulus, ngaɗon bo on ngiɗi ɓeydon nanuki ko o wi'ata. Minon boo, e min ciryii warukimo ko o yottoo to mooɗon.” Ammaa ɓii minyiraawo Bulus debbo nanii ko ɗum ciryii. Ngam non o yahi to wuro sooji'en ngon, o natti, o wi'ika Bulus. Sey Bulus noddi go'oto nder ardiiɓe sooji'en, wi'imo, “Yaaru kayeejo o'o to mawɗo mooɗon, ngam e mo woodi ko o wi'atamo.” Sey ardiiɗo sooji'en on yaarimo to mawɗo on, o wi'imo, “Nangaaɗo bi'eteeɗo Bulus noddiyam, toriiyam mi wadda kayeejo o'o to maaɗa, ngam e woodi ko o wi'atama.” Mawɗo on nangi jungo maako, fooɗimo wuttudu, ƴamimo, wi'imo, “Ɗume ngiɗɗaa wi'ukiyam?” Kayeejo on nootii, wi'i, “Ardiiɓe Yahuudanko'en kawtii hoore jaango ɓe torete njaaranaaɓe Bulus yeeso Kawtal Mawɓe, ɓe ngaɗay bo e ɓe ngiɗi ɓe ɓeyda nanuki ko o wi'ata. Ammaa taa' jaɓu ko ɓe mbi'i! Ngam ko ɓuri yimɓe 40 nder maɓɓe ciryake taɓɓaakimo dow laawol. Ɓe fuu ɓe kunake ɓe njarataa ɓe nyaamataa sey to ɓe mbariimo. Jooni ɓe ciryake, e ɓe keɗii ko ngaɗataa.” Mawɗo on wi'i kayeejo on, “Taa' wi'u koo moye a wi'iiyamka.” Sey o ali kayeejo on dilli. Sey mawɗo sooji'en on noddi ardiiɓe sooji'en muuɗum ɗiɗo, wi'iɓe, “Ciryee sooji'en 200 e sooji'en waɗɗotooɓe pucci kamɓe 70 e sooji'en jogotooɓe labbe 200, nangon laawol yaaki gariiri Kaysaariya njamndi joweenayi hande jemma. Ciryee pucci ɗi Bulus waɗɗotoo njaaronmo jam to Felis gomnaajo.” Mawɗo on windi ɗerewol, wi'i, “Min, Kalawdiyus Lisiya, e mi hownumaa, yaa Felis, laamiiɗo mawɗo. Neɗɗo mo lildoymaami, ardiiɓe Yahuudanko'en nangiimo, e ngiɗi warkimo. Nde ɗum wi'iyam o Roomankeejo, mi yaadii e sooji'en, teetumoomi. Nde e mi yiɗi anduki ko ɓe ngulloriimo, njaarumoomi yeeso Kawtal Mawɓe Yahuudanko'en. Mi tawii dow dooka maɓɓe tan ɓe ngulloriimo, ammaa ko ɓe ngulloriimo hewtaayi o waree koo o maɓɓee nder suudu cural. Nde ɗum wi'iyam Yahuudanko'en ciryake dabare warukimo, ɗon e ɗon mi lildoyiimo to maaɗa. Mi wi'i gulloyiiɓemo njaha mbi'a ko o waɗi yeeso maaɗa.” Sooji'en ɓen ngaɗi ko mawɗo maɓɓe wi'iɓe, ɓe kocci Bulus jemma, ɓe njaarimo gariiri Antifaatiris. Nde fini, sooji'en garɓe e koyɗe co''ii wuro sooji'en. Ɓe aldi Bulus e sooji'en waɗɗotooɓe pucci njaada e maako. Nde sooji'en waɗɗiiɓe pucci ɓen njottii Kaysaariya, ɓe kokki gomnaajo on ɗerewol ngol, ɓe ali Bulus to jungo maako. Nde gomnaajo on jangi ɗerewol ngol, o ƴami ndiye leydi Bulus danyaa. Nde o nani Bulus no neɗɗo leydi Kiliikiya, o wi'imo, “Mi nanay ko mbi'ataa to gulliiɓema ngarii.” Sey o wi'i reenooɓe ndeena Bulus nder laamorde nde Hirudus mahi. Gaɗa balɗe jowi, Hanaaniya, Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, wari Kaysaariya. E mo wondi e woɓɓe mawɓe e goɗɗo lawyaajo bi'eteeɗo Tartulus. Ɓe ngullii Bulus yeeso Felis gomnaajo. Nde ɗum waddi Bulus, Tartulus fuɗɗi metuki dow maako e wi'a, “Allah reene, laamiiɗo mawɗo! Laamu maaɗa waddaniimin jonde jam naa' seɗɗa, kadimaa a mo''inii ko haani mo''ineeki, ko leydi ndi'i ɓeydortoo, an waɗiɗum. Ɗum fuu daga to maaɗa min keɓiɗum, min ngettiima naa' seɗɗa. Mi yiɗaa juutinankima boliiɗe, ammaa e mi toromaa taa jaɓii hettindanamin seɗɗa. Min tawii neɗɗo o'o no kalluɗo naa' seɗɗa, gaddoowo hawre hakkunde Yahuudanko'en nder duuniyaaru fuu. O mawɗo nder diina Najaranko'en, waato tokkuɓe Yeesu. Haa maa o fuɗɗii lallinki Wuro Ceniingo, kanjum waɗi min nangimo. [Min ngiɗii waɗankimo kiita amin, ammaa Lisiya mawɗo sooji'en teetimo to juuɗe amin e sembe, o wi'i wulloyiiɓemo ngara yeeso maaɗa.] An e hoore maaɗa, ƴamumo, a nanay boɗɗum ko min ngulloriimo fuu.” Yahuudanko'en garduɓe e maako kawti mbi'i ko o wi'i fuu ɗum goonga. Sey Felis gomnaajo holli Bulus meta, sey Bulus wi'imo, “E mi andi a waɗii duuɓi ɗuɗɗi a waɗana yimɓe leydi ndi'i kiita. Ngam maajum e mi nana belɗum wi'ukima ko yimɓe ɓe'e ngulloriiyam. Ɗum ɓuraayi balɗe sappo e ɗiɗi ko njaami Urucaliima ngam mi mawnina Joomiraawo. Taa ɗaɓɓitii koo ɗume, a taway non ɗum wontindiri. Walaa tawuɗoyam e mi yeddootira e goɗɗo koo e mi ummina hakkiilo yimɓe, koo nder Wuro Ceniingo, koo nder cuuɗi do'aare, koo nder gariiri. Ɓe mbaawataa tabbitinankima ko ɓe ngulloriiyam jooni. E mi andi e ɓe mbi'a Laawol Yeesu ngol tokkumi ɗum fewre, ammaa e mi mawnina Allah mo maama'en amin, e mi hoolii ko windaa nder Attawra e defte annabo'en fuu. Ɗonmaa e mi waɗi kammunde am to Allah, no kamɓe maa ɓe ngaɗiri kammunde maɓɓe dow maako, wi'uki mayɓe aadili'en e kalluɓe fuu ɓe ummoto daga mayde. Kanjum waɗi koo ndeye nyalnde e mi yiɗi jooɗodaaki e ɓernde laaɓunde yeeso Allah e yeeso yimɓe. “Mi waɗii duuɓi seɗɗa e leyɗe yaasi. Gaɗa ɗon mi so''ake Urucaliima ngam yaaranki ɓe ngalanaa dokkal e sakkanki Joomiraawo. E mi nder waɗuki ko diina amin wi'i mi waɗa ngam mi warta laaɓuɗo yeeso Joomiraawo, sey ɓe tawiyam nder Wuro Ceniingo. Mi wondaa e yimɓe ɗuɗɓe, mi umminaayi hakkiilo koo moye. Ammaa e woodi woɓɓe Yahuudanko'en ɗon ƴiwoyɓe leydi Aasiya, kamɓe kaani ngara ngullooyam yeeso maaɗa, to e woodi ko ɓe ngullortooyam. Koo boo ɓe'e wonɓe ɗo'o sey ɓe mbi'a fii kalluɗum ɗum ɓe tawriyam carel ko ndariimi yeeso Kawtal Mawɓe, sey ni haala ngo'ota tan ka mbiimi nde ndariimi yeeso maɓɓe, wi'uki, ‘On ngaɗanayam kiita hande ngam mi jaɓii mayɓe ummoto daga mayde!’ ” Nde Felis nani non o ƴefti haala kan, ngam e mo andi Laawol Yeesu boɗɗum. O wi'i, “Sey to Lisiya mawɗo sooji'en warii, mi taƴana'on kiita.” O wi'i ardiiɗo sooji'en sura Bulus, ammaa to' o haɗamo wedditaaki, o ala higooɓe maako mballamo. Gaɗa balɗe seɗɗa Felis wardi e debbo muuɗum, Yahuudankeejo bi'eteeɗo Duruusila. O lili Bulus noddoyee o nana ko o wi'ata dow hoolaaki Yeesu Almasiihu. Ammaa nde Bulus waɗi ka metuki dow aadilaaku e suruki hoore e Nyalnde Jaango, sey Felis huli, wi'i, “Jooni ɗum heƴii. Yahu! To mi heɓii carel, mi noddete.” E mo kammii Bulus hokkaymo ceede. Kanjum waɗi koo ndeye e mo noddamo ngam ɓe medda. Gaɗa duuɓi ɗiɗi, Felis jippii, Fokiyus Festus warti gomnaajo. Nde Felis e yiɗi welnanki Yahuudanko'en ɓerɗe, o ali Bulus nder suudu cural. Balɗe tati gaɗa Festus warii nder leydi ndin ngam fuɗɗuki kuugal laamu muuɗum, o ummii daga Kaysaariya, o yahi Urucaliima. Ton mawɓe ardiiɓe diina e ardiiɓe Yahuudanko'en ngullii Bulus to maako. Ɓe toriimo o waddanaɓe Bulus Urucaliima, ngam ɓe ngaɗii dabare no ɓe mbardatamo dow laawol. Festus wi'iɓe, “Bulus e ton maɓɓii nder suudu cural gariiri Kaysaariya. Min e hoore am mi so''oto ton naa' ko neeɓi. Ngam maajum, sey mawɓe mooɗon njaada e am Kaysaariya, ɓe ngulloomo ton to e woodi goɗɗum kalluɗum ɗum o waɗi.” Festus jooɗii to maɓɓe ko ɓadii balɗe joweetati koo sappo. Gaɗa maajum o so''ii gariiri Kaysaariya. Nde weeti, o jooɗii dow jooɗorgal kiita, o wi'i Bulus waddee. Nde Bulus wari, Yahuudanko'en ƴiwoyɓe Urucaliima piliimo, ɓe ngulloriimo gullaali ɗuɗɗi kalluɗi, ɗi ɓe mbaawaayi tabbitinki. Ammaa Bulus wi'iɓe, “Mi waɗaayi ko Attawra haɗi, koo ko haanaa dow Wuro Ceniingo, koo boo dow Kaysar laamiiɗo Roomanko'en mawɗo.” Ammaa Festus e yiɗi welnanki Yahuudanko'en ɓernde, ngam non o ƴami Bulus, o wi'i, “A jaɓay njahaa Urucaliima ngam mi waɗanmaa kiita ton dow ko ɗum wullortomaa?” Bulus nootii, wi'i, “Jooni e mi darii yeeso jooɗorgal kiita ley laamu Kaysar laamiiɗo Roomanko'en mawɗo to haani mi waɗanee kiita. Mi waɗanaayi Yahuudanko'en goɗɗum ko wooɗaa. An e hoore maaɗa a andi. To mi waɗii goɗɗum ko hewti mi waree, mi salataako wareeki. Ammaa to ko ɓe ngulloriiyam naa' ɗum goonga, walaa baawayɗo waɗukiyam e juuɗe maɓɓe. E mi yiɗi mi waɗanee kiita yeeso Kaysar!” Gaɗa Festus meddii e kokkooɓemo caawori, o wi'i Bulus, “Nde a torake kiita maaɗa yaaree to Kaysar, ɗum yaarete to maako!” Balɗe seɗɗa gaɗa maajum, goɗɗo laamiiɗo bi'eteeɗo Agarifa e mawniraawo maako debbo bi'eteeɗo Banis ɓe ngari gariiri Kaysaariya ngam ɓe njaɓɓoo Festus. Nde ɓe mbaali ton balɗe seɗɗa, Festus hokki laamiiɗo on habaru Bulus, o wi'i, “E woodi goɗɗo neɗɗo mo Felis laamiiɗo ali ɗo'o nder suudu cural. Ko njaami Urucaliima, mawɓe ardiiɓe diina e mawɓe Yahuudanko'en ngulliimo to am, ɓe toriiyam mi taƴanamo kiita wareeki. Nootiimi, mbiimiɓe, enen Roomanko'en en ngaɗantaa goɗɗo kiita to gulliiɗomo walaa ɗon, nden naa' o hokkaama carel ngam o wurtina hoore maako dow ko ɗum wulloriimo. Too, nde ngardumi e maɓɓe ɗo'o, mi wonnaayi carel koo seɗɗa. Nde fini njooɗiimi dow jooɗorgal kiita, mbiimi neɗɗo on waddee. Nde gulliiɓemo ndarii, ɓe ngulloraakimo goɗɗum kalluɗum no kamminoomi. Sey geddi tan ɓe ngaadi e maako dow boliiɗe diina maɓɓe, e goɗɗo mayɗo bi'eteeɗo Yeesu, mo Bulus wi'ata e foofa. Min boo, nde mi andaa no ngaɗanaymi haala kan, ƴamumoomi to o jaɓii o yaha Urucaliima o waɗanee kiita ton dow ko ɗum wullortoomo. Ammaa nde o toriiyam o alee nder juuɗe sooji'en naa Kaysar waɗaniimo kiita, mbiimi o suree ton naa carel ngel lildaymoomi to Kaysar.” Nden Agarifa wi'i Festus, “Min e hoore am, e mi yiɗi nanki ko neɗɗo o'o wi'ata.” Festus wi'imo, “A nanay ko o wi'ata jaango.” Nde fini Agarifa e Banis ngari nder laamu mawɗum, ɓe natti nder suudu kiita, kamɓe e mawɓe sooji'en e ardiiɓe gariiri ndin fuu. Nden Festus wi'i Bulus waddee, sey o waddaa. Festus wi'i, “An Agarifa laamiiɗo e yimɓe hawrutuɓe ɗo'o! On ngi'ii neɗɗo mo Yahuudanko'en fuu ngullii to am nder Urucaliima haa e ɗo'o, e ɓe mbi'a e sembe o haanaa aldeeki e yonki. Ammaa mi tawii o waɗaayi goɗɗum ko haani o waree. Ammaa nde kanko e hoore maako o torake kiita maako yaaree to Kaysar, mi suɓii lildukimo to Kaysar Laamiiɗo. Ammaa mi walaa haala ndariika dow maako ko haani mi windana laamiiɗo on. Kanjum waɗi ngaddumoomi ɗo'o yeeso mooɗon on fuu, ko ɓuri maa yeeso maaɗa an, Agarifa laamiiɗo, ngam to en ɗaɓɓitii koo ɗume mi heɓa ko mbindumi. Ngam e yiiki am, ɗum laaɓanaayam mi yaara nangaaɗo to Laamiiɗo Mawɗo, mi heɓaayi fii jamum ɗum o nangiraa.” Nden Agarifa wi'i Bulus, “Mi aliima wi'u ko ngiɗɗaa wi'uki.” Sey Bulus ƴefti jungo fuɗɗi wurtinki hoore muuɗum, wi'i, “Allah reene, Agarifa laamiiɗo. Mi nanii belɗum nde keɓumi carel metuki ngam mi wurtina hoore am yeeso maaɗa hande dow ko Yahuudanko'en ngulloriiyam fuu, ngam a andi ndonuuji Yahuudanko'en e geddi amin fuu. Ngam maajum e mi toromaa, hettindanayam nder munyal. “Yahuudanko'en fuu e andi jonde am daga ko mi sukayel pamarel. E ɓe andi no njooɗoriimi nder leydi am e nder Urucaliima fuu. Kamɓe e ko'e maɓɓe, to ɓe njaɓii waɗuki ceyda am, e ɓe andi daga arande mi go'oto nder tokkuɓe laawol diina amin ɓurngol saɗuki ngol Faarisanko'en. Jooni, e mi darii ɗo'o yeeso mooɗon e mi waɗanee kiita ngam kammunde am dow heɓuki alkawal ngal Allah waɗani maama'en amin. Leƴƴi amin sappo e ɗiɗi fuu e ndenti nder kammunde heɓuki alkawal ngal, kanjum waɗi e ɓe mawnina Allah jemma e nyalawma. Allah reene, ngam e mi woodi kammunde nden waɗi Yahuudanko'en ngulliiyam! Ngam ɗume kammiiɗon Allah waawataa umminki mayɓe? “Min e hoore am, ndenno mi kammake e haani mi waɗa ko mbaawaymi waɗuki ngam mi wonna inde Yeesu Najarankeejo. Kanjum ngaɗumi nder Urucaliima. Mawɓe ardiiɓe diina kokkiiyam laamu mi maɓɓa tokkuɓe Yeesu. Mi maɓɓi ɗuɗɓe nder suudu cural. Nde ɓe taƴanaa kiita wareeki, mi jaɓiiɗum. Mi torriiɓe nde ɗuɗɗum nder cuuɗi do'aare fuu. E mi waɗaɓe ɓe nganya tokkuki Yeesu. Mi hallaniiɓe naa' seɗɗa haa e mi ɗaɓɓitaɓe nder gariije goɗɗe leyɗe, e mi torraɓe. “Nde mawɓe ardiiɓe diina kokkiyam laamu nanguki tokkuɓe Yeesu to gariiri Dimasku sey ndillumi. Allah reene, e mi dow laawol caka nyalawma, sey ngiimi jayngol ƴiwoyii daga dow ngol ɓurii jayngol naange ngol yeynii dow amin, min e ɓe njaadaymi. Gaɗa min fuu min njanii e leydi, sey nanmi hononde e wi'ayam nder Ibraaniyankoore, ‘Caawulu, Caawulu, ngam ɗume torrataayam? A torra hoore maaɗa e meere nde nganyuɗaayam.’ Nootiimi mbiimi, ‘Mawɗo, an ɗum moye?’ Joomiraawo wi'i, ‘Min woni Yeesu mo torrataa. Umma dara. Mi wangane ngam mi suɓumaa ngartaa kuwanayɗoyam, ceydinaa ko ngiiɗaa dow am jooni e ko kollaymaami yeeso ɗo'o. Mi hisnete daga juuɗe Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en, ɓe lilaymaami to maɓɓe. A wumtinayɓe, ɓe mburtoyoo nder nyiwre, ɓe ngarta nder jayngol, ɓe mburtoo nder laamu Ceyɗan, ɓe co''oo to Allah, ngam ɓe keɓa yaafaneeki hakke, ɓe natta nder yimɓe gartuɓe ceniiɓe ngam ɓe koolakeyam.’ “Allah reene, Agarifa Laamiiɗo, kanjum waɗi mi salaaki waɗuki ko ngiimi nder wahayu daga dow. Arande mi wa'ajinanii yimɓe Dimasku, nden e yimɓe Urucaliima e leydi Yahuudiya fuu. Gaɗa non tokkumi nder yimɓe naa' Yahuudanko'en, mbiimiɓe ɓe tuuba, ɓe ngaylitoyoo to Allah, ɓe kuwa kuuɗe kollayɗe ɓe tuubii. Kanjum waɗi Yahuudanko'en nangiyam nder Wuro Ceniingo, ɓe ɓadii warkiyam. Ammaa Allah e wallayam haa hande. Ngam non e mi darii ɗo'o e mi metana'on goonga yeeso mawɓe e pamarɓe fuu. Mi wi'aayi koo ɗume sey ko Muusa e annabo'en horiiɓe mbi'i waɗay, waato Almasiihu torroto, nden o warta artuɗo ummaaki daga mayde, ngam o wadda jayngol to Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en.” Bulus e nder metuki, sey Festus ƴefti hononde, wi'i, “Bulus, hoore maaɗa waylitake! Ɗuuɗuki andal maaɗa haaŋiima!” Ammaa Bulus wi'i, “Allah reene, Festus, mi haaŋaaki. Ko mbiimi ɗum goonga cembiɗka. Agarifa laamiiɗo e andi fii ɗu'um fuu. Kanjum waɗi mi hulaayi metuki yeeso maako. Mi tabbitinii e mo andi koo ɗume no wontindiri, ngam ɗum waɗaaka e suuɗe. Agarifa laamiiɗo! A jaɓii ko annabo'en mbindi? E mi andi a jaɓii!” Agarifa wi'i Bulus, “Nder carel seɗɗa nge'el a nyuma a waaway wartirkiyam tokkuɗo Yeesu?” Bulus wi'imo, “Koo nder carel seɗɗa, koo naa' nder carel seɗɗa, e mi toroo Allah ngam maaɗa an e nanɓeyam hande fuu ngarton ko ngartumi, ammaa naa' e ɗi'i ɓoggi njamndi.” Nden Agarifa e Festus e Banis e jooɗodiiɓe e maɓɓe fuu ummii, ndilli. Nde ɓe mburtii wuro ngon, ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe, “Neɗɗo o'o waɗaayi ko hewti o waree koo o maɓɓe nder suudu cural.” Sey Agarifa wi'i Festus, “Daa neɗɗo o'o wi'aayino kiita maako yaaree to Kaysar, daa o yoofaama.” Nde ɗum suɓi min njaha leydi Itaaliya nder komiwal, sey Bulus e woɓɓe nangaaɓe ngaɗaa nder jungo mawɗo sooji'en bi'eteeɗo Juuliyos. Kanko woni ardiiɗo kawtal sooji'en bi'eteengal Sooji'en Kaysar. Min natti komiwal ƴiwoyngal Adiramitiiyum jahayngal gariije gonɗe fongo maayo nder leydi Aasiya; min ndilli. E min ngondi e Aristarkus, neɗɗo leydi Makidooniya ƴiwoyɗo gariiri Tasaloonika. Nde fini min njottii gariiri Sidon. Juuliyos nani jurumɗum Bulus; o jaɓi Bulus yaha to higooɓe maako ngam ɓe mballamo. Nde min ummii ɗon, min tokki fuuna leydi Sayiifurus ngondi caka ndiyam, ngam hendu sembiɗiraa ton. Min kulti maayo ngo haade Kiliikiya e Bamfiiliya, min njottii gariiri Mira nder leydi Liikiya. Ton ardiiɗo sooji'en on heɓanimin komiwal ƴiwoyngal Alijandiiriya ummaniingal Itaaliya, o nattinimingal. Balɗe ɗuɗɗe komiwal amin waɗi e yaara seese‑seese. E bone min njottorii haade gariiri Kinidus. Nde hendu haɗimin yaaki yeeso, sey min tokkiri fombina haa min njotti Kiriti, leydi ngondi caka ndiyam. Nde min ƴaɓɓii haade Salmoni min tokkiri fongo Kiriti ton to hendu sembiɗiraa. E bone min ƴaɓɓorii, min njottii wigeere bi'eteende Jipporde Bonde haade gariiri Laasiya. Min mbonni carel ɗungel haa nyalnde Humto Ittuki Hakke ƴaɓɓii. Nder carel ngel yaadu nder komiwal e saɗi naa' seɗɗa. Ngam maajum Bulus hokki caawori, o wi'i, “Bandiraaɓe, mi yi'ii komiwal ngal e ko woni nder maagal fuu wonnoto. Naa' kanjum tan, ammaa haa e enen maa en kalkay.” Ammaa mawɗo sooji'en ɓurii jaɓuki haala joomu komiwal ngal e pooɗoowo ngal dow haala Bulus. Jipporde komiije to min ngoni wooɗaa nder ndungu. Ngam non ɗuɗɓe wonɓe nder komiwal ngal ɓurii yiɗuki min njaha Finiki ngam min nduuma ton, to ɗum waɗoto. Finiki woni jipporde komiije nder leydi Kiriti, daaraynde lokirre hirnaa e woyla e lokirre hirnaa e fombina. Nde hendu fombina fuɗɗi wisuki seese‑seese, huwooɓe nder komiwal ngal kammii ɓe mbaaway yaaki to ɓe ngiɗi. Ɓe ittoyi njamnga darnirga komiwal ngal, min tokki haade fongo leydi Kiriti, min ndilli. Ammaa gaɗa maajum seɗɗa, hendu mawndu bi'eteendu hendu lokirre woyla e fuuna ummoyii daga leydi Kiriti. Hendu ndun taɓɓii komiwal ngal haa min mbaawaayi tokkuki nder mayru. Ngam non, min alindu ndu dillidi e maagal. Nde min tokki haade wondi leydi pamardi ngondi caka ndiyam bi'eteendi Kawda, ndi ustanimin hendu. E bone min pooɗiroyi komiwal pamaral, min nattiningal nder komiwal mangal. Nden ɓe ngaɗi ɓoggi ley komiwal mangal ngal, ɓe kaɓɓingal, ngam to' ngal feccoo. E ɓe kula to' ngal nufa nder njaareendi nder ndiyam haade Sirtis. Ngam non ɓe njippini gude gaɗayɗe komiwal dilla, ɓe ali hendu dillidi e maagal. Hendu cembindu ndun waɗi ka fiiki. Ngam non nde fini ɓe puɗɗi hubinki ko woni nder komiwal ngal nder ndiyam. Nder nyalnde tatawre, kamɓe e ko'e maɓɓe ɓe kubini ko ɓe kuutirta nder komiwal ngal nder ndiyam. Balɗe ɗuɗɗe min ngi'aayi naange e koode, ngam hendu ndun waɗii ka falƴinki maayo ngon sembee haa min itti kammunde hisuki. Gaɗa ɓe ngaɗii balɗe ɓe nyaamaayi, Bulus darii yeeso maɓɓe, wi'i, “Daa on njaɓiino haala am, daa on alaayi Kiriti, daa torra ka'a e dullere nde'e heɓaayi'en. Ammaa jooni e mi toroo'on, cembiɗinee ɓerɗe mooɗon, ngam koo go'oto nder mooɗon halkataa, sey komiwal nga'al tan. Allah jeyɗoyam mo mawninaymi liloyii malaa'ikaajo muuɗum, o warii to am jemma. O wi'iyam, ‘Bulus, taa' hulu, a daroto yeeso Kaysar laamiiɗo Roomanko'en mawɗo. Kadimaa, barka maaɗa Allah hisnay yimɓe wonduɓe e maaɗa nder komiwal fuu.’ Ngam non, cembiɗinee ɓerɗe mooɗon, ngam e mi hoolii Allah, ko o wi'iyam ɗum wartay goonga. Ammaa doole hendu no yaaray'en nder wondi leydi ngondi nder ndiyam.” Nder jemmaare sappo e nayawre, nde hendu waɗi ka dilluduki e amin nder Maayo Adiiriya, caka jemma huwooɓe nder komiwal ngal e kammii min ɓadake leydi, sey ɓe ngaɗi ɓoggol poondirngol lugguki ndiyam ɓe ngi'i lugguki ndiyam ɗam koyɗe 40. Min ɓeydi yeeso seɗɗa, ɓe poondi kadimaa, ɓe ngi'i lugguki maajam haade koyɗe 30. Ɓe kuli to komiwal ngal fiya hayre, ngam non ɓe ngaɗi njamko nayo ndarnirko komiwal nder ndiyam ɗam gaɗa maagal, ɓe ngaɗi ka waɗuki do'aare gari weeta. Nden kuwooɓe nder komiwal ngal e ɓe ngiɗi wurtaakingal ɓe ndaɗa, sey ɓe njippini komiwal pamaral nder ndiyam, ɓe ngaɗi bo ɓe njippinay njamko ndarnirko daga yeeso komiwal mangal ngal. Sey Bulus wi'i sooji'en ɓen e mawɗo maɓɓe, “To yimɓe ɓe'e ndaraaki nder komiwal nga'al on kisataa.” Sey sooji'en ɓen taƴi ɓoggi jogiiɗi komiwal pamaral ngal, ɓe alingal ngal tokki ndiyam. Nde gari ɓadii weetuki, Bulus toriiɓe ɓe fuu ɓe nyaama nyamndu. O wi'i, “Hande woni nyalnde sappo e nayawre on nyaamaayi goɗɗum ngam wannaare. Ngam non e mi toroo'on, nyaamee ngam kison, ngam koo laasol hoore go'oto nder mooɗon halkataa.” Nde o wi'i non, o hocci buroodi, o yetti Allah yeeso maɓɓe ɓe fuu, o ŋappitiɗum o fuɗɗi nyaamuki. Sey ɓerɗe maɓɓe cembiɗi, kamɓe maa ɓe kocci ɓe nyaami. Minon wonɓe nder komiwal ngal, min ngaɗii yimɓe 276. Nde ɓe nyaami ɓe kaari, ɓe kocci buhuuji alkamaari gonɗi nder komiwal ngal, ɓe paɗɗiɗi nder ndiyam ngam ɓe ustanangal tedduɗum. Nde weeti huwooɓe nder komiwal ngal anditaayi leydi ndi ɓe njotti. Ɓe kaynii wigeere goodunde njaareendi. Ɓe ngiɗii yaaruki komiwal ngal ton to ɓe mbaawii. Sey ɓe taƴi ɓoggi njamko ndarnirko komiwal ngal, ɓe aliɗi nder ndiyam. Ɗonmaa ɓe pitti ɓoggi ɗiɗum haɓɓiri pooɗirɗum komiwal ngal. Gaɗa maajum, ɓe ƴefti wudere wonde e hoore komiwal ngal, ngam hendu faarangal yeeso, yaarangal daande ndiyam ɗam. Ammaa komiwal ngal fiyi moɓde njaareendi nder ndiyam, hoore maagal nufi, ngal darii ɗon. Geelooɗi ndiyam ngaɗi ka piyuki gaɗa maagal haa ngal pusi. Sooji'en wonɓe nder maagal ciryii dabare no ɓe mbardata curaaɓe wonɓe nder komiwal ngal, ngam to' goɗɗo nder maɓɓe yinoo daɗa. Ammaa nde mawɗo sooji'en on e yiɗi hisnuki Bulus, o haɗiɓe waɗuki ko ɓe ciryii, o wi'i bawɓe ndiyam arta nattuki nder maajam, mburtoo. Nden horiiɓe boo mbaɗɗoo leɗɗe komiwal ngal e pecce maagal. Non min fuu min ngaɗi min mburtii jam. Nde min kisi, min nani inde leydi ngondi caka ndiyam ndin e wi'ee Malta. Yimɓe leydi ndin njaɓɓiimin boɗɗum. Ɓe kuɓɓanimin hiite, ngam ndiyam e waɗa, nden e woodi peewol. Bulus hawriti leɗɗe e mo waɗaɗe nder hiite ngen, sey gulɗum hiite ngen wurtini mboodi nder maaje, ndi fe''imo e jungo. Nde yimɓe ɓen ngi'i mboodi ndin e jogii jungo Bulus, ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe, “Goonga neɗɗo o'o o gaɗoowo warhoore. Koo nde o hisii daga maayo, ammaa fuu e non allah meeɗen debbo taƴoowo kiita aldataamo e yonki.” Ammaa Bulus fiɗɗi mboodi ndin nder hiite ngen, o nanaayi nawɗum koo seɗɗa. E ɓe kammii jungo maako no ɓuutay, koo o yana ɗon e ɗon o maaya. Ammaa nde yawtii ɓe ngi'i walaa ko yanimo, ɓe ngayliti nyumol maɓɓe, ɓe mbi'i, “O'o, o allah feere!” Haade wigeere nden e woodi gese mawɗo leydi ndin, bi'eteeɗo Fubiliyus. O jaɓɓiimin boɗɗum, o jippinimin to wuro maako balɗe tati. Nyaako maako e fukkii fiida e jonte kalluɗe e doggol reedu. Bulus yahi to maako, yowi juuɗe muuɗum dow maako, waɗanimo do'aare, o yamɗiti. Gaɗa maajum, nyawɓe horiiɓe nder leydi ndin ngari to Bulus, o yamɗitiniɓe. Ɓe mawninimin naa' seɗɗa. Nde min ngari dilluki, ɓe kokkimin ko min ngiɗi fuu ngam yaadu. Gaɗa lebbi tati, min natti nder komiwal ƴiwoyngal Alijandiiriya noddirteengal Worɓe Ciwtaaɓe duumungal nder leydi Malta, min ndilli. Min njottii gariiri bi'eteendi Sirakus, min ngaɗi balɗe tati ton. Daga ɗon min natti komiwal, min pilii haa min njottii gariiri Rigiyum. Nde fini hendu fombina fuɗɗi wisuki. Nder balɗe ɗiɗi min ngari gariiri Futiyooli. Min tawi tokkuɓe Yeesu ton. Ɓe toriimin min njooɗoo to maɓɓe yontoore go'o. Nden min njottoyii gariiri Rooma. Nde tokkuɓe Yeesu wonɓe Rooma nani habaru garol amin, ɓe njahi Luumo Aafiyus e wonde wigeere bi'eteende Gure Hoɓɓe Tati ngam jaɓɓaakimin. Nde Bulus yi'iɓe, o yetti Allah, ɓernde maako sembiɗi. Nde min ngari gariiri Rooma, ɗum ali Bulus jippii nder wuro ngo ɗum yoɓata ɗum waala, kanko e soojiijo deenayɗomo. Balɗe tati gaɗa min ngarii, Bulus noddi mawɓe Yahuudanko'en. Nde ɓe kawriti, o wi'iɓe, “Bandiraaɓe! Koo nde mi waɗanaayi yimɓe meeɗen ko haanaayi, mi wonnaayi ndonuuji maama'en meeɗen, ammaa mi nangaama e Urucaliima, mi waɗaama nder juuɗe Roomanko'en. Ɓe ƴamiyam ko ngaɗumi. Ɓe tawii mi waɗaayi goɗɗum ko hewti mi waree, ngam non ɓe ngiɗi yoofukiyam. Ammaa nde Yahuudanko'en gonɓe ɗon njaɓaayi mi yoofee, ɗum nangi mi toroo kiita am waddee to Kaysar, koo nde mi walaa ko ngullortoomi lenyol am. Kanjum waɗi noddumi'on ngam mi yi'a'on, mi medda e mooɗon. Ngam kammunde Israa'iilanko'en kaɓɓiraami ɓoggi njamndi ɗi'i.” Yahuudanko'en ɓen mbi'imo, “Min keɓaayi ɗerewol daga leydi Yahuudiya kollayngolmin habaru maaɗa. Kadimaa boo walaa koo go'oto nder bandiraaɓe amin garɗo wi'imin habaru ɗum wooɗaa dow maaɗa. Ammaa e min ngiɗi mbi'aamin nyumo maaɗa, ngam e min andi yimɓe koo toye e ngedda diina ka tokkuɗaa.” Ɓe ndesi nyalnde nde ɓe co''oytoo to maako. Nde nyalnde nden wari, yimɓe ɗuɗɓe ngari, kawriti to Bulus jippii. Ilaa subaka haa alaasara e mo wa'ajinanaɓe, e mo hokkaɓe habaru Laamu Allah. E mo hollaɓe habaru Yeesu nder Attawra e nder defte annabo'en ngam o fooɗaɓe ɓe tokka Yeesu. Woɓɓe nder maɓɓe njaɓi ko o wi'i, woɓɓe boo njaɓaayi. Ngam non ɓe ngeddootiri hakkunde maɓɓe, ɓe puɗɗi sankitaaki. Ammaa Bulus wi'iɓe, “Ruuhu Allah wi'ii goonga nde metani maama'en mooɗon daga honduko Annabi Icaaya, o wi'i, ‘Yahu to yimɓe ɓe'e mbi'aaɓe: Koo ndeye on nanay, ammaa on paamataa. On ndaaray, ammaa on ngi'ataa. Ngam ɓerɗe lenyol ngo'ol njoorii. Ɓe cukkii noppi maɓɓe, ɓe maɓɓii gite maɓɓe, ngam to' ɓe ngi'a e gite maɓɓe, to' noppi maɓɓe nana, to' ɓerɗe maɓɓe paama, haa ɓe ngarta to am, mi yamɗitinaɓe.’ ” Bulus ɓeydi metuki, wi'i, “Sey paamon, Allah lildii kisndam muuɗum to yimɓe naa' Yahuudanko'en. Kamɓe boo ɓe njaɓayɗum!” [Nde Bulus wi'i non, Yahuudanko'en mburtii e ngeddootira hakkunde maɓɓe naa' seɗɗa.] Bulus boo jooɗii duuɓi ɗiɗi nder wuro ngo ɗum yoɓata ɗum waala. O yoɓani hoore maako. E mo jaɓɓoo koo moye garɗo to maako, e mo wa'ajinanaɓe habaru Laamu Allah, e mo ekkitinaɓe habaru Yeesu Almasiihu Joomiraawo e sembe, walaa kaɗuɗomo. Min Bulus windi ɗerewol ngo'ol. Mi maccuɗo Yeesu Almasiihu lilaaɗo maako cuɓaaɗo mo Allah noddi wa'ajina Habaru Belɗum. Habaru Belɗum ɗum o waɗi alkawal ko neeɓi daga to konduɗe annabo'en maako nder Deftere Ceniinde. Habaru ɗu'um ɗum dow ɓiɗɗo maako Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Nder ɓandu kanko daga lenyol Dawda. Ammaa Allah hollii e bawɗe mawɗe Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen o ɓiɗɗo maako nde o umminimo daga mayde barka Ruuhu maako. Barka Yeesu Almasiihu e ngam inde maako, Allah barkiɗiniiyam wartiriiyam lilaaɗo ngam lenyi duuniyaaru fuu hooloomo tokka ko o wi'i. Ɗu'um hawtii e mooɗon onon ɓe Allah noddi ngam ngarta ɓe Yeesu Almasiihu. E mi howna'on on fuu mooɗon gonɓe gariiri Rooma, onon ɓe Allah yiɗi noddi ngam ɓe ngarta yimɓe muuɗum. Allah Nyaako meeɗen e Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on hokka'on jam. Arande, e mi yetta Allah am barka Yeesu Almasiihu ngam mooɗon on fuu, ngam duuniyaaru fuu e nana habaru no kooloriiɗon Yeesu. Allah mo kuwanaymi kuugal wa'ajinki Habaru Belɗum dow Ɓiɗɗo maako e ɓernde am fuu, kanko woni ceyduujo am, koo ndeye mi yejjitataa'on nder do'aare am. E mi toroo Allah to o jaɓii o maɓɓitanayam laawol mi yaha to mooɗon jooni. E mi yiɗi yiiki'on naa' seɗɗa ngam mi walla'on keɓon barka gonɗum nder Ruuhu Allah cembiɗinayɗum'on. Ko ngiɗumi woni cembiɗindiren; hoolaare am sembiɗina'on, nden hoolaare mooɗon sembiɗinayam. Bandiraaɓe am, e mi yiɗi andon nde ɗuɗɗum e mi siryoo yaaki to mooɗon, ammaa koo ndeye goɗɗum e haɗayam yaaki. E mi yiɗi mi heɓa tokkuɓe Yeesu nder mooɗon, non no keɓirmi tokkuɓe Yeesu nder goɗɗi lenyi. E woodi teddoral dow am, teddoral yimɓe gariiri e ladde'en, e janguɓe e ɓe njangaayi. Ngam maajum, mi haaɓii wa'ajinanki'on Habaru Belɗum onon maa jooɗiiɓe gariiri Rooma. Mi nanataa cemtuɗum wa'ajinki Habaru Belɗum, ngam ɗum bawɗe Allah baawayɗe hisna koo moye kooliiɗomo. Arande ɗum andiniiɗum Yahuudanko'en, nden sey yimɓe naa' Yahuudanko'en. Ngam Habaru Belɗum e holla aadilaaku Allah keɓeteeɗum barka hoolaaki Yeesu tan. Non no ɗum windiraa, “Aadiliijo o waɗay jonde hoolaaki Allah.” Monnere Allah e wanga daga dow dow yimɓe ɓe kulataa Allah e dow kuuɗe maɓɓe kalluɗe ɗe ɓe nyo''irta goonga. Ngam ko ɗum waawata anduki dow Allah, e njayri ɗum woni to maɓɓe, ngam Allah holliiɓeɗum. Ngam daga fuɗɗoode taguki duuniyaaru, ngikku Allah ɗum yi'ataake, e njayri ɗum woni, waato bawɗe maako tabitayɗe, e ko holli o Allah. Ɗum yi'aama e njayri nder ko o tagi. Ngam maajum, yimɓe ngalaa ko mbi'a. Koo nde e ɓe andi Allah, ɓe mawninaayimo bo Allah koo ɓe ngettamo, ammaa nyumo maɓɓe wartii meere, ɓerɗe maɓɓe ɗe mbaawataa faamuki goonga ɗe keewi nyiwre. E ɓe mbi'a e ɓe ngoodi ƴoyre, ammaa ɓe ngartii haaŋaaɓe. Allah tabitayɗo haani ɓe mawnina, ammaa e ɓe mawnina gunkiiji gaɗaaɗi nder nandi neɗɗo maayayɗo, e nder nandi colli, e nder nandi marle, e nder nandi ko dasotoo. Ngam non, Allah aliiɓe ɓe tokka suunooji ɓerɗe maɓɓe nefniiɗi ngam ɓe ngaɗindira ko semtinii e ɓalli maɓɓe. Ɓe ngayliti goonga Allah warti fewre. E ɓe mawnina ko tagaa haa e ɓe kuwanaɗum, ammaa Allah Tagoowo tan haani ɓe mawnina. Kanko woni kaanuɗo manteeki haa abadaa! Aamin. Ngam non, Allah aliɓe ɓe tokka suunooji maɓɓe cemtiniiɗi. Rewɓe maɓɓe ngayliti ko ɗum andi, rewɓe e mbalda e rewɓe. Non maa worɓe ali ko ɗum andi, ɓe ali walduki e rewɓe, suuno worɓe nangiɓe. Worɓe e mbalda e worɓe. Ngam nefniiɗum ɗum ɓe ngaɗata, ɓe keɓi halkere no haananiɓe. Nde ɓe nganyii ɓe anda Allah, Allah aliiɓe ɓe tokka nyumooji kalluɗi ngam ɓe ngaɗa ko haanaa ɗum waɗa. E ɓe keewi koo iri ɗume fii ɗum wooɗaa, e halleende, e yiɗuki ko ɓe njeyaayi, e ngikku kalluɗum, e lawliiru, e ware‑ware, e hawre, e majjinki yimɓe, e ɓerɗe ɓaleeje. E ɓe meta dow woɓɓe, e ɓe meta kalluka dow woɓɓe, e ɓe nganya Allah, e ɓe kolla mangu, e ɓe ngoodi mangu hoore, mawninooɓe ko'e maɓɓe, e ɓe ɗaɓɓita laawol waɗuki ko halli, ɓe mawnintaa danyooɓe. Ɓe ngalaa hakkiilo, ɓe kebbintaa alkawal, ɓe ngalaa yidde, ɓe njurminantaa yimɓe. E ɓe andi Allah wi'ii yimɓe gaɗooɓe iri kuuɗe ɗen ɗon e haani ɓe kalkee. Fuu e non, naa' kuuɗe ɗen tan ɓe ngaɗata, haa maa e ɓe mbi'a gaɗooɓe kuuɗe ɗen e ngaɗa ko wooɗi. Ngam non, an, cappotooɗo ko wooɗaa ɗum goɗɗo waɗi, a walaa ko mbi'ataa, koo an a moye. Ngam fuu carel ko cappotoɗaa ko wooɗaa ɗum goɗɗo waɗi, a waɗana hoore maaɗa kiita. Ngam ko wooɗaa ɗum capportoɗaa goɗɗo, kanjum ngaɗataa an maa. En andi kiita Allah ɗum goonga dow gaɗooɓe iri ɗum ɗon fii. A nyuma an, a hisay kiita Allah, nde a waɗa ko wooɗaa ɗum capportoɗaa woɓɓe? Koo an a yawana yidde Allah mawnde, e ciya yaawuki monnere maako, e munyal maako? A andaa yidde Allah e fooɗumaa tuubaa? Ammaa ɓernde maaɗa nde caatunde ganyunde tuubuki. Ngam non, a hawritana hoore maaɗa monnere Allah, Nyalnde monnere maako nde o waɗata kiita goonga. Ngam o waatanay koo moye ko fottidi e ko waɗi. Yimɓe munyuɓe nder waɗuki ko wooɗi, ɗaɓɓutuɓe teddungal e mangu e yonki ki re'ataa, kamɓe Allah hokkata yonki ki re'ataa. Ammaa yimɓe giɗanɓe ko'e maɓɓe tan ganyuɓe goonga tokki ko wooɗaa, ɓe kawray e monnere Allah e halkere maako. Koo moye gaɗoowo ko halli yaray torra e bone, koo moye, Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en. Ammaa fuu yimɓe gaɗooɓe boɗɗum, Allah waɗay ɓe keɓa teddungal, e mangu, e jam; arande Yahuudanko'en, nden sey yimɓe naa' Yahuudanko'en, ngam Allah hollataa feerootirol. Koo moye gaɗɗo hakke, to o walaa ley Attawra, o waɗantaake kiita dow ko Attawra wi'i. Ammaa koo moye gonɗo ley Attawra, to waɗii hakke, ɗum waɗanaymo kiita dow ko Attawra wi'i. Ngam naa' nanooɓe ko Attawra wi'i ngoni aadili'en yeeso Allah, ammaa tokkuɓe ko ɗum wi'i, kamɓe noddirtee aadili'en. To yimɓe naa' Yahuudanko'en ɓe ngalaa Attawra ngaɗii ko Attawra wi'i nder yidde ko'e maɓɓe, ɓe kollii e ɓe andi ko haani ɗum waɗa, koo nde ɓe ngalaa Attawra. Ɓe kollii ko Attawra wi'i ɗum waɗa e windii nder ɓerɗe maɓɓe. Ɓerɗe maɓɓe maa e kolla ɗum goonga, ngam bannye nyumo maɓɓe e hollaɓe ɓe ngaɗii ko wooɗaa, bannye boo e ngo suranaɓe. Non no Habaru Belɗum ɗum nga'ajinmi wi'i, non waɗay Nyalnde nde Allah waɗanta nyumooji cuuɗiiɗi ɗi yimɓe kiita laawol Yeesu Almasiihu. Ammaa taa noddira hoore maaɗa Yahuudankeejo, taa mantoroo Attawra, taa fiya gabaare dow sumpo maaɗa e Allah, taa andi ko Allah yiɗi ngaɗaa, taa suɓii ko ɓuri wooɗuki ngam a ekkitinaama Attawra, taa tabbitinii an woni kollayɗo bumɗo laawol, an woni jayngol ngam gonɓe nder nyiwre, taa ekkitinoowo ɓe ngalaa andal ko haani, taa ekkitinoowo sukaaɓe, taa tabbitinii a andi koo ɗume, nden fuu ko mbi'ataa ɗum goonga ngam a woodi Attawra — an ekkitinoowo woɓɓe, a ekkitintaa hoore maaɗa? An nga'ajinoowo dow ɗum ala nguyka, an a wujjataa? An bi'oowo to' yimɓe ngaɗa njeenu, an a waɗataa njeenu? An nefoowo gunkiiji, an a wujjataa nder suudu gunkiiji? An piyoowo gabaare dow dooka Allah, a yawantaa Allah laawol yewuki dooka maako? Non no ɗum windiraa, “Ngam mooɗon Yahuudanko'en, yimɓe naa' Yahuudanko'en e meta haala kalluka dow Allah.” Taa tokkii ko Attawra wi'i, naaduki maaɗa e nafi. Ammaa taa yewii ko Attawra wi'i, naaduki maaɗa wartii bo a naadaaka. To neɗɗo mo naadaaka tokkii ko Attawra wi'i, naa' Allah yi'aymo bo o naadaaɗo? Neɗɗo mo naadaaka, to o tokkii Attawra, o hollay on ngaɗii ko wooɗaa, ngam on ngewi Attawra koo nde on ngoodiɗum bindaaɗum nden on naadaaɓe. Yahuudankeejo mo goonga naa' o Yahuudankeejo e ɓandu tan, kadin naaduki ki goonga naa' e ɓandu tan ki woni, koo e taƴuki laral. Ngam maajum, Yahuudankeejo mo goonga, kanko woni Yahuudankeejo daga nder ɓernde, nden naaduki ki goonga, kanki woni naaduki ɓernde ki Ruuhu waɗata, naa' ngam tokkuki Attawra bindaaɗum. Iri o'o neɗɗo naa' yimɓe mantatamo, Allah mantatamo. Ɗume Yahuudanko'en ɓurdi yimɓe naa' Yahuudanko'en? Ɗume naaduki nafata? E ɗum wooɗi naa' seɗɗa e ɗate ɗuɗɗe. Arande, Yahuudanko'en ɗum hokki boliiɗe Allah. Goonga, woɓɓe maɓɓe koolaaki Allah. Ammaa ciya hoolaaki maɓɓe waaway wartira Allah mo hebbintaa alkawal muuɗum? Goonga ɗum waawataa! Allah o gooduɗo goonga, koo nde koo moye neɗɗo o pewoowo. Non no ɗum windiraa, “Ngam ɗum tabbitina haala maaɗa e woodi goonga, nden nder kiita keɓaa jaalorgal.” Ammaa to ciya aadilaaku meeɗen wartii laawol tabbitinki aadilaaku Allah, ɗume mbi'eten? En mbaaway wiiki Allah walaa aadilaaku to o torrii'en? (E mi meta ɗo'o no yimɓe metirta.) Ɗu'um waɗataako! To Allah walaa aadilaaku, no o waɗiranta duuniyaaru kiita? Ɗum gaɗotooɗum goɗɗo wi'a, “To ciya goonga am wallii yimɓe ngi'a goonga Allah e njayri haa ɓe mawninimo, ngam ɗume haa jooni e ɗum waɗanayam kiita dow min mi gaɗoowo hakke?” To neɗɗo e nyumira non, o wi'ay, “En ngaɗu ko wooɗaa ngam ɗum warta laawol wurtinki goɗɗum boɗɗum.” Goonga, woɓɓe yimɓe e mbi'a en mbi'a non, ammaa naa' ɗum goonga, ɗum huɗuki tan. Ɗum waɗanayɓe kiita no haananiɓe. Too, ɗume mbi'eten? Enen Yahuudanko'en en ɓurii yimɓe naa' Yahuudanko'en won ɗon? Goonga naa' non. Mi yaadake mi hollii wiiki Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en ɓe fuu ley laamu hakke ɓe ngoni. Non no ɗum windiraa, “Walaa neɗɗo aadiliijo, walaa koo go'oto, walaa gooduɗo faamu, walaa ɗaɓɓutuɗo Allah. Yimɓe fuu ngaylitanii Allah ɓaawo, ɓe ngartii walaa ko ɓe nafi. Walaa gaɗoowo ko wooɗi, walaa koo go'oto. Konduɗe maɓɓe ɗum yenaande omtiinde. E ɓe kuutira ɗemɗe maɓɓe ngam majjinki yimɓe e fewre. Boliiɗe maɓɓe e keewi ko halli bo tooke mboodi kallundi. Konduɗe maɓɓe e keewi kulle e boliiɗe nawɗe. E ɓe njaawa waruki yimɓe. Fuu to ɓe njahi, halkere e torra e tokkiɓe. Ɓe andaa laawol wadduki jam. Ɓe ngalaa kulol Allah.” Jooni en andi koo ɗume ko Attawra wi'i, ɗum wi'a ngam ɓen ɗon gonɓe ley Attawra, ngam koo moye maɓɓa honduko muuɗum, kadin fuu yimɓe duuniyaaru anda ley kiita Allah ɓe ngoni. Ngam walaa neɗɗo noddeteeɗo aadiliijo yeeso Allah ngam tokkuki Attawra, ngam ko Attawra waɗata woni ɗum holla neɗɗo hakke muuɗum. Ammaa jooni Allah wurtinii laawol ngol ɗum tokkata ɗum warta aadiliijo yeeso maako. Ɗum heɓataa aadilaaku ɗum ngam tokkuki Attawra. Attawra e annabo'en kokkii ceyda dow maajum. Ɗu'um aadilaaku Allah e ɗum heɓee barka hoolaaki Yeesu Almasiihu. Fuu kooliiɗo Yeesu, Allah wartiraymo aadiliijo, ngam o hollataa feerootirol. Koo moye neɗɗo waɗi hakke woɗɗitake ko Allah yiɗi o waɗa. Ammaa jooni Allah wartirii'en aadili'en. O waɗanii'en non caahu ngam yidde maako barka rimɗinki keɓeteeki laawol Yeesu Almasiihu. Allah lilii Yeesu Almasiihu warta cakkiri, ngam to yimɓe koolakemo ɗum yaafanooɓe hakke maɓɓe barka ƴiiƴam maako. Allah waɗii ɗu'um ngam holla aadilaaku muuɗum. Ngam ndenno o munyanii gaɗuɓe hakke o taƴanaayiɓe kiita. O waɗu non ngam e carel ngel o holla kanko e hoore maako o aadiliijo, nden e mo waɗa koo moye kooliiɗo Yeesu warta aadiliijo. Ngam non, walaa goɗɗum ɗum goɗɗo mantortoo. Ngam ɗume? Ngam en ngartaayi aadili'en ngam kuuɗe meeɗen, sey ni ngam en koolake Yeesu. Ngam en andi neɗɗo wartay aadiliijo yeeso Allah to hoolake Yeesu, naa' ngam tokkuki Attawra. Koo Allah o Allah Yahuudanko'en tan? Naa' fuu kanko woni Allah yimɓe naa' Yahuudanko'en? Goonga, o Allah yimɓe naa' Yahuudanko'en, kamɓe maa. Allah o go'oto, gartirayɗo Yahuudanko'en aadili'en yeeso maako to ɓe koolake Yeesu. Non maa yimɓe naa' Yahuudanko'en, o wartirayɓe aadili'en to ɓe koolake Yeesu. To ɗum non, en alay tokkuki Attawra ngam en koolake Yeesu? Ɗum waɗataako! Sey ni, en tabbitinaɗum. Too, ɗume mbi'eten dow Ibraahim, maama meeɗen? To Allah wartirii Ibraahim aadiliijo ngam ko o waɗi, o heɓay ko o mantortoo, ammaa naa' yeeso Allah. Aayaare wi'i, “Ibraahim hoolake Allah; ngam maajum Allah wi'i o aadiliijo.” Neɗɗo kuwoowo ngam yoɓee, ɗum hoccataa ko o yoɓaa bo caahu, ammaa bo goɗɗum ɗum o heɓani hoore maako. Neɗɗo mo waɗaayi ɓernde muuɗum dow kuuɗe muuɗum, ammaa o waɗi ɓernde maako dow Allah gaɗoowo gaɗooɓe hakke ngarta aadili'en, ɗum nodday hoolaaki maako aadilaaku. Non Dawda wi'i nde o meti dow neɗɗo barkiɗinaaɗo mo Allah noddi aadiliijo naa' ngam kuuɗe maako. O wi'ii, “Ɓe barkiɗinaaɓe yimɓe ɓe ɗum yaafanii ko wooɗaa ɗum ɓe ngaɗi, ɓe hakke mu''en njaafaa. O barkiɗinaaɗo mo Joomiraawo limataa hakke maako.” Too, barka ɗu'um, Yahuudanko'en tan keɓataɗum, koo haa e yimɓe naa' Yahuudanko'en? En mbi'ii, “Ibraahim hoolake Allah; ngam maajum Allah wi'i o aadiliijo.” Ndeye fii ɗu'um waɗi? Ko Ibraahim naadee, koo gaɗa o naadaama? Ko o naadee ɗum waɗi, naa' gaɗa o naadaama. Naaduki ki o waɗanaa woni alaama kolluɗum Allah jaɓii o aadiliijo ngam o hoolakemo ko o naadee. Ngam maajum, Ibraahim woni nyaako koo moye kooliiɗo Allah mo Allah wartiri aadiliijo, koo o naadaaka. Non maa kanko woni nyaako ɓen ɗon naadaaɓe, naa' ngam ɓe naadaaɓe, ammaa ngam ɓe koolake Allah iri hoolaaki ki o woodi ko o naadee. Allah waɗanii Ibraahim e ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji maako alkawal wiiki kamɓe ndonata duuniyaaru. Allah waɗii alkawal nga'al naa' ngam Ibraahim e tokka ko Attawra wi'i, ammaa ngam aadilaaku keɓeteeɗum barka hoolaaki Allah. To tokkooɓe Attawra ngoni donooɓe duuniyaaru, hoolaare neɗɗo wartii meere, nden Alkawal Allah wartii koo ko nafi. Attawra e wadda monnere Allah, ammaa fuu to dooka walaa, naa' no ɗum waɗata ɗum yewa dooka. Ngam non, yimɓe kooliiɓe Allah ngoni keɓooɓe ko o waɗi alkawal, ngam ɗum heɓa ko o waɗi alkawal caahu, nden fuu ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji Ibraahim tabbitina heɓukiɗum, naa' tokkooɓe Attawra tan, ammaa haa e kooliiɓe Allah non no Ibraahim hooloriimo. Ngam Ibraahim woni nyaako meeɗen en fuu. Non no ɗum windiraa, “Mi wartiriima nyaako lenyi ɗuɗɗi.” Kanko woni nyaako meeɗen yeeso Allah mo o hoolii, Allah kokkoowo mayɓe yonki, noddoowo ko walaa sey ɗum wanga. Ibraahim hoolake Allah, o waɗii kammunde koo nde walaa daliila waɗuki kammunde maako. Ngam maajum, o wartii “Nyaako lenyi ɗuɗɗi,” non no o wi'aa, “Taaniraaɓe maaɗa ɗuuɗiray bo koode dow.” O alaayi hoolaaki Allah, koo nde o yi'i ɓandu maako somii ngam o ɓadake duuɓi 100, nden debbo maako Saaratu danyataa. O waɗaayi seko dow ko Allah waɗanimo alkawal, ammaa o ɓeydii hoolaaki Allah, o mantiimo. O tabbitinii Allah waaway waɗa ko waɗi alkawal. Ngam Ibraahim hoolake Allah, “Allah wi'i o aadiliijo.” Boliiɗe biiɗe “Allah wi'i o aadiliijo,” naa' ngam maako tan ɗe mbindaa. Ɗe mbindaama ngam meeɗen enen maa ɓe Allah wartirta aadili'en, enen kooliiɓe umminɗo Yeesu Joomiraawo meeɗen daga mayde. O waraama ngam hakke meeɗen, nden o umminaama daga mayde ngam ngarten aadili'en yeeso Allah. Ngam non, nde Allah wartiri'en aadili'en ngam en koolake Yeesu Almasiihu, en ciryootirii e Allah barka Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Barka maako keɓuɗen laawol heɓuki ɗu'um caahu Allah ɗum gonɗen nder jooni. Ɗonmaa en mbelmbelta ngam en tabbitinii Allah hollay'en teddungal muuɗum. Naa' non tan, haa maa en mbelmbelta nder torraaji ɗi njareten, ngam en andi yaruki torraaji e wadda munyal. To en munyii nder torra, en keɓay ngikku ɗum Allah yiɗi, to o yiɗii ngikku meeɗen, non waɗay ngaɗen kammunde. Kammunde nden semtintaa'en, ngam Allah holli'en e mo yiɗi'en nder ɓerɗe meeɗen barka Ruuhu maako, ɗum o hokki'en. Nder carel ngel tampuɗen, Almasiihu maayii ngam gaɗooɓe hakke nder carel ngel Allah suɓi. E ɗum saɗi goɗɗo maaya ngam aadiliijo. Sey ni ɗum gaɗotooɗum goɗɗo waɗa sembe ɓernde maaya ngam neɗɗo mo ngikku boɗɗum. Ammaa laawol ngol Allah hollii'en yidde maako woni, carel ko ngonɗen nder hakke, Almasiihu maayii ngam meeɗen. Nde jooni en ngartii aadili'en barka ƴiiƴam Almasiihu, fii ɓurɗum tabbutuki woni o hisnay'en daga monnere Allah garaynde. Ndenno en wanywanyɓe Allah, ammaa ɗum siryootirii'en e maako barka mayde ɓiɗɗo maako. Jooni nde en ciryootirii e Allah, en ɓuray tabbitinki Almasiihu hisnay'en ngam e mo foofa. Ammaa naa' kanjum tan, haa maa en nana belɗum ngam ko Allah waɗi barka Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu, ciryootirɗo'en e Allah jooni. Hakke nattii nder duuniyaaru ndu'u laawol neɗɗo go'oto. Hakke ɗum o waɗi ngaddii mayde. Non koo moye wartii maayayɗo, ngam koo moye waɗii hakke. Goonga, ko Attawra waddee, hakke e ɗon nder duuniyaaru, ammaa Allah jogataako hakke neɗɗo nder ɓernde muuɗum to dooka walaa. Fuu e non, daga jaamanu Aadamu yaaki jaamanu Muusa, mayde laamake dow koo moye, haa e dow yimɓe ɓe ngaɗaayi hakke iri ɗum Aadamu waɗi. Aadamu woni misaalu on ɗon garayɗo. Ammaa caahu ɗum Allah hokkata ɗum nandaa e hakke Aadamu. Yimɓe ɗuɗɓe maayii ngam hakke neɗɗo go'oto, ammaa yidde Allah ɓurii mawnuki naa' seɗɗa, non maa caahu ɗum o hokkata yimɓe ɗuɗɓe barka neɗɗo go'oto, waato Yeesu Almasiihu. Caahu Allah e feerootiri e ko hakke ɗum neɗɗo go'oto fooɗi. Ngam kiita Allah tokkuɗum gaɗa hakke ɗum Aadamu waɗi woni kiita halkere, ammaa caahu ɗum Allah hokki, kanjum ɗum wartiri'en aadili'en koo nde en ngaɗii hakke naa' seɗɗa. Ngam hakke ɗum neɗɗo go'oto waɗi, mayde fuɗɗi laamaaki dow koo moye. Ammaa laamu ɗum, ɗum hewtaayi koo ɗume to ɗum hawtaama e laamu ɗum neɗɗo go'oto waddi, waato Yeesu Almasiihu. Koo moye mo Allah holli yidde mawnde wartiriimo aadiliijo caahu, o heɓay jaalorgal dow hakke barka Almasiihu. Ngam non, non no hakke neɗɗo go'oto fooɗirani fuu yimɓe kiita halkere, non maa kuugal aadilaaku ngal neɗɗo go'oto waɗi wartirii yimɓe ɗuɗɓe aadili'en hokkiiɓe yonki kesi. Non no yimɓe ɗuɗɓe ngarti gaɗooɓe hakke ngam neɗɗo go'oto wanyii ko Allah wi'i, non maa yimɓe ɗuɗɓe ngartay aadili'en ngam neɗɗo go'oto waɗii ko Allah yiɗi. Attawra waddaama ngam ko wooɗaa ɗum yimɓe ngaɗata wurtoo e njayri. Ammaa fuu to hakke ɓeydii, sey yidde Allah ɓura ɓeydaaki. Hakke laamake yimɓe ngam ɗum pooɗaniiɓe mayde. Ammaa jooni yidde Allah e laamoo laawol aadilaaku, nden Allah jaɓii'en barka Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Non waɗay keɓen yonki ki re'ataa. Too, ɗume mbi'eten? En ngaɗay ka waɗuki hakke ngam yidde Allah ɓeydoo? Goonga naa' non! Haanaa nyamren yeeso e waɗuki hakke, ngam en njaadake en ngartii bo mayɓe to hakke. No waɗata kadin en nyamra yeeso e jonde nder hakke? Goonga on andi nde ɗum waɗanii'en baptisma ngam cumpootiren e Yeesu Almasiihu, en ngaɗana baptisma ngam en maydi e maako. Ngam non, baptisma ɗum um waɗani'en bo ɗum uwudu'en e maako, nden en ngartii go'o e maako nder mayde maako, ngam, non no teddungal Nyaako meeɗen Mo Dow umminiri Almasiihu daga mayde, non enen maa en ngaɗu jonde heyre. Ngam to en ngartii go'o e Almasiihu nder mayde iri nde maako, non maa en tabbitinii en ngartay go'o e maako nder ummaaki daga mayde no o ummorii. En andi ngikku meeɗen ɗum ndenno ɗum wardaama e Almasiihu dow gaafaangal, ngam ɓandu meeɗen ndu hakke halkee, ngam to' puɗɗiten ngarten maccuɓe hakke. Ngam fuu mayɗo, hakke walaa bawɗe dow maako. To en maydii e Almasiihu, en tabbitinii en njooɗodoto e maako. Ngam en andi Almasiihu umminaama daga mayde, nden o fuɗɗitataa o maaya kadin. Mayde fuɗɗitataa heɓa bawɗe dow maako. Mayde nde o maayi o maayu nde go'o ngam o yewa sembe hakke haa abadaa, nden jonde nde o waɗata jooni e mo waɗande nder sumpootirki e Allah. Non onon maa, doole koccee ko'e mooɗon bo mayɓe ɓe bawɗe hakke laamaaki dow maɓɓe, ammaa jooni on ngaɗa jonde ngam ngaɗon ko Allah yiɗi barka sumpootirki e Yeesu Almasiihu. Ngam non, to' on alu hakke laamoo dow ɓalli mooɗon maayayɗi haa tokkon ko suuno ɓalli mooɗon ngiɗi. To' on puɗɗutu alanon hakke wonde jokkoode ɓandu mooɗon nde huutiree fii kalluɗum. Ammaa kokkee Allah ko'e mooɗon bo yimɓe ɓe ɗum ummini daga mayde yaaki yonki, nden kokkonmo fuu ko'e mooɗon ngam o huutira'on kuuɗe aadilaaku. Ngam hakke heɓataa jaalorgal dow mooɗon, nde naa' ley Attawra ngonɗon, ammaa ley yidde Allah ngonɗon. Ɗume ngaɗeten? En ngaɗay hakke ngam ley yidde Allah gonɗen naa' ley Attawra? To' en ngaɗu non! Goonga on andi to on tokkii ko goɗɗo wi'i'on no maccuɓe ngaɗata, on ngartii maccuɓe on ɗon mo ngaɗoton ko wi'i, koo hakke pooɗayɗum mayde, koo waɗuki ko Allah yiɗi gartirayɗum neɗɗo aadiliijo. Ammaa yettoore tabbitana Allah, ngam ndenno on maccuɓe hakke, ammaa jooni on tokka ekkitinol ngol ɗum ekkitini'on e ɓerɗe mooɗon fuu. On ndimɗinaama daga waɗuki hakke, on ngartii maccuɓe aadilaaku. E mi huutira boliiɗe ɗe caɗaa ngam on cembiɗaa. Ndenno on ngartirii ko'e mooɗon maccuɓe waɗuki fii nefniiɗum e fii kalluɗum gaɗuɗum ka ɓeydaaki naa' seɗɗa. Non maa, jooni ngartiree ko'e mooɗon maccuɓe aadilaaku ngam ngaɗon jonde ceniinde. Ko ngonnooɗon maccuɓe hakke, walaa ko wanni'on e kuuɗe aadilaaku. Ndiye ɓeydaari keɓuɗon nder ko ngaɗaynooɗon ndenno ɗum cemtoton jooni? Ko fii ɗum ɗon fooɗata woni mayde! Ammaa jooni nde ɗum rimɗinii'on daga hakke, nden on ngartii maccuɓe Allah, ɓeydaari ndi keɓoton woni jonde lamnde, nden e re'irde keɓon yonki ki re'ataa. Ngam njoɓaari hakke ɗum mayde, ammaa caahu Allah woni yonki ki re'ataa keɓeteeki barka sumpootirki e Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Bandiraaɓe am, nde on fuu on andi dooka, on paamay ko ngiɗmi wiiki. Dooka e laamoo dow neɗɗo to e mo foofa tan. Misaalu, debbo teegal dooka haɓɓiimo e gorko maako to ni gorko on e foofa. Ammaa to gorko on maayii, debbo on fittake daga dooka kaɓɓindirɗummo e gorko on. Ngam non, to gorko maako e foofa o jooɗodii e gorko feere, ɗum noddiraymo gaɗoowo njeenu. Ammaa to gorko maako maayii, dooka yoofiimo, nden to o teerii e goɗɗo feere, naa' njeenu o waɗata. Bandiraaɓe am, dow Attawra, on ngartii bo mayɓe barka mayde Almasiihu dow gaafaangal, ngam ngarton ɓe goɗɗo jeyi. Jooni jeyɗo'on woni Almasiihu ummiiɗo daga mayde, ngam ngarten kuwooɓe nder kuugal Allah. Carel ko ngaɗeten ko ɓalli meeɗen ngiɗi, suunooji pooɗayɗi hakke, ɗi ɓeydii sembe nder meeɗen ko nanɗen nder Attawra, e ɗi kuwa nder ɓalli meeɗen ngam kuwen ko fooɗanta'en mayde. Ammaa jooni en ndimɗinaama daga Attawra gartirɗum'en maccuɓe, ngam en maydii e Almasiihu. Jooni en kuwana Allah nder laawol kesol ngol Ruuhu maako, naa' nder tokkuki laawol kiingol ngol dooka bindaaɗum. Ɗume mbi'eten kadin? Attawra ɗum hakke? Goonga naa' non! Ammaa daa Attawra walaa, daa mi andaa ko woni hakke. Daa Attawra wi'aayino, “Taa' yiɗu fii ɗum a jeyaayi,” daa mi andaa yiɗuki fii ɗum mi jeyaayi wooɗaa. Ammaa hakke heɓii laawol nder dooka fooɗaniiyam koo iri ngoye suuno yiɗuki fii ɗum mi jeyaayi. Ngam to dooka walaa, sembe hakke waatii. Ndenno ko mi andaa ko dooka haɗi, e mi nyuma mi walaa hakke. Ammaa nde andumiɗum, sey paamumi mi yewiiɗum, mi gaɗoowo hakke, nden andumi yeeso Allah mi mayɗo. Dooka kaanuɗum hollayam laawol ngol tokkaymi mi heɓa yonki ki re'ataa, ɗum fooɗaniiyam halkere. Hakke keɓii laawol nder dooka, ɗum kuutiriiɗum, ɗum ƴoyriiyam, ɗum fooɗaniiyam halkere. Ngam non, Attawra daga to Allah ɗum ƴiwoyi, non maa dooka daga to Allah ɗum ƴiwoyi, e ɗum wi'a ko haani, e ɗum wooɗi. Too, ɗum ɗon dooka boɗɗum ɗum fooɗaniiyam halkere won ɗon? Naa' non! Ammaa ngam hakke andee ɗum hakke, ɗum pooɗaniiyam halkere laawol ɗum ɗon dooka boɗɗum, ngam e laawol dooka hakke warta fii kalluɗum naa' seɗɗa. En andi Attawra ɗum kuugal Ruuhu Allah, ammaa min mi neɗɗo tan, mi maccuɗo hakke. Mi faamaayi ngam ɗume ngaɗaymi ko ngaɗaymi. Ngam mi waɗataa ko ngiɗumi waɗuki, ammaa e mi waɗa ko nganyumi. To mi waɗii ko mi yiɗaa waɗuki, non hollii mi jaɓii Attawra e wooɗi. Ngam non, naa' ɗum min waɗataɗum, ammaa ɗum hakke gonɗum nder am. E mi andi walaa goɗɗum boɗɗum nder am, waato nder ngikku am ɗum hakke. E mi yiɗi waɗuki fii boɗɗum, ammaa mi waawataa waɗukiɗum. Mi waɗataa fii boɗɗum ɗum ngiɗumi waɗuki, ammaa e mi waɗa fii kalluɗum ɗum mi yiɗaa waɗuki. Too, to mi waɗii ko mi yiɗaa waɗuki, non hollii naa' ɗum min waɗataɗum, ammaa ɗum hakke gonɗum nder am waɗataɗum. Ɗum wartaniiyam ngikku, fuu carel ko ngiɗumi waɗuki goɗɗum boɗɗum, sey goɗɗum kalluɗum gonɗum nder am haɗayam waɗukiɗum. Daga nder ɓernde am e mi nana belɗum dooka ƴiwoyɗum daga to Allah. Ammaa nder ɓandu am mi yi'ii goɗɗum dooka feere e honida e dooka ɗum ɓernde am yiɗi. Ɗum wartiriiyam maccuɗo hakke gonɗum nder ɓandu am. Mi neɗɗo jurminiiɗo! Moye hisnatayam daga ndu'u ɓandu am pooɗanaynduyam halkere? Yettoore tabbita to Allah barka Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu! Ngam non, min e hoore am nder ɓernde am mi maccuɗo dooka Allah, ammaa ngam ngikku am ɗum hakke mi maccuɗo hakke. Ngam non, jooni ɗum taƴantaa ɓen ɗon cumpootirooɓe e Yeesu Almasiihu kiita halkere. Ngam dooka Ruuhu Allah kokkoojum yonki nder sumpootirki e Yeesu rimɗiniiyam daga bawɗe hakke laamotooɗum'en pooɗanayɗum'en halkere. Ko Attawra waawaayi waɗuki, ngam ngikku hakke ɗum neɗɗo woodi, Allah waɗiiɗum. Nde o lili ɓiɗɗo maako nder nandi ɓandu meeɗen ndu hakke ngam o warta cakkiri ngam hakke meeɗen, o sankitii laamu hakke nder ɓandu. Allah waɗii ɗu'um ngam mbaawen waɗuki fuu kuuɗe aadilaaku ɗe Attawra wi'i ɗum waɗa, enen tokkooɓe ko Ruuhu Allah wi'i, naa' ko ɓalli meeɗen ngiɗi. Yimɓe gaɗooɓe ko ɓalli maɓɓe ngiɗi, e ɓe njowa ɓerɗe maɓɓe dow ko ɓalli maɓɓe ngiɗi. Ammaa yimɓe gaɗooɓe ko Ruuhu Allah wi'i, e ɓe njowa ɓerɗe maɓɓe dow ko Ruuhu Allah yiɗi. Yowuki ɓernde dow ko ɓandu yiɗi e ɗum fooɗa halkere, ammaa yowuki ɓernde dow ko Ruuhu Allah yiɗi e ɗum wadda yonki e jam. Ngam yowuki ɓernde dow ko ɓandu yiɗi ɗum wanyuki Allah, ɗum tokkataa ko dooka Allah wi'i, ɗum waawataa waɗukiɗum. Yimɓe gaɗooɓe ko ɓalli maɓɓe ngiɗi ɓe mbaawataa welnanki Allah ɓernde. Ammaa onon on ngaɗataa ko ɓalli mooɗon ngiɗi. On ngaɗa ko Ruuhu Allah wi'i, to ni ɗum goonga Ruuhu Allah e jooɗii nder ɓerɗe mooɗon. Koo moye to walaa Ruuhu Almasiihu, naa' Almasiihu jeyimo. Ammaa to Almasiihu e jooɗii nder ɓerɗe mooɗon, koo nde ɓalli mooɗon maayay ngam hakke, fuu e non Ruuhu Allah hokkay'on yonki, ngam on ngartiraama aadili'en. To Ruuhu Allah umminɗo Yeesu daga mayde e jooɗoo nder ɓerɗe mooɗon, on ɗon umminɗo Almasiihu daga mayde hokkay ɓalli mooɗon maayayɗi yonki barka Ruuhu maako jooɗiiɗum nder ɓerɗe mooɗon. Ngam non bandiraaɓe am, e woodi goɗɗum ɗum ngaɗeten doole, ammaa kanjum naa' ɗum tokkuki ko ɓalli meeɗen ngiɗi. Ngam to on ngaɗa jonde no ɓalli mooɗon ngiɗiri, on maayay. Ammaa barka Ruuhu Allah, to on mbarii kuuɗe ɗe ɓalli mooɗon ngiɗi waɗuki, on keɓay yonki ki re'ataa. Ngam fuu yimɓe ɓe Ruuhu Allah tokkinta ɓe ɓiɓɓe Allah. Ngam Allah hokkaayi'on Ruuhu gartirayɗum'on maccuɓe haa puɗɗiton ngaɗon jonde nder kulol, ammaa o hokku'on Ruuhu gartirayɗum'on ɓiɓɓe maako. Barka Ruuhu ɗum en mbaaway nodden Allah “Abba! Nyaako meeɗen!” Ruuhu Allah e hoore maajum hawti e ɓerɗe meeɗen tabbitinta enen en ɓiɓɓe Allah. Jooni nde en ɓiɓɓe, en ngartii donooɓe. En ndonay fii boɗɗum ɗum Allah resani yimɓe maako, kadin en donidooɓe e Almasiihu, to ni en njardii torra e maako ngam keɓen teddungal hawti e maako. Mi tabbitinii torra ka njareten jooni ka hewtaayi ka hawtee e teddungal ngal ɗum teddinta'en ɗo'o yeeso. Fuu ko tagaa e heɗii e haaɓi ngam yi'a Allah wanginii ɓiɓɓe muuɗum. Ngam ko tagaa wartiraama meere, naa' ngam yidde maajum, ammaa non Allah yiɗiri ɗum waɗoroo. Fuu e non e woodi kammunde, ngam ko tagaa e hoore maajum ɗum dimɗinteeɗum daga maccungaaku nyoluki, ɗum heɓa rimɗineeki e teddineeki ɗum yimɓe Allah njeyi. En andi haa jooni fuu ko tagaa e otta ngam nawɗum no debbo piidoowo e nawɗum danyngol ottirta. Ammaa naa' ko tagaa tan ottata, haa maa e enen. Enen gooduɓe Ruuhu Allah, dokkal maako arandewal nder ko o hokkata'en, en otta nder ɓerɗe meeɗen, en kaaɓii Allah wartira'en ɓiɓɓe maako, ɗonmaa o rimɗina ɓalli meeɗen. Daga carel ko ɗum hisni'en ngooduɗen kammunde nde'e. Ammaa to en ngi'a ko kammiiɗen, naa' ɗum kammunde won ɗon. Moye waɗata kammunde dow ko yaadi heɓi? Ammaa to en ngaɗa kammunde dow goɗɗum ɗum en ngi'ataa, en keɗoɗum nder munyal. Non maa, Ruuhu Allah e walla'en to tampuɗen. Ngam en andaa no haani ngaɗiren do'aare, ammaa Ruuhu Allah e hoore maajum e toroo Allah ngam meeɗen carel ngel ndulluɗen ko mbi'eten en otta. Nden Allah anduɗo ko woni nder ɓerɗe meeɗen, e mo andi ko Ruuhu yiɗi, ngam Ruuhu e toroo Allah ngam yimɓe maako non no o yiɗiri. En andi nder koo ɗume Allah e huwa ngam ɓeydaari yimɓe giɗɓemo, ɓe o suɓi non no o yiɗiri. Allah e andiɓe daga arande o suɓiiɓe ko duuniyaaru tagee ngam ɓe ngarta bo Ɓiɗɗo maako, ngam Ɓiɗɗo on warta afo nder bandiraaɓe ɗuɗɓe. Ɓen ɗon ɓe o suɓi, o noddiiɓe, o wartiriiɓe aadili'en, o nattiniiɓe teddungal maako. Ɗume mbi'eten dow fii ɗu'um? To Allah e wondi e meeɗen, moye waawata heɓa jaalorgal dow meeɗen? Allah haɗaayi Ɓiɗɗo muuɗum yarki torra, ammaa o hokkiimo ngam o sakkee ngam meeɗen en fuu. Nde o waɗii non, o hokkataa'en koo ɗume caahu? Moye waawata wullaaki yimɓe ɓe Allah suɓi? Ɗum Allah e hoore muuɗum wartiriɓe aadili'en. Moye waawata taƴankiɓe kiita? Walaa! Yeesu Almasiihu maayii, ko ɓuri woni o umminaama daga mayde, e mo ton jooɗii to jungo nyaamo ngo Allah, kadin e mo toroo Allah ngam meeɗen. Ɗume waawata senda'en e yidde nde Almasiihu yiɗi'en? Ɗum torra kalluka, koo bone, koo halleende yimɓe, koo weelo, koo ciya kolte, koo nganyaandi yimɓe, koo mayde? Non no ɗum windiraa, “Ngam maaɗa koo ndeye nyalnde e ɗum ɗaɓɓita warkimin; ɗum hocciimin bo baali ɗi ɗum hirsata.” Naa' non, nder fuu fii ɗu'um en keɓii jaalorgal barka Almasiihu giɗɗo'en. Ngam mi tabbitinii walaa ko waawata haɗa Almasiihu yiɗuki'en, koo mayde, koo yonki, koo malaa'ika'en, koo ko laamotoo dow, koo jaamanu ɗu'um, koo jaamanu garayɗum, koo bawɗe, koo ko woni e dow, koo ko woni e ley, walaa goɗɗum nder fuu ko tagaa baawayɗum haɗa Allah yiɗuki'en yidde nde o hollata'en barka Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Ko mbi'aymi ɗum goonga. Almasiihu jeyiyam, ngam non mi fewataa. Ruuhu Allah e laamoo ɓernde am nde tabbitinaniiyam ko mbi'aymi naa' ɗum fewre. E mi wannii naa' seɗɗa, nden nawɗum ɓernde am walaa re'irde ngam bandiraaɓe am Yahuudanko'en. Daa min e hoore am mi laanee ɗum sendayam e Almasiihu ngam lenyol am keɓa kisndam. Kamɓe ngoni Israa'iilanko'en, ɓe Allah wartiri ɓiɓɓe muuɗum. O wanginaniiɓe teddungal maako, o waɗaniiɓe alkawalji, o hokkiiɓe Attawra, o holliiɓe no ɓe mawninirtamo mawninki ki goonga, nden o waɗaniiɓe alkawalji ɗuɗɗi. Ɓe ƴiwoyi daga maama'en Yahuudanko'en mawɓe andaaɓe, nden daga lenyol maɓɓe Almasiihu waroyi nder ɓandu. Allah laamotooɗo koo ɗume mantee haa abadaa! Aamin. Naa' e mi wi'a Allah hebbinaayi alkawal muuɗum. Ngam naa' fuu Israa'iilanko'en ngoni yimɓe Allah ɓe goonga. Ɗonmaa naa' fuu ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji Ibraahim ngoni ɓiɓɓe Allah. Ammaa Allah wi'ii Ibraahim, “Barka Iciyaaku keɓataa ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji ɓe ngaɗanmaami alkawal.” Ɗu'um hollii ɓiɓɓe danyaaɓe no ɗum danyiri koo moye naa' kamɓe ngoni ɓiɓɓe Allah. Ammaa ɓiɓɓe ɓe ɗum danyani Ibraahim ngam Allah waɗaniimo alkawal maɓɓe, kamɓe ngoni ɓiɓɓe maako ɓe goonga. Ngam ɗu'um woni ko Allah wi'i nder alkawal ngal o waɗi, o wi'i, “Hitaande garaynde bo nge'el carel mi so''oyto, nden Saaratu danyay ɓiɗɗo gorko.” Naa' maa ɗu'um tan, ammaa ɓiɓɓe Rifkatu siwtaaɓe, nyaako maɓɓe o go'oto, waato maama meeɗen Iciyaaku. Non no ɗum windiraa, “E mi yiɗi Yaakubu, ammaa mi wanyii Isaw.” Ɗume mbi'eten? Jooni en mbi'ay Allah waɗii ciya aadilaaku won ɗon? Naa' non, koo seɗɗa! Ngam o wi'ii Muusa, “Mi wallay koo moye mo ngiɗumi walluki, mi yurminanay koo moye mo ngiɗumi yurminanki.” Ngam non, Allah e suɓa neɗɗo naa' ngam neɗɗo e yiɗi Allah suɓamo koo ngam tiinaare maako, ammaa ɗum yurmeende Allah tan. Ngam aayaare wi'ii Allah wi'ii Fir'awna, “Mi wartiriima laamiiɗo ngam mi huutirmaa mi holla bawɗe am ɗum andina inde am koo toye nder duuniyaaru.” Ngam non, Allah e yurminana koo moye mo o yiɗi yurminanki, nden e mo saatina ɓernde koo moye mo o yiɗi saatinanki ɓernde. Goɗɗo nder mooɗon wi'ayyam, “To fii ɗu'um ɗum non, ngam ɗume haa jooni Allah e yi'ira'en ko wooɗaa? Moye waawata wanya waɗuki ko Allah yiɗi?” Ammaa an neɗɗo, a moye haa a foɗfoɗtira e Allah? Gojiire waawataa wi'a gaɗuɗonde, “Ngam ɗume ngaɗirɗaayam nihi?” Ngam gaɗoowo gojiije o waaway o huutira loope no o yiɗi. O waaway o huutira loope o waɗa gojiije, goɗɗe ngam ɗe kuutiniree kuuɗe ɗe daraja, goɗɗe ngam ɗe kuutiniree kuuɗe ɗe ngalaa daraja. Non kuuɗe Allah mba'i. O yiɗiino o holla monnere maako, nden o wangina bawɗe maako dow kaanuɓe o monnanaɓe, kewtuɓe kalkee, ammaa o munyaniiɓe munyal mangal. Ɗonmaa o yiɗii o wanginana yimɓe ɓe o yurminani teddungal maako mangal. Daga arande kamɓe o siryii keɓa teddungal maako. Waato enen ɓe Allah noddi naa' daga nder Yahuudanko'en tan, ammaa haa maa daga nder yimɓe naa' Yahuudanko'en. Non no Allah wi'i nder deftere Yuuca'u, “Yimɓe ɓe mi jeyaayi, mi noddayɓe ‘yimɓe am,’ lenyol ngol mi yiɗaa, mi noddayngol, ‘Lenyol ngol ngiɗumi.’ Nden e nden ɗon wigeere to ɗum wi'iɓe, ‘Naa' on yimɓe am,’ ɗon ɗum ɗum noddataɓe ɓiɓɓe Allah mo yonki.” Nden Icaaya metii e sembe dow Israa'iila wi'i, “Koo nde ɓiɓɓe Israa'iila ɗuuɗirii bo njaareendi maayo, fuu e non seɗɗa nder maɓɓe tan kisata, ngam Joomiraawo yottinay taƴanki duuniyaaru kiita nder yawɗaare.” Ɗonmaa Icaaya wi'i, “Daa Joomiraawo Joomu Bawɗe alaayi yimɓe seɗɗa daga nder lenyol meeɗen, daa en ngartii bo gariiri Sodom, daa en ngartiraama bo gariiri Gomoora.” Ɗume mbi'eten kadin? Yimɓe naa' Yahuudanko'en ɓe ɗaɓɓitaayi ɓe ngarta aadili'en, kamɓe ngartiraa aadili'en, waato aadilaaku keɓeteeɗum barka hoolaaki Almasiihu. Ammaa Israa'iilanko'en ɗaɓɓutuɓe ngarta aadili'en ngam tokkuki Attawra, ɓe keɓaayiɗum. Ngam ɗume? Ngam ɓe ɗaɓɓitaayi wartuki aadili'en barka hoolaaki Allah, ammaa ɓe ɗaɓɓitiiɗum e laawol waɗuki kuuɗe boɗɗe. Ɓe peggii nden ɗon “hayre gaɗoore yimɓe peggoo,” no aayaare wi'i, “Ndaaree, mi resii hayre nder Sihiyoona gaɗaynde yimɓe peggoo, nde waɗay ɓe njana. Fuu kooliiɗomo semtintaake.” Bandiraaɓe am, ko ngiɗumi nder ɓernde am e ko torotoomi Allah, kanjum woni Israa'iilanko'en kisa. Mi waaway mi hokka ceyda dow maɓɓe e ɓe ngiɗi huwanki Allah naa' seɗɗa, ammaa e ɓe kuwanamo naa' dow faamu boɗɗum. Ɓe paamaayi laawol ngol Allah wartirta yimɓe aadili'en, ɓe ndarwii laawol ngol ɓe tokkata. Ngam non, ɓe njaɓaayi tokkuki laawol ngol Allah wartirta yimɓe aadili'en. Ngam Almasiihu woni de'uɗo kuuɗe Attawra, ngam koo moye kooliiɗomo warta aadiliijo. Muusa windii dow wartuki aadiliijo laawol tokkuki Attawra, o wi'ii, “Koo moye gaɗoowo ko Attawra wi'i o heɓay jonde nde goonga.” Ammaa ɗu'um woni ko Wolde Allah wi'i dow wartuki aadiliijo barka hoolaaki Almasiihu, “Taa' wi'u nder ɓernde maaɗa, ‘Moye yahata ton dow?’ ” (Waato ngam waddoya Almasiihu nder duuniyaaru), koo, “Moye yahata Laahira to ngayka kalluka lugguka?” (Waato ngam umminoya Almasiihu daga nder mayɓe). Raa ko aayaare wi'i, “Wolde Allah e haade maaɗa e nde dow ɗemngal maaɗa e ɓernde maaɗa,” waato wa'aju hoolaaki Allah ɗum min nga'ajinta. Ngam taa wi'ii e honduko maaɗa, “Yeesu o Joomiraawo,” nden taa hoolake nder ɓernde maaɗa wiiki Allah umminiimo daga mayde, a hisay. Ngam nder ɓernde neɗɗo hoolotoo Almasiihu nden Allah wartiramo aadiliijo, nden e honduko neɗɗo wi'ata e njayri Yeesu woni Joomiraawo hisa. Wonde aayaare wi'ii, “Koo moye kooliiɗomo semtintaake.” Ngam walaa feerootirol hakkunde Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en, Joomiraawo kanko woni Joomiraawo koo moye, e mo barkiɗina koo moye torotooɗomo naa' seɗɗa. No aayaare wi'i, “Koo moye toriiɗo Joomiraawo hisnamo, Joomiraawo hisnaymo.” Ammaa no ɗum waɗata yimɓe toroo mo ɓe koolaaki? Nden no waɗata ɓe kooloomo to ɓe meeɗaayi nanki habaru maako? Nden no waɗata ɓe nana habaru maako to naa' goɗɗo wa'ajinaniɓe? Nden no yimɓe nga'ajinirta to ɓe lilaaka? Non no ɗum windiraa, “Ɗum fii boɗɗum yottaaki ɓen ɗon gadduɓe Habaru Belɗum.” Ammaa naa' fuu Israa'iilanko'en njaɓi Habaru Belɗum; ngam Icaaya wi'i, “Joomiraawo, moye jaɓi haala meeɗen?” Ngam non, hoolaaki Allah e heɓee laawol nanki habaru Almasiihu, nden habaru Almasiihu e nanee laawol wa'ajinki dow maako. Ammaa, e mi ƴama, ɗum goonga ɓe nanaayi habaru ɗum? Goonga ɓe naniiɗum, ngam aayaare wi'ii, “Habaru Allah yahii koo toye nder duuniyaaru, boliiɗe maɓɓe nattii koo toye nder duuniyaaru.” Ɗonmaa e mi ƴama, yimɓe Israa'iila paamaayi? Arande Muusa wi'ii ko Allah wi'i yimɓe Israa'iila, “Mi waɗay ngaɗon lawliiru yimɓe ɓe koccuɗon naa' ɓe goɗɗum. Laawol yimɓe ɓe andaa goɗɗum, mi waɗay'on monnon.” Nden Icaaya metii e sembe ɓernde wi'ii Allah wi'ii, “Ɓen ɗon ɓe ɗaɓɓitataayam ɓe keɓiiyam; mi wanginii hoore am to yimɓe ɓe ƴamaayi no ɓe keɓirtayam.” Ammaa dow Israa'iila o wi'i Allah wi'i, “Ko neeɓi e mi ɗaɓɓita siryootirki e yimɓe ɓe ngaɗataa ko mbi'aymi, ɓe ɓerɗe caatuɗe.” E mi ƴama, Allah wanyii yimɓe muuɗum? Goonga, o wanyaayiɓe. Min e hoore am mi Israa'iilankeejo, taaniraawo Ibraahim daga lenyol Biliyaaminu. Allah wanyaayi yimɓe muuɗum ɓe o suɓi daga fuɗɗoode duuniyaaru. On andi ko aayaare wi'i dow Iliya, no o wullorii Israa'iilanko'en to Allah. O wi'ii, “Joomiraawo, ɓe mbarii annabo'en maaɗa, ɓe pusii cakkirle maaɗa. Min tan woni koriiɗo, nden e ɓe ɗaɓɓita warkiyam.” Ammaa ɗume Allah wi'imo? Allah wi'imo, “Mi resanii hoore am yimɓe 7,000 ɓe meeɗaayi mawninki ngunkiwa mbi'eteenga Ba'al.” Non ɗum wontindiri nder jaamanu ɗu'um, e woodi yimɓe seɗɗa koriiɓe ɓe Allah suɓi, ngam yidde maako. To e mo suɓira yimɓe laawol yidde maako, o suɓuɓe naa' ngam kuuɗe boɗɗe ɗe ɓe ngaɗi. Ngam to e mo suɓa yimɓe ngam kuuɗe ɗe ɓe ngaɗi, suɓuki kin naa' ɗum caahu, ɗum njoɓaari yidde maako naa' nde goonga. Too, noye won ɗon? Yimɓe Israa'iila tampii keɓa ko ɗaɓɓitata. Seɗɗa nder maɓɓe keɓiɗum, ɓe Allah suɓi, ammaa koriiɓe ɗum saatinaniiɓe ɓerɗe. No aayaare wi'i, “Allah wartiriiɓe yimɓe ɓe ngalaa hakkiilo ɓe ngalaa faamu. E ɓe ngoodi gite, ammaa ɓe ngi'ataa, e ɓe ngoodi noppi, ammaa ɓe nanataa, haa nde'e nyalnde.” Nden Dawda wi'ii, “Allah waɗa humto maɓɓe wartanaɓe tarkowol ɓe njana nder maggol, ɓe njara torra no haananiɓe; gite maɓɓe mbuma ɓe tampa yiiki, torra kalluka wartanaɓe dongal haa abadaa.” E mi ƴama, nde Yahuudanko'en njani nder hakke, ɓe ummataako won ɗon? Goonga naa' non! Ammaa ngam hakke ɗum ɓe ngaɗi, kisndam waranii yimɓe naa' Yahuudanko'en ngam Yahuudanko'en nana lawliiru maɓɓe. Jooni to hakke ɗum Yahuudanko'en ngaɗi warti barka to yimɓe duuniyaaru, nden to tampere maɓɓe ngartii barka to yimɓe naa' Yahuudanko'en, barka ɗum ɓuray non to fuu Yahuudanko'en ɓe Allah suɓi njaɓii kisndam maako. Jooni e mi metana'on onon yimɓe naa' Yahuudanko'en. Nde mi lilaaɗo to yimɓe naa' Yahuudanko'en, mi fiyay gabaare am dow kuugal ngal Allah hokkiyam mi waɗa, ngam mi waɗa bandiraaɓe am Yahuudanko'en nana lawliiru, non hisna woɓɓe maɓɓe. Ngam to wanyuki ki Allah wanyiɓe wartii laawol siryootirki maako e duuniyaaru, noye ɗum wartata to o siryootirii e maɓɓe? Ɗum wartay bo o umminɓe daga mayde. To ɗum hokkii Allah ŋoccitel buroodi, nden fuu buroodi koriiɗum ɗum wartii bo ɗum hokkiiɗum Allah. To ɗum hokkii Allah ɗaɗi lekki, nden lice maaki maa ngartii ɗe maako. Raa misaalu. Lenyol Ibraahim, waato Yahuudanko'en e nandi e lekki jaytun ki ɗum aawi, ammaa Allah ittii goɗɗe lice maaki, o waddii lice kese daga lekki jaytun ki ladde o takkiɗe to o itti ɗen ton lice ngam ɗe keɓa barka lekki kin ɗe mawnida e maaki. Onon yimɓe naa' Yahuudanko'en, onon ngoni lice kese ɗen. Ngam non, to' on piyu gabaare mbi'on on ɓurii ɗen ton lice ɗe ɗum itti. To on ngaɗii non, to' on ngejjutu, naa' onon njogii ɗaɗi lekki kin, ammaa ɗaɗi ɗin njogii'on. On mbi'ay, “Lice ɗen itti ngam ɗum takkindiramin e lekki kin.” Ɗu'um ɗum goonga. Ɓe itta daga lekki kin ngam ɓe koolaaki Allah, ammaa an boo a takka e lekki kin ngam a hoolake Almasiihu. Ngam non, taa' mawnin hoore, ammaa jooɗa nder kulol Allah. Ngam nde Allah itti ɗen ɗon lice lekki jaytun aawaaki, on nyuma onon maa o alay'on? Ngam non, nyumu dow yidde Allah e monnere maako. E mo monnana ɓen ɗon aluɓe tokkukimo, ammaa o hollete yidde maako, taa waɗii ka hoolaakimo kanko kolloowo yidde. Ammaa taa waɗaayi non, an maa ɗum ittete daga lekki kin. Nden koo Yahuudanko'en ittaaɓe daga lekki kin, to ɓe nyamraayi yeeso e ciya hoolaaki Allah, o takkindirayɓe e lekki kin, ngam o waaway o fuɗɗita o takkindiraɓe e maaki. Onon yimɓe naa' Yahuudanko'en onon ngoni bo lice ittaaɗe daga lekki jaytun puɗuki nder ladde ɗe takkindiraa e lekki jaytun aawaaki. Naa' non Allah tagiri lekki kin. Nde ɗum non, ɗum saɗantaa Allah o fuɗɗita o so''a lice lekki jaytun aawaaki ɗe o ittunoo to maaki o takkaɗe to maaki. Bandiraaɓe am, mi yiɗaa ndullon anduki sirru ɗu'um, ngam to' ngarton ɓe mangu hoore. Israa'iilanko'en ɗuɗɓe ngaɗay ka wanyuki ko Allah wi'i sey to carel waɗii ngel fuu yimɓe naa' Yahuudanko'en ɓe Allah suɓi kooliimo. Non Israa'iilanko'en fuu kisirta. Non no ɗum windiraa, “Kisnoowo waray daga Sihiyoona, o ittay fuu ciya kulol Allah daga ɓerɗe lenyol Yaakubu. Kanjum woni alkawal ngal ngaadaymi e maɓɓe carel ngel njaafantoomiɓe hakkeeji maɓɓe.” Yahuudanko'en ngartii wanywanyɓe Allah ngam ɓe nganyii Habaru Belɗum. Ɗu'um wartii ɓeydaari mooɗon. Ammaa ɓe cuɓaaɓe Allah, haa jooni e mo yiɗiɓe, ngam o waɗanii maama'en maɓɓe alkawal. Ngam Allah waylitataa ɓernde muuɗum dow mo o suɓi e mo o barkiɗini. Ndenno onon yimɓe naa' Yahuudanko'en, on nganyiino Allah, ammaa jooni o yurminanii'on ngam Yahuudanko'en nganyii ngaɗa ko o wi'i. Non maa Yahuudanko'en ɓe nganyii ɓe ngaɗa ko Allah wi'i, ngam e laawol yurmeende nde Allah holli'on kamɓe maa o yurminanaɓe. Allah wartirii fuu yimɓe bo curaaɓe ngam ɓe nganyii waɗuki ko o wi'i, o waɗu non ngam o yurminana koo moye. Goonga, yidde Allah, e faamu maako, e andal maako e ɗum luggi. Walaa baawayɗo anda ko o suɓi waɗuki. Ko o waɗata ɓurii sembe faamu neɗɗo. Aayaare wi'i, “Moye meeɗi anduki ko woni nder ɓernde Joomiraawo? Moye meeɗi wartuki kokkayɗomo caawori? Moye meeɗi hokkuki Allah goɗɗum ɗum o waatantamo?” Ngam koo ɗume kanko tagiɗum, to maako koo ɗume ƴiwi, to maako ɗum so''oto. Mangu tabbita to Allah haa abadaa. Aamin. Ngam maajum bandiraaɓe am, ngam yurmeende mawnde nde Allah holli'en, e mi toroo'on, kokkee Allah ko'e mooɗon bo cakkiri ciryaandi ngam kuugal maako, mbelnanayndimo ɓernde. Non woni no haani mawniniron Allah. To' on njaɓu nyumo mooɗon warta iri ngo yimɓe ɓe tokkaayi Yeesu, ammaa alee Allah mo''ina jonde mooɗon e nyumol mooɗon, ngam paamon ko o yiɗi ngaɗon, waato ko wooɗi, e ko welnantamo ɓernde, e no njooɗortooɗon jonde kewnde. Ngam caahu ɗum Allah hokkiyam, e mi wi'a koo moye mooɗon, to' hocca hoore muuɗum ko ɓuri no haani. Ammaa koo moye faama no hocciri hoore muuɗum. Koo moye hocca hoore muuɗum ko fottidi e hoolaaki Allah ki Allah hokkimo. En ngoodi jokkooɗe ɗuɗɗe e ɓalli meeɗen, nden koo ndeye jokkoode e woodi kuugal muuɗum. Non maa, koo nde en yimɓe ɗuɗɓe, en ngartii bo ɓandu go'o ngam en koolake Almasiihu, en fuu en njokkootiri no jokkooɗe ɓandu njokkindiri. Allah hokkii koo moye meeɗen dokke feere‑feere. To dokkal meeɗen ɗum waɗuki annabaaku, sey ngaɗenɗum no fottidi e hoolaaki Yeesu ki ngooduɗen. Ɓe o hokki dokkal walluki, sey ɓe mballa. Ɓe o hokki dokkal ekkitinki, sey ɓe ekkitina. Ɓe o hokki dokkal sembiɗinki woɓɓe, sey ɓe cembiɗinaɓe. Ɓe o hokki dokkal hokkuki caahu, sey ɓe kokkaɗum e ɓernde go'o. Ɓe o hokki dokkal ardaare, sey ɓe ngaɗa hakkiilo maɓɓe dow ardaare nden. Ɓe o hokki dokkal yurminanki yimɓe, sey ɓe njurminanaɓe nder belɗum ɓernde. Kollee yimɓe yidde nde goonga. Nganyee koo iri ndeye halleende, njogee ko wooɗi sembee. Njogootiree, ngiɗindiree bo bandiraaɓe, kokkee yimɓe mangu bo ɓe ɓurii'on. To' on alu tokkuki Joomiraawo mooɗon feewa, ammaa kuwaneemo e ɓernde go'o. Nanee belɗum ngam kammunde nde gooduɗon, munyee nder torraaji ɗi njaroton, ngaɗee ka waɗuki do'aare koo ndeye. Cendidee ko ngooduɗon e yimɓe Allah giɗuɓe walleeki, njaɓɓee hoɓɓe nder gureeje mooɗon. Mbarkiɗinee torrooɓe'on, mbarkiɗineeɓe, to' on laanuɓe. Nandee belɗum e nanooɓe belɗum, mboydee e boyooɓe. Njooɗee jonde jam hakkunde mooɗon. To' on mawnin ko'e mooɗon, ammaa kawtee ko'e mooɗon e yimɓe ɓe ɗum hocci naa' ɓe goɗɗum. To' on koccu ko'e mooɗon bo on ɓurii yimɓe koriiɓe faamu. To' on ngaato halleende e halleende, ammaa paamee ngam ngaɗon ko koo moye yi'ata ɗum boɗɗum. Ngaɗee ko mbaawoton waɗuki to ɗum waɗoto njooɗodooɗon jam e koo moye. Higooɓe am, to ɗum waɗanii'on ko halli, to' on ngaatano ko'e mooɗon, ammaa alee Allah waatanoo'on e monnere maako. Ngam aayaare wi'ii, “Joomiraawo wi'i, ‘Min woni gaatotooɗo, mi waatoto.’ ” Wonde aayaare wi'ii, “To ganyo maaɗa e nana weelo, hokkumo ko o nyaamata; to e mo nana ɗonka, hokkumo ko o yarata; ngam taa waɗii non, ɗum wartay bo a moɓtanamo docce hiite dow hoore maako.” Taa' alu halleende heɓa jaalorgal dow maaɗa, ammaa heɓu jaalorgal dow halleende laawol waɗuki ko wooɗi. Doole koo moye tokka laamotooɓe, ngam walaa goɗɗum laamu laamotooɗum sey to Allah jaɓii. Fuu ardiiɓe ɓe ngooduɗen, Allah resiɓe dow laamu ɗum. Ngam non, koo moye ganyuɗo laamu wanyii ko Allah waɗi. Koo moye gaɗuɗo non fooɗanay hoore muuɗum kiita Allah. Laamotooɓe lamnaa naa' ngam ɓe kulna gaɗooɓe ko wooɗi, ammaa ngam ɓe kulna gaɗooɓe ko halli. A yiɗi alaa huluki neɗɗo laamotooɗo? Too, sey ngaɗaa ko haani, kanko boo o mantete, ngam kanko o maccuɗo Allah kuwoowo ngam ɓeydaari maaɗa. Ammaa taa waɗii ko wooɗaa, hulu, ngam naa' e meere o jogii bawɗe maako. O maccuɗo Allah ngam o taƴana gaɗooɓe ko wooɗaa kiita. Ngam non, doole tokkaa laamu naa' ngam daɗuki monnere Allah tan, ammaa ngam a andi e haani tokkaaɗum. Kanjum waɗi on njoɓa ceede leydi kadin, ngam laamotooɓe ɓe maccuɓe Allah kokkuɓe carel maɓɓe fuu ngam laamaaki. Njoɓee koo moye nyamaande nde tokkata'on, tokkooɓe'on nyamaande ceede leydi, njoɓeeɓe. Kokkee mangu haanuɓe kokkon mangu. To goɗɗo hokkii'on nyamaande, njoɓeemo. Nyamaande nde on mbaawataa yoɓuduki nde warta yiɗindirki. Ngam koo moye giɗɗo bandiraawo muuɗum hebbinii ko Attawra wi'i. Raa goɗɗi dookaaji Allah, “Taa' waɗu njeenu, taa' waɗu warhoore, taa' wujju, taa' yiɗu ko goɗɗo jeyi.” Ɗi'i dookaaji e fuu koriiɗi ɗi kawtaama dow wolde biinde, “Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.” Taa yiɗi bandiraawo maaɗa, a waɗantaamo ko halli. Ngam maajum, yidde woni ko hebbini ko dooka Allah yiɗi. Ngaɗee ɗu'um, ngam on andi iri jaamanu ɗum ngonɗen nder. Carel waɗii ngel ummotooɗon daga ɗeyngol. Ngam nyalnde nde Allah hisnata'en e ɓeyda ɓaddoyaaki koo ndeye nyalnde daga nyalnde nde kooliiɗen Yeesu. Jooni ɗum jemma, subaka ɓadake. Ngam non, en alu huwuki kuuɗe nyiwre, en ngaɗu jonde meeɗen nder jayngol. En ngaɗu jonde meeɗen no haani bo yimɓe jooɗotooɓe nder jayngol. To' en njaru yareyareeji pooɗooji jonde meere, to' en ngaɗu njeenu, to' en ngaɗu halleende, to' en kaɓdu e yimɓe koo nanen lawliiru maɓɓe. Ammaa, ngikku mooɗon warta iri ngikku Yeesu Almasiihu Joomiraawo, nden to' on ngaɗu hakkiilo mooɗon dow no mbelnanton suunooji ɓalli mooɗon. Njaɓee fuu tokkuɗo Yeesu gooduɗo hoolaare nde sembiɗaa, ammaa to' on ngeddootir e maako dow nyumol maako. Goɗɗo e andi Allah aliimo o nyaama koo iri nduye nyamndu, ammaa neɗɗo gooduɗo hoolaare nde sembiɗaa nyaamataa koo iri nduye nyamndu. Neɗɗo nyaamoowo koo iri nduye nyamndu, to' o yawana mo nyaamataa koo iri nduye nyamndu, nden neɗɗo mo nyaamataa koo iri nduye nyamndu to' o wi'a nyaamoowo koo iri nduye nyamndu e waɗa ko wooɗaa, ngam Allah jaɓii on ɗon nyaamoowo koo iri nduye nyamndu. An a moye mbi'ataa maccuɗo goɗɗo waɗii ko wooɗaa? Ay, Joomu maako suɓata koo ko o waɗi e wooɗi, koo ɗum wooɗaa. O waɗay ko wooɗi, ngam Joomiraawo wallaymo o waɗa ko wooɗi. Goɗɗo hoccii wonde nyalnde ɓurii wonde mangu, goɗɗo boo hoccii nyalɗe fuu e pottidi. Koo moye mooɗon tabbitina ko faami. Fuu koccuɗo wonde nyalnde ɓurii wonde, e mo waɗaɗum ngam mawninki Joomiraawo. Ɗonmaa fuu nyaamoowo koo iri nduye nyamndu, e mo waɗaɗum ngam mawninki Joomiraawo, nde e mo yetta Allah ngam nyamndu ndun. Koo moye mo nyaamataa koo iri nduye nyamndu, e mo waɗaɗum ngam mawninki Joomiraawo nden e mo yetta Allah. Nder meeɗen walaa gaɗoowo jonde ngam ɓeydaari muuɗum tan, non maa walaa maayayɗo ngam ɓeydaari muuɗum tan. To ni en ngaɗa jonde, en ngaɗande ngam Joomiraawo. To en maayi boo, en maayu ngam Joomiraawo. Ngam non, koo en foofa, koo en maayii, Joomiraawo jeyi'en. Almasiihu maayi nden ummii daga mayde, ngam o warta Joomiraawo mayɓe e ɓe yonki. Nden an, ngam ɗume mbi'ataa bandiraawo maaɗa waɗii ko wooɗaa? Koo, ngam ɗume njawantaa bandiraawo maaɗa? Ngam en fuu en ndaroto yeeso Allah o waɗana'en kiita. Ngam aayaare wi'ii, “Joomiraawo wi'ii, mi hunorake hoore am, koo moye neɗɗo diccoto yeeso am, nden koo moye wi'ay e njayri min woni Allah.” Ngam non, koo moye meeɗen wi'ay ko waɗi yeeso Allah. Ngam maajum, en alu yowanki bandiraaɓe meeɗen ko wooɗaa, ammaa en cuɓu nder ɓerɗe meeɗen en ngaɗataa goɗɗum gaɗoojum bandiraaɓe meeɗen ngaɗa hakke. E mi andi mi tabbitinii ngam sumpo am e Yeesu Joomiraawo, walaa nyamndu ndu laaɓaa yeeso Allah. Ammaa fuu koccuɗo wondu nyamndu bo ndu laaɓaa, too, to maako ndu laaɓaa. Taa wonnanii bandiraawo maaɗa ɓernde ngam ko nyaamataa, a hollaayimo yidde won ɗon. Taa' alu ko nyaamataa warta laawol halkere bandiraawo maaɗa mo Almasiihu maayi ngam muuɗum. Ngam non, taa' alu fii ɗum ngi'ataa bo ɗum boɗɗum ɗum warta ko woɓɓe kuɗata. Ngam Laamu Allah naa' ɗum nyaamuki e yarki, ammaa ɗum aadilaaku, e jonde jam, e belɗum ɓernde keɓeteeɗum barka Ruuhu Allah. Ngam koo moye kuwanoowo Almasiihu e waɗa iri ngikku ɗu'um o belnanoowo Allah ɓernde; yimɓe boo kokkaymo mangu. Ngam maajum, en ngaɗu ko mbaaweten waɗuki ngaɗen ko waddata jonde jam e ko sembiɗindirta'en. Taa' lallin kuugal Allah ngam nyamndu. Koo nduye nyamndu e laaɓi, ammaa ɗum wooɗaa neɗɗo nyaama nyamndu gaɗayndu goɗɗo waɗa hakke. Ɗum ɓurii to' nyaamaa kusel, koo njaraa ndiyam inabojam, koo ngaɗaa goɗɗum gaɗoojum bandiraawo maaɗa waɗa hakke. Alu ko nyumataa dow fii ɗu'um hakkunde maaɗa e Allah. O barkiɗinaaɗo neɗɗo mo nyumaayi waɗii ko haanaa, to waɗii goɗɗum ɗum hocci ɗum boɗɗum. Ammaa neɗɗo gooduɗo seko dow ko nyaamata, to o nyaamiiɗum, Allah hoccay ko o waɗi ɗum wooɗaa, ngam o tabbitinaayi ko o waɗi ɗum boɗɗum. Koo ɗume ko neɗɗo waɗi, to o tabbitinaayi ɗum boɗɗum yeeso Allah, too, o waɗii hakke. Enen cembiɗɓe nder tokkuki Yeesu, e haani munyanen ɓe cembiɗaa nder tokkuki Yeesu. Nden to' en mbelnan ko'e meeɗen ɓerɗe tan. Koo moye meeɗen welnana bandiraawo muuɗum ɓernde ngam ɓeydaari maako e sembiɗinkimo nder tokkuki Yeesu. Ngam Almasiihu welnanaayi hoore muuɗum ɓernde, ammaa no aayaare wi'i, “Ɓen ɗon kuɗooɓema, min ɓe kuɗata.” Fuu ko windaa daga ndenno nder Deftere Ceniinde, ɗum winda ngam ɗum ekkitina'en, ngam barka munyal meeɗen e sembiɗinki ki Deftere Ceniinde sembiɗinta'en ngaɗen kammunde. Allah balloowo'en mbaawen munyen cembiɗinoowo ɓerɗe meeɗen o walla'on njooɗooɗon jonde jam hakkunde mooɗon nder tokkuki Yeesu Almasiihu. Non ngartirton ɓe honduko go'o ɓe nyumo go'o nder mawninki Allah Nyaako Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Ngam non, no Almasiihu jaɓiri'on, onon maa njaɓindiree non ngam yimɓe mawnina Allah. Ngam e mi wi'a'on Almasiihu wartii maccuɗo Yahuudanko'en ngam o holla Allah waɗay ko wi'i, ngam ɗum tabbitina alkawal ngal ɗum waɗani maama'en maɓɓe arande'en, kadin ngam yimɓe naa' Yahuudanko'en mawnina Allah ngam yurmeende maako. Non no ɗum windiraa, “Ngam non, mi mantete nder yimɓe naa' Yahuudanko'en, mi yima gimi mantuki inde maaɗa.” Ɗonmaa wonde aayaare wi'ii, “Onon yimɓe naa' Yahuudanko'en, mbelmbeltee hawti e yimɓe Allah.” Nde ɓeydii wiiki, “Mantee Joomiraawo, onon yimɓe naa' Yahuudanko'en on fuu mooɗon, manteemo, on fuu mooɗon yimɓe duuniyaaru.” Ɗonmaa, Annabi Icaaya wi'i, “Goɗɗo daga nder lenyol Jeesi waroyay, o waroyay ngam o laamoo yimɓe naa' Yahuudanko'en, ɓe ngaɗay kammunde dow maako.” Allah tabbitinɗo kammunde meeɗen waɗa'on nanon belɗum kewɗum, o hokka'on jam barka hoolaaki ki kooliiɗonmo, ngam kammunde mooɗon waɗa ka ɓeydaaki laawol bawɗe Ruuhu maako. Bandiraaɓe am, min e hoore am mi tabbitinii onon e ko'e mooɗon on ngoodi ngikku boɗɗum naa' seɗɗa, on keewuɓe andal, nden on mbaaway ekkitindiron. Ammaa bannye nder ɗerewol ngo'ol mi windanii'on haala cembiɗka dow goɗɗum fii ngam mi siftorana'onɗum. Mi waɗu non ngam kuugal bongal ngal Allah hokkiyam, ngam mi warta kuwanoowo Yeesu Almasiihu nder yimɓe naa' Yahuudanko'en. E mi huwa kuugal ardiiɗo diina nder wa'ajinki Habaru Belɗum ɗum Allah, ngam yimɓe naa' Yahuudanko'en ngarta bo cakkiri ndi Allah jaɓi, ndi Ruuhu Allah wartiri ceniindi. Ngam Yeesu Almasiihu jeyiyam waɗi mantortoomi kuugal ngal kuwanaymi Allah. Mi metataa ɗo'o dow goɗɗum, sey dow kuugal Almasiihu ngal o walliyam ngaɗumi. O walliiyam ngam yimɓe naa' Yahuudanko'en tokka ko Allah wi'i barka boliiɗe am e kuuɗe am, e kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe ngaɗumi laawol bawɗe Ruuhu Allah. Daga Urucaliima mi filake haa yaaki gariiri Iliirikum, mi wa'ajini Habaru Belɗum dow Almasiihu e ɗen ɗon bigeeje fuu. Ko woni nder ɓernde am woni mi wa'ajina Habaru Belɗum to yimɓe ɓe meeɗaayi nanki habaru Almasiihu, ngam to' mi maha dow to goɗɗo fuɗɗi mahuki. Non no ɗum windiraa, “Yimɓe ɓe meeɗaayi hokkeeki habaru maako ɓe andaymo, nden ɓen ɗon ɓe meeɗaayi nanki habaru maako ɓe paamay.” Ngam kuugal ngal, mi heɓaayi carel warki to mooɗon. Ammaa jooni, nde njottinmi kuugal am e bigeeje ɗe'e, nden nde duuɓi ɗuɗɗi e mi haaɓi yiiki'on, e mi yiɗi yaaluki to mooɗon carel ngel njahaymi Asbaaniya. E mi yiɗi mballonyam mi yaha ton gaɗa mi nanii belɗum jooɗodaaki e mooɗon balɗe seɗɗa. Jooni boo mi yahay Urucaliima ngam mi yaarana yimɓe Allah ballal. Ngam tokkuɓe Yeesu gonɓe Makidooniya e Akaaya ɓe nanii belɗum hokkuki dokke ngam walluki ɓe ngalanaa nder yimɓe Allah nder Urucaliima. Ɓe nanii belɗum waɗuki non. Goonga to maɓɓe ɗum wartii bo yoɓuki nyamaande. Ngam to yimɓe naa' Yahuudanko'en keɓii geɗal nder fii boɗɗum ɗum Allah waɗani Yahuudanko'en alkawal, nden e haani ɓe mballiraɓe jawdi maɓɓe. Nden to mi yottinii kuugal nga'al, waato mi hokkiiɓe ballal ngal ɗum hawritaniɓe, mi nangay laawol yaaki leydi Asbaaniya. Dow laawol am yaaki Asbaaniya mi yaalay to mooɗon. E mi andi, to mi warii to mooɗon, mi warday e barka Almasiihu fuu. Bandiraaɓe am, ngam Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu e yidde nde Ruuhu Allah hollata, e mi toroo'on mballeeyam waɗuki do'aare naa' seɗɗa. Toree Allah hisnayam daga juuɗe ganyuɓe tokka Yeesu gonɓe leydi Yahuudiya, nden toreemo o waɗa kooliiɓe Yeesu gonɓe Urucaliima njaɓa ceede ɗe njaaranaymiɓe, ngam to Allah jaɓii mi waroyay to mooɗon e belɗum ɓernde, mi siwtodoo e mooɗon. Allah joomu jam wonda e mooɗon on fuu. Aamin. E mi yiɗi mi wi'a'on bandiraawo meeɗen debbo bi'eteeɗo Fiibi, kuwoowo nder tokkuɓe Yeesu gonɓe Kankiiriya, o debbo mo goonga. Njaɓɓeemo nder inde Joomiraawo no haani yimɓe Allah njaɓɓoree. Kokkeemo koo iri ngale ballal ngal o yiɗi to mooɗon, ngam o wallii yimɓe ɗuɗɓe hawti e am. Kownee Biriskila e Akiila, ɓe kuudaymi kuugal Yeesu Almasiihu. Ɓe koccii yonki maɓɓe naa' ɗum goɗɗum ngam am. Mi yettiiɓe, naa' min tan haa e koo ngale kawtal tokkuɓe Yeesu gonɓe nder yimɓe naa' Yahuudanko'en. Ɗonmaa kownee tokkuɓe Yeesu kawritooɓe nder wuro maɓɓe. Kownee higo am mo ngiɗumi bi'eteeɗo Afaanitus, artuɗo hoolaaki Almasiihu nder leydi Aasiya fuu. Kownaneeyam Maryaama, kuwanɗo Almasiihu naa' seɗɗa ngam ɓeydaari mooɗon. Kownaneeyam Andaroonikus e Yuuniya, bandiraaɓe am Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu ɓe ɗum maɓɓidi e am nder suudu cural. Lilaaɓe e andiɓe boɗɗum, kadin ɓe artiiyam hoolaaki Almasiihu. E mi howna Ampiliyaatus higo am mo ngiɗmi nder sumpootirki e Joomiraawo. Kownaneeyam Urbaanus, mo kuudeten nder kuugal Almasiihu, e higo am Sitaakis mo ngiɗumi. Kownaneeyam Afaalis, mo ɗum tabbitini e tokka Almasiihu e goonga. Kownaneeyam Aristobulus e iyaalu maako e fuu tokkuɓe Yeesu gonɓe nder wuro maako. Kownaneeyam Hiruudiyan bandiraawo am Yahuudankeejo. Kownaneeyam Narkisus e iyaalu maako e fuu tokkuɓe Yeesu gonɓe nder wuro maako. Kownaneeyam Tiriifina e Tiriifusa, rewɓe kuwanooɓe Joomiraawo. Ɗonmaa kownaneeyam Farsis higo am mo ngiɗumi kuwanɗo Joomiraawo naa' seɗɗa. Kownaneeyam Ruufus kuwanɗo Joomiraawo boɗɗum e maduujo maako jogiiɗoyam bo ɓiɗɗo maako. Kownaneeyam Asinkiriitus, e Filigoona, e Harmis, e Faturoobas, e Harmas e tokkuɓe Yeesu gonduɓe e maɓɓe. Kownaneeyam Filoologus, e Juuliya, e Niriyus e bandiraawo maako debbo, e Olimfas, e fuu yimɓe Allah gonduɓe e maɓɓe. Kownindiree kownol higaaku. Koo ngale kawtal tokkuɓe Yeesu e kowna'on. Bandiraaɓe am, e mi toroo'on, paamanee gaddooɓe ciya famfamtirki hakkunde mooɗon, majjinooɓe'on, ganyooɓe ekkitinol ngol keɓɗon. Ngoɗɗiteeɓe. Ngam iri ɓen ɗon yimɓe naa' Joomiraawo meeɗen Almasiihu ɓe kuwanta, ammaa deeɗi maɓɓe ɓe kuwanta. E boliiɗe belɗe e haalaaji boɗɗi ɓe majjinirta yimɓe gooduɓe ciya faamu. Koo moye nanii habaru no tokkirton Yeesu, non waɗii mi nanii belɗum ngam mooɗon. Ammaa e mi yiɗi ngarton gooduɓe faamu andon ko wooɗi, ngoɗɗitooɗon waɗuki ko wooɗaa. Allah joomu jam naa' ko neeɓi o lallinay bawɗe Ceyɗan o yowa'on dow maako. Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on. Timooti mo kuudaymi e howna'on, non maa Luusiyus, e Jaason, e Sosifata, bandiraaɓe am Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu. Min Tartiyus tokkuɗo Joomiraawo, balluɗo Bulus, min windi ɗerewol ngo'ol, e mi howna'on. Gaayus, jaɓɓiiɗoyam nder wuro muuɗum, mo tokkuɓe Yeesu kawritata nder wuro maako, e mo howna'on. Erastus, paamanoowo ceede gariiri, e bandiraawo meeɗen Kawartus, e ɓe kowna'on. [Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on. Aamin.] Mangu tabbita to Allah baawayɗo sembiɗina'on barka Habaru Belɗum ɗum nga'ajinaymi dow Yeesu Almasiihu. Habaru Belɗum ɗum ɗum sirru cuuɗaaɗum daga duuɓi ɗuɗɗi ƴaɓɓiiɗi. Ammaa jooni ɗum wanginaama e njayri, ɗum andiniiɗum leƴƴi duuniyaaru fuu laawol defte ɗe annabo'en mbindi. Allah tabiiɗo wi'ii ɗum waɗa non ngam leƴƴi duuniyaaru fuu kooloomo tokka ko o wi'i. Teddungal tabbita to Allah haa abadaa barka Yeesu Almasiihu! Kanko tan woni Allah. Kanko tan woodi faamu nder koo ɗume. Aamin. Min, Bulus mo Allah suɓi warta lilaaɗo Yeesu Almasiihu e bandiraawo meeɗen Sastaanis mbindi ɗerewol ngo'ol. Min mbindanngol kawtal yimɓe Allah wonɓe Korinti, ɓe Allah noddi ngarta yimɓe muuɗum. Min mbindanngol yimɓe fuu gonɓe koo toye gaɗooɓe do'aare nder inde Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Kanko woni Joomiraawo meeɗen e maɓɓe fuu. Allah Nyaako meeɗen Mo Dow e Yeesu Almasiihu Joomiraawo barkiɗina'on hokka'on jam. Koo ndeye e mi yetta Allah ngam mooɗon ngam barka e yidde ɗum o hokki'on ngam sumpootirki mooɗon e Yeesu Almasiihu. Sumpootirki mooɗon e maako ɗum barkiɗinii'on e koo ngole laawol, waato nder meto fuu e andal fuu, ngam ɗum tabbitinanii'on wa'aju ɗum min nga'ajinani'on dow Almasiihu ɗum goonga. Ngam non, on ndullaayi koo ngale dokkal ngal Ruuhu Allah hokkata, on keɗii on kaaɓii gartol Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. O waɗay ka sembiɗinki'on haa yaaki re'irde, ngam ngarton ɓe ngalaa ko ɗum huɗirta'on nyalnde nde o wartoyta. Allah o gaɗoowo ko o wi'i. Kanko noddi'on ngam cumpootiron e Ɓiɗɗo maako Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. E mi toroo'on bandiraaɓe ngam inde Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu, on fuu njaɓee ko mbi'oton warta go'o ngam to' ɗum heɓa feerootirol hakkunde mooɗon, ammaa nyumo mooɗon e ɓerɗe mooɗon warta go'o. Bandiraaɓe am, yimɓe wuro Kuluuwi kokkiiyam habaru e woodi ciya famfamtirki hakkunde mooɗon. Ko ngiɗumi mi wi'a woni, goɗɗo mooɗon e wi'a, “Min Bulus tokkumi.” Goɗɗo e wi'a, “Min Afoolos tokkumi,” on ni e wi'a, “Min Biiturus tokkumi.” On ɗaa'e boo e wi'a, “Min Almasiihu tokkumi.” Too, Almasiihu e sendii won ɗon? Koo Bulus waraa dow gaafaangal ngam mooɗon? Koo e inde Bulus ɗum waɗirani'on baptisma? Mi yettii Allah nde mi waɗanaayi koo moye mooɗon baptisma sey ni Kiribus e Gaayus. Ngam non, walaa baawayɗo wi'a ɗum waɗanii'on baptisma nder inde am. Too, ɗonmaa mi waɗanii yimɓe wuro Istifaanus baptisma. Gaɗa ɓen ɗon mi yejjitii to mi waɗanii goɗɗo baptisma. Ngam Almasiihu lilaayiyam ngam mi waɗa baptisma, ammaa ngam mi wa'ajina Habaru Belɗum. Naa' e faamu neɗɗo nga'ajiniraymiɗum, ngam to' bawɗe mayde Almasiihu dow gaafaangal wartiree meere. Habaru mayde Almasiihu dow gaafaangal, ɗum haaŋoore to yimɓe gonɓe dow laawol halkere. Ammaa to meeɗen enen kisnaaɓe ɗum bawɗe Allah. Ngam aayaare wi'ii, “Mi lallinay faamu nyumooɓe e ngoodi faamu; Mi wonnay ƴoyre nyumooɓe e ngoodi ƴoyre.” Too, to gooduɗo faamu woni? To moodibbo Attawra woni? To bawɗo geddi woni? Naa' Allah wartirii faamu duuniyaaru ndu'u haaŋoore? Ngam Allah nder faamu muuɗum suɓii to' yimɓe andamo laawol faamu maɓɓe. O nanii belɗum hisnuki kooliiɓe Almasiihu laawol wa'ajinki Habaru Belɗum ɗum woɓɓe ngi'ata ɗum haaŋoore. Yahuudanko'en e ngiɗi ngaɗanee ko hayɗinii ko ɓe njaɓa habaru ɗu'um. Yimɓe naa' Yahuudanko'en boo e ngiɗi metiraneeki andal ko ɓe njaɓaɗum. Minon boo, e min nga'ajina Almasiihu baraaɗo dow gaafaangal. To Yahuudanko'en ɗum haala kalluka, to yimɓe naa' Yahuudanko'en boo ɗum haaŋoore. Ammaa to yimɓe ɓe Allah noddi, Yahuudanko'en e naa' Yahuudanko'en, Almasiihu o bawɗe Allah e faamu Allah. Ko ɗum yi'ata bo haaŋoore Allah waɗii ɗum ɓurii ƴoyre neɗɗo. Nden ko ɗum yi'ata bo Allah tampii, ɗum ɓurii sembe neɗɗo sembe. Bandiraaɓe, nyumee no mbaanooɗon carel ko Allah noddi'on. Seɗɗa nder mooɗon ngoodi faamu e yiiki yimɓe duuniyaaru. Seɗɗa nder mooɗon ngoni andanɓe koo ɗume, nden seɗɗa nder mooɗon ngoodi danyooɓe laamiiɓe. Ammaa Allah suɓii ko yimɓe duuniyaaru ndu'u ngi'ata ɗum haaŋoore, ngam o semtina gooduɓe faamu iri ɗum duuniyaaru ndu'u. Allah suɓii ko yimɓe ngi'ata bo ɗum tampuɗum nder duuniyaaru ndu'u ngam o semtina gooduɓe laamu. Ko yimɓe njawanta, e ko ɓe kocci walaa ko ɗum waɗetee nder duuniyaaru, e ko ɓe kocci naa' ɗum goɗɗum, kanjum Allah suɓi huutira ngam lallina ko yimɓe ngi'ata e ɗum woodi daraja. Allah waɗii non ngam to' goɗɗo neɗɗo mawnina hoore muuɗum yeeso maako. O wartirii'on ɓe Yeesu Almasiihu. Allah wartiriimo faamu meeɗen. Laawol maako ɗum wartiri'en aadili'en, ceniiɓe, rimɗinaaɓe. Ngam non, non no ɗum windiraa, “Fuu mantitotooɗo, o mantitoroo Joomiraawo.” Bandiraaɓe, carel ko ngarmi to mooɗon e mi wa'ajina sirru Allah, mi huutiraayi boliiɗe lugguɗe koo holluki andal. Carel ko ngondunoomi e mooɗon, mi suɓii nder ɓernde am mi metataa dow koo ɗume, sey dow habaru Yeesu Almasiihu mo ɗum wari dow gaafaangal. Mi warii to mooɗon mi sembiɗaa, e mi diwna ngam kulol. Nder ko mbiimi e ko nga'ajinmi mi huutiraayi faamu lugguɗum koo belɗum haala ngam njaɓon ko mbiimi, ammaa bawɗe Ruuhu Allah tabbitinanii'on ɗum goonga. Mi waɗu non ngam to' hoolaaki ki kooliiɗon Yeesu daroo dow faamu yimɓe, sey ni dow bawɗe Allah. Fuu e non, to e min metana keewuɓe nder hoolaaki Yeesu, e min metira faamu, ammaa naa' iri faamu ɗum jaamanu ɗu'um, koo faamu laamotooɓe jaamanu ɗu'um ɓe laamu de'oojum. Ammaa e min meta dow faamu Allah ɗum sirru cuuɗiiɗum ndenno, ɗum Allah siryanii'en ko duuniyaaru tagee ngam teddinki'en. Nder laamotooɓe jaamanu ɗu'um walaa paamuɗo ɗu'um. Ngam daa ɓe paamiinoɗum, daa ɓe mbaraayi Joomiraawo joomu mangu dow gaafaangal. Ammaa non no ɗum windiraa, “Ko hitere meeɗaayi yiiki, ko nowru meeɗaayi nanki, ko neɗɗo meeɗaayi nyumuki, kanjum Allah siryanii yiɗuɓemo.” Ammaa Allah hollii'enɗum laawol Ruuhu maako. Ngam Ruuhu maako e andi koo ɗume haa e sirru maako lugguɗum. Moye nder yimɓe andata ko woni nder ɓernde neɗɗo to naa' neɗɗo on? Non maa, walaa anduɗo nyumo Allah sey ni Ruuhu Allah. Ruuhu ɗum keɓuɗen, naa' to duuniyaaru ɗum ƴiwoyi; to Allah ɗum ƴiwoyi, ngam anden caahu ɗum o hokki'en. E min meta dow ɗu'um naa' nder haala ka faamu neɗɗo ekkitata, sey ni nder haala ka Ruuhu Allah ekkitinimin. E min ekkitina gooduɓe Ruuhu Allah dow goonga Allah. Neɗɗo mo walaa Ruuhu Allah, o jaɓataa ko ƴiwoyi to Ruuhu Allah, ngam to maako ɗum haaŋoore. O waawataa o faamaɗum ngam o walaa Ruuhu Allah. Gooduɗo Ruuhu Allah boo waaway faamuki koo ɗume ko Ruuhu Allah ekkitata. Ammaa mo walaa Ruuhu Allah faamataa nyumo gooduɗo Ruuhu Allah. No aayaare wi'i, “Moye meeɗi anduki nyumo Joomiraawo ngam ekkitinamo?” Ammaa enen en paamay fii ɗu'um ngam en nyuma no Almasiihu nyumirta. Bandiraaɓe, min mi waawaayi metanki'on no metiranaymi keewuɓe nder hoolaaki Yeesu. Sey ni mi metiranii'on no metiranaymi yimɓe duuniyaaru ndu'u, koo boo no metiranaymi ɓikkoy pamaroy, waato tokkuɓe Yeesu hesɓe. Ɗum hokkataa ɓingel keccel nyamndu cembindu. Non min maa mi hokkaayi'on nyamndu cembindu, waato ekkitinol luggungol. Ammaa mi hokkii'on enɗam, waato ekkitinol ngol luggaa ngam on kewtaayi nyaamuki nyamndu cembindu. Goonga, haa jooni on kewtaayi nyaamukindu. Ngam haa jooni on ngaɗa jonde iri nde yimɓe duuniyaaru. To ni e woodi lawliiru e geddi hakkunde mooɗon, too, haa jooni duuniyaaru jeyi'on, on kuwa kuuɗe iri ɗe duuniyaaru ndu'u. Ngam to goɗɗo wi'ii, “Bulus tokkumi,” on nii boo wi'ii, “Afoolos tokkumi,” too, naa' on ngaɗa jonde iri nde yimɓe duuniyaaru ndu'u won ɗon? Too, moye woni Afoolos? Moye woni Bulus? Min maccuɓe Allah tan. Laawol amin kooliiɗon Yeesu Almasiihu. Koo moye amin e huwa kuugal ngal Joomiraawo hokkimo o huwa. Min mi aawii, Afoolos boo yarnii awre nden, ammaa Allah woni mawninɗonde. Ngam non, e aawuɗo on e jarnuɗo on naa' ɓe goɗɗum, ammaa Allah tan woni mawɗo, ngam kanko woni mawninɗo awre nden. E aawuɗo e jarnuɗo ɓe kuudooɓe. Koo moye heɓay mbarjaari ko fottidi e kuugal muuɗum. Ngam minon, min kuudooɓe e Allah. Onon boo on ngesa maako, maadi maako. Barka dokkal ngal Allah hokkiyam, mi fuɗɗii maadi bo mahoowo bawɗo maadi naa' seɗɗa. Mi fuɗɗi maadii, nden goɗɗo e maha dow fuɗɗoode nden. Ammaa koo moye mahoowo dow fuɗɗoode nden o faama iri mahuki ki o mahata. Ngam walaa goɗɗo baawayɗo fuɗɗa wonde fuɗɗoode maadi feere ɓurnde nde ɗum fuɗɗi, waato Yeesu Almasiihu. To goɗɗo mahii dow fuɗɗoode nden, to o huutirii jiinaari, koo ajurfaari, koo kaaƴe gooduɗe ceede, koo leɗɗe, koo geene, koo ƴombe, wooɗuki kuugal maako wurtoto e njayri Nyalnde Jaango. E nden ɗon nyalnde hiite wanginay kuugal koo moye, nge foonday kuugal ngal nge holla no ngal wontindiri. To boo maadi ndi o mahi wulaayi, o heɓay mbarjaari mbondi. To maadi ndin wulii, o dullay mbarjaari maako, koo nde o heɓay kisndam, ammaa bo nder hiite o ƴiwi. On andaa ɓalli mooɗon ɗum wuro to Allah jooɗotoo, nden Ruuhu Allah e jooɗoo nder ɓerɗe mooɗon? Fuu bonnuɗo wuro Allah, Allah halkaymo. Ngam wuro Allah ngo ceniingo; onon boo ngoni wuro maako ngon. To' goɗɗo ƴoyra hoore muuɗum. To goɗɗo mooɗon e nyuma e woodi faamu no jaamanu ɗu'um hocciri faamu, sey o wartira hoore maako bo kaaŋaaɗo, ngam o warta gooduɗo faamu ɗum goonga. Ngam faamu iri ɗum duuniyaaru ndu'u, yeeso Allah ɗum haaŋoore. Non no ɗum windiraa, “Allah e nanga gooduɓe faamu nder dabare maɓɓe.” Ɗonmaa wonde aayaare wi'ii, “Joomiraawo e andi nyumo gooduɓe faamu walaa ko nafi.” Ngam non, to' neɗɗo mantoroo neɗɗo! Ngam koo ɗume onon njeyiɗum. Koo Bulus, koo Afoolos, koo Biiturus, koo duuniyaaru, koo yonki, koo mayde, koo ko woni jooni, koo ko woni yeeso ɗo'o, ɗum fuu um ɗum mooɗon. Onon boo ɗum ɓe Almasiihu. Almasiihu boo ɗum mo Allah. Kocceemin min maccuɓe Almasiihu ɓe Allah hokki kuugal wa'ajinki sirru maako. Fii go'o ko ɗum yiɗi to iri ɓen ɗon maccuɓe ɓe ngaɗa koo ɗume ko jeyɗoɓe wi'i. Ammaa mi wannaayi dow no ngiiroton kuugal am, koo boo no woɓɓe ngiiratangal. Min e hoore am mi foondataa hoore am. Ɓernde am e ranni tar, ammaa non hollaayi mi waɗaayi goɗɗum ko wooɗaa. Joomiraawo woni daarayɗo kuugal am wi'a koo ko ngaɗumi e wooɗi koo ɗum wooɗaa. Ngam non, to' on mbi'u goɗɗo waɗii kuugal ngal Allah hokkimo boɗɗum, koo o waɗaayingal boɗɗum. Keɗee naa nyalnde nde Joomiraawo warti. Koo ɗume cuuɗiiɗum nder nyiwre o wurtinayɗum e njayri, nden o wurtinay nyumooji gonɗi nder ɓerɗe yimɓe e njayri. E carel ngel Allah wi'ay koo neɗɗo waɗii kuugal ngal o hokkimo boɗɗum koo waɗaayingal boɗɗum. Too, bandiraaɓe, mi hokku misaalu ɗu'um dow am e dow Afoolos ngam e mi yiɗi ekkitooɗon to amin: to' ƴaɓɓooɗon ko windaa, ngam to' piyon gabaare mbi'on goɗɗo ardiiɗo ɓurii goɗɗo. Moye wartirmaa mawɗo dow horiiɓe? Koo ɗume ɗum ngooduɗaa naa' Allah hokkumaaɗum? To ɗum non, ngam ɗume a fiya gabaare maaɗa bo ko ngooduɗaa naa' caahu keɓuɗaaɗum? On ngi'a bo on njaadake on keɓii ko ngiɗɗon! On ngi'a bo on njaadake on ngartii diskuɓe! On ngi'a bo on ngartii laamiiɓe, koo nde minon naa' min laamiiɓe. Daa on ngartii laamiiɓe daa wooɗii, sey laamodooɗen! Ngam e yiiki am minon lilaaɓe, Allah wartiriimin yimɓe koccaaɓe naa' ɓe goɗɗum, bo yimɓe ɓe ɗum taƴani kiita mayde bareteeɓe yeeso koo moye. Mi wi'u non ngam min ngartii ko malaa'ika'en e yimɓe fuu ngaɗani gite. Too, minon min haaŋaaɓe ngam e min tokki Almasiihu, ammaa onon on tokkuɓe Almasiihu gooduɓe faamu. Minon min ngalaa bawɗe Allah, ammaa onon on ngi'a bo on ngoodi bawɗe Allah naa' seɗɗa! Yimɓe e kokka'on mangu, ammaa minon yimɓe e njawanamin. Haa jooni e min piida e weelo e ɗonka. Min ngalaa kolte boɗɗe. Yimɓe e kallanamin, nden min ngalaa wuro. E min kuwa e juuɗe amin naa' seɗɗa. To yimɓe kuɗiimin, sey min mbarkiɗinaɓe. To ɓe torriimin, sey min munya. To yimɓe metii haala kalluka dow amin, sey min metanaɓe haala mbelka. Min ngartii mbuuri duuniyaaru, min ngartii ko nefnii. Haa jooni non ɗum woni. Mi windan'on ɗerewol ngo'ol naa' ngam mi semtina'on, sey ni ngam mi waggina'on ngam on ɓiɓɓe am ɓe ngiɗumi. Koo daa on ngoodi moodiɓɓe 10,000 nder tokkuki Almasiihu, on ngalaa danyooɓe ɗuɗɓe. Goonga, mi wartii nyaako mooɗon nder tokkuki Yeesu Almasiihu nde nga'ajinanmi'on Habaru Belɗum. Ngam non, e mi toroo'on, ekkitee iri ngikku am. Kanjum waɗi lilonoymi'on Timooti, ɓiɗɗo am mo ngiɗumi, tokkuɗo Joomiraawo e goonga. O siftoranay'on iri jonde nde ngaɗumi nder tokkuki Yeesu Almasiihu. E mi ekkitina iri jonde nden koo toye nder tokkuɓe Yeesu. Woɓɓe nder mooɗon e ƴefta ko'e ngam e ɓe kammoo mi warataa to mooɗon. Ammaa to Joomiraawo jaɓii mi waroyay to mooɗon naa' ko neeɓi, mi ɗaɓɓitay mi yi'a iri bawɗe ɗe ɓen ɗon ƴeftooɓe ko'e ngoodi, naa' mete‑mete maɓɓe tan. Ngam ko hollata neɗɗo e waɗa ko Allah Laamiiɗo wi'i, naa' ɗum boliiɗe maako, ammaa ɗum bawɗe Ruuhu Allah gonɗe nder maako. Too, ɗume ɓurɗon yiɗuki? Mi wardana'on e sawru, koo mi warana'on nder yidde e munyal? Mi nanii habaru e woodi njeenu kalluɗum hakkunde mooɗon iri njeenu ɗum waɗataake koo nder heeferɓe, haa neɗɗo e walda e debbo nyaako muuɗum! Fuu e non on mantoroo kawtal mooɗon! Naa' e haani ngannon haa mburtinon gaɗuɗo kuugal nga'al daga nder kawtal mooɗon? Sey ngaɗon neɗɗo gaɗuɗo non nder jungo Ceyɗan, ngam Ceyɗan torra ɓandu maako, ngam ɗum hisna yonki maako nyalnde wartoyki Yeesu Joomiraawo. Mantitaaki mooɗon wooɗaa. On andaa no ƴuufinirɗum seɗɗa ɓuutinirta condi buroodi ɗundi? Non to on alii hakke seɗɗa nder mooɗon, ɗum sankitoto koo toye nder mooɗon. Cendiree e ƴuufinirɗum kiiɗum gonɗum nder mooɗon, waato hakke, ngam ngarton bo condi buroodi ndi walaa ƴuufinirɗum, waato kawtal tokkuɓe Yeesu ɓe ngalaa yimɓe nganyuɓe tuuba daga hakke maɓɓe, non no ngontindirɗon. Ngam ɗum yaadake ɗum hirsii karoori meeɗen ndi Humto Sakkinki. Kayri woni Almasiihu. Ngam non, en ngaɗu Humto Sakkinki meeɗen naa' e buroodi gooduɗum ƴuufinirɗum kiiɗum ɗum halleende e kuuɗe kalluɗe, sey ni e buroodi ɗum walaa ƴuufinirɗum, waato en ngaɗu jonde lamnde nde goonga. Nder ɗerewol am mi windanii'on wiiki, to' on kawtu ko'e mooɗon e gaɗooɓe njeenu. Naa' e mi meta dow yimɓe ɓe duuniyaaru ndu'u gaɗooɓe njeenu, koo gooduɓe suuno ceede, koo wuyɓe, koo mawninooɓe gunkiiji. Ngam to ni mi wi'ii'on, to' kawton ko'e e iri yimɓe ɓe'e, too, sey ni alon duuniyaaru. Ammaa jooni e mi windana'on wiiki, to' on kawtu ko'e e koo moye noddeteeɗo tokkuɗo Yeesu, nyamruɗo yeeso e waɗuki njeenu, koo gooduɗo suuno ceede, koo mawninoowo gunkiiji, koo metoowo kalluka dow goɗɗo, koo jaroowo, koo gujjo. To' maa on nyamdu e iri maɓɓe. Naa' ɗum kuugal meeɗen ngaɗanen yimɓe ɓe tokkaayi Yeesu kiita. Kuugal mooɗon woni ngaɗanon gonɓe nder kawtal mooɗon ngal tokkuɓe Yeesu kiita. Allah woni gaɗanayɗo yimɓe ɓe tokkaayi Yeesu kiita. No aayaare wi'i, “Onon, ndiiwee gaɗoowo ko halli daga nder mooɗon.” To goɗɗo mooɗon wulloyto goɗɗo tokkuɗo Yeesu, naa' ɗum cemtiniiɗum o wulloyoomo to ɓe tokkaayi Yeesu? Naa' e haani o wulloyoomo to tokkuɓe Yeesu? On andaa nyalnde go'o yimɓe Allah ngaɗanay duuniyaaru kiita? To ɗum onon ngaɗanta duuniyaaru kiita, ngam ɗume on mbaawataa ngaɗanon yimɓe kiita dow caɗɗum pamarum? On andaa en ngaɗanay malaa'ika'en kiita? To ɗum non, on mbaaway ciryootiron ciya famfamtirki hakkunde yimɓe! Ngam non, to on ngoodi ciya famfamtirki, ngam ɗume njaarotonɗum to yimɓe ɓe tokkuɓe Yeesu kocci naa' ɓe goɗɗum? Mi wi'u non ngam mi semtina'on. Jooni, walaa koo go'oto nder mooɗon gooduɗo faamu baawayɗo siryootira kooliiɓe Yeesu? Ammaa kooliiɗo Yeesu wulloyoo kooliiɗo Yeesu, haa yeeso ɓe koolaaki Yeesu! Wullootirki hakkunde mooɗon ɗum cemtiniiɗum. Naa' ɗum ɓurii munyon to yimɓe ngaɗanii'on ko wooɗaa? Naa' ɗum ɓurii munyon to ɗum ƴoyrii'on ɗum jaɓanii'on ko ngooduɗon? Ammaa onon e ko'e mooɗon haa on ngaɗana woɓɓe tokkuɓe Yeesu ko wooɗaa on ƴoyraɓe on njaɓanaɓe ko ɓe ngoodi! On andaa gaɗooɓe ko wooɗaa nattataa Laamu Allah? To' on njaɓu ɗum majjina'on. Gaɗooɓe njeenu, koo e ɓe ngoodi teegal koo ɓe ngalaa teegal, e mawninooɓe gunkiiji, e gaɗooɓe luuɗu, e wuyɓe, e gooduɓe suuno ceede, e jarooɓe, e metooɓe kalluka dow woɓɓe, e wuyɓe teetooɓe, ɓe fuu ɓe nattataa Laamu Allah. Ndenno non woɓɓe mooɗon mba'i. Ammaa jooni ɗum lootii hakke mooɗon, on ngartiraama yimɓe Allah, on ngartiraama aadili'en barka Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen e Ruuhu Allah. Woɓɓe mooɗon mbi'ay, “Ɗum jaɓii mi waɗa koo ɗume,” ammaa e mi wi'a'on naa' koo ɗume nafanta'en. Ɗum jaɓii mi waɗa koo ɗume, ammaa mi wartataa maccuɗo koo ɗume. Ɗonmaa woɓɓe mooɗon mbi'ay, “Ɗum waɗii nyamndu ngam reedu, non maa ɗum waɗii reedu ngam nyamndu,” ammaa carel e wara ngel Allah wartirta fuu ɗiɗum koo ko nafi. Ɓandu waɗaaka ngam njeenu, ammaa ndu waɗaa ngam Joomiraawo, nden Joomiraawo jeyindu. Allah umminii Yeesu Joomiraawo meeɗen daga mayde, enen maa o umminay'en daga mayde barka bawɗe maako. On andaa ɓalli mooɗon ɗum jokkooɗe ɓandu Almasiihu? Too, mi hoccay ɓandu Almasiihu mi hawtandu e ɓandu kaaruwaajo? Sam, mi waɗataa non! On andaa fuu kawtuɗo ɓandu e kaaruwaajo ɓe ngartii ɓandu go'o won ɗon? Ngam no aayaare wi'i, “Kamɓe ɗiɗo ɓe ngarta ɓandu go'o.” Ammaa fuu cumpootiroowo e Joomiraawo, kanko e Joomiraawo ɓe ngartii go'o. Ngoɗɗitee waɗuki njeenu! Koo ɗume hakke ɗum neɗɗo waɗata, ɗum meemataa ɓandu maako, ammaa gaɗoowo njeenu e wonna ɓandu muuɗum. On andaa ɓalli mooɗon ɗum wuro to Ruuhu Allah jooɗotoo? Allah hokkii'onɗum ɗum jooɗoo nder mooɗon. Naa' onon njeyi ko'e mooɗon. Allah hokkii Ɓiɗɗo muuɗum ngam o wartira'on ɓe maako. Ngam non, mawniniree Allah e ɓalli mooɗon. Too, jooni mi noototo ƴamol ngol ƴamɗonyam nder ɗerewol ngol mbindonoyɗonyam: E ɗum wooɗi to' neɗɗo te'a. Ammaa nde e woodi njeenu naa' seɗɗa hakkunde yimɓe, e haani koo moye neɗɗo te'a, nden koo moye debbo waɗa teegal. Gorko hokka debbo muuɗum ɓandu muuɗum no dooka teegal wi'i. Non maa debbo on hokka gorko muuɗum ɓandu muuɗum no dooka teegal wi'i. Ngam debbo jeyaayi ɓandu muuɗum; gorko maako jeyindu. Non maa gorko jeyaayi ɓandu muuɗum, debbo maako jeyindu. To' on nganyu walduki to naa' non ciryiiɗon hakkunde mooɗon ngam carel seɗɗa, ngam ngaɗon hakkiilo mooɗon dow do'aare. Gaɗa maajum nyamron yeeso e walduki ngam to' Ceyɗan fooɗa'on ngaɗon ko wooɗaa ngam ciya suruki ko'e mooɗon. Ko mbiimi'on, ɗum caawori, naa' ɗum dooka. Min mi ɓurii yiɗuki daa koo moye walaa teegal bo am! Ammaa koo moye e iri dokkal ngal Allah hokkimo, o'o e ngal muuɗum, on ɗaa'e e ngal muuɗum. Jooni dow yimɓe ɓe ngalaa teegal e rewɓe ɓe worɓe maɓɓe maayi, e mi wi'a ɗum ɓurii to' ɓe ngaɗa teegal bo am. Ammaa to ɓe mbaawataa suruki ko'e maɓɓe, e haani ɓe ngaɗa teegal. Ngam ɗum ɓurii neɗɗo waɗa teegal dow suuno njeenu nangamo. Gooduɓe teegal boo e mi hokkaɓe dooka ɗu'um. Naa' ɗum min hokkiɗum, Joomiraawo hokkiɗum: To' debbo yoofa gorko muuɗum. To boo o yoofii gorko maako, doole o waɗataa wongal teegal, koo boo o siryootira e gorko maako. Non maa to' gorko yoofa debbo muuɗum. Dow horiiɓe boo e mi wi'a ɗu'um, naa' Joomiraawo wi'ika, min e hoore am wi'ika. To goɗɗo kooliiɗo Yeesu e woodi debbo mo hoolaaki Yeesu, to debbo on jaɓii njooɗodoo e maako, too, to' o yoofamo. Non maa to debbo kooliiɗo Yeesu e woodi gorko mo hoolaaki Yeesu, to gorko on jaɓii jooɗodoo e maako, to' debbo on yoofamo. Ngam gorko mo hoolaaki Yeesu e laaɓinee barka teegal maako e debbo kooliiɗo Yeesu. Non maa debbo mo hoolaaki Yeesu e laaɓinee barka teegal maako e gorko kooliiɗo Yeesu. Daa naa' ɗum non, daa ɓiɓɓe mooɗon ngartii ɓe laaɓaa, ammaa no ɗum wontindiri jooni ɓe ngartii laɓɓe. Ammaa to neɗɗo mo hoolaaki Yeesu e yiɗi yoofa debbo muuɗum kooliiɗo Yeesu, too, sey o yoofamo. To iri non waɗii, kooliiɗo Yeesu gorko koo debbo naa' ɗum doole o jooɗodoo e mo hoolaaki Yeesu, ngam Allah suɓii'en ngam njooɗodooɗen jam. An debbo kooliiɗo Yeesu, a andaa ɗum gaɗotooɗum ngartaa laawol hisnuki gorko maaɗa? An gorko kooliiɗo Yeesu, a andaa ɗum gaɗotooɗum ngartaa laawol hisnuki debbo maaɗa? E haani koo moye nyamra yeeso e waɗuki jonde non no Joomiraawo suɓiri o jooɗoroo non no o wontindirnoo ko Allah noddamo. Kanjum woni ko ekkitinaymi koo toye nder tokkuɓe Yeesu. Neɗɗo naadaaɗo ko Allah noddamo, to' o ɗaɓɓita wartuki mo naadaaka. Non maa neɗɗo mo naadaaka ko Allah noddamo, to' o ɗaɓɓita wartuki naadaaɗo. Naadeeki naa' ɗum goɗɗum, non maa ciya naadeeki naa' ɗum goɗɗum. Ammaa waɗuki ko Allah wi'i ɓurii koo ɗume. E haani koo moye nyamra yeeso e waɗuki jonde non no Allah suɓiri o jooɗoroo. Taa maccuɗo carel ko Allah noddumaa, taa' wannu dow maajum. Ammaa taa heɓii laawol rimɗineeki, waɗuɗum. To neɗɗo o maccuɗo carel ko Joomiraawo noddimo, o wartii rimɗinaaɗo Joomiraawo. Non maa to neɗɗo naa' o maccuɗo carel ko Allah noddimo, o wartii maccuɗo Almasiihu. Allah hokkii Ɓiɗɗo muuɗum ngam o wartira'on ɓe maako. Ngam non, to' on ngartu maccuɓe yimɓe. Too, bandiraaɓe am, e haani koo moye nyamra yeeso e waɗuki jonde non no Allah suɓiri o jooɗoroo yeeso maako. Jooni mi noototo ƴamol ngol ƴamɗonyam nder ɗerewol ngol mbindonoyɗonyam dow yimɓe ɓe ngalaa teegal. Joomiraawo wi'aayiyam goɗɗum dow maɓɓe, ammaa mi hokkay caawori. Mi tabbitinii on njaɓay ko mbiimi ngam Joomiraawo wartiriiyam koolaaɗo barka yurmeende maako. Ngam torraaji ɗi ngonɗen nder hande, e yiiki am ɗum ɓurii koo moye nyamra yeeso e waɗuki jonde non no wontindiri. Taa woodi debbo, taa' ɗaɓɓutu yoofukimo. Taa walaa debbo boo, taa' ɗaɓɓutu te'uki. Ammaa taa waɗii teegal, naa' hakke ngaɗɗaa. Ɗonmaa to surbaajo waɗii teegal, naa' hakke o waɗi. Fuu e non, fuu gaɗuɓe teegal njaray torra nder jonde maɓɓe. Min boo, mi yiɗaa njaron kan ɗon torra. Bandiraaɓe am, ko ngiɗumi wiiki woni naa' ko neeɓi Yeesu Almasiihu wartoyay duuniyaaru. Daga jooni gooduɓe teegal to' ɓe ngaɗa hakkiilo maɓɓe dow maagal tan. Woyooɓe ngam mayde, e welweltooɓe, e luumotooɓe, e kuutirooɓe ko woni nder duuniyaaru ndu'u, to' ɓe ngaɗa hakkiilo maɓɓe dow maajum tan, ngam duuniyaaru ndu'u e ko woni nder mayru ɗum ƴaɓɓotooɗum. E mi yiɗi ngaɗon jonde nde walaa wannaare. Gorko mo walaa debbo e mo waɗa ɓernde maako fuu dow waɗuki kuugal Joomiraawo, ngam e mo yiɗi o welnana Joomiraawo ɓernde. Ammaa gooduɗo debbo boo e wanni e fii duuniyaaru, ngam e mo yiɗi o welnana debbo maako ɓernde. Hakkiilo maako sendake ɗiɗi won ɗon. Ɗonmaa surbaajo koo debbo mo waɗaayi teegal e mo waɗa ɓernde maako fuu dow waɗuki kuugal Joomiraawo, ngam o warta laaɓuɗo nder fuu ko o waɗata e ko o nyumata. Debbo gooduɗo teegal boo e mo wanni e fii duuniyaaru, ngam e mo yiɗi o welnana gorko maako ɓernde. Mi wi'u non ngam ɓeydaari mooɗon, naa' ngam mi ɓiɗɗa'on, ammaa ngam ngaɗon jonde mooɗon no haani, tokkon Joomiraawo e ɓernde go'o. To neɗɗo waɗidii alkawal teegal e surbaajo, to e mo nyuma e mo waɗana surbaajo on ko haanaa, to o waawataa suruki suuno maako, e mo nyuma e haani o te'amo, too, sey o te'amo, naa' ɗum hakke. Ammaa to o suɓii nder ɓernde maako to' o te'a surbaajo on, kadin to walaa dooluɗomo o te'amo, ammaa e mo suri suuno maako, o waɗii ko haani. Ngam non, fuu te'uɗo surbaajo mo o waadi alkawal teegal waɗii ko wooɗi, ammaa neɗɗo mo waɗaayi teegal waɗii ko ɓuri wooɗuki. Teegal haɓɓii debbo e gorko muuɗum, to ni gorko on e foofa. To boo gorko on maayii, o waaway o teera e mo o yiɗi fuu, ammaa sey ni o teera e tokkuɗo Yeesu. Ammaa e mi nyuma o ɓuray nanki belɗum to o waɗaayi teegal, nden e yiiki am e mi woodi Ruuhu Allah. Too, jooni dow ko ɗum sakkani gunkiiji, en andi en fuu en ngoodi andal. Andal boo e wadda mangu hoore, ammaa yidde e sembiɗina yimɓe. Fuu nyumoowo e andi goɗɗum, too, haa jooni o walaa andal no haani. Ammaa neɗɗo giɗɗo Allah, Allah e andimo. Ngam non, dow nyaamuki ko ɗum sakkani gunkiiji, en andi ngunkiwa naa' ɗum goɗɗum nder duuniyaaru ndu'u, nden en andi Allah o go'oto, walaa goɗɗo sey kanko tan. Koo nde ɗum gaɗotooɗum e woodi ko yimɓe noddata “allaaji” ton dow koo nder duuniyaaru, goonga boo e woodi bi'eteeɓe “allaaji” ɗuɗɗi e “joomiraaɓe” ɗuɗɓe. Fuu e non, to meeɗen Allah o go'oto, Nyaako Mo Dow, taguɗo koo ɗume, nden en ngaɗa jonde ngam maako. Ɗonmaa e woodi Joomiraawo go'oto, waato Yeesu Almasiihu. Barka maako koo ɗume tagaa, nden barka maako keɓuɗen yonki. Ammaa naa' koo moye woodi andal nga'al. E woodi yimɓe mawnuduɓe e nyumo wiiki gunkiiji e ngoodi yonki. Haa jooni boo to ɓe nyaamii nyamndu ndu ɗum sakkani gunkiiji, e ɗum wannaɓe ngam e ɓe nyuma ko ɓe ngaɗi ɗum hakke. Ammaa naa' nyamndu ɓaddintaa'en haade Allah. To en nyaamaayi, ɗum ustantaa'en goɗɗum. To boo en nyaamii, ɗum ɓeydantaa'en goɗɗum. On kokkaama laawol nyaamon koo iri nduye nyamndu. Ammaa paamee to' non warta ko majjinta mo sembiɗaa nder tokkuki Yeesu. An gooduɗo andal dow ɗu'um, to neɗɗo mo sembiɗaa nder tokkuki Yeesu yi'ii a nyaama nyamndu nder suudu gunkiiji, e yiiki maaɗa ɗum sembiɗintaamo o nyaama nyamndu ndu ɗum sakkani gunkiiji? Non, andal maaɗa majjinay neɗɗo on mo Almasiihu maayi ngam muuɗum. Taa waɗii non, a majjinii tokkuɗo Yeesu mo sembiɗaa, a waɗanii Almasiihu hakke. Ngam maajum, to ko nyaamaymi waɗii bandiraawo am waɗii hakke, too, mi fuɗɗitataa mi nyaama kusel, ngam to' mi waɗa bandiraawo am waɗa hakke. Min, naa' mi dimo? Naa' mi lilaaɗo? Naa' mi yi'ii Yeesu Joomiraawo meeɗen? Naa' on ngartii tokkuɓe Yeesu barka kuugal am ngal Joomiraawo? Koo to naa' mi lilaaɗo to woɓɓe, mi tabbitinii mi lilaaɗo to mooɗon! Ngam onon ngoni ko tabbitini mi lilaaɗo Joomiraawo. Raa ko mbi'aymi gooduɓe ƴamol dow laamu am ɗum lilaaɗo. Naa' e haani min nyaama min njara? Naa' min mbaaway min te'a tokkuɗo Yeesu min njaada e maako koo toye to min njahata no lilaaɓe horiiɓe, e minyiraaɓe Yeesu Joomiraawo, e Biiturus ngaɗata? Koo min e Barnaba tan ngoni lilaaɓe kaanuɓe kuwa ngam keɓa ko nyaami? Moye soojiijo yoɓata hoore muuɗum njoɓaari? Moye remata ngesa inabooje ɗum haɗamo nyaamuki ɓikkoy koy? Moye durata ornde nden ɗum haɗamo yarki kosam maaji? Ko mbiimi naa' ɗum nyumo neɗɗo. Naa' Attawra maa metii dow maajum? Ɗum windaama nder Attawra Muusa wiiki, “Taa' maɓɓan ngaari honduko carel ko ndi sorɓata.” Nde Allah wi'i non, ga'i tan o wanni? Naa' ngam meeɗen o wi'ika? Goonga ngam meeɗen ɗum windaa. Ngam e haani koo moye demoowo e corɓoowo ɓe ngaɗa kuugal maɓɓe nder kammunde heɓuki geɗal maɓɓe daga ngesa kan. Nde min aawi Wolde Allah nder ɓerɗe mooɗon, too, ɗum fii mawɗum to min nyaamii bote mooɗon iri ɗum duuniyaaru? To woɓɓe mbaaway keɓa iri ballal nga'al to mooɗon, naa' min ɓurayɓe? Fuu e non min kuutiraayi ngol ɗon laawol, ammaa min munyii nder koo kaye torra, ngam to' min kaɗa Habaru Belɗum dow Almasiihu nyamruki yeeso. On andaa kuwooɓe nder Wuro Ceniingo e keɓa nyamndu maɓɓe daga nder maggo? Non maa kuwooɓe to sakkirde e ɓe keɓa geɗal maɓɓe daga nder ko ɗum sakki dow mayre? Nden non maa Joomiraawo wi'ii wa'ajinooɓe Habaru Belɗum e haani ɓe keɓa ko ɓe nyaamata daga nder kuugal ngal. Ammaa mi huutiraayi ɗin ɗon laawi. Ɗonmaa naa' e mi windonoya'on ɗerewol ngo'ol ngam kokkoyyam goɗɗum. Ɗum ɓurii mi maaya dow goɗɗo haɗayam ko mantortoomi. Ammaa to mi wa'ajinii Habaru Belɗum, mi mantortaakoɗum, ngam ɗum doole mi wa'ajina. To mi wa'ajinaayi Habaru Belɗum mi woni! Daa min e hoore am suɓi mi wa'ajina, daa mi heɓay njoɓaari. Ammaa to naa' min suɓi mi wa'ajina, ko ngaɗaymi woni e mi huwa kuugal ngal ɗum tambiniyam. To ɗum non, ko woni njoɓaari am? Njoɓaari am woni wa'ajinki Habaru Belɗum caahu, naa' mi ɗaɓɓita ko haani mi heɓa nder wa'ajinkiɗum. Koo nde naa' mi maccuɗo koo moye, mi wartirii hoore am maccuɗo koo moye ngam mi waddoya yimɓe ɗuɗɓe to Almasiihu. Nder Yahuudanko'en mi wartirii hoore am bo Yahuudankeejo, ngam mi waddaɓe to Almasiihu. Koo nde naa' ley laamu Attawra ngonmi, nder yimɓe gonɓe ley laamu Attawra, mi wartirii hoore am bo gonɗo ley laamu Attawra ngam mi waddaɓe to Almasiihu. Nder yimɓe ɓe ngalaa ley laamu Attawra boo, mi wartirii hoore am bo mo walaa ley laamu Attawra ngam mi waddaɓe to Almasiihu kamɓe maa. Non hollaayi mi tokkaayi dooka Allah, ammaa e mi tokka dooka Almasiihu. Nder yimɓe ɓe cembiɗaa nder tokkuki Yeesu, mi wartirii hoore am bo mo sembiɗaa, ngam mi waddaɓe to Almasiihu. Mi wartirii hoore am bo koo iri moye neɗɗo ngam e koo ngole laawol mi hisna woɓɓe. Mi waɗu ɗu'um fuu ngam Habaru Belɗum, ngam mi heɓa geɗal am nder barka gonɗum nder maajum. On andaa nder fijo doggudu yimɓe ɗuɗɓe ndoggata nder fijo ngon, ammaa neɗɗo go'oto tan heɓata dokkal heɓuki jaalorgal? Ngam non, ndoggiree no keɓirton jaalorgal. Fuu giɗɓe keɓa jaalorgal nder fijo e ɓe elta ɓalli maɓɓe. E ɓe ngaɗa non ngam ɓe keɓa giifol koo nde giifol ngol ngol de'oowol. Ammaa enen giifol tabbitayngol keɓeten. Ngam non, mi doggataa bo neɗɗo gaɗoowo doggudu meere. Non maa mi haɓataa bo neɗɗo piyoowo hendu. Ammaa e mi torra ɓandu am, e mi wartirandu maccuɗo am, ngam to' gaɗa mi wa'ajinanii woɓɓe, min e hoore am mi dulla heɓuki dokkal ngal. Bandiraaɓe, e mi yiɗi andon ko heɓi maama'en meeɗen. Ɓe ngaɗii yaadu ley nduula njuutunga portiinga dow, ɓe fuu ɓe kultii Maayo Woɗewo. Yaadu ndu ɓe ngaɗi ley nduula e huuluki ki ɓe kuuli Maayo Woɗewo bo ɓe ngaɗana baptisma, ɓe ngarti tokkuɓe Muusa. Ɓe fuu ɓe nyaamii nyamndu go'o ƴiwoyndu to Allah, nden ɓe njarii ndiyam ngo'otam ƴiwoyɗam to Allah. Ngam ɓe njarii ndiyam daga Hayre ƴiwoynde to Allah yaadaynde e maɓɓe. Hayre nden boo woni Almasiihu. Fuu e non Allah nanaayi belɗum ɗuɗɓe maɓɓe haa ɓe mbaraa, ɓalli maɓɓe cankitaa nder ladde. Fuu fii ɗu'um ɗum waɗu ngam ɗum warta misaalu to meeɗen, ngam to' ngaɗen suuno waɗuki fii kalluɗum non no ɓe ngaɗi. To' on ngartu mawninooɓe gunkiiji no woɓɓe maɓɓe ngaɗi. Non no ɗum windiraa, “Yimɓe njooɗake nyaamii, njarii, ɓe ummii, ɓe ngami gamol kallungol.” To' en ngaɗu njeenu no woɓɓe maɓɓe ngaɗi haa yimɓe 23,000 maayi nyalnde go'o. To' en poondu Joomiraawo no woɓɓe maɓɓe ngaɗi, haa boole kalkiɓe. Nden to' on metito no woɓɓe maɓɓe ngaɗi haa Malaa'ikaajo Mayde wariɓe. Ɗu'um fuu heɓuɓe ngam ɗum warta misaalu to meeɗen, nden ɗum windaa ngam ɗum waggina'en, enen gonɓe re'irde jaamanu. Ngam non, taa nyuma a darii boɗɗum, waɗu hakkiilo to' njanaa. Walaa poondol ngol ɗum foondata'on ngol ɗum meeɗaayi foonduki neɗɗo. Allah boo o kebbinoowo alkawal, o alataa ɗum foonda'on poondol ɓurngol sembe mooɗon. Ammaa nder poondol ngol, o waɗanay'on laawol no mburtortooɗon ngam mbaawon munyon nder maggol. Ngam non, onon ɓe ngiɗumi, ngoɗɗitee mawninki gunkiiji. E mi metana'on onon yimɓe ɓe hakkiilo. Ndaaranee ko'e mooɗon ngi'on koo ko mbi'aymi ɗum goonga. Jardugel ndiyam inabojam ɗam njareten nder kirtaari Joomiraawo ɗam ngetteten Allah ngam maajam, to en njariiɗam, naa' en keɓay barka gonɗum nder ƴiiƴam Almasiihu? Nden Buroodi ɗum cendeten, to en nyaamiiɗum, naa' en keɓay barka gonɗum nder ɓandu Almasiihu? Nde buroodi ɗum ɗum go'otum, enen ɗuɗɓe en ngartii bo ɓandu go'o, ngam en fuu buroodi go'o nyaameten. Ndaaree ɓiɓɓe Israa'iila; nyaamooɓe ko ɗum sakki, naa' ɓe ngartii go'o nder mawninki Allah? Ɗume ngiɗumi wiiki? Ko ɗum sakkani ngunkiwa ɗum goɗɗum? Koo ngunkiwa ɗum goɗɗum? Naa' non! Ammaa ko heeferɓe cakkata, ginni ɓe cakkanta, naa' Allah. Mi boo yiɗaa ngarton go'o e ginni. Ɗum waɗataako njaron ko woni nder jardugel Joomiraawo, nden fuɗɗiton njaron ko woni nder jardugel ginni. Ɗum waɗataako nyaamon kirtaari Joomiraawo, nden nyaamon nyamndu ginni. En ngiɗi njukkiten Joomiraawo umminanenmo lawliiru? En nyuma en ɓuriimo sembe? Woɓɓe mooɗon e mbi'a, “Ɗum jaɓii ngaɗen koo ɗume.” Ɗum non, ammaa naa' koo ɗume nafanta'en. Kadin e ɓe mbi'a, “Ɗum jaɓii ngaɗen koo ɗume.” Ɗum non, ammaa naa' koo ɗume sembiɗinta'en. To' goɗɗo mooɗon ɗaɓɓita ko nafantamo tan, ammaa o ɗaɓɓita ko nafanta woɓɓe. Nyaamee koo ngele kusel cooreteengel to luumo. To' on ƴamu koo ɗum sakkaniingel gunkiiji. Ngam aayaare wi'ii, “Duuniyaaru e koo ɗume ko woni nder mayru, Joomiraawo jeyiɗum.” To goɗɗo mo tokkaayi Yeesu noddii'on nyaamuki nyamndu, to on njaɓii on njahii, nyaamee koo ɗume ko ɗum hokki'on, naa' naa on ƴamii koo gunkiiji ɗum sakkani nyamndu ndun. Ammaa to goɗɗo wi'ii'on, “Gunkiiji ɗum sakkani nyamndu ndun,” too, to' on nyaamundu ngam on ɗon biiɗo'onka, kadin ngam nyumo ɓernde. Naa' dow nyumo mooɗon metaymi, ammaa e mi meta dow nyumo biiɗo'onka. Ngam ɗume nyumo goɗɗo haɗatayam nyaamuki koo ɗume? To e mi yetta Allah dow nyamndu am, ngam ɗume ɗum huɗatayam dow ko ngettumi Allah nyaamumi? Too, koo on nyaama koo on njara, koo nder koo ɗume ɗum ngaɗoton, ngaɗeeɗum ngam teddinki Allah. To' on ngaɗu goɗɗum ko wonnata nyumo goɗɗo, koo o Yahuudankeejo, koo ɗum wongol lenyol, koo kawtal yimɓe Allah, non no ngiɗumi mi welnana koo moye ɓernde. Mi ɗaɓɓitataa ko nafantayam, ammaa e mi ɗaɓɓita ko nafanta yimɓe ɗuɗɓe, ngam ɓe keɓa ɓe kisa. Ekkitee to am no ekkitoriimi to Almasiihu. E mi mana'on ngam on ngejjitaayiyam nder koo ɗume, nden on tokka ekkitinol ngol ekkitinmi'on. Ammaa e mi yiɗi andon, Almasiihu woni ardiiɗo koo moye gorko, nden gorko woni ardiiɗo debbo muuɗum, Allah woni ardiiɗo Almasiihu. Fuu gorko gaɗuɗo do'aare koo annabaaku e hurnii, o semtinii ardiiɗomo. Ammaa fuu debbo gaɗuɗo do'aare koo annabaaku hurnaaki o semtinii ardiiɗomo, o wartii bo o pembuɗo hoore maako. To debbo wanyii hurna hoore muuɗum, sey o taƴa gaasa maako. Ammaa to e ɗum semtinii debbo taƴa gaasa muuɗum koo femboo, too, sey o hurnoo. Gorko haanaayi hurna hoore muuɗum ngam o tagaa nder nandi Allah nden e mo holla mangu Allah, ammaa debbo e holla mangu gorko. Ngam gorko naa' daga ɓandu debbo tagaa, ammaa debbo tagaa daga ɓandu gorko. Non maa ɗum tagaayi gorko ngam debbo, ammaa debbo tagaa ngam gorko. Ngam ɗu'um e ngam malaa'ika'en, e haani debbo hurnoo. Fuu e non, nder yimɓe Joomiraawo debbo e yiɗi ballal gorko, non maa gorko e yiɗi ballal debbo. Debbo arandeejo o tagaa daga ɓandu gorko, nden worɓe fuu debbo danyiɓe, ammaa koo ɗume daga to Allah ɗum ƴiwoyi. Nyumee e ko'e mooɗon, e ɗum haani debbo waɗa do'aare hurnaaki? Naa' e yiiki yimɓe, to gorko alii gaasa hoore muuɗum juutii, ɗum cemtiniiɗum? Ammaa to debbo e woodi gaasa njuutuka, ɗum wartii ko o mantortoo. Allah hokkiimo gaasa kan ngam ka suddanamo hoore. To boo goɗɗo e yiɗi yedda haala ka'a, sey o anda min ngalaa goɗɗum ndonu feere, non maa koo ngale kawtal yimɓe Allah. Too, e woodi ko ngiɗumi wiiki'on, mi mantataa'on dow maajum, ngam fuu carel ko kawrutuɗon ngam mawninki Allah, hawrutuki kin nafantaa'on, sey ni e ki ɓeyda so''uki'on gaɗa. Arande, mi nanii onon tokkuɓe Yeesu to on kawritii, e woodi feerootirol hakkunde mooɗon. E mi nyuma e woodi goonga nder haala kan. Walaa seko doole ɗum heɓa feerootirol hakkunde mooɗon, ngam ɗum waawa heɓtuki ɓeye ngoni dariiɓe e goonga nder mooɗon. To on kawritii, goonga naa' ngam nyaamuki kirtaari Joomiraawo kawritoton. Ngam to carel hirtaaki waɗii, koo moye e nyamra yeeso e nyaamuki nyamndu muuɗum, walaa keɗotooɗo goɗɗo. Goɗɗo aldee e weelo, goɗɗo boo yara naa yiltake. Too, on ngalaa gure to nyaamoton njaron? Koo on njawana kawtal yimɓe Allah, nden on cemtina ɓe ngalanaa? Too, ko mbi'aymi'on? Mi mana'on dow non? Mi waawataa mi mana'on dow maajum koo seɗɗa. Ngam ko nanmi to Joomiraawo, kanjum ekkitinmi'on. Nder jemmaare nde ɗum hokkitiri Joomiraawo meeɗen Yeesu, o hocci buroodi, o yetti Allah, o sendiɗum, o wi'i, “Ɗu'um ɗum ɓandu am kokkaandu ngam mooɗon. Ngaɗee ka waɗuki non ngam siftorkiyam.” Non maa, gaɗa ɓe kirtake, o hocci jardugel ndiyam inabojam, o wi'i, “Ɗa'am inabojam ngonɗam nder jardugel nge'el kanjam woni alkawal kesal tabbitayngal e ƴiiƴam am. Ngaɗee non fuu carel ngel njarotonɗam ngam siftorkiyam.” Fuu carel ngel nyaamoton buroodi ɗum nden on njara inabojam ɗam, ngaɗee non on kokka habaru mayde Yeesu Joomiraawo. Ngaɗee ka waɗuki non haa carel ngel o wartoyta. Ngam non, fuu nyaamuɗo buroodi ɗum, koo yarii inabojam ɗam Joomiraawo no haanaa, o waɗii hakke wartirki ɓandu Joomiraawo e ƴiiƴam Joomiraawo meere. E haani neɗɗo foonda hoore muuɗum ko o nyaama buroodi ɗum o yara inabojam ɗam. Fuu nyaamuɗo buroodi ɗum yari inabojam ɗam, to o nyumaayi dow ɓandu Joomiraawo, o fooɗanii hoore maako kiita laawol nyaamuki e yarki ki o waɗi. Kanjum waɗi ɗuɗɓe nder mooɗon ɓalli maɓɓe cembiɗaa on ngoodi ciya njamu, nden woɓɓe mooɗon boo maayii. Ammaa to en poondii ko'e meeɗen, Allah waɗantaa'en kiita. To Joomiraawo nattinii'en torra, e mo yiɗi o elta'en, ngam to' ɗum taƴana'en kiita hawti e duuniyaaru. Ngam non, bandiraaɓe am, to on kawritii ngam nyaamuki kirtaari ndin, keɗootiree. To e woodi nanoowo weelo nder mooɗon, sey o nyaama nyamndu to wuro, ngam to' hawrutuki mooɗon fooɗana'on kiita. Dow fii koriiɗum boo, to mi warii, mi ekkitinay'on dow maajum. Jooni bandiraaɓe am, dow dokke ɗe Ruuhu Allah hokkata, e mi yiɗi paamon. On andi carel ngel ngonnooɗon heeferɓe ɗum fooɗii hakkiilo mooɗon ɗum majjinii'on, on mawnina gunkiiji ɗi metataa. Ngam non, e mi yiɗi andon walaa neɗɗo mo Ruuhu Allah tokkinta wi'a, “Yeesu o laanaaɗo!” Non maa walaa baawayɗo wi'a, “Yeesu o Joomiraawo,” sey ni to Ruuhu Allah tokkiniimo. Too, e woodi dokke feere‑feere, ammaa Ruuhu go'otum hokkataɗe. E woodi kuuɗe feere‑feere, ammaa Joomiraawo go'oto huwanteeɗe. E woodi laawi huwanki Allah feere‑feere, ammaa Allah go'oto hokkata koo moye bawɗe huutirkiɗi. Allah e hokka koo moye neɗɗo alaama kolloojum e mo woodi Ruuhu Allah ngam ɓeydaari koo moye. Ruuhu ɗum, kanjum hokkata goɗɗo dokkal wolde faamu, goɗɗo boo dokkal wolde andal. Kanjum hokkata goɗɗo dokkal hoolaaki Allah, nden goɗɗo boo dokkal yamɗitinki nyawɓe, goɗɗo kadin dokkal waɗuki fii kayɗiniiɗum, goɗɗo waɗuki annabaaku, goɗɗo boo mbawka feerootirki hakkunde Ruuhu Allah e ginni, goɗɗo boo mbawka waɗirki do'aare ɗemɗe ɗe ɓe andaa, goɗɗo boo mbawka hokkuki ma'ana ɗemɗe ɗen. Fuu fii ɗu'um ɗum kuugal Ruuhu go'otum, kanjum hokkata koo moye dokkal non no ɗum suɓiri. Ɓandu go'o e woodi jokkooɗe ɗuɗɗe. Fuu jokkooɗe ɓandu ndun koo nde e ɗe ɗuuɗi, kanje kawti ngarti ɓandu go'o. Too, non maa tokkuɓe Almasiihu ngontindiri. Yahuudanko'en, e leƴƴi feere, e maccuɓe, e naa' maccuɓe, en fuu en ngaɗanaama baptisma nder Ruuhu go'otum ngam ngarten bo ɓandu go'o, nden en fuu Allah hokkii'en Ruuhu ɗum. Ngam ɓandu naa' jokkoode wo'oyre tan woodi, ammaa jokkooɗe ɗuɗɗe ndu woodi. To koyngal wi'ii, “Nde naa' mi jungo, ɓandu jeyaayiyam,” wi'uki non sendataangal e ɓandu ndun. Non maa to nowru wi'ii, “Nde naa' mi hitere, ɓandu jeyaayiyam,” wi'uki non sendataandu e ɓandu ndun. To ɓandu fuu wartii gite, too, ko ɗum nanirta? To ɓandu fuu wartii noppi, ko ɗum nanirta lumngol? Ammaa no ɗum wontindiri, Allah siryake jokkooɗe nder ɓandu, o siryake koo ndeye jokkoode non no o yiɗiri. To ɓandu e woodi jokkoode go'o tan, nden naa' ɗum ɓandu. No ɗum wontindiri, ɓandu ndu wo'oyru, ammaa e ndu woodi jokkooɗe ɗuɗɗe. Hitere fotaayi wi'a jungo, “A nafantaayam.” Ɗonmaa hoore fotaayi wi'a koyɗe, “On nafantaayam.” Naa' non ɗum woni. Jokkooɗe ɗe ɗum yi'ata bo ɗe cembiɗaa, kanje ɓuri nafuki. Jokkule ɓandu ɗe ngi'eten bo seɗɗa tan ɗe nafi, kanje ɓurɗen faamanki boɗɗum, nden jokkooɗe ɗe cemteten yiiki, kanje ɓurɗen faamanki. Jokkule meeɗen ɓurɗe wooɗuki, naa' naa en paamaniiɗe. Ammaa Allah hawtii jokkooɗe ɓandu fuu. Jokkule ɗe ngi'eten bo seɗɗa tan ɗe nafi, o hokkiiɗe mangu ɓurɗum, ngam to' ɗum heɓa feerootirol nder ɓandu, ammaa jokkooɗe ɗen fuu ɗe ngiɗindira yidde go'o. To wonde jokkoode nawnake, sey koriiɗe fuu nanida nawɗum e jokkoode nden. To jokkoode wo'oyre mawninaama, sey koriiɗe fuu kawta mbelmbelta hawti e jokkoode nden. Too, onon ngoni ɓandu Almasiihu, koo moye mooɗon bo ɗum jokkoode maako. Nder kawtal tokkuɓe Yeesu, arande Allah wartirii woɓɓe lilaaɓe, woɓɓe boo o wartiriiɓe annabo'en, nden woɓɓe ekkitinooɓe, woɓɓe boo gaɗooɓe kuuɗe kayɗiniiɗe, woɓɓe boo yamɗitinooɓe nyawɓe, woɓɓe boo wallooɓe, woɓɓe ardiiɓe, woɓɓe boo gaɗirooɓe do'aare ɗemɗe ɗe ɓe andaa. Ɓe fuu ngoni lilaaɓe? Ɓe fuu ngoni annabo'en? Ɓe fuu ngoni ekkitinooɓe? Ɓe fuu ngoni gaɗooɓe kuuɗe kayɗiniiɗe? Ɓe fuu ngoni yamɗitinooɓe nyawɓe? Ɓe fuu ngoni gaɗirooɓe do'aare ɗemɗe ɗe ɓe andaa? Ɓe fuu mbaawi hokkuki ma'ana ɗemɗe ɗen? Naa' non! Ammaa onon ɗaɓɓitee heɓuki dokke ɓurɗe mangu. Jooni mi hollay'on laawol ɓurngol wooɗuki. To mi metirii ɗemɗe yimɓe e ɗe malaa'ika'en, ammaa mi walaa yidde, too, mi wartii bo lenguru conyooru tan, koo mbaggu iidoowu e meere. To e mi waɗa annabaaku, nden to e mi faama sirruuji Allah, to e mi woodi andal kewngal, koo to e mi woodi hoolaare cembinde haa e mi sottina kocceeje, ammaa mi walaa yidde, too, walaa ko nafumi. To mi hokkii ɓe ngalanaa fuu ko ngoodumi, koo mi jaɓii ɓandu am wulee, to mi walaa yidde, walaa ko ɓeydoriimi. Gooduɗo yidde e woodi munyal, e ngikku boɗɗum. O walaa lawliiru, o mantitataako, o walaa mangu hoore. Gooduɗo yidde waɗataa ko semtinii, o ɗaɓɓitataa ko wallatamo kanko tan. O yaawaa monnuki, o jogitataako fii kalluɗum ɗum goɗɗo waɗanimo. Gooduɗo yidde nanataa belɗum halleende, ammaa e mo nana belɗum goonga. E mo munya nder koo ɗume. Hoolaare maako, e kammunde maako, e munyal maako re'ataa. Annabaaku re'ay, waɗirki do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa ƴaɓɓoto, andal re'ay, ammaa yidde re'ataa haa abadaa. Ngam andal meeɗen e annabaaku meeɗen naa' ɗum kewɗum, ammaa to kewɗum warii, ko heewaayi re'ay. Carel ko ngonmi sukayel, mi metii no sukayel metirta, mi nyumii no sukayel nyumirta. Ammaa nde mawnumi, mi alii ngikku sukaaku. Ko ngi'eten jooni, en ngi'ataaɗum boɗɗum bo daaroowo daaroggal nyiɓɓungal, ammaa carel e wara ngel ngi'etenɗum boɗɗum. Jooni seɗɗa tan andumi, ammaa carel e wara ngel andaymi andal kewngal, non no ɗum andiriyam. Too, jooni e woodi fii tatum, waato hoolaare, e kammunde, e yidde, ammaa yidde woni ko ɓurii mangu. Ngaɗee ko mbaawoton waɗuki ngarton gooduɓe yidde, nden ɗaɓɓitee dokke Ruuhu Allah, ko ɓuri woni dokkal waɗuki annabaaku. Ngam gaɗiroowo do'aare ɗemngal ngal ɗum andaa naa' yimɓe o metanta, Allah o metanta. Walaa paamayɗo ko o wi'ata, ngam sirruuji o metata laawol Ruuhu Allah. Ammaa fuu gaɗuɗo annabaaku, yimɓe o metanta, ngam o ɓeydanaɓe hoolaare, o sembiɗinaɓe, o waltina ɓerɗe maɓɓe. Gaɗiroowo do'aare ɗemngal ngal ɗum andaa hoore maako o sembiɗinta, ammaa gaɗoowo annabaaku, tokkuɓe Yeesu o sembiɗinta. E mi yiɗi on fuu ngaɗiron do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa, ammaa mi ɓurii yiɗuki ngaɗon annabaaku. Ngam gaɗoowo annabaaku ɓurii gaɗiroowo do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa, sey ni to e mo hokka ma'ana maaje, ngam o sembiɗina tokkuɓe Yeesu. Too, jooni bandiraaɓe am, to mi warii to mooɗon mi waɗirii do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa, ɗume ɗum ɓeydanta'on? Walaa! Sey ni to mi wi'ii'on ko Allah wanginaniyam, koo mi ekkitinii'on ko andumi dow Allah, koo mi waɗanii'on annabaaku, koo mi ekkitinii'on Wolde Allah. Raa misaalu dow fii ɗum walaa yonki, waato duudaandu e garaayaaru. To duudaandu duudaaka boɗɗum koo to garaayaaru piyaaka boɗɗum, no ɗum andirta duuduki kin koo piyol ngol? Ɗonmaa, to duudoowo luwal konu duudaayingal boɗɗum, moye siryotoo yaaki konu? Non ɗum woni to mooɗon, to naa' on ngaɗir do'aare ɗemngal ngal yimɓe nanata, no waɗata ɓe paama ko mbi'oton? Ɗum wartay bo on meta e meere. Goonga, e woodi ɗemɗe feere‑feere e duuniyaaru, ammaa nder ɗemɗe ɗen walaa ɗemngal ngal walaa ma'ana. To mi faamaayi ɗemngal ngal goɗɗo meti, mi wartii koɗo to maako, kanko maa o wartii koɗo to am. Onon maa, non ɗum woni to mooɗon. Nde on kaaɓii keɓon dokke Ruuhu Allah, ngaɗee ko mbaawoton waɗuki ɓuron huutirki dokke cembiɗinayɗe tokkuɓe Yeesu. Ngam non, fuu gaɗirɗo do'aare ɗemngal ngal o andaa, sey o toroo Allah wallamo o waawa hokkuki ma'ana ɗemngal ngal. Ngam to mi waɗirii do'aare ɗemngal ngal mi andaa, ɓernde am waɗii do'aare, ammaa mi heɓtataa ko mbiimi. Too, ko haani mi waɗa? Mi waɗay do'aare nder ɓernde am, ɗonmaa mi waɗay do'aare nder nyumol am. Mi yimay gimol mantuki Allah nder ɓernde am, ɗonmaa mi yimay nder nyumo am. To naa' non, taa yettii Allah nder ɗemngal ngal a andaa, no goɗɗo mo nanataangal wiirata “Aamin” dow yettoore maaɗa? O faamaayi ko mbiiɗaa. Ɗum goonga a yetta Allah boɗɗum, ammaa ɗum sembiɗintaa nanayɗoma. Mi yettii Allah ngam mi ɓurii'on on fuu waɗirki do'aare ɗemɗe ɗe mi andaa. Ammaa nder kawtal tokkuɓe Yeesu ɗum ɓurii mi meta boliiɗe jowi paameteeɗe ngam mi ekkitina woɓɓe e dow mi meta boliiɗe 10,000 nder ɗemngal ngal ɗum andaa. Bandiraaɓe, alee nyumuki bo sukahoy. Ngartee ɓe ngalaa halleende bo ɓikkoy keccoy, ammaa ngartee bo mawɓe nder nyumo mooɗon. Attawra wi'ii Joomiraawo wi'ii, “Mi metanay yimɓe am laawol metooɓe ɗemɗe ɗe andaaka. Mi metanayɓe e honduko yimɓe goɗɗe leyɗe, ammaa fuu e non ɓe kettindantaakoyam.” Ngam non, waɗirki do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa naa' ɗum alaama ngam tokkuɓe Yeesu, ammaa ɗum alaama ngam yimɓe ɓe tokkaayi Yeesu. Annabaaku boo ɗum ngam tokkuɓe Yeesu, naa' ngam yimɓe ɓe tokkaayi Yeesu. Ngam non, to on fuu on kawritii koo moye e waɗira do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa, to woɓɓe ɓe paamaayi koo yimɓe ɓe tokkaayi Yeesu nattii nder mooɗon, naa' ɓe mbi'ay on haaŋaaɓe? Ammaa to goɗɗo mo tokkaayi Yeesu koo goɗɗo mo andaa ko ngaɗoton nattii nder mooɗon tawii koo moye e waɗa annabaaku, o faamay o waɗii hakke, non waɗay o ɗaɓɓita o tuuba. Ko woni nder ɓernde maako cuuɗiiɗum ɗum wurtoto e njayri, o diccoto, o mawnina Allah, e mo wi'a, “Goonga, Allah e ɗon nder mooɗon.” Too, bandiraaɓe, ɗume ngaɗoton? To on kawritii ngam mawninki Allah, goɗɗo e woodi gimol, goɗɗo e woodi ekkitinol, nden goɗɗo e waɗiray do'aare ɗemngal ngal ɗum andaa, goɗɗo hokkay ma'ana ɗemngal ngal. Ɗum fuu ɗum waɗee ngam sembiɗinki kawtal tokkuɓe Yeesu. To woɓɓe e ngaɗira do'aare ɗemngal ngal ɗum andaa, to' ɓe ɓura ɗiɗo koo tato. E haani ɓe meta go'o‑go'o, ɗonmaa doole goɗɗo hokka ma'ana ko ɓe mbi'ata. Ammaa to walaa kokkoowo ma'ana ko ɓe mbi'ata, e haani ɓe nde''ita nder kawtal tokkuɓe Yeesu, ɓe metana Allah nder ɓernde maɓɓe. Gaɗooɓe annabaaku maa, to' ɓe ɓura ɗiɗo koo tato. E haani ɓe meta go'o‑go'o, nden kettindaniiɓeɓe poonda ko ɓe mbi'ata e hakkiilo. To e woodi ko Allah wanginani goɗɗo nder kettindantooɓe ɓen, sey metoowo arandeejo on de''ita. On fuu on mbaaway ngaɗon annabaaku go'oto‑go'oto ngam koo moye ekkitoo heɓa ko sembiɗintamo. Gaɗooɓe annabaaku e haani ɓe mbaawana ko'e maɓɓe. Ngam Allah naa' o Allah gaddoowo jiiɓaare, ammaa o gaddoowo jam. To tokkuɓe Yeesu kawritii nder kawtal maɓɓe, e haani rewɓe nde''ita. Ɗum jaɓaayi ɓe meta, ammaa ɓe njooɗoo ley laamu worɓe no Attawra wi'i. To e woodi goɗɗum ɗum ɓe ngiɗi ɓe anda, ɓe ƴama worɓe maɓɓe to wuro. Ngam ɗum cemtiniiɗum debbo meta nder tokkuɓe Yeesu carel ko ɓe kawriti ngam mawninki Allah. Too, to mooɗon Wolde Allah fuɗɗiri, koo to mooɗon tan nde yahi? To goɗɗo e kammii o annabiijo, koo o keɓuɗo dokkal Ruuhu Allah, e haani o anda ɗu'um ɗum mbindanaymi'on to Joomiraawo ɗum ƴiwoyi. Ammaa to o wanyii ɗum non, kanko maa sey o wanyee. Ngam non, bandiraaɓe am, ngiɗee waɗuki annabaaku, to' on karmin waɗirki do'aare ɗemɗe ɗe ɗum andaa. Sey koo ɗume waɗee no haani e laawol bongol. Jooni bandiraaɓe am, e mi yiɗi mi siftorana'on Habaru Belɗum ɗum nga'ajinanmi'on, ɗum njaɓuɗon, ɗum tokkoton boɗɗum. Barka maajum on kisii, to on njogake boɗɗum wa'aju ɗum nga'ajinanmi'on. To naa' non, on koolii Yeesu e meere. Mi waddanii'on fii ɓurɗum daraja ɗum keɓumi. Kanjum woni Almasiihu maayii ngam hakke meeɗen non no goɗɗe aayaaje mbi'i, o uwaama, o umminaama daga mayde nyalnde tatawre non no goɗɗe aayaaje mbi'i, o wangani Biiturus, nden o wanganii lilaaɓe maako sappo e ɗiɗo. Gaɗa ɗon o wanganii tokkuɓemo ɓurɓe 500 e carel go'o. Ɗuɗɓe maɓɓe haa jooni e ɓe foofa, ammaa woɓɓe maayii. Ɗonmaa o wanganii Yaakubu, nden fuu lilaaɓe maako. Gaɗa maajum fuu, min maa, o wanganiiyam, koo nde e mi nandi e ɓingel danyaangel ko carel danyukingel waɗa. Ngam min woni ɓurɗo famɗuki nder lilaaɓe maako. Mi hewtaayi maa mi noddee lilaaɗo maako, ngam mi torrii kawtal yimɓe Allah. Ammaa ngam yidde nde Allah holliyam mi wartii ko ngonmi hande, nden yidde nde o holliyam wartaayi meere. Mi ɓurii koo moye lilaaɗo huwuki, koo nde naa' ɗum min huwata, ɗum yidde Allah gondunde e am huwata. Too, walaa feerootirol koo to min wa'ajinani'on, koo to lilaaɓe horiiɓe nga'ajinani'on. Ko min nga'ajinta ɗum go'o; kanjum boo njaɓuɗon. Too, to e ɗum wa'ajina wiiki Almasiihu umminaama daga mayde, no waɗata woɓɓe mooɗon e mbi'a mayɓe ummataako? Daa mayɓe ummataako daga mayde, too, daa Almasiihu umminaaka daga mayde won ɗon. To boo Almasiihu ummaaki daga mayde, too, wa'ajinki amin wartii meere, nden hoolaare mooɗon wartii meere. Ko ɓuri non woni, min ngartii ceydu'en fewooɓe dow Allah. Ngam min mbi'ii Allah umminii Almasiihu daga mayde. Ammaa daa ɗum goonga mayɓe ummintaake, daa Allah umminaayimo. Ngam daa ɗum ummintaa mayɓe, too, daa Almasiihu maa umminaaka daga mayde won ɗon. Daa Almasiihu umminaaka, too, hoolaare mooɗon wartii meere, nden haa jooni on ngondi e hakke mooɗon, nden mayɓe e koolii Almasiihu kalkii won ɗon. To ni ngam jonde duuniyaaru ndu'u tan ngaɗeten kammunde dow Almasiihu, en ɓurii koo moye wartuki ɓe ɗum yurminanta. Ammaa goonga Almasiihu umminaama daga mayde. Kanko woni artuɗo ummaaki daga nder ɓe ɗum umminta daga mayde. Nde mayde warii laawol neɗɗo go'oto, non maa ummaaki mayɓe daga mayde warii laawol neɗɗo go'oto. No yimɓe fuu mayrata ngam sumpo e Aadamu, non maa fuu gooduɓe sumpo e Almasiihu keɓay yonki ki re'ataa. Ammaa raa no ummaaki mayɓe wa'ata. Arande Almasiihu umminaama daga mayde, nden nyalnde nde o wartoyi ɗum umminay fuu yimɓe maako daga mayde. Nden gaɗa o heɓii jaalorgal dow koo moye laamiiɗo, e koo ɗume laamu ginni, e koo ɗeye bawɗe, re'irde duuniyaaru waray, nden o hokkita Allah Nyaako Mo Dow laamu. Ngam doole Almasiihu laamoo naa Allah yowiimo dow wanywanyɓe maako fuu. Ganyo kalketeeɗo gaɗa koo ɗume, kanko woni mayde. Ngam aayaare wi'ii, “Allah wartirii koo ɗume ley laamu Almasiihu.” Ammaa nde ɗum wi'i, “Koo ɗume wartiraama ley laamu Almasiihu,” too, e njayri ɗum woni ɗu'um hawtaayi e on ɗon gartirɗo koo ɗume ley laamu Almasiihu. Gaɗa Allah waɗii koo ɗume ley laamu Ɓiɗɗo maako, sey Ɓiɗɗo on warta ley Laamu Allah gartirɗo koo ɗume ley laamu Ɓiɗɗo on, ngam Allah tan warta laamiiɗo koo ɗume koo toye. Too, to mayɓe ummataako daga mayde, ɗume gaɗanaaɓe baptisma ngam mayɓe ngaɗata? To ɗum umminaayi mayɓe koo seɗɗa, ngam ɗume ɗum waɗanta yimɓe baptisma ngam maɓɓe? Nden ngam ɗume min coorata yonki amin koo ndeye? Goonga bandiraaɓe, mantoraaki ki mantortoomi'on nder sumpootirki e Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen waɗi koo ndeye nyalnde e mi haade mayde. To mi haɓdii e yimɓe gooduɓe ngikku bo ɗum marle ladde nder gariiri Aafisa ngam heɓuki fii duuniyaaru ndu'u tan, ɗume ɓeydoriimi? To mayɓe ummintaake daga mayde, sey ngaɗen ko ɗum wi'unoo, “En nyaamu, en njaru, ngam jaango en maayay.” To' on njaɓu ɗum majjina'on. “Jooɗodaaki e gooduɓe ngikku kalluɗum wonnay ngikku boɗɗum.” Ngartee nder hakkiilo mooɗon no haani, alee waɗuki hakke, ngam e woodi woɓɓe mooɗon ɓe ngalaa andal dow Allah. Mi wi'u non ngam cemton. Goɗɗo ƴamay wi'a, “No mayɓe umminirtee daga mayde? E iri nduye ɓandu ɓe ummodortoo?” An kaaŋaaɗo! Taa aawii gabbel, ngel fuɗataa naa ngel waatii. Ko aawuɗaa fuu, koo gabbel alkamaari, koo wongel gabbel feere, ko fuɗi nandataa e ko aawuɗaa. Ammaa Allah e hokka ko fuɗi nandi feere non no o suɓiri. Koo iri ngele gabbel e iri nandi ɗum ngel fuɗirta. Naa' fuu ɓalli ngoni nanduɗi. Ɓalli yimɓe feere, ɓalli marle feere, ɓalli colli feere, ɓalli liƴƴi feere. Koo ɗume gonɗum e dow e woodi no ɗum wa'i. Non maa koo ɗume gonɗum nder duuniyaaru e woodi no ɗum wa'i. Gonɗum e dow wooɗuki maajum e feerootiri e wooɗuki fii gonɗum nder duuniyaaru. Naange no ɗelkitirta feere, lewru no ɗelkitirta feere, koode no ɗelkitirta feere, nden koode e feerootiri koo ndeye hoodere e no nde ɗelkitortoo. Non ummaaki mayɓe wa'i. Ɓandu uwaandu ndu nyolayndu, to ndu umminaama ndu nyolataa. Ɓandu uwaandu wooɗaa yiiki, ndu walaa sembe, to ndu umminaama, ndu wartay wooɗundu yiiki, goodundu bawɗe. Ɓandu uwaandu kayru huutirtee nder duuniyaaru ndu'u, ammaa ɓandu umminteendu, kayru huutinirtee e ton dow. Nde e woodi ɓandu kuutirteendu nder duuniyaaru, non maa e woodi ɓandu kuutirteendu ton dow. Ngam, non no ɗum windiraa, “Neɗɗo arandeejo, waato Aadamu, o wartii gooduɗo yonki.” Ammaa Aadamu cakitiiɗo, waato Almasiihu, o heɓii ɓandu kuutirteendu ton dow, o wartii kokkoowo yonki ki re'ataa. Naa' ɓandu kuutirteendu ton dow ɗum artata heɓuki, ammaa kuutirteendu nder duuniyaaru ɗum artata heɓuki, nden ɗum heɓa kuutirteendu ton dow. Neɗɗo arandeejo mbulmbuldi o tagiraa, nden neɗɗo ɗiɗaɓo boo, daga dow o ƴiwoyi. Yimɓe duuniyaaru e ngoodi ɓandu iri ndu Aadamu tagiraaɗo mbulmbuldi. Jahayɓe ton dow boo, ɓe keɓay ɓandu iri ndu on ɗon ƴiwoyɗo daga ton dow, waato Almasiihu. Non no ngoodirɗen nandi on ɗon tagiraaɗo mbulmbuldi, non maa en keɓay nandi on ɗon ƴiwoyɗo daga dow. Bandiraaɓe, e mi wi'a'on, ɓandu goodundu kusel e ƴiiƴam nattataa nder wuro Allah ton dow. Ɓandu nyolayndu nattataa wuro Allah tabitayngo. Ndaree mi wi'a'on goɗɗum sirru: Naa' en fuu maayata, ammaa en fuu ɗum waylitanay'en ɓalli ɗon e ɗon, bo maƴƴuki hitere, to ɗum duudii luwal cakitiingal. Ngam to luwal ngal duudaama, mayɓe ummodoto e ɓalli ɗi nyolataa, nden enen foofooɓe ɗum waylitay ɓalli meeɗen. Ngam doole ndu'u ɓandu maayayndu nyolayndu wartiree ɓandu ndu maayataa ndu nyolataa. Carel ngel ɓandu maayayndu nyolayndu wartiraa ɓandu ndu maayataa ndu nyolataa, ko aayaare wi'i ɗum heeway, waato, “Ɗum heɓii jaalorgal dow mayde!” “Mayde, to jaalorgal maaɗa? Mayde, to tooke maaɗa?” Ngam hakke woni tooke pooɗayɗe mayde, nden bawɗe hakke to Attawra ƴiwi. Ammaa yettoore tabbita to Allah kokkuɗo'en jaalorgal barka Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Ngam non, bandiraaɓe am ɓe ngiɗumi, ndaree boɗɗum, to' goɗɗum dimba'on. Koo ndeye ngaɗee ko mbaawoton waɗuki kuwon kuugal Joomiraawo, ngam on andi kuugal ngal kuwantonmo naa' e meere ngal woni. Too, jooni dow hawrutuki ceede ngam walluki yimɓe Allah gonɓe Urucaliima, ngaɗee ko mbiimi tokkuɓe Yeesu ɓe Galaatiya ngaɗa. Koo ndeye nyalnde arandeere nde yontoore, koo moye mooɗon resa goɗɗum nder ko heɓii keerol no waawata. Nden to' on alu naa mi warii puɗɗon hawrutuki ceede ɗen. To mi yottake to mooɗon, mi hokkay yimɓe ɓe cuɓuɗon ɗereeji kollayɗi on cuɓiiɓe ɓe njaara ballal mooɗon Urucaliima. To e haani min maa mi yaha, sey ɓe njaada e am. Mi waray to mooɗon gaɗa mi yahii leydi Makidooniya, ngam mi suɓii yaaki Makidooniya. Ɗum gaɗotooɗum mi jooɗoo to mooɗon carel seɗɗa, koo maa mi ruuma, ngam mballonyam mi yaha fuu to njahaymi. Mi yiɗaa mi yaala to mooɗon tan mi ƴaɓɓoo, ngam e mi yiɗi mi neeɓida e mooɗon to Joomiraawo jaɓii. Ammaa mi jooɗoto to gariiri Aafisa naa Humto Ɓendol Alkamaari, ngam mi heɓii laawol huwuki kuugal mangal, nden e woodi ɗuɗɓe ganyuɓeyam. To Timooti warii to mooɗon, tabbitinon o wedditake nder mooɗon, ngam kanko maa o kuwanoowo Joomiraawo bo am. Ngam non, to' goɗɗo yawanamo. Mballeemo nder yaadu maako, njaɓɓootiron jam e jam, o wartoya to am. Min e woɓɓe bandiraaɓe e min ndenti gartol maako. Jooni dow bandiraawo meeɗen Afoolos, mi torakemo naa' seɗɗa o wara to mooɗon kanko e woɓɓe bandiraaɓe, ammaa o yiɗaa yaadu ndun jooni. O waray to mooɗon to o heɓii laawol. Njooɗee on paama, ndaree boɗɗum dow hoolaare mooɗon, ngaɗon ngorgu, cembiɗee. Fuu ko ngaɗoton, ngaɗeeɗum nder yidde. Bandiraaɓe, on andi nder leydi Akaaya yimɓe wuro Istifaanus arti wartuki tokkuɓe Yeesu, nden ɓe kokkii ko'e maɓɓe ngam walluki yimɓe Allah. E mi toroo'on kokkee iri ɓen ɗon yimɓe mangu hawti e fuu yimɓe ɓe min kuwidi min piidi nder kuugal. Mi nanii belɗum waroyki Istifaanus, e Fartunaatus, e Akaykus, ngam ɗum wartaniiyam bo onon ngari to am, ngam ɓe mbaltinii ɓernde am e ɓerɗe mooɗon onon maa. Ngam non, kokkee iri ɓen ɗon yimɓe mangu. Tokkuɓe Yeesu wonɓe leydi Aasiya e kowna'on. Akiila, e Biriskila, e tokkuɓe Yeesu kawritooɓe e wuro maɓɓe e ɓe kowna'on boɗɗum nder inde Joomiraawo. Fuu bandiraaɓe gonɓe ɗo'o e kowna'on. Kownindiree hownirki higaaku ceniiki. Min Bulus windi kownol ngo'ol e jungo am. Fuu mo yiɗaa Joomiraawo, Allah laanamo. Yaa Joomiraawo amin, waroy! Yeesu Joomiraawo barkiɗina'on. E mi yiɗi'on on fuu ngam sumpootirki meeɗen e Yeesu Almasiihu. Min Bulus mo Allah suɓi warta lilaaɗo Yeesu Almasiihu e bandiraawo meeɗen Timooti minon mbindi ɗerewol ngo'ol. Min mbindanngol kawtal yimɓe Allah gonɓe gariiri Korinti, e fuu yimɓe Allah gonɓe nder fuu leydi Akaaya. Allah Nyaako meeɗen e Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on hokka'on jam. Yettoore tabbita to Allah, Nyaako Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Kanko woni Nyaako mo yurmeende, Allah baltinayɗo ɓerɗe. E mo waltina ɓerɗe meeɗen nder fuu torraaji ɗi njareten, ngam enen maa mbaltinen ɓerɗe wonɓe nder koo iri kaye torra. En mbaltinay ɓerɗe maɓɓe e iri waltinki ki o waltini ɓerɗe meeɗen. Non no njardeten torra naa' seɗɗa iri ka Almasiihu yari, non maa barka Almasiihu ɗum waltinay ɓerɗe meeɗen naa' seɗɗa. To min torraama, min torra ngam ɗum waltina ɓerɗe mooɗon nden ngam kisndam mooɗon. To boo Allah waltinii ɓerɗe amin, o waltinɗe ngam minon maa min mbaltina ɓerɗe mooɗon ngam keɓon sembe munyon nder torraaji ɗi njaroton iri ɗi min njarata. Min tabbitinii, e min andi non no njardoton torra iri ka min njari, non maa ɓerɗe mooɗon mbaltoto iri waltaaki ɓernde ki min keɓi. Bandiraaɓe, e min ngiɗi andon iri torra ka min njari nder leydi Aasiya. Min nattii torra kalluka ɓurka sembe amin haa min ittii kammunde yonki amin. Nder ɓerɗe amin min nanii bo kiita mayde min taƴanaa, ammaa non waɗii ngam to' min kooloo ko'e amin, ammaa min kooloo Allah umminoowo mayɓe. Kanko hisnimin daga mayde kallunde, o nyamray yeeso e hisnukimin. Dow maako min ngaɗi kammunde o hisnaymin kadin. Onon maa mballireemin do'aare, sey Allah barkiɗinaymin, nden ɗuɗɓe ngettamo ngam amin. Ko min mantortoo woni ɓerɗe amin e tabbitinanamin min ngaɗii jonde nder duuniyaaru nder senaaki e goonga ƴiwoyɗum to Allah, hakko maa nder mooɗon. Min njooɗori non naa' dow andal iri ngal yimɓe duuniyaaru, ammaa yidde Allah wallimin. Nder ɗereeji amin min mbindanaayi'on goɗɗum ɗum on mbaawataa janguki koo faamuki. Jooni seɗɗa tan paamuɗonmin, ammaa yeeso ɗo'o e mi yiɗi paamonmin boɗɗum, ngam nyalnde nde Yeesu Joomiraawo meeɗen wartoyta mbaawon mantorooɗonmin non no minon maa min mbaawirta mantoraaki'on. Nde mi tabbitinii ɗu'um, mi yiɗiino warki to mooɗon arande ngam keɓon barka nde ɗiɗi. E mi yiɗunoo dow laawol am yaaki Makidooniya, mi yaala to mooɗon, nden gaɗa mi yahii Makidooniya, mi so''oyto to mooɗon, ngam mballonyam nder yaadu am yaaki leydi Yahuudiya. Nde mi heɓaayi ngaɗumi yaadu ndun, e yiiki mooɗon mi waɗii ɓerɗe ɗiɗi nde ciryinoomi waɗuki yaadu ndun? Koo e yiiki mooɗon e mi siryoo yaadu am no yimɓe duuniyaaru ngaɗata, wi'ooɓe “Ee” puɗɗita mbi'a “Aa'a?” Allah o gaɗoowo ko o wi'i, o ceyduujo amin, min mbi'ataa “Ee” e “Aa'a” carel go'o. Ngam habaru Ɓiɗɗo Allah, waato Yeesu Almasiihu, mo min nga'ajinani'on, min e Siila e Timooti, naa' ɗum “Ee” e “Aa'a,” ammaa kanko koo ndeye “Ee” maako ɗum “Ee.” Ngam Almasiihu hebbinii koo ngale alkawal ngal Allah waɗi. Kanjum waɗi mbi'eten “Aamin” laawol maako ngam teddinki Allah. Ngam Allah woni gaɗuɗo'en ndariiɗen boɗɗum nder sumpootirki meeɗen e Yeesu Almasiihu. Kanko suɓi'en, o waɗanii'en alaama maako kolluɗum enen ɗum ɓe maako. O hokkii'en Ruuhu maako nder ɓerɗe meeɗen, ngam ɗum tabbitinana'en ko o hokkata'en yeeso ɗo'o. Allah woni ceyduujo am to mi feway, mi yiɗaa mi waɗa'on nanon ciya belɗum, kanjum haɗiyam so''aaki Korinti. Min ngiɗaa min kolla'on laamu sembe dow hoolaare mooɗon. Minon min kuudooɓe e mooɗon ngam nanon belɗum nder ɓerɗe mooɗon, ngam on ndarake boɗɗum dow ko kooliiɗon. Ngam maajum cuɓumi to' mi wara to mooɗon mi waɗa'on nanon ciya belɗum. Ngam to mi waɗii on nanii ciya belɗum, moye welnantayam ɓernde to naa' onon ɓe ngaɗumi nani ciya belɗum? Ko mbindanmi'on nder ɗerewol am arandewol, mi winduɗum ngam to mi warii to mooɗon to' onon kaanuɓe mbelnanayam ɓernde ngaɗonyam mi nana ciya belɗum. Ngam mi tabbitinii to mi nanii belɗum, on fuu on nanay belɗum. Ko mbindanmi'on, mi winduɗum nder nawɗum ɓernde e wannaare e gonɗi ɗuɗɗi naa' ngam mi mettinana'on ɓerɗe, sey ni ngam mi waɗa'on andon iri yidde luggunde nde ngiɗumi'on. Too, to goɗɗo waddii ko mettini ɓernde, naa' min tan o mettinani ɓernde, on fuu o mettinani ɓerɗe. Mi wi'u non, ammaa mi yiɗaa mi haɓanamo ko ɓuri no haani. Haɓanki ki ɗuɗɓe mooɗon kaɓanimo heƴii. Ammaa jooni e haani njaafanooɗonmo cembiɗinonmo ngam to' nawɗum ɓernde maako ɓura sembe maako. Ngam non, e mi toroo'on, kolleemo haa jooni on ngiɗimo. Mi windan'on ngol ton ɗerewol ngam mi foonda'on mi yi'a koo on ngaɗay ko mbiimi'on nder koo ɗume. Fuu mo njaafaniiɗon, min maa mi yaafanakemo. Ko njaafiimi, to e woodi ko haani maa mi yaafoo, mi yaafiɗum ngam mooɗon yeeso Almasiihu. Mi waɗu non ngam to' Ceyɗan ƴoyra'en, ngam en andi nyumo maako boɗɗum. Nde njaami Tooruwas ngam mi wa'ajina Habaru Belɗum ɗum Almasiihu, Joomiraawo maɓɓitaniiyam laawol kuugal ɗon. Ammaa mi wannii naa' seɗɗa ngam mi tawaayi Tiitus bandiraawo meeɗen ton. Ngam non, sey njaɓɓootirmi e maɓɓe njaami Makidooniya. Ammaa yettoore tabbita to Allah kokkoowo'en jaalorgal koo ndeye barka sumpootirki meeɗen e Almasiihu. Laawol meeɗen o sankitii habaru Almasiihu koo toye bo urngol belngol. Ngam enen ngoni bo urngol urde welnde nde Almasiihu hokki Allah. Urngol urde nden yottake kisnaaɓe e gonɓe dow laawol halkere. To gonɓe dow laawol halkuki urngol ngol ɗum urngol mayde. Ammaa to kisnaaɓe urngol ngol ɗum urngol gaddanoowolɓe yonki. E woodi potuɗo huwuki kuugal nga'al? Min nga'ajintaa Wolde Allah ngam min keɓa ceede no ɗuɗɓe ngaɗata. Ammaa e min meta goonga yeeso Allah, ngam Almasiihu jeyimin, nden Allah liloyimin. Too, on kammii min puɗɗii mantuki ko'e amin kadin? Koo boo ɗum doole min ngarda e ɗereeji kollayɗi minon min ɓeye, koo ƴiwuɗi to mooɗon ngam kolla woɓɓe min ɓeye no woɓɓe ngaɗata? Onon e ko'e mooɗon ngoni ɗerewol amin bindaangol nder ɓerɗe amin. Koo moye waaway jangangol andangol. On kollii onon ngoni ɗerewol ngol Almasiihu windi, ngol o lildi laawol amin. Naa' e dawaaru ngol windiraa, ammaa e Ruuhu Allah gooduɗo yonki ngol windiraa. Naa' dow allowal hayre ngol windaa, ammaa dow allowal ɓerɗe yimɓe ngol windaa. Min mbi'u non ngam e min koolii Allah laawol Almasiihu. Min keƴaayi min mbi'a min mbaaway waɗuki koo ɗume e bawɗe amin, ammaa bawɗe amin to Allah ƴiwoyi. Kanko waɗi min mbaawi wartuki ekkitinooɓe Alkawal Kesal. Alkawal ngal boo daraaki dow dooka bindaaɗum, ammaa dow Ruuhu maako ngal dari. Ngam dooka bindaaɗum e fooɗa mayde, ammaa Ruuhu e hokka yonki ki re'ataa. Ɗum windi dooka Muusa dow allooje hayre, nden carel ko Muusa hokketeeɗum, teddungal Allah wangi waɗi yeeso maako e ɗelkitoo. Koo nde ɗelkitaaki kin e ustoo, fuu e non Israa'iilanko'en mbaawaayi sutaaki yeeso maako. To dooka gaddayɗum mayde wardii e iri nga'al teddungal, too, kuugal Ruuhu Allah ɓuray non teddungal! To ko fooɗata kiita e woodi teddungal, too, ko waɗata yimɓe keɓa aadilaaku Allah ɓuray non teddungal naa' seɗɗa! Goonga, teddungal alkawal kiingal walaa mangu jooni to ngal hawtaama e teddungal alkawal kesal. To ƴaɓɓotooɗum wardii e teddungal, too, alkawal kesal tabitayngal ɓuray non teddungal naa' seɗɗa! Ngam non, nde e min ngoodi iri nde'e kammunde, e min metira sembe ɓernde naa' seɗɗa. Minon naa' bo Muusa min mba'i, cuddirɗo yeeso maako e lefel, ngam to' Israa'iilanko'en cutoomo ngi'a no ɗelkitol yeeso maako ustortoo. Ammaa ɓe ndullii faamu, ngam haa hande to ɓe njanganaama alkawal kiingal, lefel ngel e haɗaɓe ɓe paama goonga, ngam sumpootirki e Almasiihu tan ittatangel. Goonga, haa jooni to ɓe njanganaama Attawra, lefel ngel e wumna ɓerɗe maɓɓe. Ammaa to neɗɗo tuubii tokkii Joomiraawo, ɗum ittay lefel ngel daga ɓernde maako. Too, Joomiraawo on woni Ruuhu Allah, nden to Ruuhu Allah woni ɗon rimɗineeki woni. Enen ɓe geece mu''en cudditaa en fuu en kolla teddungal Joomiraawo en ɓeyda wartuki bo maako. Teddungal ngal waɗay ka ɓeydaaki. Ɗu'um ɗum kuugal Joomiraawo, kanko woni Ruuhu. Ngam non, nde Allah yurminaniimin hokkiimin kuugal nga'al, min ittataa kammunde. Min nganyii huwuki kuuɗe cuuɗiiɗe cemtiniiɗe. Min majjintaa yimɓe, min ngaylitataa ma'ana Wolde Allah. Ammaa e min mbi'a goonga e njayri. Laawol waɗuki non, koo moye anday nder ɓernde muuɗum yeeso Allah minon e min ngoodi goonga. To Habaru Belɗum ɗum min nga'ajinta e suuɗii, wonɓe dow laawol halkere tan ɗum suuɗanii. Ceyɗan laamiiɗo duuniyaaru ndu'u wumnii ɓerɗe yimɓe ɓe koolaaki Yeesu, ngam to' ɓe ngi'a jayngol Habaru Belɗum ɗum teddungal Almasiihu nanduɗo e Allah. Ngam naa' habaru amin min nga'ajinta, ammaa ko min nga'ajinta woni Yeesu Almasiihu o Joomiraawo, minon boo ngam maako min ngarti maccuɓe mooɗon. Ngam Allah biiɗo jayngol wurtoyoo daga nder nyiwre, kanko waɗi jayngol maako yeynii nder ɓerɗe amin ngam min anda teddungal Allah ngal ɗum yi'ii e yeeso Yeesu Almasiihu. Ammaa minon e min nandi e gojiije loope. Ɗum resii jawdi nder amin ngam holluki ɗe'e bawɗe ɓurɗe koo ɗeye bawɗe, to Allah ɗe ƴiwoyi, naa' to amin. Min ɓiɗɗaama e koo nduye wuttudu, ammaa min pusaayi. Nyumooji amin njiiɓake, ammaa min ittaayi kammunde. E min torree, ammaa Allah sendiraayi e amin. E min ndo''ee, ammaa min kalkaaka. Koo ndeye e min haade wareeki no ɗum wariri Yeesu, ngam yonki iri ki maako yi'ee nder ɓalli amin. Ngam minon gooduɓe yonki e min haade mayde koo ndeye ngam Yeesu, ngam ɗum yi'a yonki maako nder ɓalli amin ɗi'i maayayɗi. Kanjum waɗi min keddi to mayde, ngam onon keɓon yonki. Nde e min ngoodi hoolaare go'o e binduɗo aayaare biinde, “Mi hoolake, kanjum waɗi metumi.” Minon maa min koolake, kanjum waɗi min meti. Ngam e min andi Allah umminɗo Yeesu Joomiraawo meeɗen daga mayde, o umminaymin minon maa non no o umminiri Yeesu, o waddamin hawti e mooɗon yeeso maako. Fuu ɗu'um ɗum ngam ɓeydaari mooɗon, ngam caahu Allah jottotooɗum yimɓe ɗuɗɓe, waɗa ɗum ɓeyda yettuki Allah ngam teddinkimo. Ngam non, min ittataa kammunde. Koo nde ɓalli amin e ɓeyda tampuki, fuu e non ɓerɗe amin e cembiɗinee koo ndeye. Ngam torraaji ɗi min torretee jooni ɗi seɗɗanaaji ɗi neeɓataa ɗi ngaɗay min keɓa teddungal ngal haa abadaa ɓurngal koo ɗume. Ngam non, hakkiilo amin walaa dow ko gite ngi'ata. E min ngaɗa hakkiilo amin dow ko gite mbaawataa yiiki. Ngam ko gite ngi'ata ɗum ƴaɓɓotooɗum, ammaa ko gite mbaawataa yiiki, ɗum tabitayɗum. Ngam e min andi ɓalli amin e nandi e lukuru ɗum min njooɗotoo nder, nder duuniyaaru ndu'u. To lukuru ɗum sankitaama, e min andi Allah hokkaymin wuro tabitayngo ton dow, ngo mahiraaka e jungo neɗɗo. Jooni e min otta e min kaaɓii naa' seɗɗa ngam ɗum ɓornamin ɓandu amin ndu dow. Ngam to min ɓornaama ɓandu ndun, min ngartataa yonkiiji ɗi ngalaa ɓandu. Nge'el carel ngel min ngondi nder lukuru ɗum duuniyaaru, waato ɓandu amin, e min otta ngam torraaji ɗi ɓandu ndun yarata. Naa' ngam e min ngiɗi sendirki e ɓandu ndun, ammaa e min ngiɗi ɗum ɓornamin ɓandu amin ndu dow, ngam ɓandu ndu maayataa hocca njayri ɓandu maayayndu. Allah e hoore muuɗum siryiimin ngam ɗu'um, o hokkiimin Ruuhu maako ngam tabbitinankimin ko o waɗantamin yeeso ɗo'o. Kanjum waɗi koo ndeye e min ngoodi sembe ɓernde. E min andi to ni e min nder ɓandu amin ndu'u, e min ngoɗɗitii wuro amin wongo to Joomiraawo. E min ngaɗa jonde amin dow hoolaaki Allah, naa' dow ko min ngi'ata e gite. Goonga e min ngoodi sembe ɓernde, nden min ɓurii yiɗuki min cendira e ndu'u ɓandu min njooɗodoo e Joomiraawo ton dow. Ngam non, ko min ngiɗi woni min mbelnanamo ɓernde, koo e min nder ndu'u ɓandu koo e ton dow. Ngam en fuu doole en ndaroto yeeso Almasiihu ngam kiita, ngam koo moye heɓa mbarjaari ko waɗi nder ɓandu ndu'u, koo ko o waɗi e wooɗi koo ɗum wooɗaa. Nde e min andi ko woni kulol Joomiraawo, kanjum waɗi e min ngaɗa ko min mbaawata waɗuki min pooɗoya hakkiilo yimɓe. Allah e andi no min ngontindiri boɗɗum, e mi kammoo onon maa on andimin boɗɗum nder ɓerɗe mooɗon. Naa' e min ngiɗi min mana ko'e amin yeeso mooɗon, ammaa e min ngiɗi min kokka'on laawol mantoraakimin, ngam mbaawon nootooɗon ƴamɗe ƴeftooɓe ko'e dow mangu maɓɓe naa' dow ko woni nder ɓerɗe maɓɓe. To yimɓe kocciimin min haaŋaaɓe, fuu ɗum ngam Allah. To boo e min nder hakkiilo amin, ɗum ngam mooɗon. Ngam yidde Almasiihu waɗatamin e min kuwa kuuɗe amin, ngam en tabbitinii go'oto maayii ngam koo moye, ngam non koo moye maayii. O maayii ngam yimɓe fuu, ngam to' ɓe ngaɗa jonde belnanayndeɓe ɓerɗe, ammaa ɓe ngaɗa jonde belnanaynde on ɗon mayɗo ngam maɓɓe ummii daga mayde. Ngam non, daga jooni min koccataa goɗɗo no yimɓe duuniyaaru koccirimo. Koo nde ndenno min koccii Almasiihu no yimɓe duuniyaaru koccirimo, jooni naa' non min koccirimo. Ngam non, fuu gartuɗo mo Almasiihu o wartii neɗɗo keso. Koo ɗume ɗum ndenno ƴaɓɓake, koo ɗume wartii kesum. Ɗu'um fuu Allah waɗiɗum ciryootirɗomin e maako laawol Almasiihu, nden o hokkiimin kuugal wa'ajinki siryootirki yimɓe e maako. Wa'aju ɗum woni Allah e siryootira yimɓe duuniyaaru e muuɗum laawol Almasiihu, nden o windataa hakke ɗum ɓe ngaɗi. Kanko hokkimin kuugal wa'ajinki siryootirki e maako. Ngam non, min metooɓe ko Almasiihu wi'imin, bo Allah torotoo'on laawol amin. E min toroo'on ngam Almasiihu, ciryootiree e Allah. Almasiihu meeɗaayi waɗuki hakke, ammaa Allah yowii fuu hakkeeji meeɗen dow maako, ngam laawol maako ngarten aadili'en yeeso Allah. Minon, min kuudooɓe e Allah. Ngam maajum e min toroo'on to' on alu caahu Allah ɗum keɓuɗon warta meere. Ngam Allah wi'ii, “Nde carel kaanungel waɗi, mi nanii do'aare maaɗa, nde nyalnde kisndam wari, mi walliima.” Raa, jooni woni carel kaanungel, jooni woni nyalnde kisndam! Min ngiɗaa min ngaɗa ko waɗata goɗɗo feggoo dow laawol goonga, ngam to' ɗum heɓa ko ɗum huɗata nder kuugal amin. Ammaa nder koo ɗume ko min ngaɗata, e min kolla min maccuɓe Allah ɓe goonga nder munyal mangal ngal min ngaɗata nder torra, e caɗeele, e ɓiɗɗaare. Min piyaama, min curaama, ɗum umminii hawre dow amin, min kuwii naaki ɓalli amin mbaati, min mbaalii balɗe min ɗaanaaki, bannye min keɓataa ko min nyaamata. Min kollii min maccuɓe Allah ɓe goonga nder laɓki ɓerɗe ki min ngoodi, e andal, e munyal, e no min mballirta yimɓe, e Ruuhu Allah ɗum min ngoodi, e yidde nde goonga, e metuki goonga, e bawɗe Allah. Aadilaaku woni ko min konirta ɗum min njogii jungo nyaamo e nano. E min kokkee mangu, e min cemtinee, e min kuɗee, e min manee. Min koccaama bo majjinooɓe yimɓe, ammaa min goonga'en. Min koccaama bo ɗum andaamin, ammaa e ɗum andimin boɗɗum. Min koccaama bo mayɓe, ammaa e min poofa. E min piyee, ammaa min maayaayi. E ɗum waɗa min nana ciya belɗum ɓernde, ammaa koo ndeye e min mbelmbelta. Min ngalanaa, ammaa min ngartirii ɗuɗɓe riskuɓe. Min koccaama bo koo ko min ngoodi, ammaa e min ngoodi koo ɗume. Onon Korintiyanko'en, min metanii'on e njayri. Min maɓɓitanii'on ɓerɗe amin. Naa' minon nganyi holluki'on yidde, ammaa onon nganyi hollukimin yidde. Mi metanii'on no metiranaymi ɓiɓɓe am. E mi toroo'on, nde e min ngiɗi'on, onon maa maɓɓitaneemin ɓerɗe mooɗon. To' on kawtu ko'e e yimɓe ɓe koolaaki Yeesu. Ko hawti aadilaaku e halleende? Koo boo, ngoye sumpo woni hakkunde jayngol e nyiwre? Kiye siryootirki woni hakkunde Almasiihu e Ceyɗan? Koo boo, ko hawti tokkuɗo Yeesu e mo tokkaayi Yeesu? Nden ko hawti wuro ceniingo ngo Allah e gunkiiji? Ɓalli meeɗen ngoni wuro ceniingo ngo Allah mo yonki. Ngam o wi'i, “Mi jooɗoto nder maɓɓe, mi yaada e maɓɓe. Mi wartay Allah maɓɓe, ɓe ngartay yimɓe am.” Ɗonmaa o wi'i, “Ngam non, mburtoyee daga nder maɓɓe, kakkitee daga nder maɓɓe. To' on meemu ko laaɓaa, nden mi jaɓay'on. Mi wartay Nyaako mooɗon, onon boo on ngartay ɓiɓɓe am worɓe e rewɓe. Non Joomiraawo Joomu Bawɗe wi'i.” Too, bandiraaɓe am ɓe ngiɗumi, nde en ngaɗanaama alkawal dow fuu ɗu'um, en laaɓin ko'e meeɗen daga koo ɗume gaɗoojum ɓalli meeɗen e ɓerɗe meeɗen ngarta ko laaɓaa yeeso Allah. En ngartu ɓe senaaki keewuki, kulooɓe Allah. Kooleemin nder yidde. Min ngaɗanaayi goɗɗo ko wooɗaa, min majjinaayi goɗɗo, min ƴoyraayi goɗɗo ngam min njaɓanamo goɗɗum. Mi wi'aayi haala ka'a ngam mi yowana'on goɗɗum ko wooɗaa. Mi wi'iino'on e min ngiɗi'on naa' seɗɗa nder ɓerɗe amin koo e min foofa koo nder mayde. Mi hoolake'on ɓernde go'o, e mi mantoroo'on naa' seɗɗa, on cembiɗiniiyam naa' seɗɗa. Fuu e torraaji ɗi min njarata, welwelo am walaa keerol. Ngam ko min ngari leydi Makidooniya, min keɓaayi siwtaare, ammaa koo toye to min ngaylitorii e min torree. Min ngeddootirii e woɓɓe, nder ɓerɗe amin kulol nangimin. Ammaa Allah baltinoowo ɓerɗe gonɓe nder wannaare, o waltini ɓerɗe amin e garol Tiitus. Naa' warki maako tan waltini ɓerɗe amin, ammaa habaru ɗum o hokkimin no mbaltinirɗon ɓernde maako. O wi'iimin no kaaɓirɗon ngi'onyam, e no ngannirɗon dow ko ngaɗanɗonyam, e no ngiɗirɗon wallukiyam. Kanjum ɓeydaniyam welweltuki. Koo to ɗerewol ngol mbindanmi'on waɗii on nanii ciya belɗum, ɗum wannaayiyam jooni, koo nde ndenno mi wannii, ngam mi faamii ɗerewol ngol waɗii on nanii ciya belɗum ɓerɗe, koo nde ɗum carel seɗɗa tan. Jooni e mi nana belɗum nder ɓernde am, naa' ngam on nanaayi belɗum, ammaa ngam ciya nanki belɗum mooɗon waɗi tuubuɗon. Ngam ciya nanki belɗum kin ɗum iri ki Allah yiɗi. Ngam non min ngaɗanaayi'on ko wooɗaa. Ngam ciya nanki belɗum iri ki Allah yiɗi e waɗa neɗɗo tuuba heɓa kisndam. Ki waɗataa o wi'a, “Daa e mi andunoo,” ammaa ciya nanki belɗum iri ki duuniyaaru e fooɗa mayde. Ndaaree ngi'on ko ciya nanki belɗum mooɗon waddani'on, ki waɗii'on on ngartii tiiɗuɓe, on ngartii kaaɓuɓe kolla onon naa' on gaɗooɓe ko wooɗaa, on ɓernii dow ko wooɗaa, on kultorii, on kaaɓii ngi'onyam, on ngiɗii wallukiyam, on kaaɓii ngi'on ɗum taƴanii gaɗoowo hakke kiita. On kollii on ngaɗii ko haani dow ko mbindannoomi'on. Ngam non, koo nde mi windaniino'on ɗerewol, naa' ngam neɗɗo gaɗuɗo ko wooɗaa mbindumingol, koo ngam neɗɗo gaɗanaaɗo ko wooɗaa, ammaa mi windungol ngam ngi'anon gite mooɗon no ngirruɗonmin yeeso Allah. Kanjum waltini ɓerɗe amin. Ko ɓuri non, welwelo ngo Tiitus nani mbelnaniimin ɓerɗe, ngam on fuu on mbelnaniimo ɓernde. Mi mantorake'on yeeso Tiitus, onon boo on cemtinaayiyam. Non no koo ɗume ɗum min mbi'i'on ɗum goonga, non maa mantoraaki ki min mantorii'on yeeso Tiitus tabbitinaama ɗum goonga. Yidde nde Tiitus yiɗi'on jooni ɓurii nde ndenno, to o nyumii no tokkirɗon ko ɗum wi'i'on, e no njaɓɓoriiɗonmo nder mangu e faamanki. E mi nana belɗum ngam e mi hoolii'on e ɓernde go'o. Too, bandiraaɓe am, jooni e min ngiɗi andon caahu ɗum Allah hokki tokkuɓe Yeesu gonɓe Makidooniya. Koo nde ɓe poondiraama torra kalluka, ɗonmaa e ɓe nder dullere kallunde, fuu e non welwelo maɓɓe mango waɗii ɓe kokkii ballal mangal. Mi ceydake ɓe kokkii ballal no ɓe mbaawi hokkuki, haa maa ko ɓuri non. Nder yidde ɓerɗe maɓɓe, ɓe torakemin naa' seɗɗa min alaɓe ɓe ngaɗa jungo nder kuugal walluki yimɓe Allah gonɓe Urucaliima. Ɓe ngaɗii ko ɓuri nyumo amin. Arande ɓe kokkii Joomiraawo ko'e maɓɓe, nden minon maa ɓe kokkiimin ko'e maɓɓe no Allah yiɗi. Nde Tiitus fuɗɗi kuugal hawrutuki ballal to mooɗon, min torakemo o so''oo to mooɗon o yottinangal. Too, on ngaɗii boɗɗum nder koo ɗume, waato nder hoolaaki Yeesu, e metuki boɗɗum, e anduki goonga, e yidde walluki, e yidde nde ngiɗɗonmin. Non maa e min ngiɗi ngaɗon boɗɗum nder nga'al kuugal walluki. Naa' e mi wi'a doole ngaɗɗon non. Mi hokku'on habaru ballal mangal ngal woɓɓe mballi ngam mi anda koo yidde nde ngiɗɗon woɓɓe nde goonga. Ngam on andi ko Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu waɗani'on ngam yidde maako. Koo nde o diskuɗo, ngam mooɗon o warti mo walanaa, ngam laawol dullere maako ngarton riskuɓe. Raa caawori ɗum kokkaymi'on dow fii ɗu'um. Rowani onon arti hokkuki ballal, naa' on artu hokkuki ballal tan, haa maa on artii yiɗuki hokkuki ballal ngal. Too, jooni sey njottinon kuugal ngal e iri ɓernde nde puɗɗirɗonngal. Kokkee ko mbaawoton hokkuki. Ngam to on ngoodi ɓerɗe hokkuki ballal, Allah jaɓay ko kokkuɗon. Allah e raara ko ngooduɗon, naa' ko on ngalaa. Ko ngiɗumi woni naa' torron ko'e mooɗon ngam mballon woɓɓe, ammaa e mi yiɗi yimɓe fuu pottida. Jooni ɗuuɗuki jawdi mooɗon wallay wonɓe nder dullere. Yeeso ɗo'o kamɓe maa, ɓe mballa'on nder dullere mooɗon, ngam koo ɗume fottidana koo moye. Non no ɗum windiraa, “Nokkuɗo ɗuɗɗum ɗum ɗuuɗaayi. Nokkuɗo seɗɗa, ɗum famɗaayi.” Ammaa yettoore tabbita to Allah gaɗuɗo Tiitus warti giɗɗo walluki'on non no min ngiɗiri walluki'on. Naa' ngam min torakemo tan waɗi o jaɓi yaaki to mooɗon, ammaa kanko e hoore maako suɓi yaha to mooɗon ngam o haaɓii o walla. Min lildoyaymo e bandiraawo meeɗen maneteeɗo koo toye to tokkuɓe Yeesu kawritata. E mo manee ngam wa'ajinki Habaru Belɗum. Naa' kanjum tan, ɓe cuɓiimo ngam o yaada e amin nder yaadu yaaruki ballal ngal ɗum hawritani tokkuɓe Yeesu gonɓe Urucaliima. Kanjum woni kuugal bongal ngal min ngaɗata ngam mawninki Joomiraawo, ɗonmaa ngam holluki no min ngiɗiri walluki. E min ndogga to' goɗɗo meta kalluka dow no min kuwirta kuugal mangal nga'al ngal moɓtuki e senduki. E min ngiɗi min ngaɗa ko haani, naa' yeeso Joomiraawo tan, ammaa haa maa e yeeso yimɓe. Ɗonmaa min lildoyayɓe e bandiraawo meeɗen, nde ɗuɗɗum min poondiimo min ngi'ii e mo yiɗi walluki e ɗate ɗuɗɗe, ammaa jooni o ɓurii yiɗuki walluki ngam e mo hoolii'on naa' seɗɗa. Tiitus, o higo kuugal am, min e maako e min kuuda ngam mooɗon. Bandiraaɓe meeɗen jaadooɓe e maako, ɓe lilaaɓe nder tokkuɓe Yeesu Almasiihu, kuugal maɓɓe e teddinamo. Ngam non, kolleeɓe yidde mooɗon e ko waɗata e min mantitoroo'on, ngam kawte tokkuɓe Yeesu tabbitina mantoraaki'on ki min mantortoo'on ɗum goonga. Naa' ɗum doole mi windana'on dow kuugal walluki yimɓe Allah. Ngam e mi andi on ngiɗi walluki naa' seɗɗa. Mi mantorake'on yeeso yimɓe Makidooniya mi wi'iiɓe onon yimɓe Akaaya on ciryake kokkon ballal daga rowani. Tiinaare mooɗon waɗi ɗuɗɓe nder maɓɓe puɗɗi walluki. Ammaa mi liloyii ɓen ɗon bandiraaɓe to mooɗon ngam ciryooɗon walluki no mbiimi, ngam to' mantoraaki ki min mantortoo'on dow fii ɗu'um warta meere. Ngam to mi wardoyii e woɓɓe nder tokkuɓe Yeesu wonɓe Makidooniya min tawii on ciryaaki, mi nanay cemtuɗum naa' seɗɗa ngam mantoraaki ki mantortoomi'on, nden naa' min tan semtata, haa e onon. Ngam non, mi nyumii doole mi toroo bandiraaɓe ɓen ɗon arta yaaki to mooɗon, ɓe tabbitina on ciryake ballal mangal ngal ngaɗɗon alkawal ko mi wara. Ngam to mi warii mi tawa e ngal hawritii, ngal warta ballal ngal kokkuɗon ɓernde go'o, naa' e doole. Nyumee ɗu'um. Koo moye aawuɗo seɗɗa, seɗɗa ittata, nden fuu aawuɗo ko ɗuuɗi, ko ɗuuɗi ittata. Koo moye sey hokka ko suɓi hokkuki nder ɓernde muuɗum, naa' e nawɗum ɓernde koo e doole, ngam Allah e yiɗi kokkoowo nder belɗum ɓernde. Allah e waawa hokkuki'on koo iri ɗume barka ɓurɗum ko ngiɗɗon, ngam koo ndeye keɓon koo ɗume ko heƴata'on e ko mballirton woɓɓe. Non no ɗum windiraa, “E mo sankita caahu maako nder yimɓe ɓe ngalanaa, kuuɗe maako boɗɗe ɗe tabutuɗe haa abadaa.” Allah woni kokkoowo demoowo awdi, kokkoowo yimɓe ko nyaamata. O hokkay'on ko heƴata'on, o ɗuɗɗinayɗum, ngam ɓeydon ballal ngal kokkoton kaanuɓe mballee. O barkiɗinay'on e koo ngole laawol ngam ngarton kokkooɓe ballal koo ndeye, nden yimɓe ngettaymo ngam ballal ngal kokkuɗon ngal ɓe keɓi laawol amin. Kuugal nga'al ngal ngaɗoton, naa' e ngal walla yimɓe Allah tan, haa e ngal waɗa yimɓe ɗuɗɓe e ngetta Allah naa' seɗɗa. Kuugal nga'al ngal ngaɗoton hollii on koolaaɓe. Ɗuɗɓe teddinay Allah ngam on ngaɗa ko Habaru Belɗum ɗum Almasiihu wi'i ɗum njaɓuɗon yeeso koo moye, nden on cenda ko ngooduɗon e tokkuɓe Yeesu gonɓe Urucaliima e fuu horiiɓe. E ɓe ngiɗi yiiki'on e ɓe ngaɗana'on do'aare, ngam ballal mangal ngal Allah waɗaniɓe laawol mooɗon. Yettoore tabbita to Allah ngam caahu ɗum o hokki'en ɗum honduko waawataa wi'a. E mi toroo'on nder lestinki hoore e munyal Almasiihu, min Bulus noddeteeɗo “lestinɗo hoore” to e mi wondi e mooɗon, ammaa to mi wondaa e mooɗon e mi noddee “metanoowo'on e sembe.” Woɓɓe yimɓe e mbi'a e min ngaɗa jonde iri nde yimɓe duuniyaaru ndu'u. To mi waroyii to mooɗon, mi nyumii e haani mi haɓanaɓe. E mi toroo'on, to' on ngaɗan mi waɗana'on non. Koo nde e duuniyaaru min ngoni, min konirtaa bo duuniyaaru ndu'u, ngam min konirtaa ko ndu honirta. Sey ni ko min konirta e woodi bawɗe Allah baawayɗe kalka ko woodi sembe fuu. E min keɓa jaalorgal dow koo ɗiye geddi e mawnitaare kaɗaynde yimɓe anda Allah. E min nanga nyumooji fuu, min ngartiraɗi gaɗayɗi ko Almasiihu wi'i. Gaɗa on kollii on gaɗooɓe ko Almasiihu wi'i, e min ciryii min torra koo moye mooɗon ganyuɗo waɗa koo ɗume ko Almasiihu wi'i. On ndaara koo ɗume dow‑dow tan. Fuu tabbitinɗo Almasiihu jeyimo, sey o faama ɗu'um, non no Almasiihu jeyirimo, non minon maa Almasiihu jeyimin. Joomiraawo hokkiimin ardaare ngam min cembiɗina hoolaare mooɗon, naa' ngam min mbonnande. Koo to min mantorake ardaare nden ko ɓuri no haani, min nanataa cemtuɗum waɗuki non. Mi yiɗaa ngi'on bo e mi yiɗi mi hulnira'on ɗereeji ɗi mbindanmi'on. Ngam woɓɓe e mbi'a, “Ɗereeji ɗi Bulus windani'en e ɗi caawi haala tedduka, cembiɗka, ammaa to e mo wondi e meeɗen o tampuɗo, boliiɗe maako ɗe tekkaa.” E haani iri ɓen ɗon yimɓe ɓe anda ko min mbindanta'on nder ɗereeji to en ngondaa, kanjum min ngaɗata to e min ngondi e mooɗon. Ɗum waɗataako min pottina ko'e amin e mantooɓe ko'e maɓɓe, koo min kocca ko'e amin bo maɓɓe. To ɓe poondirii ko'e maɓɓe e ko'e maɓɓe, nden to woɓɓe nder maɓɓe koccii ko'e maɓɓe ɓurii woɓɓe maɓɓe, ɓe kollaayi e ɓe ngoodi hakkiilo. Minon boo, min mantitataako ko ɓuri no haani, sey ni min ndaroo dow keerol ngol Allah nokkanimin. Ɗu'um hawtii e kuugal ngal min kuwata nder mooɗon. Nde min njahi to mooɗon, min ƴaɓɓaaki keerol ngol Allah nokkanimin, ngam minon ngoni artuɓe waddanki'on Habaru Belɗum dow Almasiihu. Min mantortaako ko ɓuri keerol ngol, waato min mantortaako kuugal ngal woɓɓe ngaɗi. Ammaa kammunde amin woni hoolaare mooɗon waɗa ka ɓeydaaki, nden kuugal ngal min kuwata nder mooɗon ɓeydoo naa' seɗɗa. Non wartay laawol no min nga'ajinirta Habaru Belɗum nder goɗɗe leyɗe gonɗe yeeso mooɗon. Min ngiɗaa mantoraaki kuugal ngal goɗɗo waɗi nder keerol ngol Allah hokkimo. No aayaare wi'i, “Fuu mantitotooɗo, o mantitoroo Joomiraawo.” Ngam naa' manoowo hoore muuɗum woni jaɓaaɗo; jaɓaaɗo woni mo Joomiraawo mani. E mi yiɗi munyanonyam koo to mi metanii'on bo kaaŋaaɗo. E mi toroo'on munyaneeyam! E mi haaja'on no Allah haajirta'on. Mi waɗanii'on alkawal teegal e gorko go'oto, waato Almasiihu. E mi yiɗi mi yaara'on to maako bo debbo ceniiɗo mo andaa gorko. Ammaa e mi hula to ɗum warta no mboodi ƴoyriri Hawwaa'u e ƴoyre mayri kallunde, onon maa ɗum majjina'on alon tokkuki Almasiihu e ɓernde go'o e ɓernde laaɓunde. Ngam min kokkii'on habaru Yeesu, nden on keɓii Ruuhu Allah, on njaɓii wa'aju amin. Ammaa on ala woɓɓe yimɓe nga'ajinana'on goɗɗo Yeesu feere, nden on njaɓii ruuhu feere, ɗonmaa on njaɓii wa'aju peerootirɗum e ko min nga'ajinani'on. Mi kammaaki ɓen ɗon noddeteeɓe “mawɓe lilaaɓe” ɓe ɓurdiiyam goɗɗum. Koo to mi waawaa meto boɗɗum, e mi andi ko mbi'aymi. Min kollii'on non e koo ngole laawol. Mi wa'ajinanii'on Habaru Belɗum dow Allah caahu. Mi leynii hoore am ngam ɗum hokka'on mangu. Koo mi woofii nde ngaɗumi non? Mi jaɓii ceede ballal daga to woɓɓe tokkuɓe Yeesu bo mi teetanɓe ngam mi walla'on. Ko ngondumi e mooɗon mi nattii dullere, ammaa mi toraaki ballal to mooɗon, ngam bandiraaɓe meeɗen garoyɓe daga Makidooniya ngaddaniiyam ballal ngal ngiɗumi. E ngel ton carel mi wartanaayi'on teddoral, mi boo wartantaa'on teddoral. Non no tabbitinirmi goonga Almasiihu nder am, non maa mi tabbitinii nder leydi Akaaya walaa baawayɗo haɗayam mantoraakiɗum. Too, on kammoo mi wi'u non ngam mi yiɗaa'on? Allah e andi e mi yiɗi'on! Mi nyamray yeeso e waɗuki ko ngaɗaymi ngam mi haɗa ɓen ɗon noddeteeɓe “mawɓe lilaaɓe” heɓuki laawol mantitaaki e wiiki ɓe kuwii kuugal pottudungal e ngal min kuwi. Iri ɓen ɗon yimɓe ɓe lilaaɓe fewre, ɓe kuutirooɓe fewre, e ɓe ngartira ko'e maɓɓe bo ɓe lilaaɓe Almasiihu. Naa' ɗum kayɗiniiɗum! Koo Ceyɗan e wartira hoore muuɗum bo malaa'ikaajo gooduɗo jayngol. Ngam non, naa' ɗum kayɗiniiɗum to maccuɓe maako ngartirii ko'e maɓɓe bo kuwooɓe kuuɗe aadilaaku. E re'irde maɓɓe ɓe keɓay ko fottidi e kuuɗe maɓɓe. E mi fuɗɗita wiiki, to' goɗɗo hocca mi kaaŋaaɗo. Ammaa to on kocciriiyam non, sey njaɓonyam no njaɓirton kaaŋaaɗo ngam mi mantitoo seɗɗa. Ko mbi'aymi e mi mantitoo jooni, Joomiraawo wi'aayiyam mi wi'a non, ammaa e mi meta bo kaaŋaaɗo. Nde e woodi mantitotooɓe iri mantitaaki ki yimɓe duuniyaaru, min maa mi mantitoto. On nana belɗum hettindanaaki haaŋaaɓe ngam e yiiki mooɗon on ngoodi faamu mawɗum! Haa maa on munyana koo moye gartiroowo'on maccuɓe maako, e ƴoyruɗo'on jaɓani'on ko ngooduɗon, e jawanayɗo'on, e piiɗo'on to wolo. E mi semta wiiki minon min ngalaa sembe waɗanki'on non! Ammaa to woɓɓe e mantoroo goɗɗum, min maa mi mantortoɗum. Too, e mi meta bo kaaŋaaɗo! To ɓe Ibraaniyanko'en, min maa mi Ibraaniyankeejo. To ɓe Israa'iilanko'en, min maa mi Israa'iilankeejo. To ɓe lenyol Ibraahim, min maa lenyol Ibraahim ƴiwoyimi. To ɓe kuwanooɓe Almasiihu, min mi ɓuriiɓe. E mi meta bo kaaŋaaɗo! Mi ɓuriiɓe huwuki naa' seɗɗa, mi ɓuriiɓe maɓɓeeki nder suudu cural, mi ɓuriiɓe fiyeeki, mi ɓadake mayde nde ɗuɗɗum. Nde jowi Yahuudanko'en e piirayam looci 39. Nde tati Roomanko'en e piirayam cabbi. Mi huboraama kaaƴe nde go'o. Nde tati e mi natta komiije e ɗe pusida e am nder maayo, mi waalii mi nyallii nder ndiyam maayo. Nder jahaale am mi nattii torraaji ɗuɗɗi, canɗi feere‑feere ɓadake nyaamayam, wuyɓe torriiyam, yimɓe lenyol am torriiyam, yimɓe naa' Yahuudanko'en torriiyam. Mi nattii torra nder gariiri, mi nattii torra nder ladde, maayo ɓadake nyaamayam, bandiraaɓe am fewre'en torriiyam. Mi huwii naa' seɗɗa mi fiidii e kuugal, jemmaaje ɗuɗɗe mi ɗaanataako. Mi fiidii e weelo e ɗonka, nde ɗuɗɗum walaa ko nyaamaymi, mi yarii feewo, mi dullii ko ɓornotoomi. Gaɗa ko mbiimi, e woodi ɗuɗɗum torruɗumyam, ɗonmaa koo ndeye e mi woodi teddoral wannuki dow fuu tokkuɓe Yeesu. To goɗɗo dullii sembe, sey mi nana bo min dulli sembe. To goɗɗo nattinaama waɗuki hakke, e ɗum naawayam naa' seɗɗa. To ɗum doole mi mantoo, sey mi mantoroo fii kollayɗum ciya sembe am. Allah Nyaako Yeesu Joomiraawo meeɗen e andi ko mbiimi naa' ɗum fewre. Yettoore tabbita to maako haa abadaa. Carel ko ngonmi gariiri Dimasku, gomnaajo leydi ndin gonɗo ley laamiiɗo bi'eteeɗo Areetas, o waɗii ɗum suri dammuɗe gariiri ndin ngam o nangayam. Ammaa higooɓe am ngaɗiyam nder sompoore, ɓe kaɓɓi ɓoggol, ɓe njippiniriyam nder yolnde maadi piliindi gariiri ndin. Non kisirmi daga jungo gomnaajo on. Doole mi nyamray yeeso e mantitaaki, koo nde ɗum nafantaayam koo seɗɗa, ammaa jooni mi metay dow wahayu ɗum Joomiraawo holliyam e ko o wanginaniyam. E mi andi goɗɗo tokkuɗo Almasiihu duuɓi sappo e nayi ƴaɓɓiiɗi o hoccaama yaaki dow tataɓum. Koo nder ɓandu o hoccaa, koo naa' nder ɓandu, mi andaa, Allah tan andi. E mi andi neɗɗo on ɗum hocciimo yaaki wuro Allah ton dow, koo nder ɓandu o hoccaa, koo naa' nder ɓandu o hoccaa mi andaa, ammaa Allah tan andi. Ton o nani goɗɗe boliiɗe ɗe neɗɗo fotaayi wiiki, sirruuji ɗi neɗɗo haanaa wurtina. Mi mantorto iri on ɗon neɗɗo, ammaa mi mantortaako hoore am, sey ni mi mantoroo fii kollayɗum ciya sembe am. Koo to e mi yiɗi mi mantitoo, mi wartataa bo kaaŋaaɗo, ngam goonga mbi'aymi. Ammaa mi mantitataako, ngam to' goɗɗo hocca mi ɓurii ko o yi'i to am koo ko nani to am. Allah holliiyam wahayu mawɗum. Ammaa ngam to' mi ƴefta hoore am, sey ɗum yowaniyam goɗɗum ɗum wartaniyam bo gi'al nder ɓandu, bo goɗɗo Ceyɗan liloyi waɗa ka torrukiyam. Nde tati e mi toroo Joomiraawo ittanayamɗum, ammaa e mo wi'ayam, “Yidde am heƴiima, ngam carel ngel ndulluɗaa sembe, sey bawɗe am kewɗe mbanga.” Ngam non, nder belɗum ɓernde mi ɓeyday mantoraaki ciya sembe am, ngam bawɗe Almasiihu njooɗoo nder am. Kanjum waɗi ngam Almasiihu e mi nana belɗum ciya sembe am, e huɗeeki ki kuɗeteemi, e torraaji ɗi njaraymi, e torraaji ɗi torreteemi, e caɗeele ɗe nattumi. Ngam carel ngel ndullumi sembe, carel ngel ngoodumi sembe. Mi wartirii hoore am bo kaaŋaaɗo, ammaa onon ngaɗiyam ngaɗumi non. Goonga, onon haani manayam, ngam ɓen ɗon noddeteeɓe “mawɓe lilaaɓe” ɓe ɓuraayiyam koo seɗɗa, koo nde naa' mi goɗɗum. Mi huwii kuuɗe nder mooɗon kollayɗe min mi lilaaɗo Almasiihu mo goonga, mi huwirii munyal mangal. Allah hokkiiyam bawɗe waɗuki alaamaaji kulniiɗi, e kuuɗe kayɗiniiɗe, e kuuɗe mawɗe. Ɗume ngaɗanmi goɗɗe kawte tokkuɓe Yeesu ɗum mi waɗanaayi'on? Fii go'o ɗum mi waɗaayi woni mi toroo'on ballal. Njaafaneeyam ɗu'um ɗum ngaɗumi! Jooni e mi siryii warki to mooɗon garol tataɓol. Mi wartantaa'on teddoral, ngam naa' jawdi mooɗon ngiɗumi, onon e ko'e mooɗon ngiɗumi. Ngam haanaa ɓiɓɓe kawrita jawdi ngam danyooɓe maɓɓe, ammaa danyooɓe haani kawrita jawdi ngam ɓiɓɓe ɓen. Mi nanay belɗum hokkuki hoore am e fuu ko ngoodumi ngam mooɗon. To mi ɓeydii yiɗuki'on, on ustay yiɗukiyam? Too, on njaɓii mi wartanaayi'on teddoral. Fuu e non woɓɓe mbi'ay e mi woodi ƴoyre, mi huutirii fewre mi nangii'on. Koo e woodi lilaaɓe ɓe lilmi to mooɗon ƴoyruɓe'on njaɓi ko ngooduɗon? Mi torake Tiitus yaha to mooɗon, kanko e bandiraawo meeɗen. Koo Tiitus ƴoyrii'on jaɓii ko ngooduɗon? Naa' minon e maako nyumo go'o min kuurata. Naa' laawol go'o min tokkata? Koo on nyuma daga arande e min curana ko'e amin yeeso mooɗon? Naa' non! Min tokkuɓe Almasiihu, e min mbi'a goonga yeeso Allah. Bandiraaɓe ɓe min ngiɗi, koo ɗume ko min ngaɗata e min ngaɗaɗum ngam sembiɗinki'on. E mi hula to mi warii to mooɗon, mi tawrataa'on no ngiɗumi, nden onon maa on tawrataayam no ngiɗɗon. E mi hula mi tawra'on hawre, e lawliiru, e mettinki ɓernde, e yidde hoore, e huɗuki, e metuki haalaaji kalluɗi dow woɓɓe, e mawninki hoore, e umminki hakkiilo. E mi hula to mi fuɗɗitii mi so''oyake to mooɗon, Allah am semtinayyam yeeso mooɗon, nden ɓernde am naaway, ngam ɗuɗɓe gaɗunooɓe hakke ɓe tuubaayi ɓe ali kuuɗe ɗe ɓe ngaɗata, waato kuuɗe nefniiɗe, e njeenu, e fuu kuuɗe kalluɗe ɗe ɓerɗe maɓɓe ngiɗi. Mi waray to mooɗon jooni garol tataɓol. Aayaare wi'ii, “Doole ɗum heɓa ceydu'en ɗiɗo koo tato ko ɗum tabbitina haala.” Mi yaadake mi wagginii ɓen ɗon nyamruɓe yeeso e waɗuki hakke ko ngarmi to mooɗon ɗiɗaɓum. Jooni nde mi wondaa e mooɗon, e mi ɓeyda wagginkiɓe e fuu horiiɓe kuwooɓe ɗen ɗon kuuɗe. To mi so''oyake to mooɗon, mi tawii e ɓe nder hakke haa jooni, mi munyantaaɓe. Nde on ngiɗi yiiki ko tabbitinanta'on Almasiihu e metira laawol am, mi hollay'onɗum. Almasiihu dullaayi sembe nder mooɗon, ammaa e mo huwa nder mooɗon e sembe. Koo nde o waraama dow gaafaangal nder ciya sembe, fuu e non jooni e mo foofa laawol bawɗe Allah. Minon maa non no o wontindirnoo, min ngalaa sembe. Non no Almasiihu jooɗorii jooni nder bawɗe Allah, minon maa min njooɗodoto e bawɗe Allah nder mooɗon. Ƴamee ko'e mooɗon ngi'on koo on tokkuɓe Yeesu e goonga. Poondee ko'e mooɗon. On andaa Almasiihu e jooɗi nder ɓerɗe mooɗon? Goonga e mo jooɗoo nder ɓerɗe mooɗon, sey ni to on tokkaayimo e goonga. Mi tabbitinii on anday minon e min tokkamo e goonga. Ammaa e min toroo Allah to' ngaɗon goɗɗum ko wooɗaa. Naa' ngam yimɓe ngi'a bo e min ngaɗa ko wooɗi, ammaa ngam ngaɗon ko haani, koo nde ɗum yi'aymin bo min ngaɗaayi kuugal amin boɗɗum. Ngam min mbaawataa min kaɗa goonga nyamruki yeeso, sey ni min ngaɗa ko waɗata goonga nyamra yeeso. Min nanay belɗum to min ndullii sembe, to ni onon on ngartii cembiɗɓe. E min toroo Allah ngarton keewuɓe nder tokkuki Yeesu. Kanjum waɗi mbindanmi'on fii ɗu'um carel ngel mi wondaa e mooɗon. Ngam to mi waroyii to mooɗon, to' ɗum wartanayam doole naa' mi huutirii sembe laamu ɗum Joomiraawo hokkiyam. O hokkam laamu ɗum ngam mi sembiɗina'on, naa' ngam mi lallina'on. Too, bandiraaɓe am, sey nyalnde go'o. Mo''inee jonde mooɗon, ngaɗee ko toriimi'on ngaɗon, ngartee ɓe nyumo go'o, njooɗodee jam. Allah joomu yidde e jam wonda e mooɗon. Kownindiree kownol higaaku. Fuu yimɓe Allah e kowna'on. Min Bulus lilaaɗo windi ɗerewol ngo'ol. Naa' yimɓe cuɓiyam, naa' neɗɗo wartiriyam lilaaɗo. Yeesu Almasiihu e Allah Nyaako Mo Dow, umminɗo Yeesu daga mayde wartiriyam lilaaɗo. Min e fuu bandiraaɓe gonduɓe e am ɗo'o e min kowna tokkuɓe Yeesu wonɓe Galaatiya. Allah Nyaako Mo Dow e Yeesu Almasiihu Joomiraawo barkiɗina'on hokka'on jam. Yeesu hokkii hoore muuɗum ngam hakke meeɗen ngam o hisna'en daga jaamanu kalluɗum ɗu'um. Non ɗum cuɓol Allah Nyaako meeɗen Mo Dow. Teddungal tabbita to Allah haa abadaa abadin. Aamin. Mi hayɗinii nde njaawuɗon waylitanki Allah ɓaawo, kanko nodduɗo'on barka yidde Almasiihu mawnde co''aniiɗon wongol ekkitinol on nyuma ɗum Habaru Belɗum. Goonga, walaa goɗɗum Habaru Belɗum feere, ammaa e woodi woɓɓe yimɓe gannooɓe'on. E ɓe ngiɗi waylutuki Habaru Belɗum ɗum Almasiihu. Ammaa koo minon, koo malaa'ikaajo ƴiwoyɗo daga dow wa'ajinani'on wa'ajinki feerootirki e Habaru Belɗum ɗum min nga'ajinani'on, Allah halkamo nder hiite. Non no min mbi'unoo ndenno, jooni e mi fuɗɗita wiiki: To goɗɗo wa'ajinanii'on wa'ajinki feerootirki e Habaru Belɗum ɗum njaɓuɗon arande, Allah halkamo nder hiite. Too, jooni yidde yimɓe ɗaɓɓitaymi, koo yidde Allah? Koo boo e mi ɗaɓɓita welnanki yimɓe ɓerɗe? Naa' non! Daa haa jooni yimɓe ɗaɓɓitaymi welnanki ɓerɗe, daa mi wartaayi maccuɗo Almasiihu. Bandiraaɓe am, e mi yiɗi andon, Habaru Belɗum ɗum nga'ajinmi, naa' to neɗɗo ɗum ƴiwoyi. Naa' to neɗɗo keɓumiɗum, non maa walaa ekkitinɗoyamɗum, ammaa Yeesu Almasiihu wanginaniyamɗum. On nanii no njooɗoriimi ndenno nder diina Yahuudanko'en, no torrirmi yimɓe Allah tokkuɓe Yeesu, yurmeende walaa, mi waɗii ko mbaawaymi waɗuki ngam mi halkaɓe. Mi luggii nder diina Yahuudanko'en haa mi ɓurii ɗuɗɓe nder Yahuudanko'en walde'en am, e mi woodi yidde tokkuki ndonuuji maama'en am naa' seɗɗa. Ammaa Allah, cuɓuɗoyam ko mi danyee, noddiyam barka yidde maako, o suɓi wanginankiyam Ɓiɗɗo maako, ngam mi wa'ajinamo nder yimɓe naa' Yahuudanko'en. Nde non waɗi, mi yahaayi to goɗɗo ngam hokkayam caawori, non maa mi yahaayi Urucaliima ngam mi yi'a ɓen ɗon artuɓeyam wartuki lilaaɓe. Ammaa ɗon e ɗon njaami leydi Laarabanko'en, nden co''iimi Dimasku. Gaɗa duuɓi tati mi yahii Urucaliima ngam mi medda e Biiturus, nden njooɗodiimi e maako balɗe sappo e jowi. Ammaa mi yi'aayi goɗɗo nder lilaaɓe sey ni Yaakubu, minyiraawo Yeesu. Ko mbindanmi'on ɗum goonga. Allah e andi naa' mi feway. Gaɗa ɗon mi yahii leydi Siiriya e leydi Kiliikiya. E ngel ton carel, kawte tokkuɓe Yeesu wonɓe leydi Yahuudiya meeɗaayi yiikiyam. Ko ɓe nani tan woni, “Neɗɗo torraynooɗo'en, jooni e mo wa'ajina tokkuki Yeesu ki o yiɗunoo o lallina!” Ɓe manti Allah ngam ko o waɗaniyam. Gaɗa duuɓi sappo e nayi mi fuɗɗiti mi yahii Urucaliima hawti e Barnaba, min njaadi e Tiitus. Mi yahu Urucaliima ngam Allah holliiyam mi yaha. Nde njaami mi hawrii e ardiiɓe tokkuɓe Yeesu tan, mi holliiɓe Habaru Belɗum ɗum nga'ajinanmi yimɓe naa' Yahuudanko'en. Mi waɗu non ngam mi yiɗaa kuugal ngal kuwumi ndenno e ngal kuwaymi jooni warta meere. Koo Tiitus mo njaadaymi, koo nde naa' o Yahuudankeejo, ɗum waɗaayimo doole o naadee, koo nde woɓɓe e ngiɗunoo o naadee. Ɓe ngaɗii bo ɓe tokkuɓe Yeesu, ɓe natti nder kawtal meeɗen, e ɓe ndaara iri rimɗinki ki ngooduɗen nder sumpootirki e Yeesu Almasiihu, ngam ɓe ngartira'en maccuɓe. Ammaa ngam ɗum surana'on goonga Habaru Belɗum, min njaɓaayi ko ɓe mbi'i koo seɗɗa. Ammaa ɓen ɗon ardiiɓe ɓe ɓeydaayi goɗɗum dow ekkitinol am. Koo kamɓe ɓe ɓeye walaa feerootirol to am, ngam Allah hollataa feerootirol. Ammaa ɓe ngi'i Allah hokkiiyam kuugal wa'ajinanki yimɓe naa' Yahuudanko'en Habaru Belɗum, non no o hokkiri Biiturus kuugal wa'ajinanki Yahuudanko'en Habaru Belɗum. Ngam no Allah wartiri Biiturus lilaaɗo to Yahuudanko'en, non o wartiriyam lilaaɗo yaaki to yimɓe naa' Yahuudanko'en. Yaakubu e Biiturus e Yahaya, noddeteeɓe ardiiɓe mawɓe, nde ɓe ngi'i Allah barkiɗinii kuugal amin bongal, ɓe njaɓɓiiyam min e Barnaba juuɗe ɗiɗi. Ɓe njaɓi min e Barnaba min nga'ajina nder yimɓe naa' Yahuudanko'en, nden kamɓe ɓe nga'ajina nder Yahuudanko'en. Fii go'o ɗum ɓe toriimin woni to' min ngejjita ɓe ngalanaa wonɓe nder maɓɓe, nden maa kanjum woni ko kaaɓumi waɗuki. Ammaa nde Biiturus wari Antaakiya, mi haɓaniimo gite e gite, ngam ko wooɗaa ɗum o waɗi e njayri ɗum woni. Ko woɓɓe yimɓe ɓe Yaakubu lili njottoo ton, Biiturus e nyamda e yimɓe naa' Yahuudanko'en. Ammaa gaɗa yimɓe ɓen njottake, Biiturus hakkiti hoore muuɗum e maɓɓe, ngam e mo hula ɓen ɗon yimɓe bi'ooɓe doole yimɓe naa' Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu naadee. Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu koriiɓe maa puɗɗi waɗuki ciya goonga ɗum Biiturus waɗata, haa ko ɓe ngaɗata majjini Barnaba o fuɗɗi waɗuki ciya goonga ɗum ɓe ngaɗata. Nde ngiimi ɓe tokkaayi goonga Habaru Belɗum, mbiimi Biiturus yeeso maɓɓe ɓe fuu, “A Yahuudankeejo, ammaa a waɗa jonde iri nde neɗɗo naa' Yahuudankeejo. No waɗata a waɗa yimɓe naa' Yahuudanko'en ngaɗa jonde iri nde Yahuudanko'en?” Enen e ko'e meeɗen en Yahuudanko'en gaɗa e yeeso, naa' en “yimɓe naa' Yahuudanko'en gaɗooɓe hakke,” no ɓe noddirtee. Fuu e non, en andi Allah jaɓataa neɗɗo o aadiliijo ngam tokkuki Attawra, ammaa o jaɓaymo barka hoolaaki Yeesu Almasiihu. Enen maa en koolake Yeesu Almasiihu ngam Allah jaɓa'en en aadili'en barka hoolaaki Almasiihu, naa' ngam tokkuki Attawra. Ngam walaa mo Allah jaɓata o aadiliijo ngam tokkuki Attawra. Carel ngel ɗaɓɓiteten Allah jaɓa'en en aadili'en barka sumpootirki e Almasiihu, to ɗum tawrii'en e hakke, too, Almasiihu wartii gaɗoowo'en ngaɗen hakke won ɗon? Goonga naa' ɗum non! To mi fuɗɗitii mi nyiɓii ko cankutumi, nden mi hollii mi neɗɗo gewoowo ko Attawra wi'i. Ndenno e mi tokka Attawra, ammaa ɗum yoofiiyam daga bawɗe maajum, ngam mi waɗa jonde huwanki Allah. Min bo mi wardaama e Almasiihu dow gaafaangal. Jooni jonde nde ngaɗaymi naa' min e hoore am waɗatande, ammaa ɗum Almasiihu jooɗiiɗo nder am. Jooni jonde nde njooɗiimi nder ɓandu, e mi waɗande nder hoolaaki Ɓiɗɗo Allah, giɗɗoyam hokki yonki muuɗum ngam am. Mi wanyataa yidde Allah. Ngam to neɗɗo waaway wartuki aadiliijo ngam tokkuki Attawra, too, mayde Almasiihu wartii meere. Onon Galaatiyanko'en haaŋaaɓe! Moye wayliti hakkiilo mooɗon? Ɗum wi'ii'on e njayri no Yeesu Almasiihu wariraa dow gaafaangal. E mi yiɗi mi ƴama'on ɗu'um tan: On keɓu Ruuhu Allah ngam waɗuki ko Attawra wi'i ɗum waɗa, koo ngam nanki habaru Yeesu e hoolaakimo? Ngam ɗume ndulluɗon hakkiilo? Gaɗa on puɗɗirii Ruuhu Allah, jooni on ngiɗi yottinirki sembe mooɗon? Jooni fuu torraaji ɗi njarɗon ngartii meere won ɗon? Goonga on torraaki e meere. Allah kokkuɗo'on Ruuhu muuɗum kuwuɗo kuuɗe kayɗiniiɗe nder mooɗon, on nyuma o waɗuɗum ngam on ngaɗii ko Attawra wi'i, koo ngam nanki habaru Yeesu e hoolaakimo? Nyumee dow Ibraahim. Aayaare wi'ii, “Ibraahim boo hoolake Allah, ngam maajum Allah wi'i o aadiliijo.” Too, on ngi'ii ɓiɓɓe Ibraahim ɓe goonga woni yimɓe kooliiɓe Allah. Ko neeɓi aayaare wi'ii Allah jaɓay yimɓe naa' Yahuudanko'en ɓe aadili'en to ɓe koolakemo. Kanjum waɗi Allah wa'ajinani Ibraahim Habaru Belɗum wi'i, “Barka maaɗa ɗum barkiɗinay koo ngole lenyol nder duuniyaaru.” Ngam maajum fuu kooliiɓe Allah ɓe barkiɗinaaɓe hawti e Ibraahim kooliiɗo Allah. Fuu giɗɓe welnanki Allah ɓernde laawol tokkuki Attawra ɓe laanaaɓe. Ngam aayaare wi'ii, “Koo moye mo tokkaayi koo ɗume bindaaɗum nder deftere Attawra o laanaaɗo.” Jooni e njayri ɗum woni, walaa mo Allah jaɓata o aadiliijo ngam tokkuki Attawra, ngam aayaare wi'ii, “Aadiliijo o waɗay jonde hoolaaki Allah.” Hoolaaki Allah e feerootiri e tokkuki Attawra. Ngam aayaare wi'ii, “Koo moye gaɗoowo ko Attawra wi'i o heɓay jonde nde goonga.” Yeesu Almasiihu rimɗinii'en daga laaneeki ki Attawra waddi, nde o warti ko laanaa ngam meeɗen. Ngam aayaare wi'ii, “Koo moye baraaɗo dow lekki o laanaaɗo.” Yeesu Almasiihu rimɗinii'en, ngam barka maako yimɓe naa' Yahuudanko'en keɓa barka ɗum Allah waɗani Ibraahim alkawal. O waɗu non ngam barka hoolaakimo keɓen Ruuhu ɗum Allah waɗi alkawal hokkuki. Onon bandiraaɓe am, al mi hokka'on misaalu dow fii ɗum anduɗon. Gaɗa yimɓe ɗiɗo kawtii njaɓii goɗɗum, to ɓe ngaadii alkawal dow maajum, walaa potuɗo sankitaɗum, koo ɓeyda goɗɗum dow maajum. Too, Allah waɗanii Ibraahim alkawal muuɗum e ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji maako. Aayaare wi'aayi, “e taaniraaɓe,” waato yimɓe ɗuɗɓe, ammaa nde wi'i, “e taaniraawo maaɗa,” waato neɗɗo go'o tan, kanko woni Almasiihu. Ko nginmi wiiki woni Attawra ɗum Allah hokki duuɓi 430 gaɗa ɗon, ɗum yewataa alkawal ngal Allah waɗunoo, nden ɗum sankitataangal. Ngam to barka ɗum keɓuɗen to Allah en keɓuɗum ngam tokkuki Attawra, too, en keɓaayiɗum ngam alkawal ngal o waɗi. Ammaa Allah barkiɗinii Ibraahim ngam alkawal ngal Allah waɗanimo. To ɗum non, ngam ɗume ɗum waddi Attawra? Ɗum wadda ngam ɗum holla ko woni hakke. Allah wadduɗum ɗum huutiree naa carel ngel taaniraawo Ibraahim on ɗon warii, mo ɗum waɗuno alkawal. Allah lili malaa'ika'en ɓe kokki Muusa Attawra, Muusa hokkiɗum Israa'iilanko'en. Ammaa nde Allah waɗani Ibraahim alkawal, o meddi e Ibraahim kanko e hoore maako. Jooni ɗu'um e holla Attawra e wanya alkawal Allah won ɗon? Goonga naa' ɗum non. Daa ɗum hokkii dooka kokkoojum yonki, daa koo moye waaway wartuki aadiliijo to tokkiiɗum. Ammaa aayaare wi'ii hakke haɓɓii koo moye gonɗo nder duuniyaaru, ngam ko Allah waɗi alkawal keɓeteeɗum to ɗum hoolake Yeesu Almasiihu, ɗum hokkayɗum kooliiɓemo. Ko carel hoolaaki Yeesu wara, Attawra haɓɓiimin bo curaaɓe naaki nde hoolaaki Yeesu waroyi. Ngam non, min ngaɗaa ley laamu Attawra yaaki carel ngel Almasiihu wari ngam min ngarta aadili'en, to min koolakemo. Jooni nde hoolaaki Almasiihu warii, Attawra walaa laamu dow amin kadin. On fuu on ɓiɓɓe Allah barka hoolaaki Yeesu Almasiihu. On fuu on ngaɗanaama baptisma kolluɗum Almasiihu jeyi'on on ɓornake ngikku Almasiihu won ɗon no ɓornortooɗon kolte. Ngam non walaa feerootirol hakkunde Yahuudanko'en e naa' Yahuudanko'en, e hakkunde maccuɓe e naa' maccuɓe, e hakkunde worɓe e rewɓe. On fuu on ngartii go'o nder sumpootirki e Yeesu Almasiihu. To Almasiihu jeyi'on, onon ngoni ɓiɓɓe Ibraahim, onon keɓata ko Allah waɗi alkawal. Ko nginmi wiiki woni ɓiɗɗo donoowo jawdi nyaako muuɗum bo maccuɗo o woni carel ko o woni suka pamaro, koo nde kanko ronata koo ɗume ko nyaako maako woodi. O jooɗoto ley woɓɓe paamanayɓemo e paamanayɓe jawdi ndi o ronata ndin naa nyalnde nde nyaako maako wi'i. Non, enen maa ko Almasiihu rimɗina'en, ginni gooduɗi bawɗe nder laamotoo'en. Ammaa nde carel waɗi, Allah liloyi Ɓiɗɗo muuɗum. Debbo danyimo, o jooɗii ley Attawra, ngam o rimɗina ɓen ɗon tokkooɓe Attawra, ngam ngarten ɓiɓɓe Allah. Ngam on ɓiɓɓe Allah, o liloyi Ruuhu Ɓiɗɗo maako nder ɓerɗe meeɗen, e ɗum nodda Allah e ɗum wi'a, “Nyaako am, Nyaako am.” Ngam non, jooni naa' a maccuɗo, ammaa a ɓiɗɗo. Nden nde a ɓiɗɗo, Allah wartiriima donayɗomo. Ndenno ko on andaa Allah, on maccuɓe tokkooɓe allaaji fewre. Ammaa jooni nde anduɗon Allah, koo boo nde Allah andi'on, ngam ɗume co''antooɗon ɗin ɗon ginni tampuɗi ɗi nafantaa'on? Ngam ɗume ngiɗɗon wartuki maccuɓe maaji kadin? On mawnina goɗɗe nyalɗe, e goɗɗi lebbi, e goɗɗi duuɓi. E mi hula to' kuugal ngal kuwumi nder mooɗon warta meere. Onon bandiraaɓe am, e mi toroo'on, ngartee bo am, ngam min maa mi wartii bo mooɗon. On ngaɗanaayiyam goɗɗum ko wooɗaa. On andi ngam mi yamɗaa waɗi keɓumi laawol nga'ajinanmi'on Habaru Belɗum arande. Koo nde ciya njamu am fooɗanii'on torra, on njawanaayiyam, on nganyaayiyam. Ammaa on njaɓiiyam bo malaa'ikaajo Allah, on njaɓiiyam no njaɓirɗon Yeesu Almasiihu. To nanki belɗum ki nanunooɗon woni? Mi tabbitinii, daa ɗum waɗoto, daa on ittii gite mooɗon on kokkiiyam. Jooni mi wartii ganyo mooɗon nde mbiimi'on goonga? Ɓen ɗon yimɓe ɓe ngaɗii hakkiilo maɓɓe fuu dow mooɗon ngam ɓe ngaɗa'on tokkonɓe, ammaa ko ɓe ngiɗi waɗuki ɗum wooɗaa. Ko ɓe ngiɗi woni ɓe cenda'on e amin, ngam hakkiilo mooɗon so''oo to maɓɓe. E ɗum wooɗi to neɗɗo waɗii hakkiilo muuɗum fuu dow goɗɗum to e ɗum wooɗi. E haani ngaɗon non koo ndeye, naa' sey to e mi wondi e mooɗon tan. Onon ɓiɓɓe am ɓe ngiɗumi, non no debbo nanirta nawɗum danyngol, bo non e mi fuɗɗita nanuki iri ɗum ɗon nawɗum ngam mooɗon naa carel ngel kolluɗon ngikku Almasiihu nder jonde mooɗon. E mi yiɗi jooɗodaaki e mooɗon, ngam mi anda no metiranaymi'on. E mi wanni dow mooɗon naa' seɗɗa! Mbi'eeyam, onon giɗuɓe tokkuki Attawra, on nanaayi ko Attawra wi'i? Ngam aayaare wi'ii Ibraahim e woodi ɓiɓɓe ɗiɗo, go'oto maccuɗo debbo danyimo, go'oto on boo debbo maako dimo danyimo. Ɓiɗɗo mo maccuɗo on danyi, o danyumo no ɗum danyiri koo moye, ammaa ɓiɗɗo mo debbo maako danyi, o danyumo ngam alkawal ngal Allah waɗi. Ɗu'um ɗum misaalu, waato ɓe'e rewɓe ɗiɗo dow alkawalji Allah ɗiɗi ɓe ngoni. Debbo mo ɓiɓɓe muuɗum danyaa nder maccungaaku, kanko wi'etee Hajara, e mo jooɗanii alkawal ngal Allah waɗi dow Hocceere Sinay. Hajara woni misaalu Hocceere Sinay gonde leydi Laarabanko'en, nden o misaalu gariiri Urucaliima ndi jooni, ngam e ndi nder maccungaaku, kayri e ɓiɓɓe mayri. Ammaa Saaratu o debbo dimo o misaalu gariiri Urucaliima ndi dow ndi meeɗaayi maccungaaku, kayri woni maduujo meeɗen. Ngam aayaare wi'ii, “Nanu belɗum an debbo mo meeɗaayi danyuki! Jalu sembee, an mo meeɗaayi nanki nawɗum danyngol! Ngam debbo mo gorko muuɗum wannaayi e maako o heɓay ɓiɓɓe ɗuɗɓe ɓurɓe ɓe debbo mo gorko muuɗum wanni e muuɗum.” Onon bandiraaɓe am, onon maa bo Iciyaaku on ɓiɓɓe alkawal. E ngel ton carel ɓiɗɗo mo ɗum danyi no ɗum danyiri koo moye, o hallanii ɓiɗɗo mo ɗum danyi nder bawɗe Ruuhu Allah. Jooni maa non e waɗee. Ammaa ko aayaare wi'i? Nde wi'i, “Riiwu on ɗon maccuɗo debbo e ɓiɗɗo maako, ngam ɓii dimo sendidataa ndonu e ɓii maccuɗo.” Ngam non bandiraaɓe, enen naa' en ɓiɓɓe maccuɗo debbo, ammaa en ɓiɓɓe debbo dimo. Almasiihu rimɗinii'en ngam to' ngaɗen jonde bo maccuɓe. Ngam non, ndaree boɗɗum to' on puɗɗutu co''ooɗon nder maccungaaku. Nanee ko mbi'aymi! Min Bulus, e mi wi'a'on, to on alii on naadaama, Almasiihu wartay walaa ko nafi to mooɗon won ɗon. E mi fuɗɗita e mi wi'a koo moye jaɓuɗo naadaa, doole o tokka fuu ko Attawra wi'i. Onon giɗuɓe wartuki aadili'en ngam tokkuki Attawra, on cendirii e Almasiihu, on cendirii e caahu Allah. En tabbitinii daga to Ruuhu Allah, o jaɓay'en en aadili'en ngam en koolake Almasiihu. En kaaɓii yiikiɗum. Ngam to en cumpootira e Yeesu Almasiihu, naadeeki e ciya naadeeki fuu walaa ko nafi. Ammaa ko ɓuri woni hoolaaki Almasiihu. Ko hollata en koolimo woni ngiɗen yimɓe e Allah. Ndenno on nyamra yeeso boɗɗum! Moye haɗi'on tokkuki goonga? Naa' Allah nodduɗo'on haɗi'on. Non no ɗum wi'ata, “Ƴuufinirɗum seɗɗa ɓuutinta condi buroodi fuu.” Ngam mi hoolake Joomiraawo, mi tabbitinii on tokkataa wongol laawol feerootirngol e ngol am. Nden on ɗon neɗɗo majjinayɗo'on, koo o moye, Allah torraymo. Onon bandiraaɓe am, to haa jooni e mi wa'ajina wiiki doole yimɓe naadee, ngam ɗume haa jooni e ɗum torrayam? Daa e mi wa'ajina dow ɗum naada, daa wa'ajinki am dow mayde Almasiihu dow gaafaangal fooɗataa caɗɗum. Daa ɗum wi'a ɓen ɗon yimɓe majjinooɓe'on ɓe tappa ko'e maɓɓe! Onon bandiraaɓe am, on nodda ngam ngarton rimɗinaaɓe. Ammaa to' on kuutir rimɗinki mooɗon warta laawol waɗuki ko suuno ɓalli mooɗon ngiɗi. Sey ni mballindiron nder yidde. Ngam fuu Attawra heewii dow wolde go'o, waato, “Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.” Ammaa to on kallindira on torrindira bo marle ladde, paamee to' kalkindiron. Ko mbi'aymi woni, ngaɗee jonde mooɗon no Ruuhu Allah holliri'on, nden on ngaɗataa ko suunooji ɓalli mooɗon ngiɗi. Ngam ko ɓalli meeɗen ngiɗi e wanya ko Ruuhu Allah yiɗi, non maa ko Ruuhu Allah yiɗi e wanya ko ɓalli meeɗen ngiɗi. Fii ɗiɗum ɗu'um e ɗum wanywanytira. Kanjum waɗi on mbaawataa waɗuki ko ngiɗɗon waɗuki. Ammaa to on ngaɗa ko Ruuhu Allah wi'i'on ngaɗon, on ngalaa ley laamu Attawra. Ko ɓandu neɗɗo yiɗi waɗuki, e njayri ɗum woni: e woodi waɗuki njeenu, e waɗuki kuuɗe nefniiɗe, e waɗuki ko semtinii, e mawninki gunkiiji, e huutirki bawɗe ginni, e wanywanytirki, e hawre, e yiɗuki ko jeyaayi, e monnuki, e yidde hoore, e yeddootirki, e wadduki sendirki, e lawliiru, e yiltaaki, e yarki njaru yiltoo haa waɗa ko halli, e waɗuki goɗɗe kuuɗe iri ɗe'e. E mi wi'a'on non no mbiimi'on ndenno, kuwooɓe iri kuuɗe ɗe'e ɓe keɓataa nattuki Laamu Allah. Ammaa Ruuhu Allah e wadda yidde, e welwelo, e jonde jam, e munyal, e yurmeende, e ngikku boɗɗum, e waɗuki goonga, e leynuki hoore, e suruki hoore. Walaa dooka ganyuɗum kuuɗe ɗe'e. Yimɓe ɓe Yeesu Almasiihu jeyi, ɓe mbarii kuuɗe kalluɗe ɗe ɓandu e fuu suunooji mayru dow gaafaangal, waato ɓe cendirii e maajum. Nde Ruuhu Allah hokki'en yonki, en ngaɗu jonde no ɗum holliri'en. To' en ngartu ɓe mangu hoore, koo umminindiren hakkiilo, koo lawlindiren. Onon bandiraaɓe am, to on ngi'ii goɗɗo e waɗa hakke, onon keewuɓe Ruuhu Allah sey co''onmo dow laawol nder hakkiilo. Ammaa paamanee ko'e mooɗon, to' onon maa ngaɗon hakke. Mballindiree nder torraaji mooɗon. To on ngaɗii non, on ngaɗii ko dooka Almasiihu wi'i. To goɗɗo e nyuma kanum ɗum goɗɗum koo nde naa' o goɗɗum, e mo majjina hoore maako. Koo moye foonda kuuɗe muuɗum yi'a to ɗe boɗɗe. Nden o mantoroo hoore maako ngam ko o waɗi naa' sey to o foondii hoore maako e goɗɗo. Ngam koo moye doole hocca teddoral muuɗum. Fuu ekkitinaaɗo Wolde Allah e haani o sendida fuu fii boɗɗum ɗum o woodi e ekkitinɗomo. To' on majjin ko'e mooɗon, Allah ƴoyrataake. Fuu ko neɗɗo aawi, kanjum ittata. Aawuɗo waɗuki ko ɓandu muuɗum yiɗi, daga nder waɗuki ko ɓandu maako yiɗi, o fooɗanay hoore maako halkere. Ammaa aawuɗo waɗuki ko Ruuhu Allah yiɗi, daga nder waɗuki ko Ruuhu ɗum yiɗi o heɓay yonki ki re'ataa. To' en comu waɗuki ko wooɗi, ngam to carel waɗii en keɓay barka, to en alaayi waɗuki ko wooɗi. Ngam maajum fuu carel ngel keɓɗen, en ngaɗan koo moye ko wooɗi, ko ɓuri maa woni ɓen ɗon tokkuɓe Yeesu bandiraaɓe meeɗen. Ndaaree iri bindi mawɗi ɗi mbindonoymi'on e jungo am. Ɓen ɗon yimɓe mawninooɓe ko'e maɓɓe ngam ko ɗum waɗaniɓe e ɓandu, kamɓe ngiɗi doole ɗum naada'on. E ɓe ngaɗa non ngam to' ɓe torree ngam gaafaangal Almasiihu. Ngam koo ɓen ɗon naadaaɓe maa ɓe tokkataa ko Attawra wi'i, ammaa fuu e non e ɓe ngiɗi ɗum naada'on ɓe mawnina hoore ngam ɓe ngaɗii ɗum naadii'on. Ammaa min, koo seɗɗa mi mawnintaa hoore am sey ni dow gaafaangal Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Barka mayde maako dow gaafaangal, ko woni nder duuniyaaru wartii meere to am, min maa mi wartii meere to mayru. Ngam walaa feerootirol hakkunde naadaaɗo e mo naadaaka. Ko ɓuri woni Allah wartira neɗɗo keso. Jam Allah e yurmeende maako tabbita to ɓen ɗon tokkooɓe ekkitinol ngo'ol, waato yimɓe Allah ɓe goonga. Mi yottinay e wiiki, to' goɗɗo ɓeyda wannukiyam, ngam tabooje ɗe ngoodumi e ɓandu kollii mi maccuɗo Yeesu. Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on on fuu bandiraaɓe am. Aamin. Min Bulus mo Allah suɓi mi warta lilaaɗo Yeesu Almasiihu, windi ɗerewol ngo'ol. Mi windan yimɓe Allah gonɓe nder gariiri Aafisa kooliiɓe Yeesu Almasiihu e ɓernde go'o. Allah Nyaako meeɗen e Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen barkiɗina'on, hokka'on jam. Yettoore tabbita to Allah Nyaako Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Nder sumpootirki e Almasiihu o hokkii'en koo iri ɗume barka daga dow. Ko duuniyaaru tagee, Allah suɓii'en ngarten ɓe maako barka Yeesu, ngam ngarten ceniiɓe ɓe ngalaa toɓɓel hakke yeeso maako. O darwii nder yidde ngarten ɓiɓɓe maako barka Yeesu Almasiihu, ngam kanjum woni ko o yiɗani'en. Non welaniimo. En mantu Allah ngam o yiɗii'en yidde mawnde, ngam caahu ɗum o hokki'en barka ɓiɗɗo maako mo o yiɗi. Nder faamu maako e andal maako, o hollii'en sirru ko o yiɗi o waɗa barka Almasiihu. Fii ɗu'um ɗum Allah yiɗi waɗuki o waɗayɗum to carel waɗii. Ko o yiɗi waɗuki kanjum woni o hawta koo ɗume ko woni e ley e ko woni e dow warta ley laamu Almasiihu. Allah suɓii'en wartirii'en yimɓe maako barka Yeesu Almasiihu. Ko duuniyaaru tagee o siryii fii ɗu'um, ngam kanko woni gaɗoowo fuu ko yiɗi non no o yiɗi. O waɗu non ngam enen, artuɓe ngaɗi ɓerɗe dow Almasiihu, ngaɗen jonde mantuki teddungal Allah. Onon maa, on ngartii yimɓe Allah carel ko nanɗon wolde goonga, waato Habaru Belɗum dow Yeesu gaddanɗum'on kisndam. On koolakemo, Allah boo hokkii'on Ruuhu muuɗum ɗum o waɗani'on alkawal. Ruuhu ɗum hollii on ngartii ɓe maako. Nde en ngoodi Ruuhu Allah, en tabbitinii en keɓay koo ɗume boɗɗum ɗum Allah waɗani'en alkawal. Nden ɗum rimɗinay'en ngam ɗum manta mangu Allah. Ngam maajum, daga carel ngel nanumi habaru no kooloriiɗon Joomiraawo meeɗen Yeesu e no ngirruɗon yimɓe Allah, mi alaayi yettuki Allah ngam mooɗon, e mi waɗana'on do'aare koo ndeye. E mi toroo Allah mo Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen, Nyaako mo mangu, hokka'on Ruuhu muuɗum pamtinayɗum'on ɓeydana'on andal Allah, ngam andonmo boɗɗum. E mi waɗa do'aare kadin Allah maɓɓita ɓerɗe mooɗon ngam andon kammunde nde o noddiri'on e barka mawɗum ɗum o waɗani yimɓe maako alkawal. Ɗonmaa, e mi waɗa do'aare andon no bawɗe maako mawɗe kuwirta nder meeɗen, enen tokkuɓe Yeesu. Bawɗe ɗen ɗe go'o e bawɗe cembiɗɗe ɗe Allah huutiri carel ko o ummini Almasiihu daga mayde o jooɗinimo dow jooɗorgal laamu to jungo maako nyaamo ton dow. Ton Yeesu laamii dow koo moye laamiiɗo, e laamu, e bawɗe, e ardiiɗo, e koo iri ɗume laamu gonɗum dow e ley, naa' jooni tan, ammaa haa abadaa. Allah waɗii koo ɗume ley laamu maako. O wartiriimo ardiiɗo koo ɗume e ardiiɗo kawtal tokkuɓemo. Kawtal tokkuɓe Yeesu ngoni bo ɓandu maako. Kanko boo woni kebbinɗo koo ɗume, e mo nder maɓɓe koo toye. Ndenno on nandii e yimɓe mayɓe, ngam hakkeeji mooɗon e wanyuki ko Allah wi'i. E carel ngel on tokka ɗate duuniyaaru kalluɗe; on tokka Ceyɗan laamiiɗo ginni. Kanko woni tokkinoowo ɓerɗe ganyuɓe tokka ko Allah wi'i. Goonga, non ngikku meeɗen wa'unoo: en ngaɗa ko ngiɗɗen, en tokka ko ɓalli meeɗen e ɓerɗe meeɗen ngiɗi. En danyiraama ngikku kalluɗum bo horiiɓe nder duuniyaaru, monnere Allah boo e dow meeɗen. Ammaa Allah o kewɗo yurmeende. Yidde nde o yiɗi'en nde mawnde. Koo nde en nandi e mayɓe ngam hakke meeɗen, o hokkii'en yonki nder Almasiihu. Yidde maako waɗi kisuɗen. O ummidinii'en e Yeesu Almasiihu daga mayde, o jooɗidini'en e maako ton dow. Allah waɗii ɗu'um ngam e jaamanuuji garayɗi o holla yidde maako nde walaa keerol ngam ko Yeesu Almasiihu waɗi. On kisii ngam yidde Allah barka hoolaaki Yeesu. Naa' on kisu ngam goɗɗum ɗum ngaɗɗon, ammaa ɗum caahu Allah, naa' ngam kuuɗe mooɗon, ngam to' goɗɗo mawnina hoore muuɗum. Allah wartirii'en ko ngonɗen jooni, barka Yeesu Almasiihu o tagitake'en ngam kuwen kuuɗe boɗɗe ɗe o yiɗi ngaɗen daga arande. Ngam maajum, ciftoree no mbaanooɗon. Onon naa' on Yahuudanko'en daga danyngol, kamɓe noddirooɓe ko'e maɓɓe “naadaaɓe,” e ɓe noddira'on “ɓe naadaaka.” Raa boo naaduki kin ɗum ki ɓandu tan, ki ɗum waarata juuɗe. Ciftoree e ngel ton carel on andaano Almasiihu, on ngalaa nder yimɓe ɓe Allah suɓi, on ngalaa nder alkawal ngal Allah waɗi, on ngalaa kammunde, on ngalaa Allah nder duuniyaaru. Ammaa jooni onon goɗɗitiiɓe Allah ndenno, barka ƴiiƴam Yeesu Almasiihu on ngaddaama haade maako. Yeesu siryootirii hakkunde Yahuudanko'en e yimɓe naa' Yahuudanko'en, o wartiriiɓe go'o. O ittii nganyaandi cendundiɓe. Mayde maako ittii sembe Attawra e dookaaji Yahuudanko'en, ngam nder lenyi ɗiɗi o wurtinana hoore maako lenyol go'o kesol. Nde o waɗi non o siryootirii lenyi ɗin. Barka mayde maako dow gaafaangal, o ittii nganyaandi ngondi hakkunde maaji. Mayde maako hawtii ko'e lenyi ɗin ngartii go'o. O so''iiɗi to Allah. Yeesu warii wa'ajinanii'on Habaru Belɗum ɗum jam, onon yimɓe naa' Yahuudanko'en goɗɗitiiɓe Allah e Yahuudanko'en gonɓe haade maako. Jooni, barka Almasiihu en fuu, Yahuudanko'en e naa' Yahuudanko'en, en mbaaway njahen to Nyaako meeɗen Mo Dow nder laawol go'o, waato Ruuhu Allah. Ngam maajum, onon yimɓe naa' Yahuudanko'en, naa' on hoɓɓe koo garɓe. Jooni on nder lenyol yimɓe Allah e iyaalu maako. On mahaama dow fuɗɗoode maadi ndi lilaaɓe e annabo'en mahi, nden Yeesu Almasiihu e hoore muuɗum woni hayre darnunde maadi ndin. Kanko jogii maadi ndin o mawninindi ndi warti wuro ceniingo ngo Joomiraawo. Nder sumpo mooɗon e maako, onon maa on mahidaama e fuu tokkuɓe Yeesu ngam ngarton wigeere to Ruuhu Allah jooɗotoo. Kanjum waɗi min, Bulus, ɗum maɓɓiyam nder suudu cural ngam e mi wa'ajina habaru Yeesu Almasiihu to onon yimɓe naa' Yahuudanko'en. Goonga on nanii Allah hokkiiyam kuugal nga'al mi huwangal ngam ɓeydaari mooɗon. Allah holliiyam sirru muuɗum, non no mbindirmi seɗɗa nder maajum. To on jangii ko mbindumi, on anday e mi woodi faamu dow sirru Almasiihu. Ndenno yimɓe mbi'aaka sirru ɗu'um, ammaa jooni Allah wanginaniiɗum lilaaɓe maako e annabo'en maako ceniiɓe barka Ruuhu maako. Sirru ɗum woni barka Habaru Belɗum dow Yeesu Almasiihu yimɓe naa' Yahuudanko'en keɓay koo ɗume ko Allah hokkata Yahuudanko'en. Ɓe ngartii bo ɓandu go'o e Yahuudanko'en. Hawti e Yahuudanko'en ɓe keɓay ko Allah waɗi alkawal barka Yeesu Almasiihu. Barka yidde e bawɗe Allah, mi hokkaama dokkal hokkuki Habaru Belɗum dow Yeesu. Koo nde mi pamaro nder yimɓe Allah fuu, Allah suɓiiyam mi wa'ajinana yimɓe naa' Yahuudanko'en dow barka ɗum limataako keɓeteeɗum to Almasiihu. Nden mi waɗa yimɓe fuu ngi'a no dabare Allah cuuɗiinde heewirta. Allah taguɗo koo ɗume suuɗii sirru ɗum daga jaamanuuji ƴaɓɓiiɗi. O waɗu non ngam nder jaamanu ɗu'um, barka kawtal tokkuɓe Yeesu, malaa'ika'en gooduɓe laamu e bawɗe dow, ɓe anda dabare Allah mawnde. Ɗu'um ɗum waɗaama non no Allah yiɗi waɗirkiɗum daga arande, o hebbiniiɗum barka ko Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen waɗi. Barka Yeesu e hoolaaki ki kooliiɗenmo, jooni en mbaawi yaaki yeeso Allah kulol walaa, en tabbitina o jaɓay'en. Ngam non, e mi toroo'on, to' on ngewru dow torra ka njaraymi ngam mooɗon, ngam torra kan wartanay'on fii boɗɗum. Ngam maajum, e mi diccoo e mi toroo Nyaako Mo Dow. Fuu lenyi gonɗi dow e ley, kanko hokkiɗi yonki. E mi toroomo daga nder risku mangu maako o sembiɗina'on, o hokka'on bawɗe laawol Ruuhu maako ngarton cembiɗɓe nder ɓerɗe mooɗon, ngam Almasiihu jooɗoo nder ɓerɗe mooɗon barka hoolaakimo. E mi toroo Allah ngam yidde lugga sembiɗa nder ɓerɗe mooɗon, ngam yimɓe Allah fuu mbaawa anduki no yidde Almasiihu yaajiri, e no nde juutiri, e no nde towiri, e no nde luggiri. Kadin e mi yiɗi andon yidde Almasiihu nde ɓurii sembe andal, ngam keɓon keewon ngikku Allah. Allah waaway waɗuki ko ɓuri ko toriiɗenmo koo ko nyumeten barka bawɗe maako kuwooje nder meeɗen. Mangu tabbita to Allah barka Yeesu Almasiihu e tokkuɓemo nder jaamanuuji fuu haa abadaa abadin! Aamin. Ngam non, e mi toroo'on, min curaaɗo ngam huwanki Joomiraawo meeɗen, ngaɗee jonde pottudunde e ko Allah noddiri'on. Koo ndeye ngartee gooduɓe hakkiilo, lestinon ko'e mooɗon, ngarton ɓe munyal, munymunytiron nder yidde. Ngaɗee ko mbaawoton waɗuki njogooɗon kawtol hoore ngol Ruuhu Allah hokki'on nder jonde jam kawtunde ko'e mooɗon. En ngartii bo ɓandu go'o, en ngoodi Ruuhu go'o, non maa en ngoodi kammunde wo'oyre nde Allah noddiri'en. E woodi Joomiraawo go'oto, en koolii Yeesu Almasiihu e hoolaare wo'oyre, e woodi baptisma go'o. Allah o go'oto, nden kanko woni Nyaako meeɗen en fuu, e mo laamoo koo moye, e mo huutira'en, e mo jooɗoo nder meeɗen. Ɗum hokkii koo moye meeɗen dokkal non no Almasiihu suɓiri. No aayaare wi'i, “Nde o yahi wigeere townde, o yaarii ɓe o nangi, o hokkii yimɓe dokke.” Ko woni ma'ana o yahi wigeere townde? Ma'ana maajum woni, arande Almasiihu warii nder duuniyaaru ndu'u. Kanko garɗo nder duuniyaaru ndu'u, kanko on woni ƴentuɗo ton dow to ɓuri koo toye ngam o hebbina koo ɗume. O suɓii woɓɓe ngarta lilaaɓe, woɓɓe gaɗooɓe annabaaku, woɓɓe wa'ajinooɓe, woɓɓe pasto'en e ekkitinooɓe. O waɗu non ngam o siryoo yimɓe maako ngam ɓe kuwa kuugal maako, ngam tokkuɓemo mawna, cembiɗa nder tokkukimo. Ɗum waɗay non haa ngarten go'o nder hoolaaki Yeesu e nder andal Ɓiɗɗo Allah, mawnen nder tokkuki Yeesu, ngarten yimɓe keewuɓe bo Almasiihu. Nden en puɗɗitataa ngaɗen jonde bo sukahoy, en ngaylita ɓerɗe meeɗen dow ko kooliiɗen ngam majjinooɓe yimɓe ƴoyrii'en e ekkitinol fewre. Ammaa en mbi'u goonga nder yidde, en mawnu e koo ngole laawol ngarten bo Almasiihu. Misaalu, tokkuɓemo ngoni bo ɓandu maako, kanko woni bo hoore mayru. Kanko hawti jokkooɗe ɓandu ndun. To koo ɗume e ɓandu ndun e huwa no haani, ɓandu ndun mawnay, sembiɗa, yiɗindira. E mi wi'a'on ɗu'um, e mi ɓeyda wagginki'on nder inde Joomiraawo, alee jonde iri nde heeferɓe ɓe nyumooji meere. Ɓerɗe maɓɓe e keewi nyiwre. Ɓe ngalaa nder keɓayɓe yonki ki Allah hokkata, ngam ɓe nganyii andal, e ɓe ngoodi ko'e caatuɗe. Ɓe cemtataa, ɓe ngaɗii ko'e maɓɓe dow waɗuki ko ɓalli maɓɓe ngiɗi, e ɓe ngaɗa koo iri ɗume ngikku nefniiɗum keerol walaa. Naa' iri ɗum ɗon ngikku ekkitiiɗon nde anduɗon Almasiihu! Mi tabbitinii on nanii habaru Yeesu. Ɗum ekkitinii'on goonga ngonka nder maako. Alee ngikku ɗum wooɗaa ɗum ngaɗaynooɗon ndenno, ɗum suuno duuniyaaru wonni, majjini. E haani nyumo mooɗon e ngikku mooɗon wartiree kesum. Puɗɗee ngikku kesum iri ɗum Allah nder aadilaaku e cenaaki. Ngam maajum alee fewre! Koo moye mooɗon doole wi'a bandiraawo muuɗum goonga, ngam en fuu en ngartii bo ɓandu go'o nder tokkuki Yeesu. Taa monnii, taa' jaɓu monnere nden waɗumaa ngaɗaa ko wooɗaa. Taa' alu naange yana a monni. Nden taa' alu Ceyɗan yaarumaa to ngaɗataa ko wooɗaa. Koo moye gujjo doole ala nguyka. Ammaa o huutira juuɗe maako o huwa kuugal bongal, ngam o heɓa goɗɗum ɗum o hokkorta ɓe ngalanaa. To' on alu wokka haala kalluka wurtoo nder konduɗe mooɗon, ammaa sey ni haala njama mballayka yimɓe nanayɓe'on cembiɗina ɓerɗe maɓɓe. Paamee, to' mettinanon Ruuhu Allah ɓernde, ngam Allah hokkii'onɗum ngam holla onon ɗum ɓe maako, nden Nyalnde Jaango o rimɗinay'on. Alee koo iri ndeye monnere, e mettinki ɓernde, e monnanki woɓɓe, e hawre, e huɗhuɗtirki, e waɗuki koo iri ndeye halleende. Ngiɗindiree, njurminindiree hakkunde mooɗon, njaafootiree non no Allah yaaforanii'on barka Almasiihu. Nde onon ngoni ɓiɓɓe ɓe Allah yiɗi, ekkitee iri ngikku maako nder jonde mooɗon. Ngaɗee jonde yidde, non no Almasiihu yiɗiri'en hokki yonki muuɗum ngam meeɗen. O wartii cakkiri ndi Allah nani belɗum mayri bo urde welnde. Nde onon on yimɓe Allah, haanaa ɗum inna goɗɗum ngikku kalluɗum nder mooɗon bo njeenu, koo suuno fii ɗum on njeyaayi. Non maa, to' ɗum tawa haala kalluka koo boliiɗe ɗe haanaa e ciya hakkiilo hakkunde mooɗon, ngam ɗum haanaa, ammaa igga ngaɗon ka yettuki Allah. Tabbitinee ɗu'um, gaɗoowo kuuɗe kalluɗe bo njeenu, koo gooduɗo suuno fii ɗum o jeyaayi walaa geɗal nder laamu Almasiihu e Laamu Allah. Gooduɗo suuno o mawninoowo fii duuniyaaru. To' goɗɗo ƴoyra'on e boliiɗe meere, ngam iri kuuɗe ɗe'e waɗii monnere Allah waroyta dow yimɓe ganyuɓe ngaɗa ko o wi'i. Ngam non to' on kawtu ko'e e maɓɓe. Ngam ndenno nder nyiwre ngonɗon, ammaa jooni nde on ngartii yimɓe Joomiraawo, on nder jayngol. Ngam maajum sey ngaɗon jonde iri nde yimɓe gonɓe nder jayngol. Mi wi'u non ngam jayngol e waɗa yimɓe ngaɗa ko wooɗi, e ko Allah yiɗi, e goonga. Ngaɗee ko mbaawoton ekkitooɗon ko welnanta Joomiraawo ɓernde. Ngoɗɗitee kuuɗe meere ɗe nyiwre ɗe yimɓe ngaɗata, ammaa kollee ko ɓe ngaɗata ɗum wooɗaa. Ngam e ɗum semtinii ɗum meta dow ko ɓe ngaɗata e suuɗe. Ammaa to ɗum waddii koo ɗume to jayngol, ɗum anday no ɗum wontindiri, ngam jayngol e holla koo ɗume. Kanjum waɗi ɗum wi'i, “Umma, an ɗaaniiɗo, umma daga nder mayɓe, nden Almasiihu yeynante.” Ngam non paamee no njooɗoriiɗon. To' on ngaɗu jonde bo haaŋaaɓe, ammaa ngaɗee jonde bo yimɓe ɓe andal. Fuu carel ngel keɓɗon ngam waɗuki boɗɗum, ngaɗeeɗum, ngam balɗe ɗe ngonɗen ɗe kalluɗe. Ngam maajum, to' on ngartu haaŋaaɓe, ammaa ɗaɓɓitee andon ko Joomiraawo yiɗi ngaɗon. To' on nattin ko'e mooɗon njaru, ngam ɗum laawol lallere. Ammaa alee Ruuhu Allah heewa'on. Cembiɗinee koo moye nder mooɗon e gimi Jabuura, e gimi mantuki Joomiraawo, e gimi ɗi Allah hokki'on nder ɓerɗe. Ngimee gimi manton Allah e ɓerɗe mooɗon fuu. Koo ndeye ngettee Allah Nyaako meeɗen Mo Dow ngam koo ɗume nder inde Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Kokkindiree mangu ngam mawninki Almasiihu. Onon rewɓe teegal, kokkee worɓe mooɗon mangu non no mawninirton Joomiraawo. Ngam gorko woni ardiiɗo debbo muuɗum non no Almasiihu woni ardiiɗo tokkuɓemo. Kanko e hoore maako woni kisnoowoɓe. Non no kawtal tokkuɓe Yeesu mawninirtamo, non maa rewɓe gooduɓe teegal mawnina worɓe maɓɓe nder koo ɗume. Onon worɓe, ngiɗee rewɓe mooɗon no Almasiihu yiɗiri kawtal tokkuɓemo hokki yonki muuɗum ngam maɓɓe. O waɗu non ngam o wartira tokkuɓemo ceniiɓe barka bawɗe wolde maako, o lootiriiɓe ndiyam ngam o wartiraɓe laaɓuɓe. Almasiihu waɗii ɗu'um ngam o hoccana hoore maako tokkuɓemo ɓe ngarta laɓɓe, ɓe ngalaa koo goɗɗum nefniiɗum, koo goɗɗum ɗum wooɗaa yiiki. Kadin ɓe ngarta ceniiɓe ɓe ngalaa goɗɗum ɗum wooɗaa. Non haani worɓe ngiɗira rewɓe maɓɓe bo ɓalli maɓɓe. Giɗɗo debbo muuɗum fuu yiɗii hoore muuɗum. Ngam walaa neɗɗo meeɗuɗo wanya ɓandu muuɗum. Sey ni o faamanandu, o yiɗandu no Yeesu Almasiihu waɗanta kawtal tokkuɓemo. Ngam enen tokkuɓemo ngoni bo ɓandu maako. No aayaare wi'i, “Ngam maajum sey neɗɗo ala nyaako muuɗum e maduujo muuɗum takkanoo debbo muuɗum, ɓe fuu ɗiɗo ɓe ngarta ɓandu go'o.” E woodi sirru lugguɗum mawɗum nder aayaare nde'e. Mi faamii e ɗum meta dow Almasiihu e kawtal tokkuɓemo. Fuu e non, koo moye nder mooɗon yiɗa debbo muuɗum no yiɗiri hoore muuɗum, nden koo moye debbo hokka gorko muuɗum mangu. Onon sukaaɓe, nde on tokkuɓe Yeesu, kokkee danyooɓe mooɗon mangu, ngam non e wooɗi. “Hokku nyaako maaɗa e maduujo maaɗa mangu.” Nder ko Allah wi'i ɗum waɗa, kanjum woni arandejum gooduɗum alkawal. Alkawal ngal woni, “A jooɗoto jam, neeɓaa e duuniyaaru.” Onon danyooɓe, to' on ngaɗu ɓiɓɓe mooɗon monna, ammaa ekkitineeɓe ngikku boɗɗum ɓe mawna nder laawol Joomiraawo. Onon maccuɓe, ngaɗanee jeyɓe'on gonɓe nder duuniyaaru ndu'u ko ɓe mbi'i'on nder mangu. Ngaɗeeɗum e ɓernde go'o bo Almasiihu ngaɗanton. Ngaɗaneeɓe non naa' e carel ngel ɓe ngi'ata'on tan, koo boo ngam ɓe ɓeyda yiɗuki'on. Ammaa e ɓernde go'o ngaɗee ko Allah yiɗi bo maccuɓe Almasiihu. Kuwanee jeyɓe'on nder ɓernde belnde bo Joomiraawo kuwanton, naa' yimɓe. On andi Joomiraawo waatanay koo moye koo ɗume fii boɗɗum ɗum waɗi, koo o maccuɗo, koo naa' o maccuɗo. Onon maa jeyɓe maccuɓe ɓen, doole ngaɗanonɓe ko haani. To' on mbi'u on piyayɓe, ngam on andi onon e maccuɓe mooɗon on ngoodi mawɗo go'oto gonɗo dow, o walaa yidde hoore. Ko mbi'aymi cakitiiɗum woni alee bawɗe mawɗe ɗe Joomiraawo meeɗen sembiɗina'on. Ɓornee fuu kolte konu ɗe Allah hokki'on ngam mbaawon daraaki, nganyon ƴoyre Ceyɗan. Ngam naa' yimɓe kondeten, ammaa en konda e ginni gonɗi dow, laamotooɗi, e gooduɗi bawɗe, e jogiiɗi laamu duuniyaaru ndu'u ndu jaamanu nyiwre. Ngam non, ɓornee fuu kolte konu ɗe Allah, ngam to nyalnde kallunde warii, mbaawon daraaki nganyon ƴoyre Ceyɗan. Gaɗa on njottinii koo ɗume, ɗum tawa on ndarii. Ngam non, ndaree on ciryii. Goonga warta taadorde mooɗon, aadilaaku warta toggoore njamndi mooɗon nde konu. Siryaaki yaaruki Habaru Belɗum dow Yeesu Almasiihu ɗum jam warta bo paɗe to koyɗe mooɗon. Gaɗa maajum maa, hoolaaki Yeesu warta ko njogotooɗon taɓɓoo nyifa hiite piɗille ɗe ganyo kalluɗo on ɗon fiɗoyi. Kumnee humneere njamndi nde konu, waato kisndam. Koccee kaafahi Ruuhu Allah, waato Wolde maako. Koo ndeye ngaɗee ka waɗuki do'aare no Ruuhu Allah holliri'on nder koo ɗume ɗum ngaɗoton. Kadin ngaɗon ka toraaki Allah walla'on. Ngam fii ɗu'um, paamee, to' on njaɓu comon, koo ndeye ngaɗee ka waɗanki yimɓe Allah fuu do'aare. Min maa, ngaɗaneeyam do'aare Allah hokkayam boliiɗe ɗe mbi'aymi, mi andina yimɓe sirru Habaru Belɗum dow Yeesu Almasiihu kulol walaa. Ngam hokkuki Habaru ɗum ngartumi lilaaɗo Yeesu, koo nde jooni e mi nder suudu cural. Ngaɗee do'aare ngam mi waɗa ka hokkuki Habaru ɗum no haani kulol walaa. Tiikikus, bandiraawo meeɗen mo ngiɗɗen, maccuɗo mo goonga nder kuugal Joomiraawo, o hokkay'on fuu habaru njamu am e no ngontindirmi. Kanjum waɗi liloymoomi to mooɗon, ngam o wi'a'on no koo moye amin wontindiri o sembiɗina ɓerɗe mooɗon. Allah Nyaako meeɗen Mo Dow e Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu hokka fuu tokkuɓe Yeesu jam e yidde e hoolaare. Allah barkiɗina koo moye giɗɗo Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu yidde nde re'ataa. Min Bulus e Timooti min maccuɓe Yeesu Almasiihu. Min mbindan fuu yimɓe Allah tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Filibi e mawɓe e huwooɓe nder kawtal tokkuɓe Yeesu. Allah Nyaako meeɗen e Yeesu Almasiihu Joomiraawo barkiɗina'on hokka'on jam. E mi yetta Allah koo ngele carel to mi nyumii dow mooɗon. Koo ndeye nder fuu do'aaje am ɗe ngaɗanaymi'on on fuu, e mi waɗaɗe nder belɗum ɓernde, ngam on ngondi e am nder wa'ajinki Habaru Belɗum, daga nyalnde arandeere nde puɗɗuɗon nankiɗum haa warki jooni. Mi tabbitinii on ɗon puɗɗuɗo kuugal bongal nder mooɗon o yottinayngal haa yaaki nyalnde wartoyki Yeesu Almasiihu. Ɗum wooɗaniiyam mi nyumira nihi dow mooɗon on fuu, ngam on nder ɓernde am. Koo nder suruki ki ɗum suriyam, koo nder suranki mangu Habaru Belɗum e tabbitinkiɗum, on fuu on keɓii barka Allah hawti e am. Ngam Allah woni ceydiiɗo no kaaɓirmi yiiki'on e no ngiɗirmi'on, on fuu, non no Yeesu Almasiihu yiɗiri'on. Do'aare am woni yidde mooɗon waɗa ka ɓeydaaki hawti e andal e fuu feerootirki hakkunde goonga e fewre, ngam mbaawon suɓuki ko ɓuri wooɗuki, ngarton ɓe ɓerɗe laɓɗe, ngarton ɓe ngalaa ko ɗum huɗirta'on haa yaaki nyalnde gartol Yeesu Almasiihu, ngam ngikku mooɗon heewa aadilaaku keɓeteeɗum to Yeesu Almasiihu, ngam Allah teddinee, mantee. Bandiraaɓe am, e mi yiɗi andon ko heɓiyam waɗii Habaru Belɗum ɓeydii sankitaaki, haa maa fuu sooji'en reenooɓe laamorde e yimɓe koriiɓe andii ɗum haɓɓam ngam mi maccuɗo Almasiihu. Haɓɓukiyam sembiɗinii tokkuɓe Yeesu ɗuɗɓe nder tokkukimo, ɓe ɓeydii heɓuki sembe ɓernde wa'ajinki Wolde Allah kulol walaa. Ɗum goonga woɓɓe e nga'ajina habaru Almasiihu ngam lawliiru e ɗaɓɓutuki foɗfoɗtirki, ammaa woɓɓe e nga'ajina ngam nyumooji boɗɗi. Ɓe'e yimɓe e ɓe nga'ajina ngam yidde, e ɓe andi mi sura ɗo'o ngam suruki goonga Habaru Belɗum. Ɓen ton boo e ɓe nga'ajina habaru Almasiihu ngam ɓeydaari ko'e maɓɓe, naa' e goonga, e ɓe nyuma ɓe umminanayyam hakkiilo nder nge'el carel ngel ɗum haɓɓiyam. Non wannaayiyam! Ko ɓuri woni e koo ngole laawol, koo nder nyumooji ɗi mbooɗaa, koo nder nyumooji boɗɗi, Almasiihu e wa'ajinee. Ngam maajum e mi nana belɗum! Mi waɗay ka nanuki belɗum. Ngam e mi andi barka do'aare mooɗon e ballal ngal Ruuhu Yeesu Almasiihu hokkata, e re'irde ɗum yoofayyam daga nder suudu cural. Ko kaaɓumi yiiki e ko kammiimi woni to' mi semtina hoore am koo seɗɗa, ammaa mi meta e sembe ɓernde, ngam jooni e koo ndeye ɗum mawnina Almasiihu nder koo ɗume ko ngaɗaymi, koo laawol jonde am, koo laawol mayde am. To mi nyamrii yeeso e jonde nder duuniyaaru ndu'u, mi waɗaynde ngam Almasiihu. To mi maayii boo, ɗum ɓeydaari. To e mi woodi yonki nder ɓandu ndu'u, mi huway kuugal nafayngal. Ammaa mi dullii ko cuɓaymi. Ɗum fuu ɗiɗum e ɗum fooɗanayam hakkiilo naa' seɗɗa. Ko ɓurmi yiɗuki woni mi dilla mi jooɗodoo e Almasiihu, ngam kanjum ɓuri wooɗuki naa' seɗɗa. Ammaa ɗum ɓuray nafanki'on mi jooɗoo taw. Mi tabbitinii ɗum non. Ngam maajum e mi andi mi jooɗodoto e yonki taw, mi nyamra yeeso e jooɗodaaki e mooɗon on fuu, ngam nyamron yeeso, nanon belɗum nder hoolaaki Yeesu. Non waɗay ngam laawol am keɓon daliila cembiɗɗum ɗum mantortooɗon Almasiihu ngam so''oyaaki am to mooɗon. Ko ɓuri woni ngaɗee jonde pottudunde e Habaru Belɗum dow Almasiihu, ngam koo mi warii mi yi'i'on, koo mi walaa ɗon, mi nana habaru on ɗon ndarii boɗɗum nder nyumo go'o, ko ngiɗɗon go'o. On piida ngam suranki ko Habaru Belɗum wi'i, naa' nder kulol wanywanyɓe mooɗon koo seɗɗa. Non woni alaama tabbitinanayɗumɓe ɓe kalkay, ammaa onon ɗum tabbitinki kisndam mooɗon. Ɗum fuu Allah woni gaɗayɗoɗum. O barkiɗinii'on. Barka ɗum woni naa' keɓon koolooɗon Almasiihu tan, ammaa haa keɓon njaron torra ngam maako. Torra ka njaroton ɗum iri torra ka njarumi ka ngiiɗon, ka nanoton e mi yara haa jooni. Nde sumpootirki e Almasiihu e sembiɗina'on, nde yidde maako e waltina ɓerɗe mooɗon, nde on cumpootira e Ruuhu Allah, nde on ngoodi yidde e yurmeende, no mbelnirantonyam ɓernde woni nyumo mooɗon warta go'o, on ngiɗindira, on kawti ko'e. To' on ngaɗu koo ɗume nder yidde hoore koo nder mangu hoore, ammaa nder lesnuki hoore koo moye hocca bandiraawo muuɗum ɓuriimo. To' koo moye mooɗon yiɗa ko nafanta hoore muuɗum tan, ammaa o yiɗa ko nafanta woɓɓe maa. Ngikku mooɗon warta iri ɗum Yeesu Almasiihu. Koo nde nder koo ɗume o go'o e Allah, o hoccaayi fottuduki e Allah goɗɗum ko o jogotoo. Ammaa o wartirii hoore maako naa' o goɗɗo, o warti maccuɗo, o danyaa nder nandi neɗɗo. Gaɗa o danyaama nder nandi neɗɗo, o lestini hoore maako o waɗi ko ɗum wi'imo haa o maayi mayde dow gaafaangal. Ngam non, Allah hokkimo mangu ɓurɗum ɗum koo moye, nden hokkimo inde ɓurnde koo ndeye inde. Ngam koo ɗume ko woni e dow, e ko woni e duuniyaaru, e koo ɗume ko woni e Laahira, ɗum diccanto Yeesu. Nden yeeso koo ɗume koo ngale ɗemngal wi'ay Yeesu Almasiihu o Joomiraawo, ngam mawninki Allah Nyaako Mo Dow. Ngam non onon ɓe ngiɗumi, koo ndeye on ngaɗa ko ɗum wi'i'on carel ko ngondunoomi e mooɗon. Jooni maa nde mi walaa ɗon, ɓeydee waɗuki ko ɗum wi'i'on. Ngaɗee ka huwuki kuugal kisndam mooɗon nder kulol Allah. Ngam Allah e huwa nder ɓerɗe mooɗon ngam o waɗa'on ngiɗon waɗuki ko o yiɗi, mbaawon waɗukiɗum. Fuu ko ngaɗoton, to' on ngaɗuɗum nder metitaaki, koo nder geddi, ngam ngarton walaa ko ɗum huɗirta'on, laaɓuɓe, ɓiɓɓe Allah ɓe ngalaa halleende nder jaamanu yimɓe ɓe ngalaa goonga kalluɓe, ngarton jaynotooɓe nder maɓɓe bo fitilaaji e duuniyaaru, nder hokkuki habaru wolde kokkaynde yonki. To on ngaɗii non, nyalnde wartuki Almasiihu mi mantitoto, ngam kuugal am e haɓduki am wartaayi meere. Kuuɗe ɗe kuwoton ngam on koolake Joomiraawo, bo cakkiri ɗe ngoni to maako. Koo to ɗum rufay ƴiiƴam am dow cakkiri ndin, mi nanay belɗum, mbelmbelten en fuu. Non onon maa, e haani nanon belɗum, mbelmbelten. E mi kammii, to Yeesu Joomiraawo jaɓii, mi lildonoyay'on Timooti naa' ko neeɓi ngam mi nana habaru mooɗon ɗum sembiɗinayam. Mi walaa goɗɗo gannuɗo e mooɗon bo maako. Horiiɓe ɓen koo moye ko woni yeeso muuɗum tan wannimo, naa' ko Yeesu Almasiihu yiɗi. Ammaa on andi no Timooti holliri nafuki muuɗum, o huudii e am nder kuugal hokkuki Habaru Belɗum bo ɓiɗɗo e nyaako muuɗum. Ngam non, kanko ngiɗumi liloyki to mooɗon no nanirmi ko heɓatayam. Nden mi tabbitinii, to Joomiraawo jaɓii, min maa mi waray naa' ko neeɓi. Mi yi'ii e haani mi lilonoya'on bandiraawo am Abaaforoditus higo kuugal am, higo torra am ɗonmaa, mo liloyɗon wallayam. Ngam o haaɓii o yi'a'on on fuu, o wannii ngam on nanii o yamɗaa. Goonga o waɗii ciya njamu haa o ɓadake o maaya. Ammaa Allah yurminaniimo, naa' kanko tan, haa e min, ngam to' wannaare ɗuuɗanayam. Kanjum waɗi kaaɓumi naa' seɗɗa mi liloyamo to mooɗon ngam puɗɗiton ngi'onmo nanon belɗum, nden wannaare am ustoo. Ngam non, njaɓɓeemo nder welwelo ɗuɗngo ngam Joomiraawo, nden kokkee iri maako mangu no haani. Ngam ndenno o ɓadake o maaya dow kuugal Almasiihu. O soorii yonki maako ngam o huwa kuugal wallukiyam ngal on mbaawataa huwuki. E re'irde bandiraaɓe am, nanee belɗum ngam sumpootirki mooɗon e Joomiraawo. Mi somaayi windanki'on ko mbindannoomi'on ndenno, ngam ɗum suruki njamu mooɗon. Ngaɗee hakkiilo e ɓen ɗon yimɓe ɓe ngikku bo ɗum kutiiji, kuwooɓe kuuɗe kalluɗe, wi'ooɓe doole ɗum naada ko ɗum heɓa kisndam. Ngam enen ngoodi naaduki ki goonga, enen mawninooɓe Allah nder Ruuhu maako, mantortooɓe Yeesu Almasiihu. Enen en ngaɗataa ɓerɗe meeɗen dow kuuɗe ɗe ngaɗeten e ɓandu ngam Allah jaɓa'en, koo nde min, e mi woodi daliila waɗuki ɓernde am dow kuuɗe ɓandu. To e woodi kammiiɗo e woodi daliila waɗuki ɓernde dow kuuɗe ɓandu, mi ɓuriimo. Mi naadaama e nyalnde joweetatawre gaɗa mi danyaama. Mi Israa'iilankeejo, daga lenyol Biliyaaminu, mi Ibraaniyankeejo dimo, ɓiɗɗo Ibraaniyanko'en. Dow tokkuki Attawra, mi Faarisankeejo. Mi tokkii diina am haa mi torrii tokkuɓe Yeesu. Dow waɗuki aadilaaku nder tokkuki Attawra, ɗum tawraayiyam goɗɗum ko wooɗaa. Ammaa fuu ko ngi'aynoomi bo ɗum nafanayyam, jooni mi hocciiɗum ɗum meere ngam Almasiihu. Ko ɓuri non woni mi hoccii koo ɗume meere, ngam ko ɓuri mangu woni anduki Yeesu Almasiihu Joomiraawo am. Ngam maako cendirmi e koo ɗume ngartirmi ɗum meere, ngam mi tokkamo, mi warta cumpootiroowo e maako. Mi wartay non naa' ngam aadilaaku ɗum ngoodumi ngam tokkuki Attawra, ammaa ngam aadilaaku keɓeteeɗum nder hoolaakimo, waato aadilaaku ƴiwoyɗum to Allah keɓeteeɗum barka hoolaaki Almasiihu. Ko ngiɗumi woni, mi anda Almasiihu e bawɗe ummaaki maako daga mayde. E mi yiɗi mi yara iri torra ka o yari, mi maayira no o maayiri, ngam fuu no ɗum waɗi mi heɓa mi ummoo daga mayde. Mi wi'aayi mi yaadake mi wartii koo ɗume ko haani mi warta, koo boo mi yaadake mi wartii kewɗo. Ammaa e mi waɗa ko mbaawaymi waɗuki ngam mi warta non, ngam Yeesu Almasiihu yaadake wartiriiyam mo maako. Bandiraaɓe, mi hoccaayi mi yaadake mi wartii non. Ammaa fii go'o ngaɗaymi: E mi yejjita ko ƴaɓɓii, e mi waɗa ko mbaawaymi waɗuki mi yottoo ko woni yeeso. E mi nyamra yeeso ngam mi heɓa jaalorgal mi hokkee dokkal, waato noddol yaaki dow ngol Allah noddiyam barka Yeesu Almasiihu. Fuu enen cembiɗɓe nder tokkuki Yeesu, e haani nyumiren non. To on nyumii goɗɗum feere, Allah hollay'onɗum e njayri. Ammaa en nyamra yeeso e tokkuki goonga ka njaadiiɗen ekkitiiɗen. Bandiraaɓe am, ekkitee to am. Ndaaron gaɗooɓe jonde kaanunde nde min ekkitini'on. Ngam e woodi yimɓe ɗuɗɓe ɓe metanmi'on dow maɓɓe, jooni e mi fuɗɗita e mi wi'a'onka e gonɗi, e ɓe ngaɗa jonde wanywanyɓe gaafaangal Almasiihu. Re'irde maɓɓe ɗum halkere, deeɗi maɓɓe ngoni allah maɓɓe, e ɓe mantoroo ko semtinii ɗum ɓe ngaɗata. Ɓe ngaɗii ɓerɗe maɓɓe dow ko woni nder duuniyaaru. Ammaa enen ɗum ɓe laamu dow, en kaaɓii wartoyki Kisnoowo, waato Yeesu Almasiihu Joomiraawo garoyayɗo daga ton. O waylitay ɓalli meeɗen tampuɗi maayayɗi, o wartiraɗi bo ɓandu maako goodundu teddungal. O waɗay non e bawɗe maako ɗe o wartirta koo ɗume ley laamu maako. Ngam non, onon bandiraaɓe am ɓe ngiɗumi ɓe kaaɓumi yiiki, onon ngoni belɗum ɓernde am, onon mantortoomi. Non haani ndarorooɗon boɗɗum nder tokkuki Joomiraawo, onon ɓe ngiɗumi. E mi toroo Yuudiya e Sintiki ɓe ciryootira ngam kamɓe ɗum ɓe Joomiraawo. An higo kuugal am mo goonga, e mi toromaa, wallu rewɓe ɓe'e, ngam ɓe kuudii e am kuugal caɗungal ngal wa'ajinki Habaru Belɗum, hawti e Kilemen e horiiɓe higooɓe kuugal am, ɓe inɗe maɓɓe e windii nder deftere yonki. Koo ndeye nanee belɗum ngam Joomiraawo. E mi fuɗɗita e mi wi'a'on, nanee belɗum! Alee koo moye yi'a munyal mooɗon. Joomiraawo ɓadake wara. To' on ngannu dow koo ɗume, ammaa nder koo ɗume mbi'ee Allah ko ngiɗɗon nder do'aare e toraaki e yettoore. Nden jam ɗum Allah hokkata ƴaɓɓiiɗum faamu neɗɗo ɗum suray ɓerɗe mooɗon e nyumo mooɗon ngam on cumpootira e Yeesu Almasiihu. E re'irde bandiraaɓe am, ngaɗee ka nyumuki dow koo ɗume ko woni ɗum goonga, e ko mawninee, e ko haani, e ko laaɓi, e ko welnanta yimɓe ɓerɗe, e ko ɗum yi'ata e wooɗi, e koo ɗume ngikku boɗɗum, e ko hewti manteeki. Koo ɗume ko ekkitiiɗon, e ko keɓuɗon, e ko nanɗon, e ko ngiiɗon to am, ngaɗeeɗum, nden Allah Joomu Jam wonday e mooɗon. E mi nana belɗum, mi yettii Joomiraawo naa' seɗɗa, ngam jooni on co''ake on mballayam. Goonga ndenno on nyuma dow am, ammaa laawol woni on keɓaayi. Mi wi'aayi non ngam e mi yiɗi goɗɗum. Ngam mi ekkitake nder fuu to keɓumi hoore am mi munyida e ko ngoodumi. E mi andi no njooɗortoomi nder ciya, e mi andi no njooɗortoomi nder goodal. Mi ekkitake no njooɗortoomi nder fuu to keɓumi hoore am, koo nder haarande, koo nder weelo, koo nder goodal, koo nder dullere. Mi waaway waɗuki koo ɗume barka on ɗon cembiɗinɗoyam. Ammaa on ngaɗii boɗɗum nde mballuɗoyyam nder torra am. Onon Filibiyanko'en, onon e ko'e mooɗon on andi carel ko puɗɗuɗon nanki Habaru Belɗum, nde almi leydi Makidooniya, walaa woɓɓe tokkuɓe Yeesu balluɓeyam sey onon tan. Ngam koo carel ko ngonmi Tasaloonika on lildaniiyam ballal naa' nde go'o, naa' nde ɗiɗi. Naa' e mi ɗaɓɓita dokkal to mooɗon, ammaa e mi ɗaɓɓitana'on ɓeydaari dow barka ɗum ngooduɗon. Mi heɓii dokkal ngal lildoyɗoyyam to jungo Abaaforoditus. Ngal ɓuri ko ngiɗumi. Ngal wartii bo urde welnde nde ɗum hokkata Allah, cakkiri ndi o jaɓata, mbelnanayndimo ɓernde. Allah am hokkay'on koo ɗume ko ngiɗɗon daga nder risku maako ɗuɗɗum barka Yeesu Almasiihu. Teddungal tabbita to Allah meeɗen, Nyaako meeɗen haa abadaa abadin! Aamin. Kownee fuu yimɓe Allah nder inde Yeesu Almasiihu. Tokkuɓe Yeesu wonduɓe e am ɗo'o e kowna'on. Fuu yimɓe Allah e kowna'on, ko ɓuri woni kuwooɓe e laamorde Kaysar. Yidde Yeesu Almasiihu Joomiraawo wonda e mooɗon. Aamin. Min Bulus mo Allah suɓi warta lilaaɗo Yeesu Almasiihu windi ɗerewol ngo'ol hawti e bandiraawo meeɗen Timooti. Min mbindanngol yimɓe Allah tokkuɓe Yeesu e goonga gonɓe Koloosi. Allah Nyaako meeɗen Mo Dow barkiɗina'on hokka'on jam. Koo ndeye to e min ngaɗana'on do'aare e min ngetta Allah Nyaako Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. E min ngettamo ngam mooɗon, ngam min nanii no kooloriiɗon Yeesu Almasiihu e no ngirruɗon fuu yimɓe Allah. On ngaɗa non ngam on tabbitinii on keɓay mbarjaari ndi Allah resani'on ton dow. On nanii habaru ɗu'um fii ɗum kammiiɗon daga arande nder wolde goonga, waato Habaru Belɗum ɗum nanɗon. Habaru Belɗum ɗu'um e ɗum barkiɗina yimɓe e ɗum sankitoo nder duuniyaaru fuu, non no ɗum waɗi nder mooɗon, daga nyalnde nde nanɗonɗum nyalnde nde paamuɗon boɗɗum no Allah yiɗiri yimɓe. On nanii Habaru Belɗum ɗu'um daga to Abaafaras mo min ngiɗi, mo min kuudata. O kuwanoowo Yeesu e goonga nder mooɗon. Kanko hokkimin habaru yidde mooɗon ƴiwoynde to Ruuhu Allah. Ngam maajum, daga nyalnde nde min nani habaru ɗum e min ngaɗana'on do'aare. E min toroo Allah waɗa'on ngarton gooduɓe faamu kewɗum dow ko o yiɗi ngaɗon. Ɗonmaa e min toroomo keɓon faamu e andal ɗum Ruuhu Allah hokkata. E min ngaɗana'on nde'e do'aare ngam mbaawon ngaɗon jonde haanunde tokkuɓe Joomiraawo ngaɗa, nden ngarton belnanooɓemo ɓernde koo ndeye, jonde mooɗon wurtina koo iri ɗeye kuuɗe boɗɗe, nden ɓeydon anduki Allah. Allah sembiɗina'on e fuu sembe bawɗe maako tedduɗe, o waɗa'on ndarooɗon e sembe ngam mbaawon munyon nder koo ɗume ko heɓi'on, on ngetta Nyaako Mo Dow nder belɗum ɓernde. Kanko woni gartirɗo'on kewtuɓe keɓa geɗal nder ko o resani yimɓe maako nder laamu maako ɗum jayngol. O hisnii'en daga bawɗe nyiwre ɗe Ceyɗan, o nattinii'en nder laamu Ɓiɗɗo maako mo o yiɗi. Laawol Ɓiɗɗo on o rimɗinii'en o yaafanii'en hakke meeɗen. Ngikku Almasiihu mo ngi'eten ɗum go'o e ngikku Allah mo yi'ataake. E mo ɗon ko Allah taga koo ɗume, o mawɗo dow koo ɗume ko tagaa. Barka maako Allah tagi koo ɗume gonɗum dow e ley, ko yi'etee e ko yi'ataake, hawti e malaa'ika'en, e ginni, e koo ɗume gooduɗum laamu e bawɗe. Koo ɗume kanko tagiɗum, nden ngam maako koo ɗume tagaa. Almasiihu e ɗon ko koo ɗume tagee, barka maako koo ɗume e yaha yeeso. Almasiihu woni hoore ɓandu, waato tokkuɓemo. Kanko hokki ɓandu ndun yonki. Kanko woni artuɗo ummaaki daga mayde, ngam o warta mawɗo dow koo ɗume. Ngam Allah suɓii waɗa fuu ngikku muuɗum e bawɗe muuɗum nder Ɓiɗɗo muuɗum. Barka Ɓiɗɗo on Allah siryootiri hoore muuɗum e koo ɗume gonɗum dow e ley. O siryootira e maajum barka ƴiiƴam Ɓiɗɗo on ndufaaɗam dow gaafaangal. Ndenno on ngoɗɗitake Allah, on wanywanyɓe maako ngam ɓerɗe mooɗon nganyiimo nden ngam on kuwa kuuɗe kalluɗe. Ammaa jooni Allah siryootiri e mooɗon barka mayde Ɓiɗɗo maako, ngam o wartira'on ceniiɓe, laɓɓe ɓe ngalaa ko ɗum wullortooɓe yeeso maako. On ngartay non to nii on nyamrii yeeso e hoolaaki Yeesu, on cembiɗii, on darake boɗɗum dow kammunde nde ngaɗɗon carel ngel nanɗon Habaru Belɗum. Habaru Belɗum ɗum wa'ajinanaama koo ɗume ko tagaa gonɗum nder duuniyaaru. Min Bulus, mi wartii maccuɗo ɗu'um Habaru Belɗum. Jooni e mi nana belɗum nder torraaji ɗi njaraymi ngam mooɗon. E mi yottina torra ka Yeesu siryaniiyam mi yara nder ɓandu ngam ɓeydaari ɓandu maako, waato tokkuɓemo. Mi wartii maccuɗo tokkuɓe Yeesu barka kuugal ngal Allah hokkiyam. Kuugal ngal woni mi wa'ajina fuu wolde maako. Wolde nden woni sirru ɗum o suuɗi yimɓe daga jaamanuuji ƴaɓɓiiɗi, ammaa jooni o wanginaniiɗum yimɓe maako. Allah suɓii andinaɓe barka mawɗum gonɗum nder sirru ɗu'um ɗum o siryanii yimɓe naa' Yahuudanko'en. Sirru ɗum woni Almasiihu e jooɗoo nder ɓerɗe mooɗon, non waɗay tabbitinon on njooɗodoto e maako nder teddungal maako. E min nga'ajina habaru Almasiihu, e min mbaggina koo moye neɗɗo, e min ekkitina koo moye nder fuu faamu amin, ngam min ngaɗa koo moye warta kewɗo nder tokkuki Yeesu yeeso Allah. Kanjum waɗi e mi huwa, e mi fiida, e mi huutira fuu sembe Almasiihu kuwoojum e bawɗe nder am. E mi yiɗi andon no kuwirmi naa' seɗɗa ngam mooɗon e ngam yimɓe Lawdiikiya, e ngam fuu yimɓe ɓe meeɗaayi yiikiyam gite e gite. Mi waɗu non ngam ɗum sembiɗina ɓerɗe maɓɓe, nden ɓe ɓeyda yiɗindirki, ɓe keɓa fuu barka keɓeteeɗum laawol faamu kewɗum, ngam ɓe mbaawa anduki sirru Allah, waato Almasiihu e hoore maako. Kanko tan woni baawayɗo hokkukiɓe andal kewngal dow sirru ɗum. Mi wi'u'on ɗu'um ngam to' goɗɗo majjina'on e belɗum haala. Koo nde mi wondaa e mooɗon nder ɓandu, fuu e non e mi nyuma dow mooɗon koo ndeye. E mi nana belɗum nde nanmi habaru on jooɗoo no haani njooɗorooɗon, e no cembiɗirɗon nder hoolaaki Almasiihu. Nde on njaɓii Yeesu Almasiihu o Joomiraawo, ngaɗee ka sumpootirki e maako. No ɗaɗi lekki ngaɗirta lekki kin daroo boɗɗum, cembiɗa, non onon maa, ndaree boɗɗum, ɓeydee sembe nder hoolaakimo, non no ɗum ekkitiniri'on. Ngaɗee ka yettukimo koo ngele carel. To' on alu goɗɗo huutira faamu duuniyaaru ndu'u waɗa'on alon laawol goonga. Iri ɗu'um faamu walaa ko ɗum nafi ɗum majjinay'on. Naa' to Almasiihu ɗum ƴiwoyi, daga to yimɓe ɗum ƴiwoyi e ginni gooduɗi bawɗe nder duuniyaaru. Almasiihu e woodi fuu ngikku e bawɗe Allah nder ɓandu maako. Nder sumpootirki e maako, jonde mooɗon wartii kewnde. Kanko woni mawɗo dow koo ngole ginnol, e malaa'ikaajo, e koo ɗume laamu gonɗum dow e ley. Nder sumpootirki mooɗon e Almasiihu on naadaama, naa' iri naaduki ki yimɓe ngaɗata, ammaa iri naaduki ki Almasiihu waɗata, waato o ittii ngikku mooɗon giɗɗum waɗuki hakke. Ngam carel ko ɗum waɗani'on baptisma, bo on uwida e Almasiihu, kadin bo on ummidinaama e maako daga mayde. Non waɗi ngam on koolake bawɗe Allah, umminɗomo daga mayde. Ndenno on nandi e mayɓe ngam hakke ɗum ngaɗɗon, kadin ngam ɗum ittanaayi'on ngikku mooɗon giɗɗum waɗuki hakke. Ammaa jooni Allah hokkii'on yonki nder sumpootirki e Almasiihu. O yaafanake'en fuu hakke meeɗen. Allah woggii fuu ko wooɗaa ɗum ngaɗɗen bindaaɗum ɗum um nangiri'en. O ittiiɗum dow meeɗen nde Almasiihu fiyanaa kuusaaje dow gaafaangal. Dow gaafaangal ngal o heɓi jaalorgal dow ginni e fuu bawɗe gonɗe dow e ley, o semtiniiɗum e njayri. Ngam non, to' on alu goɗɗo yowana'on ko wooɗaa ngam ko nyaamoton e ko njaroton, koo ngam on ngaɗaayi wongo humto diina, koo humto daraaki lewru, koo dow Nyalnde Siwtaare. Fuu fii ɗu'um ɗum ɗowdi fii garayɗum ɗo'o yeeso, goonga fuu fii ɗu'um woni Almasiihu. E woodi woɓɓe yiɗuɓe lesnuki hoore ki fewre e mawninki malaa'ika'en. To' on alu ɓe njawana'on. Iri maɓɓe e ɓe mbi'a e ɓe ngi'a wahayu. E ɓe ƴefta ko'e maɓɓe e meere, ngam nyumooji maɓɓe ɗum ɗi duuniyaaru. Iri maɓɓe njaadake ɓe cendirii e Almasiihu. Almasiihu woni bo hoore ɓandu, waato tokkuɓemo. Jokkooɗe e raɗooji jogii ɓandu ndun, e ndu mawna ngam Allah e mawninandu. On maydii e Almasiihu. Jooni on ngalaa ley laamu ginni laamotooɗi duuniyaaru. Nde ɗum non, ngam ɗume ngaɗoton jonde bo haa jooni duuniyaaru ndu'u jeyi'on? Ngam ɗume tokkoton dookaaji duuniyaaru biiɗi, “Taa' joga ɗu'um,” “Taa' nyaamu ɗum ton,” “Taa' meemu ɗum ɗon?” Iri ɗi'i dookaaji ɗi dookaaji fii meere ɗi ngartay meere gaɗa ɗi kuutiraama, ngam ɗi dookaaji yimɓe tan e ekkitinol maɓɓe. E ɗi ngaɗa bo e ɗi kolla no haani neɗɗo jooɗoroo, ngam e ɗi ekkitina yimɓe ngaɗa ko saɗi ngam holluki ɓe tokkuɓe Allah. E ɓe leyna ko'e maɓɓe leynuki fewre, e ɓe torra ɓalli maɓɓe ngam e ɓe nyuma ɗum welnanay Allah ɓernde. Ammaa ɗum wallataaɓe ɓe keɓa jaalorgal dow suunooji maɓɓe. On ummidinaama e Almasiihu daga mayde. Ngam non ngaɗee ɓerɗe mooɗon dow fii gonɗum ton dow to Almasiihu jooɗii dow jooɗorgal laamu muuɗum to jungo nyaamo Allah. Ngaɗee ka nyumuki dow ko woni e dow, naa' dow fii gonɗum nder duuniyaaru ndu'u, ngam on ngartii bo mayɓe, nden jooni on ngoodi yonki kesi ki goɗɗo waawataa yiiki iri yonki ki Almasiihu woodi gonduɗo e Allah. Yonki mooɗon ki goonga woni Almasiihu. To o so''oyake duuniyaaru ndu'u, onon maa, on ngonday e maako nder teddungal maako. Ngam non, cendiree e suunooji duuniyaaru gonɗi nder mooɗon, waato njeenu, e kuuɗe nefniiɗe, e tokkiranki ko ɓandu yiɗi, e suunooji kalluɗi, e yiɗuki ko goɗɗo jeyi. (Ngam yiɗuki ko goɗɗo jeyi ɗum go'o e mawninki gunkiiji). Ngam waɗuki kuuɗe ɗe'e monnere Allah yanay dow fuu ganyuɓe ngaɗa ko o wi'i. Ndenno on ngaɗa iri kuuɗe ɗe'e nder jonde nde ngaɗaynooɗon. Ammaa jooni, cendiron e fuu iri kuuɗe ɗe'e, waato monnere, e wanyuki yimɓe, e kulle, nden to' on alu boliiɗe kalluɗe mburtoo daga honduko mooɗon. To' on pewindir, ngam on ɓortake ngikku mooɗon ɗum ndenno e kuuɗe maajum. Jooni on ɓornake ngikku kesum. Allah taguɗo ngikku ɗum, e mo mo''inaɗum ɗum warta iri ngikku maako, ngam andonmo boɗɗum. Kanjum waɗi jooni walaa feerootirol hakkunde Yahuudankeejo e neɗɗo naa' Yahuudankeejo, e hakkunde naadaaɗo e mo naadaaka, e laddeejo, e koɗo, e hakkunde maccuɗo e naa' maccuɗo. Ammaa Almasiihu woni koo ɗume, kanko woni nder ɓerɗe meeɗen en fuu. Onon on yimɓe ɓe Allah suɓi, on ceniiɓe ɓe o yiɗi naa' seɗɗa. Ngam non, ngartee gooduɓe yurmeende e yidde leynooɓe ko'e, gooduɓe hakkiilo e munyal. Munyindiree. To goɗɗo waɗanii goɗɗo ko haanaa, ɓe njaafootira. Non no Joomiraawo yaaforanii'on, onon maa sey njaafootiron. Ko ɓuri ɗu'um fuu woni ngiɗindiron, ngam yidde hawtii ko'e meeɗen no haani. Jam ƴiwoyɗum to Almasiihu walla'on cuɓon ko haani ngaɗon, nde Allah noddii'on ngam ngarton bo ɓandu go'o njooɗodooɗon jam. Ngartee gettooɓe Allah koo ndeye. Alee boliiɗe Almasiihu njooɗoo nder ɓerɗe mooɗon naa' seɗɗa. Ekkitindiree, waggindiree nder fuu faamu. Ngimee gimi Jabuura, e gimi mantuki Joomiraawo, e gimi ɗi Allah hokki'on nder ɓerɗe, on ngettamo nder ɓerɗe mooɗon. Nder koo ɗume ɗum ngaɗoton, nder boliiɗe mooɗon koo nder kuuɗe mooɗon, ngaɗeeɗum nder inde Yeesu Joomiraawo, on ngetta Allah Nyaako Mo Dow laawol maako. Onon rewɓe teegal, kokkee worɓe mooɗon mangu non no haani tokkuɓe Joomiraawo ngaɗa. Worɓe, ngiɗee rewɓe mooɗon, to' on kolluɓe ngikku caatuɗum. Sukaaɓe, kokkee danyooɓe mooɗon mangu nder koo ɗume, ngam non e welnana Joomiraawo ɓernde. Onon gooduɓe ɓiɓɓe, to' on kallan ɓiɓɓe mooɗon ngam non waaway waɗa ɓe ala waɗuki ko haani. Maccuɓe, kokkee jeyɓe'on mangu nder koo ɗume. Kokkeeɓe mangu naa' e carel ngel ɓe ngi'ata'on tan koo boo ngam ɓe ɓeyda yiɗuki'on, ammaa ngaɗeeɗum e ɓernde go'o nder kulol Joomiraawo. Nder koo ɗume ɗum ngaɗoton, ngaɗeeɗum e ɓerɗe mooɗon fuu bo Joomiraawo ngaɗantonɗum, naa' yimɓe. Ngam on andi on keɓay mbarjaari daga to Joomiraawo. Almasiihu woni Joomiraawo mo kuwanton. Koo moye gaɗoowo ko wooɗaa ɗum waatanaymo ko haananimo, ngam Allah hollataa feerootirol. Onon gooduɓe maccuɓe, njogee maccuɓe mooɗon boɗɗum, kokkeeɓe ko haani ɓe keɓa, ngam on andi onon maa on ngoodi jeyɗo'on ton dow. Ngaɗee ka waɗuki do'aare, ngaɗee hakkiilo mooɗon dow do'aare nden, on ngetta Allah. Non maa ngaɗaneemin do'aare ngam Allah maɓɓitanamin laawol min nga'ajina sirru maako, waato habaru Almasiihu. Dow maajum ɗum suriyam. Ngaɗaneeyam do'aare ngam mi andinaɗum no haani, no koo moye faamirtaɗum boɗɗum. Paamee iri ngikku ɗum ngaɗanton ɓe tokkaayi Yeesu; kuutiree koo ngele carel ngel kawruɗon e maɓɓe boɗɗum. Boliiɗe mooɗon koo ndeye ɗe ngarta belɗe nanki, pooɗooje hakkiilo yimɓe, ngam andon no haani nootoranooɗon koo moye. Tiikikus hokkay'on fuu habaru am. O tokkuɗo Yeesu mo min ngiɗi, kuwoowo mo goonga, mo min kuudata kuugal Joomiraawo. Kanjum waɗi liloymoomi to mooɗon, ngam o hokka'on habaru no min gontindiri, o sembiɗina ɓerɗe mooɗon. E mo yaada e Onisimus tokkuɗo Yeesu e goonga, giɗaaɗo, gonɗo nder kawtal mooɗon. Ɓe kokkay'on habaru koo ɗume ko waɗata ɗo'o. Aristarkus gonduɗo e am nder suudu cural e howna'on, non maa Markus bandiraawo Barnaba. (On njaadake on mbi'aama njaɓɓooɗonmo boɗɗum to o warii to mooɗon.) Joocuwa bi'eteeɗo Justus e howna'on kanum maa. Nder yimɓe ɓe kuudaymi ngam Laamu Allah, kamɓe tan ngoni Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu ɗo'o. Ɓe mballiiyam naa' seɗɗa. Abaafaras e howna'on, kanko maa e mo nder kawtal mooɗon, o maccuɗo Yeesu Almasiihu. Koo ndeye e mo toroo Allah sembiɗina'on, ngarton tokkuɓe Yeesu keewuɓe, gaɗooɓe ko Allah yiɗi ɓe ngalaa seko. Mi waaway mi hokka ceyda o huwii naa' seɗɗa ngam mooɗon e ngam yimɓe Lawdiikiya e yimɓe Hirafolis. Luka nyawndoowo mo min ngiɗi e Dimas e ɓe kowna'on. Kownaneemin tokkuɓe Yeesu gonɓe gariiri Lawdiikiya e bi'eteeɗo Nimfa e tokkuɓe Yeesu kawritooɓe to wuro maako. Gaɗa ɗum janganii'on ɗerewol ngo'ol, non maa tabbitinee ɗum janganiingol tokkuɓe Yeesu gonɓe Lawdiikiya. Onon maa, njangee ɗerewol ngol tokkuɓe Yeesu gonɓe Lawdiikiya lildonoyta'on. Mbi'ee Arkibus, “Tabbitin a yottinii kuugal ngal Joomiraawo hokkumaa.” Min Bulus windi kownol ngo'ol e jungo am. To' on ngejjutu e mi ɗon haɓɓiraa ɓoggi njamndi nder suudu cural. Allah barkiɗina'on. Min Bulus e Siila e Timooti windi ɗerewol ngo'ol. Min mbindanngol tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Tasaloonika ɓe Allah Nyaako Mo Dow e Yeesu Almasiihu Joomiraawo jeyi. Allah barkiɗina'on hokka'on jam. Koo ndeye e min ngetta Allah ngam mooɗon on fuu, e min ngaɗana'on do'aare. Yeeso Allah meeɗen Nyaako meeɗen Mo Dow, e min nyuma dow kuuɗe mooɗon ɗe hoolaare, e no yidde nde ngooduɗon waɗata'on on kuwa naa' seɗɗa, e no munyirton nder torra ngam kammunde mooɗon dow Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Bandiraaɓe ɓe Allah yiɗi, e min andi Allah suɓii'on. Ngam Habaru Belɗum ɗum min ngaddani'on naa' ɗum boliiɗe tan, ammaa e ɗum woodi bawɗe, e Ruuhu Allah, e tabbitinki goonga maajum. On andi iri jonde nde min ngaɗi hakkunde mooɗon ngam ɗum nafana'on. On ngartii ekkitotooɓe to amin e to Joomiraawo, ngam on njaɓii Wolde Allah nder welwelo ngo Ruuhu Allah hokkata, koo nde on njarii torra naa' seɗɗa. Non ngartirɗon ko fuu tokkuɓe Yeesu wonɓe leydi Makidooniya e Akaaya ekkitotoo. Ngam daga to mooɗon wolde Joomiraawo heɓi sankitaaki naa' e leydi Makidooniya e Akaaya tan, ammaa koo toye ɗum andii hoolaare mooɗon dow Allah. Ngam non naa' sey to min mbi'ii goɗɗum dow maajum. Ngam kamɓe e ko'e maɓɓe kokkata habaru no njaɓɓoriiɗonmin ko min ngari to mooɗon. Ɓe kokkiimin habaru no alirɗon tokkuki gunkiiji ngartuɗon to Allah, ngam kuwanon Allah mo yonki mo goonga, nden keɗooɗon wartoyki Ɓiɗɗo maako daga dow, mo o ummini daga mayde, waato Yeesu kisnayɗo'en daga monnere Allah garaynde. Bandiraaɓe, onon e ko'e mooɗon on andi garol amin to mooɗon naa' e meere ngol woni. Ammaa koo nde ndenno min njarii torra e semtineeki e Filibi, non no anduɗon, e ballal Allah meeɗen min kokkii'on Habaru Belɗum ƴiwoyɗum to maako kulol walaa, koo nde yimɓe nganyiimin naa' seɗɗa. Carel ngel min torii'on njaɓon Habaru Belɗum, min kuutiraayi fewre, walaa halleende nder ɓerɗe amin, min ƴoyraayi'on. Ammaa non no Allah hooloriimin hokkimin kuugal wa'ajinki Habaru Belɗum, non min nga'ajinirtaɗum, naa' ngam min mbelnana yimɓe ɓerɗe, ammaa ngam min mbelnana Allah ɓernde kanko poondoowo ɓerɗe amin. On andi min meeɗaayi metanki'on meto belɗum honduko, non maa min ngalaa suuno goɗɗum ngo boliiɗe amin suuɗata, Allah woni ceyduujo amin. Min ɗaɓɓitaayi mangu to yimɓe, koo to mooɗon, koo to woɓɓe, koo nde min mbaaway min mbi'a'on doole ngaɗanonmin goɗɗum ngam min lilaaɓe Almasiihu. Ammaa e min jogorii'on seese‑seese no maduujo jogortoo ɓingel muuɗum. Ngam yidde nde min ngiɗi'on haa e min ciryii naa' min kokka'on Habaru Belɗum ɗum Allah tan, ammaa fuu e yonkiiji amin, ngam on ngartii ɓe min ngiɗi naa' seɗɗa. Bandiraaɓe, on ngejjitaayi kuuɗe ɗe min kuwi naa' seɗɗa. Min kuwii jemma e nyalawma ngam to' min njowana goɗɗo nder mooɗon wongal teddoral carel ko min nga'ajinanta'on Habaru Belɗum ƴiwoyɗum to Allah. Onon on ceydu'en, Allah maa o ceyduujo dow no min njooɗorinoo jonde ceniinde e aadilaaku e jonde nde walaa goɗɗum ko wooɗaa nder mooɗon, onon kooliiɓe Yeesu. Ngam on andi no nyaako jogorii ɓiɓɓe muuɗum, non min jogorii'on. Min mbagginii'on, min cembiɗinii'on, min mbi'ii'on doole ngaɗon jonde belnanaynde Allah ɓernde nodduɗo'on nder Laamu maako e teddungal maako. Non maa koo ndeye e min ngetta Allah, ngam carel ngel njaɓuɗon Wolde Allah nde nanɗon to amin, on njaɓaayinde bo wolde neɗɗo, ammaa on njaɓiinde nde Wolde Allah, non no nde wontindiri. E nde huwa nder ɓerɗe mooɗon, onon kooliiɓe Allah. Bandiraaɓe, on ngartii ekkitotooɓe jonde tokkuɓe Allah wonɓe leydi Yahuudiya ɓe Yeesu Almasiihu. On njarii torra to yimɓe leydi mooɗon non no kamɓe maa ɓe njariri torra to juuɗe Yahuudanko'en. Yahuudanko'en ɓen mbari Yeesu Joomiraawo e annabo'en, nden ɓe ndiiwimin. E ɓe ngaɗa ko Allah yiɗaa, e ɓe nganya koo moye! E ɓe kaɗamin wa'ajinanki yimɓe naa' Yahuudanko'en ngam to' yimɓe ɓen keɓa kisndam. Non e waɗa koo ndeye e ɓe kebbina poondirɗum hakke maɓɓe. Ammaa monnere Allah yaadake jipponoyakeɓe. Bandiraaɓe, ɗum sendii'en ngam carel seɗɗa nder ɓandu, ammaa min alaayi nyumuki dow mooɗon. Min kaaɓii yiiki'on; ngam non min ngaɗii ko min mbaawata waɗuki min ngi'a'on gite e gite. Min ngiɗii warki to mooɗon. Goonga, min Bulus, mi yiɗii mi wara naa' nde go'o naa' nde ɗiɗi, ammaa Ceyɗan haɗiimin. Dow ɓeye min ngaɗi ɓerɗe amin? Ɓeye mbelnantamin ɓerɗe? Ɓeye ngoni ɓe min mantortoo yeeso Joomiraawo meeɗen Yeesu nyalnde wartoyki maako? Naa' ɗum onon? Goonga, ɗum onon min mantortoo. Onon ngoni belɗum ɓerɗe amin. Ngam non nde min mbaawaayi munyuki, sey min ngi'i ɗum ɓurii wooɗuki ɗum alamin e Atina, minon tan. Min liloyi bandiraawo amin Timooti to mooɗon, mo min kuudata, e mo huwana Allah nder hokkuki Habaru Belɗum ɗum Almasiihu. Min lilumo ngam o tabbitina hoolaare mooɗon o sembiɗina'on, ngam to' torra ka njarɗon waɗa goɗɗo mooɗon yewra ala hoolaaki Yeesu. Onon e ko'e mooɗon on andi doole njaren torra iri ka'a. Ngam carel ko min ngondunoo e mooɗon, min ngaɗii ka wiiki'on daga ilaa en njaray torra. Ɗum boo waɗii non, no anduɗon. Ngam non, nde tampumi munyuki, mi liloyii ngam mi nana habaru hoolaare mooɗon. E mi hula koo Ceyɗan majjinii'on, kuugal amin wartii meere. Ammaa jooni Timooti wartii daga to mooɗon, o hokkiimin habaru boɗɗum dow hoolaare mooɗon e yidde nde ngooduɗon. O wi'iimin koo ndeye on nyuma nyumol bongol dow amin, nden on ngiɗi yiikimin non no min ngiɗiri yiiki'on. Ngam non, bandiraaɓe, nder fuu wannaare e torra ɗum min njari, on pewnaniimin ɓerɗe ngam hoolaare mooɗon. Jooni e min ngoodi yonki goonga, to on ndarake e sembe nder tokkuki Joomiraawo. Iri ndeye yettoore min ngettata Allah ngam mooɗon? E min ngettamo ngam belɗum ɓernde ɗum min nanata yeeso maako ngam mooɗon. Jemma e nyalawma e min ngaɗa do'aare naa' seɗɗa ngam min puɗɗita min ngi'a'on gite e gite, min kebbitina ko ndulluɗon nder hoolaare mooɗon. Allah Nyaako meeɗen e hoore muuɗum e Joomiraawo meeɗen Yeesu siryanoomin laawol no min ngarirta to mooɗon. Joomiraawo ɓeyda yidde nde ngiɗindirɗon naa' seɗɗa e yidde nde ngiɗɗon woɓɓe maa, non no yidde amin ɓeydorii dow mooɗon. O sembiɗina ɓerɗe mooɗon ngam ngarton ɓe ngalaa goɗɗum ko wooɗaa, ngarton ceniiɓe yeeso Allah Nyaako meeɗen nyalnde wartuki Joomiraawo meeɗen Yeesu e fuu ceniiɓe maako. E re'irde bandiraaɓe, e min toroo'on, ngam Yeesu Joomiraawo, ngaɗee jonde kaanunde nde Allah nanata belɗum mayre, non no ekkitiiɗon to amin, non no njooɗoriiɗon jooni. Ɓeydee jooɗoraaki non. Ngam on andi min mbi'ii'on ko Yeesu Joomiraawo wi'i ngaɗon. Ngam Allah e yiɗi ngarton ceniiɓe, ngoɗɗitooɗon waɗuki njeenu. Koo moye mooɗon ekkitoo no surirta ɓandu muuɗum nder senaaki e mangu, naa' nder suuno ngo wooɗaa non no heeferɓe ɓe andaa Allah ngaɗata. Dow fii ɗu'um, to' goɗɗo hallana bandiraawo muuɗum koo waɗanamo ko wooɗaa. Min mbi'ii'on ka daga arande, min mbagginii'on wiiki, Joomiraawo waatanay gaɗoowo non e bone. Allah noddaayi'en ngam ngarten ɓe cenaaki, ammaa o noddu'en ngaɗen jonde ceniinde. Ngam non, fuu ganyuɗo ekkitinol ngo'ol, naa' neɗɗo o wanyi, Allah o wanyi, kokkoowo'on Ruuhu maako. Dow no haani ngiɗindiron boo, naa' sey to goɗɗo windanii'on, ngam onon e ko'e mooɗon Allah ekkitinii'on ngiɗindiron. Min tabbitinii on ngiɗi fuu bandiraaɓe meeɗen wonɓe leydi Makidooniya. Fuu e non bandiraaɓe, e min ɓeyda wiiki'on, ɓeydee waɗuki non. Ngaɗee ko mbaawoton waɗuki ngaɗon jonde jam, paamanee ko woni yeeso mooɗon tan, on kuutira juuɗe mooɗon non no min mbi'i'on ngaɗon. Non waɗay ɓe tokkaayi Yeesu ndarda'on e mangu, nden on njowataa kammunde mooɗon dow koo moye ngam ko ngiɗɗon. Bandiraaɓe, e min ngiɗi andon goonga dow ɓen ɗon tokkuɓe Yeesu mayɓe ngam to' ngaɗon ka wannuki bo yimɓe horiiɓe ɓe ngalaa kammunde. Nde en njaɓii Yeesu maayii ummake, non maa en njaɓii Allah wadday tokkuɓe Yeesu mayɓe hawti e Yeesu. E min mbi'a'on dow ko wolde Joomiraawo wi'i, carel ngel Joomiraawo wartata, goonga enen gooduɓe yonki en artataa tokkuɓe Yeesu mayɓe yaaki dow. Ngam Joomiraawo e hoore muuɗum jippoyto daga dow e noddol cembingol, e hononde malaa'ikaajo mawɗo, e duudol luwal Allah. Mayɓe e tokki Almasiihu kamɓe artata ummaaki. Nden enen tokkuɓe Yeesu gooduɓe yonki e carel ngel ɗum hoccay'en hawti e maɓɓe nder duule ngam kawren e Joomiraawo e njayri dow. Gaɗa ɗon en njooɗodoto e maako haa abadaa. Ngam non, cembiɗinee bandiraaɓe mooɗon e haala ka'a. Onon bandiraaɓe, dow carel e nyalnde nde fuu fii ɗu'um waɗata, naa' sey to ɗum windanii'on. Ngam onon e ko'e mooɗon on andi boɗɗum Nyalnde Joomiraawo waray no gujjo wardata jemma. Carel ngel yimɓe mbi'ata, “E woodi jonde jam, nden ɓernde e waltii,” nden ɗon e ɗon sey halkere yanonoyaɓe. Nde waranayɓe no danyngol waranta debbo gooduɗo reedu, ɓe keɓataa laawol hisuki. Ammaa onon bandiraaɓe, naa' nder nyiwre ngonɗon, hakko nyalnde nden ɗon uddoo'on bo gujjo. Ngam onon on fuu on ɓiɓɓe jayngol, on ɓiɓɓe nyalawma. Enen naa' en yimɓe jemma koo yimɓe nyiwre. Ngam non, to' en ɗaano no woɓɓe ngaɗata, ammaa en njooɗo en ciryii, en curi ko'e meeɗen. Ngam ɗaanotooɓe, jemma ɓe ɗaanotoo, nden jarooɓe njaru ngiltoo maa, jemma ɓe njarata ɓe ngiltoo. Ammaa enen, nde en yimɓe nyalawma, sey paamanen ko'e meeɗen. En ɓorno hoolaare e yidde nde warta bo toggoore njamndi meeɗen nde konu, waɗuki ɓerɗe meeɗen dow heɓuki kisndam warta bo humneere njamndi nde konu meeɗen. Allah suɓaayi njaren monnere muuɗum, ammaa o suɓanii'en heɓuki kisndam barka Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Kanko maayi ngam meeɗen, ngam koo en ngoodi yonki koo en maayii, en njooɗodoto e maako. Ngam non, cembiɗindiree mballindiree non no ngaɗoton. Ammaa e mi toroo'on bandiraaɓe, kokkee kuwooɓe nder mooɗon mangu, waato ardiiɓe'on nder kuugal Joomiraawo wagginooɓe'on. Kokkeeɓe mangu naa' seɗɗa nder yidde ngam kuugal maɓɓe. Njooɗee jam hakkunde mooɗon. Ɗonmaa e min toroo'on bandiraaɓe, kaɓanee ɓe ngiɗaa kuugal, cembiɗinee gewruɓe, mballee ɓe cembiɗaa, ngaadee munyal e koo moye. Tabbitinee to' goɗɗo waato halleende e halleende. Ammaa koo ndeye ɗaɓɓitee waɗuki ko wooɗi hakkunde mooɗon. Ngaɗanee koo moye non. Nanee welwelo nder ɓerɗe mooɗon koo ndeye. Ngaɗee ka waɗuki do'aare. Nder fuu ko heɓi'on ngettee Allah, ngam kanjum woni ko Allah yiɗi ngaɗon nder tokkuki Yeesu Almasiihu. To' on kaɗu kuugal Ruuhu Allah. To' on njawan annabaaku, ammaa poondee koo ɗume, njogooɗon ko wooɗi. Ngoɗɗitee koo iri ndeye halleende. Allah Joomu Jam e hoore muuɗum wartira'on laaɓuɓe gaɗa e yeeso. O sura yonkiiji mooɗon e ɓerɗe mooɗon e ɓalli mooɗon boɗɗum, ngarton ɓe ngalaa goɗɗum ko wooɗaa nyalnde wartuki Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. On ɗon nodduɗo'on, o waɗayɗum ngam o gaɗoowo ko o wi'i. Bandiraaɓe, ngaɗaneemin do'aare. Kownon fuu bandiraaɓe e hownirki higaaku. E mi wi'a'on ngam Joomiraawo ɗum jangana fuu bandiraaɓe ɗerewol ngo'ol. Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on. Min Bulus windi ɗerewol ngo'ol hawti e Siila e Timooti. Min mbindanngol tokkuɓe Yeesu gonɓe gariiri Tasaloonika, ɓe Allah Nyaako meeɗen e Yeesu Almasiihu Joomiraawo jeyi. Allah Nyaako Mo Dow e Yeesu Almasiihu Joomiraawo barkiɗina'on hokka'on jam. Bandiraaɓe amin, e haani min ngaɗa ka yettuki Allah koo ndeye ngam mooɗon, ngam hoolaare mooɗon e ɓeydoo naa' seɗɗa, nden yidde nde ngiɗindiron e ɓeydoo. Kanjum waɗi minon e ko'e amin e min mantoroo'on nder kawte tokkuɓe Allah. E min ɗiiwitanaɓe no munyirɗon e hoolaare mooɗon nder fuu torraaji e caɗeele ɗe njaroton. Fuu ɗu'um tabbitinii kiita Allah e woodi goonga, ngam maajum ɗum wartiray'on kewtuɓe jooɗaaki nder laamu maako, ngam dow maajum njaroton torra. Allah o gaɗoowo ko haani. O waatanay ɓen ɗon torrayɓe'on e torra, o waltinay ɓerɗe mooɗon onon torreteeɓe. Minon maa o waltinay ɓerɗe amin. O waɗay non nyalnde nde Yeesu Almasiihu wangata daga dow nder hiite hawti e malaa'ika'en maako gooduɓe bawɗe. Ganyuɓe Allah e ganyuɓe ngaɗa ko Habaru Belɗum ɗum Joomiraawo meeɗen Yeesu wi'i, Allah waatanayɓe halkere kallunde. Ɓe njaray torra halkere nde haa abadaa, ɗum ittayɓe daga yeeso Joomiraawo e yeeso mangu bawɗe maako. Halkere nden wangay nyalnde nde o wartoyta. O wartoyay ngam ceniiɓe maako teddinamo fuu kooliiɓemo mawninamo. Onon maa on kawtay e maɓɓe, ngam on njaɓii habaru ɗum min kokki'on. Kanjum waɗi koo ndeye e min ngaɗana'on do'aare. E min toroo Allah meeɗen wartira'on yimɓe gaɗooɓe iri jonde nde o noddi'on ngaɗon. Barka bawɗe maako o hebbina koo ɗume boɗɗum ɗum ngiɗɗon waɗuki ngam on koolake Yeesu. E min ngaɗa do'aare nde'e ngam inde Joomiraawo meeɗen Yeesu mawninee nder mooɗon, kanko boo o mawnina'on barka yidde Allah meeɗen e Yeesu Almasiihu Joomiraawo. Dow gartol Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu e hawrutuki meeɗen e maako, e min toroo'on bandiraaɓe, to' hakkiilo mooɗon ummilawoo koo ngannon dow yimɓe bi'ooɓe nyalnde nde Joomiraawo wartoyta warii. Ɗum gaɗotooɗum ɓe mbi'a minon mbi'i non nder annabaaku, koo nder wa'ajinki, koo boo nder ɗerewol min mbindiɗum. To' on njaɓu goɗɗo majjina'on e koo ngole laawol. Ngam nden ɗon nyalnde waroytaa naa wongel carel waɗii ngel yimɓe ɗuɗɓe nganyata Allah. E carel ngel, Kalluɗo wangay, mo ɗum siryanii halkere nde haa abadaa. O wanyay koo ɗume ko yimɓe noddata allah koo boo ko ɓe mawninta, o mawnina hoore maako dow maajum. Haa maa o nattay Wuro Ceniingo ngo Allah, o jooɗoo, o wi'a kanko woni Allah. On ciftoraayi ko ngondunoomi e mooɗon mi wi'ii'on ɗu'um? Jooni on andi ko haɗi Kalluɗo o'o warki. To carel kaanungel waɗii, ɗum wanginaymo. Ngam bawɗe Kalluɗo on ɗon yaadake fuɗɗii huwuki e suuɗe. Ammaa on ɗon taɓɓotooɗoɗe, o waɗay ka taɓɓaakiɗe naa o hoccaama. Gaɗa ɗon ɗum wanginay Kalluɗo on, sey Yeesu Joomiraawo wariramo e foofaango honduko muuɗum, nden halkiramo teddungal wartuki muuɗum. Kalluɗo on warday e bawɗe Ceyɗan, o waɗay alaamaaji e kayɗiniiɗum e kulniiɗum feere‑feere ɗum fewre, e koo iri ɗeye kuuɗe kalluɗe ƴoyrayɗe yimɓe kalkayɓe. Yimɓe ɓen kalkay ngam ɓe nganyii ɓe ngiɗa goonga ɓe kisa. Ngam non, Allah lildanayɓe wembere mawnde ngam ɓe njaɓa fewre, ngam ɗum taƴa kiita dow fuu ɓe njaɓaayi goonga nanooɓe belɗum halleende. Onon bandiraaɓe amin ɓe Joomiraawo yiɗi, e haani min ngaɗa ka yettuki Allah ngam mooɗon koo ndeye. Ngam daga arande Allah suɓii'on ngam kison barka laaɓinki ki Ruuhu maako waɗata e jaɓuki goonga. Ngam maajum Allah noddi'on barka Habaru Belɗum ɗum min nga'ajinani'on. O noddu'on ngam keɓon nattuki teddungal Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Ngam non bandiraaɓe, ndaree boɗɗum njogee ekkitinol ngol min ekkitini'on nder meto amin koo nder ɗerewol ngol min mbindani'on. Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu e hoore muuɗum, e Allah Nyaako meeɗen Mo Dow, giɗɗo'en cembiɗinɗo'en sembiɗinki ki re'ataa kokkuɗo'en kammunde bonde barka yidde maako, o fukkinana'on ɓerɗe, o sembiɗina'on nder koo ngale kuugal bongal e wolde bonde. Bandiraaɓe amin, ko sakitii woni ngaɗaneemin do'aare ngam habaru Joomiraawo sankitoo jawɗum ɗum mawninee non no mawninirɗonɗum. Kadin ngaɗaneemin do'aare ngam Joomiraawo hisnamin daga yimɓe kalluɓe, ngam naa' koo moye hoolii Yeesu. Ammaa Joomiraawo o gaɗoowo ko o wi'i, o sembiɗinay'on, o reenay'on daga on ɗon Kalluɗo. E min koolii Joomiraawo, min tabbitinii on ngaɗa ko min mbi'i'on ngaɗon, on ngaɗay boo ka waɗukiɗum. Joomiraawo waɗa ɓeydon anduki yidde Allah o waɗa'on munyon nder torraaji ɗi njaroton non no Yeesu munyiri nder torraaji kalluɗi ɗi o yari. Bandiraaɓe, e min mbi'a'on nder inde Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu, doole ngoɗɗitooɗon koo moye dakkiiɗo tokkuɗo Yeesu mo tokkataa ko min ekkitini'on. Ngam onon e ko'e mooɗon on andi e haani ngaɗon ka ekkitaaki iri jonde amin. Naa' min dakkiiɓe carel ko min njooɗodii e mooɗon. Non maa, fuu mo min nyaamani nyamndu min njoɓiimo. Min kuwii naa' seɗɗa jemma e nyalawma ngam to' min njowana goɗɗo mooɗon teddoral. Min ngaɗu non naa' ngam min mbaawataa ɗaɓɓutuki ballal mooɗon, ammaa ngam min ngaɗa goɗɗum ko ekkitotooɗon. Ngam koo carel ko min ngondunoo e mooɗon, raa ko min mbi'i'on ngaɗon, “To neɗɗo wanyii huwa, to' on kokkumo nyamndu.” Ngam min nanii habaru woɓɓe mooɗon ɓe dakkiiɓe, ɓe kuwataa. E ɓe natta haala ka yaalaayiɓe. E min mbi'a iri yimɓe ɓe'e e min mbagginaɓe nder inde Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu ɓe ngaɗa jonde bonde ɓe kuwa ɓe keɓana ko'e maɓɓe ko ɓe nyaamata. Onon boo bandiraaɓe amin, to' on comu waɗuki ko haani. To goɗɗo wanyii tokkuki ko min mbi'i nder ɗerewol ngo'ol, paamaneemo boɗɗum. To' on kawtu hoore e maako ngam o nana cemtuɗum o mo''ina ngikku maako. Fuu e non, to' on koccumo bo ganyo mooɗon, ammaa mbaggineemo no mbagginirton tokkuɗo Yeesu. Joomiraawo joomu jam e hoore muuɗum hokka'on jam koo ndeye nder koo ɗume. Joomiraawo wonda e mooɗon on fuu. Min Bulus windi kownol ngo'ol e jungo am. E mi winda ɗu'um nder fuu ɗereeji ɗi mbindumi ngam ɗum holla min windiɗi. Non mbindiraymi. Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on on fuu. Ɗerewol ngo'ol ƴiwoyii daga jungo am, min Bulus. Allah Kisnoowo meeɗen e Yeesu Almasiihu mo ngaɗɗen ɓernde dow muuɗum wi'ii mi warta lilaaɗo maako. E mi windanmaa ɗerewol ngo'ol, Timooti, ɓiɗɗo am mo goonga nder tokkuki Yeesu. Allah Nyaako meeɗen Mo Dow e Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen barkiɗinmaa, yurminanmaa, hokkumaa jam. E mi yiɗi njooɗoɗaa e Aafisa, non no tororimaami carel ko njahaynoomi Makidooniya, ngam mbagginaa woɓɓe yimɓe ekkitinooɓe ekkitinol fewre ɓe ala. Wi'uɓe ɓe cendira e habaruuji fewre ɗin ɗon e feerootirki lenyol ki walaa keerol, ngam iri non hollataa no ɗum hoolortoo Allah, sey ni ɗum ummina geddi tan. Ko waɗi mbiimi ngaɗaa non woni ngam ɗum waɗa'en ngiɗindiren yidde ƴiwoynde nder ɓernde lamnde e ɓernde kollaynde en ngaɗa ko wooɗi, e ɓernde kooliinde Yeesu e goonga. Woɓɓe yimɓe nde ali waɗuki non, ɓe majjii laawol goonga, ɓe puɗɗi metuki haalaaji meereeji. E ɓe ngiɗi ɗum anda ɓe moodiɓɓe Attawra, ammaa ɓe paamataa ko ɓe mbi'ata, koo dow ko ɓe ekkitinta ɓernde go'o. En andi dooka e wooɗi to ɗum huutiraama no haani ɗum huutiree. Kadimaa en andi dooka waɗaaka ngam aadili'en, ammaa ngam gewooɓe dooka, e yimɓe ɓe ngaɗataa ko ɗum wi'iɓe, e ɓe kulataa Allah, e gaɗooɓe ko wooɗaa, e yimɓe ɓe cenaaki, e kuɗooɓe Allah, e yimɓe barooɓe danyooɓe mu''en, e gaɗooɓe warhoore, e gaɗooɓe njeenu, e gaɗooɓe luuɗu, e coorooɓe maccuɓe, e pewooɓe, e ceydotooɓe fewre, e koo ɗume ɗum tokkaayi ekkitinol goonga, gongol nder Habaru Belɗum ɗum Allah joomu mangu barkiɗinaaɗo wi'iyam mi wa'ajina. Mi yettii Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen kokkuɗoyam sembe kuugal am. Mi yettiimo ngam o yiiriiyam goonga o suɓiiyam mi huwanamo. Koo nde ndenno mi metii haalaaji kalluɗi dow maako, mi torrii tokkuɓemo, mi huɗiimo, ammaa Allah yurminaniiyam, ngam e carel ngel, mi andaa ko ngaɗaymi, mi hoolaaki Yeesu Almasiihu. Joomiraawo meeɗen yaafanakeyam hakke caahu, nden o hokkiiyam hoolaare e yidde gonde nder Yeesu Almasiihu. Yeesu Almasiihu warii nder duuniyaaru ngam hisna gaɗooɓe hakke. Haala ka'a ka tabbutuka ka hewtii ɗum jaɓaka. Min boo, mi ɓurii koo moye waɗuki hakke. Ammaa Allah yurminaniiyam ngam Yeesu Almasiihu holliiyam munyal ngal walaa keerol, min ɓurɗo koo moye hakke, ngam ɗum warta misaalu to koo moye tokkayɗomo yeeso ɗo'o ngam heɓa yonki ki re'ataa. O Laamiiɗo haa abadaa, o walaa keerol, o yi'ataako, kanko tan woni Allah. Mangu e teddungal tabbita to maako haa abadaa abadin. Ɓiɗɗo am, Timooti, e mi wagginmaa dow ko annabo'en mbiinoo dow maaɗa. Tokku ko ɓe mbi'i ngam mbaawaa waɗuki kuugal ngal Allah hokkumaa, a hooloomo e ɓernde lamnde. Woɓɓe yimɓe nde nganyi waɗuki non, ɓe lallinii hoolaare maɓɓe. Nder maɓɓe e woodi Himeeniyus e Alijanda. Mi aldiiɓe e Ceyɗan ngam ɓe ekkitoo aluki metuki haalaaji kalluɗi dow Allah. Ngam non, arande e mi wi'a ɗum waɗa ka toraaki Allah, ɗum waɗa do'aare, ɗum toroomo, ɗum yettamo ngam koo moye. Ɗum waɗana laamiiɓe do'aare, e koo moye ardiiɗo ngam njooɗooɗen jam hakkiilo meeɗen e fukkii, en mawnina Allah, en ngaɗa ko o wi'i. Non e wooɗi. Allah Kisnoowo meeɗen e nana belɗum maajum, ngam e mo yiɗi koo moye anda goonga hisa. Ngam Allah o go'oto, nden ciryootirɗo hakkunde Allah e yimɓe o go'oto. Kanko woni Yeesu Almasiihu, kokkuɗo hoore maako ngam o rimɗina yimɓe. Kanjum woni ceyda ɗum um hokki nde carel waɗi. Ngam maajum ɗum suɓiiyam mi warta ga'ajinoowo e lilaaɗo e ekkitinoowo yimɓe naa' Yahuudanko'en dow hoolaaki goongahi. Goonga mbi'aymi, naa' mi feway! Ngam non e mi yiɗi to tokkuɓe Yeesu kawriti fuu, worɓe ngaɗa do'aare e ɓe ƴefta juuɗe ceniiɗe naa' nder monnere koo geddi. Non maa, e mi yiɗi rewɓe ɓornoo kolte no haani ngam semteende e faamanki hoore. Mi yiɗaa ɓe ɓornoo kolte ɗe ceede e mo''itinaaki koccayki hakkiilo yimɓe bo mo''inki gaasa, koo waɗuki coddi, koo jiinaari, sey ni ɓe kuwa kuuɗe boɗɗe no rewɓe kulooɓe Allah haani ngaɗa. Rewɓe ekkitoo ekkitinol nder de''utuki e lesnuki hoore. Mi jaɓaayi goɗɗo debbo ekkitina gorko koo laamoo dow maako; doole ɓe nde''ita. Ngam Aadamu Allah arti taguki, nden Hawwaa'u. Nden naa' Aadamu ɗum ƴoyri, ɗum debbo on ɗum ƴoyri, o yewi dooka Allah. Fuu e non, rewɓe nder danyngol ɓiɓɓe ɓe kisay to ɓe ngaɗii ka hoolaaki Yeesu e ɓe kolla yidde e ɓe ngaɗa jonde lamnde e semteende. Haala kan ɗon ka tabbutuka wi'uki: Gaɗɗo ɓernde muuɗum dow wartuki mawɗo kawtal tokkuɓe Yeesu, o yiɗii kuugal bongal won ɗon. Ngam non doole mawɗo kawtal tokkuɓe Yeesu warta walaa ko ɗum huɗirtamo, gooduɗo debbo go'oto, curɗo hoore muuɗum, gaɗoowo ko haani, jaɓɓotooɗo hoɓɓe, bawɗo ekkitinki. To' o warta jaroowo, koo ɗaɓɓitoowo hawre, ammaa mo hakkiilo, giɗɗo jonde jam, naa' gooduɗo yidde ceede. Doole o jogoo wuro maako boɗɗum, o ekkitina ɓiɓɓe maako ngaɗa ko o wi'i, ɓe kokkamo mangu. Ngam to neɗɗo andaa no jogortoo wuro muuɗum, no o ardortoo kawtal yimɓe Allah? Haanaa boo tokkuɗo Yeesu keso warta ardiiɗo, ngam ɗum gaɗotooɗum o mawnina hoore maako, nden ɗum waɗanamo no ɗum waɗani Ceyɗan. E haani o warta neɗɗo mo koo moye andi jonde maako e wooɗi haa maa e ɓe tokkaayi Yeesu. Ngam to' o warta ko semtinii o yana nder tarkowol Ceyɗan. Non maa doole kuwooɓe nder kawtal tokkuɓe Yeesu ngarta gooduɓe ngikku boɗɗum, wi'ooɓe goonga, naa' jarooɓe, koo gooduɓe yidde ceede. Doole ɓe njogoo goonga lugguka dow hoolaaki Yeesu e ɓernde lamnde. Arande ɗum foondaɓe taw ɗum yi'a. To ɓe ngalaa ko ɗum huɗirtaɓe, sey ɓe kuwa kuugal ngal. Non maa rewɓe ɓen ngarta ɓe ngikku boɗɗum, to' ɓe ngarta bi'ooɓe haalaaji kalluɗi dow woɓɓe, ammaa ɓe ngarta curɓe ko'e maɓɓe, gaɗooɓe goonga dow koo ɗume. Kuwoowo nder tokkuɓe Yeesu wona gooduɗo debbo go'oto, jogiiɗo wuro muuɗum boɗɗum. Ɓen ɗon kuwooɓe kuuɗe maɓɓe boɗɗum, ɓe keɓani ko'e maɓɓe inɗe boɗɗe, ɓe mbaaway ɓe meta kulol walaa dow hoolaaki Yeesu Almasiihu. E mi winda ɗerewol ngo'ol, e mi kammoo waroyki to maaɗa naa' ko neeɓi. Ammaa to mi warilawaayi, ɗerewol ngo'ol wallete andaa no haani njooɗorooɗen nder wuro Allah, waato kawtal tokkuɓe Allah mo yonki, darŋalal jogotoongal goonga. Walaa wongo seko, sirru diina meeɗen e mawni, wiiki: Almasiihu warii nder ɓandu neɗɗo, Ruuhu Allah hollii e mo waɗa ko Allah yiɗi, malaa'ika'en ngi'iimo, ɗum hokkii habaru maako nder lenyi, ɗum hoolakemo nder duuniyaaru, ɗum hocciimo yaaki dow nder mangu maako. Ruuhu Allah tabbitinii wi'uki e balɗe re'uki duuniyaaru woɓɓe yimɓe alay hoolaaki Yeesu, ɓe tokka ekkitinooɓe fewre keɓuɓe andal mu''en to ginni. Ekkitinooɓe ɓen ɓe munaafuki'en, ɓe pewooɓe ɓe nyumo waatungo. E ɓe kaɗa teegal, e ɓe kaɗa nyaamuki goɗɗi nyamnduuji. Ammaa Allah waɗii teegal e koo iri nduye nyamndu ngam kooliiɓemo anduɓe goonga njaɓa ngettamo. Ngam fuu ko Allah waɗi e ɗum wooɗi. Nden to' ɗum wanya koo ɗume, ammaa ɗum jaɓee nder yettoore, ngam Wolde Allah e do'aare laaɓiniiɗum. Taa ekkitinii tokkuɓe Yeesu niini, a wartay kuwanoowo Yeesu Almasiihu boɗɗo mawnoowo nder boliiɗe goonga ɗe hoolaaki Yeesu e ekkitinol bongol ngol tokkuɗaa. Woɗɗita habaruuji fewre ɗi meere ɗi ngalaa goonga dow Allah. Ekkitin hoore maaɗa tokkuki Allah. Koo nde ekkitinki ɓandu nafante seɗɗa, tokkuki Allah nafante keerol walaa. Ngam taa waɗii non, ɗum nafante jooni, nden ɗum nafante nder yonki ki keɓataa gaɗa mayde. Haala ka'a ka tabbutuka ka hewtii ɗum jaɓaka. En kuwa, en piida naa' seɗɗa ngam en ngaɗii ɓerɗe meeɗen dow Allah mo yonki, Kisnoowo koo moye, waato kooliiɓemo. Wi'u ɗum waɗa fuu fii ɗu'um, ekkitinɗum. Taa' jaɓu koo moye yawana sukaaku maaɗa, ammaa wartu misaalu to tokkuɓe Yeesu nder meto maaɗa, e ngikku maaɗa, e yidde maaɗa, e hoolaare maaɗa, e jonde maaɗa lamnde. Ko mi wara, waɗu ka janganki yimɓe Wolde Allah a wa'ajina, a ekkitina. Taa' fijir dokkal ngal ɗum hokkumaa carel ko ɗum waɗi annabaaku mawɓe kawtal tokkuɓe Yeesu njowanmaa juuɗe dow hoore. Waɗu ka waɗuki fuu fii ɗu'um, waɗu ɓernde maaɗa dow maajum ngam koo moye yi'a yahuki yeeso maaɗa. Faaman hoore maaɗa e ekkitinol maaɗa; waɗu ka waɗukiɗum, ngam taa waɗa non, a hisnay hoore maaɗa e nanayɓema. Taa' haɓan ndottiijo, ammaa metanmo no metirantaa nyaako maaɗa. Waggin kaye'en no mbagginirtaa minyiraaɓe maaɗa, rewɓe naye'en boo, bo madu'en maaɗa, surbaaɓe boo, bo minyiraaɓe maaɗa rewɓe nder ɓernde lamnde. Mawnin rewɓe ɓe ngalaa wallooɓe ɓe worɓe mu''en maayi. To debbo mo gorko muuɗum maayi e woodi ɓiɓɓe koo taaniraaɓe, ɓe puɗɗa ekkitaaki ko diina maɓɓe wi'i e haani ɓe ngaɗana danyooɓe maɓɓe, non ɓe ngaatiranta danyooɓe maɓɓe ko ɓe ngaɗaniɓe, ngam Allah e nana belɗum non. Debbo mo gorko muuɗum maayi alaaɗo kanum tan walaa ballayɗomo, o waɗii ɓernde maako dow Allah won ɗon, e mo waɗa ka do'aare e mo toroomo jemma e nyalawma. Ammaa debbo mo gorko muuɗum maayi giɗanɗo hoore muuɗum jonde nanki belɗum, o yaadake o maayii koo nde e mo foofa. Wi'u tokkuɓe Yeesu ngaɗa non, ngam to' goɗɗo heɓa ko huɗirtaɓe. Fuu mo wallaayi bandiraaɓe muuɗum, ko ɓuri maa wuro muuɗum, o alii hoolaaki Yeesu e goonga, o ɓurii mo tokkaayi Yeesu halluki. To' ɗum winda inde debbo mo gorko muuɗum maayi nder inɗe rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi naa o hewtii duuɓi 60 yaaki yeeso. Non maa doole o jooɗodakeno e gorko maako e goonga, o tokkaayi worɓe. Doole o warta mo ɗum andiri waɗuki kuuɗe boɗɗe, ekkitinɗo ɓiɓɓe maako boɗɗum, jaɓɓotooɗo hoɓɓe, gaɗanoowo tokkuɓe Yeesu fii boɗɗum nder lesnuki hoore, balloowo yimɓe nattuɓe torra, gaɗuɗo hoore muuɗum dow waɗuki boɗɗum nder koo ɗume. Ammaa taa' windu inɗe rewɓe sukaaɓe ɓe worɓe mu''en maayi nder inɗe rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi. Mi wi'u non ngam to suuno worɓe ummanakeɓe, ngo senday hakkiilo maɓɓe e alkawal ngal ɓe ngaɗani Yeesu, ɓe ngaɗa wongal teegal. Nden kiita Allah nangayɓe ngam ɓe ngewii alkawal ngal ɓe ngaɗannoomo arande. Gaɗa non, ɓe kuwataa wongal kuugal sey natte‑natte gureeje, ammaa ko ɓuri non halluki, ɓe ngaɗay ka metuki haalaaji kalluɗi dow yimɓe e ɓe mbi'a ko haanaa wi'eeki. Ngam maajum mi ɓurii yiɗuki rewɓe sukaaɓe ɓe worɓe mu''en maayi ngaɗa teegal, ndanya ɓiɓɓe, paamana wuro maɓɓe, ngam to' wanywanyɓe meeɗen keɓa no metirta fii kalluɗum dow meeɗen. Mi wi'u non ngam woɓɓe nder maɓɓe celii tokkii Ceyɗan. To goɗɗo debbo tokkuɗo Yeesu e woodi bandiraaɓe rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi, sey o wallaɓe. To' o alda kawtal tokkuɓe Yeesu e teddoral, ngam ɓe mbaawa ɓe mballa rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi ɓe ngalaa wallooɓe. Mawɓe nder kawtal tokkuɓe Yeesu ardotooɓe boɗɗum e haani ɓe ɓura hokkeeki mangu, ɓurɓe maa kamɓe ngoni wa'ajinooɓe e ekkitina. Mi wi'u non ngam aayaare wi'ii, “Taa' maɓɓan ngaari honduko carel ko ndi sorɓata,” nden, “Kuwoowo e haani ɗum yoɓamo.” To neɗɗo go'oto wi'ii mawɗo nder kawtal tokkuɓe Yeesu waɗii ko wooɗaa, taa' jaɓuka sey ni to e woodi ceydiiɓe ɗiɗo koo tato. Waggin gaɗooɓe hakke yeeso koo moye, ngam koriiɓe kula. Yeeso Allah e Yeesu Almasiihu e malaa'ika'en ceniiɓe, e mi wagginmaa taa' waɗu yidde hoore nder waɗuki ko mbiimaami. Taa' yaawu yowanki koo moye juuɗe ngam waɗuki do'aare suɓukimo ardiiɗo. Non maa taa' waɗu hoore maaɗa nder goɗɗum ko wooɗaa ɗum woɓɓe ngaɗata. Waɗu jonde lamnde. Taa' yaru ndiyam tan, ammaa yaru ndiyam inabojam seɗɗa ngam fukkinki nyawu ummantooɗumma nder reedu. Hakke woɓɓe yimɓe e njayri ɗum woni ko ɗum foonda ngikku maɓɓe, ammaa hakke woɓɓe sey yeeso ɗum wurtoyto. Non maa kuuɗe boɗɗe e njayri ɗe ngoni, koo maa e ɗe cuuɗii ɗe mburtoyto. To maccuɓe e tokka Yeesu, e haani ɓe mawnina jeyɓeɓe, ngam to' goɗɗo meta haala kalluka dow Allah e ekkitinol meeɗen. To maccuɓe ɓen e ngoodi jeyɓeɓe tokkuɓe Yeesu, to' ɓe njawanaɓe ngam kamɓe maa ɓe tokkuɓe Yeesu. Ammaa ɓe kuwanaɓe ko ɓuri wooɗuki, ngam nyaamooɓe bote kuuɗe maɓɓe ɓe tokkuɓe Yeesu, giɗaaɓe. Doole ekkitinaa ɗu'um fuu nga'ajinaaɗum. Fuu ekkitinɗo ekkitinol feere caliingol tokka boliiɗe goonga ɗe Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen, ɗonmaa o wanyi ekkitinol kollungol no tokkirten Allah, o kewɗo mangu hoore, walaa ko o andi. O giɗɗo geddi e foɗfoɗtirki dow boliiɗe. Foɗfoɗtirki kin e wadda lawliiru, e yeddootirki, e huɗhuɗtirki, e nyumooji kalluɗi dow yimɓe. O giɗɗo yeddootirki ki re'ataa e yimɓe ɓe nyumo baatungo, ɓe ngalaa goonga, nyumooɓe tokkol Allah ɗum ɗatal heɓuki ceede. Goonga, e woodi risku mawɗum nder kulol Allah to en munyii dow ko ngooduɗen. Ngam en ngardaayi e goɗɗum nder duuniyaaru, non maa en co''odataako e goɗɗum. Too, to en ngoodi nyamndu e kolte, ɗum heƴii'en. Ammaa giɗɓe riskuki, saɗaa ɓe ngaɗa ko halli, ɓe njana nder tarkowol suuno fuu fii meerejum. Suuno ngon fooɗanayɓe torra ɓe lalla ɓe kalka. Ngam yidde ceede woni fuɗɗoode koo iri ɗume fii kalluɗum. Ngam yidde ceede, woɓɓe alii hoolaaki Yeesu ɓe pooɗani ko'e maɓɓe torraaji kalluɗi. Ammaa an, nde a hoolake Allah, woɗɗita fuu fii ɗu'um. Waɗu hoore maaɗa dow waɗuki ko wooɗi, e tokkuki Allah, e hoolaakimo, e yidde, e munyal, e hakkiilo. Waɗu keerol ko mbaawataa waɗuki nder hoolaaki Yeesu Almasiihu. Keɓanaa hoore maaɗa yonki ki re'ataa, ngam kanjum waɗi ɗum noddumaa carel ko njaɓuɗaa Yeesu yeeso yimɓe ɗuɗɓe. Yeeso Allah gaɗanɗo koo ɗume yonki, e yeeso Yeesu Almasiihu biiɗo goonga dow muuɗum yeeso Bilaatus kulol walaa, e mi wi'umaa, tokku ko Allah wi'i e goonga naa nyalnde nde Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu wartoyta. O wartay e carel ngel Allah suɓanimo. Allah o barkiɗinaaɗo, kanko tan jeyi laamu, Laamiiɗo lamlamɓe, Joomu koo ɗume. Kanko tan woni mo maayataa, e mo jooɗii nder jayngol, walaa potuɗo ɓaddoo haade maagol, walaa meeɗuɗo yiikimo, walaa baawayɗo yi'amo. Mangu e laamu ɗum re'ataa tabbita to maako. Aamin. Waggin gooduɓe risku nder duuniyaaru ndu'u, to' ɓe mawnina ko'e maɓɓe, to' ɓe ngaɗa ɓerɗe maɓɓe dow risku ɗum tabbitataa, ammaa ɓe ngaɗa ɓerɗe maɓɓe dow Allah, kokkuɗo'en koo ɗume ɓernde go'o ngam nanen belɗum. Wi'uɓe ɓe ngaɗa ko wooɗi, ɓe ngarta gaɗooɓe kuuɗe boɗɗe, ɓe ngarta kokkooɓe caahu ɓernde go'o, giɗɓe senduduki ko ɓe ngoodi e woɓɓe. To ɓe ngaɗii non, ɓe ndesanii ko'e maɓɓe risku tabbutuɗum ngam Nyalnde Jaango, ngam ɓe mbaawa heɓuki yonki tabbitayki. Timooti, joga ko Allah hokkumaa boɗɗum. Woɗɗita haalaaji ɗi ngalaa goonga dow Allah e geddi meereeji ɗi woɓɓe yimɓe noddirta “andal,” ammaa naa' ɗum goonga. Ngam woɓɓe e mbi'a e ngoodi andal, nder non ɓe alii hoolaaki Yeesu. Allah barkiɗina'on. Min Bulus mo Allah suɓi mi warta lilaaɗo Yeesu Almasiihu windi ɗerewol ngo'ol. Allah suɓiiyam ngam mi hokka habaru yonki ki ɗum waɗi alkawal heɓuki nder tokkuki Yeesu. E mi windanmaa ɗerewol ngo'ol Timooti, ɓiɗɗo am nder tokkuki Yeesu, mo ngiɗumi. Allah Nyaako meeɗen e Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen barkiɗinmaa, yurminanmaa hokkumaa jam. E mi yetta Allah mo kuwanaymi e ɓernde lamnde, no maama'en am ngaɗi. E mi yettamo koo ngele carel ngel ngaɗanaymaami do'aare jemma e nyalawma. To mi siftorii gonɗi ɗi ndufuɗaa, sey mi nana mi haaɓii yiikima ngam mi nana belɗum ɗuɗɗum. Mi siftorii no kooloriɗaa Yeesu e ɓernde go'o, non no maama maaɗa Looyis e maduujo maaɗa Yunis kooloriimo ɓernde go'o, nden jooni boo mi tabbitinii an maa a hoolakemo non. Ngam non e mi toromaa, ɓeydu huutirki dokkal ngal Allah hokkumaa carel ko njowanmaami juuɗe. Ngam Joomiraawo hokkaayi'en ngikku kulol, ammaa o hokkii'en ngikku yidde e bawɗe e suruki ko'e meeɗen. Ngam maajum taa' semtu hokkuki yimɓe habaru Joomiraawo meeɗen, taa' boo semtam min maɓɓaaɗo ngam tokkuki Yeesu. Ammaa en njardu torra hokkuki habaru Yeesu nder bawɗe Allah. Kanko hisni'en, noddi'en ngam ngarten yimɓe maako kuwen kuugal maako. O waɗu non naa' ngam goɗɗum boɗɗum ɗum ngaɗɗen, ammaa non o yiɗiri fii ɗum waɗoroo e yidde nde o holli'en nder Yeesu Almasiihu ko duuniyaaru tagee. Jooni boo o wanginanii'en yidde nden barka Kisnoowo meeɗen Yeesu Almasiihu, gartirɗo sembe mayde meere. Kanko holli'en laawol ngol tokketen kisen keɓen yonki ki re'ataa barka Habaru Belɗum. Ngam hokkuki Habaru Belɗum ɗu'um, Allah wartiriyam ga'ajinoowo e lilaaɗo e ekkitinoowo. Kanjum waɗi e mi yara bone ɗu'um niini, ammaa fuu e non mi semtaayi ngam e mi andi mo kooliimi. Mi tabbitinii o waaway reenuki ko o hokkiyam yaaki Nyalnde Jaango. Ko ekkitinmaami ɗum goonga. Jogaɗum boɗɗum, tokkuɗum e yidde nde keɓɗen nder hoolaaki Yeesu Almasiihu. Joga habaru goonga boɗɗum ɗum Ruuhu Allah gonɗum nder meeɗen hokkumaa. A andi koo moye gonɗo nder leyɗe Aasiya wanyiiyam, nder maɓɓe haa e Fayjelus e Hamoojenis. Joomiraawo yurminana wuro Onesiforus ngam nde ɗuɗɗum e mo sembiɗinayam, o semtaayiyam nde ɗum maɓɓiyam nder suudu cural. Ko o yottii gariiri Rooma, o ɗaɓɓitiiyam naa' seɗɗa naaki o heɓtiyam. Joomiraawo meeɗen yurminanamo Nyalnde Jaango. A andi boɗɗum no o walliriyam nder gariiri Aafisa. An, ɓiɗɗo am Timooti, sembuɗu nder barka gonɗum nder sumpootirki e Yeesu Almasiihu. Ko nanɗaa mi ekkitinii yeeso ceydu'en ɗuɗɓe, ekkitinɗum yimɓe ɓe goonga, baawayɓe ekkitinaɗum woɓɓe. Munyu nder torra ka njareten bo soojiijo Yeesu Almasiihu boɗɗo. Walaa soojiijo nattinayɗo hoore muuɗum nder wongal kuugal feere, ngam ko o yiɗi woni o welnana mawɗo maako ɓernde. Walaa keɓoowo dokkal nder fijo to o tokkaayi dooka fijo ngon. Demoowo fijo walaa, kanko haani arta heɓuki ko remaa. Nyumu dow ko mbiimi, ngam Joomiraawo hokkete faamu nder koo ɗume. Siftor Yeesu Almasiihu. O ummake daga mayde, o warii daga lenyol Dawda, non no nga'ajinirmi. Kanjum waɗi torrotoomi jooni e mi haɓɓiraa ɓoggi njamndi bo gujjo calorɗo, ammaa Wolde Allah haɓɓaaki. Ngam maajum mi munyii nder koo ɗume ngam yimɓe ɓe Allah suɓi, ngam kamɓe maa ɓe keɓa kisndam to Yeesu Almasiihu, hawti e mangu tabbitayɗum. Haala ka'a ɗum goonga: “To en maydii e Yeesu, en njooɗodoto e maako. To en munyii, en laamodoto e maako. To en nganyiimo, kanko maa o wanyay'en. To en ngaɗantaa Yeesu ko haani, kanko o waɗay ka waɗuki ko haani, ngam o waawataa wanyuki hoore maako.” Waɗu ka siftorankiɓe fuu fii ɗu'um, wagginɓe yeeso Allah ɓe ngoɗɗitoo yeddootirki dow boliiɗe, ngam walaa ko ɗum nafi, sey ni ɗum wonna nanooɓe. Waɗu ko mbaawataa waɗuki ngam ngartiraa hoore maaɗa ko jaɓetee to Allah, kuwoowo mo nanataa cemtuɗum, ekkitinoowo wolde goonga no nde wontindiri. Woɗɗita haala meereha ka walaa kulol Allah, ngam ka waɗay yimɓe ɓeyda woɗɗitaaki Allah. Haala maɓɓe sankitoto no putte nyaamirta ɓandu. Nder maɓɓe e woodi Himeeniyus e Filetus, aluɓe tokkuki goonga e mbi'a ummaaki mayɓe yaadake ƴaɓɓake. E ɓe majjina woɓɓe kooliiɓe Yeesu. Fuu e non, ko Allah tiggi e ɗum darii boɗɗum. Dow maajum ɗum windi wiiki, “Joomiraawo meeɗen e andi ɓe muuɗum,” nden, “Koo moye bi'oowo e tokka Joomiraawo meeɗen doole o ala waɗuki ko wooɗaa.” Nder wuro mango naa' tummuɗe ɗe ɗum waɗiri jiinaari e ajurfaari tan ngoni nder, ammaa e woodi tummuɗe gaɗiraaɗe leɗɗe e loope kadin. Goɗɗe e kuutiree ngam humto, nden goɗɗe ngam koo ndeye. Non maa to neɗɗo alii waɗuki ko wooɗaa, o wartay kuutirteeɗo ngam fii boɗɗum. Jeyɗomo suɓaymo wartiramo neɗɗo mo o huutirta, ciryiiɗo ngam huwa koo iri ngale kuugal bongal. Doggu suuno ngo wooɗaa ngo sukaaku, waɗu ko mbaawataa waɗuki tokkaa aadilaaku, e hoolaaki Yeesu, e yidde, e jonde jam, hawti e yimɓe tokkooɓe Joomiraawo e ɓernde lamnde. Taa' nattin hoore maaɗa nder geddi meereeji ɗi ngalaa hoore, ngam a andi e ɗi ngadda hawre. Doole to' kuwanoowo Joomiraawo meeɗen warta giɗɗo hawre, ammaa o warta gaɗanoowo yimɓe ko wooɗi, bawɗo ekkitinki, gooduɗo munyal. O warta pamtinoowo geddooɓe ekkitinol maako nder hakkiilo. Ɗum gaɗotooɗum Allah waɗa ɓe tuuba, ɓe paama goonga, ɓe coptoo tarkowol Ceyɗan nangungolɓe wartiriɓe gaɗooɓe ko o yiɗi. Ammaa faamu ɗu'um, to re'uki duuniyaaru ɓadake, ɗum waɗay carel caɗungel. Yimɓe ngartay giɗuɓe ko'e maɓɓe, gooduɓe yidde ceede, mantooɓe ko'e maɓɓe, mawninooɓe hoore, giɗuɓe huɗuki, ɓe mawnintaa danyooɓe maɓɓe, ɓe ngettataa, ɓe ngartay ɓe cenaaki. Ɓe ngartay ɓe ngalaa yidde, ɓe njaafataako, metooɓe haalaaji kalluɗi dow woɓɓe, ɓe curataa ko'e maɓɓe, gooduɓe halleende, ganyooɓe ko wooɗi. Ɓe ngartay nyaamooɓe amaana, ɓe ngalaa hakkiilo, ngi'ooɓe ko'e maɓɓe ɓe ɓurii koo moye, ɓurɓe yiɗuki nanki belɗum dow yiɗuki Allah. Ɓe kollay bo ɓe tokkuɓe Allah, ammaa ɓe nganya bawɗe maako. Woɗɗita iri yimɓe ɓen ɗon. Ngam nder maɓɓe e woodi nattooɓe gure e majjina rewɓe ɓe ngalaa faamu, ɓe hakke nyo''i, ɓe suuno feere‑feere laamii. Ɓen ɗon rewɓe koo ndeye e ɓe ekkitoo, ammaa ɓe mbaawataa heɓtuki goonga. Non no Jenis e Jambiras nganyiri ko Muusa wi'i, non yimɓe ɓen nganyirta goonga. Nyumo maɓɓe ngo kallungo, hoolaare maɓɓe wartii lallunde. Ammaa ɓe ngoɗɗintaa nder majjinki yimɓe, ngam koo moye anditay ciya hakkiilo maɓɓe non no ɗum anditiri Jenis e Jambiras. Ammaa an, Timooti, a andi ekkitinol am, e ngikku am, e ko ngiɗumi waɗuki nder jonde am, e no kooloriimi Yeesu, e munyal am, e yidde am, e munyal am nder torra, e bone ɗum um hokkiyam, e torraaji ɗi njarmi, e ko heɓiyam e Antaakiya e Ikooniya e Listira. Ammaa fuu e non, Joomiraawo hisniiyam nder torraaji ɗin fuu. Goonga koo moye giɗɗo waɗa jonde iri nde Allah yiɗi nder tokkuki Yeesu Almasiihu, o yaray bone. Yimɓe kalluɓe e munaafuki'en ɓe ɓeyday halleende maɓɓe ɓe ngaɗay ka majjinki yimɓe, kamɓe maa woɓɓe e majjinaɓe. Ammaa an waɗu ka waɗuki fii boɗɗum ɗum ekkitiɗaa ɗum tabbitinɗaa goonga maajum, ngam a andi yimɓe ekkitinɓema. A andi daga a sukayel pamarel anduɗaa defte ceniiɗe, baawayɗe kollumaa laawol kisndam barka hoolaaki Yeesu Almasiihu. Fuu aayaaje gonɗe nder Deftere Ceniinde ɗum foofaango Allah. Ɗum huutirayɗe ngam ekkitinki, e wagginki, e holluki yimɓe goonga to ɓe mboofii, e ekkitinki ko Allah yiɗi. Ɗe mballay kuwanoowo Allah warta kuwoowo boɗɗo ciryiiɗo ngam huwuki koo iri ngale kuugal bongal. E mi wagginmaa yeeso Allah e Yeesu Almasiihu gaɗanoowo ɓe yonki e mayɓe kiita. Ngam so''oyaaki maako duuniyaaru e laamu maako, e mi wi'umaa, wa'ajin Wolde Allah, waɗu ka wa'ajinkinde e carel ngel ngiɗɗaa e carel ngel a yiɗaa. To yimɓe ngaɗii ko wooɗaa, wi'uɓeka, wagginɓe, sembiɗinɓe, waadu munyal e maɓɓe, ngaɗaa ka ekkitinkiɓe. Ngam carel e wara ngel yimɓe nganyata ekkitinol goonga, ɓe tokka ko welnantaɓe ɓerɗe, ɓe tokka moodiɓɓe bi'ooɓeɓe ko ɓe ngiɗi nanki. Yimɓe nganyay nanki ekkitinol goonga, ɓe kettindanoo habaruuji fewre. Ammaa an, suru hoore maaɗa koo ndeye, munyu nder torra ka njarataa, huwu kuugal wa'ajinki, waɗu fuu kuugal ngal Allah hokkumaa boɗɗum. Yonki am e kuugal am waroyii re'uki. Carel waɗii ngel alaymi duuniyaaru ndu'u. Mi waɗii ko mbaawaymi waɗuki nder kuugal ngal Yeesu hokkiyam, mi yottiniingal, mi alaayi hoolaakimo. Jooni giifol e ton heɗiiyam, ngol ɗum hokkata gaɗuɓe jonde bonde, ngol Joomiraawo gaɗoowo kiita goonga hokkatayam Nyalnde Jaango. Naa' min tan, ammaa fuu giɗɓe yiiki gartol maako. Waɗu ko mbaawataa waɗuki ngaraa to am nder yawɗaare. Dimas sendirii e am ngam yidde fii duuniyaaru ndu'u, o dillii Tasaloonika. Kirijen boo dillii Galaatiya, Tiitus kadimaa dillii Dalmaatiya. Luka tan wondi e am ɗo'o. Ɗaɓɓutu Markus ngardaa e maako, ngam o waaway wallukiyam nder kuugal am. Mi lilii Tiikikus to gariiri Aafisa. Taa waray, ngardanaayam e cuddaari am ndi ndesunoomi to wuro Kaabus to gariiri Tooruwas, ɗonmaa e defte am; ko ɓuri maa, gaɗiraaɗe lare. Alijanda ba'illo ajurfaari hallaniiyam naa' seɗɗa. Joomiraawo waatanaymo ko o waɗi. An maa faamanmo boɗɗum, ngam o wanyii ekkitinol meeɗen naa' seɗɗa. Nyalnde arandeere nde ndariimi yeeso kiita e Rooma ngam mi wurtina hoore am, walaa balluɗoyam. Koo moye sendirii e am. E mi waɗa do'aare to' Allah nangaɓe dow ko ɓe ngaɗi. Ammaa Joomiraawo walliiyam sembiɗiniiyam ngam mi wa'ajina fuu wolde maako ngam yimɓe naa' Yahuudanko'en fuu nana. O hisniiyam daga mayde no ɗum hisnirta neɗɗo daga honduko sembindu. Joomiraawo wurtinayyam daga koo iri ɗume fii kalluɗum, o hisnayyam ngam o nattinayam wuro maako ton dow. Mangu tabbita to maako haa abadaa abadin. Aamin. Kownanaayam Biriskila e Akiila e iyaalu Onesiforus. Erastus darake e gariiri Korinti. Turoofimus boo, mi aliimo e gariiri Militus o yamɗaa. Waɗu ko mbaawataa waɗuki ngaraa ɗo'o ko ndungu wara. Yubulus, e Fuden, e Laynus, e Kalawdiya, e fuu tokkuɓe Yeesu gonɓe ɗo'o e ɓe kownumaa. Joomiraawo barkiɗinmaa Timooti, barkiɗina fuu ɓe ngonduɗaa. Min, Bulus maccuɗo Allah lilaaɗo Yeesu Almasiihu windi ɗerewol ngo'ol. O suɓiiyam ngam mi sembiɗina yimɓe Allah cuɓaaɓe dow hoolaaki Yeesu, mi ekkitinaɓe goonga ngam ɓe njooɗoo jonde wooɗunde yeeso Allah. Goonga ka'a waɗay ɓe ngaɗa ɓerɗe dow heɓuki yonki ki re'ataa. Allah waɗii alkawal dow yonki kin ko duuniyaaru tagee, o boo fewataa. Nde carel maako waɗi, kanko Allah Kisnoowo meeɗen o wanginii goonga kan nder wa'aju, o wi'ii mi wa'ajinaka. Ngo'ol ɗerewol, an mbindanmingol Tiitus, a ɓiɗɗo am mo goonga nder hoolaaki Yeesu. Allah Nyaako meeɗen Mo Dow, e Yeesu Almasiihu Kisnoowo meeɗen barkiɗinmaa, hokkumaa jam. Mi aliima e leydi Kiriti ngam keenyitaa koo ɗume ko horii, cuɓaa mawɓe e koo ndiye gariiri non no mbiimaami. Doole ardiiɗo nder kawtal tokkuɓe Yeesu warta walaa ko ɗum huɗirtamo, gooduɗo debbo go'oto, mo ɓiɓɓe maako ɓe tokkuɓe Yeesu ɓe ngalaa ngikku kalluɗum koo ciya hakkiilo. Nde mawɗo kawtal tokkuɓe Yeesu o kuwanoowo Allah, doole o warta walaa ko ɗum huɗirtamo. To' o warta mawninoowo hoore, koo jawɗo mettinki ɓernde, koo jaroowo, koo ɗaɓɓitoowo hawre, koo giɗɗo ceede. O warta jaɓɓotooɗo hoɓɓe, giɗɗo waɗuki boɗɗum, curɗo hoore muuɗum, aadiliijo, ceniiɗo, mo hakkiilo. O warta jogiiɗo Wolde Allah tabbutunde e goonga no ɗum ekkitinirimo, ngam o waawa sembiɗinki ɓerɗe woɓɓe o ekkitinaɓe goonga. Ɗonmaa o waawa holluki ganyuɓe Wolde Allah farkuki maɓɓe. Kadimaa e woodi yimɓe ɗuɗɓe nganyuɓe tokka goonga, metooɓe haalaaji meere, majjinooɓe yimɓe. Ɗuɗɓe nder yimɓe ɓen ɓe Yahuudanko'en tokkuɓe Yeesu. Doole ɗum haɓanaɓe ɓe nde''ita, ngam e ɓe ekkitina ko wooɗaa, e ɓe majjina yimɓe wuro‑wuro ngam ɓe keɓa ceede. Goɗɗo moodibbo maɓɓe, Kiriitiyankeejo, wi'ii, “Kiriitiyanko'en ɓe pewooɓe koo ndeye, ɓe ngikku bo marle kalluɗe, ɓe ɓerɗe baatuɗe, weelaaɓe.” Ko o wi'i ɗum goonga. Ngam maajum haɓanɓe boɗɗum, ngam hoolaaki maɓɓe sembiɗa, ɓe ala hettindanaaki habaruuji fewre ɗi Yahuudanko'en e dookaaji ganyuɓe goonga. Koo ɗume e laaɓani ɓe ɓerɗe laaɓuɗe. Ammaa ɓe ɓerɗe ɗe laaɓaa e ɓe njaɓaayi goonga, walaa ko laaɓaniɓe, ngam hakke wonnii ɓerɗe maɓɓe e nyumol maɓɓe. E honduko e ɓe mbi'a e ɓe andi Allah, ammaa ko ɓe ngaɗata e holla ɓe andaamo. Ɓe nefniiɓe, ɓe ngaɗataa ko Allah wi'i, walaa kuugal bongal ngal ɓe mbaawata waɗuki. Ammaa an, ekkitin goonga. Wi'u ndotti'en to' ɓe ngarta jarooɓe, ammaa ɓe ngarta ɓe hakkiilo, ɓe cura ko'e maɓɓe. E haani ɓe kooloo Allah naa' seɗɗa, ɓe keewa yidde e munyal. Non maa ekkitinaa madu'en njooɗoo jonde haanunde rewɓe tokkuɓe Yeesu njooɗoo. To' ɓe ngarta bi'ooɓe haalaaji kalluɗi dow woɓɓe, koo giɗuɓe njaru. Ɓe ngarta ekkitinooɓe ko wooɗi, ngam ɓe ekkita rewɓe sukaaɓe no ngiɗirta worɓe maɓɓe e ɓiɓɓe maɓɓe, e no ɓe ngartirta curooɓe ko'e maɓɓe, gooduɓe ɓerɗe laaɓuɗe, paamanooɓe wuro maɓɓe, aadili'en, tokkooɓe ko worɓe maɓɓe mbi'iɓe, ngam to' ɗum yawana Wolde Allah. Non maa waggin kaye'en ɓe cura ko'e maɓɓe. Ammaa an wartu ko ɓe ekkitotoo nder ko ngaɗataa fuu. Waɗu hakkiilo e goonga nder ekkitinki maaɗa. Huutir boliiɗe boɗɗe ɗe ngeddataake. Nden ɓen ɗon giɗɓe ngedda ɓe cemtay ngam ɓe keɓataa goɗɗum kalluɗum ɗum ɓe mbi'ata dow meeɗen. Wi'u maccuɓe ngaɗa ko jeyɓeɓe mbi'iɓe, ɓe mbelnanaɓe ɓerɗe nder koo ɗume. To' ɓe caloo ko ɓe mbi'i, to' ɓe ngujjanaɓe. Ammaa koo ndeye ɓe kolla ɓe gaɗooɓe boɗɗum e ɓe ngaɗa ko haani ɓe ngaɗa, ngam nder koo ɗume ɗum ɓe ngaɗata ɓe mawnina ekkitinol Allah Kisnoowo meeɗen. Ngam Allah hollii yidde mawnde nde o waɗi laawol kisndam ngam yimɓe fuu. Yidde nden ekkitinii'en alen jonde nde Allah yiɗaa e suuno fii duuniyaaru, njooɗooɗen nder duuniyaaru en cura ko'e meeɗen, en ngaɗa ko haani, en tokka Allah e ɓernde go'o. En keɗoo nyalnde barkiɗinaande nde kaaɓuɗen, nyalnde nde teddungal Allah meeɗen mawɗo Yeesu Almasiihu Kisnoowo wangata. Yeesu hokkii hoore muuɗum ngam meeɗen ngam o rimɗina'en daga koo ndeye halleende, o wartira'en yimɓe maako laɓɓe, giɗɓe waɗuki boɗɗum. Ekkitin fuu fii ɗu'um, huutir laamu maaɗa nder sembiɗinki e haɓanki yimɓe. Taa' jaɓu goɗɗo yawanmaa. Ciftoranaa tokkuɓe Yeesu ɓe tokka laamiiɓe e ardiiɓe ɓe ngaɗa ko ɓe mbi'i, ɓe ciryoo ngam huwuki koo iri ngale kuugal bongal. Wi'uɓe to' ɓe meta haala kalluka dow goɗɗo, to' ɓe ngarta ɗaɓɓitooɓe hawre, to' ɓe ngarta ɓe ɓerɗe caɗɗe. Sey ni ɓe kolla koo moye ngikku boɗɗum. Ngam enen maa ndenno en andaano ko ngaɗeten, en tokkataa ko ɗum wi'i'en, en majjinaama. Suuno duuniyaaru haɓɓii'en, en ngiɗi koo iri ɗume fii kalluɗum. En ngaɗii jonde meeɗen nder halleende e lawliiru, yimɓe nganyii'en, enen maa en nganyiiɓe. Ammaa nde Allah Kisnoowo'en wangini yurmeende e yidde muuɗum, o hisnii'en, naa' ngam kuuɗe boɗɗe ɗe ngaɗuɗen, ammaa ngam yurmeende maako. O hisnu'en barka lootuki ɓerɗe meeɗen ki Ruuhu maako waɗi wartirii'en yimɓe hesɓe. O hokki'en Ruuhu maako barka Yeesu Almasiihu Kisnoowo meeɗen. Too, nde yidde maako wartirii'en ɓe ngalaa hakke yeeso maako, jooni e mo yiɗi ngarten donooɓe yonki ki re'ataa ki ngaɗɗen ɓerɗe en keɓay. Fii ɗu'um ɗum mbiimaami ɗum goonga. E mi yiɗi cembiɗinaa horiiɓe dow maajum ngam kooliiɓe Allah ngaata hakkiilo maɓɓe dow waɗuki kuuɗe boɗɗe. Fuu fii ɗu'um e wooɗi ɗum nafanay koo moye. Ammaa an, woɗɗita geddi meere e feerootirki lenyol e yidde hawre e yeddootirki dow Attawra, ngam walaa ko ɗum nafi, ɗum fii meere. To goɗɗo e wadda feerootirol hakkunde mooɗon, to o wanyii wagginol maaɗa arandewol e ɗiɗaɓol, doggumo. A andi iri maako o ganyuɗo goonga, gaɗoowo ko wooɗaa. Kuuɗe kalluɗe ɗe o waɗata e kolla o wooɗaa. To mi liloyii Artemas koo Tiikikus to maaɗa, sey njawɗoɗaa ngaraa to am e gariiri Nikafolis ngam e mi yiɗi mi ruuma ton. Waɗu ko mbaawataa waɗuki mballaa Jenas lawyaajo e Afoolos nder yaadu maɓɓe, tabbitinaa walaa ko ɓe ndulli. Doole yimɓe meeɗen ekkitoo waɗuki kuuɗe boɗɗe, ngam ɓe mbaawa walluki haanuɓe walleeki nden ngam to' ɓe njooɗoo jonde meere. Fuu gonduɓe e am e kownumaa. Kownanaayam giɗɓe'en kooliiɓe Yeesu. Allah barkiɗina'on on fuu. Ɗerewol ngo'ol ƴiwoyii daga jungo am, min Bulus, e bandiraawo meeɗen Timooti. Mi maɓɓaaɗo ngam wa'ajinki habaru Yeesu Almasiihu. E mi windanmaa, Filimon, an kuudoowo e amin, giɗaaɗo, an e Aafiya bandiraawo meeɗen debbo, e Arkibus mo torrodotooɗen naa' seɗɗa nder wa'ajinki, e tokkuɓe Yeesu kawritooɓe e wuro maaɗa. Allah, Nyaako meeɗen, e Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on hokka'on jam. Koo ndeye to e mi waɗa do'aare, e mi yetta Allah ngam maaɗa. E mi waɗa non ngam e mi nana habaru no ngiɗirɗaa tokkuɓe Yeesu Joomiraawo e no kooloriɗaamo. Do'aare am woni sumpo wongo hakkunde meeɗen ngam hoolaaki Yeesu waɗumaa andaa koo ɗume barka ɗum ngooduɗen nder sumpootirki e maako. Bandiraawo am, mi nanii belɗum ɗuɗɗum. Ɓernde am fukkake ngam a holla tokkuɓe Yeesu yidde, a sembiɗinaɓe. Too, mi waaway mi waɗumaa ngaɗaa ko haani waɗee ngam mi mawɗo nder tokkuɓe Yeesu. Ammaa ngam e mi yiɗumaa, mi ɓurii yiɗuki mi toromaa, min Bulus nayeejo, mo Yeesu lili, jooni boo e mi suraa ngam tokkuki Yeesu. E mi toromaa ngam Onisimus gartuɗo bo ɓiɗɗo to am, ngam mi holliimo laawol Allah ko e mi surii. Ndenno o nafanaayima goɗɗum, ammaa jooni e mo nafanmaa fuu e am. E mi so''oyamo to maaɗa jooni, e mi yiɗimo naa' seɗɗa. Daa mi heɓayno no ngiɗumi daa o jooɗodake e am ɗo'o e nge'el carel ngel ɗum suriyam ngam habaru Yeesu, ngam o huwanayam kuugal ngal kuwantaayam. Ammaa mi yiɗaa mi waɗumaa doole mballaayam, sey ni e mi yiɗi mballaayam taa jaɓii. Ngam mi yiɗaa mi waɗa goɗɗum sey ni e yidde maaɗa. Kiila Onisimus sendirii e maaɗa carel seɗɗa ngam puɗɗitaa njaɓaamo haa abadaa. Taa' jaɓumo bo maccuɗo tan, ammaa bo bandiraawo giɗaaɗo nder tokkuki Yeesu. E mi yiɗimo naa' seɗɗa, ammaa a ɓurayyam yiɗukimo. A yiɗaymo bo maccuɗo e bo tokkuɗo Yeesu Almasiihu. Ngam non, taa jaɓii mi higo maaɗa nder kuugal, jaɓumo non no njaɓirtaayam. To o waɗaniima goɗɗum ko wooɗaa, koo taa tokkamo nyamaande, yowuɗum dow am. Min Bulus windi ɗu'um e jungo am, mi yoɓete. Mi yiɗaa mi siftoranmaa, a andi e haani ngaɗanaayam koo ɗume ko ngiɗumi ngam mi holliima laawol kisndam. Bandiraawo am, e mi yiɗi ngaɗanaayam non ngam Joomiraawo. Welnanam ɓernde ngam en fuu en tokkuɓe Yeesu. E mi windanmaa ɗerewol ngo'ol ngam e mi andi a waɗay ko torimaami haa maa a waɗay ko ɓuri non. Ɗonmaa mo''inanam suudu to njippotoomi, ngam e mi kammii Allah so''oyayyam to mooɗon ngam do'aare mooɗon. Abaafaras mo min ngondi nder suudu cural ngam tokkuki Yeesu Almasiihu, e mo hownumaa. Higooɓe kuugal am, Markus e Aristarkus e Dimas e Luka ɓe fuu e ɓe kownumaa. Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu barkiɗina'on. Ndenno Allah metanii maama'en meeɗen nde ɗuɗɗum e ɗate ɗuɗɗe daga konduɗe annabo'en. Ammaa nder balɗe ɗe'e ɗe re'uki duuniyaaru o metiranii'en Ɓiɗɗo maako, mo o suɓi warta donoowo koo ɗume. Ɗonmaa barka maako Allah tagi duuniyaaru. E mo holla jayngol teddungal Allah, nden nder koo ɗume e mo nandi e Allah. E mo jogorii koo ɗume wolde maako goodunde bawɗe. Gaɗa o waɗii laawol yaafaaki hakke, o jooɗii ton dow to jungo nyaamo ngo Allah Joomu Mangu. Allah hokkii Ɓiɗɗo muuɗum laamu ɓurɗum ɗum malaa'ika'en, non no inde nde Allah hokkimo nde ɓurii inɗe maɓɓe. Ngam Allah meeɗaayi wiiki goɗɗo malaa'ikaajo, “An, a ɓiɗɗo am, hande mi wartii Nyaako maaɗa.” Ɗonmaa Allah meeɗaayi meti dow goɗɗo malaa'ikaajo wi'i, “Mi wartay Nyaako to maako, nden o wartay ɓiɗɗo to am.” Ammaa nde Allah siryii lila Ɓiɗɗo muuɗum afo nder duuniyaaru, o wi'ii, “Fuu malaa'ika'en Allah doole mawninamo.” Dow malaa'ika'en boo, o wi'ii, “Allah waɗii malaa'ika'en muuɗum ngarta bo hendu, nden o waɗii maccuɓe maako ngarta bo ɗemɗe hiite.” Ammaa o wi'ii Ɓiɗɗo on, “Yaa Allah, laamu maaɗa tabitay haa abadaa abadin. Aadilaaku woni sawru ndu laamortoɗaa yimɓe maaɗa. A yiɗi aadilaaku, a wanyii ko wooɗaa. Kanjum waɗi min, Allah maaɗa, cuɓumaami ngaɗumi keɓuɗaa mangu gaddayɗum nanuki belɗum ɓurɗum ɗum ɓe ngonduɗaa.” Ɗonmaa o wi'ii, “An Joomiraawo, daga arande an tagi duuniyaaru ndu'u, e juuɗe maaɗa ngaɗirɗaa dow. Ɗum re'ay, ammaa an a taboto. Ɗum fuu ɗum hiiɗay bo kolte. A taggayɗum bo cuddaari, ɗum waylitayɗum no ɗum waylitirta kolte. Ammaa an, a ɗon no ngontindirɗaa, haa abadaa duuɓi maaɗa ngalaa keerol.” Allah meeɗaayi wi'uki goɗɗo malaa'ikaajo, “Jooɗa to jungo nyaamo am naa mi waɗii wanywanyɓe maaɗa ngartii to njowataa koyɗe maaɗa.” Malaa'ika'en ɗum ɓeye? Ɓe ruuhuuji kuwanooji Allah ɓe o lilata ngam mballa keɓayɓe kisndam. Ngam maajum doole ngaɗen fuu hakkiilo meeɗen dow ko nanɗen, ngam to' celen daga tokkukiɗum. Haala ka ɗum meti daga konduɗe malaa'ika'en ka tabbitinaama, nden koo moye ganyuɗo tokkaka heɓii torra no haananimo. To ɗum non, no waɗata ndaɗen to en ngaɗaayi hakkiilo meeɗen dow kisndam ɗa'am mawɗam? Joomiraawo artii metuki dow maajam, nden ɓen ɗon nanɓemo tabbitinaniimin wiiki ɗum goonga. Non maa Allah tabbitiniiɗum e alaamaaji, e kuuɗe kayɗiniiɗe feere‑feere, e hokkuki Ruuhu maako non no o yiɗiri. Duuniyaaru garayndu ndu min metata, naa' malaa'ika'en Allah waɗi laamoondu. Ammaa e woodi aayaare to ɗum wi'i, “Yaa Allah, neɗɗo ɗum ɗume haa nyumataa dow maako? Ɓii Neɗɗo o moye haa a faamanamo? A lestiniimo ley malaa'ika'en ngam carel seɗɗa, ammaa gaɗa ɗon a hokkiimo teddungal e mangu, a waɗii koo ɗume ley laamu maako.” Nde Allah waɗi koo ɗume ley laamu maako, alaayi goɗɗum ɗum walaa ley laamu maako. Fuu e non, haa jooni en ngi'aayi koo ɗume fuu ley laamu maako. Carel seɗɗa ɗum hokki Yeesu mangu ɗum hewtaayi ɗum malaa'ika'en. Ammaa jooni en ngi'ii o hokkaama teddungal e mangu ngam torra mayde ka o yari, ngam barka yidde Allah o maaya ngam koo moye. Allah tagi koo ɗume, kanko faamanta koo ɗume. O waɗii ko haani nde o wartiri Yeesu kewɗo laawol torra ka yari, ngam o wadda yimɓe ɗuɗɓe to teddungal maako. Yeesu woni maɓɓutuɗo laawol kisndam tokkinoowoɓe laawol ngol ɓe kisa. Lootanoowo yimɓe hakke, kanko e ɓen ɗon lootanaaɓe ɓe fuu Nyaako maɓɓe o go'oto. Kanjum waɗi Yeesu nanataa cemtuɗum noddirkiɓe minyiraaɓe muuɗum. O wi'ii Allah, “Mi wi'ay minyiraaɓe am kuuɗe ɗe ngaɗɗaa, mi mantete nder kawtal maɓɓe.” Kadin o wi'ii, “Mi hooloto Allah.” Nden kadin o wi'ii, “Rammi ɗo'o e ɓiɓɓe ɓe Allah hokkiyam.” Nde ɓiɓɓe ɓen ɓe gooduɓe ɓandu e ƴiiƴam, Yeesu e hoore muuɗum wartii neɗɗo bo maɓɓe. O waɗu non ngam barka mayde maako o halka on ɗon jogiiɗo bawɗe mayde, waato Ceyɗan. Non o yoofiri yimɓe ɓe kulol mayde haɓɓi keerol balɗe maɓɓe. En tabbitinii naa' malaa'ika'en o walli, ammaa ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji Ibraahim o walli. Ngam maajum doole o wartiraa neɗɗo e koo ngole laawol, ngam o warta mawɗo mawɓe ardiiɗo diina mo goonga gooduɗo yurmeende nder kuugal Allah ngam hakke yimɓe njaafee. Nde kanko e hoore maako o torrake nde o foondaa, e mo waawi walluki foondeteeɓe. Ngam non, bandiraaɓe am tokkuɓe Yeesu ɓe Allah noddi, nyumee dow Yeesu, lilaaɗo, Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina mo mbi'eten yimɓe en tokka. O huwani Allah e goonga cuɓuɗomo, non no Muusa huwirani Allah nder yimɓe maako e goonga. Ammaa ɗum yi'ii Yeesu ɓurii Muusa mangu naa' seɗɗa, non no mahoowo wuro ɓuriri maadi ndin mangu. Ngam koo ngoye wuro goɗɗo mahingo, ammaa Allah woni mahuɗo koo ɗume. Muusa o maccuɗo Allah mo goonga nder kuugal walluki yimɓe Allah, o metii dow ko Allah wi'ata ɗo'o yeeso. Ammaa Almasiihu o ɓiɗɗo, paamanoowo yimɓe Allah e goonga. En yimɓe Allah to en njogake sembe ɓernde e ciya kulol dow ko kammiiɗen. Ngam non, no Ruuhu Allah wi'i, “Hande, to on nanii hononde Allah, to' on caatin ɓerɗe mooɗon no maama'en mooɗon ngaɗunoo carel ko ɓe nganyi ko Allah wi'i ɓe poondimo nder ladde. Allah wi'ii, ‘Ton maama'en mooɗon poondiyam, koo nde duuɓi 40 e ɓe ngi'a kuuɗe am ɗe ngaɗumi.’ Ngam non, mi monnanii yimɓe jaamanu ɗum, mi wi'i, ‘Koo ndeye e ɓe cela laawol am, e ɓe nganya tokkukiyam.’ Sey ɓernumi kuniimi mbiimi, ‘Ɓe nattataa to ciwtinaymiɓe!’ ” Bandiraaɓe am tokkuɓe Yeesu, paamee to' ɓernde koo moye mooɗon halla wanya hoolaaki, alon tokkukimo. Ammaa cembiɗindiree ɓerɗe mooɗon koo ndeye nyalnde, kuutiree koo ngele carel bi'eteengel “Hande,” ngam to' hakke ƴoyra goɗɗo mooɗon o warta mo ɓernde caatunde. To en njogake hoolaaki ki ngoodunooɗen daga arande boɗɗum haa keerol balɗe meeɗen, en ngarti gonduɓe e Almasiihu. No aayaare wi'i, “Hande, to on nanii hononde Allah, to' on caatin ɓerɗe mooɗon no maama'en mooɗon ngaɗunoo nde ɓe nganyi ko Allah wi'i.” Ɓeye ngonnoo nanɓe hononde Allah, ammaa fuu e non nganyi ko o wi'i? Naa' ɗum ɓen ɗon ɓe fuu ɓe Muusa ardii wurtini leydi Masar? Nden ɓeye Allah waɗi duuɓi 40 e monnana? Naa' ɗum ɓen ɗon yimɓe gaɗuɓe hakke maayi nder ladde? Dow ɓeye Allah hunii wiiki ɓe nattataa to ciwtintaɓe koo seɗɗa? Naa' ɗum ɓen ɗon ganyuɓe ko o wi'i? Ngam non, en ngi'ii ɓe mbaawaayi nattuki leydi ndin ngam ɓe koolaaki Allah. Nde alkawal ngal Allah waɗani'en ngal nattuki to o siwtinta'en e ɗon, en paamu, to' goɗɗo mooɗon dulla nattuki siwtaare nden. Ngam en nanii Habaru Belɗum, non no ɓe naniriɗum. Ammaa ko ɓe nani ɗum nafaayiɓe, ngam carel ngel ɓe naniɗum, ɓe njaɓaayiɗum. Ngam enen kooliiɓe Allah enen ngoni nattooɓe siwtaare nden ɗon. Non no Allah wi'i, “Mi monnii mi hunake mi wi'i, ‘Ɓe nattataa to ciwtinaymiɓe!’ ” O wi'ii non koo nde o yottini siryaaki koo ɗume daga carel ko o tagata duuniyaaru. Ngam bannye nder Deftere Ceniinde Allah metii dow nyalnde joweeɗiɗawre wiiki, “Nyalnde joweeɗiɗawre Allah siwtii daga fuu kuugal muuɗum.” Nden ɗum fuɗɗitii ɗum metii dow maajum wiiki, “Ɓe nattataa to ciwtinaymiɓe.” Ɓen ɗon artuɓe nanki Habaru Belɗum ɓe keɓaayi nattuki siwtaare nden ɗon ngam ɓe ngaɗaayi ko Allah wi'i. Ammaa e woodi woɓɓe ɓe ɗum alata natta. Allah fuɗɗitii waɗii wonde nyalnde o noddirinde, “Hande.” Gaɗa duuɓi ɗuɗɗi o metirii honduko Dawda dow maajum nder aayaare nde nanunooɗen biinde, “Hande, to on nanii hononde Allah, to' on caatin ɓerɗe mooɗon.” Daa Joocuwa nattiniino yimɓe siwtaare nden, daa Allah fuɗɗitaayi meti dow wonde nyalnde siwtaare. Non hollii haa jooni e woodi wonde siwtaare ngam yimɓe Allah. Ngam koo moye nattuɗo siwtaare nde Allah waɗi alkawal, o siwtoto daga kuuɗe maako, non no Allah siwtorii daga kuuɗe muuɗum. Ngam non en ngaɗu ko mbaaweten waɗuki ngam natten siwtaare nden ɗon. To' goɗɗo meeɗen waɗa no ɓen ton, wanya ko Allah wi'i dulla siwtaare nden. Wolde Allah e woodi yonki e nde huwa, nde ɓurii koo kiye kaafahi welki. E nde taƴa haa nde senda yonki e ɓernde, nde senda jokkooɗe e mborɓoondi. E nde senda suunooji e nyumooji ɓernde boɗɗi e ɗi mbooɗaa. Nder fuu ko tagaa, walaa ko suuɗii to Allah. Koo ɗume e njayri ɗum woni, e ɗum maɓɓitii yeeso maako. Nden doole kanko mbi'eten fuu ko ngaɗɗen. Nde en ngoodi Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina jaaɗo dow haa yeeso Allah, waato Yeesu, Ɓiɗɗo Allah, en njogo ko kooliiɗen boɗɗum. Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina mo ngooduɗen naa' o goɗɗo mo waawataa yurminanki'en enen tampuɓe. Ammaa o foondaama e koo ngole laawol no ɗum foondirta'en, fuu e non o waɗaayi hakke. Ngam non, en ngaɗu sembe ɓernde ɓaddooɗen jooɗorgal laamu Allah Joomu Yidde, ngam keɓen yurmeende e yidde ballaynde'en e carel ngel ngiɗɗennde. Koo moye mawɗo mawɓe ardiiɓe diina cuɓaaɗo daga nder yimɓe, ɗum hokkumo kuugal ngam o huwana Allah ngam maɓɓe, o hokka Allah cakkiri e dokke ngam hakke maɓɓe. Nde kanko maa e hoore maako o tampuɗo e ɗate ɗuɗɗe, o waaway o waada munyal e ɓe ngalaa andal e celuɓe laawol. Nden nde kanko e hoore maako o tampuɗo, doole o sakkana Allah ngam hakke yimɓe e hakke maako, kanko maa. Walaa keɓanayɗo hoore muuɗum mangu wartuki mawɗo mawɓe ardiiɓe diina, ammaa Allah noddatamo, non no noddiri Haruuna. Non maa Almasiihu naa' kanum mawnini hoore muuɗum warti mawɗo mawɓe ardiiɓe diina, ammaa Allah hokkimo kuugal ngal, wi'imo, “An a Ɓiɗɗo am. Hande mi wartii Nyaako maaɗa.” No o wi'i nder wonde aayaare, “An a ardiiɗo diina haa abadaa bo Malkisadik.” Carel ko Yeesu woni nder duuniyaaru, o waɗii do'aaje e hononde cembinde e gonɗi o torake Allah baawayɗo hisnukimo daga mayde. Ɗum boo jaɓii do'aare maako ngam o waɗii ko Allah wi'i nder kulol Allah. Koo nde o Ɓiɗɗo Allah o ekkitake waɗuki ko Allah wi'i nder torra ka o yari. Nde o wartiraa kewɗo, o wartii kokkoowo fuu gaɗooɓe ko o wi'i kisndam tabitayɗam. Allah noddiimo o warta mawɗo mawɓe ardiiɓe diina bo Malkisadik. Dow haala ka'a e min ngoodi fii ɗuɗɗum ɗum min mbi'ata, ammaa e ɗum saɗi famtineeki ngam on njaawaa faamuki. E haani jooni daa on ngartii moodiɓɓe, ammaa haa jooni sey to goɗɗo ekkitinii'on ekkitinol arandewol ngol Wolde Allah. E haani nyaamon nyamndu cembindu, ammaa haa jooni on musina. Ngam koo moye musinoowo haa jooni o ɓingel, o andaa ekkitinol aadilaaku. Ammaa nyamndu cembindu boo, ɗum ndu mawnuɓe. Kamɓe ngoni huutirɓe hakkiilo maɓɓe koo ndeye haa e ɓe mbaawi feerootirki hakkunde ko wooɗi e ko wooɗaa. Ngam non, en nyamru yeeso dow ekkitinol ngol ɗon arandewol ngol keɓuɗen dow Almasiihu, ngam ngarten ɓe andal kewngal. To' ɗum wi'a haa jooni en meta dow ekkitinol ngol hoolaaki Allah, e tuubuki daga kuuɗe jaarayɗe halkere, e ekkitinol dow baptisma, e yowanki yimɓe juuɗe ngam barkiɗinkiɓe, e ummaaki mayɓe, e no Allah taƴiranta yimɓe kiita tabotooka. En nyamray yeeso, to Allah jaɓii. Ngam ɗum waɗataako aluɓe jayngol Allah co''ee tuuba kadin, meemuɓe dokkal maako, keɓuɓe Ruuhu maako. Nden ɓe meemii belɗum Wolde Allah ɓe nanii, nden ɓe meemii bawɗe gaɗeteeɗe to Yeesu wartii, ɓe nanii. To ɓe ngaylitanii Allah ɓaawo, ɗum waɗataako ɓe co''ee ɓe tuuba, ngam ko ɓe ngaɗi bo ɓe puɗɗutu fiyanki Ɓiɗɗo Allah kuusaaje dow gaafaangal, e ɓe cemtinamo yeeso yimɓe. Leydi njarayndi ndiyam toɓoojam koo ndeye, nden e ndi wurtina fuɗe‑fuɗe nafanoojum jeyɓe leydi ndin, Allah e barkiɗinandi. Ammaa to ndi wurtinii gi'e e kooraaje, ndi wartii koo ko ndi nafi, naa' ko neeɓi Allah laanayndi, re'uki mayri boo ɗum wulayndi. Koo nde e min metira niini, fuu e non, onon ɓe min ngiɗi, min tabbitinii onon on dow laawol bongol, laawol kisndam. Allah naa' o gaɗoowo ko haanaa. O yejjitataa kuugal ngal ngaɗɗon koo yidde nde kolluɗonmo nde mballuɗon yimɓe maako, nyamruɗon yeeso e wallukiɓe haa jooni. E min ngiɗi koo moye mooɗon nyamra yeeso e waɗuki niini haa yaaki re'irde, ngam keɓon fuu ko ngaɗɗon kammunde dow maajum. Min ngiɗaa ngarton tampuɓe, ammaa tokkee laawol donuɓe ko Allah waɗi alkawal barka hoolaare maɓɓe e munyal maɓɓe. Carel ko Allah waɗani Ibraahim alkawal, nde walaa ɓurɗomo mangu mo o hunortoo, o hunorake hoore maako, o wi'ii, “Goonga, mi barkiɗinte mi ɗuɗɗina lenyol maaɗa.” Non boo, gaɗa Ibraahim munyii, o heɓii ko Allah waɗanimo alkawal. Yimɓe e kunoroo ko ɓuriɓe mangu, nden hunayeere woni ko sendata koo ɗume nder geddi maɓɓe. Non maa, nde Allah waɗi alkawal ngal, sey o hunii ngam o tabbitinana donooɓengal wiiki o waylitataa nyumo maako. Fii ɗiɗum ɗu'um, waato alkawal ngal e hunayeere nden ɗum waylitataako haa abadaa, ngam ɗum waɗataako Allah fewa. Non e sembiɗina'en, enen dogguɓe njahi to maako, njogooɗen kammunde gonde yeeso meeɗen boɗɗum. Kammunde nde'e nde ngooduɗen e nde nandi e darnirɗum yonki meeɗen. Nde yamre nde tabbutunde. Kayre nattata gaɗa wudere gonde nder wuro ceniingo ton dow. Ton Yeesu artuɗo'en natti ngam meeɗen. O wartii mawɗo mawɓe ardiiɓe diina haa abadaa bo Malkisadik. O'o Malkisadik, o laamiiɗo Salem, o ardiiɗo diina mo Allah Joomu Mangu. O hawrii e Ibraahim carel ko wartoyta daga konu ɗum heɓi jaalorgal dow woɓɓe laamiiɓe, o barkiɗini Ibraahim. Ibraahim hokkimo jakka nder fuu ko heɓi to konu. Ma'ana arandejum ɗum inde Malkisadik woni “Laamiiɗo Aadilaaku”; nden kadin kanko woni laamiiɗo Salem, waato “Laamiiɗo Jam.” Ɗum windaayi koo e mo woodi nyaako, koo maduujo, koo lenyol. Ɗum windaayi dow nyalnde danyngol maako, koo nyalnde mayde maako. E mo nandi e Ɓiɗɗo Allah, o ardiiɗo diina haa abadaa. Ndaaree iri mangu ɗum o woodi, haa Ibraahim maama maama'en meeɗen hokkiimo jakka nder fuu ko heɓi to konu. Nden ɓen ɗon ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji Leewi ardiiɓe diina, Attawra wi'ii ɓe njaɓa jakka nder fuu ko Israa'iilanko'en ngoodi, waato daga to bandiraaɓe maɓɓe, koo nde kamɓe maa ɓe ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji Ibraahim. Malkisadik naa' daga lenyol Leewi ƴiwoyi, ammaa o jaɓii jakka to Ibraahim, o barkiɗini Ibraahim mo Allah waɗani alkawal. Walaa seko barkiɗinɗo ɓurii mo o barkiɗini mangu. Ardiiɓe diina ngoni ɓe ɗum hokkata jakka, ammaa ɓe maayooɓe. Malkisadik boo, aayaare wi'ii e mo woodi yonki. Ɗonmaa Leewi e lenyol muuɗum woni jaɓooɓe jakka. Ammaa ɗum waaway wiiki, Leewi e hoore muuɗum hokkii jakka laawol Ibraahim. Ngam carel ko Ibraahim hawri e Malkisadik, Leewi danyaaka taw, ammaa e mo nder ɓandu Ibraahim. En andi carel ko Allah hokki Israa'iilanko'en Attawra, o suɓii Leewiyanko'en ngarta ardiiɓe diina. Too, daa kuugal Leewiyanko'en ɓen waaway wartirki yimɓe keewuɓe, daa haala heɓuki ardiiɗo diina feere ummoyaaki. Daa moye wi'ata ɗum heɓa ardiiɗo diina bo Malkisadik, naa' ardiiɗo diina bo Haruuna? Ngam to ɗum waylitii kuugal ardiiɓe diina, non maa doole ɗum waylita dooka. Mo ɗum metata dow muuɗum, waato Yeesu, o ƴiwoyii daga wongol lenyol. Nder lenyol ngol boo walaa meeɗuɗo huwa kuugal ardiiɗo diina. Ɗum tabbutuɗum o ƴiwoyii daga lenyol Yahuuda, nden Muusa metaayi dow lenyol ngo'ol nde meti dow ardiiɓe diina. Kan ɗon haala ɓeydii wurtaaki e njayri nde goɗɗo ardiiɗo diina bo Malkisadik wurtoyii. O wartiraaka ardiiɗo diina ngam lenyol maako, ammaa o wartiraa ardiiɗo diina barka bawɗe yonki ki re'ataa. Ngam aayaare wi'ii, “An a ardiiɗo diina haa abadaa bo Malkisadik.” Ɗum resii dooka kiiɗum wuttudu, ngam ɗum sembiɗaa ɗum nafataa. Ngam Attawra waɗataa koo ɗume warta kewɗum. Ammaa jooni ɗum hokkii'en ko ɓuri wooɗuki ɗum ngaɗeten kammunde dow maajum. Laawol maajum ɓaddotooɗen haade Allah. Ɗonmaa Allah hunake wiiki Yeesu wartay ardiiɗo diina haa abadaa, ammaa o meeɗaayi wiiki goɗɗo ardiiɗo diina non. Yeesu tan o wi'i, “Joomiraawo yaadake hunake nden boo o waylitataa ko o wi'i, ‘An a ardiiɗo diina haa abadaa.’ ” Ngam hunayeere nden, Yeesu wartii tabbitinɗo alkawal ɓurngal alkawal kiingal. Ardiiɓe diina ɓe ndenno ɓe ɗuɗɓe, ngam to goɗɗo maayi, sey goɗɗo nyamra yeeso e kuugal ngal. Ammaa kuugal Yeesu ngal ardiiɗo diina e ɗon haa abadaa ngam kanko maa e mo ɗon haa abadaa. Ngam non, hande e koo ndeye e mo woodi bawɗe o hisna ɓaddotooɓe Allah laawol maako. E mo waawi hisnukiɓe ngam e mo woodi yonki haa abadaa, nden e mo toroo Allah ngam maɓɓe. Iri o'o Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina haanani'en. O ceniiɗo, o walaa goɗɗum kalluɗum, o walaa hakke, o wurtinaama nder gaɗooɓe hakke o mawninaa dow koo ɗume ton dow. Kanko naa' bo ɓen ton mawɓe mawɓe ardiiɓe diina horiiɓe. Kamɓe sey to ɓe cakkanii Allah koo ndeye nyalnde, arande ngam hakke maɓɓe, nden ngam hakke yimɓe. Ammaa Yeesu naa' non. O sakkanii Allah nde go'o, jottinɗum koo ɗume, nde o sakkani Allah hoore maako. Nden Attawra e suɓa yimɓe tampuɓe ngarta mawɓe mawɓe ardiiɓe diina. Ammaa hunayeere Allah warii gaɗa Attawra. Kayre suɓi Ɓiɗɗo maako gartiraaɗo kewɗo haa abadaa. Jooni fuu ko min mbi'ata kanjum woni, en ngoodi Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina. E mo jooɗii e jungo nyaamo jooɗorgal Joomu Mangu ton dow. E mo huwa nder Wigeere Ɓurnde Senaaki, waato nder lukuru goongajum ɗum Joomiraawo tiggi ton dow, naa' e juuɗe yimɓe. Koo moye mawɗo mawɓe ardiiɗo diina o suɓa ngam o hokka Allah dokke o sakkanamo marle. Non maa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina meeɗen doole heɓa ko sakkata. Too, daa e mo duuniyaaru jooni, daa o wartataa ardiiɗo diina koo seɗɗa, ngam e woodi ardiiɓe diina kokkooɓe Allah dokke no Attawra wi'i. Ɓen ɗon ardiiɓe diina e ɓe kuwa kuugal maɓɓe to Wigeere Ɓurnde Senaaki nandunde e wonde ton dow. Ngam ko Muusa fuɗɗa tigguki Lukuru Seniiɗum. Joomiraawo wi'imo, “Tabbitin a waɗii koo ɗume non no ɗum hollirmaaɗum dow hocceere.” Ammaa jooni Yeesu hokkaama kuugal ardiiɗo diina ɓurngal wooɗuki, non no alkawal ngal o siryii hakkunde Allah e yimɓe ngal ɓurii wooɗuki. Alkawal ngal ɗon ngal ɓurii wooɗuki ngam ngal waɗaama dow fii ɗum Allah wi'i waɗanay'en ɓurɗum ɗum ndenno. Daa alkawal arandewal walaa goɗɗum caɗɗum, daa naa' sey to ɗum heɓii alkawal ɗiɗaɓal. Ammaa Allah yi'ii yimɓe muuɗum ngewii alkawal arandewal no aayaare wi'i, Joomiraawo wi'ii, “Balɗe e ngara ɗe ngaadaymi alkawal kesal e yimɓe Israa'iila e yimɓe Yahuuda. Alkawal ngal wartataa bo alkawal ngal ngaadumi e maama'en maɓɓe nyalnde nde njoganiimiɓe jungo ardiimiɓe ɓe mburtii leydi Masar. Ngam ɓe njogaaki alkawal ngal ngaadumi e maɓɓe, ngam non mi waylitaniiɓe ɓaawo. Min Joomiraawo wi'i non.” O ɓeydi wiiki, “Raa alkawal ngal ngaadaymi e yimɓe Israa'iila gaɗa balɗe ɗen. Mi waɗay dooka am nder nyumo maɓɓe, nden mi windaɗum nder ɓerɗe maɓɓe. Mi wartay Allah maɓɓe, kamɓe boo ɓe ngartay yimɓe am. Naa' naa goɗɗo ekkitinii mo jooɗodii, koo ekkitina bandiraawo muuɗum wiiki, ‘Andu Joomiraawo,’ ngam ɓe fuu ɓe andayyam, daga pamaro maɓɓe haa mawɗo maɓɓe. Mi yaafantoɓe hakke maɓɓe, nden mi fuɗɗitataa mi siftora ko halli ɗum ɓe ngaɗi.” Nde Allah noddi alkawal nga'al alkawal kesal hollii o wartirii arandewal ngal kiingal. Nden boo koo ɗume gartuɗum kiiɗum, to ɗum waɗii ka hiiɗuki, ɗum neeɓataa ɗum lallay. Alkawal arandewal e woodi dookaaji no ɗum mawninirta Allah nden e wuro ngo ɗum nyiɓi nder duuniyaaru ngam mawninkimo ɗonmaa. Lukuru tiggaama sendaa cuuɗi ɗiɗi. Suudu arandeeru e noddiree Wigeere Ceniinde. Nder mayru e woodi to ɗum resata fitilaaru e danki e buroodi ɗum um hokkata Allah. Gaɗa wudere cendunde suudu ndun e woodi wigeere bi'eteende Wigeere Ɓurnde Senaaki. Nder wigeere nden e woodi sakkirde jiinaari to ɗum wulata urde welnde, nden e woodi akwaatiya alkawal cuddiraanga jiinaari. Nden nder maaga e woodi tummugel gaɗiraangel jiinaari; nder maggel boo e woodi nyamndu bi'eteendu manna. Ɗonmaa e woodi sawru Haruuna gaɗundu pindi, e allooje ɗiɗi ɗe kaaƴe ɗe ɗum windi dookaaji Allah dow maaje. Dow akwaatiya ngan boo e woodi keruba'en gaɗiraaɓe jiinaari kollooɓe teddungal Allah. Biyeeli maɓɓe e cuddi maɓɓoode akwaatiya ngan to ɗum yaafotoo hakke. Ammaa jooni ɗum waawataa ɗum wi'a koo ɗume no wontindiri dow maajum. Gaɗa ɗum siryake koo ɗume non, ardiiɓe diina boo e natta suudu arandeeru ndu Lukuru ngam ɓe kuwa kuugal maɓɓe. Ammaa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina tan nattata suudu ɗiɗawru ndu lukuru ɗum, nden e mo nattandu nde go'o e hitaande. E mo nattida e ƴiiƴam marle ɗe o sakkani Allah ngam hoore maako e ngam hakke ɗum yimɓe ngaɗi andaa. Non Ruuhu Allah holliri'en wiiki laawol nattuki Wigeere Ɓurnde Senaaki maɓɓitaaka taw to ni lukuru arandejum ɗum e ɗon darii. Ɗu'um ɗum misaalu dow jaamanu ɗu'um. Ɗum hollii hokkuki Allah dokke e cakkiri waawataa ittuki wannaare hakke daga ɓernde mawninoowo Allah. Nyamki e yarki e loote‑loote feere‑feere ngam diina, ɗum dookaaji ngam ɓandu tan, ɗi ɗum waɗi naa carel alkawal kesal waɗii. Ammaa Almasiihu yaadake wartii Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina dow alkawal kesal ngal ngooduɗen. O natti lukuru seniiɗum ɓurɗum ɗum ndenno teddungal e senaaki. Lukuru ɗum naa' jungo neɗɗo waɗiɗum, naa' iri ɗum duuniyaaru. Almasiihu boo nattii nder Wigeere Ɓurnde Senaaki nde go'o tan. Nde o natti o sakkana Allah o nattidaayi e ƴiiƴam be'i e ga'i, ammaa o nattidii e ƴiiƴam maako. Sakkuki kin heƴii haa abadaa. Non o heɓirani'en rimɗinki ki haa abadaa. Ƴiiƴam be'i e ƴiiƴam ga'i e tooka wiige nge ɗum wuli, e ɗum meccanaɗum yimɓe ɓe diina holli ɓe laaɓaa, e ɗum itta ciya laɓki maɓɓe ɗum wartiraɓe laɓɓe nder diina. Hakko ƴiiƴam Almasiihu ɗam waɗay ko ɓuri non. Barka Ruuhu Allah gonɗum haa abadaa, o hokkii hoore maako o wartii cakkiri ndi walaa goɗɗum ko haanaa. Ƴiiƴam maako boo laaɓinay ɓerɗe meeɗen daga kuuɗe jaarayɗe mayde, ngam kuwanen Allah mo yonki. Ngam maajum Almasiihu woni ciryiiɗo alkawal kesal hakkunde Allah e yimɓe, ngam ɓen ɗon ɓe Allah noddi keɓa ndonu tabitayɗum ɗum o waɗi alkawal. Mayde maako rimɗinii yimɓe daga hakke ɗum ɓe ngaɗi carel ngel ɗum huutirta alkawal arandewal. To neɗɗo waɗii alkawal hokkuki goɗɗo ndonu, doole ɗum tabbitina mayde gaɗuɗo alkawal ngal. Ngam alkawal ndonu tabbitataa sey to gaɗuɗongal maayii; to e mo foofa, ngal huwataa. Kanjum waɗi koo alkawal arandewal ngal fuɗɗaayi huwuki sey e ƴiiƴam. Nde Muusa wa'ajinani yimɓe fuu ko Allah wi'i ɗum waɗa gonɗum nder Attawra, o hoccii ƴiiƴam ga'i e be'i, e ndiyam, nden o hocci haako lekki bi'eteeki hisop e leeɓe mbaala boɗeeje, o suuwiɗum nder maajam, o misiɗam dow deftere Attawra e dow fuu yimɓe. O wi'i, “Ɗa'am woni ƴiiƴam tabbitinɗam alkawal ngal Allah wi'i'on tokkon.” Non maa o misi ƴiiƴam ɗam dow Lukuru ɗum e dow fuu kuutirteeɗum nder mawninki Allah. Goonga, Attawra wi'ii haade koo ɗume e laaɓiniree ƴiiƴam, nden to naa' ƴiiƴam rufaa, hakke yaafataake. Fuu fii ɗum ɗon ɗum nanduɗum e gonɗum ton dow goongajum, doole ɗum laaɓiniree e iri kin ɗon sakkuki. Ammaa fuu fii gonɗum ton dow, doole ɗum laaɓiniree e sakkuki ɓurki kin ton. Ngam Almasiihu nattaayi nder Wigeere Ɓurnde Senaaki nde neɗɗo waɗi nandunde e wigeere nde goonga gonde dow. Ammaa dow e hoore maajum o natti, jooni ton o woni yeeso Allah ngam meeɗen. Almasiihu nattaayi dow ngam waɗa ka sakkuki hoore muuɗum koo ndeye no Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina nattidata e ƴiiƴam marle nder Wigeere Ɓurnde Senaaki koo ndeye hitaande. Daa ɗum non, daa Almasiihu yarii torra nde ɗuɗɗum daga carel ngel duuniyaaru tagaa. Ammaa raɗɗum jooni e re'irde duuniyaaru o warii nde go'o tan ngam o itta hakke barka sakkuki hoore maako. Non no ɗum siryanii neɗɗo maaya nde go'o, gaɗa mayde nden ɗum waɗanaymo kiita, non maa Almasiihu sakkaama nde go'o ngam o itta hakke yimɓe ɗuɗɓe. O wartoyay gartol ɗiɗaɓol naa' ngam o itta hakke, ammaa ngam o hisna ɓen ɗon keɗiiɓemo. Attawra ɗum nandinirɗum fuu fii boɗɗum garayɗum yeeso ɗo'o, naa' kanjum woni fii ɗum e hoore maajum. Ngam non sakkuki ki ɗum waɗata koo ndeye hitaande ki wartirtaa ɓen ɗon ɓaddotooɓe Allah keewuɓe. Daa e ki waawi wartirkiɓe keewuɓe, daa ɓe alaayi sakkanki Allah? Daa mawninooɓe Allah ɓen laaɓinaama daga hakke maɓɓe fuu, daa ɓerɗe maɓɓe ngannataaɓe mbi'aɓe ɓe ngaɗii hakke. Ammaa nder sakkuki ki'i e woodi ko siftoranta yimɓe hakke maɓɓe koo ndeye hitaande. Ngam ɗum waɗataako ƴiiƴam ga'i e ƴiiƴam be'i itta hakke. Kanjum waɗi carel ko Almasiihu natti duuniyaaru o wi'ii Allah: “Naa' sakkaneeki e hokkeeki dokke ngiɗɗaa, ammaa a siryanakeyam ɓandu. Naa' cakkiri guleteendi e cakkiri ngam ittuki hakke welnantama ɓernde. Sey mbiimi, ‘Yaa Allah, rammi ɗo'o. Mi warii ngam mi waɗa ko ngiɗɗaa, non no ɗum windiraa nder Attawra dow am.’ ” Arande o wi'ii, “A yiɗaa sakkaneeki e hokkeeki dokke koo e fuu ko ɗum sakkata guleteeɗum, koo ko ɗum sakkata ngam ittuki hakke, a nanataa belɗum maajum.” O wi'ii ɗu'um koo nde Attawra wi'ii ɗum sakkee. Nden o wi'i, “Rammi ɗo'o, mi warii ngam mi waɗa ko ngiɗɗaa.” Allah ittii sakkuki arandehi ngam o wadda sakkuki ɗiɗaɓi, waato Almasiihu. Nde Yeesu Almasiihu waɗii ko Allah yiɗi o waɗa, en fuu en laaɓinaama daga hakke barka sakkuki hoore maako nde go'o tan ngam haa abadaa. Koo moye ardiiɗo diina e huwa kuugal muuɗum koo ndeye nyalnde, e mo sakka sakkuki iri go'o koo ndeye. Sakkuki kin boo ittataa hakke haa abadaa. Ammaa Almasiihu sakkii hoore muuɗum nde go'o ngam hakke yimɓe. Ki boo heƴii haa abadaa. Gaɗa o waɗii non, o jooɗii to jungo nyaamo ngo Allah. Daga ngel ton carel e mo heɗoo naa Allah wartirii wanywanyɓe maako to o yowata koyɗe maako. E sakkuki go'oti kin ɗon, o wartirii ɓen ɗon laaɓinaaɓe daga hakke maɓɓe keewuɓe haa abadaa. Ruuhu Allah maa e hokka'en ceyda dow maajum. Arande ɗum wi'ii, “Joomiraawo wi'ii, ‘Raa alkawal ngal ngaadaymi e maɓɓe nder balɗe garayɗe: mi waɗay dookaaji am nder ɓerɗe maɓɓe, mi windaɗi nder nyumooji maɓɓe.’ ” Nden o ɓeydi wiiki, “Mi fuɗɗitataa mi siftora hakke maɓɓe e kuuɗe maɓɓe kalluɗe.” Nden to ɗu'um yaafaama, walaa wokki sakkuki kadin ngam ittuki hakke. Ngam non, bandiraaɓe am, en ngoodi sembe ɓernde nattuki Wigeere Ɓurnde Senaaki barka ƴiiƴam Yeesu. O maɓɓitanii'en laawol kesol, jaarayngol kisndam nattirteengol gaɗa wudere cendunde Suudu Joomiraawo, waato nattirteengol ɓandu maako. En ngoodi ardiiɗo diina mawɗo paamanoowo wuro Allah. Ngam non en njahu haade Allah e ɓernde go'o, e hoolaare tabbutunde, e ɓerɗe meeɗen laaɓinaaɗe daga nyumo kallungo, e ɓalli lootiraaɗi ndiyam laɓɗam. Kammunde nde mbi'eten en ngoodi, en njogande boɗɗum, ngam on ɗon gaɗuɗo alkawal o hebbinayngal. En ngaɗu hakkiilo meeɗen dow no mballindirten ngam kollen yidde e waɗuki kuuɗe boɗɗe. To' en alu hawrutuki no woɓɓe mboowi waɗuki. Ammaa en cembiɗindir, en ɓeydu waɗuki non nde on andi nyalnde nde Yeesu wartoyta e ɓaddoyoo. To en ngaɗii ka waɗuki hakke e yidde ɓernde meeɗen gaɗa en andi goonga, walaa wokki sakkuki ittayki hakke meeɗen. Ammaa ko horii woni keɗooɗen kiita Allah nder kulol, kiita garayka e hiite kallunge kalkaynge ɓen ɗon nganyuɓe Allah. Koo moye gewuɗo Dooka Muusa, o waraama yurmeende walaa dow ceyda yimɓe ɗiɗo koo tato tabbitinɓe ko o waɗi. To neɗɗo wanyii Ɓiɗɗo Allah, kadin o wartirii ƴiiƴam alkawal Allah laaɓinɗanmo daga hakke walaa ko nafi, ɗonmaa o huɗi Ruuhu Allah kollayɗum yidde, iri ɗume bone kalluɗum haani o yara? O yaray bone kalluɗum ɓurɗum ɗum gewoowo dooka yarata. Ngam en andi on ɗon biiɗo, “Waataaki ɗum ki am, mi waatanay koo moye ko waɗi.” Ɗonmaa o wi'ii, “Joomiraawo waɗanay yimɓe muuɗum kiita.” Ɗum fii kulniiɗum neɗɗo natta jungo Allah mo yonki. Ammaa ciftoree balɗe arandeeje ɗe ɗum famtini'on dow Almasiihu. On munyii nder yarki torra kalluka. Bannye e ɗum semtina'on yeeso yimɓe, e ɗum huɗa'on, bannye ɗum torra'on, nden bannye on mballa jarooɓe torra iri ka mooɗon. On njurminanii curaaɓe, nden nde ɗum teetani'on ko ngooduɗon, on njaɓii ko ɗum waɗani'on e welwelo. Ngam on andi on ngoodi goɗɗum ɓurɗum wooɗuki tabitayɗum haa abadaa. Ngam non to' on paɗɗu sembe ɓerɗe mooɗon. Ɗum waddanay'on mbarjaari mawndi. E haani munyon ngam ngaɗon ko Allah yiɗi, keɓon ko o waɗi alkawal. Ngam aayaare wi'ii, “Naa' ko neeɓi, on ɗon garayɗo waray; o wonnataa carel. Neɗɗo am aadiliijo o jooɗoto laawol hoolaakiyam; ammaa to o yaatirii gaɗa, mi nanataa belɗum maako.” Ammaa enen naa' en nder yaatirɓe gaɗa kalki. Enen en nder kooliiɓe Allah kisi. Too, hoolaare woni tabbitinki heɓuki ko ngaɗɗen kammunde heɓuki, kayre tabbitinanta'en fii ɗum en ngi'ataa. Ngam yimɓe arande'en koolake Allah waɗi o jaɓiɓe. Ngam en koolii Allah waɗi paamuɗen o tagirii duuniyaaru wolde maako, ngam ko yi'etee wurtinaama daga nder ko yi'ataake. Ngam Habiila e hoolii Allah waɗi sakkanimo cakkiri ɓurndi ndi Kayinu. Ngam e mo hoolii Allah waɗi Allah jaɓimo o aadiliijo nde jaɓi dokke maako. Kadimaa hoolaare nden waɗi kuugal maako haa hande e metana'en koo nde o maayi. Ngam Enok e hoolii Allah waɗi o hoccaa yaaki dow ngam to' o maaya. Walaa giiɗomo kadin, ngam Allah hocciimo yaaki dow. Nden aayaare wi'ii, ko o hoccee yaaki dow, o welnanii Allah ɓernde. To naa' neɗɗo hoolii Allah waawataa welnankimo ɓernde, ngam koo moye garayɗo to Allah doole jaɓa Allah e ɗon, nden e mo waatana ɗaɓɓitooɓemo. Ngam Nuhu e hoolii Allah waɗi o jaɓi wagginol Allah dow ko waroyta yeeso ɗum yi'aaka e carel ngel. O waɗii ko Allah wi'i o waɗi komiwal ngam o hisna wuro maako. Non o holli yimɓe duuniyaaru ngaɗii ko wooɗaa, o boo wartii aadiliijo laawol hoolaaki Allah. Ngam Ibraahim e hoolii Allah waɗi o jaɓi nde Allah wi'imo o yaha leydi ndi waɗi alkawal hokkukimo. Ibraahim ali leydi muuɗum koo nde andaa to yahata. Ngam e mo hoolii Allah waɗi o jooɗii bo koɗo e leydi ndi o waɗanaa alkawal. O jooɗii nder lukuru. Non maa Iciyaaku e Yaakubu ngaɗii donuduɓe alkawal ngal e maako. Ibraahim waɗii non ngam o haaɓii o yi'a gariiri tabitayndi ndi Allah siryii, mahi. Ngam Ibraahim e hoolii Allah waɗi o heɓi ɓiɗɗo, koo nde o nawyi. Saaratu debbo maako boo danyataa. O heɓii ɓiɗɗo on ngam o hoolake Allah hebbinay alkawal muuɗum. Ngam non, daga o'o neɗɗo go'oto nayeejo ɓadiiɗo maaya, ɗum heɓii ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji ɗuɗɓe bo koode dow, bo njaareendi daande maayo ndi limataako. Yimɓe ɓe'e fuu maayii e koolii Allah. Ɓe keɓaayi alkawal ngal, ammaa ɓe kaynakengal ɓe nanii belɗum maagal. Ɓe mbi'ii e njayri ɓe hoɓɓe ɓe garɓe nder duuniyaaru ndu'u. Fuu biiɓe non, ɓe kollii e ɓe ɗaɓɓita leydi ndi ko'e maɓɓe. Daa ɗum wi'a ɓe ngaɗii ka nyumuki dow leydi ndi ɓe aloyi, daa ɓe keɓii laawol so''aaki. Ammaa ɓe ngaɗii ɓerɗe maɓɓe dow leydi ɓurndi wooɗuki, waato ndi ton dow. Ngam non, naa' ɗum cemtiniiɗum to Allah ɗum noddamo Allah maɓɓe, ngam o siryanakeɓe gariiri. Ngam Ibraahim e hoolii Allah waɗi o siryii sakkanki Allah ɓiɗɗo maako Iciyaaku nde Allah foondimo. Kanko gaɗanaaɗo alkawal e mo haade sakkuki ɓiɗɗo maako bajjo, koo nde Allah wi'iinomo, “Barka Iciyaaku keɓataa ɓiɓɓe ɓiɓɓeeji ɓe ngaɗanmaami alkawal.” Ibraahim tabbitinii Allah waaway umminki mayɗo. Boo ɗum waaway ɗum wi'a, ɗum hokkitii Ibraahim Iciyaaku daga mayde. Ngam Iciyaaku e hoolii Allah waɗi o barkiɗini Yaakubu e Isaw ngam yeeso. Ngam Yaakubu e hoolii Allah waɗi nde o ɓadii mayde, o barkiɗini ɓiɓɓe Isufu go'oto‑go'oto. O ɓaggi sawru ndu o yahirta, o mawnini Allah. Ngam Isufu e hoolii Allah waɗi nde o ɓadii mayde, o meti dow wurtaaki yimɓe Israa'iila daga leydi Masar, o wi'iɓe no ɓe ngaadata e ƴi'e maako. Ngam danyooɓe Muusa e koolii Allah waɗi ɓe cuuɗimo lebbi tati gaɗa o danyaama, ngam ɓe ngi'ii o ɓiɗɗo boɗɗo, ɓe kulaayi wanyuki ko laamiiɗo wi'i ɗum waɗa. Ngam Muusa e hoolii Allah waɗi nde o mawni o wanyi o noddiree ɓiɗɗo ɓii Fir'awna debbo. O suɓii o yarda torra e yimɓe Allah dow o nana belɗum hakke ngam carel seɗɗa. O yi'ii semtineeki ngam Almasiihu ɗum risku ɓurɗum jawdi leydi Masar, ngam hakkiilo maako e dow mbarjaari ndi o heɓata yeeso. Ngam Muusa e hoolii Allah waɗi o ali leydi Masar, o hulaayi monnere laamiiɗo leydi ndin. O wanyi o so''o ngam o yi'ii Allah mo yi'ataake. Ngam e mo hoolii Allah waɗi o fuɗɗi Humto Sakkinki. O wi'i Israa'iilanko'en misana dammuɗe maɓɓe ƴiiƴam, ngam to' Malaa'ikaajo Mayde wara fuu worɓe afo'en maɓɓe. Ngam Israa'iilanko'en e koolii Allah waɗi ɓe mbaawi huuluki Maayo Woɗewo bo dow leydi njorndi. Ammaa nde Masaranko'en kuulay, ndiyam nyaamiɓe. Ngam Israa'iilanko'en e koolii Allah waɗi maadi piliindi gariiri Jeriiko yani gaɗa ɓe pilakendi balɗe joweeɗiɗi. Ngam Rahab kaaruwaajo e hoolii Allah waɗi o wardaaka e ɓen ɗon ganyuɓe ngaɗa ko Allah wi'i, ngam o jaɓɓake Israa'iilanko'en boɗɗum daarooɓe sirru leydi. Ɗume ɓeydaymi wiiki? Walaa carel keƴayngelyam mi meta dow Gidiyon, e Barak, e Samsin, e Jepta, e Dawda, e Samaa'ila, e annabo'en, ngam e ɓe koolii Allah waɗi ɓe koni leyɗe ɗuɗɗe ɓe nyaamiɗe. Ɓe laamorake aadilaaku, ɓe keɓi ko Allah waɗi alkawal. Ɓe maɓɓii konduɗe cembiɗɗi. Ɓe nyifii hiite kallunge, ɓe ndaɗii wardeeki e kaafaaje. Ɓe tampuɓe, ammaa ɓe ngartii cembiɗɓe. Ɓe ngartii wawɓe konu, ɓe ndiiwii sooji'en goɗɗe leyɗe. Ngam woɓɓe rewɓe maayanaaɓe e koolii Allah waɗi mayɓe ɓen umminaa daga mayde. Woɓɓe yimɓe boo ɓe torraa haa ɓe maayi, ɓe nganyii ɗum yoofaɓe ngam ɓe keɓa ɓe umminee daga mayde nder jonde ɓurnde wooɗuki. Woɓɓe njukkitaama piyaama, haa ɓe kaɓɓiraa ɓoggi njamndi ɓe maɓɓaa nder suudu cural. Woɓɓe mbariraa kaaƴe, woɓɓe taƴaa cendaa ɗiɗi, woɓɓe mbariraa kaafaaje. Woɓɓe e ngiiloo e ɓornii lare baali e ɗe be'i, koo ko ɓe ngoodi, ɓe torraama, ɓe ngaɗanaama ko halli. E ɓe ngiiloo nder ladde e nder kocceeje, e ɓe njooɗoo nder luurooji kaaƴe e nder gayɗe. Duuniyaaru hewtaayi ɓe njooɗoo nder mayru. Fuu yimɓe ɓe'e ɓe mantaama ngam ɓe koolake Allah, ammaa fuu e non walaa goɗɗo nder maɓɓe keɓuɗo ko Allah waɗi alkawal. Allah siryake goɗɗum ɓurɗum wooɗuki ngam meeɗen, ngam to naa' hawti e meeɗen, ɓe ngartirtaake keewuɓe. Ngam maajum, nde e woodi yimɓe ɗuɗɓe kolluɓe no ɓe koolorii Allah, en cendir e koo ɗume kaɗayɗum'en waɗuki ko haani ngaɗen e hakke kaɓɓuɗum'en. En ngaɗu ko mbaaweten waɗuki njottinen ko Allah wi'i ngaɗen. En ngaɗu hakkiilo meeɗen dow Yeesu, maɓɓitanɗo'en laawol hoolaaki Allah ballayɗo'en hoolaare meeɗen warta kewnde. Ngam welwelo ngo o heɓata yeeso, o munyii nder torra nde o waraa dow gaafaangal, o wannaayi e cemtuɗum wareeki dow gaafaangal, nden jooni e mo ton jooɗii to nyaamo jooɗorgal laamu Allah. Nyumee dow no o munyiri nde gaɗooɓe hakke nganyimo. Non wallay'on to' ngewron itton kammunde. On kaɓda e hakke, ammaa on njottaaki to hewti ɗum wara'on. On ngejjitii boliiɗe cembiɗinayɗe'on ɗe Allah metani'on kolluɗe on ɓiɓɓe maako? O wi'ii, “Ɓiɗɗo am, to Joomiraawo eltiima, taa' wartirɗum meere. To o haɓaniima boo, taa' yewru. Ngam mo Joomiraawo yiɗi, kanko o eltata, nden e mo haɓana koo moye mo o jaɓi o ɓiɗɗo maako.” Munyee nder torra ka njaroton ngam ɗum eltuki'on. Non hollii Allah e jogii'on bo ɓiɓɓe maako. Moye ɓiɗɗo woni mo nyaako muuɗum eltataa? Koo moye ɓiɗɗo ɗum eltaymo. To boo on eltaaka, non hollii naa' on ɓiɓɓe, on jaalu'en. Kadimaa en ngoodi danyooɓe eltayɓe'en nden en kokkaɓe mangu. En ɓuray non jaɓuki eltuki ki Nyaako meeɗen Mo Dow waɗani'en, nden keɓen yonki ki re'ataa! Danyooɓe meeɗen e elta'en ngarten no ɓe ngiɗi ngam carel seɗɗa. Ammaa Allah e elta'en ngam ɓeydaari meeɗen, ngam ngarten ceniiɓe bo maako. Carel ngel ɗum eltata neɗɗo, ɗum welaa, sey nawɗum. Ammaa gaɗa ɗon, ɗum wadday aadilaaku e jam nder jonde eltaaɗo'on. Ngam maajum cembiɗinee juuɗe mooɗon tampuɗe, e koppi mooɗon taggiiɗi. Mo''inanee koyɗe mooɗon ɗate portiiɗe, ngam to' koyɗe mooɗon taggiiɗe ngarta naa' ko nafi, ammaa ɗe koya. Ngaɗee ko mbaawoton waɗuki njooɗodooɗon jam e koo moye ngarton ceniiɓe, ngam to naa' e jonde ceniinde walaa gi'ayɗo Joomiraawo. Paamanee ko'e mooɗon to' ndullon heɓuki barka Allah, ngam to' wongol ɗaɗol kaaɗungol mawna fooɗa caɗɗum wonna yimɓe ɗuɗɓe. To' goɗɗo warta gaɗoowo njeenu koo mo walaa kulol Allah bo Isaw cooruɗo mangu muuɗum ɗum afo ngam heɓa nyaama nde go'o tan. On andi gaɗa ɗon, nde o ɗaɓɓiti nyaako maako barkiɗinamo, ɗum wanyiimo. O heɓaayi wayluki ko o waɗunoo, koo nde o ɗaɓɓitii haa e gonɗi. On ngaraayi to wigeere bo Hocceere Sinay nde ɗum waawata meemuki goodunde hiite nyaamooye, e nduula ɓalewa, e hendu cembindu, e iido duudaandu, e hononde. Nde Israa'iilanko'en nani hononde nden, ɓe torii to' ɗum fuɗɗita ɗum metanaɓe, ngam ɓe ngannii dow ko hononde nden wi'iɓe, “Koo mardi meemi hocceere nden, doole ndi wardee e kaaƴe.” Muusa hulii e ko yi'i haa wi'i, “E mi hula haa e mi diwna.” Ammaa on ngarii Hocceere Sihiyoona, gariiri Allah mo yonki, waato Urucaliima ndi dow, e to malaa'ika'en ɓe limataako hawrutuɓe nder welwelo. On ngarii to kawtal afo'en Allah, ɓe ɗum windi inɗe maɓɓe nder wuro maako ton dow. On ngarii to Allah, gaɗanoowo fuu yimɓe kiita, to yonkiiji aadili'en gartiraaɓe keewuɓe. On ngarii to Yeesu, ciryiiɗo alkawal kesal hakkunde yimɓe e Allah. On ngarii to ƴiiƴam misaaɗam metuɗam wolde ɓurnde wooɗuki dow ko ƴiiƴam Habiila wi'i. Paamee, to' nganyon on ɗon metuɗo. Yimɓe ganyuɓe nana ko wagginɗoɓe nder duuniyaaru wi'iɓe ɓe ndaɗaayi. Too, no waɗata enen ndaɗen, to en nganyii on ɗon bagginɗo'en daga dow? E ngel ton carel hononde maako dimbii duuniyaaru, ammaa jooni o waɗii alkawal, o wi'ii, “Mi dimbay duuniyaaru nde go'o kadin. Naa' duuniyaaru tan ndimbaymi, ammaa fuu e dow.” Ɗe'e boliiɗe, “nde go'o kadin” hollii fuu ko tagaa ɗum dimbeteeɗum ɗum ittee, ngam ko dimbataako jooɗoo. Ngam maajum en ngettu Allah ngam en keɓii laamu ɗum dimbataako. En mawnin Allah nder kulol, mawninki ki o jaɓata. Ngam Allah meeɗen o hiite kalkooye. Ngaɗee ka yiɗindirki bo bandiraaɓe. To' on ngejjutu jaɓɓaaki hoɓɓe. E woodi gaɗuɓe non njaɓɓii malaa'ika'en andaa. Nyumee dow curaaɓe nder suudu cural bo on curida e maɓɓe. Nyumee dow torreteeɓe, bo on torridee e maɓɓe. Koo moye mawnina teegal, nden to' goɗɗo walda e goɗɗo mo walaa teegal hakkunde maɓɓe. Balduɗo e goɗɗo mo walaa teegal hakkunde maɓɓe, Allah waɗanayɓe kiita. Cendee ko'e mooɗon e yidde ceede. Munyee dow ko ngooduɗon, ngam Allah wi'ii, “Haa abadaa mi alataama, haa abadaa mi sendirtaa e maaɗa.” Ngam non e ɓernde go'o en mbi'ay, “Joomiraawo woni ballayɗoyam, mi hulataa. Ɗume neɗɗo waawata waɗankiyam?” Nyumee dow ardiiɓe'on, wa'ajinanɓe'on Wolde Allah. Nyumee dow no ɓe njooɗorii, ekkitee no ɓe koolorii Allah. Yeesu Almasiihu e ɗon no wontindiri keenya e hande e haa abadaa. To' on njaɓu ekkitinol ngol tokkaayi laawol goonga majjina'on. E ɗum wooɗi yidde Allah sembiɗina ɓerɗe meeɗen, naa' tokkuki dookaaji dow nyamndu. Iri ɗin ɗon dookaaji nafantaa tokkooɓeɗi. Ardiiɓe diina kuwooɓe nder Lukuru Joomiraawo ɓe keɓataa nyaamuki ko ɗum sakki dow sakkirde meeɗen. Mawɗo mawɓe ardiiɓe diina e nattida e ƴiiƴam marle nder Wigeere Ɓurnde Senaaki o sakkanaɗam Allah ngam hakke, ammaa ɓalli marle ɗen e ngulee gaɗa hoɗorde. Kanjum waɗi Yeesu maa maayi gaɗa gariiri, ngam o laaɓina yimɓe daga hakke maɓɓe barka ƴiiƴam maako. Ngam non en njahu to maako gaɗa gariiri njaren semteende nde o yari. Ngam en ngalaa gariiri tabotoondi nder duuniyaaru ndu'u, ammaa en keɗii en kammii gariiri garayndi. Ngam maajum, barka Yeesu en mantu Allah koo ngele carel. Mantuki kin woni ko cakkantenmo, enen bi'ooɓe Yeesu woni Joomiraawo. To' on ngejjutu waɗuki ko wooɗi e senduduki ko ngooduɗon e woɓɓe, ngam ɗu'um kanjum woni cakkiri belnanoori Allah ɓernde. Tokkee ardiiɓe'on ngaɗon ko ɓe mbi'i'on. E ɓe paamana yonkiiji mooɗon: Allah boo ƴamayɓe dow no ɓe paamirani'on. Tokkee ko ɓe mbi'i ngam ɓe ngaɗa kuugal ngal nder belɗum ɓernde naa' nder teddoral. To ɗum wartii teddoral, non wartay walaa ko nafanta'on. Ngaɗee ka waɗankimin do'aare. Min tabbitinii ɓerɗe amin ɗe laɓɗe, e min ngiɗi waɗuki ko haani nder koo ɗume. E mi ɓeyda toraaki'on ngaɗon do'aare ngam Allah so''oyayam to mooɗon naa' ko neeɓi. Allah Joomu Jam umminii Yeesu Joomiraawo meeɗen daga mayde laawol ƴiiƴam alkawal tabotoongal. Kanjum waɗi Yeesu warti Duroowo Baali Mawɗo, o waɗa'on mbaawon waɗuki koo ngale kuugal bongal ngal o yiɗi ngaɗon. O wartira'on ko welnantamo ɓernde barka Yeesu Almasiihu. Mangu tabbita to Yeesu haa abadaa abadin. Aamin. E mi toroo'on bandiraaɓe, njaɓee wagginoore nde'e, ngam ɗerewol ngo'ol ngol mbindanmi'on ngol juutaa. E mi yiɗi andon bandiraawo meeɗen Timooti yoofaama daga nder suudu cural. To o warii to am naa' ko neeɓi, mi warday e maako to mooɗon. Kownanonmin fuu ardiiɓe mooɗon e yimɓe Allah horiiɓe. Tokkuɓe Yeesu gonɓe leydi Itaaliya e kowna'on. Allah barkiɗina'on, on fuu. Min, Yaakubu, windi ɗerewol ngo'ol. Mi maccuɗo Allah e Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. E mi howna'on, onon tokkuɓe Yeesu cankitiiɓe nder duuniyaaru. Bandiraaɓe am, to torraaji feere‑feere ngaranii'on, njaɓeeɗi e welwelo, ngam on andi to hoolaare mooɗon foondaama, nde waɗay ɓeydon munyal. Doole ekkitooɗon munyal nder koo ɗume, ngam ngarton keewuɓe, ɓe ndullaayi goɗɗum. To goɗɗo nder mooɗon dullii faamu, sey o toroo Allah kokkoowo koo moye ɓernde go'o metitataako, o hokkaymo. Ammaa to o toroto Allah, o toroo nder hoolaare. To' o waɗa ɓerɗe ɗiɗi, ngam gaɗoowo ɓerɗe ɗiɗi e nandi e geelooɗi ndiyam ɗi hendu yiilata to ndu yiɗiri fuu. Iri maako to' o kammoo o heɓay goɗɗum to Joomiraawo. Ɓernde maako sendake ɗiɗi, o darnataa ɓernde maako nder ko o waɗata fuu. Tokkuɗo Yeesu mo walanaa nana belɗum, ngam yeeso Allah o mawɗo. Ammaa tokkuɗo Yeesu diskuɗo nana belɗum to Allah lestinii hoore maako. Ngam diskuɗo e nandi e piindi geene ndi neeɓataa. To naange wurtoyake gulɗum magge fiyii geene ɗen, ɗe ɗaylay, piindi maaje saama, wooɗuki maaje fuu lalla. Non diskuɗo re'irta carel ngel fiidata e kuugal muuɗum. O barkiɗinaaɗo fuu munyuɗo nder torra, ngam to o heɓii jaalorgal dow torra kan, Allah hokkaymo giifol ngol o waɗani yiɗuɓemo alkawal, waato yonki ki re'ataa. To neɗɗo foondaama, to' o wi'a, “Allah foondiyam.” Ngam Allah foondirtaake halleende, kadimaa boo Allah foondataa koo moye. Ammaa e ɗum foonda neɗɗo to suuno maako hoccii hakkiilo maako. Nden to suuno ngon waɗii reedu, ngo rimay hakke. To hakke mawnii boo, ɗum fooɗay mayde. Bandiraaɓe am ɓe ngiɗumi, to' on njaɓu ɗum majjina'on. Koo ngale dokkal bongal e koo ɗume caahu jamum fuu daga to Allah Nyaako Mo Dow ɗum ƴiwoyta, taguɗo naange e lewru e koode. Kanko o waylitataako, o nandaa e ɗowdi goosotoondi. Ɗum cuɓol maako o hokki'en yonki kesum barka wolde goonga, ngam ngarten bo ko arti ɓenduki nder ko o tagi. Onon bandiraaɓe am ɓe ngiɗumi, andee ɗu'um: koo moye yaawa nanuki, ammaa to' yaawa metuki, to' yaawa monnuki. Ngam monnere neɗɗo waddataa jonde aadilaaku nde Allah yiɗi. Ngam maajum, kubinee fuu kuuɗe ɗe mbooɗaa e kuuɗe kalluɗe. Lestinee ko'e mooɗon, njaɓon Wolde Allah nde o aawi nder ɓerɗe mooɗon, baawaynde hisnuki'on. To' on majjin ko'e mooɗon. Ngaɗee ko Wolde Allah wi'i, to' on ngartu nanooɓende tan. Ngam fuu nanɗo Wolde Allah waɗaayi ko nde wi'i e nandi e neɗɗo daaruɗo yeeso muuɗum nder daaroggal, yi'i no wa'i, dilli, ɗon e ɗon yejjiti no wa'i. Ammaa gaɗɗo hakkiilo muuɗum fuu dow dooka kewɗum rimɗinayɗum yimɓe, e mo waɗi ka waɗuki hakkiilo dow maajum, naa' nanoowoɗum tan e yejjita, ammaa e mo waɗa ko ɗum wi'i, o heɓay barka nder waɗukiɗum. Neɗɗo fuu kammiiɗo o tokkuɗo diina no haani, ammaa o suraayi ɗemngal maako, o majjinii hoore maako, diina maako wartii meere. Diina laaɓuka ka Allah Nyaako meeɗen Mo Dow yiɗi, kanka woni walluki maraaya'en e rewɓe ɓe worɓe mu''en maayi torrotooɓe, nden e suruki hoore daga hoccuki tuundi duuniyaaru. Bandiraaɓe am, nde on koolii Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu, Joomu Mangu, to' on kollu feerootirol hakkunde mooɗon. Misaalu, goɗɗo gooduɗo jabbaare jiinaari warii kawtal mooɗon e mo ɓornii kolte ɗe ceede, nden goɗɗo mo walanaa mo kolte ceekuɗe kanum maa warii nder kawtal ngal. To on kokkii on ɗon gooduɗo risku mangu on mbi'iimo, “Raa jooɗorgal bongal, jooɗa,” mo walanaa on boo mbiiɗonmo, “Dara ɗaa'e,” koo boo, “Jooɗa e leydi,” on kollii feerootirol hakkunde mooɗon won ɗon, on cuɓana ko'e mooɗon ko ngaɗoton nder nyumo kallungo. Bandiraaɓe am ɓe ngiɗumi, nanee ko mbi'aymi. Naa' Allah suɓii ɓe ngalanaa nder duuniyaaru ndu'u ɓe ngarta kooliiɓe Yeesu ɓe ndona barka gonɗum nder laamu Allah ɗum o waɗani yiɗuɓemo alkawal? Ammaa on ngartira ɓe ngalanaa naa' ɗum goɗɗum. Naa' gooduɓe risku torrata'on? Naa' ɗum kamɓe njaarata'on yeeso laamu? Naa' ɗum kamɓe kuɗata inde nden ɗon mawnde nde Joomiraawo mooɗon? On ngaɗii ko wooɗi to on tokkii dooka ɗum Laamu Allah bindaaɗum nder aayaare biinde, “Yiɗu bandiraawo maaɗa no ngiɗirɗaa hoore maaɗa.” Ammaa to on kolla feerootirol hakkunde mooɗon, on ngaɗii hakke. Kiita nangii'on, ngam on gewooɓe dooka. Ngam fuu tokkuɗo dookaaji ɗi fuu, ammaa o yewi go'o, too, o yewiiɗi ɗi fuu. Ngam on ɗon biiɗo, “Taa' waɗu njeenu,” kanko wi'i, “Taa' waɗu warhoore.” Taa waɗaayi njeenu, ammaa a waɗii warhoore, too, a wartii gewoowo dooka Allah won ɗon. Alee meto mooɗon e kuuɗe mooɗon warta bo ɗum yimɓe ɓe ɗum waɗanta kiita dow dooka rimɗinoojum. Ngam e nyalnde kiita, Allah yurminantaa mo walaa yurmeende. Ammaa yurmeende e heɓa jaalorgal dow kiita. Onon bandiraaɓe am, ko ɗum nafi to neɗɗo wi'ii e hoolii Yeesu, ammaa kuuɗe maako kollaayi hoolaare nden? Nden ɗon hoolaare maako nde waaway hisnukimo? Misaalu, to goɗɗo tokkuɗo Yeesu gorko koo debbo mo walaa ko ɓornotoo koo ko nyaamata, goɗɗo mooɗon wi'iimo, “Jippa jam! Allah hokkumaa ko ɓornotoɗaa e ko nyaamataa,” ammaa o hokkaayimo kolte koo nyamndu, ɗume ɗum nafi? Non maa hoolaare, to nde walaa kuuɗe kollayɗende, nde wartii waatunde. Ammaa goɗɗo wi'ay, “An a woodi hoolaare, min e mi woodi kuuɗe.” Too, hollam hoolaare maaɗa nde walaa kuuɗe. Min boo, mi hollete hoolaare am nder kuuɗe am. A jaɓii Allah o go'oto. Too, boɗɗum! Koo ginni maa njaɓii non. Kanjum waɗi e ɗi ndiwna ngam kulol. An kaaŋaaɗo! A yiɗi ɗum hollumaa hoolaare nde walaa kuuɗe nde meere? Naa' maama meeɗen Ibraahim noddiraama aadiliijo ngam ko o waɗi nde o hokki Allah ɓiɗɗo maako Iciyaaku dow sakkirde? Too, a yi'ii hoolaare maako e yaada e kuuɗe maako. Nden hoolaare maako wartii kewnde ngam ko o waɗi. Ɗum hebbinii aayaare biinde, “Ibraahim hoolake Allah, ngam maajum Allah wi'i o aadiliijo.” Ɗonmaa ɗum noddimo higo Allah. Too, on ngi'ii Allah e jaɓa neɗɗo o aadiliijo ngam ko o waɗi, naa' ngam hoolaare tan. Non maa, kaaruwaajo on ɗon bi'eteeɗo Rahab, o noddiraama aadiliijo ngam ko o waɗi nde o jaɓɓii ɓe ɗum liloyi ngam ndaara sirru leydi ndin. O walliɓe ɓe ndaɗiri wongol laawol feere. Too, non no ɓandu ndu walaa foofaango wartii mayndu, non maa hoolaare nde walaa kuuɗe wartii baatunde. Onon bandiraaɓe am, to' ɗuɗɓe mooɗon ngarta ekkitinooɓe, ngam on andi minon ekkitinooɓe ɗum ɓuray waɗankimin kiita kalluka. Ngam en fuu en parka naa' seɗɗa. To boo goɗɗo farkataa nder koo ɗume ko o wi'ata, too, kanko o kewɗo, e mo waawa o sura hoore maako. Raa misaalu. To en ngaɗanii puccu njamndi gaɗeteendi e honduko maagu ngam ngu waɗa ko ngiɗɗen, en mbaaway ngaylitenngu fuu to ngiɗɗen. Ndaaree komiije ndiyam maa ngi'on. Koo nde ɗe mawɗe, hendu cembindu fooɗataɗe, e jamngel pamarel pooɗoowo komiwal ngal fooɗirtangal faada e maagal fuu to yiɗi. Non maa, ɗemngal ɗum goɗɗum pamarum nder ɓandu, ammaa e ngal mantitoo dow fii mawɗum. Ndaaree ngi'on no doccel hiite wulirta ladde mawnde. Ɗemngal ɗum hiite, e ngal heewi halleende, e ngal wonna koo ɗume neɗɗo. E ngal nanginana fuu jonde neɗɗo hiite ƴiwoynge daga wuro hiite. Neɗɗo e waawa elta koo iri ndiye mardi, e colli, e marle dasotooɗe, e koo ɗume gonɗum nder ndiyam. Yimɓe njaadake eltiiɗe. Ammaa walaa baawayɗo eltuki koo suruki ɗemngal. Ɗemngal ɗum fii kalluɗum, e ngal heewi tooke barooje. E maagal mantirten Joomiraawo Nyaako meeɗen Mo Dow, nden e maagal kuɗirten yimɓe ɓe ɗum tagi nder nandi Allah. Mantuki e huɗuki e wurtoyoo daga honduko go'o. Onon bandiraaɓe am, non haanaa. Ndiyam mbelɗam e ndiyam kaɗɗam waaway ɓula wigeere go'o? Bandiraaɓe am, ibbi waaway rima ɓikkoy jaytun? Koo inabohi waaway rima ɓikkoy ibbe? Non maa ɗum waɗataako wigeere to ndiyam gooduɗam lamɗam ɓulata wurtina ndiyam mbelɗam. Moye woodi andal e faamu nder mooɗon? Sey o hollaɗum nder waɗuki jonde wooɗunde e kuuɗe boɗɗe nder lesnuki hoore e faamu. Ammaa to on ngoodi lawliiru kallundu e yidde hoore nder ɓerɗe mooɗon, to' on mantito dow maajum koo nganyon goonga. Iri nga'al andal naa' daga dow ngal ƴiwoyi, ɗum ngal duuniyaaru. Nden naa' daga to Ruuhu Allah ngal ƴiwoyi, to Ceyɗan ngal ƴiwoyi. Ngam fuu to lawliiru e yidde hoore woni, ɗon ciya jonde jam e koo iri ndeye halleende waɗetee. Ammaa andal ƴiwoyngal daga dow, arande ngal lamngal, nden ngal waddataa wannaare, e ngal wadda hakkiilo, ngal walaa mangu hoore, e ngal heewi yurmeende e kuuɗe boɗɗe. Ngal hollataa feerootirol, ngal walaa ciya goonga. Gaddooɓe jonde jam aawuɓe jam, ɓe pe''ay aadilaaku. Ko waddata hawre e yeddootirki hakkunde mooɗon? Naa' suunooji konidooji e ɓerɗe mooɗon waddataɗum? On ngiɗii goɗɗum, on keɓataaɗum, ngam non on ngaɗa warhoore. On ngoodi suuno fii ɗum on jeyaayi, ammaa on keɓataaɗum. Kanjum waɗi on kaɓa on ngeddootira. On ngalanaa ngam on toraaki Allah. On toroo on keɓataa ngam on tororoo nyumooji kalluɗi, on ngiɗi majjinon ko keɓɗon dow nanki belɗum ɓalli mooɗon. On nyaamooɓe amaana! On andaa waaduki higaaku e duuniyaaru ɗum wanyuki Allah? Ngam non, fuu cuɓuɗo waada higaaku e duuniyaaru, o wartirii hoore maako ganyo Allah. Koo on kammii e meere aayaare wi'i, “Allah e woodi lawliiru dow yonki ki o waɗi nder meeɗen?” Ammaa Allah e ɓeyda walluki'en. Kanjum waɗi aayaare wi'i, “Allah wanyii gooduɓe mangu hoore, ammaa e mo walla lesnuɓe ko'e.” Ngam non, lesnee ko'e mooɗon ngaɗon ko Allah wi'i. Nganyee kuuɗe Ceyɗan, kanko boo o doggay'on. Ɓaddoyee haade Allah, kanko maa o ɓaddoto haade mooɗon. Onon gaɗooɓe hakke, mo''inee jonde mooɗon. Laaɓinee ɓerɗe mooɗon, onon gooduɓe ɓerɗe ɗiɗi. Ngannee, ngullee, mboyee. Ngaylitee jaleeɗe mooɗon ngarta bojji, nanuki belɗum mooɗon warta ciya nanki belɗum. Lestinee ko'e mooɗon yeeso Joomiraawo, kanko boo o mawninay'on. Bandiraaɓe, to' on metindir haalaaji kalluɗi. Ngam fuu metuɗo haala kalluka dow bandiraawo muuɗum, koo yowanimo ko wooɗaa, metii haala kalluka dow dooka Allah won ɗon, yowaniiɗum ko wooɗaa. Ammaa taa yowanii dooka Allah ko wooɗaa, a wartii mo tokkataaka jowanoowoka ko wooɗaa. Allah tan woni kokkoowo dooka e gaɗoowo kiita. Kanko tan woni baawayɗo hisnuki e halkuki. Ammaa an a moye nde njowantaa bandiraawo maaɗa ko wooɗaa? Naneeyam onon wi'ooɓe, “Hande koo jaango min njahay ndi'i gariiri koo ndin ton, min ngaɗa ndungu go'o ton min ngaɗa luumo min keɓa ceede.” Raa boo on andaa ko wangata jaango. No yonki mooɗon wa'i? Yonki mooɗon e nandi e curka wangooha ngam carel seɗɗa, gaɗa ɗon ka majjita. Sey ni mbi'on, “To Joomiraawo jaɓii yaarii yonki, min ngaɗay ɗu'um e ɗum ɗaa'e.” Ammaa raɗɗum jooni nder mawninki ko'e mooɗon on mantitoo. Fuu iri kin ɗon mantitaaki ki kalluki. Ngam non fuu anduɗo ko haani waɗa, ammaa o waɗaayiɗum, o waɗii hakke. Jooni boo, onon riskuɓe, nanee ko mbi'aymi! Mboyee, ngullee ngam bone kalluɗum garowayɗum dow mooɗon. Risku mooɗon nyolii, mooƴi nyaamii kolte mooɗon. Jiinaari mooɗon e ajurfaari mooɗon fuunii, fuunuki mayri boo wartay ceyda dow mooɗon ɗum nyaamay ɓalli mooɗon bo hiite. On moɓtanii ko'e mooɗon jawdi nder balɗe ɗe'e ɗe re'uki duuniyaaru. Raɗɗum! Njoɓaari ndi nganyuɗon yoɓuki kuwanooɓe'on to gese ndi wulloyake'on. Bojji ittanooɓe'on ko ɓendi to gese njaarii to Joomiraawo Joomu Bawɗe. On ngaɗii jonde nanki belɗum e duuniyaaru, on nyaama, on njara, on ngaɗa no ngiɗɗon. On paynii ko'e mooɗon ngam nyalnde hirsuki. On taƴanii aadili'en kiita kalluka, on mbariiɓe, kamɓe boo ɓe ngeddaayi'on. Ngam non, bandiraaɓe am, ngaɗee munyal haa yaaki nyalnde nde Joomiraawo wartata. Ndaaree no demoowo munyirta ngam ndiyam seeto e ɗam ƴaawol ɓendina fii boɗɗum ɗum o remi. Onon maa, munyee. Cembiɗinee ɓerɗe mooɗon, ngam wartoyki Joomiraawo ɓadake. Bandiraaɓe am, to' on metindir metemeteeji ngam to ɗum waɗana'on kiita. Raɗɗum, Gaɗoowo Kiita e darii to dammugal! Bandiraaɓe am, ciftoree annabo'en metuɓe nder inde Joomiraawo, no ɓe munyiri nder torraaji. Tokkee ko ɓe ngaɗi. On andi, en noddira munyuɓe barkiɗinaaɓe. On nanii no Ayuuba munyiri, nden on andi no Joomiraawo barkiɗinirimo daga gaɗa. Joomiraawo o kewɗo yurmeende e yidde. Bandiraaɓe am, ko ɓuri koo ɗume woni to' on kunoro dow, koo ley, koo e koo iri ɗume fii. To on ƴamaama, to ɗum non, mbi'on “Ee” tan. To naa' ɗum non, mbi'on “Aa'a” tan. Ngaɗee non ngam to ɗum taƴana'on kiita kalluka. E woodi jaroowo torra nder mooɗon? Too, o waɗa do'aare. E woodi nanoowo belɗum nder ɓernde muuɗum? Too, o yima gimi mantuki Allah. E woodi goɗɗo mo yamɗaa nder mooɗon? Too, o nodda mawɓe nder kawtal tokkuɓe Yeesu, ɓe ngaɗanamo do'aare, ɓe ngaɗanamo nebbam dow hoore nder inde Joomiraawo. Ngam do'aare gaɗaande nder hoolaare nde yamɗitinay mo yamɗaa. Joomiraawo yamɗitinaymo. To o waɗii hakke, ɗum yaafantomo. Ngam non, mbi'indiree hakke ɗum ngaɗɗon, nden ngaɗindiree do'aare ngam ɗum yamɗitina'on. Do'aare aadiliijo e nde woodi bawɗe e nde huwa. Iliya o neɗɗo bo meeɗen. O waɗi do'aare naa' seɗɗa ngam to' ndiyam toɓa to leydi ndin, sey nde ɗum waɗi duuɓi tati e lebbi joweego'o ɗam toɓaayi. Nden o fuɗɗiti o waɗi do'aare, sey dow yoofi ndiyam, leydi boo wurtini koo ɗume ko fuɗata. Onon bandiraaɓe am, to goɗɗo mooɗon selii laawol goonga, nden goɗɗo wartiroyiimo dow laawol, andee ɗu'um: koo moye so''i gaɗoowo hakke daga tokkuki laawol ngol wooɗaa, o hisnay yonki gaɗoowo hakke on daga mayde, nden o wadday laawol yaafaaki hakke ɗuɗɗum. Min Biiturus lilaaɗo Yeesu Almasiihu windi ɗerewol ngo'ol. Mi windanngol yimɓe ɓe Allah suɓi, cankitiiɓe, gaɗooɓe jonde koɗaaku e leydi Fantus, e leydi Galaatiya, e leydi Kafadookiya, e leydi Aasiya, e leydi Bitiiniya. Allah Nyaako Mo Dow suɓii'on nder yidde maako. Ruuhu maako wartirii'on ceniiɓe, ngam tokkon ko Yeesu Almasiihu wi'i, laaɓon barka ƴiiƴam maako. Allah ɓeyda barkiɗinki'on, ɓeyda hokkuki'on jam. Yettoore tabbita to Allah, Nyaako Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Ngam yurmeende maako mawnde o hokkii'en yonki kesum barka ummaaki Yeesu daga mayde. Ngam maajum en ngoodi kammunde tabbutunde, en keɓay ndonu ngu lallataa, ngu wonnataako, nden ngu re'ataa, ngu ɗum resani'on ton dow. Onon bawɗe Allah e surana'on barka hoolaaki Yeesu, ngam keɓon kisndam ɗam o siryii wanginki nyalnde re'uki duuniyaaru. Ngam non, nanee belɗum ɗuɗɗum, koo nde jooni ɗum waɗoto on nattay torraaji feere‑feere carel seɗɗa ngam tabbitinki hoolaare mooɗon. Hoolaare nden nde ɓuri jiinaari. Koo nde jiinaari nyalnde go'o ɗum re'ay, e ɗum foondiree hiite. Non maa ɗum foonday hoolaare mooɗon ɗum tabbitinande ngam keɓon manteeki, e teddineeki, e mawnineeki nyalnde nde Yeesu Almasiihu wartata. Koo nde on meeɗaayi yiikimo, on ngiɗimo. Koo nde naa' on ngi'amo jooni, on koolakemo, on nana belɗum mawɗum nder ɓerɗe mooɗon ƴaɓɓiiɗum meteeki. Ngam on koolake Yeesu Almasiihu waɗi on keɓa kisndam. Annabo'en gaɗuɓe annabaaku dow caahu ɗum keɓoton, waato kisndam, ɓe ngaɗii ka ɗaɓɓutuki laawol kisndam ɗam ɗon naa' seɗɗa. Ruuhu Allah gonɗum nder ɓerɗe maɓɓe wi'iiɓe no Almasiihu torrortoo, nden gaɗa ɗon o mawninee. Ngam non, ɓe ɗaɓɓitii naa' seɗɗa ngam ɓe anda moye woni Almasiihu, nden ndeye fii ɗu'um waɗata. Ɗum wi'iiɓe onon ɓe kuwanta naa' ko'e maɓɓe, nde ɓe meti dow fuu fii ɗum ɗon ɗum nanɗon jooni. On naniiɗum daga to ga'ajinanɓe'on Habaru Belɗum barka Ruuhu Allah liloyaaɗum daga dow. Koo malaa'ika'en e ngiɗi faamukiɗum. Ngam non, ciryee ɓerɗe mooɗon, curee ko'e mooɗon, ngaɗee kammunde mooɗon fuu dow barka ɗum um hokkata'on nyalnde wartoyki Yeesu Almasiihu. Ngaɗee jonde bo ɓiɓɓe gaɗooɓe ko ɗum wi'iɓe. To' on tokkiran suuno mooɗon ngo ndenno, ngo ngoodunooɗon carel ko on andaa koo ɗume. Ammaa non no Allah nodduɗo'on o ceniiɗo, onon maa, ngartee ceniiɓe nder ko ngaɗoton fuu. Ngam aayaare wi'ii, “Ngartee ceniiɓe, ngam min mi ceniiɗo.” On nodda Allah Nyaako Mo Dow nder do'aare mooɗon. Nde e mo waɗana koo moye kiita dow kuuɗe ɗe waɗi, o hollataa feerootirol, ngaɗee jonde mooɗon nde koɗaaku e duuniyaaru ndu'u nder kulol Allah. On andi ɗum rimɗinii'on daga ngikkuuji meereeji ɗi ndonuɗon to maama'en mooɗon. Ɗum rimɗiniraayi'on fii re'oojum bo ajurfaari e jiinaari. Ɗum rimɗinirii'on ƴiiƴam Almasiihu gooduɗam daraja. Kanko woni bo karoori ndi walaa goɗɗum ko haanaa. Kanko Allah suɓi daga ko ɗum taga duuniyaaru, ammaa ɗum wanginimo ngam mooɗon e balɗe ɗe'e ɗe re'uki duuniyaaru. Barka maako kooliiɗon Allah, umminɗomo daga mayde, hokkimo mangu. Ngam non, e hoolaare mooɗon e kammunde mooɗon dow Allah ɗum woni. Tokkuki goonga laaɓinanii'on ɓerɗe on ngiɗindiri yidde nde goonga. Ngam maajum, ngiɗindiree e ɓernde go'o. Ngaɗee non ngam Allah hokkii'on yonki kesum barka wolde maako goodunde yonki tabbutunde haa abadaa. No aayaare wi'i, “Fuu yimɓe bo geene mba'i, fuu laɓki maɓɓe bo piindi ladde wa'i. Geene e njoora, piindi e saama, ammaa Wolde Joomiraawo e nde ɗon haa abadaa.” Nde'e wolde kayre woni Habaru Belɗum dow Yeesu Almasiihu ɗum um wa'ajinani'on. Ngam non, alee koo iri ɗume ngikku kalluɗum. Alee fewre, e ngikku munaafukiijo, e lawliiru, e huɗuki woɓɓe koo iri kiye. No ɓikkoy keccoy ngiɗiri enɗam, onon maa ngiɗiree Wolde Allah non ngam nde waɗa'on cembiɗon nder kisndam ɗam keɓuɗon, nde on meeɗii nanki belɗum yurmeende Joomiraawo. Ngaree to maako. Kanko woni hayre goodunde yonki. Yimɓe nganyiimo, ammaa Allah suɓiimo mawniniimo. Onon boo, bo kaaƴe gooduɗe yonki, alee ɗum huutira'on ɗum maha wuro ceniingo ngam Ruuhu Allah. Onon ngoni kawtal ardiiɓe diina, on kokka Allah cakkiri ndi Ruuhu maako wallata'on kokkon. E mo jaɓandi laawol Yeesu Almasiihu. Ngam aayaare wi'ii, “Raɗɗum, mi suɓii hayre ɓurnde koo ndeye darnuki maadi, mi tiggiinde nde joɗɗina maadi gariiri Sihiyoona; fuu kooliiɗomo o semtintaake koo seɗɗa.” Hayre nden ɗon e nde woodi mangu to mooɗon onon kooliiɓe Yeesu. Ammaa to ganyuɓe kooloomo ɓe ngi'ay no, “Hayre nde mahooɓe nganyi, kayre woni hayre ɓurnde koo ndeye darnuki maadi.” Ɗonmaa wonde aayaare wi'ii, “Ɗum hayre gaɗoore yimɓe feggoo, gaɗoore yimɓe njana.” E ɓe peggoo ngam ɓe nganyii waɗuki ko Wolde Allah wi'i. Non ɗum siryaniiɓe. Ammaa onon ɗum lenyol ngol Allah suɓi, on kawtal ardiiɓe diina kuwanooɓe laamiiɗo mawɗo, yimɓe ceniiɓe, ɓe Allah jeyi. O suɓu'on ngam nga'ajinon habaru kuuɗe maako kayɗiniiɗe. O wurtinoy'on nder nyiwre ngam natton jayngol maako kayɗiniingol. Ndenno naa' on yimɓe Allah, ammaa jooni on yimɓe maako. Ndenno on keɓaayi yurmeende maako, ammaa jooni on keɓii. Onon ɓe ngiɗumi, on hoɓɓe nder duuniyaaru ndu'u, onon naa' ɗum ɓe ɗo'o. Ngam non e mi toroo'on, cendiree e suunooji ɓandu giɗɗi halkuki'on. Kollee ngikku boɗɗum nder yimɓe ɓe andaa Allah, ngam to ɓe mbi'ay on kalluɓe, sey ɓe ngi'a kuuɗe mooɗon ɗe boɗɗe, ɓe mawnina Allah nyalnde wartuki maako. Koo ɗume laamu laamotooɗum yimɓe, tokkee ko ɗum wi'i, ngam non Joomiraawo yiɗi. Tokkee mawɗo laamiiɓe, ardiiɗo dow koo moye, haa e gomna'en, ngam laamiiɗo on liliɓe ɓe kokka gaɗooɓe ko wooɗaa bone, ɓe manta gaɗooɓe ko wooɗi. Ngam Allah e yiɗi ngaɗon ko wooɗi yeeso yimɓe ɓe ngalaa andal, ngam ngaɗon ɓe ala metemeteeji ɗi ngalaa faamu. Naa' on maccuɓe, on rimɗinaaɓe, ammaa to' on ngartir rimɗinki mooɗon warta laawol waɗuki ko halli, ammaa ngaɗee jonde bo maccuɓe Allah. Kokkee koo moye mangu, ngiɗee tokkuɓe Yeesu. Kulee Allah, mawninee laamiiɗo. Onon maccuɓe, ngaɗee ko jeyɓe'on mbi'i'on kokkonɓe mangu koo ndeye. Naa' gooduɓe ngikku boɗɗum tan e ɓe caɗaa ngaɗanton non, haa maa e gooduɓe ɓerɗe kaɓooje. To neɗɗo munyii nder torra ngam e nyuma dow ko Allah yiɗi, Allah barkiɗinaymo, to e mo yara torra kan naa' ngam waɗuki ko wooɗaa. To on ngaɗii ko wooɗaa on piyaama on munyii, moye mantata munyal mooɗon? Ammaa to on ngaɗii ko wooɗi on torraama on munyii, Allah barkiɗinay'on. Dow iri kan ɗon torra Allah noddi'on, ngam Almasiihu maa yarii torra ngam mooɗon. O alanii'on ko tokkoton ngam njooɗorooɗon no o jooɗorii. O meeɗaayi waɗuki hakke koo seɗɗa, ɗum meeɗaayi nanki fewre wurtake daga honduko maako. Nde o huɗaa, o waataaki. Nde o yari torra, o wi'aayi o waatoto, ammaa o alanii Allah gaɗoowo kiita goonga. Kanko e hoore maako jaɓi o yowanee hakke ɗum ngaɗuɗen o ɓilee dow gaafaangal. O waɗu non ngam laawol mayde maako alen waɗuki hakke, njooɗooɗen jonde aadilaaku. No aayaare wi'i, “Barka nawnooɗe maako on njamɗitii.” Ndenno on nandii e baali majjuɗi laawol, ammaa jooni ɗum so''oyii'on ngam tokkon Gaynaako Paamanayɗo yonkiiji mooɗon. Non maa onon rewɓe teegal, tokkee ko worɓe mooɗon mbi'i. Ngam to e woodi woɓɓe worɓe ɓe tokkaayi Wolde Allah, ɗum gaɗotooɗum ngikku rewɓe maɓɓe waɗa ɓe tokka Allah, naa' sey to ɓe metanaama, to ɓe ngi'ii ngikku mooɗon boɗɗum nden ɓe ngi'i on ngaɗa ko ɓe mbi'i. To' mo''itinaaki ki mo''itintooɗon warta ki ɓandu tan, bo morɗi, e ko waɗiraa e jiinaari, e kolte gooduɗe ceede. Sey ni mo''itinaaki mooɗon warta mo''inki ɓerɗe mooɗon e waɗuki ko lallataa waato lestinki hoore, e suruki hoore. Iri kin ɗon mo''itinaaki ki lallataa; kanki woni ɓurki wooɗuki yeeso Allah. Ngam ndenno non rewɓe ceniiɓe gaɗuɓe ɓerɗe maɓɓe dow Allah mo''itinorii nde ɓe tokki worɓe maɓɓe. Misaalu, Saaratu waɗii ko gorko muuɗum Ibraahim wi'i, e mo noddiramo joomu maako. Jooni, onon ngoni ɓiɓɓe Saaratu to on ngaɗii ko wooɗi, on njaɓaayi goɗɗum hulni'on. Non maa, onon worɓe, njooɗodee e rewɓe mooɗon no haani. Kokkeeɓe mangu ngam kamɓe ɓe ngalaa sembe bo mooɗon, ɗonmaa onon e rewɓe mooɗon on fuu on keɓay caahu Joomiraawo, waato yonki ki re'ataa. Ngaɗee non ngam to' goɗɗum haɗa'on waɗuki do'aare. Jooni e mi yiɗi yottinki ko mbi'aymi e wiiki, on fuu nyumo mooɗon warta go'o. Njurmindiree, ngiɗindiree no haani tokkuɓe Yeesu ngaɗa, mballindiree, lestinee ko'e mooɗon. To' on ngaato halleende e halleende, koo huɗuki e huɗuki, ammaa ngaatoree barkiɗinki, ngam Allah noddii'on ngaɗon non ngam o barkiɗina'on. Aayaare wi'ii, “Fuu giɗɗo nana belɗum jonde muuɗum, neeɓa e duuniyaaru, sey o ala meto kallungo, o ala fewre. O ala waɗuki ko halli, o waɗa aadilaaku; o ɗaɓɓita jam e ɓernde go'o. Ngam Joomiraawo e faamana gooduɓe aadilaaku, e mo nana do'aaje maɓɓe, ammaa e mo wanya kuwooɓe ko halli.” To on ngaɗa ko mbaawoton waɗuki ngam ngaɗon ko wooɗi, moye hallanta'on? Ammaa koo to on njarii torra ngam waɗuki ko wooɗi, Allah barkiɗinay'on. Ngam non, to' on kulu torrayɓe'on, to' on ngannu. Ammaa mawninee Almasiihu nder ɓerɗe mooɗon ngam kanko woni Joomiraawo. Koo ndeye njooɗee on ciryii nootaaki koo moye ƴamuɗo'on dow waɗuki ɓernde ki ngaɗɗon dow Almasiihu. Ngaɗee non nder lesnuki hoore e mawninki. Koo ndeye ɗum tawra'on e ɓernde lamnde, ngam to ɗum huɗii'on, ɓen ɗon kuɗooɓe ngikku mooɗon boɗɗum ngam on tokkuɓe Yeesu ɓe cemta. Ngam ɗum ɓurii neɗɗo yara torra ngam waɗuki fii boɗɗum, to ɗum cuɓol Allah, e dow yara torra ngam waɗuki ko halli. Ngam Almasiihu maayii nde go'o ngam ittuki hakkeeji meeɗen. Kanko o gooduɗo aadilaaku, ammaa o maayii ngam ɓe ngalaa aadilaaku ngam o yaara'en to Allah. Ɗum wariimo, ammaa Ruuhu Allah hokkiimo yonki. Nder bawɗe Ruuhu ɗum o yahi o wa'ajinani ruuhuuji maɓɓaaɗi. Ruuhuuji ɗin ɗon kanji ngoni ɗi tokkaayi Allah ndenno e jaamanu Annabi Nuhu. Allah heɗake e munya carel ko Annabi Nuhu waɗata komiwal. Yimɓe seɗɗa tan nattingal kisi ndiyam tufaana, kamɓe njoweetato. Ndiyam ɗam boo ɗum misaalu baptisma. Jooni baptisma hisnii'on barka bawɗe ummaaki Yeesu Almasiihu daga mayde. Baptisma naa' ɗum ittuki tuundi daga ɓalli meeɗen, ɗum alkawal ngal neɗɗo waɗani Allah e ɓernde lamnde. Yeesu yahi dow, e mo jooɗii to jungo Allah nyaamo, e mo laamoo malaa'ika'en, e gooduɓe laamu, e gooduɓe bawɗe. Nde Almasiihu yarii torra nder ɓandu, onon maa ciryee ɓerɗe mooɗon ngam yarki torra. Ngam fuu jarɗo torra nder ɓandu, alii waɗuki hakke. Ngam non, nder balɗe mooɗon koriiɗe e duuniyaaru, to' on ɓeydu tokkuki suuno ɓandu, ammaa tokkee ko Allah yiɗi. Jonde nde ngaɗɗon ndenno iri nde yimɓe ɓe andaa Allah ngiɗi, nde heƴii non. Ndenno on ngaɗi ka halleende, e suunooji kalluɗi, e yareyareeji pooɗooji jonde meere, e mawninki gunkiiji fii koo wooɗaa. E ɓe kayɗina ngam on kawtataa ko'e e maɓɓe jooni nder waɗuki kuuɗe ɗuɗɗe ɗe mbooɗaa. Ngam non e ɓe kuɗa'on. Ammaa ɓe mbi'ay Allah ko ɓe ngaɗi, kanko kiitotooɗo ɓe yonki e mayɓe. Kanjum waɗi haa mayɓe maa nga'ajinanaa Habaru Belɗum dow Yeesu Almasiihu. Ngam koo nde Allah torririiɓe mayde nder ɓandu bo koo moye, yonkiiji maɓɓe njooɗodoto e Allah. Re'uki koo ɗume ɓadake. Ngam non paamee, curee ko'e mooɗon ngam mbaawon waɗuki do'aare. Ko ɓuri koo ɗume woni, ngiɗindiree naa' seɗɗa, ngam yidde e waɗa ɗum yaafoo hakkeeji ɗuɗɗi. Ngaɗee ka jaɓɓootirki nder gureeje mooɗon naa' e metemeteeji. Nde Allah hokki koo moye tokkuɗo Yeesu dokkal, kuutiree dokkal ngal hakkunde mooɗon no paamanoowo dokkal Allah boɗɗum waɗata. Fuu ga'ajinoowo, sey wa'ajina Wolde Allah. Fuu balloowo sey wallira sembe ɗum Allah hokkimo, ngam nder koo ɗume ɗum mawnina Allah barka Yeesu Almasiihu. Mangu e laamu tabbita to maako haa abadaa abadin. Aamin. Onon ɓe ngiɗumi, to' on kayɗin dow torra kalluka keɓuka'on. Ka heɓu'on ngam ɗum foonda'on. To' on nyumu goɗɗum fii kesum heɓii'on. Ammaa nanee belɗum to on njara torra iri ka Almasiihu yari, ngam to o wartii nder mangu maako nanon belɗum naa' seɗɗa. On barkiɗinaaɓe, to e ɗum huɗa'on ngam inde Almasiihu, ngam Ruuhu Allah gooduɗum teddungal e wondi e mooɗon. Ammaa to' goɗɗo nder mooɗon yara torra ngam waɗuki warhoore, koo nguyka, koo waɗuki ko halli, koo waɗuki ko waɗaaka. Ammaa to goɗɗo yarii torra ngam o tokkuɗo Yeesu, too, to' o nana cemtuɗum, sey ni o yetta Allah ngam o noddiraama inde Almasiihu. Ngam carel waɗii ngel ɗum waɗanta yimɓe kiita. Ɓe ɗum fuɗɗanta waɗanki kiita boo woni yimɓe Allah. To dow meeɗen enen yimɓe Allah ɗum fuɗɗirta kiita, too, no ɗum wartanta ganyuɓe tokka Habaru Belɗum ɗum Allah? Aayaare wi'ii, “To e ɗum saɗi aadili'en kisa, too, ko heɓata ɓe kulataa Allah e gooduɓe hakke?” Ngam non, fuu jarooɓe torra dow ko Allah yiɗi, ɓe ngaɗa ko haani. Ɓe ngaɗa yonkiiji maɓɓe nder jungo Allah Taguɗo koo ɗume. Kanko o kebbinoowo alkawal maako. E mi toroo mawɓe kawtal tokkuɓe Yeesu gonɓe nder mooɗon. Min maa mi mawɗo nder tokkuɓe Yeesu, bandiraawo mooɗon, ceydiiɗo torra ka Almasiihu yari, keɓayɗo geɗal muuɗum nder mangu maako to o wartoyii. E mi toroo'on, paamanee ornde Allah nde ɗum tambini'on. Paamaneende nder belɗum ɓernde, naa' bo doole ɗum waɗata'on, ɗonmaa naa' ngam heɓuki ceede, ammaa ngam on ngoodi yidde kuugal ngal nder ɓerɗe mooɗon. To' on kollu yimɓe ɓe Allah tambini'on laamu sembe, ammaa ngartee ko ɓe ekkitotoo to mooɗon. Ngam to Almasiihu laamiiɗo woynaaɓe wartoyii, on keɓay giifol mangu ngol haa abadaa. Onon sukaaɓe, ngaɗee ko mawɓe kawtal tokkuɓe Yeesu gonɓe nder mooɗon mbi'i. On fuu ngartee leynooɓe ko'e, mballindiree hakkunde mooɗon. Ngam aayaare wi'ii, “Allah wanyii gooduɓe mangu hoore, ammaa e mo walla lesnuɓe ko'e.” Ngam non, lestinee ko'e mooɗon yeeso Allah mo bawɗe, ngam o waɗa keɓon mangu e carel ngel o yiɗi. Tambinaneemo fuu ko wannata'on, ngam e mo faamana'on. Curee ko'e mooɗon, njooɗooɗon on ciryii. Ganyo mooɗon Ceyɗan e mo woosoo bo sembindu ɓernundu e mo ɗaɓɓita mo o halkata. Nganyeemo, ndarooɗon dow hoolaaki Yeesu e sembe. On andi bandiraaɓe mooɗon fuu nder duuniyaaru e njara iri kan ɗon torra. Nden gaɗa on njarii torra carel seɗɗa, Allah gooduɗo yidde fuu, nodduɗo'on ngam keɓon geɗal nder teddungal maako tabotoongal barka Almasiihu, kanko e hoore maako o wartiray'on keewuɓe, o joɗɗina'on, o sembiɗina'on bo tafaare. Laamu tabbita to maako haa abadaa abadin. Aamin. Silbaanus walliyam mbindanmi'on ɗerewol ngo'ol pamarol. E yiiki am o tokkuɗo Yeesu kooleteeɗo. E mi yiɗi mi sembiɗina'on mi wi'a'on ɗu'um woni caahu Allah ɗum goonga. Ndaree dow maajum e goonga. Kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe ɗo'o Baabiila, ɓe Allah suɓi no o suɓiri'on, e ɓe kowna'on. Markus maa, ɓiɗɗo am nder tokkuki Yeesu, e howna'on. Kowniree hakkunde mooɗon kownol yidde. Allah hokka'on jam onon tokkuɓe Almasiihu fuu. Min, Siiman Biiturus, windi ɗerewol ngo'ol. Mi maccuɗo Yeesu Almasiihu lilaaɗo maako. E mi windana keɓuɓe hoolaare bonde bo nde amin laawol aadilaaku Allah meeɗen Kisnoowo meeɗen Yeesu Almasiihu: Allah ɓeyda barkiɗinki'on hokka'on jam laawol andukimo, kanko e Yeesu Joomiraawo meeɗen. Allah nder bawɗe muuɗum hokkii'en fuu ko haani ngam waɗuki jonde kulol maako. O hokkii'enɗum ngam en andi Yeesu Almasiihu nodduɗo'en barka teddungal maako e ngikku maako boɗɗum. Barka fuu fii ɗu'um Allah waɗanii'en alkawal mangal bongal, ngam keɓen ngikku iri ɗum maako, nden keɓen ndaɗen halleende gonde nder duuniyaaru nde suuno kallungo waddata. Ngam non, ngaɗee ko mbaawoton waɗuki ɓeydanon hoolaare mooɗon ngikku boɗɗum, ɓeydanon ngikku ɗum andal. Nden ɓeydanee andal mooɗon suruki hoore, ɓeydanon suruki hoore mooɗon munyal, ɓeydanon munyal mooɗon kulol Allah. Kadimaa ɓeydanee kulol Allah yidde tokkuɓe Yeesu, nden ɓeydanon yidde nden yidde koo moye. To on ngoodi iri ɗu'um ngikku naa' seɗɗa, ɗum haɗay'on ngarton ɓe ɓerɗe baatuɗe tampuɓe nder anduki Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen. Ngam fuu dulluɗo iri ngikku ɗum ɗon wartii bumɗo o yi'ataa goɗɗum daga to woɗɗi, nden o yejjitii o lootaama daga hakke maako ɗum ndenno. Ngam non, bandiraaɓe, ngaɗee ko mbaawoton waɗuki tabbitinon noddol e cuɓol ngol Allah waɗani'on. To on ngaɗii non, on njanataa. Non ɗum jaɓɓortoo'on jaɓɓaaki boɗki nder laamu tabitayɗum ɗum Joomiraawo meeɗen Kisnoowo meeɗen Yeesu Almasiihu. Ngam non, mi waɗay ka siftoranki'on fuu fii ɗu'um, koo nde on njaadake on andiiɗum, on cembiɗii nder goonga ka njaɓuɗon. E yiiki am e haani, to ni e mi woodi yonki, mi waɗa ka siftoranki'onɗum. Ngam e mi andi balɗe am nder duuniyaaru ɓadake nde'a, non no Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen holliyam. Mi waɗay ko mbaawaymi waɗuki mi yi'a on njogake fii ɗu'um nder ɓerɗe mooɗon koo ngele carel gaɗa mi alii duuniyaaru ndu'u. Ngam carel ko min kokki'on habaru bawɗe Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen e garol maako, naa' habaruuji ɗi ɗum siryii e ƴoyre min tokki. Ammaa min ngi'ii mangu maako e gite amin. Ngam carel ngel Allah Nyaako Mo Dow hokkimo mangu e teddungal, hononde ƴiwoyii ton dow daga to Allah on Joomu Mangu nde wi'i, “O'o woni Ɓiɗɗo am mo ngiɗumi. E mi nana belɗum maako naa' seɗɗa.” Min nanii hononde nden daga dow, carel ngel min ngondi e maako dow hocceere ceniinde. Fuu fii ɗu'um waɗii en ɓeydii tabbitinki ko annabo'en mbi'i ɗum goonga. On ngaɗay boɗɗum to on ngaɗii hakkiilo dow annabaaku ɗum. Ngam annabaaku ɗum e ɗum nandi e fitilaaru yeynotoondu nder nyiwre haa weeta, jayngol hoodere subaka yeynoo nder ɓerɗe mooɗon. Ammaa arande e haani paamon wiiki, walaa annabaaku gonɗum nder Deftere Ceniinde ɗum um waawata wurtinki ma'ana maajum e faamu neɗɗo. Ngam walaa annabaaku meeɗuɗum warki daga nyumol neɗɗo. Ammaa Ruuhu Allah holliɓe ɓe mbi'a ko Allah wi'iɓe. Ammaa ndenno annabo'en fewre nattii nder yimɓe Joomiraawo. Non moodiɓɓe fewre nattirta nder mooɗon. Ɓe ngadday wongol ekkitinol nder mooɗon e suuɗe pooɗanayngol'on halkere, haa maa ɓe mbi'a ɓe andaa Joomiraawo rimɗinɗoɓe. Non ɓe pooɗiranta ko'e maɓɓe halkere jawnde. Yimɓe ɗuɗɓe tokkay ngikku maɓɓe kalluɗum. Ngam ko ɓe ngaɗata ɗum metay haalaaji kalluɗi dow laawol goonga. Kamɓe ceede ɓe ngiɗi. Ngam non ɓe majjinay'on e metemeteeji fewre ngam ɓeydaari ko'e maɓɓe. Ammaa daga ndenno ɗum siryake taƴankiɓe kiita, halkere maɓɓe e ɗon heɗiiɓe. Koo malaa'ika'en, Allah alaayiɓe nde ɓe ngaɗi hakke, ammaa o waɗiɓe nder wuro hiite nder gayɗe lugguɗe gooduɗe nyiwre ɓaleere ngam ɗum suraɓe naa Nyalnde Kiita. Nden e jaamanu Nuhu, Allah alaayi yimɓe ɓe kulataamo, ammaa o halkiriɓe ndiyam tufaana. Nuhu gaɗoowo wa'aju aadilaaku tan o hisni hawti e woɓɓe njoweeɗiɗo. Allah boo taƴanii gariije Sodom e Gomoora kiita halkuki. O halkiriiɗe hiite, o wartirii non misaalu ko o waɗanta yimɓe ɓe kulataamo. O hisnii Luutu aadiliijo gannuɗo e kuuɗe kalluɗe ɗe yimɓe kalluɓe ngaɗata. Luutu o aadiliijo, e mo jooɗii nder maɓɓe. Koo ndeye e mo wanni ngam e mo yi'a kuuɗe kalluɗe ɗe ɓe ngaɗata. Fuu fii ɗu'um hollii'en Joomiraawo e andi no hisnirta kulooɓemo daga torraaji, e no o waɗata ka torrirki kalluɓe haa o hiitooɓe Nyalnde Jaango. Tokkuɓe suuno ɓalli maɓɓe nganyuɓe laamu, kamɓe o ɓurata taƴanki kiita kalluka. Ɓen ɗon moodiɓɓe fewre ɓe cemtataa koo seɗɗa, ɓe mawninooɓe ko'e maɓɓe. Ɓe kulataa metuki haalaaji kalluɗi dow gooduɓe teddungal gonɓe dow. Ammaa malaa'ika'en, koo nde ɓe ɓurii ɓe'e moodiɓɓe fewre bawɗe e laamu, ɓe ngullirtaa ɓe'e gooduɓe teddungal haalaaji kalluɗi yeeso Joomiraawo. Ammaa moodiɓɓe fewre ɓe'e e ɓe meta haalaaji kalluɗi dow koo ɗume ɗum ɓe paamaayi. E ɓe ngoodi ngikku bo marle ladde dimaaɗe ngam nangee mbaree. Ɓe tokkooɓe ko suuno ɓalli maɓɓe ngiɗi. Ɗum halkayɓe no ɗum halkirta marle ladde. Ɗum waatanayɓe e torra ngam ɓe torrii woɓɓe. Ko welnantaɓe ɓernde woni ɓe ngaɗa koo ɗume ko ɓalli maɓɓe ngiɗi caka nyalawma. Koo ngele carel ngel ɓe nyamdata nyamndu e mooɗon e ɓe ngaɗa ko ɓe ngiɗi waɗuki, e ɓe cemtina'on. Koo ndeye ɗaɓɓutuki rewɓe woni nyumo maɓɓe. Ɓe comataa waɗuki hakke. E ɓe majjina ɓe cembiɗaa nder tokkuki Yeesu. Ɓe ekkitini ɓerɗe maɓɓe yidde ceede. Allah boo laaniiɓe. Ɓe alii laawol goonga, ɓe majjii, ɓe tokkii laawol Bala'amu, ɓiɗɗo Beeyor, giɗɗo waɗuki ko wooɗaa ngam heɓuki ceede. Ammaa ɗum haɓaniimo dow ko wooɗaa ɗum o waɗata. Mbabba maako metaniimo e hononde iri nde neɗɗo, nga haɗimo waɗuki haaŋoore. Ɓen ɗon yimɓe e ɓe nandi e canɗi jooruɗi, e ɓe nandi e duule ɗe hendu hocci. Allah siryanakeɓe to ɓe njooɗotoo nder nyiwre kallunde, ngam e ɓe mawnina ko'e maɓɓe e metemeteeji meereeji. E ɓe kuutira suuno ɓalli ngam ɓe pooɗoya hakkiilo yimɓe soɓtiiɓe ko neeɓaayi daga nder yimɓe jooɗiiɓe nder hakke. E ɓe ngaɗanaɓe alkawal rimɗineeki, ammaa kamɓe e ko'e maɓɓe ɓe maccuɓe hakke, ngam neɗɗo o maccuɗo koo ɗume keɓuɗum jaalorgal dow maako. To yimɓe kisii daga kuuɗe kalluɗe ɗe duuniyaaru ngam ɓe andii Yeesu Almasiihu Joomiraawo meeɗen e Kisnoowo meeɗen, nden daga gaɗa ɓe co''ii ɓe natti iri kuuɗe kalluɗe ɗen ɗon, haa ɗe njarii ko'e maɓɓe, re'irde jonde maɓɓe ɓuray fuɗɗoode maɓɓe halluki. Ngam ɗum ɓuraniiɓe daa ɓe meeɗaayi anduki laawol aadilaaku e dow gaɗa ɓe andiingol nden ɓe co''ii gaɗa, ɓe ali tokkuki dooka ɗum ɗon ceniiɗum ɗum um hokkiɓe. Ko ɓe ngaɗi ɗum yaadii e haala biika, “Kutiiru tuutii so''ake tahi turre muuɗum,” nden e haala biika, “Aladeeru ndu ɗum looti so''ake nder loope nefniiɗe.” Onon ɓe ngiɗumi, ngo'ol woni ɗerewol am ɗiɗaɓol ngol mbindanmi'on. Nder ɗereeji am ɗi fuu ɗiɗi mi siftoranii'on ko anduɗon ngam nyumooji mooɗon ngarta laɓɗi. E mi yiɗi ciftoron e ko annabo'en Allah mbi'unoo ndenno, e ko Joomiraawo meeɗen Kisnoowo meeɗen wi'i ɗum waɗa daga konduɗe lilaaɓe maako ɓe o liloyi to mooɗon. Arande doole andon ɗu'um, nder balɗe re'uki duuniyaaru woɓɓe yimɓe ngaray njukkita'on, tokkooɓe suuno maɓɓe kallungo. E ɓe mbi'a, “Naa' Yeesu waɗanii'on alkawal wiiki o wartay? Too, to o woni? Ngam daga carel ngel maama'en meeɗen maayi, koo ɗume e yaha no wontindiri daga fuɗɗoode duuniyaaru.” Wi'ooɓe non e meere ɓe nganyi faamuki wiiki ndenno Allah tagirii dow e wolde muuɗum. O wurtini leydi daga ndiyam, o filniriindi ndiyam. E ndiyam ɗam o maɓɓiri duuniyaaru ndenno, o halkindu. Ammaa Wolde maako jogii dow e ley ɗum ngi'eten jooni ngam ɗum halkiree hiite. E mo jogiiɗum haa yaaki nyalnde nde o waɗanta ɓe kulataamo kiita o halkaɓe. Ammaa onon higooɓe am ɓe ngiɗumi, to' on ngejjutu fii go'o, kanjum woni nyalnde go'o to Joomiraawo bo duuɓi 1,000 woni, nden duuɓi 1,000 bo nyalnde go'o woni. Woɓɓe e mbi'a Joomiraawo neeɓay ko hebbina alkawal muuɗum. Naa' ɗum non, ammaa munyal o waadata e mooɗon, ngam o yiɗaa koo moye halka, sey ni koo moye ala waɗuki hakke, tuuba. Ammaa nyalnde Joomiraawo waray bo gujjo. E carel ngel dow majjitay e hoolo cembingo. Nden fuu ko woni nder maajum halkiray e hiite. Duuniyaaru e ko woni nder mayru ɗum majjitay. Nde koo ɗume halkiray niini, iri ɓeye yimɓe haani ngarton? E haani ngaɗon jonde ceniinde e jonde kulol Allah, on keɗoo warki nyalnde Allah. Ngaɗee ko mbaawoton waɗuki ngaɗon nyalnde nden wara jawɗum. Nder nyalnde nden ɗum halkiray dow e hiite, koo ɗume ko horii ɗum halkiray hiite. Ammaa enen en keɗii alkawal Allah, waato dow kesum e leydi keyri to aadilaaku jooɗii. Ngam non, onon ɓe ngiɗumi, nde on keɗii nden ɗon nyalnde, ngaɗee ko mbaawoton waɗuki njooɗooɗon jonde lamnde e aadilaaku yeeso Allah e ɓernde waltiinde. To' on ngejjutu, Joomiraawo e munya ngam e mo yiɗi yimɓe kisa. Non maa higo meeɗen Bulus mo ngiɗɗen windani'on nder faamu ɗum Allah hokkimo. Koo ndeye e mo meta dow maajum nder ɗereeji maako. Nder ɗereeji ɗin e woodi fii caɗɗum faamuki. Woɓɓe ɓe ngalaa faamu, ɓe ɓerɗe ɗe ndaraaki to go'o e ngaylita ma'ana maajum non no ɓe ngaylitirta goɗɗe aayaaje nder Deftere Ceniinde. Waɗuki non e fooɗanaɓe halkere. Ngam non, onon ɓe ngiɗumi, nde on andi fii ɗu'um, paamanee yimɓe kalluɓe, to' ekkitinol fewre maɓɓe hocca hakkiilo mooɗon njanon daga dow wigeere cembinde to ndariiɗon. Ammaa ɓeydee yidde e yurmeende e anduki Joomiraawo meeɗen Kisnoowo meeɗen Yeesu Almasiihu. Teddungal tabbita to maako jooni e haa abadaa! Aamin. E min mbindana'on habaru goɗɗo bi'eteeɗo Wolde kokkaynde yonki. Ko duuniyaaru tagee e mo ɗon. Min naniimo, min ngi'iimo e gite amin. Min ndaariimo, min meemiimo e juuɗe amin. On ɗon kokkoowo yonki on, ɗum wanginaniiminmo, min ngi'imo. Dow maako min kokkata ceyda, ɗonmaa e min nga'ajinana'on wiiki kanko woni mo yonki ki re'ataa. Daga ndenno e mo wondi e Nyaako Mo Dow, nden ɗum wanginaniiminmo. E min nga'ajinana'on ko min nani e ko min ngi'i ngam kawten sumpo. Sumpo meeɗen woni sumpootirki e Nyaako meeɗen Mo Dow e Ɓiɗɗo maako Yeesu Almasiihu. E min mbindonoya'on ɗu'um ngam nanen belɗum naa' seɗɗa. Ɗu'um habaru woni ɗum min nani to Yeesu Almasiihu min nga'ajinani'onɗum wiiki, Allah o Jayngol, nyiwre walaa to maako koo seɗɗa. To en mbi'ii en cumpootira e Allah, ammaa en njooɗii nder nyiwre, too, en pewii, en tokkataa goonga. Ammaa to en njooɗake nder jayngol non no Allah jooɗorii nder jayngol, en cumpootira hakkunde meeɗen won ɗon. Ɗonmaa ƴiiƴam Yeesu Ɓiɗɗo maako e lootana'en hakkeeji fuu. To en mbi'ii en ngalaa hakke, en ƴoyra ko'e meeɗen won ɗon, nden goonga walaa nder ɓerɗe meeɗen. Ammaa to en mbi'ii Allah hakke ɗum ngaɗuɗen, o yaafanto'en hakke meeɗen, o loota'en daga ko wooɗaa ɗum ngaɗuɗen, ngam kanko o kebbinoowo alkawal, e mo woodi aadilaaku. To en mbi'ii en ngaɗaayi hakke, en ngartiriimo pewoowo won ɗon, nden wolde maako walaa nder ɓerɗe meeɗen. Onon ɓiɓɓe am, e mi windana'on ɗu'um ngam to' ngaɗon hakke. Ammaa to goɗɗo waɗii hakke, en ngoodi torotooɗo Nyaako Mo Dow ngam meeɗen. Kanko woni Yeesu Almasiihu aadiliijo. Kanko woni mo ɗum sakki ngam yaafaaki hakke meeɗen. Naa' hakke meeɗen tan, ammaa haa e hakke yimɓe duuniyaaru fuu. To en ngaɗa ko Allah wi'i ngaɗen, e holla en tabbitinii en andimo won ɗon. Fuu biiɗo e andi Allah, ammaa o tokkaayi ko Allah wi'i, too, o pewoowo, goonga walaa nder ɓernde maako. Ammaa fuu tokkuɗo Wolde Allah, too, e mo yiɗi Allah e goonga. Non tabbitinanta'en en cumpootira e Allah. Fuu biiɗo e sumpootira e Allah, haanii o jooɗoroo no Yeesu Almasiihu jooɗorii. Higooɓe am giɗaaɓe, naa' ɗum goɗɗum dooka kesum mbindanaymi'on, ammaa ɗum dooka kiiɗum ɗum ngoodunooɗon daga arande. Dooka kiiɗum ɗum ɗon woni wolde nde nanunooɗon. Fuu e non, e mi windana'on dooka kesum, jonde Almasiihu e jonde mooɗon hollii ɗum goonga, ngam nyiwre e dilla, jayngol goongawol yaadake yeynake. Fuu biiɗo nder jayngol woni, ammaa e mo wanya bandiraawo maako, too, haa jooni nder nyiwre o woni. Ammaa fuu giɗɗo bandiraawo muuɗum, nder jayngol jooɗii, o walaa goɗɗum gaɗayɗum o waɗa hakke. Fuu mo yiɗaa bandiraawo muuɗum, nder nyiwre jooɗii, e mo yaha nder nyiwre. O andaa to o fa'i, ngam nyiwre wumniimo. Onon ɓiɓɓe am, mi windan'on ngam on njaafanaama hakke mooɗon barka Yeesu. Mi windan'on, onon ndotti'en, ngam on andi on ɗon gonɗo daga arande. Mi windan'on, onon kaye'en, ngam on keɓii jaalorgal dow Kalluɗo. Mi windan'on, onon ɓiɓɓe am, ngam on andi Nyaako Mo Dow. Mi windan'on, onon ndotti'en, ngam on andimo, kanko gonɗo daga arande. Mi windan'on, onon kaye'en, ngam on ngoodi sembe ɓernde, nden Wolde Allah e jooɗii nder ɓerɗe mooɗon. Ɗonmaa on keɓii jaalorgal dow Kalluɗo. To' on ngiɗu duuniyaaru, koo boo ko woni nder mayru. Fuu giɗɗo duuniyaaru, yiɗaa Nyaako Mo Dow. Ngam koo ɗume ko woni nder duuniyaaru, bo suuno ɓandu, e suuno gite, e mawninki hoore ngam jawdi, naa' daga to Allah ɗum ƴiwoyi. Daga to duuniyaaru ɗum ƴiwoyi. Duuniyaaru e koo ɗume ɗum yimɓe ngiɗi nder mayru ɗum ƴaɓɓotooɗum, ammaa gaɗoowo ko Allah yiɗi jooɗoto haa abadaa. Onon ɓiɓɓe am, timmoode duuniyaaru ɓadake, non no nanɗon Ganyo Almasiihu e wara. Nden jooni wanywanyɓe Almasiihu njaadake mbangii. Ngam maajum en andi timmoode duuniyaaru ɓadake. Wanywanyɓe Almasiihu ɓen ndenno nder meeɗen ɓe ngonnoo, ammaa ɓe cendirii e meeɗen ngam daga ndenno maa naa' ɗum ɓe meeɗen. Daa ɗum ɓe meeɗen, daa haa jooni e ɓe ngondi e meeɗen. Ammaa ɓe alii'en, ngam ɗum holla nden maa ɓe fuu naa' ɗum ɓe meeɗen. Ammaa Almasiihu hokkii'on Ruuhu Allah. Kanjum waɗi anduɗon goonga. Mi windan'on, naa' ngam on andaa goonga, ammaa ngam on andika, nden on andi goonga rimataa fewre. Ɗum moye woni pewoowo? Kanko woni ganyuɗo Yeesu woni Almasiihu. Ganyuɗo Nyaako Mo Dow e Ɓiɗɗo maako kanko woni ganyo Almasiihu. Ngam koo moye wanyi Ɓiɗɗo on, wanyii Nyaako on maa. Fuu biiɗo e njayri Yeesu o Ɓiɗɗo Allah, e sumpootira e Allah Nyaako Mo Dow won ɗon. Ngaɗee ka jogaaki ko nanɗon daga arande nder ɓerɗe mooɗon. To on njogake ko nanɗon daga arande nder ɓerɗe mooɗon, on cumpootira e Ɓiɗɗo on e Nyaako on. Nga'al kangal woni alkawal ngal Almasiihu waɗani'en, waato yonki ki re'ataa. Mi windan'on ɗu'um dow ɓen ɗon giɗɓe majjina'on. Ammaa onon, Almasiihu hokkii'on Ruuhu Allah, jooɗiiɗum nder ɓerɗe mooɗon. Naa' naa goɗɗo ekkitinoowo feere ekkitinii'on, ngam Ruuhu ɗum e ekkitina'on koo ɗume. Nden ko ɗum ekkitinta ɗum goonga, naa' ɗum fewre. Ngaɗee ka sumpootirki e Yeesu non no Ruuhu Allah ekkitiniri'on. Jooni, onon ɓiɓɓe am, ngaɗee ka sumpootirki e Almasiihu, ngam nyalnde nde o wartata ndarooɗen yeeso maako ɓernde go'o, to' cemten yeeso maako. To on andi Almasiihu o aadiliijo, on tabbitinii wiiki koo moye gaɗoowo aadilaaku o ɓiɗɗo Allah. Ndaaree no Nyaako Mo Dow yiɗiri'en, haa e ɗum noddira'en ɓiɓɓe Allah, non boo ngontindirɗen. Ko waɗi yimɓe duuniyaaru ndu'u andaa'en ngam ɓe andaamo. Onon higooɓe am ɓe ngiɗumi, jooni en ɓiɓɓe Allah. Ɗum hollaayi'en ko ngarteten ɗo'o yeeso taw. Ammaa en andi to Almasiihu wartii, en ngartay bo maako, ngam en ngi'aymo non no o woni. Fuu gaɗuɗo ɓernde dow Almasiihu non, o laaɓina hoore maako no Almasiihu laaɓiri. Fuu gaɗoowo hakke yewii dooka Allah, ngam waɗuki hakke woni yewuki dooka Allah. On andi Yeesu Almasiihu warii ngam itta hakke. Kanko o walaa hakke. Koo moye wondi e maako waɗataa ka waɗuki hakke. Fuu gaɗɗo ka waɗuki hakke meeɗaayi yiikimo koo andukimo. Onon ɓiɓɓe am, to' on alu goɗɗo majjina'on. Koo moye gaɗoowo aadilaaku, kanko woni aadiliijo non no Almasiihu woni Aadiliijo. Fuu gaɗɗo ka waɗuki hakke, Ceyɗan jeyimo, ngam daga arande Ceyɗan o gaɗoowo hakke. Ko waɗi Ɓiɗɗo Allah wari duuniyaaru woni ngam o halka kuuɗe Ceyɗan. Fuu ɓiɗɗo Allah waɗataa ka waɗuki hakke, ngam ngikku Allah e nder maako. Nden nde Allah woni Nyaako maako, o waɗataa ka waɗuki hakke. Raa no ɗum feerootirta ɓiɓɓe Allah e ɓiɓɓe Ceyɗan. Fuu mo waɗataa ko wooɗi koo yiɗaa bandiraaɓe muuɗum, kanko naa' o ɓiɗɗo Allah. Ɗu'um woni ko nanɗon daga arande wiiki ngiɗindiren. To' en ngartu bo Kayinu gartuɗo mo Ceyɗan, o wari minyiraawo maako. Ngam ɗume o warimo? O waru minyiraawo maako ngam ko minyiraawo maako waɗi e wooɗi, ammaa kanko, ko o waɗi ɗum wooɗaa. Bandiraaɓe, to' on kayɗin to yimɓe duuniyaaru e nganya'on. Ndenno en nandi e mayɓe, ammaa jooni en ngoodi yonki, ngam en ngiɗi bandiraaɓe meeɗen. Fuu mo yiɗaa bandiraawo muuɗum e jooɗii nder mayde. Koo moye wanyi bandiraawo muuɗum o gaɗoowo warhoore. On andi gaɗoowo warhoore walaa yonki ki re'ataa nder maako. Ɗu'um woni no andirɗen ko woni yidde: Yeesu hokkii yonki muuɗum ngam meeɗen. E haani enen maa kokken yonki meeɗen ngam bandiraaɓe meeɗen. To gooduɗo risku yi'ii bandiraawo muuɗum nder dullere o wanyii o wallamo, too, no waɗata o wi'a e mo woodi yidde Allah nder ɓernde maako? Onon ɓiɓɓe am, to' en kollu yidde meeɗen e honduko tan, ammaa en kollu yidde meeɗen e goonga nder kuuɗe. To en ngiɗindirii non, en andi en ngoodi goonga won ɗon. Nden en mbaaway daraaki yeeso Allah e ɓernde go'o, koo to ɓerɗe meeɗen kollii'en en ngaɗii ko wooɗaa. Ngam Allah ɓurii ɓerɗe meeɗen, e mo andi koo ɗume. Onon ɓe ngiɗumi, to ɓerɗe meeɗen kollaayi'en en ngaɗii ko wooɗaa, en ngoodi sembe ɓerɗe daraaki yeeso Allah. En keɓa koo ɗume ko toriiɗenmo ngam en tokkii ko o wi'i ngaɗen, en ngaɗa ko welnantamo ɓernde. Ko Allah wi'i ngaɗen, kanjum woni koolooɗen inde Ɓiɗɗo maako Yeesu Almasiihu, nden ngiɗindiren non no Almasiihu wi'i ngaɗen. Fuu tokkuɓe ko Allah wi'i ɗum waɗa e ɓe ngondi e maako, kanko maa e mo wondi e maɓɓe. Raa no tabbitinirɗen e mo wondi e meeɗen: en tabbitinii non ngam Ruuhu maako ɗum o hokki'en. Onon ɓe ngiɗumi, naa' koo moye biiɗo e woodi Ruuhu Allah koolotooɗon. Ammaa poondeeɓe ngi'on koo Ruuhu Allah e nder maɓɓe koo walaa nder maɓɓe, ngam annabo'en fewre ɗuɗɓe cankitake koo toye nder duuniyaaru. Raa no andirton to neɗɗo e woodi Ruuhu Allah: fuu biiɗo Yeesu Almasiihu warii nder ɓandu e woodi Ruuhu Allah. Ammaa fuu mo wi'aayi Yeesu Almasiihu warii nder ɓandu, o walaa Ruuhu Allah. Ko o wi'ata to Ganyo Almasiihu ɗum ƴiwoyi. Ganyo mo nanɗon e wara, o yaadake o warii nder duuniyaaru. Onon ɓiɓɓe am, onon ɗum ɓe Allah, nden on keɓii jaalorgal dow annabo'en fewre ɓen ɗon. Ngam bawɗe Ruuhu Allah gonɗum nder mooɗon ɓurii bawɗe Ceyɗan laamotooɗo yimɓe duuniyaaru sembe. Kamɓe ɗum ɓe duuniyaaru, ngam non ko ɓe mbi'ata um ɗum duuniyaaru, nden duuniyaaru boo e jaɓa ko ɓe mbi'ata. Enen en yimɓe Allah. Fuu anduɓe Allah e njaɓa ko mbi'eten. Ɓe andaa Allah boo njaɓataa ko mbi'eten. Non andirten neɗɗo gooduɗo Ruuhu Allah wanginoojum goonga e gooduɗo bawɗe Ceyɗan majjinooje yimɓe. Onon ɓe ngiɗumi, sey ngiɗindiren ngam yidde ƴiwoyi daga to Allah. Fuu gooduɗo yidde o ɓiɗɗo Allah, nden e mo andi Allah. Fuu mo walaa yidde, o andaa Allah, ngam Allah o yidde. Allah hollii'en yidde muuɗum nde o liloyi Ɓiɗɗo maako go'oto tan mo o woodi nder duuniyaaru, ngam keɓen yonki ki re'ataa barka Ɓiɗɗo on. Raa no yidde nde goonga wa'i, naa' enen ngiɗi Allah, ammaa Allah yiɗi'en o liloyi Ɓiɗɗo maako ngam warta cakkiri yaafaaki hakke meeɗen. Onon ɓe ngiɗumi, nde Allah yiɗirii'en non, enen maa e haani ngiɗindiren. Walaa neɗɗo meeɗuɗo yiiki Allah koo seɗɗa. Ammaa to en ngiɗindirii, Allah e wondi e meeɗen won ɗon. Ɗonmaa yidde iri nde'e e jooɗii nder ɓerɗe meeɗen e goonga. Allah hokkii'en Ruuhu muuɗum. Kanjum waɗi anduɗen e mo wondi e meeɗen, enen maa en ngondi e maako. Min ngi'ii, min boo ceydake wiiki, Nyaako Mo Dow liloyii Ɓiɗɗo muuɗum o warta kisnoowo duuniyaaru. Fuu jaɓuɗo e ɓernde muuɗum e honduko muuɗum wiiki Yeesu o Ɓiɗɗo Allah, Allah e wondi e maako. Kanko maa e mo wondi e Allah. Ngam non enen en andi yidde nde Allah waɗani'en en njaɓiinde. Allah o yidde, fuu kolloowo yidde e mo jooɗodii e Allah won ɗon, nden Allah maa e jooɗodii e maako. To en ngiɗi yimɓe e goonga, en ngaɗa jonde no Yeesu jooɗorii nder duuniyaaru, en kulataa Nyalnde Jaango. To neɗɗo e andi Allah e yiɗimo, o daroto yeeso Allah ɓernde go'o, ngam yidde nde Allah holli'en e riiwa kulol. Ngam to neɗɗo e hula kiita Allah hollii o faamaayi yidde nde Allah yiɗimo. Non hollii yidde nde Allah waɗantamo nde huwataa kuuɗe ɗe o yiɗi huutirkimo. En ngiɗindiri, ngam Allah artii yiɗuki'en. To goɗɗo wi'ii e yiɗi Allah, ammaa e mo wanya bandiraawo maako, too, o pewoowo. Ngam fuu mo yiɗaa bandiraawo muuɗum mo o yi'ata, no waɗata o yiɗa Allah mo o meeɗaayi yiiki? Ɗu'um woni ko o wi'i'en ngaɗen: o wi'ii, fuu giɗɗo Allah doole yiɗa bandiraawo muuɗum maa. Fuu kooliiɗo Yeesu woni Almasiihu o ɓiɗɗo Allah. Fuu giɗɗo nyaako suka, e mo yiɗi suka on maa. No andirten en ngiɗi ɓiɓɓe Allah woni, to en ngiɗi Allah en ngaɗa ko o wi'i ngaɗen. Ngam yidde Allah woni ngaɗen ko o wi'i ngaɗen. Ko o wi'i ngaɗen boo salortaa'en waɗuki. Ngam fuu ɓiɗɗo Allah waaway heɓuki jaalorgal dow duuniyaaru. Hoolaare meeɗen dow Almasiihu, kayre waɗi keɓuɗen jaalorgal dow duuniyaaru. Moye waawata heɓuki jaalorgal dow duuniyaaru? Sey kooliiɗo Yeesu o Ɓiɗɗo Allah. Yeesu Almasiihu woni garɗo nder duuniyaaru. O wardii e alaama ndiyam e ƴiiƴam. Naa' e ndiyam tan o wardi, ammaa ndiyam e ƴiiƴam. Ruuhu Allah wi'ii'en non, ngam Ruuhu e wi'a goonga. E woodi fii tatum tabbitinanɗum'en goonga dow Yeesu. Kanjum woni Ruuhu Allah, e ndiyam, e ƴiiƴam, ɗum fuu e ɗum holla ceyda go'o. To en njaɓii ko yimɓe tabbitini, ko Allah tabbitini ɓurii goonga. Ngam ɗu'um woni ko Allah tabbitini dow Ɓiɗɗo muuɗum. Fuu kooliiɗo Ɓiɗɗo Allah tabbitinii ɗu'um nder ɓernde muuɗum. Ammaa fuu mo hoolaaki Allah, o wartirii Allah pewoowo won ɗon, ngam o wanyii o hooloo ko Allah tabbitini dow Ɓiɗɗo muuɗum. Ɗu'um woni ko tabbitinani'en Allah hokkii'en yonki ki re'ataa, nden yonki kin to Ɓiɗɗo maako keɓetenki. Fuu jaɓuɗo Ɓiɗɗo Allah e woodi yonki. Mo jaɓaayi Ɓiɗɗo on, walaa yonki. Mi windan'on ɗu'um, onon kooliiɓe inde Ɓiɗɗo Allah, ngam andon on ngoodi yonki ki re'ataa. En ngoodi sembe ɓerɗe daraaki yeeso maako, ngam en tabbitinii e mo nana'en to en torakemo koo ɗume non no o yiɗiri. Nde en andi e mo nana'en koo ndeye to en torakemo goɗɗum, en andi en keɓii ko toriiɗenmo won ɗon. To on ngi'ii tokkuɗo Yeesu e waɗa hakke ɗum yaarataamo mayde, sey ngaɗanonmo do'aare, nden Allah hokkaymo yonki. Ammaa e woodi hakke jaarayɗum neɗɗo mayde, waato sendukimo e Allah haa abadaa. Mi wi'aayi ɗum waɗa do'aare dow maajum. Fuu waɗuki ko Allah yiɗaa ɗum hakke, ammaa e woodi hakke ɗum yaarataa neɗɗo mayde. En andi fuu ɓiɗɗo Allah nyamrataa yeeso e waɗuki hakke, ammaa Ɓiɗɗo Allah suranaymo. Ceyɗan meemataamo. En andi enen ɗum ɓe Allah, koo nde duuniyaaru fuu e ley laamu Ceyɗan. En andi Ɓiɗɗo Allah warii duuniyaaru hokki'en andal, ngam anden Allah mo goonga. Barka Yeesu Almasiihu, jooni Allah mo goonga jeyi'en. Kanko woni Allah mo goonga, kokkoowo yonki ki re'ataa. Onon ɓiɓɓe am, ngoɗɗitee allaaji fewre. Min, Yahaya, mawɗo nder tokkuɓe Yeesu windani kawtal cuɓaaɓe Allah ɗerewol ngo'ol. E mi yiɗi'on e yidde nde goonga. Naa' min tan yiɗi'on ammaa haa e fuu anduɓe goonga. E min ngiɗi'on ngam goonga wonka nder ɓerɗe meeɗen, nden ka jooɗodoto e meeɗen haa abadaa. Allah Nyaako Mo Dow e Yeesu Almasiihu ɓiɗɗo maako barkiɗina'en, yurminana'en, hokka'en jam nder goonga e yidde. Mi nanii belɗum naa' seɗɗa nde ngiimi woɓɓe nder ɓiɓɓe maaɗa e tokka goonga non no Allah Nyaako Mo Dow wi'i ngaɗen. Jooni e mi toroo'on, en ngiɗindir. Ɗu'um naa' ɗum dooka kesum mbindanmi'on, ammaa ɗum dooka ɗum ngoodunooɗen daga arande. Yidde nde goonga woni ngaɗen ko Allah wi'i. No nanɗon daga arande, ko Allah wi'i woni ngiɗindiree. Mi wi'u non ngam yimɓe ɗuɗɓe majjinooɓe yimɓe mburtoyake nder duuniyaaru. Ɓe njaɓaayi Almasiihu warii duuniyaaru nder ɓandu. Iri ɓen ɗon yimɓe ɓe majjinooɓe yimɓe, ɓe wanywanyɓe Almasiihu. Ngam non paamanee ko'e mooɗon ngam to' ndullon ko kuwanɗon, ammaa keɓon mbarjaari kewndi mbondi. Fuu mo daraaki dow ekkitinol Almasiihu, ammaa o ɓeydi wongol ekkitinol, Allah wondaa e maako. Ammaa dariiɗo dow ekkitinol Almasiihu e mo wondi e Nyaako Mo Dow e Ɓiɗɗo maako. Fuu garɗo to mooɗon, to o jaɓaayi ekkitinol ngo'ol, to' on njaɓumo to gure mooɗon, to' on kownir e maako. Ngam fuu kownuɗomo hawtii hoore e maako won ɗon nder waɗuki kuuɗe kalluɗe ɗe o waɗata. E mi woodi fii ɗuɗɗum ko ngiɗumi mi wi'a'on, ammaa mi yiɗaa mi windaɗum nder ɗerewol. Sey ni e mi yiɗi mi wara mi medda e mooɗon honduko e honduko, ngam nanen belɗum naa' seɗɗa. Kawtal cuɓaaɓe Allah gonɓe ɗo'o e kownumaa. Min Yahaya, mawɗo nder kawtal tokkuɓe Yeesu, e mi windanmaa ɗerewol ngo'ol Gaayus giɗaaɗo am mo ngiɗumi e goonga. Giɗo am, e mi waɗanmaa do'aare koo ɗume yahanmaa boɗɗum keɓaa njamu ɓandu, non no andirmi sumpo maaɗa e Allah e yaha boɗɗum. Mi nanii belɗum naa' seɗɗa carel ko woɓɓe tokkuɓe Yeesu ngari kokkiyam habaru no tokkirɗaa goonga e no kuutinirtaaka. Walaa ko ɓuri welnankiyam ɓernde bo mi nana ɓiɓɓe am e tokka goonga. Giɗo am Gaayus, a waɗa koo ɗume no haani ngam tokkuɓe Yeesu, ko ɓuri maa woni ɓe a andaa. Kamɓe kokki habaru boɗɗum dow maaɗa yeeso kawtal tokkuɓe Yeesu gonɓe ɗo'o dow yidde nde ngooduɗaa. A waɗay boɗɗum taa waɗii ka walluki iri yimɓe ɓen ɗon nder yaadu maɓɓe non no haani Allah mawniniree. Ɓen ɗon yimɓe ɓe mburtoyake ngam wa'ajinki Almasiihu, ɗonmaa ɓe njaɓaayi koo ɗume to jungo ɓe tokkaayi Yeesu. Ngam non e haani mballen iri maɓɓe ngam ngarten higooɓe nder wa'ajinki goonga. Mi windanii kawtal tokkuɓe Yeesu gonɓe to maaɗa, ammaa Diyotaarifis wanyii ko mbiimi ngam e mo yiɗi o warta mawɗo dow mooɗon. Ngam non to mi warii, mi wi'ay koo ɗume ko o waɗi e njayri ngam koo moye anda fewre maako e metemeteeji ɗi o waɗata dow amin. Nden naa' kanjum tan o waɗata. Haa e mo wanya jaɓɓaaki tokkuɓe Yeesu garɓe, ɗonmaa e mo haɗa woɓɓe njaɓɓooɓe e mo riiwa jaɓɓotooɓe ɓen daga nder kawtal tokkuɓe Yeesu. Higo am Gaayus mo ngiɗumi, taa' ekkita halleende, ammaa ekkita ngikku boɗɗum. Koo moye gaɗoowo ko wooɗi o ɓiɗɗo Allah. Koo moye gaɗoowo ko halli o andaa Allah koo seɗɗa. Koo moye e meta fii boɗɗum dow Dimitiiriyus. Ɗonmaa goonga e hoore maaka e holla kuuɗe maako ɗe boɗɗe. Minon maa min ceydakemo, nden on andi ko min mbi'i ɗum goonga. E woodi fii ɗuɗɗum ko ngiɗumi wi'ukima, ammaa mi yiɗaa windukiɗum nder ɗerewol. E mi kammoo waroyki to maaɗa naa' ko neeɓi, ngam medden honduko e honduko. Allah hokkumaa jam. Higooɓe mooɗon gonɓe ɗo'o e kownumaa. Hownu koo moye higo meeɗen. Min woni Yahuuda, maccuɗo Yeesu Almasiihu, minyiraawo Yaakubu. Mi windan'on ɗerewol ngo'ol, onon ɓe Allah Nyaako Mo Dow yiɗi noddi, ɓe Yeesu Almasiihu suranta. Yurmeende e jam e yidde ɓeydanoo'on. Onon ɓe ngiɗumi, goonga e mi yiɗunoo mi windonoya'on dow kisndam meeɗen en fuu. Ammaa mi yi'ii e haani mi windonoya'on ngam mi sembiɗina'on ngaɗon ko mbaawoton waɗuki ndeenon ekkitinol ngol Allah hokki'en nde go'o tan. Mi wi'u ɗu'um ngam woɓɓe yimɓe nattii nder mooɗon e suuɗe. Ɓe kulataa Allah, e ɓe mbi'a Allah yaafanto'en hakke, ngam non en ngaɗu ka waɗuki hakke. Ɓe nganyii Mawɗo meeɗen Joomiraawo meeɗen go'oto tan mo ngooduɗen, Yeesu Almasiihu. Aayaaje bindaaɗe ko neeɓi mbi'i ɗum taƴanayɓe kiita kalluka. Koo nde on njaadake on andi fuu fii ɗu'um, e mi yiɗi mi siftorana'on wiiki Joomiraawo hisnii yimɓe Israa'iila daga leydi Masar. Ammaa gaɗa ɗon o halkii ɓe koolaakimo. Ciftoree malaa'ika'en ɓe curaayi mangu laamu maɓɓe, ammaa ɓe ali to ɓe njooɗii. Allah suriiɓe haɓɓiriɓe ɓoggi njamndi ɗi haa abadaa nder nyiwre kallunde e ɓe maɓɓii naa Nyalnde mawnde nde kiita. Non maa, yimɓe gariije Sodom e Gomoora e gariije gonɗe haade maaje ɓe nattini ko'e maɓɓe waɗuki kuuɗe nefniiɗe bo luuɗu e njeenu. Ngam non ɓe kalkiraama hiite nge nyifataa haa abadaa ngam ɗum warta misaalu to koo moye. Non maa, nattuɓe nder mooɗon ɓen e ɓe mbonna ɓalli maɓɓe ngam e ɓe mbi'a ɗum wi'iiɓe ɓe ngaɗa non nder koyɗol. E ɓe nganya tokkuki laamiiɓe, e ɓe kuɗa malaa'ika'en Allah. Koo Miikaa'ilu ardiiɗo malaa'ika'en waɗaayi non. E carel ko o yeddootirta e Ceyɗan dow ɓandu Muusa ko maayi, o mawninaayi hoore maako o haɓana Ceyɗan nder haala ɓaleha. Ko o wi'i tan woni, “Joomiraawo haɓanmaa!” Ammaa yimɓe ɓen ɗon e ɓe kuɗa fuu ko ɓe paamaayi. E ɓe ngaɗa ko ɓalli maɓɓe ngiɗi bo marle ladde. Kanjum woni ko yaarataɓe nder halkere. Ɓe mbonii! Ɓe tokkii ngikku Kayinu. Ɓe nattii iri majjere Bala'amu ngam suuno ceede. Non no Koora wanyiri ko Allah wi'i, non kamɓe maa ɓe nganyiri ko Allah wi'i. Ngam non, ɓe kalkay. Yimɓe ɓen ɗon e ɓe cemtina'on carel ngel ɓe nyamdata e mooɗon ammaa kamɓe ɓe semtataa, e ɓe ndura ko'e maɓɓe tan. E ɓe nandi e iyeende nde hendu hocci ndiyam toɓaayi. E ɓe nandi e leɗɗe ɗe ndimataa koo e carel rimuki, ɗoofaaɗe, baatuɗe. E ɓe nandi e geelooɗi ndiyam maayo, ko semtinii ɗum ɓe ngaɗi e ummoo bo guufe. E ɓe nandi e koode giilotooɗe, ɗum siryanakeɓe nyiwre kallunde haa abadaa. Enok danyaaɗo jaamanuuji joweeɗiɗi gaɗa Aadamu, o waɗii annabaaku dow maɓɓe, o wi'ii, “Raɗɗum, Joomiraawo warday e malaa'ika'en muuɗum ɓe limataako, ngam o waɗana koo moye kiita. O taƴana fuu ɓe tokkaayi Allah kiita ngam kuuɗe maɓɓe ɗe ciya kulol Allah ɗe ɓe ngaɗi, e fuu haalaaji kalluɗi ɗi gaɗooɓe hakke ɓe kulataa Allah meti dow maako.” Ɓe'e yimɓe ɓe metitotooɓe, koo ndeye e ɓe ngi'a boofol woɓɓe. E ɓe tokka suunooji maɓɓe kalluɗi. E ɓe meta haalaaji mawninki ko'e maɓɓe, e ɓe metana yimɓe haalaaji belɗi ngam ɓe keɓa ko ɓe ngiɗi. Ammaa onon ɓe ngiɗumi, to' on ngejjutu ko lilaaɓe Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu mbi'unoo. Ɓe mbi'ii'on, “E balɗe re'uki duuniyaaru yimɓe jukkitooɓe mburtoyto, tokkiranooɓe suuno maɓɓe kallungo ngo ciya kulol Allah.” Kamɓe ngoni gaddooɓe sendirki hakkunde tokkuɓe Yeesu. Yimɓe ɓen ɓe tokkooɓe ko ɓalli maɓɓe ngiɗi. Ɓe ngalaa Ruuhu Allah. Ammaa onon ɓe ngiɗumi, cembiɗinee ko'e mooɗon dow hoolaare mooɗon ceniinde. Ngaɗee do'aare nder bawɗe Ruuhu Allah. Njooɗee nder yidde nde Allah waɗani'en, keɗooɗon yurmeende Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu kokkaynde yonki ki re'ataa. Njurminanee gooduɓe seko. Kisnee woɓɓe bo on mburtinaɓe daga nder hiite. Woɓɓe boo njurminaneeɓe e kulol. Ammaa nganyee haa maa kolte maɓɓe ɗe suuno maɓɓe ngo hakke wonni. Yettoore tabbita to baawayɗo suruki'on to' njanon, o wadda'on yeeso teddungal maako on ngalaa goɗɗum ko wooɗaa, on nanay belɗum naa' seɗɗa. Kanko tan woni Allah, kanko boo woni Kisnoowo'en barka Joomiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. Teddungal, e mangu, e bawɗe, e laamu tabbita to maako daga fuɗɗoode e jooni e haa abadaa! Aamin. Nde'e deftere e nde saawi wahayu ɗum Allah hokki Yeesu Almasiihu ngam o holla maccuɓe maako ko waɗata naa' ko neeɓi. Yeesu lili malaa'ikaajo muuɗum to maccuɗo maako Yahaya ngam o wi'amo fii ɗum. Yahaya wi'i koo ɗume ɗum yi'i dow Wolde Allah, e ko Yeesu Almasiihu wi'i e ko waɗi. O barkiɗinaaɗo neɗɗo janganoowo woɓɓe ɗu'um habaru ɗum annabaaku, nden ɓe barkiɗinaaɓe nanɓe ko windaa nder deftere nde'e tokkande, ngam carel ko fii ɗum wangata ɓadake. Min Yahaya e mi windana tokkuɓe Yeesu wonɓe nder gariije joweeɗiɗi nder leydi Aasiya. Allah gonɗo jooni e ndenno e ɗo'o yeeso, e Ruuhuuji joweeɗiɗi gonɗi yeeso jooɗorgal laamu maako, e Yeesu Almasiihu, ceyduujo Allah mo goonga, barkiɗina'on, hokka'on jam. Yeesu artuɗo ummaaki daga mayde kanko woni laamiiɗo laamiiɓe duuniyaaru. E mo yiɗi'en, o hisnii'en daga hakkeeji meeɗen barka ƴiiƴam mayde maako. O wartirii'en yimɓe maako ardiiɓe diina kuwanooɓe Allah Nyaako maako. Mangu e laamu tabbita to Yeesu Almasiihu haa abadaa abadin. Aamin. Raɗɗum e mo wara nder duule, koo moye yi'aymo haa maa e barɓemo. Fuu yimɓe duuniyaaru mboyay ngam gartol maako! Goonga, ɗum waɗay. Aamin. Allah Joomiraawo Joomu Bawɗe wi'i, “Min woni Alfa, min woni Omeega,” waato Fuɗɗoode e Timmoode. Kanko woni jooni, e ndenno, e yeeso ɗo'o. Min woni Yahaya bandiraawo mooɗon nder tokkuki Yeesu. En njara torra ngam en yimɓe nder laamu maako, ammaa o hokkii'en ɓerɗe munyal. Ɗum yaariiyam leydi ngondi caka ndiyam bi'eteendi Batamos ngam mi wa'ajinii Wolde Allah mi hokkii habaru Yeesu. E nyalnde Alal, Ruuhu Allah jippoyii dow am, sey nanmi wonde hononde cembinde gaɗa am bo duuduki luwal. Hononde nden e wi'a, “Windu ko ngiiɗaa nder ɗerewol lildanaa kawte tokkuɓe Yeesu wonɓe nder gariije joweeɗiɗi, waato ɓe Aafisa, e ɓe Samirna, e ɓe Birgamum, e ɓe Tayaatira, e ɓe Sardis, e ɓe Filadelfiya, nden e ɓe Lawdiikiya.” Sey ngaylitiimi ngam mi yi'a metanayɗoyam. E waylitaaki am sey ngiimi fitilaaji joweeɗiɗi ɗi jiinaari. Caka fitilaaji ɗin boo mi yi'i goɗɗo bo Ɓii Neɗɗo e mo ɓornii kolte haa koyɗe, e mo taadii taadorde jiinaari to gabaare maako. Hoore maako e gaasa maako e ranni tar bo hottollo, tar bo nyaalal, nden gite maako bo ɗemngal hiite. Koyɗe maako e ɗelkitoo bo njamndi mboɗeeri ɓolinaandi ngoggaandi ndi ɗum defi nder hiite wa'ildu, nden hononde maako bo hoolo doggudu ndiyam. E mo jogii koode joweeɗiɗi e jungo maako nyaamo, kaafahi welki koo nduye wuttudu e wurtoyoo daga nder honduko maako. Yeeso maako boo e ɗelkitoo bo naange caka nyalawma. Nde ngiimoomi, sey njanumi yeeso maako bo mayɗo. Ammaa o yowaniyam jungo maako nyaamo o wi'i, “Taa' hulu. Min woni arandeejo, min woni cakitiiɗo. Min woni mo yonki! Ndenno mi maayiino. Ammaa jooni e mi woodi yonki haa abadaa abadin, e mi woodi laamu dow Mayde nden e mi woodi laamu dow Laahira. Windu ko ngiiɗaa, ko waɗata jooni, e ko waɗata ɗo'o yeeso. Raa ma'ana sirru koode joweeɗiɗi ɗe ngiiɗaa e jungo am nyaamo, nden e ma'ana fitilaaji jiinaari joweeɗiɗi ɗi ngiiɗaa: koode joweeɗiɗi ɗen ɗon ngoni malaa'ika'en faamanooɓe kawte joweeɗiɗi ɗe tokkuɓeyam, nden fitilaaji joweeɗiɗi ɗin ɗon boo ɗum kawte ɗen.” Nden o wi'iyam, “Windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Aafisa wi'uki: “Min jogiiɗo koode ɗen ɗon joweeɗiɗi e jungo nyaamo, jahoowo caka fitilaaji jiinaari joweeɗiɗi ɗin ɗon. E mi andi kuuɗe mooɗon. E mi andi on kuwii naa' seɗɗa, on munyii nder torraaji ɗi njaroton. E mi andi on pijantaa kalluɓe. Nden wi'ooɓe ko'e maɓɓe ɓe lilaaɓe, ammaa naa' ɗum non on poondiiɓe on tawii ɓe pewooɓe. E mi andi on munyii, on natti torraaji kalluɗi ngam am nden on comaayi. Ammaa raa ko wooɗaa ɗum nangirmi'on: on alii yidde nde ngoodunooɗon. Ciptoree ko njoofunooɗon, tuubee, ngaɗon ko ngaɗaynooɗon ndenno. To naa' non, mi waranay'on mi itta fitilaaru mooɗon to ndu resaa, sey ni to on tuubii. Ammaa on ngaɗa fii go'o boɗɗum. On nganyii kuuɗe Nikoolatanko'en, non no nganyirmi kuuɗe maɓɓe. “Fuu gooduɗo noppi nanooji nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu. “Fuu keɓuɗo jaalorgal mi alaymo o nyaama ɓikkoy lekki kokkoohi yonki wonki nder ngesa Allah. “Nden windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe Samirna wi'uki: “Min woni arandeejo e cakitiiɗo, maayunooɗo jooni e mo woodi yonki. E mi andi torra ka njaroton, e mi andi on ngalanaa, ammaa on diskuɓe. E mi andi haala kalluka ka yimɓe metata dow mooɗon, wi'ooɓe ɓe yimɓe Allah, ammaa naa' ɗum non, ɓe yimɓe Ceyɗan. To' on kulu torra ka njaroton yeeso ɗo'o. Raɗɗum Ceyɗan siryake maɓɓa woɓɓe mooɗon nder suudu cural ngam ɗum foonda'on. On ngaɗay balɗe sappo on njara torra kalluka. Ammaa njogee ko kooliiɗon koo ɗum waray'on. Min boo mi hokkay'on yonki, kanki woni dokkal heɓuki jaalorgal mooɗon. “Fuu gooduɗo noppi nanooji nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu. “Fuu keɓuɗo jaalorgal, mayde ɗiɗawre meemataamo, waato o nattintaake hiite. “Nden windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Birgamum wi'uki: “Min woni jogiiɗo kaafahi welki to koo nduye wuttudu. E mi andi to njooɗiiɗon; on njooɗoo to Ceyɗan laamotoo. Fuu e non, on ngaɗa ko mbiimi'on, on alaayi hoolaakiyam koo nde ɗum wari Antifas ga'ajinɗo dow am mo goonga. Ammaa e woodi fii seɗɗa ɗum nangirmi'on. E woodi woɓɓe nder mooɗon tokkuɓe ekkitinol Bala'amu, ekkitinɗo Balak no waɗirta Israa'iilanko'en ngaɗa ko wooɗaa, ɓe nyaama ko ɗum hirsani allaaji fewre ɓe ngaɗa njeenu. Non maa on ngoodi woɓɓe tokkuɓe ekkitinol Nikoolatanko'en. Tuubee jooni! To naa' non, mi waranay'on naa' ko neeɓi, mi honidaɓe e kaafahi burtoytooki daga honduko am. “Fuu gooduɗo noppi nanooji nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu. “Fuu keɓuɗo jaalorgal, mi hokkaymo manna cuuɗiiɗum o nyaama. Ɗonmaa mi hokkaymo hayre raneere inde heyre e windii dow mayre. Walaa anduɗo inde nden sey ni kokkaaɗo hayre nden. “Nden windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu e gariiri Tayaatira wi'uki: “Min woni Ɓiɗɗo Allah gooduɗo gite bo ɗemngal hiite, mo koyɗe bo njamndi mboɗeeri ngoggaandi. E mi andi kuuɗe mooɗon e no ngiɗirɗon tokkuɓeyam e no kooloriiɗonyam e no tokkirɗonyam e no munyirɗon. E mi andi kuugal mooɗon ngal jooni ɓurii ngal ndenno. Ammaa raa ko wooɗaa ɗum nangirmi'on. On munyanii debbo on ɗon Jejebel bi'oowo hoore maako o annabiijo. Ekkitinol maako e majjina yimɓe am e ɓe ngaɗa njeenu, ɗonmaa e ɓe nyaama kusel ngel ɗum sakkani allaaji fewre. Mi hokkiimo carel ngam o tuuba daga njeenu ɗum o waɗata, ammaa o wanyii o tuuba. Ngam non mi waɗay o nyawa nyawu kalluɗum. Ɓe o waadata njeenu boo mi torrayɓe torra kalluka, sey ni to ɓe alii waɗuki iri kuuɗe maako. Mi waray tokkuɓe ekkitinol maako. Sey fuu kawte tokkuɓe Yeesu anda min woni anduɗo nyumooji yimɓe e ko woni nder ɓerɗe maɓɓe. Mi waatanay koo moye mooɗon ko fottidi e kuugal muuɗum. “Ammaa onon horiiɓe wonɓe gariiri Tayaatira ɓe tokkaayi ekkitinol ngo'ol, on ekkitaaki ko woɓɓe mbi'ata ‘Sirru Ceyɗan lugguɗum.’ E mi wi'a'on mi yowantaa'on wongal teddoral. Ngaɗee ka hoolaakiyam boɗɗum naa mi wartii. Fuu keɓuɗo jaalorgal e waɗa ko mbiimi haa timmoode, mi hokkaymo laamu dow leƴƴi duuniyaaru no Nyaako am Mo Dow hokkiriyamɗum. O laamortoɓe e sawru njamndi, o pusipusinaɓe bo gojiije leydi. Ɗonmaa mi hokkaymo hoodere subaka. “Fuu gooduɗo noppi nanki nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu. “Windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Sardis wi'uki: “Min woni jogiiɗo Ruuhuuji joweeɗiɗi ɗi Allah e koode joweeɗiɗi ɗen ɗon. E mi andi kuugal mooɗon, e ɗum yi'a bo on ngoodi yonki, ammaa on mayɓe. Ummee, ndarooɗon! Mo''inee ko horanii'on ngam ɗum ɓadake lalluki, ngam mi yi'ii kuuɗe mooɗon ɗe keewaayi yeeso Allah. Ngam non ciftoree e ko ɗum ekkitini'on e ko nanɗon, tokkeeɗum nden tuubee daga hakkeeji mooɗon. To boo on ummaaki, mi waray e carel ngel on kammaaki bo gujjo. Nden on andataa carel ngel ngaranaymi'on. Ammaa haa jooni e woodi yimɓe mooɗon seɗɗa nder gariiri Sardis ɓe mbonnaayi ko'e maɓɓe e waɗuki hakke. Ɓe njaaday e am nder kolte daneeje ngam ɓe kewtii ɓe ngaɗa non. Fuu keɓuɗo jaalorgal ɗum ɓornaymo kolte daneeje, nden mi ittataa inde maako daga nder deftere yonki. Mi wi'ay kanko ɗum mo am yeeso Nyaako am e yeeso malaa'ika'en maako. “Fuu gooduɗo noppi nanki nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu. “Windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Filadelfiya wi'uki: “Min woni Ceniiɗo mo goonga jogiiɗo maɓɓitirgel Dawda. To o maɓɓitii dammugal, walaa maɓɓayɗongal, to o maɓɓiingal, walaa maɓɓitayɗongal. E mi andi kuuɗe mooɗon. Raa mi alanii'on dammugal e maɓɓitii, walaa baawayɗo maɓɓukingal. E mi andi on cembiɗaa, ammaa fuu e non on tokka ko mbiimi, on nganyaayi wi'uki on tokkuɓeyam. Yimɓe ɓen ɗon wonɓe nder yimɓe Ceyɗan wi'ooɓe ɓe yimɓe Allah ammaa ɓe peway, mi waɗayɓe ɓe ngara ɓe ndiccoo yeeso mooɗon ɓe anda e mi yiɗi'on. Nde on njogake wolde am nder munyal e sembe ɓernde, mi suranay'on torra garanayka duuniyaaru ngam ɗum foonda yimɓe mayru. E mi waroya naa' ko neeɓi. Ngaɗee ka hoolaakiyam boɗɗum ngam to' goɗɗo teetana'on giifi jaalorgal. Fuu keɓuɗo jaalorgal mi wartiraymo darŋalal nder wuro ceniingo ngo Allah am, o fuɗɗitataa o wurtoo wuro ngon. Mi winday inde Allah am dow maako e inde gariiri Allah am, waato Urucaliima keyri jippoytoondi daga to Allah am ton dow. Ɗonmaa mi winday inde am heyre dow maako. “Fuu gooduɗo noppi nanki fuu nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu. “Windan malaa'ikaajo kawtal tokkuɓe Yeesu wonɓe gariiri Lawdiikiya wi'uki: “Min woni bi'eteeɗo Aamin, ceyduujo mo goonga, barka am Allah tagi koo ɗume. E mi andi kuuɗe mooɗon, on peewaa on ngulaa. E mi yiɗi daa on peewii koo on ngulii! Ammaa caka‑caka ngonɗon, on peewaa on ngulaa. Ngam non mi tuttay'on daga nder honduko am, waato mi wanyay'on. On mbi'a, ‘E min ngoodi risku. E min ngoodi jawdi, walaa ko min ndulli.’ Ammaa on andaa on coyɓe on ngartii ko yurminii, on ngalanaa, on wumɓe, on ɓornaaki. Ngam non e mi hokka'on caawori. Coodee jiinaari to am ɗum um seɗiri hiite ngam ndiskon, e kolte daneeje ngam cuddon ɓalli mooɗon to' cemton, e nebbam ngam moytanon gite keɓon ngi'on. E mi haɓana ɓe nginmi, mi hollitaɓe. Ngam non njawnee tuubee. Rammi darii e dammugal e mi silminoo. Fuu nanɗo hononde am, maɓɓiti dammugal, mi nattay mi nyamda nyamndu e maako kanko maa e am. Fuu keɓuɗo jaalorgal o laamodoto e am nder laamu am, non no keɓirmi jaalorgal e mi laamodoo e Nyaako am nder laamu maako. “Fuu gooduɗo noppi nanki nana ko Ruuhu Allah wi'ata kawte tokkuɓe Yeesu!” Gaɗa non mi raarii, sey ngiimi wongal dammugal e maɓɓitii e ton dow. Sey nanmi hononde nde nanunoomi arande nandunde e duudol luwal nde wi'i, “Ƴentoy ɗo'o, mi hollumaa ko waɗata gaɗa ɗu'um.” Ɗon e ɗon Ruuhu Allah jippoyii dow am, sey ngiimi jooɗorgal laamu e dow, goɗɗo e jooɗii dow maagal. Jooɗiiɗo on e ɗelkitoo bo ɗelkitaaki kaaƴe jasfa e kaneeliyan. Nden timbotimbola ɗelkitotoonga bo hayre emeral e filii jooɗorgal ngal. Haade maagal e woodi goɗɗe jooɗorle kanje 24 e ɗe piliingal. Nden woɓɓe mawɓe kamɓe 24 e njooɗii dow maaje. E ɓe bornii kolte daneeje e ɓe taari giifi jiinaari to ko'e maɓɓe e ɓe njooɗii dow jooɗorle ɗen. Maƴƴe ngaɗi ka wurtoyaaki to jooɗorgal ngal, e hoolo e palmaali, nden yeeso maagal fitilaaji joweeɗiɗi e nyaama, kanji ngoni Ruuhuuji Allah joweeɗiɗi. Ɗonmaa yeeso maagal e woodi goɗɗum nanduɗum e mbeela ɗelkitotoonga bo daaroggal. Ɗonmaa e woodi goɗɗum tagaaɗum kanjum nayum gooduɗum gite koo toye gaɗa e yeeso e ɗum filii jooɗorgal ngal koo nduye wuttudu. Tagaaɗum arandejum e nandi e sembindu, ɗiɗaɓum ɗum e nandi e ngaari, tataɓum e woodi yeeso bo ngo neɗɗo, nayaɓum e nandi e ciila piiroowa. Ɗum ɗon tagaaɗum nayum gooduɗum yonki, koo ɗume e woodi biyeeli joweego'o. E ɗum woodi gite to ɓandu koo toye. Jemma e nyalawma ɗum alataa yimuki e ɗum wi'a, “O ceniiɗo, o ceniiɗo, o ceniiɗo, Allah Joomiraawo Joomu Bawɗe, kanko woni ndenno, kanko woni jooni, kanko woni yeeso ɗo'o!” Fuu carel ngel ɗum ɗon tagaaɗum gooduɗum yonki yimi gimol mantuki, e mawninki, e yettuki on ɗon jooɗiiɗo dow jooɗorgal ngal gooduɗo yonki haa abadaa abadin, sey mawɓe 24 ɓen njana yeeso jooɗiiɗo dow jooɗorgal ngal ɓe mawninamo, kanko gooduɗo yonki haa abadaa abadin. Ɓe ndesa giifi maɓɓe yeeso jooɗorgal ngal e ɓe mbi'a, “Yaa Joomiraawo Allah amin, a hewtii mawnineeki. Mangu e laamu e bawɗe fuu an jeyiɗum, ngam an tagi koo ɗume. E yidde maaɗa ɗum tagaa, ɗum jooɗii.” Sey ngiimi jooɗiiɗo dow jooɗorgal ngal e jogii wonde deftere e jungo nyaamo windaande nder e yaasi, e nde maɓɓiraa haatimiije joweeɗiɗi. Nden mi yi'i goɗɗo malaa'ikaajo gooduɗo laamu e mo wi'a e sembe, “Moye hewti takkita haatimiije deftere nde'e maɓɓitande?” Ammaa ɗum heɓaayi goɗɗo e ton dow koo nder duuniyaaru koo nder mayɓe potuɗo maɓɓutuki deftere nden koo raara nder mayre. Sey puɗɗumi bojji nawɗi ngam ɗum heɓaayi kewtuɗo maɓɓitande raara nder mayre. Sey go'oto nder mawɓe ɓen wi'iyam, “Alu bojji. Raɗɗum sembindu ndu lenyol Yahuuda, suudu Dawda, heɓii jaalorgal, o takkitay haatimiije joweeɗiɗi nden o maɓɓita deftere nden.” Sey ngiimi wondi Karoori e darii haade jooɗorgal ngal. Tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum e mawɓe ɓen e piliindi. Karoori ndin bo ndi hirsaanoma. E ndi woodi luwe joweeɗiɗi e gite joweeɗiɗi, kanje ngoni Ruuhuuji Allah joweeɗiɗi lilaaɗi nder duuniyaaru fuu. Sey Karoori ndin yahi jaɓi deftere nden e jungo nyaamo jooɗiiɗo dow jooɗorgal ngal. Nde ndi jaɓinde, tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum e mawɓe 24 ɓen njani yeeso mayri mawninindi. Koo moye e jogii garaayaaru e tummude jiinaari e nde heewi urde welnde, kayre woni do'aaje yimɓe Allah. Ɓe ngimi gimol kesol e ɓe mbi'a, “A hewtii njaɓaa deftere nden takkitaa haatimiije mayre, ngam ndenno a waraama, nden barka ƴiiƴam maaɗa a rimɗinanii Allah yimɓe daga koo ngole lenyol, e koo ngale ɗemngal, e daga koo ɓeye yimɓe, e daga koo ndiye leydi. A wartiriiɓe yimɓe maaɗa ardiiɓe diina ngam ɓe kuwana Allah meeɗen, ɓe laamoto e duuniyaaru.” Gaɗa ɗon mi raarii, sey nanmi hononde malaa'ika'en ɗuɗɓe, ɗuuɗuki maɓɓe walaa keerol. E ɓe pilii jooɗorgal ngal e tagaaɗum gooduɗum yonki ɗum ɗon e mawɓe ɓen, e ɓe ngima sembee e ɓe mbi'a, “Karoori baraandi ndin ndi hewtii ndi heɓa bawɗe, e risku, e faamu, e sembe, e mangu, e mawnineeki, e manteeki!” Sey nanmi koo ɗume ko tagaa e dow, e nder duuniyaaru, e ley leydi, e nder ndiyam, e ko woni nder maajum fuu, e ɗum yima e ɗum wi'a, “Mantuki, e mangu, e mawnineeki, e laamu ɗum tabbita to Jooɗiiɗo dow jooɗorgal laamu on, e Karoori ndin haa abadaa abadin!” Sey tagaaɗum gooduɗum yonki ɗum ɗon nayum mbi'i, “Aamin!” Sey mawɓe ɓen ndiccii mawnini Joomiraawo. Nden mi yi'i Karoori ndin takkitii go'o nder haatimiije joweeɗiɗi ɗen. Sey nanmi go'o nder tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum ɗon noddii sembee bo hoolo falmaango wi'i, “Woroy!” Nde ndarmi sey ngiimi wongu puccu ndanewu. Gonɗo dow maggu e jogii bakahi, ɗum hokkimo giifol. O keɓuɗo jaalorgal o wurtii ngam o ɓeyda heɓuki jaalorgal. Nde Karoori ndin takkiti haatimiire ɗiɗawre, sey nanmi tagaaɗum gooduɗum yonki ɗiɗaɓum wi'ii, “Woroy!” Sey wongu puccu woɗewu coloy wurtoyii ɗum wi'i gonɗo dow maggu itta jam daga nder duuniyaaru, ngam yimɓe mbarmbartira. O hokkaa kaafahi mawki. Nde Karoori ndin takkiti haatimiire tatawre sey nanmi tagaaɗum tataɓum gooduɗum yonki wi'ii, “Woroy!” Nde ndarmi sey ngiimi puccu ɓalewu. Gonɗo dow maggu e jogii poondirɗum e jungo. Sey nanmi goɗɗum bo hononde e wurtoyoo hakkunde tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum ɗon e nde wi'a, “Ɗum yoɓay ceede kuugal nyalnde go'o ngam poondirgel alkamaari go'o. Ɗum yoɓay ceede kuugal nyalnde go'o ngam poondirkoy tatoy koy gawri. Ammaa taa' wonnu nebbam jaytun koo ndiyam inabooje.” Nde Karoori ndin takkiti haatimiire nayawre mi nanii go'otum nder tagaaɗum nayum ɗum wi'ii, “Woroy!” Nden mi yi'ii wongu puccu haako haakowu. Inde gonɗo dow maggu Mayde, Laahira e tokkirimo gaɗa. Ɗum hokkiɓe laamu ɓe mbara neɗɗo go'oto nder koo ɓeye yimɓe nayo nder duuniyaaru ngam ɓe mbardaɓe e kaafaaje, e weelo kallungo, e nyawuuji, e diiwe ladde. Nde Karoori ndin takkiti haatimiire njowaɓre nden, mi yi'ii yonkiiji ɓe ɗum wari ngam ɓe nga'ajinii Wolde Allah e goonga. E ɓe ley to ɗum wulata urde. Sey ɓe ƴefti hononde sembee ɓe mbi'i, “Yaa Joomiraawo Joomu koo ɗume, ceniiɗo, gooduɗo goonga, naa ndeye ngaɗantaa duuniyaaru kiita ngaatanoɗaamin ngam warki ki ɓe mbarimin?” Sey ɗum hokki koo moye maɓɓe limcere raneere, ɗum wi'iɓe ɓe ciwtoo seɗɗa, naa ɗum hebbitii waruki horiiɓe nder higooɓe kuugal maɓɓe tokkuɓe Yeesu, ɓe ɗum warata non no ɗum wardiɓe. Nde Karoori ndin takkiti haatimiire joweego'oore, sey ɗum waɗi dimbol leydi mangol. Naange ɓalwi kirim bo ƴulɓe. Lewru wooji coloy bo ƴiiƴam. Koode boo njani njaninoyi no ɓikkoy ibbe njaniroyta to hendu dimbii lekki kin. Sey dow taggii no ɗum taggirta daago, ɗum sottini koo ndeye hocceere e leydi ngondi caka ndiyam daga to ɗum woni. Sey laamiiɓe duuniyaaru, e ardiiɓe, e mawɓe sooji'en, e gooduɓe risku, e gooduɓe laamu, e maccuɓe, e naa' maccuɓe ɓe cuuɗii nder luurooji e ley kaaƴe nder kocceeje. Ɓe mbi'i kocceeje ɗen e kaaƴe ɗen, “Njanoyee dow amin, cuuɗonmin to' gonɗo dow jooɗorgal laamu yi'amin, nden to' Karoori ndin halkamin. Ngam nyalnde monnere maɓɓe kallunde warii. Moye waawata daraaki?” Gaɗa non mi yi'ii malaa'ika'en nayo e ndarii e guttulli nayi ɗi duuniyaaru. E ɓe curi henduuji nayi ɗi duuniyaaru ngam to' hendu wisa dow leydi koo dow maayo koo dow koo kiye lekki. Sey ngiimi goɗɗo malaa'ikaajo e ƴenta dow daga fuuna e mo jogii haatimiire Allah gooduɗo yonki. O metani malaa'ika'en nayo ɓen ɗon ɓe Allah hokki laamu lallinki leydi e maayo. O metaniɓe e hononde cembinde, o wi'i, “To' on lallin leydi koo maayo koo leɗɗe naa min ngaɗanii maccuɓe Allah meeɗen alaama to tiiɗe maɓɓe taw.” Sey nanmi ɗuɗki ɓe ɗum waɗani alaama ɓen kewtii yimɓe 144,000. Ɓe fuu maɓɓe daga nder lenyi Israa'iila sappo e ɗiɗi ɓe ngoni, yimɓe 12,000 daga lenyol Yahuuda, yimɓe 12,000 daga lenyol Rubaynu, yimɓe 12,000 daga lenyol Gat, yimɓe 12,000 daga lenyol Aaciru, yimɓe 12,000 daga lenyol Naftaali, yimɓe 12,000 daga lenyol Manaase, yimɓe 12,000 daga lenyol Saaminu, yimɓe 12,000 daga lenyol Leewi, yimɓe 12,000 daga lenyol Isaaka, yimɓe 12,000 daga lenyol Jabaluuna, yimɓe 12,000 daga lenyol Isufu, yimɓe 12,000 daga lenyol Biliyaaminu. Gaɗa ɗum ɗon mi raarii sey ngiimi yimɓe ɗuɗɓe ɓe ƴaɓɓake limngal. Ɓe ngaroyii daga koo ndiye leydi, e koo ngole lenyol, e koo ɓeye yimɓe, e koo ngale ɗemngal, e ɓe ndarii yeeso jooɗorgal laamu ngal e Karoori ndin e ɓe ɓornii kolte daneeje tar. E ɓe njogii licoy haako dabiinooje e juuɗe maɓɓe. E ɓe ƴefta hononde sembee e ɓe mbi'a, “Kisndam waroyii daga to Allah meeɗen jooɗiiɗo dow jooɗorgal laamu e Karoori ndin!” Malaa'ika'en fuu e ndarii pilii jooɗorgal laamu ngal e mawɓe ɓen ɗon e tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum ɗon. Ɓe fuu ɓe njani ɓe mawnini Allah. E ɓe mbi'a, “Aamin! Mantuki, e teddungal, e faamu, e yettoore, e mangu, e bawɗe, e sembe tabbita to Allah meeɗen haa abadaa abadin! Aamin.” Sey go'oto nder mawɓe ɓen ɗon ƴamiyam wi'i, “Ɗum ɓeye ɓe'e yimɓe ɓorniiɓe kolte daneeje? Nden daga toye ɓe ƴiwoyi?” Sey mbiimoomi, “Mi andaa, mawɗo. An a andi.” Sey o wi'iyam, “Ɓe'e yimɓe kamɓe ƴiwoyi daga nder torra kalluka. Ɓe laɓɓiniri kolte maɓɓe e ƴiiƴam Karoori ndin ɗe ndanni tar. Kanjum waɗi e ɓe ndarii yeeso jooɗorgal laamu Allah. E ɓe kuwanamo jemma e nyalawma nder wuro maako. Jooɗiiɗo dow jooɗorgal laamu ngal o suranayɓe. Ɓe ɓeydataa ɓe nana weelo, ɓe ɓeydataa ɓe nana ɗonka. Naange fuɗɗitataa piyaɓe koo goɗɗum gulɗum sam. Ngam Karoori ngondi caka jooɗorgal laamu ngal ndi wartay gaynaako maɓɓe. Nden ndi yaarayɓe to ndiyam yonki ɓuliroyta. Allah boo moytanayɓe fuu gonɗi maɓɓe.” Nde Karoori ndin takkiti haatimiire joweeɗiɗawre, sey koo ɗume de''iti ton dow haade mintiiji 30. Nden mi yi'ii malaa'ika'en njoweeɗiɗo dariiɓe yeeso Allah ɗum hokkiɓe luwe joweeɗiɗi. Sey goɗɗo malaa'ikaajo wari darii yeeso to ɗum wulata urde welnde e mo jogii tummude jiinaari nde ɗum wulata urde nder mayre. Ɗum hokkimo urde ɗunde ngam o hawtande e do'aare yimɓe Allah o hokkande Allah to ɗum wulata urde welnde ɗum jiinaari gonɗum yeeso jooɗorgal laamu ngal. Sey curka urde nden ummii daga nder tummude nde o jogii nden hawti e do'aaje yimɓe Allah ɓen ka yahi yeeso Allah. Sey malaa'ikaajo on hocci tummude nden hebbininde hiite daga to ɗum wulata urde welnde, o sankitinge dow duuniyaaru. Sey ɗum nangi waɗuki palmaali, e hoolo, e maƴƴe, e dimbol leydi. Nden malaa'ika'en ɓen ɗon njoweeɗiɗo jogiiɓe luwe joweeɗiɗi ɓe ciryii duudukiɗe. Malaa'ikaajo arandeejo duudi luwal muuɗum sey raa malemalleeje kalluɗe e hiite e ɗum jillindirii e ƴiiƴam ɗum meccoyaa dow duuniyaaru. Hiite ngen boo nyaami sendere go'o nder cende tati ɗe duuniyaaru, nge nyaami sendere go'o nder cende tati ɗe leɗɗe e fuɗe fuɗeeji. Nde malaa'ikaajo ɗiɗaɓo duudi luwal muuɗum, sey ɗum hubii goɗɗum nder maayo nanduɗum e hocceere mawnde e ɗum nyaama hiite. Daga ɗon sendere go'o nder cende tati ɗe maayo ngon warti ƴiiƴam. Nden sendere go'o nder cende tati ɗe marle maayo ngon mbaati, nden sendere go'o nder cende tati ɗe komiije gonɗe ɗon kalki. Nde malaa'ikaajo tataɓo duudi luwal muuɗum, sey wonde hoodere yanoyi daga dow e nde nyaama hiite bo yawre nde ɗum yardata nyaaki. Nde yani dow sendere go'o nder cende tati ɗe canɗi e to ndiyam ɓuliroyta. Inde hoodere nden “Kaɗɗum.” Sey sendere go'o nder cende tati ɗe ndiyam warti kaɗɗam. Yimɓe ɗuɗɓe nde njari ndiyam ɗam ɓe maayi ngam ɗam wartii kaɗɗam. Nde malaa'ikaajo nayaɓo duudi luwal muuɗum, sey ɗum piyi sendere go'o nder cende tati ɗe naange e lewru e koode, haa sendere go'o nder cende tati ɗe jayngol naange e lewru e koode nyiɓɓi. Sendere go'o nder cende tati nde nyalawma warti nyiwre; non maa jemma. Nden nde ndaarumi, sey nanmi wonga ciila e nga fiira e dow e nga wi'a e sembe, “On mbonii! On mbonii! On mbonii onon jooɗiiɓe nder duuniyaaru, to ɗum duudii luwe koriiɗe ɗe malaa'ika'en ɓen ɗon tato ciryii duuduki!” Nde malaa'ikaajo njowaɓo duudi luwal muuɗum, sey ngiimi hoodere yanoyii nder duuniyaaru daga dow. Sey ɗum hokkinde maɓɓitirgel dammugal ngayka kalluka lugguka. Nde hoodere nden maɓɓiti ngayka kan, sey wokka curka ɓaleha wurtoyii bo curka ladde nyaamoore hiite, ka ɓalwini naange e njayri dow. Sey mbaabeho mburtoyii daga nder curka kan ko njipponoyii duuniyaaru. Ɗum hokkiko sembe ŋatuki bo jahe. Sey ɗum wi'iko to' ko meema geene, koo leɗɗe, koo goɗɗum fuɗe‑fuɗe, sey ni yimɓe ɓe ngalaa alaama Allah e tiiɗe maɓɓe tan. Ɗum aliko ko torra yimɓe ɓen torra kalluka haa lebbi jowi, ammaa to' ko mbaraɓe. Nawɗum ŋatuki maako bo nawɗum ŋatuki jahe. Nder balɗe ɗen yimɓe ɗaɓɓitay mayde, ammaa ɓe keɓataande; ɓe kaaɓay ɓe maaya, ammaa mayde nden doggayɓe. Mbaabeho kon e nandi e pucci ciryiiɗi ngam konu, e ko ngoodi goɗɗum to ko'e bo giifi jiinaari, geece maako boo e nandi e ɗe yimɓe. Gaasa maako e nandi e gaasa ko'e rewɓe, nden nyiiƴe maako e nandi e ɗe sembindu. Gabaaje maako e cuddorii e goɗɗum nanduɗum e toggohoy njamndi, sonnyo biyeeli maako boo e nandi e sonnyo pucci kaɓɓanaaɗi keeke konu e ɗi ndogga e ɗi ummanii konu. E ko ngoodi bicce piɗooje bo ɗe jahe. Bicce ɗen boo e ngoodi sembe nawnuki yimɓe haa lebbi jowi. Nden e ko ngoodi laamiiɗo laamotooɗoko, kanko woni malaa'ikaajo ngayka kalluka lugguka kan. Inde maako nder Ibraaniyankoore woni “Abaddon,” nder Helenankoore boo “Afooliyon,” waato Kalkoowo. Bone kalluɗum arandejum ƴaɓɓake. Horii bone kalluɗum ɗiɗum garayɗum. Nden malaa'ikaajo joweego'oojo duudi luwal muuɗum, sey nanmi hononde e wurtoyoo daga nder noppi nayi ɗi to ɗum wulata urde ɗum jiinaari gonɗum yeeso Allah. Hononde nden wi'i malaa'ikaajo on, “Yoofu malaa'ika'en nayo ɓen ɗon kaɓɓaaɓe to iloowo mango bi'eteengo Yuferitis!” Sey ɗum yoofi malaa'ika'en ɓen ɗon nayo ɓe ɗum siryanii carel nge'el, e nyalnde nde'e nde lewru ndu'u e ndungu ngu'u ngam ɓe mbara sendere go'o nder cende tati ɗe yimɓe duuniyaaru. Ɗum wi'iyam ɗuuɗuki sooji'en wonɓe dow pucci waɗii 200,000,000. Nder wahayu ɗum mi yi'i pucci e wonɓe dow majji, e ɓe cuddi gabaaje maɓɓe e toggohoy njamndi e koy mbooji coloy bo hiite, e cuuɗijum, e nareerijum. Kadimaa koo nguye puccu e woodi hoore bo nde sembindu, nden hiite e curka e kaaƴe nyaamooje hiite e wurtoyoo daga konduɗe majji. Sendere go'o nder cende tati ɗe duuniyaaru mbardaa e bone kalluɗum tatum ɗum ɗon, waato hiite, e curka, e kaaƴe nyaamooje hiite burtoytooɗum daga konduɗe maaji. Sembe maaji nder konduɗe maaji e bicce maaji ngoni. Bicce ɗen e ngoodi ko'e bo ɗe boole, e maaje ɗi nawnirta yimɓe. Yimɓe koriiɓe ɓe bone ɗum ɗon mbaraayi, ɓe tuubaayi ɓe cendiri e ko ɓe ngaɗi e juuɗe maɓɓe. Ɓe alaayi mawninki ginni, e allaaji fewre gaɗiraaɗi jiinaari, koo ajurfaari, koo njamndi mboɗeeri, koo hayre, koo lekki. Ɗi fuu ɗi ngi'ataa, ɗi nanataa, ɗi njahataa. Nden ɓe alaayi waruki yimɓe, e huutirki bawɗe ginni, e njeenu, e wujje‑wujje maɓɓe. Nden mi fuɗɗitii mi yi'i goɗɗo malaa'ikaajo gooduɗo laamu, e mo jippoyoo daga dow, e mo suddorii duule. E mo woodi timbotimbola dow hoore maako, yeeso maako bo naange, koyɗe maako bo lekko nyaamooho hiite. E mo jogii wongol ɗerewol pamarol e jungo maako e ngol maɓɓitii. O waɗi koyngal maako ngal nyaamo dow maayo, koyngal maako ngal nano boo dow leydi. Sey o meti e hononde cembinde bo bojji sembindu. Nde o meti, sey palmaali joweeɗiɗi nootii e hoolo cembingo. Nde palmaali joweeɗiɗi ɗin kooli, sey ciryiimi mi winday. Ammaa sey nanmi wonde hononde daga dow wi'ii, “Taa' wi'u goɗɗo ko palmaali joweeɗiɗi ɗin ɗon mbi'i nden taa' winduɗum!” Nden malaa'ikaajo mo ngiimi e darii dow leydi e dow maayo ƴefti jungo muuɗum nyaamo dow. O hunorii inde Allah gooduɗo yonki haa abadaa abadin, taguɗo dow e ley e maayo e ko woni nder maajum. O wi'i, “Wonnuki carel horaaki kadin! Ammaa carel ko malaa'ikaajo joweeɗiɗaɓo duudata luwal muuɗum, Allah hebbinay sirru muuɗum, non no o wi'unoo maccuɓe maako annabo'en.” Nden hononde nde nanunoomi daga dow, nde fuɗɗitii nde metaniiyam nde wi'i, “Yahu njaɓaa ɗerewol ngol ɗon maɓɓitiingol e jungo malaa'ikaajo on ɗon dariiɗo dow maayo e dow leydi.” Sey njahumi to malaa'ikaajo on mbiimoomi o hokkayam ɗerewol ngol. Sey o wi'iyam, “Jaɓungol nyaamaa. Ngol wartay kaɗɗum nder reedu maaɗa, ammaa to honduko maaɗa ngol welay bo njumri.” Sey njaɓumi ɗerewol ngol e jungo malaa'ikaajo on nyaamumingol. Sey ngol warti belngol e honduko am bo njumri, ammaa gaɗa mi moɗiingol ngol warti kaɗɗum nder reedu am. Sey ɗum fuɗɗiti ɗum wi'iyam, “Doole puɗɗitaa mbi'a ko heɓata yimɓe e leyɗe feere‑feere, e lenyi, e ɗemɗe, e laamiiɓe ɗuɗɓe.” Nden ɗum hokkiyam goɗɗum poondirɗum nanduɗum e sawru, ɗum wi'iyam, “Umma njahaa poondaa wuro ceniingo e to ɗum hokkata Allah caahu, nden limaa mawninooɓe Allah nder maggo. Ammaa taa' foondu njayri yaasi wuro ngon, alundi, ngam ɗum hokkiindi leƴƴi duuniyaaru, ɓe laamoo Gariiri Ceniindi e sembe haa lebbi 42. Nden mi hokkay ceydu'en am ɗiɗo laamu ɓe nga'ajina wolde am haa balɗe 1,260, e ɓe ɓornii kolte kollayɗe wannaare.” Ɓen ɗon ceydu'en ɗiɗo kamɓe ngoni leɗɗe jaytun ɗiɗi e fitilaaji ɗiɗi dariiɗi yeeso Joomu duuniyaaru fuu. Fuu giɗɗo hallanaɓe, sey hiite wurtoyoo daga nder konduɗe maɓɓe halkamo. Non ɗum warirta koo moye giɗɗo hallankiɓe. E ɓe ngoodi laamu haɗuki ndiyam toɓa nder balɗe ɗe ɓe nga'ajinta Wolde Joomiraawo. Nden e ɓe ngoodi laamu ɓe ngartira ndiyam ƴiiƴam. Ɗonmaa e ɓe ngoodi laamu jippinanki duuniyaaru koo iri ɗume bone kalluɗum ɗum ɓe ngiɗi. Gaɗa ɓe keenyii wa'ajinki maɓɓe sey wondi mardi kallundi burtoytoondi nder ngayka lugguka kan honaɓe. Ndi heɓa jaalorgal dow maɓɓe ndi waraɓe. Ɗum alay ɓalli maɓɓe caka luumo gariiri mawndi. E ɗum noddira gariiri ndin “Sodom” koo “Masar” ngam ngikku jooɗiiɓe nder mayri. Nder mayri ɗum piyani Joomiraawo maɓɓe kuusaaje dow gaafaangal. Yimɓe daga koo ndiye leydi, e lenyi, e ɗemɗe ɓe ndaaray ɓalli ɗin haa balɗe tati e sendere ɓe kaɗa ɗum uwoyaɗi. Yimɓe duuniyaaru fuu nanay belɗum ɓe ngaɗa humto ɓe kokkindira dokke ngam annabo'en ɗiɗo ɓen mbaraama. Ɓe ngaɗay non ngam annabo'en ɓen pooɗaniino duuniyaaru fuu torra kalluka. Ammaa gaɗa balɗe tati e sendere, sey foofaango yonki waroyi daga to Allah nattiɓe. Ɓe ummii ɓe ndarii, kulol mangol nangi koo moye giiɗoɓe. Sey annabo'en ɗiɗo ɓen nani wonde hononde cembinde daga dow e wi'aɓe, “Ƴentoyee ɗo'o!” Sey ɓe koccaa yaaki dow nder nduula, wanywanyɓe maɓɓe e ndaara. Ɗon e ɗon ɗum waɗi wongol dimbol leydi kallungol, sey sendere go'o nder cende sappo ɗe gariiri ndin yani, ɗum wari yimɓe 7,000. Kulol mangol nangi yimɓe koriiɓe, ɓe mawnini Allah Mo Dow. Halkere ɗiɗawre ƴaɓɓake. Halkere tatawre e wara naa' ko neeɓi. Sey malaa'ikaajo joweeɗiɗaɓo duudi luwal muuɗum, sey ɗum nani hononɗe cembiɗɗe daga dow e mbi'a, “Laamu duuniyaaru fuu wartii ɗum Joomiraawo meeɗen e Almasiihu maako. O laamoto haa abadaa abadin!” Sey mawɓe ɓen ɗon 24 jooɗiiɓe dow jooɗorle laamu maɓɓe yeeso Allah ɓe njani yeeso maako ɓe mawninimo. E ɓe mbi'a, “Yaa Allah Joomiraawo Joomu Bawɗe, an woni jooni, an woni ndenno! Min ngettiima ngam a huutirii bawɗe maaɗa a fuɗɗii laamaaki. Yimɓe ɓe andaama ɓernii, ammaa carel monnere maaɗa warii. Carel warii ngel ɗum waɗanta mayɓe kiita, nden ɗum waatana maccuɓe maaɗa annabo'en ko ɓe ngaɗi, e yimɓe kulooɓe inde maaɗa mawɗo e pamaro, nden ɗum halka barooɓe yimɓe.” Sey ɗum maɓɓiti wuro ceniingo ton dow, ɗum yi'i Akwaatiya Alkawal maako nder maggo. Sey ɗum nangi waɗuki maƴƴe e palmaali e riggaaki e dimbol leydi e malemalleho mawko‑mawko. Sey goɗɗum kulniiɗum kayɗiniiɗum wangi e dow. Goɗɗo debbo e suddorii naange e mo darii dow lewru. E mo taari giifol goodungol koode sappo e ɗiɗi. E mo woodi reedu e mo diccii o danyay, e mo woya ngam nawɗum danyngol kalluɗum. Ɗonmaa goɗɗum kulniiɗum kayɗiniiɗum wangi e dow: wonga mbooga mboɗewa ngoodunga ko'e joweeɗiɗi e luwe sappo, koo ndeye hoore e woodi giifol. Sey wicco maaga wuuwi sendere go'o nder cende tati ɗe koode nga rufoyiɗe dow duuniyaaru. Sey nga wari nga darii yeeso on ɗon debbo dicciiɗo danyay ngam nga nyaama ɓingel maako to o danyiingel. O danyi ɓiɗɗo gorko laamotooɗo duuniyaaru e sawru njamndi. Ammaa ɗum hocci ɓiɗɗo on ɗum yaarimo to Allah to jooɗorgal laamu maako. Debbo on boo doggi natti ladde yaaki wonde wigeere to Allah siryaniimo to ɗum faamantamo haa balɗe 1,260. Sey konu ummii ton dow. Miikaa'ilu e malaa'ika'en muuɗum konidi e mbooga ngan e malaa'ika'en magga. Ammaa ɗum heɓi jaalorgal dow mbooga ngan, ɗum riiwinga e malaa'ika'en maaga daga ton dow. Ɗum hubinoyinga nder duuniyaaru. Kanga woni mbooga nga daga ndenno bi'eteenga Gullotooɗo koo Ceyɗan, majjinoowo duuniyaaru. Ɗum hubininga nder duuniyaaru fuu e malaa'ika'en maako. Sey nanmi wonde hononde cembinde daga dow e wi'a, “Jooni kisndam, e laamu, e bawɗe Allah meeɗen, e laamu Almasiihu maako warii. Ngam on ɗon gullotooɗo bandiraaɓe meeɗen yeeso Allah jemma e nyalawma riiwaama daga dow. Ɓe keɓii jaalorgal dow maako barka ƴiiƴam Karoori ndin nden e barka Wolde Allah ngam ɓe njaɓii ɓe ndulla yonki maɓɓe. Ngam non, onon wonɓe nder wuro Allah ton dow, nanee belɗum! Ammaa on mbonii onon wonɓe nder duuniyaaru e ko woni nder maayo! Ngam Ceyɗan jipponoyake'on e ɓerni bo pusay ngam e mo andi carel maako ɓadake re'uki.” Nde mbooga ngan anditi riiwaama nder duuniyaaru, sey nga fuɗɗi tokkuki debbo on ɗon danyuɗo ɓiɗɗo gorko. Ammaa ɗum hokki debbo on biyeeli ɗiɗi ɗi ciila manga ngam o fiira o yaha wigeere nde ɗum siryaniimo nder ladde. Ton ɗum faamantamo haa duuɓi tati e sendere. Sey mbooga ngan tuuti ndiyam bo caangol gaɗa debbo on, ngam ndiyam ɗam dillida e maako. Ammaa leydi wallimo ndi omti honduko ndi yardi ndiyam ɗam. Sey mbooga ngan monnani debbo on, nga ummoyii nga hona lenyol maako, waato koo moye tokkoowo ko Allah wi'i jaɓuɗo goonga ka Yeesu waddi. Sey mbooga ngan darii dow njaareendi ngondi daande maayo. Sey ngiimi wondi mardi e wurtoyoo daga nder maayo e ndi woodi luwe sappo e ko'e joweeɗiɗi. Koo ngale luwal e woodi giifol nden koo ndeye hoore e woodi inde kollaynde Allah yawaare. Mardi ndi ngiimi ndin e ndi nandi e cembindu e ndi woodi koyɗe mawɗe gooduɗe gaasa e peɗeeli juutuɗi bo ɗi wonga ndiwriwa ladde bi'eteenga beyar. Honduko mayri e nandi e ko sembindu. Mbooga ngan boo hokkindi bawɗe muuɗum, e jooɗorgal laamu muuɗum, e laamu mawɗum. Nden hoore wo'oyre daga nder ko'e mardi ndin e woodi wonde nawnoode baawaynde warkindi. Ammaa nawnoode nden yaadake hoyii. Ngam non koo moye nder duuniyaaru hayɗini tokki mardi ndin. Ɓe mawnini mbooga ngan, ngam nga hokkiindi laamu. Ɗonmaa ɓe mawnini mardi ndin, e ɓe mbi'a, “Moye hewti bo mardi ndi'i? Moye waawata haɓda e mayri?” Ɗum ali mardi ndin mawnina hoore muuɗum e huɗa Joomiraawo, ɗum alindi ndi laamoo lebbi 42. Ndi fuɗɗi huɗuki Allah e inde maako e to o jooɗotoo, e fuu jooɗiiɓe ton dow. Ɗum alindi ndi hona yimɓe Allah ndi heɓa jaalorgal dow maɓɓe. Ndi hokkaa laamu dow koo ngole lenyol, e koo ɓeye yimɓe, e koo ngale ɗemngal, e koo ndiye leydi. Fuu yimɓe jooɗiiɓe e duuniyaaru ɓe mawninayndi, sey ni ɓe ɗum windi inɗe maɓɓe ko duuniyaaru tagee nder deftere yonki nde Karoori baraandi. “Fuu gooduɗo noppi nanooji nana! Koo moye ɗum windi naa yahii maccungaaku, too, naa yahii: nden koo moye ɗum windi e kaafahi o wardetee, too, e kaafahi kin o wardetee. Ngam maajum sey yimɓe Allah kooloomo ngaɗa munyal.” Nden mi yi'ii wondi mardi e wurtoyoo daga nder leydi. E ndi woodi luwe ɗiɗi bo ɗe karoori, e ndi meta bo mbooga. E ndi huutira laamu mardi arandeeri ndin fuu yeeso arandeeri ndin. Ndi waɗii duuniyaaru e koo moye gonɗo nder mayru mawnina mardi arandeeri ndin, ndin ɗon ndi nawnoode mayri hoyi. Mardi ɗiɗawri ndin waɗi fii kayɗiniiɗum ɗuɗɗum, haa maa ndi waɗi hiite rufoyi nder duuniyaaru daga dow. Ndi waɗi non yeeso gite koo moye. Ndi majjini yimɓe wonɓe duuniyaaru e kayɗiniiɗum ɗum um alindi ndi waɗa e yeeso mardi arandeeri nawniraandi kaafahi ammaa e ndi woodi yonki. Nden ndi wi'iɓe ɓe ngaɗa ngunkiwa nandunga e mardi arandeeri ndin ngam hokkukindi mangu. Ɗum ali mardi ɗiɗawri ndin fuufana ko ɓe ngaɗi ɗum foofaango yonki ngam ɗum meta ɗum waɗa fuu ganyuɗo mawninkiɗum waree. Ɗonmaa mardi ɗiɗawri ndin waɗi koo moye waɗanee alaama mayri e jungo nyaamo koo e tiinde, mawɗo e pamaro, gooduɗo risku e mo walanaa, maccuɗo e naa' maccuɗo. Ndi waɗu non ngam to' goɗɗo sooda koo soora to walaa alaama mayri, waato inde mayri koo lamba inde mayri. Ɗo'o e haani kuutiron faamu. Fuu gooduɗo andal o wurtina ma'ana lamba mardi ndin ɗon, ngam lamba ɗum ɗum inde neɗɗo. Lamba ɗum woni 666. Nden mi raarii sey ngiimi Karoori ndin e darii dow Hocceere Sihiyoona. E mo wondi e yimɓe 144,000 ɓe ɗum windani inde maako e nde Nyaako maako to tiiɗe maɓɓe. Sey nanmi wonde hononde daga dow cembinde bo hoolo ndiyamji doggooji, bo hoolo riggaango cembingo. E nde nandi e iido fiiki garaayaaji. E ɓe ngima wongol gimol kesol yeeso jooɗorgal laamu ngal e tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum ɗon e yeeso mawɓe ɓen ɗon. Walaa baawayɗo ekkitaaki gimol ngol, sey ɓen ɗon yimɓe 144,000 tan ɓe ɗum rimɗini daga duuniyaaru. Kamɓe ngoni gaɗuɓe jonde lamnde ngam ɓe meeɗaayi walduki e rewɓe, e ɓe tokka Karoori ndin fuu to ndi fa'i. Kamɓe ngoni rimɗinaaɓe nder yimɓe horiiɓe, kamɓe ngoni ɓe ɗum arti hokkuki Allah e Karoori ndin. Ɗum meeɗaayi nanki fewre daga konduɗe maɓɓe, ngam ɓe meeɗaayi waɗuki goɗɗum ko wooɗaa. Nden mi yi'ii goɗɗo malaa'ikaajo e fiira ton dow, e mo yaada e Habaru Belɗum tabitayɗum ngam o wa'ajinana yimɓe duuniyaaru ɓe koo ngole lenyol, e koo ɓeye yimɓe, e koo ngale ɗemngal, e koo ndiye leydi. O ƴefti hononde sembee o wi'i, “Kulee Allah mawnineemo! Ngam carel ngel o waɗanta duuniyaaru kiita waɗii. Mawninee taguɗo dow e ley, e maayo e to ndiyam ɓulata.” Sey malaa'ikaajo ɗiɗaɓo tokki arandeejo on e wi'a, “Gariiri Baabiila halkaama! Gariiri mawndi ndin ndi halkaama! Ndi yarnii lenyi wongu njaru gaylitayngu hoore, waato njeenu, ndi fooɗoyi monnere Allah.” Sey malaa'ikaajo tataɓo tokki ɗiɗo arande'en ɓen e wi'a e sembe, “Fuu mawninɗo ndin ɗon mardi arandeeri e ngunkiwa nandunga e mayri, nden jaɓi alaama mayri e jungo muuɗum koo e tiinde muuɗum, o yaray bone kalluɗum ɗum Allah siryii e sembe muuɗum nder tummude monnere muuɗum. Ɗum torriraymo hiite e kibiritu yeeso malaa'ika'en ceniiɓe e Karoori ndin. Curka hiite gulayngeɓe ka waɗay ka ummaaki dow haa abadaa abadin. Ɓen ɗon mawninɓe mardi ndin ɗon e ngunkiwa nandunga e mayri e fuu gaɗanaaɓe alaama inde mayri, ɓe keɓataa ustaneeki bone jemma e nyalawma.” Ngam maajum yimɓe Allah tokkooɓe ko o wi'i kooliiɓe Yeesu ngaɗa munyal. Sey puɗɗutumi nanmi wonde hononde daga dow e wi'a, “Windu ɗu'um, ‘Ɓe barkiɗinaaɓe maayayɓe daga jooni e tokki Joomiraawo.’ ” Ruuhu Allah wi'ii, “Goonga, ɓe ciwtoto daga kuugal maɓɓe e torra maɓɓe, ngam ko ɓe ngaɗi tokkayɓe.” Nden mi raarii sey ngiimi goɗɗe duule daneeje e woodi goɗɗo bo Ɓii Neɗɗo e jooɗii dow maaje, e mo taari giifol jiinaari to hoore maako, e mo jogii lawjeeru nyaaɗundu e jungo maako. Sey goɗɗo malaa'ikaajo wurtoyii daga nder wuro ceniingo ton dow o metani jooɗiiɗo dow duule on e hononde cembinde o wi'i, “Waɗu lawjeeru maaɗa, puɗɗaa taƴuki ko ɓendi, ngam carel fe''uki gese duuniyaaru waɗii.” Sey on ɗon jooɗiiɗo dow duule waɗi lawjeeru muuɗum taƴi ko ɓendi nder duuniyaaru. Ɗonmaa goɗɗo malaa'ikaajo wurtoyii daga nder wuro ceniingo nder wuro Allah ton dow. Kanko maa e mo jogii lawjeeru nyaaɗundu. Sey goɗɗo malaa'ikaajo paamanoowo hiite wurtoyii daga nder to ɗum wulata urde. O metani malaa'ikaajo jogiiɗo lawjeeru welndu nder hononde cembinde o wi'i, “Waɗu lawjeeru maaɗa taƴaa inabooje duuniyaaru, ngam ngesa inabooje duuniyaaru ɓendii.” Sey malaa'ikaajo on waɗi lawjeeru muuɗum nder duuniyaaru taƴi ɓikkoy inabooje daga layi maaje, o hubiikoy nder ngayka to ɗum yaaɓatakoy. Ɗu'um holli no Allah monniranta kalluɓe. Ɗum yaaɓikoy nder ngayka kan gaɗa gariiri. Ƴiiƴam waɗi ka wurtoyaaki e dogga daga nder ngayka kan, to ɗam yaari waɗii mil 296 nden lugguki maajam waɗii sawru go'o. Sey ngiimi goɗɗum alaama ton dow mawɗum kayɗiniiɗum. Mi yi'ii malaa'ika'en njoweeɗiɗo jogiiɓe bone joweeɗiɗi kalluɗum cakitiiɗum, ngam kanje ngoni keerol monnere Allah. Sey ngiimi goɗɗum bo maayo daarolle hawti e hiite. Nden mi yi'i keɓuɓe jaalorgal dow mardi arandeeri ndin ɗon e ngunkiwa nandunga e mayri e lamba kollayɗum inde mayri. E ɓe ndarii daande maayo daarolle ngon e ɓe njogii garaayaaji ɗi Allah hokkiɓe. E ɓe ngima gimol Muusa maccuɗo Allah e gimol Karoori ndin, e ɓe mbi'a, “Yaa Allah Joomiraawo Joomu Bawɗe, kuuɗe maaɗa ɗe mawɗe kayɗiniiɗe. Laamiiɗo leƴƴi fuu, koo ɗume ko ngaɗataa e woodi aadilaaku e goonga! Moye woni hulataama, yaa Joomiraawo? Moye woni mawnintaa mangu maaɗa? Ngam an tan woni ceniiɗo. Yimɓe duuniyaaru fuu mawninte, ngam koo moye yi'ii kuuɗe maaɗa ɗe aadilaaku.” Gaɗa non mi yi'ii Wigeere Ɓurnde Senaaki nder wuro Allah ton dow e omtii. Sey ɓen ɗon malaa'ika'en njoweeɗiɗo jogiiɓe bone kalluɗum mburtoyii daga nder wuro ngon e ɓe ɓornii kolte ɗelmuɗe boɗɗe ɗelkitotooɗe, e ɓe taadii taadorɗe jiinaari to gabaaje maɓɓe. Sey go'o nder tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ɗum ɗon hokki malaa'ika'en njoweeɗiɗo ɓen tummuɗe joweeɗiɗi ɗe jiinaari e ɗe keewi monnere Allah gooduɗo yonki haa abadaa abadin. Sey curka ƴiwoyi daga to bawɗe Allah e teddungal maako heewi wuro ngon haa walaa bawɗo nattukingo naa bone joweeɗiɗi ɗum ɗon ɗum malaa'ika'en njoweeɗiɗo nde'ii. Sey nanmi wonde hononde cembinde daga nder wuro ceniingo ton dow e nde wi'a malaa'ika'en njoweeɗiɗo ɓen ɗon, “Njahee ndufanon duuniyaaru tummuɗe joweeɗiɗi ɗen ɗon ɗe monnere Allah!” Daga ɗon sey malaa'ikaajo arandeejo yahi wayli ko woni nder tummude muuɗum dow duuniyaaru. Sey ngokko putto nawko kalluko mburtonoyii ɓen ɗon gooduɓe alaama mardi arandeeri ndin ɗon e mawninɓe ngunkiwa nandunga e mayri. Malaa'ikaajo ɗiɗaɓo maa wayli ko woni nder tummude muuɗum nder maayo. Sey ndiyam maayo ngon warti bo ƴiiƴam mayɗo. Koo ɗume ko woodi yonki gonɗum nder maago waati. Sey malaa'ikaajo tataɓo maa wayli ko woni nder tummude muuɗum nder canɗi e to ndiyam ɓuliroyta. Sey ɗum fuu ɗum warti ƴiiƴam. Mi nanii malaa'ikaajo paamanoowo ndiyam e wi'a, “Yaa Ceniiɗo, an woni ndenno an woni jooni. An a aadiliijo nder kiita maaɗa kan ɗon. Ngam kalluɓe ndufii ƴiiƴam yimɓe maaɗa e annabo'en maaɗa, raɗɗum boo a hokkiiɓe ƴiiƴam ɓe njara ngam non haananiɓe.” Sey nanmi hononde daga to ɗum wulata urde welnde e wi'a, “Goonga, Allah Joomiraawo Joomu Bawɗe! A waɗira kiita e goonga e aadilaaku!” Sey malaa'ikaajo nayaɓo wayli ko woni nder tummude muuɗum dow naange. Sey ɗum alinge nge wula yimɓe gulɗum kalluɗum. Sey nge wuli yimɓe no halli, ɓe kuɗi inde Allah, kanko gooduɗo laamu dow bone joweeɗiɗi ɗum ɗon. Ammaa ɓe tuubaayi ɓe mawninaayimo. Malaa'ikaajo njowaɓo maa wayli ko woni nder tummude muuɗum dow jooɗorgal laamu mardi arandeeri ndin, sey nyiwre maɓɓi koo toye to ndi laamotoo. Yimɓe ŋati ɗemɗe maɓɓe ngam bone, ɓe kuɗi Allah Mo Dow ngam nawɗum putto kalluko keɓukoɓe. Ammaa fuu e non ɓe tuubaayi daga kuuɗe maɓɓe kalluɗe. Sey malaa'ikaajo joweego'oojo wayli ko woni nder tummude muuɗum nder iloowo mango bi'eteengo Yuferitis mango. Sey ngo ɓeeɓi ngo yoori ngam ɗum mo''inana laamiiɓe fuuna laawol. Sey ngiimi goɗɗi ginni kanji tati e ɗi nandi e paaɓi, go'otol e wurtoyoo daga nder honduko mbooga ngan ɗon, go'otol boo e wurtoyoo daga nder honduko mardi arandeeri ndin ɗon, nden go'otol e wurtoyoo daga nder honduko annabiijo on ɗon mo fewre. Kanji ngoni ginni gaɗooji kuuɗe kayɗiniiɗe. Kanji ngoni jahooji to laamiiɓe duuniyaaru fuu ɗi kawritaɓe ngam konu e nden ɗon nyalnde mawnde nde Allah Joomu Bawɗe. Yeesu wi'i, “Raɗɗum e mi waroya bo gujjo! O barkiɗinaaɗo fuu jooɗiiɗo e siryii ngam ɓornoo kolte muuɗum ngam to' o dilla o ɓornaaki o semta yeeso lenyol.” Sey ginni ɗin kawriti laamiiɓe ɓen to wigeere bi'eteende Armagedon nder ɗemngal Ibraaniyankoore. Nden malaa'ikaajo njoweeɗiɗaɓo wayli ko woni nder tummude muuɗum e njayri dow. Sey wonde hononde cembinde wurtoyii daga jooɗorgal laamu nder wuro ceniingo ton dow e nde wi'a, “Ɗum heenyii!” Sey ɗum waɗi ka maƴƴe e riggaaki e palmaali e dimbol leydi kallungol iri ngol ɗum meeɗaayi waɗuki daga ɗum fuɗɗi taguki yimɓe. Dimbol ngol ɓurii koo ngole dimbol ngol ɗum meeɗi waɗuki halluki. Gariiri Baabiila ndin ɗon mawndi sendii tati, gariije duuniyaaru maa njani njanini. Sey Allah siftori e gariiri Baabiila mawndi, o waɗindi ndi yari torra monnere maako kallunde. Koo ndiye leydi ngondi caka ndiyam ndiyam nyaamindi, nden kocceeje cankitii. Malemalleeho mawko teddirko bo buhu masaraari ngaɗi ka yanoyki dow yimɓe daga dow haa yimɓe ɓen kuɗi Allah ngam bone malemalleho kon, ngam torra kan hallii naa' seɗɗa! Sey go'oto nder malaa'ika'en njoweeɗiɗo ɓen ɗon jogiiɓe tummuɗe joweeɗiɗi ɗen wari wi'iyam, “Woroy mi holloymaa no Allah halkirta kaaruwaajo indinɗo, on ɗon waato gariiri mawndi ndin ɗon ngondi haade canɗi. Laamiiɓe duuniyaaru ngaɗidii njeenu e maako. Njeenu ɗum ɓe ngaadi yiltiiɓe bo o hokkuɓe njaru gaylitayngu hoore, kamɓe e yimɓe duuniyaaru fuu.” Nder wahayu ɗum, malaa'ikaajo on hocciyam yaariyam nder ladde ton ngiimi goɗɗo debbo e jooɗii dow wondi mardi mboɗeeri coloy. Ɓandu mayri fuu e woodi inɗe kuɗooje Allah e ndi woodi ko'e joweeɗiɗi e luwe sappo. Debbo on e ɓornii kolte cuuɗiije e boɗeeje coloy, e mo mo''itinorii coddi jiinaari, e coddi gaɗiraandi kaaƴe ɗe ceede feere‑feere. E mo jogii tummude jiinaari e jungo maako e nde heewi ndiyam inabojam, waato ko nefnii kalluɗum ɗum o waɗidi e worɓe. E tiinde maako ɗum windi wonde inde goodunde ma'ana cuuɗiiɗum, wi'uki, “Baabiila Mawndi inna kaaruwa'en inna koo ɗume ko nefnii ɗum duuniyaaru.” Sey ngiimi debbo on e yiltii ngam ƴiiƴam yimɓe Allah ɗam o yari e ƴiiƴam ɓe ɗum wari ngam tokkuki Yeesu. Nde ngiimoomi mi hayɗinii naa' seɗɗa. Ammaa malaa'ikaajo on ƴamiyam wi'i, “Ngam ɗume kayɗintaa? Mi wi'ete ma'ana sirru debbo o'o e sirru mardi koccundimo ngoodundi ko'e joweeɗiɗi e luwe sappo. Mardi ndi ngiiɗaa, ndenno e ndi woodunoo yonki, jooni ndi walaa yonki, nden ɗo'o yeeso ndi wurtoyto daga nder ngayka kalluka lugguka ndi yaha to ndi halketee. Jooɗiiɓe e duuniyaaru ɓe ɗum windaayi inɗe maɓɓe nder deftere yonki ko duuniyaaru tagee, ɓe kayɗinay e yi'uki mardi ndin ɗon. Ngam ndenno e ndi woodunoo yonki, jooni ndi walaa yonki, nden ndi wartoyay. “Ɗo'o e haani neɗɗo huutira faamu ngam anduki ma'ana ɗu'um. Ko'e joweeɗiɗi ɗen ɗon ɗum ƴoole joweeɗiɗi to debbo on ɗon jooɗotoo, ɗonmaa kanje ngoni laamiiɓe njoweeɗiɗo. Njowo nder maɓɓe maayi, nden go'oto e laamoo jooni, go'oto on boo waraayi taw. To o warii, o laamoto carel seɗɗa tan. Mardi ndin ɗon goodunoondi yonki, jooni boo ndi walaa yonki, kayri woni go'oto nder laamiiɓe njoweeɗiɗo, ndi wartay laamiiɗo njoweetataɓo, nden ɗum halkandi. “Luwe ɗen ɗon sappo ɗe ngiiɗaa boo ɗum laamiiɓe sappo ɓe puɗɗaayi laamu taw, ammaa ɗum hokkayɓe laamu ɓe laamoo awa go'o e mardi ndin ɗon. Ɓe fuu nyumo maɓɓe go'o, nden ɓe kokkay mardi ndin ɗon bawɗe maɓɓe e laamu maɓɓe. Ɓe konay Karoori ndin, ammaa Karoori ndin heɓa jaalorgal dow maɓɓe ngam kanko woni Joomiraawo joomiraaɓe, Laamiiɗo lamlamɓe. Wonduɓe e maako boo ɓe noddaaɓe, ɓe cuɓaaɓe, ɓe tokkuɓe Joomiraawo boɗɗum.” Ɗonmaa malaa'ikaajo on wi'iyam, “Ndiyam ɗam ɗon ɗam ngiiɗaa, to debbo on ɗon jooɗii. Kanjam woni lenyi, e yimɓe ɗuɗɓe daga leyɗe feere‑feere e ɗemɗe feere‑feere. Luwe ɗen ɗon boo sappo ɗe ngiiɗaa, kanje e mardi ndin ɗon ɗe nganyay debbo on ɗon ɗe teeta koo ɗume ko o woodi, ɗe ɓortamo, ɗe nyaama kusel ɓandu maako, ɗe nguliramo hiite. Ngam Allah waɗiiɓe ɓe kuwa ko o yiɗi ɓe ngarta ɓe nyumo go'o, ɓe kokka mardi ndin laamu maɓɓe, naa ɗum hebbinii ko Allah wi'i. “Debbo on ɗon mo ngiiɗaa, kanko woni gariiri mawndi ndin ɗon goodundi laamu dow laamiiɓe duuniyaaru.” Gaɗa non mi yi'ii goɗɗo malaa'ikaajo e jippoyoo daga dow. E mo woodi laamu mawɗum teddungal maako yeynanii duuniyaaru fuu. Sey o noddi nder hononde cembinde, o wi'i, “Gariiri Baabiila halkaama! Gariiri mawndi yanii! Ndi wartii to ginni njooɗotoo, to ginni kawritata e koo ɗiye colli nefniiɗi karminiiɗi. Ngam kayri woni gariiri bonnundi lenyi duuniyaaru e waaduki njeenu e mayri. Njeenu ɗum ɓe ngaadi wartaniiɓe bo njaru gaylitayngu hoore. Laamiiɓe duuniyaaru ngaadii njeenu e mayri. Soodooɓe e cooritoo koo toye nder duuniyaaru keɓii risku ngam Baabiila e yiɗi waɗuki njeenu naa' seɗɗa.” Sey nanmi wonde hononde daga dow e nde wi'a, “Onon yimɓe am, mburtoyee daga nder mayri, ngam to' hakkeeji mayri hawta e mooɗon, ngam to' bone kalluɗum keɓayɗumndi heɓa'on. Ngam hakkeeji mayri towii haa kewtii dow; Allah boo yejjitaayi kalluɗum ɗum ndi waɗi. Ngaɗaneendi non no ndi waɗi fuu. Ko ndi waɗi, ngaɗaneendi non nde ɗiɗi. Cuutaneendi ko ɓuri sembe nde ɗiɗi nder tummude mayri ko ndi suutani woɓɓe. Kokkeendi bone pooɗaneendi wannaare, non no ndi mawniniri hoore mayri e nanki belɗum ɗum ndi nani. Ngam e ndi wi'a hoore mayri, ‘E mi jooɗii, mi laamiiɗo. Min, naa' mi debbo mo gorko muuɗum maayi, mi nattataa wannaare.’ Ngam non bone kalluɗum waranaymo nder nyalnde go'o, mayde e wannaare e weelo kallungo, nden ɗum wulamo e hiite, ngam Allah Joomiraawo gaɗanayɗomo kiita o gooduɗo laamu.” Laamiiɓe duuniyaaru gaaduɓe njeenu e ko wooɗaa e maako ɓe mboyanaymo e ɓe ngulla to ɓe ngi'ii curka hiite nyaamayngemo. Ɓe ndaroto daga ɓadaaki ngam e ɓe kula to' torra ka o yarata hawta e maɓɓe, e ɓe mbi'a, “Wayyoo! Wayyoo! An gariiri mawndi! An Baabiila gariiri mawndi! Nder awa go'o tan torra kalluka yanonoyiima.” Soodooɓe e cooritoo wonɓe koo toye nder duuniyaaru mboyanaymo ngam wannaare, ngam walaa coodoowo goɗɗum to maɓɓe kadin. Walaa coodayɗo jiinaari maɓɓe, e ajurfaari maɓɓe, e kaaƴe ɗe ceede, e lu'ulu'uuji maɓɓe, e kolte ɗelmuɗe laɓɗe ɗelkitotooɗe, e kolte ɗelmuɗe ɗe ceede bi'eteeɗe siliki, e kolte cuuɗiije, e kolte boɗeeje coloy, e koo iri ɗeye leɗɗe cehaaɗe, e koo ɗume gaɗiraaɗum e nyiiƴe nyiiwa e leɗɗe ɗe ceede, e njamndi mboɗeeri, e ɗum jamɗe, e kaaƴe cehaaɗe ɗe ceede, e sinamon, e condi nyaɗɗe mbelndi, e urde welnde guleteende, e nebbam bi'eteeɗam mur, e urde welnde guleteende bi'eteende firankisen, e ndiyam inabojam, e nebbam, e condi alkamaari, e caabaari alkamaari, e na'i, e baali, e be'i, e keekeeji pucci, e maccuɓe, waato yonkiiji yimɓe. Soodooɓe e cooritoo mbi'ay, “Fuu boɗɗum ɗum ngaɗuɗaa ɓernde maaɗa e dow a dulliiɗum. Nden fuu risku maaɗa e mo''itinaaki maaɗa a dulliiɗum, a fuɗɗitataa keɓaaɗum!” Soodooɓe e cooritoo keɓuɓe jawdi nder mayri, ɓe ndaroto daga ɓadaaki, e ɓe kula ngam to' ɗum hawta e maɓɓe nder bone ɗum o yarata, e ɓe mboya sembee, bojji nawɗi. Ɓe mbi'ay, “Wayyoo! Wayyoo! An gariiri mawndi, ɓorninoondi kolte ɗelmuɗe laɓɗe ɗelkitotooɗe, e kolte cuuɗiije, e kolte boɗeeje coloy, mo''itiniriindi jiinaari, e kaaƴe ɗe ceede, e lu'ulu'uuji! Nder awa go'o tan jawdi ndin fuu halkii!” Sey fuu gooduɓe komiije ndiyam e nattooɓeɗe e pooɗayɓeɗe, e koo moye coodoowo e sooritoo dow maayo, ɓe ndarii daga ɓadaaki, ɓe mboyi nde ɓe ngi'i curka hiite nyaamayngemo, e ɓe mbi'a, “Ndiye gariiri hewti gariiri ndi'i mangu?” Ɓe cankitani ko'e maɓɓe mbulmbuldi ɓe ngaɗi ka bojji e ɓe ngulla e ɓe mbi'a, “Wayyoo! Wayyoo! An gariiri mawndi! Ɓe komiije ndiyam fuu ndiski daga jawdi mayri! Ammaa nder awa go'o koo ɗume halkii!” Nanee belɗum onon wonɓe nder wuro Allah ton dow, yimɓe Allah e lilaaɓe e annabo'en, ngam Allah waatanake'on ko o waɗani'on! Sey goɗɗo malaa'ikaajo gooduɗo laamu hocci kaaƴa manga o hubiinga nder maayo, e mo wi'a, “Non ɗum hubortoo Baabiila gariiri mawndi e sembe, ɗum ɓeydataa yi'ukindi. Ɗum ɓeydataa nanki piyooɓe garaayaaji, e yimooɓe, e duudooɓe duudaali, e duudooɓe luwe nder mayri, nden ɗum boo fuɗɗitataa ɗum yi'a bayillo koo cehoowo nder mayri, ɗum fuɗɗitataa ɗum nana hoolo namarde nder mayri! Fitilaaru ɓeydataa yeynoo nder mayri. Ɗonmaa ɗum ɓeydataa ɗum nana hononde angoojo e ɓaŋaaɗo nder mayri. Ngam ndenno soodooɓe e cooritoo nder mayri kamɓe ngoni mawɓe duuniyaaru, sihiriiji mayri boo majjinii yimɓe duuniyaaru! Nden ɗum tawriindi ƴiiƴam annabo'en e ɗam yimɓe Allah e ɗam yimɓe baraaɓe fuu nder duuniyaaru.” Gaɗa ɗon mi nanii hoolo cembingo bo hononde yimɓe ɗuɗɓe cembinde ton dow e ɓe ngima e ɓe mbi'a, “Haaliluuya! Allah meeɗen jeyi kisndam e mangu e laamu, ngam kiita maako e woodi goonga e aadilaaku, o halkii kaaruwaajo on ɗon mawɗo bonnuɗo duuniyaaru e njeenu muuɗum. Allah waatanake maccuɓe muuɗum ɓe kaaruwaajo on wari.” Sey ɓe fuɗɗiti ɓe nangi gimol e ɓe mbi'a, “Haaliluuya! Curka hiite nyaamungemo waɗay ka ummaaki haa abadaa abadin.” Sey mawɓe ɓen ɗon 24 e ɗum ɗon tagaaɗum nayum gooduɗum yonki ndiccii mawnini Allah jooɗiiɗo dow jooɗorgal laamu. E ɓe mbi'a, “Aamin! Haaliluuya!” Nden wonde hononde daga jooɗorgal laamu ngal e wi'a, “Mantee Allah meeɗen, onon maccuɓe maako kulooɓemo mawɗo e pamaro.” Nden mi nanii goɗɗum bo hoolo yimɓe ɗuɗɓe, bo hoolo ndiyamji doggooji, bo hoolo riggaango cembingo, e ɓe mbi'a, “Haaliluuya! Ngam Allah Joomiraawo meeɗen Joomu Bawɗe e laamoo! En welweltu nanen belɗum naa' seɗɗa, en mawninmo, ngam carel ngel Karoori te'ata warii. Nden ɓaŋaaɗo maako on siryake. Ɗum hokkii ɓaŋaaɗo on limcere ɗelmunde lamnde ɗelkitotoonde. Limcere nden kayre woni kuuɗe yimɓe Allah ɗe aadilaaku.” Sey malaa'ikaajo on wi'iyam, “Windu ɗu'um. Ɓe barkiɗinaaɓe kumpitaaɓe humto teegal Karoori ndin.” Nden o wi'iyam, “Ka'a haala ɗum goonga, to Allah ɗum ƴiwoyi.” Sey ndicciimi yeeso maako ngam mi mawninamo, ammaa o wi'iyam, “Taa' waɗu non! Min maa, mi maccuɗo Allah bo maaɗa, an e bandiraaɓe maaɗa jogiiɓe goonga boɗɗum ka Yeesu wangini. Mawnin Allah! Ngam goonga ka Yeesu wangini kanka waɗi yimɓe mbaawi waɗuki annabaaku.” Sey ngiimi dow e omtii, sey raa wongu puccu ndanewu gonɗo dow maggu, e wi'ee Gaɗoowo Ko Haani, Gooduɗo Goonga. E mo waɗa aadilaaku nder kiita e konu. Gite maako bo ɗemngal hiite, hoore maako e woodi giifi ɗuɗɗi, nden inde e windii dow maako, walaa anduɗonde sey kanko tan. E mo ɓornii toggoore nde ɗum somniri ƴiiƴam, nden inde nde ɗum noddirtamo woni, “Wolde Allah.” Honooɓe ɓe dow e tokkimo dow pucci, e ɓe bornii kolte ɗelmuɗe laaɓuɗe. Wokki kaafahi nyaaɗuki e wurtoyoo nder honduko maako, e maaki o fe''irta duuniyaaru, o laamortoɓe e sawru njamndi, o yaaɓay ɓikkoy inabooje nder ngayka monnere Allah Joomu Bawɗe. To toggoore maako e dango maako wonde inde e windii wi'uki, “Laamiiɗo lamlamɓe, Joomiraawo joomiraaɓe.” Nden mi yi'i goɗɗo malaa'ikaajo e darii dow naange, o noddi colli fuu piirooji e dow nder hononde cembinde, o wi'i, “Ngaree kawriton ngam humto Allah mango, nyaamon kusel laamiiɓe, e ngel sooji'en mawɓe, e ngel baawuɓe konu, e ngel pucci, e ngel ƴentooɓe pucci ɗin, e ngel yimɓe fuu maccuɓe e naa' maccuɓe, mawɗo e pamaro!” Sey ngiimi mardi arandeeri ndin ɗon e laamiiɓe duuniyaaru e sooji'en maɓɓe kawritii to go'o ngam ɓe kona gonɗo dow puccu on e sooji'en maako. Sey ɗum nangi mardi ndin e annabiijo fewre on. Kanko woni gaɗuɗo kayɗiniiɗum yeeso mayri majjini gaɗanaaɓe alaama mayri e mawninɓe ngunkiwa nandunga e mayri. E yonki ɗum hubini annabiijo fewre on e mardi ndin nder mbeela hiite kibiritu. Ɗum wariri sooji'en maɓɓe e kaafahi burtoytooki daga honduko on ɗon jooɗiiɗo dow puccu. Sey colli nyaami kusel maɓɓe keerol no ɗi mbaawata nyaamuki. Nden mi yi'i malaa'ikaajo e jippoyoo daga dow e mo jogii maɓɓitirgel ngayka kalluka lugguka, nden e mo jogii wongol ɓoggol njamndi mangol cembingol. Sey o nangi mbooga ngan, waato mbooga ngan ɗon nga daga ndenno bi'eteenga Ganyo koo Ceyɗan, o haɓɓiringa ɓoggol ngol haa duuɓi 1,000. Malaa'ikaajo on hubiinga nder ngayka kan, o maɓɓika o feɗika ngam to' nga wurtoo nga ɓeyda majjinki lenyi naa duuɓi ɗin ɗon 1,000 keewii. Gaɗa ɗon doole nga yoofee ngam carel seɗɗa. Nden mi yi'ii jooɗorle laamu, woɓɓe e njooɗii dow maaje. Kamɓe ngoni kokkaaɓe laamu waɗuki kiita. Ɗonmaa mi yi'ii yonkiiji ɓe ɗum ittani ko'e ngam ɓe nga'ajinii habaru Yeesu e Wolde Allah. Kamɓe ngoni ɓe mawninaayi ndin ɗon mardi koo ngunkiwa nandunga e mayri, ɓe njaɓaayi ɗum waɗanaɓe alaama mayri e tiiɗe maɓɓe koo e juuɗe maɓɓe. Ɓe puɗɗiti ɓe keɓii yonki, ɓe laamodii e Almasiihu haa duuɓi 1,000. Kanjum woni ummaaki mayɓe arandehi. (Horiiɓe mayɓe boo ɓe fuɗɗitaayi ɓe keɓi yonki sey nde duuɓi 1,000 ɗin ɗon keewi.) Ɓe barkiɗinaaɓe ɓe ceniiɓe yimɓe gooduɓe geɗal nder kin ɗon ummaaki arandehi. Mayde ɗiɗawre meemataaɓe, waato ɓe nattataa wuro hiite, ɓe ngartay kuwanooɓe Allah e Almasiihu, ɓe laamodoto e maako haa duuɓi 1,000. Gaɗa duuɓi 1,000 ɗin ɗon keewii, ɗum yoofay Ceyɗan daga to ɗum haɓɓimo. O wurtoyto o majjina leƴƴi duuniyaaru fuu, o hawritaɓe ngam konu. Ɗum noddiray leƴƴi ɗin Gog e Maagog. Ɗuuɗuki maɓɓe waɗii bo ɗuuɗuki njaareendi maayo. Ɓe cankitii koo toye nder duuniyaaru, ɓe pilii wigeere yimɓe Allah, waato gariiri ndi o yiɗi. Ammaa hiite rufoyi daga dow nge halkiɓe. Ceyɗan majjinɗoɓe boo hubinaa nder mbeela hiite kibiritu to mardi ndin e annabiijo fewre on ɗon woni. Ɗum waɗay ka hokkukiɓe bone jemma e nyalawma haa abadaa abadin. Nden mi yi'ii wongal jooɗorgal laamu mangal danewal e jooɗiiɗo dow maagal. Sey dow e ley doggi majjiti daga yeeso maako ɗum ɓeydaayi yi'ukiɗum. Sey ngiimi mayɓe, mawɗo e pamaro, e ndarii yeeso jooɗorgal ngal, ɗum maɓɓiti goɗɗe defte. Ɗonmaa ɗum maɓɓiti wonde deftere, waato deftere yonki. Ɗum waɗani mayɓe kiita dow ko ɓe ngaɗi non no ɗum windiraa nder defte ɗen. Maayo wurtinoyi mayɓe wonɓe nder maggo. Mayde e Laahira fuu wurtinoyi mayɓe wonɓe nder maajum. Ɗum waɗani koo moye kiita dow ko waɗi. Sey ɗum hubini Mayde e Laahira nder mbeela hiite ngan. Ngan ɗon mbeela hiite kanga woni mayde ɗiɗawre. Fuu mo ɗum tawaayi inde muuɗum e windii nder deftere yonki, ɗum hubinimo nder mbeela hiite ngan. Nden mi yi'ii dow kesum e leydi keyri, ngam dow arandejum e leydi arandeeri majjitii, maayo maa walaa koo seɗɗa. Nden mi yi'ii Gariiri Ceniindi, waato Urucaliima keyri e ndi jippoyoo daga dow, daga to Allah, ndi siryaama bo ɓaŋaaɗo mo''itiniiɗo ngam gorko muuɗum. Nden mi nanii wonde hononde cembinde daga jooɗorgal laamu ngal e nde wi'a, “Raɗɗum to Allah jooɗotoo e wondi e yimɓe! O jooɗodoto e maɓɓe, ɓe ngartay yimɓe maako. Allah e hoore muuɗum wonday e maɓɓe, o wartay Allah maɓɓe. O moytanayɓe fuu gonɗi maɓɓe, ɗum boo fuɗɗitataa ɗum waɗa mayde koo wannaare koo bojji koo torra ngam koo ɗume ɗum ndenno ƴaɓɓake.” Sey jooɗiiɗo dow jooɗorgal laamu on wi'i, “Jooni e mi waɗa koo ɗume kesum!” Ɗonmaa o wi'iyam, “Windu ɗum ɗon, ngam haala ka'a ɗum goonga ka tabbutuka.” Nden o wi'iyam, “Ɗum heenyii! Min woni Alfa, min woni Omeega, waato Fuɗɗoode e Timmoode. Fuu nanɗo ɗonka mi hokkaymo ndiyam caahu daga to ndiyam yonki ɓuliroyta. Fuu keɓuɗo jaalorgal heɓay fii ɗu'um fuu daga to am, mi wartay Allah maako, kanko o warta ɓiɗɗo am. Ammaa gooduɓe kulol e nyaamooɓe amaana, e kuwooɓe kuugal kallungal, e gaɗooɓe warhoore, e gaɗooɓe njeenu, e darnooɓe, e mawninooɓe gunkiiji, e fuu fewooɓe, ɓe fuu ɗum nattinayɓe mbeela hiite kibiritu, kanga woni mayde ɗiɗawre.” Sey go'oto nder malaa'ika'en njoweeɗiɗo ɓen wari, ɓen ɗon jogiiɓe tummuɗe joweeɗiɗi keewuɗe monnere Allah cakitiiɗum. O wi'iyam, “Woroy mi holloymaa ɓaŋaaɗo, debbo Karoori ndin.” Nder wahayu ɗum, malaa'ikaajo on hocciyam yaariyam dow wonde hocceere townde naa' seɗɗa o holliyam Urucaliima gariiri ceniindi e jippoyoo daga dow, daga to Allah. Gariiri ndin e woodi teddungal Allah e ndi ɗelkitoo bo kaaƴe ɗelkitotooɗe ɗe ceede, bo jasfa e ndi ɗelkitoo bo daaroggal. E ndi woodi mahol towngol e ngol filiindi, goodungol dammuɗe sappo e ɗiɗi, nden e woodi malaa'ika'en sappo e ɗiɗo paamanooɓe dammuɗe ɗen. To dammuɗe ɗen boo ɗum windii inɗe lenyi Israa'iila sappo e ɗiɗi. Koo nduye wuttudu e woodi dammuɗe tati, dammuɗe tati daga fuuna, dammuɗe tati daga hirna, dammuɗe tati daga fombina, dammuɗe tati daga woyla. Ɗum mahii mahol piliingol gariiri ndin dow kaaƴe sappo e ɗiɗi, nden dow maaje ɗum windii inɗe lilaaɓe sappo e ɗiɗo ɓe Karoori ndin. Malaa'ikaajo metanɗoyam boo e woodi sawru poondol ndu jiinaari ndu o foondirta gariiri ndin e dammuɗe mayri e mahol piliingolndi. Gariiri ndin koo nduye wuttudu e fottidi, juutuki mayri e yaajuki mayri e fottidi; Sey malaa'ikaajo on foondiri gariiri ndin e sawru ndun o yi'i ndi waɗii mil 1,500. Juutuki mayri e yaajuki mayri fuu e fottidi. Ɗonmaa o foondi mahol piliingol gariiri ndin, towuki maggol waɗii jaaɓanɗe 216. O foondiri no neɗɗo foondirta. Mahol ngol mahiraama e goɗɗe kaaƴe ɗe ceede, bi'eteeɗe jasfa. Gariiri ndin boo e jiinaari tan ndi mahiraa e ndi ɗelkitoo bo daaroggal. Ɗum mo''inirii kaaƴe gaɗaaɗe ley mahol ngol e koo iri ndeye hayre nde ceede. Arande jasfa, ɗiɗawre safaaya, tatawre agat, nayawre emeral, njowaɓre onis, joweego'oore kaneeliyan, joweeɗiɗawre kirisoolati, joweetatawre beeril, joweenayawre toofas, sappoore kirisoofuras, sappo e go'oore jaasin, sappo e ɗiɗawre ameetis. Nden dammuɗe sappo e ɗiɗi ɗen ɗon ɗum lu'ulu'uuji sappo e ɗiɗi, koo ngale dammugal waɗiraama e lu'u‑lu'u go'o. Ɗonmaa ɗatal mangal gongal nder gariiri ndin e jiinaari tan ngal waɗiraa, e ngal ɗelkitoo bo daaroggal. Mi yi'aayi wuro ceniingo nder gariiri ndin, ngam Allah Joomiraawo Joomu Bawɗe kanko e Karoori ndin ngoni wuro ceniingo mayri. Gariiri ndin yiɗaayi jayngol naange koo ngol lewru, ngam teddungal Allah yeynantoondi, nden Karoori ndin woni fitilaaru mayri. Yimɓe duuniyaaru njahay nder jayngol gariiri ndin. Laamiiɓe duuniyaaru boo ngaddanay gariiri ndin jawdi maɓɓe. Dammuɗe mayri boo maɓɓataake nyalawma haa abadaa, nden ɗum waɗataa jemma nder mayri. Ɗum wadday koo ɗume ko wooɗi e risku yimɓe duuniyaaru nder gariiri ndin. Walaa goɗɗum ko senaaki nattayɗum gariiri ndin, koo boo gaɗoowo kuuɗe nefniiɗe, koo pewoowo. Sey ni ɓe ɗum windi inɗe mu''en nder deftere yonki nde Karoori ndin, kamɓe tan nattata gariiri ndin. Nden malaa'ikaajo on holliyam caangol ndiyam yonki e ngol ɗelkitoo bo daaroggal e ngol iloya daga jooɗorgal laamu Allah e Karoori ndin, e ngol tokka caka ɗatal gariiri ndin. Koo nduye wuttudu caangol ngol e woodi lekki yonki dimoohi ɓikkoy sappo e ɗiɗi feere‑feere, koo nduye lewru e ki rima nde go'o. Haako lekki kin e huutiniree ngam yamɗitinki leƴƴi. Ɗum heɓataa goɗɗum ɗum Allah laani nder gariiri ndin, ammaa jooɗorgal laamu Allah e Karoori ndin jooɗoto nder mayri. Maccuɓe maako boo mawninaymo. Nden ɓe ngi'ay yeeso maako, kadimaa ɗum winday inde maako e tiiɗe maɓɓe. Ɗum fuɗɗitataa ɗum waɗa jemma, ɓe ngannidataa e jayngol fitilaaji koo jayngol naange, ngam Allah Joomiraawo wartay jayngol maɓɓe. Ɓe laamoto haa abadaa abadin. Sey malaa'ikaajo on wi'iyam, “Haala ka'a ɗum goonga tabbutuka. Allah Joomiraawo kokkuɗo annabo'en Ruuhu muuɗum o liloyi malaa'ikaajo maako holla maccuɓe maako ko waɗata naa' ko neeɓi.” “Raɗɗum e mi waroya naa' ko neeɓi! O barkiɗinaaɗo gaɗoowo ko annabaaku deftere nde'e wi'i.” Min Yahaya, min woni nanuɗo yi'i fii ɗu'um fuu. Carel ko nanmiɗum ngiimiɗum, sey ndicciimi yeeso malaa'ikaajo kolluɗoyamɗum ngam mi mawninamo. Ammaa o wi'iyam, “Taa' waɗu non! Min maa, mi maccuɗo Allah bo maaɗa, an e bandiraaɓe maaɗa, e annabo'en, e waɗooɓe ko deftere nde'e wi'i. Allah tan mawnintaa!” Nden o wi'iyam, “Taa' suuɗu haala annabaaku deftere nde'e. Ngam carel ɓadake ngel fuu fii ɗu'um waɗata. Fuu kuwoowo ko halli waɗa ka huwuki ko halli, gaɗoowo ko wooɗaa maa, waɗa ka waɗuki ko wooɗaa. Fuu gaɗoowo ko wooɗi boo, waɗa ka waɗuki ko wooɗi, fuu ceniiɗo waɗa ka jonde muuɗum seniinde.” “Raɗɗum e mi waroya naa' ko neeɓi! Mi wardanay koo moye e ko waatantee ngam ko waɗi. Min woni Alfa, min woni Omeega, min woni Arandeejo, min woni Cakitiiɗo, min woni Fuɗɗoode e Timmoode.” Ɓe barkiɗinaaɓe laɓɓinɓe kolte maɓɓe ngam ɓe keɓa nattuki gariiri ndin ɓe nyaama ɓikkoy lekki yonki. Ɓe ɗum haɗi nattuki gariiri ndin boo, kamɓe ngoni bonnuɓe ko'e maɓɓe, e darnooɓe, e gaɗooɓe njeenu, e gaɗooɓe warhoore, e mawninooɓe gunkiiji, e giɗɓe fewuki koo ndeye. “Min Yeesu, mi liloyii malaa'ikaajo am to mooɗon e habaru ɗu'um ngam kawte tokkuɓeyam. Min woni fuɗɗoode Dawda e lenyol maako, min woni Jaabiire, hoodere subaka goodunde jayngol.” Ruuhu Allah e Ɓaŋaaɗo e ɓe mbi'a, “Woroy!” Koo moye nanuɗo ɗu'um fuu wi'a, “Woroy!” Fuu nanɗo ɗonka wara, fuu giɗɗo sey nyeɗa ndiyam yonki caahu. Min Yahaya, e mi waggina koo moye nanɗo annabaaku deftere nde'e. To goɗɗo ɓeydii goɗɗum dow maajum, Allah ɓeydanaymo bone kalluɗum bindaaɗum nder deftere nde'e. To boo goɗɗo ittii goɗɗum nder haala annabaaku gonɗum nder deftere nde'e, Allah ittay geɗal maako nder lekki yonki e Gariiri Ceniindi bindaaɗum nder deftere nde'e. On ɗon ceydinɗo fii ɗu'um fuu e wi'a, “Goonga e mi waroya naa' ko neeɓi.” Aamin. Woroy Yeesu Joomiraawo! Yeesu Joomiraawo barkiɗina yimɓe Allah fuu. Aamin!